No. BACAAN GHORIB HAL. No. BACAAN GHORIB HAL.

1. ً Mim kecil waqof Lazim tanda harus berhenti 1. َ ‫ص‬

‫طخ ًء‬ ْ ‫َث‬ Harus dibaca sin, ‫طخًء‬َ ْ‫َ ث ْنس‬
.: - .: Dua titik tiga namanya Mu'anaqoh. Tanda berhenti di salah terdapat pada surat Al A'rof ayat 69 Juz 8
2. 1.
satu :. (titik tiga) َ َ ٌُ ‫ ا َ ًْ هُ ٌُ اْى‬Harus dibaca ‫ص‬, َُ‫صسٍ ِْط ُر ْو‬
َُ‫صسٍ ِْط ُر ْو‬ َ َ ٌُ ‫ا َ ًْ هُ ٌُ اْى‬
‫ ط قيى قف ج‬Tanda waqof 14. boleh dibaca ‫ س‬, َُ‫ْط ُر ْو‬ِ ٍ‫ا َ ًْ هُ ٌُ اْى ٌُ َ َّكس‬ 10.
‫ط‬ artinya waqof Muthlak. Sebaiknya berhenti terdapat pada surat At-Thur ayat 37 Juz 27
3. ‫قيى‬ artinya waqof Aula. Lebih utama berhenti 1. ‫صسٍ ِْط ٍرر‬
َ َُ ‫ ِث‬Tetap dibaca ‫ ص‬‫صسٍ ِْط ٍرر‬ َ َُ ‫ِث‬
‫قف‬ artinya waqof Amar. Berhentilah terdapat pada al-Ghosyiyah ayat 22 juz 30
‫ج‬ artinya waqof Jawaz. Boleh berhenti Semua tulisan ‫ اََُسسسا‬dalam al qur'an dibaca pendek kecuali ada 4. Na-
4. ‫ صيى ق ال ز ص‬Tanda washol, sebaiknya dibaca terus/langsung 2. nya dibaca panjang. Yaitu :
5. ‫ َفبََّب‬- ‫ اََّب‬Na-nya panjang dibaca pendek. 3. ‫ اْالََّب ٍِسسسسسسسسسسسسس َو‬- ً
‫ اََّب ِ سسسسسسسسسس َّك‬- ‫ اََّبثُسسسسسسسسسسسسسْىا‬- ‫ة‬
َ ‫اََُسسسسسسسسسسسسسسسا‬
‫سا َءَّب‬‫سب َءَّب – َجس‬َ ‫ ِ ّنس‬Na-nya panjang tetap dibaca panjang sebab 15. ‫ة‬ َ ‫ اََُسسسسسسسسسسسا‬terdapat pada surat luqman ayat 15 Juz 21 11.
6.
ada hamzah asli.
4. ‫اََّبثُسسسسسسسسسسْىا‬ terdapat pada surat az-Zumar ayat 17 Juz 23
َ ‫ا َ ُْ َط ِ ّه‬
‫سرا‬ Hati-hati Ro-nya tetap dibaca panjang. ً‫ اََّب ِ سسسسسسسسس َّك‬terdapat pada surat al-Furqon ayat 49 Juz 19
7.
Terdapat pada surat Al-Baqoroh ayat 125 juz 1
5. ‫ اْالََّب ٍِسسسسسسسس َو‬terdapat pada surat ali-'Imron ayat 119 Juz 4
ِ ‫ي ِب‬ َ ٌَ ٍَِ ْ Sya-nya panjang dibaca pendek. 16.
ْ
ِ‫سسسسسسسسسس‬ ‫اَفَ ِب‬ Fa-nya panjang dibaca pendek. ِ‫َسسسس‬ ْ ِ َ َ‫ا‬
13.
8. 5. terdapat pada surat ali-'Imron ayat 144 juz 4
Terdapat pada surat Al-An'am ayat 39 Juz 7
َ
ِْ َِ ‫َ ىِلَ ى‬ Hati-hati la-min bukan li-man. ‫سسسسسسبا‬
ِ َ‫ٍِ َّج‬ْ ِ Ba-nya panjang dibaca pendek. ‫سسسسسـ‬ ِ ْ ِ
َ‫ٍِ َّج‬
9. 5 17. 13.
Terdapat pada surat as-Syuro ayat 43 Juz 25 terdapat pada surat al-An'am ayat 34 juz 7
‫ َ َّكمسب َء‬Dibaca ‫ َّكمسب ْء‬. ‫سب َء‬َ ‫ ِ ّنس‬dibaca ‫سب ْء‬َ ‫ ِ ّنس‬hamzah ُ ُ ‫َّك‬
‫ اَال ت َ ْؼ ِدى ْىا ط إِ ْػ ِدى ْىا‬Jika waqof,
10. 6.
fathah waqofnya dibaca sukun 18. ‫ اَالَّك ت َ ْؼسدِىسُىااػسْدِىس ُ ْىا‬Jika washol, 14.

