Professional Documents
Culture Documents
Предмет:
Хемиска преработка на дрво
Teма:
ПРОИЗВОДСТВО И ПРЕРАБОТКА НА СМОЛА И ЕТЕРИЧНИ
МАСЛА
Скопје,2016
Вовед
2
Во промет се наоѓаат и обработени етерични масла, од кои се издвоени некои
фракции за да се добијат производи со подобрени карактеристики или со поголема
ефикасност. 1
Етеричните масла се бистри, лесно подвижни, безбојни или ретко обоени (жолти,
зелени, сини, црвено-кафеави) течности. Имаат својствен и најчесто пријатен мирис и
ароматичен вкус, а некои во уста ладат, горчат, лутат и слично. На собна температура (до
20°С) се во течна состојба, а на температура под 18°С, некои од маслата зацврснуваат, при
што доаѓа до одвојување на цврстата состојка – стереоптен (камфор, ментол, анетол, тимол)
од течниот дел – елеоптен. Етеричните масла имаат липофилен карактер, не се раствораат
во вода (неколку капки во 1L), а се раствораат во органски растворувачи и во масни масла.
Релативната густина на етеричните масла се движи од 0,8-1,07.
1
The McGraw-Hill Encyclopedia of Science and Technology; McGraw-Hill, Inc.; 1992
3
ПРОИЗВОДСТВО И ПРЕРАБОТКА НА СМОЛА И ЕТЕРИЧНИ МАСЛА
4
Методот на дестилација со водена пареа се базира на Далтоновиот закон, според кој
две течности што не се мешаат ќе провријат кога збирот на нивните парцијални притисоци
ќе се изедначи со атмосферскиот. Во случај на етерични масла, течности што не се мешаат
со вода, при загревање, истите ќе провријат на температура пониска од 100 о C
(температурите на вриење на етеричните масла се повисоки од 150 о C). Класичниот метод
на дестилација со водена пареа денес се модификува на различни начини и се користи за
индустриско производство на етерични масла, при што модификациите се прават со цел
што подобро да се искористи растителната суровина, на по- едноставен, поевтин и
посигурен начин, а добиените етерични масла да го имаат бараниот квалитет. Во случаи
кога етеричните масла се осетливи на повисока температура, дестилацијата може да се
изведува под намален притисок, за да се добие пониска тем- пература на вриење. Вака се
добива етеричното масло од каранфилче. За некои растителни суровини се користи метод
на хидродифузија што се состои во пропуштање водена пареа низ дрога поставена на
решетка.
5
Цедењето може да се изведува рачно, а истиснатото масло може да се фаќа со
сунѓери (спугна процес) или механички со хидраулични преси, при што се добива мешавина
од масло, вода и делови од перикарпот, а потоа со центрифугирање, се отстрануваат
механичките нечис- тотии и водата. Заостанатите делови од ткивото и водата се
отстрануваат со ферментација.
6
Иако во екстракцијата теоретски можат да се користат и други флуиди, практична
примена има само ЦО2, поради низа предности: претставува природен производ, хемиски
е инертен, незапалив, нетоксичен, лесен за елиминација, селективен, лесно достапен и
евтин. Критичните услови за работа при кои ЦО2 преоѓа во течна состојба се П=73,8 бар и
Т=31,1 оЦ. Постојат можности, со многу мали поместувања во однос на критичните услови
за работа, да се постигне саканата селективност и да се добијат точно определени екстракти
со барани физичко-хемиски карактеристики. Вака добиените екстракти или етерични масла
се многу почисти во споредба со сите други методи за нивно добивање. Екстракција со
суперкритичен ЦО2 има низа предности во споредба со други методи за добивање на
етерични масла и денес станува сè пошироко применуван метод на изолација и покрај
значително високата цена на индустриските постројки за суперкритичната екстракција.
7
Еколошките фактори, во кои спаѓаат темпера- турата, влажноста, карактеристиките
на земјиштето, надморската височина, инсолацијата, влажноста и струењата на воздухот и
низа други услови на надворешната средина можат да придонесат за појава на варијации во
содржината и во хемискиот состав на етеричните масла.
Така, единки од еден ист вид можат да продуцираат различни етерични масла во
различни услови на надворешна средина, поради што, при проценката на квалитетот
секогаш е битно да се нагласи географското потекло на суровината од која е добиено
маслото. Во однос на етеричните масла што се добиваат од култивирани растенија,
неопходно е да се дефинираат услови на одгледување под кои ќе се добие задоволителен
принос на расти- телната суровина и соодветна содржина и квалитет на етерично масло.
Постапките на сушење, ситнење и други манипулации со суровината секогаш условуваат
делумно губење на маслото, а можни се и промени во хемискиот состав, поради хидролиза,
оксидација и други реакции. Врз квалитетот на етеричните масла, како што е веќе спомнато,
големо влијание има и начинот на добивање на етеричното масло. Дејство и употреба на
етерични масла Етеричните масла и растителните суровини што ги содржат се користат
како ароматични средства. Покрај карактеристичниот мирис и аромата, поседуваат и други
карактеристики и покажуваат определени биолошки и фармаколошки дејства, поради што
се користат во фармацијата и во медицината, како лековити средства.
8
Преработка на борова смола:
Смолата од бор, која се наоѓа по кората има горки материи и етерично масло кое
содржат терпентин.
9
Во народната медицина препаратот од борова смола се употребува за лечење на
кожни болести. При нејзината употреба неопходно е внимателно и точно придржување на
пропишаните дози. Кората на борот се користи за санирање на отворени рани затоа што
брзо го запира крварењето, а има и антисептичко дејство. Треба да се користи кора на зрел
бор, по можност од горниот дел на стеблото.
10
Заклучок
Етеричните масла се бистри, лесно подвижни, безбојни или ретко обоени (жолти,
зелени, сини, црвено-кафеави) течности. Имаат својствен и најчесто пријатен мирис и
ароматичен вкус, а некои во уста ладат, горчат, лутат и слично. На собна температура (до
20°С) се во течна состојба, а на температура под 18°С, некои од маслата зацврснуваат, при
што доаѓа до одвојување на цврстата состојка – стереоптен (камфор, ментол, анетол, тимол)
од течниот дел – елеоптен.2
2
http://www.aromaweb.com/articles/resins.asp
11
Етеричните масла имаат липофилен карактер, не се раствораат во вода (неколку
капки во 1L), а се раствораат во органски растворувачи и во масни масла. Релативната
густина на етеричните масла се движи од 0,8-1,07.
12
седативно дејство (валеријана, маточина, лавандула, рузмарин и др.), (го смируваат
надразнетиот централен нервен систем).
3
Types of resin — applications — case histories
J.D.N. Shaw
13
Користена литература-
- http://www.aromaweb.com/articles/resins.asp
14
Содржина
- Вовед стр.2
- Заклучок стр.12
15