8. UNITATEA – HAU BURUKO MINA!

A. HIZTEGIA ( NONGO MINA? / Dolor, dónde?

SINGULARRA -( e )ko min a+a = a

PLURALA -etako min a+e = e

e+e = ee

SINGULARRA: PLURALA:
Buruko mina daukat Hanketako mina daukat
Belauneko mina daukat Haginetako mina daukat
Aldakako mina daukat

HIZTEGIA: GORPUTZ ATALAK (Partes del cuerpo)

Aho: boca Eskutur: muñeca Mihi: lengua
Aldaka: cadera Ezpain: labio Oin: pie
Barrabil: testículo Gerri: cintura Orkatila: tobillo
Begi: ojo Hagin: muela Orpo: talón
Behatz: dedo (del pie) Hanka: pierna Sabel/tripa : vientre, barriga,
Bekain: ceja Hatz: dedo (de la mano) tripa
Bekoki: frente Hortz. diente Sorbalda: hombro
Belarri: oreja Ile: pelo Sudur: nariz
Belaun: rodilla Ipurdi: culo Ukondo: codo
Beso: brazo Izter: muslo Zakil: pene
Bizkar: espalda Kokots: barbilla
Bular: pecho Kopeta: frente
Buru: cabeza Lepo: cuello
Esku: mano Masail: mejilla
 SINTOMAK
Beherako: diarrea Muki: moco
Belarriko min: dolor de oreja
Buruko min: dolor de cabeza Sudurreko azkura: picor de
Doministiku: estornudo nariz
Eztarriko min: dolor de Goragale: náusea Sukar: fiebre
garganta Haginetako min: dolor de Tripako min: dolor de tripa
Eztul: tos muelas Zorabio: mareo
Giharretako min: dolor de Hotzikara: escalofrío
músculos Izerdi: sudor

B. NOLA DAGO?
(. BIHURRITU, BIHURRITUA, BIHURRITU (TA) (Torcer-se-, , torcido-a-)

Mikelek orkatila bihurritu du: Mikel se ha torcido el tobillo

Mikelek orkatila bihurritua dauka: Mikel tiene un esguince ene l tobillo
Mikelek eskua erre du: Mikel se ha quemado la mano
Mikelek eskuan erredura dauka: Mikel tiene una quemadura en la mano
Mikelek eskua erreta dauka: Mikel tiene la mano quemada

HIZTEGIA
Arindu: aliviar Handitu: inflamarse Ubeldu: amoratarse
Bero: calor Hantura: hinchazón Urratu: raspar
Bihurritu: torcerse Haustura: rotura Zapi: pañuelo
Ebaki: corte Hautsi: romperse
Edari: bebida Hotz: frío
Eukalipto-lurrun: vaho de Koskor: chichón
eucalipto Tipula: cebolla
C. ZER EGITEN DUZU?
(. JAIKITZEN NAIZ ( Me levanto / Me suelo levantar )

- TEN / -TZEN NAIZ/dut se utiliza para expresar acciones que se realizan habitualmente:

Nik bulego honetan lan egiten dut (Yo trabajo / suelo trabajar en esta oficina)
Ni aulki honetan esertzen naiz ( Yo me siento / me suelo sentar en esa silla)
La partícula –ten / -tzen se añade a la raíz del verbo principal

-TEN Joan: joaten

Verbos acabados en: Egin:egiten
-n, -zi, -si, -tzi, -txi, -tsi Utzi: uzten
-ztu, -stu Itxi: ixten
Ikasi: ikasten
Hoztu: hozten
-TZEN Hartu; hartzen
Verbos acabados en Bazkaldu: bazkaltzen
vocal Jarri: jartzen
(salvo los de arriba) Erre: erretzen
Atera: ateratzen
Ibili: ibiltzen

Si el verbo principal es intransitivo, le acompaña el auxiliar izan, y si es transitivo, el auxiliar ukan:

Asteburuan lasai egoten naiz (el fin de semana estoy / suelo estar tranquilo)
Egunero gosaltzen dut ( Desayuno / suelo esayunar todos los días)

En las frases negativas, cambia e lorden del verbo, y la partícula ez va delante del auxiliar:
Asteburuan ez naiz lasai egoten (El fin de semana no estoy / no suelo estar tranquilo)
Ez dut egunero gosaltzen (No desayuno / no suelo desayunar todos los días)
D. ZER ORDUTAN? ( ¿A QUÉ HORA?)

