Professional Documents
Culture Documents
ساختماني انجينري
1.15عموميات
د ساحوي امورو د اجرا يو ډول دی چې کوالی شو د هغه په واسطه د ساختمان نقشه
په ساحه کې تثبيت او تطبيق کړو د ساختمان جوړول د نقطو د تثبيت او خط اچونې څخه وروسته
تر الس الندې نيول کېږي.
د ساختماني سروې اساس د انجينرۍ پروژو لکه سړک ،کانال ،پل ،رېل کره د نفت او ګازو د
انتقال الېنونه ،د څښلو اوبو د انتقال پاېپونه ،د کاناالزيسيون پايپونه د ځمکې الندې کانالونود
موقعيت تثبيت جوړوي.
2.15عموميات
زيات وخت د دې ډول نقشې مقياس د افقي نظره 1:100او د عمودي نظره 1:200
وي .په استثنايي ډول د ساحوي شرايطو په زيات تغير مقياس هم تغير خوري برسېره پر دې
ټوپوګرافي نقشه بايد الندې برخې ولري:
په ټولنيز ډول د يوې ساحې د حدودي خطونو اوږدوالی او استقامت او د هغوی د تقاطع
محل.
د افقي او عمودي کنټرول نقطو موقعيت او د هغوی مشخصې.
د موجوده عمارتونو موقعيت د هغه موادو سره چې د هغه په ساختمان کې کار شوي او د
نظر الندې ساحې او يا نژدې هغه ته د ځمکې الندې تونلونه او نورې آسانتياوې.
د سړکونو موقعيت د هغوی له پسور (عرض) سره.
پلې الرې سره د هغوی د پسوره.
د هرو موادو د انتقال نلونه خو شرط دا دی چې د نلونو قطر او د موادو نوعيت معلوم وي.
د لويو ونو موجوديت ،د برق د انتقال پايې ،تيلفون او نور.
د سوځېدنې د دفع لپاره د اوبو د نلونو موقعيت.
د داخلېدو او خارجېدو الرو موقعيت.
د نورو مصنوعي او طبيعي شکلونو موقعيت په خاص ډول د پروژې ډيزاين او د کانټورونو د
موقعيت تثبيتول ضرور دي.
په يوه نقشه کې د مقياس او شمال لوري ښودل يو ډېر ضروري کار دی.
1
د لويو ساختمانونو د موقعيت د تثبيت او پالن اچونې لپاره د هوايي عکسونو څخه هم استفاده
کېږي اګر چې د هوايي عکسونو څخه استفاده لږ وخت نيسي مګر نسبتي صحت يې کم دی.
دا چه د ټولو پروژو تشرېح امکان نه لري په دې برخه کې د نمونې په ډول صرف څو ډوله خط
اچونې تشرېح کېږي.
د ځاني خطرونو د حادثو د واقع کېدو د مخنيوي په خاطر د ساختمان په شاوخوا کې
ممنوعه حدود ثابتېږي او د ساختمان محل مشخصېږي په 15.1شکل کې خارجي مستطيل د
ساحې ممنوعه حدود ښايي.
د ساختمان د کنجونو موقعيت معلومېږي او په هر کنج کې د لرګي مېخونه ټک وهل کېږي
د نقطو ترمنځ فاصله د شريد په واسطه دقيقاً اندازه کېږي د ژورونې په خاطر د تهدابونو ساحه
مشخصېږي.
د ژورونې په وخت دا چې
کنج مېخونه له کې د ساحو د
په همدې اساس منځه ځي نو
ته د 1mپه فاصله مرکزي خطونو
د باندې هر طرف د تهداب څخه
کېږي. ته ادامه ورکول
2
1.15شکل :خط اچونه
د امکان په صورت کې بايد ټولې نقطې هم ارتفاع وي .د تهدابونو په ژورونو کې د مرکزي
خط تعين او همدارنګه لوړوالی بايد په 1cmدقت اندازه شي .په زياتو حالتونو کې دې لپاره چې
مرکزي خط او د ژورونې عمق ثابت وساتل شي د Batter Boardڅخه ګټه اخستل کېږي.
3
د تختې مقطع چې د Batter Boardپه جوړولو کې ترې کار اخستل کېږي بايد 15cm x
2.5cmبعدونه ولري او پايې يې بايد 10cm x 5cmبعدونه ولري د تختې اوږدوالی د تهداب د
عرض (پسور) په مقياس مګر په الزمي اندازه د هغه څخه زيات او د پايو اوږدوالی نظر ساحوي
شرايطو او د ساختمان د غولي لوړوالي ته تعينېږي.
د لوړوالي له نظره Batter Boardپه يوه بشپړ عدد عيارېږي ترڅو د کار په جريان کې
کنټرولوونکی د تهداب عمق په آسانه وکتالی شي د تهداب په وسط کې د تختې په پورتنۍ برخه
کې د اوسپنې مېخ داسې ټک وهل کېږي چې که چېرې ټول هغه مېخونه چې په يوه تهداب کې
په تختو ټک وهل شوي د رجې په واسطه وصل شي د هماغه تهداب مرکزي خط وښايي.
که چېرې د تهداب اوږدوالی کم وي صرف دوه Batter Boardکارول کېږی مګر که دا
اوږدوالی زيات شي نو شمېره يې زياتېږي دا کار د مايعاتو د انتقال په الينونو په خاص ډول د
کاناالزيسيون د پايپونو په امتداد کې زيات استعمالېږي.
د دې لپاره چې دفتر ته د هغه ډيزاين ،پالن او برآورد د توپوګرافي نقشو په واسطه شوي
دي د ساختماني منظور د هغه خط اچونې طرزالعمل په الندې ډول دی:
4
د نوموړو مرکزي خطونو د تقاطع په محل ) (0,0کې يو مېخ ټک وهل کېږي او آله په هغه
درول کېږي.
د تهداب د هر کنج موقعيت چې په حروفو نښه شوی نظر د نقشې په مقياس د ريفرنس
خطونو (مرکزي خطونو) په استفاده ثابتېږي او د هغه مطابق د تهداب ژورونه شروع کېږي.
که چېرې د ساحوي شرايطو پر اساس نوموړي مرکزي خطونه يو پر بل عمود نه وي په
هغه صورت کې د هغو دوو خطونو تر منځ چې زاويه جوړېږي اندازه کېږي او د دې زاويې په نظر
کې نيولو سره خط اچونه کېږي.
د تهداب څنګ ته په يوه محدوده فاصله مېخونه داسې په ځمکه کې ټک وهل کېږي چې
د ژورونې د عمليې په واسطه له منځه الړ نه شي.
مېخونه په عين ارتفاع په ځمکه کې ټک وهل کېږي ترڅو وروسته د هغه څخه د تهداب د
عمق د اندازه کول او د انجام کار د حجم پيدا کول په آسانه صورت ونيسي.
د 15.4شکل له قراره د کلورټ (لښتي) خط اچونه د هغه مرکزي خط بل طرف ته په
مشرح ډول نښه شوې ده دا چې تهدابونه د مرکزي خط په دواړو خواوو کې په متناظر ډول پراته
دي نو د هغه بل طرف کې هم په همدې ترتيب خط اچونه کېږي.
د برآورد د معلوماتو څخه مخکې بايد د پل موقعيت ،ساختماني مواد لکه شګه ،جغل،
ډبرې ،لرګي د تخميني قېمت په ورکولو معلوم شي]181,2م]
په نقشه کې د اوبو د جريان الر ،په منقطه کې د B.Mته نژدې ترين موقعيت او لوړوالی د
ډريناج ساحه ) ، (Drainage Areaد سېالب په وخت کې د اوبو اعظمي سطحه (Maximum
) ، Flood Le5elد نورمالو اوبو لوړوالی او د اصغري سطحې لوړوالی معلوم شي.
د ساختمان په محل يا ځای کې د ځمکې الندې د اوبو د سطحې معلومول ډېر مهم دي.
آيا سيند يا کانال کوم وخت وچېږي او که نه؟ که ځواب مو مثبت وي نو په کومو مياشتو کې؟ آيا د
اوبو د را اوچتېدو په وخت کې بايد ټولې اوبه د پل څخه تېرې شي؟ آيا د سيندونو يا کانالونو په
څنډو کې تخريبونو صو رت نيولی او که نه؟ او د اوبو د سطحې څخه د پله لوړوالی دا ټول هغه
شيان دي چې بايد د ډيزاين او برآورد څخه مخکې د هغو په باره کې معلومات واخستل شي.په
خط اچونه کې صرف د هغه د مرکزي خط څخه استفاده نه کېږي بلکې الندې نقطې هم بايد په
نظر کې ونيول شي:
To Determine the Length of Center Line of the 8.15د پل د مرکزي خط د اوږدوالي ثابتول
Bridge
د يوه کوچني پله اوږدوالی شايد د سړک د مرکزي خط په استقامت د شريد په واسطه
مستقيماً اندازه شي اما په لويو پلونو کې صرف د يوه شريد څخه ګټه اخستل امکان نه لري
بلکې د پل د اوږدوالي د پيدا کولو په خاطر د ټرينګولېشن طريقه په ډېره ابتدايي ډول تشرېح
کېږي.
لومړۍ طريقه :د سړک په مرکزي خط د سيند په دوو طرفونو کې Aاو Bدوې نقطې دي.
6
5.15شکل :د پله د اوږدوالي د پيدا کولو ډول[2].
د Aپه نقطه آله اېښودل کېږي او په Aنقطه کې د ABپه خط د ACعمود رسمېږي آله د A
نقطې څخه Cنقطې ته انتقالېږي او د تلسکوپ په نورمال او سرچپه دواړه حالتونو کې د βزاويه
څو حله لوستل کېږي د ACاوږدوالی اندازه کېږي او د ABاوږدوالی د ) (1-6له رابطې څخه په
الس راځي188,2م]
)AB = AC . tangβ…………(15.2
د Bپه نقطه آله اېښودل کېږي او په Bنقطه کې د ABپه خط د BDعمود رسمېږي آله د
Bنقطې څخه د Dنقطې ته انتقالېږي او β1زاويه اندازه کېږي د ABد مرکزي خط اوږدوالی
د ) (2-6رابطې څخه په الس راځي.
)AB = BD . tangβ…………(15.2
په داسې حال کې چې د ABدوه حاصل شوي قېمتونه يو د بل سره مساوي يا يو بل ته
نژدې وي د ABاوږدوالی د دوو حاصلو شوو اوږدوالو د اوسط څخه عبارت دی که چېرې د دوو
حاصل شويو اوږدوالو ترمنځ توپير زيات وي د اندازه اخستنې عمليه تکرارېږي ترڅو په اندازه
اخستنه کې تېروتنې رفع شي.
