Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ

òóñëàìæ

15_anesthes last.indd 775 5/25/2005 5:05:50 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

Óäèðäàìæ áîëîâñðóóëñàí àæëûí õýñãèéí ãèø¿¿ä ;

Ã.Ëõàãâàæàâ Ìîíãîë Óëñûí òºðèéí øàãíàëò, Àðäûí ýì÷,

Êëèíèêèéí ïðîôåññîð
Ë.Ãàíáîëä Àíàãààõ Óõààíû äîêòîð, ÝÌØÓÈÑ-èéí Ìýñ
çàñëûí òýíõìèéí áàãø
Ä. Íýðã¿é ÝÌß-íû àìü òýíññýí ¿åèéí àíàãààõ óõààíû
ìýðãýæëèéí çºâëºëèéí
ãèø¿¿í, Êëèíèêèéí II íýãäñýí ýìíýëãèéí
ÌÝÝßÒ-ûí òàñãèéí çºâëºõ
Ë.ªíºðçàÿà ÓÊÒÝ-èéí ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé òàñãèéí ýì÷,
Òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí ýì÷
Ä.Ãàí÷èìýã ÝÍÝØÒ-èéí Õ¿¿õäèéí ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé
òàñãèéí ýðõëýã÷,
Òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí ýì÷
Ñ.Àìàðìàíäàõ ÝÍÝØÒ èéí ýõ áàðèõ ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýð÷èìò
ýì÷èëãýýíèé òàñãèéí ýðõëýã÷, Òýðã¿¿ëýõ
çýðãèéí ýì÷

776 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 776 5/25/2005 5:05:50 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

1. ÅЪÍÕÈÉ ÌÝÄÝÝïÉƯ¯ËÝà ßÂÓÓËÀÕ ÓÄÈÐÄÀÌÆ

Ñóäàñ áóë÷èíä áîëîí àìüñãàëûí çàìààð

Òîäîðõîéëîëò ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ õýðýãëýæ ºâ÷òºíèéã
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ àðãûã åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ãýíý.
Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã íü
• Ñóäñààð ýì õèéõ (ñóäàñíû)
Àíãèëàë • Àìüñãàëààð ýìèéí óóð ºãºõ (àìüñãàëûí)
• Áóë÷èíä ýì òàðèõ (áóë÷èíãèéí)
Ñóäàñíû, àìüñãàëûí áà íýìýëò áóë÷èí ñóëðóóëàëò
õèéõ (õàâñàðñàí) çýðýã òºðë¿¿äòýé.
Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òºðë¿¿äèéã õýðýãëýõ
Çîðèëãî çààëòûã òîäðóóëàõ, àíõíû áà äýýä øàòíû ýìíýëã¿¿äýä
ñîíãîõ àðãóóäûã çºâëºõ, çàðèì õ¿íäðýëýýñ ñýðãèéëýõ
ñàíàìæ ºãºõ

À.Ñóäñààð äàãíàñàí åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéõ

Çààëò
Áîãèíî õóãàöààíû àæèëáàð (¿åíèé ìóëòðàë îðóóëàõ, æèæèã ÿñíû çºðºº
çàñàõ, øàðõ öýãöëýõ, áîîëò ñîëèõ ÷èõýýñ àâàõ, èõýñ ãàðäàí àâàõ ã.ì) õèéõ,
çàðèì øèíæèëãýýíä ºâ÷òºí õºäºë㺺íã¿é áîëãîõ, áóñàä ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí
óðüòàë áîëãîõ çýðýã

Õýðýãëýãäýõ ç¿éëñ
Õ¿íäðýë ãàðàõ ¿åä ñýõýýí àìüäðóóëàõ ç¿éëñ:
• Çîõèîìîë àìüñãàëûí àïïàðàò (Àìáó óóò, õàâõëàãàò õ¿÷èëòºðºã÷ ºãºõ
õýðýãñýë),
• Ñóäñààð õèéõ ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ ýì (ïðîïîôîë, êåòàìèí, òèîïåíòàë-
íàòðè, ýòîìèäàò ã.ì)
• Äóñëûí òàðèëãà õèéõ áýëòãýë
• Àì õàìðààñ ñîðóóëàõ ãóóðñ, ñîðóóëãûí àïïàðàò, ãýðýëò¿¿ëýã,
àì-çàëãèóðûí áóþó õàìðûí àãààð îðóóëàã÷ (air way), àì àíãàéëãàã÷,
ÿàðàëòàé ýì÷èëãýýíèé ýìèéí öóãëóóëãà

Àðãà÷ëàë
Ñóäàñíû åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã ìýðãýøèæ, äàäëàãàæñàí ýì÷
òóñëàã÷èéí õàìò ã¿éöýòãýíý. Ñóäñàíä ààæèì äóñëààð õèéõ øèíãýí ñýëáýëò
ýõýëñýí ¿åä çîõèõ õýìæýýíä óóñãàñàí áóþó áýëýí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ ýìèéã
ààæèì áîëãîîìæòîéãîîð ñóäñàíä øàõàæ (ÃÎÌÊ çýðýã çàðèì ýìèéã
äóñëààð) õèéíý.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 777

15_anesthes last.indd 777 5/25/2005 5:05:50 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

• Øàõàëòûí õóðäûã òóõàéí ýìèéí çààâðûã áàðèìòëàí òîãòîîíî.

• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õ¿ðýëöýýòýé áîëñîí ¿åä ¿éëäýë õèéõ áà ¿¿íèéã
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷ øèéäíý.
• Ñóäàñíû åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åä ºâ÷òºíèé àìüñãàëûí òîî,
ã¿í, ñóäàñíû öîõèëò, àðòåðèéí äàðàëò, àðüñ, ñàëñòûí ºíãèéã áàéíãà
õÿíàíà.
• Áîëîëöîîòîé á¿õ íºõöºëä ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí õóãàöààíààñ ¿ë õàìààðàí
ç¿ðõíèé áà ñóäàñ ëóãøèëò, õ¿÷èëòºðºã÷ õàíãàìæèéã àâòîìàòààð õÿíàõ
àïïàðàò (êàðäèîìîíèòîð, ïóëüñîêñèìåòð) àøèãëàíà.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóðø (¿éëäýë õèéõ, ò¿¿íèé äàðààõ ¿å) ºâ÷òºíèéã
á¿ðýí ñýðòýë ýì÷ äýðãýä íü áàéæ õÿíàíà.

Á.Àìüñãàëààð (õîøóóâ÷ààð) ÿâóóëàõ åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã

Äýãäýìõèé (óóðøèìòãàé) ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí áîäèñûã òóñãàé óóðøóóëàã÷ààð

òýýã÷ õèé (õ¿÷èëòºðºã÷)-ãýýð äàìæóóëàí ºâ÷òºíèé àìüñãàëààð îðóóëàõ
àðãà þì.
Çààëò
Áóë÷èí èõ ñóëðóóëàõ øààðäëàãàã¿é, áèåèéí ºíãºö õýñýãò õèéõ õàãàëãàà,
¿éëäýë, àìáóëàòîðèéí çàðèì õàãàëãàà, ñóäñààð ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ
áîëîìæã¿é áóþó áîäèñã¿é ¿åä óðüòàë ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéõ.
Ýíý àðãûã õýðýãëýõýä çàéëøã¿é àïïàðàò, õ¿÷èëòºðºã÷, òóñãàé çîðèóëàëòûí
óóðøóóëàã÷, øààðäëàãàòàé (äèýòèëèéí ýôèðèéã ýíãèéí õîøóóâ÷ààð ºãäºã
àðãà õóó÷èð÷, îäîî áàðàã õýðýãëýãäýõã¿é áîëëîî). ̺í ýðãýí òîéðíû àãààð
áîõèðëîõ, ºâ÷òºíä ýâã¿é ñýòãýãäýë òºð¿¿ëýõ ìóó òàëòàé.
Ñîíãîõ àðãà÷ëàë
Áàðàã á¿õ äýãäýìõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ òààã¿é ¿íýðòýé òóë øóóä
¿íýðë¿¿ëýõýä òºâºãòýé áàéíà.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí àïïàðàò, õîøóóâ÷ààð öýâýð õ¿÷èëòºðºã÷ õýäýí
ìèíóò àìüñãàëóóëñíû äàðàà õàëîòàí, ñåâîôëóðàí çýðýã áîäèñûã òóñ
òóñûí óóðøóóëàã÷ààð ìàø ààæèì íýìýõ àðãààð àìüñãàëóóëíà.
• ̺í 70-75% àçîòûí äóòóó èñëèéí õ¿÷èëòºðºã÷òýé õîëèìîã
àìüñãàëóóëæ ºâ÷òºí óõààí àëäàõ ò¿âøèíä áóñàä áîäèñîî íýìæ, N2O-ã
áóóðóóëàõ àðãà õýðýãëýäýã.
• ªâ÷òºí Ãâèäåëèéí øàòëàëààð III ò¿âøèíä õ¿ðñíèé äàðàà óóðøèõ
áîäèñûí äýìæèõ òóíä øèëæèí ¿ðãýëæë¿¿ëíý.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöàä õîäîîäíû àãóóëàãäàõóóí àìüñãàëä ñîðîãäîõ,
õýë, Ẻëæèñ, ãóëãèàñààð àìüñãàëûí çàì áºãëºðºõ çýðýã îñîë ãàð÷
áîëîõîîñ ñýðãèéëýõ, ýì÷ëýõýä áýëýí áàéõ õýðýãòýé.

I øàòëàëûí ýìíýëýãò õ¿÷èëòºðºã÷ã¿é íºõöºëä çºâõºí Ìàãèë,

Ìàêèíòîø (draw over) ìàÿãèéí ñèñòåì õýðýãëýõ áà ÝÌÎ óóðøóóëàã÷òàé

778 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 778 5/25/2005 5:05:51 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

áîë äèýòèë ýôèð, õýðýãëýæ áîëîõ áîëîâ÷ øàòàõ, òýñðýõ, ãèïîêñèéí

õ¿íäðýë ãàðàõ áîëîìæòîéã àíõààðâàë çîõèíî. Èéì àðãûã ººð (ñóäàñíû
ã.ì) ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéõ àðãàã¿é, ÿàðàëòàé íºõöºëä õýðýãëýíý. Óðàã
õàìãààëàõ çîðèëãîòîé êåñàð ç¿ñëýã õèéõ, øîê, àìüñãàëûí õÿìðàëòàé
ºâ÷òºíä õýðýãëýæ áîëîõã¿é.

Â.Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã öàãààí õîîëîéí ãóóðñòàé (ýíäîòðàõåàë)

àðãààð ÿâóóëàõ

Àìüñãàëûí áà ñóäàñíû åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí àëèíä ÷ àìüñãàëûí

çàìûã íàéäâàðòàé òóñãààðëàæ õîäîîäíû ç¿éëñ àìüñãàëä ñîðîãäîõ
îñëîîñ ñýðãèéëýõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íèé õàìãèéí íàéäâàðòàéä òîîöîãäîõ
õýëáýð íü öàãààí õîîëîéä ãóóðñ òàâèõ àðãà ìºí. Öàãààí õîîëîéä ãóóðñ
òàâüæ çîõèîìîë àìüñãàëòàéãààð ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ÿâóóëàõ íü îð÷èí ¿åèéí
ñîíãîäîã ìýäýýã¿éæ¿¿ëýãò òîîöîãäîíî.
Çààëò
• Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åä àìüñãàëûí çàìûã òóñãààðëàõ
øààðäëàãàòàé á¿õ òîõèîëäîë (õîäîîä ñóëðààã¿é, õ¿÷èë èõòýé, ãýäýñíèé
ò¿ãæðýëòýé ã.ì)
• Õàãàëãààíû ¿åä áóë÷èí ñóëðóóëæ çîõèîìîë àìüñãàë õèéõ
• Öýýæíèé õºíäèéã íýýæ õèéõ á¿õ õàãàëãàà
• Õàãàëãààíû äàðàà çîõèîìîë àìüñãàë ¿ðãýëæë¿¿ëýõ øààðäëàãà
Ýñðýã çààëò
• Õîîëîé, çàëãèóð, òºâºíõèéí èäýýò õàëäâàðò ºâ÷í¿¿ä, èõ õàâàí
• Õ¿ç¿¿ ãýìòñýí áóþó õºäºë㺺íã¿é
• Àì àíãàéõã¿é (òóñãàé äóðàí, òîíîãëîëã¿é áîë)
Áýëòãýõ ç¿éëñ
• Õ¿÷èëòºðºã÷òýé áîðòîãî
• Çîõèîìîë àìüñãàë ãàðààð áóþó àâòîìàòààð õèéõ áîëîìæòîé, äýãäýìõèé
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñûí íàðèéí òîõèðóóëãàòàé óóðøóóëàã÷òàé
àïïàðàò
• Ñîðóóëàõ òºõººðºìæ
• Öàãààí õîîëîéä òàâèõ õèéëýõ æèéðýãòýé ãóóðñ (àðèóòãàñàí, ýñâýë íýã
óäàà õýðýãëýõ) 1 õ¿íä 2-îîñ äîîøã¿é
• Òàðèóðóóä (íýã óäààãèéí) 20, 10, 5ìë òóñ á¿ð 2-îîñ äîîøã¿é
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ
- Ñóäàñíû
- Äýãäýìõèé øèíãýí
- Àçîòûí äóòóó èñýë, áîðòîãîòîé, äàðàëò áóóðóóëàã÷òàé
• Áóë÷èí ñóëðóóëàã÷
• ßàðàëòàé õýðýãëýõ ýì¿¿ä (òóíøèëòàé)
• Öàãààí õîîëîéí ãóóðñûí çàëóóð

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 779

15_anesthes last.indd 779 5/25/2005 5:05:51 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

• Ëàðèíãîñêîï
• Àìààð òàâèõ àãààð îðóóëàã÷ (Ãâèäåë)
• Öàãààí õîîëîéãîîñ ñîðóóëàõ ãóóðñ (àðèóí)
• Õÿíàõ õýðýãëýë
Ýäãýýðýýñ ãàäíà òóõàéí òîõèîëäîëä õýðýãëýãäýæ áîëîõ (òºâºíõèéí
óãëàâ÷, ãóóðñíû õàâ÷óóð áîëîí áóñàä) ç¿éëñèéã áýëòãýíý.
Àðãà÷ëàë
ßàðàëòàé ñýõýýí àìüäðóóëàõààñ áóñàä òîõèîëäîëä öàãààí õîîëîéä ãóóðñ
òàâèõ ¿éëäëèéã ìýäýýã¿éæ¿¿ëýãòýé õèéíý.
• Ñóäñààð áóþó àìüñãàëûí çàìààð óíòóóëãà (íàðêîç) õèéãýýä, áóë÷èí
ñóëðóóëàã÷ íýìæ õýðýãëýõ
• Õýëíèé óã, çàëãèóð, òºâºíõºä ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ öàöàæ ºíãºö
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéõ. Ýíý àðãûã õýðýãëýõýä áóë÷èí ñóëðóóëàõ,
çîõèîìîë àìüñãàë õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é áàéæ áîëíî.
Óðüòàë ýìæ¿¿ëýëò (ïðåìåäèêàö)
Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ºìíº àéõ ò¿ãøèõèéã íàìäààõ, ºâäºëò äàðàõ,
ãàæ íºëºº (âàãóñûí áà õàðøèëò óðâàë)-íººñ ñýðãèéëýõ ãýõ çýðýã îëîí
øààðäëàãààð ýìèéã ãîëäóó òàðüæ õýðýãëýíý. Ýì÷ îãò ýì õýðýãëýõã¿é ýñâýë
õýä õýäýí ýì õàâñðóóëàí õýðýãëýõèéã òóõàéí òîõèîëäîëä òîõèðóóëàí
øèéäíý. Õàðèí ÿàðàëòàé õàãàëãààíû ºìíº õîäîîäíû õ¿÷èë áóóðóóëàõ
ýì óóëãàõ, òàðèõ àðãà íü íîöòîé îñëîîñ ñýðãèéëýõ à÷ õîëáîãäîëòîé.
Ïðåìåäèêàöûí õóãàöààã ÷ ýì÷ òóõàéí òîõèîëäîëä òîõèðóóëàí ñîíãîíî.
Óðüòàë ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã
Óðüòàë ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí çîðèëãî íü öàãààí õîîëîéä ãóóðñ òàâèõ, ýâã¿é
¿íýðòýé áîäèñîîð àìüñãàëóóëàõûí áýëòãýë áîëíî.
• Ñóäñààð ïðîïîôîë, òèîïåíòàë-íàòðèé, êåòàìèí, ýòîìèäàò çýðýã
áîäèñîîñ ºâ÷òºíèé áàéäàëä òîõèðóóëñàí òóí áà ºòãºðºëººð
õýðýãëýíý.
• Ñóäñààð ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéõ ¿åä õ¿÷èëòºðºã÷ººð (100% õ¿ðòýë)
àìüñãàëóóëàõ áà àìüñãàë äàðàíãóéëàãäâàë äýìæèõ àìüñãàë õèéíý.
• Àìüñãàëûí çàìààð N2O áà õàëîòàí çýðýã áîäèñ ºã÷ ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã
ºã÷ áîëîõ áîëîâ÷ ñîíãîäîã àðãà áèø
Áóë÷èí ñóëðóóëàã÷ õýðýãëýõ íü
Öàãààí õîîëîéä ãóóðñ òàâüæ ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ àðãàä ãîëäóó áóë÷èí
ñóëðóóëàã÷ õýðýãëýíý. Óðüòàë ìýäýýã¿éæ¿¿ëýãä ñóêöèìåòîíè áóþó
òóéëæðóóëàõ (ò¿ðãýí ¿éë÷èëãýýòýé) áîäèñ ñîíãîõ íü çºâ.
¯íäñýí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã
• Öàãààí õîîëîéä ãóóðñ òàâüñíû äàðàà ò¿¿íèé áàéðëàë çºâ (óëààí
õîîëîé, ºðººñºí ìºãººðñºí õîîëîéä îðîîã¿é) áàéãààã íÿìáàé øàëãààä
çîõèîìîë àìüñãàë ãàðààð ýñâýë àâòîìàò õººð㺺ð õèéíý.
• Øèíãýýã÷ (àäñîðáåðã¿é) íºõöºëä õ¿÷èëòºðºã÷èéí óðñãàë 6ë/ìèí-ààñ
áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé.