11. ‫ َ َّكمسب ًءء‬Dibaca ‫ َّكمسب َءا‬. َ ‫سب ًءء‬َ ‫ ِ ّنس‬dibaca ‫سب َءا‬َ ‫ ِ ّنس‬hamzah 6.
terdapat pada surat al-Ma'idah ayat 8 Juz 6
fathah tanwin waqofnya dibaca fathah dan panjang satu alif َ‫ث ط َ ىِل‬ ْ ‫ َ ٌْيس َه‬Jika waqof,
12. ٌَِْ ‫ِ ِ ُ ا ّ ِى‬ Dibaca ٌِْ ‫ ا ّ ِى‬Nun kecil dibawah kalimat namanya nun 7.
19. َ‫َ ٌْيسسسهسسسس َ ْ ْ َ ىِل‬ Jika washol, 14.
iwad. Awal ayat jika ada nun iwad tidak dibaca. terdapat pada surat al-A'rof ayat 176 Juz 9
ِ ُِ ‫َقى ٍَب‬ ْ Ma-nya panjang dibaca pendek sebab ada nun iwad. ٌْ ‫ الَت َ ْؼيَ َُ ْىَّ ُه ٌْ ط ُ ٌَ ْؼسيَ َُ ُه‬Jika waqof
13. Nun iwad bila ditengah ayat dibaca kasroh dan huruf 8.
20. ٌْ ‫ الَت َ ْؼيَ َُ ْىَّ ُه ٌُ ُ ٌَ ْؼسيَ َُ ُه‬Jika washol 15.
sebelumnya dibaca pendek. terdapat pada surat al-Anfal ayat 60 Juz 10
Terdapat pada surat Al-A'rof ayat 164 juz 9 21. Diawal surat at-Taubah (Baro'ah) juz 10 cukup ta'awudz saja. 16.
Tulisan ‫ ص‬di atasnya ada sin kecil dalam al Qur'an ada 4 ِ ِ َ‫ ٍَال‬- ٌْ ‫ ٍَالَ ِ ِه‬La-nya panjang dibaca pendek ِ ِ ‫ ٍَ َو‬- ٌْ ‫ٍَ َو ِ ِه‬
22. 18.
‫صسٍ ِْط ٍرر‬ َ َ ٌُ ‫ ا َ ًْ هُ ٌُ اْى‬- ‫طخًء‬
َ َُ ِ‫ ث‬- َُ‫صسٍ ِْط ُر ْو‬ ْ ‫ َث‬- ُ‫صط‬
َ ‫ص‬ ُ ‫َ ٌسْج‬ terdapat pada surat al-mu'minun ayat 46 Juz 18
14. ُ ‫صط‬
ُ ‫َ ٌسْج‬ Harus dibaca sin, ُ ‫َ ٌسْجنُط‬ 9.
‫ ٍَجْ سس ٰ رٌْس َهب‬Dinamankan bacaan imalah.
terdapat pada surat Al-Baqoroh ayat 245 Juz 2 23. 19.
Imalah artinya memiringkan bunyi fathah kepada kasroh.
No. BACAAN GHORIB HAL. No. BACAAN GHORIB HAL.
terdapat pada surat Hud ayat 41 Juz 12 ‫ٍِِ ٍَْرقس َ ِدَّب نـ َه َا‬ ْ terdapat pada surat Yaasin ayat 52 Juz 23
‫ إِ ْر َمتْ ٍَؼَسَْب‬dibaca ‫ إِ ْر َم ٌْ ٍَؼَسسَْب‬dinamakan bacaan Idghom 31. ‫ق‬
‫سِ نـ َرا ٍر‬ ْ ٍَ ‫ َ وقٍِْس َو‬terdapat pada surat Al-Qiyamah ayat 27 Juz 29 26.
24. Mutaqoribain. 19. َُ‫سسو نـ َرا‬ ْ ‫ َمسسسالَّك َث‬terdapat pada surat Al-Muthoffifin ayat 14 Juz 30
terdapat pada surat Hud ayat 42 Juz 12
‫َ ى ِنسسسسسسسسسَّكْب‬ Na-nya dibaca pendek.
25. ‫سسسى ٍِئِسسسس ٍر‬
ْ ٌَ Hati-hati Mim-nya dibaca kasroh. 19. terdapat pada surat al-kahfi ayat 38 juz 15
32. 27.
terdapat pada surat Al-Ma'arij ayat 11 Juz 29
‫سرثِّسى أ َ َحسسسسسسسدًءا‬
َ ِ‫َ ى ِنسسَّْكب ه َُى ُ َرثِّسى َوَا ُ ْشسسِركُ ث‬
ْ َُ ‫ ثَس‬Da-nya dibaca pendek, َ ‫سسسسسسى‬
