You are on page 1of 25

No Indentifikasi lontar Lontar di pusdok Lontar di unhi

1. Judul lontar Tutur aji saraswati Tutur aji saraswati


2. No naskah 242 III . b .2289
3. Tempat penyimpanan Pusat dokumentasi kebudayaan Universitas hindu dharma
bali Indonesia
4. Asal naskah Gria pakarangan , budakiling, Dikumpulkan oleh kirtya dari
karangasem denpasar
5. Keadaan naskah Utuh Utuh

6. Ukuran naskah 30 cm 30 cm
Panjang 3,5 cm 3.5 cm
Lebar 9 (kiri ) 10,5 (kanan ) 9 (kiri) 10,5 (kanan )
Ukuran ruang tulis
7. Tebal naskah 22 lembar 39 lembar
Jumlah lembaran 1-22 lembar 1 – 39 lembar
Halaman yang di tulisi 4 baris 4 baris
8. Jumlah baris Aksara bali Aksara bali
9. Huruf / tulisan aksara
10. Ukuran dan bentuk huruf
Ukuran Sedang Sedang
Bentuk Tegak Tegak
Tulisan Jelas Jelas
11. Cara penulisan naskah Bolak – balik Bolak – balik
12. Bahan naskah Daun lontar Daun lontar
13. Bahasa naskah Bahasa kawi Bahasa kawi
14. Bentuk teks Tutur Tutur
15. Umur naskah - -
16. Indentitas pengarang Saking lotar duwen ida wayan
budra saking budakiling
17. Asal usul naskah Gria pakarangan budakiling
karangasem
18. Funsi sosial naskah Sebagai tutur Sebagai tutur
19 Iktisar / ringkasan Menjelaskan tentang Menjelaskan tentang
sanghyang saraswati di dalam sanghyang saraswati di dalam
tubuh , menjelaskan tentang suara tubuh , menjelaskan tentang
padma tentang suara carik suara padma tentang suara carik
20. Kalimat awal Om awighanamastu , iti tutur aji Om awigahanamastu ya nama
saraswati nga , wenang ingangge sidam hiang hian tutur Aji
den sanghyang sastra makuta saraswati , nga nyandang , nga
,de sang
21. Kalimat akhir Ika bawani sekul . ring nabi kiwa Turunan saking lontar
, ring guru –gurungan kiwa . ring druwen ida wayan budra ,
papusuh kiwa , ika bawaning saking budakeling
banyu .
TUTUR AJI SARASWATI

1b ong awighanam astu

Iti tutur aji saraswati nga .

Wenang inggange den sanghyang sastra makuta tekeng pidarta nia nga , pradnyan
prakawi sira ;wruh sabelwaning , wruh ring tastra ring buwana alit mwah ring buwana
agung , wruh sira ring sastra magaswara kabeh , ring wariga , ring usada , ring tutur ring
agama , sami makutania takeng pidartania . Kunang unggwaning tastra ring buwana
agung :ha na ring purwa , ca ra ring gnean ,ka sa ring kidul , wa la ring neriti , ma ga ring
kulon , bat a nga ring wayabia , nga pa ring utara , da ja ring ersania , ja ya nya ring
madya ; pa ma da ring sor ,carik ring akasa ,/ duur ring asunia

2a Malih ring buwana alit unggwaning sastra : a ring idep , na ring ati , ca ring oding
lidah , ra ring alis ,ka ring pangrenge , sa ring putuhing netra , wa ring bangkiang ,la ring
lambe , ma ring muka , ga ring baong , ba ring pala , ta ring cunguh , pa ring suku , da
ring tangkah , ja ring ati , dada ring pupusuh , carik ring buku buku kabeh . cakepan kalih
sakula sadhewa , entalnia , talenia bima sastrania darma- tanaya .sakula tangan tengen
,sadhewa tangan kiwa , arjuna ring angkihan , darma- tanaya ring sabda .

2b Kunang yan wariga sulur – sulur parintania .yaning idep buwana : pwa kangin ,
nga genea, kalod kangin nga da , kalod nga , ne , kelod kauh nga pa , kelod nga wa , kaja
kauh nga ,u kaja nga , ma ka tangah , ersania kaja kangin nga 3a iswara ma , pasih nga
, suklapaksa , panunggal nga , ludra , mahadewa , sangkara , wisnu , sambu , siwa . 3b
Pupusuh , paparu , ati , basang , ungsilan , limpa , nyali , ineban , witing ati ,
pucuking ati

Iti tatwa wisesa nga kawruhakena panglukunia , kayeki , linggania : sanghyang


dasaksara ring awakta , aksra ring papusuh namanya ,wetan rupania putih . bakara ring ati
nga , kidul rupania abang . takara ring ungsilan nga , kulon rupania kuning . akara ring
utara nga . rupania mancawarna
4a Malih nakara ring paparu nga , kelod kangin , rupania dadu makara ring urung –
urung gading nga , ne , rupania kwanta sikara ring bayabia nga . ring limpa rupaniawilis .
wakara ring ineban nga . ersania , rupania pelung . yakara ring tungtunging ati nga . ma ..
amancawarna . dasaksara nga . kayeki genahnia ring jro . sa ba ta a i na ma si way a nga .
dasaksarane malih ringkes : wa mulih ring akara , si muluh rng akara , ma malih ring
bakara , na muluh ring sakara dadi pancabrahma / , sabdania : sa bat a a i 4b Malih
ringkes , sa mulih ring bakara ,ta muluh ring akara dadi bakara . ya mulih ring ikara dadi
makara sabdania : a u ma , iki tri aksara nga . ring jro jatinin brahma , wisnu ,iswara
tinunggu dening angan lwirnia : arda , candra , windu , O , nada , kajeki warnania ,
matangnia dadi ang ung mang , sabdania lwirnia ung dadi ha mawak mreta , dadi ongkara
ngadeg mawak api , mang mulih ring sunia mandadi windu mawak ongkara sumungsang
magenah ring gidat , arda candrania ring alis windunia / ring alahing alis ; ongkarane
ngadeg ne ring dada arda candrania ring gulu , windunia ring cedakaning gulu , sabdania
ring jiwa , kayeki genahnia :

