www.khosrovani.blogfa.

com ‫ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬:‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‬

‫و  رر     و

ل رر‬8
HS-SMALL

:‫دور‬8
24
(+,- 07‫ ژ‬3406 ‫م ) = و<گ‬3 !‫وا‬#$% &#'()
./ 7 2

E-mail: alireza479@yahoo.com
WEB: www.khosrovani.blogfa.com

(‫)ﻧﺸﺮ اﻳﻦ ﺟﺰوه ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﻼﻣﺎﻧﻊ اﺳﺖ‬

1
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪ -1-1‬ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﺧﻄﻲ‪3 ..........................................................................................................................................‬‬

‫‪ -1-1-1‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي ﻣﺪﻟﻬﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ در ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ رﻓﺘﺎر واﻗﻌﻲ ﺧﺎﻛﻬﺎ‪3 .....................................................................‬‬
‫‪ -2-1‬ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ارﺗﺠﺎﻋﻲ – ﺧﻤﻴﺮي ﻛﺎﻣﻞ‪4 ..........................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-2-1‬رﻓﺘﺎر ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﻳﻚ ﻣﺎده اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﺑﺎ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ و ﻧﺮم ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‪4 ......................................‬‬
‫‪ -2-2-1‬ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﻛﻠﻲ ﺗﻨﺶ و ﻛﺮﻧﺶ‪5 ...............................................................................................................‬‬
‫‪ -3-1‬ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ارﺗﺠﺎﻋﻲ – ﺧﻤﻴﺮي ﺑﺎ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‪6 .......................................................................................................‬‬
‫‪ -1-3-1‬ﻛﻠﻴﺎت‪6 ...............................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-3-1‬ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﺤﻠﻴﻞ‪7 ........................................................................................‬‬
‫‪ -3-3-1‬رﻓﺘﺎر ﺳﻬﻤﻮي ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺳﻪ ﻣﺤﻮري اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪9 ............................................................................‬‬
‫‪ -4-3-1‬ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺳﺎزي ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‪10 .......................................................................................‬‬
‫‪ -5-3-1‬ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺠﻤﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري‪13 .....................................................................................‬‬
‫‪ -6-3-1‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎك‪13 .................................................................................................‬‬
‫‪ -7-3-1‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ )‪15 .......................................................................................... (Advanced Parameters‬‬
‫‪ -8-3-1‬ﻛﻼﻫﻚ ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ در ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‪15 ......................................................................................‬‬
‫‪ -4-1‬ﻣﺪل ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻮﭼﻚ )‪18 ........................................................................ (HS-SMALL‬‬
‫‪ -1-4-1‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺳﺨﺘﻲ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ‪19 .................................................................................................‬‬
‫‪-2-4-1‬ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي راﺑﻄﻪ ‪ Hardin-Drnevich‬در ﻣﺪل ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه‪20 ...............................................................‬‬
‫‪-3-4-1‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎرﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ ﺑﺎ ﺑﺎرﺑﺮداري‪-‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد‪21 .........................................................................................‬‬
‫‪-4-4-1‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ‪22 ..............................................................................................................................HS-small‬‬

‫‪2‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪ -1-1‬ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﺧﻄﻲ‬

‫وﻗﺘﻲ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‪-‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ در ﺑﺎرﮔﺬاري و ﺑﺎرﺑﺮداري ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺎﻟﺢ را ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺼﺎﻟﺢ ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﻳﻚ‬

‫ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺴﻮر ﺗﻨﺶ و ﺗﺎﻧﺴﻮر ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻃﻲ ﺑﺎرﮔﺬاري وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﺟﻬﺖ ﺟﺰء ﺗﻨﺶ اﺻﻠﻲ و ﺟﺰء ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ اﺻﻠﻲ ﺑﺮ ﻫﻢ‬

‫ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻧﻮاع زﻳﺎدي از ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺑﺎرﮔﺬاري ﻫﺎي ﻛﻢ ﻳﻚ رﻓﺘﺎر ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﻳﺮ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺧﺎك ﻫﺎ ﺣﺪ‬

‫ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ و در ﺣﺪود ‪ 10-2‬ﺗﺎ ‪ 10-1‬درﺻﺪ و در ﺑﺎرﮔﺬاري ﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬ﻗﺎﻧﻮن‬

‫رﻓﺘﺎري ارﺗﺠﺎﻋﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫  = 
‬

‫‪ -1-1-1‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي ﻣﺪﻟﻬﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ در ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ رﻓﺘﺎر واﻗﻌﻲ ﺧﺎﻛﻬﺎ‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﺷﺶ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻨﺶ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎده اﻳﺰوﺗﺮوپ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﻲ ﺗﻨﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬

‫از ﺳﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﻨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﺛﺎﺑﺘﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺳﻪ ﺗﻨﺶ اﺻﻠﻲ و ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻣﺎده ﻏﻴﺮ‬

‫اﻳﺰوﺗﺮوپ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺷﺶ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻻزم ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺗﺮد ﺑﺮاي ﻛﺮﻧﺸﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻻزم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .1‬ﻣﺪﻟﻬﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ اﻳﺰوﺗﺮوپ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻓﻘﻂ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﻣﺎده ﻻزم اﺳﺖ وﺟﻮه ﻣﻬﻢ رﻓﺘﺎري ﺧﺎك را ﻛﻪ‬

‫در ﻗﺴﻤﺖ اول ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻣﺪﻟﻬﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﺑﺎ اﻳﺰوﺗﺮوﭘﻲ ﻋﺮﺿﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﭘﻨﭻ ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬

‫ﻻزم دارﻧﺪ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻏﻴﺮ اﻳﺰوﺗﺮوپ ﺑﺮاي ﻣﺎده در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي در ﻣﺪﻟﻬﺎي‬

‫ﻗﺒﻠﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﻣﺪﻟﻬﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮاص ﻣﺎده ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﺗﻨﺶ ﻳﺎ ﻛﺮﻧﺶ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‬

‫ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻌﻠﺖ ﻣﺘﻌﺪد ﺑﻮدن ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﺪﻟﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً رﻓﺘﺎر ﻣﺎده را اﻳﺰوﺗﺮوپ ﻓﺮض‬

‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪﻟﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺑﻬﺒﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻗﺒﻞ ‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻌﻀﻲ از وﺟﻮه ﻣﻬﻢ رﻓﺘﺎري ﺧﺎك ﻫﺎ را‬

‫ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻮﻳﮋه اﻳﻦ ﻣﺪﻟﻬﺎ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺣﺠﻤﻲ ﺧﺎك را در اﺛﺮ اﻋﻤﺎل ﺑﺮش ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬

‫ﺑﻌﻠﺖ ﻓﺮض ﺿﻤﻨﻲ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮدن ﺟﻬﺎت ﺗﻨﺶ و ﻛﺮﻧﺶ ﺟﺰﺋﻲ در اﻳﻦ ﻣﺪﻟﻬﺎ ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ‪.‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻄﻮر‬

‫ﺻﺤﻴﺢ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪ -2-1‬ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ارﺗﺠﺎﻋﻲ – ﺧﻤﻴﺮي ﻛﺎﻣﻞ‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ (1-1‬ﻣﻴﻠﻪ اي را ﻛﻪ داراي رﻓﺘﺎر اﻳﺪه ال اﻻﺳﺘﻮ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻣﺤﻮري ﻛﻪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺤﻮري ﻓﺸﺎري ‪ε‬‬

‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ‪ .‬در اوﻟﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ و در ﻃﻮل ﺧﻂ ‪ AB‬رﻓﺘﺎر ﻣﻴﻠﻪ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ اﺳﺖ و در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎرﺑﺮداري ﺑﻪ‬

‫وﺿﻌﻴﺖ اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﺮﻧﺶ داﺋﻤﻲ )ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر( ﺑﺮﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﻴﻠﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ εB‬ﻣﺜﻼً ﺗﺎ ‪ C‬ﺗﺤﺖ ﻛﺮﻧﺶ‬

‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد در ﻧﻘﻄﻪ ‪ B‬ﻣﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺟﺎري ﺷﺪن ﻣﻴﺮﺳﺪ و رﻓﺘﺎر آن ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ دﻳﮕﺮ راﺑﻄﻪ ﺧﻄﻲ ﺑﻴﻦ‬

