You are on page 1of 10

NJOHJA ME SHKRIMIN AKADEMIK, FUSHN E VEPRIMIT T TIJ

DHE KARAKTERISTIKAT E PRDORIMIT


Hyrje

Bota akademike sht nj bot fjalsh q prmban informacion, teori, fakte ide.Fjalt prodhojn
dije produkte, konflikte, mirkuptim, veprime, art. Fjalt gjenden n tekste, n tabela, programe,
libra etj.Tempujti fjalve, bibliotekat, jan pjes e t gjitha mjediseve zyrtare dhe familjare. Bota
akademike sht n luft dhe prpjekje mes intelektualit dhe fjalve t shkruara.N botn
akademike duhet t mbibjetosh me zotsin pr t zotruar fjaln. Mes fjalve duhet t
przgjedhsh mes t rndishmet dhe m pak t rndsishmet.Pr t seleksionuar mes bots s
fjalve duhet t lexosh n detin e fjalve. Aftsia pr t lexuar dhe thithur informacionin
gjykohet nga efektiviteti i shkrimeve tona. Shkrimi sht aftsia m e madhe intelektuale n botn
akademike.
Shpikja m e madhe e njerzimit ndodhi athere kur njerzit mendimin e shprehen prmes fjalve
t shkruara, athere kur lindn alfabetet mijera e mijra vjet m par .Me kombinimet mes
shkronjave n fjal vazhdon t rritet dhe zhvillohet mendimi njerzor n t gjitha fushat e dijeve.
Mes shkrimeve q prodhohen dallon edhe shkrimi akademik, i cili sht pron intelektuale e cdo
individi t ptfshir n botn e dijeve. Shkrimi akademik paraprihet nga t lexuarit akademik. Ata
zhvillohen s bashku dhe pasurojn njri- tjetrin vazhdimisht.
Leximi pr qllime akademike ndryshon nga leximi q bhet n arsimin parauniversitar.Leximi
akademik karakterizohet nga :Numri i madh i faqeve; Krkesa pr t mbajtur shnime;
Prmbledhja e materialeve nxjerrja e ideve, mbajtja e qndrimit kritik etj.

Kuptimi mbi t shkruarit

T shkruarit sht nj shprehi komunikative e rndsishme q ka lindur qysh n lashtsi, si nj


nevoj e njerzimit pr t komunikuar dhe pr t prcjell mesazhe n nj mnyr tjetr.T
shkruarit realizon komunikimin e njerzve n koh dhe n hapsir. Prmes t shkruarit shoqria
njerzore n shekuj ka ruajtur dhe transmetuar mesazhet m t rndsishme t saj;shpikjet,
ngjarjet,kulturn etj.
Megjithse t shkruarit vlersohet si nj proces dhe shprehi vetiake, ai i ka shrbyer shoqris si
mjet i rndsishm pr realizimin e lidhjeve humane shumshekullore.
Duke filluar nga bibliotekat m t vjetra n bot, nga papiruset e lashta, dhe duke arritur deri n
ditt tona tek prdorimi i internetit, dshmohet m s miri pr rolin dhe shrbimet q i ka br
shkrimi njerzimit.
T shkruarit luan nj rol t rndsishm n shkollimin e do individi n nj shoqri t hapur.
T shkruarit i jep mundsin do individi pr t regjistruar, shprehur dhe shkembyer n mnyr
t sakt ide, dhe mezazhe.
Prparsit e procesit t t shkruarit jan t llojeve t ndryshme.
Shum prej tyre lidhen me ndryshime t thella t dijeve intelektuale, deri dhe tek mnyra e t
jetuarit n kt bot q ata jetojn dhe n at q ata aspirojn.
Ka edhe prparsi t tjera, q jan m t kufizuara, por me prmirsime e rrjedhoja pozitive, si
prmirsimet n fjalorin dhe gjuhn n prdorim etj.
Kshtu, mund t prmendim disa prparsi;
T rinjt gjejn veten kur shkruajn pr prvojat e tyre.
T shkruarit i shtyn t rinjt n mendime m t thella.
T shkruarit u ngre kuriozitetin t rinjve, i bn ata m t gjall m vzhgues.
T shkruarit zgjeron ndrgjegjsimin e t rinjve pr prvojn dhe sfidat e
shokve.
T shkruarit sjell frym bashkpunimi.
T shkruarit prmirson aftsit lexuese t t rinjve.
Nxnsit lexojn si shkrues dhe shkruajn si lexues.
T shkruarit prmirson t msuarit e thelluar t nxnsve.
T shkruarit si proces

