You are on page 1of 3

1

UNIVERSIDADE FEDERAL FLUMINENSE


Departamento de Histria
Professor: Denise Rollemberg
Disciplina: Relao entre Estado e Sociedade na poca Contempornea

Ttulo: A FRANA DE VICHY (1940-44): HISTRIA E HISTORIOGRAFIA


Eixo Cronolgico: Histria Contempornea Linha Temtica: Poder e Idias Polticas
Perodo:1/2012
Turno: N: Horrio: 18/20 h, 3as e 5as.

Pasta da xerox: 176

Programa:
A Frana durante o perodo de ocupao nazista (1940-44). A derrota na Guerra. A morte da
Repblica. A Revoluo Nacional. A Ocupao. A Frana de Vichy. Governos e governantes. O Estado
colaborador. A Nova Ordem. O antisemitismo. Campos e represso. A deportao dos judeus. Os
franceses sob Vichy. Cotidiano. Opinio. Os intelectuais. A Resistncia interna. A Resistncia externa.
1944: o Estado policial. A Libertao. A Depurao. A construo do mito da Resistncia como a honra
inventada.
Num segundo momento, discutiremos a construo das memrias desses anos, desde 1944, na
historiografia e na opinio. Trabalharemos temas e conceitos como Memria, Opinio, Resistncia,
Colaborao, Revoluo Nacional, Luta armada, Histria do tempo presente, Cultura poltica,
Intelectuais, Julgamento da Histria etc, sobre os quais a historiografia vem debatendo, nas ltimas
dcadas.
Proponho pensarmos de que forma o estudo da Frana de Vichy (dos caminhos percorridos pela
historiografia e das reflexes sobre esses conceitos) pode contribuir na compreenso das relaes de
outras sociedades com regimes autoritrios do sculo XX.

Unidades I: Histria
1) A derrota na Guerra.
2) A morte da Repblica. A Revoluo Nacional. O papel de Philippe Ptain.
3) A Ocupao. A Frana de Vichy. Governos e governantes. O Estado colaborador. Nova Ordem. O
antisemitismo. Campos e represso. Deportao dos judeus.
4) Os franceses sob Vichy. Cotidiano. Opinio. Os intelectuais. A Resistncia interna. A Resistncia
externa.
5) 1944: o Estado policial. A Libertao. A Depurao. A construo do mito da Resistncia como a
honra inventada.

Unidade II: Historiografia e conceitos

1) Memria
2) Resistncia
3) Opinio
4) Cultura poltica
5) Histria do Tempo Presente
6) Julgamento da Histria
2

Bibliografia
ARENDT, Hannah. Origens do totalitarismo. So Paulo, Companhia das Letras, 1989.
--------------. Eichmann em Jerusalm: um relatrio sobre a banalidade do mal. So Paulo, Companhia das
Letras, 1999.
AZMA, Jean-Pierre e BDARIDA, Franois (dir.). Vichy et les Franais. France, Fayard, 1992.
BARRET-DUCROCQ, Franoise (dir.) Pourquoi se souvenir? Paris, Bernard Grasser, 1999.
BARUCH, Marc Olivier. Sociedades e regimes autoritrios. A construo social dos regimes
autoritrios. Vol. 1. Europa. Sociedades e regimes autoritrios. Vol. 1, Europa. Rio de Janeiro,
Civilizao Brasileira, 2010.
-------------- (dir.). Une poigne de misrables. Lpuration de la socit franaise aprs la seconde
Guerre Mondiale. Paris, Fayard, 2003.
BECKER, Jean-Jacques. A opinio pblica, in REMOND, Ren (org.). Por uma
histria poltica. Rio de janeiro, Ed. FGV, Ed. UFRJ, 1996.
BERSTEIN, Serge. Lhistorien et la culture politique. Vingtime sicle. Revue
dhistoire, n 35, 1992, pp. 67-77.
------------ . "Cultura poltica", in RIOUX, Jean Pierre e SIRINELLI, JF. (dir). Para
uma histria cultural. Lisboa, Estampa, 1998.
BLOCH. Marc. Ltrange dfaite. Tmoigne crit en 1940. Paris, Gallimard, 1990.
BOURDIEU, Pierre. A opinio pblica no existe, in -------- . Questes de Sociologia. So Paulo,
Marco Zero, 1983.
BURRIN, Philippe. La France lheure allemande. 1940-1944. Paris, Seuil, 1995.
Cahiers Franais. Dossier La Mmoire, entre histoire et politique. Paris, La documentation franaise, n.
303, juillet-aot 2001.
CHAUVEAU, Agns e TTARD, P. (orgs.). Questes para a histria do presente. Bauru, EDUSC,
1999.
CORDIER, Daniel. Jean Moulin. Linconnu du Panthon. 3 vols. Paris, Latts, 1989-1993.
ELIAS, Norbert. Escritos & ensaios. 1. Estado, processo, opinio pblica. Organizao e apresentao de
Federico Neiburg e Leopoldo Waizbort. Rio de Janeiro, Jorge Zahar, 2006.
EMMANUEL, Pierre. La Rsistance comme catharsis. Esprit, novembro 1947.
KERSHAW, Ian. LOpinion allemande sous le nazisme en Baviere. 1933-1945. Paris,
ds. CNRS, 2002.
KLARSFELD, Serge. Vichy-Auschwitz. La solution finale de la question juive en France. Paris, Fayard,
2001 (1 ed. 1983).
KOIFMAN, Fabio. Quixote nas trevas. O Embaixador Souza Dantas e os refugiados do nazismo. Rio de
Janeiro, Record, 2002.

