1331638

Thuyết minh đồ án
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

1
Mục Lục
Mục Lục...........................................................................................................1
Lời nói đầu.......................................................................................................3
Phần I: Tính Toán Động Học..........................................................................5
1.1 Chọn loại động cơ điện........................................................................................5
1.1.1 Chọn động cơ................................................................................................5
1.1.2 Chọn công suất động cơ động cơ................................................................5
1.1.3 Chọn số vòng quay của động cơ..................................................................6
1.1.4 Kiểm tra điều kiện mở máy cho động cơ...................................................7
1.2 Phân phối tỉ số truyền..........................................................................................7
1.3 Xác định các thông số trên trục..........................................................................8
Phần II: Thiết Kế Các Bộ Truyền................................................................10
3.1 Thiết kế bộ truyền bánh răng cấp nhanh.........................................................10
2.1.1 Chọn vật liệu...............................................................................................10
2.1.2 Xác định ứng suất cho phép......................................................................10
2.1.3 Tính toán bộ truyền cấp nhanh.................................................................12
2.1.4 Kiểm nghiệm răng về độ bền tiếp xúc......................................................13
2.1.5 Kiểm nghiệm răng về độ bền uốn.............................................................16
2.1.6 Kiểm nghiệm răng về độ bền quá tải........................................................17
2.1.7 Các thông số bộ truyền cấp nhanh...........................................................18
3.2 Thiết kế bộ truyền cấp chậm.............................................................................18
2.2.1 Xác định sơ bộ khoảng cách trục..............................................................18
2.2.2 Xác định các thông số ăn khớp.................................................................19
2.2.3 Kiểm nghiệm răng về độ bền tiếp xúc......................................................19
2.2.4 Kiểm nghệm răng về độ bền uốn..............................................................22
2.2.5 Kiểm nghiệm về độ bền quá tải.................................................................24
2.2.6 Các thông số kích thước của bộ truyền cấp chậm...................................24
3.3 Kiểm tra chạm trục và bôi trơn........................................................................25
2.3.1 Kiểm tra chạm trục....................................................................................25
Phần III: THIẾT KẾ TRỤC........................................................................27
3.1 Chọn vật liệu chế tạo..........................................................................................27
3.2 Xác định sơ bộ đường kính trục.......................................................................27
3.3 Xác định khoảng cách giữa các gối đỡ và điểm đặt lực..................................27
3.4 Tính toán trục I..................................................................................................29
a. Xác định trị số và chiều các lực, mômen tác dụng lên trục............................29
b. Xác định đường kính trục.................................................................................30
c. Kiểm nghiệm trục về độ bền mỏi......................................................................32
d. Kiểm nghiệm trục về độ bền tĩnh......................................................................34
3.5 Tính toán trục II.................................................................................................35
b. Xác định đường kính trục.................................................................................36
3.6 Tính toán trục III...............................................................................................40
Phần IV: CHỌN Ổ LĂN, KHỚP NỐI VÀ THEN CHO CÁC TRỤC......48

2
4.1 Chọn ổ lăn cho trục I.........................................................................................48

4.1.1 Tính phản lực tại các ổ...............................................................................48
4.1.2 Kiểm nghiệm khả năng tải động của ổ.....................................................49
4.1.3 Kiểm nghiệm khả năng tải tĩnh của ổ.......................................................49
4.2 Chọn ổ lăn cho trục II........................................................................................49
4.3 Chọn ổ cho trục III.............................................................................................51
4.4 Tính mối ghép then............................................................................................53
Phần V: THIẾT KẾ VỎ HỘP VÀ CÁC CHI TIẾT PHỤ KHÁC.............57
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................66

3
Lời nói đầu

Khoa học kỹ thuật và công nghệ không ngừng cải tiến, phát triển đã
nhanh chóng làm thay đổi bộ mặt thế giới. Ngành công nghiệp thế giới nói
chung và ngành công nghiệp ở nước ta nói riêng đã và đang phát triển nhanh
chóng, tạo ra các sản phẩm thiết yếu phục vụ cho đời sống con người. Để
nâng cao đời sống nhân dân, để hoà nhập vào sự phát triển chung của các
nước trên thế giới. Đảng và Nhà nước ta đã đề ra mục tiêu đến năm 2020
nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp phát triển, trở thành một nền
kinh tế vững mạnh trong khu vực, có tiếng nói lớn hơn trong các diễn đàn
kinh tế thế giới.
Muốn thực hiện được điều đó một trong những ngành cần quan tâm
phát triển nhất đó là ngành cơ khí chế tạo máy vì ngành cơ khí chế tạo máy
đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất ra các thiết bị công cụ cho mọi
ngành kinh tế quốc dân. Để thực hiện việc phát triển ngành cơ khí cần đẩy
mạnh đào tạo đội ngũ cán bộ kỹ thuật có trình độ chuyên môn cao, đồng thời
phải đáp ứng được các yêu cầu của công nghệ tiên tiến, công nghệ tự động
hoá theo dây truyền trong sản xuất .
Nhằm thực hiện mục tiêu đó, chúng em là sinh viên trường Đại Học Kỹ
Thuật Công Nghiệp – Đại Học Thái Nguyên luôn cố gắng phấn đấu trong học
tập và rèn luyện, trau dồi những kiến thức đã được dạy trong trường để sau
khi ra trường có thể đóng góp một phần trí tuệ và sức lực của mình vào công
cuộc đổi mới của đất nước trong thế kỷ mới .
Qua đồ án Thiết kế sản phẩm với CAD chúng em là: Vũ Đình Thiên,
Đinh Xuân Kỷ và Nguyễn Duy Trung đã tổng hợp được nhiều kiến thức
chuyên môn, giúp chúng em hiểu rõ hơn những công việc của một kỹ sư
tương lai. Song với những hiểu biết còn hạn chế cùng với kinh nghiệm thực tế
chưa nhiều nên đồ án của chúng em không tránh khỏi những thiếu sót. Chúng
em rất mong được sự chỉ bảo của các thầy trong bộ môn Kỹ thuật cơ khí và
các Thầy Cô giáo trong khoa để đồ án của chúng em được hoàn thiện hơn .

4
Cuối cùng chúng em xin chân thành cảm ơn sự quan tâm chỉ bảo
của các Thầy Cô trong khoa và bộ môn Kỹ thuật cơ khí trường Đại Học Kỹ
Thuật Công Nghiệp-Đại Học Thái Nguyên và đặc biệt là sự hướng dẫn tận
tình của thày Lê Văn Nhất và thầy Nguyễn Hoàng Nghị.
Ngày tháng năm 2011
Nhóm sinh viên: Đinh Xuân Kỷ
Vũ Đình Thiên
Nguyễn Duy Trung

5
Phần I
Tính Toán Động Học
1.1 Chọn loại động cơ điện
1.1.1 Chọn động cơ

Trong thực tế có nhiều loại động cơ khác nhau, mỗi loại động cơ đều có
ưu nhược điểm riêng. Cho nên khi chọn động cơ ta cần chọn loại động cơ tối
ưu và phù hợp nhất.
 Đối với động cơ một chiều có ưu điểm là khởi động êm, hãm và đảo
chiều dễ dàng, nhưng nhược điểm của nó là đắt tiền và khó kiếm.
 Đối với động cơ xoay chiều thì có Động cơ xoay chiều một pha và
động cơ xoay chiều ba pha .
Đối với động cơ xoay chiều một pha có công suất nhỏ và thường dùng
trong sinh hoạt, nó có hiệu suất thấp và ít được dùng trong công nghiệp.
Đối với động cơ ba pha cũng có hai loại là : Động cơ ba pha đồng bộ và
động cơ ba pha không đồng bộ.
 Động cơ ba pha đồng bộ có vận tốc góc không đổi, không phụ thuộc
vào trị số của tải trọng và thực tế là không điều chỉnh được, nó có ưu
điểm là hiệu suất cao, hệ số quá tải lớn nhưng nó lại có nhược điểm là
thiết bị phức tạp và khá đắt tiền
 Còn động cơ ba pha không đồng bộ có kết cấu đơn giản, dễ bảo quản,
làm việc tin cậy, có thể mắc trực tiếp vào lưới điện công nghiệp.Giá
thành rẻ, dễ kiếm và không cần điều chỉnh tốc độ.
Từ các ưu và nhược điểm trên thì ta nên chọn động cơ ba pha không đồng bộ
để sử dụng cho hộp giảm tốc cần tính.
1.1.2 Chọn công suất động cơ động cơ

Công suất làm việc trên trục công tác.
Plvct = Ft .V = 5.10-3.1,2 = 6 ( kw )
Trong đó:
Ft : Là lực vòng trên băng tải.
V : Là vận tốc vòng băng tải.

6
Do ma sát, hao mòn của các bộ truyền ta có hiệu suất chung của hệ dẫn
động là:
hS = h k .hbr1.hbr 2 .h k .h ôl = 1.(0,97) 2 .(0,995) 4 .1 = 0,9362
Trong đó:
h k : Là hiệu suất của khớp nối.
hôl : Là hiệu suất của ổ lăn.
hbr1 : Là hiệu suất từ trục I đến trục II.
hbr 2 : Là hiệu suất từ trục II đến trục III.
Công suất làm việc trên trục động cơ:
Plvct 6
P =đc
= = 6,41 ( kw )
hS 0,9362
lv
1.1.3 Chọn số vòng quay của động cơ

Số vòng quay của trục công tác:
60.103.V 6.103.1,2
nct = = = 51 ( v p )
p .D 3,14.350
Trong đó:
D : Là đường kính tang dẫn băng tải.
V : Vận tốc vòng của băng tải.
Xác định số vòng quay đồng bộ nên dùng cho động cơ:
Chọn sơ bộ số vòng quay đồng bộ của động cơ là n đb=1450 (v/p). Khi
đó tỉ số truyền sơ bộ của hệ thống Usb được xác định:
nđb 1450
U sb = = = 28,43
nct 51
Ta có Usb nằm trong khoảng U = 8 �40 .
Chọn động cơ thực tế:
Kiểu động cơ Công suất Vận tốc quay TMax/Tdn TK/Tdn GD2
(KW) (V/P)
DK 52-4 7 1440 2 1,5 0,28

7
1.1.4 Kiểm tra điều kiện mở máy cho động cơ

Khi khởi động, động cơ cần sinh ra một công suất mở máy đủ lớn để hệ
thống có thể làm việc được. Kiểm tra diều kiện mở máy cho động cơ theo
công thức.
đc
Pmm �Pbđđc
TK đc
đc
Pmmđm= .P = 1,5.7 = 10,5 ( kw )
Tdn
Pbđđc = K bd .Plvđc = 1,5.6,41 = 9,615 ( kw )
Trong đó:
đc
Pmm : Công suất mở máy của động cơ
Pbđđc : Công suất cản ban đầu trên trục động cơ.
Vậy ta có: Pmm > Pbđ thỏa mãn được điều kiện mở máy và làm việc.
đc đc
1.2 Phân phối tỉ số truyền

Tỉ số truyền chung của hệ thống U S được xác định theo công thức:
nđc
US =
nct
Trong đó:
nđc : Số vòng quay của động cơ.
nct : Số vòng quay của trục công tác.
Vì các hệ dẫn động nối tiếp với nhau nên ta có:
U S = U h .U n
Trong đó:
U h : Tỉ số truyền của hộp giảm tốc.
U n : Tỉ số truyền của bộ truyền ngoài.
Do hệ dẫn động không có bộ truyền ngoài nên U n = 1 .
Thay số ta có:
1440
US = Uh. = = 28,2 � U1.U 2 = 28,2
51
Trong đó:
U1 : Là tỉ số truyền của bộ truyền cấp nhanh.