‫سسسسسسى َا‬ ْ َُ ‫ثَس‬ ‫َو ىَ ِنسسسسسسسسس َّكْب‬ Na-nya tetap dibaca panjang
26. terdapat pada surat An-najm ayat 51 Juz 27 20.
ُ ‫' ِىنُسسس ٌْ ط اىَّْك‬
‫سسبر‬ Jika waqof
‫الَت َسسأ ْ ٍَسسسَّْكب‬ Dinamakan bacaan Isymam,
33. ‫سسسسسبر‬
ُ ‫ ' ِىنُسسس ٌُ اىَّْك‬Jika washol 28.
Isymam adalah : terdapat pada surat al-Hajj ayat 72 juz 17
ْ ِ ْ‫سسسى ُِ ِث َسس‬ ْ ٍَ َّ‫ فِس ٍْ ٍُ َهسبًّءب○إال‬Hati-hati Hi-nya tetap dibaca panjang.
‫سِ ت َسبثَب‬
27. ‫سسسسى ٍر‬
‫د‬ ْ ‫ص‬ ِ ‫ٍر قَط‬
َ ‫سسسغ‬ ْ ‫ٍِ ثَ ْؼسسسدَ َُّْكسس ِخ اىُّْم‬ ‫َ س ُّمٌ اى َّك‬
ِ ْ‫يسـَسـ َسسس‬ 20. 34.
terdapat pada surat al-furqon ayat 69 juz 19
29.
Artinya : mengumpulkan dua bibir setelah ghunnahnya nun, tanpa
memutus suara. ْ َ ‫د ج اِت َّك َس‬
‫د‬ ِ ‫ اْى َؼ ْْ َنسج ُْى‬jika waqof
terdapat pada surat Yusuf ayat 11 Juz 12 35. ‫د‬ ِ ‫ اْى َؼس ْْس َنسج ُْى‬jika washol
ْ َ ‫د ِت َّك َسسس‬ 29.
Tulisan ‫ وا‬disertai huruf alif , yang tidak boleh dibaca panjang dalam terdapat pada surat Al-Ankabut ayat 41 Juz 20
Al Qur'an ada 5 yaitu :
21. ‫َ سس ْؼسفٍر‬ boleh dibaca ‫ُ س ْؼسفٍر‬
‫سسسسسىا‬
َ ‫ػ‬ ْ َ‫ ى‬- ‫ َوَّسجْسسسيُ َىا‬- ‫ُسسسسسىا‬
ُ ْ‫سسِ َّسد‬ َ ‫سرث‬ْ ٍَ ‫ ِى‬- ‫ ِى ٍَسجْسسسسسيُ َىا‬- ‫ِ ىـ َسـْسسسسيُ َىا‬ 36. ‫َ س ْؼسسـسًءب‬ boleh dibaca ‫ُ س ْؼسسـسًءب‬ 30.
‫ىـ َسـْسسسسسسسسيُ َىا‬ terdapat pada surat Ar-ro'du ayat 30 Juz 13 terdapat pada surat Ar-Rum ayat 54 juz 21
28.
‫ِ ى ٍَسجْسسسسسسسسيُ َىا‬ terdapat pada surat Muhammad ayat 4 Juz 26 Jika waqof dibaca panjang
‫ُسسسسسىا‬ ‫اىسر ُ ْسىالَ○ اىس َّك‬
○َ‫نسِجٍْسال‬ ‫ُّم‬
‫اىظسُْ ْسىَّسب○ َّك‬
َ ‫سسسرث‬ ْ ٍَ ‫ِ ى‬ terdapat pada surat Ar-Rum ayat 39 Juz 21
‫َ وَّسجْسسسسسسسيُ َىا‬ terdapat pada surat Muhammad ayat 31 Juz 26 22. 37. Jika washol dibaca pendek 31.
ْ ‫ اىس َّك‬# ‫اىسر ُ ْسىالَ○ َوقَسبىُ ْسىا‬
#‫نسِجٍْسالَ○ َرثَّكسَْسب‬ ‫ُّم‬
‫ َّك‬# َ‫اىظسُْ ْسىَّسب○هُسَْبِىل‬
‫ىسِ َّسدْػُ َسىا‬ terdapat pada surat Al-Kahfi ayat 14 Juz 15
terdapat pada surat al-Ahzab ayat 10. 66. 67. juz 21
َ ْْ ‫اُ – قِس‬
ٌُ‫سسسسسسىا‬ َ ْْ ‫سسسبُ – ِصس‬
ٌ ‫سسسسسى‬ ٌ ٍَ‫اىسسُّمد ّْسٍَب – ثُس ْْس‬
Dinamakan bacaan Idhar Wajib . ِ ‫ ٍَسثَالًء ط ا َ ْى َ َْد ُ ِىسيَّكس‬jika waqof
29.
Idhar Wajib adalah setiap ada nun sukun bertemu ya/wawu dalam
23. 38. ِ ‫الُ ِ ا َ ْى َ سَسْد ُ ِىسيَّكس‬
‫ٍَسث َ ًء‬ jika washol 32.
satu kalimat. terdapat pada surat Az-Zumar ayat 29 juz 24