T shkruarit si nj proces vetiak fillon q n mosha me te vogla t individit dhe e shoqron pr


gjat gjith jets,
Ai ka udhn e vet, proceset, teknikat pr ta prsosur dhe pr ta uar n shkrim t nivelit
akademik, i cili u shrben dhe u nevojitet nxnsve,studenteve, pedagogve dhe gjith asaj pjese
intelektuale t shoqris, q merret me veprimtari intelektuale t dobishme pr shoqrin.
Shkrimi sht nj proces, njkohsisht edhe nj mjet prmes t cilit zbulojm karakterin dhe
zgjuarsin e shkruesit. Mnyrat q prdorin individ t ndryshm pr t shkruar dhe paraqitur
idet dhe punt e tyre t sfers q prfaqsojn, dshmojn pr shkalln e zotrimit t shkrimit n
nivelin q u krkohet.
Por q t fitosh dhe prdorsh shprehit e shkrimit duhet ndjekur nj rrug e gjat dhe me plot
elsa, t cilt hapen nj e nga nj, kur di ti prdorsh.
Kshtu, le t fillojm ti hapim elsat e t shkruarit me radh.

far sht shkrimi akademik - Prkufizime

Shkrimi akademik - krkim i strukturuar i shkruar nga nj apo disa studente pr t tjert, i cili
adreson nj apo disa shtje me interes nga nj fush e caktuar, pr cdoknd q krkon
informacione faktike dhe t prezantuara n mnyr objektive mbi at fush.
Nj prkufizim i thjesht i t shkruarit akademik sht e vshtir pr tu formuluar sakt, sepse
pr t ka formulime te ndryshme, sht prdorur n mnyra t ndryshme dhe me karakteristika t
ndryshme.
Nj prkufizim m i gjer mbi shkrimin akademik sht se do shkrim bhet pr t prmbushur
nj krkes pr nj punim dhe argumentim t nj studenti, studiuesi t nj kolegji apo universiteti.
Shkrim akademik sht prdorur edhe n punimet apo botimet q jan prgatitur nga msuesi
dhe studiuesit duke i paraqitur n konferenca, kongrese apo seminare. Gjithashtu, shkrimi
akademik sht prdorur n forma t ndryshme. N nj prkufizim shum m t gjer shkrimit
akademik mund t prfshij do detyr me shkrim t dhn n nj ambient akademik.
Shkrimi akademik sht nj format e shpjegues dhe argumentues proz argumentuese e prdorur
nga studentt e universitetit dhe studiues t ndryshm pr t prcjell prmes nj formati t
shkruar informacion n lidhje me nj shtje t veant.
N prgjithsi, shkrim akademik pritet t jet i sakt, gjysm-formale, i paprcaktuar, dhe
objektiv dhe pr kt duhet t respektohen hapat krkimore q jan burimi i gjetjeve t nj teze
krkimore t paraqitur prmes nj shkrimi akademik.

Llojet e t lexuarit n nivel akademik

T lexuarit n nivel akademik bhet pr disa qllime:T lexuarit pr t marr informacion;T


lexuarit si shkrimtar;T lexuarit pr t kuptuar;Przgjedh-Pyes,lexoj-rilexoj-rishikoj;Leximi
linear;Lexim pr informacion;Leximi pr metodn e kontekstit; Leximi pr argument;Leximi pr
vlerat letrare;Leximi nga ekrani I kompjuterit;Leximi kontekstual;Leximi kritik etj.

Mbajtja e shnimeve

Gjat realizimit t procesit t t lexuarit nj element i rndsishm sht edhe mbajtja e


shnimeve proces ky q ndihmon n realizimin e shkrimit akademik .Pr mbajtjen e shnimeve
duhet t mbahen parasysh edhe disa kshilla si m posht:
o Mos humisni qartsin pr hir t shkurtsis;
o Sigurohuni q shnimet jan t kuptueshme dhe t prdorshme edhe pas nj
kohe;
o sht m mir t hedhsh qart nj shnim sesa ti kthehesh burimit;
o Nuk duhet kopjuar burimi fjal pr fjal;
o Shnimet duhet t lidhen me threlbin e cshtjes apo tems q studjoni;
o Kur e vlersoni si shum t rndsishme thenien citojeni duke e futur n
thonjza;
o Mos shkruani do gj zgjidhni ide koncepte;
o Prdorni n skeda shnimet tuaja;
o Krijoni shnimet tuaja personale;
o Fjal q i prdorni shpesh shprehini me simbole;
o Krijoni kodin personal t simboleve;
o Pr shifrat prdorni numra dhe jo fjal;
o Shpesh mund t hiqen zanoret e fjalve fjl,mgjths;
o Shkruani qart emrat, datat, prkufizimet;
o Vendosni shnja pr cshtjet e paqarta * ^ ?;
o Kontrolloni saktsin e shnimeve para se t dorzoni materialin e burimit;
Shnimet n kompjuter duhet t selektohen, klasifikohen dhe t prbjn nj skedar tematik me
qllim q ti prdorin pr m shum se nj qlllim;
Duhet shmangur plagjatura pasi shpesh nga mnyra se si studentt i mbajn shnimet ata bien n
plagjatur.

