84

Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009

MOÄT TÔØ CHAÂU BAÛN THÔØI BAÛO ÑAÏI

LIEÂN QUAN ÑEÁN ÑAÛO HOAØNG SA
Phan Thuận An*
LTS. Vöøa qua, nhaø nghieân cöùu Phan Thuaän An ñaõ coâng boá moät tôø chaâu baûn goác
coù chöõ kyù cuûa vua Baûo Ñaïi khen thöôûng cho ñoäi lính Khoá xanh coù coâng phoøng
thuû ôû ñaûo Hoaøng Sa. Ñaây laø moät trong soá 70 vaên baûn coù buùt pheâ, chöõ kyù cuûa vua
Baûo Ñaïi coøn ñöôïc caát giöõ caån thaän ôû phuû thôø Ngoïc Sôn coâng chuùa. Vaên baûn quyù
giaù naøy sau ñoù ñaõ ñöôïc gia ñình nhaø nghieân cöùu Phan Thuaän An baøn giao cho
Boä Ngoaïi giao Vieät Nam löu giöõ. Do taàm quan troïng cuûa vaên baûn naøy ñoái vôùi vieäc
chöùng minh chuû quyeàn cuûa Vieät Nam treân quaàn ñaûo Hoaøng Sa, chuùng toâi xin giôùi
thieäu baøi vieát cuûa nhaø nghieân cöùu Phan Thuaän An, vôùi nhieàu thoâng tin boå sung vaø
chænh söûa so vôùi laàn coâng boá tröôùc.
Veà chuû quyeàn cuûa Vieät Nam ñoái vôùi ñaûo Hoaøng
Sa, tröôùc kia chöa coù coâng trình bieân khaûo naøo
ñaày ñuû, kyõ löôõng, coâng phu vaø nghieâm tuùc baèng
chuoãi baøi cuûa moät soá nhaø nghieân cöùu ñaêng treân
taäp san Söû ñòa soá 29 mang noäi dung “Ñaëc khaûo
veà Hoaøng Sa vaø Tröôøng Sa” (daøy hôn 350 trang)
xuaát baûn taïi Saøi Goøn vaøo ñaàu naêm 1975. Trong
ñoù, caùc taùc giaû ñaõ tröng daãn gaàn 100 tö lieäu söû
saùch baùo chí baèng chöõ Haùn, chöõ Phaùp, chöõ Anh,
chöõ Vieät ñöôïc vieát töø thôøi Leâ (1630) ñeán thôøi
Vieät Nam Coäng hoøa ôû mieàn Nam (1974). Thôøi
gian gaàn ñaây, trong caùc luaän vaên tieán só, thaïc só,
hoäi thaûo khoa hoïc, trieån laõm cuõng nhö treân caùc
phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng, nhieàu ngöôøi
ñaõ ñöa ra khoâng ít cöù lieäu lòch söû môùi meû khaùc
Vua Baûo Ñaïi (1926-1945)
nöõa ñeå chöùng minh chuû quyeàn aáy cuûa daân toäc.
Nhaân dòp naøy, chuùng toâi cuõng xin cung caáp moät
tôø chaâu baûn coù chöõ kyù cuûa vua Baûo Ñaïi (1926-1945) maø moät phaàn trong ñoù
mang noäi dung lieân quan ñeán chuû quyeàn cuûa Nam trieàu ñoái vôùi ñaûo Hoaøng Sa.
Vaøo ñaàu trieàu Nguyeãn, “chaâu baûn” laø loaïi vaên thö chöõ Haùn vieát treân
giaáy, noùi veà moät coâng vieäc hay moät coâng leänh naøo ñoù cuûa trieàu ñình, do caùc
quan ôû vaên phoøng nhaø vua soaïn thaûo vaø daâng leân vua duyeät khaùn. Sau khi
xem xeùt noäi dung cuûa vaên baûn, nhaø vua cho yù kieán cuûa mình, hoaëc ñoàng yù,
hoaëc baùc boû, hoaëc söûa chöõa moät soá chi tieát trong ñoù baèng caùch duøng buùt pheâ
ngay treân vaên baûn. Nhöng, möïc cuûa vua duøng ñeå pheâ ôû ñaây phaûi laø möïc maøu
ñoû (chu, chaâu 朱), cho neân, yù kieán cuûa vua ñöôïc goïi laø “chaâu pheâ 朱批” vaø
vaên baûn ñaõ ñöôïc vua pheâ duyeät goïi laø “chaâu baûn 朱本”. Ngay sau ñoù, vaên kieän

