Albanski Jazik Test Matura April 2006

Emri dhe mbiemri i kandidatit
PILOT MATURË SHTETËRORE

______________________________
______________________________
Sektori i Provimeve
GJUHË SHQIPE
DHE LETËRSI
Koha pë zgjidhje: 240 minuta
19 prill 2006
PIKË TË FITUARA
1 2
UDHËZIME PËR KANDIDATIN
Lexoji me kujdes udhëzimet! Mos lini asgjë pa lexuar!

Byroja për Zhvillimin e Arsimit
Mos i shfleto faqet dhe mos fillo t'i zgjidhësh detyrat pa ju dhënë leje testatori.
SEKTORI I PROVIMEVE
Testi përmban detyra.

Detyrave duhet t'iu përgjigjesh në këtë mënyrë:
- duke rrethuar shkronjën para përgjigjes së saktë;
- duke plotësuar fjalinë me përgjigjet e ofruara;
- duke shkëputur pjesë (fjalë, grup fjalësh, fjali ose pasuse nga tekstet e dhëna) etj.
Gjatë dhënies së përgjigjeve të keni kujdes për mënyrën e të shprehurit dhe për zbatimin e normave
drejtshkrimore.
Shkruaj lexueshëm. Përgjigjet që nuk lexohen, shkarravitjet ose të rrethuarit e më shumë varianteve
vlerësohen me zero (0) pikë.
Testi plotësohet vetëm me stilolaps. Përgjigjet dhe detyrat e shkruara me laps të thjeshtë
vlerësohen me zero pikë.
Pranë çdo pyetjeje dhe detyre janë dhënë pikët për përgjigjen e saktë.
Sukses!
© BRO 2006
PILOT MATURË SHTETËRORE PILOT MATURË SHTETËRORE PILOT MATURË SHTETËRORE PILOT MATURË SHTETËRORE PILOT MATURË
SHTETËRORE PILOT MATURË SHTETËRORE PILOT MATURË SHTETËRORE PILOT MATURË SHTETËRORE PILOT MATURË SHTETËRORE
FAQE E ZBRAZËT
3
1 Shkruaj një ese në temën: „Falja është virtyt i lartë njerëzor". 11 pikë
(kur je i urtë e i mençur, kur ia fal dikujt ndonjë të keqe që ta ka bërë)

(eseja e shkruar duhet të përmbajë prej 200 - 250 fjalë)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Â
4
Â
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________ gjuhë
___________________________________________________________________________ 1 2
kompozicioni i tekstit
___________________________________________________________________________
1 2
të kuptuarit e temës
___________________________________________________________________________
1 2
___________________________________________________________________________ prezantimi
___________________________________________________________________________ 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.1: 1 2
5
2 Pasi t'i lexosh kushtet e këtij konkursi, shkruaj biografi prej 80 - 100 fjalësh. 8 pikë
Në jetëshkrim, përveç emrit dhe mbiemrit, shkruaji edhe të gjitha të dhënat personale.
Republika e Maqedonisë
Ministria e Arsimit dhe Shkencës
KONKURS
për ndarjen e bursave
për nxënës dhe studentë të talentuar
Ministria e Arsimit dhe Shkencës për vitin shkollor 2006/2007

shpall konkurs për dhënien e bursave për nxënës dhe studentë të
talentuar, me këto kushte:
- të kenë sukses shembullor së paku 2 vite shkollore;
- të kenë fituar njërin prej tre vendeve të para në gara
republikane;
- të jetë nxënës ose student i rregullt.
Dokumentet e nevojshme:
- Dëftesa ose indeksi (të bashkangjiten kopjet e vërtetuara);
- biografia;
- lutja/fletëparaqitja;
- çertifikata e lindjes;
- shtetësia.
Konkursi është i hapur 9 ditë nga dita e shpalljes në gazetat

ditore.
Informata të tjera të nevojshme në tel: 02 3115 790
6
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________ gjuhë
___________________________________________________________________________
1 2
kompozicioni i tekstit
___________________________________________________________________________
1 2
___________________________________________________________________________ të kuptuarit e temës
___________________________________________________________________________ 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.2: 1 2
7
3 Të supozojmë se në shkollën Tuaj në mënyrë aktive punon seksioni ekologjik. Në 6 pikë
programin tuaj vjetor keni planifikuar promovimin e aktiviteteve më të rëndësishme të

këtij seksioni.
Shkruaje një tekst për ftesë të këtij promovimi (që duhet të përmbajë 30 - 40 fjalë).
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
gjuhë
___________________________________________________________________________
1 2
___________________________________________________________________________ kompozicioni i tekstit
___________________________________________________________________________ 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.3: 1 2
8
4 Në periudhën e mëposhtme fjalitë janë në raport varësie (me marrëdhënie nën- 1 pikë
renditjeje) njëra me tjetrën apo në raport varësie (me bashkërenditje):

1 2
Një njeri hudh një gur në lumë dhe njëqind s'mund ta nxjerrin.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5 Shkruaj kryefjalën e fjalisë së dytë të periudhës së mësipërme. 1 pikë
___________________________________________________________________________
1 2
6 Kryefjala e fjalisë së dytë të periudhës së mësipërme është: 1 pikë

(rrethoje shkronjën para përgjigjës së saktë)
A. emër; 1 2
B. numëror;
C. përemër.
7 1 pikë
Është vështirë të gjendet një vend tjetër, ku poezia popullore të jetë kaq e
futur në jetën e përditshme dhe ku dyert e thesareve mijëvjeçare të saj të
jenë të hapura për jetën bashkëkohore dhe anasjelltas, jeta bashkëkohore
1 2
të ketë një komunikim të drejtpërdrejtë me thesaret e motshme.
Ismail KADARE
Në tekstin e dhënë, foljet e nënvizuara janë në mënyrën ______________________
8 Si bën shumësi i emrave në vijim? 1 pikë
zog - _______________________________________ 1 2
krushk - _______________________________________
kungull - _______________________________________
mësues - _______________________________________
9
9 Cila formë e fjalisë është e drejtë? 1 pikë
A. i rrjedhjes së poshtme të Vjosës dhe të Semanit 1 2
B. i rrjedhjes të poshtme të Vjosës dhe të Semanit

C. i rrjedhjes së poshtme së Vjosës dhe të Semanit
10 Në fjalinë e dhënë, vini drejt shenjat e duhura të pikësimit! 1 pikë
Skënderbeu mishëronte vetitë më pozititve të popullit urtësinë mençurinë e trimërinë 1 2
11 Shkruajeni kuptimin e shprehjes frazeologjike: 1 pikë
u bëra gazi i botës - _____________________________________________ 1 2
12 Shkruajeni antonimin e fjalës i dobishëm. 1 pikë
_______________________________________________________________ 1 2
10
13 Lexoje me vëmendje këtë fragment dhe përgjigju pyetjeve të parashtruara! 4 pikë
Shqiptarë? Shqiptarë?! Pa shaka! Sa mirë! Trim shqiptar, e? Si je, mon petit

