Hä vµ tªn : NguyÔn v¨n thµnh

M· sv : CQ502354
Líp :nh÷ng nguyªn lý chung cña cña nghÜa mac-lenin 7

§Ò: Lý luËn vÒ gi¸ trÞ søc lao ®éng vµ rót ra ý

nghÜa thùc tiÔn nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh
cña nÒn kinh tÕ níc ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp
kinh tÕ quèc tÕ.
 Bµi lµm

I. Lý luËn vÒ gi¸ trÞ søc lao ®éng

Ph.¡ngghen cho r»ng, C.M¸c cã hai ph¸t hiÖn lín: mét lµ , ph¸t hiÖn ra
quan niÖm duy vËt lÝch sö, hai lµ ,ph¸t hiÖn vÒ gi¸ trÞ thÆng d. Häc
thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d lµ hßn ®¸ t¶ng cña lý luËn kinh tÕ chÝnh trÞ cña
C.M¸c. Nã ®· bãc trÇn bÝ mËt trong sù bãc lét cña chñ nghÜa t b¶n. Trong
®ã, thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng cña C.M¸c l¹i lµ c¬ së cho thuyÕt gi¸ trÞ thÆng
d cña «ng.
C.M¸c cho r»ng,kh«ng thÓ dïng sè lîng ®Ó ®o lêng gi¸ trÞ sö dông cña
c¸c lo¹i hµng ho¸, «ng nãi “ nÕu bãc riªng gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ ra,
hµng ho¸ chØ cßn l¹i mét thuéc tÝnh, ®ã lµ thuéc tÝnh s¶n phÈm lao ®éng”.
Tøc lµ, gi¸ trÞ cña h»ng ho¸ chÝnh lµ lao ®éng hao phÝ ®îc kÕt tinh trong
hµng ho¸ ®ã. Do vËy chóng ta thêng nãi r»ng , lao ®éng t¹o ra gi¸ trÞ.
Trong chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa, ®Ó ®¹t ®îc gi¸ trÞ thÆng d, nhµ t b¶n
b¾t buéc ph¶i t×m trªn thÞ trêng lo¹i hµng ho¸ mµ b¶n th©n gi¸ trÞ sö dông
cña nã cã mét thuéc tÝnh ®Æc biÖt lµm nguån gèc cho gi¸ trÞ, qu¸ tr×nh sö
dông nã ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh t¹o ra gÝa trÞ. Lo¹i hµng ho¸ ®Æc thï ®ã
chÝnh lµ søc lao ®éng cña con ngêi. Ta cÇn chó ý r»ng søc lao ®éng lµ
n¨ng lùc tiÕn hµnh lao ®éng cña con ngêi, sö dông søc lao ®éng míi lµ lao
®éng, mµ lao ®éng tøc lµ t¹o ra gi¸ trÞ .Gi¸ trÞ cña b¶n th©n søc lao ®éng
bÞ quyÕt ®Þnh bëi thêi gian lao ®éng b¾t buéc trong x· héi cã nhu cÇu vÒ
lao ®éng trªn thÞ trêng. Søc lao ®éng vèn kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸ nhng søc
lao ®éng sÏ trë thµnh hµng ho¸ nÕu cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau:
+ngêi lao ®éng ph¶i ®îc hoµn toµn tù do vÒ th©n thÓ(hoµn toµn cã
quyÒn së h÷u vÒ søc lao ®éng). §©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn cÇn.
 +Ngêi lao ®éng ®· bÞ mÊt hªt t liÖu s¶n xuÊt. §iÒu kiÖn nµy lµm cho
ngêi lao ®éng kh«ng tù s¶n xuÊt ra cña c¶i ®Ó nu«I sèng chÝnh m×nh. Do
®ã ngêi lao ®éng ph¶i b¸n søc lao ®éng, ®©y lµ ®iÒu kiÖn ®ñ.
*> Gi¸ trÞ hµng ho¸ cña søc lao ®éng : do thêi gian lao ®éng x· héi cÇn
thiÕt ®Ó s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt ra søc lao ®éng quyÕt ®Þnh nhng søc lao
®éng g¾n víi c¬ thÓ sèng. Do ®ã, gi¸ trÞ hµng ho¸ cña søc lao ®éng chÝnh
lµ gi¸ trÞ nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt cho ngêi c«ng nh©n vµ gia ®×nh
hä bao gåm gi¸ trÞ nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cho ngêi c«ng nh©n vµ nh÷ng t
liÖu sinh ho¹t cho gia d×nh ngêi c«ng nh©n vµ nh÷ng phÝ tæn do ®µo t¹o
ngêi c«ng nh©n. Nhng ë mçi quèc gia kh¸c nhau ,trong nh÷ng thêi k× kh¸c
nhau do ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ-chÝnh trÞ-x· héi vµ tù nhiªn kh¸c nhau, do
®ã gi¸ trÞ søc lao ®éng còng kh¸c nhau. V× vËy, gi¸ trÞ søc lao ®éng bao
hµm c¶ yÕu tè lÞch sö vµ tinh thÇn. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n nhÊt
gi÷a gi¸ trÞ søc lao ®éng vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ th«ng thêng.
