सग त

र मर ज व ग

लखक
क. अण स हब ककल सकर

सग त स भद सग त श कतल इत द$ न टक च कत (

श त चचत म ग +श क लहटकर

सग त ‘प/ 0 त र सग त ग त स क ळ

सग त 2 ड च ब ज र अक ततसर

इत द$ न टक च कत(
व शष धन $ : श . पढर:न थ क लह पर
$म<ळ पसतक त र:ल हकक उपलबध करन द$ल बदल.

टकन:- श मत प जक च पनरकर
मददत श धन:- क. र हल पक श स 0

अनकमण क
अक पदहल – प न न. 03
अक $सर – प न न. 20
अक ततसर: – प न न. 3 4
अक च थ – प न न. 52
अक प च – प न न. 6 9
 श र मचदपसनन
सग त र मर ज व ग
प$ - (र ग अरब , त ल धम ळ )
स ब सर भर ॥ आध ॥ नममतL त चर M व घनतम
॥ध॥
ज द$नमण क ळ॥ कररतL मग ग पततच समर ॥ स ब.॥
र मकथ प कQ॥ जडल॥ बह कव परर ततस कQ॥ आ
ल कQ॥ पदहल ॥ कव र लम कQ॥ ततप$ स तन बल तकव
सग त च कररत रचन ॥ स ब सर ॥1 ॥
प$ - (अततप न जS र मचररत च)
अध Uग कMतन रर स$ मश $उ तमह मश त॥
जग$ब प 0ततमख प हतन म हतन ज ज त ॥ अध U॥
तनजमसह सतन स तS बस तन नतM चच ज कररत ॥2 ॥
स स रप रत असतन स$ कचध ऐस कMतत कररत ॥3 ॥
 स/तध र – पर पर, सम जन ल कट ळ ण इतकS ईशरभजन करन उग च ळ
घ लव ण त अथ0 त क ! (पडद कड प ह/न आपल श ) क ? ततल म ल कर
ण व ष स चगतलS असत अद प त न ह: आल:? छ! छ!? त कश च त. म झ
फजजत झ ल: मह ज जजल आन$ ह त त सम सह य़ कश च कर र आह?
चधकक र अस अश मc न आण त र आसक़त ह ण - परष न –
स कQ
न दह $ श त जल ह$ मतसरखरव ष भरलS।
अश जस च न $: ल गतन अज र: बह जन फसल॥
नच स ध ह त ॥ $:वप पतग परर पडत ॥1 ॥

अस . तनमत करन जमव लल सम जन स आपलS खर $gख स चगतलS असत त

क ह: र ग र न ह:त उलट: $ च करत ल. (उघड) न न टक$श0नल लप मह रमसक
सभ जनह –
बल तकव कMत र मर ज सव ग बघण जमल ॥
प च न परर अ 0च न कव ल बह म न ल ॥
$त प ह न ॥ ह त मज बह त ष मन ॥1 ॥

परत क कर ? ऐन सम च ळस म झ c रष ह उन क ठS गल: तS क ह:
कळत न ह:., तर ततच म श ध कर:प Uत आप आपल क तक च भग न ह ऊ $त
ककचचत क लप Uत स सथ बस . पह , म ततल आत हडक/न क दढतL. बहशg त
सर /त र च उप न त क ठS तर: असल. (इकड ततकड दहड/न तनरख/न प ह/न) ह: पह म झ
वप . ब गS त ल कमलग M स टकन
क / उभ आह . अस , आत ह: आपल श क ब लत
आह तS ऐक/. (त$नतर कमलग M स टक/न उभ आह अश नट: प श कररत.)
क
नट: - (र ग नS ) चधक़क र अस आमच सजतल –
प$ (क न गल: ग शम च ल: र)
M
व थ0 आमह: अबल ॥ खचचत ब ई॥ व थ॥20 ध॥
गव त नर पशसम आमह ॥ म न नस कसल ॥ ख॥1 ॥
स तत च लश नस कध ॥ बद$ स ठरल ॥ख॥2 ॥
नरन र: सम श स मह परर॥ अनभ नच आल ॥3 ॥
स/तध र: (ज ळ ज ऊन) वप , आज क ह पक र म डल आहस? तझS भ ष म स 0
ऐककलS, पह –
स कQ
ततळह: नस स तत तमह त इतक अनथ0 ल कQ॥
असतS त तरर क घडत तS $ न त मज कQ॥
आह तS च बरS ॥ भरलS त मन अव च रS ॥1 ॥

नट:: आमह ल स ततत तमह: $त न ह: मह /नच आप मह त त अनथ0 ह त त.

परष पम मc न ह: स ततत असत तर इतक अनथ0 ह तचन समजल त!
स/तध रg बरS तS र ह/ $. वप , अस कलह करण च ह क सम आह? म झ
तनमत रन ह मह रमसकजन आज आपल थ आल आहत. तर चS सम ध न त/ कलS
प दहजस.
नट:g (कप ळ ल आठ घ ल/न) आमह ल आपल आजSत गलSच प दहज. क त
ररत नS सम ध न कर चS त च आज कर .
स/तध रg सभ जन च तवM षतक स तझ सरस ग न नS श त कर मह ज झ लS.
नट:g बरS तर ष 0क ल ल अनसरनच ग तS.

प$ (पचकल घ ड अबलक च)
सटल वपतदM $शच र ॥ झ कQ मघ नभपथ स र ॥
घन गज0तत त फपर: ष0त ग र ॥
कडकड ट कररत व ज तत जलध र ॥1 ॥
भरल: तडब प तळ ॥ नह ल प 0त न घन जळ ॥
न$नद$ल आल प/र सतर र समळ ॥
उपटतन पडल उलट रतल ग ळ ॥2 ॥
जजकड ततकड जलम अस॥ जगल स 0दह दहर S द$सS॥
दवषल स$र कसमS परर स नस॥
पततव क ध अतत $:न व ग व लस॥3 ॥
रज सत ज M झल॥
मत
 ग षम कक त पव सकल जग ल ॥
M नच जननत प/रच आल ॥
ह प ट
रड त तस ष( स शजल ल ॥4 ॥

स/तध रg मश मश ! वप , अस अमगल क ग न कर चS ? समश न त ल बकल M च

क
पषप जश त ज तदत तझ 0न जर: ग ड स र न भरललS आह, तर: त त ल अथ0
र मर ज मभषकसम अग$: ग न ह:.
नट:g (कमलग M स टS क/न उभ र ह/न ड ळ
क ट रन) आग 2 ल ग र त रमच रज ल
आण अश द ड अकरS उचच र कर - त तझ ल . (प जममन र आपटत.)
स/तध रg (घ बरन) अरर, क हS लच ड तर:! आज दहल उनमत झ ल कक क ?
(ततच ख द र ह त ट क/न) वप , अस क बडबडतस? क झ ल तर: क आज तल ?
नट:g (ह त णझडक रन) खबर$ र, म झ शर:र स सपश0 करश ल तर.
स/तध रg खचचत इच अग त वपश च च सच र झ ल अस . न ह:पक श र म चS न
ऐकत च दहच $ह च सत प झ ल नसत . अह ह ! उ$त क त रघकलततलक स
र ज मभषक ह र मह /न जजकड ततकड ककत आन$ झ ल आह.

द$ड .

न ह: झ ल ह रदह कध ह:॥
अस उतस जन कररत आज प ह:॥
णखनन मख तS नच द$सS आज क ठS ॥
तझ कMतत ह: प ह तन न ल ट॥1 ॥

आ ख वप , तझS हS क/र भ ष जर क सरक र: मनष नS ऐककलS तर तझ

जजवहच शतध तकडच ह त ल.
नट:g (आ श नS) अर ज , मह र ज च अत त आ डत ज म झ स ममन ततच पत
र ज चधक र: असत तझ त मभक रड र म ल र ज मभषक, म जज त आह तLप Uत
कध ह ऊ $ र न ह:.(अग त आल स रखS करन ककक ळ फ ड/न)

प$ (स ई)

र म मस अनक/ल असत त च प डडन $ त तर:च खर: म ॥

मत जन कलगर च त म डडन बत तररच खर: म ॥ कक
ळ तन ततजकरर भ/प व सन घ मलन तररच खर: म ॥ र म
न भरत मसह सन $इन ज तररच खर: म ॥1 ॥

स/तध रg ($चक/न आपल श ) ह समजल . र म ल र ज मभषक झ ल असत

र द$क च ध ह ऊन आप बधमक ह र न ह:, मह /न $ न कल:च जन कल:
असत त नS कमलग M च आश
क करन सतनध आल: ज मथर ततच $ह त प श
कल . तर तS प त म झ वप नS घतलS असल मळ तदप ह ऊन स पत ह: अश ब लत
आह. अस . (उघड) ह $ष, क ळतLड मथर, तझ क/र कMत बदल चद क0 आहत तLप Uत
ल क तझ तन$ च करत ल. थ ब, च ड ळ , तझ ख ड म ड ल मल ह: प $शरथच
झ ल प दहज. (असS मह /न तनघ/न ज त .)

(ह: पसत न झ ल:)

मथर g ($ $ प आपट/न आपल श )
र म मस अनक/ल असत त चच प ड न $ त तर:च खर: म ॥
मत जन कलगर च त म डडन बत तररच खर: म ॥ कक
ळ तन ततजकरर भ/प व सन घ मलन तररच खर: म ॥ र म
न भरत मसह सन $इन ज तररच खर: म ॥1 ॥

स रS खरS ., प म झ ह बत मसद स ज र तर: कस ? म झ मन पम S ग ष घड/न

ण ल ककत तर: पततबध आहत पह -
 प$ - (पररण लS न मतनकन ल च)

M ममत र म रत ॥ प
नप हतन बह आह त ॥ कसS कर॥
गर मततदह बह म न त ॥ सकल च र म प त ॥ कसS कर॥
मसह सन ज ष ह त ॥ ऐस त श सS रडत ॥ कसS कर॥
च ल॥ तन$0 ॥ नवह कक ॥ र घ $ ॥ अममत त कररत ॥
तमश न ह: अपल भरत ॥ कसS कर॥1 ॥
तर मग क ह: ह S न ह: मह /न स सथ बस चS ? छ छ, ह: ग ष प गल तर:
घड र न ह:., त मल र म च मल ततटक र च आह आण त ह: स Uश ममतनS
ग/न मल प दहल कQ, कप ळ स आठ च घ लत -

प$ - (रचत क त थ0 त च)

ओळखत लह न ह त म तवह प सन ॥
भरत स कलह कर: त त ड म ज न॥
क ग ळ लटकक स ग क सल ल गन ॥
तनषर त शब$ म तS ब ल कQ खLचन ॥1 ॥

मझ स 0 उड क त कक च जज र आण त ह: प मह र ज च
अत त प तत ततज र आह मह /न, प अल:कड त च ह: प/ <पम लपटप तथ द$सत
न ह:, ठ}कच आह -
अजन ग त.

वप स त $क तन$ घक ल:॥ कध जठर: तर: अननS रचल:॥

M चचत तS तस झ ल:॥
नप M प
द रम ॥1 ॥

स र श, ज व ष व च र कर तS पततक/लच द$सत आह, म झ मन ल उम$

ईल अस एकह: पढS त न ह: -

प$ - (म झ र$ प ळत च)
 न दह सगतत भ सत॥ क ह: न सचत॥
व फल द$सत स 0 कQ मल ॥
M
क 0भ र बहत थ र म तर उचल:ल ॥ध॥
बलस गर त ररप असत म तर अमश अबल ॥
मज क ण नस सव च र पस ल॥
कMत अ क शदह त अलपचच कQ उरल ॥
न ह:, ज मळ प दह, भरत त दह, र ज हर ल ॥1 ॥

तर अश ह अडच च पसग तबनत ड कलपन तनघ ल: प दहज. (व च र कल सS

करन आन$ नS ट ळ ज /न) अह ह ! हS म त म झ शत/च स 0 कलपन शस र
बह सच सचलS –

प$ - (क मल भ/ल पडल: च .)

प/ 0 $ ककत चS खचचत उ$लS॥

M
भरत मसह सन त आज ल धलS॥ध॥
प/व 0 $ $त समर थ र म जलS॥
ककत सह $शरथ मस स श स धलS॥
त सम भ/पततनS $ न र द$ल॥
अद प त तस ब कक र दहल॥ प/ 0॥1 ॥
झ लS. त $ न र कक नS म ग/न घ . एक र नS भरत स र ज $स र नS
र म स अरण . (म ठ नS ख$ ख$ ह स/न) म खर खर तनषक ळज झ लS., आत मघ च त
शब$ उघडप मह ल मल क ह: शक टत न ह:.

प$ (स ई)

र म मस अनक/ल असत त च प डडन $ त तर:च खर: म ॥

मत जन कलगर च त म डडन बत तररच खर: म ॥
कक ळ तन ततजकर: भ/प व सन घ मलन तररच खर: म ॥
रम न भरत मसह सन $इन ज तर:च खर: म ॥1 ॥
 (इकड ततकड प ह/न) S ल ल क ककत तर: म/ख0 आहत. र म ल
अ ध त
र ज मभषक ह र मह /न क मल न चत आहत पह ! प अर म/ख 0नL, ज प Uत
त च ह त अचधक र आल न ह: तLप Uतच तमह ल त गर:ब द$सत आह. म त ल
प/ 0प ज त आहS -

प$ - ( ह थ र त/ भ/प ल च .)

धनमख ह व घचच कक मधमख व षघट समज ॥

अनभ त रड ल मग कQ आत तS उमज ॥
प मशल भरतचच तमह ल ॥ जरर त र ज प$: बसल ॥1 ॥
(इतक त र ग लल रकक प श करत .)
नगररकक: क ए गभ0$ स ? तल आपल $ह च कट ळ आल अस असS द$सतS, अग
त र मभद च दष कर र: असख पज जन त त/ एकच मल द$सतस. ठ}कच आह.

प$ (ब ब नL द स ड न च .)

सकल स रव वप असत घ/क तS $:सह ह त ॥

र क शमश सख$चच स U पर:क च र आ डन त ॥
श $तन म ऐकतन थरक प वपश च त ॥च ॥
ज ररत मस समसतप जसS॥ सततचररत असततस तसS॥
व ष ध व च र न द$स॥ प तककनर पण पथ त ॥
रघकलमण प न र म तनद$मस त/ कजतसतक म ॥1

मथर g (ड ळ ल ल करन अग र ज ऊन) अर ज त न क ड च ककमत च मशपरड ,

मल त/ ओळखत न ह:स क ? अर, र स रक रक स र एक क त करण चS
स मर 0 जजल आह मह र ज ज अत त आ डत अश ज कक मह र ततच ह:
क न धरण च अचधक र जजल आह त म मथर . तर ह त त ल शस ख ल: ठ /न
मझ प र न क घ स/न चकलL मह श ल तरच चश ल, न ह:पक त/ आपल
जज स मकल स समज.
नगररककg (खडग उपस/न) अग ए र कमस ! त/ मथर ऐस कक स क त कक ऐस.,
श र मतन$ जर तझ मख त/न पनg तनघ ल:, तर त तक ळ तझ शतशg तकड तकड करन
ट कQन. मग मह र ज न जर: मल सळ र चढव लS तर: म म ठ आन$ नS चढन,
समजल:स.
मथर g (ककचचत घ बरन आपल श ) ह शद र नट: मनष द$सत , तवह आप कमज सत
भष कलS तर ह ब लल पम S कर:ल त सश न ह: तर आत थS र ह/न फळ
न ह:. ल कर कक च भट घऊन आपल हत प/ 0 कर . (असS मह /न तनघ/न ज त.)
नगररककg ह $ष, श र मव मख, पळन गल:स मह /नच चल:स. अस . आप आपलS
क म कर . श मसषगरमह र ज च आज रन ह - न न र ज मभषक बदल ल क
क मह त त हS गपप S ऐकण कररत आप तर स 0 शहरभर सच र कल च., परत
/ आप
न च मथर चन स क ह: पततक/लत द$सल: न ह:. तर हS त0म न त स कळ /न
म कळS वह S . (पड कड प ह/न) अर, ह गरमह र ज च तन त स अस र,त च अत त
प त तल म झ जज लग ममत उननत इकड त आह, तर त च भट घऊन नतर ज .
(नतर उननत प श कररत .)
उननतg ममत व नत , त/ आज ररक म स ?
व नतg द$सण त ररक म खर प मठ महत च क म र आह.
उननतg अश क त महत च क म र आहस हS मल स गण स रखS असल तर स ग.

व नतg ममत, तझ क न कर पढS मह ज स गतL.

(त च क न त स गतL.)
/ 0प
उननतg असS, गरमह र ज च क ढ धत ह ! श ब स र ज स गर अस तर अस च
अस .क स ग/ ममत , आत श गरमह र ज न सन नसध करण ल $ख ल ळ ममळत
न ह:. स 0क ळ र ज मभषक सबध त च व च र च ललल असत . र त $ख ल व श तत
न ह:. रच र त च मख त/न अस उ$ग र त त कQ, एक$ म झ र मचद स
र ज मभषक झ ल मह ज म कMतकMत झल.
व नतg त स र खर, प द ड मथर कश ख ळन गल: आह. त क त ळस क
व घन कर:ल हS कळ र $ख ल न ह:., क र ततचS च0स फ र न ज/क दठक आह.
उननतg (अ जनS) ज ऊ $ र, अश बटकQच प र:च ह त/न र ज च उलट प लट ह र
आह? –

स कQ

क ठS श गर मसष तस कशल समतदह मत ॥

उजचछष ख तन स कमल त क ठS न च ध त ॥
व थ0चच बडबडत ॥ आह क ततच ह त ॥1 ॥

व नतg प गड , इतक गडबड न त/ क कड गल ह त स?

उननतg अर तल न ह: क ठ ऊक., स म र मचद मह र ज च स र: आज स/ $ च
मठ गडबड नS गल: त अद प आल: कQ न ह: ह पह ण कररत मल प ठव लS ह तS .
व नतg क र मचद मह र ज च स र: गडबड नS ब हर गल: आह? मल हS ठ ऊकच
नवहतS . इतक गडबड नS स र: ज ण चS क र तल ठ ऊक आह क ?
उननतg अर, म ह:त नस ल क M स समजल: अस/न तल कसS
झ ल? ह: ग ष आब ल द
कळलS न ह: हS कळत न ह:.
व नतg अर, म आपल नमलल क म त गत/न गलL असल मळS ह मल समजलS न ह:.
उननत: बरS ऐक, आपल नगर त ल ततह त ब मह च मलग अलप ष मर प ल.
तवह अस हS ह रS कMत र ज त क ह: प प चर झल / वह
चन चS न ह:., मह /न
त ब मह नS आपल पत चS श र जद र: ठ /न म ठ आक श करन स चगतलS कQ, अर,
तझ र ज त क ह: अघ र प तक घडत आह. त मळS म झ पत म झ $खत मर
प ल . तर तसS प प क कर:त आह त च श ध करन त स जवह $ड करश ल तवह
म झ ह पत पनg जज त ह ईल आण असS न घडल तर तल म श प $ईन.
व नतg अरर! क तर: च ड ळ ह? एक/ रज कर र र क ढ: तर: ज ख म असत.
उननतg त पसग ममत –

स कQ

$:न $न भ/पततनS कलS गरमततदह घ बरल॥

धनब 0 सरस उतन तवह र मलकम उठल॥
 वपतर $ न ॥ तनघ ल स रथ बस न ॥1 ॥

तवह ततकड/न अद प परत आल कQ न ह: ह प हण कररत मल प ठव लS ह तS

प अद वप स र: आल: न ह:.
व नतg अह ह ! असS तS प तक क कर:त आह. च पत क ढ/न त स पकड/न जर
स म र मचद परत व ज ह ऊन आल तर क स ग/ ममत , र मर ज मभषक न वह
मह /न मह र ज असत ल त च तLड र प लथ प प स म रल स रख ह ईल.
उननतg (त च ह त र ट ळ $ऊन) अर, तसS ह रच. बरS चल ज ऊ $, मल बर च
उश र झ ल .
व नतg अर चल, गरमह र ज स म ऐककललS प दहललS स 0 त0म न स गण कररत
मल ह: ततकडच चS आह. (असS मह /न $ घ ज त त.)
ह व षकभक झ ल .
(त$नतर न सन र बसलल मसष पढSढS उभ असलल मत समत आण पररममत
स क अस प श कररत त.)

