GORPVS SANCTI AMBROSI!

OPERA
SCRIPTORVM ECCLESIASTICORVM PARS DECIMA

LATINORVM EPISTVLAE ET ACTA

TOM. I
EDITVM CONSILIO ET IMPENSIS
ACADEMIAE SCIENTIARVM AUSTRIACAE
EPI STVLARVM LIBRI I-VI

VOL. LXXXII
SANCTI AMBROSI! OPERA
PARS X

EPISTVLAE ET ACTA RECENSVIT

TOM. I
OTTO FALLER S. I.
EPISTULARVM LIBRI I-VI

RECENSVIT
OTTO FALLER S. I.

VINDOBONAE
VINDOBONAE HOELDER-PICHLER-TEMPSKY
TEMPSKY MCMLXVIIl
HOELDER-PICHLER-
MCMLXVIII
 INDEX

Ad lectorem .. I
Conspectus codicum .. 2
Epistularum libri I-VI .. 3-241
Liber I 3-43
OMNI A IVRA RESERVATA
© HOLDER-PICHLER-TEMPSKY KG., WIEN 1968
Liber II .. 43-78
Liber IV .. 78-127
LiberV .. 128-179
Liber VI .. .. 180-241

VINDOBONAE
Becvar
Ex offlclna typogra.phica Erneati
 Epist. XXXII (48) 1-4
226 Ambrosii Epistularum liber sextus 227

XXXII (Maur. 48) aliena opinione trutinare et discutere omnes scrupulos

Ambrosius Sabino
1. Remisisti mihi libellos, quos tuo iudicio probatiores
habebo. Ideo misi alios, non iudicii favore delectatus, sed
5 promissa a te et petita a me veritate inlectus. Malo enim
tuo
corrigatur iudicio si quid movet, priusquam foras prodeat,
unde iam revocandi nulla facultas sit, quam laudari a te
quod ab aliis repraehendatur. Itaque arbitrum te eorum quae
postulas rogavi. Neque enim legi a te mea, quae nonnumquam
10 tribuo in vulgus, sed in tuae calculum venire sententiae
desideravi. Non erit 'longi subsellii' ista -'iudicatio et mora',
ut dictum est antiquitus; facile est tibi de nostris iudicare.
2. Ego certe hue invitatu tuo prodeundum putavi.
Tuum est liquido decernere et scrutanter discutere, quae
15 corrigas, ne tibi vitio vertant ea, quae nobis potuerunt
obrepere. Nescio quo enim modo praeter inprude11;tiae
caliginem, quae me circumfundit, �numquemque fallunt
sua scripta et aurem praetereunt, adque ut filii etiam defor mes
delectant, sic etiam scriptorem indecores sermones sui palpant.
20 Incautius plerumque aliquid
promitur, aliquid accipitur
malivolentius, aliquid exit ambiguum. Tum quia alieno
examinalilda iudicio non pro nostra debemus magis quam pro
2 Sabino] cf. epist. XXVII (68-<}
11 of. Cic. fa;m. III 9, 2
roalivolentiae.
3. Adsume igitur benivolenti animo aurem versutiae 25
et pert racta omnia, sermone,s vellica, _si _in h�s non forenses
blanditiae et 'suasoria verba , sed fide1 smceritas est et con­
fessionis sobrietas. Notam adpone ad verbum dubii ponderis
et fallacis staterae, ne quod pro se esse adversarius inter­
praetetur. Esto ut revincatur, si congr_edi coepe:i�; male 30
habet liber, qui sine adsertore non defend1tur. Ipse 1g1tur pro
se loquatur, qui procedit sine interpraete. �oster hie tamen
_
non egredietur a nobis, nisi a te acceper1t a�ctoritat�� ­
Itaque cum eum fide tua prodire iusseris, comm1ttetur_ s1b1.
4. Tamen quoniam non in sermone est regnum dei, sed 35
in virtute, verbum si offenderit, virtutem professionis inter­
rogato. Professio autem fidei sententia est, quam adverSum
Sabellianos et Arrianos ita a maioribus traditam tenemus,
ut patrem deum et filium eius unigenitum et spiritum s� nc­
tum veneremur · hanc trinitatem unius esse substantiae, 40
maiestatis, divinitatis; in hoc nomine patrfs et fili et s tus
sancti baptizare nos, quemadmodum scr1ptum est. i�um
.
1taque coaeternum patr1· suscep1sse·
earnem, 'natum de
spiritu sancto et virgine Maria', 'aequalem patri secuotlum
27 cf. I Cor. 2, 4 35sq. I Cor. 4, 20 41 sq. Matth · 28' 19
' ·
43sq. cf. expl. symb. 3, 15. 16 44sq. cf. S ym · Qwcumque' nr 31
b

