Inga Iwasiw

DZIECKO
dramat w epizodach

Osoby: Marta i Marek oraz spotykane przez nie inne osoby, ktrych jest raz mniej raz
wicej, s wyrane lub niewyrane. Do wyranych nale Pielgniarka, Pijak,
Urzdniczka, Terapeutka, Starsza Kobieta, Mczyzna I, II , III i IV, Kobieta I,
Chopak-Misiek, Dziewczyna, Dziennikarka. By moe cz spotykanych przez
gwn par w rnych okolicznociach to te same osoby odgrywajce rne role.
Wszystkie elementy scenografii komponowane i przesuwanie przez osoby dramatu na
chilloutowym podkadzie muzycznym, przerywanym reklamami i koysankami. Jeli
realizatorzy maj ochot na t podpowied.

Epizod 1.

Sypialnia.
Due, zawalone poduszkami ko na kkach porodku kwadratowego pokoju zanurzonego w
pmroku, szpitalna szafka obok. Wszystko w yciu Marty i Marka ma posmak
medyczny.
Osoby: Marta i Marek. Ona ley, on siedzi na ku, gaszczc jej stopy. Zaglda jej
pod opask na oczach. Psoci, ale delikatnie. Ona wyjmuje z uszu zatyczki i wkada je
pod poduszk. On wkada jej palec do ucha i wierci nim w rodku. Intymnie jak w
uchu.
MAREK Nie pij, trzeba si zaj dzieckiem.
MARTA Dzi twoja kolej. Rbcie co chcecie. Ja popi. Naley mi si, wrciam wczoraj
pno, szef wola zebranie na temat strategii od kpania synka, wiesz jak jest.
Codziennie omawiamy strategi. Dzieci brudz si niemoliwie, mae winki. ony
udaj bezradne, eby wymusi asyst. Zbkowanie, biegunka, gorczka, zmiana
pokarmu, siadanie, pezanie, raczkowanie pierwsze kroczki, drugie kroczki.
Kaczuszka do wanienki, szczoteczka silikonowa do dziseek. Soiczki, tubeczki,
pieluszki, nocniczki. Oszale mona, gdy si jest mczyzn, podobno. Do
wszystkiego dziewczyny potrzebuj mskiego spojrzenia. Omawialimy t strategi a
zasn synek, potem ona, potem wstaa ona na karmienie i znw zasna. Na
szczcie nastpne karmienie wypada o czwartej, tak dugo nas nie moe trzyma.
MAREK A ty co jada?
MARTA Piam mleko. Czytaam. Nie wiem do ktrej, telefon mi si wyadowa. Nie
wiedziaam co z tob, czy bdziesz. Czekaam. Nie, nie wypominam, czekaam
mimochodem. adowarka zostaa w przedpokoju, wolaam nie haasowa, wiesz. I nie
wychodzi z ka, zapomniaam zabra z azienki szlafrok. Czytaam i czytaam, do
mdoci, od mleka troch mnie mdlio. Jednak mam t skaz biakow, nie mwiam
ci?
On usiuje co powiedzie.
MARTA Nie glutenow, bardziej biakow. W przedszkolu rzygaam do zupy, a matka
zaniosa kierowniczce zawiadczenie, e nie wolno mnie karmi na si, bo s
przyczyny medyczne. (zastanawia si, on gaszcze) Porady. Weszam na tak now
stron, ale komp te si wyadowa, wic przejrzaam gazety. Ty zostawie obok ka
te gazety?

1
MAREK Nie mw, e baagani. Przynosz tylko to, co potrzebne. (zmienia ton, jakby kogo
przedrzenia) Pamitam, eby w sypialni nie byo rzeczy zbdnych, czegokolwiek w
innym temacie, pamitam. Od innych rzeczy robi si trauma. (wraca do normalnego
tonu) Spaa, samolot si spni, ale nawet nie dzwoniem, eby nie robi
zamieszania.
MARTA (szybko i nieco obsesyjnie) Bo tak ci powiedziaa pani doktor? Nie drani?
Oczywicie miaa racj. Gdybym ja wspomniaa o wywaleniu tego balastu, miaby
wtpliwoci. Byabym pena niespenie, a tak to inna sprawa. Pani doktor. Dugonogi
autorytet. (mieje si) Nie, nie jestem zazdrosna. Chciaby, ale nic z tego. Te
mogam pj na medycyn, teraz bym posza, byoby nam bliej. Wiesz, e w razie
czego trzeba znale now rodzin? Zdajesz sobie spraw? Przygotowan. Preferuj
osoby o staych nawykach. Stae nawyki. Ten sam z t sam, najwaniejsza kwestia
dla nich wszystkich. I dobrze przygotowana kryjwka.
MAREK (zasadniczo) Przynie ci co zanim zajmiesz si dzieckiem?
MARTA Nie, jestem matk, mog zajmowa si dzieckiem na sucho. Zanim sama si sob
zajm. Zanim wypij mleko, wyprodukuj mleko. Wyprodukuj zreszt te z herbaty,
soku, wody, a nawet wina. Takie cuda u mnie. Zanim si umyj, bd czysta.
MAREK (wci spokojnie, ugodowo, bez zwizku z tonem Marty) Wczoraj zawaliem,
prawda. Nie musisz przypomina. Kademu si zdarza. Nie odpowiadam za rozkady
lotw.
MARTA (bawic si wosami) Nie mam pretensji, zauwaam tylko stan rzeczy. Mielimy inn
umow. Obudziabym si. Jak zawsze. Gotowa, otwarta, ciepa, chocia w pokoju
kurewsko zimno. Kiedy ci zawiodam? Ugryzam? Odgryzam? Stawiaam
wymagania? Odeszam? Przyszam? (kadzie si z rozoonymi nogami)
MAREK (siadajc midzy jej nogami i kadc jej delikatnie do na brzuchu) W adnym
wypadku. Dajesz wicej ni mog wzi, ale si staram. Wiem, wiem, nie mw. Pole
sobie. Masz racj, moja kolej na dziecko.
Ciemno, muzyka, cisza, pacz dziecka.

Epizod 2.

Poczekalnia do czego, niewygodne, plastikowe, te krzeseka, wesoe obrazy na

cianach, baniak z wod, porozkadane wszdzie ulotki, telewizor umiejscowiony
midzy wskimi drzwiami naprzeciwko rzdu krzeseek. Z drugiej strony
dwuskrzydowe, lekko ruszajce si drzwi wejciowe starego typu, jak w miejskich
szpitalach.
Osoby: Pielgniarka, Marek, Mczyzna I, Mczyzna II, Mczyzna III, Mczyzna
IV, Kobieta 1, Pielgniarka, Starsza Kobieta
PIELGNIARKA (wybiegajc z drzwi na lewo od telewizora) Zaraz, zaraz, ju donosz,
niech si pan tak nie denerwuje. Odprenie, przyspieszenie, opieka nasze haso
obowizuje w kadym zaktku kliniki, w sytuacjach trudnych oddaj si w nasze rce.
MCZYZNA I Czy dugo jeszcze mamy czeka? Pani rozumie, e nie ze wszystkim da si
powstrzymywa. My tu troch w fazie przyspieszenia jestemy, prosz pani. (jest
powany)
MCZYZNA II Nie wiem jak panowie, ale ja musz do pracy. (przestaje si spieszy)
MCZYZNA I Wanie, do pracy.
PIELGNIARKA (zaciskajc usta) Przecie si staram. Nie widzi pan? (nabiera powietrza i
rezygnuje, przestawia si na inny ton) Szanowni panowie i panie towarzyszce, prosz
o chwil cierpliwoci, wyczerpay si baterie, mamy niezawinione pitnastominutowe
opnienie, ktre postaramy si nadrobi. Zalecam wobec tego przejrzenie instrukcji

2
 przed wejciem, dopracowan koordynacj. Kto nastpny? Pan? Prosz czyta
instrukcj oraz zapozna si z materiaem pomocniczym w celu szybszego ustpienia z
kolejki. Nie rezygnujemy, nie oddajemy mechanicznie pola. A w pracy to ja jestem,
nie wida? I rozumiem obowizki, jednake w sprawie, ktra nas tu jednoczy,
naleaoby czasem odpuci, powici co dla rodziny, przepraszam za
moralizowanie. Bez traumatyzowania, ale powieci.
MCZYZNA II (pilnie czytajcy co w swoim i-podzie) Oczywicie prosz pani, ale ja mam
spotkanie za godzin, prosibym o przestrzeganie harmonogramu.
PIELGNIARKA Staramy si, staramy. W pracy zespoowej nasza sia. Ju zaradz, ju,
szkoda czasu na konwersowanie. (wychodzi wahadowymi drzwiami. Po chwili wraca
trzymajc w doni baterie. Podbiega do drzwi, z ktrych wysza przedtem, krzyczc)
S, s baterie, zupenie mao uywane, ju panu wkadam. Ostroniutko, eby nie
uszkodzi, prosz pana. Nic na si, pierwsza zasada. I po tramie.
Zza drzwi dobiegaj odgosy z telewizora, rne programy, bardzo gono.
Pielgniarka wychodzi umiechnita.
PIELGNIARKA Noooo, teraz w porzdku, ju gadko pjdzie. Prosz pana do recepcji
(zwraca si do mczyzny III) chyba nie mamy karty w porzdku. Bez tego nie
dopuszczamy.
MCZYZNA III Nie mamy? Nie mamy, ale ja ju byem.
PIELGNIARKA Nie ba si, nie przekomarza, i za mn.
MCZYZNA III (wychodzi ze spuszczon gow. Wraca po chwili, jakby uciek
pielgniarce, siada w innym miejscu i zasania si kolorow broszur. Czyta na gos)
Pokazalimy w nim ostatnie spojrzenia zwierzt, ktre miay za godzin umrze w
rzeni. Umczone wczeniej eksperymentami medycznymi, w fazie przejciowej
patrzyy na nas z wyrzutem. Stop cierpieniu zwierzt. Stop eksperymentom. Stop
konsumpcji misa.
Odgosy telewizora narastaj, a potem cichn. Wbiega pielgniarka, pdzi do drzwi
klnc pod nosem.
MCZYZNA II Syszelicie? Co ona powiedziaa? Grubsza awaria?
Nikt nie podejmuje, kady zapatrzony w swoje gazety, laptopy i inne gadety.
Mczyzna II rezygnuje z prby nawizania rozmowy. Wstaje, przechadza si midzy
obrazami na cianach, oglda je.
Wypada pielgniarka. Rozglda si. Wyjmuje z rk Mczyzny III ulotk, patrzy z
niedowierzaniem, chowa j do kieszeni. Zwraca si do Mczyzny II
PIELGNIARKA Niech pan tu tak nie chodzi po szlaku. Niebezpiecznie. Dodam, e nie
wszystkie ulotki s dedykowane dla panw, czasem si nam pomieszaj, albo panie
sprztajce pomyl, jzyka za dobrze nie znaj. (lustruje szybko ulotki, cz z nich
chowa do kieszeni) Czy kto z pastwa ma przy sobie jakie precyzyjne narzdzia? Bo
zamaam paznokie na tym pilocie, a pan w rodku ma zajte rce. Nikt? Oczywicie,
przepraszam, ju si udaj do naszego technika. On tam ma rne precyzyjne
narzdka. Zaradzi. Bez paniki. Awaria tymczasowa, jak to awaria. Nic si nie stao,
panowie, nic si nie stao. Baterie nie takie nowe jak sdziam, kto je przeoy bez
pozwolenia. Niedawno co podobnego zdarzyo si mojej siostrze. Wyadowanie
dosownie wszystkiego, brak prdu, brak baterii, musiaa w rodku nocy i na stacj
benzynow, bo nie moga usn. Z tym tu nam nie grozi, mamy niezalene od miasta
akumulatory, wszystko podgrzane i zmroone jak trzeba, zapewniam. adnych
analogii z wiadom afer, certyfikaty uzyskane. Jestecie u nas bezpieczni.
Zza drzwi dobiega jk. Jednoczenie co przypominajcego miauczenie kota z drugiej
strony. Wszyscy zastygaj, nasuchuj.

