You are on page 1of 16

TROAS SYNOKSS'

SYNOECISM IN THE TROAD

Aye Gl Akaln
zet
Greke bir kelime olan Synoikisis fiziki ynyle ele alndnda genelolarak
farkl yerleimlerden gelen halklarn birleip, yer deitirerek tek bir yerleim
kurmalar yada ayn blgede oturan farkl yerleim halklarnn topraklarn
birletinneleri olarak tanmwnr. Yerleim kurmak yeni bir sosyal-politik yaplanmay
da iediinden, Synoikisis ayn ,zamanda Antik Grek politikas terminojisinde farkl
halklarn ynetim dzenlerini birletirip yeni tek bir ynetici yuja ortak !?ir.ynetim
organ belirlemeleri olarak nitelendirilir. Erken Dnem (/0. 1600-/0.6. yy.)
Synoikisisler'inde topraklar ortak savunma,. yerst ve yeralt kaynaklarn ortak
kullanma gibi pratik nedenler n plandayken /0 6. yy ve sonrasnda politik nedenler
ne kmtr. Hellenistik dneme gelindiindeyse Synoikisis halklarn kendi
kararlaryla yaptklar bir eylem olmaktan karak Hellenletirme'ye hizmet eden etkin
bir yerleim politikas haline getiriImitir. Biz Hellenistik dnem Synp.ikisis'ini
Troas'daki rneiyle ele alarak aratrdk. Sz konusu Troas Synoikisis'i, /0311 yl
Diodokhlar aras byk barn hemen sonrasnda, Antigonos Monoptalmos
tarafindan, blgenin stratejik noktalarnda konumlanm alt yerleimin (Kebren,
Skepsis, Neandria, Kolonai, Larisa, Hamaksitos) halklarnn Aleksandria Troas adl
yeni yerleime g ettirilmesiyle gerekletirilmitir.

Abstract:

Synoikism, which is a Greek word, is a tenn that is found in the ancient em


sett/ement terminolosy. Considering the physical aspects of Synoikism it can be
broadly defined as Jolks living in separate settlements joining their land and thus
creating a single settlement within the same borders, or folks coming from different
settlements joining each other, moving away from their old lands and creating a new
settlement on new lands. The concept of settling doesn it only cover physical aspects
and costruction, but also social and politieal organizations. With respect, to this
Synoikism should also be considered as a concept belonginf{ to the Greek politieal
terminology. Seen from this angle, Synoikism can be dejned as different folks
joining their management as one or giving all the managerial power to onererson, in a
way centralising their goverment. /n the early period Synoikism's physica needs such
as security, joint defense, the search for fertile lands, joining natural resources ete.
were the initiators. New social and politieal evolutions were rather results than causes
for Synoikism. /n the Helienistic Age, however, Synoikism has changed into a
completely new frame, which has moved away from being a self-initiating movement
realised by the people and become an efficient and systematic political application

1. Bu makale 1999 yl Kasm aynda A. Sosyal Bilimler Ensti.~s Tarih Anabilim Dalnda
Edebiyat Doktoru nvan alarak mezun olduumuz, Prof. Dr. O. apar danmanlndaki
"Troia Blgesinde Heenistik Synoikisis'e Dein Sosyal-Politik Geliim" adl Doktora
tezimizden hazrlanmtr. alma Tarih, Arkeoloji ve Klasik Filolojinin yntemlerinden
yararlanlarak gerekletrilmi interdisipliner aratrmann tarih arlk l kesididir.
2 Aye Gl Akaln

sellJing the aim of "Hellenisation In this paper we have exemplified and researched
ii.

the HelIenistic Synoikism as it existed in Troas. The question why these settlements
(Larisa, Kolonai, Hamaxitos, Kebren, Skepsis, Neandria in the Troas) have been
chosen for Synoikism has brought to the fore the need to understand Troas historical
background until the Hellenistic Period.

Greke bir szck olan Synoikisis yada baz aratrmaclarn tercih ettii
ekliyle Synoikismos, Greke szlklerde farkl yerlerde oturan ahalilerin br
araya toplanp belirlenmi br alana yerlemeleri yada yerletirilmeleri olarak
geer. Synoikisis antik dnyaya zg bir kavram olarak ele alndndaysa,
bak alarna gre birden ok tannu yaplmaktadr. Tarihteki rneklerine
baklarak Synoikisis 5 ana tipiyle karmza kar2. Bunlardan ilki 1) Birden
ok kk yerleirnin genellikle ortalarnda ya da hepsine eit uzaklkta yer alr
ekilde kendilenne idari merkez olacak yeni bir yerleim kurmalar 2) Farkl
kk yerleimlerden gelen halklarn bir araya toplanp yeni bir alan surlarla
evirip iine yerlemeleri, 3) Yaamn srdrmekte olan bir yerleimin
ahalisnden bir ksmnn genellikle sok uzakta olmayan baka yere giderek
yeni bir yerleim kurmalan 4) Bagmsz stats olan birden ok yerleim
halklarnn yer deitirmeksizin topraklartn ve nfuslarn ..birletrerek poltik
anlamda tek bir isim ve ynetim altnda toplanmalan 5) Ozellikle Hellenistik
dnemde grlen ekliyle, egemen g tarafndan tamamen yeni bir yerleim
yeri belirlenip yada kurulup ahalisinin baka yerlerden ou kez istem d
buraya kaydnmas yada srlmesi eklindedir

Aratrmaclar tarafndan Synoikisis'in nedenleri ve sonular politik


ynleriyle ele alnp deerlendirilmi, fiziksel yn zerinde ise yeterince
durulmamtr. Bu bak as:syla deerlendirmelerde Synoikisis'in politik
kavram olarak klasik adan tibaren ele alnmas taraftar toplayan bir yaklam
olmu ve bu kapsamda daha ok yeni bir toplumsal yaplanma kaygs gtt
zerinde durularak, oligarik mi yoksa demokratik br dzenin mi kurulmasna
hizmet ettii tartla gelmitir 3. Oysa Grekler' de baka yerlere glerin nedeni
ncelikle eski yerleimin topografyas ve stratejik konumundaki
4
elverisizliklerden kaynaklanmtr . Synoikisis iin bir yerleim alan
belirlenmesinde dnemlere gre genellikle ilkin bu alann stratejik durumu,
arazinin topografyas, bykl, topraklarnn verimlilii, bazen denizle
balants, ardndan da bu merkezin terrtoriumunun yani krsalnn bykl
rol oynamJtr. Bu ynyle Synoikisis'in metroRollerin kurulmasnda da lk
adm oldugu sylenebilr. Grlyor ki Synokisis'i tanmlamada fiziksel
gelerle yaklam sosyal-politik yaklama kout olmayp tersine birbirlerini
tamamlar.