13:00 → ordu batean 17:25 → bostak eta hogeita bostean

14:00 → ordu bietan 18:30 → sei eta erdietan
15:00 → hiruretan 19:35 → zortziak hogeita bost gutxi(ago)tan
16:00 → lauretan 20:40 → bederatziak hogei gutxi(ago)tan
13:05 → ordu bata eta bostean 21:45 → hamarrak laurden gutxi(ago)tan
14:10 → ordu biak eta hamarrean 2250 → hamaikak hamar gutxi(ago)tan
15:15 → hirurak eta laurdenetan 23:55 → hamabiak bost gutxi(ago)tan
16:20 → laurak eta hogeian

HIZTEGIA
Abizen: apellido Erretzaile: fumador Indartsu: fuerte
Ahul: débil Eztul egin: toser Ireki: abrir
Arnasa hartu: respirar Gaizki: mal Izen: nombre
Arratsalde: tarde Gaixorik: enfermo Jantzi: vestirse
Arratsaldean: por la tarde Gau: noche Jateko gogo: ganas de
Atera (mihia): sacar (la Gauean: a la noche comer
lengua) Gaur: hoy Nahiko: suficiente
Eguerdi: mediodía Geratu: quedarse Ondoezik: enfermo
Eguerdian: al mediodía Goiz: mañana Sendatu: curarse
Erantzi: desvestirse Goizean: a la mañana Txanda: vez
Zutik, de pie Hitzordu: cita Zaindu: curarse
E. NORENGANA (A dónde quién?)

IZEN BEREZIAK – NOMBRES PROPIOS: - ( r ) engana

Mariarengana joan behar dut: tengo que ir donde María
Mikelengana joan behar dut: tengo que ir donde Mikel

IZEN ARRUNTAK – NOMBRES COMUNES

SINGULARRA -a( e )ngana (a+a = a)
PLURALA -engana (a +e = e)
(e + e = ee)

Pediatrarengana: a donde el/la pediatra

Gurasoengana: a donde los padres
Amengana: a donde las madres
Emakumeengana: a donde las mujeres

HIZTEGIA
Alde batera: a un lado Estali: cubrir Mugitu: moverse
Altzatu: levantarse Etzan: tumbarse Oheratu: acostarse
Atseden hart: descansar Ezkerrera: a la izquierda Okertu: Torcerse
Azterketa: examen Gaitz erdi: menos mal Oraindik: todavía
Behera: abajo Gora: arriba Orratz: aguja
Bestera (beste aldera): al Ibili: fumar Sakon: en profundidad
otro (lado) Igeri egin: nadar Segituan: enseguida
Egin: hacer Joan: ir Tolestu: doblar
Eman: dar Larri: grave Zauri: herida
Eraman: llevar Lehenbailehen: cuanto antes Zulatu: pinchar
Erre: fumar Lehortu. secar
Eskuinera: a la derecha Luzatu: alargarse

F. NONGO?

G. NONGO, NOREN, NONDIK?

H. BALDINTZA ( CONDICIONAL )

BAIEZKO ESALDIETAN: ba- + aditza EZEZKO ESALDIETAN: ez + ba- + aditza

Bada: si es Ez bada: si no es
Badu: si tiene Ez badu: si no tiene
Badago: si está/si hay Ez badauka: si no tiene
Gustatzen bazaio: Ez badago: si no está/si no hay
Nahi badu: si quiere Gustatzen ez bazaio: si no le gusta
Behar badu: si necesita Nahi ez badu: si no quiere
Behar ez badu: si no necesita

+
DENBORAZKO ADIERAZLEAK (Marcadores temporales)

