Professional Documents
Culture Documents
Bota akademike sht nj bot fjalsh q prmban informacion, teori, fakte ide.Fjalt prodhojn
dije produkte, konflikte, mirkuptim, veprime, art. Fjalt gjenden n tekste, n tabela, programe,
libra etj.Tempujti fjalve, bibliotekat, jan pjes e t gjitha mjediseve zyrtare dhe familjare. Bota
akademike sht n luft dhe prpjekje mes intelektualit dhe fjalve t shkruara.N botn
akademike duhet t mbibjetosh me zotsin pr t zotruar fjaln. Mes fjalve duhet t
przgjedhsh mes t rndishmet dhe m pak t rndsishmet.Pr t seleksionuar mes bots s
fjalve duhet t lexosh n detin e fjalve. Aftsia pr t lexuar dhe thithur informacionin
gjykohet nga efektiviteti i shkrimeve tona. Shkrimi sht aftsia m e madhe intelektuale n botn
akademike.
Shpikja m e madhe e njerzimit ndodhi athere kur njerzit mendimin e shprehen prmes fjalve
t shkruara, athere kur lindn alfabetet mijera e mijra vjet m par .Me kombinimet mes
shkronjave n fjal vazhdon t rritet dhe zhvillohet mendimi njerzor n t gjitha fushat e dijeve.
Mes shkrimeve q prodhohen dallon edhe shkrimi akademik, i cili sht pron intelektuale e cdo
individi t ptfshir n botn e dijeve. Shkrimi akademik paraprihet nga t lexuarit akademik. Ata
zhvillohen s bashku dhe pasurojn njri- tjetrin vazhdimisht.
Leximi pr qllime akademike ndryshon nga leximi q bhet n arsimin parauniversitar.Leximi
akademik karakterizohet nga :Numri i madh i faqeve; Krkesa pr t mbajtur shnime;
Prmbledhja e materialeve nxjerrja e ideve, mbajtja e qndrimit kritik etj.
Shkrimi akademik - krkim i strukturuar i shkruar nga nj apo disa studente pr t tjert, i cili
adreson nj apo disa shtje me interes nga nj fush e caktuar, pr cdoknd q krkon
informacione faktike dhe t prezantuara n mnyr objektive mbi at fush.
Nj prkufizim i thjesht i t shkruarit akademik sht e vshtir pr tu formuluar sakt, sepse
pr t ka formulime te ndryshme, sht prdorur n mnyra t ndryshme dhe me karakteristika t
ndryshme.
Nj prkufizim m i gjer mbi shkrimin akademik sht se do shkrim bhet pr t prmbushur
nj krkes pr nj punim dhe argumentim t nj studenti, studiuesi t nj kolegji apo universiteti.
Shkrim akademik sht prdorur edhe n punimet apo botimet q jan prgatitur nga msuesi
dhe studiuesit duke i paraqitur n konferenca, kongrese apo seminare. Gjithashtu, shkrimi
akademik sht prdorur n forma t ndryshme. N nj prkufizim shum m t gjer shkrimit
akademik mund t prfshij do detyr me shkrim t dhn n nj ambient akademik.
Shkrimi akademik sht nj format e shpjegues dhe argumentues proz argumentuese e prdorur
nga studentt e universitetit dhe studiues t ndryshm pr t prcjell prmes nj formati t
shkruar informacion n lidhje me nj shtje t veant.
N prgjithsi, shkrim akademik pritet t jet i sakt, gjysm-formale, i paprcaktuar, dhe
objektiv dhe pr kt duhet t respektohen hapat krkimore q jan burimi i gjetjeve t nj teze
krkimore t paraqitur prmes nj shkrimi akademik.
Mbajtja e shnimeve
Prdorimi i bibliotekave
Shkrimi akademik sht i lidhur shum edhe me punn n bibliotek, pasi puna krkimore del nga
bibliotekat.Studentt jan si uritht q lvizin npr biblioteka. A ka student q nuk di t prdor
bibliotekn skedarin, regjistrin etj? Informatizimi i bibliotekave sht nj risi dhe lehtsi. Ka
prvoja nga m t ndryshmet n lidheje me prdorimin e bibliotekave t dixhitalizuara.Ato jan t
mbushura me rafte, mikrofilma, koleksione, bibliografi, indekse, abstrakte, enciklopedi, direktori,
fjalor, vjetar, udhzues etj. Bibliotekat akademike prcjellin informacion burimor t plot;
komunikim ndrkombtar prmes ebsite; leximi nga interneti etj.