780 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 780 5/25/2005 5:05:51 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ äýãäýìõèé øèíãýí áîäèñûã çààâàë òóõàéí áîäèñò

çîðèóëñàí øàëãàãäñàí óóðøóóëàã÷ àøèãëàí ã¿íçãèéð¿¿ëýõ áà äýìæèõ
òóíãààð ºãíº.
• Õýýðèéí áîëîí çîðèóëàëòûí àïïàðàò (õ¿÷èëòºðºã÷)-ã¿é íºõöºëä
ñóäñààð ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ (êåòàìèí, ïðîïîôîë), ºâäºëò íàìäààõ
(ìîðôèí, ôåíòàíèë), òàéâøðóóëàõ (äèàçåïàì, ìåäîçîëàì) ýì¿¿ä äýýð
áóë÷èí ñóëðóóëàõ (ðåëàêñàíò) áîäèñ íýìæ çîõèñòîé õàâñðàí õýðýãëýõ
àðãà áàéæ áîëîõ áîëîâ÷ ýíý ¿åä çîõèîìîë àìüñãàë (áîëîëöîîòîé áîë
õ¿÷èëòºðºã÷ íýìýõ) çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé áîëíî.
• Òàéâøðóóëàõ, ºâäºëò íàìäààõ (ÿëàíãóÿà îïèîèä), áóë÷èí ñóëðóóëàõ
ýì õàìòðóóëàí õýðýãëýæ ¿íäñýí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ÿâóóëæ áîëíî.
• Àëü ÷ àðãûí ¿åä àðòåðèéí äàðàëò, ñóäàñíû öîõèëò, õ¿÷èëòºðºã÷
õàíãàìæ çýðãèéã áîäèò (õàðàõ, òýìòðýõ, ìîíèòîð àøèãëàõ) àðãóóäààð
5-10 ìèíóòààñ èë¿¿ çàâñàðëàãààã¿é õÿíàæ ïðîòîêîë õºòºëíº.
Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã äóóñãàõ
• Õàãàëãàà äóóññàíû äàðàà òóñãàé øàëòãààí (ã¿í øîê, àìüñãàëûí ýðõòýíèé
äóòìàãøèë ãýõ ìýò) ¿ã¿é áîë ºâ÷òºíèéã ñýðýýõ àæèëëàãàà ýõýëíý.
ªâ÷òºíèé àìüñãàë á¿ðýí ñýðãýñýí, õ¿÷èëòºðºã÷ã¿éãýýð àìüñãàëàõ
áîëñîí ¿åä öàãààí õîîëîéí ãóóðñûã àâ÷, öààøèä á¿ðýí ñýðòýë àæèãëàíà
(Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ¿åèéí ýì÷èëãýý, õÿíàëòûí óäèðäàìæ).

2. ÎÐ×ÍÛ ÌÝÄÝÝïÉƯ¯ËÃÈÉÍ ÓÄÈÐÄÀÌÆ

ªâ÷òºí óõààíòàé áóþó òàéâøðóóëàõ

(òðàíêâèëèçàòîð) ýìèéí íºëººòýé áàéõàä
Òîäîðõîéëîëò õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñûí óóñìàë òàðüæ,
áèåèéí àëü íýã õýñýãò ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéõ àðãà
Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã õèéõ àðãûí åðºíõèé
Çîðèëãî íýã ÷èã õàíäëàãûã çààõ, õ¿íäðýëýýñ ñýðãèéëýõýä
òóñëàõ

Åðºíõèé ç¿éë
• Óäèðäàìæèíä íóãàñíû ãàäíà, íóãàñíû áîëîí ìýäðýëèéí îð÷èíä õèéõ
õîðèãèéã õàìðóóëíà.
• Èéì òºðëèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã çºâõºí òóñãàéëàí ñóðàëöàæ ñàéí
ìýðãýøñýí, óã ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí àðãà òåõíèêèéã ñàéí ýçýìøèæ,
¿éëäëýýñ ãàðñàí õ¿íäðýëèéã ìàø ò¿ðãýí ÷àäâàðëàãààð ýì÷èëæ ÷àäàõ
ìýðãýæèëòýí ¿éëäýíý.
• Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã ýì÷ ìýðãýæëèéí ñóâèëàã÷ ýñâýë ñóðàëöàãñàä
çýðýã òóñëàã÷òàéãààð ã¿éöýòãýíý.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 781

15_anesthes last.indd 781 5/25/2005 5:05:51 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

• Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã ã¿éöýòãýñýí ýì÷ ÷àíàð á¿ðýí õàíãàëòòàé

áîëæ õ¿íäðýë ãàðàõã¿é áàéõûã õàðèóöàõûí õàìò ìýñ çàñëûí ¿éëäýë
äóóñòàë äýðãýä íü áàéæ õÿíàíà.
• Íóãàñíû ãàäíà õºíäèéä ãóóðñ òàâüñàí áîë ò¿¿íèéã àíõ òàâüñàí ýì÷
äàðààãèéí ýì÷èëãýýã ÷ á¿ðýí õàðèóöàõ áà áóñäàä øèëæ¿¿ëýí
õàðèóöóóëàõ áîë òóñãàé ïðîòîêîë áè÷èæ øèëæ¿¿ëíý.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ÿâóóëæ áóé á¿õ ãàçàðò (õàãàëãààíû áà òºðºõ ºðºº,
ä¿ðñëýõ îíîøëîãîî, ñýðýýõ ºðºº ã.ì) ºâ÷òºíèéã õÿíàõ, õ¿íäðýëèéã
ýì÷ëýõ òºõººðºìæ áîëîëöîî á¿ðýí õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé.
Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí ºìíºõ ¿çëýã
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ºìíºõ ¿çëýã ä¿ãíýëò íü åðºíõèé
ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéíõòýé àäèë áàéíà.
• Áèåèéí åðºíõèé áàéäàë, äàãàëäàõ ºâ÷í¿¿äèéã èëð¿¿ëýí ä¿ãíýõèéí õàìò
òºëºâëºæ áàéãàà ìýäýýã¿éæ¿¿ëãýä ºâ÷òºí ÿàæ õàíäàõûã òàíäàíà.
• Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã õýñãèéí áîëîí åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýãòýé
õàâñðàí õèéæ áîëîõûã áîäîëöîæ òºëºâëºíº.
• ªâ÷òºí õàãàëãààíû áà ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åä ÿìàð áàéäàëòàé áàéæ,
þó ìýäýð÷ áîëîõûã á¿ðýí òàéëáàðëàæ ºãºõ õýðýãòýé.
Óðüòàë ýìæ¿¿ëýëò
Îð÷íû õîðèãèéí ºìíº óðüòàë ýìæ¿¿ëýëò õèéõ ýñýõ ÿìàð ýì õýðýãëýäýã
çýðýã íü ºâ÷òºíèé áèåèéí áàéäàë, óõààíòàé áàéõ ýñýõ çýðãýýñ øàëòãààëàõ
áà åðäèéí óðüòàë ýìæ¿¿ëýëòýä õýðýãëýäýã á¿õ ýìèéã õýðýãëýæ áîëíî
Áàãàæ òîíîã òºõººðºìæ
• Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ýõëýõèéí ºìíº ýíäîòðàõåàë åðºíõèé
ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí áîëîí ÿàðàëòàé òóñëàìæ, õÿíàëòûí áàãàæ
òºõººðºìæ¿¿äèéã áýëòãýñýí áàéíà.
• Á¿õ òºðëèéí îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ºìíº ñóäñàíä óÿí ãóóðñ òàâèõ
àðãààð äóñëûí ýì÷èëãýýã ýõýëíý.
Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åèéí õÿíàëò
• Àðòåðèéí äàðàëò
• Ñóäàñíû öîõèëòûí òîî, õýì
• Áîëîëöîîòîé ¿åä ç¿ðõíèé ìîíèòîðûí áà ïóëüñîêñèìåòðèéí õÿíàëòûã
òîãòìîë õèéæ òýìäýãëýë õºòºëíº
Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóõàé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí êàðò,
ºâ÷íèé ò¿¿õýíä òýìäýãëýãäýõ áàðèìò áè÷èã:
• Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òºðºë
• Õàòãàëò õèéñýí õýñýã (ò¿âøèí, îð÷èí)
• Ìýäðýõ¿é àëäàãäñàí ò¿âøèí
• Ç¿¿, ãóóðñûí òºðºë
• Õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ áîäèñûí íýð, õýìæýý, ºòãºðºë, íýìæ
õèéñýí áîäèñ
• Ãàðñàí õ¿íäðýë

782 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 782 5/25/2005 5:05:51 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

• Áóñàä òàéëáàð áè÷ëýã

À. Íóãàñíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëò
Ñóáàðàõíîèä çàéä ýìèéí áîäèñ õèéæ íóãàñíû õîðèã õèéõ àðãûã íóãàñíû
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã (spinal anesthesia, ñóáàðàõíîèä ìýäðýëèéí õîðèã) ãýæ
íýðëýíý.
Çààëò
• Äîîä ìº÷äèéí õàãàëãàà
• Õÿðçàíãèéí áà áýëýã ýðõòýíèé îð÷ìûí õàãàëãàà
• Êåñàð ç¿ñëýã
• Óðîëîãèéí õàãàëãààíóóä
• Õýâëèéí õºíäèéí õàãàëãààíóóä
Ýñðýã çààëò
• Öóñ àëäàëò áà øîêèéí áàéäàë
• Õàòãàëòûí õýñýãò èäýýò õàëäâàðòàé áàéõ
• Öóñàí õàëäâàð
• Öóñ á¿ëýãíýëòèéí õÿìðàëòàé ºâ÷òºí¿¿ä áîëîí á¿ëýãíýëòèéí ýñðýã ýì
õýðýãëýæ áàéãàà òîõèîëäîë
• Íóðóóíû áîëîí òîëãîéí àðõàã ºâäºëò
• Íóðóóíû áàãàíûí õýëáýð àëäàãäàë
• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòòýé ºâ÷òºí
• Ãèïîòîíè
Òóñãàé õýðýãëýãäýõ¿¿í¿¿ä
Íóãàñíû õîðèãò òîõèðóóëàí áýëòãýñýí íýã óäààãèéí çîðèóëàëòûí ýñâýë
óðüä÷èëàí àðèóòãàñàí áàãö õýðýãëýíý.
Íóãàñíû õîðèãèéí áàãö
1. Ç¿¿. Íóãàñíû ç¿¿ íü äîòðîî ãîëòîé, 25-29 G áàéõ áà ¿ç¿¿ð íü õàðàíäàà
õýëáýðòýé ýñâýë õóðö ¿ç¿¿ðòýé áàéæ áîëíî. Íóðóóíû õîëáîîñóóäûã
íýâòýëæ õàòãàí ÷èãë¿¿ëýã÷ áîëãîõ çîðèóëàëòòàé áîãèíî á¿ä¿¿í ç¿¿,
àìïóëòàé ýìýýñ ñîðóóëàõ ç¿¿ áîëîí õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéõ
àðüñ õàòãàõ ç¿¿ òóñ á¿ð 1ø
2. Õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ áà õîëüæ õýðýãëýõ áîäèñ àãóóëñàí
àìïóëóóä
3. Òàðèóð. 2ìë áà 5ìë
4. Àðüñ àð÷èõ õºâºí, ñàìáàé áºìáºëºã¿¿ä
5. Àðèóí áýýëèé
ªâ÷òºíèé áàéðëàë
• Íóðóó áºõèéëãºæ ñóóëãàõ
• Õàæóóãààð íü àòèéñàí áàéäàëòàé õýâò¿¿ëýõ
Õàòãàëòûí ò¿âøèí
• Íóãàñíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã L2-3 ýñâýë L3-4 ò¿âøèíãýýð ãîë
áà õàæóóãèéí ÷èãëýëýýð õàòãàëò õèéæ õàãàëãààíû ò¿âøèíãýýñ õàìààð÷
óóñìàëûã óäèðäàí äýýø áîëîí äîîø øèëæ¿¿ëíý. (õÿðçàíãèéí õàãàëãààíû

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 783

15_anesthes last.indd 783 5/25/2005 5:05:52 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

¿åä õèéõ íóãàñíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéã ñóóäëûí õîðèã ãýíý)

Ýìèéí òóí áà ºòãºðºë

Ýìèéí íýðøèë Íóãàñíû õîðèã

ºòãºðºë (ãèïåðáàð) òóí
Ïðîêàèí (íîâîêàèí, ïàíêàèí) 10% 60-100ìã
Ëèäîêàèí (ëèãíîêàèí, êñèëîêàèí) 5% + 7,5% ãëþêîç 40-150ìã
Áóïèâàêàèí (ìàðêàèí, êàðáîñòåçèí) 0.5-0.75% +8% 7,5-10,5ìã
ãëþêîç
Òåòðàêàèí (äèêàèí, ïîíòîêàèí) 1% + 10%ãëþêîç 4-14ìã

Íóãàñíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí õàòãàëòûí òåõíèê áà äàðààëàë

Àðèóí áýýëèé ºìññºíèé äàðàà àðüñûã àíòèñåïòèê óóñìàëààð àð÷èæ
öýâýðëýíý. Õàòãàëò õèéõ ò¿âøèí áîëîí çîõèõ íóðóóíû çàâñðûã òîãòîîãîîä
ç¿¿ áóþó ÷èãë¿¿ëýã÷èéã õî¸ð óðãàöãèéí ÿã äóíä ¿ç¿¿ðèéã íü òîëãîéí ÷èãò
ÿëèìã¿é ºíäèéëãºí õàòãàíà. Õàòãàëòûí ºìíº õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã
õèéæ áîëîõ áîëîâ÷ ÷èãë¿¿ëýã÷ ç¿¿ õóðö áîë çààâàë õèéõ øààðäëàãàã¿é.
Õàòãàëòûí ÿâöàä çóçààí øàð õîëáîîñ íýâòðýõ íü ìýäðýãäýýä íóãàñíû
õºíäèéä ç¿¿ îðìîãö ç¿¿íèé ãîëûã àâ÷ òàðõè íóãàñíû øèíãýí ãàð÷ áàéãàà
ýñýõèéã øàëãàíà. Øèíãýí ãàð÷ áàéâàë õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ áîäèñòîé
òàðèóðàà óãñàð÷ áîäèñîî ààæèì øàõíà. Ç¿¿ãýý ñóãàëæ àâààä ºâ÷òºíºº
óðäààñ øèéäâýðëýñýí áàéðëàëä îðóóëàí ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ò¿âøèíä
õ¿ðòýë áàéëãàíà.

Á. Íóãàñíû ãàäíà õîðèã

Íóãàñíû õàòóó õàëüñíû ãàäíà îðøèõ ýïèäóðàë õºíäèéä õýñãèéí
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ õèéæ ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ àðãûã íóãàñíû ãàäíà
(ýïèäóðàë, ïåðèäóðàë, ýêñòðàäóðàë) õîðèã ãýíý.
Çààëò
• Äîîä ìº÷äèéí õàãàëãàà
• Õÿðçàíãèéí áà áýëýã ýðõòýíèé îð÷ìûí õàãàëãàà
• Êåñàð ç¿ñëýã
• Óðîëîãèéí õàãàëãààíóóä
• Õýâëèé áîëîí öýýæíèé õºíäèéí õàãàëãààíóóä
Ýñðýã çààëò
• Öóñ àëäàëò áà øîêèéí áàéäàë
• Õàòãàëòûí òàëáàéä èäýýò õàëäâàðòàé áàéõ
• Öóñàí õàëäâàð
• Öóñ á¿ëýãíýëòèéí õÿìðàëòàé ºâ÷òºí¿¿ä áîëîí á¿ëýãíýëòèéí ýñðýã ýì
õýðýãëýæ áàéãàà òîõèîëäîë

784 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 784 5/25/2005 5:05:52 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

• Íóðóóíû áîëîí òîëãîéí àðõàã ºâäºëò, òàðõèíû äàðàëò íýìýãäñýí

áàéõ
• Íóðóóíû áàãàíûí õýëáýð àëäàãäàë
• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòòýé ºâ÷òºí
• Ãèïîòîíè
Òóñãàé õýðýãëýãäýõ¿¿í¿¿ä
Íóãàñíû ãàäíà õîðèãò òîõèðóóëàí áýëòãýñýí íýã óäààãèéí çîðèóëàëòûí
ýñâýë óðüä÷èëàí àðèóòãàñàí áàãö õýðýãëýíý.
Íóãàñíû ãàäíà õîðèãèéí áàãö
1. Ç¿¿. 16-18G õýìæýýòýé 10-12ñì óðò Òóîõè õýëáýðèéí ç¿¿ (áóñàä ç¿¿
áàéæ áîëíî) Àìïóëààñ ñîðóóëàõ á¿ä¿¿í áà àðüñàíä òàðèëãà õèéõ
íàðèéí ç¿¿
2. Òàðèóð. Ýñýðã¿¿öýëã¿é áîëãîõ ñîðèë õèéäýã áîë á¿ë¿¿ð íü ýñýðã¿¿öýëã¿é
øèëýí òàðèóð áàéõ íü òîõèðîìæòîé. Õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ
ñîðóóëàõ 10-20ìë áîëîí 3-5ìë õýìæýýíèé òàðèóðóóä òóñ á¿ð 1ø
3. Õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ, èçîòîíèê äàâñíû óóñìàë áà áóñàä
õîëèõ áîäèñ àãóóëñàí àìïóëóóä
4. Àðüñ àð÷èõ õºâºí, ñàìáàé áºìáºëºã¿¿ä
5. Àðèóí áýýëèé
ªâ÷òºíèé áàéðëàë
• Íóðóó áºõèéëãºæ ñóóëãàõ
• Õàæóóãààð íü àòèéñàí áàéäàëòàé õýâò¿¿ëýõ
Õàòãàëòûí ò¿âøèí
Íóãàñíû ãàäíàõ ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã õàãàëãààã ÿìàð ýðõòýíä õèéõýýñ
øàëòãààëàí öýýæíèé, á¿ñýëõèéí áà óóöíû (êàóäàë) ò¿âøèíã¿¿äèéã ñîíãîí
õèéíý.

