Έγγραφο του ΔΝΤ αποκαλύπτει το ελληνικό

«πείραμα» λιτότητας

Ενώ Ευρωζώνη και ΔΝΤ ζητούν περισσότερη λιτότητα και

εστιάζουν στη «συνέχιση των μεταρρυθμίσεων», μία
εμπιστευτική επιστολή του πρώην επικεφαλής ανάλυσης του
Ταμείου, Ολιβιέ Μπλανσάρντ, στον Πολ Τόμσεν το 2010,
ρίχνει περισσότερο φως στην αποτυχία του πρώτου μνημονίου
και στις ευθύνες των δανειστών. Τέτοιο επίπεδο λιτότητας δεν
έχει εφαρμοστεί πουθενά στον κόσμο, παραδέχεται, μεταξύ
άλλων, ο Μπλανσάρντ

του Θάνου Καμήλαλη

Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2017

Επτά χρόνια μετά το ξεκίνημα της ελληνικής κρίσης και με την

κυβέρνηση να αντιμετωπίζει νέα, σκληρά μέτρα που δεν
περιλαμβάνονται στο τρίτο μνημόνιο, μερικά από τα πιο
συνηθισμένα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται για να
δικαιολογήσουν τις μνημονιακές αποτυχίες προσπαθούν να
ρίξουν το φταίξιμο στην Ελλάδα. «Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν
προχωρούν γρήγορα στις μεταρρυθμίσεις», λένε συχνά πολιτικοί
και ευρωπαίοι αξιωματούχοι. «Οι υπόλοιπες χώρες έχουν βγει
από τα μνημόνια, μόνο η Ελλάδα απέτυχε» είναι μία άλλη,
δημοφιλής στο εσωτερικό και εξωτερικό, άποψη.

Η Ελλάδα ως οικονομικό πειραματόζωο

Αυτό που αποκρύπτεται πολύ συχνά όμως είναι ότι στην Ελλάδα
εφαρμόστηκε ένα πρωτοφανές στα χρονικά πρόγραμμα
λιτότητας, το οποίο ήταν καταδικασμένο εξαρχής να αποτύχει.
Τα υψηλόβαθμα στελέχη τους Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου
μάλιστα, γνώριζαν πριν εγκρίνουν το πρώτο «πακέτο διάσωσης»
αυτούς τους κινδύνους. Στις 4 Μαϊου του 2010, μία μέρα πριν το
ΔΝΤ συνεδριάσει και εγκρίνει τελικά το πρώτο μνημόνιο, ο τότε
επικεφαλής ανάλυσης του Ταμείου, Ολιβιέ Μπλανσάρντ έστειλε
εμπιστευτική επιστολή στον τότε επικεφαλής του ελληνικού
προγράμματος, Πολ Τόμσεν, στην οποία αναφερόταν στο
σοβαρό ενδεχόμενο αποτυχίας του προγράμματος «ακόμα κι αν
εφαρμοστούν πλήρως οι μεταρρυθμίσεις»

