You are on page 1of 68

KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH

Bahasa Kadazandusun
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran

Tahun 2
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH

Bahasa Kadazandusun
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran

TAHUN 2
Bahagian Pembangunan Kurikulum

APRIL 2016
Terbitan 2016

© Kementerian Pendidikan Malaysia

Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa juga
bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat kebenaran bertulis
daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia, Aras 4-8, Blok E9, Parcel E, Kompleks
Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.
KANDUNGAN

Rukun Negara ............................................................................................................................................................................. v


Falsafah Pendidikan Kebangsaan .............................................................................................................................................. vii
Definisi Kurikulum kebangsaan ................................................................................................................................................... ix
Kata Pengantar ........................................................................................................................................................................... xi
Kopointutunan ............................................................................................................................................................................. 1
Hizab ........................................................................................................................................................................................... 2
Dimpoton ..................................................................................................................................................................................... 2
Dingkai Kurikulum Standard Sikul Tosiriba' ................................................................................................................................ 3
Hontolon ...................................................................................................................................................................................... 4
Kabaalan Abad Ko-21 ................................................................................................................................................................ 5
Kabaalan Momusorou Taang Takawas ...................................................................................................................................... 7
Strategi Pongia'an om Pambalajalan .......................................................................................................................................... 9
Elemen Morentas Kurikulum ....................................................................................................................................................... 12
Pontaksiran ................................................................................................................................................................................. 16
Ponguludan Ponuangan .............................................................................................................................................................. 18

Kabaalan Mokinongou & Moboros .......................................................................................................................... 20


Kabaalan Mambasa' ............................................................................................................................................... 21
Kabaalan Monuat .................................................................................................................................................... 21
Kabaalan Kolumison Boros .................................................................................................................................... 22
Kabaalan Puralan Boros ......................................................................................................................................... 23
Ponuangan ........................................................................................................................................................ 26

Glosari ............................................................................................................................................................... 49

Panel Minomonsoi ............................................................................................................................................. 51


RUKUN NEGARA

BAHAWASANYA Negara kita Malaysia mendukung cita-cita hendak:


Mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan seluruh masyarakatnya;
Memelihara satu cara hidup demokratik;
Mencipta satu masyarakat yang adil di mana kemakmuran negara
akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama;
Menjamin satu cara yang liberal terhadap tradisi-tradisi
kebudayaannya yang kaya dan berbagai corak;
Membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan
sains dan teknologi moden;

MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan seluruh tenaga dan usaha
kami untuk mencapai cita-cita tersebut berdasarkan prinsip-prinsip yang berikut:

KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN


KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA
KELUHURAN PERLEMBAGAAN
KEDAULATAN UNDANG-UNDANG
KESOPANAN DAN KESUSILAAN

v
KOTUNUDAN POGUN

Pogun tokou Malaysia nopo nga' kipongia'an do hizab do:


sumigampot montok piisaan di topiot id taatanga' do tulun ginumuan;
manampasi do iso' ralan pogiigion di demokratik;
moniudong do iso' tinimungan tulun mogiigion di aadang id nombo do kasanangan Pogun
aanu mogibaabagi miampai do aadang o kalaalahano';
manahak kopontontuan kalansanan miampai poingukab ginawo doid kopogisuusuaian
om mogikaakawo koubasanan sandad; om
moniudong do iso’ tinimungan tulun mogiigion di muu'-buu' i momoguno do
Sains om Teknologi doun kawawagu.

MANTAD NODII DILO', YAHAI, tulun do Malaysia, dumandi do monolinoos do sawiawi' o lokis om
pinggisamaan do sumigampot do hizab diti tumanud do Prinsip id siriba':

KOTUMBAYAAN ID KINOINGAN
TUMUMBOYO' DOID LAJA' OM POGUN
KOMIYO'ON DOID KUASA' DO KOOTURAN POGUN
KOIMOYO'ON DO KUASA' UNDANG UNDANG
KAPAMANTANGAN OM KINITUNGAN
vi
FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN

“Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan


ke arah memperkembangkan lagi potensi individu secara menyeluruh
dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang seimbang dan harmonis
dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan
dan kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bertujuan untuk melahirkan
warganegara Malaysia yang berilmu pengetahuan, berketerampilan, berakhlak
mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta
memberi sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara.”

Sumber: Akta Pendidikan 1996 (Akta 550)

vii
FALSAFAH PAMBALAJALAN POGUN

“Pambalajalan id Pogun Malaysia nopo nga' iso' pingisaman di potilombus


montok popoburu' sawi-awi' potensi do tososongulun om noogi' montok
momolodi' do songulun di osulimbang om osinonod id intelek, korusadan, ginua'
ginawo om kotinano', poinsondot noogi' o kotumbayaan om kotunjukan kumaa
Minamangun. Pingisaman diti kituduan do momolodi' tinaru Malaysia di kitoilaan,
kilompu', kiwoyoo' tolinuud, kitonggungan om koimau do momodimpot
kohingkangan koposion om kaanu manakadai id kotoonongon om kopuawangan
do paganakan sondii', tinaru om pogun.

Tadon: Akta Pendidikan 1996 (Akta 550)

viii
DEFINISI KURIKULUM KEBANGSAAN

3. Kurikulum Kebangsaan

(1) Kurikulum Kebangsaan ialah suatu program pendidikan yang termasuk


kurikulum dan kegiatan kokurikulum yang merangkumi semua pengetahuan,
kemahiran, norma, nilai, unsur kebudayaan dan kepercayaan untuk membantu
perkembangan seseorang murid dengan sepenuhnya dari segi jasmani, rohani,
mental dan emosi serta untuk menanam dan mempertingkatkan nilai moral yang
diingini dan untuk menyampaikan pengetahuan.

Sumber:Peraturan-Peraturan Pendidikan (Kurikulum Kebangsaan) 1996


[PU(A)531/97]

ix
KOINTALANGAN KURIKULUM KEBANGSAAN

3. Kurikulum kebangsaan

(1) Kurikulum Kebangsaan nopo nga' iso' program pambalajalan id nonggo


poinhanggum no ngaawi' o abaabayan kurikulum om kokurikulum i papaamung do
saawi-awi' toilaan, kabaalan, norma, woyoo', tungkus koubasanan om kotumbayaan
montok monguhup id koburon di poinponu' do tosoosongulun tanak id aspek
koinano', korusadan, pomusarahan om ginua' ginawo om noogi' montok mananom
om popoigkawas kowoowoyoo' moral i oponsol montok popolombus toilaan.

Tadon :Peraturan-Peraturan Pendidikan (Kurikulum Kebangsaan) 1996


[PU(A)531/97]

x
KATA PENGANTAR

Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) yang dilaksanakan DSKP yang dihasilkan juga telah menyepadukan enam tunjang
secara berperingkat mulai tahun 2011 telah disemak semula bagi Kerangka KSSR, mengintegrasikan pengetahuan, kemahiran dan
memenuhi dasar baharu di bawah Pelan Pembangunan nilai, serta memasukkan secara eksplisit Kemahiran Abad Ke-21
Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013-2025 supaya kualiti kurikulum dan Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT). Penyepaduan tersebut
yang dilaksanakan di sekolah rendah setanding dengan standard dilakukan untuk melahirkan insan seimbang dan harmonis dari segi
antarabangsa. Kurikulum berasaskan standard yang menjadi intelek, rohani, emosi dan jasmani sebagaimana tuntutan Falsafah
amalan antarabangsa telah dijelmakan dalam KSSR menerusi Pendidikan Kebangsaan.
penggubalan Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran
(DSKP) untuk semua mata pelajaran yang mengandungi Bagi menjayakan pelaksanaan KSSR, pengajaran dan
Standard Kandungan, Standard Pembelajaran dan Standard pembelajaran guru perlu memberi penekanan kepada KBAT
Pentaksiran. dengan memberi fokus kepada pendekatan Pembelajaran
Berasaskan Inkuiri dan Pembelajaran Berasaskan Projek, supaya
Usaha memasukkan Standard Pentaksiran di dalam dokumen murid dapat menguasai kemahiran yang diperlukan dalam abad ke-
kurikulum telah mengubah landskap sejarah sejak Kurikulum 21.
Kebangsaan dilaksanakan di bawah Sistem Pendidikan
Kebangsaan. Menerusinya murid dapat ditaksir secara Kementerian Pendidikan Malaysia merakamkan setinggi-tinggi
berterusan untuk mengenalpasti tahap penguasaannya dalam penghargaan dan ucapan terima kasih kepada semua pihak yang
sesuatu mata pelajaran, serta membolehkan guru membuat terlibat dalam penggubalan KSSR. Semoga pelaksanaan KSSR
tindakan susulan bagi mempertingkatkan pencapaian murid. akan mencapai hasrat dan matlamat Sistem Pendidikan
Kebangsaan.

Dr. SARIAH BINTI ABD. JALIL


Pengarah
Bahagian Pembangunan Kurikulum

xi
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

xii
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

KOPOINTUTUNAN

Po'ia'on o mato palajalan Boros Kadazandusun diti id Kurikulum Nowonsoi o kurikulum diti montok popoburu toilaan om kabaalan do
Standard Sikul Tosiriba' sabaagi' iso' mato palajalan elektif kumaa tangaanak kokomoi do boros om tungkus koubasanan tinaru
tangaanak mantad tinaru Kadazan, Dusun om nogi' tangaanak Kadazan om Dusun. Kopihuyud iti do Aspirasi Murid id Pelan
mantad tinaru' suai i aanangan minsingilo do boros diti. Pembangunan Pendidikan Malaysia : manahak kosiwatan kumaa
tangaanak do minsingilo do boros mantad tinaru suai.
Noulud o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul
Pintangaan diti maya' teori ponginabasan boros koduo. Noulud
Noulud noogi' o kurikulum diti montok popotindohoi do woyoo'
noogi' o kurikulum diti tumanud ponginsamakan woyo’ modular i
tolinuud om koulaalaho' di tosonong id tangaanak mooi do kaanu
manahak do panatalan kumaa kabaalan boros, kopongorotian do
nodii yolo' momogompi om popotilombus do tungkus koubasanan
sistom boros om kotilombusan do tungkus koubasanan om toilaan
om toilaan sandad tinaru Kadazan om Dusun.
sandad do tinaru Kadazan om Dusun.