VD: gi¸ trÞ søc lao ®éng ®îc biÓu hiÖn díi d¹ng tiÒn c«ng hay tiÒn l-
¬ng.
Gi¸ trÞ sö dông cña søc lao ®éng còng ®îc biÓu hiÖn th«ng qua tiªu dïng
søc lao ®éng, nã còng tho¶ m·n ®îc nhu cÇu cña ngêi mua nhng gi¸ trÞ sö
dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng lµ 1 gi¸ trÞ ®Æc biÖt, biÓu hiÖn lµ khi tiªu
dïng nã th× gi© trÞ cña nã kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m ®i mµ cßn t¹o ra 1 gi¸
trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ b¶n th©n nã. §©y chÝnh lµ nguån gèc t¹o ra gi¸ trÞ
thÆng d.
Nhµ t b¶n mua l¹i gi¸ trÞ søc lao ®éng trªn thÞ trêng, nghÜa lµ cã quyÒn
sö dông søc lao ®éng ®ã trong s¶n xuÊt, vµ cìng bøc ngêi lao ®éng ph¶i lµm
viÖc c¶ ngµy( môc ®Ých nh»m thu ®îc gi¸ trÞ thÆng d tèi ®a).
Trong lÞch sö loµi ngêi, do cã lao ®éng thÆng d míi sinh ra kh¶ n¨ng bÊt
b×nh ®¼ng,ngêi bãc lét ngêi. C.M¸c chØ râ: lao ®éng thÆng d kh«ng ph¶I
xuÊt hiÖn tõ khi cã t b¶n .Trong x· héi ®îc t¹o nªn bëi kÎ bãc lét vµ ngêi bÞ
bãc lét, giai cÊp thèng trÞ ®Òu thu ®îc lao ®éng thÆng d tõ ngêi lao ®éng
bÞ bãc lét, «ng nãi: “ Sù ph©n biÖt c¸c kiÓu h×nh th¸I kinh tÕ- x· héi kh¸c
nhau nh x· héi n« lÖ vµ x· héi thuª mín lao ®éng, chØ lµ c¸c h×nh thøc kh¸c
nhau cña viÖc tíc ®o¹t lao ®éng thÆng d trªn th©n thÓ ngêi s¶n xuÊt, ngêi
lao ®éng”.§Æc ®iÓm cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa lµ ngµy
cµng bãc lét nhiÒu h¬n lao ®éng thÆng d, dïng nh÷ng thñ ®o¹n tinh vi h¬n ,
khÐo lÐo h¬n, lõa bÞp h¬n ®Ó ®o¹t lÊy lao ®éng thÆng d.
Do sù ph¸t triÓn cña khoa häc khoa häc-kü thuËt hiÖn ®¹i cïng nh÷ng
ngµnh nghÒ s¶n xuÊt dùa trªn nã, qu¸ tr×nh tù ®éng ho¸ trong s¶n xuÊt t¹o ra
hiÖn tîng vai trß cña lao ®éng trùc tiÕp cña ngêi lao ®éng ngµy cµng mê
nh¹t.V× vËy,cã häc gi¶ ph¬ng T©y cho r»ng lý luËn vÒ gi¸ trÞ lao ®éng vµ
häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d cña C.M¸c nh»m v¹ch trÇn thùc chÊt nÒn s¶n
xuÊt t b¶n chñ nghÜa ®· lçi thêi vµ mÊt t¸c dông nh Marcuse,
Habermas.Tuy nhiªn,®ã chØ lµ nh÷ng suy luËn cha thÊu ®¸o.Sù ph¸t triÓn
cña khoa häc- kÜ thuËt, tiÕn hµnh tù ®éng ho¸ s¶n xuÊt ®· thóc ®Èy søc
s¶n xuÊt t¨ng cao kh«ng ngõng. Trong s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i ho¸, ngêi s¶n
xuÊt ®· coi c¸c bé phËn cña c¬ thÓ m×nh nh mét thµnh phÇn cña hÖ thèng
tù ®éng ho¸,khiÕn cho viÖc dïng søc lùc trùc tiÕp cho s¶n xuÊt ngµy cµng
Ýt, cã nh÷ng ngµnh mµ ngêi s¶n xuÊt trùc tiÕp thµnh ngêi qu¶nlý. Ph¶i
ch¨ng,lý luËn cña M¸c ®· mÊt ®i t¸c dông, ®· lçi thêi?
