Kerk in Nood

Russische Kerken: middelpunt van

geloof, hoop en liefde

De weg van barmhartigheid is de weg van de waarheid.

De Kerk heeft twee longen nodig,

een oosterse en een westerse long. (Johannes Paulus II)
Middelpunt van geloof, hoop en liefde
Je zou het bijna vergeten in onze geglobaliseerde wereld, maar het is nog
maar twintig jaar geleden dat het doek viel voor de Sovjet-Unie en het
communisme. In 1991 kwam er, na bijna 75 jaar, godsdienstvrijheid.

De Kerk bekommert zich om de armen
Nieuw tijdperk
In het nieuwe tijdperk moest het
Russische volk veel leed verwerken
en tegelijkertijd wennen aan een nieuw
soort samenleving. Met meer vrijheid
en meer welvaart kwam niet voor
iedereen automatisch een beter leven.
Er is nog steeds veel leed, bijvoorbeeld
als gevolg van alcohol-misbruik.
Slechts een kleine minderheid gaat
regelmatig naar de kerk. De Russische
Kerk ontstaat in 988, als grootvorst
Vladimir I van Kiev het Christelijke
geloof officieel als staatsreligie aan-
neemt. Het schisma van 1054 betekent
voor de Russische Kerk, sterk verbon-
den met Constantinopel, het einde van
de volle gemeenschap met Rome.
Vervolging
Tijdens de communistische periode
(1917-1991) wordt de Kerk vervolgd
en bijna tot nul gereduceerd. Onder
dictator Jozef Stalin vinden miljoenen
bisschoppen, priesters en gelovigen de
dood. Kloosters worden gesloten en
ontelbare kerken worden vernield of
ingericht als verenigingslokaal, bios-
coop of pakhuis. Hele volksstammen
worden gedeporteerd en tewerk-
gesteld. Rond 1990 blijkt dat het
geloof, of althans de behoefte eraan,
nooit is weggeweest. Vanaf dat mo-
ment groeit de Russisch-Orthodoxe
Kerk explosief. Zo telt Moskou in 1990
40 kerkgebouwen, nu 400. Patriarch
Kyrill staat sinds januari 2009 aan het
hoofd van de Russisch-Orthodoxe Kerk.
Katholieke Kerk
De Katholieke Kerk krijgt zijn eerste
eigen parochie in Moskou ten tijde van
Peter de Grote (1672-1725). In 1917
zijn er 900 priesters actief in Rusland.
Tijdens het communistisch regime lijdt
de Katholieke Kerk onder dezelfde uit-
roeiing, verbanning en dwangarbeid als
alle andere religies en tegenstanders.
Na de val van het communisme kan de
hiërarchie worden hersteld en in 2002
worden vier bisdommen opgericht:

Russisch-Orthodoxe Kerk
De Russisch-Orthodoxe Kerk is de
oudste Kerk in het huidige Rusland.
Officieel is ruim de helft van de 140
miljoen inwoners Russisch-Orthodox.
in Moskou, Saratov, Novosibirsk en
Irkoetsk. Momenteel zijn er in Rusland
ongeveer één miljoen Katholieken.
Zo’n 270 voornamelijk buitenlandse
priesters dragen de zorg voor hen. Ook
de bijna 200 mannelijke en ruim 300
vrouwelijke religieuzen komen groten-
deels uit het buitenland.
Verhoudingen
In de jaren rond de omwenteling is
vanuit het Vaticaan toenadering
gezocht tot de Russisch-Orthodoxe
Kerk. Groot obstakel daarbij vormt de
historisch gegroeide territoriale inslag
van de Russisch-Orthodoxe Kerk. Elke
inmenging op ‘hun’ grondgebied wordt
als bedreiging gevoeld. Het is Paus
Johannes Paulus II geweest die met zijn
visionaire geest ver vooruit liep op wat
nu langzaam vorm begint te krijgen:
meer begrip en respect voor elkaar.
“De Westerse en Oosterse traditie in
de Kerk vullen elkaar aan als de twee
‘longen’ van één enkel organisme.”
Tijdens zijn pontificaat blijft hij be-
nadrukken dat de Kerk geroepen is
met beide longen te ademen. Hij roept
Oost en West op te getuigen van het
‘Evangelie van de hoop’! “Europa is
gevangen door nieuwe vormen van
egoïsme. De enige weg naar herstel
van de hoop is die van persoonlijke
en gemeenschappelijke werken van
actieve naastenliefde.”
In deze actiekrant vindt u projecten
Vrienden van zowel de Katholieke als de
Kerk in Nood steunt al jaren zowel Russisch-Orthodoxe Kerk. Wilt u
Katholieke als Russisch-Orthodoxe voor beide Kerken in Rusland bidden?
initiatieven. “We moeten elkaar als En mogen wij u vragen de projecten
vrienden leren kennen om de waarden financieel te steunen? Zo kunnen
van ons geloof te delen. Vanuit het de Kerken het Russische volk dienen
respect en de liefde voor elkaar kunnen en samen getuigen van het ‘Evan-
we samen een toekomst opbouwen, gelie van de hoop’. Het is, aldus
hoe die er ook uit mag zien”, zegt paus Benedictus XVI, de belang-
de huidige apostolisch nuntius mgr. rijke “gemeenschappelijke inzet op
Antonio Mennini over de steun van een de weg naar wederzijds verstaan en
Katholieke organisatie aan de Russisch- samenwerking tussen Orthodoxen en
Orthodoxe Kerk. “De weg van de barm- Katholieken”.
hartigheid is de weg van de waarheid.”

Een misintentie is van levensbelang

De Katholieke Kerk in Rusland heeft bij lange na niet de middelen om op eigen benen te staan.
Door misintenties aan te bieden, kunnen priesters in hun levensonderhoud voorzien. Voor een
bisschop is dit vrijwel de enige manier waarop hij zijn priesters kan ondersteunen.

Zorg
Mgr. Clemens Pickel van het St.-
Clemensbisdom laat weten hoe belang-
rijk de aanwezigheid van de Kerk en haar
priesters is. Want hoewel de gemiddelde
welvaart omhoog is gegaan, “gaat het de
kinderen in de dorpen en kleine steden
eigenlijk slechter dan eerst”. Zo heeft de
priester nieuwe schoenen verzorgd voor
twee meisjes die op hun sokken naar
school kwamen. Hun moeder was wegens
diefstal opgepakt. Twee andere, vrolijke
meisjes zijn uit huis geplaatst omdat de
ouders zelden nuchter zijn. “Bij ons kun-
nen ze hun verdriet kwijt. En we helpen
de ouders zodat de meisjes een kans
krijgen naar huis terug te keren.”

Kerk in Nood steunt de 43 priesters van

het bisdom in hun dagelijkse levensonder-
houd. Elke priester draagt 60 H. Missen
op voor de intenties van de donateurs. U
kunt hen steunen met een misintentie of
een noveen.Gebruik hiervoor de bestel-
bon in deze folder.
‘Wie een zieke opvangt, vangt mij op’
Wanneer een kind in Rusland kanker in een terminale fase of een
andere ongeneeslijke ziekte blijkt te hebben, stuurt de dokter het
kind eenvoudigweg naar huis. Daar moet het gezin het verder maar
uitzoeken. Om aan deze schrijnende situatie een einde te maken,
zette de Russisch-Orthodoxe priester Aleksander Tkachenko in 2003
een kinderhospice op, het eerste in Rusland.