Poinsondiu noogi' id ponguludan do Kurikulum diti o hizab do


Suai ko mantad dilo', haro nogi mogikaakawo prinsip, strategi om
Rukun Negara, Dasar Pendidikan Kebangsaan om Falsafah
taksonomi kopongia'an om pambalajalan boros di notimbang om
Pendidikan Negara. Mantad no dilo' do noulud iso' kurikulum di
naanu id ponguludan do kurikulum diti.
kopongunsub do piunungan om kotoronongon toinsanan tinaru id
pogun Malaysia suai ko' kaanu popoingkawas do koburuon
koinanon, topurimanan, korusadan, om intelek.

1
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

HIZAB
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak
Winonsoi o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul
1. Mampayat id pilumaagan lisan montok maganu, mangarati',
Tosiriba' diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak do
manahang om poposunud kawagu do koilaan.
tinaru Kadazan, Dusun om tangaanak mantad tinaru suai i
2. Mambasa' om popolombus mogikaakawo ayat om teks
aanangan minsingilo do boros diti do mongintutun om popotilombus
miampai momoguno do loyuk kopolombusan di kotunud.
pomogunaan boros Kadazandusun. Suai ko dilo' hizabon noogi' do
3. Momoguno mogikaakawo kabaalan mambasa' montok
kurikulum diti do popogirot toilaan kokomoi tungkus koubasanan
maganu, mangarati', manahang om poposunud kawagu do
tinaru Kadazan om Dusun mooi do do au' nodii atagak om ogompi koilaan di nabasa'.
toririmo.
4. Momoguno mogikaakawo kabaalan monuat montok
momonsoi ponuatan di kotunud, oulud, olinuud om odoropi
id teks di mogisuusuai genre om kawo.
DIMPOTON
5. Momoguno Boros Kadazandusun di kotunud, oulud om
Poluda'on o kopongia'an Boros Kadazandusun id sikul tosiriba' olinuud id mogisuusuai kohuboyoon.
montok momolodi' tangaanak di koilo momoguno do Boros
6. Popokito demonstrasi kokomoi tungkus koubasanan tinaru
Kadazandusun di olinuud om oulud id pilumaagan om koposion Kadazan om Dusun.
tikid tadau. Suai ko' mantad dilo' oluda' nogi' daa o tangaanak i
7. Mongintutun toilaan sandad tinaru Kadazan om Dusun.
kaanu mongintutun om popotilombus do tungkus koubasanan om
8. Papapanggor woyo' tolinuud om woyo' oupus do tungkus
mongilo miampai monginonong do toilaan sandad do tinaru
koubasanan.
Kadazan om Dusun.
9. Mananom Kabaalan Momusorou Taang Takawas (KMTT).

10. Papasandad kabaalan Abad ko-21.

2
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

DINGKAI KURIKULUM STANDARD SIKUL TOSIRIBA' Torigi nopo di nokomoi nga' Komunikasi, Koburuon koinano' om

Nowonsoi o dingkai do KSSR diti maya' kopiongkungan do onom Estetika, Kotulunan, Koimatuan, Sains & Teknologi om noogi'

torigi montok momolodi' sosongulun di osulimbang id aspek Korusadan, Koulaalaho' om Woyoo'.

koinano', ginua' ginawo, korusadan om intelek di okreatif, okritis om Naandang om notimbang o suang do torigi ngaawi' diti id

inovatif. Poinsungkad o onom torigi diti id gana' toilaan, kabaalan pamansayan do Kurikulum Boros Kadazandusun. Okito miagal id

om woyoo' di impohonon montok popotounda' do modal insan. Rajah 1 o kotolinahasan om kopisougkahan do koonom-onom torigi
diti.

Rajah 1: Dingkai Kurikulum Standard Sikul Tosiriba'

3
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

HONTOLON

Montok momodimpot do hizab om dimpoton do mato palajalan diti,


noulud o Kurikulum Boros Kadazandusun di poposontol do aktiviti
kopongia'an om pambalajalan di kaanu popoingkawas do kabaalan
boros miagal ko' kabaalan mokinongou, moboros, mambasa' om
monuat. Suai ko' mantad dilo' ponginabasan do toilaan sistem
boros Kadazandusun om kabaalan monoriuk om mongilo tungkus
koubasanan om toilaan sandad do tinaru nga' onuan noogi' do
panatalan di poinponu'. Sawi-awi' kabaalan om toilaan diti poia'on
maya' pongia'an om pambalajalan abad ko-21.

4
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

KABAALAN ABAD KO-21

Poia'on o mato palajalan Boros Kadazandusun maya' pongia'an om


pambalajalan abad 21. Pongia'an om pambalajalan maya' do PROFIL KOINTALANGAN
TANGAANAK
pomogunaan Kabaalan Abad 21 nopo diti nga' kituduan do
momolodi' do tangaanak di kiprofil miagal id pointayad id siriba' diti:
Kikotumbayaan id sondii', okreatif om
kikabaalan takawas id komunikasi lisan om
Jodual 1: Kointalangan kokomoi Kabaalan Abad Ko-21 Kikabaalan
ponuatan montok popoboros om popolombus
Takawas id
do pomusarahan, topurimanan, sogu' om
komunikasi
toilaan miampai momoguno mogikaakawo
PROFIL
KOINTALANGAN media om teknologi.
TANGAANAK

Kikotumbayaan id sondii' om abaal do Aga'an ginawo monguhup do wokon


Kikataanan monoguang om monolibamban do momongo isoiso' buruanon, kopurimon do
kobolingkangan miampai kopurimon tonggungan momogo do buruanon diri miapai
Momonsoi
woyoo' toleransi om empati. tambalut suai id tinimugan. Mamantang om
buruanon id
monongkotoluad ponguhupan do wokon.
tinimungan
Kabaalan interposonol di aanu maya' aktiviti
Kipomusarahan di okritis, okreatif om kolaboratif, kaanu mamadadi diolo' songulun
inovatif, kaanu monoguang nunu-nunu di milo lansanon om songulun puu di tosonong
nopo kobolingkangan om kaanu maganu do tinumungan diolo'.
kootusan di kietika. Momusorou kokomoi
do ponginabasan om kopurimon do fungsi
Momiimikil diolo’ sabaagi songulun mongiinginobos.
Toriirimo poposogu' ponguhatan om
poingukab o ginawo kumaa perspektif,
woyoo' om koubasanan do tulun suai om
nogi' kumaa isoiso' tinimungan.
Kikotumbayaan id sondii' om okreatif id
gana' ponginabasan wagu.

5
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

PROFIL KOINTALANGAN PROFIL KOINTALANGAN


TANGAANAK TANGAANAK

Toririmo yolo' popokito woyoo' songulun di


Aanangan minsingilo montok mogihum
kiwoyoo’ empati, obinsianan om mamantang
strategi om idea wagu. Minsingilo yolo' do Obingupus do pokionuon om topurimanan do
Aanangan kabaalan wagu montok papapanau do
wokon. .Ouli' yolo' id kotompunan kumaa do
Minnsingilo aktiviti inkuiri om ponoriukan. Popokito nogi'
do wokon om toririmo momogompi posorili'
yolo' do woyoo' minsoosondii' id
diolo mooi do atampasi sogiigisom.
pambalajalan. Kasawang yolo' do
pambalajalan potilombus id koposion.
Toririmo popokito upus, sokodung om
Patriotik pamantangan kumaa pogun sondii'.
Aparagat yolo' maganu om mangarati'
Kitoilaan mogikaakawo toilan mantad mogikaakawo
gana' toilaan. Kibogui nogi' yolo' mongihum
koilaan di opinto id konteks suang om labus
pogun. Kopurimon toririmo yolo' do isu-isu
kokomoi etika om kooturan kokomoi do
koilaan di noramit diolo' dii.

6
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

KABAALAN MOMUSOROU TAANG TAKAWAS (KMTT)

Kabaalan Momusorou Taang Takawas nopo nga' iso' kogisaman


montok momoguno toilaan, kabaalan om woyo' toluud id proses
momogono' montok monolibamban kobolingkaangan, soira' KMTT Kointalangan

maganu kootuson om kiwoyo' inovasi om kikogisaman montok


momudali' isoiso' asil. Kabaalan nopo di poinhanggum id KMTT diti Momiadang, maganu kootuson
om kaanu manahak pounayan
nga' miagal di okito id jadual id siriba': Kabaalan Manahang montok isoiso' ahal miampai
momoguno kabaalan, toilaan,
nawawayaan sondii' om woyo'
Jodual 2: Kointalangan kokomoi KMTT
toluud.

KMTT Kointalangan Momudali' pomusarahan toi ko'


Kabaalan Monupu' isoiso' asil di okreatif om kiwoyo'
inovatif.
Momoguno toilaan, kabaalan om
Kabaalan Momoguno woyo' toluud id mogisuai-suai
koyuyuyuon montok monoina'
isoiso' tainaon.

Nomompipi' do koilaan montok


mangarati' kopio nunu komoyon
Kabaalan Mongompuri
do koilaan dii om nogi' montok
monoinu' pisougkahan do iso'
om tiso' koilaan.

7
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

KMTT nopo nga' iso' kogisaman do momoguno toilaan, kabaalan Kabaalan Momusorou di Okreatif nopo nga' kokomoi do
om woyoo' toluud id proses momogono' montok monolibamban kogisaman montok momudali' isoiso' asil di minomoguno do
kobolingkaangan, soira' maganu kootuson om kiwoyo' inovasi om kabaalan imaginasi om koilaan sandad di poimpidan mantad do
kikogisaman montok momudali' isoiso' asil. wokon.