Konspektimi si nj komponent tjetr paraprgatits pr realizimin e shkrimit akademik realizon
prmbledhjen e debatit akademik pr nj tem t caktuar; krkon konsultim me bibliotekat dhe
burimet virtuale; krkon t jet i qart dhe konciz; bhet mbi nj material t caktuar shpesh pa ose
me qndrimin tuaj.
Shkrimi akademik modelohet prmes punve t ndryshme me shkrim, t cilat dallojn qart nga
njera- tjetra pr karakteristikat strukturore dhe prmbajtsore q ato kan n vetvete
Ktu sht nj list e dokumenteve ku shkrimi akademik prdoret pr qllime t ndryshme
akademike . Disa jan vet-shpjeguese dhe disa kan nj shpjegim t shkurtr krahas tyre.
Shpjego:
Librat shkencore-prdoren............................
Raporte tprdoren ........................................
Prkthimet-prdoren......................................
Eset -prdoren.............................................
Studimet prdoren........................................
Artikujt krkimor..........................................
Prezantime n konferenca (kumtesa)................
Disertacionet dhe tezat - jan punime t gjera, t shkruara pr t marr nj diplom t avancuar
n nj kolegj apo universitet.
Abstraktet - sht nj prmbledhje e shkurtr e nj dokumenti t gjat.
Shtjellimet - Kjo sht nj pun e cila shpjegon nj pjes t nj vepre t caktuar.
Stili dhe forma jan pika e par pr personin e tjetr. Ju keni nevoj pr t gjetur stilin tuaj
personal t t shkruarit gjat gjith rrugs akademike.
Nse jeni duke shkruar nj ese ose nj raport, ju jeni vn prpara nj pozite t veant e cila e
cila krkon t mbash qndrime, n baz t provave q ti do t krkosh prpunosh dhe sjellsh pr
cshtjen q do t trajtosh. Por nuk mjafton vetm kjo, pasi pr realizimin nj shkrimi me karakter
akademik duhet t shqyrtosh informacion nga shum fusha disiplinore q lidhen m cshtjen n
fjal.M pas shkrimi juaj dhe dijet mbi shtjen n fjal, pasi ti t jesh mbushur dhe t ndjehesh i
gatshm pr realizimin produktit prfundimtar,do t krkohet ta realizosh punimin tnd i cili
duhet t pasqyroj disa karakteristika pr ti dhn atij pamjen e nj shkrimi akademik.
Disa nga karakteristikat e shkrimit akademik lidhen me:
-Autoriteti dhe besueshmria
-Stili dhe qartsia
- Struktura
- Nj qasje analitike
-Atribuimi i referencave
Secila nga karakteristikat e msiprme Ka vlera t mdha n analizn apo vlersimin q mund ti
bhet nj shkrimi me karakter.
Detyre: Merr nj shkrim me karakter akademik dhe vlersoje at n pikpamje t karakteristikave
t msiprme : (Autoriteti dhe besueshmria, Stili dhe qartsia, Struktura, Nj qasje analitike,
Atribuimi i referencave)
Aftsit akademike t nevojshme gjat t shkruarit n stil akademik
Nse ju jeni nj, student, msues, shkenctar apo person businesi, aftsit akademike n shkrim
akademik jan t nevojshme n botn e sotme globale. Ese, raporte, prezantime dhe
hulumtimeve jan vetm disa shembuj t dokumenteve t shkruara n stilin akademik. Shkrimi
akademik, kur prdoret si duhet, paraqet nj imazh t lmuar dhe profesional. Aftsit
akademike n shkrimin akademik duhet t prfshijn prbrs t fort, q lidhen me prdorimin
e nj gramatike t shklqyer, dhe nj qasje t qndrueshme stilistike.