Medische en geestelijke hulp hospice over enkele medische mini-

Nadat Aleksander Tkachenko had ge-
zien hoe in de VS, Canada en Engeland
doodzieke kinderen liefdevol en met
goede medische en psychologische
ondersteuning in de kinderhospices
worden verzorgd, startte hij met een
aantal artsen en psychologen zijn eigen
kinderhospice in Sint-Petersburg. In
deze stad sterven jaarlijks zo’n 400
kinderen aan de gevolgen van kanker.
Het hospice biedt de kinderen niet
alleen een thuis waar zij zich geborgen
voelen, en waar zij de nodige medische
hulp ontvangen, maar de kinderen en
hun familie krijgen ook geestelijke bij-
stand, “zoals alleen de Kerk kan geven”.
Zo wordt een gezin voor en na het over-
lijden van het kind pastoraal begeleid.
busjes beschikt, kan het team bij de
gezinnen op bezoek gaan en ter plaatse
medische en geestelijke zorg verlenen.
De busjes worden ook ingezet om de
kinderen een dagje uit te gunnen.
Kerk in Nood vraagt uw gebed voor dit
bijzondere project. Er is een bedrag van
€ 10.000,- toegezegd als bijdrage in
de aanschaf van een nieuwe minibus.
Aleksander Tkachenko: “Dank u dat u ons
vanaf het eerste uur hebt gesteund. Uw
bijdrage is van onschatbare waarde.”

Hartenwens
Een van de specialisaties van het hos-
pice is het vervullen van de hartenwens
van elk kind. En dat kan van alles zijn:
het ontmoeten van een beroemde
voetballer, een laptop met internetaan-
sluiting, een fotosessie als fotomodel
en noem maar op.

Thuiszorg
Het uitgebreide team van
verpleegsters, diverse artsen,
psychologen en maatschap-
pelijk werkers ontfermt zich
over de 180 doodzieke
kinderen (2 tot 19 jaar)
in het hospice zelf en
daarnaast ook over
gezinnen die hun kind
thuis verzorgen.
Doordat het

De droomwensen van deze vier terminaal zieke

kinderen zijn dit jaar in vervulling gegaan
Rusland heeft nieuwe priesters nodig
Een van de hoogste prioriteiten van de Katholieke Kerk in Rusland is
nieuwe priesters opleiden. In Novosibirsk kunnen kandidaten via een
vooropleiding onderscheiden of hun keuze voor het priesterschap hun
werkelijke roeping is. Na deze voorselectie stromen de studenten door
naar het seminarie in Sint-Petersburg.

gemeenschapsleven leren kennen. Zo de huidige 26 seminaristen komen er

College met Maria in het middelpunt
Vooropleiding
Heel wat jongens hebben sinds de val
van het communisme aangegeven
priester te willen worden. Echter, velen
van hen zijn opgegroeid in een klein,
geïsoleerd dorp in Siberië waar geen
sprake is van een parochieleven. Som-
migen komen uit een atheïstisch gezin
en hebben kort geleden het geloof
ontdekt. Vanaf 1993 kunnen de jongens
op de tweejarige vooropleiding in
Novosibirsk een studie volgen en het
maken zij in de nabijgelegen kathedraal
de vieringen mee en staan zij in nauw
contact met de priesters, de religieuzen
en met de vrijwilligers in de parochies.
Wilt u Kerk in Nood met gebed en een
financiële bijdrage bijstaan? Voor de
lopende kosten van onder meer per-
soneel, huisvesting en studieboeken is
een bedrag van € 25.000,- toegezegd.
Eén katholiek grootseminarie
In Sint-Petersburg kunnen de jongens
verder studeren aan het enige katho-
lieke grootseminarie in het land. Van
15 uit de diverse bisdommen en 11 be-
horen tot een religieuze orde. Vanwege
de enorm slechte staat van het in 1995
teruggegeven gebouw, wordt er in het
seminarie voortdurend gehamerd en
getimmerd. Voorop staat echter de
vorming van de priesterkandidaten.
Om in hun dagelijkse behoeften te voor-
zien, zoals levensmiddelen en medische
verzorging, maar ook de salarissen van
de docenten, heeft Kerk in Nood dit jaar
€ 80.000,- toegezegd. Uw steun aan dit
project met zowel gebed als een finan-
ciële bijdrage wordt zeer op prijs gesteld.

Een centrum van hoog niveau

De stad Kazan, die zo’n 750 km ten oosten van Moskou ligt, neemt
een bijzondere plaats in binnen zowel de Russisch-Orthodoxe als de
Katholieke Kerk. Juist hier, waar de Islam zeer sterk vertegenwoordigd
is, staat een van de beste Orthodoxe seminaries en werd in 2008 de
eerste met behulp van de staat gefinancierde Katholieke Kerk gebouwd.