Synoikisis'e ilikin akla gelen ilk soru, bu olayn antik _an hangi
dneminde ortaya km olduudur. Arkadia, Lakonia ve Kykladlar'da
yrttlen survey sonulanna gre Synoikisis'in fiziksel izlerine prehistorik
dnemden itibaren rastIand ileri srlmektedir. Buradaki ama kstl verimli

2 Kahrstedt, U. "Synoikismos",RE 1932, s.1435-1445


3. Hornblower, S. Mousolus, 1982,s. 79 vd. ve Weber, M. "Agrar Geschichte", Gesammelte
Aufsaetze zur Sozial und Wirtschaftgeschichte, 1988, s. 152, Gehrke, H.J, Jenseits von Athen
und Sparta, 1986, s.34
4 Kuhn, E, Staedte der Alten, 1878,s. 157
Troas Synoikisis'i 3

topraklar ve doal kaynaklardan insanlann beraber yararlanmasdrS. Andros,


Paros ve Khios' da yaplan almalarda ise Geometrik dnemde birden fazla
yerleim halknn esk yerleimlerini terk ederek baka bir merkeze g
ettikleri saptanmtr. Stratejik anlamda daha korunakl merkezlere g ederek
gerekletirilmi olan bu Synoikisis'lerin amac ortak savunmaya yneliktir6.
Benzer ekilde blfpen fazla yerleim halknn korunakl yeni yerlere gerek
yapm olduklar 10.7. yy' a ait Bat Anadolu'daki Synoikisis niteliinde yeni
kurulmalarda Kmmer ve Lydia aknarna direnmek n
plandadr 7.Synoikisis' den politik bir kavram olarak Klasik dnemden itibaren
bahsetmek gerektiini belrtmitik, nk elimizde bu gr destekleyen
arkeolojik belgeler beraberinde bu konuda bilgi veren antik yazl kaynaklar da
mevcuttur. Bunlar deerlendirildiinde Klasik dnem Synoikisis'lerinde
genelde politU kaygdan kaynaklanan giriimlerin n planda olduu
anlallyor. Omen Peloponnesos Savalan srasndak nl Atina
Synokiss'i Attika' daki oligari taraftarlarnn giriimi olarak
yorumlanmaktadrS. Bu Synoikisis'de Attika blgesindeki halklar yer
deitirmeksizin snrlann Atina Polisi ad altnda birletirmilerdir9. Bunun
paralelinde ulalmas g yerlerde yerleim kurmann zellikle Pers savalar
dneminde yaygn hale geldii grlr 1 . Bu tarihlerde Persler'e kar nfus
gcn salamak ve korunmak amacyla Hellas' da Arkadia 11 ve Akhai 12
blgelerinde yaplan Synoikisisler bu duruma rnektir. Hemen ardndan Atina
ve Sparta arasnda geen olaylarn g dengeleri zerindeki yansmalar
yerleim halklarnn srekli direnite bulunmalarn gerekli klmtr 13. S.
yyla ait Elis 14, Tegea IS'nn ~ypoikisis'lerinin de bu amala yapldn
syleyebiliriz. Direni olgusu lA. 4. yy'da da Synoikisisler'inin balca
nedeni olmaya devam etmitirl6. rnein bunlardan Anadolu'da
Halikarnassos'un 17 ve Kos'un IS Synoikisisler'i ikinci Attik-Delos
konfederasyonuna kar bir nlem olarak karmza karl9.

5 Cavanagh, V.G, "Surveys,City and Synoecism" City and Country in the Ancient World'de,
1991,s. 106vd.
6. Demand, N., Urban Relocarion in Archaic and Classical Greece, 1990, s. 174
7. a.g.e
8. Cavanagh 1991, s. 110 ve Homblower 1982, s. 80
9 Kahrstedt 1934, s. 1436
10. Demand 1990, s. 174
LL.Gehrke 1986. s. 109
12. Strab. VIII 3,2
13 Gehrke 1984, s. 34
14. Strab. VIII 3,2
15. Kahrstedt 1934, s. 1436
16. Demand 1990, s. 165
17. Hornblower 1982, s. 78-105
18. Diod. XIII 75.1
19 Demand 1990. s. 175
4 Aye Gl Akaln

Hellenistik dneme gelindiinde ise Synoikisis'in nasl bir grnm


kazandn Troia blgesindeki rneiyle greceiz. almann bu ksm iin
yazl kaynaklar yannda Troas'da yaptmz arkeolojik saha almalar ve
arkeolojik buluntular da kullandk20. Bu blmde Synoikisis kapsamndaki
alt yerleimimiz iin ilkin lokalizasyon problemini zmek gerekmekteydi.
Fakat Arkeoloji arlkl almalarn sonularyla tartlm ve zmlenmi
bu uzun konu bir dier makalemizin ieriini oluturacaktr. Burdaki sonular
direkt kullanarak Troas'daki alt yerleimi modem harita zerine u ekilde
yerletinnekteyiz (bkz. ekteki harita):

Blgenin i kesimlerinde yer alan Kebren 2lanakkale ilinin Bayrami


ilesinde alda kynn eteklerinde bulunduu alda ve Fuletepe
zerinde, Skepss Bayrami ilesinin Evciler mevkiinde Kurunlutepe
zerinde22; Neandra ise Ezine ilesinin Crda& zerinde uzanmaktadr23.
Kylardaki liman yerleimlerinden ilki Kolona Ezine ilesine bal Tavakl
ky snrlarndaki Beiktepe' de24 ; Larisa bunun gneyinde Ksedere ky
kysndaki Limantepe'de25; Hamakstos ise yine ayn isimde Beiktepe
yerleim yeri olmak zere, Gztepe limann da iine alacak ekilde Glpnar
beldesi snrlar iinde yer alr26.
Troas Synoikisis'i 311 yl barnn hemen ardndan Aleksandros'un
komutanlarndan Antigonos Monophtalmos tarafndan sz konusu alt
yerleirnin halklarnn Antigoneia'ya yerletirilmesiyle gerekletirilmitir 27.
Troas'daki Synoikisis iin Bl~edeki yerleimler arasnda neden bunlarn
seildiinin cevab ise bu yeneimlenn konumlarnn paralelinde tarihi
geliimlerinde yatmaktadr.
Sz konusu yerleimlerin uzandklar en eski zamanlara ilikin ip ularna
destanlar, mytoslar blge corafyas ve tarihine deinen antik kaynaklarda

20.Yerleimlerde gerekletirilen arkeolojik aratrmalar, Sayn Prof. Dr. Cokun zgnerin