Ýìèéí òóí áà ºòãºðºë

Ýìèéí íýðøèë Íóãàñíû ãàäíà õîðèã Ìýäðýëèéí õîðèã
ºòãºðºë äýýä òóí ºòãºðºë
Õîðèãèéí òºð뺺ñ õàìààð÷

Ïðîêàèí (íîâîêàèí, 1-2% 1000ìã 0,5-0,75%

òóí íü ÿíç á¿ð áàéíà

ïàíêàèí)
Ëèäîêàèí 1-2% 500ìã 1-1,5%
(ëèãíîêàèí,
êñèëîêàèí)
Áóïèâàêàèí 0,25-0,75% 225ìã 0,25-0,5%
(ìàðêàèí,
êàðáîñòåçèí)
Òåòðàêàèí (äèêàèí, 0,1-0,25% 75ìã
ïîíòîêàèí)

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 785

15_anesthes last.indd 785 5/25/2005 5:05:52 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

¯éë÷èëãýýíèé õóãàöààã óðòàñãàõ çîðèëãîîð ýïèíåôðèí (àäðåíàëèí)

áà áóñàä ºâäºëò íàìäààã÷ îïèéí áýëäìýë¿¿äèéã çààëòûí äàãóó çîõèõ
òóíãààð íýìæ õýðýãëýæ áîëíî.

Íóãàñíû ãàäíà õîðèãèéí õàòãàëòûí òåõíèê áà äàðààëàë

Àðèóí áýýëèé ºìñºæ àðüñûã àíòèñåïòèê óóñìàëààð àð÷èæ öýâýðëýñíèé
äàðàà õàòãàëò õèéõ õýñãèéí àðüñàí äîòîð ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ õèéãýýä
íýâ÷¿¿ëíý. Á¿ä¿¿í ç¿¿ îðîõûã õºíãºâ÷ëºõèéí òóëä õóðö ç¿¿ãýýð àðüñûã
öîîëíî. Ç¿¿ã òîõèðîõ ºíö㺺ð õàòãàæ ààæèì áîëãîîìæòîé àõèóëàí øàð
õîëáîîñûã öîîëîõîä ýïèäóðàë õºíäèéä îðíî. Ýíý ¿åä ç¿¿íèé ãîëûã ñóãàëæ
àâààä ýïèäóðàë õºíäèéã òîäîðõîéëîõ ñîðèë (äóñàë ç¿¿õ, ýñýðã¿¿öýëã¿é
áîëîõ) õèéæ ç¿¿ õºíäèéä áàéãàà ýñýõèéã íÿãòàëñíû äàðàà óÿí ãóóðñ òàâèõ
áîë ãóóðñàà ç¿¿í äîòóóðàà îðóóëàí çîõèõ ò¿âøèíä áàéðëóóëíà. Ç¿¿ áóþó
ãóóðñààð ýõëýýä ñîðèõ òóí áóþó õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ óóñìàëààñ 4-
5ìë õèéæ 5 ìèíóò õ¿ëýýí àæèãëàõàä ýì ñóäñàíä îðñîí øèíæ ìýäýãäýõã¿é
áîë ¿ëäñýí áîäèñîî ààæèì áîëãîîìæòîé øàõíà. Õèéõ áîäèñûí õýìæýý
òóí áîëîí õàòãàëòûí ò¿âøèíãýýñ õàìààð÷ ÿíç á¿ð áàéæ áîëíî.
Íóãàñíû áîëîí íóãàñíû ãàäíà õîðèãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí
õ¿íäðýë¿¿ä
• Àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ
• Íóãàñíû á¿ðýí õîðèã
• Ìýäðýë õàòãàãäàæ ãýìòýõ
• Òîëãîé ºâäºõ
• Õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñûí õîðäëîãî
• Ç¿¿, ãóóðñ ñóäñàíä îðîõ
Ìýäðýëèéí õîðèãóóä
Äýýä áîëîí äîîä ìº÷äèéã õýñýã÷ëýí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ íèëýýä îëîí õîðèãóóä
áàéõ áà ýäãýýð õîðèãóóäûí àðãà÷ëàëûã òóñ á¿ðò íü àâ÷ ¿çñýíã¿é.
̺ðíèé ñ¿ëæýýíèé, ãóÿíû ìýäðýëèéí õîðèã áîëîí ñóäñààð õèéõ îð÷íû
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã (Áèðèéí õîðèã) çýðãèéã ìºí ë ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷ áóþó
ÿàðàëòàé àðãà õýìæýý àâ÷ áîëîõ á¿ðýí áýëòãýëòýé îð÷èíä õèéõ áºãººä
çîõèõ õýìæýýíèé äàäëàãà òóðøëàãà øààðäàíà.
Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åä áýëýí áàéëãàõ ÿàðàëòàé
òóñëàìæèéí ýì¿¿ä
• Ñóäñààð õèéõ øèíãýí¿¿ä
• Ýôåäðèí
• Àäðåíàëèí (ýïèíåôðèí)
• Íîðàäðåíàëèí
• Äîïàìèí
• Òàéâøðóóëàõ, òàòàëò äàðàõ ýì¿¿ä
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí áîäèñ

786 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 786 5/25/2005 5:05:52 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

• Ãèñòàìèíû ýñðýã áýëäìýë¿¿ä

Êåñàð õàãàëãààíû íóãàñíû õîðèã õèéõ ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí
¿åèéí õ¿íäðýë¿¿ä:
• Àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ
• Íóãàñíû á¿ðýí õîðèã
• Ìýäðýë õàòãàãäàæ ãýìòýõ
• Òîëãîé ºâäºõ
• Õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñûí õîðäëîãî
• Ç¿¿, ãóóðñ ñóäñàíä îðîõ

3. ҪЪËÒÈÉÍ ÌÝÄÝÝïÉƯ¯ËÃÈÉÍ ÓÄÈÐÄÀÌÆ

Òºðºëòèéã óäèðäàõ ÿâöàä ÿàðàëòàé áîëîí òºëºâëºãººò

àæèëáàð, ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý õèéõ ÿâöàä åðºíõèé áà
Òîäîðõîéëîëò îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéã ÷àíàðûí ºíäºð ò¿âøèíä
ã¿éöýòãýõ ÷àäâàðòàé ìýðãýæëèéí áîëîâñîí õ¿÷èí
áîëîí áàãàæ, òåõíèê õýðýãñëýë, òºðºëòèéã óäèðäàí
ÿâóóëàõ óäèðäàìæ çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé.
Ýíýõ¿¿ óäèðäàìæ íü òºðºõ ýõèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí
òóñëàìæèéí ÷àíàðûã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîòîé áºãººä
õàðèí õýí íýã ºâ÷òºíèé òàâèëàíã áàòàëãààæóóëàõ
Çîðèëãî øóóä íºëººã¿é. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæèéí õýì
õýìæýý, öàð õ¿ðýý íü òºðºõ, ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýìíýëýã
á¿ðò ººð ººð áàéíà. Ãýâ÷ òºðºëòèéã óäèðäàí ÿâóóëäàã
ýìíýëýã á¿ð ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí çîõèîí áàéãóóëàëòûí
äîîðõ óäèðäàìæèéã õàíãàñàí áàéõ øààðäëàãàòàé.
Ýõ áàðèõûí ïðàêòèêò øààðäàãäàõ õàãàëãàà áîëîí àæèëáàð á¿ðä çîõèöñîí
ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã óäèðäàí ÿâóóëàõ ÷àäâàðòàé, ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ ¿éë
àæèëëàãàà ÿâóóëàõ ìýðãýæëèéí çºâøººðºë á¿õèé ýì÷ ìýðãýæèëòýí
ÿâóóëíà.

I. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿çëýã, ä¿ãíýëò

1. ªã¿¿ëýìæ, áîäèò ¿çëýã

Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã óäèðäàí ÿâóóëàõ ýì÷ íü æèðýìñýí ýõýýñ ºã¿¿ëýìæèéã
öóãëóóëàí, áîäèò ¿çëýã õèéíý. ¯¿íä: ýõèéí ºâ÷èí ýìãýã, æèðýìñëýëò,
òºðºëòèéí òóõàé ò¿¿õ, óðüäàõ òºðºëòòýé õîëáîîòîé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã
òîäðóóëíà. Àìüñãàëûí äýýä çàìûã ¿çýæ ä¿ãíýõ, óóøèã, ç¿ðõèéã ÷àãíàæ
¿çýõ, àðòåðèéí äàðàëò, ýõèéí áà óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëòûí òîî, õýìíýëèéã
òîäîðõîéëíî. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí îñëûí çýðýã ºíäºð áàéâàë ýõ áàðèõûí
ýì÷èä ìýäýãäýæ öààøèä àâàõ àðãà õýìæýýíèé òàëààð çºâëºëäºíº.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 787

15_anesthes last.indd 787 5/25/2005 5:05:52 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

2. Öóñíû á¿ëýã òîäîðõîéëîõ, öóñ øèíæëýõ

Öóñ àëäàõ, îñîë õ¿íäðýëòýé òºðºëòèéí ºìíº (Æ íü: óðä íü óìàéä õàãàëãàà
õèéëãýñýí, èõýñ ò¿ð¿¿ëñýí áàéðëàëòàé) ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýñâýë ýõ
áàðèõûí ýì÷ ýõèéí öóñíû á¿ëýã áîëîí õóâèéí òîõèðîîã ¿çýæ òîäîðõîéëíî.
Øààðäëàãàòàé áîë ãåìîãëîáèí, öóñíû ÿëòàñíû òîîã òîäîðõîéëíî.
3. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöàä óðãèéí ç¿ðõíèé àãøèëòûí òîîã
(ÓÇÀÒ) òîäîðõîéëîõ
Òºðºëòèéí ÿâöàä îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã ýõëýõèéí ºìíº áîëîí
ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöàä ìýðãýøñýí ýì÷ ñóâèëàã÷ ÓÇÀÒ-ã õÿíàæ áàéíà.
ÓÇÀÒ-ã õÿíàõ ìîíèòîðûã òºðºëò á¿ðä çàëãàõ áîëîöîîã¿é áºãººä îð÷íû
ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí àæèëáàðûã ¿éëäýæ áàéõ ÿâöàä áîëîöîîã¿é áàéäàã.

II. Òºðºõ ýõèéí õîîë ñîéõ

1. Øèíãýí óóëãàõ
Òºðºëò õ¿íäðýëã¿é ÿâàãäàæ áàéãàà ýõýä áàãà çýðýã øèíãýí óóëãàõûã
çºâøººðíº. Óóëãàõ øèíãýí ãýäýãò öýâýð óñ, æèìñíèé ø¿¿ñ, õèéæ¿¿ëñýí
óíäàà, õàð öàé áîëîí êîôå õàìààðíà. Æèìñíèé á¿òýöëýã õýñýã, ººõ òîñ
(õýò òàðãàí, ÷èõðèéí øèæèí ºâ÷òýé, àìüñãàëûí äýýä çàìûí ãàæ õºãæèë
áîëîí ýìãýãòýé) õýðýãëýõ, ìýñ çàñëûí àðãààð òºðºõ ÿâöûã óäèðäàõ
ìàãàäëàëòàé ýõýä øèíãýí óóëãàõûã õîðèãëîíî.
2. Õóóðàé õîîë ñîéõ
Òºðºëòèéí ïðîöåññ ýõýëñýí æèðýìñýí ýõýä õóóðàé õîîë èä¿¿ëýõã¿é.
Òºëºâëºãººòýé æóðìààð Êåñàð ç¿ñëýã õàãàëãàà õèéëãýõ ýõ òºëºâëºãººò
õàãàëãààíä îðîõ áóñàä ºâ÷òºíòýé àäèëààð õîîë ñîéíî. Òºëºâëºãººò
õàãàëãàà ýõëýõ õóãàöààã òîâëîõäîî ýõèéí õîîë èäñýí öàã, õýìæýýã ÿìàãò
õàðãàëçàíà.

III. Òºðºëòèéí ¿åèéí ºâäºëò íàìäààõ

A. Åðºíõèé àðãà÷ëàë

1. Æèðýìñýí ýõ á¿ð òºðºõ ¿åäýý ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéëãýõ øààðäëàãàã¿é.

Òºðºëòèéí ºâäºëò íàìäààõ îëîí àðãà õýëáýð áàéäàã. Ýõ ºâäºëòã¿é
òºðºõ õ¿ñýëòýý èëýðõèéëýõ íü òºðºëòèéí ÿâöàä ºâäºëò íàìäààõ
ýì÷èëãýýíèé àðãà áàðèëûã õýðýãëýõ ¿íäýñëýë áîëíî. Õàðèí ç¿ðõíèé
ºâ÷èí, àðòåðèéí äàðàëò ºíäºðòýé ýõýä àëü íýãýí àðãààð ºâäºëò
íàìäààëò õèéõ çààëòòàé.
2. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí àðãûã ñîíãîõ íü ýõèéí òºðºëòèéí ÿâö, õ¿íäðýë,
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí áàãàæ õýðýãñëèéí õàíãàìæ çýðãýýñ øàëòãààëíà.
3. Òºðºõèéí ïðàêòèêò îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã ò¿¿íòýé õîëáîîòîé ãàð÷

788 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 788 5/25/2005 5:05:53 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

áîëîõ îñîë õ¿íäðýëèéã ýì÷ëýõ ýì, áàãàæ õýðýãñëýýð õàíãàãäñàí

ºðººíä õèéæ ã¿éöýòãýíý.
4. Òºðºõèéí ïðàêòèêò îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã õèéõèéí ºìíº âåíèéí
ñóäñûã 14-18G ãîë÷òîé óÿí ç¿¿ãýýð õàòãàæ ñýòã¿¿ð áàéðëóóëàí øèíãýí
ñýëáýõ ýì÷èëãýýã ýõë¿¿ëñýí áàéõ øààðäëàãàòàé. Øèíãýí ñýëáýõ
ýì÷èëãýýã àæèëáàð, õàãàëãààíû òóðøèä ¿ðãýëæë¿¿ëýõ áà ñýëáýëòèéí
õóðäûã ýìíýëç¿éí áàéäëààñ õàìààð÷ ººð÷èëæ áàéíà.
5. Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí á¿õèé ë ÿâöûí òóðø ýõèéí áèåèéí áàéäàë
(Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöàä àìèí ÷óõàë ýðõòíèé ¿éë àæèëàãààã õÿíàõ
óäèðäàìæèéã ¿çíý ¿¿) áîëîí óðãèéí ç¿ðõíèé àãøèëòûí òîîã õÿíàõ,
á¿ðòãýõ àæèëëàãààã ýõ áàðèõûí ìýðãýæëèéí ýì÷, ñóâèëàã÷ ã¿éöýòãýíý.
6. Ìýðãýæëèéí ýì÷ ñóâèëàã÷ áîëîí øààðäàãäàõ àïïàðàò õýðýãëýë
õàíãàëòòàé áàéãàà òîõèîëäîëä òºðºëòèéí áîëîí Êåñàð ç¿ñëýãèéí
ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã íóãàñíû áîëîí ýïèäóðàë àðãààð ÿâóóëàõ
áîëîëöîîòîé.
7. Òºðºëòèéí ¿åèéí ºâäºëò íàìäààëòûí çîðèëãî íü õºäºë㺺íèé õîðèã
¿¿ñãýõã¿éãýýð ºâäºëòèéã õàíãàëòòàé íàìäààõ ÿâäàë ìºí. Îð÷íû
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ áîäèñûã ñàéòàð øèíãýëæ õýðýãëýâýë äýýðõ çîðèëòîíä
õ¿ð÷ áîëíî. Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ áîäèñûã îïèîèäûí á¿ëãèéí ýìòýé
õîñëóóëàí õýðýãëýâýë îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýìèéí òóí õýìæýýã
áóóðóóëàõ áîëîëöîîòîé.