‫ﺗﻨﺶ و ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺣﺎل اﮔﺮ ﺑﺎرﺑﺮداري ﺷﻮد ﻣﺠﺪداً رﻓﺘﺎر اﻻﺳﺘﻴﻚ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮده و ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻮازي ‪BA‬‬

‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﺎ ﺗﻨﺶ ﻣﺤﻮري ﺻﻔﺮ ﺑﺎرﺑﺮداري اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺎ ‪ D‬ﻣﻘﺪاري ﻛﺮﻧﺶ در ﻣﻴﻠﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺮﻧﺶ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ

 اﺳﺖ‪ .‬رﻓﺘﺎر ﻣﻴﻠﻪ در ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ‪ AB‬و ‪ DC‬ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﻳﺮ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻻﺳﺘﻴﻚ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در‬

‫ﻣﺴﻴﺮ ‪ BCF‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -1-1‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﻳﻚ ﻣﺎده اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﻛﺎﻣﻞ‬

‫‪ -1-2-1‬رﻓﺘﺎر ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﻳﻚ ﻣﺎده اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﺑﺎ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ و ﻧﺮم ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﻣﻴﻠﻪ ﺗﺤﺖ ﻛﺮﻧﺶ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد رﻓﺘﺎر آن ﺷﺒﻴﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺒﻠﻲ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ در آن ﺑﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺟﺎري‬

‫ﺷﺪن ﻣﻘﺪار ﺗﻨﺶ ﺑﺠﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪن ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ )ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‪ (1‬ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ )ﻧﺮم ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‪ (2‬ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬رﻓﺘﺎر ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮادي در‬

‫ﺷﻜﻞ ﻫﺎي )‪ (2-1‬و )‪ (3-1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﺰ رﻓﺘﺎر اوﻟﻴﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺮوع ﺑﺎرﮔﺬاري و در ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺎي‬

‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺎرﺑﺮداري اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻨﺶ ﺟﺎري ﺷﺪن در ﻣﺴﻴﺮ ‪ BCF‬ﺗﻨﺶ ﺟﺎري ﺷﺪن اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ‬

‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮادي اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﺑﺎ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻳﺎ ﺑﺎ ﻧﺮم ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Hardening‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Softening‬‬

‫‪4‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -2-1‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﻳﻚ ﻣﺎده اﻻﺳﺘﻮ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -3-1‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﻳﻚ ﻣﺎده اﻻﺳﺘﻮ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﻧﺮم ﺷﻮﻧﺪه‬

‫‪ -2-2-1‬ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﻛﻠﻲ ﺗﻨﺶ و ﻛﺮﻧﺶ‬

‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ از رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ رﻓﺘﺎر را در ﻓﻀﺎي ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﺗﻨﺸﻬﺎ و ﻛﺮﻧﺸﻬﺎ‬

‫ﻓﺮﻣﻮﻟﻪ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ در اﻳﻨﺤﺎﻟﺖ ﺷﺶ ﻋﻀﻮ ﻏﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺗﻨﺶ و ﺷﺶ ﻋﻀﻮ ﻏﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮﻧﺶ دارﻳﻢ اﻟﺒﺘﻪ ﺳﺎده ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬

‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد اﮔﺮ ﻣﺎده را اﻳﺰوﺗﺮوپ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺎري ﺷﺪن ﻓﻘﻂ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﻲ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﺑﺎ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺛﺎﺑﺘﻬﺎي ﺗﻨﺶ و ﻛﺮﻧﺶ اﻳﻨﻜﺎر ﺳﺎده ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﭘﻼﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً رﻓﺘﺎر ﻣﻮاد را در ﻓﺮم ﺟﺰﺋﻲ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‬

‫)ﻳﻌﻨﻲ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻨﺶ ﺟﺰﺋﻲ و ﻛﺮﻧﺶ ﺟﺰﺋﻲ ( و ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺛﺎﺑﺘﻬﺎ از ﺛﺎﺑﺘﻬﺎي ﺛﺎﺑﺘﻬﺎي ﺗﻨﺶ ﺗﺠﻤﻌﻲ و ﺛﺎﺑﺘﻬﺎي ﻛﺮﻧﺶ ﺟﺰﺋﻲ اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺪل ﻛﺮدن رﻓﺘﺎر ﻏﻴﺮ اﻳﺰوﺗﺮوپ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮﻟﻪ ﻛﺮدن آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ 6‬ﻋﻀﻮ ﻏﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎ و ﻛﺮﻧﺸﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺪﻟﻬﺎي اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‪:‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﺪﻟﻬﺎ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺎز )‪(Open Yield Surface‬‬

‫‪5‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪ .2‬ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺴﺘﻪ )‪(Closed Yield Surface‬‬

‫اﺧﺘﻼف اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻴﺎن دو ﻧﻮع ﻣﺪل ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻧﻮع اول ﺟﺎري ﺷﺪن ﻓﻘﻂ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ اﻧﺤﺮاﻓﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻲ‬

‫اﻓﺘﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﻧﻮع دوم ﺗﻨﺶ ﺣﺠﻤﻲ و اﻧﺤﺮاﻓﻲ ﻫﺮ دو ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺎري ﺷﺪن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻧﻮع اول ﺑﺮاي‬

‫ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ اﺛﺮ ﻛﻨﺶ ﺣﺠﻤﻲ داراي اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻳﺎ ﺳﻨﮓ رﻳﺰ ﺧﻮب داﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ‬

‫ﻛﻪ در ﺧﺎﻛﻬﺎي رﺳﻲ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻋﺎدي ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻳﺎ ﻛﻤﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﺣﺠﻤﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از‬

‫ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻧﻮع دوم اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎرزي ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺪاﻳﻲ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ از اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ وﺟﻮد ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮﻳﺎن در اﻳﻦ‬

‫ﻣﺪل ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺟﻬﺖ و ﻣﻘﺪار اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺎي ﻛﺮﻧﺶ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪ دو ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ‬

‫اﺳﺖ‪:‬‬

‫اﻟﻒ ‪-‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻤﺮاه ) ‪ :(Associated flow rule‬ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﻣﺪل ﻛﺮدن اﺛﺮات اﺗﺴﺎع و ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﺪون واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﻤﻜﻦ‬

‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ب ‪-‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮﻳﺎن ﻏﻴﺮ ﻫﻤﺮاه )‪ :(Non Associated flow rule‬ﻛﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺷﻜﺴﺖ زاوﻳﻪ ﻏﻴﺮ ﻋﻤﻮد ﻣﻲ ﺳﺎزد از‬

‫ﻣﺰاﻳﺎي ﻣﺪﻟﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد ﻳﻚ ﻣﺪول اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ را اﻋﻤﺎل ﻣﻲ‬

‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-1‬ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ارﺗﺠﺎﻋﻲ – ﺧﻤﻴﺮي ﺑﺎ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‬

‫‪ -1-3-1‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫ﺑﻄﻮر ﺳﺎده‪ ،‬ﻣﺪل ﻳﻚ راﺑﻄﻪ رﻳﺎﺿﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﻴﻒ رﻓﺘﺎر ﺗﻨﺶ ‪ -‬ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮاي اﻟﻤﺎن ﻛﻮﭼﻜﻲ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬ﻣﺪﻟﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬

‫ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻧﻮع ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﻣﺪﻟﻬﺎ ﻳﺎ ﺗﺎﺑﻊ زﻣﺎن و ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻘﻞ از زﻣﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺤﺖ‬

‫ﺑﺎرﮔﺬاري دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و ﻳﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺪﻳﺪه ﺧﺰش‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺗﺎﺑﻊ زﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ از زﻣﺎن ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻻﺳﺘﻴﻚ )ﺧﻄﻲ و ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ( و‬

‫اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻣﺪل ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ داراي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﻤﺎﻳﺶ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻳﻚ ﻣﺪل ﻛﺎﻣﻞ و‬

‫ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﺋﻞ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ را در ﺑﺮ ﮔﻴﺮد‪ ،‬وﺟﻮد ﻧﺪارد ‪ .‬در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺪل ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ دﻗﺖ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﺪل ﺗﺎ ﺣﺪ‬

‫اﻣﻜﺎن ﺳﺎده ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻻت رﻳﺎﺿﻲ ﻣﻌﻤﻮل ﻗﺎﺑﻞ ﻓﺮﻣﻮﻟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آن را ﺑﺘﻮان ﺑﺎ آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﻣﺘﺪاول‬