30. ِ ٍ‫ ٍِسب َسخٌ – ٍِسب َسـ َس‬Hati-hati Mim-nya dibaca pendek.

ِ‫ْس‬ 24. 39. ِ ٌَ ‫ا َ ِرَّسباىَّكس‬
ِ‫ْس‬ Hati-hati Dzanya tetap dibaca fathah
33.
terdapat pada surat Al-Anfal ayat 65 Juz 10 terdapat pada surat fushilat ayat 29 juz 24
َ
‫ِػ َسىجسًءب نـ قسسٍِّس ًءَب‬ dinamakan bacaan Saktah, ً ِ ‫ َءا َ ْػ َج‬Dinamakan bacaan tashil.
‫سَسس ٌّي‬
Saktah adalah berhenti kira-kira satu alif dan tidak boleh Tashil adalah membaca tengah-tengah antara suaranya Ha
31. bernafas. 25. 40. dan hamzah. 33.
َ
‫سسسسىجسًءب نـ قسسٍِّس ًءَب‬
َ ‫ِػ‬ terdapat pada surat al-kahfi ayat 1-2 juz 15 terdapat pada surat fushilat ayat 44 juz 24
No. BACAAN GHORIB HAL. No. PELAJARAN TAJWID PRAKTIS HAL.
ْ ِّ ‫د ط اٌِْسـُسْى‬
ً ِ ‫نسَس' َسىا‬‫فًِ اى َّك‬ Jika waqof 34. Pelajaran ke-1
41. ًْ ِّ‫د ا ْسـُسسسْى‬ ِ ‫نسَس' َسىا‬ ‫فًِ اى َّك‬ Jika washol (GHUNNAH)
terdapat pada surat Al-Ahqof ayat 4 juz 26 35. 1. Setiap NUN atau MIM yang bertasydid, dalam ilmu tajwid namanya 1
Ghunnah
ٌُ ‫سـ اْﻹ ْس‬
َ ْ‫ثِسئ‬ َ ْ‫ثِسئ‬
Dibaca ٌُ ‫سـ ِه ْس‬
Dinamakan bacaan Nakel. Contoh : ‫ َوى ِنَّْكب‬. ‫ فَيَ َّكَب‬. ‫ ِإَّّك ََب‬. ٌّ ُ ‫ ث‬. ُ‫إ َ َّك‬
42. 36.
Nakel adalah memindahkan harokat. Pelajaran ke-2
terdapat pada surat al-hujurot ayat 11 juz 26 (PERBEDAAN NUN SUKUN DAN TANWIN)
43. َ‫ َسسسيسنِسسسسسال‬- َ‫ ال‬Panjang dibaca pendek ‫َسسسيسنِسسسسس َو‬ 38. 2. Perbedaan Nun Sukun dan Tanwin sama dalam suara lain dalam 2
terdapat pada surat Ad-Dahr ayat 4 juz 29 tulisan.
Cara membaca ○ ‫ْسسسسسرا‬ َ ٌ‫سسى ِار‬
َ َ َ‫ق‬ Contoh : ‫َم ْف = ماً ☼ ِم ْف = ٍـ ☼ ِم ْف = ٌـ‬
Ro pada ayat 15 jika diwaqofkan dibaca panjang ○ ‫ْسسسسسرا‬ َ ٌ‫سسى ِار‬
َ َ َ‫ق‬ 38. Pelajaran ke-3
44. Jika diwasholkan dibaca pendek ○‫ْسسسسسر‬
َ ٌ‫سسى ِار‬
َ َ َ‫ق‬ (HUKUM NUN SUKUN/TANWIN)
Ro pada ayat 16 jika diwaqofakan dibaca sukun ○ ‫ْسسسسسر‬ ْ ٌ‫سسى ِار‬
َ َ َ‫ق‬ 39. Hukum Nun Sukun/Tanwin dibagi lima.
Jika diwasholkan dibaca pendek ○ ‫ْسسسسسر‬
َ ٌ‫سسى ِار‬
َ َ َ‫ق‬
terdapat pada surat Ad-Dahr ayat 15-16 juz 29 1. IDGHOM BIGHUNNAH 3

