Professional Documents
Culture Documents
Με αφορμή το μακεδονικό...
Από την εποχή του Αχιλλέα που προτίμησε να πάει να πεθάνει στην Τροία νέος, ωραίος
και ήρωας παρά να γεράσει στη Λάρισα με δισέγγονα, μέχρι τις σύγχρονες ανθρωποθυσίες
των παγκόσμιων πολέμων αλλά και τις πολεμικές συρράξεις στις γειτονιές μας, η
ανθρώπινη σκέψη και οι ιδέες που την κατατρύχουν ως ερινύες δεν έχουν αλλάξει σχεδόν
καθόλου.
Μοιάζει δηλαδή η ανθρώπινη κοινωνία την ίδια ώρα που γεννά επαναστάσεις
επιστημονικές που παράγουν πλούτο, που σταματούν την αρρώστια και που
επιβραδύνουν ακόμα και το μοιραίο του θανάτου, να γεννά παράλληλα το τέρας μιας
ιδεολογίας θανάτου ως αντίδοτο του φυσικού τέλους, ξορκίζοντας το μέσα σε εκκλησίες,
πατρίδες και πυραμίδες.
Όπως την εποχή του πιο πρόσφατου πολέμου που έκανε στάχτη την Ευρώπη, οι αιτίες
που άναψαν φωτιά δεν ήταν ούτε η πείνα αλλά ούτε και η φτώχια, αλλά οι ιδέες μεγαλείου
των εθνών, πως κάποια κράτη είναι καλυτέρα από τα αλλά και πως κάποιοι ανθρωπίδες
ήταν πιο όμορφοι από άλλους και ψηλοί χωρίς γαμψές μύτες, μέχρι και την εποχή όπου σε
κράτη άθεα, οι άθεοι πολίτες ξανάγιναν θεούσοι και σταυροφόροι του πιο άγριου
εθνικισμού που οδήγησε σε γενοκτονίες στα Βαλκάνια, στην Σοβιετία και όχι μόνο, έτσι και
στη γειτονιά μας εμείς και οι άλλοι κακοί γείτονες με τις ίδιες ιδέες για τα λαμπρά έθνη μας,
ένθεν κακείθεν, βράζουμε στον παραλογισμό να προτιμούμε να πεθάνουμε ηρωικά σε
μάχες και πολέμους, πάρα να μας προλάβει ο φυσικός θάνατος μιας αρρώστιας, ενός
ατυχήματος, έστω ενός εγκεφαλικού.
1/3
Πίσω από αυτόν τον παραλογισμό πως μια μεγάλη ιδέα μπορεί να σε κάνει αθάνατο,
κρύβεται μόνο ο άλλος παραλογισμός που είναι ο φόβος του θανάτου, που μεταφράζεται σε
όλα τα έθνη ως ηρωικός εθνικισμός, ντυμένος και με τον αναγκαίο ρομαντισμό που
αθωώνει την βία που κρύβουν οι επικίνδυνες συνήθως ιδέες πως οι δικοί μας καθρέφτες
δεν δείχνουν τέρατα αλλά πρίγκιπες και βασιλοπούλες, ενώ των άλλων, των «εχθρών»,
βαρβάρους και κακομούτσουνους.
Απέναντι σε αυτή τη φυσική βία και την βαρβαρότητα των ενστίκτων επιβίωσης,
αποδείχτηκε πως οι ανθρωποκεντρικές ιδεολογίες για ισότητα και ειρήνη είναι σαν
σκυλάκια του σαλονιού που γαβγίζουν σε μια τίγρη, μια άνιση δηλαδή μάχη που ο πιο
αδύνατος θα χάσει με μαθηματική ακρίβεια.
Ο Arnold Toynbee, ο μεγάλος ιστορικός και φιλέλληνας του εικοστού αιώνα που τον
κατηγορούσαν πως ήξερε καλυτέρα ελληνικά από αγγλικά, έδωσε ένα ιδιοφυές παράδειγμα
για το πως η πρωτόγονη σκέψη στις σύγχρονες κοινωνίες επηρεάζει την ιδέα που έχει ο
κόσμος για τον υπόλοιπο κόσμο. Φανταστείτε λέει την εποχή του χαλκού, που οι
πρωτόγονοι ανθρωπίδες έβλεπαν την έκλειψη Σελήνης ως τιμωρία για τις κακές τους
σκέψεις και την ξόρκιζαν με χορούς και μαγικά σιρόπια, χωρίς να υποψιάζονται πως η γη
που ζούσαν έκρυβε τον ήλιο και προκαλούσε το φαινόμενο αυτό.
Κάπως έτσι και οι σύγχρονοι πολίτες του κόσμου όλου μέσα από τα παραμορφωτικά
γυαλιά των εθνικισμών, θεωρούν πως οι δικές τους θέσεις είναι αθώες και δίκαιες, ενώ
όλων των άλλων εθνικισμών λανθασμένες και κυρίως άδικες. Αυτή η μεταφυσική σκέψη,
ντυμένη με ρομαντισμό και αγάπη για τη πατρίδα και την οικογένεια, αθωώνει την βία που
κρύβει το μίσος για τους άλλους και την αγάπη μόνο για τους δικούς μας, ακόμα και όταν
έχουν άδικο.
Αυτή η στενάχωρη σκέψη «πας μη Έλλην βάρβαρος» μίκρυνε το ανάστημα όλων των
μεγάλων φιλοσοφικών ιδεών και έβαλε στη θέση τους τον επαρχιωτισμό και την αίσθηση
πως για όλα τα πρόβλημα μας φταίνε πάντα οι ξένοι, κάνοντας και το βαλκανικό παθός
μακεδονική σαλάτα που την τρώμε ανόρεχτα, ενώ θα έπρεπε να μας ανοίγει την όρεξη,
όπως συνήθως κάνουν οι καλές σαλάτες όταν συνοδεύουν το κυρίως γεύμα.
3/3