You are on page 1of 60

gßQ>|~a 2017 qH$‘V 25 én`o

1965 nmgyZ eoVH$è`m§À`m AmdS>rMo EH$‘od ‘m{gH$. l‘mÀ`m eoVrbm kmZmMr OmoS> XoD$Z g‘¥ÕrÀ`m dmQ>oda...

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 1


~mVå¶m§À¶m ~m§Ymda
{X. 30 Owc¡ 2017 amoOr cmgcJmd, {O. Zm{eH$ ¶oWo ^maVr¶ aoëdo d cmgcJmd
ghH$mar IaoXr {dH«$s g§K ¶m§À¶m g§¶wŠV {dÚ‘mZo C^maʶmV ¶oUmè¶m ~hþCÔoer¶
{eVJ¥hmMo ^y{‘nyOZ ‘w»¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. Xod|Ð ’$S>Udrg ¶m§À¶m hñVo H$aʶmV
Amco. eoVH$è¶mcm drO, nmUr Am{U ~mOmanoR> {‘imdr ¶m {ÌgwÌrÀ¶m AmYmao emgZ
H$m‘ H$arV AgyZ ˶mìXmao eoVH$è¶mcm gj‘ H$arV ˶mÀ¶m OrdZmV n[adV©Z
KS>dyZ AmUʶmV ¶oB©c, Agm {dœmg 춊V H$éZ ‘m. ‘w»¶‘§Ìr ‘hmoX¶m§Zr
H$m§ÚmMr ~mOmanoR> eoVH$è¶m§À¶m hmVmV AgʶmgmR>r eoV‘mcmMr gmR>dUyH$ H$aUo
Am{U ¶mo½¶ Xa {‘imë¶mda {dH«$s H$aVm ¶mdr, ¶mgmR>r Amdí¶H$ ì¶dñWm H$aUo
JaOoMo Amho. ˶mÑï>rZo aoëdoÀ¶m ghH$m¶m©Zo {eVJ¥hm§Mr gmIir {Z‘m©U H$aʶmMo
emgZmZo {ZpíMV Ho$co Amho. XoemV C^maʶmV ¶oUmè¶m 227 n¡H$s 52 {eVJ¥ho
‘hmamï´>mV C^macr OmV AmhoV. ˶mn¡H²$r 25 AmVm nyU© hmoVrc Va Cd©[aV cdH$aM
C^maʶmV ¶oVrc. VgoM H$moëS> ñQ>moaoOgmR>r drO Xa H$‘r H$aʶmMm XoIrc emgZmMm {dMma Agë¶mMo ¶mdoir gm§{JVco. ˶mM~amo~a H¥${f‘mc {Z¶m©V d à{H«$¶m, gmoca n§n
¶moOZm, nmʶmMo {Z¶moOZ VgoM aoëdoÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ amÁ¶mV am~{dʶmV ¶oUmè¶m àH$ënm§Mr ‘m{hVr ‘w»¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. Xod|Ð ’$S>Udrg ¶m§Zr ¶mdoir {Xcr. aoëdo‘§Ìr ‘m. Zm.
lr. gwaoe à^y ¶m§Zr amÁ¶ d H|$Ð gaH$ma eoVH$è¶m§À¶m {hVmMo AZoH$ ‘hÎdmMo {ZU©¶ KoV Amho. ¶m à¶ËZm§Zm MmcZm XoʶmgmR>r ^maVr¶ aoëdoÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ {eVJ¥hm§Mr
C^maUr H$aʶmV ¶oV Agë¶mMo gm§JyZ ‘m. aoëdo ‘§Ìr ‘hmoX¶m§Zr OJmVco gdm}Îm‘ V§ÌkmZ Cn¶moJmV AmUyZ eoVH$è¶m§Mm ‘mc à{H«$¶m H$éZ ~mOmamV ZoʶmÀ¶m Ñ{ï>Zo
H§$Q>oZa H$mnm}aoeZ Am°’$ B§{S>¶mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ amÁ¶mcm ghmH$m¶© H$aʶmV ¶oB©c Ago gm§{JVco. ¶m H$m¶©H«$‘mg H|$Ðr¶ g§ajU amÁ¶‘§Ìr ‘m. Zm. S>m°. gw^mf ^m‘ao,
nmcH$‘§Ìr ‘m. Zm. S>m°. {Jarf ‘hmOZ, n¶©Q>Z‘§Ìr ‘m. Zm. lr. O¶Hw$‘ma amdc, ImgXma ‘m. lr. h[aíM§Ð MìhmU, Am‘Xma ‘m. lr‘Vr {g‘m {hao, lr‘Vr ñZohcVm
H$moëho, cmgcJmd IaoXr {dH«$s g§KmMo MoAa‘Z lr. ZmZmgmho~ nmQ>rc, H$m°ZH$maMo ‘w»¶ ì¶dñWmnH$s¶ g§MmcH$ lr. ìhr. H$ë¶mU am‘m, {d^mJr¶ aoëdo ì¶dñWmnH$
lr. Ama. Ho$. ¶mXd, {Oëhm{YH$mar lr. amYmH¥$îUZ ~r. VgoM BVa ‘mݶda, nXm{YH$mar, H¥${f d {d{dY {d^mJmMo A{YH$mar CnpñWV hmoVo.

{X. 29 Owc¡ 2017 amoOr amÁ¶mMo H¥${f Am¶wŠV ‘m. lr. gwZrc H|$ÐoH$a ¶m§Zr
‘m¡Oo gm§JéU, Vm. hdocr, {O. nwUo ¶oWo am~{dʶmV Amcoë¶m ^mV àH$ënmg ^oQ>
XodyZ nhmUr Ho$cr. H¥${f {d^mJmÀ¶m VmcwH$m ~rO JwUZ H|$Ðmda Xadfu {d{dY
nma§n[aH$ {~¶mʶm§Mo àm˶{jH$ KoVco OmVo. gXaÀ¶m à˶oH$ ~rO JwUZ H|$Ðmda
H¥${f {d^mJmÀ¶m A{YH$mè¶m§Zr nma§n[aH$ {~¶mʶmMo OVZ H$éZ "{~¶mUo ~±H$'
V¶ma H$amdr. VgoM eoVH$è¶m§er OmñVrVOmñV g§nH©$ gmYyZ H¥${f {dñVmamÀ¶m
¶moOZm ˶m§À¶mn¶ªV nmohM{dʶmMr H$m¶©dmhr A{YH$mar d H$‘©Mmar ¶m§Zr H$amdr,
OoUoH$éZ eoVH$è¶m§Zm A{YH$ nrH$ CËnmXZ KoVm ¶oB©c, Ago ‘m. H¥${f Am¶wŠV
lr. gwZrc H|$ÐoH$a ¶m§Zr gw{MV Ho$co. ¶mdoir {Oëhm A{YjH$ H¥${f A{YH$mar
lr. gw^mf H$mQ>H$a, Cn{d^mJr¶ H¥${f A{YH$mar lr. M§ÐH$mV ^moa, VmcwH$m H¥${f
A{YH$mar lr. à{dU H$X‘, JmdÀ¶m gan§M lr‘Vr {gVm~mB© ‘mZH$a, Cngan§M
lr. gwZrc ^moH$ao VgoM BVa A{YH$mar, H$‘©Mmar Am{U eoVH$ar CnpñWV hmoVo.

nwUo ¶oWo {X.29 Owc¡ 2017 amoOr nwUo d R>mUo {d^mJmVrc AmXe© Jmdm§À¶m
H$m‘H$mO AmT>mdm ~¡R>H$sMo Am¶moOZ Ho$co hmoVo. AܶjñWmZr AmXe© Jmd ¶moOZoMo
H$m¶m©Ü¶j ‘m. lr. nmonQ>amd ndma Va nwUo {d^mJmMo Am¶wŠV ‘m. lr. M§ÐH$m§V
Xidr ¶m§Mr à‘wI CnpñWVr hmoVr. nwUo {d^mJmVrc gd© {Oëhm{YH$mè¶m§À¶m
CnpñWVrV Xa ‘{hݶmcm AmXe© Jmd ¶moOZoVrc Jmdm§Mm AmT>mdm KoVcm OmB©c.
H$‘r H$mcmdYrV emgH$s¶ ¶moOZm, cmoH$gh^mJ d nmʶm~m~V Jmdo ñd¶§nyU©
hmoʶmgmR>r à¶ËZ H$aʶmV ¶oVrc, Ago nwUo {d^mJmMo Am¶wŠV ‘m. lr. M§ÐH$m§V
Xidr ¶m§Zr ¶mdoir gm§JrVco. ¶m ~¡R>H$sg ^yOc gd}jU {d^mJmMo g§MmcH$
‘m. lr. M§ÐeoIa Jm¶H$dmS>, ‘¥X g§YmaU d nmUcmoQ> joÌ ì¶dñWmnZ {d^mJmMo
g§MmcH$ S>m°. Ho$. nr. ‘moVo, {d^mJr¶ H¥${f ghg§MmcH$ lr. {dO¶ B§Jio, {Oëhm
A{YjH$ H¥${f A{YH$mar lr. gw^mf H$mQ>H$a, àYmZ ì¶dñWmnH$ lr. A{Zc
gmiw§Io, V§Ì A{YH$mar lr. a{dH$m§V Jm¡V‘r VgoM AmXe©Jmd ^mJS>rMo gan§M lr. d¡^d C§S>o, lr. am‘Xmg AmJio, Hw$ad§S>rMo gan§M lr. {demc VmoÌo, lr. S>r. Ho$.
digo nmQ>rc Am{X ‘mݶda, nXm{YH$mar, A{YH$mar d H$‘©Mmar CnpñWV hmoVo.

2 & eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017


gßQ>|~a 2017

AZwH«$‘{UH$m
g§nmXH$s¶ ........................................................................................................................................... 4
{H$gmZ g§nXm ¶moOZ|VJ©V AÞà{H«$¶m g‘whm§H$arVm nm¶m^yV gw{dYm§Mr {Z{‘©Vr H$aUo .................................... 5
‘w»¶‘§Ìr H¥${f d AÞà{H«$¶m ¶moOZm ....................................................................................................... 10
g§¶wŠV H¥${f g§emoYZ Am{U {dH$mg g{‘VrÀ¶m {e’$maer ................S>m°. S>r. E‘. ‘mZH$a ............................. 11
ha^am cmJdS> V§ÌkmZ ................................................................S>m°. cú‘U ‘mZo................................... 17
aã~r Ádmar cmJdS> V§ÌkmZ..........................................................S>m°. eaX JS>mI ................................... 21
H$‘r IMm©V A{YH$ CËnmXZ XoUmar H$aS>B© ...................................S>m°. ehmOr qeXo................................... 24
Za OZmdamVrc ewH«$Uy§À¶m {d{dY MmMʶm ....................................S>m°. ‘wHw§$X Am‘co ................................. 26
Ho$ir : H$m§Xo~mJ cmJdS> ...............................................................àm. ZmPo‘moÔrZ eoI ............................. 27
H$mJXr qc~y cmJdS> V§ÌkmZ .........................................................S>m°. ‘ZmoO ‘mir .................................. 31
grVm’$i cmJdS> ........................................................................S>m°. JUnV BXmVo ................................. 33
Ðmj~mJoV ’$iN>mQ>Ur d ˶mZ§VaMo ì¶dñWmnZ ................................S>m°. Ama. Or. gmo‘Hw§$da ........................ 36
VmcwH$m ~rO JwUZ H|$Ðmdarc {d{dY CnH«$‘ ...................................lr. AemoH$ cmoI§S>o............................... 38
Q>mo‘°Q>moMo gwYm[aV cmJdS> V§ÌkmZ..................................................S>m°. kmZoída jragmJa .......................... 39
½c°{S>AmocgMr cmJdS>..................................................................S>m°. g{Ve OmYd................................. 42
A‘o[aHo$Vrc eoVH$ar ~mOma ........................................................lr. {dZ¶Hw$‘ma AmdQ>o.......................... 44
‘hmD$Om©- ^mJ 3 : ‘hmamï´>mMo gm¡a H¥${fn§n AmñWm{nV H$aʶmMo
EH${ÌV YmoaU .............................................................................lr. amOmam‘ ‘mZo ............................... 45
EM.EZ. nr. ìhr. CËnmXZmMr KaJwVr nÜXV ...................................lr. A‘moc JUmoao ................................. 48
H$‘r IMm©V H$m‘J§Y gmnim .........................................................S>m°. EZ. Eg. CHo$ ................................ 49
A{YH$ XÿY CËnmXZmgmR>r cwgZ© Am{U ~agr‘ Kmg ........................àm. ‘h|Ð ‘moQ>o ...................................... 51
O¡{dH$ IVo ...............................................................................S>m°. qMVm‘Ur XodH$a ............................ 53
Q>ga aoer‘ H$mof CËnmXZ : ¶emoJmWm ...........................................lr. gr. Ho$. ~S>JwOa ............................ 56
eoVVù¶mVrc ‘Ëñ¶ì¶dgm¶ : EH$ OmoS>Y§Xm (^mJ -1) ..................lr. amO|Ð S>m§Jao................................... 58
~mVå¶m§À¶m ~m§Ymda ............................................................................................................................. 59
g§nmXH$s¶
A§H$ Mm¡Wm df© 52 do
1965 nmgyZ eoVH$è`m§À`m AmdS>rMo EH$‘od ‘m{gH$. ‘mJrc A§H$m‘ܶo H¥${f {d^mJmÀ¶m Cd©[aV ¶moOZm§Mr
Km‘mÀ`m eoVrbm kmZmMr OmoS> XoD$Z CËH$fm©À`m dmQ>oda... VgoM Iarn {nH$m§À¶m nrH$ g§ajUmMr ‘m{hVr XoʶmV Amcr
àH$meH$ hmoVr. ˶mMm eoVH$ar ~m§Ydm§Zm ’$m¶Xm Pmcm Agoc.
lr. gwZrb H|$ÐoH$a, Am¶w³V H¥${f, ‘hmamï´> amÁ¶
Vm§{ÌH$ ‘mJ©Xe©Z
S>m°. gw. b. OmYd, H¥${f g§MmbH$ ({dñVma d à{ejU) eoVH$ar~m§Yd ¶oUmè¶m aã~r h§Jm‘mMr V¶mar H$aV
lr. A{Zb ~ZgmoS>o, H¥${f ghg§MmbH$ ({d. à. 2) AmhoV. ˶mgmR>r ha^am, H$aS>B©, Ádmar ¶m à‘wI {nH$m§Mr
g§nmXH$ … lr. ìhr. EZ. Xoe‘wI ‘m{hVr VgoM Ho$ir H$m§Xo~mJ, grVm’$i d H$mJXr qc~y ¶m
ghmæ¶H$ g§nmXH$ … lr. JOmZZ ZZmdao ’$i{nH$m§À¶m cmJdS>r g§X^m©V Am{U ÐmjmMr ’$iN>mQ>Ur d
Vm§{ÌH$ ghmæ` ˶mZ§VaÀ¶m ì¶dñWmnZmMr ‘m{hVr ¶m A§H$mV {Xcr Amho.
lr. AemoH$ OmZamd, V§Ì A{YH$mar
lr. amO|Ð XoR>o, H¥${f A{YH$mar d eoVH$ar ‘m{gH$ Q>r‘
^maVm‘ܶo àm‘w»¶mZo ‘hmamï´>mV AÞà{H«$¶m CÚmoJmg
g§nmXZ gh`moJ … ’«|$S>²g Am°’$ ’$m‘©g©, nwUo
‘moR>r g§Yr CncãY Amho. à{H«$¶m CÚmoJmg MmcZm XoʶmgmR>r
‘wIn¥ð>, ‘m§S>Ur d gOmdQ> … gm¡. gwIXm Hw$bH$Uu, nwUo
H|$Ð nwañH¥$V "{H$gmZ g§nXm' ¶moOZ|VJ©V VgoM amÁ¶ nwañH¥$V
‘wÐU … AmZ§X npãbHo$eZ, EZEM 6, ‘wgir’$mQ>m, OiJmd
‘w»¶‘§Ìr H¥${f d AÞà{H«$¶m ¶moOZ|VJ©V am~{dʶmV ¶oUmè¶m
g§nH©$ H$m`m©b`o
{Oëhm A{YjH$ H¥${f A{YH$mar d Cn{d^mJr¶ H¥${f A{YH$mar
{d{dY KQ>H$m§Mr ‘m{hVr ¶m A§H$mV {Xcr Amho.
H¥${f {dH$mg A{YH$mar, JQ>{dH$mg A{YH$mar
VmbwH$m H¥${f A{YH$mar, ‘§S>b H¥${f A{YH$mar S>m°. n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f {dÚmnrR>, AH$mocm ¶m§Zr
H¥${f {d^mJmMo g§Ho$VñWi … www.krishi.maharashtra.gov.in g§emo{YV Ho$coco {d{dY {nH$m§Mo dmU Am{U àgm[aV Ho$coë¶m
‘hmamï´ emgZmMo g§Ho$VñWi … www.maharashtra.gov.in ¶§Ìm§Mr ‘m{hVr VgoM VmcwH$m ~rO JwUZ H|$Ðmdarc {d{dY
H|$Ð emgZ H¥${f d ghH$ma {d^mJ g§Ho$VñWi … www.agricoop.nic.in CnH«$‘, Q>mo‘°Q>mo cmJdS>, ½c°{S>Amocg cmJdS>, EM. EZ. nr.
B©-‘ob … agrishetkari@gmail.com ìhr. CËnmXZmMr KaJwVr nÜXV, H$sS> {Z¶§ÌUmgmR>r H$m‘J§Y
H¥${f {d^mJmÀ¶m do~gmB©Q>da "àH$meZo' ¶m erf©H$mImbr ‘m{gH$ Xa‘hm gmnio, eoVVù¶mVrc ‘Ëñ¶ì¶dgm¶ B˶mXr ‘m{hVrMm
CnbãY Ho$bo OmVo. VgoM A±S´>m°BS> A°nÛmao ‘mo~mB©bda gwÕm CnbãY. g‘mdoe ¶m A§H$mV Ho$cm Amho.
{H$gmZ H$m°b g|Q>a Q>mob ’«$s XÿaÜdZr … 1800-1801551
H¥${f {d^mJ Q>mob ’«$s XÿaÜdZr … 1800-2334000
dm{f©H$ dJ©Ur … é. 250/- Am{U {Ûdm{f©H$ dJ©Ur … é. 500/-
nÌì`dhma d dJ©UrgmR>r nÎmm …
g§nmXH$ … eoVH$ar ‘m{gH$, H¥${f Am¶w³Vmb¶, H¥${f^dZ, Xþgam ‘Obm,
{edmOrZJa, nwUo - 411 005
Q>o{b’°$³g H«$‘m§H$ … 020-25537331
¶m A§H$mV à{gÕ Pmboë¶m ~mVå¶m, boI, Om{hamV d Aݶ H$moU˶mhr
‘OHy$amer H¥${f {d^mJ gh‘V AgobM Ago Zmhr. A§H$mVrb H$mhr
N>m¶m{MÌo àm{V{ZYrH$ ñdê$nmMr AmhoV.
dJ©UrXmam§gmR>r {ZdoXZ … eoVH$ar ‘m{gH$ dJ©Ur AmVm Am°ZbmB©Z nÕVrZo
gras.mahakosh.gov.in ¶m H$m¶©àUmbrÛmao ^aʶmMr gw{dYm CnbãY
Amho. ‘m{hVrgmR>r 020-25537331 ¶m H«$‘m§H$mda g§nH©$ gmYmdm.

4 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQQ |~a & 22017
017
{H$gmZ g§nXm ¶moOZ|VJ©V AÞà{H«$¶m g‘yhm§H$arVm
nm¶m^yV gw{dYm§Mr {Z{‘©Vr H$aUo
H|$ Ð emgZmZo "g§nXm' ¶m ZdrZ H|$Ðr¶ ¶moOZog ‘mݶVm {Xcocr Amho.
"H¥${f g‘¥ÜXr à{H«$¶m Am{U H¥${f à{H«$¶m g‘yhmMm {dH$mg' ¶m
¶moOZm ¶m‘ܶo A§V^yV© AmhoV. gZ 2016 Vo 2020 ¶m H$mcmdYrgmR>r
6. gܶm H$m¶©aV AÞgwajm d XOm©À¶m h‘rH$arVm nm¶m^yV gw{dYm
{Z{‘©VrMr ¶moOZm
7. gܶm H$m¶©aV ‘Zwî¶~i d g§ñWmMm {dH$mg ¶moOZm
¶moOZoAV§ J©V én¶o 6000.00 H$moQ>rMr VaVyX H|$Ð gaH$maZo 14 ì¶m H|$Ð emgZmÀ¶m ‘Vo g§nXm ¶moOZo‘ܶo 31400 H$moQ>r én¶m§Mr JwV§ dUwH$
Am{W©H$ Am¶moJmZwgma Ho$cocr Amho. H|$ÐmÀ¶m AÞà{H«$¶m ‘§Ìmc¶mÛmao Ano{jV Amho. VX²AZwfJ§ mZo ˶m‘YyZ 334 cmI ‘o.Q>Z H¥${f CËnmXZ d
"g§nXm' ¶moOZm am~{dcr OmUma Amho. a¸$‘ én¶o 104125 H$moQ>rMo AWm©OZ Ano{jV Amho. ˶mMà‘mUo gZ
g§nXm ¶moOZoAV§ J©V doJdoJù¶m KQ>H$m§Mm g‘mdoe H$aʶmV Amcocm 2019-20 n¶ªV 20 cmI eoVH$ar VgoM à˶j d Aà˶j 530500
Amho. Á¶m‘wio AmYw{ZH$ nm¶m^yV gw{dYm§Ûmao nwadR>m gmIirMo ì¶dñWmnZ amoOJma {Z{‘©Vr Ano{jV Amho. ¶moOZoMo ’$m¶Xo gd© g§~{§ YV CÚmoOH$,
eoVH$è¶m§À¶m XmamnmgyZ Vo {H$aH$moi {dH«$o ˶m§n¶ªV H$aVm ¶oBc© . ¶m ¶moOZo‘i
w o eoVH$ar, H$m‘Jma, eoVH$ar CËnmXH$ g§K, ‘{hcm ~MV JQ> B˶mqXZm
Zwg˶m AÞà{H«$¶og MmcZm {‘ioc Ago ZgyZ ˶mMm ’$m¶Xm eoVH$è¶m§À¶m hmoD$ eH$VmV.
eoV‘mcmcm {H$’$m¶Vera Xa {‘iʶmgmR>r hmoBc© d eoVH$è¶m§Mo CËnÞ
XþnÅ>rZo H$aʶmÀ¶m Ñï>rZo ho EH$ ‘hËdmMo nmD$c Agoc VgoM ¶m ¶moOZoÛmao CnamoŠV ¶moOZm§Mr g§{já ‘m{hVr nwT>o {Xcr Amho.
J«m‘rU ^mJmV ‘moR>¶m à‘mUmda amoOJmamÀ¶m g§Yr {Z‘m©U hmoʶmg ‘XV 1) ‘oJm ’y$S> nmH©$H$arVm ¶omOZm
hmoBc© . eoV‘mcmMr ZmgS>r H$‘r H$aʶmg ‘XV hmoʶm~amo~aM à{H«$¶mñVa A) CÔoe
C§MmdyZ à{H«$¶m¶wŠV AÞnXmWmªÀ¶m {Z¶m©Vrg ‘moR>m dmd {‘iy eHo$c. 1. AmYw{ZH$ nm¶m^yV gw{dYm Xoem§VJ©V AÞà{H«$¶m KQ>H$mcm CncãY
H$éZ XoU.o
AÞà{H«$¶m CÚmoJo mMm ‘wi CÔoe 2. H¥${f‘mcmMo ‘yë¶dY©Z Xþ½Y d ‘Ëñ¶ì¶dgm¶mgh H$aUo.
AÞ à{H«$¶oÀ¶m XOm©‘ܶo H¥${f à^mJmV Xhm Q>¸$¶m§Zr dmT> 3. à˶oH$ g‘yhm‘ܶo H$ƒm‘mcmMm nwadR>m H$aUmar emœV gmIir {Z‘m©U
H$aʶm~amo~aM ‘wë¶gmIirÛmao ‘wë¶dY©Z H$aUo. H$aUo.
nwadR>m gmIirÛmao {ZYm©[aV JwV§ dUwH$ H$aʶmgmR>r gw{dYm CncãY 4. A˶mYw{ZH$ V§ÌkmZmMm dmna H$aʶm~m~V gw{dYm {Z‘m©U H$aUo.
H$aUo Am{U ‘O~yV ì¶mdgm{¶H$ nm¶m^yV gw{dYm§Mr ~m§YUr H$éZ 5. gyú‘ Am{U chmZ à{H«$¶m CÚmoJmcm gw{dYm CncãY H$éZ XoU.o
{d{dY H¥${f CËnmXZm§Mr ZmgmS>r 20 Q>ŠŠ¶m§n§ ¶ªV H$‘r H$aUo. ‘mJmg 6. nwadR>m gmIir {Z‘m©U H$aʶmgmR>r CËnmXH$ à{H«$¶m H$aUmao {H$aH$moi
d àJV Xþdo ¶m~amo~aM CËnmXH$ g§ñWm§Mm {dH$mg Am{U ~mOmanoR>Mo o {dH«$o Vo ¶m§Zr EH${ÌV H$m‘ H$aʶmgmR>r g§ñWmË‘H$ V§ÌmÛmao gw{dYm
ì¶dñWmnZ H$aUo. à{H«$¶m¶wŠV AÞnXmWmªMo ‘yë¶dY©Z H$aUo Am{U CncãY H$éZ XoU.o
eoVH$è¶m§Zm ¶mo½¶ qH$‘V {‘idyZ XoʶmÀ¶m Ñï>rH$moZmVyZ XOm©, ~«q± S>J ~) ¶moOZoVrc AW©ghmæ¶ ñdén
H¥${f AmYm[aV CËnmXZmMr Om{hamV Am{U à{H«$¶m¶wŠV AÞnXmWmªMo àH$ën qH$‘VrÀ¶m 50 Q>ŠHo$ gd©gmYmaU joÌmgmR>r Va
BVa nXmWm©‘ܶo énm§Va H$aUo. àH$ën qH$‘VrÀ¶m 75 Q>ŠHo$ AZwXmZ CÎmanydH} $S>rc àXoe d XþJ‘©
amï´>r¶ d Am§Vaamï´>r¶ XOm© d V§ÌkmZmMr ‘mZHo$ AÞà{H«$¶m ^mJmgmR>r Xo¶ AgyZ H$‘mc ‘¶m©Xm a¸$‘ én¶o 50.00 H$moQ>r àVr
CÚmoJo mH$arVm ñdrH$maʶmgmR>r àmoËgm{hV H$aUo. àH$ënmà‘mUo amhrc.
j‘Vm~m§YUr Am{U H$m¡eë¶ {dH$mgmMo à{ejU XoD$Z AÞà{H«$¶m H$) ¶moOZm am~{dUmar ¶§ÌUm
CÚmoJo mgmR>r à{e{jV ‘Zwî¶~imMr {Z{‘©Vr H$aUo. H§$nZr H$m¶Úm§VJ©V Zm|XUrH¥$V ‘§S>imÛmao {deof CÔoemZo ~Z{dcoë¶m
dmhZm§Ûmao ‘oJm ’y$S> àH$ën am~{dcm OmB©c. gwYm[aV ‘mJ©Xe©Z gyMZoZgw ma
g§nXm {ef©H$mImcr {d{dY ¶moOZm§Mm g‘yh H$m¶©aV amhrc amÁ¶ emgZmMo A§JrH¥$V ì¶dgm¶ Am{U ghH$ma joÌm§Zm ˶mMr Amdí¶H$Vm
1. gܶm H$m¶©aV Agcocr ‘oJm ’y$S> nmH©$g² ¶moOZm Zmhr. ({d{eï> CÔoemZo ~Z{dcoë¶m dmhZmMr Amdí¶H$Vm.) ‘oJm ’y$S>
2. gܶm H$m¶©aV EH$mpË‘H$ erVgmIir Am{U ‘yë¶dY©ZmÀ¶m nm¶m^yV nmH©$H$arVm H$‘rVH$‘r 50 EH$a joÌ ho Am¡Úm{JH$ nm¶m^yV gw{dYm {Z‘m©U
gw{dYm§Mm {dH$mg H$aʶmMr ¶moOZm H$aʶmgmR>r Amdí¶H$ Amho. ‘mJ©Xe©H$ gyMZoVrc AQ>r d eVuÀ¶m A{YZ
3. AÞà{H«$¶m Am{U ˶m§À¶m gmR>dUyH$sMr j‘Vm {Z{‘©Vr Am{U dmT> amhÿZ ¶moOZog AZwXmZ CncãY hmoBc© .
H$aʶmMr ¶moOZm S>) àH$ënm§Mr g§»¶m
4. H¥${f à{H«$¶m g‘yhm§gmR>r nm¶m^yV gw{dYm {Z{‘©VrMr ¶moOZm Xoem‘ܶo gܶm 42 ‘oJm ’y$S> nmH©$ hmoD$ KmVco AmhoV. ˶mn¡H$s
5. à{H«$¶m CÚmoJ g§X^m©Vrc ‘mJmg d àJV ~m~tMm Aä¶mg H$éZ 8 ‘oJm ’y$S> àH$ën H$m¶©aV AmhoV. Cd©[aV 34 ‘oJm ’y$S> nmH©$ ho
à{H«$¶m CÚmoJmMr {Z{‘©Vr H$aʶmMr ¶moOZm 1500 H$moQ>r én¶o AZwXmZ IM© H$éZ C^maco OmVrc.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 5


¶moOZoMo ñdén Am{U AZwXmZmMo à‘mU ho H$m¶©aV ¶moOZm am~{dʶmgmR>r gmR>dUwH$sÀ¶m gw{dYo‘wio à{H«$¶oMm XOm© dmT>{dUo d ‘yë¶dY©Z H$aUo
nwT>o Mmcy amhrc. Mmcy àH$ën nyU© Pmë¶mZ§Va ZdrZ àH$ën {dMmamV Am{U ZwH$gmZrMo à‘mU H$‘r H$aUo.
KoʶmV ¶oVrc. 2. ZdrZ àH$ënmMr ñWmnZm, AmYw{ZH$sH$aU Am{U ApñVËdmV
Agcoë¶m CÚmoJm§Mo {dñVmarH$aU B˶mXr ~m~r ¶m ¶omOZo‘ܶo
2) erVgmIir Am{U ‘yë¶dY©ZmgmR>r nm¶m^yV gw{dYm g‘m{dï> AmhoV.
{Z‘m©U H$aʶmMr ¶moOZm à{H«$¶m¶wŠV nXmWmªMo ‘yë¶dY©Z d {Q>H$mD$nUm dmT>{dʶmgmR>r
A) CÔoe ‘moR>çm à‘mUmda {d{dY àH$maÀ¶m à{H«$¶m KQ>H$m§Zwgma H$aUo.
’$i{nH$m§Mo d BVa AÞYmݶ {nH$m§Mo H$mT>UrníMmV hmoUmao ZwH$gmZ ~) AZwXmZmMo ñdén
Q>miʶmgmR>r EH$mpË‘H$ erVgmIir, gmR>dUyH$ Am{U ‘yë¶dY©ZmgmR>r 1. gd©gmYmaU joÌm‘ܶo àH$ën IMm©À¶m 35 Q>ŠHo$ AWdm H$‘mc ‘¶m©Xm
nm¶m^yV gw{dYm§Mr {Z{‘©Vr H$aUo ¶mgmR>r AW©ghmæ¶ XoD$Z eoVH$è¶m§À¶m én¶o 5 H$moQ>rn¶ªV AZwXmZ ¶§Ìgm‘J«r d Vm§{ÌH$ ~m§YH$m‘mgmR>r
XmamnmgyZ Vo J«mhH$m§n¶ªV hr gmIir gmV˶mZo Mmcy R>do Uo. Xo¶ amhrc.
~) ¶moOZoVrc AW©ghmæ¶mMo ñdén 2. CÎmanyd© amÁ¶o d XþJ©‘ ^mJm§H$arVm àH$ën IMm©À¶m 50 Q>ŠHo$
1. gwYm[aV nÜXVrZo AZwXmZ XoD$Z ¶moOZm nyduÀ¶m KQ>H$mZwgma amhrc. AWdm H$‘mc ‘¶m©Xm é.5 H$moQ>rn¶ªV AZwXmZ ¶§Ìgm‘J«r d Vm§{ÌH$
2. gmR>dUwH$sÀ¶m nm¶m^yV gw{dYm Ogo n°H$ hmD$g, {àHw$ctJ erVJ¥h, ~m§YH$m‘mgmR>r Xo¶ amhrc.
amB©nqZJ M|~a, nm¶m^yV XiUdiU gw{dYm ¶mgmR>r àH$ënmÀ¶m H$) nmÌ g§ñWm
35 Q>ŠHo$ gd©gmYmaU joÌm§‘ܶo Am{U 50 Q>ŠHo$ CÎmanyd© amÁ¶o emgH$s¶ gmd©O{ZH$, ^mJrXmar VWm ñd‘mcH$sÀ¶m g§ñWm, eoVH$ar
¶m§Zm ({h‘mc¶rZ amÁ¶o, EH$mpË‘H$ Am{Xdmgr {dH$mg àH$ën d ~oQ>,o CËnmXH$ g§K, ñd¶§godr g§ñWm, ghH$mar g§ñWm, ñd¶§ghmæ¶Vm JQ>,
B˶mXrH$[aVm) ¶§Ìgm‘wJr« d ~m§YH$m‘mgmR>r AZwXmZ CncãY H$éZ H§$nZr, d¡¶pŠVH$ CÚmoOH$ Oo gwYm[aV ì¶dñWmnZ d AmYw{ZH$sH$aU
{Xco OmB©c. XOm© C§Mmdʶmg CËgwH$ AmhoV.
3. gd©gmYmaU joÌmH$arVm 50 Q>ŠHo$ d CÎmanyd© Am{U XÿJ‘© ^mJm§H$[aVm S>) àH$ënm§Mr g§»¶m
75 Q>ŠHo$ AZwXmZ Xo¶ amhrc. hr ZdrZ ¶moOZm AgyZ ¶m‘ܶo 400 ZdrZ àH$ënm§gmR>r én¶o
4. àVr àH$ën AZwXmZmMr H$‘mc ‘¶m©Xm é. 10 H$moQ>r EdT>r amhrc. 1141 H$moQ>r d ¶mnyduÀ¶m àH$ënm§Mm Vm§{ÌH$ XOm© C§Mm{dʶmgmR>r én¶o
H$) nmÌ g§ñWm 149 H$moQ>r Ago EHy$U én¶o 1290 H$moQ>r EdT>çm AZwXmZmMr VaVyX
1. EH$mpË‘H$ erVgmIir àH$ën ^mJrXmar/ñd‘mcH$sÀ¶m g§ñWm/ H$aʶmV Amcocr Amho. AZwXmZmMr a¸$‘ ~±H$ H$Om©er {ZJS>rV amhrc.
H§$nZr/‘hm‘§S>i/ghH$ma/ñd¶§ghmæ¶Vm JQ>/eoVH$ar CËnmXH$
g§K/ñd¶§gdo r g§ñWm/H|$Ð d amÁ¶ nrEg¶w, gmd©O{ZH$ emgH$s¶
CÚmoJ B˶mXr ‘mJ©Xe©H$ gyMZoà‘mUo Ah©Vm nyU© H$aUmè¶m ¶§ÌUm§Zm 5) H¥${f à{H«$¶m g‘yhmgmR>r nm¶m^yV gw{dYm {Z‘m©U
¶m ¶moOZoV ^mJ KoVm ¶oBc© . H$aʶmMr ¶moOZm
S>) àH$ënm§Mr g§»¶m A) CÔoe
hr ¶moOZm gܶm H$m¶©aV AgyZ 150 ZdrZ àH$ënm§Zm ‘mݶVm 1. CËnm{XV joÌmÀ¶m ZOrH$À¶m ^mJmV AÞà{H«$¶m CÚmoJmH$arVm
XoʶmV ¶oUma Amho. n¡H$s 101 àH$ën ‘mM© 2017 AIoa ‘§Oya H$aʶmV AmYw{ZH$ nm¶m^yV gw{dYm {Z‘m©U H$aUo.
Amcoco AmhoV. àH$ën{Zhm¶ cmJUmao AZwXmZ {dMmamV KoD$Z Cd©[aV 2. eoVH$è¶m§À¶m XmamnmgyZ Vo J«mhH$m§n¶ªV nyU©V: EH$mpË‘H$
àH$ënm§Zm CncãY hmoUmè¶m AZwXmZmÀ¶m ‘¶m©XoV ‘mݶVm XoʶmV ¶oB©c. gmR>dUwH$sgmR>r nm¶m^yV gw{dYm CncãY H$éZ XoUo.
3. à{H«$¶m CÚmoJmVrc C{Udm d àJV gmYZm§Mr gm§JS> KmcyZ
3) nm¶m^yV gw{dYm C^maUrÀ¶m ~m§YcH$sÀ¶m Xm{¶Ëd CËnmXH$m§Mm g§K Am{U eoVH$è¶m§Ûmao à{H«$¶m CÚmoOH$ Am{U
g§X^m©Vrc ¶moOZm ~mOmanoR> ¶m§Mr gwg‚m nwadR>m gmIir {Z‘m©U H$aUo.
nm¶m^yV gw{dYm C^maUrÀ¶m ~m§YcH$sÀ¶m Xm{¶ËdmÀ¶m ¶moOZogmR>r ~) ¶moOZoMr R>iH$ d¡{eï>o
a¸$‘ én¶o 2602 H$moQ>r EdT>o AZwXmZ Ano{jV Amho. ¶m‘ܶo ‘oJm’y$S>gmR>r 1) nm¶m^yV gw{dYm {Z‘m©U H$aUo. CXm. añVo, nmUrnwadR>m, {dOnwadR>m,
é.1300 H$moQ>r,EH$mpË‘H$ erVgmIirH$aU d ‘yë¶d{Y©V gmR>dUyH$ S´o>ZoO-gm§S>nmUr, B©Q>rnr B˶mXr. ‘ܶdVu gm‘mB©H$ nm¶m^yV
gw{dYm§gmR>r é.1092 H$moQ>r VgoM BVa Mmcy Agcoë¶m àH$ënm§À¶m gw{dYm CXm. JmoXm‘o, erVJ¥h, Am¶Š¶wE’$, Q>oQ´>mn°H$, {dcJrH$aU
nm¶m^yV gw{dYm§gmR>r én¶o 210 H$moQ>r AZwXmZ Xo¶ amhrc. Am{U J«oS>tJ B˶mXr. g‘yhmA§VJ©V AWdm g‘yhm~mhoa AÞà{H«$¶m
CÚmoJmÀ¶m JaOoZwgma gm‘mB©H$ gw{dYmMr {Z{‘©Vr H$aUo
4) AÞà{H«$¶oÀ¶m {Z{‘©Vr d {dñVmamgmR>r VgoM 2) EH$m g‘whm§‘ܶo H$‘rVH$‘r 5 H¥${f à{H«$¶m ¶w{ZQ> H$‘rVH$‘r én¶o
gmR>dUwH$sÀ¶m gw{dYoH$arVmMr ¶moOZm 25 H$moQ>r Jw§VdUwH$sMo AgVrc.
A) CÔoe 3) gm‘y{hH$ nm¶m^yV gw{dYm {Z{‘©Vr~amo~aM à{H«$¶m ¶w{ZQ>Mr ñWmnZm
1. à{H«$¶m CÚmoJmÀ¶m {Z{‘Vu, {dñVma d AmYw{ZH$sH$aUm‘wio VgoM Ho$cr OmB©c.

6 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQQ |~a & 22017
017
4) nwT>rcà‘mUo nm¶m^yV gw{dYm {dH${gV Ho$ë¶m OmVrc. {H$aH$moi AmD$Q>coQ>g CncãY H$éZ XoUo.
A) g‘yhm‘ܶo àdV©H$ à{H«$¶m ¶w{ZQ>Mr ñWmnZm H$aVrc Am{U 3. Zmed§V H¥${f d ’$cmoËnmXZ CËnmXZm§À¶m dmhVwH$sgmR>r {’$aVo
gm‘mB©H$ nm¶m^yV gw{dYm§Mm dmna H$aʶmgmR>r BVam§Zm {àHw$ctJ Q´>Šg Am{U ao’$aìh°Z CncãY H$aUo.
dmnamgmR>r nadmZJr XoVrc. da Xe©{dcoë¶m gw{dYm ¶m {XemXe©H$ AmhoV. à˶j nm¶m^yV
~) CÚmoOH$m§Ûmao g‘yhm‘ܶo AÞà{H«$¶m CÚmoJ ñWmnZ H$aʶmV gw{dYm ¶m àH$ënm§Vrc dmT>rd H¥${f d ’$cmoËnmXZ CËnmXZm§À¶m
¶oVrc. ˶mH$arVm àdV©H$ ñdoÀN>oZo g‘yhm‘ܶo nm¶m^yV gw{dYm CncãYVoÀ¶m à‘mUmV H$aUo Amdí¶H$ amhrc.
{dH${gV H$aVrc. H$) nmÌ g§ñWm
H$) nyduÀ¶m g‘yhm§‘ܶo àdV©H$ ñdoÀN>oZo gm‘mB©H$ nm¶m^yV gw{dYm emgH$s¶ gmd©O{ZH$, ^mJrXmar VWm ñd‘mcH$sÀ¶m g§ñWm, eoVH$ar
{Z‘m©U H$aVrc. CËnmXH$ g§K, ñd¶§godr g§ñWm, ^mJrXma ^m§S>dcXma, ghH$mar g§ñWm,
H$) ¶moOZoVrc KQ>H$ ñd¶§ghmæ¶Vm JQ> ,H§$nZr, d¡¶pŠVH$ CÚmoOH$ Oo gwYm[aV ì¶dñWmnZ
1. ‘wi nm¶m^yV gw{dYm d AmYw{ZH$sH$aU XOm© C§Mmdʶmg CËgwH$ AmhoV.
2. ‘ܶdVu /gm‘mB©H$ nm¶m^yV gw{dYm S>) AZwXmZmMo ñdén
S>) nmÌ g§ñWm H$‘mc AZwXmZ ‘¶m©Xm àVr àH$ën IMm©À¶m 35 Q>ŠHo$ gd©gmYmaU
emgH$s¶ gmd©O{ZH$,^mJrXmar VWm ñd‘mcH$sÀ¶m g§ñWm, eoVH$ar joÌmgmR>r Am{U 50 Q>ŠHo$ CÎmanyd© amÁ¶o Am{U XÿJ©‘ ^mJmgmR>r Xo¶
CËnmXH$ g§K, ñd¶§godr g§ñWm, ghH$mar g§ñWm, ñd¶§ghmæ¶Vm JQ> amhrc. OmñVrVOmñV é.5 H$moQ>r àVr àH$ën AZwXmZ ~±H$ H$Om©er
,H§$nZr, d¡¶pŠVH$ CÚmoOH$ Oo gwYm[aV ì¶dñWmnZ d AmYw{ZH$sH$aU {ZJS>rV amhrc.
XOm© C§Mmdʶmg CËgwH$ AmhoV. B) àH$ënm§Mr g§»¶m
B) AZwXmZmMo ñdén hr ¶moOZm ZdrZ AgyZ 50 àH$ënm§gmR>r én¶o 150 H$moQ>r EdT>çm
H$‘mc AZwXmZ ‘¶m©Xm àVr àH$ën IMm©À¶m 35 Q>ŠHo$ gd©gmYmaU AZwXmZmMr VaVyX H$aʶmV Amcocr Amho. AZwXmZ ~±H$ H$O© àH$aUm§er
joÌmgmR>r Am{U 50 Q>ŠHo$ CÎmanyd© amÁ¶o Am{U XÿJ©‘ ^mJmgmR>r {ZJS>rV amhrc.
OmñVrVOmñV é.10 H$moQ>r àVr àH$ën AZwXmZ ~±H$ H$Om©er {ZJS>rV
Xo¶ amhrc. 7) 1. AÞgwajm Am{U XOm©Mr h‘r XoʶmgmR>r nm¶m^yV
’$) àH$ënm§Mr g§»¶m gw{dYm {Z‘m©U H$aʶmMr ¶moOZm
¶m‘ܶo 100 H¥${f à{H«$¶m g‘yh àñVm{dV H$aʶmV Amcoco AgyZ A) CÔoe
˶mgmR>r 750 H$moQ>r én¶m§Mr VaVyX H$aʶmV Amcocr Amho. AZwXmZ AÞ VnmgUr à¶moJemim§À¶m JwUdÎmm {Z¶§ÌUmMm XOm© dmT>{dUo.
~±H$ H$O© àH$aUm§er {ZJS>rV Xo¶ amhrc. 1. gìh}jU nÜXVrMm Adc§~ H$éZ ImÚnXmWmªÀ¶m XOm©Mo g§{Z¶§ÌU
H$aUo.
6) ‘mJmg Am{U àJV ~m~tMr gm§JS> KmcyZ 2. AÞà{H«$¶m CÚmoJ Am{U BVa ñQ>oH$ hmoëS>aH$Sy>Z àmá Pmcoë¶m
à{H«$¶m àH$ënm§Mr {Z{‘©Vr H$aʶmMr ¶moOZm. AÞnXmWmªÀ¶m Z‘wݶm§Mr VnmgUr H$aUo.
A) CÔoe 3. dmhVwH$sVrc doi H$‘r H$éZ Z‘wZm VnmgUrVrc doi H$‘r H$aUo.
1. Zmed§V H¥${f d ’$cmoËnmXZ CËnmXZmH$arVm ‘mJmg d àJV ~m~tMr 4. Am¶mV-{Z¶m©V H$aʶmgmR>r Am§Vaamï´>r¶ Am{U amï´>r¶ à‘mUH$m§À¶m
n[aUm‘H$maH$ gm§JS> KmcyZ àmW{‘H$ à{H«$¶m H|$ÐmMr /g§H$cZ nyV©VoMr ImÌr H$aUo.
H|$ÐmMr {Z{‘©Vr H$aUo VgoM eoVH$è¶m§À¶m Xmamn¶ªV {dVaU h~ ~) AZwXmZmMo ñdén
Am{U {H$aH$moi AmD$Q>coQ>g CncãY H$aUo. H|$Ð d amÁ¶ gaH$ma g§c¾ g§ñWm,emgH$s¶ {dÚm{nR>o (‘mZX
2. Zmed§V H¥${f CËnmXZmMo Am¶wmZ dmT>{dʶmgmR>r gmR>dUwH$sÀ¶m {dÚm{nR>m§gh) ¶m§Zm CnH$aUo KoʶmgmR>r 100 Q>ŠHo$ AZwXmZ Xo¶ amhrc.
gw{dYm CncãY H$éZ XoUo, Á¶m‘wio eoVH$è¶m§Zm ˶m§À¶m eoV‘mcmMr BVa nmÌ g§ñWm, ImOJr g§ñWm, {dÚm{nR>o, (‘mZX {dÚm{nR>m§gh)
¶mo½¶ qH$‘V {‘idyZ XoUo. CnH$aUm§À¶m 50 Q>ŠHo$ AZwXmZ gd©gmYmaU joÌmV Am{U 70 Q>ŠHo$
~) ¶moOZoMr R>iH$ d¡{eï>o AZwXmZ CÎmanyd© amÁ¶o Am{U XÿJ©‘ ^mJmV Xo¶ amhrc.
’$cmoËnmXZ d BVa H¥${f CËnmXZo Ogo ’$io, ^mOrnmcm, Xþ½YmoËnmXZ, Vm§{ÌH$s ~m§YH$m‘ VgoM ’${Z©Ma Am{U {’$ŠMagmR>r AZwXmZ
‘mgo B˶mXr Zmed§V ‘mcm§H$arVm hr ¶moOZm cmJy amhrc. Xo¶ amhrc.
H$) ¶moOZoVrc KQ>H$ H$) nmÌ g§ñWm
1. Zmed§V H¥${f d ’$cmoËnmXZ CËnmXZo H$‘rVH$‘r à{H«$¶m gw{dYoV H|$Ð d amÁ¶ emgZ Am{U ˶m§À¶m g§ñWm, emgH$s¶ {dÚm{nR>o
eoVnmVirda CncãY H$éZ XoUo CXm. dOZH$mQ>m, ñdÀN>Vm, (‘mZX {dÚm{nR>m§gh) Am{U BVa nmÌ g§ñWm, ImOJr g§ñWm, {dÚm{nR>o
gm°Q>vJ, J«oS>tJ,n°H$s¨J, {à-Hw$ctJ, {Z¶§{ÌV dmVmdaU, gwYm[aV (‘mZX {dÚm{nR>m§gh)
dmVmdaU, erVJ¥h, H$moaS>o doAahmD$gog, Am¶Š¶wE’$ B˶mXr. S>) àH$ënm§Mr g§»¶m
2. Zmed§V H¥${f d ’$cmoËnmXZ CËnmXZmgmR>r {dVaU h~ Am{U hr ¶moOZm H$m¶©aV AgyZ 40 à¶moJemim§gmR>r é.50 H$moQ>r AZwXmZ

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 7


cmJUma Amho. VgoM 60 ZdrZ àH$ënm§gmR>r é.100 H$moQ>r AZyXmZ 1) emgH$s¶ g§ñWm, {dÚm{nR>o ¶m§Zm CnH$aUo d H§$Pw‘o~c gm{h˶
CncãY H$éZ KoVco OmB©c. Ago EHy$U Mmcy d ZdrZ àH$ënm§H$arVm IMm©À¶m 100 Q>ŠHo$ Am{U H$‘©Mmè¶m§Mo doVZ, OmñVrVOmñV VrZ
é.150 H$moQ>rMr VaVyX H$aVm ¶oB©c. à{VàH$ën cmJUmao AZwXmZ dfm©H$[aVm 100 Q>ŠHo$ AZwXmZ VrZ Q>ß߶m§‘ܶo Xo¶ amhrc.
Am{U CncãY hmoUmar VaVyX ¶m Zwgma àH$ënm§Mr g§»¶m {ZpíMV 2) ImOJr g§ñWm, {dÚm{nR>o ¶m§Zm CnH$aUm§gmR>r 50 Q>ŠHo$ gd©gmYmaU
H$aʶmV ¶oB©c. joÌmV Va 70 Q>ŠHo$ CÎmanyd© amÁ¶o Am{U XþJ©‘ ^mJm§H$arVm AZwXmZ
VrZ Q>ß߶m§‘ܶo Xo¶ amhrc.
7) 2. n¥W:H$aUmVrc AS>Wio Am{U pŠbï> {Z¶§ÌU ‘wÔo / H$) nmÌ g§ñWm
Am¶EgAmo ñQ>°ÊS>S>© AÞgwajm XOm© ì¶dñWmnZmMr nÜXV gd© {dÚm{nR>o, Am¶Am¶Q>rO, H|$Ð d amÁ¶ g§ñWm, emgZ AZwXm{ZV
A) CÔoe g§ñWm, g§emoYZ Am{U {dH$mg à¶moJemim Am{U ImOJr joÌmVrc
XOm©Mr h‘r Am{U AÞgwajoMm A§JrH$ma AÞà{H«$¶m CÚmoJm§Zr grEgAm¶Ama, ‘mݶVmàmá g§emoYZ Am{U {dH$mg ¶w{ZQ>, AÞà{H«$¶m
H$aʶmgmR>r Aem àH$maÀ¶m {d{dY {Z¶§ÌH$ nÜXVr Adc§~Uo. CÚmoJm§VJ©V g§emoYZ g§ñWm ho àH$ën {dH${gV H$aʶmgmR>r AZwXmZ
Ogo - Q>rŠ¶wE‘, Am¶EgAmo 9000, Am¶EgAmo 22000, EMAogrnrnr, {‘iʶmg nmÌ amhVrc.
OrE‘Enr, OrEMnr Á¶m‘wio Mm§Jë¶m à{VMm AÞà{H«$¶m CÚmoJ {‘iy S>) àH$ënm§Mr g§»¶m
eHo$c Am{U O§Vy{da{hV H$aʶmÀ¶m {ZH$fm‘wio J«mhH$m§Mo Amamo½¶ gÚpñWVrV 62 àH$ën H$m¶©aV AgyZ ¶m àH$ënm§H$arVm
gm§^mico OmD$ eHo$c. à{H«$¶m¶wŠV nXmW© J«mhH$m§Zr ‘moR>¶m à‘mUmda én¶o 6.78 H$moQ>r Am{U 100 ZdrZ àH$ënm§H$arVm EHy$U én¶o
{dH$V KoʶmgmR>r ^maVr¶ CÚmoJ V§ÌkmZ H$mhr à‘mUmV Am§Vaamï´>r¶ 50.00 H$moQ>rMr VaVyX H$aʶmV Amcocr Amho.
XOm©Mo R>odʶm~m~V à¶ËZerc amhUo. 2) Om{hamV, à{gÜXr, Aä¶mgXm¡ao, gìh} Am{U àmoËgmhZmË‘H$
~) AZwXmZmMo ñdén H$m¶©H«$‘ am~{dʶmMr ¶moOZm
n¥W:H$aUmVrc AS>Wio Am{U pŠbï> {Z¶§ÌU, Am¶EgAmo à‘mUHo$, A) CÔoe
AÞgwajm XOm© d ì¶dñWmnZ nÜXVr B˶mXt am~{dʶmH$arVm cmJUmè¶m 1) H|$Ðr¶ ‘§Ìmc¶mV’}$ AÞà{H«$¶ogmR>r am~{dë¶m OmUmè¶m
àH$ën IMm©À¶m 50 Q>ŠHo$ AZwXmZ gd©gmYmaU joÌmH$arVm Am{U ¶moOZoA§VJ©V ApIc ^maVr¶ n[ag§dmX, H$m¶©emim, ¶mÌm, àXe©Zo,
75 Q>ŠHo$ AZwXmZ CÎmanyd© amÁ¶o Am{U XþJ©‘ ^mJm§H$[aVm Xo¶ amhrc. à{H«$¶m joÌmgmR>r Jw§VdUwH$sg àmoËgm{hV H$aUo ¶mgmR>r Am¶moOH$,
˶mZwgma AZwH«$‘o A{YH$V‘ AZwXmZ ‘¶m©Xm a¸$‘ én¶o 17.00 cmI CnAm¶moOH$mÛmao ¶moOZoMr OZOmJ¥Vr H$aUo.
Am{U 22.00 cmI à‘mUo AZwXmZnmÌ àH$ënm§Zm Xo¶ amhrc. 2) ¶moOZoMm Aä¶mg/ gìh} doJdoJio CnH«$‘ am~dyZ H$aUo d AÞà{H«$¶m
H$) nmÌ g§ñWm CÚmoJ joÌ g‘yhmVrc BVa H$m¶©H«$‘mg àmYmݶ XoUo.
H|$Ð d amÁ¶ emgZmÀ¶m g§ñWm, Am¶Am¶Q>rO, {dÚm{nR>o,EMAogrnrnr, 3) H|$Ðr¶ ‘§Ìmc¶mV’}$ am~{dë¶m OmUmè¶m AÞà{H«$¶m ¶moOZoMr {d{dY
AmEgAmo à‘mUnHo$, AÞgwajm XOm© gwYmaUm d ì¶dñWmnZ nÜXV ‘mܶ‘m§ìXmao à{gÜXr H$éZ OmJ¥H$Vm {Z‘m©U H$aUo.
Adc§~Umao ImOJr AÞà{H«$¶m CÚmoJ. 4) nWZmQ>ç Am¶mo{OV H$aUo, gm°âQ>doAa àUmcr {dH${gV H$aUo, H¥${f
S>) àH$ënm§Mr g§»¶m à{H«$¶m CÚmoJm§V Jw§VdUwH$sH$arVm àmoËgm{hV H$aUo.
gܶm hr ¶moOZm H$m¶©aV AgyZ 86 àH$ënm§H$arVm é.15.00 H$moQ>r ~) AZwXmZmMo ñdén
én¶m§À¶m VaVyXrgh 9 H$m¶©aV àH$ënm§gmR>r é. 1.53 H$moQ>rMr VaVyX 1) ¶moOZoVrc KQ>H$ Ogo àmoËgmhZmË‘H$ H$m¶©H«$‘ ¶m‘ܶo ApIc
H$aʶmV Amcocr Amho. àH$ënm§Mr g§»¶m AW©g§H$pën¶ VaVyXrZwgma ^maVr¶ n[ag§dmX, H$m¶©emim, ¶mÌm, àXe©Zo ¶mH$arVm AÞà{H«$¶m
VgoM à{VàH$ënmg cmJUmè¶m aH$‘oda Adc§~yZ amhrc. ¶moOZoA§VJ©V IMm©À¶m 50 Q>ŠHo$ qH$dm OmñVrVOmñV én¶o
5.00 cmI AZwXmZ Xo¶ amhrc. VWm{n AÞà{H«$¶m ‘§Ìmc¶mZo
gXaMo H$m¶©H«$‘m§Mo Am¶moOZ Ho$co Va ho AZwXmZ Xo¶ amhUma Zmhr.
8) ‘Zwî¶~i Am{U g§ñWm {dH$mg H$m¶©H«$‘ 2) ¶moOZoVrc KQ>H$ Ogo Aä¶mg Am{U gìh} ¶m H$arVm àñVmd àmá
1) AÞ à{H«$¶m CÚmoJmVrc g§emoYZ Am{U {dH$mg àH$ën Pmco Va ˶mÀ¶m H$m‘mMo ñdén nmhÿZ B©-{Z{dXm à{H«$¶m§Ûmao IM©
A) CÔoe H$aVm ¶oB©c.
CËnmXZ, CËnmXH$Vm, g§emoYZ Am{U {dH$mgmVrc {ZîH$fm©Mo H$m‘ 3) ¶moOZoVrc àMma d à{gÜXrH$arVm à˶j IMm©Zwgma AZwXmZ
AÞà{H«$¶m CÚmoJmcm ’$m¶Xoera R>amdoV ¶mgmR>r CËnmXZ Am{U à{H«$¶m CncãY H$éZ {Xco OmB©c. IMm©Mo à‘mU ¶WmdH$me R>a{dʶmV
{dH$mgmH$arVm H$m¶©j‘ V§ÌkmZ, AmYw{ZH$ n°Ho$qOJ, ‘yë¶dY©Z B˶mXr ¶oV Amho.
dm{UÁ¶ Ñï>rH$moZmVyZ {d{dY KQ>H$ à‘m{UV H$aUo. ¶m A§VJ©V g§dY©H$, H$) nmÌ g§ñWm
a§J KQ>H$, ga§jH$ ÐmdUo, H$sQ>H$ZmeHo$ Cd©[aV A§e, amgm¶{ZH$ 1) àmoËgmhZmË‘H$ ~m~r Oem ApIc ^maVr¶ n[ag§dmX, H$m¶©emim,
{dKQ>H$, gwú‘ AÞOrd {dKQ>H$, Z¡g{J©H$[a˶m ¶oUmao {dfmar nXmW© B. ¶mÌm Am{U àXe©Zo {eIa CÚmoJ d Q´>oS> ~m°S>rO Am{U Agmo{e¶eZ
‘mݶVmàmá ‘¶m©XoV R>odUo. H$mhr KQ>Zm H|$Ðr¶ H¥${f à{H«$¶m ‘§Ìmc¶ à˶j[a˶m {eIa CÚmoJ
~) AZwXmZmMo ñdén qH$dm g§ñWm ¶m§À¶m‘m’©$V Am¶moOH$ d CnAm¶moOH$ H$aVrc.