Prdorimi i bibliotekave

Shkrimi akademik sht i lidhur shum edhe me punn n bibliotek, pasi puna krkimore del nga
bibliotekat.Studentt jan si uritht q lvizin npr biblioteka. A ka student q nuk di t prdor
bibliotekn skedarin, regjistrin etj? Informatizimi i bibliotekave sht nj risi dhe lehtsi. Ka
prvoja nga m t ndryshmet n lidheje me prdorimin e bibliotekave t dixhitalizuara.Ato jan t
mbushura me rafte, mikrofilma, koleksione, bibliografi, indekse, abstrakte, enciklopedi, direktori,
fjalor, vjetar, udhzues etj. Bibliotekat akademike prcjellin informacion burimor t plot;
komunikim ndrkombtar prmes ebsite; leximi nga interneti etj.
Konspektimi si nj komponent tjetr paraprgatits pr realizimin e shkrimit akademik realizon
prmbledhjen e debatit akademik pr nj tem t caktuar; krkon konsultim me bibliotekat dhe
burimet virtuale; krkon t jet i qart dhe konciz; bhet mbi nj material t caktuar shpesh pa ose
me qndrimin tuaj.

Lloje t shkrimit akademik

Shkrimi akademik modelohet prmes punve t ndryshme me shkrim, t cilat dallojn qart nga
njera- tjetra pr karakteristikat strukturore dhe prmbajtsore q ato kan n vetvete
Ktu sht nj list e dokumenteve ku shkrimi akademik prdoret pr qllime t ndryshme
akademike . Disa jan vet-shpjeguese dhe disa kan nj shpjegim t shkurtr krahas tyre.
Shpjego:
Librat shkencore-prdoren............................
Raporte tprdoren ........................................
Prkthimet-prdoren......................................
Eset -prdoren.............................................
Studimet prdoren........................................
Artikujt krkimor..........................................
Prezantime n konferenca (kumtesa)................
Disertacionet dhe tezat - jan punime t gjera, t shkruara pr t marr nj diplom t avancuar
n nj kolegj apo universitet.
Abstraktet - sht nj prmbledhje e shkurtr e nj dokumenti t gjat.
Shtjellimet - Kjo sht nj pun e cila shpjegon nj pjes t nj vepre t caktuar.

Karakteristika t shkrimit akademik

Tani q ne kemi nj prkufizim t shkrimit akademik, le t ndalim n disa karakteristikave q


lidhen me t:
Arsyetimi deduktiv dhe nj qasje analitike jan t rndsishme n shkrim akademik.

Planifikimi dhe maturia jan t nevojshme q t ket nj letr t organizuar mir.

Nj skic sht nj mjet i mir pr t prdorur dhe pr t ndihmuar q t planifikoni nj letr


akademike.

Stili dhe forma jan pika e par pr personin e tjetr. Ju keni nevoj pr t gjetur stilin tuaj
personal t t shkruarit gjat gjith rrugs akademike.

Fokusi sht n fakte dhe jo mendimet e shkrimtarit.

Gjuha nuk duhet t prmbaj fjal shkurtesa, apo zhargon.


Gjithmon kontrolloni pr t par nse ju jeni i sakt me shkrimin nse ai ka nj format t
preferuar dhe stil t caktuar q reflekton tiparet e nj shkrimi akademik t arrir.
Tradita t ndryshme, konventat dhe mnyrat e t menduarit jan zhvilluar n fusha t ndryshme t
dijes gjat viteve, kshtu q ju do t gjeni se shkrimi akademik ndryshon nga nj disiplin n
tjetrn disiplin. Hulumtuesit, kur ata publikojn punn e tyre, jan gjithmon t vn prpara nj
argumenti, por sa kjo sht e qart, se si sht e strukturuar, a ka ajo ka rndsi si prov, varet nga
disiplina apo fusha e studimit: nse ajo sht histori, zoologji, fizika apo fardo.
Studimi sht pun e vshtir, por e dobishme, pr lndt tuaja! Hulumtuesit shpenzojn or t
gjata duke lexuar, menduar dhe shkruar shum drafte para se ata t ndjehen t realizuar n punn
e tyre dhe nse jan t gatshm pr ta publikuar pr t tjer.Paraqitja me shkrim i ideve tuaja ju
ndihmon t mendoni n mnyr t qart pr hulumtimin tuaj dhe pr prmirsimin e tij t
vazhdueshm.
Si nj student, n shkrimin tuaj akademik ju duhet t demonstroni t kuptuarit tuaj n mnyr q
t fitoni nj not t mir. sht e rndsishme t kuptoni se n kt lloj shkrimi q ju jeni
msuar t prdorni , t qartsoni se far mendoni n lidhje me nj tem, e cila nuk varet vetm
nga prvoja juaj personale. Prandaj sht nevoja pr t prdorur vetm burimet e njohura t dijes.