Smntheion kazlar i988- i996 ve Prof. Dr. E.Schwertheim'la birlikte yrtt Aleksandria
Troas ve Neandria almalar balantsnda yaplm, ayrca projeye ARIT de (Trkiye'deki
Amerikan Ilmi Aratrmalar Dernei) finasal katkda bulunmutur, kendilerine teekkr
ediyorum.
21.Calvert, F. "Constribution to the Ancient Geography of the Troad-On the Site and Rem ains
of Cebrene" ,Archeologica/Jounal 22, (1865) s. 5 i
22 a.g.e, . 55
23. Clarke, JT "A Proto-Ionic Capital from the Site of NeandriaI-I1" AJA 2 (1887) s. i
24. Calvert, F. "Constribution to the Ancient Geography of the Troad-On the Site and Remains
of Colonae",Archeological Joumal 17, (1860) s.287 ve Akaln, A. G, Troia Blgesinde
Hellenistik Synoikisis'e dein Sosyal-Politik Geliim, A. Sosyal Bilimler Enstits-Tarih
Abd., Yaynlanmam DoktoraTezi, 1999, s. 223
25. Akaln,A.G. "Troas Limantepe Larisa'snn Tarihi ve Arkeolojik Aratrmalar" A. DTCF
Tarih Blm Dergisi, XV, 26 (1991) s. 12
26. Akaln, A.G "Troia Blgesi Antik Ky ehirlerinde Tarihi Corafya almalar" A.
DTCF Trkiye Corafyas Aratma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 6 (1997) s. 9 .
27. StrabXlll 1,51
Troas Synoikisis'i 5

rastlamaktayz28. Epheros, Homeros ve Strabon'un anlatmlarnda olas Troia


sava dnemi veya hemen ncesinde bu yerleimler ve burada. yaayan
halklann ad geerken, bunlardan bulunan arkeolojik malzemeler de 10. 3000
ile .l200'ler arasnda var olduklarn destekler niteliktedir29. Fakat antik
kaynaklarda karlalan renkli etnik yap arkeolojik belgeler bazda henz
kantlanamamaktadr .

Blge genelinde ilk etnik deiim adalar zerinden ktaya ynelen ve


antik kaytlarda 10. yy.'la kadar indirilen30 ama youn biimde 10. 8.
yy' da izlenen Aeol gleri olmutur3!. Antik kaynaklar incelendiinde
Neandria'nn nemli Aeol stlerinden biri olduu, Kolonai ve Larisa'nn Aeol
merkezi olan Tenedos'un pereasnda yer ald gemektedir32. Kebren'in ise
Kymeli Aeoller'in bir merke~~.olduu anlatlmaktadr33. Bunlarn beraberinde
epigraflara gre Skepsis de 10 5. yy. ncesi Aeol dialeinde "Skapsis" olan
ismiyle bu karakteri banndrmaktadr34. Yazl kaynaklann yannda Skepsis
dnda be yerleimden topl anan arkeolojik buluntular ki bunlarn banda gri
seramikler geliyor, sz konusu yaylm destekler niteliktedir35.

Aeol kolonizasyonu sonras ca. . 8. yy. sonlarnda ticari a$,rl;kl


olmak zere kinci kolonizasyon hareketi Miletos'un gerekletirdigi lon
kolonizasyonudur36. Ardndan .7 .yy. balannda ayn ekilde
Lampsakoslular37 .ye Pholajallar38 da kylarda Emporionlar kurmaya
devam etmilerdir. Ozellikle 10.8. yy kylarda koloniler kurulurken blgenin
i ksmlarda da eknik hareketlilk sz konusuydu. da blgesini Aeolya

28. bkz. Kebren iin: Akaln, Doktora Tezi s.118-127, Neandria iin: Doktora Tezi s. 162-167,
Kolonai iin: Akaln, Doktora Tezi s. 206-213, Skepsis iin: Akaln, A .. G, Troia Blgesi
Skepsis ve Hamaksitos ehirlerinin Tarihi ve Arkeolojik Aratrmalar, AU Sosyal Bilimler
Enstits-Arkeoloji Abd., Yaynlanmam Y. Lisans Tezi, 1990 s. 17-20, Hamaksitos iin:
Akaln, Y.Lisans Tezi, s. 4-6 Larisa icin: Akaln 1991, s. 4-7
29 bkz. Kebren iin: Akaln, Doktora Tezi s.ISO, Neandria iin: Doktora Tezi s. 196 Kolonai
iin: Akaln, Doktora Tezi s. 221, Skepsis iin: Doktora Tezi, s. 241 Hamaksitos iin: Akaln,
Y.Lisans Tezi, env. no: BT 2, ve Doktora Tezi, s. 263, Larisa icin: Akaln, Lisans Tezi:
Akaln, A.G, Troas limantepe Larisa's, A. DTCF- Klasik Arkeoloji Abd., Yaynlanmam
Lisans Tezi, 1988, env no: Ll ,L2, L3,L4, LS, L6, L7, L8
30. Strab. XIII 596.32
31. Hdt. V, 94-95 ve Strab. XIII 582.3
32. Strab XIII 604.47
33. Ephor, FGH i 239, s. 22
34 Erhardt, N ,Milet und seine Kolonien, 1988, s. 29
35 bkz. Kebren iin: Akaln, Doktora Tezi s. i51, Neandria iin: Doktora Tezi s. 196 Kolonai
iin: Akaln, Doktora Tezi s. 22 i ,s. Hamaksitos iin: Akaln, Y.Lisans Tezi, env. no: BT
3,4, GTI, GT 2 , GT3 , GT 4 ve Doktora Tezi, s. 263 Larisa icin: Akaln, Lisans Tezi, env
no: L9, LlO, L 30
36. Erhard 1988, s. 246
37. Mela. 197
38. Step. Byz. "__ s"
6 Aye Gl Akaln

snrlar iinde kabul eden tarihi Herodotos Lydia kral Kroisos'un Aeoller'e
kar sefere giritiini belirtirken39 ncesinde Kimmer istilasndan 'kaan ve
iinde Phrig ve Lydiallar'n da bulunduu halklarn Troas ilerine kadar
geldikleri anlalmaktad40. 7. yy. sonu .6. yy. balarna tarihlenen
Kebren41 ve Neandria42 akropo1ndeki surlar sz konusu tehlikelere kar
ina edilmi olabilirler: Buluntulara bakldnda ise yine Skepsis dnda be
sitten bulunmu olan lon ia kkenli orientalizan tarzda seramik rnekleri .stte
deindiimiz kolonizasyon kapsamnda gelimekte olan Troas'la Aeolis, lonia
blgeleri arasndaki ilikinin kantdr43.

