Professional Documents
Culture Documents
Bahasa Kadazandusun
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran
Tahun 2
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
Bahasa Kadazandusun
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran
TAHUN 2
Bahagian Pembangunan Kurikulum
APRIL 2016
Terbitan 2016
Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa juga
bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat kebenaran bertulis
daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia, Aras 4-8, Blok E9, Parcel E, Kompleks
Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.
KANDUNGAN
Glosari ............................................................................................................................................................... 49
MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan seluruh tenaga dan usaha
kami untuk mencapai cita-cita tersebut berdasarkan prinsip-prinsip yang berikut:
v
KOTUNUDAN POGUN
MANTAD NODII DILO', YAHAI, tulun do Malaysia, dumandi do monolinoos do sawiawi' o lokis om
pinggisamaan do sumigampot do hizab diti tumanud do Prinsip id siriba':
KOTUMBAYAAN ID KINOINGAN
TUMUMBOYO' DOID LAJA' OM POGUN
KOMIYO'ON DOID KUASA' DO KOOTURAN POGUN
KOIMOYO'ON DO KUASA' UNDANG UNDANG
KAPAMANTANGAN OM KINITUNGAN
vi
FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN
vii
FALSAFAH PAMBALAJALAN POGUN
viii
DEFINISI KURIKULUM KEBANGSAAN
3. Kurikulum Kebangsaan
ix
KOINTALANGAN KURIKULUM KEBANGSAAN
3. Kurikulum kebangsaan
x
KATA PENGANTAR
Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) yang dilaksanakan DSKP yang dihasilkan juga telah menyepadukan enam tunjang
secara berperingkat mulai tahun 2011 telah disemak semula bagi Kerangka KSSR, mengintegrasikan pengetahuan, kemahiran dan
memenuhi dasar baharu di bawah Pelan Pembangunan nilai, serta memasukkan secara eksplisit Kemahiran Abad Ke-21
Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013-2025 supaya kualiti kurikulum dan Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT). Penyepaduan tersebut
yang dilaksanakan di sekolah rendah setanding dengan standard dilakukan untuk melahirkan insan seimbang dan harmonis dari segi
antarabangsa. Kurikulum berasaskan standard yang menjadi intelek, rohani, emosi dan jasmani sebagaimana tuntutan Falsafah
amalan antarabangsa telah dijelmakan dalam KSSR menerusi Pendidikan Kebangsaan.
penggubalan Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran
(DSKP) untuk semua mata pelajaran yang mengandungi Bagi menjayakan pelaksanaan KSSR, pengajaran dan
Standard Kandungan, Standard Pembelajaran dan Standard pembelajaran guru perlu memberi penekanan kepada KBAT
Pentaksiran. dengan memberi fokus kepada pendekatan Pembelajaran
Berasaskan Inkuiri dan Pembelajaran Berasaskan Projek, supaya
Usaha memasukkan Standard Pentaksiran di dalam dokumen murid dapat menguasai kemahiran yang diperlukan dalam abad ke-
kurikulum telah mengubah landskap sejarah sejak Kurikulum 21.
Kebangsaan dilaksanakan di bawah Sistem Pendidikan
Kebangsaan. Menerusinya murid dapat ditaksir secara Kementerian Pendidikan Malaysia merakamkan setinggi-tinggi
berterusan untuk mengenalpasti tahap penguasaannya dalam penghargaan dan ucapan terima kasih kepada semua pihak yang
sesuatu mata pelajaran, serta membolehkan guru membuat terlibat dalam penggubalan KSSR. Semoga pelaksanaan KSSR
tindakan susulan bagi mempertingkatkan pencapaian murid. akan mencapai hasrat dan matlamat Sistem Pendidikan
Kebangsaan.
xi
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
xii
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
KOPOINTUTUNAN
Po'ia'on o mato palajalan Boros Kadazandusun diti id Kurikulum Nowonsoi o kurikulum diti montok popoburu toilaan om kabaalan do
Standard Sikul Tosiriba' sabaagi' iso' mato palajalan elektif kumaa tangaanak kokomoi do boros om tungkus koubasanan tinaru
tangaanak mantad tinaru Kadazan, Dusun om nogi' tangaanak Kadazan om Dusun. Kopihuyud iti do Aspirasi Murid id Pelan
mantad tinaru' suai i aanangan minsingilo do boros diti. Pembangunan Pendidikan Malaysia : manahak kosiwatan kumaa
tangaanak do minsingilo do boros mantad tinaru suai.