45. ِ‫ْسسس‬
ِ ٌَ‫ َسسب ِىسد‬Hati-hati Da-nya dibaca fathah. 40.
Yang dinamakan idghom bighunnah ialah NUN SUKUN/TANWIN
Terdapat pada surat Al-Hasyr ayat 17 juz 28 bertemu salah satu huruf YA-WAWU-MIM-NUN.
ِ ‫ ِم ْف َّو‬.‫امبِ ًا‬ ِ ِ
46.
ِِْ ٍ‫ ثَسس َّكٌ ا َ ٍِسس‬Hati-hati Tsa-nya dibaca fathah 40.
Contoh : ‫اا ِرْ َف‬ ْ ‫ َفتْ ًح ُّي‬.‫ا‬ ٌ ‫ َ َذ‬.‫َ ْ ٍـ ُّي ْ ِ ُ ْ َف‬
ٌ ‫ا َّو ا‬
Terdapat pada surat At-Takwir ayat 21 Juz 30 2. IDGHOM BILAGHUNNAH
ْ 3.
‫ْسسرا‬
‫ًء‬ ٍ‫ِس‬ ‫ث‬‫َس‬‫م‬ ُ ‫س‬َ ‫ق‬ ‫س‬‫ـ‬ ‫َس‬ ّ Hati-hati Hu-nya dibaca pendek Yang dinamakan idghom bilaghunnah ialah NUN
47. 41.
Terdapat pada surat Hud ayat 11 Juz 12 SUKUN/TANWIN bertemu LAM/RO'. 5
ٌْ ُ‫سسر َ س ُ ىَسسسن‬
‫ا َّور ِح ٍْـ‬
ٍ ْ ِ.‫ِم ْف َّوؿ ُد ْ َؾ‬
ْ َ ٌ
ّ ‫مف َّور‬
Hati-hati Hu-nya dibaca pendek
48.
Terdapat pada surat Az-Zumar ayat 7 Juz 23
41. Contoh : َ
ٌ ‫ْسرح‬ َ ٍ‫ِس‬ ‫ث‬‫َس‬‫م‬ ُ ‫م‬
ِ َ ‫ا‬ ‫سى‬ َ ‫ف‬ Hati-hati Hu-nya dibaca pendek
49. 41. 3. IQLAB
Terdapat pada surat Al-Mu'minin ayat 19 Juz 18
Yang dinamakan IQLAB ialah NUN SUKUN/TANWIN bertemu
BA'. 7
Contoh : ‫ ٍَ ِْ ثَ ِ س َو‬. ‫آء بِمػَا‬
ً ‫َج َز‬

‫َخ ْي ُر ُر ْي َخ ْي َخ َخَّلَخ ْيا ُر ْي ﺁ َخ َخ َخَّلَخ ُر‬

 4. IDZHAR ‫بح ْ تِ َج َارتُهُ ْـ‬
َ ‫َ ِر‬ dibaca ‫بحػتػِّ َج َار ُ َ ُ ْـ‬
َ ‫ِر‬
Yang dinamakan IDZHAR ialah NUN SUKUN/TANWIN bertemu
HAMZAH (ALIF), CHA, KHO, 'AIN, GHAIN, HA. Pelajaran ke-6
Contoh : 8 ( IDGHOM MUTAJANISAIN )
‫ إِ ْف َ ُك ْف َغ ًِّا‬.‫َ ِم ْ ٌ َ ِ ْ ٌـ‬ .‫ ِ َد ًء َخ ِ ًّا‬.ْ َِ‫ؽ ِح َ اب‬
ٍ ‫ ُم‬.‫َح ٌد‬
َ ‫ُك ُ ً أ‬
Yang dinamakan idghom Mutajanisain ialah TA sukun bertemu
6. THO, THO sukun bertemu TA, TA sukun bertemu DAL, DAL sukun 16
bertemu TA, LAM sukun bertemu RO, DZAL sukun bertemu ZHA,
No. PELAJARAN TAJWID PRAKTIS HAL. ‫ظ‬ –‫هر‬Ө‫د‬ – ‫ د‬Ө‫دط– طد‬
5. IKHFA' No. PELAJARAN TAJWID PRAKTIS HAL.
Yang dinamakan Ikhfa' ialah NUN SUKUN/TANWIN bertemu salah
3. satu huruf 15 (TA-TSA-JIM, DAL-DZAL-ZA', SIN-SYIN, SHOD- 11
ْ
Contoh : ‫ ط‬- ‫د‬ ٌ‫طِائ َػة‬
ۤ ْ ‫َا ػ‬
َ dibaca ٌ‫طِائ َػة‬
ّۤ ‫َػاَػ‬