3
PIELGNIARKA No wietnie, wietnie. Prosz zachowa spokj, po prostu podgonimy u
pastwa, skoro w rodku si nie daje. Podam pacjentowi znieczulenie jak tylko wrc
od technika. Proponuj tymczasem zay nasze mikroelementy w kolorze
odpowiednim do karnacji. O, pan blady, to piguka czerwona. Pan tawy, to zielona.
Pan natomiast niczego chwilowo nie dostanie, bo nadpobudliwo najlepiej
suplementowa powietrzem, tylko pytko przyjmowa, eby dodatki nie uderzyy do
gowy. Powietrze teraz dobrze nasycone. I nie chowa si, znajd pana kart. Nic by
nie bolao, ale skoro taki pan delikatny i nie chce wywiadu, pozbieram dane z
internetu, z tym e traci pan moliwo reklamacji, uprzedzam. Brak podpisu, brak
praw konsumenckich. (wychodzi)
Cisza, za drzwiami i w poczekalni. Wchodzi starsza pani. Sportowo ubrana, prosto si
trzymajca. Siada na wolnym krzele. Nikt na ni nie zwraca uwagi.
STARSZA KOBIETA (staje na rodku, podchodzi do drzwi, do drugich drzwi, cofa si w
stron krzeseek. Siada) Dzie dobry. Nie powiedziaam, przepraszam. Zamyliam si
nie wiadomo nad czym. Jaka to jest poradnia?
Nikt nie odpowiada. Zza drzwi dobiegaj odgosy meczu. Mczyni nagle
skoncentrowani na tych odgosach. Nie widz kobiety.
MCZYZNA II O, zapa mecz. Poogldabym sobie, ale nie mam kablwki.
Zrezygnowalimy, nie byo co oglda. W kocu lekarz powiedzia nam, e telewizor
w sypialni szkodzi, a my mamy jeden pokj, wic si i tak sabo kwalifikujemy,
musimy nadrobi w innych punktach. Kontrolerka zaproponowaa nam
przemeblowanie kuchni i rezygnacj z feng-szui. Nie lubi zabobonw, ludzie
zabobonni jej zadaniem prdzej czy pniej wezm na wychowanie ysego kota.
Wszyscy kiwaj gowami. Starsza pani siedzi na brzeku krzesa i usiuje zwrci na
siebie uwag. Wyjmuje lusterko, maluje sobie usta jaskraw czerwieni, poprawia
wosy, rozpina grne guziki bluzki. Robi si bardziej widoczna.
STARSZA KOBIETA (do Mczyzny II) Czy pan mgby powiedzie, jaka to poradnia?
MCZYZNA II A dlaczego ja? Prosz zapyta w recepcji, tu obowizuje jaka ochrona
danych osobowych, nie mona tak bez pardonu.
STARSZA KOBIETA (pewnie) Czemu bez pardonu, z pardonem. Pardon. Jaka to poradnia,
bo si jako zgubiam. Tyle tych korytarzy i od windy poszam w prawo, a miaam
chyba w lewo, albo odwrotnie. Taka roztrzepana jestem od dziecka. Mamusia mwia,
uczya, eby sucha, a ja zawsze swoje. I dobrze, bo dziki temu i wiat zwiedziam i
sukcesy odniosam na niwie zawodowej oraz prywatnej, prosz pana. A wnuczek mnie
podwiz i musia jecha, zaj si dzieckiem. Bardzo duo teraz roboty z tym
zajmowaniem. Opiekunki, placwki, w dodatku ojcowie.
MAREK A do jakiej poradni pani sza?
STARSZA KOBIETA Do jakiej? Do jakiej? (siga do torebki, co oglda, rozsiada si na
krzeseku i siga po broszurk)
Cisza.
MAREK Spnia mi si.
MCZYZNA I I Co pan powiedzia?
MAREK No nic, tak do siebie mwi, wicz w pewnym sensie. Wystpuj w teatrze
amatorskim w mojej firmie. Drama odprajca, nowa technika. Szefowa reyseruje.
Poprzednia wolaa biblioterapi, posza wyej. Szkoda, lubiem czyta. Teraz gram
koleank z dziau. Posza na macierzyski, to wziem jej rol.
Pozostali kiwaj gow.
MCZYZNA II A kto z kim gra, jednak moe kto wie? Skoro ju suchamy.
STARSZA KOBIETA Na pewno nasi.
MAREK Na pewno.

4
STARSZA KOBIETA Z nimi, syszaam od wnuczka, e oni wygrywaj przez sdziego.
Handel si odbywa, jak wszdzie. Mona powiedzie handel ludmi. Wnuczka
interesuje si od lat t problematyk, mam od niej dane z pierwszej rki. Uczyam j
tego i daa si wcign, informuje mnie na bieco. S takie dni, e mogabym
zaczyna od nowa. Ja j pytam a te pace, to co? A ona mi, e cigle dysproporcja. Ja
jej oszukujesz, dysproporcja bya w 1981, teraz mamy rwnowag? Nie czytasz
statystyk? Nie mamy, ona si upiera.
Nabiera ochoty na mwienie, ale mczyni odwracaj si, unikaj wzroku
pozostaych osb w poczekalni. Kobieta prbuje zatelefonowa, komrka nie dziaa.
STARSZA KOBIETA Znw si wyadowaam. Za szybko.
MAREK Niech pani poszuka kogo, to jest inna poradnia.
STARSZA KOBIETA Ale jaka? Bo moe ta. Nie chodzi mi wcale o laryngologa, naprawd
dobrze widz.
MAREK Na pewno inna, moe mi pani wierzy, nie kami. Chc pomc. W ogle lubi
pomaga ludziom, taki mam zawd.
STARSZA KOBIETA Tak? A co pan robi, bo mj wnuczek zmieni prac i jest teraz product
manager, odpowiada za wszystko.
MCZYZNA II wietnie! Gratulacje! Niech wnuczek si tego trzyma, product managment
ma przyszo, prosz pani.
MCZYZNA I (odrywa wzrok od mini-laptopa) Nie powiedziabym, ale nie bd si spiera
przed swoj kolejk.
MCZYZNA II Susznie, prosz po wyjciu na mnie poczeka w szatni, przedyskutujemy
spraw, moe pjdziemy na piwo? Poznamy si lepiej, nie tak w poczekalni,
wymienimy dowiadczenia. Dawno chciaem zaproponowa. Spotkajmy si
dobrowolnie, co? Spontanicznie. Nie w instytucji, panowie. Wemy partnerki do pubu,
zrbmy wypad, posiedmy, popijmy, pogadajmy. Kiedy tak si robio.
MCZYZNA I Raczej nie, dzikuj za propozycj. Dziewczyna czeka. W domu, bo miaa
migren od tej telewizji tutaj. Oglda programy na Animal Planet, oboje bardzo
lubimy zwierzta.
STARSZA KOBIETA (kontynuuje jakby nie zarejestrowaa wymiany midzy mczyznami)
Wnuczek jest zadowolony, ale szefa ma okropnego. Mczyni na wysokich
stanowiskach naduywaj wadzy. W moich czasach nie do pomylenia. Kobieta bya
kobiet, mczyzna mczyzn. Wiedzieli co w pracy, co w domu. W domu si
przytulili i byo dobrze. Zreszt nikt nie mia czasu, zaraz pojawiay si dzieci,
pracowalimy na dwch etatach, bez pralek, bez pomocy i dobrze byo. Co to ja?
Acha, to jaka to poradnia? Nie ta?
MAREK Stanowczo nie ta, ja bym pani zaprowadzi do recepcji, ale droga prosta, nie mona
pomyli. A tu kolejka mi przeleci, trzeba pilnowa.
STARSZA KOBIETA Nie mylcie panowie, wcale nie do chirurga plastycznego, o nie.
adnego poprawiania. Powiedziaabym gdyby tak byo.
MCZYZNA II Nie interesuje mnie.
MCZYZNA I Co pan taki nerwowy? Boi si pan prawdy? Sam pan sobie co poprawia?
MCZYZNA III Nie bd pan mieszny, ja bym powiedzia jaka to poradnia, ale
obowizuje ochrona danych osobowych, sysza pan? Za gone powiedzenie na co
pan czekasz przebierajc nogami grozi dziesi punktw karnych. I co? Trauma. Bez
lubu kiedy nie przyjmowali. Nie mam nic przeciwko ostatniej nowelizacji, jednak
mnie ona nie zostawi samego, a u was, w tych zwizkach, nic mi do tego zreszt.
Niech pan pilnuje zasad. I swojej kolejki.
MCZYZNA II Ma pan na myli prawko? Ostatnio dostaem za wymuszenie
pierwszestwa. A to ona kazaa mi si spieszy, ju natychmiast jecha, e czeka.

5
MCZYZNA I Znam takie sytuacje. Z jednej strony emergency, a z drugiej zaraz fotoradar
albo inna kontrola. Czowiek nie ma szans na odprenie. Obiecywali zmiany w
kodeksie, zawsze przed wyborami naobiecuj, a potem zapominaj.
MCZYZNA III Dali wam nowe moliwoci, nie narzekabym. Wyduyli kolejk kosztem
normalnie uprawnionych. Demokracja, rwno. Jestem konserwatyst. Zaley mi na
rodzinie, wic j zaoyem. A wy? Czekam pity rok, bo si nowi wpychaj na prb.
Bez gwarancji, w kadej chwili mona odstpi, a ona miaa pite zaamanie
nerwowe.
STARSZA KOBIETA (zaintrygowana, potakujca) Wanie, mnie te, jako zasuonej,
obiecywali specjaln ciek, a nawet nie oznaczyli drogi. Zamiast tego postawili
jeszcze jeden plac zabaw. Z kijkami chodzimy wok tego placu zabaw, bo oddali si
boimy za bardzo, wszdzie tereny ogrodzone, strzeone, jak podejdziesz za blisko,
wcza si alarm. Nie mona pogada, zaguszaj ptaki, duo wrbli tam ma gniazda. I
gono, dzieci ucz si mwi od razu w kilku jzykach, nianie takie wyksztacone,
ciekawe czy ugotuj porzdnie, przytul, normaln piosenk zapiewaj? Panowie by
zatrudnili, bo ja nie, tak wyksztacon w kierunku? Wolaabym Ukraink, zaley im, i
jzyk podobny, koysanki takie jak nasze znaj. Dzieci by si podobnych rzeczy
uczyy, bez radykalizmu. W wychowaniu radykalizm szkodzi. Pracowaam jako
doradczyni zawodowa. Ju kiedy rodzice stawiali na wyczyn i niekoniecznie dobrze
si to koczyo. Potem rad na prawo czy na inynieri, kiedy dzieciak chciaby na
psychologi, eby si dogada z sob. Z sob panowie, chciay te dzieci gada.
MCZYZNA I Tak, ja te wol Ukrainki, agodne i cierpliwe, mog potwierdzi. Naprawd
czyste, adnych fochw, ja bym bra tylko Ukraink. A wrble wymieraj, niech si
pani cieszy, e na pani placu s. Poza tym wy jednak macie duo przywilejw.
STARSZA KOBIETA Co takiego? Nie chciaby pan tych przywilejw, ja si zreszt chtnie
zamieni, chyba e panowie tu do onkologa mskiego. Prostata nie wstyd, po operacji
kady jak nowy. Bo ja jestem zupenie zdrowa, nie liczc normalnych chorb. I po
prostu chc si cieszy yciem, zgodnie z tendencjami. Rozumiem potrzeby innych
grup spoecznych, nawet bardziej ni obecny rzd. Wychowaam jako doradczyni
przed emerytur tych z rzdu. Cakiem nie wiedzieli, jakie studia wybra. Politologi
czy marketing. Radziam jaki konkretny fach, ale ich poprzednicy pozamykali
zawodowe szkoy podyplomowe. Reforma ich obja, poszli na politologi, stosunki
midzynarodowe i teraz nami rzdz. Mogabym opowiedzie wicej, ale nie wiem, na
kogo panowie gosujecie. Mczyni s pod tym wzgldem bardzo sabi, ja mojemu
mowi nie pozwalam wybiera, wchodz z nim za zasonk i pokazuj gdzie
postawi krzyyk. Tego brakowao, eby mi zagosowa po msku. Cha, cha, cha. Ju
do si stawia.
Mczyni umiechaj si yczliwie, poza Markiem.
MAREK Ja pani jednak podprowadz do windy, dobrze?
STARSZA KOBIETA Chce si mnie pan pozby? Czy ja nie paciam cae ycie na ZUS?
Jeszcze jak paciam, a teraz mam sobie i, bo wy tu, modzi, macie swoj, lepsz
pewnie przychodni, ubezpieczenie z korporacji? Ja jednak zostan i zobaczymy, czy
dam si odsun. Jestem obywatelk, nale do zwizkw i domagam si rwnego
dostpu do opieki medycznej. Opieki i suby, nie jakich tam usug.
MAREK Kiedy tu jest poradnia na inny temat.
Cisza, nikt nie wie co powiedzie, zza drzwi sycha reklam braveranu.
STARSZA KOBIETA No to co? Nie sta mnie pana zdaniem? Jak nieprodukcyjna to won.
Ageizm. Zabroniony ageizm. I genderyzm, duo na ten temat czytam z wnuczk. Moja
krew, wnuczka, od maego. To znaczy panowie powinnicie si doksztaci
genderowo, bo co mi si widzi, e starsz kobiet lekcewaycie. Pokaza panu

