You are on page 1of 14

OFICIAL ORGAN MENSUAL DEL INTERLINGUE-UNION

Redaction e Administration I I'NTERLINGUE-INSTITUTE, CHESEAUX s/Lausanne, Svl.sia Expedition: I NTERLINGUE-SERVICI E WINTERTH UR, $vlslia

Abonnament annual : I ex. : .vla Fr.8.-. 3 ex. : Fr ..... -. 5 ax. : Fr. 20.- 29-1m annu Decembr. 1950 N, A. 158

COSMQGLOTTA 1950

L1 29-1. annu de existent1e de nor :revUe haesset marcat per eat pro fund changes in su redaction. Li demission de ar Berger posit 11 reapollsab1l funct1onarios del Interllllglle-Un1on in un deefaeil situat10n pro que chascun co1dea1iat - ne posa. dedicar ae completmen a nor movement pro au prof.ssional' labores - assent .18 superoargat plu quam neceBsi, e devet taman far suplementar1 efonies par aupentar au co1aboration. Adplu un complet reorganisation del redaction, neesssi por partir 1i taches inter tam mult persones quam pOBsibil, postulat reserohea, discussion •• e decisionea. Omni ti alraumstant1es cauast Ii tard apar1- tion de ti n~er6. Noi aspera posser far aparir nor revUe regularilllen deade april 1951, :i1 l5-1m de chaaoun mensu.

Nol maraia oalidmen omni ooidealist&8 del du aomit's de redaotion - n01 aspera que ili va agrandar se durant 1951 - por lor preciosi colaboratlon per har Bcr1t 11 quasi total1t' del articulee del ·proxim numer6e. To injoyat noa partlcularimen na.m Ii multlplia ocules del nov redaction posse trover in li &aSsaa del publieationes e del ides circulant in lor reepect1v landes excellent objectee de articules,. L1 documentation va talmen devenir plu variat e in consequent!e nor revUe tam plu intere88an~

Li art10ules queles invia nos Ii oolaboratores del comites de redaction, e anc till de omni benevolent e oeasional colaboratares, contribue a un diminution de nor labores redactional. Boi 8spera que ti colaboration de omnes va sneor augmentar durant Ii proxim annu.

• ••

In 1951 nOi va redacter quele numer6a special ; por example t;i de marte va esser consacrat a sci,entic art1cu.les. It va esssr Ulsabil por nor propagande ohe 80ientic medies.

Noi va esser maraiosi a nor letores pri omni suggestionea concernant tal aadernea.

**.

"

In fine n01 meraia apeclalmen ar Kurt Feder acceptar redacter un·RUBRlCA INTERLINGUISTIC".

- 11' -

.bar benevolet L1 Redaction

~

.-

Oi

,

NOR PRINCIPtES JU1r:CAT

In COSMOGLOITTA A l'4,B 94 e A 1,6 not· r,ecen.eet 1.1, 11bre

VIJ' KUNS'!fALEB de W.J .A. lIandera, an d.l ". 'tis 4el movement ea-

perant18tl0 in Jederland. Del sam autor no! re01vet 1nter1..m \Ul, exemplar. de au DOT libre INTERLIIGVISTIXD !tAJ lSPBBA.JM.'OWGJO, 1nte'- 19ralmen redaotet in Esperant:o '. It .'8, extr_en interessant • noi ,rleoollanda 8U letura a omn1 serio. 1nterl1ng1l1Ites.,

L1 'parte in, terl1ngu1st1c (t1 q, uel interessa ,nOB in prim sradll) traota1n 3 cap1 tulle 1:> Ll interl1n.gulat1.ca ~ Esperanto; 2) L1 naturalism. de E. <Ie Wahl e de O. Jeepe,rs,en, ,)L1 natura118me Ide lALA.

i ..