‫ﺧﺎك ﺑﺪﺳﺖ آورد و ﺗﻌﺪاد ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آن ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي‬

‫ﺧﺎﻛﻬﺎي ﻫﻤﮕﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﻬﺎي ﻏﻴﺮﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺮزي ﭘﻴﭽﻴﺪه‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎً دﻗﺖ ﻛﻤﻲ دارﻧﺪ ‪.‬‬

‫اﺧﺘﻼف اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺪﻟﻬﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ و ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ در رﻓﺘﺎر آﻧﻬﺎ در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎرﮔﺬاري و ﺑﺎرﺑﺮداري اﺳﺖ ‪ .‬در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮارد ﻣﻬﻢ‪،‬‬

‫ﺧﺎك ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ رﻓﺘﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎي ﺧﺎك اﺳﺎﺳﺎً ﻏﻴﺮاﻻﺳﺘﻴﻚ ﺑﻮده و ﺑﺎ‬

‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺑﺎر‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺎرﺑﺮداري ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺘﻔﺎوت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﺪل اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ رﻓﺘﺎر ﺧﺎك‬

‫را ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻛﻠﻲ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري و ﺑﺎرﺑﺮداري ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎر اﻋﻤﺎل ﺑﺎر ﺧﺎص اراﺋﻪ ﮔﺮدد ‪ .‬اﻳﻦ‬

‫ﻗﺒﻴﻞ رواﺑﻂ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﺌﻮري ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﻣﻌﺮوف ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬رواﺑﻂ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ راﺑﻄﻪ ﺟﺰﺋﻲ ﺗﻨﺶ –‬

‫ﻛﺮﻧﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬در ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺑﺎ ﻣﺪول ﻣﺘﻐﻴﺮ و ﺗﺌﻮري ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ )ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺑﺎ ﻣﺪول ﻣﺘﻐﻴﺮ‬

‫(ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارد ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺌﻮري ﺟﺮﻳﺎن ﭘﻼﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺳﻪ ﻓﺮض اﺳﺎﺳﻲ ﭘﺎﻳﻪ‬

‫ﺗﺌﻮري ﺟﺮﻳﺎن را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪:‬‬

‫‪-‬وﺟﻮد ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﺟﺎري ﺷﺪن اوﻟﻴﻪ‬

‫‪-‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮﻳﺎن ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‬

‫‪-‬ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ رﻓﺘﺎر ﺗﻨﺶ ‪-‬ﻛﺮﻧﺶ ﺧﺎك ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺌﻮري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ دارد ‪.‬ﻣﺪل ‪Hardening‬‬

‫‪ soil‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﺪل ﻛﺮدن ﻫﺮ دو ﻧﻮع ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﺷﻲ و ﻓﺸﺎري را دارد ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﺪل اﺛﺮات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺗﺴﺎع ﺧﺎك را‬

‫ﻧﻴﺰ در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺑﻄﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪-2-3-1‬ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﺤﻠﻴﻞ‬

‫ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ در ﻓﻀﺎي ﺗﻦ ﺷﻬﺎ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ در اﻳﻦ ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‬

‫ﺑﻌﻠﺖ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺷﻮد ‪.‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ رﻓﺘﺎر ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎك ﺗﺤﺖ ﺑﺮش و ﻳﺎ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻫﻤﻪ‬

‫‪7‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﺟﺎﻧﺒﻪ )ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ( ﺗﻔﺎوت وﺟﻮد دارد ‪.‬ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪل ﻛﺮدن ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ در اﺛﺮ‬

‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﻔﺎﺿﻠﻲ اوﻟﻴﻪ اﺳﺖ و ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻓﺸﺎري ﺑﺮاي ﻣﺪل ﻛﺮدن ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ در اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري‬

‫ﻓﺸﺎري اوﻟﻴﻪ در ﺑﺎرﮔﺬاري اﻳﺰوﺗﺮوﭘﻴﻚ و ادﺋﻮﻣﺘﺮﻳﻚ اﺳﺖ ‪.‬در اﻳﻦ ﻣﺪل ﻫﺮ دو ﻧﻮع رﻓﺘﺎر ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬اﻳﻦ‬

‫ﻣﺪل رﻓﺘﺎري‪ ،‬ﻣﺪل ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎي ﺑﺮاي ﻣﺪل ﺳﺎزي رﻓﺘﺎر ﻫﺮ دو ﻧﻮع ﺧﺎك ﻧﺮم و ﺳﺨﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﺎك ﺗﺤﺖ ﺑﺮش ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﺳﺨﺘﻲ آن ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬در‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﺻﻲ از آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﻣﺤﻮري و ﺗﻨﺶ اﻧﺤﺮاﻓﻲ ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ )ﺑﻄﻮر ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ( ﻣﻲ ﺗﻮان ﻓﺮض‬

‫ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺪل اﺑﺘﺪا ﺗﻮﺳﻂ ‪ (1963) Konder‬ﻓﺮﻣﻮﻟﻪ و ﺳﭙﺲ ‪ Duncan‬و ‪ (1970) Chang‬ﻣﺪل ﻣﻌﺮوف ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ را اراﺋﻪ‬

‫دادﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪل رﻓﺘﺎري )ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه( ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻄﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﺪل ﻗﺒﻠﻲ ﮔﺮدد زﻳﺮا اوﻻً از ﺗﺌﻮري ﭘﻼﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﺛﺎﻧﻴﺎً اﺛﺮات ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺣﺠﻢ ﺧﺎك در اﺛﺮ اﺗﺴﺎع در آن ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪه و ﺛﺎﻟﺜﺎً ﻳﻚ ﻛﻼﻫﻚ ﺗﺴﻠﻴﻢ ‪3‬ﺑﺮاي ﻣﺪل ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻌﻀﻲ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺪل ﺑﻪ ﻗﺮار ذﻳﻞ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪-‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ورودي ‪ :m‬ﺳﺨﺘﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ در ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮاﻧﻲ‬

‫‬
‫‪-‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ورودي ‪ :‬ﺳﺨﺘﻲ در ‪ 50 %‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺎرﮔﺬاري اﻧﺤﺮاﻓﻲ در ﻓﺸﺎر ﻣﺒﻨﺎ‬

‫‬
‫‪-‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ورودي ‪ :‬ﻣﺪول ﻣﻤﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ )ادﺋﻮﻣﺘﺮي(‬

‫‬
‫‪-‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ورودي  و ‪ :‬ﻣﺪول اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري‬

‫‪-‬ﺧﺮاﺑﻲ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﺪل ﻣﻮﻫﺮ – ﻛﻠﻤﺐ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ورودي ‪ :‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ﻣﻮﻫﺮ – ﻛﻠﻤﺐ ‪φ,ψ,C‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ در اﻳﻦ ﻣﺪل رﻓﺘﺎري واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻨﺶ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ )ادﺋﻮﻣﺘﺮي( ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﺪﻟﻲ‬

‫ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮد‪:‬‬

‫)
(  = ‪E‬‬

‫‬
‫)‪(1-1‬‬

‫ﻛﻪ ‪ P‬ﻓﺸﺎر اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﻬﺎي ﻧﺮم ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺣﺎﻟﺖ اﻳﺪ ه آل ‪ m=1‬را ﺑﻜﺎر ﺑﺮد ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﺳﺎده‬

‫ﺑﻴﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺸﺮدﮔﻲ اﺻﻼح ﺷﺪة ‪ λ‬و ﻣﺪول ﺑﺎرﮔﺬاري ادﺋﻮﻣﺘﺮي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‬
‫‬
‫ = ‬ ‫‬ ‫)‪(2-1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪Yield Cap‬‬

‫‪8‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫) ‪λ" = λ(1 + %‬‬ ‫)‪(3-1‬‬

‫ ‬

‫ﻛﻪ ‪ Pref‬ﻓﺸﺎر ﻣﺒﻨﺎء( اﺗﻤﺴﻔﺮ )و ﻣﺪول ادﺋﻮﻣﺘﺮي ﻣﻤﺎﺳﻲ در ﻳﻚ ﻓﺸﺎر ﻣﺒﻨﺎء ‪ Pref‬ﺑﺨﺼﻮﺻﻲ ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻨﺮو ﻣﻨﺤﻨﻲ‬