6
 wycig z konta? Zarabiaam i zarabiam, moe lepiej od was. Bo nie wydawaam nigdy
bez sensu na jakie poradnie. Zdrowa byam cae ycie, a tu widz panowie modzi, a
si cigaj po poradniach. I w dodatku wielka tajemnica, co tu leczymy. Wyobraam
sobie. Pijastwo? Komputery? Dopalacze? Zakupoholizm? Anoreksja? Trauma?
Syszaam o takich. Na anoreksj nie wygldacie, to skrelam z listy pyta. Raczej
brak dbaoci ni dbao. Przesyt raczej tu widz.
MCZYZNA III Pani co mwia o pracy w poradni? Jako doradczyni zawodowa? Dziwna
zmiana optyki. Ta poradnia to le, a tamta, gdzie pani pewnie prostowaa na si, bya
dobra?
MAREK (patrzc z wyrzutem na Mczyzn III Prosz pani, zapewniam, e mamy dobre
intencje i w ogle nic z tych chorobliwych rzeczy.
Zza drzwi dobiega co. Milkn i nasuchuj.
MCZYZNA II Ja tam chyba zapukam, jak koledzy mylicie? Bo naprawd. A gdyby
przysza ze mn ona? Ona by tego nie wytrzymaa, takiego czekania bez sensu.
Pozostali kiwaj gowami.
MCZYZNA I Moja ona te chciaa przyj, ale ja tak po drodze, bo nie chcieli
zarejestrowa na t godzin, ktra nam pasowaa. Prosiem on, eby nie zadawaa
pyta w grupie. A ona pierwsza podnosia rk i teraz daj nam te godziny, w ktrych
ona pracuje.
Otwieraj si drzwi. Wychodzi Mczyzna IV. Z drzwi obok wychodzi kobieta I.
MCZYZNA IV (bezosobowo, w powietrze) Prosz, wolne. (idzie szybko do wyjcia) Do
widzenia.
KOBIETA I (do mczyzny) Nie gadaj tyle, idziemy, idziemy.
MCZYZNA (podaje jej co w zamknit do. Szepce) Zostawiem troch, jak kazaa.
Kobieta I wychodzi przodem. Wszyscy patrz za opuszczajc poczekalni par.
STARSZA KOBIETA Czy tam jest toaleta?
Nikt nie odpowiada.
STARSZA KOBIETA Ja musz skorzysta.
PIELGNIARKA (wpada do pokoju, z ktrego wyszed mczyzna) A moe kto ma przy
sobie baterie do pilota? Potrzsanie nie pomaga. Pani na kogo czeka? Na ktrego
pana? Wnuczka? Przepraszam, syna? Czy kogokolwiek?
STARSZA KOBIETA Nie, ja zabdziam. Czy mog skorzysta z toalety?
PIELGNIARKA Zaprowadz pani, tu jest nieczynne i tylko dla wsppartnerw, a dla pani
w poradni na trzecim pitrze.
STARSZA KOBIETA Pytaam, panowie nie chcieli mi powiedzie, jaka tu jest poradnia.
Domyliam si od razu, e nie moja. adnego zrozumienia, chocia zgodzilimy si
w wielu kwestiach, poza wyranie antygenderowym podejciem panw. W kocu nie
musz kademu od razu si zwierza, prawda? A wy sabo pracujecie, sabo.
PIELGNIARKA Ju prowadz do koleanek z trzeciego pitra, zajm si pani. I toalety
tam maj, hoho, odpowiednio wyposaone. Tu cienkie cianki, przegrzane, nie byaby
panu zadowolona. (zwraca si do mczyzn) Dosownie minutka, znajd te baterie,
eby znw nie byo wpadki w trakcie. I pani odholuj. Chwilunia cierpliwoci.
MCZYZNA III A pani do jakiej poradni, moe ja zaprowadz? Wyrcz? Tymczasem te
baterie s priorytetem.
PIELGNIARKA Uszanujmy, uszanujmy. Nie powiem, nie powiem. Seniorkom naley si
taki sam szacunek jak kademu innemu czowiekowi, modemu czy starszemu,
Polakowi czy obcemu, wic zachowajmy tajemnic, e tak powiem, lekarsk.
STARSZA KOBIETA A pan doktor jest?
PIELGNIARKA Trzeba pyta w recepcji pani poradni. Skdind wiem, e nie dotar. Korki.

7
MCZYZNA III Akurat korki, znamy te gadki, prosz si nie da. Nasi s na czas, bo sektor
bardziej dochodowy. Ten pani pewnie nie skoczy przyjmowa na prawobrzeu.
STARSZA KOBIETA Tak si mio rozmawia, a nie mam ochoty i do ramoli. Siedz i nie
powiedz co myl, albo kc si o polityk. Czasem kogo tam uwiadomi,
wyjani, jak im si powoam na wnuczk, atwiej uwierz. A ten nasz doktor zawsze
spniony. Faktycznie u was jakby wicej personelu, to jako zajm wam czas w razie
korka.
MCZYZNA II U nas nie ma korkw, najwyej sprzt si zacina. Cha, cha.
MAREK Cha, cha, powodzenia, niech si pani nie da.
STARSZA KOBIETA Gdyby trzeba dziecka panom popilnowa, polecam si, wychowaam
na emeryturze troje wnuczt, a teraz si nudz. Babcia lepsza od tych fachowych
pomocy. Pogaworzymy, pojemy, bajek znam duo i dowiadczenia yciowego mam
pod dostatkiem, o zawodowym nie mwic, podziel si. Naprawd, zgodz si za
par zotych. Ze starym sobie pojedziemy za to na wakacje dla seniorw, taki maleki
sponsoring panowie zrobicie. Bo na wakacjach my figlujemy najchtniej. W domu
nudy, na wyjedzie lepiej smakuje. Pan zabierze on w adne miejsce i obdzie si
bez tej caej medycyny.
MCZYZNA II Gdyby leki drogie zapisali, tu jest moja wizytwka. Mam ukady w aptece,
zaatwi znik.
STARSZA KOBIETA Jak mio, panowie, jak w PRL. Czowiek w kolejce posta, nawet
nieswojej, i od razu lepiej. Powodzenia. Niech wam gra z pilotem albo i bez pilota.
(porozumiewawczo umiecha si do pielgniarki)
Wychodz.

Epizod 3.

Przed Jaszczurk, sklepem w typie abki.

Osoby: Marta i Marek, Pijak. Inne osoby wchodzce i wychodzce ze sklepu z torbami
pobrzkujcymi znajomo.
MARTA Wemiemy po dwa, przynajmniej. I chipsy, kurwa.
PIJAK Dobrze pani mwi, nie ma co chodzi w nocy. Moe ja zrobi pastwu zakupy? Co?
Nie bdzie trzeba tam wchodzi, a mnie znaj, wybior wieutkie.
MAREK Nie trzeba, niech pan si odsunie.
PIJAK Czy ja zagradzam? Ju si odsuwam, co za fatyg si przyda, szanowny panie, a pani
taka adna, zazdro bierze, stary. Do domku, do domku biec!
MAREK Ok, tu ma pan na piwo, ale prosz nas zostawi, bo nie mam nastroju.
MARTA Wanie, kurwa, ju pan dosta, teraz chcemy wej. (do Marka) Moe te p litra?
Jak si kupuje p litra? Co si pije? Co specjalnego? eby dobrze walno? Zryo
beret? Nie wino, nie winko. Wd, mocny zjazd. Odrajka.
PIJAK Ja powiem. Zaley co pani lubi, ale doradzam marki tradycyjne.
MARTA No pan by nam na pewno doradzi, ale nie wiem, co lubi. Nie pij. Poza winem do
kolacji.
PIJAK Jestem ekspertem. Niech pani nie myli. Pijao si i smirnoffa i bolsa. W ogle rne,
teraz nie to co kiedy. Inne smaki maj ludzie, widz po zakupach. Szeciopaki id
najbardziej, a z flaszek mocniejszych tequila czy jak tam, do drinkw, bo na czysto
tego nie widz.
MAREK (nie zawraca uwagi na Pijaka, prbuje udawa, e go nie ma) No chod.
MARTA Poczekaj, zapal. (wyciga paczk papierosw w stron Pijaka)

8
PIJAK Bardzo dzikuj. Susznie. Warto zapali, pomyle, przeduma. Jaszczura nie ucieka,
nie ma takiej opcji. Nie yje, nie odpeznie. Zawsze czynne, a jakby ju nie, za rogiem
24 godziny u Turka. Na bogato, artykuy pierwszej potrzeby.
MAREK (skary si) Nie mog wicej pali, jestem godny.
MARTA Trzeba byo je ciasteczka pojednania.
MAREK Od nich mnie mdli, moe nie z godu. Pojednanie, kurwa. Jakby byo do czego
potrzebne. Z kim ja si nam jedna, moe powiesz mi? Przepraszam, nie powiesz, bo
nie wiesz. Nikt nie wie poza nimi tam, ekspertkami od, kurwa, zmiany na lepsze.
(zmienia gos) Czego si dzisiaj pastwo nauczyli? Zaufanie, kluczowe sowo.
Szacunek. Szczero. Taki jestem doskonay, e zakln si dzisiaj na mier, bo
inaczej zdechn.
PIJAK Pojednanie owszem, proponuj jednak nie pod ciasteczko. Moe zemgli. Osobicie
nie jem sodyczy, wol kawaek kiebasy, gdyby pan kupowa.
MARTA Te mi stoi w gardle. Ciasteczko. Dziewczyna si postaraa, ale chyba w pieczeniu
nie jest dobra. W serdecznoci za to przodujca. Prawdziwa kobieta. We col.
Marek wchodzi do sklepu.
PIJAK Pastwo pokceni? Nie warto, ja on bardzo kochaem.
MARTA Jacy pokceni? My si nigdy nie kcimy. Jeszcze papieroska? Pan tu tak stoi i stoi?
PIJAK A stoj sobie na wieym powietrzu. Nie zawadzam, pomagam torby ponie,
zaparkowa. Pastwo mieszkaj w pobliu, bo pierwszy raz widz?
MARTA Nie, przechodzimy.
PIJAK (kiwa gow) Tu czsto przechodz. Ssiadw rozpoznaj, inni przechodz jaki czas,
a potem nastpni. Pastwo te?
MARTA Te.
PIJAK Nie przejmowa si, wypi, zapali, poje. A tacy adni pewnie i po z
przeproszeniem szanownej pani. Nie da sobie tego odebra. Ja z on zawsze, ale
teraz auj, trzeba byo wicej. Bo ja jestem wdowiec, ona odesza, chce pani
zobaczy zdjcie? (gmera w kieszeni) Zawsze pamitam, raz w tygodniu chodz
okaza pami na cmentarz. Posiedz, powspominam, przeo z innego grobu, gdzie
za duo. Przeprosz cudzych zmarych, e ich jakby okradam, w zamian zdrowak
paln. Wol zdrowak od tych frymunych kwiatkw, wie pani. Ludzie nie znaj
umiaru, nakupuj, nakupuj, wszystko stoi stoczone. Moja si cieszy, za ycia
stawiaa chtnie kawk ssiadkom, gocinna bya. auj, e raz i drugi wolaem z
kolegami zamiast siedzie z ni, caowa i caowa. W yciu wszystko si wydaje
takie niekonieczne. I atwo dostpne. Prosia: napraw pralk. A ja: jutro. Albo:
idmy do sklepu: jutro. A trzeba byo od razu i jeszcze gb wystawia do caowania.
Poniewa ja pani powiem szczerze, jak na spowiedzi. Nie ma adnego jutro, jutro nie
istnieje. Kocha, kocha. Wicej si kocha.
MARTA (kiwa ze zrozumieniem gow) Pan tak tu stoi, bo ona umara?
PIJAK Owszem, pani jest mdra kobita. Suszny domys. Woaa mnie do domu, a ja nie
wiedziaem po co. To umara, eby da co do zrozumienia. I od tego czasu stoj,
czekam. Moe zawoa. Kad pralk jej tam, gdzie jest, naprawi. Pani myli, e maj
tam pralki? Chyba tak, musz by czyci.
MARTA Mielicie dzieci?
PIJAK Jasne. Jak si ludzie kochaj, to i dzieci maj.
MARTA I co, poszedby pan na obiad w niedziel, nie tak tu stoi.
PIJAK Dzi chyba mamy rod, jeli mnie intuicja nie opucia. Poszedbym. Rodzina
najwaniejsza. A gdyby pani ojciec tak bez zapowiedzi zacz do pani przychodzi na
obiad?