6. yy'.'la gelindiinde Atina kolonizasyonunun44 yaratt youn


tiari hareketllik, Troas'qqJ<:isosyal gelimeye politik bir boyut da getirmitir.
10.6. yy.hn ortalar ve 10.5. yy. ilerine ait Larisa, Kolonai ve Hamaksitos
gibi Aeol kolonilerinde bile bolca bulunan Attika kkenli seramik Atina'nn
ticari potansiyelini gsterm ektedrr45. Bu tarihlerde anakaradaki Aeol
kolonileri adadaki stlerden deil bunlara bal anakaradaki merkezlerden
kontrol altnda tutulmaktaydlar. Peki Kolona, Larisa ve Hamaksitos gibi
limanlar denetlernesi gereken karadaki ana s neresiydi? Arkeolojik kantlarla
ortaya kan nemli nokta zellikle Assos46 ve Neandria'nn . 8. yy'lardan
balayarak blgedeki dier yerleimler arasnda hzla byyen, youn nfusa
sahip, imar edilmi y~rleimler olduklardr. Neandria'da yaplan arkeolojik
almalar yerleimin lA. 6.yy. sonlarna ait plannda baz kamu yaplar ve
planl gelien sivil.yerleim alanlarn ortaya sermitir 47. Neandria'daki bu
yerleim plannn 10.4 yy.'la gelindiinde Hellas'daki Polisler'inkine ok
benzer bir gelime gstermi olduu dikkat ekicidir. Bu balamda mesafe ve
btnleyici ilevleri de gz nnde tutarak Larisa ve Kolonai'n Neandria'nn
terrtoriumu iinde, n karakollar ve yerleimin denize alan limanlar olarak
deerlendirmek yanl olmaz. Zaten bunlar sivil yerleimn zayf olduu bast
kk stler grnmndedirler. Bunun yannda Hamaksitos'un da Neandria
denetiminde bulunmakla beraber blgenn dier Aeol l1)~.rkeziAssos'la da
iletiim iinde bir ara liman ilevi grd sylenebilir. IO. 6yy. sonlarnda

39. Hdl. 1.26 ve 28


40. Strab XIII 613.65 ve blgedeki Phyrig izleri Vermarseren, MJ, Corpus Cultus Cybelae
Attidisque, Asia Minor-Mysia et Troade 1987, s. 85-126
41 Calvert 1865, s. 54
42. Winter, E. "Notes on Neandria", AJA 89 (i 985) , s. 685
43. bkz. Kebren iin: Akaln, Doktora Tezi s.l51, Neandria iin: Doktora Tezi s. 196 Kolonai
iin: Akalm, Doktora Tezi s. 221 , Hamaksitas iin: Akaln. Y.Lisans Tezi, env. no: BT i ,
BT 6, BT7 GTI3, GT 14. GT 15 ve Doktora Tezi. s. 263 Larisa iin: Akaln, Lisans Tezi. env
no: Ll4, LZI
44 Hdt. V. 94-95
45 bkz. Larisa iin: Akaln, Lisans Tezi,env. no: L15. L16, Ll7, Ll8, Ll9, L20, LZ4, L 25,
L 26. L 27, L 28, Hamaksitas iin Akalm,Y lisans Tezi: env. no: BT 8. BT 9, BT LO,
BTII,BTI2, BT13. BTI4, GT7,GT8,GT9, GT 10,GT ll.ve Doktora Tezi, s. 263, Kolonai
iin, Akaln. Doktora tezi s. 222
46 Strab.XIII606-51 ve Cook,J.M. The Troad .. 1973, vd.
47 Maischatz, T. "Stadterweiterungsphase im 4. jh.v Chr" AMS i (1994). s. 49-65
Troas Synoikisis'i 7

Atinallar'n Sigeion'u ele geirmesi48 Mytileneliler'in de Sigeion'un


gneyinde Akhilleion'u kurmasyla49 Atina ve Lesbos kolonileri arasnda
ticari ve politik adan rekabetin boyutlar bymtr.

Bunlarn paralelinde . 6 yy. ortalarndan itibaren hzla elien Pers


gc yzyl sonlarnda Karadeniz ve Hellas' a geilerinde Troas br kpr
olarak kullanmtr50. . 5. yy'la gelindiinde ise onia'daki ayaklanmann
Persler tarafndan kanl eklide bastmlmasnda en byk zaran Miletoslular
grm ve geJ~riyle ikinci kolonizasyonlarn gerekletinnilerdir51. Bu
kolonizasyonun 10.8. yy.'dakinden fark ticari deil etnik nitelik tamasdr.
Miletoslu gmenlerden bir ksmnn bu tarihlerde Skepsis'e gelip yerletikleri
yerIeime ait yazdar incelendiinde ak ekilde kantlanabilyor. Ayrca yine
yaztlardan Miletoslular' n buraya oligarik sistemi de beraberlerinde
getirdikleri anlalyor52.

. 478'da Atina merkez olmak zere Kta Yunanistan, Adalar ve Bat


Anadolu yerleimlerinin byk ksmnn katld "Attik- Delos Deniz
Birlii "nin kurulduunu biliyoruz 53. Persler' e kar birleik bir donanmay
besle~ip srekli hazr tutacak bu birliin yeleri, Atina'nn ortaya att Grek
kimligi ile yapay ulusu bir propaganda altnda, resmi olarak ilk kez
birleyorlard. Fanatik bir nitelik tayan bu propaganda, yeler tarafndan
benimsenmi gzkse de gerekte her ye bu giriimden kendisine kar
salamay umuyordu; bu durumu Attik Tribunus lstelerinde deien olaylara
gre yelerin birlie girip kmalar ve harlarn bu dengeler dorultusunda
demeleri, en sonunda da Atina'nn birliin paralann zmmetine geirmesi
yeterince ak~yo~. ..Tr<?~'d':lki yerleimIerin e~0.n~:)J1~ik
de!1g~I~~ k~rumak
adna kabullen gbrundukler bu ortak nasyon gmm kendIler n brtakm
~ablonlar da beraberinde getirmitir. Bunlardan en nemlisi yelerin birer
'Grek Polisi" olarak kabul edilmeleriydi ki, tm yelerin sosyal-politik
anlamda Attika kkenli bu devlet modeline sahip olmalan mmkn Deildi.
Yani Troas'daki birok yerleim Polis olmadklar gibi, Neandria gibi Polis
grnmne yakn bamsz yerleimler ise Grek nasy.<;mluAttika modelinde
Polis d~illerdi. Ama bunlann yannda Troas'da 10. 5. yy ortalarndan
itibaren lonial gmenlerin sayesinde Skepsis gibi Atina benzeri Polis modeli
gelitirmi rneklerin varln yaztlardan ve Strabon'un anlatmlarndan
biliyoruz 54. Birliin har listelerinde i kesimlerdeki Kebren55, Skepsis56,

48. Hdt. V, 94-95


49 Strab XIII 600-39
sO. Hdt. VI 37 ve Hdt.I 154-1566
5] Erhardt 1988. s. 246
52 Erhardt 1988, s.29,1I5
53. Powell, A. Athens and Sparta, 1993, s. 8-1 i
54 Strab. XIII 607.52
55 Merrit,D - mc Gregor, F. The Athenian Tribute Lists, 1939-1953 s. ve E. Ruschenbusch,
"Tribut und Brgerzahl im ersten Athenische Seebund" ZPE 53 1983, s. 143. Bu kaytlarda
Kebren'in birlie 3 talent vergi dedii gemektedir
8 Aye Gl Akalm