8
U 2 : Là tỉ số truyền của bộ truyền cấp chậm.

Tỉ số truyền của hộp có thể phân theo chỉ tiêu tiết diện ngang của hộp
nhỏ nhất. Khi này tỉ số truyền của bộ truyền cấp chậm sẽ được tính theo công
thức:
K c 2 .Y ba 2
U 2 = 1,2776. 3 .U h
Y ba1
Trong đó:
Y ba1 ; Y ba 2 là hệ số chiều rộng bánh răng cấp nhanh và cấp chậm.
Y ba1
Thực tế ta chọn = 1,3
Y ba 2
Hệ số K c 2 = 1 �1,3 . Ta chọn K c 2 = 1,2
Thay số vào ta có:
U 2 = 1,2776. 3 1,2.1,3.28,2 = 4,5
U h 28,2
� U1 = = = 6,3
U 2 4,5
1.3 Xác định các thông số trên trục

Ký hiệu các trục I, II, III là thứ tự các trục trong hộp giảm tốc.
 Tính công suất trên các trục.
Công suất danh nghĩa trên trục động cơ:
Plvct 6
Pđc = P = đc
lv
= = 6,41 ( kw )
nS 0,9362
Công suất danh nghĩa trên các trục I, II, III:
PIđc=I P đc .h +
.h0 = 6,41.1.0,995 = 6,48 ( kw )
PII = PI .h I + II .h0 = 6,48.0,97.0,995 = 6,25 ( kw )
PIII = PII .h II + III .h0 = 6,25.0,97.0,995 = 6 ( kw )
 Tỷ số vòng quay của các trục.
nđc 1440
nI = = = 1440 ( v p )
nđc + I 1
nI 1440
nII = = = 229 ( v p )
nI + II 6,3

9
nII 229
nIII = = = 51 (v / p)
nII + III 4,5
 Tính mômen xoắn trên các trục
9,55.106.PK
TK =
nK
9,55.106.PI 9,55.106.6,48
TI = = = 42975 ( N .mm )
nI 1440
9,55.106.PII 9,55.106.6,25
TII = = = 260682 ( N .mm )
nII 229
9,55.106.PIII 9,55.106.6
TIII = = = 1,1.106 ( N .mm )
nIII 51
 Bảng kết quả tính toán:
Trục Động cơ I II III Công tác
Thông số
Công suất 6,51 6,48 6,25 6 6
(kw)
Tỷ số truyền 1 6,3 4,5 1
Số vòng quay 1440 1440 229 51 51
(v/p)
Mômen 42975 42975 260682 1,11.106 1,11.106

10
Phần II
Thiết Kế Các Bộ Truyền
Hộp giảm tốc đang thiết kế là hộp giảm tốc phân đôi cấp chậm vì vậy
để tránh hiện tượng lực dọc trục trên các trục của hộp giảm tốc ta sẽ chọn bộ
truyền bánh răng cấp nhanh là bánh răng trụ răng thẳng, cấp chậm là bộ
truyền bánh răng trụ răng nghiêng (đối xứng).
3.1 Thiết kế bộ truyền bánh răng cấp nhanh
2.1.1 Chọn vật liệu
Hộp giảm tốc làm việc chịu tải trung bình.
Ta chọn vật liệu có HB �350 ( Mpa ) . Vậy ta chọn thép 45 thường hóa
có: HB = 170 �217 ; s b = 600 ( Mpa ) ; s ch = 340 ( Mpa )
Chọn độ cứng của bánh răng nhỏ: HB1 = 180
Để tăng khả năng chạy mòn của răng, nên nhiệt luyện bánh răng lớn đạt
độ rắn thấp hơn bánh răng nhỏ từ 10 đến 15 đơn vị.
Chọn độ cứng của bánh răng lớn: HB 2 = 170
2.1.2 Xác định ứng suất cho phép
a. Ứng suất tiếp xúc cho phép
s H0 lim
[sH ] = .K HL .Z R .ZV . K XH
SH
Trong đó:
s H0 lim : Giới hạn mỏi tiếp xúc của mặt răng ứng số chu kỳ cơ sở.
Tra 6.2 [ I ] � s Hlim = 2 HB + 70
0
s Hlim
0
1
= 2.180 + 70 = 430 ( Mpa )
s Hlim
0
2
= 2.170 + 70 = 410 ( Mpa )
S H : Hệ số an toàn, tra bảng 6.2 [ I ] � S H = 1,1
Z R : Hệ số kể đến ảnh hưởng của độ nhám bề mặt răng.
ZV : Hệ số kể đến ảnh hưởng của vận tốc vòng.
K XH : Hệ số kể đến ảnh hưởng của kích thước răng.
Do thiết kế sơ bộ nên: Z R .ZV .K XH = 1

11
N HO
K HL : Hệ số tuổi thọ K HL = m H
N HE
Trong đó:
mH : Bậc đường công mỏi tiếp xúc mH = 6
N HO : Số chu kỳ chịu tải khi tính về độ bền tiếp xúc.
N HO = 30.HB 2,4
N HO1 = 30.1802,4 = 7,75.106
N HO 2 = 30.1702,4 = 6,76.106
N HE : Số chu kỳ chịu tải của răng đang xét N HE = 60.c.n.tS
Trong đó:
c : Số lần ăn khớp của răng khi bánh quay 1 vòng.
n : Số vòng quay trong 1 phút n1 = 1440 (v / p); n2 = 229 (v / p)
tS : Tổng số giờ làm việc của bánh răng.
N HE1 = 60.1.1440.8.365.8.0,9 = 1,81.109
N HE 2 = 60.1.229.8.365.8.0,9 = 0,3.109
Do N HE1 > N HO1; N HE 2 > N HO 2 � K HL = 1
s H0 lim1 430
Vậy: [ s H1 ] = = = 390,9 ( Mpa )
SH 1,1
s H0 lim 2 410
[sH2] = = = 372,72 ( Mpa )
SH 1,1
Ứng suất tiếp xúc cho phép đối với bộ truyền cấp nhanh.
[ s ] = Min ( [ s ] ;[ s ] ) = 372,72 ( Mpa )
H H1 H2
Ứng suất tiếp xúc cho phép đối với bộ truyền cấp chậm.
[s ] =
( [ s ] + [ s ] ) = 390,9 + 372,72 = 382 ( Mpa )
H1 H2
H
2 2
b. Ứng suất uốn cho phép
s F0 lim
[sF ] = .K FL .YR .YS .K FE .K XF
SF
Trong đó:
s F0 lim : Giới hạn mỏi uốn của răng ứng với số chu kỳ cơ sở.

12
Tra 6.2 [ I ] � s F lim = 1,8.HB

0
s F0 lim1 = 1,8.HB1 = 1,8.180 = 324 ( Mpa )

s F0 lim 2 = 1,8.HB 2 = 1,8.170 = 306 ( Mpa )
S F : Hệ số an toàn. Tra 6.2 [ I ] � S F = 1,75
YR : Hệ số xét đến độ nhám mặt lượn chân răng.
Ys : Hệ số xét đến ảnh hưởng độ nhạy của vật liệu với tập trung
ứng suất.
K XF : Hệ số xét đến ảnh hưởng của kích thước bánh răng
Do tính sơ bộ nên: YR .YS .K XF = 1
N FO
K FL : Hệ số tuổi thọ K FL = m F
N FE
Trong đó:
mF : Bậc đường cong mỏi uốn mF = 6
N FE : Số chu kỳ chịu tải
N FE1 = N HE1 = 1,82.109
N FE 2 = N HE 2 = 0,3.109
N FO : Số chu kỳ cơ sở về uốn. Đối với thép N FO1 = N FO 2 = 4.106
Do N FE1 > N FO1; N FE 2 > N FO 2 � K FL = 1
s F0 lim1 324
Vậy: [ s F1 ] = = = 185,14 ( Mpa )
SF 1,75
s F0 lim 2 300
[sF2] = = = 171,42 ( Mpa )
SF 1,75
c. Ứng suất quá tải cho phép
Bánh răng thường hóa nên:
[s ]
H Max
= 2,8.s ch = 2,8.340 = 952 ( Mpa )
[s ]
F Max
= 0,8.s ch = 0,8.340 = 272 ( Mpa )
2.1.3 Tính toán bộ truyền cấp nhanh
a. Xác định sơ bộ khoảng cách trục

13
T1.K H b
aW1 = K a .( U1 + 1) . 3
U1.y ba .( [ s H ] )
2
Trong đó:
K a : Hệ số phụ thuộc vật liệu cặp bánh răng và loại răng. Tra
bảng 6.5[ I ] � K a = 49,5 ( Mpa )

1/3
U1 : Tỉ số truyền từ trục I sang trục II: U1 = 6,3

T1 : Mômen xoắn trên trục I: T1 = 42975 ( N .mm )
y ba : Hệ số chiều rộng vành răng. Tra 6.6 [ I ] �y ba = 0,4
Hệ số y bd = 0,53y ba ( U1 + 1) = 0,53.0,4.( 6,3 + 1) = 1,54
K H b : Hệ số kể đến sự phân bố không đều tải trọng trên chiều
rộng vành răng. Tra 6.7[ I ] � K H b = 1,05

Thay số vào biểu thức trên ta có :
T1.K H b 42975.1,05
aW1 = K a .( U1 + 1) . 3 = 49,5.(6,3 + 1). 3
U1.y ba .( [ s H ] ) 6,3.0,4.( 372,72 )
2 2
� aW1 = 182,53 (mm)

Chọn aW1 = 180 (mm)
b. Xác định các thông số ăn khớp
Môđun: m = ( 0,01 �0,02 ) .aW1 = ( 0,01 �0,02 ) .180 = 1,8 �3,6
Tra 6.8[ I ] � m1 = 2
Số răng bánh răng nhỏ là
2.aW1 2.180
Z1 = = = 24,66 Chọn Z1 = 25 (Răng)
m1.( U1 + 1) 2.( 6,3 + 1)
Số răng bánh răng lớn là
Z 2 = U1.Z1 = 6,3.25 = 157,5 Chọn Z 2 = 157 (Răng)
Tỉ số truyền thực là
Z 157
U th1 = 2 = = 6,28
Z1 25
2.1.4 Kiểm nghiệm răng về độ bền tiếp xúc
 Ứng suất tiếp xúc trên bề mặt làm việc

14
2.T1.K H .( U1 + 1)
s H = Z M .Z H .Z e . 2
bW1.U1.d W1
Trong đó:
Z M : Hệ số kể đến cơ tính vật liệu của bánh răng ăn khớp
Tra 6.5[ I ] � Z M = 274 ( Mpa )
1/3
Z H : Hệ số kể đến hình dạng bề mặt tiếp xúc. Bánh răng dịch

chỉnh hay không dịch chỉnh thì Z H = 1,76; e a = 1,6
Ze : Hệ số kể đến sự trùng khớp của răng
bW1.Sinb
Do hệ số trùng khớp dọc e b = = 0 ta có :
m1.p
� �1 1 � �
ea = �1.88 - 3,2.� + � �.Cosb
� Z
�3 Z 4 ��
� �1 1 � �
=� 1.88 - 3,2.� + � �.Cos(0)=1,7
� �25 175 � �
4 - ea 4 - 1,7
� Ze = = = 0,86
3 3
T1 : Mômen xoắn trên trục I: T1 = 42975 ( N .mm )
U th1 : Tỉ số truyền từ trục I sang trục II: U th1 = 6,28
d W1 : Đường kính vòng lăn
2.aW1 2.180
d W1 = = = 49,31 ( mm )
U th1 6,28 + 1
bW1 : Hệ số chiều rộng vành răng
bW1 = y ba .aW1 = 0,4.180 = 72 ( mm )
K H : Hệ số tải trọng khi tính về tiếp xúc.
K H = K H b .K Ha .K HV
Trong đó:
K H b : Hệ số kể đến sư phân bố không đều tải trọng trên chiều
rộng vành răng.
Tra bảng 6.7 [ I ] � K H b = 1,05

15
K Ha : Hệ số kể đến sự phân bố không đều tải trọng cho các đôi

răng đồng thời ăn khớp tra theo vận tốc vòng V1
p .d W1.n1 3,14.49,31.1440
V1 = = = 3,71( m s ) < 6 ( m s )
60000 60000
n1 : Số vòng quay trên trục
Tra bảng 6.13[ I ] � Cấp chính xác 8
Tra bảng 6.14[ I ] � K Ha = 1,09
K HV : Hệ số kể đến tải trọng động xuất hiện trong vòng ăn khớp
VH .bW1.d W1
K HV = 1 +
2.T1.K H b .K Ha
aW1
VH = d H .g 0 .V .
U th1
Trong đó:
d H : Hệ số kể đến ảnh hưởng của các sai số ăn khớp.
Tra bảng 6.15[ I ] � d H = 0,004
g 0 : Hệ số kể đến ảnh hưởng sai lệch các bước răng bánh 1 và 2
Tra bảng 6.16 [ I ] � g 0 = 56
aW1 180
� VH = d H .g 0 .V . = 0,004.56.3,71. = 4,44
U th1 6,28
VH .bW1.d W1 4,44.72.49,31
� K HV = 1 + =1+ = 1,16
2.T1.K H b .K Ha 2.42975.1,05.1,09
� K H = K H b .K H a .K HV = 1,05.1,09.1,16 = 1,32
Vậy:
2.T1.K H .( U1 + 1)
s H = Z M .Z H .Ze . 2
bW1.U 1.d W1
2.42975.1,32.( 6,3 + 1)
= 274.1,76.0,86. = 359,4 ( Mpa )
72.6,3.( 49.31)
2
 Tính giá trị cho phép thực tế.