9
MARTA Tata nie yje. Chtnie bym mu ugotowaa. Sam dobrze gotowa, nie zawsze miaam
czas zje. Zaprasza, czeka, a ja nie mogam, bo w pracy gorcy okres. Albo
domwka u przeoonej. Albo wyjazd. Teraz bym gotowaa.z nim po prostu. I jada.
I zmywaa. I suchaa.
PIJAK A to przepraszam, wyrazy wspczucia. Szanowny tatu by porzdnym czowiekiem,
wychowa pani piknie, z szacunkiem, widz. Moje dzieci, nie powiem, wyszy na
ludzi. Oboje z on o nie dbalimy, ca trjk. Starszy chopak nie lubi si z crk,
maj rnice wiatopogldowe, pani wie. Natomiast ja wszystko akceptuj, lepiej ni
ona. Ona czasem co marudzia, e lepiej byoby to lub tamto, a nawet co innego. To
znaczy crka mieszka z koleank. Wie pani, ja te si nie ciesz, czekam na wnuki od
niej. Takie bardziej naszej rodziny byyby, chocia synowa oczywicie poza
podejrzeniami, a ich chopak skra zdjta. No a modszy syn zagranic i nie wiadomo
z kim. Moe z chopakiem? Teraz taki wiat, ja si nie oburzam. Jedna crka, moe i
syn, moe w genach co zaprszyem, o moim stryju si mwio, e kobit nie lubi.
Chocia mia trzy ony, porzuca je podejrzanie czsto. Nie szanowa. Wojskowy.
(zaciga si mocno, odchodzi z niedopakiem do kosza) Si rozgadaem. M dugo
nie wraca, trudno wybra z caego asortymentu. Pomc mu?
MARTA Kolejka do kasy. Crka moe mie dziecko.
PIJAK Moe, czy ja nie wiem? O tej porze par osb zachodzi. Przynajmniej na pensje dla
personelu zarabiaj. Pani jedynaczka?
MARTA Wida?
PIJAK Mam oko. Po pani od razu wida. Moim zdaniem nie warto, m taki miy, niech mu
pani odpuci czasem. I duo si kocha, samo wyjdzie.
MARTA Za daleko pan idzie.
PIJAK Ja? Skd. Stoj tu, tyle co na cmentarz i do opieki wyskakuj. Emerytura mi si bdzie
niedugo nalee, wie pani? ona pracowaa w ZUS-ie, ale ja odszedem za szybko z
pracy. Zwolnili mnie przed szedziesitk, nie mieli do mnie cierpliwoci. Teraz
zimno, mam met u znajomego na dziakach. Skopiemy, zryjemy, wypielimy, drzewo
porbiemy ssiadkom. Moja mwia: kupmy kawaek dziaki. A ja jej: pomyl, moe
na przyszy sezon. Jedmy na wakacje, nad morze, mwia. A ja: bylimy niedawno,
moe w lipcu. Niech pani tak niczego nie odkada. Bo przyszego sezonu nie byo.
Finito. Teraz miabym dziak.
MARTA Mieszkania pan nie ma?
PIJAK Jak nie mam? Mam. Zapisane na syna. Nie bd mu zawadza, ma swoje zmartwienia.
ycie to nie je bajka, zna pani?
MARTA Gdzie pan pracowa?
PIJAK Gupio mwi. W gazecie. Nie powiem w ktrej. Miejskiej. Ju jej nie ma, wic i tak
bym nie dosiedzia do emerytury. Wanym redaktorem byem. Od spraw spoecznych
prosz pani. Teraz robi sobie obserwacj uczestniczc, moe co napisze i pol
gdzie? Nie teraz, kiedy, teraz bezinteresownie sobie stoj. Znao si ludzi,
niektrych spotykam. Zdziadziao towarzystwo, posunite takie. Babeczki
przygaszone. No ale yj, niektrzy niele. Z tych, co ich obsmarowaem te.
Wychodzi Marek. Z du reklamwk. Marta podaje Pijakowi banknot, starajc si
nie dotyka jego doni.
MAREK Chod, s zapasy, chod szybko. (bior si za rce) Po prostu chod kochanie, byle
szybko.
PIJAK Kocha si kocha, nie ma jutro, nie ma! Niech pan pani wyciska, wycauje. Za
mnie i za siebie, ja bym pomg. Cauje. Nie odkada. I nie da si, nie da. Za tydzie
te tu bd, zajdcie na papierosa. Moe jaki materia o was zrobi. Zna si ludzi.
(krzyczy) Jakby co, znam ludzi.

10
 Epizod 4.
+
Pomieszczenie biurowe, st z komputerem, po stronie interesanta dwa krzesa.
Osoby: Marta, Urzdniczka.
URZDNICZKA M nie mg towarzyszy? Zasadniczo wymagamy udziau obojga
pastwa.
MARTA Do tej pory zawsze bylimy razem, bardzo przepraszam, tak si zoyo. Termin
trudny.
URZDNICZKA Niejeden termin okae si trudny, uprzedzam. Nie ma atwo. Albo pastwo
znajd czas, albo nie zaczynajmy procedury.
MARTA Chciaam tylko powiedzie, e m nie mg zwolni si znw z pracy. Mnie
atwiej, a chyba dzi.
URZDNICZKA Co by si stao, gdyby trzeba i na zwolnienie? Pastwo musicie oboje
mie w sobie gotowo.
MARTA Zapewniam pani, e mamy.
URZDNICZKA Pani Marto, brakuje wci dokumentw. Orodek Miejski nie dopeni
procedury, nawiasem mwic.
MARTA Zapewniono mnie o przesaniu kompletu.
URZDNICZKA Komplet kompletowi nierwny. Mog uwzgldni pastwa sta, owszem,
pod warunkiem, e Orodek zoy zawiadczenie z dat kwalifikacji. Tego nam wci
brakuje.
MARTA Niemoliwe, prosz dobrze popatrze, sama przynosiam duplikat, a orygina
poszed poczt i skanem.
URZDNICZKA (wzdycha) No tak, ale data jest nieczytelna i nie wiadomo, czego naprawd
rzecz dotyczy. W kadym razie prosz wypeni ankiet i m si pofatyguje
nastpnym razem. A, lub kocielny oczywicie pastwo macie?
MARTA O tym warunku nie byo mowy.
URZDNICZKA No oczywicie, pani. (zaglda do dokumentw, nie pamita imienia)
Marto, oczywicie. Jest taki wymg u nas. Moe pani czeka w orodku miejskim,
ktry jak rozumiem nie bardzo si spodoba. Tam nie ma takiego wymogu formalnego.
Jak wiemy, w ogle dzi prawie nie ma wymogw. Ustawa strasznie wszystko
uprocia. Strasznie. Mimo protestu osb zaangaowanych w dobro. Ja pytam zgodnie
z naszym regulaminem, eby byo jasne. Dla oboplnego dobra.
Marta milczy, patrzy na cian za Urzdniczk. Ta poprawia na sobie marynark.
URZDNICZKA Idmy dalej. Ja pastwu wpisuj dziewi miesicy stau, prosz szybko
dostarczy brakujcy dokument. Ufam, wierz. Natomiast reszt rozpoczynamy
bezzwocznie. Wywiad w domu, wywiad psychologiczny, szkolenie w grupie,
formowanie postaw, grupa modlitewna fakultatywnie, wikszo dobrowolnie si
skania. Terminy zostan podane. Tak, akt lubu z Urzdu Stanu Cywilnego? Czyli jak
to jest z sakramentami? Nie odgrywajmy komedii, osoby innego wyznania szukaj
pomocy w odnonych instytucjach. Pani praktykuje? Przynajmniej jedna strona musi,
druga powoli, powoli wejdzie na waciw drog. Chyba poprosz dodatkowo o opini
z pastwa parafii. Tych macierzystych i obecnej. Zawiadczenia o formach pochwku
w rodzinach. Acha, odstpujemy od wymogu lubu kocielnego dziadkw. Byo z tym
duo kopotw i ja si osobicie zgadzam. Ju za dziadkw nie bdziemy ponosi
odpowiedzialnoci. I za nieyjcych rodzicw, bo nie mona ich resocjalizowa. Tak
wic pastwa akt sakramentu. Oraz oczywicie zrobimy wywiad. I test. Przed i po
szkoleniu, dla porwnania.
MARTA Mielimy wywiady, powinny by u pani.

11
URZDNICZKA Nieaktualne. Chciaaby pani, eby w nieskoczono byy aktualne? Jakie
wiadectwo troski wystawilibymy w ten sposb? Godziaby si pani z takim czym, z
takim podejciem? Sprawdzamy wszystko, nasz dewiz jest maksymalne
bezpieczestwo.
MARTA Kiedy si spodziewa?
URZDNICZKA W kadej chwili, niezwocznie. Tak wic prosz czysto trzyma
mieszkanie, dodam po znajomoci. Nasze ankieterki nie lubi niechlujstwa, chocia na
pierwszym miejscu stawiaj mio. Nawet w rozgardiaszu panowa moe mio,
potrafimy wyczu na odlego. Na przykad wzajemne zaufanie. Czy m i ona,
ewentualnie partnerzy, s gotowi si wspiera, zawsze razem, zawsze uwani na
potrzeby drugiego. W jednym posaniu, przy jednym stole. To rozumiemy przez
wsplnot, przez wsplne gospodarstwo domowe. Czy nie stosowali
niechrzecijaskich metod? Bez tego nie ma prawidowego rodowiska rodzinnego. A
konto, prosz pamita wsplne, adnej rozdzielnoci majtkowej, nie jestemy
urzdem skarbowym. Nie liczymy si jak No wie pani. (chrzka)
MARTA Wiem, odpowiadaam na ankiet. I rozwizywaam testy.
URZDNICZKA I udao si za pierwszym razem?
MARTA Nie, prawd mwic nie. Dostalimy drug szans. M nieprawidowo
zinterpretowa jedno z pyta.
URZDNICZKA M, jakby to powiedzie. Midzy nami. Wydaje si, e potrzebujecie
wicej godzin treningw. Bo m chyba problematyczny Ja widz, e pani ma duo
dobrej woli. Tylko m zapracowany i ma kopoty ze zrozumieniem. Powiem jak
kobieta kobiecie. Ja to nawet po kobiecemu rozumiem. Mczyni tacy s i inni nie
bd. I to dobrze. Ja popieram tradycj. Ale na tym etapie musimy ich temperowa,
niech si wyka, niech zrozumiej nasze powicenie. Powicia pani na pewno
bardzo duo, prawda? Prosz nie odpowiada, ten pokj zna wiele historii, nawet pani
nie wie ile. Tu jak na spowiedzi, moe pani zaufa, kamie w wod. Nie mwi,
odgadn.
MARTA Kiedy m jak najbardziej. Ju wszystko rozumiemy, prosz uwierzy. Nauczylimy
si, krok po koku. Nie zepsujemy ankiet.
URZDNICZKA wietnie, wietnie. Czyli pena gotowo. Tylko dobre odpowiedzi, szczere,
od serca. Nie wahamy si otwiera serca. Z traum wcznie. Pozostaych
umiejtnoci nabdziecie pastwo na naszych kursach.
MARTA Chc o tych kursach, bo ju przechodzilimy w Miejskim Orodku i w tym w
ekumenicznym, w naszej dzielnicy.
URZDNICZKA (ze splecionymi na piersiach domi, umiech) Na pewno pastwu nie
zaszkodzimy. Czytaa pani opis naszej misji? Wspomaga rodzicielstwo adopcyjne,
towarzyszy rodzicom oraz dzieciom na kadym etapie podejmowania decyzji. Jak
inaczej mielibymy pastwa wspiera? Gdzie czeka dziecitko, oczywicie, jakie od
Boga przeznaczone. Bdzi po wiecie z drc duszyczk. Pastwo instynktownie
czujecie t mio. Wiem. Sama mio nie wystarczy, do bycia rodzicem dojrzewamy
dugo. Polecam adopcj duchow, na pocztek, zanim, co szybko nastpi, zajmiemy
si finalizacj. Udziel chtnie wskazwek lub skorzystajcie ze strony internetowej.
Wirtualna adopcja duchowa, znak czasu, penowartociowe rodzicielstwo obejmujce
cay wiat. Bez rnic, obejmujca mioci rasy, klasy i gendery. Z tym e po
duchowym rodzicielstwo formalne jest trudne. Dzieci z traum, bez wyjtku prawie.
Duo siy na poniesienie krzya, ale Bg da t si.
MARTA Ma pani dzieci?
URZDNICZKA Ja? Nie wolno nam rozmawia o sprawach osobistych. Moje
macierzystwo nie ma nic do rzeczy, szanowna pani. Poza tym powicam cay czas