‫ﺑﺎرﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺸﺮدﮔﻲ )‪ (λ‬اﺳﺖ ‪.‬ﻣﺸﺎﺑﻬﺄ ﻣﺪول ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮرم اﺻﻼح ﺷﺪه‬

‫‪ K‬ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫('‬ ‫) )‪
)*+ (,-./0‬‬
‫'&‪E‬‬ ‫=‬ ‫)‪(4-1‬‬
‫‪1‬‬

‫) ‪2 = 2(1 + %‬‬ ‫)‪(5-1‬‬

‫ ‬

‫اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺮاي ﭘﺎراﻣﺘﺮ ورودي ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ‪ m=1‬ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬

‫‪-3-3-1‬رﻓﺘﺎر ﺳﻬﻤﻮي ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺳﻪ ﻣﺤﻮري اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫ﻳﻚ اﻳﺪه ﻣﺒﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻓﺮﻣﻮل ﺑﻨﺪي رﻓﺘﺎر ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ راﺑﻄﻪ ﺳﻬﻤﻮي ‪4‬ﺑﻴﻦ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺤﻮري ‪ ε1‬و ﺗﻨﺶ اﻧﺤﺮاﻓﻲ ‪ q‬در ﺑﺎرﮔﺬاري‬

‫ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﺎك در آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﺗﻤﺎﻳﻞ دارد ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻄﺎﺑﻖ زﻳﺮ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪:‬‬

‫‪,‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪−, = 45‬‬ ‫; ‪,-8‬‬ ‫; <‬ ‫)‪(6-1‬‬
‫‪67‬‬ ‫‪89‬‬

‫‪ qa‬ﻣﺠﺎﻧﺐ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ و در آن ‪ E50‬ﻣﺪول ﺳﺨﺘﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﺤﺪود‬

‫ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‬
‫‬ ‫‪> >?@-AC‬‬
‫=  = ‬ ‫‪B‬‬
‫‪E‬‬ ‫)‪(7-1‬‬
‫‪> >?@D
)*+‬‬

‫‬
‫ ‪ :‬ﻣﺪول ﻣﺒﻨﺎ و ‪ Pref‬ﻓﺸﺎر ﻣﺒﻨﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ ‪
4,‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ PLAXIS‬ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ‪ Pref‬ﻣﻘﺪار ‪ Pref=100 Kn/m2‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺗﻨﺶ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪ ،m‬در‬

‫رﺳﻬﺎي ﻧﺮم ‪ m=1‬و ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪ ﻧﺮوژ ‪ m=0.5‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ ،(1963) Janbu‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Hyperbolic‬‬

‫‪9‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪ (1990) Von Soos‬ﻣﻘﺪار ‪ m‬را ﺑﻴﻦ ‪ 0,5‬و ‪ 1‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﺶ اﻧﺤﺮاﻓﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ‪ qf‬و ﻣﻘﺪار ‪ qa‬در ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (6-1‬ﻣﻄﺎﺑﻖ‬

‫راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫@‪.JK‬‬
‫) ‪; = (F FGHI −
4,‬‬ ‫‪ ;L = ; ⁄M‬‬ ‫)‪(8-1‬‬
‫@‪,-JK‬‬

‫ﻳﺎدآوري ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪
4,‬ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ و ‪ ،qf‬از ﻣﻌﻴﺎر ﺧﺮاﺑﻲ ﻣﻮﻫﺮ‪-‬ﻛﻠﻤﺐ ﻛﻪ داراي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ‪ c‬و ‪ φ‬ﺑﻮده‬

‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬وﻗﺘﻲ ‪ qa=qf‬ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﻌﻴﺎر ﺧﺮاﺑﻲ ارﺿﺎء و ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل ﻣﻮﻫﺮ –‬

‫ﻛﻠﻤﺐ روي ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ‪ qf‬و ‪ qa‬ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺴﺒﺖ ﺧﺮاﺑﻲ ‪ Rf‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎً ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 1‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در ﺑﺮﻧﺎﻣﺔ‬

‫‪ PLAXIS‬ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ﺿﺮﻳﺐ ‪ Rf‬ﻣﻘﺪار ‪ 0,9‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺴﻴﺮ ﺗﻨﺶ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد راﺑﻄﻪ دﻳﮕﺮي ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‬
‫‬ ‫‪> >?@-AC‬‬
‫‪ =  => >?@D
)*+‬‬
‫‪B‬‬
‫‪E‬‬ ‫)‪(9-1‬‬

‫‬
‫  ﻣﺪل ﻳﺎﻧﮓ ﻣﺒﻨﺎء ﺑﺮاي ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻓﺸﺎر ﻣﺒﻨﺎء اﺳﺖ ‪.‬در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﻣﻲ ﺗﻮان ﻓﺮض ﻛﺮد‬

‫‬ ‫‬
‫ﻛﻪ ‪  = 3‬ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ PLAXIS‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪-4-3-1‬ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺳﺎزي ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‬

‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ راﺣﺘﻲ و وﺟﻮد ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎﻳﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﺑﺎ ‪
.′ =
4′‬اﺳﺖ و ‪
,′‬ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎري اﺻﻠﻲ‬

‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪.‬ﺗﻨﺶ و ﻛﺮﻧﺶ ﻓﺸﺎري ﻣﺜﺒﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﺸﺎن داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ در واﻗﻊ در اﻳﻦ ﻣﺪل‪،‬‬

‫ﻣﺴﻴﺮ ﺗﻨﺶ ﻓﺮﺿﻲ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري زﻫﻜﺸﻲ ﺷﺪه اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬اﺑﺘﺪا ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‬

‫راﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺻﻞ از ﻳﻚ ﺗﺎﺑﻊ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪:‬‬

‫
‪P = P̅ − R‬‬ ‫)‪(10-1‬‬

‫ﻛﻪ ̅ ‪ P‬ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻨﺶ و

‪ R‬ﺗﺎﺑﻊ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪10‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -4-1‬راﺑﻄﻪ ﺗﻨﺶ ﻛﺮﻧﺶ ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ در ﺑﺎرﮔﺬاري آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري زﻫﻜﺸﻲ ﺷﺪه اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫‪,‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.8‬‬

‫= ̅‪P‬‬ ‫ ‪−5‬‬ ‫)‪(11-1‬‬
‫‪567 ,-8⁄S‬‬ ‫)‪0‬‬

‫
‪R
= (2,
− U
) ≈ −2,‬‬ ‫)‪(12-1‬‬

‫ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﻬﺎي ﺳﺨﺖ ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺠﻤﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ

‪ U‬ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﺷﺪن دارد ‪.‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ
‪ R
≈ −2,‬در ﻧﻈﺮ‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﺎﻻ در ﻣﻮرد ﻛﺮﻧﺶ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ‪ γP‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﺮوف ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻄﺒﻴﻖ اﺳﺖ و ﺣﺎﻟﺖ‬

‫ﻣﻄﻠﻮﺑﺘﺮ ﺑﺮاي ﺗﻌﺮﻳﻒ ̅ ‪ P‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻌﺎدﻟﻪ رﻓﺘﺎري ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﻣﺪل ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ اﺳﺖ ‪.‬ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ در ﻧﻈﺮ‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﺎرﮔﺬاري اﺻﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺴﻠﻴﻢ ‪ f=0‬ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري اﺻﻠﻲ ̅ ‪ γP=P‬ﻣﻲ ﮔﺮدد و در‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ از ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﻳﺮ دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.8‬‬

‫‪−,
= − . P ̅ = 5‬‬ ‫‪−5‬‬ ‫)‪(13-1‬‬
‫‪67 ,-8⁄S‬‬ ‫)‪0‬‬

‫ﻣﺪل ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‪ ،‬ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ را ﻫﻢ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ م ﻳﻜﻨﺪ ‪.‬ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ در ﺑﺎرﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ م‬

‫ﻳﻴﺎﺑﻨﺪ در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻫﻢ در ﺑﺎرﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ و ﻫﻢ در ﺑﺎرﺑﺮداري ‪ -‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬ﺑﺮاي‬

‫ﻣﺴﻴﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري زﻫﻜﺸﻲ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ‪
.′ =
4′ = FH%‬ﻣﺪول ﻳﺎﻧﮓ اﻻﺳﺘﻴﻚ ‪ Eur‬ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮده و ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي‬

‫اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﺎدﻻت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫‪8‬‬
‫= ‪−,‬‬ ‫)‪(14-1‬‬
‫‪5‬‬ ‫)‪0‬‬