Το εμπιστευτικό έγγραφο διέρρευσε χθες, μετά από μία

παρουσίαση κατά τη διάρκεια διεθνούς οικονομικής ημερίδας
του καναδικού think tank Centre for International Governance
Innovation στα τέλη Ιανουαρίου.Το ThePressProject εξασφάλισε
τα σημαντικά αποσπάσματα της επιστολής Μπλανσάρντ, που
αναφέρουν τα εξής:
Η έκθεση θα πρέπει να αναγνωρίζει εξαρχής ότι το επίπεδο της
προσαρμογής είναι ασυνήθιστο και περιέχει σημαντικά ρίσκα. Η
διεθνής εμπειρία αποδεικνύει ότι πως μια αθροιστική
δημοσιονομική προσαρμογή 16% σε μια τέτοια μικρή περίοδο
και με τόσο εμπροσθοβαρή προσαρμογή δεν έχει ποτέ
επιτευχτεί. H απουσία άλλων πολιτικών μοχλών (επιτόκια,
ισοτιμία συναλλάγματος) και οι καθόλου ευνοϊκές εξωτερικές
περιστάσεις (εξωτερική ζήτηση) περιπλέκουν περισσότερο την
εικόνα.
Το πρόγραμμα θα μπορούσε να βγει γρήγορα εκτός τροχιάς
(ακόμα και με πλήρη συμμόρφωση με τις μεταρρυθμίσεις). Λόγω
της απουσίας δυνατής ανάκαμψης των εξαγωγών, δεν υπάρχει
τίποτα που θα μπορούσε να υποστηρίξει την ανάκαμψη ενάντια
στην αρνητική συνεισφορά του δημοσίου τομέα (περίπου 8% και
4% το 2010 και το 2011 αντίστοιχα). Τότε, η ανάκαμψη θα είναι
αρνητική, με βαθύτερη και μακροβιότερη ύφεση απ ό,τι
προβλέπεται, ακολουθούμενη από μία περίοδο αναιμικής
ανάπτυξης. Αυτό θα σήμαινε δημοσιονομικές αποτυχίες και
περισσότερο σημαντικό βάρος στον οικονομικό τομέα (νέες
δημοσιονομικές αποτυχίες)
Είμαστε ανήσυχοι για πιθανές διολισθήσεις και εσωτερικές
ασυνέπειες του προγράμματος που μπορούν να το θέσουν εκτός
τροχιάς ακόμα και με τέλεια εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Έχουμε πολύ καλή γνώση των περιορισμών που υπήρχαν στον
σχεδιασμό του προγράμματος. Γι αυτόν τον λόγο πιστεύουμε ότι
είναι βασικό να φτάσουμε σε ξεκάθαρη και εμπιστευτική
συμφωνία με τις αρχές και την Ε.Ε για το πώς θα προχωρήσουμε
σε περίπτωση που αυτά τα ενδεχόμενα γίνουν πραγματικότητα
(αυτό μπορεί πιθανώς να συνεπάγεται μία συνοδευτική
επιστολή).
Είναι λίγο – πολύ γνωστό πλέον ότι το ΔΝΤ έχει πέσει έξω
σχεδόν σε όλες τις προβλέψεις του σχετικά με την Ελλάδα.
Ωστόσο φαίνεται ότι στο εσωτερικό του Ταμείου οι αντιρρήσεις
για το πρώτο μνημόνιο ήταν πολύ έντονες, μολονότι κάτι τέτοιο
δεν φαινόταν στα επίσημα έγγραφα. Ο Μπλανσάρντ εδώ,
κατεξοχήν αρμόδιος λόγω της θέσης του, είναι
ξεκάθαρος. Επισημαίνει τη σοβαρή πιθανότητα να
«εκτροχιαστεί το πρόγραμμα, ακόμα και με πλήρη εφαρμογή
των μεταρρυθμίσεων». Τονίζει ότι τέτοια δημοσιονομική
προσαρμογή (τέτοια επίπεδα λιτότητας) «δεν έχουν εφαρμοστεί
πουθενά στον κόσμο», παραδεχόμενος δηλαδή ότι με την είσοδο
της στα μνημόνια, η Ελλάδα έγινε οικονομικό «πειραματόζωο».
Προβλέπει τη βαθιά και παρατεταμένη ύφεση που
ακολούθησε, ακόμα και την αναιμική ανάπτυξη που ήρθε μετά
(το «success story» των Σαμαρά – Βενιζέλου). Αναφέρεται
επίσης στους «περιορισμούς» που υπήρχαν στην εκπόνηση του
πρώτου προγράμματος για την Ελλάδα (περισσότερα γι αυτό
παρακάτω). Όλους αυτούς τους κινδύνους τους γνώριζε ο
επικεφαλής του ελληνικού προγράμματος (νυν επικεφαλής του
ευρωπαϊκού τμήματος) του ΔΝΤ, Πολ Τόμσεν. Αλλά ο Τόμσεν
προτίμησε ουσιαστικά να πετάξει την επιστολή
Μπλανσάρντ «στον κάλαθο των αχρήστων»

Μετά τη διαρροή της επιστολής μάλιστα, ο Μπλανσάρντ

έγραψε στο twitter ότι «δεν το διέρρευσα εγώ, αλλά δεν είναι
λυπημένος με τη διαρροή. Επτά χρόνια έχουν ήδη περάσει και
ακόμα δεν υπάρχει ξεκάθαρο/ρεαλιστικό σχέδιο»

I did not leak, but am not too unhappy that it did leak :). 7
years already, and still no clear/realistic plan.
https://t.co/8mCzO3TYvL—Olivier Blanchard (@ojblanchard1)
February 14, 2017
Όσον αφορά τους «περιορισμούς» του «προγράμματος» (και
αυτών που ακολούθησαν)μοιάζει ξεκάθαρο ποιοι ήταν. Η θέση
της Ελλάδας στην Ευρωζώνη απέκλειε το ενδεχόμενο
υποτίμησης του νομίσματος, αλλά και το «κούρεμα» του
ελληνικού χρέους. Όπως ανέφερε ο καθηγητής Πολ Μπλούσταιν
που παρουσίασε πρώτος το έγγραφο, ο τότε επικεφαλής του
ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος-Καν, ήθελε «κούρεμα» του ελληνικού
χρέους. Ο τότε πρόεδρος όμως της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ έλεγε ένα ξεκάθαρο «όχι», άρνηση
που επαναλαμβάνεται έκτοτε από τους σημαντικότερους
αξιωματούχους της Ευρωζώνης αλλά και τις ευρωπαϊκές
κυβερνήσεις.

Ο Τρισέ φαίνεται ότι είχε τους δικούς του λόγους για να

αρνηθεί κατηγορηματικά μία αναδιάρθρωση του
ελληνικού χρέους. Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα του
Κέντρου Διεθνούς Διακυβέρνησης και Καινοτομίας (CIGI) που
συνέταξε ο Μπλουστάιν, ο Τρισέ φοβήθηκε τη ζημιά που θα
είχαν οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες, που ήταν τότε
εκτεθειμένες σε ελληνικά κρατικά ομόλογα.