َ‫ط‬ ْ ‫َ ػئِ ْف َب َ ػ‬ َ ‫َ ػئ ْف َب َ ػ َّو‬

ِ
DLOD, THO'-DHO', FA-QOF-KAF). ْ
‫ د‬-‫ط‬ dibaca
ْ ُ‫رزًػا َػا‬ ُ ‫ َ َماَ ْ ِط‬.‫ااِ ِح ْ َف‬
ْ ِ .‫ؽ َ ِف ْهَ ى‬ َ ‫َ ْ مًا‬
Contoh : 16
Pelajaran ke-4 6.
-‫د‬ْ َ َ ‫َثْػ ََػ ْ َد‬ dibaca َ َ ‫َثْػ َػَ َّوػد‬
(HUKUM MIM SUKUN) ‫ د‬-ْ ‫َ ْػد تَ َػبػَّو َػف‬ dibaca ‫َػتَّو َػبػَّوػف‬
Hukum MIM Sukun dibagi tiga.
‫ا‬ِ ِ
ّ ‫ُػ ػ ْػؿ َر‬ ‫ا‬
ّ ‫ُػ ػ َػر‬
17
1. IDGHOM MITSLI 13
‫ ر‬- ‫ْه‬ dibaca

َ ‫إِ ْذ‬ ‫ِ َّو‬

ْ ‫ظ ُػمػ ػ‬ ْ ‫إظَ ُػم ػ‬
Yang dinamakan idghom MITSLI ialah MIM SUKUN bertemu
MIM. ‫ ظ‬- dibaca

Contoh : ‫َهُ ْـ َماَتَّو ُ ْ َف‬ Pelajaran ke-7

( IDGHOM MUTAQORRIBAIN )
4. 2. IKHFA' SYAFAWI Yang dinamakan idghom Mutaqorribain ialah TSA sukun bertemu
Yang dinamakan ikhfa' syafawi ialah MIM SUKUN bertemu ba'. DZAL, QOF sukun bertemu KAF, BA sukun bertemu MIM. 17
ٍ‫تَْرِم ْ ِه ْـ بِ ِح َج َار‬
14
Contoh : ً –‫ ة‬Ө ‫ ق– ك‬Ө –‫ث‬
‫َ ػْهَ ػ ّٰذِ َؾ‬
7.
3. IDZHAR SYAFAWI Contoh : –‫ث‬ْ ‫ث ٰذِ َؾ‬ ْ َ‫َ ْهػ‬ dibaca
‫ََ ْـ َ ْخػُػ ُّيػك ْـ‬
18
Yang dinamakan idzhar Syafawi ialah MIM SUKUN bertemu huruf ‫ْق – ك‬ ‫ََ ْـ َ ْخػ ػُْ ُك ْـ‬ dibaca
selain MIM dan ba'. 14
Contoh : ‫ُ ْؿ َ َ ْـ َ أَ ْ تُ ْـ َد ِخ ُرْ َف‬ ً – ْ‫ة‬ ْ ‫ُٰػبَ َّوي إِ ْرَك‬
‫ا َم َ َا‬ dibaca ‫ُٰػبَ َّوي إِ ْرَك َّوػم َ َا‬
Pelajaran ke-8
Pelajaran ke-5
(QOLQOLAH)
( IDGHOM MUTAMATSILAIN )
Huruf qolqolqh ada lima : QOF, THO, BA, JIM, DAL.
5. Yang dinamakan idghom Mutamatsilain ialah setiap huruf yang sama 15 8. 19
QOLQOLAH dibagi dua :
yang pertama sukun.
ِ ِ
1. QOLQOLAH SHUGHRO (huruf qolqolah yang matinya asli).
Contoh : ‫اؾ‬
َ ‫ا‬َ َ ِ‫ا ب‬
ْ ‫ض ِر‬
ْ dibaca ‫اؾ‬
َ ‫ا‬َ َ ‫ض ِر ّبِػ‬
ْ Contoh : .‫طػهَ ُر‬
ْ َ . ‫ػر‬
ُ‫َ ْػ َأ‬
 2. QOLQOLAH KUBRO (huruf qolqolah yang matinya Pelajaran ke-12
mendatang, disebabkab dibaca waqof). 19 ( HUKUM RO )
Contoh : Ө َ‫ َسيَسـ‬dibaca Ө ‫سـ‬ ْ َ‫َسي‬ Hukum RO ada dua, Tafkhim dan Tarqiq :
Pelajaran ke-9 1. RO yang dibaca Tafkhim :
( LAFADH ALLAH ) - RO fathah, RO fathah tanwin. Contoh : ‫ َخ ػًْر‬.‫َرَّوب ػَا‬
9. Hukum Lafadh ALLAH dibagi dua : Tafkhim dan Tarqiq. 20.
1. Dibaca Tafkhim, jika lafadh Allah didahului fathah atau dhummah - RO dlumah, RO dlumah tanwin. Contoh : ‫ َكبِػ ْ ٌػر‬. ‫ُرَ ْ ًػد‬

No. PELAJARAN TAJWID PRAKTIS HAL.