(biri im)? - dhe u afrua, i vuri dorën në ballë dhe i tha diçka frengjisht. E puthi
me dashuri. Vajza që e shoqëronte, e shikonte në thellësitë e syve, sikur kërkonte
të kridhej brenda në sytë jeshil të Gorit, i cili ndjeu një diçka që s'e kish ndjerë
kurrë gjer ahere. Koloneli e përshëndeti, kapi vajzën nga krahu dhe u largua,
kurse e reja, duke e shikuar akoma, po me atë mënyrë të çuditshme u kthye i
përkëdheli flokët, u ngrit duke e parë në sy si i hutuar, sikur deshi t'i thosh
diçka... i hodhi një degë ulliri që mbante në dorë dhe u largua duke u hequr prej
kolonelit dhe duke i thënë Gorit:
- Hasta la vista!
...........................................................................................................................
Gori si i truar e kish pyetur infermieren:
- Mua më tha: Hasta la vista?
Po! Të tha me zemër spanjole „hasta la vista!" dhe të uroj ta rishikosh.
Të fali dhe këtë degë ulliri.
(Petro Marko: „Hasta la vista“)
(1) Cilat janë dy temat themelore që trajtohen në romanin nga është marrë
ky fragment?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(2) Romani „Hasta la vista" është një akuzë kundër:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(3) Dega e ullirit simbolizon:

A. paqë;
B. dashuri;
C. intrigë;
Ç. gëzim. 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.13: 1 2
11
14 Lexoje fragmentin dhe përgjigju pyetjeve! 6 pikë
Mbas meje u fut mbrenda grueja e huej dhe mbasi ia vu babës tespijt përpara,
nisi me i mbushë finxanët e kafes. Un po e shifsha, e çuditun, këtë grue që s'e
kisha pamë kurrë. Kërshëria më ngucte që të merrsha vesht se cila qe. Prandaj
nuk durova shum dhe pyeta.
- Ajo asht jot amë. Mbas sodi atë ke me e thirrë nanë - tha Hallë Hatixheja
dhe i zgjati duert me marrë në prehen të vet.
Un u shtëmanga që të mos më merrte halla dhe i ngula syt grues së huej. Nji
copë herë e shiqova, frigueshëm, atë grue zeshkane dhe aty vonë thirra:
- Jo, s'asht ajo nana eme.
- Ajo asht - gjegji halla.
- Jo, jo, s'e due - brita dhe tue e rrasë kryet në gji t'im et, zuna me qamë.
- Hesht moj bijë! Mos qajë - më tha em atë me nji za të mbytun e të përva-
jshëm tue m'i lëmua flokët.
Duket se dhe ai ishte i pangushlluem nga humbja e nanës.
Vonë pushova së qami. Më suellën kuklla, sheqerka, topa llastiku dhe nji
mace të vogël. Ma në fund m'i muerrën ment.
Kjo grue e huej ishte eme njerkë që kishte ardhë me e zavendsue t'eme amë.
Ajo ishte, asokohe, nji gjysmë grueje, nja 32-33 vjetsh. Kishte nji trup të trashë,
lëkurë të zeshkët, sy e vetulla të zeza, buzë të trasha, nofulla të fryta. Dhambët i
ishin nximë dhe gjajshim si thëngjij. Me nji fjalë si nji katundare e përcëllueme
në Diell.
(Fragment: „Sikur t'isha djalë“, Haki Stërmilli)
12
(1) Rrëfimi është shkruar:
A. në dialektin gegë;
B. në dialektin toskë;
C. në gjuhën letrare. 1 2
(2) Teksti është dhënë:

A. në formë monologu;
B. në formë dialogu;
C. në formë monologu dhe dialogu. 1 2
(3) Në fragment bëhet:

A. përshkrimi mendor i njerkës;

B. përshkrimi emocional i njerkës;
C. përshkrimi i portretit të jashtëm të njerkës. 1 2
(4) Njerka është:

A. grua e keqe;
B. grua simpatike;
C. grua e bukur. 1 2
(5) Në pjesën e fundit të tekstit, gjatë përshkrimit të personazheve, autori

përdor krahasimin.
Shkruaji dy fjalitë ku përdoret krahasimi.
1. ___________________________________________________________________
2. ___________________________________________________________________ 1 2
(6) Shkruaje në formën letrare togfjalëshin: … tue m' i lëmue flokët.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.14: 1 2
13
15 Lexoje tekstin e shkëputur në vijim dhe përgjigjju pyetjeve. 8 pikë
„HISTORIA E SKËNDËRBEUT" - Fragment

...Unë sot sigurisht nuk do të turbullonja qetësinë e atdheut, si një inisiator, ndoshta i
urryer i një lufte të re, dhe nuk do t'u shtynja ju me ngut këtë vështirësi dhe rreziqe të luftës
për interesat e larta, sikur Gjon Kastrioti, babai im i dëgjuar e nga ana tjetër një princ shumë
i urtë, të mos i kish zënë aq fort besë dikur këtij Murati të pabesë, kur, nën pretekstin e paqes,
arriti t'ia merrte rob e peng për siguri të bijtë menjëherë pasi i kërkoi... Vetëm për një gjë më
vjen keq, për fatin e popullit tim, që kam nën sundim dhe për gjakun e pafajshëm të qyte-
tarëve; s'ma duron zemra ata të mbeten pa krye, pa mbrojtës dhe t'i shkojnë armikut si kur-
ban për t'u therur e unë të harroj besën që ata treguan para pak kohe kundrejt meje dhe që
s'e kanë shkelur kurrë.
.............................................................................................................................................
...Më në fund ç'mendoni për Krujën? A mos vallë një qytet kaq i fortifikuar, kaq i për-
mendur për mjetet dhe fuqinë e tij, ka qenë për t'i lënë në duar armikut, sikur të mos kishim
pikë dashurie për atdhe? Kruja zemra e fuqisë së Arbërit dhe e vetmja që është ndërtuar nga
të parët me të gjitha avantazhet si për luftë e për paqë.
.............................................................................................................................................
...Ejani, pra, kryetrima, merrni hakun, mbroni me lavdinë më të madhe atdhenë, gratë,
fëmijët dhe të mirat tuaja, silluni atyre qetësinë e vërtetë të lirisë. A e ndjeni se në ç'turp po
jetoni? Se cili mund të jetë fundi për lirinë dhe për ju?
.............................................................................................................................................
...Por, o etër të kuvendit, të vërtetë, përse jeni mbledhur këtu të ftuar me kaq zjarr veçse
për luftë?...
.............................................................................................................................................
...Po vërej me admirim fytyrat krenare dhe më duket se po ju shoh që tani të armatosur.
.............................................................................................................................................
...Unë ruhem t'u zotohem diçka njerëzve që dyshojnë sepse e ardhmja nuk duhet shoshit
dhe çdo përfundim i saj qëndron i fshehur. Për sa i përket veç mendjes dhe gjykimit njerë-
zor, unë mund ta tregoj se ato janë një mjet i sigurt për të gjitha punët, sepse asgjë s'është
aq e vështirë, sa të mos mund të zgjidhet nga mendja e njeriut…
.............................................................................................................................................
...Me t'i dhënë fund fjalës Skëndërbeu, princërit të gjithë u drejtuan nga ai dhe duke iu
afruar me gojë dhe me zë të qartë mendimin, po e lavdëronin fort e po e ngrinin në qiell si
shpëtimtarin e lirisë dhe të të gjithë lavdisë. Dhe kështu, pasi i lanë atij të gjithë me radhë
dhe me vullnet të lirë dhe ia kaluan gati si me dorë pushtetin, popujt, ushtritë, dhe pasi i
besuan drejtimin suprem të të gjithë gjendjes dhe kujdesin e luftës, e zgjodhën kryetar dhe
kapidan të tyre të vetëm…
(Marin Barleti: „Historia e Skënderbeut")
(1) Kjo pjesë është nxjerrë nga „Historia e Skëndërbeut" të Marin Barletit.
Këtu nëpërmes fjalëve të drejtpërdrejta të Gjon Kastriotit - Skëndërbeut
autori krijoi:
A. ligjërim të zjarrtë atdhedashurie;