Στην έρευνα του το CIGI επικαλείται τη μαρτυρία στελέχους

της κεντρικής τράπεζας, το οποίο δηλώνει πως την άνοιξη του
2010 όταν το θέμα τέθηκε σε συνεδρίαση του Διοικητικού
Συμβουλίου της ΕΚΤ ο Τρισέ τορπίλισε το σχέδιο. Ο Τρίσε
μάλιστα, σύμφωνα με τη μαρτυρία, ούρλιαζε «είμαστε μια
οικονομική και νομισματική ένωση και δεν μπορεί να υπάρξει
αναδιάρθρωση χρέους.
Η Ευρωζώνη ως «σωτήρας» (των τραπεζών)

Άρα, γιατί ευρωπαίοι και ΔΝΤ προχώρησαν με ένα πρόγραμμα

που γνώριζαν πολύ καλά ότι το πιθανότερο ήταν να αποτύχει; Η
απάντηση μοιάζει ξεκάθαρη: Για να δώσουν πολύτιμο χρόνο στις
ευρωπαϊκές τράπεζες, κυρίως τις γερμανικές, γαλλικές και
ολλανδικές. Τα πρώτα χρόνια της κρίσης η άποψη αυτή
χαρακτηριζόταν σχεδόν… θεωρία συνωμοσίας. Ήταν η εποχή
που τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρώπης θεωρούνταν
«σωτήρες» της Ελλάδας, διαθέτοντας «χρήματα ευρωπαίων
πολιτών» για τη «διάσωση» της χώρας, άποψη που κυκλοφορεί
ακόμα και σήμερα. Η ευρωπαϊκή «αλληλεγγύη» όμως είχε
ξεκάθαρα ιδιοτελή κίνητρα.

Ωστόσο έγγραφα που έχουν διαρρεύσει παλαιότερα δίνουν μια

πολύ ολοκληρωμένη εικόνα. Η έκθεση του ΔΝΤ την οποία
αναφέρει στην αρχή του εγγράφου ο Μπλανσάρντ κυκλοφόρησε
μία μέρα αργότερα, στις 5 Μαϊου 2010 και αναφέρει τους
σοβαρούς κινδύνους για το ελληνικό πρόγραμμα. Μεταξύ άλλων
αναφέρονται η αργή οικονομική ανάκαμψη, αρνητική ώθηση
στο χρέος, κίνδυνος απώλειας εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό
σύστημα, δυσκολία πρόσβασης στις αγορές. Οι αντιρρήσεις ήταν
σοβαρές, οπότε ήταν η σειρά των ευρωπαίων στελεχών του ΔΝΤ
να προσπαθήσουν να δικαιολογήσουν τα.. αδικαιολόγητα.

Στις 10 Μαϊου του 2010 το ΔΝΤ συνεδρίασε για να εγκρίνει

επίσημα το πρώτο πακέτο χρηματοδότησης προς την Ελλαδα:
30 δις ευρώ, το μεγαλύτερο δάνειο του Ταμείου στην ιστορία.
Στα πρακτικά περιλαμβάνεται μια σειρά από ψέματα και
μία «μισή αλήθεια». Το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι «οι ελληνικές
αρχές δεν επιθυμούσαν την αναδιάρθρωση χρέους». Αυτό που
δεν αναφέρει είναι ότι, όπως κατέθεσε ο πρώην εκπρόσωπος της
Ελλάδας στο Ταμείο, Παναγιώτης Ρουμελιώτης, στην Επιτροπή
Αλήθειας Δημοσίου Χρέους, ο Τρισέ είχε απειλήσει την
Ελλαδα ότι αν ζητήσει «κούρεμα», τότε η ΕΚΤ θα
σταματήσει την παροχή ρευστότητας προς τη χώρα
(δηλαδή θα κλείσει τις ελληνικές τράπεζες). Για να
κατευνάσουν τις ανησυχίες συγκεκριμένων στελεχών του ΔΝΤ,
οι αρμόδιοι για το ελληνικό πρόγραμμα (π.χ. Τόμσεν)
υποσχέθηκαν ότι θα λαμβάνονταν επιπλέον μέτρα για την
υποστήριξη τν κατώτερων ελληνικών τάξεων που θα πλήγονταν
περισσότερο από την προσαρμογή. Επίσης υποστήριξαν ότι το
μόνο πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών ήταν το υπερβολικό
δημόσιο χρέος και η τεράστια ύφεση. Υποσχέθηκαν επίσης ότι
το μνημόνιο θα εισαγόταν στο ελληνικό Κοινοβούλιο για
συζήτηση. Στην πραγματικότητα το μνημόνιο επιβλήθηκε στην
Ελλάδα, με διαδικασίες κατεπείγοντος και παρά τις ενστάσεις
περί αντισυνταγματικότητας.

