UNIVERZITET U ISTOČNOM SARAJEVU Septembar 2007.

Elektrotehnički fakultet - Lukavica

Odsek: Elektroenergetika
Predmet: Električne instalacije sa osvetljenjem

Napomena. Dozvoljena literatura: JUS N.B2.741, JUS N.B2.743 i JUS N.B2.752. Ispit polažu studenti koji
su predali urađen projekat. Ispit traje 4 (četiri) časa.

PISMENI ISPIT
1. Električna instalacija objekta je izvedena TN-C sistemom. Zbog lošeg izvođenja u kablovskoj
priključnoj kutiji (KPK) došlo je do odvajanja priključne stezaljke PEN provodnika. Prijemnici
(svetiljke sa užarenim vlaknom) nominalnih snaga P1 i P2 povezani su na različite faze i priključuju se
u pogon jedan za drugim. Za koji odnos snaga P1/P2 svetiljka snage P1 jače svetli nego u nominalnom
režimu rada.
2. Razvodno mesto (RM) malog potrošačkog postrojenja povezano je napojnim EE kablom na DMNN u
priključnom mestu prolaznog tipa susednog objekta. Napojni kabl (tipa XP 00…) je dužine 80m i
postavljen je u rov (uslovi polaganja i eksploatacije nominalni - referentni). Sa RM objekta napajaju se
dva trofazna elektromotorna prijemnika sa sledećim kataloškim podacima: Pn1 = 12kW , hn1 = 0.8 ,
cos j n1 = 0.85 , I pol1 = 1.2 I n1 ; Pn 2 = 7.5kW , hn 2 = 0.8 , cos j n 2 = 0.8 , I pol 2 = 1.2 I n 2 . Elektromotori
mogu raditi istovremeno. Svi izolovani EE provodnici u instalaciji objekta su tipa PP…, a električni
razvod je tipa A. Na jednom delu trase strujna kola koja napajaju elektromotore vode se zajedno, a
temperatura okoline je 35 C. Dužine strujnih kola su redom l1 = 10 m i l2 = 25 m . Nominalni napon je
400 V. Za istovremenu zaštitu od preopterećenja i kratkog spoja koristiti osigurače tipa D (videti
priloge). Korišćen je TN-C-S sistem. Dimenizionisati deo opisane instalacije i odrediti padove napona
do priključka na DMNN. (Prilozi)
3. Zgrada od 30 jednakih stanova napaja se kablom čija je trajno dozvoljena struja IZ=ITDS=190 A, iz
trofazne uravnotežene mreže nominalnog napona 400 V. Opterećenje zgrade je ravnomerno
raspoređeno po fazama. Ustanovljeno je da prosečno vršno opterećenje stana iznosi Pv=10 kW, a
ukupni faktor snage cos=0,96 i f� = 0, 2 . Prosečno godišnje povećanje Pv iznosi 0.5%. Odrediti:
 Vršno opterećenje zgrade,
 Vršno opterećenje posle 22 godine,
 Da li će postojeći kabl posle 22 godine podneti vršno opterećenje,
 Posle koliko godina je potrebno promeniti kabl?

4. Svetiljka je u obliku polusfere poluprečnika r0s ,

r0 s = 20 cm , pri čemu samo osnova polusfere zrači
r0 s
svetlost kao Lambertian površina. Svetiljka je montirana
preko tankog cevastog nosača na plafon na visini h,
h = 3 m u odnosu na radnu površinu S koja se
osvetljava. Ako je poznat ukupan svetlosni fluks svetiljke
F 0 = 1000 lm , odrediti: L ps(r )

a) Raspodelu svetlosne jačine I (rˆ) = I ( g) , gde je g r

I p s(r )
h > > 2 r0 s
ugao meren u odnosu na w -osu svetiljke;
b) Eksitansu i sjajnost svetiljke; w
c) Direktne komponente horizontalne i vertikalne
osvetljenosti u tački P na površini S, P0 �P = d .
P0 P
Ako je površina S idealno difuzna reflektanse r , odrediti S

sjajnost površine S u tački P .

Predmetni nastavnik,
Prof.dr Predrag D. Rančić
 Prilog
Tabela 1 Srednji podužni parametri niskonaponskih EE vodova
Najveća aktivna podužna otpornoost pri jednosmernoj struji i Podužna induktivnost trožilnih
Nomi nalni pri temperaturi 20oC nearmiranih kablova sa
poprečni
Cu Al okruglim provodnicima
presek
Jednožilni kabl Višežilni kabl Jednožilni kabl Višežilni kabl PP izolacija XP izolacija
[mm ] 2
[ W/km] [ W/km] [ W/km] [ W/km] [mH/km] [mH/km]
1.5 11.9 12.1 - - 0.341 0.327
2.5 7.14 7.28 - - 0.316 0.304
4 4.47 4.56 7.39 7.54 0.318 0.287
6 2.97 3.03 4.91 5.01 0.296 0.270
10 1.77 1.81 2.94 3.00 0.277 0.254
16 1.12 1.14 1.85 1.89 0.262 0.243
25 0.708 0.722 1.18 1.20 0.252 0.244
35 0.514 0.524 0.859 0.876 0.244 0.231
50 0.379 0.387 0.628 0.641 0.243 0.229
70 0.262 0.268 0.435 0.443 0.235 0.226
95 0.189 0.193 0.313 0.320 0.234 0.221
120 0.150 0.153 0.248 0.253 0.229 0.220
150 0.122 0.124 0.202 0.206 0.230 0.221
185 0.0972 0.0991 0.161 0.164 0.224 0.222
240 0.0740 0.0754 0.122 0.125 0.228 0.220
300 0.0590 0.0601 0.0976 0.100 0.227 0.218

Tabela 2 Kataloški podaci nekih transformatora visoki/niski napon

Nominalna Prenosni Napon Snaga gubitaka u Snaga gubitaka
Sprega snaga odnos kratkog praznom hodu pri opterećenju
U pv / U sn spoja P [W] ZT RT XT
gph
S N [kVA] [kV/kV] uk [%] D Pk [W] [mW] [mW] [mW]
Dyn5 250 10(20)/0.4 4 650 3250
Dyn5 400 10(20)/0.4 4 930 4600
Dyn5 630 10(20)/0.4 4 1300 6500
Dyn5 1000 10(20)/0.4 6 1750 13500

Moduo impedanse, rezistansa i reaktansa izračunavaju se prema sledećim formulama:

uk U sn2
ZT = ,
100 S N
=T R D

, X T = ZT2 - RT2 .

Tabela: Osigurači sa topljivim umetkom tipa D i N

Nacionalni standard JUS N.E5.206 Osigurači tipa N (LV h.r.c. osigurači)
Osigurači visoke prekidne moći LV h.r.c.: Low-Voltage high-breaking-capacity
Tip Nominalna Nominalna Nominalna Nominalna
Tip
struja struja toplj. struja struja toplj.
N LV h.r.c.
osnove umetka [A] osnove umetka [A]
[A] [A]
/ / / 00 160 6  160
0 100 6  100 0 160 6  160
1 200 35  200 1 250 35  250
2 400 225  400 2 400 80  400
3 630 425  630 3 630 315  630
/ / / 4a 1250 500  1250
Virtuelno vreme dejstva, tvt

Struja kvara, I k
Slika 1. Karakteristika vreme/struja dejstva visokoučinskih niskonaponskih
osigurača LV h.r.c.00 za 500 V a.c. klase gL