Seminarie
Kazan vormt met zijn 60 procent
Moslims een belangrijk centrum van
de Islam in Rusland. De verhoudingen
tussen Moslims en Christenen zijn
gespannen. Maar het is juist in dit
Studenten vervullen ook huishoudelijke taken
Kazan waar een Orthodox seminarie
opnieuw uitgroeit tot een van de be-
langrijkste kerkelijk wetenschappelijke
centra van de Russisch-Orthodoxe
Kerk. Vóór de oktoberrevolutie in 1917
stond de opleiding ook als zeer goed
bekend. Pas na de val van het com-
munisme kon de school weer worden
geopend. De bibliotheek, die de laatste
jaren mede met hulp van Kerk in Nood
is gebouwd, heeft de naam een van
de beste seminariebibliotheken van
Rusland te zijn.

Momenteel bereiden 77 jongens zich

voor op het priesterschap. Kerk in Nood
steunt de opleiding met € 30.000,-.
Zusters verlenen onontbeerlijke hulp
Even pauze tijdens de catecheseles
Grote armoede
In een bisdom als dat van de Moeder
Gods, met Moskou als residentie, staan
99 religieuzen de 120 priesters bij die
de zorg hebben over zo’n 200.000
gelovigen. De zusters worden dagelijks
geconfronteerd met zowel materiële
als geestelijke armoede. In Smolensk
bijvoorbeeld bekommeren twee jonge
Onmetelijk groot bisdom
In het grootste bisdom van de wereld, het St.-Jozefbisdom met zetel
in Irkutsk (Oost-Siberië), trachten 53 priesters zo goed en kwaad als
het gaat 52.000 katholieken te bedienen. Zij moeten daarvoor wel
10 miljoen vierkante kilometer (!) doorkruisen.
Onderweg
Het bisdom telt nagenoeg net zoveel
inwoners als Nederland, maar is 240
maal zo groot. De katholieken wonen
verspreid over het gehele gebied. Een
katholiek gezin kan honderden of zelfs
duizenden kilometers van het volgende
katholieke gezin vandaan wonen. Het is
onmogelijk op al die plekken een kerkje
Het tekort aan priesters vormt een van de grootste uitdagingen voor
de Katholieke Kerk in Rusland. De aanwezigheid en hulp van religieuzen
van diverse orden en congregaties is dan ook onontbeerlijk.
Poolse zusters zich over de armsten der
armen. Dat zijn vaak zieke, oude men-
sen. Maar ook kinderen en jongeren uit
gebroken of ontwrichte gezinnen.
Medeleven
Enkele dagen in de week kunnen de
kinderen de hele dag terecht in het
parochiehuis, waar de zusters met hen
spelen, bidden en zingen. Ze krijgen er
een warme maaltijd aangeboden. Door
het contact met de zusters ervaren zij
liefde, warmte en medeleven. Iets wat
hen in het gezin ontbreekt, omdat vaak
beide ouders alcoholverslaafd zijn.
neer te zetten. De beschikbare priesters
trekken dus naar de gelovigen toe. Dat
is op meerdere manieren van wezenlijk
belang. Allereerst kunnen de gelovigen
alleen zo vanuit de sacramenten leven.
Maar het is ook belangrijk dat er een
geestelijk klimaat behouden blijft waar
roepingen kunnen ontstaan en zich
verder kunnen ontplooien.
Dagopvang
Ook in Moskou staat een aantal zusters
de priesters bij. Zij verzorgen een cate-
cheseclub voor jonge kinderen of de
doopvoorbereiding van volwassenen.
De Kleine Katechismus van Kerk in
Nood vormt daarbij een goede gids.
Ook leiden ze een dagopvangcentrum
voor kinderen uit arme gezinnen.
De zusters hebben geen vast inkomen.
Om toch in hun levensonderhoud te
kunnen voorzien, steunt Kerk in Nood
hen dit jaar met € 39.600,-. Helpt u ons
met gebed en een financiële bijdrage?
Van heinde en ver komen gelovigen naar dit
kleine kerkje
Brandstof
Omdat de priesters en religieuzen
gigantische afstanden moeten afleg-
gen, worden er hoge brandstofkosten
gemaakt. Die kan de Kerk in het bisdom
van Irkutsk niet zelf opbrengen.
Kerk in Nood heeft een bedrag van
€ 25.000,- toegezegd voor de vervoers-
kosten. U helpt toch ook om de motor
draaiende te houden?
Theologisch instituut verbroedert
Binnen de intellectuele en wetenschappelijke kringen van de
verchillende denominaties groeit de interesse voor theologische
vorming. Om in die behoefte te voorzien startte het Sint-
Andreas Bijbels Theologisch Instituut in 2002 met intensieve
interconfessionele zomercursussen. En, met groot succes.