Από τα επίσημα έγγραφα του Ταμείου φαίνεται ότι η

αντιπαράθεση ανάμεσα στους εκπροσώπους των
διαφόρων χωρών που το απαρτίζουν ήταν πολύ σοβαρή.
Οι εκπρόσωποι χωρών όπως της Αυστραλίας, του Καναδά, της
Ρωσίας, της Κίνας, της Αργεντινής, της Ελβετίας και της
Βραζιλίας ήταν πολύ σκεπτικοί για το πρόγραμμα. Οι
εκπρόσωποι των κρατών μελών της Ευρωζώνης (όπως Γερμανία,
Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία) προσπαθούσαν να τους
καθησυχάσουν. Ίσως η σημαντικότερη υπόσχεση που έδωσαν οι
εκπρόσωποι Γερμανίας, Γαλλίας και Ολλανδίας ήταν ότι οι
τράπεζες τους θα παρέμεναν στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα
δήλωσαν:
 • Γερμανός εκπρόσωπος: «Μπορώ να διαβεβαιώσω ότι
οι γερμανικές τράπεζες θέλουν να διατηρήσουν μία
συγκεκριμένη έκθεση στις ελληνικές τράπεζες, που
σημαίνει ότι δεν θα πουλήσουν ελληνικά ομόλογα και θα
κρατήσουν πιστωτικές γραμμές με την Ελλάδα»
• Γάλλος εκπρόσωπος: «Είχαμε συνάντηση νωρίτερα
μέσα στην εβδομάδα μεταξύ των μεγαλύτερων γαλλικών
τραπεζών και της υπουργού, κυρίας Λαγκάρντ. Θα ήθελα
να παραθέσω την κοινή δήλωση στο τέλος της
συνάντησης, που λέει ότι οι γαλλικές τράπεζες
δεσμεύονται να κρατήσουν την έκθεση τους στην Ελλάδα
κατά τη διάρκεια του προγράμματος. [..] Οπότε είναι
ξεκάθαρο ότι οι γαλλικές τράπεζες, που είναι οι πιο
εκτεθειμένες τράπεζες στην Ελλάδα, θα κάνουν τη
δουλειά τους».
• Ολλανδός εκπρόσωπος: «Οι ολλανδικές τράπεζες, σε
συνεργασία με τον υπουργό Οικονομικών, έχουν
συζητήσει και έχουν δημόσια ανακοινώσει ότι θα έχουν
ρόλο στην υποστήριξη των ελληνικών τραπεζών και της
ελληνικής κυβέρνησης».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που αποκάλυψε όμως από το 2015 το

CIGI, η έκθεση των γαλλικών τραπεζών σε ελληνικό κρατικό
χρέος έφθανε τότε στα 60 δισεκατομμύρια ευρώ και των
γερμανικών στα 35 δισεκατομμύρια. Το παρακάτω γράφημα
αποτυπώνει τo πώς μειώθηκε η έκθεση των ξένων
τραπεζών στις «τοξικές» ελληνικές.
Το μνημόνιο, το υποτιθέμενο «πακέτο διάσωσης» τους έδωσε
όσον χρόνο χρειάζονταν. Με γνωστό το τίμημα για την Ελλάδα
που υποχρεώθηκε να βιώσει μια κοινωνική καταστροφή, χωρίς
αντάλλαγμα και εν τέλει, χωρίς την πολυδιαφημισμένη
«αλληλεγγύη».

Πίσω στο σήμερα

Όπως τόνισε ο Μπλανσάρντ, μετά τη διαρροή της επιστολής του

στον Τόμσεν «7 χρόνια μετά δεν υπάρχει ξεκάθαρη και
ρεαλιστική λύση» στην ελληνική κρίση. Δεν είναι δύσκολο
να αντιληφθεί κανείς το γιατί. Από τη μία η Ευρωζώνη
παραμένει προσηλωμένη στις εμμονές της για λιτότητα και
άρνηση αναδιάρθρωσης του χρέους. Από την άλλη το ΔΝΤ
ζητάει περισσότερα σκληρά μέτρα σε αφορολόγητο και
συντάξεις (όσο κι αν ο Τόμσεν το αρνείται) και με 7 χρόνια
καθυστέρηση (που παραβίασε τους ίδιους του τους κανόνες)
βάζει τώρα στο τραπέζι του ζήτημα του χρέους. Στη μέση η
Ελλάδα, διαχρονικό «πειραματόζωο», περιμένει να μάθει τη
μοίρα της: Τέταρτο μνημόνιο, «παράλληλο μνημόνιο»,
προληπτικά μέτρα η απλή παράταση του κλεισίματος της
αξιολόγησης (που νομοτελειακά θα οδηγήσει τα ίδια σενάρια. Η
Ελλάδα διαπραγματεύεται μεν, ωστόσο η ιστορία έχει δείξει
πολλάκις το πώς τελειώνει μία «διαπραγμάτευση». Η
«τράπουλα» άλλωστε, ήταν και είναι … στημένη.