C.M¸c ®· chØ ra r»ng, søclao ®éng lµ n¨ng lùc cña ngêi lao déng,®îc
vËn dông mçi khi con ngêi s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ sö dông nµo ®ã. Sö dông søc
lao ®éng chÝnh lµ lao ®éng.Theo C.M¸c, lao ®éng t¹o ra gi¸ trÞ bao gåm lao
®éng thÓ lùc vµ c¶ lao ®éng trÝ ãc, hai lo¹i lao ®éng nµy ®îc kÕt hîp trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C¸i gäi lµ gi¸ trÞ,chÝnh lµ lao ®éng hao phÝ ®îc kÕt
tinh trong hµng ho¸. B¶n th©n gi¸ trÞ sö dông( c¶a søc lao ®éng) ®· cã thuéc
tÝnh ®Æc thï ®Ó trë thµnh nguån gèc cña gi¸ trÞ. Do ®ã, viÖc sö dông nã
thùc tÕ chÝnh lµ qu¸ tr×nh vËt ho¸ lao ®éng, tõ ®ã s¸ng t¹o nªn gi¸ trÞ.§ång
thêi, C.M¸c còng ®Ò cao vai trß cña lao ®éng trÝ ãc vµ yÕu tè trÝ tuÖ
trong qu¸ tr×nh sanr xuÊt. ¤ng nhÊn m¹nh r»ng,chÝnh ph¬ng thøc s¶n xuÊt
t b¶n chñ nghÜa míi t¹o ra sù ®èi lËp gi÷a lao ®éng thÓ lùc vµ lao ®éng trÝ
ãc. Trong nÒn s¶n xuÊt t¬ng lai ,vai trß cña yÕu tè trÝ tuÖ ngµy cµng gia
t¨ng, trong c¸c x· héi tri thøc nãi chung, nã sÏ cµng cã kh¶ n¨ng chuyÓn biÕn
thµnh søc s¶n xuÊt trùc tiÕp. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i ho¸ vÉn ph¶i
tr«ng cËy vµo ngêi s¶n xuÊt ®iÒu khiÓn,sù t¨ng trëng cña gÝa trÞ hµng ho¸
vÉn chñ yÕu dùa vµo ngêi s¶n xuÊt, chø kh«ng ph¶i t b¶n hay m¸y mãc. HÖ
thèng c¬ khÝ tù ®éng ho¸ chØ lµ c«ng cô lao ®éng cña lao ®éng s¶n xuÊt,
nã lµ t b¶n bÊt biÕn,nÕu nh kh«ng cã ngêi s¶n xuÊt sö dông nã vµo trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, th× nã kh«ng thÓ tù chuyÓn ho¸ gÝa trÞ cña b¶n th©n
nã, còng nh kh«ng thÓ lµm sinh s«i ®îc gi¸ trÞ hµng ho¸ .
øng dông cña khoa häc- kÜ thuËt vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,tiÕn hµnh tù
®éng ho¸ s¶n xuÊt chØ biÓu hiÖn kÕt cÊu søc lao ®éng ®· cã sù chuyÓn
biÕn lín.Gi¸ trÞ hµng ho¸ sinh s«i cµng Ýt dùa vµo lao ®éng thÓ lùc cña ng-
êi s¶n xuÊt, th× l¹i dùa cµng nhiÒu h¬n vµo lao ®éng trÝ ãc. Lao ®éng thÓ
lùc cña c«ng nh©n gi¶m ®i,nhng lao ®éng trÝ ãc hä bá ra l¹i nhiÒu h¬n.
ViÖc t¹o ra gi¸ trÞ hµng ho¸ c«ng nghÖ cao thÓ hiÖn trong tÊt c¶ qu¸ tr×nh
nghiªn cøu, thiÕt kÕ ,s¶n xuÊt vµ tiªu thô. Trong toµn bé qu¸ trinh ®ã, khoa
häc- kÜ thuËt, tri thøc th«ng tin ®· ph¸t huy vai trß to lín, nhng suy cho cïng,
chóng ®Òu lµ s¶n phÈm cña lao ®éng trÝ ãc mang tÝnh s¶ng t¹o cña con
ngêi. Do ®ã t×nh h×nh míi cña ph¸t triÕn s¶n xuÊt kh«ng lµm thay ®æi sù
thùc lµ lao ®éng t¹o ra gi¸ trÞ.
§ång thêi, sù ph¸t triÓn cña khoa häc-kÜ thuËt hiÖn ®¹i chØ thóc ®Èy
sù thay ®æi cña cÊu tróc thµnh phÇn h÷u c¬ (tØ lÖ gi÷a t b¶n bÊt biÕn vµ
t b¶n kh¶ biÕn) trong t b¶n, chø kh«ng thÓ thay ®æi thùc tÕ sù ph¸t triÓn
kinh tÕ cña chñ nghÜa t b¶n vÉn ph¶I dùa vµo viÖc theo ®uæi gi¸ trÞ
thÆng d. H¬n n÷a, khi ngêi lao ®éng trÝ ãc s¸ng t¹o vµ sö dông khoa häc kÜ
thuËt, hä còng ph¶i bá ra rÊt nhiÒu lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hiÖn
®¹i ho¸, sè lîng ngêi lao ®éng trÝ ãc t¨ng lªn rÊt nhiÒu,hä còng bÞ nhµ t b¶n
thuª, s¸ng t¹o mét lîng lín gi¸ trÞ thÆng d.Tõ ®ã ,cã thÓ thÊy lÝ luËn gi¸ trÞ
thÆng d còng nh gi¸ trÞ lao ®éng cña C.M¸c kh«ng hÒ lçi thêi vµ mÊt ®i t¸c
dông.