Kabaalan nopo di poinhanggum id KMTT diti nga': kabaalan Kabaalan Momogono' nopo nga' kogisaman do tosoosongulun
momusorou di okritis, okreatif om kaanu momogono' om kaanu monimbang om manahang isoiso' ahal.
popokito do pomogunaan do strategi id proses momusorou.
Strategi Momusorou nopo nga' kokomoi do koulalaho'
Kabaalan Momusorou di Okritis nopo nga' kokomoi do kabaalan tongosoosongulun do mongulud ralan momusorou di kifokus
manahang di ologik om aandang kumaa isoiso' pomurangadan di montoh monolibamban do isoiso' kobolingkangan.
pinosogu' do wokon montok gunoon id proses monimbang isoiso'
ahal. Montok iso' proses ponimbangan di aandang, mositi no do Kawasa' do gunoon o KMTT id aktiviti pongia'an om pambalajalan
morujuk do kointahangan om bukti di aadang. id kelas. Asawangan o KMTT diti maya' aktiviti pambalajalan di
kiwoyoo' momogono' miagal ko pambalajalan inkuiri,
ponolibambanan do kobolingkangan om nogi' maya' kalaja' projek.
Mositi no do momoguno o mongingia' om tangaanak ngaawi' do
kakamot pomusarahan miagal do peta pomusarahan om pongudio
di kitaang takawas mooi do kounsub do tangaanak do momusorou.

8
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STRATEGI PONGIA'AN OM PAMBALAJALAN

Winonsoi o Kurikulum Standard Sikul Tosiriba' toi ko' Kurikulum Prinsip do Pedagogi Kurikulum Standard
Standard Sekolah Rendah (KSSR) Boros Kadazandusun diti
Ponginsamakan do pongia'an om pambalajalan do Kurikulum
montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak id sikul tosiriba do
Standard nopo diti nga' maya' prinsip ngawi di pinatayad:
minsingilo do boros Kadazandusun maya' kopongia'an om
pambalajalan di kohiok, kirati' om oulud. Pinosondiu do konsep
Ponginabasan do Kabaalan Touhai
monginobos koilaan touhai o pongia'an do KSSR Boros
Kadazandusun. Ponginabasan do Boros Kadazandusun id KSSR Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o
nopo diti nga' poposontol do ponginabasan boros id kohuboyoon di ponginabasan do kabaalan touhai miagal ko' kabaalan mokinongou,
kirati' miampai papaamung sawi-awi' toilaan, kabaalan om moboros, mambasa', om monuat tu' kabaalan diti no o poimpahan
woyo' tolinuud do Boros Kadazandusun i kaanu manahak do karaaralano' pambalajalan do tangaanak. Kabaalan touhai i
kosiwatan kumaa tangaanak minsingilo maya' aktiviti pambalajalan oinobos do tangaanak koponguhup do popoingkawas kabaalan
abad ko-21. boros montok momodimpot taang di takawas.

Balajal id Koyuuyuon di Kohiok, Kirati' om Kidimpoton

Pambalajalan di poposontol konteks di kirati' miampai papaamung


toinsanan kabaalan boros i kaanu manahak kosiwatan kumaa
tangaanak minsingilo maya' aktiviti di kohiok.

9
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

Poinlongkod do Tangaanak Pambalajalan Abad Ko-21

Mogisuai-suai kabalantasan, koporokisan, ralan balajal, koinabasan Po’ia'on o mato palajalan Boros Kadazandusun maya' pongia'an
om koburuon tangaanak id pambalajalan do Boros Kadazandusun. om pambalajalan abad ko-21. Odimpot o pongia'an om
Oponsol do papanahon o pongia'an di momoguno mogikaakawo pambalajalan abad ko-21 maya' pomogunaan do teknologi, media
ponginsamakan, teknik om kakamot pongia'an di kagayat do om digital id aktiviti pongia'an om pambalajalan id kalas.
ginawo tangaanak. Mooi do odimpot o potensi pambalajalan Posontolon id aktiviti pambalajalan do tangaanak o pambalajalan
tangaanak. Ponginsamakan masteri kaanu manahak kasakadayan maya' kolaborasi, ponoriukan om pomogunaan do data. Posontolon
kumaa tangaanak do monginobos toinsanan standard pambalajalan noogi' o pomogunaan do pomusarahan id taang takawas, kritikal
Boros Kadazandusun di noulud. om kreatif id ponolibambanan do isoiso' isu. Mogiuhup-uhup om
agaan ginawo do manahak toi ko' poposogu' do pomusarahan om
Pomogunaan Teknologi Wagu ponguhatan nga' iso' woyo' do aktiviti pambalajalan abad ko' 21.

Montok maganu om papabaagi koilaan Id abad ko-21 diti, oponsol o


Pambalajalan Maya' Pamansayan Project
toilaan momoguno komputer tu' teknologi nopo diti nga' teknologi
piromutan di gunoon do timpu baino. Pomogunaan kakamot media
Balajal maya' pamansayan projek nopo nga' iso' ponginsamakan
elektronik om kapamansayan pionitan id internet kaanu manahak
pongia'an di manahak kosiwatan kumaa tangaanak do monorimo
kosiwatan di tosima' kumaa tangaanak do miromut om mogi'ilang
toilaan om kabaalan maya' ponoriukan, pongintangan om noogi'
toilaan. Ogumu' koilaan di aanu mantad Teknologi Koilaan om
maya' respon di otoinu' montok isoiso' ponguhatan, ahal toi ko'
Pionitan diti. Kiguno o pomusarahan di okritis soira memproses do
kobolingkangan.
koilaan di naanu montok momili koilaan di kosudong.

10
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

Pambalajalan Maya' Kopongudian (Inquiry) Kapasarabakan Ponginlaaban Kowoowoyoo'


Pambalajalan maya' kopongudiaan nopo nga' iso' kawo
Prinsip di pasandadon id Kurikulum Boros Kadazandusun nopo
pambalajalan di poposontol do kaampayatan sawi-awi' tangaanak
nga' papapanggor sahsiah di tosonong. Pasandadon nogi'
do mogihum om monoriuk sosondii' do koilaan kokomoi do iso-iso'
toinsanan woyo' toluud id pambalajalan Boros Kadazandusun mooi
ahal toi ko' kinaantakan. Aktiviti pogihuman om ponoriukan nopo diti
do oluda' songulun mamamasok di kiwoyo' toluud, kiimatu om
nga' sistematik, okritis om analitis. Minggisom o tangaanak do
otoronong.
mogihum om monoriuk do koilaan gisom no do kointutuk do
sisimbar toi ko kootusan, mantad no dii diti do kaanu nodii o
tangaanak do manahak do rumusan sosondii kokomoi do
ponoriukan dilo' dii.

11
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

ELEMEN MORENTAS KURIKULUM (EMK)  Suai ko' mantad dii, koponguhup noogi' iti do tangaanak do
Poinsuang nopo do EMK nga' iso' nuyudan kabaalan, toilaan toi ko' mongulud om popolombus idea di topinto maya' komunikasi
woyoo’ tolinuud di poruhangon id proses pongia'an om di efektif.
pambalajalan. Nopili' o elemen ngaawi' diti mantad mogikaakawo
2. Kotomposianan Kinoyonon Posorili'
gana' toilaan. Pasandadon o elemen ngaawi' diti kumaa do
tangaanak sikul montok momogonop do kabaalan, toilaan om  Mositi no do pasandadon id aktiviti pongia'an om

woyoo' tolinuud diolo'. Oponsol iti montok momolodi' iso' tinaru pambalajalan do sawi-awi' mato palajalan o koilaan kokomoi

pakaakalaja' di kikabaalan om kitoilaan montok popoburu' do manampasi om mintamong do kinoyonon posorili' tokou.

ekonomi pogun. Oguno noogi' o kabaalan, toilaan om woyoo'


 Oponsol do potonomon o toilaan om sunduan nampasi do
tolinuud diti soira' kotoguang do kobolingkangan id koposion tikid
kinoyonon posorili' mooi do kopurimon toriirimo o tangaanak
tadau om noogi' montok gunoon id koposion do timpu dumontol.
do oupus om mintamong do kinoyonon posorili' diolo'.
Elemen-elemen nopo di nopili' nga' miagal id pointayad:

3. Woyoo' Tolinuud
1. Boros
 Posontolon id sawi-awi’ mato palajalan o woyoo' tolinuud
 Oponsol kopio o pomogunaan do boros di kotunud, oulud
mooi do kopurimon om kiwoyoo' tolinuud toririmo o
om olinuud id kopongia'an do sawi-awi' mato palajalan.
tangaanak.
Unsubon o mongingia' ngaawi' do toriirimo momoguno do
boros di kotunud, oulud om olinuud mooi do kopongunsub  Poinhanggum nopo do woyoo' tolinuud diti nga' kokomoi do
kumaa tangaanak do toriirimo momoguno do boros di aspek korusadan, kotulunan om sunduan mamaamasok.
agramatis om olinuud id komunikasi diolo'.