ZENBATEAN BEHIN?
Askotan: muchas veces Egunero: todos los días
Astean behin: una vez a la semana Gehienetan: la mayoría de las veces
Astean bitan: dos veces a la semana Gutxitan: pocas veces
Astean hirutan: tres vees a la semana Inoiz ez: nunca
Asteburuan: el fin de semana Noizean behin: de vez en cuando
Batzuetan: a veces Normalean: normalmente
Beti: siempre
INOIZ EZ
Ni ez naiz inoiz gaixorik egon: Yo nunca he estado enfermo
Inoiz ez? : ¿Nunca?
Ez, inoiz ez: No, nunca.
HIZTEGIA
Berandu: tarde Bat – batean: de repente
Lantoki: lugar de trabajo Bizimodu: modo de vida
Oinez: a pie Desordu: a deshoras
Otordu: comida Erlaxatu: relajarse
Presaka: de prisa Errutina: rutina
ARIKETAK

A. HIZTEGIA ( NONGO MINA? / Dolor , dónde?)

SINTOMAK: Esan ezazu zeintzuk diren gripearen sintomak eta zeintzuk gastroenteritisekoak. Di
cuáles son los síntomas de la gripe y cuáles los de la gastroenteritis.

- Beherakoa:
- Buruko mina:
- Mukiak:
- Giharretako mina:
- Eztula:
- Zorabioak:
- Eztarriko mina:
- Doministikuak:
- Haginetako mina:
- Sukarra:
- Izerdia:
- Botagura:
- Sudurreko azkura:
- Hotzikarak:
- Tripako mina:
- Belarriko mina:

Ikasleen liburua 1. Arik. 168 orria

B. NOLA DAGO?
(. BIHURRITU, BIHURRITUA, BIHURRITU (TA) (Torcer-se-, , torcido-a-)

C. ZER EGITEN DUZU? / ( JAIKITZEN NAIZ ( Me levanto / Me suelo levantar )

1) Zer egiten dute Xabierrek eta bere arrebak? ¿Qué suelen hacer habitualmente Xabier y su
hermana?
- Leirek eta Xabierrek autobusa (hartu) ……………………………….. dute eskolara joateko.
- Leirek eta Xabierrek eskolan (bazkaldu) ……………………………….. dute.
- Arratsaldean amarekin (egon) ……………………………….. dira.
- Arratsaldean etxeko lanak (egin) ……………………………….. dituzte.
- Noizean behin ipuinak (irakurri) ……………………………….. dituzte.
- Astean behin aitona-amonak (bisitatu) ……………………………….. dituzte.
- Xabier eta Leire aitona-amonen txakurrarekin parkean (ibili) ……………………………….. dira.
- Leirek musika (ikasi) ……………………………….. du.
- Xabierrek kiroldegian judoa (egin) ……………………………….. du.
- Xabier eta Leire, askotan, lagunekin hondartzara (joan) ……………………………….. dira.
- Afaldu aurretik, haiek telebista (ikusi) ……………………………….. dute,
- Gero, gurasoekin (afaldu) ……………………………….. dute.

Lan koadernoa 4. Arik. 93. orria

2) Idatzi subjektuak eta aditzak. Inserta los sujetos y los verbos.

- (Ander) ……………………………….. oinez (joan) ……………………………….. eskolara.
- Anderren (lagunak) ……………………………….. ere oinez (joan) ………………………………...
- (Ander) ……………………………….. ez ……………………………….. eskolara joateko autobusik
(hartu) ………………………………..
- Anderren (lagunak) ……………………………….. ez ……………………………….. autobusik (hartu)
…………………………………
- Eskolan (umeak) ……………………………….. gauza berriak (ikasi) ………………………………..
- (Ander) ……………………………….. etxera (itzuli) ……………………………….. bazkaltzera.
- (Ander) ……………………………….. amarekin eta amonarekin (bazkaldu) …………………………..
- Arratsaldean (Ander) ……………………………….. plazan lagunekin (ibili) ………………………………..
- (Ander) ……………………………….. aitarekin (egin) ……………………………….. etxeko lanak.
- (Ander) ……………………………….. astean bitan igerilekura (joan) ………………………………..
- Afaldu aurretik (Ander) ……………………………….. telebistan marrazki bizidunak (ikusi)
………………………………..
- (Ander) ……………………………….. gurasoekin eta amonarekin (afaldu) ………………………………..