On iRaTe que un del cardinal argumentle:a ,del Esperant1stell contra 'UfTFRIJINGUE ea que Espe,ranto j8 ha 'pruvat per un 'long experientie 8U abaolut ap:t1ttlquam. lingue l..tlternational e que 11 "interltnguiatea N "c,he mu1 t Eaperant1,ates 81116nim de "'ar1 tioas'trles, lnv1.d1-, osee e dSBoontente,B") .1IIlpedi per laraotlvi ttl 11 rap.14 Tiotor!e de Esperanto e del ide mundlingu.al in general. S.r. l18.l'ldlers expressflt un opin.ioD. clomun 81 mu lIlu1 t Esperantistea quande 11 d~clara que it 88 1m.P08Bibil orear 1111 lingua abaoluUien perieat, que inter 11 Ilul t:factorea de quelea: depe,nde 11 solution del problema, lis I1ng11ilst10 totmen ne as 11.1IlB.X 14eo181? Ie que, lomni008COJi.sl,derat, 1'i real valore del plu gr,and d1:tusion de Esperanto aiB plu. ,gX1Uld quam tl del pretendet perfeotion del al'trl 81a'teDl&8. ~4men 11 ne heBits avert1r 11 Esper,ant1atea contra 11 dangere quel 0'01181,8te in responder a1 c.r1t1cail pr1 Esperanto uniomen per fantaronada. pr1 lor grandillmer·.. II constata que Ii du.ot,ores del a1 trl sistemae have Bur 11 Eaplerant1stee 11 superior! t4 Conosser Esperanto plu 'bon quam 11, Esperantist •• conoa8e 11 a1 tr1 sistemas mund.l1ngual e 11 cO.nsldera quam .It.en reooaend.abl1 que 11 .Esperant1ates mey 0- cupar i81e in lor tome plu aut prt lnt,e:rlingu1.a1;1c.a. Il fa mem 'un decla.ratlon de principies extremm.en corageoai quande 11 dt (yo e1- ta t'extualmen):

"Que d •• concord. inter 11 au.btentoree de un planl,la.gue ne

es un avantage, pr1 tlo null ddbit es pOBs1bl1. IIa eaque de to noi. posse simpllcm,en conoluder que 11 interlinguistea .. per lor propag,and& contra-esperant1et1c indangera 11 ohan- 088 de W1 pl,anlingue universal? b1dentmen nel Li interlingalates ya as,slerte que Esperanto es tu blper!ec:t que 11 munde va nequande acceptar it. 31 tl a~1rmat10.D. es Tar, tan ... de ,ne 111, ma noi indangera 11 realisation ,del oomun soope. It 8S dune neeeesi que n01 ate,nt1vmen ,e ob~eo"ti:vm,en exam1- a, 1i crit10as de nor adversarios. It ,ee un tacte bc,onteetabl1 que durant 11 ulttm 20 annus Esperanto ne ha tat remarcabtl progres8 ••• No.r adversario8 clama que 11 stagnation es debit preo1pue a1 tnper:fectlt4a de nor l'1.ngue e

que Esperanto as 11 Bol :obatacu.l quel aped! 11 netorte de UD pro~ ecte' plu perfeo't. L1 Esperanto-presse ne custOM ded1car mult apaoie a1 labore. e pretention •• del 1ntoerlingu1a1:iea. De prop,agandl:at1c via-punctu ~1. atlitUde aambla forsan oportun,ma viae olompletmen tacer 0 per .ooada bagat,elllau 11 advers,ari0., 1 t veIl _BIer plu uti1 explorar 801- enticmeD quelpa,rtl,se ee reot. Si tande monatra-.e que Esperanto •• 11 801 0 11 max a.cur via a1 8CO'p., Ii explorat10.nY& ha,r turnit noe valoroei argumea:te. in 11battal11e