Noulud o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul
Pintangaan diti maya' teori ponginabasan boros koduo. Noulud
Noulud noogi' o kurikulum diti montok popotindohoi do woyoo'
noogi' o kurikulum diti tumanud ponginsamakan woyo’ modular i
tolinuud om koulaalaho' di tosonong id tangaanak mooi do kaanu
manahak do panatalan kumaa kabaalan boros, kopongorotian do
nodii yolo' momogompi om popotilombus do tungkus koubasanan
sistom boros om kotilombusan do tungkus koubasanan om toilaan
om toilaan sandad tinaru Kadazan om Dusun.
sandad do tinaru Kadazan om Dusun.
1
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
HIZAB
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak
Winonsoi o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul
1. Mampayat id pilumaagan lisan montok maganu, mangarati',
Tosiriba' diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak do
manahang om poposunud kawagu do koilaan.
tinaru Kadazan, Dusun om tangaanak mantad tinaru suai i
2. Mambasa' om popolombus mogikaakawo ayat om teks
aanangan minsingilo do boros diti do mongintutun om popotilombus
miampai momoguno do loyuk kopolombusan di kotunud.
pomogunaan boros Kadazandusun. Suai ko dilo' hizabon noogi' do
3. Momoguno mogikaakawo kabaalan mambasa' montok
kurikulum diti do popogirot toilaan kokomoi tungkus koubasanan
maganu, mangarati', manahang om poposunud kawagu do
tinaru Kadazan om Dusun mooi do do au' nodii atagak om ogompi koilaan di nabasa'.
toririmo.
4. Momoguno mogikaakawo kabaalan monuat montok
momonsoi ponuatan di kotunud, oulud, olinuud om odoropi
id teks di mogisuusuai genre om kawo.
DIMPOTON
5. Momoguno Boros Kadazandusun di kotunud, oulud om
Poluda'on o kopongia'an Boros Kadazandusun id sikul tosiriba' olinuud id mogisuusuai kohuboyoon.
montok momolodi' tangaanak di koilo momoguno do Boros
6. Popokito demonstrasi kokomoi tungkus koubasanan tinaru
Kadazandusun di olinuud om oulud id pilumaagan om koposion Kadazan om Dusun.
tikid tadau. Suai ko' mantad dilo' oluda' nogi' daa o tangaanak i
7. Mongintutun toilaan sandad tinaru Kadazan om Dusun.
kaanu mongintutun om popotilombus do tungkus koubasanan om
8. Papapanggor woyo' tolinuud om woyo' oupus do tungkus
mongilo miampai monginonong do toilaan sandad do tinaru
koubasanan.
Kadazan om Dusun.
9. Mananom Kabaalan Momusorou Taang Takawas (KMTT).
2
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
DINGKAI KURIKULUM STANDARD SIKUL TOSIRIBA' Torigi nopo di nokomoi nga' Komunikasi, Koburuon koinano' om
Nowonsoi o dingkai do KSSR diti maya' kopiongkungan do onom Estetika, Kotulunan, Koimatuan, Sains & Teknologi om noogi'
koinano', ginua' ginawo, korusadan om intelek di okreatif, okritis om Naandang om notimbang o suang do torigi ngaawi' diti id
inovatif. Poinsungkad o onom torigi diti id gana' toilaan, kabaalan pamansayan do Kurikulum Boros Kadazandusun. Okito miagal id
om woyoo' di impohonon montok popotounda' do modal insan. Rajah 1 o kotolinahasan om kopisougkahan do koonom-onom torigi
diti.
3
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
HONTOLON
4
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
5
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
6
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
7
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
KMTT nopo nga' iso' kogisaman do momoguno toilaan, kabaalan Kabaalan Momusorou di Okreatif nopo nga' kokomoi do
om woyoo' toluud id proses momogono' montok monolibamban kogisaman montok momudali' isoiso' asil di minomoguno do
kobolingkaangan, soira' maganu kootuson om kiwoyo' inovasi om kabaalan imaginasi om koilaan sandad di poimpidan mantad do
kikogisaman montok momudali' isoiso' asil. wokon.
Kabaalan nopo di poinhanggum id KMTT diti nga': kabaalan Kabaalan Momogono' nopo nga' kogisaman do tosoosongulun
momusorou di okritis, okreatif om kaanu momogono' om kaanu monimbang om manahang isoiso' ahal.
popokito do pomogunaan do strategi id proses momusorou.
Strategi Momusorou nopo nga' kokomoi do koulalaho'
Kabaalan Momusorou di Okritis nopo nga' kokomoi do kabaalan tongosoosongulun do mongulud ralan momusorou di kifokus
manahang di ologik om aandang kumaa isoiso' pomurangadan di montoh monolibamban do isoiso' kobolingkangan.
pinosogu' do wokon montok gunoon id proses monimbang isoiso'
ahal. Montok iso' proses ponimbangan di aandang, mositi no do Kawasa' do gunoon o KMTT id aktiviti pongia'an om pambalajalan
morujuk do kointahangan om bukti di aadang. id kelas. Asawangan o KMTT diti maya' aktiviti pambalajalan di
kiwoyoo' momogono' miagal ko pambalajalan inkuiri,
ponolibambanan do kobolingkangan om nogi' maya' kalaja' projek.
