Giao Trinh PTTKHTTT

Gio trnh Phn tch thit k h thng thng tin qun l - 1 -
CHNG I: GII THIU V H THNG V H THNG THNG TIN

BI 1: KHI NI*M V PHN TCH V THIT K H THNG
I. V sao phi phn tch khi trin khai mt p dng tin hc:
1. Vai tr ca phn tch v thit k h thng:
Mi ngi trong cuc sng lun gp phi cc vn cn gii quyt. Vn
c th d m cng c th phc tp, kh khn. c th gii quyt vn ,
chng ta cn tm ra cc li gii thch hp nht nh mc tiu mong mun da
trn kh nng cng nh hn ch ca chng ta. Qu trnh ny cn gi l qu trnh
phn tch.
Tng t nh trn, khi quyt nh p dng tin hc cho mt vic no , ta
cn phi suy ngh tm cc phng n thch hp vi kh nng cng nh hn ch
ca chng ta. iu ny c ngha ta ang phn tch mt p dng tin hc.
Phn tch mt p dng tin hc l mt nghin cu gm:
- Nghin cu vn m gii hn ca n c xc nh.
- La chn cc li gii.
- V pht trin cc li gii da trn c s ca cng c x l trn my tnh
in t.
2. Cc sai st khi trin khai phn tch v thit k h thng:
Sai st ln nht trong tt c cc sai st mc phi c ngun gc t nim v
h thng. Chi ph chim t l ln nht l chi ph bo tr. Lng cng vic chim t
l ln nht l vic pht hin v sa sai. Tnh trng ny u bt ngun t cc
thiu st trong phn tch. T cho thy rng chng nhng cn phn tch cc p
dng tin hc m cn phi nghin cu, tm cho ra cc phng php phn tch hu
hiu nhm khc phc tnh hnh trn.
hiu c cc yu cu c bn cho mt phng php phn tch, thit k
tt, chng ta cn nu ra mt s thiu st cc phng php phn tch hin hu
c in.
a. Thiu s tip cn ton cc cho mt p dng:
Tnh trng ny xy ra khi mt p dng tin hc c trin khai bi mt nhm
m thiu s lin h vi cc nhm khc. T dn n cc sai st sau:
- Thu thp trng lp thng tin.
- Tn ti cc tp tin d tha song khng ph hp nhau.
- Dng nhiu thut ng khc nhau ch cng mt khi nim.
- Tn ti cc h s ring l, khng y , khng khai thc c.
Hu qu ca tnh trng trn l vic bo tr cc phn mm tr nn kh khn,
phc tp v gy nn chi ph ln cho vic bo tr.
b. T chi hp tc vi ngi s dng (NSD):
t lu vn tn ti nghch l: ngi lm tin hc mt thi gian di thng
t mnh th hin l cc chuyn gia duy nht xc nh iu g cng l tt cho
ngi khc, c bit cho NSD tng lai h thng tin c ci t.
Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

T nghch l trn dn n s km thch nghi ca h thng tin v khng lu b
b i hay c dng nhng c s do d. Tnh th ny l cho tin hc c hnh nh
phn din, kh khn theo ui v s dng.
Nguyn nhn khc na dn dn nghch l trn l trong mt thi gian di
khng tn ti ngn ng chung gia nhng ngi lm tin hc v ngi s dng.
Nu nhng ngi lm tin hc ch c th biu hin th gii thc bng cc thut
ng nh tp tin, chng trnh v.v...Cn ngi s dng ch c th dng c thut
ng ring c dng trong phn hnh m h m trch th r rng l kh hiu
lng nhau, t dn n s kh khn khi hp tc vi nhau.
c. Thiu mt chun thng nht:
Do thiu mt chun thng nht nn mi nhm thit k c lp nhau, khng
c s rng buc, hp tc vi cc nhm khc, ch dng cch tip cn ca ring
mnh. iu ny dn n tnh trng gn nh hn ch cc kh nng tch hp cc
cng vic c tin hnh.
II. Yu cu i vi mt phng php thit k h thng:
Nhng phng php phn tch hin i mong mun v hng ti gii quyt
ton b hoc tng phn cc tn ti nu trn. Tt nhin nhng phng php
phn tch hin i khng gii quyt nh nhau ton b tin trnh phn tch nim
ho mt p dng tin hc, khng dng cng mt tn ch cng mt khi nim.
Cng khng xem xt tt c cc cng c tin hc di cng mt gc . Song, c
th khng nh l chng u cng theo cc mc tiu v cng chu nh hng
ca nhng nh hng di y:
- C tip cn ton cc bng cch xt mi phn t, mi d liu, mi chc
nng l b phn ca mt tng th ton vn. S hiu bit tng th ton vn ny
rt cn thit cho vic pht trin tt ca mi b phn trong n.
- Xt ton b t chc, phng ban, xng, v tr lm vic v.v... l mt phn t
c cu trc, mt h thng c nhng dng vo, dng ra, cc quy tc hot ng v
qun l h thng tin ca mnh v.v...
- C mt cch tip cn phn tch v nim i xung, hng vo vic nhn
thc v ra quyt nh thot tin mt cch tng qut, sau n l nhng c th,
ci th nht, tip n l ci th hai v.v...
- Nhn dng nhng mc tru tng v bt bin ca h thng c nghin
cu ph thuc vo khong thi gian ca vng i, vai tr ln hay nh ca vic
la chn cc k thut v cc t chc c lin quan.
- Nhn dng cc thnh phn, d liu, x l, b x l, v.v ca h thng m
khng c s "thin v" no i vi chng.
- Vn dng nhng cng c th cng, t ng ho tr gip cho vic phn
tch.
- Nhn dng nhng im i thoi v tho thun vi NSD, nhng im ny
dng nh du s chuyn tip giai on trong qu trnh phn tch.
---------~ ~---------

BI 2. KHI NIM V H THNG
I. Khi nim v h thng:

1. nh ngha:
H thng l tp hp cc phn t tng tc c t chc nhm thc hin mt
mc ch xc nh. p dng nh ngha ny vo cc t chc ta cn chnh xc ho
mt s khi nim:
- Cc phn t y tp hp cc phng tin vt cht v nhn lc.
- T chc to thnh mt h thng m, ngha l lin h vi mt mi trng.
Mt s phn t ca h thng c s tng tc vi bn ngoi (cung ng, thng
mi, v.v).
- Cc t chc u l nhng h thng sng v pht trin, v vy mt ng l
c bn.
2. p dng c th t nh ngha:
a. Chu trnh kinh t quc gia:
Phng tin l tp hp dn chng v tt c cc c s h tng c dng cho
mc ch sn xut v pht trin, ca ci vt cht l nguyn liu ca nhn dn.
b. H thng x nghip:
Cc phn t l tp hp nhn vin, nhng nguyn vt liu, quy tc qun l,
kinh nghim, cch t chc thng nht nhm t mc tiu li nhun ti a.
c. H thng c quan hnh chnh s nghip:
V d: U ban Nhn dn Phng, nhn vin Phng, vn bn php quy, quy
nh cc tp lut, l cc thnh phn ca h thng m mc tiu l phc v
nhiu nht cho nhn dn
II. H thng v mi trng ca n:
1. Mi lin h gia h thng v mi trng:
Xt mt h thng x nghip v cc mi lin h ca n vi mi trng. Mi
trng ny gm nhng nh cung cp (NCC), nh thu (NT), nhng c quan nh
nc (CQNN), nhng c quan ti chnh (CQTC) trung gian, cc i l (L), cc
khch hng trc tip. M hnh s lc mi lin h gia x nghip v mi trng
ca n th hin nh sau:
Nguyn vt liu, Dch v ti chnh

Nh cung Ngn
cp Nhin liu, dch v hng
Thanh ton Thanh ton chi ph
Bn thnh phm Dch v

X
Nh thu C quan
Trung tm o to CngThanh
nghton
AVNet nghip Thanh
Bin ton Nguyn Quang Thng
son: hnh
Khch i l
Sn phm cui cng chnh
hng Sn phm cuiSn
cng
Thanh
phm cui
toncng
Thanh ton
2. Phn tch cc lin h vi mi trng:

Cc mi lin h tn ti gia h thng v cc t chc khc nhau to thnh
mt mi trng kinh t thng c biu din bi cc dng (lung) ngoi, tri
vi dng ni c ngun t bn trong ca mt t chc v c th phn thnh 4 loi:
- Dng ca ci vt cht (nguyn nhin liu, sn phm cui cng)
- Dng dch v (cung cp tin vay, tham vn, bo tr, v.v...)
- Dng tin t (thanh ton khch hng v ngi cung cp)
- Dng thng tin (thng tin v cng tc, thng bo v qung co, v.v.)
Nu tn ti dng ca ci vt cht, tt yu i hi nhng dng thng tin hnh
thc hoc phi hnh thc. V d: i vi dng cc cu kin ri ca mt nh cung
cp no , ngi ta s gp nhng dng thng tin sau:
- Nhng dng thng tin khng chnh thc: nhng bui trao i qua in
thoi, thng tin truyn khu ca nhng ngi i din, v.v...
- Nhng dng thng tin chnh thc:
+ Cc ngh v gi c c gi n bng Fax hoc Telex.
+ Th tn.
+ Nhng h s c lin quan n nhng dng vt cht: phiu t hng,
giy bo nhn hng, phiu cung ng.
III. Ba h thng cu mt t chc:
Ba mc cn phi quan tm trong phn tch cc dng l ba phn h to
thnh x nghip: h thng tc nghip / sn xut, h thng quyt nh hoc iu
khin v h thng tin. Ba h thng cu t chc:
H quyt nh
H thng tin
H tc nghip

Di y ta s xt 3 h thng ca mt t chc l x nghip:

1. H tc nghip, sn xut:
H tc nghip c lin quan vi tt c cc hot ng sn xut, tm kim khch
hng mi, v.v... mt cch tng qut l cc hot ng nhm thc hin cc cng
vic c tnh cch cnh tranh t c mc tiu xc nh bi h quyt nh.
Nhng phn t cu thnh y l nhn lc (thc hin cc cng vic) ,
phng tin (my, thit b, dy chuyn cng ngh, v.v...), cc thnh phn ny
tc ng tng h vi nhau p ng mc tiu: v d nh sn xut ra mt
lng xe d nh trc.
2. H thng quyt nh:
H thng quyt nh c lin quan n cc tc v qun l, c th tm y
cc quyt nh chin lc, quyt nh chin thut, di hoc trung hn (tng phn
th trng, thay i lng xe tiu th), ngn hn (mc tiu: thay i cch thc
qun l d tr, nghin cu mt "chin dch" thm d th hiu khch hng mhm
hng h vo sn phm mi ca x nghip)
3. H thng tin:
H thng tin l h thng c vai tr quan trng trong vic lin h hai h thng
quyt nh v tc nghip, bo m chng vn hnh lm cho t chc t cc
mc tiu t ra. Ta c th ni khp ba phn h trn nh sau:
HTK
(HQ)
Mi trng H Thng
tin
HSX (H TN)
a. H thng tin gm:

- Tp hp cc thng tin (hu ch / v ch, c cu trc hoc khng c cu
trc, hnh thc hoc phi hnh thc lun chuyn trong x nghip) .
- Cch thc s dng chng (quy tc qun l).
- Tp hp cc phng tin gip s l thng tin. Thng qua thng tin, tt c
cc cn b cng nhn vin quan h vi nhau, lin h gia h vi cc phng tin
cho php x l nhng thng tin ny.
b. Mc tiu ca h thng tin:

- Cung cp cho h quyt nh tt c thng tin cn thit trong qu trnh ra
quyt nh (cc thng tin xut pht t mi trng hoc t h tc nghip).
- Chuyn cc thng tin t h quyt nh cho h tc nghip v mi trng bn
ngoi. Hot ng h t chc c nh gi tt hay xu ty thuc vo cht lng
ca vic x l, s ph hp ca h thng tin.
---------~ ~---------
BI 3. CC C TRNG CA H THNG
1. Tnh t chc:
Gia cc phn t trong h thng phi c mi quan h nht nh, quan h c
hai loi:
- Quan h n nh: l quan h tn ti lu di cn phi nghin cu khi xt n
mi quan h. Quan h n nh khng c ngha l bt bin, n c bin ng
nhng vn gi c mc n nh tng i. V d: S cng nhn trong mt x
nghip l khng n nh nhng khi xt n s lng ni chung l n nh, tc l
s tng, gim khng ng k.
- Quan h khng n nh: l nhng quan h tn ti tc thi. V d: Cc
chuyn cng tc t xut ca nhm nhn vin trong c quan, v.v...
2. Tnh bin ng:
Bt k mt h thng no cng c tnh bin ng, tc l c s tin trin v
hot ng bn trong h.
- Tin trin l s tng trng hay suy thoi ca h thng. V d: H thng
kinh doanh ca mt cng ty c th c lc li, l v.v...
- Hot ng: cc phn t ca h thng c s rng buc vi nhau, quan h
ny c duy tr nhm t n mc ch cao nht l kinh doanh. Hot ng ca
h thng nhm bin ci VO thnh ci RA. V d:
g thin nhin Vt dng

H T sn xut
trang tr ni tht
3. H thng phi c mi trng hot ng:

Mi trng l tp hp cc phn t khng thuc h thng nhng c th tc
ng vo h thng hoc b tc ng bi h thng. H thng v mi trng
khng th tch ri nhau. V d: H thng sn xut / kinh doanh khng th tch
ri vi mi trng khch hng.

4. H thng phi c tnh iu khin:
C ch iu khin nhm phi hp, dn dt chung cc phn t ca h thng
chng khng trt ra ngoi mc ch (tnh hng ch) ca h thng (y l
nhim v ca mn iu khin hc).
Khi ni n quan im h thng, ta cn nhn ra mi quan h tng th vi
ch chung, hot ng chung thy u l quan h n nh, u l mi trng.
---------~ ~---------
BI 4: H THNG THNG TIN QUN L
nh ngha:
Mt h thng tch hp "Ngi - My" to ra cc thng tin gip con ngi
trong sn xut, qun l v ra quyt nh l h thng tin qun l. H thng tin
qun l s dng cc thit b tin hc, cc phn mm, CSDL, cc th tc th cng,
cc m hnh phn tch, lp k hoch qun l v ra quyt nh.
I. Cu trc ca h thng tin qun l:
1. Cu trc tng qut ca h thng tin qun l:
H thng tin qun l c th gm 4 thnh phn: cc lnh vc qun l, d liu,
th tc x l (m hnh) v cc quy tc qun l.
a. Cc lnh vc qun l:
Mi lnh vc qun l tng ng nhng hot ng ng nht (lnh vc thng
mi, lnh vc hnh chnh, k thut, k ton - ti v, v.v).
b. D liu:
L nguyn liu ca h thng tin qun l c biu din di nhiu dng
(truyn khu, vn bn, hnh v, k hiu, v.v) v trn nhiu vt mang tin (giy,
bng t, a t, i thoi trc tip hoc thng qua in thoi, bn sao, fax,
v.v).
c. Cc m hnh:
L nhm tp hp cc th tc tng lnh vc. V d:
- K hoch v hoch k ton cho lnh vc k ton - ti v.
- Quy trnh sn xut.
- Phng php vn hnh thit b.
- Phng php quy hoch dng cho qun l d tr hoc qun l sn xut.
d. Quy tc qun l:
S dng bin i / x l d liu phc v cho cc mc ch xc nh.
2. H thng tin qun l v cc phn h thng tin:
a. nh ngha:

Lnh vc qun l l phn h, ging nh mi h thng s c mt h tc
nghip, h thng tin v h quyt nh, nhm cc hot ng c cng mt mc
tiu tng th.
C th hnh dung lnh vc qun l vn ti s bao gm vic qun l vn
chuyn v c lin quan:
1. Ti cung ng 3. Vt t, hng ho, nguyn vt liu
2. Giao hng 4. Chuyn ch cn b, cng nhn vin
b. Phn chia thnh cc n v cc p dng:
phn chia h t chc Kinh t - X hi thnh cc lnh vc qun l v thun
li cho vic s dng tin hc, cn phn chia tip cc lnh vc thnh cc n, cc
p dng. V d: lnh vc k ton c th phn chia thnh:
- K ton tng hp
- K ton khch hng
- K ton vt t
- K ton phn tch v.v
c. H thng tin qun l v ngi s dng (NSD):
C th tip cn h thng tin qun l mt cch logic v / hoc l chc nng;
song khng th nhn thc h thng tin qun l theo quan nim ca ch mt NSD.
Mi NSD ca h TTQL (cn b, nhn vin, hi ng qun tr v.v) c mt ci
nhn ring ca mnh v h thng tu theo chc trch m h m nhim, v tr,
kinh nghim, tn ngng, v.v Chnh v vy m ch cp n h thng tin ca
mt NSD th l mt cch nhn phin din, phi thc t.
3. D liu v thng tin:
Cc d liu c "chuyn ch" bi cc dng gip ta tip cn cht ch v
chnh xc hn cc h thng tin qun l tin hc ho chng.
a. D liu v thng tin, D liu c phi l thng tin:
V d: Tn khch hng, danh mc sn phm, ngy giao hng, v.v D liu
nhn mt s gi tr c th xc nh trn mt tp hp no (V d: gi tr ca
m bu chnh phi l s v nm k t ch, v.v).
D liu biu din mt tp hp cc gi tr m kh bit c s lin h gia
chng (V d: Nguyn Vn Nam, 845102, 14 / 10 / 02, 18, v.v). Nh vy, khi
nim d liu hp hn khi nim thng tin.
D liu c th biu din di nhiu dng khc nhau (m thanh, vn bn,
hnh nh, v.v...).
Thng tin lun mang ngha v gm nhiu gi tr d liu, nhng v d v d
liu trn c thng tin nh sau:
- Th kho Nguyn Vn Nam xut mt hng c danh mc l: 845102 vo
ngy 14/10/ 02 vi s lng 18.
b. Cc dng thng tin:
- Thng tin vit: Dng thng tin ny thng gp nht trong h thng tin. N
thng th hin trn giy i khi trn mn hnh ca my tnh. Cc d kin th
hin ccthng tin ny c th c cu trc hoc khng.

+ Mt bc th tay ca mt ng vin vo mt v tr tuyn dng khng c cu
trc, song cn phi c cc thng tin "bt buc" (h tn, a ch, vn bng, v.v...) .
+ Mt ho n c cu trc xc nh trc gm nhng d liu bt buc
(tham chiu khch hng, tham chiu sn phm v.v...) .
- Thng tin ni: Dng thng tin ny l mt phng tin kh ph bin gia
cc c th v thng gp trong h t chc kinh t x hi. c trng loi ny phi
hnh thc v thng kh x l. Vt mang thng tin thng l h thng in
thoi.
- Thng tin hnh nh: Dng thng tin ny xut pht t cc thng tin khc ca
h thng hoc t cc ngun khc. V d: bn v mt s chi tit no ca t
c c t s liu ca phng nghin cu thit k.
- Cc thng tin khc: Mt s cc thng tin c th cm nhn qua mt s giai
on nh xc gic, v gic, khu gic khng c xt trong h thng tin qun l.
c. Thng tin c cu trc:
Nu gi thuyt l cc thng tin v ch c loi b th nhng thng tin
va c lit k trn l thnh phn ca h thng tin qun l. Mt s trong
chng c th c khai thc tc th ra mt quyt nh (V d: k hoch sn
xut, k hoch ci tin thit b.v.v.). Mt s khc s dng c cn x l s
b hoc th cng hoc c gii hoc t ng (V d: th doanh s theo thi
gian, bn v chi tit thit b v.v...).
X l t ng thng tin ch thc hin c khi n c to thnh t cc d
liu c tnh cu trc. Chnh xut pht t cc d liu c tnh cu trc ny v da
vo cc quy tc qun l m cc x l c thc hin.
II. Vai tr v cht lng ca h thng tin qun l:
1. Vai tr:
Vai tr ca h thng tin l thu nhn thng tin, x l v cung cp cho ngi
s dng khi c nhu cu. Ta c th s ho ton b qu trnh din ra trong h
thng tin qun l nh sau:
Thng tin ni Thng tin ngoi
- Thng tin vit - Thng tin vit

- Thng tin ni - Thng tin ni
- Thng tin hnh nh - Thng tin hnh nh
- Thng tin dng khc - Thng tin dng khc
HTTQL thu nhn
X l cc d liu th (lc cu trc ho)
Thng tin cu trc
X l (p dng cc quy tc qun l)

Thng tin kt qu
NSD Phn pht NSD
Hnh 4.1. Ton b qu trnh din ra trong h thng tin qun l.
a. Thu thp thng tin:

H thng tin phi thu nhn cc thng tin c ngun gc khc nhau v di
nhiu dng khc nhau. T chc ch c th gi li nhng thng tin hu ch, v vy
cn phi lc thng tin:
- Phn tch cc thng tin trnh s qu ti, i khi c hi.
- Thu thp thng tin c ch: Nhng thng tin c ch cho h thng c cu
trc ho c th khai thc trn cc phng tin tin hc. Thu thp thng tin
thng s dng giy hoc vt k tin t.
Thng thng, vic thu thp thng tin c tin hnh mt cch h thng v
tng ng vi cc th tc c xc nh trc, V d: nhp vt t vo kho,
thanh ton cho nh cung ng. Mi s kin dn n vic thu thp theo mt mu
nh sn trc, v d: cch t chc trn mn hnh my tnh, v.v
Thu thp thng tin l tc v rt quan trng v t nh, yu cu khng c sai
st.
b. X l thng tin:
Cng vic la chn thng tin thu thp c coi l bc x l u tin, tip
theo s tc ng ln thng tin, x l thng tin l:
- Tin hnh tnh ton trn cc nhm ch tiu.
- Thc hin tnh ton, to cc thng tin kt qu.
- Nht tu d liu (thay i hoc loi b).
- Sp xp d liu.
- Lu tm thi hoc lu tr.
X l c th thc hin th cng, c gii hoc t ng.
c. Phn phi thng tin:
Cung cp thng tin l mc tiu ca h thng. N t ra vn quyn lc: ai
quyt nh vic phn phi? cho ai? v sao?
Phn phi thng tin c th c mc tiu ban b lnh, bo co v sn xut,
trng hp ny gi l phn phi dc. Mc tiu phn phi nhm phi hp mt s
hot ng gia cc b phn chc nng gi l phn phi ngang.
ti u phn phi thng tin, cn p ng ba tiu chun:
- Tiu chun v dng: Cn tnh n tc truyn thng tin, s lng ni
nhn, v.v cn phi cho dng thch hp vi phng tin truyn:
+ Giy, th tn cho loi thng tin cho cc a ch l cc i l.