12
 sprawie i jestem bardzo moda. Wanie, pastwa wiek jest ju graniczny, nie
odkadaabym decyzji w nieskoczono, mog wystpi przeszkody biologiczne.
Cho pastwo duchem s modzi, nieprawda? M nie jest od pani straszy o
czterdzieci lat, co by uniemoliwio zgodnie z przepisami, moim zdaniem tu akurat
zbyt rygorystycznymi.
MARTA A gdybym ja (rezygnuje) Od dawna staramy si.
URZDNICZKA Tak, szczegy podacie w ankiecie, tu zreszt mam zarys historii,
zweryfikujemy sobie na spokojnie niektre fakty. Pani, mam nadziej, nie stosowaa
niezgodnych z natur rodkw antykoncepcyjnych?
MARTA Takiego pytania nie ma w ankiecie.
URZDNICZKA Skd pani wie? Nasza ankieta zawiera kilka pyta niezadawanych w
pastwowych firmach. Poza tym jest tu spora cz, do dwch tysicy znakw, na
moj opini. A ja pytam, bo jest rnica w nastawieniu, w woli u kobiet, ktre
zamykay si na macierzystwo, zamykay, a co je nagle skadnia do zmiany.
MARTA No ale zmiana jest dobra?
URZDNICZKA Oczywicie, zasadniczo tak. Szczera zmiana. Pomagamy podczas kursw i
medytacji wyprostowa wszystkie drogi. (patrzy w komputer) Nie bya pani
zadowolona z poprzedniej agencji? Waciwie dlaczego? Oczywicie przyjcie do nas
stanowi najlepsze wyjcie, pytam formalnie, zbieramy osobno dane dotyczce historii
wyboru naszego przewodnictwa.
MARTA Sprawa utkna. I miaam wraenie, e nie wszystko si tam odbywa prawidowo.
Liczyam u pastwa na empati. Oboje z mem liczylimy, bo tam nas traktowali
urzdowo. Oceniam traktowanie z profesjonalnego punktu widzenia.
URZDNICZKA Pani profesja powinna zosta z boku. Rodzic jest rodzicem, nie fachowcem,
nie dajemy punktw za kierunek studiw. W kocu najlepiej karmiaby pani po szkole
gastronomicznej, prawda, a pamitamy smaki dziecistwa, kuchnie naszych babek
nieprofesjonalistek. Tak. Mamy z pewnoci wysokie kwalifikacje. Potwierdzam:
najlepszy wybr. Z tymi nieprawidowociami prosz jednak nie wychodzi przed
szereg. Podejrzliwo, draliwo. Pycha. Znamy takie stany. Trzeba im zaradzi.
Sprawy musz toczy si swoim trybem. Nie chciaaby pani chyba, eby rozdawa
dzieci? Jako osoba wyksztacona i fachowiec? Jaki los czekaby dziecitko rozdane
pochopnie?
MARTA Nie, oczywicie e nie. Jednak nie wszystkie przeszkody wydaj si prawdziwe. By
przypadek
URZDNICZKA miao, sucham i nie powtarzam.
MARTA (jakby czytaa dokumentacj, moe by zaznaczone wiatem jej wydzielenie z pokoju,
z sytuacji biecej. Moe symulowa gr planszow lub jej odmian on-line)
Noworodek pci eskiej. Niebieskie oczy. Znajduje si w szpitalu miejskim. Sytuacja
prawna nieuregulowana, z tendencj do rozwizania. Matka maoletnia, chce podpisa
zrzeczenie. Ojciec nieznany. Stan fizyczny dziecka bardzo dobry. Po urodzeniu 8 w
skali APGAR, po jednym punkcie w rubryce G i A, czyli wietnie, biorc pod uwag
moliwe inne kombinacje. Rozwj prawidowy, nawizuje kontakt, umiecha si,
reaguje na gos pielgniarki, wodzi wzrokiem. Przybiera na wadze. Waga urodzeniowa
niska, ju wyrwnana. Mona zobaczy dziecko. Matka nie robi przeszkd,
prawdopodobnie cudzoziemka, wyksztacenie nieodnotowane, stan zdrowia dobry,
poziom intelektualny nieuzgadnialny ze wzgldu na trudnoci w kontakcie,
spowodowane by moe stresem i niedoskona znajomoci jzyka. Uwagi o matce
owkiem na marginesie, na prob czyj, nieoficjalnie. Dopisek NO ADICT, czyby
tumaczki? Dziecko ma ciemne wosy i ponad rok, czy to to samo dziecko? Czemu
wyglda inaczej? Nie naley zadawa dziwnych pyta. Oczywicie przedstawiano

13
pastwu stan faktyczny, a pastwo syszeli, co chcieli. Jeli wolicie jasn karnacj,
trzeba byo informowa, e s wymagania rasowe. Zdrowe, mae dziecko, waciwie
nadal niemowl. Zasadnicze pastwa oczekiwania zostaj spenione. Z naddatkiem,
dodam. S plusy, nie stwierdzono wad rozwojowych wpywajcych bezporednio na
rokowania. W porwnaniu z poprzedni sytuacj adnych niepokojcych postaw
rodzicw biologicznych, znanych obcie w rodzinie. Dziwi mnie pani postawa.
Agresja. Niczego nie imputuj. Odczuwam presj. Tak, z pani strony. Jakby pani bya
w ciy albo miaa depresj poogow. Pan wyglda na rozsdniejszego, naley
wesprze on w trudnej chwili. Tak, pan sprawdzi? Przeledzi? Wyledzi?
Wywnioskowa? Kto jeszcze udziela pastwu porad, konsultowa stan prawny i
medyczny? Podpisalicie klauzul wycznoci, przypominam. Takie dziecko i jego
matka take maj prawo do ochrony danych, nawet jeli nie s w zupenoci na 100%
obywatelami naszego kraju, rozumiemy si? Pastwo naruszyli umow. Mog by
konsekwencje, w tym ja mam zagroon premi, a potrzeby stale rosn. Spokojnie, ja
jestem spokojna. Nie ma potrzeby eskalowa. Jak pani taka mdra, prosz samej sobie
przysposobi, droga wolna. Oczywicie, nie gro, w adnym wypadku. Wszystko
wyjanimy, rozwiemy. W razie czego su prywatnym kontaktem. Id tak daleko,
szef by mnie zruga, ale pastwo s tacy mili i dobrze sytuowani. Zrobimy wszystko,
co naley. Procedury, procedury, nie bdmy takimi Gogolami. Studiowaam
rusycystyk, nawiasem mwic i drugi fakultet, pedagogik rewalidacyjn. Znam si
na niedorozwojach, przepraszam dysfunkcjach. Naprawd. Sto procent. Gdyby co
byo nie tak, powiedziaabym od razu i poradzia, jak wybrn. Mam te dyplom
coacha, prowadz w soboty niewielk grup, natomiast indywidulanie ceny s nieco
wysze. Pani zna stawki, domniemam. Niebawem wykonane zostan badania
neurologiczne, ale decydowa naley si szybko. Mae dzieci, jak pastwo wiecie,
maj due szanse, przy pastwo stau musiaam osobicie interweniowa, porczy za
was. Otoczona opiek dziewczynka zacznie si rozwija, uronie jak na drodach. Do
pewnego stopnia. Bo nie ma rady na wstpne deficyty. Ale. Te mae rczki
wycignite do pastwa. Tak, wiem, pastwo nie moecie przysposobi dziecka
chorego, widz w ankiecie i nie dopytuj. Kto jest zdrowy, tak w peni? Kto z was
jest, jednak upewni si, chory? Terminalny? Ta dziewczynka jest zdrowa, w
granicach zdrowia. Zapewniam, natomiast pastwa postawa.. Nie chc straszy, ale
cofn was na kurs, jednak obsesja zdrowia i rasy, a moe jeszcze czego? mnie
niepokoi. Odpowiadam za te mae istoty, nie chc niewypaw. Niedobory zdarzaj si
wszystkim, a w genach mamy przodkw z caego wiata. Pozbierane traumy.
Czowiek magazynuje wszystko, ot co. W ogle prosz nie myle, e po znajomoci
ze mn, po przywilejach si przelizgniecie. Niby czemu macie mie co ekstra?
Zmowa korporacyjna? U mnie nie ma tak. S zasady dla wszystkich rwne. Chodzi
tylko o niezgodno papierw z rzeczywistoci? Niemoliwe. Co za insynuacje.
Czyta nie umiecie? A macie jakie papiery do skonfrontowania? Sprawa zreszt
niebya, dziewczynka trafia do kochajcej rodziny, ju s razem. My tu gadamy,
rozwaamy, a ycie toczy si dalej. Wracacie do punktu pusty domek z trzeczte
dziesicioma punktami karnymi. Radz indywidualn terapi, to znaczy terapi
maesk i coaching. Sabo radzicie sobie z yciem. Brak zaufania, obsesje,
ktliwo, podejrzliwo. Zwizek w rozsypce. Wszystko ma nazw, tu nie bd
szafowa swoj wiedz. Zapracowaam na ni. Paciam za studia. Tu pastwa cofam
co pan mwi? te problemowy pan, wic jeszcze trzy punkty minus i wchodzicie do
namiotu, dom si wam przewrci w czasie, kiedy patrzylicie w niewaciw stron.
W tle reklama ubezpiecze na ycie.

14
URZDNICZKA No, no, ju nie drmy. Co byo a nie jest nie pisze si w rejestr.
Zaczynamy starania, pastwo dostarczaj co trzeba, ja od razu dziaam, miejsce w
grupie, papiery, psycholog, prawnik, Dom Samotnej Matki, caa infrastruktura rusza.

Epizod 5.

Spotkanie towarzyskie w zenicie, okoo pnocy. Butelki wina. Resztki jedzenia.

Osoby: Marek, Marta, Dziewczyna, Chopak Misiek, Mczyzna, na koniec Go i
Dziennikarka
DZIEWCZYNA Czemu bierzesz na siebie wszystko? Zastanawiae si kiedy nad tym?
(patrzy na Mczyzn, ale chce przycign uwag wszystkich obecnych) Zranienie,
zaniedbanie?
MCZYZNA Jaka doktryna teraz obowizuje? Brak mioci w dziecistwie? Ustawienia
Hellingerowskie? Terapia regresywna? Jak szko przerabiasz?
DZIEWCZYNA Jak si chcesz dowiedzie, przyjd do mnie w godzinach urzdowania. Teraz
gadamy tylko. Porada gratis: nie musisz wszystkiego robi. eby Misiek nie narzeka,
nie siedzia sam w domu.
MCZYZNA Skary si?
DZIEWCZYNA Prywatnie nie, a co na terapii zostanie midzy nami. Widz. Zawsze sam,
prasuje twoje koszule, gotuje, czeka. Jest w pracy, pracuje, wyszed. Inaczej o
tobie nie mwi. Wielki nieobecny. Mylaam, e w ogle wymyla, e tak bardzo
chcia mie kogo na stae, zamkn etap permisywnej zmiany partnerw, wyj za
m. Powoa do ycia kogo i uwierzy w fantazj. A tu niespodzianka. Fantazja w
robocie siedzi.
MCZYZNA Fantazja stpa twardo po ziemi, kto musi. Jedno nie, drugie nie i trzeciego
pytania nie bdzie, tak to dziaa w normalnym wiecie. Nawet na swoim. I lepiej by
Mika nauczya odpowiada tak, bo inaczej te moje koszule przetrze elazkiem na
wylot.
DZIEWCZYNA Jeste oporny, to pokoleniowe. Wierz, e dojrzejesz, zrozumiesz. Ja niczego
tu nie narzucam.
MAREK (bez zwizku z poprzednim wtkiem, od rodka innego wtku) Waciwie dlaczego?
Nie jestem zainteresowany takim rozwizaniem. Marta, opowiedz im jak to byo?
gwarancja wychowania w wartociach.
MARTA (kiwa gow, nie okazuje emocji) Jako tak. Nawet si nie dziwi.
MAREK Mwiem ci. Mwiem jej. Nigdy nie chodzia do kocioa. W ogle ta sprawa nie
bya poruszana. Jakby mieszkaa w innym kraju, zawsze twierdzia, e nikt jej nie
wytyka.
MARTA Bo tak byo. W mojej klasie nie rozmawiao si o religii.
MAREK Kotku, jaki ty jeste rocznik? Opowiadasz bajki. W naszych czasach na pewno si
rozmawiao. JPII i tak dalej. A e tatu z mamusi mieli sprecyzowane pogldy, miaa
ten komfort, e nie zauwaaa pdu na prawo. Wszyscy na prawo wy spokojniutko
na lewo. I dobrze, ja musiaem przewalczy swoje. Ca t nud katechezy i
formowania modziey, zanim ci poznaem miaem wizj jedynej prawdy. Pomoga
mi w wyzwoleniu, a teraz mamy i do rodzin katolickich? Gwarantowa wychowanie
w wierze? Gdzie masz zasady?
DZIEWCZYNA Daj jej spokj. Ja rozumiem. Kto nie rozumie? Co za rnica kto jej da
dziecko. Wychowacie jak chcecie, nikt nie bdzie sprawdza.
MAREK Dla mnie spora rnica. Poza tym bez zawiadczenia nie pjdziemy dalej,
zostaniemy zdyskwalifikowani. Dyskwalifikacja z powodu zego pochodzenia i
dopingu. Komu dola?