मसष –

प$ (ज त नगरम च .)

प दहन मसह सतन र म कध ह:॥

M
उतकठ मतन ल गल:॥ध॥
M मणडन धनब 0
श मस$र तन र: नप करर श भत ॥
रततहतन स$र स त ज ळ र जश पद$ गतल:॥प दह॥
कनक $डधर ब$:जन त रघकलकQत0तन गतल॥
ग न नत0न मगल दS बचधर सरशतM त ज हल:॥प ॥
M समकट तनजमशर कमल: प$नख प/जजत ॥
म डमलक नप
हसतS अमभषक कक ह त नमभ सर$$ मभ जत ॥प ॥
समतg गरमह र ज, उ$ क गरपष र र ज मभषक वह च आण अद प स मग क
प दहज च आज झ ल: न ह:.
 मसषg अह द$ ज , तमच ह त/न ककत ह अमभषक, च व च र कर . जस म
च कलगर तसच तमह ल ह: कलमत महटलS तर: च लल.
समतg आप मह त त क$ चचत खरS ह: असल. ज ळ न ममळ र प$ थ0 चतgसमद चS
आण गग द$ मह नद चS उ$क स 0कलश त भरन ठव ललS सगह: आह. प आ ख
क क प$ थ0 प दहजत त च आज आपल मख नS झ ल: मह ज बरS .
मसषg बर तस ह इन . ऐक –

प$ - (तनतबड कज ग ज त च .)

मसह सतन बसल रघ/ र छत सध ल बर:॥

द S स ममत च कर:॥
शस भर मडडत सन सन पतत त र:॥
अस मसद मख ग पर:॥
स M
0शग M भ प दहज पचछ नखS ज
ष र:॥
अस तS व घचम0 त कर:॥
M र:॥
पटट रर रघपततच प/ज म डल:क नप
कर धन अप0तन स $र:॥
M रर नगर त र S ध ज ल न ॥
च ल॥ शग
ददज सख ममष नन सतप0न ॥
ठ ठत चतषपचथ मडप त घ लन ॥
च ल॥ ग म$ त तष कर व बमल अप0तन न गर:॥
कर उतस आपल घर:॥1 ॥
समतg (ह त ज ड/न) हS स 0 अकरशg ध न त ठ /न त$नस र स 0 त र: ठव तL.
मसषg आ ख र ज मभषक च प/ 0 द$ श मह ज आज श र मभद नS पण ह चन
करन अमभषक ग ह म करन उप ष कलS प दहज बमहच 0वत नS र ह/न आज र त
एक कQ सथडडल र श न कलS प दहज.
समतg र ज स ह: आज आप स तgच कल: प दहज.
मसषg र मलकम च स र: व ज ह ऊन परत आल: कQ न ह: ह प हण स म
उननत स प ठव लS आह., अद वप त क ह: परत आल न ह:. स र: आल: असS कळत च
मल स तg ततकड ज ऊन हS स 0 कळव लS प दहज.
 (इतक त उननत प श कररत .)
उननतg (उभ त स मजर करन ह त ज ड/न) मह र ज, स र: अद वप आल: न ह:.
मसषg क अद प परत आल न ह:त? बरS , त/ तथSच ऐस. स र: त च म ततकड
आल / सन न कर न
चन असS स ग/न, मल कळव ण स अग$: त रनS .
उननतg (ल /न) आज (असS मह /न मजर करन तनघ/न ज त .)
मसषg अह समत, आज सक ळप स/न मल एक म ठ} क ळज ल गल: आह.
समतg (घ बरन) गरमह र ज, अश आन$ च पसग आप क ळज कसल: मह त ?
मसषg क स ग/ -

प$ - (अज0न तर सन स ह ऊन च .)

र मर र ज च स म श स नS ठरल ॥
अमभषक तस ज तन जनह: आन$S भरल ॥
तनजमसह सन द भ/पतत मसद अस झ ल ॥
M ज
ततनह: नप च त तS रक रह: पडल ॥
आपइष अनम $न $त म तर कQ पदहल ॥
स ममत द$क भ तह: अनक/लच र म ल ॥1 ॥

समतg मग क ळज त कसल:?
मसष: (च ल)
परर न च मथर ख ळतन गल: अस॥
रमच उ$ S ततजल भरलS वपसS॥
तदह: कमलच प/ 0 स त अस॥
च ॥ कक च म नमस भरव ल त $ष मतसर ल ॥
नकळ मग त क अनथ0चच ह ईल तS मजल ॥1 ॥

समतg गरमह र ज, मथर इतकQ तबघड/न गल: हS आप स कसS कळलS?

 मसषg अह , त भर रसत त पमसदप S श र म स ग मलप$ न कर:त भरत स र ज मभषक
करण व ष झट , अस ल क स उप$श कर:त ज त न पत क म झ / नS
व नतन मक $त
प दहल:.
समतg तर ह म ठ च अपर ध, बदल ततल $ह त प ज‹त द$लS प दहज.
मसषg अह . “$ $ब0लघ तकg” ह: मह अग$: खर: आह. तमह ल स ग/न ठ तL ततनS
जर मन त आण लS तर तमह ल $ख ल त घर: बस ल ल ल.
समतg प हS र मर ज आह.
मसषg ह ईल तवह खरS .
समतg गरमह र ज, आप स चगतल ग ष बदल मल व च र कल च प दहज. क र , ह
उपक करण स रख अपर ध नवह. र ज चधर ज मह र ज च इचछव रद ल क चS मन
ळव ण च प त कर S मह ज ह: शद बड ईच समज च . म ततल आत पकड/न
आ व तL.
मसषg अह , एवह न त कक च मद$र त बस/न आपल $ष बत ततल पट त असल.
मग तथS तमह: क कर र?
समतg क ह: झ लS तर: म झ ह त/न ह इल तततकQ स धचगर: मल ठ ल:च प दहज.
कर ह अचधक र म झ आह. क आह र ततकड? त / स इकड
व नतन मक $त
प ठ /न द .
मसषg द$ ज , म स गत र आपल भर स न ह: क ?
समतg तसS नवह. गरमह र ज, र:त पम S च कश कर च महटल: मह ज त च च
मल स क घतल: प दहज.
(व नत उन उभ त स मजर करत .)
समतg क र? मथर बफ म ह ऊन क ब लत ह त तS स 0 स ग.
व नतg म जजतकS ऐकलS तततकS अकरशg स गत . त भर रसत त म ठ नS ओरड/न श
र मभद स उदश/न असS मह त ह त –

धनमख ह व घचच कक मधमख व षघट समज ॥

अनभ त रड ल मग कQ आत तS उमज ॥
प मशल भरतचच तमह ल ॥ जरर त र ज प$: बसल ॥1 ॥
समतg (ड ळ ट रन) अर म/ख 0, त/ तथल तथSच ततल क$ करन ज ळच क त ल:त
क प ठव ल: न ह:स! तल ततचS त भ ष सहन झ लS तर: कसS?
व नतg मह र ज, म ततच मशरचछ$ कर र हत.प त वपस ळलल कत पम S
एक$म पळ/न गल:.
समतg बरS , त सरक र ड कड गल:, कक $सर:कड गल:?
व नतg त क ह: सरक र ड कड गल: न ह:. म ठ ब ज रच रसत नS गल:.
समतg ( मसष कड प ह/न ह स/न) असL, हS एक बरS च झ लS. (क ग$ घउन क ह: मलह/न) बरS
व नत , हS पत घउन त बडत ब त/ आमच $ ड र ज आण मख जम $ र च ह त $.
(व नत मजर करन तनघ/न ज त .)
(पडद त शब$ ह त .)
“क ह अ$भत चमतक र ह . ततह त ब मह च पत चS श जS र ग ठव लS
ह तS , त त प सच र ह ऊन ग ढ झ पS त/न ज गS झ ल पम S त ब मह पत एक$म उठ/न
बसल ”.
(हS ऐक/न आन$मदनS समत मसष एकमक कड प हत त.)
समतg गरज , मह र ज र:ल ह म ठS सकट टळलS.
मसषg अह ज च प प चर /
मळS ह ब मह कम र अलप ष झ ल त ल श धन
क ढ/न म झ र म नS पकडलS अस S , मह /नच इकड ह जज त झ ल त स$ह न ह:. म
मह तL हS खरS कQ ख टS , ह तमच आत तन$श0न स ईल.
(इतक त उननत प श कररत मसष प श पत $त .)
मसषg (पत / आन$ नS ,) अह द$
चन ज , हS पह श र मभद चS आज पत च . (पत
त चS ह त $त .)
समतg (पत चत .)
श मतस$गर मसषमतन च चर स श रघकल तपनन र मचद चS अनक स ष ग
पण प त व शष., म गरज च आज घउन प प चर कर र च श ध कर:त च ललL
असत , तमस न$:च त र: आश करन शबकन म $ स पत ब मह कम0 कर:त बसलल
आढळल . त स क$ करन गर 0कड प ठव लS आह. ह धम0सबध अपर ध असल मळS
च कश करन ग श सन करण च अचधक र आपल आह. स$रह/ $ स पत अज न नS
असS आपल ह त/न घडलS मह त स पत त स प‹ त पह: झ ल पम S द$सत आह.
तर: मशक $त न थ ड श त र $ वह अश व ज पन आह. म थS त च आपल:
आज मल समजल:. आप इप Uत म उठत न ह:. चर स $र अस ह व ज पन .

गरचर स क, र मचद.
ककत तर: ह: लतनत . एक/ स र: उन $ खल झ ल:च मह च.
मसषg अस . हS क म आटप/न मल ल कर ततकड गलS प दहज. (उननत स) क र, त
पकड/न आ लल मनष क ठS आह?
उननतg मह र ज, त ल $ ड र बसव लS आह.
मसषg ज त ल इकड घउन .
(उननत आत ज त ब मह षध र: शबक स ऊन त .)
शबकg ( मसष स समत स नमसक र कररत .)
मसषg अर, तल नमसक र करण च अचधक र न ह:. त/ मजर च कल प दहजस.
शबक: मह र ज आजपम S कर:त ज ईन.
(इतक त घ बरलल व नत त .)
व नत: मह र ज, आपल ब ज र त ल व न $त शटज न आपल मशप कड/न मथरस
क$ करन इकड प ठव ल: आह.
समत: (आन$ न) ह ह ! फ र च गलS झ लS. आमच मशप न ततल पकडण पक
नगर स जन न ततल क$ करन प ठव लS हS च उतम. ज त मशप सह त0म न ततल
इकड घऊन .
(व नत ज त आण मथरसह ततल क$ करन आ - मशप सह प श कररत .)
सममत : (त मशप स) क र, शटज न दहल क मह /न क$ करन प ठव लS?
एक मशप ई: मह र ज आमह: आपल $क न त ध ज , त र S, रग इत $: ल /न सश मभत
कर:त असत ह: ब ई ऊन श र मचद मह र ज स क न न ऐक/ $ख ल न अस शब$
ब ल/न, त र S त ड/न, ध ज पत क द$ क ढ/न ट क/ ल गल: . त ळ शटज स अत त र ग
आल मळS , दहल त न आमह कड/न पकड/न इकड प ठ /न द$ल.
समत: (र ग नS ) ऐक गरमह र ज. (मथरकड ळ/न) क ग ए, च ड ळ , अश तल अ $स
क आठ ल:?
मथर : द$ ज , तLड आटप/न ब ल . ह: कक ब ईस हब च प त तल: मथर $ स आह
बरS .
समत: (आ श न) ल र र डच क न ल च प मह ज ह: शवद र ईल.
मथर : (र ग नS ) स ड मल स ड , ब ईस हब स लगडS नसव ण स मल आत गलS प दहज.
न ह: तर पह कसS ह ईल तS .
समत: (अ जनS) अग, ज , क ह ईल तS प ह/न घऊ. (क ग$ र क ह: मलह/न) अर व नत , हS
पत घउन क/र गभ0$ स सह आपल ककलल च अचधक - कड ज मह ज त दहल
अध र क ठड त कLड/न ठ ल त ल असS स ग कQ, दहल अननप ज घऊन ईल,
ततजप श $ख ल म झS म हरब$ पत असत ज ईल तश पत खर:ज क ल च इल भट/
$ऊ न .
व नत: (पत घऊन मथरस) चल ग चल.
ससमत : (शटज च मशप स) कMप करन तमह:ह: दहल आण लS तसS ककलल प Uत घऊन
चल . क र , रसत त ह: $ डग ई कर:ल.
(आजपम मथरस घऊन ज त त.)
मसष: अह समत, मल आत अचधक ळ बसत त न ह:. अर उननत , $ स पत स त/
$ ड र घऊन ज च प ट प ण च च गल: व सथ ठ . च खटल च
च कश फरसत अत ह ईल.
उनन
ननत : (शबक स घऊन ज त .)
मसष: द$ ज , तमह:ह: आत त र:स ल ग च. आत –

स कQ.

तल भ भग सन न घ लन प/ 0जनहक कम 0तS॥
कर म ज तL ततकड भट र म तS ॥
स ध तमह: रह ॥ टळलS म ठS व घन पह ॥1 ॥

(असS झ ल र स 0 ज त त.)
 श र मर ज व ग
अक 2 र
(त$नतर $ स पत शबक प श कररत .)

शबक: (आपल श ) आग ल ग ब मह च ज त मभम न ल . त न टतS कQ, स U र

च0स आपलS अस S . अस ह आपमतलब स भ हर मख रप नवह क ? आमह: स 0
एक ईशर च लकरS अस/न, आमह स कळत नवहतS , अश त ब मह मह व - बध/न
आमच गळ क प , मह ज हS कMत ख दटक पक $ख ल कर नवह क ? गल म न
/ ठव लS आह पह . परमशर च
थ त ड कसS रचन कMपनS आरभ ज प तनम 0 झ ल, त
ईशर च $ स स रख प त असत ब मह न ब मह , कतत , श आण शद अस
चर 0 करन व र ट परष च शर:र च क त भ ग प स/न क उतपनन झ ल
जबदल $ त लटकSच एक पम घ ल/न ठव लS आह तS असS –

प$ - (स 0 कतकQ परर ज द$सत च .)

व र ट $न प सतन झ ल ज नर त ब मह मह त ॥
ततब ह/प सतन ज झ ल त कतत ऐसS $त ॥
ऊरप सन जनम प ल त च श मचध ग त ॥
तचचर उतपनन ज हल त नर श/दचच कQ ह त ॥
$ म ज गडबड ऐस करन आमह न गव त ॥
तन 0 कचध ह इल त ह प स पत ह: ऐमस गत ॥1 ॥

M झ ल: न ह:. आ ख आमह स कसS ब धन

ए ढ घ त करनह: त च तप / ठव लS
आह. परशत आल असत प $ण स मह कतत न पढS वह S , उद ग व प र करन
दव सप $न श न कर आण आमह: श/द न तर च स च कर आण
अधम न म त तन:क ळज प नS सन नसध च ढLग म ज /न आमह ततनह: ग0 र च0स
ठ /न खश ल तनरद ग ह ऊन बस S . हरहर, क जल/म तर: ह ! आ ख आपलS कपट
कध च उघडकQस न मह /न, क खब करन ठव ल: आह पह , क तS त चS शस $.
त आपल च ह त ठ /न घऊन आमह ततनह: ग 0स त त ए ढ क ब ऊ आह हS
कळ/नच $त नसल नS आजप Uत त च लब ड तश उघडकQस आल: न ह:. प
खचचत स ग/न ठव तL कQ, असख प तक चS प ज‹त भ गण च त न कध न कध
पसग रच, त सश न ह:. जळ ह: कम0कथ . आप आपल बदल क ह: व च र कल
प दहज. म झ म त तर म अग$: लह न असत च मतM प ल:. ततच मल समर ह:
न ह:. पढS म झ वपत ज पदन भ ब मह , त नS म झS सग पन कलS त च च सगत न
मल हS ब मह च र चS ड भरलS त करन म झ उ$रतन 0हह: ह ऊ ल गल . हरहर,
म झ वपत जर जज त असत , तर मज र ह पसग क ह: आल नसत . ज भ व क ल क
मल , ब लऋवष, ब लऋवष असS मह /न, म झS तनत $श0न घत ह त त च $खत त $ष
र मचद नS म झ फ र फजजत कल: रथ च /
ख ब ल मल ब धन थ आ लS, थS
आ ल र त थरड मसष नS मल $ स पत, असS मह /न म झ क ळज र तर ड गच
द$लS. ब मह स रख नमसक र कल , तर तS $ख ल त M कप ल सहन झ लS न ह:. पढS
द
असS ब मह कम0 कर नक स अश त कQ$ करन त नS स ड/न तर मल द$लSच. मल तर
स 0 कMत च स/ड घतल / चन पड
चन चS न ह:. तर क कर S ? म झ ह त/न
त चS क ह र आह! प न ह:, अग$: तनर श ह S च गलS नवह, ‘प त अत परमशर’
आहच आह. (व च र करन) ओह ख सS समर झ लS! (आन$ न ह त च ळ/न) अर, म झ
$खतच ग ष झ ल: असत म क बचकळ त पडलL आह पह ! र मर ज मभषक स मथर
व घन कर:ल मह /न त M त कLड/न ठव लS आह. ततच
/ 0 पध न नS ततल क र गह
धत
आजच आज सटक ह ईल, तर क म ज ह ईल बरS ? ज नS मल जनम त/न उठव लS
त च म उतम स/ड घतल असS ह ईल, प ह: ग ष म झ ह त/न वह तर: कश ?

प$ - (मश ल मस म झ बर च .)