Với V < 3,7 ( m s ) < 5 ( m s ) chọn cấp chính xác động học là 8. Khi đó
cần gia công bánh răng để đạt độ nhám Ra = 2,5 �1, 25 ( m m ) do đó Z R = 0,95
16
Với V < 3,7 ( m s ) < 5 ( m s ) chọn ZV = 1

Vì d W1 < 700 � K XH = 1
[ s ] = [ s ] .Z .Z .K = 372,72.0,95.1.1 = 354
th H V R XH
[ s ] - s .100% = 354 - 359,4 .100% = 1,5%

th H
Ta có:
[s ] th
354
Vậy răng thỏa mãn độ bền tiếp xúc.
Để đảm bảo độ bền ta tính lại chiều rộng vành răng
2
�s H � 2
�359,4 �
bW1 = y ba .aW1.� �= 0,4.180.� �= 75 ( mm )
[ s ]
� th � � 354 �
2.1.5 Kiểm nghiệm răng về độ bền uốn
2.T .Y .Y .Y
s F 1 = 1 e b F 1 �[ s F 1 ]
d W1.bW1.m1
YF 2
s F 2 = s F1 �[ s F 2 ]
YF 1
Trong đó:
Ye : Hệ số kể đến sư trùng khớp của răng.
1 1
Ye = = = 0,625
e a 1,6
Yb : Hệ số kể đến độ nghiêng của răng. Bánh răng thẳng � Yb = 1
YF 1 ;YF 2 : Hệ số dạng răng của bánh 1 và 2.
Tra bảng 6.18[ I ] � YF 1 = 3,9;YF 2 = 3,6
K F : Hệ số tải trọng khi tính về uốn.
K F = K F b .K Fa .K FV
Trong đó:
K F b : Hệ số kể đến sự phân bố không đều tải trọng trên chiều
rộng vành răng khi tính về uốn.
Tra bảng 6.7 [ I ] � K F b = 1,15
YFa : Hệ số kể đến sự phân bố không đều tải trọng cho các đôi
răng đồng thời ăn khớp khi tính về uốn. Với bánh răng thẳng K Fa = 1

17
K FV : Hệ số kể đến tải trọng động xuất hiện trong vùng ăn khớp

tính về uốn.
VF .bW1.d W1
K FV = 1 +
2.T1.K F b .K Fa
Trong đó:
aW1
VF = d F .g 0 .V .
U th
Tra bảng 6.15[ I ] ;6.16 [ I ] � d F = 0,001; g 0 = 56
aW1 180
� VF = d F .g 0 .V . = 0,001.56.3,71. = 1,11
U th 6,3
VF .bW1 .d W1 1,11.79.49,31
� K FV = 1 + =1+ = 1,043
2.T1.K F b .K Fa 2.42975.1,15.1
2.T1.Ye .Yb .YF 1 2.42975.1,043.0,625.1.3,9
Vậy: s F1 = = = 28,046 ( Mpa )
d W1.bW1.m1 49,31.79.2
YF 2 28,046.3,6
s F 2 = s F1 = = 25,88 ( Mpa )
YF 1 3,9
 Với m1 = 2
Hệ số xét đến độ nhám của vật liệu là
YS = 1,05 - 0,0695.ln 2 = 1,059
Hệ số ảnh hưởng đến độ nhám YR = 1
Hệ số ảnh hưởng đến kích thước bánh răng
K XF = 1 vì d W1 < 400
Ta có
[s ]F 1 th
= [ s F 1 ] .YR .YS .K XF = 185,14.1.1,059.1 = 196,06 ( Mpa )
[s ]F 2 th
= [ s F 2 ] .YR .YS .K XF = 171,42.1.1,059.1 = 181,53 ( Mpa )
[s ] < [s ]
F1 F 1 th
[s ] < [s ]
F2 F 2 th
Vậy răng thỏa mãn độ bền uốn.

2.1.6 Kiểm nghiệm răng về độ bền quá tải

18
 Ứng suất tiếp xúc

s HMax = s H . nqt = 359,4. 1,5 = 454,28 ( Mpa )
Vậy s HMax < [ s H ] Max = 952 ( Mpa )

 Ứng suất uốn cực đại
s F 1Max = s F 1.K qt = 28,046.1,5 = 42,069 ( Mpa )
s F 2 Max = s F 2 .K qt = 25,88.1,5 = 38,82 ( Mpa )
s F 1Max < [ s F ] Max = 272 ( Mpa )
Vậy
s F 2 Max < [ s F ] Max = ( Mpa )
� Răng thỏa mãn độ bền quá tải.
2.1.7 Các thông số bộ truyền cấp nhanh
Khoảng cách trục aW1 = 180 ( mm )
Môdun m=2
Chiều rộng vành răng bW1 = 72 ( mm )
Tỉ số truyền U th1 = 6,28
Góc nghiêng của răng b =0
Số răng bánh 1 và 2 Z1 = 25; Z 2 = 157 (răng)
Đường kính vòng chia d1 = 49,31; d 2 = 310,65 ( mm )
Đường kính vòng lăn d W1 = 49,31; d W 2 = 310,65 ( mm )
3.2 Thiết kế bộ truyền cấp chậm
2.2.1 Xác định sơ bộ khoảng cách trục
T2
.K H b
aW2 = K a ( U 2 + 1) . 3 2
( [ s H ] ) .U 2 .y ba
2
Trong đó:
K a : Hệ số phụ thuộc vào vật liệu bánh răng và loại răng.
Tra 6.5[ I ] � K a = 43
U 2 : Tỉ số truyền từ trục II sang trục III U 2 = 4,5
T2 : Mômen xoắn trên trục II T2 = 260682 ( N .mm )

19

rộng vành răng.
Tra bảng 6.7 [ I ] � K H b = 1,28
Tra 6.6 [ I ] �y ba = 0,4
T2
.K H b
� aW2 = K a ( U 2 + 1) . 3 2
( [ s H ] ) .U 2 .y ba
2
260682
.1,28
= 43.( 4,5 + 1) . 2
2 = 206,65 ( mm)
3
4,5.0,4.( 372,72 )
Chọn aW2 = 200 ( mm )

2.2.2 Xác định các thông số ăn khớp
Môdun pháp: m2 = ( 0,01 �0,02 ) .aW 2 = 2 �4 Chọn m2 = 3
Chọn sơ bộ b = 350
Số răng bánh nhỏ là
2.aW 2 .Cosb 2.200.Cos35O
Z3 = = �19,8 Chọn Z 3 = 20 (răng)
m.( U 2 + 1) 3.( 4,5 + 1)
Số răng bánh lớn là
Z 4 = Z3 .U 2 = 20.4,5 = 90 Chọn Z 4 = 90 (răng)
Tỉ số truyền thực là:
Z 4 90
U th 2 = = = 4,5
Z 3 20
Góc nghiêng b chính xác là
m.( Z 3 + Z 4 ) 3.( 90 + 20 ) 33
Cosb ޻ �
== b 34,40
2.aW 2 2.200 40
2.2.3 Kiểm nghiệm răng về độ bền tiếp xúc
 Ứng suất tiếp xúc trên bề mặt làm việc
T2
2. .K H .( U th 2 + 1)
s H = Z M .Z H .Z e . 2
2
bW 2 .U th 2 .d W3
Trong đó:

20
Z M : Hệ số kể đến cơ tính vật liệu của các bánh răng ăn khớp

Tra bảng 6.5[ I ] � Z M = 274 ( Mpa )
1/3
Z H : Hệ số kể đến hình dạng bề mặt tiếp xúc.

2.Cosb b
ZH =
Sin ( 2.a tw )
Trong đó:
b b : Góc nghiêng của răng trên hình trụ cơ sở
a t : Góc profin
a tw : Góc ăn khớp
Với bánh răng không dịch chỉnh nên
�tg 20 � � tg 20 �
a tw = a t = arctg � �= arctg � �� a tw = a t = 23,80
�Cosb � �Cos(34,4) �
tg bb = Cosa t .tg b = Cos(23,8).tg (34,4) = 0,63 � b b = 32,1O
2.Cosb b 2.Cos(32,1)
� ZH = = = 1,5
Sin ( 2.a tw ) Sin ( 2.23,1)
Ze : Hệ số kể đến sự trùng khớp của răng
1
Ze = ( e a : Hệ số trùng khớp ngang)
ea
� �1 1 � � � �1 �
1 �
ea = �
1.88 - 3,2.� + � �.Cosb = �
1.88 - 3,2. � + � �.Cos(34,4)=1,4
� �Z 3
Z 4 �
� � �20 90 �
�
1 1
� Ze = = = 0,84
ea 1,4
T2 : Mômen xoắn trên trục T2 = 260682 ( N .mm )
d W3 : Đường kính vòng lăn bánh nhỏ
2.aW 2 2.200
d W3 = = = 72,72 ( mm )
U th 2 + 1 4,5 + 1
bW2 : Hệ số chiều rộng vành răng
bW2 = y ba .aW 2 = 0,4.200 = 80 ( mm )
K H : Hệ số tải trọng khi tính về tiếp xúc

21
K H = K H b .K Ha .K HV
Trong đó:
rộng vành răng. Tra 6.7 [ I ] � K H b = 1,28

K Ha : Hệ số kể đên sự phân bố không đều tải trọng cho các cặp
răng đồng thời ăn khớp.
p .d W3 .nII 3,14.72,72.229
Vận tốc vòng V2 = = = 0,87 ( m s )
60000 60000
Tra bảng 6.13[ I ] � Chọn cấp chính xác 9
Tra bảng 6.14 [ I ] � K Ha = 1,13
K HV : Hệ số kể đến tải trong động xuất hiện trong vòng ăn khớp
VH .bW 2 .d W3
K HV = 1 +
2.T2 .K H b .K H a
Trong đó:
aW 2
VH = d H .g 0 .V2 .
U th 2
Tra 6.15[ I ] ;6.16 [ I ] � d H = 0,002; g 0 = 73
Với g 0 : Hệ số kể đến ảnh hưởng của sai lệch bước răng.
aW 2 200
� VH = d H .g 0 .V2 . = 0,002.73.0,87. = 0,84
U th 2 4,5
VH .bW 2 .d W3 0,84.29,088.72,72
� K HV = 1 + =1+ =1
2.T2 .K H b .K Ha 2.260682.1,28.1,13
� K H = K H b .K Ha .K HV = 1,28.1,13.1 = 1,44
T2
2. .K H .( U th 2 + 1)
� s H = Z M .Z H .Z e . 2
bW 2 .U th 2 .d W2 3
260682
2. .1,44.( 4,5 + 1)
� s H = 274.1,5.0,84. 2 = 359,5 ( Mpa )
80.4,5.( 72,72 )
2
 Tính giá trị ứng suất cho phép thực tế