Mositi no do momoguno o mongingia' om tangaanak ngaawi' do
kakamot pomusarahan miagal do peta pomusarahan om pongudio
di kitaang takawas mooi do kounsub do tangaanak do momusorou.
8
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
Winonsoi o Kurikulum Standard Sikul Tosiriba' toi ko' Kurikulum Prinsip do Pedagogi Kurikulum Standard
Standard Sekolah Rendah (KSSR) Boros Kadazandusun diti
Ponginsamakan do pongia'an om pambalajalan do Kurikulum
montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak id sikul tosiriba do
Standard nopo diti nga' maya' prinsip ngawi di pinatayad:
minsingilo do boros Kadazandusun maya' kopongia'an om
pambalajalan di kohiok, kirati' om oulud. Pinosondiu do konsep
Ponginabasan do Kabaalan Touhai
monginobos koilaan touhai o pongia'an do KSSR Boros
Kadazandusun. Ponginabasan do Boros Kadazandusun id KSSR Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o
nopo diti nga' poposontol do ponginabasan boros id kohuboyoon di ponginabasan do kabaalan touhai miagal ko' kabaalan mokinongou,
kirati' miampai papaamung sawi-awi' toilaan, kabaalan om moboros, mambasa', om monuat tu' kabaalan diti no o poimpahan
woyo' tolinuud do Boros Kadazandusun i kaanu manahak do karaaralano' pambalajalan do tangaanak. Kabaalan touhai i
kosiwatan kumaa tangaanak minsingilo maya' aktiviti pambalajalan oinobos do tangaanak koponguhup do popoingkawas kabaalan
abad ko-21. boros montok momodimpot taang di takawas.
9
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
Mogisuai-suai kabalantasan, koporokisan, ralan balajal, koinabasan Po’ia'on o mato palajalan Boros Kadazandusun maya' pongia'an
om koburuon tangaanak id pambalajalan do Boros Kadazandusun. om pambalajalan abad ko-21. Odimpot o pongia'an om
Oponsol do papanahon o pongia'an di momoguno mogikaakawo pambalajalan abad ko-21 maya' pomogunaan do teknologi, media
ponginsamakan, teknik om kakamot pongia'an di kagayat do om digital id aktiviti pongia'an om pambalajalan id kalas.
ginawo tangaanak. Mooi do odimpot o potensi pambalajalan Posontolon id aktiviti pambalajalan do tangaanak o pambalajalan
tangaanak. Ponginsamakan masteri kaanu manahak kasakadayan maya' kolaborasi, ponoriukan om pomogunaan do data. Posontolon
kumaa tangaanak do monginobos toinsanan standard pambalajalan noogi' o pomogunaan do pomusarahan id taang takawas, kritikal
Boros Kadazandusun di noulud. om kreatif id ponolibambanan do isoiso' isu. Mogiuhup-uhup om
agaan ginawo do manahak toi ko' poposogu' do pomusarahan om
Pomogunaan Teknologi Wagu ponguhatan nga' iso' woyo' do aktiviti pambalajalan abad ko' 21.
10
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
11
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
ELEMEN MORENTAS KURIKULUM (EMK) Suai ko' mantad dii, koponguhup noogi' iti do tangaanak do
Poinsuang nopo do EMK nga' iso' nuyudan kabaalan, toilaan toi ko' mongulud om popolombus idea di topinto maya' komunikasi
woyoo’ tolinuud di poruhangon id proses pongia'an om di efektif.
pambalajalan. Nopili' o elemen ngaawi' diti mantad mogikaakawo
2. Kotomposianan Kinoyonon Posorili'
gana' toilaan. Pasandadon o elemen ngaawi' diti kumaa do
tangaanak sikul montok momogonop do kabaalan, toilaan om Mositi no do pasandadon id aktiviti pongia'an om
woyoo' tolinuud diolo'. Oponsol iti montok momolodi' iso' tinaru pambalajalan do sawi-awi' mato palajalan o koilaan kokomoi
pakaakalaja' di kikabaalan om kitoilaan montok popoburu' do manampasi om mintamong do kinoyonon posorili' tokou.
3. Woyoo' Tolinuud
1. Boros
Posontolon id sawi-awi’ mato palajalan o woyoo' tolinuud
Oponsol kopio o pomogunaan do boros di kotunud, oulud
mooi do kopurimon om kiwoyoo' tolinuud toririmo o
om olinuud id kopongia'an do sawi-awi' mato palajalan.
tangaanak.