8 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQQ |~a & 22017
017
2) H|$Ðr¶ H¥${f à{H«$¶m ‘§Ìmc¶ Aä¶mg Am{U Xm¡è¶m~m~V à˶j g§ñWm Xm{¶Ëd ñdrH$méZ EHy$U é.30.00 H$moQ>rMr VaVyX ¶moOZm am~{dʶmgmR>r
Am{U ‘§S>io qH$dm {ZdS>H$ ¶§ÌUo‘m’©$V ¶WmdH$me ¶mo½¶ nÜXVr H$aʶmV Amcocr Amho.
Adc§~yZ H$m¶©dmhr Ho$cr OmB©c 4) g§ñWoMo {dñVmarH$aU
3) H|$Ðr¶ H¥${f à{H«$¶m ‘§Ìmc¶ ¶m‘m’©$V àMma d à{gÜXr, A) amï´>r¶ AÞ V§ÌkmZ ì¶dgm¶ Am{U ì¶dñWmnZ g§ñWm (NIFTEM)
Om{hamVr~m~V ¶§ÌUoMr {ZdS> H$éZ ¶mo½¶ ˶mnÜXVrMm Adc§~ H|$Ðr¶ AÞà{H«$¶m ‘§Ìmc¶mZo amï´>r¶ AÞV§ÌkmZ ì¶dgm¶ Am{U
H$éZ am~{dcr OmB©c. ì¶dñWmnZ g§ñWoMr ñWmnZm gZ 1912 ‘ܶo h[a¶mUm‘Yrc gmoZrnV
S>) {ZYrMo dmQ>n {OëømVrc Hw§$S>cr JmdmV Ho$cocr Amho. gXa g§ñWm ‘mZX {dÚmnrR>
Mmcy H$m¶©H«$‘m§H$arVm én¶o 30.00 H$moQ>rMr VaVyX H$aʶmV Amcocr åhUyZ de novo ¶m àdJmªV KmofrV Ho$co Amho. ¶m g§ñWo‘m’©$V ~r.Q>oH$,
Amho. ˶mn¡H$s é.1.50 H$moQ>r a¸$‘ ~¡R>H$m§gmR>r Cn¶moJmV AmUcr OmB©c. E‘.Q>oH$, nr.EM.S>r Mo Aä¶mgH«$‘ VgoM AÞV§ÌkmZ g§X^m©Vrc g§emoYZ
3) H$m¡eë¶ {dH$mg ¶moOZm d {dH$mg àH$ën am~{dʶmV ¶oVmV. e¡j{UH$ Am{U àemgH$s¶
A) ¶moOZoMo CÔoe nm¶m^yV gw{dYm {Z‘m©U H$aʶmgmR>r (NIFTEM) ¶m ¶moOZoA§VJ©V
1) AÞà{H«$¶oÀ¶m doJdoJù¶m à^mJmgmR>r Hw$ec H$m‘Jma, Am°naoQ>a, AZwXmZ {Xco OmUma Amho. ¶m‘ܶo {dXoer {dÚmWu dgVrJ¥h, Ioim§À¶m
n°Ho$qOJ Am{U Ag|å~cr dH©$g©, JwUdÎmm {Z¶§ÌU n¶©dojH$ gw{dYm, {dfmar agm¶Zm§Mo gmR>dUyH$ JmoXm‘, gm§S>nmʶmda à{H«$¶m
VimJmimn¶ªV CncãY H$aUo. H$aUmam H$maImZm, KZH$Mam ì¶dñWmnZ nÜXV, {ZdmgñWmZo B˶mXr
2) gZ 2022 n¶ªV 17.8 AãO Hw$ec H$m‘Jma amï´>r¶ H$m¡eë¶ {dH$mg g§emoYZ H$m¶©H«$‘mgmR>r VgoM Jmd XÎmH$ KoʶmMm H$m¶©H«$‘ (VAP) VgoM
‘hm‘§S>iÛmao V¶ma Ho$co OmVrc. AÞà{H«$¶m à^mJm§‘ܶo H$m¡eë¶ {dH$mg B˶mXrgmR>r AZwXmZ CncãY
3) ‘Zwî¶~i {dH$mg ¶moOZoÀ¶m EodOr ¶m ¶moOZoÛmao H$m¡eë¶nyU© H$éZ {Xco OmB©c. ¶moOZm H$mcmdYr‘ܶo ¶mgmR>r én¶o 100 H$moQ>rMr
H$m‘Jma V¶ma H$aʶmV ¶oVrc. VaVyX H$aʶmV Amcocr Amho.
S>) AZwXmZmMo ñdén ~) ^maVr¶ AÞà{H«$¶m V§ÌkmZ g§ñWm (IIFPT)
1) à{H«$¶m {df¶H$ CÚmoJm§À¶m à{ejUmgmR>r amï´>r¶ H$m¡eë¶ {dH$mg amï´>r¶ñVamdarc g§ñWm åhUyZ ’o$~«wdmar 2008 ‘ܶo V§Omdma,
‘§S>i( EZEgS>rgr)‘m’©$V à{ejUmMm H$m¶©H«$‘ e¡j{UH$ Ah©Vm Vm{‘iZmSy> amÁ¶mV H|$Ðr¶ AÞà{H«$¶m ‘§Ìmc¶mZo ^maVr¶ AÞà{H«$¶m
(Š¶wnr) Agcoë¶m VÁkm§H$Sy>Z am~{dʶmV ¶oB©c. VgoM doJdoJi¶m V§ÌkmZ g§ñWm {dH${gV Ho$cr. ¶m g§ñWo‘m’©$V ~r.Q>oH$, E‘.Q>oH$,
à{H«$¶m CÚmoJm§gmR>rMr ì¶mdgm{¶H$Vm R>a{dʶmV ¶oB©c. gXa nr.EMS>r. Mo Aä¶mgH«$‘, AÞV§ÌkmZ g§X^m©Vrc g§emoYZ d {dH$mg
à{ejUmgmR>r amï´>r¶ AÞV§ÌkmZ ì¶dgm¶ Am{U ì¶dñWmnZ àH$ën am~{dʶmV ¶oVmV. ¶m ¶moOZoA§VJ©V nm¶m^yV gw{dYm {Z‘m©U
g§ñWm d ^maVr¶ AÞà{H«$¶m V§ÌkmZ g§ñWm ¶m§Zm én¶o H$aʶmgmR>r AZwXmZ CncãY H$éZ {Xco OmB©c. VgoM A{V[aŠV O‘rZ
5 cmI àVr e¡j{UH$ Ah©Vm Š¶w{n à{ejU H$m¶©H«$‘mgmR>r N>nmB© d IaoXr H$aʶmgmR>r, n[aga {dñVmarH$aU Am{U e¡jm{UH$ Am{U nm¶m^yV
‘ëQ>r‘oS>r¶mH$arVm én¶o 0.50 cmI àVr e¡j{UH$ Ah©Vm Š¶wnr/ gw{dYm {Z‘m©U H$aʶmgmR>r Ogo ‘erZ ’°$~«rHo$eZ, VnmgUr H|$Ð, {H«$S>m
Om°~ ^mfm§Va H$aʶmgmR>r Xo¶ amhrc Amho. g§Hw$c, àojmJ¥h, àmW{‘H$ à{ejU VgoM C~dUr H|$Ð, {ZdmgñWmZo
2) H$m¡eë¶ {dH$mg à{ejU H|$ÐmH$arVm nm¶m^yV gw{dYm {Z‘m©U B˶mXr g§ñWocm {dñVmarH$aUmÀ¶m H$m¶©H«$‘mgmR>r Am{U AÞà{H«$¶m
H$aʶmgmR>r ¶oUmè¶m H§$nZr Am{U ¶§Ìgm‘wJ«r qH$‘VrÀ¶m 50 Q>ŠHo$ à^mJmÀ¶m Xoem§VJ©V {Za§Va JaOm nyU© H$aʶmgmR>r én¶o 75.00 H$moQ>r
d OmñVrVOmñV é.15.00 cmI àVr à{ejU H$m¶©H«$‘mH$arVm Xo¶ a¸$‘oMr VaVyX ¶moOZm H$mcmdYrH$arVm H$aʶmV Amcocr Amho.
amhrc. à˶oH$ à{ejU H|$Ðmg XmoZ à{ejU H$m¶©H«$‘mMr ‘¶m©Xm
amhrc. Q>rn
H$) nmÌ g§ñWm 1. doJdoJi¶m ¶moOZoA§VJ©V àñVm{dV Ho$coë¶m àH$ënm§À¶m g§»¶m‘ܶo
1) amï´>r¶ AÞV§ÌkmZ ì¶dgm¶ Am{U ì¶dñWmnZ g§ñWm d ^maVr¶ AZwXmZ CncãYVoZwgma Am{U à˶j AW©g§H$pën¶ VaVwXrZwgma
AÞà{H«$¶m V§ÌkmZ g§ñWm ¶m XmoZ g§ñWoÛmao amï´>r¶ H$m¡eë¶ ~Xc hmoD$ eH$Vmo.
{dH$mg ‘hm‘§S>im‘m’©$V V¶ma H$aʶmV Amcoë¶m e¡j{UH$ Ah©Vm 2. CÎmanyd© amÁ¶ : {g¸$s‘gh XÿJ©‘ ^mJmVrc {h‘mc¶rZ amÁ¶o Ogo
H$m¶©H«$‘m‘ܶo {dH$mg à{ejU H$m¶©H«$‘mMo B§J«Or, qhXr, àmXo{eH$ {h‘mMc àXoe, Oå‘y Am{U H$mí‘ra VgoM CÎmamI§S> amÁ¶ Am{U
^mfoV énm§Va Ho$co OmB©c. Am¶Q>rS>rnr A{Ygy{MV Ho$cocr amÁ¶o Am{U ~oQ>o.
2) H$m¡eë¶ {dH$mg H|$ÐmÀ¶m {Z{‘©VrgmR>r nm¶m^yV gw{dYm {Z‘m©U
Ho$ë¶m OmVrc. ˶mH$arVm ¶wOrgr ‘mݶVmàmá {dÚm{nR>m§Ûmao Am{U darb gd© ¶moOZm§À¶m A{YH$ ‘m{hVrgmR>r g§MmcH$, H¥${f à{H«$¶m
amÁ¶ {dÚm{nR>m§Ûmao AÞV§ÌkmZ g§ñWo‘m’©$V Am{U amï´>r¶ H$m¡eë¶ d {Z¶omOZ, gmIa g§Hw$c, {edmOrZJa, nwUo-411005. ¶m§Moer
{dH$mg ‘§S>imZo A{YH¥$V Ho$coco ñd¶§H$m¡eë¶ à{ejU H$m¶©H«$‘ XÿaÜdZr H«$‘§mH$ 020- 25510684/25534349 da g§nH©$ gmYmdm.
H|$Ðm‘m’©$V am~{dʶmV ¶oVrb.
S>) {ZYrMo dmQ>n g§nH©$ H«$. 020-25510684/25534349
‘Zwî¶~i {dH$mg H$m¶©H«$‘mH$arVm cmJUmè¶m é.2.50 H$moQ>rMo

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 9


‘w»¶‘§Ìr H¥${f d AÞà{H«$¶m ¶moOZm
‘m ZdmÀ¶m ImÚnXmW© godZ H$amd¶mÀ¶m X¢Z{XZ gd¶r ~XcV
Mmccoë¶m AmhoV. doJmZo hmoUmao eharH$aU, ‘moR>çm à‘mUmda
AgUmam ‘ܶ‘dJu¶ d ˶m§Mr IaoXr H$aʶmMr H«$¶e³Vr, cd{MH$
àmoËgmhZ XoU.o (3) H¥${f d AÞà{H«$¶mH$arVm à{e{jV ‘Zwî¶~i {Z{‘©Vr
H$aUo. (4) J«m‘rU ^mJmV cKw d ‘ܶ‘ AÞà{H«$¶m CÚmoJm§Zm àmYmݶ
XoD$Z amoOJmamÀ¶m g§Yr CncãY H$éZ XoU.o (5) AÞà{H«$¶m A{^¶mZm§VJ©V
Am¶mV YmoaU Am{U emgH$s¶ YmoaUm§‘wio AÞà{H«$¶m CÚmoJm§Zm àmoËgmhZ ‘§Oay VgoM ^m¡{VH$Ñï>¶m CËnmXZ gwé Agcoë¶m VWm{n AZwXmZ àc§{~V
{‘iV Amho. ^maVm‘ܶo AÞà{H«$¶m CÚmooJ hm 5ì¶m H«$‘m§H$mdarc ‘moR>m AgUmè¶m àH$ënm§Zm Cd©[aV Xo¶ AZwXmZmMr a¸$‘ ‘§Oay H$aUo.
CÚmooJ Amho.
‘hmamï´>mMr 65 Q>ŠHo$ cmoH$g§»¶m H¥${f d H¥${f g§c¾ joÌmer ¶moOZoMo ñdén
OmoS>cocr Amho. amÁ¶mV àm‘w»¶mZo ^mV, Ádmar, ~mOar, Jhÿ, Vya, ‘yJ, 1) H¥${f d AÞà{H«$¶m àñWmnZmñVa d¥ÜXr d AmYw{ZH$sH$aU
CS>rX, d BVa S>mitMo CËnmXZ hmoVo. amÁ¶mV ^wB©‘wJ,gy¶©’y$c, gmo¶m~rZ 2) erVgmIir ¶moOZm
VgoM H$mnyg hr à‘wI Voc~r¶m {nHo$ AmhoV, D$g Am{U hiX hr à‘wI
ZJXr {nHo$ AmhoV. ‘hmamï´> amÁ¶ doJdoJù¶m ’$im§À¶m CËnmXZm‘ܶo nmÌ CÚmoJ
Xoem‘ܶo AmKmS>rda Amho. ˶m‘ܶo Am§~m, Ho$ir, g§Ìm, Ðmjo, S>mit~ 1) ’$io, ^mOrnmcm,AÞYmݶ, H$S>Ymݶ, Voc{~¶m CËnmXZo B˶mXr
B˶mXr ’$im§Mm g‘mdoe Amho. VgoM Q>m°‘°Q>mo, dm§Jr, noé, H$qcJS>m§Mo à{H«$¶m CÚmoJ.
‘moR>çm à‘mUmda CËnmXZ hmoVo. 2) AÞ à{H«$¶m§er {ZJS>rV nyd©à{H«$¶m H|$Ð d EH$mpË‘H$ erVgmIir
^maVmMr 90 Q>ŠHo$ ‘Ú{Z{‘©Vr ‘hmamï´>m‘ܶo hmoVo VgoM Am§~m, H$m§Xm ñWm{nV H$aUo.
d Voc{~¶m§da ‘moR>¶m à‘mUmda AÞà{H«$¶m hmoVo. Ðmj, g§Ìm, S>mit~, nmÌ g§ñWm : gj‘ ‘{hcm ñd¶§ghmæ¶Vm JQ>, gj‘ eoVH$ar CËnmXH$
H$mOy, ñQ´>m°~oar, Q>m°‘oQ>mo, D$g, Xþ½YmoËnmXZ, ‘Ëñ¶, Hw$ŠHw$Qw>nmcZ ¶m§Mo H§$nZr/JQ>, ImOJr CÚmoJ joÌ, J«m‘rU ~oamoOJma ¶wdH$, ghH$mar g§ñWm
‘moR>çm à‘mUmda hmoUmao CËnmXZ hr amÁ¶mMr AmoiI Amho. amÁ¶ Oar B. ’$io ^mOrnmcm ¶m gma»¶m ZmetdV eoV‘mcmÀ¶m à{H«$¶m àH$ënm§Zm
{Za{Zamir {nHo$, ’$i{nHo$ ¶m§À¶m CËnmXZm‘ܶo AmKmS>rda Agco Var àmYmݶ. ’$io d ^mOrnmcm, AÞYmݶ, H$S>Ymݶ, Voc{~¶m CËnmXZo
à{H«$¶m CÚmooJ, H$mnUrZ§VaÀ¶m nm¶m^yV gmo¶r ¶m§Mr H$‘VaVm Agë¶mZo B˶mXrda AmYm[aV à{H«$¶m àH$ën (emgH$s¶ d gmd©O{ZH$ CÚmoJ).
‘moR>çm à‘mUmda AÞmMr ZmgmS>r hmoVo. VgoM ~mOmam‘Yrc ~Xc˶m
JaOm§Zwgma Xþ½YmoËnmXZ, ‘Ëñ¶nmcZ d Hw$ŠHw$Q>nmcZmV ‘moR>m dmd Amho. Am{W©H$ ghmæ¶
CXmarH$aU Am{U g§K{Q>V {H$aH$moi dmT>r‘wio OmJ{VH$ ~mOmanoR>ogmR>r 1) H$maImZm, ¶§Ìgm‘wJ«r Am{U à{H«$¶m àH$ënm§gmR>r Amdí¶H$
^maVr¶ ~mOmanoR> A{YH$ AmH$f©H$ ~Zcr Amho. ‘moR>çm H¥${f g§gmYZogh XmcZo ¶m§À¶m ~mY§H$m‘ IMm©À¶m 30 Q>ŠHo$ AZwXmZ H$‘mc ‘¶m©Xm
àM{cV newYZ Am{U IMm©À¶m ñnYm©Ë‘H$Vo‘wio ^maV Xoe à{H«$¶m é. 50.00 cmI.
Ho$coë¶m AÞnXmWmªMo òmoV åhUyZ OcXJVrZo CX¶mg ¶oV Amho. 2) ¶moOZoA§VJ©V AZwXmZ ~±H$ H$Om©er {ZJS>rV g~{gS>r ¶m
à{H«$¶m CÚmoJmg MmcZm XoʶmgmR>r amÁ¶nwañH¥$V ‘w»¶‘§Ìr H¥${f VËdmZwgma XmoZ g‘mZ dm{f©H$ hß˶m§V (A) àH$ën nwV}VoZ§Va d
d AÞà{H«$¶m ¶moOZm Am{U H|$Ð nwañH¥$V {H$gmZ g§nXm ¶moOZm A§VJ©V (~) nyU©j‘VoZo CËnmXZ Amë¶mZ§Va XoʶmV ¶oB©c.
{d{dY ¶moOZm§Mm Am{U {ZYrMm cm^ KoD$Z à{H«$¶m CÚmoJmMm {dH$mg 3) àH$ënm§Zm ‘§Oya H$aʶmV ¶oUmè¶m AZwXmZmÀ¶m a¸$‘onojm H$Om©Mr
H$aʶmgmR>r ¶moOZm cmJy Ho$coë¶m AmhoV. a¸$‘ {H$‘mZ XrS> nQ> Agmdr.
H$m¶©àUmbr … {X. 20 OwZ 2017 À¶m emgZ {ZU©¶mÝd¶o gZ
2017-18 ¶m Am{W©H$ dfm©nmgyZ nwT>rc nmM dfmªH$arVm gXaMr ‘Zwî¶~i {Z{‘©Vr d {dH$mg ¶moOZm
amÁ¶nwañH¥$V ¶moOZm cmJy amhUma AgyZ à{Vdfu {H$‘mZ 50 H$moQ>r nmÌ CÚmoJ … AÞà{H«$¶mH$arVm H|$Ð d amÁ¶ g§ñWm§H$Sy>Z à{e{jV
én¶mMr Am{W©H$ VaVyX CncãY H$éZ XoʶmV ¶oB©c. CncãY {ZYrÀ¶m ‘Zwî¶~i {Z{‘©Vr, H|$Ðr¶ AÞ Vm§{ÌH$ g§emoYZ g§ñWm (Central
à‘mUmV àñVmdm§Zm nyd©‘mݶVm {Xë¶mZ§Va H$O© ‘§OwarH$arVm g~§{YV Food Technological Research Institute), amï´>r¶ AÞ V§ÌkmZ
àñVmd {dÎmr¶ g§ñWmZm gmXa H$aVrc. ¶moOZoÀ¶m g§{Z¶§ÌU d CÚmoOH$Vm Am{U ì¶dñWmnZ g§ñWm (National Institute of
XoIaoIrgmR>r amÁ¶ñVar¶ {Z¶m‘H$ ‘§S>i ‘§Ìmc¶ñVamda amhrc. VgoM Technology Entrepreneurship and Management) VgoM amÁ¶
Am¶wŠVmc¶ñVamda ¶moOZoMr A§‘c~OmdUr d àH$ën ‘§Owar g{‘Vr H¥${f {dÚmnrR>o (State Agriculture Universities) B˶mXr.
Am¶wŠV, H¥${f ¶m§À¶m AܶjVoImcr H$m¶©aV amhrc. Am{W©H$ ghmæ¶ … à{ejU ewëH$mÀ¶m 50 Q>ŠHo$ Xo¶ amhrc.
¶moOZoMr C{Ôï>o … (1) eoVr‘mcmMo ‘yë¶dY}Z H$aʶmH$arVm eoVH$ar darb gd© ¶moOZm§À¶m A{YH$ ‘m{hVrgmR>r g§MmcH$, H¥${f à{H«$¶m
gh^mJmÛmao AmYw{ZH$ V§ÌkmZmda AmYm[aV àH$ën ñWmnrV H$aʶmg d {Z¶omOZ, gmIa g§Hw$c, {edmOrZJa, nwUo-411005. ¶m§Moer
VgoM àH$ënm§À¶m AmYw{ZH$sH$aUmg àmoËgmhZ XoU.o (2) AÞà{H«$¶mÛmao XÿaÜdZr H«$‘§mH$ 020- 25510684/25534349 da g§nH©$ gmYmdm.
CËnm{XV ‘mcmg J«mhH$m§Mr ng§Vr, ~mOmanoR> {Z‘m©U H$aUo d {Z¶m©Vrg g§nH©$ H«$. 020-25510684/25534349

10 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
g§¶wŠV H¥${f g§emoYZ Am{U {dH$mg g{‘VrÀ¶m {e’$magr
S>m°. S>r. E‘. ‘mZH$a, g§emoYZ g§MmcH$, lr. E. EM. ZmJmoZo, ghmæ¶H$ g§emoYZ g§MmcH$,
S>m°. n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f {dÚmnrR>, AH$mocm

d g§Vamd ZmB©H$ ‘amR>dmS>m H¥${f {dÚmnrR>, na^Ur ¶oWo {XZm§H$ 29 Vo 31 ‘o 2017 Xaå¶mZ "45 dr g§¶wŠV H¥${f g§emoYZ Am{U {dH$mg g{‘VrMr
~¡R>H$ -2017' g§nÞ Pmcr. ¶m ~¡R>H$s‘ܶo Mmahr H¥${f {dÚmnrR>m§Zr g§emo{YV Ho$coë¶m {d{dY {e’$maer nm[aV H$aʶmV Amë¶m. ˶mn¡H$s
S>m°. n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f {dÚmnrR>, AH$mocm ¶m§Zr g§emo{YV Ho$coco 10 dmU, 5 ¶§Ìm§Mo àgmaU Am{U nrH$ CËnmXZmda AmYm[aV 51 {e’$maer
nm[aV H$aʶmV Amë¶m AmhoV. ˶mMm g{dñVa Vnerc Imcrcà‘mUo...

A.H«$. nrH$ Am{U dmU à‘wI d¡{eï>ço


A) àgm[aV Pmcoco dmU (eoVr {nHo$)
1 ha^am CËnmXZ : 18-20 q³d./ho. ‘ܶ‘ OmS> XmʶmMm H$mcmdYr :
EHo$Or-1109 105 Vo 110 {Xdg, Amo{cVmImcr cmJdS>rg ¶mo½¶.

2 Ádmar {haì¶m hþaS>çmMo A{YH$ CËnmXZ 45 q³d./ho., {haì¶m Mmè¶mMo CËnmXZ


dmUr-103 200 {³d./ho., H$mcmdYr 90 {Xdg, ‘ܶ‘ H$mcmdYrMm, XmUo Z ’w$Q>Umam
(nrS>rHo$ìhr H$m{V©H$s) d Z cmoiUmam, ‘a amoJmg à{VH$maH$, VwS>VwS>o {H$S>rg ghZerc.

3 ^mV A{YH$ CËnmXZ XoUmam (38 Vo 40 q³d./ho.) H$mcmdYr 130 Vo


gmH$mocr-9 135 {Xdg, Z cmoiUmam, Z PS>Umam, XmʶmMm AmH$ma ‘ܶ‘,
EgHo$Ec-2-50- H$anm amoJmg ‘ܶ‘ à{VH$maH$.
56-45-30-60

4 ^wB©‘yJ A{YH$ CËnmXZ XoUmam (22 Vo 24 q³d./ho.), VocmMo à‘mUo 48 Q>ŠHo$,


EHo$-335 H$mcmdYr 110 Vo 113 {Xdg, {Q>¸$m amoJmg ‘ܶ‘ à{VH$maH$.

~) àgm[aV Pmcoco dmU (CÚmZ{dÚm {nHo$)


5 g§Ìm ZmJnya g§Í¶mnojm 23 Q>ŠHo$ A{YH$ CËnmXZ, 27 Q>Z àVr hoŠQ>ar,
nrS>rHo$ìhr g§Ìm-5 ’$io ‘ܶ‘ d ‘moR>çm AmH$mamMr ~Å>rXma, AmH$f©H$ Zma§Jr d ~Xm‘r a§JmMr,
’$imVrc agmMo à‘mU 50 Q>ŠHo$ d EHy$U KZnXmW© Am{U AmåcVm
¶mMr ’$imÀ¶m agmVrc à‘mU~ÕVm.

6 H$mJXr qc~y ’$io ‘moR>çm AmH$mamMr OmS> gmcrMr, AmåcVm A{YH$ Agë¶mZo
AH$mocm qc~y-3 cmoUÀ¶mH$arVm d¡{eï>çnyU© Cn¶wŠV dmU, H$mJXr qc~mÀ¶m BVa àM{cV
OmVrnojm CËH¥$ð> XOm©Mo VgoM ’$imnmgyZ cmoUMr {‘iʶmMo à‘mU OmñV.
CËnmXH$Vm 27 Q>Z àVr hoŠQ>a.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 11


A.H«$. nrH$ dmU à‘wI d¡{eï>ço
7 ^|S>r Ho$dS>m amoJmg à{VH$maH$, A{YH$ CËnmXZ XoUmam (99 q³d./ho.), {haì¶m
EHo$Amoìhr-107 a§JmMr ’$io, ’w$cm§À¶m nmH$ù¶m§‘ܶo AmVrc ^mJmg cmc a§JmMm {R>nH$m
Agcoco. H$mcmdYr 100 Vo 105 {Xdg.

8 {‘aMr ’$io JiX {haì¶m a§JmMr d ‘ܶ‘ AmH$mamMr, n[an³d AdñWoV JX©
EHo$gr-406 cmc a§JmMr VgoM A{YH$ CËnmXZ XoUmam (48 q³d./ho).

9 J°cm{S>©¶m AmH$f©H$ a§JmMm ({dQ>H$ar cmc a§JmMm), OmñV ’w$cmMr g§»¶m, amoJ d
EHo$OrEAm¶Ec- {H$S>rg à{VH$maH$, hmamgmR>r Cn¶moJr, CËnmXZ 176 q³d./ho.
EgB©Ec- 03-12
(nrS>rHo$ìhr amoeZr)

10 eod§Vr ’w$co AmH$f©H$ nm§T>è¶m a§JmMr, A{YH$ nmH$ù¶m§Mr, dc¶ Agcocr,


nrS>rHo$ìhr ({~Ocrgwna) ‘moR>çm AmH$mamMr A{YH$ ngmam Agcocr. PmS> ~wQ>Ho$. A{YH$ CËnmXZ
XoUmam dmU. (14.20 Q>Z/ho.)

H$) àgm[aV Pmcocr ¶§Ìo


11 N>moQ>o Q´>°ŠQ>aM{cV N>moQ>çm Q´>°ŠQ>agmR>r Cn¶wŠV, Imocr Amdí¶H$VoZwgma H$‘r-OmñV
(‘wJ, CS>rX, gmo¶m~rZ) H$aʶmMr gmo¶, 18.5 EM.nr. S>daUr ¶§Ì Q´>°ŠQ>agmR>r Cn¶wŠV, XrS>
’w$Q>mÀ¶m {nH$m‘ܶo ì¶dpñWVnUo Am§Va‘emJV H$aVm ¶oVo

12 ‘Zwî¶M{cV ^mOrnmcm amono à˶mamonUmgmR>r S>m°. n§XoH¥${d amono à˶mamonU AdOmam§Mr


amon cmdUr ¶§Ì {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.

13 EH$mpË‘H$ ~hþCÚoer¶ H$S>YmݶmMr Xmi ~Z{dʶmgmo~V ‘wJ d C{S>X ¶m nmgyZ Mm§Jë¶m à{VMr
n§H¥${d {‘ZrXmc g¶§Ì Xmi V¶ma H$aʶmgmR>r VgoM VwarÀ¶m JmoQ>m ’$moSy>Z ghOVoZo g’$mB© d
àVdmargmR>r EH$mpË‘H$ ~hþCÚo{e¶ n§H¥${d {‘ZrXmc {‘c
(3 AœŠVr) dmnaʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
14 {haì¶m ha^è¶mMo {haì¶m ha^è¶mMo KmQ>o VmoS>Ur ¶§ÌmMr j‘Vm 11 {H$cmo/Vmg, VmoS>Ur
KmQ>o VmoS>Ur ¶§Ì H$m¶©j‘Vm 84.70 Q>ŠHo$, ¶§Ì Mmc{dUo VgoM EH$m OmJodéZ Xþgè¶m OmJoda
ñWcm§VarV H$aUo gmon.o AHw$ec ‘Owahr ¶§Ì Mmcdy eH$Vmo. eoVH$ar ghH$mar
¶§ÌUm, chmZ, ‘ܶ‘ VgoM ‘moR>çm CÚmoOH$m§Zm ho ¶§Ì Cn¶moJr Amho.
15 ‘yJ gmc H$mT>Ur ¶§Ì {^Odcoë¶m ‘yJS>mirMo Q>a’$c doJio H$aʶmgmR>r n§Om~amd Xoe‘wI
H¥${f {dÚmnrR> S>rhcaMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.

12 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
nrH$ CËnmXZ V§ÌkmZmda AmYm[aV {e’$maer
Z¡g{J©H$ gmYZg§nÎmr ì¶dñWmnZ
1. {dX^m©V AmocrVmImcr ‘moharMo A{YH$ CËnmXZ d OmñV Am{W©H$ ’$m¶ÚmgmR>r Or.E‘.-3 (JwOamV ‘mohar) dmUmMr noaUr Am°ŠQ>mo~aÀ¶m Xþgè¶m
n§YadmS>çmV (15 Vo 25 Am°ŠQ>mo~a Xaå¶mZ) 45  15 g|.‘r. A§Vamda H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
2. {dX^m©Vrc ‘ܶ‘ Imoc H$mù¶m O{‘ZrV ‘yJ {nH$mMo A{YH$ CËnmXZ d JwUdÎmogmR>r Am{U O{‘ZrMr gw{nH$Vm gwYmaʶmgmR>r {e’$magrV
20 {H$cmo ZÌ Am{U 40 {H$cmo ñ’w$aXmgmo~V 20 {H$cmo nmcme àVr hoŠQ>a XoʶmMr {e’$mag H$aʶmV H$aʶmV ¶oV Amho.
3. {dX^m©Vrc ‘ܶ‘ Imoc H$mi¶m O{‘ZrV CS>rX {nH$mMo A{YH$ CËnmXZ, JwUdÎmogmR>r Am{U O{‘ZrMr gw{nH$Vm gwYmaʶmgmR>r {e’$magrV
20 {H$cmo ZÌ Am{U 40 {H$cmo ñ’w$aXmgmo~V 20 {H$cmo nmcme àVr hoŠQ>a XoʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
4. {dX^© {d^mJmV CÝhmir CnQ>çm ^wB©‘yJ {nH$mÀ¶m Q>rEOr 24 ¶m dmUmÀ¶m A{YH$ CËnmXZ d Am{W©H$ {‘iH$VrgmR>r, noaUr
20  10 g|. ‘r. A§Vamda hcŠ¶m Vo ‘ܶ‘ O{‘ZrV H$éZ gom~V IVmÀ¶m {e’$mag ‘mÌoÀ¶m 125 Q>ŠHo$ IVo (30:60:30 {H$cmo àVr hoŠQ>ar
ZÌ, ñ’w$aX Am{U nmcme) ÚmdrV, Aer {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
5. Iarn gy¶©’w$cmÀ¶m A{YH$ CËnmXZ d Am{W©H$ {‘iH$VrH$arVm VgoM O{‘ZrV Amdí¶H$ Amocmdm {Q>H${dʶmH$arVm gy¶©’w$cmMr noaUr gar da§~m
nÕVrZo 60  30 g|.‘r. A§Vamda H$éZ 125 Q>ŠHo$ {e’$maerV IVmMr ‘mÌm (100:75:37.5 {H$cmo ZÌ, ñ’w$aX Am{U nmcme àVr hoŠQ>ar)
XoʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
6. Aer {e’$mag H$aʶmV ¶oVo H$s, JìhmÀ¶m A{YH$ CËnmXZmH$arVm Am{U A{YH$ {Zìdi Z’$m {‘i{dʶmH$arVm Jìhmcm 150 {H$cmo ZÌ àVr
hoŠQ>a (XmoZ g‘mZ hß˶m§V {d^mJyZ) Am{U 50 {H$cmo ñ’w$aX d 50 {H$cmo nmcme àVr hoŠQ>a XoʶmV ¶mdo Am{U JìhmÀ¶m A{YH$ CËnmXZ d
A{YH$ Am{W©H$ {‘iH$VrH$arVm noaUrÀ¶m doir {~¶mʶmg 1000 nrnrE‘ Šbmoa‘oH$m°Q>Mr ~rOà{H«$¶m Am{U Jhÿ nrH$ ’w$Q>ì¶mÀ¶m AdñWoV AgVmZm
1000 nrnrE‘ Šbmoa‘oH$m°Q>Mr ’$dmaUr H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
7. npíM‘ {dX^© àXoemVrc chmZ d ‘ܶ‘ eoVH$è¶m§gmR>r Amo{cVmImcr 1 hoŠQ>a joÌmda EH$mpË‘H$ eoVr nÕVr‘ܶo {d{dY {nHo$ (0.70 ho.) +
’$iPmS>o d ^mOrnmcm (0.25 ho.) + eoir, Hw$ŠHw$Q>nmcZ, ggonmcZ + g|{ж nag~mJ + H§$nmoñQ> (0.05 ho.) d eoV~m§Ymda Cn¶moJr d¥j
cmJdS> H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
EH$mpË‘H$ eoVr nÕVr ‘m°S>ocMo àmén Imcrcà‘mUo Amho.
A.H«$ KQ>H$ joÌ’$i (ho.)
A) nrH$ nÕVr
Iarn aã~r CÝhmir
1 gmo¶m~rZ + Vwa (5:1) -- -- 0.20
2 H$nmer + Vya (6:2) -- Vri 0.15
3 Ádmar Jhÿ -- 0.15
4 gmo¶m~rZ ha^am -- 0.15
5 Mdir ‘oWr -- 0.05
~) ’$i~mJ
6 grVm’$i + hoQ>m + eodJm + CS>rX/Vya. 0.25
H$) nmird àmUr
7 eoirnmcZ, Hw$ŠHw$Q>nmcZ, ggonmcZ.
S>) BVa 0.05
8 nag~mJ d H§$nmoñQ> IV
9 ~m§Ymda Mmè¶mH$arVm {JarnwînmMr d gOrd Hw§$nUmH$arVm H$ad§XmMr cmJdS>. --
EHy$U 1.00 ho.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 13


8. nyd© {dX^m©V noard YmZmMo A{YH$ CËnmXZ d Am{W©H$ {‘iH$VrgmR>r ‘¥X {dkmZ d H¥${f agm¶Zemó
OmS> YmZmMo 75 {H$cmo d ~marH$ YmZmMo 50 {H$cmo {~¶mUo àVr 15. {dX^m©Vrc nyUm© Imoè¶mVrc jma¶wŠV MmonU O{‘ZtMo Amamo½¶
hoŠQ>a d 125:62.5:62.5 {H$cmo ZÌ, ñ’w$aX d nmcme àVr hoŠQ>a gwYmaʶmgmR>r H$nmerZ§Va nwT>rc dfu ‘yJ-ha^am ¶m ’o$anmcQ>
XoʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. nrH$ nÕVr‘ܶo, {nH$mMr CËnmXH$Vm, g|{ж H$~m©Mm gmR>m VgoM
9. {dX^© {d^mJmVrc H$moaS>dmhÿ n[apñWVrV A{YH$ emœV CËnmXH$Vm A{YH$ Am{W©H$ {‘iH$VrgmR>r {Oßg‘ ¶m ^ygwYmaH$mcm n¶m©¶
Am{U Am{W©H$ {‘iH$VrgmR>r Q´>°ŠQ>aM{cV noaUr¶§ÌmÀ¶m gmhmæ¶mZo åhUyZ H$nmerÀ¶m XmoZ Amoit‘ܶo Y¢Mm (1:1) ¶m {hadirÀ¶m
noaUr Ho$ë¶mg, {~Ja ~r Q>r A‘o[aH$Z H$nmer + gmo¶m~rZ (nÅ>m IV{nH$mMr cmJdS> H$éZ 40 {XdgmZ§Va O{‘ZrV ‘ycñWmZr
nÕV 4:10) - H$aS>B© gmIir nrH$ nÕVr‘ܶ H$nmer + gmo¶m~rZ JmS>ʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
nÅ>m nÕVrH$arVm 45:55:30 {H$cmo/ho. ZÌ:ñ’w$aX:nmcme Am{U 16. O{‘ZrMo Amamo½¶ gYmaʶmgmR>r, ~r.Q>r. H$nmer-gmo¶m~rZ
H$aS>B© {nH$mgmR>r 22:13.75:00 {H$cmo/ho. ZÌ:ñ’w$aX:nmcme ¶m ’o$anmcQ> nrH$ nÕVrV {nH$m§Mr CËnmXH$Vm VgoM A{YH$ Am{W©H$
amgm¶{ZH$ IVm§À¶m ‘mÌoMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. {‘iH$VrgmR>r H$nmercm 25 Q>ŠHo$ {e’$magrV ZÌ ho Y¢Mm nmë¶mÛmao
10. AmocrVmImcrc ‘moharÀ¶m A{YH$ CËnmXZ d OmñV Am{W©H$ (2 Q>Z àVr hoŠQ>a) qH$dm qZ~moir n|S>Ûmao ( 3 q³dQ>c àVr hoŠQ>a)
{‘iH$VrH$arVm ‘mohar {nH$mg 0.8 ¶m AmocrV Imocr d EH${ÌV nmÌ Am{U H$nmerMr Cd©[aV {e’$magrV ZÌ, ñ’w$aX d nmcmeMr
~mînr^dZ JwUmoÎmamZwgma (50 {‘.‘r. AmocrV Imocrgh gd©gmYmaUnUo ‘mÌm (45:28:17 {H$cmo ZÌ, ñ’w$aX d nmcme àVr hoŠQ>ar)
noaUrnmgyZ 20, 40 d 55 {Xdgm§Zr) AmocrV H$aʶmMr {e’$mag Am{U gmo¶m~rZMr {e’$magrV ‘mÌm hr amgm¶{ZH$ IVmÛmao qH$dm
H$aʶmV ¶oV Amho. 100 Q>ŠHo$ {e’$magrV ZÌ eoUIVmÛmao (11 Q>Z H$nmergmR>r Am{U
11. nyd© {dX^m©gmR>r CÎmoam Odg {nH$mMo A{YH$ CËnmXZ d Am{W©H$ 5 Q>Z gmo¶m~rZgmR>r àVr hoŠQ>ar) Am{U Cd©[aV ñ’w$aX d nmcme
{‘iH$VrH$arVm, ñ’w$aX {daKiUmao {OdmUy d AP°Q>mo~°ŠQ>aMr ’$m°ñ’$mo H§$nmoñQ>Ûmao H$nmer (80 {H$cmo àVr hoŠQ>ar) d gmo¶m~rZ
~rOà{H«$¶m H$éZ YmZ nrH$ H$mnUrZ§Va 25-30 {Xdgm§À¶m (3.8 Q>Z àVr hoŠQ>ar) {nH$mgmR>r XoʶmMr {e’$mag H$aʶmV
A§VamZo XmoZ Amo{cVmgh 100 Q>ŠHo$ {e’$magrV ZÌmMr ‘mÌm ¶oV Amho.
(80 {H$. ZÌ/ho.) {d^mJyZ (40 {H$. ZÌ noaUrZ§Va 10 {Xdgm§Zr 17. OñVmMr H$‘VaVm Agcoë¶m {dX^m©Vrc ‘ܶ‘ Imoc H$mù¶m
d 40 {H$. ZÌ noaUrZ§Va 40 {Xdgm§Zr) XoD$Z H$aʶmMr {e’$mag O{‘ZrV, ha^am {nH$mMr A{YH$ CËnmXH$Vm, Am{W©H$ {‘iH$V
H$aʶmV ¶oV Amho. Am{U Xmʶm§Mr Mm§Jcr àV {‘iʶmgmR>r noaUrÀ¶m doiog
12. Ádmar-Jhÿ ¶m nrH$ nÕVr‘ܶo Iarn Ádmar Am{U Jhÿ ¶m {nH$m§Mo {e’$magrV IV‘mÌogmo~V (25:50:30 {H$. àVr hoŠQ>a ZÌ, ñ’w$aX
A{YH$ CËnmXZ Am{U Am{W©H$ {‘iH$VrgmR>r VgoM O{‘ZrMo d nmcme) OñV gë’o$Q> 20 {H$cmo àVr hoŠQ>a eoUIVmV {‘gidyZ
Amamo½¶ gwYmaUo d {Q>H${dʶmgmR>r Iarn Ádmar {nH$mg 75 Q>ŠHo$ qH$dm O{‘ZrVyZ dmna Z Ho$ë¶mg nrH$ ’w$cmda d XmZo ^aʶmÀ¶m
{e’$maerV ‘mÌm amgm¶{ZH$ IVm§Ûmao (90:45:45 {H$cmo ZÌ, AdñWoV AgVmZm OñV gë’o$Q> 0.50 Q>ŠHo$ ÐmdUmÀ¶m XmoZ
ñ’w$aX, nmcme àVr hoŠQ>a) ¶m gmo~V {e’$maerV ZÌmMr 25 Q>ŠHo$ ’$dmaʶm H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
‘mÌm eoUIV (4.75 Q>Z àVr hoŠQ>a) qH$dm gw~m^irMm nmcm 18. ha^am {nH$mgmR>r {dX^m©Vrc ‘ܶ‘ Imoc H$mù¶m O{‘ZrVrc
(4.60 Q>Z àVr hoŠQ>a) qH$dm Jìhm§S>m (6.25 Q>Z àVr hoŠQ>a) OñVmMo à‘mU 0.64 {‘.J«°. à{V {H$. Am{U dmT>rÀ¶m doiog {nH$mVrc
¶mÛmao Am{U Jhÿ {nH$mg {e’$maerV 75 Q>ŠHo$ IV ‘mÌm amgm¶{ZH$ OñVmMo à‘mU 23.0 {‘.J«°. à{V {H$cmo ¶m gr‘m§V ‘¶m©Xm dmnéZ
IVmÛmao (90:45:45 {H$cmo ZÌ, ñ’w$aX, nmcme àVr hoŠQ>a) OñVmMm dmna H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
XoʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
CÚmZ{dÚm
VU ì¶dñWmnZ 19. {dX^© {d^mJmV YZo ¶m {nH$mÀ¶m A{YH$ CËnmXZ VgoM OmXm
13. gmo¶m~rZ {nH$mV à^mdr VU ì¶dñWmnZmgmR>r VgoM {H$’$m¶Vera Am{W©H$ ‘mo~Xcm {‘i{dʶmgmR>r EgrAma-1 ¶m OmVrMr AmŠQ>mo~a
d A{YH$ CËnmXZmgmR>r B©‘°PrWm¶na A B©‘°Pmo‘m°Šg 70 S>ãë¶w Or ‘{hݶmÀ¶m Xþgè¶m n§YadmS>çmV {~¶mʶm§Mr Q>moH$Z nÕVrZo
0.07 {H$.J«°. {H«$¶merc KQ>H$ /ho. ¶m VUZmeH$mMr CJdUrZ§Va 45  45 g|.‘r. A§Vamda cmJdS> H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV
15 {Xdgm§Zr ’$dmaUr H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. ¶oV Amho.
14. H$nmer {nH$mV A{YH$ CËnmXZ d Am{W©H$ {‘iH$V VgoM à^mdr 20. ~o~rH$m°Z© {nH$m‘ܶo A{YH$ CËnmXZ d Am{W©H$ Z’$m {‘i{dʶmgmR>r
VU ì¶dñWmnZmgmR>r CJdUnyd© VUZmeH$ n|{S>{‘Wm{cZ 30 B©.gr. gßQ>|~a ‘{hݶmV 45  15 g|.‘r. A§Vamda {~¶mʶm§Mr Q>moH$Z
1.00 {H$cmoJ«°‘ {H«$¶merc KQ>H$ d ˶mZ§Va 45 {Xdgm§Zr ߶mam³dmQ> nÕVrZo cmJdS> H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
24 Eg.Ec. {~Z{ZdS>H$ VUZmeH$mMr g§a{jV H$dM OmdyZ 21. Am§{~¶m ~hmamVrc ZmJnya g§Í¶mÀ¶m A{YH$ d XO}Xma CËnmXZmH$arVm
0.60 {H$.J«°/ho. {H«$¶merc KQ>H$ ¶m à‘mUmV ’$dmaUr H$aʶmMr {e’$maerV IVmMr ‘mÌm nmM hß˶m§‘ܶo {d^mJyZ XoʶmMr {e’$mag
{e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. nwT>rb nmZmdarb V³Ë¶mà‘mUo H$aʶmV ¶oV Amho.

14 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
‘{hZm ZÌ ñ’w$aX nmcme 28. ZmJnwa g§Í¶mMm H$mnUr níMmV gmR>dwUH$sVrc noZr{gcr¶‘ d
(J«°‘ àVr PmS>) (J«°‘ àVr PmS>) (J«°‘ àVr PmS>) {O¶moQ´>mBH$‘ ’$iHw$O Q>miʶmgmR>r gmo{S>¶‘ hmBnmoŠbmoamBQ>À¶m
OmZodmar 360 160 40 {S>ñQ>rëS> dm°Q>a‘ܶo V¶ma Ho$coë¶m 1.0 Q>ŠHo$ ÐmdUmV 10 {‘ZrQ>o
~wS>dwZ Z§Va 6 Q>ŠHo$ dZñnVr ‘oUmMo conU H$aʶmMr {e’$mag
‘mM© 360 140 40 H$aʶmV ¶oV Amho.
‘o 240 100 120 29. ‘wJ noaUrnwdu ~rOà{H«$¶oH$arVm am¶Pmo~r¶‘ EHo$E‘Ama-12-01,
25 J«°‘/{H$cmo {~¶mUo ¶m OrdmUw IVmMr CËnmXZ dmT>rH$arVm
Owc¡ 120 0 100
{dX^© {d^mJmgmR>r {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
gßQ>|~a 120 0 100 30. CS>rX noaUrnwdu ~rOà{H«$¶oH$arVm am¶Pmo~r¶‘ S>ãë¶wwAma-12-1,
25 J«°‘/{H$cmo {~¶mUo ¶m OrdmUw IVmMr CËnmXZ dmT>rH$arVm
{dX^© {d^mJmgmR>r {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
Am¡fYr d gwJ§Yr dZñnVr 31. Vwardarc ‘a amoJmMm àmXþ^m©d H$‘r H$aʶmH$arVm d A{YH$ CËnmXZ
22. AOw©ZoQ>rZ ‘mH©$a H§$nmD$§S> Agcocr nÕV AOw©Z d¥jmÀ¶m gmcrMr {‘i{dʶmH$arVm àW‘ {~¶mʶmcm g§¶wŠV ~waerZmeH$ H$m~m}ŠPrZ
AñgcVm OcX AmoiIʶmH$arVm dmnaʶmMr {e’$mag H$aʶmV (37.5 Q>ŠHo$) + Wm¶a‘ (37.5 Q>ŠHo$) 3 J«°‘ àVr {H$cmo d Z§Va
¶oV Amho. Q´>m¶H$moS>‘m© pìharS>r 10 J«°‘ àVr {H$cmo {~¶mUo à‘mUo ~rOà{H«$¶m
H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oVo
dZ{dÚm 32. ~hþdm{f©H$ à¶moJ MmMUrdê$Z gmo¶m~rZMo Mma d§edmU AZwH«$‘o-
23. {dX^m©Vrc CWi ‘ܶ‘ ImocrÀ¶m O{‘Zrda H$moaS>dmhÿ cmJdS>rVyZ EE‘Eg 5-18, EE‘Eg 5-19, EE‘Eg-358 Am{U
OmñVrVOmñV O¡d^mamMo (~m¶mo‘mg) CËnmXZ d A{YH$ Am{W©H$ EE‘Eg-243 ¶m§Mm Cn¶moJ ‘wiHw$O amoJ à{VH$maj‘ dmU {Z‘m©U
‘mo~Xcm {‘iʶmgmR>r {Zc{JarÀ¶m nrS>rHo$ìhr/Am¶Q>rgr/413 ¶m H$aʶmH$arVm XmVm/ómoV åhUyZ n¡Xmg H$m¶©H«$‘mgmR>r {ZdS>
ŠbmoZMr cmJdS> H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
nrH$ g§ajU (H$sQ>H$emó) ‘¥X d Oc g§YmaU
24. Ádmardarc ImoS>‘merÀ¶m à^mdr ì¶dñWmnZmgmR>r B{‘S>mŠbmoàrS> 33. H$moaS>dmhÿ eoVr‘ܶo ‘wcñWmZr ‘¥X d Ocg§YmaU, CËnmXZ COm©
48 Q>ŠHo$ 12 {‘.cr. àVr {H$cmo {~¶mUo ¶mà‘mUo ~rOàH«$s¶m d d nmUr dmna H$m¶©j‘Vm dmT>{dʶmgmR>r Iarn {nH$m§‘ܶo g‘Vc
˶mZ§Va 15 {Xdgm§Zr {³dZm°c’$m°g 25 Q>ŠHo$ àdmhr 20 {‘.cr. ‘emJV Am{U noaUrZ§Va 30 {Xdgm§Zr gar da§~o H$mT>ʶmMr
àVr 10 {cQ>a nmUr ¶mà‘mUmV {‘giyZ ’$dmaUr H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
{e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
25. dm§½¶mdarc e|S>o Am{U ’$io nmoIaUmè¶m AirÀ¶m ì¶dñWmnZmgmR>r H¥${f A{^¶m§{ÌH$s
c°å~S>m gm¶h°cmo{W«Z 5 Q>ŠHo$ àdmhr 6 {‘.cr. qH$dm Šbmoanm¶ar’$m°g 34. amJr, ^mXcr, ^Ja d ~mOarÀ¶m {nR>mÀ¶m {‘lUmV A§Hw$arV
20 Q>ŠHo$ àdmhr 25 {‘.cr. qH$dm {³dZm°c’$m°g 25 Q>ŠHo$ àdmhr gmo¶m~rZ Q>mHy$Z V¶ma Ho$coë¶m {‘lUmMm Cn¶moJ H$éZ ‘m¶H«$modoìh
20 {‘.cr. àVr 10 crQ>a nmUr ¶mà‘mUmV {‘giyZ ’$dmaUrMr V§ÌkmZ dmnéZ Imʶmg V¶ma nXmW© ~ZdVm ¶oVmV
{e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. 35. nmZqnnir‘ܶo ~mînmoËgOuV hmoUmao Voc d nm¶narZ OmñVrVOmñV
26. JmX‘mer àdUjoÌm‘ܶo YmZmdarc JmX‘merMm àmXþ^m©d H$‘r amhʶmgmR>r 50 A§e g|. J«o. Vmn‘mZmda âbwB©S>mB©ÁS> ~oS> qH$dm Q´>o
H$aʶmH$arVm {e’$maerV VmaIoÀ¶m 15 {Xdg cdH$a amodUr (2 Vo dmidU nÕVrMm Cn¶moJ H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
20 Owc¡ Xaå¶mZ) H$aʶmMr {e’$mag {dX^m©gmR>r H$aʶmV ¶oV Amho. 36. n§XoH¥$dr {haì¶m VwarÀ¶m e|Jm gmocUr ¶§Ì Ia~S>rV gpÀN>Ð ñQ>rcMm
nÌm cmdcoë¶m a~a amocaMm Cn¶moJ H$éZ {haì¶m ha^è¶mMo JmR>o
dZñnVr amoJemó gmocʶmH$arVm (j‘Vm 25 {H$./Vmg) dmnaʶmMr {e’$mag
27. ZmJnwa g§Í¶mÀ¶m H$mnUrníMmV gmR>dUwH$sVrc noZr{gcr¶‘ d H$aʶmV ¶oVo
{O¶moQ´>mBH$‘ ’$iHw$O Q>miʶmgmR>r ’$im§da A{VZrc {H$aUm§À¶m 37. {e’$mag H$aʶmV ¶oVo H$s, {haì¶m VwarMo XmUo Ja‘ nmʶm‘ܶo
dmnamH$arVm Agcoco XjVoMo {d{hV {Z¶‘ nmiwZ 13.4 d°Q> (95 A§e g|. J«o., 1 {‘ZrQ>) nyd©à{H«$¶ogh (gm¶Q´>rH$ A°grS>
A{VZrc-H$ CËgO©Z Agcoë¶m Q>çy~À¶m A{VZrc H$-{H$aUm§Mm d nmoQ>°{e¶‘ ‘oQ>m~m¶gë’$mB©Q> (0.24 Q>ŠHo$) ãcm§M H$éZ
10 {‘{ZQ>mH$arVm 10 g|.‘r. A§VamdéZ ’$im§À¶m Mm¡’o$a eoH$ 300 JoO nm°cràm°nrcrZ‘ܶo n°H$ H$éZ ‘moH$ù¶m dmVmdaUmV
XoD$Z Z§Va 6 Q>ŠHo$ dZñnVr ‘oUmMo conU H$aʶmMr {e’$mag (15 Vo 38 A§e g|.J«o. Vmn‘mZ, 19 Vo 49 Q>ŠHo$ gmnoj AmЩVm)
H$aʶmV ¶oV Amho. (¶ydrgrMr EH$ Q>çy~ EH$m Q>߶mV 100 ’$im§À¶m 12 {Xdgm§n¶ªV R>odVm ¶oVmV. {haì¶m VwarMo XmUo Ja‘ nmʶm‘ܶo
à{H«$¶oH$arVm nwaoer Amho) (95 A§e g|. J«o., 7 {‘{ZQ>) nyd©à{H«$¶ogh (gm¶Q´>rH$ A°grS> d

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 15


nmoQ>°{e¶‘ ‘oQ>m~m¶gë’$mB©Q> 0.24 Q>ŠHo$) Q>ŠHo$ ãcm§M H$éZ Agcoë¶m H$sQ>H$ZmeH$m§Mm d amoJZmeH$m§Mm Adc§~ dmT>{dʶmgmR>r
200 JoO nm°cràm°nrcrZ‘ܶo n°H$ H$éZ ao{’«$OaoQ>a‘ܶo (7 Vo ha^am nrH$ CËnmXH$ eoVH$è¶m§gmR>r co~cŠbo‘À¶m ~m~VrV
10 A§e g|.J«o. Vmn‘mZ, 80 Vo 85 Q>ŠHo$ gmnoj AmЩVm) {Z¶{‘V H$m¶©emim d à{ejUo Am¶mo{OV H$amdrV. ˶mM à‘mUo
40 {Xdgmn¶ªV R>odVm ¶oVmV d {eVJ¥hm‘ܶo (1 Vo 3 A§e g|.J«o. co~cŠbo‘À¶m ~m~VrV OZOmJ¥Vr H$aʶmgmR>r N>mnrc gm{h˶mMm
Vmn‘mZ, 90 Q>ŠHo$ gmnoj AmЩVm) 90 {Xdgm§n¶ªV R>odVm ¶oVmV. dmna H$amdm, co~cŠbo‘À¶m H$sQ>H$ZmeH$m§Mr ¶mXr ’$cH$mÛmao
38. n§H¥${d {‘Zr Xmc {‘c‘ܶo ‘yJ d CS>XmÀ¶m gmc{da{hV S>mirÀ¶m àX{e©V H$amdr, VgoM ˶m§Zm g‘yh ‘mܶ‘m§Ûmao à{gÕr XoʶmV ¶mdr.
A{YH$ CVmè¶mgmR>r (H«$‘e: 83 d 82 Q>ŠHo$), E‘ar Z§. 30 + H|$Ðr¶ H$sQ>H$ZmeH$ ‘§S>i d Zm|XUr g{‘VrZo H$sQ>H$Zme§H$mgmo~V
36 (1:1) Mm amoca dmnéZ ˶mMr {’$aʶmMr JVr 900 ’o$ao àVr ghO dmMVm ¶oB©c Ago co~c nwa{dʶmMr H$miOr ¿¶mdr.
{‘ZrQ> R>odyZ VgoM amoca Am{U MmiUr‘Yrc A§Va 18 {‘.‘r. 48. {dX^m©Vrc {dnXm n[apñWVrVrc eoVH$è¶m§Mr ñd¶§n[aUm‘H$maH$Vm
R>odʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. d VUmd ‘mZ{gH$Vm ¶m§Mo ‘moO‘mn ¶m Aä¶mgmVrc {ZîH$fm©Ûmao Aer
39. OmñV j‘VoMr nrHo$ìhr {‘Zr Xmc {‘c (5 AœeŠVr), nrHo$ìhr {‘Zr {e’$mag H$aʶmV ¶oVo H$s, eoVH$è¶m§‘ܶo AmemdmX, ñdm{^‘mZ,
Xmc {‘c (1 AœeŠVr) d nrHo$ìhr {‘Zr Xmc {‘cMo à¶moJemim gm‘϶©VVm VgoM VmUVUmd ¶m ~m~VrVrc gwYmaUm hmoʶmgmR>r
‘m°S>oc ¶m§Mr JaOoZwgma dmnaʶmgmR>r {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. ˶m§Mo {Z¶{‘VnUo g‘wnXoeZ H$amdo VgoM JaOoZwgma à{ejU dJm©Mo
40. n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f {dÚmnrR> hiX H$mn ¶§Ì ~Q>mQ>m VgoM Am¶moOZ H$aʶmV ¶mdo.
AÐH$Mo H$mn H$aʶmH$arVm (j‘Vm 2.5 {³d./Vmg) dmnaʶmMr 49. H¥${f ghmæ¶H$m§À¶m g§dmX dV©UwH$sÀ¶m Aä¶mgmVyZ Amcoë¶m
{e’$mag H$aʶmV ¶oVo Amho. {ZîH$fm©VyZ {e’$mag H$aʶmV ¶oVo H$s, H¥${f ghmæ¶H$m§Zm
41. H$m§Xm gmR>dUyH$sXaå¶mZ EHy$U hmoUmao ZwH$gmZ H$‘r H$aʶmgmR>r eoVH$è¶m§er à^mdrnUo d doioV g§dmX gmYʶmgmR>r emgZmZo
àM{cV nÕVrZo {’$ëS> Š¶watJ H$éZ H$m§Xm Mmir‘ܶo (5 ‘r. cm§~r ˶m§Zm c°nQ>m°n, ñ‘mQ>© ‘mo~mB©c ’$moZ d B§Q>aZoQ> gw{dYm CncãY
 1.5 ‘r. é§Xr  1 ‘r. C§Mr) gpÀN>Ð nr.ìhr.gr. nmB©nMm(nmB©n H$éZ Úmì¶mV Am{U H$m¶m©c¶rZ H$m‘ H$‘r H$amdo. VgoM H¥${f
ì¶mg 63 {‘.‘r., {N>ÐmMm ì¶mg 25 {‘.‘r., nmB©n g§»¶m 9 d nmB©n ghmæ¶H$m§Zm à{ejUmÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ AmYw{ZH$ H¥${f V§ÌkmZ Úmdo.
cm§~r 5 ‘r.) dmna H$éZ Z¡g{J©H$ dm¶wdrOZ nwa{dʶmMr {e’$mag 50. J«m‘rU ¶wdH$m§Mm eoVrH$S>o ì¶dgm¶ åhUyZ nmhʶmMm Ñ{ï>H$moZ
H$aʶmV ¶oV Amho. Aä¶mgcm Jocm. ¶mVrc {ZîH$fm©Ûmao Aer {e’$mag H$aʶmV ¶oVo
42. S>m°. n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f {dÚmnrR> {dH${gV {Z‘wiVo nmoH$i H$s, ¶wdH$m§Mm eoVr~ÔcMm Ñ{ï>H$moZ A{YH$ gH$mamË‘H$ H$aʶmgmR>r
JmocmH$ma H$docy 20 Q>ŠHo$ cmH$S>r ^wgm dmnéZ N>VmgmR>r ˶m§Zm H$m¡eë¶ {dH$mg H$m¶©H«$‘mV gm‘mdyZ ¿¶mdo VgoM
dmnaʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. ¶wdH$m§Mm eoVr‘Yrc gh^mJ dmT>{dʶmgmR>r H¥${f {dÚmnrR>m‘ܶo
43. Cƒ Am¡pîUH$ j‘Vm d A{YH$ ewÕ Oc CËnmXZmgmR>r {Zdm©V C~dUyH$ (Incubation) H|$Ðo ñWmnZ H$aʶmV ¶mdrV VgoM
ZcrH$m gm¡a g§J«hH$mgh S>m°. n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f {dÚmnrR> àmW{‘H$ñVamdarc nmR>çH«$‘m‘ܶo H¥${f hm {df¶ A§V^y©V
{dH${gV EH$nmÌ gm¡aOc {Z:jmarH$aU g¶§ÌmMr {e’$mag H$aʶmV H$aʶmV ¶mdm.
¶oV Amho.
44. B§YZ ~MVrgmR>r S>m°. n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f {dÚmnrR> {dH${gV H¥${f AW©emó
O¡d {~«Ho$Q> eoJS>rMr gm‘y{hH$ ñd¶§nmH$J¥hm§gmR>r {e’$mag H$aʶmV 51. nyd© {dX^m©Vrc {Oëh¶m‘ܶo H$moaS>dmhÿ cmImoir ho CVmam nrH$
¶oV Amho. åhUyZ YmZ H$mT>ʶmnydu gr‘m§V d chmZ eoVH$?¶m§Zm Am{W©H¥$ï>çm
45. Q>mo‘°Q>mo {nH$mMo A{YH$ CËnmXZ Am{U OmñV Am{W©H$ ’$m¶Xm VgoM ‘emJVrgmR>r ’$m¶Xoera Agë¶mMo AmT>iyZ Amco. cmImoir
{‘iʶmgmR>r nm°{cB©{W{cZ (M§Xoar H$mim a§J d 50 ‘m¶H«$m°Z {nH$mMo A{YH$ CËnmXZ XoUmao gwYmarV dmU d ¶mo½¶ V§ÌkmZ
OmS>r)80 Q>ŠHo$ ~mînnUm©oËgO©Zmda {R>~H$ qgMZ nÕVrMm dmna {dH${gV H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. g§nH©$ H«$. 9665251859
46. eoVmVrc nmʶmMr {ZMam nÕVrMr AmIUr/AmamIS>m V¶ma
H$aVmZm {dX^m©Vrc {d{dY {Oëøm§H$arVm VmcwH$m{Zhm¶ {dH${gV eoVH$ar ‘m{gH$mMo A§H$ {‘iV Zgë¶mg
Ho$coë¶m "{ZMam JwUm§H$mMm' dmna H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV
dJ©UrXmam§Zm eoVH$ar ‘m{gH$mÀ¶m A§H$mMm ~Q>dS>m Xa‘hm {Z¶{‘V
¶oV Amho. nmoñQ>m‘m’©$V Ho$cm OmVmo. eoVH$ar~§Yw§Zm A§H$ Z {‘imë¶mg àW‘
gm‘m{OH$emó JmdmVrc nmoñQ>‘ZH$S>o qH$dm Z{OH$À¶m Q>nmc H$m¶m©c¶mH$S>o H¥$n¶m
Mm¡H$er H$amdr. VgoM g§nmXH$, eoVH$ar ‘m{gH$ H$m¶m©c¶mÀ¶m XþaÜdZr
H¥${f {dñVma H«$. 020- 25537331 da g§nH©$ gmYmdm. VgoM Zì¶mZo dJ©UrXma
47. {dX^m©Vrc ha^am CËnmXH$ eoVH$è¶m§H$Sy>Z co~cŠbo‘ Agcoë¶m hmoVmZm Amnë¶m nζmgmo~V {nZH$moS> H«$‘m§H$ Z MwH$Vm Z‘yX H$amdm.
H$sQ>H$ZmeH$m§À¶m Adc§~Zm~m~VÀ¶m Aä¶mgmÀ¶m {ZîH$fm©‘YyZ g§nmXH$ , eoVH$ar ‘m{gH$
Aer {e’$mag H$aʶmV ¶oVo H$s, ha^am {nH$mgmR>r co~cŠbo‘