9.15د پايې د مرکزي نقطې پيدا کول to locate central point of pier
لکه څنګه چې په دې بحث کې وويل شول چه د لويو پلونو په خط اچونه کې ډېره الزمي
ده تر څو د پله د هرې پايې مرکزي نقطه تثبيت شي د لويو پلونو د خط اچونې کړنالره په الندې
طريقه تشرېح کېږي.
7
لومړۍ طريقه:
د سړک په مرکزي خط ABد سيند په دوو طرفونو کې د Aاو Bنقطو موقعيت ثابتېږي او د
ABفاصله پيدا کېږي.
په نقشه باندې د P1او P2پايو د مرکز نقطې تثبيتېږي.
د Aاو Bپه نقطو کې د عمود خطونو خط اچونه کېږي.
د نقشې له مخې د BP1, AP2, AP1او BP2فاصله اندازه کېږي او په ترتيب سره د Aاو B
نقطو څنګ ته ليکل کېږي.
آله د P1په نقطه کې د عمود خط په Aنقطه او د P2په نقطه کې د عمود خط په Bنقطه
اېښودل کېږي.
د لومړۍ پايې مرکزي نقطه P1د مرکزي خط په يو طرف کې د P1د موقعيتونو په استفاده
په هغو دوو عمود خطونو چې د سيند په غاړو کې يې امتداد موندلی د دوو آلو په واسطه په عين
وخت کې تعينېږي.
په همدې ترتيب د دوهمې پايې د مرکز ي نقطې P2موقعيت هم ثابتېږي.
آله په مربوطه نقطو باندې د مرکز ي خط بل طرف ته انتقالېږي او د P1او P2مرکزي نقطو
موقعيت ثابتېږي.
که چېرې د اتمې مادې د نقطو موقعيت د هماغه نقطو شپږمې او اوومې مادې د
موقعيتونو سره مطابق وي ښه ترښه او که نه وي نو بايد عمليه د دوهم ځل لپاره تکرار شي.
8
د پايپ الينونو (اوبو رسولو ،د نفت و ګاز ،کاناالزيسيون) خط اچونه Layout of pipe
lines
د پايپ الېنونو په واسطه د موادو په انتقال کې بايد ډېر کوښښ وشي تر څو په اقتصادي
ډول د لنډو الرو څخه په کم وخت او محفوظانه ډول صورت ونيسي .د دې مقصد د السته راوړلو
په خاطر بايد يو يا څو د مسير پروفيل رسم شي او د ښه مسير له الرې انتخاب شي .په انتخاب
شوي مسير کې مېخ په ځمکه داسې ټک وهل کېږي چې د ډکونې يا ژورونې په حالت کې د
مېخونو پورتنۍ برخه د بستر د خط لوړوالی وښايي,95;8[.م]
9
10.15شکل :د ژورونې په حالت کې د بستر د خط ښودونکی[7].
10
مواصالتي ارتباط جوړول.
د بستر د خط د ميل او اوږدوالي کمول.
په دقيق ډول د يوه لنډ او بهتره مسير تثبيتول.
مزدحم ترافيکو ته خصوصاً په لويو ښارونو کې ځواب ورکول.
12.15د تونل د موقعيت د تثبيت لپاره عمده نقطې Consideration to be gi5en for
tunnel location
د تونل د موقعيت د تثبيت لپاره بايد الندينيو خصوصياتو ته ډېره پاملرنه وشي:
د تونل د بهترين مسير په انتخاب کې د توپوګرافي او جيولوژيکي نقشو دقيقه مطالعه يو
حتمي امر دی ځکه د تونل جوړول زيات مصرف غواړي.
د مسير په ډول کې په نورو طريقو د امکاناتو شتوالی د تونل ساختمان نه قبلوي مګر د
مواصالتي الرو په نه موجوديت کې بايد د تونل په جوړونه کې په احتياط قدم پورته شي ترڅو د
يوې خوا څخه د مواصالتي الرو ستونزې حل شي او له بلې خوا د بې ځايه مصرف مخه ونيول
شي.
13.15د تونل د سروې د اجرا کېدو مرحلې Steps in tunnel field sur5eying
د تونل اساسي او تفصيلي سروې په الندې عمده برخو وېشل کېږي:
تونل د مسير په نښه کولو کې د دائمي سټېشنونو او نقطو ټاکل. د
ځمکې پر مخ خط اچونه يا سروې. د
ځمکې پر مخ د سروې اتصال د ځمکې الندې سروې سره. د
ځمکې الندې خط اچونه. د
د هغې منطقې چې د هغه څخه تونل تېرېږي جيولوژيکي خواص دقيقاً مطالعه کېږي ځکه د
منطقې د موادو ډول د تونل په ساختماني مرفونو او جوړولو کې زيات مؤثر دي .د مسير خط په
استفامت د دائمي سټېشنونو تثبيتول يو ضروري امر دی.
11
15.15د خط اچولو کړنالره Procedure of layout
که چېرې له يوې لوړې نقطې څخه د تونل دوه طرفونه (د شروع او ختم نقطه) وليدل
شي آله په هماغه لوړه نقطه درول کېږي که چېرې د تونل شروع او ختم يو مستقيم
شکل ولري او په داسې حال کې چې افقي زاويه صفر وي د آلې د ديد خط په هغه
سټاف چې د تونل په يوه سر کې درول شوی عيارېږي.
وروسته د آلې تلسکوپ سرچپه کېږي د تونل بل سرته نيول کېږي د ليد د خط په استقامت قرار
ورکول کېږي.
د آلې د ليد خط د الندينيو ترتيبونو په واسطه اولي سټاف ته راوستل کېږي او د هغه
تلسکوپ لومړي حالت ته راوستل کېږي وروسته سټاف د ليد د خط په استقامت راوستل
کېږي.
که چېرې په دواړو حالتونو يعنې نورمال او سرچپه تلسکوپ کې سټاف عين موقعيت ولري نو
ښه تر ښه او که کم توپير ولري د دوو سټافونو د محلونو ترمنځ د فاصلې د ناصف نقطه د تونل د
مرکزي خط موقعيت راښايي .او که د نوموړو سټافونو د موقعيت ترمنځ فاصله زياته وي نو بايد د
اندازه اخستنې عمليه له سره تکرار شي تر څو لويې تېروتنې له منځه يووړل شي.
الب ته د لوړې څوکې څخه د آلې په دواړو طرفونو کې د مرکزي خط په اوږدوالي څو نورې
نقطې په معينو فاصلو تثبيتېږي ترڅو د ضرورت په وخت کې د هغو څخه ګټه واخستل شي.
که چېرې په غره يا تپه کې يو شمېر نور لوړوالي او ټيټوالي موجود وي چې د هغو پر اساس
د آلې د محل څخه د تونل دواړې خواوې ونه ليدل شي په دې صورت کې د Aنقطه د تونل په
شروع کې انتخابېږي او د Eکيفي نقطه د تونل په پای کې انتخابېږي همدارنګه د Bکيفي نقطه
انتخابېږي ) (15.6شکل.
آله د Bپه کيفي نقطه درول کېږي او Aنقطې ته کتل کېږی د آلې تلسکوپ سرچپه کېږي او
په عين ليد خط Cنقطه تعينېږي .بيا د الندينيو ترتيبونو په واسطه تلسکوپ Aنقطې ته راوړل
کېږي او سرچپه کېږی .د ليد د خط په استقامت د Cنقطه تعينېږي د Cاو Cنقطو ترمنځ د فاصلې
نيمايي نقطه د Cپه توري ښايو آله د Bله نقطې څخه Cنقطې ته انتقالېږي په عين ترتيب د C
له نقطې څخه د Dنقطې محل ثابتېږي.
12
12.15شکل
په همدې ترتيب عمليه تر آخره پورې دوام کوي که چېرې په آخر کې وليدل شول چې د Eنقطه
د ليد پر خط واقع نه ده ښي يا کيڼ لوري ته د ) (Iپر فاصله پرته ده.
.bد ځمکې پرمخ د ژورونې د استقامت د کنټرول په خاطر او د عمودي مجراګانو ertical shafts5
په ژورولو د مرکزي خط تعينول.
معموال عمودي مجراګانې د 2mپه قطر ژورېږي او د هغو په اطرافو کې عموداً خښت کار
کېږی ترڅو د يو طرف څخه د زياتو اوبو د نفوذ مخه ونيول شي او له بله طرفه په صحيح ډول
شاول ښکته شي .شاول بايد لږ دروند وي او د 50پونډه په حدودو کې وزن ولري او بايد دور ونه
خوري د Bاو Cدوه مېخونه چې د مرکزي خط په دوو طرفونو کې د هغه څخه په مساوي فاصله
قرار لري په ځمکه کې ټک وهل کېږي او د يوه سيم په واسطه کش بسته کېږي د Pاو Qدوه
براکټونه چې د 3cmپه قطر جوړ شوی دي د خښت کارۍ په سر محکم اېښودل کېږي ترڅو د
عمودي مجراګانو دېوالونه د شاول د عمل (شاول کارۍ) مانع ونه ګرځي.
13
تثبيت شوي خط سره کامال ً تصدف ونه کړي نو دا معنی لري چې د تونل ژورونه په کمه اندازه
ښي يا کيڼ لوري ته صورت نيولی دی.
په 14.15شکل کی د مسير د مرکزي خط د تعين لپاره د عمودي مجراګانو نما ښودل شوی دی.
د تونل د ژورونې په وخت کې بايد د بستر د خط لوړوالی د تونل د دوو انجامونو د لوړوالو په نظر
کې نيولو سره هم کنټرول شي.
14
که چېرې د ځمکې شرائط اجازه ورکړي نو عموماً د بستر د خط لوړه نقطه د تونل د دوو
انجامونو ترمنځ د فاصلې په نيمايي کې نيول کېږی ترڅو د هغه ډريناج په Gra5ityډول صورت
ونيسي.
که چېرې د تونل د دوو انجامونو ترمنځ فاصله مستقيمه نه وي په هغه صورت کې د نقطو د
کږلېچونو په برخه کې کافی اندازه اخستنه کېږي او ګواليي ګانې (کږلېچونه) دقيقاً ډيزاينېږي .د
تونل د استقامت د اطمي نان لپاره د ضرورت په وخت کې عمودي مجراګانې په کم قطر ژورېږي د
اطمينان لپاره عمودي مجراګانې د ) (14-6شکل په ډول راوستل کېږي.
16.15لنډيز
په ټولنيز ډول د يوې ساحې د حدودي خطونو اوږدوالی او استقامت او د هغوی د تقاطع
محل.
د افقي او عمودي کنټرول نقطو موقعيت او د هغوی مشخصې.
د موجوده عمارتونو موقعيت د هغه موادو سره چې د هغه په ساختمان کې کار شوي او د
نظر الندې ساحې او يا نژدې هغه ته د ځمکې الندې تونلونه او نورې آسانتياوې.
د سړکونو موقعيت د هغوی له پسور (عرض) سره.