II/ ý nghÜa thùc tiÔn nh»m n©ng cao n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn
kinh tÕ níc ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
1. Nh÷ng yÕu tè chñ yÕu lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña s¶n phÈm dÞch vô
Thø nhÊt, chi phÝ s¶n xuÊt trong tõng ngµnh, tõng s¶n phÈm trong toµn
bé nÒn kinh tÕ cßn cao.
Trong n«ng nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt cßn chiÕm 40% gi¸ trÞ s¶n xuÊt.
C¸c ph¬ng thøc canh t¸c cßn l¹c hËu, gièng c©y trång vËt nu«i cã chÊt lîng
vµ n¨ng suÊt thÊp, thiÕt bÞ chÕ biÕn l¹c hËu.Khi gi¶m thuÕ nhËp khÈu vµ
dì bá c¸c rµo c¶n phi thuÕ sÏ h¹n chÕ rÊt lín kh¶ n¨ng c¹nh tranh so víi hµng
nhËp khÈu.
Trong c«ng nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt cña nhiÒu s¶n phÈm cßn cao,
chiÕm b×nh qu©n kho¶ng 70% gi¸ trÞ s¶n xuÊt.
Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy chñ yÕu do tån tai yÕu kÐm ë nhiÒu
kh©u: tríc hÕt lµ tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ cña nÒn kinh tÕ
cßn thÊp. Tr×nh ®é tay nghÒ cßn thÊp, v× vËy n¨ng suÊt lao ®éng thÊp
h¬n nhiÒu so víi c¸c níc tiªn tiÕn. Chi phÝ nguyªn liÖu ®Çu vµo nh×n
chung lµ cao do chñ yÕu nhËp khÈu, chÊt lîng nguyªn liÖu s¶n xuÊt trong n-
íc kÐm, kh«ng æn ®Þnh. VÒ mÆt qu¶n lý, c¸c doanh nghiÖp cha quan t©m
t×m gi¶i ph¸p gi¶m c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹
gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Ó tham gia héi nhËp cã hiÖu qu¶, vÉn cã t tëng tr«ng
chê vµo nhµ níc vÒ cÊp vèn, h¹ l·i suÊt, bï lç, miÔn gi¶m thuÕ.
Thø hai, chÊt lîng lao ®éng, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp.
 Trong n«ng nghiÖp vµ khu vùc n«ng th«n, n¨ng suÊt lao ®éng cßn qu¸
thÊp. HiÖn nay, kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ViÖt Nam dùa trªn gÇn
12 triÖu hé n«ng d©n ®¶m nhËn, quy m« bÐ, ph¬ng tiÖn canh t¸c l¹c hËu,
n¨ng suÊt chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ thÊp, søc c¹nh tranh vÒ hµng ho¸ n«ng s¶n
trªn thÞ trêng kÐm. Lùc lîng lao ®éng ë n«ng th«n dåi dµo nhng ®éi ngò lao
®éng cã tri thøc cßn máng, tr×nh ®é lao ®éng, tr×nh ®é tay nghÒ cha thÓ
®¸p øng ®îc yªu cÇu vµ ®ßi hái cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓnvµ lµ mét nguyªn
nh©n quan träng h¹n chÕ kh¶ n¨ng ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi quy tr×nh
s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay. HiÖn cã kho¶ng 73% lùc
lîng lao ®éng c«ng nghiÖp kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt. Tû lÖ
®¹i häc/ trung cÊp/c«ng nh©n kü thuËt cña ViÖt Nam lµ 1/1,5/2.5 trong khi
cña thÕ giíi lµ 1/2,5/3,5. C«ng t¸c ®µo t¹o l¹i cha ®îc quan t©m ®óng møc
thiÕu quy ho¹ch dµi h¹n, céng víi viÖc sö dông ®·i ngé cha tho¶ ®¸ng.
Thø ba, chi phÝ dÞch vô cßn cao.
Theo ®iÒu tra cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ ph¶n ¸nh cña c¸c doanh
nghiÖp, nhiÒu chi phÝ ®Çu vµo t¹i ViÖt Nam ®îc ®¸nh gi¸ cao h¬n nhiÒu
so víi c¸c níc trong khu vùc nh cíc ®iÖn tho¹i, viÔn th«ng, phÝ giao th«ng
vËn t¶i, c¶ng biÓn, gi¸ c¸c s¶n phÈm ®éc quyÒn nh xi m¨ng, ®iÖn níc...Cô
thÓ lµ cíc viÔn th«ng quèc tÕ cao h¬n tõ 30- 50%; gi¸ ®iÖn cao h¬n
Mianma, Th¸i Lan, Singapo, Indonesia, Lµo kho¶ng trªn 45%; C¸c møc phÝ
vµ lÖ phÝ hµng h¶i t¹i c¸c c¶ng ë Sµi Gßn cßn cao h¬n vµi lÇn so víi c¸c
c¶ng biÓn t¹i Bangkoc, Manila, Jakata.