Unsubon o mongingia' ngaawi' do toriirimo momoguno do
boros di kotunud, oulud om olinuud mooi do kopongunsub Poinhanggum nopo do woyoo' tolinuud diti nga' kokomoi do
kumaa tangaanak do toriirimo momoguno do boros di aspek korusadan, kotulunan om sunduan mamaamasok.
agramatis om olinuud id komunikasi diolo'.
12
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
13
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
14
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
15
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
PONTAKSIRAN
Pontaksiran Sikul (PS) nopo nga' iso' kawo ponginsamakan id Kawasa' do papanahon o PS diti maya' pontaksiran formatif om
pontaksiran. Id pontaksiran diti, koindalan iso' proses di monipong sumatif. Koindalan o pontaksiran formatif miampai proses p&p
om monimung koilaan kokomoi do taang koinabasan do tangaanak. poinsuai mantad do pontaksiran sumatif tu' koindalan id koowian do
Pontaksiran nopo diti nga' uludon om papanahon do mongingia' om iso-siso' unit pambalajalan, timpu pambalajalan, semester toi ko' id
sawi-awi' data toi ko' koilaan di aanu id proses diti posuaton, koowian toun.
poopion om poluputon do mongingia’ di pinopoindalan do
pontaksiran dii. Montok popoindalan do PS, oponsol do uludon, wonsoyon, toina'on
om toinu’on do mongingia' o item pontaksiran di mipahud do
Papanahon o proses pontaksiran diti do pointilombus maya' Dokumen Standard om Pentaksiran. Taang koinabasan tangaanak
pontaksiran formal om au' formal mooi do kaanu o mongingia' di otimung mantad proses pontaksiran dii, mositi no do toina'on,
papatantu' do taang koinabasan di totootopot do tangaanak. posuaton, poopion om poluputon do mongingia' di pinopoindalan
Oponsol do koindalanan o pontaksiran di kaanu papaamung do do pontaksiran dii.
prinsip inklusif, id kohuboyoon di pointopot om id kinoyoonon
sandad. Gunoon do mononoina' sikul, mongingia', molohing om
tangaanak o sawi-awi' koilaan di otimung mantad do PS diti montok
mongulud aktiviti sumusuut di koponguhp id ponginwosian om
koingkawasan do pambalajalan do tangaanak.
16
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
TAANG
KOINTALANGAN
STANDARD PRESTASI KOINABASAN
17
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
PONGULUDAN PONUANGAN
Ponginsamakan Kurikulum
Po’ia'on o mata palajalan Boros Kadazandusun diti tumanud
ponginsamakan modular. Ponginsamakan woyo' modular diti kaanu
Minaganu ponginsamakan woyo modular o mato palajalan KSSR
popisoungko toinsanan kabaalan boros di strategik montok tudu do
Boros Kadazandusun diti. Suai ko' mantad dilo', noulud nogi o
popoingkawas kabaalan boros miagal di poinsuat id Standard
Kurikulum Boros Kadazandusun diti momoguno do rekabontuk di
Ponuangan om Pambalajalan. Sabaagi iso' poomitanan, soira' do
poinsondiu do standard. Maya' poginsamakan modular, nabaagi o
mongia' do kabaalan kolumison boros, kopisoungko nogi' o
Kurikulum Boros Kadazandusun doid limo modul, Poinsuang nopo
kabaalan suai miagal ko' kabaalan mokinongou, moboros,
do tisoiso' modul dilo' nga' Standard Ponuangan, Standard
mambasa' om monuat id pongia'an dii. Manahak nogi' do
Pambalajalan om Standard Prestasi tangaanak.
panatalan kumaa pongia'an om pambalajalan kabaalan boros o
ponginsamakan woyo' modular diti. Aktiviti pongia'an om
Jodual 4: Kointalangan kokomoi ponguludan modul.
pambalajalan nopo nga' mositi no do poinsuang id jadual puun.