15
MCZYZNA Dopingu chyba nie stosujecie?
MAREK Owszem, stosowalimy. Wszystkie moliwe, grzeszne metody.
DZIEWCZYNA Moe Marta sobie nie yczy? Co Martu, mamy omawia wasz sytuacj?
MARTA Moemy, czemu nie? Interesujcy casus. Niech gada. (do dziewczyny) Sprawdzia
zapisy? Na wszelki wypadek, ebym nie zapomniaa. W poniedziaek powinnymy
zamkn grup.
DZIEWCZYNA Wyluzuj, do poniedziaku daleko, zdymy. Zobacz czy nie, stronka dziaa.
(goniej) To co, panowie, pijemy, taczymy, jakie propozycje?
MAREK Propozycja jest taka, e potrzebujemy dziecka. Moe syszelicie o jakim do
sprzedania?
CHOPAK Nie pierdol, bo kto odpowie pozytywnie. Na przykad ja: mog wam zrobi
potomka. Nie ma sprawy.
MCZYZNA (powanie) Jestem pierwszy w kolejce. Nie rozdawaj plemnikw, Misiu.
CHOPAK Nie bd samolubny. Kada kropla dla ciebie, ale podziel si z przyjacimi.
(siada bliej, zaglda Mczynie w oczy)
MCZYZNA Rozumiem t wasz potrzeb i nie rozumiem. Po prostu skontaktuj was z
kim trzeba, bezporednio z ordynatorem, zaatwimy spraw szybko, sprawnie.
Noworodek? Bdzie noworodek. Kolor oczu, pe. Co chcecie. Formalnoci te
pomog przej. A e jakie pienidze zapacicie, to chyba nie bdziecie aowa?
Najwyej na wakacje w pierwszym roku zabierzecie dzieciaka nad polskie morze, nie
zagranic. Wujkowie pomog, przyjaciele pomog. Szkoda zdrowia na te wszystkie
oficjalne kinderbale. Wpucimy nowa planszwk na rynek. Marek, rzu swoj
fabryk, zejdmy si znw, twoja kreska z moj kresk, rynek szaleje za
planszwkami.
MARTA Przecie wiesz, e nie chodzi o pienidze. To znaczy problem w tym, e nie
zapacimy.
DZIEWCZYNA Dlaczego? Za in vitro gotowi bylicie paci, za hotel, za co tam. Ja bym
zainwestowaa. Biedne dzieci czekaj na wasz gest. Dajcie sobie pozwolenie,
najwaniejszy jest cel, ktry widzicie jasno. Bo widzicie. Marta widzi.
MCZYZNA Bardziej moralni od orodka katolickiego, dobralicie si, kochani.
CHOPAK W necie rozwimy ten test, razem damy rad, nie? (klika, mieje si, odczytuje
fragmenty) Adopcja. Wypenij on-line ankiet rodzicw adopcyjnych.
MARTA Zostaw to, kurwa. Maj swoje ankiety, nie znajdziesz. A testw jest kilka. W sumie
odpowiedzielimy na 350 pyta.
CHOPAK Tajne przez poufne? W necie jest wszystko. (klika, czyta, przechodzi do
nastpnego ekranu) Jest. Nie, nie to. Zaraz, zaraz.
MAREK Znajd, zrobimy szybki test wszystkim. Zobaczymy kto si nadaje na matk, kto na
ojca, kto na rodzicw. Powiem wam, e nikt tu si nie nadaje, poza mistrzem Markiem
i mistrzyni Mart. Po tiuningu. Skorygowanymi. Wypranymi. Odprasowanymi.
Mistrzowska rodzina zaraz wam pokae wypenianie ankiety.
CHOPAK Bez jaj, Marta i maa nie odpowiadaj, nieuczciwa konkurencja. Panowie, my
startujemy. (chodzi po stronach, robi miny) Do dwudziestego ekranu mam adopcje
psw i kotw. Pytania ciekawe, posuchajcie: czy zapewnisz podopiecznemu ciepo?
Czy wracasz o staych porach z pracy? Czy masz alergi? Czy robie/a badania w
kierunku astmy? Czy w dziecistwie odebrano ci ulubione zwierztko?
DZIEWCZYNA Moja chomiczka zmara mierci naturaln. Matka chciaa j upi tabletk
relanium, bo bya stara. Wyysiaa, artretyzm j dopad. Lataa w tej karuzeli, wiecie,
takiej malutkiej, wolno i wolniej, spadaa na boki. Matka mwia, e wyglda jak
stara, znaczy babcia od taty, e przedrzenia i nie mona na to patrze. Ale nie daam.
Miaam ju czternacie lat, nie pozwoliam si zrobi jak z myszk. Jako j zabili,

16
 kiedy byam na obozie. Niby e ucieka. Uciekaa, tak, wchodzia do pianina. Wracaa
na cip, cip. Cipciu moja, mwi do mnie tata. Potem dowiedziaam si, e to
nieprzyzwoite. Mj tata nie by adnym zboczecem, powiem wam. Na superwizji
ten, Marta pamitasz go? ukasz, od tego wanego, z tej szkoy, sawa. Sugerowa
wyranie, e mam problem z ojcem. No nie daam rady. By moe mam, ale cipcia
brzmiao zwyczajnie. Chomika dostaam od ojca. Chyba zrobi matce na zo,
wiedzia, e nie lubi gryzoni. Kupi mi Chomi na urodziny. Malutka, liczna, jak
myszka. Caowaam j w pyszczek. Matka wyczytaa, e ta odmiana yje do dwch
lat, zacisna usta, ale czekaa na mier Chomi. Na zo ojcu. e niby jednak jest
tolerancyjna i dla mnie dobra. Nawet saat przynosia do klatki. No ale z t mierci
daa si zwie. Nasza chomiczka ya dwa razy duej i ciko dogorywaa. Moe
matka miaa racj? Jedno relanium i spokj. Nie mogam si zgodzi. Zostawi jej
ostatniego sowa.
CHOPAK Tyle miejsca w ankiecie nie ma. Zaliczamy ci posiadanie, przepraszam, tworzenie
w przeszoci rodziny z gryzoniem. Caowanie w pyszczek to chyba nie jest naduycie
seksualne? Nie, w ankiecie nie pytaj o sodomi, ale pewnie Czy uznajesz prawa
zwierzt mieci i to, jak sdzicie?
MARTA W tej ankiecie te wymiatamy. Szukalimy ju w necie, bylimy na tych stronach.
Ankiet adopcji ze wskazaniem posiaa studentka pedagogiki badajca nastawienie do
tendencji. Chyba dawno, ale nadal jej proba o wypenienie ma dobr pozycj. Nawet
moe znam t dziewczyn, crka koleanki z poradni. Bya kiedy mowa o
trudnociach ze zbieraniem materiau. Ludzie si bali, e nie bdzie anonimowoci,
papier wypynie i zmniejszy ich szanse. A jak si nie bali, nie wiedzieli co wypada
sdzi. Sdzili, e wskazanie podpada pod handel ludmi i ogranicza prawa dziecka. A
w gbi ducha chcieli sobie wybra matk dla swojego dziecka, o ojcu nie
wspominajc, bo te chtnie by wyeliminowali pijakw, narkomanw, niskich,
dyslektykw i rudych. Tyle e jak jest ojciec konkretny, matki nie daj sobie go
zamieni na innego.
CHOPAK Fakt. S jeszcze ogoszenia. Wypeni ankiet rodzicom. Podejm starania na
rzecz pod ankieta. I znw Futerkowo. Dom Adopcyjny apa. Przyjaciele.
Na zawsze razem. Stwrz rodzin dla naszych milusiskich. Sorry, ludzkiej
ankiety nie znajduj. Pokacie swoj.
MARTA Pierwsz oblaam, bo wypeniam wedug tych zasad, ktre stosuj u nas.
MAREK Mwiem jej, e jest za szczera. Ankiet nie robi si pod psycholoki ze staem. Lud
rodzicielski ma zosta zweryfikowany, nie jakie tam prawdy i zasady. Drug ja
zawaliem. Niewiele brakowao, a stracilibymy szans na pozytywne
zakwalifikowanie. Ostatni szans. Mielimy sporo punktw karnych po super pytaniu
naszej przyjaciki, mistrzyni Marty.
DZIEWCZYNA O co zapytaa?
MARTA Nie pamitam o co wtedy.
MAREK O, uwaajcie, prawne moliwoci rozwizania adopcji.
MCZYZNA Nie macie znajomych prawnikw?
MARTA To byo na pocztku. Zadawaam pytania, bo zachcali. Prosz, s pytania, nie ma
tabu, na kade, nawet najtrudniejsze, zyskacie pastwo odpowiedzi. Jestemy tu po to,
eby suy nasz wiedz. Nie ma pyta trudnych, s niezadane.
DZIEWCZYNA I?
MAREK Atomwka walna w rodek idylli z domieszkami traumy. Takich pyta to si
akurat nie zadaje.
MARTA Siedemdziesit procent dzieci z syndromem FAS, 45 z RAD, ale nie ma mowy o
rozwizywaniu adopcji. Oficjalnie.