Thø t, bé m¸y qu¶n lý cßn kÐm hiÖu qu¶.
ë c¸c doanh nghiÖp, bé m¸y qu¶n lý cßn cång kÒnh, thêng chiÕm tõ 6-
9% tæng sè lao ®éng cña doanh nghiÖp; trong khi c¸c níc trong khu vùc chØ
chiÕm tõ 3- 4%. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp trong nhiÒu ngµnh thêng
chiÕm tõ 5-8% gi¸ thµnh lµ kh¸ cao. MÆt kh¸c do quy ®Þnh cña nhµ níc nªn
nhiÒu vÞ trÝ trong bé m¸y kh«ng kiªm nhiÖm ®îc vµ kÐm linh ho¹t. §¸ng lu
ý lµ tæ chøc lao ®éng ë nhiÒu doanh nghiÖp cha hîp lý vµ khoa häc, biªn
chÕ qu¸ lín, chøc n¨ng nhiÖm vô kh«ng râ rµng, kû luËt lao ®éng cha
nghiªm...lµm cho n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ thÊp.

2. Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh.

2.1. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.

Cã thÓ thÊy r»ng phÇn lín c¸c nguyªn nh©n lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng c¹nh
tranh ®Òu gi¸n tiÕp hoÆc trùc tiÕp liªn quan ®Õn nh©n tè con ngêi.Con
ngêi lµ mét chñ thÓ, lµ mét nh©n tè ®Æc biÖt trong sè c¸c nh©n tè ®Çu
vµo cña mäi ho¹t ®éng kinh tÕ. Nã kh¸c biÖt víi c¸c nh©n tè kh¸c v× nã võa
lµ nh©n tè ®éng lùc ®¶m b¶o cho sù thµnh c«ng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi riªng vµ cña c¶ nÒn kinh tÕ nãi chung,
song ®ång thêi còng lµ môc tiªu phôc vô mµ c¸c doanh nghiÖp vµ c¶ x· héi
ph¶i híng tíi. Do vËy khi xÐt ®Õn chñ thÓ nµy nh mét nh©n tè tÝch cùc
trong viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh cña tõng doanh nghiÖp nãi riªng vµ c¶
nÒn kinh tÕ nãi chung th× cÇn ph¶i chó ý hai mÆt:
_ Lµm sao ®Ó ph¸t huy vai trß ®éng lùc cña con ngêi, t¹o ®iÒu kiÖn
®Ó hä ®ãng gãp cho x· héi ®îc nhiÒu h¬n.
_ MÆt kh¸c, muèn “con t»m nh¶ t¬ ãng mît h¬n” th× ph¶i ®Çu t vµo con
ngêi nhiÒu h¬n, ph¶i phôc vô hä ®îc tèt h¬n, t¹o m«i trêng ®Ó hä tin tëng, tù
tin trong c«ng viÖc
Muèn vËy, ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh, th«ng qua yÕu tè con ngêi nªn
chó ý gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò sau:
Mét lµ, kh«ng ngõng t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi lao ®éng (bao gåm c¶ c«ng
nh©n lao ®éng lÉn ®éi ngò qu¶n lý ë mäi cÊp) ®îc häc tËp, ®îc ®µo t¹o vµ
®µo t¹o l¹i.
Trong x· héi th«ng tin, viªc kh«ng ngõng n©ng cao cËp nhËt kiÕn thøc
lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu, ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ sù
ph¸t triÓn cña mäi quèc gia ®Òu híng tíi nÒn kinh tÕ tri thøc- mét x· héi tinh
thÇn kh«ng ngõng häc hái rÌn luyÖn vµ n©ng cao kiÕn thøc.
§Ó n©ng cao søc c¹nh tranh th× viÖc ®µo t¹o chuyªn s©u lµ v« cïng cÇn
thiÕt, v× cã ®µo t¹o chuyªn s©u míi t¹o ra ®ù¬c ®é ngò qu¶n lý giái. Mét
khi cã nhµ l·nh ®¹o giái, hä lµ ngêi am hiÓu, n¾m b¾t ®îc thùc chÊt cña
vÊn ®Ò th× hä míi ®Æt ra nh÷ng nhu cÇu cÇn ph¶i thùc hiÖn ®Ó n©ng
cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thùc
hiÖn ®îc c¸c yªu cÇu ®Æt ra.ChÝnh v× vËy, viÖc ®µo t¹o kh«ng thÓ thùc
hiÖn mét c¸ch h×nh thøc, ch¹y theo sè lîng mµ lu«n ph¶i cÇn chó ý ®Õn
chÊtlîng ®µo t¹o.