16 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
ha^am cmJdS> V§ÌkmZ
S>m°. cú‘U ‘mZo, àm. cú‘U åhgo, S>m°. Z§XHw$‘ma Hw$Q>o, àm. AemoH$ MìhmU
H$S>Ymݶ gwYma àH$ën, ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O.Ah‘XZJa

a ã~r h§Jm‘mV KoVë¶m OmUmè¶m {nH$m§n¡H$s ha^am ho EH$ ‘hÎdmMo


H$S>Ymݶ nrH$ Amho. ‘mZdr AmhmamV ha^è¶mMo Iyn ‘hÎd Amho.
‘hmamï´>mVrc Joë¶m drg-n§Mdrg dfmªVrc joÌ, CËnmXZ Am{U
CËnmXH$Vm ¶mMo AdcmoH$Z Ho$co AgVm Ago {XgVo H$s, ˶mV
gmV˶mZo dmT> Pmcr Amho. amÁ¶mVrc ha^è¶mImcr joÌ dmT>V OmD$Z
gZ 2016-17 ‘ܶo 17.74 cj hoŠQ>an¶ªV nmohMco. ˶mnmgyZ
15.07 cj Q>Z ha^am CËnmXZ Pmco. VgoM gamgar CËnmXH$Vm
8.50 q³d./ho. n¶ªV OmD$Z nmohMcr. àJ{Verc eoVH$è¶m§À¶m eoVmdarc
Zì¶m dmUm§Mo CËnmXZ hoŠQ>ar 30 Vo 35 q³dQ>cn¶ªV Joë¶mMm AZw^d
Amho. nma§n[aH$ nÕVrV WmoS>mgm ~Xc Ho$cm, nrH$ CËnmXZ V§ÌkmZmMr
OmoS> {Xcr Am{U gwYm[aV dmUm§Mm dmna Ho$ë¶mg ¶m {nH$mnmgyZ H$moaS>dmhÿ
joÌmVhr Mm§Jco CËnmXZ {‘iVo. ‘amR>dmS>m Am{U {dX^m©Vrc eoVH$ar ¶m
{nH$m§gmR>r ‘ܶ‘ Vo ^mar H$mir O‘rZ {ZdS>VmV. hñV ZjÌmda nS>Umè¶m
nmdgmÀ¶m AmocrMm ’$m¶Xm KoD$Z ‘moR>‘moR>çm joÌmda ha^è¶mMr cmJdS> {Oam¶V ha^è¶mMo nrH$ Mm§Jco ¶oVo. CWi, ‘ܶ‘ O{‘ZrV XoIrc
H$ê$Z Mm§Jco CËnmXZ KoVmV. amÁ¶mV ¶§Xm (2017) Mm§Jcm nmD$g ha^am KoVm ¶oVmo. na§Vw ˶mgmR>r qgMZ ì¶dñWm Amdí¶H$ AgVo. hcH$s
Amho. I[anmVrc H$S>Ymݶ noa amÁ¶mV ~hþVm§e joÌmda nyU© hmoD$Z nrH$ MmonU AWdm nmUWi, jma¶wŠV O‘rZ ha^am cmJdS>rgmR>r dmnê$ Z¶o.
dmT>rcm cmJco Amho. hdm‘mZ Im˶mÀ¶m A§XmOmZwgma ¶mnwT>rc H$mimVhr ha^è¶mg W§S> d H$moaS>o hdm‘mZ, ñdÀN> gy¶©àH$me Am{U nwaogm Amocmdm
Mm§Jcm nmD$g Ano{jV Amho. ¶m nmíd©^y‘rda eoVH$è¶m§Zr {Oam¶V Amdí¶H$ AgVmo d Ago dmVmdaU {nH$mg Mm§Jco ‘mZdVo. {deofV: nrH$
Agmo H$s ~mJm¶V noaUr doioda d Mm§Jë¶m ^mar O{‘ZrV H$aʶmMo 20 {Xdgm§Mo Pmë¶mZ§Va {H$‘mZ Vmn‘mZ gd©gmYmaUV: 10 A§e Vo
{Z¶moOZ H$aUo JaOoMo Amho. ˶mgmR>r ‘a amoJ à{VH$maj‘ VgoM A{YH$ 15 A§e go.J«o. Am{U H$‘mc Vmn‘mZ 25 A§e Vo 30 A§e g|.J«o. Agoc
CËnmXZerc dmUm§Mr {ZdS> H$ê$Z ˶mMr {~¶mUo CncãYVm doioda H$aUo Va {nH$mMr dmT> Mm§Jcr hmoD$Z ^anya ’$m§Úm, ’w$co Am{U KmQ>o cmJVmV.
JaOoMo Amho. ha^am {nH$mMo Mm§Jco CËnmXZ KoʶmgmR>r nwT>rc coIm‘ܶo Ago Vmn‘mZ ‘hmamï´>mV Zmoìh|~a Vo OmZodmar ‘{hݶmV AgVo. gmYmaUV:
{Xcoë¶m {d{dY ‘wÚm§Mm {ZpíMVM Cn¶moJ hmoB©c. 5.5 Vo 8.6 gm‘y AgUmè¶m O{‘ZrV ha^am nrH$ Mm§Jco ¶oVo.
CËnmXZdmT>rMo R>iH$ ‘wÔo nyd©‘emJV
ha^è¶mMo ^aKmog CËnmXZ KoʶmgmR>r àm‘w»¶mZo Imcrc ~m~tMm ha^è¶mMr ‘wio Imoc OmV Agë¶mZo O‘rZ ^wg^werV AgUo
Adc§~ H$aUo Amdí¶H$ Amho. Amdí¶H$ AgVo. Iarn nrH$ {ZKmë¶m~amo~a O{‘ZrMr Imoc (25 g|.‘r.)
A{YH$ CËnmXZ XoUmè¶m Am{U amoJ à{VH$maj‘ dmUm§Mm dmna Zm§JaQ> H$amdr Am{U ˶mZ§Va Hw$idmÀ¶m XmoZ nmiçm Úmì¶mV. I[anmV
¶mo½¶ O{‘ZrMr {ZdS> Am{U nyd©‘emJV eoUIV qH$dm H§$nmoñQ> {Xco Agë¶mg Vo doJio XoʶmMr JaO Zmhr.
doioda noaUr Am{U noaUrMo ¶mo½¶ A§Va na§Vw Vo {Xco Zgë¶mg hoŠQ>ar 5 Q>Z Hw$Ococo eoUIV qH$dm H§$nmoñQ>
~rOà{H«$¶m Am{U {OdmUy g§dY©ZmMm dmna Zm§JaUrnydu O{‘Zrda ngamdo. Hw$idmÀ¶m nmùμ¶m {Xë¶mZ§Va H$mS>rH$Mam
VU{Z¶§ÌU doMyZ O‘rZ ñdÀN> H$amdr d gßQ>|~aÀ¶m AIoarg noaUrgmR>r eoV
nmʶmMo ¶mo½¶ {Z¶moOZ V¶ma R>odmdo.
amoJ Am{U {H$S>tnmgyZ {nH$mMo g§ajU
noaUrMr doi
O‘rZ d hdm‘mZ {Oam¶V ha^è¶mMr noa O{‘ZrV nwaogm Amocmdm AgVmZm åhUOoM
ha^am {nH$mg ‘ܶ‘ Vo ^mar (45 Vo 60 g|.‘r. Imoc ) nmʶmMm gßQ>|§~aAIoa AWdm 10 Am°ŠQ>mo~an¶ªV H$amdr. ha^am noaUrZ§Va
CËV‘ {ZMam hmoUmar, H$gXma, ^wg^werV O‘rZ Amdí¶H$ AgVo. gßQ>|~aÀ¶m eodQ>r qH$dm Am°ŠQ>mo~aÀ¶m gwédmVrg nS>Umè¶m nmdgmMm
dm{f©H$ 700 Vo 1000 {‘.‘r. nO©Ý¶‘mZ AgUmè¶m ^mJmV ‘ܶ‘ Vo {Oam¶V ha^è¶mÀ¶m CJdU Am{U dmT>rgmR>r Mm§Jcm Cn¶moJ hmoVmo.
^mar O{‘ZrV aã~r h§Jm‘mV ^anya Amocmdm {Q>Hy$Z amhVmo. Aem O{‘ZrV {Oam¶V joÌmV {~¶mUo Imocda (10 g|.‘r.) noaUr H$amdr. ~mJm¶V joÌmV

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 17


‘mÌ nmUr XoʶmMr gmo¶ Agë¶m‘wio ha^è¶mMr noaUr 20 Am°ŠQ>mo~a Vo gmoS>mì¶mV Am{U daã¶m§À¶m XmoÝhr ~mOycm 10 g|.‘r. A§Vamda {~¶mUo
10 Zmoìh|~aÀ¶m Xaå¶mZ H$amdr. VgoM ~mJm¶V joÌmV H$‘r Imocrda Q>moH$U H$amdo. H$m~wcr dmUmgmR>r O‘rZ Amocr H$ê$Z dm’$emda noaUr
(5 g|.‘r.) noaUr Ho$cr Var MmcVo. noaUrg OmñV Cera Pmë¶mg Ho$cr AgVm éOdm Mm§Jcm hmoVmo.
{H$‘mZ Vmn‘mZ IynM H$‘r hmoD$Z CJdU C{eam Am{U H$‘r hmoVo.
{nH$mMr dmT> H$‘r hmoD$Z ’$m§Úm , ’w$co, KmQ>o H$‘r cmJVmV. ¶mgmR>r IVo
{Oam¶V VgoM ~mJm¶V ha^è¶mMr noaUr doioda H$aUo Amdí¶H$ Amho. gwYm[aV ha^è¶mMo Zdo dmU IV Am{U nmUr ¶mg Mm§Jcm à{VgmX
noaUr H$aVmZm XmoZ AmoirVrc A§Va 30 g|.‘r. Am{U XmoZ amonmVrc XoVmV, ˶mgmR>r IVmMr ‘mÌm ¶mo½¶ à‘mUmV XoUo JaOoMo Amho. àVr
A§Va 10 g|.‘r. amhrc Aem nÕVrZo noaUr H$amdr, åhUOo àVr hoŠQ>ar hoŠQ>ar Mm§Jco Hw$Ococo 5 Q>Z eoUIV qH$dm H§$nmoñQ> IV eodQ>À¶m
Ano{jV amonm§Mr g§»¶m {‘iVo. Hw$idUrÀ¶m doir eoVmV ngamdo. {nH$mMr noaUr H$aVmZm 25 {H$cmo
ZÌ, 50 {H$cmo ñ’w$aX Am{U 30 {H$cmo nmcme àVr hoŠQ>a åhUOoM
~rOà{H$¶m Am{U OrdmUyg§dY©Z 125 {H$cmo S>m¶A‘mo{Z¶‘ ’$m°ñ’o$Q> (S>r.E.nr) A{YH$ 50{H$cmo å¶waoQ>
{~¶mʶmMr CJdU Mm§Jcr hmoʶmgmR>r Am{U amonmdñWoV ~waerOݶ Am°’$ nmoQ>°e AWdm 50 {H$cmo ¶w[a¶m Am{U 300 {H$cmo qgJc gwna
amoJmnmgyZ g§ajU H$aʶmgmR>r noaUrnydu à{V{H$cmo {~¶mʶmg 5 J«°‘ ’$m°ñ’o$Q> A{YH$ 50{H$cmo å¶waoQ> Am°’$ nmoQ>°e àVr hoŠQ>acm Úmdo.
Q´>m¶H$moS>‘m© Mmoimdo AWdm 2 J«°‘ Wm¶a‘ + 2 J«°‘ H$m~}ÝS°>{P‘ EH$Ì g§Vw{cV IVm§À¶m dmnam‘wio CËnmXZmV 18.55 Q>ŠHo$ BVH$s dmT>
H$ê$Z àVr {H$cmo {~¶mUmg Mmoimdo. ¶m§ZVa 10 {H$cmo {~¶mʶmg Pmë¶mMo à¶moJm§Vr AmT>iyZ Amco Amho. nrH$ ’w$comè¶mV AgVmZm 2 Q>ŠHo$
am¶Pmo{~¶‘ {OdmUy g§dY©ZmÀ¶m 250 J«°‘ dOZmÀ¶m EH$m nm{H$Q>mVrc ¶w[a¶mMr n{hcr ’$dmaUr Am{U ˶mZ§Va 10 Vo 15 {Xdgm§Zr naV Xþgar
g§dY©Z JwimÀ¶m W§S> ÐmdUmVyZ Mmoimdo. JwimMo ÐmdU V¶ma H$aʶmgmR>r EH$ ’$dmaUr H$amdr, ¶m‘wio nrH$ CËnmXZmV dmT> hmoVo.
EH$ crQ>a nmʶmV 125 J«°‘ Jyi KoD$Z Vmo {daKion¶ªV nmUr H$mo‘Q>
H$amdo. {~¶mUo EH$ Vmg^a gmdcrV gwH$dyZ cJoM noaUr H$amdr. ¶m‘wio Am§Va‘emJV
ha^è¶mÀ¶m ‘wimdarc J«§WrMo à‘mU dmTy>Z hdoVrc ZÌ A{YH$ à‘mUmV {nH$mÀ¶m Omo‘Xma dmT>rgmR>r n{hë¶m 30 Vo 45 {Xdgm§V eoV
emofyZ KoD$Z {nH$mg CncãY Ho$cm OmVmo Am{U {nH$mMo 3 Vo 5 Q>ŠHo$ VU{da{hV R>odUo ho CËnmXZ dmT>ʶmMm X¥ï>rZo Amdí¶H$ Amho. VU
CËnmXZ dmT>Vo. ì¶dñWmnZm‘wio EHy$U CËnmXZmV 20.74 Q>ŠHo$ dmT> hmoVo. nrH$
20 Vo 25 {XdgmMo AgVmZm n{hcr H$moinUr Am{U 30 Vo
{~¶mUo à‘mU 35 {Xdgm§Mo AgVmZm Xþgar H$moinUr H$amdr. H$moinUr Ho$ë¶mZo
ha^è¶mÀ¶m {d{dY Xmʶm§À¶m AmH$ma‘mZmZwgma {~¶mʶmMo à‘mU O{‘ZrVrc ~mînr^dZmMm doJ H$‘r hmoD$Z Amoc A{YH$ H$mi {Q>H$ʶmg
dmnamdo cmJVo. åhUOo hoŠQ>ar amonm§Mr g§»¶m Ano{jV {‘iVo. {dO¶ ¶m ‘XV hmoVo, XmoZ AmoitVrc VU H$mT>co OmD$Z amonm§Zm ‘mVrMr ^a cmJVo.
‘ܶ‘ Xmʶm§À¶m dmUm§H$arVm 65 Vo 70 {H$cmo, Va {demc, {Xp½dO¶ H$moinUrZ§Va XmoZ amonm§Vrc VU H$mT>ʶmgmR>r cJoM IwanUr H$amdr.
Am{U {damQ> ¶m Q>nmoè¶m Xmʶm§À¶m dmUm§H$arVm 100 {H$cmo àVr hoŠQ>a ¶m ¶mgmR>r JaOoZwgma EH$ qH$dm XmoZ Iwanʶm doirM Úmì¶mV. ‘OwamA^mdr
à‘mUmV {~¶mUo noaUrgmR>r dmnamdo. VgoM H¥$nm Am{U nr. Ho$. ìhr. 4 ¶m IwanUr H$aUo eŠ¶ Zgë¶mg noaUr H$aVmZm O{‘ZrV nwaogm Amocmdm
OmñV Q>nmoè¶m H$m~wcr dmUm§H$[aVm 125-130 {H$cmo àVr hoŠQ>a {~¶mUo AgVmZm n|{S>{‘{W{cZ (ñQ>m°ån) ¶m VUZmeH$m§Mr 2.5 Vo 3 crQ>a àVr
dmnamdo. ha^am gar daã¶m§dahr Mm§Jcm ¶oVmo. 90 g|.‘r. é§XrÀ¶m gè¶m hoŠQ>a 500 crQ>a nmʶmVyZ ’$dmaUr H$amdr.
ha^am gwYm[aV dmU
gwYm[aV dmU H$mcmdYr CËnmXZ (q³d./ho.) d¡{eï>¶o
{dO¶ {Oam¶V : {Oam¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 14-15 A{YH$ CËnmXZ j‘Vm, ‘a amoJ à{VH$maH$,
85 Vo 90 {Xdg, gamgar : 14.00 {Oam¶V, ~mJm¶V VgoM C{eam noaUrg ¶mo½¶,
~mJm¶V : ~mJm¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 35-40 Adf©U à{VH$maj‘, ‘hmamï´>, ‘ܶ àXoe,
105 Vo 110 {Xdg gamgar : 23.00 JwOamV amÁ¶m§H$arVm àgm[aV.
C{eam noa àm¶mo{JH$ CËnmXZ :16-18
gamgar : 16.00
{demc 110 Vo 115 {Xdg {Oam¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 14-15 AmH$f©H$ {ndio Q>nmoao XmUo, A{YH$
gamgar : 13.00 CËnmXZj‘Vm, ‘a amoJ à{VH$maH$,
~mJm¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 30-35 A{YH$ ~mOma^md, ‘hmamï´>mH$arVm
gamgar : 20.00 àgm[aV.

18 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
gwYm[aV dmU H$mcmdYr CËnmXZ (q³d./ho.) d¡{eï>¶o
{Xp½dO¶ {Oam¶V : {Oam¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 14-15 {ndiga Vm§~yg, Q>nmoao XmUo, ‘a amoJ
90 Vo 95 {Xdg gamgar : 14.00 à{VH$maH$, {Oam¶V, ~mJm¶V VgoM C{eam
~mJm¶V : ~mJm¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 35-40 noaUrg ¶mo½¶, ‘hmamï´>mH$arVm àgm[aV.
105 Vo 110 {Xdg gamgar : 23.00
C{eam noa àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 20-22
gamgar : 21.00
’w$co {dH«$‘ 110 Vo 115 {Xdg {Oam¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 16-18 dmT>rMm H$c C§M dmT>Umam Agë¶m‘wio
gamgar : 16.00 ¶m§{ÌH$ nÕVrZo H$mT>Ur H$aʶmH$arVm
~mJm¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 40-42 ¶mo½¶ dmU. ‘ܶ‘ AmH$mamMo XmUoo,
gamgar : 22.00 ‘a amoJ à{VH$maj‘, {Oam¶V, ~mJm¶V
C{eam noa àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 22-24 VgoM C{eam noaUrg ¶mo½¶. ‘hmamï´>
gamgar : 21.00 amÁ¶mgmR>r àgm[aV.
{damQ> 110 Vo 115 {Xdg {Oam¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ : 10-12 H$m~wcr dmU, A{YH$ Q>nmoao XmUo,
gamgar : 11.00 ‘a amoJ à{VH$maH$, A{YH$ ~mOma^md,
~mJm¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ :30-32 ‘hmamï´> amÁ¶mH$arVm àgm[aV.
gamgar : 19.00
H¥$nm 105 Vo 110 {Xdg ~mJm¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ :30-32 OmñV Q>nmoao XmUo AgUmam H$m~wcr dmU,
gamgar : 18.00 XmUo g’o$X nm§T>è¶m a§JmMo, gdm©{YH$
~mOma^md, ‘hmamï´>, ‘ܶ àXoe Am{U
H$Zm©Q>H$ amÁ¶m§H$arVm àgm[aV.
nrHo$ìhrHo$ 2 110 Vo 115 {Xdg ~mJm¶V : gamgar : 16-18 A{YH$ Q>nmoao XmUo AgUmam H$m~wcr dmU,
‘hmamï´> amÁ¶mH$arVm àgm[aV.
nrHo$ìhrHo$ 4 105 Vo 110 {Xdg ~mJm¶V : gamgar : 12-15 OmñV Q>nmoao XmUo AgUmam H$m~wcr dmU,
‘hmamï´> amÁ¶mH$arVm àgm[aV.
~rS>rEZOr 797 105 Vo 110 {Xdg {Oam¶V : 14-15 ‘ܶ‘ AmH$mamMo XmUo AgUmam
~mJm¶V : 30-32 ‘amR>dmS>m {d^mJmgmR>r àgm[aV.
gmH$s 9516 105 Vo 110 {Xdg ~mJm¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ :30-32 ‘ܶ‘ AmH$mamMo XmUo, ‘a amoJ à{VH$maH$,
gamgar : 18-20 {Oam¶V VgoM ~mJm¶V noaUrg ¶mo½¶.
‘hmamï´>, ‘ܶ àXoe, JwOamV
amÁ¶m§H$arVm àgm[aV.
OmH$s 9218 105 Vo 110 {Xdg ~mJm¶V àm¶mo{JH$ CËnmXZ :30-32 {ndiga Vm§~yg, Q>nmoao XmUo, ‘a amoJ
gamgar : 18-20 à{VH$maH$, {Oam¶V VgoM ~mJm¶V
noaUrg ¶mo½¶, ‘hmamï´>mH$arVm àgm[aV.

{dO¶ {demb {Xp½dO¶ ’w$bo {dH«$‘ {damQ>

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 19


nmUr ì¶dñWmnZ
{Oam¶V ha^am joÌmV O{‘ZrVrc Amocmdm IynM H$‘r Agoc
Am{U EImXo nmUr XoUo eŠ¶ Agoc Va ha^am {nH$mcm ’w$co ¶oD$
cmJVmM nmUr Úmdo. ~mJm¶V ha^am eoVmMr amZ~mY§Ur H$aVmZm XmoZ
gè¶m§Vrc A§Va H$‘rVH$‘r R>odʶmMm à¶ËZ H$amdm. VgoM cm§~r gwÕm
O{‘ZrÀ¶m CVmamZwgma H$‘r R>odmdr, åhUOo {nH$mcm à‘mUera nmUr ¶mà‘mUo Am§VanrH$ ¿¶mdo. ha^è¶mÀ¶m ghm Amoir Am{U aã~r ÁdmarÀ¶m
Xoʶmg gmo¶rMo hmoVo. ‘ܶ‘ O{‘ZrV 20 Vo 25 {Xdgm§Zr n{hco, XmoZ Amoir ¶mà‘mUo Am§VanrH$ ’$m¶Xoera Amho. Cgm‘ܶo garÀ¶m XmoÝhr
45 Vo 50 {Xdgm§Zr Xþgao Am{U 65 Vo 70 {Xdgm§Zr {Vgao nmUr Úmdo. ~mOyg qH$dm da§ã¶mÀ¶m Q>moH$mda 10 g|.‘r. A§Vamda ha^è¶mMr EH$ Amoi
^mar O{‘ZrH$arVm nmʶmÀ¶m XmoZM nmù¶m nwaoem hmoVmV, ˶mH$[aVm Q>moH$U Ho$ë¶mg ha^è¶mMo A{Ve¶ Mm§Jco CËnmXZ {‘iVo. ˶m~amo~aM
30 Vo 35 {Xdgm§Zr n{hco d 60 Vo 65 {Xdgm§Zr Xþgao nmUr Úmdo. ha^è¶mMm ~odS> Cgmcm Cn¶wŠV R>ê$Z CËnmXZmV dmT> hmoVo.
ha^am {nH$mcm gd©gmYmaUnUo 25 g|.‘r. nmUr cmJVo. à˶oH$ doir
nmUr à‘mUera (7 Vo 8 g|.‘r.) XoUo ‘hÎdmMo AgVo. OmñV nmUr EH$mpË‘H$ H$sS> ì¶dñWmnZ (KmQ>o Air {Z¶§ÌU)
{Xco Va nrH$ C^iʶmMm YmoH$m AgVmo. ñWm{ZH$ n[apñWVrZwgma d KmQ>o Air hr ha^è¶mdarc ‘w»¶ H$sS> Amho. KmQ>o Air hr H$sS>
O{‘ZrÀ¶m ImocrZwgma nmʶmÀ¶m XmoZ nmù¶m§‘ܶo A§Va R>odmdo. O{‘Zrg ha^è¶mì¶{V[aŠV Vya, ‘H$m, gy¶©’y$c, Q>mo‘°Q>mo, ^|S>r, H$aS>B©, H$mnyg,
’$ma ‘moR>çm ^oJm nSy> XoD$ Z¶oV. ha^am {nH$mg EH$ nmUr {Xë¶mg dmar, dmQ>mUm B. {nH$m§da CnOr{dH$m H$aV Agë¶m‘wio ¶m {H$S>rMo
30 Q>ŠHo$, XmoZ nmUr {Xë¶mg 60 Q>ŠHo$ Am{U VrZ nmUr {Xë¶mg dmñVì¶ eoVmV df©^a amhVo. åhUyZ O{‘ZrMr {ZdS> H$aVmZm Iarn
CËnmXZmV XþßnQ> dmT> hmoVo. h§Jm‘mV ¶mn¡H$s {nHo$ KoVcr Agë¶mg Aem O{‘ZrV ha^è¶mMo nrH$
KoD$ Z¶o. {nH$m§À¶m ’o$anmcQ>rH$[aVm V¥UYmݶ AWdm J{iVYmݶmMr
Vwfma qgMZ : ha^am {nH$mg daXmZ {nHo$ ¿¶mdrV, O{‘ZrMr Imoc Zm§JaQ> H$amdr. hoŠQ>ar 10-12 H$m‘J§Y
ha^am {nH$mg Vwfma qgMZ nÕVrZo nmUr {Xë¶mg Am{U gwYm[aV gmnio cmdmdoV. ¶m‘ܶo ‘moR>çm à‘mUmda nV§J AS>H$co OmD$Z nwT>rc
dmUm§Mr cmJdS> Ho$ë¶mg CËnmXZmV ‘moR>r dmT> hmoVo. ho nrH$ nmʶmg àOZZmg Amim ~gVmo. nú¶m§Zm ~gʶmgmR>r Xa 15-20 ‘rQ>a
A{Ve¶ g§dXoZerc Agë¶mZo JaOonojm A{YH$ nmUr {Xë¶mg nrH$ A§Vamda H$mR>çm amodmì¶mV qH$dm ‘MmU ~m§YmdrV åhUOo H$moigm njr,
C^iVo Am{U ˶m‘wio CËnmXZmV ‘moR>r KQ> ¶oVo. ¶mgmR>r ¶m {nH$mg {M‘ʶm, gmiw§H$s, ~Jio B. njr {nH$mdarc Aù¶m nH$Sy>Z ImVmV.
Vwfma qgMZ A{Ve¶ CËH¥$ï> nÕV Amho. Vwfma qgMZ nÕVr‘wio {nH$mg H$sS> {Z¶§ÌU à^mdr hmoʶmH$arVm EH$mM H$sQ>H$ZmeH$mMm gmaIm
nm{hOo VodT>o Am{U Amdí¶H$ ˶m doiocm nmUr XoVm ¶oVo. {nH$mV VUm§Mm dmna Z H$aVm ’$dmaUrH$arVm AmcQy>Z-nmcQy>Z Am¡fYo ’$dmamdrV.
àmXþ^m©d Zoh‘rnojm Vwfma qgMZ nÕVrV H$‘r hmoVmo Am{U Agcoco ha^am {nH$mg ’w$cH$ir ¶oD$ cmJVmM 5 Q>ŠHo$ qZ~moir AH$m©Mr
VU H$mT>Uo A{Ve¶ gwc^ OmVo. Zoh‘rÀ¶m nÕVrV {nH$mg AZoH$Xm (25 {H$cmo / ho.)n{hcr ’$dmaUr H$amdr. ¶mgmR>r 5 {H$cmo qZ~moir
à‘mUmnojm OmñV nmUr {Xë¶m‘wio ‘wiHw$OgmaIo amoJ {nH$mda ¶oVmV nmdS>a 10 crQ>a nmʶm‘ܶo amÌ^a {^OV R>odmdr. Xþgè¶m {Xder
Am{U nrH$ CËnmXZ KQ>Vo. na§Vw Vwfma qgMZmZo nmUr à‘mUmV XoVm ¶oV gH$mir H$mnS>mÀ¶m ghmæ¶mZo ˶mMm AH©$ H$mT>mdm Am{U ˶m‘ܶo
Agë¶mZo ‘wiHw$O amoJm‘wio hmoUmao ZwH$gmZ Q>miVm ¶oVo. AmUIr 90 crQ>a nmUr Q>mH$mdo. Ago EHy$U 100 crQ>a ÐmdU 20 Jw§R>o
joÌmda ’$dmamdo. n{hë¶m ’$dmaUrZ§Va 10 Vo 15 {Xdgm§Zr ho{cAmoH$sc
ha^è¶mVrc Am§Va{nHo$ ({dfmUyJ«mgrV Aù¶m§Mo ÐmdU) 500 {‘.cr. 500 crQ>a nmʶmVyZ àVr
ha^am {nH$mMo ‘mohar, H$aS>B©, dmar,D$g ¶m {nH$m§~amo~a Am§VanrH$ hoŠQ>acm ’$dmamdo. ¶mZ§Va {H$S>rMm àmXþ^m©d H$‘r Z Pmë¶mg nwT>rb
KoVm ¶oVo. ha^è¶mÀ¶m XmoZ Amoir Am{U ‘mohar AWdm H$aS>B©Mr EH$ Amoi V³Ë¶mV {Xë¶mà‘mUo H$moU˶mhr EH$m H$sQ>H$ZmeH$mMr ’$dmaUr H$amdr.

H$sQ>H$ZmeH$ àVr 1 crQ>a nmʶm‘ܶo àVr 10 crQ>a nmʶm‘ܶo H$sQ>H$ZmeH$mMo H$sQ>H$ZmeH$mMo


H$sQ>H$ZmeH$mMo à‘mU H$sQ>H$ZmeH$mMo à‘mU àVr EH$a à‘mU àVr hoŠQ>a à‘mU
àdmhr 18.5 Q>ŠHo$ 0.20 {‘.cr. 2.0 {‘.cr. 40 {‘.cr. 100 {‘.cr.
ŠbmoaA°ÝQ´>rcràmoc
àdmhr 48 Q>ŠHo$ 0.25 {‘.cr. 2.5 {‘.cr. 50 {‘.cr. 125 {‘.cr.
âë¶w~oÝS°>‘mB©S>
pñnZmog°S> 45 Eggr 0.4 {‘.cr. 4.0 {‘.cr. 80 {‘.cr. 200 {‘.cr.
àdmhr

AemàH$mao ha^am cmJdS> V§ÌkmZmMm Adc§~ H$éZ eoVH$è¶m§Zr OmñVrMo CËnmXZ ¿¶mdo. g§nH©$ H«$. 02426-233447/ 7588513398

20 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
aã~r Ádmar cmJdS> V§ÌkmZ
S>m°.eaX JS>mI, S>m°.‘ZmOr qeXo, S>m°. {dcmg Amdmar, S>m°.{dÇ>c nmQ>rc
Ádmar gwYma àH$ën, ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O.Ah‘XZJa

a ã~r Ádmar~m~V WmoS>Mo eoVH$ar àJV V§ÌmMm Adc§~ H$aVmZm {XgwZ


¶oVmV. ~hþVm§er eoVH$è¶m§À¶m Ñï>rZo aã~r Ádmar hr Hw$R>ë¶mhr àH$maMr
‘emJV Z H$aVm Am{U H$moU˶mhr O{‘Zrda ¶oUmao Ago ho nrH$ Amho,
1) ‘wcñWmZr nmUr ì¶dñWmnZ

aã~r
‘hmamï´ > mVrc
ÁdmarMo
Agm J¡ag‘O ngacm Amho. na§Vw aã~r Ádmar A˶§V ‘hËdmMo AÞYmݶmMo CËnmXZ H$‘r
nrH$ AgwZ ˶mMm Cn¶moJ Ymݶ d H$S>~m åhUyZ H$aVmV. Amamo½¶mÀ¶m AgʶmMr H$mhr
Ñï>rZo OodUmV ÁdmarÀ¶m ^mH$arMo ‘hèËd dmT>V Amho. ˶m‘wio {Xdg|{Xdg à‘wI H$maUo
ÁdmarMr ‘mJUr dmT>V Mmccr Amho. aã~r ÁdmarÀ¶m gwYm[aV dmUm§‘ܶo åhUOo ho nrH$
Ago AZoH$ JwUY‘© AmhoV H$s, Vo Owݶm nma§n[aH$ dmUm§‘ܶo ZìhVo. ‘moR>¶m à‘mUmda
CXm. A{YH$ Ymݶ d H$S>~m CËnmXZj‘Vm, nrH$ n³dVoMm H$‘r H$mcmdYr, H$moaS>dmhÿ ^mJmV
amoJ, H$sS> Am{U Adf©U à{VH$maH$j‘Vm B˶mXr. amÁ¶mMr aã~r ÁdmarMr Iarn h§Jm‘mV
gܶmMr CËnmXH$Vm hr Oar g‘mYmZH$maH$ dmT>cr Agë¶mMo {XgyZ ¶oV nS>Umè¶m nmdgmÀ¶m O{‘ZrVrc gmR>{dcoë¶m Amocmì¶mda KoVco
Agco Var AmnUmg hr CËnmXH$Vm XþßnQ> åhUOo 1400 {H$cmo àVr OmVo. ˶mMà‘mUo ‘hmamï´>m‘ܶo ho nrH$ doJdoJi¶m àH$maÀ¶m O{‘Zrda
hoŠQ>a H$aʶmMr j‘Vm Amnë¶m g§emo{YV dmUmV Amho. ¶m g§emoYZ H|$ÐmZo (23 Q>ŠHo$ hcH$s O‘rZ, 48 Q>ŠHo$ ‘ܶ‘ O‘rZ d 29 Q>ŠHo$ ^mar
doJdoJù¶m O{‘ZrÀ¶m àH$mamZwgma dmUm§Mo g§emoYZ Ho$co Amho. ˶m§Mr O‘rZ). gd©gmYmaUnUo 5.5 Vo 8.5 gm‘w AgUmè¶m O{‘ZrV Ádmar
CËnmXH$Vm hr hcŠ¶m O{‘Zrda 800 Vo 1000 {H$cmo àVr hoŠQ>a, ‘ܶ‘ KoVm ¶oV.o aã~r h§Jm‘mV O‘rZrMr nyd‘© emJV H$éZ ÁdmarMr noaUr
O{‘Zrda 2000 Vo 2500 {H$cmo àVr hoŠQ>a, ^mar O{‘Zrda 2500 Vo doido a H$amdr. Ádmar noaUrnydu O{‘ZrMr Zm§JaQ> Ho$ë¶mg O{‘ZrV
3000 {H$cmo àVr hoŠQ>a Va ~mJm¶VrImcr 3000 Vo 3500 {H$cmo àVr nmUr ‘waʶmg ‘XV hmoV.o ˶mH$arVm Zm§JaQ>, Hw$idmÀ¶m nmù¶m B˶mXr
hoŠQ>a BVH$s AmT>iZy Amcr. ‘emJVrMr H$m‘o CVmamg AmS>dr H$amdrV. nmdgmMo nmUr gmR>dZy
R>do ʶmgmR>r O{‘ZrMr ~m§YUr H$amdr. ˶mgmR>r 10  12 Mm¡.‘r.
O{‘ZrMr {ZdS> AmH$mamMo dm’o$ V¶ma H$amdoV. gmam ¶§ÌmZo gmao nmSy>Z ˶m‘ܶo ~iram‘
‘ܶ‘ Vo ^mar O{‘ZrV Amoc OmñV H$mi {Q>H$y Z ahmV Agë¶mZo Aem Zm§JamZo X§S> Q>mH$ë¶mg H$‘r IMm©V dm’o$ V¶ma H$aVm ¶oVmV qH$dm
O{‘ZrV aã~r ÁdmarMr noaUr H$amdr. gd©gmYmaUnUo 5.5 Vo 8.5 gm‘w 2.70 ‘rQ>a A§Vamda gmam ¶§ÌmZo gmao nmSy>Z Xa 20 ‘rQ>ada ~iram‘
AgUmè¶m O{‘ZrV Ádmar KoVm ¶oV.o aã~r ÁdmarMr noaUr ‘moR>çm à‘mUmda Zm§JamÀ¶m ghmæ¶mZo X§S> Q>mH$mdoV. ˶m‘wio nmdgmMo nmUr O{‘ZrV
{Oam¶Vr joÌmda Ho$cr OmVo. Aem joÌmda OmñV CËnmXZ ¶oʶmgmR>r nmUr ‘waʶmg ‘XV hmoV.o hr H$m‘o OwcÀ¡ ¶m n{hë¶m n§YadmS>çmV H$amdrV.
YéZ R>do ʶmMr j‘Vm AgUmè¶m O{‘ZrMr Amdí¶H$Vm AgVo. ˶m‘wio 15 Owc¡ Vo 15 gßQ>~| a ¶m H$mimVrc nmUr O{‘ZrV ‘wa{dco OmVo
d ˶mMm Cn¶moJ Ádmar {nH$mÀ¶m dmT>rgmR>r hmoVmo. noaUr hr {V’$UrZo
nyd‘© emJV XmoZ MmS>çmÀ¶m nm^arZo H$amdr. XmoZ AmoirVrc A§Va 45 go.‘r. d XmoZ
nmdgmMo nmUr O{‘ZrV ‘waʶmgmR>r CVmamg AmS>dr ‘emJVrMr H$m‘o amonmVrc A§Va 15 go.‘r. BVHo$ R>do mdo. noaUrgmR>r hoŠQ>ar 10 {H$cmo
H$amdrV. Zm§JaQ> Pmë¶mZ§Va hoŠQ>ar 5 Q>Z eoUIV O{‘ZrV {‘giyZ Úmdo. {~¶mUo dmnamdo. AZwd{§ eH$VoZgw ma ÁdmarMo ewÜX {~¶mUo dmnamdo. g§H$[aV
gܶmMr CËnmXH$Vm dmT>md¶mMr Agoc Va AmnUmg H$moaS>dmhÿImcr Ádmar cmJdS>rgmR>r ’$ŠV ‘mohmoa~§X {nedrVrc à‘m{UV {~¶mUo dmnamdo.
aã~r ÁdmargmR>r n§MgyÌr V§ÌkmZmMm Adc§~ Ho$ë¶mg A{YH$ Ymݶ d ¶mo½¶doir noaUr Z Pmë¶mg ImoS>‘merMm àmXþ^m©d A{YH$ hmoVmo. ˶m‘wio
H$S>~m CËnmXZ {‘iʶmg eoVH$è¶m§Zm {ZpíMV ‘XV hmoBc© . ˶mgmR>r aã~r ÁdmarMr noaUr 15 gßQ>~| a Vo 15 Am°ŠQ>m~o a ¶m H$mcmdYrV H$amdr.
eoVH$è¶m§Zr nwT>rcà‘mUo n§MgwÌtMm Adc§~ H$amdm. ‘wcñWmZr nmUr ì¶dñWmnZm‘wio CËnmXZmV 30 Q>ŠHo$ dmT> Pmë¶mMo
à¶moJm§Vr AmT>iZy Amco Amho
aã~r ÁdmargmR>ro n§MgwÌr
n§MgwÌr dmnam‘wio aã~r ÁdmarÀ¶m CËnmXZmV 100 Q>ŠHo$ dmT> hmoV.o 2) O{‘ZrÀ¶m àH$mamZwgma OmVtMm dmna
˶mn¡H$s ‘wcñWmZr nmUr ì¶dñWmnZm‘wio 30 Q>ŠHo$, gwYm[aV dmUm§Mm ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>mZo ‘hmamï´>mVrc aã~r Ádmar {nH${dUmè¶m
O{‘ZrÀ¶m àH$mamZwgma dmna Ho$ë¶m‘wi
w o 25 Q>ŠHo$, noaUr Z§VaÀ¶m Amocmdm {Za{Zamù¶m ^mJm§H$arVm O{‘ZrÀ¶m à{VZwgma ¶mo½¶ Ago A{YH$ CËnmXZ
ì¶dñWmnZm‘wio 20 Q>ŠHo$, AÞÐì¶ ì¶dñWmnZm‘wio 15 Q>ŠHo$ Am{U nrH$ XoUmao gwYm[aV dmU {dH$grV H$éZ ˶m§Mr {e’$mag Ho$cocr Amho. ¶m
g§ajUm‘wio 10 Q>ŠHo$ CËnmXZmV dmT> hmoV.o V§Ìm‘wio CËnmXZmV 25 Q>ŠHo$ dmT> hmoVo Ago AmT>iZy Amco Amho.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 21


gwYm[aV OmVr ~) ’w$co n§M‘r
hcH$s O‘rZ : ’w$co AZwamYm hr OmV ÁdmarÀ¶m cmøm§g§ mR>r ‘ܶ‘ Vo ^mar O{‘ZrH$arVm
Adf©UàdU ^mJmV hcŠ¶m {dH$grV H$aʶmV Amcr Amho. hr OmV 115 Vo 120 {XdgmV V¶ma
O{‘ZrgmR>r cmJdS>rg ¶mo½¶, n³d hmoV.o ¶m OmVrnmgyZ nm§T>è¶m ew^,« nwU© ’w$ccoë¶m cmøm V¶ma hmoVmV.
hmoʶmMm H$mcmdYr 105 Vo 110 {Xdg ¶m dmUm‘ܶo JQ>mʶmMo à‘mU A˶ën AgyZ cmøm V¶ma hmoʶmMo
AgyZ A{YH$ Adf©Umg à{VH$maj‘ à‘mU 87.4 Q>ŠHo$ BVHo$ Amho. ¶m dmUmnmgyZ Ymݶ CËnmXZ 12 Vo
Amho. ¶m dmUmÀ¶m ^mH$arMr Am{U 14 q³dQ>c àVr hoŠQ>a {‘iVo. Va H$S>ã¶mMo CËnmXZ 40 Vo 45 q³dQ>c
H$S>ã¶mMr àV CËH¥$ï> Amho Am{U ¶m àVr hoŠQ>a {‘iVo. hr OmV ImoS>‘mer ¶m {H$S>rg d IS>IS>çm amoJmg
dmUmMo H$moaS>dmhÿ‘ܶo Ymݶ CËnmXZ gamgar àVr hoŠQ>ar 8 Vo 10 q³dQ>c à{VH$maj‘ Amho.
d H$S>~m CËnmXZ 30 Vo 35 q³dQ>c àVr hoŠQ>ar {‘iVo.
H$) ’w$co amohrUr
‘ܶ‘ O‘rZ : ’w$co gw{MÌm hr OmV ÁdmarÀ¶m nmnS>mg§ mR>r ‘ܶ‘ Vo ^mar O{‘ZrH$arVm {dH$grV
¶m dmUmMr Adf©UàdU ^mJmV ‘ܶ‘ O{‘ZrgmR>r {e’$mag Ho$cocr H$aʶmV Amcr Amho. hr OmV 115 Vo 120 {XdgmV V¶ma hmoV.o
Amho. ¶m OmVrg n³d hmoʶmg 120 Vo 125 {Xdgm§Mm H$mcmdYr cmJVmo. nmnS>mMm a§J cmcga {dQ>H$ar AgyZ ImʶmgmR>r Hw$aHw$arV d MdXma
¶m dmUmMo XmUo ‘mo˶mgmaIo ew^« AmhoV. ^mH$arMr d H$S>ã¶mMr àV CÎm‘ Amho.ImoS>‘mer, ImoS>{H$S>m d ‘mdm ¶m {H$S>rg VgoM IS>IS>çm amoJmg
Amho. ¶m dmUmMo gamgar Ymݶ CËnmXZ hoŠQ>ar 24 Vo 28 q³dQ>c à{VH$maj‘ AgyZ nmʶmMm VmU ghZ H$aVo. ¶m dmUmnmgyZ Ymݶ CËnmXZ
Va H$S>~m CËnmXZ hoŠQ>ar 60 Vo 65 q³dQ>c H$moaS>dmhÿ‘ܶo {‘iVo. hm 18 Vo 20 q³dQ>c àVr hoŠQ>a {‘iVo. Va H$S>ã¶mMo CËnmXZ 45 Vo
dmU Adf©Umg, IS>IS>çm Am{U nmZm§darc amoJmg VgoM ImoS>‘mer d 50 q³dQ>c àVr hoŠQ>a {‘iVo. hm dmU npíM‘ ‘hmamï´>mH$arVm nmnS>mgmR>r
ImoS>{H$S>rg à{VH$maj‘ Amho. {e’$mag Ho$cm Amho.
^mar O‘rZ : ’w$co dgwYm 3) noaUrZ§VaMo Amocmdm ì¶dñWmnZ
hr OmV ^mar O{‘ZrH$arVm H$moaS>dmhÿ d ~mJm¶VrgmR>r {e’$mag {nH$mÀ¶m gwadmVrÀ¶m 35 Vo 40 {XdgmV VU d {nH$m‘ܶo AÞÐì¶
Ho$cocr AgyZ ¶m OmVrg 116 Vo 120 {Xdg n³d hmoʶmg cmJVmV. O{‘ZrVyZ emofUmgmR>r Vrd« ñnYm© AgVo. ˶m‘wio gwédmVrg 35 Vo
¶m OmVrMo XmUo ‘mo˶mgmaIo nm§T>aeo ^w « M‘H$Xma AgVmV. ^mH$arMr d 40 {XdgmV nrH$ VU{da{hV R>do Uo ‘hËdmMo Amho. noaUr Z§VaÀ¶m Amocmdm
H$S>ã¶mMr àV CÎm‘ Amho. hr OmV ImoS>‘mer {H$S>rg d IS>IS>çm ì¶dñWmnZm‘ܶo 18 B§M nm^arZo noaUr H$éZ 45  15 go.‘r. A§Va
amoJmg à{VH$maj‘ Amho. ¶m OmVrMo Ymݶ CËnmXZ H$moaS>dmhÿgmR>r 25 Vo amIUo VgoM noaUrZ§Va 10 Vo 15 {Xdgm§Zr {daiUr H$éZ EH$m {R>H$mUr
28 q³dQ>c Va ~mJm¶VrgmR>r 30 Vo 35 q³dQ>c àVr hoŠQ>a {‘iVo. Va EH$M R>m~| R>do mdm. n{hcr H$moinUr noaUrZ§Va 3 AmR>dS>çm§Z§ r ’$Q>rÀ¶m
H$S>ã¶mMo CËnmXZ H$moaS>dmhÿ‘ܶo 55 Vo 60 q³dQ>c Va ~mJm¶Vr‘ܶo H$moi߶mZo H$amdr. ˶m‘wio VUm§Mm ~§Xmo~ñV hmoVmo d ‘mVrMm Wa O{‘Zrda
60 Vo 65 q³dQ>c àVr hoŠQ>a {‘iVo. V¶ma hmoD$Z ‘mVrMo AmÀN>mXZ V¶ma hmoV.o Xþgar H$moinUr noaUrZ§Va
5 AmR>dS>çm§Zr H$amdr, ˶m‘wio amonm§Zm ‘mVrMm AmYma {‘iVmo. nrH$
~mJm¶Vr joÌ : ’w$co aodVr 8 AmR>dS>çm§M§ o Pmë¶mZ§Va XmVoar H$moi߶mZo {Vgar H$moinUr H$moi߶mcm
hr OmV ^mar O{‘ZrH$arVm ~mJm¶VrgmR>r {dH$grV H$aʶmV Amcr Xmoar ~m§YZy H$amdr. ˶m‘wio O{‘ZrÀ¶m ^oJm ~wOʶmg ‘XV hmoD$Z
Amho. ¶m OmVrMo XmUo ‘mo˶mgmaIo nm§T>a,o M‘H$Xma AgVmV. ^mH$arMr {nH$m§À¶m ‘wim§Zm ‘mVrMr ^a {Xcr OmB©c d eoVmV gè¶m nS>ë¶m‘wio
Md CÎm‘ Amho d H$S>~m A{YH$ nm¡ï>rH$ d nmMH$ Amho. hr OmV nmdgmMo nmUr YéZ R>do ʶmg ‘XV hmoBc© . ¶m H$moinUr‘wio O{‘ZrVrc
118 Vo 120 {XdgmV V¶ma hmoV.o ¶m OmVrMo Ymݶ CËnmXZ ~mJm¶VrgmR>r Amocmì¶mMo ~mînr^dZ Z hmoVm O{‘ZrVrc Amocmdm {Q>H$y Z amhʶmg ‘XV
40 Vo 45 q³dQ>c àVr hoŠQ>a {‘iVo. Va H$S>ã¶mMo CËnmXZ hmoV.o noaUrZ§Va Amdí¶H$VoZgw ma 1 Vo 2 doim qZXUr H$amdr.
90 Vo 100 q³dQ>c àVr hoŠQ>a {‘iVo. hr OmV ImoS>‘mer {H$S>rg d H$moaS>dmhþ Ádmarg g§a{jV nmUr CncãY Agë¶mg Vo nrH$ J^m©dñWoV
IS>IS>çm amoJmg à{VH$maj‘ Amho. AgVmZm noaUrZ§Va 28 Vo 30 {Xdgm§Zr qH$dm nrH$ nmoQ>arV AgVmZm
noaUrZ§Va 50 Vo 55 {Xdgm§Zr Úmdo. 2 nmUr XoUo eŠ¶ Agë¶mg darc
ÁdmarÀ¶m BVa Cn¶moJm§H$arVm dmU XmoÝhr ZmOwH$ AdñWoV Ádmarcm nmUr Úmdo. ~mJm¶Vr Ádmar‘ܶo {Vgao
A) ’w$co ‘Ywa nmUr nrH$ ’w$cmoè¶mV AgVm§Zm noaUrZ§Va 70 Vo 75 {Xdgm§Zr Am{U
hr OmV ÁdmarÀ¶m hþaS>çmgmR>r ‘ܶ‘ Vo ^mar O{‘ZrH$arVm {dH$grV H$Ugm§V XmUo ^aVmZm noaUrZ§Va 90 Vo 95 {Xdgm§Zr Úmdo.
H$aʶmV Amcr Amho. ¶m OmVrMm hþaS>m 95 Vo 100 {XdgmV V¶ma hmoVmo.
¶m OmVrMo hþaS>m CËnmXZ 30 Vo 35 q³dQ>c àVr hoŠQ>a d H$S>ã¶mMo 4) AÞÐì¶ ì¶dñWmnZ
CËnmXZ 65 Vo 70 q³dQ>c à{V hoŠQ>a {‘iVo. hþaS>m M{dcm CËH$ï> A.) {OdmUy IVm§Mm dmna
AgwZ ImoS>‘mer, ImoS>{H$S>m {H$S>rg d IS>IS>çm amoJmg à{VH$maj‘ Amho. aã~r Ádmarg 10 {H$cmo {~¶mʶmg 250 J«‘° A°Pmopñn[ac‘ qH$dm

22 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
nr.Eg.~r. ¶m {OdmUy g§dY©ZmMr à{H«$¶m H$amdr. ¶m IVm§nmgyZ 15 Vo 20 Q>ŠHo$ CËnmXZ dmT>V,o Ago à¶moJmA§Vr AmT>iZy Amco Amho. {OdmUy IVm§Mr
nm{H$Q>o {Oëhm n[afXm, H¥${f ImVo, H¥${f {dÚmnrR>,o H¥${f ‘hm{dÚmc¶o, H¥${f godm H|$Ðo ¶m§À¶mH$S>o CncãY AgVmV.
~) amgm¶{ZH$ IVm§Mm dmna
aã~r ÁdmarÀ¶m g§H$[aV d gwYm[aV OmVr ZÌ IVmg Mm§Jcm à{VgmX XoVmV. H$moaS>dmhþ Ádmarg àVr 1 {H$cmo ZÌ {Xë¶mg 10 Vo 15 {H$cmo Ymݶ
CËnmXZ dmT>V Agë¶mMo à¶moJm§AV§ r AmT>iZy Amco Amho. O{‘ZrÀ¶m àH$mamZwgma nwT>rcà‘mUo amgm¶{ZH$ IVm§Mr {e’$mag Ho$cocr Amho.

O{‘ZrMm àH$ma IVmMo hoŠQ>ar à‘mU ({H$cmo )


H$moaS>dmhþ ~mJm¶Vr
ZÌ ñ’y$aX nmcme ZÌ ñ’y$aX nmcme
hcH$s 25 - - - - -
‘ܶ‘ 40 20 - 80* 40 50
^mar 60 30 - 100* 50 50
*ZÌ XmoZ hß˶mV (noaUrdoir AY} d noaUrZ§Va EH$ ‘{hݶmZo AY} ) g§nyU© ñ’y$aX d nmcme noaUr doiog Úmdo. H$moaS>dmhÿ O{‘Zrg g§nyU© ZÌ noaUrÀ¶mdoiog
Úmdo. EH$mpË‘H$ AÞÐì¶ ì¶dñWmnZm‘ܶo amgm¶{ZH$ IVo noaUrÀ¶m doir {Xë¶mg CËnmXZmV 15 Q>ŠHo$ dmT> hmoVo.

5) nrH$ g§ajU amoJmMo à‘mU dmT>Vo. H$moaS>dmhÿ‘ܶo nrH$ 3 Vo 4 AmR>dS>çm§§Mo Pmë¶mda


hoŠQ>ar 5 Q>Z VwaH$mQ>çm§Mo AmÀN>mXZ Ho$ë¶mg amoJmMo à‘mU H$‘r hmoVo
A) ImoS>‘mer : ¶m {H$S>rÀ¶m {Z¶§ÌUmgmR>r {³dZm°c’$m°g 35 Q>ŠHo$ Am{U VmQ>o cmoiʶmMo à‘mUhr H$‘r hmoVo. à¶moJm§Vr Ago {XgyZ Amco
àdmhr 350 {‘.cr. 250 crQ>a nmʶmV {‘giyZ àVr hoŠQ>ar 7 Vo Amho H$s, AmÀN>mXZm‘wio VmQ>o O{‘Zrda nS>ʶmMo à‘mU 42 Q>ŠHo$ H$‘r
8 {Xdgm§Zr ’$dmaUr H$amdr. n{hë¶m ’$dmaUrZ§Va 10 {Xdgm§Zr hmodyZ Ymݶ CËnmXZmV 14 Q>ŠHo$ dmT> hmoVo. nrH$ g§ajUm‘wio CËnmXZmV
Xþgar ’$dmaUr H$amdr. ˶mgmR>r 35 B.gr. {³dZm°c’$m°g 700 {‘.cr. 10 Q>ŠHo$ dmT> hmoVo, Ago à¶moJm§Vr {gÜX Pmco Amho.
500 crQ>a nmʶmV {‘giyZ àVr hoŠQ>a ’$dmamdo.
~) ImoS>{H$S>m … ¶m {H$S>rMm àmXþ^m©d {XgyZ Amë¶mZ§Va {³dZm°c’$m°g ÁdmarMr H$mT>Ur
35 B.gr. 1075 {‘.cr., 750 crQ>a nmʶmV {‘giyZ àVr hoŠQ>ar ÁdmarMo nrH$ OmVrnaËdo 110 Vo 130 {Xdgm§V H$mT>Urg V¶ma
’$dmamdo. n{hcr ’$dmaUr CJdUrZ§Va 30 {Xdgm§Zr H$amdr. hmoVo. Ádmar H$mT>UrÀ¶m doir H$UgmVrc XmUo Q>UH$ hmoVmV. XmUo ImD$Z
nm{hë¶mg àW‘ ’w$Q>VmZm Q>M AmdmO ¶oVmo Am{U Ádmar {nR>mi cmJVo.
amoJ {Z¶§ÌU ˶mà‘mUo ÁdmarMo ~maH$mB©Zo {ZarjU Ho$ë¶mg XmʶmÀ¶m Q>moH$mH$S>rc
A) H$mUr : XmUo H$mUr d ‘moH$ir H$mUr ho XmoZ ~waerOݶ amoJ AmhoV. ^mJmOdi H$mim {R>nH$m AmT>iyZ ¶oVmo. hr cjUo {XgVmM ÁdmarMr
¶m amoJm§Mm àgma ÁdmarÀ¶m {~¶mʶmÛmao hmoVmo. ¶m amoJmMm àgma H$mT>Ur H$amdr. Ádmar H$mT>UrZ§Va 8 Vo 10 {Xdg H$Ugo CÝhmV dmidyZ
{~¶mʶmÛmao hmoV Agë¶mZo {~¶mUo amoJ‘wŠV eoVm‘YwZ {ZdS>mdo. Pmë¶mZ§Va ‘iUr H$amdr. Ymݶ C’$ZUr H$éZ V¶ma Pmë¶mZ§Va ˶mcm
noaUrnydu {~¶mʶmg 300 nmoVmÀ¶m J§YH$mMr 4 J«°‘ qH$dm 3 J«°‘ nwÝhm gmR>dUwH$snydu CÝhmV dmidmdo. gd©gmYmaUnUo 50 {H$cmoMr nmoVr
Wm¶a‘Mr àVr 1 {H$cmo à‘mUo ~rOà{H«$¶m H$amdr. ‘iUrnydu ^éZ R>odë¶mg nwT>o ~mOmanoR>oV {dH«$s H$aUo gmono OmVo.
H$mUrJ«ñV H$Ugo H$mTy>Z Zï> H$amdrV, åhUOo nwT>o amoJmMm àgma
hmoUma Zmhr. CËnmXZ
~) IS>IS>çm : ¶m ~waerOݶ amoJmMm {eaH$md O{‘ZrVyZ ÁdmarÀ¶m AemàH$mao aã~r ÁdmarMr gwYm[aV V§Ìmà‘mUo Am{U O{‘ZrÀ¶m
VmQ>mV hmoVmo. ¶m amoJmÀ¶m àmXþ^m©dm‘wio ‘wimOdiÀ¶m VmQ>mMm ~w§Ym àH$mamZwgma cmJdS> Ho$ë¶mg aã~r ÁdmarnmgyZ hcŠ¶m O{‘Zrda
Za‘ nS>Vmo. H$mcm§VamZo Aer PmS>o H$moc‘Sy>Z O{‘Zrda cmoiVmV. 8 Vo 10 q³dQ>c, ‘ܶ‘ O{‘Zrda 20 Vo 25 q³dQ>c, ^mar O{‘Zrda
{Z¶§ÌU : O{‘ZrV H$‘r Amocmdm Agë¶mg ¶m amoJmMr cmJU 25 Vo 30 q³dQ>c Va ~mJm¶VrImcr 30 Vo 35 q³dQ>c YmݶmMo àVr
‘moR>çm à‘mUmV AmT>iyZ ¶oVo. åhUyZ nmUr XoʶmMr gmo¶ Agë¶mg hoŠQ>ar CËnmXZ {‘iy eH$Vo. H$S>ã¶m~m~V hcŠ¶m O{‘Zrda 3 Vo
{e’$maerà‘mUo {nH$mcm nmUr Úmdo. noaUrnydu eoVmV eoUIV Kmcmdo. 3.5 Q>Z, ‘ܶ‘ O{‘Zrda 5 Vo 6 Q>Z, ^mar O{‘Zrda 6 Vo 7 Q>Z Va
H$moinʶm H$éZ O{‘ZrV Amocmdm {Q>H$dyZ R>odmdm. Ag‘Vmoc IVmMr ~mJm¶VrImcr 8 Vo 9 Q>Z àVr hoŠQ>ar H$S>ã¶mMo CËnmXZ {‘iy eH$Vo.
‘mÌm XoʶmMo Q>mimdo. {e’$maernojm ZÌ OmñV Am{U nmUr H$‘r {Xë¶mg g§nH©$ H«$. 9822014518

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 23


H$‘r IMm©V A{YH$ CËnmXZ XoUmar H$aS>B©
S>m°. ehmOr qeXo, n¡XmgH$ma, H$aS>B© g§emoYZ àH$ën, gmocmnya,
S>m°. {dO¶Hw$‘ma A‘¥VgmJa, gh¶moJr g§emoYZ g§MmcH$, {d^mJr¶ H¥$fr g§emoYZ H|$Ð, gmocmnya

H$mo aS>dmhÿ joÌmV aã~rV àm‘w»¶mZo Ádmar, ha^am, gy¶©’y$c,


H$aS>B© d H$mhr à‘mUmV Jhÿ KoVcm OmVmo. ¶m n¡H$s H$aS>B© ho
nrH$ H$‘r nmʶmV, H$‘r IMm©V OmñV CËnmXZ XoUmao Am{U Adf©UmMm
VmU ghZ H$aUmao nrH$ Amho. Ádmar {nH$mnojm H$aS>B© {nH$mgmR>r H$‘r
‘Oya cmJVmV. H$aS>B© {nH$mMm CËnmXZIM© H$‘r Agë¶m‘wio ˶mnmgyZ
OmñV ’$m¶Xm {‘iVmo VgoM H$aS>B©Mo Voc öX¶amoJ Q>miʶmgmR>r
Amamo½¶Xm¶r Amho.
H$aS>B© {nH$mMr gmoQ>‘wio O{‘ZrV Imocda OmV Agë¶m‘wio VrZ
’w$Q>m§nojm OmñV ImocrVrc Amocmdm d AÞÐì¶o emofyZ KoVcr OmVmV.
˶m‘wio Adf©UàdU n[apñWVrV H$‘r nmdgmÀ¶m doiog ¶m {nH$mnmgyZ
h‘Img CËnmXZ {‘iVo. ¶m {nH$mÀ¶m nmZm§Mm AmH$ma nyU© dmT>rZ§Va
H$‘r hmoD$Z H$S>oZo H$mQ>o ¶oVmV. ˶m‘wio PmS>mVrc nmʶmMo ~mînr^dZ
H$‘r hmoD$Z Adf©UmV Mm§Jë¶m àH$mao VJ Yê$Z amhVo. nmZm§da
‘oUMQ>nUm Agë¶m‘wioXoIrc XmoZ-VrZ EH$a ~mJm¶Vr H$aS>B© nrH$
KoD$ eH$Vmo Am{U ˶mnmgyZ OmñV ’$m¶Xm KoVm ¶oVmo. VgoM dma§dma Jhÿ
nrH$ KoVë¶m‘wio O{‘ZrÀ¶m daÀ¶m WamVrc AÞÐì¶o dmnacr OmVmV. 2 J«°‘ ~mdrñQ>rZ àVr {H$cmo {~¶mUo ¶mà‘mUo ~rOà{H«$¶m H$amdr. ˶mZ§Va
Aem {R>H$mUr H$aS>B©Mr ’o$anmcQ> Ho$ë¶mg O{‘ZrÀ¶m ImcÀ¶m WamVrc A°Pm°Q>mo~°ŠQ>a ¶m {OdmUyg§dY©H$mMr 25 J«°‘/{H$cmo {~¶mUo ¶mà‘mUo
AÞÐì¶m§Mm Am{U nmʶmMm H$m¶©j‘ dmna H$aVm ¶oB©c Am{U A{YH$ ~rOà{H«$¶m H$amdr. A°Pm°Q>mo~°ŠQ>a/A°Pmopñn[ac‘ ho {OdmUy g§dY©H$
’$m¶Xm hmoB©c. 25 J«°‘ àVr {H$cmo ¶m à‘mUmV {~¶mʶmcm cmdë¶mg hdoVrc ZÌmMo
pñWarH$aU hmoD$Z CËnmXZmV 10 Q>ŠHo$ dmT> hmoVo.
H$aS>B©Mo gwYm[aV cmJdS> V§ÌkmZ H$aS>B© {nH$mMo XmoZ Amoit‘Yrc A§Va 45 g|.‘r. Am{U XmoZ
H$moaS>dmhÿ H$aS>B©À¶m {nH$mg ‘ܶ‘ Vo ^mar Imoc H$mir O‘rZ amonm§‘Yrc A§Va 20 g|.‘r. R>odmdo.
dmnamdr. 60 g|.‘r. nojm OmñV Imoc O{‘ZrV H$aS>B©Mo nrH$ Mm§Jco H$aS>B© ho nrH$ amgm¶{ZH$ IVmg Mm§Jcm à{VgmX XoVo. ¶m {nH$mÀ¶m
¶oVo. ˶mMà‘mUo nmʶmMm {ZMam hmoUmar Am{U Amocmdm {Q>H$dyZ R>odUmar A{YH$ CËnmXZmgmR>r H$moaS>dmhÿ {nH$mg 50 {H$cmo ZÌ (110 {H$cmo
O‘rZ Agmdr. eoVmV nmUr gmMyZ am{hë¶mg (3-4 {Xdg) H$aS>B©Mo ¶w[a¶m) Am{U 25 {H$cmo ñ’w$aX (156 {H$cmo qgJc gwna ’$m°ñ’o$Q>)
nrH$ gwHy$Z ‘ê$Z OmVo. àVr hoŠQ>a XoUo Amdí¶H$ Amho.
H$moaS>dmhÿ H$aS>B© {nH$mMr gmoQ>‘wio Imoc OmV Agë¶m‘wio Imoc H$aS>B© ho nrH$ O{‘ZrVrc Amocmì¶mda dmT>V Agë¶m‘wio noaUrZ§Va
Zm§JaQ> H$amdr. ˶mZ§Va Hw$idmÀ¶m 3-4 nmù¶m Úmì¶mV. Iarn h§Jm‘mV 10 Vo 12 {Xdgm§Zr XmoZ Omo‘Xma amonmVrc A§Va 20 g|.‘r. R>odyZ
6  6 ‘rQ>a AWdm 10  10 ‘rQ>a AmH$mamMo gnmQ> dm’o$ qH$dm gar {daiUr H$aUo A˶§V JaOoMo Amho. JaOoZwgma IwanUr d H$moinUr
da§~o V¶ma H$ê$Z ‘ycñWmZr Ocg§YmaU H$amdo. eodQ>À¶m nmir AJmoXa H$ê$Z eoV ñdÀN> R>odmdo. VgoM O{‘ZrVrc Amocmdm {Q>H$dyZ
Mm§Jco Hw$Ococo eoUIV qH$dm H§$nmoñQ> IV hoŠQ>ar 5-6 Q>Z (10 Vo R>odʶmgmR>r noaUrnmgyZ {Vgè¶m AmR>dS>çmV ’$Q>rÀ¶m H$moi߶mZo
12 JmS>çm) {‘giyZ {Xë¶mg CËnmXZmV 15-20 Q>ŠHo$ dmT> {‘iVo. Va nmMì¶m AmR>dS>çmV nyU© ’$mgoÀ¶m H$moi߶mZo H$moinUr H$amdr.
H$moaS>dmhÿ H$aS>B©Mr cmJdS> gßQ>|~aMm Xþgam n§YadS>m Vo Am°ŠQ>mo~aÀ¶m
n{hë¶m n§YadS>çmn¶ªV H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV Amcocr Amho. noaUr nrH$ g§ajU
gßQ>|~aÀ¶m n{hë¶m n§YadS>çmV Ho$ë¶mg {nH$mMo nmZmdarc {R>nHo$ ¶m H$aS>B© {nH$mMo ‘mì¶m‘wio ‘moR>çm à‘mUmV ZwH$gmZ hmoVo. Adf©UàdU
~waerOݶ amoJm‘wio ’$ma ZwH$gmZ hmoVo Am{U n¶m©¶mZo CËnmXZmV KQ> {d^mJmV H$aS>B©Mr noaUr gßQ>|~aÀ¶m Xþgè¶m n§YadS>çmV Ho$ë¶mg ¶m
hmoVo. ¶m CcQ> C{eam noaUr CXm. Am°ŠQ>mo~aMm Xþgam n§YadS>m Ho$ë¶mg {H$S>rMr Vrd«Vm ~arM H$‘r hmoVo. ‘mdm {H$S>rÀ¶m {Z¶§ÌUmgmR>r 30 Q>ŠHo$
nrH$ W§S>rÀ¶m H$mimV Amë¶m‘wio ‘mì¶mMm àmXþ^m©d ‘moR>çm à‘mUmV hmoVmo S>m¶‘oWmoEQ> (15 {‘.cr. 10 crQ>a nmʶmV) ¶m H$sQ>H$ZmeH$mMr ’$dmaUr
Am{U CËnmXZmV KQ> ¶oVo. H$amdr qH$dm Wm¶mo‘oW°ŠPm‘/A°{gQ>m{‘àrS> 3-4 J«°‘/10 crQ>a nmUr
H$aS>B©Mo 10 {H$cmo ~r àVr hoŠQ>a dmnamdo. noaUrnydu {~¶mʶmg qH$dm A°{g’o$Q> 16 J«°‘/ 10 crQ>a nmUr qH$dm ŠbmoWm¶{ZS>rZ 1 J«°‘/