Lan koadernoa 5. Arik. 94. orria

3) Zer egiten dute Anderrek eta Xabierrek? Idatzi aditza, eta osatu elkarrizketa. Completa el
diálogo, insertando los verbos.

ANDER: Zuek zer (egin) ……………………………….. gaixo bazaudete? Zuek medikuarengana (joan)
………………………………..?
XABIER: Gu medikuarengana (joan) …………………………………, eta, gero, botikak (hartu)
…………………………………
ANDER: Gure etxean, amonak sendabelarrak (prestatu) …………………………………
XABIER: Eta zuek beti sendabelarrak (hartu) …………………………………? Zuek ez
………………………………… medikuarengana (joan) …………………………………?
ANDER: Ez, guk beti sendabelarrak (hartu) …………………………………
XABIER: Leirek eta gurasoek belarrak (hartu) …………………………………, baina nik ez
………………………………… belarrik (hartu) …………………………………; belarrak ez zaizkit
gustatzen. Nik beti xarabeak eta pilulak (hartu) …………………………………
ANDER: Eta zu xarabearekin eta pilulekin (sendatu) …………………………………?
XABIER: Bai, ni botikekin (sendatu) ………………………………… Zure amonaren belarrak onak dira,
baina botikak ere bai.

Lan koadernoa 6. Arik. 94. orria

D. ZER ORDUTAN? ( ¿A QUÉ HORA?)
Adierazi zein ordutan ailegatzen den autobusa:

Adbz: 3:05 → Hirurak eta bostean

00.00 →
01:00 →
02:00 →
03:05 →
04:10 →
05:15 →
06:30 →
07:35 →
08:40 →
09:45 →
10:50 →
11:55 →

E. NORENGANA (A dónde quién?)

1) IZEN BEREZIAK. Osatu esaldiak:

Adib.: Xabier eta Leire oporretan Anderrengana joaten dira.

- Noizean behin Ander gurasoekin Xabier……………… eta Leire……………… joaten da.
- Ander, gaur, Xabier……………… joan da, Xabier gaixo dago eta.
- Xabier eta Leire, astean behin, amona Felisa……………… joaten dira.
- Gaur, Felisa Tomas……………… joan da ospitalera, Tomasek hanka hautsi du eta.
- Leirek Amaia……………… joan nahi du, baina Amaia ez dago etxean, aitonarekin dago.

2) IZEN ARRUNTAK.

Adib.: Batzuetan, aitona-amonak (bilobak) bilobengana joaten dira.

- Xabier eta Leire astean behin (aitona-amonak) ………………………………… joaten dira eta
parkean ibiltzen dira.
- Gaur, Xabier eta Leire ez dira (amona) ………………………………… joan.
- Aitona ospitalean dago eta amona, gaur, (senarra) ………………………………… joan da.
- Mikel amarekin ospitalera joan da (aita) …………………………………
- Amaia ez da gurasoekin bizi eta, astean bitan, (gurasoak) ………………………………… eta
………………………………… (anai-arrebak) ………………………………… joaten da.
- Gaur, Amaia (aitona) ………………………………… joan da ospitalera.
- Leirek, gaur, (ahizpa) ………………………………… joan nahi du, baina ahizpa aitonarekin
dago.
- Gaur, Leirek ez du (lagunak) ………………………………… joan nahi.
- Xabier gaixo dago eta amarekin (medikua) ………………………………… joan da.
- Ander (lehengusuak) ………………………………… joan da.