§Ó ®µo t¹o chuyªn s©u, còng cÇn ph¶i chän ®óng ngêi ®Ó ®µo t¹o vµ
®µo t¹o ®óng nh÷ng ngµnh cã nhu cÇu. Ngêi ®ù¬c cö ®i häc ph¶i lµ nh÷ng
ngêi cã kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ lµ nh÷ng ngêi ham häc, cã tinh thÇn tr¸ch
nhiÖm cao trong häc tËp. §Ó phôc vô tèt c«ng t¸c ®µo t¹o, cÇn ph¶i x©y
dùng gi¸o tr×nh tèt, thêng xuyªn cËp nhËt kiÕn thøc, kh«ng ngõng c¶i tiÕn
vµ ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®Ó néi dung ®µo t¹o mang tÝnh thiÕt
thùc, ®¸p øng kÞp thíi c¸c nhu cÇu lu«n n¶y sinh cña mét nÒn kinh tÕ ®ang
ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã, c¸c thiÕt bÞ c«ng cô hç trî thùc hµnh bµi gi¶ng còng
cÇn ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, tr¸nh t×nh tr¹ng c¸c thiÕt bÞ nµy cßn l¹c hËu h¬n
so víi c¸c thiÕt bÞ ®ang vËn hµnh t¹i c¸c doanh nghiÖp.
VÊn ®Ò ®µo t¹o chuyªn m«n còng cÇn g¾n liÒn víi viÖc giao dôc
phÈm chÊt ®¹o ®øc vµ rÌn luyÖn thÓ lùc cho thÕ hÖ míi. Mét c¬ thÓ khoÎ
m¹nh giµu søc sèng c¶ vÒ søc lùc, trÝ tuÖ vµ tinh thÇn sÏ lµ m«i trêng
thuËn lîi ®Ó h×nh thµnh vµ nu«i dìng nguån tri thøc tèt
Hai lµ, mét vÊn ®Ò còng kh«ng kÐm phÇn quan träng trong viÖc n©ng
cao søc c¹nh tranh th«ng qua yÕu tè con ngêi lµ t¹o m«i trêng thuËn lîi ®Ó
ngêi lao ®éng ®îc ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng søc s¸ng t¹o cña m×nh, ®ù¬c cèng
hiÕn nhiÒu h¬n cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vµ cña toµn x·
héi.
Do vËy, ®Ó cã thÓ cèng hiÕn ®îc th× con ngêi ph¶i cã m«i trêng lµm
viÖc phï hîp vµ ®îc ®Æt ®óng vÞ trÝ theo ®óng kh¶ n¨ng cña m×nh.
MÆt kh¸c, th«ng thêng nh÷ng ngêi cã tri thøc lµ nh÷ng ngêi ham häc hái
th× ë mét khÝa c¹nh kh¸c hä lµ nh÷ng ngêi mong ®îc cèng hiÕn vµ kh«ng
chó ý nhiÒu ®Õn vÊn ®Ò danh lîi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó hä
cã thÓ ph¸t huy kh¶ n¨ng ®em nh÷ng tri thøc cña m×nh cèng hiÕn cho x· héi
nãi chung vµ doanh nghiÖp nãi riªng, t¹o ra ®îc nhiÒu s¸ng kiÕn gãp phÇn
n©ng cao søc c¹nh tranh.
Ba lµ, mét vÊn ®Ò n÷a trong ph¸t huy nh©n tè con ngêi ®Ó n©ng cao
søc c¹nh tranh lµ gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng chÕ ®é tiÒn l¬ng,®iÒu ®ã kh«ng
chØ t¹o ®iÒu kiÖn cho hä an t©m lµm viÖc mµ khi xÐt ®Õn khÝa c¹nh
kinh tÕ cßn cã kh¶ n¨ng n©ng cao søc c¹nh tranh.
Khi chóng ta cßn nghÌo th× chóng ta ph¶i tËn dông nh©n c«ng rÎ ®Ó
n©ng cao søc c¹nh tranh, song nÕu gi¸ nh©n c«ng rÎ th× thêng dÉn ®Õn
n¨ng suÊt thÊp, hiÖu qu¶ kh«ng cao. VÝ dô, tõ l©u ta vÉn nãi r¨ng ViÖt
Nam cã lîi thÕ vÒ nguån nh©n c«ng gi¸ rÎ trong nh÷ng ngµnh th©m dông
lao ®éng nh ngµnh dÖt may, da giµy..., song nÕu n¨ng suÊt cña mét c«ng
nh©n ViÖt Nam trong ngµnh may chØ b»ng 1/4 so víi n¨ng suÊt cña mét
c«ng nh©n t¹i c¸c níc ph¸t triÓn th× râ rµng gi¸ nh©n c«ng rÎ kh«ng h¼n lµ
mét u thÕ. Vµ trong cuéc sèng hiÖn t¹i, ngêi ta thêng cã xu híng s½n sµng bá
tiÒn ra ®Ó mua mét mÆt hµng chÊt lîng h¬n, ®îc ®Çu t chÊt x¸m nhiÒu
h¬n mÆc dï gi¸ cã thÓ cao h¬n.