Neandria57' bamsz birer Polis olarak yer alrken, ky yerleimlerimiz


Kolonai, Larisa ve Hamakstos Mytilene Polis'inin ad altnda birlik
listelerinde geiyorlar58.
Birlik kurulduu tarihlerde Troas Pers satrab Phamabazos'un
ynetimindeki Daskyleion satraplna balyd 59. lgin olan bir durum
Peloponessos savalar srasnda Persler' e kar birlikten yardm grmek
umudunda olan Atina'nn urad bozgunlara Troas'daki yelerin tepki
gstermemi, ama hem Birlie hem de Persler'e vergilerini demeye devam
etmi olmalandr. Anlalyor ki Troasl yeler birlie ticari srekliliklerini
salama kaygsyla katlm ve bu ticaretten nemli payalan Persler de
yerleimlerin yeliklerini engellememilerdir. Arkeolojik bulgulardan izlendii
ekliyle zellikle bu tarihlerde Hellas kkenli mallarn tigri sirklasyonu
pazarlardan vergi alan Persler iin de vazgeilmez olmutur. Oyle ki bu tarihler
in hem Calvert Kolleksiyonunda, hem de bizim ele aldmz alt
yerleimimizin tmnde Hellas kkenli, Attika ve Korinth ithali seramikler
mevcuttur60. Fakat Persler bu ticari devinime izin verirken, phesiz kendi
gvenlikleri adna baz nlemler de alm olmallar. Bu nlemlerden biri
koloniler ve bal bulunduklan byk yerleimler arasndaki halk geilerini
engellenmi olmalandr. Bylece stlerinden ana merkezlerin politik kontrol
kalkan koloniler ve kk yerleSimler kendi nfuslann koruya:aJe politik
organizasyonlarn kurma yani bagmsz olma frsat bulmulardr. lA. 427'de
Atna'ya kar isyana girien ve Drakon yasalanyla cezalandnlan Mytilene ve
Lesbos Polsler'inin tm yaptnm glerinin ellerinden alnmas ve ana
karadaki kolonileri zerindeki hakimiyetin kalkmasyla bu yerleimlerin
bamszlklan resmilemitir61. Bununla beraber stratejik konumlanndan
dolay bu kk yerleimler Hellas'la yrtlen ticaretten qqrudan pay alar?k
bamsz ekonomilerini oluturmaya balam olmallar ki, 10.425/24 ve lA.
421/20 yllarm ieren Attik Delos Denz Birlii listelerinde Larisa, Kolonai ve
Hamakstos'un artk dedikleri harlarla bamsz birer Polis olarak
getiklerini gryoruz 62. Arkeolojik buluntulara gz attmzda ise her
yerleim in bu tarihlerde kendi sikkelerini basmaya baladklar dikkat
ekiyor63.

56. Menit-Gregor,1939-1953 s. 408 n. 3E ve 13G. Bu kaytlarda Skepsis'in birlie i talent


vergi dedii gemektedir.
57 Ruschenbusch, E, "Tribut und Brgerzahl im ersten Athenische Seebund" ZPE 53
(1983),s. 4 . Bu kaytla Neandria'nn birlie 2000 drachme vergi dedii gemektedir.
58 Cook,1973, s.180
59 Xen. hell. m.15
60. bkz. dipnot 46
61. Thuc. III.50
62. Meiggs, R. The Athenian Empire, 1987, s. 542-543
63. Kolonae sikkeleri iin rnek W. Wroth, "Greek Coins of Troas, Aeolis and Lesbos"
BMC, 1894 env n. 47/1 ve Akalin, Doktora Tezi, s. 222, Hamaksitos sikkeleri iin rnek
Barclay-Head, Historia Numanorum-A Manual of Greek Numismatics, 91 , s. 546 ve Akaln,
Doktora Tezi, s. 264, Larisa sikkeleri iin rnek, T, Gktrk,"Tmas Blgesinde Skke Basan
Troas Synoikisis'i 9

Peloponnesos sava sresince Troas yerleimleri Atinal ve Spartal


komutanlar arasnda sk sk saf deitirmlerdir. Antik kaynaklarda, ki
zellikle Ksenophon'un Hellenika'snda geen, dneme ilikin bilgileri64,
arkeolojik b~lge baznda destekleyemiyoruz. Yqj1lz Neandria' daki sur
duvarlarnn iO. 5. yy sonlarndan balayarak i0.4. yy. ilerine dein
geniletilip antsal kulelerle desteklenerek yerleimde savunma nlemlerinin
arttrlm olmas bu tarihlerde blgede sregelen karmaann en nemli
kantIardr65.

Ayn durum . 387'de Kral barndan66 sonra da devam etmi


Troas'daki yerl~jmlerin kontrol yine Atinal ve Spartal tyranlar arasnda el
deitirmitr. lA. 359'da doruk noktasna ulaan satrap ayaklanmalar
srasnda ayaklanmay karan satrap Artabazos'un Makedonya kralln
devreye sokmasyla 67 Troas da tm Hellas gibi yeni bir evreye girmitir. .
334'de ise AIeksandros'un Asya'ya ayak basmak iin seti en elverili yer
Troas olmutur.68 Baka alternatifleri olmayan Troas yerleimleri komutan
hi bir dirente bulunmadan kabul etmilerdir.

Fakat Troas iin politiJ<..anlamda sakin dnem pek uzun srmemi ok


gemeden Aleksandros'un lA. 323'de lp Diodokhlar'n baa gemesiyle her
alanda kargaa balamtr 69. Bu kargaada 321'de kendini Asya kral ilan
eden Antigonos, HeIlespontos Phrigya's satrab Arrhidaios'u yenerek Troas'
da hakimiyeti altna almtr 70.

Bu dnem iin Blgedeki arkeolojik bulgular yine yzeysel biJgiler


sunuyorlar. SitIerden toplanan malzemelerin ounluunu Bergama ve Illion
kkenli Hellenistik dnem terra kotalar, ksmen kalitesiz siyah glazrl
Hellenistik Attika kaplar, beyaz-krem ha1);1urlugnlk kullanm kaplar ve
cam eserlerin oluturduunu gryoruz. OzelIikle szn ettiimiz trden
malzemeyi Neandria'da, Larisa'da liman arkasndaki kktepede
Hamaksito'ta Gztepe'de youn olmak zere, Beiktepe'den de buluyoruz ki
bu durum Ion ia-Aeolya ve HeIlas 'la Blge arasndak ticari ilikisinn halen
devam ettiini gsteriyor. 71.