B. Òóñãàé àðãà÷ëàë

1. Ýïèäóðàë ºâäºëò íàìäààëò, ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã

• Òºðºëòèéí ¿åä ñîíãîí àâ÷ áóé ºâäºëò íàìäààõ, ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí
àðãà òåõíèê íü ýõèéí ñàíàë õ¿ñýë, òºñººëºë áîëîí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷
ýì÷èéí äàäëàãà òóðøëàãà, áàãàæ õýðýãëýëèéí õàíãàìæ çýðýãòýé
ä¿éöýæ áàéõ ¸ñòîé. Ýïèäóðàë àðãààð ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéõ ¿åäýý
îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ áîëîí îïèîèä á¿ëãèéí ýìèéã õîñëóóëàí
õýðýãëýâýë äýýðõ ýì¿¿äèéí òóí õýìæýýã áóóðóóëæ ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí
õóãàöààã óðòàñãàíà. Ýïèäóðàë ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí õ¿íäðýë (Æ íü:
ãèïîòîíè, îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ áîäèñûí õîðäëîãî, íóãàñíû ºãññºí
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã) áîëîí ìýäýýã¿éæ¿¿ëãýíä îïèîèä á¿ëãèéí ýìèéí
áîäèñ õýðýãëýñýíòýé õîëáîîòîé ãàðàõ õ¿íäðýëèéã (äîòîð ìóóõàéðàõ,
áèå çàãàòíàõ, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ) ýì÷ëýõ áîëîëöîî, íºõöºëººð
õàíãàãäñàí áàéõ øààðäëàãàòàé.
• Òºðºëòèéí ºâäºëò íàìäààëò íü òºðºõ ýõèéí ºâäºëòèéã õàíãàëòòàé
íàìäààõ áîëîâ÷ õºäºë㺺íèé õîðèã ¿¿ñãýõã¿é áàéõ íü íýí ÷óõàë
íºõöºë ìºí.
• Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ áîäèñûã àëü áîëîõ áàãà êîíöåíòðàöòàé
õýðýãëýõ íü äýýðõ íºõöºëèéã õàíãàíà. Æèøýý íü: òºðºëòèéí ºâäºëò

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 789

15_anesthes last.indd 789 5/25/2005 5:05:53 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

íàìäààëòàä áóïèâàêàéíûã 0.25 % áîëîí ò¿¿íýýñ äîîø õóâèàð

õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé.
2. Îïèîèä á¿ëãèéí ýìèéã íóãàñíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòýíä õýðýãëýõ íü
Îïèîèä á¿ëãèéí ýìèéã äàíãààð áîëîí îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýìòýé
õîñëóóëàí íóãàñíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýãò õýðýãëýõýä òîäîðõîé õóãàöààíä
ºíäºð ¿ð ä¿íòýé ºâäºëò íàìäààëò áîëíî. Îïèîèä áîäèñûí äàãàëäàõ
ñºðºã íºëººã ýì÷ëýõ áîëîëöîîòîé áàéõ øààðäëàãàòàé.
3. Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã áà òºðºõ ÿâö
Óìàéí õ¿ç¿¿íèé íýýëò íü îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã õýðýãëýæ ýõëýõ õóãàöààã
òîäîðõîéëîõ ¿ç¿¿ëýëò áèø þì. Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã õýðýãëýõ
øèéäâýð áà õóãàöààã òóõàéí íºõöºë áàéäëûã õàðãàëçàí òîãòîîíî.
4. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷èéí õÿíàëò îðîëöîõ òºðºëò
¯òðýýãýýð õ¿íäðýëòýé òºðæ áóé (Æèøýý íü: ºãçºã ò¿ð¿¿ëýã÷, èõýð, õàâ÷óóð
òàâèõ) ¿åä ýõ áàðèõ ýì÷èéí çààëò, õ¿ñýëòýýð ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷, ýõ
áîëîí óðãèéí àìèí ÷óõàë ýðõòýí òîãòîëöîîíû ¿éë àæèëëàãààã õÿíàõ
¿¿ðýãòýé îðîëöîæ áîëíî.

IV. Èõýñ ãàðäàõ

1. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã ñîíãîõ
Èõýñ ãàðäàõ àæèëáàðûí ¿åä îð÷íû áîëîí åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëò,
ºâäºëò íàìäààõ, òàéâøðóóëàõ ýì÷èëãýýã ñîíãîí õýðýãëýíý. Òºðñºí ýõ
öóñ àëäàæ ãèïîòîíèéí áàéäàëä áàéõ ó÷èð îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã
ýõëýõèéí ºìíº ãåìîäèíàìèêèéí ¿ç¿¿ëýëòèéã õÿíàñàí áàéâàë çîõèíî.
Ýõ èõ õýìæýýíèé öóñ àëäàæ ãåìîäèíàìèê ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä ººð÷ëºãäñºí ¿åä
îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéõ áîëîìæã¿é òóë åðºíõèé ýíäîòðàõåàë áîëîí
ñóäàñíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã ñîíãîí àâàõ íü èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé. Òºðñºí ýõ
àñïèðàö áîëîõ îñîë ºíäºðòýé òóë ºâ÷òºíä òàéâøðóóëàõ óíòóóëàõ ýìèéã
áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ íü ÷óõàë.

2. Óìàéí àãøèëòûã ñóëðóóëàõ çîðèëãîîð íèòðîãëèöåðèí

õýðýãëýõ íü.
Èõýñ ãàðäàõ ¿åýýð óìàéí áóë÷èíã ñóëðóóëàõ çîðèëãîîð ñóëüôàò
òåðáóòàëèí áîëîí ãàëîãåí àãóóëñàí àìüñàëûí çàìààð õýðýãëýäýã åðºíõèé
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ áîäèñ áîëîí íèòðîãëèöåðèíèéã õýðýãëýæ áîëíî.
Ýõèéí àðòåðèéí äàðàëòûã ñàéòàð õÿíàæ áàãà òóíãààð íèòðîãëèöåðèíèéã
õýðýãëýõýä äàãàëäàõ õ¿íäðýë áàãàòàé, óìàéí áóë÷èíã ñóëëàõ ñàéí
íºëººòýé.

790 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 790 5/25/2005 5:05:53 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

V. Òºðºëòèéí õ¿íäðýëèéí ¿åä àâàõ àðãà õýìæýý

1. Öóñ àëäàõ ¿åä àâàõ àðãà õýìæýý

Òºðºëòèéã óäèðäàí ÿâóóëäàã òàñàã, õýñýã íü öóñ àëäàëòûí õ¿íäðýëèéã
ýì÷ëýõ áîëîëöîî íºõöºëººð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: á¿ä¿¿í ãîë÷òîé
óÿí ç¿¿, øèíãýí á¿ëýýñãýã÷, ºâ÷òºí äóëààöóóëàã÷ ¿ëýýã¿¿ð áóþó õó÷ëàãà,
ñýëáýõ öóñíû íººö, öóñ øèíãýíèéã õóðäòàé ñýëáýõ õýðýãñýë çýðýã
õàìààðíà. ßàðàëòàé òóñëàìæèéí (ýõèéí àìü íàñ àþóëä îðñîí) çààëòààð
ýõèéí öóñ àëäàëòûí ¿åä 0I á¿ëãèéí öóñ ñýëáýõèéã çºâøººðíº.
2. Àìüñãàëûí çàìûã ÷ºëººëºõ õýðýãñýë
Òºðºëòèéã óäèðäàí ÿâóóëäàã òàñàã, õýñýã íü àìüñãàëûí çàìûã ÷ºëººëºõ
àðãà÷ëàëä ñóðàëöñàí ìýðãýæèëòýí áîëîí áàãàæ õýðýãñëýëýýð õàíãàãäñàí
áàéõ øààðäëàãàòàé. Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí àæèëáàðûã ã¿éöýòãýæ
ýõëýõèéí ºìíº àìüñãàëûí çàìûã ÷ºëººëºõ, çîõèîìîë àìüñãàë õèéõ áàãàæ
àïïàðàòûã áýëýí áîëãîñîí áàéõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä: ëàðèíãîñêîï, òºðºë
á¿ðèéí õîøóó, èíòóáàöèéí ãóóðñ õºòëºã÷, õ¿÷èëòºðºã÷èéí ¿¿ñâýð (áîðòîãî,
õ¿÷èëòºðºã÷ ºòãºð¿¿ëýã÷), õ¿÷èëòºðºã÷ äàìæóóëàã÷ ãóóðñ, çîõèîìîë
àìüñãàëä õýðýãëýãäýõ ººðºº òýëýã÷ õººðºã, õîøóóâ÷, ñîðóóëàõ àïïàðàò,
ºâ÷òºíèéã óíòóóëàõ, áóë÷èí ñóëðóóëàõ, ç¿ðõ ñóäàñíû ¿éë àæèëëàãààã
äýìæèõ ýìèéí áîäèñóóä õàìààðíà.
3. Òºâèéí ãåìîäèíàìèêèéã õÿíàõ àðãà÷ëàë
Ýõèéí ºâ÷íèé ò¿¿õ, áèåèéí áàéäàë, ç¿ðõ ñóäàñíû ñèñòåìèéí ¿éë
àæèëëàãààíû íººö, îñëûí çýðãèéã õàðãàëçàí òºâèéí ãåìîäèíàìèêèéã
õÿíàõ èíâàçèâ àðãà õýðýãëýõ ýñýõèéã øèéäíý. Òºðºëòèéí ¿åä ýõèéí
ãåìîäèíàìèêèéã õÿíàõ èíâàçèâ áóñ (àðòåðèéí äàðàëò, ç¿ðõíèé ìîíèòîð,
ïóëüñîêìñèìåòðè çýðýã) àðãóóäûã õýðýãëýõ çààëòòàé.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 791

15_anesthes last.indd 791 5/25/2005 5:05:53 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

4. ÊÅÑÀРǯÑËÝà ÕÀÃÀËÃÀÀÍÛ ¯ÅÈÉÍ ÌÝÄÝÝïÉƯ¯ËÝÃ

Òºðºõ çàìààð òºðæ ÷àäàõã¿é ¿åä Êåñàð ç¿ñëýã õàãàëãàà

õèéõ çààëò îëîíòîé òîõèîëäîíî. Ýíý àæèëáàðûí
Òîäîðõîéëîëò ¿åä ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã óäèðäàí ÿâóóëàõ àðãà÷ëàëûã
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷ íàð ñàéòàð ýçýìøñýí áàéõ
øààðäëàãàòàé.
• Êåñàð ç¿ñëýã õàãàëãààíû ¿åèéí ìýäýýã¿éæ¿¿¿ëãèéí
àðãà÷ëàëóóóäûã íýãòãýí ä¿ãíýæ ºäºð òóòìûí ¿éë
àæèëëàãààíû óäèðäàìæèéã òîäîõîéëîí ãàðãàõ
• Ýíýõ¿¿ õàãàëãààíû ¿åä åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã
Çîðèëãî áîëîí íóãàñíû õîðèã ÿâóóëàõ àðãà÷ëàëûã
òîäîðõîéëîõ
• Êåñàð õàãàëãààíû ¿åä ìýäýýã¿éæ¿¿ëýãò õýðýãëýãäýõ
ýì, òàðèàíû òóí õýìæýý
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åä òîõèîëäîæ áîëîõ õ¿íäðýë
çýðãèéã áè÷èæ áîëîâñðóóëàõ

À. Åðºíõèé ç¿éëñ
Êåñàð ç¿ñëýã õàãàëãààíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã õýä õýäýí õ¿÷èí ç¿éëèéã
õàðãàëçàí ñîíãîæ àâíà:
• ýõèéí áîëîí óðãèéí îñëûí õ¿÷èí ç¿éëñ
• õàãàëãàà òºëºâëºãººòýé ýñýõ
• ºâ÷òºíèé ñàíàë õ¿ñýëò
• ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷èéí òóðøëàãà ÷àäâàð çýðýã õàìààðíà.
Àìüñãàëûí çàì ñààòàõ, îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëò õàíãàëòã¿é áîëîõ,
àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ (ãèïîòîíè áîëîõ), çàãàòíàõ, äîòîð ìóóõàéðàõ
çýðýã õ¿íäðýë ãàðàõ ¿åä ýì÷ëýõ áîëîëöîîãîîð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé.
Ìýñ çàñëûí îð, òîëãîéí áîëîí õºë õýñãèéí ºðãºæ áóóëãàõ, ºâ÷òºíèéã
õàæóó òèéø õàðóóëæ áîëîõ á¿ðýí õºäºë㺺íòýé áàéõ øààðäëàãàòàé.
Êåñàð ç¿ñëýã õàãàëãààíû ¿åä 3 òºðëèéí ìýäýý àëäóóëàëò õýðýãëýõ
áîëîëöîîòîé:
1. Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã
2. Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã
3. Õýñýã ãàçàðò íýâ÷¿¿ëýí òàðèõ ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã

Á.Êåñàð õàãàëãààíû ¿åä åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ÿâóóëàõ àðãà÷ëàë

1. Çààëò
• Óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëò äàðàíãóéëàãäàõ, á¿äãýðýõ
• ªâ÷òºí îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãýýñ òàòãàëçàõ, ýñðýã çààëòòàé áàéõ
• Öóñ àëäàëòûí óëìààñ ¿¿ññýí ãèïîâîëåìèéí áàéäàë

792 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 792 5/25/2005 5:05:53 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

2. Äàâóó òàë
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã õóðäàí ýõë¿¿ëýõ, õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîëöîîòîé
• Àìüñãàëûí çàìûã íàéäâàðòàé á¿ðýí ÷ºëººëºõ, çîõèîìîë àìüñãàë õèéõ
• Öóñ ýðãýëòèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä àëäàãäàõ, ãèïîòîíè áîëîõ õ¿íäðýë
õàðüöàíãóé öººí òîõèîëäîíî.
3. Äóòàãäàëòàé òàë
• Ýõ àñïèðàöè áîëîõ îñîë ºíäºðòýé
• Óðãèéí àìüñãàë ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ýìèéí ¿éë÷èëãýýíèé óëìààñ
äàðàíãóéëàãäàõ
• Ýõèéí àìüñãàëûã ãèïåðâåíòèëÿöè áîëãîõ, ýíý íü óðãèéí ãèïîêñè,
àöèäîçûí áàéäàëä õ¿ðãýõ
• Èíòóáàöè õèéæ ÷àäàõã¿éí óëìààñ ýõèéí ¿õýëä õ¿ðãýõ õ¿íäðýë
òîõèîëäñîîð áàéíà.
4. Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí àðãà÷ëàë
• Ýõèéí õóðààãóóð ñóäñàíä ºðãºí ãîë÷òîé (16G-ýýñ äýýø) óÿí ç¿¿ã õàòãàæ
áýõýëíý.
• Ýõèéã ç¿¿í õàæóó òàëààð äýð áîëîí èâ¿¿ð õèéæ (óìàé äîîä õºëíèé
âåíèéã äàðàõã¿é áàéõ) õýâò¿¿ëíý.
• Ýõèéã 100%-èéí õ¿÷èëòºðºã÷ººð 3 ìèíóò ýñâýë 5-10 óäàà ã¿íçãèé
àìüñãàëóóëíà.
• Õàãàëãààíû òàëáàéã àðèóòãàæ, õó÷ñàíû äàðàà ìýñ çàñëûí ýì÷ áýëýí
áîëñîí ¿åä ýõèéí õóðààãóóð ñóäñààð òèîïåíòàë 4ìã/êã ýñâýë êåòàìèí 2
ìã/êã, ñóêöèíèëõîëèíèéã 1.5 ìã/êã-ààð òàðüæ óãòâàð ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã
õèéíý.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷èéí òóñëàõ áºãæ ìºãººðñºí äýýð ýðõèé áà
äîëîîâîð õóðóóãààð ÷àíãà äàðæ èíòóáàöè õèéæ, õàíöóéâ÷ áºìáºëãèéã
õèéëòýë ýíý àæèëáàðûã ¿ðãýëæë¿¿ëíý.
• Ýõèéã 50%-èéí õ¿÷èëòºðºã÷ áà àçîòûã äàâõàð èñëèéí (N2O) õèé, ãàëîòàí
0.5%-èàð (èçîôëþðàí 0.75%) àìüñãàëóóëæ, áóë÷èí ñóëðóóëàã÷èéã
(áîãèíî ¿éë÷èëãýýòýé òóéëøðóóëäàã áîëîí òóéëøðóóëäàãã¿é) äàâòàí
òàðèõ àðãààð ñóóðü ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã ¿ðãýëæë¿¿ëíý.
• Óðãèéã ãàðäàí àâñàíû äàðàà 10 íýãæ îêñèòîöèí ýñâýë 500 ìêã
ýðãîìåòðèí òàðèíà.
• Óðãèéã ìýñ çàñëûí àðãààð àâñíû äàðàà åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã
ã¿íçãèéð¿¿ëýí ãàëîòàíû %-èéã íýìýãä¿¿ëýõ (1%), õ¿÷èëòºðºã÷èéí
õàðüöààã 30-35% áîëòîë áóóðóóëàõ, îïèîèä àíàëãåòèê áîäèñûã
(ìîðôèí 5-15 ìã, ôåíòàíèë 0.1-0.2 ìã) íýìæ òàðèõ áîëîëöîîòîé.

Â.Êåñàð õàãàëãààíû ¿åä íóãàñíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã õèéõ àðãà÷ëàë

1. Äàâóó òàë
• Óðãèéí àìüñãàë, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíä ¿ç¿¿ëýõ ñºðºã íºëºº
áàãàòàé, Àïãàðûí ¿ç¿¿ëýëò ºíäºðòýé áàéõ, ýõ õ¿¿õäýý òºðºíã¿¿ò

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 793

15_anesthes last.indd 793 5/25/2005 5:05:54 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

õàðàõ, àð÷ëàõ áîëîìæòîé.