2.2. Duy tr× søc c¹nh tranh,chèng ®éc quyÒn.
Trong kinh tÕ thÞ trêng, c¹nh tranh trë thµnh ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn
v× thÕ ®a sè c¸c chÝnh phñ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Òu chó träng b¶o
vÖ c¹nh tranh chèng ®éc quyÒn.
 MÆc dï ViÖt Nam ®· thùc hiÖn ®æi míi, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ
trêng tõ 15 n¨m qua nhng t×nh tr¹ng ®éc quyÒn vÉn tån t¹i kh¸ phæ biÕn
nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc nhµ níc, ®a sè hµng ho¸ vµ
dÞch vô trong c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®Òu cã gi¸ c¶ cao, c¸c hµng ho¸
nh nguyªn liÖu,vËt t, ®iÖn níc, chÊt ®èt, xi m¨ng vµ c¸c dÞch vô th«ng tin
cã gi¸ cao h¬n c¸c níc trong khu vùc: gi¸ ®iÖn cao h¬n 50%, gi¸ níc 70%, cíc
phÝ vËn t¶i biÓn 27%, xi m¨ng 7%, thÐp x©y dùng 20USD/tÊn, ®iÖn tho¹i
quèc tÕ chi phÝ ë ViÖt Nam cao gÊp 7 lÇn Singapore, gÊp 2 lÇn so víi
Trung Quèc, gi¸ thuª ®Êt ë c¸c thµnh phè ë ViÖt Nam cao h¬n ë Trung Quèc
tõ 4-6 lÇn, cao h¬n ë Th¸i Lan 6 lÇn ®· lµm t¨ng ®¸ng kÓ c¸c chi phÝ ®Çu
vµo, do ®ã n©ng cao gi¸ thµnh s¶n phÈm lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh so
víi hµng ho¸ cïng lo¹i cña c¸c níc b¹n.
Nhµ níc cÇn sím ban hµnh luËt chèng ®éc quyÒn, luËt ph¸ s¶n, thùc
hiÖn gi¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo c¬ b¶n nh n¨ng lîng, th«ng tin, gi¸ thuª
®Êt...ngang b»ng víi c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi, ®Èy m¹nh cæ phÇn
ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc,®æi míi chÝnh s¸ch vµ c¸ch sö dông c¸n bé lµ
nh÷ng yªu tè quan träng t¸c ®éng ®Õn viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh
cña doanh nghiÖp vµ hµng ho¸ ViÖt Nam trong héi nhËp.
2.3. Khai th¸c lîi thÕ so s¸nh.
ViÖc lùa chän ®óng vµ ®Èy m¹nh ®Çu t s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cã lîi
thÕ c¹nh tranh ®Ó tham gia th¬ng m¹i quèc tÕ sÏ t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cho doanh nghiÖp vµ hµng ho¸. Nhê vËy mµ n©ng cao ®îc hiÖu qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh. ë ViÖt Nam hiÖn nay cÇn ®Èy m¹nh ®Çu t vµo c¸c
ngµnh cã lîi thÕ nh: chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc; xay x¸t, chÕ biÕn l¬ng thùc;
chÕ biÕn thuû s¶n; thuèc trõ s©u, n«ng dîc vµ ph©n bãn; thuèc ch÷a bÖnh;
giµy dÐp; may mÆc quÇn ¸o...NÕu so s¸nh víi c¸c níc ASEAN, cã thÓ thÊy
nh÷ng mÆt hµng nãi trªn cña ta cã tÝnh c¹nh tranh cao.
 VÒ l©u dµi, ph¶i ®Èy m¹nh ®Çu t, nghiªn cøu chiÕm lÜnh c¸c ngµnh
sö dông c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao, lao ®éng tri thøc nh c«ng nghÖ phÇn
mÒm, c«ng nghÖ ®iÖn tö tin häc...
Ngoµi ra, ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho doanh nghiÖp vµ hµng
ho¸ ViÖt Nam, cÇn ph¶i gi¶i quyÕt vèn ®Çu t, cÇn cã chÝnh s¸ch c«ng
nghÖ theo híng khuyÕn khÝch øng dông c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ kü
thuËt cao vµo s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹n chÕ
viÖc sö dông c«ng nghÖ l¹c hËu n¨ng suÊt thÊp, g©y « nhiÔm m«i trêng.
GÇn ®©y, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· quan t©m h¬n ®Õ nhu cÇu
ngµy cµng ®a d¹ng cña kh¸ch hµng. Hä tin r»ng khi hoµn thiÖn chÊt lîng
s¶n phÈm vµ gi¶m ®îc gi¸ thµnh th× sÏ n©ng cao ®îc ®îc vÞ thÕ c¹nh tranh
trªn thÞ trêng. Cã lÏ niÒm tin cña hä hoµn toµn cã c¬ së v× hµng ViÖt Nam
®· cã mét chç ®øng nhÊt ®Þnh trong lßng ngêi tiªu dïng. Tuy nhiªn, nh÷ng
g× ®· gióp cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®¹t ®îc thµnh c«ng hiÖn nay
kh«ng b¶o ®¶m cho hä mét vÞ thÕ c¹nh tranh trong t¬ng lai.