* Nhaø nghieân cöùu Söû hoïc, hieän ôû taïi thaønh phoá Hueá.
 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 85

naøy ñöôïc caùc nhaân vieân cuûa vaên phoøng nhaø vua sao cheùp ra ñeå göûi ñi thi
haønh. Coøn baûn chính thì ñöôïc löu tröõ ôû toøa nhaø Ñoâng Caùc, töùc laø thö vieän
cuûa hoaøng gia trong Töû Caám Thaønh.
Veà boä phaän vaên phoøng laøm vieäc beân caïnh nhaø vua, töø thôøi Minh Maïng
(1820-1840) goïi laø “Noäi Caùc 內閣”, ñeán thôøi Baûo Ñaïi, ñoåi teân laø “Ngöï tieàn
Vaên phoøng 御前文房”. Caùc vua tröôùc kia ñeàu pheâ duyeät baèng chöõ Haùn vôùi buùt
loâng chaám möïc son. Ñeán thôøi Baûo Ñaïi, caùc “chaâu baûn” ñöôïc ñaùnh maùy baèng
tieáng Vieät hoaëc tieáng Phaùp vaø nhaø vua thöôøng pheâ chuaån baèng tieáng Vieät vôùi
chöõ “Chuaån y” (nghóa laø ñoàng yù cho thi haønh) vaø kyù taét hai chöõ BÑ (nghóa
laø Baûo Ñaïi) baèng buùt chì maøu ñoû ôû ngay döôùi chöõ “Chuaån y”.
Chuùng toâi may maén söu taàm ñöôïc moät tôø chaâu baûn coù hình thöùc chöõ
nghóa nhö theá treân moät maët cuûa tôø giaáy côõ 21,5x31cm. Vì ñaây laø moät vaên
baûn töông ñoái ngaén goïn, cho neân, chuùng toâi xin cheùp laïi nguyeân vaên phaàn
noäi dung chính cuûa noù nhö sau:
“Hueá, ngaøy 27 thaùng 12 naêm Baûo-Ñaïi thöù 13
(15 Feùvrier 1939)
Ngöï-Tieàn Vaên-Phoøng kính taâu:
Nay Vaên-Phoøng chuùng toâi coù tieáp thô soá 177s-sp, ngaøy 10 thaùng 2 naêm
1939, cuûa Quí Khaâm-Söù Ñaïi-thaàn thöông raèng ngaïch binh Thanh- khoá
Trung-kyø coù nhieàu coâng-lao trong vieäc deïp yeân caùc mieàn man-di daáy loaïn vaø
vieäc laäp ñoàn phoøng-thuû ôû ñaûo Hoaøng-Sa, nghó neân thöôûng nguõ-haïng Long-
tinh cho Hieäu-kyø ngaïch aáy vaø nhôø chuùng toâi taâu leân Hoaøng-Ñeá ban Chuaån.
Phí-ngaân caáp-chæ vaø thieät-chaát huy-chöông aáy seõ do ngaân-saùch Trung-
kyø ñaøi-thoï.
Chuùng toâi coù phuïng nghó giaïng-baûn Duï-ngöõ ban Chuaån huy- chöông aáy
cho ngaïch binh Thanh-khoá Trung-kyø, kính taâu leân Hoaøng-Ñeá taøi-ñònh, nhö
moâng Du-doaõn, haäu Chæ luïc tuaân.
Nay kính taâu.
Toång-lyù Ñaïi-thaàn,
Thaàn:
[Kyù teân: Phaïm Quyønh].”
Beân leà traùi cuûa vaên baûn, nhaø vua coù pheâ chöõ “Chuaån y” vaø kyù taét hai
chöõ BÑ (töùc laø Baûo Ñaïi).
Trong tôø “taáu” vöøa neâu, taùc giaû cuûa noù coù duøng moät soá töø Haùn Vieät khoù
hieåu chaúng haïn nhö: ngaïch binh Thanh khoá; taøi ñònh; nhö moâng du doaõn,
haäu chæ luïc tuaân. Chuùng toâi xin giaûi thích yù nghóa cuûa caùc töø ngöõ aáy ñeå laøm
saùng toû phaàn naøo noäi dung cuûa tôø chaâu baûn.
- Ngaïch binh Thanh khoá: do 4 chöõ Haùn “Thanh khoá binh ngaïch 青褲兵額˜”,
nghóa laø ngaïch lính Khoá xanh.
86 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009

Tôø chaâu baûn goác coù chöõ kyù cuûa vua Baûo Ñaïi khen thöôûng cho ñoäi lính Khoá xanh
coù coâng phoøng thuû ôû ñaûo Hoaøng Sa.

Döôùi thôøi Phaùp thuoäc, lính traùng ngöôøi Vieät ñöôïc bieân cheá vaøo 1 trong
3 loaïi boä binh khaùc nhau. Ñoù laø ngaïch lính Khoá ñoû ôû Baéc Kyø (Milicien aø
ceinture rouge, tirailleur tonkinois), ngaïch lính Khoá vaøng ôû kinh ñoâ Hueá
(Milicien aø ceinture jaune, garde royal aø Hueù) vaø ngaïch lính Khoá xanh ôû
moãi tænh (Milicien aø ceinture bleue, garde provincial). Ngaïch lính thöù 3 naøy
coøn ñöôïc goïi laø lính Baûn xöù (Garde indigeøne), töông töï nhö yù nghóa cuûa binh
chuûng “Ñòa phöông quaân” ñöôïc söû duïng sau naøy.
 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 87

- “Taøi ñònh 裁定”: xeùt ñoaùn ñeå quyeát ñònh.