Pra, nj shkrim ju bn t zgjuar

Nse jeni duke shkruar nj ese ose nj raport, ju jeni vn prpara nj pozite t veant e cila e
cila krkon t mbash qndrime, n baz t provave q ti do t krkosh prpunosh dhe sjellsh pr
cshtjen q do t trajtosh. Por nuk mjafton vetm kjo, pasi pr realizimin nj shkrimi me karakter
akademik duhet t shqyrtosh informacion nga shum fusha disiplinore q lidhen m cshtjen n
fjal.M pas shkrimi juaj dhe dijet mbi shtjen n fjal, pasi ti t jesh mbushur dhe t ndjehesh i
gatshm pr realizimin produktit prfundimtar,do t krkohet ta realizosh punimin tnd i cili
duhet t pasqyroj disa karakteristika pr ti dhn atij pamjen e nj shkrimi akademik.
Disa nga karakteristikat e shkrimit akademik lidhen me:
-Autoriteti dhe besueshmria
-Stili dhe qartsia
- Struktura
- Nj qasje analitike
-Atribuimi i referencave
Secila nga karakteristikat e msiprme Ka vlera t mdha n analizn apo vlersimin q mund ti
bhet nj shkrimi me karakter.
Detyre: Merr nj shkrim me karakter akademik dhe vlersoje at n pikpamje t karakteristikave
t msiprme : (Autoriteti dhe besueshmria, Stili dhe qartsia, Struktura, Nj qasje analitike,
Atribuimi i referencave)
Aftsit akademike t nevojshme gjat t shkruarit n stil akademik

Nse ju jeni nj, student, msues, shkenctar apo person businesi, aftsit akademike n shkrim
akademik jan t nevojshme n botn e sotme globale. Ese, raporte, prezantime dhe
hulumtimeve jan vetm disa shembuj t dokumenteve t shkruara n stilin akademik. Shkrimi
akademik, kur prdoret si duhet, paraqet nj imazh t lmuar dhe profesional. Aftsit
akademike n shkrimin akademik duhet t prfshijn prbrs t fort, q lidhen me prdorimin
e nj gramatike t shklqyer, dhe nj qasje t qndrueshme stilistike.

far sht stili i shkrimi akademik?


Shkrim akademik i referohet nj stil t veant t shprehjes. Karakteristikat e shkrimit akademik
prfshijn nj ton formal, prdorimin e nj personi t tret dhe jo person perspektiv, ai ka fokus
t qart n kt shtje ose tem m tepr se autori dhe jep kshilla dhe zgjedhje t sakta n
lidhje me fjalt dhe idet. Shkruesit e shkrimit akademik prdorin stilin formal akademik duke
shmangur zhargone dhe shkurtime.
Shkrim akademik sht shkrim formal. Shum shkrues t rinj n shkrim akademik kan vshtirsi
dhe shpesh ngatrrojn ose bashkojn shkrimin joformal me shkrimin formal. Ata mbshteten n
shkrim joformal, pasi ai sht m i leht dhe m i njohur pr ta. Karakteristikat e shkrimit
informale prfshijn prdorimin zhargoneve, shkrimin n vetn e par ose bjn deklarata t tilla
si "un" duke br deklarata t drejtprdrejta personale, dhe zgjedhje t pasakta fjalsh. Ju
ndoshta nuk do t vishni pantallona t shkurtra pr nj martes, ka nj koh dhe nj vend pr t\u
veshur n kt mnyr. Shkrimet informale kan imagjinat jan mesazheve plot shkurtesave t
tilla si "ku-ku ktu?" pr t prcjell pyetje dhe prgjigje t shpejta.
Shkrimet joformale prfshijn ditare, bloge, shkrim personale, letra ose e-maile pr miqt etj.
Megjithat, shkrimtart q punojn n gazeta pr shkolla, kolegje bjn edhe ese, aplikime, letra
shkencore, dokumente hulumtimi, prezantime konferenca, dhe propozimet e biznesit n
prgjithsi ata prdorin nj stil m formal t ngjashme me nj kostum apo veshje t krkuar dhe
t zgjedhur pr t marr pjes n nj martes. Le t japim nj shembull pr diferencat e nj
shkrimi informal me nj formal.
- Shkrim informal: Un mendoj se ai sht nj humbs i madh.
-Shkrim formal: Zgjedhje t tmerrshme Makbeth e shkaktojn at pr t humbur do gj
q e mban t dashur: Fmijt, gruaja, miq, kurora dhe mbretria.
N kt shembull, deklarata e par sht informale. Shkrimtari flet n vetn e par, duke prdorur
fjaln "Un", dhe thekson nj opinion. Autori prdor termin zhargon "humbs", e cila sht e
paprshtatshme n nj kontekst formal. Ai gjithashtu prdor tkurrje "Ai sht". Nse kjo ishte n
mes t nj paragrafi, ajo mund t jet m e leht pr t kuptuar at t cilit autori i referohet.
Marr si nj deklarat e thjesht, megjithat, sht e pamundur t di nse shkrimtari mendon
mikun e tij m t mir, qenin e tij, apo nj yll roku nse ai sht nj humbs!
Shembulli i dyt prdor nj stil akademik, formal tipik q profesort mund t presim n nivel
kolegji. Shkruhet n veten e tret, fjalia nuk prmban referenca t shkrimtarit dhe fokusohet n
kt shtje. Prcjell pikpamjen e autorit n mnyr t qart pa prdorur zhargon.