18
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
Kointalangan Kointatapan do Iso' nuludan media elektronik. Sabaagi iso’ poomitanan, kosudong do pilion o
poimbida' kokomoi kriteria toi’ ko kriteria poimbida' uhu kokomoi liyud miagal ko ‘Liyud id kinoyonon ku’ montok tema
toilaan, kabaalan indikator kualiti di noulud montok
om koowoyoo' di pambalajalan om popokito taang Winoun Sondii', soira’ kiwaa kinantakan do liyud id posorili’
milo dimpoton toi koinabasan di milo koinabasan di kinoyonon. Maya' pogibaabarasan diti, kaanu tangaanak mogianu-
ko' inoboson do tuku'on montok milo dimpoton toi
tangaanak id momodimpot ko' pokitonon do anu do koilaan kokomoi pason pogoduan molohing di tinu’ i’ om
kolimpupuson do isoiso' Standard tangaanak nogi’ susuyan om kotumbayan sandad tinaru’ Kadazan om Dusun
Toun 6 Ponuangan. sabaagi
panakatanda do kokomoi iso’-iso’ kinantakan liyud. Kopongia’an do uhu diti nogi’
nokoinobos o kaanu popisoungko sawi-awi’ kabaalan boros.
tangaanak do
isoiso' toilaan,
kabaalan toi ko'
woyo' di nokoia'.
19
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
Panatalan nopo do pongia'an om pambalajalan Boros Aktiviti nopo di kosudong do papanahon montok do kabaalan diti
Kadazandusun nga' popotilombus tungkus koubasanan om toilaan nga' aktiviti minsingumbal, manahak tisuli', mangarati' om
sandad tinaru Kadazan om Dusun maya' ponginabasan kabaalan momoguno do koilaan di norongou. Toinsanan aktiviti diti kawasa'
mokinongou om moboros, mambasa' om monuat. Ponginabasan do huliton mooi do kogirot o pomogunaan do pancaindera do
momoguno Puralan boros om monginonong Kolumison Boros nga' tangaanak om pointounda' tomoimo do miromut.
onuan nogi' do kapanatalan id pongia'an om pambalajalan do mato
palajalan diti. Suai ko' mantad dii, koilaan kokomoi tungkus Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak momoguno
koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga' po'ia'on nogi' kumaa pomoroitan om loyuk di kotunud id pomoroitan do mogikaakawo
tangaanak. boros om kaanu manahang, manahak tisuli' om popolombus
kawagu koilaan di norongou toi ko' di nokito. Suai ko' mantad
Kabaalan Mokinongou om Moboros ngaawi' dilo' kaanu nogi' o tangaanak do mikomunikasi momoguno
boros di kotunud, ayat di agramatis om kobooboroso di olinuud.
Mokinongou om moboros nopo nga' iso' kabaalan di touhai montok
literasi. Ii nodii poogi' do unsubon o tangaanak do minsingilo om Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 2 diti nga'
momoguno do woyo' mokinongou di kotunud. Unsubon o tagaanak kabaalan popisuai tuni konsonan om vokal, monoinu' pomoroitan
do tumimpuun do minsingilo do moboros mantad taang mogikaakawo boros, om popisuai pomoroitan montok pimato /b/
popolombus do tuni pimato di kotunud om kumaa nogi' do om /b/, /d/ om /d/ om noogi' /’/ om /h/. Pointutunon noogi' id Toun 2
popolombus do boros, frasa om gisom no do kaanu popolombus do o kabaalan mongintutun om popolombus ayat di oguno id kad
ayat di pointunud, oulud om olinuud montok mogikaakawo pason, suat, rencana, tangon om pibarasan. Suai ko' mantad dilo'
kohuboyoon. kabaalan magarati', manahak tisuli kumaa koilaan om popolombus
kawagu koilaan di norongou nga' poia'on noogi’ id Toun 2.
20
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
Kabaalan Mambasa'
Id kabaalan mambasa' oponsol do kaanu o tangaanak popolombus Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 2 diti nga'
tuni pimato montok pomoroitan Boros Kadazandusun. Koilaan diti kabaalan mongija' montok popootus do mogikaakawo boros,
koponguhup id kabaalan popolombus boros, frasa om ayat di popisuai kopolombusan do boros di kipimato /b/ om /b/, /d/ om /d/
mogikaakawo loyuk om kopolombusan. om noogi' /’/ om /h/. Poinsuang noogi' o kabaalan popolombus
mogikaakawo ayat om mambasa' montok mangarati', mongompuri
Montok iso' pongia'an kabaalan mambasa' di kohiok, unsubon o om manahak tisuli' kumaa koilaan di nabasa' mantad kapsyen, uhu,
mongingia' do momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko' pason, suat, rencana, tangon om pibarasan.