پلې الرې سره د هغوی د پسوره.
د هرو موادو د انتقال نلونه خو شرط دا دی چې د نلونو قطر او د موادو نوعيت معلوم وي.
د لويو ونو موجوديت ،د برق د انتقال پايې ،تيلفون او نور.
د سوځېدنې د دفع لپاره د اوبو د نلونو موقعيت.
د داخلېدو او خارجېدو الرو موقعيت.
د نورو مصنوعي او طبيعي شکلونو موقعيت په خاص ډول د پروژې ډيزاين او د کانټورونو د
موقعيت تثبيتول ضرور دي.
په يوه نقشه کې د مقياس او شمال لوري ښودل يو ډېر ضروري کار دی.
د لويو ساختمانونو د موقعيت د تثبيت او پالن اچونې لپاره د هوايي عکسونو څخه هم استفاده
کېږي اګر چې د هوايي عکسونو څخه استفاده لږ وخت نيسي مګر نسبتي صحت يې کم دی .د
تونل اساسي او تفصيلي سروې په الندې عمده برخو وېشل کېږي:
تونل د مسير په نښه کولو کې د دائمي سټېشنونو او نقطو ټاکل. د
ځمکې پر مخ خط اچونه يا سروې. د
ځمکې پر مخ د سروې اتصال د ځمکې الندې سروې سره. د
ځمکې الندې خط اچونه د
15
پوښتنې:
.1د ساختماني سروې څخه هدف څه شی دی؟
.4د يو پل د مرکزي خط ،خط اچونه چه هغه څلور وايه وي د سکېچ په ذريعه ئې توضېح کړئ؟
شپاړلسم څپرکئ
ټوټل سټيشن Total Station
1.16عموميات
کله چه اليکترونيکی تيودوليت د 1960په پايلو کی د لومړی ځل لپاره معارفی شو نو
ددی په راتګ سره د نويو ( )Modernساحوی موادو ( )Field Dataپه ټولولو او پروسيس کی يی د
مرستی لپاره الره پرانيسته 1-1 (.شکل وگوری – تيپيک اليکترونيکی تيودوليت ).کله چه
اليکټرونيکی ټيو ډوليت د ای ډی ام (الکټرونيکی فاصله اندازه کوونکی) سره استعمال شی نو
پدی صورت که به يو سروير( )Surveyorيوه ډيره پياوړی اله ولری ( 2-1شکل وگوری ).که ددی
اله پرمخ د مايکرو پروسيسر( کوم چه په اوټوماتيکه بڼه د اله چلوونکی حالت څاری او د سروی
دننه اعيار شوي پروگرام کاروی) سره د موادو ټولوونکی ( کوم چه د ساحی مواد ,اندازه گيری او
ورسره نور جوخت مواد ذخيره او پروسيس کوی) يو ځای شی نو پدی حالت که به تاسی يوه
پيژندل شوی انجنيری اله ولری چه د ټوټل سټيشن( )Total Stationپه نوم ياديږی( 1-3شکل
وگوری).
( ) 2-2شکل يو ځانگړی ټوټل سټيشن را ښايی .دا يود هغه د ټوټل سټيشنونو د لړيو
څخه ده چه د زاويو دقت يی 5 – 0.5ثانيی او د فاصلی د اندازه کولو پورتنی وړتيا يی د 1600
مټرو څخه تر 3000مټرو ده .نوی ( )Modernليولونه تعويضی وسايل لری چه په اوټوماټيکه توگه د
16
ليد خط ( )Line of Sightنظر خپل افقی حالت ته تصحيح او سموی .ټوټل سټيشنونه د يو گونو او
دوه گونوتصحيحی محورونو سره مجهزشوی دی .د ټوټل سټيشنونو په مرسته دوه گونی
تصحيحی محورونه ښی او چپ اړخيزه کږيدنه او وړاندی او وروسته طوالنی کږيدنه اندازه او
صحيح کوی .د کږ يدنی خطا د عمودی زاويو د اندازه گيری په صحت باندی تاثير لری .د عمودی
زاويو خطا کيداشی چه د دوځله لوستنی ( )Double Readingد اوسط په مرسته راکم شی هغه
هم د دوه گونو محورونو د تصحيح په مرسته ,په هر ترتيب ,د ټوټل سټيشن پروسيسر توانيدالی
شی چه د کږيدنی خطا,وی پيدا او ددوی تاثير د اندازه گيری څخه لری کړی,نو په دی ترتيب د
سروير د کار موثريت زياتيږی .د دوه گونو محورونو تصحيح موجوديت هم د اليکټرونيکی ليولنگ د
گډون اجازه ورکوی ( 3-2شکل وگوری) ,دا يو تخنيک دی چه د مندونکی ليولينگ ( Percepti5e
,)Le5elingپه دوه نقطوکی د پوکڼی تختی لرونکی دی ,څخه ډير چټک دی.
نوی ( )Modernاالت د ټوټل سټيشن ډير پراخه او راز راز د څارنی او د معلوماتو د ټولولو او
همدارنگه د نقشی د پروگرامونو ډولونه لری ,چه ددی څخه پرته په 70دقيقوکی د بطری د
چټکی چارجونی وړتيا لری .معلومات د هغه په داخلي ذخيره کی ساتل کيږي چه د 1300ټکو
وړ تيا لری اويا که چيری د ذخيری جال کارتونه استعمال شی نو بيا به 2000ټکی پر هر کارت که
وساتل شی .معلومات کيدای شی چه ټوټل سټيشن څخه کمپيوټر ته په مسطقيمه توگه د
232SRکيبل په مرسته وليږدول شی اويا معلومات ( )Dataد ذخيره کوونکی کارت څخه لومړی د
کارت لوستونکی – ليکونکی ته استول کيږی او وروسته کمپيوټرته ليږل کيږی 41, 7 ] .م[
1.16شکل:
اليکترونيکی
2.16شکل :اليکنرونيکی تيودوليت
فاصله اندازه کوونکی
17
4.1
6شکل:
5.16شکل: سټيشن ټوټل
ټولوونکی ()Data Collector معلوماتو
18
د 6.16شکل يو بل ډول ټيپيک ټوټل سټيشن دی چه په کارت چلوونکو( Card
)Driversسره سمبال شوی ښودل شوی چه د ذخيروی او پروگرام چلوونکو کارتونو لپاره کار
ورکوی .ذخيروی کارتونه کيداي شی چه وروسته د ډکيدو څخه د آلی څخه لری شی او د
PCMCIAکارت په مرسته په کمپيوټر که ولوستل شی .اوس مهال دا کارتونه سټنډرډ جوړيږی چه
په اکثره کمپيوټرونو کی د کار وړدی .ددی او نورو ټوټل سټيشنونو لپاره د ام اس – ډاس (MS-
)DOSپروگرام يو موزون سيسټم دی چه په اسانی سره د استعمالوونکو د خوښی پروگرامونه
ور زياتيدای شی.
زياتره نوی د معلوماتو ټولوونکی ډير الس په کار دی چه بيه يی د 600تر 2000امريکايی
ډالرو پوری رسيږی .قيمتونه په اوس مهال کی مناسب اټکل کيږی ځکه د انجنيری سروی په
ساحه کی ډير کم بيه ډولونه وړاندی شوی دی چه د کمپاک ( )Compaqڅخه نيولی بيا تر پنا
19
سونيک ( )Panasonicاوددی ټولو ډولونو لپاره د معلوماتو لوستونکی پروگرامونه ليکل او جوړ شوی
دی .ځينی د معلوماتوټولوونکی گرافيکی لمسی پردی ( )Touch Screensلری د کومو په مرسته
چه سروير کولی شی په بيړه سره معلومات داخل او يا يی اصالح کړی .د مثال په توگه ځينی د
معلوماتوټولوونکی سروير ته اجازه ورکوی تر څو د لمسی پردی په مرسته د خط -کار کړنی کيلی
غوره کړی او ښکاره شوی ټکی د يو خط سره وتړی چه دا کار پرته د ځانگری خط – کار د شفرونو
څخه ترسره کيږی.
که چيری ټوټل سټيشن يواځی وکارول شی نو پدی حالت کی د سروی د ټولو محاسباتو
د اجرا وړتيا په لوړه پيمانی سره غوښتل کيږی .اوکه چيری ټوټل سټيشن د توپو گرافيکی سروی
لپاره چه د ساحی د موادو ټولول ,د موادو پروسيس او ديجيټلی پالټول او نور غوښتل شوی وی
وکارول شی نو پدی حالت که د ځينو موادو ټولوونکو د محاسباتو وړتيا نه چندانی په نظرکه نيول
کيږي ( لکه د تريورس د بندولو محاسبات ).که چيری ټوټل سټيشن د توپو گرافيکی سروی د
سيسټم د يوی برخی په ډول و کارول شی نو د موادو ټولوونکی به يواځی ساده معلومات ټول
کړی لکه مايله فاصله ,افقی او عمودی زاويی -ورکرل شوی کوردينات ,د ليد وړ نقطی ,متناسب
معلومات( د نقطو شميری,د نقطو توضيحات ,او دوهمه درجه په نښه شوی نقطی).
ډير پخوانی او ځينی اوسني ټوټل سټيشنونه د زاويو د لوستلو لپاره مطلقه ميتودونه
( )Absolute Methodsکاروی .دا وسايل او آالت په اصل که د فوټو اليکټرونيکی سينسرونو
( )Photoelectronic Sensorsسره د انطباق وړ دی کوم چه کولی شی دايری ( )circlesپيدا او
ولولی او دايری په مخکی څخه اعيار شوی قيمتونو باندی چه د 360 – 0دی ويشل شوی دی.
او نور ډولونه يی د زاويو د اندازه کولو څرخی تخنيک کاروی .دا آلی دوه شيشه يی دايری لری يوه
يی ځای پرځای يعنی والړه او بله يی څرخنده ده چه د 20000 – 5000برخو باندی درجه بندی
شوی دي.
نور ) (lightد دايرو په مرسته منعکس کيږی او په الکټرونيکی سګنالونو اړول کيږی
چه بيا ورسته د آله د پروسيسور له خوا د والړو او څرخنده دايرو په منځ کی د زاويو په اندا زه
ګيری بدليږی .د اندازه ګيری صحت کيدای شی د نتيجو د اوسط څخه د دايرود مقابل لورو د اندازه
ګيری په صورت کی په الس راشی .ځينی تولي دوونکی د آالتو په جوړولو کی خطاوی مشاهده
کوی يعنی آله وروسته د توليد څخه په خپله د خطا سبب ګرځی چه نوموړی خطا وی د
پروسيسور لپاره په خاصو جوړشويو پروګرامونوله خوا له منځه تللی شی ،چه په يو ځلی د اندازو
په اخيستنی سره يی صحت د ځينو آالتو څخه چه دوه ځله د هغه په مرسته اندازه ګيری ترسره
کيږی ډير غوره والی لری .دواړه سيسټمونه سروير) (Sur5eyorتوانوی چه د 0درجی اويا کوم بل
عدد آله ته په اسانی ورداخل کړی.