Lan koadernoa 9. Arik. 97. orria

F. NONGO?

G. NONGO, NOREN, NONDIK?

H. BALDINTZA ( CONDICIONAL )

1) Zer erremedio da egokia kasu bakoitzarentzat? Lotu gaixotasuna sendabide egokiarekin. ¿Qué
remedio es el adecuado para cada caso? Relaciona cada enfermedad con el remedio adecuado.

a. Eztula badaukazu, …
b. Buruko mina baduzu, …
c. Eztarriko mina badaukazu, …
d. Belarriko mina baduzu, …
e. Beherakoa badaukazu, …

1. gosaltzeko, hartu gailetak tearekin. Platanoa ere oso ona da.

2. ez jan txokolaterik, ez gaztarik.
3. ez hartu edari oso hotzik, ez oso berorik.
4. berotu zapi bat eta jarri belarri ondoan, beroa ona da mina arintzeko.
5. hartu egunean hiru aldiz eukaliptu-lurrunak.

a b c d e

2) Orain irakurri beste sendabide batzuk, eta osatu esaldia kasu bakoitzarekin. Ahora, lee estos
otros remedios, y completa la frase con cada dolencia.

Eztarriko mina badaukazu Buruko mina badaukazu Belarriko mina badaukazu

Eztula badaukazu Beherakoa badaukazu

a. ……………………………………………, ipini pare bat tipula irekita, azukre pixka batekin.

b. ……………………………………………, egin gargarak limoi eta eztiarekin.
c. ……………………………………………, gutxi bazkaldu; arroza azenarioarekin ona da.
d. ……………………………………………, busti zapi bat ur hotzetan, eta ipini kopetan.
e. ……………………………………………, busti kotoi-bolatxoa olio epeletan, eta sartu poliki-poliki
belarrian.
3) Esaldiak osatu. Completa las frases.

Adib: Gu gaixo (egon) bagaude, zuk belarrak prestatzen dituzu-

- Haiek gaixo (egon) ………………………….., medikuarengana joaten dira.
- Nik tripako mina (eduki) ………………………….., kamamila hartzen dut.
- Xabierrek tripako mina (ediki) ………………………….., xarabea hartzen du.
- Guk arrautzak nahi ………………………….., oilategira joaten gara.
- Haiek arrautzak nahi ………………………….., dendara joan behar dute.
- Zuk barazkiak behar ………………………….., baratzera joaten zara.
- Izebak barazkiak nahi ………………………….., dendara joan behar du.
- Guk igeri egin nahi ………………………….., Doneztebera joan behar dugu.
- Nik igeri egin nahi ………………………….., aitarekin autoz joan behar dut igerilekura.
- Xabierrek igeri egin nahi ………………………….., ez du autorik hartu behar.

Lan koadernoa 12. Arik. 102. orria

+
DENBORAZKO ADIERAZLEAK (Marcadores temporales)

Galdera hauek erantzun eta esan ezazu noiz egiten dituzun ekintza hauek:
- Erretzen duzu?
- Egiten duzu kirolik?
- Lanera oinez joaten zara?
- Ordenagailu aurrean ordu asko pasatzen dituzu?
- Bost otordu egiten dituzu?
- Barazki eta fruta freskorik jaten duzu?
- Hiru aldiz garbitzen dituzu hortzak?
- Dutxatzen zara?
- Lagunekin hitz egiten duzu?
ZUZENKETAk

A. HIZTEGIA ( NONGO MINA? / Dolor , dónde?)

SINTOMAK: Esan ezazu zeintzuk diren gripearen sintomak eta zeintzuk gastroenteritisekoak. Di
cuáles son los síntomas de la gripe y cuáles los de la gastroenteritis.

- Beherakoa: gastroenteritisekoa.
- Buruko mina: gripearena.
- Mukiak: gripearena.
- Giharretako mina: gripearena.
- Eztula: gripearena.
- Zorabioak: gripearena.
- Eztarriko mina: gripearena.
- Doministikuak: gripearena.
- Haginetako mina: gripearena.
- Sukarra: gripearena.
- Izerdia: gripearena.
- Botagura: gastroenteritisekoa.
- Sudurreko azkura: gripearena.
- Hotzikarak: gripearena.
- Tripako mina: gastroenteritisekoa.
- Belarriko mina: gripearena.