17
CHOPAK Czekaj, czekaj. Mam tu co ciekawego. Nnnnie. Stwrz ciepy dom
odrzuconym. Strona mionikw przyjaci domu. Nieludzka.
DZIEWCZYNA Powiem wam co jest w takiej ankiecie. Wszystko, co chcielibycie ukry
przed innymi. Od wieku i wyksztacenia poczynajc, na emocjach koczc. Wszystko,
co zatrzymujecie dla siebie, tam musicie wpisa. Potem przychodz dziewczyny, ktre
nie dostay si na psychologi z powodu niedoboru punktw z matury na poziomie
podstawowym, wic kocz pedagogiki. Rne, przerne. S wcieke, poniewa ich
koleanki prowadz wasne gabinety, a one dostaj niewiele ponad minimum.
Szczypi wobec tego w dup takie pacie jak Marta i ich fajnych mw jak Marek.
eby wycisn z nich drenie rk, eby si spocili i pkli w najgrubszym miejscu,
zoyli na siebie donos jako na egoistw ze skonnociami sadystycznymi.
MARTA Troch przesadzasz, ale czciowo masz racj.
CHOPAK (do Marka) Chyba nie pkasz? Jeste fajnym facetem i nie musz ci tego mwi.
Sam wiesz. Gdybym nie kocha Marty jak siostry, no i by wolny, skoowa bym dla
nas dziecko. Raz, dwa, jeli z jakim facetem mie dziecko, oto on mj starszy
kumpel i mentor.
MAREK Dobrze mwisz, zasuye na drina, porzdnego. Mamy co w kuchni z tej ostatniej
wyprawy do jaszczury?
MARTA Nie, nic. Tylko wino. Trzymamy fason na wypadek, gdyby mieli nam pogrzeba w
mieciach. Pijemy czerwone, na krew. Butelki po czym innym wynosimy przez gara.
Wiecie, tyle wdy nie wypiam od studiw. Po kadym spotkaniu w grupie.
MCZYZNA Nabierasz dowiadczenia, bdziesz moga lepiej prowadzi odwyki.
MARTA Jak tak dalej pjdzie, sama pjd na odwyk.
MCZYZNA Zaatwi ci miejsce w klinice, z ktr mamy kontrakt. Dostarczamy im plansz
do gry Nie wybaczaj, nowa metoda. Zamiast wybacza zrb komu co takiego,
czego ci nie wybaczy, dla rwnowagi. Podobno dziaa.
MAREK Chyba wejd w ten projekt, mam do korpo. Jako ojciec powinienem wybiera
mniejsze zo. Ale potrzebuj penej umowy.
MCZYZNA Poka co potrafisz. Jako ojcu damy ci lepsze warunki, ale nie na kredyt.
CHOPAK A co zawalie w tecie?
MAREK Byo pytanie: Czy obawiasz si, e ona mogaby odej. Jak wiecie, niespecjalnie
si obawiam, ale wiedziaem, e bdziemy omawia ten test z paniami i Marta
zobaczy. Wic pomylaem, e mogoby by jej przykro, e si w ogle nie obawiam.
W skali od 1 do 5. Bo jak si nie obawiam, to mi nie zaley. Daem 4 i to byo prawie
najgorsza odpowied z moliwych. Gorsze byoby 5. A prawidowa odpowied brzmi
1, bo w dobrym zwizku gotowym na trudne, lecz szczliwe ycie z dziecitkiem nikt
si nie boi. Taki zwizek jest jak skaa, jak blinita syjamskie, jak nie wiem co.
Muzyka, miech z offu, fragment audycji radiowej czy telewizyjnej, sycha tylko gos,
zebrani graj w gr planszow.
GO W Polsce ronie popularno gier planszowych. By moe mamy do wirtualu,
chcemy integracji z yw osob. Pokolenie obecnych rodzicw pragnie dla swoich
dzieci najlepszej edukacji. Rodzce si z dotykowym kciukiem noworodki s
przecigane na stron bezporedniego kontaktu.
DZIENNIKARKA Noworodki? Dzieci? Ze statystyk wynika, e najwicej gier kupuj single.
GO Prosz pani, jestemy firm rodzinn, a nawet prorodzinn. Pani dane s wyssane z
palca, by moe zamawiane przez unijne agencje. My wiemy, komu sprzedajemy. Nas
popieraj rodziny, w tym rodzina Radia Maryja. U nas kupuje prezydent tego kraju.
Nasze gry su wartociom. Nie ma wtpliwoci. Naleao zaprosi konkurencj,
zreszt niemajc z nami szans. Sprzedawcy gier dla yjcych w egoistycznych
zwizkach niesakramentalnych, w tym pewien znany gej i jego ludzie o wiadomym

18
 wiatopogldzie wypuszczaj na rynek ultraliberalne planszwki hodujce cywilizacji
mierci. Czy pani wie, jakie w nich tematy s poruszane? Ja wiem, ale nie powiem
tego teraz, kiedy mog nas sucha niewinne dzieci, przyszo narodu. Nie mamy z
tymi, nie zawaham si tak ich nazwa, gorszycielami nic wsplnego, odpowiadamy
ostro w ramach obowizujcego rdzennych obywateli prawa handlowego. W nasze gry
moe gra rodzina wielodzietna i wielopokoleniowa. W kadej sytuacji. Oferujemy
zniki od trzeciego dziecka wzwy. Prosimy wypeni ankiet wyoon przed
wejciem do lokali wyborczych.
CZAS NA REKLAM Odpoczynek? W naszym rodzinnym orodku przyjmujemy goci z
ulubiecami. Hau, miau, czekaj pokoje z dostawkami i specjalna miska powitalna.
Gorczka? Pacz? Nie znam tego, daj dziecku suplementy naturalnego pokarmu
sprowadzone z najczystszych rejonw wiata.
Baw si w naszych dyskretnych klubach, kart kredytow zostaw w domu. U nas
wystarczy ci gotwka.
AUTOPROMOCJA Jak by matk pozostajc kochank? Z doktor Alin Depczc o jej
tajemnych sposobach na ycie bdzie rozmawia znany tarocista, kochanek i poeta,
domylcie si kto. Bingo, wanie on. A potem dalszy cig rozmowy o alkoholowym
syndromie podowym, w skrcie FAS.
REKLAMA Wakacje? Praca? Czas na EB wraca.

Epizod 6.

Marta, jej smartfon. Gos Urzdniczki po drugiej stronie.

Sypialnia, wok ka kartony z namalowanymi bajkowymi zwierztkami. Dzwoni
smartfon najnowszej generacji. Ma kopot z odebraniem, za zimne palce, ekran nie
rozpoznaje wacicielki. Rozciera palce, prbuje, udaje si za trzecim razem.
URZDNICZKA Dzie dobry. Pani Marta? Mam dla pani wiadomoci. Nie powinnam przez
telefon, ale moe tak bdzie atwiej.
MARTA Jeli pani tak askawa. (poprawia si w ku, prostuje, przybiera postaw uwan)
URZDNICZKA Nadal nie mam zawiadczenia, tego zasadniczego. A trafia si miejsce w
eksperymentalnym programie.
MARTA Ju niedugo dostarcz. Parafia. si spalia.
URZDNICZKA To s pozorne przeszkody, prosz nie by dziecinn. Ufam pani, pani ufa
mnie. Zawiadczenie nie zajc, przypominam na wszelki wypadek.
MARTA Jaki to program?
URZDNICZKA W ramach pomocy naszym braciom i siostrom poredniczymy w adopcjach
zza wschodniej granicy. Dzieci z dobrych, katolickich rodzin, dotknitych
niezawinionym nieszczciem.
MARTA Wspaniale, chtnie wemiemy udzia w programie. Gdyby pani bya askawa
zapozna nas ze szczegami.
URZDNICZKA Tak mylaam. Pastwo s nowoczeni, rozumiecie wag naszego zadania.
Tu trzeba taktu i determinacji. Poza tym wasze ankiety, szczerze mwic, nie s
najlepiej oceniane. Nadal wypadacie tak sobie. I dostaam raport z grupy. Pani robia
uwagi terapeutce?
MARTA Zapytaam tylko, czy jest jaki system kontynuacji, bo jedna para dosza do
niebezpiecznego punktu. Wydawao mi si, e nie mona zostawi rozgrzebanego
maestwa.
URZDNICZKA Wydawao si, wydawao. Wanie. Pani ma wraenie, my wiedz. Nasze
terapeutki z wieloletnim dowiadczeniem postpuj wedug zasad. Jeli w parze co
pka, nie powinni zosta rodzicami. Tu si nie pomaga na wszystkie tematy. Tu si dba

19
 o integralno rodziny i o dobro. Tamta para, o ile wiem, miaa kopot z wiernoci.
By moe co gorszego na sumieniu. Nie zostawimy ich zupenie samych, o nie. S
inne grupy, zostan skierowani.
MARTA Tak, wiem. Przepraszam. Nie powinnam bya si wtrca. Taki odruch zawodowy.
URZDNICZKA Jaka jest nasza dewiza? Niewane jakie masz wyksztacenie, liczy si
dobre nastawienie. Powtarza j pani tak czsto, a nadal popenia ten sam bd pychy.
MARTA Tylko czasem. Kurs trzymiesiczny powtarzalimy trzy razy, przy czym zaliczono
nam pierwsz cz z drugiego, lepiej ocenion. Byam dobr matk dla lalki, to
znaczy dla wyobraenia dziecka. Naprawd. Tylko raz nie wstaam do niej w nocy,
miaam gryp. No i rozpakaam si, kiedy przyszy wyniki i ten lekki syndrom uleg
rozszerzeniu w plan opatrznoci wobec nas. I Marek powiedzia, e tego planu nie
damy rady wykona, a ja po nim powtrzyam, zamiast wesprze go w zmianie. Na
trzecim kursie nie wtrcaam si w grup. I ciastka pojednania jadam, co prawda
bezglutenowe, ale boj si, e naprawd mam skaz. Wymiotuj teraz codziennie rano,
wic chyba wyniki bada zostay pomylone i ja mam t nietolerancj.
URZDNICZKA Ot to. Zaprzyjania si, wspiera, wsppracowa, ale z szacunkiem, z
dystansem. Nie pani prowadzi t grup. W kadym razie wyniki nie zachwycaj, a
recydywa niepokoi w pastwa przypadku. Znalazo si jednak wyjcie, ten program,
do ktrego pastwa zaraz wpisuj, gdy tylko si dogadamy, ustalimy stanowiska i
moliwoci.
MARTA Bdzie mona dowiedzie si czego o dzieciach?
URZDNICZKA Zasadniczo nie do koca. Trudny przepyw dokumentw, brak komputerw
po tamtej stronie. A jak ju dziecko przyjedzie, przecie go pani nie odele w
nieznane, pod kule, prawda?
MARTA Pod kule? Za adne skarby. A co z rodzicami biologicznymi? W kadym przypadku
s zdecydowani? Bo ta dziewczyna z Domu Samotnej Matki, ktra bya zdecydowana,
teraz do mnie dzwoni w nocy, chocia w kocu nie mamy jej dziecka. Nie wiem skd
ma nasz numer, bo przecie nie wiedziaa o nas? Mwi, e nie moe znie myli o
oddaniu nam synka, a to nie my go adoptowalimy. Par razy jej mwiam, e nie my,
a ona na to, e woli rozmawia w nocy ze mn ni z tymi prawdziwymi, ktrzy nie
maj zrozumienia, odkadaj suchawk i strasz j dzielnicowym. Zreszt zmienili
numer i jej nowy chopak, haker, nie umie go ustali. Wic ona dzwoni do mnie w
rodku nocy i prosi o rozmow o tym, e nasza gotowo i zamono wywara na ni
presj. Przystpia do Zielonowitkowcw, wie pani?
URZDNICZKA Prosz pani, sama pani widzi. Osoba labilna emocjonalnie i odporna na
nasz system wartoci. Co do rodzicw. Tu mamy inny kopot. Chc jak najlepiej. Z
natury rodzinni. Ale jak maj do wyboru zosta tam czy wysa dziecko, a potem
pojecha za pienidze gdzie, wybieraj czsto racjonalnie. Zwaszcza rodziny
wielodzietne, przyzwyczajone do starszych dzieci, ktre powinny czym prdzej
rozpocz nauk na wyszym poziomie, w bezpiecznym miejscu.
MARTA Za pienidze? Pomagacie im pastwo finansowo?
URZDNICZKA Pani Marto, sprawa skomplikowana. Mamy fundusz pomocowy, o wpat
na ktry prosimy kandydatw. Nastpnie pomagamy tym rodzinom, ktre s nam
najblisze poprzez dzieci. Pena dobrowolno po kadej stronie.
MARTA Chyba w Polsce nie mona paci za. dziecko.
URZDNICZKA W adnym razie nikt nie paci za dziecko. W naszej agencji przestrzegamy
zakazu jakichkolwiek wiadcze na rzecz matek. Ten program jednak jest zupenie
odrbny, zewntrzny. Fundacja Empatia go prowadzi. Stowarzyszona, e tak powiem,
z nami. Bez funduszu niczego nie wskramy. Trzeba opaci podr, mieszkanie,
zaspokoi wiele potrzeb. Niech pani wicej nic nie mwi, bo bd musiaa pierwsza

20
 odoy suchawk. Ta rozmowa jest sondaowa, nie pada adna propozycja w
szczeglnoci oficjalna. Dzwoni jak kobieta do kobiety, matka do matki, spoecznica
do rodziny stroskanej bezdzietnoci. Pani pomyli, przetrawi. W razie pozytywnej
decyzji zwolni pastwa z grupy, bo tam i tak wam nie idzie.
MARTA Dobrze. Pomyl. Potrzebuj paru dni. Potrzebujemy. Z mem.
URZDNICZKA O to, to, jak mawia mj dziadek. Z mem. Radz sobie przygotowa
strategi. Od pocztku nie ukrywam przed pani, e rwno wydaje mi si hasem
przesadnym. W sprawach potomstwa my, kobiety przewodzimy. W razie gorczki, w
razie bolesnego zbkowania, problemw szkolnych, albo bdzenia i tak matki
odpowiadaj za wszystko. Kto wemie, realnie, urlop wychowawczy, przysugujcy
oczywicie jak przy urodzeniu dziecka? Kto, wemy pierwsz rzecz z brzegu,
wykpie, a kto bdzie mia w tym czasie wan narad? W razie czego ojciec,
ojcowski autorytet, niewykastrowany i naturalny, stanowi instancj, ale na co dzie? O
poczciu te od dawien dawna decyzj podejmoway kobiety. Niech wzorem bdzie
Zwiastowanie. Dziwi si pani, e nawizuj do teologii feministycznej? C, nieczsto
mam okazj o tym rozmawia, obowizki subowe przeszkadzaj, ale tak. Preferuj
interpretacj pokazujc Zwiastowanie jako prototyp otwartej decyzji macierzyskiej.
Zostawmy z boku, na inn okazj t dyskusj. Niech m si przychyli po
przygotowaniu z pani strony. Podprowadzi go za rczk, okaza mio, poprosi. Jak
go pani umiejtnie podejdzie, zgodzi si na wszystko, jeszcze pieska od razu dokupi
dla dziecka, dzieci si dobrze ze zwierztami chowaj. Malec nie bdzie musia prosi.
Oczka na wiat u pastwa otworzy, a tu obok niego stworzonko liczne, braciszek
mniejszy rasy jakiej miej. Naszymi sposobami kobiecymi radz podziaa, nauk
zostawmy z boku. Pan Marek jest za pani, od razu wida. To co? Jak si umawiamy?
Gotowa do walki? Pani Marto? Co si mwi?
MARTA Serdeczne Bg zapa za nowiny.