20
ټوټل سټيشن خپل منځ کی مايکرو پروسيسورونه لری چه د آلی حالت څاری (
لکه د آبترازو او د ليول حالت ،د بټری چارج ،د راتلونکی سګنال قوت او نور) او د نوموړو لومړنيو
حاالتو لپاره د اندازه شويو معلوماتو د تصحيح دنده هم ترسره کوی ،ددی څخه پرته مايکرو
پروسيسورنه اخيستل شوی زاويی او فاصلی کنټرولوی او بيا کوردينات ،افقی او عمودی فاصلی
اوداسی نور محاسبه کوی .ډير شمير ټوټل سټيشنونه داسی ډيزاين شوی چه ذخيره شوی
معلومات په Data Collectorsکی په چابکی سره د RS232په مرسته کمپيوټر ته داخلولی
شی .د آالتو تولي دوونکی تل د معلوماتو د انتقال پروګرامونه جوړوی او ددی په څنګ کی دوهم
پروګرام ته هم اړتيا ليدل کيږی چه د پروسيس پروګرام دی کوم چه د ساحی معلومات په کمپيوټر
کی لوستلو ته چمتو او برابروی.
ګڼ شمير ټوټل سټيشنونه د توپو ګرافيکی نقشو اخيستونکي پدی توانوی چه د
يوی تکمی په کيمنډلو سره مايلی فاصلی ،افقی او عمودی زاويی واخلی ،د نقطو نمری ( ډير
شمير ټوټل سټيشنونه د نقطو د نمره ګزاری لپاره اوتومات سيسټمونه لری) او د نقطو توضحات د
مربوطه نقطو لپاره کيداشی وروسته د معلوماتو د ټولولو څخه ټوټل سټيشن ته داخل او هلته
وساتل شي .پرته لدی يو هوښيار سروي ر د ساحی معلومات د ځان سره نوټوی چه په هغه کی
د هری نقطی نمره او د هغی ټول ځانګړی معلومات ليکي.دغه د ساحی نوټ د سروير سره د
کار په بشپړولو کی د نقطو د توضيحاتو په لرلو سره مرسته کوی ،او دا کار به په راتولونکی کی
دده لپاره د نقشی په جوړولو او د نقشی د دوسيی ) (fileپه برابرولو کی د ارزښت لرونکی وي.
]249,10م[
21
د لمسي پردو (Touch د RS232کيبل يوه بيلګه
) Screensيوه بيلگه
په معکوس ډول ،ددوه نقطو په منځ کی د افقی زاويی لوستل په ډيره لوړه او ټيټه ارتفاع کی نظر
د ټوټل سټيشن ارتفاع ته په ډيره زياته کچه متاثره کيږی هغه هم کله چه عمودی زاويه پراخيږی.
22
د خطا تاثيرپه اندازه ګيرۍ کی کيدای شي د ټوټل سټيشن د تصحيحی طرزالعمل په
کارولو سره لږ او يا له منځه يوړل شي .او ددی خطا تاثير کيداشی چه د ددوه مخيځی اندازه
ګيرۍ ) (two face measurementپه مرسته هم لری شي .د هدف اوتومات پيژندنی (automatic
) target recognitionيا ATRتصحيح د ديد دخط او د ډيجيټلي کمری د محور په منځ کی زاويوی
جدا والۍ منعکس کوي ATR ،د آله په خپل منځ کی د شته پروګرام په مرسته کنتروليږي
Techniques
ټوټل سټيشنونه اود هغوۍ سره يو ځاۍ د معلوماتو ټولوونکي د سروی په ډيرو او
مختلفوعمليو سره پروګرام شوی دی چه د سروی راز راز عمليی تر سره کوي.د ټوټل سټيشنونو
ټول پروګرامونه غواړي چه د آله سټيشن ( )stationاو لږ تر لږه يو ارتباطي شټيشن معلوم وی اويا
معلوم شي نو په نتيجه کی به ټول مربوطه سټيشنونه ددوی د ( Xختيځ لوري ته مواجه)Y ،
(شمال لوري ته مواجه) او ( Zارتفاع) په مرسته پيدا شي .د آله د سټيشنونو کوردينات او
ارتفاعات د ازيموت سره يوځای د backsightارتباطي سټيشن او يا د هغه کوردينات کيدلۍ شی
چه په ساحه کی او ي ا مخکی ساحی ته د تګ څخه آله ته داخل کړل شي ،وروسته ددی چه
آله اعي اره شی او مخکی ددی چه آله د سروی د ترسره کولو لپاره چمتو شي (يعنی د آله ارتفاع
د سټيشن د پاسه معلومه شي) د منشور ) (prismارتفاع بايد اندازه او ثبت شي.
23
کی قرات شوی نقطه نمره بندي او د هغه مربوطه توضيحات ليکل کيږي چه دا ټول د نقطی د
موقعيت د معلوماتو سره يوځای ثبتيږي.
نوې نقطه
سټيشن
( 7.16الف) شکل :د نقطې تعينول
6.16تريګونومټريک ليولينګ
موږ پوهيږو چه څرنګه د يواوتومات او ديجيټلي ليول په مرسته د يوی نقطی ارتفاع اخيستل
کيږي .د جيوديزي په لومړنيو موضوعاتو کی د تريګونو مټريک ليولينګ په هکله معلومات ارايه شوی
دي .ساحوي تجربی روښانوي چه ټوټل سټيشن کولۍ شي په داسی دقت سره ارتفاعات
واخلي چه هغه به د ګڼ شمير توپوګرافيکي ،انجنيري سروی ،او د پروژو د کنترول د مواردو لپاره
ډير مناسب وي .ټوټل سټيشن بايد د ارتفاعاتو د کار په اړه په دوه ګونو تصحيحي محورونو باندی
مجهز وي ترڅو د زاويي د خطا مجاز ډاډمن کړي.
24
منشور راډ
منشور راډ
ټوټل سټيشن
ارتفاع ()E=201.768m
25
بيکسايټ (51 = - 4.273m) BS
د کار د ډير دقت لپاره يو ټوټل سټيشن بايد د 1″ثانيي د قوس د اندازه کولو وړتيا ولري ،عالوه د
هغه خطاوڅخه چه د zenithزاويی د اخيستلو او محاسبه په صورت که منځته راځي .سروير بايد
د هغه خطاو ته چه د تلسکوپ د انحنا ،انکسار ،او نورو طبعيي اثراتو سره تړلی وي بايد ډير
متوجه وي او هم هغه خطاو ته چه د منشور ) )prismد سټاف يا پا يي د کارونی په صورت که
منځته راځي پام لروونکۍوی.
1.16جدول
26
100 0.005 0.0024 0.005 0.0097 0.029
ددی لپاره چه سروی په دقت سره تر سره شوي وي او اصالحات منځته را غلي وي نو
متعدد قراتونه کيدای شي د آلي د ددواړو مخونو 1او 2څخه تر سره شي ،او دوه اړخيزه قراتونه
کيدای شی د هر خط د پای څخه وروسته د اوسط نيولو څخه ترسره شي .دوه اړخيزه مشاهدات
همزمان د سروی د خط په دواړو څوکو کی شايد د ارتفاع د تفاضل د پيدا کولو لپاره د ټوټل
سټيشن په کارولو سره يو ډير ډاډمن تخنيک وي.
د 3-1جدول د يوی زاويي نا معلومتيا په مختلفو فاصلو کی را په ګوته کوي .ددغه جدول
د نتيجو اساس د کوساين ) (cosineد معادلی 90˚±زاويي نا معلومتيا او يا د ساين د معادلي
0˚±زاويی نا معلومتيا ضرب په فاصله کی ده.
27
صحت لوړيږي .یو ځلی چه د يوی نقطی ) (stationکوردينات پيدا شی نو پدی حالت کی آله
اعياره شوی ده او سروير کولی شی چه خپلی سروی ته په هغه تخنيکونو سره چه دلته پدی
څپرکئ کی ذکر شوی دي دوام ورکړی.
منشور راډ
د کنترول ارتباطې نقطه
اويا لږ تر لږه د ازيموت خط چه کنترولی او د N, E, Z -د کنترول د نقطی کوردينات
آلی د سټيشن نقطی سره نښلوی.
-زاويی ،ازيموت د کنترولی نقطی څخه او د آلی د موقعيت څخه نويو نقطو ته
فاصله
28
محاسبه شوی معلومات:
-د نويو نقطو ترمنځ ازيموت ،مايلی او افقی فاصلی ،د نويو او ارتباطی نقطو ترمنځ
فاصلی
-د نويو نقطو ترمنځ ازيموت ،مايلی او افقی فاصلی ،د نويو او ارتباطی نقطو ترمنځ
فاصلی
29
د کنترول لومړۍ د کنترول دوهمه
نقطه نقطه
زاويه
-د کنترول د نقطی څخه زاويی او نويو نقطو څخه د آلی د سټيشن پوری فاصلی
30
نوې نقطه
سټيشن
31
پل
منشور راډ
32
نيول شوۍ سټيشن
د جسم مرکز
جسم
د جسم مرکز
مايله فاصله
عمودي زاويه
عمودی فاصله
افقي فاصله
33
د جسم د مرکز پيدا کول په نسبی توګه :کله چه تاسی وغواړۍ د يو ډک
سخت جسم د مرکز موقعيت او حالت پيدا کړې نو د جسم دواړو خاوو ته د منشور د قرار ورکولو
وګورۍ. شکل الندی شی. کيدلۍ پيدا مرسته په
عمودی زاويه
د جسم مرکز
د جسم مرکز
نيول شوۍ سټيشن
عمودی زاويه
34
10.16شکل پورې تړلي معلومات هغه معلومات چه په الس يی لرو :د
-افقی زاويه،يا ازيموت د کنترولی نقطی او فاصله د آلی د سټيشن څخه تر منشور
پوری کوم چه د هدف نقطی پورته يا کښته ښوول شوی دی.
-د ځمکی څخه د هدف نقطی پوری فاصله او د هغی کوردينات که چيری غوښتل
شوی وی.
-د نسبی نقطی څخه تر مورد نظر نقطی پوری فاصله ( فاصله د 90درجی زاويی سره
نظر د آلی د ديد خط ته اخيستل کيږی).
-د آلی د سټيشن څخه د پټو نقطو پوری د ازيموتونو او فاصلو اندازه
-د جسم د مرکز د هدف نقطی او د هغی دواړو خواو ته د منشور د قرار ورکولو د
نقطو په منځ کی زاويی .منشور بايد داسی قرار ونيسی چه دواړه قراتونه د آلی د سټيشن څخه
د مساوی فاصلو لرونکی وی هغه هم کله چه دواړه خواوی اندازه شی.
