ш

U^!V^«L!^!I8L!Nl.lO^^K (3^^
,.' ^' .
 c> n. 4 7 0 K i K,

Hiib«/ «s»<«« /o^it.

7»?7<</l'^n» Hl«iilo/«7«»l Z/«^l/e»i,'<e, ex v<»»

^ »

k^l't« »o?'lF«??ll «cce^ne <l/,<tm»» )bn»»/<»««»

4 « -l V L li. ? I
fvlO luv 5ßt«) 8, ^uLultini»
 » »,

,,
o j 1 -

,»,.., ,

5 .X

.^i,^: s,',.',vVl

,,, „.,'..

^7 '
 IN

o K ä 7 O K l ^ z«

^ o 0 I. r u I.
U^ ^Nt alil goreZ, Lc inuttte Zra«

ku5a äar ex i^ÜZ 6u1cia inella tavis.

LpigrammH
O
 Heu fu^ace« quiä querimur cli«;
L ^ 0uiä lemou« xvi tarn cico labile ?
I»li proleÄa nla vici al,-
Kumpirnus , sc male , mlnlque azcrlclcs.
varmicut , ettul> luclilur »«lfaur»..
Nunc arndülalur , nunc bibirur sali«.
0uin , ceu rriburum , larnnuz ipse
Dimi^ium tibi pc><cir xvj.
8ic Xvum inerri lurpiinug amdiiu ?
Nuiä reliquum nunc ? am ninjl, aül p»rum.
lanäernque ca-c>5 miscei urndn«
> IVloi-5 innpina ninil nmentei?.
Igclrca aui^uis lempora labil«
Vir« cuMir curla, revolvere , ^ '-""
. I« midien ii'<lc,aa'vdlvar
8cripca Virüin allicluuz ladare.
Naz inrer alrum lu merirus clecus.
Iv^l^k, noltri pnrric» peüc>N5.
«uem pmprer in^enleiz laborel
- l^aurea cingil ^pnllinariz. —»
Ivx«,r : quo « carmine prosequar?
M noc Camcem« impar c>nu« rne!5.
cannen lud« Kmre voca : '
kl<)Ül.tl<,l«» ^idi. proüt «it». > .--^

',:>
:Q v^. '^"^^ '/,

<^M^«
 ^X,2l^ue^it^ ^.«s» vex^l </l/m« /^»,
kt ?«//»^/eK<»sl> <^«> «linn ^»»»<l <ö»6nttm

A/«l »,i< vlss»,^,, c<e/e/?,a ,«,<»«-<», cb««<«

I>iec/<»/l»5 ,»^<?»<, /<>«, ckm /eile« >ne«ee/,

5e» w/>», ,m«en/<« »«v«l/<»» ^eK<lnte ««NF,

^^lc»/« »«»>en>, ^«n^« ,er^<» /c>«»»,

i«,'«'^, ^ »?«r/?«/ «Fs«> vre 7«f. ->

w»«»> i? <it»^/on// t«rö<, li^n'^ cbof» z » <

Awt^ot ,» /«nl,»,«'^ /e^/e«> , ^»/s^H^,.

K«^l.e ^„ ^,ck« </,^««^ /s<«»^ c«<»>,

^,7, . ,7/- L«it>lt! 5p»nKelni»5 ,

 's? I-Ieu fußacez quiä querimnr cli«;
HÜ, <^ui<l tem^uz xvi ram ciiQ labile ?
Ipli prnfeKo lila vir« ab-
Kumpimu8 , sc male , niliilc^ue azcnäcf.
Darmitul , eltul < lu^icur acifalim»,
>Iunc amdulaiur , nunc bibiiur saril.
(^uin , ceu rriburum , sornnuz ipse
Dimi^lium lldi poscii «vi.
8ic Z?vum inerli surpimu5 amdiru 5
<^uiä i-eliquum nunc ? aui ninzl, alll p»rum.
I^anclemque ca'c>5 iniscec umbliz
' lUors innpina niKi! rimenrej?. ,' "'">"
I^circo l^uis^uiz lempura Ial»)ili« -
Vin custilcic curla, l^volvers ,
» Iz insolenri clc>6t» völvar .^ . ?^.I^ .> ,.^ !
8cripta Virüin alllcluuz lalinre.
Ha« inrer alrum tu meriiu« clecu5.
Iv^n,Z, noNli pyliio pectoris.
t^uem zn-nprer ingeniei« lat>o«5
- I^aulea cingic ^pullinalis.. ^ .. _^»
Iv^llk :.quo « carmine prulec^uar?
Lll Iioc Oamceni« imparonuz rneis.
(Mannen lubel tinile vor« : '
kioül ^iuno« libi - Pw5c Oil». > . >-^

<«?r,^
 ^t^. 2«/<t^«e ^iei/ ^l.a/» vex^>» e/»/er»<, /,»-» , . .
i^t 1°«//» /eHif<> o/?e,, ^nn H»,»a t^ants?»

2«/«l t<^< vlH<»<«, c<e/e/?»<» »«,<««-<«, ci»<l«/ll

^l»«<i, 45 ex<>»/«m n«ö,/»> <?«Ki/^ «»</,,

L< H»c« <nz«t« «Her« veria /°m>.

le/m<tti 45 <l7tt/ce, , 45 />»//<« /?»<»< ac«« ,

5e« c«/»»> »»«^en/<l ,«v«u<m AcAme, ««NF,

He« c^», ou^^/Zl, /c^««',, //««,</«<« 5m»«,.'

/»^e/»»^« 45 «?«/?«, «Fes«> <^e ?«,. ^.
H<<c«« n«»c l^W«/«r<»»,/«t,^«o,« o//K/« <>sM<t^

jZ«l^«»</ NUM 7«!^»,« l^lN'tt ^c»<»« X«?»/^,,

<H»«<> 4? ^«//on« i«röz, ^f,n^H ci«>n ^ > <

li«<? »/,«,«/? i^/l^si «.«»/, ^e>«^!»^/>e!' ans,

' F«>^, , 45 ««mm mox „j, ^««^e ^/,. , ,,,„ ^

A«t^e ,^ ^^e« </^^,«^ ^<,»,lH c«„>.

^ luß^nium peräuni calinina , guisqui«
2M2I ,
8unl vile5 neäer» : munäo äum pancil^
IV^«.V5 . . .
0m poielir Laiio reKiu5 are loyui ,
Hunc apuä invi<Ho5 incra ^laria Keß«
^räua le^aii munera civi« obir :
I^ec l2men amissa» quelilur facunöia Kze« :
kaßinaäjicenäi sußßenrunamoclum.
dlunc ul>i ttaecinitumNliöomucionetlibil-
nal, , ,
Nuc» reu« Lc tzerer , nec bene sperer, Kabel,»
lorliran aniiqui li nosser lempc>N5 «128 ,
Öuoä lanlum sei« pc>Nt!rii2ll5 elar ,
5Kn «.omam miieii fueäasseiu lanßume <,«<:?

01l2<we L.alnuIe25aclia cX<!e fore5,

I^nn kube« i.2lii ciamnaia luisser inarma ,
Dum nimlum ceii innere vlmuzobil^

^H >lomum nottrum.

Mvvl.l
 « u «^ V L 6 I.

st K ^ 7 0 K I ^. ,

l.
, On lenllro» ^udirores, in loco aä
^ 2ß?n^um amplillim», 26 äicencium
^ nrnaiiNimn, verbu iäHuruMi nil ni»
H pcife^uln inßenili, » ci»t«raruln
äustna, ßsaviiÄie L^riuvi«« inlißni Aiferli
lebere : prucienrerenim sc lelHeamorum vi»
f^ue lVlÄßiKriHrraäilum eü, in omni oiNcia
'' muncre conlicieranäum, liiligencel^^ ani-
l3^verienciuni cssc,«zui<lÄprum llr, ^uici per.
iinl8lempc>lique cunlenillneuni. Oum icaciua
in N2c c«ncinne.Ii.eiplil3.n«ül3? pr^tiHnrillilna
uinina , <fu«ium ncque nne«^ neczue nanaroz ,'
»eque ^cneriz sc nobilii^liz Nemmaia in «i,
lulrn eüe palluni, aspici« sc conliliew ; Kriz
«iclli^a ,i6 , quo6 iHnin nuiu« loci sc<onses.
i»l 2ucnc»ii28 ciiam lacila loquitui^ nullum
ft^umenium ni<» ßiavitaie prestans , sc novi»
Ale iucun^uln,,«m ciliäiri5 sc ^oliiiz »m«
»uz eile c»biicien<!um..t^e ^ui« «ßa^vylilun»
nileiul-,,^ie in leviurc aii^un ar^umeniQ .ver»
»ri ira vnluille> ui reiiÄiz ßravioritzu^niNc,^
>»«>lUln > I'Kilolupnoluin < luriipcriuiruln c!i«.
г Formula
fputationibus , puerilis alicuius argume«ti
materiam felegerim , & in hoc theatrum vul
gare ahquam & tritam de Logicç laudibus de.
elamatiunculam adduxerim;is fi negotii totiu
ratiotyem fecum confideravcrit, una, & quoc
facio,prbBabrç,8f,inhocargumentQconfiîiun
noftrum minime rfeprehendendum putabit.
II. Magnam curam , Auditores optimi , 8
multú utilemque laborem in eo majores noiln
pofuerunt, ut difquiterent diligentius, quae
nam ratio effet commodiffima inftituendi pue
ritiam , & quis modus optimus tradendi (>,
mnes ingenuas arres & liberis hominibus du
§nas. Ixaque cum multide hac re multorunl
octorum VitoTum & cQmmentarii & libri
exftent, & plena fintantiqua monumenta ta.
liumpraeceptionum & diîquifitionum ; nemo
tamen vel proprius acceffifle ad eam inltituen
di ideam,vel utilias de ea prsccepifTe videtur
ouamQuintilianus. Isenim , ut caetera omni
fapienter fc reite monuit .,• ut etiam in artiui
tradendarum ratione tanquá oracuiumquoí
dann protulit, ut in docendo videatmis , quan
tum aiymi difcipulorum capere & ferre po>
fint. Steut mim vafa angufli orificii , ait , Ji/pet
fufam liquoris copiant rejpuunt & ejfundunt , fin
fin auum , faulanmque influentan ¿r mfliiu
tum humorcm recifinnt. , nctptumq i fi'delais can
tinent í-, itл /mimi i puermum angufli & maiorun
edhuc incapaces . mmia . doftrin.imm ifntcepttf
mmtlUe copia fetigantut ¿r obruntur t paut
вНЮ» à? btevibw prtecepns fenfim , . fau/atm»
 EXORDIÎNDI." -. f
ук imp/ennrr. Magnifica vero fententia , 8c
omnibus iuventutis modcratoribus altis ani«
mi fenfibus reponenda.'quae fola declaran quid
in зnшna iiberalium rraditione praecipuè fpc«
Sandum, quae via & ratio tenenda fit.
III.
Quanta fit Poëtarum gravitas & fublimi-'.
tas, quanta jucunditas, quanta ad permoven-i
dum amnios hominum vis, quantaque ad еги-.
Aiendas mortalium mentes militas, neminem.
exyobisefle arbkrorfAuditores humaniílimijf
qui vel per fe non videat', vel à Praeceptori-
but non cognoverit; Licet, enim Poètaepïera-
quefabularum figmentis , & illis quidem npn
¡Repris, autinconvenientibus lnvolvere & oc-
cultare foleant ; tamen fi reieélis hifce involu-^
cris, & tegumentis, quae illi rei,ipfius veritati,'
quafi obtendere folent , fingularem partium
vim, &, fignificationem dihgenfer exarhina-
verimus & perfcrutari faeÜiintíi'} multa profe-
öo ibi & ad vitam refte inftituendarn & ad;
politias íápieotér gubemahdas 8c ad naturae
arcana cognolcenda apprime utilia latere de-
prehendemus. Id vero ípfum cum in aliis pra>
dariis & eximiis rebus , tum vero ргae-
c/pue in illo infigni,de Minerva(.id eft pruden--
na &z eruditioue'J commento,;yidere cVadmiV
riri Ucet ;, aim ènim-pradentiW prxftantianí
nobis proponere., ad eamqu'è'.nos ¿xhortarl'
vellent; finxerunteam qaandeam'quándám,.
qnj eíTet ex Iovis cerebro procreala : quo fi-
gtuficare volaèrunt, Prudentiam piaecipuum
Aa donurn
à. F 0 в m и х я .
onum DeiefTe, cuius non rrifí auxilio & gra
tia Dei adiuti, participes reddimur.Deinde
¿ampraefidem ljberàtium artium & difeiplina-
rum ÇQnJtituerunt, id quod eam barum atrium
inventricem primam ruifle teftatur : .quoiquid
aliud intelligi volunt quani pruden tiííimoruiu
homwium induftria , & Jaborsartium ; uftvn
fraditum &r mon'ftratum humano generi efle ?
Praetereá arma ctiam ipfi attribuerunt , ut ga-
I.eam,haftam,dypeum &loricam five.aegidem,
ou* Oyidius hoc djfticho complexus eft : _
. Jit fibi dat cljpeum, dat aputte c.ufpidis haßam ,
'^¡О<Ц galeam capiti , defendeur Ägide peä'ut.

Satperiunneromitárí foleo, auditores, a Ьo-

rninum quorumdam impruden tiam, ne an im,
pudentiam dicam, qui hberalimn artium cog*
nitionem adeo contemnunt , ut quamvis a-
liam rem , qu.se vel fortune vel corporis puta.-,
túr, multis modishuic pr.aeferant,eum, fi re#a
räuone rem ipftm apftimare' velhruis, nihil ho*
minis tam proprium inveniamus jjquam haee
animi bona, hafque mentis opes ac {olidas di
vinas, Itaque no« poíTum non vehementer
laudare Yocem il]am vel Bianiis ( ut Cicero &
Valerius volunt) vel Stilporíis,utaIii arbítran-
tiif ; cuius patriam cum cepilïèt hoftis , caeceri-
cjue ejus .«yes ita fiígerentjjut multa de fuis
rebus fecum afportarent , eifëíque.ipfe ádmo-
liitus à quodam s ut idem ipfe »cereí , refque
mas,
" a Hoc rtim iiifervite foteß Chriis > fieut ¿f
.flfeedenr.
 È X O R D I H Ñ D I. i
füas , quaspoflet , fecum auferret i Egcr vero,
ínrfuit, facio : Nam omni» mea mecum porto, bt
reftè quidem ill'e vel Bias vel Stilpo, «c.
Numquam oculis tantum cafigiflis offufurn
eft, quam cum modo eos defixi in haucCice-
renis fententiam, Concedat laurea Imgus. Video
mihi làudandam efleeloquentiam, quae , cuius
fit coloris , nondum fufpicari titunculus pof,
fufn rafque infuper de arte imperatoria dicen-
(Jum, utmai'rrs, quam delitusillefenex Phor¿
mio puer in veftis ludibrium audientibusde¿
beam. Sed age lis , fraena linguae laxemus : Vi-
tuperationem enim temerhatft obtemperan-
di necéffitas deprecabitut.
VI.
Cum à drcendo,Auditores,pueritiam meam
revocare folet rerú infcirá,& pudor ingenuus,
qui maxime omat banc xtatera , tum in haC
publica aftione ita me multa perturbant ,ut ,
quantum leges, tuàque authoritas, N N. fpei
ttiihi afrèrunt adexplicationem huius fenten-
tisc fufcipiendam , tantum timoris rei difficult
tas incuriat. Primum dicodefententia,expli-
cationeque ejus ; qux ipfa etfi fatis laudara *
niajus tamen mihi dicendi onus impofítum
fentio, quam ut humerismeiscohaerere poflit.
Deinde eam fententiam, quae de animali'lbqui'-
tur, quod non dicam à me , fed vix unquam in'
Germania vifum eft,cogor illuftrare. Accedir,
ut rationis , quae huic reclamat, firmitate, &;
dafficorumauthorum,in hujus defcriptione,"
A 3 diflen-'
6 Formula
diflênfîone, perturber. Perturbar rat, Audito*.
!res,eciam ilfud, quod tamen, cum vos penitus
recognovi, timere defino. Nam puerum dicere
apudvíros dotSrííímbs, quorum auditor efle
debebat, fi per fe ipfum confideretis, nefarium
eft : puerosenim in eonfeffii feniorum & do-
ûiorum tacere decer,Sed veftra , Auditores ,
praeftans fingularifque benevolencia hunc mi-
Jii metum minuit : non enim tam timeo , quid
vme deceat, quam mteffigoiquid de me caeterif-
«ue meis commilitonibus exfpeftetis. Moveor
ptiam loci ipfius magnificenna, quod ego claf-
iicus auditor , & inîroc genere nunquam ex-
crcitatus,hancfententiam,quamà nullo un-
quam inveni traftatamTiliuftrarecogor. Die»
enim in tanto conventu & frequentia licerato-
rum Vitorum,in quomhilrnu certum & eru-
ditum proferri debet : haee me cura, haec difli-
cultas citcum&ar. Quare quoniam- actio ma
xime dîbilitaturloco, & rei perplexitate , ve-
ftrueft, Auditores,quidegopuerin hacaftio-
nisdifHcultate proeftarepoííîm,ad lîmatû pru-
dentiie yeftrae iudicium vocare,quofaciliustú
afquitasveftra,tum confueta audiendi benevo
lencia ilïinuat hanc pemubarionem mean*,.
:..':'.,'• VII. '
In ,ea fcholae noftrae clafle , in qua ego fhi-
diorú caufa verfor, fcio muitos efle adoldlëtcs
qui me,ut ctate,itaingenioídofti.inaimemoria
& dicendi exercitatione longe fuperam:pioin-
deqiid quod mihi nunc à N.imponitur,maiorr
laude & felicitate pr«itareporuiflent:fed fame
'-.. , moveor
 ExÓRDIÉNDI. }
iffoveor, & mandato prxceptoris met , cui re-
vere nter adolefcen res decer, obedite .,& infigni
humanitate audi torum omnium ordinum , ut
tanto faciliusfimpaíTus mihi has dicédi parte» -
imponi.Quareveniam me facile confecuturm
fpero ,& ne logiori exordio vobis fim mokft us.
« veftigio conferam me ad explicationem &c,
VIIÍ.
Thaïes Milefius , ille primus , inter feptexfc
Gr*ciîSapientes,fîEpedixi6è fertur,^««* ven
ia 4ñit»iftfientis ejfc iudkism. Utenim nihil in>
eptiuseft , & moleftius auditori, quam fi incim
piat verborum flumen & mentis gurta , quod
deAnaximene Theocritus olim ferebatmecid
quidemefteloquentiae , fed humidae cuiufdam
& lapfantis, uti Gellius loquitur,garrulitati9,
euam faquentiam ille verborumnovator Saillie
ilius baud incommode vocat: ka paucis multa
ulcere , quid fine accurata rerum intelligent
tia , diunna quadam & fixa cogitatione, iufta-
que mora temporis , & fingulari modeftia , &
manfuetudine fieri haud poteft, non nifi doftos
& moderaros in Vitos,quorum fermo inter la-
bra minime nafcitur,fed lingua cordis,& bonae
mentis funículo trahitur, cadere certuin.etLEt
hoc quidem cum Spanani , à quibus, arguta
brevitas , nomen Lacomfmi accepit, non neici-
rent. Crefiphontem quendam ex fua civitate
pepulerunt , quod fe profrteretur totum dierh
qualibetdere verba'facerepofle. Quin nemo
cordatorum vitorum umquam fuit , qui locu-
tul*íos.& blaterones vquo6..veteres in ptover-
A 4. bn
8 -Formula
biis Arcbit& crepiiaculum , at Oodonaum , raüarl
cicadas &gracutot appellate folebant, non eoo-
lempferit, non odiahabuerit, non procul abi-
gendo & rubra caedendos folea purarit : Inte
rim vero cavendutw, ne ab uno exrremorurft
«lelabamur ad alteram , &rmore ftultorwniu
contraria vina,qins Horarii verba funt, curra*-
mus,& fugientes loqnackaris,nimia peccemus
brevilbfíuenti*, in quapleromque multúm &
,invidiae & obfeuritatis. Hoc arnficio, fi tamèh
idimeretur nomints,olim Apollo Delphiciie
tniferos ludebat homines, & refponfadabaf
brevia, ambigua , mee ira r quae fi accepiflent,
multo magis,quam ante, pendebant ammis, &
in bivio quafi liantes, quo fe venere poíTenr,
.non habebant.Crcefo redditum fuit oraculum
•Lydiae regnum finem tum demum habitururo,
ii apud Medos imperare mulut cœpiflet: multan
•vocabat Cgnmt, qui parre Cambyfe Perfa,me-
•diocrisfaltem conditionis vito, fed matre , re
gis Aftyagis filia, cui nomen Mandones, in luce
effet editus. Verum banc Pythiae mentemefle,
3uis rum ariolari & divinare poffet.Undequi-
em, 8£ Crœfus regnum fuurrffore fempiternú
laugurabatur.. Ab hisapinis &tricis non mur-
tum aberat illud Indathyrfi regisSchytharam,
•qui ad Darium literarum loco mittebat mu
rent, ranam, avcm,fagtnam is" aratrum, quae fym-
bola quid fibi vellent , nemo quidem, nifi tan
dem unus & alter, nee ra'men fine multo labo
re & interpretatibne dubia,affequi potuerunt,
Quod icaque medium iter reperire lieèbit ,hos
,• A inter
 E t О К П-I ï N I) I. o
inter fcopulos, & has inter quafifyrtes, & vo
ragines , cui dare nos tuto poflímus ; Illud ve
ro, cum non tamen navigantium turribus,ac
pharis , & lucemis noftumis, quam Eloquert-
tiffimorum Vitorum monumentis , fignatum
habeamus, inventu difficile non efle poterit.
Tum içitur refte, prudentcr&appofitedice-.
mus , fi ferino rebus par fit & aequalis, hocefty
ii paucula quae íunt ,breviter,minuta tenuiter,,
mediocria temperaré , multa prolixe , magna
copiofe , fublimia fplendidè & magnifiee di--
cantur : qui charafter pofferior tum habet lo
cum, fi non docendi tantum iînt auditores, fed
ctiamdeliniendi voluptatchoneftate : & mo-
ribus animorum gravioribus percellendi. Et.
hoc quidem illud eft ipfum , quod Democri-
tus folebat dicere, Scrmonem eße nmbrant ipfarum
rtrum, quam tamen., neque marorem , neque
minorem , ut ititelligamus, oportet &c.
IX,
Quanquam officium ac munus , quod mihi
nunc affignatum€ft , fatis commode , fatifque
graviter, arque ex-animimei fentemia,ac vo
luntate fulrinere me pofle difHdam, quippe co-
moditati ingenium, gravitati aetas, voluntatr
itnperitia, reique propofitae dirficultas, itemq í
metus qué partim natura , partim ampliíHmus
hic confeflus mihi affert& auget,impedimen-
tofunti animo tamen non deficiam,aиtdebili-
tabor, nee quod certa'ratione ik confilio mihi'
impofitum eft, id inconfultatemeritaterecu-
ftbcae-deppecabor : nemo enim , ut opinar ,
A, 5, tam
*e . ' F .o R mи u
tam ihiquus fufcepti muneris mei aiftimator
erit, qui, fi quantum poflum, praMHtero , quod
quaedam non poffim,idcitco me reprehenden-
dumexiftim.n.Quin fie mihi perfuadeo, &c.
*" " ': • л. .
>Qui è portu folvunt , quamdiu litores. oranv
legunt, praefenti funt animo, mifuifque como—
ventur. Sed poftquam velis expanfis remifquc
certantibusin alt um provefti uint.terram non;
amplius vident,&: quocunqua oculorum aciem.
verturrt, cœJum pontumque undique intuen-
tur ,- toto tune animo & corpore prae fe feruntr
fe perrurbari & cohorrefeere. jflem profeao-
mihi acciderefentio, dum in tato ampliffimo»
rum Vitorum confpeitu , mihi pusro, qui fere,
adhuc in palaeltra rantum literaria,& cum meii
límihbus, fum eduftus, nunc verba facienda,
video, qui forte Pericli aut Demoftheni.in E-
loquüntiaexercitatiffimisartificibusímetúin-
cuterent. Verum illud mexronfolatur.animum-
que perturbatumerigit, quod. non fporne mear
fed à fuperioiibus meis íulTus, id officium in>
me receperim, ea fpe fretus, me apud vos facL-
le veniam impetraturum. Faxit Deus,ut navis-
mea fecundisventis agitara , curfum ¿bum te-
neat,neve à propofito aberret, inque vada aur.
fcopulorum anfraftus illidat.
XI... . i, -. i:-,.:.i
Etfi hinc pudor meus, hinc infamia ac bal-
butreslinguam mihiIigant,acfilentium indi-
contrantiquior tamen tua N. apud me eftau-
ifeoritas, ncque pudoxem, Yekt attonitum har-
.. - . юге-.
 Ex О R D IE N Г) I. И
rere , neqne ünguam quafi vintftam intra fai*-
ces obftupífcere permittit.
XII.
Quod ilîis contingere plerumque videmns,
qui è tenebris & longo finrad folem fubitoel
ducuntur,utnimitumacies caliget, & fulgor«
ocuHpraftringarirur, ur res oblaras vifuiper«
cipere naqueant : Jdem mibi prorfus nuncevei-
nite fentio , dum vos , magna huius reipubr.
fidera, ego fere puer intueor : hsbefcit nonni«
hil , quod ingenue mihi farendum eft , ingenij
acies,iinguae promptitudo recardatur,& verba
me fufpenfuin diftrruunt. Quid ramenian ab
eo, cuius gratia Orator mi ifusfum, refilien*
dum, & turpi fugaabeundum ? Nequaquamt
quin porius, ut idem fol excitat , & innata fua
vi rebus dat vigorem; lie mihi fentio ab Am*
plitudinumveftrarum afpecbi alacritatë quá-
dam infundí, &ab iifdem, quibus iam pridem
detentus fueram , excitan. Itaque hie lubens
figam pedem,& parebo N. quimein Amplitu-
dinum-veftrarum confpeftu publice &pauc*
quídam dicere voluit. a 'í aa ,
XIII.
Quod fi par mех Voluntan fuppeteret fa--
cultas , Auditores , alacri cette animo partes
dicendi,à Reftore mihiattributasfufciperem,
neque huius loci authontatetw., veftramque
praefentiam,& graviunnüm coofpeftum, mihi
magnopere imetuendum:exiftimarem. At non
eft, pleae nomeli ingenii mei tantum,tamque
difficile onus/ &x munus fuûioere. Itaqui ur
Д,&> veitrx
3» .- .F. OR' M U l Я
veirraede meopinioni arque exlpecbtioni re*,
fponJere , & dignum aliquid veftris polit'lft—
mis auribus in medium anerre poflîm, id vero
«o medíoeriter pertimefco. Verumramê haud
Jeviter me reficit& recrear* rum eximia veftras
ergaftudiofos ádoleicenteshumanitas, hoc in
Jocofaepe cognita arque peripecia : tumeriam
,obedicriíe ratio,cuius tanta viseft,ur.neq ; fub,-
rerfugere laboré ,aut recufareonus, necquem*
quam in crimen & invidiam vocari patiatur.
XIV.
i Quod fi maximus ille, apud Grxcosi Orator
Demofthenes apud Philippum Marcedonú re^
.gem,oration¿ habiturus, fie expavit& animo
commotus eft , ut paucis admodum verbis ex»
preffis pene murus difeeflerit, quid mihi in hoe
cali talium rantorum confeflu Vírorú confiât»
mentis eflepoteft:Sedreficittamen,& recreat
me, шae, o Omatiflîma corona, confuetudiois
Îriftinae, atq; humanitatis recordatio,qux mi*
i non ignora,fàcit, utfperem,te fi quid minui
omarè,minusaprè,locoq; actépori conveme-
ter dixerim, facile a;tati:vemam concefiùrarru.
• Quod ilie declamaturus apud Caefarem di
xit ; Cafar , qui apud te audent dicere , magmtudi*
пет niam ipurravt, qui non audent., bumanitaitm ,
idem propemctdum mihi,in hoc augullo fplen-
didiffimomm & leftiffimorum heminum>cœ-
tu verba fa&rro , diceudr initiam occuym
Quantum enim à dicendo deterreor friendo-
i« ac dignuate audientium ..uatum viciffinv
ad
 E X O R D'I E N D Т. ÎJ
ad dicendum, eorum invitor atqne allicior hu
manitate. Accedit hue tua N.auôoritas,qu»
facile quicquid hic eft caliginis offufum oculis,
fua lucediipellit , facile linguam.timore quart
viiäam'ftupentemque laxat , facile denique^ ut
orationi pandam vela, periuadec
XVI. .
Percelli nonnihil, ac penurbari animum meú*
verbaque Sringenium me deficere lentio, Au*
ditores, dum Orator hue miflus fum, & verba
mihiapud A. V. faeiéda funt:ná fi ïheophra-
ftus Erefiusin Areopago verba faciens obmu-
tuit; fi Herodes Atticus , infignis ille Orator
coram. M. Antonio verba faciens orationis
enrfum fiftere coaftus fuit , quid mitum , fi in
tanta praeftantiflimorum Vitorum corona,
mihi puerometusincutiatui'í& verba me de-
ficiant > Solarar mc tamen, & animum meum
eonftematum rurfns erigit,quod non fponte
mea ad vos venerimvfed fuperiorum meorum
mandatismorigeratus,htftlocorum me eon-
tulerirrb rTrmifnma fpe fretus,A-.V;lnihi prx-
bituras aures. Operam ego viciffint dabo , ut
verba in panca conferais, quam brevjffimè idr
q.nod mi.ii injunftum fuit, exequar.
XVIÍ-
Si quis veftrum meam mihffobjiciar tenui»
ratem, huic ego hune in moduimrefpondebo ;
M'etiormé meo pede,probeque novrquàm fie
mihi curta íиpellcxv Nihil naque mihi aninotà,
ineis vitibus, fed à benevolentia , à mandatis,
я promiaicaie. addo & à comminationcfupe-
д. 7- ïioruap
 J4 F o Ri»ui *./ Ч
riorum. Benevolentix Zephvrum' ïHi mi h
afflarunwmndatis fuis me acfdicédumincitra.
runt, promiflîone auxilii fui animarunt rcbrn-
minatione itcefux inflammartint. .' . •, i .
. .:-,,'. , XVIU, .: :iv.|..'..'
Soient ii, qui in hoc palatiofragrantiffimutn
perorandi vitecum penetrant, in ipfo orationis
veitibulo complufcuia' praefari , unde fibi bé-
nsvolentiae, audientiaeq ; aurem & auram con-
cili :nt,idque dum fe ditefto itineris limite af-
fequi pofle difHdunt, interdum frena laxantes ,
Iiberius exfpatiátirr à fcopofufcepti:operis: Ita
rameut uttffln impenía reftî itineris caput in-
fiflant,CÙm à tramitelongrusdigredi videtmrr
& egradi.EIoquia enitn,qiiç aureolis'rhodeftie
& pietatis corymbis omantur¿fulgtoitque ver-
borum amœnitatei mitificampariuntiaurinm
ritillationem; Quodquidem fapienter inûitu-
rum, etfi Phœbi judicia, ac teftimonio Apol-
linis comprobatur,nec ego diffidii haftula con
tra earumcaftra confti&ar, <Ы aflenfum prae-
beo'largiter : tamen digniusrampliffimo con-
feffu< confpeöuquei veftró fort arbitror,fiau-
thoritate<n fequar Areopagitarum, apud quos
olim legumftatutis erat fancltum:. «í4,'f, U«'«f
Ь'tуш Ца) т* ,x^ayftKr:^'. Non quidem quod
iftorurrr autoritài me tencas* fed ipfa dicendr
fege's proœmium lougiuseacludat'i.quaeifane
táta.utnová m ipfa coрц^реnит, & in turba
eurá.dsligendi
,.:n:.,. aecipité
-,'.- XIX,:procreer.
..• Etenim,&c
,. .-.
Veûamin-Baç unumdum • videa defixos o^
..я • .i eulo*
 F. X O R DI END Г. 1/p
arios, Auditores, arreftisdum vos hic fedsre
mrrbusconfpicio, animis dum vosadeífe co
lico, non dicamatcentis,fedatrentiílimis, cur
iae mгэе ( pro dolor!) fuppelleftilis recordario*
horrorem mihi iniicit, urpote , quae vei borum,
copiam.f.'rmonis elegantiam, pronúmiarionis-
fuavítarem, geftuum deniqíConcinnitarc,(quae
omnia amphffimus hicceConceiïusexfpiC~tat,)f
mihi fuppeditare minime fufficienseft , natura^
den-gavit, paup;rtasin qua non conceffir. Fa-
cit tamen partim iueffäbilis veftra in audiendo,
humanitas,fingulis in judicandp dexteritas,of—
ficiofa in promovendisnoftrisftudiis alacritas.
ac promptitude, partim vero Thematis ipius,-
de quo irtir Qu! dicere conftitui, nobilitas pía ,
& religiofa contempiatione digniffima,parcim--
deniqueexerckatio d:clamanai nupercœpta ,
inquî pofterum continuanda , ut hancce hu-
manifllme mihioblatam provincia fufcipere ,
eamquepro ca, quam Deus mihi largictur,-
gratia traftare animo haudfím ambiguo,, -. .
..::- XX.
Neminem veftrum efle arbitrar, Auditores,^
qui non brevem, & planam potius ,quam lon-
gam &: futilitatis plenam orationem à me ex-.-
ípsaet. Sic enim mihi perfuafum eft , nihil е-,
niditis auribus moleftius, atque odiofius ac-.
cidere poffèiquam Yerbofam, rerumqúe ina-
nem conclonem. Ne.igitnr molcftiarri,audien-
dique faftidium vobis aflerat oratio mea,quanv
breviffimè planiffimeque porero fententiam*
«lihi. oppofitam intergretabo. Atque ut olii^f
1Ш
 ï6 FoRjfti't ft
in vindiciarum lite in una gleba ad'Praetore rt
aliara,ranquam in rotoagro vindicare folèbSe:
fie ego ,-cùm paucillîma atrulero , in i is rame-«
perrraélandis ita verfabor, ur rem univerfam
ob oculos pofïiiffe, arque explicafle vidsar.
XXI.
QuanquamniHirmihi debet eífe antiquius ,
D. R. quam urmandaristuispaream,urque ea-
quae mini ruo juflu imponuntur,fumma volun--
tare exequar : rarrren notv polïunv non animo •
cohorreícere,intuensin Hune ram auguftum Sc
venerandumconfeiTum,in quo jubear puer ac
pene infans lóqui : dicere enim quid dicam?
Quod fi maximus Ule apud Grarcos orator
DemoftHenes apud Philippum Macedonurri'
Regem orarionem habiturus , fic expavit , ut,
paucis admodum verbis expreflRs, реnе mums-
difcelTerir, quid mihi in ampliííimo hoc Am
pli iïîmorum Vitorum convenor conftantis'
mentis efle poteft?Sed recrear me nihilominus
tuae, ôOmatiffima: corona, confuerudinispri-
ftinae arqu: humanitaris recordarlo, quç mihi
non ignora, facit ut fperë,re, lTquid rudtus di-
xerim,facik aerati veniam concefluramijtaque-.
faceilere juflb pueriJitimorcad peragendum,
id operae, quod mihi publica imponic.authori-
tas tua; me cum venia convertam,-
XXII.
Vïdeiquid'exigaSrN>. & àqno;arque ita^ide,-
neàquanvèpumiee poftutere videare. Ré dif-
flcilem enodare mcjubesyatq; hoc,eft ab afino'
bnam>à me exçlicationemillius mareri* po-
fceie^
' I
 EXORDTÎNDT. ГJ
tere. Putas me in facris ffgyptiorurrr fchohs
hieroglyphicis imburum efle litcris ,minime
vero. Exulimasme Apollinismentemtenere?
nalfatenus. Proinde Davus fum , non Oedf-
pos,atque ita gryphís & aenigmaribus huiufce-
ffiodrmitrime íacefléndus. Quid igitur faciam t
Anprovinciam hancabiiciam'non faciá:quin
potius myfterii hujusdivinationem diligentia
quanta potero.aggrediar, ur fi non vatem,Sau-
lem inter vates faftem egiflë videar.
' XXfil.
Sunt inter meos jucundiflîmos commilito-
■es non pauci axiolefcentes , qui me&ingenii
acumine, & eruditionis copia, & memoriae fe
licitate, &orationis fuavitate longe fuperanty
quibus hae dicendi parres reiHus quam mini
potuiflent commenaari. Sed quia ira tibi D.Rr
"vifum,utegoin hac corona eruditiflfimOrú Vi-
rorum,atque ingeniofiffimorum adolefeentum
auditer, tuo patemo mádato moderte parebo ,
five ab eo judicio hie honor mihi iitdelatus,
five benevolentia,five,quod magis credo,favo-
re quodam patria: meç dulciíïîmx. Sed ne pro-
lixitate exordii huic fplendidiffimo auditorio
fim moleftur, propero : &c.
XXIV.
Ni/i patientia veftra arque humanitas, Au-
ditores,tanta effer,quantamultis jamannisab
omnibus, qui ex hoc loco dixerunt, peripecia
fiíitac celebrara, vercor fane cum tanta pueri"-
tia hujus loci nuthoritatem contingere , & in
Yeftrum dicendi cauía confpedcum venite ornaw
üffimunW
 i8 Formula
(tiffimum. At quiaipfeveftram faepe регГрчгэ
!vitturan,animumquçcognaviartentiffimui7/
ita me.coafirmo, ut nun dubitem , e tiara ея
цих à N. mihi rmpofita funt , infveftra fids re
hgione que deponere. lile enim pro ea,qua h«
.tempore valet authoHtate, mihi demandavit
ut vobis omnibus & fingulii. nomine totitt
/chola? gracias agerem, non tantum pro hono,
rificabac veftra ргэеГеnггaЛЫ etiam fide^am^1
re,benêvolentia,ac benfficentia-, qua гхшнф
annis nos'complexreflú, & adhuc compteft^-
mini quotidien - : , -\ ,i..>?.
.'-. Exordia Chriardm. .
, ' ' ji "> • -; x ....•• - .. ..• . i
i.T Ntej^Orarores, quorum ex antiquitaçt
JL ad nos pervenerunt' fcripta , ,ue ex omni
'parte abfolutus,ita totusad utilitaré,faífois tft
Demofthenes: namcumalii pleriquein verbis
copia oftenTentjfenítbus enerves, ac propèmo^
dum foIuti ímt , folus ifte rebus ita denfus , ita'
ftriftuseftfententiis&prelTus, ut in publicis
orationibus Rempublicam, rion frommem, iö
ceteris nonOratoretrbautPatronum,fedacT:uru
judicem, ac confummatum , judicare exifti-
mes. (ta autem quae graviffime concepit,ex-
primit atque effert , ut quemadmodum maíe-
ftas,quo: ex multis confiat, unum aliquid io
Rsgeeftac principe : ita in hoc uno confum-
mnta visdicendiex diverfis pariter vittutibut
emeigat ,ad quam alii cum collimarint, folut
£am animocomplexus, verbis pariter ac rebut
iifficufus..
 ChRIARUNT. Гр
t/Tecimis nobis quidem fcmper vifus eft. Ad
elicitatem hanc acceffit, quod ex tota Graecu-
orum gente nemo melius vidiiîê , nemo mе
ма- intdlexifle vrtae rationem viderur, Often-
ik id haec fententia.
i. Lucius Annaeus Seneca, Poè'ra , Orator ,
Philofophus in tantum graviffimisfcriptis no-
bilitatur, &permorraIiumoracelfus,acfub.- '
limis mvehitur/ur quod in cœlo fol , in annulo-
adamasen- capi te oculus,hoc ipfe in fapientum
panegyri , fapientisB fe. Profeflorum colmen ;
lumen, imo numen iure aequiffimo cenfendus
fit. Srve enim admitanda Naturae & Demo-
criti,&velutdefbflä puteo, mente informe-
mus, penitius ea quam ullum Chryfippeum
acumen penetravit,infpexit,in lucem acfoi
Jsm prorraxit : five horridos &r fylvefcentes
humani- generis mores confideremus , accura-
tiut politfufque, quam Phocion ille , in iis ni
mia detruncavit,fcabra laevigavit, lafcivientia-
refecavit, femper & ubique docens :
nullo pallefiere fuco ,
Kumquam faifa loqui ,nufquä promißk merari^
Invißs odiß'e pu/am , non virus m alto ,•
bonder! , non, Utam fpeciem promitterefraudi ,
kd certum mennque parem cvmpontre vultum ,,
Occulta ßtvtrt ínefas.
Jnfignioribusaurem vittutum ftellulis , quam
Pilut Socrates humanam gentem infigmvit>
illuílravit, omavit. Quifquis vero eloquium
<luodprius corde formata, mox fulgentiflîmo
rte vduc amco quodam prudenûx. canali ii*
• am-
10 EíORDÍA . ,
ampliffimo fenatu,in iVlagiitratibu#,in facer
dotiis,in imperiis nitidè culta & in quad fun
ac quincuncem veluti feptum quoddam rèda
ila effuditiattenfitis rimatur, bone Deuslquan
hie omnia & fingula acute inventa, faceté йд.
torta, enucleate explicata nitent, fcintillàrj|
fulgent, fulminant ? Non leguntur hic fit***)
ut vocatJEfchines verba illa lapfantia,plebeja,
debilia, putidiufcula, intimis tenebris defoflai
papavere & fefattio.fparta,amputara & prarci-
pitia, in quae qm«,tanquam in faxea fragmiwai
fefe impingat ,- fed аяарягя hœc agnofeuntur,
fufpiciuntur, fola quaefita & exculta ,grandia
pulcrira^ortia^mpullata,elucubrata.vocalia,
de prompta ex intimo artificio , fublimia , ib'-
brietate ponde tofà,RomanaMajeftate magni
fica, grata, &gratiis gratiore gratia obnupta,
quae enodent ienfus aftius eduftos , tum fpiri-
tHS illos rerum graviífimarum , quibus veluti
Bforibus quibufdam cum Seneca eflervefeit ,
fpumat,erreítur:haudfecus ac radii folisvibi-
bula humorem terreftreminfublimetrahunt,
fie ipfe mortalium animos, quamvis feros qaá-
vis ferreos, in quamcunque partem vifum eft ,
impeflit, nee ante relinquit , quam aut incita-
menta refti,aut folatiamali, auf documenta
veri exquifitiffimo fapientiae condita fale in
íntimos ferifus recondiderit. Hoc tridente fa-
pitnn-r, aeftusil!is itacundiae plaçat , perrur-
bationis tranquillat , animi abalienati conci
liat , & nimium rigidi fleurit ac malaciflat.
Quid mitum ! nihil eft , quod non ejus gravi-
tatem
 С H -R I A К V M tt
,rem fuípiciar , mitigetur lenitate, moveatur
nperu, calere animetur,argutiisexcitetur,fi-
uris deleftetur, & toto illo opi ficio concuria-
цг uibue eo, ut Lucti Annau Senecae ac impe-
iofe Ëloquétiae vim £ateatur,& opulentia ad*
nitetur, &majeftatem vdut cuiuiiiam Nurrii-.
lis amet, veneretur,honoret. Querrvidmodum
utem gemma in annulofplendefcit, &auro
eftis tota rigefcit : fie omnia ejus feripta, five
,edeftri illa five equeftri oratione context»
rolutentur i nufquam non doftorum Violis
.uaveolentibus nitent , fententlarum globulis
gneicunti documentorum acumine vibrant,
reri verbiorum claritate fplend^fcunt ,moni-
.orum liliis rident, & gnomaram undiquaque
fcintillant floribus,
Quot neque frigoribitr Borear,nec Sitim mit
/Eßibus, ¿temo fid vitit honore rubentes
Tons Mganippœa Pamaßldos educat umbra.
Ex pulcjhexritna autemhorum omnium »a-.
rietate inftar emblemaris pronunciatum hoc
( Perennefub polo nihil) emicat & efrulgefcit,
?. Cogitanti mihi fepe numero ,& in fum-
mos' homlnes intuerrti , qui abhinc annorum
duo miUia ai'tes & fciennas ad bene beateque
vivendum neceffarias aut ínyenerunt ipfi, aut
jam inventas uteris iüuflraverunt & perpoli«
verunt , folus Ariitoteles ex omni aetatum,
temporum, natjonumque occurrit memoria,
natura- quad'aoi Providentia geoitus , qui'ea
quae prlus in .diverfis arribus atque icientiis
&lbsrfa,.& diffipata fuerant, f*¡Wsi con
fiar
it Exordia :. ,
g!utinavit,optimaque ratione conftritntîr,Ut
ceterimihi videntsrranquam partus degene
Tes,velnohpraeftitiíre quod ab aliis exfpecb
batur., Flurima quidein, at fatear, quod res e
irtchoarunt:fed inperfeâa, confufa,permixa
que reliquerunt, cam miifartrm ille animt
Àriftotelei nofter ingenii fui monumenta ai
candidam pofteritatem perfecta tranfmiferit
merita qucis doiUor orbis fubmiflis defirt fafcik
Imperium. Quoniam autem omnia ejus oper
in confpeftum veftrum protraherenec huiuP
ce loci , nee noftrarum eft virium , à mellffi¥
flofibus quibu« ea diftinxit , p'raefentem hutkr
(hem ftmntite) qui tanquam adamas Ophitd
aut Arabitoauroinfertur,elncet, naribus vei
ftris obiiciendum admovendumque exiftiina
• 4.. Exiftimat Socrates , & recte fane exifti-
mat , animos noftros ex diverfis confiare ani-
•mantibus , niniirum qui ex fe diverfos pro 3i-
verfis animaritium natùris pariant afleftus,
Ñon his omnifius uno colly rio medebimurr
diverfa pro diverfis affeétibus adhibenda fnnt
catapotia. Et quis eft adeo finiftra natus Mi
nerva, ut putet,feriptores omnes iifdem addu-
¿los rationtbus fcripfifie? Quemadmodum noв
iinum idemqile eft , qtrod fcribitur.r ira nee u-
ftus i'demque fcribendi finis ftatuendos eft:
lam' & iplis Poètis non eadem eft in ottinibbs
¿aneridi ratio, quamquam omnes hue feree,
nituntur,utjucunda fimul & vitae dicant ido-
леa. Preciare id praeter alios me hercule fa
ciuni
 С H KT Л R V M. IJ
iimt Comici , quorum inftkutum Reipubli-
a: & utile & maxime neceflarium eft, ut hinc
ilura commoda in eam promanare ,quam in-
trdum ex centum Philofophorumicholisar-
)irremur. Hienimhoneftatisexemplaap^riut
'iria infeftantur,quid recïum.vitxque integri-
ati confentaneum fit, demonftrant iudiccnec .
[uicquam praecermirtunt , cuius ulus advit-
utem aliquis fir. Hoseflein vita noltra velut
N\ercurial-'S ftatuascenfeo, quae in trivio con-
[tiiutis qua eundum, qua declinandum eft, Co
il icos ,condufti s ad hoc hiftrionibus; voluiflc
:antum cive« aftionibus ludicrisoble¿tare:fed
^uidin vita fugiendum iequendumve fit , ¿is
abeunde fuppeditare, utnonabsre rantumda
his diftum videre queat, ¿r predeße volunt , is
delegare Puit<c.
5. Plato jaftis Reipublicaemefundamentis,
ne quid omnino in ea defideraretur, legibus ac
moribus ipfam rrmniit firmiíllme , nee quic-
quam tautopere cavit, quam ne in, eam Poétç
homines fabulofi,rutiles,veriraiis dû taxat imi-
tatores, puerorum corruptores, arque ipfis eriá
civibus pemiciofi jngrediantur. Verum infci-
tiane an temeritate atque arrogantia quadam
iftud fanxetit, equrdem ( quod «um pace .tanti
Philofophi dixerim ) iiefcio. Nam quiiPo.ctas
è contubemio ileipublicíé exactos damtttve-
rit, qmmtamisooracrofaluberrimarum ргae-t
eeptprum fylvam medio fuihilerir? Quid Ian,,
ôius Heííodo ¡quid divinius Homero ? ut cae-
Uros praetcreamus , qui quicquid fcripferunt
'-,' j : ^*
Щ Ex О R DIA '
ex horum uberibus quafi fuxerunt. Hos пц
knitatores vericatis dixerimus, que ipiam gr^—
phico panicillo ica vivide depinxerunt , ut p,^-
шт abfit, quia Chriltiani dogmatis fcriptori-
bus fint conferendii
6. Licet fabulofa eflent Poëtarum fcripta &
fbmniorum commenta , ш nonnulli iis non fa-
tis xqui nugantur, ita tamen fabulofa funt,ur
bis nihil verius dici poffit, fi ad vivum fingula
reftè difcutiâtur. Atque interim plerique funt
ejus ingenia ,et apertam veritatem ampleftt
nolint , velatam etiàm cupide afleftent, lam
quot invenias , qui dulcedinepotius ,quamfe-
veritate capiuntur ? Quod cum intelligeren«
PoëtîE,venratemfabulis involverunt,ut quam
alioqui praefraftarü agnofcere recufant,ignarî
quoquomodo imbibant, ut vel fie deliniti met
res errera« tandem molefcerent : Se id quidem
non fecus ac " i .,
. puerit abßnthia tetra medentes : • ; i í i . 4
• Cum dare cmantur,prm mtttfoculacitcum , v.w >
Cmtingunt meliit dulcí flavoque liquate, •:, •> •'.
Ut Риегшn tetas imprоvida /udificetur <..->•, •
Labrowm tema, intereaperpotet amarían
Abfintbi laticem, аеcерщие non capiatur,
Sed pottut talt faño reereata valejcat. ,
7 . Omnis çtas, natioque omnis ,. five ferre*
illa & moribus feede inculta, five aurea iilaÄ
arbanitateimbuta lepidè , Poëtarum leâione
ceuCircea quadbm vrrgula,fœditârem elegan-
tia tam affabre mutat , & gravitate leporem
tam vitiliter températ , ш Vitgilio in mortis
fu*
 Chsiardm, ij
fux punftulo poemata fua voraci Vulcano con-
fecranti non abfquc fummo rationis momento
auguftiffimüs Imperatorum Oftavius in hanc
¿iftionem infenfus ;fefe eflnderit :
Trangatur ponus legum veneranda foteßat ,
Quam tut congeflas rioRtfque diefque labores.
Haufcrit una dies , ¿Те.
Quacunque enim Vitgilium ingredimur, vel
Лnеж feie oflert pietas ¡ quam veneremur, vel
Achillisenitefcitforritudo quam admitemur,
vel Ulyffis eminet prudentia, quam fummo
amoreprofequamur,Vel Niiî ac Euryali élucec
amicina, quam laudibusextollamus. Illa au-
tem omnia & fiViguh , quemadmodurh & ce
tera alia , Poëtarum Coryphaeus Maro & ver
bis leftiflîmis tam concinne àftrinxit , &
pedibus pro rerum notione evolvenda tam
apteilligávic , ut, quantam parit veneratio iem
/Eneae, Anchifem humerisTuis ffiaco fubdu-
xiflè incendio:amorem Utyflî, callida fuis con
fita fuggeffifle , laudem Niló, ultionem mor
tis Euryali propria: vitx antetuliffe : tantum
omnis aetas, omnique natio & veneretur , & a-
met,& admitetur,&' extollat divinum noftrum
Poetam :atquehoc nonadeo, quod hafce res
omnesaperiat , & defigar, Sanativo colore ex-
pteflàs:ln i'piîs legennumoculiscollocer, ¿ut
nunc in.ff.neam, modo im AcVlIlem', fùoxin
Uiyflem , alias' in Nffnm & Eiir'yaiurrfluvis
inftaraut Vertúmni cuiuídamtranfiifle creda-
tur , quam quod rot pieratisïtot prüdentiae , tot
fortitudinis, rot amicirix fontes impidiflïmos
В referee
 L. X o K v I H
reserec, qm fcecunclissima sall!t!»rium pr^cef-
turmn illuvie tnrum lelrarum nrbem telicirei
jyunäaiuni : ex muliiplici vern illoruin V2>
rielare ciocumenium Kuc»/.^»- ««»»»« v»»«t,
in plocsen5 ennäabo.
8 .?ost coerciram veren8 cnmcräizr nimium
z,rc<elV2ln 8c pelulaniem licentiam koera:^!
2it lt0l2IIU8.