22
Với V2 = 0,87 ( m s ) < 4 ( m s ) � Chọn cấp chính xác 9. Khi đó cần gia
công bánh răng được độ nhám Ra = 2,5...1,25 ( m m ) do đó Z R = 0,95
V2 = 0,87 ( m s ) < 4 ( m s ) � ZV = 1
Vì đường kính vòng đỉnh d < 700 � K XH = 1
K HL = 1
s H0 lim �
�
[s ]th
=� .Z R .ZV .K XH .K HL = [ s H ] .Z R .ZV .K XH .K HL
�
S
� H �
= 381,81.0,95 = 362,71( Mpa )
[s ] - s
th H
.100% =
362,7 - 359,5
.100% �1%
Ta có:
[s ] th
362,7
� Răng thỏa mãn độ bền tiếp xúc.
2.2.4 Kiểm nghệm răng về độ bền uốn
T
2. 2 .K F .Ye .Yb .YF 1 Y
s F1 = 2 ;s F 2 = s F 1 . F 2
bW 2 .d W3 .m2 YF 1
Trong đó:
T2 : Mômen xoắn trên trục T2 = 260682 ( N .mm )
Ye : Hệ số xét đến ảnh hưởng của việc thay đổi điểm đătk lực.
1 1
Ye = = = 0,72 e a : Hệ số trùng khớp ngang.
e a 1,39
Yb : Hệ số xét đến ảnh hưởng của góc nghiêng của răng.
b0 34,40
Yb = 1 - =1- = 0,75
1400 1400
YF 1 ;YF 2 : Hệ số dạng răng
Số răng tương đương
Z3 20
ZV 3 = 3 = 3 = 35,6 � Chọn ZV 3 = 36 (răng)
( C osb ) ( C os(34,4) )
Z3 90
ZV 4 = 3 = 3 = 160 � Chọn ZV 3 = 160 (răng)
( Cosb ) ( Cos(34,4) )
Tra 6.18[ I ] � YF 1 = 3,9;YF 2 = 3,6

23
bW 2 : Hệ số chiều rộng vành răng bW 2 = 80

d W3 : Đường kính vòng lăn d W3 = 72,72
m2 : Modun m2 = 3
K F : Hệ số tải trong khi tính về uốn
K F = K Fa .K F b .K FV
Trong đó:
K F b : Hệ số kể đến sự phân bố không đều tải trọng trên chiều
rộng vành răng khi tính về uốn.
Hệ số y bd = 0,53.y ba .( U th 2 + 1) = 0,53.0,4. ( 4,5 + 1) = 1,16
Tra 6.7 [ I ] � K F b = 1,41
K Fa : Hệ số kể đến sự phân bố không đều tải trọng cho các đôi
răng đồng thời ăn khớp khi tính về uốn.
Tra bảng 6.13[ I ] � Chọn cấp chính xác 9
Tra bảng 6.14 [ I ] � K Fa = 1,37
K FV : Hệ số kể đến tải trọng động xuất hiện trong vùng ăn khớp
khi tính về uốn.
VF .bW 2 .d W3
K FV = 1 +
T
2. 2 .K F b .K Fa
2
aW 2
VF = d F .g 0 .V2 .
U th 2
6.15[ I ] � d F = 0.006;
Tra bảng
6.16 [ I ] � g 0 = 73
aW 2 200
� VF = d F .g 0 .V2 . = 0,006.73.0,87. = 2,54
U th 2 4,5
VF .bW 2 .d W3 2,54.80.72,72
� K FV = 1 + =1+ = 1,029
T2 260682
2. .K F b .K Fa 2. .1,37.1,41
2 2
� K F = K Fa .K F b .K FV = 1,41.1,37,1,029 = 1,98

24
T2 260682
2. .K F .Ye .Yb .YF 1 2. .1,98.0,625.0,94.3,9
� s F1 = 2 = 2 = 67,76
bW 2 .d W 3 .m2 80.72,72.3
YF 2 3,6
� s F 2 = s F 1. = 67,76. = 62,54
YF 1 3,9
 Với m=3
Hệ số xét đến độ nhám vật liệu
YS = 1,08 - 0,0695.ln 2 = 1,059
Hệ số ảnh hưởng đến dộ nhám: YR = 1
Hệ số ảnh hưởng đến kích thước bánh răng: K XF = 1
Ứng suất cho phép thực tế
[ s ] = [ s ] .Y .Y .K = 185,14.1,059 = 196,06
F th F1 R S XF
[ s ] = [ s ] .Y .Y .K = 171,42.1.1,059.1 = 181,53 ( Mpa )

F 2 th F2 R S XF
[s ] < [s ]
F1 F 1 th
[s ] < [s ]
F2 F 2 th
Vậy răng thỏa mãn độ bền uốn.

2.2.5 Kiểm nghiệm về độ bền quá tải
s HMax = s H . nqt = 362,71. 1,5 = 444,22 ( Mpa )
s HMax < [ s H ] Max = 952 ( Mpa )
s F 1Max = s F 1.K qt = 67,76.1,5 = 101,64 < [ s F ] Max
s F 2 Max = s F 2 .K qt = 62,54.1,5 = 93,81 < [ s F ] Max
� Răng thảo mãn điều kiện quá tải.
2.2.6 Các thông số kích thước của bộ truyền cấp chậm
Khoảng cách trục aW 2 = 200 ( mm )
Modun m2 = 3
Chiều rộng vành răng bW 2 = 80 ( mm )
Tỉ số truyền U th 2 = 4,5
Góc nghiêng b = 34,4O
Số răng Z 3 = 20; Z 4 = 90 (răng)

25
Hệ số dịch chỉnh X 1 = X 2 = 0 ( mm )
Đường kính vòng chia d3 = 72,72; d 4 = 327,24 ( mm )
Đường kính vòng lăn d W3 = 72,72; d W 4 = 327,24 ( mm )
3.3 Kiểm tra chạm trục và bôi trơn
2.3.1 Kiểm tra chạm trục
Đường kính sơ bộ của các trục:
P1 6,48
DIsb = 120. 3 = 120. 3 = 19,8 ( mm )
n1 1440
P2 6,25
DIIsb = 120. 3 = 120. 3 = 36,1 ( mm )
n2 229
P3 6
DIIIsb = 120. 3 = 120. 3 = 59 ( mm )
n3 51
Khoảng cách từ bánh răng nhỏ cấp chậm đến trục I là
d W3 DIsb 72,72 19,8
X 1 = aW1 - - = 180 - - = 133 > 10 ( mm )
2 2 2 2
Khoảng cách từ bánh răng lớn cấp nhanh đến trục III là
d W2 DIIIsb 310,65 58
X 2 = aW2 - - = 200 - - = 16 ( mm )
2 2 2 2
2.3.2 Kiểm tra bôi trơn
Để giảm tổn hao công suất vì ma sát, giảm mòn răng, đảm bảo thoát
nhiệt tốt, hạn chế han gỉ thì cần phải bôi trơn.
Đối với hộp giảm tốc đang tính thì ta sẽ chọn bôi trơn trong dầu, các
chi tiết sẽ được ngâm trong dầu bôi trơn.
Với bộ truyền cấp nhanh:
Chiều cao răng: h = h1 = h2 = 2,25.m1 = 2,25.2 = 4,5 (mm)
Chiều sâu ngâm dầu tối thiểu: lmin = ( 0,75 �2 ) .h = ( 3,4 �9 ) (mm)
Vì lMin > 10 � lMin = 10 (mm)
dW2 310,65
Mức dầu tối thiểu là: X 2 Min = - l2 Min = - 10 = 145,325 (mm)
2 2
Mức dầu tối đa là: X 2 Max = X 2 Min - 10 = 145,325 - 10 = 135,325 (mm)
Với bộ truyền cấp chậm:

26
Chiều cao răng: h = h3 = h4 = 2,25.m2 = 2,25.3 = 6,75 (mm)

Chiều sâu ngâm dầu tối thiểu: lmin = ( 0,75 �2 ) .h = ( 5,06 �13,5 ) (mm)
Vì lMin > 10 � lMin = 13,5
d W4 327,24
Mức dầu tối thiểu là: X 4 Min = - l4 Min = - 13,5 = 150,12 (mm)
2 2
Mức dầu tối đa là: X 4 Max = X 4 Min - 13,5 = 150,12 - 13,5 = 136,62 (mm)
Vậy mức dầu chung cho cả hộp là:
X Min = Min ( X 2 Min ; X 4 Min ) = 145,325 (mm)
X Max = Max ( X 2 Max ; X 4 Max ) = 136,62 (mm)
Ta có: DX = X Min - X Max = 145,325 - 136,62 = 8,705 > 5 (mm)
� Hộp giảm tốc thỏa mãn điều kiện bôi trơn.

27
Phần III
THIẾT KẾ TRỤC
3.1 Chọn vật liệu chế tạo
Hộp giảm tốc làm việc chịu tải trung bình nên ta dung thép 45 thường
hóa có s b = 600 ( Mpa ) ;s ch = 340 ( Mpa ) ; [ t ] = 12 �20 ( Mpa ) để chế tạo.
3.2 Xác định sơ bộ đường kính trục
TI 42975
d1 = =3 = 22,07 ( mm )
0,2.[ t ]
3
0,2.20
TII 260682
d2 = =3 = 40,2 ( mm )
0,2.[ t ]
3
0,2.20
TI 1,1.106
d3 = 3 = 3 = 65,03 ( mm )
0,2.[ t ] 0,2.20
Chọn d1 = 25 ( mm ) ; d 2 = 40 ( mm ) ; d3 = 65 ( mm ) .
3.3 Xác định khoảng cách giữa các gối đỡ và điểm đặt lực
a. Tra bảng 10.2 [ I ] ta chọn chiều rộng ổ lăn ( b0 )
d (mm) 25 40 65
b0 (mm) 17 23 33
b. Chiều dài Moayơ của bánh răng trụ

Lmki = ( 1,2 �1,5 ) .d k d k : Đường kính trục
Trên trục I:
Lm12 = ( 1,2 �1,5 ) .25 = 30 �37,5 � Lm12 = 80 (mm)
Trên trục II:
Lm 21 = Lm 23 = ( 1,2 �1,5 ) .40 = 48 �60
� Lm12 = Lm 23 = 80; Lm 22 = 80 ( mm )
Trên trục III:
Lm 31 = Lm 32 = ( 1,2 �1,5 ) .65 = 78 �97,5 � Lm 31 = Lm 32 = 80 ( mm )
c. Chiều dài Mayơ nửa khớp nối
Trên trục I:

28
Lm11 = ( 1,4 �2,5 ) .d1 = ( 1,4 �2,5 ) .25 = 35 �62,5 � Lm11 = 60 ( mm )

Trên trục III:
Lm 33 = ( 1,4 �2,5 ) .d3 = ( 1,4 �2,5 ) .65 = 91 �162,5
� Lm 33 = 150 ( mm )
d. Khoảng công xôn trên trục chính tính từ chi tiết ngoài hộp giảm tốc
đến gối đỡ
Lcki = 0,5.( Lmki + b0 ) + K 3 + hn .
Trong đó:
Lmki : Chiều dài Moayơ của chi tiết quay thứ i.
hn : Chiều cao nắp ổ và đầu bulông.
K 3 : Khoảng cách từ mặt mút của chi tiết quay đến nắp ổ.
K 2 : Khoảng cách từ mặt mút của ổ đến thành trong của hộp, lấy
K 2 = 10 ( mm ) .
K1 : Khoảng cách từ mặt mút của chi tiết quay đến thành trong
của hộp hoặc khoảng cách của các chi tiết quay lấy K1 = 15 .
Tra bảng 10.3[ I ] � hn = 15 �20; K 3 = 10 �20 ( mm )
Trên trục I: LC11 = 0,5.( 60 + 17 ) + 10 + 15 = 64,5 ( mm )
Trên trục III: LC 33 = 0,5.( 150 + 33) + 10 + 15 = 119,5 ( mm )
e. Khoảng cách từ gối đỡ đến các chi tiết quay
Theo hình vẽ ta có:
L21 = 0,5.( Lm 23 + b0 ) + K1 + K 2 = 0,5.(80 + 23) + 15 + 10 = 78 ( mm )
L22 = L21 + K1 + 0,5.( Lm 23 + Lm 22 ) = 78 + 15 + 0,5.( 80 + 80 ) = 174 ( mm )
L23 = L22 + K1 + 0,5 ( Lm 22 + Lm 23 ) = 173 + 15 + 0,5 ( 80 + 80 ) = 270 ( mm )
L13 = L22 = 174 ( mm ) ; L12 = L24 = 2.L22 = 348 ( mm )
f. Phân tích lực và chọn chiều nghiêng.