12
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

4. Patriotisme 6. Sains om Teknologi


 Kasandad o sunduan patriotik maya' kampayatan do  Koingkawas o literasi Sains om toilaan Teknologi do
tangaanak id aktiviti pambalajalan do sawi-awi' mato tangaanak maya' pomogunaan do bakaang sains om
palajalan om noogi' maya' kaampayatan doid aktiviti ko- teknologi id proses pongia'an om pambalajalan.
kurikulum om aktiviti monompuan do mogiigiyon posorili'
 Suai ko' mantad dilo', kopongunsub noogi' o bakaang
diolo'.
ngaawi' diti doid pambalajalan di efektif om efisyen.
 Sunduan patriotik diti kaanu momolodi' do tangaanak di
oupus do pogun sondii' om ounsikou toriirimo sabaagi  Pisoungkahan do toilaan Sains om Teknologi id pongia'an
songulun mamaamasok id pogun Malaysia. om pambalajalan poposontol do 4 ahal:
(i) Toilaan kokomoi Sains om Teknologi (fakta, prinsip,
5. Teknologi Koilaan om Pionitan konsep di kokomoi do toilaan Sains om Teknologi);
 Momoguno do bakaang teknologi koilaan om pionitan id (ii) Kabaalan saintifik (kokomoi isoiso' proses momusorou
proses pongia'an om pambalajalan kaanu papapanggor om kabaalan manipulatif );
toilaan om kabaalan do tangaanak do momoguno teknologi (iii) Koulaalaho' di poinsaintifik (kotunud, kotulidan
timpu baino. ginawo, koumoligan); om
(iv) Pomogunaan bakaang teknologi id aktiviti pongia'an
 Momoguno do toilaan kokomoi teknologi toilaan om pionitan
om pambalajalan.
diti noogi' kopongunsub do pomusarahan di okreatif do
tangaanak, kaanu poposodia' proses pongia'an om
pambalajalan di kagayat do kaanangan do tangaanak om
kaanu nogi' popoingkawas do kualiti pambalajalan.

13
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

7. Kreativiti om Inovasi 8. Pongindopuan


 Kreativiti nopo nga' kokomoi do kogisaman momoguno do  Mositi nogi' do pasandadon o kabaalan di oguno id
imaginasi montok monimung, mongompuri om poposogu' pongindopuan mooi do katanom nodii o koulaalaho'
do isoiso' idea toi ko' momudali' asil kawawagu di poimpidan songulun mongiigindapu' di nakalantoi id tangaanak
mantad do wokon. ngaawi'.

 Inovasi nopo nga' kokomoi do pomogunaan do


 Iri nodii do unsubon ngaawi' o mongingia' do poposisip
pomusarahan di okreatif montok monimban, monginwasi'
woyoo' tolinuud do songulun mongiingindapu' id proses
om momoguno do idea di nokosogu'.
pongia'an om pambalajalan. Woyoo' nopo ngaawi' dii nga'
miagal ko' abagos, otulid ginawo, milo lansanon om
 Kreativiti om inovasi nopo nga' duo kabaalan di sopintanud
kitonggungan. Suai ko' mantad dilo' unsubon nogi' o
om oponsol montok momolodi' tinimungan pakaakalaja' di
mongingia' do toriirimo popoburu' do pomusarahan di
kaanu monompuan om monoina' do koposion id Abad ko-21
okreatif om inovatif id tangaanak mooi do kaanu nodii yolo'
diti.
poposogu' idea di topinto.

14
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

9. Kotomposianan Global 10. Literasi Kousinan


 Kituduan o Elemen Kotomposian Global diti do momolodi' do  Pasandadon o Elemen Literasi Kousinan id pambalajalan
tangaanak di koilo momusorou om kiwoyoo' responsif do tangaanak mooi do awangun o generasi do timpu
kumaa kotomposian om kotilombusan do posorili' id dumontol di kikabaalan takawas moganu kootusan
koposion do tikid takau miampai momoguno toilaan, kokomoi pomogunaan om ponoina'an kousinan om
kabaalan om woyoo tolinuud di naanu mantad elemen generasi di kietika om kopiumon do tonggungan id ahal di
Kotomposian Pomogunaan om Pomounan, Mamamasok kokomoi do ponoina'an kousinan.
Global om Pisompuruan
 Posisipon o Elemen Literasi Kousinan diti id p&p maya'
 Kiguno o Elemen Kotomposian Global diti montok pomogunaan do tema, uhu toi ko' kabaalan mongintob di
poposodia' do tangaanak do tumoguang do kobolingkangan kokomoi do kousinan. Koilaan kokomoi ponoina'an
om isu di otoguang id posorili', pogun om global. kousian id koposion totootopot do tangaanak oponsol do
poia'on kumaa do tangaanak ngaawi' mooi do kaanu o
 Iri nodii do unsubon o mongingia' ngaawi' do poposisip do
tangaanak ngaawi' momoguno do toilaan om kabaalan
elemen diti id aktiviti pongia'an om pambalajalan.
monoina' kousinan do efektif om kirati'.

15
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

PONTAKSIRAN

Pontaksiran Sikul (PS) nopo nga' iso' kawo ponginsamakan id Kawasa' do papanahon o PS diti maya' pontaksiran formatif om
pontaksiran. Id pontaksiran diti, koindalan iso' proses di monipong sumatif. Koindalan o pontaksiran formatif miampai proses p&p
om monimung koilaan kokomoi do taang koinabasan do tangaanak. poinsuai mantad do pontaksiran sumatif tu' koindalan id koowian do
Pontaksiran nopo diti nga' uludon om papanahon do mongingia' om iso-siso' unit pambalajalan, timpu pambalajalan, semester toi ko' id
sawi-awi' data toi ko' koilaan di aanu id proses diti posuaton, koowian toun.
poopion om poluputon do mongingia’ di pinopoindalan do
pontaksiran dii. Montok popoindalan do PS, oponsol do uludon, wonsoyon, toina'on
om toinu’on do mongingia' o item pontaksiran di mipahud do
Papanahon o proses pontaksiran diti do pointilombus maya' Dokumen Standard om Pentaksiran. Taang koinabasan tangaanak
pontaksiran formal om au' formal mooi do kaanu o mongingia' di otimung mantad proses pontaksiran dii, mositi no do toina'on,
papatantu' do taang koinabasan di totootopot do tangaanak. posuaton, poopion om poluputon do mongingia' di pinopoindalan
Oponsol do koindalanan o pontaksiran di kaanu papaamung do do pontaksiran dii.
prinsip inklusif, id kohuboyoon di pointopot om id kinoyoonon
sandad. Gunoon do mononoina' sikul, mongingia', molohing om
tangaanak o sawi-awi' koilaan di otimung mantad do PS diti montok
mongulud aktiviti sumusuut di koponguhp id ponginwosian om
koingkawasan do pambalajalan do tangaanak.

16
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

Jodual 3: Kointalangan kokomoi Tang Koinabasan Poimbida' Mato


Palajalan Boros Kadazandusun. STANDARD PRESTASI

TAANG
KOINTALANGAN
STANDARD PRESTASI KOINABASAN

TAANG Kaanu mongompuri om momoguno koilaan


KOINTALANGAN mantad nunu i norongou, nokito toi ko'
KOINABASAN
nabasa'. Koilaan di polombuson, patahakon
4
toi ko' di posuraton kotunud, oulud om
Kaanu momuhondom kawagu koilaan di olinuud. Pomogunaan boros Kadazandusun
norongou, nokito toi ko' nabasa'. Koilaan di di tawasi', kotunud, ouluud om olinuud.
1 polombuson, patahakon toi ko' di posuraton
au' poingonop. Pomogunaan boros
Kadazandusun di au' poingonop. Kaanu momoguno koilaan di noompuri om
natahang mantad nunu i norongou, nokito toi
ko' nabasa'. Koilaan di polombuson,
Kaanu momuhondom om mangarati' koilaan patahakon toi ko' di posuraton opinto, kirati',
di norongou, nokito toi ko' nabasa'. Koilaan di 5
oulud, olinuud om popokito woyo'
polombuson, patahakon toi ko' di posuraton pomusarahan di takawas. Pomogunaan
2
kosudong om olinuud. Pomogunaan boros boros Kadazandusun di akawas, oulud om
Kadazandusun di songgisom, kosudong om olinuud.
olinuud.

Kaanu mongompuri, manahang om


Kaanu mangarati' om momoguno koilaan di mongulud koilaan mantad nunu i norongou,
norongou, nokito toi ko' nabasa'. Koilaan di nokito toi ko' nabasa'. Koilaan di polombuson
polombuson, patahakon toi ko' di posuraton toi ko' patahakon opinto, kirati', oulud,
3 6
kotunud om olinuud. Pomogunaan boros olinuud, popokito woyo' pomusarahan di
Kadazandusun di giigina', kotunud om takawas om momoguno idea sondii'.
olinuud. Pomogunaan boros Kadazandusun di
nokoinuntu, oulud om olinuud.

17
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

PONGULUDAN PONUANGAN

Ponginsamakan Kurikulum
Po’ia'on o mata palajalan Boros Kadazandusun diti tumanud
ponginsamakan modular. Ponginsamakan woyo' modular diti kaanu
Minaganu ponginsamakan woyo modular o mato palajalan KSSR
popisoungko toinsanan kabaalan boros di strategik montok tudu do
Boros Kadazandusun diti. Suai ko' mantad dilo', noulud nogi o
popoingkawas kabaalan boros miagal di poinsuat id Standard
Kurikulum Boros Kadazandusun diti momoguno do rekabontuk di
Ponuangan om Pambalajalan. Sabaagi iso' poomitanan, soira' do
poinsondiu do standard. Maya' poginsamakan modular, nabaagi o
mongia' do kabaalan kolumison boros, kopisoungko nogi' o
Kurikulum Boros Kadazandusun doid limo modul, Poinsuang nopo
kabaalan suai miagal ko' kabaalan mokinongou, moboros,
do tisoiso' modul dilo' nga' Standard Ponuangan, Standard
mambasa' om monuat id pongia'an dii. Manahak nogi' do
Pambalajalan om Standard Prestasi tangaanak.
panatalan kumaa pongia'an om pambalajalan kabaalan boros o
ponginsamakan woyo' modular diti. Aktiviti pongia'an om
Jodual 4: Kointalangan kokomoi ponguludan modul.
pambalajalan nopo nga' mositi no do poinsuang id jadual puun.

