BI 6

LNH O

1
v2.0014101214
TNH HUNG DN NHP

Nguyn Vn Anh, ch tch cng ty bo him nhn th BM. ln th ba

trong nc. Tuy kt qu kd tng nhng BM vn rt t v tr th 3 xung v
tr th 6;
BG kt lun: 2 PCT ph trch kinh doanh trong hai lnh vc cp vng v
cp qun khng c nng lc;
ng Anh: Mun c o to li thnh QT gii, hoc thay th h;
Nh lnh o? Nh lnh o gii?
Bi hc ny s gip bn phn bit nh lnh o vi nhng ngi nhn vin
khc, cc yu cu v phm cht cn c ca cc nh lnh o v cc phong
cch lnh o hiu qu.

2
v2.0014101214
MC TIU

Kt thc bi hc vin cn bit:

Gii thch c khi nim v chc nng lnh
o v vai tr ca n;
Nm r cc ni dung ca cng tc lnh o;
Hiu c tm quan trng ca yu t con
ngi trong mt t chc doanh nghip;
Nm r cc l thuyt v nhu cu, ng lc,
ng c thc y con ngi lm vic;
Hiu c cc phng php qun l v phong
cch lnh o.

3
v2.0014101214
HNG DN HC

Hc vin cn:

n li Bi 1 Tng quan v qun l/qun tr c hiu k hn v cc khi

nim t chc, hiu qu, cc chc nng qun l,
Qun tr hc, Nguyn Hi Sn, Nh xut bn thng k, 1998: Chng 10:
Thc y nhn vin; Chng 11: Cc thuyt v lnh o;
Nhng vn ct yu ca qun l, V Thiu, Nh xut bn khoa hc, 1999:
Phn 5: Lnh o c thm cc kin thc v lp k hoch v c th
hon thnh bi tp thc hnh v tr li cc cu hi n tp ca bi;
Tho lun vi gio vin v hc vin v cc vn cha nm r.

4
v2.0014101214
NI DUNG

Bi hc ny s cp n cc ni dung sau:

Khi nim v vai tr ca cng tc lnh o;

Cc l thuyt v nhu cu, ng c, ng lc thc y;

Cc phng php lnh o;

Cc phong cch lnh o.

5
v2.0014101214
1. KHI NIM V LNH O TRONG QUN TR HOT NG
CA T CHC

Khi nim v bn cht ca chc

nng lnh o;

Ni dung ca chc nng lnh o.

6
v2.0014101214
1.1. KHI NIM V BN CHT CA CHC NNG LNH O

Khi nim v cng tc lnh o:

L qu trnh tc ng ca ngi
qun l n cc nhn vin sao
cho h thc s nhit tnh, ch
ng, sng to;
Mun lnh o tt th cc nh
qun l phi hiu c yu t
con ngi, cc nhu cu, cc
ng c v ng lc thc y h
lm vic t tm cch tc ng
tt nht n qu trnh lm vic
ca mi ngi.

7
v2.0014101214
1.2. NI DUNG CA CHC NNG LNH O

Nhn thc ng v yu t con

ngi trong hot ng ca t chc;
Nghin cu v cc mi quan h
trong t chc, to mi trng
thun li cc c nhn, b phn
c th phi hp vi nhau;
La chn phng php lnh o
ph hp;
Hnh thnh phong cch lnh o
ph hp vi t chc;
Xy dng vn ho ca t chc.

8
v2.0014101214
2. YU T CON NGI TRONG T CHC

Hiu r cc c tnh ca tng c nhn

c th sp xp h vo nhng v tr
cng tc ph hp nht.
Cc c nhn khng n thun ch l
thnh vin ca doanh nghip m h cn
l thnh vin ca nhiu h thng t
chc x hi.
Mun lnh o tt cc nh qun l phi
bit cch dung ho cc li ch.
Nhn cch con ngi cng l yu t cn
ch , t c mc tiu th khng
nn xc phm n nhn cch ca nhn
vin cp di.

9
v2.0014101214
2. YU T CON NGI T CHC (tip theo)

Khi xem xt yu t con ngi trong

doanh nghip cn trnh mt s
khuynh hng sai lm di y:
S nhn thc c chn lc;
S nhn thc b tc ng ca cc
n tng;
S nhn thc ca cc nh qun l
cng c th ri vo s nh kin;
S nhn thc ca cc nh qun l
c th ri vo s quy kt.

10
v2.0014101214
3. C S L THUYT CA LNH O

S tha mn l biu hin ca con

ngi v nim hnh phc do s
hon thnh cng vic mang li;
Cc nhu cu: L mt cm gic
thi thc mnh m do s thiu
ht v mt mt no trong i
sng con ngi;
ng lc thc y: L nhng yu
t thc y con ngi thc hin
cng vic;
ng c: L mt xu th tha
mn mt mong mun (t c
mt kt qu) hoc mt mc tiu.