Ikasleen liburua 1. Arik. 168 orria

B. (Ez dago)

C. ZER EGITEN DUZU? / ( JAIKITZEN NAIZ ( Me levanto / Me suelo levantar )

1) Zer egiten dute Xabierrek eta bere arrebak? ¿Qué suelen hacer habitualmente Xabier y su
hermana?
- Leirek eta Xabierrek autobusa (hartu) hartzen dute eskolara joateko.
- Leirek eta Xabierrek eskolan (bazkaldu) bazkaltzen dute.
- Arratsaldean amarekin (egon) egoten dira.
- Arratsaldean etxeko lanak (egin) egiten dituzte.
- Noizean behin ipuinak (irakurri) irakurtzen dituzte.
- Astean behin aitona-amonak (bisitatu) bisitatzen dituzte.
- Xabier eta Leire aitona-amonen txakurrarekin parkean (ibili) ibiltzen dira.
- Leirek musika (ikasi) ikasten du.
- Xabierrek kiroldegian judoa (egin) egiten du.
- Xabier eta Leire, askotan, lagunekin hondartzara (joan) joaten dira.
- Afaldu aurretik, haiek telebista (ikusi) ikusten dute,
- Gero, gurasoekin (afaldu) afaltzen dute.

Lan koadernoa 4. Arik. 93. orria

2) Idatzi subjektuak eta aditzak. Inserta los sujetos y los verbos.
- (Ander) Ander oinez (joan) doa eskolara.
- Anderren (lagunak) lagunak ere oinez (joan) doaz.
- (Ander) Anderrek ez du eskolara joateko autobusik (hartu) hartzen.
- Anderren (lagunak) lagunek ez dute autobusik (hartu) hartzen.
- Eskolan (umeak) umeek gauza berriak (ikasi) ikasten dituzte.
- (Ander) Ander etxera (itzuli) itzultzen da bazkaltzera.
- (Ander) Anderrek amarekin eta amonarekin (bazkaldu) bazkaltzen du.
- Arratsaldean (Ander) Ander plazan lagunekin (ibili) ibiltzen da.
- (Ander)Anderrek. aitarekin (egin) egiten ditu etxeko lanak.
- (Ander) Ander astean bitan igerilekura (joan) joaten da.
- Afaldu aurretik (Ander) Anderrek telebistan marrazki bizidunak (ikusi) ikusten ditu.
- (Ander) Anderrek gurasoekin eta amonarekin (afaldu) afaltzen du.
Lan koadernoa 5. Arik. 94. orria

3) Zer egiten dute Anderrek eta Xabierrek? Idatzi aditza, eta osatu elkarrizketa. Completa el
diálogo, insertando los verbos.

ANDER: Zuek zer (egin) egiten duzue gaixo bazaudete? Zuek medikuarengana (joan) joaten zarete?
XABIER: Gu medikuarengana (joan) joaten gara, eta, gero, botikak (hartu) hartzen ditugu.
ANDER: Gure etxean, amonak sendabelarrak (prestatu) prestatzen ditu.
XABIER: Eta zuek beti sendabelarrak (hartu) hartzen dituzue? Zuek ez zarete medikuarengana (joan)
joaten?
ANDER: Ez, guk beti sendabelarrak (hartu) hartzen ditugu.
XABIER: Leirek eta gurasoek belarrak (hartu) hartzen dituzte, baina nik ez dut belarrik (hartu) hartzen;
belarrak ez zaizkit gustatzen. Nik beti xarabeak eta pilulak (hartu) hartzen ditu.
ANDER: Eta zu xarabearekin eta pilulekin (sendatu) sendatzen zara?
XABIER: Bai, ni botikekin (sendatu) sendatzen naiz. Zure amonaren belarrak onak dira, baina botikak
ere bai.