‫‪8‬‬
‫‪−. = −4 = −W 5‬‬ ‫)‪(15-1‬‬
‫)‪0‬‬

‫‪11‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﺎدق ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ اﻋﻤﺎل ﺑﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺤﻜﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻓﻮق ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺣﺠﻢ ﻛﺎﻣﻼً اﻻﺳﺘﻴﻚ را‬

‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﻮك ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (14-1‬و )‪ (15-1‬ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ‬

‫ﺑﺎرﮔﺬاري اﻧﺤﺮاﻓﻲ آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﻛﻞ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺤﻮري ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﻛﺮﻧﺶ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬

‫ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (14-1‬و )‪ (15-1‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻳﻚ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (13-1‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪:‬‬

‫‪,‬‬ ‫‪8‬‬
‫≈
‪−, = −, −,‬‬ ‫)‪(16-1‬‬
‫‪.567 ,-8⁄89‬‬

‫ﻛﻪ اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﺣﺠﻤﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ‪ U
= 0‬ﺑﺎﺷﺪ در واﻗﻊ اﻳﻦ ﻛﺮﻧﺶ ﻫﺎي‬

‫ﺣﺠﻤﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﺻﻔﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﻬﺎي ﺳﺨﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺣﺠﻤﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺤﻮري ﻧﺎﭼﻴﺰ‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻟﺬا ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (16-1‬وﺟﻮد دارد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺨﻮﺑﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎك‪ ،‬در‬

‫واﻗﻊ ﻳﻚ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ‪ γP‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺮﻳﺎن ‪ f=0‬ﻣﻲ ﺗﻮان در ﺻﻔﺤﻪ ; = ‪ ′‬ﻳﻚ ﻣﻜﺎن ﺗﺴﻠﻴﻢ را ﺗﺮﺳﻴﻢ‬

‫ﻧﻤﻮد ‪.‬اﮔﺮ ﻳﻚ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﻜﺎن ﺗﺴﻠﻴﻤﻲ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (11-1‬و )‪ (12-1‬ﺑﻌﻼوه ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (7-1‬و‬

‫)‪ (9-1‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮاي ‪ E50‬و ‪ Eur‬ﻫﺴﺘﻴﻢ ‪.‬ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﺷﻜﻞ اﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ‪ m‬ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ﻛﻪ ﺑﺮاي‬

‫‪ m=1‬ﻳﻚ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺮاي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﻤﺘﺮ ‪ m‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﻘﺪار ﻛﻤﻲ اﻧﺤﻨﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬ﺷﻜﻞ )‪ (5-1‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه‬

‫ﺗﻮاﻟﻲ ﻣﻜﺎن ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺮاي وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ‪ m=1‬ﺑﻮده ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار‪ ،‬ﻣﻘﺪار اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﻬﺎي ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﻮده‪ ،‬ﻣﻲ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -5-1‬ﺗﻮاﻟﻲ ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ‪γP‬‬

‫‪12‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪-5-3-1‬ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺠﻤﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري‬

‫ﺣﺎل ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ‪ γP‬و ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺠﻤﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ
‪ U‬ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺪﻟﻬﺎي‬

‫ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‪ ،‬ﻣﺪل ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎك ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ راﺑﻄﻪ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻳﻌﻨﻲ راﺑﻄﻪ ﻣﻴﺎن ‪ γP‬و
‪ U‬ﺑﻮده و ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮﻳﺎن‬

‫ﺧﻄﻲ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪.‬‬

‫
‪U
= YZ[\ R‬‬ ‫)‪(17-1‬‬

‫در واﻗﻊ ﺑﺮاي ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﻳﺪ زاوﻳﻪ اﺗﺴﺎع ﺑﺴﻴﺞ ﺷﺪه )‪ (ψm‬را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﻣﺪل اﺧﻴﺮ‪ ،‬زاوﻳﻪ اﺗﺴﺎع ﺑﺼﻮرت ذﻳﻞ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫_^@‪JK@ -JK‬‬
‫@‪YZ[\ = ,-JK‬‬
‫]‬
‫)‪(18-1‬‬
‫_^@‪] JK‬‬

‫ﻛﻪ در آن ‪ φCV‬زاوﻳﻪ اﺻﻄﻜﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ از داﻧﺴﻴﺘﻪ و ‪ φm‬زاوﻳﻪ اﺻﻄﻜﺎك ﺑﺴﻴﺞ‬

‫ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫`‪A` -A‬‬
‫@‪YZ[I = A` DA`C-.> >J‬‬
‫‪B‬‬
‫)‪(19-1‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪B‬‬

‫ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺑﺎرز ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻨﺶ‪-‬اﺗﺴﺎع اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮاي ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي ﺗﻨﺶ ﭘﺎﻳﻴﻦ ‪ φm<φCV‬ﻛﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ و ﺑﺮاي ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي ﺗﻨﺶ ﺑﺎﻻ‬

‫‪ φm>φCV‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺠﻢ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ در ﻟﺤﻈﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ زاوﻳﻪ اﺻﻄﻜﺎك ﺑﺴﻴﺞ ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻌﺎدل زاوﻳﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ‪ φ‬اﺳﺖ‬

‫از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (18-1‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫@‪JK@-JK‬‬
‫_^@‪YZ[\ = ,-JK@ JK‬‬ ‫)‪(20-1‬‬
‫_^‬

‫‪JK@-JKa‬‬
‫‪YZ[I U = ,-JK@ JKa‬‬ ‫)‪(21-1‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ زاوﻳﻪ اﺻﻄﻜﺎك ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زاوﻳﻪ اﺻﻄﻜﺎك ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ و زاوﻳﻪ اﺗﺴﺎع ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدد ﻛﻪ‬

‫‪ plaxis‬از ﻓﺮﻣﻮل ﻓﻮق اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪-6-3-1‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎك‬

‫ﺑﻌﻀﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﺪل ﺑﺎ ﻣﺪل ﻣﻮﻫﺮ ‪-‬ﻛﻠﻤﺐ ﻏﻴﺮﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺮاﺑﻲ آن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‬

‫‪ψ‬و‪φ‬و‪ .C‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺮاﺑﻲ در ﻣﺪل ﻣﻮﻫﺮ ﻛﻠﻤﺐ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪ :C‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ )‪(kN/m2‬‬

‫‪13‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪ :Φ‬زاوﻳﻪ اﺻﻄﻜﺎك داﺧﻠﻲ ﻣﻮﺛﺮ)درﺟﻪ(‬

‫‪ :ψ‬زاوﻳﻪ اﺗﺴﺎع )ﺑﺮﺣﺴﺐ درﺟﻪ(‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﭘﺎﻳﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك‬

‫‬
‫ ‪ :‬ﺳﺨﺖ ﺳﻜﺎﻧﺘﻲ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻫﻜﺸﻲ ﺷﺪه )‪(kN/m2‬‬

‫‬
‫‪ :‬ﻣﺪول ﻣﻤﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﻣﺮﺣﻠﻪ اوﻟﻴﻪ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ )ادﺋﻮﻣﺘﺮي( )‪(kN/m2‬‬

‫‪ :m‬ﺗﻮان واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻨﺶ )ﺑﺪون ﺑﻌﺪ(‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ )ﻛﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد(‪:‬‬

‫‬ ‫‬ ‫‬

‫‪ :‬ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎرﺑﺮداري‪ ،‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد )ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ‪[KN/m2] ( =3‬‬

‫‪ :‬ﺿﺮﻳﺐ ﭘﻮاﺳﻦ ﺑﺮاي ﺑﺎر ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﺑﺮداري ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد)ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ‪( = 0.2‬‬

‫‪ :Pref‬ﺗﻨﺶ ﻣﺒﻨﺎ ﺑﺮاي ﺳﺨﺘﻲ ﻫﺎ )ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ‪ 100‬واﺣﺪ ﺗﻨﺶ( ]‪[KN/m2‬‬

‫>‪ :2 K‬ﻣﻘﺪار ﺑﺮاي ﺧﺎك ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻋﺎدي ﻳﺎﻓﺘﻪ )ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ‪(2 K> = 1 − YZ[I‬‬

‫‪ :Rf‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ )ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ‪(Rf=0.9‬‬

‫‪ :σtension‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ )ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ‪[KN/m2] (σtension=0‬‬

‫‪ :Cincrement‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪل ﻣﻮﻫﺮ – ﻛﻠﻤﺐ ]‪[KN/m2‬‬