29
g. Sơ đồ tính toán
3.4 Tính toán trục I

a. Xác định trị số và chiều các lực, mômen tác dụng lên trục
2.TI 2.42975
Lực vòng: Ft1 = = = 1743,05 ( N )
d W1 49,31
Lực hướng kính: Fr1 = Ft1.tga = 1743,05.tg 20 = 634,41 ( N ) ;
( a : Góc ăn khớp)
2.TI
Lực khớp nối: Fk = ( 0,1 �0,3) .
D0
( D0 Là đường kính vòng tròn qua tâm các bulông)
30
Tra bảng16.4[ II ]
2.TI 2.42975
� D0 = 75 � Fk = 0,2 = 0,2. = 229,2 ( N )
d W1 75
Mômen xoắn: T1 = 42975 ( N .mm )
Trục I chịu lực như hình vẽ
64,5 174 174

TI FK
A B C D
Ft1
Fr1
b. Xác định đường kính trục

Đưa bài toán về sơ đồ tính toán của sức bền
Vẽ biểu đồ MX; MY; MZ.

31
64,5 174 174

TI FK
A C D B
Ft1
Fr1
64,5 174 174

TI FK
TI
A C D B
Ft1
Fr1
41712,45(N.mm)
MX
22485,34(N.mm) Fr1 125848,2(N.mm)

FK
MY
Ft1
TI 42975(N.mm)
MZ
Ø25
Ø20
Ø30
64.5 174 174
 Tính Mtd tại các điểm

Tại điểm A:
M tdA = M X2 + M Y2 + 0,75M Z2 = 0,75.429752 = 3,7.104 ( N .mm )
Tại điểm B:

32
( 1, 4.10 ) + 0,75.429752 = 3,9.104 ( N .mm )

2
M tdB = M X2 + M Y2 + 0,75M Z2 = 4
Tại điểm C:
( 5,5.10 ) + ( 1,5.10 )
2 5 2
M tdC = M X2 + M Y2 + 0,75M Z2 = 4
+ 0,75.429752
= 1,6.105 ( N .mm )
 Xác định đường kính các đoạn trục
M tdA 3,7.104
Tại điểm A: d A �3 =3 = 8,51 ( mm )
0,1.[ s b ] 0,1.600
M tdC 3,9.104
Tại điểm B: dC �3 = 3 = 8,66 ( mm )
0,1.[ s b ] 0,1.600
M tdD 1,6.105
Tại điểm C: d d �3 =3 = 13,86 ( mm )
0,1.[ s b ] 0,1.600
� Chọn d A = d B = 25 ( mm ) ; dC = 35 ( mm )
Vậy ta làm bánh răng liền trục.
c. Kiểm nghiệm trục về độ bền mỏi
Bánh răng chế tạo liền trục nên ta kiểm tra tại khớp nối cứng.
Ta thấy tiết diện nguy hiểm nhất tại vị trí lắp bánh răng. Ta kiểm
nghiệm tại tiết diện này, trục thiết kế ra phải đảm bảo độ bền mỏi.
Hệ số an toàn phải thỏa mãn điều kiện:
Ss .St
S= �[ S ]
Ss2 + St2
Trong đó:
[ S ] = 1,2 �2,5 là hệ số an toàn cho phép
Ss ; St : Là hệ số an toàn chỉ xét riêng ứng suất pháp và ứng xuất
tiếp tại tiết diện vị trí lắp bánh răng.
t -1 s -1
St = ; Ss =
Kt d .t a + y t .t m Ks d .s a + y s .s m
Trong đó
s -1 ;t -1 : Là giới hạn mỏi uốn, xoắn ứng với chu kỳ đối xứng và
được xác đinh:

33
s -1 = 0,436.s b = 0,436.600 = 261,6 ( Mpa )

t -1 = 0,58.s -1 = 0,58.261,6 = 151,728 ( Mpa )
Đối với trục quay ứng suất thay đổi theo chu kỳ đối xứng ta có:
M
s m = 0;s a = t Max = tdC
W1
Trong đó:
M tdC = 1,6.105 ( N .mm ) là momen uốn
W1 : Mômen cản uốn
Đối với trục quay một chiều ứng suất xoắn theo chu kỳ mạch động.
TMax TI .K bd
tm =ta = =
2 2W01
Trong đó:
K bd : Hệ số khởi động
TI : Mômen xoắn trên trục động cơ
Tra bảng 10.6 [ I ] ta có:
p d13 bt1 ( d1 - t1 ) p d13 bt1 ( d1 - t1 )
2 2
W01 = - ; W1 = -
16 2d1 32 2d1
Trong đó:
b : Kích thước tiết diện then
t1 : Chiều sâu rãnh then
Tra bảng 9.1[ I ] � b = 10; t1 = 5
3,14.353
� W1 = = 4207,11 ( mm3 )
32
p d13 3,14.353
� W01 = = = 8414,21 ( mm3 )
16 16
M tdC 1,6.105
�sa = = = 38,03 ( N .mm 2 )
W1 4207,11
TMax 1,5.42975
�t a = t m = = = 3,83 ( N .mm 2 )
2W01 2.8414,21

34
y a vày t : Là hệ số ảnh hưởng của trị số ứng suất trung bình đến
dộ bền mỏi theo 10.7 [ I ] �y s = 0,05;y t = 0
Ks Kt
+ KX -1 + KX -1
es et
Ks d = ; Kt d =
KY KY
Trong đó:
K X : Là hệ số tập trung ứng suất do trạng thái bề mặt phụ thuộc
vào phương pháp gia công bề mặt và độ nhẵn bề mặt. Theo
10.8[ I ] � K X = 1,06
KY : Hệ số tăng bền bề mặt trục phụ thuộc vào phương pháp tăng
bền bề mặt cơ tính vật liệu. Ta không dùng phương pháp tăng bền � KY = 1
e s vàet : Là hệ số kích thước kể đến ảnh hưởng kích thước tiết
diện trục đến giới hạn mỏi. Theo 10.10 [ I ] � e s = 0.88; e t = 0.81
Ks vàKt : Hệ số tập trung ứng suất khi uốn và xoắn. Trị số của
chúng phụ thuộc vào yếu tố gây tập trung ứng suất.
Theo 10.12[ I ] � Ks = 1,46; Kt = 1,54
Ks 1,55
+ KX -1 + 1,06 - 1
es 0,88
� Ks d = = = 1,82
KY 1
Kt 1,54
+ KX -1 + 1,06 - 1
et 0,81
� Kt d = = = 1,96
KY 1
s -1 261,6
� Ss = = = 4,02
Ks d .s a + y s .s m 1,71.38,03
t -1 151,728
� St = = = 20,21
Kt d .t a + y t .t m 1,96.3,83
Ss .St 4,02.20,21
Vậy: S = = = 3,94 > [ S ]
Ss2 + St2 ( 4,02 ) .( 20,21)
2 2
� Trục thỏa mãn độ bền mỏi.

d. Kiểm nghiệm trục về độ bền tĩnh

35
Đề phòng khả năng bị biến dạng dẻo quá lớn hoặc phá hỏng do quá tải
đột ngột. Cần tiến hành kiểm nghiệm trục về độ bền tĩnh.
s td = s 2 + 3t 2 �[ s ]
Trong đó:
Ứng suất cho phép
[ s ] = 0,8.s ch
= 0,8.340 = 272 ( Mpa )
Ứng suất pháp sinh ra tại tiết diện nguy hiểm (tại D)
M Max M tdC 1,6.105
s= = = = 44,89 ( Mpa )
W1 W1 3564,25
Ứng suất tiếp sinh ra tại tiết diện nguy hiểm
T K .T 1,5.42975
t = Max = bd I = = 8,29 ( Mpa )
W01 W01 7771,36
M Max ;TMax : Là mômen uốn quá tải và mômen xoắn quá tải tịa tiết diện
nguy hiểm.
( 44,89 ) + 3.( 8,29 ) = 47,13 �[ s ]
2 2
s td = s 2 + 3t 2 =
3.5 Tính toán trục II
2.TII 2.260682
Lực vòng: Ft 2 = = = 1678,3 ( N )
d W2 310,65
TII
2. 260682
Ft 3 = 2 = = 3584,74 ( N )
d W3 72,72
Lực hướng kính:
Fr 2 = Ft 2 .tga tw = 1678,3.tg 20 = 610,83 ( N ) a : Góc ăn khớp
Ft 3 .tga tw 3584,74.tg 23,8
Fr 3 = = = 1916,17 ( N )
Cosb w Cos34,4
Lực dọc trục
Fa 3 = Ft 3 .tg b w = 3584,74.tg 34,4 = 2454,52 ( N )
Mômen do lực dọc trục gây ra:
dw 3 72,72
M 3 = Fa 3 . = 2454,52. = 89246,44 ( N .mm )
2 2

36
Trục II chịu lực như hình vẽ

78
Fr2 Ft2
A B C D E
Fa3 Fa3
Ft3 Ft3
Fr3 Fr3

Fr2 M3
M3 Ft2
A B
Ft3
Fr3 Ft3 Fr3
78 96 96 78
125638,88(N.mm)
MX
36392,44(N.mm) 7068,49(N.mm)
MY
398224,52(N.mm) 425621,82(N.mm)
MZ
130341(N.mm)
Ø45
Ø 30
Ø35
Ø40
Ø50
78 96 96 78

37
 Tính M td tại các điểm:

Tại điểm A và điểm E: M td = 0
Tại điểm B: Có bên trái điểm B và bên phải điểm B.
Bên trái điểm B
( 1,2.10 ) + ( 3,9.10 ) = 4,1.105 ( N .mm )

2 5 2
M tdB = M X2 + M Y2 + 0,75M Z2 = 5
Bên phải điểm B
( 1,2.10 ) + ( 3,9.10 ) + 0,75 ( 1,3.105 )

2 2 2
M tdB = M X2 + M Y2 + 0,75M Z2 = 5 5
= 4,1.105 ( N .mm )
Tại điểm C
( 0,7.10 ) + ( 4,2.10 ) + 0,75 ( 1,3.105 )

2 2 2
M tdC = M X2 + M Y2 + 0,75M Z2 = 5 5
= 4,4.105 ( N .mm )
Tại điểm D: Có bên trái điểm D và bên phải điểm D.
Bên trái D bằng bên phải B có M tdB = 4,1.10 ( N .mm )
5
Bên phải D bằng bên trái B có M tdB = 4,1.10 ( N .mm )

5
 Xác định đường kính trục tại các điểm.

Tại điểm A và điểm E: d A = d E �0
Tại điểm B và điểm D có:
Bên trái điểm B bằng bên phải điểm D
M tdC 4,17.105
d B = d D �3 = 3 = 19,09 ( mm )
0,1.[ s b ] 0,1.600
Bên phải điểm B bằng bên trái điểm D
M tdD 4,15.105
d B = d D �3 =3 = 19,04 ( mm )
0,1.[ s b ] 0,1.600
Tại điểm C
M tdD 4,4.105
dC �3 =3 = 19,43 ( mm )
0,1.[ s b ] 0,1.600
� Chọn d A = 30 ( mm ) ; d B = 35 ( mm ) ; d C = 45 ( mm )