• Ýõ ñýð¿¿í áàéæ àìüñãàëûí çàì ÷ºëººòýé, àñïèðàöè áîëîõ õ¿íäðýë
áàãàòàé.
• Öóñ àëäàëòûí õýìæýý õàðüöàíãóé áàãà, ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ
¿åä òîõèîëäîõ àìüñãàëûí çàìûí áîëîí ÿäðàõ, áèå ñóëðàõ, õàëóóðàõ
çýðýã õ¿íäðýë áàãà.
2. Ѻðºã òàë
• Ãèïîòîíèéí áàéäàëä õ¿ðãýõ
• Õàãàëãàà ýõë¿¿ëýõ õóãàöàà õàðüöàíãóé óðò áàéõ
• Õàòãàëòûí äàðààõ òîëãîé ºâäºëò îëîíòîî òîõèîëäîíî.
3. Ýñðýã çààëò
• ªâ÷òºí òàòãàëçàõ
• Ãèïîòîíè áîëîí øîêèéí áàéäàë
• Õàòãàëòûí òàëáàéä èäýýò ¿ðýâñýëòýé áàéõ
• Óìàéí àãøèëòûí äóòàãäàëòàé
• Öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ã¿í àëäàãäàëòàé áàéõ.
4. Íóãàñíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí àðãà÷ëàë
• Ýõèéí õóðààãóóð ñóäñàíä ºðãºí ãîë÷òîé (16G) óÿàí ç¿¿ õàòãàí
áàéðëóóëæ áýõýëíý.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ýõëýõýýñ ºìíº ñóäñààð 500-1500 ìë èçîòîíèê øèíãýí
ñýëáýíý.
• Ýõèéí àìèí ÷óõàë ýðõòýí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààã õÿíàæ,
ìîíèòîðóóäûã çàëãàíà.
• Íóãàñûí õàòãàëòûí ºìíº áà õîéíî ýõèéã ç¿¿í õàæóó òàëààð (óìàé äîîä
õºíèé âåíèéã äàðàõã¿é áàéõ) õýâò¿¿ëíý.
• Íóãàñíû õàòãàëòûã 25-27G ãîë÷òîé íàðèéí ç¿¿ãýýð ýõèéã õýâò¿¿ëñýí
áîëîí ñóóãàà áàéðëàëä õàòãàíà.
• Æèðýìñýí ýõèéí íóãàñûí ìýäýýã¿éæ¿¿ëãýíä õýðýãëýõ ýì, òóí õýìæýý:
• 0.5%-èéí õ¿íäð¿¿ëñýí áóïèâàêàéí 2.5 ìë
• 0.5%-èéí åðäèéí áóïèâàêàéí 2.2-2.5 ìë+10-20 ìêã ôåíòàíèë
• 2%-èéí ëèäîêàéí 2-2.5 ìë
• 5%-èéí ëèäîêàéí 1.4-1.6 ìë õýìæýýòýé òóñ òóñ õýðýãëýíý.
• Ãèïîòîíè áîëîõ ¿åä: ýõèéí ç¿¿í õàæóó áàéðëàëûã óëàì
íýìæ õàçàéëãàíà. Ýôåäðèí 10 ìã-èéã ñóäñààð òàðèíà, øààðäëàãàòàé
áîë ýôåäðèíèé òóíã äàâòàí õýðýãëýíý.
• Õ¿¿õäèéã ìýñ çàñëûí àðãààð ãàðäàí àâñàíû äàðàà ýõ áàðèã÷ ýì÷èéí
çààëòààð îêñèòîöèí, ýðãîìåòðèí çýðãèéã òàðèõ øààðäëàãà ãàð÷
áîëíî.

794 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 794 5/25/2005 5:05:54 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

5. ÌÝÄÝÝïÉƯ¯ËÝËÒÈÉÍ ßÂÖÀÄ ÀÌÈÍ ×ÓÕÀË ÝÐÕÒÍÈÉ ¯ÉË

ÀÆÈËËÀÃÀÀà ÕßÍÀÕ ÓÄÈÐÄÀÌÆ

Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åèéí õÿíàëò íü åðºíõèé

ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû íýã
á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã íü áîëíî. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åä
ºâ÷òºíèé àìèí ÷óõàë ýðõòýí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãàà
Òîäîðõîéëîëò õîðîìõîí çóóðò ã¿íçãèé àëäàãäàõ, ººð÷ëºãäºõ îñîëòîé
ó÷èð ýì÷, ñóâèëàã÷èéí àæèãëàëò, àïïàðàò, áàãàæ
õýðýãñëýëèéí òàñðàëòã¿é õÿíàëò çàéëøã¿é ÷óõàë à÷
õîëáîãäîëòîé.
Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åèéí õÿíàëòûí óäèðäàìæ íü
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí ¿åä ºâ÷òºíèé àìèí ÷óõàë
ýðõòýí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààã õÿíàõ îíîë àðãà
Çîðèëãî ç¿éí ¿íäýñëýëèéã òîäîðõîéëíî. Ýíýõ¿¿ óäèðäàìæ
íü ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí ÿâöàä ºâ÷òºíèé àþóëã¿é
áàéäëûã õàíãàõ, ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí íàéäâàðòàé
áàéäëûã íýìýãä¿¿ëýõ çîðèëãîòîé.

Åðºíõèé ç¿éëñ
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöàä ºâ÷òºíèé áèåèéí áàéäàë íýí õóðäàí
ººð÷ëºãääºãèéã õàðãàëçàí ìýðãýæëèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷ ìýñ çàñàë,
àæèëáàðûã ã¿éöýòãýæ áàéãàà ºðºº, òàñàëãààíä ¿ðãýëæèä áàéëöàí
ºâ÷òºíèé áèåèéí áàéäëûã òàñðàëòã¿é õÿíàæ ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéã
óäèðäàí ÿâóóëíà.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã áîëîí àæèëáàðûí ¿åä ºâ÷òºíèé áèåèéí áàéäëûã
õÿíàí ìýäýýëýõ òîîí óòãàòàé, ãýðëýí áîëîí äóóò ò¿ãø¿¿ð á¿õèé
õýðýãëýë àøèãëàõ áîëîâ÷ ýíý íü ýì÷èéí àæèãëàëòûã á¿ðýí îðëîõã¿é
çºâõºí õºíãºâ÷ëºõ ¿¿ðýãòýé.
• Åðºíõèé ýíäîòðàõåàë, îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã áîëîí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷
ýì÷èéí õÿíàëòòàé ìýñ çàñàë, àæèëáàð õèéæ áàéãàà á¿õèé ë òîõèîëäîëä
òàñðàëòã¿é õÿíàëòûí ýíý óäèðäàìæèéã ìºðäºí àæèëëàíà.
• Ýíýõ¿¿ óäèðäàìæèéã á¿õ òºðëèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí áîëîí
ýìíýëãèéí ÿàðàëòàé òóñëàìæ, ñýõýýí àìüäðóóëàõ àðãà õýìæýýíèé
¿åä áàðèìòàëíà.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷ íü çàðèì òîõèîëäîëä ýíýõ¿¿ óäèðäàìæèä
çààñàí õÿíàëòûí õýëáýð¿¿äèéã öààøèä äýëãýð¿¿ëýí õÿíàëòûí íýìýëò
¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã õýðýãëýõ áîëîëöîîòîé.
• Ýíãèéí àæèëáàð, æèæèã õàãàëãààíû ¿åèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí ÿâöàä
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷ ýíý ñòàíäàðòàä õàìðàãäñàí çàðèì íýãýí
õÿíàëòûí õýëáýðèéã õýðýãëýõã¿é áàéæ áîëíî. Ãýõäýý ¿¿íèéõýý

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 795

15_anesthes last.indd 795 5/25/2005 5:05:54 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

øàëòãààí, íºõöºëèéã ºâ÷íèé ò¿¿õýíä òàéëáàðëàí áè÷èæ òýìäýãëýñýí

áàéâàë çîõèíî.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷èéí ýð¿¿ë ìýíäýä õîðòîé íºõöºë áàéäàë ¿¿ññýí
¿åä (ðåíòãåí áîëîí öàöðàã èäýâõò òóÿàíû íºëºº) ºâ÷òºíèé õÿíàëòûã
ò¿ð õóãàöààíä àëñûí çàéíààñ ¿ðãýëæë¿¿ëæ áîëíî.

Õÿíàëòûí ¿íäñýí õýëáýð¿¿ä

Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöûí òóðøèä ºâ÷òºíèé õ¿÷èëòºðºã÷èéí õàíãàìæ,
àìüñãàëûí ñèñòåì, öóñíû ýðãýëò, äóëààí çîõèöóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààã
òàñðàëòã¿é õÿíàõ øààðäëàãàòàé.
1. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóðøèä àìüñãàëæ áàéãàà àãààðûí á¿ðýëäýõ¿¿í
áîëîí öóñàíä øèíãýñýí õ¿÷èëòºðºã÷èéí õóâü õýìæýýã õÿíàíà.
Õÿíàëòûí àðãà÷ëàë:
• ªâ÷òºíèé àìüñãàëæ áàéãàà àãààðûí äîòîðõ õ¿÷èëòºðºã÷èéí
õýìæýýã õÿíàõ ìýäðýã÷òýé, õ¿÷èëòºðºã÷èéí õóâü õýìæýý áóóðàõ
òîõèîëäîëä ò¿ãø¿¿ðèéí äîõèîëîë àæèëëàäàã àïïàðàòààð åðºíõèé
ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã ÿâóóëàõ øààðäëàãàòàé. Èéì àïïàðàòã¿é íºõöºëä
õ¿÷èëòºðºã÷èéí åðºíõèé áà óðñãàëûí õýìæýýã ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí
àïïàðàòûí çààëòûã òîãòìîë õàðæ õÿíàíà.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöàä ºâ÷òºíèé öóñàí äàõü õ¿÷èëòºðºã÷èéí
õàíàìæèéã õýìæèæ èëýðõèéëäýã ïóëüñîêñèìåòð çýðýã áàãàæ
àïïàðàòààð òîíîãëîãäñîí áàéõ íü ç¿éòýé. Õàìãèéí æèæèã õàãàëãàà,
óäààí ¿ðãýëæëýõã¿é ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åä ÷ ïóëüñîêñèìåòð
àæèëëóóëàõ ¸ñòîé.
• Õýðýâ ºâ÷òºíèé àðüñíû ºíãèéã õàðæ õºõðºëò áàéãàà ýñýõèéã ä¿ãíýõýä
õàíãàëòòàé ãýðýëò¿¿ëýã õýðýãòýé.
2. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóðøèä àìüñãàëûí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãàà
áîëîí àãààð ñýëãýëòèéí ò¿âøèíã õÿíàõ.
Õÿíàëòûí àðãà÷ëàë:
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí òóðøèä ºâ÷òºíèé àãààð ñýëãýëòèéí õýìæýý,
õ¿ðòýýìæèéã õÿíàæ áàéõ ¸ñòîé. Öýýæíèé õºäºë㺺í, óóøãèéã
÷àãíàæ àìüñãàëûí ÷èìýýã ñîíñîõ, àìüñãàëóóëàõ õººðºã, õººðºãíèé
õºäºë㺺íèéã àæèãëàõ íü à÷ õîëáîãäîëòîé.
• Àìüñãàëààð ãàð÷ áàéãàà àãààðûí ýçýëýõ¿¿íèéã õýìæèã÷ âîëþìåòðèéã
àæèëëóóëàõ íü àìüñãàëûí ¿íäñýí õÿíàëòûã á¿ðä¿¿ëýã÷ íýã ¿ç¿¿ëýëò
ìºí.
• Àìüñãàëààð ãàð÷ áàéãàà àãààðûí äîòîðõ í¿¿ðñõ¿÷ëèéí õèéí õýìæýýã
õýìæèæ òîäîðõîéëîõ (êàïíîìåòðèéí àðãà ãýæ íýðëýíý) íü ºâ÷òºíèé
àãààð ñýëãýëòèéã õÿíàõ íýã àðãà ìºí.
• Ýíäîòðàõåàë ãóóðñ áîëîí çàëãèóðûí õîøóóâ÷èéã àìüñãàëûí çàìä
çºâ áàéðëóóëñàí ýñýõèéã àìüñãàëààð ãàð÷ áàéãàà àãààðûí äîòîðõ
í¿¿ðñõ¿÷ëèéí õèéã õýìæèõ àðãààð íàéäâàðòàé òîäîðõîéëíî.

796 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 796 5/25/2005 5:05:54 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

• Ýíäîòðàõåàë ãóóðñûã àìüñãàëûí çàìä áàéðëóóëàõààñ ýõëýí ýêñòóáàöè

õèéõ õ¿ðòýëõ õóãàöààíû òóðø êàïíîãðàôè áîëîí êàïíîìåòðèéí àðãààð
òàñðàëòã¿é õÿíàõ íü àìüñãàëûí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààíä ä¿ãíýëò
ºãºõ áîëîìæ îëãîíî.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí ÿâöàä çîõèîìîë àìüñãàëûí àïïàðàòûã
õýðýãëýñýí ¿åä àìüñãàëûí õ¿ðýýíèé áèò¿¿ìæëýë àëäàãäàõàä
ò¿ãø¿¿ðèéí äóóò äîõèîëîë ºãºõ õýðýãñëýýð òîíîãëîæ àæèëëóóëíà.
3.Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöàä ºâ÷òºíèé öóñ ýðãýëòèéí áàéäëûã õÿíàõ.
Õÿíàëòûí àðãà÷ëàë:
• Óðüäàë ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ýõëýõýýñ ºìíº ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýãèéã
ìîíèòîðûí äýëãýö äýýð ãàðãàæ öààøèä ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí á¿õèé ë
ÿâöûí òóðøèä ºâ÷òºíèé ç¿ðõ ñóäàñíû ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààã
òàñðàëòã¿é õÿíàíà.
• Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöàä ºâ÷òºíèé ç¿ðõíèé àãøèëòûí òîî,
àðòåðèéí äàðàëòûã 5 ìèíóò òóòàìä õýìæèæ áàéõ øààðäëàãàòàé.
• Õÿíàëòûí ìîíèòîðã¿é íºõöºëä ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ÿâóóëàõ ¿åä ñóäàñíû
ëóãøèëòûí òîî, õ¿÷äýë, ä¿¿ðýëòèéã òýìòðýõ, ç¿ðõíèé àãøèëòûí àâèàã
öýýæíèé ãàäíààñ, áîëîëöîîòîé áîë óëààí õîîëîéí ñòåòñêîïîîð
õÿíàíà.
• Õàãàëãàà, ¿éëäëèéí ÿâöàä àëäàæ áóé öóñ áóñàä øèíãýíèé õýìæýýã
õÿíàíà.
4. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöàä áèåèéí õàëóóíûã õÿíàõ.
Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöàä ºâ÷òºíèé áèåèéí õàëóóí ýìíýëç¿éí øèíæ
õýëáýðýýð ìýäýãäýõ¿éö õýìæýýíä ººð÷ëºãäñºí áîëîí ººð÷ëºãäºõ
õàíäëàãàòàé òîõèîëäëóóäàä (íÿðàé áà áàãà íàñíû õ¿¿õýä) óëààí õîîëîéä
þìóó áóñàä öóëëàãò îéð áàéðëóóëñàí õÿíàã÷ààð òîãòìîë õÿíàíà. Õÿíàõ
õýðýãñýëã¿é áîë ýíãèéí àðãààð àìíû õºíäèé, ÷èõíèé ãàäíà í¿õ çýðýãò
õýìæèíý.

5. Õàãàëãààíû ÿâöàä ºâ÷òºíèé øýýñíèé ÿëãàðàëòûí õýìæýýã õÿíàõ

Àìèí ÷óõàë ýðõòýí ñèñòåìä õèéæ áàéãàà áîëîí óäààí ¿ðãýëæëýõ õàãàëãàà
áà øîêòîé ºâ÷òºíèé õàãàëãààíû ÿâöàä øýýñíèé ÿëãàðàëòûã äàâñàãò
òàâüñàí ãóóðñààð ãàðñàí øýýñíèé õýìæýýãýýð òîäîðõîéëíî. Õàãàëãààíû
ÿâöàä øýýñíèé ÿëãàðàëò 0.5 ìë/öàã-ààñ äýýø õýìæýýòýé áàéíà.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 797

15_anesthes last.indd 797 5/25/2005 5:05:54 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

6. ÌÝÄÝÝïÉƯ¯ËÃÈÉÍ ÄÀÐÀÀÕ ¯ÅÈÉÍ ÝÌ×ÈËÃÝÝ, ÕßÍÀËÒÛÍ

ÓÄÈÐÄÀÌÆ

Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ¿å íü õàãàëãàà,

ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ÿâöûíõààñ äóòàõã¿é “ýìçýã “ ¿å ãýæ
àíõààðàí ¿çýõ øààðäëàãàòàé áºãººä ºâ÷òºíèé áèåèéí
áàéäëûã òàñðàëòã¿é õÿíàæ, ýì÷èëãýýã öàã àëäàëã¿é
Òîäîðõîéëîëò õèéõ íü ç¿éòýé. Ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý, àæèëáàð áîëîí
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëò äóóññàíû äàðààõ ¿åä ºâ÷òºíèéã
õÿíàõ, ýì÷ëýõ, ñóâèëàõ àðãà áàðèëóóäûã íýãòãýí
ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ýì÷èëãýý ãýæ íýðëýíý.
Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ¿åèéí õÿíàëò, ýì÷èëãýýã
ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí äàðààõ ñýðãýýõ ºðºº, ìýñ çàñëûí
òàñãèéí õàãàëãààíû äàðààõ ºðººíä ã¿éöýòãýíý.
Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ, òàéâøðóóëàõ, ºâäºëò íàìäààõ
Çîðèëãî òóñëàìæèéí äàðààõ ¿åèéí ºâòºíèé àþóëã¿é
áàéäàëûã õàíãàõ, íàñ áàðàëò, õ¿íäðýëèéã áóóðóóëàõ
çîðèëãîòîé.