18
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

Standard Ponuangan, Standard Pambalajaran om Standard Tema


Prestasi
Ponuangan montok tikid gana' pomogunaan boros id pambalajalan
Boros Kadazandusun nopo nga' pinoimpou id tema di kosudong
Id suang do Dokumen Standard Kurikulum om Pentaksiran (DSKP)
montok tangaanak sikul tosiriba'. Tema nopo ngaawi' diti nga’ :
diti poinhanggum o Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan
 Winoun Sondii'
om Standard Prestasi.
 Winoun Susuyan

Jodual 5: Kointalangan kokomoi Standard Ponuangan, Standard  Winoun Toilaan

Pambalajalan om Standard Prestasi


Kawasa’ o mongigia’ do momili’ uhu montok isoiso’ tema di
pointantu. Uhu nopo di kawasa’ do pili'on om kagayat do
Standard Standard Standard
kaanangan do tangaanak nga’ uhu di kirati' id koposion tikid tadau
Ponuangan Pambalajalan Prestasi
om uhu kokomoi timpu baino i asaru’ kalabus id media masa om

Kointalangan Kointatapan do Iso' nuludan media elektronik. Sabaagi iso’ poomitanan, kosudong do pilion o
poimbida' kokomoi kriteria toi’ ko kriteria poimbida' uhu kokomoi liyud miagal ko ‘Liyud id kinoyonon ku’ montok tema
toilaan, kabaalan indikator kualiti di noulud montok
om koowoyoo' di pambalajalan om popokito taang Winoun Sondii', soira’ kiwaa kinantakan do liyud id posorili’
milo dimpoton toi koinabasan di milo koinabasan di kinoyonon. Maya' pogibaabarasan diti, kaanu tangaanak mogianu-
ko' inoboson do tuku'on montok milo dimpoton toi
tangaanak id momodimpot ko' pokitonon do anu do koilaan kokomoi pason pogoduan molohing di tinu’ i’ om
kolimpupuson do isoiso' Standard tangaanak nogi’ susuyan om kotumbayan sandad tinaru’ Kadazan om Dusun
Toun 6 Ponuangan. sabaagi
panakatanda do kokomoi iso’-iso’ kinantakan liyud. Kopongia’an do uhu diti nogi’
nokoinobos o kaanu popisoungko sawi-awi’ kabaalan boros.
tangaanak do
isoiso' toilaan,
kabaalan toi ko'
woyo' di nokoia'.

19
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

Kurikulum Boros Kadazandusun Toun 2

Panatalan nopo do pongia'an om pambalajalan Boros Aktiviti nopo di kosudong do papanahon montok do kabaalan diti
Kadazandusun nga' popotilombus tungkus koubasanan om toilaan nga' aktiviti minsingumbal, manahak tisuli', mangarati' om
sandad tinaru Kadazan om Dusun maya' ponginabasan kabaalan momoguno do koilaan di norongou. Toinsanan aktiviti diti kawasa'
mokinongou om moboros, mambasa' om monuat. Ponginabasan do huliton mooi do kogirot o pomogunaan do pancaindera do
momoguno Puralan boros om monginonong Kolumison Boros nga' tangaanak om pointounda' tomoimo do miromut.
onuan nogi' do kapanatalan id pongia'an om pambalajalan do mato
palajalan diti. Suai ko' mantad dii, koilaan kokomoi tungkus Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak momoguno
koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga' po'ia'on nogi' kumaa pomoroitan om loyuk di kotunud id pomoroitan do mogikaakawo
tangaanak. boros om kaanu manahang, manahak tisuli' om popolombus
kawagu koilaan di norongou toi ko' di nokito. Suai ko' mantad
Kabaalan Mokinongou om Moboros ngaawi' dilo' kaanu nogi' o tangaanak do mikomunikasi momoguno
boros di kotunud, ayat di agramatis om kobooboroso di olinuud.
Mokinongou om moboros nopo nga' iso' kabaalan di touhai montok
literasi. Ii nodii poogi' do unsubon o tangaanak do minsingilo om Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 2 diti nga'
momoguno do woyo' mokinongou di kotunud. Unsubon o tagaanak kabaalan popisuai tuni konsonan om vokal, monoinu' pomoroitan
do tumimpuun do minsingilo do moboros mantad taang mogikaakawo boros, om popisuai pomoroitan montok pimato /b/
popolombus do tuni pimato di kotunud om kumaa nogi' do om /b/, /d/ om /d/ om noogi' /’/ om /h/. Pointutunon noogi' id Toun 2
popolombus do boros, frasa om gisom no do kaanu popolombus do o kabaalan mongintutun om popolombus ayat di oguno id kad
ayat di pointunud, oulud om olinuud montok mogikaakawo pason, suat, rencana, tangon om pibarasan. Suai ko' mantad dilo'
kohuboyoon. kabaalan magarati', manahak tisuli kumaa koilaan om popolombus
kawagu koilaan di norongou nga' poia'on noogi’ id Toun 2.

20
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

Kabaalan Mambasa'

Id kabaalan mambasa' oponsol do kaanu o tangaanak popolombus Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 2 diti nga'
tuni pimato montok pomoroitan Boros Kadazandusun. Koilaan diti kabaalan mongija' montok popootus do mogikaakawo boros,
koponguhup id kabaalan popolombus boros, frasa om ayat di popisuai kopolombusan do boros di kipimato /b/ om /b/, /d/ om /d/
mogikaakawo loyuk om kopolombusan. om noogi' /’/ om /h/. Poinsuang noogi' o kabaalan popolombus
mogikaakawo ayat om mambasa' montok mangarati', mongompuri
Montok iso' pongia'an kabaalan mambasa' di kohiok, unsubon o om manahak tisuli' kumaa koilaan di nabasa' mantad kapsyen, uhu,
mongingia' do momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko' pason, suat, rencana, tangon om pibarasan.
bukakak, tu' kounsub iti do tangaanak mambasa' om kagayat nogi'
do ginawo. Montok kabaalan mongija', potimpuunon do popo'ia' Kabaalan Monuat
mantad mongintutun tuni pimato kumaa tuni do phonim, putul boros
gisom no owonsoi iso' boros di kotunud. Timpuunon nopo do popo'ia' id kabaalan monuat nga' kabaalan
mongigit pinsil di pointunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti
Id kolimpupuson do Toun 6 , kaanu o tangaanak popolombus mooi do oubas dii o tangaanak do monuat momoguno ralan di
boros, frasa om ayat tumanud pomoroitan, loyuk om otus di pointunud. Panatalan nopo do kabaalan diti nga' papawakas tuhat
pointunud om olinuud. Kaanu nogi' o tangaanak do mambasa' om tunturu' om longon, popomogot kabaalan motor, popoingkawas
popolombus mogikaakawo teks do alantas om tumanud loyuk kabaalan visual om koordinasi mato om longon mooi do kaanu dii o
kopolombusan di kotunud. Suai ko' mantad diti, kaanu nogi' o tangaanak monginobos kabaalan monuat. Suai ko' mantad dilo,
tangaanak do momoguno mogikaakawo kabaalan mambasa' hontolon nogi' id kabaalan diti o koilaan monuat pimato miampai
montok maganu, monguama' om poposunud kawagu do koilaan id momoguno ralan di pointunud mooi do kaanu o tangaanak do
teks pambasaan. monuat boros, frasa om ayat di poimpunong, otolinahas om oulud.

21
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak monuat miampai Kadazandusun om nogi' popoingkawas imaginasi tangaanak do do
momoguno do ralan ponuatan di pointunud, kaanu momonsoi aktiviti di noulud id Standard Pambalajalan. Komponen diti
mogikaakawo boros, kaanu monuat mogikaakawo ayat miampai manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros
momoguno boros, ayat om tanda' basa' di kotunud, momonsoi Kadazandusun mantad mogisuai-suai tadon miagal ko' mantad
karangan om mongoput sorita i momoguno boros, ayat, format om sinding, hiis koubasanan om susuyan di kosudong.
puralan boros di kotunud om om olinuud.
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu tangaanak mongintutun,
Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 2 diti nga' monginonog om popolombus do tungkus koubasanan om toilaan
kabaalan monuat 24 pimato konsonan om 5 pimato vokal. Suai ko' sandad do tinaru Kadazan om Dusun maya' mogikaakawo aktiviti di
mantad diti, po’ia’on nogi' kabaalan momonsoi boros mintootoiso kohiok.
maya' mogikaakawo aktiviti miagal ko mongulud pimato,
Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 2 diti nga'
popisudong putul boros om nogi' poposurat tumanud nunu i okito
kokomoi do mongintutun om monginonong do kotumbayaan
mantad bahan pongunsub. Kabaalan monuat mogikaakawo ayat
sandad om tungkus koubasanan do tinaru Kadazan om Dusun
nopo nga po'ia'on maya' aktiviti popisudong frasa om momonsoi
miagal ko do karamayan tinaru, basaan om taakanon. Suai ko'
ayat maya' ponguhupan do mongingia'. Id Toun 2, po'ia'on nogi' o
mantad diti, onuan nogi' o tangaanak do kosiwatan do monginonog
kabaalan momoguno format ponuatan montok pason id kad, suat,
om popolombus do boros tinungkusan miagal ko tangon, sundait
tangon om rencana.
om hiis. Poinsuang nogi' id Standard Pambalajan Toun 2 o
Kabaalan Kolumison Boros pongintutunan kokomoi do toilaan sandad om tungkus koubasanan
do tinaru Kadazan om Dusun maya aktiviti monurubung
Maya' modul kolumison boros kaanu o tangaanak do kosiwatan
paganakan sondii'.
mongintutun, minsingumbal om monginonong do tungkus
koubasanan tinaru Kadazan om Dusun. Kaanu nogi' iti do
papasarabak kaanangan do tangaanak doid pinsingilaan do boros
22
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

