GCV_2012-09_093-109 GCV2012_body 12-06-13 10:30 Page 109

9.10. Aminy i aminokwasy

9

9. POCHODNE W¢GLOWODORÓW
Budowa czàsteczek aminokwasów
Aminokwasy to zwiàz ki ma jà ce w czà stecz ce gru p´ aminowà i karboksylowà. Wzo ry ami no kwa -
sów wy prowa dza si´ ze wzo rów kwa sów kar bok sy lowych, w któ rych czà stecz ce 1 atom wo do ru
z grupy w´ glo wo do ro wej jest za stà pio ny gru pà ami no wà.

Aminokwasy sà zwiàz ka mi o pod sta wo wym zna czeniu dla or ga nizmów ˝y wych. Z nich sà zbu do -
wa ne bia∏ ka. Odczyn ich wodnego roztworu jest oboj´tny. Przy k∏a dy ami no kwa sów:
CH2(NH 2)CO OH – kwas ami no oc towy CH2(NH 2)CH 2CO OH – kwas ami no propa no wy

CH2 O
H2N C

OH

Wzór strukturalny kwasu aminooctowego Model czàsteczki glicyny (kwasu aminooctowego)

O
CH 3 C
OH

Wzór strukturalny kwasu octowego Model czàsteczki kwasu octowego

W∏aÊciwoÊci chemiczne aminokwasów

Aminokwasy re agujà z kwa sa mi oraz za sa da mi.

R NH2 R NH+3 Cl–

CH CH
+ HCl $ sól amoniowa
C C
OH O HO O

R NH2 R NH2
CH CH
+ NaOH $ + H2O sól kwasu karboksylwego
C C
+
OH O Na O– O

Podane rów nania re ak cji Êwiad czà o tym, ˝e ami nokwa sy ma jà w∏a Êci woÊci kwa sowe i zasado-
we. Ami nokwa sy ∏à czà si´, two rzàc d∏u gie ∏aƒ cu chy, zwa ne peptydami.

H CH3 H O CH3
O O H O
H H
N C C + N C C $ N C C N C C + H2O
H OH H OH H OH
H H H H H
Gly Ala
wiàzanie peptydowe
dwupeptyd GlyAla

109 109

N4527_Chemia_Gimnazjum_2015.indd 109 2014-08-04 11:42:30