rdmoiuauecnoia, sc i2l,vrl5>niylv28 cum im

«Hnina fgcunäiä lclcß2ii8, nnvnm inierulii «.
riooem populi ad Ü8,^ui turpla sunc,2l,Ner>
l^ncli , prof»oiii2 scilicet, licui in speculc», vi«
Communis imÄßine. l^u2lNllbrem llulioz , 2»
V2lc»5 < sc moroid« leN?« , aäolelcentes pro^igol
8c.inr,empel2Nie5 ; c2llicio5 sc furace« servon
mererricez improbgs ; P3riuro8iennne8iimpu-
<ieme8 s/c«pn2lli28 ; eci2cez P2l2lico8 ; peKiie-
1-08 2llemaiare8 D Lci6 zenu8 uomine8 in ice»
N2M inäuxerunc.Oum cnirn iimus in alinrul»
peccatiz l/ncci, in noliri3 l'liamvri , nec <«»
«uisczuam respicial, m2niicX c^uoc! in rerß« eli:
l2pienilbu8 Vili8pl2cuil, ver2 sc pervaßatA vi>
lia KKl8 perldnis tribuere. lncer nc>8 elt klzu»
lu«, quemplomuln cnncium anriquiralis ^«
man« 8c l2tini seimcini8 auikorem oj'limum
«ziciini juäice8 pronunciarunr.
9. li«, ine klaurin2 6eIeÜ2nr< ui, cum 2 l»i
cerone äiscellero, nemo <ic,<^uem ki2ucc>2N»
pon2M» 2c in <zuo ex 2li«^u2 Xßritu6ine 2c m»
lettiH Kbennuz contzulÄcam^ Lanluz llomii»>
 d » » I ^ K u Kl. l?
/n Mancio l3pnz, ramcleuri üll« , 2c lÄcenf ,
lanca eK anriczui incorruprique lelmonis ur»
l'Zn!c25. Ficur enim in aniiquiz morikus pluz
fmllc f>rol,!t2l!8 nnkiz pei<U2c!emuz i lic 2nu>
quo selinone pluz inelle öc vel-ir2ll5,, 85 iu^vi'i
uci5, eique t2N^li2M vinn sseneroso, 2c nor»
l)pjmi2n2? , M2HN2M acceclere ex veculiär«:
n«mmenci2lis>nem.
IQ. I'nuc^cliciez äiceäi ai ii5cio facüeomnez.
^icli;<^ui ica credcr est reium fle^uencia, ur,
verburum prope numerum senrenii^rum nu«
?iem canlequacur. Ica parro verbiz 2pruz Lc
^rel!u5I ur nesci.15, l«iuin al2rloue, 2« ver»
12 lenrenriis illullremu!'.
Lx unn (Üacilin2rio bella iäcile perspicirur
^UAN relieinse mstoriX Ießil)U5 r»2ruerir32lu.
5iu5, uc ninil !l!i<7sclic»2tul f2lii, ninil non 5c«>
>2iur veri, lulpicio ßr2ii^ nulla lic,null2iimul»
2ii5, ur proßle<ii2llil orcline remporum, ur lull
»cuios slib!lci2i reßinnum iiiu« , ur coniilia
>l2-cccl2nr, 52612 cumirenrur^ >eqi>2Nlur even»
li5,ut jnrelpol!ii5ßl2villlm2l'um senrenu2rmn
culeis pun^r imprubas, excirer inenez,N2voz
c in^ultlio5 2cl äecu5 sc ßloriam conurretur.
12,. De «rn2N(in ceiel>l2Nt!oque Vir^ilj« non
!i ouocl l20urem : cum lir nnc Vilßiili ßloli«,
c nullius l2uäe cresc2t^ nulliusquö viiupera»
c>ne lninu2tur. (!ene poK L2vium < lU^vium,
jiilillium sc eiulmoäi p2ucoz, in6(x!loz,in>»
Isoique odrieitÄinlez, qui vivo Virßiliocon»
zerunr in ventU8 elr nemo, c^ui non nunc koe»
M2l«»l»,coluelic,2c!mi«tu«ül. . ' , .
L2 >z Ul«
2< R X 0 II v I 4
i z . I^istoricoi um larinorum n^men dorne»
ÜU8 t'acituz mim äucir, non eloqu^nria <^ui
llem 8c »liiz v ircun!),,« , s 5c enim l^ivio est in-
iennr)<eä pmäenl!a,ijc)Uliicii nor.5. t^uig i!>
lo veri«8 narrat aui dreviuz ? czuicl narrancia
Maziz lincec ? In moridus quiä est qucxi non
«HN^Ht <" ln asteÄiliuz auocl non revel^r ? jVliig.
bililomninoscripior , Aquilerio noc ipstim
»sic, quoc! nun aßir: nec enim niliuria solum
ost,se<lve!urnortu« 85 stmin»rium prlecer>ic>-
rum. l»Il ii qui vesteg gcu pmeimr», ingeniöse
^emm28 inlerunr line conluiione , »ur nox.
tormarum : Nc iste pallim ssniencias^erie N2l-
«lianiz ninil nmiNa 2ur I<rsa.
lch.t^uinruzlüuriiuz lcnprns est?rincioum
prooriuz, 8c «lliclue iiz in M2nu»<>nuqu? n^oen-
<iu5. IVle juciice probuz est , leßirimulHu? l-ii
Koriculst quilquam fuir. ^Vlira in lermune e,m
tacilirgz, in nzrrgtionib»« lepoz. /^striHuz icie,
Lcproiluen8, iulni!i8 8cc!2ruz> line cura ui^
«ccuraiuz,velliz in juäiciiz/areuruz in lernen
lÜ5, luora quam clixerim iacunäuz.
I^.I'ilUIl^iviuzmÄßniluciine c-uiäern 8cm»
jestate aperi.'.ÄNle omn«. viffusuz ille Lc p!»
eiäu«,inconcioniou8M2xime äilerru5, Lc rall
<minino,<fU2leirrI''20iu5 äescripssr. ^ uäiciizle»
«eKiiildUe bonuzest, eil, non tre^ueng.
. ,s.<)l.sou8 82lustiuzNiNoricosUln omni»
srimuz.li !lorc>8 eju8moäo naberemu8:lecl K
ttariarum colf>u« iUuä comm periir : sc e»^ in
p2uculiz aclmirari eum maßiz Iit>er,qu2ln »n

Z
 »7. 1'liucyäiciez rez nec mu!i25 necmilßN25
n/Ml5 sliliplii , seci palmam furcaNe pl^ripic
omnibuz, qui mli!cH5 scmaen^8. I^lncuiinne

/u^icn5 , ncculie ubique inlirucnz , aitinnes vi»

p^ne lüvinus. (^ucm c>uc> sxpiliz I^ß»5, eo plu«

Hut^raz üc nulncilialii lainen ciimiicai te llll«

1 8. ?<>lybiu5mulra 8c pl«e2l2>-a lil?lÜ8 4«. cH»

mutilara^cj nnz vt,nir, cuM flaute ssenerig I)ft»

mgni. l5 exceäic, gbrumpir »tliHiNllilHszrpc
nc>n I2M narrai , Huain explaf^Nc> äc>cei.8sc!
feKa ö^ salucalia ubique e>U5momr2,Lc quefn
eß<» noc M2ßi« krmcipi!?u8 commenciatun»
^elitn» quc>4 »nxia in emn iffqui^cjon? «cm
Dpl», Ka lenluz luo« 2p«lio sc revelai ipse. ^
ly. XenopKcm 8c»ptoi/u2viz» ßclu« gc. c^>
'umlpeüus ltiltoricuz < muli^ a<! ex«nplutn
ir«, mulmaäüäcm rellun scrifistr, <entenc«l5
>ui<ieln sc ciozmata «rc» niilcei^ feci ^j
«3. Inier amnez ulliusque linßu« aurl,«»
« , cjuc>rumtncsm»M3Ni2pr«resiic>sU!N s«cy»
Irum l,2lt>2ii<:i«reprÄ, scaliinieriiuvili^ic!«.
^acl no8 usque pervenellmi, nuüi milii uy.
uam puiinsesvln iüiz , qu>,intelrampru<1i»

^ suu>«<c7it,en6i stuäium sc conaium 2<! vi-

lni sc mc>!V5 carlissenäos conlulerunr cc>n.
inpcü'que c>p>l?u8 Üc !io^c>nl,U8 , mull,8 pncius
c»äeüe > c^uHin placerc vuluelunc, (^ua in
L , lcri
1? L X o ll v I X
I ; . I^istoricc» um >2iinolum 2ßmen <üc>sn>
Ii«8 t'acituz mini äucir, n«n eln^u?nii2 «^ui-
lletn L^gliig vircunl)!,!«, s sscenim ^ivioettin-
feriol )secl pfucienl>a,öcju(iicii nc)llz. (^uiz i!>
la v«riu8 NÄls« 2ui dreviliz ? quici N2ll2n<j(,
ltläßi« <iacec ? In moi-it,u8 quici est «zuoci ncin
tan^Äl^ In 2neAiIiu8 auc>6 nun reveler ? ^Vlilg.
bilizomninosclipiol , 85quitelic> noc ipsum
«eir, Huntl nun 2ßii : necenim nisturia sulum
ost,le<tveluinc>rtuz 8c leminarium plZecepm-
rum.l^lvii qui veste« 2cupin2nnr>> in^eniolc
^emm25 inlerunr <ine conkuünne , 2ur nox«
tnlmzrum : stc iste pzssim sLnienriaz^lcrie N2i'
«tioniz ninil omiua 2ut 1«s2.
14.. Humruz <üurriu5 sclipcor est krincinum
propriuz, sc »lliclue ii8 in M2nu»l>nu^u3 N203N
<!u8. I^s juclice probu3 est , leßicimulque tii-
üoricu« ii csUisc>uam fuir. ^Vlil2 in iermnne ejiu
täcllit28, innzrratianib«« lepc«. /^,stnHu8i<!e<
öc ploNusn«i subcilisöc clÄluz, sine cura u!l>
«ccuraruz,veru8 in juäiciiz> areuiuz insentlll
lÜ8,sliP52qu2mclixerim iacunäuz.
I^.I'ilUI^iviusmÄßniruäine «^uiäem scm«
iestateaperiüÄnre omn«. Distusti8ille 8cp!'
ciäu«,incc>ncicinibU8M2xime 6ilerru8, Lct.i!»
omnlnc»,<sil2lem l^Hbiuz äescriplil. ^ uciicii« le»
teNrüsque KljnUzest, ecli nnn lre<zuen8.
,6. l!l'llpU8 82lustju8Nistoriccirum umninc
pnmU8,l» llbll»8 eiu8mol!o N2l>eremu8:leci ^>
itonarum corpu« illuä lorum periii : 6c ei !u
P2ucull5 aäminln cum M2ßl8 Iioet,qu2ln 2nn
«l<li»«illutl vi«leo, I^tlucväicli LmiUinaü Ft
^^ll 17. Ii»
 >7> 1'Iiucvclic!e8 leg nec mulras necmgßnaI
nimis icripssr , s?ä palmgm sartalle pr«lipii
omni^uz, qui mlilias sc maßna«. lilocuiiune
lcin gravis 85 bl^vi« , 6e,isuz senceniÜZ, lanug
/u^icl>5 > ncculie ubi^ue inllrucnz , aitinncs vi-

p?ne ljiviiiuz. <)uem <^uc> <lrs>iu8 1-.^««^ en plu«

«uteras öc nmnqumn «men ciimiirai re lins

poimr.leä pais p1^s2^ue«urtoro pesiic , aur

muril^ra^clnns vrnir, cuZn flaute sseliel-iz^p»
man». Is ex^eäii, ablun^pir »cllsun^jtHslrpe
non i2in narrai , ^uam exprot-tla 6ocet.8ecl
seita sc saluiaria ubique e>uzmonir2,8cliueni
?ß<» noc maß»« krmcipi!?u8 commenclacun»
««eiitn » qulxl »»xia in ,emn i«<^ui/Icjone «an
?pu«, s«Äleniu«lül)5 gpeliosc revelai ip/e. , ,^
1^. XenopKon 8ciiptorLu2vi«» ß<iuz gc, eis»
umlpe6tu5 Nistniicu3 «mulkg 26 ex«npluft,
jt«,llluil22cl6äem r2luln scnfisti, ienlenci»5
uiäeln se clvßM2t2 raro inilcer^ leä Hi^j.
IQ. Inier omnez ullius<;ue linßu« aurno»
?5 , Quorum lnnnumenraprXielllafUlN sgecy»
)rum balbalieiHrep«, scabiniericuviNlijcH.
,a6 nc>8 ulquc fiervenerunl , nulli miki u»>
uam puiinrezvin iüiz , qui,in rei-ramprnfli»
?llci5 s?m nibuz inm^i lömzil)liKu5 more» , om>
> luuln sc7it>en<äi stuäium sc cnnaium 26 vi-
m sc mor^'5 cnrrißencloz conculerunt con»
nipci l'^uc apibu« 8c !,o!'.nriku8 , mulii« poriuz
oäelle > <zu2in placerc vulueru»^ <^uc> in
 Zo T X o n v ! z '
^cndenäi ßenere 2pu6 priscnz Kc>M2N05 nomn
luum cumplimiz prokred^niui- massii^ri vin«
' tkm 8c llensoi-es morum l?.tvllci,qui pl«c!.n
> in mcirr^lez ftuäia ar^ue meriio , misso iüa
^uc>6 acl Zez exii, sc pleri^ue se<I2!Nlir studio
communia p!'ivÄi!5 priferenrcz , lulßi sc p<?
leniinsum oclio vel gmnse soreln,l!r cum m«
'illnruln lonuZs , um i<z>u vi/tuli , i»tql>3 eiu
»mic>5 , le>!<zui5<imnibuzinv^,infeNi , foi-mi
ck>lc»ll fuenint, ^nier tre« aurern I2iino5 8«i?
nco5,quomm >nQnument2 iempc»sum inim»
lubriAitÄ 2<l nc?Nl2m usque «tgtem peivene
runt , lüvenalem ex melito luspicimus 2c ck
lniramur , sc reli^ms 6uobu8 pl»Knmu5. !
enitn inier 2uinorez sc scripinrez omne lu!
punctum , ^uimiscuil uule äulci , non viäw
cui »lreri omnium reiie intellizenrium sc j>
<!>c2Nlium calcülc» julliu« palm» 2Nlit>ui^<>
<!l , uipoie cuju5 lettinne pnlillim« lannu«
linßü2tn,mole5 vi^tuce sc l,aneK2te, menM
ll:niczue pu1cnerr>M2rum rerum eazninn»
imduere sc insorm2lez>nll!l. Konenim ille«
vilturibul sc vilii«, ur kmlnsnplii , äis^un
seä i!l2 icl cre<iibili verborum sc sententl2l><
«!lßnii2te sc luavi«« nl, ci<7uln5 ponii, sc co»
N»en62t, n«c jncreäidüi 8alVlici styli mo^
cit2te !2«Nir,' invaäir, Ü2ßell2r^sec2r^u> ii,W
cin2t , iußul2t.
zi.^inßu!« cnmcem? canrineni peculun
<zu,Xä2m exempla^ c^u^r in nmni v>r2, auac! '
m»re8 2trinei,nnc i.^ 2a virruie8 sc v,ti2, ^
^ucnäa sc iugi^näa luni. lulii« ip<!3 exems
 ^rapanuntllf V3N3 nezoiinlum cnn^üa, eu»
lliln^n? eveniiz , oui um,7ia venlMz ^eici'i'
buncui senrenril5, ur in Znimi5 i2n^u3M2cuIri
«;uiciam innireant , nosciue cie rebuz maxilins
sc ^ravissimig acimoneanr : I^on enim varii Kn>
manarum >elum calus sc eveniu8 inrellißi, sc
luäicari pc»<Iuni, nili 2b iiz aui ex dilißcnii ni-
Korigrum öl cninw^iaruni I^Ain»e N2us>.runl
2cle juciicium , 65 c^uibu« XrZ5 lonßg mazillta

ialem nab-nr cnmmen^Zlionem praprsr sen»

tentiarum V2!-ielacem:il2 öcnXciVnlenciaz all«
qunc nabel eßleß!25:mte^ «^uzs ^ux nuxim«
sunt inssßne«.
1». <)u>2 comw^ia mvenra est^ ut 6epinA2l
Varia dominum inZenia, varinz more5^ ut in
l»ic inluenie» »n^uam piiiuram «zuan^HlN
Hscanl 2<iolelcen«z , quiä m omni ßenere,vi>
«» »in oi«nj »t2le,inOmninerli>nal!el«^^bc
rettum sst ; i6e« scc. "^
»H. (^um omnes koel« maximas utilllÄte«
li,eipublicÄ^2c!fes2!ir, n?c solum 6eleiieur,se»l
ei«m p^ulimum pmiinr, lerentiuz liuc <idi ^
z>nesc> pi-opoluir , ur «fii^m plurimiz p^o^e^et ,
nemini noceret. l?.l »nimum <>nlciem a6 scri-
benclas comoec^iaz appuüi , ur in iiliz 2li<^u2z

24. l^omoecila eli imazn liumannrum even-

nium öccanlilioriiiimiraiiavir«, sp^culü con-
sullcliiiinlz,im3ßci velil^riz consi.<5:a,ucein'Kaz
n«!lici5in<,loz in aliem« pclsnuiz rxpi-essiiMH ;
im2ßinem n«Nl« vir« qualiäialue vi^eamu«.
.,. ,,,!,^l L 4 2^. In
'32 L X n K o I X
25. In l2Nt2 ciißnir2te semper sunr Kabira
lcripra lereniü, uikuic 2urnc>liinrer com,.
c«5 nmnez eluciin palmgmrnbucrinr : ciuc»l/
nc>n line magna canÄiofecille vicicnrur. 8um
en,m pleraque nuju« pocrZe <ji6t3czu2ss c,u«.
Ä2M ol2cul3, K inell s ti quiz «Munter <-«n<i.
äerer) mipsa seimanerancassinpliciras, p,«.
priei2zscliiIißenzc)l,selVÄtic>ä^«!-l,ur nuIKim
Vlcleatur exNare sc, ipium , Klcem in nc>c eene-

, ^^U'^ei-en^ium urilicer 1eßere,2c j n ejus

. IeHic>n?cpm2l!qu»fsuau ver<2li vuii,«t,s«.
V2« cleliel qua conlilia cvmae^iasscnpsesii:
1lic>cl l,2uä t!ubie Kc>c fuir,ui muliizexemi»««
plnpnssiis communium marum» sarmarerul
,»ll^uo macinjuclicium^e rebuz numanis. U».
: v^^^wy' Uc auHt»!- ßfH viMm23 lenlenti28,<»uh.
.iMmmHXlmnl mümni vicaeü «tu« ^ Liu« ile
^bo^MÄ^niz 2cimc.lie2nr , H W auäitor«»
»»lml5aculeli5rellnqu2nr. , ' ',- ».
^ 27. 1?eienllU5 ec> orämeac lu« re5 6ispo»
Nli,a6eapesspicui5 vermsenunciaröc senrei)»
tiizorngt > uc amn?5 2ßi versuz viäe2niur,qu2M
, l?cit2ri:.Ir2que spe6t2ic>i-^m nö moc!o ciila«-
.chumret'inei,^ eriam qua<,<72pi2r,2lquein.
, «s^it », ur 2lren re cxsp?<^er reliaua .
^z'.zäri^nnN^, l'e^nri« nmil esse 5est>.
.«U5,,.K-m2Liz planum ^ ^^ öcßr2vil2«6i
.,2lie leliquns comicalia^uälalinazsacile vin-
^ cir. Nuicomniun mini cieett , lecl amni2 , uux
,ps2!tt2nä2 sunr cvmico, pi^stuic. »glxciz
. mul« eßleHia eicinpla clVLllWH mosum öc
i ^' , j. (I NUM2N2»
/lumanorum casuum, unäe ju^icium cerrurn
rx:ii pnre<r<^3 rebus rium^niz. !><2in qu>6ili-
zenr^rexpcncierii Iioz^ rnsus , 8c perscinarum
ntNcia , sc äonsilia cl? rebus riumanis^pruclen»
i>i!5 sc >r>se iuc!ic2re6ilcer.
2y. In unc> l'erenriu vi^cr quis mirabileln
copiam in ali^ua re exp!ic2n^2,>,!ill^ent«m als»
f>c>l>ric>nem ar^umenioruni , rum «iarninsen»
r^n riis ac l'allbus rania eli venult25,ui !e<5t« nun
s^m.I placeanr , sccl c^uc» maßis Ießui»iur,ec> ve»
nussinres 2^s>aren<. >.
zQ.^uia cnmoeciiacnnli^Heli nnnmncio ur
variecgre casuum öc conliünrum cleleäes au-
ciiior^m, ie<iscurr^rum liumanarum nos acl>
mnne2r, quX c;u2>n <inr incern sc rlux^r.nemi-
niell «dsc-ni-um , Kr ui czui 2pu<,^ se ciillßenier
expi-^clerinr , sc bös caluz^ sc persnnnrum c>O>
cia, sc cunillia äe rebus Iium2,ns, ipli pru^öliiiI
<^uc><;u<: ju^icenr. Lrranl ii , qui puranr,, animi
ju^icium re6ciu« Iuris t^onlulrorum. <jispucll-
linnibu«, 2ui ?KiIu!op!ic>ruir> libris lurmari,
l^uarn iinc ßenere üierarum. >
»i. <^ucm2c!mc>c!mn «mnes mnrl2le8 non
Lb» sulisnaii lunr, seä ui se muruo 2(i>uvenr,
v^l cnnNIio , vel re, auc Opera, aur iiißenioiir^
eriam ?c>eiX , qui l^uau Deorum alic^uo cian»
ar^ue rnunere commen^ari nobrs esse vi^en»
iu>>»Ii>s Prozesse vnluerunt. l>1am nonrgorurn,
verba auc fri-valaz quasclam nußas lecUrivl'unt,
seci noneliissima vir» prxcep«, nplii»2ll«en»'
p<2, <^uibu«2niml dominum 2<i.v>limem,,öc
«ionmez re« pixclaras incit2ielllur,.si»vi.-
L 5 ül«
• 4, FoRMïlae
tiis abfterrerenttrr.propofиerunt. Idem рг^эи
-fiare voluit nofter Poeta Terentius cíim incri
peret fcribere fabulas, &noluit ab inftitucoceV
cedere , fed aliis fua induftria prodeflc.
%г. Incomœdia piudentium & impruden
tium exempta proponurnur , uc ex illis &no
ftros mores comparemus, & íudicium corrí
gamus , drfcamufque quae probanda fine , quae
que improbanda.
Captationes benevolentioc & attcntiom.
Si mavis.
Formulae Insinuando

I.TT Eftri , Auditores, muneris erit ut,quam

V aliis,qui ex hoc loco verba fecevunt,
artcntionem ac benevolentiam concefliftisi
eandem mihi ne degenetis,meiqueingeniite-
,nuitatem ac dicendi infantiam veftro favore,
& aequitate fublevetis,ut caufam hanc omnium
graviffimam, quae fummum civilis prudenti*
momentum in fe continet , qua poffim brevi-
tate,vobis expendiam.
%, A vobis igitur Auditores fummopere
contendo, ut huic meae orationi ranquam a«
mœniffimae animi peregrinationi, benevolen-
tiae veftrae auram accomodetis , gratiae , qua;
vefirae ferenitatem favorifque vela indulgea-
ñs, quo Felicias inftituto meo perfungi , cur-
íumque теиш ad optatam metam perducere
poflim,
*: 5. Adelte
 I ff S I №U .AJÍ DI. ^Ч
y. Ätbfteitaqueomnes animis, qui adeftis
corporibus, excítate mentes veftras,mihtque,
quicunque parentis nomsn meum venerami-
ni, quicunque parentes aut eftis, auc eíTe olim
«lefideratis , bemgnos cam animos , quam au«
-res praebete. i .• .'
4.. De hac autem nobiliflima controver/ia ,
Auditores Noiutjimi , SpeSanífunitjue , fi feverp
Se religiofè tmeum judicaverins, meamque
fententiam benevoüs & artentis auribus ani-
mifque penitus intellexeritis , auetoritas ea.>
-quaplurimum apudomnes hacbnusvaluiliis,
hae rebit, & in vobis remanebit,atque ab omni
bus cum veritatis , tum prudentiae politic» i£
íuftitiar civilis fervantiulmi babebimini,
5. Dsrur mihi , auditores PraeftantiíTimi ,,
coram vobis benigne audientibus libere dicen-
di venia, concedatur veftrae benevolentix &
gratiae aura. Te vero, Nobiliiïîma & Omatit«
fima luvemutis ftudioííffimac corona, ut Cur
ium orationis meae tui favoris & artention^
diligentiffimae , aequitatiique ftudio , tanquam
optatiffimis remis örvelisadjuves,majoreinin
modum peto. Dicam autem breviter & quideín
brevius, quam res tanta dici vel debeat , vel. et-
iam poffit.
6. Adeñe, quxfo, nobis animis, qui corpore
praefent.es eftis , & aaquitate ac benevpjeqtfl
.veltra meam de tanta re dicendt ímbecillica-
tein. fuftinete. ? , , ,,..•'- -nt
f.- Vos-, quaefo , pereipite ea auribus. beni-
iiniifiaûs* Si me patriae communis oroamen«
* ß>6 a
 íß , ' 'F or m v t m

ta delibantem folito favore & benevôlc

per patriam obleero Srobteftor, fublevare»
• 8. Quod dum facio, date, quaefo, Audi rora
,mihi de venationisftudio, di&uro, quod vena
lores ad infeftandas faras maxime ííagitartt,!
lentium ; dare , quaevenantibus omnium gr
•tlflímábft , fatíüem aui am; date, quae venan tí
bus maxime neceflaria , patulam aurem ; dar«]
'quam venatoresfummopere exoprant,liberuÉ
campum, ut,qua poflîr heri brevitate,non qui-
-demea, quaead hujusíxercitii Iaudem faciunt,
•percenfere omnia ,fquod &conari 8c fufeipe-
те teirterariurn eflet ) fed ex earumrerunrin,
-numefabfli copia pauca quaedam ieligere &r
comprehendere poffím,quae in hocampIHE-
•nio locovôbis explicem. ••'' ..
9. Iuvate, quaefo,Viti Clariffimi/ufceptam
tam gravis negotii caufam aequitate judicii ve-
ilri ; favoreque ac benevolentia curfum hujut
tibftrae ofranonis.fublevate. Vos vero leâiffi-
imi Iuvefles ftudiofi , meum hoc falutis veftrr
i*ua;rendae confervandaeque fbgranciffimиm
•ítüdiurn, animo, rtipidiffimo compleftimini.
•Veftra enim , quae omnium maxima queunt
efle ormimenta,vcfira vit* omnisprarfidia, ve
ftrae fpes 6c opes forrunœque omnes inpericu-
;lunihic vocanrur. Quid ira vero quaeruis : Nú
Hannibal aíiquis ante1 porras? Imo longe pe-
}bríibftis , quam -ulliusMuculentiffimi Marti*
iniquitaseflepolfit. , • vp>- .. ', .::-:
io.A vobis,CIariffimi Vitiiia,quapar eft,
oble.-vaiuia peto > ut iï forte non ca, qua fieri
¿: opor
 IniSinuandi. .}7
-oportcat dignitate ac elegantia banc meam
:f~|>onfamexomavero, non ex mea lacinia , fed
apreto fui , &: proptioculfu , illam íudicctis,at-
qu.utin amore moris eft , naevos, fi qui noи
•adeoconfpicuifunt,non folumtolerari,fcder-
,iameofdem amah : i ta vc lim aequo animo per-
fëratîs,fi quod'forte h iulcum .alperurm & craf-
-fioris Minervae filum in hac mea tela intercur-
-rat,idque tuminmei, quem lumma femper
humanitate &benignitate profecuti eftis, qué
in hunc lecum, veftris qua fi hume ris &Jacег-
tis conflini'Hu, rum in Mufarum gratiam,quas
hofp tas^>ediftlquas & amicas veftrûm nemj^
BJ non ene d^bito,faciatis.Sentio,(ii:m loquoj,
hoc ipíiim ilcntio.infiuam, nov,am.,veftrae be,-
-nevolentrae c^-favotisauramíqua,fiitavultis,«
-adexquitendam ftudii uoftriorigincm & Ma-
faram veluti indaganda incunabula, felice t¿n-
quam in navigatione , utar. ¥
- 1 1. V.os,quaefo, rem benigne diljgenterque
smdite, cujus depraedicandae gratia hue acceffi.
-Et qnoniam de lingua? dicendum eft . mihi , vo
ris comprecaminiomnibus,ut à fuperis lingua
detur , quae expidiundiscœptis par fir.
H.Quamobremadefte animisarquis,&, fr
quam exfpeftationem de magna alíqua caufa
-habuiftis, eam deponite , & ad ftudiorum no-
•ftrorum juvenilem conliderationem judica-
rîonemçievosidsrBJrtitiei. îsam ííumquam de
fruftuveftrae liberalitáife. , fi urnquam de fpe
-& exfpecbtione.íjquaiB de.fchola veftra cence-
piftis > cerrius, ludicawii poceftas vobis.fuit,,
i. Б 7 Ьос
 íS Fo'R mti l Ж
hoc profefto tempore poteftatem opthnamha:-
betis , ut ftatuatis, an recie ab initio haue fcho—
lae conftitmndae cogitationem fuicepentis , cV
an fufceptatti in pofterum retinere vel abjicere
debeatis. Quid enim eo labore & fumpnr,cui
millus frinShK refpondeat, mgratius aut inu-
trlius ? :.:
13. Nunc quandocaufam, qu* me ad dicen-
diim vel invitum aut nofentem impulit, cogno-
vilHs , qua, me dicere mei aequales , veltrique
íuflerint libri , oro quaefoque vos, P. C. qui
publico praeeftis confilio, publicas curatis civi
tatis rationes atqua utilitates, veKtis non at-
tento fohim & docili , fed benigno potius at-
que benevolo animo, ex me^meaque , qualif-
'cunque futura eft, oratione, eognolcere,praeci-
pue cum audituri firis, de re noaprivata &c alie
na, fed publica & veftra omnium,.& cujus ma
xime totius intereft Reipubh'cae. Nee quisego
fim, autquamcopiofè & difertè dicam , arten-
dite.Sed, qua aflferam, quae fuadeam,quat flagi-
.tem, quam honefta, quam utilia, quam gravia,
aut potius reecefTaria fim, fr velimus civitatem
florere , abundareque non opibus folum rebuf-
que iis,"quas dare , eripereque fortuna eadem
poteft hora , fed optimis etiam, ac fapientifli-
mis civibus , vitis. omni virratis &laudis ge
nere praeftantibus , in primis animadvertite ,
animumque Sc cogitationem parumper à per
sona ad. rem. cenVerrite«. •' .:.:• .:, :. 'rr,¿, ,'i
- 14. Spero, vos, eademhumanitate ,. aequita-
^це-aвии, qiio же amlirc ccepiilis,in bp.oara
делен»
 Insinuandi. 39
partem accepcuros, quaecunque dixero , & rem
potius , in qua verfabor , quam quo in ilia per-
,traftanda,excolendaque artificio utar, infpe-
iruros : ac quoniam in magnis ac difficilibus
lebus non minus faepefpecr.atur,quidfequare,
quam quid aflequare , & quo fis animo, quam
quibus vitibus, eam efle novi comitarem, fa-
cilitatemque naturae veftrae, eam lenitatem in
genii, ut con fidam, vos,etiam fi minuseoper-
•veneraquo volo, ipfum tamen Inudaturos co-
Datum voluntatis meae , piaecipu; cum, quod
iuvenili cupiditate & amore laudis duftus,in-
ctnfufque ardore quodam gloriae, fufcepi, id
fie me tueri fuftmereque viluri litis , ut teme-
ritatem vobis meam , quod plus mihi oneris
impofui, quam ferre poßum , accufare forraße
lkreat : quod autem fuicepto non fuccubuerim
neque illud turpiter abjecerim , fed rulerim,
pro vitibus, non videat reprehendendusomni-
ij.Sedantequam dicam , quaefo obteftorque
vos,tribuatis mihi hoc benentium,ut dum haee
fummatim perfequar , orationis mеae curfus
aura lenitans aс faciliratis veftrae adíuvetur.
16. Petoautemàvobis,ut, fi&in iis rebus,
quas traftare inftitui, fummam dignitatem in-
efle cemitis, & me nullis vigiliis, nullis labori-
bus , nulli denique rei parcenrem , ui veftris
commodis confulam , videbitis , induftriam-
meam diligentia ac benevolentia venia adíu«
»eus,
' ij. Faciam , at Imperatores inikuûa acic
iekut;
 4o F o R и в i í. '
folent ; quamquam parauffimos milíres ac
przliandum videant , ut eostamen adhorten-
tur: fie ego vos ardentes & ereftosad liberrá—
tem recuperandam cohombor. Nam Acer ÍT
an palma pej fc curfhrut borníes ь Si шtкn hartan»
firnut il'it equiít.
iS.'Pwtoà vobisp:r eas rpías artes,dequi-
•bus dicere inftitui , quarurr, utramque vobis.
maximopere cordi efle novi, ut lhidium meuia
artentioneveitraexdtetis, artentionem filen-
tio indicetis.
19. Hicfi. patienter me audite dignabimi-
ini ,expediam vobis iltudobjeflum, qnam pa
tero, brevi ffime.
: гo. Hacde rejuiïû Reétorisin hocfplendi-
diffimo atque omatifírma confeflii fummorum
Vitorum pauca adferam, & quidem vulgaria,
Nam aetas puerilis, ingeníum inexercitatum,
infirma memoria , mihi obftant , quo minut
multa & eraditorum auribus digna afierre
queam:Vos,qu3efo, attendue, r. :• ••'
'. Ir; Нaec dum.breviter prçfto, amanter & re-
Terenter peto,ut benigne audiat.
гг. Primum omnium vos, Auditores, perof-
ficioferogo , ut benigne & aequis animis гас
dicentem audiatis,acpotius voluntatis, hone-
ftatis, & obedient!» przeeptoribus debits r
guàm facultatis & ittgenii mei imbecillitatis,
in i hoc negocio mihi demandato rationem
habearis.. -vi :::•'! :r~.sÁ :,.:..:,•
2^. Quod licet mе ommbus rrrodis vobis>
debete latear» &.farear libentei, quia tamen ob
beneficio-
 Insioakdt. 4X
,enefîciorum veftrorum magnitudinem id
l.ravemihi futurum prxvideo, vosoro arque
obteftor, ur me hac in parte pro veftra patien-
tia benigne fublevetis , meque paucade veftris
in hancadolefcentiam promeritis,ad fcholafti-
cos hofce verba Facere patiamini. Non enim
vos immodica orationis longitudine detinebo,
fed ope ram dabo, ut paucisutrumque intelii-
gant adolefcentes , cum quanta à vobis acci-
piántbamfieia quotidie , tum quantaabillis
requiraítunerga vos obfervantia,meritorum-
que grata memoria.
zíf. Ut fiiioli adhuc balbutientes libenter
audiuntur à patribus , funtque eorum etiam
ipfierroreseis voluptati:Sic fpero, Auditores*
meam quoque infantiam vobis,, fi nónjucun-
dam , at fane non plane ingraram fore. , . .;
Ví., Ulud modo, antequam ulserius prole
tary à vobis, Auditores,fummopere peto, con«
tendoqoe , ut quando orrine imhiperfugium
in veftra humanitate fîtum eft, tenuitatem
meam veftro favore fublevetis , arque artentas
nobis paulifper auresjadhibearis, : »
26. A vobis peto quxfpque, ut veftrae hu-
manitatis fontes qui caeteris adolefcentibus
ante hac maxime patuerunt,mihi quoque ape-
. riatis-, meque artente bonaque cum venia au-
diatis. ,
17. Quin iîcmihiperfuadeo,me in veftra
humanitate baud mediocrem honoris mei le-
vationem inventurum efle : quam meam de
vobis fpé &exfpeitationem, ш exigui tempo-
L'
ris
 4г F o R и и i i'
ris artentione fublevetis , bonaque cum ven-
me audiatis, malorem in modum vos oro —
obteftor.
28. Proinde cum nulla ingenii fiducia, a<
que proprio iudicio adduftus in hune loca ;
prodierim, inque hac fpeftarifllma Clariffim*
rum Vitorum corona aliquid mihi proferer
dum fir , veniam me à Veftra benevolentia Í
, humanitate, in qua omnia mihi conftituta ei
fe exiftimo,impetraturum, nеc uttammihi im
portunitatis feu arrogantiae nocam perrime
feendam, confido. Dicam igirarderepropofi
ta, fed dicam quam fieri potent breviffime, «
eil in formula orarionum vetere, quae fciam
poteroque.
г9. Igitur du munere fufeepto fungor, à vo.
bis, Auditores ,peto contendoque ut quae ve
ftra eft humanitas , benevole artenteque me
audiatis. Mihi viciflTm errtcurae, ne plus mo-
leftiae , quam iueunditatis , oratiuncula mea
Vobis atciilifle rideatur.
30. Vos Auditores, quae veftra eft humanitas
ITve vulgata , five impolita , fi non ad guftum
fafta dederimus veftro favore fingulari inno
vate, polite, condîte : neque nos Eloquentiam
duxiíle, fed nunc dumum ambire , imo ut de
core & fine repulía ambiamus , hness tentate
primas cogítate.
31. JEquuas poftulare videtur , ut ilíi à qua
adepi fumus quibus ceteris opitulari & alios
fervarc poíTumus, quantum eftfítum in nobis,
contra adverfarii aecufationes auxilium fera-
tnusí
 Instnuandi. Al
nuis, ne talis, qualem ifti & cupient & fingunt
revera eflè videatur. Veftri itaque favoris au-
',,ra afpitante, ne tacitumitare nefada illa crimi
na confirmentur , veram eloquentia: integrita-
'tem atqus innoxiam evidentiffime à primi
-S'.mdae mafligis flagellis& accufationibus af-
ferere ac vindicare, non impari quidem can-
fe fiducia, fed facundia minore, aggredior,
Vos, Auditores, quod facundiae íí-rmonisde-
erit, ut favore ac judicioveftro fuppleatis>de-
miffc.rogo. . .
32. A vobis ítaque ( Mufarum Patroni Vin
vere Appollinares) à vobis omar, qua poflunt
obfervantia : finite quzfo ut exorent , benigne
ut audiatis me, quem miferunt legatum a la-
tere , oratorem fuum talem qualem , ferendo
kniter tenuem meam in dieendo facultatem.
%%. C£uidqnid, Auditores.vel à materiel pon
dere alienum,autpotrffimum veftris aunbu$,
«ípeftatione & filentio benevolentiffimo
indignum occurrerit , id lubricis & iafirmis
titocinii aufpiciis, quae mulram ubique meren-
tur veniam, ut adfcribatis,& favoris veftri be-
nigniffimi fi pario arque vero impKcetis , obm-
xiffime contendimos: Nulla difciplina efl,m
*\ъг peccando non dicarur ? neque ulla proba-
bilis eft rano obmutefcendi , quia nequeas o-
rator eñe perfeftus , aut in focordiam com-
pelli,quiadefponderrs fápientiam. Magnae ггг,
quantulumcunquepolTederis,fuifíapamcipem,
¿loria non ell minima. , .
34.. Infiftamus paulifpe» , Auditores, Ьшc
.pukhnus natura n"1, °cui's nihil gratius, aï

ego autllppu риnлиг, Sicubi veroczcu,

- >\"'-llto>-es , ut :,, ,0r?s non difcrevero VnT

?-.î,icfaciie л

*ne8°«° , vos, cù^gnî CUrb Миoие.fuFaS

«И«, пoЛ^^ .üdfcndomSC
d~tis. adefteipitllr ,„ ma&na ""bate difce-
Veñrum officium rгaЧиХaП;mo ' & ^«S fc
, bus tocovn¿feiL,trulm omnes vanitates o«

' ^jffJbgg,?* colIigCi, & Ä-

" tí* ?dëeft aиигЖГШт nobis deeí* Ebqu«,.

«us fiat , non í 'nt£o»миa,acceder, |le,fi fe.

t»c',dattidi^ • us don?° huc a"uliliis,

pujare VejgPatie"^affidere,& artenc "au-
iiT-^fatur" ' me a vt-ftra omшиm aequitare
 Insinuandi. 4f
reteri Rhetorum more rogabo.ur artendaris,
^ui.i resipfa, dequadiiiurusfum,hoc à vobis
exigir, nee deprecabor, quod orationem oflfe-.
то nullo aut flore fparfam, ant artis. gemma
imiTiixcam.
, 40. Qui tot anguftiis p?ricli prxfentis &
lnvadentiscitcumquaq; mctu includor, ab hu
man itate veftra ncquaqua excludat : ilntio
enim quam arduum fit, ac p:riculofam,non
de ma)eltate aliqua , quae ohmutefcerecogat,
fed de divinitate quadam. quae cum voce ani-
mum ipfum fuofulgore perftringat , dicere vel
hifcere potius aliquid conari. Sed quoniam
refici ac recreari animum meum veftro illo
£avore,non nihil perfenti(co,dabo operam, ut
admirandihuiusfolis benedicti oitum impri
mis, deinde fulgentiffimam in meride clanta-
tem intueri poffitis : nullum quceremus occa-
fum in eo,qui perpetuo ftilgore occidcre nun-
quam potelr.
41. Quod dum aggredior, obnixeobteftor,
nt, qucmadmodum reliquis ex cosru hoc, illi
quidem quaerenti , horumutriquedifceptanti :
ita & mini decidenti attendendo faveatis , &
favéndo artendatis.
42.. Hancad telam psrtexendam diim ple
no meconferogradu,ofliciofe vos compelio,
ftudiofe peto, obnixe comprecor, ut porro be-
nígnitansiaurabenevolentiaefpititu,leniffimo
favoris zephyro in altum рoдиm provehacis
hoc leve &demiflum genus dicendi.
4 3. Vos, Ornatiffimi & Humaniffimi Au
ditores,
4¿ F ORMUI..Ï
di tores, excítate piam in vobis admitationem,
& quod admitabímini , animo colite , afleftut
defiderate.
44. Ulteriusautem,antequamlingux frene
indulgeam, quaefo vos per eam, quam haftenus
invicem ex hterarum humaniorum cultu fatam
& propagatam confervavimus, amicitiam, ve-
litis , aunum , ut fie dicam , aedes vacuas mihi
зреnге & peregrinantem dicendarum rerum
veritatem adminere ; habebiris me in aliis ite-
rum vobis gratifican di facilem, fentierismein
hifce,quae incepi, abfolvendis brevem.
4J. Hoc antequam faciam à vobis bonarum
artium & partium confecraneis,eo,quo pofsum
& debeo. (debeo autem omni,poflumtenui)
contendo opere, velitis meae diflertatiunculae
vela benevolentiae veftrae favonia & aufculta-
tionis zephyro fublevare & propellere , fuum,
ad quem tendit , ut portum confequatur faci-
lius & felicius.
46. Opera mea faltem vicaria eft , quam an
tequam praefterh , rogo vos velitis in ea , qua
cœpiíhs benevolentia, perfiftere , meque illius
aura , quo portum facilius inveniam , prove-
here.
4.7. Quod dum facimus , vos , auditores,
quotquot adeftis , ut quanto efto nobis erudi-
tiores , tanto fítis quoque ignocentiores , no-
bifque adhuc inter vos balbutientibus exigui
temporis attentionem largiamini , etiam at-
que etiam oramus atque obteftamur.
48. Aulculca corona difcipulorum leflifll-
tr , •> ил
 Însinuandt. 47
'2 airtentè , vitabo fermonem laciniofum :
tende benevole , promitto animum officio-
4-9. Quanquam de veftris animis nunquam
ïiffitiam, quorum oculos non fine favore ma
no video in me efle coJiverfos.
yo. Vos, quzfo , excitare atque expergefaci-
z ánimos veftros, quoeque de rebus omnium
aaxiinis ac graviffimis dicere ingredior,cauc
uniras percipiatis, operam date.
51 Et fi' mihi illud de veftro ifto favore ac
,eoevolentia polliceri poffurrt,ut attentisere-
lifque animis tora mini orarione adefleveli-
is, conabor efficere, ut omnino ltatuatis , o-
nnem ilium fplendorem auri quandam efle,
id perniciem,invitationem.
52. Atque utinam, dum imparibus arduam
banc molem humeris impono, aut Ciceronis
voce uti pojffim , aut alac.ritaie Oemofthenis
excitari ? Utinam fulgurare, tonare, psrmifce-
re oninia cum Pericle valerem ! Sed vana fpe
deleclor, & voto prorfus.feror inani. Veftrum,
eft, Auditores^ infantiam hancmeam & imbe-
cillitatem eo maiori filentio fublevare , & ad-
juvare favore , quo juftiori irapulius amare
hanc aggredior provinciamorandi. Erquonia
nefas eflet , omnio dicere me nolentem de
veftra benevolentia dubitare, ùtar hac, apud
vos libertare, ¿it, quicquid conceperim animo,
promete non .reformiaem.
53. Ätque utinam ea mihi felix fortuna
contigiflet , uc dum auri laudes profequor o-
, - s • • •. с rationc
48 ? n K » V I. «.
r2lion?,l>ure2^u262m 2puc! vc>5 kUo^uentiz,
ÄUr:n vesdn>um Äurnine, 2c senienri2rum, mi,
pnllem ! 8e6 c^uoniam in nac intaniia nostl»
sc rlla^uenrilr urncino fgciliu« npr2re<^ui^viz
ücei , c>u2M 2<?e^ui, nec spergre pnssumu» in
Kac imdecil liiere , qunä vix ulli poltexanc!»-
tc>z laboreg innumero« eli conceNum ; X^ettrum
erir cc> mainri denevolenria 2tienlic>rieque
mini jam aciesse äe re °2 clicenri 2puä vo§,qu2M
vc>« iplinunquam näirle porestis.
5^.. r?.ri°iieveNrc>z animnz, sc2än2r>c veri-
tariü 6isf>llimir»N3m menceI veKraz rxciiare.
/^Uljirarez : ciabo nperam , ui omnem c>u«>
liinnis nujuz errarem in luce p2lam veri»!
evincai , sc lonzinris remporis oppc>rrunum
aliquanäo sasticiium io!l2r orevii25ur2rioniz.
5^. ?sXbere^u«ic>, ininimencezaique «u-
res p!2ci625,ciume2<iicen^o conrcxam; au»
summe fZciunr 26 utiilt2lem , lamam , exlsl»
rnarinncm sc ^iznirZrem veKrZm. ^ .
56. IInum vero nnn me^iocrirer nie per»
lurbar , sc Lloquemi« nc»n satis robuli« cnn2-
tum äererrer , «zuacl pricn sc o>-2ror ram in<is>
,nu5 2a pnmpam mnii lrilunpni äeclaranclgm
voc2lu5 2ccea2m.
^7. Vc>8 ar« odrestaraue per eain , quam
erß2 mei2M.pri6em olrenclilriz^ ' num2nir2iem
2ique oenißnir2r«n velir2m , pek iquiraiem
Äiqur clemenri2M , quam nmnibuz veNrisju-
ckcii« uii consuevittis , per lumm2M religio-
nem,2lquesgpienii2m increciibilem^ quam i»
V<lbiz<llnu«2illnil2mur. - '
' sl.l'Hvell
 I 5, 5 l X v z N v l. HH>
58. ?avete voz, ^u^iiarez, 8c iNo veKri ta-
?or>8 sc Äiienrinnis ventn cc>n2t>nu5 alpiiArc^
^aciam velirn in favare änckoram, <> c>^u8 eric«
lc nulluni inäe peliculum lefolmiciabc». l'
59. Dum Koc irer cursumc^ue Virginis ajl
'Oßnaiam al>eunr>8 pmscquc»- brevi cliüici»
115 inrervalla , veliras animo« verbiz me^5
,eluc caienis quidusciam alliß«?, ut clum i»
acrci tann Visßin>5 ckmiig^u ^o1?l8 auiiten-
iidu5 sc comÜ2Nlibuz Fmul sermonem liä«
beä , iaciliuz Vi<ii2iioni5 lißnilicarionein ^ nn^l
imabrlem ranrum, ie6 a^miradileni, nec ac^»
mirabilem limpliciiei » i'eä 2äyl2nä2M I suKl^»

6n. Vela venri8 pei'miilel'e constirul,spe n<ic:

c«lia treiu5, lare ur quoä clemenrer nZKenuz
b-nieneqüe cli faiium , ^xißul «mporis uni-
72IN' N2uä miki ßl2VÄte lalßi^minj? blisernnl
cum'in nac insoliia mini llicemii ex nac li»«»
sarian^i 2<l il^itanäum «rßumeiltum ablaluk»
cale ssl, quo6 nsc lieiile, vile^ariclum^nec iü»
zraium vobil, fururum.
6i.<^uia vernmul'cüm poliium est in vestl«
l>enißnil2te lÄÜäanäique taciliia«, e^iam »t»
nue eiiam peic> ea, qua par eli , reveren^ä ^ ur
inini ^sftolium mpäuni nc>n elyquenli^' l?>ä
>mMz verbUi'um pom^i« ; ßyriz , lejeKiz sei>
ftonum pitiunz , sc !enycmil8 , camptv^üä
lenrciiriasum , verba iacienii 2c balburienn,
^cüzz aurium veltrarum »lie« relerat«, bens»
wleniiam aüsculran^i pl^b^aii?, imc> pl2el^s»
ll : luinmi« , viribus 'comenäaMz olmixe <lalx»
s ^ -^ l^ o^cl»n,
5o r o », « V l. » .
?2M,ut lntunäiraie olaiioniz.brcvl«« serm°-
<M2cioM5 faüiäium l:ni2iur,N2ust2 2bl^lV.
' 62!. UmKn^m i^ifur äiäiom auxiwm re-

me lespici,m ,6««ler ins^nua.^ impenlum

5um,«N5 onus Hetl^2i : 8i vero vnz nlp'cmm,

nue lp«, «t»riz in^rmiraiem 2na!Ilt ^

^ s« 0u« äuni drevibu« 2dsaIvQ: ( nscem»

«e5)',«z prollxum esse Nnenr),Plec«r 8cH

lecro . bcm8N25 6ljz 8c2urez,öcmenl«2<zl>f

'^!'Vo«^o leä'Mml ,'6o1es«nt« . a<l <M

Ziolorum cyrun2 , prav2ß° ßener« . <P« f^

Za^emac äecu5,nar2. Pudere, V«s°'«

wem« ««,«« aure« ^ciä« . Zum « äl« >«
«,n««m. «,«« f^mme 5>c>unt 26 urlkia »
l2M2M.«iKimarionem 8c ä,ßm«r-m veN«»
«gm K vl2lioni noKs« ben!8n>i25 velt«^
«i,om 2uclienii2M commociaveilr , freruüf»

z,n«ü?lnu8 6ie5 nzlWtU'lclierpml'sHHl ?.«»'«

«em . vut>,5 kruNum in^e, «5 benei,«, o",
lille vi<!o2lül< 821« lupc>«M pellp-H-N
'«pln«t2m ^sse Hldiiror umcmque V2^

W,N2M ;,P?c^e<, v,<^lM UM1U2W 6°^

^eu5 ^ a.nmc,« vett705 am?« vi qugäam^n"

^nu<« ^c>^; ^iims ^a^nil,u«impT

»ele mllvin9NÄU7^sc.Ium,seä -mim°5'5vM

>ev«!^ vellr-e gH^e nr^. <jiHre^

66 dudlglum iß^ul onus, auc»«l nerMe«^.

lchcHncii^ue den^m«« sud^vctl5 ' ' ^

i3^' "^um blevi«r n velim l,e^
,8ne,lä,3N,veamm0le.2UiiiHiiz. ^

^l meam m«inr,2m pwde »gnos^M,« ^

6«, IVI t
 I? o V. « " l- T.
vc^a<,ue snh)2V^u« Kumamr^re 35 arßumen.