11
v2.0014101214
3.1. L THUYT NHU CU CA MASLOW

Pht trin
Nhu cu
Nhu cu bc cao
t hon
thin
Quan h Nhu cu t trng

Nhu cu hi nhp
Nhu cu
Tn ti Nhu cu an ton bc thp

Nhu cu sinh l hc

12
v2.0014101214
3.2. L THUYT HAI YU T CA HEIZBERG

5. Th thch trong cng vic, s tha nhn v

kh nng pht trin
Yu t
ng lc
4. Thnh tch v trch nhim

3. Chnh sch ca doanh nghip

Yu t
2. S gim st v iu kin lm vic
duy tr

1. Tin lng v cuc sng ring t

13
v2.0014101214
3.3. M HNH NG C NG LC THC Y CA PORTER
V LAWLER

Gi tr cc
phn thng
Phn thng
Kh nng theo nhn thc
thc hin
nhim v Phn thng
ni ti
S thc hin
S n lc S tho mn
nhim v
Phn thng
bn ngoi
S hiu bit
v nhim v
S n lc do
nhn thc

14
v2.0014101214
4. CC PHNG PHP V PHONG CCH LNH O

Phn bit ngi qun tr v ngi

lnh o;

Phng php lnh o;

Phong cch lnh o.

15
v2.0014101214
4.1. PHN BIT NGI QUN TR V NGI LNH O

S khc bit gia ngi lnh o v ngi qun l:

Ngi lnh o (leaders) c th do

Ngi qun l (managers) c
b nhim cho mt v tr.
Kh nng gy nh hng ca h
da trn quyn hn chnh thc c
c t v tr .
b nhim, hoc l ngi ni bt
ln t mt nhm lm vic.
Ngi lnh o c kh nng nh
hng n ngi khc khng ch
nh nhng quy nh ca quyn
hn chnh thc.

Mi ngi qun l c nn l ngi

lnh o hay khng?
V ngc li, mi ngi lnh o c
nn l ngi qun l hay khng?

16
v2.0014101214
4.1. PHN BIT NGI QUN TR V NGI LNH O
(tip theo)

Trc cm

T hiu mnh C tm nhn

NGI LNH O NNG NG

K nng
Phn quyn thng nht
gi tr

17
v2.0014101214
4.2. PHNG PHP LNH O

L cch thc tc ng n cc nhn vin m ngi ta cho rng n s c hiu

qu ln nht trong vic pht huy s nhit tnh ch ng, sng to ca mi
thnh vin.
Phng php kinh t;
Phng php hnh chnh t chc;
Phng php gio dc t tng.

Trn thc t, s dng kt hp c ba phng php

trn

18
v2.0014101214
4.3. CC PHONG CCH LNH O

Cc phong cch lnh o da

trn quyn lc;

Cc phong cch lnh o theo

trng phi hnh vi.

19
v2.0014101214
4.3.1 PHONG CCH LNH O THEO QUYN LC

Phong cch quyt on p ch (chuyn quyn);

Phong cch quyt on nhn t;
Phong cch qun l theo tham vn;
Phong cch qun l theo nhm mc tiu (MBO) (M).

Cc phong cch qun l t trn xung di mc

tham gia ca cc nh qun l cp di tng dn ln.
20
v2.0014101214
4.3.2. PHONG CCH LNH O THEO TRNG PHI HNH VI

Thuyt X v thuyt Y

t tham vng

Thuyt X Khng thch cng vic

Trn trnh trch nhim

T qun l

Thuyt Y Yu thch cng vic

Chp nhn trch nhim

21
v2.0014101214
QUAN IM QUN L CA MCGREGOR NHNG NGI THUC
LOI THUYT X

Hy lm vic!;
Lnh o;
Kim sot;
Phn thng v trng pht;
Khuyn khch thng qua tr lng
v kt qu cng vic;
Ch tp trung vo mc ch ca t
chc ch khng tp trung vo
mc ch ca c nhn.

22
v2.0014101214
QUAN IM QUN L CA MCGREGOR NHNG NGI THUC
LOI THUYT X

ng vin thng qua cc mc ch

c nhn;
H tr v ca ngi;
Nhng ngi mun thnh cng;
Giao trch nhim.