नच म त क सनह:॥
क M
च ओळख न ह:॥ नच 2॥ध॥
आश ह:न म तनध0न ऐस ॥
सफलचछ कश ह ई॥1 ॥
मततजन च सत स गर:॥
 ज म एकचच र ह:॥2 ॥
बल त स र कर ॥
सजलL म तर प ह:॥3 ॥
अर, प M त/न मक करण व ष
अग$: तनर श ह: उप ग न ह:, मथरल क र गह
प त करण च म झ तर मसद त झ ल च. मग त कम मझ प गल तर: चचत
न ह:. आत त उद ग ल ल ग मह ज आप आप एख $: डक सचल. बरS , म स च ष
घऊन तथ ज ऊन म मथरच बदह च मलग आह ततल मल भट चS आह असS
स चगतलS तर तथ ल रकक मल आत ज ऊ $त ल क (व च र करन) छ छ, ह
सध चS न ह:. क र त पध न च सक त कQ$ म ऐककल: आह कQ, आपल ह तचS
म हरब$ आज पत असल / ततजकररत अनन घऊन
चन र सह: आत स ड/ न . तर
मग $सर: क त कQ कर बरS ? ( सचलसS करन) अह ह ? हS ठ}क आह, ह:
मध नहक ळच ळ असल नS, पध नज च $ स जन त/न क तर: मथरकररत
अननप घऊन ज ण स ळ त र झ लS असल; तर आप सत र स ष घऊन,
त ड सतनद क ठS तर: उभS रह ; मग ज $ स ततकड ज ण स तनघल ततच बर बर
ज ऊन जस पसग ईल तसS ग S . ठरलS, असच कर चS . ( असS मह /न तनघ/न ज त .)
(त$नतर स चछ द$त भ जन चSचS त ट प ण नS भरलल त ब घऊन $ स क मशकQ
त.)
क मशकQ: हS एक न नच क म आमच नमशब आलS, त M त ठव लS आह,
मथरल क र गह
ततल र ज $ ळ अननप नऊन प हLच चS . एकक न न कटकट उतपनन ह त, अश
उनह त इतक ल ब ज S तर: कसS? ब ई, म कश ह: गलS असतS, प ब ईस हब च आज
आह कQ, मल:ल ततकड प ठ /न म थSच त च ज ळ अस S; प त सरळ तप नS
ऐक च न ह:. आत श ततच ममज स भ र:च ढल: आह. घटक भर ततचS प उल घर:
दटकत न ह:. महटलS मह ज मह त रप मझ क म ल ततनS ह त ल च , तS तर
एकQकड र ह:लS. प ततच तबबत स भ ळत स भ ळत मल परS ह ऊन ज तS . प आत
ततल हडक/ तर: क ठ S ? ड त ततच श ध कररत कफरन कफरन तर ब ई म झ प
अग$: $म/न गल. (म ठ नS ह क म ररत) अग ए चगरज, ए मल चगर. (पन: घड ळ कड
प ह/न) अह मशप ई$ $ , आमच त क रट: क ठS प दहल:त क ? (ऐकलसS करन) क
महटलSत? तमचS भ ष ऐकत त थSच उभ आह? तर मग धन झ ल: तझ ह ; अग ए,
मसत ल प र:, चटकर इकड तस कQ ह ब भ ट जम न च क न प Uत गल च प दहज?
म क ह: म झ ह तप रगड ल तल ब ल त न ह:. ज चS अनन ख ऊन त/
महश स रख म जल: आहस त चS च क म आह.
(नतर हसत हसत चगर:ज प श कररत.)
चगररज : (कप ळ स आठ घ ल/न) क मह तस आई?
क मशकQ: ह, क ह: न ह: मह त. हS त ट न हS प घऊन आपल ककलल त ज , तथS
मथरल कLड/न ठव ल: आह ततल नऊन $. हS पध नज च ह तचS पत तथल रकक स
$ खव लSस मह ज त तल मथरकड ज ऊ $त ल ह , आटप ल कर. तLड पह त उभ र ह/
नक स.
चगर:ज : आई ह ग क ? म न ह: ब ई एवह ज च . आज ड त क म ज च लल:
आह, त पह ल म ज ऊ न टतS .
क मशकQ: अग आध आपलS क म तन नतर म ज, ह चल ल कर.
चगररज : आई, आत त/च ज ईन स परत . म सध क ळचS अनन घऊन ज ईन प दहज तर.
क मशकQ: चगर:ज, त/ उग च तLड ज ल ल / नक . ककत ग जळक उरसफ ड कर
तजबर बर, ज तस कQ न ह:?
चगर:ज : आग ल ग $सप ल . आई, त/ म झ लगन ग क करन द$लS न ह:स? तथS
म $ न क मध मS करन बसलS असतS . आपल स रख मल $ स ग क कल:स?
क मशकQ: आह ह उजड, क न - च सस र कर र ह त स, तS रच द$सतS आह. अग
सग स अनन ख ल , छ न$ र लगड नस ल , अग र $ चगन घ ल ल , क म न ध म,
स$ चक ट वपट:त बसलल: असतस, तर इतक कट ळ , मग स सर च ल थ बकक
ख ऊन कश र दहल: असत स क ज ? ह ज आत ल कर, ळ न ह: क ह त?
चगररज : बरS ए ढS आध स ग, मथर महटल: मह ज कक र स हब च क ळ प ,
ततल एक एकQ ब$:त क ट ककलS?
क मशकQ: बरS ह: च कश आपल ल कश ल प दहज? हS र जरहस , त त आप मन घ ल/
न .
चगररज : बरS , $ त स रS इकड, ह: म तनघ लS.
क मशकQ: ह क ग$ म त न ट सभ ळ/न न बरS .
(ततजप श अनन चS त ट, त ब क ग$ $ऊन क मशकQ तनघ/न ज त.)
चगररज : (त स 0 ह त घऊन) क म झ नश ब पह , आज मसत र म च मगलसन न च
सम रभ ककत कड क न च लल आह आण त म ज प हण स म अतरलSन ! ह: ए ढ:
मज र आलल: क मचगर: करण कररत जर क ममळल, तर त ल $ण ल मजज ळ
दव न ह:, प मझ अग र:ल एख $ $ चगन $ख ल द$ल असत .
(इतक त स षध र: शबक त .)
शबक: (स च ढग नS ह त ज ड/न) क ब ई तझS क म कर चS आह? तS मल स ग.
चगररज : ($चक/न) अग ब ई, त/ क आहस? म झS एक लह नसS क म आह, तS जर इम नS
इतब रS कलSस तर म तल क ह: $ईन.
शबक: ब ई, म च रनत रह र: म ळ आह. म झ आईब प म लह न असत मतM
प ल. त च प‹ त म क ह: म लमजर: करन प ट भर:त असतS.
चगररज : ($ नS) मल:, त/ अग$: तनर चशत आहस तर ए ढS म झS क म कलस मह ज तझ
जनम आह तLप Uत तझ सभ ळ ह ईल अश म तज ज कर:न, क र , म द$ जच
घरच $ स आह.
शबक: ब ई, तझ क क म कर चS आह तS मल स ग.
चगररज : नगर ब हर सर / न$:च त र: ककलल आह, त त/ प दहल आहसन ?
शबक: ह . म तथS पषकळ$ गल $ख ल आह.
चगररज : झ लS तर. तथ मथर मह /न एक स सरक रच हकम न कLड/न ठव ल: आह,
ततल हS अननप नऊन $. ह क ग$ तथल रकक ल नऊन $ ख मह ज त मथर
ज क ठड त आह, तथ तल ज ऊ $त ल.
शबक: (ह त ज ड/न) ब ई, तझ स गण पम हS स 0 म कररत. (चगररजप स/न स 0
स मग घत .)
चगररज : मल: त/ ततकड/न आल:स मह ज मल र ज ड त ऊन भट बरS . मग म तझ
ब$ बसत करन $ईन.(आन$ नS आपल श ) अह ह ! हS फ र च गलS झ लS, आत म
ड तच ज तS . सध क ळप Uत आईल भटलSच न ह: मह ज झ लS. मग ततल हS कश नS
कळ र? (असS मह /न तनघ/न ज तS .)
शबक: (आन$ नS आपल श ) ह र ह !क म ज झ ल तर: ह:? क ल अनक/ल
असल मह ज आपलS इजचछत कस आप आप मसद ह त ज त. क चमतक र? म स ष
घण चS मन त आण लS, प त ष चS स दहत कठS मजप श ह त? मग कलS क गलL
सर /त र:, त एक ब ई आपल लगडS ळल अस प ह/न अग धण स न$:त उतर र तLच
ततच ड ळ चक /न, ततचS हS स हसतगत करन घतलS, मह /न बरS झ लS. हरहर !! स -
जनम त ककम0 मह /न म झ ह त/न ए ढS च घडलS, प कर क ? पसग अत
म ठम ठ च ह त/नह: असS घडतS . बरS चल , आत ह ककलल कड ज ऊ, व लब करन
उप ग न ह:. (तनघ/न ज त .)
M त बसलल: मथर प श कररत.)
(त$नतर क र गह
मथर : (आपल श ) अरर क ह अनथ0? म आपल ह त नS आप र ओढ/न घतल .
मक ट नS म ड त ण चS , तS स ड/न $ऊन त ब ज र त ज ण च मल कश बद
झ ल: हS कळत न ह:. त पसग तर –

प$ - (झ ल: अह र जद हरर‹द च .)

मन म झS भडकतन गलS आल: भ तत चचत स ॥

मह तन $ M स ॥ध॥
झ ल ऐस क र गह M
रमच अमभषक नS ह इल भरत उ$ स ॥
मग क सल च सत न पस क ककत स ॥
ग त मग म झ क ठS आश ह:न ह: $ स ॥
जरर सटलS आजचच थतन स चधन क 0मस॥1 ॥
व थ0 त आश . म शत/च ह त स पड/न M त पडलS
क र गह रन स 0च बत
फसल असSच समजल प दहज.
(त$नतर अननप घऊन स षध र: शबक प श करत .)
M आह तर:! जर: मजज ळ पध नज च
शबक: (आपल श ) ककत भ कर हS क र गह
आज पत ह तS , तर: त रकक न मल $रड /न व च ररत च म झ तर ब बड च ळल:.
अस , थप Uत तर सरळ तप S तनभ लS, आत पढS क ह तS पह . अह ह , ह:
पह . मथर कश द$सत आह. त -

द$ड

न न न स ग ल ह ल ल झ ल॥
 कठ$श कश त मक कल॥
न रर असन उगत ककत भ स॥
पजर ततल घ ख ळल:स॥1 ॥
आत आप आललS क म कर S , (ज ळ ज ऊन) ब ई तजकररत ह अनन आण
प . ( असS मह /न त ट, त ब ततजपढS ठव त .)
मथर : (च त ळ/न त च म नगट: धरन) चल ज / तनघ/न. म म झ
थन स ममन चS
चर प दहल / तLड त प
चन $ख ल घ ल र न ह:. ज ज ऊन त $ष मत ल स ग
कQ, जर: र म ल अमभषक झ ल , तर: तझ ख ड त डण इतकS स मर 0 म झ हत
र दहल.
शबक: (आज0 नS) ब ई, म तझS स ह य करण कररत आल . म ह: प तझ च पक कडल
आह.
मथर : (आन$ च मदनS) क म झS सह य ! आण आल आह, तर मग त/ स नवहस.
शबक: मथर ब ई, आत व लब करण च ळ न ह:. तमच र ज ख म म ठ} आण
अ क श तर अग$: थ ड उरल . आजच आज स 0 झ लS प दहज. सत म जS हS स
प घरन आलL तS च तमह: तLड न द$ससS प घरन घ ह त त हS त ट तब घऊन
खश ल तनघ/न चल . तमह स क पततबध कर र न ह:. म तमच ज ग बसतL. मल
ठ ऊक आह, जजच ह त स 0नमतS ठरललS र मर ज भरत स $ण चS आह, त क ह: मल
फर ळप Uत M त र ह/ $
क र गह र न ह:. म क स ष क घतल , इत द$
त0म न म / सट/न आलL मह ज स 0 स गन. तमह: आत
थन / तनघ कश .
थन
मथर : क म झ सह य ? आण आलL आहS तर मग त/ स नवहस?
मथर : (आन$ न त स आमलग/न) ब ब र, त/ म झ स$ रप नSच उतपनन झ ल स. ह
पसग तल क मह हS क ह: मल कळत न ह:. –

प$ - (क ह: $ न म गश ल च .)

सकम र असतन त/ फ र क ढ: छ तत क ढ: छ त ॥
तनज म त परर त/ $ कररमश मज रत ॥कर:॥
ह स सड स कक ख स आस अमश ह त ॥आस॥
त/ ब ल न मददपक ल टत चचत ॥ ट॥
 मतत कर प आपल गह ठव ल असत ॥ठव ॥
तजसम न न द$स मल मनज जगत ॥
र म मस करतन न मस र ज प$ भरत ॥र ज ॥
त$ सचच प तझ $इन ह त ॥1 ॥
शबक: अह मथर ब ई, म झ सततत पर कर . आपल मन त ल क 0भ ग स धण कररत
/ ल कर चल कश !
थन
मथर : म /
थन ड त प हLचण च अ क श कQ, तझ / सटक ह ऊन त/ आन$ नS
थन
आपल कटब त ज ऊन बसश ल बरS ?
शबक: छ छ, त ढS म त कर नक कQ स 0च उघडकQस ईल, म थS बर आहS . मल घर
न $ र, मग सट/न कर / , भरत स
च आह क ? तमह: अग $र आपल मतलब स धन
र ज मभषक कर /न नतर मल स डव ण च तज ज कर . ह तनघ आत / .
थन
(शबक न आ लल स च बरख ऊन ररक मS त ट तब ह त घऊन)
मथर : ब ळ / ब हर क
थन कड/न पड चS हS मल ठ ऊक न ह:.
शबक: क कड/न ब हर पड चS हS म तमह ल $ खव त चल .
(असS झ ल र $ घSह: ज त त.)
M र च लल आह
(त$नतर शग ज ळ $ स उभ आहत अश आसनसथ कक प श
कररत.)
कक : (आरश त/न प ह/न) म मलन , आज भ ग बर बर आल न ह: ककचचत कड आल .
म मलन : (ककचचत ह स मख करन) ब ईस हब, कम न र खचलSल ब सम रन
पह र स, जस थ ड कड द$सत , तदत आजच भ ग आपल भधनष र:ल
म$नब पम S क द$सत आह.
कक : श ब स, बर:च सप $ कल:स, ह आटप ल कर. आ ख क ब कQ उरलS आह.
म मलन : हS क जळ म ड ळ त घ लतS , आण तळप ल ल क रस कमदत ल ल
मह ज आटपलSच.
(कमदत म मलन तसS कररत त.)
कक : क ग आज सक ळप स/न मथर कठ द$सल:च न ह:, ततच / मल कसS
चन
चकल स रखS टत आह.
कमदत : ब ईस हब, आज सक ळ म पह - र उभ ह त आप उठल ह: नवहत , तवह
ज मथर म ठ लगबग नS ब हर पड/न गल: त अद प आल: न ह:.
कक : इतक उश र त कध च ब हर र ह च न ह:. मग क त र जक र त गतल:
सट , तS क ह: समजत न ह:.
(त$नतर श स चछ स ट कQत प आपट:त मथर प श कररत.)
मथर : (म मलन स कमदत स ह त नS ढकल/न) अग, तमह: $ घ / तनघ/न चल , मल
थन
स ममन ल क ह: गह मजक/र कळ च आह.
$ घ : तझ स गण नS आमह ल कसS ज त ईल? धतन च हक/म झ ल कQ, आमह: ह
तनघ लLच.
मथर :(ड ळ ट रन त च अग र ज ऊन) क , म झS तमह: ऐकत न ह:? ल थ म रन
/ $ईन स गत S.
/ ह कन
थन
कक : अग, ण बर बर अग त आल स रखS क करतस? आज इतक ळप Uत त/
ह त स तर: कठS ?
मथर : अग $र $घन / घ ल /न $, मग स रS स गतS .
थन
कक : म मलन , कमदत , तमह: $ घ $स- क म ल चल , मजज ळ मथर अस/ द .
($ घ तनघ/न ज त त.)
कक : अस क गप मजक/र आह त कळ/ $.
मथर :अग, तझ स भ ग मद$र ल अजगन ल गल अस/न, म/ढ अश सतबध क बसल:स?
कक : (घ बरन) अगब ई, असS अमगळ क ब लतस त ? तल डब ड ल गलS कQ क ?
अग, म झ स रख भ ग न स,स- S सद ममळ च न ह:.
$तन त

श क क म$ .

स ममच $ प/ 0 मज र:॥
स 0 र ष तS आज मम कर:॥
न दह क तS न /न मज अस॥
मथर तल ल गलS वपसS॥1 ॥
मथर : अग खळ प र:, तज र क ढ $:खप 0त क सळ र आह, च तल कलपन तर:
आह तर: क ?
कक : मथर, असS सद$गध ब ल/न म झ जज ल उग च क मह /न हरह/र ल त
आहत? क असल तS सपष स ग.
मथर : क कप ळ स ग,/ तझ स 0स घ त ह त आह पह .

प$ (ल गल: बत )

M मसह सन र म तS ॥ध॥
उद बघ ज तS नप M
ह त अमभषक कQ र म ल ॥
इलग $ सप भरत ल ॥
पसत स ग क मग तजल ॥
क सल तS ॥ सखसपत श ह त॥1 ॥

कक : इतकSच न . म महटलS क व घन आलS आह, क ल ठ ऊक. अग, ज व ष

आन$ म न च त व ष उलट त/ ख$ कररतस, हS प ह/न मल भ र:च ब ई न ल
टतS . क स ग/ –

प$ (रतल $भ Uकर चर च .)

मम सत भरत जर: असल ॥

वप नच र म हतन मजल ॥
ममळतS र ज जर: त ल ॥
अत न$चच मज झ ल ॥ च ल॥
खचचत मथर M प
द भम त बद ल ॥
मह तन अस ह व कलप ट $दह तझ मशरल ॥1 ॥

तर मथर, उ$ क म झ र म ल र ज मभषक ह र हS आन$$ क त0म न त/

मल स चगतलSस कररत हS घ तल बक स. (अस मह /न गळ त ल रतह र अग र
फकत.)
मथर : (ह त जममन र आपट/न $ त च /न) ह म/ख(, स दहतव मख, तझ नत ग 0म$ न
फटलS असल मळS पढS र $:ख तल कश चS द$स र आह.

प$ (क ग तझ ड ळ फटल च .)

M प$ गलS
र मकर: जरर नप
खचचत तझ तS $ चच फटलS॥
समज मभक प तचच आलS॥
भरत च ह त ॥1 ॥
क सल च मग त सत ॥
पडततल त मशरर त च लत ॥
- श तS तनजह त ॥
ल थ नक म र॥2 ॥
ह मशल मग क सल $ स ॥
ममर ग ( क त/ फगस ॥
आतमसत च $न घ मलस ॥
रक र कमस ॥3 ॥

कक , तझ खर: कळकळ मल असल मळS , म झ अग च कश आग ह ऊन

र दहल: आह, तर ग ष च न ट व च र कर.
कक : आग ल ग तझ त जजभल . अग प वप ,त अज तशत र म श दष करण च
मल त/ उप$श कर:त आहस क ? अग त च ग तर: ऐक/न घ एक$ तझ पप
कनन –

प$ (न $ कल स च मशखर: च .)

/
ज मम न नचक र इ$॥
/
न ह: ज ल मतसरतब$॥
$भ 0ग त/ नच त / मझ
तन$॥ र म ॥1 ॥
क सल हतन ममत कर:॥
कर स गर त मज र:॥
 तरल प तकक जरर उचच र:॥ त च न म ॥2 ॥
प वप ज स 0दह बध/॥
ग रत च तनम0ळमसध/॥
आपपरतच न ह: गध/॥मतनव श म ॥3 ॥
र म भरत भ$चच न ह:॥
$ नह: म/त< एकचच प ह:॥
ह: म आ M च
नप ह:॥ न टळ नम ॥4 ॥

मथर : ($ त च /न) $ष कप ळकरट, कश ल र जकन झ ल:स? च ड ळ , त पक एख द

मभक - च प ट: आल: असत स तर बरS झ लS असतS. मल ठ ऊक आह, आप र
र ज च प/ 0 प तत आह, तवह त क ह: आपल अकल हऊ $ र न ह:. घमS ड त त/
आहस, प त च र ज तझ श ककत कपट न गत , तS तल कठ समजलS आह –

प$ (क ग तझ ड ळ फटल च .)