5a Ring jro ongkara bineda nga ngalawan ongkara sumungsang ; ongkarane ngadeg
mawak agni , pangesengan sakwehing leteh . ongkarane mungsang mawak mreta . ang
ring nabi , ah ring siwadwara , ya petemuang satata ring madining adnyana , geni tibeng
banyu kahidepania , dadi kukus , ya dadi atma . siwa den apageh , simpenang ika jroning
pupusuh ya nga . gi-/ri sumeru , tan kapanggih binuru dening satru wisesa mwang leyak ,
ika nga . gedong manik sweta , panyimpenan sanghyang atma ; raris idepang matakep
akasa lawan pritiwi pritiwi . iti tastrania , , swarania : , mangiat
ring gulu sa isan , iti tastrania , ; mangkana / tingkahnia yan arep ta angeseng
sakwehing malane ring awakta . panglukunia dasaksarane pada ring nguni . 5b
Wusnia dadi rwa bineda idepania murub ring akasa kadi gunung , sakwehing
malanering awakta idepang sami / damwa ntel pulang ka genine , idepang telas wisiane
dadi abu , raris amantra :ong awigna winasaya namah . raris turunang mratane saking
diun manika ring untak , ah – sabdane nurunang , turun lawak ring ongkarane
sumungsang walung kalapa anut granasika , tiba ring nadan . ongkarane ngadeg ring jiwa
, makumpul ring windu rahasiamuka cedakaning kanta , ya cucupu mas nga . idepang
mratane kadi mega angebek , idepang mratane
6a Malih belab cucupu wadah mretane , idepang ujan mretane makecengan , / to
idepang nganyudang abu wisiane kabeh ulung ka tukade , raris ( ka ) sagarane . mwang
urusang ka puser tasik , ring ulupuhun , ring gadang gusta , watuang ka buwana agung .
mangkana kramaning angeseng wisiane ring awakta . yan sampun lina awakta ening ,
raris makarya lungguh padmasana manic kahidepania ; raris sembah sangkarepta wenang
. raris antukakena kadi kocap ing arep : mangkana kramania . 6b mwah yan angawe
panawar , tunggal rasania mwang idepe , siji juga Tanana mwah , siwagni wedanama nga
. rahasiakena iki , aywa weru / jab tasmat , kena upadrawaning dewadhenia .

Iki mantran toya , ngagem sekar kalpika ma . ong ywang sah dasaksara na
ma si wa ya mretaya namah , ong ksang ywang ksang ang ung mang , ong swasti ksrang
ya ta si ya na ma ong kitih bur bwah swah swaha , on gang in gung wiang mang wiang
mang , nang ung ing ing , ang a ka sa ma ra la wa ya nama namah swaha . telas nging
aywa lupa kerup ngagem gagelaran silakramaning ngku sang kulputih .

7a Ma . nyirating tirta ma : ong tirta sweta , tirtan batara iswara , ong tirta rakta ,
tirtan / batara brahma , ong tirta minder , tirtan batara mahadhewa , ong sang tirta nila
tirtan batara wisnu , ong tirta amancawarna , tirta batara siwa , ong tang sabawana ( na )
ma swaha . telas

Ngayabang pras ma . ih kareng , dwi – wareng , triwareng caturwareng ,


pancawareng , purwa pras – pras , sida sadia rahayu sidir astu namana swaha .

Ngayabang pras ma .ong ngawang awing anguwung uwung , tutul teka ring akasa
anrus mering pritiwi , teka linggahan 7b Sasonte ng masegeh ma . ong sang buta
dengan , sang / kaja preta ki anggapati , prajapati , banaspati , banaspati raja , sang kala
sakti , sang kala talu , metu sira saking cri mwang saking arep , saking tengah . yan sira
lunga angala alah desa mwang amarah –marah desa ;yan sira amulih , aja sira silih gawe ,
eling akena unggwan sira poma 3.

Iki tadah sajinira banyu mahamreta ; ong paripurna ong sidir astu ya nama swaha . telas

8a pukulan sang tirta kamandalu winadahan kundi manic sanghyang suci nirmala
haranira , sira ta pinaka uriping pritiwi apah teja bayu akasa / sira pinaka uriping awaking
dhewata kabeh , yuganira bhatara kabeh , sira ta tinurunakena saking suralaya , pinaka
sucianing madiapada , pinaka panglukataning jadma manusa , angalapana raga mala
trimala papaklesaning ulun; mari ya marupa ala , akiris akilamaya atemahan sang ayu
kasurupan sanghyang urip ; awetaken suswan denira ibu pritiwi , kasuluhang dening
raddatia ulan lintang tarangana . ong sriya / we nemu manah siwaya . telas .

8b iti pengejukan leyak ma . ih nini bhatari Durga Maganah ring pucuking lidahku ,
kalika magenah ring angkihan , bhatara guru magenah ring pangantungan ati ; ih aku
maca pa nungkul agung , teka kekeh 3 , udep 3 , sa sapah tagelakena liyak . yan menang
nirmala idepta , tan patutu ring jaba jro ,ra sanghyang paramarta ika .yan umenang
malilang idepta , ra sanghyang sunia ika .

9a yan umenang lwir lu - / pa idepta , tan magamelan rat rasa sanghyang taya ika .
yan umenang nika uswasa pwa moksa tan patutur kewala tan pa hamengan , ilang ikang
rat kabeh , rasa sanghyang kamoksan ika Ong neste bagawan agni namasteba lawan ireng
, nama ta bagawan ica , sarwa bakti utasana . tri wana bagawan agni , brahma wisnu
maheswaram , sakti bagus anggante , sarwa papa prasamanem , on gang ung man gong .

9b ang ung mang , ong dewa ananta sapaya namah , ong padmasanaya namah ,
dhewa pra tistania / namah ; ong kang amung paramasiwa sa . sakewenang . yan urung
mawinten anambut lontar lewih , iti ma . ong biyaksayam ludra maheswara siayam ya
namah swaha . telas

Ong awighanamastu nama sidam . nihan tattwa wisesa, kawruhkena aksarane


kabeh ne mungguh ring buwananta , kawruhakenaneng lukun sanghyang dasaksara ,
dadiakena pancabrahma .pancabrahma dadiakena triaksarane dadiakena rwabineda rwa - /
binedane dadiakena esakara wisesa .

10a Iki pindania ong ; iki nga . cucupu manik atma nga . siwa , ya sedeng siniwi ring
adnyana wisesa , dartakena tini tah dening sinengguh mawisesa , ring sor , ring akasa
saluhu ring partiwi tan malan dening paran paran pwa kita . ten geringe masa teka ring
nusa luput pwa kita , asiatahun tan katamanan gring sawadwan warganta , sami asih
katresnan , teka panggeni banyunia wusnin dadi andus kara danta , idep anhut ika
celepang ka papusuh ragane , ditu simpen kabeh .10b . ya ngaran giri / sumeru , tan
kapanggih binuru dening leyak satru wisesa . ika ngaran gedong manic sweta ,
penyimpenan sanghyang atma ; dening pageh sanghyang urip anater dirgayusa palania .
kayeki denta anglukun sanghyang dasaksara lwirnia angglingih – ang hana tengeran
sanghyang sandireka magenah ring agraning kesa sira ta makapanguluning hiang .
mayoga pwa sira mijil sanghyang Ekajalaresi , sanghyang ekajalaresi mayoga , metu
sanghyang rabu / sanghyang rabu ngadekaken kala kabeh ; sanghyang ketu / ngawetuang
triaksarane wisesa : ha na ca ra ka da ta sa wa la ma ga ba nga pa jay a nya .