B. himnizim të heroit kombëtar;
C. përshkrim të bukur të heroit dhe ndërtim shkëlqimtar të
fjalimeve të tij. 1 2
14
(2) Qëllimi i fjalimit të Skëndërbeut është:
A. ta bindë popullin për qëllimin e drejtë të luftës;

B. ta frikësojë popullin prej armikut;
C. ta mashtrojë popullin me argumente të rrejshme. 1 2
(3) Në fjalimin e zjarrtë të Skëndërbeut gjejmë shpesh figurat stilistike të

antitezës dhe të krahasimit, por kur potencohet (veçohet) qyteti i Krujës
përdoret edhe një figurë stilistike.
Cila figurë është ajo?
A. anafora;
B. apostrofi;
C. simboli. 1 2
(4) Fjalimi i Skëndërbeut mbështetet më tepër:

A. në argumente jetësore;
B. në emocionet e dëgjuesve;
C. në argumente dhe në emocione. 1 2
(5) Në fjalimin e Skëndërbeut përdoren shumë fjali retorike.

Gjeji dy fjali dhe shkruaji.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(6) Cilit drejtim letrar i përket vepra „Historia e Skëndërbeut"?

A. romantizmit;
B. humanizmit dhe renesansës;
C. letërsisë moderne. 1 2
(7) Marin Barleti, Skëndërbeun e shndërroi:

A. prej heroit jetësor në hero kombëtar;

B. prej heroit kulturor në hero jetësor;
C. prej heroit të imagjinuar në hero kulturor. 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.15: 1 2
15
16 Lexoje poezinë dhe përgjigju pyetjeve të parashtruara! 5 pikë
„NATË"
(Zef Serembe)
Në natë sterrë të zezë fluturoi

Kjo mendja ime qiejve të lehtë,
Çau retë e te një vend pushoi
Ku maten qiell edhe nga epoka vetë.
Mbi djellin mëndja u ngrit dhe te yjet shkoi

E humbi në një det q'ish prush i nxehtë:
Atje s'u dogj, po matanë kaloi
Dhe mu te dera gjet gaz të vërtetë.
Përpara vate... Duke lozur qiejt

Ndër dallga putheshin drite të dëlirë
Dhe me mall mbinin yjet edhe diejt.
Një dritë dallgë në mëndje m'u fut,

Se me harmoni të kthjelltë dhe fatmirë
Natyra u tund dhe perëndisë iu lut.
16
(1) Sipas strukturës së strofave, poezia është:
_____________________________________________________________________ 1 2
(2) Sipas motivit poezia „Natë" është:

A. poezi patriotike;
B. poezi filozofike e fetare;
C. poezi sociale. 1 2
(3) Në poezi poeti përshkruan:

A. gjendjen emocionale;
B. gjendjen në përgjithësi;
C. gjendjen fizike të tij. 1 2
(4) Gjendja shpirtërore e autorit është në harmoni:

A. me botën bimore;
B. me kozmosin;
C. me faunën. 1 2
(5) Cila figurë stilistike përdoret në vargun?

„Ndër dallga putheshin drite të dlirë"
A. epifora;
B. krahasimi;
C. aliteracioni. 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.16: 1 2
17
17 Lexoje tekstin e shkëputur në vijim dhe përgjigjju pyetjeve. 5 pikë
DON KISHOTI (fragment)

Kreu VIII
Në këto e sipër, shkoqiti prej së largu nja tridhjetë a dyzet mullinj me erë, që ndo
dhen në atë fushe dhe, posa i pa, Don Kishoti i tha shqytarit të tij:
- Fati na i regullon më mirë punët se ç'dëshirojmë vetë. Se ja, shiko atje, i dashur
Sanço, që janë shfaqur nja tridhjetë e ca më tepër viganë kolosalë, me të cilat kam
ndërmend të bëj betejë dhe t'i vras që të gjithë, pastaj do t'i plaçkitim dhe kështu do
të nisim të pasurohemi. Se kjo është një luftë e mirë dhe një shërbim i lartë që i bëjmë
Perëndisë, duke e spastruar faqen e dheut nga ky xhibilet.
- Ç'viganë? - tha Sanço Pançoja.
- Ata që shikon atje, - iu pergjegj ustai,- me krahë të gjatë prej afro dy kilometrash.
- Shiko mirë, imzot, - iu përgjegj Sançoja, - se ata që duken atje nuk janë viganë,
po mullinj ere, dhe ata qe duken si krahë janë pëlhurat, të cilat vertiten prej erës dhe
rrotullojnë gurrin e mullirit.
- Merret vesh, - iu përgjigj Don Kishoti, - që s'ke haber fare nga aventura. Ata janë
viganë. Po në ke frikë, largohu dhe shko iu fal Perëndisë, kurse unë shkoj e hyj në
betejë të egër dhe inegale.
Dhe, duke thënë këto, i ra me mauzë Rosinanit pa vënë re klithmat e Sanços qe e
siguronte se pa fjalë, që ishin mullinj me erë dhe jo viganë ata me të cilët gatitej të
përpiqej. Po atij ishte mbushur koka që ishin viganë dhe s'i degjonte klithmat e
Sanços, as hapte sytë për të shikuar se ç'ishin, ndonëse ishin afruar, po thoshte me zë
të lartë:
- Mos ikni, frikacakë dhe burravecë se një kalorës i vetëm po ju atakon!
Në këtë mes fryu një erë e lehtë dhe pëlhurat e mëdha nisën të lëvizin. Kur e pa
këtë Don Kishoti, thiri:
- Edhe sikur te levizni me më tepër krahë se ata të viganit Briare prapë do ma
paguani!
Dhe, pasi tha këtë, dhe pasi thiri me zemer zonjën Dulqinjë, duke iu lutur që ta
ndihmonte për këtë rrezik të madh, mbuloi krahrorin me mburrojën, uli shtijezën, u
vërvit me galopin më të shpejtë të Rosinanitit, u përlesh me mullirin e parë që i ndod-
hej përpara dhe i nguli shtijezën në pëlhurë, po era e vertiti me aqë furi, sa e bëri shti-
jezën copë-copë, duke përfshirë kalin dhe kalorësin që u rrokullisën tatëpjetë fushës
si mos më keq.
Sanço Pançoja rendi me tërë shpejtësinë e gomarit të tij që t'i ndihmonte ustajit
dhe, kur arriti, pa se nuk levizte dot nga vendi, aq keq ishte vrarë me gjithë
Rosinantin.
- Perëndia na ruajtë! - tha Sançoja. - Nuk të thash, imzot, te shikonte mirë se ç'bë-
je, se nuk ishin vetëm mullinj me erë.
Dhe për këtë gjë s'mund të lajthitej, veçse ndonjë që i ka marrë koka erë.
- Hesht, i dashur Sanço, iu përgjigj Don Kishoti, - se punët e luftës ndërrojnë pa
rreshtur, me tepër se gjërat tjera, dhe ca me tepër kur mejtohem dhe kështu është e
vërteta që ai Frestioni i Urtë, i cili m'i rrëmbeu librat, me gjithë odën, i ktheu këta
viganë në mullinj, që të ma rrëmbejnë lavdinë e fitores, aq e madhe është mëria që më
ka, po, fundi fudit, magjitë e liga të tij s'kanë se ç'të bëjnë kundër shpatës sime të mirë.
18
(1) Cilat tipare i përdor Servantesi në sendërtimin e personazhit të
Don Kishotit?
A. entuziazmin, mendjemadhësinë;
B. frikën, heshtjen;
C. dashurinë, ngathtësinë. 1 2
(2) Përmes veprës në tërësi, Don Kishoti dëshiron:

A. të luftojë kundër të pasurve për t'u bërë i pasur;

B. të mos ketë padrejtësi në shoqëri dhe të jetë i njohur;
C. t'i kundërvihet natyrës. 1 2
(3) Ç' simbolizojnë mullinjtë e erës në këtë vepër?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(4) Cilat personazhe paraqiten në vepër si antipodë të personazhit

Don Kishoti?
_____________________________________________________________________ 1 2
(5) Cila është arsyeja kryesore që ky roman vlerësohët si një ndër veprat
më të mira të letërsisë evropiane:
A. krahasimi ndërmjet ideales dhe reales;

B. paraqitja e njeriut të ri evropian;
C. përshkrimi i idilës romantike. 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.17: 1 2
19
18 Lexoje tekstin e mëposhtëm dhe përgjigju pyetjeve! 5 pikë
Hamleti
T'a faltë Zoti! Pas të vinjë! Po vdes, Horat!
O mbretëresh' e mjerë, lamtumirë!
Dhe ju q'u verthtë nga kjo pamje,
Të kisha kohë, po zaptia-vdekje
Më kapi e s'më lëshon! -oh, çdo t'ju thosha!
Po ashtu qoftë. Ja po vdes, Horat;
Ti rron; tregoj-u çështjen time drejt
Atyre që s'e dinë mire.
Horati
Aspak mos e beso; më tepër jam
Roman i vjetër se sa jam Danez;
Këtu kanë mbetur ca farmaq për mua.
Hamleti
Si trim që je, nëm kupën; lere-e, mos;
Për Zotin! O Horat i dashur!
Sa emër të plagosur do të lë,
Në mbetshin punët të panjohura!
Në qoftë se vërtet më do me zemër,
Largo-e lumërinë për ca kohë
Dhe me pahir merr frymë te kjo botë
Për të treguar historinë time.
(Dëgjohet një marsh për së largu dhe shkrejtje për brënda)
Por çështë kjo shamatë luftëtare?
Osriku
Princ Fortimbrasi, që u-kthye mundës,
Po përshëndoshë baljozët e Inglisë
Hamleti
Horat, po vdes!
Helm'i fuqishëm mëndjen po m'a erri;
S'rronj të dëgjonj të ratë nga Inglia.
Po parëthom që Fortimbrasi zgjidhet
Si mbret i ri; ka votën time vdekëse
Kështu i thuaj, dhe ia numëro
Të gjitha ngjarjet, të mëdha, të vogla,
Q'eshkakëtuan. -Të tjerat janë heshtje.
(Vdes)
Horati
Tani një zemr'e lartë na kërcet!
Oh, mirëvafsh, o mik e princ i ëmbël.
Dhe ëngjëj të këndofshin në pushim.
(Marsh përbrënda.- Hyjnë FORTIMBRASI, AMBASADORÉT
INGLEZÉ dhe të Tjerë)
Fortimbrasi
Ku janë?
Horati
Ç'po kërkoni të shikoni?
Në daçi helm e tmerr, ja ku i kini.
20
Fortimbrasi
Ç'rrëmujë dhe gjakderdhje! Vdekj' e zezë!
Ç'darkë gatit në sofër t'amëshuar
Që kaqë shumë princër me një shkrejtje
Ka vrar' e shtrirë?
Ambasadori
Pamje e tmerruar!
Arrimë nga Inglia tepër vonë;
Se Mbretit s'i dëgjojnë veshët më
T'i themi q'e mbaruam porosinë,
Që Rozenkranci e Gildensterni vdiqnë.
Pra, ku do t'i kërkojmë falënderjet?
(1) Ngjarja e dramës ka ndodhur në:

A. Danimarkë;
B. Spanjë;
C. Angli. 1 2
(2) Përcaktoje temën e dialogut ndërmjet Hamletit dhe Horacit.

A. përfalja e Hamletit me Horacion;

B. heroizmi i Horacios;
C. falënderimi për ambasadorin (deleguesin) e parë. 1 2
(3) Përmendi tri karakteristika të Hamletit, që mund t' i shkëputësh nga

ky fragment:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(4) Cilit drejtim letrar i takon Shekspiri:

A. realizmit;
B. humanizmit dhe renesansës;
C. romantizmit. 1 2
(5) Cilat janë veçoritë kryesore të drejtimit që i takon ky autor?