bukakak, tu' kounsub iti do tangaanak mambasa' om kagayat nogi'
do ginawo. Montok kabaalan mongija', potimpuunon do popo'ia' Kabaalan Monuat
mantad mongintutun tuni pimato kumaa tuni do phonim, putul boros
gisom no owonsoi iso' boros di kotunud. Timpuunon nopo do popo'ia' id kabaalan monuat nga' kabaalan
mongigit pinsil di pointunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti
Id kolimpupuson do Toun 6 , kaanu o tangaanak popolombus mooi do oubas dii o tangaanak do monuat momoguno ralan di
boros, frasa om ayat tumanud pomoroitan, loyuk om otus di pointunud. Panatalan nopo do kabaalan diti nga' papawakas tuhat
pointunud om olinuud. Kaanu nogi' o tangaanak do mambasa' om tunturu' om longon, popomogot kabaalan motor, popoingkawas
popolombus mogikaakawo teks do alantas om tumanud loyuk kabaalan visual om koordinasi mato om longon mooi do kaanu dii o
kopolombusan di kotunud. Suai ko' mantad diti, kaanu nogi' o tangaanak monginobos kabaalan monuat. Suai ko' mantad dilo,
tangaanak do momoguno mogikaakawo kabaalan mambasa' hontolon nogi' id kabaalan diti o koilaan monuat pimato miampai
montok maganu, monguama' om poposunud kawagu do koilaan id momoguno ralan di pointunud mooi do kaanu o tangaanak do
teks pambasaan. monuat boros, frasa om ayat di poimpunong, otolinahas om oulud.
21
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak monuat miampai Kadazandusun om nogi' popoingkawas imaginasi tangaanak do do
momoguno do ralan ponuatan di pointunud, kaanu momonsoi aktiviti di noulud id Standard Pambalajalan. Komponen diti
mogikaakawo boros, kaanu monuat mogikaakawo ayat miampai manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros
momoguno boros, ayat om tanda' basa' di kotunud, momonsoi Kadazandusun mantad mogisuai-suai tadon miagal ko' mantad
karangan om mongoput sorita i momoguno boros, ayat, format om sinding, hiis koubasanan om susuyan di kosudong.
puralan boros di kotunud om om olinuud.
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu tangaanak mongintutun,
Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 2 diti nga' monginonog om popolombus do tungkus koubasanan om toilaan
kabaalan monuat 24 pimato konsonan om 5 pimato vokal. Suai ko' sandad do tinaru Kadazan om Dusun maya' mogikaakawo aktiviti di
mantad diti, po’ia’on nogi' kabaalan momonsoi boros mintootoiso kohiok.
maya' mogikaakawo aktiviti miagal ko mongulud pimato,
Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 2 diti nga'
popisudong putul boros om nogi' poposurat tumanud nunu i okito
kokomoi do mongintutun om monginonong do kotumbayaan
mantad bahan pongunsub. Kabaalan monuat mogikaakawo ayat
sandad om tungkus koubasanan do tinaru Kadazan om Dusun
nopo nga po'ia'on maya' aktiviti popisudong frasa om momonsoi
miagal ko do karamayan tinaru, basaan om taakanon. Suai ko'
ayat maya' ponguhupan do mongingia'. Id Toun 2, po'ia'on nogi' o
mantad diti, onuan nogi' o tangaanak do kosiwatan do monginonog
kabaalan momoguno format ponuatan montok pason id kad, suat,
om popolombus do boros tinungkusan miagal ko tangon, sundait
tangon om rencana.
om hiis. Poinsuang nogi' id Standard Pambalajan Toun 2 o
Kabaalan Kolumison Boros pongintutunan kokomoi do toilaan sandad om tungkus koubasanan
do tinaru Kadazan om Dusun maya aktiviti monurubung
Maya' modul kolumison boros kaanu o tangaanak do kosiwatan
paganakan sondii'.
mongintutun, minsingumbal om monginonong do tungkus
koubasanan tinaru Kadazan om Dusun. Kaanu nogi' iti do
papasarabak kaanangan do tangaanak doid pinsingilaan do boros
22
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
Kabaalan Puralan Boros id Kurikulum Boros Kadazandusun nopo Abaagi o sistom boros Kadazandusun doid piipiro komponen:
nga' kokomoi do kogisaman do tangaanak momoguno Sistom Fonetik, Fonologi, Sistom Ija’an Morfologi, Sintaksis om Semantik
Boros Kadazandus di kotunud id mogisuusuai kohuboyoon. Oponsol do po'ia'on koilaan momoguno Sistem Boros kumaa
tangaanak di minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak toilaan momoguno nodii o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud
pimato montok mongija' boros, toilaan kokomoi pomogunaan do om oulud.