12. - RO sukun didahului fathah atau dhumah. Contoh : ‫آف‬ ٌ ‫ ُ ْر‬.‫َ ْرَ َؿ‬ 24

. ِ ‫ا ُر‬ ِ - RO sukun didahului kasroh ada hamzah washol.

Contoh : ْ َ . َ 20
ِ ِ ِ
9. 2. Dibaca Tarqiq, jika lafadh Allah didahului kasroh.
Contoh : ْ ُ ‫ ْرج‬. ْ ‫أَـ ْرتَ ُابػ‬
20 - RO hidup didahului huruf mati selain Ya' yang sebelumnya ada
Contoh : .ِ ٌِ ْ‫ ثِنس‬.ِ‫ثِبا‬
fathah atau dlumah dibaca waqof. Contoh : ‫ ْ َ ْج ِػر‬.‫َش ْه ٍػر‬
Pelajaran ke-10
( HURUF SYAMSIYYAH dan QOMARIYYAH ) - RO sukun didahului kasroh bertemu huruf Isti'la'
Huruf Syamsiyyah dan Huruf Qomariyyah jumlahnya sama masing-
masing 14 huruf. 22 No. PELAJARAN TAJWID PRAKTIS HAL.
10 1. Huruf Syamsiyyah : ُ ‫ر ز س ش ص ض ط ظ ☼ ه‬ ☼‫دث‬ ‫خصضطظغ ؽ‬
Contoh : . ‫ ِّ ْ َم ِة‬. ‫ َّور ْح ٰم ِف‬. ‫س‬
ِ ‫َّوش ْم‬
َ ِ ٌ ‫ِمرا‬
24
Contoh : ‫ػاس‬
ٌ َ‫ ْرط‬. ‫ػاد‬ َ ْ
2. Huruf Qomariyyah : ‫ق ك ☼ ً وه ☼ ء ي‬ ‫ة☼جحخ☼عؽ‬ 2. RO yang dibaca Tarqiq :
. ‫ ْ َ ِزْ ُز‬. ‫ ْ َ ِح ُد‬. ‫ْ َح ِم ْ ُد‬
22
Contoh : - RO kasroh, RO kasroh tanwin. Contoh : ‫ ُخ ْ ٍػر‬.‫ػس‬ ٌ ‫ِر ْج‬
‫ َف َكػِّ ْبر‬.‫ِف ْرَ ػ ْ َف‬
Pelajaran ke-11
( IDZHAR WAJIB ) 12. - RO sukun didahului kasroh. Contoh :
11. Yang dinamakan Idzhar Wajib, ialah NUN sukun bertemu YA atau 23 - RO hidup didahului Ya sukun dibaca waqof.
29
WAWU dalam satu kalimat. Di Al Qur'an hanya ada empat. ِ ‫ ب‬Ө ٍ ‫َخ ػر‬
Ө ٍ ‫ا ْ ٌػر‬
Contoh : َ ٌْ
‫ا ْ َ ٌف ٭ ِػ ْ َ ٌف‬
ِ ‫اف ٭‬
ٌ َ‫ُّيد ْ ػَػا ٭ ُب ْ ػ‬ - RO hidup didahului huruf mati selain Ya' yang sebelumnya ada
kasroh dibaca waqof.
Contoh : ‫بِػ ْكػ ٌػر‬
Pelajaran ke-13
( HUKUM MAD )
13. Hukum Mad dibagi dua : Mad Thobi'i atau Mad Asli, dan Mad Far'i. 27
Yang dinamakan Mad Thobi'i ialah : fathah diikuti alif, kasroh diikuti
ya, dhumah diikuti wawu. Panjangnya satu alif.
 Contoh : ‫ُػ ْ ِح ْ ػهَا‬ Yang dinamakan Mad ٍ Shilah Thowilah ialah Mad Shilah
MAD FAR'I dibagi TIGA BELAS : Bertemu Hamzah (bentuknya alif) dan Panjangnya 2½ alif
(5 harokat). 29
1. Mad Wajib Muttashil
Yang dinamakan Mad Wajib Muttashil, ialah : Mad Thobi'i Contoh : ‘‫َخَ َػده‬ ‫أ َّو‬
ْ ‫َف َمػاَػ ‘ أ‬
bertemu 27
6. Mad Badal
hamzah dalam satu kalimat. Panjangnya 2½ alif (5 harokat). Yang dinamakan Mad Badal ialah setiap Aa - Ii – Uu yang dibaca
‫اءَػا‬ ِ
َ ۤ‫َػ‬
Contoh : panjang. Panjangnya 1 alif (2 harokat). 29
