1

Διεθνές Συνέδριο

«Σεξουαλική Κακοποίηση Παιδιών: Τα Επόμενα Βήματα για την Ολιστική

Στήριξη των Παιδιών»

Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2019

Μεγάλη Αίθουσα - Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

(Προπύλαια)

Υπό την Αιγίδα του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Με την Υποστήριξη των Πρεσβειών του Ηνωμένου Βασιλείου & της Σουηδίας

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗ

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

Ι. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ:

• Σεξουαλική κακοποίηση θεωρείται η συμμετοχή ή η έκθεση παιδιών και

εφήβων σε πράξεις με σεξουαλικό περιεχόμενο υποκινούμενες από ενήλικα,
που συνήθως έχει σχέση φροντίδας ή οικειότητας με το παιδί και οι οποίες
έχουν ως σκοπό τη σεξουαλική διέγερση ή/και ικανοποίηση του ενήλικα
(Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 1999).
• Πάνω από τα 2/3 των σεξουαλικών επιθέσεων σε παιδιά (80-85%)
διαπράττονται από κάποιον που το θύμα γνωρίζει: γείτονας, φίλος, μέλος της
οικογένειάς του κλπ.
• Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών συμβαίνει σε κάθε γειτονιά, σπίτι ή τάξη
ανεξάρτητα από κοινωνικά ή οικονομικά κριτήρια
• Η σεξουαλική κακοποίηση είναι συνήθως επαναλαμβανόμενη και διαρκεί για
εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια. Με τον χρόνο τα επεισόδια είναι πιο
παρεμβατικά
 2

• Σημαντικό ποσοστό των περιπτώσεων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών

αφορά περιστατικά αιμομιξίας
• Τα αγόρια και τα κορίτσια διατρέχουν σε παρόμοιο βαθμό τον κίνδυνο
κακοποίησης
• Τα παιδιά παραπλανούνται, δωροδοκούνται, εξαπατούνται ή εξαναγκάζονται
σε σεξουαλικές πράξεις από τον ενήλικα ή μεγαλύτερο παιδί
• Στην πλειονότητα των περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών δεν
υπάρχουν ιατροδικαστικά (σωματικά) ευρήματα ούτε ειδικά διαγνωστικά
συμπτώματα από τη συμπεριφορά και την ψυχική κατάσταση των παιδιών,
ενώ πολύ συχνά δεν υπάρχουν μάρτυρες: αυτό κάνει την αναγνώριση να
βασίζεται στο λόγο του παιδιού – θύματος που καταγγέλλει.

Σε διεθνές επίπεδο η σεξουαλική κακοποίηση αποτελεί ένα φαινόμενο το

οποίο δεν καταγγέλλεται στις υπηρεσίες, αρχές και φορείς προστασίας

Κάποιοι από τους παράγοντες που αποτρέπουν τα παιδιά ή τους ενήλικες να

καταγγείλουν είναι οι παρακάτω:

• Έλλειψη γνώσης για την επαγγελματική ή νομική υποχρέωση καταγγελίας

περιστατικού ή αντιμετώπισης (υποχρεωτική καταγγελία)
• Αδυναμία αναγνώρισης των ενδείξεων κακοποίησης
• Σύγχυση σχετικά με τις διαδικασίες καταγγελίας (πώς και σε ποιους
απευθύνεται η καταγγελία)
• Φόβος περαιτέρω εμπλοκής
• Φόβος διάλυσης της οικογένειας, απομάκρυνσης του παιδιού θύματος από την
οικογένεια ή φυλάκισης του δράστη
• Προηγούμενη αρνητική εμπειρία κατόπιν υποβολής καταγγελιών
(γραφειοκρατία, δικανική εξέταση κτλ.)
• Αμφισβήτηση της αποτελεσματικότητας ότι θα γίνει κάτι λόγω του ότι η
καταγγελία δεν θα γίνει πιστευτή, δεν θα δοθεί προσοχή ή δε θα γίνει κάποια
περαιτέρω ενέργεια.