38
Ta thấy tiết diện nguy hiểm nhất tại vị trí lắp bánh răng. Ta kiểm
nghiệm tại tiết diện này, trục thiết kế ra phải đảm bảo độ bền mỏi.
Ss .St
S= �[ S ]
S +S
2
s t
2
Trong đó:
t -1 s -1
St = ; Ss =
Trong đó
s -1 ;t -1 : Là giới hạn mỏi uốn, xoắn ứng với chu kỳ đối xứng và
được xác đinh:
s -1 = 0,436.s b = 0,436.600 = 261,6 ( Mpa )
t -1 = 0,58.s -1 = 0,58.261,6 = 151,728 ( Mpa )
M
s m = 0;s a = t Max = tdC
W1
Trong đó:
M tdC = 4,4.105 ( N .mm ) là mômen uốn
T T
t m = t a = Max = II
2 2W01
Trong đó:
TII : Mômen xoắn trên trục II.
p d 3 bt ( d - t ) p d 3 bt ( d - t )
2 2
W01 = 1 - 1 1 1 ; W1 = 1 - 1 1 1
16 2d1 32 2d1
39
Trong đó:
Tra bảng 9.1[ I ] � b = 14; t1 = 5,5
p d13 bt1 ( d1 - t1 ) 3,14.453 14.5,5.( 45 - 5,5 )

2 2
� W1 = - = - = 7606,76 ( mm3 )
32 2d1 32 2.45
p d13 bt1 ( d1 - t1 ) 3,14.453 14.5,5.( 45 - 5,5 )

2 2
� W01 = - = - = 16548,4 ( mm3 )

16 2d1 16 2.45
M tdC 4,4.105
�sa = = = 57,84 ( N .mm 2 )
W1 7606,76
TMax T 260682
�t a = t m = = II = = 7,87 ( N .mm 2 )
2W01 2W01 2.16548,4
độ bền mỏi theo 10.7 [ I ] �y s = 0,05;y t = 0
Ks Kt
+ KX -1 + KX -1
es et
Ks d = ; Kt d =
KY KY
Trong đó:
K X : Là hệ số tập trung ứng suất do trạng thái bề mặt phụ thuộc vào
phương pháp gia công bề mặt và độ nhẵn bề mặt. Theo 10.8[ I ] � K X = 1,06
KY : Hệ số tăng bền bề mặt trục phụ thuộc vào phương pháp tăng bền
bề mặt cơ tính vật liệu. Ta không dùng phương pháp tăng bền � KY = 1
e s vàet : Là hệ số kích thước kể đến ảnh hưởng kích thước tiết diện trục
đến giới hạn mỏi. Theo 10.10 [ I ] � e s = 0.81; e t = 0.76
Ks vàKt : Hệ số tập trung ứng suất khi uốn và xoắn. Trị số của chúng
phụ thuộc vào yếu tố gây tập trung ứng suất.
Theo 10.12[ I ] � Ks = 1,46; Kt = 1,54

40
Ks 1,55
+ KX -1 + 1,06 - 1
es 0,81
� Ks d = = = 1,97
KY 1
Kt 1,54
+ KX -1 + 1,06 - 1
et 0,76
� Kt d = = = 2,09
KY 1
s -1 261,6
� Ss = = = 2,3
Ks d .s a + y s .s m 1,97.57,84
t -1 151,728
� St = = = 9,2
Kt d .t a + y t .t m 2,09.7,87
Ss .St 2,3.9,2
Vậy: S = = = 2,23 > [ S ]
Ss2 + St2 ( 2,3) + ( 9,2 )
2 2

s td = s 2 + 3t 2 �[ s ]
Trong đó:
[ s ] = 0,8.s ch
= 0,8.340 = 272 ( Mpa )
M Max M tdC 4,4.105
s= = = = 57,84 ( Mpa )
W1 W1 7606,76
T T 260682
t = Max = II = = 15,75 ( Mpa )
W01 W01 16548,4
M Max ;TMax : Là mômen uốn quá tải và mômen xoắn quá tải tịa tiết diện
nguy hiểm.
( 57,84 ) + 3.( 15,75) = 63,95 �[ s ]
2 2
s td = s 2 + 3t 2 =
3.6 Tính toán trục III

41
2.T '3 2.(0,55.106 )

Lực vòng: Ft1 = = = 3392 ( N )
d W3 327,24
tg (a tw ) tg (23,8)
Lực hướng kính: Fr 4 = Ft 4 . = 3392. = 1813 ( N ) ;
cos( b ) cos(34,4)
Lực dọc trục : Fa 4 = Ft 4 .tg ( b ) = 3392.tg (23,8) = 2323 ( N ) ;
2.T3 2.(1,1.106 )
Lực khớp nối: Fk = ( 0,1 �0,3) . = 0,2. = 3062 ( N )
D 145
Mômen xoắn trên trục III là : T3 = 1,1.10 ( N .mm )
6
Mômen uốn do lực Tt 4 gây ra là

Ft 4 .Dw 4 3392.327,24
Mt4 = = �1,1.106 ( N .mm )
2 2
Mômen uốn do lực Ta 4 gây ra là
Fa 4 .Dw 4 2323.327,24
M a4 = = �379810 ( N .mm )
2 2
Phản lực tại các gối đỡ:
X A = X D = Fr 4 = 1813 ( N )
YA = -726 ( N )
YD = 7840 ( N )
Trục III chịu lực như hình vẽ:


42
 Mômen tương đương tại các vị trí trên trục là:

M tdE = 0,75.( M Z ) = 0,75.(1,1.106 ) 2 = 952628 ( N .mm )
2
M tdA = M Y2 + 0,75.( M Z ) = ( 367440 ) + 0,75.(1,1.106 ) 2 = 1021035 ( N .mm )

2 2
Tại điểm B: Có giá trị bên trái và bên phải

Bên trái điểm B
M tdB = M X2 + M Y2 + 0,75M Z2 = ( 1,4.10 ) + ( 5,4.10 ) + 0,75.(1,1.10 )
5 5 6 2
= 1,1.106 ( N .mm )
Bên phải điểm B

43
M tdB = M X2 + M Y2 + 0,75M Z2 = ( 5,2.10 ) + ( 5,4.10 ) + 0,75.(5,5.10 )

5 5 5 2
= 8,9.105 ( N .mm )
Tại điểm C: Có giá trị bên trái và bên phải
Bên trái điểm C
( 5,1.10 ) + ( 3,2.10 )
2 2
M tdC = M X2 + M Y2 + 0,75M Z2 = 4 5
+ 0,75(5,5.105 ) 2
= 7,7.105 ( N .mm )
Bên phải điểm C
( 1,4.10 ) + ( 3,2.10 )
2 2
M tdC = M X2 + M Y2 + 0,75M Z2 = 5 5
+ 0,75(5,5.105 ) 2
= 3,5.105 ( N .mm )
Xác định đường kính các trục:
M tdE 952628
Tại điểm E: d E �3 =3 = 25,1 ( mm )
0,1.[ s b ] 0,1.600
M tdA 1021035
Tại điểm A: d A �3 =3 = 25,7 ( mm )
0,1.[ s b ] 0,1.600
M tdB 1,108878
Tại bên trái điểm B: d B �3 =3 = 26,4 ( mm )
0,1.[ s b ] 0,1.600
M tdB 894885
Tại bên phải điểm B: d B �3 =3 = 24,6 ( mm )
0,1.[ s b ] 0,1.600
M tdC 356318
Tại điểm C : dC �3 =3 = 18,1 (mm)
0,1.[ s b ] 0,1.600
� Chọn d A = d D = d B = dC = 65 ( mm ) ; d E = 50 ( mm )
Hình dáng trục có dạng:

44

Ta thấy tiết diện nguy hiểm nhất tại vị trí điểm B lắp bánh răng như
hình vẽ trên. Ta sẽ kiểm nghiệm tại tiết diện này, trục thiết kế ra phải đảm bảo
độ bền mỏi.
Ss .St
S= �[ S ]
S +S
2
s t
2
Trong đó:
t -1 s -1
St = ; Ss =
Trong đó
s -1 ;t -1 : Là giới hạn mỏi uốn, xoắn ứng với chu kỳ đối xứng.
s -1 = 0,436.s b = 0,436.600 = 261,6 ( Mpa )
t -1 = 0,58.s -1 = 0,58.261,6 = 151,728 ( Mpa )
M4
s m = 0;s a = t Max =
W4
Trong đó:
M 4 = 141414 2 + 5496452 + 0,75.(1,1.106 ) 2 = 1108878 ( N .mm ) .
W4 : Mômen cản uốn.

45
T T
t m = t a = Max = 3
2 2W04
Trong đó:
T3 = 1,1.106 ( N .mm) : Mômen xoắn trên trục động cơ
W04 : Mômen cản xoắn
p .d 43 bt1 ( d 4 - t1 ) p .d 43 b.t1.( d 4 - t1 )
2 2
W4 = - ; W04 = -
32 2d 4 16 2.d 4
Trong đó:
Tra bảng 9.1[ I ] � b = 18; t1 = 7
3,14.653 18.7.( 65 - 7 )
2
� W4 = - = 23687,1 ( mm3 )
32 2.65
3,14.653 18.7.( 65 - 7 )
2
� W04 = - = 50634,66 ( mm3 )

16 2.65
M 4 1108878
�sa = = = 46,81 ( N .mm 2 )
W4 23687,1
T3 1,1.106
�t a = t m = = = 10,86 ( N .mm 2 )
2W04 2.50634,66
dộ bền mỏi theo 10.7 [ I ] �y s = 0,05;y t = 0
Ks d và Kt d : Là hệ số, và được xác định theo công thức:
Ks Kt
+ KX -1 + KX -1
es et
Ks d = ; Kt d =
KY KY
Trong đó:
K X : Là hệ số tập trung ứng suất do trạng thái bề mặt phụ thuộc
vào phương pháp gia công bề mặt và độ nhẵn bề mặt.

46
Theo 10.8[ I ] � K X = 1,06

KY : Hệ số tăng bền bề mặt trục phụ thuocj vào phương pháp
tăng bền bề mặt cơ tính vật liệu.
Ta không dùng phương pháp tăng bền � KY = 1
e s vàet : Là hệ số kích thước kể đến ảnh hưởng kích thước tiết
diện trục đến giới hạn mỏi. Theo 10.10[ I ] � e s = 0,76; et = 0.73
Ks và Kt : Hệ số tập trung ứng suất khi uốn và xoắn. Trị số của
chúng phụ thuộc vào yếu tố gây tập trung ứng suất.
Theo 10.12[ I ] � Ks = 1,46; Kt = 1,54
Ks 1,46
+ KX -1 + 1,06 - 1
es 0,76
� Ks d = = = 1,98
KY 1
Kt 1,54
+ KX -1 + 1,06 - 1
et 0,73
� Kt d = = = 2,16
KY 1
s -1 261,6
� Ss = = = 2,82
Ks d .s a + y s .s m 1,98.46,81
t -1 151,728
� St = = = 6,46
Kt d .t a + y t .t m 2,16.10,86
Ss .St 2,28.6,46
Vậy: S = = = 2,15 > [ S ]
Ss2 + St2 ( 2,28 ) .( 6,46 )
2 2

s td = s 2 + 3t 2 �[ s ]
Trong đó:
[ s ] = 0,8.s ch
= 0,8.340 = 272 ( Mpa )

47
M Max M tdB 1108878

s= = = = 46,81 ( Mpa )
W1 W1 23687,1
TMax T3 1,1.106
t= = = = 21,72 ( Mpa )
W01 W01 50634,66
Trong đó:
M Max ;TMax : Là mômen uốn quá tải và momen xoắn quá tải tại tiết
diện nguy hiểm.
( 46,81) + 3.( 21,72 ) = 60,1 < [ s ]
2 2
s td = s 2 + 3t 2 =
� Trục thỏa mãn độ bền tĩnh.