+ Giy, telex hoc telecopie xc nh mt n t hng qua in thoi.
+ Vt th k tin t dnh cho thng tin dng mnh lnh, nhp liu.
+ m thanh s dng cho thng tin dng mnh lnh.
- Tiu chun v thi gian: Bo m tnh thch ng ca cc quyt nh.
- Tiu chun v tnh bo mt: Thng tin x l cn n thng NSD, vic
phn phi thng tin rng hay hp ty thuc vo mc quan trng ca n.
2. Cht lng ca h thng tin:
Cht lng ca h thng tin ph thuc vo ba tnh cht: nhanh chng, uyn
chuyn v thch ng.
a. Tnh nhanh chng:
H x l thng tin qu kh, hin ti cn phi bo m cho mi phn t ca
t chc c thng tin hu ch nhanh nht.
b. Tnh uyn chuyn hoc ton vn ca thng tin:
H thng tin phi c kh nng x l v pht hin cc d thng nhm bo
m truyn ti cc thng tin hp thc.
c. Tnh thch ng:
H thng tin phi c kh nng thu nhn tt c cc thng tin chuyn n cho
n nhng ch dng nhng thng tin m n cn.
III. Vn hnh ca h thng tin qun l:
1. H thng tin qun l mang cc mnh lnh ca h thng:
H quyt nh gm h thng iu khin v h t chc (HTC). Cc h thng
m chng ta ang nghin cu l cc h thng m v sng, ngi l pht trin
thng xuyn, nhng pht trin ny ni chung l h qu ca vic x l cc mnh
lnh. N da theo qu trnh c quy nh trc hoc iu khin tng bc.
V d: Tnh lng c thit lp bng cch xy dng mt qu trnh iu
khin bt u bng vic thu nhp cc bng chm cng, tp hp khi lng cng
vic thc hin ca tng cng nhn kt thc bng vic phn pht phiu lng v
chuyn cc lnh chuyn khon cho ngn hng (thng qua mng).
H qun l iu khin khng hot ng c lp m n cn c kim sot v
iu chnh da theo mc tiu t ra v vic tip nhn thng tin t h tc
nghip / sn xut l cn thit.
HXN
HQ
HTC
Mi trng
thng tin t HK
cc h thng
HTT
HTN / HSX
Hnh 4.2. S gin lc ca mt mnh lnh ca h quyt nh
2. H thng tin phi hp cc phn h:

H T chc - Kinh t - X hi c phn chia thnh cc phn h. Mi phn
h c y cc c tnh ca mt h thng (HQ - HTT - HTN). Cc phn h v
d nh: Nh cung cp, i th cnh tranh, i l v.v... to thnh cc h thng v
h thng tin c nhim v phi hp cc lin h ny.
Cung ng Hnh chnh

NS
Thng mi Vt t
Mi lc
Hnh 4.3. V d mt vi phn h ca h thng
Cu trc ca mi phn h c th da trn:

- Cu trc chc nng.
- Cu trc trc tuyn / phn cp.
- Cu trc hn hp (trc tuyn chc nng).
3. H thng tin kim sot v iu phi h thng:
H thng iu khin nhn cc thng tin t mi trng bn ngoi (c ch v
khng c ch) cng thng tin ni. Da trn thng tin ny m h thng kinh t x
hi hot ng. C ba trng hp:
a. Trng hp iu khin theo chu k m:
Thng tin t mi trng chuyn trc tip n h quyt nh, tip theo l nh
hng n h tc nghip (Hnh 4.4).
HTXN
HQ
HTT
Trung tm o to Cng ngh AVNet HTN Bin son: Nguyn Quang Thng
Hnh 4.4. iu khin qun l theo chu k m

b. Trng hp iu khin theo chu k ng:
Thng tin t h tc nghip c th n h quyt nh nu nh tha cc
iu kin cn thit (2). Quyt nh hnh ng c thng qua khng, nu khng
thng qua s c thng tin n h tc nghip (3):
HTXN
HQ
(2)
HTT
(2) (1) (3)
HTN
Hnh 4.5. iu khin qun l theo chu k ng

c. Trng hp iu khin bng mt lnh gi l "bo ng":
Thng tin n t mi trng hoc h tc nghip (1), quyt nh hot ng
a ra hoc khng (2), kt qu c chuyn ra mi trng(3).
HQ
(1) (2)
(1)
HTT
(3)
HTN
Hnh 4.6.iu khin theo bo ng

BI 5. PHN LOI CC LOI THNG TIN
C th nhn thc h thng tin di nhiu gc khc nhau ty theo cch x

l thng tin ca n, ty theo khu tr cc s liu hoc chnh xc ca cc thng
tin.
I. Theo mc t ng ho:
Thng tin c th c x l:
- Th cng.
- Tr gip bi thit b in c.
- T ng (Lu : s hon ton khng hp l nu t ra vn l t ng
ha ton b). La chn t ng ha ph thuc cc yu t:
+ C s x nghip.
+ Khi lng thng tin cn x l.
+ Tc mong mun nhn c kt qu, khi nim thi gian tr li, chi ph
t ng ha x l.
+ Mc li v thi gian hoc ti chnh.
II. Theo mc tch hp cc phng tin x l:
Khi nim tch hp da vo hai mt: khu tr cc x l, kin trc cc phng
tin x l thng tin.
1. H thng c lp:
Vi cch tip cn ny, cc h thng x l khc nhau to thnh cc h thng
c lp. Cc h thng c lp thng dn n:
- Thu thp thng tin d tha, v ch.
- Trng lp cc x l.
2. H thng tch hp:
Vi cch nhn ny, h thng tin c xem l mt phn t duy nht. Tt c
thng tin ch thu thp mt ln vo h thng v c s dng trong nhiu x l
sau ny. V d: cc thng tin c trng ca khch hng ch c thu thp mt
ln v dc s dng bi nhiu NSD trong cc p dng ring bit.
H thng tch hp i hi mt CSDL duy nht vi cc phng tin k thut
thch hp s dng n (mng cc b, truyn thng t xa, v.v). Nh vy, s
la chn tch hp c nh hng n cc phng tin x l thng tin.
3. Cc kin trc khc nhau ca cc phng tin x l:
Kin trc ca phng tin x l thng tin tng ng vi cc cu trc ca h
thng kinh t x hi, phn lm ba loi ln:
a. Kin trc tp trung:
Thng tin c x l ti mt im duy nht. V vy, ton b thng tin cn
phi dn n im ny x l, sau c phn pht cho cc ni khc. iu
ny cho php cng vic c tin hnh trn mt CSDL duy nht, trnh thu thp
hiu ni, nhiu ln. Tuy nhin, kin trc ny lm cho thng tin qu ti trong h

thng. Kin trc ny khng ph hp vi khuynh hng pht trin ca phn mm
v phn cng, do khng ph bin. Hai loi di y thng gp hn.
b. Kin trc phn tn (phi tp trung):
Cc phng tin x l xut hin cc mc khc nhau ca h thng. Mi v
tr lm vic vi cc d liu ring ca mnh, c lp tng i. Cc v tr ny c
lin kt bi mng cc b c th tp trung mt s thng tin no hoc cho
php truy cp cc thng tin cn thit cho mt x l a phng.
Kin trc ny cng ph bin ti cc x nghip. Tuy nhin, do tnh x l ng
dng, nhn gp bi d liu nn cn nghin cu ch p dng tong mt k
hoch tin hc.
c. Kin trc phn phi:
Kin trc ny kt hp bi hai kiu trn. X l ti im trung tm, trong khi
vic thu thp v phn phi c th thc hin phn tn.
Mi v tr lm vic (thit b du cui) kt ni vi mt my tnh trung ng,
lm vic vi cc v tr khc.
III. Theo mc ra quyt nh m h thng tin qun l cho php:
C nhiu mc ra quyt nh: Chin lc, chin thut v tc nghip. Theo th
t trn, tm quan trng s gim dn HTTQL cn phi cung cp thng tin thch
hp vi tng mc. Vic phn loi cc quyt nh theo mc c th hin nh
sau:
Mc Quyt nh chin lc hoc k hoch

quan
trng
ca Quyt nh chin thut hoc iu hnh
quyt
nh
Quyt nh tc nghip hoc iu chnh
1. Mc chin lc:
Nhng quyt nh ny a t chc vo thc hin cc mc tiu ngn, trung
v di hn. Chng cn c ngun thng tin ln t bn ngoi. Mt s thng tin cho
vic ra quyt nh c th nhn c t cc x l t ng (ng pht trin
doanh s, phn tch mu cc mu iu tra, v.v.) song vic thc hin cc cng
vic ny thng c x l th cng. V d: Vic tung ra th trng sn phm mi,
cn h thng tin qun l cung cp cc s liu nghin cu th trng, chi ph, cc
vn phng nghin cu.v.v.
bt cn b cao cp, cn h thng tin qun l cung cp cc c trng ca
v tr lm vic m cn b y m trch.
2. Mc chin thut:

L nhng quyt nh xy ra hng ngy. Chin thut thng tng ng vi
vic lm thch nghi h thng vi mi trng hoc vi vic nghin cu hon thin
vn hnh ca h thng hin hu.
V d: La chn biu gi mi, h thng tin qun l cn cung cp cc yu t
k ton phn tch ca mi sn phm, cc bo co iu tra thc hin khch
hng v.v
tuyn dng nhn s tm thi, h thng tin qun l cn cung cp nhng
thng tin c lin quan n tnh hnh tng gim n hng, v.v
3. Mc tc nghip:
L nhng quyt nh hnh thnh hot ng thng nht ca h thng, xut
pht t nhng c nhn tha hnh v thng s dng phn ln x l t ng.
V d: Son tho th cho khch hng, lp phiu giao hng, son tho ho
n, cc tc v ny u c th c thc hin t ng.
---------~ ~---------

CHNG 2. PHN TCH V THIT K H THNG

BI 1. I CNG V PHN TCH V THIT K H THNG
I. Vng i ca h thng tin:

H thng tin cng tng t nh cuc sng con ngi: Sinh ra, trng thnh,
chn mi v cht.
1. Giai on sinh thnh:
Ny sinh t vic c nh s dng my tnh x l thng tin cho cng vic
no .
2. Giai on pht trin:
Bin tng trn thnh hin thc. lm c iu ny, nh phn tch thit
k h thng, cc lp trnh vin, NSD cng lm vic phn tch cc nhu cu x
l thng tin ca x nghip, c quan m thit k nn h thng thng tin.
3. Giai on khai thc:
Sau khi ci t, s dng h thng tin phc v cho nhu cu thng tin ca
doanh nghip, c quan. Trong giai on ny, h thng tin lin tc c sa i
hoc bo tr gi cho n ph hp vi nhu cu ca doanh nghip, t chc.
4. Giai on cht:
Vic tch ly nhng thay i trong giai on 3 lm nh hng n tnh hiu
qu ca h thng. Giai on cht xy ra khi h thng thng tin tr thnh rc ri
n mc khng th bo tr c n na, vic duy tr n khng cn kinh t, hiu
qu nn lc ny s b loi b v vng i ca h thng tin li phi c lp li.
T nhng vn trn, cn nhn thy rng h thng thng tin c xy
dng phi c kh nng n nh cao khi mt phn no ca n b loi b
thay th bi mt phn khc.
III. Phng php phn tch v thit k h thng:
C rt nhiu phng php phn tch thit k h thng nh:
- Phng php SADT (Structured Analysis and Design Technique) : K thut
phn tch cu trc v thit k, phng php ny xut pht t M.
- Phng php MERISE (Mthode Pour Rassembler les Ides Sans Effort) :
tm dch l "Cc phng php tp hp tng khng cn c gng", ra i ti
Php cui thp nin 70.
- Phng php MXC (Mthode de Xavier Castellani): Ngun gc t Php.
- Phng php GALACSI (Groupe d' Animation et de Liaison pour d' Analyse
et la Conception de Systeme d' Information): tm dch nguyn vn: "Nhm c v
v lin lc phn tch v quan nim ho h thng tin" ra i ti Php vo
thng 4 nm 1982.
Lu : Chng ta s i su v nghin cu phn tch h thng theo phng
php phn tch cu trc v thit k (SADT). Phng php ny nghin cu v vic
dng s , bn biu, m t i tng (trnh dng li vn).
IV. T tng ch o ca cc phng php phn tch v thit k h
thng:

1. S tru tng ho (Tru xut - Abstraction):
nhn bit c nhng h thng qu phc tp, phi loi b nhng c
im ph nhn bit cho c cc c im chnh.
H thng c nhn thc di hai mc:
- Mc vt l
- Mc logic S tru
p dng phng thc bin i: Mc vt l xut Mc logic
Bng cch tr li:

- mc vt l - M t thc trng h thng c:
+ What: Ci g? Lm g?
+ How: Lm nh th no?
(Lm th no? Phng tin no? Cch lm no? Lc no? Ai lm? Lm g?)
- mc logic: Gt b nhng chi tit thy bn cht v ch cn tr li
WHAT.
M t h thng c lm M t h thng mi lm
vic nh th no? vic nh th no?
Mc vt (1) (3)
Mc logic
Yu cu
mi
M t h thng M t h thng
c lm g? (2) mi lm g?
(1): Bc tru tng ho.

(2): a ra nhng yu cu mi ny sinh ca h thng.
(3): Giai on thit k.
2. Phn tch t trn xung:
i t tng qut n chi tit:
CL
- Dng hp en: ci g cha bit gi l hp en.

V d: CL nh th no?

- Phn cp: phn cp cc chc nng phc tp thnh cc chc nng nh hn
v c th tip tc.
3. S dng m hnh cng c biu din c tng cng hnh v:
phn r lin kt
M hnh thc th lin kt
quan h
V. Cc giai on phn tch v thit k h thng:

Thit k l mt qu trnh bt u bng nim ho v kt thc bng vic
thc hin tho chng trnh ci t v a vo s dng. Thng thng, xut
pht t cc hot ng cha c hiu qu so vi mc tiu ra m vic phn tch
s xy dng mt h thng mi p ng cc yu cu v hot ng hiu qu hn.
Vic phn chia cc giai an cho qu trnh phn tch ch mang tnh tng i,
khng tch ri tng giai on, phn tch v thit k xen k nhau, va lm va
trao i vi NSD hon thin cho thit k.
1. Lp k hoch:
Xc nh khong thi gian trung v di hn mt s phn chia, mt k hoch
can thip dn n cc nghin cu tng khu vc, lnh vc, phn h ca h t
chc c lin quan.
K hoch ny th hin ng li c tnh cht t gic ca ban gim c,
ci tin h t chc hn l nhng chi tit nht thi gii quyt cc vn nng
bng.
2. Nghin cu v phn tch hin trng:
Giai on ny p dng theo tng lnh vc v theo d kin xc nh k
hoch.
Giai on ny thc cht l phn tch hot ng h thng tin vt l. tin
hnh giai on ny, cn s dng cc k thut ca nhng ngi t chc (nghin
cu h s, quy trnh, v.v). Lm quen vi cng vic ti c quan lin quan v h
thng c, t , nhn din c nhng im yu ca h thng c c cc
xut mi, hon thin hn cho thit k.
Nghin cu hin trng c th a n vic phn chia mi cc lnh vc hoc
cc chc nng. Vic phn chia li thc cht c lin quan n c s hoc phc
tp ca lnh vc nghin cu.
3. Nghin cu v phn tch kh thi "s iu kin thc":
a. Nghin cu kh thi:
Giai on ny c vai tr quyt nh v n s dn n cc la chn quyt nh
h chng trnh tng lai cng cc bo m ti chnh. Cc bc nh sau:
- Phn tch, ph phn h thng hin hu nhm lm r nhng im yu hoc
mnh, sp xp cc th t nhng im quan trng cn gii quyt.
- Xc nh cc mc tiu mi ca cc b phn.