24 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
10 crQ>a nmʶmV {‘giyZ ’$dmamdo. ¶m {nH$mda nmZmdarc {R>nHo$ (AëQ>aZo[a¶m) ¶m amoJmMm àmXþ^m©d {XgyZ ¶oVmo. nmZmdarc {R>nHo$ amoJmÀ¶m
{Z¶§ÌUmgmR>r 25 J«°‘ ‘°ÝH$moPo~ qH$dm H$m~}ÝS°>{P‘ + ‘°ÝH$moPo~ ho g§¶wŠV ~waerZmeH$ 20 J«°‘ àVr 10 crQ>a nmʶmg {‘giyZ ’$dmamdo. amoJmMr Vrd«Vm
H$‘r Pmcr Zmhr Va 10-15 {Xdgm§Zr darcà‘mUo Xþgar ’$dmaUr H$amdr, {nH$mMr ’o$anmcQ> H$amdr åhUOo amoJmMo {Z¶§ÌU hmoVo.

gwYm[aV dmU

A. H«$. gai/g§H$[aV dmU V¶ma hmoʶmMm CËnmXZ (q³d./ho.) {deof JwUY‘©


H$mcmdYr ({Xdg)
1. ^r‘m 120-130 12-14 H$moaS>dmhÿ joÌmg ¶mo½¶, Adf©Umg à{VH$maj‘,
‘mdm d nmZmdarc {R>nHo$ amoJmg ‘ܶ‘ à{VH$maH$.
‘hmamï´> amÁ¶mgmR>r {e’$mag.
2. ’w$co Hw$gw‘m 125-140 {Oam¶Vr 12-15, H$moaS>dmhÿ VgoM g§a{jV nmʶmÀ¶m {R>H$mUr ¶mo½¶.
~mJm¶Vr 20-22 ApIc ^maVr¶ñVamda cmJdS>rgmR>r {e’$mag.
3. Eg. Eg. E’$. 658 115-120 11-13 {~Ja H$mQ>oar dmU, nmH$ù¶mgmR>r ¶mo½¶. ApIc
^maVr¶ñVamda cmJdS>rgmR>r {e’$mag.
4. Eg. Eg. E’$. 708 115-120 {Oam¶Vr 13-16,
~mJm¶Vr 20-24 H$moaS>dmhÿ Am{U ~mJm¶VrgmR>r Cn¶wŠV, ‘mì¶mg ‘ܶ‘
à{VH$maH$. ‘hmamï´> amÁ¶mV cmJdS>rgmR>r {e’$mag.
5. ’w$co Eg. Eg. E’$. 120-125 13-16 A{YH$ CËnmXZmgmR>r nm§T>è¶m ’w$cm§Mm H$mQ>oar dmU,
733 ‘mì¶mg ‘ܶ‘ à{VH$maH$. ApIc ^maVr¶ñVamda
cmJdS>rgmR>r {e’$mag.
6. ’w$co M§Ð^mJm 125-140 {Oam¶Vr 13-16, H$moaS>dmhÿ Am{U ~mJm¶VrgmR>r CÎm‘, H$mQ>oar dmU,
(Eg.Eg.E’$. 748) ~mJm¶Vr 20-25 ‘mì¶mg ‘ܶ‘ à{VH$maH$. ApIc
^maVr¶ñVamda cmJdS>rgmR>r {e’$mag.
7. na^Ur Hw$gw‘ 135-137 12-15 ‘mdm {H$S>rg ghZerc, ‘amR>dmS>m d ApIc
(nr~rEZEg-12) ^maVr¶ñVamda cmJdS>rgmR>r {e’$mag.
8. nr. ~r. EZ. Eg. 40 118-128 12-13 {~Ja H$mQ>oar, nmH$ù¶mgmR>r ApIc
^maVr¶ñVamda cmJdS>rgmR>r {e’$mag.
9. Ao. Ho$. Eg.-207 125-135 12-14 {dX^m©gmR>r {e’$mag. ‘mì¶mg ‘ܶ‘ à{VH$maH$.
10. Zmar-6 130-135 10-12 {~Ja H$mQ>oar, nmH$ù¶mgmR>r d g§a{jV
nmʶmImcrc cmJdS>rg ¶mo½¶. ApIc
^maVr¶ñVamda cmJdS>rgmR>r {e’$mag.
g§H$[aV dmU
1. Zmar EZ. EM.-1 130-135 12-14 g§H$[aV {~Ja H$mQ>oar dmU, nmH$ù¶mgmR>r, g§a{jV
nmʶmImcr cmJdS>rg ¶mo½¶. ApIc
^maVr¶ñVamda cmJdS>rgmR>r {e’$mag.
2. Zmar EZ. EM.-15 130-135 20-23 ‘mì¶mg ghZerc, ~mJm¶VrgmR>r. ApIc
^maVr¶ñVamda cmJdS>rgmR>r {e’$mag.
3. S>r. gr. EM. 185 130-140 {Oam¶Vr 14-16, ‘mdm {H$S>rg ‘ܶ‘ à{VH$maH$, ‘a amoJmg à{VH$maH$.
~mJm¶Vr 20-25 ApIc ^maVr¶ñVamda cmJdS>rgmR>r {e’$mag.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 25


H$mT>Ur V§ÌkmZ
H$aS>B© nrH$ 130-135 {XdgmV H$mT>Urg V¶ma hmoV.o ¶m {nH$mMr Za OZmdamVrc ewH«$mUy§À¶m
~m|S>o d nmZo {ndir nS>ë¶mZ§Va H$mT>Ur H$amdr. H$mnUr gH$miÀ¶m doigo
AmЩVMo o à‘mU OmñV Agë¶m‘wio H$mQ>o H$‘r Q>mMo VmV. EH$mpË‘H$ H$mT>Ur d {d{dY MmMʶm
‘iUr ¶§Ì ho {nH$mÀ¶m H$mT>UrgmR>r Cn¶wŠV Amho. ¶m ¶§ÌmZo H$‘r doiVo d newg§dY©Z gmYmaUV: Mma ^mJmV {d^mJco OmVo, Vo åhUOo
H$‘r IMm©V H$aS>BM© r H$mT>Ur H$aVm ¶oV.o ¶m ‘erZ‘YyZ ñdÀN> Ymݶ ~mhoa (1) n¡Xmg (2) newg§dY©Z d g§JmonZ (3) ñdmñ϶ (4) CËnmXZ.
¶oVo Am{U H$moUVrhr à{H«$¶m Z H$aVm ‘mc {dH«$sgmR>r ZoVm ¶oVmo. (H$aS>B© Hw$R>ë¶mhr àmʶm§‘ܶo ˶mMr n¡Xmg ¶mo½¶ arVrZo Amdí¶H$ Amho.
{nH$mg H$mQ>o Agë¶m‘wio H$mT>Ur ‘OwamÛmao Ho$ë¶mg IMuH$ hmoV.o dmgam‘ܶo Za d ‘mXr ¶m XmoKm§Mo {‘iyZ JwUY‘© ¶oV AgVmV.
åhUOoM dmgam‘ܶo ¶oUmè¶m OZwH$s¶ JwUgyÌm§Mm 50 Q>ŠHo$
CËnmXZ dmQ>m Za diyMm AgVmo. åhUyZM n¡XmergmR>r Za diyMr {ZdS>
(1) gwYm[aV cmJdS> V§ÌkmZmMm dmna Ho$cm AgVm ‘ܶ‘ O{‘ZrV H$aVmZm ˶mÀ¶m ewH«$mUy§Mm dmna H$aʶmnydu à¶moJemioV dr¶m©Mo
H$aS>B© {nH$mnmgyZ àVr hoŠQ>ar 12 Vo 14 q³dQ>c Va ^mar O{‘ZrV H$mQ>oH$moa ‘y붑mnZ H$aUo JaOoMo R>aVo. n¡XmergmR>r ¶mo½¶ H$s
14 Vo 16 q³dQ>c CËnmXZ ghO {‘iVo. (2) H$moaS>dmhÿ H$aS>B© A¶mo½¶ ho R>a{dʶmgmR>r Za OZmdamVrc ewH«$mUy§À¶m OS>UKS>U
cmJdS>rgmR>r à{V hoŠQ>ar 12,000/- Vo 15,000/- én¶o IM© ¶oVmo. Am{U H$m¶©j‘Vo{df¶r à¶moJemioV nwT>rbà‘mUo {d{dY MmMʶm
EHy$U IM© dOm OmVm àVr hoŠQ>ar 20,000/- Vo 25,000/- én¶o Ho$ë¶m OmVmV.
’$m¶Xm hmoVmo. (3) H$mT>UrZ§Va H$aS>B©Vrc H$mS>rH$Mam B˶mXr ñdÀN> 1) ewH«$mUy§Mr EH$Ì gm§{KH$ hmcMmc
H$ê$Z Vr CÝhmV 8 Q>ŠHo$ Amocrn¶ªV dmidmdr. Z§Va {ZOªVwH$ nmo˶mV ^ê$Z 2) ewH«$mUy§Mr d¡¶pŠVH$ hmcMmc
gmR>dU H$amdr. {~¶m§Mm Cn¶moJ àm‘w»¶mZo VocmgmR>r H$aVmV. {~¶m§‘ܶo 3) dr¶m©Vrc ewH«$mUy§Mo à‘mU
28-35 Q>ŠHo$ Voc AgVo. H$aS>B©À¶m VocmV "{cZmocrH$' ¶m Ag§n¥ŠV 4) dr¶m©Vrc ewH«$mUy§Mr H$m¶©j‘Vm/g{H«$¶Vm/Midi
KQ>H$mMo à‘mU 78 Q>ŠHo$ AgVo. H$aS>B©À¶m VocmÀ¶m dmnamZo earamV 5) g‘mJ‘mZ§Va ‘mXrÀ¶m OZZ|{жmVrc òmd ^oXʶmMr
H$mocoñQ>°am°cMo à‘mU ¶mo½¶ amIʶmg ‘XV hmoVo. aŠVXm~, öX¶{dH$ma ewH«$mUy§Mr j‘Vm
AgUmè¶m§gmR>r ho Voc Cn¶wŠV Amho. ¶m{edm¶ H$aS>B© VocmMm Cn¶moJ 6) ewH«$mUy§À¶m S>moŠ¶mdarc AmdaUmMr AI§{S>VVm
a§J V¶ma H$aUo, aoŠPrZ V¶ma H$aUo, OcamoYH$ H$nS>çmÀ¶m CÚmoJmV ewH«$mUy§‘ܶo ^m¡{VH$ ñdê$nmMo Am{U JwUgwÌr¶ ñdê$nmMo Xmof
H$mVS>r H$‘mdʶmgmR>r, chmZ ‘wcmMo AÞ V¶ma H$aʶmgmR>r, ‘mJm©arZ Agë¶mg g‘mJ‘mZ§Va ‘mXr OZZ|{жm‘ܶo ór{~Omer ‘rcZ
~ZdʶmgmR>r VgoM ImÚVoc åhUyZ ‘moR>çm à‘mUmV Ho$cm OmVmo. hmoD$ eH$V Zmhr qH$dm ‘rcZ Pmë¶mg J^m©e¶mV V¶ma hmoUmao
^«yU OmñV {Xdg {Q>H$V Zmhr. ˶m‘wio ‘mXr OZmdao dma§dma
H$aS>B©Mo CnnXmW© CcQ>VmV. ˶m AZwf§JmZo àOZZj‘ ZamMo n¡Xmernydu dr¶©
H$aS>B© n|S> : OZmdam§Zm nm¡{ï>H$ ImÚ åhUyZ Cn¶moJr. H$aS>B© {~¶mMr g§H$cZ H$ê$Z ewH«$mUy§‘Yrc ^m¡{VH$ Am{U AmZwd§{eH$ ñdê$nmÀ¶m
Q>a’$co goë¶wcmoO d BÝgwcoeZ V¶ma H$aʶmgmR>r Cn¶moJmV AmUVmV. MmMʶm H$ê$Z KoUo Amdí¶H$ R>aVo.
^mOr : H$aS>BM© m 30 {Xdgmn¶ªV ^mOrgmR>r dmna H$aVm ¶oVmo. nmZm‘ܶo dr¶© g§H$cZ : H¥${Ì‘ ¶moZrÛmao Za diyMo dr¶© H$mM/
"A' OrdZgÎd, cmoh, ñ’w$aX d H°$pëe¶‘ ‘moR>çm à‘mUmV AgVo. {hadm ßb°pñQ>H$À¶m narjmZir‘ܶo g§H${cV Ho$co OmVo.
nmcm OZmdam§Zm Mmè¶mgmR>r VgoM {haì¶m PmS>mnmgyZ ‘yaKmg H$aVm ¶oVmo. Aem àH$maÀ¶m MmMʶm§Mr gw{dYm ‘hmamï´>m‘ܶo emgZmÀ¶m
PmS>o : ImoS>m‘ܶo "{cAmo{gcr{gH$'Mo à‘mU OmñV åhUyZ nm{Q©>H$c nwUo, Am¡a§Jm~mX d ZmJnya ¶oWrc JmoR>rV aoV‘mÌm à¶moJemim§‘ܶo
~moS>© nonagmR>r cJXm V¶ma H$aʶmgmR>r Vo dmnaVmV. EH${ÌV H$mT>Ur VgoM {eadi (gmVmam), nai (‘w§~B©), CXJra (cmVya),
‘iUr¶§ÌmÛmao H$mT>Ur Ho$cr AgVm PmS>mÀ¶m ’$m§Úm, ImoS>mMo VwH$S>o, nmZo na^Ur, ZmJnya d AH$mocm ¶oWrc newd¡ÚH$s¶ ‘hm{dÚmc¶m§‘ܶo
B˶mXr eoVmV {dIwaco OmVmV. Hw$Oë¶mZ§Va ˶mMo g|{ж IV H$aVmV. CncãY AmhoV. ¶m {R>H$mUr eoVH$è¶m§À¶m ‘mJUrZwgma A˶ën
H$aS>B© nmH$ù¶m : H$aS>B© nmH$ù¶m§Zm Am¡fY åhUyZ A{Ve¶ ‘hÎd emgH$s¶ XamV gXaÀ¶m MmMʶm§Mr gw{dYm nwadcr OmVo.
Amho. gwH$coë¶m nmH$ù¶m§À¶m Am¡fYm‘wio aŠVdm{hݶm§‘ܶo aŠVnwadR>m A{YH$ ‘m{hVrgmR>r Z{OH$À¶m emgH$s¶ newd¡ÚH$s¶
VgoM àmUdm¶y {‘giʶmMo à‘mU dmTy>Z aŠV dm{hݶm§V JwR>ù¶m XdmImݶm‘ܶo g§nH©$ gmYmdm.
hmoʶmMo à‘mU H$‘r hmoVo. VgoM H$mocoñQ>oam°cMo XoIrc à‘mU H$‘r hmoVo.
‘Yw‘oh, öX¶{dH$ma, ñnm°ÝS°>cr{gg, hm¶na Q>oÝeZ, ‘m{gH$ nmirVrc S>m°. ‘wHw§$X Am‘co, gh¶moJr àmܶmnH$,
A{Z¶{‘VVm, gm§YoXþIr, d§Ü¶Ëd, nmoQ>mMo {dH$ma, earamVrc ImO S>m°. aUOrV ‘JXÿ‘, newYZ {dH$mg A{YH$mar,
B˶mXr amoJ H$‘r hmoVmV. MrZ‘ܶo nmH$ù¶m§Mm Cn¶moJ àm‘w»¶mZo Am¡fY H«$m§{Vqgh ZmZm nmQ>rc newd¡ÚH$s¶ ‘hm{dÚmc¶,
{Z{‘©Vr, a§J {Z{‘©Vr d gm¢X¶©àgmYZo V¶ma H$aʶmgmR>r Ho$cm OmVmo. {eadi, {O. gmVmam
nmH$ù¶m§nmgyZ CÎm‘ àH$maMm Mhm V¶ma hmoVmo. g§nH©$ H«$. 8275473131
g§nH©$ H«$. : 9689617066

26 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
Ho$ir : H$m§Xo~mJ cmJdS>
àm. ZmPo‘moÔrZ eoI (CÚmZ{dÚmdoÎmm), S>m°. {dH«$m§V ^mcoamd (‘¥X agm¶Zemók), Ho$ir g§emoYZ H|$Ð, {Z‘IoS>r amoS>, OiJmd

Ho$ ir ho ‘hmamï´>mVrc à‘wI ’$inrH$ AgyZ, ¶m {nH$mImcr ‘hmamï´>mV


83,000 hoŠQ>a joÌ Amho. ‘hmamï´>mMr gamgar CËnmXH$Vm
58.2 Q>Z àVr hoŠQ>a EdT>r Amho, Or amï´>r¶ CËnmXH$Vonojm OmñV Amho.
H$mT>mì¶mV. H§$Xmda 3-4 [a¨Jm R>odyZ Imcrc ~mOyZo daModa H§$X VmgyZ
¿¶mdm. ¶m g§ñH$mam‘wio gyÌH¥$‘rÀ¶m àmXþ^m©dmnmgyZ g§ajU hmoVo, {edm¶
ImoS>{H$S>rMm CnÐd AmT>ië¶mg Ago ~oUo AcJ H$aVm ¶oVo.
Ho$ir {nH$mÀ¶m {d{dY AdñWm§Zm AZwê$n Vmn‘mZ, AmЩVm, nmD$g, dmam amgm¶{ZH$ H§$X à{H«$¶m : 100 crQ>a nmUr KoD$Z ˶mV
¶m hdm‘mZmÀ¶m KQ>H$m§Zwgma cmJdS>rMr doi R>a{dcr OmVo. 100 J«°‘ H$m~}ÝS°>{P‘ d 150 {‘.cr. A°{g’o$Q> Q>mHy$Z T>idmdo Am{U
H$m§Xo ~mJ Ho$irMr cmJdS> Am°ŠQ>mo~a-Zmoìh|~a ‘{hݶmV Ho$cr OmVo. ˶mV ^m¡{VH$ g§ñH$ma Ho$coco H§$X {H$‘mZ 30 {‘{ZQ>o ~wS>dmdoV.
‘o Vo Owc¡ ¶m H$mcmdYrV Ho$i’y$c ~mhoa nS>Vo, Va Am°JñQ> Vo Am°ŠQ>mo~a CVrg§d{Y©V amono cmJdS> H$aʶmnydu eoVmV {R>~H$ qgMZ ¶§ÌUm
¶m H$mcmdYrV Ho$ir H$mT>Urg V¶ma hmoVo. H$m§Xo~mJ cmJdS>rnmgyZ ~gdmdr. cmJdS>rgmR>r CVrg§d{Y©V amono EH$gma»¶m dmT>rMr, 30 Vo
{‘iUmao CËnmXZ ‘¥J~mJ cmJdS>rnmgyZ {‘iUmè¶m CËnmXZmnojm H$‘r 45 g|.‘r. C§MrMr Am{U {H$‘mZ 6 Vo 7 nmZo Agcocr AgmdrV.
AgVo. na§Vw ~mOma^md ‘mÌ Mm§Jco {‘iVmV. H$m§Xo~mJ cmJdS>rImcrc cmJdS>rZ§Va à{V{XZ à{VPmS> {H$‘mZ 5 crQ>a nmUr Úmdo. Xþgè¶m-
joÌ ho EHy$U cmJdS>rÀ¶m 20 Vo 25 Q>ŠHo$ BVHo$ AgVo. {Vgè¶m {Xder amonm^modVmcMr ‘mVr nm¶mZo Xm~mdr.
A{YH$ XO}Xma Ho$ir CËnmXZmgmR>r eoVH$è¶m§Zr H$m§Xo~mJ Ho$irÀ¶m
cmJdS>rgmR>r nwT>rc V§ÌkmZmMm Adc§~ H$amdm. Ho$irgmR>r AÞÐì¶ ì¶dñWmnZ
A) Ho$irgmR>r {R>~H$ qgMZmVyZ IVm§Mm dmna : (g§emoYZna
H$m§Xo~mJ cmJdS> nyd©V¶mar {e’$mag gZ 2008 d 2016)
¶m dfu cmJdS> H$amd¶mÀ¶m H$m§Xo~mJ cmJdS>rgmR>r O{‘ZrMr Ho$irÀ¶m A{YH$ XO}Xma CËnmXZmgmR>r ‘ܶ‘ Imoc H$mù¶m
nyd©‘emJV H$ê$Z, ¶mo½¶ A§Vamda gè¶m nmS>mì¶mV. cmJdS>rMo A§Va O{‘ZrV ZÌ d nmcme¶wŠV IVm§À¶m {e’$maerV ‘mÌoÀ¶m 75 Q>ŠHo$ ‘mÌm
{H$‘mZ 5 ’y$Q>  5 ’y$Q> BVHo$ R>odmdo. (150 J«°‘ ZÌ Am{U 150 J«°‘ nmcme àVr PmS>) {R>~H$ qgMZmVyZ
Mm§Jë¶m à{VMo eoUIV 10 {H$cmo àVr PmS> ¶m à‘mUmV eoVmV XoVmZm hOma PmS>m§gmR>r 1 Vo 16 AmR>dS>çmn¶ªV 4.5 {H$cmo ¶w[a¶m Am{U
AmUyZ R>odmdo. 3 {H$cmo å¶waoQ> Am°’$ nmoQ>°e àVr AmR>dS>m, 17 Vo 28 AmR>dS>çmn¶ªV
A°Pmopñnarc‘ d nr. Eg. ~r. hr O¡{dH$ IVo 25 J«°‘ àVr PmS> 13.5 {H$cmo ¶w[a¶m Am{U 8.5 {H$cmo å¶waoQ> Am°’$ nmoQ>°e àVr AmR>dS>m,
(à˶oH$s) ¶m à‘mUmV AmUyZ R>odmdo. 29 Vo 40 AmR>dS>çmn¶ªV 5.5. {H$cmo ¶w[a¶m Am{U 7 {H$cmo å¶waoQ> Am°’$
Ho$ir H§$X {ZdS> : Ho$ir cmJdS>rgmR>r H§$X/‘wZdo {ZamoJr Am{U nmoQ>°e àVr AmR>dS>m Am{U 41 Vo 44 AmR>dS>çmn¶ªV 5 {H$cmo å¶waoQ>
Om{Vd§V ~mJoVyZ {ZdS>mdoV. H§$X 3 Vo 4 ‘{hZo d¶mMo, 450 Vo 750 J«°‘ Am°’$ nmoQ>°e àVr AmR>dS>m Úmdo. VgoM ñ’w$aXmMr EHy$U 60 J«°‘ àVr PmS>
dOZmMo Am{U C^Q> qH$dm ZmaimÀ¶m AmH$mamMo AgmdoV. hr ‘mÌm XoʶmgmR>r 1 Vo 16 AmR>dS>çmn¶ªV 6.5 {H$cmo ‘moZmo A‘mo{Z¶‘
^m¡{VH$ H§$X à{H«$¶m : ~oʶmdarc ‘mVr d ‘wù¶m H$mo¶Ë¶mZo ’$m°ñ’o$Q> (12:61:00) àVr AmR>dS>m, {R>~H$ qgMZmVyZ Úmdo.

Ho$irgmR>r amgm¶{ZH$ IVm§Mm {R>~H$ qgMZmVyZ dmna H$aʶmMo doimnÌH$


IVm§Mr ‘mÌm ({H$cmo àVr AmR>dS>m hOma PmS>m§gmR>r)
A.H«$. IV‘mÌm XoʶmMr doi AmR>dS>o ¶w[a¶m ‘moZmo A‘mo{Z¶‘ å¶waoQ> Am°’$ nmoQ>°e
’$m°ñ’o$Q>
1 1 Vo 16 AmR>dS>o 16 4.5 6.5 3
2 17 Vo 28 AmR>dS>o 12 13.5 --- 8.5
3 29 Vo 40 AmR>dS>o 12 5.5 --- 7
4 41 Vo 44 AmR>dS>o 4 --- --- 5
¶m gmo~VM Ho$ir cmJdS>rÀ¶m doir àVr PmS> 10 {H$cmo eoUIV, 25 J«°‘ A°Pmopñn[ac‘ d 25 J«°‘ ñ’w$aX {daKidUmao {OdmUy ¶m§Mm
dmna H$amdm.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 27


~) Ho$irgmR>r gyú‘ AÞÐì¶m§Mm dmna (g§emoYZna {e’$mag gZ 2016)
Ho$irÀ¶m A{YH$ XO}Xma CËnmXZmgmR>r ‘ܶ‘ Imoc H$mù¶m O{‘ZrV Ho$ir cmJdS>rZ§Va Xþgè¶m d Mm¡Ï¶m ‘{hݶmV BS>rQ>rE-OñV Am{U BS>rQ>rE-
cmoh ¶m§Mr à˶oH$s 0.5 Q>ŠHo$ Vrd«VoMr ’$dmaUr Úmdr. (¶mgmR>r 10 crQ>a nmʶmV à˶oH$s 50 J«°‘ BS>rQ>rE-OñV Am{U BS>rQ>rE-cmoh {‘gimdo.)
VgoM nmMì¶m d gmVì¶m ‘{hݶmV O{‘Zr‘YyZ qPH$ gë’o$Q> Am{U ’o$ag gë’o$Q> à˶oH$s 15 J«°‘ àVr PmS> eoUIVmV (150 J«°‘) ‘wadyZ {e’$maerV
AÞÐì¶mÀ¶m ‘mÌogh dmnaʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.
H$) Ho$irgmR>r J§YH$mMm dmna … Ho$irgmR>r ~|Q>moZmB©Q> gë’$a Úmd¶mMo Agë¶mg Ho$ir cmJdS>rÀ¶m doir Xhm J«°‘ àVr PmS> d cmJdS>rZ§Va
165 {Xdgm§Zr Xhm J«°‘ àVr PmS> Úmdo qH$dm ‘m¶H«$moJ«°Ý¶wca gë’$a Úmd¶mMo Agë¶mg Ho$ir cmJdS>rÀ¶m doir nmM J«°‘ àVr PmS> d cmJdS>rZ§Va
165 {Xdgm§Zr nmM J«°‘ àVr PmS> Úmdo.
AmYw{ZH$ V§ÌkmZmZo Ho$ir ì¶dñWmnZ (g§emoYZna {e’$mag gZ 2017)
A) Ho$irgmR>r ‘mVrÀ¶m narjUmda AmYm[aV Ano{jV CËnmXZ V§ÌkmZmZwgma {R>~H$ qgMZmVyZ IVm§Mm dmna … Ho$irÀ¶m A{YH$ XO}Xma
CËnmXZmgmR>r ‘ܶ‘ Imoc H$mù¶m O{‘ZrV {R>~H$ qgMZmVyZ ‘mVr narjUmda AmYm[aV Ano{jV CËnmXZmÀ¶m (120 Q>Z àVr hoŠQ>a) IV‘mÌoÀ¶m
75 Q>ŠHo$ ‘mÌm dmnamdr.

IVmVyZ Úmd¶mMo ZÌ ({H$./ho.) = {10.2  Ano{jV CËnmXZ (Q>Z/ho.)} - {1.34  O{‘ZrVrc CncãY ZÌ ({H$./ho.)}
- {1.76  eoUIV (Q>Z/ho.)}
IVmVyZ Úmd¶mMo ñ’w$aX Am°ŠgmBS> = {2.09  Ano{jV CËnmXZ (Q>Z/ho.)} - {2.97  O{‘ZrVrc CncãY ñ’w$aX ({H$./ho.)}
({H$./ho.) - {1.47  eoUIV (Q>Z/ho.)}
IVmVyZ Úmd¶mMo nmcme Am°ŠgmBS> = {7.52  Ano{jV CËnmXZ (Q>Z/ho.)} - {0.49  O{‘ZrVrc CncãY nmcme ({H$./ho.)}
({H$./ho.) - {1.28  eoUIV (Q>Z/ho.)}

~) Ho$irgmR>r AmÀN>mXZmMm dmna … Ho$irÀ¶m XmoZ AmoirV EHy$U ‘moH$ù¶m OmJoÀ¶m 80 Q>ŠHo$
OmJoda 30 ‘m¶H«$m°Z OmS>rMo M§Xoar H$mù¶m a§JmMo nm°{cWrZMo AmÀN>mXZ Ho$ir cmJdS>rZ§Va XmoZ
‘{hݶm§Zr {Q>MUr ~m§YUrZ§Va H$amdo.
H$) Ho$ir KS>mda agm¶Zm§Mr ’$dmaUr
KS> nyU© {Zgdë¶mda Ho$i’y$c doirM H$mnmdo.
Ho$irMm KS> nyU© {Zgdë¶mZ§Va ˶mda nmoQ>°{eA‘ S>m¶ hm¶S´>moOZ ’$m°ñ’o$Q> (0.5 Q>ŠHo$) ÐmdU
’$dmamdo. ¶mgmR>r 10 crQ>a nmʶmV 50 J«°‘ nmoQ>°{eA‘ hm¶S´>moOZ ’$m°ñ’o$Q> {‘gimdo qH$dm Ho$i’y$c
H$mnë¶mZ§Va EH$Xm d ˶mZ§Va 30 {Xdgm§Zr Xþgè¶m§Xm gë’o$Q> Am°’$ nmoQ>°eMr 2 Q>ŠHo$ Vrd«VoMr
’$dmaUr KS>mda H$amdr. ¶mgmR>r 10 crQ>a nmʶmV 200 J«°‘ gë’o$Q> Am°’$ nmoQ>°e {‘gimdo.
Ho$ir ImoS>dm ì¶dñWmnZ d {R>~H$ qgMZmVyZ IVm§Mm dmna : (g§emoYZna {e’$mag gZ 2014 d 2017)
Ho$irÀ¶m n{hë¶m ImoS>dm {nH$mgmR>r ‘w»¶ nrH$ {Zgdë¶mZ§Va 3 ‘{hݶm§Zr EH$ Omo‘Xma nrc àVr PmS> R>odmdo.
ImoS>dm Ho$irÀ¶m A{YH$ XO}Xma CËnmXZmgmR>r ‘ܶ‘ Imoc H$mù¶m O{‘ZrV, ‘w»¶ Ho$ir {nH$mMo KS> H$mnUr Ho$coco ImoS> Amho VgoM R>odyZ ’$ŠV
nmZo H$mnyZ AmÀN>mXZ H$aUo d gmo~V 150 J«°‘ ZÌ, 45 J«°‘ ñ’w$aX d 150 J«°‘ nmcme {R>~H$ qgMZmVyZ XoʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho.

ImoS>dm Ho$irgmR>r amgm¶{ZH$ IVm§Mm {R>~H$ qgMZmVyZ dmna H$aʶmMo doimnÌH$


A. H«$. IV‘mÌm XoʶmMr doi AmR>dS>o hOma PmS>m§gmR>r IVm§Mr ‘mÌm ({H$cmo àVr AmR>dS>m)
¶w[a¶m ‘moZmo A‘mo{Z¶‘ å¶waoQ> Am°’$ nmoQ>°e
’$m°ñ’o$Q>
1 1 Vo 16 AmR>dS>o 16 5.5 4.65 3
2 17 Vo 28 AmR>dS>o 12 13.5 --- 8.5
3 29 Vo 40 AmR>dS>o 12 5.5 --- 7
4 41 Vo 44 AmR>dS>o 4 --- --- 5

28 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
g|{ж Ho$ir CËnmXZ (g§emoYZna {e’$mag gZ 2017)
XO}Xma go{ж Ho$ir CËnmXZmgmR>r ‘ܶ‘ Imoc H$mù¶m
O{‘ZrV Ho$ir cmJdS>rÀ¶m doir àVr PmS> 10 {H$cmo eoUIV,
1.25 {H$cmo qZ~moir nmdS>a, 50 J«°‘ A°Pmopñnarc‘, 50 J«°‘
ñ’w$aX {daKi{dUmao {OdmUy,25 J«°‘ ìh°‘, 50 J«°‘ Q´>m¶H$moS>‘m©
hma{O¶mZ‘ dmnamdo.
Ho$ir cmJdS>rZ§Va 3 ‘{hݶm§Zr àVr PmS> 5 {H$cmo Jm§Sy>iIV VgoM
1.75 {H$cmo ~J°g amI dmnamdr.
{hadirÀ¶m IVm§Mm (Mdir-Y¢Mm-Mdir) Am§VanrH$ åhUyZ
dmna H$amdm.
¶mgmR>r Ho$ir cmJdS>rÀ¶m doir Ho$irÀ¶m XmoÝhr Amoit‘ܶo Mdir ho
Am§VanrH$ ¿¶mdo d ’w$cmoè¶mV Amë¶mZ§Va da§ã¶mÀ¶m XmoÝhr ~mOyZo
Mir KoD$Z ‘mVrAmS> H$amdo.
¶mZ§Va Y¢Mm ho Am§VanrH$ ¿¶mdo d ’w$cmoè¶mV Amë¶mZ§Va da§ã¶mda
Q>mHy$Z ‘mVrAmS> H$amdo.
¶mZ§Va nwÝhm Mdir ho Am§VanrH$ ¿¶mdo d ’w$cmoè¶mV Amë¶mZ§Va Ho$ir ~mJoVrc Am§Va‘emJV
da§ã¶mda Q>mHy$Z Ho$ir ~mJocm ‘mVrMr ^a cmdyZ ¿¶mdr. A) ~mJoMr Hw$idUr d ~m§YUr … Ho$irÀ¶m XmoZ AmoitVrc O‘rZ
Hw$idmÀ¶m ghmæ¶mZo ^wg^werV H$amdr. gd©gmYmaUnUo nrH$ 3 Vo
Ho$irgmR>r nmUr ì¶dñWmnZ 4 ‘{hݶm§Mo hmoB©n¶ªV Aem àH$maMr Am§Va‘emJV H$aVm ¶oVo. ~mJ ‘moR>r
H$m§Xo~mJ Ho$irMr {ZgdU ‘o Vo Owc¡ ‘{hݶmV hmoVo. ¶m H$mcmdYrV Pmë¶mda nmQ> nmʶmZ§Va {Q>MUr Am{U 2 Vo 3 {Q>MUrZ§Va EH$Xm ~mJoMr
A{YH$ Vmn‘mZ d H$‘r gmnoj AmЩVo‘wio PmS>m§Zm nmʶmMr JaO A{YH$ ~m§YUr H$amdr. {R>~H$ g§M cmdcoë¶m ~mJoV PmS>m§Zm ‘mVrMr ^a Úmdr.
AgVo. Aem n[apñWVrV nmʶmÀ¶m VwQ>dS>çm‘wio KS> ImoS>mÀ¶m Jm^oV ~) {n„o H$mT>Uo … ‘w»¶ ~wܧ ¶meoOmar H§$X qH$dm amono cmJdS>rZ§Va 3 Vo
AS>H$VmV d PmS>o H$‘aVoyZ ‘moS>ʶmMo à‘mUhr dmT>Vo. ¶m g§doXZerc 4 ‘{hݶm§Zr {n„o ¶oʶmg gwédmV hmoV.o hr {n„o ‘w»¶ ImoS>mer AÞ, hdm
AdñWoV ~mJocm nmUrnwadR>m ¶mo½¶ à‘mUmV hmoUo A˶§V JaOoMo Amho. Am{U nmUr ¶m~m~V ñnYm© H$aVmV. ˶m‘wio ‘mV¥dj¥ mMr dmT> H$‘r hmoV.o KS>
Ho$irgmR>r {R>~H$ qgMZmVyZ nmUr ì¶dñWmnZ (g§emoYZna C{eam ¶oVmo, KS>mMr n³dVm cm§~Vo. ˶mgmR>r ‘w»¶ nrH$ dmT>rÀ¶m H$mimV
{e’$mag gZ 2011) ¶oUmar {n„o YmaXma {dù¶mÀ¶m ghmæ¶mZo {Z¶{‘V H$mnmdrV.
H$) PmS>m§Zm AmYma XoUo … {Q>MUr Am{U ~m§YUr H$aVmZm PmS>m§Zm
A.H«$. nmUr XoʶmMr doi Ho$irgmR>r nmʶmMr JaO ‘mVrMr ^a Úmdr. PmS>m§Zm XmoZ àH$mao AmYma XoVm ¶oVmo. n{hë¶m àH$mamV
(crQ>a/PmS>/{Xdg) ~m§~yMr H¡$Mr H$ê$Z PmS>mcm AmYma Úmdm qH$dm eodar, {Zc{Jar B.
1 1 Vo 4 ‘{hZo 4.5 Vo 6.5 PmS>mÀ¶m ’$m§Úm VmoSy>Z dm¶ AmH$ma Agcoë¶m H$mR>rÀ¶m ghmæ¶mZo AmYma
2 5 Vo 9 ‘{hZo 9 Vo 11 Úmdm. Xþgè¶m àH$mamV n°qH$JgmR>r dmnaʶmV ¶oUmè¶m nm°{càm°nrcrZÀ¶m
XrS> g|.‘r. é§XrÀ¶m nQ²Q>çm§Zr PmS>mg AmYma Úmdm.
3 10 dm ‘{hZm 14 Vo 16
Ho$irMo amoJ ì¶dñWmnZ
4 11 dm ‘{hZm 18 Vo 20
Ho$ir {nH$mda gmYmaUnUo H$anm amoJ ({gJmQ>moH$m), nU©JwÀN>
5 12 dm ‘{hZm 21 Vo 24
(~§Mr Q>m°n), BÝ’o$pŠe¶g Šbmoam°{gg ¶m amoJm§Mm àmXþ^m©d AmT>iyZ
darc nmʶmMr ‘mÌm ‘mJ©Xe©H$ AgyZ ~mînr^dZmMm doJ, O{‘ZrMm ¶oVmo. ¶m amoJm§Mo EH$mpË‘H$ nÕVrZo {Z¶§ÌU nwT>rbà‘mUo Ho$ë¶mg XO}Xma
àH$ma Am{U nrH$ dmT>rÀ¶m AdñWm ¶mZwgma ¶mo½¶ Vmo ~Xc H$amdm. CËnmXZ hmoD$Z EHy$U CËnÞmV dmT> hmoUo eŠ¶ hmoVo.

Ho$irdarc amoJm§À¶m {Z¶§ÌUmMo Cnm¶


amoJmMo Zmd {Z¶§ÌUmMo Cnm¶
H$anm ({gJmQ>moH$m) 1) amoJJ«ñV nmZmMm ^mJ/nmZo H$mTy>Z ~mJo~mhoa ZoD$Z OmimdrV.
2) PmS>mda 10 J«°‘ H$m~}ÝS°>{P‘ qH$dm 25 J«°‘ S>m¶WoZ E‘-45 qH$dm 25 J«°‘ H$m°na Am°pŠgŠbmoamB©S> qH$dm
10 {‘.cr. Q´>m¶S>o‘m’©$ qH$dm àmonrH$moZ°Pmoc 5 {‘.cr.+ {‘Zac Am°B©c 100 {‘.cr. A{YH$ Mm§Jë¶m àVrMo
pñQ>H$a 10 crQ>a nmʶmV {‘giyZ ’$dmamdo.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 29


amoJmMo Zmd {Z¶§ÌUmMo Cnm¶
B{d©{Z¶m am°Q> (hoS>ñQ´>oam°Q>) cmJdS>rZ§Va 100 crQ>a nmʶmV 300 J«°‘ H$m°na Am°pŠgŠbmoamB©S> + 15 J«°‘ ñQ´>oßQ>mogm¶ŠbrZ +
300 {‘.cr. Šbmoanm¶ar’$m°g ÐmdU V¶ma H$ê$Z à˶oH$ PmS>mg 200 {‘.cr. ÐmdU Q>mH$mdo qH$dm
100 crQ>a nmʶmV 2 {H$bmo J«°‘ pãcqMJ nmdS>a {daKidyZ à˶oH$ PmS>mg 200 {‘.cr. ÐmdU Q>mH$mdo.
nU©JwÀN> (~§Mr Q>m°n) amoJm§Mm àmXþ^m©d {XgVmM amoJJ«ñV PmS> CnQy>Z g‘yi Zï> H$amdo. amoJmMm àgma ‘mdm {H$S>r‘wio hmoV
d nm|JmgS> Agë¶mZo PmS>m§da Am§Vaàdmhr H$sQ>H$ZmeH$mMr ’$dmaUr H$amdr. Ho$ir {nH$mV qH$dm ~mJo^modVr H$mH$S>rdJu¶
(BÝ’o$pŠe¶g Šbmoam°{gg) d dm§JrdJu¶ {nHo$ KoD$ Z¶oV.

Ho$irMo H$sS> ì¶dñWmnZ


Ho$ir {nH$mda H§$X nmoIaUr gm|S>H$sS>, ImoS> nmoIaUmar H$sS>, Ho$ir ’$imdarc ’w$c{H$S>o, gyÌH¥$‘r ¶m {H$S>tMm àmXþ^m©d AmT>iyZ ¶oVmo. ¶m {H$S>tMo
EH$mpË‘H$ nÕVrZo {Z¶§ÌU Ho$ë¶mg XO}Xma CËnmXZ hmoD$Z EHy$U CËnmXZmV dmT> hmoUo eŠ¶ hmoVo.
Ho$irdarc {H$S>tÀ¶m {Z¶§ÌUmMo Cnm¶
{H$S>rMo Zmd {Z¶§ÌUmMo Cnm¶
gm|S>H$sS> 1) 100 crQ>a nmʶmV 150 J«°‘ A°{g’o$Q> nmdS>a {‘giyZ ˶m ÐmdUmV H§$X 30 {‘{ZQ>o ~wS>dyZ Z§Va
cmJdS> H$amdr.
2) cmJdS>rZ§Va àVr PmS> 20 J«°‘ ’$moaoQ> Úmdo.
3) {nH$m§Mr ’o$anmcQ> H$amdr.
ImoS>H$sS> 1) ~mJ ñdÀN> R>odmdr. ImoS>dm KoUo Q>mimdo.
2) ’$moaoQ> 20 J«°‘ àVr PmS> ¶m à‘mUmV Úmdo.
’w$c{H$S>r 1) A°{gQ>°‘ràrS> 20 Eg. nr. 1.25 J«°‘ qH$dm {’$àmoZrc 5 Eg. gr. 15 {‘.cr.. qH$dm ìhQ>r{gcr¶‘ c°H°$Zr
¶m O¡{dH$ ~waerMr 30 J«°‘ àVr 10 crQ>a nmʶmV KoD$Z KS>mda ’$dmaUr H$amdr.
2) qH$dm qZ~moir AH©$ 500 {‘.cr. 10 crQ>a nmʶmV {‘giyZ ’$dmaUr H$amdr.
3) KS> 6 Q>ŠHo$ gpÀN>ÐVoÀ¶m nm°{c{WZ {neì¶m§Zr PmH$mdoV.
‘mdm S>m¶‘oWmoEoQ> 20 {‘.cr. 10 crQ>a nmʶmV KoD$Z ’$dmamdo qH$dm A°{g’o$Q> 14 J«°‘ 10 crQ>a nmʶmV
KoD$Z ’$dmamdo.
gyÌH¥$‘r 1) Ho$ir cmJdS>rÀ¶m doir H§$X VmgyZ gm|S>H$sS> {Z¶§ÌUmà‘mUo H§$X à{H«$¶m H$amdr.
2) cmJdS>r˦m doir qZ~moir n|S>rMm dmna H$amdm.
3) Ho$ir ~mJoV P|Sy> ho Am§VanrH$ ¿¶mdo.

AemàH$mao H$m§Xo~mJ Ho$irMr bmJdS> H$ê$Z A{YH$ CËnmXZ ¿¶mdo. g§nH©$ H«$. 0257 - 2250986

"eoVH$arMo gwdU©‘hmoËgdr {deofm§H$' CncãY


eoVH$ar ‘m{gH$mÀ¶m gwdU©‘hmoËgdr dfm©{Z{‘Îm {deofm§H$ à{gÜX H$aʶmV Amco AmhoV. ˶mZwgma ‘mho OmZodmar-2016Mm
"H¥${f {dH$mgmMr dmQ>Mmc {deofm§H$ (^mJ-1)'… qH$‘V é. 25/- Va ‘mho ’o$~«wdmar d ‘mM©-2016 Mm 'H¥${f {dH$mgmMr dmQ>Mmc {deofm§H$
(^mJ-2)'… qH$‘V é. 50/- à‘mUo CncãY AmhoV. gXaÀ¶m {deofm§H$m‘ܶo H¥${f d H¥${fg§c¾ {df¶H$ ‘m{hVrMm g‘mdoe Amho. Var gd©
g§~{YVm§Zr ¶m {deofm§H$mMr ‘mJUr H¥${f {d^mJmÀ¶m Z{OH$À¶m H$m¶m©c¶mH$S>o Amdí¶H$ ewëH$ ^éZ H$amdr, hr {dZ§Vr.
g§nmXH$,
eoVH$ar ‘m{gH$

30 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
H$mJXr qc~y cmJdS> V§ÌkmZ
S>m°. ‘ZmoO ‘mir, àm. XËVm̶ OJVmn, ApIc ^maVr¶ g‘pÝdV ’$i{nHo$ g§emoYZ àH$ën, CÚmZ{dÚm {d^mJ,
‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa

‘ hmamï´>mV qc~ydJu¶ ’$iPmS>m§Mm ’$ma ‘moR>m dmQ>m Amho. Amnë¶m


amÁ¶mMm cmJdS>rV àW‘ H«$‘m§H$ Amho. qc~ydJu¶ ’$iPmS>m§‘ܶo
‘mog§~r, g§Ìm d H$mJXr qc~y ¶m§Mm g‘mdoe hmoV AgyZ gܶm ‘hmamï´>mV
IÈo> CÝhmiçmV cmJdS>rnydu EH$ ‘{hZm AJmoXa ImoXÿZ CÝhmV Mm§Jco
Vmny ÚmdoV. cmJdS>rnydu à˶oH$ IÈ>¶mV 1 Vo 1.5 {H$cmo qgJc gwna
’$m°ñ’o$Q>, 100 J«°‘ qcS>oZ nmdS>a, 5 Vo 6 K‘ocr eoUIV d 2 {H$cmo
H$mJXr qc~yMo joÌ PnmQ>çmZo dmT>V Amho. ‘hmamï´>mVrc hdm‘mZ qc~ydJu¶ qZ~moir n|S> ¶m§Mo {‘lU ^amdo.
’$iPmS>m§À¶m cmJdS>rg nmofH$ Amho. ‘hmamï´>mV 2 cmI 72 hOma
800 hoŠQ>a joÌ qc~ydJu¶ ’$iPmS>m§Imcr AgyZ ˶mn¡H$s 55 hOma hoŠQ>a gwYm[aV OmVr
joÌ H$mJXr qc~yÀ¶m cmJdS>rImcr Amho. H$mJXr qc~yÀ¶m cmJdS>rImcr 1) ’w$co ea~Vr - R>iH$ d¡{eï>ço
OmñVrVOmñV joÌ Ah‘XZJa, gmocmnya, OiJmd, AH$mocm, ~wcS>mUm, cdH$a ~hma - {Vgè¶m dfm©nmgyZ
~rS>, nwUo, na^Ur, A‘amdVr, Ywio, dm{e‘, ZmJnya, Cñ‘mZm~mX d CËnmXZ gwê$
cmVya ¶m {Oëøm§‘ܶo AgyZ BVahr {Oëøm§V qc~y {nH$mImcr cmJdS> OmñV CËnmXZj‘ (52.19 Q>Z
dmT>rg cmJcocr Amho. àVr df})
OmñV CÝhmir nrH$ (hñV~hma)
Am¡fYr JwUY‘© (25.42 Q>ŠHo$)
J[a~mnmgyZ lr‘§Vmn¶ªV AmdS>rMo Am{U Ym{‘©H$ H$m¶m©gmR>r gd©‘mݶ ’$io JmocmH$ma d nmVi gmcrMr (1.95 {‘.‘r.)
Ago ho ’$i Amho. H$mJXr qc~y ’$imV 'H$' OrdZgÎd ‘moR>çm à‘mUmV agmMo à‘mU OmñV (52.52 Q>ŠHo$)
AgVo. qc~mMm ag âë¶y Am{U ݶy‘mo{Z¶mgma»¶m AmOmam§da JwUH$mar PmS>m§Mr dmT> Omo‘Xma (86.50 KZ ‘rQ>a)
Amho. g§{YdmV, ~ÕH$moð>Vm, ‘yÌqnS> d ‘yÌme¶mÀ¶m {dH$mam§da qc~mMm amoJ d {H$S>rg OmXm ghZerc
ag JwUH$mar Amho. qc~ynmgyZ {gan, ñ¹°$e, cmoUMo B˶mXr à{H«$¶m¶wŠV
nXmW© ~Z{dVm ¶oVmV. earamVrc Ma~r H$‘r H$aʶmg qc~yag, ‘Y d 2) gmB© ea~Vr - R>iH$ d¡{eï>ço
Ja‘ nmUr EH$Ì {Z¶{‘V ¿¶mdo. {S>Q>OªQ>g² VgoM gm~Um‘ܶo qc~yMm ’$io AmH$mamZo c§~ JmocmH$ma d
dmna Ho$cm OmVmo. nmVi gmcrMr (1.52 {‘.‘r.)
agmMo à‘mU OmñV (54.51
hdm‘mZ Q>ŠHo$ )
qc~y cmJdS>rg H$moaS>o hdm‘mZ Mm§Jco ‘mZdVo. H$S>mŠ¶mMr W§S>r OmñV CËnmXZ (46.90 Q>Z àVr
Anm¶H$maH$ AgVo. H$‘r nO©Ý¶‘mZ (500 Vo 700 {‘.‘r.) cmJVo. hoŠQ>a àVr df©o)
OmñV nmD$g d X‘Q> hdm‘mZmV I¡è¶mMm (H±$H$a) àmXþ©^md hmoVmo, ’$imMo dOZ (49.87 J«°‘)
H$‘rVH$‘r 10 A§e g|.J«o. Am{U OmñVrVOmñV 40 A§e g|.J«o. Vmn‘mZ CÝhmir CËnmXZ (24.47 Q>ŠHo$)
Agcoë¶m ^mJmV H$mJXr qc~yMr dmT> PnmQ>çmZo hmoVo. H±$H$a d {Q´>ñQ>oPm amoJmgmR>r ghZerc
3) {dH«$‘ : 5 Vo 10 ’$io JwÀN>mV ¶oVmV, OmñV CËnmXZ XoUmar,
O‘rZ gßQ>|~a Am{U ‘o-OyZ ‘ܶo ’$io XoUmar ‘hmamï´>mgmR>r à{gÕ OmV Amho.
gd©gmYmaUV: ‘ܶ‘ H$mir, hcH$s ‘wa‘mS>, CËV‘ nmʶmMm {ZMam 4) à‘m{cZr : ’$io JwÀN>mV ¶oVmV, 30-55 Q>ŠHo$ ag AgUmar, OmñV
hmoUmar, OmñV MwZIS>r d jma ZgUmar, gm‘y 6.5 Vo 8 AgUmar, CËnmXZ XoUmar, ’$m¶Q>moßWmoam amoJmg à{VH$ma H$aUmar OmV Amho.
jmam§Mo à‘mU 0.1 Q>Š¶m§nojm H$‘r Agcocr O‘rZ H$mJXr H$mJXr qc~y 5) ~mcmOr : ’$io JmocmH$ma, ‘ܶ‘ Vo ‘moR>çm AmH$mamMr,{ndù¶m
cmJdS>rg {ZdS>mdr. CWi, nmUWi, MmonU, aoVmS>, IS>H$mi O‘rZ a§JmMr, OmñV CËnmXZ XoUmar, 52 Q>ŠHo$ ag AgUmar OmV Amho.
H$mJXr qc~y cmJdS>rgmR>r {ZdSy> Z¶o. 6) MH«$Ya : {~Ja{~¶mMr d {~JaH$mQ>oar OmV, ’$io JmocmH$ma d ‘ܶ‘
AmH$mamMr AgVmV.
nyd©‘emJV d AmIUr
H$mJXr qc~y cmJdS>rgmR>r O{‘ZrMr Imocda C^r-AmS>dr Zm§JaQ> cmJdS>rgmR>r qc~y amono
H$amdr. Hw$idmÀ¶m 3 Vo 4 nmiçmm KmcyZ O‘rZ ^wg^werV H$amdr. {ZdS> H$mJXr qc~yMr cmJdS> {~¶m§nmgyZ V¶ma Ho$coë¶m amonm§nmgyZM H$amdr.
Ho$coë¶m O{‘ZrV 6  6 ‘rQ>a A§Vamda 1  1  1 ‘rQ>a AmH$mamMo {~¶m§nmgyZ V¶ma Ho$coë¶m amonmV ‘mV¥d¥jmMo 100 Q>ŠHo$ JwUY‘© CVacoco

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 31


AgVmV, ’$io nmVi gmcrMr, agmMo OmñV à‘mU, amoJ‘wŠV, Omo‘Xma doir e|S>çmH$S>rc 5 Vo 6 nmZo R>odyZ ~mH$s gd© nmZo H$mTy>Z Q>mH$mdrV.
dmT>rMr amhVmV. {~¶m§nmgyZ cmJdS> Ho$ë¶mg ~rOm§Hw$aU emómoŠV
nÕVrZo hmoVo. cmJdS> XrKm©¶wfr d CËnmXZj‘ AgVo. cmJdS>rZ§VaMr {ZJm
cmJdS>rZ§Va H$mJXr qc~y amonm§Zm H$mR>rMm qH$dm ~m§~yMm AmYma Úmdm.
amono V¶ma H$aʶmMr nÕV PmS>mÀ¶m d¶ d dmT>rZwgma N>mQ>Ur H$ê$Z diU Úmdo. nmZgmoQ> doioda
H$mJXr qc~y ’$imVrc ~r H$mT>ë¶mZ§Va ñdÀN> YwD$Z {~¶mʶmg H$mT>mdoV. doimodoir ~waerZmeH$ d H$sQ>H$ZmeH$m§Mr ’$dmaUr H$amdr.
ãcm¶Q>m°Šg qH$dm H$m~}ÝS°>{P‘Mr à{H«$¶m H$amdr. JmXr dm’o$ gmYmaUV:
2 ‘rQ>a cm§~, 1 ‘rQ>a é§X d 15 g|.‘r. C§M AgmdoV. XmoZ AmoirVrc IV ì¶dñWmnZ
A§Va 10-15 g|.‘r. R>odmdo. {~¶mʶmg cmJdS>rnydu 50 nr.nr.E‘. H$mJXr qc~y ~mJog 600 : 300 : 600 J«°‘ ZÌ : ñ’w$aX : nmcme
{O~«ocrH$ A°{gS>Mr à{H«$¶m H$amdr. + 15 {H$cmo eoUIV + 15 {H$cmo qZ~moir n|S> + 500 J«°‘ ìh°‘ +
100 J«°‘ nr.Eg.~r. + 100 J«°‘ A°Pmoñnrarc‘ + 100 J«°‘ Q´>m¶H$moS>‘m©
cmJdS> àVr PmS> àVr dfu Úmdo. n¡H$s 40 Q>ŠHo$ ZÌ, g§nyU© ñ’w$aX, nmcme,
cmJdS> nmdgmim gwê$ Pmë¶mZ§Va H$amdr. amono cmJdS>rnydu eoUIV, qZ~moir n|S>, O¡{dH$ IVo OyZ‘ܶo d Cacoco 60 Q>ŠHo$ ZÌ XmoZ
H$m~}ÝS°>{P‘ d A§Vaàdmhr H$sQ>H$ZmeH$mV ~wS>dyZ ¿¶mdrV. cmJdS>rÀ¶m g‘mZ hß˶mV gßQ>|~a Am{U OmZodmarV {d^mJyZ Úmdo.