- 114 -

cOln"tra 11_ propaganda; .in. o:ontrart, 81 po. un objectlT examin'e no1 deTe cC?Jd'esser que noi efeot1Tmen errat e que it ~. l1a1 "rea; qu~ e8 rect " tande 1 t veIl eSBe.r plu. bOD oapiiiu1·ar c6raa 11 ver1t' quam cieomen batters. por un lin.gu.8 prome.Bet 81 :fIa.co".,

It veIl. eS8erextreDlllen inter.'I.ant oomentar 11 d.1 vere oap1 tu- 1.e8 in qu.eles 11 autor eJ::tm1na 11 reiatiT sta-punotu del divers! sistemas • proTa t1rar ex au cons;tatat1onea 11 neeeesl 'Qoncl\ls1onee. lla 11 _terleea. tro VBBt II noi deTe oontentar nos p,or 11 momenti exam1nar UJl 801 del problnaa ·tracta·t in. 11 I1b're de Sr. Manders'.

L:1 letorea: memora. ancor <till!! in au I1br,e VIJ" KUNS'TTA1EN _ Sr.

Manders aoncedat a De Wahl 1:1 laude bar' olompletmen aucaeBsat; in au intention, orear un 8118tema harIIon10 e ho_ogen. :lma,ediatmen oomprensi.bl1 par 1ntelectua.lea e neouan.t trahlente au ,oaract:,ere a~t11'lo1al. In man1 puno:tus,. e preclpue concernant 11 grammatioa, 11 cons1,dera tl .18t8ma lIIe:1I1 quam !noonte8tab1lmen superior a Es,peranto.

Ma t,o quo 11 considera quam t,als, e8 11 oonception iQ.l1el De Wahl havet prl 11 :rundament d. un, L.I. 11 ne adm18s8 litese que un lingue Id>eve ,esaer tat sp·eclalmen por 11 .papule. c1vi118at d:.el 00-, cl,clent •• &n,c'or, che tle-cl, ape,c1a'lmenpor 11 tnteleotual,ea. It ne 1Japolrta. 8ectUl Sr. Mand,er., esqu .• un L.I. ea qu&einatural 0 ne; lu iaportant 'e8 que 1t me,. eBser fac11 e 8cope-oonform. Or INTEELINIGUE 88 fa,c11 s,olmell p~r romania po pul. es _, Che 11 nOD-roma ... nic adherentes it 8. f'&011, solmen por t.1s q\lelea con08e8 adm1nim: un lingue lat1ni,d.. Por 11 a1 tl"1 po.pulea, 1 t as in cOlltrari m.ult

pltt desfa,cl1 e tlde.tacil1 t' va' anoor augm.entar 1.n 11 meBur,a u , pos It hipo"t,ettoadopt1oa o:!101al del L.I. e au general wsada, 11 mtaere d,al pollg1ott •• va automatic_en dl.ainuer.

Ai ,question, eeque INTERLINGtrn as vermenplu d,esfao'11 quam EeperantlD por .non-romanio p,o pule s , ,no,i he. re;spo.ndet:in '!nnumere.b11 ,art1culee. Yo retere in partic'ulari &1 art10ul AUTOWOMIEE RE·GULARITA (Oo8l1og1lotta A 136), ma no! va forsan ret;rovenir &Dcora quele, aspect •• de t1 problema. Lass nos por hodie Bolme'!l. e xam1D8.r Ii re'proche' que un s:1stella de L.I. quel apoy. se' in 8U atru.ctu.:ra :rundamental sur un 80,1 del tr1 cardinal gruppe. 1:1ngu18t1c de Europa, ne re'8po.nde a1 exlgent1es de un L .• I. ~ v1oeresponder Belt I' nOli va d,ar 11 p,arol a un insti,tut1on neutral de quel 11 compet,en.tie in queat10nee atu1dl1ngU.al De posse esae,r co.ntestat, a saV8'ra IALA. In f,acte, 11 nOT orienta1:10Jl del stab de IALA, tal qual it man1:teatat 8. 111 Ii General Report 1945 e8 b,asat sur 1U1 declaration de principies til JIU hedit, ma quel me·r.lte esssr d.1vu1sat, B,d.inill in eu grand line as • !r1 document e8 vermen interefJ~ant e

it r,8eponde ada1rab1lmen &1 objectionea de Dr. Manders. "'1. 11 deolara:tioD de prinoipiaB., lev'1men acurtat:

Remarcas pri 11. tundament d. 1D. L. I •.