11a mwang swalalita mwang modre kayeki , rong dasa kwenia tastra
. modre panguluning ha na ca ra ka da ta sa wa la dadi dasa sila . swalalita panguluning
:la ma ga pa ja ya nya dadi sasiwa mwang dasabayu : patemuakena ika dadi dasaksara
kayeki linggania sanghyang dasaksara ring raganta . 11b sakara ring pupusuh , bakara
ring ati , takara ring ring ungsilan , akara ring ampru , I – kara ring jro sa ba ta a i / na ma
si way a . dasaksarane malih ringkes , wakara mulih ring akara , sikara mulih ring takara ,
makara mulih ring bakara , nakara mulih ring sakara . pancabrahma ngaran swarania : sa
ba ta a i . pancabrahma malih ringkes , sakara mulih ring bakara dadi akara , takara mulih
ring akara dadi ukara , yakara mulih ring ikara dadi makara . triaksara nga . swarania : an
gung mang . triaksara ring jro nga, jatinia brhma wisnu iswara , tinunggudening angsa ,
lwirnia : ardacandra , / windu , nada , kayeki warnania , , matangnian nada
swarania : an gung mang .

12a ya surya , candra ya lintang , ya geni , ya banyu , ya angin , ya pritiwi , ya apah ,


ya akasa , sanghyang triaksara nga . triaksarane malih ringkes ; ung dadi ah mawak mreta
, ang dadi ongkara ngadeg mawak api . mang malih ring sunia dadi windu , ah dadi
ongkara sumungsang magenah ring walung kapala , arda canrania ring alis ,windunia ring
salahing alis nadania ring tuntungin grana . 12b ang dadi ongkara ngadeg , magenah
ring/ dada , arda candrania ring tulang gulu nadania ring jiwa .

Kayeki genahe ring jro ongkarabineda nga, ngadeg kalawan nyungsang ; ongkara
sumungsang mawak kweh , ongkarane ngadeg mawak api , pangesengang sakwehing
letehe ring jro . tunggak batise kiwa mawak tukad , kema anyudang wisiane lautang ka
samudra . talapakan batise tengen mawak pasih . ika sasanania sanghyang rwabineda ,
gelarakena awengi wengi ma . kumenyat newek ; ma . ang ah , , ang ring nabi , ah ring
si wadrawa ; ya patemuang antanta / ring madianing papusuh geni tibeng banyu rasania
dadi kukus .

13a kukus dadi atma , atma dadi siwa ika siwa ring adnyananta , den apagehang
kasimpenang ring pupusuh . raris idepang matekep akasane lawan pertiwi , iki tastrania :
. iki patemuaning ang ah , dening angsik 3 . teka nyatang swara ika ring papusuh ,
tengrania liang manahe . mangkana tingkahe nyetang ring pantaraning untek kewala tan
wenang sumbar ring dhewa .jatinia dhewa tan wruha ngunus kancing ikang akasa
matakep / lawan pratiwi . 13b kewala sanghyang siwa ngurus kancing ikang akasa
matekep lawan pritiwi . yan arep tangeseng sakwehing letuh malane ring awakta ,
panglukunia dasaksarane ring uni , wus nia dadi rwabineda idepang genine murub ring
ati kadi gunung . sakwehing mawignane ring awakta idepang midamwantela pulang ka
genine sedeng ujwala ; idepang telas wisiane dadi abu raris amantra ma . ong awigna
winasayanama .

14a raris wetuang mretane saking diun manike / ring untek ang ah awarane nurunang .
turun mawak ring ongkara sumungsang , ring walung kapala anrus ka granasika , tiba
ring nadaning ongkarane ngadegne ring dada ; makumpul ring windu resiamuka ; soring
kanta ya ngaran cucupu mas . idepang mretane kadi mega angebek , idepang malih
cucupu wadah mretane belah , idepang ujan mretane makecegan , ta idepang
anganyudang ahun wisiane kabeh , ulungang katukade raris ka sagarane , mwang urusang
ka puser tasik ring ulupuhun , / padanggusta , wetuang ka buwana agung . 14b
mangkaning kramaning angeseng wisiane ring awakta . yan sampun lila awakta
ening , raris makarya lungguh padmasana manic kahidepannia raris sembah sakarepta
wenang . raris antukakena kadi kocap ing arep . mangkana kramania . mwah yan angawe
panawar , tunggalang idepe , sidi juga Tanana mwah , siwagni wedanam mangaran .
rahasiakena iki ; yan wera jahtasmat , kena upadrawaning dhewa denia .

15a iti mantram toya ngagem sekar mwah kalpika ma . ong jwang sah
dasaksara na ma si wa ya mretaya ma / mah ong ywang , ksang on gung mang .ong swasti
karang ya ta siya namah , ong kitih bur bwah swah swaha , on gang ing ung , wiang mang
wiang mang , nang ung ing ing , ah akasa ma ra la wa ya namo namah swaha telas , nging
away kerup alupa angagem kagelaran . sila kramaning sangkul putih ma . nyiratang tirta :
ong tirta sweta , tirtan batara iswara . ong tirta rakta tirtan batara brahma . ong tirtan
minder , tirtan batara mahadhewa . ong sah tirtanila , tirtan batara wisnu . ong tirta
mancawarna , tirtan batara siwa , ong tang sa ba ta nama swaha . telas .

15b ngayabang pras ma , / ih karang dwiwareng , catur wareng , pancawareng , purwa


pras – pras , sida sadia rahayu , sidir astu nama swaha .

Nihan tattwa wisesa , kawruhakena aksarane kabeh ne mungguh ring buwananta


kawruhakena denta , anglukun sanghyang dasaksarane dadiakena pancabrahma ;
pancabrahmane dadiakena triaksara triaksarane dadiakena rwabineda , rwabinedane
dadiakena asakarawisesa ; iki pindania ong , iki nga cucupu manic nama nga siwa .

16a ya sedeng siniwi ring yadnya wisesa , dartakena tini tah / dening sinengguh
mawisesa ring soring akasa saluluring pritiwi . tan malan dening paran – paran pwa kita ,
asia tahun tan katamanan gring sawadwan warganta . sami asih katresnan , tekepang geni
banyunia . wusnia dadi andus sagara denta , idepang nahut , ika celepang ka papusuh ra
rane ; ditu simpeta kabeh , ya ngaran giri sumeru , tan kapanggih binuru dening leyak
satru wisesa . ika nga . gedang manic sweta , panyimpenan sanghyang atma ; dening
pageh sanghyang urip anetag dirgayusa palania

16b kayeki den anglukun sanghyang dasaksara lwirnia anglinggihang hana tangeran
sanghyang sandireka , magenah ring agraning kasa . sira ta makapanguluning hiang .
mayoga pwa sira , mijil sanghyang ekajalaresi , sanghyang ekajalaresi mayoga metu
sanghyang rabu . sanghyang rabu ngadakaken kala kabeh . sanghyang ketu ngawetuang
triaksarane wisesa lwirnia ; ha na ca ra ka da ta saw a la ma gab a nga pa ya ja nya .