48
Phần IV
CHỌN Ổ LĂN, KHỚP NỐI VÀ THEN CHO CÁC TRỤC
4.1 Chọn ổ lăn cho trục I
4.1.1 Tính phản lực tại các ổ
YA YB
XA XB
A B
Fk Ft1 Fr1
64,5 174 174
Fr1 634,41
YA = YB = = = 317,2 ( N )
2 2
�M B
= 174.2.X A - ( 174.2 + 64,5 ) FK - 174.Ft 1 = 0
( 174.2 + 64,5 ) F + 174.Ft1
� XA = K
174.2
( 174.2 + 64,5 ) 229,2 + 174.1743,05
= = 1143,21( N )
174.2
� X B = Fk + Ft 1 - X A = 229,2 + 1743,05 - 1143,21 = 829,04 ( N )
Lực tổng hợp tác dụng lên ổ:
( 1143,21) + ( 317,2 ) = 1186,4 ( N )
2 2
FrA = X A2 + YA2 =
( 829,04 ) + ( 317,2 ) = 887,65 ( N )

2 2
FrB = X B2 + YB2 =
Vậy tại A chịu lực lớn hơn.
Với tải trọng nhỏ chỉ có lực hướng tâm, dùng ổ bi đỡ một dãy cho các
gối đỡ A và B.

49
Với đường kính ngõng trục d = 25 , chọn ổ bi đỡ một dãy cỡ trung 305
bảng ( P 2.7 ) có:
Ký hiệu ổ d D B r Đường kính bi C (kN) C0 (kN)

305 25 62 17 2 11,51 17,6 11,6
4.1.2 Kiểm nghiệm khả năng tải động của ổ.

Theo công thức ( 11.3) , với lực dọc trục Fa = 0 , tải trọng quy ước
Q = X .V .Fr .K d .K t
Trong đó với ổ đỡ chỉ chịu lực hướng tâm X = 1;V = 1 (vòng trong
quay); K t = 1 (nhiệt độ t �1000 C ); K d = 1 (tải trọng tĩnh).
� Q = X .V .Fr .K d .K t = 1.1.1186,4.1.1 = 1186,4 ( N )
Theo công thức ( 11.1) , khả năng tải động Cd = Q.m L
Trong đó với ổ bi
60.n.Lh 60.1440.( 8.365.0,9.8 )
m = 3; L = = = 1816,47 (triệu vòng)
106 106
� Cd = Q.m L = 1,1864. 3 1816,47 = 14,48 ( KN ) < C = 17,6 ( KN )
Vậy ổ thỏa mãn khả năng tải động.
4.1.3 Kiểm nghiệm khả năng tải tĩnh của ổ

Theo ( 11.19 ) với lực dọc trục Fa = 0 , Q0 = X 0 .Fr
Tra bảng 11.6 [ I ] ta có X 0 = 0,6
� Q0 = X 0 .Fr = 0,6.1186,4 = 711,84 ( N )
Như vậy Q0 < FrA = 1186,4 ( N ) và Q0 = 1186,4 ( N )
Vậy Q0 = 1,1864 ( KN ) < C0 = 11,6 ( KN ) khả năng tải tĩnh của ổ
được đảm bảo.
4.2 Chọn ổ lăn cho trục II
4.2.1 Tính phản lực tại các ổ

50
Fr2 M3
M3 Ft2
A B
Ft3
Fr3 Ft3 Fr3
78 96 96 78
2 Fr 3 - Fr 2 2.1916,17 - 610,83
YA = YB = = = 1610,76 ( N )
2 2
2 F - Ft 2 2.3584,74 - 1678,3
X A = X B = t3 = = 2745,59 ( N )
2 2
( 2745,59 ) + ( 1610,76 ) = 3183,2 ( N )
2 2
FrA = FrB = X A2 + YA2 =
Dùng ổ bi đỡ một dãy cho các gối đỡ A và B.
Với đường kính ngõng trục d = 30 , chọn ổ bi đỡ một dãy cỡ nặng 406
bảng ( P 2.7 ) có:
Ký hiệu ổ d D B r Đường kính bi C (kN) C0 (kN)

406 30 90 23 2,5 19,05 37,2 27,2

51
Theo công thức ( 11.3) , với lực dọc trục Fa = 0 , tải trọng quy ước
Q = X .V .Fr .K d .K t
Trong đó với ổ đỡ chỉ chịu lực hướng tâm X = 1;V = 1 (vòng trong
quay); K t = 1 (nhiệt độ t �1000 C ); K d = 1 (tải trọng tĩnh).
� Q = X .V .Fr .K d .K t = 1.1.3183, 2.1.1 = 3183,2 ( N )
Trong đó với ổ bi
60.n.Lh 60.229.( 8.365.0,9.8 )
m = 3; L = = = 288,87 (triệu vòng)
106 106
� Cd = Q.m L = 3,183. 3 288,87 = 21,04 ( KN ) < C = 37,2 ( KN )
Tra bảng 11.6 [ I ] ta có X 0 = 0,6
� Q0 = X 0 .Fr = 0,6.3183,2 = 1909,92 ( N )
Như vậy Q0 < FrA = 3183,2 ( N ) và Q0 = 3183,2 ( N )
Vậy Q0 = 3,1832 ( KN ) < C0 = 27,2 ( KN ) khả năng tải tĩnh của ổ được
đảm bảo.
4.3 Chọn ổ cho trục III.
4.3.1 Tính phản lực tại các ổ.
YA = YD = Fr = 1813 ( N )
X A = 11624 ( N )

52
� X D = 2729 ( N )
( 11624 ) + ( 1813) = 11764 ( N )
2 2
FrA = X A2 + YA2 =
( 2729 ) + ( 1813) = 3276 ( N )

2 2
FrD = X D2 + YD2 =
Vậy ổ lăn tại A chịu lực lớn hơn.
Vì trên trục III có lắp cặp bánh răng nghiêng nên để bộ truyền bánh
răng nghiêng ăn khớp đúng với nhau ta sẽ dùng ổ đũa trụ ngắn đỡ cho các gối
đỡ A và D.
r B
r
D
r1
r1
D
Với đường kính ngõng trục d = 65 , chọn ổ đũa trụ ngắn đỡ cỡ trung
nhẹ 102313 bảng ( P 2.8 ) có:
Ký hiệu ổ d D B Con lăn r = r1 C C0

(kN) (kN)
Đường Chiều
231 102313 65 140 33 kính dài 3,5 105 80,4
3 19 19

Theo công thức ( 11.6 ) tải trọng quy ước là:
Q = V .Fr .K d .K t

53
Trong đó : với ổ đỡ chỉ chịu lực hướng tâm X = 1;

V: là hệ số vòng nào quay, vòng trong quay V=1 ;
K t = 1 (nhiệt độ t �1000 C );
K d = 1 (tải trọng tĩnh).
� Q = X .V .Fr .K d .K t = 1.11764.1.1 = 11764 ( N )
10
Trong đó với ổ đũa trụ ngắn đỡ có m= ;
3
60.n.Lh 60.51.( 8.365.0,9.8 )
Tổng số vòng quay : L = = = 64 (triệu vòng)
106 106
� Cd = Q.m L = 11,764. 3 64 �41( KN ) < C = 105 ( KN )
Tra bảng 11.6 [ I ] ta có X 0 = 0,6
� Q0 = X 0 .Fr = 0,6.11764 = 7058,4 ( N )
Như vậy Q0 < FrA = 11764 ( N ) và Q0 = 11764 ( N )
Vậy Q0 �12 ( KN ) < C0 = 80,4 ( KN ) khả năng tải tĩnh của ổ được đảm
bảo.
4.4 Tính mối ghép then.
Chọn mối ghép then bằng.
b
t2
h
t1
d+t2
d-t1

54
Từ bảng 9.1a [ I ] ta có các thông số của then là:

 Trục I làm bánh răng liền trục nên không cần phải thiết kế then.
Tại vị trí lắp khớp nối d=20
Kích thước tiết diện then: b = 6; h = 6
Chiều sâu rãnh then: t1 = 3,5; t2 = 2,8
Bán kính góc lượn của rãnh: nhỏ nhất r = 0,16; lớn nhất
r = 0,25
Điều kiện bền dập và điều kiện bền cắt
2.TII 2.42975
sd = = = 78 ( N mm 2 ) < [ s d ] = 150 ( N mm 2 )
d .lt .( h - t1 ) 20.22. ( 6 - 3,5 )
2.TII 2.42975
tc = = = 32,55 ( N mm 2 ) < [ t c ] = 75 ( N mm 2 )
d .lt .b 20.22.6
 Chọn khớp nối trục đĩa thép có kích thước như sau:
Đường kính đĩa thép: D = 100

Đường kính vòng tròn đi qua tâm các bulong: D0 = 75
Chiều dài khớp nối: L = 100
55
Đường kính trong của bulong: d 4 = 9

Số bulong: Z = 4
Kiểm tra điều kiện bền dập và bền cắt cho bulong:
Dùng bulong lắp không khe hở :
2.k .TI
V>
Z .F .D0
Trong đó:
K: Là hệ số chế độ làm việc. Chọn k=1,2
F: Hệ số ma sát. Chọn F=0,15
TI: Mômen trên trục I. T=42975 (N.mm)
2.k .TI 2.1,2.42975
�V > = = 2292( N )
Z . f .D0 4.0,15.75
Bulong được kiểm nghiệm theo công thức:
1,3.V .4 1,3.2292.4
s= = = 42,86 < [ s K ] = 45( Mpa)
p .d 42 3,14.92
Kiểm nghiệm bu lông theo điều kiện bền cắt:
2.k .T .4 2.1,2.42975.4
tc = = = 5,41( Mpa) < [ t c ] = 0,25.340 = 85( Mpa)
D0 .p .d 42 4.75.3,14.9 2
 Trục II
Tại chỗ lắp bánh răng lớn (bánh răng thẳng) có: d = 45 thì:
Chiều sâu rãnh then: t1 = 5,5; t2 = 3,8
Bán kính góc lượn của rãnh: nhỏ nhất r = 0,25; lớn nhất r = 0,4
2.TII 2.260682
sd = = = 91,95 ( N mm 2 ) < [ s d ] = 150 ( N mm 2 )
d .lt .( h - t1 ) 45.36.( 9 - 5,5 )
2.TII 2.260682
tc = = = 22,99 ( N mm 2 ) < [ t c ] = 75 ( N mm2 )
d .lt .b 45.36.14
Tại chỗ lắp bánh răng nhỏ (bánh răng nghiêng) có: d = 35 thì:
Chiều sâu rãnh then: t1 = 5; t 2 = 3,3
56
2.TII 2.260682
sd = = = 135,24 ( N mm 2 ) < [ s d ] = 150 ( N mm 2 )
d .lt .( h - t1 ) 35.25.( 8 - 5 )
2.TII 2.260682
tc = = = 59,58 ( N mm 2 ) < [ t c ] = 75 ( N mm 2 )
d .lt .b 35.25.10
 Trục III
Tại chỗ lắp bánh răng có: d = 65 thì:
Chiều sâu rãnh then: t1 = 7; t2 = 4,4
2.TIII 2.1,1.106
sd = = = 139,13 ( N mm 2 ) < [ s d ] = 150 ( N mm 2 )
d .lt .( h - t1 ) 65.50.( 11 - 7 )
2.TIII 2.1,1.106
tc = = = 37,61( N mm 2 ) < [ t c ] = 75 ( N mm 2 )
d .lt .b 65.50.18

57
Phần V
THIẾT KẾ VỎ HỘP VÀ CÁC CHI TIẾT PHỤ KHÁC
Vỏ hộp giảm tốc được chế tạo bằng phương pháp đúc, dùng để đảm
bảo vị trí tương đối giữa các chi tiết và bộ phận máy, tiếp nhận tải trọng do
các chi tiết lắp trên vỏ truyền đến, dùng đựng dầu bôi trơn, bảo vệ các chi tiết
máy khỏi bụi bặm. Vật liệu làm hộp giảm tốc là gang xám GX15-32.
Kích thước hộp tính theo bảng 18.1 [II]:
 Chiều dày thân hộp
d = 0, 03.a + 3 = 0, 03.200 + 3 = 9( mm) chọn d =10 (mm)
 Chiều dày nắp hộp
d1 = 0,9d = 9 mm. Chọn d1 = 10 (mm)