PmS>mMo d¶ Úmd¶mMr IVo d ˶m§À¶m ‘mÌm


OyZ gßQ>|~a OmZodmar
àW‘ df} cmJdS>rnydu eoUIV -10 {H$cmo ZÌ - 50 J«°‘ ZÌ - 50 J«°‘
qgJc gwna ’$m°ñ’o$Q> - 2 {H$cmo (¶w[a¶m 108 J«°‘) (¶w[a¶m 108 J«°‘)
qZ~moir n|S>- 1 {H$cmo
Q´>m¶H$moS>‘m© - 25 J«°‘
Xþgao df} eoUIV - 15 {H$cmo ZÌ - 50 J«°‘ ZÌ - 50 J«°‘
ZÌ - 100 J«°‘ (¶w[a¶m 108 J«°‘) (¶w[a¶m 108 J«°‘)
qZ~moir n|S>- 2 {H$cmo
{Vgao df} eoUIV -15 {H$cmo ZÌ - 100 J«°‘ ZÌ - 100 J«°‘
ZÌ, ñ’w$aX, nmcme à˶oH$s - 150 J«°‘ (¶w[a¶m 216 J«°‘) (¶w[a¶m 216 J«°‘)
qH$dm gw’$cm (15:15:15)- 1 {H$cmo
qZ~moir n|S>- 2 {H$cmo
Mm¡Wo df} eoUIV -15 {H$cmo
gw’$cm (15:15:15 ) - 2 {H$cmo
qZ~moir n|S> - 15 {H$cmo
å¶waoQ> Am°’$ nmoQ>°e - 500 J«°‘ ZÌ - 150 J«°‘ ZÌ - 150 J«°‘
ìh°‘ - 500 J«°‘ (¶w[a¶m 324 J«°‘) (¶w[a¶m 324 J«°‘)
nr.Eg.~r.- 100 J«°‘
A°Pmopñnar{c¶‘ - 100 J«°‘
Q´>m¶H$moS>‘m© - 100 J«°‘

nmMì¶m dfm©nmgyZ nwT>o Mm¡Ï¶m dfm©MrM ‘mÌm H$m¶‘ R>odmdr.


gyú‘ AÞÐì¶m§Mr H$‘VaVm H$‘r H$aʶmgmR>r ‘mM© d Owc¡ ‘{hݶmV ZdrZ nmcdr Amë¶mda 0.5 Q>ŠHo$
Vrd«VoMo qPH$ gë’o$Q>, ‘±J{ZO gë’o$Q>, ‘°¾o{e¶‘ gë’o$Q> Am{U 0.3 Q>ŠHo$ ’o$ag d H$m°na gë’o$Q> ¶m gyú‘
AÞÐì¶m§Mr EH${ÌV ’$dmaUr H$amdr. O¡{dH$ IVo XoVmZm eoVH$ar ~m§Ydm§Zr {deof H$miOr ¿¶mdr. O¡{dH$ IVo
XoVmZm Vo BVa IVm§‘ܶo {‘giyZ XoD$ Z¶oV H$maU ˶mVrc O¡{dH$ KQ>H$ ‘aVmV. åhUyZ O¡{dH$ IVo XoVmZm Vr
doJim Ma KoD$Z ÚmdrV. amgm¶{ZH$ IVo d O¡{dH$ IVo ~amo~a Úmd¶mMr Agë¶mg XmoZ ñdV§Ì [a¨Jm§‘YwZ ÚmdrV.
(nmZ 52 da)

32 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
grVm’$imMr cmJdS>
S>m°.JUnV BXmVo, S>m°. gwZrc cmohmQ>o, S>m°. àXrn Xido,
ApIc ^maVr¶ g‘pÝdV g§emoYZ àH$ën, H$moaS>dmhÿ ’$i{nHo$ (A§Ora d grVm’$i), OmYddmS>r, Vm. nwa§Xa, {O.nwUo

‘ hmamï´>mVrc EHy$U cmJdS>r¶mo½¶ O{‘Zrn¡H$s Odinmg


83 Q>ŠHo$ O‘rZ H$moaS>dmhÿ Amho. ˶m‘wio Aem
^mJmVrc hcŠ¶m d CWi O{‘ZrV nma§n[aH$ {nH$mEodOr
hdm‘mZ
{gVm’$i ho CîU H${Q>~§YmVrc ’$iPmS> Amho.
grVm’$imcm CîU d H$moaS>o hdm‘mZ Am{U ‘ܶ‘ AWdm
H$moaS>dmhÿ ’$iPmS>m§Mr cmJdS> Am{W©H$Ñï>¶m ’$m¶Xoera H$‘r {hdmim ‘mZdVmo. grVm’$imÀ¶m ¶mo½¶ dmT>rgmR>r
Amho. ˶mn¡H$s grVm’$i ho EH$ à‘wI nrH$ Amho. 30 Vo 40 A§e g|.J«o.Vmn‘mZmMr JaO AgVo μ VgoM
EHo$H$mir Xþc©{jV Agcoë¶m grVm’$imZo AcrH$S>À¶m 500 Vo 600 {‘.‘r. nmdgmMr JaO AgVo. grVm’$i
H$mimV amÁ¶mV H$moaS>dmhÿ ’$iPmS>m§‘ܶo doJio ñWmZ ho A˶§V H$mQ>H$ Ago ’$iPmS> Amho, XþîH$mimV gwÜXm VJ
{Z‘m©U Ho$co Amho. ho ’$iPmS> A˶§V H$mQ>H$, hcŠ¶m d ‘wa‘mS> YaUmao nrH$ Amho. ‘mÌ ’$iYmaUodoir 80 Q>ŠHo$ nojm OmñV
O{‘ZrV Mm§Jë¶màH$mao dmT>Umao VgoM XþîH$mimVhr VJ Yê$Z amhUmao AmЩVm¶wŠV hdm‘mZmMr JaO AgVo Am{U ’$io {nH$VmZm C~Xma d H$moaS>o
’$iPmS> Amho. dmVmdaUmVrc ~Xc nmhVm {Xdg|{Xdg nO©Ý¶‘mZ H$‘r hdm‘mZ Agë¶mg JmoS>r Mm§Jcr ¶oVo. ‘mÌ X‘Q> hdm‘mZmV dmT> Mm§Jcr
hmoV Amho.Aem ~Xc˶m n[apñWVrV grVm’$i cmJdS>rg ’$ma ‘moR>m hmoVo, nmZJi hmoV Zmhr. H$‘r nmdgmÀ¶m àXoemV {S>g|~a Vo ’o$~«wdmar
dmd Amho. ¶m H$mimV PmS>m§Mr nmZJi hmoD$Z PmS>o {dlm§Vr KoVmV. dg§VG$Vw gwê$
grVm’$imMr cmJdS> àm‘w»¶mZo Am§Y« àXoe, H$Zm©Q>H$, ‘hmamï´>, ‘ܶ Pmë¶mda ’y$Q> ¶oD$Z ’w$co ¶oVmV ‘mÌ CÝhmù¶mV Vmn‘mZ OmñV d
àXoe, amOñWmZ, V{‘iZmSy>, CÎma àXoe Am{U {~hma ¶m amÁ¶m§‘ܶo hdm H$moaS>r AgVo.˶m‘wio ’$iYmaUm hmoV Zmhr, ’w$co JiyZ nS>VmV.
àm‘»¶mZo H$moaS>dmhÿ ^mJmV Ho$cr OmVo. ‘hmamï´>mV ~rS>, Ah‘XZJa, nmdgmim gwê$ Pmë¶mda ‘mÌ ’w$co ¶oVmV d Z§Va Mm§Jcr ’$iYmaUm
OiJmd, Z§Xþa~ma, Zm{eH$, nwUo, gmocmnya, Am¡a§Jm~mX Am{U na^Ur hmooD$Z ’$io cmJVmV.
{Oëh¶m§V àm‘w»¶mZo AmT>iyZ ¶oVo. nwUo {OëømVrc gmgdS>, {eê$a
‘amR>dmS>çmVrc Yméa, ZiXþJ©, Xm¡cVm~mX VgoM Am§Y« àXoemVrc O‘rZ
~mcmKmQ> hr Jmdo grVm’$imgmR>r à{gÕ AmhoV. ho A˶§V H$mQ>H$, ‘wio Imocda Z OmUmao ’$iPmS> Agë¶mZo
amÁ¶mV gZ 1990-91 ‘ܶo ’$ŠV 9000 hoŠQ>ada AgUmao ¶m CWi hcŠ¶m ‘wa‘mS> S>m|Ja CVmamÀ¶m O{‘ZrV VJ YaVo. grVm’$i
’$imMo joÌ gZ 2012-13 ‘ܶo 53038 hoŠQ>an¶ªV dmT>co. ¶mcm cmJdS>rgmR>r hcH$s Vo ‘ܶ‘, Mm§Jcr {ZMam hmoUmar XmoZ Vo VrZ Q>ŠHo$
à‘wI H$maU åhUOo ¶m ’$i{nH$mgmR>rMo AZwHy$c hdm‘mZ ‘hmamï´>mV CVmamMr, g|{ж nXmW© ^anya AgUmar O‘rZ Agmdr, O{‘ZrMm gm‘y
AgwZ ‘hmamï´> emgZmZo ¶m ’$i{nH$mMm g‘mdoe amï´>r¶ ’$cmoËnmXZ 5.5 Vo 8.5 Agmdm. ^mar H$mir, nmUr gmMyZ amhUmar AëH$cr¶wŠV
H$m¶©H«$‘mV Ho$cm Amho. AJa MmonU¶wŠV O{‘ZrV grVm’$imMr cmJdS> H$é Z¶o VgoM EH$
’w$Q>m§À¶m ImocrV IS>H$mMr Vir cmJë¶mg cmJdS> H$é Z¶o.
grVm’$imMo ‘hÎd
{nH$cocr ’$io A˶§V JmoS>, ‘Ywa Am{U M{dï> AgVmV. ¶m grVm’$imÀ¶m {d{dY OmVr
JwUY‘m©‘wio ¶mMm dmna AmB©ñH«$s‘, {‘ëH$eoH$, ’«y$Q>g°c°S> Aem grVm’$im‘ܶo Odinmg 40 Vo 50 {d{dY àOmVr AgyZ
nXmWm©‘ܶo OmñV dmT>V Amho. AmOH$mc ‘moR>‘moR>o g‘ma§^, c¾H$m¶©, 120 OmVr AmhoV. ‘hmamï´>mV cmJdS>rgmR>r A°ZmoZm ñ¹°$‘mogm ¶m
ew^H$m¶©, ‘moR>‘moR>çm h°mQ>oëg‘Yrc ^moOZm‘ܶo grVm’$i a~S>r hm nXmW© àH$mamVrc nwT>rc OmVr CncãY AmhoV.
cmoH${චPmcm Amho.grVm’$imV eH©$am, OrdZËdo, jma, ’$m¶~a d 1. ’w$co nwa§Xa … hr OmV ‘hmË‘m ’w$co H¥$fr {dÚmnrR>, amhþar ¶m§Zr
à{WZo AgVmV.¶mnmgyZ earamcm Mm§Jcr D$Om© {‘iVo. ¶m‘ܶo H$ Am{U gZ 2014 ‘ܶo ‘hmamï´>mV cmJdS>rgmR>r {e’$maerV Ho$cocr Amho.
~-6 ¶m OrdZgÎdm~amo~aM ‘°¾o{e¶‘ d nmoQ>°{e¶‘ ho jmagwÕm AmhoV. ¶m OmVrMr ’$io AmH$f©H$ Am{U AmH$mamZo ‘moR>r AgyZ ’$im§Mo dOZ
ho dmV d {nÎmZmeH$ AgyZ A{Vgma d öX¶mgmR>r ho ’$i JwUH$mar Amho. 360 Vo 388 J«°‘ AgyZ JamMo à‘mU 45 Vo 48 Q>ŠHo$ Amho. à˶oH$
grVm’$imÀ¶m nmZmV A°H$moarZ Am{U A°ZmoZrZ hr H$sQ>H$ZmeH$ PmS>mnmgyZ 118 Vo 154 ’$im§Mo CËnmXZ {‘iVo. ’$imVrc {dÐmì¶
AëH$mocmB©S> Ðì¶o AgVmV. ¶m PmS>mÀ¶m Ad¶dmV hm¶S´>mogm¶ZrH$ KQ>H$mMoà‘mU 22 Vo 24 Q>ŠHo$ AgyZ Ja KÅ>, admi, ñdm{Xï> Am{U
Amåc AgVo ˶m‘wio grVm’$imÀ¶m PmS>mcm dmidr cmJV Zmhr. ¶m AmëhmXXm¶H$ AgVmo.JamVrc nmH$ù¶m nm§T>è¶m ew^« AgyZ nmH$ù¶m§Mr
’$iPmS>mMo AmUIr d¡{eï>¶ åhUOo eoir, ‘|T>r qH$dm BVa H$moUVohr àmUr g§»¶m A{YH$ Amho. ’$imV {~¶m§Mr g§»¶m H$‘r AgyZ ¶m OmVrÀ¶m
¶m PmS>mMr nmZo ImV Zgë¶m‘wio g§ajU Z H$aVmhr ¶m ’$iPmS>m§Mr ’$im§À¶m JamnmgyZ V¶ma Ho$coë¶m a~S>rg OmñV ‘mJUr Amho.
OmonmgZm H$aVm ¶oVo. 2. ~mimZJa … Am§Y« àXoemV {dH${gVHo$cocr Am{U ‘hmamï´>mV à{gÕ

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 33


AgUmar hr OmV Amho.¶m OmVrÀ¶m ’$im§Mo gamgar dOZ 266 J«°‘ H$aVm ¶oVmo. EH$ df© d¶mÀ¶m Iw§Q>mda S>moim OyZ-Owc¡ ‘{hݶmV qH$dm
AgyZ JamMo à‘mU 48 Q>ŠHo$ Amho. à˶oH$ PmS>mnmgyZ 50 Vo 60 ’$io ‘¥XH$mï> H$c‘o {S>g|~a-OmZodmar‘ܶo Ho$ë¶mg H$c‘o OJʶmMo à‘mU
{‘iVmV. ’$imVrc {dÐmì¶ KQ>H$m§Mo à‘mU 27 Q>ŠHo$ AgyZ {~¶m§Mo Mm§Jco ‘iVo.
à‘mU 3.95 Q>ŠHo$ EdT>o Amho.
3. AH$m© ghmZ … hr g§H$[aV OmV ^maVr¶ ~mJdmZr g§ñWm, ~§Jcmoa cmJdS>
¶oWo {dH${gVHo$cocrAmho. ¶m OmVrMr ’$io {Xgm¶cm AmH$f©H$ JmocmH$ma grVm’$imÀ¶m cmJdS>rnydu O‘rZ Mm§Jcr Zm§Jê$Z, Hw$idyZ
AgyZ ’$im§Mm a§J {’$H$Q> {hadm Va S>moio ngaQ> MnQ>o AgVmV. ’$imMo CÝhm‘ܶo Vmny Úmdr Z§Va nmdgmù¶mnydu hcŠ¶m d ‘wa‘mS> O{‘ZrV
dOZ 400 Vo 500 J«°‘, JamMo à‘mU 48 Q>ŠHo$ Va {dÐmì¶ KQ>H$ 4  4 ‘rQ>a d ‘ܶ‘ O{‘ZrV 5  5 ‘rQ>a A§Vamda
31 Q>ŠHo$ AgyZ ’$io Imʶmg ’$aM JmoS> AmhoV. ¶m ’$im§‘ܶo {~¶m§Mr 45  45  45 g|.‘r. AmH$mamMo IÈo> ¿¶mdoV. à˶oH$ IÈ>¶mV
g§»¶m H$‘r AgyZ {~¶m AmH$mamZo chmZ AgVmV. ’$imdarc XmoZ cmJdS>rnydu eoUIV 1 Vo 1.5 K‘oco, nmo¶Q>m‘mVr 2 Vo 3 K‘oco,
S>moù¶m§‘Yrc A§Va H$‘r Agë¶mZo {nR>çm T>oHy$U ¶m {H$S>rMo à‘mU H$‘r 1 {H$cmo qgJc gwna ’$m°ñ’o$Q> Am{U 100 J«°‘ 2 Q>ŠHo$ {‘Wrc n°am{WAm°Z
AmT>iVo. BVa OmVrnojm ¶m OmVrMr ’$io A{YH$ {Q>H$VmV. nmdS>a ¶m§Mo {‘lU Q>mHy$Z ^amdoV. nmD$g nS>ë¶mZ§Va IÈ>¶m‘ܶo H$c‘o
4. Yméa-6 … hr OmV dg§Vamd ZmB©H$ ‘amR>dmS>m H¥$fr {dÚmnrR>, AJa amono cmdmdrV. amono-H$c‘o IÈ>¶mV ‘ܶ^mJr chmμZ IÈ>m H$éZ
na^Ur ¶m§Zr gZ 2014 ‘ܶo ‘amR>dmS>m {d^mJmV cmJdS>rgmR>r àgm[aV cmdmdrV VgoM ‘mVr hmVmZo Xm~yZ, H$mR>rMm AmYma XoD$Z, gwVirZo g¡c
Ho$cocr Amho. ¶m OmVrMr ’$io AmH$mamZo ‘moR>r AgyZ JamMo à‘mU Mm§Jco ~m§YmdrV d nmD$g Zgoc Va cJoMM PmarZo nmUr Úmdo.
Amho VgoM {dÐmì¶ KQ>H$m§Mo à‘mU 24.49 Q>ŠHo$ Amho. BVa OmVtÀ¶m
VwcZoZo ’$im§Mr JmoS>r A{YH$ AgyZ gmIaoMo à‘mU 20.12 Amho. cmJdS>rZ§VaMr {ZJm
5. VmS> qnniJm§d-7 (Q>rnr - 7) … hr OmV ‘amR>dmS>m H¥$fr {dÚmnrR>mZo grVm’$imÀ¶m cmJdS>rZ§Va amonm^modVmcMr VUo H$mT>Uo, Aù¶m§Vrc
gZ 2000 ‘ܶo {e’$maerV Ho$cocr AgyZ ’$im§Mo dOZ 400 Vo 500 ‘mVr MmiUr H$éZ Imcrda H$aUo åhUOo PmS>m^modVr O{‘ZrVrc
J«°‘ Amho. ¶mVrc {dÐmì¶ KQ>H$m§Mo à‘mU 28 Q>ŠHo$ AgyZ JamMo à‘mU nmUr d hdm ¶m§Mo g§VwcZ amhÿZ AÞÐì¶mMr CncãYVm d H$m¶©j‘Vm
51.55 Q>ŠHo$ Amho. ¶m OmVrMr ’$io {haì¶m a§JmMr AgyZ {~¶m§Mo à‘mU dmTy>Z PmS>mMr dmT> Mm§Jcr hmoVo μ ˶mM~amo~a O{‘ZrVrc Amocmdm {Q>Hy$Z
H$‘r Amho. à˶oH$ PmS>mnmgyZ 70 Vo 100 ’$io BVHo$ CËnmXZ {‘iVo. amhʶmgmR>r gßQ>|~a ‘{hݶmV nmD$g g§nVmM grVm’$imÀ¶m à˶oH$
PmS>mÀ¶m ngmè¶mn¶ªVÀ¶m dmâ¶mda CgmMo nmMQ>, H$S>ã¶mMo VwH$S>o,
{~¶m§nmgyZ A{^d¥Õr dmicoco JdV, ^mVmMm n|T>m, ^mVmMo Vyg, JìhmMo OwZo H$mS> AWdm
{~¶m§nmgyZ cmJdS> H$amd¶mMr Agoc Va àW‘ CËH¥$ï> XOm©Mr, cmH$S>mMm ^wgm ¶m§n¡H$s EH$mMo AmÀN>mXZ Q>mHy$Z nmdgmù¶mV O{‘ZrV
^anya Am{U ‘moR>¶m AmH$mamMr ’$io XoUmar PmS>o {ZdSy>Z Aem PmS>m§À¶m ‘wacoë¶m nmʶmMo ~mînr^dZ Wm§~{dUo Amdí¶H$ AgVo μ AmÀN>mXZ
’$im§‘Yrc ~r H$mT>mdo μ ’$im§VyZ ~r H$mT>ë¶mZ§Va cJoM noaUr Ho$ë¶mg H$aʶmnydu O{‘Zrda {‘{Wc n°am{WAm°Z nmdS>a Q>mH$mdr μ AemàH$mao
15 {Xdgm§V {~¶m§Mr CJdU hmoVo μ na§Vw Oa {~¶m H$mT>ë¶mZ§Va 3 Vo AmÀN>mXZmMm dmna H$éZ ~mJoMr nmʶmMr JaO H$‘r H$aVm ¶oVo. VgoM
4 ‘{hݶmZ§Va noaUr Ho$ë¶mg CJdUrgmR>r 30 {XdgmMm H$mcmdYr g|{ж nXmWm©Mm nwadR>m hmoVmo Am{U O{‘ZrV AÞÐì¶mMr CncãYVm d
cmJVmo. ~r noaUr H$aʶmnydu ~r EH$ {Xdg nmʶmV {^OV R>odmdo μ IÈ>¶mV H$m¶©j‘Vm dmT>Vo.
noaUr H$amd¶mMr Agë¶mg nmdgmim gwê$ Pmë¶mda 10 g|.‘r. A§Vamda
3 Vo 4 {~¶m à˶oH$ IÈ>¶mVcmdmì¶mV. amono ‘moR>r Pmë¶mda EH$M diU XoUo
Omo‘Xma dmT>Umao amon R>odyZ ~mH$sMr amono hiwdmanUo CnQy>Z Q>mH$mdrV. grVm’$imMr cmJdS> Ho$ë¶mZ§Va PmS>mg ¶mo½¶ AmH$ma ¶oʶmgmR>r
nm°{c{WZ {neì¶m§V cmJdS> H$amd¶mMr Agë¶mg ’o$~«wdmar‘ܶo noaUr ’$m§Úm O{‘Zrcm Q>oH$Uma ZmhrV ¶mgmR>r ‘w»¶ ImoS>mda ¶oUmao ’w$Q>do
H$ê$Z amono V¶ma H$amdrV d nmdgmù¶mÀ¶m gwédmVrcm à˶oH$ IÈ>¶mV O{‘ZrnmgyZ EH$ ‘rQ>an¶ªV daModa H$mTy>Z ˶mÀ¶mda Mmar {Xem§Zm
cmJdS> H$amdr AemàH$mao {~¶m§nmgyZ grVm’$i cmJdS> gܶm ‘moR>¶m ’$m§Úm {dIwacoë¶m amhVrc Ago diU Úmdo. Á¶m {R>H$mUr ’$m§Úm§Mr JXu
à‘mUmV Ho$cocr Amho μ ‘mÌ {~¶m§nmgyZ cmJdS> Ho$cocr PmS>o EH$gma»¶m Amho d AmS>ì¶m ’$m§Úm AmhoV Aem ’$m§Úm H$mT>mì¶mV. AemàH$mao PmS>m§Zm
JwUY‘m©Mr ZgVmV VgoM ’$im§Mr JwUdÎmm, CËnmXZ EH$gmaIo ZgVo, diU {Xë¶mg ~mJoV PmS>m§da ^anya gy¶©àH$me nSy>Z hdm IoiVr amhrc.
˶m‘ܶo à˶oH$ PmS>m§À¶m ’$im§À¶m JwUdÎmm d CËnmXZmV ’$aH$ hmoVmo. ˶m‘wio PmS>m§Mr dmT>, ’w$co cmJʶmMo à‘mU dmTy>Z ’$iYmaUm Mm§Jcr
hmoD$Z Mm§Jë¶m àVrMo CËnmXZ {‘iVo.
emIr¶ nÕVrZo A{^d¥Õr
grVm’$imMr emIr¶ nÕVrZo A{^d¥Õr Ho$ë¶mg ’$io EH$mM Am§Va{nHo$
JwUY‘m©Mr, Mm§Jcr JwUdÎmm AgUmar {‘iVmV. gd© PmS>m§Mo CËnmXZ {gVm’$i cmJdS>rZ§Va XmoZ-VrZ df} Iarn h§Jm‘mV nwT>rc àH$maMr
EH$gmaIo AgVo. ˶m‘wio {~¶m§nojm H$c‘ nÕVrZo cmJdS> H$aUo Am§Va{nHo$ ¿¶mdrV.
’$m¶ÚmMo R>aVo. grVm’$im§‘ܶo S>moio ^ê$Z qH$dm ‘¥XH$mï>H$c‘ nÕVrZo {nHo$ : Vya, Mdir, ^wB©‘yJ, gmo¶m~rZ, KodS>m
H$c‘o H$aVmV μ H$c‘o H$aʶmgmR>r ñWm{ZH$ grVm’$imÀ¶m Iw§Q>mMm dmna {hadirMr {nHo$ : VmJ, Y¢Mm

34 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
darc Am§Va{nHo$ PmS>m‘Yrc ‘moH$ù¶m OmJoV KoVë¶mZo O{‘ZrMm nmʶmMm dmna Ho$cm Va ho nrH$ XþîH$mir ^mJmV {ZpíMVM ’$m¶Xoera
H$g H$m¶‘ amhÿZ {nHo$ d {hadirMr {nHo$ H$‘r A§Vamda noaë¶mZo O‘rZ R>ê$ eH$Vo.
g§nyU© PmH$cr OmD$Z VUm§Mo {Z¶§ÌU AmnmoAmn hmoVo μ
~hma
IV ì¶dñWmnZ CÝhmù¶mV nmʶmMr gmo¶ Agoc Va CÝhmù¶mV cdH$a ~hma
gd©gmYmaUnUo grVm’$img eoUIV, ñ’w$aX Am{U nmcmeMr Yê$Z ’$io OyZ-Owc¡ ‘{hݶmV H$mT>Urg V¶ma hmoVmV VgoM nmʶmMr
g§nyU© ‘mÌm nmdgmù¶mÀ¶m gwédmVrcm XoD$Z ZÌmMr ‘mÌm 3-4 hß˶mV gmo¶ Zgoc Va OyZ ‘{hݶmV ~hma Yê$Z ’$io gßQ>|~a-Am°ŠQ>mo~a‘ܶo
{d^mJyZ EH$-XmoZ ‘{hݶmÀ¶m A§VamZo Úmdr, åhUOo gwédmVrMr dmT> V¶ma hmoVmV.
Mm§Jcr hmoVo. 5 dfm©Z§Va nyU© dmT>coë¶m à˶oH$ PmS>mg ~hma YaVmZm grVm’$imMo PmS> Z¡g{J©H$ar˶m ’$im§Mr H$mT>Ur Pmë¶mda {hdmù¶mV
‘o - OyZ‘ܶo g§nyU© eoUIV O{‘ZrV Mm§Jco {‘giyZ Úmdo d g§nyU© {dlm§Vr‘ܶo OmVo Am{U {hdmim H$‘r hmoD$ cmJë¶mda ’o$~«wdmarÀ¶m
ñ’w$aX Am{U nmcme AY} ZÌ ImoS>mnmgyZ Xÿa ’$m§Úm§À¶m n[aKmImcr [a¨J Xþgè¶m n§YadmS>çmnmgyZ nmZJi Z¡g{J©H$ar˶m hmoD$Z nmcdr ’w$Q>ʶmg
H$éZ XoD$Z d PmHy$Z n{hco nmUr Úmdo. Cacoë¶m Aܶm© ZÌmMr ‘mÌm gwédmV hmoVo, ˶mdoir PmS>mdarc dmicocr ’$io, ’$m§Úm H$mTy>Z
EH$ ‘{hݶmÀ¶m A§VamZo XmoZ hß˶mV {d^mJyZ Úmdr. à˶oH$ PmS>mg Q>mH$mì¶mV, O{‘ZrMr MmiUr H$amdr VgoM H$cmoamonm¶ar’$m°g 20 {‘.cr.
Xadfu cmJdS>rZ§Va gwédmVrcm nmM dfm©n¶ªV Úmd¶mÀ¶m IVmMr ‘mÌm àVr 10 crQ>a nmʶmV {‘giyZ g§nyU© PmS>m§da ’$dmamdo.
gd©gmYmaUnUo nwT>rcà‘mUo Amho. AemàH$mao ~hma Yaʶmnydu ~mJoVrc H$m‘o nyU© H$amdrV H$maU
PmS>mMo eoUIV/ ZÌ ñ’w$aX nmcme ’o$~«dw marnmgyZ nmcdr ¶oʶmg gwédmV hmoVo d ’w$co {ZKVmV, ‘mÌ ’w$cm§Mo
d¶ (df©) H§$nmoñQ> IV (J«°‘) (J«°‘) (J«°‘) à‘mU E{àc-‘o ‘{hݶmV gdmªV OmñV AgVo. ˶m‘wio ¶m ‘{hݶmV ~mJog
({H$cmo) IVo XoD$Z 1-2 nmUr {Xë¶mg ~mJoV AmЩVm dmTy>Z ’$iYmaUm dmT>Vo
VgoM namJrH$aUmgmR>r ‘Y‘mem§À¶m noQ>çm ~mJoV R>do ë¶mg ’$iYmaUm
1 10 50 25 25 dmT>V.o ~hma Yaʶmnydu Am{U ~hma YaVodi o r grVm’$imÀ¶m ~mJoMo ¶mo½¶
2 20 100 50 50 ì¶dñWmnZ Ho$ë¶mg grVm’$imMr H$mT>Ur Am°JñQ>-gßQ>~| a ‘{hݶmV
cdH$a hmoD$Z CËnmXZ Mm§Jë¶m à{VMo d ~mOma^md Mm§Jcm {‘iVmo.
3 30 150 75 75
4 40 200 100 100 grVm’$i H$mT>Ur d CËnmXZ
5 50 250 125 125 H$moaS>dmhÿ grVm’$i PmS>mg OyZ-Owc¡‘ܶo ZdrZ nmcdr ’w$Qy>Z ’w$co
¶oʶmg gwédmV hmoD$Z ’$io V¶ma hmoʶmg 4 Vo 5 ‘{hZo cmJVmV. ’$io
nmUr ì¶dñWmnZ gßQ>|~a Vo Zmoìho~a‘ܶo V¶ma hmoVmV. cmJdS> Ho$ë¶mZ§Va H$c‘r PmS>m§Zm
grVm’$i ho H$moaS>dmhÿ ’$iPmS> Agë¶mZo {nH$mÀ¶m JaOoBVHo$M Mm¡Ï¶m dfu d {~¶m§nmgyZ A{^d¥Õr Ho$coë¶m PmS>m§Zm ghmì¶m dfu ’$io
nmUr Úmdo. cmJdS>rZ§Va 3-4 df} PmS>m§À¶m dmT>rÀ¶m H$mimV CÝhmù¶mV ¶oʶmg gwédmV hmoVo. gwédmVrMr 2-3 df© ’$io H$‘r cmJVmV. Am{U
nmUr Úmdo. grVm’$imÀ¶m nyU© dmT>coë¶m PmS>mg gmYmaUnUo 50 Vo Ogo Ogo PmS>mMo d¶ dmT>Vo VgoVgo CËnmXZhr dmT>Vo. grVm’$imÀ¶m
60 crQ>a nmUr nwaogo hmoVo. nmʶmMr JaO PmS>m§Mo A§Va d ñWm{ZH$ 6 Vo 7 dfm©À¶m PmS>mnmgyZ gamgar 50 Vo 75 ’$io {‘iVmV. ’w$co
hdm‘mZmda Adc§~yZ AgVo.grVm’$img gyú‘ ’$i{Z{‘©Vr, ’$iYmaUm Amë¶mnmgyZ ’$io n³d hmoʶmg gmYmaUV: 5 ‘{hZo cmJVmV. à{VPmS>
Am{U ’$im§À¶m dmT>rÀ¶m AdñWoV OyZ-Owc¡ Vo gßQ>|~a-Am°ŠQ>mo~a‘ܶo OmVrnaËdo gamgar 15 Vo 25 {H$cmo ’$io {‘iVmV. ’$im§Mo gamgar
nmʶmMr JaO AgVo μ gwédmVrÀ¶m H$mimV grVm’$i ~mJog hcŠ¶m dOZ 100 Vo 250 J«°‘n¶ªV {‘iVo. ’$io H$mT>ë¶mZ§Va àVdmar H$éZ
O{‘ZrV 5 Vo 6 {Xdgm§Zr, ‘ܶ‘ O{‘ZrV 8 Vo 10 {Xdgm§Zr Am{U ~m§~yÀ¶m H$a§S>rV AJa H$moéJoQ>oS> ’$m¶~a~moS>© ~m°Šgog‘ܶo n°qH$J H$éZ
^mar O{‘ZrV 10 Vo 12 {Xdgm§Zr nmUr Úmdo. {dH«$sgmR>r nmR>dVmV. H$maU ’$io H$mT>ë¶mZ§Va 3-4 {XdgM {Q>H$VmV.
AcrH$S>À¶m H$mimV {R>~H$ qgMZmMm dmna H$éZ H$‘r nmʶm‘ܶo ˶m‘wio dmhVyH$ Am{U {dH«$sÀ¶m {R>H$mUmn¶ªV Mm§Jë¶m pñWVrV ’$io
grVm’$imMo A{YH$ CËnmXZ KoVm ¶oVo. nma§n[aH$ qgMZ nÕVrnojm nmohMʶmgmR>r n°qH$J ‘hÎdmMo Amho.
{R>~H$ qgMZ nÕVrZo nmUr {Xë¶mg PmS>mn¶ªV nmQ>mVyZ dm¶m OmUmao ’$im§Mr H$mT>Ur : nwT>rc ’$in³dVoMr cjUo {Xgë¶mZ§Va ’$im§Mr
60-70 Q>ŠHo$ nmUr dmMdVm ¶oVo, IVo nmʶmV {‘giyZ XoVm ¶oV H$mT>Ur H$amdr.
Agë¶mZo IVm§À¶m ‘mÌoV 25 Vo 30 Q>ŠHo$ ~MV hmoVo H$maU nmUr 1) ’$im§Mm a§J {’$H$Q> {hadm hmoVmo.
Am{U IVo ‘wim§À¶m n[agamVM {Xcr OmVmV, IVo {ZMè¶mÛmao AJa 2) ’$imMo S>moio CKSy>Z XmoZ S>moù¶m§‘Yrc ^mJ nm§T>aQ> {ndigaa§JmMm
pñWarH$aUm‘wio dm¶m OmV ZmhrV ˶mM~amo~a O{‘ZrÀ¶m MT>- CVmamda {Xgy cmJë¶mda ’$im§Mo Idco C§M hmoVmV.
gwÕm {Z¶§{ÌV nÕVrZo d gma»¶m à‘mUmV nmUr XoVm ¶oVo. 3) ’$im§Mr gmc S>moù¶m‘YyZ ’$mQ>ʶmg gwédmV hmoVo.
emgZmÀ¶m ¶moOZoÀ¶m AZwXmZmMm ’$m¶Xm KoD$Z eoVVio V¶ma H$éZ
grVm’$i cmJdS> H$amdr d ~hma cdH$a YaʶmgmR>r eoVVù¶mVrc g§nH©$ H«$. 9420728970

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 35


Ðmj~mJoV ’$iN>mQ>Ur d ˶mZ§VaMo ì¶dñWmnZ
S>m°. Ama. Or. gmo‘Hw§$da, à‘wI emók, amï´>r¶ Ðmj g§emoYZ H|$Ð, nwUo -412307

Ðm j~mJoV gܶm doctÀ¶m dmT>rg nmofH$ Ago dmVmdaU {XgyZ


¶oVo. ¶m doir H$mS>rMr n[an³dVm hr eodQ>À¶m Q>ß߶mV Agoc.
H$mhr {R>H$mUr nmD$g OmñV à‘mUmV Pmcm Agoc qH$dm nmdgmir
‘hÎdmMo åhUOo H$mS>rdarc S>moim Vmncocm Agmdm. hm S>moim {OVH$m
OmñV doi CÝhmV amhrc {VVH$m ì¶dpñWV ’w$Joc d ˶mMm n[aUm‘
~mJo‘ܶo ’w$Q>r {ZKʶmg hmoB©c. ¶mH$arVm ~mJo‘ܶo nmZJi H$aUo
dmVmdaU Agë¶mg ~mJoV dmT>coë¶m AmЩVo‘wio docrÀ¶m dmT>rMm Omo‘ ‘hÎdmMo AgVo. hr nmZJi ’$iN>mQ>UrÀ¶m 15 {Xdgm§nydu H$aUo JaOoMo
OmñV à‘mUmV amhrc. ¶m‘wio H$mS>rMr n[an³dVm cm§~Urda OmB©c. AgVo. nmZJi hr XmoZ nÕVrZo H$aVm ¶oVo. hmVmZo Ho$cocr nmZJi d
Aem n[apñWVr‘Yrc Ðmj~mJoV e|S>m qnMtJ H$ê$Z nmoQ>°eMr O{‘ZrVyZ agm¶Zm§Mm dmna H$ê$Z Ho$cocr nmZJi. ¶m XmoZ ‘hÎdmÀ¶m nÕVr nmZJi
VgoM ’$dmaUrÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ nyV©Vm H$amdr. H$aʶmH$arVm dmnaë¶m OmVmV. Á¶m {R>H$mUr ‘Owam§Mr CncãYVm ghO
hmoVo Aem {R>H$mUr ~mJoV hmVm§Zr nmZJi H$aVm ¶oB©c. Va Á¶m {R>H$mUr
‘Owa CncãY H$aUo eŠ¶ Zmhr, Aem {R>H$mUr agm¶Zm§Mm dmna H$aUo
JaOoMo nS>Vo. nmZJi hmoʶmH$arVm gܶm CncãY Agcoco agm¶Z
åhUOo "BWo’$moZ' hmo¶. ¶m agm¶ZmMm dmna hm 3.0-3.5 {‘.cr./crQ>a
nmUr ¶mà‘mUo Ho$cm OmVmo. ~mJoV H°$Zm°nr OmñV Agë¶m‘wio Odinmg
450 Vo 500 crQ>a nmʶmMm dmna H$amdm cmJVmo. Xþgao ‘hÎdmMo åhUOo
agm¶Zm§Mm dmna H$aV AgVmZm ’$dmaUrÀ¶m 5-6 {Xdgm§nydunmgyZM
n[an³d Pmbobr H$mS>r H$mS>r‘Yrb {nW ~mJog nmʶmMm VmU {Xcm Jococm Agmdm. Ago Ho$ë¶mdaM nmZJirda
Mm§Jco n[aUm‘ {‘iVrc.
’$iN>mQ>UrH$arVm ~mJo‘ܶo H$mS>rMr n[an³dVm nyU© hmoUo JaOoMo
AgVo. hr H$mS>r n[an³d hmoʶmH$arVm IaS> N>mQ>UrnmgyZ Odinmg
140 Vo 150 {Xdgm§Mm H$mcmdYr cmJVmo. n[an³d H$mS>r H$mnë¶mZ§Va
{VÀ¶m AmVrc ^mJmV {OVH$m OmñV Vn{H$ar ^mJmMm {nW Agoc {VVH$s
H$mS>r Mm§Jë¶m VèhoZo n[an³d Pmcr, Agm ˶mMm AW© hmoVmo. H$mS>rMr
n[an³dVm Pmcr Agë¶mg ’$i N>mQ>UrMr H$m¶©dmhr H$aUo JaOoMo
AgVo. ¶m‘ܶo nwT>rc Jmoï>r Amdí¶H$ AgVmV.
1) IVm§Mm dmna H$aUo hmVmZr Ho$bobr nmZJi agm¶ZmÀ¶m dmnamZo Ho$bobr nmZJi
nmdgmir dmVmdaU Agë¶mg ~mJoV ~moX ImoXÿZ ˶m‘ܶo eoUIV
Q>mH$Uo eŠ¶ hmoV Zmhr. Oa nmD$g Pmcm Agë¶mg ‘mVrÀ¶m H$Um§‘ܶo Oa ’$dmaUr hmoVmM cJoM nmD$g Amë¶mg nmZJi hmoUma Zmhr.
nmUr O‘m Pmcoco AgVo. ˶m‘wio Mmar KooUo eŠ¶ hmoV Zgë¶mg ’$ŠV ¶mH$arVm nwÝhm 2-3 {Xdgm§Zr {VVŠ¶mM ‘mÌoMro ’$dmaUr H$amdr.
XmoZ doct‘ܶo S´>rnaÀ¶m Imcr WmoS>o’$ma ImoXÿZ ˶m‘ܶo ‘hÎdmMr IVo
Q>mHy$Z ¿¶mdrV. ¶m‘ܶo qgJc gwna ’$m°ñ’o$Q> 500 J«°‘/doc, ’o$ag 3) gyú‘Xe©H$mImcr S>moio VnmgUr H$aUo
gë’o$Q> 10 {H$cmo /EH$a, ‘°¾o{e¶‘ gë’o$Q> 15 {H$cmo /EH$a, S>r.E.nr. ~mJoV ’$iN>mQ>UrÀ¶m 2-3 {Xdgm§nydu H$mS>çm H$mTy>Z S>moio VnmgUr
50 {H$cmo/EH$aà‘mUo Q>mHy$Z ˶mda hcH$mgm ‘mVrMm Wa PmHy$Z H$ê$Z ¿¶mdr. ¶m‘wio H$mS>rda Zo‘Š¶m H$moU˶m H«$‘m§H$mÀ¶m S>moù¶m‘ܶo
¿¶mdm. ¶m‘wio docrg Amdí¶H$ Agcocr AÞÐì¶m§Mr nyV©Vm hmoB©c d Mm§Jë¶m àH$maMm ÐmjKS Amho, ¶mMr ‘m{hVr {‘ioc d Xþgao ‘hÎdmMo
˶mMgmo~V docrMr nm§T>ar ‘wirgwÕm V¶ma hmoʶmg ‘XV hmoB©c. hr åhUOo N>mQ>Ur‘ܶo ÌwQ>r hmoUma ZmhrV. ¶mH$arVm ~mJo‘ܶo EH$mM
H$m¶©dmhr ’$iN>mQ>UrÀ¶m 15 {Xdgm§nydu H$amdr. H$maU Mmar KoUo qH$dm OmS>rÀ¶m 5-6 H$mS>çm VimVrc EH$ S>moim amIyZ H$mT>mì¶mV. ¶m H$mS>çm
~moX ImoXʶm‘wio docrÀ¶m ‘wù¶m H$mhr à‘mUmV VwQ>Vrc d ˶mnmgyZ cJoM Amoë¶m JmoUnmQ>m‘ܶo Jw§S>miyZ gyú‘Xe©H$mMr gw{dYm Agcoë¶m
ZdrZ ‘wir V¶ma hmoUo d Vr ‘wir H$m¶©aV hmoUo ¶m Jmoï>tH$arVm BVH$m {R>H$mUr nmR>dmì¶mV. H$mS>r Oa gwH$cr Agoc Va ˶mdarc S>moù¶m‘ܶo
H$mcmdYr Amdí¶H$ Amho. KS> VnmgUr H$aʶm‘ܶo AS>MUr ¶oVmV.
2) nmZJi H$aUo 4) à˶j N>mQ>Ur KoUo
~mJoV ’$i N>mQ>UrZ§Va cdH$a d EH$gma»¶m ’w$Q>r {‘iʶmH$arVm ~mJoV à˶j N>mQ>Ur KoʶmH$[aVm S>moio ’w$Jcoco AgmdoV. hr

36 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
n[apñWVr Agë¶mg ’$iN>mQ>Ur ¿¶mdr. AݶWm 2-3 {Xdg nwÝhm H°$Zm°nrMr dmT>Vr JXu cjmV KoVm nwT>rc H$mimV amoJmMm àmXþ^m©d OmñV
Wm§~mdo. à˶j N>mQ>Ur hmoV AgVmZm gai H$mS>r d g~Ho$Z Aem XmoZ à‘mUmV hmoD$ eH$Vmo. Aem n[apñWVr‘ܶo H$mS>rdarc ’w$Q>tMr {daiUr
àH$maÀ¶m H$mS>çm ~mJo‘ܶo {XgyZ ¶oVrc, ¶m H$mS>çm S>moio VnmgUr H$aUo JaOoMo hmoVo. ¶mcmM ’o$c’y$Q> H$mT>Uo Ago åhUVmV. hr ’o$c’y$Q>
AhdmcmZwgma N>mQ>mì¶mV. Á¶m {R>H$mUr hr gw{dYm CncãY Zgë¶mg 14 Vo 15 ì¶m {Xder H$mT>mdr. H$mS>rda Amdí¶H$ Vr Mm§Jcr ’y$Q> amIyZ
Amncm ¶mnyduMm AZw^d H$m‘mV AmUmdm. ¶m‘ܶo g~Ho$Z Agcoë¶m ~mH$sÀ¶m ’w$Q>r H$‘r H$amì¶mV.
H$mS>rda JmR>reoOmar EH$ S>moim amIyZ N>mQ>Ur ¿¶mdr, Va gai H$mS>r
Agcoë¶m ~mJoV H$mS>rda Á¶m {R>H$mUr XmoZ S>moù¶m§Vrc A§Va H$‘r 9) KS>m§Mr {daiUr H$aUo
Agoc Aem {R>H$mUr N>mQ>Ur ¿¶mdr. docrda Odinmg 60-100 KS>m§Mr g§»¶m {XgyZ ¶oVo. hr g§»¶m
VerM amIë¶mg docr‘ܶo Agcoë¶m AÞÐì¶mMm dmna H$aʶmH$arVm
5) hm¶S´>moOZ gm¶Zm‘mB©S>Mo nopñQ>§J H$aUo ñnYm© hmoB©c d ˶mMmM n[aUm‘ åhUOo docrda Agcocm à˶oH$ ÐmjKS>
’$iN>mQ>UrZ§Va H$mS>r EH$gmaIr d cdH$a ’w$Q>ʶmH$arVm chmZ amhrc. ¶mH$arVm ~mJoV CÔoemZwgma VgoM docrg {‘imcoë¶m
nmZJirgmo~VM hm¶S´>moOZ gm¶Zm‘mB©S>Mo nopñQ>§J gwÕm {VVHo$M ‘hÎdmMo joÌ’$imZwgma KS>m§Mr g§»¶m {ZYm©arV H$amdr d BVa ÐmjKS> H$mTy>Z
AgVo. H$mS>rÀ¶m OmS>rZwgma d dmVmdaUmVrc Vmn‘mZmZwgma hm¶S´>moOZ Q>mH$mdoV. ñWm{ZH$ ~mOmanoR>oH$arVm à˶oH$ dJ©’y$Q> A§VamH$arVm EH$ KS>
gm¶Zm‘mB©S>Mm dmna H$amdm. gmYmaUV: Ooìhm ~mJoVrc Vmn‘mZ Va {Z¶m©VrH$arVm àVr XrS> dJ©’y$Q> A§VamH$arVm 1 KS> VgoM ¶mM
30-35 A§e g|.J«o. Agoc d H$mS>rMr OmS>r 8-10 {‘.‘r. Agoc VwcZoV ~oXmʶmH$arVm Amdí¶H$ Agcoë¶m àVr dJ©’w$Q>mg 2 Vo 2.5 KS>
Aem n[apñWVr‘ܶo 40 {‘.cr. hm¶S´>moOZ gm¶Zm‘mB©S> àVr crQ>a amIyZ BVa KS> H$mTy>Z Q>mH$mdoV.
nmʶmgmR>r nwaogo AgVo. Oa ~mJoVrc Vmn‘mZ H$‘r Pmë¶mg hm¶S´>moOZ
gm¶Zm‘mB©S>Mr ‘mÌm dmT>dmdr cmJoc. ¶mnojm OmS> Agcoë¶m {ZdS>H$ 10) g§OrdH$m§Mr ’$dmaUr
H$mS>çm§Zm nwÝhm EH$Xm {VVŠ¶mM ‘mÌoMo nopñQ>§J H$ê$Z H$mS>rg {nim ’$iN>mQ>UrÀ¶m 17-19 {Xdgm§À¶m H$mcmdYr‘ܶo ÐmjKS>
{Xë¶mg ˶mMo Mm§Jco n[aUm‘ S>moio ’w$Q>ʶmda {XgyZ ¶oVmV. 10 nrnrE‘ OrE-3 Mr (GA-3) ’$dmaUr H$aʶmOmoJm hmoVmo.
dmVmdaUmVrc n[apñWVr åhUOo nmD$g ~KyZM ’$dmaUr H$amdr.
6) amoJ {Z¶§ÌU OrE-3 Mr H$m¶©j‘Vm dmT>dʶmÀ¶m Ñï>rZo ~mJo‘ܶo EH$ {Xdgmnydu qPH$
Ðmj~mJoV ’$iN>mQ>UrZ§Va AmЩVm OmñV à‘mUmV AgVo. ¶mnydu d ~moam°ZMr 0.5 J«°‘ /crQ>a ({McoQ>oS>) à‘mUo ’$dmaUr H$amdr. OrE-3
nmdgmir dmVmdaUmV dmT>coë¶m ~mJo‘ܶo doJdoJù¶m amoJm§À¶m àmXþ^m©dmg À¶m ’$dmaUrMo Mm§Jco n[aUm‘ {‘iʶmgmR>r OrE-3 À¶m ÐmdUmV ¶w[a¶m
~ir nS>cocr hr ~mJ AmVm KS> {ZKmë¶mZ§Va nwÝhm ÌmgXm¶H$ n[apñWVr ’$m°ñ’o$Q> 1 J«°‘/crQ>a qH$dm gm¶{Q´>H$ A°{gS> 0.5 J«°‘ àVr crQ>a qH$dm
{Z‘m©U hmoD$ eH$Vo. Aem n[apñWVrV ~mJoV H$mS>rda, Amocm§S>çmda VgoM ’$m°ñ’o$[aH$ A°{gS> 0.3 {‘.cr. àVr crQ>a nmUr ¶mà‘mUo {‘gimdo.
ImoS>mda Agcocr amoJJ«ñV nmZo Jmoim H$ê$Z ~mJoÀ¶m ~mhoa H$mT>mdrV.
¶mM~amo~a ~mJo‘ܶo 1 Q>ŠHo$ ~moS>m} {‘lUmMr ’$dmaUr nyU© docrda VgoM
O{‘Zrda ~m§Ymda gwÕm H$ê$Z ¿¶mdr. ¶m‘wio ~mJoV Agcoco amoJm§Mo
{OdmUy {Z¶§ÌUmV R>odUo eŠ¶ hmoB©c.
7) S>moio ’w$Q>ʶmMr AdñWm
~mJo‘ܶo ’$iN>mQ>UrÀ¶m gmVì¶m-AmR>ì¶m {Xder S>moio nyU©nUo
H$mngcoco {XgVrc. ¶mM AdñWocm nm|Jm AdñWm gwÕm åhQ>co OmVo.
¶m AdñWoV ~mJo‘ܶo nmD$g Zgmdm. ¶m‘wio docrV {O~aocrÝgMo à‘mU nmonQ>r a§JmMm KS> OrE-3 Mr Xþgar ’$dmaUr
dmT>Vo d ˶mMmM n[aUm‘ KS> {Oaʶmda hmoVmZm {XgVmo. ¶mdoir ~mJoV (10 nrnrE‘ OrE-3 Mr AdñWm)
~moXm‘ܶo nmUr gmMUma Zmhr ¶mMr H$miOr ¿¶mdr. ¶mH$arVm XmoZ
Amoit‘ܶo Oa chmZ Mmar KoVë¶mg ~moXm‘ܶo gmMcoco nmUr {ZKyZ nmM {XdgmZ§Va nwÝhm 15 nrnrE‘ {Vd«VoÀ¶m OrE-3 Mr ’$dmaUr
OmB©c d ~moX ‘moH$io amhVrc. Ho$ë¶mg {àãë¶y‘ AdñWo‘ܶoM hm KS> Mm§Jë¶m[aVrZo ‘moH$im
Pmcocm {XgVmo.
8) H$mS>rdarc ’w$Q>tMr {daiUr H$aUo AemàH$mao ÐmjmÀ¶m H$mS>r‘YwZ KS> ~mhoa ¶oʶmgmR>r gd©gmYmaUnUo
AmnU ’$iN>mQ>UrZ§Va Ho$coë¶m hm¶S´>moOZ gm¶Zm‘mB©S>À¶m Am°ŠQ>mo~a N>mQ>Ur H$aUo Amdí¶H$ AgVo. VX²AZwf§JmZo Ðmj CËnmXH$m§Zr
nopñQ>§J‘wio gd©M S>moio ’w$Qy>Z {ZKVrc (gmYmaUV… à˶oH$ H$mS>rda darcà‘mUo gXaÀ¶m ’$iN>mQ>UrMo d ˶mZ§VaÀ¶m ì¶dñWmnZmMo
3 Vo 4 S>moù¶m§Zm nopñQ>§J Ho$co OmVo.) ¶m ’w$Q>r 9-10 {Xdgm§Z§Va {Z¶moOZ H$amdo.
ñnï> {XgVmV d 14-15 {Xdgm§n¶ªV 4-5 nmZo ¶oVmV. ¶mdoir g§nH©$ H«$. 020 -26956060 / 9422032988
H$mS>rda nmZm§Mr dmT> Pmë¶mZo ¶mcmM H°$Zm°nr Ago g§~moYco OmVo. hr

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 37


VmcwH$m ~rO JwUZ H|$Ðmdarb {d{dY CnH«$‘
lr. AemoH$ cmoI§S>o, H¥${f g§MmcH$ ({Z{dð>m d JwUdÎmm {Z¶§ÌU), lr. A{Zc A¶m{MV, V§Ì A{YH$mar, ({~¶mUo, Jw{Z 1/2)
H¥${f Am¶wŠVmc¶, ‘hmamï´> amÁ¶, nwUo

{Z a{Zami¶m AÞYmݶ {nH$m§À¶m gwYmacoë¶m OmVrMo CÎm‘


àVrMo A{mU ImÌrera {~¶mUo eoVH$è¶m§Zm CncãY ìhmdo VgoM
AmYw{ZH$ nÕVrZo eoVr H$aʶmÀ¶m nÕVr eoVH$è¶m§Zm à{ejU d
H$aʶmV ¶oVmV. à{ejUmcm ¶oUmè¶m à{ejUmWu eoVH$è¶m§Mr
àjoÌmdarc àm˶{jH$m§Zm ^oQ> Am¶mo{OV H$aʶmV ¶oVo.
2) nrH$ àm˶{jHo$ … H¥${f CËnmXZ dmT>rÀ¶m Ñï>rZo Cn¶wŠV R>aUmè¶m
àm˶m{jH$mÛmao XmI{dUo ¶mgmR>r VmcwH$m ~rO JwUZ àjoÌo gmYmaUV: H¥${f V§ÌkmZmMr àm˶{jHo$ àjoÌmda Am¶mo{OV H$aʶmV ¶oVmV.
gZ 1957 Vo 1962 ‘ܶo amÁ¶mV àm‘w»¶mZo VmcwH$m nmVirda ñWmnZ gXa àm˶{jH$m§gmR>r ˶m ^mJmVrc à‘wI {nHo$ d ˶mgmR>r àgm[aV
H$aʶmV Amcr AmhoV. n[agamVrc eoVH$è¶m§Zm {~OmoËnmXZ V§ÌkmZmMr H$amd¶mMo AYw{ZH$ V§ÌkmZ ¶m§Mm {dMma H$ê$Z àm˶{jHo$ Am¶mo{OV
‘m{hVr~m~V godm XoUo hm gwÕm VmcwH$m ~rO JwUZ àjoÌmMm CÔoe Amho. H$aʶmV ¶oVmV.
amÁ¶m‘ܶo EHw$U 183 VmcwH$m ~rO JwUZ àjoÌo AmhoV. 3) g|{ж IVmMm dmna : g|{ж IVmcm eoVr ì¶dgm¶mV {deof ‘hËd
Amho. g|{ж IVmMm dmna eoVH$è¶m§Zr H$aʶmgmR>r VmcwH$m ~rO
VmcwH$m ~rO JwUZ H|$ÐmMm CÔoe JwUZ àjoÌmda Jm§Sy>i IV CËnmXZ àm˶{jH$ d Jm§Sy>i H$ëMa
VmcwH$m ~rO JwUZ H|$Ð àjoÌo hr JwUdÎmmnwU© Am{U ImÌrera {~¶mUo CËnmXZ, ~m¶moS>m¶Zm°{‘H$/ZmS>on nÜXVrZo H§$nmoñQ> IV CËnmXZ
CncãY H$aUo ¶m ‘w»¶ CÔoemZo ñWmnZ H$aʶmV Amcr. H¥${f n¶©dojH$/ àm˶{jHo$ VgoM {hadirÀ¶m IVmÀ¶m {nH$m§Mr cmJdS> àm˶m{jHo$
H¥${f A{YH$mar Agm ñdV§Ì Vm§{ÌH$ XOm©À¶m H¥${f nXdrYamÀ¶m Am¶mo{OV H$aʶmV ¶oVmV.
{Z¶§ÌUmImcr {~OmoËnmXZ H$m¶©H«$‘mMo {Z¶moOZ àjoÌmda H$aʶmV ¶oVo. 4) H«$m°n å¶y{P¶‘ (nrH$ g§J«hmc¶) : nrH$ g§J«hmc¶mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ
VmcwH$m {~O JwUZ àjoÌmÀ¶m n[agamVrc eoVH$è¶m§Zm ˶m§À¶m H¥${f ñWm{ZH$ hdm‘mZmg AZwHy$c {d{dY {nH$m§À¶m OmVrMr cmJdS> H$ê$Z
hdm‘mZ {d^mJmg AZwHy$c {nHo$ d ˶m§Mo dmU ¶m§Mm {~OmoËnmXZ H$m¶©H«$‘ VgoM AmYw{ZH$ V§ÌmMm dmna H$ê$Z VmcwH$m ~rO JwUZ H|$ÐmÀ¶m
KodyZ {~OmoËnmXZ H$m¶©H«$‘mMo AÚ¶mdV V§ÌkmZ AdJV H$aUogmR>r n[agamVrc eoVH$è¶m§Zm AÚ¶mdV V§ÌkmZ AdJV H$aʶmV ¶oVo.
amÁ¶mVrc VmcwŠ¶mV àjoÌo {ZdS>ʶmV Amcocr AmhoV. VmcwH$m ~rO 5) ¶w[a¶m {~«Ho$Q> : àjoÌmdarc ¶w[a¶m {~«Ho$Q> g¶§ÌmìXmao ¶w[a¶m/S>rEnr
JwUZ àjoÌmda {~OmoËnmXZ H$m¶©H«$‘mMo Am¶moOZ H$ê$Z n[agamVrc {~«Ho$Q> CËnmXZ H$ê$Z eoVH$è¶m§Zm CncãY H$ê$Z XoʶmV ¶oVmV.
eoVH$è¶m§§Zm {~¶mUo CncãY H$aUo, {~OmoËnmXZ V§ÌmMr àm˶m{jHo$ 6) O¢{dH$ H$sS> {Z¶§ÌU : O¡{dH$ {H$S> {Z¶§ÌH$ CËnmXZm‘ܶo EZ.nr.
XmI{dUo, ‘mJ©Xe©Z H$aUo B. H$m‘o àjoÌmdarc A{YH$mè¶m‘m’©$V Ho$cr ìhr., qZ~moir nmdS>a d qZ~moir AH©$ V¶ma H$ê$Z n[agamVrc
OmVmV. àjoÌmdarc AÚ¶mdV V§ÌkmZmÀ¶m ‘mJ©Xe©ZmMo AZwH$aU eoVH$è¶m§Zm CncãY H$ê$Z XoʶmV ¶oVmV.
n[agamVrc eoVH$è¶m§Zm Cn¶wŠV hmoVo. 7) {~Oà{H«$¶m H|$Ð : VmcwH$m ~rO JwUZ H|$Ðmda C^maʶmV Amcoë¶m
{~OàH«$s¶m H|$Ðmda {~OmoËnmXZ H$m¶©H«$‘mV§J©V CËnm{XV Ho$coë¶m
eoVH$è¶m§Zm Im{Ìera {~¶mUo CncãYVoMm EH$ ómoV H$ÀÀ¶m {~¶mʶmg {~Oà{H«$¶m g¶§ÌmìXmao à{H«$¶m H$ê$Z eoVH$è¶m§Zm
H|$Ð gaH$maZo A{Ygy{MV Ho$coë¶m {d{dY {nH$m§À¶m no¡XmgH$ma Mm§Jco {~¶mUo CncãY H$ê$Z XoʶmV ¶oVo.
dmUm§Mr Zm|XUr H$aʶmV ¶oVo. gXa Zm|XUr Ho$coco n¡XmgH$ma {~¶mUo H|$Ð 8) Mmam CËnmXZ àH$ën : eoVr nwaH$ Xþ½Y ì¶dgm¶mgmR>r OZmdamZm
gaH$maH$Sy>Z {d{dY H¥${f {dÚm{nR>o, H¥${f g§emoYZ g§ñWm ¶m§À¶m‘m’©$V gH$g Mmam CncãY hmoʶmgmR>r g§H$[aV ~mOar, Zonr¶a JdV
VmcwH$m ~rO JwUZ àjoÌmH$arVm CncãY H$ê$Z XoʶmV ¶oVo. n¡XmgH$ma d XeaW JdV ¶m ~hÿdfm©¶y Mmam {nH$m§Mr àm˶m{jHo$ àjoÌmda
{~¶mUmnmgyZ àjoÌ à‘wI, ~rO à‘m{UH$aU ¶§ÌUm d H¥${f {dÚmnrR>m§Mo KoʶmV ¶oUma AmhoV. gXa Mmam {nH$m§À¶m ‘emJVrÀ¶m AÚ¶mdV
n¡XmgH$ma ¶m§À¶m {Z¶§ÌUmImcr nm¶m^yV {~¶mUo V¶ma H$aʶmV ¶oVo. V§ÌkmZmÀ¶m àm˶m{jH$m§À¶m ‘mܶ‘mVyZ n[agamVrc eoVH$è¶m§Zm
{~¶mUo gmIir H$m¶‘ amIʶmgmR>r nm¶m^yV Vo à‘m{UV {~OmoËnmXZ à{ejU XoʶmMo {Z¶moOZ Amho VgoM eoVH$è¶m§Zm g§H$[aV ~mOar,
H$m¶©H«$‘m§Mo {Z¶moOZ àjoÌ à‘wIm‘m’©$V H$aʶmV ¶oVo. àjoÌmda V¶ma Zonr¶a JdV d XeaW JdV ¶m Mmam {nH$mÀ¶m cmJdS>rMo {~¶mUo /
H$aʶmV Amcoë¶m {~¶mUo gmIirVrc Im{Ìera {~¶mUo eoVH$è¶m§Zm R>m|~ CncãY H$ê$Z XoʶmV ¶oUma AmhoV.
noaUrgmR>r CncãY H$ê$Z XoʶmV ¶oVo. amÁ¶mVrc VmcwH$m ~rO JwUZ H|$Ðmda ~rO JwUZ H$m¶©H«$‘m~amo~aM
eoVr g§c¾ BVa CnH«$‘ eoVr ì¶dgm¶mg Cn¶wŠV Ago {d{dY CnH«$‘ gwÜXm eoVH$è¶m§gmR>r
am~{dʶmV ¶oV AmhoV. ˶mMm cm^ eoVH$è¶m§Zr ¿¶mdm.
1) à{ejU … VmcwH$m ~rO JwUZ H|$Ðmda eoVH$è¶m§Zm AÚ¶mdV H¥${f
V§ÌkmZ CncãY H$ê$Z XoʶmgmR>r d eoVH$è¶m§À¶m g‘ñ¶m§Mo g§nH©$ H«$. 020 -26127708
{ZamH$aU H$aʶmgmR>r h§Jm‘{Zhm¶ à{ejU H$m¶©H«$‘ Am¶mo{OV

38 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
Q>mo‘°Q>moMo gwYm[aV cmJdS> V§ÌkmZ
S>m°. kmZoída jragmJa, à^mar A{YH$mar, Q>mo‘°Q>mo gwYma ¶moOZm, ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa

^m Ornmcm {nH$m‘ܶo Q>mo‘°Q>mocm ‘hÎdmMo ñWmZ Amho. hdm‘mZ


VgoM ¶mo½¶ dmU, IV d nmʶmMo ¶mo½¶ {Z¶moOZ Am{U nrH$
g§ajU B˶mXr KQ>H$m§Mm ¶mo½¶ dmna H$ê$Z Q>mo‘°Q>mo {nH$mMo Ano{jV
nrH$ dmT>rda Vmn‘mZmMm n[aUm‘ Imcrcà‘mUo hmoVmo
Vmn‘mZ n[aUm‘
CËnmXZ eoVH$ar H$mTy> eH$VmV. ‘hmamï´>mV Q>mo‘°Q>moÀ¶m gw‘mao 50 hOma 1) 10 A§e g|.J«o. dmT> Iw§Q>Vo.
hoŠQ>a joÌmVyZ Odinmg 12 cmI Q>Z CËnmXZ {‘iVo. VgoM gamgar nojm H$‘r
CËnmXZmV Amnco amÁ¶ BVa amÁ¶m§À¶m VwcZoV AmKmS>rda Amho. na§Vw 2) 16 Vo 29 A§e g|.J«o. ~r CJdU Mm§Jcr hmoVo.
H$Zm©Q>H$Mr CËnmXH$Vm XoemV gdm©{YH$ åhUOo 33.9 Q>Z àVr hoŠQ>a
AgyZ, ‘hmamï´>mMr CËnmXH$Vm 24 Q>Z àVr hoŠQ>a Amho. Va XoemmMr 3) 21 Vo 24 A§e g|.J«o. {nH$m§À¶m dmT>rg AZwHy$c.
gamgar CËnmXH$Vm 21.2 Q>Z àVr hoŠQ>a Amho. Amnë¶m amÁ¶mMo 4) amÌrMo 17 Vo 21 A§e ’w$co d ’$iYmaUm CËV‘.
hdm‘mZ ¶m {nH$mg ¶mo½¶ AgyZ O‘rZ, nrH$, hdm‘mZ, nmUr, IV d g|.J«o.Am{U {XdgmMo
nrH$ g§ajU ¶m§Mo ¶mo½¶ {Z¶moOZ Ho$ë¶mg Q>mo‘°Q>moMr CËnmXH$Vm ghO 25 Vo 30 A§e g|.J«o.
60 Vo 70 Q>Z àVr hoŠQ>an¶ªV dmTy> eH$Vo. 5) 32 A§e g|.J«o.À¶m da ’$iYmaUoda A{Zï> n[aUm‘
Q>mo‘°Q>mo ’$imMo ‘hÎd 6) 38 A§e g|.J«o.À¶m da ’$iYmaUm hmoV Zmhr. {nH$mÀ¶m
amoOÀ¶m AmhmamV Q>mo‘°Q>moMm A§V^m©d hm AgVmoM. VgoM à{H«$¶m¶wŠV dmT>rg à{VHy$c, cm¶H$monrZda
nXmW© ~Z{dʶmgmR>r Q>mo‘°Q>mo dmnacm OmVmo. Q>mo‘°Q>monmgyZ Ho$MAn, gyn, n[aUm‘.
gm°g, MQ>Ur, B. nXmW© ~Z{dVm ¶oVmV. ˶m‘wio Q>mo‘°Q>moda AmYmarV 7) 15 A§e g|.J«o.À¶m Imcr namJr^dZ hmoV Zmhr. ’$im§Mm
à{H«$¶m CÚmoJmg ‘moR>m dmd Amho. Q>mo‘°Q>mo ho g§ajH$ AÞ AgyZ AmH$ma cm§~Q> MnQ>m hmoVmo.
Q>mo‘°Q>mo‘Yrc "cm¶H$monrZ ¶m AëH$cmB©S> a§JÐì¶m‘wio earamVrc noer ’$im§Mo H$ßno ‘moH$io amhVmV.
‘aʶmMo à‘mU H$‘r hmoVo.
OmñV Vmn‘mZ, H$‘r AmЩVm Am{U H$moaS>o dmao AgVrc Va Q>mo‘°Q>mo
hdm‘mZ {nH$mMr ’w$cJi hmoVo. CîU Vmn‘mZ d ^anya gy¶©àH$me AgUmè¶m
¶m {nH$mg ñdÀN>, H$moaS>o, H$‘r AmЩ Agcoco d CîU hdm‘mZ Mm§Jco hdm‘mZmV Q>mo‘°Q>mo ’$imMr JwUdËVmhr Mm§Jcr AgVo Va a§J XoIrc
‘mZdVo. gmYmaUV: 18 Vo 30 A§e g|.J«o. Vmn‘mZmV ho nrH$ Mm§Jco ¶oVo. AmH$f©H$ ¶oVmo.
Vmn‘mZ 38 A§e g|.J«o.À¶m da Joë¶mg {nH$mMr emar[aH$ {H«$¶m ‘§XmdVo
d noetZm BOm hmoVo. VgoM Vmn‘mZ Oa 10 A§e g|.J«o.À¶m Imcr Joco O‘rZ
Var {nH$mÀ¶m dmT>rda à{VHy$c n[aUm‘ hmoD$Z {nH$mg BOm hmoVo Am{U Q>mo‘°Q>mo ho nrH$ Mm§Jcm {ZMam Agcoë¶m ‘ܶ‘ H$mù¶m O{‘ZrV
CËnmXZmV ‘moR>r KQ> ¶oVo. qH$dm nmo¶Q>çmÀ¶m O{‘ZrV CËV‘ àH$mao ¶oD$ eH$Vo. hcŠ¶m O{‘ZrV
nrH$ cdH$a {ZKVo. Va ^mar O{‘ZrV ’$im§Mm VmoS>m C{eam gwê$ hmoVmo.
na§Vw CËnmXZ ^anya {ZKVo. nmdgmir Q>mo‘°Q>mo {nH$mgmR>r H$mir^moa O‘rZ
Q>mimdr Va CÝhmir Q>mo‘°Q>mo nrH$ hcŠ¶m d CWi O{‘ZrV KoD$ Z¶o.
O{‘ZrMm gm‘y hm 6 Vo 7.5 À¶m Xaå¶mZ Agmdm. OmñV nmdgmÀ¶m
^mJmgmR>r hcH$s Vo ‘ܶ‘ O‘rZ {ZdS>mdr d ˶mg ¶mo½¶ CVma Úmdm,
åhUOo nmdgmMo nmUr Cä¶m {nH$mV gmRy>Z amhUma Zmhr. O{‘ZrV Ma
H$mT>co Va OmñVrÀ¶m nmʶmÀ¶m {ZMam hmoVmo d nmUr Oa jma¶wŠV
Agoc Va jmam§Mmhr {ZMam hmoVmo. jma¶wŠV MmonU d nmʶmMm {ZMam
Zgcoë¶m O{‘ZrV ho nrH$ Mm§Jco ¶oV Zmhr. ˶m‘wio {nH$mMr dmT> Iw§Q>Vo
d ’w$cJi hmoVo. Q>mo‘°Q>mo nrH$ Á¶m O{‘ZrV ¿¶md¶mMo Amho ˶m O{‘ZrV
AJmoXaÀ¶m h§Jm‘mV Q>mo‘°Q>modJu¶ {nHo$ åhUOoM dm§Jr, {‘aMr hr {nHo$
KoVcocr ZgmdrV, H$maU ˶m‘wio H$sS> d amoJm§Mm OmñV àmXþ^m©d hmoVmo.
VgoM {Z‘°Q>moS> AgUmè¶m O{‘ZrV ho nrH$ KoD$ Z¶o.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 39