Aftsit akademike si shkrues i shkrimit akademik

Shkrimtar/studentes /shkenctart q krkojn t prmirsojn aftsit e tyre akademike me


shkrim duhet t prqendrojn prpjekjet e tyre n tri fusha kryesore:
1. Shkrim i fort: Mendimi i paraprin shkrimit. Shkrimtart e mir e kalojn kohn duke distiluar
informacion nga burimet e tyre dhe rishikimin pikpamjeve dhe ideve para se t krijojn
produktin e tyre me shkrim. Shkrimi q prshkruan me detaje t hollsishme ndihmon shum
autor t organizojn mendimet e tyre. Shkrimi i fort akademik fillon me planifikimin e
shtjeve m t forta dhe m t nxehta t punimit.
2. Gramatik e shklqyer: Mso pikat e mdha dhe t vogla t gramatiks. Kaloni koh duke
praktikuar shkrimin dhe krko reagime t detajuara nga msuesit, profesort apo redaktort.
Udhheqsit apo msuesit duhet ti japin rndsi dhe vmendje t vecant elementeve t stilit, t
japin kshilla n pikat m shqetsuese t gramatiks. Prdorimi i duhur shenjave t piksimit,
strukturs s fjalive, rendit t fjalve, shtjeve drejtshkrimore citimeve, referencave.
3. Qasje n prputhje stilistike: Nse shkolla juaj ose pundhnsi krkon prdorimin e nj stili
t caktuar, zgjidhni nj stil dhe ndiqni gjithnj at, duke e perfeksionuar dita -dits. N secilin
model t shkruari respektojm udhzime se si t shkruajn numrat, referenca, citate, dhe shum
elemente t tjera t shkrimit akademik. T gjitha kto kshilla jan n dispozicion tuaj n libra t
posam q gjenden me lehtsi n internet, librari (fjalori drejtshkrimor elektronik, doracak mbi
prdorimin e shenjave t piksimit, drejtshkrimi i gjuhs shqipe etj.
Ka shum m tepr pr t thn n lidhje me aftsit e shkrimit akademik. Disa universitete
postojn informacione rreth aftsive t shkrimit akademik, ese, dhe dokumente hulumtimi. N
faqet e tyre t internetit pr t ndihmuar studentt jepen kshilla q mund t aplikohen n vendin
e puns ose pr nxnsit m t vegjl npr shkolla dhe mjedise familjare kur ju duhet t bjn
pun me shkrim me karakter formal.
Msuesit rishikojn kushtet kye n shkrimin akademik me nxnsit e tyre.N to mund t gjeni
ese akademike q paraqesin disa sfida unike pr studentt gjat msimit dhe prdorimit n nivel
akademik t gjuhs. Udhzimet dhe idet pr msimdhnien dhe msimnxnien e shkrimit
akademik jan t prfshira n shum botime t shkruara enkas pr cshtje t t msuarit t
shkrimit akademik n nivel parauniversitar, universitar edhe m lart.
do model i shkrimit akademik ka nj struktur t paraqitjes s vet, e cila sht nj kriter primar
pr t vlersuar nj shkrim, nse ai sht shkrim me karakter akademik ose jo. Struktura e
shkrimit akademik prbhet nga tri pjes: hyrja, trupi (zhvillimin e prgjithshm), prfundimet

Hyrja

N hyrje ju duhet t rrmbeni vmendjen e lexuesit dhe t identifikoni tezn e shkrimit tuaj. Ju
mund ta bni kt duke filluar me disa pyetje ose nj citim pr nj cshtje q lidhen me tezn tuaj
dhe q njihet. Ju gjithashtu mund t filloni me disa informacione interesante apo prkufizimin e
nj termi t rndsishme n lidhje me tezn q keni przgjedhur.