- Hnh dung cc kch bn khc nhau bng cch xc nh mt cch tng th
cc gii php, c th c v lm r i vi mi mt trong chng, gm: chi ph
trin khai, chi ph hot ng trong tng lai, cc u v khuyt im, chng
trnh t chc v o to nhn s.
- T kt qu bc trn cho php la chn nhng nhn vt chu trch nhim
ph hp vi mt gii php no c xc nh hoc tr li t u bc
nghin cu kh thi v nhiu nguyn nhn, v d: khng tm c ngi chu trch
nhim thch hp, chi ph cho d n qu cao, v.v
- Nu bc trn thnh cng ta tin hnh xy dng h s gi l "S iu kin
thc" (hoc iu kin sch).
b. S iu kin thc:
C bn c t chc nh sau:
- M t giao din gia h thng v NSD. iu ny dn n mt tho thun
xc nh h thng cung cp nhng g cho NSD.
- Thc cht cc cng vic v cc ci t cn thc hin.
* Tm li, s iu kin thc xc lp mt hp ng gia nhng phn tch vin
vi Ban gim c v NSD trong tng lai.
4. Thit k tng th m hnh chc nng h thng tin:
Giai on ny xc nh mt cch chi tit kin trc ca h thng tin. Chia cc
h thng ln thnh cc h thng con. y cn gi l bc phn tch chc nng.
Tt c cc thng tin, cc quy tc tnh ton, quy tc qun l, cc khai thc,
nhng thit b, phng tin s c xc nh trong giai on ny.
5. Phn cng cng vic gia con ngi v my tnh:
Khng phi bt k cng vic no cng hon ton c thc hin bi bng
my tnh. H thng thng tin l s phi hp gia cc cng on thc hin th
cng v my tnh (v d: thu thp thng tin khch hng).
6. Thit k cc kim sot:
Thit k cc bo mt cho chng trnh nhm chng m mu ly cp, ph
hoi, gy mt mt hoc lm hng d liu.
7. Thit k giao din Ngi - My:
V d: Menu chng trnh, t chc mn hnh (Form), bo biu, v.v
8. Thit k CSDL (Database Files):
Giai on ny nhm xc nh cc files cho chng trnh, ni dung mi file
nh th no? cu trc ca chng ra sao?
V d: trong FoxPRO l cng vic thit k cc DBF hoc trong Access th thit
k cc bng, v.v
9. Thit k chng trnh (khc vi vic vit chng trnh):
Gm nhng chng trnh g? Mi chng trnh gm nhng module no?
Nhim v ca mi module ra sao?
a ra cc mu th cho chng trnh: mu th ny do ngi thit k a ra
ch khng phi do lp trnh vin.

Chng trnh phi a ra nhng kt qu nh th no vi nhng mu th .
Ngi phn tch h thng phi d kin trc cc tnh hung ny.
10. Lp trnh, chy th, ci t, hng dn s dng, khai thc chng
trnh nh th no?
Phn ny khng nm trong phn thit k h thng.
---------~ ~---------
BI 2. KHO ST S B V XC LP D N
Tin hnh tm hiu s b v h thng c v:

- a ra cho c cc im yu ca h thng hin ti. Trn c s , nu
ln cc phng php ci tin cho h thng.
- nh gi hin trng.
- xc nh phm vi, kh nng, mc tiu ca d n.
I. Tm hiu, nh gi hin trng ca h thng hin hnh:
- iu tra, thu thp thng tin v h thng hin hnh.
- Bin tp, biu din, ph phn, xut kin.
1. Phng php kho st:
Kho st h thng c bn mc:
- Mc thao tc tha hnh: tip cn cc ngi tha hnh trc tip xem h
lm vic.
- Mc iu phi qun l.
- Mc quyt nh lnh o.
- Mc chuyn gia c vn.
Hnh thc tin hnh:
- Quan st v theo di:
+ mt cch chnh thc: cng lm vic vi h.
+ mt cch khng chnh thc: tm hiu cch lm vic qua cc h s, s
sch, v.v...
- C vn: bng nhiu cch:
+ t cu hi trc tip: Yes / No
+ t cu hi chn la: a, b, c, d , nh thng k.
+ t cu hi gin tip c tnh gi m cho cu tr li
+ Bng cu hi, phiu iu tra.
2. Thu thp v phn loi:
- Thng tin v hin ti hay tng lai.
- Thng tin v trng thi tnh, ng hay bin i.
+ Tnh: thng tin v t chc h s v s sch.

+ ng: thng tin v s tng hay gim lu chuyn ca cc chng t, giy
t, v.v
+ Bin i: thng tin c bin i ra sao, s dng nhng cng thc tnh
ton no?
V d: tui = ngy hin ti - ngy sinh
Ph cp da trn nhng tiu chun no, v.v
- Thng tin thuc ni b hay mi trng ca h thng, thng thng th
ngi ta t chc sp xp, t hp nhng vn thng tin trn li nh sau:
Cc thng tin - Cc thng tin s ng

v mi trng, - Cc thng tin c cu trc
hon cnh. Tnh (s sch, file).
Cc thng tin
- Hnh thc t chc ca c
v h thng
quan (phng, ban).
hin ti. Cc thng tin
c ch cho h
thng ang - Trong khng gian: con
nghin cu. ng lu tr ti liu, chng
ng t.
- Trong thi gian: th.gian x
l hn nh thc hin (tnh
lng, v.v).
- Cc quy tc qun l.
Bin i - Cc cng thc tnh ton.
- Th t x l trc / sau.
- c pht biu ( mun, d nh ci tin trong

Cc thng tin cho tng lai)
tng lai (nguyn - C thc khng pht biu: cn gi (do ngi m
vng, yu cu) khng pht biu)
- Khng thc: d on
3. Pht hin cc yu km ca hin trng v yu cu cho tng lai:

a. Yu km:
- Thiu st:
+ Thiu ngi x l thng tin.
+ B st cng vic x l thng tin.
- Km hiu lc, qu ti:
+ Phng php x l khng cht ch.
+ C cu t chc khng hp l.

+ Con ng lu chuyn cc thng tin khng hp l. V d: Giy t, ti liu
trnh by km, cu trc khng hp l, v.v
- Tn ph cao, gy lng ph.
b. Yu cu mi:
Trong tng lai:
- Tha ng cc thng tin cha c p ng.
- p ng cc nguyn vng ca nhn vin.
- D kin k hoch pht trin.
II. Xc nh kh nng, mc tiu d n ca h thng mi:
- Phm vi ca h thng mi gii quyt vn g?
- Nhn lc s dng. V d: i ng nhn vin iu khin h thng cn bao
nhiu?
- Ti chnh (Chi ph bao nhiu cho d n. V d: Ph vit chng trnh, ph
bo tr, v.v)
- Khc phc cc im yu km ca h thng hin ti.
- Th hin chin lc lu di. D n phi c hng m, v d: trong tng lai
d n c th c pht trin thm, gii quyt thm nhng vn g?
III. Phc ha gii php v cn nhc tnh kh thi:
a ra gii php thuyt phc ngi dng ( mc s b). T , nh
hng cho vic phn tch v thit k h thng thng tin. Ta nn a ra nhiu
gii php:
- Gii php cho my n.
- Gii php my mng.
-
Vi tng gii php phi mang tnh kh thi:
- Kh thi v mt nghip v: phi p ng c cc yu cu ca cng vic.
- Kh thi v mt k thut: s dng ph hp vi h thng my hin c, tng
lai, v.v
- Kh thi v mt kinh t: chi ph vit chng trnh c th chp nhn c, chi
ph bo tr khng qu cao, v.v
IV. Lp d tr v k hoch trin khai d n:
1. Lp h s kho st:
a. Lp d tr v thit b:
* D kin:
- Khi lng d liu lu tr.
- Cc dng lm vic vi my tnh (my n, my mng), x l trc tuyn
(Online), v.v
- S lng ngi dng ti thiu v ti a ca h thng.
- Khi lng thng tin cn thu thp.
- Khi lng thng tin cn kt xut, cn in ra giy, v.v
- Thit b ngoi vi c bit nh: Scanner, my v, my ct, v.v

* iu kin mua v lp t:
- Nn chn nh cung cp no, chi ph vn chuyn.
- Mua nguyn b, mua ri, v.v
- S lp t mc s b.
b. Cng tc hun luyn s dng chng trnh:
- Thi gian hun luyn bao lu.
- Chia lm bao nhiu nhm hun luyn.
c. Cng vic bo tr:
- i ng bo tr.
- Chi ph bo tr.
- Thi gian bo tr.
2. Lp k hoch trin khai d n:
- V mt nhn s: c mt tt c cc chuyn vin, NSD, lnh o c quan,
phn tch vin h thng (c th c c cc lp trnh vin).
- Lp tin trin khai d n.
- Phn tch ti chnh d n.
- Lp mi quan h vi cc d n khc.
V. V d: Lp d tr v k hoch trin khai d n 'H thng tin cung ng
vt t' ti mt x nghip X:
1. Kho st thc t dc kt qu nh sau:
Ti nh my X, vic cung cp vt t sn xut cc phn xng c tin
hnh nh sau:
- Khi mt phn xng c nhu cu v vt t sn xut th lp mt bn d tr
gi cho b phn mua hng. B phn mua hng ny c s dng mt my tnh
trong c mt chng trnh gi l h t hng tr gip cho vic mua hng.
Trong my, c CSDL cc nh cung cp, b phn mua hng s chn nh cung cp
(NCC) thch hp.
- Khi NCC c chn th tin hnh thng lng. Sau khi thng lng
nh h t hng son tho mt n t hng, n ny c gi n NCC.
Thng tin trong n hng c lu bng n hng, mi n hng c mang
mt s hiu n.
- Mi d tr vt t ca mt phn xng c th c p ng bi nhiu NCC.
Tuy nhin, mi mt hng trong bng d tr ch do mt NCC p ng.
- Mt khc, mi n mua hng c th c nhiu mt hng do nhiu phn
xng d tr. Lu : n mua hng gi cho NCC khng c thng tin v d tr
(tn, lm g, v.v...) . V vy, lu mi lin h gia cc bn d tr vi cc n
hng khc i trong mt bng gi l DonHang_DuTru. Trong bng c cha: s
hiu n, s hiu mt hng v s hiu d tr.
- Sau khi nhn c n t hng, NCC s chuyn hng n nh my km
theo phiu giao hng. Ti x nghip s c mt b phn nhn hng tip nhn. B
phn ny cng c s dng mt my tnh c sn h chng trnh Pht hng.

