Kltrel Peyzaj

Cultural Landscape
erik
Kltrel Peyzaj
- Kltrel Peyzaj Trleri
- Kltrel Peyzaj Alan ltleri
- Kltrel Peyzaj Alanlarnn Korunmas
Dnya rgtleri ve Kltrel Peyzaj almalar

- UNESCO Dnya Miras Listesindeki Kltrel

Peyzaj Alanlar
Trkiye ve Kltrel Peyzaj
-Trkiyede Kltrel Peyzaj Alan Olarak
ncelenebilecek Bir Mekan: Mardin rnei
Sonu

Kaynaklar
Kltrel Peyzaj
Kltrel, doal kaynaklar ve bu balamda yaban
hayat, evcil hayvanlar ieren, tarihi bir olay ve bir
etkinlikle birlikte olan ya da eitli kltrel ve
estetik deerler sergileyen corafi alanlardr.
(Uluslar aras Doa Koruma Birlii IUCN)
 St. Emilion Plaza / Fransa

(http://www.tripadvisor.com/LocationPhotos-g488277-Saint_Emilion_Gironde_Aquitaine.html)
 Kii Da Sralarndaki Kutsal Alanlar / Japonya

http://vacationculinary.com/sacred-sites-and-pilgrimage-routes-in-the-kii-mountain-range.html
Kew Kraliyet Botanik Baheleri / ngiltere

http://www.worldart.com.au/kew-gardens-botanical-art-gallery/
Kltrel Peyzaj Trleri

1- Peyzajn levine Gre Snflandrma

2- Peyzajn Oluumuna Gre Snflama
4- Uluslar aras Doa Koruma Birliinin
(IUCN) Snflamas
5- Dnya Miras Listesindeki Snflama
1- Peyzajn levine Gre Snflandrma

Tarmsal
Endstriyel
Rekreatif
 rnekler

Tarmsal Peyzaj Endstriyel Peyzaj Rekreatif Peyzaj

Pirin Teraslar-Filipinler Blaenavon Endstriyel Peyzaj Kew Garden-ngiltere
Alan -ngiltere
2- Peyzajn Oluumuna Gre Snflama

nsan Tarafndan Mdahale Edilmeyen

Doal Alanlar
nsan ile Doann Ortaklaa
Oluturduu Alanlar
Tmyle nsan Tasarm le Biimlenen
Alanlar
 rnekler

Niobe Kayalar-Manisa Greme-Nevehir Dubai

4- Uluslar aras Doa Koruma Birliinin (IUCN)
Snflamas

Aka Tanmlanabilen Peyzaj Alanlar

Organik Olarak Gelimi Peyzaj Alanlar
- Jeolojik Miras-Kalnt Peyzaj Alanlar
- Sreklilii Olan Peyzaj Alanlar
Yardmc Kltrel Peyzaj Alanlar
 rnekler - Jeolojik Miras-Kalnt Peyzaj Alanlar

Tamgal Arkeolojik Peyzaj Alan - Kazakistan

 rnekler - Sreklilii Olan Peyzaj Alanlar

Tokay arap Blgesi, Tarihi Kltrel Peyzaj Alan- Macaristan

5- Dnya Miras Listesindeki Snflama

nsan Tarafndan Bilinli Olarak

Tasarlanan Peyzaj Alanlar
Organik Olarak Olumu Peyzaj
Alanlar
Birleik Kltrel Peyzaj Alanlar
 rnekler

Osun Osogbo Portoverene, Cinque Terre Bamiyan Vadisi

Nijerya talya Afganistan
Kltrel Peyzaj ltleri
1- Tanmaz Kltr Varl ermesi
2- Kltrel Varlk ermesi
3- Fosil Yata Olmas
4- zel Tarm Trlerine Konu Olmas
5- zel Jeolojik Oluumlar
6- zel Bitki Trlerinin Yer Almas
7- Biyolojik Deerler
8- Ender Olmak
9- Estetik Deer Tamak
10- Kaybolmaya Yz Tutmak
11- Doa Tarihinde Simge Olmas
12- evredeki Yaamdan Referans Almak
 Lednice-Valtice Kltrel Peyzaj Alan EK
CUMHURYET

http://www.jsc.cz:85/resorts/czech-republic/lednice- http://www.flickr.com/photos/svedek/3562914127/
valtice-cultural-landscape/
Loire Vadisi - FRANSA

http://shahid-sharif.blogspot.com/2010/12/loire-valley-castles.html
 Cornwall ve Bat Devon Maden Blgesi NGLTERE

http://www.geevor.com/index.php?object=201 http://www.cornish-
mining.org.uk/news/news.htm
Kltrel Peyzaj Alanlarnn Korunmas
Belgeye gre kiilerle evreleri arasndaki ilikilerden doan ve
evreyi bozan faktrler unlardr:

1- Doal kaynaklarn sorumsuzca kullanlmas

2- Sanayi, enerji, turizm vb. alanlardaki kontrolsz gelimeler
3- Kentsel gelimelerin iyi ynlendirilmemesi
4- Doal evrelerin niteliklerine uymayan byk lekli alt ve st
yap tesislerinin oluturulmas
Dnya rgtleri ve Kltrel
Peyzaj almalar
IUCN - Dnya Doa Koruma Birlii
WHC Dnya Miras Komitesi
ICOMOS Uluslar aras Antlar ve Sitler Konseyi
IFLA Uluslar aras Peyzaj Mimarlar
Federasyonu
TCLF Kltrel Peyzaj Vakf
Avrupa Peyzaj Szlemesi
EPCL Kltrel Peyzajlar Avrupa Yolu
Kltrel Peyzaj rnekleri
UNESCO Dnya Miras Listesindeki Kltrel
Peyzaj Alanlar
1- Bamiyan Vadisi - AFGANSTAN
2- Dessau Wrlitz Baheleri - ALMANYA
 3 Orta Ren Vadisi - ALMANYA

http://www.dottedroute.com/2010/07/rudesheim-am-
rhein-germany-and-the-rheingauer-riesling-route/ http://www.worldofstock.com/closeups/AOB3123.php
 4- Dresden Elbe Vadisi - ALMANYA

http://wwwtravelbildcom.photoshelter.com/image/I0000IV http://greattravelpictures.blogspot.com/2007_06_01_
FFCuudt_s archive.html
 5- Muzakowski Park ALMANYA / POLONYA

http://www.wayfaring.info/2009/10/22/muskauer-park- http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Park_Muzako
park-muzakowski-2004/ wski1.jpg
 6 Claror Vadisi ANDORRA

http://www.greatarchaeology.com/heritage_sites_by_coun http://wikitravel.org/en/Image:SantEsteveChurch_And
tries.php?country=AN / orraLaVella_Oct2005.jpg
 7 Quebrada de Humahuaca ARJANTN

http://www.buenosaires54.com/english/argentina/argentin http://www.visitingargentina.com/esp/jujuy/quebrada-
a-photos-images.htm de-humahuaca.php
 8 Uluru-Kata Tjuta Milli Park - AVUSTRALYA

http://colordesktop.blogspot.com/2009_02_01_archive.ht http://tr.wikipedia.org/wiki/Uluru
ml
 9 Dachstein / Salzkammergut Kltrel Peyzaj Alan -
AVUSTURYA

http://www.bikesportnews.de/index.php?id=470 http://whc.unesco.org/en/list/806
 10 Fert / Neusiedlersee Kltrel Peyzaj Alan -
AVUSTURYA / MACARSTAN

http://whc.unesco.org/en/list/772/?documents=1& http://www.worldheritagesite.org/sites/fertoneusiedler
see.html
 11 Lednice-Valtice Kltrel Peyzaj Alan
EK CUMHURYET

http://en.czech-unesco.org/lednice-valtice-cultural- http://en.czech-unesco.org/lednice-valtice-cultural-
landscape/photogallery/?photoID=11 landscape/photogallery/?photoID=11
 12 Saint-Emillon FRANSA

http://www.bordeauxincoming.com/bordeaux- http://xnet.kp.org/permanentejournal/spr08/St_Emilion.
vineyards/index.html html
 13 Loire Vadisi FRANSA

http://denkoblog.blogspot.com/2010/12/chateau-de- http://www.geldik.com/dunyadaki-guzellikler/30126-
chenonceau.html loire-vadisi-loire-vadisi-hakkinda-resimli-alatim.html
14 Pirin Teraslar FLPNLER

http://www.fwmail.gen.tr/manzara/filipinlerdeki-pirinc-
teraslari/
 15 Pireneler / Perdu Da FRANSA / SPANYA

http://www.wayfaring.info/2009/10/28/mont-perdu-
http://www.tripadvisor.com.tr/Attraction_Review-g187166-d319909-
pyrenees/
Reviews-Mount_Perdu-Midi_Pyrenees.html
 16 Mapungubwe Kltrel Peyzaj Alan GNEY AFRKA

http://www.sahistory.org.za/pages/library-
http://www.engineeringnews.co.za/article/mapungubwe-emerges-as-
resources/online%20books/turningpoints/bk1/chapt
new-theatre-in-tussle-between-mining-and-ecotourism-2009-04-17-1
er2.htm
 17 Bhimbetka Kaya Korunaklar - HNDSTAN