.EKVZY 01 BFLG PO def.

U020 b EKV ZY 01 BFLG PC def. U020 b
l XXXIII .EVBFLG XL num. om. KC 1.
I p XXVIIII 01 25 benivolenti K Z Y0
2 Sabino] orontia.no y
(nros eras.) B 4 ha:beo P, (lo a.
3 reddidisti z redemisti y Iibellos ** *
24 malevolentiae .E, Ba. c. m2, Fa. c., m
La. c., Gp a benivolo a benevolent. cet. aurem om. L
1
26 OID.ll=aa G
bo) 0 misi] nisi L iudicii] ad,d. sed Fa . r . . his] iis II m
sermone pC vellioa. B velliga. .E F vel liga. cet. ventila
5 veri * * te Z 6 corrigantur ZY 01 9 . il y (nequit}
8 reprehendamusY rt�: 29 n e quod (scil. verburo) codd. > Z, Bp. c. mZ, llnt ( e 1
qua.m 01 lO calculum] caelum K sent 11 eri t'l
entia; K. s�ntentiiitin V 31 habet 01 se habere libet Z Y se ha.bet cet. (cf. ThesL�· ;; :; . 2431, 4 8qq .
enim F 12 ut] et K 13 ego] ergo eJ hue om. F "fi.unc (!J prodendu rtur V 01
V01LG produndum F : Bulhart) non om. zY 32 noster] habetur a hi no y 33 eg,r_e(�
tu qui y
prodemid.um y i4 est om. F soruta .
autorita.tem B
. . . .
34 fides ... msserit Z msserun y 35 quoms ]
discurre y 15 tibi om. L veri!antur ,
pra.eter) propter II ' p ver tatur O 16 obripereY .
.. 37 a.dversus 01
41 magestatis B 43 patri s .EV z
y 01 11 9uscipera
20 pr omitti tu r F Ba. c. ali ' oI enfaUl:IJ
Z 01 LGPO II malevolent d ro v .1 Pa. c. 44 maria virgine V
itts cit. m exit] Elxi�t v ii:i:m quilt] :6:w:nqttS:ili CJ
16
Ambrosius X
 228 Ambrosii Epistula.rum liber sextus
Epist. XXXII (48) 4-7 ; XXXIII (49) 1
229
45 divinitatem' 'in dei form.a', id est in omn i ple
nitudine d'­
vinitatis quae in illo habitat, ut dixit apost olus, ut tuo commendentur nomine et tuis ad nos et nostris ad vos
litteris augeatur mutuus amor per dominum, ut ita legas,
corporalite;
qui in persona hominis formam servi accepit et se
usque ad mortem.
humiliavi; quo iudices et quod moverit scr ibas ad me; amor enim 70
5. Ergo et adversus Fotinum haec nob is sent verus constantia probatur.
entia est. Placet iam, quod senibus usu facilius est, cottidian o et
50 Adversus Apollinarem autem legitima circums
pectio, ut faroiliari sermone epistulas texere et , si quid de scripturis
confiteamur, sicut in dei forma nihil ei defuit divi
nae naturae divinis obvium inciderit, adtexere.
et plenitudinis, sic in ilia forma hominis nihil
ei defuisse' Vale frater et dilige amantem tui, quia plurimum te 75
quo inperfectus homo iudicaretur, qui ideo veni
t, ut totum diligo.
hominem salvum faceret. Neque enim decebat,
ut qui per-
55 fectum opus in aliis consumm
averat, hoc inperfectum in
se esse pateretur. Si enim aliquid ei defuit, non totu
m redemit, XXXIII (Maur. 49)
si non totum redemit, fefellit igitur qui dixit ideo
se venisse,
ut totum hominem salvum faceret. Sed quia Ambrosius Sabino
inpossibile est
mentiri deo, non fefellit. Ergo quia ita venit,
ut totum re- I. Quoniaro tibi quoque conplaeuit nostrarum �sus
60 dimeret et salvum faceret,
totum utique suscepit quod erat epistularum, in quibus quidam inter absen_ �s praesentmm
humanae perfectionis. .
serroo est, pergam frequentius te in me1s scriptis, et cum solus 5
6. Nostra sententia huiusmodi est, ut meministi. Si
sum, adloqui. Nuroquam enim minus solus sum, quam_ cum
verba alicubi movent, non praeiudicant :fide · · 8' quam. cum ot10sus.
i; etenim ser­ solus esse videor, nee romus Otiosu
monem dubium mens non dubia obu .
mbrat et defendit a Certe pro arbitrio accersio, quos volo, adque adi�n go mihi
65 lapsu. .
1 r ,. nem.o mterp
quos roagis diligo aut quos apt1ores ar b'tro .
ellat,
.
7. Haec tecum prolusimus. Quae neroo interpolat. Tune ergo te roagis teneo et de scr1pturIB 10
in libros nost rar um. .
epistularum referam, si placet, adq
ue in numerum reponam., confero et prolixiorero siroul se rroonem caedirous.