Znnw^ coni^äo pleuduz.ur «mäe.^u.

^^« secl^^ie« ouo^ue arrenlas Paulis

'i^l ^monis tz.5^, mnffclo.

perscicu» 8c non inmcuncia voliiz/üil sne?oii«.i

/; . <^uc,cl'6^sn<l^ee/e ec>nsrip^u^sli«iN'ir«?
iv^ua'mme selwposs? intelli^s?'te!^m tan-le^
m potero; <> üluckvestrgbenvvaleßliäücalren«'
linne qull^am ex parie allevav^m^
7^.. ttse un um äenun 5 vok^^comenäo ^
^u6irore5 , ui ciuame jam «tenriane au^ili
caepisti^ «uz ne t«6ium vobi« clemcepz <>l»ie^
pesepariammk ' " ^"».^ ,^ .-«s.l x^ .Lill: >Ä
75.1'ro vililisuscjpiam Kac auicqui6 eli-c^
neriz, Muck zt^ui, Ktun,«» ^nimoMMMa Veii^
volsmia 3>5 ^trnnoine6efess'unil'<UI,Iev«t»^ <I
!i«<lutin3nrl manuz parsexeiit, 6 Kbanrem »l^
cire cieclignara non iu:lil. , ^ ,
76 /^ «objz pLtc», ^»ctirorez, ss ^ivuni ?"rin«
cipem amattiz, <> mnriuum lußen«^ s> «reptüln
^ei>ckiÄll«> ii i^vuin lnemarjÄM^llnlelVAncjnnl
pu^afi«, nie, «um t>oc pietzri« Kjnßor oK«o,
sc monumentum literarium purenüNimd ,L»
ieiiari pVlio , veftra subjevecjz benevolenrjz»
»riennc»!« rabc»«-««, iquitgie lirmer«, ne lioc
ü>l> onül« clcKciam , secl <zuam c«pi subttru»
üionel« , ei Manuln l,liür«Hln felieiter irupunL«
« czueam. ' ^ " > ^'- ' - » >(,^ '^ . >> ,'
- 77, /^ vvbisi ^liäitorez < pee 3molew,<sn6
Dulilillimum pl incipem, qui jarn aä schiorag
«!>äc, coinplexi tllistiz , per inmmiler»li<inefti^
<zuz erssa Vjciu!,m maeltilNmam vo5 2<Nc>s6n-
liN5,per 6?nique Kcic?m 8c iub'icÄiunem , qn»
iunionbu« krincipckrlz omn?8'3c luden«« ckl»
«iiHi eülzjplio^m n^zinKan^rnliOnem nön
«zl»2>üm urraque in me perqu'm est exiAp^i

«uMjlfex^lc^Dinno ^rsi^.,^ .cli^nir^ pan»

<lel,fß , Sc ,ure§ «ülzi r,e^c>l2« sc «t«nc«H

yum, in. »!-tzl»»/um conßuvia inlerchum auri

Alc>l>ulc>§ reß^li« licct : ira , <i nan mul^um ,

«x lllil, 'lftx 12m 6i«uluz sum, p^llWe r«^«»»«»,

""- / ^ l , .,'. '^ <PF>

kt a«l/^«»/^e// «v<> Hck/ ^/e« «»^«l />?/««'»

lerle^eiin« , />r<eöe« m<«n«<l, <»»»>»<»« «.»^«t«'

lllL, ?^> 79. Noc

 I »l 5 ^ » v ^ « V I. ^
^y. f?c»c arßumsnrulu mi!« l2f>tum oene»,
vc>l.urilr caneiliabir st «u^leniil? faci« , u«

<pe: sc gn im«5 8c a«u-iI»U8 poc> «nßuiHti Vö<lv»

3a /^ vnbis pero, /^ucllwrez, ur, ciuzme«^

«niinne sc oenevalenria au-iire caernlii« , 6e«
incep3- eaclen, czuaque menm Nanc aralianein
2cl ps»<tlru«um ulczu: Knen» prose<zui non
^ravemini^. " > < . . »
3l. ^l vvbl8i quot 36eNi«, /^uäitorezoplimi
^c lß^iMMt, ut au«du5ve!-liiz Qlnnia äic3MU5»
pe«>,se«! summis paim^canrencia precibuz.u.
«2, qu« cl>ÄulU5 sum, ^ tol^rabi^i» iuerinl, bc>»
ni cansulans, nan aiiter czuam Kaspite8 fru^»<>
i?z , pÄnem cil>Älinm sc Xenacrariz «ieoluin
sHiliaire nan salenl ; iin papulariasc t»lel>e)i,
meminenr>«>ms nem in iclinla^ntn ai-ßutiiz s^
«5«^?i>»»»>»yc«up«« , seil veisa^i in üs ^ <ZUH
2nr« pe<j«z nodiz sunr passta, ck czuibu« n6«
inlcite iiiu<i 5ac!Är>5 usni^re passumi«^
L»^««>»» '«» v< »»<»» t<^!>«<» ,«,ü»r»» !»«-»3l«» »^l»
»« <^«<,.Of»r2lin, ea, <z»« commune sc pw»
irii2 , nasse, aäea qu^ superilua sunrsctliper»
VHc2n>>2, teile nai^ äe<icl«la^ 8«ä ineipienliuin
t>2mo?re, quckcun<fue ranelVm fMenäl^V »u-
cliciuln tuerw. ) czuem ui benevulum .^lenalc^
iuiicium suast^uarur, apiMl«. ^ ''-''>-' -"'»
8i. ^ vobiz , ^liäirlllez,^ullllilN3siuä'me'
planmum val^^m ac»u6 omnes perrF^ue va«
lere lieber auinaliias , ciuo llmri^uZc summa»
pere coinenila : piimum qiüäein , ne rerutn
c4 ?ui7
pulclierlimalum , quibu5 <^e verda fuKull»
<um magnilu^inem ex mea poiiu« oraiione,
^uam ex.illarum ponäe»^ zeNimeiiz: rum ve^
fo,ut psiNelis ü, me auciienäo laniam bene»
volentiam , c^uanio 6em«liuum klincipem»
<l«jm in viviz erat^amore prosecuiieNizzlan»
«2M acieniionem, quaniam vullül veKli.sco-
Lulorum in me conjeätio racite polliceniur.
, 8^. Vo5 ezo , lenez pr»c!alö omni cie pania
lneilloz. Vc>5 epo , viro« in leouz ßerenciiz ala»
tlsz »lc^ue in<j^K:i!c)5 , v«« eßo luven« sc 2tio-
ies<MiuI<,5 , in Lccless« sc Keipublic« spem
jiaHenuz e^ucari sulicoz > voz omnez, ^ui, <;u»
«iicuntUl-.Älionit »uclin5 sc probe iniellieltis»
lc, <l reit» jutilcariz lincele^ ciubiacanciicie^ü
incommoäiara amice , velZmancer sc «Ocio»
se propter sc clesuniti klincjpi5memo,liam,se
VeneroliMmorum iiliorum ßlatiam sc tot«!
Jamili» 8aionicx <iißnicarcm , roßaioz volo,
ili benevolzg mini prüdere aul« , cum lem»
fori« N2uc! mulii <illoen6io, non ßravemini.

s,., ^L^f/»»'e<ll M««l t/>^?se o«/c»> <l^«</.

84. Vu«, ^Utlirores^ ur benevoi28 mini pr».
^eaci« 2ure5 ^ non loßo : <^ui6 cnim opuz , ut
«urrenies inNißem,u« aiienroz exciiem, ur vi-
zi^2nr« expesßefacvm ? 8ed poiiu5 ßracias
Vobil 2^0 maxima«, «zuoli ram parariiaci au»
«lienclum ea, HU« plincipiouz noüliz clemen-
fiKimii bonosi suin iuiu« , convenitti«^
 ^<s. <^l«m me.im npellain Ul gura Ätren-

85 t^Iicirer 36 porcum , quem renale cupic»

plovökziur, per3M2Ntes>öc nlNcins- prapier
sc m^rruorum cle^licielium , sc viveniium so»
laiium , P3tc». .l , 1. .. ' : i
8<l. X vc»di3, ?!>ilc,sapli! ää nmnla/pasan,
tum vc>8 bon»7um a^lium sc pnlrium ltuäinss,
yuoiauoc acl^üis iiitillimi , ludmille sc iic»»
nurince pero^ ur ti3ncvc>Io8 miki pr^Kel'e au»
«5 sc parargz ne r«us«i5. I^nicecl^luruzsum
oparam, ui Mnc^uici tleclii sililc orac.mncu!»,
vel ltrum iplai-um, tie «zui!,U8 verba faiiurU«,
sum, Fl2vi«5 ve! 1l^Iu5 M2ci!enlu5 sc «iunuz ^
Koc aiullerir t^mpor«: ^ici iipsum oleviillie^ !
qui i!08 omnez f^re aüicic , lenialur 8c all«»
velur^ ^lec Hliuä linju« oper« KIuin , quam
qüocl ipiHlniln narul-a sc cempli5virZ? prilcrip»
lsr« > HU» v« colnpenliiosa lifaxinie , con^

^8^ .'Vor li«c ira^u^cÄpiia m«i Ku^u« sc.Lli> ^

vlicm:» ^mclem opellH , Üum o»»ilNÄ ieliil«u^
ounclu5 eo j ur 2Uf2m vnttl« n?nevulenri« sei i
2l«niiom« miki 2älpirei!5 , sc anim« 2c lin^i s
ßui« faveaiis, ^u^linrez , per novi krincipig .
ßranam sc2Uil,urli2r?m»^licniu8k2crliI»-,
liliuill sc Zraiulaiionem^^ei' fpLli» , auain l»!», ,'
mne» cNttc«pimu;>, ctz>uw»ln »fic.'Hcionlliuü ve»
KlH^n IiuliiHnirHtemlj an»yfer,!«» sc olLciöls' :
ic^arc« volv^, lC^<j.,,! ^>:ü /i'ü^,' D.i,^ H, ':»
88. ^voKis, /^uäiu»«s, percx, m «u<l»ci« ^
llu« lnc« <l«ü^ veu.2m, sc u»ue venia«» au-
 38 ,rPfr»MBl*l
iendt lubentia, & hanc lubentiam filemioÄr
attentione, & hancartentionem terriporis non
longi patientia , & hanc patientiam maljfrone
non invita fignificetis:quod Illuftriffimo Prin-
cipi booorificum , vobis laudabüe, mihi longe,
gratiiîîmum eft futurum. - .•'-. . t :
89. A tota hac corona reverenter & oflî-
ciofe peto ,. ut temiem & fqualidamí oratio-
nem , fed adolefcentüm ftudiis Sc pietati alen-,
das fervientem , huic tempori & loco maxime,
m arbitrer, congruentem , candide & benigne
audiant. Dabo eoim operàm , «pod,prarionis
ekgarrtiar & compoiîijoois fuavnate decrlr, ut
rerum bonltace- Sit hiftpríolarum cognu» non-
iruitihum , hec.infuàvium, varietate: compear
feirù... :':,'•-•!. zh'.i'i. f.Л г-nгnо?. -\ s. ,
pOi Haec gemina: per capita orationis (du--
plicem emm rerum copia ßbi depofoit.). dum
ordinc ad ufque finem ultimum & metam
opellae mех lenta feftinatione , quae imxime:.
probatur . Augufto -, defeendere) xrondr ¿ àivobis
peta, Auditores^ut véftrome animeits filentîo.,':
aaentibnejuvetis, aeqûirau? fubfevetis,patien- :
tia toleretis , & áppróbatione denique prove-,
hatis ad éxitum ufque raei ,quod jam mihi,
explicandum fumpfi, argumenti. Hoc fi lu« .
Ъе-ntes volamefque fdceritis, non ram id in .
meam,{qnis:eBin>egO'fimi^) qxiaminlihiftrif- í
íími Principes noftri >çiatiarti,à vobis i ta factum
efle,of certo perfuafum habebo, &iomвc&aх,.
pud bonos шггок^nбшшБш/а; ihter¡ílUfei
quibus ruu Saxonica Yohiptaci til, & cumali- ,'.
ч- ib c 'J memo.
 I Я SI N TT Á #ОТГ . f&
rtiento . tum remedio Temper, dum vivetffrrrii-
\v\ licuerit, praedicabo.
9 1 . Etfi aurem-in hac aetatis & judicii mei iei-
becillitate fatear,me, adtanti Prinripis meJ
mortam, & vittutesntxdicandas'i'Iorn^itnjW*
rem efle, tamen utfupremus Princeps Si Dcf'.
minus Dem nofterinfanriom cjuoque ¿Vlaéïèr, *
rium voce laudes i'uas parfici non dedigna-.
tur : ita vos fpero meam vocem áuantumvts
puerilem & balbaltientem * qua ¥erdinandis
Imperatoris regjas vittutes , in hac oriMtiflt-
ma Gènerofiffimorum Procerum,acnobiïrArn,
& doftiflîmorum homínum , ac ftudioforumr
adolefcentum corona , commemorare jnffife
fum , benigne attenteque äudicuróseife. Quodf
ut facialis, reverenter oro. : ' "'
9г. A tota hac procerum ác dóftorum co
rona reverehter peto , ut hanc vkx defimcH
Principis commemorarionem , ttbn profin»"
cognitu ingratam nеc mjucdhdaTh, tfrlp^ro,
fUturam, benigné'attentequéaa-íiaijt." -:.*
5>í. OroigimWufpró vsftra rnrir)fanit?rtè ffíé?'
benigne autßdtb, fe'fi jtfjunior aut ¿йНoг ithí
ftituta laudatio efle vidjatur , non paitíari*
meam exiftimetis plurá-dicéwdi oгnaгnотгa n^r,
fnppedítaíTe; feë infíiitram rrream St oratíbrn¥'
indpiam tantàrum rerum amplituêïfii'ria.n re*>'
fpondiffê fentiatis. .^ ,'..'' ' . , '," <•'•,• •'- f> \ '
94. Gùm itt hic fcerlairare mea non po^HniP
orationis fuavithïe aclegantia polftiffimarom?
aurium veftrarum exfpeftatiom reípondere ,
operam daboj ut illuftrhim exemplorum com¿'
С6 memo-:
 $r> ..,Formula ?
memorationc & fermonis brevitate taedium
уeftrum levem
,95. Hoc firmins mihi perfuadeo , Audito
res, jam mihi paratum eile refugium in veftro-
favore & benevolentia, quorum conftantiam:
irç ve-ritate una mecum defendenda abunde
cognitam & perfpeéhm habep, eoque minus
vereor,ne causa excidam, quam fi nonea, qua
par eft , promptitudine egero , veftris ta
men aufpiciis fubjevari , animo jam anteper-
4>icio. ,: :
> 96. Quod dum nosplanum facere conamur,
'JkScarabaei exempla & fimulachra deprome-
le ex illius indole, quae ad fcientiam aequeac
vittutem pertinere variam videantur , ne fit
*obis grave aut moleftum, Auditores, pati hoc
animalcul um -veftris au ribus i 11 fonare qu aedam
fcitu necefiaria,jucunda cognitu, facbi jucun-
«Jiffima, Non pœnitebit vos impeníae quan-
xulxcunque temporis ,. quod ego in longum
«ratione. minime protraham , nequeignomi«
*niefum éft ex quacunque naturae parte hauri-
xe , unde vel meliores effici , vel doftiores pof-
jGmus. . 1
97, Hoc & jucunditate & ubertate fua fa-
vile, mihi fe commendavit argumentum. At
aque utinam voluntan vites refponderent I
nam Solis excellentiam, & prarftantiam Prin-
cipis, resin natura rerum unicas , pratione
cpnferre, non titonis imperiti-, fed exercita-
tiffimi eft Veterani : adeoque vereor, ne Soli
»enebras , principali maíeftati jaculas tan
 I N S I N D A N D I. <I
mm , incondita mea oratione offundere vi-
dear. Solatur me ramen veftra , Auditores,
gracia & humanitas , quae obfcuris lucem,ho-
neftis conaribus veniam confuevit elargiti ,
quam, meae tenuicati ,ac balbutiei,ut ad femi-
borulam largiamini , qua par efl demiífípne
contendo ¡k obfecro.
98. Quod dum ulterius edifière aggredior,
à vobis , auditores ,veftram, ea, quae par eft r
cum modeftia & obfervantia benevolentiam,
ut mihi balbutienti potins* quam dicenti, in
tam graviffimae materiç diíicultate , ob mei
ingenii & judicii inopiam, fuccuratis, enixe
peto, & contendo. , . :. .,,.
99. Herculis fane hie opus eilet etiam Pro
videntia & robore , qui in ipfis inviis vram
monftraret : fed quia m ludo magis Sc exer-
citii caufa, quam ferio , res , agitur, etiam non
Hercules tantas ambages declinare & com-
fionere conabor. Quicquid vitibus deerit vo-
uncati ut condonecis , atque favore benevo
lentia veftra fuppleatis, à vobis, Auditores,
demiffe contendo. : v ! .
100. Quod dum paulo uberius perfequor,
per Muías & omnia facra humanitacis , vos,
Auditores , obteftor & imploro, ut illos ani-
. mi intemuncios, qualique fatellices, aures, mi.
hiadhibeatis,>& vela, haecorationis me* , 11a-
roine benevolae audientiae, nee non favoris ve-
ftri.zephyro, afflecis ac djrigatis. ,,,
101. Favece voluntati mcaepromprae,facuI-
tacivero defe¿lae,&imparemtantisiebus co-y
-, С7 'natuai
 6i , ;", If О R M u'l Ä
natum meum veftrx fapienfciç &humanitaris
fubíídio adi uvate.
юг. Componite veftras mihi paulifperau-
res, Auditores, & benevolentiam in me flecti-
tc veftram, dum orbsm ad exemph Regis egre
gia compofirum paulifper verfo : hinc , quam
aite dogma hoc. Principibus imbibendum, in
venafque animi immirtendum fit,pleniuspa-
tebit.
103. Veftrum erit, Anditores, Archelaum
ilium aevitema memoria dignum Regem vo-
bis ob oculos ponere, quem inamœnae vocis
homines de induftria audivilTe,utdeindeelo-
quentiores eo iucundius. & alacrius excipe-.
ret , & difcemsret, fnftoriae prodiderunt. Ut
TuIIianoe fuavitatis cincinnos. Demofthenicae
eloquentiae lepores , Thèophraftéae divinita-
tis fermones de facundiori ore fuaviushauria-
ris; meam nequ; tomo neque cothumo com-
paratam aut exafciktairr orationem nunc au-
re benigna, vultu augafto percipite, Saudien-
«am mihi ','• non ferrhonis nitore aut pondere
impulfi, fed veftra vobis innata humanitace
perfuafi, facire. , :> no-
104.. Verum apud me nihil , ntiî mentis cae-!
cicas* imbecillitas jrigenii, oris infamia :que^'"
propter ea, qua par eft, animi obfervantia vos!
convenio, ut benevolentiii'atten'tionifque pro- '
feqth' me aura'dignemini'rtiron:m in dicerrdf
arce npndum exercitumpbtiushumaiiitateve-'.
ftra fublevetis , .fyuatir actíj: íeveróque uidicio
yeñro oppi-imatis.' )líai::t ' - '"1''-" • •-'
\f 105, Cum
 I N S IN U A N © I.. 6?
loy. Cum mihi candida m¿ns & attenta du-
rîs veftra ignota aut imcomperta non fit fidu-
cia potius prillinae erga me benevolentiae &
audientiaeveftrae, quam vitium mearum auda
cia, tantas res aggredior,ranto pelago innavigo,.
Quia ergoveftris favoris & attentionis velut
Eteiíis , etiam ubi autumnus mare afperar, ve-
Ja mea impletis , & profpeíatis, ancoras tollo,
oraque veitra cum gratia folvo.
ioo\ Vos, Auditores, dum ego de iuftitia &
judicio impolita & inextricata Iingua peroro,
ut ne rigidi juris lance, fed xquitaris arque
benevolentiae trurina memeaque expendau&,
obnixe rogo. .',•>' ч: si,
107. Quapropter dumarbitri partes, in lite
hac componenda & concilianda, obeo, ea, qua
par eft, qua convenit debita obfervantia, aequa-
nimitatem veftram imploro, ut curfum ora-
tionis inchoatum, zephyro^ut fie dicaixufaven-
tiae veftrac afflare, eoque quo alios, tam large
admodum. eftis profecuti ,.pjcovehere ne dedi- ¡
gnemíni, devonfíime oro. ,..,-.Ъ
io&. lam imeHigo,pari officio ac pietate po
tius vobifeum mini eíTe certandum , ne mea
vox defit mortuo , cui viventi mea opera ar
que induftria non defait. Qaod dum brevitèr
facio, adefte* quarfo,animis,r?atres, & dateve-
niam, fi quid indigmun eruditis auribus ve
il iis attulero : conndo tarnen foreur, fi eaetera
fortafle à vobrs defiderabuntur j meum certe
ftudium gratique animi officium non defide-
letur, . .. ..:,.,! •....: :. . j .. ..¡ .. 1
t.uù, . .109. Rogq
 б£ For m.uî.«^ '
im. Rogo ¡taque & obfecro, hoc, quoícun-
que fit oratiunculx, aequi & boni facialis , &fi
quid incultum impolitumve dixertm , partim
exiguitatimeae, partim temporum angultiae &
brevitati , accepntfn feratis.
'no. C^uod cum ita fit, uberrimum fane fru-
itum ex omni labore & indultria meorumftu-
diorum ad me hodie pervenifle crederem, fi in
hoc praeibntiflîinorum hominum cœtu^con-
fefluque celeberrimo, tantum fermone praefta-
re polfem , quantum vos ipfi arbitramini , qui
me huic muneri ad nobiliffimos &: honfeftiffi-
mos femper deferri folito parem judicaftis.
Caeterum quia neque id datur, neque ipfe qui
ex hoc loco omanlïinao difturus veni ,jam
plures dies adverfa valetudine conflic~tams,non
modo corporis, fed ne mentis quidem fim fatis
compos, dabo operam , ut , fi non copia oratio-
rris,non omatu, non fententiarum & verborum
pondere , veftrae refpondebo exfpecfcuioni ,
brevitare orationisifaltem & novitare fatis fa-
ciam. .с-. : -: . ./• . . i.-' -
• I ii. Ego cum née ingenium , nee eloquen-
tiam,nec actatem denique meam , parem huic
loco autoritatem pramare poffè confidam,
omnem fpem meam atque confilium , huma»
niflSme Princeps, in te locavi r foles enim pro
innata tibi. manfuetudine ; cam de laude ci- .
vium tuorum agitur , 8c eorum maxime , qui
de Republica bene meriti furit aures tuas m-
credibili quadatn attentionepraeftare. Vofque
Patres optioii г qui bujus funeris decorandî
<,. - \:¿ -cauía
 I N S Г M V AM D il <ff
auía tanto ftudio , tam inufitata frequentia
onveniftis, omiflo dolore, antes jam veftra*
accommodate his laudibus , quas de vita , dé
ingenio , de vittute, de »loria hujus praeftan-
liílimi Viti , civis noftri , diitari fumuf. > -' (
na. Quodutita efle omnes intelligant.etfí
rogandi non eftis , tamen , ut confuctudincm
íervem, peto, nt diligenter & artente, ut cœpi-
ftis, audiatis, dum ego non ambitione, aut gra
tia aliqua, verum eorum ; quorum voluntat! niw
hil denegare honefte poíuim , juffu adduftus,
praeftantiffimi hujus Principis honeftam vitam,
egregios mores, preclaras in Republica accio
nes expono. ,' '.*
115. Quamobrem veftr'ae erit humanitaria
Patres ampliffimi , quorriam animarum me*
lius me, quam paratum adhoconusiiuelligi-
tis acceffifle, curare atqueemcere,urquodim>
nus à me propter ingenii mei imbecil litatera
potuit provideri, id îpfi veftra benignitate at*
Î|ue indulgentia corrigatis. Quod fi, ut fpero*
eceritis , tum me oneris huíus magnitudine
opprimi minime patiar: verum contenus animi
vrribus , illud quoad potero , fcram : fin , quod
vix metuere poffum à vobis deferar> fie tamed
habetote,, me, in tanta diíficul tare, maluiflfe ex*
fpeftationi de me veftrae , (î quam modo exct*
taveram , minus refpondere , quam aut meae
erga N. pietati , aut illorum,quibusegomul-
tum foleo tribuere , voluntati, parum cumula-
" к fatisfecifle. , . .
1x4. Sutcepi itaque funebrem hanp com-
men
 »>en6ation«n.j tameili invnus, ea «meN lfte
/reru5, qnoä viäejxtm , l«tnint pÄiaran, H
ienuminiUM ^ aui nptiwi Fnncif»l5 I^liä^« pro
aissnil«e > ,mpl>.iti! <ilcon^c» non porniiler.

leäai» paruinper äckr« , pari^niMmaHHur 5

«ccommo^Äi-e orariom. (^onsueviili« enim
^w vclira M2n<u«:rlläml: Iioc «Ocmm pr»ll»^
»re i iz cumulmissim? , »^ui cl- lauäiku« e«,u»
-lisiminun» üHu« slmr , czuoz 6« vobi« oprim«

rl ll^. Vu« i^Mäla 2ulcu!l«e,2«im:2nimu»

^»äverri«, 8c^,»u^sui5Üz,c»nitUleperpen.
^ire , qux ciicam. l^runt, opmnr, Ii»c nec inj«.

«c»^ni:u. l , , ,,,, ,^,^ ,

«enl^^onz^u« cum veni-, ve»bamea Äuckar«»

k'liie , iäpl>:nll!»qv2 velira 5!-«U3>siluH »nett«
^uttuli , quam ferre me p»<l6 inieNißc»! U««
«onus si vn» aljqua «c pHl-c? »IlLv^diri«, teram,
ur pe»tew, <tuaia öc>n6Mr!H: sin 2 vnbig, ici
nunä non spew» ckserkl-, rZmen gmmo nm>
Uciicium^se iä qu«äfu<cepi,^uc>a6pacssV^ per.
HsHM : quocj si pei-f^rre non poiorn, »pf^iinj
m? onere «Gcil rnalo, <ft»2m l6,ql»<^ln<Kt le-
m^i impositMn est , 3U1 pss,plei- v<,lrrgni ii-am
Hdiicere , aur proprer animi intilmitarern <je-
ponerc. >^
117. 8ecz qui2 raric, Ql8cii, quo nemini Kann
c>l>icqu2in <let>er esse anri^uiuz, lianc 6icen6i
perlanam rnitii impoluirI pelaruamor 2 vadi.
 I « F l « v>4 5» V I. s5
pTt» » «r ^anuocuiftm meam non t'ilrnliil
cenkulH «cuanclam ,/c<i i<^u2nimir,ie 85 Ken«?
Volenfi» velt« su^l^vanci^m eis.: )u«licec>5.
^ H i8. Vehementer l^men vc>5 c>lc>»«r me r»e>7
nißn» 6c »rtenr« ^nimo au^i^ci!! : quu^ l> fe»
celitiz^emciam proseät«, ui vesilllml'm ess«
jucliceiiz , canez nnn lalum cetera omnibu»
^nimaliduz sZiione calenlinu«, verum eiian»
muliiz nominibu« elle melioreg. >l.
319. NaceK iillxi lÄHum,, <ie c>uc> nunc 2<l
vnz verb»f»ci2ni : quoä clum breviccr perltrin»
ec» , <^u»lc», ui seciu« aänuc, cliliAencer »tcen»
uire^ », ^
i»c>. ?Hlialnini izitur me <le pari iüo elo»
quentimmorum Viroeum , lecuncium quc»<i
nc»n elr a!iu6 par, pauca in meäium aiserre s<
«ieübare ex i!l>5, qux kiuralcnu^ <ie Kc>c ar>,
zum^ntß.scrip^ °., , ,
i l»i, <^u»ä ar^limenrum lam unle est, ut L<
ne me» adfeltzliolie aci au»iien<ium clebearit
«6« paraci^ per liucüorum «men vellrolum
uiiliiaiem ^ua ut, mininini!eNpnuz,jl2VoKl5
l»nil 6el»ei e«e sntiquiu.« , vos norrur , ui de«
Hl^ne 85bon,2 cum ve/iia M5 3U<.i>Äc!5.
1«. Vix e scnolarum emissu« carceribusj
uuila rerum ust>I ^ulla äicencli faculnie, in-
üluäus , non pollum malem 55 pon^uz ß>2^
villim« nu,u5 accul2iinni8 sultin.'re : plo^ier-
ea lukmille sc numilirer 3 vodis peia , ju»
6icez, uc verba meg denißne auäire , 8c in
nesgri« cxäiz auluorcm animaclveitere ve»,
Ulli. .,, /v. i>,,,, : ^, ,^>^.^ , .... >! ^l
.1.,.,!.,^ l»z. Vc>8
 veliemenier er,am «que eri^m ow , ui libere
« «ne attrHu'prnpossr2nvr»lN!'ovct'l!2ti, ei-
penäa-ei^ pl»iuclic^tasqck 6pini»ne5 ab amlnn

«one« expc>suerc>. ' ,,,!,!'.

^ 124. Oüm ven, neminem ex vobi'5 mini
luam benevolenri^m 6eneß«nl5um in vor,,
siab^m, !c>n»s^Na Midne chct nanc 23en6gm
causam acceM; .K"j,lsiH38jllc,fibu? inlwlHnz
»ÄtKHniKlls me eöm^eHui Vc-ttw commitrn.
» '?/' ^u^mal,«m aäeKeanimi^ ^u<iiic>l«,
« ubere juciicale. .'?<^
^ 1^6. De quibu« ur me clicenrem s quick i^ico
«lllemem igckcckk'lce pntiug ckssesemem ) ^
>"8ne arrenreqüe ^uch« Äiznemim , «l2m
»tque eriam ro^o. 2. .^ , , x> :
^ '^7. <iue>li <5um , utj,ole qui jmlicib im»«,
«ra^ mßenii '^jri!,ü§ sierexjZujF.äieewtiHarem
taculiare pianü nvUa pr3?<!llius lum, röiie 2 ms
slÄrtta^ non pdsse, aZnoscn , es ramen . ss me
tanrillum auclii-e nnn ßlavabimini , «ijAui-um
«e ^'.V^, con<ick,,c>utzl,unt,U5vesssjz sglrem
non lnzr2«,nec nob« Üuclializ inurili» 5urul»
«lnr. . - .H ^ 1 v ^, > /: , . s
^ 128. 8e<i qllaniam i« Zc^jM, lit'll^c iM-
^> quass pravincia ilaäerecnr, quaM m^recu^
«re nuüu mnc!c, ücei-er , peio H vellra cl^men-
«2, bemzmrare, pl-Mgnria »: Iimnaniraie, ur
me m cunmum noNrummaximi äolorig sum-
ma p3rcm l'2iinw: verka szciencem sgvo^e «5
«ucllu vellro subleveci« : nam urroque mit,»
'
a6mo-
 1 14 5 5,n,v,> KP I. <3
»<3mc»cium »pui eile iiicclliß« cum prnpter iti,
Hs^iii mci lne^incnraiemirutN Äsperiiaiem tem»
^xi5lz , 8c <Hsuz äcrociiÄiem.
r^y, UxpecilaM me bi-eviier , <) fnaciMn,
Nuoci c^n ^ aclciixösiilz aulculiananem '. .
i Hi). VechÄin ^roinäe äMti§ , Viri omm'um
o^iniim sple^äiätssimi, <> pro üratione splencli?.
Äa michrabiletn lsssüm vod»5 exkiduerc» , ll sub»
limia Kum^tiiel, amM renUiier, llluNt^amur»
V2lt:^r2H2velc>. l^ererum ul arien^emebene»
volequL 2u^i2N5, liyn tn^Anopere fc>^o /cum
'vel'lc>^ klin^ipiz 66iuniti ^iec.18 8c lineuIZi-iH
'in ^N5 M'i?ttf<?z'pitlmänc2 aä gusMftnäum
vdz'extümle ^ i'ccenclel-e äe^eani^
i^"l. Voz omnez ^c imAulc>^ l^feN'ch , «zuo
polNiM Kuäio^om'xe 0loaiyue aIiiestar,ut liw
oenigne 8c anenie auäiariz. (^unci <i^ uc nulläz
'«iudicc» ,iMp3llavera ; äabo c^uläem operZm ,
^ur, <iuanäj> ne^nü ij^ric^nts ornäru, ne^ue elü.
'cui^iz ^uminitni^ m^ .'vabiz' coi^menHte
Iiyikum , v^lti2,te M^em 8c Lm^UcitÄlc! äiHi^-
'nkz ßl3tl2lü alil^uam 2 vc>bix nun invit^ineÄ,m
»l^ue rrpol-retn^ . ' ' ', - '^''^ ',-
lZ!l.,<^li2mv!5inilil ms» ^tenlnlÄilz can>
iciüz laii« novenm ',,,^u^m'sx?euce in?cnii 85

«jlleM3liilii)äüitt ÄllliNus xts'"O^wtzitie'H.

^öcÄißnjUte tÄncrklM7ipjz,«iice^e': ftcn» ^a-

-'in?« vsiilk , ^u6lror« oziiimi ^ l>um3nii2^ ßi
'^eneValenria : ana aliö^ Uoie li»c perora^r« tx
'H»c ldco complexü eKi5,PQÜu,'incrlis«? ex»
'.!!^!^.,^. ... , < ^«^^^iiili^^.l^^^^nrit.
 70 . lo K » v I, «
I^U'Nri^, qu.im neßl.6cu pi^miiz otRci; «.
p^n.nssanllm incurl-^lt: nc>,i v^Kar.

d-nevpl.yriH v lv > 'ü^'varmn s^nciam , nir^

Iu<Uuz 11, n.,c p,s,>nrarjone «Zerrann virjum, i^

vett!H inäHlir.t in me auäienäo b:ni<;nic25.
. '34: <^lnu!)^in ^rn nuürgm 5,c?3mul
inftnliam , p2>- eric , (1ißnjraill,nc,l.ilic)Nlz no
NiX Non r.iin 2 ^lceniiziliimari ßlnq^niiZ,
c,l!2m ems^in nssicio. 0m. ui in noc maeliil-
«n,o sc lu^uossMmo c^üi äeessl.- na!uimu5 :
H2,m l„mwa peitaiiz cvntternaljoüeenicemi
pro viribuz, voz «^>ci5 s^ benevuloz lore iuäi-
<!e« , ilr!)iir»mur.
^ 1^5. lnrclüzn <^U3M ciiNcili 8< scopulvsa in
«usa verl?rur 07gr>u.,^ul:lf, ä^ ?lineipl5 nc,Nri
Muclil,u5 lnNiim : de ^uid^quill ft auoä nc>.
IMM5 cujusquam L'.oczucnria aäkcrre pc>M«
^nrurn.ur, nun ew5 c>ran'^> «cir-,' npininne ve>
ltra v-I malev^Ienri«, vel iinbecilliranz con-
. ^mnecul.-czuulum alrerü facile pr^bu: all?.
ilim,uc,c2veam. nun elr rr^i inßenii. X^eKri au-
x^liett,^ucliif>r.5,2«jmI)Uina^c^nH5«r,iiHm
I»eto,urp2i,2mi>!!i iäem w^cere. czua) lmoe-
«rarez prure nara, in I,ello lacinnc .- aui cM
ÄNhuttliz Icicurum incluss gii pu^nani, cäucere
Universum exercirum nun passunr,nprjwo5si
leüliLmozmiülezin primam -»ci^m subciuc-uni,
c^tenz r^moiiz : iciä. m ur mini liceai nac dre-
>l2«o teinl>c»rl« cll«lcüIo,lHN«,u2ln an^ulli»
eil»
 ! X 5 I « u z ll« l. 7,
circumscrinrn , ex inünno läulium' numern
c»s>il2 mnän rrrum sc sastiLl» 6e!il»2re brevi»
tes, 2r<^uc äecerpel?. t^uyä aum saf^n,<,s0c>l>>.

<^uc> liiciwüz , ui nl^i^i« «ue« «^<um 2urz»

i^vilgTiz sc Kum^iraii« veNr« s^^evefjg , «r
«zuanium vi^ium in f»rc)ßre<lu Nla«ol,l8 «iylor
mini cieir2>iei,r2iilum»Ml!Ü veliii in auäien»
<lo me 2i«niil, suliminiürer, ,. > ,i
iz6. ^lii ui2ljf^ram2licu«<1veÜ!'2ex^e<I!tz.

^ll5 iuveniuii5 2nimc)5 expIeHM, ul ivspftnaeHln

l2ln cel^belpm« ^cHcleM« nomini ^z«ql<e
fain«, qux toium sam äiu le^lÄl-umotliMiT^f.
IHravil > vix 2b N2c LenuÜ2ie lequirenaum
elt : «Mt-'n fie^uenz Kic vest^rcnnsp«6luz : n^c
llIMM2 2l2clil23 vuliu sc 2speÜ« <Ißnj6c2l2,
.p^llll nmncm mecum 2«ilno , eumgue MM^>
. ^um in moaum recl^gi ,, 2«uo c«n^sM2f.
^ Ouiy ißlllil VQ5 2cl Ällenie 2U!culr2n«Ilpnj'2ft5
vclis2plelpc>nre't,2l2l,c»5 elle cmiliclam, t2M«N>
maei5 cc>nl«2ill<ilne , «zunm quocl ita nece6<»
rmm iucücem , 2 vc»i>iz funuilf^re cc>n«n<lo,
^Uiiitore«, uc iNam ipsam »lacs^ztem 2nimo-
rum , c^unm co!icuil^6n6c<:l2f2)lll5,,flülijf in
^nc ,s2Mi^«c> p^^vlafKlH l2cl2«c> ^ in Ü15
i^li« äc!ic2tl3 lVIulKrum ^ocl^buz. lie re ^<i ium»
mnm li,eif,uÜ>!ic2e <2^lillj2n«,2l«sue ^cloml,em
««l^l2ln vilKM KlHiemqüe speilHNre, veld« k».
«ienii , p^«ne2li5 , N2nc anennonem l2Nt,m ,
l«ic lilennnm vettr2 mnc1?l2tioneäißnum,2ä
 Ц v f o к m и l « •.
' ri^.'Pii!íus eft jam omnis metus animo
Auditores'sfugatus eft,exceffit:liberiorem pofV
toac'cutíutri'tenebit oratio : nam &' fre'qasns
4i!c- véfter cónfpeftus , hçc omnium alacritas
*ultu & oculis fîgnificâta,meumanimummi-
ràndum in modum retreat ac confirmat.
i fS'. Difturus itaque de re tam ardua, mini-
meque levi, rogo vos, Auditores, velpotius
precibus omnibus1 oro , arque obteftor, ur mf-
4ii au:r€s ,.,non drras citculatofibus , fcurris &r
•inorionibus , fèd' quas facris concionatoribus
conFueviftisarrigere, prxbearis, verbaque mea
,in memoriae rhefaurum , ferinium, & arma-
-îioliim recondatis.
139. Animadverri fingularem veftram , In
dices., benevolentiam & attentionem incaufa
' Medici & Iuris Confulti auditnda : bona ego
-film' ífoe,lijuod idem Fafturi fins nunc 'in patro
cinio Theologi, idque poriffimum , q'uôd non
:mea,fëdcommuhis.falutis caufa, non hairedi-
J taris obtinendaè, fed veritatis deFendendae, non
• epum quas Theologus contemnere debet, íéd
, pieratis ftudio hoc faciam,ut hinepateat am-
' pltfflma 'Theologi ç dignitas, increuibilis utiH-
' tas"& fummá neceffitas, ut patear, quam non
'' modo arri Medicae & Iurifprudentiae , -verum
* etiàrn' réliquis omnibus feientiis prxferenda
.'fit Theologia, ut indeanimi adolefcennimad
-'eámrríagis accendantur, & illí imprimis, qui
« miic ftudio idonei funt. •
' ' 140. Hoc unumorô arque unice, ut vos ,
qupj partim hujus prieftantiffimae difciplinar
**•i"*.i£* wrticem
 I N S I N U A N D Г. 7^
venicem confecutos , partim illius facris im-
butos atque initiate« videmus , qua cœpiftis
benevolentia , veftra humanitate digna, me,
timede de tam pulcherrimo Dei munere ac
dono, in quo excediendo tantum operae tem-
porifque confumendum efle judicaftis , dicerc
tngredientem,fublevetis. Quo impetrara ef-
fiaam profe&o , fi efficiendi voluntatem fa
cultas confequetur, ut quae fit Theologiae cum
caeteris difciplinis collatae praeftantia, militas,
jucunditas & neceffitas, non tam difcatis/quam
rue, undecunque datur, fubjiciente, memoria
repetatis & ruminetis.
14.1. Quod priufquam facere aggredior , 8c
antequam orationi ad immenfum pelagus fu-
perandum plena pandam vela , frjtus veftra
omnium vultu & oculis fignificata alacritate
ac fingulari benevolentia,qua me balbutientem
verius Kquam dicentem fublevabitis , magno-
fiere oro, ut mecum thtonum gratiae, Chriftum
efum, divinum numen, concordibusardenti-
bufque animis & precibus imploraturi,adea-
tis, ut ejus ope, & afflatu fcecundo ea utrinque
& dicere & facere poffimus , qnae & honorem
lpfius & animarum noftrarum promoveanc
faIutem.
142. Optarem quidem vobis,magisidoneum
pcenitentiae Praeconem obtigifle , qui vos non
voce folum, fed vultu etiam , geftuque ad earn
provocaret, qualis erat olim loannes Baptifta,
infignis pcemtentiae aflertoricum fuis locuftis,
méfie fylveftri, camelorum pilis & reliqüa Aia
D midi«
74. Formula
nuditate. Verum cum id fruftraiam optem,
& femel in hanc miflus fim provinciam , hu
manitate veftra , & hilari vultu fretus,ardenrt
animo orationem tam falutarem , in hoc am-
plifllmo frequentiffimoque confeflu ingredi
non pertimefcam.
14.3. Hanc autem orationem ; Auditores,
cum ab argumento vobis in univerfum om
nibus longe gxatiffimam fore fciam , phalera-
tis & verbofts ambagibus men tium veil rarum
intentionem auriumque artentioncm nullut
folicitabo.
144. Contremifco cum omnia ha:c uno in
tuitu revolvo,& praemetu conticefcererrbvox-
que faucibus hçreret, nifi veftra, Viti nobilifli-
ini, Angularis mihi faepiusp:rfpefta benevolen-
tia & aequanimitas refocillaret, fperaremque,
vos omma ilia, mihi in hoc initio difficilia, pro
arquitate veftra, jam ante promediaros, aut fal-
tem nunc ita à me enumerara , & imprimis
illudcogitaturos,perexiguum mihi,ut plerique
noftis,temporis, imo non ita muitas horas ad
egregii aliquid cogitandum conficiendumque
juifle, arque ita, fi veftra: de me exfpeérarioni
non fatisfecero , aequiffimo animo condonatu-
ros.
.i/fí. Putarem hodie in N. laudibus,íanquam
in immenfo quodam oceano orationis meae
vela explicare : fed cum orrmcm orarionem ve-
ftrarum cogitarionum impetusnon folumvin-
cantifed enam obruant, excludor undique : li
quidem diitionis mезе curium five N.fplendor
 I N S I NU A N D rГ 7f
ira opprimit, ut exordium hoc meum quod x-
c^viab>ili & perpetua qüadam periodo ad Rhe-
rorum prsfcriptum deberet vinciti, interro-
gatiunculis interruptum , concilum commatis
Zc membris flui cans timide, portendat nefcio
quod mеae exiftimarionis imminens naufra«
gium,nifi auraquaedam lenior è cœloillapfa
orationi meae, tanquam naviculae fluftuanti,
afflaverit feliciter. Sedafflavitaura.meque pe
ne fraftum tempeftate recreat mitifice : quip-
pe cum amor vcfter in N. è Deo hauftus, & è
Spiritus fanai fotu commenter altus,non pa«
tiatur me , dicendo , vincere veftram cogita-
tionem, humanitas faltem ilia, qua vos natura
folivit,finet me tanquam Athenienfium coram
'hilone aliquantulum ineptite , quemadmo-
dum enim Athenefius, cum cogeretur de gloria
dicere coram Philone,( cujus jam aurescogno-
verat & demofthenicae Eloquentix inuftas
calamiftris, & Atticae diftionis puritate delica
te politas ) ilium fomniavit abfentem, netanti
,vin cogitatio medium fibi diftionis filum in-
tercidere : fie ego quo ad diíTeruero pro hujus
loci ratione, vos aliquantifper vigilans fom«
niabo ablentes, ne, qui omnеm de N. diftio-
nem antevertitis cogitando , haue meam te-
puiorem,in mediis íam fluftibus fluitantemi
ob'uatispen'tus : fed hoc ipfo ригcЫo rem-
poris, tanquam divina vitgula Endimion?inci-
piofomniare : faveto, N. artendue, Auditores
ego pergo.
146, Annuitis. Novi veftrumingenium. Con-
D- isa
j6 Formula
fentitis, Laudo prudentiam. Sed quo maior
veftri ingenii, prudentiaeque lux appareat,ani-
mum , uc facitis , advertite , ufque dum banc
tam preclaramvitturem fuis coloribus elegan
ter vobis colluftravero.
147. Attendite ergo , auditores, nee occlu-
dite aures oratiqnis meae deliciis rufticè, fa-
teor,conditis,fed conditis tamen ,ut hofpitibus,
hon omnino lautis placear deguftafle.
148. Artendite, eft res magna : attendite,eft
resveftra, ut attingat vitam non hancfluen-
tem punflulo, fedillamexutaaut certefubacia
iiac concretione, in judicii vel morte mileram,
vel vita felicem, & perpetuo miferam , perpe
tuo felicem.
I49.Defcendo ergo, Auditores, in hancdo-
meftic3Edifceptatiomsaream,nonut docîrinç,-
quae nulla eft, colligam opinionem,fed utmeo-
tum fuperiorum obfecutus imperio, periculum
faciam mearum vitium , quae plurimum acqui
rent roboris ac firmitatis,ad haereticorum refe-
canda fpineta , vel fementem diffipandam , fi
bodie vos fuerint expertx non tenuitatis fust
feveros judices, fed conatus honefti benevolos,
fuffragatores.
I ío. Quid igitur fupereft, nifi ut vos rogem,
obteftorque i Iuvenes, per ipfas , quas maxime
colitis, venerandas & amabiles Mufas , per
exoptatam à vobis Eloquentiae pulchritudinem
atque claritatem, per ipiîushumanitatisfplen-
didiffimum. & maxime fulpiciendum no-
men ?
\t$I.
 InSinuandt. 77
T^i. Provincia,quam iufcepi,Auditores,hoc
-■n loco dicendi, ficut facile m^cum animadver-
titis , impnr eft humeris , cui nullo modo fatis-
facere poflum : veftra tamen frecus benevolerr-
ria, humanitate & clemsntia, quam digna cum
reverentia appdlo,qua,Yo,defidero,rem.aggre-
diar. Vos, qua:fo, & imbecillitatem animi ac
tenuitatem ingenii agnofcatis , & erranti, hal-
lucinanti ac balbutisnti ignofcatis.
iyz. Avobis,Auditores,maioreminmodum
pero , ur neque Eloquentia faris ad peroran-
<fum'in!truftuin,nequeuru admodum confirma-
tum favore & ftudio veftro fublevetis. Nam
utroque mihi maxime opus efle animadverto,
praelèrrim verba facientiinhaccongregarione
vitorum pieraris fapientix,doftrinaeacvittu-
tis laude omariffimorum & corona Juventu«
ris literarae,ad quam.nil nifi perfecbim ingenio,
elaboratum induftria & refertum maximanrm
rerum noritia, affêrri oportet. Arque de hoc
cum nihil vobis polliceri habeam, prxtervo-
luntatis & conarusftudiofam contenfionem,de
illo bene me fperare jubet mitifica veftra ae-
quanimitas , cum aliis cognita , tum mihi ipfi
hoc in iu£geftu olim difif-renti perfpefta.
15- l Vos, Auditoresomniumordmumfpe-
cïanliimi, quos omnes non fine fingulari fyra-
parhia in hoc meo luitu video modefte hic
adefle,ferte quaefo, pro innata benignitate,fim>
pliciíílmam di&ionvjm verba vulgaria,ftylum
quotidian um, confiderare forris mезе quae е-
numerav i, mille incommoda. Solam maceriaai
Dъ de
78 , FoRMHU
oe qua apuJ vos hac hora dicereconftirui ad
amare, obfrrvare, confervate. Ego trsdium,fi-
quoó conceperitis, juila bre vítate le nire quam
diligf miffime ftudebo.
i 54. Etfi autem metuo, ne, cui proprer inve-
teratam confuetudinem tacere non licuit, eun-
dem loqui non deceat , tenuitatis íúx pauperis
acorrae fatis fuperque fibi confcium , & ad ifti-
ufmocii folennes aniones raro, quin imo num-
quam ante hac proveéhim : tamen divina de
mentia veftraqua fretus benevolentia , quibus
metu perculfum & aliquando cefpitantem e-
reftum iti confilo, dicere tentabo , quae felici
huic fauftaeque ( quam à Deo pretor) inaugu
ration! non incommode fefe conjungant.
IS 5. Vos vacuas facite fedes veftrarum au-
rium , quo mea commigrare poffint eloquia.
1^6. Sed jam ad rem me accingam : veftrum
erizad ea,qux dicam,animum advertere,8c,an
refte dicam , pemofcere.
JS7> Eloquar, an fîleami utriufque caufas
mihi habere videor fat multas , illafque Гac
graves, lllius quidem confuetudinem, addo &
mandatum fuperiorum. Iftius vero, meamdi-
centistenuitatem, & rei de quadifturus fum,
majeftatem, qua quidem ufque adeo me pre-
mi fentio ut nullus fci.im, quid priori, quid po-
itcriori loco commemorare debeam. Audebo
tamen aliquid fretus veftra benevolentia, cu
jus zephyro ut me fublevetis , oro.
158- Maiorem in modum vos , Auditores
omnium ordinum praeftantiffimi, rogatos vo
lo,
 I N S I N V A N D I." 79'
k», ut, quod imbecillirati mех. orarionifq; : te-
nuitati deerit. humanitate & benevolentia ve-
ftra fupplere, & potius meaecrgaReftorisim-
perium obedientiç benignos aeihmatores,quam
infirmée facultatis cenfores ac judices prebere
vos velitis.
IJ9. Nee dubito quin vos, auditores, infan-
tiam meam parendi ltudio contegi , velarique
facile pafluri fitis, & exigui remporis fpatiolum
benigne indulturi : quod tamen uti faciatisma-
Jtimo à vobis opere peto & contendo.
160. Quod pro vitili exequi conabor, veftra,
Auditores, fretus benevolentia & aequanimi-
ta te, quam non tam quia necefle videatur,quam
quia more dicentium receptum eft, huic tali
inftituto meo vehementer exoro.
161. Quamobrem fpero,atque, ut jubet me
vefter confpeftus , etiam confido, me benigne,
attenteque à vobis auditum iti.
16z. Hoc dum exequor, praeftate mihi au-
dientiam,vos quotquot hie adeftis, & faventiá.
163. Et fi nihil quicquam egregium, veftrif-
que auribus dignum in msdiurn afferre queam :
conatus tamen meus cum obfervantia atque
obediendi ftudio conjunclus , gratiam atque
exigui remporis artentionem à vobis,ut fpes
eft, .hand difficulter impetrabit.
IÓ4. Vos oro irque obteftor, ut me hac in
parte pro veftra pacientia benigne fublevetis,
meque pauca, de veftris in hanc adolefcentiam
promeritis ad fcholailicos hofce verba facere
patiamini : non eni.n vos , immoáica ora-
l> 4. tionis
&o}v*¿*vi4¿ F O. R M U L JE
tionis longftudine , derinebo : fed operam da
bo, ut paucis utrumqueintelligantadolefcen-
tes, cum quanta à vobis accipiant beneficia
quotidie , tum quanta ab illis requitatur cr-
ga vos obfervantia > meritorumque grata me
moria.
i6y. Jllufirifllmum illum Alexandrum, or-
bis terratum invi&iffimum Monarcham , ab
Apelle tantum fe pingi, à Lyiîppo fingt voluiA
fe ferunt, hoc nimitum confilio, ne à vulgari-
bus & obfoletis operibus non tam illuftrata,
quam obfcurata illius videretur dignitas. Vos
ïgitur ( kftilTimi Auditores) male confulitis,
tam divinae veritatis fublimitati, fi à me, lucu-
lentisbarbariei fœcibus inquinatam,fordefcere
patiemini,cum orario mea nеc lacertis poteft
contendere, quod authoritate nihil valeat, nеc
illecebrisdelinite, quodcareatlepore, nеc acu
leis commovere , quod judicii maturitate de-
feratur. Quare quum fingularem ejus excel-
lentiam fatis illuminate decorare nequeam,fa-
ciam ut Timanthesillepiftor, in immolanda
Iphigenia, qui caput Agamemnoni obvolven-
dum putavit, quodimmenfam fui mœrorisa-
cerbitatem penicillo non poruit obumbrare,
pariter ego hujus rei rmgnifkentiam , quam
vix cogitando confequi valeam , fílentii man-
tili involvendam relinquo , &c.
\66. Thefeum ferum, Ariadnesope,in pe-
nitiffimos itremeabilis alioqui Labyrintlii re-
ceífus olim ingr;iïum, inde etiam exifle felici
ter. Ego pariser facile intelligo,ine non niíí
veftrae
 I N S IN Г A N D T. itko gl
veftrae aura & favonio benevolentia;. feu Art-
adnaeo filo fretum pofle ampliffimum hunc
dicendi Oceanum ingredbme non nul vertrae
patiëntiae velis adíurum, pofle in eoprogredi
nеc inde egredi , nifi in veltra aequanimitate •
proram puppimque collocem. Adelte igitur,
( candidiffimi Auditores ) mequ: benevolo
patientiae veftrae influxn iuvate , ditigite , ut
portum aliquando tandem appellere mihi
licuat , implicatas invidixSyrtesprxtervefto,
&c.
167. Hae arceos Apollinares Semidei,quibus
primitiarum noftrarumfpem viciffim litamus.
Nobis enim fingulis redit , ut agricolis labor
ac>us in orbem, qui aliquid naribustamdivi-
nis dignum thymiamatiselimatumarte,quod-
que auribus fit harmonicum , videtur exigere.
Ego autem omnium ineptifllmus ,quitam fa-
cras,ram purgatas affarer aures. Veruntamen
cum veftro omnium fuffiagio calculifque in
hanc fpartam miflus fim, vos quaéfo , ut vites
animofque mihi fuppeditctis ; ut meam hanc
exomem provinciam : quod tanto fecurius fa
fturus furri, ranto etiam alacrius , fi inftitutunv
itefmeum regio favoris veftri deplomatemu-
niatis, cujus publica Majeftate,(tanquam Mer-
curii caduceo ) efleratas hoíhum phalanges
penen are aut praeterite poffim , qui abunde
mihi videbor teftus adverfus advîrfa omnid
judicia, fi mea non prorfus impiobaveritrs,
Qua re quod vultu mihi pollicemini, idaadien-
di facilitate comprobetis quaefo ¿ ut mihipri-
8i FoRMvtl;
mas ancoras folventi bene velitis ( quod eft
comitatis J & quaedicentur, candide interpre-
lemini, quod eft xquitatis.
168. Quid vero , Auditores , mihi adolef-
centulo , ingenio minus quam mediocri , eru-
ditione perquam exigua, diccndi facultate nul
la praedito, animi efîè purandum eft? Verum
nullum mihi dubium eft, quin, qua benevolen
cia & humanitate tos, qui ante me ex hoc lo
co verba fecerunt, aiuiiviftiseademex me au-
dituri litis. Tum&illuddiftumMenandrime
rsficit : Où* isiToXpt; 1фсЛ,> ftiî^s, /Si*.
169. Rem gravem & arduam humeris meis
a me ipfo impofitam fentio : cum & maxime
jnvidiae telis haec diftio fit propofita : &p.-ri-
culofum fit de illis fcribere , qui poflunt pro-
fcribere : multi denique judicent non pertinere
haec ad noftrum ordinem, verum nos his dicen-
dis extra cancellos noftros ruere. Sed cum ea
difturus fim , quae ad laudem , qux ad decus,
que ad gloriam Vitorum in clariffima luce col-
3ocatorumpertineant:rpesmefovetpulcherri-
ma, fore ut hujus audaciae veniam facile à
bonis & candidis impetran ; id quod oro &
rogo.
170. Quae omma cum ita fe habeant: Con-
ftitui & ego, cum ordo denuo ad me devolu-
tus fit, ilia Vittute , quam grantudinem appel
lant, agere,ejufque Encomium inftituere. Ve-
ftri muneriseft, Auditores, quorum xquitas&
benevolentia hoc loco perfaepe fpe&ata eft , ut
jne non aliqua animi ambicio, aut aurae popu
laris
 Insinnan di. 8$
Jaris Fumus.fed CI. Vitorum judicium dedu-
xir, leni ac patienti ammo, ut alios foletis,au-
à\a.tis.
171. Vos, Auditores, facite, ne veftro mihi
favore & artentions defuiífe videamini.
17г. Quod dum argumentis certis evinco,
quaefo quoniam omni mihi perfugium in ve
ftra bonitate fitum elt, Auditores, ne ego qui
nor, quaerendo fed rogando à vobis hoc im
petrare geftio, operam veltram fruftra implo-
ratTe vidl"as..
173. Veftra tamen, Auditores,quaerga alios
ex hoc loco perorantes frpius ufi eftis, huma-
nitate & ben=vokntia fretus certiffima, hafce
non ingenii , fed exercitii , non oftcntationis,
fed confuetudinis partes in me lubens ac libens
fufc^perim. Certis igitur argumentis often-
dam : Eloquentiae omninoefle ftudendum : iU
lorumque cavillationes, qui contrarium afle-
xunt, fortiter improbandas. I taut quod per te-
nuem ingenii mei fuppelleftilem ípfemet de
hoc praeclaro themate fatis dignum excogitare
oon potero,aliunde mihi mutuo fumam. Quod
dum facio, à vobis contendo, Auditores, facite
ut balbutientem indicendo infantiam noftrara
veftra attentione, exigui temporis fpatio, be-
nevole fublevari, experiendo cognofcam.
174.. Hue veftra aequitas, vefter, Auditores>
candor aceedit, qui me porius dicere quam. ta,
cere jubet. His igitur fretus, quod fehx & fau-
llum fit inftitutopergam,.& quantum fit,. Dei
pro nobis morkntis^eneficium, conabor not»
Do often
«Nen6ere, iecl clelineare sc aäumbrare. ()ucxi
ur re6ce Kai, sruäunsec^ue, veum c»ro. V^c>5 2li'
tem rnßc» ur me tiumanirer aucliariz.
175. 8ec! quoniam inarerii plnpolir« l»ri»
Nanciam oratione mea alleqru Kauä pnllum,.
ä vol>!8,percc>mmunem noKrorum ltu^iorum
Vmiciciam, per« ur nc>n «rn verc>2 mca, c^uam
lei ipliuz^ißnirarem Lcpeiicionis mer Zc^uira-
lem soeätare veliliz.
176 (^ui 2b anriqu!8 iempc»ribu8 usurpare
cc>nsueru6ini ur me accammuciarem, conttirui
uuoci lelix ssr 85 rauftum , (je vjrrure quaciZm,
ue l'emperant!!' , apucl Vnz, ^u<iirc>re8i non
«ui6em äicere , seä loc^ui , nec^ue aäeo loqui,
sec! sone balbulllv. ^ v«bi8,^uc!tccilc8,ur Kano
meam OrÄtiunculam quZrn maxime denißni«
aulibu« 2ccipi2iiz , vetieinemer per« »rque
tunrenäo.
177. vicam aurem 6e aurea i!la 85 nun<zu2M
latiz l2uä2i2 Virrure, äe Veiirare, c^uaniumnue
« bonum lli , orarioneliac renui 8c exiliäe-
lnoultrare conabor. Voz ^u6irc>!-e8> ur pl»so>
!i« velira benevolencia ac! exij;ui rempon5
mnmenlmn benißna« rniui pllrdeaii8 anlei,
«tiam ar^ue eriam vcliemenrer roZo.