Numëroi së paku tri karakteristika.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.18: 1 2
21
19 Lexoje tekstin e mëposhtëm dhe përgjigju pyetjeve! 6 pikë
10 VJET
1. Javën e kaluar veb-faqja (veb-sajti)

e popullarizuar „Yahoo", kremtoi
10 vjetorin e ekzistimit të saj. The-
meluesit Xheri Jang dhe Dejvid
Fillo, nga pasioni i tyre në fakultet
bënë një biznes fitimprurës, prej të
cilit pas startimit të faqes, u bënë
miliarderë dhe e shfrytëzuan mirë
rritjen e dot. Kom biznesit.
2. Gjithnjë e kemi ngritur kompaninë
në përfitimin e saj. „Kur nuk bëjmë
profit, kjo na duket e tmerrshme",
shprehet Jang-u në intervistën
dhënë Associated Press-it. Prandaj edhe pjesën më të madhe të fitimit gjatë këtyre
dhjetë viteve e dedikojmë për përsosjen e prodhimeve të reja, në vend që të shpen-
zojmë për pajisjen dhe zbukurimin e zyreve tona. Nga një kompani e vogël me 50
të punësuar, Yahoo-ja sot është një gjigant me më shumë se 7.600 punëtorë, por
secili prej tyre detyrimisht duhet t'i përkushtohet tërësisht kompanisë, e cila ende
kërkon prej tyre të punojnë më shumë orë, por nga ana tjetër në kafiterinë e kom-
panisë s'ka ushqim falas, siç praktikohet në konkurrentin tonë më të madh, Google-n.
3. „Fillo“ ende ka në pronësi 6.4 për qind të aksioneve të Yahoo-së, vlera e të cilave
arrin në 2.8 miliardë dollarë. Jang-u në ndërkohë ka shitur një pjesë të aksioneve
dhe tani posedon vetëm 4.8 për qind të tyre, me vlerë prej 2.1 miliardë dollarësh.
4. Yahoo-ja ka 345 milionë vizitorë të rregullt, duke përfshirë edhe 165 milionë shfry-
tëzues të regjistruar, që për çdo ditë hyjnë në këtë veb-faqe, duke e shfrytëzuar
arkën postare për biznes elektronik, lajme, argëtim, kërkim të punës, parashikim të
motit ose thjesht për kërkim në Internet.
5. „Kur filluam para 10 vitesh, njerëzit nuk na ofronin kurrfarë mundësie për të mbi-
jetuar“, shprehet Fillo-ja. „Kishim konkurrencë të madhe, si gjithmonë, por tani
kemi arritur kulminacionin, ndaj suksesi varet vetëm prej nesh“.
6. Fillo-ja dhe Jang-u e filluan biznesin si studentë në Univesitetin e Stenford-it, duke
krijuar kërkues katalogjikë, gjegjësisht lista të linqeve të parapëlqyera për informa-
ta të ndryshme. Ky ishte një pasion, derisa listat nuk u bënë shumë të mëdha.
Gjithçka pas kësaj hyri në histori.
22
(1) Në cilën periudhë të jetës së tyre Jang-u dhe Fillo-ja e kanë zbuluar
Veb-faqen?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(2) Cilin lloj të biznesit e ushtruan Jang-u dhe Fillo-ja?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(3) Për çfarë flet Jang-u në intervistën e Associated Press-it?

A. për humbjet;
B. për prodhimin;
C. për përfitimin. 1 2
(4) Pjesën më të madhe të fitimit e dedikojnë:

A. për përsosjen e prodhimeve të reja;

B. për pajisjen dhe zbukurimin e zyrave të veta;
C. për përsosjen e prodhimeve të reja dhe për dekorimin e zyrave. 1 2
(5) Jang-u thotë se Yahoo-ja është një gjigant.

Për ç'arsye e thotë këtë?
A. sepse ka numër të madh punëtorësh;

B. sepse ka numër të madh faqesh;
C. sepse ka shumë shërbime. 1 2
(6) Çfarë e dallon kompaninë Yahoo nga konkurrenti i tij?

A. punojnë më pak orë dhe s'ka ushqim falas;

B. i paguajnë më shumë dhe ka ushqim falas;
C. s'ka ushqim falas dhe punojnë më shumë orë. 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.19: 1 2
23
20 Lexoje me kujdes tekstin e mëposhtëm dhe përgjigju pyetjeve! 6 pikë
MOLLA E MAQEDONISË
1. Kushtet mikro-klimatike në Maqedoni, Përbërja minerale e mollës mundëson

ku gërshëtohen klima mesdhetare dhe edhe qëndrueshmërinë e ekuilibruar të
ajo kontinentale, përbërja e volitshme e mineraleve në organizmin e njeriut, që
tokës dhe lagështia relative e ajrit gjithashtu është parakusht për jetë të
mundësojnë prodhimin e mollës me shëndoshë. Në fund, konsumimi i për-
cilësi të lartë. ditshëm i mollës së freskët ose i lëngut
Dihet se në Maqedoni kultivohen pe- të shtrydhur nga molla, me komponen-
mët, e në veçanti mollët, me cilësi, shije tat e domosdoshme dhe enzimet diges-
dhe përbërje ushqyese më të pasur në tive mundësojnë baraspeshën e hor-
Evropë. moneve në organizëm. Jo rastësisht, nut-
ricionistët thonë se në qoftë se çdo ditë
Molla e Maqedonisë, sipas mendimit të konsumojmë së paku nga një mollë pa-
disa turistëve dhe vizitorëve të tjerë, ka- ra fjetjes, do të jemi të shëndoshë dhe do
rakterizohet si njëra ndër pemët më të bëhemi mjekët më të mirë të vetvetes.
shijshme.
Vlera ushqyese e mollës së Maqedonisë
është jashtëzakonisht e madhe, meqë 3. Nëse do të hante çdo i rritur ose fëmijë
100 gram mollë përmbajnë 58 kiloka- së paku nga një mollë në ditë, konsumi-
lori, por gjithashtu ajo është edhe burim mi vjetor i mollës në Maqedoni do të
i pasur i mineraleve dhe oligoelemen- arrinte rreth 60 kg për njeri apo banor.
teve në formë organike, të cilat janë të Për fat të keq, konsumimi i tanishëm i
domosdoshme dhe të dobishme për mollës në Maqedoni arrin vetëm në 17
organizmin. kg për person gjatë vitit.
Përveç mineraleve dhe oligoelemen- Në Maqedoni prodhohet mollë për shi-
teve, molla përmban edhe vitamina, si: jen e çdokujt, dhe paramendoni se sa
beta-karotin, vitamin B dhe vitamin C. dëm i bëjmë organizmit tonë: atë nuk e
furnizojmë rregullisht me përbërësit që
gjenden në dhuntinë e natyrës nga mje-
2. Nutricionistët e njohur botërorë, duke disi ynë ekologjik, me mollën e
folur për dobinë e konsumimit të përdit- Maqedonisë.
shëm të mollës së freskët, theksojnë se Mollë mund të hani edhe që tani, gjatë
molla e ngrënë në lukth të zbrazët (çdo- kohës së këtij Promovimi, duke konsu-
herë para e jo pas buke), me ndikimin e muar mollë sipas zgjedhjes suaj me mo-
saj bazë mundëson krijimin dhe ruajtjen ton konsumojeni mollën
e acideve - baraspe- me „Shijen e Maqedoni-
shën themelore, që së“, me ç'rast do të konsta-
është një ndër fakto- toni se e provoni më të mi-
rët kryesorë për jetë rën nga Maqedonia.
të shëndoshë.
24
(1) Shkruani tri parakushte për cilësi të lartë të mollës që kultivohet në
Maqedoni?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(2) Gjeje dhe shënoje në cilin paragraf shpjegohet konsumimi i drejtë

i mollës?
_____________________________________________________________________ 1 2
(3) Përshkruaje moton për mollën?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(4) Sa kilokalori lirohen në organizëm prej 100 gr. mollë?
_____________________________________________________________________ 1 2
(5) Cilat vitamina i përmban molla?
_____________________________________________________________________ 1 2
(6) Pse enzimet janë të rëndësishme për njeriun?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.20: 1 2
25
21 Lexoje me kujdes tekstin në vijim dhe përgjigju pyetjeve! 6 pikë
,,BUKA'' SI USHQIM I PAZËVENDËSUESHËM