M ममत ॥ स 0 ल भ क सल
ख ट: तज रत नप रत ॥ ठ
चचत मण ततजकररत ख पर तजस ठ}॥1 ॥ ट तज त
M तनषकपट:॥ प
नप क ळग व ष स ठ}॥ ग ऐस त च
प ट:॥ प तत खर: न ह:॥2 ॥

हS प दहज तर म तल मसद करन $ खव तS –

प$

म तल गदM ह भरत प ठव लS॥

मजल क र गदM ह कLडडलS॥
त ननत उघड सटलS॥ $ S तथ न ॥3 ॥

M त/न सटल:स तर सळ र चढश ल. पह , उ$ क ज र ज

कक : असS क ? थ ब, क र गह
ह र त च तन$ त च म तप श कर र स सळ र $ण च मशक अग$: हलकQ
आह. क आहर ततकड? सट च मसक / दहल द$
ब धन ज कड घऊन चल .
मथर : (छ त र ह त म रन) झ ल , स 0स घत झल.मझ आशच ककचचत तत ह त
त ह: तट/न गल . ($ त च /न) अग ए फटक नमशब च प र:, मल सळ र $, न ह: तर
हत च प ल ब ध. म क म झ सख कररत रडतS ; प ज र जकन , र जभ 0 आण
र जपत पस र:, ततल $स- च पतकरल:, प पत क आपल स त च लगड ध /न
प ट भरण च पसग र मह /न म झ क ळज च ततळ ततळ ए ढ तकड ह त हत! कसS
कर! (असS मह /न जममन र गडबड ल ळत.)
कक : (आपल श ) क ब ई अततत प ह ? ह: म झ लह नप च $ , इचS म
/ प लS आह मह /नच इचS स 0 मल सहन कलS प दहज. (उघड) मथर, तल स ग/न
$ध
ठ तS , त/ जर: आ ख ककत सLगS कल:स तर: र म व ष म झ क ह: मन ब$ल चS न ह:.
मथर : (पडल पडल च) बरS , असS क ? तर मग ह पह म झ तन‹ . ह: ह त तल:
दहरक ख ऊन तज$खत म ह प स डडतS. (असS मह /न ह त त ल आगठ} च ल:सS
कररतS .)
कक : (घ बरप नS आसन रन उठ/न ततल क ळ/न) मथर, असS क ड स रखS कर S
बरS ? (मथरच शर:र स सपश0 ह त च ततच शर:र त/न कक च $ह त कमल प श
कररत त बर बर ड ळ ट रन अग त आल स रखS करन कक तथSच बसत.)
मथर : चढल: कम न कQ कमलच ॥ मश ल बर झ लS ॥1॥
मथर : (कक च मख कड प ह/न आन$ नS आपल श )

प$ - (म ठ झझ / सटल च .)

सफलचछ त कररन सर च ॥
आल: मतकरर तन ककत च ॥
चढल: कम न कQ कमलच ॥
मश मल बरS झ लS॥ आत ॥1 ॥
M म नस$ग 0भग
नप M
जचच करर आलS॥ आत ॥ध॥
पटव तL मतसर जगन स र ॥
ओततन व कलप सतलध र ॥
सहजचच भ/पतत चचत ग र ॥
समज भडकव लS॥ आत ॥2 ॥
 आत र म कस ह त ॥
अमभषक उद हS म बघतL॥
कमलसत कस $ खव तL॥3 ॥
ध 0 मल चढलS॥ आत ॥4 ॥

(उघड) कक तझ कस बत ठरल तS मल कळ/ $.

कक : मथर, त/ मह तस तS खरS ग खरS . सख, सकट त/न म कश प र पडन बदल
त/च एख $: डक क ढ. पह , त/ स गश ल तसS म ऐकतS .
मथर : (आन$ नS ततल कर ळ/न) ह खळ प र:, आत शद र आल:स न ? अस , आत
र ज च ग ठ पडल र त/ कसS ग चS त ल प श त घ ल/न आपल हत कस मसद
कर च हS तल म स 0 स गतS.
कक : मथर, आपल मतलब स धण च फ रच ब ई व घन आहत. आध च ज ष भ (च
त त/न स 0त ड ल, स Uच आ डत अश र म ल स ड/न म झ भरत ल र ज
ममळण ल आध र तर: क आह?
मथर : मजप श शकड आध र भरल आहत. चल तल स 0 स गत.
कक : मग उश र कश ल ? कसS कर तS स ग.
मथर : छ, छ थS ग ष म ब ल र न ह:. त पह चह/कड म सS दहडत हत. क$ चचत
त च क न र ह: ग ष ज ईल. मसलत अग$: एक त च झ ल: प दहज, सत तझ
ख सब गS त चल, मह ज तल स 0 स गतS.
कक : बरS तर $ घ ममळ/न गल असत उग च सश ईल, मह /न म पढS ह तS . त/
ककचचत अ क श नS म ग/न .
(कक तनघ/न ज त.)
मथर : (आन$ नS आपल श ) एक/ हS कपटन टक इतक रग ल आलSन ! आत मघ च त
शब$ अग$:, ख त नS मह ण स मल क च ह: ब प चS भ न ह: –

प$

र म मस अनक/ल असत त च प डडन $ त तर:च खर: म ॥

मत जन कलगर च त म डडन बत तररच खरर म ॥
 कक ळ /तन ततजकरर भ/प व सन घ मलन तररच खर: म ॥
रम न भरत मसह सन $इन ज तर:च खर: म ॥1 ॥
(स 0 ज त त.) अक 2 सम प.

श र मर ज व ग
अक ततसर
(त$नतर मसह सन च उज कड ल आसन र मसष बसल आहत, डव अग स समत
उभ आह इतर म नकर: ग सथळ बसल आहत अस $ख .)
रज:

स कQ.

M द$ल:प रघ ज ज
सत ध र नप मसह सन बसल॥
श दट त मतकर: उतन म बहद$न उपभ चगलS॥
$उतन र मकर:॥ सव न मग त श तत खर:॥1 ॥

मसष: र ज , तझ श त ल कलवत त न वपढ च लललS ज म पह त आह, त$नस र

तझ ह व च र अग$: ग आह. पह –

प$ - ( न न पर:च व ड मन हर च .)

स$कक पतत द$ल:प नद$न स करन रघकमर ॥

सप $तन तनज M प
द $ मग ततकरर ह: सधर ॥
रज कर: रघर बहत द$न जवह उपरम त आल ॥
M प$: बस न आप
अज पत तS नप न स झल॥
 अजर S तसSच अममत द$न र ज करतन जन सख न ॥
तजल मसह सतन बस न गल आप तप न ॥
तLचच कलवत प मळश त/ ब अमभषकतन सत रघ र ॥
श तत सख $ इजचछमश कQ ठ तन तजचछर: र ज भर ॥2 ॥
र ज : गरज , पत कत( झ ल असत त स एकQकड ठ /न ल भ नS आप च र ज सक ह ,
हS म ठS ल जजर S आह. क र त प स/न अनथ0 म ठ ह त त, त तश र जकम र न मग
–

द$ड

तनरद गS आलस मशर गS ॥

$षसगS $व 0सन त मस ल ग॥
तर पण त सपवतम$बल नS ॥
न च क म रत ह तत कQ सख न॥1 ॥

कररत त चS मन अन व ष कड फ रसS गतलS न ह:, तLच त न त र ज रप

गड च धर:स जप/न ट कलS मह ज त स कमज सत चष करण स फरसतच रह त
न ह:. मश , र जलकम ल / म
र धप S जस तर र ज वप ह त , तस वद आ डत
न ह:. (स 0 तLड ल प$र $ऊन म 0$नS हसत त.)
मसष: र ज , तजस रख सददच र: र ज फ रच थ ड असत ल.
र ज : तमह स Uच व च रS म झ र म ल र ज मभषक करण चS म ठरव लS आह. तर
पन: आ ख एक र व च रतL. ए ढ म ठ ह र ज भ र आप र घण स त समथ0
आहन ? क र नS अद वप त लह न आह.
मसष: र ज , त व ष शक अग$: नक . त ल लह न क मह ल! धस$:क सम प
हण च प/ <च त नS क ढ: अच ट कMत S कल:, त लक त न ह:त क ? –

प$.

तनजमख रक क मशक नई, स ममत रघर ॥

एक एक शरS पचथ धतन ट कQ ल: र मS
र कमस व क ळ $नक M
॥तन॥ध॥
 रघकल मकटम ॥ श/ र ग ॥
सत कतरक ॥ बहरक ग क व $ रतन॥
उदररल: ग तममतन रज ॥तन॥1 ॥
र ज न न कर:॥ चककत स र:॥ ज उतन जनकपर:॥
मश धन भगतन ज नकक ररल: परशधर
ल मशर नम ॥तन॥2 ॥
र ज : खर खर गरमह र ज, म झ रमच लह नप च चररत चS समर झ लS मह ज
अश क ह: जसथत ह त कQ क स ग/ –

प$ - ( $न धम0जल ल च .)

आन$ शजल नS ॥ ह त प/ 0दह न नS ॥

भरत तन पलक नS सख $ न $न नS ॥1 ॥

मसष: र ज , श र मचद च ग न मनष क ट:त कर र कर त, म तर त ल तनर ळ च

स रप नS प हतL.
र ज : (आन$ नS) झ लS तर, उ$त क र म ल र ज मभषक करण च तन‹ अग$: ठरल .
(समत कड ळ/न) क द$ ज , तमह कड ल स 0 त र: आहन ?
समत: (ह त ज ड/न) त र:ल क कम आह, गरमह र ज च आजपम स 0 मसदत
करन ठ ल: आह.
र ज : तमह ल आ ख एक ग ष व च र च आह त ह: कQ, पढS म झ रमल तस
पडल, अश म झ क रकQद$0त ल क मS मशललक र दहल: न ह:तन ?
समत: छ, छ, अश ग ष ह ईल तर: कश ? क मS मशललक ठ /न र ज चधर ज न $रब र
खल स कध च कलS न ह:.
र ज : तर आत स 0त न म झ व नत ऐक .मझ परम प/ज त थ0रप न , हS र ज प$
मझ कर: द$ल प स/न थ शडक ज म पजचS दहत कलS असल, त ल स क ह गरचर
आहतच. तथ वप अज न नS कक अचधक रम$ नS म झ ह त/न एख $S अक 0 ह ऊन
क च ह: ह तन झ ल: असल, तर त बदल त न कम कर पढS म झ रम र
मजपम Sच पम ठ /न त चS क तS ह: न /न पड/ न $त त स तनभ /न घ S , अश
तमह स 0त स प थ0न करन म आत मसह सन रन उतरतL. (अस मह /न ख ल:
उतरत , समत ह त $त . तLच पडद त त मलक शब$ कररत .)

पदहल त मलक:

॥गद॥

ग 0बल नमतररप ग0 म$0तन,

सकल स मत चक तत0 भ/प लमशर पद$ नमव लS॥
पखर र ततचरसत म स 0 सहरतन
मनज$षप प अमर मसह सन ध0 स चध लS॥
जजतसरस$र:सœ$ 0 स भ ग रम ,
ककत सह न$न नव हर त/चच कलS॥
सकल भ ग पभ ग स रतन,
स पत बहत श भत मसह सन प सतन व र म त/झ ॥

$सर त मलक:
ज ज क र मह र ज –

॥गद॥

चकजन चचत प/ 0 करतन कलपतरसदह ल जव लS

लS ॥
परसख तप $तन
तन बमह$ स, स धप लतन
तन व ष स,
शतसहरणण क लरद सदह द$पव लS
लS ॥
व मलर ज न ततस अनसरतन पत परर
तनजपज प लन अममत द$न त/चच कलS
लS ॥
आतमसदश आतम र मम
मम , सकल मभर मम
मम ,
र ज अप0तन, स पत बहत श भत ,
मसह सन प सतन व र म त/झ ॥1॥

र ज : (मसह सन स प$कक नमसक र घ ल/न ह त ज ड/न) गरमह र ज, आत म तनर प

घतL.
 मसष: र ज , तझ ज ज क र अस .
(समत र ज स ह त धरन, म 0$नS आत प हLच /न पनह प श कररत .)
मसषष : (गदह रन) अह द$ ज , ह $शरथ च मसह सन तसग0 म झ व रक नत सदह
अश उतपनन कररत झ ल .
समत: खर खर गरमह र ज, जर: श र मचद ल अमभषक ह र मह /न उतसकत टत,
तर: $शरथमह र ज च ह र ज व ग भ र: असख उतपनन कररत .
मसष: बरS , स र: आत क कड गल:?
समत: व श त कररत कक ब ईस हब च मद$र कड गल:. गरमह र ज, म मथरचS पकर
सरक र स कळव लS, ह च गल कलS कQ न ह:?
मसष: फ र च गलS कलSत, ह र ज मभषक ह इप Uत त सट ल तथSच अस/ द . नतर
प ह/न घत ईल.
समत: गर 0, प ण 0मच चद च असत झ ल असत स/ $ ह इप Uत ज सध क ळ
असत तदत $शरथ आण र मचद मह र ज च क रकQ$•च ह सध क ळच समजल
प दहज.
मसष: प ह सध क ळ मल भ र:च तबकट टत . क र तमह ल म ह:त आहच आह.
समत: मह र ज, त व ष भ तत कश ल प दहज. आप त स UचS ब जच $डप/न ट कलS
आह.
मसष: बरS , चल आत उ$त क स 0त न आपआपल सन नसध द$ व चध आटप/न
स/ $ बर बर ड त S. क र –

स कQ.
सन नS मगल ततलक कर न भ/ष मडडत S॥
M मसह सतन पह S ॥
न नमन हर र म $न तS नप
$श0न तS ऐसS॥ घडत मक वह ल तसS॥1 ॥
स 0: ठ}क आह. (स 0 तनघ/न ज त त.)

(त$नतर आन$भररत मदन मथर प श कररत.)

मथर : (ख$ ख$ हस/न) म झ स 0 क ळज $र/ झ ल:. कक ल म अश त र
करन ठ ल: आह कQ, मह र ज च आज0 क भष ल न जम तनत त आपल मतलब
स ध लच स ध ल. अह ह ! म झ व ज ध ज शत/च अभद $ग 0 र तर चढल , आत
थ डक च क ळ नS त अस फडफड/ ल गल कQ, स 0 ल क म झ अकलच त र:फ करन
तLड त ब टS घ ल/न; थकक ह ऊन ज त ल.

प$ - (ट ककल न च .)

जजककल ह म । ह म ड अपल ,
प डडल फश त M
र ज ल ॥ध॥
र ज जरर झ ल । झ ल श सल,
$इल र ज चच भरत ल ॥1 ॥
श च झSड । झSड फडफडल ,
शतच अभद ककलल ल ॥2 ॥
$$ भ झडत । झडततल स ग 0ल ,
ज त र म $डडकल ॥3 ॥ (चच.ग.क लहटकरकMत)

मझ तबनत ड कर मत नS म ठ र जकशल आण $र/ $श< अश ककत क ल क च

अकलच म त च करन ट कल:. त मत समत मझ कनल चप ल र हत,
आण त थरड र जगर सरड स रख आपल: म न ह ल /न आपलS अनम $न $त ह त .
प मह S, त च प त म झ क न स पडत त, कQ गल म नL तमच म न अटकत त हS
पह तS . खर खर अश $घ0ट पसग श:प प मजपम S आजप Uत क ल च झ ल: न ह:.

प$ - (गग नध त च .)

M : कLड न ॥
कल ह त घ तचच मजल क र गह
स$ म झS उभS र दहलS सटलS कQ तथ न ॥
व फल स 0 ह तS जर: ज त स लप क ळ त टळन ॥
द/त ततल ज / इजचछत फ स पडल कQ अ स न ॥
ध/त0 मशर मण समत मत अज रर फसल नसन ॥
कल अधचच त च ब ट तननत घ ल न ॥
प त र म र: कक च ह त भरत ह/न ॥
महतप सS ततजल आण लS त मग0 ळ न॥
 खचचत स गतS ह: स 0 श:प तप त स षध र: मल नSच करन द$ल:. न ह:पक
मझ मन त ल म ड मन तच रह त ह त. बरS , मज र इतकS तनषक र पम कर र,त
क अस बरS ? (व च र करन) म झ तर क ह: एक तक0 च लत न ह:. अस , ज नS
आपलS जज रचS स हस करन मल बधमक कलS त च त M त/न सटक कल:
क र गह
प दहज. कक च हक/म द$ ज ल प ठ /न ततकड/न तजब ज कर . तर उग च ब भ ट
ह ईल, कररत ज म ग 0नS त मल नS मल स डव लS त च उप नS आप ह: त ल
स डव लS मह ज अग$: बम ल/म ह ऊन ज ईल. ( र प ह/न) अह ह ! क र गह
M त ल मनष न

सध क ळच अनन प हLचव ण च ह: ळ आह, तर आप आत द$ जच ड कड

ज ऊन आण मल क M त ज ण च क मचगर:
न ओळखत ल असS रप प लट/न क र गह
आप र घऊन तथS ज ऊन आप तथS बस/न, त तबच र च सटक कर मह ज
झ लS. (पडद कड प ह/न) ह पह , त द ड $ स , म मलन कमदत इकडच त आहत, तर
त च नजरस पड/न उप ग न ह:.
(असS मह /न ज त.)
(त$नतर कक च $ स म मलन कमदत प श कररत त.)
कमदत : ब ई म मलन ; आत कसS ग कर S ? ब ईस हब क ह: स चगतललS ऐकत न ह:त
M र व सकट/न कSस म कळ करन
अग ल ह त $ख ल ल / $त न ह:त. कलल स 0 शग
जममन र पडल आहत, मह र ज न जर क हS प दहलS, तर खचचत आमच ड कQ
उड त ल. आत कर S तर: क ?
म मलन : अग, आमह कड क आह? म तर त न त न$ पलग र बळS च उचल/न
तनजव लS, प ध डद$श जममन रच पन: आग ट कत त.
कमदत : मल टतS आप च अग $र हS मह र ज न ज ऊन कळ S, मह ज आमच र
ह $ ष रह र न ह:.
म मलन : ळ मह र ज $रब र त बसल आहत. तवह हS त0म न कळव ण ज ग सध
आमह ल कश ममळल?
कमदत : खर खर म म ठ कच ट त स पडल स रख झ लS आहS . त च ज ळ अस S
महटलS तर आसप स कफरक/ $ख ल $त न ह:त . त च मशव ल न जम नत तसच उभS
र दहलS, तर ल थ बकक $ऊन ब हर घ लव त त, असS त न ळ झ लS तवह कर S तर:
क ?
म मलन : सख, ब ईस हब च अश कडक तबबत कध च प दहल: न ह:, न आजच असS
कर ल झ लS तर: क असल?
कमदत : क झ लS आह ईशर ल ठ ऊक. त मथरच ग ठ पडल प स/न अश ख ळल
आहत. मग क मल:नS उप$श कल आह क ज .
म मलन : सख, आजच पसग खर खर तबकट आह. (पडद कड प ह/न) अगब ई, त पह
मह र ज च स र: ब ईस हब च मद$र त गल: ह त त कर$:प घऊन प ह चव ण स
आलल $ स ह: परत तनघ/न गल तर ल कर चल. क र पसग मह र ज आमह ल ह:
ह क म रत ल.
कमदत : ह चल ल कर. ($ घ ब ज/ल ह त त.)
(त$नतर कश असत व सत करन पलग स ड/न जममन र कक ल ळत आह ज ळ
र ज बसल आह अस प श ह त .)
र ज : (ततल कर ळ/न) स$र:, तल क प ण च कर मघ प स/न म ककत पक र न
व च र:त असत , मजश एक अकरसद ब ल/ न स अस म अपर ध तर: क त कल
आह? (मख कड प ह/न) वप , मजव ष ह: इतकQ कठ रत ! ठ}कच आह. इ$: र पम S नत,
कमल पम S मख, क$ प षप स रख $त, पलल पम S अधर आण चपक$ल पम S स 0
शर:र, इत द$ स 0 क मल असत त ढS तS ह$ च म त $गड पम कठ र कसS झ लS हS
क ह: कळत न ह:. (ततल उठ /न बस /न) सख, असS म न धरन बसल:स तर म क
समज S बर? खचचत तझ च ( रन तझ मन ल अत त प ड झ ल स रखS द$सत
आह, तर ह हरर ककक -

प$ - (अमभन मधल लप च .)