Kabaalan Puralan Boros Sistem Boros

Kabaalan Puralan Boros id Kurikulum Boros Kadazandusun nopo Abaagi o sistom boros Kadazandusun doid piipiro komponen:
nga' kokomoi do kogisaman do tangaanak momoguno Sistom Fonetik, Fonologi, Sistom Ija’an Morfologi, Sintaksis om Semantik
Boros Kadazandus di kotunud id mogisuusuai kohuboyoon. Oponsol do po'ia'on koilaan momoguno Sistem Boros kumaa
tangaanak di minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak toilaan momoguno nodii o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud
pimato montok mongija' boros, toilaan kokomoi pomogunaan do om oulud.
Sompuruan Boros, Pomoroitan Ginumu' om Tukadan. Suai ko'
(i) Fonetik om Fonologi
mantad dilo koilo noogi' o tangaanak kokomoi do ralan momonsoi
mogikaakawo ayat di agramatis om olinuud id lisan om nogi' id
Oponsol do posunudon kumaa tangaanak o koilaan mamarait om
ponuatan.
popolombus boros miampai momoguno loyuk om kopolombusan di
pointunud mooi do koilo o tangaanak do mamarait boros om
Poinhanggum nopo id Standard Ponuangan Toun 2 diti nga'
popolombus ayat di pointunud. Oponsol o koilaan diti id Boros
kabaalan monompipi pimato konsonan om pimato vokal. Suai ko'
Kadazandusun mooi do kaanu dii o tangaanak do popolombus
mantad diti, poinsuang nogi' o kabaalan popisuai do pimato /b/ om
komoyon di kotunud kumaa tulun suai. Suai ko' mantad dii, oponsol
/b/, /d/ om /d/ om noogi /'/ om /h/. Koilaan Puralan Boros suai i
nogi' o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati' boros
inoboson id Toun 2 nopo nga' sompuruan boros, momonsoi ayat
om komoyon do tulun suai id pilumaagan tikid tadau.
mintootoiso id nuludan MS om MSMO om noogi' minsingumbal
momoguno do pomoroitan ginumu' om tukadan id ayat.

23
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

(ii) Sistom Ija'an om Ponuatan (iii) Morfologi

Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o Sistom Ija'an Morfologi nopo nga' iso' gana' toilaan di monoriuk pamansayan
Boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momonsoi boros. Abaagi o aspek Morfologi Kadazandusun id duo komponen:
ponuatan di pointunud om oulud. Id Sistom Ija'an minog do Sompuruan Boros om Pamansayan Boros. Pointayad id siriba' diti
inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu nodii yolo' do nopo nga' aspek di okito id morfologi.
momonsoi ponuatan di poimpunong. Pointayad id siriba' diti, MORFOLOGI
Sompuruan Boros: Pamansayan Boros
toinsanan aspek di oponsol do oilaan:
1. Boros Ngaran 1. Struktur Boros
(a) pimato Boros Kadazandusun 2. Boros Maan (a) Boros Sandad
(b) Sigot / '/ 3. Boros Ula (b) Boros Noolos
4. Boros Toguangon
(c) / b / om / d / om / b / om / d / 2. Bontuk Boros
(d) vokal tanaru om diftong (a) Boros Mintootoiso
(b) Boros Nosugku
(e) konsonan on vokal noolos
(c) Boros Misompuru
(d) Boros Misaup
(e) Pananda Wacana
(f) Partikol
(g) Tanda' Basa'

24
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

(iv) Sintaksis vi. Tukadan


Poinhanggum no id tukadan o boros mikagos, poiradan om
Sintaksis nopo nga' iso' ponoriukan kokomoi pamansayan ayat.
poniriban i oponsol do po'ia'on kumaa tangaanak mooi do kaanu
Abaagi id duo komponen o aspek sintaksis diti.
nodii yolo' mongintutun om momoguno do tukadan id lisan toi ko'
SINTAKSIS ponuatan montok popokito iso' ponginabasan do boros di takawas.
Ponguludan Boros Sistom Panandaan
1. Guas Ayat 1. Pananda Fokus

vii. Tinimungan Boros


2. Bontuk Ayat 2. Partikol

3. Kawo Ayat 3. Pananda Timpu Tinayadan tinimungan boros montok sikul tosiriba’ potonggoyon
miampai do dokumon standard diti. Tinayadan tinimungan boros
4. Nuludan Ayat
diti kisuang do boros di asaru’ do oguno id pibarasan toi ko’ id
ponuatan om oponsol do inoboson do tangaanak ngaawi’. Sundung
v. Kopomoroitan ginumu' po do ingkaa, oponsol nogi’ do poia’on do mongigia’ o boros suai i
Kopomoroitan ginumu' nopo nga' popiumbangan do Boros Ngaran au’ nokosanarai id tinayadan diti miampai tumanud tema toi ko’
Koizaai i popokito do ginumu'. Kiwaa 2 kowowoyoo' do uhu di nokosuul id Standard Ponuangan.
kopomoroitan ginumu:
a) Kopomoroitan Ginumu' Ointob
b) Kopomoroitan Ginumu' Au' Ointob Nota: Montok popomogot do toilaan kokomoi Sistem Boros
Kadazandusun kawasa’ do momorujuk do buuk Puralan
Boros Kadazandusun id Sikul i pinalabus do Bahagian
Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pendidikan
Malaysia

25
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

1.0 KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

1.1 Mongintutun tuni boros. Kaanu o tangaanak:

1.1.1 Popisuai tuni pimato


(i) konsonan
(ii) vokal

1.1.2 Monoinu' pomoroitan boros montok popitongkiad putul boros:


(i) numbul ( hatus, ribu, riong)
(ii) bontuk
(iii) sikul
(iv) boogian tinan
(v) piobpinayan
(vi) lamin
(vii) tadau sominggu'
(viii) tua'-ua'
(ix) kinotuan

1.1.3 Popisuai pomoroitan montok boros di kutuni:


(i) /b/ om /b/
(ii) /d/ om /d/
(iii) /'/ om /h/

26
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

1.2 Mamarait boros momoguno pomoroitan om Kaanu o tangaanak:


loyuk di kotunud.
1.2.1 Minsingumbal mamarait tuni pimato
(i) konsonan
(ii) vokal

1.2.2 Popolombus boros tumanud putul boros


(i) numbul ( hatus, ribu, riong)
(ii) bontuk
(iii) sikul
(iv) boogian tinan
(v) piobpinayan
(vi) lamin
(vii) tadau sominggu'
(viii) tua'-ua'
(ix) kinotuan

1.2.3 Popolombus boros tumanud tuni pimato di kotunud montok


boros di kipimato:
(i) /b/ om /b/
(ii) /d/ om /d/
(iii) /'/ om /h/

27
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

1.3 Manahang om manahak tisuli' kumaa koilaan di Kaanu o tangaanak:


norongou.
1.3.1 Monginomot koilaan di orongou mantad
(i) mogikaakawo ayat
(a) toomod
(b) pongudio
(c) ponuhuan

(ii) mogikaakawo teks


(a) kad pason
(b) suat
(c) rencana: diskriptif
(d) tangon
(e) pibarasan
 mokilo om popoilo
 mintutun om popointutun

1.3.2 Momili' koilaan di norongou montok


(i) momogonop ayat
(ii) popisudong gambal om koilaan
(iii) momonsoi toina'on.

1.3.3 Momoguno peta pomusarahan montok monimung koilaan.

1.3.4 Popoboros woyoo' toluud id teks.

28
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

1.4 Popolombus kawagu koilaan di norongou toi ko' Kaanu o tangaanak:


nokito.
1.4.1 Mongulud gambal miampai popoilo kawagu koilaan di norongou.

1.4.2 Papatandan koilaan miampai popoilo kawagu ponuhuan di


norongou.

1.4.3 Momogonop peta pomusarahan miampai popoilo kawagu koilaan


di norongou.

29
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

1.5 Mikomunikasi momoguno boros di kotunud, ayat Kaanu o tangaanak:


di agramatis om kobooboroso di olinuud.
1.5.1 Momohulit kopolombusan do mogikaakawo ayat di norongou
mantad audio montok ayat
(i) toomod
(a) popointutun
(b) popoilo
(ii) pongudio
(a) mintutun
(b) mokiilo
(iii) ponuhuan
(a) popotuduk ralan

1.5.2 Minsingumbal popolombus ayat miampai momoguno


kopolombusan di kotunud om olinuud.
(i) popointutun om mintutun.
(ii) miuhot om misimbar.
(iii) monuhu' om popotuduk

1.5.3 Popolombus:
(i) pason toniba'
(ii) piumpangalan
(a) miumpongol
(b) monongkotoluod
(c) mokiampun

(iii) tangon toniba'


(iv) ponuhuan
(i) popotuduk ralan id peta

30
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

TAANG KOINABASAN KABAALAN MOKINONGU OM MOBOROS

STANDARD PRESTASI

TAANG KOINABASAN KOINTALANGAN

1 Kaanu monugut isoiso' boros toi ko' pibarasan. Momoguno boros Kadazandusun di au' poingonop in komunikasi
lisan. Au' popokito kaparagatan momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.

2 Kaanu popoboros do koilaan di kosudong miampai popokito kaparagatan do momoguno boros Kadazandusun di
songisom id komunikasi lisan. Kaanu popokito kaparagatan do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhaun.

3 Kaanu popoboros do koilaan di kotunud miampai momoguno boros Kadazandusun di olinuud id komunikasi.
Aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.

Kaanu popoboros do koilaan di kotunud miampai momoguno boros Kadazandusun di oulud om olinuud id
4
komunikasi lisan. Kaanu popokito kabaalan mongompuri soira' maganu om poposunud kawagu do koilaan om
aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.

Kaanu popoboros do koilaan di opinto miampai momoguno boros Kadazandusun di kotunud, oulud om olinuud id
5
komunikasi. Kaanu popokito kabaalan mongompuri om manahang soira' maganu om poposunud do koilaan om
aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.

Kaanu popoboros do koilaan di opinto miampai momoguno boros Kadazandusun di kotunud, oulud, olinuud id
6
komunikasi lisan. Kaanu popokito woyo' pomusarahan di kreatif, kritis om akawas soira' maganu om poposunud
do koilaan om aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.