Sompuruan Boros, Pomoroitan Ginumu' om Tukadan. Suai ko'
(i) Fonetik om Fonologi
mantad dilo koilo noogi' o tangaanak kokomoi do ralan momonsoi
mogikaakawo ayat di agramatis om olinuud id lisan om nogi' id
Oponsol do posunudon kumaa tangaanak o koilaan mamarait om
ponuatan.
popolombus boros miampai momoguno loyuk om kopolombusan di
pointunud mooi do koilo o tangaanak do mamarait boros om
Poinhanggum nopo id Standard Ponuangan Toun 2 diti nga'
popolombus ayat di pointunud. Oponsol o koilaan diti id Boros
kabaalan monompipi pimato konsonan om pimato vokal. Suai ko'
Kadazandusun mooi do kaanu dii o tangaanak do popolombus
mantad diti, poinsuang nogi' o kabaalan popisuai do pimato /b/ om
komoyon di kotunud kumaa tulun suai. Suai ko' mantad dii, oponsol
/b/, /d/ om /d/ om noogi /'/ om /h/. Koilaan Puralan Boros suai i
nogi' o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati' boros
inoboson id Toun 2 nopo nga' sompuruan boros, momonsoi ayat
om komoyon do tulun suai id pilumaagan tikid tadau.
mintootoiso id nuludan MS om MSMO om noogi' minsingumbal
momoguno do pomoroitan ginumu' om tukadan id ayat.
23
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o Sistom Ija'an Morfologi nopo nga' iso' gana' toilaan di monoriuk pamansayan
Boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momonsoi boros. Abaagi o aspek Morfologi Kadazandusun id duo komponen:
ponuatan di pointunud om oulud. Id Sistom Ija'an minog do Sompuruan Boros om Pamansayan Boros. Pointayad id siriba' diti
inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu nodii yolo' do nopo nga' aspek di okito id morfologi.
momonsoi ponuatan di poimpunong. Pointayad id siriba' diti, MORFOLOGI
Sompuruan Boros: Pamansayan Boros
toinsanan aspek di oponsol do oilaan:
1. Boros Ngaran 1. Struktur Boros
(a) pimato Boros Kadazandusun 2. Boros Maan (a) Boros Sandad
(b) Sigot / '/ 3. Boros Ula (b) Boros Noolos
4. Boros Toguangon
(c) / b / om / d / om / b / om / d / 2. Bontuk Boros
(d) vokal tanaru om diftong (a) Boros Mintootoiso
(b) Boros Nosugku
(e) konsonan on vokal noolos
(c) Boros Misompuru
(d) Boros Misaup
(e) Pananda Wacana
(f) Partikol
(g) Tanda' Basa'
24
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
3. Kawo Ayat 3. Pananda Timpu Tinayadan tinimungan boros montok sikul tosiriba’ potonggoyon
miampai do dokumon standard diti. Tinayadan tinimungan boros
4. Nuludan Ayat
diti kisuang do boros di asaru’ do oguno id pibarasan toi ko’ id
ponuatan om oponsol do inoboson do tangaanak ngaawi’. Sundung
v. Kopomoroitan ginumu' po do ingkaa, oponsol nogi’ do poia’on do mongigia’ o boros suai i
Kopomoroitan ginumu' nopo nga' popiumbangan do Boros Ngaran au’ nokosanarai id tinayadan diti miampai tumanud tema toi ko’
Koizaai i popokito do ginumu'. Kiwaa 2 kowowoyoo' do uhu di nokosuul id Standard Ponuangan.
kopomoroitan ginumu:
a) Kopomoroitan Ginumu' Ointob
b) Kopomoroitan Ginumu' Au' Ointob Nota: Montok popomogot do toilaan kokomoi Sistem Boros
Kadazandusun kawasa’ do momorujuk do buuk Puralan
Boros Kadazandusun id Sikul i pinalabus do Bahagian
Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pendidikan
Malaysia
25
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
26
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
27
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
28
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
29
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
1.5.3 Popolombus:
(i) pason toniba'
(ii) piumpangalan
(a) miumpongol
(b) monongkotoluod
(c) mokiampun
30
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
STANDARD PRESTASI
1 Kaanu monugut isoiso' boros toi ko' pibarasan. Momoguno boros Kadazandusun di au' poingonop in komunikasi
lisan. Au' popokito kaparagatan momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.
2 Kaanu popoboros do koilaan di kosudong miampai popokito kaparagatan do momoguno boros Kadazandusun di
songisom id komunikasi lisan. Kaanu popokito kaparagatan do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhaun.
3 Kaanu popoboros do koilaan di kotunud miampai momoguno boros Kadazandusun di olinuud id komunikasi.
Aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.
Kaanu popoboros do koilaan di kotunud miampai momoguno boros Kadazandusun di oulud om olinuud id
4
komunikasi lisan. Kaanu popokito kabaalan mongompuri soira' maganu om poposunud kawagu do koilaan om
aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.
Kaanu popoboros do koilaan di opinto miampai momoguno boros Kadazandusun di kotunud, oulud om olinuud id
5
komunikasi. Kaanu popokito kabaalan mongompuri om manahang soira' maganu om poposunud do koilaan om
aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.