' .. ^ .' .>

L^s) lnßanrur, inöißnencur , qcmnrum va<
^X, lenr , rumpanrur inviäia : certe verita»
f>c»n ell 6iiNmul2nu2. . ! »
». 8i «^mcl ione äitlum 3 me viäebiri8 2l'.
 iiLlxr Dictum. 85
periu« , i<i ui in opiimam panem accipializ,
ve/ieniencer arn.
z. lenosciro liberluz lc><^u?nri.
4. I^iceai mini veNl2 venia libere loqui.
^. ^^uiz2nimiz><i !il>cre vei^a leceio^ acci»
piaciz arc>.
6. (>uo6 pace iiicam veNra.
7. i)i libere 6icam c^mucl lenrin.
8. dlec vero ilta^icn, c^ualläeanimositiäe
veNra ciubir^m.
y. DicamiamconlI^enl!U5,quc)niam2u6ec>
«zuZcctam lreiu« veltra sapieniia üoere conliieli.
IQ. I'amerli verenr, ui in bonam pariem ac»
cipia«, äicam ramen c^unä «5 eK, 8c äicam a re
cc7^6tu5 : nimi3 acei' ez, ne auili cluriuz 6icarn :
omnia summn jure perleqm vis.
1 1 . Dubiuz lm« noc in Inco , nec saiig scia,
num commemnrare cielieam facinu5 incüßnis-
iirnum : cnmmemorab« tarnen, , iinpeiraca
pliuz venia.
12. ^uc»ä pace 6i<7am veiira. Kc>n äivitii?
corra^enciis »nvizilare, q>,iocl mulci veltrum
iäciunl;nc»n ?lincil,ic»u5 Üuäere ; nnn cuiern
curare,leä virrurem 2mdadl>5,^uoä2)lini,ui»
ni5 2N2r»Iexari na5<iecet.li,e<iile>ra<iue in viam
reßiam, qua jam, ekeu 'exciciistis.
lz. I^ilidei-e ciicam^uoä si.ncin .- snla virruz
elt colenäa. lierum äic«, 5c>!a vircuseitcolen-,
<la.' I^lin eniw reformiciu «iiviirz in nncccril»
Luclione« , «zmduz üoc abluiäuin, vilietui..

^ . . ?> . ,...^ i!.-. l ... -

zs r o it « v i. «'

I. ^ k.ä Ut c clivelticuIc»in vi2lN leäe2in,z,2>

<) ct,r ninc scc.
2,. 8eci uc un6e ckZressllumuSieaiamrever-
l2lnur, neßari nnn pc»iett,quin,6cc.
z.Nunc aci l^. nolira 5e reküötic Ownc».
4. 8?ii uc ec» reäeam , un^e paulc, »nce pw>

tili prirN»!-« nZuä facü- eli, amdaßibug ac cli-

veslicul>5 relitiiz cie semiia in viam ine litte»
le 2ppiu^l abc>, icl eli, in lem,prXlenlem veui^
le P3lß2IN.
6. 8«ä ur aä pioposiium rev?rt^>r.
, 7. 8^6 rsäeoa^ iä u,i6? gdei-ravii nratio.
8. 8-<i qua äilabar ? i^evocc, ine 2ci üi > c^uoll
fsopnssrum milii ett.
3. 8öä ne lunßius ab »räine äigreäiar.

»<«??<<si«ne»l , ^»< /t , exfenenii« ^««»

l. ^ ^>i ut , velix nubium remvliz, stapelt«

^ «ciiuin f^n^ltn«.,sußHNlUl lenebr«,5l>
xim vaiiier 8c eßc»,uc incwmillc»6i!uci62cel-
ouünani« lole » claimz eLuizeat vel««i5 «»
^ ^ cku>
!
^v x«« »rvevnni. 87
<liu5 , lenlumque Ku>u5 senie>ni?culnanocu.
I>5 lulum incu^li ,s^ll, maniduz eiiamconire»
üare vicleamini. .
1,. VenuNiNimnm cujus senrenii« laciem
< Omni 6eil2Ä2 IirvÄ ^ e^n in c:u5mc>6i expoti^
licmiz speculo iniueniiam voliiz sc usculzniialn
exkibeu.
z. Vi ißicus j)lamu5^ic2m quo^l?niic Ol-2.
tor sc psOpollil iliemÄtiz vesicai^m gpesiam;
lun^inli »«rinniz rela, uberimiyu^ interpre»
«lionis iilu in nunc senium exolicari porest.
4. <^u« v.rli2,<! acl vivum cli/curiamug» in
nunc f-re s^nsum sonare viclentur, sc »6 nul»
ium z>l«cere2 2>ium cullimare lcozimn , ciuain
scc.
5. <^u uz tarnen eßreßii provelbii szinera in
lioc axe 8c c2r6ine circumroraiur.
s. Li ne fururX nolll«ol2iioni5 navemin»
lei- ei-lnlis scl)pulaz iluHuancem iine clavc» i».
ne ancoi-H, line pyxiciecelcovescnporclincsue-
iemu5:<iu^liic»ni5Nuiu5 sensum,85 ltarumnunc
elle coßnosceliz, c^u«6 sciiicei , ö>5c.
7. ^tiamen ui 6iOai2 palea purillimum ss«>
num,ii»mm>zaksumpi3 scon» «drixum vi^ea»
muz spIenäiälMmum , alii« oraiurem veibis
lioc nobiz inlinuaniem coßiiemu5.
8. VeruniÄmen » uc nujuz gure« lentenii»
intiminlÄ peneilaüaab alio r»2nciam,3c»ellio»
liz P2l2pnr2s«c»z clave iesei2n6o, scire voz ve>
lim, Lcc. i
y. Z^i^ue ui sacroz noz ^nnllinis lon-
«« l»ciuz äezuHemu« , « da« IVlinerv«
 88 Formols
pyxides redudamus , fcieñdum eft, &c,
lo. Sed non modo cortici nobis immoran-
dum eft , innmiorem vero hujus fententiae ùn-
fum attendennbus , latentem eruere nucleum
nequaquam ent injucundum. Perinde ieitur
fonat ac fi &c. 6
. <ï!,.Cu)us tam г«" vitii turpitudinem ut
infpicians , defidiaeque non tan tum vertwia,
•fed îpfa cubiha videra poiîïris, aderte, quífo,
hue, meofque pauliiperinduatis oculos"
12. Quod,amotis iipariis, fie fe nobis i'ntuen-
dum probet , & tamquam CoIloíTea ibtuain
menns fefe infinuat oculos.
• 13. Nee , quid iahac fententia duriufcule
jonet video, cum intriviisjaaeturcompitaJr-
14. In cujus ret inteftina paulo penttius fî
fcrutabimur, intimioresejus eliciem us medul
las, ut citraomnemcontroverííamdilucefcar,
nullum umquam , &c.
: 1 4. Sed ut uno quafi intuitu veram iftius rei
imaginem videans graphice delineatam , ad
hunc, cogitate, fenfum Poè'tam noftrum atten-
oifie, neminem videlicet , &c.
16. Cujus fi accuratam а,*г«и/«, fàciamus
& veluti exoíTemus «ге^чАнг^,!, & nuda
ïllius nobis patefiet ventas, ut qui veIlippien-
tibus infpexent ocults,dkat magnum efle&c
}J • Quam. fi ego Protogenis cotoribus po-'
tuiflem ^lineare, ut quafi ftellis illuminat*
habit fc" ' U V° infPiciendam daret,
• »8. Сц.
 ADREMREDEUNDI. 8?
18. Cujus tam egregiae fentemiae ut ex fun
do expifcer veritatem , genuinum hunc eiuf-
dem fenfum fine ullo verborum anfraftuvobis
propino ruminandum.
19. Neve iftius tam preclarae fententiae igno-
rata veritas alrius veftris quorundam infideat
animis , arrigite aures veftras , & alta , quae
dixero, mente reponite. Vosenim jam(ecce)
capio , ubi non feclufa aliqua tenetur aqua,
fed unde flumen controverfiae univerfum fub-
oritur.
îo. Clariorem vultis ut accendam faciem?Sic
igitur accipitote Oratorem noftrum fenfifle,
8c ii in vivis jam eflet , difturum efle &c.
a I. Sed quorfum tot verbis opus eft ? in his
praefertim , quae brevioris orationis gyro fa
ns fuperque compleftendo fumus : in hoc e-
nim cardinecontroverfiahaec tota citcumvolJ
vitur, nemque, &c.
гг. Quae, ne cuiquam dura aut auribus ab-
fona videantur : huíufmodi breviter illuftrare
feolio non gravabor, & ampliori orationisfu-
pelleftile adomare.
г l. Quod quidem fi refta mentis acie, & a-
cutis judicii oculis rimari velimus, hanc no
bis infinuaret veritatem.
24.. Cujus fententiae veritas, ut difcuffa ne
bula elucefcat magis.
af. Quod luculentum diftum quid fibi ve-
lie, paucis delibantes, penitiffimos ejus fenfus
eruamus,&hunc Democriti puteum (in cujus
fundo ktebat olim demerfa veriwsj exantle-
mus. 16. Ad
$>o Formuú
гб. Ad intricarum itaque hujus, fententiae.
fenfum enodandum,ut ipfis lippis Ärtontfoni-
bus innotefcat , omniumque undique infantif-
iîmis infelligatur, cognofcendum eft.
zj. Sed ne diutius vitreum,quod ajunt ,vas
lambere videamur , pultem tandem artinga-
mus, ut fie fraila tella , unionem reperiamus,
ruptaque nuce latentem nucleum excortice-
mus.
-,
Formult tranfeundi ad Divifio-
nem vel ( fi mavis )
Partitionem.
1. Ç Ed ne in immenfum pelagus verbo
ck rumque flumen immergam calamum ,
hofee tres fpeciatim perfequemur ex hac fea-
turigine oriundos rivulos.
z. Atque cum in amplum dicendi campum
mea jam ingrediatur oratio, ne vel nimis an-
gufto decurrat alveo i vel redundet , ut extra
ripas diffluat.his ego obieftis aggeribus eam
coarftabo : primo, fecundo, tertio, &c.
l. Sed unum hune alveum in plures canalí
culos diíFundamus , & u liverfum infequucurx
orationis flumen in tres ( fi placet ) partes di-
fpertiamus , ut fie inftituta tandem pertexa-
mus, nenoftra tanquam in mille Maeandros
deferatur Oratio.
4. Sed varii ex hac featuri^ine rivuli, quos
in hos diftin&os alveos coardtabo. 1-2. }.
J. Tri-
 PARTITIoNt7M.. CI
,y. Tripartita igitur erit totius rei diftri-
l>urio, ur fit prorenfum oratinnis m:x filum,
ne, ranquam ad Mercurialem ftaruam ditigens,
longius, quam dcbïïam, prolabar..
¿.Caeterum neoblitusbrevitatis, noftra lon-
gi us digrediatur oratio, ab (юc, velut commu-
ni centro omnes lineae in futuro mезе decla
mations citculo deducen tur.
7.. Et ne extra omnes noftra oratio palos li-
xmitefque excurrat , ad hoc punftum ego deli-
neabo omnia, extra cujus citcumferentiai« ne
latum ( quod ajunt,) ungu:m exfpatiabor.
8. Sed rivulum unum,aut alterum de tanto
Oceano deducam ¡ plurimos autem ficcofquod
ajunt ) praeteribo pede i quos omnino omnes
infantiam meam exprimendo non efle, inge
nue fateor.

formula, ádhtbendt, quand« Mode

rator ab una in aliam ofinio-
nem tranfiturus tft.
I, YTEftras hucufque exercuiftis aures in
V altera duntaxt ventilanda opinione ,
aequamque haftenus videtis Simbellae ftateram
illam verifimiii fultam ratione : manfuetis ,
quaefo, ut, quae fequutura eft, hauriatis auribus
orationem.
г. Sed alteram jam audite partem , nam ut
in caufis foreniibus , qui coram judice fiftun-
mr^ A&or videtur fuperior dum pro fe loqua-
tur
j»x Formuls
tur reus : Лc vos forfan opponenti jam fuffra-
S;amini, fed non dubito, <juin altrinfecus ftatim
en tiatis , cum à melion genio fuggeftam а«х-
dieritiíopinionem.
*. Et ita fortaffis cum Oratore hoc noirro
fenfiftis hactenus : feuoculos, quxfo, veftros in
aliam paulifper Iancis partem ut coniiciatis Sc
tum certo fcio , comperturos vos argumenta
numero plura, pondere graviora, non enim bic
videbicis &c. non hic comperietis,&c. non,fed
&C fed &c.
4. Sed íí aucutiori mentis oculoiomni remo
to periíhomate , rem ipfam propius intueri
vehtis, aliter forfan fentietis : nam &c.
if. Quod prima quantum vis fronte veriflí-
mùm videtur, alteram tamen íí intus & in cu-
tedifcuriatis opinionem, longe veriorem com*
perietis.
6. Sed fatis jam diu, idque cum fummo ( ut
vereor ) veftrarum aurium faftidio, hocfaxum
volvimils; aliam jam delibemuspaucis opinio
nem ; in quam verbis etli intonuit poftre-
mus Orator, ardenti tamen folidae confutatio
ns fulmine adhuc non concuffit imo vix dum,
tetigit.
7. Sed quod Lotharius Сaefar in difteriilo-
co habuifli dicitur, Audi alteram partem : id
ego jam &c. Noitrisenimyeteremleg?m,At-
ticam,0'«oi«' ¿i^oi> 'жл^'я-Ьц. Audiviftisha-
ftenus quid diet poflet de &c. jam autem
firmiora longe comperieus argumenta , qux
&c.
8. Ut
 Tr ANSÏTIONUM. о,
8. Ut igitur Cicero pro Muraena,contra Ca-
conem verba faciens i At enim, inquiere ad ac-
cufandum Refpublica adduxit, &r, Credo equi-
dem, Cato, te iílo animo atqu¿ ea opinione ve
nirle ; fed tu imprudencia laberis : Sic ego tibi,
te enim credo, veritatisamoteiftamtuampro-
vinciam iufeepifle. Sed falleris , neque enim
&ç.
9. Нac autem fi via folum infifterem,aliam-
que infalutatam praeteritem, viderer fanein-
jufto illi non diflîmilis Iuliano , qui de agro
controverfo interSparranos & Ârgivos iudex
de amicorum folummodo iure difpmavit, íu
ña autem aliorum argumenta iIlius aures non
incurvarunt, amicis vero aflîgnavitagros,aiits
€tfi debitiffimos. Erubefcerem autem ego in-
temeratam adeo violare juftitiam. Nosigitur,
Auditores , non imminuimus.

Formula tranfeundi ad confrrmatienem.

fer eaufam.

I. f\ Uam ut Achilleis revera argumentis«.

V¿ & inconfutabili obfepiam ratione, co
gitate, quaîfo, &c.
г. Et primo,à caufa, huius rei veritas conflr-
matur : quid enim non defignat, quid non per
petrat avaritia ?.
l. Caufam me vultis ut indigitem ? occur-
runt plurima: : perpendice apud vos, perpendi-
te quxlb.
+. Vul
 J4 Formula
4. Vultis ne cauíam ? En vobis manife-
ílam.
5. Quam luculentam fententiam. nervos ae
que ac eurem, toros ac fanguinem habere com-
perietis , fi &c.
6. Quod Ht argumentis evincam necefläriis,
verum efll' feiatis velim.
7. Ratio in prompru eft.
8. Caufas vultis ? ecce has.
9. Vidimus enim vëlut Apellis lineis gra-
phice depiftam hujufce reí veritarem , cui
enim vel tonfori,vellippo,non fatinnotifeit?
10. Quam nos fententiam ut nervoííus paulo
confirmemus.
11. Rationem petitisien vobis.
II. Rationemliujusfiquisindagaverit:hanc
non elTe infimam fatebitur : inficiabitur , &c.
13. Sed fíhaecpenficulatius paulo rumine-
tir.
14. Qui enim otio torpuerint,vitam ducunt
plane in gloriam.
15Г. Nonne quotidiana docet experientia ?
16. His quafi obiter praelibatis , huic veriffi-
mae fapiennae , fingulari quadam oppugnatio-
nis difficulcate,arcem obfepitenon ent diffi
cile, fi bene perdendamus
J7. His alias pofllm,& plures, fubne&ere
caufas.
18. Longa eff.t iniuria , fi omnes rationes
Ie ftringerem , longae nimis eflent ambages.
oc ergo tempore iolumniodo fumma fequar
faltigia urum,
19 Mec
 Tr ansîtionum. pç •
ïç,. Nec fane ini,iia. Quid enim iniquius,
lut impudentius cogitari aut fingi potelt ,
c\uam ignavos & fœiios homines, & ut uno
verbo compliftai-,niquam niti maiorum glo
ria atqu; fama, quam iiii vittuce,induírrin,con-
ftantia,r.bulque Itrenue gerendis ad;p¡i funt ?
quorum vitam fi cum eoium faftis, quorum
crebro nomina ufurpant, conferre velitis, vix
credas ex taübus vitis nalci tam immania tara
terra itam exi-tialia portena pomifle.
гo. Nec fane immerito.
*i. Nec fane mitum: fi quidem &c.
гг. Et redb quidem ac perquam ingeniofe,
nam &c.
al Nec fine caufa.

VomuU UAnfiundi ai confirmationem

fer Contrarium.

1. T7 Regione vero.
2. ¡_, Exoppofito autem, qui &c.
3. At ex diametro.
4.. E contra vero.
y. Sed ut contraria iuxta fepofita magis elu«
.cefeant conferamus paulifper , &c.
•" 6. Nonnîenim.
-7. Contemplemini vero contrarium vitar
inltitutum, 8r quid aliud quam inopiam vide-
bitis } quod dedecus invemetis ?
8. Secus longe contingit.
o. At Yero pugnantia fe cum fromibus
ob
ç5 Formula
obverfis paulum componite.
10. At ex contrario.
11. At ex adverfo.

FormuU tranfeundi ad confirmât¡омет

per fimil'ttudintm,

t. Ç Icut enim.
2. ,3 Nam veluti.
3. Quemadmodum enim.
4. Non fecus ac.

FormuU obticiendi.

I. О Ed antequamà mari hoc in arenam diu

О optatam profilio , audite mihi videor
tacitos multorum fufurros, qui muffitant,me
novas fpargere voces ¡ novas Philofophiae mer-
ces nundinari , quorum paucis me permitrite
refpondere , & ego labiis peflulum dabo, at-
que ora obturabo iliico.
2. Obftrepunt hie nobis Momorum greges,
&balatronum, profligan fcilicet nebulones,
ui fententiae hujus claritatem,cum non pof-
fiínt offufcare , irrid;nt tamen ; & fubfannant.
3. Sed quod fretum non continet Scyl-
las i quis VlvíTes non vidit Sitènes ? quae regio
non parit Centauros ? quaenam adeo clara eft
veritas,ut fuos non habeat adverfarios ? neque
enim hic deiunt Curiones & Aculeones , qui
in ipía niveartramenuim vident, & nobis ora-
tionis
 OBIICIENDT. 97.
ionis flumen intercidsntes ogganniunt.
4. Sed latet hicanguis in herba, quilibilis.
non folum fuis nosterrere, fed venenato in-.
Cuper aculeo pungere cupiens , tali obie^io-'
nis cufpide noltram in cake orationem vuJh
nerrare aggreditur &c. Ar inquies
5. Non defunt tamen hic , qui bellum in-
dicunt nobis intemecinum , infjata obftre-
pentes tuba , quorum- bellici clangores reíoT
nant jam in auribus : qui noltram hancvèriia-
tem fuis arietibus hunc in modum quatére
conantur , licet nequeant quafiare funditus ;
in quibus fí fanguinis gutta ulla. patemi de-
fcendant , ut in hac arena pro una Helena ( qua
potiti tantopere cupiunt ) digladiemur ; me
quidem in mille ponus difcerpi partes patiar,
quam &c.
6. Sed aurem mihi vellit genius meus, 8C
obftreperas aitefle quorundam voces , quifo-
lem meridie fplendere vel negant , vel non
vident ; & ab inferís Cerberum extrahunt,
qui trifauci gutture allatrarepoffittamcœle-
Rem veritatem , utcunque vitulento halini
necare nequeat. Sed.dicat aliquis, Mitetur
autem aliquis. Quamquam verum efle erianj
jllud, quod Fabius monet, non diífice'oç..
i 7. In fecretas veftras uniuícuiufque &МЩ
adverfarium audio infufurrantem , quod &c.
8. Snfurravit mihi nuper in aurem genius
meut , mihi in hac te ogganite ganeones ( ne-
fcio quos) & terrae lilios, qui, fuam in nos
«HéUates viruJentiam , aiunt, &c,
tí ,,B¿
 çS' Formula
9. Bubonizant hic nobis , vociferantur , imo
vero gruniunt Epicuri de grege porci , qui
viam ad Helicona, tanquam falebrofam , vel-
licant , & fie magnam vertiginem in Miner-
Vie capite eiere ftudent , ut impetum reten
dant ftudiorum veftrorum tam laudabilem.
10. Coaxant ( ranunculaium indar } ran-
cidi nebulones ex renebricofis ignorantia: ca-
vemis.
11. Sic aurem contra nos infurgunt adver-
farii noftrae aflertionicontradicemes, nofque
è veftigio Horatii authoritare tanquam clava
aliqua Herculea conanturproftemere.
12. Subodoror hic , quid obieéturi fint ad-
Verfarii , perfriftae frontis homunciones, qui
tus fanguinis in. facie non haeret gutta.
13. Sed ulcus video , quod later altius in
lmis quorundam praecordiis , quod acutí
confutations acu cum pupugero , facile , &c.
14. Sed tacitos audio neÇcio quos fufur-
ios St fecretam gannit in aurem cohors adver-
fa , qui armis & parmis , arte & marre nos
adonuntur : & ut crudeles Harpyae , craenta-
tis unguibus , in iftius , quam ego iam propu-
feno', veritatis faciem confertim involant.
rf¡. Aliquem autem audio refragantem.
ЧЕгЦНcнm , qui ( ceu malus aliquis genius à
dorfó nobis of quafihumerisinhaerens ) um-
l>ris nos fuis fub torvo afpeftu exhibitisexani-
Wiare putat.
16. At non defunt , qui ipfam hanc tam
Boanifeftam veritatem allauare non verecun-
• "^ - dantuí,
 OB$TCIENDI. 95»
danrur, & non modo ultra mod иnъ fed ultra
modeftiarri ad ravim ufque contra declamant,
exclamant potius. Рaиca igitur funt dicenda
ad horum psrtinaciam retundendam , qui
alicer nobis forfan infultarent intemperan-
rius.
17. Sed en araneas, quae ex fuaviflîmis flo-
ribus exugunt venenum , quae telam & filum
iubtilioris obieftionis texunt, utitafimpliccm
Veritatèm tendiculis fuis implicent.
r8. Scio equidem incudem Minervae fubti-
lium obieftionum malleolis mukum hic con
tundí; nеc enim defunt , qui non modio folum,
fed trimodio,imoipfo horreo maximas hacia
re nobis admetiuntur nugas.
19. Infurgithicanimofae cataphrafla adver-
fa: partis cohors, & nudam hanc veritatem
evaginato obieftionis adormrr gladioi еamф$
éxpanfis fignis in aciem laceffit. , - '
го. Nec temperar fe hicà nobis multorurñ
intemperies , quorum voculas jam audio, mor-
fiunculas praeíentio ; fed morus ego , fi horum
morer morofiratem , rametfi aufteritate pene
Stoica dejicere opinioni noftrae frontem co-
nentur.
гг. Atquj nec dum res eft expedita ,• nam
, Tiydraevelun Lemeae refumunt capita ,.&.nd.
' Vo objecbonis aculeo nos conantur vulnerare.
гг. Sed hic, foribus quafi ruptis, furentius
in campum profiliunt Antagoniftae , & quafi
fulmiriis iétu nos è Veftigio peflundare fata-
™* E* 23. Sei
ЮО F o R M. и t s.
гг. Sed ut rofa non nafcitur fine fpinis, ur
fcona cum auro , palea cum grano fuccrefcit :
ita & Ьaec veritas.fuum habet lpinam,.fcoriam,
paleàm ¡ quae eximí, exuri, excutí , & fuum
adverfarîum qui confutan debet.
г4. Sed , en , accinitus undique antago-
nifta, pharetram telis refertiffimam ia hanc
arenam portans,procedit , ut &c.
2<, Cumque ego inopinus inciderim tan
dem in iftas Syrtes, ubi natant Pitatae. , qui
fub ementito veritatis vexillo noftram ad feo-
pulos caufam conantur allidere ; ego unum
m illos bombardicorum clafficum globulorum
pmiflirrus fum , ut &c.
Formula confutandi.
J, £• Ed quorfunvhaec recito ? quqrfum д ut
Ofciiicet clariùs eífjfulgeát divinae Ъи)и$
veritatis Phœbus , &ftultitia adverfariorum
innotefeat magls, qui rixisinanibus intumef-
centes, lateribus Milonis , clamore Stento-
ris i жnеa fronte, ferrea voce, plumbea mente,
Jigneis argumentis , contrariam , fententiam
non ve'rentur aftruere. --.y j ^
... г. .Quorum ego infaniam pai^s ut confi-
.gam , « fanae ratioriis quàfi &immë. concu-
tiam , non elfe difficile feto i cuín Syriodo Phi-
lofophorum dudum convifti fuerint.
l. O nebulones egregii ! ubi frons veltra ?
.ubi rationis ufus ? Vos omnes navibus. fimul
impofuos Ancicyram mittemus' , ut haufto
be .í: гa veratro
 CONFUTANDO IOX
veratro mente ipfi redeatis meliores.
4. Nodum hunc aliquantulum intricatum ,
non tamen Gordium exiftimo , ut opus fit vel
Oedipo , qui diffoIvar . vel Alexandra , qui
di fcmdit perplexos illius nexus. Cogitate e-
nim &c. . .J
5. Sed cui non diftus Hylas ? quis hanc
non novit tritiffimam cavilfam , & litem,
quae omnia fere fatigavit tribunalia ?Clarior
tamen nobis effulget Phœbus , quam ut nebu-
, Ix iftae obftruant nobis,veritatem. ¡
6. Sed Mithridaticam hanc, fi placet ,'anri-
dotum contra venenaras hafcepeftiferi erroris
tabes fumice. . '
7. Iftarum aranearum ftamina vel temriffi-
mus fanae rationis halitus difflabit facile; &
" meridiano foie micantiorem agnofeent hanc
- veritatem vel lemae, quod aiumv Satumiae.
8. Video tam , ex parvulo ovo Crocodilum
nafeiturum 5 ex minima oblata ànfa adverfae
' opinionis patronos in nudam veritatis faciem
velle ferocius involare : quorum animis altius
defixi furores cum deferbuerint , non vereor,
quin., &c.
- 9. Sed ut vereeundam veritatis faciem à
ceruflara meretrieif fraudis fronte diftinguà-
. tís ,.Tciehdurh eft &c.
• 10. In quos Ariltophanisilkidretorquere hie
pofllm, cum ex mera pervicacia huic refragan-
tur veritati, aientes, U'^äí ъиИтт, ¡¡3\ ". ли-
«TI?, r£¡ Tetv?a «ii щ tinta,
II. Ädeone vero > omnem omnio ex»e-
E J ПИ«
 юг Formula
runt bominis frontem ? huccine rerum уел jk
mus,utinhactemporum canitie,in hoc Iic_^z-s-
rarummeridie adeo cœcutitent plurimi ? fcrss«.
ticis me hercule digni funtqui inventis frug,i-
. busj glandes arrodere malum , & in teterrirn<
errore contabefcere, quam, &c.
- It. Ceterum ifthaec tax fybillae folia une
rationis flatu difllpabo. Num exfpeftas ¿im
teftimulis fodiam ? noftra te , fi ullum fenfu
partem habeas , lacerabit & cruentabit oratio,
pudetme fane malitiç шae, fed infeitiae tuae mii
ieret magis,hoc autem à te fcite nimium velimt
num Sec. perfrica frontem, & aude negare, i
i l. Sea ut ex hoc Labyrintho evadamuSf
Ariadneo hic non opus eft filo : iftorum enim
importunitari fatis faftum iti putabo , fi &rc«
i 4, Qui quamvis tot & talcs teterrimi erro-
ris angues,& venenofas ex nigro malitiae gut-
ture evoirmnt afpides i illas tamen ego (ut in
fans olim in omis Hercules ) uno fohdae re-
, fponfionis arftiori compreffu enecabo prori-
nus.
I ç . Sed ex horum vîfco & luto nos facile'
emergemus , ipfofque propriis confiriilos la-
queis dabimus, ut liquido conftet faftidiofa &
.proterva nimis eprum infultatio.
16. (Quorum ego tam infolentem petulan-
tiam paucis retundens , faciam , ut quafi lima-
. eis comua intus retraham, quem prxtendur
àculeum.
17. Iftos autem ego Scarabaeorum fucos
difpellam facile i plumbea Adverfariorum te
la,
 CONFUTANDI. . >0$
¿£я • haftafque junceas, tutus lulHnebo."
18. Sed has ego obie&ionum fibras flitpi-
tus evellam , ut non repululent , faces exnn-
'guam,ne revivifcant, nam turpe puto , ( ut
olim Phaeton) in veritatem haec Sidicipo-
' tuifle, & non potuiíTe refelli : die igitur,mi
fAntogonifla , die , ( inquam ) qua Tifiphone .
quibus exagitare colubris, ut КС.
ip. Cramben hanc, non bis, fed millics re-
coâtam , ne Polyphemi quidem ftomacbus
Ferre poteft: nolim igitur ego veftrarum aц-
rium reverentiam hifce crepundiis infeftare,
«quse Philofophorum Synodus ne per fom-
nium unquam noverit. Sed latrent adverfa-
rii , fremant oriofi , rideant malevoli i at vin-
cet Veritas , ventas, ut palma, quo magis de
primí tur, eo magis renititur , to cfefcuube-
rius, quo premitur infolentius ; obfeurant fae«
pe folem calígines, fed diífipanturi frangun-
tur rami aurei Proferpinae,fedrenafcunturive-
ritas premi poteft , opprimi non poteft.
20. Sed ne folis quidem lumen caeco jú-'
cundum èft , falubernma pharmaca ab impe>
ritis conculcantur , prerioiîffima? gemma: ab
. JEfopicis gallis negliguntur : fed 8 vos re&a
. judiçii ftatera , & non inanium opinionurn
^rrurina rem ponderetis : nihil eflê cuieruditi*
meritiffime non praeferatur , & clare videbj-
tis , & candide fatebimitri. Submirtas itaque
arma & infigniaiftatua jaftabunde explicara:
cur ego te porro percuflum jacentemque re-
pétam ? tibi enim in gratáis palmam obtine-
' ' E 4 bit,
 "ïo4 Formula
bit doflrina, rumpantur utilia Codro:trium>
phabit veritas.
21. Haee qui refte perpenderit , caecus fit,
iî non videat > ferreus , fi non affentiat , fi non
permovetur & mollefcit , faxeum eum elfe,
aur hominem ex homine exuifle íudico. Ma-
' levolos igitur & partinaces homunculos, qui
veritarem non agnofeent. Quibus betae pu-
[tidiffimi erroris fapiunt, ego , ut ingenue fa-
tear , ( quod Alyarten illum facere iubebat
"blim Bias) cepas quoque edere iubeo.
' 2.1. Nemo igitur fit, in quo vel minima eft
' fanae mentis mica, quiexplodenda haec fanati-
~corum fomnia & deîitamehta non contem-
nat ,has nugas non faftidiat, quas inter fua po-
cula effrontes nebulones temulento animo
exhalant, talia nobis argumenta vomentes,
Qualia credibtle eß riäu ruEiaße trifauet
Cerberon , ¿r Sngit monßra tremenda /acut.
' 22. Stulti ponus haee , quam politici vox
nominanda, & quae meram Epicureorum vi-
tam introduceret. Quis enim umquam di
xit. Fatum merum folumque agere ? Idcitco
manus à clavo non removenda, fed remi po
tius in hac Cymba, Deo Nauclero annuen-
t¿ , iraftandi ; fiquidem Dii. fua laboribus ven-
' dunt, induftriis adfunt, &iis auxilia fua imper-
tiunt ; qui vigilando, agendo, & laborando illa
enixe expofeunt.

¥вгти!л
 TR AMEND T,&c. ,Nld5

F OR MUL.1-
Trabtàdi advetßrtores in contemftmn
. & od'mm.
I. TT? Xploferunt iam pridcm.'feniores & fa-
XZ/ niores c Philofophorum ßafradoxilo-
quum irtиm Anáxagorarmí aar mvemeíTe ni-
gram, quj 'feiem candentem.dixerit lamiiiam:
.fed en etíám jam vitum , qui.r'- '
Candida de nigris ¿r de candennb'm atra,
dicere non veretur : qui adverfus folemfquod
ajunt-) loquitur, & infanaüribligine,& fua
' ( qua .tantum pollet ) farragine lpquendi',aii-
res veftras captivas anibit denu$cendo-abtlu-
cere. Cujus oratio^ ut audivlftis^cálamiftrrs
meretriciis inulta, fluentibus unguenris- delr-
l>uta, pigmentïs Rhétoricîs éfFdetainata jnon
incorrupto fanguine, fed aiêititio colore, non
naturall Tueco, fed accerfito fuco,fallaciter ent-
tefcit. Sed hedera ifta , quam in orationisfu*
veltibulo & fronte fufpenftm habet , vinum itr-
"tns hand vendibile indicar/ ': .' ' '.,•'
"r•.*iv Fortiffimi '|>Tofeéto Aisees* ritagnanimi
tlercules , feróees gigantes , qui eeelum opi-
{,ugnare malinc, quam veritatem agnofcere i
ingua tenus dodti ,holofericafpeftabilesprae*
iàtiuncula ,cincinnis oraroriiscompti,qui fi à
raftris ad roftra ( cum malis Diis ) tran-
Гееnаейn* / Vacuum- plus nimio verticern
inter aftra illico CoAdMeriffi', non obftante-,
QÍt¡№, .Oy m*i..tj,m..í,í-i4i,.: ;, .:.i ¡lî ,u
-•.p E5 3. Qui
 loó F О R, M q l S
j. Qui praeftigiis fuis oratoriis , ex АгaЫл
felice per Ärabiain deferfam in ArabiamPe-
ггaeam fuos feducunt auditores , qui citcum-
linentes fua labra amoris neftare , os tametfi
rofeum , mentem tamen fpineam habent.
.^ 4. Sed ego, magnidicas iftas Antagonifèa?
Ja&ationes nihil elfe aliud puro , quam larvam
Suaparienria caufae fuae ulcera tegeret:qua vos
ido; faceret, & tanquam praeftigiís effafcina-
ret : cuíus veftigia grefiufque fingulos ocula-
tius paulum oblervanda , iinuofas fraudes c\:
anfraftus leporum deprehendetis : fed ejus à
tergo veftigiis inhaerebimus , tantifper dum
fuperbientisanimi criftam depofuerit.
f. At tu in liceo es ,, & aqua tibi haerer,
3ua ( ne in liceo effem ) conatus es me inun-
6. EfFœminatum iftud, & gracile dicendi
genus, ( ubi nihil vitile, fed omnia muliebria,
compta, fucata, ) utçunque auditores nimis
delicatos fuavitate loquendi illiquefaftos ti-
.tijJare poffiHííum tamen nervis &, vitibus
deftituatur : fpsro vos , aequitatis & xquani-
mitatis praemunitos antidoto ,, Ulyffçum Mo-
Jy arripuifle , nee blandientes Sitenii Orato
ria incantationes audiilfe , fed veritatis
concentum & harmoniam ufque adeo^ex-
fpeftaffe, ut, quamprius audieritis abfurda,
fonet vitium percuda difcrepans opinio., : .
7. Sed haec hominem , à pudore noaleít«
¿tum, in relicbim.date poiÇnt,: ¡; :. í ., ...
S. In me quidvis haruui rerum conveniat ,
,V-: i à qu'as
 TR AHEND I, &c. I07
qua? dicuntur in Itultum ; caudexi ftipes , afi-
nus,plumbeus : in ilium nihil poteft : namexu-
perat eíus imprudentia haee omnia. Sed detur
mihi, (Antagonifta mi ) detur mihi ( cum pa
ce tua ) paulifper animi tui pulfare fores: an,
ne adeo praefraftarius videbere , & perfriftas
frontis , ut я*{а^втаcя haee mordicus tueri
velis ? Quid ? an tu ex love & Minerva natus
plus omnibus Tapies ? an in te folum omnes
refederunt Mufae ? putas te ipfum Apollinem,
& pro Apolline ab aliis vis agnofci 'omnsfque
Philofophos prae te infanii& ? lumina feien-
tiarum ( te jam orto , quafi novo fidere ( oc-
cafum & eclipfin pati putabimus ? Sed peri-
culum eft , Auditores , periculofum eft. Apol
lin is & Mufarum vehiculum tot jam faeculisfa-
pienter gubcmatum temerario huic Phaeton«
concedere.
9. in publico hoc & tam frequenti theatro
quis praeco amovebit afperos hofce , & aufte-
ros Xenocrates, qui Gtatiis nop litarunt , qui-
bus ( ut olim Plato ) ®¿*ti t«<' х'*г,г' occina-
mus ? adfunt enim , vereor , ( imo jam video )
Tuberones , qui in Ligariis reprehenderunt
id ipfum , quod in fe ipiis probant , & fibi,
tanquam Maevii , condonant vitia , in aliis ve
ro vittutes improbant, &c. ' ,
10. Quis Myfta à Mufarum facris arcebic
profanum hoc horniftum vulgus iuxta & ar-
xogans , qui gloriolae aura turgefcentes in ipfa
nive videbunt : atramentum , ut olim Anaxa-
goraS, qui nodum in fcitpo quaerunt, ut Chrq-
E6 mes
 io8 Formula
mes Terentianus ? Homines nequam , terrar
filii ; qui novam inftmunc Gigantomachiam
& Pehon jam itcrum Oflae certant imponere,
veritarem, quam intelligi nolunt, infana fua
ííribligine' offufcantes & larva obducentes ,
qui diem (ut glis) oderunt, noftem & raeda-
rumlucem(ut adulterini mercatorum parmi)
quam omnia maluerunt : Res omnes obfcu-
ravit Adverfarius, utvel Apolline leftore, vel
Oedipo interprete indigere videatur : Agic
Agamennonem , fed eft Therfites.
il. An vero (iudices) vos foli ignoratis ?
Vos hofpites in hac caufa verfamini ? Vertrat
peregrinantur aures , neque in hoc pervagarc
ornmum fere fermone vervantur,utnonfcia-
tis quas ille falladas nobis, vobis veritati ipff
impoiîtums fit i Cogitate quxfo , quas ille
aranearum telas contexuit , ut fimphcem ve-
ritatem, ut credulos auJitorum animos illa-
.quearet, perinde ac fi fubriliffima fua vafritie
-opera Myrmecidis imitaretur , cujus quadri-
fam & aurigam mufca texit alis i aut formicas
!allicfatis, quarum pedes & membra pervi-
deri non poflent : aut Apellis tabulam qua,
continebat lineas vifum fugientes ; aut deni-
•que catenam Vulcani , quae fub intuentium
oculorum aciem вon cadebat. - ,'•'
I г.. Cavendum eft , ne dulce venenum fub
iiis fucata: eloquentiae foliis delkèfcat s' arri-
gite'vos igitur aures , mentefque yeftfus to
tas excutite, ut fenfus vefter omitís, fabftipa*
tus fatcllitio, non hallucinetur, Patimini me
igitur
 TRAHENDI,&c. K>9
fgitur , patimini , quaefo, tantifper dum argu-
mentorum meorum fummam audieritis : non
enim diffido ; quin , expofita re , pofitoque
praejudicio ¡ in meam ituri fitis fententiam.
Hauílum laftis gallinacei promictentes o-
piam mifcent , priufquam apium cognove-
rinr.
13. Mirum efl , haee ipfa fubfellia , hos pa
rieres , ilium talia dicentem fine rubore po-
tuiffe ferre : mitum eft , ( Auditores ) man-
fuetudinem veftram ilium ram diu , tam pa
tienter audiifle , & non explofifle potius ram
imporcunum nugivendulum ; fed fi ea vos
eftis in fucatis audiendis ; fiftifque quifqui-
liis , patientia, quam nonfperem ego in Vo
bis aequanithitatem: Veftra enim íam agitur rei,
vos eftis foli, quos alma veritas habet, parro-
ni : Veftrumeft , ( auditores ) veftrum eft ,
oppugnatum tam Divinae Deae delubrum non
permitiere ut penitus expugnetur. Vivat igi-
tur veritas fub alis .&. umbra veftri favoris ,
tanquam fub feptemplici Ajacis clypeô : Ú
▼os autem nos deferitis , perimus, ego i' &
quam defendo , veritas, in cujus amplexibüs
moriens haefurus fum ; nam ego longe malim
in bona caufa ( ut olim Epaminondas ) foins
fapere , quam cum multis aliis infanite ; non
poflem enim non venerari. Veritatem,ubicun«
que eam videro,.-,-••,•
quaniquam мг.
íimplici •,:...
babitu ,,
& derelictam*
14. Ego enim tanquam ex crislybeforem
Veritas autem mere magnes, ïta , atticiome di-
ï ., . E;7 /r cam,
 no Formula
cam , an rrahor rapiorque ad ejus patroci—
niunv,ut non poffim me continere, quo mi
nus in te involem , Antagonifta , qui prsfti—
eiis tuis oratoriis fafcinare nos conatus es.
Sed cave ne infanis opinionis tux fluftibus
velut alter Narciflus fubmergare : fallit eniai
te tuus iniquus genius, fi &c.
if. In hac fparta propugnanda , animus
arma fumpfit fplendidiora auro , operofa ma-
ñis quam ftrenuus unquam induit Achilles ï
rielo manus ferro tremit , munitum galea
caput , corpus totum numquam non aere ref-
plendebit , turbarum clangor implebit cœlum,
campos pavor ipfos invadet. Ingruentibus
. undique argumentorum noftrorum copiis *
me equidem in mille difeerpi partes malim >
quam remittere animum in hac provincia,
quam ( cum fit Jevicula & palaeftrica ( eo
libentius aggreflus fum , ut ( fi fata fie vo
lent ) in cymba potius duorum fealmorum ,
quam in Argonautarum navi > ja&uram face-
rem.
: ' i<S. Fuiflfe olim ajunt , & jam fuperefle ve-
:reor , ^rri , oftentandi ingenii gratia, elephan-
tem ahquando ex mufca faciunt. A riftoma-
chus Solenfis fexaginta annos in pulicum fäl-
tibus , & müfearum natura indaganda con-
Tumpfit. Home rus Batrachomyomach iam .Ma
ro puheem { rrmlti fe vitjum non vitiofc
commendaturos autumaht. Hinc quidam
Angius môrbum Gallicum commendàvit, &
Richardum t enium Angliae Regem, Et quan-
«.•-, -. . ..* tum
 TRAHENDT, &C. Ill
tum boni fit aere obftringi alieno. Alter qui-
dem laudavit nihil. Hinc Jfocrares inlaud^m
Helenae , quam tunctemporis orbis terrarum
univerfus pro ludibrio & opprobrio habuit,
orationem fecit laudatoriam. Laudavit etiam,
Phavorinus turpem Therfiten & malignam
febrim i Polycrates Tyrannum Bufîridem,
Lucianus artem parafiticam , Syneiîus calvi-
tiem, Erafmus imltitiam , Cameades inju-
.ftitiam , Agrippa in vanitatem fcrentiarum,
declamavit , ut fuam inde prodat fcientiam ,
oftentet eloquentiam , quam touts ea dc re
mitetur mundus.