NË TRYEZAT TONA
1. Në tryezat tona nga produktet ushqimore më së shumti e përdorim një produkt, i cili është
mjaft i njohur dhe prej shijes së saj nuk mund të heqim dorë lehtë.
Njeriu nuk heq dorë nga shija e bukës, dhe kjo më së shumti dhe më së miri shprehet në
proverbat, fjalët e urta, krahasimet dhe në përgjithësi në përditshmërinë tonë.
Përbetohemi në bukën që e hamë. Të njohura janë proverbat popullore: „Buka në bark,
fuqia në shtat“, „Buka s'ka turp“, „Bukë e krip e zemër“.
2. Ky prodhim i pazëvendësueshëm dhe i nevojshëm, jo vetëm në vendin tonë, por edhe në
botë në përgjithësi, prodhohet dhe konsumohet shumë. Mënyra se si bëhet buka, llojet,
materialet që janë të nevojshme etj., varen nga veçoritë gjeografike dhe kulturore të pop-
ujve dhe të shteteve. Në shumë vende, si në Lindjen e Mesme, në Azi dhe në Afrikë ende
gatuhet bukë e gjerë apo bukë e madhe me tharm, që ka një traditë të lashtë. Buka e
madhe, gjithashtu gatuhet edhe në Indi nga misri ose nga meli, në Amerikën e Mesme e
atë Jugore dhe ky lloj i bukës quhet „Tortilla“. Në Brazil bëhen bukë të vogla me shije të
veçantë.
Në Lindjen e Largët, edhe pse ende nuk u janë shmangur ushqimit tradicional, pra oriz-
it, te këta popuj buka së bashku me orizin zënë vend të pazëvendësueshëm. Në Gjermani,
Rusi dhe Evropën Veriore më së shumti konsumohet bukë thekre.
3. Përveç prej grurit, buka përgatitet edhe prej misrit, sojës, tërshërës dhe prej shumë
drithrave dhe bimëve të tjera. Buka gatuhet duke e përzier miellin me tharm dhe në fund
ajo piqet. Brumit të gatuar që të vijë (bymehet apo thartohet) i nevojitet përafërsisht 4 orë.
Gjatë këtij procesi veçohet dioksidi i karbonit, kështu që brumi bymehet dhe më pas nda-
het në pjesë përkatëse. Pas gjithë këtij procesi, kur brumi është gati, ai futet në furrë për
ta pjekë.
4. Buka ekziston që me paraqitjen e njeriut. Në zanafillën e vet, kur ende klima ishte e fto-
htë, njerëzit janë marrë me gjueti. Në Evropë dhe në pjesët jugore të Kontinentit të Azisë,
ku klima ishte më e nxehtë, ishte e pamundur që mishi dhe prodhimet e mishit të ruheshin
për një kohë të gjatë, kështu që i detyroi njerëzit në këto vende pjellore të merreshin me
bujqësi. Në këto vende kryesisht kultivoheshin drithërat. Edhe Azia e vogel qe një ndër
vendet ku konsumohej buka. Si dëshmi për këtë janë edhe gjetjet e shumta arkeologjike
të kulturës historike njerëzore, siç ishin Asircët, Hetitët, Sumerët. Nga këto zbulime arke-
ologjike mund të konsiderojmë se buka në skenën historike për herë të parë është paraqi-
tur para 12 mijë vitesh dhe se drithrat janë bluar në mënyrë primitive, janë përzier me ujë
dhe është pjekur në atë mënyrë që mbi pllaka të gurit është vendosur hi ose prush i nxe-
htë. Buka e parë me tharm është paraqitur rastësisht e vetvetiu, kështu është zbuluar edhe
tharmi për bukën.
5. Ky produkt i lashtë është i vjetër aq sa është e vjetër edhe vetë qenia njerëzore, kështu që
sipas traditës prodhuesit e bukës ekzistojnë nga njeriu i parë, gjegjësisht nga Hazreti
Ademi e deri më tani. Udhëpërshkruesi i njohur, Evlija Çelebija në udhëpërshkrimin e tij
ka theksuar se në shekullin XVII në Stamboll të Turqisë kanë ekzistuar 999 furra dhe 10
000 shitore ku është shitur buka. Në Perandorinë Osmane buka është shitur në furra, në
tezga, ndërmjet rrugicave, në treg me karroca kuajsh etj. Me industrializimin e prodhim-
tarisë, buka filloi të prodhohet më shpejt dhe në mënyrë serike.
26
(1) Cili lloj i bukës konsumohet më së shumti në Evropë?
A. bukë thekre;
B. bukë e vogël;
C. bukë me tharm;
Ç. bukë nga orizi. 1 2
(2) Cilat drithëra përmenden në tekst:

A. gruri, misri, luledielli;

B. misri, gruri, elbi;
C. thekra, gruri, misri. 1 2
(3) Në cilin paragraf flitet për zbulimin e tharmit të bukës?

A. në paragrafin 1;
B. në paragrafin 3;
C. në paragrafin 4. 1 2
(4) Çka veçohet gjatë procesit të bymimit ose ardhjes së bukës?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(5) Ç' kanë shfrytëzuar popujt e lashtë për prodhimin e bukës?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(6) Në tekst përmendet se buka është e lashtë, aq sa është e lashtë edhe vetë
qenia njerëzore. Këtë konstatim autori e ndërlidh:
A. me fakte historike;
B. me disa tradita;
C. me analizën e tij;
Ç. me shkrimet e vjetra. 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.21: 1 2
27
22 Lexoje me kujdes tekstin në vijim dhe përgjigju pyetjeve! 5 pikë
Shkrimtari Dan Brown përpara lexuesve