Hyrja
N hyrje ju duhet t rrmbeni vmendjen e lexuesit dhe t identifikoni tezn e shkrimit tuaj. Ju
mund ta bni kt duke filluar me disa pyetje ose nj citim pr nj cshtje q lidhen me tezn tuaj
dhe q njihet. Ju gjithashtu mund t filloni me disa informacione interesante apo prkufizimin e
nj termi t rndsishme n lidhje me tezn q keni przgjedhur.
Trupi
sht pjesa kryesore e puns e prbr nga paragraf q prcjellin argumente dhe jan t lidhura
me njri- tjetrin si nga ana gjuhsore dhe kuptimore ashtu edhe nga ana e vijueshmris. do
paragraf pasardhs duhet t jet rrjedhoj e argumentit t paragrafit paraardhs. Paragraft duhet
t jen t shkruar n mnyr t qart dhe t rregullt, n nj mnyr logjike, si kronologjikisht
ashtu edhe pr nga radha e rndsis q kan n punim. do lidhjet fillestare fjali e paragrafit t
msiprm duhet t ken lidhje me njra-tjetrn, me qllim q t krijojn tekstet e lidhura. T
gjith paragraft n trsin e tyre krijojn trupin e punimit dhe prcjellin argumente pro dhe
kundra tezs s parashkruar n krye t punimit, n hyrje t tij.Trupi i nj punimi apo modeli t
shkrimit akademik shoqrohet dhe me shtje t cilat paraqiten prmes titujve dhe nntitujve
prbrs duke nisur q nga punimet e mdha n pjes kapituj, krer, etj.referencat dhe citimet
jan prbrs s trupit t nj punimi me karakter shkencor.
Konkluzionet
Trupi i punimit duhet t ket paragraf q jan koherente ashtu si fjalit. Fjalia tem e do
paragrafi duhet t lidh paragraf me at paraardhs apo deklaratn e tezs. Ju duhet t lidhni
paragraft duke prsritur fjalt kye, duke iu referuar ideve nga paragrafit t mparshm, dhe
duke prdorur fjal dhe fjali kalimtare.
Nse jeni duke shkruar nj shkrim me karakter hulumtimi, nj tez, ose nj letr pr nj
konferenc, kto kshilla duhet t ndihmojn q punimi juaj t jet autoritativ dhe koherent. Teza
juaj do t provohet prmes shpjegime t qarta dhe bindse. Lexuesit e shkrimit tuaj do t ndjekin
arsyetimin tuaj dhe t kuptojn prfundimin tuaj.
Prbrsit e shkrimit
Prmbajtja e shkrimit prfshin koncepte t njjta ose t ndryshme midis shkruesve. Prmbajtja
mund t jet e njjt pr shum shkrues mund t realizohet n t njejtn koh apo n koh t
ndryshme, mund t ket t njetat burime informacioni, mund t diktohet nga t njjtat kushte
ekonomike-shoqrore dhe politike.
Pamja sht forma e shkrimit,ajo q ndryshon nga njri shkrues tek tjetri, pothuajse trsisht
edhe kur prmbajtja mund t jet e njjt.
Pamja e shkrimit lidhet me shum elemente formale q e formsojn dhe e bjn konkret at,e
bjn t vzhgueshm, t qortueshm t lexueshm.
Lidhja midis prmbajtes s shkrimit dhe forms s tij sht nj lidhje shum e ngusht.
Ato asnjher nuk mund t shihen ndaras.Ato kan ndikim t dukshm tek njri-tjetri.
Pjest prbrse t procesit t t shkruarit lidhen me;
Idet
Prqndrimin
Mbshtetjen
Draftin/variantin e par(ideimi ose skicimi)
Rishikimin
Draftin final/variantin final(ideimi prfundimtar)
Idet kan t bjn me grumbullimin gjetjen dhe krijimin detajeve dhe me t menduarit ton rreth
tems q do t zhvillojm.
Prqndrimi ka t bjn me momentin e par kur fillojm t hedhim idet e para t tems.