‫‬ ‫‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ﻣﺪوﻟﻲ  و  و ﺗﻮان ‪m‬‬

‫ﻓﻮاﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺪل دوﺧﻄﻲ اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻮﻫﺮ‪ -‬ﻛﻠﻤﺐ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫رﻓﺘﺎر ﺗﻨﺶ ﻛﺮﻧﺶ ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻛﻨﺘﺮل روي ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻨﺶ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ﻣﻮﻫﺮ ‪-‬ﻛﻠﻤﺐ‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﻣﺪول ﻳﺎﻧﮓ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ‪.‬در ﺧﺎﻛﻬﺎي واﻗﻌﻲ اﻳﻦ‬

‫ﺳﺨﺘﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻨﺶ اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ از ﻣﻴﺰان ﺗﻨﺶ در داﺧﻞ ﺧﺎك داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﺑﺮاﺳﺎس آن‬

‫‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺨﺘﻲ را ﺑﺪﺳﺖ ﺑﻴﺎورﻳﻢ ‪.‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در ﻣﺪل ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺪول ﺳﺨﺘﻲ  ﺑﺮاي‬

‫‪14‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻳﻚ ﺣﺪاﻗﻞ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﺒﻨﺎ ‪ σ3=Pref‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ‪ Pref=100 kpa‬در واﺣﺪ ﺗﻨﺶ اﺳﺘﻔﺎده م‬

‫ﻳﻜﻨﺪ ‪.‬ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺮ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ از رواﺑﻂ ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻛﺎرﺑﺮان ‪ PLAXIS‬ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ را ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺪل ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ ﻛﻪ در ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ راﺑﻄﻪ ‪ G‬و ‪ E‬ﺑﺎ‬

‫‪ E=2(1+ν)G‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ ‪.‬ﭼﻮن  ﺳﺨﺘﻲ اﻻﺳﺘﻴﻚ واﻗﻌﻲ اﺳﺖ ﻟﺬا ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ از راﺑﻄﻪ ‪ Eur=2(1+ν)Gur‬ﻗﺎﺑﻞ‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در ‪ Eur ،PLAXIS‬و ‪ νur‬وارد ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻓﺮﻣﻮل ﻓﻮق ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Gur‬ﻣﻲ ﭘﺮدازد‪ .‬ﺑﺮﻋﻜﺲ ‪،Eur‬‬

‫‪ E50‬در ﻣﻔﻬﻮم اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺑﻜﺎر ﻧﻤﻲ رود ﻟﺬا ﻧﻤﻲ ﺗﻮان راﺑﻄﻪ ﺳﺎده اي ﺑﻴﻦ ‪ E50‬و ‪ G50‬ﺑﺪﺳﺖ آورد‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺪﻟﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻔﻬﻮم اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺪل اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه ﻓﻮق ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻴﻦ‬

‫ﺳﺨﺘﻲ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري )زﻫﻜﺸﻲ ﺷﺪه( ‪ E50‬و ﺳﺨﺘﻲ ادﺋﻮﻣﺘﺮي ‪ Eoed‬و ‪ G50‬وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻳﺎ ﻫﺮ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ‬

‫ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ داد ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻌﺮﻳﻒ ‪ E50‬ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (7-1‬ﺳﺨﺘﻲ ادﺋﻮﻣﺘﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Eoed‬از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬

‫‬
‫`‪> >?@-AB‬‬
‫= = ‬ ‫‪)*+ E‬‬
‫)‪(22-1‬‬
‫
‪> >?@D‬‬

‫‪-7-3-1‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ )‪(Advanced Parameters‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻌﺎرف ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪ 0,2‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻴﺶ ﻓﺮض در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ PLAXIS‬وﺟﻮد دارد ‪.‬ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺪل ﻣﻮﻫﺮ‪ -‬ﻛﻠﻤﺐ‬

‫در اﻳﻦ ﻣﺪل >‪ 2 K‬ﺗﺎﺑﻊ ﺛﺎﺑﺘﻲ از ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻮاﺳﻦ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻌﻨﻮان ﭘﻴﺶ ﻓﺮض از راﺑﻄﻪ‬

‫‪ 2 K> = 1 − YZ[I‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ را ﺑﺮاي آن‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد ﻫﻤﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺮاي >‪ 2 K‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ ﻣﻘﺪار داده ﺑﺮاي >‪ 2 K‬ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ و‬

‫ﻣﺤﺪوده ﻣﺠﺎز >‪ 2 K‬ﺗﺎﺑﻌﻲ از ‪ Eur ،Eoed ،E50‬و  ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ >‪ 2 K‬ﻛﻪ ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪوده ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮﺳﻂ ‪ Plaxis‬ﺣﺬف‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﺎدﻳﺮ ورودي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮاي آن اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده و در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﻜﺎر ﻣﻲ ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪-8-3-1‬ﻛﻼﻫﻚ ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ در ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ‬

‫ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻧﭽﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺮﻧﺶ ﻫﺎي ﺣﺠﻤﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻛﻪ در ﺑﺎرﮔﺬاري ﻓﺸﺎر ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ اﺗﻔﺎق‬

‫ﻣﻲ اﻓﺘﺪ را در ﺑﺮ ﮔﻴﺮد ﻟﺬا ﻧﻮع دﻳﮕﺮي از ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻻﺳﺘﻴﻚ در ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻮر ‪ p‬ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺪون‬

‫‬ ‫‬
‫وﺟﻮد ﻛﻼﻫﻚ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﻣﺪﻟﻲ را ﻓﺮﻣﻮل ﺑﻨﺪي ﻛﺮد ﻛﻪ  و  ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ وارد ﺷﻮد ﻣﺪول ﺳﻪ‬

‫‪15‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‬
‫ﻣﺤﻮري ﻋﻤﺪﺗﺎً در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺮﺷﻲ و ﻣﺪول ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻛﻼﻫﻚ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ‬

‫‬
‫ﻋﻤﺪﺗﺎً اﻧﺪازه ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺮﺷﻲ را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻣﺸﺎﺑﻬﺎً  ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل اﻧﺪازه ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي‬

‫ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻛﻼﻫﻚ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻼﻫﻚ ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ‪:‬‬

‫‪8c d‬‬
‫= >‪P‬‬ ‫)‪+ e. − e
. (f = F FGHI‬‬ ‫)‪(23-1‬‬
‫‪Ld‬‬

‫‪ a‬ﻳﻚ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻛﻤﻜﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻧﭽﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﻪ >‪ 2 K‬واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ و دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ = ‬

‫‪ −(
, +
. +
4 )/3‬و ‪ ;c =
, + (h − 1)
. − h
4‬ﺑﺎ )‪ h = (3 + YZ[I)/(3 − YZ[I‬ﻛﻪ ‪ ;c‬ﺗﻨﺶ اﻧﺪازه‬

‫ﮔﻴﺮي ﺷﺪه در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺸﻬﺎي ﺗﻔﺎﺿﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﺻﻲ از ﺗﻨﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ) ‪ (−
, > −
. =
4‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‬

‫) ‪ ;c = −(
, −
4‬و ﺑﺮاي ﻛﺸﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ) ‪ (−
, = −
. >
4‬ﺑﻪ ) ‪ ;c = −h(
, −
4‬ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‬

‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﻼﻫﻚ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺗﻨﺶ ﺑﻴﺶ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ اﻳﺰوﺗﺮوﭘﻲ ‪ PP‬ﺑﺎ ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺠﻤﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ روي ﻛﻼﻫﻚ >
‪ j‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ‬

‫ﮔﺮدد‪:‬‬

‫‪l‬‬ ‫
‬ ‫‪D,‬‬
‫‪k
> = D, =
)*+‬‬
‫‪m‬‬
‫‪E‬‬ ‫)‪(24-1‬‬

‫ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺠﻤﻲ ﻛﻼﻫﻚ‪ ،‬ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺠﻤﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﺸﺎر اﻳﺰوﺗﺮوﭘﻴﻚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻌﺮف ‪ m‬ﻳﻚ‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﺿﺎﻓﻲ ‪ β‬در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﺮ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ ‪ α‬و ‪ β‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻼﻫﻚ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﻓﻬﻢ ﺷﻜﻞ ﻛﻼﻫﻚ ﺳﻴﻼن اﻳﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﻀﻲ در ﺻﻔﺤﻪ ‪ p-;c‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺷﻜﻞ )‪ (6-1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ وﺟﻮد‬