Q>moԡQ>mo˦m OmVr
^m½¶lr … ¶m OmVrÀ¶m ’$im§V cm¶H$monrZ ¶m a§JÐì¶mMo à‘mU
OmñV AgyZ {~¶m§Mo à‘mU H$‘r Amho. ’$io cmc JX© a§JmMr ^anya Ja
Agcocr à{H«$¶m CÚmoJmg Mm§Jcr AmhoV. ¶m OmVrMo gamgar CËnmXZ
75 Vo 80 Q>Z àVr hoŠQ>a {‘iVo.
YZlr … ’$io ‘ܶ‘ Jmoc AmH$mamMr Zma§Jr a§JmMr AgVmV. ¶m
OmVrMo gamgar CËnmXZ 80 Vo 90 Q>Z àVr hoŠQ>a {‘iVo. hr OmV
ñnm°Q>oS> {~ëQ> Am{U cr’$H$c© ìhm¶ag (Kw~S>çm) ¶m {dfmUyOݶ amoJmg
H$‘r à‘mUmV ~ir nS>Vo.
amOlr … ’$io Zma§Jr cmc a§JmMr AgVmV d ¶m g§H$[aV dmUmMo
CËnmXZ 80 Vo 90 Q>Z àVr hoŠQ>a {‘iVo. hr g§H$[aV OmV cr’$H$c©
ìhm¶ag (~moH$S>çm )¶m {dfmUyOݶ amoJmg H$‘r ~ir nS>Vo. VgoM ‘mVr‘ܶo H$m~}ÝS°>{P‘ ¶m ~waerZmeH$mMr 2 Vo 3 J«°‘ àVr crQ>a
’w$co amOm … ’$io Zma§Jr cmc a§JmMr AgVmV. hr g§H$[aV OmV nmʶmV {‘giyZ AmidUr H$amdr. amono 4 Vo 6 nmZmda Amë¶mda
cr’$H$c© ìhm¶ag (~moH$S>çm) ¶m {dfmUyOݶ amoJmg H$‘r ~ir nS>Vo Va åhUOoM 25 Vo 30 {XdgmZ§Va CnQy>Z ˶m§Mr nwZcm©JdS> H$amdr. amono
CËnmXZ 55-60 Q>Z àVr hoŠQ>a {‘iVo. CnQ>ʶmnydu ˶m§Zm AmXë¶m {Xder nmUr Úmdo.
amono V¶ma H$aUo Q´>o nÕV
‘hmamï´>mV gmYmaUV: VrZhr h§Jm‘mV Q>mo‘°Q>moMr cmJdS> ¶eñdrar˶m Q´>o nÕVrZo amono V¶ma H$amd¶mMr Agë¶mg 98 H$ßno Agcocm
Ho$cr OmVo. àmo - Q´>o dmnamdm. EH$ Q´>o ^aʶmgmR>r {H$‘mZ 1.25 {H$cmo H$moH$monrQ>
cmJVo. H$moH$monrQ>Zo ^acoë¶m Q´>o ‘ܶo EH$m H$ß߶mV EH$ ~r ¶mà‘mUo ~r
h§Jm‘ ~r noaUrMm nwZcm©JdS>rMm noamdo. ¶m nÕVrV {~¶mUo dm¶m OmV Zmhr VgoM à˶oH$ amonmMr geŠV
H$mcmdYr H$mcmdYr dmT> hmoVo. Q´>o nÕV amonm§À¶m dmhVwH$sgmR>r gmoB©ñH$a Amho.
Iarn ‘o Vo OyZ OyZ Vo Owc¡
cmJdS>rgmR>r O‘rZ V¶ma H$aUo
aã~r gßQ>|~a Vo Am°ŠQ>mo~a Am°ŠQ>mo~a Vo Zmoìh|~a
O‘rZ C^r-AmS>dr Imocda Zm§Jê$Z ¿¶mdr. Mm§Jcr Hw$idUr
CÝhmir OmZodmar Vo ’o$~«wdmar ’o$~«wdmar Vo ‘mM© H$ê$Z ¿¶mdr. ˶mdoir 25 Vo 30 Q>Z àVr hoŠQ>ar Mm§Jco Hw$Ococo
eoUIV O{‘ZrV {‘giyZ ¿¶mdo. O{‘ZrV Agcoë¶m JdVmÀ¶m H$mS>çm,
Ano{jV CËnmXZ {‘idʶmgmR>r ¶mo½¶ amonm§Mr {ZdS> d ˶m§Mr ¶mo½¶ hairÀ¶m H$mí¶m, cìhmimJmR>r Mm§Jë¶m àH$mao doMyZ OmiyZ Q>mH$mì¶mV.
nyZcm©JdS> H$aUo A˶§V Amdí¶H$ AgVo. ˶mgmR>r amon ì¶dñWmnZ 90 Vo 120 g|. ‘r. A§Vamda CËV‘ àVrÀ¶m ^mar O{‘ZrV Va 60 Vo
CËV‘moËV‘ H$aUo Amdí¶H$ AgVo. EH$ hoŠQ>a joÌmgmR>r 3 Jw§R>o joÌmda 75 g|.‘r. A§Vamda hcŠ¶m O{‘ZrV gè¶m nmSy>Z O{‘ZrÀ¶m CVmamZwgma
amondm{Q>H$m H$amdr. Q>mo‘°Q>moÀ¶m g§H$[aV dmUm§gmR>r 125 J«°‘ {~¶mUo EH$ dm’o$ ~m§YyZ ¿¶mdoV. cmJU H$aVo doir XmoZ amonmVrc A§Va 45 Vo
hoŠQ>a joÌmgmR>r nwaogo AgVo. amondm{Q>Ho$Mr O‘rZ 2 doim C^r-AmS>dr 60 g|.‘r. R>odmdo. eŠ¶Vmo cmJdS> 90  30 go.‘r. A§Vamda H$amdr.
Zm§Jamdr d Hw$idyZ ¿¶mdr. 1 ‘r. 3 ‘r.  15 g|.‘r. AmH$mamMo 3.60  3.00 ‘rQ>a AmH$ma‘mZmMo dm’o$ V¶ma H$amdoV.
JmXr dm’o$ V¶ma H$amdoV. JmXr dmâ¶m‘ܶo 5 {H$cmo Hw$Ococo eoUIV.
80 J«°‘ 19:19:19 qH$dm 100 J«°‘ 15:15:15 Mm§Jco EH$gmaIo amonm§Mr cmJdS>
{‘gimdo. ~rOà{H«$¶m H$aʶmgmR>r Wm¶a‘ qH$dm H°$ßQ>Z 3 J«°‘ qH$dm Q>mo‘°Q>moMr amono V¶ma Pmë¶mZ§Va cmJdS>rÀ¶m dmâ¶m§Zm AmR>dS>çmnydu
Q´>m¶H$moS>‘m© 2.5 J«°‘ à{V {H$cmo Am{U ˶mZ§Va A°PmoQ>mo~°ŠQ>a 2.5 J«°‘ nmUr XoD$Z dm’$gm pñWVrV dm’o$ AmUmdoV Am{U cmJdS>rÀ¶m {Xder
àVr {H$cmo {~¶mʶmg Mmoimdo. ˶m‘wio ‘a, amono H$moc‘S>Uo, H$m°ca Hw$O dmâ¶m§Zm nwÝhm nmUr Úmdo. dmâ¶m§‘ܶo nmUr AgVmZmM Amoë¶mVM
ho amoJ {Z¶§ÌUmV amhVmV. ˶mZ§Va hmVmZo 10 go.‘r. A§Vamda aofm AmoTy>Z amonm§Mr cmJdS> H$amdr. ‘aJicocr, BOm Pmcocr, ‘wio H$‘r AgUmar,
˶m‘ܶo 1 go.‘r. A§Vamda EH$ EH$ ~r noamdo. PmarZo hcHo$M nmUr Úmdo dmH$S>o d MnQ>o ImoS> AgUmar VgoM amoJQ> amono cmJdS>rgmR>r KoD$ Z¶oV.
d ˶mZ§Va JmXr dm’o$ AmÀN>mXZmZo PmHy$Z ¿¶mdoV. gmYmaUnUo 5 Vo cmJdS>rnydu amono 10 {‘.cr. ZwdmH«$m°Z A{YH$ 10 J«°‘ ~mdrñQ>rZ àVr
8 {XdgmV ~r CJdVo. ~r CJdë¶mda AmÀN>mXZ H$mTy>Z Q>mH$mdo. O{‘ZrÀ¶m 10 crQ>a nmUr ¶m ÐmdUmV ~wS>dyZ ¿¶mdrV. amono cmdVmZm amonm§À¶m
‘JXþamZwgma nmUr Úmdo. amono CJdë¶mda Zm¶cm°ZÀ¶m OmirZo Vr PmHy$Z ImoS>mda Xm~ XoD$ Z¶o. ˶m‘wio ZmOyH$ ImoS> Vm~S>Vmo~ {nMVo d Aer
¿¶mdrV. ¶m‘wio {H$S>tMm àmXþ^m©d H$‘r hmoVmo. amono Z§Va XJmdVmV. cmJdS> Ho$ë¶mZ§Va Xþgè¶m qH$dm {Vgè¶m {Xder
amondm{Q>Ho$V doJdoJù¶m amoJm§Mo d {H$S>tMo doirM {Z¶§ÌU H$amdo. Am§~dUrMo nmUr Úmdo. cmJdS>rZ§Va 10 {Xdgm§À¶m AmV Or amono ‘ocr
˶mgmR>r 25 Vo 30 J«°‘ ’$moaoQ> 12 {XdgmZ§Va JmXr dmâ¶mV Q>mH$mdo. AgVrc ˶m {R>H$mUr ZdrZ amonm§Mo Zm§Jo ^ê$Z ¿¶mdoV.

40 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
IV ì¶dñWmnZ
EH$mpË‘H$ AÞÐì¶ ì¶dñWmnZ
‘mVr n¥W…H$aU H$ê$Z g§Vw{cV à‘mUmV IVo dmnamdrV. ZÌ, ñ’w$aX
d nmcme ì¶{V[aŠV H°$pëe¶‘, ‘°¾o{e¶‘, J§YH$ d Xþ涑 AÞÐì¶
VgoM OñV, cmoh, ~moam°Z, ‘°±J{ZO d Vm§~o B. gyú‘ AÞÐì¶o O‘rZ d
{nH${Zhm¶ Oéarà‘mUo dmnamdrV.
A) g|{ж IVo : àVr hoŠQ>a 25 Q>Z eoUIV d 200 {H$cmo
qZ~moir n|S>.
~) amgm¶{ZH$ IVo : ‘ܶ‘ àH$maÀ¶m O{‘Zrg g§H$[aV dmUmgmR>r
hoŠQ>ar 300 {H$cmo ZÌ, 150 {H$cmo ñ’w$aX d 150 {H$cmo nmcme VgoM C§Mr 30 g|.‘r. Pmë¶mZ§Va PmS>mÀ¶m ImoS>mcm g¡cga gwVir ~m§YyZ
gwYm[aV gai dmUmgmR>r hoŠQ>ar 200 {H$cmo ZÌ, 100 {H$cmo ñ’w$aX Vr Vmaocm ~m§Ymdr. Z§Va Oem Oem PmS>mcm ZdrZ ’$m§Úm ’w$Q>Vrc Vem
d 100 {H$cmo nmcme Úmdo. ¶m{edm¶ g§H$[aV d gwYm[aV Am{U gai à˶oH$ ’$m§Úm gwVirZo Vmaocm AmoTy>Z ~m§Ymì¶mV.
dmUmgmR>r hoŠQ>ar 25 {H$cmo ’o$ag gë’o$Q>, 25 {H$cmo ‘±J{ZO gë’o$Q>,
5 {H$cmo ~moa°Šg Am{U 25 {H$cmo ‘°¾o{e¶‘ gë’o$Q> Úmdo. ‘mVrMr ^a XoUo
H$) O¡{dH$ IVo : EH$ar 2 {H$cmo A°P°Q>mo~°ŠQ>a,2 {H$cmo ñ’w$aX cmJdS>rZ§Va 30 Vo 45 {Xdgm§Zr PmS>m§Zm ‘mVrMr ^a Úmdr. ¶mgmR>r
{daKidUmao {OdmUy d 2 {H$cmo nmcme {daKidUmao {OdmUy ho gd© PmS>mÀ¶m g‘moarc AYu gar ’$moSy>Z PmS>mÀ¶m ~mOyg ‘mVr cmdmdr.
1 Q>Z eoUIVmV {‘giyZ Úmdo. ˶m‘wio PmS>mÀ¶m ImoS>mcm AmYma {‘iVmo Am{U ‘wù¶m ’w$Q>ʶmg ‘XV
‘mVr narjU H$ê$Z ˶mZwgma IVm§À¶m ‘m̧m‘ܶo ’o$a~Xc H$amdm. hmoVo d ‘mVrVrc hdoMo à‘mU ¶mo½¶ amhʶmg ‘XV hmoVo. ‘mVrMr ^a
IVo XoVmZm {Zå‘o ZÌ, g§nyU© ñ’w$aX Am{U nmcme cmJdS>rÀ¶m doir XoVmZm PmS> ‘mVr‘ܶo OmñV JmS>Uma Zmhr, ¶mMr H$miOr ¿¶mdr.
Úmdo. am{hcoco {Zå‘o ZÌ 15, 25, 40, 55 {Xdgm§Zr g‘mZ hß˶m§‘ܶo
{d^mJyZ ~m§JS>r nÕVrZo PmS>mÀ¶m ~w§Ü¶mnmgyZ WmoS>çm A§Vamda ‘wimÀ¶m VUm§Mo ì¶dñWmnZ
joÌmV Úmdo. IVo {Xë¶mZ§Va Vm~S>Vmo~ nmUr Úmdo. ¶m ì¶{V[aŠV gyú‘ Q>mo‘°Q>moÀ¶m cmJdS>rZ§Va Amdí¶H$VoZwgma Iwanʶm H$ê$Z nrH$
Am{U Xþ涑 AÞÐì¶ cmJdS>rZ§Va 5 Vo 7 {Xdmgm§Zr ÚmdrV. VU{da{hV R>odmdo. Q>mo‘°Q>moÀ¶m {nH$mV VUZmeH$mMm dmna H$amd¶mMm
Pmë¶mg cmJdS>rnydu 8 Vo 10 {Xdg AJmoXa ñQ>m°ån 2 crQ>a àVr hoŠQ>a
nmUr ì¶dñWmnZ qH$dm ~mgmcrZ 2 crQ>a àVr hoŠQ>a ¶m à‘mUmV ’$dmamdo. cmJdS>rZ§Va
nmUr ì¶dñWmnZ H$aVmZm O{‘ZrMm ‘JXÿa d hdm‘mZ ¶m Jmoï>r 16 Vo 20 {Xdgm§Zr ‘°Q´>rã¶wPrZ ho VUZmeH$ 0.35 {H$cmo g{H«$¶VÎd
{dMmamV ¿¶mì¶mV. hcŠ¶m O{‘ZrV nmʶmÀ¶m nmù¶m OmñV Úmì¶mV d àVr hoŠQ>a ¶m à‘mUmV ’$dmamdo.
˶m ‘mZmZo Mm§Jë¶m O{‘ZrV nmʶmÀ¶m nmù¶m H$‘r Úmì¶mV. cmJdS>rZ§Va
cJoM nmUr Úmdo. ˶mZ§Va Am§~dUrMo nmUr Úmdo. {nH$m§À¶m gwadmVrÀ¶m ’$imMr VmoS>Ur
H$mimV nmUr OmñV Pmë¶mg nmZm§Mr d ’$m§Úm§Mr dmT> OmñV hmoVo. åhUyZ à{H«$¶ogmR>r nyU© {nH$cocr d cmc a§JmMr ’$io VmoS>mdrV. na§Vw
’w$cmoam ¶oB©n¶ªV cmJdS>rnmgyZ A§XmOo 65 {Xdgmn¶ªV nmUr ~oVmZo Úmdo. ~mOmamgmR>r ’$io {Zå‘r cmc d {Zå‘r {hadr AgVmZm VmoS>mdrV.
{R>~H$ g§Mm‘YyZ nmUr Úmd¶mMo Agë¶mg {nH$mcm cmJUmè¶m X¡Z§{XZ Om{VnaËdo EH$ar 35 Vo 50 Q>Z cmc Q>mo‘°Q>m|Mr CËnmXH$Vm {‘iVo.
nmʶmMr JaO {ZpíMV H$ê$Z VodT>oM nmUr ‘moOyZ Úmdo. ’w$co cmJʶmÀ¶m ’$im§Mr H$mT>Ur eŠ¶Vmo gH$mir cdH$a qH$dm g§Ü¶mH$mir Vmn‘mZ
H$mimV nmʶmMm VmU nS>ë¶mg ’w$co d ’$io JiUo, ’$iYmaUm Z hmoUo H$‘r AgVmZm H$amdr. amon cmdë¶mnmgyZ OmVrZwgma gmYmaUV:
¶m g‘ñ¶m {Z‘m©U hmoVmV. nmUr gVV Am{U OmñV {Xë¶mg ‘wim§Zm 65 Vo 70 {Xdgm§Zr ’$im§Mr VmoS>Ur gwê$ hmoVo. ˶mZ§Va XaamoO AWdm
hdoMm nwadR>m hmoV Zmhr. PmS>mMr nmZo {ndir nS>VmV d CËnmXZmV {XdgmAmS> VmoS>Ur H$amdr cmJVo. ’$io Oa cm§~À¶m ~mOmanoR>ogmR>r
KQ> ¶oVo. nmdgmù¶mV nmdgmÀ¶m nmʶmÀ¶m CncãYVoZwgma nmUr Úmdo. nmR>dm¶Mr AgVrc Va {ndim {R>nH$m nS>cocr ’$io VmoS>mdrV.
{hdmù¶mV 8 Vo 10 {XdgmÀ¶m A§VamZo nmUr Úmdo d CÝhmù¶mV 6 Vo Aer ’$io dmhVwH$sV Mm§Jcr {nH$VmV. Jwcm~r cmcga Pmcocr ’$io
8 {XdgmÀ¶m A§VamZo nmUr Úmdo. ‘ܶ‘ nëë¶mÀ¶m ~mOmanoR>ogmR>r Va nyU© cmc Pmcocr ’$io ñWm{ZH$
~mOmanoR>ogmR>r qH$dm à{H«$¶m CÚmoJmgmR>r nmR>dmdrV. VmoS>Ur AJmoXa
Q>mo‘°Q>mo PmS>m§Zm AmYma XoUo 3 Vo 4 {Xdg Am¡fYm§Mr ’$dmaUr H$ê$ Z¶o. AݶWm ’$im§da Am¡fYmMo
cmJdS>rZ§Va 30 Vo 35 {Xdgm§Zr PmS>m§Mr dmT> OmoaXma Pmë¶mZ§Va S>mJ d ’$im§‘ܶo {dfmarnUm ahmVmo. ’$im§Mr H$mT>Ur Pmë¶mda ’$io
’$m§Úm d ’w$Q>r OmoamV ’w$Q>VmV. ˶mH$[aVm ˶m§Zm ~m§~y, gwVir d Vma gmdcrV AmUmdrV d ˶m§Mr AmH$mamZwgma dJ©dmar H$amdr. ZmgH$s, VS>m
¶m§Zr AmYma Úmdm. garÀ¶m ~mOycm 6 Vo 9 ’y$Q> C§MrMo cmH$S>r ~m§~y Jococr, amoJQ> ’$io ~mOycm H$mT>mdrV. Mm§Jcr ’$io cmH$S>r ImoŠ¶mV qH$dm
O{‘ZrV amodyZ ÚmdoV. O{‘ZrnmgyZ 1 ‘rQ>a C§Mrda XmoÝhr Im§~mda ßb°pñQ>H$ H«o$Q>‘ܶo ì¶dpñWV ^ê$Z {dH«$sgmR>r nmR>dmdrV.
Vma AmoT>mdr d KÅ> ~m§YyZ ¿¶mdr d ‘ܶo ~m§~yZo AmYma Úmdm. PmS>mMr g§nH©$ H«$. 9403189364

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 41


½c°{S>AmocgMr cmJdS>
S>m°. gVre OmYd, S>m°. gwZrc H$mQ>dQ>o, ApIc ^maVr¶ g‘Ýd{¶V nwîn g§emoYZ àH$ën, JUoeqIS>, nwUo

½c° {S>Amocg ho cm§~ Xm§S>çmMo ’w$cnrH$ åhUyZ à{gÕ Amho. cm§~


Xm§S>çmÀ¶m ì¶mnmar ’w$c{nH$m§‘ܶo ho EH$ A{Ve¶ cmoH${à¶
’w$cnrH$ Amho. cm§~ Xm§S>çmÀ¶m CKS>çmdaÀ¶m ’w$ceoVr‘ܶo Jwcm~mZ§Va
½c°{S>Amocg ¶m {nH$mMm H«$‘m§H$ cmJVmo. cm§~ ’w$cXm§S>çmda H«$‘e:
C‘cV OmUmar AmH$f©H$ ’w$co ho ¶m ’w$c{nH$mMo Img d¡{eï>ço Amho.
AZoH$ a§JN>Q>m§‘ܶo CncãY Agcoë¶m {d{dY OmVr gܶm ‘hmamï´>m‘ܶo
cmJdS>rImcr AmhoV. àm‘w»¶mZo nwUo-‘w§~B©gma»¶m ‘moR>çm eham§‘ܶo
gOmdQ>rgmR>r Am{U JwÀN> V¶ma H$aʶmgmR>r ¶m cm§~ Xm§S>çmÀ¶m ’w$cmcm
df©^a ‘mJUr AgVo. H§$XdJu¶ ’w$cm§Mm amOm g‘Oë¶m OmUmè¶m ¶m
’w$c{nH$mMr cmJdS> aã~r h§Jm‘mV H$aVmV. ^maVm‘ܶo ¶m {nH$mMr
cmJdS> 1862 gmcr àW‘ H$aʶmV Amcr. gܶm ¶m {nH$mH$S>o
EH$ ì¶mnmar nrH$ åhUyZ nm{hco OmVo. ½c°{S>AmocgÀ¶m cmJdS>rVyZ
^anya Z’$m {‘iʶmMr eŠ¶Vm Agcr, Var ¶m {nH$mMr emóewÕ
cmJdS>, AmH$f©H$ {d{dYa§Jr OmVrÀ¶m H§$XmMr CncãYVm Am{U amoJ cmJdS> H$aUma AmhmoV ˶m àmXo{eH$/ñWm{ZH$ hdm‘mZmV Mm§Jë¶m
d {H$S>rMo ¶mo½¶ àH$mao {Z¶§ÌU ¶m gd© ~m~tMr emór¶ ‘m{hVr AgUo àH$mao ¶oUmè¶m/dmT>Umè¶m g§H$[aV OmVtMr {Z{‘©Vr Ho$cr OmVo. ˶m‘wio
OéarMo AgVo. ˶m gd©M OmVr ñWm{ZH$ AWdm àmXo{eH$ hdm‘mZmcm CÎm‘ à{VgmX
hdm‘mZ : ½c°{S>Amocg cmJdS>rMo Iarn d aã~r Agoo XmoZ à‘wI XoVmVM Ago Zmhr. ˶m‘wio cmJdS>rgmR>r {ZdS>coë¶m OmVtMr emór¶
h§Jm‘ AgyZ, {nH$mÀ¶m ¶mo½¶ dmT>rgmR>r 20-30 A§e g|.J«o. Vmn‘mZ VgoM Vm§{ÌH$ ‘m{hVr AgUo Amdí¶H$ Amho.
Amdí¶H$ AgVo. na§Vw H$S>H$ D$Z Am{U gVVMm OmoaXma nmD$g ¶m ^maVmVrc VgoM naXoemVrc cmJdS>rImcrc {d{dY OmVtMm Aä¶mg
{nH$mcm ‘mZdV Zmhr. ‘hm~ioídagma»¶m W§S> hdoÀ¶m àXoemV CÝhmim H$ê$Z H$mhr g§H$[aV OmVtMr {Z{‘©Vr Ho$cr. gXaÀ¶m cmJdS>r¶mo½¶
gm¡å¶ Agë¶mZo CÝhmir h§Jm‘mV gwÕm ½c°{S>AmocgMr cmJdS> eŠ¶ hmoVo. OmVtMm VwcZmË‘H$ Aä¶mg H$ê$Z H$mhr OmVtMr cmJdS>rgmR>r {ZdS>
{edm¶ ¶m H$mimV ’w$cm§Zm c¾gamB©‘wio CR>md {‘iVmo. ’w$co ¶oʶmÀ¶m H$aʶmV Amcr Amho. ˶m§Mr ‘m{hVr nwT>rcà‘mUo.
H$mimV eŠ¶Vmo ‘moH$io d ñdÀN> AmH$me Agmdo. {nH$mÀ¶m dmT>rgmR>r
d XO}Xma ’w$cmoËnmXZmgmR>r ñdÀN> gy¶©àH$me d W§S> hdm‘mZmMr JaO A. OmVrMo ’w$co ¶oʶmg ’y$c ’w$cm§Mm
AgVo. VgoM ½c°{S>AmocgÀ¶m cmJdS>rgmR>r {ZdS>cocr OmJm hr OmoamÀ¶m H«$. Zmd cmJUmao Xm§S>çmdarc a§J
{Xdg ’w$cm§Mr g§»¶m
dmè¶mÀ¶m doJmnmgyZ g§a{jV Agmdr.
O‘rZ : ½c°{S>Amocg ho H§$XdJu¶ nrH$ Agë¶mZo H§$XmÀ¶m 1. g§gao 77 17 nm§T>am
nmofUmgmR>r d XO}Xma ’w$cmoËnmXZmgmR>r ^anya g|{ж nXmW© Agcocr 2. ¶cmoñQ>moZ 80 16 {ndim
CÎm‘ {ZMè¶mMr O‘rZ {ZdS>Uo ’$m¶ÚmMo R>aVo. ‘ܶ‘ Vo ^mar na§Vw 3. Q´>m°{nH$gr 77 14 {Zim
nmo¶Q>çmÀ¶m O{‘ZrVyZ nmʶmMm Mm§Jcm {ZMam hmoUmè¶m O{‘Zr 4. ’w$co JUoe 65 17 {’$¸$Q>
¶m {nH$mg Mm§Jë¶m ‘mZdVmV. gmYmaUV: Á¶m O{‘ZrMm gm‘y {ndim
6.5-7.5 À¶m Xaå¶mZ Amho Aem O{‘Zr ½c°{S>Amocg cmJdS>rgmR>r
5. ’w$co {ZcaoIm 66 21 {Zim
¶mo½¶ g‘Oë¶m OmVmV. MmonU, ImadQ>, VgoM MwZIS>r¶wŠV {MH$Z
O{‘ZrV ¶m {nH$mMr cmJdS> H$ê$ Z¶o. 6. ’w$co àoaUm 80 15 {’$¸$Q>
Jwcm~r
OmVtMr {ZdS> : ½c°{S>AmocgÀ¶m 30 hOmamhÿZ A{YH$ OmVr AmhoV. 7. gw{MÌm 76 17
˶m‘ܶo Zì¶m OmVtMr Xadfu ^a nS>Vo. ˶m‘wio ì¶mnmar Ñ{ï>H$moZmVyZ 8. ZOamUm 81 18 JX© Jwcm~r
½c°{S>AmocgÀ¶m cmJdS>rgmR>r OmVtMr {ZdS> H$aUo Iyn ‘hÎdmMo R>aVo. 9. nwgm gwhmJU 84 14 cmc
CÎm‘ àH$maÀ¶m OmVrMr {ZdS> H$aVmZm ’w$cm§Mm a§J, ’w$cXm§S>çmdarc
EH$mM doir ’w$ccoë¶m ’w$cm§Mr g§»¶m, ’w$cXm§S>çmdarc EHy$U ’w$cm§Mr 10. h§qQ>J gm°J 80 15 Ho$ear
g§»¶m, Xm§S>çmMr cm§~r, amoJ d {H$S>rgmR>r à{VH$maH$Vm ¶m JwUm§Mm {dMma 11. gnZm 59 14 {ndiga
H$ê$Z {ZdS> H$aUo {hVmdh R>aVo. VgoM Á¶m àXoemV Á¶m OmVrMr g’o$X

42 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
{~¶mʶmMr {ZdS> : ½c°{S>AmocgMr H$mT>Ur H$aVmZm ‘yi amonmcm 4-5 nmZo
cmJdS> H§$XmnmgyZ H$aVmV. ½c°{S>Amocg R>odyZ Xm§S>m N>mQ>mdm. ’w$cXm§S>çmMr cm§~rZwgma
{nH$mMr ¶epñdVm {~¶mUm§À¶m {ZdS>rda d a§JmZwgma àVdmar H$amdr. àVdmar Ho$coë¶m
{dg§~yZ AgVo. H§$XmMo ‘moR>o, ‘ܶ‘ d 12 ’w$cXm§S>çmMr EH$ OwS>r ~m§YyZ, ˶mÀ¶m
chmZ Ago VrZ àH$ma nS>VmV. ‘moR>çm ^modVr dV©‘mZnÌmMm H$mJX Jw§S>miyZ ~m§~yÀ¶m
H§$XmMm ì¶mg 4 Vo 6 g|.‘r., ‘ܶ‘ H§$XmMm AWdm nwÇ>¶mÀ¶m ImoŠ¶mV 15-20 OwS>çm
ì¶mg 2.5 Vo 4.0 g|.‘r. Va chmZ H§$X n°H$ H$ê$Z XÿaÀ¶m ~mOmanoR>oV nmR>dmì¶mV.
2.5 g|.‘r. nojm H$‘r ì¶mg Agcoco Aem àH$mao EH$ hoŠQ>a joÌmVyZ 1.5 Vo
AgVmV. ¶mVrc ‘moR>çm d ‘ܶ‘ JQ>mVrc 2 cmI ’w$cXm§S>çm§Mo CËnmXZ {‘iVo.
H§$Xm§ZmM ’y$cXm§S>çmMo CËnmXZ ¶oVo. H§$XmMr H$mT>Ur d {ZJm : PmS>mcm Mma
½c°{S>AmocgÀ¶m cmJdS>rgmR>r Vo nmM nmZo R>odyZM AmnU ½c°{S>AmocgÀ¶m
erVJ¥hmV VrZ ‘{hZo nyU© {dlm§Vr {Xcoë¶m ’w$cXm§S>çmMr H$mT>Ur H$aVmo. ’w$cXm§S>çmÀ¶m
H§$XmMr {ZdS> H$amdr. nyU© {dlm§Vr Pmcoco H$mT>UrZ§Va O{‘ZrV dmT>Umè¶m
‘ܶ‘ Vo ‘moR>o H§$X cmJdS>rgmR>r {ZdS>mdoV. ½c°{S>AmocgÀ¶m H§$XmMo nmofU gwê$ hmoVo.
gmYmaUV: hoŠQ>ar 1.25 Vo 1.50 cmI H§$X Vo nwT>o XrS> Vo XmoZ ‘{hZo MmcVo. ˶m‘wio
cmJdS>rgmR>r cmJVmV. cmJdS>rnydu H§$Xm§Zm ’w$cXm§S>o H$mT>UrZ§Va {nH$mcm {Z¶{‘V
~waerZmeH$m§Mr à{H«$¶m H$amdr. ˶mgmR>r H§$X H°$ßQ>m°Z ¶m ~waerZmeH$m§À¶m nmUr Úmdo d ¶mo½¶ Vr Am§Va‘emJV H$amdr. CKS>o nS>coco H§$X ‘mVrZo
3 J«°‘ àVr crQ>a nmʶmÀ¶m {‘lUmV 20-25 {‘{ZQ>o ~wS>dyZ cmdmdoV. PmHy$Z Q>mH$mdoV. PmS>mMr nmZo Z¡g{J©H$ar˶m {ndir nSy> cmJë¶mZ§Va
cmJdS> : ½c°{S>AmocgMr cmJdS> gar-da§~m, gnmQ> AWdm JmXr H§$X H$mT>Urg V¶ma Pmco Ago g‘Omdo. nmZo {ndir nSy> cmJë¶mZ§Va
dmâ¶mda H$aVmV. cmJdS>rgmR>r XmoZ AmoirV 30 g|.‘r. d XmoZ H§$XmVrc {nH$mg nmUr XoʶmMo ~§X H$amdo. nwT>o O‘rZ dmâ¶mda Amë¶mda H§$X
A§Va 15-20 g|.‘r. R>odmdo. nmʶmMm ¶mo½¶ {ZMam hmoʶmÀ¶m Ñï>rZo H$mT>mdo. H§$X H$mT>VmZm H§$Xm§Zm BOm hmoUma Zmhr ¶mMr H$miOr ¿¶mdr.
d cmJdS>rZ§Va Am§Va‘emJVrÀ¶m gwajVogmR>r Am{U ’w$cXm§S>çmÀ¶m OmVrZwgma H§$XmMr AcJ Aer H$mT>Ur H$amdr. H$mT>coë¶m H§$Xm§Mr
gai dmT>rgmR>r VgoM ’w$co H$mT>UrZ§Va H§$XmÀ¶m ¶mo½¶ nmofUmgmR>r chmZ, ‘moR>o d EH$X‘ ~marH$ Aer àVdmar H$ê$Z, H§$Xmda H°$ßQ>m°Z ¶m
½c°{S>AmocgMr gar-da§ã¶mda cmJdS> H$aUo ’$m¶Xoera R>aVo. ~waerZmeH$mMr à{H«$¶m H$amdr. H§$X à{H«$¶ogmR>r 3 J«°‘ H°$ßQ>m°Z EH$ crQ>a
gar-da§ã¶mda cmJdS>rgmR>r 45  15 g|.‘r. A§Va R>odmdo. cmJdS> nmʶmV {‘giyZ ˶m ÐmdUmV 15-20 {‘{ZQ>o H§$X ~wS>dyZ gwH$dmdoV.
H$aVmZm ‘mVrV 5-7 g|.‘r. Imoc H§$XmMr cmJdS> H$amdr. Ago à{H«$¶m Ho$coco H§$X Mm§Jë¶m H$mnS>r {nedrV n°H$ H$ê$Z co~c cmdyZ
IV d nmUr ì¶dñWmnZ : ½c°{S>AmocgÀ¶m Cƒ d Mm§Jë¶m àVrÀ¶m erVJ¥hmV 7-8 A§e g|. J«o. Vmn‘mZmV 3 ‘{hZo R>odVmV. Aem àH$mao
’w$co d H§$XmÀ¶m CËnmXZmgmR>r ¶mo½¶ à‘mUmV amgm¶{ZH$ Am{U g|{ж gmR>dU Ho$coë¶m H§$XmMr EH$gmaIr CJdU hmoD$Z ’w$cXm§S>çmMo à‘mU
IVm§Mr ‘mÌm XoUo JaOoMo AgVo. hoŠQ>ar 60-100 Q>Z eoUIV O{‘ZrÀ¶m dmT>Vo. hoŠQ>ar cmJdS>rnmgyZ gw‘mao 1.5 Vo 2 cmI ‘moR>o H§$X d BVa
‘JXþamZwgma O‘rZ V¶ma H$aVmZm ‘mVrV {‘gimdo. cmJdS>rÀ¶m doir chmZ H§$X {‘iVmV.
200 {H$cmo ñ’w$aX d 200 {H$cmo nmcme àVr hoŠQ>ar Úmdo. 300 {H$cmo amoJ d {H$S>rMo ì¶dñWmnZ : ½c°{S>Amocg {nH$mda H§$XHy$O hm
ZÌmn¡H$s cmJdS>rÀ¶m doir AY} ZÌ d cmJdS>rZ§Va nrH$ 2, 4 Am{U amoJ d nmZo ImUmè¶m AirMm àmXþ^m©d àm‘w»¶mZo AmT>iVmo. H§$XHy$O
6 nmZmda Amë¶mda åhUOo cmJdS>rZ§Va gw‘mao 3, 5 d 7 AmR>dS>çm§Zr hm ~waerOݶ amoJ AgyZ amoJQ> H§$X cmJdS>rg dmnaë¶mZo hmoVmo. VgoM
Cacoco AY} ZÌ g‘mZ ‘mÌoV {d^mJyZ Úmdo. O{‘ZrVyZ nmʶmMm {ZMam Z Pmë¶mZo hm amoJ ’¡$cmdVmo. ¶m amoJm‘wio
cmJdS>rZ§Va {nH$mcm {Z¶{‘V na§Vw ¶mo½¶ à‘mUmV Amdí¶H$ VodT>o amono {ndir nSy>Z ‘aVmV. Cnm¶¶moOZm åhUyZ cmJdS>rgmR>r {ZamoJr H§$X
nmUr Úmdo. O{‘ZrÀ¶m ‘JXþamZwgma XmoZ nmù¶mVrc A§Va 7-8 {Xdgm§Mo dmnamdoV. VgoM cmJdS> H$aʶmnydu Am{U H§$X gmR>{dʶmnydu 3 J«°‘
Agmdo. ’w$co H$mT>ë¶mZ§Va nwT>o H§$XmÀ¶m dmT>rgmR>r EH$ Vo XrS> ‘{hZm H°$ßQ>m°Z EH$ crQ>a nmʶmV {‘giyZ ˶m ÐmdUmV H§$X 15-20 {‘{ZQ>o
{nH$mcm {Z¶{‘V nmUr XoʶmMr Amdí¶H$Vm AgVo. {nH$mÀ¶m Mm§Jë¶m ~wS>dyZ cmdmdoV. amoJQ> PmS>o AmT>ië¶mg Vm~S>Vmo~ H°$ßQ>m°Z (0.3 Q>ŠHo$)
dmT>rgmR>r nrH$ VU{da{hV dmT>dmdo. à˶oH$ IwanUrÀ¶m doir ~w§Ü¶mOdi ÐmdUmMr AmidUr H$amdo, VgoM ’$dmaUrhr Úmdr.
‘mVrMr ^a {Xë¶mZo ’w$cXm§S>o gai dmT>ʶmg d O{‘ZrA§VJ©V H§$XmÀ¶m nmZo ImUmè¶m AirMm àmXþ^m©d MQ>H$Z cjmV ¶oVmo. ¶m Aù¶m
dmT>rgmR>r d nmofUmgmR>r ‘XV hmoVo. nmZm§À¶m H$S>m IadSy>Z ImVmV qH$dm nmZm§Zm ^moHo$ nmS>VmV. H$YrH$Yr hr
’w$cm§Mr H$mT>Ur d CËnmXZ : H§$Xm§Zm {Xcocm {dlm§VrMm H$mi, AmH$ma H$sS> O{‘ZrcJV amon H$mVaVo. ˶m‘wio ¶m hm{ZH$maH$ {H$S>rMm ~§Xmo~ñV
d cmJdS>rgmR>r {ZdS>coë¶m OmVrZwgma cmJdS>rnmgyZ gmYmaUV: 60 Vo H$aUo JaOoMo AgVo. ˶mgmR>r à{V~§YmË‘H$ Cnm¶ åhUyZ cmJdS>rÀ¶mdoir
70 {XdgmV ½c°{S>AmocgMo ’w$cXm§S>o H$mT>Urg V¶ma hmoVmV. Xm§S>çmMr hoŠQ>ar 20 {H$cmo ’$moaoQ> O{‘ZrV {‘gimdo. VgoM {H$S>rMm àmXþ^m©d cjmV
EH$Xm H$mT>Ur gwê$ Pmcr H$s Vr nwT>o ‘{hZm^a Mmcy amhVo. ’w$cXm§S>çmdarc ¶oVmM 2 {‘.cr. {³dZm°c’$m°g EH$ crQ>a nmʶmV {‘giyZ ’$dmamdo.
n{hco ’y$c a§J XmIdyZ C‘cy cmJco H$s Xm§S>çmMr H$mT>Ur H$aVmV. g§nH©$ H«$. 9404683709

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 43


A‘o[aHo$Vrc eoVH$ar ~mOma
lr. {dZ¶Hw$‘ma AmdQ>o, A{YjH$ H¥${f A{YH$mar (‘J«mamoh¶mo), {d^mJr¶ Am¶wŠV H$m¶m©c¶, nwUo

eo VH$ar hm OJmMm AÞXmVm. ‘mÌ, AmO hm eoVH$ar ^maVmVM


Zmhr Va gd©Ì AS>MUrV gmnS>cm Amho. dmT>Vm CËnmXZ IM©,
~mOmamVrc {‘iUmam ^md, ˶mV Z¡g{J©H$ AmnÎmt‘wio hmoUmao AmH$pñ‘H$
ZwH$gmZ ¶m‘wio gd©ÌM eoVr ì¶mdgm{¶H$m§Mo AW©emó H$moc‘S>V Mmcco
Amho. eoVH$è¶m§Mo {hV OnʶmÀ¶m Ñï>rZo AZoH$ à¶ËZ H$aʶmV ¶oVmV.
Amnë¶mH$S>o {~¶mʶmda d IVmda AZwXmZ, Zm‘‘mÌ {d‘m hß˶mV
{nH$m§Zm {d‘m g§ajU, H$‘r ì¶mOXamZo nVnwadR>m, H¥$fr ¶m§{ÌH$sH$aUmcm
àmoËgmhZ, {d{har, eoVVir, {R>~H$ d Vwfma qgMZmgmR>r AZwXmZ,
Jm§Sy>iIV, ZmS>on H§$nmoñQ>, n°H$ hmD$g, à{H«$¶mgmR>r AW©ghmæ¶,
’$i~mJ cmJdS>, amoOJmamgmR>r h‘r, eoVH$ar ghcr, eoVH$ar CËnmXH$
H§$nZr, ~mOma ‘m{hVr ghmæ¶ Aem AZoH$ Cnm¶¶moOZm AmnU
H$aV AgVmo.
eoVr ì¶dgm¶m‘ܶo CËnmXZm~amo~aM {dnUZ ’$ma ‘hÎdmMo Amho. 4) ’$m‘©g© H§$ÝS>mo{‘{Z¶‘Mo gXñ¶ Agcoco eoVH$ar qH$dm ˶m§Zr
J«mhH$ eoV‘mc {dH$V KoV AgVmZmMm Xa d CËnmXH$mg {‘iUmam ^md nadmZJr {Xcoco eoVH$ar Amnë¶m eoVmV CËnmXZ Ho$cocm ‘mc ¶oWo
AWdm ‘yë¶ ¶mV ‘moR>r V’$mdV AgVo. ¶m nmíd©^y‘rda Amnë¶m amÁ¶mV WoQ> {dH«$sgmR>r AmUVmV.
AmnU "CËnmXH$ Vo J«mhH$' g§H$ënZoda AmYm[aV Ymݶ ‘hmoËgd, ehar 5) eoVH$ar ñdV: CËnmXZ H$aV Zgcocm ‘mc ¶oWo AmUyZ {dH«$s H$ê$
^mJmV gmogm¶Q>çm§Zm WoQ> {dH«$sgma»¶m g§H$ënZm am~{dë¶m. ˶mVyZ eH$V Zmhr. ’$m‘©g© H§$ÝS>mo{‘{Z¶‘ ˶mda XoIaoI, VnmgUr H$aVo.
Amcoë¶m AZw^dmVyZ AZoH$ ZdrZ ~m~r {eH$m¶cm {‘imë¶m. ~mOma 6) eoVH$ar ~mOmamV ‘mc AmUyZ {dH«$s H$aUmè¶m eoVH$è¶mg OmJm dmna
g{‘˶m§À¶m {Z¶§ÌUmVyZ eoV‘mc A§eV: ‘wŠV H$aʶm~amo~aM nUZ d VX²AZwf§JrH$ ì¶dñWogmR>r H§$ÝS>mo{‘{Z¶‘cm 300 S>m°ca àVr
‘hm‘§S>i, H¥$fr {d^mJ d ‘hmZJanm{cH$m eoVH$ar CËnmXH$ JQ>/ ‘{hZm (Amnë¶m ^maVr¶ McZmV 300  66 (é. àVr S>m°ca)
H§$nݶm§À¶m ‘mܶ‘mVyZ nwʶmgma»¶m ehamV "AmR>dS>o ~mOma' gwê$ = é. 19,800/-) ^mS>o Úmdo cmJVo.
H$aʶmV Amco. ¶mV R>a{dcoë¶m {Xder, R>adcoë¶m doioV, {ZpíMV 7) H§$ÝS>mo{‘{Z¶‘À¶m nadmZJr {edm¶ H$moUrhr eoVH$ar ¶oWo ¶oD$Z WoQ>
Ho$coë¶m {R>H$mUr eoVH$ar JQ>/H§$nݶm Amncm eoV‘mc KoD$Z ¶oVmV {dH«$s H$ê$ eH$V Zmhr.
d WoQ> ehar J«mhH$m§Zm {dH$VmV. ¶mV J«mhH$mg {H$’$m¶Vera ^md d 8) g|{ж nÕVrZo CËnm{XV, KaJwVr à{H«$¶m Ho$coco nXmW©, ’$io,
CËnmXH$mg amñV ‘yë¶ {‘iVo. ¶m g§H$ënZog J«mhH$ d CËnmXH$ ¶m ^mOrnmcm, ’w$co, amono B˶mXr ~m~r {dH«$sgmR>r AgVmV.
XmoÝhr KQ>H$m§Mm CÎm‘ àVrgmX {‘iV AgyZ, XmoÝhr KQ>H$m§Zm Mm§Jcm 9) Q´>oÝQ>m°Z eoVH$ar ~mOmamV gmYmaUV : 30-35 eoVH$ar ‘mc {dH«$sg
’$m¶Xm {‘iVmo. AmUVmV.
‘r d¡¶pŠVH$ H$m‘mgmR>r H$mhr {Xdgm§nydu A‘o[aHo$V Jocmo AgVmZm 10) ¶oWrc eoVH$è¶m§H$S>o 400-500 EH$ahÿZ A{YH$ eoVr Agë¶mZo
ݶy Ogu, âbmo[aS>m, noZgmëdm{Z¶m, {’$cmëS>o{’$¶m B˶mXr AZoH$ Vmo ñdV:À¶m ~«°ÊS>Zo eoV‘mc {dH«$s H$aVmo.
{R>H$mUr {’$aV AgVmZm {VH$S>Mr eoVr nhmd¶mg {‘imcr. AWm©V 11) J«mhH$mg BVa ~mOmamÀ¶m VwcZoV ’$ma ñdñV ‘mc {‘iV Zmhr.
Amnë¶mH$S>rc d A‘o[aHo$Vrc eoVr ì¶dñWoV Iyn ’$aH$ Amho. ‘mÌ, Varhr ¶oWo WoQ> CËnmXH$ eoVH$è¶m§H$Sy>Z ImÌrera ‘mc {‘iV
ݶy Ogu amÁ¶m‘Yrc Q´>oÝQ>m°Z (Trenton) ¶oWo eoVH$ar ~mOmamcm Agë¶mZo Vmo ¶oWyZ IaoXr H$aʶmg Iye AgVmo.
^oQ> {Xcr, Voìhm hm ~mOma Amnë¶m AmR>dS>o ~mOma g§H$ënZoer gmå¶ 12) ¶m eoVH$ar ~mOmamVrc H$mhr eoV‘mcmMo ^md nwT>rcà‘mUo hmoVo :
Agcocm AmT>iyZ Amcm. (é. 66 àVr S>m°ca McZ {d{Z‘¶ Xa J¥{hV YUyZ é. àVr {H$cmo
AWdm ZJm‘ܶo Xa {Xco AmhoV)
Q´>oÝQ>m°Z ¶oWrc eoVH$ar ~mOmamMr H$mhr R>iH$ d¡{eï>ço nmcH$ : é. 50 àVr OwS>r , Q>mo‘°Q>mo : é. 170 àVr {H$cmo, eodJm
1) ¶oWrc eoVH$ar ~mOma 20-22 df} OwZm Amho. : é. 144 àVr {H$cmo, H$m§Xm : é. 188 àVr {H$cmo ‘oWr : é. 85
2) ’$m‘©g© H§$ÝS>mo{‘{Z¶‘cm eoVH$ar ~mOmamMr OmJm {Xcr AgyZ, ˶mMo àVr OwS>r, H$moqW~ra : é. 130 àVr OwS>r, H$T>rnÎmm : é. 131 àVr
gd© ì¶dñWmnZ gXa H§$ÝS>mo{‘{Z¶‘ H$aVo. OwS>r, H$m§Xm nmV : é. 66 àVr 3 JÈ>çm, H$maco : é. 217 àVr {H$cmo,
3) Xa Jwédma, ewH«$dma d e{Zdma ¶m AmR>dS>çmVrc 3 {Xdg gH$mir H$mH$S>r : é. 290 àVr {H$cmo, H$moanS>rMo nmZ : é. 66 àVr nmZ,
9 Vo gm¶§H$mir 5 Xaå¶mZ hm ~mOma ^aVmo. (nmZ 47 da)

44 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
‘hmD$Om© (^mJ-3)

‘hmamï´>mMo gm¡a H¥${fn§n AmñWm{nV H$aʶmMo EH${ÌV YmoaU


lr. amOmam‘ ‘mZo, ‘hmg§MmcH$, ‘hmamï´> D$Om©{dH$mg A{^H$aU, åhmS>m dm{UpÁ¶H$ g§Hw$c, ¶oadS>m nwUo - 6

‘m Jrc ^mJmV AmnU nmaofU {da{hV Anma§n[aH$ D$Om© gmYZo


d àH$ën ¶m g§X^m©Vrc ‘m{hVr KoVcr. AmVm ¶m ^mJm‘ܶo
amÁ¶mMo gm¡a H¥${fn§n AmñWm{nV H$aʶmMo EH${ÌV YmoaU ¶m {df¶mMr
‘m{hVr {Xcr Amho. ‘hmamï´>mVrc {dOoMr dmT>Vr ‘mJUr d D$Om© gwajoÀ¶m
Ñï>rZo n¶m©¶r D$Om© òmoVm§nmgyZ D$Om©{Z{‘©Vr H$aUo An[ahm¶© ~Zco Amho.
Anma§n[aH$ D$Om© òmoVm§n¡H$s gm¡aD$Om© hm EH$ ‘hÎdmMm òmoV Amho. hr
D$Om© emœV d {Za§Va ñdê$nmMr Amho. ^{dî¶mVrc D$Om© gwajoMr JaO
nmhVm ¶m òmoVm§Mm dmna H$aUo JaOoMo Amho.
H|$Ð emgZmZo amï´>r¶ñVamda EH$ cmI ZJ gm¡a H¥${fn§nm§Mr
¶moOZm Omhra H$ê$Z ‘hmamï´> D$Om© {dH$mg A{^H$aUmMr (‘hmD$Om©)
nX{ZX}{eV g§ñWm åhUyZ {Z¶wpŠV Ho$cr Amho. ¶m ¶moOZ|VJ©V H|$Ð
emgZmMo 30 Q>ŠHo$ H|$Ð {dÎmr¶ ghmæ¶ (AZwXmZ) g§~§{YV g§ñWo‘m’©$V
CncãY H$ê$Z XoʶmV ¶oUma Amho. 8) nmM EH$anojm OmñV na§Vw 10 EH$anojm H$‘r eoVO‘rZ joÌ Agcoco
H¥${fàYmZ ‘hmamï´>mVrc J«m‘rU ^mJmV ‘moR>çm à‘mUmda H¥${fn§n eoVH$ar ¶mV gh^mJr hmoD$ eH$VmV. na§Vw ˶m§Zm15 Q>ŠHo$ cm^mWu
drOOmoS>UrgmR>r ‘mJUr dmT>V Amho. {deofV… AmË‘h˶mJ«ñV {hñgm ^ê$Z gh^mJr hmoVm ¶oB©c.
{Oëøm§‘ܶo ‘hmamï´> emgZmZo am~{dcoë¶m YS>H$ qgMZ ¶moOZ|VJ©V ZdrZ àmYmݶH«$‘
25000 {d{hatMo H$m‘ nyU© hmoV AgyZ ˶m§Mr drOOmoS>Ur XoUo JaOoMo Amho. emgZmÀ¶m R>acoë¶m {ZH$fm§Zwgma cm^mWu {ZdS> {OëhmñVar¶
˶mMà‘mUo ‘hmamï´>mVrc A{VXþJ‘© ^mJmV dZjoÌmÀ¶m AS>MUt‘wio nma§n[aH$ g{‘VrÀ¶m ‘m’©$V H$aʶmV ¶oB©c. CnamoŠV {ZH$fm§Zwgma,
nÕVrZo drO nmohM{dUo AS>MUrMo d I{M©H$ Agë¶m‘wio Aem {R>H$mUr cm^m϶mªMr ¶mXr Am{U àmYmݶH«$‘ {Oëhm{YH$mè¶m§À¶m
gm¡an§n XoUo eŠ¶ Amho. ‘hmamï´>m‘ܶo amï´>r¶ H¥${f {dH$mg ¶moOZ|VJ©V CËnÞ AܶjVoImcrc g{‘VrH$Sy>Z R>a{dʶmV ¶oB©c. gXa ¶mXrZwgma
dmT>{dʶmgmR>r gm¡a H¥${fn§nmMr ¶moOZm am~{dVm ¶oD$ eH$Vo. Am{U àmYmݶH«$‘mZwgma ¶moOZoMr A§‘c~OmdUr ‘hm{dVaU ‘m’©$V
‘hmamï´>mV ¶m ¶moOZ|VJ©V 3, 5 d 7.5 AœeŠVr j‘Vm Agcoë¶m H$aʶmV ¶oB©c. amÁ¶ emgZmMr ‘hmamï´> D$Om© {dH$mg A{^H$aU
gm¡a H¥${fn§nm§Mr ¶moOZm am~{dʶmV ¶oV Amho. ¶moOZoMm cm^ KoʶmgmR>r (‘hmD$Om©) ¶m ‘ycmYma g§ñWoH$Sy>Z Vm§{ÌH$ ghmæ¶ H$aʶmV ¶oB©c.
cm^mWvMo dJuH$aU nwT>rcà‘mUo H$aʶmV Amco Amho. ¶moOZogmR>r C{Ôï>m§À¶m ‘¶m©XoV àW‘ ¶oUmè¶mg àW‘ àmYmݶ XoʶmV
¶oB©c. VgoM AmË‘h˶mJ«ñV {Oëøm§‘ܶo am~{dʶmV Amcoë¶m YS>H$
cm^mWu {ZdS>rMo {ZH$f qgMZ ¶moOZ|VJ©V {d{hatMm cm^ KoVcoë¶m cm^mWvZm àmYmݶH«$‘
1) amÁ¶mVrc AH$mocm, A‘amdVr, dm{e‘, ~wcS>mUm, ¶dV‘mi d dYm© XoʶmV ¶oB©c.
¶m AmË‘h˶mJ«ñV {Oëøm§Vrc eoVH$ar. Á¶m§À¶m JQ>m‘ܶo qH$dm {d{harda gܶm Mmcy drOn§n Amho, Ago
2) ‘hmamï´> emgZmÀ¶m YS>H$ qgMZ ¶moOZ|VJ©V {d{hatMm cm^ KoVcoco eoVH$ar ¶m ¶moOZogmR>r nmÌ ZmhrV. ¶moOZoMm cm^ KoD$Z Á¶m
cm^mWu. JQ>m§‘ܶo qH$dm {d{hatda gm¡an§n {Xcm Amho, VoWo drOn§nmMr ZdrZ
3) A{VXþJ©‘ ^mJmVrc eoVH$ar. OmoS>Ur ‘hm{dVaU‘m’©$V {Xcr OmUma Zmhr.
4) amÁ¶mVrc nma§n[aH$ nÕVrZo {dÚwVrH$aU Z Pmcoë¶m Jmdm§Vrc d¡¶pŠVH$ qH$dm gm‘wXm{¶H$ eoVVir d {dhtatgmR>r 3 AœeŠVr
eoVH$ar. j‘Von¶ªV gm¡an§n JaOoà‘mUo AmñWm{nV H$aʶmV ¶oVrc.
5) {dÚwVrH$aUmgmR>r dZ {d^mJmMo Zm haH$V à‘mUnÌ {‘iV Zgcoë¶m
^mJmVrc eoVH$ar. ¶moOZoMr C{Ôï>o
6) ‘hm{dVaU H§$nZrH$S>o n¡go ^ê$Z àc§{~V Agcoë¶m J«mhH$m§n¡H$s H|$Ð emgZmÀ¶m ¶moOZoZwgma ‘hmamï´>mV EHy$U 10 hOma gm¡a
Á¶m§Zm Vm§{ÌH$ AS>MUr‘wio ZOrH$À¶m H$mimV drOnwadR>m H$aUo H¥${fn§nm§Mo C{Ôï> XoʶmV Amco Amho. ¶moOZoMm cm^ d C{Ôï> ho
eŠ¶ Zmhr, Ago eoVH$ar. H|$Ð emgZmÀ¶m ܶo¶ YmoaUmZwgma d CncãY {dÎmr¶ ghmæ¶mda
7) cm^mWu eoVH$è¶m§Mo joÌ 5 EH$anojm OmñV Zgmdo. Adc§~yZ amhrc.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 45


¶moOZogmR>r Amdí¶H$ cm^mWu {hñgm
¶m ¶moOZogmR>r à{Vn§n cm^mWu {hñgm Xe©{dUmam VŠVm Imcrcà‘mUo...
A.H«$. gm¡an§nmMm àH$ma d j‘Vm (EM.nr.) Amdí¶H$ O{‘ZrMo joÌ cm^mWu {hñgm (5 Q>ŠHo$) én¶o
1 3 AœeŠVr E. gr. 5 EH$anojm H$‘r 16200/-
2 3 AœeŠVr S>r. gr. 5 EH$anojm H$‘r 20250/-
3 5 AœeŠVr E. gr. 5 EH$anojm H$‘r 27000/-
4 5 AœeŠVr S>r. gr. 5 EH$anojm H$‘r 33750/-
5 7.5 AœeŠVr E. gr. 5 EH$anojm H$‘r 36000/-

{X. 4 Zmoìh|~a 2016 amoOrÀ¶m emgZ {ZU©¶mZwgma ~Xc H$aʶmV Amcoë¶m {ZH$fm§Zwgma cm^mWu {hñgm Xe©{dUmam VŠVm
A.H«$. gm¡an§nmMm àH$ma d j‘Vm (EM.nr.) Amdí¶H$ O{‘ZrMo joÌ cm^mWu {hñgm (5 Q>ŠHo$) én¶o
1 3 AœeŠVr E. gr. 5 EH$anojm OmñV d 10 EH$anojm H$‘r 48600/-
2 3 AœeŠVr S>r. gr. 5 EH$anojm OmñV d 10 EH$anojm H$‘r 60750/-
3 5 AœeŠVr E. gr. 5 EH$anojm OmñV d 10 EH$anojm H$‘r 81000/-
4 5 AœeŠVr S>r. gr. 5 EH$anojm OmñV d 10 EH$anojm H$‘r 1,01250/-
5 7.5 AœeŠVr E. gr. 5 EH$anojm OmñV d 10 EH$anojm H$‘r 1,08000/-