Kentler", Anadolu Medeniyetleri Mzesi Yll, 1995, s. 87-88 ve Akaln. Doktora Tezi, s.
251
64. Xen. hell. III . 1-3
65 Schulz, A. Die Stadtmauem von Neandria in der Troas, AMS 38,2000, s.1 16-1 17
66 Xen. hel.V i 25-31
67 Demosth. XXIII 154
68 Diod. XVII i7.
69. Plut. Alex.75
70. DiodXVII.40.1 ve XVIII. 72.2
7] bkz. Larisa iin: Akaln 1991, s. i i ve Lisans Tezi. env. n. L 3 i, L36 , Neandria iin:
Doktora Tezi s. 197 Kolonai iin: Akaln, Doktora Tezi s. 221-222. s. Hamaksitos iin:
Akaln, Y.Lisans Tezi, env. no: BT 18 , BT 19. BT20. BT 21, GT5, GT6, GT 16, GT 17
ve Doktora Tezi, s. 263
LO Aye Gl Akaln

Diodokhlar arasnda sregelen youn mcadelerden sonra . 311 'deki


bar bildiren Antigonos'un Blgedeki yerleimler arasndan Skepsis' e
gnderdii nl deklerasyonla 72 Troas iin Synoikisis sreci balamtr.
H~len anakkale ~z~sinde bulun~m. bu bildiri y~!J!l~a Antigo~lO~,
Dodokhlar arasndaki mucadelede bell br aamaya gelndgn, halk tedrn
edip ypratan iktidar karmaasna zm getrmek amacyla Ardllar n
aralarnda bar yaptklarn belirtiyor. Devamnda bu mcadeleler sresince de
aslnda hepsnin Grek Pohsler'inin otonomisi konusunda dikkatli
davrandklar ama ellerinde olmadan bu sava durumunun mttefk saflnda
yer aldklar iin Grekler' e mali klfet getirmesinden znt duyduklarn
sylyor. Sonunda ise bara karar vermi tm ardllarn bu durumu koruyup
artlara uyacaklarna, zellikle Grekler'in zgrlk ve otonomilerinn
korunmasnn n planda tutulup snrlarn asla ihlal edilmeyeceine sz
verdikleri belirtiliyor. Barn ilan edili ekliyle bildiride grld gibi
Diodokhlar'l1., Grekler'in gznde kaybetmeye baladklar gveni "Grek
Polisler'ine Ozgrlk" propogandasyla yeniden kazanmaya yneldikleri
anlalmaktadr. Welle s, Skepsis' e gnderilmi bu bildirinin tek rnek
olmadn ok byk olaslkla baka gl yerleimIere de kopyalarnn
gnderilmi olduu savunmaktadr 73. Bizim i4 nemli olan ise kopyalardan
birinin neden Skepsis'e gnderilmi olduudur. Ite bunun cevab bizce Troas
Synoikisis'inin uygulan eklini incelikleriyle aklamaktadr:
yle ki Antigonos bu tarihlerde gl konumda gzkse de Avrupa
ilerinde Polyperkhon ve ok yaknnda Thrakya'daki Lysimakhos kendsi
iin nemli tehdit unsurlaryd, dier taraftan Grekli Polisler'de ayaklanma
olasl her zaman sz konusuydu. imdi Antigonos'un kontrolnde bulunan
Troas, imparatorluun Asya'daki topraklarna alan ve Avrupa'yla Asya
arasnda kpr grevi gren stratejik bir konumdayd, bu yzden Blgede
yeni askeri sler kurmak ve varolan kritik noktalardaki sleri de sk denetim
altnda tutmak gerekiyordu. Tm Grek Polisler'i zerk ilan edilmiken
stratejik noktalardaki yeni fiziki dzenlemenin tepki ekmeden yaplmas
gerekli ama zordu. Antigonos Anadolu ilerini iyi tanmasna ramen zellikle
Aeolya kylar ve Troas'la uzun sreli direkt ilikisi olmamtr. Bu yzden
tm bu dzenlemelerin dikkatli, etkin politikalarla ama ksa srede halledilmesi
gerekiyordu. Antigonos 'un Hellenizmi uygulamada ncelikle sistemli bir
yerleim politikas tercih ettii bilinmektedr. Bu uygulama iin ise ustaca
bulunmu zm, Grek poltik tarihinde demokratiklemeye hizmet etmi
Grekler arasnda Theseus efsanesiy,le 74 vgyle anlan Synoikisis idi. nceki
rneklerinde yeni Grek Polisler i yaratm bu uygulamada Antigonos'un
amac etnik-politik adan dank halklar bir araya toplayarak,
imparatorluun topraklarna dahil alanlarda snrlar ortadan kaldrmak ve yerli
geleri sourarak merkezi ynetime tepkisiz klmakt. Askeri adan ise
stratejik noktalar boaltarak dier Ardllar'n ve yerli halkn ayaklanmalarna
kar kendi ~venlini salamakt. Ekonomik adan bakldnda ise
birbirinden bagmsz yerleim halklarnn blgede kurmu olduklar ticari ve

72. J.A.R Munro, J.A.R ."A letter from Antigonos to Skepsis 311 BC"JHS 19.1889 s. 336
ff.
73Welles, R.C. Royal Correspondence in the Hellenistic Period, 1934, s. 1 vd.
74. Pluto Theseus 24,32
Troas Synoikisis'i II

ekonomik sistemleri ele geirip ncelikle retimi ve ticareti tek elde toplamak
yine bununla beraber yerleimIerin sahip olduklan madenIer, ta ocaklan,
ormanar, meralar vb. doal kaynaklan merkezi ynetimin iletimi altna
almakt. Bylece reticiler, i sektrleri tamamen kontrol altnda tutulup
imparatorluk iinde dzenli kontroll retim ve ticaret devamnda da
gelir-vergi dengesi kurulabilecekti.