क S तच ग जज लS स ग स$र:॥
त जतन शज ल ळमस क ऐमस भ/ र:॥ क S॥
वप न ह: तजव मज अन क ममन ॥
इजचछमश तर: $ स कररल इद क ममन ॥
च ल॥ रक तS र कररन 2॥ र तS कर:न $:न॥
 ध तS प $ न॥ तन 0ध खचचत चधन॥
च ल॥ र म च शपथ स 0 सत म कर:॥ क S ॥1 ॥

(उतर च ट प ह/न) इतक म कठश ष कर:त असत जवह त/ ब लत न ह:स

तवह म झ च तल कट ळ आल आह त सश न ह:. ( र ग न जममन र ह त आपट/न)
क ? इच पकMत इतकQ बत ल झ ल: असत इच $ स जन त/न क ह: ज ळ न ह:?
(म मलन कमदत ह त ज ड/न घ ब- घ ब- त त.)
कक : (च त ळ/न) खबर$ र र ड न फ जजलप कर ल तर. म ब ल ल / इकड
चन ऊ
नक मह /न तमह ल स चगतलS असत , क च हकम नS तमह: आल त. लब- मल .
आल तLडप/ज कर ल , तनघ/न चल / .
थन
र ज : (त न ज ण व ष ह त नS ख/ करन आपल श ) मल टलS ह तS कQ, दहच
ब लण च शकQच न ह:श झ ल:! प न ह:. (उघड ततल आमलग/न) प $त त,
$ स जन पम S मल ह: च र मशव $. प सख एक$ मजश भ ष करग.
कक : (र ज स एकQकड ल ट/न) पर पर, मज र तझ ककत श ममत आह त समजल:.
तन$0 , षढ , म व श स नS तझ अक र मशर ठ /न तनजलS असत , कठ र , म झ च गळ
क प ल तझ ह त धजल तर: कस ?
र ज : (चककत ह ऊन) क , म तझ गळ क पल ! तर खचचत स गतL, तझ बद ल भम
झल, त सश न ह:.
कक : क ह: न ह:, मह त रप आपल च बद ल भम ह ण च सभ आह.
रज: प कक , त/ थS श भत न ह:स. तजस रख शग रलकम च पटर नS
मजस रख अपर ध स मशक करण कररत आपल मसह सन र बसलS प दहज. तर ऊठ
मचक र बस/न क ब ल चS तS ब ल. (ततल बल तक र नS मचक र बस /न आप
शज र: बसत .)
र ज : वप , स र जनम त दष स पडल न ह:, अस क प तल कश च आल आह बरS ?
कक : मह र ज, ह: प चट भ ष S आज मल आ डत न ह:त, आजप Uत आपल: ज पत
ह त त न ह:श झ ल:, कररत म झ ज ठ आप श आह त आत च आत द$ल:
प दहज.
रज: प $त त, तझ क त ठ असल त अस ; प मझ पचप च ठ ज
तजज ळ आह, त न ट स भ ळ मह ज झ लS.
कक : क ? म झ ठ चS आपल ल समर न ह:? ठ}कच आह. क ह: ळन
म झ बर बर लगन कल चS $ख ल आप ल समर रह र न ह: बरS .
र ज : सख, अश र ग / नक स, अश क त ठ आह त उघड करन स ग.
कक : बरS तसSच क ह ईन , ऐक –

प$ - ( अध0तन रळ बड ल: च .)

M पव 0श
ष द च ललS स ग0ल कक जध ॥
सजननध ह तS म तध ॥
शकशडकनS रथ क जवह म डतन गल न ॥
त$ म न ग तन आपल जज ॥
चकQ कर घ लतन स ररल रथ आपल र घ ॥
झल पत श अमभन ॥

रज: ज श/र कMत बदल स 0 $ सह त0म न सरन थ नSह: त र:फ कल:, तS कसS व सरन
बरS ? पढ.
कक : (म ग ल प$ त ल अतच 0ल)
त सम $न र मज आप अवप0ल॥
त तमह ज मळ अद वप ब कक र दहल॥
ततसमर चच मजल आज रर नच ज हलS॥
च ल॥ प/ 0 कर त मझ र कण M पग ॥
नप
न तरर न वपतर र र ॥

र ज : ए ढS चन ? मल टलS हLतS क ब ऊ आह क ल ठ ऊक. अग ठ परत घण ल

इतक क आक श कर ल गत ? त/ सत ष नS म ग/न घतल असतस तर म द$ल नसत
क ! अग, तल त कवह वह: द चच आहत.
कक : मग म ग/ तर?
र ज : अश गडबड क कररतस? र म ग च त न ट व च र नSच म चगतल प दहजत.
न ह:पक तच श प ह त त.
कक : म झ च गल व च र झ ल आह. आत त त बदल वह च न ह:. म ग/ आत ?
र ज : वप , ह मध नहर त च सम , ह:ल वपश च ळ असS मह त त, तर आत र ह/ $,
उ$त क आग ध /न शचचभ/0त ह ऊन म ग.
कक : न ह:, त ग ष वह च न ह:. $ S असल तर आत द त, न ह:पक म क ह:
प ठ र न ह:.
र ज : (ककचचत व च र करन) मल ठ ऊक आह त/ ऐक च न ह:स, तमह स$र जस न
हट अततश असत . बरS म ग, क म ग चS तS .
कक : पह बरS , मग र र कर ल तर म ऐक च न ह:.
र ज : (घ बरन आपल श ) मश मश ! भग त रघकल$ त , ह कठ} पसग त/च
तनभ ल प दहजस. ह: इतकS बज /न स गत आह, तवह तS म झS ह$ व $: 0
करण स रखSच असल, त सश न ह:.
कक : (र ज स ह त नS ह ल /न) क , व च र कसल च लल आह? म ग मह .
आप स रख सत पतत$ र ज स असS मभ S ग न ह:.
र ज : बरS , म ग?
कक : ऐक . एक र नS , स पत र म ल र ज मभषक करण कररत ज स मग त र कल:
आह, ततनS म झ भरत स र ज मभषक कर , आण $स- र नS त मल रमल
लकलS नस /न च $ ष(प Uत $डक रण त न स करण कररत प ठ /न द .
(हS ऐकत च र ज मचक रन ध डद$श जममन र म/जचछ0त ह ऊन पडत .)
कक : अह ह ! असल: ह: सLगS स र: मल समजत त. इतकS म/चछ 0 ण ज गS क म
म चगतलS? उठ . (असS मह /न ह त नS ह लव त)
र ज : (स ध ह ऊन) क म स पन मध S आह? कक मझ बद ल व क र ह ऊन म
भलतS च ऐकलS प दहलS? ( र कक कड प ह/न, गदह रन) छ छ, ह: पह ! पत क र कश !
आपल व क ळमख पसरन म झ प चगळ/न ट कण कररत बसल: आह!
कक : मह र ज, क प रचष ल व ल आहत. म म चगतलल द चS असल तर $तL
मह , न ह:तर न ह: मह /न प/ 0ज सह नरक त ज ण ल त र वह .
र ज : (उठ/न) ह $ष, कठ रह$ , पततप घ ततन , तझS ह जघ त पम S कठ र भ ष
ऐकण पक म झ ह क 0 बचधर झ ल असत तर फ र च गलS झ लS असतS. च ड ळ , तझS
हS क ळS तLड ज न द$सत आह त ह नत फट/न गल असत तर: म सखच म नलS असतS.
स र श, तझ श म सपक0 ठ ण पक मतM इल तर फ र च गलS ह ईल. (असS मह /न
तनघ/न ज ऊ ल गत .)
कक : (त च ह त धरन) मह र ज, च लल क कड? आपल सत च , शह प च
आण ध 0च ह: पररकच ळ आह. $तL कक न ह: हS महटल / म आप
चन स
सड र न ह:. क एक क त म आप स नक श झ लS? (एकQकड) आत असS न ह:
उप ग .(उघड)

प$ - ( न ह: क ह: हचगल च .)

एक क भरर ज मळ न असल।
ट आप ष0चच गल॥
मझ ररचS पम कQ तसलS॥
क ल पतन गलS स ग ॥1 ॥
म झS इजचछत स 0 परव लS॥
न ह: कध ह: तनषफल कलS॥
मझ ररचS पम कQ तसलS॥
क ल पतन गलS स ग ॥2 ॥
मज तनज छ परर गव लS॥
स मह त तरर तS नच गण लS॥
मझ ररचS पम कQ तसलS॥
क ल पतन गलS स ग ॥3 ॥

र ज : अश र:त नS तझ श गलL, त चच ह उपक र फड त आहस क ? कक , इतकQ

बफ म ह ऊ नक , परर म तल फ र $:ख ह ईल.
कक : (सत प न) असल प कळ भ त ल मभ र: ह: ब क नवह. म स चगतललS र
आप प/ 0 कलSच प दहजत, न ह:पक आपल प श ज भ ह सड/न आत प $तS .
र ज : (आपल श ) ह: ब लल पम S कर ल चक च न ह:; क ह: भलतS सलतS झ लS तर
उद च मगलक 0ल व घन र; तवह स म पच र नSच घतलS प दहज. (ततल आमलग/न
पन: मचक र बस /न) प वप कक , हS क बरS , आजप Uत तनम0ल आचर नS ग/न
अखर:स अस ह कलक क मह /न ल /न घतस? तझ $ न स ड/न त न र प/ 0 करत ;
प मघ च त भ कर शब$ पन: उचच र नक स.
कक : छ छ, त ग ष क लत ह: घड च न ह: –

प$ - (म ठ णझज सटल च .)

पडल भ/ रर त गहम ल:॥

जनह स ड $ हकत अपल:॥
चढततल स गरह: कलशल:॥
परर मम ह: ॥ न ढळ॥
जमलप परर ब लतन चकलS॥

कक : (त च ह त/न सट/न उभ र ह/न) ह र श/रत ! अर $$ र ज , चनभग करन

जS प तक चS मद$र उभ रलSस, त र आत तनरपर ध स च हत करन कळस ठ र
क ?
र ज : (सत प नS ह त च ळ/न आपल श ) चनभग! ह ह !क कर! अघ रकMत नS
कसS मल पच त पकड/न ट ककलS आह, त/न धडप नS सटक ह ईलस द$सत न ह:. (उघड)
कक , तझ इचछ प/ 0 कररतL, म झ ह: एक ग ष त/ ऐकल: प दहज.
कक : क तS कळ/ $; ऐकण स रखS असलS तर ऐकन.
रज:प आध त/ आपल जग र ऊन बस, मह ज स गतL.
कक : (बस/न) ह: बसलS, स ग आत क तS .
र ज : हS पह , मसद कलल स मग नS भरत स र ज मभषक करव तL. प मझ त
रमन न स कर ह आगह स ड/न $. त र ज सबध ग ष कड क ह: मन न घ लत
मजप श स सथ र ह:ल.
कक : ! इतकQ म भ ळ न ह:. भरत ल र ज मभषक न झ ल तर: चचत न ह:, प
त मल र म नS च $ ष0प Uत $डक रण तच स कल प दहज.
र ज : अग,हS कठ र मन च जस , अस त नS तझ क अपर ध कल आह बरS ? क ळ
आपल अभ ग मळS असख जन च तLड त म त क घ लतस? म झ रमच
स$ग च स $ प/ 0 अनभ /न एक क त त च ततटक र तल आल तर: कस ?

प$ - ( रग न र तनग न र च .)

सखचच$घन ग तन:स म ॥
अनत वपत स त र म ॥
सकल च अत 0म ॥
M
$ डडमश क आतम र म ॥ सख॥ध॥
मतनम नसनतव र म ॥
न न र$ 0श म ॥
सध स भ ग लल म ॥ $ डड॥2 ॥
जनन नसध म सम॥
तन:शवषत रकसत म ॥
ररप$:सह बल द म ॥ $ डड॥3 ॥

कक : (त स नS) पर पर 0न. मल टतS , र ज स डल र ररक मप त मल

रमच सतततप ठक चS क म आप च कर र?
र ज : ($ नS ) कक , नक अश तनष/र ह ऊ. जसजस त/ आपल हट दढ कर प हतस,
तसतस म झ प व क/ळ ह ऊन ज ऊ प हत तग? कक , मल र म ह/न जग त क ह:
वप न ह: मह /न त च रक च शपथ घऊन स गतL कQ जर त च तन म झ त/
त ट त/ट कल:स तर म एक क भर $ख ल जज त रह र न ह: बरS .
कक : मह र ज, असल भष न मल क ह: द च न ह:, आप स स ग/न
ठव तS . आत स/ $ झ ल कQ त स तच क रट नS लकल पररध न करन नल
च लतS झ लSच प दहज.
र ज : अग ए र कमस ,ज च उपह र सम स 0च त ट त षडस प$ थ0 भरन म
पढ, म पढS असS मह त शकड स$र जस न ध त अस S ; म झ ह त/न स घडल
क अश इचछ करन आजच ट पह त, ह त ज ड/न असख स कजन न ज च
आसमत भ$ ग ततपर अस S ; रककमल पम S आरक आण न न त ह/न सकम र, अश
त चर ल त स ह ईल मह /न जजकड स र: दहड र ततकड मखम ल:च रज म
फर स न पसर:त रह S , अस त र जव ल स म झ र म, त $डक रण त एक घटक भर
तर: चल क ?
कक : च न ह: तर मर . मल क त चS . मह र ज, ब ल/न ब ल/न म झS तLड $ख/न
आलS. मल द$लल र आप प/ 0 कर र कQ न ह:, त ढS स ग मह ज झ लS. उग च
असल: रडकथ नक आह.

M तत जनक ज
प$ - (प डनप च .)

कट त शब$ हतन॥ क$फळS त सउतन॥

र दहल क र म न ॥ स ग कक ॥1 ॥
अतत त प$ तझ हन ॥ चडककर मशरर स हन ॥
र दहल क र म न ॥ स ग कक ॥2 ॥
बघ त चचत हन ॥ कदठ मशल श तन पडतन॥
र दहल क र म न ॥ स ग कक ॥3 ॥

तर ह कक , तजपढS ह प$र पसरन मभक म गतL. म झ प ज न रमल

न ल प ठव ण च आगह स ड/न ब कQ ह S तS म ग.
कक : अर ज च ड ळ ! त/ ककत स सत पततज आहस तS रच द$स/न आलS. क त रम
म त तझ प टच आण भरत $स- च प टच झ ल ह ? मह /न अस मघ प स/न
रडत बसल आहस! $ S असल तर $तL मह . न ह:पक आपल क ळS तLड घऊन तनघ/न
ज . पह , उद च एक द$ स त तझ ममर भष च झSड जर न न चव ल तर म
न च कक च न ह:.
र ज : (अतत $:ख नS ) ह ह ? झ ल प/ 0 घ त झ ल ! सश ल, क सल , मह पततवत सममत,
तमच सभग म$:र ल अधम जस नS आपल ह त नS अजगन ल ल , अग, ह
जनककन ज नकQ, तझS स ख चS त र कक च अभद ह$ प 0त ल आपट/न बड लS
ग बड लS. ह स$ग भ ड र रघकलततलक र म चद , ह अधम च ड ळ मह प तकQ तझ
वपत क ळ भगलपट झ ल मळS तझ न सल कर झल!
कक : कMतघन , तझ पमसद ह ण ल क र म अस/न म झ उपक र त/ व सरत स
क ? भ ग0 र म नS एक स ळ तन:कतत M
पर करण च तनगह करन आपल कठ र
परशच प ल /न स 0 कतत तनब<ज कल त ळ ह त कक S घ ल/न स ष $ऊन तल
मच चव लS, स ग0ल कQ र कस श द कर:त असत व रथ ह ऊन पळत ज त ह त स
प त सम M
श:प प म च करन द$ल:. शगऋष ल आ /न पतक मष ज कर
मह ज पत ह ईल, अस र म झS णखनन $न प ह/न बह
M सपत न द$ल . स र श, तझ स 0
कQत<ल आण पतप प स म च क र असत च ड ळ , मजश आण मझ पत श तझS
असS आचर क ? चधकक र अस तल .
र ज : ($:न मदनS)बरS तसS क ह ईन . (ह त ज ड/न) ह आद$म , जग$ब, $शरथकल$ त,
तल म शर आहS , तर त मझ बदहशर ब लरप र म च आण म झ त ट त/ट कर
नक स.
कक : अर तनल0जज , त/ म झ पतत नवहस आण म ह: तझ स नवह; हS पह मगलस/त
त ड/न ट कतS आण तझ न चS कक/ ह: पस/न ट कतS .
(मगळस/त त डत कक/ प सत.)
र ज : कक , ह म झ शब$ श टच बरS ! पह म झ प , घटमळ ल गल, तर तल $
अगर न – पह जS मसतक श गर मसषचर कक स ( शर / क ठS ह: ल लS
चन
न ह: तS तझ चर र ठ /न म प $ न म गतL तर न ह: नक मह /. (असS मह /न
ततच चर र स ष ग नमसक र घ लत .)
कक : (त ष न) ह तनब0ल , नपसक , षढ , स 0भ म र ज अस/न स च चर धररत स?
आग ल ग तझ सत ध रप ल . (असS मह /न त च मसतक र लत पह र कररत. र ज
म/जचछ0त ह त . तLच समत मसष गडबड नS प श करत त. समत र ज ल स रन र
घ ल/न स ध करण च प त कररत .)
मसष: हरहर, क पम $ ह ! कक , तझ अघ र प तक बदल आहत ह नक0 पर न ह:त.
त म ल तजकरत न च नक0 तनम 0 कल प दहज.
कक : र ज च च र: पत स रख समज च अस/न त र म र व शष प तत कर र
पकप त थरड तझ ह: प नव नक 0तच जन झ ल: प दहज.
मसष: अग प वप M पतत मह ज व ष सम न तश त तज र प
, पर पक व शष प तत
कर र तझ पतत त च मसतक र लत पह र तझ नS कर ल तर: कस ?
कक : थरड , त/ घट बड /न अस S स, तS स ड/न, र ज आपल जस श एक त त
असत न त/ थS कस र आल स? (र ज ल प ल /न) अर, ह लत पह र स स/न उग च
न ह: पडल . ळस ह म झ चन त इतक स पडल आह कQ; म च प घतल
तर: श भल.
समत: ($:ख नS ) ह ह !प घण त आत क ब कQ उरल: आह? गरमह र ज, आप
त च श क भष कररत . इकड मह र ज च पकतत फ रच भ कर झ ल: आह. ह
पहर ल टल असS मल टत न ह:.
मसष: (र ज च पकMतत प ह/न गदह रन) र ज ल क लरप जस नS ग स/न, एक घटकच
स बत करन स डलS. मश मश ! म झ रमच क मल अत:कर स ह जप त पम S
पह र कस स सल क ज . अह समत, क स ग/? –

प$ - ( अततपततरथ ह तनषपतत च .)