¶m ¶moOZoV H|$Ð emgZmMo 30 Q>ŠHo$ {dÎmr¶ AZwXmZ Amho. na§Vw, g~{gS>r H$‘r hmoD$ eH$Vo. ˶m‘wio BVa J«mhH$m§Mo drOXa {Z¶§{ÌV
hr ¶moOZm {dX^m©Vrc AmË‘h˶mJ«ñV {Oëøm§‘ܶo Am{U A{VXþJ©‘ R>odUo eŠ¶ hmoB©c.
Am{Xdmgr ^mJm‘ܶo am~{dcr OmUma Agë¶mZo cm^mWvMm {hñgm hr ¶moOZm ‘hm{dVaU d ‘hmD$Om© ¶m§À¶m g‘Ýd¶mZo am~{dʶmV
H$‘rVH$‘r R>odyZ Cd©[aV a¸$‘ {dÎmr¶ g§ñWm§‘m’©$V H$Om©À¶m ñdê$nmV ¶oUma AgyZ, ¶m ¶moOZoMr {d{hV H$mc~ÕVoV A§‘c~OmdUr H$aʶmgmR>r
KoʶmV ¶oB©c. gXa H$Om©Mr naV’o$S> ‘hm{dVaU H§$nZrÛmao Q>ß߶mQ>ß߶mZo amÁ¶ñVar¶ gwH$mUy g{‘VrMr ñWmnZm H$aʶmV Amcr Amho.
H$aʶmV ¶oUma Amho. Vr nwT>rcà‘mUo...
àYmZ g{Md D$Om© (Aܶj), ì¶dñWmnH$s¶ g§MmcH$, ‘hm{dVaU
¶moOZoMo ’$m¶Xo (gXñ¶ g{Md), ‘hmg§MmcH$ ‘hmD$Om© (gXñ¶), Am¶w³V H¥${f
1) nma§n[aH$ nÕVrZo H¥${fn§n drO OmoS>UrgmR>r H$amì¶m cmJUmè¶m (gXñ¶), g§MmcH$, ^y-Oc gd}jU Am{U {dH$mg ¶§ÌUm (gXñ¶),
IMm©V ~MV : ‘hm{dVaU H§$nZrÀ¶m XanÌH$mà‘mUo à{V H¥${fn§n g§MmcH$ (àH$ën), ‘hm{dVaU (gXñ¶ VWm g‘Ýd¶H$), g§MmcH$
drO OmoS>UrgmR>r A§XmOo ê$. 1.76 cmI BVH$m gamgar IM© ¶oVmo. ({dÎm), ‘hm{dVaU (gXñ¶), ‘hmì¶ñWmnH$, ‘hmD$Om© (gXñ¶)
gm¡a D$O}da AmYm[aV 10 hOma H¥${fn§n drOOmoS>Ur XoʶmÀ¶m
¶m ¶moOZo‘wio nma§n[aH$ nÕVrZo H¥${fn§n drOOmoS>UrgmR>r H$amì¶m {OëhmñVar¶ g{‘Vr
cmJUmè¶m IMm©V ~MV hmoD$ eH$Vo. {Oëhm{YH$mar (Aܶj), A{YjH$ A{^¶§Vm, ‘hm{dVaU (gXñ¶
2) H¥${fn§n drO{~cmnmoQ>r emgZmH$Sy>Z XoʶmV ¶oUmè¶m AZwXmZmVrc g{Md), {Oëhm A{YjH$ H¥${f A{YH$mar (gXñ¶), d[að> d¡km{ZH$,
~MV : ‘hmamï´> amÁ¶ drO {Z¶m‘H$ Am¶moJmZo H¥${fn§n J«mhH$m§gmR>r ^yOc gd}jU d {dH$mg ¶§ÌUm (gXñ¶), ‘hmD$Om©Mo A{YH$mar
à{V¶w{ZQ> ê$. 2.58 BVH$m Xa {ZpíMV Ho$cm Amho. ¶mn¡H$s (gXñ¶)
emgZmH$Sy>Z 3 AœeŠVrn¶ªV drO^ma Agcoë¶m H¥${f J«mhH$mg
ê$. 2.03 d 5 AœeŠVrn¶ªV drO^ma Agcoë¶m H¥${f J«mhH$mg H$m¶©nÕVr
ê$. 1.73 BVHo$ à{V¶w{ZQ> AZwXmZ ‘hm{dVaU H§$nZrg {Xcr OmVo. 1) ‘hmamï´> D$Om© {dH$mg A{^H$aU (‘hmD$Om©) hr H|$Ð emgZmMr
3) H«$m°g g~{gS>rV ~MV : Am¡Úmo{JH$ d dm{UpÁ¶H$ J«mhH$m§g ‘ycmYma g§ñWm Agë¶mZo ¶m ¶moOZogmR>r Amdí¶H$ Vm§{ÌH$ ‘mnX§S>
AmH$macoë¶m drO Xam§‘wio H¥${fn§n J«mhH$mg à{V¶w{ZQ> H|$Ð emgZmÀ¶m ZdrZ d ZdrH$aUr¶ D$Om© ‘§Ìmc¶mÀ¶m gëë¶mZo
ê$. 3.63 BVH$s H«$m°g g~{gS>r {‘iVo. gm¡a D$O}da AmYm[aV ‘hmD$Om©H$Sy>Z XoʶmV ¶oVrc.
10 hOma H¥${fn§n drOOmoS>Ur XoʶmÀ¶m ¶m ¶moOZo‘wio gXarc H«$m°g 2) amÁ¶m‘ܶo Am°’$ J«rS> gm¡a n§n nWXeu ¶moOZm D$Om© {d^mJ, ‘hmamï´>

46 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
emgZ, {Oëhm{YH$mar, ‘hm{dVaU d ‘hmD$Om© ¶m§À¶m g‘Ýd¶mZo nmÌ cm^m϶mªH$Sy>Z gm¡a H¥${fn§n ~g{dʶmgmR>r Amdí¶H$ cm^mWu
am~{dʶmV ¶oB©c. {hñgm ‘hm{dVaUÀ¶m g§~§{YV {OëhmñVar¶ H$m¶m©c¶m‘m’©$V O‘m
3) ¶m ¶moOZ|VJ©V H|$Ðr¶ {dÎmr¶ ghmæ¶m~amo~a ‘hmD$Om©g {‘iUmè¶m H$aʶmV ¶oB©c.
àemgH$s¶ IMm©À¶m aH$‘oVyZ nwT>rcà‘mUo IM© H$aʶmV ¶oB©c. 12)gm¡a H¥${fn§n AmñWm{nV Pmë¶mZ§Va ˶mMm AmñWmnZm d H$m¶m©pÝdV
¶m ¶moOZoÀ¶m à{gÕrgmR>r {Oëhm{YH$mè¶m§À¶m AܶjVoImcrc Ahdmc A{YjH$ A{^¶§Vm, ‘hm{dVaU, {Oëhm A{YjH$ H¥${f
g{‘Vrg 30 Q>ŠHo$ d A§‘c~OmdUr ¶§ÌUm åhUyZ H§$nZrg A{YH$mar VgoM ‘hmD$Om© ¶m§Zr {ZX}{eV Ho$coë¶m A{YH$mè¶m§À¶m
30 Q>ŠHo$ a¸$‘ ‘hmD$Om©H$Sy>Z doimodoir dJ© H$aʶmV ¶oB©c. Cng{‘Vr‘m’©$V H$aʶmV ¶oB©c.
4) ¶moOZoVrc Am°’$ J«rS> gm¡a H¥${fn§nmgmR>r emgZmZo R>a{dcoë¶m 13)gm¡a H¥${fn§n H$m¶m©pÝdV Pmë¶mMo Ahdmc ‘hm{dVaUH$Sy>Z àmá
{ZH$fmZwgma cm^m϶mªMr {ZdS> {OëhmñVar¶ g{‘Vr‘m’©$V Pmë¶mda ‘hmD$Om© H|$Ð emgZmH$S>o {dÎmr¶ ghmæ¶mÀ¶m aH$‘oMr
H$aʶmV ¶oB©c d nmÌ cm^m϶mªH$Sy>Z gm¡a H¥${fn§n ~g{dʶmgmR>r ‘mJUr H$ê$Z gXa {ZYr ‘hm{dVaU H§$nZrg AXm H$aoc.
Amdí¶H$ cm^mWu {hñgm ‘hm{dVaUÀ¶m g§~§{YV {OëhmñVar¶ 14)àH$ënmÀ¶m àJVr AhdmcmZwgma {dÎmr¶ ghmæ¶ {‘iUma Agë¶mZo
H$m¶m©c¶m‘m’©$V O‘m H$aʶmV ¶oB©c. amÁ¶ emgZmcm EH${ÌV àJVr Ahdmcmgh Cn¶mo{JVm à‘mUnÌ
5) ¶m ¶moOZoMo g§nyU© H$m‘ 100 Q>ŠHo$ Q>Z©-H$s nÕVrZo B© {Z{dXoÛmao admZm H$aUo Amdí¶H$ Amho. ˶m‘wio Cd©[aV nwT>rc {dÎmr¶ ghmæ¶
‘hm{dVaU‘m’©$V H§$ÌmQ>XmamMr Zo‘UyH$ H$ê$Z H$aʶmV ¶oB©c. Q>ß߶mQ>ß߶mZo CncãY H$ê$Z XoʶmV ¶oB©c. ¶m~m~VrV C{MV
6) ZdrZ d ZdrH$aUr¶ D$Om© ‘§Ìmc¶, ^maV gaH$ma ¶m§Zr R>a{dcoë¶m H$m¶©dmhr H$aʶmMr O~m~Xmar ‘hmD$Om© d ‘hm{dVaUMr amhrc.
‘mJ©Xe©H$ VÎdmZwgma gm¡a H¥${fn§nmMo Vm§{ÌH$ ‘mnX§S> ~Z{dʶmMr 15)AmñWm{nV gm¡a H¥${fn§nmMr ¶mÑpÀN>H$ (a±S>‘) nÕVrZo VnmgUr
O~m~Xmar ‘hmD$Om©Mr amhrc. ‘hmD$Om©‘m’©$V H$aʶmV ¶oB©c.
7) gm¡a D$Om© H¥${fn§n ho EH$ {deof V§ÌkmZ Agë¶mZo JwUdÎmm {Z¶§ÌU 16)¶moOZoMr A§‘c~OmdUr H$aVmZm ˶mgmR>r Amdí¶H$ AgUmao AOm©Mo
hm ‘hËdmMm KQ>H$ Amho. Vgo Z¡nwʶ ‘hmD$Om©H$S>o Amho. eoVr{df¶H$ Z‘wZo, AmñWmnZm Ahdmc, Cn¶mo{JVm à‘mUnÌ d AZwf§{JH$ ~m~r
Z¡nwʶ H¥${f {d^mJmH$S>o AgyZ ‘hm{dVaUH$S>o A§‘c~OmdUrMo H$m‘ ‘hm{dVaU‘m’©$V d Vm§{ÌH$ VnmgUr Z‘wZm ‘hmD$Om©‘m’©$V {ZJ©{‘V
Amho. hr ~m~ nhmVm darcà‘mUo A{YjH$ A{^¶§Vm, ‘hm{dVaU, H$aʶmV ¶oB©c.
{Oëhm A{YjH$ H¥${f A{YH$mar d ‘hmD$Om© ¶m§Zr {ZX}{eV Ho$coco (H«$‘e:)
A{YH$mar ¶m§À¶m Cng{‘Vrda ¶m ¶moOZoÀ¶m JwUdÎmm {Z¶§ÌUmMr g§nH©$ H«$. 020 - 26614393/26614403
O~m~Xmar amhrc.
8) H|$ÐmZo R>adyZ {Xcoë¶m {H$‘mZ Vm§{ÌH$ ‘mnX§S>mZwgma gmoca
‘moS>çyëg ho ^maVr¶ ~ZmdQ>rMo d Am¶.B©.gr. à‘m{UV qH$dm VËg‘ (nmZ 44 dê$Z)
amï´>r¶-Am§Vaamï´>r¶ ‘mZm§H$ZmZwgma à‘m{UV VgoM Am¶.E’$. Q>mo‘°Q>moMr amono (cmJdS>rgmR>r) : é. 50 àVr amon, H$moqW~ra amono
Am¶.S>r. Q>°J gw{dYogh nwa{dUmao nwadR>mXma AgmdoV. ¶m~m~V (cmJdS>rgmR>r) : é. 41 àVr amon, KaJwVr ‘Y : é. 786 àVr {H$cmo.
‘hmD$Om©‘m’©$V gm{h˶ nwadR>mXma H§$nZr‘ܶo gm{h˶mMr Vm§{ÌH$ ^maVr¶ cmoH$m§Mo
‘mnX§S>mZwgma nmhUr H$ê$Z gm{h˶m§À¶m ¶mo½¶Vo~m~V ‘hm{dVaU à‘mU A‘o[aHo$V cjUr¶
H§$nZrg ‘m{hVr XoB©c. Amho. ˶mV X{jU ^maVr¶
9) {dhra qH$dm Hy$nZ{cH$m d nmʶmMr nmVir VgoM nrH$ àH$ma OmñV. ˶m‘wio Am{e¶mB©
B˶mXrZwgma Vm§{ÌH$ gd}jU H$ê$Z dmñV{dH$ gm¡a H¥${fn§n j‘Vm qH$dm ^maVr¶ cmoH$m§gmR>r
R>a{dʶmgmR>r A{YjH$ A{^¶§Vm, ‘hm{dVaU, {Oëhm A{YjH$ Img nQ>oc qH$dm nm{Q>Xma
H¥${f A{YH$mar VgoM ‘hmD$Om© ¶m§Zr {ZX}{eV Ho$coco A{YH$mar ¶m§Mr gwna‘mH}$Q>g² AgyZ,
¶m§Mr Cng{‘Vr à˶oH$ {OëømV ñWmnZ H$aʶmV ¶oB©c. ¶m ^maVmVrc Odinmg AZoH$ nXmW© ¶oWo {‘iVmV. EH$m X{jU ^maVr¶
Cng{‘VrH$Sy>Z Vm§{ÌH$ gd}jUmMo d gm¡a H¥${fn§n j‘Vm R>a{dʶmMo CnmhmaJ¥hmVrc H$mhr nXmWmªMo Xa Ago hmoVo.
H$m‘ H$ê$Z KoB©c. BS>cr : é. 281 àVr ßboQ>, ‘oXÿdS>m : é. 281 àVr ßboQ>,
10){OëhmñVar¶ g{‘VrZo nmÌ R>a{dcoë¶m cm^m϶mªÀ¶m ¶mXrZwgma nwar^mOr : é. 395 àVr ßboQ>, dS>mnmd : é. 297 àVr ßboQ> (2 dS>o),
‘hm{dVaU H§$nZr‘m’©$V ‘hmD$Om©À¶m g‘Ýd¶mZo ¶moOZoMr nmd^mOr : é. 346 àVr ßboQ>
A§‘c~OmdUr H$aʶmV ¶oB©c. eoV‘mcmg darcà‘mUo {‘iUmao Xa ’$mago {H$’$m¶Vera ZmhrV.
11)ZdrZ d ZdrH$aUr¶ D$Om© ‘§Ìmc¶, ^maV gaH$ma ¶m§Zr R>a{dcoë¶m A{YH$ Xa {‘imdoV, Aer VoWrc eoVH$è¶m§Mr XoIrc Anojm Amho.
‘mJ©Xe©H$ VÎdmZwgma gm¡a H¥${fn§nmMm h‘r H$mcmdYr nmM dfmªMm EH§$XarV eoVH$ar ~mOma ì¶dñWoda VoWrc eoVH$ar g‘mYmZr Amho.
AgUo d gmoca ‘moS>çyëg Mr dm°a§Q>r 10 dfmªMr AgUo ¶moOZoVrc Amnë¶m AmR>dS>o ~mOmamV XoIrc ¶m nmíd©^y‘rda gwYmaUm H$aʶmg
Am°’$ J«rS> gm¡a H¥${fn§nmgmR>r emgZmZo R>a{dcoë¶m {ZH$fmZwgma dmd Amho.
cm^m϶mªMr {ZdS> {OëhmñVar¶ g{‘Vr‘m’©$V H$aʶmV ¶oB©c d g§nH©$ H«$. 9404983870

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 47


EM.EZ.nr.ìhr. (HNPV) CËnmXZmMr KaJwVr nÕV
lr. A‘moc JUmoao, ghmæ¶H$ àmܶmnH$, H$. H$m. dmK CÚmZ{dÚm ‘hm{dÚmc¶, Zm{eH$

ho {cAmo{Wg Air åhUOoM ~m|S>Air qH$dm KmQ>oAir. ¶m Air‘wio


H$mnyg, Vya, ha^am ¶m {nH$m§à‘mUoM ‘H$m, Ádmar, gy¶©’y$c, Q>mo‘°Q>mo
Aem AZoH$ {nH$m§Mo An[a{‘V ZwH$gmZ hmoVo. ~mOmamV CncãY Agcoë¶m
H$sQ>H$ZmeH$m§Zm ¶m {H$S>rMr à{VH$maj‘Vm dmT>cr Amho. VgoM amgm¶{ZH$
H$sQ>H$ZmeH$m§À¶m AdmñVd ’$dmaʶm‘wio nrH$ CËnmXZmV {dfmar A§e
(Residue) {XgyZ ¶oD$ cmJco AmhoV. ~m|S>AirMo {Z¶§ÌU H$aʶmgmR>r
n[aUm‘H$maH$ d H$‘r IMm©Mr O¡{dH$ H$sS> {Z¶§ÌU nÕV àM{cV Pmcr
Amho. ¶m‘ܶo ^jH$ H$sQ>H$, namonOrdr H$sQ>H$ d {H$S>r‘ܶo amoJ {Z‘m©U
H$aUmao gyú‘Ord ¶m§Mm dmna Ho$cm OmV Amho.
ho{cH$modnm© ݶypŠbAa nm°{chm¶S´>m°{gg {dfmUy (HNPV)
EM.EZ.nr.ìhr. ‘moR>çm à‘mUmda CËnmXZ H$ê$Z KmQ>oAir/~m|S>Air
{Z¶§ÌUmgmR>r dmnaʶmV ¶oVmo. EM.EZ.nr.ìhr.À¶m ’$dmaUr‘wio à^mdr
H$sS> {Z¶§ÌU hmoVo. ¶mgmR>r J«m‘rU ^mJmVrc ‘{hcm§Zr ho V§ÌkmZ H$mofmVyZ ~mhoa nS>coë¶m nV§JmdñWoVrc àm¡T> H$sQ>H$mcm hmM H$mnyg ImÚ
AmË‘gmV H$aʶmgmR>r nwT>mH$ma ¿¶mdm, åhUyZ EM.EZ.nr.ìhr. {Z{‘©VrMr åhUyZ ‘mVrÀ¶m ^m§S>çmÀ¶m Vimer R>odmdm. ^m§S>çmMo Vm|S> ‘mÌ H$mù¶m
gmonr d KaJwVr nÕV g‘OmdyZ KoUo JaOoMo Amho. H$mnS>mZo PmHw$Z ¿¶mdo. (6) ‘mVrÀ¶m ^m§S>çmVrc nV§Jm§Zr H$mù¶m
H$mnS>mda KmVcocr A§S>r Jmoim H$amdrV. 7) AJmoXaM {^Odcoco ha^am,
{d{dY {nH$m§da AmT>iUmar ho{cAmo{Wg Air ^|S>r nmaXe©H$ S>~r/~mQ>crV KoD$Z ˶m‘ܶo à˶oH$s EH$ ¶mà‘mUo A§S>r
ha^am - KmQ>oAir Q>mH$mdrV. (8) A§S>çmVyZ ~mhoa nS>coë¶m Aù¶m§Mo 10 {Xdgm§n¶ªV
Ádmar, ~mOar, ‘H$m - H$UgmVrc Air nmaXe©H$ S>~r/~mQ>crV g§JmonZ H$amdo. (9) 9 {‘.cr. nmʶm‘ܶo
Jhÿ - Am|~r ImUmar Air 1 {‘.cr. EM.EZ.nr.ìhr. ‘mV¥dmU {‘gië¶mZo ÐmdU gm¡å¶ hmoVo.
Vya, ‘yJ, Mdir, dmQ>mUm - e|Jm nmoIaUmar Air (10) Air 10 {Xdgm§Mr Pmë¶mda {Vgè¶m AdñWon¶ªVÀ¶m H$mimV
H$nmer - A‘o[aH$Z ~m|S>Air gm¡å¶ EM.EZ.nr.ìhr. ÐmdUmV {^Odcocm ha^am ImÚmgmR>r dmnaë¶mZo
gy¶©’y$c, P|Sy> - ’w$cm§darc Air Airg EM.EZ.nr.ìhr. {dfmUyMr ~mYm hmoVo. (11) Aem EM.EZ.nr.ìhr.
H$aS>B© - ~m|S>Air {dfmUyJ«ñV Air‘ܶo gwñVnUm ¶oUo, nmoQ>mMm ^mJ Jwcm~r hmoUo, earamVyZ
Q>mo‘°Q>mo, H$macr, {‘aMr - ’$i nmoIaUmar Air Ðd ódUo ¶mgmaIr cjUo {Xgy cmJVmV. Z§Va Aer amoJJ«ñV Air
cdH$aM ‘aVo. (12) ¶m ‘ocoë¶m Aù¶m Jmoim H$ê$Z CH$iyZ W§S>
EM.EZ.nr.ìhr. {Z{‘©VrgmR>r cmJUmao gm{h˶ Ho$coë¶m nmʶmV EH$ AmR>dS>m^a gmR>dmì¶mV. (13) Aù¶m nmʶmV
(1) chmZ Hw$nr qH$dm nmaXe©H$ S>~r AWdm ~mQ>cr (2) 200 nyU©nUo {MaSy>Z ÐmdU V¶ma H$amdo. ho {‘lU T>diyZ ¿¶mdo Am{U Ago
{‘.cr. EM. EZ. nr. ìhr. ‘mV¥dmU (3) ‘mVrMo ^m§S>o (4) ^|S>r qH$dm {‘lU H$mnS>mÀ¶m ghmæ¶mZo JmiyZ ¿¶mdo. (14) ho ÐmdU W§S> {R>H$mUr
ha^am (5) nm§T>am ew^« H$mnyg (6) H$mio H$mnS> (7) ‘Y qH$dm gmIa gmR>dyZ ~m|S>AirÀ¶m {Z¶§ÌUmgmR>r R>am{dH$ H$mcmdYr‘ܶo dmnaVm ¶oVo.
VgoM, ˶mMm Ëd[aV dmna H$amd¶mMm Agë¶mg ’$dmaUr g§Ü¶mH$miÀ¶m
EM.EZ.nr.ìhr. {Z{‘©VrMr gmonr nÕV doiog {nH$mda Ho$ë¶mZo ~m|S>AirMo à^mdrnUo {Z¶§ÌU hmoVo.
(1) eoVmVrc H$nmer, Vya AWdm ha^am {nH$mVyZ H$mhr ~m|S>Aù¶m Q>rn : 5 {‘.cr. EM.EZ.nr.ìhr. ‘mV¥dmUmnmgyZ V¶ma Ho$coco
doMyZ à˶oH$ Hww$nrV qH$dm S>~rV EH$ ¶mà‘mUo R>odmdr. (2) ¶m Aù¶m§Zm 50 {‘.cr. ÐmdU 750 Aù¶m§Zm EM.EZ.nr.ìhr.Mm àmXþ^m©d hmoʶmgmR>r
H$mofmdñWoV OmB©n¶ªV (åhUOo 2-10 {Xdg) Hw$nr‘ܶo qH$dm S>~r‘ܶo nwaogo AgVo. ¶m amoJJ«ñV Aù¶m§nmgyZ V¶ma Ho$coco EM.EZ.nr.ìhr.
^|S>r qH$dm H$nmerMr H$modir ~m|S>o Im¶cm ÚmdrV. (3) Vimer Amocr {dfmUy¶wŠV ÐmdU 1 EH$a joÌmda ’$dmaUrgmR>r nwaogo Amho. 40 EH$a
dmiy Agcoë¶m ‘mVrÀ¶m ^m§S>çmV V¶ma Pmcoco H$mof ngadyZ H$mù¶m {nH$mda ’$dmaUr H$aʶmgmR>r cmJUmao ÐmdU Am{U ˶mgmR>r nwaoem
H$mnS>mZo ^m§S>çmMo Vm|S> ì¶dpñWV ~§X H$amdo. (4) ½cmg^a nmʶm‘ܶo à‘mUmV amoJJ«ñV Aù¶m {‘iʶmgmR>r H¥${f {dÚmnrR>o VWm g§emoYZ
EH$ M‘Mm^a gmIa {‘giyZ ÐmdU V¶ma H$amdo. (5) ¶m V¶ma Ho$coë¶m H|$Ðm§H$Sy>Z CncãY Pmcoco 200 {‘.cr. EM.EZ.nr.ìhr. ‘mV¥dmU
gmIaoÀ¶m qH$dm ‘YmÀ¶m ÐmdUmV H$mnyg ~wS>dyZ {niyZ H$mT>mdm. Z§Va nwaogo hmoVo. g§nH©$ H«$. 9765532630

48 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
H$‘r IMm©V H$m‘J§Y gmnim
S>m°. EZ. Eg. CHo$, g§emoYZ ghmæ¶H$, ew^m§Jr I§Xmao, S>m°. n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f {dÚmnrR>, AH$mocm.

eo VrÀ¶m ¶eñdr CËnmXZm‘ܶo {nH$g§ajU ¶m KQ>H$mcm ’$ma


‘hÎd Amho. {nH$g§ajUmÀ¶m {d{dY nÕVr CncãY AgyZgwÕm
{nH$g§ajUmV H$sQ>H$ZmeH$m§Mm dmna d ˶mdarc IM© dmT>VM Amho.
gmo¶ AgVo. H$m‘J§Y gmnio à‘m{UV Ho$coë¶m ‘mÌoZwgma {nH$m‘ܶo
cmdmdoV. H$m‘J§Y agm¶ZmMo gyú‘ H$U dmVmdaUm‘ܶo ngaVmV. ˶m‘wio
àm¡T> nV§J AmH${f©V hmoD$Z gmnù¶m‘ܶo AS>H$VmV d ˶mg ~mhoa nS>Uo
dmVmdaUmV hmoUmè¶m ~Xcm§‘wio eoVr nÕVr‘ܶohr ~Xc hmoV Amho AeŠ¶ hmoVo. Ago O‘m Pmcoco nV§J 5 Vo 7 {XdgmV ‘aVmV. Za d ‘mXr
VgoM {nH$m§darc {d{dY H$sQ>H$m§Mm àmXþ^m©dXoIrc dmT>V Amho. H$sS> H$sQ>H$m§Mo ‘rcZ Z Pmë¶m‘wio àOmoËnmXZ hmoD$ eH$V Zmhr d nwT>rc
{Z¶§ÌUmgmR>r amgm¶{ZH$ H$sQ>H$ZmeH$m§Mm dmna Ho$ë¶m‘wio eoVH$ar {nT>r V¶ma hmoʶmÀ¶m Z¡g{J©H$ à{H«$¶oV à{V~§Y ¶oVmo.
{nH$g§ajU IMm©V ‘moR>çm à‘mUmV dmT> hmoV Amho. H$sQ>H$ZmeH$m§À¶m
A{V[a³V dmnam‘wio {H$S>t‘ܶo à{VH$mae³Vs V¶ma hmoV Amho. gmo~VM H$m‘J§Y gmnù¶mMo ’$m¶Xo
Xþ涑 {H$S>rMm hmoUmam CÐoH$, nrH$ CËnmXZm‘ܶo Agcoco Cd©[aV {d{dY {nH$m§‘ܶo {H$S>{Z¶§ÌUmMr H$m¶©dmhr H$Yr gwê$ H$amdr ho
amgm¶{ZH$ A§e, {‘ÌH$sQ>H$m§À¶m g§»¶oda hmoUmam n[aUm‘ ¶mgma»¶m g‘OʶmgmR>r Cn¶moJ hmoVmo.
AS>MUtZm eoVH$ar ~m§Ydm§Zm gm‘moao Omdo cmJV Amho. {H$S>tMr Am{W©H$ ZwH$gmZrMr nmVir R>adyZ ¶mo½¶ doir
Iarn d aã~r h§Jm‘mÀ¶m gwédmVrcm H$mofmdñWoV Agcoë¶m H$sQ>H$ZmeH$m§Mr ’$dmaUr H$aUo eŠ¶ hmoVo.
nV§JdJu¶ {H$S>tMo àm¡T> H$mofmVyZ ~mhoa nSy>Z àOZZ H$aVmV. ˶m‘wio amgm¶{ZH$ H$sQ>H$ZmeH$m§Mm IM© Q>miʶmg ‘XV hmoVo.
nwT>rc H$mim‘ܶo Aù¶m§Mm {nH$mda CnÐd dmTy> eH$Vmo. ˶mgmR>r àm¡T> namonOrdr {‘ÌH$sQ>H$ gwa{jV amhÿZ ˶m§À¶m g§»¶oV dmT> hmoD$Z
nV§Jm§Mm à{V~§Y H$aUo JaOoMo Amho. ¶m Cnm¶m§‘ܶo EH$mpË‘H$ H$sS> Z¡g{J©H$ {Z¶§ÌUmMo MH«$ {H«$¶merc hmoVo.
ì¶dñWmnZmVrc nÕVrMm dmna H$amdm. ¶m‘Yrc EH$ nÕV åhUOo n¶m©daUmda VgoM nrH$ CËnmXZmda H$moUVohr KmVH$ n[aUm‘
H$m‘J§Y gmnù¶m§Mm Cn¶moJ hmo¶. EH${ÌV H$m‘J§Y gmnù¶m§À¶m Cnm¶m‘wio hmoV ZmhrV.
H$sQ>H$ZmeHo$ ’$dmaUrMm IM© Q>miVm ¶oVmo. J§Ym‘ܶo (ë¶ya) dmnaʶmV Amcoë¶m agm¶Zm‘wio {nH$mÀ¶m
CËnmXZmV agm¶ZmMo Cd©[aV A§e AmT>iV ZmhrV.
H$m‘J§Y (’o$amo‘Z) åhUOo H$m¶? H$m‘J§Y gmnù¶m§Mr qH$‘V H$‘r AgyZ dmnaʶmgmR>r gmono AmhoV.
H$sQ>H$ gwgd§ mX qH$dm g§~Y§ gmYʶmgmR>r earamVyZ EH$ {d{eï>
àH$maMm amgm¶{ZH$ J§Y gmoS>VmV. ¶m amgm¶{ZH$ J§Ym‘wio ˶m§À¶m‘ܶo H$m‘J§Y gmnio dmnaVmZm ¿¶md¶mMr H$miOr
{d{eï> à{H«$¶m {Z‘m©U H$ê$Z g§Xeo dhZmMo H$m¶© H$aVmV. ¶m J§YmZo g§~{§ YV gd}jUmgmR>r eoVm‘ܶo 8 Vo 10 à{V hoŠQ>ar gmnio dmnamdoV.
H$sQ>H$mMo {déÕqcJr H$sQ>H$ nañnam§H$S>o ‘rcZmgmR>r AmH${f©V hmoVmV. H$m‘J§Y gmnim d J§Y (ë¶ya) cmdVmZm hmVmcm CJ« nXmWmªMm dmg
˶m‘wio ¶m J§Ymcm H$m‘J§Y (’o$amo‘Z) Ago åhUVmV. H$mhr H$sQ>H$m§‘ܶo Za Zgmdm. OoUoH$ê$Z H$m‘J§Y agm¶ZmMm à^md H$‘r hmoD$ Z¶o.
H$sQ>H$ ‘mXrcm, Va H$mht‘ܶo ‘mXr Zamcm AmH${f©V H$aVo. gmnim pñWa amhʶmgmR>r VmaoMm dmna H$amdm qH$dm gmnim
AS>H${dʶmMm ñQ>°ÊS> V¶ma H$amdm.
H$m‘J§Y gmnio (’o$amo‘Z Q´>°n) XmoZ gmnù¶m§‘Yrc A§Va 15 Vo 20 ‘rQ>a R>odmdo. VgoM eoVmÀ¶m
H$m‘J§Y gmnio ho {H$S>tZwgma doJdoJio AgVmV. {H$S>rMr cH$~ AmH$ma‘mZmZwgma A§Va H$‘r-OmñV H$amdo.
cjmV KoD$Z H¥${Ì‘ H$m‘J§Y gmnio V¶ma Ho$co OmVmV. ~mOmamV à˶oH$ {H$S>rÀ¶m àOmVrgmR>r nwT>rb VŠË¶mZwgma gmnio dmnamdoV.
doJdoJù¶m àH$maMo gmnio VgoM ˶m‘ܶo {H$S>tZwgma dmnaʶmMo J§Y Xa AmR>dS>çmcm gmnù¶mV AS>H$coco nV§J H$mTy>Z Zï> H$amdoV.
(ë¶ya) V¶ma ñdê$nmV {‘iVmV. ¶m gmnù¶m§‘ܶo H¥${Ì‘ J§Y cmdʶmMr gmYmaUV: H$m‘J§Y gmnim {nH$mnojm EH$ ’y$Q> C§Mrda cmdmdoV.

S>oëQ>m pñQ>H$s gmnim ’$Zoc gmnim, âbm¶ Q>r gmnim ajH$ gmnim

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 49


gmnim dmè¶mÀ¶m {Xeocm g‘m§Va Agmdm. OoUoH$ê$Z qcJ àcmo^Z agm¶ZmMo gyú‘ H$U eoVmV ngê$Z OmñVrVOmñV nV§J gmnù¶mH$S>o AmH${f©V
hmoʶmg ‘XV hmoVo.
à‘wI {nH$m§‘Yrc hm{ZH$maH$ H$sQ>H$m§À¶m {Z¶§ÌUmgmR>r dmnaʶmV ¶oUmè¶m gmnù¶m§Mo àH$ma d ˶m‘ܶo {H$S>rZwgma dmnaʶmV ¶oUmao J§Y (ë¶ya)
¶m§Mr ‘m{hVr nwT>rc VŠË¶mV Xe©{dcr Amho.

A. H«$. nrH$ gmnù¶mMm àH$ma J§Y (ë¶ya) {H$S>rMo Zmd hoŠQ>ar à‘mU J§Y ~XcʶmMm
H$mcmdYr
1. H$mnyg ’$Zoc gmnim hocrë¶ya {hadr ~m|S> Air
ñnmoS>moë¶ya V§~mIyMr nmZo
ImUmar Air 8 Vo 10 21 {Xdg
EadrQ>ë¶ya {R>nŠ¶mMr
~m|S> Air
S>oëQ>m pñQ>H$s noŠQ>rZmoë¶ya Jwcm~r ~m|S> Air
gmnim
2. gmo¶m~rZ ’$Zoc gmnim ñnmoS>moë¶ya V§~mIyMr nmZo 8 Vo 10 21 {Xdg
ImUmar Air
3. ^mV ’$Zoc gmnim ñH$snm}ë¶ya {ndim ImoS> {H$S>m 8 Vo 10 21 {Xdg
4. D$g dm°Q>a gmnim B.Eg.~r. ë¶ya ImoS> {H$S>m 8 Vo 10 30 {Xdg
Am¶.EZ.~r. ë¶ya H$m§S>r H$sS>
Eg.Q>r.~r. ë¶ya e|S>m Air
5. ‘H$m, Vya ’$Zoc gmnim hocrë¶ya {hadr ~m|S> Air 8 Vo 10 21 {Xdg
6. Q>mo‘°Q>mo, {‘aMr, ’$Zoc gmnim hocrë¶ya ’$i d e|Jm 8 Vo 10 21 {Xdg
dmQ>mUm nmoIaUmar Air
7. ^|S>r ’$Zoc gmnim EadrQ>ë¶ya e|S>m d ’$i 8 Vo 10 21 {Xdg
nmoIaUmar Air
8. gy¶©’y$c ’$Zoc gmnim ñnmoS>moë¶ya V§~mIyMr nmZo 8 Vo 10 21 {Xdg
ImUmar Air
hocrë¶ya {hadr ~m|S> Air
9. XmoS>H$m, H$macr, ßbm¶ Q>r gmnim ~mŠ¶yë¶ya, Š¶yë¶wa ’$i‘mer 6 Vo 8 40 {Xdg
nS>di, T>o‘go,
H$mohim, XþYr^monim
(H$mH$S>rdJu¶ {nHo$)
10. dm§Jr dm°Q>a gmnim ë¶wgrZë¶wa e|S>m d ’$i 15 Vo 20 30 {Xdg
nmoIaUmar Air
’$i{nHo$
11. Am§~m, g§Ìm, noê$ âbm¶ Q>r gmnim {‘WmB©c ¶wOoZm°c ’$i‘mer 6 Vo 8 20 {Xdg

coIm‘ܶo {Xcoë¶m ‘m{hVrZwgma H$m‘J§Y gmnù¶m§Mm EH$mpË‘H$ H$sS> ì¶dñWmnZmV Cn¶moJ Ho$ë¶mg, nrH$ g§ajUm‘Yrc hmoUmè¶m IMm©V ~MV
hmoD$Z H$sS> {Z¶§ÌU H$aʶmV ‘XV hmoVo. g§nH©$ H«$. 9423080123

50 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
A{YH$ XÿY CËnmXZmgmR>r cwgZ© Am{U ~agr‘ Kmg
àm.‘h|Ð ‘moQ>o, ghm¶H$ àmܶmnH$, ney {dkmZ d XÿY emó, {d^mJr¶ {dñVma H|$Ð, H¥${f ‘hm{dÚmc¶, nwUo

"Jm B© åhetZm Úm gH$g Mmam, XþYm-XømMo h§S>o ^am' Ago åhUVmV.


˶mgmR>r ‘mÌ newnmcH$m§Zr Amnë¶m OZmdam§Zm nwaogm, gH$g
Mmam, ImD$ KmcUo Amdí¶H$ Amho. gH$g Amhmam‘wio XþYmi OZmdam§Mo
Amamo½¶ Mm§Jco ahmVo, amoJà{VH$maH$eŠVr dmT>Vo, amoOÀ¶m XþYmMo à‘mU,
˶mM~amoo~a XþYmVrc pñZ½Ym§e d BVa KQ>H$m§Mo à‘mU {Q>Hy$Z amhVo.
OZmdam§Zm df©^a {hadm Mmam, gwH$m Mmam, ImÚ, jma {‘lU,
OrdZgÎdo ImD$ KmcmdrV. Mmam Am{U IwamH$mMo AmhmamVrc à‘mU
¶mo½¶ Agmdo. VgoM Mmam {nH$m§‘ܶo {Zå‘o EH$Xc VgoM {Zå‘o {ÛXc
dJm©Vrc Mmam {nHo$ AgmdrV. EH$Xc d {ÛXc Mmè¶m‘YyZ OZmdam§Zm
doJdoJio KQ>H$ {‘iVmV. newnmcH$ Ádmar, ‘H$m, ~mOar ¶mgma»¶m {~¶mUo MmiyZ ¿¶mdo. noaUrH$arVm EH$ar 10 {H$cmo {~¶mUo dmnamdo. noaUr
EH$Xc Mmam {nH$m§Mr cmJdS> H$aV AgVmV. ˶mgmo~V A{YH$ XÿY 30 g|.‘r. A§Vamda AmoirV H$amdr, åhUOo Am§Va‘emJV H$aUo gmono
CËnmXZmgmR>r cwgZ©Kmg, ~agr‘, Mdir, ñQ>m¶cmo ¶m {ÛXc dJm©Vrc hmoB©c. cwgZ©KmgmMr noaUr ~r ’$moHy$Z gwÕm H$aVmV na§Vw ’$moHy$Z noaë¶mg
Mmam {nH$m§Mm g‘mdoe H$amdm. ˶mgmR>r Mmam {nH$m§Mo {Z¶moOZ H$amdo. {~¶mUo OmñV cmJVo, CJdU EH$gmaIr hmoV Zmhr VgoM IwanUrg Ìmg
A{YH$ CËnmXZ XoUmar Mmam {nHo$ {ZdS>mdrV. hmoVmo. KmgmV VU OmñV Pmë¶mg VUm~amo~a KmgmMr amono ‘wimgH$Q>
Amnë¶mH$S>rc OZmdam§Mr g§»¶m Am{U ˶m§Zm df©^a cmJUmè¶m CnQ>cr OmVmV. eoVmV Zm§Jo nS>VmV. KmgmÀ¶m noaUrnydu {~¶mʶmg ~rO
Mmè¶mMo {Z¶moOZ {Z¶moOZ H$aVmZm EHy$U Mmam joÌmn¡H$s 50 Q>ŠHo$ à{H«$¶m H$amdr. ˶mgmR>r am¶Pmo{~¶‘ {OdmUy g§dY©Z IV 250 J«°‘
joÌmda ~hþdm{f©H$ Mmam {nHo$ ¿¶mdrV, åhUOo h§Jm‘r {nH$m§H$[aVm dma§dma 10 {H$cmo {~¶mʶmg Mmoimdo. noaUrnydu EH$ar 8 {H$cmo ZÌ, 32 {H$cmo
H$amdr cmJUmar O{‘ZrMr ‘emJV, {~¶mUo, ‘OwarMm IM© H$‘r H$aVm ñ’w$aX d 16 {H$cmo nmcme ¶mà‘mUo IVo ÚmdrV. KmgmÀ¶m ^anya Mmam
¶oB©c. Xþ½Y ì¶dgm¶mMm CËnmXZ IM© H$‘r H$aʶmgmR>r Mmam {nH§$mMo CËnmXZmgmR>r 4 ‘{hݶmZ§Va 8 {H$cmo ZÌ d 20 {H$cmo ñ’w$aX IVm§Mm
CËnmXZ dmT>dmdo. ˶mgmR>r Mmam {nH$m§À¶m gwYm[aV CËnmXZ V§ÌkmZmMm Xþgam hám Úmdm. à˶oH$ H$mnUrZ§Va IwanUr H$ê$Z nrH$ VU{da{hV
Adc§~ H$amdm. R>odmdo. VUm§‘wio KmgmÀ¶m dmT>rda n[aUm‘ hmoVmo. {nH$mg {hdmù¶mV
{ÛXc dJm©Vrc ‘hÎdmMo ~hþdm{f©H$ Mmam nrH$ åhUOo cwgZ© (cgyU 15 Vo 20 {Xdgm§Zr d CÝhmù¶mV 8 Vo 10 {Xdgm§Zr nmUr Úmdo. nmUr
Kmg). gXaMm cgyU Kmg gH$g Agë¶mZo OZmdao AmdS>rZo ImVmV. XoVmZm à‘mUmV Úmdo. OmñV nmUr XoD$Z dm’o$ H$mR>moH$mR> ^ê$ Z¶oV.
Mmè¶mV à{WZo, I{ZO, pñZ½Y nXmW©, nmMH$ nXmW©, MwZm, ’$m°ñ’°$[aH$ JdVmMr n{hcr H$mnUr noaUrZ§Va 50-55 {Xdgm§Zr H$amdr. Z§VaÀ¶m
Amåc VgoM OrdZgÎd AgVmV. Kmgm‘wio OZmdam§Mr nMZ{H«$¶m H$mnʶm 21-25 {Xdgm§Zr H$amì¶mV. df©^amV 10-12 H$mnʶm KoVm
gwYmaVo, earamMr PrO ^ê$Z {ZKVo d hmS>m§Mr dmT> hmoVo. Xþ^˶m ¶oVmV. {haì¶m Mmè¶mMo CËnmXZ EH$ar 400 Vo 500 q³dQ>c BVHo$
OZmdam§Mo XþYmMo à‘mU dmT>Vo. KmgmMm {hadm Mmam, dmicocm Mmam {‘iVo. cwgZ© Kmgm‘ܶo à{WZmMo à‘mU 19 Vo 22 Q>ŠHo$ BVHo$ AgVo. ¶m
Am{U ‘yaKmg OZmdao AmdS>rZo ImVmV. ‘ܶ‘ Vo ^mar, Mm§Jcm {ZMam nmofU‘yë¶m‘wio OZmdam§Mo XÿY CËnmXZ dmT>Vo. ˶m§Mr à{WZo d I{ZOm§Mr
hmoUmar O‘rZ ¶m {nH$mgmR>r {ZdS>mdr. W§S> d H$moaS>çm hdm‘mZmV KmgmMr JaO ^mJVo. åhUyZ newnmcH$m§Zr Amnë¶m OZmdam§gmR>r KmgmMr
dmT> Mm§Jcr hmoVo. åhUyZ KmgmMr noaUr Am°ŠQ>mo~a Vo Zmoìh|~a‘ܶo H$amdr. cmJdS> H$amdr.
eoVmVrc YgH$Q>o d H$mS>rH$Mam Jmoim H$ê$Z O‘rZ ñdÀN> H$amdr. EH$ar H$mhr ^mJmV eoVH$ar KmgmMr {dH«$s ‘moR>çm à‘mUmV H$aVmV.
XmoZ Vo AS>rM Q>Z Mm§Jco Hw$Ococo eoUIV O{‘ZrV {‘gimdo. Kmg VrZ JaOd§V eoVmV ¶oD$Z Kmg KoD$Z OmVmV. Kmg {dH«$sVyZ eoVH$è¶m§Zm
df© R>odm¶Mm Agë¶m‘wio Imoc Zm§JaQ> H$amdr. Hw$idmÀ¶m 2 Vo 3 nmù¶m Mm§Jcm naVmdm {‘iVmo. ¶m{edm¶ cwgZ© KmgmMo ~rOmoËnmXZ H$amdo.
XoD$Z O‘rZ ^wg^werV H$amdr. OoUoH$ê$Z O{‘ZrV hdm IoiVr amhrc. {~¶mʶmMr {dH«$s H$aUo hm XoIrc Mm§Jcm ì¶dgm¶ Amho. KmgmMo ImÌrera
KmgmMo dm’o$ ~m§YVmZm da§~o C§M d é§X R>odmdoV na§Vw OmñV nmdgmÀ¶m {~¶mUo ~mOmamV ghOmghOr CncãY hmoV Zgë¶mZo {~¶mʶmg ‘moR>r
^mJmV da§~o OmñV C§M R>ody Z¶oV H$maU nmdgmù¶mV dmâ¶mV nmUr ‘mJUr AgVo.
gmMyZ Kmgm§À¶m amonm§Mr ‘a hmoVo. n[aUm‘r Kmg {dai hmoVmo. cgyU ~rOmoËnmXZmgmR>r Á¶mdfu Kmg H$mTy>Z Q>mH$m¶Mm Amho ˶mdfu
KmgmÀ¶m Ama Ec - 88, {gagm - 9, AmZ§X - 2 ¶m dmUm§Mm Adc§~ ’o$~«wdmar Vo ‘mM© ‘{hݶmV eodQ>Mr H$mnUr H$amdr. H$mnUr Ho$ë¶mZ§Va
H$amdm. {~¶mUo ^ogi Zgcoco, amoJ‘wŠV, ImÌrera Agmdo. Kmgm‘ܶo {nH$mg 15 Vo 20 {Xdg nmʶmMm VmU Úmdm. nrH$ VU{da{hV R>odmdo.
A‘adocmMm àmXþ^m©d hmoUma Zmhr ¶mMr H$miOr ¿¶mdr. A‘adocmMo ˶mZ§Va EH$ar 20 {H$cmo ñ’w$aX d 15 {H$cmo nmcme IVm§À¶m ‘mÌm
{~¶mUo KmgmÀ¶m {~¶mʶmnojm ~marH$ d Jmoc AgVo. noaUrnydu KmgmMo Úmì¶mV. {nH$mg nmUr Úmdo. Kmgmcm e|Jm cmJë¶mZ§Va ˶m doimodoir

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 51


Amoa~Sy>Z, Mm§Jë¶m dmidyZ Am{U ‘moJarZo ~S>dyZ ¿¶mì¶mV. ˶mg (nmZ 32 dê$Z)
C’$UyZ {~¶mUo V¶ma H$amdo. nmUr ì¶dñWmnZ … H$mJXr qc~y ~mJog Xþhoar Aio (S>~c [a¨J) nÕVrZo nmUr
Úmdo. CÝhmùμ¶mV 10-15 {Xdgm§Zr d {hdmiçmV 20-25 {Xdgm§Zr
nmUr Úmdo.
Am§Va{nHo$ … H$mJXr qc~y ~mJoV n{hë¶m 4 Vo 5 dfmªn¶ªV XmoZ PmS>m§‘Yrc
‘moH$içm OmJoV H$m§Xm, cgyU, ‘yJ, ^wB©‘yJ, CS>rX, ha^am, Jhÿ, Mdir,
dmc, ‘mohar B. Am§Va{nHo$ ¿¶mdrV.
VU {Z¶§ÌU … H$mJXr qc~y ~mJoVrc cìhmim d hair ¶m§À¶m
{Z¶§ÌUmgmR>r ½cm¶goc 1000 Vo 1200 {‘.cr. àVr 100 crQ>a nmUr
+ 1 {H$cmo ¶w[a¶m ¶m§Mr ’$dmaUr H$amdr. BVa h§Jm‘r ‘moR>çm nmZm§À¶m
VU {Z¶§ÌUmgmR>r 40 {‘.cr. J«m‘moŠPmoZ + 40 J«°‘ 2-4-S>r àVr
10 crQ>a nmʶmV {‘giyZ ’$dmaUr H$amdr.
{ÛXc dJm©Vrc Xþgao ‘hÎdmMo Mmam nrH$ åhUOo ~agr‘ Kmg. ~hma YaUo … H$mJXr qc~yV H$moUVmhr EH$ {d{eï> ~hma Z KoVm VrZhr
~agr‘ ho h§Jm‘r Mmam nrH$ Amho. ‘oWrgma»¶m {XgUmè¶m ¶m {nH$mg ~hma ¿¶mdoV. H$mJXr qc~ycm CÝhmùμ¶mV OmñV ^md Agë¶mZo hñV
"KmoS>mKmg' Agohr åhUVmV. ¶m‘ܶo à{WZmMo à‘mU OmñV AgVo. Mmam ~hmamMo {Z¶moOZ H$amdo.
éMH$a, nmcoXma d gH$g Agë¶mZo OZmdao AmdS>rZo ImVmV. ~agr‘ H$mJXr qc~yMo hñV ~hma ì¶dñWmnZ … hñV ~hma YaʶmgmR>r
Mmam nrH$ W§S> C~Xma hdm‘mZmg Mm§Jcm à{VgmX XoVo. ¶m {nH$mgmR>r H$mJXr qc~y PmS>m§Zm Am°JñQ>-gßQ>|~a‘ܶo nmʶmMm VmU Úmdm cmJVmo,
‘ܶ‘ Vo ^mar, Mm§Jcr {ZMam hmoUmar O‘rZ {ZdS>mdr. Amåc¶wŠV, nmUr na§Vw ¶m doir Oa nmD$g Agoc Va ~mJocm VmU ~gV Zmhr, VgoM
gmMyZ amhUmè¶m O{‘ZrV nrH$ Mm§Jco dmT>V Zmhr. EH$ Zm§JaUr d XmoZ hdm‘mZ à{VHy$c Agë¶mg ’w$cmoè¶mMo à‘mU H$‘r {‘iVo. gßQ>|~a Vo
Hw$idmÀ¶m nmù¶m XoD$Z O‘rZ ^wg^werV H$amdr. eoVmVrc YgH$Q>o d Am°ŠQ>mo~a‘ܶo ’w$cmoè¶mMo à‘mU ’$ŠV 10 Vo 15 Q>ŠHo$ AgVo. ’w$cmoè¶mMo
H$mS>rH$Mam Jmoim H$ê$Z O‘rZ ñdÀN> H$amdr. KmgmMr noaUr Am°ŠQ>mo~a à‘mU dmT>{dʶmgmR>r Am°JñQ>-gßQ>|~a ‘{hݶm‘ܶo gm¶H$mo{gc ¶m
Vo Zmoìh|~a ‘ܶo H$amdr. Mmè¶mÀ¶m A{YH$ CËnmXZmgmR>r ~agr‘À¶m g§OrdH$mÀ¶m 1000 nr.nr.E‘. Vrd«VoÀ¶m XmoZ ’$dmaʶm EH$m ‘{hݶmÀ¶m
daXmZ, ‘oñH$mdr, Oo ~r 1, Oo EM ~r 146 ¶m gwYm[aV dmUm§Mm A§VamZo H$ê$Z, Am°ŠQ>mo~a‘ܶo EZ.E.E. ¶m g§OrdH$mMr 10 Vo
Adc§~ H$amdm. CncãY Agë¶mg noaUrnydu EH$ar XrS> Vo XmoZ Q>Z 15 nr.nr.E‘. Vrd«VoMr ’$dmaUr H$amdr.
Mm§Jco Hw$Ococo eoUIV Q>mH$mdo. noaUrgmR>r XmoZ ‘rQ>a é§XrMo gnmQ> dm’o$ S>m°.n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f {dÚmnrR>, AH$mocm ¶m§À¶m {e’$maerZwgma
V¶ma H$amdoV. dm⶧mMr cm§~r O{‘ZrÀ¶m CVmamZwgma R>odmdr. EH$ar PmS>o VmUmda gmoS>VmZm 50 nr.nr.E‘. A°ñH$m°a{~H$ A°{gS> qH$dm
12 {H$cmo {~¶mUo 30 g|.‘r. A§Vamda AmoirV noamdo. {~¶mʶmg 10 nr.nr.E‘. {O~«o{cH$ A°{gS>Mr ’$dmaUr H$amdr. gßQ>|~a‘ܶo
am¶Pmo{~¶‘ {OdmUy g§dY©Z 250 J«°‘ àVr 10 {H$cmo {~¶mʶmg gm¶H$mo{gc 1000 nr.nr.E‘. À¶m XmoZ ’$dmaʶm Úmì¶mV.
Mmoimdo. ˶mZ§Va ¶m {~¶mʶmg gmdcr‘ܶo gwH$dyZ ¿¶mdo. {~¶mUo 2 Vo ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, S>m°. n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f
2.5 g|.‘r. Imocrda AmoirV noamdo. OmñV Imocda {~¶mUo noaë¶mg {dÚmnrR>, AH$mocm Am{U ApIc ^maVr¶ g‘pÝdV qc~ydJu¶ ’$io
CJdUrda n[aUm‘ hmoB©c. noaUr Ho$ë¶mZ§Va cJoM nmʶmMr n{hcr nmir g§emoYZ àH$ën, {Vê$nVr ¶oWo KoʶmV Amcoë¶m à¶moJm‘ܶo hñV
Úmdr. nmM Vo gmV {Xdgm§À¶m A§VamZo nmʶmMr Xþgar nmir Úmdr. åhUOo ~hmam‘ܶo ’w$cmoè¶mMo à‘mU dmT>{dʶmgmR>r OyZ ‘{hݶmV 50 nr.nr.E‘.
{~¶mʶmMr CJdU Mm§Jcr hmoB©c. noaUrÀ¶m doir EH$ar 8 {H$cmo ZÌ, {O~«o{cH$ A°{gS>, gßQ>|~a ‘{hݶmV 1000 nr.nr.E‘. gm¶H$mo{gc d
32 {H$cmo ñ’w$aX d 16 {H$cmo nmcme ¶m IVm§Mm ‘mÌm Úmì¶mV. Am°ŠQ>mo~a ‘{hݶmV 1 Q>¸$m nmoQ>°{e¶‘ Zm¶Q´²>oQ>Mr ’$dmaUr Ho$ë¶mg
gwédmVrÀ¶m H$mimV EImXr IwanUr H$amdr qH$dm VU{Z¶§ÌUmgmR>r ’w$cmoè¶mMo à‘mU dmTy>Z CËnmXZmV dmT> Pmë¶mMo {XgyZ Amco Amho.
XmoZ Amoir‘ܶo hmVmZo MmcUmao H$moino dmnamdo. O{‘ZrZwgma 10 Vo ’$im§Mr H$mT>Ur … H$mJXr qc~yg ~hma Amë¶mnmgyZ ’$io V¶ma hmoʶmg
12 {Xdgm§Zr nmʶmÀ¶m nmù¶m Úmì¶mV. Mmè¶mgmR>r n{hcr H$mnUr gmYmaUnUo 5 Vo 5.5 ‘{hZo cmJVmV. ’$im§Mm {hadm a§J {’$H$Q> hmoD$Z
noaUrZ§Va 45 Vo 50 {Xdgm§Zr YmaXma {dù¶mZo H$amdr. Z§VaÀ¶m {ndiga Pmë¶mda ’$io VmoS>mdrV. XÿaÀ¶m ~mOmanoR>ogmR>r {haì¶m a§JmMr
H$mnʶm 21 Vo 25 {Xdgm§À¶m A§VamZo H$amì¶mV. JdVmMr H$mnUr na§Vw n³d Am{U ñWm{ZH$ ~mOmanoR>ogmR>r {ndir Pmcocr ’$io VmoS>mdrV.
O{‘ZrnmgyZ Mma Vo nmM g|{Q>‘rQ>a A§Vamda H$amdr. Mmè¶mÀ¶m qc~y ’$io ñWm{ZH$ ~mOmanoR>ogmR>r JmoUrV, nmo˶mV qH$dm Zm¶cm°Z ZoQ>
3-4 H$mnʶm§Ûmao EH$ar 250 Vo 300 q³dQ>c CËnmXZ {‘iVo. {haì¶m Omir‘ܶo ^ê$Z nmR>{dcr OmVmV, ˶m‘wio ¶mo½¶ ~mOma^md {‘iV Zmhr.
Mmè¶mV à{WZmMo à‘mU 17 Vo 19 Q>ŠHo$ AgVo. ¶m{edm¶ KmgmMo CËnmXZ … H$mJXr qc~yÀ¶m nyU© dmT>coë¶m {ZamoJr PmS>mnmgyZ àVr dfu
~rOmoËnmXZ H$ê$Z {~¶mUmMr {dH«$s H$aUo hm XoIrc Mm§Jcm ì¶dgm¶ 2500 Vo 3000 ’$io {‘iVmV. gmB©-ea~Vr d ’w$co-ea~Vr ¶m
Amho. AemàH$mao newnmcH$m§Zr Mmam {nH$m§À¶m CËnmXZ dmT>rgmR>r dmUm§nmgyZ 4000 nojm OmñV ’$io {‘imcr AmhoV.
gwYm[aV V§ÌkmZmMm Adc§~ H$amdm.
g§nH©$ H«$. 9420947178 g§nH©$ H«$. 9403773614

52 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
O¡{dH$ IVo
S>m°. qMVm‘Ur XodH$a, lr. Zmam¶U ‘wg‘mS>o, dZñnVr amoJemó d H¥${f AUwOrdemó {d^mJ,
‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa

à ¶moJemioV ZÌ pñWa H$aUmè¶m, O{‘ZrVrc ñ’w$aX {daKi{dUmè¶m


d g|{ж nXmWmªMo {dKQ>Z H$aUmè¶m {OdmUy§Mr ñdV§Í¶ar˶m dmT>
H$ê$Z ¶mo½¶ Aem dmhH$mV {‘giyZ V¶ma hmoUmè¶m IVmcm "{OdmUy IV'
dmnamdo. EH$M am¶Pmo{~¶‘ {OdmUy IV gd© e|JdJu¶ {nH$m§Zm Cn¶moJr
nS>V Zmhr. ˶m‘ܶo doJdoJio JQ> AmhoV. doJdoJù¶m JQ>mVrc {nH$m§Zm
{d{eï> àH$maÀ¶m am¶Pmo{~¶‘ JQ>mMo {OdmUyIV nwT>rcà‘mUo dmnamdo.
Ago åhUVmV. ¶m {OdmUy IVmcm "{OdmUy g§dY©Z, ~°ŠQ>o[aAc H$ëMa'
AWdm "~°ŠQ>o[aAc BZm°Š¶wc§Q>' Agohr åhUVmV. A.H«$. JQ>mMo Zmd {nHo$
A{YH$ CËnmXZ {‘idʶmgmR>r A{YH$ CËnmXZ XoUmar {nHo$ EH$mM 1. Mdir JQ> Mdir, dmc, ^wB©‘yJ, Jdma, ‘Q>H$s,
eoVmV KoVcr OmVmV. ˶m‘wio O{‘ZrVrc AÞÐì¶m§Mr H$‘VaVm ^mgVo. Vya, CS>rX, ‘yJ, VmJ d Y¢Mm
Amnë¶mH$S>rc O{‘ZrV ZÌmMo à‘mU H$‘r Amho. g|{ж IVmÛmao ZÌmMm
2. KodS>m JQ> lmdU KodS>m
nwadR>m H$aUo Amdí¶H$ AgVo. H$maU Ho$di amgm¶{ZH$ IVm§Ûmao nwadR>m
H$aUo O{‘ZrÀ¶m àmH¥${VH$ X¥ï>rZo ¶mo½¶ ZgVo, ˶m‘wio O{‘ZrMo ^m¡{VH$ 3. Šbmoìha JQ> ~agr‘
JwUY‘© {~KS>VmV. Aem n[apñWVrV O¡{dH$ IVm§Mm Cn¶moJ H$aUo 4. Aë’$m JQ> cwgZ© Kmg, ‘oWr
‘hËËdmMo R>aVo. ˶mVM "XþîH$mimV Voamdm ‘{hZm' AWm©VM, amgm¶{ZH$ qH$dm ‘oWr JQ>
IV§mÀ¶m dmT>cëo ¶m qH$‘Vr‘wio eoVH$è¶m§Mm IM© dmT>Vmo d n¶m©¶mZo {nH$mMo 5. dmQ>mUm JQ> dmQ>mUm, ‘gya, ha^am
CËnmXZ Ano{jV à‘mUmV {‘iV Zmhr. Aem n[apñWVrV {OdmUy IV§mMm 6. gmo¶m~rZ JQ> gmo¶m~rZ
amgm¶{ZH$ IVm§Zm nyaH$ IVo åhUyZ dmna Ho$ë¶mg A{YH$ ’$m¶Xm {‘iVmo.
7. cw{nZ JQ> cw{nZ {gamS>ocm
Iarn h§Jm‘m‘ܶo cmJdS> Ho$ë¶m OmUmè¶m gd© àH$maÀ¶m {nH$m§gmR>r
{dÚmnrR>mV CncãY Agcocr Ðdê$n d {c¾mB©Q> ñdê$nmVrc O¡{dH$ IVo 2) A°PmoQ>mo~°ŠQ>a : ho {OdmUy O{‘Zr‘ܶo {nH§$mÀ¶m ‘wi§m^modVr amhÿZ
Am{U ˶m§Mr g{dñVa ‘m{hVr ¶m coImV {Xcr Amho. AghOrdr nÕVrZo H$m¶© H$arV AgVmV. ho {OdmUy ‘w»¶V: CXmgrZ
qH$dm qH${MV {dåc O{‘ZrV AmT>iyZ ¶oVmV. Vo hdoVrc ‘wŠV ZÌ
{OdmUy IV§mÀ¶m dmnamZo hmoUmao ’$m¶Xo emofyZ KoVmV d {nH§$mZm CncãY H$ê$Z XoVmV. ho {OdmUyIV, e|JdJu¶
1. Z̶wŠV {OdmUy IV§m‘wio hdoVrc ZÌ emofco OmD$Z Vo {nH§$mZm {nHo$ dJiyZ BVa gd© EH$Xc d V¥UYmݶ {nH§$mZm Cn¶moJr nS>Vo. CXm.
CncãY H$ê$Z {Xco OmVo. dmar, ~mOar, D$g, ‘H$m, H$mnyg, gy¶©’y$c B. gmR>r VgoM Q>mo‘°Q>mo,
2. A{dÐmì¶ ñdê$nmVrc ñ’w$aX {daKidyZ {nH§$mZm CncãY H$ê$Z d§mJr, {‘aMr, ~Q>mQ>m, H$mo~r B. ^mOrnmcm {nH§$mgmR>r ˶mM~amo~a gd©
{Xcm OmVmo. ’$iPmS§>mgmR>r d ’w$cPmS§>mgmR>rhr dmnaVm ¶oVo.
3. g|{ж nXmWmªMo OcX {dKQ>Z hmoVo. 3) APmopñn[ac‘ : ho {OdmUy {nH$m§À¶m ‘wimV qH$dm ‘wimÀ¶m
4. {~¶mʶmÀ¶m CJdU j‘VoV d¥Õr hmoVo. g^modVmcÀ¶m ‘mVrV amhÿZ ZÌ pñWa H$aVmV. ho {OdmUy A°PmoQ>mo~°ŠQ>a
5. {nH§$mMr Omo‘Xma dmT> hmoVo, VgoM ˶§mÀ¶m amoJà{VH$ma eŠVrVhr {OdmUy nojm {nH$m§Zm OmñV ZÌ nwa{dVmV.
dmT> hmoVo. 4) A°grQ>mo~°ŠQ>a : ho EH$ ‘wŠV ZÌ pñWa H$aUmao {OdmUy D$g
6. Ymݶ, ’w$co d ’$io ¶§mMo ^aKmog d XO}Xma CËnmXZ hmoVo. {nH$m‘ܶo ‘wimÛmao àdoe H$ê$Z Cgm‘ܶo ZÌ pñWarH$aUmMo H$m¶©
7. O{‘ZrMm nmoV gwYmaVmo. H$aVmV. ¶m {OdmUyÛmao H$m¶©j‘ar˶m 50 Q>ŠHo$ ZÌ pñWarH$aU hmoD$Z
8. amgm¶{ZH$ IVmdarc IMm©V H$nmV hmoVo. D$g {nH$mMr Mm§Jcr dmT> hmoVo VgoM CËnmXZmVhr 15 Vo 20 Q>ŠHo$
9. {OdmUy IVo Z¡g{J©H$ AmhoV, ˶m‘wio ˶§mÀ¶m OmñV ‘mÌoZo XoIrc dmT> hmoVo.
O{‘Zrda qH$dm {nH§$mda Xþîn[aUm‘ hmoV Zmhr.
~) ñ’w$aX {daKiUmao {OdmUy IVo
{OdmUy IV§mMo àH$ma CXm. ~waer - A°ñnaOrcg Ad‘moar, no{Z{gcr¶‘ S>rPrQ>°Q>‘,
A) ZÌ pñWa H$aUmao (Nitrogen fixing) {OdmUy IVo {OdmUy - ~°{gcg nm°cr{‘ŠPm, ßñ¶wS>mo‘moZg {g¶mQ>m ho {OdmUy nr.
1) am¶Pmo{~¶‘ : ¶m {OdmUyMo H$m¶© ghOrdr nÕVrZo MmcVo. ho Eg. ~r. ¶m g§{já ZmdmZohr AmoiIco OmVmV. O{‘ZrV pñWa Pmcocm
{OdmUy e|JdJu¶ {nH$m§À¶m ‘wimda J«§Wr {Z‘m©U H$aVmV. ¶m J«§WrÛmao ñ’w$aX {daKi{dcm OmD$Z {nH§$mZm CncãY H$ê$Z {Xcm OmVmo. VgoM
hdoVrc ZÌdm¶y (Zm¶Q´>moOZ) emofyZ KoD$Z ‘wimdmQ>o {nH§$mg CncãY dmnacocm ñ’w$aX H$m¶©j‘ar˶m Cn¶moJmV AmUcm OmVmo. ho {OdmUy IV
H$ê$Z XoVmV. am¶Pmo{~¶‘ {OdmUy IV ’$ŠV e|JdJu¶ {ÛXc {nH$mgmR>rM gd© àH$maÀ¶m {nH§$mZm dmnaVm ¶oVo.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 53