17a mwang swalita kayeki mwang modre kayeki ; rwadesa kwehnia ; tastra /
modre panguluning ha na ca ra ka da ta saw a , dadi dasasila swalalita dadi dasa siwa
mwang dasabayu . patemuakena ika dadi aksara , kayeki linggihnia sanghyang dasaksara
ring raganta aksara ring papusuh , bakara ring ati aksara ring ungsilan aksara ring ampru ,
ikara ring ampru , sa bat a a i na ma wa ya . dasaksarane malih ringkes , wakara mulih
ring bakara nakara mulih ring sakara 17b pancabrahma / nga ,. Swarania ; sa ba ta a i .
pancabrahma malih ringkes , sakara mulih ring bakara dadi akara ; takara muluh ring
akara , dadi ukara ; yakara mulih ring ikara dadi makara . triaksara nga , swarania ang
ung mang . iki triaksara ring jro jatinin nga . brahma wisnu iswara , tinunggu dening
angsa lwirnia ; ardacandra , windu , nada , kayeki warnania , matangnian nada
swarania : an gung mang . ya surya , ya candra , ya lintang , ya geni , ya banyu , ya angin
, ya pritiwi , ya apah , ya akasa , sanghyang / triaksara nga.

18a triaksarane malih ringkes , ung dadi ah , mawak mreta ang dadi ongkara ngadeg ,
mawak api ; mang mulih ring sunia dadi windu , ah dadi onkara sungsang magenah ring
walung kapala , ardacandrania ring alis , windunia ring selaning alis nadania ring
tungtungin grana ang dadi ongkara ngadeg , magenah ring dada , ardacandrania ring
tulang gulu , windunia ring cedekning kanta , nadania ring jiwa , kayeki genahe ring jro
, ongkara bineda nga ngadeg lawan sumungsang . ongkara sumungsang mawak / yeh ,
ong karane ngadeg mawak api , pangesengan sakwehing letehe ring jro . 18b
tunggak batise kiwa mawak tukad , kema anyudang ahun wisiane , lahutang ka
samudrane . talapakan batise tengen mawak pasih . mantra kumenget dewek ma ang ah ,
. ong ring nabi , ah ring siwadrawa , ya patemuang satate ring madianing papusuh , geni
tibeng banyu , rasania dadi kukus . kukus dadi atma , atma dadi siwa . ika siwa ring
adnyana , den pageh simpenang ika ring papusuh .

19a raris idepang matakep / akasane lan pritiwi , iki mantrania iki patemuaning ,
dening abesik , teka nyetang swah ika ring pupusuh , tenggerania liang manahe .
mangkane tingkahe nyetang ring pantaraning unta ; kewala tan wenang sumbar ring dewa
; jatinia dhewantan wruh ngunus kancing ikang akasa matakeplawan pritiwi ; kewala
sanghyang siwa tanggurus kancing matakep lawan pritiwi . yan arep angeseng sakwehing
leteh ring awkta panglukun hiang dasaksarane ring nguni . 19b wusnia dadi
rwabineda , idepang murub genine kadi gunung , sakwehing / mawignane ring awakta
idepang midantela ; pulang ka genies sedeng ujwala , idepang telas wisiane dadi ahu ,
raris amantra ma . ong awighana wishaya nama . raris wetuang mretane saking jiun
manike ring untek , ang ah swarane nurunang . turun mawak ring ongkara sumungsang
ring walung kapala anrus karanasika , tiba ring nadaning ongkarane ngadeg ring dada ,
makumpul ring widu rasiamuka , soring kantaya nga . cucupu mas . idepang mretane kadi
mega angebek . malih idepang belah cucupu wadah mretane , raris idepang ujan mretane /
makecegan .
20a nto idepang nganyudang ahun wisiane kabeh , ulungang ka tukade , raris ka
sagara . malih urusang ka puser tasik , ring gulupuhun , ring padang gusta ; raris wetuang
kabuwana agung . mangkana tingkahing angseng wisiane . mwah yan angawe panawar ,
harani tutur , rasiakena , jah tasmat , kena upadarwaning denia . ita wekasing siwadrawa ,
ah ring nabi . gelis palania mulih ring swarga/ sang atma , kayeki ragapania , ring kayunta
angunggsi ikang swargan mang iswaraloka , ang brahmaloka , ung wisnuloka , ong
mahadhewaloka , siwaloka . anging pepet ikang dwara sanga . ayu patinta anemu swarga
rong iyu tahun pamuktina ring swagan , dhewa hiang asih , dhewa ya siwa . sasarnia dadi
guruloka ring rat , siwatatwa ya . mwah dadi satria kula anengkar – warti praja mandala .
away wineh ring wong la n , tan samapta , ideta ila upadarwaya . siwatatwa lingga
/suksma ngarania wekasing cintia witning kamoksan . pingitakena utama dahat .

21a nihan tutur kamoksan , sanghyang sunia tan pamaya nga . panelasanira sahutama ,
marganira mulih pitaranira ring sunia loka ; nerana makweh rasanira utama , kewala
sanghyang tiganjana- sunia ring raga jati , lwirnia ; siwa , sadasiwa , paramasiwa
palingganira ring ardacandra windu nada . lwirnia : ardacandra ati , windu ampru , nada
papusuh . ati brahma ing hiangnia , siwa irakana , I lengengrat buwana nama , 21b
ampru wisnu / hiang nia , sadasiwakana ,babu ngraksa , I rangkus – ratna kusuma
nama , pupusuh iswara hiangnia parama siwa ikana , manusa sakti ngaraksa , ya ta
raganira tuwi tuwi ja nga . tuwinia hiang bapa maraga idep , hiang I guru maraga bayu ,
ragane maraga sabda . idep bayu mulih ring sabda ; ika ngaran sanghyang siwa dadi
sanghyang sunia tan pamaya , ya tau tama , mulihing I wija .genah I kumada petak ,
macari mas , ring ati kumada bang , ring ampru kumada kresna , lwirnia sakwehing tutur
tattwa

22a cariata mulih ring ardacandra windu nada / ni saking pira ta pupusuh , bayu
saking ati , idep saking ampru karinget a ka ma saking pupusuh ; sira ta maharani
tigapradana . manah saking limpa , kaharep saking usus , laksana saking nala , sira tking
pua maharan tigasabda . cipta saking pupusuh , saking ungsilan , angen – angen saking
ineban , sira ta ingaranan sanghyang tiga aditia bana tiga rahasia nga , raditia , ulan ,
lintang taranggana . ka apan tiga kabeh , jagat iki ; anguwusakinia angarepakenia ya ta
moktah / dadi dhewa . tiga minjil saking sarira nga . wita padelengan mahaguru , ika tiga
mijil saking tan katon nga , pupusuh , ati ampru . 22b tigasunia nga . awayang ,
amenmen . iti tigatatwa nga . : limpa , usus gunala . tiga garba nga . paparu , ungsilan
ineban ring nabi tengen , gurungan tengen , pupusuh tengen , ika hawani sekul . ring nabi
kiwa , ring gurung gurungan kiwa , ring papusuh kiwa ika hawaning banyu .
SINOPSIS TUTUR AJI SARASWATI