$ ष सप$ पररक समजतन च कलगर ह उतन आलL॥

तनपज न र रव श आश र गलL॥
प/ 0 सख चS ध म र ममख बघतन श त म झ लL॥
M घ त तS बघण
कक हसतS नप कस जगलL॥
आचध न क मलL॥ श ट: स 0थ फसलL॥1 ॥

समत: (र ज च मख कड प ह/न) गरज , मह र ज शद र आलसS टतS . पह नत उघड/न

चह/कड पह त आहत, क ह: मन त/न ब ल चS आहसS द$सतS. प ज भ आड पडल मळS
न ट शब$ चच र ह त न ह:.
मसष: (ज ळ ज ऊन $:ख नS ) अर, ह सत पततज र ज , तझ अश ह: $$0श तझ
कलगरनS पह क र! तझS द$नकर पम S पखर तज कक रप र ह/नS ग स/न ट ककलS!
(असS मह /न ड ळ ल स ल /न र$न कररत .)
समत: गरमह र ज, हS क ? ह ळ ह$ अग$: कठ र कलS प दहज. ह रव तर
असत ल च लल च आण आप ह: ध 0 स डलत मह ज मग क व च र च, स 0
अध रच.
र ज : (स ध ह ऊन) र म! र म! र म! अत:कर त मझ र म चS सख एक$ मल प ह
द . गरमह र ज त श च वपतर च ‘त/ पतश क न मरश ल’ ह उग श प तज म
ढळढळ त अकर न मलदहलल पम S मल द$सत आह. तर म झ र म च तन म झ भट
कर . (असS मह /न पन: बशद ह त .)
समत: ह ! ह ! प/न: बशद झ ल. गरज , आत कसS कर S ?
मसष: आत $सरS क कर चS आह? तमह: ल कर ज ऊन र म ल घऊन ,म
च पकMत चS तन$ न पह त थS बसतL.

द$ड .

रमरज समह/त0 क दढ ल ॥
त चच त ल न स हत झ ल ॥
परम मगल म डडलS कMत जथS॥
अशभ म/त< प तल: कश तथS॥1 ॥
 श र मर ज व ग
अक 4 थ
प श पदहल
(समत / प श करत त.)
$त
/ : मह र ज $ख
$त ह: पभ र मचदज क म$:र.
/ आत ज ऊन
समत: ज , $त /
$• $ कQ+, म मह र ज च $श0न स ठ} आलL आह ($त
ज त .) क लच द$ स आण आजच द$ स च मध S क ढS तर: अतर हS ! क लच
सध क ळच स/ 0 असत ल ज त न $शरथ मह र ज च न च ज ज क र त नS
ऐकल , आज उग - ब ल स/ 0ल श म न पभ/ र मचद मह र ज च न च
ज ज क र ऐक स ममळ र! आण स ठ} त न र त च प ठ}म गS तस$: ल /नच कQ
क आमह ल र त कवह गल: हS सद कळ/ द$लS न ह:. आमह अ ध स जन चS क ढS
तर: ह स$भ ग . $शरथ मह र ज च पण ईनS आज ह र मर ज च स हळ आमच
दष स पडत आह. इक क कल च आन$ ढ - र ज त/ धन आहस! पह टS च
ळ ह र मचद मह र ज च र ज ड भ त कफर - आन$: ल क च थ च थ
प दहल त न जन नव र ज ल धन $ $त न ऐकलS मह ज अस टत कQ,
भरत च ळ ऐश 0म$ नS फगलल समद म ठम ठ नS धL धL करन समदस म र ज ऊन
आ$ळत आह. स 0 $श त ल ल क न गजबजलल: ह पत अमर त झ लल: अ ध
नगर: न न जलचर न भरलल समद पम S टतS. अह ह ! क ह: मद$र च श भ .
इदभ न पक तनर ळS तS क अस र? भ रद ज पक पम S ह ब$:जन अर $
झ ल च पभ/न /
$• $त आहत. ($त त .)
/ : सरक र प/छतS ह क आपक
$त सत $• कQ क जररत?
समत: बरS , रथ ब ज/ल उभ कर. म पभ/$श0न करन आलLच. (समत ज त .)
 / : (गल असS प ह/न) ब ज/क/ ब ल त कह ? इस नगरक/ आज ब ज/ त हह: नह:. सब
$त
ल गL क भ ड जस आ$म क $ 0 बन ग ह अह ह ! $ख हम र ह न ल सरक रक सब
/ ध म मच रहS ह¤. अह ह !
ह त , घ ड कस आन$ क म र धम $ख , सरक रक मतM ज
ह त जस क ल ढगL मS लपट ह प 0त क म फक म ल/म पडत ह. न च न च , ख/ब
न च , क तम र अन$ त आज हम र सबक अन$ त ह न ल ह.

स कQ.

न च न चक ग र त रस ध/मध म करत ह¤।

आन$स ह त घ ड $ $ न करत ह¤।
आपन म मलकक । ह न ल र ज क ॥1 ॥
प श $सर
(श र म सत$ $भ 0सन र बसल: आहत. सतत प ठ च लल आहत. पह रकर: समत
आल च $• $त .)

गद

त मलक:-
स 0भ म र जप$ भ/ष तन॥
बलपबल $ न धतन क मशकमख रकक ल॥
बमहकल तपनन भ ग0 ग 0 खडतन
न ल तपल$ल प$: सत स उदररलS॥
ग ग मडडत म गल म/त< $दह रन ॥
मश च प भगन सर सरह: त/ ल जव ल॥
सतनजन म नस पजर शक ह ऊतन
सकल जन मन अनभ वषक त/ र ज र ज र मचद॥1 ॥
(ज ज क र र ज मह र ज)

प$ - (च पधर कम र ह च .)

M
र र! नत ग अवप0 समनम ल ॥ध॥
 र जरऋष स र न , अमभषकतन मसह सन ॥
ज न$ त ऐकन , स ग0ल भ ह मल ॥1 ॥

र म: $ , तमह स 0 आपष च ह: पण चनS म झ कड/न ह: जब ब$ र: प र प ड त.

($ ल नमसक र करत .)

प$ - (क स न म नस च .)

श त $ त क मलक ह:।
M
च रग त $ त ह:॥ध॥
तसत जग श त कर:. ध तन ररपमत ह: स$ ह:॥1 ॥

(लकम तनर प घऊन र ज र च प$ र गर.)

लकम : उष:क लसम मन ल ककत आलह $ टत आह. त आलह $
उष:क लसम च अस कQ र मर ज मभषक च अस ! आज लकम च कध ह:
अनभ ल न आलल अस आलह $ टत आह खर . शद आण पव त भ न च मन त
च ह सम .

प$ - (ल च च ल.)

भ स नगर: श भ न । जश कतकQ भरज न।

M
व सरत ज भ न । थ ट बघ तन ॥ध॥
र मर ज च स हळ । न ग त ह: क ककळ ।
प त:क ल:च ह: ळ । स 0 ध त मन ॥1 ॥
सवM ष ज ई ह: बदहरन । आन$ नS मदहरन।
त स/र गदह रन । प/ ( अर $ पल:कड॥2 ॥

अशद मनS सद पण म $श0न नS शद ह त त. असन त मनष /

$ तब$न
आप आप सन त ह त . पक ग चS कजन ऐक/न आप ह: असSच क ह: तर: चचनमगल चS
ध न कर S असS मनष च मन त तS ! मग आज तर म झ रघन थ ल ,
रघकलततलक ल र ज मभषक ह र. अर हS बघ – (च प$ र त .)
सन पत न मह S कQ, श गरमह र ज च तमह ल आज अश आज आह कQ, स 0
सन स जसतक क र कक तमह ल टल त इष कत त र ज ड च $कक भगच
पट ग त उभS कर . र ज मभषक झ ल नतर स र: थ ड ळ नS त ब ज/ल र
आह, तवह न ट व सथ ठ . (च प$ र ज त .) र मर ज मभषक ह र मह /नच कQ क
आज आमच अ ध नगर:च तनश च न ह:श झ ल: आह.

प$ - ( र भमर च .)

द$श द$श च तनश ज उन । झ ल: ज गतM त खर:।

हसत उष $ अतर: ॥ धM ॥
लबध भमर ह ज तत ध तन । पफलल कमल र: ।
प हन वM त ह त ब र:॥ च ल ॥
ह गण जन जस ग कड ध त ।
त पसनन जनह: र म मन तनत ।
त मतनजन तथS र मशभ चचततत ॥च ल ॥
स 0 चर चर आतर झ ल पभल पट र:।
प हण च तक मघ पर: ॥1 ॥

क ल कवह मह चS आज कवह मह चS च स म रष तनशनS न ह:श

कल:! स 0 र तद$ स एकच च लल: आहत अस भ स ह त . जर न कर ल आह महटलS तर
पनह एक तनममषम त व च र कर ल गत कQ, आज हS बर बर कQ क ल हS बर बर!
क ल चS सद व समर पड - मझ श र म – (च प$ र त .)
च प$ र: सरक र, समत च स र: अद प थ रल मह र ज कड/न इकड आल: न ह:.
लकम : बर ज . आल बर बर मल $• द ल . (च प$ र ज त ) श र मचद मह र ज च
र ज मभषक स ठ} कQ क मघ च स क ळच म ळत सहसरशम आपल मळक कपड
ट क/न, न न कपड ध र करन र म$श0न स ठ} म ठ ततपरतनS र त आह. (च प$ र
त .)
च प$ र: मह र ज, गरमह र ज च स र: स 0 ऋष ग 0सह मसह सन सतनध आल: आह;
ऋष ग न आपआपल: क मS समज /न $त आह.
लकम : हS बघ गरमह र ज न व नत कर कQ, थ रल सरक रकड समत मघ प स/न गल
आहत त अद प क ह: आल न ह:त तर ततकड मनष पठ च कक कसS तS व च रन
प ह/! ( त ज त .) त M समत न , त तल
द त त आमच गरमह र ज न तर असS
झ लS आह कQ, एक$ र मर ज मभषक झ ल कQ च कल प ध झ ल चS स थ0क
झ लS. आमच कळ त पभ र मचद जनमल मळS च स Uन असS टतS आह. खरS च
आज म झ ध कट भ त भरत शतघन $ घह: अस ल प दहज ह त त तबच - न
ग ष च स रख तळमळ ल गल कQ, तमह: आमच / ए ढ र ज मभषक तस
चन
सम रभ कल त तर: कस . त च पश बर बर आह! आज त असत तर फक आमह:,
रघ शज न च म झ श र म र छतच मरS उडव ल: असत . त म न आमह: $स-
क ल ह: ल भ/ द$ल नसत . अर समत आलक बघ. (च प$ र त .) आण आल असल
तर त न मह S -प तसS नक , म च ततकड आलL. ($सर च प$ र त .)
2 र च प$ र: सरक र गरमह र ज न असS स चगतलS आह कQ, समत आल नसल तर ततकड
त बडत ब स र प ठ , आप पभ/न स त म ईन घऊन इकडच ! म ऋष
ब मह मडळ सह तमच ट पह त बसलL आह. महत 0च घटक अग$: भरत आल: आह.
लकम : बरS ज . म त श न घऊन म आत आलLच मह /न श गरमह र ज न स ग. (त
ज त ) ($स- स) अर ह बघ, समत न पह ण स ठ} थ रल सरक र च ड कड
ज च एख द चपळ घ डस र ल $• $ प ह! अज/न थ रल सरक र न घऊन समत
कस आल न ह:त. मगल पसग च र घटक ल कर आल तर क ह तS – प न ह:च
तS – अरS मल श गरमह र ज च $श0न करत ज चS आह. रसत $ ख प ह/.

प श चथ

(ज नह , तमस शर / प श करत त.)

तमस : सख नL आज ए ढ र ज मभषक झ ल मह ज आपल सत$ मह र
ह र न ह: ग?
 प$ - (च ल क क ग सत )

श भव ग र । ग ख ।
शभ रज ल र ।
ल: व टप तS व वपन ।
र दह चद त गगन ।
मतन ख ॥ ग ख ॥1 ॥
चचत पतततS द$नरजन ।
भ स ब हमल कQ न न ।
सफत< कव च न क न।
मह / ग ॥2 ॥

शर : तमस आज आपल सत$ एक$ मह र झल –

तमस : मह ज क कर र त/? शर / क कर र त/?
शर : अग घटक भर नS ए ढ र ज मभषक सम रमभ ह ऊन ज ऊ $ मह ज मग स गतS
तल क कर र तS .
M
तमस : अग घटक भर नS कश ल ? आत च स गन स! आत घटकSत क ह: इकडच सष
ततकड ह त न ह:!
शर : अग तसS नवह! आत र ज मभषक सम रभ एक$ च झ ल मह ज मग स गतS !
त प Uत क ज ळ क ह: ब ल चS न ह: अस म ठर लS आह.
तमस : क ज ळ क ह: ब ल/ नक स प आमच ज ळ स ग ल क ह: हरकत आह क ?
शर : अग तझ ज ळ स ग ल तश हरकत न ह:. तल स गतS ए ढ र ज मभषक
सम रभ उरकल कQ, म एक$ मद म च गल: स नस/न त कक आइस हब च –
तमस : इतक त मह र स हब च कक आईस हब कल स टत. अग अमभषक
ह ईप Uत त मह र च आहत ह ! एक घटक भर तर: $म धर.
शर : अग आत त/च मह M इकड ह त न ह:
ल:स न कQ घटकSत क ह: इकडच सष
मह /न! ए ढ: घटक झ ल: कQ, सगळ अलक र आण च गल: स नस/न एक$ त
कक आईस हब च $ स त/न दहड/न तS –
तमस : मह ज क ह ईल?
शर : वह च क आह? त नकट च एक$ न क क पल स रखS ह ईल. क मल
न क नS ग स लत ह त . स ग0 न अग$: $ न ब टS र दहल ह त .
तमस : अग त न ट आपल थ रल मह र ज स ग 0त ज ऊन लढ गर करन आल
आहत, तवह आपल ल ह: क स ग0 फ र झ लS तर $ न ब टS .
शर : प आत त च च ब टS त च डळ त घल ल मल ममळ र आहत, आत
नकट न क नS ग स ल मह S . त मथर तर क ब ल/च नक स –
तमस : अग ततच व ष कसS ब ल र त/? त तर क ध कट आण आ डत
मह र स हब च म हरन आलल:! आल गल च अपम न करण तच तर ततल भ/ष !
शर : अग हळ/ ब ल.

प$ - (च ल: प र: हळ/ च ल.)

शर :
सख हळ ब ल। क ऐकल।
गलग नक कर म झ ग ष न सल ॥धM ॥
कळ कबडच र ग म झ मन तग ॥
नकश उतर:न च घ च र तग ॥1 ॥
आत थरड च म न म झ ह त तग ॥
ब ल/न दह व न ड ल ड ल तग ॥

तमस आत ततच अश करतS ? ततल मह S त म हरच मशल व सर.

तमस : ह ग ब ई! क चS क ह: क म अस , एक$ म हरच मशल ल गल कQ क म फत.
अग आपल कड क ढक/ न सद पह त नवहतS .
शर : प आत मह S कQ; क ल क मS करन घ च असत ल तर
$ स च कडच ळ S ब धल: प दहजत. आमह ल टल तर आमह: मशल ल / न ह: तर
-
ज नह : सख न चल आत ओ ळण च त र: कर आण आप मह द र त ज ऊन
उभ र ह/. (स त त.)
स त : हS बघ शर , त/ स र:च ट पह त त पढच सजज र ज ऊन उभ रह प ह/.
स र: आल बर बर त च कड पह ण च आन$ त मल $• द ल व सर नक स ह !
(त ज त.) तमस म पथम ज ळ तमच S प ऊल ट कलS
जम न च बर बर अ ध त
त ळ मझ ड ल जन न म झ ज ळ ज नसपत द$ल हत ,त तझ
ज ळ आहत न ?
तमस : सरक र, त म नट ठ ल आहत 2.
सत: ज त घऊन प ह/! (त ज त) प ररज त पषप च सगध बर बर जस त ल सपश0
झ ल असत त च न श च भ त झ लS आह कQ त मळS $ शरथ पभ/न मसह सन र
बसल बर बर त च जब ब$ र: मशर र घ ल गल: –
र म: जनककन , क स ग / तल –
सत: क ड लम स र कक गरजन र क ह: सकट आल आह क ? कQ ज चS
तन र करण स ठ} स त: पभ/न ज S ल ग र आह आण त मळS मल व रह त पड S
लग र आह.
र म: ड ल म स स ठ}च ज लग र आह, प त च क ल त/ समजतस
त च पक ह: ककत तर: पट:न म ठ आह.
सत: डडल च करत खच0 ह र कल मझ व रह पक ज सत महत च असल मळS
ततकड पथम लक $ S अथ 0तच जरर आह. ककत द$ स आपल ल ततकड घ ल
ल गत ल.
र म: $ , त द$ स नस/न ष( आहत.
सत: ष( आहत? ककत ष( आहत?
र म: च $ ष( लकलS नस/न जट ध र करन मल त $डक रण न च भ कर
अरण त क ढ लग र आहत.
स त : ह र ज मभषक मल वह च नस/न म झ ल डक भरत ल ह र आह. आण
मल च $ ष0 $डक रण त क ढ लग र आहत.
स त : र ज मभषक न ह: आण $डक रण क मह /न!
र म: व ध च घटन मह /न.
स त : आपल पत क शब$ नS म गLधळ त पडत आहS . $ , स ग , स 0 हकQकत मल
सग!
र म: ऐक प/ < म झ डडल न म झ कतनष म तल , कक म त श ल एक
आ ब च पसग त अत त उप ग पडल मळS $ न र द$ल ह त.
स त : बरS मग?
र म: त $ नह: र म त श न मह र ज च ज ळ आजच आज प/ 0 करन म चगतल:
आहत.
सत: त क त?
र म: एक र नS म झ र ज मभषक स ठ} ज त र: झ ल: आह त च त र:नS भरत ल
र ज मभषक कर $सर र नS म च $ ष( जट ढ /न, लकलS नस/न
$डक रण त क ढ त. थ ब, मन र क त च व क र च अमल ह ऊ $ऊ नक स. त/
व $ह: जनक च कन आहस! $दहल श भण स रखS त0न कर.
स त : $ , मन च थ ड तर: क ल कल अश पसग झ ल मश कश र ह:ल? आज
आपल मसतक र ळ हज र $ल न क असलल पफलल कमल पम S प ढरS
स चछ छत अस चS , त दठक आप मह त आह त कQ, हS ककर:ट क ढ/न जट
धर कर च ! अग र न न पक रच म ल न अलक र ककमत सS अस च त
दठक आप मह त कQ, लकलS ध र कर च ! मझ M पत च शब$ तर:
पर
ऐक ल ममळल क ? मह /न ल ब ल ब/न आलल ल क च जजथ त/, म , च ल चS , त
ऐ ज आप मह त कQ तनम0नष अश भ कर $डडकल ज ण च त र: कर च
मह /न आण हS सगळ खरS ? अथ 0त आपल च तLड/न ऐकलS मह /न ख ट च शक सद
घ त न ह:, इतक अशक ग ष ऐकल नतर2 आपल: आज कQ, मन च चलतबचल ह ऊ
$ऊ नक स मह /न, हS स ह$ ल शक आह क ?
र म: $ , म जर: मसह सन र बसलL असतL तर: ग ष च सर तल कर स
प दहज ह त ! र ज च र नS आपल मन र जर अस क क व क र ह ऊ द$ल तर
त स 0भ मर ज च पटटर हण ल ग स च नवह, असS स 0 ज त ल क मह त ल.
अस . आत म झ प‹ त म स गतL त पम S त0न कर! र ज भरत पढS म झ कध
सतत कर नक स, क र भ श ल: ल क न $स- च सतत आ डत न ह:. मह /न
आपल $ स जन प श सद म झ आठ क ढ/न ग ग त बस/ नक स. डडल जज0त
मसह सन र आत त बस र आह. तवह र ज च मन पम S स Uन गलSच प दहज ह
मख धम0 आह. त/ शह आहस! रड/ नक स मन घटट कर. पह ट उठ/न आपलS
तनत नममवतक झ ल र ध0क नS कMश झ लल मझ वपत ल आण म तल
$न करन त च शशष कर:त ज . ह तझ एक धम0 आह. त चपम S मझ $स-
म त न ह: $न करन त च आमश 0$ घत ज . न कर म स र पम ठ ! थ डक त
मह ज म झ कध त/ मज< म डल: न ह:स, त चपम मझ प‹ त र ज भरत च ह:
मज< $ख / नक स!
स त : मह र ज, आप म ठ ज त आह त! आपल ल म क स ग S! प स 0 शस स च
म दहत असलल एक र नS आपल पत ल अस उप$श कर ? मह र ज, क ह: झ ल
तर: मल आपल बर बर घऊन चल ! इथS मल एकट:ल ट क/न ज ऊ नक .
र म: ह ज नकQ, त/ कल:न अस/न धम 0कड तझS लक आह! म झ मन पम S ग/न त/
इथSच धम 0चर कर:त रह . $ भलत च आगह धर नक ?
स त : $ , आप क स गत हS मल ? आईब प च आजपम $ख ल मल आपल
पठपठ ल नक क ? आपल व ग झल र म जज त तर: र ह:न क ? न -
मश ब क ल र हत तS अस कठS श स आह?
र म: नक स त भलत च आगह धर नक स! त भ कर न त ल ह ल तझ च नS कस
सहन ह त ल?