LABORIE, Pierre. Lopinion franaise sous Vichy. Les Franais et la crise d' identit nationale. 1936-
1944. Paris, Seuil, 2001.
------- . Les Franais des annes troubles. De la guerre d' Espagne la Liberation. Paris, Seuil, 2003.
--------. Les Franais sous Vichy et lOccupation. Toulouse, ditions Milan, 2003.
--------. "De lopinion publique limaginaire social", in Vingtime Sicle. Anne 1988,
vol. 18, numro 18, pp. 101-117.
--------- . 1940-1944. Os franceses do pensar-duplo. ROLLEMBERG, Denise, QUADRAT, Samantha
Viz (orgs.). Sociedades e regimes autoritrios. A construo social dos regimes autoritrios. Vol. 1.
Europa. Sociedades e regimes autoritrios. Vol. 1, Europa. Rio de Janeiro, Civilizao Brasileira, 2010.
-------- et GUILLON. Jean-Marie (dir). Mmoire et Histoire: la Rsistance. Toulouse, Eds. Privat, 1995.
MARCOT, Franois (dir.). La Rsistance et les Franais: lutte arme et maquis. Besanon, Annales de
lUniversit de Franche-Comt, 1996.
MARCOT, Franois e MUSIEDLAK, Didier (orgs.). Les Rsistances, miroir ds regimes doppression.
Allemagne, France, Italie. Actes du Colloque International de Besanon, 24 a 26 septembre 2003, Muse
3

de la Rsistance et de la Dportation de Besanon, Universit de Franche-Comt e Universit de Paris X.


Besanon, Presses Universitaires de Franche-Comt, 2006.
MARCOT, Franois (dir.). Dictionnaire Historique de la Rsistance. Paris, Robert laffont, 2006.
NISSIM, Gabriele. Le jardin des Justes. De la liste de Schindler au tribunal du bien. Paris, Payot, 2007.
(Publicado originalmente em italiano, Il Trinunale del Bene. La storia di Moshe Bejski, luomo che cro il
Giardino dei Giusti, Arnoldo Mondadori Editore, 2007).
PAXTON, Robert O. La France de Vichy. 1940-1944. Paris, Seuil, 1997.
REICHEL, Peter. L'Allemagne et sa mmoire. Paris, ditions Odile Jacob, 1998.
RIOUX, Jean-Pierre (dir.). La vie culturelle sous Vichy. Bruxelas, ditions Complexe, 1990.
ROLLEMBERG, Denise. Aos grandes homens a Ptria reconhecida. Os Justos no Panthon. In
GOMES, Angela de Castro (org.).
ROLLEMBERG, Denise e QUADRAT, Samantha Viz. A construo social de regimes autoritrios. Vol.
1. Europa. Rio de Janeiro, Civilizao Brasileira, 2010.
ROUSSO, Henry. Le Syndrome de Vichy de 1944 nos jours. 2e d. Paris, Seuil, 1990.
---------. Vichy. Lvnement, la mmoire, lhistoire. Paris, Gallimard, 1992.
---------. Vichy, un pass qui ne passe pas, avec ric Conan, Paris, Fayard, 1994.
-------- . La hantise du pass. Entretien avec Philippe Petit. Paris, Les ditions Textuel, 1998.
TODOROV, Tzvetan. Uma tragdia francesa. Rio de Janeiro, Record, 1997.
-----------. Les abus de la Mmoire. Paris, Arla, 2004.
VIRGILI, Fabrice. La France virile. Des femmes tondues la Libration. Paris, Payot, 2000.

Filmes:
Le silence de la mer. Jean-Pierre Melville, 1947.
Noite e neblina (Nuit et Brouillard). Alain Resnais, 1956.
Le chagrin et la piti. Marcel Ophuls, 1969.
Lacombe Lucien, Louis Malle, 1973.
Au revoir, les enfants. Louis Malle, 1987.
Heri por acaso (Monsieur Batignole). Grard Jugnot, 2002.

You might also like