31
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

2.0 KABAALAN MAMBASA'

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

2.1 Monoinu' tuni pamansayan boros. Kaanau o tangaanak:

2.1.1 Popisudong bontuk om tuni pimato


(i) konsonan
(ii) vokal

2.1.2 Monoinu' segmen boros montok popitongkiad putul boros:


(i) numbul (11-50)
(ii) bontuk
(iii) sikul
(iv) boogian tinan
(v) piobpinayan
(vi) lamin
(vii) tadau sominggu'
(viii) tua'-ua'
(ix) kinotuan

2.1.3 Monoinu' pisuaian do boros di kipimato:


(i) /b/ om /b/
(ii) /d/ om /d/
(iii) /'/ om /h/

2.1.4 Popisudong ayat om tanda' basa':


(i) .
(ii) ,
(iii) ?

32
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

2.2 Popolombus boros momoguno pomoroitan di Kaanau o tangaanak:


kotunud.
2.2.1 Popolombus tuni pimato
(i) konsonan
(ii) vokal

2.2.2 Mongija' montok popootus putul boros sumiliu boros kirati'.


(i) numbul ( hatus, ribu, riong)
(ii) bontuk
(iii) sikul
(iv) boogian tinan
(v) piobpinayan
(vi) lamin
(vii) tadau sominggu'
(viii) tua'-ua'
(ix) kinotuan

2.2.3 Popisuai kopolombusan do boros di kipimato:


(i) /b/ om /b/
(ii) /d/ om /d/
(iii) /'/ om /h/

2.2.4 Minsingumbal popolombus tumanud loyuk di kotunud montok:


(i) ayat toomod
(ii) ayat pongudio
(iii) ayat ponuhuan

33
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

2.2.5 Minsingumbal mambasa' opuhod miampai momoguno loyuk di


kotunud montok mogikaakawo teks pambasaan.
(i) kapsyen
(ii) uhu
(iii) pason id kad
(iv) suat
(v) rencana : diskriptif
(vi) tangon
(vii) pibarasan
(a) mokilo om popoilo
(b) mintutun om popointutun

34
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

2.3 Manganu om monguama' koilaan di nabasa'. Kaanau o tangaanak:

2.3.1 Monoinu' om popoboros toilaan sondii' kokomoi nunu i okito id:


(i) kapsyen
(ii) uhu teks
(iii) bahan pongunsub

2.3.2 Mogihum komoyon boros


(i) sokomoyon
(ii) misulak

2.3.3 Momoguno koilaan id teks pambasaan montok


(i) momogonop ayat
(ii) monimbar ponguhatan

2.3.4 Mogihum om momorulud koilaan id teks di nabasa'.


(i) kad pason
(ii) suat
(iii) rencana : diskriptif
(iv) tangon
(v) pibarasan
(a) mokilo om popoilo
(b) mintutun om popointutun
(c) popotuduk ralan

35
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

2.4 Poposunud kawagu koilaan di nabasa'. Kaanau o tangaanak:

2.4.1 Mogihum om papatayad woyoo' toluud mantad teks pambasaan.

2.4.2 Momili' om papatayad boros di kohiok mantad teks pambasaan.

2.4.3 Mongulud ayat montok popoilo kawagu koilaan mantad teks


pambasaan..

2.4.4 Momogonop peta pomusarahan montok popoilo kawagu koilaan di


nabasa'.

36
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

TAANG KOINABASAN KABAALAN MAMBASA'

STANDARD PRESTASI

TAANG KOINABASAN KOINTALANGAN

1 Au' alantas do mambasa'. Kaanu momuhondom malik koilaan di nabasa'. Au' popokito kaparagatan momongo
isoiso' buruanon toi ko’ ponuhuan.

Alantas do mambasa' nga' au' otolinahas o pomoroitan. Kaanu mangarati' koilaan di nabasa'. Kaanu popolombus
2
do koilaan di nabasa' miampai popokito kaparagatan do momoguno boros Kadazandusun di songisom. Kaanu
popokito kaparagatan do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.

Alantas om otolinahas do mambasa'. Kaanu mangarati' om momoguno do koilaan di nabasa'. Kaanu popolombus
3
do koilaan di kotunud miampai momoguno boros Kadazandusun di olinuud. Aparagat do momongo isoiso'
buruanon toi ko' ponuhuan.

Alantas om otolinahas do mambasa' miampai kaanu momoguno loyuk di kotunud. Kaanu popokito kabaalan
4
mongompuri soira' maganu do koilaan di nabasa' om aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.
Kaanu popolombus do koilaan di kotunud miampai momoguno boros Kadazandusun di oulud om olinuud.

Alantas om otolinahas do mambasa' miampai kaanu momoguno loyuk di kotunud. Kaanu popokito kabaalan
5
mongompuri om manahang soira' maganu do koilaan. Kaanu popoboros do koilaan di opinto miampai momoguno
boros Kadazandusun di kotunud, oulud om olinuud om aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.

Alantas om otolinahas do mambasa' miampai kaanu momoguno loyuk di kotunud. Kaanu popokito kabaalan
6 mongompuri om manahang soira' maganu do koilaan. Kaanu popoboros do koilaan di opinto miampai momoguno
boros Kadazandusun di kotunud, oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan di kreatif, kritis om akawas.
Aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.

37
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

3.0 KABAALAN MONUAT

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

3.1 Momonsoi boros. Kaanu o tangaanak:


3.1.1 Monuat
(i) 24 pimato konsonan
(ii) 5 pimato vokal

3.1.2 Monoriulud putul boros montok momonsoi boros di kirati kokomoi:.


(i) numbul ( hatus, ribu, riong)
(ii) bontuk
(iii) sikul
(iv) boogian tinan
(v) piobpinayan
(vi) lamin
(vii) tadau sominggu'
(viii) tua'-ua'
(ix) kinotuan

3.1.3 Monuat boros mintootoiso.

3.1.4 Monuat numbul tumanud nuludan di kotunud 0 gisom 1000.

3.1.5 Tumanud ponontudukan do mongingia' montok popisuai ponuatan


do boros di kipimato:
(i) /b/ om /b/
(ii) /d/ om /d/
(iii) /'/ om /h/

38
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

3.2 Momonsoi ayat di kotunud om olinuud id Kaanu o tangaanak:


ponuatan.
3.2.1 Popisudong putul boros motok momonsoi boros mintootoiso' maya'
ponguhupan do bahan pongunsub.

3.2.2 Popisudong frasa montok momonsoi ayat:


(i) toomod
(a) popointutun
(b) popoilo

(ii) pongudio
(a) mintutun
(b) mokiilo

(iii) ponuhuan
(a) monguhot
(b) popotuduk

3.2.3 Monupu' ayat miampai ponguhupan do mongigia'.

3.2.4 Momili' tanda' basa' di kotunud montok mogikaakawo ayat.


(i) .
(ii) ,
(iii) ?
(iv) Pimato tagayo

39
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

3.3 Momonsoi mogikaakawo genre ponuatan Kaanu o tangaanak:


miampai momoguno boros om Puralan Boros di
kotunud om olinuud. 3.3.1 Momoguno format ponuatan di kotunud maya' ponontudukan do
mongingia'.

3.3.2 Mongulud koilaan sumiliu iso' pangaan.


(i) suat
(ii) pibarasan

3.3.3 Mongulud ayat sumiliu pangaan.


(i) tangon
(ii) rencana

3.3.4 Momogonop teks mantad grafik kumaa linear.

3.3.5 Momonsoi
(i) uhu
(ii) kapsyen
(iii) pason id kad

40
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

TAANG KOINABASAN KABAALAN MONUAT

STANDARD PRESTASI

TAANG KOINABASAN KOINTALANGAN


Kaanu momosoi boros om ayat om ponuatan is pagaan maya' ponguhupan do mongingia'. Koilaan di
1 polombuson id ponuatan au' oulud om au' nogonop. Kaanu popokito kaparagatan momongo isoiso'
buruon.
Kaanu momoguno ija'an di kotunud. Koilo momonsoi ayat di tangasaanang. Kaanu mongulud tonsi id
2 ponuatan. Koilaan di polombuson kosudong. Kaanu popokito kaparagatan do momoguno boros
Kadazandusun di songisom id ponuatan. Kaanu popokito kaparagatan do momongo isoiso' buruanon.

Kaanu momoguno ija'an di kotunud. Koilo momonsoi mogikaakawo ayat. Kaanu mongulud tonsi id
3
ponuatan. Koilaan di polombuson awasi'.Kaanu popokito kaparagatan do momoguno boros
Kadazandusun di songisom id ponuatan. Aparagat do momongo isoiso' buruanon.

Kaanu momoguno ija'an di kotunud. Koilo momoguno mogikaakawo ayat di kotunud id ponuatan.
4 Kaanu mongulud om monguyad tonsi id pangaan. Kaanu popolombus do koilaan di kotunud miampai
momoguno boros Kadazandusun di oulud om olinuud id ponuatan. Kaanu popokito kabaalan
mongompuri soira' monguyad do tonsi id ponuatan. Aparagat do momongo isoiso' buruanon.

Kaanu momoguno ija'an di kotunud. Koilo momoguno mogikaakawo ayat di kotunud, oulud om olinuud
id ponuatan. Kaanu mongulud koilaan om monguyad tonsi miampai pounayan di olojik id pangaan.
5
Kaanu popolombus do koilaan di tawasi' miampai momoguno boros Kadazandusun di kotunud, oulud
om olinuud id ponuatan. Kaanu popokito kabaalan mongompuri om manahang soira' monguyad do
tonsi id ponuatan. Aparagat do momongo isoiso' buruanon.

Kaanu momoguno ija'an di kotunud. Koilo momoguno mogikaakawo ayat di kotunud, ouluud om
6 olinuud id ponuatan. Kaanu popolombus do koilaan di opinto miampai momoguno boros Kadazandusun
di kotunud, oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan di kreatif, kritis om akawas id ponuatan.
Aparagat do momongo isoiso' buruanon.