leiden. De cursussen nemen duidelijk Begrip en vertrouwen

Verdieping en studie tijdens de zomercursus
Meer aanmeldingen
Aan de interconfessionele zomercursus
op het Orthodoxe Sint-Andreas Insti-
tuut nemen Orthodoxen, Katholieken
en Protestanten deel. Zij ontvangen
onderwijs in onder meer theologie en
filosofie, Bijbelstudie, liturgie, kerk-
geschiedenis en Christelijke cultuur.
Experts uit Moskou en Sint-Petersburg
zijn aangetrokken om de cursussen te
toe in populariteit. Ieder jaar zijn er dan
ook meer aanmeldingen dan plaatsen.
Onderling contact
Deelnemers geven aan dat het contact
met vertegenwoordigers van andere
Christelijke denominaties minstens
zo waardevol is als de kennis die zij
bij de colleges vergaren. Tijdens de
collegevrije uren voeren zij onderlinge
gesprekken over theologische, sociale
en andere onderwerpen. “Alles was
uitstekend georganiseerd – de colleges,
het onderdak en de excursies. Twee
weken waren eigenlijk te kort voor
het onderling contact”, zegt Maxim
Shishkov, in het dagelijks leven docent
aan een van de Orthodoxe seminaries.
Het Vaticaan stimuleert de steun aan
dit project. Kardinaal Walter Kasper,
President van de Pauselijke Raad ter
bevordering van de Eenheid onder de
Christenen, ziet in deze gezamenlijke
zomercursussen “werkelijk het zaad van
de hoop, dat bijdraagt aan een groei-
end vertrouwen en begrip tussen de
Katholieke en Orthodoxe Kerk en dat
perspectief biedt aan de eenheid onder
de Christenen”.
Ook Kerk in Nood erkent de belangrijke
bijdrage die het instituut levert aan het
onderling begrip tussen Orthodoxen
en Katholieken. Voor deze zomercursus
vragen wij uw gebed en financiële steun.
Er is € 8.000,- toegezegd.