-د آلی د سټيشن څخه د پټو نقطو پوری د ازيموتونو او فاصلو اندازه
36
14.16شکل :د نقشې پر مخ د نقطې موقعيتونه
15.16شکل پورې
تړلي معلومات
37
هغه معلومات چه په الس يی لرو:
-غوښتل شويو نقطو کوردينات چه هغه هم د الس او يا د مخکی څخه د کمپوتر نه
اخيستل شوی وی.
-ښکاره شوی زاويی ( د آلی د ښودونکی پردی پر مخ) يا ازيموتونه د کنترول د نقطی
څخه او فاصلی د هری نقطی لپاره د نقشی پرمخ
-زاويی کيدلی شی په الس او يا په اوتوماتيکه توګه واړول شی ،که چيری موتور لرونکی
آله وکارول شی نو منشور راډ ته ترهغه پوری په ساحه کی حرکت ورکول کيږی – او
ورسره زاويی هم په اوتو ماتيکه توګه اندازه کيږی – ترڅو د هری نقطی مربوطه غوښتل
شوی حالت موږته راکړی.
-غوښتل شويو نقطو کوردينات چه هغه هم په الس داخل او يا د مخکی څخه د کمپوتر نه
اخيستل شوی وی.
-زاويی او ازيموتونه ،د کنترول نقطو څخه اود آلی د سټيشن څخه فاصلی نويو نقطو ته
38
14.16د يوټپيک ټوټل سټيشن د مشخصاتو لنډيز
مونيټور ) :)Monitorپه مونيټور باندی د بټری حالت ،عمودی او افقی محورونو حالت ،د
سګنالونو کمزوری حالت ،په آلی باندی د طبعی اثرونو حالت
د کورديناتو محاسبه
تريورسونو بندول او اصالحکول ،مساحت
د توپو ګرافی کمول
د لری جسم ارتفاع – دجسم لوړوالۍ
د لرو نقطو ترمنځ فاصلی
معکوسول
Resectionآزاد سټيشن
نقشه ) ) Layout
د عمودی او افقی خطاو اصالح
د عمودی دايرو لپاره د اشارو) ) indexesورکول
د ثبت شويو معلوماتو موندل او د نظره تيرول
د پروګرام وړ موضوعات – لکه د بيرونيوپروګرامونو اعيارول
کمپيوټر ته د معلوماتو ليږدول
د کمپيوټر څخه معلومات ټولوونکو ته د فايلونوانتقال د نقشو او د ارتباطی مقصدونولپاره
39
نوټ :ځينی ټوټل سټيشنونه اکثرا نوی او عصری ډولونه په خپل ځان کی سنسرونه لری
چه د طبعی خطا ګانو لپاره د اتوموسفير تاثيرات کشفوی او په اتوماتيکه توګه قرات تصحيح
کوی 301, 11] .م[
40
نيټه اود ساحی د کارکوونکو نومونه ،دندی او داسی نور
فشار؛ ځينی د معلوماتو ټولوونکی د ذراتو تعداد په مليون باندی غواړی کوم چه د فشار /
تودوخی د ګراف څخه لوستل کيږی
د منشور ثابت ) (0.03mدا يوعادی عدد دی چه د معلوماتو ټولوونکی دهری نوعی لپاره
بايد وکتل شي
کوږوالی او انکسار
د څو ځله اندازه ګيری تکرار ؛ زاويه او يا فاصله چه اوسط قيمت يی محاسبه کيږی
زياتره پورته ياد شوی معلومات کيدای شی په معلومات ټولوونکو کی ونه غوښتل شی
چه پدی حالت کی مايکرو پروسيسور اړکيږی په خپله خوښه د پخوا څخه غوره شوی معلومات
انتخاب ،اعيار او د محاسبی لپاره يي چمتو کړی .وروسته لدی چه ټول لومړنی معلومات يا مواد
او عملياتی حالت غوره شی ډير د معلوماتو ټولوونکی د سروی انجنير څخه د ټولو نقطود
سټيشنونو او اندازو د داخلولو غوښتنه کوي .راتلوونکی څپرکئونه د يو عادی توپوګرافيکی سروی
طرزالعملونه بيانوی.
د نقطو د شرحه کولو معلومات کيدای شی د الفبا په تورو او يا په عددی کوډونو باندی و
ښودل شي د 5-2-1شکل وګوری .دا مشرح معلومات کيدای شی د چاپی کاغذ پرمخ او يا د
نقشی پرمخ هم ،که چيری غوښتل شوی وی ،وښودل شی .ځينی معلوماتو ټولوونکی اوس
مهال په بارکوډ لوستونکو ) (Barcode-Readersباندی هم سنبال شوی دی ،هغه داسی چه که
چيری د معلوماتو ټولوونکی د مخکی څخه تيار شويو کوډلروونکو ورقو سره و کارول شی نو
معلوماتو ټولوونکی خپل ځان ته ددغه ورقوڅخه د معلوماتو دداخلولو اجازه ورکوی.
41
[11] جدول اود کوډونو شرحه:2.16
د سروې نقطې
05 RIB Round Iron Bar ګرده د اوسپنې ---- ---- ---- ----
ميله
31 C&G Curb & Gutter د پياده رو څنډه او ---- ---- ---- ----
42
وياله
32 EWAT Edge of Water د اوبو ژۍ ---- ---- ---- ----
33 CSW Concrete Sidewalk د کانکريټو څنګالره ---- ---- ---- ----
35 WDF Wooden Fence د لرګي کټاره ---- ---- ---- ----
ځينی د معلوماتو ټولوونکی داسی ډيزاين او طرحه شوی چه په مارکيټ کی د ډيرو او يا
ټولو ټوټل سټيشنونو سره کار ورکوی .دا د معلوماتو ټولوونکی په خپله د کوډنو مشخصات او
الرښودونه لري .لکه څرنګه چه نوموړي تکنالوژی دو خت په تيريدو سره تکامل مومی او ډيری د
سروی نوی عمليی په برکی نيسی اود وخت په ال تيريدو سره به ډيرو معياری طرزالعملونو ته
وده ورکړل شي .د معلوماتو نوی ټولوونکی او د کمپيوتر نوی پروګرامونه نه يواځی سروير ته د
نقطی د کوډ د داخلولو اجازه ورکوی بلکه د نوموړی نقطی نور مربوطه معلمومات چه ډير اړين وی
هم داخل کړل شي لکه د تلفون يا د برق يوه پايه چه کيدای شی د هغه نمره ،د پايې نوع ( د
برق ،د تلفون اويا کوم بل هدف لپاره) ،د پايې د موادو ډول ( لرګۍ ،اوسپنه ،کانکريټ) ،د
پايې د نصب نيټه ،دهغی سره نوری نښليدلی پايې او داسی نور معلومات .دا ډول مشرح او
منصوب شوی معلومات د GISد سروی لپاره هم ټپيک معلومات ګڼل کيږی) ( 89:7م
43
د نيول شويو نقطو(سټيشنونو)کوردينات :کوردينات کيدلۍ شی فرضی وټاکل شی او يا
دولتی آيالتی کوردينات وی.
د سټيشن (نقطی) د بيک سايټ BSکوردينات ،او يا ارتباطی ازيموت د BSسټيشن ته.
د کورديناتو
انتخاب (مينو)
د کورديناتو
محاسبه کول (مينو
15.16شکل:
نوټ :د ځينو نوموړو پورته نقطو کوردينات کيدلۍ شی چه د کمپيوټر د فايل ) (fileڅخه
واخيستل شی .کله چه يو سروير يو ځلی د نقطو د نمرو په مرسته په خپله نقطی معلومی کړی
نو ددی نقطو کوردينات په پروسيسور کی په خپله فعاليږی.
45
کيدلۍ شی د يوی بلی مرستندويه پايی سره ونښلول شی تر څو د منشور د کار موثريت
نور هم زيات شی.
ځينی سافټويرونه سروير ته اجازه ورکوی تر څو نقطی نظر د هغوی نوم او
اضافی کوډ يعنی شفر په لرلو سره وپيژنی کوم چه يو د بل سره تړلی دی لکه په تير شکل
کی د ساحل د پروژی نقطی .دغه د اتصال يا نښليدنی ) (Off /Onبڼه د ساحی سروير ته
اجازه ورکوی تر څو پالن جوړ کړلۍ شی هغه هم د ساحی د سروی په دوران کی ،او سروير
کوالی هم شی چه وروسته نوموړی نقطی په کمپوټر کی د ايډيټ په حالت کی وصل کړی
هغه هم د سافټوير د نوعی په کارولو پوری اړه لری .پدی حالت کی هم د واضحو ساحوی
نوټونو يا ياداشتونو ته اړتيا ليدل کيږی .د معلوماتو ټولوونکو د لمسی پردو ګرافيک د نقطو د
نښلولو اوتوماتيکه وړتيا لری او دی ته اړتيا نه ليدل کيږی چه د خاصو کوډونو په مرسته هغوی
سره وصل کړی.
کله چه ټول توپو ګرافيکی جزيات د 111سټيشن په ساحه کی راټول شی نو
ټوټل سټي شن ددی څخه وروسته بلی مطلوبی نقطی ( پدی مثال کی د 112نقطه) ته وړل
کيږی .د معلوماتو ټولول ټول په همدی ترتيب او ميتود پرمخ بيول کيږی کوم چه مخکی يی
يادونه وشوه .لکه د 111سټيشن يا BS STAاخيستل کيږی او بيا د 112نقطی څخه ټوټل
سټيشن 113نقطه ته توجه کيږی او د هغی قراتونه اخيستل کيږی ،او په همدی ډول
تاسی کولۍ شی ټول منځنی قراتونه ISتر سره کړی.
ډير شمير نوی ټوټل سټيشنونه په خپله د معلوماتو د ذخيره کولو وړتيا لری چه دمعلوماتو د
ټولوونکو اړتيا له منځه وړی .ځينی آالت معلومات په يوه برخه د ټوټل سټيشن کی ذخيره کوی چه
هغه هم کيدای شی د کمپيوټر سره د تړل شوی آلی په مرسته چه د معلوماتو لوستونکۍ دۍ
انتقال شی او نور توليدوونکی د PCMCIAکارتونه استعمالوی چه د مستقيماً د کمپيوټر پواسطه
لوستل کيږی.
ځانګړی کمپنی اوس داسی معلومات ټولوونکی توليدوي چه يو سروير ته اجازه ورکوی چه د
کار په ساحه کی ګرافيک جوړ کړی هغه هم په ډيره اسانۍ سره د ګرافيکو د څو کماندونو
) (Commandsپه زده کولو سره چه کماندونه هم د Menuڅخه را اخيستل کيږی او په ساده
ډول د لمسی پردی پر مخ د ګوتی په واسطه فشار ورکولو سره کارول کيږی.