H$) g|{ж nXmWmªMo {dKQ>Z H$aUmao {OdmUy IVo 50 A§e Vo 60 A§e g|.J«o. Agmdo. ¶m nÕVrZo EH$ Q>Z g|{ж nXmWmªnmgyZ
CXm. ~waer - Q´>m¶H$moS>‘m©, A°ñnaOrcg, {OdmUy - ~°{gcg 4 Vo 4.5 ‘{hݶmV CËV‘ H§$nmoñQ> V¶ma hmoVo. ˶mV ZÌ 1 Vo
Ago AZoH$ àH$maMo {OdmUy g|{ж nXmWm©Mo {dKQ>Z KS>dyZ AmUVmV. 1.5 Q>ŠHo$, ñ’w$aX 0.85 Q>ŠHo$ d H$~© : ZÌ à‘mU 20:1 Q>ŠHo$
H§$nmoñQ> {OdmUy IV - 1 Q>Z g|{ж nXmW© Hw$OdʶmgmR>r 1 {H$cmo ¶m Ago amhVo. H§$nmoñQ> IVmg Vn{H$ar-H$miga a§J ¶oVmo d Vo ghO
à‘mUmV dmnamdo. Hw$ñH$aco OmVo.
H§$nmoñQ> IV V¶ma H$aUo hr EH$ Ordemór¶ à{H«$¶m AgyZ
{VÀ¶m‘ܶo Z Hw$Ocoë¶m g|{ж nXmWm©Mo gyú‘ {OdmUy ‘m’©$V {dKQ>Z Ðdê$n {OdmUy IVo
hmoVo Am{U H$m~©Z : Zm¶Q´>moOZ ¶m§Mo JwUmoÎma H$‘r hmoVo. Aem {dKQ>Z Ðdê$n {OdmUy IVo hr ’$m¶Xoera AmhoV. H$maU gܶm eoVH$ar
Pmcoë¶m nXmWmªZm H§$nmoñQ> IV Ago åhUVmV. emór¶ nÕVrZo CËV‘ {nH$m§Zm nmUr XoʶmgmR>r {R>~H$ qgMZmMm dmna H$arV AmhoV. ¶m‘wio
à{VMo H§$nmoñQ> IV V¶ma H$aʶmgmR>r IÈ>m Am{U T>rJ nÕVrMm Ðdê$n {OdmUy IVo dmnaë¶mg eoVH$è¶m§Zm Vr {R>~H$ qgMZmÛmao XoUo
dmna H$aVmV. ’$m¶Xoera R>aμVo VgoM Ðdê$n {OdmUy IVm§‘ܶo {OdmUy§Mo à‘mU A{YH$
IÈ>m nÕV : IÈ>m nÕVr‘ܶo {OdmUy g|{ж nXmWm©Mo {dKQ>Z ho Agë¶mZo Vo ñWm¶wén {OdmUy IVm§nojm ’$m¶Xoera R>aVmV.
hdm {dahrV dmVmdaUmV H$aVmV, ˶mg AhdoîUy {dKQ>Z åhUVmV.
hr nÕV H$‘r nmdgmÀ¶m àXoemV dmnaVmV. IÈ>m {ZdS>VmZm Vmo C§M {OdmUy IVo dmnaʶmMo à‘mU
OmJr Agmdm, IS²S>çm^modVr ~m§Y Kmcmdm, ˶m‘wio nmdgmMo nmUr ~rOà{H«$¶m : 25 {‘.cr. qH$dm 25 J«°‘ àVr {H$cmo {~¶mUo
IS²S>çmV OmUma Zmhr. H§$nmoñQ> V¶ma H$aʶmgmR>r IS²S>çmMr é§Xr {R>~H$ qgMZ : 2 crQ>a àVr EH$a
2 ‘rQ>a, Imocr 1 ‘rQ>a Am{U cm§~r 4 ‘rQ>a nmgyZ 10‘rQ>an¶ªV nwZcm©JdS> (amono ~wS>{dUo) : 500 {‘.cr. àVr EH$a
g|{ж nXmWm©À¶m CncãYVoZwgma R>odcr Var MmcVo. O{‘ZrV XoʶmgmR>r 2 crQ>a Ðdê$n {OdmUyIV 50 {H$cmo eoUIVmV
T>rJ nÕV : ¶m nÕVr‘ܶo g|{ж nXmWm©Mo {dKQ>Z {OdmUy hdoÀ¶m {‘giyZ eoVm‘ܶo g‘à‘mUmV Q>mH$mdo.
gm{ZܶmV KS>dyZ AmUVmV ˶mg hdoîUy {dKQ>Z åhUVmV. {T>JmMr
cm§~r 4 ‘rQ>a Va é§Xr 2 ‘rQ>a Agmdr. T>rJ V¶ma H$aVmZm Vmo {OdmUy IVo dmnaʶmÀ¶m nÕVr
daÀ¶m ~mOyg {Z‘wiVm Agmdm. {T>JmÀ¶m daÀ¶m n¥ð>^mJmMr é§Xr 1) ~rO à{H«$¶m : {OdmUy g§dY©H$ nmʶm‘ܶo {‘giyZ {~¶mʶmcm
nm¶mnojm 60 g| ‘r. H$‘r Agmdr. hr nÕV OmñV nmdgmÀ¶m hiwdmanUo Aem nÕVrZo cmdmdo H$s, gd© {~¶§mda gma»¶m à‘mUmV
àXoemV dmnaVmV. con ~goc d {~¶§mMm n¥ð>^mJ Iam~ hmoUma Zmhr qH$dm {~¶mUo
Amocga H$ê$Z KoD$Z g§dY©Z gma»¶m à‘mUmV cmdmdo. {OdmUy
IÈ>m Am{U T>rJ ^aʶmMr nÕV g§dY©Z cmdcoco {~¶mUo gmdcrV ñdÀN> H$mJXmda gwH$dmdo Am{U
gd©àW‘ CncãY g|{ж nXmW©, H$mS>r- H$Mè¶mMo eŠ¶ VodT>o ~marH$ Vm~S>Vmo~ noaUr H$amdr.
VwH$S>o H$amdoV. 2) amonmÀ¶m ‘wimda A§VarjrH$aU : amonmMr cmdU H$aVmZm EH$ ~mXcr
EH$m S´>‘‘ܶo nmUr KoD$Z àVr Q>Z g|{ж nXmWmªgmR>r nmʶm‘ܶo {OdmUy g§dY©H$ Q>mH$mdo. Ago {‘lU M§mJco T>dimdo d
100 {H$cmo OZmdam§Mo eoU {‘gimdo. ¶mgmR>r eoUH$mcm H$aVmZm amonmMr ‘wio ¶m {‘lUmV ~wS>dyZ cmdU H$amdr. CXm. ^mV, {‘aMr,
eoU d nmUr 1:5 à‘mUmV dmnamdo. ˶m‘ܶo g|{ж nXmWmªMo OcX d§mJr, Q>mo‘°Q>mo, H$mo~r.
{dKQ>Z H$aUmao {OdmUy EH$ {H$cmo àVr Q>Z g|{ж nXmWmªgmR>r 3) CgmÀ¶m H$m§S>çmda A§VarjrH$aU : 50 crQ>a nmʶmV A°grQ>mo~°ŠQ>a
¶mà‘mUo {‘gimdoV. Am{U nr. Eg. ~r. qH$dm APmopñnarc‘Mr 6 Vo 8 nm{H$Q>o
Xþgè¶m S´>‘‘ܶo 200 crQ>a nmUr KoD$Z àVr Q>Z g|{ж nXmWmªgmR>r (1.5 Vo 2.0 {H$.) à˶oH$s {‘giyZ ÐmdU V¶ma H$amdo. CgmMr
8 {H$cmo ¶w[a¶m d 10 {H$cmo gwna ’$m°ñ’o$Q> {‘gimdo. cmJU H$aVodoir V¶ma Ho$coco ÐmdU ~mXcr‘ܶo ¿¶mdo d CgmMr
¶mZ§Va IÈ>m qH$dm T>rJ V¶ma H$aʶmgmR>r gwadmV H$amdr. àW‘ H$m§S>r ~mXcrVrc ÐmdUmV ~wS>dyZ cJoM cmdmdr.
15 Vo 20 g|.‘r. OmS>rMm g|{ж nXmWmªMm Wa Úmdm. 4) ‘¥Xm : H$mhr H$maUm‘wio {OdmUy IV {~¶mʶmcm à{H$¶m H$amd¶mMr
¶w[a¶m Am{U gwna ’$m°ñ’o$Q>Mo ÐmdU qenSy>Z Z§Va {OdmUy {‘{lV amhÿZ Joë¶mg {nedrVrc {OdmUyIV eoVmV A§XmOo 20 Vo
eoUH$mcm Wamda gma»¶m à‘mUmV Q>mH$mdm. d Z§Va Amdí¶H$VoZwgma 25 {H$cmo ~marH$ ‘mVr‘ܶo {‘giyZ ho {‘lU {nH§$m‘ܶo hmVmZo
OmXm nmUr Q>mH$mdo. Aem nÕVrZo Wamda Wa XoD$Z IÈ>m qH$dm T>rJ Q>mH$mdo Z§Va Iwa߶mZo O‘rZ hcdyZ {nH$mg nmUr Úmdo. 2 crQ>a
V¶ma H$ê$Z ‘mVrZo PmHy$Z ¿¶mdm. ¶m‘wio IS²S>çmVrc nmʶmMo ~mîn Ðdê$n {OdmUyIV 50 {H$cmo eoUIVmV {‘giyZ eoVm‘ܶo
CSy>Z OmUma Zmhr. g‘à‘mUmV XoVm ¶oVmV.
gmYmaUnUo XrS> Vo XmoZ ‘{hݶm§Zr IÈ>m CKS>mdm d Wam‘Yrc 5) ’$i{nH$mg AmidUr : 50 J«°‘ A°PmoQ>mo~°ŠQ>a A 50 J«°‘ nr.Eg.~r.
g|{ж nXmW© Mm§Jco {‘giyZ ¿¶mdoV. ˶m doir WmoS>o nmUr qenS>mdo eoUmÀ¶m ñcarV AWdm eoUIVmV {‘giyZ à˶oH$ PmS>mcm Úmdo.
d IÈ>m nwÝhm {MIc‘mVrZo ~§X H$amdm. 6) {R>~H$ qgMZ : Ðdén {OdmUy IV 2 crQ>a àVr EH$a ¶m à‘mUmV
IÈ>¶m‘Yrc nmʶmMo à‘mU 50 Vo 60 Q>ŠHo$ d CîU Vmn‘mZ {R>~H$ qgMZmÛmao gd© àH$maÀ¶m {nH$m§Zm g‘à‘mUmV XoVm ¶oVmV.

54 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
{OdmUy IV dmnaVmZm ¿¶md¶mMr H$miOr dmQ>Mmc H$aVmZm Amncr gwédmVrMr nmdco {OdmUy g§dY©ZmÀ¶m dmQ>oda
1. {OdmUy g§dY©H$mÀ¶m ~mQ>crMo qH$dm nm{H$Q>mMo gy¶©àH$me d CîUVm nS>cr Va {ZpíMVM Amnco nWH«$‘U ¶eñdr hmoB©c, ¶mV e§H$m Zmhr.
¶mnmgyZ g§ajU H$amdo Vo Zoh‘r gmdcrV R>odmdo.
2. {OdmUy g§dY©Z cmdcoco {~¶mUo amgm¶{ZH$ IVmV qH$dm BVa {OdmUy IVm§Mo Xa
Am¡fYm‘ܶo {‘giy Z¶o. {c¾mB©Q> {‘{lV {OdmUy IVo : 40 é. àVr {H$cmo,
3. ~waerZmeH$ qH$dm H$sQ>H$ZmeH$ cmdmd¶mMr Agë¶mg AJmoXa Aer Ðdê$n {OdmUy IVo : 200 é. àVr crQ>a. (Ðdê$n {OdmUy IVo
à{H«$¶m nyU© H$ê$Z eodQ>r {OdmUy IV cmdmdo. 50 crQ>anojm A{YH$ IaoXr Ho$ë¶mg 20 Q>ŠHo$ gdcV XoʶmV ¶oVo.)
4. {R>~H$ qgMZmÛmao Ðdê$n {OdmUy g§dY©Ho$ amgm¶{ZH$ IVmV qH$dm
BVa Am¡fYm‘ܶo {‘giy Z¶oV. {OdmUy IVo {‘i{dʶmgmR>r nËVm
5. ~mQ>crda qH$dm nm{H$Q>mda {Xcoë¶m A§{V‘ VmaIoÀ¶m AmVM ˶m§Mm 1) à‘wI, dZñnVr amoJemó d H¥${f AUwOrdemó {d^mJ,
dmna H$amdm. ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar - 413722
Aem àH$mao doJdoJù¶m ZÌ pñWa H$aUmè¶m, ñ’w$aX {daKi{dUmè¶m ’$moZ Z§ : (02426) 243231
d g|{ж nXmWm©Mo {dKQ>Z H$aUmè¶m {OdmUy§Mm dmna eoVrgmR>r Ho$cm Va 2) H¥${f AUwOrdemók, H¥${f ‘hm{dÚmc¶,
H$‘r IMm©‘ܶo OmñVrVOmñV CËnmXZ KoVm ¶oB©c. ì¶mnmar nÕVrZo nwUo, ’$moZ Z§ :(020) 25537033/25538489
eoVr H$amd¶mMr Pmë¶mg H$‘rVH$‘r IMm©V OmñVrVOmñV CËnmXZ 3) H¥${f ‘hm{dÚmc¶, H$moëhmnya,
H$moUH$moU˶m ~m~r‘wio ¶oD$ eH$Vo ¶mMm Aä¶mg Ho$ë¶mda hm EH$ ~hþJwUr ’$moZ Z§ : (0231) 2607590
n¶m©¶ Amnë¶m S>moù¶mg‘moa ¶oVmo. amgm¶{ZH$ eoVrH$Sy>Z g|{ж eoVrH$S>o g§nH©$ H«$. 9420008291

JQ> eoVrg àmoËgmhZ d g~crH$aUmgmR>r eoVH$è¶m§À¶m JQ> eoVrg


MmcZm XoʶmMr emgZmMr ‘hÎdmH$m§jr ¶moOZm
gZ 2022 n¶ªV eoVH$è¶m§Mo CËnÞ XþßnQ> H$éZ CËnmXZ 1958 À¶m VaVwXrA§VJ©V eoVH$ar CËnmXH$ JQ>/H§$nZr åhUyZ Zm|XUr
dmT>{dʶmgmR>r {Z{dð>m, à{ejU, qgMZ, ¶m§{ÌH$sH$aU, H$mT>UrníMmV H$aUo Amdí¶H$ amhrc.
V§ÌkmZ, H¥${f‘mc à{H«$¶m d nUZ B. ~m~r ‘hÎdmÀ¶m R>aVmV. amÁ¶mVrc gXaMm g‘wh eoVrMm à¶moJ àm¶mo{JH$ VËdmda H$aʶmV ¶oV Agë¶mZo
eoVH$è¶m§Mr O{‘ZYmaUm H$‘r Agë¶mZo CËnmXZmV ^ard dmT> hmoʶmgmR>r EH$m g‘whmVrc eoVH$è¶m§Zr EH$Ì ¶oD$Z EH$m {edmamVrc g§c¾
gm‘w{hH$ eoVr VgoM eoVr H$aʶmÀ¶m AmYw{ZH$ nÜXVr d H$mQ>oH$moa ^m¡Jmo{cH$ joÌm‘ܶo gm‘w{hH$[a˶m {Z¶moOZ~ÜX eoVr H$aʶmgmR>r
{Z¶moOZmMr Amdí¶H$Vm Amho. ¶m Ñ{ï>Zo eoVH$ar JQ>m§‘m’©$V "JQ> eoVrg' joÌmÀ¶m {ZdS>rg ‘mݶVm XoʶmV ¶oV Amho.
àmoËgmhZ XoUo AJ˶mMo Amho. ¶mH$arVm eoVH$è¶m§Mr JQ>/ g‘yh eoVr ¶m eoVrnyaH$ OmoS>Y§Xm Ogo H$s, gm‘w{hH$ JmoR>m, Xþ½Yà{H«$¶m AdOmao,
àmW{‘H$ ñdénmVrc Mmcy Agcoë¶m amÁ¶ ¶moOZoV ~Xc H$éZ "JQ> ‘Ëñ¶nmcZ, ‘Yw‘{jH$mnmcZ, ao{e‘ CÚmoJ, Hw$ŠHw$Q>nmcZ VgoM
eoVrg àmoËgmhZ d g~crH$aUmgmR>r eoVH$è¶m§À¶m JQ> eoVrg MmcZm ‘mJoc ˶mcm eoVVio, Ocg§nXm {d^mJmH$S>rc H$m‘o B˶mXr
XoUo' hr amÁ¶ nwañH¥$V ¶moOZm gZ 2017-18 d gZ 2018-19 ¶m H$m¶©H«$‘ H¥${f g§c¾ g§~§{YV {d^mJmH$Sy>Z ˶m {d^mJmÀ¶m àM{cV
XmoZ dfm©À¶m H$mcmdYr‘ܶo nWXeu àH$ën åhUyZ am~{dʶmg emgZmZo {ZH$fmà‘mUo g‘wh JQ>mg àmYmݶmZo CncãY H$éZ XoʶmV ¶oVrb.
{X. 24 Owc¡ 2017 À¶m emgZ {ZU©¶mìXmao ‘mݶVm {Xcr Amho. ¶m~m~V àH$ënm‘ܶo {ZpíMV Ho$ë¶mZwgma g§~§{YV {d^mJmH$Sy>Z
{ZYr CncãY hmoV Zgë¶mg g‘whmgmR>r {ZpíMV Ho$coë¶m
R>iH$ d¡{eîQ>ço é. 1 H$moQ>rÀ¶m {ZYr‘¶m©XoV ¶m ¶moOZoVyZ AZwXmZ CncãY H$éZ
gXa ¶moOZoA§VJ©V 20 eoVH$ar JQ>mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ {H$‘mZ 100 XoʶmV ¶oB©b.
EH$a joÌmda eoVH$ar JQ>m§‘m’©$V {d{dY H¥${f d H¥${f nyaH$ CnH«$‘ gXa ¶moOZoA§VJ©V gZ 2017-18 d gZ 2018-19 ‘ܶo à˶oH$s
àH$ën ñdénmV am~{dʶmg emgZ ‘mݶVm XoʶmV Ambr Amho. gXa 200 eoVH$ar JQ> ñWmnZ H$aʶmMo C{Ôï> R>odʶmV Amco Amho.
¶moOZoA§VJ©V EH$m g‘wh JQ>mgmR>r Amdí¶H$ Agcocr 100 EH$amMr {Oëøm‘ܶo {Xcoë¶m cmjm§H$mnojm OmñV nmÌ JQ>m§Mo àñVmd àmá
joÌ ‘¶m©Xm Á¶m {R>H$mUr g§a{jV ^mOrnmcm, g§a{jV ’w$c{nHo$ Aem Pmë¶mg gmoS>VrìXmao JQ>m§Mr {ZdS> H$aʶmV ¶oB©b.
{nH$m§Mo CËnmXZ KoVmV, ˶m§Mo EH$m g‘wh JQ>mMo nm°{chmCg/eoS>ZoQ>Mo à˶oH$ {Oëøm‘ܶo 2 Vo 10 eoVH$ar JQ> ñWmnZ H$aVm ¶oVrb.
EHy$U joÌ {H$‘mZ 25 EH$a Agë¶mg d 4 CnJQ>mMo EHy$U joÌ
100 EH$a Agë¶mg gXa ¶moOZoV cm^ Koʶmg nmÌ R>aVrc. A{YH$ ‘m{hVrgmR>r H¥${f {d^mJmÀ¶m Z{OH$À¶m H$m¶m©c¶mH$S>o
¶m ¶moOZ|VJ©V gh^mJr hmoUmè¶m eoVH$è¶m§Zr AmË‘m g§ñWm, ‘hmamï´> g§nH©$ gmYmdm.
ghH$mar g§ñWm A{Y{Z¶‘, 1960 AWdm H§$nZr A{Y{Z¶‘,

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 55


Q>ga aoer‘ H$mof CËnmXZ : ¶emoJmWm
lr. gr. Ho$. ~S>JwOa, aoer‘ {dH$mg A{YH$mar, {Oëhm aoer‘ H$m¶m©b¶, ^§S>mam

gm H$mocr VmcwŠ¶mVrc {H$Q>mir ho Jmd VmcwŠ¶mnmgyZ 10 {H$.‘r.


A§Vamda AgyZ Jmdm‘ܶo 33 Hw$Qw>§~ AmhoV. JmdmMr cmoH$g§»¶m
144 Amho. gXa JmdmVrc ~hþg§»¶ eoVH$ar ho ^w‘rhrZ d A˶ën
aoer‘ eoVH$ar ñd§¶ghmæ¶Vm JQ>. (3) amUr XþJm©dVr aoer‘ eoVH$ar
ñd¶§ghmæ¶Vm JQ>.
eoVH$ar JQ> ñWmnZ H$ê$Z AmË‘m A§VJ©V Zm|XUr H$aʶmV Amcr
^wYmaH$ AmhoV. O§Jc cmJyZ Agë¶mZo O§Jcm{edm¶ CËnÞmMm BVa Am{U JQ>m§Zm JQ>~m§YUrMo à{ejU d JQ> Mmc{dʶmH$arVm Amdí¶H$
H$mhr ómoV Zmhr. ˶m§Mm CËnÞmMm à‘wI ómoV Jmdmcm cmJyZ Agcoë¶m gm{h˶mMm nwadR>m H$aʶmV Amcm. gXa H$m‘ nmhʶmgmR>r lr. amOoe
O§JcmVyZ {‘iUmè¶m dZCnO dñVy§da Amho. VgoM ˶m§Zm dZAmYm[aV dmcmoXo d lr. {ZVwc nMmao ¶m§Mr "aoer‘ XþV' åhUyZ {Z¶w³Vs H$aʶmV
ì¶dgm¶ H$aʶmMr JaO hmoVr. gXa ~m~ cjmV KodyZ H¥${f V§ÌkmZ Amcr. Vm§{ÌH$ ‘mJ©Xe©ZmgmR>r {Oëhm aoer‘ H$m¶m©c¶, ^§S>mam ¶m§Mr ‘XV
ì¶dñWmnZ ¶§ÌUm (AmË‘m) d aoer‘ {dH$mg A{YH$mar ,^§S>mam ¶m§Zr KoVcr. ˶m§ZVa {Oëhm aoer‘ H$m¶m©c¶m‘m’©$V nwT>rbà‘mUo àm˶{jH$mÛmao
dZAmYm[aV aoer‘ ì¶dgm¶ H$aʶmMo {Z¶moOZ Ho$co. à{ejU XoʶmV Amco.
¶m‘ܶo VmcwH$m V§ÌkmZ ì¶dñWmnH$, gmH$mocr ¶m§Zr JmdmVrc (1) A§S>rny§O dmQ>n d ~«qeJ H$aUo. (2) Ai¶m§Mr H$miOr KoUo,
eoVH$è¶m§À¶m g^m KoVë¶m. g^o‘ܶo JQ>mMo ‘hËd g‘OmdyZ gm§JrVco Ai¶m EH$m ’$m§XrdéZ Xþgè¶m ’$m§Xrda {eâQ> H$aUo. (Rearing)
Am{U JQ> ~Z{dʶmH$arVm àmoËgm{hV Ho$co. ˶mAZwf§JmZo BÀNw>H$ (3) H$mofmnmgwZ YmJm {Z{‘©Vr à{ejU. (4) H$mnS> {Z{‘©Vr à{ejU.
45 eoVH$ar ho JQ> ñWmnZ H$aʶmg V¶ma Pmco. ˶mZwgma AmË‘m gXa Jmdmcm cmJyZ Agcoë¶m O§Jcm‘ܶo 80 Q>ŠHo$ EoZmMr PmS>o
A§VJ©V ˶m§Mo 3 eoVH$ar JQ> nwT>rcà‘mUo ñWmnZ H$aʶmV Amco. AgyZ Q>ga aoer‘Mo H$m‘ gwé H$aʶmH$arVm AmË‘m A§VJ©V nwT>rcà‘mUo
(1) {dH$mg aoer‘ eoVH$ar ñd§¶ghmæ¶Vm JQ>. (2) {~agm‘w§S>m JQ>{Zhm¶ {Z{dð>m dmQ>n H$aʶmV Amë¶m.

A.H«$ gm{h˶ JQ>mMo Zmd


{dH$mg aoer‘ JQ> {~agm‘w§S>m aoer‘ JQ> amUr XþJm©dVr aoer‘ JQ>
1 A§S>rny§O 2000 A§S>rny§O 2000 A§S>rny§O 1000 A§S>rny§O
2 VmS>nÌr 1 ZJ 1 ZJ 1 ZJ
3 MwZm 400 {H$cmo 400 {H$cmo 400 {H$cmo
4 pãcMtJ nmdS>a 50 {H$cmo 50 {H$cmo 50 {H$cmo
5 {eS>r 1 ZJ 1 ZJ 1 ZJ
6 {gHo$Q>a 5 ZJ 5 ZJ 5 ZJ
7 {dio 3 ZJ 3 ZJ 3 ZJ
8 OrdZgwYm Am¡fY 600 J«°‘ 600 J«°‘ 600 J«°‘
A§S>rnyO§ m‘ܶo åhUOo A§S>çmVyZ Aù¶m ~mhoa nS>m¶cm cmJë¶m (Hatching) d ˶m Aù¶m§Zm EoZ/AOwZ© d¥jm§À¶m H$modi¶m ’$m§Úmda MT>dZy ˶m ’$m§Úm
PmS>mda R>do ʶmMo (Brushing) H$m‘ gwé Ho$co. PmS>mÀ¶m Imcr gm’$g’$mB© H$éZ MwZm + pãcMtJ nmdS>a (9:1) à‘mUmV YwaiUr H$aʶmV Amcr. VgoM
OrdZgwYm ¶m Am¡fYmMr ’$dmaUr H$sQ>H$ g§JmonZ gwé AgVmZm H$aʶmV Amcr. OoUHo $ê$Z BVa {H$S>rnmgyZ Q>ga Aù¶m§Mo g§ajU hmoBc© . AirnmcZ

56 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
H$ê$Z Q>ga H$mof CËnmXZ H$amd¶mMo hmoV.o ˶m‘YyZ n¡gm {‘iUma hmoVm. Am{U {XZm§H$ 05/06/2016 nmgyZ {XZm§H$ 20/06/2016 n¶ªV
˶m‘wio JQ>mVrc gXñ¶m§Zr {XdgmV Mma nmù¶m Am¶mo{OV Ho$ë¶m. gH$mir H$mnS> {Z{‘©VrMo à{ejU KoʶmV Amco. ¶m‘ܶo 18.75 {H$cmo Ym½¶mn¡H$s
6.00 Vo 10.00, 10.00 Vo 2.00, 2.00 Vo 6.00 Am{U 6.00 Vo 8.00, 1400 J«°‘ nmgyZ 20 ‘rQ>a H$mnS> V¶ma H$aʶmV ¶e Amco d Cd©[aV
¶m Mma Vmgm§À¶m doimV 3 Vo 4 gXñ¶ Aù¶m§Mr H$miOr KoU,o Aù¶m§Mo YmJm JQ>mH$S>o {e„H$ Amho. ˶mV H$mnS>mMr é. 500 àVr ‘rQ>a à‘mUo
nú¶m§nmgyZ g§ajU H$aUo d Aù¶m§Mo Shifting H$aUo ho H$m‘ H$arV Am{U {dH«$s H$ê$Z JQ>mcm é. 10,000 {ZYr {‘imcm. gXa {ZYr hm JQ>mVrc
Cd©[aV doimV BVa ‘OwarMr H$m‘o H$arV AgV. AemàH$mao Air g§JmonZ gXñ¶m§À¶m H$m‘mÀ¶m doimZwgma d H$m‘mZwgma {d^mJyZ XoʶmV Amcm.
H$ê$Z 5000 A§S>rnyO§ mnmgyZ 2 cj H$mof CËnmXZ Pmco. ¶m H$mofmVyZ ˶mM~amo~a JQ>mH$Sy>Z {KMm Ym½¶mMr {Z{‘©Vr H$aʶmV Amcr. ˶m‘ܶo
50,000 ~rOH$mof ~rO {Z{‘©VrH$arVm aoer‘ {d^mJmZo IaoXr Ho$co. é. 22 {H$cmo {KMm YmJm V¶ma H$aʶmV Amcm. ˶m Ym½¶mnmgyZ 20 ‘rQ>a
1.80/- à‘mUo 50,000 H$mofm§Mo JQ>mZ§ m é. 90,000/- {‘imco. JQ>mH§ $S>o H$mnS> V¶ma H$aʶmV Amco. ˶mMr é. 350 àVr ‘rQ>a à‘mUo {dH«$s
Cd©[aV 1,50,000 H$mofm§nH¡ $s "A' J«So > H$mofmnmgyZ ‘erZda YmJm {Z{‘©Vr H$ê$Z JQ>mcm é. 7000 CËnÞ àmá Pmco.
d nV§J {ZKyZ Jocëo ¶m H$mofmnmgyZ ‘Q>Š¶mda YmJm{Z{‘©Vr H$aʶmV Amcr. {H$Q>mir ¶oWrc JmdmV 30 ~oamoOJma VéUm§Zm H$mof CËnmXZmMo H$m‘
{Oëh¶mV Q>ga aoer‘ {dH$mgmgmR>r lr. YraOHw$‘ma, VËH$mbrZ {‘imco. VgoM 15 ‘{hcm§Zm Q>ga YmJm {Z{‘©VrMo H$m‘ {‘imë¶m‘wio ¶m
{Oëhm{YH$mar, ^§S>mam ¶m§À¶m ‘mJ©Xe©ZmImcr Q>ga aoer‘ CÚmoJ {dH$mg JmdmVrc ‘{hcm d nwéf Q>ga aoer‘ CÚmoJmH$S>o amoOJmamÀ¶m Ñï>rZo ~KV
g{‘Vr JR>rV H$aʶmV Amcr. gXa g{‘Vr‘ܶo Q>ga H$sQ>H$ g§JmonZ AmhoV. JQ>mVrc H$mhr gXñ¶m§Zr àM§S> BÀN>me³VrÀ¶m Omoamda H$mnS>
H$aVmZm ¶oUmè¶m AS>MUr~m~V VgoM dZ{d^mJmH$Sy>Z dZjoÌmV H$sQ>H$ {Z{‘©Vr Ho$cr, ho nmhÿZ JmdmVrc BVa cmoH$hr ¶m H$m‘m‘ܶo gh^mJr
g§JmonZmg H$aʶmV ¶oV Agcoë¶m ‘ZmB©~m~V CndZg§ajH$ ¶m§Moer hmoʶmg V¶ma Pmco. ho ~KyZ JmdmV ghH$mar g§ñWm ñWmnZ H$amdr, Ago
g‘j ~¡R>H$ KodyZ gmoS>{dʶmV Amcr. ˶mZ§Va {Oëhm aoer‘ H$m¶m©c¶, AmXoe {Oëhm{YH$mar, ^§S>mam ¶m§Zr aoer‘ {dH$mg g{‘Vrcm {Xco. ˶mZwgma
^§S>mam ¶m§Zr AmË‘m ¶moOZoÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ JS>{Mamocr d M§Ðnya {Oëh¶mV JmdmVrc à˶oH$ KamVrc EH$ gXñ¶ KodZy Q>ga aoer‘ {d{dYVm {dH$mg
eoVH$ar Aä¶mgXm¡am Am¶mo{OV Ho$cm. ˶mZwgma {XZm§H$ 10 ’o$~«wdmar ghH$mar g§ñWm ‘¶m©. {H$Q>mir / {Jamocm, Vm. gmH$mocr, {Oëhm ^§S>mam
2016 amoOr Ama‘moar, {Zï>r d Am§YiJmd ¶oWo YmJm {Z{‘©Vr ~KʶmH$arVm Zm|XUr H«$. 112/2016-17 g§ñWoÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ gm‘wXm{¶H$ gw{dYm
24 ór d nwéf KodyZ OmdyZ Aä¶mgXm¡am KS>dyZ AmUcm. ˶m‘ܶo H|$Ð ìhmdo d ˶m ‘mܶ‘mZo JmdmVrc gd© gXñ¶ aoer‘ CÚmoJ EH$OwQ>rZo
{Oëhm aoer‘ H$m¶m©c¶, Ama‘moar ¶m§Zr YmJmH$aUm{df¶r {dñV¥V ‘m{hVr H$ê$Z {dH$mg H$ê$Z KoVrc, Ago nwT>Mo {Z¶moOZ Amho.
XodyZ {VWo H$m‘ H$aʶmè¶m ‘{hcm§er ^oQ> KmcyZ {Xcr d ˶m§À¶mH$Sy>Z gZ 2016-17 ‘ܶo Xþgè¶m {nH$mgmR>r {H$Q>mir ¶oWrc {~agm‘w§S>m
g{dñVa ‘m{hVr g‘OmdyZ KoVcr. ˶mV H$mof CH$iUo, CH$icoë¶m JQ>mZo 2000 A§S>rny§O KodyZ 60000 Q>ga H$mofm§Mo CËnmXZ KoVco.
H$mofm§nmgyZ [actJ ‘{eZdéZ YmJm H$mT>Uo, ˶mMr cÇ>r V¶ma H$aUo, ˶mn¡H$s 40,000 ~rOH$mof {Oëhm aoer‘ H$m¶m©c¶mZo ê$. 1.80/-
˶mM~amo~a McnQ> d H$mVacoë¶m H$mofmnmgyZ ‘mR>mda YmJm V¶ma H$aUo, àVr ~rOH$mof à‘mUo IaoXr Ho$co. ˶mnmgyZ é. 72,000/- CËnÞ
˶mÀ¶m Ma»¶mda cR²>R>çm V¶ma H$aUo, V¶ma Pmcoë¶m cR²>R>çm§Mo dOZ ~MV JQ>mcm {‘imcoco Amho. VgoM Cd©[aV H$mofmnmgyZ YmJm {Z{‘©Vr
H$aUo ¶m{df¶r {dñV¥V Ago ‘mJ©Xe©Z {‘imco. Ho$br Amho. VgoM {Vgè¶m {nH$mgmR>r {H$Q>mir g‘whmVrc Mma Jmdm‘ܶo
YmJm {Z{‘©VrH$arVm ‘m¡Om {H$Q>mir ¶oWo {Oëhm aoer‘ H$m¶m©c¶, 100 cm^mWvZm 10315 A§S>rny§OmMo dmQ>n H$ê$Z Q>ga H$sQ>H$
^§S>mam ‘m’©$V YmJmH$aUmMo à{ejU XoʶmV Amco. ˶mH$arVm aoer‘ g§JmonZmMo H$m¶© gwé Ho$bo. ’o$~«wdmar 2017 AIoa ¶m g‘whm‘ܶo 5 Vo
{dH$mg A{YH$mar, ^§S>mam ¶m§Zr 5 [actJ ‘erZMr ì¶dñWm H$ê$Z {Xcr. 6 cj H$mofmMo CËnmXZ Pmbo. ¶mnmgyZ Odinmg é. 9.00 cj H$mof
[actJ ‘erZda JQ>mVrc 15 gXñ¶ YmJm H$mT>ʶmH$arVm à{e{jV Pmco. {dH«$snmgyZ Am{Xdmgr cm^mWu ¶m§Zm d H$mofmda nwT>rc à{H«$¶m Ho$ë¶mg
‘Q>Š¶mda 25 ‘{hcm§Zm YmJm H$mT>ʶmH$arVm à{e{jV H$aʶmV Amco. ¶mnojm A{YH$ cm^ Am{Xdmgr ~MV JQ>m§Zm {‘iUma Amho. ¶mgmR>r
˶mH$arVm ‘mñQ>a [aca åhUyZ H|${ж aoer‘ ~moS>m©Mo lr. ‘moaoœa gmoZHw$gao {H$Q>mir JmdmgmR>r "aoer‘ J«m‘ àH$ën' H$ê$Z ˶mgmR>r ‘mZd {dH$mg
¶m§Mr {Z¶w³Vr H$éZ {Xcr. ‘erZda 18.75 {H$cmo d ‘Q>Š¶mda ¶moOZoA§VJ©V {ZYr àñVm{dV H$aʶmV Amcocm Amho. ¶m àH$ënmA§VJ©V
2 {H$cmo Ym½¶mMr {Z{‘©Vr H$aʶmV Amcr. YmJm {Z{‘©Vr à{ejU ho CËnm{XV Q>ga H$mofmda YmJm {Z{‘©Vr d H$mnS> {Z{‘©Vr H$aʶmMo {Z¶moOZ
2 ‘{hZo H$mcmdYr‘ܶo nyU© Ho$co. H$aʶmV Amcoco Amho. ¶mgmR>r {H$Q>mir Jmdm‘ܶo gd© cm^mWu {‘iyZ
YmJm{Z{‘©Vr Z§Va Ym½¶mdaM Z Wm§~Vm JQ>m§Zr Ym½¶mMm H$mnS> V¶ma ghH$mar g§ñWoMr Zm|XUr H$aʶmV Amcocr Amho. ¶m g§ñWoÀ¶m ‘mܶ‘mZo
H$aʶmMm {ZU©¶ KoVcm. JmdmVM YmJm {Z{‘©Vr à{ejU {‘imco Va ‘{hcm Q>ga aoer‘ à{H«$¶m H$ê$Z Q>ga H$mnS> {Z{‘©Vr, gmS>çm V¶ma H$ê$Z
Am{U nwéf à{ejU KoVrc d BVa H$m‘o gwÜXm gm§^miVrc ¶m CÔoemZo JQ>mZo Am{Xdmgr ^mJmVrc cm^m϶mªZm ñd¶§amoOJma CncãY H$ê$Z XoʶmV ¶oV
H¥${f V§ÌkmZ ì¶dñWmnZ ¶§ÌUm (AmË‘m) H$S>o à{ejU d gm{h˶mH$arVm Amho. ¶mgmR>r "emgH$s¶ ¶moOZm§Mm cm^' XodyZ {H$Q>mir ¶m Jmdmcm "Q>ga
AO© Ho$cm. ˶mZwgma AmË‘m ¶§ÌUoÀ¶m {ZYr‘YyZ EH$ OwZm (goH§$S> h°ÝS>) J«m‘' åhUyZ Zmdménmcm AmUʶmgmR>r S>m°. A{^{OV Mm¡Yar, VËH$mbrZ
{nQ>cw‘ IaoXr Ho$cm. ghmæ¶H$ g§MmcH$, nWXe©H$ VWm à{ejU H|$Ð, {Oëhm{YH$mar, ^§S>mam, lr‘Vr àkm JmoiKmQ>o, àH$ën g§MmcH$ (AmË‘m),
H|${ж aoer‘ ~moS>©, ^§S>mam ¶m§Zr {gS>rnr ¶moOZoA§VJ©V ‘mñQ>a [aca d lr. gr. Ho$. ~S>JwOa, aoer‘ {dH$mg A{YH$mar, ^§S>mam, lr. ìhr. nr.
‘mñQ>a pìhìhg© ¶m§Mr à{ejH$ åhUyZ Zo‘UyH$ H$ê$Z {Xcr. ˶mH$arVm am¶qgJ, Á¶oð> Vm§{ÌH$ ghmæ¶H$, ^§S>mam ¶m§Zr {deof à¶ËZ Ho$bo AmhoV.
lr. ‘§Jc S>oH$mQ>o ¶m§Mr ‘mñQ>a pìhìhg© åhUyZ Zo‘UyH$ H$ê$Z {Xcr. g§nH©$ H«$. 07184-260331

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 57


eoVVù¶mVrc ‘Ëñ¶ì¶dgm¶ … EH$ OmoS>Y§Xm (^mJ-1)
lr. amO|Ð S>m§Jao, {Zd¥Îm ghmæ¶H$ Am¶wŠV, ‘Ëñ¶ì¶dgm¶, 5, {Xn§H$ma ~§Jbm, A{‘VZJa, H$ë¶mU amoS>, Ah‘XZJa

eo Vr H$am¶Mr åhUOo àm‘w»¶mZo Mm§Jcr O‘rZ, ‘w~cH$ nmUr, ¶mo½¶


àH$maMo ~rO, IVo d ¶m gdmªMo gw¶mo½¶ {Z¶moOZ ho ‘hÎdmMo KQ>H$
cmJVmV. A{YH$ O{‘ZrMm nmoV {ZgJ©{Z{‘©V Agcm, Var Amnë¶mcm
(2) VmaoMo Hw§$nU, {’$ë‘ cmdë¶mZ§Va Xþgam Q>ßnm, (3) eoVVù¶mV
nmUr ^aë¶mZ§Va d ¶moOZoMm ~moS>© cmdë¶mZ§Va {Vgam Q>ßnm ¶m nÕVrZo
AZwXmZ XoʶmV ¶oVo.
cmJUmar eoVr¶mo½¶ O‘rZ ~mhoarc ¶mo½¶ ‘mVrgmR>r IVo dmnê$Z cmJdS>¶mo½¶ ¶m nÕVrZo eoVH$è¶m§Zm Amnë¶m eoVmV ImÌrera eoVr CËnmXZmgmR>r
H$ê$ eH$Vmo. ¶mM~amo~a nmUrnwadR>çmMr gmo¶ eoOmaÀ¶m {d{harVyZ, eoVVù¶mMr C^maUr H$ê$Z eoVmVM 8 Vo 10 ‘{hZo nmUrgmR>m H$ê$Z
~moAadoc‘YyZ VgoM VcmdmÀ¶m H°$Zm°c‘YyZ H$aʶmV ¶oV.o gܶmÀ¶m R>odVm ¶oVmo. ¶m nmUrgmR>çmMm dmna eoVr ì¶{V[aŠV EImXm OmoS>Y§Xm
AmYw{ZH$ ¶wJmV nma§n[aH$ {nHo$ Koʶmgmo~VM ZJXr {nHo$ Koʶm‘wio eoVrVyZ H$ê$Z A{YH$Mo CËnÞ {‘i{dʶmMm à¶ËZ H$aʶmgmR>r ¶m coI
ImÌrera OmXm CËnmXZ {‘i{dVm ¶oV.o ¶mgmR>r nmUrnwadR>çm~m~V {dMma ‘m{cHo$Ûmao ‘m{hVr XoʶmV ¶oV Amho. AmOKS>rcm ¶m nmUrgmR>çmMm
H$aUo ’$m¶ÚmMo Amho. {ZgJm©À¶m charnUm‘wio VcmdmVrc nmUrnwadR>m dmna ’$ŠV nmUr gmR>dyZ R>odUo EdT>mM Agë¶mZo XþX}dmZo S>mg d
ImÌrera hmoV Zmhr. VgoM ~moAadoc Am{U {d{harVrc nmUrnwadR>m nwago m ~oS>H$m§Mo AZmdí¶H$ nmofU hmoV Amho, Ago ~mocco OmVo. ¶mMm J«m‘rU
hmoBc© ¶mMm ^adgm amhUma Zgë¶mZo {d{dY H$maUm§Mm {dMma H$ê$Z EH$ g‘mOñdmñ϶mdahr n[aUm‘ hmoV Amho.
h‘Img Cnm¶ åhUyZ H¥${f {d^mJmH$Sy>Z eoVH$è¶m§Zm eoVVir C^maʶmgmR>r ¶mM eoVVù¶mV AmVm AmnU ‘Ëñ¶ CËnmXZ H$ê$Z OmXmMo CËnÞ
àmoËgmhZ XoʶmV ¶oV Amho. eoVVù¶mÀ¶m Cnm¶m‘wio eoVmVM ’$i~mJ d {‘idy eH$Vmo. ¶mgmR>r nwT>rc H$mhr ~m~tMm {dMma H$aUo ‘hÎdmMo R>aVo.
BVa ~ma‘mhr {nH$m§Zm nmUrnwadR>çmMr h‘r {‘imë¶mZo CËnmXZmV dmT> (1) eoVH$è¶m§À¶m Ñï>rZo eoVVù¶mVrc ßb°pñQ>H$ H$mJX ‘hÎdmMm
{ZXe©Zmg ¶oV Amho. eoVVir V¶ma H$aVmZm àW‘ H¥${f Im˶m‘m’©$V Amho, åhUyZ ‘Ëñ¶~rO {ZdS>VmZm H$mJXmcm H$moU˶mhr àH$maMm
amï´>r¶ ’$cmoËnmXZ A{^¶mZm§VJ©V "gm‘y{hH$ eoVVir' hr ¶moOZm CnÐd hmoUma Zmhr ¶mcm IynM ‘hÎd Amho. ˶mZwgmaM ‘mgo
AZwXmZmda am~dʶmV ¶oV AgyZ, nmʶmMo òmoV V¶ma H$aUo (Creation {ZdS>mdo cmJVrc. (2) nmUrgmR>m Owc¡-Am°JñQ>‘ܶo hmoUma Amho d nmUr
of Water Resource) d gmR>dcoco nmUr {PanyZ dm¶m OmD$ Z¶o åhUyZ dmna E{àc-‘o‘ܶo H$amd¶mMm Amho. ¶mMmM AW© 10 Vo 11 ‘{hݶm§V
˶m VcmdmVyZ ¶mo½¶ XOm©À¶m ßb°pñQ>H$ {’$ë‘Mo AñWarH$aU H$aUo, Aem ‘mem§Mo nwaogo CËnmXZ {‘im¶cm hdo. OoUoH$ê$Z XmoÝhr {nHo$ EH$‘oH$m§Zm
H|$Ð emgZmÀ¶m gyMZm AmhoV. nyaH$ R>aVrc. (3) ‘mgo {ZdS>VmZm VgoM ‘mem§À¶m IVm§‘wio d ImÚm‘wio
gd©gmYmaUnUo eoVVù¶m§À¶m àH$mamV (1) hm’$ S>J AmCQ>, nmʶmÀ¶m JwUdÎmoda H$moUVmhr {dnarV n[aUm‘ hmoUma Zmhr.
(2) ’w$c S>J AmCQ>, (3) ~m°S>r Q>mBn B˶mXr àH$maMr eoVVir V¶ma ¶mM ~m~tMm {dMma H$ê$Z ‘Ëñ¶ì¶dgm¶ H$aVmZm nwT>rc ‘wÔo
H$aVm ¶oVmV. ‘hÎdmMo R>aVmV.
1) {ZdS>coco ‘mgo OcXJVrZo dmT>Umao AgmdoV.
eoVVù¶mMm dmna 2) {ZdS>coco {‘l OmVrMo ‘mgo EH$‘oH$m§Mo AÞ J«hU H$aUma ZmhrV.
(1) nmUr {R>~H$ Am{U Vwfma qgMZ nÕVrZoM dmnamdo. 3) ‘Ëñ¶~rO ghOar˶m d doioda CncãY hmoB©c.
(2) eoVVù¶m§Vrc nmʶmMm dmna ’$i~mJ, ^mOrnmcm, ’w$co d Am¡fYr 4) ~mOmamV Mm§Jcr ‘mJUr d gdm}Îm‘ ^md {‘iUmao ‘mgo {ZdS>mdoV.
dZñnVr B. ’$cmoËnmXZ joÌmgmR>rM H$amdm. (3) eoVVù¶mMr OmJm 5) {ZdS>coë¶m ‘mem§Zm XmV Zgë¶mZo H$mJXmcm BOm hmoUma Zmhr.
’$i~mJm joÌmOdi Agmdr. OoUoH$ê$Z nmUrnwadR>m H$‘r H$ï>mV d H$‘r 6) Vù¶mVrc eodmi ImUmao ‘mgo AgmdoV.
IMm©V Ho$cm OmB©c. darc gdmªMm {dMma H$ê$Z eoVVù¶mVrc ’$m¶Xoera
eoVVù¶mgmR>r OmJoMr {ZdS> : (1) H$R>rU ‘wê$‘, IS>H$, ‘Ëñ¶ì¶dgm¶mÛmao OmXm CËnÞ {‘idʶmMm EH$ emídV nyaH$ ì¶dgm¶
{Od§V nmʶmMo Pao AgUma ZmhrV ¶mMr H$miOr ¿¶mdr. (2) Aem H$amd¶mMm Amho. ¶mgmR>r ^maVr¶ à‘wI H$mn© OmVrMo ‘mgo {ZdS>Uo,
OmJm ¶mo½¶ Agë¶mMm XmIcm Odirc VmcwŠ¶mVrc H¥${f {d^mJmÀ¶m ˶mÀ¶m ‘Ëñ¶~rOmMr amñV d ¶mo½¶ doiog CncãYVm, ¶mo½¶ dmT> d amñV
H$m¶m©c¶mH$Sy>Z ¿¶mdm. (3) eoVVù¶mVrc nmUrgmR>çmMm {dMma H$ê$Z ~mOma^md ¶mMr g{dñVa ‘m{hVr XoʶmMm à¶ËZ Amho.
’$i~mJ joÌ R>adʶmV ¶mdo. (4) eoVVio V¶ma H$aVmZm àW‘ ImoXmB©, emór¶Ñï>çm ^maVmV OJmÀ¶m gamgarZo 1/3 nojm H$‘r ‘mgo AÞ
Z§Va Hw§$nU KmcUo ¶ Z§Va ßb°pñQ>H$ AñVa ngaUo Agm H$m‘mMm H«$‘ åhUyZ dmnaco OmVmV. gÚpñWVrV ~mOmamVrc ‘mem§À¶m ‘mJUrnojm
Agmdm. (5) eoVVù¶mVrc nmʶmÀ¶m dmnamMr ê$naofm Z¸$s H$amdr. {Zåå¶mnojm H$‘r CËnmXZ hmoV Amho. ˶m‘wio Amnë¶m ‘mcmcm h‘Img
(6) ßb°pñQ>H$ H$mJX 500 ‘m¶H«$m°Z OmS>rMm HDPE OrAmo‘|~«oZ ~mOmanoR> CncãY Amho. VgoM ‘mgo ho {ZgJ©{Z{‘©V d Amnë¶mM Vù¶mV
àH$maMm Agmdm. Z¡g{J©H$ nÕVrZo dmT>dV Agë¶mZo ˶mMo dmB©Q> n[aUm‘ H$mhrM ZmhrV.
eoVVù¶mMo ~m§YH$m‘ nyU© Pmë¶mZ§Va emgH$s¶ {Z¶‘mZwgma (H«$‘e…)
AZwXmZmÀ¶m doiog (1) ‘mVrÛmao H$m‘ Pmë¶mda n{hcm Q>ßnm, g§nH©$ H«$. 0241-2322085/9822434735

58 & eoVH$ar & ggßQ>


ßQ>|~a & 20177
~mVå¶m§À¶m ~m§Ymda
{XZm§H$ 6 Am°JñQ> 2017 amoOr nwUo ¶oWrc ~mcodmS>r‘ܶo ¶§XmÀ¶m dm°Q>aH$n
ñnY}Vrc {dOo˶m Jmdm§Mm Jm¡ad ‘w»¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. Xod|Ð ’$S>Udrg ¶m§À¶m hñVo
H$aʶmV Amcm. A{^ZoVm Am‘ra ImZ ¶m§Zr "nmUr ’$mD$§S>oemZÀ¶m' ‘mܶ‘mVyZ
30 VmcwŠ¶m§‘Yrc 1300 Jmdm§‘ܶo OZVoÀ¶m gh^mJmVyZ Ocg§dYm©ZmMr
am~{dcocr Midi A^yVnyd© AgyZ nwT>rc dfu 100 VmcwŠ¶m§‘ܶo "dm°Q>aH$n
ñnYm©' am~dcr OmB©c. H$maU, 2019 Mm ‘hmamï´> hm Oc¶w³V Am{U XþîH$mi³V
H$am¶Mm Amho, Ago CX²Jma ‘w»¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. Xod|Ð ’$S>Udrg ¶m§Zr H$mT>co.
{hdao~mOmaMo gan§M lr. nmonQ>amd ndma ¶m§Zr ¶m ñnY}Mo ‘w»¶ n[ajH$
åhUyZ H$m‘ nm{hco. ¶m H$m¶©H«$‘mg [acm¶Ýg ’$mD$§S>oeZÀ¶m à‘wI lr‘Vr
ZrVm A§~mZr, O‘ZmXodr ~OmO Q´>ñQ>Mo à‘wI lr. amOrd ~OmO, Q>mQ>m Q´>ñQ>Mo
lr. Ama. d|H$Q>, {nam‘c ’$mD$§S>oeZMo lr. AO¶ {nam‘c, EMS>rE’$grÀ¶m
d[að> A{YH$mar {P¶m cmcH$mH$m, à{gÜX A{^ZoVm lr. emhê$I ImZ d
lr AVwc Hw$cH$Uu, Ocg§nXm ‘§Ìr ‘m. Zm. àm. am‘ qeXo, g‘mOH$ë¶mU amÁ¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. {Xcrn H$m§~io, nmUr ’$mD$§S>oeZMo lr. g˶{OV ^Q>H$i VgoM BVa
‘mݶda, nXm{YH$mar, A{YH$mar d eoVH$ar CnpñWV hmoVo. A{^ZoVm lr. Am‘ra ImZ ¶m§Mo ‘ZmoJVnÌ ¶mdoir dmMyZ XmI{dʶmV Amco. A{^ZoVm lr. emhê$I ImZ
¶m§Zrhr ¶mdoir Amnco ‘ZmoJV 춳V Ho$co. ¶mdoir dYm© {OëømVrc Amdu VmcwŠ¶mVrc H$mH$S>Xam ¶m Jmdmcm 50 cmI ê$n¶m§Mo àW‘ H«$‘m§H$mMo ~jrg d dm°Q>aH$n
XoʶmV Amcm. ^mogao, Vm. IQ>md, {O. gmVmam Am{U Om¶^m¶odmS>r, Vm. Ymê$a. {O. ~rS> ¶m Jmdm§Zm 30 cmI ê$n¶m§Mo Xþgao ~jrg {d^mJyZ XoʶmV Amco. VgoM
{~Xmc, Vm. ‘mU. {O. gmVmam d nigIoS>m, Vm. Ho$O, {O. ~rS> ¶m Jmdm§Zm 20 cmI ê$n¶m§Mo {Vgè¶m H«$‘m§H$mMo ~jrg {d^mJyZ XoʶmV Amco.

{X. 19 Am°JñQ> 2017 amoOr ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar ¶oWo OmJ{VH$
‘Yw‘{jH$m {XZm{Z{‘Îm "‘Yw‘{jH$mnmcZ' ¶m {df¶mda EH$ {Xdgr¶ H$m¶©emioMo
Am¶moOZ H$aʶmV Amco hmoVo. ‘Yw‘{jH$m ho {ZgJm©Zo {Xcoco daXmZ Amho.
PmS>m§À¶m d {nH$m§À¶m namJr^dZm‘ܶo 80 Q>ŠHo$ dmQ>m hm ‘Yw‘{jHo$Mm Amho.
dZñnVrMo ApñVËd d O¡d{d{dYVm {Q>H${dʶm‘ܶo ‘Y‘mem§Mm ‘moR>m dmQ>m
Amho. ‘Yw‘{jH$mnmcZm‘wio nrH$ CËnmXZmV 40 Q>ŠŠ¶m§n¶ªV Va {~OmoËnmXZmMo
80 Q>ŠŠ¶m§n¶ªV CËnmXZ dmT>{dUo eŠ¶ Amho. ¶o˶m H$mimV emœV CËnÞmgmR>r
‘Yw‘{jH$mnmcZ eoVH$è¶m§Zm daXmZ R>aUma Agë¶mMo à{VnmXZ H$m¶©emioMo
Aܶj VWm Hw$cJwé S>m°. Ho$. nr. {dœZmWm ¶m§Zr ¶mdoir Ho$co. à‘wI nmhþUo
åhUyZ ~mam‘Vr ¶oWrc {dÚm à{Vð>mZ O¡dV§ÌkmZ H|$ÐmVrc ‘Yw‘{jH$m VÁk
S>m°. S>r. E‘. dmH$io CnpñWV hmoVo. ˶m§Zrhr ¶mdoir ‘mJ©Xe©Z Ho$co. ¶m H$m¶©emiog
g§emoYZ g§MmcH$ S>m°. eaX JS>mI, H¥${f H$sQ>H$emó {d^mJ à‘wI S>m°. gmVßnm
Ia~S>o, Ho$. ìhr. Ho$. H$mog~mS>Mo S>m°. ¶w, Or. ghmUo, {Oëhm A{YjH$ H¥${f A{YH$mar lr. n§S>rV cmoUmao VgoM {dÚmnrR>mVrc {d{dY {d^mJà‘wI, emók, {dÚmWu
VgoM eoVH$ar CnpñWV hmoVo. ¶mdoir ‘mݶdam§À¶m hñVo ‘Y‘mer g§JmonZJ¥hmMo CX²KmQ>Z H$aʶmV Amco.

{X. 7 Am°JñQ> 2017 amoOr nÙlr S>m°. {dÇ>camd {dIo nmQ>rc ¶m§À¶m O¶§Vr{Z{‘Îm
amÁ¶mV "eoVH$ar {XZ' gmOam H$aʶmV Amcm. gmIa g§Hw$c, nwUo ¶oWrc
nÙlr S>m°. {dÇ>camd {dIo nmQ>rc ¶m§À¶m nyUm©H¥$Vr nwVù¶mg A{^dmXZ H$ê$Z
AmË‘m g^mJ¥hmV Am¶mo{OV Ho$coë¶m H$m¶©H«$‘mV H¥${f ghg§MmcH$ ({d.à.)
lr. E‘. Eg. Kmocn, {d^mJr¶ H¥${f ghg§MmcH$ lr. {dO¶ B§Jio, H¥${f {dH$mg
A{YH$mar lr. gwZrc I¡aZma AmXtZr nÙlr S>m°. {dÇ>camd {dIo nmQ>rc ¶m§À¶m
H$m¶m©Mr ‘m{hVr {Xcr. ¶m H$m¶©H«$‘mg H¥${f ghg§MmcH$ (AmñWmnZm) lr. gwYra
ZZmdao, {d^mJr¶ A{YjH$ H¥${f A{YH$mar lr. S>r. ~r. gào, {Oëhm A{YjH$
H¥${f A{YH$mar lr. gw^mf H$mQ>H$a, E‘EME‘ Mo A{YjH$ H¥${f A{YH$mar
lr. aqdÐ ^mogco, XjVm nWH$mMo A{YjH$ H¥${f A{YH$mar lr. a’$sH$ ZmB©H$dmS>r,
Cn{d^mJr¶ H¥${f A{YH$mar lr. M§ÐH$m§V ^moa, VmcwH$m H¥${f A{YH$mar
lr. à{dU H$X‘ VgoM BVa A{YH$mar d H$‘©Mmar CnpñWV hmoVo.

eoVH$ar & gßQ>|~a & 2017 & 59


60
Registered with R.N.I. Under MAH MAR/2000/1270 * PCW/031/2015-17
*September 2017 Posted at BPC, PUNE, CSO, 411030 on every 30th to 7th days.

eoVH$ar … gßQ>|~a> 2017


¶m nζmda dJ©UrXma
{‘iV Zgob Va
hm A§H$ H¥$n¶m
H¥${f {d^mJmÀ¶m
g§~§{YV VmbwH$m H¥${f
A{YH$mar H$m¶m©b¶/
‘§S>b H¥${f A{YH$mar
H$m¶m©b¶ qH$dm
Z{OH$À¶m H¥${f
n¶©dojH$ qH$dm
H¥${f ghmæ¶H$
¶m§À¶mH$S>o Úmdm.

ho ‘m{gH$ H¥${f {d^mJ, ‘hmamï´> emgZH$arVm àH$meH$ d ‘wÐH$ lr. gwZrb H|$ÐoH$a, Am¶w³V H¥${f, ‘hmamï´> amÁ¶, nwUo d g§nmXH$ lr. ìhr. EZ. Xoe‘wI ¶m§Zr
AmZ§X npãbHo$eZ, OiJmd ¶oWo N>mnyZ H¥${f Am¶w³Vmb¶, ‘ܶdVu B‘maV, nwUo 1 ¶oWo à{gÕ Ho$bo.

You might also like