Kaanu popoboros do koilaan di opinto miampai momoguno boros Kadazandusun di kotunud, oulud, olinuud id
6
komunikasi lisan. Kaanu popokito woyo' pomusarahan di kreatif, kritis om akawas soira' maganu om poposunud
do koilaan om aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.
31
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
32
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
33
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
34
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
35
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
36
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
STANDARD PRESTASI
1 Au' alantas do mambasa'. Kaanu momuhondom malik koilaan di nabasa'. Au' popokito kaparagatan momongo
isoiso' buruanon toi ko’ ponuhuan.
Alantas do mambasa' nga' au' otolinahas o pomoroitan. Kaanu mangarati' koilaan di nabasa'. Kaanu popolombus
2
do koilaan di nabasa' miampai popokito kaparagatan do momoguno boros Kadazandusun di songisom. Kaanu
popokito kaparagatan do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.
Alantas om otolinahas do mambasa'. Kaanu mangarati' om momoguno do koilaan di nabasa'. Kaanu popolombus
3
do koilaan di kotunud miampai momoguno boros Kadazandusun di olinuud. Aparagat do momongo isoiso'
buruanon toi ko' ponuhuan.
Alantas om otolinahas do mambasa' miampai kaanu momoguno loyuk di kotunud. Kaanu popokito kabaalan
4
mongompuri soira' maganu do koilaan di nabasa' om aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.
Kaanu popolombus do koilaan di kotunud miampai momoguno boros Kadazandusun di oulud om olinuud.
Alantas om otolinahas do mambasa' miampai kaanu momoguno loyuk di kotunud. Kaanu popokito kabaalan
5
mongompuri om manahang soira' maganu do koilaan. Kaanu popoboros do koilaan di opinto miampai momoguno
boros Kadazandusun di kotunud, oulud om olinuud om aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.
Alantas om otolinahas do mambasa' miampai kaanu momoguno loyuk di kotunud. Kaanu popokito kabaalan
6 mongompuri om manahang soira' maganu do koilaan. Kaanu popoboros do koilaan di opinto miampai momoguno
boros Kadazandusun di kotunud, oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan di kreatif, kritis om akawas.
Aparagat do momongo isoiso' buruanon toi ko' ponuhuan.
37
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
38
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
(ii) pongudio
(a) mintutun
(b) mokiilo
(iii) ponuhuan
(a) monguhot
(b) popotuduk
39
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
3.3.5 Momonsoi
(i) uhu
(ii) kapsyen
(iii) pason id kad
40
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
STANDARD PRESTASI
Kaanu momoguno ija'an di kotunud. Koilo momonsoi mogikaakawo ayat. Kaanu mongulud tonsi id
3
ponuatan. Koilaan di polombuson awasi'.Kaanu popokito kaparagatan do momoguno boros
Kadazandusun di songisom id ponuatan. Aparagat do momongo isoiso' buruanon.
Kaanu momoguno ija'an di kotunud. Koilo momoguno mogikaakawo ayat di kotunud id ponuatan.
4 Kaanu mongulud om monguyad tonsi id pangaan. Kaanu popolombus do koilaan di kotunud miampai
momoguno boros Kadazandusun di oulud om olinuud id ponuatan. Kaanu popokito kabaalan
mongompuri soira' monguyad do tonsi id ponuatan. Aparagat do momongo isoiso' buruanon.
Kaanu momoguno ija'an di kotunud. Koilo momoguno mogikaakawo ayat di kotunud, oulud om olinuud
id ponuatan. Kaanu mongulud koilaan om monguyad tonsi miampai pounayan di olojik id pangaan.
5
Kaanu popolombus do koilaan di tawasi' miampai momoguno boros Kadazandusun di kotunud, oulud
om olinuud id ponuatan. Kaanu popokito kabaalan mongompuri om manahang soira' monguyad do
tonsi id ponuatan. Aparagat do momongo isoiso' buruanon.
Kaanu momoguno ija'an di kotunud. Koilo momoguno mogikaakawo ayat di kotunud, ouluud om
6 olinuud id ponuatan. Kaanu popolombus do koilaan di opinto miampai momoguno boros Kadazandusun
di kotunud, oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan di kreatif, kritis om akawas id ponuatan.
Aparagat do momongo isoiso' buruanon.
41
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
42
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
43
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
44
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
45
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
46
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
47
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
48
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
GLOSARI
49
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
50
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
PANEL MINOMONSOI
51
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
NOKOGOMPIT MINOMONSOI
52
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
KOPONONGKOTOHUADANAN
MONONONTUDUK
MONONONTUDUK EDITORIAL
53
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
54
KSSR BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN 2
55