23
v2.0014101214
CC THUYT LNH O HNH VI (tip theo)
Cc nghin cu ti Bang Ohio Xc nh 2 nhm hnh vi ca lnh o

Xy dng c cu (initiating structure) Quan tm (consideration)

Phn cng cng vic c th S tin tng hon ton

Duy tr cc tiu chun cng vic S tn trng cc kin ca thuc cp
Ch trng vo thi hn hon thnh Quan tm n tnh cm

Cc nghin cu ti i hc Michigan Cng c mc tiu: Xc nh cc c im hnh

vi ca ngi lnh o lin quan n tnh hiu qu ca cng vic

Phong cch lnh o hng vo nhn vin Phong cch lnh o hng ti sn xut

Hng s quan tm n cc nhu cu ca Ch trng n cc kha cnh k thut v

thuc cp nhim v ca cng vic
Chp nhn s khc bit c nhn gia cc Quan tm n vic hon thnh cc nhim
thnh vin v ca nhm
em li nng sut lao ng v s hi lng Xem nhn vin nh phng tin t
ca nhn vin cao c mc ch

24
v2.0014101214
CC THUYT LNH O HNH VI (tip theo)

S li Qun l, Robert Blake & Jane Mouton l ma trn 2 chiu th

hin cc hnh vi lnh o l b khung to thnh cc phong cch lnh o
khc nhau.
Cc nhm hnh vi lnh o l:
Quan tm i vi con ngi (concern for people): c th hin
trn trc tung;
Quan tm i vi sn xut (concern for production): c th hin
trn trc honh.
nh gi vic s dng nhng hnh vi ca ngi lnh o: 1 = thp nht,
9 = cao nht.
Ngi lnh o cn linh hot trong vic p dng cc phong cch
qun l sao cho ph hp vi tng tnh hung c th;
M hnh ny ch gip khi qut ha cc phong cch lnh o;
Cha trnh by c nhng thng tin mi trong vic lm r cc tnh
hung phc tp ca phong cch lnh o khi ch c rt t cc dn
chng khng nh phong cch qun l 9, 9 l phong cch em li
hiu qu cao nht trong mi tnh hung. 25
v2.0014101214
S LI QUN L CA R. BLAKE & J.MOUTON
9 1,9 9,9
Phong cch Phong cch
8 cu lc b
Quan tm i vi con ngi ng i
7

5 5,5

4 Phong cch
trung dung
3

2 Phong cch Phong cch

an phn phc tng
1 1,1 mnh lnh 9,1

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Quan tm i vi sn xut
Ngun: Blake, R.R, Mouton, J.S, et al. Breakthrough in Organization Development. Nov-Dec 1964, pp.136. 26
v2.0014101214
THUYT LNH O TNH HUNG

Cc gi nh c bn:
Hiu qu ca ngi lnh o ph
thuc vo tnh hung;
Khi xem xt phi tch bit c
tng yu t tnh hung;
M hnh ca Fiedler (Fred Fiedler):
Kt qu hot ng ca nhm c
hiu qu hay khng ty thuc vo
s ph hp gia phong cch lnh
o v tnh hung;
Mi phong cch lnh o ch ph
hp vi mt tnh hung nht nh;
Cn xc nh cc phong cch lnh
o v cc tnh hung tm ra
nhng cch kt hp thch ng
gia phong cch v tnh hung.
27
v2.0014101214
THUYT LNH O TNH HUNG (tip theo)

3 yu t tnh hung c th to thnh

8 tnh hung c mc thun li
khc nhau i vi ngi lnh o:
Mi quan h lnh o nhn
vin mc tin tng, tin cy,
v tn trng ca nhn vin i
vi ngi lnh o (tt xu)
Cu trc nhim v mc cc
phn vic c quy chun v
quy trnh ha (r rng-khng r
rng)
Quyn lc chnh thc mc
nh hng m ngi lnh o c
c t v tr chnh thc ca h
qua cc hnh ng nh: Tuyn
dng, sa thi, k lut, bt,
tng lng (mnh yu)
28
v2.0014101214
KT QU CA M HNH FIEDLER

Kt qu cng vic Tt
nh hng
nhim v

nh hng
quan h
Xu
Thun li Trung bnh Khng thun li
Cc tiu ch I II III IV V VI VII VIII
Quan h lnh o-
Tt Tt Tt Tt Xu Xu Xu Xu
nhn vin
R R Khng Khng R R Khng Khng
Cu trc nhim v rng rng r rng r rng rng rng r rng r rng

Quyn lc chnh thc Mnh Yu Mnh Yu Mnh Yu Mnh Yu

29
v2.0014101214
THUYT LNH O TNH HUNG CA HERSAY V BLANCHARD

Phong cch lnh o thch hp ph thuc vo mc sn sng ca nhn

vin. S sn sng (readiness) Mc nhn vin c kh nng v sn sng
hon thnh mt nhim v c th;
Vic ch trng vo nhn vin phn nh mt thc t rng: Nhn vin chp
nhn hoc khng chp nhn ngi lnh o;
Cho d ngi lnh o c lm g i na, th hiu qu vn ph thuc vo
nhng hnh ng ca cc nhn vin;
Thuyt ny da trn 2 nhm hnh vi lnh o:
Cc hnh vi nhim v (cao thp);
Cc hnh vi quan h (cao thp).