- Hng nhn v s c sp tm ti cc kho, thng tin trong phiu giao hng
cng vi a im giao hng s c ghi vo bng nhn hng. Lu : trong
phiu giao hng t NCC gi n, khng c thng tin v phn xng d tr
mt hng . Mt khc, mi t giao hng c th gm nhiu mt hng c t
mua t nhiu n hng khc nhau. V vy, trn phiu giao hng ng vi mt mt
hng u c ch r s hiu n hng i vi mt hng tin cho vic pht
hng cn bit a ch ca cc phn xng nhn hng. V vy, cn tm thng tin
trong h t hng, nhng hai my tnh s dng khng lin kt c vi nhau do
khng tng thch.
- gii quyt vn ny, x nhip X t chc mt b phn i chiu. Hng
ngy, b phn mua hng phi in ra danh sch n hng gi cho b phn i
chiu.
- Tng t nh trn, hng ngy, b phn nhn hng cng in ra mt danh
sch nhng chuyn hng nhn v trong ngy v cng gi cho b phn i chiu.
- B phn i chiu so khp hai danh sch trn qua s hiu n, t , b
phn i chiu lp mt danh sch cc a ch cc phn xng gi cho b phn
nhn hng, b phn nhn hng cn c theo pht hng cho cc phn xng
km theo phiu pht hng.
- Vic i chiu ca b phn th ba hin nay ang c lm th cng. Cc
qu trnh nh trn khng nhng mt nhiu thi gian m thnh thong cn xy ra
nhiu sai st v hng v tin.
- Sau khi giao hng, NCC gi n nh my mt ha n tnh tin. Ha n
c chuyn n b phn i chiu vi hng v xem c khp khng. Ha n
nu khp s c gi cho b phn thanh ton vi mt phiu xc nhn chi, t
, b phn thanh ton gi cheque cho NCC. Nu ha n khng khp vi n
hng th cn c khiu ni gi n NCC chnh li cho ng.
Yu cu ca x nghip: hy ci tin li quy trnh trn cho hu hiu hn.
2. Phn tch:
a. Ph phn:
- Thiu st:
+ Thiu kho vt t d tr nhng mt hng thng thng, khng t
khng phi tun theo quy trnh mua hng nu trn
- Km hiu lc:
+ Tm a ch khch hng
+ Kim tra tnh khp hng nhn v vi ha n
- Tn ph cao:
+ b phn i chiu cn nhiu nhn lc, tn thi gian
b. Mc tiu h thng mi:
a thm chc nng qun l kho d tr.
Gii quyt vn tm a ch khch hng cho nhanh gn hn.
Gii quyt kim tra s ng n ca n hng, hng v, ha n.
C gng vn dng hai my tnh v hai h chng trnh c c (theo
ngh ca gim c v cng nhn vin).

c. Cc gii php:
H t hng
B qua Gp h t hng
b phn Thm knh lin lc vo h pht hng
i chiu hay ngc li (B
mt my tnh)
H pht hng
Gii php 1 Gii php 2
H t hng
B hai my tnh,
a vo trung
H i chiu Thm mt my tnh
tm my tnh ca
c quan
H pht hng
Gii php 3 Gii php 4
Ha n H t hng n hng
Yu Danh
cu sch
mua hng
hng v File qun
D tr Danh sch
l kho
Phiu giao hng H pht hng Phiu pht hng
(t NCC) cho phn xng
Gii php 5
Trong :
H t hng c chc nng:
- t hng.
- Theo di vic thc hin n hng.
H pht hng c chc nng:

- Qun l kho d tr.
- Tip nhn hng.
- Pht hng cho cc phn xng sn xut.
d. nh gi tnh kh thi:
- Gii php 1: khng kh thi v mt k thut v hai my khng tng thch
theo kt qu kho st.
- Gii php 2: Phi nhp hai b phn vo mt, iu ny ngc vi hng ca
gim c l: khng tin hon ton vo nhn vin nn hai b phn phi kim tra
ln nhau. V th gii php 2 khng kh thi v mt nghip v.
- Gii php 3: Nu thng tin v cung ng vt t cn cung cp cho nhng b
phn khc (v d: b phn ti v, ban gim c, v.v...) th gii php 3 l thun
li. Tuy nhin, gii php ny khin phi vit li ton b chng trnh, chi ph s
tng vt nn khng kh thi.
- Gii php 4: khng kh thi v mt k thut nh gii php 1.
- Gii php 5: y l gii php tha hip, ph hp vi kin ca ban gim
c:
+ Tng tc x l v chnh xc.
+ C tnh ci tin, c thm kho d tr.
+ Tit kim, dng li hai my tnh v hai chng trnh.
Knh lin lc gia hai my.
Quan h mt chiu do con ngi tc ng.
---------~ ~---------
BI 3. PHN TCH H THNG V CHC NNG

1. Mc ch:
- Phn tch i su vo nhng chi tit ca h thng.
- Din t h thng theo bng cht (mc logic).
- Hnh thnh h thng mi mc logic.
2. Phng php chung phn tch:
H thng tin =
D liu + X l

Trong vic phn tch h thng, ta tch ri vic nghin cu hai b phn trn
(phn tch x l, phn tch d liu) nhng khi thit k cc bng (hoc files) ta
phi xt mi quan h gia hai vn ny.
- Cn phn r nhng chc nng ln, ph qut thnh nhng chc nng khc
nh hn i vo chi tit.
- Xt mi quan h gia cc chc nng. V d: t hng trc, nhn hng
sau. Thng thng, u ra ca mt chc nng tr thnh u vo ca mt chc
nng khc.
- Chuyn t m t vt l sang m t logic (s tru tng ha).
- Chuyn t h thng c sang h thng mi mc logic.
- Phn tch theo cch t trn xung (t tng qut n chi tit), phn ny ta
s dng biu phn cp chc nng.
- Pht hin lung d liu bng vic s dng Biu lung d liu:
+ Dng k thut chuyn i biu lung d liu t mc vt l sang mc
logic.
+ Dng k thut chuyn i biu lung d liu t h thng c sang mi.
3. Cng c din t cc x l:
a. Biu phn cp chc nng (BPCCN):
Mc ch:
V d: Nhm din t vic cung cp chc nng h thng thng tin t mc
tng qut n mc chi tit gn ca h thng cung ng vt t, biu c dng
cy (tree) nh sau:
Cung ng vt t
t hng Nhn hng i chiu
Chn nh Lm n Nhn hng Pht Tm .ch Xc nhn

cung cp t hng pht hng .ch cho
hng
Ha n
Hnh 3.1. Biu phn cp chc nng H thng cung ng vt t

Nhn xt:
- BPCCN mang tnh phn cp t tng qut n chi tit (r rng, n gin,
d hiu v d s dng).
- Phng php biu din ny c s dng kh ph bin.