 Chiều dày gân

e = (0,8  1)d = (8  10) mm. Chọn e=8 (mm)
 Chiều cao gân: h < 58 mm
Độ dốc của gân: a  2o
 Đường kính bulông nền
d1 > 0,04a +10 = 18 mm ; chọn lấy d1 = 20 mm
 Đường kính bulông cạnh ổ
d2 = (0,7 0,8)d1 = (14  16) mm;chọn d2 = 14 mm
 Đường kính bulông ghép bích nắp và thân:
d3 = (0,8  0,9)d2 =(11,2  12,6) mm; chọn d3 = 12 mm
 Đường kính vít ghép nắp ổ
d4 = (0,6  0,7)d2 = (8,4 9,8) mm; chọn d4 = 10 mm

58
 Đường kính vít ghép nắp cửa thăm

d5 = (0,5  0,6)d2 = (7  8,4) mm; chọn d5 = 8 mm
 Chiều dày bích thân hộp
S3 = (1,4  1,8)d3 = (19,6  25,2) mm ; chọn S3 = 20 mm
 Chiều dày bích nắp hộp
S4 = (0,9  1)S3 = (17  19) mm; chọn S4 = 20 mm
 Tâm lỗ bulông cạnh ổ
E2 = 1,6d2 = 22,4 mm lấy tròn = 22
 Bề rộng mặt ghép bulông cạnh ổ
K2 = E2 + R2+(3  5) =22+18+ (3  5) = (4345 )mm
(Với R2≈1,3. d2 ≈ 1,3.14 ≈ 18,2); chọn K2 = 45 mm .
 Bề rộng bích nắp và thân
K3 = K2 – (35)= (40 – 42) mm; chọn K3 = 40 mm
 Kích thước gối trục: tra bảng 18.2 [II] theo D : đường kính lỗ lắp ổ lăn.
Trục D D2 D3
I 62 75 90
II 90 110 135
III 140 160 190
 Khoảng cách từ tâm bulông đến mép lỗ

k  1,2d2 = 16,8 mm lấy tròn bằng 18 mm
C = D3/2
CI = 125/2 = 62.5 mm; CII = 135/2 = 67,5; CIII = 180/2 = 90 mm
 Mặt đế hộp
Chiều dày khi không có phần lồi
S1 = (1,4  1,7)d1 = (28 – 34) mm; chọn S1 = 30 mm
 Bề rộng mặt đế hộp: K1 = 3d1 = 60 mm; q  K1 + 2d = 78 mm
 Khe hở giữa các chi tiết:
Giữa bánh răng và thành trong hộp: D  (11,2)d = (910,8) mm
Giữa đỉnh bánh răng lớn với đáy hộp: D1  (35)d = (2745) mm
Giữa mặt bên các bánh răng với nhau: D2  d = 9 mm.
 Số lượng bulông nền : Z = (L + B)/(200300) = (634+420)/200=5,27
Chọn Z=6
L; B là chiều dài và chiều rộng của hộp
 Một số kết cấu khác
1. Chốt định vị
Dùng để đảm bảo vị trí tương đối của nắp và thân trước và sau khi gia
công cũng như lắp ghép. Nhờ có chốt định vị thì khi xiết bulông không làm

59
biến dạng vòng ngoài của ổ, do đó loại trừ được 1 trong các nguyên nhân làm
ổ chóng bị hỏng.
Dùng chốt định vị hình côn tra bảng 18-4b [II] ta có: d=10; C=1,6;
L=30-180 Chọn L=70
2. Cửa thăm
Dùng để kiểm tra và quan sát các chi tiết máy trong hộp giảm tốc và
để đổ dầu bôi trơn vào hộp, cửa thăm đậy bằng nắp.
Kích thước chọn theo bảng 18.5 [II]:
A B A1 B1 C K R vít số lượng
100 75 150 100 125 87 12 M8x22 4
3. Nút thông hơi

Khi làm việc, nhiệt độ trong hộp tăng lên. Để giảm áp suất và điều hoà
không khí bên trong và bên ngoài hộp, người ta dùng nút thông hơi
Kích thước của nút thông hơi chọn theo bảng 18.6 [II]:
A B C D E G H I
M27x2 15 30 15 45 36 32 6
K L M N O P Q R S
4 10 8 22 6 32 18 36 32
4. Nút tháo dầu

Dùng nút tháo dầu trụ
Sau 1 thời gian làm việc, dầu trong hộp bị bẩn hoặc bị biến chất do đó
cần phải thay dầu mới. Để tháo dầu cũ người ta dùng lỗ tháo dầu ở đáy hộp
giảm tốc . Khi làm việc lỗ tháo dầu được bịt kín bằng nút tháo dầu, tra bảng
18.7 [II] ta được kích thước nút tháo dầu:
d b m f L c q D S Do
M20x2 15 9 3 28 2,5 17,8 30 22 25,4
5. Que thăm dầu

Chiều cao mức dầu trong hộp được kiểm tra bằng thiết bị chỉ dầu.
Dùng que thăm dầu để kiểm tra.
 Bảng dung sai lắp ghép

1. Dung sai và lắp ghép bánh răng.
Chọn kiểu lắp trung gian H7/k6
2. Dung sai và lắp ghép ổ lăn

60
Lắp vòng trong lên trục theo hệ thống lỗ, lắp vòng ngoài vào vỏ hộp
theo hệ thống trục.
Để các vòng ổ không trơn trượt trên bề mặt trục và trên bề mặt lỗ hộp
nên ta chọn kiểu lắp trung gian. Chính vì vậy khi lắp ổ lăn lên bề mặt trục ta
chọn mối ghép k6, khi lắp vòng ngoài vào vổ hộp thì ta chọn H7.
3. Dung sai khi lắp bạc chặn trên trục.
Do bạc chặn chỉ có tác dụng là chặn các chi tiết trên trục nên ta chọn
chế độ lắp có độ hở E9/k6.
4. Dung sai khi lắp nắp ổ.
Do nắp ổ chỉ có tác dụng chặn vòng ngoài của ổ nên ta chọn chế độ lắp
có độ hở H7/h8
5. Dung sai kích thước bao của hộp
Khoảng cách trục: aw1 = 180 �0,063; aw2 = 200 �0,072
Chiều dài hộp: L = 634 �1,1
Chiều rộng hộp: B = 436 �0,97
Chiều cao hộp: H = 420 �0,97
 Bảng dung sai lắp ghép bánh răng.
Sai lệch giới hạn Sai lệch giới hạn

Mối lắp trên (mm) dưới (mm) Nmax (mm) Smax (mm)
ES es EI ei
35H7/k6 +25 +18 0 +2 18 23
45H7/k6 +25 +18 0 +2 18 23
65H7/k6 +30 +21 0 +2 21 28
 Bảng dung sai lắp ghép ổ lăn
Sai lệch giới hạn

Sai lệch giới hạn
Mối lắp trên (mm) dưới (mm) Nmax(mm) Smax(mm)
ES es EI ei
25k6 +21 +15 0 +2 15 19
30k6 +21 +15 0 +2 15 19
65k6 +30 +21 0 +2 21 28
62H7 +9 0 -21 -30 21 39
90H7 +9 0 -21 -30 21 39
100H7 Trường Đại Học Kỹ Thuật-25
+10 0 -35 25
Công Nghiệp Thái Nguyên
45
61
 Bảng dung sai lắp ghép bạc chặn.

Mối lắp trên (mm) dưới (mm) Smax (mm)
ES es EI ei
25E9/k6 +92 +15 +40 +2 90
30E9/k6 +92 +15 +40 +2 90
35E9/k6 +112 +18 +50 +2 110
65E9/k6 +134 +21 +60 +2 130
 Bảng dung sai lắp ghép nắp ổ.

Mối lắp trên (mm) dưới (mm) Smax (mm)
ES es EI ei
62H7/h8 +30 +0 0 -45 75
90H7/h8 +30 0 0 -54 84
100H7/h8 +35 0 0 -54 89
 Một số hình ảnh của các chi tiết
Nắp quan sát

62
Nút thông hơi
Nút tháo dầu
Que thăm dầu

63
Vỏ hộp dưới
Vỏ hộp trên

64
Ổ bi

65
Ổ đũa
Bulong cạnh ổ

66
Chốt định vị
Vít tách

67
TÀI LIỆU THAM KHẢO

[I] PGS. TS. Trịnh Chất- TS. Lê Văn Uyển- Tính toán thiết kế hệ dẫn động cơ
khí, nhà xuất bản giáo dục 1992.
[II] PGS. TS. Trịnh Chất- TS. Lê Văn Uyển- Tính toán thiết kế hệ dẫn động
cơ khí, nhà xuất bản giáo dục 1992.
[III] forum.tnut.edu.vn- Bài Giảng Thiết Kế Sản Phẩm Với Cad
[IV] Ninh Đức Tốn- Dung Sai Và Lắp Ghép, nhà xuất bản giáo giục 1991.
[V] Vũ Ngọc Pi- Trần Thọ- Nguyễn Thị Quốc Dung- Nguyễn Thị Hồng Cẩm-
Cơ Sở Thiết Kế Máy Và Chi Tiết Máy.

68

69

1331638

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1331638

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Thuyết minh đồ án

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

4.1 Chọn ổ lăn cho trục I.........................................................................................48

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Lời nói đầu

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

1.1 Chọn loại động cơ điện

1.1.1 Chọn động cơ

1.1.2 Chọn công suất động cơ động cơ

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

1.1.3 Chọn số vòng quay của động cơ

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

1.1.4 Kiểm tra điều kiện mở máy cho động cơ

1.2 Phân phối tỉ số truyền

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

U 2 : Là tỉ số truyền của bộ truyền cấp chậm.

1.3 Xác định các thông số trên trục

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Tra 6.2 [ I ] � s F lim = 1,8.HB

s F0 lim1 = 1,8.HB1 = 1,8.180 = 324 ( Mpa )

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

bảng 6.5[ I ] � K a = 49,5 ( Mpa )

U1 : Tỉ số truyền từ trục I sang trục II: U1 = 6,3

rộng vành răng. Tra 6.7[ I ] � K H b = 1,05

� aW1 = 182,53 (mm)

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Z H : Hệ số kể đến hình dạng bề mặt tiếp xúc. Bánh răng dịch

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

K Ha : Hệ số kể đến sự phân bố không đều tải trọng cho các đôi

 Tính giá trị cho phép thực tế.

Với V < 3,7 ( m s ) < 5 ( m s ) chọn ZV = 1

[ s ] - s .100% = 354 - 359,4 .100% = 1,5%

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

K FV : Hệ số kể đến tải trọng động xuất hiện trong vùng ăn khớp

Vậy răng thỏa mãn độ bền uốn.

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

 Ứng suất tiếp xúc

Vậy s HMax < [ s H ] Max = 952 ( Mpa )

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

K H b : Hệ số kể đến sự phân bố không đều tải trọng trên chiều

Chọn aW2 = 200 ( mm )

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Z M : Hệ số kể đến cơ tính vật liệu của các bánh răng ăn khớp

Z H : Hệ số kể đến hình dạng bề mặt tiếp xúc.

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

rộng vành răng. Tra 6.7 [ I ] � K H b = 1,28

 Tính giá trị ứng suất cho phép thực tế

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

bW 2 : Hệ số chiều rộng vành răng bW 2 = 80

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

[ s ] = [ s ] .Y .Y .K = 171,42.1.1,059.1 = 181,53 ( Mpa )

Vậy răng thỏa mãn độ bền uốn.

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghiệp Thái Nguyên

Chiều cao răng: h = h3 = h4 = 2,25.m2 = 2,25.3 = 6,75 (mm)

� Hộp giảm tốc thỏa mãn điều kiện bôi trơn.