प$ – (नभ मघ न आकममलS च .)
M र ज चS आल
मग तS ।
M
ज न ज0न ज सथमल तनत चच ह तS ।।ध॥
तनतबड भ कर घ र क न न ।
म रत ह स र गत न ।
न पश/च हक र न ।
जल घ क र ततत भ तS ।

मह /न मह तL कQ उष जल पम S र ग आण इष 0 ट क/न $ आण इथSच रह . ह
भलत च आगह स ड/न $.
स त : क सल न$न , कक स स/ब ईच शब$ स ठ} मह र ज आपल ल न ल ध डत त
आण म फक आपल बर बर तS महटलS तर आप म झ पततक र करत ? मह र ज, ह
शब$ आपल स रख रल शभ र न ह:त ह !
 प$ – (मधमश म च .)
मजमस क त जतन ज त। प$ धरतन व नतत भररत।
ह$ M
म $ अणखल हररत। मज रत क प कररत॥ध॥
जनकसत म सहचरर। आतम प0 चरण कर:।
व न ह: $:न परर। ट कतन भ न न त॥1 ॥

न त ल सकट च भ त नS आप मल $स- च ह ल: करन च $ ष(

व रह त प ळत ठ र? आई, ब प, भ ऊ, मलग , स/न ह आपआपल पण पम S
आपआपल भग रच रह त त, प एक ब क ल च म त न र च भ ग चS फळ
भग च अचधक र असत न ? त न इहपरल कQ एकट पत च क त गत $त न ?
मह /न मह तS $ , मल आपल बर बर त सखध म ल घऊन चल !
र म: $ , मग त/ आपल हट स ड त न ह:स तर?
स त : कस स ड/? आपल स रख र परष च त भ कर न मध S स कर S मल
भ/ष चS नवह क ? र मचद आपल तज नS झळकत असत स/ 0चS तज सद कफकS पडतS
असS ल क मह त त त मल जर नच भ नS आप बर बर नलS न ह:, तर तS
अज न नS मह त त असSच न ह: क ह र? तपसव च तप‹ (ल फळ तS , मग म झ
इतक द$ स च स हच 0ल न ह: क ए ढS फळ र? आपल बर बर अस S ह
म झ स ग0 आपल मश द$ स क ढ S ह म झ नरक? आत श टचS स गतS,
इतकSह: स ग/न आपल ल मल न S जड टत असल तर आपल व रह च पदहल
क तच म जग च त ग कर:न.
र म: $ ह तझ तन‹ प ह/न म आपल शब$ परत घतल . म झ बर बर त/ ह:
तनघण च त र: कर! आतमज न मनष ल ज पम S $ ल स डत त न ह:
त पम S मल तल स डत त न ह:! ज , म आत च सममत आण क सल म तच
तनर प घऊन आलL आहS . त/ ह: त च तनर प घऊन , मह ज आप बर बरच
मह र ज च $श0न ल ज ऊ आण अभद अश क च पम S त च आमश 0$ घऊन स 0
गरजन च आपष च श ट: आपल म तपम S अस र अ ध नगर:च तनर प
घऊन शर न$:चS जल प शन करन आप आपल नव र जक रभ र ल सर त कर.
(लकम ऊन एक$म $ घ न $न करत . त च ड ळ प ण न भरलS आहत! र ग अन र
झ ल आह.)
लकम : (स गत) म झ र मभद ल न स? अशक , ह लकम जज त असप Uत. (उघड)
अ ध च मह र ज न मह र न अग $र म झ बर बर र ज मभषक प/ < कर व
लग र मगलसन न स ठ} चल S ! ळ फ र थ ड र दहल आह. आजच महत0 जत
क म न ; अश आपल आ डत स 0 पज जन च आण म झ आपल ल व नत आह.
र म: स ममत , ळत तझ च (कड प दहलS मह ज असS टतS .

अजन ग त

मघ चछ द$त आक श ततन। जलधर ट वM ष रन।

जलम M ट ककल करन । क म त स र:॥1 ॥
सष
सहसरशम तनज ककर न । तनम असत ज पष ।
ट ज मळल ठ तन अगन । क म तS स र:॥2 ॥

श त ह . म झ कड प ह/न तर: क भर श त ह . व क कर.

लकम : मह र ज, आपल स 0 ग कड दष $ऊन आपल र नजर ट कल: मह जच तर
वM त अश अध र ह ऊन ज त त! मह र ज, त क ह: अस . आप आत म झ बर बर
मगलसन न ल र ज ड त आलSच प दहज.
र म: लकम , ज म स गतL तसS कर.

M तडन
प$ - (शग च .)

आतम प0 आत सख त त च कररत ह M
॥ध॥
स न तररच वप M ख परत ॥1 ॥
त म तस
सखश त न स च र ज भ ग भरत
ह M ख कररत ॥2 ॥
म तस

त र ज मभषक च स 0 त र: म ड/न ट क, त अमभषक स ठ} आ लल जल न च म

त पसवत घण प/ < वतसन न करतL ब कQ तS जल तर: मल क कर चS आह? त पक
 मझ शर चS पव तजल ककत तर: उतम! स 0 ल क न थ प /न धरन च गल ग न
घ ड च रथ प ठ /न भरत ल आ ण च व सथ कर. उतम महत0 प ह/न त ल
र ज मभषक कर! आण आपल वद वपत ल -
लकम : क कर त स ग ! तS स गत न आपल स रख सह$ मनष सद प ष ह$
बनल स ग क कर त? म झ M वपत ल , म झ
द ळच मन च जसथत च
कलपन करन क कर तS स ग !
र म: लकम त/ अग $र श त ह ! र M न जर आ रन धर प ह/!
त
लकम : मह ज क ह ईल?
र म: लकम , जग मध S धम0 शष आह. आण सत नहम धम 0च आध र र आह, हS
लक त ठ . आपल M वपत चS
द चन सद धम 0ल अनसरनच आह. आण वपत च
आज म म ड/ शकत न ह:, तर त/ क ध कर नक स आण ह: कतत M आपल
त
M म 0करत तर: स ड/न $.
वपतध
लकम : धम 0कररत ? त/ स गत स ह धम0 आह? कतत नS क त M स ड/न $ S ह धम0
त
आह? त रण च सकट च ळ द$लल र अस /
र स रख पसग स धन समगल
सम त M कड/न बवदभश कर /न प/ 0 करन घ
द च ह धम0 आह? अश पसग म
धम0 गर क ह: प ह र न ह:! एक म झ र मभद ल र ज मभषक झ ल च प दहज!
र म: आण त मळS रघकल त न घडललS प तक झ लS तर: च लल?
लकम : र मभद , जर कध क ळ जग त रघकल च न श झ ल च तर त ल क र
आपल: ह: धम0 आण श त ह त ल? क तव दनS कल च न श कध ह र न ह:! श त
श त मह /न धम 0नS आण सतनS आमच असललS मसह सन परक च ह त त आमह:
कध ह: ज ऊ $ र न ह:.
र म: अखर जग त प स/न तमह ल क ममळल?
लकम : श त धरल मळS तर: क ममळ र? म करतL ह जर: अपर ध आह, असS
जग ल टलS तर: त न ब ट $ ख ल आमच कळ चS अजसतत तर: जग त
असल, प त/ स गत स त म ग0 म त जर स क रल तर आमचS अजसतत च मळ
जग त/न न ह:सS ह ईल असS तनम 0ल ह ऊन ममळ लल धम0 मल नक !
र म: लकम , भरत ल त/ अग $र परक तर: कस म नत स? अर नत रह र एक
ऋष नS धम0 म ह:त अस/नह: आपल बपच शब$ स ठ} पत क ग हत चS प तक कल,
जगजजत परशर म नS धम0 कळत अस/नह: वपत चन स ठ} करह ड नS आपल आईचS
मसतक त डलS. अर पत क आपल कळ त सगर च च स गण रन न स गर च न श
झ ल ! अस $ खल असत न म अधम0 कस कर? अर सत स रप धम 0कररत , म झ
वपत कररत म प दहज तS कर:न. आज ब प च आज प ळ/न तल न आ ड र अस ह
म न न धम0 पच र त आ त आहS असS समज/ नक स! तवह ह ज म कर:त आहS तS
म झS कत0व आह. मसह सन स ठ} कत0व प स/न प$च /त ह S म झ कड/न कध ह:
ह र न ह:.
लकम : ह श ततबमह , हS म झS धनष , म कललS $ न आण मल वप अस र: सत
च शपथ घऊन म स गतL कQ, म झS तझ र अग$: अत:कर प स/न पम आह. आण
अश म झ वप भ त ल र ज मभषक च ऐ ज जर न स ऊ ल गल तर त
ट ळण करत म स रS आक शप त ळ एक कर:न. प/ < क कल नसल अस पर कम
करन तझ व र ध कर - च जग त/न न न ट कर:न. इतकSच नवह तर कक च
पम मळS जर र ज $शरथ तझ व रद झ ल तर त च श सद र करन त च
आजप Uतच स 0 पर कम न म त ल ममळ र पर कम करन त च पक च
टळ स रख धर ळ उड न. क त ग ष कर क त कर न हS कळत अस/न सद
आड म ग 0न ज र , त गर क असन क ह: अस त ल मशक ह: झ ल:च प दहज.
रस हकक नS तझS हS अस रS र ज कश च ज र र ह कक ल $ऊ इजचछत त? तझ
मझ श / भरत ल र ज
र ब धन $ण च त च क छ त आह? र म म झ
तल लगन टत असत ल प M पक ळ
त/ नसत म झ पर कम पह . द स लपट
ह ऊन कक च न $: ल गलल र ज ल बघ म कस त ब त घतL त ! हS ब ह/, ह
धनष , ह ब , ह: तल र च क मळ बध च आहत?
र म: र तझ ह पर कम तझ कट शत/ल कब/ल कल प दहज. प तझ
आ डत भ करत तर: त/ आपल हट स ड. आण मल नत ज च पर नग $.
आण ज उतस ह नS म झ र ज मभषक च त र: कल:स त च उतस ह नS म झ
न स च त र: कर.
लकम : म झ र मर ज , क स ग/ तल ? त/ मल पर नग $र! अरर, इतक व न ण
करन सद तल म झ कर त न ह:? तर म झ ह: पततज ऐक, पढS ह लकम
क ळ र म च स ल: मह /न जग त र ह:ल, त नS आपलS स त:चS अजसतत आज
पभ/च चर अप0 कल. (त च प र मसतक ठ त .)
र म: श ब स स ममत श ब स (त ल प ट श धरत .) म झ ल डक ह: व ध घटन आह!
अर असS नसतS तर र ज मभषकसम अस घ ट ळ झ ल च नसत . बरS आजप Uत
कक म त श नS म झ र मल पक पम कलS ततल आजच अश बध$: क वह ? अर हS
$ ! न ह: पक त सद र जकन अस/न ग नS स भ नS उतम अस/न ततल अश
बद क वह ? अर ह $ च खळ! जग त जS आपल ल कळत न ह: तS $
प म त ल कध ह: ट ळत र न ह:, मग त ककत ह: प त $: मनष अस तS $ !
लकम : क स ग/ $ ! आजप Uत $ $ र म झ व श स नवहत र! समद ल
थप र लपम S जर तझS आण र ज चS रक कर:न तर मर नतर रल
ममळ र ल क मल न ममळ त! स खळ$ड त ड/न अकश च आट क ब हर गलल मसत
हत पम सट/न पळ - $ ल बघ म म झ परषपर कम नS कस म गS खचतL
तS .
र म: परषमसह , $ श अस झगड करन अखर त ल च $ ष $ण पक त म ग0च स ड/न
द$लल बर ! अर अज/न $ च मन त ह: पक अचधक म ठ पर कम आपल कड/न
घड च असत ल कक क$ चचत ज कररत आपल जनम झ ल तS च कMत आपल
ह त/न प र पडलS नसल. समद जस आपल त र श खळत तश च ह: $ च ह:
आपल श कQड च लल: असल! कक क$ चचत आपलS गरच आशम त र ज ल ग
अस रS मशक झ लS नसल मह /न $ क$ चचत तS आपल ह त/न घडव त असल! अप/ 0
तप‹ 0 प/ 0 कल:च प दहज.
लकम : $ पक , $ तल म शर आहS ! क आज कर च असल त कर. म
त र आह.
र म: आत आज नस/न व नत आह कQ, म आण जनककन नल ज र. आमच
त र: कर. त/ स/ज आहस. तल ज सत क सग चS प डडल न कध $ख /
नक स. क ज ळ र म चS 0न कर नक स क ज ळ भरत च तन$ कर नक स.
लकम : $ , कम कर ! म झ मघ च तन‹ म डत न मल फ र तन झ ल आहत.
त ळ म ज पततज कल: त ढ: तर: श ट स न .
र म: क त पततज ?
लकम : ह $ शरथ र म , मघ श म आप स ठ}च पततज कल: ह त प आत च
आपल भष रन असS द$सतS कQ $ह:ह: आप बर बर नल र आह.
र म: ह . ततच तन‹ झ ल आह त क ह: कल ढळत न ह:.
लकम : मग आत रघकल च इभत स ठ} तर: मल आपल बर बरच च पर नग
द.
र म: मह जS क ?
लकम : मह जS असS कQ, कक च हट परव ण स ठ} $शरथ र ज न आपल र म स रख
पत न ल ध डल र म नSह: आपल आ डत सतर च हट परव ण स ठ} ततल
न स स रख भ कर द$व त बर बर घतलS; र घ , हS आपल र तर: तन$ न स
/
लपटतचS $ष ऊ न मह /न तर: मल आपल बर बर घऊन चल !
र म: मग आपल M म त वपत च शशष –
द
लकम : आपल भ नS त भरत स 0 ग ष लकप/ 0क कर:ल.
र म: जश तझ इचछ ! म त ब बत त सममत म त श च उमम0लच तल समत
ममळव ल: प दहज.

प$ - (तनगह नगह: च .)

रक $क ज लक ठव तत स$ ।
आपजन पत ह: प/ज म त तश ।
द$ म तपत ममळ न शभ च ।
करर झ मसदत आतमक 0 आत ॥1 ॥
नर त ग जगत स $ई श भ मह ॥धM ॥
श तमन आशम दन नजल स न ।
मक द$व तन ह ऊ ह। व पजन त ष तन।
सकल धन $ऊन । घई आश 0च आतमक 0 आत ॥2 ॥

अक च थ सम प
 श र मर ज व ग
अक प च
प श 1 ल
( मसष समत प श करत त.)
मसष: समत ह क झ लS? तमह ल म झS त ळच भ ष असत टलS प आत तर
खरS न कQ हS र मर ज ह इल तवह खरS ?
M कर ल म जवह गलL
समत:गरमह र ज, आज मह र ज न मघ श पथम ज गत
त न ख ल स र त श र म ल च इकड आ मह /न मल आज कल: त च ळ ह: ग ष
मझ ध नत स प दहज ह त . प मल टल कQ, र ज मभषक च शम मळS
सरक रन थक आल असल त मळS अस स र त फरक असल! मह /न म ठ
आन$ न त परषमसह ल ज आपल गरजन च आजपम S स र: र त आपल क मल
अश अध Uग सह उप ष करन $भ 0सन र ध न कर:त बसल ह त , त ल म ठ
आन$ नS ब ल स ज ऊन घऊन आलL त न टलS कQ, आपल म तल आपल क ड
पर च असत ल मह /न ततकडच ब ल लS असल; प इकड ऊन प हतL तL
न चग नS अस व ष र: च घतल .
मसष: प क ह,त कलटल ह: ग ष र च मन त भर ल सध तर: कवह
ममळ ल:!
समत: मह र ज, ग ष च म च कश कल / र दहल असन अस क आपल ल
चन
टतS ? ब बत त त सट ल असS $ अनक/ल झ लS कQ, जसS ळ कक ल .
श र मभद न ज $ स पत पकड/न आ ल ह त त च आपल पढS च च कश झ ल:; त नS
ह: मथरच M च मशक ऐकल: ह त , तवह त ल र मभद च स/ड घ
क र गह च बद
उतपनन झ ल:. त नS अनन घऊन ज र $ स चS क म कर - एक तरण आण
आळश $ स कड/न तS क म आपल कड घतलS मथरच सटक कल:. आत $ घ न ह:
तरग त ठ लS आह, प आत क उप ग! व ष र: ब जखम करन गल खर आत
च कश च क उप ग कQ त क च ह त आण कसल ह त ? म हर ल आलल
झ ड र अक ल: ज पडल: खर: आत क उप ग?
मसष: समत, क स ग/ तमह ल र घ ल र ज मभषक झ लल प ह/न
कलगरप$ च त ग करन प/ 0शम त ज र ह तL;, प ईशर नS म झ त ढ:ह: इचछ प/ 0
कल: न ह:. आत च $ ष( ह ब$: स मल स सल च प दहज. क ढS म झS मन र ज –

प$ - (ज तस पतत स$न च .)