FormuU fwecufandi.
1. Т"Л Icat aliquis.
2. JL/ Quaerat aliquie,
3. Mitetur aliquis. . ,
4. Cogitet aliquis.
j. Obíiciat aliquis.
6. Quxret quifpiam,. . ,„.
7. Dices.
8. Quaeres à nobis;' . \
9. At inquis.

FormuU rtfyonitnii,
I. A T inquam ego. x
а. Л Refpondeo nunc in modum. ,
3. Huic talem comparatam volo refponfioncrri.
4. Difficile eft hoc afirmare de omnibus.
5, Ret
Hi F О R M и t ж
f. Refpondebo.
o. Hune jubebo expsndere illud protritum.
7. Hunc jubeo cerebrum helleboro purgare»
8. Quia.
9. Sed habeo quod refpondeam.
10. Sed velim te hic expendere !

Formula preponenü exempta.

'r'POITem ex omnium faeculorum memo-
JL ria, &ex quamplurimis nationibus hu-
jufee rei exemph repacere : Verum Helvetio-
rum illud cum infïgnius & illuftrius fit, ut re-
liqua ominam , praererite non poflum. Quis
enim nefeit, nullam ob,alia>m caHfam,quam,
quod impune quidvis audendi. licencia uteren-
tur ii^ qui fupraplebeiam conditioner«' eminé-
bant,deletamin illisgentibus omnem efîè àb
e-a ftripe nobilitatem,)ugumquemagiftratuum
effe à cervice populi univerfi forriffimis arm«
repulfum ? Quis N. confpitationes non no
vit. Quis N. fupplicium non audivi t> Quis cla-
dem N. non exhorruit ? Quis.N. labores & in
felices pugnas non legit t. Atqui hoíc omnia ab
illa egregia Geometricae proportion^ regulai,
& ab illis liceritiofis priyilegiis nobilitatis ,
tanquam à "fonte ommum màlorum , emana-
runt.
i. Ethnica,hiBc font ,,áb Ethnicis difei^e , iF-
lorumque''ex5;mj)lo judiciavefrra infórmate»
nеc emm ex prilca illa, aetatç' diíta & vWrba
tantum, fed etiam exerripla^èp'eti quaáir¿li*
rinia
 PROPONENDT EXEMPlAR Tf$
rima poíTunt. Quid enim Zaleucum ilium
Locrenfium Principem vobis producam? Cu- .
jus quidem vultum & gravitatem ^raeclara
ifta Geometrica proporrio fuftinere quomo-
do porerit? Velim ex illo iudice ommum iu-
ftiffimo quaeratis.quid de hactota controver-
fia fentiac , quid iudicet. Adefte vero , Viti no-
biles , adefte , fententiam ipfi cognofcite,aut fi
feveritatem tanti iudicis, & vocem expavefci-
tis,faltem /ilium ejus adolefcentem unqculum
interrogare , quas pœnas dederit , quibus legi
bus, aut quo judice lumen alterum amifenr,
cujus delicti pœnam fuftinuerit. О rem om
nium faeculorum memoria digniffimam ! Tan-
tam legum ullarum aurhoritatem , tan tam ju-
diciorum feveritatem elfe, ut neque nobiliffi-
mus adolefcens, cum Iuventutis calore, &a-
moris intolerantia in alterius uxore lapfus ef
fet, neque omnium meritiffimi de Republica
Patris filius juris fefe expedite laqueo, &ocu-
los fuos ab acerrimo fuppliciorum aculeo li
berare potuerit ? Tantum juftitiae rigorem ef-
fe utdum alterum oculum filio eripi , alterum
fervari pater voluerit, ipfe in altero fuorumo-
culorum pœnam legis fufceperit. _
3. Sed ad propiora exempla veniamos : ne
que enim illa nimis antiqua his moribus pla
cere animadverto. Nemim autem veftrum ig-
norum puto illud efie Polonix ftatutum, quo
quid humanius, quid nobilius, quid iequius ad
normam Lesbiam fingi , aut excogitan po-
teft ? Quod vero illud ? Aud^amus quaefo
dignum
 1.4 Formula
dignum regno tanto fundamentum."
4. Sed nee eiufdem prudentia: & feveri-
taris exempla Germaniae noftrae defunt. Quid
enim illi qui N. facrilegamanuinteremerant?
Potuerunt ne inani nobilicatis velo & umbra>
qua indigniffimos fe tanta fceleris atrocitate
ipfi fecerant , adverfus extrema fupplicia , &
camificis rotas , contra ridiculas tormentaque
. omnium exquifitiffima protegí ?
j. Sed foris exempla quid peram, quorum
infinita copia domeilicis cum non minus ab-
undemus ? Nam quid aliud, Patrum noftro-
rum fuperiore memoria, in omnibus provin-
ciis Germaniae plebeios & agreftes homines
ad infana ifta arma concitavit ? quid aliud eos
.impuliti nifi ilia non folum iudiciis , fed e-
. tiam omnibus fere communis vitae rationibus
ufurpata injuftitia?
I 6. Sed ne in horum authoritatibus & {en
tentiis recenfendis infinitus lim , & in iis tota
noftra confumatur Oratio , alio me conver-
tam, & exemplis, quod velim, eyincere, co-
nabor, & in üs quidem non levioribus, mf-
norifque momenti fed multo gravioribus Sc
ad inllitumm noftrum maxime facientibus.
.Ac ut initio me ad Romanos conferam,afpî-
cite mihi Marcum ilium Scaurum , quem in
popuiari dominations nulla alia ratioue quam
antique nobilitatis favoreabexitio fervatum
e>fli,ex Romano; um hiftoriisclariiïïme conftat.
7. Sed quid in his , quae omnibus cognita
ftmc ., diuiius commoror j. Quis noftrum ell
qui
 "PROPONENDI EXEMPlAR Ilf
crui nor, ipfe aliquocies exempla talia viderit ?
c\uv non meminerit ? Ad Angliae fccures tum
nobili tum regio fanguine maderaftas non
opus eft in oculos veftros reducam, quia om
nium Principum in hoc imperio ea juftitiaiea
zquitas eft, ut nemo in judiciis nobilis &: illu-
ft ris habeatur , nifi qui fe ipfe nobilem ince-
Srítate, vittute & totius vitae innocencia ргг-
iterit.
8. Nevero quifquam folummodo ea fato
Romanae civitatis imputer , quid alüs etiarn
acciderit regnis&imperiis, cognofcite. In Si
cilia exarfifle quanta« feditiones traditum eft ?
quoties in immanem furorem fervorum eru-
pit confpitatiolEum excercitum Sc praelia cum
Si culis dominis quis non ex veteribus annali-
bus percepit ? Quoties Jheri in fugam conie&i
. 8c caefi ? Articam regionem refpicite : quibus
. populationibus illam vaftatam , praedia deje-
fta , villas exuftas , arces fuperatas , Sunium
Promontorium fervili manu occupatum efle
intelligitis.
9. Horreo exempla nefanda in memo-
riam revocare, & oftendere quibus fceleribus
inovis & inufítatis faevitiam poteftatis herili»
audacia fervilisulta íít. Nec vero orationi
dies fufficeret , fi quae propemodum infinita
eft , illarum rerum commemorationem fuf-
cipere velim. Vetera igiturpraetereo, &unum
duntaxat fuperioris ffculi, nequis fortafle fer-
vitutis malitiam antiquitate defïciffe, ne quis
elaneuifle eam exiftimet , exemplum profe-
ram
rió* Formula
ram. Quid enim N. fuo aevo contigiíTe frri—
bit ?
* io. Sed quid ad veterum ftatuas , quid ai
Antiquomm propemodum abolitas imagi
nes , quid ad inter morma exempla aures ve—
ftras revoco ? Cur non potius in haee viva ora
ac vultus , quorum afpeflu & claritare perfriri-
mur, oculos veftros intendo ? Cur non hoc dígi
to vobis ampliflimos peregrinarionis frucías
in magnifico Vito N. qui, ut fcëptrum , ita fa-
Cem omnium vittutum nobis praefert,oftendo ?
II. Verum quid pluribus rem dedarem ?
Graecos antiquos in exemplo ponamus , qui
numquam eo fapientiae ac erudition» , qna
univerfam poftea terram illuftrarunt , perve-
niflent , numquam ad eam virtutis laudem
dignitarifque gjoriam eveftifuiflent,nifi ргг-
agratis omnibus fere muridi partibus incredi-
bilem omnium rerum experientiam fibicom-
paraííènt.
гг. Plenae exemplorum triftium omnes
familiae , omnes domus, agri & villae. Quot
praeclariffimi Viti oíim in urbe mifernmè
trucídati, in leftulis,in conclavibtís , in inti-
mis xdium fuarum penetralibus, ad focos, äd
aras, in ipíís larariis & fecèffibus ? '
13. Ne vero in re omnium clariffimaexem-
plis plurimis vos dstiaeam., ad experientiam
quotidianam animos veftros revocaros velith,
quae infelices eas Refp. omn^s oltendit , quae
moribus alienis fubiici coguntur.
14* Sed quare non potius eximias peregri
na tio
 PROPON ENDI EXEMPlAR II?
nationis urilitatisin Germanisnoftrisdemon-
ftro ? Qui cum olim non procul à bellorum
feritatè abeflent , cum in paludibus & fylyis
ferarum more vagarentur , & inveterato quo-
dam odio à literis abhorrèrent, tantum tamen
peregrinationibus fuis profecerunt , ut om
nibus populis fuperiores nunc efle videan-
tur.
15. Sed ne in folo Laconico exemplo ora-
nonis meae firmitudinem pofitam exiftime-
tis , ipfi velim couieftis mecum oculis veftris
în cunfta regna & imperta ammadvertatis,
èas Refpublicas, quarum cives domi fine ex-
terorum commerças & confuetudinibus
tranquille vixerint , & diutius floruifle , & fi
ne feditionibus , fine tumultibus , fine incen- .
diis domefticis ftetiffe , corruifle vero illico
eas,quas peregrinatio tanquam peftis invafe-
nt.Sybantarum Rempubhcam quis veftrum
eft qui non audierit fummisdeliciis ac volup-
tatibus floruifle?
16. Nolim plura ejus rei exempla comme-
morare :' rarum enim non eft , & quotidiana
rerum magîftra experientia ipfa loquitur , hu-
manam naturam , ad. guaevis vitia proclivem.
eamqiie nifi legibus , .tànquam fraenis & ca-
'ienis cbetceas , in ierinam facile tranfmu-
tan. .•. .0 ...... . ....
17. întueamur, quem in omm vita mtueri
'nos oportet , &c ad cujus radium converti de
bet omnis morum noftrorum habitus , non
fecus ac herbam Mitialem adfolem convern
': .г«-:. ..!..: .• 1 .. - Tide-
.j...•-,.,
п8 Formula
ti videmus : intueamur N. qui quantum dome-
ítica diligentia ac inJuftriaeruditionis acpru-
dentiae comparan poffit , fempitemae omnium
hominum memoriae ottendit.
18. At quibus aggeribus , quibus repagu-
lis & obicibus hos fluftus, ne Reipublicae ca-
rinam invadant , avertemus ?Si , Auditores,
ab Ethnicis difcere nefas non eft, antiquaScy-
thia fuo exemplo, quid fafto opus fit , dilucide
monet. Cum enim Anacharfis, &c.
19. Teftis nobis eft Flandria, Gallia, An-
glia, teftis Italia , patria ipfa teftis, nunc inte-
ftinis , nunc vicims bellis debilitata, exhaufta
& devaftata Germania.
20. Ne vero Ьaec oratiuncula ex meo fen-
iu deprompta folummodo videatur, exempla
bon nulla, quibus tanquamvivisimagínibus,
& graviffimis monimentis veritatem hujus a-
ftruam , Principumque ftudia evincam , fi at-
tendere, ut cœpiftis,perrexeritis, in medium
proferam. Sed unde ordiar ! quos primo loco
nominem ? Utrum illos , quos in antiquis
Màufoleis , & veruftis marmoribus , quos in
prifcis ftatuis depiftos , fculptos , & cxprefios
videmus & admiramur ?an potius illos , quos
praefentes etiamnum intueamur, &in quorum
vultibus omnium noitrurri'oculos , tanquam
in omnium vittutum fpeculis & domiciliis
habitare oportet ? In hos opinor primo om
nium intuitum noftrum defigemus , quorum
exempla multarum orationum & omnium
maxime graviffimarum rationum indar elfe
"dcbent.
 PROP 0>JENDI BXEMÍtA. HC'
debent. Quid enim i an putatis N. tantum
fludii, induftriae , laborifque à primis hucuf-
que annis in literarum omnium divinarum
numanarumq ; artium & faculcatum fcientiis
colendis pofuiffe , nifi &c.
il. Quifquámne erit omnium vcftrum , cui
tot ex Germania noftra exempla nondum fa-
tis faciant ? ipfe velim etiam ilia an tiqua evol-
vatfecum, & à J. Caefare incipiat, ejus ana
logiam Grammaticam cognofcat , Tragœdias
ejus perlegat , commentarios infpiciat,- Augu-
ftum Caefarem non praetereat ; JElium Ha«
drianum non omittat i Antoninum {mperato-
rem aliofque fere innumerabiles ex hiftoria-
rum monumentis erant. Sive in exteris regnis
propiora noftro aevo exempla quaerere mails,
extera regna fioruifle omnia principum Ute
ris , infcitia vero & ruditate corruifle guber-
nationes, cognofces. Stephanum fuum ргж-
dicabit cum aliis Polonia , Francifcum liiura
oftendet cum aliis Gallia, Alphonium cœlo
efferet Arragonia, Elifabetham fuam heroibus
omnibus , quotquot unquam vixerunt , an-
teferet Aoglia.
гг. Ne tamen quifpiam veterum exemplo-
rum inopes nos efle exiftimet, aut bonas lite
ras ab antiquis iftis heroibus, à principibus, à
legibus, à Caefaribös fuifle deferras, mentions
ahorum facienda fuperfedere non poflum. Ex
Germanic Diis illis majoribus Carolum illum
magnum vobis producam , quem non una
lingua locutum elle accepimus.
. . . z¡. Pleni
lao F0Rmиlж
23. Pleni triftiffimarum rerum noftrt li-
bri Cunt, pleni fafti ac hiftoriae, pleni veterum
ruderum agri, plena direptionum vaftitatum-
que antiquarum monimenta , quae neque fine
horrare , neque fine maximo dolore etiam
hodie afpici poflunt.
24. Arque ut ea tanto clarius intelligere poffi-
tis, quae vobis commemoravi , rem ipfam
exemplis quibufdam veterum Philofopho-
rum illuftrabimus , quo facilius,& adverfarii
opinionem falfam, & verum еfГе judicium
meum , cognofcere poffitis. Socrates Athe-
nienfis Philofophus eminentiffimus 8cc. Vul-
tis jam ut Diogenem ilium Cynicum vobis
producam ? Fuit pro&fto is Philofophus cele-
berrimus &c. Sed quid veruftiffimos illos
Philofophos commemora ? Convertite vos
ad hujus noftrae tempeftatis egregios Philo
fophos, perpendite diligenter quid ex Philo-
fophia, quam in fcholis profitentur, utilita-
tis hauriant , quos fruftus , quas divitias col-
ligant.
ay. At infinita futura eflet oratio, fi fingu-
larum rerum veftigia perfequj , vererumque:
Imperatorum , Ducumque exempla ac telti-
monia adducere vellem , quibus arma confi-
liis longe cedere confirmarem. Tacebo ica-
que Cyrum , praeteribo Alexandrum Macedo-
nem , qui univerfum terrarum orbem per-
quam exiguis Macedonia exercitus vitibus
inftruilus , conflliís vero munitillimus fibi
fubjecit. Unicum ilium Alsxandri xmuluzn
РуиЬш»
 T?ROPONEN:br ÎÏEMPIA.. . ilí
Ругтгшm non fikbo , qui fe confinara fut
Cyneae monitu ac fuadela plura oppida, plu-
res ditiones & populos expugnafle &: exfa-
peraflb , quam formidabili Élephantorum ag-
mine,quam omnibus tclis & màchinis, afie*
verabat. •'".-''
гб. Sed ne banc folam tam eximiam pruden-
tiam apud Romanos tantummodo floruiflë exi*
ftimens, percurratisipfi velim omnes aliarutn
gentium adminiftrationes rerumq; geftrarum
monumenta evolvatis. Docent omnium ubi
que gentium exempla , docent Vetera & re-
centiora faecuia , plus femper confifio & inge
nio, quam armis éc vitibus tribuenaúm. ÏÇo-
ducàm vobis Carthaginenfes rerum belHca,
rum peritiffimos , qui de imperio cum jmpe*
ïii Domina Roma contendere aufi fuerunt;
Cj^uid vero illi 1 Adeo nihil in bellisfine confi
lio geri volebant , ut Duces fuos, etiamfi pro-
fpera furtuna res fuasadminirtrafíent ,. crud
fuffigerent , nifi praemifTa dilígenti coníularlc*
ne negotia fua perfeciflent. ; . v . :
г7. Quid opus niajpre verbÖrum cbntdii
tione ? Ouid pluribus exemplis ? quae út itt¿¿
xime nulla aha alibi fint, quae innnmera 'funí,
è facra pagina magno numero peti polTunt.
Funda enim Davidis1 aliud tqrquet, quid étíC-
culatur , quid vibrar/, quam confiKum ? •' '*
ш г8. Sed lie tantummodb fïbuIÎS & orifole-
tis narrationibús vellryrdear fencentiám bant
confirmare , ex patru|n noftroriim memoria
domeftkum exemplurrí , quo vix quícquam
F üJu-
tV% , .. , >• : F О. R M U. l Я
illuftrîus dari poterit : in medium afferam ; ex
^uo clariffime perfpiciet , armis & ftudiis
lnilitaribus nihil magis ad felicitatem atque
gloriam quam citiflime confequendam ex
pedite, quani.o'iagiú illius Macedonis exem-
plo , repudiaris ahorum omnium conflliís , res
gerendas fufeipere , fufeeptas ceierrime con
ocere.
г9. Cujus reí praeclariílimum exemplum
5n florennfíima Venetorum Republica , quo
rum omnibus nationibus prudentia praeluce-
tt dkitur.nemini non obvium habetur. Quid
vero illi , plus ne 5¿c.
30. Atque hoc unicum exemplum reí uni-
Verfae comprobanda: fufficere poffír , quo ni
hil ex Veterum monumentis ílluftrius , nihil
fententiae noftrae accommodatius habetur. Sed
neque ex aüis imperiis & populis fimilia do
cumenta defunt. Quid eniui de Hannibalis
calhis dieemus ? Plufne ibi confilium & deli-
J>eraíiones , quam armorum vim & impetumi
audaciamque vaiuifle putabimus i Minime at
quis umquam hoftium Romanis terribílior,
quis .calamitofior Italiae extirit ? Quid vero
JQuiririum tot hominum togatorum refertx
«uriat ,quid confilia prudentum excogitarunt,
«juod uniusPœni ferocia militaris noninfre-
Íerií-í 1Ш confiliis, Wc miffilibus, illi arte,
icarcu pugnabat,.tam dífiimüimartiseven-
XJ1¿ itfomnis fere rei Romana: fortuna ad ex-
jaremaro .defperationem pervenerit
¿i,Quo4 n£ JXíoíü Qratorum potius, quam
-'.".•' veré
 Proponendx ixEMPiA.' nj
vere dixiiïè me quifpiam oponetur ; exempli
ejus rei memoria omnium digniffima in iliu-
ftriífimis duobus fuperiores aerarisPrincipibus
proferam. Alphonfum Siciliae Regem, Regent
omnium id faeculi iapientiifimum, cum febrí
cula laborantem leftulus teneret , leftione
Curtii , graviffimi de rebus Alexandri M. hi-
ftorici , valetudinem , nuilo alio medicamen
to adhibito , recuperafle , graviffimus author
teftatur Panormitanus , qui librum eundem
Regi , animi gratia , obtulerat , idque poftea
corfirmaflG: Sicuhim , arque in fumma admita-
tione & pretio fcriptorem habuifle legimus.
Idem N. Principi ex fuavitate hiftoriae felicif-
iîme contigifle teftis eft N.
lï. Sed quid veteribus exemplisimmoror »
Carolum M. inter amorum ftrepitus , inter
claffica & equorum fremitus, Poeticisftudiis
vacafle , Carmina diftafle , verfus fcripiîflè,
accepimus. Vivunt. etiamnum ipfius lugubres
Bxmx, quibus Rolandi mortem profecutus
eft. . ,
33. Poflêrib fi opus fit , ploribus argumen-
tis , divinos, aut ut Ennius eos vocat , fanftos
efle Poetas, aflerere : fcd vereor ne aburar ve-
ftra aura , quam modo mihi conceffiftis, &au-
ribus. Unum vero hoc omitiere non poiTum,
3uod Postas Deorum filios efle evidentiffime
emonftrabit , cum Deorum fingularem pro-
teélionem, curam ,& amorem erga ie ipiîper-
cipiant , adeo ut imminentibus periculis Гae-
ре numero alii fmt erepti , alii ex mediis flu-
F г cbLus
 j¡í,4 Formula.
ifcibus non fine mitaculo liberan, alii ex prae-
fentfbus cafibus manu ipfius Dei extraui-
Quid enim Simonidi Poetae accidit ? hie cum
3>ud hofpitem ftium in Theflalia cum mukis
iis convivaretur , Deorum monitu folus tri—
clinii .ruinam effugit. Arionis autem difcri-
men omnibus notum eft, qui cum part« flu
dio fuo pecuniis Gorinthum navigaíTet , & à
aaviculariis fpoliatus & in mare praecipitatus
cflet , à Delphino ( Dei auriga fuit) exceptus
Zc confervatus eft.
.34.. Ut autem alios praeteream , Carolum
Quartum , qua laude fupra Pegafum ipfum ,
qui inter fidera volare cemitur,extollam?Hic
enim eft ille , hie eft , qui, cum jacere haec llu
via tenebris & barbarie Gothica opprefia ani-
isadverteret, nulla re aliainflammari & in no-
wm vigorem reduci artes poíTe intellexit ,
qmm 11 praemia & honores ipfarum cultori-
bus conftituerentur. Artet enim , ut cum illo
«xclamem , bonos alii , honor profagat , omnefquc
леcтаиnт ynemiis.
55. Nonffimuin nobis ex hac illuftri pro
vincia exemplmn domefticum Principis N.
4|Ui quod adolefcentia ipfius , tutorum culpa,
liegleéU in literarum cultu eflet , ad fupre-
mum ufque diem doluifle dicitur , etfi eo na
tural! acumine, & fagacitate ingenii , fenfus-
«ue communis acrimonia eflct , ut omnes
¿re prudentia id aetatis Reges & Principes an-
teitet.
.46. Numerare yobis-vel fexcemos poiTemoqui
"•' - - : . 6C
 PROPONENDI ExEMPlA. IÎÇ
8r iEfculapio & Mufis eadem opera infervis-
ñnt : Melampodem primum nofhinabo Poc-
tatn & Medicum vetuftiffimum , qui muha
verfuum de Satumo, da raptu Proferpinae,de
luäu Cereris confcripfit. bo autem ille gra-
tior Medicar familiae eft , quo pretiofiorenï
medendi artem reddidit. Non enim ille mi
nas, non talenta, fed maxima regna à regibus
Çro valetudine reftituta popofcit & obnnuit.
Ion omittam Ararum , non Alcaeum, noa
Democritum , non /Emrlium , &c< prxteri-
bo, non Fannium, non Aufonium>plurefqus
alios , qui utramque Apollinis artem magna
cum laude pertfaftarunt.
37. Praeteream nova íllaIumina,Budaeum,
Tumebum ? &c. praereream illos quos hodíe
in cancellis Imperatoriis, in curiisEleftorum,
in condliis PriHtipum à mufis lauro corona-
tos vídeo ?
38. Divus Hieronymus efto exemplar cо-'
lendi id genus ftudíi. Hunc ob oculos pone,
hunc imitare. Is patefecit viam ad Hebraeo-
rum adyta , dignus profefto , non dicam, qui
in Olympia aureus fter & Argi vum geftet Cly-
peum , fed q\iem cunftae fcholae ceu patrem
fuam terant. Aquilaisin nubibuseft , & talis,
ut plures habeat ( qui invideant , quam qui
lpfum exaequent.
39. Et profefto ad egregium hoc &r lauda
bas ftudium , nifi firllor , optimus & m©der
ftiffimus quifque trahitur à natura ipfa. Cui
argumencum > quod non facile voluptatein
F j aliain
 Jî6 FoRMou
alram,dixeris, in quam ab omni aevotamca-
Êidè confenferint feleéri infer gentes. Sacras
teras luftras ? Videbis una cum orbe nato
natos horros , &c. Profanas?Ecce Adonidis &
-Akinoi & Tantali & Hefperidum horros pro
verbia & fabufac loquunmr : Et in veris cев-
tHtíue hiftoriis repertes , Су ri Regis manu
plantaría mlrituta, & Semitamidisaerios ptn-
filefque nores , &c.
40. lam inter pilcos GrxcosRomanofque,
<¡uot illulhia capita tibi proferam, qui pofítis
aliis cutís, foli in hac cura ? Tn illis quidem
tino verbo pleroíque Philofophos S¿ fapientes
cui remoti abinfánoforo, & urbe, hortorum
к fpatiis r fepibufque elauferunt. At in iftis
Tarquinium Regem video , jam tum priíca
illa Roma in hotris molliter ambulantem,
& papaverum capita, refecaheem. Catonem
Ceníbrram agnoTco in re hortenfi deditum. Lu-
cuIIum, poft A fiaticas viftorias, in iifdem-o-
tiantem : Syllam abjefta diftatura fuaviter hic
fenefeentem, & Diocletianum Principenvole-
ra fua & lacíucas ad Salonam, purpurae &o-
mnibus feeptris proferentem. Nee abivit ab
Jioc meliorum judicio vulgus , in quoipfo fím-
píices omnes, & fine mala ambitions animos,
Icio fuifíe in hoc cultu.
4,1. Qued ut clariHs videas fub exemples-,
non diífiígiam mente & animo paulifper ptre-
grinari p;r magnum hoc univerfum.
. 41. Nam ut illultrem, Sc ped.-m paulifper
in primo fine defigam ¡ videmus quotidie ei
ptimos
 Proponéndi ехеmрьaГ fzj
ptMiros quofque , aut ieorfim prenti cladibus ,
aut iifdem involvi pariter cummalis. Vicie-
mus, &rrîiramur, quia nee cairtam fatis-capi-
mus, nee attendimusad finem,'
43 . Caefarem ilium videte , fuperbum Vi-
âorem , opinione Сиa, & aUorum íam DeunV,
in fenatu& à Senamirrterfbftum, nee limpid
ci morte, fed viginti tribus piagis confe&um *
inflar ferae m fanguine fuo volutantem ,-&
{ quid ampliuS vultis >') in Pompeii Curia, fa-
perftante Pompeii ftatua , magnam viôimara
híagni manibus parentantem. Videte M. A ri-
tomum terra mariqne viftum., inter tresmu-
ïkrculas, mulierofaiHa manu, aegre mortem
invenientem Ubi tu es-, Qrkntis ille paulo
ante dominus ? Lanilla Romanorum ;exerct
toum , Pompeii 3fc Rdpnbîic*- fecter.r Ei» in
fana cruenns manikus- pende*r* ещ vivuri»
monumeotum tuum repis r En ne moriens
quidem avclleris ab ea, quae tibi mortis cau-
44. Quod retro arvœrr , S reéfe' examinas«
tam calamitofum fuit , quam hoc noftrum eft,
aut éric ? Qiwrgenis, qu* regio tulit,-
Tam multa diSit gratia ,, ftrpeßit- afperd;
quam- hodie nos" belgae > Bello 'ecce íaftaffiör,
nеc extemo folum , fed civili, nee hoc, fed im.
teftino. Non eninv parres folum inter nos
6mt , fed partium ( b- patria K'quae Ta
lus te fervet ; ) novae partes. Adde peftem ,
adde famem , adde tributa , rapinas , caedes
& V^ími Ух*.™ tyrrannidem , oppreffionef-
-iÍv, F4 que
 que yon co/porum/olum , se<i animonn».
.^uocunc^u? ycu!c>8 aniinumyue conveilU ,
F^psntz omma öc lusneaa^ ui in «iomo n»le
iult2, li^ng plulH min«. ,
45. l^>»> Ätiiium , non exitum fseile repe-
ljo , 6 iemel me penerrc, in profimlium noc
exemplurum : sec! ramenvime pÄujisper pere-
^finemM, pes Nfbis sarr« ? Lamus. ^ lu-
Hr, oMlUnur, i^ est , ^ l-e^ione sc ßente ü»
<V> t^mitty > c>u» in ^Zypio pZL, , «zu? poä
MXctzAw »d i^ApiQ ,- 1x^1« enim i)«c ^
ffympta »n cliviniz libr«. /^cl extrema venia ,
A qu« cum llmere eolum conjunäl» ? quiro»
z^l^lnini estiM exponzm, velur per imiicem,
HßiUalnn. k2ll»jßicur kivili»eltell«xjue Kel-

I ! 4<6l ^esHic ilikilp^» »<j-^!'«ei«n n»5«on-

Ftw^it»,^»» Hi^llßle, »Mye^Vui» beli2,sve
»nltr 4f»ld«l, üve cum extelni«. ßett» 5 loy^um»
noc V,m fruitU^ lloc Hco>» ir« exn«Main Lc
««onlam eam continun cl^äinm istc» ferl-o, ui
IK«arcKu5 iraciar ( nvn^uam midi iine ir» sc
^lmilslil,ne,Ie<Iuly ) eam Universum non
fuille lu,y «vc> cyniictenäiz indus millibus
Mliirum^ qu«l tanzen ^ in^uii ,.o!im » bell»
feeuco , unmiilVIeßHrenssum nppiclulul^ccuv-
i-cei'Zr , l-leu. ! <^un ceßiciilti Ho« ille rcir^
lum.soi 8c s»I ßüniium ? ,.
47. lam tt,c>manc>5 sc Italizm perIulti-2-
Mli5 ? I^num bellum ?unicum secun^um in
soli« Icaliü,, liispznia, ljiciiia supiA quin^ecies
<MN«n».«uUia nümumm, uon.ilitiz »nu« lep>
2"? ..' . lell»
s»rencl?cim cnnl'umplic scc. Li quiä bella le?»
cens-a plliriliiu aul'picio , ß^liu 2uc c!u6lu ?
l»lnii<l ecce <D. (^«527 ^ o peltem perineiemHU«
ß^neris KumÄN! ! ) f^recur äc quicleln zlorian^i

minurn prxliiz 2 l^ c>ccis2.

48 (^>Ku5 ^ veluc i« numerum, K vis ^ aääe
(^ vadium. ,
4y. I^bi ru e8 , Insulai-uin M2xim2 duc»2?
Olien^e eciam ce f»a«lum , tu Mexican2 ora.
tleu i«iram mileram^u? faciem ,^ Immenstz
ille ir2Üu8 8c f^re alrer orbiz , vaNus airrirus?
oue apparer , non aliier «uam <> c^aeleili quo-
cian^ ißn? 6eNa°i-als«c. incnz sc linßua mini
ca6ii,clum K^c memc>ro, öc viäeu »«NrÄ l>-
rnnia plx ili>8 nnn 2Üuä quarn palearum cas«
le8 ellö , ur, comicu8 211» 2ui M/ßuIiuncuIc>5
MINUI08. ^
50. Lxempla l>ic2ät.ar>!-ompl2Hin«lIiÄ,ut
I2r»c>l-emu8 in eligen6t>. liuIiZ: nnmcn nolri,
Mus kelici8?8cc. ^pp!2num, <> vvle8, le^e,
8c in ec> V2N2M, s«ä2mqu? imazinem Igri^N!»
iiurn, fußienrimn , listencium , exr,l2N3Ntium
liberorurn circ2 ejulaniium, sc cc>^>ußuin : pe-i,
regln eßn, nissnum2nii2temipsainr>eniüe6i',
«8 ferc» sc terino illn »vo. . '-
51. Lt plurane pollis s^vin« exempla 7lH>>
p6. 8erviu8 6a!t)2jn ltiipania, irium civiia-»
turn convocaro pnpulo, quäl» <ie cammoäisea^
nun 26iuru5, sepiem iniliia , m quibu8 ilc>8 )«'
ventulis cnnli«ec>2i , repenie iruci^avii I>«
l^ueiniu«^ l<ucullu« conlul 02uc:e«ruin v^inli
,. . rz »UM»»
lnillia, contra äeciltionis Nipulaii K6em,ün>.
Mllli5 in uroem milirivli« ^ occi^ic.
«. Lr prc)s2na8 acinuc Ici^ucir, impinsczue :
sea ecceiibieriain inier Deo verc>6evc>i2 no>
min2 1n?cȊo<ium ?rin^ipem,<^ui ^nellala.
nic« per lummum scelux sc frauäem sepiem
lniüi» innoxiarum c2pitum in ine2l!Uln,HU2<!
2cl lucloz cunvocaioz , iuunillo mili« ncc»>
vir.
fz. l^xemplum in quc>ii^ian2 ilta vi«. Vi-
«3e mini p2rrem illum s^vieniem in 6!iol , llc>.
minuln in iervo^oriceplorem in 6>scipuloz.
knalaritle« in luo ßcnrre omncs ilti suni ; sc
iluitug eosciem in Numine exciianc, au^5 li,e»
»es in M2ßnc> mari. l>Iec animanliouz 2li»
non nic narurg ö ^uibu« pler^ue sÄ?viunc
in caneenera« sloi lpecie5<in 2ere,re!r2,2<iuH
Scc.
> />»^es ^e ^>e m»n««r

<«,
«ül reKc Varrn.
54. Vetim üiem til>i lieri poNir in ma^no
ilta mun6o. 8ecl quani2m.re nc>n pc>rest; aee,
Hai pauli sper cc>^ii2iic>ne. l>ilin ie in 2>lo illv)
L vi« , Ol^mpo : <ieh>ice » mini «mne« url,e5 ,
zn-<»vinoiÄ8 > rez«2 , sc cenle roii^em concep«
»evi6erecla6ium num2narum. ^mpnicne2lra ^
l,»c qu»62m luni^, sc veluc ^ren« iu czuilm«
crueni: illi' komun»e lnäi. Nec Inn^e «3culc>5
l»ii«l, Ir2>lan, vicl35 ^ >1»näum rrißinri 2nni
Üumcum 2 s»viz, Hs^ensque ab ucioaue larere
belli« con<^uievic. 1v,«l2M illam 6erm2M2m ?
Vaücli in e2 scinrill« nuper 6ii7iciii civiliz,^
czu«e ir^rum exar6elcunt, sc, nil> fallur^iu exi.
r»2lem mZßiz Kainmam, Lrii2nni2m ? per^»
z»ecu2 in e.2 dell^ , ceäesque ; sc «zucxi nuno
t>2uli<per, in pizcc est , lmperici aebe^ P2?
cari lc:xu«. t^liiam ? Ville sc Miserere : eciailp
»unc per omnez, ejug 2/riculoz.z2Nßr»n2<lel»
pir^n^uinoleiui . l^ellr. ^ec, 2lüel il> fott^
c» de. , ^ , , / ^
55. 8e<i neu«, cumplXmilerlm MHAyc» , qm
in ea seiia fuerir, 2n nun vel äuoz M2ximoz
ornili ,.8enec2ln-,ö^Lc>jtcecuin.? äalln; fliltuli.'
enirn , non omi<i,,,Kl ve^m 'fri^rioz ,ql>olel2ilz
clauciere volui noc: 2zmen , Q l2l2 sapienci^
Iumin2 ! ö c2l2 mini nomina ! czuoz, 2ucl2it«
<iixerim ,, superalle , in n'2c mcnÄi prHsertiilj,
i»2rre p:rlr2Hanäo. . ,^ . ,-,
^»^<. «»»l« «»>» , ,'«v«/«z»»l »^ "^< ^ ^'

jZ«ot^«m , ^«oi^«t er«»»t , i^ ^«l>^ue ,'» <n«

^6. Verum omitN« ,prilciz exömpÜ5 26 re»

ceniior2 vcniamuz. ^jorum nostrorum
tempore l>l. in l2nra tuir 2Uinorii2te , ur
öcc,
57. De N2cren2oemuz innumer2 exempla,
czuX non l,2luum ulim , seä noüfo lcmpllrä
2<icic!llre, ,. recenHora, 2Ulem lÄnquam nimiz
oäiol2r3censerc^ mei prevoliii non elr. tio-
rabile est ^uaZ.^,fe«'^l. a^ 1^.
5Z'. Lqmäein mulcoz sc viäi in lloc civira^
 te 85 l»i«iivi,non modo ^ülpsimvriKuzlHbll»
eult»l!eni Kac vir« ßcnuz, sc extremis , ul
aicirur, clißitis 2rrißi<Ieni , seci qui rnram 2>
^olescentiilm volupiaiinus cieciilleni , emerlil»
le aliquluitin, 8c se 2^ fru»em l>on2m , ul 61»
cilulfl'bctpille, ßlaves^ue tiomines 5: üllüliez
Kusse." - , '^ / ^.,i.,i , .-, ', .>
"5^/8ss ^liHNta 6i>ÄllN2? 8c ^isciplin« vi,
Kl in N2tül2 vel maliz c«ssi»en6iz, vel donili
?lizencll5 , iä maxime in exemplig cloitillirno-
Nim klinei^um «lnere licer. liilinlii enim
ollenciunr , eoz Kcßez krincipes 8c tiudei-na-
«»>-«< aül licielÄlum ltucka caluerüm, inäo»
iliz ^ltlcipibuz «i«un5 Ia«6e lön^e anlöte!»
luissö.^anra enim ^irrug füll in l5avi(je li^e^
^e Israelilafum psopcel acerrimum sacrarum
lileraslnn ftu6ium?8cc.In Ii.nm2>72 Mongrcnü^
au2i«2 elu^jrione z'lxäiluz fuei'ji t!. l. (^lar,
« «jus oNenäunr commenlarii l2pienri<Lme
sciipti.
^ ^so. 8e6vl «!e 2li«l^mcit,il,u8 6QHi8,ciu«
alia «ßNH N2duerunc, ninil clicam ; an bon in-
ter ImpeMnreg lii clMllimi sünc, qui ltuclia
lile52lUm'<nlyöllMt> sc scliolaz publicus fun»
Urünt ? Hualtt'lunr ; 8cc. ^ - '
si. ,8eci breviraz tempon«, Z2M obltar » Nt
n6' nominale auiäem miki Ilceai krinHj«5
fÜ5^ ^ui in Killorii5 clari lunr, pttnerca ^06
cutl^ belli pacisqUe ilstiriu^ldlia^- eruäniunk
l2uät.m coniunxellznt.^<^lli, ^i-re m ^«dssnys»
cenäi« bouis Ä^bui Äckll'or»er^."liin^ Wm
fvsuH^r,ü^uinc<^n2Üöncll!i»H virrnceitöc
j»lc>siam compgranää nini! prn^elle ccnsuillenr.
^2 !^c>c> e^, Hllüä c^uig ve^rum lin? exem-
plvrum appolicinne leniiiiz n«c ^ nnbi5 tiici
mirerui' 7 Vii2 2ique la6tizc»ninium pen^tio»

Vuliis ißitUT' exeinpüs ^riscorum pupulc»^

rlün »pM vo^ urämur ? Vulciz ex anii^uillli-
l»i5 tMysiiz re^ia cü^nitare viiozillul^res, Kl»
vcrc» viiiiz infeildi reperamris^ ^lexancirum^
cui ex reku« 2Q1« sc aMis , Maßni nomen
elt inclirum ^leitanälum » inc^u^m , nac luxu»
ll2 s? ii^>macjesilia votuplAlu usu, eo prn»
iHplum estß »ccvpilnuz , ui. «pcimos eriam
2^,it?i»5 ^, wler quozcVI-llum'sme nulricis f72i>
lye'lrt-iin convivic» or<ti<^erii. <)nn impierati»
6c cru^elirariz inlÄriÄbiiiz Nero impuriMmu»
nan psolitlit^? liic vino ßullrque 2clec> äecli^
«üz fuille legirus, uc muiaio nomine pw lHau?»
«liuz l'iböliuz I>IelQ tüaiäiliz Libeiiu« Mer»
«iici ln^iietii. '<, > !>»' " ^ ^ -, . ,i, ^!. : <
^<l!f. -^6 <M<i eß«lte ^exanäei- 5 «zm6 re
^ero ex ^tMla, ÄM-^quitÄ« nch»eic> ,? ^uali v«l»
nobi^lnisßa» numew mm ^nr in väümbub
pi<c>'vi>ncli8 nepote^, qui ^12 v»3 pel^iriülin»
«di mnsboz Ättl2ka»t,peilcu>i5 le exponanr»,
2c in millc vir» äiscnminH conjiciant^
^>f. rluM rar e^empta , quorum Zliquor
tn^«3^«z nobiz> H iä^ere villlemus, bitto^
ii^HpsiV^««lel!e^>onuiia ble>!il2ll servien«»
nt eiÜln ^jaK «M äiHi^a ttzl^pu5 super^i ,
»?««>«y<>u«ico^Ke»» »ius eommemoraln»
?uty oulnibü« «>»ll«»>»u<i»bUcN sc inel»u»
 »jH * ? o K » v e « ^ . l^
li.i clißnissnnum Inlep^i vei-itarem, varü« jain

rer Oprimi lVl«ximl conlilio ma<'ifelt2iam

luisse, lic-i srarvos ejug parenti moeNillimo

Volte , fanssuine-conspella^ exkikenä» , Klium

2 fei-i« äi^iniaium eNr,p2lsua<iel!3ce>nHcl<lnr,
ilicei eii2M sceleiÄiliLma ^uiip!i»nz ux»r lc»!«'
pkuin vei-.ici<IlN»U!n öc calUKünum pixiiciti»
vicilar» accusai-e non äudliam , Kc»sun» cameiv
con»ru5 üeriles iuei-unb» sc i rri c i'.
65. l^c ce^ce , «^u« Mi^mum lim pr»m>2»
«mnium «caiun^ Kiliori» sati» l^pirqup ie»

aoma L^vicinn urbez.slilplwl-ech ilnbre cili^

M5 immissa > exuli« lu«lunr,czu3M ob vaI«
libiäin?«,- I^onn« äucxiecü»^ klincipez ad in«
«eltaz lidiciinez lulpcnü ». 8c) circicer, ^c>oc>.
dominum c«sa sc iluc!clarasunt.;c^N/Nyn ^ol^
AreUen)Hlnri«2>tnbu3zU0«»Iu<il<?llUn^lst<)li3
«c»^ar, od netan».ltupsHi exMirpak^ arque «iei

uarum poncuz jznorLt »> ^elei-alaz lil»i<iinez

mucacioni im^eriorum ^ üvefiloni populc»»
rulNi vaKariam gßslllmi» 5 , oonÜHßr^noni civi,
tarum, 8c inüniiiz priva«»ll»ylc«<iilxil8yc^a>
imnem. pl^duille ! <)^i«i rkß,nu<5^,LrHj2n^jn
«lim ücil«nliiVmüm» e>^^fl«.'i litjjH^. tz,«u<i
,1'Kebixexnio. tuü >0«^iMiä«.^iü^Ii^m?
pudlicam> ZiolN2n»in» «il^ß^lU; «oni^lMV^ ltz