Το «οικονομικό πείραμα» στο οποίο υποβλήθηκε η Ελλάδα,

σύμφωνα και με το ίδιο το ΔΝΤ, αποδείχτηκε και αποδεικνύεται
καταστροφικό. Το πρώτο μνημόνιο ήταν το εφαλτήριο για όλα
όσα ακολούθησαν, το δεύτερο, το τρίτο και σύντομα το επόμενο.
Το πείραμα δυστυχώς συνεχίζεται. Επόμενη «εξέταση» στις 20
Φεβρουαρίου, στο Eurogroup.
Πηγή: https://www.thepressproject.gr/article/107494/Eggrafo-
tou-DNT-apokaluptei-to-elliniko-peirama-litotitas
Ο Ντάισελμπλουμ ομολογεί, το «γερά
Γερούν» συνεχίζεται
Το τελευταίο διάστημα, ο απερχόμενος πρόεδρος του
Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο άνθρωπος που έγινε
σύνθημα της ιδεοληπτικής υπακοής στη λιτότητα με το
«γερά Γερούν», παραδέχεται ότι οι έλληνες
φορολογούμενοι θυσιάστηκαν για να σωθούν οι τράπεζες
και οι ξένοι «επενδυτές». Δεν είναι η πρώτη ομολογία
«λάθους» και μάλλον όχι η τελευταία. Η ιστορία άλλωστε
επαναλαμβάνεται, ακόμα και σήμερα, με διαφορετικούς
θύτες και ίδια θύματα.

του Θάνου Καμήλαλη

Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 2017

O Ντάισελμπλουμ περνάει μία κρίση… ειλικρίνειας. Το πρώτο

«χτύπημα» ήρθε στις αρχές Νοεμβρίου όταν ο ολλανδός
πολιτικός παραδέχτηκε ότι:

«Είχαμε τραπεζική κρίση, δημοσιονομική κρίση και

χρησιμοποιήσαμε πολλά από τα χρήματα του φορολογούμενου,
με λάθος τρόπο κατά τη γνώμη μου, για να σώσουμε τις
τράπεζες. Ο κόσμος που επέκρινε τα πρώτα χρόνια λέγοντας
πως όλα έγιναν για τις τράπεζες έχει κάποιο δίκιο»

Πριν λίγες μέρες ο Ντάισελμπλουμ επανήλθε, με νέα ομολογία:

«Τα πρώτα χρόνια έγιναν λάθη και στα πρώτα προγράμματα

αυτοσχεδιάσαμε. Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίσαμε τις
τράπεζες ήταν δαπανηρός και μη αποτελεσματικός. Είναι
αλήθεια ότι στόχος ήταν να σωθούν οι επενδυτές εκτός
Ελλάδας»

Φυσικά, δεν πρόκειται για κάποια αποκάλυψη, ωστόσο η

επικύρωση της άποψης ότι «όλα έγιναν για τις τράπεζες», από
έναν άνθρωπο που πρωταγωνίστησε σε πολλά από τα «κρίσιμα
Eurogroups» έχει μία ιδιαίτερη σημασία. Αρχικά, προκαλεί
εντύπωση το πόσο διαφορετική είναι η ανάγνωση της κρίσης
από έναν πολιτικό χωρίς ουσιαστικά πλέον κορυφαίο αξίωμα, σε
σχέση με όσα υποστηρίζει το ίδιο πρόσωπο ενόσω βρίσκεται στο
επίκεντρο της. Δεν έχει περάσει και μεγάλο διάστημα άλλωστε,
από τότε που ο Ντάισελμπλουμ εξαπέλυε αήθεις επιθέσεις
συνολικά στον ευρωπαϊκό Νότο, αντιγράφοντας και
αναπτύσσοντας επιχειρήματα επιπέδου Θεόδωρου Πάγκαλου:
«Οι χώρες του Νότου έφαγαν τα λεφτά σε ποτά και γυναίκες»
είχε δηλώσει τον περασμένο Μάρτιο.

Τι αποδεικνύουν οι παραδοχές Ντάισελμπλουμ; Τίποτα, αλλά

και πολλά μαζί. Η αλήθεια είναι ότι δεν περιμέναμε τις
εξομολογήσεις του ολλανδού πολιτικού για να μάθουμε τι έχει
συμβεί την περίοδο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα.
Άλλωστε ανάλογες ομολογίες αποτυχίας είναι συνηθισμένες τα
τελευταία χρόνια, κυρίως από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο,
που ζήτησε «συγγνώμη» για το λάθος συντελεστή του πρώτου
μνημονίου που οδήγησε στην έκρηξη της ύφεσης. Αναλυτές
έχουν καταγράψει λεπτομερώς το πώς το πρώτο μνημόνιο
οδήγησε στη σωτηρία των ξένων τραπεζών (κυρίως της
Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας). Οι αντιπρόσωποι
των χωρών της Ευρωζώνης στο ΔΝΤ, στην κρίσιμη συνεδρίαση
του ΔΝΤ, υποσχέθηκαν ότι οι τράπεζες τους δεν θα
απομακρυνθούν από την Ελλάδα, κατευνάζοντας έτσι τον
σκεπτικισμό χωρών όπως της Αυστραλίας, του Καναδά, της
Ρωσίας, της Κίνας, της Αργεντινής, της Ελβετίας και της
Βραζιλίας. Όπως είχαν τονίσει, σύμφωνα με τα πρακτικά:

• Γερμανός εκπρόσωπος: «Μπορώ να διαβεβαιώσω ότι οι

γερμανικές τράπεζες θέλουν να διατηρήσουν μία
συγκεκριμένη έκθεση στις ελληνικές τράπεζες, που
σημαίνει ότι δεν θα πουλήσουν ελληνικά ομόλογα και θα
κρατήσουν πιστωτικές γραμμές με την Ελλάδα»
• Γάλλος εκπρόσωπος: «Είχαμε συνάντηση νωρίτερα μέσα
στην εβδομάδα μεταξύ των μεγαλύτερων γαλλικών
τραπεζών και της υπουργού, κυρίας Λαγκάρντ. Θα ήθελα
να παραθέσω την κοινή δήλωση στο τέλος της συνάντησης,
που λέει ότι οι γαλλικές τράπεζες δεσμεύονται να
κρατήσουν την έκθεση τους στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια
του προγράμματος. [..] Οπότε είναι ξεκάθαρο ότι οι
 γαλλικές τράπεζες, που είναι οι πιο εκτεθειμένες τράπεζες
στην Ελλάδα, θα κάνουν τη δουλειά τους».
• Ολλανδός εκπρόσωπος: «Οι ολλανδικές τράπεζες, σε
συνεργασία με τον υπουργό Οικονομικών, έχουν συζητήσει
και έχουν δημόσια ανακοινώσει ότι θα έχουν ρόλο στην
υποστήριξη των ελληνικών τραπεζών και της ελληνικής
κυβέρνησης».

Πολύ γρήγορα φάνηκε ότι έλεγαν ψέματα. Στην αρχή του

ελληνικού δράματος, η έκθεση των γαλλικών τραπεζών σε
ελληνικό κρατικό χρέος έφθανε τότε στα 60 δισεκατομμύρια
ευρώ και των γερμανικών στα 35 δισεκατομμύρια. Με το τέλος
του πρώτου μνημονίου, η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική.

Σύμφωνα επίσης με έγγραφο που είχε αναδείξει στην Ελλάδα το

TPP, τα υψηλόβαθμα στελέχη τους Διεθνού Νομισματικού
Ταμείου γνώριζαν πριν εγκρίνουν το πρώτο «πακέτο διάσωσης»
ότι, ακόμα κι αν εφαρμοστούν όλες οι
«μεταρρυθμίσεις», υπήρχε μεγάλος κίνδυνος το
πρόγραμμα να αποτύχει. Τη σχετική προειδοποίηση έστειλε
ο καθ' ύλην αρμόδιος, επικεφαλής ανάλυσης του Ταμείου,
Ολιβιέ Μπλανσάρντ μέσω εμπιστευτικής επιστολής στον τότε
επικεφαλής του ελληνικού προγράμματος, Πολ Τόμσεν, στις 4
Μαϊου του 2010, μία μέρα πριν το ΔΝΤ συνεδριάσει και εγκρίνει
τελικά το πρώτο μνημόνιο.

Όλα αυτά αποσιωπήθηκαν για να εξυπηρετηθούν πολιτικές

σκοπιμότητες και ισχυρά συμφέροντα. Ο Ντάισελμπλουμ αλλά
και άλλοι υποστηρίζουν ότι λόγω πίεσης χρόνου,
«αυτοσχεδίασαν», προσπαθώντας να ανταπεξέλθουν στις
πρωτόγνωρες συνθήκες κρίσης. Είναι όμως λίγο απίθανο όλα τα
«λάθη» των δανειστών σε όσα επέβαλλαν στις ελληνικές
κυβερνήσεις να... έτυχε να εξυπηρετούν τους λίγους, έναντι των
πολλών. Επίσης, ο ρόλος των μνημονίων ήταν διπλός: Η
απεμπλοκή των «επενδυτών» από τη μία και η νέα εμπλοκή
τους, μέσω των διμερών δανείων με την Ελλάδα, των ομολόγων
που μπορούσαν να εκδώσουν με μηδενικό ή και αρνητικό
επιτόκιο αλλά και των ευκαιριών για τους «επενδυτές» τους να
πάρουν κομμάτι από τη δημόσια περιουσία της χώρας.
Παραμένει άγνωστό το ακριβές ποσό που κέρδισαν οι
κυβερνήσεις των ισχυρότερων της Ευρωζώνης από την ελληνική
κρίση, ωστόσο το νούμερο φαίνεται να είναι δυσθεώρητο.
Σύμφωνα, για παράδειγμα με υπολογισμούς του γερμανικού
ινστιτούτου Λάιμπνιτζ , η Γερμανία εξοικονόμησε πάνω από 100
δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό της την περίοδο 2010-2015, ήτοι,
κάτι παραπάνω από 3% του ΑΕΠ της.