- Vi h thng tin phc tp, BPCCN vn cha biu din v khng cho ta
bit mi lin quan v d liu. b sung cho khuyt im ny, cn dng thm
biu lung d liu.
b. Biu lung d liu (BLDL):
- Trong BLDL c s dng lung d liu (thng tin) chuyn giao gia cc
chc nng.
- BLDL gm c 5 yu t chnh:
Chc Lung d Tc nhn Tc nhn

Kho d liu
nng liu ngoi trong
Mt chc
Ngi hay nng hay
t chc mt h con
Thng tin Ni lu tr
Nhim v ngoi h ca h
nh vo / ra mt thng tin
x l thng thng c thng
ngha chc nng trong mt
tin giao tip nhng
x l thi gian
vi h c m t
thng trang
khc
Tn i ng t Danh t Danh t
Danh t ng t
km (+ b ng) (+ tnh t) (+ tnh t)
Biu
Tn Tn Tn
Tn Tn
Ho n
Nh cung
V d Lm n hng
cp
Thanh ton
n t
xc nhn chi
hng
Hnh 3.2. Cc i tng c bn s dng thit k biu lung d liu cho

h thng.
V d: V BLDL ca h cung ng vt t (ch xt v mt thng tin, xem li
hnh 3.1).
Nh cung cp Thng tin thng lng
Nh cung cp
Cheque Phiu giao

n t Thanh tan hng
hng (+hng)
t Ha n
Ha
hng n hng
xc
n
nhn chi
Danh sch n hng

i Nhn hng
D
D tr / n hng tr chiu
Danh sch
hng nhn
Phn xng Nhn
sn xut Phiu pht hng hng
Hnh 3.3 BLDL ca h cung ng vt t

4. Phn mc:
a. Khi nim:
L s phn cp t mc tng qut n mc chi tit nu ln cc chc nng
ca h thng. Ty theo quy m ca h thng m s phn cp ny chi tit n
mc no, tuy nhin, a s thng c chia thnh 3 mc:
A Mc 0 (Mc khung cnh)
B C Mc 1 (Mc nh)
Mc 2
(Mc
D E F G H I di
nh)
Hnh 3.4. Cu trc mt biu phn cp chc nng

b. Phn mc v nhiu biu lung d liu:
- BLDL mc khung cnh (mc 0): mc ny ch c mt biu gm
chc nng chnh ca h thng v biu din h thng tin c giao tip vi cc tc
nhn ngoi no. BLDL mc khung cnh thng c dng nh sau:
Tc nhn ngoi Tc nhn ngoi
Chc nng
A
Hnh 3.5. Hnh thc mt biu lung d liu mc khung cnh.

BLDL
- Tc mc1 nh (mc 1): BLDL mc nh dngTc
nhn ngoi nhn
biungoi
din2 chc
nng tng qut A mt cch chi tit hn bng cch phn nh chc nng A thnh
cc chc nng chi tit hn v cng ch c mt biu . BLDL mc nh thng
c hnh thc nh sau:
1 2
Chc nng Chc nng
A.1 A.2
Kho d liu A
Hnh 3.6. Hnh thc mt biu lung d liu mc nh.

- BLDL mc di nh (mc 2) : Tt c nhng chi tit thng tin ca h

thng thng th hin r biu mc di nh. BLDL ny gm nhiu biu
chi tit, mi biu th hin mt chc nng chi tit thng y tt c cc
i tng ca h thng BLDL. V d mt BLDL mc di nh c th hin
chi tit ca chc nng 1 trn.
Tc nhn ngoi 1.2

Chc nng A.1.2
1.1
Chc nng A.1.1
Kho d liu A
Tc nhn trong
Hnh 3.7. Biu lung d liu mc di nh 1 (gii thch chc nng 1

BLDL mc nh)
Kho d liu B
2.2
Chc nng A.2.2
2.1
Chc nng A.2.1
Tc nhn ngoi
Hnh 3.8. Biu lung d liu mc di nh 2 (gii thch chc nng 2

BLDL mc nh)
Lu : ta cn ch cc nguyn tc sau khi thit k BLDL:
- Ch c tc nhn trong mi c th tc ng n kho d liu.
- Tc nhn ngoi phi xut hin y mc khung cnh, khng c
xut hin thm tc nhn ngoi cc mc di.
- Kho d liu khng c xut hin mc khung cnh, t mc nh n
mc di nh, cc kho d liu xut hin dn.
c. V d: v BPCCN v BLDL phn
Hot ngmc ca mt c s tn dng:
tn dng
- Biu phn cp chc nng:
Cho vay Thu n

Xc nh Ghi nhn Ghi nhn
Nhn n Duyt vay Tr li n loi hon tr ng tr sai hn
tr hn
Hnh 3.9
- Biu lung d liu:

+ Mc khung cnh:
n vay
Tr li Hot ng
Khch vay
tn dng
Hon tr
Hnh 3.10. Biu lung d liu mc khung cnh hot ng tn dng
+ Mc nh:
n vay
1 D liu n
Cho
vay
Khch vay Tr li
S n
2
Hon tr Thu n D liu n
Hnh 3.11. Biu lung d liu mc nh hot ng tn dng
+ Mc di nh: Biu LDL mc di nh gii thch chc nng 1 Cho

vay
1.1 n vay
1.2
Nhn n kim tra Duyt
n vay
vay
Khch vay T chi duyt
S n
1.3
Cho vay Tr li
n
Hnh 3.12. Biu lung d liu mc di nh gii thch chc nng 1 (Cho
vay)

2.2
Ghi nhn tr
ng hn
Tr ng hn
Hon 2.1
Khch vay S n
Xc nh loi
tr
hon tr
Tr sai hn
2.3
Ghi nhn tr
sai hn
Hnh 3.13. Biu lung d liu mc di nh gii thch chc nng 2 (Thu
n)

Giao Trinh PTTKHTTT

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giao Trinh PTTKHTTT

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gio trnh Phn tch thit k h thng thng tin qun l - 1 -

CHNG I: GII THIU V H THNG V H THNG THNG TIN

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

BI 2. KHI NIM V H THNG

I. Khi nim v h thng:

Nguyn vt liu, Dch v ti chnh

Thanh ton Thanh ton chi ph

Bn thnh phm Dch v

2. Phn tch cc lin h vi mi trng:

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Di y ta s xt 3 h thng ca mt t chc l x nghip:

a. H thng tin gm:

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

g thin nhin Vt dng

3. H thng phi c mi trng hot ng:

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

BI 4: H THNG THNG TIN QUN L

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Thng tin ni Thng tin ngoi

- Thng tin vit - Thng tin vit

X l cc d liu th (lc cu trc ho)

Thng tin cu trc

X l (p dng cc quy tc qun l)

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

NSD Phn pht NSD

Hnh 4.1. Ton b qu trnh din ra trong h thng tin qun l.

a. Thu thp thng tin:

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Hnh 4.2. S gin lc ca mt mnh lnh ca h quyt nh

2. H thng tin phi hp cc phn h:

Cung ng Hnh chnh

Hnh 4.3. V d mt vi phn h ca h thng

Cu trc ca mi phn h c th da trn:

Hnh 4.4. iu khin qun l theo chu k m

(2) (1) (3)

Hnh 4.5. iu khin qun l theo chu k ng

Hnh 4.6.iu khin theo bo ng

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

BI 5. PHN LOI CC LOI THNG TIN

C th nhn thc h thng tin di nhiu gc khc nhau ty theo cch x

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Mc Quyt nh chin lc hoc k hoch

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

CHNG 2. PHN TCH V THIT K H THNG

I. Vng i ca h thng tin:

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Bng cch tr li:

(1): Bc tru tng ho.

- Dng hp en: ci g cha bit gi l hp en.

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

M hnh thc th lin kt

V. Cc giai on phn tch v thit k h thng:

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Tin hnh tm hiu s b v h thng c v:

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng

Cc thng tin - Cc thng tin s ng

- c pht biu ( mun, d nh ci tin trong

3. Pht hin cc yu km ca hin trng v yu cu cho tng lai:

Trung tm o to Cng ngh AVNet Bin son: Nguyn Quang Thng