A. Åðºíõèé ç¿éëñ
1. Ñýðãýýõ õýñýã íü õàãàëãààíû õýñãèéí á¿ðýëä¿¿íä õàìààðàõ áîëîâ÷
õàãàëãààíû àðèóí õóâöàñã¿é àæèë÷èä îðæ àæèëëàõ áîëîëöîîòîé
áàéõ ¸ñòîé.
2. Íýã îð òýðãýíöýðò 9 ì2–ààñ äîîøã¿é òàëáàéòàé, òîëãîé òàëààñ íü
îéðòîæ àæèëëàõ áîëîìæòîé áàéíà.
3. Ñýðãýýõ ºðººíä ñóâèëàã÷èéí áàéð, öýâýð öàãààí õýðýãëýë, áàãàæ
ýì õàäãàëàõ õýñýã áàéíà.
4. Ñýðãýýõ ºðººíä áàéõ áàãàæ õýðýãëýë:
• Ñýðãýýõ ºðººíèé îð á¿ðä áàéõ òîíîãëîë, õýðýãñýë:
-Õ¿÷èëòºðºã÷ ºãºõ õýðýãëýë
-Ñîðóóëãà
-Ïóëüîêñèìåòð
-ªºðºº òýëýã÷ õººðºã (ÀÌÁÓ), õîøóóâ÷
-Îðíû òîëãîéí ãýðýë
-Àìüñãàë, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààã õÿíàõ ìîíèòîð
-Ñôèãìîìàíîìåòð
-Ñòåòîñêîï (÷àãíóóð)
-Öàõèëãààíû çàëãóóðóóä
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ñýðãýýõ ºðººíä áàéõ áàãàæ õýðýãëýë
-Èíòóáàö õèéõ õýðýãëýë
-Çîõèîìîë àìüñãàëûí àïïàðàò

798 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 798 5/25/2005 5:05:55 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

-ßàðàëòàé õýðýãëýõ ýì /òóñãàé æàãñààëòààð/

-Ñóäñàíä õèéõ øèíãýí äóñëûí ñèñòåì¿¿ä
-ªâ÷èí íàìäààõ ýì¿¿ä
-Òºðºë á¿ðèéí òàðèóð, ç¿¿í¿¿ä
-Ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýãèéí àïïàðàò
-Äåôèáðèëëÿòîð
-ªâ÷òºí äóëààöóóëàã÷ (õàëóóí àãààðààð ¿ëýýã÷, á¿òýýëýã, ãýðýë)
-Öóñ, øèíãýí á¿ëýýñãýã÷
-Ñïèðîìåòð
-Ǻºâðèéí ðåíòãåí àïïàðàò
-Æèæèã ìýñ çàñëûí õýðýãëýë (áàãö)
• Ñýðãýýõ îð áîëîí òýðãýíöýð íü:
• Õàòóóâòàð (áºõ) äýâñãýð, îëáîãòîé
- òîëãîé áà õºëèéã 15 ãðàäóñààñ äýýø ºíäºðëºõ áîëîìæòîé, õºäºëãºæ
ò¿ðýõýä õÿëáàð, ºðãºõ áóóëãàõàä òºâºãã¿é
- õàæóóãèéí õàøëàãòàé
- ñóäñààð øèíãýí ñýëáýõ (ñèñòåìèéí) òàâèóðòàé áàéíà
• Àæèëáàð áîëîí õàãàëãàà õèéõýä çîðèóëàí ºâ÷òºíèéã öýâýðëýõ
(¿ñ õóñàõ çýðýã) õýðýãëýë
• Õàíûí òîì öàãèéã (ñåêóíäèéí óðò òîä ç¿¿òýé áàéõ) îð á¿ðèéí
äýðãýäýýñ õàðàãäàõààð áàéðëóóëíà
• Õîëáîîíû õýðýãëýë¿¿ä :
- ßàðàëòàé äóóäëàãûí ñèñòåì, õîíõ
- Äîòóóð õîëáîî
- Õîòûí òåëåôîí
5. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ñýðãýýõ ºðººíä ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã, ýð÷èìò
ýì÷èëãýýíèé ìýðãýæèë ýçýìøñýí ñóâèëàã÷, ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã óäèðäàí
ÿâóóëñàí ýì÷èéí õÿíàëòûí äîð àæèëëàíà.
6. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ¿åä ºâ÷òºíèéã ñýðãýýõ ºðººíä ñýðýýæ, õÿíàæ
áàéãàà áîë ºâ÷òºíèé àìèí ÷óõàë ýðõòýí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãàà,
ýì÷èëãýýíèé ÿâöûã ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí õóóäñàíä ¿ðãýëæë¿¿ëýí ýñâýë
ñýðãýýõ ºðººíèé òóñãàé õÿíàëòûí õóóäñàíä òýìäýãëýíý.
7. Ñýðãýýõ ºðººíä àæèëëàõààð ñóðãàãäñàí ñóâèëàã÷ ºâ÷òºíèé àìèí
÷óõàë ýðõòýí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààã òàñðàëòã¿é õÿíàæ àæèëëàíà.
Ñóðàëöàæ áàéãàà ñóâèëàã÷äûã ñýðýýõ ºðººíä àæèëëàäàã òóðøëàãàòàé
ñóâèëàã÷ õÿíàæ àæèëëóóëíà.
8. Õàìãààëàõ ðåôëåêñ¿¿ä íü á¿ðýí ñýðãýýã¿é íýã ºâ÷òºíèéã ñýðýýõ ºðººíä
íýã ñóâèëàã÷ õÿíàõ áà óõààíòàé, ñýðãýñýí 1-3 ºâ÷òºíä íýã ñóâèëàã÷
îíîãäîíî.

Á. Õàãàëãààíû äàðààõ ¿åä ºâ÷òºíèé áèåèéí áàéäëûã õÿíàõ, ¿íýëýõ.

Õàãàëãààíû äàðààõ ¿åä ºâ÷òºíèé àìüñãàë, ç¿ðõ ñóäàñ, ìýäðýë-áóë÷èíãèéí

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 799

15_anesthes last.indd 799 5/25/2005 5:05:55 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

¿éë àæèëëàãàà, óõààí ñàíààíû áàéäàë, áèåèéí õàëóóí, ºâäºëòèéí õ¿÷,

Ẻëæèëò, äîòîð ìóóõàéðàõ, øýýñíèé ãàðö, öóñ àëäàëòûí õýìæýý áîëîí
õàãàëãààíû ¿åä áàéðëóóëñàí óðñãóóðààð ãàðàõ øèíãýíèé ºíãº, õýìæýý
çýðãèéã õÿíàõ ¸ñòîé (Õ¿ñíýãò ¹1).

1. Àìüñãàëûí ¿éë àæèëëàãàà. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ¿åä àìüñãàëûí

¿éë àæèëëàãààã ïóëüñîêñèìåòðèéí àïïàðàò àøèãëàæ õÿíàâàë
õ¿÷èëòºðºã÷ äóòàãäàõ õ¿íäðýëèéã ýðò ìýäýõ áîëîìæòîé. ªâ÷òºíèéã
ñýðãýýõ ÿâöàä àìüñãàëûí çàì ÷ºëººòýé ýñýõ, àìüñãàëûí òîî áîëîí
öóñàí äàõü õ¿÷èëòºðºã÷èéí õàíàìæ(Spo2)-èéã õÿíàõ øààðäëàãàòàé.
2. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ¿åä ç¿ðõíèé àãøèëòûí òîî, àðòåðèéí
äàðàëòûã 5-10 ìèíóò òóòàìä ¿çýæ õÿíàíà, ç¿ðõíèé ìîíèòîðûí
àïïàðàòòàé áîë äýýýðõ ¿ç¿¿ëýëòèéã òàñðàëòã¿é õÿíàõ áóþó áàéõã¿é
áîë ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýãèéí àïïàðàòààð îðëóóëæ áîëíî.
3. Ìýäðýë-áóë÷èíãèéí ¿éë àæèëëàãààã áîäèò ¿çëýãýýð (ýì÷, ñóâèëàã÷
õóðóóãàà àòãóóëæ ñîðèõ çýðýã) ä¿ãíýíý. Áàãàæ õýðýãñëýëèéí
áîëîëöîîòîé ýìíýëýãò áóë÷èí ñóëðóóëàã÷ ýìèéí ¿éë÷èëãýýã õÿíàã÷
õýðýãñëýëýýð (íåéðîñòèìóëÿòîð) òîäîðõîéëíî. Ýíý íü áóë÷èíãèéí ¿éë
àæèëëàãààíû òºðºëõèéí áîëîí îëäìîë ýìãýãòýé ºâ÷òºíèéã èëð¿¿ëýí
õÿíàõàä òóñòàé.
4. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ¿åä ºâ÷òºíèé óõààí ñàíààíû áàéäëûã
õàðèëöàí ÿðèëöàõ, àñóóõ (öàã áà îðîí çàé, ºâ÷òºíèé íýð, íàñ ãýõ ìýò)
àðãààð õÿíàæ, ä¿ãíýíý.
5. ªâ÷òºíèé áèåèéí õàëóóíûã øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä øàëãàæ
òýìäýãëýíý.
6. ªâäºëòèéã õýìæèæ òîîí áîëîí áóñàä óòãààð èëýðõèéëýí õÿíàëòûí
õóóäñàí äýýð òýìäýãëýíý.
Õ¿ñíýãò ¹1. Ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýýíèé äàðààõ ¿åä õÿíàõ
¿ç¿¿ëýëò¿¿ä
Á¿õ ºâ÷òºíä Øààðäëàãàòàé ºâ÷òºíä
Àìüñãàëûí ¿éë àæèëëàãàà
Àìüñãàëûí òîî
Àìüñãàëûí çàì ÷ºëººòýé ýñýõ
Õ¿÷èëòºðºã÷èéí õàíàìæ
Ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãàà Ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã
Ç¿ðõíèé àãøèëòûí òîî Ç¿ðõíèé ìîíèòîð
Àðòåðèéí äàðàëò ÍåéðîñòèìóëÿòîðÁèåèéí
Ìýäðýë-áóë÷èíãèéí ¿éë Õàëóóí õýìæèõ
àæèëëàãàà Øýýñíèé ÿëãàðàëò
Áîäèò ¿çëýãýýð
Óõààí ñàíààíû áàéäàë Äàâñàãò ãóóðñ áàéðëóóëàõ
(õàðèëöàí ÿðèëöàõ) Øýýñíèé õýìæýýã õÿíàõ
ªâäºëò (àñóóõ òîîí ¿ç¿¿ëýëò Óðñãóóðààð ãàðàõ øèíãýí, öóñ
ãàðãàõ) àëäàëò
Áººëæ¿¿ëýõ, äîòîð ìóóõàéðàõ

800 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 800 5/25/2005 5:05:55 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

7. Áººëæ¿¿ëýõ áîëîí äîòîð ìóóõàéðàõ õ¿íäðýëèéã õÿíàæ, òýìäýãëýíý.

8. Çàðèì òºðëèéí õàãàëãàà (óðîëîãèéí) õèéëãýñýí ºâ÷òºíèé øýýñíèé
ÿëãàðàëòûã õýìæèõ, äàâñàãò ãóóðñ òàâèõ øààðäëàãà ãàðíà.
9. Ìýñ çàñëûí ¿åä áàéðëóóëñàí óðñãóóðààð áîëîí õàãàëãààíû äàðààõ
öóñ àëäàëòûã õÿíàõ

Â. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ¿åèéí ýì÷èëãýý

Ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý, ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ¿åä ºâ÷òºíèé
àìèí ÷óõàë ýðõòýí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãàà à÷ààëàëòàé àæèëëàæ,
ºâ÷òºíèé ìýäðýëèéí ñèñòåì ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí áîäèñûí íºëººãººð
äàðàíãóéëàãäàæ, áîäèñûí ñîëèëöîî, äîòîîä òîãòâîðò îð÷èí õÿìðàëò
áàéäàëä îðñîí ýì÷èëãýýíèé ýãçýãòýé ¿å øàò ìºí. Õàãàëãààíû äàðààõ ¿åä
ºâ÷òºíä íèéòëýã õýðýãëýãäýõ ýì÷èëãýýíèé ¿íäñýí òºðºë õýëáýð¿¿äèéã
õ¿ñíýãò ¹ 2-ò íýãòãýí ¿ç¿¿ëýâ.

Õ¿ñíýãò ¹2 Õàãàëãààíû äàðààõ ¿åèéí ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

Áººëæ¿¿ëýõ, Áººëæèëòèéí ýñðýã ýìèéí áîäèñóóä: 5-ÍÒ3-èéã
äîòîð ìóóõàéðàõ õîðèãëîã÷: äðîïåðèäîë, äåêñàìåòàçîí áîëîí
õ¿íäðýëýýñ ìåòîêëîïðàìèä (îíäàíñåòðîí) çýðãèéã óðä÷èëàí
óðä÷èëàí ñýðãèéëýõ ñýðãèéëýõ áîëîí ýì÷ëýõ çîðèëãîîð óóæ õýðýãëýíý.
Áººëæèëòèéí ýñðýã ¿éë÷èëãýýòýé ýì¿¿äèéã õàâñðàí
õýðýãëýõ áîëîëöîîòîé.
Õ¿÷èëòºðºã÷ººð Ãèïîêñèéí õ¿íäðýë òîõèîëäîæ áîëîõ á¿õ ºâ÷òºíèéã
ýì÷ëýõ õ¿÷èëòºðºã÷ººð áàÿæóóëñàí àãààðààð àìüñãàëóóëàõ
çààëòòàé.
ªâ÷òºíèé (õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëò íàìäààõ ýì÷èëãýýíèé
ºâäºëòèéã óäèðäàìæèéã ¿çíý ¿¿).
õýìæèæ, ºâäºëò
íàìäààõ ýì÷èëãýýã
óäèðäàìæèéí äàãóó
ã¿éöýòãýíý.
Øèíãýí ñýëáýõ Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ øèíãýí ñýëáýõ ýì÷èëãýýã
ýì÷èëãýý ñýðãýýõ ºðººíä ¿ðãýëæë¿¿ëæ áîëîõ áºãººä õàãàëãààíû
ÿâöàä öóñ, øèíãýí èõýýð àëäñàí ºâ÷òºíä ñýëáýõ
øèíãýíèé õýìæýýã íýìýãä¿¿ëíý.
ªâ÷òºíé áèåèéí ªâ÷òºíèé áèåèéí äóëààíûã õýâèéí õýìæýýíä áàéëãàõ
äóëààíûã õýâèéí øààðäëàãàòàé, çàðèì òîõèîëäîëä õàëóóí àãààðààð
áîëãîõ ¿ëýýäýã (“Bear Hugger” òºðëèéí) òºõººðºìæ õýðýãëýíý.
ªâ÷òºíèé áèåèéí äóëààíûã õýâèéí áàéäàëä íü õóðäàí
îðóóëáàë ºâ÷òºíèé ñýðýõ õóãàöàà áîãèíîñ÷, õ¿íäðýëèéí
òîî áóóðíà.
×è÷ðýëòèéã ýì÷ëýõ Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí äàðààõ ÷è÷ðýëòèéã ïðîìåäîë
òàðèõ àðãààð ýì÷èëíý.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 801

15_anesthes last.indd 801 5/25/2005 5:05:55 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

Íîéðñóóëàõ, - Áåíçîäèàçèïèíèé ýñðýã ¿éë÷èëãýýò ýì

ºâäºëò íàìäààõ, - ôëþìàöåíèëèéã ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ
ìýäðýë-áóë÷èíãèéí ¿åä àìüñãàë äàðàíãóéëàãäñàí, óõàà îðîõ ÿâö
¿éë àæèëëàãààã óäààøðàëòàé çàðèì ºâ÷òºíä õýðýãëýíý.
õîðèãëîã÷ ýì¿¿äèéí - Îïèîèä ýìèéí ýñðýã ¿éë÷èëãýýò ýì
ýñðýã ¿éë÷èëãýýò - íàëîêñîíûã áýëýí áàéëãàõ øààðäëàãàòàé,
ýìèéí áîäèñ ºâ÷òºí á¿ðò õýðýãëýõ çààëòã¿é ÷,
õýðýãëýõ: ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí äàðààõ ¿åä àìüñãàë
äàðàíãóéëàãäñàí, óõàà îðîõ ÿâö óäààøðàëòàé
çàðèì ºâ÷òºíä ñýðãýýõ ¿éë÷èëãýýã íü àøèãëàíà.
- Ìýäðýë áóë÷èíãèéí ¿éë àæèëëàãààã õîðèãëîã÷
ýìèéí ýñðýã õýðýãëýõ áîäèñ
- ïðîçåðèí, íåîñòèãìèí çýðãèéã øààðäëàãàòàéòîõèîë
äëóóäàä õýðýãëýíý.

Ã.ªâ÷òºíèéã ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí äàðààõ ñýðãýýõ ºðººíººñ ãàðãàõ

øàëãóóð
ªâ÷òºíèéã ñýðãýýõ ºðººíººñ åðäèéí òàñàãò øèëæ¿¿ëýõ øèéäâýðèéã
ºâ÷òºíä ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã óäèðäàí ÿâóóëñàí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ áîëîí
ìýñ çàñëûí ýì÷ëýã÷ ýì÷ (îïåðàòîð) ãàðãàíà. Äàðààõ øàëãóóðûã
¿íäýñëýë áîëãîâîë çîõèíî:

• ªâ÷òºí óõààí îðñîí , áàéðøèë áîëîí öàã õóãàöààíû áàðèìæààòàé

áîëñîí áàéíà.