Lan koadernoa 6. Arik. 94. orria

D. ZER ORDUTAN? ( ¿A QUÉ HORA?)

Adierazi zein ordutan ailegatzen den autobusa:

Adbz: 3:05 → Hirurak eta bostean
00.00 →hamabietan
01:00 →ordu batean
02:00 →ordu bietan
03:05 →hirurak eta bostean
04:10 →laurak eta hamarrean
05:15 →bostak eta laurdenetan
06:30 →sei eta erdietan
07:35 →zortziak hogeita bost gutxitan
08:40 →bederatziak hogei gutxitan
09:45 →hamarrak laurden gutxitan
10:50 →hamaikak hamar gutxitan
11:55 →hamabiak bost gutxitan
E. NORENGANA (A dónde quién?)

1) IZEN BEREZIAK. Osatu esaldiak:

Adib.: Xabier eta Leire oporretan Anderrengana joaten dira.

- Noizean behin Ander gurasoekin Xabierrengana eta Leirengana joaten da.
- Ander, gaur, Xabierrengana joan da, Xabier gaixo dago eta.
- Xabier eta Leire, astean behin, amona Felisarengana joaten dira.
- Gaur, Felisa Tomasengana joan da ospitalera, Tomasek hanka hautsi du eta.
- Leirek Amaiarengana joan nahi du, baina Amaia ez dago etxean, aitonarekin dago.

2) IZEN ARRUNTAK.

Adib.: Batzuetan, aitona-amonak (bilobak) bilobengana joaten dira.

- Xabier eta Leire astean behin (aitona-amonak) aitona-amonengana joaten dira eta parkean
ibiltzen dira.
- Gaur, Xabier eta Leire ez dira (amona) amonarengana joan.
- Aitona ospitalean dago eta amona, gaur, (senarra) senarrarengana joan da.
- Mikel amarekin ospitalera joan da (aita) aitarengana.
- Amaia ez da gurasoekin bizi eta, astean bitan, (gurasoak) gurasoengana eta (anai-arrebak)
anai-arrebengana joaten da.
- Gaur, Amaia (aitona) aitonarengana joan da ospitalera.
- Leirek, gaur, (ahizpa) ahizparengana joan nahi du, baina ahizpa aitonarekin dago.
- Gaur, Leirek ez du (lagunak) lagunengana joan nahi.
- Xabier gaixo dago eta amarekin (medikua) medikuarengana joan da.
- Ander (lehengusuak) lehengusuengana joan da.

Lan koadernoa 9. Arik. 97. orria

H. BALDINTZA ( CONDICIONAL )

1) Zer erremedio da egokia kasu bakoitzarentzat? Lotu gaixotasuna sendabide egokiarekin. ¿Qué
remedio es el adecuado para cada caso? Relaciona cada enfermedad con el remedio adecuado.

a. Eztula badaukazu, …
b. Buruko mina baduzu, …
c. Eztarriko mina badaukazu, …
d. Belarriko mina baduzu, …
e.Beherakoa badaukazu, …

1. gosaltzeko, hartu gailetak tearekin. Platanoa ere oso ona da.

2. ez jan txokolaterik, ez gaztarik.
3. ez hartu edari oso hotzik, ez oso berorik.
4. berotu zapi bat eta jarri belarri ondoan, beroa ona da mina arintzeko.
5. hartu egunean hiru aldiz eukaliptu-lurrunak.
 a b c d e
5 2 3 4 1

2) Orain irakurri beste sendabide batzuk, eta osatu esaldia kasu bakoitzarekin. Ahora, lee estos
otros remedios, y completa la frase con cada dolencia.

Eztarriko mina badaukazu Buruko mina badaukazu Belarriko mina badaukazu

Eztula badaukazu Beherakoa badaukazu

a. …Eztula badaukazu………………… ipini pare bat tipula irekita, azukre pixka batekin.
b. …Eztarriko mina badaukazu……… egin gargarak limoi eta eztiarekin.
c. …Beherakoa badaukazu…………… gutxi bazkaldu; arroza azenarioarekin ona da.
d. …Buruko mina badaukazu…………… busti zapi bat ur hotzetan, eta ipini kopetan.
e. …Belarriko mina badaukazu busti kotoi-bolatxoa olio epeletan, eta sartu poliki-poliki
belarrian.