Troas'da yapl;:cak bu yeni dzenlernede baz koullar gz nnde


tutmak gerekliydi. Oyle ki Troas'n kuzeyinde yer alan yerleimlerin byk
kSJ)11Antigonos'un dier Ardllar safnda desteklerine htiya duyduu Atina
ve Ionia kkenli Grek kolonileriydi. Blgenin ortasnda bu dnemde zellikle
nasyon propaga:dalannda ska ad geen Grek dnyasnn manevi deer
tayan sempol Illion yer alyordu. Fakat bat kylarda i kesimlerde durum
farklyd. Oyle ki stte deindiimiz, bat kylarda yer alan ilkin Persler'in
blgede kurduu dengeler sayesinde zgrlklerini kazanm ama politik ve
askeri ynden. gsz ve kk Kolonai, Larisa ve Hamaksitos gbi liman
stleri vard. I kesimlerdeyse stratejik konumda olup hem Persler hem de
Atinal Spartal yneticilerle srekli mcadele etmi ve Persler'in
kontrolndeki ticari devinimden zarar grm byk yerleimler yer
~lmaktayd ki bunlann banda da Neandria, Kebren ve Skepsis gelmektedir.
Ite bunlar Antigonos'un Grek birliinin tepkisini ekmeden ele geirebilecei
uygun yerleimlerdi. Yanlz aralannda sadece Skepsis b~lirttiimiz gibi Atina
modelinde bir Polis yapsn sahip gzkmekteydi. Ilerdeki bu Polis'in
blgenin sz edilen esk yerli yerleimlerle balan bilinyor ama Hellas'daki
Grek Polisler' i ve Grek brlii inde tannp tannmad belli deildi. Bizce
Antigonos bu durumu anlamak ve karsndaki Grek Polisler'inn tepkileri
lmek iin bu bildirilerden birini Skepsis'e gndermi olmaldr. Sz konusu
deklarasyonu alnca Skepsisliler Hellas'daki Grek Polisler' inin kullandklan
yntemi uygulayarak Antigonos'a bildirideki vaadlerinden dolay ~ekkr
edip, yerleimlerini gvence altna almak amacyla onu "Eugertes yani
hamileri ilan ettiklerini ve birok kutsalonur baladklann yine taa
kaznm bir belgeyle bildirmilerdir.75 Fakat Antigonos kendisi iin yeterli
verileri toplam olacak ki ok gemeden Skepsis'le birlikte Kebren,
Neandria, Kolonai, Larisa, Hamaksitos halklann Antigoneia adnda kurduu
ky yerleimine srerek, Troas Synoikisis'ini gerekletirmitir76. Bemen
ardndan Skamandros vadisi iindeki kk bamsz yerleimleri de Illion,
Abydos, Assos, Antandros gib Polisler'in territoriumuna katarak belirttiimiz
amalan dorultusunda blgede bir dzenleme yapmtr77.
Fakat devam eden yllarda Troas' da Antigonos'un beklemedii bir ey
olmu ve ynetime getirdii yeeni Ptolem~i.?s Blge iinde isyan
kartmt~ :S:B u isyan bastnlmasIl;a ram~~ 1.0}03' de Lysin::akho~'~n
Blgeye gn durdurulamamtr. Antgonos yonetmne kar br guvenszlik
sz konusu olmal ki Troas' daki kontrol eline geirdikten sonra Lysimakhos
Antigonos'un yapt tm hakszlklan dzelteceini resmen ilan etmitir.

75. Austin, M.The He Henistic World from Alexander to the Roman Conquest, 1981, n.32
76. Strab. XIII 597-33
77. Cook, IM ."The Cities in and Around the Troad" BSA 83 1988, s. 18
78. Diod XX 104-105
12 Aye Gl Akalm

Lysimakhos'un Troas' daki ilk ii Synoikisis' e dahil edilen Skepsisliler'i


yurtlanna ~ri. gndermek oh~1Ut~r79. Bu ~ir jest gibi gzkst:: dt:: aslnda
yntem degtrerek Anadolu lennden geleblecek Seleukos tehlikesne kar
Skamandros vadisindeki Skepsisliler'i canl kalkan olarak kullanma amac
gtt gl olaslkdr. Skepsisliler yurtlanna geri gnderilirken dier
halklann ne olduklanna ilikin yazl kaynaklarda herhangi bir bilgi yoktur.
Ele geen sikkelerden Synoikisis sonras, i. Antiokhos zamannda "Kebren
Antiokhia" adnda bir yerleimin kurulmu olduunu gryoruz 80 Fakat bu
yerleimin eski Kebren halknn geri getirilmesinden ok Apollonis rneiyle
Antiokhos zamannda yaygn olduu ekliyle81 buradaki askeri koloniye sivil
halk yerletirilme yoluyla kurulmu yeni bir yerleim yani katoikos olmas
gl ihtimaldir. Bunlann yannda Neandria' da bir daha yerleim
kurulmad, QU stratejik noktann olaslkla bir askeri s olarak kullanld82
sylenebilr. Oyle ki Aleksandria Troas yaknlanndan bulunan bir yazttan
Neandriallar'n burada kendi isimlerini tayp bir demos olarak yaamlanna
devam ettikleri anlalyor 83. Ayn ekilde Kolonai'da da tekrar bir yerJ~im
kurulmamt:r. L.Robert yine Larisa Ptolemais epigraml bir sikke ve LO 2.
yy'la ait Delphi Theodokroi kaytlann ne srerek Larisa'nn tekrar
kurulduunu ileri srmse de Limantepe'de buna iaret eden bir yerleim izi
yoktur. Ancak Limantepe'nin yaknndaki kk tepe zerinde zayf bir
yerleime iaret eden Hellenistik(?), Roma dnemi kalntlan mevcuttur84. Bu
durumuyla bu kalntlar Aleksandria Troas'n territoriumu iinde yaknndaki
tuzla iin bir depo ve iskele ilevi grebilecek ancak kome niteliindeki bir
yerleimini iaret etmektedirler. Hamakstos' a ait alanlarda ise Synoikisis' den
sonra yerlem izleri hala mevcuttur. Bu izler hem Glpnar Beiktepe' sinde
hem de yaklak 2 km. gneyindeki Gztepe' de yer almaktadr. Antik
kaynaklarda Smintheion yakn larnda Khyrisa yerleiminden bahsedilir8S.
Bizce kutsal alana bir liman ve konaklama yeri olarak hizmet veren bu
yerleim eski Hamaksitos'un yerleim alann kullanan ama halk baznda
Hamaksitos'un devam olmayan yeni bir yerleimdir86. Burdan Synoikisis
sonras Neandria, Kolonai, Larisa, ve Hamaksitoslular'n da bir daha
yurtlanna geri gnderilmediklerini syleyebiliriz, ki bunu tm bu yerleimlerin
monogramlarn tayan Aleksandria Troas sikkeleri zerinde izlemek
mmkndr87. Zaten merkezi otoritenin politik dzenlemeleri artk bu ..tr
kk komitelerin bamsz olarak yaamalanna olanak vermemekteydi. Oyle
ki yeni byk yerlem Alekandria Troas. imar faaliyetleriyle iinde yaayan

79. Strab. XIII 597-33


80. Robert, L."Ptolemais de Troade" BCH 55, (1982), s. 17
81. Cohen, M. The Hellenislic Settlemens in Europe, he lslands and Asia Minor, 1995, s.
201
82 Winter 1983, s. 682
83 Schwertheim , E. "Geschichte und Forschungsstand" AMS 11,1994, s. 26
84 Robert 1982, s. 19, ve Akaln 1991 . s.l 1
85 Strab. XIII 604-47
86 Akaln 1997, s. 9
87 SNG, "Troas, Lesbos, Aeolis", 1959
Troas Synoikisis'i 13

insanlara yeni olanaklar sunarak eski yerleimlerinin tm ilevlerini zerine


almtr.