Epizod 7.

Marek, Urzdniczka. Pokj z zabawkami, uchylone drzwi do gabinetu. Ze rodka

dobiegaj gosy trzech kobiet, mczyzny i dziecka. Marek czeka na swoj kolejk.
URZDNICZKA liczna maleka. Szczliwi?
MCZYZNA Spenieni. Wybudowalimy dom. Bylimy na wakacjach u moich rodzicw.
Pojednani. Tak jak pani mwia, za co pragniemy podzikowa.
KOBIETA Wziam urlop, nie ma dziury w niebie, zupenie tak jak pani mwia. Dziecko
daje tyle szczcia, e nie mamy czasu na inne zajcia.
DZIECKO Mamo, mamo, idziemy. Obiecaa, e nie trzeba bdzie siedzie.
KOBIETA Pobaw si chwilk, zobacz. Jaka adna lalka. Powinna zje jabuszko. My tylko z
cioci porozmawiamy.
URZDNICZKA Rezolutne soneczko.
Wyciszenie, po chwili z pokoju gosy Urzdniczek.
URZDNICZKA I Widziaa? Moim zdaniem FAS. Nadpobudliwa.
URZDNICZKA II Zajrzyj w papiery. Kto tam pi? Matka, ojciec, oboje? A dziadkowie?
URZDNICZKA I Potem zajrz. Czeka klient. Ale na pewno, co mi si kojarzy. Co tam
podejrzewaymy od pocztku, chocia matka si trzymaa, eby pozby si kopotu.
URZDNICZKA II Niech si ciesz, schody zaczn si w szkole. Nie bdzie atwo.
URZDNICZKA I Przynajmniej nie ma zaburze wizi. Chyba.
URZDNICZKA II Sama wiesz, to moe wyj potem. Ale niech si ciesz, jasne. Mili
ludzie. Od pocztku robili dobre wraenie. Drugi raz wybraa im bym lepiej.

21
URZDNICZKA I No, ale przynajmniej s pozytywni. Dadz rad, w kocu nie musz mie
geniusza. Facet zarobi, wezm korepetycje, moe prywatn szko. Dadz rad. A ty
si tak zaraz nie obwiniaj, nie traumatyzuj. Poczytaj statystyki. Najpierw
antykoncepcja, a potem chc dziecka. Najpierw alkohol potem seks. Nic z niczym nie
pasuje. Sami s sobie winni. My tu robimy co moemy. Przynajmniej przyszli
podzikowa. Mili ludzie.
URZDNICZKA II Promy pana, zaraz bd godna. A ty zaczynasz grup.
Wyciszenie
MAREK Jeli chodzi o dziecistwo, adnych problemw. Naprawd.
URZDNICZKA Oblali pastwo wiczenie ze sznurkami. Wydaje si, e co musi w pana
przeszoci pta spraw wizi.
MAREK Kiedy byo wietnie. Mieszkaem w maej miejscowoci.
URZDNICZKA Rodzestwo?
MAREK Starsze. Brat i siostra. Mamy mocne wizi. Ufamy sobie. Moemy na sobie polega.
URZDNICZKA Czyli by pan beniaminkiem? Najmodsze, rozpieszczone dziecko?
MAREK Nie, nie. To znaczy tak. Ale w jednym domu mieszkaa siostra matki i ona miaa
modszego synka. Chodziem na spacery z wzkiem. Bardzo lubiem opiekowa si
bratem ciotecznym.
URZDNICZKA Bywa pan nadmiernie obciany obowizkami rodzinnymi?
MAREK Ale skd! Sam wybieraem kiedy chc si nim opiekowa. Miaem czas na
wszystko. Nie ogldalimy telewizji, tata zabiera mnie na wycieczki, mama czytaa
mi ksiki, a potem podsuwaa lektury. Chodziem na basen i graem na skrzypcach.
URZDNICZKA Alkohol w rodzinie?
MAREK Nigdy. Nie pamitam adnego alkoholu.
URZDNICZKA Problemy psychiczne, ktnie?
MAREK Problemy, jeli takie si pojawiay, rozwizywalimy rozmow. I modlitw, bo
bylimy bardzo wierzcy.
URZDNICZKA Przemoc?
MAREK Kiedy w szkole jeden chopak.
URZDNICZKA Ale w rodzinie?
MAREK Nie, ojciec, tata, uczy mnie mskich zachowa. Odpowiadaj postaw. Radzi. I
braem przykad z brata.
URZDNICZKA Kto u pastwa podejmowa decyzje?
MAREK Oboje rodzice, a my bylimy wprowadzani w sprawy w zalenoci od potrzeb.
URZDNICZKA Pan wie, e chodzi o wywaenie rl. adne matkoojce, wic pytam o
wzorce. Zwaszcza, e wykazuje pan due przywizanie od rodziny. I brak
krytycyzmu.
MAREK Ale aden matkoojciec! adna. Do mamy si chodzio przytuli i z takimi
sprawami czy ja wiem? Szkolnymi. A do taty po pienidze. Na przykad na wycieczk
edukacyjn.
URZDNICZKA Panie Marku, u pana widz e jest na czym si opiera. U ony.
Powiedziaa mi, e jej rodzice nie wezm udziau w spotkaniu dla dziadkw.
MAREK Marty ojciec nie yje. Umar niespodziewanie. Marta jeszcze nie wysza z aoby.
URZDNICZKA Wanie. I jestem zaniepokojona stosunkiem pani Marty do spotkania
dziadkw. Pana rodzina przybdzie?
MAREK Nie chciabym podejmowa teraz decyzji. Siostra mieszka zagranic.
URZDNICZKA Ale rodzice s na miejscu? W kadym razie pani Marta moga mie jakie
kopoty w rodzinie, tak podejrzewam. I moe roi sobie, e podzia obowizkw itp.
Owszem. Trzeba dzieli si, ale zgodnie z naturalnymi predyspozycjami. Pastwo i tak
wchodzicie w inny rodzaj rodzicielstwa. Nienaturalny. Tu trzeba wiedzy, wiedzy i

22
 mioci, mioci. Przepracowania traum. Wasnych i dziecka. Pani Marta nie
wsppracuje.
MAREK ona bardzo wsppracuje, naprawd. Nie chciabym rozmawia o niej bez niej.
URZDNICZKA Prawidowa postawa. My nie rozmawiamy o niej, ale o panu. O pana
obowizkach. Skoro mia pan, zamy, harmonijne dziecistwo, na panu spoczywa
ciar odpowiedzialnoci za powodzenie sprawy. Nie udawanie matki, przejmowanie
roli, lecz wdraanie wzorcw. I wspieranie ony, poniewa jej odporno na traum
wydaje mi si niewielka.
MAREK Moe Marta zrobia takie wraenie, ale prosz mi wierzy. U niej w rodzinie take
istniay wzorce i ona te jest silna. Czasem moe, z powodu zawodu, za duo chce
wiedzie
URZDNICZKA Jestemy po to, eby suy odpowiedziami. Wrmy jeszcze do pana
domu rodzinnego. Co musielimy przeoczy. Moe co si zdarzyo takiego, co pan
wypiera?

Epizod 8.

Epizod 9.

Marta i Marek. Sypialnia. Wszystko zawalone pudami z namalowanymi postaciami

bajkowych zwierzt. Puda nawet w ku.
MAREK pisz kotku? Przyniosem mae co nieco z tych rzeczy, ktre lubisz. Nic
uczulajcego, nic wzdymajcego, nic ostrego. Zjesz troszk?
MARTA Nie bud mnie, wstawaam dzi pi razy. Miae wzi ten dyur, a znw zostaam
sama.
MAREK Byem cay czas tutaj, a i tak wstawaa, zanim zdyem zareagowa.
MARTA Widzisz w tym co dziwnego? Nienormalnego?
MAREK Nic takiego w tym nie widz. (kadzie si, zaczyna masowa Marcie stopy) Te
jestem niewyspany. Prbowaem tego mleka modyfikowanego. Wstrtne. Gdybym by
dzieckiem, pakabym przez ca noc, wiesz? Lubibym paka, eby mnie tulia i
ebym siebie mg ponosi na rkach. Byoby bardzo fajnie by dzieckiem, nie
chodzi do pracy, donikd nie chodzi, czeka na wszystko, na to, e w przyszoci
zostanie si ojcem i matk, odda te nieprzespane noce jakiemu brzdcowi, ktry
nawet tego nie zapamita.
MARTA Mw ciszej, mamy teraz kwadrans dla siebie, nie sposz.
MAREK Mwi tak cicho, e nikt mnie nie usyszy, na pewno. Cichutko, ciiii. Zapiewam ci
koysank. (prbuje piewa, bezgonie, bezskutecznie) Nie, nie umiem. Nadal mam
co z gosem, ta blokada dziaa. Jak mi to ta baba zrobia, nie wiesz? Lubiem piewa.
Tak kurwa lubiem. Ten pokj. Nasze poranki. Gadki o niczym. Jedzenie w ku.
MARTA Zaprowadz ci do lekarza. Nie bj si. Znajd czas. Mamy teraz full ubezpieczenie,
nie zdyam wycofa i bdzie dziaao. Laryngolog zaradzi.
MAREK Samo przejdzie. Nie lubi pokazywa niczego w rodku, a laryngolog chce
zaglda. (po chwili. Przytula si) Moe wstaniesz i sprbujemy odda co z tych
rzeczy?
MARTA Prbowaam. Po dwa puda przyjad po poudniu. Nic wicej nie przyjm, min
termin.
MAREK Wrzucimy na Allegro, spoko.
MARTA Nie potrzebujemy tych pienidzy. Wezm nowych pacjentw od przyszego
tygodnia. (zamyla si) Wiesz? Miaam sen. Dziwne. Wyszam z pocigu na jakiej
stacji, chyba z takim znajomym ze studiw. On pije. Wyszlimy po wdk. Kupi

23
 wdk. Ja mu mwiam, e si spnimy, a on cign dalej, przez takie przejcie
podziemne i dalej. W kocu pocig odjecha, bieglimy. I nie wiem czy z wdk. W
reklamwk z jaszczury. No i si okazao, e w tym pocigu byy moje dzieci. Dwch
chopaczkw. I zabrali ich do domu dziecka. Czekali tam na mnie, z ogolonymi
gwkami, dwaj mali chopcy. Sodziaki takie. Czuam, e jestem z matk, serce po
prostu mi pkao. Siedzieli tacy mali, ysi, smutni, moje malekie skarby. A ja nawet
nie piam tej wdki.
MAREK Sny. Nie wierz w sny, nie wierzysz przecie. Byli do mnie podobni? Ci chopcy?
Mnie si cigle ni, e czesz tak ma dziewczynk, a ona odwraca si do mnie i to
jeste ty. (co sobie przypomina) Gdyby wolaa zosta na urlopie, nie martw si. Mam
zlecenie na gr edukacyjn. Nowy informatyk potrzebuje kasy, dziecko mu si rodzi,
posiedzimy w soboty. Nie myl o kredycie.
MARTA Wrc do pracy, naprawd chc tego. Zdecydowalimy wsplnie, poniemy oboje
konsekwencje. Im prdzej, tym lepiej.
MAREK Dobrze. Chciabym jeszcze co ci powiedzie. (nasuchuje) Syszysz?
MARTA Nie, wydaje ci si.
MAREK Sysz. Ty le, ja pjd. Moja kolej.
MARTA Tylko wracaj, wracaj zaraz.
MAREK Oczywicie, dam im je i wrc.

24