Kerk in Nood / Oostpriesterhulp • Peperstaat 11-13 • Postbus 1645 • 5200 BR ’s-Hertogenbosch • T (073) 613 08 20 • F (073) 614 10 95
I www.kerkinnood.nl • E info@kerkinnood.nl • Bank 22.71.75.484 • IBAN NL64 FVLB 0227 1754 84 • BIC FVLB NL22
Elke gift die wij ontvangen zal aan de beschreven of gelijksoortige projecten besteed worden om de pastorale activiteiten van Kerk in Nood mogelijk te maken.
 Boeken van Kerk in Nood
Engels
Father Arseny,
1893-1973,
Priest, Prisonor,
Spiritual Father
Father Arseny was vóór
zijn priesterwijding
een gewaardeerde
kunsthistoricus en
had diverse publicaties op zijn naam
staan. Ten tijde van Stalins brute
geloofsvervolging verdwijnt Father
Arseny naar de Goelag in Siberië met
de bedoeling om daar te sterven. Hij
verblijft 20 jaar van zijn leven tussen
misdadigers en intellectuelen die in
ongenade van het communisme zijn
gevallen. Dit boek is samengesteld
aan de hand van tientallen getuigen
die Father Arseny persoonlijk hebben
gekend en soms samen met hem in de
Goelag opgesloten zaten. Het eerste
deel van het boek gaat over de Goelag:
verhalen over het dagelijkse leven, de
zware arbeid, de straffen en ook de
wonderen die Father Arseny omring-
den. Het tweede deel van het boek
vertelt over het leven van Father
Arseny na zijn plotselinge vrijlating.
Over de tientallen mensen die hem
dagelijks bezoeken in een afgelegen
dorp. Over gewone mensen die door
het gebed en de geestelijke begeleiding
van Father Arseny de dagelijkse zorgen
overwinnen. Een fascinerend boek.
281 pagina’s, € 16,85 - artikelcode 747
Engels
Father Arseny,
a cloud of witnesses
Het vervolg op ‘Father
Arseny, 1893-1973’,
met nóg meer ver-
halen en getuigenis-
sen van de geestelijke
kinderen van Father
Arseny. Velen kunnen dit boek niet lezen
zonder hun ogen droog te houden. Ver-
halen over liefde en gebed. Over het
dragen van elkaars lasten op de meest
vergaande manier. Over eindeloos gebed
tot God en alle heiligen om zulke liefde
mogelijk te maken. Verhalen over het
wonder van levens die veranderen
door Father Arseny’s buitengewone
spirituele inzicht.
244 pagina’s, € 16,85 - artikelcode 748
Dissident voor
het leven
Dit boek is het aan-
grijpende verhaal
van de voormalige
Russische dissident
Aleksandr Ogorodnikov.
Geboren in 1950
groeit hij op met het
communisme en krijgt hij zelfs een
leidende rol in de jeugdbeweging. Maar
hij bekeert zich tot de Orthodoxe Kerk
en richt in de toenmalige Sovjet-Unie
een ondergronds Christelijk Seminarie
op, een soort bezinningscentrum.
Vanwege zijn religieuze overtuiging
en activiteiten wordt hij vanaf 1978
opgesloten in de concentratiekampen
van de Goelag.
Na 10 jaar komt hij vrij, mede dankzij
de inzet van Westerse politici. Maar
tot op de dag van vandaag wordt hem
het leven moeilijk gemaakt. De KGB
vernielde twee keer een huwelijk, zijn
broer en secretaris werden vermoord en
zelf overleefde hij ternauwernood een
moordaanslag.
320 pagina’s, € 19,95 - artikelcode 749


Naam: m/v
Bestelbon Adres:

Postcode:

Stuur deze bon in een gefrankeerde envelop naar: Woonplaats:

Kerk in Nood, Postbus 1645, 5200 BR ‘s-Hertogenbosch
Telefoon:
Ik bestel:
Bank- of gironummer:
Aantal Art.code Artikel Totaalprijs
E-mail:
Boeken
747 Father Arseny, 1893-1973, Priest, Prisonor,
Spiritual Father (€ 16,85) Handtekening:
748 Father Arseny, a cloud of witnesses (€ 16,85)
749 Dissident voor het leven (€ 19,95) 000Echo

Misintentie/noveen Voorwaarden
020 Misintentie (€ 9,00) Door dit bestelformulier in te vullen, machtigt u Kerk in Nood het totaalbedrag
021 Noveen (€ 70,00) van uw bestelling, vermeerderd met een bijdrage voor de verzendkosten, van uw
rekening te incasseren. Prijzen zijn inclusief BTW en exclusief een bijdrage in de
Extra gift van: verzendkosten. Prijzen zijn onder voorbehoud van prijswijzigingen. Producten
zijn leverbaar zolang de voorraad strekt. Afbeeldingen kunnen afwijken van de
Totaal: geleverde artikelen. Voor het privacy-statement, zie: www.kerkinnood.nl/privacy.
Door uw e-mailadres te vermelden verklaart u zich akkoord met de ontvangst van
informatie van Kerk in Nood via e-mail.
Het totaalbedrag wordt vermeerderd met een bijdrage voor de verzendkosten
(€ 1,50 voor brievenbuspost, € 6,75 voor pakketpost).
Betaling uitsluitend via éénmalige incasso.

U kunt andere artikelen ook bestellen via de webwinkel op www.kerkinnood.nl