30
v2.0014101214
THUYT LNH O TNH HUNG CA HERSAY V BLANCHARD
(tip theo)

Bn phong cch lnh o c kt hp t 2 nhm hnh vi:

iu hnh trc tip Ngi lnh o xc nh vai tr ca mi c nhn v
truyn t cch thc nhn vin thc hin cng vic ca mnh (nhn vin
va khng nng lc, va khng t tin);
Km cp Ngi lnh o va hng dn, va h tr (nhn vin cha
c kh nng, nhng sn sng thc hin nhng nhim v cn thit);
Tham gia C ngi lnh o v nhn vin cng tham gia qu trnh ra
quyt nh (nhn vin c kh nng, nhng khng sn sng thc hin
cng vic);
y quyn Ngi lnh o ch a ra nhng ch dn v h tr ti thiu
(nhn vin c kh nng v sn sng thc hin cng vic).

31
v2.0014101214
THUYT LNH O TNH HUNG CA HERSAY V BLANCHARD
(tip theo) Ch trng
Ch trng t vo nhim v, nhiu vo nhim v,
nhiu vo quan h nhiu vo quan h
Cao

gia Mc sn sng ca Nhn vin

Km
Cao Trung bnh Thp
am

cp
Th
Hnh vi quan h

S4 S3 S2 S1
S3 S2
S4 S1
C kh nng C kh Khng c Khng c
uyn

v Sn sng nng v kh nng v kh nng

Trc khng sn sn sng v khng

y q

tip
sng sn sng

Thp Cao
Hnh vi nhim v
Ch trng t vo nhim v, Ch trng nhiu vo
nhim v, t vo quan h 32
t vo quan h
v2.0014101214
M HNH NG DN MC TIU

Robert House cng vic ca ngi qun l l h tr nhn vin trong qu

trnh t c mc tiu ca h, v a ra nhng nh hng hoc h tr
m bo rng nhng mc tiu ny cng tng thch vi cc mc tiu chung
ca nhm hoc t chc;
ng dn mc tiu: Lnh o lm sng t hng i cho nhn vin t
c cc mc tiu ca mnh v lm cho l trnh xuyn sut tr nn thun li
hn bng cch ti gin cc ro cn v him nguy.
Hnh vi ca ngi lnh o s l:
Chp nhn c i vi nhn vin: Nhn vin xem hnh vi ca lnh o
em li cho h s tha mn ngay lp tc hoc lu di;
ng c thc y i vi nhn vin:
Hnh vi lnh o lm cho s tha mn cc nhu cu ca thuc cp
ph thuc vo vic kt qu cng vic hiu qu;
em n nhng hng dn, hun luyn, h tr, v nhng phn
thng cn thit cng vic c hiu qu.

33
v2.0014101214
M HNH NG DN N MC TIU (tip theo)

Bn phong cch lnh o

iu hnh trc tip Lnh o m t cc nhim v, ln lch trnh
thc hin, v cung cp nhng hng dn thc hin nhim v;
H tr Ngi lnh o thn thin v th hin s quan tm i vi
nhn vin;
Tham gia Lnh o da vo nhng gi ca thuc cp khi ra
quyt nh;
nh hng thnh tch Ngi lnh o xy dng nhng mc tiu
thch thc v k vng nhn vin ca mnh thc hin vi n lc cao
nht, da vo s tin tng i vi h.
M hnh gi nh rng ngi lnh o c th thc hin bt c hoc mi
hnh vi lnh o, ty theo tnh hung.

34
v2.0014101214
TM LC CUI BI

Lnh o l mt qu trnh tc ng ti con ngi sao cho h thc s nhit

tnh, ch ng v sng to hon thnh cc mc tiu ca t chc;
Cc cn c xy dng cc phng php v phong cch lnh o hiu qu
l vic hiu c vai tr ca yu t con ngi trong mt t chc, cc ng
c, ng lc thc y con ngi lm vic;
Cc phng php lnh o ch yu c cc nh qun tr hay s dng
l phng php kinh t, phng php hnh chnh v phng php gio dc
t tng;
Mi phong cch lnh o u c nhng u nhc im nht nh,
ty theo c im v tnh cch ca nh qun tr v cc tnh hung thc t
c th, cc nh qun tr c th xy dng v p dng cc phong cch lnh
o ph hp v c hiu qu.

35
v2.0014101214