«... ^^ 1i!n<^'
fii>i<^c». (^U2?n2m ctiom nunc plesorum^ue
rnalorum sc c^äamilaium c>sißn cxiltil? nefa.
»12 libnäc»'. l^H nimirum lulpiüimarum Iini6i.
nurn p«mr ü»n«, Kic conimcniii 6n>5, n«c
ulrilKniz exemp!» : <^UX celie i2Nl2sunl, uc nol
»K impuris aique «blcoenil cupiciicaiidus acl
c2Niraliz sc pncüciri» ltuciium meriiu excna,.
2°e aique inüümmiire äebeanr.
66. I'estancl«' iä fger« Iiie«r , omnium
gentium niftai ix^wNalU!- eiiÄln nyllra expe-
lienri» (^ui<i ennn pucali?, H^e>Iesccntez,2lju<t
iiillle caus« > c^unm^l?^!» veuz supcllOlibuZ
Hnnis lui nnbizexi, öcc. Viin5 sun,mc>5 t l ipue»
rii.^uZmmuIinium nelÄnciaininßsarilucünem?
^uamnliiein expt'NAilcilninl langem , excurire
verernum inßlaium , ex^iiare nnimnx veNra«
Hl2,cre5 , üßNOsciie beneüciu c^UX in vos cumli»
laniui-inäi«, sc«.
S7. I^unc »ecilabo pZuca exempla ^IZßNQ,»
üum virorum, «zui per iucu^lHtiones atc^ue ex»
ercicHtianes nc>6tülN2» , Maximum cioülina?,
iäpienii« sc virlutlH lauäcm sunt consccuii^
Leßimu5 , LHilem lucernam LpiÄetÜknilo'
lnpni poil mortem ejuscie»,, m^ximo pleüo,
viaelicec lliliu5 äracn.imarum millibu8, venäl-
l«m iuille. I^ncle colüßimul > Ku«c: v«um nli
accerliln« Nu^ia noüurna, 2<l canium cioHri.
n<r sc sapienlix opinionem sc 2limis2tionelN
»z,uä omne« pervenisse , «,<iul v«:I lueernstm
e^uz poHlierel, beatus sc. tanci L!,!«lvpl,i iwl.»
«tur t26llllU8 «le<leleiur.kIul-2Lxcmf>!2<Mi..
zenü« üc viL.iI»nti» »»^nonun Vüorumt,^»
vi«««-
 1^6 FО R M 0 I Ж
vitaris caurfá ргaeгегеo : haee quae jam attaíi , ad
folidarrv eruditionem nobis comparandam ,
qui poflíimus imitation? , exprimamus , prae-
fertim cum fciamus, noo tantum fhidiofis И-
terarum , fed eciam omnibus aliishominibns,
quocunque in vitae genere verfeiftur, five ma
gno five parvo, banc vigilan cium&fomnî mo
2eratiorr?m neceflariam efle.
<S8. Quam quidem ad rem religiofiifimus
Sc fapieniirBmus Rex David fuo exempib no
bis praeivit, qui, ut multa in Pfalmis eius loca
oftendunt, de ггoйе ad divinas laudes decan-
tandas confurgere & hymnis fuis aurora? ex-
ortum praevenire folebat.
6o, Sed age afFeramus pauca exempta Mí-
gnorum Vitorum,qui fibi admitabilemdodtri-
nae & virtutis copiam per eximiam vigilan-
tram , & fingularem moderationem fomni ,
Tompararunt.
70. Utalia exempta, quae funt innumerabi-
Iia, omirtam ,quantrs vigiliis , quantis labori-
bus, & periculis, Yiftorras adeptuseft Alexan-.
der Magnus ?de quo Curtius lib. 4. Sic, itrquit,
fed nee fomnum capere , necquietem patipo-
terat : modo è j.ugu montis aciam in dextrun»
Perfarum comu drmittereagitabat,modo re-
fta fronte concurrere hofti , interdum haefitaje
arrpotiuslaevurotorquerent agmenl.bidem A¿
lexander' ad Ducèm iuum Parmerrionem in-
"quit,Credis ne me priusiomnum capere pof,
ie-i quam exonerarim anhnum foHcitudine ,
qrrae quietem. morabatur ? Sed omiffis hisvi-
. Qxnih
 PROPoNENDI EXEMPlA. I£7
¿loriis bellicis & cruentis,quaenulli$viftori-
bus fine fiftnma curacontingunt, dicamus bre-
viter de viftoriis fcholafttcis : nam & noftrum
J>emis vitae militia eft quxdam , in qua nemo
me cura, fine vigilamia, fine laboribus vieto-
riam adrpifcetur.
71. Et ratio ipfa docet,&vitxufus exerrt-
plis probat , defidiam & otium,inque volu-
ptatibus omnibus perfrnendis auldnitatem . ,
multo magis accelerare mortem , quam mo
deralos & naturae convenientes labores , ve-
riffimeque apud Gellium à Catone efíe di-
¿hxm i vitam humanam efle titi ferrum, quod
-exercendoconterimrifed cum fplendore pul-
chro : fi non exerceas, tamen interit ,fed cum
turpitudine , rubfgine videlicet illud intet-
ficieote. Item homines exercendo videmus
.conten, fed cum gloria :fi nihil exerceas, in-
,ertia ac torpedo plus detrimenti atïêrt , quam
exerckatio. Atque hxc omnia fi nobis fedulo
inculcaverimus , optime certe nobis confule-
mus : tanto quidem certe magis id feri decet ,
cuanto eft cum omnis anas tum praeeipue no-
Uta à. labore ad volupratemproclivior, quanto
item vefius illud Bkmis :> Facrlis eft ad inferos
via :.Claufis enim oculisiliuc à nimium multrs
pirvenitur. -.. il ••> ' r
72t Itaque apud Veteres in fummo Jïono-
re atque pretio fuit eloquentia. Nam & furrt-
mi Principes , cum non minimiïm dignitans
fuae praeildium in dicetfdi facultare , cônftitu-
tum piuarcnx , . Eloquemi*- operatrj dad¿-
uiuu Hint
 Ijff FoRMtril
rant. Ccrte conftat Philippum Macedonia
Regem ejufque filium Akxandrum dicendi
huae floruifle. In liberis autem populis ac civr-
tatibus femper iila regnum obtinuit adeo uc
nemini Principi in iis daretur locus, nifi EIo
q.aentiae gloria excellent.
73. Nam uc Athenas , cererafque Graecir
civitates nanc pnteream, Romae profeftn
rantum valuit Eloquentia , ut nemo, cluamvi«
itobilitate , rebui'que eeftis clarus & infignis',
confident facilem fibi aditum ad fummos
honores patefaftum iti , nifi dicendi laudem
cum militari viftuteconiunxiíTer,Hinc Clau-
d.ii, Cœlii,Scipiones, Galbat, Catones, aíii-
que multi in dicendo Principes exftiterunc,
& tandem CiceroabfölururaEloquentiaefp©-
cimen dedit , ut eam ob caufam Romulus Ав-
pinas in foro regnare direretur. Neque vero>
poftquam Refpublica regio dominatu. guber-
nari ccepit, Eloquentiae ftudia interciderunt.
Namut de Julii Caifaris Eloquentia nihil di-
eam , Oftavianum c-rte dicendi laude prae*
-ftantena. fuifte conftat. Imo nee tyranni , ut
Caligula, £кгo;& alii.hac dicendi facultate ca-
ruerunt- Verum & pofterior aetas multos exi>-
mios Vitosrulit, qui arcem dicendi omniitu-
dio coluerunt : n.íc noftra memoria defunt, qui
in ea excolenda & locupietanda multum ope
ra;, ftudiiq^e ponunt.
74. Infinitum effet, fi vellem eos, qui ab
bis orti funti enumerare , quosomnes conftat
íuüTe gloria; llimuli* acriter incitatos. Sea
quid
 PROPONBNDI EïEMPlA. J}?
^aïd Poetas admitamur , cum agrícolas &
^pifices ; cum barbaros etiam homines & ab
omni cuhu humanitatis adhorrenres , laudis
«lulcedine moveri videamus*
7^. Cajterum cxempla aemulationis hone-
ftiflimae plurimain medium profeni poflent,
nifi temporis anдиШж vetarent. Veruntamen
un um atque a ¡ter um ex infinita copia decer-
pere liceat.
76". VTerum exempk plura nee res propo
nía defiderat , nee temporis brevitas admit-
77. Sed quid Ionginqua ex veierum anna-
Hbo,s exempla repeto ? convertamus nos ad
propinqua , quae aetas noftra vrdit , ac etiam
nunc non abfque ingenti dolore videc. Quis
nefeit quam exitiofa ac funefla itarum fax in
Belgio&Rom. Imperio, muh is ab hincan*
nis accenfa, adhuc ardeat ? Quis ignoret ty-
rannidem Gallic» Sueciam 1 cuius furore
multa homrnum minia in Belgio omnibus
fbrtunis defpoliata, bonis omnibus exuta,cat,
cere , vinculis, ferro, cruce,flamma,defoffiont-
bus , merfionibus , indrfta caufa , arque etiam
non raro intempefta nofte, contrucidata funt.
Quis adhuc abfque'luftu & horrore camificî-
namGallicá recordari"queat?in qua citciter tri-
gintaannorum fparia multa centena hominum
millia interfecta funt, non omnes in ргae!ю>
fed in fumma quiete , non armati , fed partim
Budi atque in leciulisdormientes, partim fun-
pikes atque ficariorum mifericordiam implo-
1 :: rantei
 1.4o Formula
rantes , non unum in locum coa&i, fea fuij
quifque in civitatibus ac domieiliis conftimri
non per judicium ac legitimam quaelHonerfl ;
fed rabie impetuq; furentis populi : atque irteo
numero quam plunmi morbis aflfefti multi fe-
nss; multae nobiles matronae , generofae Virgi-
nes, mulieres praegnant.es , pueri infantefque
complures, Viti d°nique permulti eruditfflimi
Clariffimique , & ab omni armorum Sc tumul-
tus ful'eipione remotiffimi 'fuerimt.
78. Cuius rei cxemplaprope infinita in om
nibus Academiisnonabfque magno multorum
parentum & amicorum dokire animadver-
tere licet. Nam quomfquifque adolefcens
quamvis domi probe inftinnns in Academias
mirtitur , qui ingsnium fuum non mutet ас
porius aperiat , fuifque cubiditatibus frxnum
"faxet , & quicquid Iibeat , fibi licere putet ? i£z
vero qurs in multitudine & pravitate exenr»-
plorum , in errorem & fraudem capitalem non
mdicatur ! Quodcunqrre enim exemplo fit, id
vulgo refte fieri putatur : tantaque pravae con-
fuetudinis vis eft, utetiam bona ingenia & à
flagatiisabhorrentia faepenumero corrumpan-
tur.
79. Sed plura exempla nee tempus ad-
mitric , nee res ipfa poîhilat , cum praefertim
hac noftra arcate , maxime vero in fcholis 8c
Academiis,magnus plerumque fit eorum nu
merus; qui fuis inftitutoribus aut fmllam, ant
'perexisinm,atquj etiam interdurrr ргШmam
-graciàm rependunt. -Multi -ßamque reps-
nи«-
 PROPONENDI EXE M Pl A. 14,1
iuntur, qui quod plato conqueftus eft , pul
ís equorum imitantur , qui laile matemo
r.caturati , matrem calcibus fsriunt, hoc eft,
,raeceptoribus bene meritis obtreftant , &
rarum doftrinam atque inftitutionem vel te
mere exaeitant , vel improbe extenuant , v2l
cam frigide laudant , ut vituperarle praeftite-
rit. Nonnulli prannia quae Minervae debc-
bantur , vel non folvunt , vel ita dífpertiunt,
ut minorem partem Minervae , majorem Ve
nen t cauerifque voluptatum miniftris tri-
buant : nee denique defunt fcelerari , qui ob
falutaremdifeiplinx feveritatem praeeeptori-
bus infidias ftruant & calamitates machinen-
rjar.
80. Deus ipfe tam immane fcelus meritifi
fuppliciis coercer & ulcifcitur : id quod infi-
nins exemplis, fi tempus ferret, netum Sc te-
ftatum facerem. Etemm ut de multis un um
alterumve commemorem , an non Mahafles ,
Deo auftore & vindice, ab holte captus, tetro-
que carceri inclufus , ac vineulis duriffimis
conftriftus, annos decem acerbiffimas impie-
tatis fuae pœnas dedit ? Nonne Ariilobulus ,
partim acerbiffimo animi doloie, partim fa
vo inteftinorum cruciatu afleftus , non pro-
cul ab eo loco, ubi fratrem necari íufleratani-
mam cum fanguine evomuit ? An non Domi
nus Nero impietatis confeiéntia oppreflus , &
adimi pavore mentifque errore agitanas, tan
dem ipfe nеcеm íibi confeivit.
i8i, Unus Diouis Syracufani filius mife-
rando
1^г Formula
rando' interim fuo hxc , qnae à me dkuntur ,
veriffima efle facile comprobavèric. Шшгъ
¿am pater ( ut Comelius Nepos au&or eft )
áb avunculo Dionifc Siciliae Tyran no per
/urrimam omnis generis intemperantiac 8c H-
bidinis indulgentiam educatum , turpiffimif-
3ue cupiditatibus imbutum priftino vi£ta de^
ucere conarentur , eoufclue commutatum
prions vitae ftatum ferre fihus non potuit , ut
€ fuperiore aedium parte praecipitem fefe dare ,
quam in vittutis & modeftice viam redite roa-
íuerit. Maximus illorum numerus eft qui ad
bofce vitiorum fcopulos illifi falutis fuae aan»
frâgium fadunt.
8г. Tuos,mi Cicero, appello manes , tuoi-
que teftor confopitos cineres ; revivifcas,-qua>
fo, &, quod dudum exemplo praeftitifti ruo,
in praefentiarum rurfus comprobara. An non
8 г. Quaeroabste Hercules ,qutbus m tan
dem gradibus afcendifti in cœlum f quo tu ,
quœfo , modo tam nobilis , tam celebris fa-
¿tus es , tam honoratus ? profeöo licet ipfe
jam fepultus jaceas. tuum tamen nos canorè
latis alloquitur exemplum, tè per labores tuos
vere Herculeos evafifíe inclytum.
84. Sed quid morar iftis , quid diihs opus
¿ft, cum faàa loquuntur i refpicite ejrim He-
raclitum. '' .
8*. Vultis naque ,ut è morruis refurgat
Ariltippus, Vulns uc vobisNeftorem, vultis
ut Ulyfem in fcenaminducamJea vobis ad
 PROPONENDI EXEMPlA. I-4J
:íl coram , quem quaeritií.
S«. En vobis, n placet, multas doftorum
legiones ad fuppetias noQras , qui ad huius
r.ntemiae mentionem , tanquam milites ad
£uum vexillum , nobis gregarim occurrunc
praefidiarii. lllum mêlions litexarurx ante-
fignanum Plutarchum, qui, &c. ,:
87. Vos pariete« obtelior , & vos fubiellia
imploro : adefte vos Ciconiae, vos Aquilae,
vos Leones , £c hodiemae temporis ingratos
hominum mores redarguite.
88. Vidimus muiros honore confpicuos
celfarum divitiarum infedifle fauigiis- Tyrio
murice nitidiffimos , qui ad urramque Phœ-
bum & polum utrumque fuum extenderunt
imperium ; quorum ampli/fimac opes abie-
runt , tranfierunt , eV ipiîopum tantarum Do-
mini. Sed in hoc Mufarum Pamaffo , cit-
cumveéro aetatis veftrae gnomone , cum ho^
rologii umbra , aut mortis , aut feneftutis
punctum attigifle videbitur , tum confertiffi-
mos uberrimae ftudiorum veftrorum meffis
manípulos demetetis.
89. Et quoniam fub vexillo veritatis con
tra fecus cogitantes digladiandum eft', multas
armatorum catervas yelut in Equum Troja-
num congregavi , qui adverfariis furrepto
Palladio , viftoriam facile pollicentur. te
cum vobis in prima acie Ciceronem , qui
90. Quid ? repetámne Catilinx parrici-
dium ? psrftringam Clodii libidinem , Grac-
ciiorum
144 Fo'RMUlï
chorum molitionem ? Tempus non ftiftîce-
rtt, fi Neronem,fi Heliogabalum ( Mor.ftïa
narro , non homines ) in rhíatrum : induce-
rem : quorum ihgluviem , crapulam , fi recen-
fere vçlim , dies me deficeret, 8z quidem noi
aptior eflet rali hiftorbe.
91. Turmatim nobis hic occurunt he
roes ille Hterarii , magni ftudiorum Atlantes.
92. Sed quo me jam feffum rapitis, Phifo-
fbphi i Quid ru , Philofophorum Phofphore ,
magne ariftoteles, mihi in arrrem dicis ? Quid
eft , ô Cleanthes quod tu mihi fie urgeas cu-
bitum ? Ego te novi, omnes hi te noverunt per
noitumas vigilias viaticum ad diumas Muías
compararte.
a¡. Propono & propino vobis pientiffimi
ilhus Жnеге exemplum, qui &c.
94.. Quibus autem doms cumulati , quibus
exculti artibus faftigiatam Eloquentiaearcem
tonfeenderunt Veteres illi Oratores ? An nn
que credímus eorum nafcentium labris infe-
diíïe flexanimam Suadam? cujus quafi grariis
afflati evadèrent aliquando in Deos morrales
ftio qui arbitrio animorum habenas moderen-
tur ? minime veroi fed per ftudia, per labores,
per vigilias inclaruerunt. Vos igirar farigare
juvet. Scyllas , Charibdas, & reliqua monftra
aquarum , & fi quid in orbe fit atduum , hoc
molimini : exhauftum enim fíidorem ingens à
tergo comitarur gloria. ,
9Ï. Obruor, en obruor ego jam exemplis,
quoeunque oculos , quoeunque animum ap
puiera
I -
. PROPON END! E X E M P l A. ifciÇ
puiero' mëum , video multifariam 'éxemplo-
rum fupelleflilem', & veluti Mufc'as,imdiqué.
profil ¡entes milites volones ad'hanc propu-
gnandam fententiam advolare.
96. Nam ut ab Heroicis ufque temporibus
annalium memoriam animo replicemus , nul-
Iam ullibi inveniemus gentem , quam , 8¿c. 'J
Ç7. An non aequitatis ftudium exi.llurri Aríi.
ftiai ! Studium fapientia? vcnehúm Sdcrati ?
integritas , & patriae fallis Demoftheni pemt-
ciem accerfívit'í
98. Hic vero campum feraciffimum & Iae-
tiffimas fegetes oftendit hiftoria, in quibus o,
mnio omnibus demetendis fi defudem , rem
plis ante me deficeret', quam Mitremos fùtëus
artigero : exemblormn-ígitiir'mnfmúdineTli-
penedendum aггж'Аз*^ & un'tmVtátftum aiit
alterum manipulum eolligemus. '"'", '•"-'
. 99. Sed non diflfundam me multis / nec
ш potentiffimos hiftoriarum campos exfpá-
tiabor ; unum folummodo , aut alterurrí, vtíMs
porrigam ex copiSfiorii YÏflderrïk r&cerrrúml,
Ячеm veftro »tf'aílu&éát^pálato ЧаШ m-
p\0.'' ,ГП .' ,и : . STIJt .>.С ,lVí:¡ . -.A- ."":, o.T
''i6o.i'lPe?agrVtoi*etfúrh' Perrarurn Cií-
Çuluth ¿ expifcaïe morr.uosr,' viVenres^ompeî-
«« rogaprifeas i, modemas aetatés interrogad,
ia tibi a cunftis refponfi uno ore dabitùr, nб-
^nern',natum ad-re§ pràxlare gerendas / tjïù
nulla fe'pientfa orhatus', rfullixiíitelleéWs kctí-
mine ¿¿elfo ufu^bullá exerdrätion* fit- í5rté-
ûuus ; eui-ihbartííim Tóieniia рИЩЩ* >,<h
G. lin
 f.4tf Formula
linguarum varietare jejunus,in dicencfi Яи-
anine filice ficcior , in politiz legibus pete-
Jlrinus , in veterum memoria puer. Nam qu*
ingula in fingulis , ea univerfa in illo requi-
iuntur , qui aliis praeite , prodefle & praeefle
cupit,non fecus ac ocuius, quae ceteri coníun-
¿lim nequeunc fenfus i omnia folus contem-
platur. .
iot. Si antiquitatisrnemoriam refricarevo-
luerimus; inveniemus &c.
Hie cum multis aliis , que in bis haientuc
firmulif , non incommode ad formular Cbrtarum
foteß refirri.
юг. Innurrçerabilia fuppetunt excmpla ,
quae ingeniorum claritatem. . & artium pr*-
ItantiayAiceftentur, fiea.perfequi liberer, ant fi
per tempus liceret, L«ngum quippe nimis'
agmen forec explicandum eorum qui ex vo-
bis orti, ac varia eruditione clari pattiam Cuam
iiluftrarunt. Bembi, Manutii, &c alii infiniti
,nominandi venitent, qui , cum fuis fcriptis
fatis noti fint , me^ priccjjqatione fieri nor io-
jref no^poflunt. Viyunt cítiam nunc, qui olim
nomen habebunf. Sed ante omnes memoran
.irreretuij, nee finepiacujp praeterjri рoк-ir,
qui proxime deceffit, Patriae libertatis acerri-
mus , dum vixit , vindex, quo reliefs ad om
nia ingenium poll renatas literas uptum dixe-
rim nullum , imo vel ab .aoterioribus etiam
onuÍtis:fccul¡í:,ad4:o ut in eo formando totam
,fc. videatur. jmpendiffe nafuram , fed, & exem
plar protipuscorrupuiflî,> ne ра$aц1,шnШ5 ill*
О ' aiiu%
 PROÎONENDI tXÏMPlA.' Ï47
alias umquam ppflet exiftere. Non omic-
tcndi & hic eflent, qui apudvos militví glo
ria teTra marrqne magni fuere 1 quorum. Ion«
fe maximus numerus 1 fi per laudes ite ve
ras , & in prxconium fufcnare caerera bona,
t]uibus fe Veneriae jaftant, hic locus mihi per-
mineret , quo ea tantum exponere inftitui ,
quae ad muneris huíufce mei cormnendätio«
nem facere videntur. 7 .
102. Exempla rotum îroc & univerfurr»
munditheatrum fuppe.ditat infinita 3 uthifcc
apponendis tempus tereré operae pretiúm non
fit. .' . ' . .¡ !.. . •
104.. Et quis quaefo in monumentis hifto-
ricis peregrinustît adeo, Ht ei in promptu noл
fithujufmodi Exemplorum congeries j
104. Teilem hujus rei fuificientem fe prae-
bet Chriftiani nominis hoftis Turca,, utpljû-
rium induftione exemplorum res non- ¡pdf.
gear, -
loa. Hoc ramen facile perfpici poteft / fi ,
quantum lapfum, quantam ruinam, quantam
veniginem : Rerumpublkarum. adfer^t , defë-
itio & devatyat,io Academíarum, ferio ac ini-
penfe conlideretnt. Propono Gra/ciam olifn
omnium narionum in oibe, terrarurn beatiiE-
mam, qux collapiïs & fepiiltis Athenis in plus
quam barbaricas tragœdias incidit. Alia hic
apud Scyrhas , apud africanos & Indos reeen-
faem, fi nonhorxeret animus miferanda ex-
eaapla, ,.' ... ..',,'. ' '.„ ,, ....',
Gib" iojr.
 148 Formula
io7.Producam vobis Alexandrum iftum ,
quem Vittus fortuna Magnum fecit , citabo
«pientiae.diftatorem Platonem.
Jo8. Si reliquos percenfere vellem, in tï-
¿ium vos , Auditores , conjicerem. Sed quid
nos exemplis exoticis hie immoramur , cum
non defint nobis domeftka.
109* Citcumferte mentis oculos quo vul-
*is : per omnes majorum & pofterorum aeta-
tes : Vererem omnem & recentemmemoriam
explicate. , ,n\
, '.:./ F О R M U L IL
ТщопепсИ exempta ex Valerio Má
ximo.
i.^^TOn invitus huic fubneéro Daphi-
XN danb ne quis ignorer quantum inter-
fuerit ceciniue Deorum Laudes , & numen
obtreftaífe. Hie cum ejus ftudii effet , cujus
j?rofeífores Sophiftx vocantur &c.
2. Cujus exemplum Valerius, qui primut
confuí fuit , ftudio fuecurrendi civibus , fecu-
«us, &c.
3. Non finit nos M. Craffus, inter gravii.
limas noftri imperii jafturas numerandus, hoc
loco de fe filentium agere , plurimis & evi.
dentiffimis ante tantam ruinam monftrorum
pulfatus ictibus.
4. Claudatur hoc exemplo talium often-
torum domeftica relatio , ne fi ulteriut Ro
mana apprehendera , è cœlefti templo, ad
Гavaras domus , non confentancos ufas tran .
 PROPONENDI EXEMPlA,&XZ; 14$
/hilifTe videar. Attinga n igitur extema, quae
htinis infêrra literis , ut auchoritatis minus
haben t , ita aliquid gratar varietatis arierre
po/Tunt.
f. Adjrci noftris duo ejafdem generis alie
nígena exempla non abfurde poffunt.
6. Idem fenfit proxima majorum noftrorum
gravitati Sparrana ciritas i quae feveriffimi«
Licurgi legibus obtemperans aliquamdiu ci-
vium fuorum oculos à contemplanda Afia re
traxit , ne illecebris ejus capri ad delicatim
vitae genus prolaberentur. Audierant enim ,
&c.
7. Verum quid ego fortiffimos hoc in. ge
nere prudentiae Vitos laudem ? Refpiciantur
Indorum fœminae , &c. Protrahe in medium
Cimbricam audaciam , ad)ice Celtibericam fi-
dem, junge animofamThraciae fapfentiatrban-
aecb Lyciorum in ludtibus callide quxutam
lationem, &c.
8. Cui gloria; Pœnicarum fœminarum, ut
ex comparatione turpius appareat , dedecus
fubnecbm.
9. At noftra urbs , quae omni genere miri-
ficoram exemplorum totum orbem terrarum
replevit, impcratorum proprio fanguine ma
nantes acures (ne turbato militiae ordme vin
difta deeflït) è caftris publice fpeciofas, pri
vatim lugubres duplici vuhi recipit , incerta
g-atulan.ii prius,an alloquendi officio funge-
r,tur. Igitur ego quoque haeiïrante animo
vos, bellicarum rerum feveriffimi cuftodes,
G3 N. N.
ico ...•' FoRMÍlí
N. N. memoria & relatione complecbr,
quia animadverto fore , ut pondere lauiis ,
quam meruiftis , obrutus, magis imbecillita-
tein ingsnii mei detegam, quam veftram vit-
turem , ficut par eft, repraefcntem.
10. Quid de Fabricii Lucinicenfura Joquar?
Narravit omnis aetas & detaceps narrabk ,
¿Ve.
11. Nsrc praeterk me , conditor urbis no-
ñrae Romule, prinerparum tibi hocin genere
iaudis affignari opprtereifed patere obfecro,
uno re prxcurri exemplo, cui & ipfe aüquan-
tum lionorrs debes , quia beneficio illius eflè-
ftum eft , ne ram przdarum opus tuum Ro
tria dilaberetur.
гг. Ne M. quidetn Marcelli memoriamab
las eifemplis feparere debemus > in quo tan
tas animi vigor fuk,ut &c.
> i?. Magnum inter haee forcitudinîs exem-
plum antiquitas oflert.
143 Quorum vittuti nihil cedit Q. Curtius«
qui proprer fortitudinem Aehilbs cognomi-
natus eft; nam utreliqua ejus op:ra non exj-
quar, abunde tamen auobus faars,quae rela-
turus fum , quantus bsllator fuerit , cognof-
cetur.
I^. Cynaegyrum Athenienfem fimili perti
nacia in confeftandis hoftibus ufum , verbofâ
laudum fuarum cantu Grzcia omnium (x-
culorum memoriae literarum praeconio incul
car.
16. Tuum veroScaevainexfupsrabilem fpt-
îitum
 PROFOKÏNDI ExElÉPLA,&c. tf»
ritum in utraque parte rerum natufaequa ad-
mitatione profequar , nefcio; quoniam ex,cel-
knti virtute dubium reliquifti &c.
17. Quae quidem planiora fuis exempli*
reddunrur , ac primum de is ordiar, quorum
in tmliorem ftatum fa&a mutatio fplendidapi>
retaru prabet materiam. ' • '.
18. Complura hujus rrotae Romana exemv
pla fuperant : fed fatietas modo vitanda eil :
itaque. ftylum meum ad extrema jam delabi
psrmittam : quorum principatum teneat N.
cuius conftanna nihil pertittacius.
19. Sentio quos ci ves , quaeque fafta eo»-
rum ac diifct, quam incongruo anabitu ora-
tionis ampleftar ; fed cum magna- & multa'
breviter dicenda fint de excellentibus vir¿s ,
fermo , infmitis perfonis rebufque citcumfu-
fts , utrumque pradrare non- poteft. Itaque
propofiti quoque noftri ratio non laudanda
fibi omnia, fed recordanda fumpfit ; qnapro*
pter bona cum venia duoi Metelli , maxima*
Patriae omamenta, ftriftím fe narra» patie».-
tur. "'
F O R M U L Ж*
Prepontndi tefi"mmia, .
i, Д. Udiatur bellicarom. inftitutiomiWP
Jt\ pruderniiïîmus Xenophon : quid il-
le ? omnеm Perfiaeymihriaequa:, ratronem,
omnеm hoftis adorkndi fortitudinem , con.
grediendi audaciam , оmnеm frigoris, argue
G 4 «ftus
fy* -z-\r. FoKmul-ï ,-!-'-: .

aeltus militaris tolerantiam , omnem aniim

intrepidi confidentiam, laborum omnium pa-
tiennam ex venatorio campo profeftam efle,
graviffimis verbis & exemplis confirmavit.
г. Audiatur Rex Carminum Vitgilius. At
quid ille ? :t. :
3. Videaturhacdere magnum illud mundi
mitaculum Ariftoteles.
4. Prifcos i]los Patres vide , Graxos lati-
nofque i denfo agmine à nobis omnes ftant ,
& modeftum pnilofophiae ftudium non fe-
runt in ChriiHano folum, fed inculcant & fua-
dent. Quorum au&oritatis fcuto fatis me
putem fine alia ulla ratione contra gigantes
illos teftum. ,,, , , :
4. Sed quid teftimoniis & exemplis pluri-
bus rem fua ipfius luce claram illuftratum eo ?
bellicis ipfis atque armis fi vocem dare poffi-
mus, quid hac de re nobis refponfura eñe ar-
biiramur ?
6. Homemm ecce ad i & audi , primum &
fapientiflîmum Poëtarum; mentior, fi aliam
magis orbitam divina illaMufacalcavit&in-
culcavit, quam hanc fatalem. Nee abiitreli-
qua Poëtarum ftitps à fuo parte. Euripidem,
Sophoclem , &c.
7. Quod etiam Eloquentine Magifter Cice
ro deliberatiffimo confilio aiíer¿ns 5 lam vero,
inquit, &c. •
( 8. Audiantur hac de re Philofophi , qui-
bus cura maíor eruendae & tuendae contra
'••'..•' v, vulgura.
 Proponendt. EXEMPLAR IfJ
vulgum veritatis. At ill ï cum in plerifqui
aliis diverfi ierint.ftudio &malo ambitucer-
tandi ; mitum quam omnes convcuerint in
unius hujus viae capite , quae duck ad fatum.
Capí tJ viae dixi, quia non eo negatum ,quin
ea in plures mox femitas fecb , quas ramea
omnes ad hoc Qu3drifinium vicko pofle re
ducere.
9. Sed hunc omictor ad Sroicos venio, qui
&c
10. Seneca fane Sroici porticustibicen haud
infirmus fie loquitur; &c. •
11. Exrmie eximius ille fapientum Epifte-
tus.
17.. Homerus illi Philofophorum refte ; id,
eft , Plato.
1 l. Seneta, ut folet, ad hanc rem alte &
apte. ,
14. Vere Hefíodus,& ex ipfofapientif pene
tral!.
iç. Timide hoc dicerem & ambiguus fi-
dei , nifi fidiffimi huic ret ab illo ipfo aevo
teftes.
i6. Unumtantumin rotam hanc rem prif-
cae fervitutis teftimonium adferam , & qui*
dem è familiari tuo fcriptore , quod velim
attendas. Tacitus de re Domitiani aevo, LegU
mus, inquit &c.
\j. Dcnique ftiimilum etiam incmiam à
Iuftino , illo fanfto. . ,
18. Cui alionar illud хя,щи'Лч apud Dio¿
eenem.
Gí X9. Au
154 F О R. M V l JE
19. Audiamus , quid hac de re dîcat , quitf
fentiat , quid ftatuat Panaecius ille inclyms, &
inter vertices.
гo. Pluresteftes feofrerunt:dimitto,fansifti
evincunt : ntinam & liquido fatis decla
rent t
il. Cujus fententiz omnis fcripturae facrr
confentit auftoricas.
гг. Optiaiè Storcorum omnium acrrtiffirrms
Seneca.
гг. ídem magnus illc Hippocrates vïdetur
cenïuirTe.
ц. Audiatui Iulius Fitmicus, juratiffimus
Stoicus..
', 21,. Ad teftimonium citetur Princeps inge-
HJorum Homerus.
.г6. ftec teftimonia congero in fententia
decantara : illud addam &c.
17. tpfum Homerum , divinarum omnium
inventionum origin'em & rontem,( vero elo
gio à Macrobio lie diftiïm ) audi.
aS. Clariffime & uberrime hoc exfequitur
JVÎacrobius.
.29. Sed abftineo,& Platonem infufurran-
tem audio.
jo. Nec hinc abludit monitum illud apud
Livium.
gi. Audiamus , obfecro vos, de hoc ipfo
gravtffime ac fapientiffime difierentem Plato
nem.
- 3г. Unde etiam tritum valgan fermone
pioverbium natum eft.
l$. Ideta
 PR OPONENHT TEsTIMONIA. Iff
33. Idem oftcndit diviva au&oritas. Deus
enim per Mofen fie inquit : &c.
54.. Quod ß quis hac de re humaríae etiatn
authoritatis teltrmonium requitar , is hoc
Piatonis teitimonio fit contentus,qrridicit,&rc.
3i>. Sïd fi & ipfam naturae humanae , con-
ditionem & aurhoriratem cum divinam,tum
humanar», & exempla doftiffimorum Princi-
pum omnium temporum diiigenter confide-
raverimus, rep;rimus , verilffimut»efle Vit«
gilii diérurr,, Difcite juftitiam &rc.
\6. Et ne nimis fteriles in tanta fœcundi-
tate & ffùmine diïïerendi fimus, fontibusaper-
trs , rivnlos noftros alcius aliquantifper fluere
jam psrmitremus', confultis Antiquorum 01 a-
culis , ex -quorum Tripods noftra fat abun
dé conftrmaturopinio > borfum tu Plaro,pau-
as te volo. .
37.Í Ns<j;k vos' inYi-co folum ad olerá haac
bc legumina , aliaque id genus craffiorisfucci
alimenta mез: invenrionis arte fata , co¿ta ,
apparata i fed exqurfiiiflimam meníam, epu-
ks Oratorum, ambrofiam Philofopàorum ,
necbr Poëtarum,omniayque mellitiffitraa ori-
biisj auribus, animis,quae placeante Ferci»la.
38 . Sed fi mea vos non moveatoratio , mo-
veat faitem antiquorum Philofophorwn, mo«
veat Oratorum : non enim pluvias ( ut ajunt)
aquas colligo , fed è vivo gurgite felientes
propino , legite Demofthenem, evolvite Jio—
cratem , p*rcurrite Platonem , Sec. '..>,;.
-r3#, Аоеоиш tu M.Tulii,, adeífdura ( <n-
ïùu G6 quam}
If6 F О R M U l JE
quam ) & dicas aperte.
4.0. Ex trípode penitiffimx fapientiaeetl il-*
lud Senccic.
. 41. Idem ешm quod ego inhacrcfapien-
tiae humanae oraculum, Ariftoteles ipfe dixit,
affirmans, &c. /-
4г. Nee eft quod vereamini , meae me ha
bere caufx teftem ор^пр't. habeo enim :
& in promptu habeo , nee ilium proletarium
quempiam, imi fubfellii Orarorem gregarium-
ve militem;fedpolitioris literaturae vexillife-
rum , maguum ilium , docrumque Scalige-
rum , qui in honoratiiïimo do&orum Chor»
nemini fecundus affidebit.
43. Sed quid ego argumentor ? quid plura
difputo ? te tefter». obteftor , melliuffime Ci
cero : ad te enim ( tanquam ad iacram aliquam
anchoiam ) jam confugio ; ut tu , velut alter
Achilles , noftram propugnes oppugnatam
provinciam : quid ? an non tu &c. •
44. Hoc ipfiffimum in ore faepius habuif-
ie fertur Augultus Caefar : ipfum audite. О
egregiam & vere regiam tanti Imperatoris fen-
icnnam! Oprime dixifti , vit oprime. . :
4í . Et fi telas Oratorum r:texere voluif-
íem.feifcenta liceret ejufmodi: proferre : ple
in enira fuor libri , plenae hifto-iae ; fed nес
opus eft, ut vagetur Oratio, cum domi habec
unde luxuriet. :, ... .
46. Quod illud confirmat Euiipideum ,
aureis fane infculpendum charafteribus.
47. Sed priufquam valedacam.his,falutan-
'K .. „¿a 0 0 ¿us
 PROPoNENDI TESTIMONIA. IÇ7
dus eft Placo, compellandus etiam pauciseft
Ifocrates : qui velut Sol &: Luna inter alios
emicuere , plenifque buccis & buccinis huic
noftrac aftipulantur opinioni.
48. Arbitros arccflb , omnium fcientia-
tum callentiffimoss &oracuk> vos audite co
gitare , cum univerfUm Antiquitatis concen-
rum audieritis,quiomnes in baec verba fubli-
mia, acuta, mellt$,kporis,piperatxqiie (ut
Sidonius Apollinaris ait) facundiae plena»
in quibus ferventis fulmen ingenii , егирг-
runt.
49. Oceanus teftium immenfis in apertura
noltrae declamationis campum inundat , m
quo mea jam natans oratio portum &exitum
haud invenier.
50. Quaero abs te moderatiffime Cato,, 4.
te doeliflime Plutarche ; quid vobisdehac re
videatur >Profefto íí veftram a^uitatem , at-'
que prudentiam геДе cognoverim. ,,
51. Antiquorum fuflfragia defideratis ? en
igitur vobis tenuem manipulum , quafi è fpi-
ciiegio quodam feliciori & Hiftoncorum &
Phiíofophorum latifundiis : omnesenimopi-
nionis noftrae antefignanos in hat arena fuc-t
centuriandos , operae praetium non еЯё exi-í
ftimo ? neminem igitur volo , quam te( Vir
gin ) qui tuum ulcioneus appones calculum,
&, fi haec ad manes tuos pervenerint ufpiaro,
die , quxfo , quid in hac re fenferis : num &c.
^г.. Prodeunt hie multi infignes Philofo-.
phi , quorum gregem in feenam cogère, quid
67 cflfct
 1^8 Formula
cfier aliud, quam inanes rraegœdias excitaren
rurrrinare ilfud Ariírmelicum.
ЯЗ, Ñeque eíl quod Qratoram • fores hic
pulfemus doraefticatim i occurrit en nobis
obviam Cicero.
^ф. Surgat igitur atiquis ex u.iiverfo Phi-
lofophorum Cnenobio,qui vobis dedoirrinr
militate concionerur.; quique mentes veftras
neftarea fua: Suadae fuavitare inebriare poffitr
Revivifcas m Teophrafte : ríloquere,UT hi re
capiant. (£aid ais ¿dicas bona fide, num m
per diumos labores , noitumas lucubratio-
nes, ad tatmim ram ftupenda:doftrinae fafti-
gium non emerferis >
^<f. Cererum ne ex tanta fegete nи!Гa om-
nino aut infecunda faitem mefïis fiat ; fpicas
aliquot gravidas, fruftufcjue felcftos colli-
eam , quid enim aliud , quam quod ego jam
oieo, diftumWi remini Ariftophanem, fi inter
vivos jam fuperefler ?
4 6, Myriades hic oceurrunt Veteranorum. 1
è Mufarum caftris, qui agmina nobis fuajun-
¿turi funt. Parum etenim in legendis Veteri-
bus profecit ille , qui hoc non novit apud eos
tritiffihiuffl.Ehodumi tu ífocrates ,dic, qux-
fb', Ingenue. ,i. ", ',•"<, .
-57. Sed ut fluenta Veteram-, in unum qualî
rivulum contraham , en vobis Ariftophanem;
Ли mavulris Senecatn , ilium etiam ad banc
Spartam propugnandam evocabo, iî liceat il*
Ji , bona cum veftra venia y libere loqui.
58. Nee de рaиcoгшn foliunmodo race-,
J- "-,* \ J. BUS
 PROPONENDI TEsTIMONIA. IfÇ
mis vindemiam facio ; imo Senarus Antiquo
rum univerfus huic fenteruioe luffragatur : au-
dite tubam Philofophorum omnium r quo
rum Echo nil magis ingeminate quam &c.
5*9. Noftras hic partes vindicat Hato,frre-
nue etiam & animofe univerfa pro nobis mi
litar Antiquiras. quid ru putas Socrates?an nor»
ru hoc teñabeñs mecumb Demofthenes^no-
vi re velle.
60. Sed Socratem audite { mei condifcipn-
íi ) hifce vos verbis compellantem : Macti
eftote it» vitture, adokfcentuli, & p;rgite&
obnfxecontendite in addifcendis literis. Quid
anrmivobis еfГе dream, quod ufque adeo fe
rnes eftis, in Helicona verius conficiendo iter ?
num viam meturtis; numperrcula exrimefci-
tis * Profbck) cum ration.; infaninS, fi levicn-
ks illas remoras , in hoc tam laudabili curfu
objici patiemini.
¿I. Hue refpexiíTe viderur Horatius Mufa-
rum ille amanuenßs , cum in haec prorupit
verba.
62. Si Cicero ille Eloquenriae parens
(qutmut Rberorem Deum omnis admrratur.
poftcritas) in hoc vos alloquererur cœra,an-
non ipííus dictis obfeqneremini i jam igitur
ilium hoc vos alloquentem modo auaiatis
placide.
6 j. Sed antiqurtatis panoplia , authoritatis
clypeo , armatr fumus, contra impetuolum
ftolidorum infultum.
64. Vuliis teûimonia ? eu. vobis Apollmis.
ipfiub
}6o Formula
ipfius oraeulum , qui &c.
65. Te M. Tuil. ( qui eloquentium fmfti
prudennffimus , prudentiura Eloquentiffi-
mus ) ctftor , obteltor teftem ; eloqu?rt quncfo,
audafter dicito : mavin' , ut ego dkam pro
te f
66. Audite Menandrum, cujus aureum. hoc
eft de crudirtone encomium. .
67. Ssd Philofophorum fores oftiatim pul«
femus, ut,quid in hac re Antiquitasfenieric,
wdagernus , ex quorum uberibus dukiflanuu*
veriratis hnjufce neftar exugatis.
68. Sic enim íam olim fapier/trx diftator
gravifllmus Seneca.
69. Audite rpfum Eloquentiae lumen ac
prope 'mimen Demofthenem. Quod vobis S
forte non perfuadeo, audite graviffimumaui-
torem Saluftium.
70. Teftatur id omnis eraditionis penn
Plutarchus.
71 Audiatur Horatius Latin* fidieen ly-
XX.
72. Motum eft & ex ipfo veritatis , expe-
rientiaeque , ita ut dicam« linu depromptunt
Poètae lllud.
7 j. Nee ab hoc abludit Plmius , Hie faga-
cifllmus naturalium rerum ¿nveftigator atque
interpres.
74. Arque hoc ita ftatuit Iofephus Hifto-
ricus magnae Vir apud omnes aumoritatis, Sc
tqtius antiquicatis egreeie gnarus.
j%. Teftimonium nobis dice. Tullius> qui
in-
 POST SENTENTIAM HABEND«. iíl
in arce Eloquentix Romae ftetit.RexOrato-
rura, & linguae latinae illuftrator.
F О R M U L Ж
Fofl fententiam habendi.
x«-TTOcem profefto dignam , quae aureis
V literis in omnium nobilium & pro«
cerum parietibus , & aularum veftibulis in-
Icribatur l
2. Dignam profefto fententiam quae in om
nibus curiis pingatur , in tribunalibus fcul-
patur , in Iuris Confukorum veftibulis & pa
rietibus affigatur, Regum & principumatriis
Se cancellis praeponatur ! dignam quae in omni
fenatu , in Cameris,in Parlamentis, in judi
áis omnibus ante oculos obverfetur , in cu
jus intuitu pluscerte conitlibplus conftantiar
plus integritatis , plus prudentia^quam in om
nibus aliorum voluminibus continetur,
3. О vocem egregiam ac.vere regiam ? di
gnam profefto quae in omnibus rrincipum
armamentariis aureis literis confignetur.
4. Dignam me hercule fententiam , quae
non modo omnibus juridicis fcholis , omni
bus tribunalibus , omnibus curiis & confiftor
riis appingatur , verum etiam in cunftís
Academiis & Gymnafiis faepiffime iteren
tur , & in veftibulis ac porticibus propona-
tur.
j. O in cœlo nata atque hinc profecía
verba !
o. Quam
fit Formula
6, Quam pium , quam utile hoc dogma W
quam fecit ad vitae nonÄnitatem folum, feci
fanftitatem !
j. Pone mihi aüquem Sacrorum noftro—
rum praefidem : quid m hac re verius , aftiuf^
que dicet ?
8. Aureum dogma & cupides^ curiofifqoe
iflgeniis imprimendum !
9. Нac fententia non modo verior , fed:
ne utüíor quidem hominum vitae reperiti ulla
poreft.
101 Qua quidem Philorophorum Phoe—
nicis tam gravi tatuque falurari orartone onц
mum eorum , qui excuflo obedientia? jugo,
contumaces ac refractarios fe praebent fupc—
rioribus, noftu diuque aures perfonare debe«
bant.
ri. Magnifica fáne fententia, & omnium,
altis animis & fenfibus reponenda , quae prae-
dare oftendit, quid &c.
*z. Quod veriffimum e(Te , & îpfà ratio
docet & authoritas cum divina , tum humana
comprobar , & exempla quam plurimorum
laudatiffimorum Principum teftantur. Ad
ipfam enim rationem quod artinet, quis son
vider, &c.
si. Nulla falm hello. Quo quidem omnibus
perfpicuum eft , bellorum nobis tum fœ-
iritatem & rurpimdinem , rum etiam qui per
petuo ex. i.Misenafci confueverunt fruftus, ob
oculos poní ., & ab eorum iludio ceu ret non
minus peftiferae & noxiae , quam fcelèratat
& im-
 POST SENTEKTIAM HABEND«. TÍ }
tí ïmpiae omnes fanae mentis homines revo
can.
14. Mennt venin ; improba claies. Quo edo-
cemur, nihil flagitiofius. nihiíque nocentius
eflê, quam impuras Fœdafque cOrporum libí
dines , eafque ideitco non aliter, ac peftiferum
venerium, cavendas & fugiendas. Quemadmo-
dum enim, &c.
15". Tolle moras. Quo ut puto , adotefeenter
admonentur-,ut difeendi occafionem & com-
moditatem avide & alacriter ampbftantur aco
que ufurpent. Nam fi oblatam temare negli
gent aut praetermirtent, ablatam fruñra requi
rent aut defiderabunt.
16. Amat visoria cvram. Monet , fine cura
& vigilantia , fin- laboribus & fudoribtis, fine
moleftiis &r difficultatibus nemini mortalium
gloriofam victoriam contingere.
17. Nullit fiaиs ma kteirris. Hoc difto
monemur, ut ab jneunte aetare nosad fimpli-
cem veritatem aíTuefaciamus, ab omni fraude
proximo noxia abiïineamus , cum ceno feia-
mus, Deum & videre fraudem, etiamfi infi-
nnis latebris occukerur , & eam in lucem pro-
traftam tandem fevere punire ; juxta difta :
Cemit Dens omnia vindex.
18. Quibiîs verbis quid aliud cenfeam no
bis adumbran, quam quod fine ulla verbo-
rum citeuitione , nobis quotidie inculcatur
nos natura efle tarrquam teftudines , terrae fi-
lios, craifos , rudes , beberes : at Iibrorum afft-
dua mäatione, & quafi inculcatione ita ex-
poHri
 t6± F o R m и l- я
politi & exacui , ut nihil fit tam reconditumi
quo non ingenii acie penctremus , nihil tarsr
lublime , quod non pervadamus , nihil ram
arduum , quod alis fapientiae & vitturis in-
ftrufti non fuperemus.
19. Vinum mtrccs fndore paratur. Canta—
tiffima omnium fcriptorum bonorum lite
ris admonitio , qua docetur , labore efle ad
vittutem & bonas res omnes viam quaeren-
dam.
20. Haec fententia quid nos monear , per-
fpicuum eft ; nimitum , quod ab ipfius naturae
conftitütione hoc fit decretum , laborem no
bis non eficdetracbndum, fed capeffêndum ,
amandum , fuftinendum : mollitiem contra
modis omnibus vitandam , fi bonarum r¿rum
participes effe , fi finem eum , qui eft hominis
proprius , & à quo ille pemcitur confequi
volumus.
H. Sapientia flot coniinetur urhium iff fa-
mth'arium ; non cubara , atque cantíbus. Qui bus
verbis Euripides eorum vitam notat, qui vo
luptati & otio insrti indulgent; quia civium
ccctu arcendi funt , perinde ut membrum pu-
tre medicusà corpore amputat, ne fanae par
tes inficiantur. <
• гг. Acnn ut fenetret. Quo admonemur ,
nihil eñe tam altum , nihilque tam durum &
afperum, quo ingenii humant vis & acumen
penetrare non poílit. Sed ut ferrum per fe ru
pes & faxa iucidere & infecare non poreft , niff
prius acuatur : ita nee ingi-nium rude & incul-
tum
 POST SENTENTIAM HABEND«. NÍJ
tum res fubtiles atque reconditas vi Сиa per-
fpicere , earumque difficultatem fuperare po-
teft , nifi doihina & labore tanquam duabus
coticulis probe exácuatur.
z%. Sp'lendefeit in ufa : Hoc nihil aliud innui
& indicari videtur, quam exercitatione, ufu-
que res cunetas & meliores & fplendidiores
fieri : Nam &c.
24. Quo difto antiquitas nihil aliud, quam
turpium vdluptarum , imprimis venerearum
iUecebras ac pertes fignificare,&cumomnem
aetatem, tum maxime adolefcentiam de iis ca
ve ndis fugiendifque admonere voluit.
aj. Cujus difti interpretatio , quamvis eam
ingeriii , & doftrinae requitat copiam , à qua
me longiffime abefle vel primus afpeftus mei
cuilibet judicio efle poffit; tamen impofiram
mihi explicationis hujus provinciam timide
quidem ,fed libenti tamen animo fufeipiam ,
& qualecunque hoc meum parendi auftori-
rari Reftoris ftudium , apud leftiu,inam hanc
auditorum coronam me exeufaturum efle , de
humanitate acbenevolentia illorummihipol-
licebor.
26. Quod dit9o monemur : ut non modo
inter vaîtiffimôs fluclus , interque horribilia
omnis generis calamitum fulmina & toni«
trua i fed etiam inter periculofiffimos vitio-
rum fcopulos , & in extrema ac deploranda
Srorfus viciorum & morum corruptione 8c
epravationc curium reftum teneamus.
27., Non ex lapientisslacunis, fedipfoforrte
,' > •' li;nc
 t5S F o R m ir t ж
te limpidiflîroo & amœniffimo oracukmil-
lud M. Antonji hauftum elt , quo diferios vi-
difle multos fe ; eloquentem nemirrem acute
pronunciavit. Quod fi paulo alrius repeti-
mus , eum , qui coram mediocriter doilis ho-
minibus commune jnxta vulgi judicium ve-
nufte fans aciuculenter fari portlr,difertum:
qui vero ipfas rerum fcaturigines ingenii acie
conquifitas haberet , omniaque miraculofms
& rmgnificeqtius illuftrarec, augeret , atque
locuplctaret , folum eloquentem exiftimaflè
comperimus.
zS. О vocem in concionem mortalium
mirtendam, in cujus verba Principes, Regef-
que juramentum faciant , planeque confpi-
r.nt !
г9. Aurea. profe&o fentehtia, omniumque
bonorum animis infigenda, vita & moribus
exprimenda.
lo. Preclara , me hercule , nec à Philofo-
pho gravior cxfpeftanda fententia.
ti. Üigna fane ingenio tanti Philofophi fa
bula ! qua declarare voluit , nullos caetus ho-
, minum abfque pudore & reverentia, hoc efb
fuga turpitudinis & ftudio honeftatis arque
juftitiae confervari pofle.
32. Argumentum vero auro contra emen-
vdum, & longe digniffimum , in quoplurimum
& temporis & oрегж collocetur.
ll. Hoc difto vix quicquam certius tulit
Phœhi cortina.
34. Verbis ftricca ac pondere gravis fenteo-
*'*' 35. О
 -POST SENTENTIAH HABEND« l6j
Ъ5* , O cedro vox incidmda !, quid
aшет, _ .t
Cedro s Cor/o i¿/¡. ..
3d. S ententia verbis autlitcris quidem exi
gua , fed doftrina foecundrffima , & effe&u o-
,eroiiiEma, & ufu faluberrima.
3 7 . Qnis tibi Plato pulch-rrimam hanc co
gí tationem itrmriiît ! quam fublime animus
tuus afcendit, cum hanc palmarem fententiam
protulifti ? Tetigifti rem non acu , quod dici
iblec , fed acic , fed acumine mentis,.
38. Perpulchra fententia, & Ambrofiano
illo peftore digna.
39. O preclara & veritatü plena carmina i
Delphico, itno quovis oraculo veriora verba,
non chartis , fed marmori mfcríbenda : non
lib.llis , fed .^«eismonumentis credenda : non
levium &,oblivioforum nominum inéntíbu?,
fed aetemo memoriae wmrrmtenda.
40. Quae fit fententia Graeci carminis',
.quod vice proverbii à nrultis uluVpatur ,
Ъ*%кч'ч vzn'titux, *.?ftiAi lis vroooiiCTfir I ПОЯ
Tatis, fe Graxi enarratorcs.expediunt :. тле«
vero fententia eil , hos çovergcHlô admone-
ri ,.ut exornemus & excolamùs , fi qua fiírit
in nobis horreftamenta'à natura tributa, quod
fi qua, viria molita ûint, procurandum,ut ea
quoque diligenter eluamus: hoc enim èft de-
xtro pedi calceum inducere : finiftrum vero
iif 5roä>i3jip,r.-, id eft, in pelvim immirtere.
Г 4tU Jf ¿Pifias aигса пмр* > & digna , quae
•i ' r .'...ó
. " -- i i' r:i•V
:'.-',.'„".., ... ..,...,,.
l'un 1.. ', imis
r...."
 i6t , F O RM DIS
imis reponatur fenfibus , ideoque à prseftan-
tifllmis auftoribus valde celebrara. Hanc ,
cum Euripides Athenis Oreftem fabulam do-
ceret , Socrates dicitur revocafle ; adeo Phi-
Iofophica vifa eft Philofophiae parenti. Ufur-
pat hanc Romani voluptas, thearri Mufarum-
que delician Plautus.
4г. Digna cerré verba , quae bonorum h-
diorum confecranei , quorquot Vittutis &
honoris itimulis percelluntur , etiám arque
Ctiam animis affigant.
4 î. Egregia & vere regia Imperaroris opri
mí lententia, quam utinamilli omnes, qui Iu-
ftinianeas leges amplexantur , quique ex illis
dignitates & honores confeftantur, imocun-
ôi. qui in literarum ftudiís & honeftaris ofi
cina verfantur, non modo auréisliteris in pa
riere defcriptam, fed animo alti (fimo infixam,
fenfibus impreffam , cogitarionibufque affi-
duis infculpram haberent ! ibes longe tum
'nobis maxima foret, omnes Reipublicae par
tes fore feliciores.
44. Regalis fane fententia, & ipiîus fapien-
ti* oraculo formata.'
4^. O ex ipfo veri facrario prolatam fen-
rentiam î .
46. Volat itreparable temfut : Cujus uiíU
apud nobiliflîmos quoique Philofophos tanta
vifa fuit dignitas, ut in ejusexplicarione&i'-
luftratione ingenio fuo derlei mfantiam fuam
fateri non dubitarint : unde minus mihi ho-
mini adolefcentulo vicio vertí poterie , &
exfpe-
 Proponendi SrMIlIA. i6q
:xfp£ctationi augufti hujus confeflus non uí*
quequaque fatisfecero.
4.7. О diftum aигецm verae fapientiae I
Quis mihi jam acumen mentis ad baecpenij-
tus perfpicienda fuppeditabit ¿,quis jctgeqiqtt
arque judicium ad haec recle, enucleaqda (at-
ficiet í Certe ducis hic maxime indigeo: ten-
remus tamen : audentes quippe adjuvat ipfe
Deus. Libet hicpaulum comicari, rethoricari,
inquam , atque per v«g« ж&и^н ab :еххгедп»
initium facere. . .,,,',.,. -.
F О R M U . t JE ,•)ti,.
','>. 'Proponendi fimiltA. •,
1. /~\ Uemadmodum vulgo videmus." te-
V¿ nuiffimum quemque de plebe ¿Виц,
dare liberis, qui adjun&a ad patemam'.egeJrá-
tem inertia oftiatim mendicantes a,шюпaт>
reddunt cariorem.: fie certi hpmin,és in'.fum«
ma tenuitate ingenii longe plufimos yailjmi
fœtus èdunt. , .: .7. ' , y
,г. Ut qui funt languidiore ftomacpç , &
infolentes navigationis , poftquam navimj
confeenderunt , & paululum profeftjL fûhc
naufeant , requituntque cqn:ïnentefn^'Îj-'.ii,
quibus imbecilla vis ingenij , fi: longîjis ero-
grediendum eit , ftatim animo linquuntur.,
ac in porta pene deficiunt,ut Galb¿jCarithe-
rius. i {
3 . Sicut ab arbore nemo fuavem & mкcэд
decerpjt fruuum , nifi hic folis ft remporis
H bene.
Í70 F oяmиtж
beneficio matumerit : ita nullut artis ufrnn i
& fruftum quifquam deguftat , niíi ejus ani
mus drfcendo exercendoque emollicut matn-
tuerit ,$C per experientiam fax artis materiam
fubegerit , atque decoxerit.
4. Quemadmodum poma ex arboribus , fi
cruda mu 1 vi ave41uiuHr¿fí matura &coöa,
decidunt : fie vitairï adolefcentulis vis aufen,
fenibus maturitas.
j. Ut nulla materies tam facilis ad exarde-
feendum eft , quae nifi admoco igni ignera
coneipere poffit : fie nulla mens eft tam aJ
comprehendendam vim Oratoris parara, quz
poffit incendi , nifi ipfe ad eam -inflammatut
& ardens acceflerit.
6. Ut fruges aeris temperie & liquidiere
coclo uberiusproveniunt ; haud fecus bona: ar-
.tes , '& eximia ingenia benignitate , mimifi-
ceritia & humanitate foperiorum evocantur.
Contra Vero fordibus & morofitate eorumi
crai ad clavum imperii i'edent, reiringuúirruf
Sc laneuefcunt.
" 7. Ut nauras rempeftatum , & medicos ju,
Vit meminiífe morborum : fic duleis erit a)i-
quando in ftudüs pra:teritorum laborum re-
«cordatio. , .
" S.'Ut palma dum tenera eft, gelu facillinw
«uritur & perit : Sic puer , qui cupiditatibui
Tuis'rrfiflus.
9. Siçuc generofum equum in ftadiis cur.
rentem , aut canem aliquem feras infequen'
' «ещ, citatiffimo quidem curfu id , quoa &'
--,-.-- - cienJuu
 PROPONENDI SIMIlIA.. IJt
ciendum iilis incumbit, perricere videmus:
acclamations tamen & жоп-ямц* hominan,
accedente t utrumque quam velociffime cигл
fum intendere ieodem modo Juventus ftudio-
fa in literarum ftudiisarripiendisoccupata, &
ad literarum fcopum magno cum labore con-
fequendum fua fpontc incitata, nefcio quo-
modo generoiîores impetus mente concipiat,
& alacrius in iifdem pergat , fi induftriam &
affiduitatem fuam à pneftantilïimis vitis ta
cita acclamatione & remuneration quadam
laborum fuorum probari , & ad altiora fufci-
pienda, perficiendaque fe inflammari animad-
vertar.
io. Sicut qui in fole ambulant , etiamfi
non in id ambulant , colorari tamen necefte
eft i ita fieri non poteft0 quin ex converfatione
feniorum meliores , pruientiorefque redda-
mur. :!,
ii. Ut fegètem fine lolio Srzizaniis vix in-
venite licet : ita omnibus ubique locorumdi-
fcentium cœtibus fuum quoque loliurri, & ve-
luti fucos quofdam ignavos perpetuo admix-
tos efle videas.
12. Perekganter Lucretius: . •,
Tlorigetit ut apes in faitthus omnia libanti , ;
Omnia not indem depajcimm áurea diña.
i l.Ut apes non tantum fummafedulitateéx
leftiffimis quibufque flofculis fuaviffimos li-
quores colligunt , fed etiam dulciffimum mel
ex iis confkiunc : ita lludiofi adolefcentes ,
non prxcepta dun taxat opnma* um arüum, Sc
:.J ." H2 falH
tf% • • F o tt M V l ж
faltares quafque doftrinas , à prxceptonbns
traditas percipere , memoriaeque înhgete ,
fed omni quoque ftudio elaborare debent,ut
aux vel audiendo vel legendcdidicerunt , ea
velut in fuccum & fenguinem convenant ,
tandemque ipfi ex fefe aliquid gignant , quo
induftriam & doftrinara fuam eruduishomi-
nibus probare poffint.
14. Sicut arbores quxdam , abaque nоя,-
,nuUa pjamarum genera , quo praeftanuores
ferre folent fiua«s ,eo fere amanore« habere
folent' radices : ita quodvis bqnorum genut,
quo divinius eft,eodimciliorem parandi illiut
fationem efle , Deus Opt. Max. vomit, mmi-
rum ut homines digni tantùm , id eft, labons
& induftriae amantes , illo pouantur , mhiU
Vero homines , & qui volupratum ™rpiu?
-fpirrcitieritretiti flagrannfllma honeftans л
doftrinx überalis myrothecia poftponere iq-
lent V ab eodem confequendo arceantur. ,
l^.-Utinullum inve'nitur malum Pumcum,
in quo non fit aliquot granum purre : I» Я
mortalium vita praeter vrrtutem mhil danpo-
teft, quod careat omni labe,& calamita":,
quod lit perperaum & firmum, , quod щшa
tempeftas agiter. . •• y .'V-.Y' ь' г к-
iö.Ouemadmodum fam/non eft , oculos
habere acres arque acutos: , mfi fplendore Jo
lis omnia dilucefcant : ficfruftia ranone «
confilio valemus arque vige.mus , fi gratia.«*
vina, quae mentis aoftr» lumen eft, à nobis >9-
: h 17. üt
 PROP ÖNFN DI S ГМ I l ГАГ If?
Tj. Ut vinolenti homines injuriae loco ha*-
bent, fi in ipfomro'Iielluacionibus à vinoal?,-
ftinere velis^ita quicimque reétum rvitae iter
fnfiftunt , propter morum differentiam in>
proborum. odia èxperiuntur. '. iij .
18. Sicuci multo nocentior adulatoris blan
ditia eft , quam aperti convitiatoris maledi-
fta : Ita vicia quoque , dum vel fub virtutum
nomine obrepunt , vel voluptatis & dulcedi-
nis illecebra venenum fuum occultant , pe-
ftem & pjmiciém multo majorem , quam ul-
bm extemae adverfitatis calamitatifvegenusi
inferunt. ',: , ¡
19. Ut gypfo madido ftatim utendum efti
quod celebîrrime ficcetur & indurefcat 3 itc
ftatim fingendamoribus aetas rudis, priufquam
durior non admittat fingentes.o . .>-,' . !
20. Non primum obrepentibus , tan tum
occultequs' infinuántibus fe vitus laboris 8c
mdafttia? perfeverantia aditum intercludit :
verum etiam , fi jam antea forte animis infe-
derint , paulatim rurfufque ea expellit , atque
exterminat , contra vero amabili . Vitrutis
fplendore eofdem illuftrat arque exomat: quo
nitrtfrum modo afflduus ferri ufus & traftatio
à rubiginis^ imrniíndina id non modo сonГег-
vat , tutumqus pra?íbt : fe etiàfn inhaerentSs
jam fordes illas abigit , & nitidum oculifque
gratum illi fpbndorem conciliat.
ai Ut qui in fol;m venit, licet non vene
rie ut coloretur , coloratur tamen , & qui in
ungüentaria sabsma paulo-dùmas confedere ,
.?:. _ H}. odorem
*74 ! FoRmиtя
cdorem loci nee opinantes fecum férunt : fie
«lui cum fapiente confuetudinem habent ,
etiamiï id non agant , roeliores tamen reddun-
tnr.
г2. Ut fpeculum corpus laeve admodum 8c
politum quafvis oblatas figuras recipit, &re-
Înfentat deformes »que ac pulchras: Itaado-
¡feentum animi quibufcumque artibus imbati
fuerint, feu bonis feu malis,eas exhibent. fie
Vt evadant boni , fi bonis & honeftis eset-
ceantur fhidiis : mali contra fi malis artibusà
«neris adfuefcanr.
гг. Ut apum labor non eftinanîs,fed aè'rsi
mellis cœleßia dona gignit, mel autem & ip<îs
apibus ufui eft , & infuper ad hominum cot-
fora alenda atque fananda multum prodeß :
ta nofter , quem in ftudiis literarum confu-
»imus , labor nequaquam eft itritus & fuper-
vacaneus : fed olim dulciffimos gignit fruébis,
ut omnibus vitae humanae partibus , atque pr-
dinibus i utiliter & laudabiliter illi pixeÏÏ-
poffint t qui in fcholafticis alvearibus , tan,
quam laboriofae apiculae , fpecimina quondam
induftriae dederunt.
г4. Quemadmodum in militia multa ae
quo animo perfert is , qui & praedam divitem
&viftoriaegloriam,¿infignemillamlauream
cuDit deportare : Ita& nos tanquam in literata
. militia tirones quidam ftudiorum laboris , &
moleftias conftanter perferamus, certa fpe fre-
ti, fore , ut fua olim , eaque Auviffima pre
mia laudato yrocinio coaftenr.
 PROPONENDI SIMTlIäJ \fl¡
1.5. Ut ager nifi probe colatur , fentibus ac
xtibulis obducitur : fie animus tenellus , nifi
re£ie inftituarur , facillimè vitiis occupatur
atqne corrumpkur.
z6. Qu^madmodum induftrius agrícola
agrum noxiis herbis repurgare folet: fie гей*
difeiplina animrs adokfcentum pravas opi
niones Sc vitiofas cupiditates eripit,omneque
animi defiderium ad virtucerrv tte fapicntiaoJ
traducit & aMuefacit,
fj. Ut avicula quam diu in caveis incluía
tenetur, à periculis tura & tefta eft ? at fimul
atque evolav;rit,infidiarum tefis feíe prop.o>-
nit , arque vel ceteris volucribus praeda fit ,
vel ab acupibus capitur , & obtorto coílo ne*
catur, fie adobfeens , dum hon .ftae disciplinar
finibus coercetur , à vitiis plerifque & ffagi-
tiis abftiner : quam primum vero convulfis
difeipiinae orfícaqu r.'pagulis, folute libere«
que verían cœp.ric,ftatim corruptelarum il-
lecebris itretituT, variis erroríbus, flagitiis 8C
periculis implícatur.
28. Ut vafa liquores non admittunt ,antç-
quam aër ex iis emigrtt : fie quoque nee ani
mus noller falutaribus doftrinis imbuí po-
teír, nifi vanaperfuafiopiius expurgeturatqué
dimoveatur. -
29. Ut Sycomorus verberibus pulfata S¿
lacerara fhiituofior evadit , ejufque pomum
culero indium, cruJoque fucco levatum,ma-
turefeit atque dulcefcit : fie ingenium, quan-
tumvis h¿bes & obtufum , fi Iaboribus acriter
H4 excf-
Ij6 'F OR -MUlE
exerceatur , tandem eruditionis ac vittuus
tnaturitatem quendam confequitur , homi-
humque generi fruftus uberes , jucundos Si
iàlutares aflen.
• • 30. Quemadmodum navis licet ommbus
tmiamentis & inftrumentisj nautis etiam peri-
tifllmis exomata fit, nifi curfum navigationis
ad rationem rempeftatum ditigat , portu fa
cile vi ventorumexcluditur fenaufragi um fa
ch : Ita ftudia noftra, nifi defuper Spiritus fan-
"fti flatu regantur , non folum nova & inania
funt, Ted enam multorum malorum caufa ex-
iftunt.
31. Ut agricole qui plantaría habent,n<v
vellas ftitpes transferre è natali fuo foloina-
liud folent , laxius , lxtiufque crefcarit , fic
adolefcentibus , ne genitaíi folo affixi efle
Videantur , transferri interdum expedie л ш
tranllati , fub infolito docentium fuperci-
Ъo uberius in vittute ac doörina proficiant.
3*. Doftrina tanquam gladius eft in manu
furiofi , nifi dux & imperatrix vitae morta-
liúm, reäa mens , ranonis clavum te neat.
23, Sicut in aqua pifees Iudunt ; & in aère
Yamtíque arborum aves infidiarum fecurae :
jrtilHTiamo capiuntur , iftae tendiculis , aut
vifco : Sic fit nobis , & aliquem femper è ma
gno illo bominum grege venatur, tenet, calut
nigra illa Dea , mors
" 34. Ut enim pluvia lenis & modica facihus
ín terraríi 'penetrat , & humeaat : fie ftudia in
ánimos." '•'í',: •-'-•¡o.
r- 5,. Et
 PR O PONEN DÍ' SIM IlIA. T77
354 Et ur illi qui veriantur, facüíus fallunt
:eras , fi aliud agentes idfaciant: íta non ra
ro maxime proficient illi < qui aliorum opi-
nione , quod aliud jriterdum agant , minus
proficere videntur. '." . ,: '
-36V Ut flum'ina per fe'dálcía, cum iíimare
treir-ïrint , ¡faiefchmc : fid^dôlèfcentés, haud
mali,n in malorwti >énéririt cbnÍonia,taihi
inquinantur & mixtione.
.37. Ut adamas lapis omnium pretiofiffi-
mus , nee igni , nee ferro , n>гc ulli violenciae
cedit , niiï fanguis hitcinus recens & caHdus
adri.ihreätur/^.uö tandem mitando triodo íirarí-
gi aiqiie atceri :раи1амгn fëribtiur , aiRhore
Plinio , ita! ingeníam humarmiri , praecellens
quidam àc multipli'ci rerum cognitione ab
opifice itnti¡o:1nftra'itum , per îapfum demum
adeo ftiipidum , diltortum indomitum , atque
inwacbbifë eVàfit , ut nifi doftrinà Se inilita-
tibiVis HberalioWs , 'cj^fi fucco , ejufqiie -W
adrnirabiii , per p'raecdptpres'tanquaru .maî-
.leosnoVó:operi fti|Kr)de'i(iflähtes í recens ad-
hùc fubigatur ir 'donïetur & comprimacur ,
haud u'míuam fnitefear/, vel ad frugem alr-
quam perveniac: fed quod dolendjum , in de-
ténus' 'potius quoridie vergair V àc prolába-
.JUií-,sn': :.,i: Akut.'Z >: • S.,ir 1: 1С, '., '..;