Επίσης, τα παιδιά τις περισσότερες φορές κρατούν τα περιστατικά

κακοποίησης ως οικογενειακό μυστικό:

• Φοβούνται την κατηγορία ότι είναι αυτά υπεύθυνα για τη διάλυση της
οικογένειάς τους
• Πιο συχνά όμως τα παιδιά – θύματα δυσκολεύονται να καταγγείλουν γιατί ο/η
δράστης είναι άτομο που συνδέεται μαζί τους με σχέση οικειότητας. Για αυτό
η έγκαιρη ενημέρωση των παιδιών για τα δικαιώματά τους στο σώμα τους
απέναντι ακόμα και στους οικείους τους, η εκπαίδευση των επαγγελματιών σε
υπηρεσίες που έρχονται καθημερινά σε επαφή με τα παιδιά όπως το σχολείο
και η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας του παιδιού, η ενδυνάμωση των θυμάτων
που καταγγέλλουν, η αποφυγή της επαναθυματοποίησής τους στις δικαστικές
διαδικασίες και η παροχή σε αυτά κατάλληλων υποστηρικτικών και
θεραπευτικών υπηρεσιών μετά την καταγγελία έχουν τεράστια σημασία για
την αντιμετώπιση του φαινομένου.
 3

ΙΙ. Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ

✓ Σε Διεθνές Επίπεδο:
• 1 στους 4 ενήλικες έχει καταγγείλει περιστατικό σωματικής βίας κατά την
παιδική του ηλικία
• 1 στις 5 γυναίκες έχει καταγγείλει ότι ως παιδί έχει κακοποιηθεί σωματικά
• 1 στις 3 γυναίκες έχει υπάρξει θύμα σωματικής ή σεξουαλικής βίας κατά την
ενήλικη ζωής
• 2 στις 3 πράξεις σεξουαλικής βίας στα παιδιά από κάποιον που γνωρίζει καλά
το θύμα: γείτονας, φίλος, οικογενειακό μέλος κτλ.
• Λίγες περιπτώσεις κακοποιημένων παιδιών καταλήγουν στις υπηρεσίες
προστασίας εξαιτίας αποτυχίας αναγνώρισης, καταγγελίας των περιστατικών,
επαρκούς διερεύνησης από τις αρχές ή τεκμηρίωσης του περιστατικού
κακοποίησης
• Περίπου 1 στα 5 παιδιά πέφτει θύμα κάποιας μορφής σεξουαλικής βίας ή
κακοποίησης, (Καμπάνια του Συμβουλίου της Ευρώπης «1 στα 5», 2011)
• Στην Ελλάδα 1 στα 6 παιδιά θα υποστεί κάποια μορφή σεξουαλικής βίας στην
ζωή του, 1 στα 13 παιδιά θα έχει και σωματική επαφή με τους δράστες και 1
στα 30 παιδιά θα έχει μια εμπειρία βιασμού ή απόπειρας βιασμού. Την ίδια
στιγμή τα καταγγελόμενα περιστατικά σε όλων των ειδών τις υπηρεσίες δεν
φτάνουν ούτε το 1 τοις χιλίοις (έρευνα BECAN, 2013)

Πηγή: Οργανισμός Παγκόσμιας Υγείας, Διεθνής Έρευνα για την Πρόληψη της Βίας,
2014 (Global Status Report on Violence Prevention, WHO, 2014)

✓ Σε εθνικό επίπεδο:

«Το Χαμόγελο του Παιδιού» από το 2014 έως το 2018 έλαβε:

Καταγγελίες
Σοβαρές κλήσεις για
Έτος Κλήσεις Καταγγελίες Σεξουαλικής
θέματα παιδιών
Κακοποίησης

2014 283.369 35.083 719 8

2015 272.881 39.793 988 3

2016 244.676 32.662 835 7

2017 221.152 33.117 848 8

2018 271.996 32.953 729 4

Συνολικά 1.294.074 173.608 4.119 30

 4

Σύμφωνα με την έρευνα BECAN για την έκθεση των παιδιών στη Βία (2012):

• 1 στα 6 παιδιά κατά τη διάρκεια της ζωής τους έχουν υποστεί κάποια μορφή
σεξουαλικής βίας
• 1 στα 13 παιδιά έχουν υποστεί σωματική επαφή από τους δράστες
• 1 στα 30 παιδιά έχει βιώσει την εμπειρία βιασμού ή απόπειρας βιασμού
• Τα καταγγελλόμενα περιστατικά σε όλων των ειδών τις υπηρεσίες δεν
φτάνουν ούτε το 1 τοις χιλίοις!