Pointنقطه تشريحات
1 ZC1
2 ZC2
48
3 Z Fence
4 HYD
5 Zbus
6 Zbus
7 Zbus
8 Bus
9 ZC1
10 XC1
11 ZC1
12 C1
13 ZC1
14 ZC1
15 XC1
16 MH
17 MH
18 Z Fence
19 Y Fence
20 ZC2
21 ZC1
22 ZBLDG
23 ZBLDG
24 ZBLDG
25 BLDG
49
26 Fence
27 C2
28 C1
50
N
17.16الف شکل
51
نقطهPoint تشريحات
1 CURB1
2 CURB2
3 FL1
4 HYD
5 BLD1
6 BLD1
7 BLD1
8 BLD1 CLOSE
9 CURB1 PC
10 CURB1
11 CURB1 PT
12 CURB1
13 CURB1 ST
14 CURB1 PC
15 CURB1
16 SAN
17 STM
18 FL1
19 FL2 JP
20 CURB2
21 CURB1 PT
52
22 BLD2
23 BLD2
24 BLD2
26 FL1
27 CURB2
28 CURB1
N
17.16ب شکل
وروسته لدی چه د نقطی توضيحات په مناسبه توګه کوډ شول ( کيدای شی چه په
53
مستقيمه توګه د ساحوی کوډونو يا د ايډيټ د تخنيک په مرسته چه دلته تشريح شوی دی ) نو
دوهم کماند د بلی کښته خواته کشيدونکی Menuڅخه يواځی د يوې عمليې په اجرا سره
ترسره شی ،چه په نوموړی کماند سره د کوډ شويو نقطو تشريحاتو فايل په ګرافيکی شکل
باندی اړوی چه په پايله کی د ډنډ شکل په الس راځی.
د نقطو د تشريح لپاره د څلورو بټنو استعمال کوم چه وړاندی يی يادونه وشوه د ساحوی
داخلونی د طريقی څخه چه د ډنډ د لسو نقطو د تشريح لپاره په کار وړل کيږی کوم چه پدی مثال
کی يې يادونه وشوه ډيره ساده او اسانه ده او لږ کارته اړتيا ليدل کيږی .ډير لوی او پراخه
انجنيری شکلونه او نقشی د ډيرو زياتو ساحوی نقطو تعينولو ته اړتيا لری چه ددی ډول وروستۍ
سروی لپاره د نقطو د تشريح ايډيټ ډير کار غواړی.
کولۍ شو چه ووايو ډيری پروژی اړتيا لری چه ګرافيکی شکلونه يې د ټوټل سټيشن
په مرسته پرمختګ ومومی چه دا کار د ساحی د نقطی د تشريح د کوډونواود وروستی سروی
د نقطی د تشريح د ايډيټ په مرسته تر سره کيږی .دا Post-sur5ey
خبره بايد په ياد کی ونيول شی چه ددی ډول نويو او عصری سروی ګانو کاميابی تراوسه هم د
پخوانيو موده وتلو ساحوی با اعتباره نوټونو باندی تر ډيره زياته اندازه اړه لری ،اوبله خبره هم دا
چه د ساحی د پالن خاکه د سروی د کارونو لپاره تر ډيره حده پوری د ساحی سروير پوری اړه
لری هغه هم د ساحی د مستقيم کوډ ورکولو د تخنيک او يا د وروستۍ سروی د معلوماتو د
پروسيس په مرسته .د سروی د پروګرام ټول اوسنی معرفی شوی سافټويرونه سرويران توانوی
چه د سروی بشپړ پالنونه جوړ او توليد کړی .د معلوماتو ټولوونکی اوس کوالى شی د سروی
فايلونه د .dxtد فارمات په شکل سره د AutoCADد پروګرام لپاره اويا فايلونه د هغوی د اخری
پروسيس په خاطر د ESRTپه حالت کی د GISد پروګرامونو لپاره واړوی .همدارنګه د نقشو لپاره
عرضانی ،طوالنی قطعی او مسيرونه د کمپيوټر په مرسته جوړيدلۍ شی او ددی څخه وروسته
د ډير نوی جوړشوی .xmlفايل په شکل سره د معلوماتو ټولوونکو ته وليږدول شی.
54
18.16شکل :ساحوي نوټ د يو تړلي تريورس بيلګه
55
19.16شکل پوری مربوط
وروسته لدی کيدای شی د سرک د ډيزاين لپاره راز راز د ډيزاين او د کورديناتو هندسی
پر وګرامونه و کارول شی .کله چه غوښتل شوی افقی او عرضی مقطع ،او د سرک د مسير په
وړاندی ټول معلومات اماده او تهيه شی نو دټولو مهمو افقی او عمودی پارامترونو (ارتفاعات)
غوښتل شوی کوردينات کيدلۍ شی د کمپيوټر په مرسته محاسبه او په کمپيوټر کی د فايل په
شکل ذخيره شی.
د نقطو اخيستل شوی کوردينات د سرک د پياده رو د پاسه او د سرک د مرکزی خط په
شمول حالتونه د منظمو سټيشنونو لپاره څرګندوی او هم ددوی تغير په مسير او ميالن کی
آبګيرونو ،ترافيکی ټاپوګانو او دسرک د ګواليي او د سرک د مطالعه کوی .پدی کورديناتو کی د
غيرو منظمو اجزاو کوردينات شامل دی.
د کمپيوټر فايلونه اوس د ټولو کنترولی سټيشنونو د کورديناتو ،د توپو ګرافيکی جزياتو او
د ډيزاين د اجزاو د نقطو لرونکی دی.
که چيری د نقشی نقطه د ټوټل سټيشن د غوره شوی سټيشن څخه تعين کړو نود نقشی زاويه
يا ازيموت (په اوتوماتيکه توګه د موتور لرونکی ټوټل سټيشن په واسطه منځته راځی) ،او فاصله د
الرښوونو ښودونکی
( وروسته/وړاندی ( ، ) Backward / Forwardچپ/ښی ، )Left/Rightاو د (ښکته/پورته
)Up/Downپه مرسته تعينيږی تر څو غوښتل شوی نقطه د نقشی پرمخ تعين کړی.
( )1حقيقی ازيموت ) (213˚57′ 01″ , line 957په بيک سايټ BSباندی اعيار کړی او
وروسته افقی دايره د نقشی د غوښتل شوی نقطی چاپ شوی ازيموت ته دوران ورکړی ،اويا
( )2د بيک سايټ لپاره د ˚ 0درجه اعياره او وروسته د ساعت د عقربی په مطابق زايي ته دوران
ورکړی کومی چه نقشی د هری غوښتل شوی نقطی لپاره په جدول کی ذکر شوی دی.
د احتياط لپاره ،کله چه د بيک سايټ قرات ترسره شو نو سرويرمعموال د دوهمی او
دريمې کنترولی نقطو قراتونه ترسره کوی ( په جدول کی لومړی 12نقطه وګوری) تر څو د زاويو
اعيارتوب او ازيموت ډاډمن کړی .د کمپيوټر په مرسته جوړ شوی جدول د نقطو کوردينات او د
نقشی پرمخ دهری نقطی baselineتناسبيت هم ذکری کوی .د20.16شکل کی جدول وګورۍ.
58
59
د 22.16شکل د يوی ساختمانی پروژی د پالن يا نقشی يوه برخه موږ ته څرګندوی چه د
20.16شکل دجدول سره اړه لری .نقشه ( معموال د ديجيټلی پالټر په مرسته د کمپيوټر د فايل
څخه رسم او چاپ شوی 21.16شکل ) د سروير لپاره يوه مرستندويه وسيله ده ترڅو په ساحه
کی د سروی کارونه د کاغذ پرمخ په درسته توګه وښي .پدی نقشه کی ټولی نقطی کومې چې
په جدول کې ذکر شوی دی د ګواليانو د معلوماتو او د نورو توضيحي نوټونو سره يو ځای ښودل
شوی دی.
21.16
شکل:
ديجيټلی پالټر
60
22.16شکل :د يوې ساختمان پروژي د پالن يا نقشې يوه برخه
ګڼ شمير نوی ټوټل سټيشنونه ډير موثر تخنيکونه وړاندی کوی ،ددی لپاره چه د نقشی ټول
معلومات د کاغذ پرمخ وښودل شی لکه د ) (20-16شکل د جدول په شان ،نو نوموړی معلومات
61
کيدای شی د ټوټل سټيشن مايکرو پروسيسور ته داخل شی .يو سرويرددی څخه وروسته کوالى
شی په ساحه کی د پخوا څخه قرات شوی او يا تعين شوی نقطی دوهم ځل لپاره تعين او
دهغوی مربوطه BSپيدا او ټوټل سټيشن په هره نقطه باندی اعيار شی .د غوښتل شوی نقطی
نمره په آله کی داخليږی او د نوموړی نقطی پوری اړوند د نقشی زاويه او فاصله د پخوا نه د
ذخيره شويو معلوماتو څخه تر السه کيږی او دا ټول د آلی د شيشه يې پردی پر مخ د ګرافيک په
شکل سره څرګنديږی .نقشه کيدالى شی د ازيموت په صحيح اعيارولو سره پرمخ يووړل شی او
وروسته د ازميښت او خطا تخنيک ) (Trial – Error Techniqueپه مرسته منشور د نقشی د
فاصلی په امتداد وړاندی وړل کيږی ( ټوټل سټيشن د Trackingپه حالت کی د ټولو اندازه ګيريو
لپاره اعياريږی پرته د وروستۍ اندازه ګيرۍ څخه).
په ځينو ټوټل سټيشنونو کی منشور يواځی په ساده ډول د پاتی ±چپی/ښی فاصلی پواسطه
تعقيبيږی چه د پاتی ±نږدیلری فاصلی سره يوځای ښودل کيږی .کله چه صحيح عدد ته رسيږی
ته موږ ښودنی دواړه نو
) 0.00m (0.00 ftښيی .که چيری موتور لرونکۍ ټوټل سټيشن وکارول شی نو د نقطی د نمری
په داخلولو سره په آله کی پدی صورت کی آله په خپله په يوه مناسبه زاويه څرخی.
که چيری آله په يوه نامعلومه نقطه باندی ودرول شی يا اعياره شی چه دغه حالت يې د Free
Stationپه نوم هم ياديږی نو ددی نقطی کوردينات کيدای شی د نورو کنترولی نقطو د کورديناتو
د قرات څخه چه ال پخواهغوی معلومی شوی وی او مربوطه معلومات يې ټوټل سټيشن د
مايکروپروسيسور څخه په الس راځی .نوموړی تخنيک Resectionپه نوم يادوی او دا تخنيک په
ټولو نويو ټوټل سټيشنونو کی موجود دی .ددوه کنترولی نقطو قرات کولۍ شی د آل سټيشن
معلوم کړی پداسی حال کی چه اضافی قراتونه يعنی لږ ترلږه تر څلورو پوری الزمی وی چه په
هغی سره يو ډير دقيق حل ترالسه کيږی او د صحت اندازه زياته په الس راځی.