• ªâ÷òºíèé àìèí ÷óõàë ýðõòýí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãàà (àìüñãàëûí òîî,

ýçýëõ¿¿í, ç¿ðõíèé öîõèëòûí òîî, àðòåðèéí äàðàëò, õ¿÷èëòºðºã÷èéí
õàíàìæ çýðýã) ñ¿¿ëèéí 30 ìèíóòûí õóãàöààíä õýâèéí áóþó
äàðàíãóéëàãäñàí øèíæ òýìäýã ¿ã¿é áàéõ.

• Õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëò áàãàòàé, ºâäºëò íàìäààõ ýì÷èëãýýíèé ¿ð

ä¿íä ºâäºëòèéã ñàéí áóóðóóëñàí áàéõ åñòîé.

• ªâ÷òºí ýì÷ ñóâèëàã÷èéí çààâðààð øèíãýí çàëãèæ, øýýæ ÷àäàæ áàéõ

çýðýã áîëíî.

• Äýýðõ øàëãóóðò ¿ë òýíöýõ, òîãòâîðã¿é ¿ç¿¿ëýëòòýé áóþó îñîë äàõèí

ãàð÷ áîëîõ ºâ÷òºíèéã ñýõýýí àìüäðóóëàõ òàñàãò ýì÷èéí õÿíàëòûí äîð
øèëæ¿¿ëýí öààøèä ¿ðãýëæë¿¿ëíý.

• ªâ÷òºíèé óõààí ñàíààíû áàéäàë, àìèí ÷óõàë ýðõòýí ñèñòåìèéí

¿éë àæèëëàãààíû ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã ñýðãýýõ ºðººíººñ øèëæèõèéí ºìíº
õÿíàëòûí õóóäñàíä äàõèí á¿ðòãýæ òýìäýãëýñýí áàéíà.

802 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 802 5/25/2005 5:05:56 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

7. ÕÀÃÀËÃÀÀÍÛ ÄÀÐÀÀÕÜ ªÂĪËÒ ÍÀÌÄÀÀÕ

ÝÌ×ÈËÃÝÝÍÈÉ ÓÄÈÐÄÀÌÆ

ªâäºëò íàìäààõ ýì÷èëãýý íü îëîí á¿ðýëäýõ¿¿íò,

íàðèéí òºâºãòýé ¿éë ÿâö ìºí. Ýíý ýì÷èëãýýíèé ÿâöàä
õàãàëãààíû äàðàà òºðºë á¿ðèéí àðãà áàðèë, ýìèéí
áîäèñóóäûã ñèñòåìòýé õýðýãëýñíýýð ºâäºëòèéã
Òîäîðõîéëîëò íàìäààõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõèéã õýëíý. Õàãàëãààíû
äàðààõ ºâäºëò íàìäààõ ýì÷èëãýýíèé òºëºâëºãººã
ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýýíèé ýðò ¿åä áîëîâñðóóëñàí áàéõ
íü ¿ð ä¿íòýé. Õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëò íàìäààõ
ýì÷èëãýýã öàã àëäàëã¿é ýõë¿¿ëæ, ºíäºð ¿ð ä¿íòýé,
àþóë îñîëã¿é áàéõààð óäèðäàí ÿâóóëàõ íü ç¿éòýé.
ªâ÷òºíèéã ºâäºëòèéí çîâèóð, òààã¿é ñýðëýýñ
õàìãààëàõ, ºâäºëòèéí õ¿÷èéã áóóðóóëàõ
• Ìýñ çàñëûí ñòðåññèéí óëìààñ ¿¿ñýõ áîäèñûí
ñîëèëöîî, äîòîîä ø¿¿ðëèéí áóë÷èðõàéí
ººð÷ëºëòèéí áóóðóóëàõ
• ªâäºëòèéí óëìààñ ¿¿ñýõ ñîìàòèê áîëîí âåãàòàòèâ
ñºðºã õàðèó ¿éë÷ëýëèéã áóóðóóëàõ
Çîðèëãî • Ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýýíèé õ¿íäðýëèéã áóóðóóëæ,
¿ð ä¿íã ñàéæðóóëàõ
• Àìüñãàëûí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààíû
àëäàãäëààñ ñýðãèéëýõ
• Ç¿ðõ ñóäàñ, öóñ á¿ëýãíýëòèéí õ¿íäðýëýýñ
ñýðãèéëýõ
• Îð õîíîã, ýìíýëãèéí çàðäëûã áóóðóóëàõ
• Öî÷ìîã ºâäºëò àðõàãøèõààñ áîëîí áóñàä
îëîí òºðëèéí ñºðºã íºëººíººñ ñýðãèéëýõ à÷
õîëáîãäîëòîé.

À. Õàãàëãààíû äàðààõ ¿åèéí ºâäºëòèéí ñºðºã íºëºº

• Öýýæ, õýâëèéí áóë÷èíãóóä ÷àíãàð÷ ºíãºö àìüñãàëàõ
• Õýíõýðöãèéí õºäºë㺺í õîðèãäîæ õàíèàõ, öýðýý ãàäàãøëóóëàõ ¿éë
àæèëëàãàà äàðàíãóéëàãäàõ
• Óóøèãíû ¿ðýâñýëò ýìãýã¿¿ä ¿¿ñýõ
• Õîäîîä, ãýäýñíèé ã¿ðâýëçýõ õºäºë㺺íèéã äàðàíãóéëàõ.
• ªâäºëòèéí ñºðºã íºëººëºë áèåèéí áàéäàë íü õ¿íäýðñýí, îñëûí çýðýã
íýí ºíäºðòýé, ºíäºð íàñòàí , íÿðàé, áàãà íàñíû õ¿¿õýä çýðýã ºâ÷òºíèé
á¿ðèéí õ¿íäýðëèéí áà ¿õëèéí çýðãèéã íýìýãä¿¿ëäýã õ¿÷èí ç¿éë þì.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 803

15_anesthes last.indd 803 5/25/2005 5:05:56 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

Á. Õàãàëãààíû äàðààõ ¿åèéí ºâäºëòèéã õýìæèõ

Õàãàëãààíû äàðààõ ¿åä:

• Ç¿ðõíèé àãøèëòûí òîî,
• Àðòåðèéí äàðàëò,
• Àìüñãàëûí ñèñòåìèéí àæèëëàãàà,
• Áèåèéí õàëóóíûã õýìæèõ,
• ªâäºëòèéí õ¿÷èéã õýìæèõ íü ºâ÷òºíä ÿàðàëòàé òóñëàìæ, ýð÷èìò
ýì÷èëãýýíèé àðãà õýìæýý àâ÷ ÿâóóëàõ ¿íäýñ áîëíî.
Õàãàëãààíû äàðààõ ¿åèéí ºâäºëòèéã õýìæèæ òîäîðõîéëñíîîð:
• ªâäºëò íàìäààõ ýì÷èëãýýíèé çààëòûã ãàðãàíà
• ªâäºëò íàìäààõ ýì÷èëãýýíèé ÿâöàä îëîí äàâòàí õýìæèõ õýðýãòýé
• Õ¿í á¿ðèéí ºâäºëò òýñâýðëýõ ÷àäâàð ÿíç á¿ð áàéäàã ó÷èð ºâäºëòèéã
õýìæèõ ÿâöàä ºâ÷òºíèéã óõàìñàðòàé îðîëöóóëàõ ÿâäàë íýí ÷óõàë þì.

ªâ÷òºíèé ºâäºëòèéã õýìæäýã ¿ãýí, ä¿ðñò, òîîí, øóãàìàí

øàëãóóðò çýðýã àðãóóä áàéíà. Ǻâõºí ºâ÷òºí ë ººðèéí ºâäºëòèéí õ¿÷,
ýð÷èéã áîäèòîéãîîð òîäîðõîéëîí èëýðõèéëýõ áîëîìæòîé áàéäàã áîë
ýì÷, ýìíýëãèéí àæèëòàí òýð ºâäºëòèéí õ¿÷èéã çºâõºí òààìàãëàõààñ ººð
áîëîëöîîã¿é.
Øóãàìàí øàëãóóðò ¯íýëãýýíèé (Øد) àðãààð ºâ÷òºíèé ºâäºëòèéã
õýìæèíý:
• ªâäºëòèéí õ¿÷ áàãà áîë çààëòûã ç¿¿í ãàð òèéø
• ªâäºëòèéí õ¿÷ ºíäºð áîë áàðóóí ãàð òèéø ò¿ëõýæ ºâäºëòèéí çýðãèéã
èëýðõèéëíý
• Øóãàìíû àð òàëä áè÷èãäñýí òîîí ¿ç¿¿ëýëò ºâäºëòèéí
õ¿÷èéã èëýðõèéëýí ãàðãàíà.
• Õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëò íàìäààõ ýì÷èëãýýíèé õàìãèéí ¿ð ä¿íòýé
àðãûã ñîíãîí àâ÷ ºâ÷òºíä ìýäýýëæ òàíèëöóóëíà
• ªâ÷òºíèéã ºâäºëò íàìäààõ ýì÷èëãýýíä èäýâõèòýé òàòàí îðîëöóóëíà.

ªâäºëòèéã õýìæèã÷ øóãàìûí æèøýýã çóðàã 1-ä õàðóóëàâ.

3óðàã1. ªâäºëò õýìæèã÷ øóãàì

À. Øóãàìíû í¿¿ðýí òàë. Á. Øóãàìíû àð òàë

804 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 804 5/25/2005 5:05:56 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

Õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëòèéã ýì÷ëýõ òºëºâëºãººã çîõèîõ æèøèãèéã

õ¿ñíýãò 1-ä ¿ç¿¿ëýâ.

Õ¿ñíýãò 1. Õàãàëãààíû ºìíºõ áîëîí äàðààõ ºâäºëò íàìäààõ

ýì÷èëãýýíèé òºëºâëºãºº (AHCPR 1992)
ªâäºëò ýì÷èëãýýíä õýðýãëýãäýõ ýìèéí áîäèñ áà áàãàæ
õýðýãñëèéí õàíãàìæ íººöèéã øàëãàí ¿çýõ

Õàãàëãààíû ºìíº ºâ÷òºíèé ºâäºëòèéí áàéäëûã õÿíàæ ¿çýõ

ªâäºëò ýì÷ëýã÷ áàãèéí ãèø¿¿ä, ªâ÷òºí áà àð ãýðèéí ãèø¿¿äýä

ýì÷ëýã÷ ýì÷, ìýðãýæëèéí õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëò
ñóâèëàã÷ íàð õàìòðàí ºâäºëò íàìäààõ àðãóóäûí òóõàé áà ýíý
ýì÷èëãýýíèé òºëºâëºãºº ýì÷èëãýýíèé ¿åä ãàð÷ áîëîõ
çîõèîíî äàãàëäàõ ñºðºã íºëºº çýðãèéã
òàéëáàðëàí áýëäýõ

ªâäºëò íàìäààõ

Õàãàëãààíû ºìíº Õàãàëãààíû ºìíº

ºâäºëòòýé ºâäºëòã¿é

Õàãàëãààíû ÿâöàä õýðýãëýõ ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã, ºâäºëò íàìäààõ

àðãóóä

Õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëòèéã óãòóóëàí íàìäààõ àðãûã

õýðýãëýõ

Õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëò íàìäààõ ýì÷èëãýý

ªâ÷òºí á¿ð õàãàëãààíû äàðààõ ¿åèéí ºâäºëòºíä ÿíç á¿ðèéí õàðèó

¿ç¿¿ëäýã ó÷èð ýíý ºâäºëòèéã ýì÷ëýõ õºäëºøã¿é äàãàí ìºðäºõ çàãâàðûã
ãàðãàõ áîëîìæã¿é þì. Ãýõäýý õàãàëãààíû äàðààõ ¿åèéí ºâäºëòèéã óäèðäàí
áóóðóóëàõ, ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýýã ºâäºëòã¿é, áîëîí áàãà ºâäºëòòýé õèéõ
áîëîëöîîòîé. Õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëòèéã ýì÷ëýõ óäèðäàìæèéã õ¿ñíýãò
2-ò ¿ç¿¿ëýâ.
ªâäºëòèéí õ¿÷, ýð÷ìèéã õàðãàëçàí õàãàëãààíû äàðààõ ¿åèéí
ºâäºëòèéí åðºíõèé çàãâàð÷ëàëûã ýíä ¿ç¿¿ëñýí áºãººä ºâäºëòèéí õ¿÷ýýñ
õàìààð÷ øàòàëñàí äàðààëàëòàé çîõèîí áàéãóóëàëòòàé þì.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 805

15_anesthes last.indd 805 5/25/2005 5:05:56 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

Õ¿ñíýãò 2. Õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëò íàìäààõ ýì÷èëãýýíèé

òºëºâëºãºº (AHCPR 1992)

Õàãàëãààíû ¿åèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã,

ºâäºëò íàìäààëòûã òºãñãºæ ºâ÷òºíèéã
øèëæ¿¿ëýí ºãºõ

ªâäºëòã¿é Õàãàëãààíû øàðõíû óëìààñ Ìýñ çàñëûí

áóþó ºâäºëò íàìäààõ ¿¿äýí ãàðñàí õ¿÷òýé ºâäºëò ºâ÷èíòýé õîëáîîã¿é
ýì÷èëãýý
øààðäëàãàã¿é õ¿÷òýé ºâäºïò

Õàãàëãààíû äàðààõ
ªâäºëòèéã òîãòìîë ºâäºëò íàìäààõ
Ìýñ çàñëûí ºâ÷èíòýé
õÿíàæ áàéõ ýì÷èëãýýã ýõë¿¿ëýõ, ýñâýë
õîëáîîã¿é õ¿÷òýé ºâäºëò
õàãàëãààíû ºìíºõ ºâäºëò
ýì÷èëãýýíä íýìýëò çàñâàð
îðóóëæ ººð÷ëºí õýðýãëýõ
Äàãàëäàõ ñºðºã
íºëºº ãàðàõ, ºâäºëò
áóóðàõã¿é áàéõ Ìýñ çàñëûí ºâ÷íèéã
õÿíàõ

Õàãàëãààíû äàðààõ
Ýìèéí áîäèñ, òóí ºâäºëò íàìäààõ
õýìæýý, õýðýãëýõ ýì÷èëãýý çîõèõ ¿ð ä¿íä
àðãà, çàì, õóãàöàà õ¿ð÷ áàéãàà ýñýõèéã ªâäºëòèéí ýì÷èëãýýã
çýðãèéã ººð÷ëºõ õÿíàõ ýõëýõ

Õýðýãëýæ áàéãàà ýìèéí õàìãèéí òîõèðîìæòîé òóí õýìæýýã òîäîðõîéëîí

õýðýãëýõ

Õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëò ýì÷èëãýý àìæèëòòàé ¿ð ä¿íä õ¿ð÷ áàéãàà

¿åä

ªâäºëò ýì÷èëãýýíèé òºëºâëºãººíä îðóóëàõ ººð÷ëºëò¿¿äèéã äóóñãàæ

ñîíãîí àâñàí ýì, àðãà õýëáýð, òóí õýìæýýã õýðýãëýõ

806 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 806 5/25/2005 5:05:57 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

Õ¿ñíýãò 3. Õàãàëãààíû äàðààõ ¿åèéí ºâäºëòèéí õ¿÷, ýð÷ìýýñ

õàìààðàí ºâäºëòèéã íàìäààõ ýì÷èëãýýã ñîíãîõ àâàõ çàãâàð÷ëàë

ªÂĪËÒÈÉÍ ªÂĪËÒ ÍÀÌÄÀÀÕ ÝÌ

Õ¯×
Áàãà çýðýã 1ãð ÏÀÐÀÖÅÒÀÌÎË (ëàà áà øàõìàë,4 öàã òóòàìä, 3
(Øد<3) õîíîã õ¿ðòýë)
1ãð ÀÍÀËÃÈÍ (øàõìàë, òàðèà, 4-6 öàã òóòàìä)
Äóíä çýðýã 1 ãð ÏÀÐÀÖÅÒÀÌÎË (äýýðõ ñòàíäàðòààð)
õ¿÷òýé 100 ìã ÄÅÊËÎÄÅÍÊ (ëàà 16 öàã òóòàìä)
(Øد=3,1-6,9) 2-3 ìã ÌÎÐÔÈÍ* (ñóäñààð, õýñýã÷ëýí òàðèõ àðãààð)
Ìàø èõ 1ãð ÏÀÐÀÖÅÒÀÌÎË (äýýðõ ñòàíäàðòààð)
õ¿÷òýé 100 ìã ÄÅÊËÎÄÅÍÊ (ëàà 16 öàã òóòàìä)
(Øد>7) 2-3 ìãÌÎÐÔÈÍ (ñóäñààð õýñýã÷ëýí òàðèõ àðãààð)
ÝÏÈÄÓÐÀË, ÏÀÐÀÂÅÐÒÅÁÐÀË** àðãûã õýðýãëýõ

Â. Ìîðôèíèéã õýñýã÷ëýí òàðèõ àðãààð öî÷ìîã ºâäºëòèéã íàìäààõ

ýì÷èëãýýíèé àðãà:
Ìîðôèíû 10 ìã óóñìàëûã 9 ìë 0.9%-èéí íàòðè õëîðûí óóñìàëä
íàéðóóëàí øèíãýëæ õàãàëãààíû äàðààõ ¿åèéí ºâäºëòèéí õ¿÷ áóðòàë
(Øد<3) ñóäñààð 2ìã (ÁÆ<60 êã) - 3 ìã-ààð (ÁÆ>60 êã) 5-10 ìèíóòûí
çàâñàðëàãàòàé òàðèõ àðãà þì.
Õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëòèéã áóóðóóëæ áàéãàà ìîðôèíèé äýýðõ òóí
íü ºâ÷òºíèé ºâäºëòèéã äàðààãèéí 4-6 öàãò òàðèõ òóíãèéí æèøèã õýìæýý
áîëíî.