„KODI I DA VINÇIT MA NDRYSHOI JETËN“
„Procesi im i të shkruarit ngel i pandryshuar“, thotë ai. „Akoma zgjohem në ora katër
të mëngjesit dhe ulem para kompjuterit. Protagonistët e mi aktualë nuk çajnë kokën se sa
libra kam shitur dhe ata akoma kërkojnë përpjekjen dhe lajkatimin e njëjtë për t'i bindur
të bëjnë atë çfarë unë dua“. Ndërkohë, në librin e tij më të ri, të cilin është duke shkruar,
përsëri do të jetë protagonist Robert Langdon, dijetari i njohur religjioz i Harvardit.
1 „Në një mënyrë, jeta ime ka ndryshuar në mënyrë drastike, thotë z. Brown, i cili
kur ka arritur në aeroportin e Bostonit për të kapur me kohë autobusin lokal për në
aeroportin La Guardia, ka vërejtur se e ka harruar patent-shoferin në shtëpinë e tij
në New Hampshire.
2 Për fat të mirë, djaloshi që ishte ulur pas meje kishte një ekzemplar të „Kodit të Da
Vinçit“, thotë ai. „Ia huazova dhe sigurimit ia tregova fotografinë e autorit dhe
kështu m'u lejua të fluturoj me aeroplanin“.
3 Z. Brown thotë se jeta e tij ka ndryshuar në mënyra tjera. „Procesi im i të shkruar-
it, për shembull ngel i pandryshuar, thotë ai.“ „Akoma zgjohem në ora katër të
mëngjesit dhe ulem para kompjuterit. Protagonistët e mi aktual nuk e çajnë kokën
se sa libra kam shitur dhe ata akoma kërkojnë përpjekjen dhe lajkatimin e njëjtë për
t'i bindur ata të bëjnë atë çfarë unë dua.“
4 Me siguri se jo të gjitha shqyrtimet e punimeve të z. Brown kanë qenë për admir-
im. Dy librat e tij më të famshëm, „Engjuj dhe demonë“ dhe „Kodi i Da Vinçit“
kanë tërhequr një kritikë intensive nga komentuesit religjioz, madje edhe nga vetë
Kisha romako-katolike.
5 Javën e kaluar, një arqipeshkop italian u porosit nga ana e Vatikanit për të diskred-
ituar „Kodin e Da Vinçit“ dhe teorinë e saj se Jezusi dhe Maria Magdalena janë
martuar dhe kanë pasur trashëgimtarë. Kardinali Tarcisio Bertone, i cili ka qenë
përgjegjës për doktrinën ortodokse para se të emërohej arqipeshkop i Genoa-s, e
quajti librin si „një thes përplot gënjeshtra“ dhe kërkoi nga të krishterët të mos e
blenin apo lexoni.
6 Ky publicitet i dhënë vetëm se ka rritur presionin tek z. Brown për të prodhuar një
libër pasues spektakular.
28
(1) Vepra „Kodi i Da Vinçit" i ka sjellë autorit ndryshime:
A. në punë;
B. në jetë;
C. në shtëpi. 1 2
(2) Si e vërtetoi autori identitetin e vet?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(3) Për kë mendon kur thotë: „Protagonistët e mi aktualë nuk çajnë kokën..."
A. për njerëzit e rëndomtë;

B. për protagonistët e librit të tij;
C. për protagonistët e librave të tjerë. 1 2
(4) Robert Langton-i është:

A. taksisti që e dërgoi deri në aeroport;

B. vetë autori;
C. protagonist i librit të tij. 1 2
(5) Dy librat e tij të famshëm kanë nxitur kritikat e:

A. komentuesve religjiozë.
B. shitësve të librave.
C. lexuesve. 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.22: 1 2
29
23 Lexoje me kujdes tekstin e mëposhtëm dhe përgjigju pyetjeve! 5 pikë
ME SËMUNDJE DHE PA KULM MBI KOKË

Në fshatin S., familja D. jeton, „gëzohet” dhe hidhërohet në shtëpinë dydho-
mëshe me shpresë për një ditë më të mirë. Z. D. dhe bashkëshortja H. janë me aftësi
të kufizuara dhe kanë dy fëmijë, me të cilët „luftojnë” kohën e vështirë të skamjes
dhe varfërisë me ndihmën sociale në vlerë prej 4.900 denarë. Si shtesë e proble-
meve të shumta të kësaj familje është edhe qëndrimi. Ata nuk kanë shtëpi pronë të
veten, por janë „qiraxhinj” në shtëpinë e vëllait, i cili në muajin mars kthehet në
vendlindje dhe duhet që të lirohet ky vendbanim i përkohshëm në fshatin S.
Familja katër anëtarëshe në njërën dhomë ndez zjarr nga copëzat e drurëve të
mbledhura prej fshatarëve, kurse në dhomën tjetër mund të thithin vetëm ajër të fto-
htë. Në shporetin e tyre të zi, në kohë të darkës nuk kishte asgjë të vënë mbi të,
ndërsa fëmijët qëndronin aty dhe pritnin vetëm kohën e drekës, mirëpo ky orar
vështirë që të vendoset pasi nuk dihet se kur është koha e mëngjesit, drekës apo
darkës, e gjithë kjo nga mungesa e madhe e ushqimit…
Jeta në dyert e huaja

Z. D., 49 vjeç nga fshati S., ka lindur në këtë gjendje (invalid) dhe në mungesë
të kushteve, nuk ka arritur që këtë gjendje të ndryshojë. Nuk mund të sigurojë, as
një kulm përmbi kokën e vet. Jeta e tij shkoi nëpër „dyert e huaja”. „Unë nuk kam
shtëpi. Afër 15 vite kam jetuar te një familjar, e pastaj 13 vite tek një tjetër. Jeta ime
shkoi nëpër „dyert e huaja” Po jetoj me shpresë për një të ardhme më të mirë, por
kot...
„Shkopinjtë”, miku më i mirë

Për gjendjen e Z., familja e tij kupton në moshën 6 vjeçare, e pastaj ai qëndron
tre vjet në spital dhe që nga mosha trembëdhjetë vjeçare këmbët e tij nuk e gëzuan
tokën, por u „zëvendësuan” me ndihmësit - „skopinjtë”.
„Shokët” e tij që nga ajo moshë ishin shkopinjtë, pa të cilat një hap të vogël nuk
mund ta bënte. Kështu që fati deshi dhe Z. të martohet me një grua me të njëjtat
halle, vetëm sa për të patur një trashëgimtarë, i cili ndoshta do të sjellë një gëzim
në zemrën e vuajtur.
30
(1) Në tekstin e mësipërm gazetarja flet për:
A. jetën në fshat;
B. punën në fshat;
C. skamjen në fshat. 1 2
(2) Familja e Z. D. lufton:

A. kohën e vështirë të dimrit;

B. kohën e varfërisë ekonomike;
C. kohën e përparimit ekonomik. 1 2
(3) Ç' kuptim ka këtu fjala „një kulm”?

A. shtëpi;
B. çati;
C. kulm i shtëpisë. 1 2
(4) Pse thotë Z. D.: „Jeta ime shkoi nëpër „dyert e huaja” ”?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(5) Për kë flet gazetarja kur shkruan: „Shokët” e tij?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.23: 1 2
31
24 Lexoje me kujdes tekstin e dhënë, mandej përgjigju pyetjeve! 5 pikë
TRASHËGIMTARËT E KONICËS DUAN