‫دارد‪ .‬ﺑﻴﻀﻲ در ﻣﺤﻮر ‪ p‬ﻃﻮل ‪ pp‬و در ﻣﺤﻮر ‪ ;c‬ﻃﻮل ‪ αpp‬دارد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ‪ pp‬ﺑﺰرﮔﻲ آن و ‪ α‬ﻧﺴﺒﺖ اﺑﻌﺎد آن را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬

‫ﺑﺰرگ ‪ α‬ﺑﻪ ﻛﻼﻫﻜﻬﺎي ﺷﻴﺒﺪار زﻳﺮ ﺧﻂ ﻣﻮﻫﺮ‪-‬ﻛﻮﻟﻤﺐ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﻮﭼﻚ ‪ α‬ﻛﻼﻫﻜﻲ را ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در‬

‫اﻃﺮاف ﻣﺤﻮر ‪ p‬ﻧﻘﻄﻪ ﮔﺬاري ﺷﺪه اﺳﺖ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﻀﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﺳﻄﺢ ﺳﻴﻼن و ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬

‫‪o p‬‬
‫‪
> = n‬‬ ‫)‪(25-1‬‬
‫‪oA‬‬

‫‪l‬‬ ‫
‬ ‫
‬
‫‪n = .S =
)*+‬‬
‫‪m‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪
)*+‬‬
‫)‪(26-1‬‬

‫‪16‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -6-1‬ﺳﻄﻮح ﺳﻴﻼن ﻣﺪل ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه در ﺻﻔﺤﻪ ‪p- ;c‬‬

‫اﻳﻦ ﺑﻴﺎن ﺑﺮاي ‪ ،λ‬ازﺣﺎﻟﺖ ﺳﻴﻼن ‪ fc=0‬و ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (24-1‬ﺑﺮاي ‪ pp‬ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻔﺮوﺿﺎت ورودي در ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ pp‬اوﻟﻴﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ‬

‫روﻧﺪ ‪ Plaxis‬ﺑﺮاي ﺗﻨﺸﻬﺎي اوﻟﻴﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ pp ،‬ﻫﻢ از ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻴﺶ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﺎﻓﺘﮕﻲ وارد ﺷﺪه )‪ (OCR‬و ﻫﻢ از ﻓﺸﺎر‬

‫روﺑﺎره‪ (POP) 5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -7-1‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻃﺮح ﺳﻴﻼن ﻛﻠﻲ ﻣﺪل ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه در ﻓﻀﺎي ﺗﻨﺶ اﺻﻠﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ (6-1‬ﺧﻄﻮط ﺳﻴﻼن ﺳﺎده را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺷﻜﻞ )‪ (7-1‬ﺳﻄﻮح ﺳﻴﻼن در ﻓﻀﺎي ﺗﻨﺶ اﺻﻠﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﺮ‬

‫دو ﻣﻜﺎن ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮش و ﻛﻼﻫﻚ ﺳﻴﻼن‪ ،‬ﺷﻜﻞ ﺷﺶ ﺿﻠﻌﻲ از ﻣﻌﻴﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻮﻫﺮ‪-‬ﻛﻮﻟﻤﺐ را دارﻧﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻣﻜﺎن ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻴﻼن‬

‫ﺑﺮش ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﻜﺴﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻮﻫﺮ‪-‬ﻛﻮﻟﻤﺐ ﺗﻮﺳﻌﻪ داده ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺳﻴﻼن ﻛﻼﻫﻚ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﺎﺑﻊ از ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺶ‬

‫ﺗﺤﻜﻴﻢ ‪ pp‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪Pre over-burden pressure‬‬

‫‪17‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪ -4-1‬ﻣﺪل ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻮﭼﻚ )‪(HS-SMALL‬‬

‫در ﻣﺪل اﺻﻠﻲ ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه ﻓﺮض ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ رﻓﺘﺎر ﺻﺎﻟﺢ در ﻃﻮل ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد ﺧﻄﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در‬

‫داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ اﻳﻦ رﻓﺘﺎر واﻗﻌﺎ ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﻛﺎﻫﺶ‬

‫ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻟﮕﺎرﻳﺘﻢ ﻛﺮﻧﺶ‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ S‬ﺷﻜﻠﻲ ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ در ﻃﻮل آن ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك و ﺑﻪ ﻛﻢ‬

‫ﺷﺪن ﻣﻲ ﮔﺬارد‪ .‬در ﺷﻜﻞ )‪ (8-1‬ﻳﻚ ﻣﺜﺎل از اﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺤﺪوده‬

‫اي از اﻳﻦ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺮﻧﺸﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺠﺎورت ﺳﺎزه ﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ اوﻟﻴﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺪوده ﻛﺮﻧﺶ‬

‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺑﺎ اﺑﺰار ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و دﻗﻴﻖ از ﻗﺒﻴﻞ آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺳﺘﻮن ﺗﺸﺪﻳﺪ و ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﺳﻴﻜﻠﻲ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ‬

‫ﺑﻌﺪي اﻳﻦ ﻣﺤﺪوده از ﻛﺮﻧﺸﻬﺎ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﺎت آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻛﻼﺳﻴﻚ از ﻗﺒﻴﻞ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري و ﺗﺤﻜﻴﻢ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻛﺮد‬

‫و ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در آن ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك ﺑﻪ ﻧﺼﻒ ﻣﻘﺪار اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -8-1‬ﻧﻤﻮدار ﺳﺨﺘﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺮﻧﺶ ﺧﺎك ﺑﺮاي ﻣﺤﺪوده ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ‬

‫ﻣﺪل ‪ HS small‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﻧﺮم اﻓﺰار ‪ Plaxis‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺪل ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه اﺳﺖ و ﺗﻤﺎم ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آن ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺪل‬

‫ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻓﻘﻂ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﺿﺎﻓﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﻴﻒ رﻓﺘﺎر ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك در ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ‬

‫ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪ :G0‬ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ اوﻟﻴﻪ ﻳﺎ ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ در ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ‬ ‫•‬

‫‪ :γ0.7‬ﻣﻴﺰان ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ %70‬ﻣﻘﺪار اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ رﺳﺪ‪.‬‬ ‫•‬

‫‪18‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪-1-4-1‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺳﺨﺘﻲ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ‬

‫در دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺧﺎك ‪ ،‬ﺳﺨﺘﻲ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻮﭼﻚ ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪه ﻛﺎﻣﻼ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ وﻟﻴﻜﻦ در آﻧﺎﻟﻴﺰ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬ﺗﻔﺎوت ﻇﺎﻫﺮي ﻣﻴﺎن ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري )ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻳﻨﺮﺳﻲ و اﺛﺮات‬

‫ﻧﺮخ ﻛﺮﻧﺶ(ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻘﺪار ﻛﺮﻧﺶ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ ﺧﺎك در ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ از ﻗﺒﻴﻞ اﻧﺘﺸﺎر اﻣﻮاج زﻟﺰﻟﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از رواﺑﻄﻲ ﻛﻪ در دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺧﺎك اﻏﻠﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬راﺑﻄﻪ ‪ Hardin-Drnevich‬اﺳﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺸﺎت‬

‫درﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‪-‬ﻛﺮﻧﺶ در ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺬﻟﻮﻟﻲ ﺳﺎده ﺑﻪ ﺻﻮرت راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪q‬‬ ‫‪,‬‬
‫=‬ ‫‪s‬‬ ‫)‪(27-1‬‬
‫‪q7‬‬ ‫‪,Dr‬‬ ‫‪r‬‬
‫)‪s‬‬

‫ﻛﻪ در آن ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ آﺳﺘﺎﻧﻪ ‪ γr‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪t]9u‬‬
‫= ‪R‬‬ ‫)‪(28-1‬‬
‫‪v7‬‬

‫‪ wLx‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ در ﻟﺤﻈﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (27-1‬و )‪ (28-1‬ﻫﺮﭼﻪ از ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﺑﺰرگ )ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ( ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬

‫ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﺮوﻳﻢ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ دﻗﻴﻘﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎﻧﺘﻮس و ﻛﻮرﻳﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ γ0.7‬را ﺑﻪ ﺟﺎي ‪ γr‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد دادﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮض‬

‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪v‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪v7‬‬
‫=‬ ‫‪s‬‬ ‫} = ‪ zℎ%|% f‬‬ ‫)‪(29-1‬‬
‫‪,DLr‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪s7.y‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -9-1‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از رواﺑﻂ ‪ Hardin-Drnevich‬و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آن ﺑﺎ داده ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻧﺘﻮس و ﻛﻮرﻳﺎ‬

‫‪19‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪-2-4-1‬ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي راﺑﻄﻪ ‪ Hardin-Drnevich‬در ﻣﺪل ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه‬

‫اﻓﺖ ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك در ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻓﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ در اﺳﻜﻠﺖ ﺧﺎك ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ‬

‫ﺟﻬﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺳﺨﺘﻲ دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻣﻘﺪار اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺑﺮﻋﻜﺲ‬

‫ﺷﺪن دوﺑﺎره ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﻣﺠﺪدا ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﻳﻦ رﻓﺘﺎر واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻣﺪل ‪ HS‬ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ‪ Benz‬ﻳﻚ ﻛﻤﻴﺖ اﺳﻜﺎﻟﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻛﺮﻧﺶ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪:‬‬

‫‖∆‖‬
‫‪R~J? = √3‬‬ ‫‖∆‖‬
‫)‪(30-1‬‬

‫ﻛﻪ در آن ‪ ∆e‬ﻣﻘﺪار اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺮﻧﺶ اﻧﺤﺮاﻓﻲ واﻗﻌﻲ و ‪ H‬ﺗﺎﻧﺴﻮر ﻣﺘﻘﺎرﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻛﺮﻧﺶ اﻧﺤﺮاﻓﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ‬

‫دﻫﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻌﻜﻮس ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎﻧﺴﻮر ‪ H‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺰﺋﻲ و ﻳﺎ ﻛﻠﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻘﺪار اﻓﺰاﻳﺶ‬

‫ﻛﺮﻧﺶ اﻧﺤﺮاﻓﻲ واﻗﻌﻲ ‪ ∆e‬اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ در ﻫﺮ ﺳﻪ ﺟﻬﺖ اﺻﻠﻲ در اﻟﻤﺎن ﻣﻜﻌﺒﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﻘﺪار اﺳﻜﺎﻟﺮ‬

‫ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ ‪ γ=γhist‬از راﺑﻄﻪ )‪ (30-1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و در راﺑﻄﻪ )‪ (29-1‬ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ در ﻫﺮ دو ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪-1‬‬

‫‪ (29‬و )‪ (30-1‬ﻣﻘﺪار ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ اﺳﻜﺎﻟﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪4‬‬
‫‪R = 8‬‬ ‫)‪(31-1‬‬
‫‪.‬‬

‫ﻛﻪ در آن ‪ εq‬ﻣﺘﻐﻴﺮ دوم ﻛﺮﻧﺶ اﻧﺤﺮاﻓﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ‪ γ‬از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪γ=εaxial-εlateral‬‬ ‫)‪(32-1‬‬

‫ﺣﺎل ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺨﺘﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه در ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (29-1‬ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻣﻲ رﺳﺪ‪ .‬در ﻣﺪل ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه و ‪HS-small‬‬

‫اﻓﺖ ﺳﺨﺘﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﺎ ﻛﺮﻧﺶ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺪل ‪ HS-small‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺨﺘﻲ در ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﺤﺪود ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮز ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺨﺘﻲ‬

‫ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ‪ Eur‬و ‪ νur‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ .‬ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ )ﻗﻄﻊ‬

‫ﺷﺪﮔﻲ( از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫}‬ ‫‪v‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪R>?- = 4 =v 7 − 1E R .} zℎ%|% ƒ = .(,Dj‬‬
‫)‪0‬‬
‫)‪(33-1‬‬
‫)‪0‬‬ ‫) )‪0‬‬

‫در ﻣﺪل ‪ ،HS-small‬ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻤﺎﺳﻲ ﺷﺒﻪ اﻻﺳﺘﻴﻚ اﻧﺘﻬﺎي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻘﺪار واﻗﻌﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ )‪ (10-1‬ﺗﻔﺎوت‬

‫آن را ﺑﺎ راﺑﻄﻪ ‪ Hardin-Drnevich‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪20‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -10-1‬ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ در ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻓﺖ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺪل ‪HS-small‬‬

‫‪-3-4-1‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎرﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ ﺑﺎ ﺑﺎرﺑﺮداري‪-‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد‬

‫‪ Masing‬رﻓﺘﺎر ﻫﻴﺴﺘﺮزﻳﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ را در ﺳﻴﻜﻠﻬﺎي ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ در‬

‫ﺑﺎرﺑﺮداري ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﺪول ﻣﻤﺎﺳﻲ در ﺑﺎرﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎرﮔﺬاري‬

‫اوﻟﻴﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ اﻧﺪازه اش دو ﺑﺮاﺑﺮ آن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻌﻴﻦ ‪ γ0.7‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه در ﻓﻮق‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن ‪ Masing‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫„‪R .} -LK„ = 2R .} k„K-LK‬‬ ‫)‪(34-1‬‬

‫ﺑﺮﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس در ﻣﺪل ‪ HS-small‬و ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن ‪ ،Masing‬ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺪار آن در ﺑﺎرﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ ﻣﻲ‬

‫رﺳﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ )‪ (11-1‬ﻗﺎﻧﻮن ‪ Masing‬و اﻓﺖ ﺳﺨﺘﻲ در ﺑﺎرﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ و ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -11-1‬ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‪ :‬رﻓﺘﺎرﻫﻴﺴﺘﺮزﻳﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺳﻤﺖ راﺳﺖ‪ :‬ﻧﻤﻮدار اﻓﺖ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﺪل در ﺑﺎرﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ و ﺑﺎرﺑﺮداري و‬

‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد‬

‫‪21‬‬
‫‪www.khosrovani.blogfa.com‬‬ ‫ﮔﺮدآورﻧﺪه‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪-4-4-1‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ‪HS-small‬‬

‫‬
‫ ƒ و ‪ .γ0.7‬ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬ ‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺪل ‪ ،HS‬ﻣﺪل ‪ HS-small‬ﺑﻪ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﺿﺎﻓﻲ در ورودي ﺧﻮد ﻧﻴﺎز دارد‪،‬‬

‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺪل ‪ HS‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‬
‫ ƒ ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ را در ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ )‪ (ε<10-6‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎي اﺻﻠﻲ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﺮﺟﻊ‬

‫‬
‫ ƒ را ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻣﺪول ﻳﺎﻧﮓ در ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ)‪ .(σ3=pref‬ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻮاﺳﻮن ‪ νur‬در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻓﺮض ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ‬

‫ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪)*+‬‬
‫‬ ‫‪5‬‬
‫ ƒ‬ ‫‪= .(,Dj‬‬
‫‪7‬‬
‫)‪(35-1‬‬
‫) )‪0‬‬

‫‬
‫ ƒ‪ 0.7‬ﻣﻲ رﺳﺪ‪ .‬ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ ‪ γ0.7‬ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﻜﺮ‬ ‫ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ ‪ ، γ0.7‬ﻣﻘﺪار ﻛﺮﻧﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻣﻘﺪار ‪ Gref‬ﺑﻪ‬

‫اوﻟﻴﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ‪ HS-small‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪ :m -‬ﺳﺨﺘﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ در ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮاﻧﻲ‬

‫‬
‫‪ : -‬ﺳﺨﺘﻲ در ‪ 50 %‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺎرﮔﺬاري اﻧﺤﺮاﻓﻲ در ﻓﺸﺎر ﻣﺒﻨﺎ‬

‫‬
‫‪ : -‬ﻣﺪول ﻣﻤﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ )ادﺋﻮﻣﺘﺮي(‬

‫‬
‫‪ : -‬ﻣﺪول اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد‬

‫‪ : -‬ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻮاﺳﻮن ﺑﺎرﺑﺮداري و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺠﺪد‬

‫‬
‫‪ :ƒ -‬ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ را در ﻛﺮﻧﺸﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ در ﻓﺸﺎر ﻣﺒﻨﺎ‬

‫‪ : γ0.7 -‬ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ‪Gsecant=0.7G0‬‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ (12-1‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺳﺨﺘﻲ ﻣﺪل از ﻗﺒﻴﻞ ‪ Eur ،E50‬و ‪ E0‬را در آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -12-1‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺳﺨﺘﻲ ﻣﺪل از ﻗﺒﻴﻞ ‪ Eur ،E50‬و ‪ E0‬را در آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري‬

‫‪22‬‬