LONTAR TUTUR AJI SARASWATI

Tutur aji saraswati ini menjelaskan tentang sanghyang saraswati didalam tubuh
menjelaskan tentang suara pamadha , tentang suara carik , menjelaskan tentang aksara
yang ada di dalam tubuh . menjelaskan mengenai persembahan dan mantranya . di dalam
tutur aji saraswati ini berisikan tentang mantra –mantra : mantra saat akan minum ,
mantra setelah bangun , mantra untuk berjalan – jalan , juga menjelaskan tentang ongkara
madu muka , tentang rwabineda . menjelaskan tentang ongkara mula .menjelaskan
sanghyang reka astiti jati , tentang surating walung kapala , , tentang reka walung
pinggala . menjelaskan tentang sanghyang kreta kundalini , tentang sanghyang mareka .
menjelaskan tentang suara api , suara air , suara angin . menjelaskan tentang paijawa
karma .menjelaskan tentang pawisik kapatian . menjelaskan tentang sang roh saat
meninggalkan tubuh . menjelaskan tentang sanghyang rwabineda .

Dalam tutur sanghyang aji saraswati menjelaskan tentang nirasrayu . menjelaskan


tentang geni rahasya tentang sanghyang kundha bahasya , menjelaskan tentang dasaksara
, tentang panca aksara , tentang sanghyang triaksara , tentang sanghyang rwa bineda .
menjelaskan tentang sanghyang ongkara madhu muka tentang sanghyang tiga purusa .

Sanghyang aji saraswati ini juga menjelaskan tentang sanghyang ongkara


sumungsang , menjelaskan tentang pasuk wetu aksara dalam tubuh , menjelaskan tentang
penyimpenan sanghyang panca maha butha , tentang penyimpenan catur dasaksara ,
tentang penyimpenan triaksara , menjelaskan sanghyang rwabineda dalam tubuh .
menjelaskan tentang sanghyang pangancing pamedal . menjelaskan tentang sanghyang
rajapati

Tutur aji saraswati juga menjelaskan tentang cirri – cirri maut akan menjemput .
menjelaskan tentang ramarena . memjelaskan tentang sanghyang saksma licin , yang
berputrakan sanghyang tunggal . sanghyang tunggal berputrakan sanghyang purusa
wisesa , sanghyang purusa wisesa berputrakan sanghyang tayan , sanghyang taya
berputrakan sanghyang suksma cintya , yang berputrakan sanghyang pramesti guru ,
sanghyang paramesti guru berputrakan sanghyang hawa sangha . menjelaskan tentang
bhagawan mredu , tentang bhagawan wraspati , tentang bhagawan mrecu kundha tentang
bagawan kasyapa . menjelaskan tentang panungalan dasaksara . menjelaskan tentang
kaputusan sanghyang siwa gandhu , tentang kaputusan Mpu Bradhah , tentang kaputusan
sanghyang siwa sumedang .
TERJEMAHAN TUTUR AJI SARASWATI

Semoga tidak ada halangan .ini tutur aji saraswati namanya , kebenaran tentang
pengunaan sanghyang sastra dalam tubuh , tentang suara pamadha , yang pintar dalam
bahasa kawi , mengetahui tentang wariga , tentang usada ,

tentang tutur , tentang agama , semua ini ada batasan dalam pengucapannya . tau
menggunakan aksara di setiap bagian buana agung yaitu : ha na bertempat aksara di
timur , ca ra di gnean , ka sa di selatan , wa la di neriti , ma ga di barat , ba ta nga di
aksara di barat daya ,nga pa da di utara , das a di kaja kangin jay a nya di tengah , pa ma
da di bawah , carik di atas , duur di asunia .

Begitu pula di dalam buana alit penempatan aksara yang benar : a ada di pikiran ,
na di hati , ca di ujung lidah , ra di alis ka di pangerenge , sa di putih mata , wa di
pinggang , la di bibir , ma diwajah , ga di leher ,ba di bahu. Ta hidung. Pa di kaki. Da di
dada. Ja di hati. Dada di jantung., carik di semua, persatuan dua sakula sadhewa
aksaranya darma putra. Sakula di tangan kanan, sadhewa di tangan kiri, , arjuna di smara
, bima di napas , darma putra di perbuatan , perkumpulan sang pandawa pada diri
manusia , di dalam wariga di ujung – ujung perintahnya , yang dapat di pikirkan dalam
bumi : pwa namanya timur , tempat kelod kangin namanya , da selatan namanya , ne
barat daya namanya , nga pa di selatan , nya wa barat laut namanya , u utara namanya ,
ma ka di tengah , timur laut / atu kaja kangin .

Sebagai pelinggih dewa siwa pantai namanya . persatuan dalam diri manusia
dewa ludra, mahadewa sangkara , wisnu , sambu , siwa : jantung , paru – paru , hati ,
perut , ginjal, nyali , di pangkal hati /ujung hati .

Ini tatwa wisesa namanya tentang kebenarane , pengunaan aksara sesuai dengan
warnanya yaitu : sanghyang dasaksara pada diri aksara yang ad di jantung wetan
berwarna putih, bakara di hati , selatan warnanya merah , takara di ginjal , namanya ,
barat warnanya kuning . akara di utara bernama ampru , warnanya hitam . ikara di dalam
hati namanya , warnanya pancawarna . na kara di paru paru namanya , tenggara warnanya
merah muda . aksara ma di urung – urung coklat warnanya . ne warna dan letaknya .
sikara di bayabya namanya . di limpa warnanya wilis . wakara di teben namanya . timur
laut warnany biru . ya kara di ujung hati namanya , ma warnanya pancawarna dasaksara
namanya yang ada pada rumah sa bat a a i na ma upada akara , ma kembali pada bakara ,
na kembali pada sakara bisa pada pada panca brahma berkata : sa ba ta a i yang di ringkas
, sa kembali pada bakara , ta yaitu di akara bisa juga bakara . jika kembali pada ikara ,
aksara makara dikatakan ; a u ma . ini tiga aksara namanya , di dalam rumah sebenarnya
brahma , wisnu iswara menunggu dening angsa yaitu ; bulan , windu, nada , kajeki
warnanya. Matanya bisa menjadi ang ung mang sabdanya yaitu ; ung bisa ha saat badan
dalam keadaan mati , bisa ongkara berdiri , pada berbadan api , mang kembali pada sunia
dan bisa windu berbadan , ma kembali sunia danbisa windu berbadan ongkara
sumungsang bertempat di dahi , arda candra di alis windunya di tengah - tengah alis ;
ongkara berdiri dada ardacandranya di hulun , windunya di cedekaning hulu , nadanya di
jiwa tempatnya .