.judicandi funt , fed quos Vittute inflarrfmatos

ad verum gloriae ialHçium adfpitare cogno-
.. H5 feimus
♦*5[8 * 1- . Fojmciï
fcimus ; in quibus interior pulchritudo ont
numero lucet , hos laudandos , ampleíb
dofque ftatuamus.
39. Ut euim ignis non rantum aqua fubje-
fta , fed etiam nullo pabulo fuppeditato ex-
tinguitur : fie hominibus non modo vi illata .,
led & non datis , quae ad vitae confervationexn
neceflaria funt , vita eripitur. *
FormuU affeclus concitandi , £x>
clamandi , Interrogando
1. TT Os eftis , quos adhortor , aetate vix-
V dum pueri , in artibus ftudiofi i obni-
xe igitur vos obteftor , ut mafti fitis in ftu-
diis, ut ad doftrinam contendatis : haéknus
enitum fatis diuinerticontabuiftis otio? jam
igitur, imo jam properandum eft : nam quae
»on prefeminantur , dum ver aetatis viget , íí-
«е dubio non metentur , cum Autumnus ad-
venerit : qualem facitis fementem juvenes, ta-
Jem exfpeftate meflem fenes : adeone vero ex*
fpeéletis vos laetam honoris meflèm, & dubi-
tatis fementem facere laborum , atque impen
dere curam ?
., %.,, Nihil vos artium optimarum ftudia,
nihil vos eminentium Scnptorum praecepea,
,*ihiI exempla illuftrium Heroum ,mhil fplen-
dor praemiorum , njb.il depique parefitum vos
movcbit ex(pe¿tat¡o ? ô exuue, quxfo , pra-
Vam iftam de literie, de mufarum facris,&af-
feclis opinionem ; & magnorum Principum
i ,.., . regiam
 i \
AFFECTUS CONCITA KBI, „
regiam fervitutem nolite ambite í e: "cox
vel cantilla itacundiae frontis nubet t-"• ws
psftas aliquando oriatur tanta ; ut \
45í fbrrunarum omnium faciatis nauw«^
3 . O fí qua Pitho, fí qua Suada , fi quis ñs-
xanimus Mercurii Genius labiis jam infideret
meis, quo agitante incalefeatis ? ubi janvfunt
illi.qui fulgurare, qui tonare, qui hominuoi
m -rites dicendo obruere arque invertere con-
fuïverunt ? Ubi efl ille ferreorum laterum
Demo!thenes?ut &rc.
4. Quod faxüm mecum non ploret « qui
parieres non fíngultiant , cum adolefcentulos ,
optima indole praeditos , fumma fpe fultos,
turpi (limae fefe Vacunae proftituifie videam ?
Quid tu cogitas , ô fol, qui cundía intueris,
& luftfas ; cur nulla unquam ab ortu mundi
conti ngit quies ? Quid tu faciès ? ô Luna, qux
mçnttruas tuas peragras viciffitudines , & ta
men homines tam fomnolentos , ram'focOrdes
infpicias , tam ignavas pecudes ? Cur.quaefo
non perdis fegnem banc iftarum colluviem,
frugestantumnatamconfumererDateveniami
Auditores, date ( inquam ) veniarm ft in fucoS
& ignavum hoc pecus vehementius intonemi
quibus in vivis verendum eft, ne fchoIaeubi¿
qu; omnes caniticm Mufarumi, fuique^lumi«
nis velut Eclipiin videant.
f. Dianae faciemè'marmore fcolptatftj iflf
Chi o pofiram commemorat Plinius , cujus
vulcum imrantes triirem', exeuntes hilaren»
eiïb juJicabant iiftam Di.inam doftrinam eñe
Ü6 putatei,
 сед Formule
curate , quae fubdiíficilis etfi fit,& yos(quafi
objecto Medufx capite ) primo in limine ter-
reat , ammos tamen fupra humanos aflumite ,
& objeftoberoicae veilrae tolerantiae clypeo,
dimculcatis omnis impetum invifto fuftmere
animo difcite vitiliter.
6. О vos ( mei fuaviffimi comtnihtones ;
quam felices éftïslô, fi veftramvidere velins
felicitatem 1 habetis enim adolefcentiam flo-
rentiffimam , Ver aetatis illibat-um , molles
jam vobis funt articuli , rubicundae gen* , fjos
juventutis , fpes annorum longa , fpititus in-
cegri) mens vegeta, corpus fanum & fucci ple
num s cur igitur animos veftros velue mare
concitatum , in undas decumanas fluftuatim
srftuare & aflurgere non video , vehfque om
nibus affèftuum expanfis intumefcere,&quafi
ceftro quodam. divino percitos , ut ad fum-
шшn tandem :Helicoms faftigium pervema-
tisî .,.:, -
7. Bene apud fe aftum mercaror.purat , n
poil decennem navigationem , poft mille vitac
diferimina , rem fibi comparaverit paulo ube-
fiorem,, & nos( pavidi animantes) primo
ímpetu omnem abijciemus fpem ? Alexander
generofi homo fpititus plures indoluit non
cnemundos, métuen's'non labores, non prae
via , ri8n toiivam mortis faciem fed ne heroi-
f'a fua fortitudo marcefce'ret fine adverfario.
'udeat vos igitur, qui ftipendia fub Minerva
facere videmini , ut ab itinere ad Parиaííum
flifficiles paûculs vos retardent fpinae , aut
prïtu-
 AP FE CTUS COSCITANDI) &C. l8'l
prarruptus Hcliconis afcenfus ; imo potius
immenfum peétore robur alitote ; & obvias
quafcunque dirficultates indomito devorate
& divincite animo.
a Hanc ad Similia redite. i, .
S. Quamobrem, a ut videmusherbam ari-
themidem , quo magis deprimitur , eo latius
diffundi ,ut accepimus arborem pa!mam,quo
gravïus oneratur , eo fortius reniti ; nt ager
Narnicniîs (authore Marc. Tullio) ficcitate
fit humidior; ut ignis in Nympharo ( ut rradit
Plinius ) imbribus fit ardentior ; út leo , fi
vulneretur, inftat ferocius ; Amxm poftquam
dejicitur, pugnar violentius; unguentum cum
agitatur , olet flagrantius '; äromata cum at-
teruntur, fpitant odoratiusiita( Adolefcentes
cariflïmij faciendum eft; ut in vittutis curiu,
quo magîs retardamur , eo magïs incitemur ,
fi fraftus illabatur orbis , impavidos feriant
ruinae. ..-,•,' l"
' 9. Ö fi Pericles hic adeflet, qui 'fulgurare,
tonare, mifeere Graeciam'díftus eft'l O' fîfle-
xanima Pifíftrati Suada meis paulifper itffïdë-
ret labris , ut quafi fulminibus ejus noftra jam
concitata raparetur oratio Î
io. Quid ? furdifne & obferaris auribus haee
molleo? Cyclopas, vel homines, vel ftudio-
fos afrari videor?an non perpenditis ', quam
foeciofa , quam Cœleftis', quam drviha quae
dam res' fit mens omata difciplinis variis?an
putatis omnigenam. literarum cognirionem
Vobis ofcitàntibus in ora castus delapfuram ,
H 7 yentu
 i8x Formula
venturam in finum dormientibus ?
li. Ah! VuanJa eft improba Sit;n deft
procul abiint mollia , facilia , blanda j
ra repetamus , difficilia fuícipiamus , !
ñipes , per ignes , divinas Mufas infe,
mur.
il. Agite vero , nobílior propago juven-
turis, quos dulces Mufae numine afflarunt fuo;
. quibus corpus omne ardors rremit ; quibus
ígnea vis in peñora exarfit; quibits Пanинa in
praecordiis micac , agite , inquam , ufqu;quo
defidebitis in pulvere ignavi ?
i i. Velit aliquis è vobis triumphum ? vin-
cendumeft ; Velii coronam ! certandum eft :
praeclarus procul dubio cerrador , qui fine fu-
dore vult coronati ' delicati nimis ad'oi,fcen-
tuli, qui aurum fítimus , ncc rameo eflfodere;
qui portum exoptamus , ncc tamer, volumus
enatare. Si enim laborum aculeis , tanquara
Hydrae fibilis frangamur animo, naе nos in-
Îrces, non milites , fed fagitivi .' non Hercu*
. es, fed Thrafones ex Apollinis caftris exau«
ftorandi !
l4. Demofthenis olinaln incunabilis & fa-
fciis vagiebat eloquentia, quae in eam portea
excrevic magnitudinem,ur.tota eum admite-
tur pofteritas : quidni iglcUr & vos excutiatis
ignaviam ? hoc enim de vobis certo fcïo, prae^
fagio , àffirmo-, eo vos docbinarpervenire('fi
vulcis^poffe, ut vos non homines, fed divos
terra ohm videatur peperiíTe.
1.5 „Immarceffibilem ftmae corcmam mere*
-...,/ ' v bJmini
|, - AFFECTUS CONCITANDT. igl
'Simini in ominum fçculorum fempitemitates
лЛ.aрш veftro imponendam.
'^ 16. Ludemus igitur nos , & quafi in roiïs
• & violis fedentes , omnino nugabimur otioiî ?
. fie fruitum nullum, gloriam nullam, nullum
honorem confequemur. Margaritas erunnt
ex imo fundo maris, aurumè" terrae vifceribus
/odiendum eft : Errat enim, longe errat, quif-
quis honorem in putidis otii puteis latere pu-
tat s ditioris venae eft defaecatum hoc ob-
ryzum ? ab altiore fonte pura haee dimanat
aqua.
17. Uiiftam jam , Auditores , utinam hac
in re aliquantifper haberem Plaronis copiam,
acumen Hyperidis , Varronis doftrinam ,
Hortenfij fuavitatcm , memoriam Simonidis,
aéiionem Rorcii , & fí quid ufpiam in Heli-
cone fit e!oqu;n«ac Lut in banc vos fenten-
tiam vi Demofthenis efficaciter impelleret ,
cincinnis Jfocratis eleganter alliceret , lacer-
tis,Ciceronis violenter noftra protraheret ora
tio.
lâ. О fi Lex illa Lacedemoniorum revivî-
feeret dermo , qda otiofos volueruht femper
efle inhonoratos ffedeojam (eheu!) prolapfi
fumus dementiae , ut , licet ramos atque fru-
ftus arborum , honores feilicet Reipublicae*
magni faciant omnes radices tamen & ftit-
pes ( quae funt labores & vigiliae ) dííiganí pau-
.ciílitm.
19. О vericarem omnium Vittutum Vittu-
tem primam & maximam ! quis tuae digni-
UÚ
 Í&4 F О R »i u l à
tati enarrandr par eft ? qui Vittutum tu x-
quiparanda ? juftitia, conftantia,moisftia ut
ipfam ;t es : tu reliquum omne , quod virtutis
apptllationem fortitur , infinitis parafaugis
poli ce relinquis. O virture'm digniífímam ?
t> pretifinimam , ô omnibus hominibrrs am*
jÜ-cbíidám Vittutem ! O Magnitudiaem me
rito admitanJam príftanti/fimorum ffrr-
ftuum,quos parit veritas! O maximam illius
prxltantiam ! O Veritatem rem oprimam ma
ximam ! tuum fundamentum divinum plane
& fupematurale i tqi fhiftus muki funt &im-
rnenín .: ' .'.;,. ;'/'•':; a';,'V *l ,
, го O fcientiámOrarorís^dmirabilem ?"0
irigentem Oratoria vim , ejufque' cógnofcen-
dx necefluatem vito politico maxime neceF-
fariam ?.
ai. Q quam hicacerbumi invigilare ftudiis,
& à .voluprate defciícere ! O quam grave ad
lieb^rjufri' .'meditatí ,' 'in multamque noétem
Vitio Venéfiqííe itídiñgetltium' ! comortia in
vitare, ? O, quam diíficile ftudiis ta гциm. tri
buire . ut ea propter & cíbi 8¿ potus , íomni
& valetqdinis jaftura levis cenfeaturipraefer-
tim fi exemplís etiam deterreantûf ,eorum ,
qui^ Mutis fe ipfos cum vit£ devoventes, fub
rríídia indutlrjir 8f laborurn rriqlefhccubue-
runt. Jd qviodJTheagi. ájhii Píatonem e'Ve-
hiíTe ce'rtúm eft : ', qui Phifófophii* 'índefeíTo
adherens, fapientiam inveftigando inrrledio
curfu( dolendum hoc ! ) internr. t* quam hie
¿maius amator ! Oqtum ingratus !uríeriam
, licec
 AFFECTUS CONCIT ANDI, &c. 185
icet quis.
mediis tranquilla} in undit
videatur non abs re tamen labafeere queat.
' %z. О fruftus ftudiorum quam dukes ! О
qnam iiidorum & anteaftorum laborum fuf-
hcientes compenfatores I
г^. О rem praeclaram Concordiam ! quam
vere tibi illud Regii Prophetaeaccinerepoflu-
mus? •—
Hil caritate mutua fratrum , nihil lucimdnu
concordia ; '
Ne« aura fiiavis balßtmi cum funditur Áronis
infacrum caput ,
Et imbre Calo proluent barbam & ßnut
Limbum pererrat aureum :
tion ros tenella gemmtdis argentea
Pingent Sionit gramina ,
Aut vema dulci inebrians uligine
Hermonis infonfi itiga.
О Concordiam rem praeclaram !
14.. О eloquentiae vim incomparabilem !
tuo beneficio nomines ab erroreadrationem,
ab ignorantia ad eruditonem , à crudelitate
ad humanitatem , ex tenebris denique ad lu-
cem perducuntur : tuo beneficio , qui patien
tes tibi praebent aures, de rebus optimis eru-
diuntur : tuo beneficio, hi qui.Oratori dant
operam , non folunr maxima deleftatione ,
quam ex cognitione rerum eximiarиm ca-
piunt, perfunduntur; fed íímul quoque à cu-
piditatibus revocantur & ad vittutum ftudi'a
impelluntur : ut veriffime à Seneca difturh
r « fit,
JÎ6 . 4 F o к m v i Л
fit, eum,qui Eloquentisomamentis feinRrur-
xit, tribus modis homines aggredi : aures pe
ndrando , oculos demulcendo , animos inva-
dendo. О Ebquentiae vim incredibilem , quae
tantum in animis hominum potes , quantum
vis nulla poteft !
foimuU abrumpendi. Si mavis , Cen-
(¡udtndi.
Uae crrm ita fint, cumque tanta ítre-
) nuis ac bonis praemia proponanrur
Q' _^ agite dum , ô commititiones carif-
fimi , nos quoque focordia omiffa , mentes
animofqus noltros expergefaciamus , virtu-
tem itiduftriamque exacuamus , daniaue la-
bore , diligentia, navitate aliis difciplinae/!-
mus. ÇJuod ñ fecerimus , de viftoria in hoc
literario certamine adipfcenda cur defpere-
mus, caufa non erit , &c
il. Quare ii tributam nobis ab ipfh reran
natura dignitatem & d;cus tueri , fi contra
fummum dedecus & infamiam , ob turpiffi.
imm à creationis noltrx lege degeneratio-
nem effugere, iî item morum permciem, fa-
.cultatum peltem, fi d^niquecorporum.atque
animorum praefennffimum exinum à noftris
noltrommque capitibu* dep^lL're cupimus :
age non modo omn;s conatus , confiliaque
.noftra , togae & pacis , non vero belli & armo-
rum , focia efle velimus : fed etiam celebran-
dum Deum pacis & tranquillitatis omnis,
oшшТ-
 nîfque inde effiorefcenns profperitatis be-
^niflimum datorem ex innmo cordis affe-
Äu veneremur , ut dulrifltmx patriae noftrx
pacem in perpetuum ftabilire ac tueri , & vero
turbatores illius cmnes , propter fanftiííimi
Bomtnis fui gloriam, potemer refrxnaie, &
compcfcere , & denique noftrorum oblitus
fcelerum , meritique furoris , in vicinorum
quoque regnorum , fub hujufmodi miferia-
xum mole graviffime preflorum , finibus, Áu
rea fublato pacis dare fecula bello clementiffi-
me dignetur.
3. Quod quidem iter vitiorum ne infifla-
mus « pergamufve , audiamus eunditm Epi-
charmum revocantem , ac fie cuique noftrûm
inclamantem : ß *i,ne,t /*i га ц«л«х« fú« . цч
rx t«*У Í*«.- : : О mifer , noli quxrere mol-
lia , ne dura confequaris. Qua quidem veluti
gemmula , qux dixi , obi'gno.
4. Qux cum ita fine , cumq ; artes in animo
noftro infint , & nec incendio, nеc naufragio
perite poflïnt , cei tiffimumque quxftum prx-
beant, reftè tandem concludimus, artes, ho-
mini prxftantiflimas & efle & videri debere
pofieffiones.
5. Nunc tandem, quod unum reflare vide-
tur t Deum oremus fobrietatis & autorem &
fautorc:m , ut fuo nobis fpitituadfïr, quimen-
tem noftram ac fenfus ira regat atque gube.r«
net ut in tota vitanoftra fobris, pieque dega-
mus, & bac corporis mole tandem exuti & li
beran.
 *8g F в к m/ тг l к
berati , fempiteína cum ipfo laetiua perfrua-
mur.
6. Quae cum ña fintv Auditores , conftet-
oue inter omnes , nihil nee renins , nee fee-
aiuS, nee nocentius, nee Deo , loudatiífimif-
que vitis odioflus efle libiditfis intempsrantiai
,contraque nihil praeclarius , nihil pulchriuS,
-nihil melius , nihil Deo,bonifque Vmsacco-
ptius е(Ге caftitate &pudicitia , pro viribus fa
lle enití ac elaborare debemus , ut illam ran-
quain capitalem peftem omniumq ; flagitiorum
lemam deteftemur ac fugiamus ; hanc autem
veluti falutare remedium, omniumquevittu-
tum limpidiffimum. fontem expetamus & fe-
quamur , admoniti hac fententia : Menn/ venut
improba cladet.
j. Quod cum ita fit , Vitium illud terenri-
-mum , quod fententia noftra raxariintelligi-
mus , totis animis averfemur , neque nobis
ipiius nitriium blandienres ', pennas, ut ajunt,
extra nidum extendamus , fed errata noftra.,
ficubi impingimiis , nobis ofteridi., eaque re
dargüí & corrigi patiamur , ut fie afluefafti,
.tanto facilius aliquando Dei gloriam propa
gare , Ecclefiae & Keipub. fajurem pfdveherC,
patriae' eorritflodk inlervite, parèrVr'lbus deni-
que noftns, & pra:c?ptoribtis pro fidtJliinlH-
tutione debitas gratias perfolvere poffimus.
8.Quapropteretiam atque etiam providen-
dum acque annitendum nobis eft , ut flofculos
ádhuc vigentes carpamus , hoc efti r dicendi
•occaGonem divino munere nobis oblatam ne
negli-
 AîRUMÎÎNDI, 1ÍJ
legligamus, fed obvijs quod ajunt ulnis eam
imple¿lamur,& onте tempus aetatis noíhae
iíoreniis , omne otium , pmnemque vitain
ingenii in Vimuibus , faplentiaeque ihidiis
confumamus, dúmaliquahdoillufcat ille dies,
quo parentibns, & parriae,omamentxb Sc emo
lumento efle poffimus.
0. Quamobrem tota mente in hanc curant
& cogitationem incumbamus , ut quantum
alii tnbuunt intempeftivisconviviis, quantum
aJeae, quantum pilae i tancnm nos ad ftudia con-
tinuanda fumamus : fie enïm Леc ,: ut inter
periculofiffimas. vitao hujus agitationes & in
commoda fluctuantes, naufragium tamen evi-
temus , tandemque ad exoptatum .lhuliorum
noftrorum portum , magna.cum parentum &
propinquorum :yoluptate ,, qnam: .fejiciffime
deferamur. t. ^ . ,'.}. l : ., . ..
10. .Quotas îgitur'.HajcVverba , " Anuxtvi-
Sorw cтaт. , legemusi toties moneri'nosco-
gitemils ut nos omni genere ! P/iíio íuprnct-
rum armorum praeparemus atque inftruamus,
ad fuftinenda quotidiana certamina cum
denfiffimis mennum tenebris , cum indomi-
tis animorum cupiditatibus > cum piavis cor-
dîum:af)é4tibus jut ,cum bis dpnpjeftiaV bp-
itibjis fortiter,pugnautes , fuperiçires'eyada-
mus , & optatam viâoriam, cunï lande obtï-
neamus. • , -, .,i , .,,, ...i,
11. Quamobrem, ne videarnur degeneren,
corde nati non fat is re¿to,,fed diftorro &de-
pravato, d€Yfrçmus fans eruditionis &icien-
ti«
 iço Formula
tiae primas radices , quae amarae nobis viden—
tur , fuperemus peregrinorum verborum i uc
Latinae & Graecae linguae , faltidium videa-
fnus quae inde fxutura fit non modo militas ,
fed etiam voluptas : cogitemus , Grxcam
Latinamqu? linguam fores eíTe eruditionis ,
per quas íi ingreffi fjerimus in ipfas aedesi nos
fuavifllmos fru&us inventuros efle. Confe-
ramus etiam inter fe duos pu?ros , alterum
nugatorem & otiofum , alterum ibidiofum
& oceupatum , cxa&oqne anno putemus ra-
tiones . & ad calculum vocemus, quid uterque
è fuo vitae genere fruftus perceperit. Jntelli-
gemus proftfto , fi non plane fenlibus care«
mus pujrum ftudiofum primum vitiis mul-
tis caruiffe propter difcendi occupationem ,
deinde multo & doftiorem & meliorem elTe
fadlum fine ullo detrimento , & maxima cum
approbatione omnium : Alterius vero ludos
& jocos evanuifle , fi nullocumdedecore&
"damno , ( qux tamen vix caveri poffunt ) at
line fru#u & laude. Ego certe non commit-
tam poft hac quin pleno gradu ad libros meos
properem.
IX. Itaque quantum visarduum & difficile
eft iter ad Virtutem , pronum ac proclive ad
"voluptatem : Nos cum Hercule & puero &
adulto potius laboriofam vittutem atque a-
mœniffimos Hefperidum hortos fequamur,
quam per prona & faciliadeliciofam & ad in
ternum ducentem voluptatem. Atque ita
ßatuamus t cum omni aetate honefto labore
ad
 ABRUMPENDT. 19t
d virtutem contendendum , tum imprimis
10ft ra.
1 3 . Qua de caufa omnibus modis cavent
dum nobis ftatuamus, ne quid talc noftra cul
pa , vel noftrx aetati , vel pofteris noftris me-
tuendum fit : operam demus , ut florentibus
bonis literisexearum cultu acdifciplina fem-
ргг fuppetant Reipublicae tum togati guber-
natores , prudentes & boni , tum imperato-
tes item & bellatores fortes arque induftrii.
Ita fiet ut ad-ftudia noftra amanda, urgen da,
perfequenda fedujo inflammemur.
14, Quare cum ad dicendum nos efle di-
vinitus vocatos fciamus, difcamus artes eas ,
Juibus excolitur praeírantiffimum rationis
onum i purgantes per eas fine doftrina faci
le caecutbntem animae oculum , ut do&rina
exculti dignofcere poílimus veras ièntentias ,
& vera bona à fallís, nеc , quod maximae ho-
minum parti evenit, pcfiquam in hac vita, ve-
luti in Ipecu Platonis , fpeélraopinionum pro
veris fententiis, &r umbras inanes pro rebus
oaptaverimus, vanis & infelicibus ftudiis tan
dem in baratrum aeгcгnaе miferiae& vanitatis
abjiciamur.
15V Quae cumita fe habeam , Auditores,
neminem velhum eíí'e puto , qui non omni
cura , fummoque ftudio adverfus iftos pemj-
ciofiffimos humanae focietatis hoftes , niini-
rum contra ignorantiam pro eruditione , &
contra improbitawm pro vituite aciiter $¿
fortitei. , atque etiam, fires ica poftulct,cum.
r.: i ' . vaktu
 IY2 I? o K « t? I; «
valeruälnis 3c faculratum suarum periculo 55
iuätura ciepuznanclurn esse ltamar, : V^olunus
cerre , 8c nonelrus conaruz ma°nam uabeni
virn > sc <^ui6ern in virrucis ltuclium ranram ,
ut facultas eriam plerum^ue illam lequaiur.
t^ui lta6ium currii , s inc^uit (Cicero ) enici
sc contenclere clebei,c>uam lnaximec>«llli,uc
vincac : 8icyu> in liierarum curriculo verlawi
omni opera 8c ltuclin elaborare 6ec>ci , ur exi-
miam sapientlX 8c Viriuiis lauclem cnnseaua-
tur. l^uocl <i ea vis inZeniiieasubliäi^faculca-
tum, ex corporis vires, ea nominum itu<lia
non supperunr , uc optatus labori relponäear
evenms, nun iäcirco animus remicrenäusell,
2ur abjcita naKa cle llarione clececlenäum ,
nam m perelezanrer 5implicius scridii , rci
bene ßeltX laus non ex evencu , lecl e conlilio
8c volunrare poncleran^a elt,li ^uicleii,,tVtije-