2. Mad Jaiz Munfashil ‫ ُ ْ تِػي‬. ‫ ِ ْ تُػ ْ ِى‬. ْ ‫ٰ َم ُػ‬
َ
Contoh :
Yang dinamakan Mad Jaiz Munfashil, ialah : Mad Thobi'i bertemu 7. Mad Tamkin
hamzah di lain kalimat. Panjangnya 2½ alif (5 harokat). 27
Yang dinamakan Mad Tamkin ialah setiap Ya kasroh bertasydid
Contoh : ‫إَِّوػۤاأَ ْ طَ ْ َػا‬ bertemu Ya sukun. Panjangnya 1 alif (2 harokat). 30
3. Mad Aridl Lissukun Contoh : . ‫ ُ ِّمِّػ ْ َػف‬. ‫ُحػِّػ ْ ػتُ ْـ‬
Yang dinamakan Mad Aridl Lissukun, ialah : Mad Thobi'i bertemu 28 8. Mad Lain
Huruf hidup dibaca waqof. Panjangnya 3 alif (6 harokat). Yang dinamakan Mad Lain ialah Fathah diikuti Wawu atau Ya
sukun bertemu huruf hidup dibaca waqof. Panjangnya 3 alif 30
No. PELAJARAN TAJWID PRAKTIS HAL.
(6 harokat).
‫أ َُب ْ َؾ‬ Ө ‫أ َُب ْ ْؾ‬ ‫ؼ‬
ٌ ْ ‫َخػ‬ Ө‫ؼ‬
ْ ْ ‫َخػ‬
Contoh : dibaca Contoh : dibaca
4. Mad 'Iwadh
No. PELAJARAN TAJWID PRAKTIS HAL.
Yang dinamakan Mad Iwadh, ialah : Fathah Tanwin dibaca waqof
28 ِ ‫إَِػ‬ Ө ْ ْ ‫إَِػ‬
ْ
selain Ta' Marbuthoh. Panjangnya 1 alif (2 harokat). dibaca
Contoh : ‫ َ ِػْ ًما‬dibaca Ө ‫َ ِػ ْ َما‬ 9. Mad Lazim Mutsaqqol Kalimi
5. Mad Shilah Yang dinamakan Mad Lazim Mutsaqqol Kalimi ialah Mad
32
Yang dinamakan Mad ٍ Shilah, ialah : setiap HU dan HI apabila
13. bertemu tasydid dalam satu kalimat. Panjangnya 3 alif (6 harokat).
terletak diantara dua huruf hidup. 13. Contoh : ‫ َال َّو‬. ‫أَتُ َحػﺂ ُّيجػۤ ِّى‬
‫ ِم ْف َدﺁَّوب ٍػة‬. ‫ضػۤاِّ ْ َف‬
Mad Shilah ada dua : Mad Shilah Qoshiroh dan Mad Shilah 10. Mad Lazim Mukhoffaf Kalimi
Thowilah. 29 Yang dinamakan Mad Lazim Mukhoffaf Kalimi ialah Mad Badal
Yang dinamakan Mad ٍ Shilah Qoshiroh ialah Mad Shilah bertemu sukun. Panjangnya 3 alif (6 harokat). 32
Bertemu selain Hamzah dan Panjangnya 1 alif (2 harokat). Contoh : ‫ﺁْ ٰال َف‬
Contoh : ‚ ‫َػ ‘ – بِػ‬
11. Mad Lazim Musyba' Harfi
Yang dinamakan Mad Lazim Musyba' harfi ialah huruf yang
dibaca panjang 3 alif (6 harokat). Jumlahnya ada 8.
‫فؽصعسؿؾـ‬
33

Contoh : ‫ ۤ ّۤػـ‬. ‫ص‬

ۤ . ‫ ۤؽ‬. ‫ۤف‬
12. Mad Lazim Mukhoffaf Harfi
Yang dinamakan Mad Lazim Musyba' harfi ialah huruf yang
dibaca panjang 1 alif (2 harokat). Jumlahnya ada 5.
‫ر‬ ‫حيط‬ 33

Contoh : ‫ ۤ ٰػر‬. ‫ٰػس‬ ٰ

ۤ . ٰ ‫طػ‬
13. Mad Farq
Yang dinamakan Mad Farq ialah Mad Badal bertemu Tasydid.
Panjangnya 3 alif (6 harokat). 34
Contoh : ‫ ُ ْؿ ﺁ َّوذ َك َرْ ِف‬# ُ ‫ُ ْؿ ﺁ‬