GCV_2012-10_110-121 GCV2012_body 12-06-13 10:33 Page 120

10 ZWIĄZKI
1 0 . Z w i à z CHEMICZNE
k i c h e m i c z n e wW
˝ y cŻYCIU
i u c o d zCODZIENNYM
iennym Białka
10. ZWIÑZKI CHEMICZNE W ˚YCIU CODZIENNYM
W∏aÊciwoÊci bia∏ek
Mo˝ na stwier dziç, ˝e biał ka to cia ła sta łe roz pusz czal ne w wo dzie. Two rzà one roz two ry koloidal -
ne. Biał ka sà jed nak wra˝ liwe na wie le czyn ni ków. Pod wpły wem so li ku chen nej (elek tro li tu) biał ko
ulega koagu lacji. Dodanie por cji wo dy cofa ten pro ces.

St´ ˝o ne roz two ry kwa sów i wo do ro tlen ków, al ko ho le, so le me ta li ci´˝ kich oraz wy so ka
temperatura nie od wracal nie nisz czà struk tur´ biał ka. Âci na nie si´ biał ka pod wpły wem wy mienio -
nych czyn ników jest zja wiskiem nie odwra calnym i na zy wa si´ de na tu ra cjà białka.

Denaturacja – Êci´cie bia∏ka

HCI NaOH C2H5OH CuSO4

białko
jaja
kurzego

Efekt Tyndalla
Âwiat∏o po przej Êciu przez roz twór ko lo idal ny ule ga roz pro szeniu.

Êwiat∏o
laserowe
woda sto˝ek Tyndalla

bia∏ko

roztwór
bia∏ka

CIEKAWOSTKA

Aminokwa sy sà po ∏à czone prze strzen nie, stàd wy ró˝ nia si´ 3 struk tu ry bia ∏ek.

• Struk tura pierwszorz´dowa – kolejnoÊç wy st´ powa nia ami nokwasów, na przy k∏ad:
Ala–Gly–Ala–Cys–Val
• Struk tura drugorz´dowa – skr´ ce nie lub zwi ni´ cie ∏aƒ cu cha ami nokwa sów:

• Struk tura trzeciorz´dowa – wza jem ne u∏o ˝e nie ∏aƒ cu chów ami no kwasów w prze strze ni:

120 120

N4527_Chemia_Gimnazjum_2015.indd 120 2014-08-04 11:42:38