16. t^uicl l> ißitur , ^clolescente« opcirni ,

'rupes live saxa insecare ac penerrare, nocell,
«mnes äimculiates , quibus natura ^es ma-
ßnas circumleplii , luperare , acc>ue lapientii,
sc virrucis lauäern aalpici cupiris , necellum
eric, tic elaäios, noc elt, velira inzenia acua»
tis, aliiauiiaie exerceaiis 8c r>erpoliatis< pla-
neyue voKis persuaclearis , nikil eile r«rn ar>
6uum ac clirÜcile, nikilque tarn alte a naiun
^oliiurn , Huo 6c>ttrina viarn non rnonltrei ar-
<^ue aperiar , c>u«c^ue labor sc inäultria eniii
2c pervenire nc>n pollit..
I?. 5eä lempuri« äecurlus postuIat H ui6-
 ABÏUMPENOI, I93
.em dicendi faciam : itaque Epilog! locovb-
,is rccicabo pulcherrimam divini Platonis
[ententiam.
18. Quae cùm ita fint, Auditores,commu-
ni certe fenfu carere viiLbimur , fi nonotium
itque defidiam , tanquam animi corporifque
peftemomniumque vititorum nutriculam vi-
temus ac deteftemur , omnique ftudio elabo-
remus, ut ufu arque exercitanone fplendcfce-
rî , hoc eft , vittutis & doftrinx nitorem ac
fpiendorem vel in foro & judicio,vel inma-
ftiftratu & curia,vel in.fchojis & Ecclefiis Chri-
fti,vel d;nique in aliis Keipublicae locis obti-
веге arque tueri poflimus.
19. Qunmobrem cum vera gloria non ab
errore Vulgi , fed ab ipfa natura & à lumine
vittutis oriatur , & infinitas humano generi
atferat utilitates , & vero tain ftabilis ac fitma
fit, ut neque invidiae deteftabilis immanitas,
neque imperitae multitudinis amenda eam
obicurare aut abolere queat : reliquura eft, uc
eam omnibus votis expetendam efle ftatua,;
mus.
г0. Agite igitur , Commilitones optatif-
fini , omni ope & opera connitamur,atque
elaboremus , ut mentem fapientia, animum,
vittute , linguam Eloquenna fie inftruamus
atque omemus ¡ ut aliquando & parentibus
honori &amicis utilitati & Keipublicae emo-
lumento fimus , & denique fuaviffimum vit
tutis & doftrinae frucïum ac meicedem glo-
riam eonfequamur.
I il, Qu*
jta* '¡Formula
ii .Qu* cum ita íe habeant , neminem
veftrum eífe puro , qui mecum non confen-
tiat , pkneque ftatuat, in id ftudiumumce in-
eumbendum efle , ur quantum in nobis ell, vi-
-tia declinemus & fugiamus, & vimues am-
pleftamur atque colamus, vitamque noftram
erorfus fie inftituamus, ut five fob fimus,lwe
inter homines aeamus , nihil admmamus,cu-
ius nos aliquando vel pudere , vel pœmtete
iueat Et vero ad extremum , decurfo in m«
terris "vit* fpatio,bonaque fama inter homi
nes relifta , confeiennam puram , omrn-
oue labe carentem ad Deum opnmum Max.
fupremum humani generis judicem aftera-
' *?; Quapropter.Adolefcentes, fi Talus vc
ftra & iñcolumitas vobis curae eíbficonfcien-
ti* labem, infamiae dedecus , patrimomi:nau-
•fragium evitare cupius.fiparennbus honon,
amicis iueunditan -, Reipubhc* & Ecdehz
emolumento efle pukhrum putar.s, honeft«
Splin* finibus coercen vos panamim na
ITriculis tuti & teftt enns ,millis infidiarum
«Fis vos exponetis. Quamprimum vero con-
iuífis difeiplinx ofliciîque repagnhs , folure
îfijïe verfari coepentis, Aatmi cerrupW-
laVum iilecebris irreriemini, varus erronbut,
flagitiis & periculis implicabimim.
I? Qu* cum ita fint„ enam atque enam
elaboraré nos decet, ut mente manuque.hoi.
ф, non extentis duntaxit geltibus , fed multo
 ABKVMFENDÎ. »9^
magis animo à vitiis pravifque cupiditatibus
repurgaro , & pietatis atque amoris divini fa-
cibus inflammato , ad leïigionis noftrae facra
accedamus , êaque oculis mentis noftrx in
cœlum fublatis obeamus & peragamus , Ut
tandem Dei Opt. Max. gratiam & amorem,
hujufqnecomitem fempitemam beatitudinent
confequamur.
24- Quare etiam atque etiam providere ,'
ut fœdas voluptates non modo non confe-
ftemini , fed ultro quoque aut ab impuris 8e
improbis fodalibus oblatas prudenter decline-
tis & avertatis : illudque idcitco perpetuo a-
nimis veftris infixum nabete ; Mkit ut peri
mat : Se turpi brevique voluptati decus vit-
tutis fempitemum anteponite , -confcientiarai
bonam cum bona fama conjungite , atque ad-
co quantum fieri poreft , cavete , ne tur-
pium voluptatum vincnlis conftrifti eo ibeii,
datis ; unde aut numquam aut non abfquëi
fumma dificultate evadere poflîtis. Qui*
potius imitamini DemoíHienem , à quoi
cum Lais iniquum pretium poftulaflèt ,
0, WfUftai rtrcÙTX inquit fUtMfiiXOMf ; Tanti \
feenitere , «on tmo. Cavete contra exemplunt
Lyíímachi , qui cum in Thracia Jîti coaftûs
deditionem feciflet , haufta aqua , Öb'íquaa-
tillam , inquit , voluptatem quantum deeufc
amiiîmus, quantam cladem accepimus!
2Ç. Quapropter cum ingratirudo tam ©•
diofa , deteftabflis & execranda, tam pemicio
sa ac calami tola, & tanto denique cum àede-
1г coff «
 *9& Fo«Mut«
core, & ignominia coníun&a fit, omni ñuáio
providendum & elaborandum nobis eft i ut
non modo tain nefarium crimen , fed crimi-
nis quoque fufpicionem vitare & einigere
queamus.
гб. Quamobrem ut navigantes in longin
cuas terras magnis fe laborious frangunt:ita
of tu , ingenua Juventus , cum videas iludía
tan quam in mari immenfo vehi , varioque
rerum eventu perpetuo fluftuare ¡ noli fuc-
cumbere ignavioe, afíuefce laboribus : nam ut
nautas tempeftatum , & Medicos juvat memi-
niffe morborum ; fíe dulcis erit aliquando in
ftudiis praeteritorum laborum recordatio.
Moram itaque avercite omnem,
Et popera , пеc te venturas differ m horts.
•ßw non eft hoâie , erat minus aftus erit.
. 17. Quare in id omni cura & cogitatione
ïncumbere debemus, ut à pravis cupiditatibut
.omnique turpitudine abdufti , ad caeleftem
fapientiam contento curfu, ardentique iludiо
feramur , donec tandem fiimmi aetemique
Patris benefici» in eum flamm , unde noftra
culpa excidjmus , cum amplificara dignítate
reftituamur , arque lis locupktemur opibut,
quae neque infidiis eripi , neque extema vi
fomminui , neque fenio & vetullate corrum-
pi , noque ulla denique calamitate perveni
poíTuruu
2$. Quaproprer , Adolefcentes jucundifli-
xni , fi honeílum atque jucundum vit* cur-
1 um
 А В R U M P E N D I« IÇ7
fum renere , fi miferias , & calamitates devt-
tare , fi bonam confcientiam , bonamque fa-
mam rusri ac retinere , fi placida aliquando
lenicrue fene&ute frui, fi d^nique hujus vitae
munere bene beareque perfungi cupitis , aetai-
tis veftrx florem non Veneri & Baccho, fed
Minervae & Muiïs confscrate , cupiditates ve-
ftras rarionis imperio coercere, gulam, ebric-
tatem & imprimis Sitènes , hoc eft , lafcivas
puellas & impudicas mulierculas refugite ,
obiccena colloatria & congreßus decfinate :
* atque ut Ulyfies navis malo fefe alligafle, &
ejus focii aures fias obftruxiíTe dicuntur , ne
blandís & infidiofis Sitenum cantilenis in
naufragium illicerentur i ita vos quoque ani
mos veftros fapientia & vittutis prxceprisal-
lígate , aures arque oculos veftros cohíbete t
eiîque omnes ad libidinem vias ihtercludite",
honeftis occupationibus & laboribus vos
exercere , arque imprimisad pieratis & Qptfc,
тзгшn xjoftrinarumftudia omni cogitatione
curaque incumbite , & daiique ita vi vite, ut
vitae rationem Deo fimul & hominibus ali
quando reddere pofficisj
V). Quare agite , luvenes politiffimi , qui
Reipubîïcae commodo nati & confecratieftis,
amplexamini ftudium,ea venuftate , qua om
nium artium ftudia videtis commendari : dr-
gnitate autem tanta quantam convenit a-ftf-
mari , quam fummorum vitorumingeniisex-
a Similiter ¿r hacad funilia^ . '
-' I 3 petitam
Sp8 F oи mv iя
petitam efic audiviftis : utilitate vero ejufmo-
¿1, quae authoritate R.egum,teftrmonio om
nium doftorum , divini arque humani juris
tabulis comprobarur. Si non tantuui huma
na , fed & divina commendatio aliquid valet ,
cam artem , quae Dei ipfius legatos, fecundos
à Deo Principes &Imperarores, quae omnem
Rempublkam bene conftimram temper or-
navit, quae mukis inopes periculis eripuit ,
humites ad rcrum culmina extulit , quae vo
bis aetemum diligentiae veftrae praemium &
laudum teftimonium daturam fe profitetur ,
«luaeque femper apud omnes fancîa & flexa-
nima eft habita atque difta, fie in veftros ani
mos alacres admirtite , fie in veftram fidem >
ín veneranda Mufarum veftrarum penetralia
precipite ,ut quo fœdhis à barbarie imminen
te violatur > eo fanftius & ftudiofius à ge
nerola veftra indole ometur atque honore-
tur t ipfa fe vobis ingerir , ipfe vos honefto
ambit honore , arque ut flammam in peito-
le veftro accendat , omnem fuum mundum,
totam pulchritudmem fuam vobis coram ex
plicar.
; 30. Adjungite Vos , ô eandidiflîma Mufa
rum corcula , adjungite catervae huic fpefta-
tiffimav& dum veftras pulfat fores, veftros
captat oculos , veftra laceffit peélora Diva ve-
nuftiffima, intromktise , veneramini , am-
pjexamini, ofeula fieite, cingite latus, vefti-
gia legite : ut nulla fit fpes praeeundi s magna
«mea eft dignaras fubfequendv
31. Lonr
 JTB'RUMP'ENDÎ.'- Í9¡>
yi^Longius excurreret, & in tam apeno,
patentique campo exultaret effufius oratio :
fed permulca-, Thimantis exemple., quae di-
cendo confequi non poíTum, recia involutaq;
taciturnitatis velo relinquere cogor ; & ipfa
benevolencia vetira, Auditores, ut velacon--
waham , & tanquai« bonus agitator currunv
fuftineam , me admonet. Hic itaque ora-.
tiunculae meae fcopus , hxc meta elto¡ Ç^ui-
ainque veri nomen politici tueri , qui vitanv
civilem cognoi'cere , feliciterque adminiftrare'
cupit, tollant malorum fcatu'riginem Dei igno-
rantiam, & reftum de Deo fenfum mature
fibi comparet, ut ilium fuo tempore civibus,^
cum quibus vivir, fubditis quitus imperat,~
Frincipi.cui confulit, mftillàre poffit.-
3г. Quapropter , qui Reipublicae manÜS'
aliquando aggredi , laudabiliterque perfequr
Tobis propofuiftis , hanc rerum neceflîratern>
animisvelrris preponderate. , evolvite,revoU-
vite, vobifque femper illud, quod ex fummi
numinis beneplacito provenit , cui femper
obtemperare optimum , fortiter perferendum:
certo credite i illam denique quae fine mur
mure , fine fremitu & gemku L)eum praeeun-
temfequitur , feügite aequanimitaterru Quod'
ft certis clarifque indiciis fatalis mutatio ap-
pereat , optimum .ilkid Ш^,ч*«х*Ь vobis ob
oculos ponite , Solon is exemp] um imitari ,
qui, cum Athenas Prfiltnuusoccupaflet, vi-
deretque conatum omnsra fruftra eiTe pro li
bertate ,• arma. & fcatum ante fores curiae
L^, ponens ,
 too Formula
ponens, 0 Patria , in quit , nbi ¿г diñis & ft-
Sit ofitulatus (um ! atque ita domum abiic po-
ftea quieturus. Hoc quoqae & vobis facien
dum i Deo cedite, cedne tempori , & vofmer-
ipfos melioribus & mitioribus Facis refervatc.
Globo enim vos infiltere verfatili, qui rurfum
prorfum omnia vertit , & uno momento ima
íummis, & fummaimis permutar , exíftimate:
rotantem Deum acriter contemplamini , pa
tienter Jntuemini, & fortiter fequimini. Ma
gnus animus eft , qui fe Deo coinmitrit : at
, contra abjectus & degener , qui obluciatur ,
& de ordine mundi male exiíhmat.
, 5 l. Quod fi itaque confcientia vitae magi-
.ftra, omnium aftionum norma .bonis refu-
{;ium, tormen tum perverfis, portus tranquil-
itatis t fcopulus colliiîonis , bonorum malo-
.THmque facmorum parens, index & judex; a-
eite qui vitae commuai vitam impenditis ve-
flram , qui tranquillitatem in turbis perpetuus
'. amatis , fupra omnem famam , pœnam , po-
tentiam,.confcientiam veremim : ut femper
metu vacui fitis, hanc metuite, banc colite:
baie vobifcum in curia confultrix ,in dica-
-fterio judex , in provincia inípeftrix : fi gra-
' lia , /ï dignitas , fi auftoritas , fi folitudo , fi
impunitatis fpes licentiam fceleris psrmitrit,
, formicas Neronis vellicantes, pipientes Beffi
hitundines , Theodorici pifcem minitantem,
Tifiphonem Athamantis, & Titii morficantes
.vultures extimelcite. Nullum confcientia
fupplioitn crudelius, nullum confcientia prï-
' • : '-. mium
 А, В R U M Р В N D T. ЮТ
mîum nmplius. Non teftis verior, non judex
feverior, non tetrior camifex , non barbe uta
opulentior.
3.4. Senrio me in. ahum abripi , mstuoa ue
ne jam longius, quam ddtinaram, pioveaus
fim : itàquc inhibeam, optimum eft, & me ra-
fcram in portum , quando fufceprumdefinf-
tuinque curium íam confeci : oftendi enim
&c.
»5. Sic ftatuite, Auditores, Deumparatum
eiT: nobis dare omnis generis dona , dummo-
do nos inftrufti fimus a vafe, quo illa excipia-
mus , humilitatc dico & manfuetudine,quod
feitis Ariftotelem Ahxandro magno refpon-
diíTe. Sin autem fuperbiae feneftras & porras
aperucrimus ; fed praelrat faufta ominatione
orationem concludere , &c
36. Quae cum ita ímt , inexpiabili praelio
adverfus vitia decertate : invicb eftote ad la-
bores vittutis caufa perferendos , fortes vos
gerite ad pericula, animifque veftris inferibi-
te here verba:
Expior¿un adverßi vint • ferque afpera
aura,
N/шиг «d laudan vittus imerrita divo.
37. Nos igiturmoniti bac fententia tem-
poris accurate rationem habeamus , omnes
Áoras compleélamur , & vel hodiemo die»
manum injiciamur , ne ex rraftino pendea-
mus. ( dum enim diírïrtur, vita tranfcurritl
Democriti illud cogitantes , ™х,пхИг*гсг
fiiihup* xíí'«, *i,ж , ucque in flumiue
I y und»
toz Foimïii
unda undam rrudit i ita diem protrutfere-
diem.,nec reparari amiflum. Ita fiet,ut íuve
nil! etiam vereaetatrs, aflécl* vittutis,acfa—
pientix alumni audiamus , gratamque noftri-
memoriam poileritathfi qua modo futura efi,-
jrdinquamus.
38. Quapropter , Adblefcentes, quantum
ammo , quantum labore pofïumus , connitr
& elaborare debemus , ut vittutem fummo>
ftudio confeftemur , & ampleftamur , nee
unquam ab illius conjunftione nos fegrege—
mus : voluptatibus autem non- folum repu-
gnemus & obfiftamus, verum etiam illis ma
gna contenrione fuperatis clariiDmum trium-
phum agamus.
39. Quod cum ita fir, quifnam, qua:fo, tara-
de generi,tam pravo, tamque vecordi animo-
fit, qui laborem , quo uno veluti pretioDeus-
Opt, Max» ur omnia ', quaehomini continge-
re .poflunt , bonorum genera , ita & victo*
riam hanc gloriofimmam vendere folet , re-
fugiendum aut detreftandum , nee ultro po~
tius capefTendum , amandum & perferendum.
exiftimet ? Quis non item fucos aut vappas
iftas ,. vel rifu vel commiferatione potius di
gnos judicet , qui.fe ad otium ignavum,tan-
nuam inutilia terrae pondera à natura produ
ites exiftimantes , omne qnod ftudiis & la-
boribu* honeftis tribuere debebant tempus ,
vel fommo inerti> vel alea turpi , velhellua-
aionibus profufis , vel alus denique nequitiis
«onfummunt ? Quorum ¡ lí fapimus t non mo
res
 ARRTJMPENBT. '^OJ-
res tantum , fed oгаnг etiam vita: commer
cium , & confuetudinem , non aliter , quam
ferpentis vcnenati contaftum, fugiamus: con
tra vero honeltiffituorum ftudiorum , & cx-
ercitiorum labores prompte & alacritcrfufci-
piamus, conftanterque exequamur, xtemum
nobis de hoc animo & indultria gratulaturi.
40. Sed ut omnia haee in unum jam con-
neótam & corcftringam fafciculum.
41: Sed quid egOip>ft tot tantorumque VI-
rorum meifem , пaec fpicilegia f
42. A. fpoliis omnium adveríí exercitus
rmmicorum onuftus jam tandem redi-,ns> ad
Pacis & Triumphi caitra dovenio, cum fpe-
rem , me cur« omnibus adverfariis firmas pe-
pigiíTe inducias.
4.3. Defino jam tandem ukeriorem vobis
moldtiam creare , & patientiffimis aninaré
eiere naufeam. . , , >
44. Sed annus , imo fçculum mihi foret
coneedendum ., ut omnium undequaque ero-
rirem fuflfragia : fed canendum receptui j
Deo Termino jam reclamante) ut quem vos
loquentem faitidiofis ( ut ver «or) auribus fu-
ftinuiftis diu , racentem cum majori dclefta-
tione videatis. - , ч \ . -ч:
4.1<;. Cum itaque extra omnem controver-
fi'z lnifque aleam ponatur hujus fententiae ve-
•iitasS ne fblem'fereno in caeIo fplenctentem
dígito videar demonftrare , unicum. tantum
,fiiperaddam verbulum ; valere juvenes-.
46. Sed in- quod ego iminenfum шaге
• :...- ЖЦ, jam'
•Í0+ FoRMUl.«
jam defcendo ? in quam demens efferor Chi-
rybdim ? O navis , refer te in portum : ni-
mium diu in hoc freto flu&uavimus ,plus ni
mio in hac fentina haeíímus.
47. Quocitca ne veftras aures longé nimis
ambage morer, vel naufeante polixrtate in-
ceftem , cum abunde f.at vidiftis comproba-
tum quod &c. concludo.
4.8. Sed quid ego imbrem in Oceanutn
fpargerem , lucemam in fole accenderera ,
aut caelo ftellas incaflum addersm > Res ipfa
loquitur quod &c.
4.9. Polît hic , Auditores , triumphare 0-
ratio mea , nifi temporis augultias fubveri-
•rer, & veftra aurium fatietas mihi eflet fa
cienda : pofllt , inquam , tripudiare veritas
ftaec divina , prxeunte univerfo Philofopho-
rum & Poétarum choro : Vos itaque vel ra-
citis fufurris , vel apertis fufFragiis fubfequi-
-mihi acclamantes. • ....'•
CO. Qua aucem ratione , aut qua potius <)•
rationede illis diflerendum eft figillarim,cum
mihi facilius liceat /Egeum mare vibumea
fcapula trajicet; , quam omnes explicare no
dos , omnes indicare rationes , quibus olim
magni Philofophi inclaruerunt ? Manum igi-
tur de tabula ; reftat :unicum , quod fupar ad-
jicram, .vcrbulurh;Dixi.rj ...ч..'г, :i,:,.:.
51. Longius excurreret>:& in ram aperto,
patentiqua campo exultaret oratio , fed bre-
vitas, quam, etfl res non poftulat, terhpus ta
rnen flagitat,& initio poiiiciti íiuxms,nQs,ut
oratio-
 ABRUMPENDI. , 20y
orationem , ranquam bonus agitator currum
fiiftineamus , admon-'t.
5"z Sed defino : ant potius banc relam in
medio adhuc opere abrumpo ,• longe plura
dicturus, & fortafife talia,ut ifta ponffimum,,
aut Tola enam dicere debuiíTe vider» potue-
rim , nifi mihi aut occupato aut fecuro tem-
pus certe praeter vorum meum & opinioncm
fefe fubduxiílet :adeo ut nеc Шa ipía , quae in
ubertate ilia ultro nee valde cogitanti fe in-
gerebant , chartae illinere fuftinuerim , velut
prxbgenda auditorio: Idcitco pergo, & ad
alteram inlHtuti noftri parreai feftino.
5J. Sed plura perfequi neque. eft hujus lo
ci n?que temporis,argumentoque fabulaefta-
tuendus eft modus.
54. Sed provehor Iongius ftudio rerum ru-
fticarum : & feneftus , ut fcitis , loquacior
eft.
yy. Sed not immenfumfpAttit cmficimut aquor:
Et jam rtswpHi tquwn fpumantia fiívete colla.
, ^6. Ah quam velbm hie djffundere ftylum !
.fed quid dixi me difundere velle ?contrahere
potius ilium me jubet rei dificultas.
f7. A t feror extra oleas , & forte ad olera :
Vos vero , quibus res & aes eft , pranfum vos
íecipitis : ambulatum forte, quibus nee men-
fa, nee falin um . .\ - ; t,. - . , ."•
.( : 58. Sed СШП xgin itdXuua vtXvrt>\f*xn fit,
lion ero nimia verborum profluentia vobis
tafdiofior.
59. Sed defino pluribus filentium , five ta-
17 cituxi
 гoб Formula abrvm-pendtv
cuumitarem commendare , atque ea quaech'xr
claudo arque obfigno fapientia Socratis , qui
difcipulis fuis ingerere folitus, uttria in om
ni vita primas ducerent;/'» anima prudentu, m
vultu verecundia > ¿Г in Hngua fikmiin».
6o. Liberer hac de re plura dicere : fed inep-
.tum me , qu; ad vos tam ardua de re verba
facere aufïm , & nullrs rebus inftruitus, & ab
Elbquehtra inops.-Quaread minora nuncmea
properat oratio.
6i. Sed tempus admonet, nt finem oratio-
ni imponam..
62. Sed híc mihi neceflarro confiftendum ,
neq ; , fi velim , poífím ulterius progredi,qui
'jam ad caelum pervenerim. Praeterea' ííplacui,
latís verborameft; fi difpHcui; nimium. Qui-
bus placuifle contigerit , ii mihi facile haue
veniam dabunt , uc dennatn', ne fatietate mi-
miatúr aurium voluptas. Quibus difpücue-
To , ii etiam tacere me jubeburrr, ne longiore
pratione augeatur illis audiendi moleftia; ,
6$. Appellit , Auditores, jam tandem ap
pellit portum foflá mea carina ., quae gratula-
tur vobis píurrrnum , ferenum , quem fenfít,
veftri favoris zephyruro: foxandi jam ruden-
tes , complicanda carbafa ; 8c eurrrfcopulosíií-
•fbrtunir praEterveftusrfim, videamquejam a^
tas in litfore turres, & domorum è longlnauó
'fáftígia i ram fecundo parientiffimae artenno-
úis Vúftrae Neptuno, hoc in litrore, bis in ari£,
litigandum efle cum grattís, puro, cum tan
dem optara mea cymba potrtur arena
PIN ÍS,.
 Antttft Medulla Oratoria omnium
Tnmñtionum. formulas , qua ad
Orationis Rtthorica omatum ,fusè
fat is fer ft continent & exflicet • tarnen ,
qui* eafdtm eti am ex aliis Auäoribus hau-
rire juvat , ftudiofa juventuti gratifican
volens , Çelenas quafdam ex aliàrum pr*.
tlarc fcriptis , hîc unà tfl» excudert t
ogeragretium duxi+r

, -i
20J8.

EX PALESTRA ORATORIA
R. P. lACOßl MASENI
E SOC. I ES U.

CAPUT L
De A?ta partium or â-
ttenis Соnпешnе , & figurarum in-
duäione per OratoriM Trat..fit iones in
etdan exemple , ad failiorem apfreben-
ßonem, propofitAS,
H A CT en. и s cum inveniendi , nгат
eloquendi artificium profecuti Tu
mus, nunc, ut aptis inter fe partes
orarronis nexibus haereant , oma-
tufque ille figurarum ad facHem ufum,tradu-
catur , videndurrr eft. Quae fane obfervatio
plurimum ad omatum varietatemque orario-
nis momenti adfert. Cum haec tam ad idoneam
rerum diftributionem diftinftionemqu;, quam
ad opportunum figurarum cultum viam prü
ftet , ufuque compertum fit , hie plerumque
non fatis peritis aquam baerere Quare bac in
re exemple, varié in una eademque materia
iaflexo,
 De apta partium connexions, &c. »oj
inflexotad facilioremapprehenlíonem memo-
riamque utamur.
Vinculum hocOrationis, quo vel una pars
cum alia, val una ratio cum altera conneftitur
tranfitio appellari confuevit.
Tranfitio à parte ad partem eft, qua e. g. ab
Exordio ad narrationem , aut propofitionem,
ab hac ad confirmationem , &c. tranfitur.
Tranfitio à rationibus, vel eft ad rationes
proximas , five primas i vel ad remotas, five
ultimas. Deindeea eft , qua ab uno argumen-
torum genere ad aliud tranfitur,- ut ab eríeétis
ad caufas,ad contraria, fimilia , teftimonia,
&c. idque vel fimpliciter , vel figurate.
Tranfitio ab una partium Orationis ad alte
ram , debet efle clara Sc diftinfta ; ideoque
plerumque non figurata. Quod locum etiam
habet, quando ab unoconfirmationismembro
prarcipuo , tranfitur ad alterum , e. g. à rei ho-
neftate ad ejus uti lita tem. Ratio eft , quia
nifi haee planiiïimè proponantur , diftributio
obfeura erit, neque auditoris memoriae ordo,
ac robur argumentorum , iníídebit. Unde ma
gno anifkio hie opus non eft, fed apertè quid
velis, profitendum. Exemplo fit. Conftituifti
aliquem laudare ab Eloquentiacftudiis. Pri-
mum ab ingenio & facultatibus naturae, dein-
de à diligentia ?& artis perfeccione , denique
etiam à vittute , honoribus , & opibus , per
eloquentiam comparatis ; five , ab militate , .
& honeftate Eloqu:ntia> poteris extollcre ,ac
fie apmè nanfire : dixi de in¿cnio, nunc de ejut
diligentia aec,pte, I, Ad
' nevnleni!3in airennnnem^ue caprivcril » li. ',

A»»»e« <»»» seneN'svei'll ; l^«e»^»e H«/ö«, »/»»^«,

l«r ««i/o , ^l«/et«>» /«<»<> »nl«' />r<est<l»«»//l»"<

- Vel. e«m m«/^, »»» XKssels co»»»e»»«!'<l»»>»

^»<« , </«,ö«, ^ I<e«^/. Lcc/e/«/ttc<»n «nii,-
«>,t , i?° /««-<,««>» <lm/HM<»v,t., t»»> »//««< «^>»
im^n/, M^«e»t^ ^?«<j««m i « ?»» ^<^«»

In ^«« ^ M«e »»»»»<< , y»l ^«m-»!' u^e»»«,» ^ H-

/^en/«,» <^»,/«!' «/>« , Zw»««/ , >«r,«<e/«»e
«^ ^»/eZ^ /«/Z'/cw , ^>«! ^«nck )i»H»/>, /««

«<»«/<«»»>»«, e/«^<en«»' ^«e»te»» , öenwo/«« «-

i I. ^ä cun5sM2iiun«m , <> V3 causam «i ,

' ^uam ^»lobamuz
' >.llanliiui vcl llm^Iicii^ ,
^ ^>
..^. ^
p^r palcicul25 >/<«» , ön„» , Ln«»ve^ ^ 5/^«».
ei««. L^i <> faKum 2Ü<^u«6 ciiHumve 2f»prc>-
liccur , pr^miili lolei ; ^t «sse, l<l>5e n»««ve?«>.
L» /s«/eiic> sil/>/e«tlSme. ^t ^«e ^5v^en,e>'. I^ee

«»s?«»ic7«». kt/u« me»>o < e^i/»io. iv/ec /m«»'/«

jm,«e?,lä ,- ^la«/^n» H/^«u« »ü<» e/? , «es <»«<«»»
<l^ ^/«^«ent/^7» eo««<>«««r , i?c.
Vel f.3ui2re , per prZcrtzftiionem ,6 plures

»«m ^r<etese<,« , »ee ,//^>» l<,n»«»^ /«Heu <lc»-<.

l»o»i<l»» I <?«<»«<» ,7/»«,^ ^ ,'n ^üö«/l^»»«» ^«/.

^Ut f>er luNenranonem. ^» Vers ^«/<i e^/^i<

»»<««» /c»«»iil V<,/i<^ti»ee c^/«»» ' <««< </en/^«e v«»

»»//»»»« «^o«//«« S/o«<e I«t»»> ? ^e^«<»^»l^u>
«i , ^l<«M ,H«»« l^»/>. »i,/»><«, , v/t^/<e c«m ^»>-

^ , ^eli » ves«»» , ve»«mi<«»,en , e»,»,^«'« »

ver«/» e»»»wew , 5eii e»/»n ^ 0/>/>«»»> , vcc«f«t ^
t)ö/l^< /«><? /oc» <7«l,»-«»H»»l «w/älem>«,n ^«l>l«>««°>
«<» /«a«<le»t«l > a<« c«^»H«tt m^?<> ^/^«>e , ^«<l»»
<»m«re ^/»auentl<e >l««tl/»» l/«5»«n <l«ttn»o»t^
l<l//50»t«r l«»»f» , <«^«e a^««t ?^v»>es. Ae-
»»«» , « u <lm4/l«ne K<»»»^m<, cj«s«<-/t , ^«»
 rer communicarmnem. l^«»» s«l<i ««

»»» csnxlt ,'«V/<i/^ ; "le ö« ^« i^nl «n/«/« ck

^. . '.
' ker IroniÄM. l^>/»«««m e/s «e «<" ?«<««,» ?»u»

«s»-c^lntem i^c. </««»>, «m ^c. Vicie ^!i3

inlra cl2c!i6i c. z. n. 4. ae oppKiis racioni»
bu«.
»ur p2lricuN5 , sc 6ßur« exrnllliur. 5^^ ««»<i

/i/m ^5c. ^< e«<>» <j «^»»/i«, /c>V»«^ eV^»<«»/

IV. ^.
 IV. ^,<i (^onclulionern venic« lims>Iici«r,
per p2rcicul25. ^o , /F««r, ii^«e , <IZ«a/>r<,^.
^ , <^/<«re , 2«»ci>c7<t , 2«<l>»o^w» , I^/eu , l>^»
c^e-o , l'^l/^e. Vel eiiarn <> Äperce prnliccariz,
5e^ ^<lm Fnenl ckcen^i /«in». ^^ ^>inn ^»^««

js«l). ^e «e n?/?r<l <l^«t^ ^>lt/e/!t<<» I^>lc /»^« /«H.

c«7l/fc«eur ^ ««/?«. (^o ^> , <5c.

Vel il^uraie, per incerru^aiinnern,^ ^«»^
««»»« ^it ^/, <i«ö,t<«re <»l^« ? 5></ö/^^«»> ^»e«r

l?er /^po<iropl,en , oxoprancki , aäriorran»

6c> , lierelcancia L^c. concluciirur. l^ör l?«tt<r 6»

/e/c«7^e/ ,' «ite/?»r</l,e ^ Mm//^»l , ^««« ck vo6»

tir«t<l^/> , ^«re» ^e/?/^//^ /n/i/l»le «"c.
, ?er sfonicim cnn«llic>s!ern. i« ««ne /»^/e»
stcTtte/ , ^r />/e»<«^l /n /«?.»»» ^/ert»« ^«.«»</o «>/«»,
si>/<'/» er^occ«o<lre tt//»m ^Vl/o-ei^l ^cn/em«« ?«/e»

ker kru<VpQpcV>2ni. 2^o«>c« »<///«« ,«»>

L«l er<> , </«« « <,n»«er»m »«/?ror«»» ^ec«, L<«»
tur. ^/e« »»/,»/ <H»n V»7e e^ , ^«»^ aö e/o^«mu^

c ^ r v? li.

A °H ^.M/rrl^ nag ol.itloni5 parrcg , sunt 2Ü1

H^ qu2?6am ejusclem membsa , aulr in n«l»
>^> rauone lonßiari , 6c ^l^selilm in t^on-
lllmaiionc aut (^onluraiionc occnrl unt. l)l 6
e.incicm rem e. c. Llo^uenriam prubemusuli-
l?m , noneltHm , Sc jucunljam , vei in eociem
iiomine inßcnium , sc äilißeniiam cou^unzH-

I. In 1i!« rrantimu« vel limplicirer , ur,

«,/nc H«<l /«e«t ck/l^ent»^, «c«/>«e. i/<lsseni« ^e

/,t,7lt<,<e L/o^«eni,^ .' n«nc «/>«, »» ^«^ i>»»u-
»»> «lA»l«ec>» c<^»«/««. ^«e»H>e , I^H« , In»
«//Site, <7^»a/c»,e , Lx^e»^»« , <7on/?^He ,

„MM,
l>!c>n„unqu2ln causa iranseun^i uclcjirul : 5ecl

,ttm»<». Ke «e/l,'«' <««^«l ^>-<n^, /« , «t t^»o

Henli» si/b/eve,n. Iuo««« «m^o»'» i/r^cW <l«<
stlu:. ^e «»/<<«< «r<««n« te^m,n<>5 ^«e/esVe»
^ , <ie e/«l ^7»t.l« «omu/Z/H «^«»». 5e<^ me
?»,>.,, L/«^«e»t»<« «>w«<tt ,, sas,t , F« <,/,/>«
</ci»-,t«^lne. , , . , ,
II. Vel iropice ; iä^ue lere metaplinrice,
,Nc>i-enri maßis oraliane llanlirur , m ^/<W

s<»tt'o ve/»> , ^n»»/^«e »« »^/»^ ö/»^«mt,H ck);n»-

/o^«e«t»< ^<»<l Ae eF«n^<lt «rat« < « ^«H» ck

 2i6 l^cc>»l lVl^3l»fl

/?«ee« ^e/l^ei^<tt i

^»«tt»^t «il/l>Hte t<ln^«<u» <ie re l>noti» <i>Fn'l> !

«Fe »?«/i« li^e. 1

//«« <i,c» eoFi/nt. I'nn/'l,^ m« l)e^es« ^ O/?s <i^

<l<> <>e?/e^«eneem. Omne^ «»/<><,»> ^e>c>«/«, HÄ

</«« /> «?»t«s » « <i/^n»t<»een e/l,/ contm^i/em»^

l?e<c^« ^«<« «//«>«»> /«ne oi^/'ns ts^n/e« , oml«« ,l
«^>ete«» , »e ^l^«i/«»» , »H«/«« crem» , ^e«e^e»»^

«t L/l<^«e«tt>e «mma<i<» , Fe bo»e^<ue»i ^ono«,

^/»a«e»t»<e «<»/»><» ve/?i'«m »»«^se /sbss«» , ^e!

l'er proieplin > vel Hnceoccuparinncm. H!^

«s»e ^<<«Fe u/»^«l> s«i ^><«e/?«n» /,<«? »» <«?« Hsi>i
<ller« , c«» e^u ^ ^ttoncm ,/>/H»» , ^ e^ee/«,'»^
mo^u»» bom/n«« ^e«en<t<l'n «^/,c«»» , >5e<i eH7>/i«
»«^,t nenne»» v,/«,», ««,<,,» <««»«»'«», eFe
«»/» «t//e c«»/eH^» , «<» e^o c»n/«ns<l»l c«>» «i»»

lö ,'»^en«e»l«i <i»v»«l b«//«/ce «»»/,««> ««tn»»

es»»»«»«»'«« «tt«/i/m /««-»< , §«n^ ^/en^l/e ,«,/,«

»/<« ^i«</««»» ck/^»«<»m, certi ^«» eM i>«ne/?<«e

«n i<l»?<»u«r /xwcvl /«<«»'« «<M»zo.

/«i 7<«iie»ei. <^ <»fH«»«e»,t<l /lve wem»

Hs- ^ 1° varü« r«ionibuz al-ßumennlque ^

M l ex loci« pwpnis communibusque
^ ^ «ieäuitiz , pa« c>uxc^ue mcmblUln»

rur ; 6c etiam I'l-Hnliiioniouz exarnatur. l^usi»

re s: l,i ariiculi nexuhue minorum pal'nuit»
neßligenäi nun eruni. Hula ab ipso cujuiqüe
lnembri a6itu culruc^ue iniius plerumque clil»
leitÄlinn« succelsus ornatul^ue äepenäet, ,
^»linnez »utem,vel ploxlln«lunl,a<! <;u««
l^ primö
1,8 IzcoVl lVl^?r«i
orirnl» j vel z remorx , aä qu25ir2n6llilpoll
^^^- . <- ^ .- -
Hä rarionel prc>xlM25 il2nl,tur i . limplicr-
ter, ei5fere p2rcicu!>8 qu« <upi22n ca>in>ma.
rinne 2ll2l?esunl. I^2mc»nKlM2lic>1ni'lmci-
pio , eü irÄnliluz quiclam 2a i2lionern proxi-
M2in , ulurp2n6o. ^1<»m , H«,<« , ^»«<j H^w/tcrc«

««,/>ee. Vel per all^v^raiioniz nc,««. !>/<« ^/"-«ft-

g«,«s<i,c^e.^««ck»,H /«ni. Vel 2b ipla pro-
«olitione rarioniz orclienclo. «<«n»/?/l<l i»c no»

«mi«?»« «» « c^lr«//>««<l üc«. . ,. — .,

Vel rlßurare , per inresroßarionem. 2«»^
«n/m ? <«, lie «t»7«e<«te e/«l iil/c«/»/l»F ll«^eH/>»m«, <
««<« <i v«t«< fce/er^w/ «<ws<?«e fet>-^« , aci v»>tu-

ser llonicam exceptinnem. l^»/l , l>/»^ /«-«,

. 1^»/, «er». i^»/l /vs«Fe ixmc «Fe ne^« K«»/'. «e</»>

?e^ lud)?ärionem. i^a», ^«l<l M k^^l<e»u«

Fi^c »7/e L/o^«,<nl,^ ?/? cey/ey</«/ '

ll. ^6 i-zrion-z lt,lf»««5 l>-2nlllul , vel f-ni
ver<j , ieal»>«s «««<? , kos«. !>l ramen tele po»
Klem« bnc l2iic>nc5 lelvieni , ve»,^j vn»^»,.
^H^</o^^ H,«fHe. 8i omninö post«m« linl.

VIeI6gur2«ö: I^ocusenimdicellK^unzziene '

ornniliuz , paKplxmissaz illa5p2«iculsz, ex-
cepta plllieliiillne, au« in ultima «lione In-
cum non liZber , ker ^pnltlnpnen. ?«»» vc>^«i

ker cominunicaiinnem. l<«»/»'«»i,> ?«<ero,

ker/conce<l,cinem. p»«st, <»« , /lc«««, »».

>««/ <»«<i»re /»ces« , ««» « e>'«/^n</« «tiorl/»» u<i

^lll ^6 M j Vel pIülez'«tiön«V H ssm.?

Vicirer i'l2yssn>r.', l,i^ particu)« >Wiyitl5? m» -
2^a ' ' lX^l>»i N>5r«r
per «Mliducinnem , u^, 0</<e ?« /?/»» , ^«H

?er pr»«llii<mem. ^V»5»7ck<>/'iA»«,^<« L/«>

?er coli>p2l2iic>nem. A"<i <i« e/o^«eni»« <i»-

«<>«»» ' <« e^r <ez«<> «N'»/<sl/e <»l<j»en^l> »Aane^»?, ?

' ?er remntlonem cÄusarum. 8?»A e<«^e»l

I V. ^<I appuliias ci>ip2l2l2s^ue l2tic>ne8 ,

aö senienll25 , vel tran/iiur limpliciier !. z>el

Xä Alp,««« i^rö, ur »6 l«ianez renil>lÄ5,

y»»l«ur, per pÄlticulas, ^c , ^«», ^« ^,.
 >><), ^e/i/ »«ms , Lt H«,iKm. öt ver«. ^< >« , Ne
/<»»e , A ce«e , ^e ver^ t'or^« , l'orss <l«ee»,. Z«<^ >

«»«»ans ex«<^i. !>.V>.>u/>, "

Vel iizurace. ker clubiraiionem. <^</i/e>^l>, ?

«/«« en„» ^«^ ^«/c/»x<,.

. ?er ApollropKen. >4t »e^ tck sci e/aa«ey»
i/H» »n^e»»«i» H »«t«^<l i/<««»l M. l^< , t« >»«^»
.HlMi.'e? ^<»//j/«n<,« Vick//^ ?^M» ^»e//,! /««^
/,/«e«»^c. ', > , , < ,,, ^ , ,,^,'^ ^
per lsanmln. v«^ ,e /<ckx« «lö/f«^«,'. l>s^

per exelainaiionem. ^» « /<ä«s« /«^t. <>

per exceplionem. ^l/!^»' /<,^«rn»^«i,e^«<.

t^c»nfui2ilane. / .1 <
V. ^ä conciAliH raiionum, vel lünpüeiitzr
rranlicul per paiciculaz. <7a»ur«», t?«,t«Ver«j.^

Hl»^«>» ,ne!'t,^«/.
Vel tißuraie , icl^ue permemorataz ante?'
6ßiira5.. Hpoltloplien inprjmi5 udi v« requi«.
 ««»^ <» «n> «»// />o»e/?«^<« «v «« /!H«Hl ?

' ?er con«<lic»N3m. /^e ver» ««ceH»n«/ <»

ker Ol»«lionem. p»»<»» ^«»»«/«u» «»»»« ,

' Vl. ^ä ^milia l^ÄnNrur , vel limplicirer ,

per particul«. 2«e»«H»«^«m , I/< , l/« , ^e/>
'«> , /in« , «» «»»». i>l«» «il^si»,»/», /?«<<,«/« «/«

V«l 5zur«i , per interrozanonem. ^»> ix»

/lor«« ,H« ^»/«i«ts»«l <»sel «?r»m<i «i V<»^»«»» !

?er Hpottropl»en. ?o, ««l^er.« V» «<^«e«l«

«m«e//«, H«,<i est c«r /»»-«» «, H/«c«/» n, «M»»

<«, «'s««« , <b« »Mce/cnue /<»» <i»e contem^/e»

ker i>Äam person» m6u5innem. ^»e»n» ^

,»e/l5<»»» «cc«/^«»t »nett»««», , /«« v«s ^<l/»^l^^e«f

^«^«m /<»^er «/«an/»» n«<l?« «»»/<><«» , ^«ck>» /»ro»

^»»> e»»/««e»«l «m^enc/»/«!' , ^? a«H/ »«» »-<»» >
ft<i »<»l«>'^ »«/?>'«»> , /«/er« t<«»en ,»^«/?7« «om

^er pr^nccupannnem ilnmcam. ^///i ^>«i

 l'er 6iscriplic>nem. ?«?«« vo/ in«H> <mi»

v ! <?mplic«er. 8«<e ,» «e e^e^/,,^?^//««' ,

ose^/ «neevl^tewe,» js'c. s'eresüm iisclem e»>

emhla quiduz ssmilia , »««lculizzauäenl : nm»
tarnen I3i^>mc»ni2. 8e>i in Kis ä re ip<2 <>mpli»
cirer orclimus.Uc , Hl,F^^««r , ?«v«, ^/l»-

«Ml/«»,.

1ia.Ii,3sic>l-« «li»?n <^li2iUHM pl«ce«»»in über«

lim» lne<1e»aci)icl2M.
?er HpattropKen. i^lv <,/>?//« l?»-<««n»»» /!»»

?er lsnniam. «!Z«<e^i /»//</»» , eienHul«? N»

«.4 «Mp
^24 l^caV! NI^3ri<l

., ?er concelllonem. 5e</ n'^vei'/t 5ocs<»<e5 , m

»ne7t<l/»«»» ^<ll>/«»i//)?»»»» , nemo nTSi-e/ccer« ^5e.

?cr ti^pul)' pulin , leu äiscripliunem. ?«i-

^l«/eum ^e/e ^ÄNs/n'Mtnn. />/<»» »/i«« «^r«!' </e«-

' ?ei communicaiinnem. ^««iem ^ot »»ta!-

/^«</<vl^ Vf^/e<««s. 2««^^?« «lec«»n /e»/?»'«« ,

ker Oomparaiinnem parium , ur , I<i^«ft

^,A^<t«i e/l <?««-». Impgsium. i^w /<«/« </»>

H'er,/ )>/«^»e »» vemeMene c»s,<«', <»» »» <!««,«»

. ker remononem causarum. 2»»<i «»»» k/o

Lx ni? , nili fgllar , plömptum cuique em >

czuemcumque 6ßur2luin ornarum sc men«
.l^omple^i , Lc H<i lciiben^i cilcenäiczue ulu2
Vt verö expeälws ea in re äiscipulOZsVla^
,H« ÜÄbcat ^ ilide-lc nonnun^uHin äimiän
">» ,^, uui«
unius K«^ exerciiarione 5mi,e aliquoä ex-

r^c k"c , nunc al.a 1>ran5n°num par«

rem Kkuram ex ^ullio l"-°?«l;«m , 5m.Ii m

^rer^ , imiranäo a/umdrare. Iia äemque
ni?.,! nacin re . a^uum , seä pruna °mm,.
^cllem copiosam^ue el^uenc,. faculraren,

^raie tarnen iucl.cioqu- Kunc lac.Ie erwrem

7o"^cum iejun^ at<,u..'nornat« äiÄ.o.
n" arÜitacem maturi°r rac.° nmnquam le>
cunäei, , , , - ^ ^,

^l « "A^ "«"su« maxime s. van«

H7 ^one /m clerraü«i«ne Kr . 'ä^ue vm

!/^dir"m ( l« ^«««" ^'° ^""

 «ci stuciia cuei«iic»n?m , omn^m laoareln »
vmnem inclullsjgm converiir.
l^/ c«»wn^/l,«. ve^i^saiiz ^vminem ras«
^ilißentia in elciquentioe stucliiz veslaiuin ?
vesliiluz est Oircrc». ^M2li5 vilum 2cl K?ip.
«iefeniicmum eximi« 6>cenc!i fZcuIr^le instru»
üuin > instlliitU5est Oicew. Vu!ii5 elcx^uen-
ti» absolmistim^m «sU2n«<3M in unn nnmine
imazinem. 1'2<iz iclem ipse est. Cicero.
»>/ «mo/s«««. ()«!<: est <^ui su» eloquenri»
li,emp. ti,lim. >2b?feK^l2in äefenäii Cicero.
<^u>5 est qui pestem illam pop. Kom. <72tili-
N2m ejecis l Cicew scc.

I^ll cl»t c>^el«m lireri« , atque eam li»t opelam ,

uc in Milizen«» parem neminem , in elu^i»
lione nc>n liabe»! lupeliorem.
l^ite«rum Nu<ll» < »ävelli» 6ilißenn2»
liomim« ) llrerarum , inczuam , N<i^i2 eä s:-
«lulicate llailN , ur omnemin mspoliiamie»
licitarem sl>2m «biirerur i^c^
pe/ »r«i«H<«»e. Ira Kc>c eloczüentilr stuäium
comol^xu5 est , uc imer e» licerarmn stuäia ,
ninil adelet >ucun<liu5 stuciiis.
^mmar,ri iiil stuäii5 ac^ul: acleoeiiam im»
mon vnluir. ,
^M2ie K«c stuäia visti« , <^u2mviz nc>» nilül
l«I,e2NI 2M2l-l.
l^/^<»^<««>»e. Oicem ssbi in lißni stuciio e»
lcx^uenciam , elo^uenria ßluxiam , ß!c>l» im>

^e/^na^»«.,. ^ruclicionem omnem summa

-- . . lluctia
ftu^ic, coLnovlr , appr^lie 6>r > pesseält. .
^/ ?H«ck«. Yi Kianri« , sc HNll^uliall ,

^,°. Ui cum /ttuäium . viß-l.« , l^or "-

«jefessu« illi 2cl eloc^ullMii poNcaiunclN llu«5

I?.' ?er «liczuÄM vncum ssmiliiuömem :

auo6 varie iien porerit : .
aäul^rorem .xiü.me« , qu'lqu« lllum coram

^/>»/,>er «<itn,,i«, - 8l qu,ntum l.°mm.

ine« äilieemi-.tammn K melset el^uen««.
conceä?let nelnini : . ^>.«. . , , .^«
«lum mgz,5.quem imiunäum c.ceronem n».

no. ,2^1.ieä lezenäi.viäum m,uer ei«"

^N«c'cicewni non per oiium n«».seä per

pnlivir i^-mum;Kac l,«u«.l>l«m inäulw,

'^^^-^p-mum'pner«cum^
«ri« neennum, im« ««um <ll«m i cum l WÄ
„e5«rwm .r 'u'viMrnum . ac ^.^^um.
cur, . m qua mmime cur, elt. «°lo »««

so^H«^?/?m. <le <^U2 ,u ral««- "l«'i.

 I» Fententiil.

Inlef/o^tlone. <^uc>5 ille IiblQ5 non evolvit ,

^uc>«! nnn ciaiiavir Nuclium ?-quX illiäiesLne
Imea , qUXnoxiinevißiliis elaplaeN?
, i^/Z'nn/ic,»« .- (^uisquamne' elt , qm sese s^ in
Ulliß. niia , ö^ in ellHquencia (^icernni conierrc
. »u5t § Lquidem neminem lanc» fuimum airo-
ßanria? ac temeriiari« exiNimem. /^n failc
Üulienssu« ? minime verö öcc.
^«e «c«^<tt«»e : Lirel»5 libi .' quam c»pez
comparare malmr , quanquam öp?z pr^ltan-
tiore5 null» ssnl . quam eru^icin , 8c nulja
major paup^riaz , <z.«2M (^u« Hnimonnn elt)
, l^noraniia.
0«H/^„g»e > <^i2ln in nomine eiuciirilLma
»rcem2cscjemi2m,M2,jme3slmii^2c6,p!-e>
<i»cem , nclcio. Illamne scribenäi la^uencil»
^ue venult2iem ? an pnlirici juris prüfen riam .<
2n rerum Kumanarum äivjnarumque coßM»
tmnem i ^c in liiz omnil,u5 plane is cücem
elt , quem aämirari maei« , quam lauäar« pol-
sumus. ..„
k°/H<» ,»</«K«»,e /,e^sin<e : Lcenim li ir»sa vo»
cem nabelet, lßnuianria, ita laquörecui-. (^liiä
»ßi« dücera.tu meiz me le6ibuz exculliale au>

^/ ii jpsa «cum 8apieniia loquereiur.c,«,

«culis^vnce, acl eam , qua valer,, luaviiareN
« L«uam compoüii». <^uj«i a^is clelicüose
^ aäole>
zäolescenz? An nc»n 2a «2M vocem ex luc» illo
ienaviX somnc» evißilare«?
^»«/Zropi« : Vo8 <lomcNico« (^icernnis p2>
riere«^ vo« appella vißi^rum arqu^ elucut»-»-
lionum eiuz mini tmum« teüe«. Inrra vn«
12m nobiles elcxzuentiX fruÄux cnnce^il 2«
e6i6ii , vo5 laboris eruäiciaimi rennen« ve-
lliß'2. . .
^Mkwo/, , /e« <i,/n'i^tw«e .- lVluIram enam in
nc»Hem «bri« mviLÜabar , laco 2K omni Nre-
pilu felnotn , null« tett^ Zur 2ldiir«, fron« ,
c,cu1,5 , vulru , omni 26c« co>-p«ri5 senlu in
Kunc laborem cnns^irante, sronz erat sevei2,
sc mcäiianii simüllm» scc.

<iccu!)«lc)nidU5 quanr, potuii csleliraie sub»

<lucel?2i > piam allauam necellliaiem , qu2 s«
aünrum cnnsuetucline Uberarer cczmmeniuz.
veinäe äomum maeiz Ävolai« , <zu2m perß?»
« , vixque Mljüo^ÄomeMrnlllm ^lutaio 26
IVlusei sele loliiuäinem z»«lipere , libmz «r-
«uW5pi?M,rr2a?!le,'evo^ere.^ ' ^
^ 5«/em<,t,>ne .- lam 2 lu<^o Iices2ri<, 2ä1usüm
«rque oüum 2lij , ' nonnulli eriam 26 noxi2«
«uoru/iäam idcie^ie«, 26 temulentorum no«
«,lnuM ßre?e3, sc «leatorum rädetnÄ« <liVer.
ren^T^ ^acium nuljc>85 oprHlzaNtiScolKbzn«
HUÄwdiurimi ; qüibtt« V2ß2 liwrtuj M2ßiz.
«U2M laosnlMm eloczu-nli« ttucku^n cc>l<<i
er2t^ <>uiä nic eMe cenleii«' Eminem con»
tueruäini« liuman« pescupi^um, «c 26 ßl2«2i«
^c mcunäicaleu» n«mn?»n in Kisce lemporum^
: ^,.,^/>. «caiiz.
««tiz , 2clocietali8c>!2nälliiz,2b illo Kuciio
rum lienre nunquam cic,Nexerii ? Lrai iirpe
N«N"s« sc peropparcunH «ccalic» , 85 impor-
runa accalin, 8c imporiunÄ aliorü pryvocatia :
invilabar 2e>l5 amoenicaz , labai 6eterlel)2t.
8ecl enim ciivelli 2 c«prn nnn porcrar Lcc^
kr.ues»««»«! . Milln illam anriquicaii« me>
m«liam , pniloldpnil cnßniiionem , legurn
«quii2lil<;u^ l,eliii2m,2cllll2mvenic><licen«ii
iäcu! rarem , qua anre alic>5 (Cicero valuir.
0^l,<ö«"<»le : ilü n.c>u: in !eeenäi5 eruäi-
torum scriprolMM sc^ipriz » alllouiraz , neque
i» assequenäis enrum pl^cepcionibuz facili»
«5 , nequö in leüilllmis czuibulque scriplori-
bu8 imiran^iz in^euium cieerar. wamscle«-
baraitenre.scexpenliebac marure, Lc rcäae-
bar prompte , öcc. ', >
l^,n//)>^e. X^objzißirur permliroaclolescen-
t« , m ltaruaris , c>ui2 fairu uplimum , Oriöne.
tzn p> im» »12« äiVuer^. an lftcriz ^arc or>e>
»m?öcc>> -,. ^ : , - ,'<55-.', >./ ,,».i ! ^, '
^e/ , tre nunc sncoräez animZe.atqueMi'o »
Llubel , 6ilNuire , cnniemnile ,I>2 Nuäia , qux
Ȋnlescenliam ornanc , juvenrurem Konuranl ,
»lunt seneiruiem , scc. > ! >.
. l<e<eK,«n< : <)uic! enim zn jU!^«leu6w5p vel-
läreiur stuöiiß » qu« furuiHierant^cpmmun^
«uocläarn donolum pl^tz^iuni ,, R.eiz»,,5ul'
ffun» , «l2l>« pfopri« nrnamenrum f j ,,, >
, c»//.«»«»» : ^um in Kisce ltuaiil , ^anczuam
ßmueno aliquy ilorum viriclariQ a^rret, nirlil
illi in laboie llilte ac. aolsiäum ^»ucelai yiferri.
m»!eN»vi^iIi« ; Kincmc>IIe l>ril!m,i»6e clis-
6ci!i« labol ; nincamoenaKfualilimsaclii«,
inä? alner» musei solicu^c». Omnm liinc »ä vn»

»llicicb^nr , Hmab^rrebanr. 8eä<üicerc>K<i»'

/^Nlii!,eli5 «»!»?>/>«. IVlulii in moleKum orio

neßniilim > dic, so i,i Koc neßulio llui« vi»
su« 3li onum occupasse.
tt«rc »l! Ku^u« lann5 communicanclam co»
pi«m , «c>n c>m«in» jullpienli P2I210 suN^ce»
rinr , c^ui s«piuz eiiüm nanc Perineum inilr-
Ker3 vciluelii , consulai : qu«^e<issUsi8pau>
!<> liiserlius parce alierH rlaclirui-i lumuz. ^1o>
<is>K!c>uvac ac^uiescere , 8c mnnels,ur limi.
!i nonlmn^uam cis«, r?m ean^em exerciia»
lion^ se^uaris , cum nikll a^elaquecil co^iilll»

l i tt i 5.

i^oex
 l n o L X.

<^u« in noc libcllo coutinentur.

f°>'<»»l« »!°«!/c««!<« «< c»^««!>»»l>» sei» «»/«>» >z

^»^m«i< t!"«»/«»»^» «< «»/>'»»!»«»»»« />«5 /«,</«>«<»»»»> »<

F«^>»«^« «t«>,e»«!,. »iui,
F«^«><«i« c» «/»<<»»<<<. , >«»

t« /». /«c«i, Hl«/«»» c<>fl. <?« «/>,« f>»s»5>»»» 0«<»»!»«

> «»»««5«»«, «H'c /»i. ml
l<»f. l. I><«/lt»»n« <«l <<<«»/« »«ni« s>>«»«»>. »14
«7»/>. ;. 7>«»/>»»»»l «i <<»»«</I<» «f«»»« »> «!H«»e»««. 117
^
^

'
 '"<. ^.^,^^^
° »> ^

>
M
■■
' .-
з,
ш
ffî
H н Ш,
.HR Ъшш 839

.Л

I■

ШШ