ځينی تيودوليتونه او ټوټل سټيشن د الرښوونکی رڼا سره مجهز راځی چه ددوی په مرسته د
منشور د راډوړونکۍ کوالى شی په چټکۍ او اسانۍ سره د يو خط په امتداد د منشور راډ ته
حرکت ورکړی.
62
24.16.شکل 23.16شکل ( TC 800ټوټل سټيشن)
د TC-800ټوټل سټيشن کوم چه فورا چاالن شی پرته د کوم ځنډ څخه کارول کيږی .نوموړۍ د
2000نقطو د ذخيره کولو اود الرښود نور يا رڼا لروونکی دی .پدی ترتيب نوموړی ټوټل سټيشن د
سروی د نقشو لپاره ډيره الس په کار آله ده ځکه چه د منشور راډ وړونکۍ په چابکۍ سره
منشور د رنګه نورونو په ليدلو سره کوم چه د ټوټل سټيشن څخه توليديږی د يو خط په استقامت
حرکت ورکړی .دغه پړکيدونکی رڼاګانی ( ژيړه چپې خوا ته او سره يې ښۍ خواته کوم چه د
منشور وړونکې ليدلی شی) د 100mپه فاصله کی تر 12mپوری پراخه وی چه دمنشور
انتقالوونکۍ توانوی منشورد هغه خط په استقامت ودروی کوم چه د ټوټل سټيشن د کاروونکی
لخوا د وروستۍ اندازه حد ورکول کيږی .د اتومات هدف پيژندونکی ) (ATRپه کارولو سره قرات
پروسه په اتوماتيکه توګه بشپړيږی.
لومړی په اختياری توګه تلسکوپ بايد د منشور په طرف توجه شی که هغه د الس په ذريعه وی
او که د کوم سافټوير پواسطه وی ،وروسته موتور لرونکی آله خپل عمودی متقاطع محورونه
دمنشور په مرکز ( دقوس ددوه ثانيو په منځ کی) باندی منطبقوی .کومه پاتی شوی خطا که
وليدل شی هغه اندازه کيږی او افقی او عمودی زاويو باندی تطبيقيږی.
د ATRمودول يو ډيجيټلی کمره ده چه منعکس شوی ليزر laserتوازن ياداشتوی او آلی ته اجازه
ورکوی تر څو په اوتوماتيک ډول ترهغه وخت پوری حرکت وکړی ترڅو د تلسکوپ عمودی خطونه پا
اليکترونيکی توګه په نقطه باندی اعيار کړل شی ،نو آله کولۍ شی چه زاويه او فاصله دواړه
قرات او ثبت کړی .
راپورونه روښانوی هغه وخت چه ددی کار د ترسره کولو لپاره غوښتل شوی دی ( کوم چه ددی
طري قی پواسطه السی فوکس او قرات له منځه تللۍ) هغه د هغه وخت چه د يو معمولی ټوټل
سټيشن لخوا نيول کيږی د 1/3تر 1/2برابره دی.
ATRد lock-onد حالت ( (Modeسره يو ځای اعيار شوی دی چيرته چه ټوټل سټيشن يو ځلی
منشور ته توجه شی نو ټوټل سټيشن د Prismحرکت د سټيشن څخه سټيشن ته په خپله
تعقي بوی .ددی لپاره چه ډاډمن اوسو ايا منشور آلی ته توجه شوی دی او که نه نو د ˚ 360منشور
( 8-1شکل وګورۍ) د سروير سره د منشور په ساتلو کی تر يو وخت پوری د Lock-onپه حالت
کی مرسته کوی.که چيری د Lock-onحالت نظر کومو موانعو ته د السه ووځی نو دی بيرته په
غيری اوتوماتيکه توګه يعنی په الس سره منشور ته د توجه کولو څخه وروسته فعاليدالى شی.
ATRتر 1000mپوری هدفونه پيژندلۍ شی ،په تياره کی هم کار ورکوی ،ډير دقت او فوکس ته
هم اړتيا نه ليدل کيږی ،د منشورد ټولو ډولونو سره کار ورکوی او د 100mپه فاصله سره د Lock-
onحالت ساتلۍ شی هغه هم که چيری د منشور د حرکت سرعت تر 11مايله په يو ساعت
کی وی.
64
منشورونه د هغوۍ د پايو سره 26.16شکل 360˚ :منشور
65
TDA5005مودول ATR
66
27.16شکل :د لرى څخه کنتروليدونکې آلې[7].
360oمنشور
ټوټل سټيشن
د معلوماتو ټولوونکۍ
د منعکس کوونکي
پايه
د معلوماتو ټولوونکي
67
آله په سټيشن کی په منشور باندی په صحيح توګه توجه کيږی او حرکت يې بنديږې (8-2-
2شکل).
کوم وخت چه نوموړی آله په ساحه کی د نقشی د تطبيق لپاره وکارول شی نو دغوښتل شوی
نقطی نمره د Remote Unitپه آله کی ورداخليږی نو د ټوټل سټيشن آله په اتومايکه توګه څرخی
او غوښتل شو ی زاويه پيدا کوی کومه چه د پخوا څخه د ټوټل سټيشن او Remote Unitپه ذ
خيرو کی وجود لری .د لری واحد کاروونکۍ منشور په تقريبی توګه د تعقيبوونکی نور په استقامت
ځای پر ځای کوی ،چه دا نور ددی آلی لپاره سور Redاو شين Greenښکاری بيا هم د
کاروونکی په موقعيت پوری اړه لری که چيری هغه چپ او يا ښۍ طرف ته وی ،خو که چيری
کاروونکی په منځ کی والړ وی نو نور به سپين Whiteښکاره کيږی.
68
د 29.16شکل د لری څخه کنترول کيدوونکی ټوټل سټيشن د ATRاو ® EGL1د استعمال سره
يوځای ښودل شوی چه منشور و پلټی او هغه د نقشی د صحيح خط دپاسه تعين کړی ،چيرته
چه کاروونکۍ يا سروير زاويه او فاصله ياداشت کوی ترڅو د نقشی صحيح موقعيت معلوم شی.
) (X5I.29شکل موتور لروونکۍ ټوټل سټيشن د هغی د مختلفو بڼو سره راښايي.
ځينې ټوټل سټيشنونه غواړی چه افقی او عمودی دايرې د ˚ 360په اندازه وڅرخيږي تر
څو زاويې د اندازه کولو عمليې تر سره کړی پداسی حال کی چه نوی ډولونه يې د زاويو د اندازه
کولو دی حالت ته اړتيا نلری.
دوی کيدالی شی د دوه ګونو حرکت لرونکو موتورونو Ser5omotorsسره سنبال وی
ترڅو افقی او عمودی حرکتونه تر سره کړی ( د روباتيکو Roboticعملياتو لپاره يو اساس).
روباتيکه Roboticآله کيدالی شی چه تر 1200mفاصلی پوری د منشور د پايې څخه
کنترول شی.
دتلسکوپ لويوالۍ :ګڼ شمير ټوټل سټيشنونه د 26xيا 30xدلوی والی درجه لری.
د فوکس د فاصلی اصغری اندازه يې د 1.7 – 0.5مترو په لړی کی ده.
69
د فاصلی اندازه ګيري تر ځانګړيی يا يو منشور پوری د 5 – 2کيلومترو پوری ده چه د
دريو منشورنو لپاره تر 10کيلو مترو پوری وی.
د محور ګډ ليدوونکی ليزر coaxial 5isible laserلړی ېې پرته د منعکس اندازه ګيری
څخه د 700 – 250مترو ده.
د زاويو د اندازه کولو دقت يې د 1څخه تر 10ثانيو دی ( دقت د معياری انحراف څخه
عبارت دی که هغه مستقيم وی اوکه معکوس).
فاصلی دقت ،د منعکس کوونکی په استعمال سره :نورمال يې د ، 2mm + 2ppm
تعقيبی يې ، 5mm + 2ppmنا منعکس کوونکی يې 3mm + 2ppmاو د لوړی لړی
نا منعکس کوونکی يې 5mm + 2ppm
د سترګو په وړاندی بی خطره ليزر ( لومړی کالس او دوهم کالس يې احتياط غواړی)
نا منعکستوب يې تر 800mپوری دی د کودک د خړ کارت 90په سلو کی (انعکاس) ،
او تر 300mد کودک د خړ کارت 18په سلو کی ( انعکاس)
اتومات فوکس
په اتوماتيکه توګه د چاپيريال درکول ( فشار او حرارت درجه) ،د ppmد دقت سره کوم
چه د اندازه شويو فاصلو باندی تطبيق شوی او يا د ppmدقت سره کوم چه دالس
پواسطه داخل شوی وی.
د بلوتوت بيسيمه اطالعات اويا دهغه د کيبل پواسطه اتصال
معياری معلومات ټولوونکی ( وصل شوی اوغير وصل شوی) ،اويا معلومات ټولوونکی د
پوره ګرافيکو ( د څلورو خطونو پوری د ليکلو وړتيا ولری) سره چه د لمسی پردو
لرونکی او دهغوی کماندونه ولری او هم د چټکی ايډيټ کولو او د لغتونو د تصحيح او
همدارنګه د کيبورډ د کماندونو د وړتيا لرونکی وی.
د ليد دخط د خطاو د لرونکی پروګرام توانايي او کيفيت ،د کږيدونکی محور خطاوی ،د
جبرانوونکی محور خطاوی ،د عمودی اندکس خطا اوپه اتوماتيکه توګه د Lock – on
دهدف وړتيا وی د ټولو اندازه ګيريو لپاره د محسوس شويو خطاو تصحيح په اتوماته
توګه صورت نيسی.
بی انتها چليدنه د افقی او عمودی حرکتونو لپاره
د ليزر تنازل يا سقوط
د منشور د پايې د قرار ورکولو لپاره الښوده رڼا د 150 – 5مترو چه د نقشو په وخت
کی کارول کيږی.
د ATRاتومات هدف پيژندونکی د 1000 – 500مترو پوری
د يوګونی او دوه ګونی محورنو تصحيح
د ټوټل سټيشنونو وړتياوی په ثابته توګه اصالح او پرمختګ مومی نو پورته لست د پوره لست
معنی نشی لرلۍ.
