Professional Documents
Culture Documents
HI
PHM L
y l bn in ca b T in Ch Nm Trch Dn, c mt di dng in t trn mng
Internet 1 t nm 2005, v t n nay (2009) c chng ti sa cha, b sung thm. Tuy
bn sch in khng c nhng tin ch ca mt my tnh ngy cng tinh xo, d dng, c th b
gn trong ti o sch in trn giy trng mc en vn l mt phng tin truyn b xa nay, c
th t trn k, lt gi tng trang.
Nhng nguyn tc m Ban Bin Tp tun theo khi thc hin t in ny c vit r
trong Li Ni u ca bn in t (in li trong n bn ny).
Nhn dp ra sch ln ny, ch xin ghi thm vi iu b tc: V ch Nm, vic c m l
quan trng nht (1); sau l cch hiu ngha ca tng ch, trong tng trng hp (2); sau
cng, l vic gii thch cu to ca mi ch Nm (3).
1. Ch Nm ghi li ting ni ca ngi Vit t nhiu nghn nm qua, m c khc nhau theo
tng min, tng a phng v bin i theo thi gian. Nhng cch c ny khng c ghi m
bng k thut m thanh, m bng th ch vung, da trn cch to ra ch Hn. Cch biu m
ny bng ch vit vung hin nhin l thiu chnh xc. Do , vic c m, hay ni cho
ng hn, cng vic tm li m thanh gc khng d dng. Trng hp nhng t c du vt m
Vit c, tc l nhng t mang ph m kp (bl, kl, kr, ml, sl, ...) hay nhng t song tit ( c
hng > hng, ba thc > xc, la > , m li > mli > li) l nhng minh
chng c th cho nhng kh khn ny.
i vi nhng t c du vt m Vit c ni trn, BBT chn quy tc sau y:
a) Nu t mang m c c ghi bng hai ch Nm tch ri, nh , th s c c hai
m, nhng m ph (m nh) trong ngoc n: (m) li.
b) Nu t mang m c c ghi bng mt ch Nm duy nht nhng mang hai m ring
bit th ch c trng m m thi. m nh b chm lng i. Th d: bli c l tri,
klc c l trc, mli c l li, v.v...
Nhng m c ghi trong t in bng ch Quc Ng Latin phn ln c cc hc
gi, nh nghin cu ngy nay chp nhn. Tuy vy, BBT c a ra mt s kin gii mi. Vn
c m Nm vn cn phi c nghin cu su rng.
1
http://www.viethoc.org/hannom/tdnom_intro.php
xii T IN CH NM TRCH DN
Ban Bin Tp
Ngy 15 thng 1 nm 2009
CCH S DNG xiii
CCH S DNG
Cc mc t trong t in c xp theo th t a, b, c Nu khng bit m c ca mt ch
Nm, c th tra theo mt ch Nm dng Bng Tra theo B Th hoc Bng Tra theo Tng S
Nt.
1. Cu trc mc t:
a) Ch Nm
b) m c: ch in kh ln l m c
dng xp theo th t ABC trong
t in. m c ny c th km theo
(trong ngoc n) mt hay nhiu m
c khc, nu c.
c) B th
d) S nt: [S th t b th (du
chm). S nt thm- S nt tng
cng]
e) M Unicode chun (nu c)
f) Gii thch cu to ch Nm (xin xem chi tit mc 3)
g) Ghi ch
h) Trch dn: [Cu vit bng ch Nm, cu ghi m c ch Quc Ng (Xut x)]
i) Xut x: [Tn tt ca tc phm (xin xem Bng lit k cc vn bn Nm), s cu hoc
s trang]
2.1 Du
2.3. S th t 1, 2, 3, 4...:
Mt ch Nm c th c nhiu m c khc
nhau, v nhng m c ging nhau cng c
th c ngha khc nhau (ng m d ngha).
V th, s th t 1, 2, 3, 4, ... dng phn
nh m c v ngha khc nhau ca mt ch
Nm. Th d, ch sang c th c bng hai
m l sang v lng, v c cc ngha khc
nhau l: 1) sang sng; 2) sang giu; 3) sa
sang; 4) lng mc.
b. = bi
c. = cu
t. = t
tr. = trang
cho tn ch, i vi cc cu th, chng ti khng xung hng, m dng du phy cui
mi cu th, v ch ci u cu th tip theo c vit hoa.
2.6 Du
2.7 Du [ ]
Ngoi ra, mt s t t trong t in (khong 40 t), c cu trc m c bl, kl, ml, ... chng ti
cng ghi r trong phn ghi ch c gi tin tra cu. C nhin, nhng trng hp ny da trn
nhng kt qu nghin cu hin nay.
Ghich:HV=vitttcaHnVit.