Trupi

sht pjesa kryesore e puns e prbr nga paragraf q prcjellin argumente dhe jan t lidhura
me njri- tjetrin si nga ana gjuhsore dhe kuptimore ashtu edhe nga ana e vijueshmris. do
paragraf pasardhs duhet t jet rrjedhoj e argumentit t paragrafit paraardhs. Paragraft duhet
t jen t shkruar n mnyr t qart dhe t rregullt, n nj mnyr logjike, si kronologjikisht
ashtu edhe pr nga radha e rndsis q kan n punim. do lidhjet fillestare fjali e paragrafit t
msiprm duhet t ken lidhje me njra-tjetrn, me qllim q t krijojn tekstet e lidhura. T
gjith paragraft n trsin e tyre krijojn trupin e punimit dhe prcjellin argumente pro dhe
kundra tezs s parashkruar n krye t punimit, n hyrje t tij.Trupi i nj punimi apo modeli t
shkrimit akademik shoqrohet dhe me shtje t cilat paraqiten prmes titujve dhe nntitujve
prbrs duke nisur q nga punimet e mdha n pjes kapituj, krer, etj.referencat dhe citimet
jan prbrs s trupit t nj punimi me karakter shkencor.

Konkluzionet

N prfundimt punimit, juve ju duhet t ritheksoni tezn dhe ta prmblIdhni at n t gjitha


pikat kryesore. Prfundimi prbhet nga disa paragraf t cilt tregojn konkluzionin
prfundimtar pr lexuesit.
Paragraft n konkluzionet e puns duhet t fillojn me nj fjali q lidhet me temn dhe t gjitha
qndrimet, sepse duhet t jen koherente. Ky moment sht themeltar pasi duhet t prsritur
fjalt e rndsishme dhe argumentet q na sjellin n prfundime t caktuara, duke prdorur
sinonime dhe zvendsimet e tyre pr temn kryesore, dhe duke prdorur fjal q e lejojn kt
tranzicion mes fjalive, t tilla si , si: megjithat, pr shembull, ose pr kt arsye.
STRUKTURA E SHKRIMIT AKADEMIK

Trupi i punimit duhet t ket paragraf q jan koherente ashtu si fjalit. Fjalia tem e do
paragrafi duhet t lidh paragraf me at paraardhs apo deklaratn e tezs. Ju duhet t lidhni
paragraft duke prsritur fjalt kye, duke iu referuar ideve nga paragrafit t mparshm, dhe
duke prdorur fjal dhe fjali kalimtare.
Nse jeni duke shkruar nj shkrim me karakter hulumtimi, nj tez, ose nj letr pr nj
konferenc, kto kshilla duhet t ndihmojn q punimi juaj t jet autoritativ dhe koherent. Teza
juaj do t provohet prmes shpjegime t qarta dhe bindse. Lexuesit e shkrimit tuaj do t ndjekin
arsyetimin tuaj dhe t kuptojn prfundimin tuaj.

Prbrsit e shkrimit

Procesi i t shkruarit prbhet nga dy pjes:


1.Prmbajtja
2.Pamja dhe renditja

Prmbajtja e shkrimit prfshin koncepte t njjta ose t ndryshme midis shkruesve. Prmbajtja
mund t jet e njjt pr shum shkrues mund t realizohet n t njejtn koh apo n koh t
ndryshme, mund t ket t njetat burime informacioni, mund t diktohet nga t njjtat kushte
ekonomike-shoqrore dhe politike.

Pamja sht forma e shkrimit,ajo q ndryshon nga njri shkrues tek tjetri, pothuajse trsisht
edhe kur prmbajtja mund t jet e njjt.
Pamja e shkrimit lidhet me shum elemente formale q e formsojn dhe e bjn konkret at,e
bjn t vzhgueshm, t qortueshm t lexueshm.
Lidhja midis prmbajtes s shkrimit dhe forms s tij sht nj lidhje shum e ngusht.
Ato asnjher nuk mund t shihen ndaras.Ato kan ndikim t dukshm tek njri-tjetri.
Pjest prbrse t procesit t t shkruarit lidhen me;
Idet
Prqndrimin
Mbshtetjen
Draftin/variantin e par(ideimi ose skicimi)
Rishikimin
Draftin final/variantin final(ideimi prfundimtar)

Idet kan t bjn me grumbullimin gjetjen dhe krijimin detajeve dhe me t menduarit ton rreth
tems q do t zhvillojm.