45 cf. Phil. 2, 6 6-7 cf. Cio. off. ID 1, 1 (re publ. I 17, 27. 28); Ambr, off.
III 1, 2
45sq. Col. 2, 9 47 in persona. h o minis] i. q. ta
hmn (�,; &v.&pc,mo,; Phil. 2, 7; cf. ind v rb )
o _wg. II 2, 10
.
53sq. 58 Ioh. 7, 23 + Luo. 19, 10 (cf. ncarn. e . } 47sq. Phil, 2, 7· 8
51aqq.; 7, 68 i 7, 68 56sqq. cf. incaffl- 6•
58sq. Hehr. 6, 18 66sqq. cf. Proleg. EK V z y 01 BFLG PO def. Uoso b
quod m
68 oo mmendetur Fa. o. 69 ante ut add. r��o LG 70 quo]
73 et - 74 a,dtexere om. Va . c. m2, F 76 d1ligoil,add oontuli BF LG
EKV ZY 01 BFLG PO
def. UO'Ob l XXXllll EKV, Ya.c., BFLG XLII p 0� XLI a o m- 0
47 persona.m ZB forma. Z 49 5 serillo est]
et om. V Fotinu m] fortlum Ba.c.m 2 2 eabino episo opo P ' quib· ue quida.xn) quibusdam 01 alloquar Z Y
6 ad.loqw· B
. um . .
"'0 Oll'O
., sor1pt10 Fa.c.m 2 51 . illo L G eermone 01 te frequentiue 01 1ll verb"18 meis V
. . ] - ei om. B divina. na.tura. L 52 in oerte om, y 80ce
rsio PO
h�� oms L G 54 qui om. V 56 e1 a.llo qui cet. nuxnquaxn] non z nusquaxn y 8
era.t K YF 9 nerno -
59 deo ideo y ita. om. V oonsuma.v ] add
a.liqwd O 55
al t· G (cf. ThuLL. II 448, 82aqq.) a.ooereo m arcesso eel. a
60 et . tot UIJl 10 rnagis te V
6' defendit] desoendit a
66sq. epistula.rum noetra.rum PO 6 7 a,d q ue] 10 interpola.t] interpella.t neroo y nexn0 interp ola.t om, z
et PO 11 cedimue KV ZY01 FP0 edimue LG