Mbshtetja sht momenti kur ne fillojm t krkojm dhe gjejm informacion dhe shembuj pr
ilustrim.
a-Gjat procesit t t shkruarit struktura sht e rndsishme prsa i prket pjess formale t t
shkruarit. Duke qen se nj ese apo lloj tjetr t shkruarit; raport, prbledhje, ese, studim, tez
etj., mund t prmbaj nj sasi t konsiderueshme materiali t detajuar,q ka nevoj t jet i
strukturuar me kujdes pr t shmangur prsritjet dhe pr t qen i qart sht shum e
rndsishme q do model t shkruari t ket nj struktur organike t shkrimit t dallueshme nga
njra-tjetra.
b-Materiali duhet t parashtrohet llogjikisht. shtje t prafrta duhet t grumbullohen s
bashku nn tituj dhe nntituj t prshtatshm.
c-Gjat t shkruarit sht e rndsishme t respektohen paragraft dhe shum elemet t tjer
q kan t bjn me ann pamore t shkrimit.Mendimi n paragraf duhe t rrjedh n mnyr
logjike dhe ato t jen rezultat i njri - tjetrit.
d-Gjuha ka rndsin e vet. Gjatsia e fjalive duhet t jet e till q t mos krijohen zinxhir
pafund dhe t pakuptueshm fjalish.
Pr realizimin me sukses t procesit t t shkruarit vet shkruesit e tij kan vendosur krkesa
t cilat ndikojn n prmirsimin e tij t vazhdueshm, si n planin e tij prmbajtsor, ashtu edhe
n ata t formsimit t tij.
e-Respektimi i shenjave t piksimit sht nj krkes e rndsishme,pasi duke i respektuar
drejt ato edhe shkrimi fiton qartsin dhe kuptimin e duhur.
Vjetart, udhzuesit dhe guidat e larmishme jan burime t tjera informacioni t cilat
kontribuojn n vjeljen e informacioneve t nevojshme dhe t prdorshme nga shkruesit.
Shkrimi reflektiv Form e prgjigjes apo e reagimit tuaj ndaj njohurive t reja, prvojs,
situatave etj. Evidenca e t dhnave nga t menduarit reflektiv sht m personal se llojet
tjera t shkrimit akademik
Ne t gjith mendojm n mnyr reflektive n jetn e prditshme por jo n thellsit q
krkon shkrimi reflektiv i nivelit universitar.
N kontekst akademik, mendimi reflektiv prfshin: Analizn e ideve, t menduarit n
thellsi dhe n perspektiva t ndryshme, prpjekje pr t`u sqaruar problemi i nj teme t
caktuar t kursit T menduarit me kujdes lidhur me rndsin e tems dhe ndikimit t saj
n zhvillimin tuaj profesional
Shkrim reflektiv sht: Reagimi i juaj ndaj prvojave, opinioneve, ngjarjeve,
informacioneve t reja Reagimi i juaj ndaj mendimeve dhe ndjenjave Nj metod e t
menduarit pr t eksploruar t nxnit tuaj Nj rast i mir pr t hulumtuar dhe fituar vet
njohuri Nj mnyr pr t pasur nj pasqyr m t qart t asaj ka mson dhe pr t`i
dhn kuptim asaj ka mson
Shkrimi reflektiv
Shkrim reflektiv nuk sht: Vetm prcjellje e informatave ose argumenteve Prshkrim i
pastr (edhepse ka elemente prshkruese) Nuk sht mendim apo vendim i prer (pr
dika q sht e drejt apo e gabuar, e mir ose e keqe) Zgjidhje e thjesht e problemit
Prmbledhje e shnimeve gjat kursit Ese e standardeve universitare
Pse studentt vlersohen prmes shkrimit reflektiv Pr t qartsuar lidhjen midis asaj ka
din dhe ka mson, lidhjet mes teoris dhe praktiks, lidhjen mes asaj ka je duke br
dhe pse je duke br Pr t kontrolluar proceset e juaja t t nxnit (inkurajon prvojn
tuaj t t nxnit jo vetm ka mson por edhe si mson) Pr t reflektuar ndaj gabimit dhe
suksesit