http://tourism.webindia123.com/tourism/monument
http://www.shunya.net/Pictures/NorthIndia/Bhimbetka/Bhimbetka.htm
s/caves/bhimbetka/index1.htm
 18 Blaenavon Endstriyel Peyzaj Alan - NGLTERE

http://www.cavinguk.co.uk/holidays/Blaenavon2007
http://www.walesinstyle.com/things_to_do/the_valleys/blaenavon_ironwo
/
rks.aspx
Listeki Dier Kltrel Peyzaj Alanlar
19- Kew Kraliyet Botanik Baheleri - ngiltere
20- St. Kilda Adas - ngiltere
21- Cornwall ve Bat Devon Maden Blgesi - ngiltere
22- Necefdeki l Yerleimleri - srail
23- Portovenere, Cinque Terre - talya
24- Amalfi Kylar talya
25- Cilento ve Vallo di Diano Milli Park - talya
26- Sacri Monti / Piedmont ve Lombardy - talya
27- Val dOrcia - talya
28- Gney land Tarmsal Peyzaj Alan - sve
29- Pingvellir Milli Park zlanda
30- Kii Da Sralarndaki Kutsal Alanlar - Japonya
31- Tamgal Arkeolojik Peyzaj Alan - Kazakistan
32- 1999- Vinales Vadisi - Kba
Listeki Dier Kltrel Peyzaj Alanlar
33- Curonian Kumsal - Letonya
34- Kernave Arkeolojik Sit Alan - Litvanya
35- Kadia Vadisi ve Sedir Ormanlar - Lbnan
36- Hortobagy Milli Park - Macaristan
37- Tokay arap Blgesi, Tarihi Kltrel Peyzaj Alan Macaristan
38- Ambohimanga Krallk Tepesi Madagaskar
39- Agave Peyzaj Alan ve Eski Tekila retim Tesisleri - Meksika
40- Orhun Vadisi - Moolistan
41- Sukur Kltrel Peyzaj Alan Nijerya
42- Osun Osogbo Kutsal Alan - Nijerya
43- Vegaoyan Vega Adalar - Norve
44- Kalwaria Zebrzydowska: Maniyerist Mimari ve Park Peyzaj Kompleksi
ve Ha Park Polonya
45- Sintra Kltrel Peyzaj Alan - Portekiz
Listeki Dier Kltrel Peyzaj Alanlar
46- Pico Adas / Baclk kltr Peyzaj Alan - Portekiz
47- Koutammoukou Kltrel Peyzaj Alan Togo
48- Tongariro Ulusal Park Yeni Zelanda
49- Matobo Tepeleri Zimbabwe

(http://whc.unesco.org/en/list)
 Trkiye ve Kltrel Peyzaj
Trkiyeden Dnya Miras Listesinde, Greme Milli Park, Kapadokya, Dirii
Ulu Camii, stanbul tarihi yarmada, Hattua, Nemrut da, Pamukkale,
Safranbolu, Truva antik kenti miras alan olarak yer alrken, lkemizden
kltrel peyzaj rnei bulunmamaktadr.
Ancak lkemizde Dnya Miras listesine girebilecek nitelikte ok sayda
kltrel peyzaj alan bulunmaktadr.
 Trkiye ve Kltrel Peyzaj
Bu alanda Trkiyeden de rneklerin bulunabilmesi iin
-Kltrel peyzajlarn tanmlanmas,
-Bu almalarda disiplinleraras ibirliinin benimsenmesi,
-ICOMOS ve IFLA nn nerdii ierik ile envanterin karlmas,
-Koruma koullarna ynelik yasal dzenleme yaplarak, kltrel peyzajn
miras boyutu zerinde kamuoyunun bilinlendirilmesi
nemli katklar salayacaktr.
 1 Hattua, orum

http://www.kulturvarliklari.gov.tr/belge/1-42959/arkeolojik- http://www.faradventurestravel.com/Turkey.htm
sitler-koruma-ve-kullanma-kosullari.html
 2 stanbul Tarihi Yarmada, STANBUL

http://urun.gittigidiyor.com/Istanbul-Tarihi-Yarimada-Harita- http://www.kesfetmekicinbak.com/arkeoloji/08198/?crr
diva_W0QQidZZ3400469 pgdv=36
 3 Hierapolis, Pamukkale, DENZL

http://www.guzelresimler.org/resim-turkiye-resimleri-117- http://www.turkiyeinternette.com/galeri/116-4-
denizli-resimleri-240-pamukkale-hierapolis-afrodisias-3- pamukkale.html
3333.htm
 4 Safranbolu, KARABK