70
لرونکی باندی وصل شوی وی يعنی د سروی د عادی آلی په شان وی .نوموړی آله دری
بشپړوونکی او اساسی برخی لری:
موجی يا ټکان ورکوونکی ليزر (د امريکا د غذا او ادويې اداری لومړی درجه ليزر) په غير انعکاسی
شکل انعکاسی لوحو او منشورنو سره په استعمال فاصلی اندازه کوی .کله چه په غيری
انعکاسی توګه وکارول شی نو کوالى شی نوموړی د 1200 – 300مترو پوری فاصلی اندازه کړی
چه نوموړی ډولونه يې د مختلفو توليدوونکو او انواعو سره په مارکيټ کی پيدا کيږی .يوه نوعه
يې د توجهی سطحی ډول دی لکه سنګکاری ،کانکريټ ،ونی ،بوټی ،او نور چه نظر نوموړو
شيانو ته د فاصلو لړی تعينيږی ځکه ځينې سطحی د نورو څخه ډيری زياتی انعکاسوونکی دی.
کانکريټي او د ودانيو سطحی د نور ډيری ښی انعکاس ورکوونکی دی او په داسی حال کی چه
ونی ،بوټی ،او چمن او نور بيا تر لږی اندازی پوری نور منعکسوی .که چيری د منشور سره
استعمال شی نو د فاصلو د اندازه کولو قدرت يې د 8 -5کيلومترو پوری رسيږی .ځينې آالت بيا
کيدالى شی فاصلی تر يو محدود محيط پوری اندازه کړي چه د نوموړی اندازه ګيری محدودوالى
آلی ته هدايت ورکوی ترڅو هغه فاصلی چه د تعين شوی چوکاټ او يا محيط څخه د باندی دی
اندازه او ثبت نکړی ،او همدارنګه سروير ته اجازه ورکړی چه ډيری لری نقطی او جسمونه د خپل
د شاه او خوا نژدی اجسامو کوم چه د سروی د کار په جريان که مداخله کوی لکه د برق الينونه
دونو شاخونه اونورو پواسطه قرات کړی .د فاصلی د قت يې د 10 – 1سانتی مترو پوری وی چه
±5 cm ± 20ppmيې نورمال دی .برق د دوه و څخه تر شپږو د AAډول بيتريو او يا د دوه Cبيتريو
پواسطه چه ټولی وچی بتری دی انتقاليږی بيا هم د بيتری نوعه د آلی په مودول پوری اړه لری[.
305,7م].
د معلوماتو ټولول کيدالى شی د ګڼ شمير معلوماتو ټولوونکو په مرسته چه اوس مهال په
مارکيټ کی پيدا کيږی ترسره شی .نوموړی السی ټوټل سټيشنونه کيدالی شی په ډيره پراخه
توګه د نقشو د جوړولو ،د GISدسروی اوهم د GPSد سروی لپاره وکارول شی .د بيلګه په توګه
د GPSسروی کيدالی شی د ونو بوټو د سوريو الندی او يا د کوم ساختمان خنډ يا مزاحمت په
وخت کی هم ادامه ورکړل شی ( چيرته چه د GPSسګنالونه بندوی) چه هغه هم د GPSد
معلوماتو ټولوونکی په مرسته چه معلومات په مستقيم ډول ورانتقاليږی309,7[ .م]
71
30.16شکل -نامنعکس کوونکى ټوټل سټيشن][7
30.16لنډيز
له ميالد څو پېړۍ مخکې د نيل په وادي کې د اوبو سستمونه موجود وو چه د هغې
جوړول جيودېزيکي اندازه ګيري ايجابولې .د اوبو لګولو د ساختمانونو ساحه چه د هغې اثار موجود
دي( ،کاريزونه) د دې ګواهي ورکوي چه جيودېزيکي کارونه له پخوا زمانو څخه زموږ په هيواد کې
سرته رسېدلي دي ،کله چه الکترونيکي تيودولېت د لومړي ځل لپاره معرفي شو نو د دې په راتګ
سره د نوو عصري ساحوي موادو په ټولولو او پروسس کې ئې د مرستې لپاره الره پرانسته .کله
چه الکترونيکي تيودولېت د ای ډي ام (الکترونيکي فاصله اندازه کوونکی) سره استعمال شي نو
په دې صورت کې به يو سروير بايد يوه ډېره پياوړي آله ولري .د دې آلې پرمخ د
مايکروپروسسر(کوم چه په اتوماتيک بڼه د آلې چلوونکي حالت څاري او د سروې دننه عيار شوی
پروګرام کاروي) سره د موادو ټولوونکی (کوم چه د ساحې مواد ،اندازه ګيري او ورسره نور جوخت
مواد ذخيره او پروسس کوي) يوځای شي نو په دې حالت کې به تاسې يوه پېژندل شوي
انجنيري آله ولرۍ چه د ټوټل سټېشن په نوم يادېږي.
پوښتنی
.1د ټوټل سټيشن کارول نظر الکترونيکی تيودليت او فوالدی فيتی ته کومی ګټی لری؟
.2د الکترونيکی زاويی اندازه کولو منځته راوړل د سروی په طرزالعمل باندی کوی تاثير
رامنځته کړی دی؟
.3سره ددی چه د ټوټل سټيشن ساحوی الکترونيکی کتاب او دهغی کنترولوونکۍ د نقطی
د توضيحاتو او د ساحی د اندازه ګيريو د ثبت قابليت او اړتيا لری ،ولی ساحوی د الس په
واسطه ليکل شوی نوټونه اوس هم د اهميت وړ دی؟
72
.4د الکترونيکی سروی اهميت د پراخه ساحوی سروی او دهغوی د معلوماتو د پروسيس په
هکله کوم چه نن ورته د Geometric Scienceپه نوم هم اشاره کيږی تشريح کړی؟
.5کله چی تاسی يو پروګرام شوی ټوټل سټيشن کاروۍ ،نو څرنګه کوالى شی د اوبو د يو
پټ وال موقعيت کوم چه ديو تعمير د کنج شاته وی معلوم کړی؟
.6د ځينو ټوټل سټيشنونو تنظيم او برابرتوب په يو ځل داخلولو سره ترسره کيږی چه يوځلی
اعيار شی نو ډير لږ پيښيږی چه هغه تغير شی او پداسی حال کی چه د نورو په هر ځل
اعيارولو سره تغير مومی ،نو تاسی د هر يو لپاره نو جالجال لست جوړ کړی چه په هغه
کی د هر يو تنظيم settingذکر شوی وی.
.7وروسته لدی چه نو ټوټل سټيشن د کنترول د نقطی د پاسه اعيار شی ،نو روښانه کړی
چه مخکی د توپوګرافيکی سروی د ترسره کولو څخه کومی عمليې او د معلوماتو داخلونه
بايد بشپړه شی؟
.8د يوی ډي ری مزدهمی ساختمانی ساحی د پاسه کله چه اکثره کنترولی سټيشنونه د
غوښتل شوی او يا پيشنهاد شوی نقشی د ساحی څخه بند وی ،نو واضح کړی څرنګه
کوالی شی چه د Resectionد تخنيک په کارولو سره يوه مسترحه con5enientد کنترول
آزاد سټيشن نقطه رامنځته کړی؟
.9د سروی د قراتونو د معلومولو لپاره د يو پياده رو د خط د پاسه هغه تخنيک تشريح کړی
چه کله معلومات کمپيوټر ته داخل کړل شی نو د پياده رو د خط د پاسه د نقطو لړی يو د
بل سره په ګرافيکی ډول وتړل شی.
د ټوټل سټيشن تخنيک د مخکی څخه د هم آهنګ شويو ساختمانی نقطو لپاره .10
تشريح کړی.
د موتور لرونکو ټوټل سټيشنونو ګټی کومی دی؟ .11
د اوتو مات هدف پيژندونکۍ ATRد کارولو ګټی کومی دی؟ .12
73
ضمايم
تخيومتريک جدولونه
74
36 99.99 1.05 99.92 2.79 99.79 4.53 99.61 6.27
C = 0.2
0.20 0.00 0.20 0.01 0.20 0.01 0.20 0.01
m
C = 0.3
0.30 0.00 0.30 0.01 0.30 0.01 0.30 0.02
m
C = 0.4
0.40 0.00 0.40 0.01 0.40 0.02 0.40 0.02
m
75
12 99.46 7.30 99.18 9.04 9883 10.74 98.43 12.43
76
m
C = 0.3
0.30 0.02 0.3 0.03 0.29 0.03 0.29 0.04
m
C = 0.4
0.40 0.03 0.4 0.04 0.39 0.04 0.39 0.05
m
77
36 97.78 14.79 97.22 16.44 96.62 18.08 95.96 19.70
C = 0.2
0.19 0.03 0.19 0.03 0.19 0.04 0.19 0.04
m
C = 0.3
0.29 0.05 0.29 0.05 0.29 0.05 0.29 0.06
m
C = 0.4
0.39 0.06 0.39 0.07 0.39 0.07 0.39 0.08
m
78
10 95.56 20.60 94.81 22.18 94.01 23.73 93.16 25.25
79
C = 0.2
0.19 0.04 0.19 0.05 0.19 0.05 0.19 0.05
m
C = 0.3
0.29 0.07 0.29 0.07 0.29 0.08 0.29 0.08
m
C = 0.4
0.39 0.09 0.39 0.09 0.39 0.10 0.39 0.11
m
80
36 91.84 27.38 90.86 28.82 89.83 30.23 88.75 31.60
C = 0.2
0.19 0.06 0.19 0.06 0.19 0.06 0.19 0.07
m
C = 0.3
0.29 0.08 0.29 0.09 0.29 0.10 0.28 0.10
m
C = 0.4
0.38 0.11 0.38 0.12 0.38 0.13 0.38 0.13
m
81
10 88.11 32.36 86.96 33.67 85.76 34.94 84.52 36.17
82
C = 0.2
0.19 0.07 0.19 0.07 0.19 0.08 0.19 0.08
m
C = 0.3
0.28 0.11 0.28 0.11 0.28 0.11 0.28 0.12
m
C = 0.4
0.38 0.14 0.37 0.15 0.37 0.15 0.37 0.16
m
83
38 82.63 37.89 81.28 39.00 79.90 40.07 78.49 41.09
C = 0.2 m 0.18 0.08 0.18 0.09 0.18 0.09 0.18 0.09
C = 0.3 m 0.27 0.12 0.27 0.13 0.27 0.14 0.27 0.14
C = 0.4 m 0.36 0.16 0.36 0.17 0.36 0.18 0.36 0.18
84
2 77.91 41.48 76.45 42.43 74.95 43.33
85
56 76.59 42.34 75.10 43.24 73.58 44.09
ماخذونه
.ص ص. پشاور. جلد دوم. ( سروينګ1371 ) سال. عبدالعظيم, بهرامی. عبدلواحد,حسنی.1
(251-287)
(پلی تکنيک تهران. دانشگاه امير کبير. نقشه برداری شناخت کلی. )1384(.محمود, ذوالفقاری.2
)92.169.183( , ص,ص. )
(314-323235) : ص، دانشگاه علم و صنعت ايران ص. نقشه برداری.)1384( .شمس, نوبخت.4
6– Bannister, A. Raymond, S. R. Baker. (2006) .Surveying University of Sol ford. P:(120 – 143).
86
87