Di dalam rumah , ongkara bineda namanya melawan ongkara sumunggsang ;


ongkaranya berdiri pada diri , api pembersihan segala kekotoran , ongkarannya
nunggsang diri yang mati . ang di nabi , ah di siwadwara , ya selalu bertemu di tengah –
tengah kepintaran api tibeng banyu kahidepania , bisa kukus , dia bisa menjadi atma ,
bersatu dengan siwa tersimpan di dalam itu, jantungnya bernama gi – ri / gunung sumeru
, tidak bertemu dengan binuru karena tempat wisesa dan setan itu bernama gedong manik
sweta penyimpanan sanghyang atma ; yang di simbulkan dengan tanah yang di tutup
dengan langit inilah sastranya suaranya mangiat ring gulu isan ini sastranya
; demikianlah pelaksanaannya . jika tidak membersihkan segala kotoran pada diri
terutama penggunaan dasaksara pada nguni .

Setelah ini bisa di sebut dengan rwabineda pikirannya yang ada di atas seperti
gunung , segala kotoran yang ada pada diri , dianngap semua kembali atau pulang ke
dalam tanah di anggap telah habis menjadi abu lalu di beri mantra ; om awigna winasaya
namah , lalu turunkan mretanya dari dun permat di untek sabda menurunkan , turun
lawak dari ongkarane sumunggsang di walung kapala sesuai dengan granasika , tiba di
nedan . ongkaranya berdiri di jiwa , berkumpul di windhu rahasiamuka cedekaning kanta
, cucupu mas namanya . di anggap mati seperti mega angebek , dianggap matinya .
Pecah cucupu wadah mretanya , di anggap ujan mekecegan matinya itu di anggap
mennganyutkan abu wisiane semua . dijatuhkan ke sungai lalu ke segara kemudian di
teruskan ke perut pantai di kepala di gadang gusta kembali ke buwana agung .
demikianlah runtutan pembersihan wisiane pada diri . jika sudah lina dirinya bersih lalu
di buatkan pelinggih padmasana yang si anggap permata ; lalu itu dapat di sembah . lalu
seperti yang di ucapkan di depan demikianlah runtutannya .

Bila dipakai sebagai obat satukan pikiran ……

Ini mantra ai kang ywang , memakai bunga , mantranya ong ywang sah dasaksara
na ma si wa ya mretaya namah , ong ywang ksang an gung mang , ong swasti karang ya
ta si ya na ma . ong kitih bur buah swah swaha , on gang in gung wiang mang, nang ung
ing , ang a ka sa ma ra la way a nama namah swaha .

Mantra nyiratang tirta ; ong tirta sweta , tirtan batara iswara , ong tirta rakta ,
tirtan / batara brahma , ong tirta minder , tirtan batara mahadewa , ong sang tirta nila
tirtan batara wisnu , ong tirtan amancawarna , tirtan batara siwa ong tang sabawana nama
swaha .

Mantra ngayabang pras : ih kareng , dwi wareng , tri wareng catur wareng , panca
wareng , purwa pras – pras sida sadia rahayu sidir astu nama swaha .

Mantra tahenan : ong ngawang – awing anguwung uwung tutul teka ring akasa
anrus maring pritiwi , teka lingahan tug.

Mantra saat mesegeh : ong sang buta dengen , sang / kala preta ki anggapati ,
prajapati , banaspati , banaspati raja , sang kala sakti , sang kala talu , metu sira saking cri
mwang saking arep , saking tengah .

Ini mantra penangkap setan : ih nini batari durga magenah ring pucuking lidahku ,
kalika magenah ring angkihan batara guru magenah ring angkihan , batara guru magenah
ring pangantungan ati ; ih aku maca panungkul agung , teka kekeh 3 , udep 3 ,sa sapah
tagelakena liyak .
Jika nirmala dianggap diam , tidak berada di depan rumah maka beliau dianggap
sanghyang paramarta . jika diam dianggap hilang , ra dianggap sanghyang sunia jika
dianggap diam maka semua pa dianggap tidak menggunakan gamelan bumi seperti
sanghyang taya . jika diamitu napas artinya moksa bukan tetapi juga bukan terbatas ,
semuanya hilang, begitu sanghyang kamoksan .

Iki jimat atma raksa : yan agring sana k rabine , ika ucarakena sa sakewenang .
jika belum mawinten tidak baik mempelajari lontar ni mantra : ong biak sayam ludra
maheswara siayam ya namah swaha .

Semoga tidak ada halangan ini tatwa wisesa pengetahuan tentang aksara semua
yang ada di alam ini , pengetahuan tentang dasaksara , yang disebut pancabrahma ,
pancabrahma menjadi triaksara menjadi rwabineda ,rwabineda menjadi ekaksara sakti .
ini pindania ong : ini bernama cucupu manik atma namanya siwa , beliau sedang siniwi
kepintaran wisesa . datarkena tini tah dening disebut mawisesa , di bawah di atas seluruh
tanah tidak mala paran – paran kita . jika sakit mulai datang di nusa luput kita . 9 tahun
tidak katamanan penyakit sawadwan wariga , semua tresna asih datang panggeni
banyunia : setelah itu menjadi asap kara , belia masuk kedalam pikirin masukkan ke
dalam jantung hati , semua di simpan disana beliu bernamagiri / gunung semeru , tidak
terlihat binuru oleh setan yang bernama gedong manik sweta yang sakti . ini bernama
gedong manik sweta , penyimpenan sanghyang atma ; apabila di ketahui oleh sanghyang
urip maka besar pahalanya . sanghyang dasaksara yang benar beliau sanghyang sandireka
bertempat di agraning kesa . beliau sebagai panguluning hiang . beliau beryoga ,
datanglah sanghyang ekajalarsi , sanghyang ekajalarsi beyoga menjadi sanghyang rabu
sanghyang rabu mengadakan semua kala ; sanghyang ketu menumbuhkan triaksara yang
sakti : ha na ca ra ka da ta sa wa la ma gab a nga pa jay a nya . dan swalalita dan
modre rong dasa kwenia tastra . modre pangguluning : ha na ca ra ka da ta saw a la
menjadi dasa sila swalalita pangguluning : la ma ga ba nga pa ja ya nya menjadi sasiwa
dan dasabayu pertemuannya itu menjadi dasaksara kayeki . lingganya sanghyang
dasaksara di dalam diri .
Sakara di jantung , bakara di hati , takara di ungsilan , akara di paru –paru , i- kara
di dalam sa ba ta a i / na ma si wa ya . dasaksara di ringkas lagi , wakara menjadi akara ,
sikara menjadi takara , makara kembali menjadi bakara , nakara kembali di sakara .

Pancabrahma namanya bersuara : sa ba ta a i, pancabrahma di ringkas lagi , sakara


kembali di bakara menjadi akara , takara kembali di akara menjadi ukara , yakara kembali
di ikara dadi makara . triaksara namanya . bersuara : ang ung mang . triaksara yang ada di
dalam diri ; sebenarnya Brahma Wisnu Iswara , tinungg dening angsa , matangnia nada
bersuara : ang ung mang . jika surya , jika bulan, jika geni , jika tirta , jika angin , jika
tanah jika air , jika langit sanghyang triaksara namanya . triaksara di ringkas lagi ; ung
menjadi ah , mwak mreta , ang menjadi ongkara ngadeg mawak api . mang kembali ka
sunia menjadi windu ah menjadi ongkara sumungsang bertempat di walung kapala ,
ardacandranya di alis windunya di tengah – tengah alis , nadanya di ujung telinga ,.