http://www.iyi- http://www.e-turchia.com/Spazi_per_vivere1.htm
resimler.com/postcards.php?image_id=9184&sessionid=0
7e608b6371cf2fc40546fc6ef8b2f90
 5 Truva Antik Kenti, anakkale

http://merakligezgin.com/troya-truva-antik-kenti-canakkale http://www.konakhotelcanakkale.com/canakkale.html
 6 Kekova, ANTALYA

http://kavakli.biz/?p=3238 http://kekova.neredekal.com/
 7 Cumalkzk, BURSA

http://www.fmyturizm.com/?p=165 http://www.lifeinbursa.com/fotografx/40/16781/tarihi_ya
pilar/cumalikizik.htm
 Trkiyede Kltrel Peyzaj Alan Olarak ncelenebilecek Bir Mekan:
Mardin rnei

Mimari, etnografik, arkeolojik, tarihi ve grsel

deerleri ile zamann durduu izlenimini veren
Gneydounun iirsel kentlerinden biridir.
Farkl dini inanlar paralelinde, sanatsal adan
da tarihi deeri olan camiler, trbeler, kiliseler,
manastr ve benzeri dini eserler
barndrmaktadr.
Mardin, pek Yolu gzergahnda olup, ilde be
han ve bir kervansaray mevcuttur.
 Sonu

Gemi ve gelecein, insan ve doann, kentin ve krsaln, kltr ve mekann bir rn olan
kltrel peyzajlar; insanln, tarihin ve kltrel eitliliin miras olarak kabul grmektedir.
(Atik, Ikl, Erdoan, 2009)

Dnyada 1990lerde balayan Kltrel Peyzaj kavram, henz lkemizde gerekli tantm,
eylem plan vb. giriimlerin yaplmamas sebebiyle; herbiri hazine niteliindeki alanlarmz, bu
snflandrmada yerini bulamamaktadr.
rnein, Yldz Saray peyzaj eleriyle bezenmi bir kltr varl topluluu olmasna karn,
sadece saray yaplaryla n plana km durumdadr. Ayn Afinde, Efeste, Tarsusta da
yaanmaktadr. Dini mitolojide nemli yeri olan bu mekanlar doal sit ve arkeolojik sit
statsnde deerlendirilmektedir. Fosil alanlarmzn byk bir blm de tescil dahi
edilmemi durumdadr. (http://www.mimarlarodasi.org.tr/index.cfm?sayfa=Belge&Sub=detail&RecID=906)
Bugn Trkiyede, bahe, park ve doal antlardan oluan alanlar iin bir bilimsel alma
grubunun oluturulmasna gereksinim vardr. Yaplacak envanter ve analiz almalar
sonucunda, Dnya Miras Listesi kriterleri gznnde bulundurularak, sahip olduumuz mirasn
kymetinin ortaya konabilmesi gerekmektedir.
 Kaynaklar

1- Ar, A.(2007) Kltrel Peyzaj ve Doal Antlar zerine Notlar , Mimar.ist, say:26, TMMOB Mimarlar Odas
stanbul Bykkent ubesi Yayn, stanbul, s.74.
2- Madran, E. , Uysal, Z.., (2009) Atlye Kltrel Peyzaj, TMMOB Mimarlar Odas Kltrel Mirasn Korunmas
Komitesi, Eskiehir.
3- Atik, M. , Ikl, R.C., Erdoan, R., (2009) Kltrel Peyzajlar ve Tanmlanmasndaki Farkl Yaklamlar, Yap
Dergisi, Say: 331.
4- http://tr.wikipedia.org/wiki/Mardin_(il) , eriim tarihi: 24.12.2010
5- http://www.yapi.com.tr/Etkinlikler/kulturel-peyzajlarin-korunmasi_53590.html, eriim tarihi: 22.12.2010
6- http://tclf.org/landslide, eriim tarihi: 22.12.2010
7- http://www.icomos.org.tr/haber.php?no=21, eriim tarihi: 22.12.2010
8- http://www.mimarlarodasi.org.tr/index.cfm?sayfa=Belge&Sub=detail&RecID=906 , eriim tarihi: 18.12.2010
9- http://en.wikipedia.org/wiki/Cultural_landscape , eriim tarihi: 18.12.2010
10- http://tclf.org/landscapes/what-are-cultural-landscapes , eriim tarihi: 10.11.2010
11- http://whc.unesco.org/en/culturallandscape , eriim tarihi: 10.11.2010
12- http://www.iflaclc.org/ , eriim tarihi: 10.11.2010