ज म त चककत कररत $ घटन पह ।

M जल च भ स ह ई खळ ह व चधच अह ॥धM ॥
मग
त चग असन ध कलगरप$ घ ।
$ पसर: कदटलम चचलS मतनतS ह: ।
पसतत स र त पस जन दन न ज ई तS ल ॥1 ॥

समत: बरS स र: एकट:च न ल ज ण चS चन कक ल अस/नह: जनककन स ममत

कश स ठ} तनघ ल आहत?
मसष: ज पम S परष तम ल पर कम आण $ स डत र न ह:त त चपम S
र म ल स ममत आण सत च त ग करत र न ह:.
समत: गरमह र ज, न गररक च समज/त कश घ ल च , त तर हट घऊन बसल आहत
कQ, आमह:ह: र मभद बर बर हS नगर स ड/न नत र.
मसष: क करत ल तबच र! त न आत हटट / $सर म ग0च उरल न ह:,
चन
षडव क र च त ग करन एक $ तर सस र: जस सन स शम स क रत , तस र म
तमह ल स ड/न ज र आह. क ढS ह व कQमह तम कQ ज च स ठ} स Uन च स 0स च
त ग करण च बद वह ?
समत: त ज नकQपतत मघ श आपल ड ल जन च तनर प घत घत रसत रन ज त
असत त च मखकमल चS $श0न घण स ठ} क चढ ओढ! ज च मन च कलपन
कQ, ज आत मसह सन चधष त झ ल र आपल र ज चधर ज ह ऊन आप स 0न सख
कर र त च च बदलच अश व पर:त ब तम ऐकत च त च मन च क जसथत
झ ल: असल! त जन समद च प ट त झ लल: क ल क ल त च मद र
ससक र रन सपष द$सत ह त ! अह ज र जम ग 0 रन च लल असत चतरग सनच
मध र ज च स/ 0पम S झळक र ग न रथ अस च त च आज त च
र जपथ रन प च ललल ल क च दष स पडल ! एख द उ$ रधतनक च खजजन
लटण स ठ} जस $ररद: ल क ध त त, तदत र जम ग 0 र र म दष स पडत च ल क ध /
ल गल.
 मसष: समत, ध0क त आपल र ज च आण ह: आपल: क जसथत झ ल:, एक च
कMत नS स 0 आ ष त र ज नS कलल: सतकMत S न ह:श झ ल: ह ! कलगर, कलगर,
इक ककल च कलगर म झ र मचनद च ज कळ त जनम त च कलगर, जग त तLड
$ख ल कठS ज ग र दहल: न ह:, त सत क सल क कर:ल! मह र ज च र ष मळS
कMप च ठ पम S जजच डळ च क प- त अश उभ अस च त च आज तबच र:
ध म कल/न हबरड फ ड त असल. जजच उ$र: र मचद आल ततच $:ख च कलपन
क ल करत ईल? र ज मभषक स ठ} म क ढ: जय त त र: कल:? क श प,
ज ब ल:, म$ , ग तम, म क0नड गर ऋष जन मल क / S $त ल. प/ < आक श त
$ष
र - पण च सद ज दष स पड S कठ} त च म झ रघकल ततलक आज
र जपथ रन प च ललल स Uच दष स पडल . समत ज तमह: र म ल घऊन ज ,
तLप Uत त चडळ र मझ शब$ च क ह: उप ग झ ल तर पह त ! मगल अश
प त:क ल:च ब लस/ 0ल र ह/नS ग स/न ट कलS. क चमतक र झ ल पह !

प श $सर
(दशरथ, कक , न गररक जस , म ग ह/न मसष, र म, लकम , स त , समत प श करत त.)
न गररक: र ज , म वद ब मह म झ स र जनम ब मह कम0 करण त गलल , त आज
आमच नत न$ ल आमच र मचद ल र ज मभषक ह र मह /न आज स/ 0ल अघ 0
द च सद व सरलL रS ! स र जनम त म झ ह त/न ए ढS एकच प तक घडलS –
कक : मह /नच ह त रच झ ड ह त र ममळत आहत.
$शरथ: र म, र म, म झ आजप Uतच पण ई सपल: क ? ह पज जन च $:ख $ग र आण
मझ र म च व रह ह: म कश स स/? कक , ब कपरच हबरड न तझ
ह$ ल कर च प झर न ह: फटत क ग? अश कश म झ म न आप ह ऊन म
मप श त अडकव ल:! म झ पर कम, म झS तज स Uच च ल प कस झ ल ? म अस
स लपट कस झ लL! सगळ कळत आह प क ह:च कसS ळत न ह:? क कर –
कक : चनभग कर!
$शरथ: चनभग! चनभग! त शकशकQन म झ अत झ ल असत तर: बरS झ लS असतS!
त तपस शक च त $त एकत गरच शकQच त ळ मझ र क ह:च उप ग
झ ल न ह:. प त र कस शकQ चडळ च रप नS आज अस म झ छळ कर:त
आह. ह $शरथ जज त अस/न सद नसतS कल र ह ऊन पडल आह, त र कस शकQपक
चडळ तझ शकQ मल असह झ ल: आह. शक , म झ अस छळ कर च नवहत स र!
एक स कड/न पत च ध आण पत ल न स ग ष घडव S, ह तपस $त गर ,
तझ / $स-
चन क ल शक ह तS.
न गररक: र ज –
कक : मह र ज, ह क नगर तल रसत रच च क आह मह /न इथS ह स 0 भ ग
मभक र: जमल आहत. क र / त स! मह र ज
चन ग ष च ब$ बसत आत च आत
कर न ह:तर –
$शरथ: ह उग $ त, स परष पकQ क च तर: पण ईल श $ऊन त न आण
मल सख कर. त श च M वपत च श प मल आत आठ ल . त
द M च
द पत
$:ख च कलपन मल आत पत क आल:. त चS तS $:ख गन नS रखरखलल शब$ आज
मझ ह$ ल ज ळ त आहत.

जज ल शर ज $ष नS ।
त मतM / पतश क नS ॥
ह , ह , पतश क पतश क
स 0ल क: र ज –
कक : खबर$ र एक शब$ ब ल/न लबरप कर ल तर
$शरथ: फलपषप न सपनन झ लल झडच मळ श त डण स ठ} ह त घ तल मह ज
त झ ड च ज जसथत तदत म झ जसथत झ ल: आह. अग आत क कर? तझ
चर र मसतक सद ठ ल तर: तल कर न त –
/ कQ, रकक न ब ल /न एकक ल बद$ स $ ख /?
कक : चल स 0 च लत ह त इथन
$शरथ: त च बर बर मल ह: बद$श ळत ट क! मह ज त/ टल तS कर ल म कळ
झ ल:स! म झ मसतक र लत पह र सद कल स?
स 0ल क: क च मसतक र लत पह र?
$शरथ: $शरथ च मसतक र लत पह र?
स 0ल क: क कल ?
कक : म कल समजल ? आत ब- ब ल नS ज त कQ -
न गररक: अरर स 0भ म र ज च डक र लत पह र ( मसष त त.)
 मसष: क कल ?
न गररक: गरमह र ज, स नS आपल मह र ज च डक र लत पह र सद कल न ह !
जग र आलल सकट त/न आपल उग तप‹ (नS आमह स Uन मक कर ह !
एक स नS मह र ज च मसतक र लत पह र कर .
मसष: अरर क ऐकतL म हS ! कक र जपत ह क कलSस? क ढ पम $ ह ? तझ
अघ र प तक बदल आहत त ढ नक0 तल पर च न ह:त. तझ त मर ज ल
न न नक0 बनव ल प दहज. अग प वप , र ज मह ज व ष /स रख , त त/न तझ र
प पक ह: पम कर र तझ पत त च मसतक र तझ च नS लत पह र कर ल
तर: कस ?
कक : थरड त/ घट बड /न अस S स तS ट क/न र ज आपल स सह एक त त असत न
ततथ ल तल क ह:च टलS न ह:. ह लत पह र उग च न ह: स स/न घतल . म झ
चन त तझ र ज अस स पडल आहS कQ त च म जर: प घतल तर: श भल.
मसष: दहच भष नS र ग ण च ऐ ज ह द प र ग तच कमल ग च भ स ह ऊ
ल गल आह! ज न गररक न आपल ड सम र उभ रह . म झ कड/न म ह त ल त ढ
प त करन पह तLच आहS . श ममळ S $ ध न! ह प ह/न मल आ‹ 0 टतS . (र ज ज ळ
ज त .) अरर सत पततज $शरथ र ज तझ अश जसथत तझ कलगरनS पह क र,
च प घण त ब ई आत क ब कQ ठ ल: आहस? क ल र मभद स ठ} उ$ र मन नS
मसह सन रन उतरत ळ म ध नह:च स/ 0पम S आपल तज नS तळप र ह रज
एक र त त त/ घटक $ न घटक च स बत करन ट कल स, तवह सत ग तच
कमल ग सर झ लS असS म महटलS त अग$: सत आह. (समत, र म, लकम स तसह
त त.)
समत: न ह: गरमह र ज अद प कमल ग सर झ लS असS कसS मह त ? आपल पत स ठ}
न स भ ग ल त र झ लल: ह: जनककन आण स ममत कड प दहलS मह ज
अद प सत ग तच आहLत अश ख त ह त! श र मचद क चS ऐक र न ह:त ह: ख त च
हत!प $घन न सल जऊ न मह /न च म त न शक त ढ: खटपट
कल: प त च एकच शब$ जजथS आमच र म ततथS आमह:.
$शरथ: अरर र म नक ह ज ! क स ग/ गरमह र ज मल मत च सद भ तत टत
आह ह . क र म मरन स ग 0त गल र स 0 $ मल र म चS कशल व च रत ल. त न
क स ग!/ र म स रख पत म न ल ध डल असS कळत च त मल नरक त ल ट/न
$त ल!
कक : आण चनभग करन र आलL असS त न स चगतल र त तमह ल म ठ
सनम न नS स ग 0त ठ /न घत ल न ह:?
$शरथ: ह चनभग, चनभग, गरमह र ज क कर? म अग$: $:न झ लL आह ह !
र म: मह र ज मह र ज क आपल: ह: जसथत .

प$ - (प पह च .)

मह नग ! ह$ भग क कररस $ह प0 M
म कर:॥ध॥
स/ 0 मश भ/पमह , म ध नह: ज रव ह,
पसरतन तनज तज पह , असतम तन ह जर:॥1 ॥
उ$ नमख शज मस, $ तनज तज र मश,
वप ह त स पजमस, आतम ज शर:र:॥2 ॥

आप च जर असS कर स ल गल त तर भरत ल सभ ळ/न घऊन त च कड/न

र ज क रभ र क कर च . आपल भरत अज/न लह न आह न ह:!
कक : र म लकच ब लण कड लक न $त त/ आपल शब$ आपल वपत च
शब$ खर कर ल त र झलस बदल मल अमभम न टत . बरS आत ळ घल /
नक स.
र म: म मळ च क लकप कर:त न ह:. क लकप करन सत च चन म झ कड/न ह ईल
असS तमह: मळ च समज/ नक . रघ श त ल सत कररत म टल तS द$व कर:न. मग
बदल मल स 0स च त ग त रण सद जर: कर ल गल तर: म कध ह: म गS
घ र न ह:. आप स 0 ड ल जन च आमश 0$ घऊन म तनघतLच.
कक : प र म इतकSच करन त/ आपल एक शब$ व सरल स असS टतS ?
र म: त क त?
कक : त/ लकलS अद प ध र कल: न ह:स?
लकम : लकलS ध र कर च त ह: अ ध स डल र कQ त च प/ <?
कक : त च प/ <! र म तझ शब$ तल आठ त असल?
र म: आण म व सरलL असल , तर: आप आठ कल र त म धर कल /
चन
कस र ह:न? प इथS लकलS -
कक : मल ह:च, अडच मघ श टल: आण मह /न म मद म आ /न सद ठ ल:
आहत? (आत ज ऊन घऊन त.)
ह: घ लकलS. ( लकलS त च अग र ट कत.) ($ घज लकलS ह त त घऊन त न
मसतक र ध र कररत त.)
लकम : श र म , लकल कड प दहल बर बर मल श गर व श ममत च आशम च
एक$म आठ झ ल:.
र म: ब ल त म ठ आ$र नS ध र कलल लकल न प ह/न क ल पनह ब ल च
आठ ह र न ह:? सच इतकQ पव त सS ध र कर ल ममळ ल बर बर
मन ककत एक$म पव त झ लS?
स त : ह: लकलS कश ध र कर च च मल म दहत न ह: त मळS मल थ डS
गLधळल स रखS ह त आह!
कक : न स त एक$ स झ ल: मह ज न ह: तसS वह चS !
र म: लकम चल , ड त ल $ त चS $श0न घऊन ऊ. (ज त त.)
मसष: अग कक , त/ अग$: म 0$ स डल:स! र ज ल फस /न आ ख आपल
चन च ब हर कश ल ज तस? श ल झग रन $ऊन त/ अग$: तनल जर: बनल: आहस!
स त न ह: ज र नल!रमच जग त रज कर:ल. स ह: आतमस रप आह, असS
श स चन आह, तवह र म च ऐ ज आमह: ततच कड/न र ज क रभ र च ल / समजल:स!
कक : अह र जगर, र ज मभषक भरत ल च झ ल प दहज अस म झ र आह.

प$ - (प वप ग च .)

प दहन म , द$धल ज M
र प/ 0 कर तन। पनरप ॥ध॥
भरत मसह सतन बस न । आश मतनच ।परव न॥1 ॥
धव पमS आमलगतन। आश मतनच । परव न 2॥2 ॥

मसष: $शरथ र ज , अस कस र सच ज ळ त फसल स? आपल रघ ल

लकलS नस/न क र आज नल पठ चS !
समत: $ श ब स आह तझ ! स लक र च ऐ ज र जपत न लकलS! $ ज नकQ
सन थ अस/न अन थ पम S लकलS नस र?
मसष: ह जनककन , लकम , र म – ($शरथ उठत )
$शरथ: कठS आह म झ र म, कठS आह म झ जज च व स ! कठS आह म झ ज नकQ
पत ! (र म लकम सत ऊन प र ड कS ठ त त.) म झ $ ऊन भग न व ष नS
क तमह ल प ठव लS? तमह: म झS क ह: इष करण कररत क आल आह त? म झ
रमल –
मसष: र ज ह तझ र म तझ पढS लकलS नस/न उभ आह आण ह प पक ह: पम
कर र त च भ त लकम आण ह: तझ जनककन ज नकQ-
$शरथ: ह ब ळऋवषनL, वद व ष र ज ल कम कर ! म झ कड/न अपर ध घडल
आण त च फळS तमह ल भ ग ल गल:. बरS लकम , ज नकQ तमह: ह: सS क ध र
कल:त?
मसष: $ह ल ज पम S ह त त पम S ह: र म च $ नह: अग आहत! ह प प जस
अज/न सद तल कर त न ह: न ? आत क स ग S तल ? अग ज रज त रम
न ह: ततथS क ? तसलS र ज घऊन तर: त/ क कर र?
$शरथ: गरमह र ज, र म बर बर लकम जऊ द!प जनककन ल त भ कर
न स कस स स र? न ह: दहल तर: ज ऊ $ऊ नक ह !
मसष: ज नकQ त/ ह ज ण च हट क धरतस? आपल र म गल नतर तझ कड प ह/न
तर: आमच द$ स ज त ल. ब ळ, आमच करत तर: ह हट स ड!
स त : गरमह र ज, सभS त ब लण च मल ध र ह त न ह:! आपल शब$ आण थ रल
मह र ज च शब$ मल ऐक ल च प दहज प न न च $:ख स श त असत न मल
इकड सख कसS ह ईल? पत हS च स चS $ त न ? ब प, भ ऊ, मलग ह: स 0 म जकSच
$त ल, प अग त $ र पत च न ? त पत च त ग करन म कश र ह/?
मसष: र ज , ह: व $ह: जनक च कन आह! स 0 र ज न अशक असS प$ तS ह: जनक न
ममळ ल! त र ज र अस/न सद व $ह:! मग अश ब प ल श भ र:च कMत ततच कड/न
घडल: तर न ल क ?
र म: गरमह र ज, म त श , त त, समत म आपल आण मझ M वपत च शब$
द
खर करण स ठ} आत ज तL, म त श आई आण म झ सममत म त $:ख स गर त
बड ल: आहत, मह र ज च तर ह: जसथत ! अश ळ च शशष करन स 0 पजचS रक
कर ! समत, भरत ल ब ल /न र ज मभषक कर . त ल स ग कQ नत जण च ळ त/
नवहत स त मळS र म ल फ र ईट टलS. त ल स 0 ड ल जन च क ळज घण स
स ग . तसSच र ज क रभ र त जर त च ह त/न क ह: चक झ ल तर म झ तमह ल
व नत आह कQ, त लह न आह त ल सभ ळ/न घ . आण श ट: म त त ल स ग ,
रघकल ल श भल असS र ज कर! ब मह च ऋष च कम( न ट च ल अश क ळज
घ! र ज नS पजल वपत च दठक स$ जपलS प दहज, त लह न तवह त च कड/न
आमच कल ल न श भल असS क ह: घड/ $ऊ नक ?
समत: ह त ग मह तम , तर मग त/ आमह ल $:खस गर त ट क/न ज रच.
र म: म झ ज ण नSच क$ चचत स UचS कल ह र असल मह /नच अश व चधघटन
घड/न त आह. एक च त ग क$ चचत स Uच उद र कर ल कर भ/त ह र असत .
मतश ऊ. (स 0 नमसक र करत त.)
$शरथ: ब ळ , अरर मल ड ल गलसS टतS ? स त , र म, लकम तमह स Uन सभ ळ S
आत $ तझ कड आह! लकम मझ र म ल स तल म झ शकQ ज त च लल
र म स त आत भट ( र म गरमह र ज न $न करत .)
र म: गरमह र ज न म झ नमसक र च स क र कर .
$शरथ: गरमह र ज, म झ र मचद ल स तल लकम ल M कर
न प स/न पर त
तमच कड/न घडत न ह: क ?
मसष: (आन$ नS ) र जष< $शरथ , त/ श त ऐस! जS ह तS तS नहम बर करत ह त असतS!
S तझ
मध च कल चS न आह. व रह स स S कठ} आह, प न इल ज आह. च
त गच आपल रज ल भ ल चढ र आह. त / अश मह तम
चन र अश ळ
त न ह:! त ग चS महत फ र म ठS आह. आण तS च $श च ल क च , कल च
व कQच उद र ल क र भ/त ह रS असतS! परमशर द$व त/न तमह ल प र प ड .
लकम स त, पसग त ध 0नS द$ स क ढ ! र जष< $शरथ , स ध न चचत नS न
तनर प $!
$शरथ: स ध न, स ध न, ह कलश म झ च नS स स त न ह:त. र म – लकम -
स त र म क सल न$न – र म – – रम – .( मसष पढS वह मह /न स गत त. र म,
 M ह त.
लकम , स त ज ऊ ल गत त. स ग 0त/न पषप ष गध 0कन भरत क
मह त त.)
भरत क
पह पह क स$र ॥ द$स श भ र नर र॥
M र॥ आरढ ल ततपर त कर हर ॥ पह .
नद$कशर पष
हमघट न $ घ घ ॥ $ दह भ ग स 0ह: ग ॥
M धररतत
नद$ भग स ॥ उडव त र छतच मरS ॥ पह .
शख $$मभ डमर जत। भ/त च सर$ र ग जत॥
आल: स र: ककत स जत॥ आज त बघतL न नभरS ॥ पह .
नभ $ टल: सरव म नS ॥ पह तज समभम नS ॥
कसम ष0तत अत म नS । बल त हष0 तनभ0र॥ पह .
आक श त पततत त । थ गचछतत स गर॥
स 0 $ नमसक र। कश पतत गचछतत॥