Ang menjadi omgkara ngadeg terletak di dada ardacandranya di tulang leher ,


nadanya di jiwa aksara om bertempat di dalam ongkara bineda namanya ngadeg dan
nyungsang ; ongkara sumungsang berbadan banyak , ongkara ngadeg memancarkan api. ,
sebagai pembersihan segala kotoran yang ada dalam diri , lutut kaki kiri mwak sungai
hanyut musuh itu kemudian di lanjutkan ke samudra , telapakan kaki kanan mawak pantai
itu sasananya sanghyang rwabineda setiap malam mengadakan pegelaran . kumenyet
newek ; ang ah , ang di nabi , ah di siwadrawa , jika di pertemukan selalu / di tengah –
tengah jantung api tersiram tirta rasanya akan menjadi asap . asap mejadi atma , atma
menjadi siwa beliau adalah siwa yang utama , jika apagehan di papusuh lalu di terasa
senang tutup langit dan tanah ini sastranya : . ini pertemuang ang ah jika angsik 3
terasa datang suara itu dari jantung terasa senang sekali hatinya . demikian sifat yang
dirasakan di untek . tetapi tidak benar sumbar terhadap dewa , sebenarnya dewa tidak tau
membuka kunci langit dan bumi , tetapi sanghyang siwamembuka kunci langit yang
tertutup itu .

Jika membersihkan semua kotoran yang berbahaya di dalam diri harus


mengetahui peletakan dasaksara , setelah itu menjadi rwabineda di anggap api menyala di
dalam hati seperti di gunung . segala yang berguna di dalam diri di angap midamwatela
pulang ke api yang sedang menyala ; dianggap habis musuh itu menjadi abu lalu di
berikan mantra : ong awighna winasayanama , lalu trunkan mreta dari diun manic / drari
untek ang ah suara saat menurunkannya . saat menurunkan diisi dengan ongkara
sumungsang , dari walung kapala pada teruskan ka granasika tiba di nada menggunakan
ongkara ngadeg di dada ; berkumpul di windu rasimuka di bawah kanta bernama cucupu
mas . di anngap mreta itu sepertimega angebek, cucupu mas di anggap lagi mreta pecah ,
di anggap hujan mreta yang berlanjut ,itu di anggap menhanyut abu musuh semua
jatuhkan ka sungai lalu ka sagara lalu diteruskan ke dalam pantai di ulupuhun / padang
gusta kembali ke buwana agung demikianlah runtutan pembersihan musuh yang ada pada
diri . jika diri sudah bersih lalu sembah sakarepta wenang , lalu lakukan seperti yang di
ucap di depan , demikian runtutannya , dan jika membuat penawar , satukan pikiran sidi
juga Tanana dan siwagni wedanam mangaran . ini rahasianya jika wera tasmat , kena
upadrawaning dhewa denia .

Ini mantram toya ngagem bunga dan mengucapkan mantra ; om ong jwang sah
dasaksara na ma si way a mretaya na / mah . ong ywang , ksang ang ung mang . ong
swasti ksreng ya ta siya namah . ong kitih bur bwah swah swaha , ong ang ing ung wiang
mang wiang mang , nang ung ing ing , ah aksa ma ra la wa ya namo namah swaha . ini di
pakai saat angagem kagelaran runtutan sila sangkul putih .

Mantra nyiratang tirta ; ong tirta sweta , tirtab batara iswara , ong tirta rakta ,
tirtan batara brahma . ong tirta minder , tirtan batara mahadewa . ong sang tirta nila ,
tirtan batara wisnu . ong tirta mancawarna , tirtan batara siwa , ong tang sa bat a nama
swaha .

Ngayabang pras mantranya ; ih kareng dwiwareng , catutwareng , pancawareng ,


purwa pras – pras , sida sadia rahayu , sidir astu nama swaha .

Ini tatwa wisesa namanya , pengetahuan tentang semua aksara yang ada pada
alam . pengetahuan denta , anglukun sanghyang dasaksara menjadi pancabrahma ;
pancabrahma menjadi triaksara , triaksara menjadi rwabineda , rwabineda menjadi eka
aksara saktu ; ini pindania ong ; ini namanya cucupu manic atma namanya yaitu siwa .
jika sedang siniwi di adnyana wisesa . dartakena tini , bil di sebutkan mawisesa di langit
di atas bum tidak akan bahaya jika kita mau memelihara selama 9 tahun tidak akan
tertimpa penyakit semua warga , semua tresna asih , tertutup api tirta , setelah itu menjadi
asap selatan , di anggao nahut itu semua di masukkan ke dalam jantung , simpan
semuanya di sana , itulah yang bernama gunung sumeru tidak terlihat oleh setan satru
wisesa . ni namanya gedong manik sweta , penyimpanan sanghyang atma jika diketahui
oleh sanghyang urip maka sangat besar pahalanya . kayeki den anglukun sanghyang
dasaksaraana lwirnia , tempatkan beliau hana tengeran sanghyang sandireka bertempat di
agraning kesa . beliau makapanguluning hiang beryoga beliau , hadirlah sanghyang
ekajalaresi , sanghyang ekajalaresi beryoga . kemudian sanghyang rabu . sanghyang rabu
memanggil semua kala . sanghyang ketu melahirkan triaksara sakti yaitu ; ha na ca ra ka
da ta sa wa la ma ga ba nga pa ya ja nya dan swalalita dan modre ; rwadesa
banyaknya ; tastra / modre pangguluning ha na ca ra ka da ta sa wa menjadi dasasila .
swalalita menjadi pangiluning ; la ga ba nga pa ja nya . menjadi dasa siwa dan dasabayu .
pertemuannya itu menjadi dasaksara tempatnya yaitu bakara di hati , takara di ungsilan ,
akara di jantung ikara di dalam , sa ba ta a i na ma si way a . dasaksara di ringkas lagi ,
wakara kembali di bakara , nakara menjadi di sakara .