Prqndrimi ka t bjn me momentin e par kur fillojm t hedhim idet e para t tems.

Mbshtetja sht momenti kur ne fillojm t krkojm dhe gjejm informacion dhe shembuj pr
ilustrim.

Drafti/varianti i par ka t bj prgatitjen me shkrim t variantit t par t shkrimit, kur ne e


prgatisim shkrimin ton pr ta konsultuar me shok, me qllim q t marrim ide paraprake,
lidhur me punn q kemi br deri n at ast.Me draft apo variant t par ne do t kuptojm edhe
dika tjetr; q punimit ton ne i kemi dhn nj form.

Rishikimi ka t bj me astin kur ne reflektojm dhe bjm ndreqje t mundshme, t cilat na


duken t prshtatshme pr ti br. Sugjerimet e t tjerve por edhe ndrrimi i ideve na lejojn q
ne t bjm ndryshime t mundshme.

Drafti final, varianti prfundimtar ka t bj me t shkruarit n formn m t plqyeshme pr


t tjert dhe pr vet autorin.

Krkesa ndaj t shkruarit

a-Gjat procesit t t shkruarit struktura sht e rndsishme prsa i prket pjess formale t t
shkruarit. Duke qen se nj ese apo lloj tjetr t shkruarit; raport, prbledhje, ese, studim, tez
etj., mund t prmbaj nj sasi t konsiderueshme materiali t detajuar,q ka nevoj t jet i
strukturuar me kujdes pr t shmangur prsritjet dhe pr t qen i qart sht shum e
rndsishme q do model t shkruari t ket nj struktur organike t shkrimit t dallueshme nga
njra-tjetra.
b-Materiali duhet t parashtrohet llogjikisht. shtje t prafrta duhet t grumbullohen s
bashku nn tituj dhe nntituj t prshtatshm.
c-Gjat t shkruarit sht e rndsishme t respektohen paragraft dhe shum elemet t tjer
q kan t bjn me ann pamore t shkrimit.Mendimi n paragraf duhe t rrjedh n mnyr
logjike dhe ato t jen rezultat i njri - tjetrit.
d-Gjuha ka rndsin e vet. Gjatsia e fjalive duhet t jet e till q t mos krijohen zinxhir
pafund dhe t pakuptueshm fjalish.
Pr realizimin me sukses t procesit t t shkruarit vet shkruesit e tij kan vendosur krkesa
t cilat ndikojn n prmirsimin e tij t vazhdueshm, si n planin e tij prmbajtsor, ashtu edhe
n ata t formsimit t tij.
e-Respektimi i shenjave t piksimit sht nj krkes e rndsishme,pasi duke i respektuar
drejt ato edhe shkrimi fiton qartsin dhe kuptimin e duhur.

Krkesa t tjera lidhur me t shkruarit

1. Njohurit dhe konceptet jan t rndsishme pr shkruesin.


2. Formimi i ideve sht shum i rndsishm pr t qartsuar shkrimin, kshtu q t
pasqyrosh sakt idet duhen shembuj pr ti konkretizuar ato.
3. Shembujt zbulojn dhe hulumtojn idet, mendimet, prvojn, krkimin.
4. T shkruarit sht proces krijimi dhe komunikimi. Si i till ai shrben pr t realizuar
praktikisht shkmbimin e ideve n komunikimin e dijeve, e ideve t nevojshme t
rndsishme dhe t suksesshme.
5. Dija fitohet kur ne zhvillojm dhe pasurojm idet tona, prmes t shkruarit mir dhe
sakt i cili fitohet n ushtrimin e tij t vazhdueshm.
6. Procesi i t shkruarit duhet parafytyruar n formn e nj spirali q prbhet nga
komponent q jan shum mir t lidhur me njri tjetrin,q pasurohen dhe zgjerohen
vazhdimisht dhe q krijojn nj lidhje t vazhdueshme dhe t konsoliduar, kur ai
respekton krkesat e vazhdueshme q lidhen me t.
7. Prezantimi, paraqitja e qart dhe sistemimi i materialit n kompjuter.
8. Sigurimi nse e keni kuptuar qart temn dhe strukturn e saj.
9. Mbaj gjithmon para sysh qllimin pse po e shkruan kt shkrim dhe far do t
realizosh prmes tij.
10. Shtrirja bj kujdes q gjat puns pr shkrimin tnd t zen vend kto pika kryesore:
Hapja/ hyrja
11. Pjesa kryesore/ procesi /trupi i shkrimit
12. Paragrafi sht nj pjes teksti pjes apo tem e veant. Paragrafi sht njsi teksti q
zhvillohet nga nj ide me detaje t specifikuara.
13. Pyetjet/bj pyetje pr t zbuluar idet
14. Konkluzionet /prfundimet
15. Piksimi
16. Bibliografia/ Referencat/citatet
17. Fjalori
Audienca (ka t bj me shkuruesit, lexuesit, dgjuesit e shkrimitt cilt jan n t njetin
mjedis)sht nj shtje tjetr q nuk duhet t nnvleftsohet. Shkruesi duhet ta ket t qart se
kujt ja drejton shkrimin e tij.Sa ka karakter personal t shkruarit, aq ka edhe karakter pubik Asnj
shkrues nuk shkruan vetm pr vete. Edhe n shkrimet me natyrn m personale sijan letart apo
ditaret , edhe ato kan lexuesit dhe publikun e tyre, edhe pse ndonjher shum t ngrusht.