- “Nhö moâng du doaõn, haäu chæ luïc tuaân 如蒙俞
允候旨錄遵”: nghóa laø neáu ñöôïc ôn treân (töùc laø
Hoaøng ñeá) chaáp thuaän thì chuùng toâi (töùc laø Ngöï
tieàn Vaên phoøng) seõ ñôïi ban chæ ñeå sao cheùp ra
maø tuaân haønh.
Duø sao, cuõng caàn phaûi toùm taét noäi dung cuûa tôø
chaâu baûn nhö sau:
Vaøo ngaøy 10/2/1939, Toøa Khaâm söù Trung Kyø coù
ñeà nghò Nam trieàu neân thöôûng huy chöông Long
tinh haïng 5 cho ñôn vò lính Khoá xanh ôû Trung
Kyø, vì hoï ñaõ coù coâng trong vieäc deïp loaïn “man
di” ôû mieàn nuùi vaø coù coâng trong vieäc “laäp ñoàn
Phaïm Quyønh (1892-1945) phoøng thuû ôû ñaûo Hoaøng Sa”. Ñeán 5 ngaøy sau, töùc
laø ngaøy 15/2/1939, Toång lyù Ngöï tieàn Vaên phoøng
Phaïm Quyønh daâng leân Hoaøng ñeá Baûo Ñaïi tôø “taáu” xin nhaø vua duyeät y vaø nhaø
vua ñaõ pheâ “Chuaån y” (ñoàng yù cho thi haønh). Coøn chi phí veà thöôûng caáp baèng
khen vaø huy chöông thì do ngaân saùch cuûa Toøa Khaâm söù Trung Kyø ñaøi thoï.
Nhö theá laø moïi vieäc ñeàu ñaõ dieãn ra moät caùch suoân seû theo nguyeân taéc
haønh chính baáy giôø.
Treân ñaây laø tôø chaâu baûn goác maø chuùng toâi söu taàm ñöôïc. Noù quyù ôû choã
ñaây laø baûn chính (chöù khoâng phaûi baûn sao), vaø quyù nhaát laø noäi dung cuûa tôø
chaâu baûn naøy ñaõ khaúng ñònh moät laàn nöõa raèng maõi cho ñeán tröôùc khi cuoäc
chieán tranh theá giôùi laàn thöù hai xaûy ra treân Thaùi Bình Döông, quaàn ñaûo
Hoaøng Sa vaãn coøn thuoäc veà chuû quyeàn cuûa Vieät Nam, maëc duø ñaát nöôùc ta baáy
giôø ñang ôû döôùi söï “baûo hoä” cuûa Phaùp.
PTA
TOÙM TAÉT
Noäi dung cuûa tôø chaâu baûn goác ghi ngaøy 27 thaùng 12 naêm Baûo Ñaïi thöù 13 (15/2/1939)
laø moät baûn taáu cuûa Toång lyù Ngöï tieàn Vaên phoøng Phaïm Quyønh daâng leân Hoaøng ñeá Baûo Ñaïi
xin pheâ chuaån vieäc taëng huy chöông Long tinh haïng 5 cho ñôn vò lính Khoá xanh vì hoï ñaõ coù
nhieàu coâng lao trong vieäc deïp loaïn ôû mieàn nuùi vaø laäp ñoàn phoøng thuû ôû ñaûo Hoaøng Sa. Baûn
taáu ñaõ ñöôïc nhaø vua chuaån y. Tôø chaâu baûn naøy laø moät chöùng cöù quan troïng veà söï thöïc thi
lieân tuïc chuû quyeàn cuûa Vieät Nam taïi quaàn ñaûo Hoaøng Sa.
ABSTRACT
OFFICIAL DOCUMENT OF KING BAÛO ÑAÏI’S REIGN CONCERNING PARACEL ISLANDS
This original official document, dated 27 December, the 13th year of king Baûo Ñaïi’s reign
(15 Feb, 1939) is a petition that General Director of the Royal Household Secretariat Phaïm
Quyønh submitted to the king asking him to ratify the award of the medal “Long tinh haïng 5”
to the Unit of Procincial Guards with Blue Belt since they achieved great merits in pacifying
the mountainous areas as well as with the establishment a fort on the Paracel islands. The
petition was afterward ratified by the king. This document is an important evidence testifying
to the constant sovereignty of Vietnam over the Paracels islands.