Pancabrahma namanya , bersuara : sa ba ta a i . pancabrahma diringkas lagi ,


sakara kembali di bakara menjadi akara ; takara kembali di akara , menjadi ukara ; yakara
kembali di ikara menjadi makara . triaksara namanya bersuara : ang ung mang . ini
triaksara di dalam yang benar namanya , brahma , wisnu , iswara , tinunggu jika angsa
yaitu ; ardacandra , windu , nada kayeki warnanya , matangnian nada suaranya ; ang ung
mang . beliau surya , beliau bulan , beliau bintang beliau api , beliau tirta , beliau angin ,
beliau tanah , beliau langit , sanghyang triaksara namanya . triaksara di ringkas lagi ung
dadi ah mawak mreta , ang menjadi ongkara ngadeg , mawak api . mang kembali di sunia
menjadi windu , ah menjadi ongkara sungsang bertempat di walung kapala , ardacandra
di alis , windunya di tengah – tengah alis , nadanya di ujung telinga . ang menjadi
ongkara ngadeg , bertempat di dada , ardacandranya di tulang leher , windu di cedeking
leher , nadanya di jiwa . ini terletak di dalam ,ongkara bineda namanya nagadegdan
sumungsang . ongkara sumungsang mawak , ong karanane ngadeg mawak api ,
pembersihan segala kotoran di dalam . Lutut kaki kiri mwak sungai , di hanyutkan semua
abu musuh , di lanjutkan ke samudra , telapak kaki kanan mawak pasih , itu sasananya
sanghyang rwabineda gelarekena setiap malam .
Mantra kumenyet dewek : ang ah . ang ring nabi , ah ring siwadrawa , ya
patemuang satata ring madianing papusuh , geni tibeng banyu rasania dadi kukus . kukus
dadi atma atma dadi siwa ika siwa ring adnyana den pageh simpenang ika ring papusuh .

Lalu di anggap langit tertutup langit dan bumi ini mantranya : iki patemuaning
dening abesik , teka nyetang swah ika ring papusuh , tenggarania liang manahe .
demikianlah tingkah nyetang di pantaraning unta ; tetapi tidak benar sombong terhadap
dewa , sebenarnya dewata tau membuka kunci langit yang tertutup dan tanah ; tetapi
sanghyang siwa tidak membuka kunci itu , langit dan bumi tertutup ,jika berharap segala
kotoran berbahaya pada diri tempatkan hiang dasaksara ring nguni . setelah itu menjadi
rwabineda , dianggap berkobar api seperti di dalam gunung , semua yang berguna dalam
diri di anggap habis musuh menjadi abu dengan mengucap matra ; ong awigna wishasaya
nama . lalu keluarkan mreta dari jiwa manic di untek , ucapkan suara ah saat menurunkan
. turun mawak dari ongkara sumungsang dari walung kapala di teruskan ke granasika ,
tiba di nada ongkara ngadeg yang ada di dada , berkumpul di windu rasiamuka , di bawah
kantaya namanya cucupu mas , dianggap mretanya seperti mega angebek di anggap lagi
pecah cucupu tempat mretanya lalu dianngap hujan . itu yang di anngap menghanyutkan
abu musuh semua , jatuhkan ke sungai lalu ke segara yaitu di tengah pantai di gulupuhun
di padanggusta kemudian akan kembali ke buana agung . demikian pelaksanaan
pembersihan musuh dan jika membuat penawar , satukan sidi juga ya tanaya dan siwagni
wedanya mapalina , harani tutur , rahasianya jah tasmat kena upadarwaning denia itu
terutamanya siwadrawa , ah ring nabi . cepat pahalanya akan kembali ke sorga / sang
atma , kembali dirinya tidak mau mengungsi ke sorga , mang iswaraloka , ang
brahmaloka , ung wisnuloka , ong mahadhewaloka , siwaloka , anging pepet ikang dwara
sanga , ayu patinta bertemu sorga , di buktikan di rong 3 di sirga , dewa hiang asih , dewa
beliau dalah siwa sasarannya menjadi guruloka di rat , siwatatwa . dan menjadi satria kula
anengkar warti praja mandala . away wineh ring won glen , tidak sama pikirannya , ila
upadarwaya .siwatatwa linga / suksma namanya terutama cintia witning ,

Kamoksan pingit paling utama , ini tutur kamoksan sanghyang sunia tidak
pamaya namanya panelasan beliau yang paling utama , jalan beliau kembali pitara beliau
di sunia loka norana banyak rasa yang utama , tetapi sanghyang tigajana – sunia di dalam
diri yang benar yaitu ; siwa, sadasiwa , parama siwa tempat stana beliau di bulan windu
nada , yaitu ; ardacandra di hati windu di paru – paru , nada di jantung , hati brahma
hiangnia , siwa , ikaranya I lengengratbuana nama , paru wisnu , sadasiwakena , babu
ngaraksa , I rangkus – ratna kusuma nama , jantung iswara hiangnya paramasiwa ikana ,
manusa sakti ngaraksa ya ta raga beliau tuwi – tuwi ja namanya hiang bapa sebagai
pikiran hiang I guru maraga bayu , raga meraga sabda . pikiran tenaga kembali di sabda ;
beliau bernama sanghyang siwa menjadi sanghyang sunia tidak panaya , beliau yang
paling utama , kembali di jiwa bertempat di kumada perak , macari mas , di hati kumada
merah , di paru kumada kresna , yaitu di segala tutur tatwa , cerita kembali dari
ardacandra windu nada / ni dari jantung , bayu dari hati , pikiran dari paru , keringat dari
kama dari jantung ; beliau bernama tigapradana

Perasaan dari limpa, harapan dari usus , perbuatan dari ing nala , beliau bernama
tigasabda . cipta dari jantung dari ungsilan , angan – angan dari ineban , beliau bernama
sanghyang tiga aditya .bana , tiga rahasianya bernama , raditya ulan lintang,
tanggarakena , ke. tiga ada semuadi alam ini ; unguwusakinia angarepakenia , ya ta
moktah / dadi dewa . tiga minjil dari sarira namanya , wita padalengan mahaguru itu tiga
datang dari tidak katon namanya ; hati jantung , paru tiga sunia namanya awayang
amenmen ini tiga tatwa namanya , limpa , usus , gunala , tiga garba namanya , papara
ungsilan ineban di nabi kanan gurungan kanan jantung kanan ini hawani sekul , dinabi
kiri di gurung gurungan kiri di jantung kiri ini ini hawaning banyu .
NILAI - NILAI YANG TERKANDUNG DI DALAM LONTAR AJI SARASWATI

a. Dari cerita aji saraswati tersebut , kita diajarkan agra mengetahui dan memahami
tentang aksara – aksara suci yang ada pada buana agung dan buana alit
mengetahui tentang sanghyang saraswati di dalam tubuh .
b. Selain itu kita diajarkan untuk mengetahui cirri- ciri maut akan menjemput ,
menetahui tentang ramarena
c. Juga mengetahui tentang sukma licin , yang berputrakan sanghyang tunggal ,
sanghyang tunggal yang berputrakan sanghyang purusa
d. Kita juga diajarkan mengenai mantra – mantra , seperti ; mantra saat ngayabang
pras , mantra saat nyiratang tirta dll .
Alasan

Dari hasil perbandingan indentifikasi naskah yang telah saya lakukan di pusdok dan di
unhi saya memilih untuk mengkaji naskah yang ada dipusdok karena :

1. Isi naskah yang ada di pusdok lebih sedikit di bandingkan dengan lontar yang ada
di unhi , sehingga lebih memudahkan saya dalam mengindentifikasinya .
2. Lontar yang ada di pusdok tulisannya lebih jelas .

You might also like