Πριν όμως αναφωνήσει κανείς ειρωνικά ότι «πέσαμε από τα

σύννεφα», ίσως θα πρέπει να αναλογιστεί το πόσο περιθωριακές
ήταν αυτές οι απόψεις την πρώτη περίοδο της κρίσης. Τότε που
θεωρούταν σχεδόν «συνωμοσιολογία» να ισχυρίζεται κάποιος
ότι «όλα γίνονται για να σωθούν οι τράπεζες, και μάλιστα οι
ξένες», ή ακόμα και η επιβεβαιωμένη πλέον καταγγελία ότι «το
95% των δανείων πηγαίνει πίσω στους δανειστές». Τότε, που
κυριαρχούσε η άποψη Παπανδρέου ότι πρόκειται για ένα
«δυσάρεστο φάρμακο», ή τα ΜΜΕ παραληρούσαν
υποστηρίζοντας ότι αν δεν πάρουμε την επόμενη δόση, «δεν θα
πληρωθούν οι συντάξεις». Γρήγορα βέβαια, μάθαμε και το γιατί
συνέβαινε αυτό το όργιο παραπληροφόρησης. Το τρίγωνο της
διαπλοκής μεταξύ κομμάτων, τραπεζών και ΜΜΕ είχε στηθεί
χρόνια πριν και είχε έρθει η ώρα να «βγάλει τα λεφτά του».

Όταν το πρώτο μνημόνιο, όπως ήταν προδιαγεγραμμένο,

απέτυχε, ακολούθησαν απλώς δύο επόμενα (κι ένα «τέταρτο»,
ίσως χωρίς χρηματοδότηση, την περίοδο 2019-2022). Η
υπεράσπιση των μνημονιακών πολιτικών «για το καλό της
χώρας» σταδιακά μετατράπηκε σε ιδεοληψία και άρνηση της
πραγματικότητας. Όταν το πρόγραμμα αποδείχτηκε πως «δεν
έβγαινε» και το φάρμακο τελικά ήταν δηλητήριο, επιχειρήθηκε
ξανά η μετάθεση των ευθυνών στους πολίτες. Πρόκειται για το
πολύ γνωστό επιχείρημα του «μαύρου προβάτου», όπως
αποκαλούταν η Ελλάδα (η ελληνική κοινωνία κατ’ επέκταση) και
συνοδευόταν από την απορία «πώς γίνεται να βγήκαν όλες οι
χώρες από το μνημόνιο και η Ελλάδα όχι;».

Την ίδια στιγμή που «έγκυροι» αναλυτές απέδιδαν τα δεινά της

ελληνικής κοινωνίας είτε στην «ιδεολογική ηγεμονία της
Αριστεράς, είτε ακόμα στο ότι «η Ελλάδα δεν έχει περάσει
διαφωτισμό», στις τράπεζες συνέβαινε ένα ακόμα έγκλημα.
Πρόσφατα το Ελεγκτικό Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
αποκάλυψε σε έρευνά του ότι το ΤΧΣ διοχέτευσε στις ελληνικές
τράπεζες 45,4 δισ. ευρώ. Από αυτά, λόγω λάθος χειρισμών των
τραπεζών, το Δημόσιο μπορεί να πάρει πίσω μόνο τα 5,7 δισ.
ευρώ.

Λίγο αργότερα, η ιδεοληψία έγινε φανατισμός, που

αντικατοπτρίστηκε στη γνωστή φράση «Γερά Γερούν» ή
και στο «Μέρκελ τράβα την πρίζα». Τώρα που ο «Γερά
Γερούν» συντάσσεται με την ανάγνωση των γεγονότων των
πολιτικών του αντιπάλων, τι έχουν να πουν όσοι από την αρχή
της κρίσης παπαγάλισαν τα πιο ψευδή και πολλές φορές χυδαία
επιχειρήματα υπέρ των πολιτικών λιτότητας; Και τι έχουν να
πουν όσοι αρχικά κατήγγειλαν αυτές τις πολιτικες, λίγο πριν
καταλήξουν οι πιο πιστοί και χρήσιμοι υπερασπιστές στους;
Όπως αναμενόταν, τίποτα. Η κυβέρνηση και η μεγαλύτερη
μερίδα της αντιπολίτευσης σιωπούν εκκωφαντικά μπροστά σε
αυτές τις παραδοχές. Μπορεί να ρίχνουν με ευκολία τις ευθύνες
η μία στην άλλη πλευρά, αλλά όταν πρόκειται για το «ταμπού»
των ευθυνών τραπεζών και «εταίρων», όσοι έχουν επιλέξει με
τον έναν ή τον άλλον τρόπο τον «μονόδρομο» της λιτότητας
κοιτούν προκλητικά το ταβάνι.

Έχουν σημασία όλα αυτά σήμερα; Φυσικά και ναι. Πρώτον,

η ανάγνωση και αναγνώριση της ιστορίας, πόσο μάλλον πολύ
πρόσφατων γεγονότων, έχει ιδιαίτερη σημασία, ώστε τα ίδια
λάθη να μην επαναλαμβάνονται, οδηγώντας στη φάρσα.
Δεύτερο, αυτή η επανάληψη των λαθών, τραγική φάρσα,
συνεχίζεται.