Ch
ID Loi mc Giithchl
Nm
1 MnnguynchHn hc m:hc(hc)1
1
Trng hp th nht (1), mn nguyn ch Hn: Trong n bn ny, chng ti tm ghi gii thch: [m: hc
(hc)],vinirngchNm hcmncmvnghacachHn.
xvi T IN CH NM TRCH DN
8 MnHV gm : gm(kim).
9 HV+mHV nm :(ng),m:(nam).
12 HV+HV mt :(tht),:(vong).
ngi :(ta),(khu):dunhy.
13 HV+dunhy
ru : (tu),:dunhy.
:(bi),:(cn).Ghich:(1).
Mangbthcachi
14
km
gn (1)Phngicngdngb(bi)nhch
(xa).
:tai.Ghich(1).
15 MnNm nghe
(1)NghemnNmtai(tainghe).
T in Ch Nm Trch Dn dng h thng 214 b th. Ch Nm, trong nhiu trng hp, ch
mn m c ca ch Hn, hoc mn m c ca nhng ch Nm khc. B th, trong nhng
trng hp ny, do khng mang ngha ban u na, m ch l mt thnh phn gip tra ch
trong t in.
70BA
7949
9AA8
Di y l bng lit k mt s trng hp c bit cn lu khi dng hai Bng Tra trong t
in:
CCH S DNG xvii
Tnh tng s nt ca ch Nm mun tra, tm n tng s nt trong Bng Tra theo Tng S Nt,
tm n b th ca ch Nm trong bng tra v d n ch ny nu c, s thy s trang
tng ng trong t in.
Ghich:gipvictrachtheotngsntcddnghn,ccchNmccngmtsnttngcngc
xptheothtt1n214bthcachNm.
LI NI U CHO PHIN BN IN T 2005 ix
HI
LI NI U
CHO PHIN BN IN T 2005
Ch Nm l mt loi ch vit, mn ch Hn lm cn bn ghi chp ting ni ca ngi Vit
Nam. Ch Nm c sng to, v c mt trong i sng vn ho ca dn tc hn 1000 nm
nay. Ta khng bit chnh xc ch Nm xut hin t lc no, nhng pht trin mnh m bt
u t thi i nh Trn, v c s dng khi th song song vi ch Hn khi th song song
vi ch Hn v ch Quc Ng cho ti gn cui i nh Nguyn, ri tn li k t khi ch Quc
Ng c qung i qun chng Vit Nam chp nhn t thp nin 1920. Ch Nm l kt qu
sng to rt c ngha ca t tin chng ta v ng mt vai tr quan trng trong cng vic
truyn t v lm ln mnh nn vn ha ca dn tc.
T gn mt trm nm qua, ch Nm b ngng tr. Tuyt i a s ngi Vit Nam,
ngoi tr mt s rt nh cc nh chuyn mn v ch Nm, khng cn c trc tip c
nhng vn bn v vn chng, lch s, phong tc, tp qun ... vit bng ch Nm m phi c
qua trung gian cc bn phin m vit bng ch Quc Ng. Nhng vn bn ch Nm ny t c
ph bin nn s hiu bit v nhng g chuyn ch trong cc vn bn vit bng ch Nm ngy
cng tr nn mai mt. T ch Nm qua ch Quc Ng gy nn s ngn cch trong vic
truyn t lin tc vn ho Vit Nam. Do , vic tm hiu v phin m t Nm ra Quc Ng l
mt vic lm quan trng v cp bch. Qua u th k XXI, nh k thut in t, ch Nm v
ch Quc Ng hin th c trn my vi tnh. Ngy nay c hn 10,000 ch Nm c
t chc Unicode Consortium cho m s, do vy vic phin m tc phm v bo tn nn vn ha
ch Nm s c c hi pht trin trong tng lai. Hng ngn tc phm ch Nm cc loi
Truyn, Tung, Ngm Khc, Din Ca, Din Truyn, Thn Tch, Ngc Ph, Thn Sc, iu c,
Tc L, a B, Gia Ph ... ang nm ri rc trong cc th vin trn th gii, cng nh ang
c ct gi trong dn gian, ang ch i ngi c tm huyt lm cng vic pht huy v bo tn
nn vn hc ch Nm ca chng ta. y chnh l ng lc thc y chng ti thc hin b t
in ny.
S pht trin ca k thut in ton cng kh nng truyn thng trn Internet cho
php kt hp mt Ban Bin Tp gm nhiu ngi c ng ti nhiu ni trn th gii, quy t cc
chuyn gia ngn ng Hn-Vit-Nm, cc nh nghin cu ng m hc lch s, cc chuyn vin
x T IN CH NM TRCH DN
Knh co,
Ban Bin Tp T in Ch Nm Trch Dn, 2005
LI NI U vii
HI
LI NI U
Ban Bin Tp
Ngy 15 thng 01 nm 2009
BNG LIT K CC VN BN NM xix
BNG LIT K CC VN BN NM
C S DNG TRONG T IN
Multiple Choices
The document name you requested (/chunom-trichdan/tr1499.png) could not be found on this server.
However, we
found documents with names similar to the one you requested.
Available documents:
Please consider informing the owner of the referring page about the broken link.