Ã. Îð÷íû ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí àðãààð õàãàëãààíû äàðààõ ºâäºëò

íàìäààõ àðãà:
0.5%-èéí ëèäîêàèí, 0.125%-èéí áóïèâàêàèíû óóñìàëààñ 6-8 ìë-
èéã ýïèäóðàë áîëîí ïàðàâåðòåáðàë çàìààð Ẻíäºõ õýëáýðýýð (4-6
ìë) òàðüñàíû äàðàà àâòîìàò òàðèóðààð 4-8 ìë/öàã õýìæýýòýé õèéõ,
îïèîèä á¿ëãèéí ýìèéí áîäèñ(ìîðôèí 10ìêã/ìë, ôåíòàíèë 2 ìêã/ìë)-èéã
õàâñðóóëàí õýðýãëýæ áîëíî.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 807

15_anesthes last.indd 807 5/25/2005 5:05:57 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

8. ÌÝÄÝÝïÉƯ¯ËÃÈÉÍ ªÌͪ ÀÏÏÀÐÀÒ ØÀËÃÀÆ ÁÝËÒÃÝÕ

ÓÄÈÐÄÀÌÆ

Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí àïïàðàò íü ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí

ãîë ÷óõàë õýðýãëýãäýõ¿¿í áºãººä ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéã
Òîäîðõîéëîëò ýõëýõèéí ºìíº àïïàðàò á¿ðýí íàéäâàðòàé
àæèëëàãààòàé, õèéí õàíãàìæ õ¿ðýëöýýòýé ýñýõèéã
çààâàë íÿãòàëæ øàëãàõ øààðäëàãàòàé.
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ºìíº àïïàðàòûã çºâ áýëäýõ,
óãñðàõ àðãà÷ëàë
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí àïïàðàòûí õÿíàëòûí õýñã¿¿äèéí
Çîðèëãî àæèëëàãààã øàëãàõ
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åä õýðýãëýãäýõ ýìíýëãèéí õèéí
õàíãàìæ, õ¿ðýëöýý õîëáîëòûí àëäàà áàéãàà ýñýõ
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åä àïïàðàòíû ¿éë àæèëëàãààíû
àëäàãäàëààñ øàëòãààëñàí õ¿íäðýë ãàðàõààñ
ñýðãèéëýõ

Åðºíõèé ç¿éëñ:
• Àïïàðàòûí á¿ðýí øàëãàëòûã ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëò ýõëýõèéí ºìíº çààâàë
õèéõ áºãººä ýíý íü åðºíõèé áà îð÷íû (ðåãèîíàð) ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòýä
àäèë õàìààðíà.
• Øàëãàëòûã ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ñóâèëàã÷, ýì÷ áîëîí ñóðàëöàãñàä õèéõ
áîëîâ÷ ýì÷ õàðèóöíà
• Àïïàðàòûí àìüñãàëûí õ¿ðýý çýðýã õýñã¿¿äèéã ñàëãàõ þìóó ñîëüñîí
áîë äàðààãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ýõëýõèéí ºìíº øàëãàëòûã äàõèí
õèéíý.
• Àïïàðàòûã øàëãàõ äàðààëëûã áè÷ñýí òóñãàé õóóäñûã àïïàðàò á¿ðò
õàâñàðãàñàí áàéõ áà øàëãàñíû äàðàà òóñãàé äýâòýð, õ¿ñíýãòýíä
òýìäýãëýë õºòëºõ çààâàðòàé.

1. Õ¿÷èëòºðºã÷ õýìæèã÷
• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí ¿åä õ¿÷èëòºðºã÷ áóóðàõ áóþó òàñàëäñàí îñîë
ãàðãàõààñ ñýðãèéëýõ íýí ÷óõàë õýðýãëýë áîë õ¿÷èëòºðºã÷ õýìæèã÷
(àíàëèçàòîð) þì.
• Àìüñãàëûí õ¿ðýýíä õýä õýäýí õèé îðäîã àïïàðàò á¿ðä õ¿÷èëòºðºã÷
õýìæèã÷, ýñâýë îëîí õèé ÿëãàí õýìæèã÷ òàâèãäñàí áàéõ
øààðäëàãàòàé.
• Îëîí õèéí õýìæèã÷ íü àìüñãàëûí õ¿ðýýíèé òóõàéí õýñãýýð ºíãºð÷
áàéãàà õèéã ÿëãàí õýìæäýã.
• Õ¿÷èëòºðºã÷ õýìæèã÷èéã çºâ ñóóðèëóóëæ ¿éëäâýðëýã÷èéí ãàðãàñàí

808 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 808 5/25/2005 5:05:57 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

çààâðûí äàãóó øàëãàíà.

• Õ¿÷èëòºðºã÷ õýìæèã÷ã¿é íºõöºëä õèéí õàíãàìæ, óðñãàë, õèéí äàðàëòûã
ýì÷ ýíãèéí àðãààð øàëãàæ áàéíà.

2. Õèéí õàíãàìæ áà íººö áîðòîãî (áàëëîí) øàëãàõ:

• Õèéí òºðºë, áîðòãûí ºí㺠áà òýìäãýýð íü òîõèðóóëàí øàëãàíà.
• Á¿õ áîðòîãóóäûí äîòîðõ õèéí õýìæýýã øàëãàõ.
• Õèéí áîðòãóóäûí áóóðóóëàã÷èéã (ðåäóêòîð) óãñàð÷
áîðòîãûã îíãîéëãîæ äàðàëòûã ¿çýõ áà ìºí äàõèí õààæ øàëãàíà.
• Áîðòîãûã õààñíû äàðàà õèé õýðýãëýýã¿é ¿åä áóóðóóëàã÷èéí äàðàëò
óíàæ áàéâàë ñèñòåì äîòîð õèé àëäàæ áàéãààãèéí øèíæ þì.
• Õ¿÷èëòºðºã÷èéí áîðòîãî äîòîðõ äàðàëò íü áàéâàë çîõèõ
äýýä äàðàëòûí 1\4-ýýñ áàãà (< 40àòì = 4ÌÐà) áàéâàë ñîëüæ øèíèéã
õîëáîíî.

3. Õ¿÷èëòºðºã÷ òàñàëäñàíû ò¿ãø¿¿ðèéí ñèñòåìèéã øàëãàõ:

• Àçîòûí äóòóó èñýë 2ë\ìèí õýìæýýòýé óðñàæ áàéãàà ¿åä àïïàðàòûí
õ¿÷èëòºðºã÷èéã õààíà.
• Àïïàðàòûí “bypass” äàðàëòûã äàðæ õ¿÷èëòºðºã÷èéã á¿ðýí ãàðãàõàä
õ¿÷èëòºðºã÷ òàñàëäñàíû äóóò äîõèî äóóãàð÷, õ¿÷èëòºðºã÷ òàñàëäààä
10 ñåê áîëñíû äàðàà àçîòûí äóòóó èñëèéí óðñãàë àâòîìàòààð
õààãäàõ ¸ñòîé .
• Õ¿÷èëòºðºã÷èéã äàõèí íýýõýä ò¿ãø¿¿ðèéí äóóò äîõèî çîãñîíî.
• Àçîòûí äóòóó èñýë àâòîìàòààð õààãäàõ ñèñòåìã¿é àïïàðàòòàé áîë
õ¿÷èëòºðºã÷ áà áóñàä õèéã ýì÷èéí òóñëàõ ¿ðãýëæ õÿíàíà.

4.Òºâèéí õàíãàëòòàé ñèñòåìòýé áîë çàëãàëòóóä “çºâ-òîõèðñîí “

õèéí òºãñãºëä õîëáîãäñîí ýñýõèéã øàëãàõ:
• Õ¿÷èëòºðºã÷èéí òýìäýãòýé òºãñãºëèéã àïïàðàòûí õ¿÷èëòºðºã÷èéí
õîëáîëòîä õîëáîíî.
• Õ¿÷èëòºðºã÷èéã õîëáîîä áóñàä á¿õ õèéã õààõ áóþó çàëãàëòóóäûã
íü ñàëãàíà.
• Àïïàðàò äîòîð áóñàä õèéã¿é (çààëòã¿é) áîëñîí ¿åä óðñãàë
õýìæèã÷¿¿ä (äîçèìåòð) îíãîéëãîîä çºâõºí õ¿÷èëòºðºã÷ óðñàæ áàéãàà
ýñýõèéã øàëãàíà.

5. Àçîòûí äóòóó èñëèéí õîëáîëòûã íýýõ áóþó çàëãàõ:

• Àçîòûí äóòóó èñëèéí óðñãàë õýìæèã÷èéã çºâ îíãîéëãîñîí
• Ǻâ õèé çàëãàãäñàíûã øàëãàíà.

6. Àïïàðàòûí äýðãýä õèéí áîðòîãóóä òàâüäàã áîë òýäãýýðèéã çààâàë

áîñîî áàéðëóóëæ óíàõã¿éãýýð áýõýëñýí áàéíà.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 809

15_anesthes last.indd 809 5/25/2005 5:05:57 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

7. Óðñãàë õýìæèã÷ (äîçèìåòð)-èéã øàëãàõ

• Õèé çàëãàãäñàíû äàðàà ç¿¿ò õààëòûã ýðã¿¿ëýí îíãîéëãîæ õºâ¿¿ð
íü ÷ºëººòýé õºâæ áàéãààã øàëãàíà.
• Ç¿¿ò õààëòûã òóëòàë õààõàä õºâ¿¿ð¿¿ä “òýã“ öýãò õ¿ð÷ õààãäàæ
áàéãààã øàëãàíà.

8. Óóðøóóëàã÷èéã äàðààõ áàéäëààð äýñ äàðààëàí øàëãàõ:

• Óóðøóóëàã÷ áàéðëàõ áàéðàíäàà çºâ òàâèãäàæ, îðîëò ãàðàëò íü
õîëáîãäñîí áàéäàë.
• Óóðøóóëàã÷ òóñ á¿ðèéã íýýæ , õààæ õºäºëãºí øàëãàíà.
• Óóðøóóëàã÷ äîòîð çºâ áîäèñ õ¿ðýëöýýòýé õèéãäñýíèéã ¿çýõ
• Ä¿¿ðãýõ áà àñãàõ ¿ç¿¿ð¿¿ä á¿ðýí õààãäñàíûã øàëãàõ

9. Õèéí åðºíõèé ãàðàëòûí õèé àëäàëòûã øàëãàõ:

• Õèéí åðºíõèé ãàðàëò äýýð äàðàëòûí õýìæ¿¿ð (æ.íü: ñôèãìîìàíîìåòð)
çàëãàíà.
• Õ¿÷èëòºðºã÷èéí äîçèìåòðèéã 纺ëºí îíãîéëãîíî.
• Õèéí óðñãàë 100 ìë\ìèí îð÷èì áàéõàä õèé èëýðõèé àëäààã¿é áîë
25ìì ÌÓÁ îð÷èì äàðàëò òîãòîõ ¸ñòîé
• Èéì äàðàëòàä õ¿ðãýõèéí òóëä èë¿¿ èõ õèé óðñãàõ õýðýãòýé áîëæ
áàéâàë õèé àëäàæ áàéãààã èëòãýíý.
• Àìüñãàëûí õ¿ðýýí äýýðõ àþóëã¿éí (èë¿¿äëèéí) õààëòûã 纺ëºí
îíãîéëãîæ õèéí èë¿¿äëèéã ãàðãàæ áàéãààã ýñýõèéã øàëãàíà.
• Õ¿÷èëòºðºã÷ óðñ÷ áàéãàà ¿åä óóðøóóëàã÷èéã ýýëæëýí õààæ, îíãîéëãîæ
õèé àëäàæ áàéãàà ýñýõèéã øàëãàíà.

10. Àìüñãàëûí õ¿ðýýã øàëãàõ

• Õèéí åðºíõèé ãàðàëò àìüñãàëûí çîõèõ õ¿ðýýíä çºâ çàëãàãäñàíûã
øàëãàíà.
• Õ¿ðýýíä õîëáîõ ãóóðñ õîîëîéíóóä òîõèðîõ ºðãºíòýé, íÿãò õîëáîãäñîíûã
øàëãàíà.

11. Øèíãýýã÷ (àáñîðáåð) áà àìüñãàëûí õ¿ðýýã øàëãàõ

• Í¿¿ðñõ¿÷ëèéí õèé øèíãýýã÷ àæèëëàñàí áàéäëûã øàëãàæ õóó÷èðñàí
áîë ñîëèõ
• Í¿¿ñõ¿÷ëèéí øèíãýýã÷, àáñîðáåðã¿é áîë õ¿÷èëòºðºã÷èéã èë¿¿ íººöºëíº
(õ¿÷èëòºðºã÷èéí çàðöóóëàëò èõýñíý).

12. Àìüñãàëûí õ¿ðýýíèé õîîëîé áà áóñàä õîëáîã÷óóä çºâ, íÿãò

õîëáîãäñîíûã øàëãàõ
• Õàâõëàãóóäûí àæèëëàãàà, àìüñãàëûí õ¿ðýýã øàëãàíà.

810 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

15_anesthes last.indd 810 5/25/2005 5:05:57 PM

 Ìýäýýã¿éæ¿¿ëãèéí òóñëàìæ

• Àìüñãàëûí èë¿¿äëèéí õààëòûã õààãààä ºâ÷òºíä õîëáîõ ¯

õýñýãò óóò õîëáîíî.
• Õ¿÷èëòºðºã÷ ÿàðàëòàé ºãºõ “Bypass” äàðàëòûã äàðæ óóòûã
ä¿¿ðãýíý.
• Õî¸ð óóòûã ýýëæëýí øàõàæ õèé íýãýýñ íºãººä øèëæèæ áàéãàà
áà àìüñãàëûí õàâõëàãóóä ýýëæëýí çºâ íýýãäýæ áàéãààã øàëãàíà.
• Õî¸ð óóòûã çýðýã øàõàæ àìüñãàëûí õ¿ðýýíä 30ñì ÓÁ äàðàëò
¿¿ñãýæ 5 ñåê îð÷èì áàðüæ õèé àëäàæ áàéãàà ýñýõèéã ¿çíý.
• Õèéí èë¿¿äýë ãàðãàõ õààëòûã îíãîéëãîæ óóòûã øàõàõàä õèé
ãàäàãø ãàð÷ áàéãàà ýñýõèéí øàëãàíà.
• Øàëãàõ íýìýëò óóòûã ñàëãàæ ¯ õýñýãò àìüñãàëûí õîøóóâ÷ õîëáîæ
áýëäýíý.

13. Âåíòèëÿòîð (àìüñãàëûí àâòîìàò)

• Âåíòèëÿòîð çºâ àæèëëàæ áàéãàà áà ò¿¿íèé òîõèðóóëàã÷äûã
øàëãàíà.
• ªâ÷òºíä õîëáîõ õýñãèéã òàãëàæ èë¿¿äýë ãàðãàõ õàâõëàãûí
àæèëëàãààã øàëãàíà.
• Õîëáîëò ñàëàõàä àæèëëàõ ò¿ãø¿¿ðèéí äîõèîíû àæèëëàãàà
øàëãàíà.
• Âåíòèëÿòîðûí àæèëëàãàà äîãîëäâîë îðëóóëàõ àðãà áàéãààã
øàëãàíà.

14. Èë¿¿äýë õèé ãàðãàõ ñèñòåì

• Èë¿¿äýë ãàðãàõ õààëò çºâ õîëáîãäñîí ýñýõèéã øàëãàõ
• Èë¿¿äëèéí õààëò (õàâõëàãà) á¿ðýí íýýñýí ¿åä õèé ÷ºëººòýé ãàð÷
áàéãààã øàëãàõ
• Ãàäíààñ ñîðæ èë¿¿äýë ãàðäàã ñèñòåì õýðýãëýäýã áîë àìüñãàëûí
õ¿ðýýã õîîñîðòîë ñîðîõã¿é áàéõûã øàëãàíà.
• Àìüñãàëûí õ¿ðýýã ºâ÷òºíä õîëáîõ õýñãèéã òàãëààä “Bypass” äàðæ
àìüñãàëûí õ¿ðýýã ä¿¿ðãýíý.
• Àìüñãàëûí èë¿¿äëèéí õààëò îíãîéëãîõîä àìüñãàëûí õ¿ðýý
õîîñðîõã¿é áàéõ ¸ñòîé.
• Èéì øàëãàëò õèéãýýä èë¿¿äýë õèéí õàâõëàãûã õààíà.

15. Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã ÿâóóëàõ àïïàðàòûí îíöëîã. Öàõèëãààíààð

àæèëëàäàã àïïàðàòûí öàõèëãààí õàíãàìæ, õ¿÷èëòºðºã÷èéí áîëîí
í¿¿ðñõ¿÷ëèéí õèéí ìýäðýã÷ çýðýã íýìýëò õàíãàìæòàé àïïàðàòóóäûã
çààâðûí äàãóó øàëãàíà.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 811

15_anesthes last.indd 811 5/25/2005 5:05:58 PM

15_anesthes last.indd 812 5/25/2005 5:05:58 PM