2.4. Nhµ níc hç trî c¸c doanh nghiÖp t¨ng cêng søc c¹nh tranh
B»ng chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp thÝch hîp nhµ níc hç trî b»ng c¸c ph¬ng
tiÖn bao gåm tù sù gióp ®ì tµi chÝnh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cho ®Õn sù
®Þnh ®o¹t cña nhµ níc vÒ møc s¶n xuÊt cã lîi nhÊt. B»ng c¸ch lùa chän c¸c
ngµnh cã nhiÒu triÓn väng vµ c¸c ngµnh ®Æc biÖt cÇn ph¸t triÓn vµ trî
gióp tµi chÝnh nhê trî cÊp xuÊt khÈu,nhµ níc t×m c¸ch ph¸t triÓn mét c¸ch
cã hÖ thèng lîi thÕ so s¸nh vµ t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn trêng quèc
tÕ
ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp thêng ®îc phèi hîp víi chÕ ®é b¶o hé míi ®Ó
thùc hiÖn môc tiªu t¹o ra mét lîi thÕ so s¸nh vµ thµnh lËp c¸c ngµnh c«ng
nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh m¹nh trªn thÞ trõ¬ng quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ
c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao vµ ®Èy m¹nh viÖc thùc
hiÖn chiÕn lîc t¨ng trëng dùa vµo xuÊt khÈu. Trong c¹nh tranh kinh tÕ quèc
tÕ, vai trß cña c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ngµy cµng t¨ng. Nh÷ng thay
®æi vÒ c«ng nghÖ vµ viÖc më réng kü thuËt c«ng nghÖ ®Ó t¨ng cêng søc
m¹nh c¹nh tranh vµ quyÒn quyÕt ®Þnh trªn thÞ trêng b»ng lîi thÕ so s¸nh
®ang dÉn tíi nh÷ng h×nh thøc míi cña chÝnh phñ
Nhµ nø¬c thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« nh»m t¹o ra m«i trêng dÔ
dµng cho thÞ trêng ho¹t ®éng vµ cho viÖc tÝch luü c¸c nh©n tè s¶n xuÊt c¬
b¶n. Nã bao gåm kh«ng nh÷ng chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ mµ cßn c¶
nh÷ng chÝnh s¸ch chung nh t¨ng cêng nÒn gi¸o dôc, cÊp kinh phÝ cho viÖ
nghiªn cøu ph¸t triÓn c¬ b¶n vµ khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm trong c¶ níc ®Ó
®¹t ®îc tû lÖ cao. D©n trÝ t¨ng lªn cïng víi tay nghÒ cña ngêi lao ®éng,
n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng cïng víi lîi thÕ so s¸nh quèc gia nh NhËt B¶n còng
lµ níc ®iÓn h×nh theo c¸ch ®ã. C¸c níc NIC ch©u ¸ còng vËy. Nh÷ng
chÝnh s¸ch ®ã ®· thóc ®¶y tÝch luü c¸c nh©n tè s¶n xuÊt c¬ b¶n vµ t¨ng c-
êng hiÖu qu¶ tæng thÓ cña nÒn kinh tÕ, t¹o nÒn t¶ng lîi thÕ so víi c¸c quèc
gia ®Ó c¸c c«ng ty t¨ng cêng sc m¹nh c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ
ViÖt Nam ®ang ®èi mÆt víi mét sù c¹nh tranh khèc liÖt trong xu thÕ
nÒn kinh tÕ thÞ trêng më nh hiÖn nay. Khi níc ta ®· hoµn toµn héi nhËp
vµo kinh tÕ khu vùc vµ kinh tÕ thÕ giíi th× th¸ch thøc vµ c¬ héi xuÊt hiÖn
cïng mét lóc, søc m¹nh c¹nh tranh sÏ giµnh cho nh÷ng ai biÕt tËn dông ®îc
c¬ héi vµ s½n sµng ®èi mÆt thµnh c«ng víi th¸ch thøc.
ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nhg héi nhËp, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã
chiÕn lîc c¹nh tranh hiÖu qu¶ ®Ó chuÈn bÞ ®èi mÆt víi hµng hãa níc ngoµi
®îc s¶n xuÊt trªn c«ng nghÖ hiÖn ®ai nhÊt thÕ giíi ë c¸c níc ph¸t triÓn nhÊt
thÕ giíi, vµ chuÈn bÞ b¾t ®Çu x©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi b»ng søc m¹nh
cña m×nh trong cuéc chiÕn mang tÝnh chÊt sèng cßn khi hµng rµo thuÕ
quan vµ h¹n ng¹ch kh«ng cßn lµ c¶n trë khi gia nhËp WTO, AFTA.