Έχει αλλάξει το «μείγμα πολιτικής», επτά χρόνια μετά το

ξεκίνημα της μνημονιακής καταστροφής; Φυσικά και όχι.
Ούτε πρόκειται, με βάση τα σημερινά δεδομένα. Τη Δευτέρα,
ξεκίνησε η συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής για τον
προϋπολογισμό του 2018. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι αυτός
είναι ο «τελευταίος μνημονιακός προϋπολογισμός». «Μέχρι τον
επόμενο» θα έπρεπε να συμπληρώσουμε. Το κατά (και) τον
Ντάισελμπλουμ λάθος, δηλαδή η μεταφορά των βαρών στους
φορολογούμενους για την εξυπηρέτηση των μεγάλων ιδιωτικών
συμφερόντων, επαναλαμβάνεται για ακόμα μία φορά: Στην
τελευταία αναθεώρηση του μνημονίου (επίσης, μέχρι την
επόμενη) η ελληνική κυβέρνηση επαναλαμβάνει τη δέσμευση
της στα εξοντωτικά πλεονάσματα του 3,5% μέχρι το 2022, που
θα μειωθούν στο ύψος περίπου του 2% μέχρι το 2060. Η Ελλάδα
συνεχίζει να (νομίζει ότι) «καταπολεμά» τη λιτότητα με
περισσότερη λιτότητα, να εφαρμόζει ένα πρόγραμμα
ιδιωτικοποιήσεων που θα έκανε τη Μάργκαρετ Θάτσερ να
κοκκινίζει από ζήλια, να αποτελεί το πειραματόζωο της
Ευρωζώνης.

Παράλληλα, συνεχίζεται και η εξυπηρέτηση κάθε λογής

συμφερόντων, που έχουν βάλει στόχο τα «κόκκινα
δάνεια». Στο τρίτο μνημόνιο, πέντε χρόνια μετά τον
«αυτοσχεδιασμό» του πρώτου, οι δανειστές επέβαλλαν στην
Ελλάδα το άνοιγμα της δευτερογενούς αγοράς μη
εξυπηρετούμενων δανείων, δηλαδή την πώληση «κόκκινων»
δανείων σε funds, κερδοσκοπικούς οργανισμούς που
επωφελούνται από τις τραπεζικές κρίσεις που ξεσπούν ανά τον
κόσμο. Μετά τις ΗΠΑ και την «φούσκα» των ακινήτων, την
Ισπανία των μαζικών εξώσεων και άλλες, μικρότερου
βεληνεκούς περιπτώσεις, όπως η Ιρλανδία, έχει έρθει πλέον η
σειρά της Ελλάδας.

Εκτός από τεράστιας κοινωνικής σημασίας, το ζήτημα των

«κόκκινων δανείων υπερχρεωμένων νοικοκυριών είναι και η
καλύτερη απόδειξη για το ποιον συνεχίζουν εξυπηρετούν αυτές
οι πολιτικές. Δανειστές, τράπεζες και κυβέρνηση είχαν
δύο επιλογές: Η πρώτη, ήταν να αναγνωρίσουν το κοινωνικό
πρόβλημα που προκάλεσε η λιτότητα, να διαγράψουν χρέη (η
Σεισάχθεια ήταν κάποτε στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ) ή, έστω,
να δώσουν τη δυνατότητα στους δανειολήπτες να εξαγοράσουν
τα δάνεια τους από τις τράπεζες, πληρώνοντας ένα μικρό μέρος.
Η δεύτερη, να εξυπηρετήσουν τους κερδοσκόπους, ακόμα κι αν
αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες θα πωλούν δάνεια σε χαμηλότερη
τιμή. Επέλεξαν το δεύτερο, χρησιμοποιώντας το ευτελές
επιχείρημα του «στρατηγικού κακοπληρωτή». Κι αυτή η
επιλογή, είναι η καλύτερη απόδειξη για το ποιους εξυπηρετεί η
ασκούμενη πολιτική, είτε με δεξιό είτε με «αριστερό» μανδύα.

Μία ακόμα απόδειξη, που αφορά συγκεκριμένα την

πολιτική της Ευρωζώνης, είναι η συμπεριφορά της
Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας απέναντι στην Ελλάδα.
Εκτός από το κλείσιμο των ελληνικών τραπεζών, λίγες μέρες
πριν το δημοψήφισμα, η ίδια η «ανεξάρτητη» ΕΚΤ
συμπεριφέρεται στη χώρα ως κερδοσκοπικός οργανισμός.
Σύμφωνα με τον ίδιο τον πρόεδρο της, Μάριο Ντράγκι, η ΕΚΤ
έχει αποκομίσει κέρδη 7,8 δισ. ευρώ από την αγορά των
ελληνικών ομολόγων στο πρώτο μνημόνιο, κέρδη που αρνείται
να επιστρέψει στην Ελλάδα, παραβαίνοντας την δέσμευσή της
προς τις ελληνικές κυβερνήσεις.

Δεν πρόκειται λοιπόν περί λάθους, ούτε περί πρόχειρου

αυτοσχεδιασμού, ούτε περί άσκοπης αναπόλησης του
παρελθόντος. Κι όσο η ιστορία που πλέον αναγιγνώσκει κάπως
πιο σωστά ο Ντάισελμπλουμ επαναλαμβάνεται, τόσο τα
αποτελέσματα, για όσους υποφέρουν από αυτήν, θα είναι τα
ίδια. Σαν κακόγουστη φάρσα.

Πηγή: https://www.thepressproject.gr/article/121027/O-Ntaiselmploum-omologei-
to-gera-Geroun-sunexizetai