Sonu olarak Troas' daki rneinden de grdmz zere Philippos ve


Aleksandros 'tan balayarak Makedonyal Monarklann gerekletrdikleri
Synoikisisler halklarn kendi istekleriyle deil egemen gcn nedenleri ve
zorlamasyla yaplmtr. Hellenistik Synokisisler'de szde yeni Grek
Polisleri kurmak adna aslnda, ablon yerleimler=ehirler yaratlarak
Hellenistik imparatorluun dank halklar bir araya toplanmtr. Bu yolla
halklar dorudan kontrol altna alnarak. ilk etapta ileride tehlike yaratabilecek
yerli gelerin soulmas amalanmtr. Ite bu uygulamalardan sonra, modem
dillere her dnem iin" ehir" olarak hatal ve olaan biimde evrilen "Polis",
Hel]enistik dnemde gerek anlamda zan bir devlet olma niteliini yitirmi
ve Imparatorluun idari blmlerinden bir haline gelip, sadece bir yerleim
birimini ifade etmeye balamtr. Grlyor k Heenistik dnem
Synoikisisleri baz aratrmaclar tarafndan vgyle bahsedilen ama
aratrmalar arttka hi de humanist gzkmeyen Heenletirmenin etkin
poltikalarndan biri olmutur.
Ksaltmalar ve Bibliyografya
Antik Kaynaklar

Demosth. : Demosthenes, Orationes, Thesaurus Linguae Gracae (TLG), CD. Rom,


California 1990

Diod: Diodorus Sicuus, Bibliotheca Historica, TLG CD Rom, California 1990

Ephor: Ephoros, Fragmanlar, TLG CD Rom, California 1990

Hdt.: Herodotos, Historiae, TLG CD Rom, California 1990

Mela.: Pomponius Mela, De Chorographia, ev. K Brodersen, 1994

Plut. Alex: Plutarchos, Alexandros, TLG CD Rom, California 1990

Plut. Theseus: Plutarchos, Theseus, TLG CD Rom, California 1990

Step. Byz,: Stephanus Byzantius, Ethnika, TLG CD Rom, California 1990

Strab: Strabon, Geographicon, TLG CD Rom, California 1990

Thuk.: Thukydides, Historiae, TLG CD Rom, California 1990

Xen. he.: Xenophon, Heenika, TLG CD Rom, California 1990

Gnmz Kaynaklar:

AlA :American Journal of Archeology, New York

Akaln 1991: Akaln, A.G "Troas Limantepe Larisa'snn Tarihi ve Arkeoloj


Aratrmalar" A.U DTCF Tarih Blm Dergisi, XV, 26, (1991), s. 3-25
14 Aye Gl Akaln

Akaln 1997: Akaln, A.:G "Troia Blgesi Antik Ky ehirlerinde Tarihi C?~rafy~
Calmalan" A.U DTCF Trkiye Corafyas Aratma ve Uygulama Merkez
Dergisi, 6 (1997) s. 1-14

Akaln, Lisans Tezi: Akaln, A.G, Troas Limantepe Larisas, A. DTCF-Klasik


Arkeoloji Abd., Yaynlanmam Lisans Tezi, 1988

Akaln, Y.Lisans Tezi: Akaln, A. G, Troia Blgesi Skepsj.s ve Hamaksitos


ehirlerinin Tarihi ve Arkeolojik Aratrmalan, AU.Sosyal Bilimler
Enstits-Arkeoloji Abd., Yaynlanmam Y. Lisans Tezi, 1990

Akaln, Doktora tezi: Akaln, A. G, Trgia Blgesinde Hellenistik Synoikisis'e dein


Sosyal-Politik Geliim, AU. Sosyal BilimlerEnstits-Tarih Abd.,
Yaynlanmam DoktoraTezi, 1999

AMS: Asia Minor Studien, Bonn

M. Austin, The Helienistic Worldfrom Alexander to the Ronan Conquest, 1981

BCH: Bullettin de Correspondence Hellenique, Paris

Barclay-Head, Historia Numanorum-A Manual of Greek Numismatics, 1911,

BMC: A catalogue of the Greek Coins in the British Museum, 1873-1927

BSA : Annual of the British School at Athens, London

Calvert 1865: Calvert,F. "Constribution to the Ancient Geography of the Troad ol


the Site and Remains of Cebrene" ,Archeological Journal 22, (1865) , s. 51-
57
Calvert 1860: Calvert, F."Constribution to the Ancient Geography of the Troad ol
the Site and Remains of Colonae" ,Archeological Jounal 19 (1860) s .287, s.
287-296

Clarke, JT, "A Proto-Ionic Capital from the Site of NeandriaI-II" AJA 2, 1887, s.
136-148

Cavanagh 1991: Cavanagh, V.G, "Surveys,City and Synoecism"City and Country


in the Andent World'de, 1991, s. 97-119

Cook 1973: Cook,J.M The Troad, 1973

Cook 1988: Cook, J.M "The Cities in and Around the Troad" BSA 83 (1988)

Demand 1990: Demand, N.,Urban Relocation in Archaic and Classical Greece,1990

Erhardt 1988: Erhardt, N ,Milet und seine Kolonien, 1988

Gehrke 1986: Gehrke, H.J, Jenseits von Athen und Sparta, 1986, s.34

Gktrk, T ,"Troas Blgesinde Sikke Basan Kentler", Anadolu Medeniyet/eri Mzesi


Yll, 1995, s. 65-120 .

Homblower 1982: Homblower, S., Moltsolus, 1982


Troas Synoikisis'i 15

JHS : Journal of HeIIenic Studies, London

Kahrstedt 1932: Kahrstedt, U. "Synoikismos",RE 1932, s, 1435-1445

Kuhn 1878: Kuhn, E, Staedte der Alten, 1878,

Maischatz 1994,: Maischatz, T. "Stadterweiterungsphase im 4. jh.v Chr" AMS II


(1994) s. 49-65

Merrit, D -mc Gregor, F, The Athenian Tribute Lists, 1939-1953

Meiggs, R. The Athenian Empire, 1987

Munro, JAR, "A letter from Antigonos to Skepsis 311 BC"JHS 19 (1889) s.330-
340

Robert, L. "Ptolemais de Troade" BCH 55 (1982) s. 16-19

Powell, A, Athens and Sparta, 1993

Ruschenbusch, E, "Tribut und Brgerzah1 im ersten Athenische


Seebund" ZPE 53 (1983), s. 140-143

Schulz, A. Die Stadtmauern von Neandria in der Troas, AMS 38, 2000

Schwertheim, E."Geschichte und Forschungsstand" AMS II (1994),s.21-39.

SNG, 1959: SyIIo~e Nummorun Graecorum, Sammlung von Auloek "Troas,


Lesbos, Aeols", 1959

Vermarseren, MJ, Corpus Cultus Cybelae Attidisque, Asia Minor-Mysia et Troade


1987

Weber, M. "Agrar Geschichte", Gesammelte Aufsaetze zur Sozial und


Wirtsehaftgeschiehte, 1988

Winter 1983: Winter, E. "Notes on Neandria", AJA 89 (1985) s. 680-685

Wroth, W."Greek Coins of Troas, Aeolis and Lesbos" BMC, 1894

Welles, R.C . Royal Correspondenee in the Helienistic Period, 1934

ZPE : Zeitschrift fr Papyrologie und Epigraphik, Stuttgart

Levhalar

Harita Antik Troas ..-anakkale ili, anakkale Blgesi Fiziki Haritas, Harita
Genel Mdrl, 1950, Olek: 1/200000

,.
r
16 Aye Gl Akaln

You might also like