TË DREJTAT E BOTIMIT
Trashëgimtarët e Faik Konicës kërkojnë t'u njihen të drejtat mbi publikimin e
veprave të tij. Alma Konica dhe motra e saj Evelina Konica, të vetmet
trashëgimtare të Faik Konicës, duan që shtëpitë e ndryshme botuese tu njohin atyre
të drejtën e autorit mbi veprat e Faik Konicës dhe, rrjedhimisht, t'u japin atyre një
përqindje të fitimit nga shitja e veprave të botuara të diplomatit më të madh. Një
vendim i Gjykatës së Shkallës së parë të Tiranës, të datës 26 maj 2004, deklarohet
se “trashëgimtare ligjore të radhës janë Alma Konica dhe Evelina Konica”. Ato janë
të bijat e Mehmet Konicës, vëllait të Faikut. Në Pemën gjeologjike të Familjes së
Faikut, ata ishin gjashtë fëmijë, katër djem dhe dy vajza: Faiku, Hyseni, Mehmeti,
Mustafa, Sanija, Rukija. Nga martesa e Mehmetit lindën fëmijët: Skifteri, Skenderi,
Lejla, Ganimetja. Ndërsa nga i biri i tij Skifteri me Nushin lindën Alma dhe
Evelina. Vëllezërit dhe motrat e Faik Konicës, përveç Mehmetit, janë tashmë të
vdekur dhe nuk kanë lënë trashëgimtarë. Mehmet Konica ka vdekur në Romë, Itali,
në vitin 1948, duke lënë në Shqipëri gruan e tij dhe fëmijët. Vetëm njëri prej tyre,
Skifteri, u martua, ndërkohë që të tjerët vdiqën pa u martuar dhe pa trashëgimtarë.
Skifter Konica ka vdekur në Tiranë më datë 22 prill 1987 dhe Nushin Konica ka
vdekur në Tiranë më datë 20 janar 1996. Në këtë mënyrë, të vetmit trashëgimtarë
të gjallë të Faik Konicës mbeten Alma Konica dhe Evelina Konica.
Aktualisht, veprat e Faik Konicës janë botuar nga shtëpitë botuese: „Dudaj”,
„Mësonjtorja”, „Dituria”, etj. Por, veprat e tij janë botuar dhe ribotuar pa marrë leje
askund. Ose, të paktën kështu pretendon Alma Konica. Në bazë të vendimt të
gjykatës, ajo dhe motra e saj janë bashkarisht të vetmet trashëgimtare të Faik
Konicës. Shqipëria ka një ligj të vitit 1944, sipas të cilit respektohet e drejta e
botimit deri në 30 vjet pas vdekjes. Ndërsa, referuar Konventës së Lozanës, e drej-
ta e botimit pas vdekjes është deri në 70 vjet.
(V.M.)
32
(1) Kush janë trashëgimtarët e vetëm të Faik Konicës?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(2) Ç' kërkojnë trashëgimtarët e Faik Konicës?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(3) Me se vërtetohen trashëgimtarët ligjorë të Faik Konicës?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(4) Bijat e kujt janë trashëgimtarë të Faik Konicës?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ 1 2
(5) Si janë botuar veprat e Faik Konicës nga Shtëpitë botuese:

„Dudaj”, „Mësonjtorja”, „Dituria” etj.?
_____________________________________________________________________ 1 2
Gjithsej pikë për

detyrën nr.24: 1 2
33
FAQE E ZBRAZËT
34
FAQE E ZBRAZËT
35
FAQE E ZBRAZËT
36

Albanski Jazik Test Matura April 2006

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Albanski Jazik Test Matura April 2006

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Emri dhe mbiemri i kandidatit

PILOT MATURË SHTETËRORE

Koha pë zgjidhje: 240 minuta

UDHËZIME PËR KANDIDATIN

Lexoji me kujdes udhëzimet! Mos lini asgjë pa lexuar!

Testi përmban detyra.

(kur je i urtë e i mençur, kur ia fal dikujt ndonjë të keqe që ta ka bërë)

Gjithsej pikë për

Ministria e Arsimit dhe Shkencës për vitin shkollor 2006/2007

Konkursi është i hapur 9 ditë nga dita e shpalljes në gazetat

Gjithsej pikë për

programin tuaj vjetor keni planifikuar promovimin e aktiviteteve më të rëndësishme të

Gjithsej pikë për

renditjeje) njëra me tjetrën apo në raport varësie (me bashkërenditje):

5 Shkruaj kryefjalën e fjalisë së dytë të periudhës së mësipërme. 1 pikë

6 Kryefjala e fjalisë së dytë të periudhës së mësipërme është: 1 pikë

Në tekstin e dhënë, foljet e nënvizuara janë në mënyrën ______________________

8 Si bën shumësi i emrave në vijim? 1 pikë

A. i rrjedhjes së poshtme të Vjosës dhe të Semanit 1 2

B. i rrjedhjes të poshtme të Vjosës dhe të Semanit

10 Në fjalinë e dhënë, vini drejt shenjat e duhura të pikësimit! 1 pikë

Skënderbeu mishëronte vetitë më pozititve të popullit urtësinë mençurinë e trimërinë 1 2

11 Shkruajeni kuptimin e shprehjes frazeologjike: 1 pikë

u bëra gazi i botës - _____________________________________________ 1 2

12 Shkruajeni antonimin e fjalës i dobishëm. 1 pikë

Shqiptarë? Shqiptarë?! Pa shaka! Sa mirë! Trim shqiptar, e? Si je, mon petit

(2) Romani „Hasta la vista" është një akuzë kundër:

(3) Dega e ullirit simbolizon:

Gjithsej pikë për

(2) Teksti është dhënë:

(3) Në fragment bëhet:

A. përshkrimi mendor i njerkës;

(4) Njerka është:

(5) Në pjesën e fundit të tekstit, gjatë përshkrimit të personazheve, autori

(6) Shkruaje në formën letrare togfjalëshin: … tue m' i lëmue flokët.

Gjithsej pikë për

„HISTORIA E SKËNDËRBEUT" - Fragment

A. ligjërim të zjarrtë atdhedashurie;

A. ta bindë popullin për qëllimin e drejtë të luftës;

(3) Në fjalimin e zjarrtë të Skëndërbeut gjejmë shpesh figurat stilistike të

(4) Fjalimi i Skëndërbeut mbështetet më tepër:

(5) Në fjalimin e Skëndërbeut përdoren shumë fjali retorike.

(6) Cilit drejtim letrar i përket vepra „Historia e Skëndërbeut"?

(7) Marin Barleti, Skëndërbeun e shndërroi:

A. prej heroit jetësor në hero kombëtar;

Gjithsej pikë për

Në natë sterrë të zezë fluturoi

Mbi djellin mëndja u ngrit dhe te yjet shkoi

Përpara vate... Duke lozur qiejt

Një dritë dallgë në mëndje m'u fut,

(2) Sipas motivit poezia „Natë" është:

(3) Në poezi poeti përshkruan:

(4) Gjendja shpirtërore e autorit është në harmoni:

(5) Cila figurë stilistike përdoret në vargun?

Gjithsej pikë për

DON KISHOTI (fragment)

(2) Përmes veprës në tërësi, Don Kishoti dëshiron:

A. të luftojë kundër të pasurve për t'u bërë i pasur;

(3) Ç' simbolizojnë mullinjtë e erës në këtë vepër?

(4) Cilat personazhe paraqiten në vepër si antipodë të personazhit

A. krahasimi ndërmjet ideales dhe reales;

Gjithsej pikë për

(1) Ngjarja e dramës ka ndodhur në:

(2) Përcaktoje temën e dialogut ndërmjet Hamletit dhe Horacit.