41
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

4.0 KABAALAN KOLUMISON BOROS

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

4.1 Monginonong om momogompi kointutunan Kaanu o tangaanak:


tinaru Kadazan om Dusun.
4.1.1 Mongintutun koilaan kokomoi tadon tinaru Kadazan om Dusun.
(i) Kotumbayaan sandad do tinaru.
(ii) Kointutunan Tinaru

4.1.2 Monginonong susuyan kokomoi:


(i) kapanaandakan Lamai Tadau Kaamatan
(ii) kapanandakan Lamai Tinaru Dusunik suai

4.1.3 Momonsoi poster montok monimung koilaan kokomoi taakanon


koubasanan tinaru Kadazan om Dusun

4.1.4 Kaanu momonsoi ilustrasi kokomoi basaan koubasanan tinaru.

42
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

4.2 Popolombus do boros tinungkusan tinaru. Kaanu o tangaanak:

4.2.1 Tumanud ponontudukan do mongingia' montok popolombus do:


(i) tangon
(ii) sundait
(iii) hiis
(a) Tudodoi
(b) Taala-ala'

4.2.2 Momonsoi buuk tonini' montok monimung sundait om sisimbar do


sundait.

4.2.2 Minsingkono' tumanud tangon di nabasa' toi ko' norongou.

43
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

4.3 Popotilombus do Toilaan Sandad Tinaru Kadazan Kaanu o tangaanak:


om Dusun.
4.3.1 Mongintutun om mogibooboros kokomoi toilaan sandad do tinaru.
(i) Pomutanaman
(ii) Pongumoligan

4.3.2 Poposunud toilaan sondii' kokomoi toilaan sandad do tinaru


miampai momoguno do peta pomusarahan.

4.4 Manahang om momorun tungkus koinusan tinaru Kaanu o tangaanak:


Kadazan om Dusun.
4.4.1 Monoriuk koilaan kokomoi
(i) kabaalan mamatu
(ii) momonsoi manik

4.4.2 Popoilo laang:


(i) mamatu
(ii) momonsoi manik

4.4.3 Momonsoi tungkus koinusan maya' ponguhupan do mongingia'.

44
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

5.0 KABAALAN PURALAN BOROS

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

5.1 Momuhondom koroitan om ija'an Boros Kaanu o tangaanak:


Kadazandusun.
5.1.1 Monompipi
(i) pimato konsonan om
(ii) pimato vokal.

5.1.2 Mamarait tuni pimato mantad bontuk pimato di okito.

5.1.3 Mongija' boros tumanud tuni pimato.

45
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

5.2 Momoguno mogikaakawo Sompuruan Boros id Kaanu o tangaanak:


pibarasan om ponuatan.
5.2.1 Papatantu kawo sompuruan boros.
(i) Boros ngaran
(ii) Boros maan
(iii) Boros ula

5.2.2 Manahak poomitanan do sompuruan boros.

5.3 Momonsoi mogikaakawo boros di kotunud Kaanu o tangaanak:


montok gunoon id pibarasan om ponuatan.
5.3.1 Monuat boros tumanud putul boros
(i) numbul ( hatus, ribu, riong)
(ii) bontuk
(iii) sikul
(iv) boogian tinan
(v) piobpinayan
(vi) kakamot id lamin
(vii) tadau sominggu'
(viii) tua'-ua'
(ix) kinotuan

5.3.2 Minsingumbal monuat boros di kipimato:


(i) /b/ om /b/
(ii) /d/ om /d/
(iii) /'/ om /h/

46
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

5.4 Momonsoi mogikaakawo ayat di kotunud om Kaanu o tangaanak:


olinuud id pibarasan om ponuatan.
5.4.1 Mongintutun nuludan ayat
(i) MS
(ii) MSMO

5.4.2 Minsingumbal momonsoi ayat nuludan


(i) MS
(ii) MSMO

5.4.3 Momili' tanda' basa' di kotunud montok mogikaakawo ayat.

5.4.4 Momonsoi mogikaakawo ayat mintootoiso.


(i) Ayat toomod
(ii) Ayat pongudio
(iii) Ayat kotigagan

47
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN

5.5 Momoguno pomoroitan ginumu' id pibarasan Kaanu o tangaanak:


om ponuatan.
5.5.1 Momili' pomoroitan ginumu' di kotunud montok nunu i okito id
bahan pongunsub.

5.5.2 Mogibooboros montok poposogu' kopomoroitan ginumu' montok


nunu i okito id bahan pongunsub.

5.6 Momoguno tukadan id pibarasan om Kaanu o tangaanak:


ponuatan.
5.6.1 Popisudong tukadan om rati do tukadan.
(i) Boros mikagos
(ii) Boros poiradan

5.6.2 Momili' tukadan di kotunud montok momogonop do ayat.

48
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

GLOSARI

NUMBUL BONTUK SIKUL BOOGIAN TINAN


1. Hatus 1. Ourod 1. Sikul 1. Tutok
2. Soribu 2. Tuundu'-undu' 2. Kelas 2. Munung
3. Duo noribu 3. Obundui 3. Mongigia' 3. Dila'
4. Hatus noribu 4. Osoputang 4. Luguan Mongingia' 4. Pingas
5. Soriong 5. Rombituon 5. Lunsing 5. Tipus
6. Hatus riong 6. Apasagi' 6. Bondira' 6. Balayan
7. Tolu Pasagi' 7. Pomisok Tapui 7. Pokilok
8. Sinasawat 8. Siku
9. Tansar 9. Lunggayan
10. Gana' 10. Toruntud
11. Pagagawasan 11. Kangkab
12. Kantin 12. Kagang
13. Linimput Mongingia' 13. Tawak
14. Pantaran 14. Poo
15. Bodtung
16. Lukap
17. Lapap
18. Tampangil
19. Gontod

49
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

PIOBPINAYAN LAMIN TADAU SOMINGGU' TUA'-UA' KINOTUAN


1. Todu' 1. Lamin 1. Tontolu' 1. Punti 1. Tou’
2. Taki 2. Taap 2. Mirod 2. Pulutan 2. Kulunsong
3. Mamai 3. Bantaan 3. Madsa 3. Piasau 3. Bintorung
4. Inai 4. Siling 4. Tadtaru 4. Tupolo 4. Lado
5. Pinsan 5. Natad 5. Kurudu 5. Liabas 5. Sangop
6. Totobon 6. Kukuak 6. Sadur 6. Luong
7. Tontiil 7. Tiwang 7. Nangko 7. Layo
8. Torigi 8. Linting 8. Sogumau
9. Tinongusan 9. Mombu 9. Balatung
10. Tukad 10. Tapayas 10. Pisula
11. Tolig 11. Tintingabai 11. Tawadak
12. Titigaon 12. Bunsadan 12. Sansam
13. Ronggitom 13. Bogoi
14. Rangalau 14. Mundok
15. Kombirilan 15. Gorouk
16. Bunahau 16. Guol
17. kosula
18. Tangkap-angkap

50
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

PANEL MINOMONSOI

Sandra Logijin Bahagian Pembangunan Kurikulum, KPM


Sitiamah Sahat Sektor Pengurusan Akademik, JPN Sabah
Victor Baga IPG Kampus Kent, Tuaran
Evelyn Annol IPG Kampus Kent, Tuaran
James Molijoh IPG Kampus Kent, Tuaran
Juhilin Takun IPG Kampus Keningau, Keningau
Clara Anselmus IPG Kampus Gaya, Kota Kinabalu
Rita Lasimbang Yayasan Bahasa Kadazandusun
Benedict Mujah SK Kionsom, Tuaran
Boni Wilfred Henry SK Togudon, Penampang
Cernelius Intang SK Pahu, Tuaran
Charles Gustin SK Nambayan, Tambunan
Daria Peter Indu SK Barambangon, Kudat
Emily Maikat SK Kusilad, Pitas
Founnah Lumabai SK Sarang, Kota Belud
Innocentia Marcus SK Menawo, Keningau
Ivy Dusity SK Darau, KK
Jaisim Sauting SK Kilimu, Ranau
Jemir Kinsom SK Tampasuk 2, Kota Belud
Jopihin @ Kamsiah Sabin SK Menanam, Telupid
Juliana John SK Bahang, Penampang
Marcellus Anthony SK St Francis Xavier, Keningau

51
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

Mathilda Peter Limpas SK Bandau, Membakut


Mimie Kimbin SK Tombongon, Tuaran
Nestor Leo SK Rangkam, Tambunan
Patrick Jolius SK Kibabaig, Penampang
Rosie Johnny SK Putaton, Penampang
Roslin Sampai SK St. Joseph, Papar
Satina Sintingan SK Tamu Darat, Kota Belud
Silva Elaine Micheal SK Kelangsat, Sipitang
Thirteen Bin Sodoi SK Tiong Baru, Membakut
Zamrul Bin Mohd Aslie SK Tomis, Tuaran

NOKOGOMPIT MINOMONSOI

Sairi Adenan Bahagian Pembangunan Kurikulum, KPM


Francesca Gidju SK St. Theresa, Inobong
Juvianah @ Baijura Normie SK Kionsom, Kota Kinabalu
Rosie Johnny SK Putaton, Penampang

52
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

KOPONONGKOTOHUADANAN

MONONONTUDUK

Dr. Sariah binti Abd. Jalil - Pengarah


Shamsuri bin Sujak - Timbalan Pengarah
Datin Dr. Ng Soo Boon - Timbalan Pengarah

MONONONTUDUK EDITORIAL

Dr. A’azmi bin Shahri - Ketua Sektor


Mohamed Zaki bin Abd. Ghani - Ketua Sektor
Haji Naza Idris bin Saadon - Ketua Sektor
Hajah Chetrilah Binti Othman - Ketua Sektor
Zaidah Binti Mohd. Yusof - Ketua Sektor
Mohd. Faudzan bin Hamzah - Ketua Sektor
Dr. Rusilawati binti Othman - Ketua Sektor
Mohamed Salim bin Taufix Rashidi - Ketua Sektor

53
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

54
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2

55

You might also like