3) Irakurri aholku hauek eta ondoren esaldiak egia edo gezurra diren esan ezazu. Gezurra badira
zuzendu. Lee los siguientes consejos y después di si las frases son verdaderas o falsas. En caso de
ser falsas, corrígelas.

→ Olioarekin eskua erre baduzu, jarri eskua ur hotzetan, txorroan. Ondoren, eman antiseptikoa eta
gaza batekin bildu.
→ oinazpian babak badauzkazu, lehenengo, orratz bat esterilizatu eta zulatu babak. Ondoren
antiseptikoa eman eta gaza garbi batekin ondo estali.
→ Hatzean ebakia egin baduzu, lehenengo, garbitu ondo ura eta xaboiarekin eta, gero antiseptikoa
eman.
→ Begian kolpea hartu eta ubelduta badaukazu, izotza ipintzea oso ona da.
→ Hortza hautsi baduzu, garbitu ahoa ur hotzarekin, eta ipini lehen-bailen izotza.

ESALDIA EGIA GEZURRA (+ ZUZENKETA)

Olioarekin eskua ebaki baduzu, jarri eskua ur olioarekin eskua erre baduzu,
hotzetan, txorrotan.
Oinazpian ubelduak badauzkazu, lehenengo, orratz Oinazpian babak badauzkazu
bat esterilizatu eta zulatu babak.
Hatza erre baduzu, lehenengo, garbitu ondo ur eta Hatzean ebakia egin baduzu,
xaboiarekin eta, gero, antiseptikoa eman.
Begian kolpea hartu eta urratura badaukazu, izotza Begian kolpea hartu eta urratura
ipintzea oso ona da. badaukazu,
Hortza bihurritua baduzu, garbitu ahoa ur hotzarekin, Hortza hautsi baduzu,
eta ipini lehenbailehen izotza.
4) Esaldiak osatu. Completa las frases.

Adib: Gu gaixo (egon) bagaude, zuk belarrak prestatzen dituzu-

- Haiek gaixo (egon) badaude, medikuarengana joaten dira.
- Nik tripako mina (eduki) badaukat, kamamila hartzen dut.
- Xabierrek tripako mina (eduki) badauka, xarabea hartzen du.
- Guk arrautzak nahi baditugu, oilategira joaten gara.
- Haiek arrautzak nahi badituzte, dendara joan behar dute.
- Zuk barazkiak behar badituzu, baratzera joaten zara.
- Izebak barazkiak nahi baditu, dendara joan behar du.
- Guk igeri egin nahi badugu, Doneztebera joan behar dugu.
- Nik igeri egin nahi badut, aitarekin autoz joan behar dut igerilekura.
- Xabierrek igeri egin nahi badu, ez du autorik hartu behar.

Lan koadernoa 12. Arik. 102. orria

+
DENBORAZKO ADIERAZLEAK (Marcadores temporales)

Galdera hauek erantzun eta esan ezazu noiz egiten dituzun ekintza hauek:
- Erretzen duzu? Ez, ez dut inoiz erretzen.
- Egiten duzu kirolik? Bai,egunero egiten dut kirola.
- Lanera oinez joaten zara? Bai, egunero lanera oinez joaten naiz.
- Ordenagailu aurrean ordu asko pasatzen dituzu? Bai, egunero ordenagailu aurrean ordu
asko pasatzen ditut.
- Bost otordu egiten dituzu? Ez, egunero hiru otordu egiten ditut.
- Barazki eta fruta freskorik jaten duzu? Bai, gauero barazki eta fruta freskoa jaten ditut.
- Hiru aldiz garbitzen dituzu hortzak? Bai, egunero hiru aldiz garbitzen ditut hortzak.
- Dutxatzen zara? Bai, goizero dutxatzen naiz.
- Lagunekin hitz egiten duzu? Bai,lagunekin sarri hitz egiten dut.