Lloji i informacionit q duhet t krkohet, przgjidhet dhe sistemohet prbjn nj


krkes q duhet respektuar gjat procesit t t shkruarit.Shkruesi nuk mund t shkruaj duke u
mbshtetur vetn n njohurit e veta empirike mbi botn. Nj shkrues i nivelit t lart shkollor,
nuk mund t pranoj q t shkruarit e tij sht rezultat vetm i krijimit t mendimit vetiak.Pr t
qen nj shkrues n nivel akademik, shkrimi juaj duhet t mbshtetet n sa m shum
informacione t mundshme, n sa m shum materiale autentike t krahasueshme dhe t
interpretueshme nga ana juaj.
Pa argumente dhe pa prdorur materiale t tjera t krahasueshme dhe bindse, shkrimi do
t jet mjaft anemik dhe skeletik.Duhen krkuar sa m shum burime informacioni.

Burimet e informacionit jan shtje t tjera q duhen vlersuar.Burimet e informacionit


duhen krkuar n mnyra t ndryshme. Krkimi n biblioteka,krkimet n internet, krkimet
prmes botimeve t prditshme n median e shkruar.
Burime informacioni duhen konsideruar edhe bisedat me qllime t caktuara me
personalitete,individ t ndryshmm q prfaqsojn nivele t ndryshme t shoqris.
Pyetsort dhe anketat jan nj tjetr mundsi pr ti prdorur si burime pr thithjen e
informacionit t krkuar.

Kanalet televizive dhe shum burime t tjera t medias elektronike sigurojn


informacione t vlefshme lidhur me shtjet pr t cilat ne duam t shkruajm.

Vjetart, udhzuesit dhe guidat e larmishme jan burime t tjera informacioni t cilat
kontribuojn n vjeljen e informacioneve t nevojshme dhe t prdorshme nga shkruesit.
Shkrimi reflektiv Form e prgjigjes apo e reagimit tuaj ndaj njohurive t reja, prvojs,
situatave etj. Evidenca e t dhnave nga t menduarit reflektiv sht m personal se llojet
tjera t shkrimit akademik
Ne t gjith mendojm n mnyr reflektive n jetn e prditshme por jo n thellsit q
krkon shkrimi reflektiv i nivelit universitar.
N kontekst akademik, mendimi reflektiv prfshin: Analizn e ideve, t menduarit n
thellsi dhe n perspektiva t ndryshme, prpjekje pr t`u sqaruar problemi i nj teme t
caktuar t kursit T menduarit me kujdes lidhur me rndsin e tems dhe ndikimit t saj
n zhvillimin tuaj profesional
Shkrim reflektiv sht: Reagimi i juaj ndaj prvojave, opinioneve, ngjarjeve,
informacioneve t reja Reagimi i juaj ndaj mendimeve dhe ndjenjave Nj metod e t
menduarit pr t eksploruar t nxnit tuaj Nj rast i mir pr t hulumtuar dhe fituar vet
njohuri Nj mnyr pr t pasur nj pasqyr m t qart t asaj ka mson dhe pr t`i
dhn kuptim asaj ka mson

Shkrimi reflektiv
Shkrim reflektiv nuk sht: Vetm prcjellje e informatave ose argumenteve Prshkrim i
pastr (edhepse ka elemente prshkruese) Nuk sht mendim apo vendim i prer (pr
dika q sht e drejt apo e gabuar, e mir ose e keqe) Zgjidhje e thjesht e problemit
Prmbledhje e shnimeve gjat kursit Ese e standardeve universitare
Pse studentt vlersohen prmes shkrimit reflektiv Pr t qartsuar lidhjen midis asaj ka
din dhe ka mson, lidhjet mes teoris dhe praktiks, lidhjen mes asaj ka je duke br
dhe pse je duke br Pr t kontrolluar proceset e juaja t t nxnit (inkurajon prvojn
tuaj t t nxnit jo vetm ka mson por edhe si mson) Pr t reflektuar ndaj gabimit dhe
suksesit

You might also like