1) 81 it vell ea8er p088ib111 impos1r 11 L.I. per' ukae, quelcUDc 81at,ema a pOBter1o:rl '9'el1 p08eer tre bon servlr qu.am un tal iIladi. de 1nteroOllpreJlsl0.D. Ilea un slate .. a priori Tell teor1omen :P'OIlleer dar resultatea 8atie:tant.

2) IIa 11, pOBslb111t4 deolarar' 11 usa de tan 8tete_ determiDat 4.

L.l. quaa ob11ga.tori, ne' exiete e :1tes tutiI, mell aolllenpen8&r

.... 115 -

pri ol"gan1".:r 1m, tal tortie in 11 .1Jllde aotual.

," S1 on De have 11 pote'ml't1e. iap08ir 11 usa de un dletera1na:~ eiatema se'l.ot,t,t tande 11 due.a que.tioll Ya ••• er: Quel .pecie 4. lingue pOllae .sser' tntroductet? S1 011 ne un 11 ptJ'tent1eiapos1r to quo on Bleleot:e, tande on deTe ae'leo"t,.r to quo on posae far' aeceptabtl,. Regllg,er t1, punotu lIlportant, 'Yell elgn1f1car braTBr 11 reallt:et •

• ) Li queB't1on f'w::u!ameu''tal dun,o ne as: Quo Ii 'L.I. ,daTe esser, .. quo it 2,osse, saser?

Li que'st10,D ne es: ,quo vell aes'er au b'OD, 81 1 t veIl 88:ser uaat, ma: quo on pOSI811!! far acceptra,r po,r u.Ha'tian?

5) It ex1st. du oardinal prinoipie. d'. standardisation" 11 1urefutabtl1 t4 de queles he 888.'~ pruvat per lona • SOTent. ,dee11ual,onant .'xpe,r'1e,nt;:1e In man! do.tn1u. 111 e.:

a) On deye ado'ter to

res., '_ rOTar v cear 0 quO a 88 s an a. Ilea 8 , 88 per e

''Yell ,aign1:tlcar e:xpoBlr &8 a 1.Ul fiaBco I nam 11 nOT "standard" generalmen ne eucoe888 vicear 1.1 anteyan • 11 reeul tate 8S 00lIl.,,1108- tiol1 T1ce si,mpl:l.f1oat1o'D (e%.terrovia-re'le., terminolo'gie 8c'ientic etc.)

b) On dey. adopt,er ne008 iUO e8 Wam.1l1ar:1 B omni, usatore:l. fa uneex1ate eoncoi'dantle ,1~ e8: preferlbl1 standardls&r sur Ii ba,:ee de alqw5 ja praot1,eat de un gruppe de uaat,oreB (i.e. de un e% 11 gruppee de usstores)" 11.8 ne adopter un ,nov creation 0 compromisse qu.elvell haver n,ecd alquel base solid e vell dever esser' imposit quam alqu,6 1n:t_Il:1ar1 a omnea.

6) IT1 tundamental pr1neip,1es posse esser deeeg,ardat ,salmen 81 11 argues de standardisation haT,e 11 potentie impos1r lor de,otslon quam oblige,tiv. To s1gn1t1ca, in, 11 easu del L.I., ae:curat, ot101- a1 adoption e promulga.tlon. 1nt:ernattonal. Ma, qu.am ~a d1t in BUpra, to esprese'ntm,en Wl ,coae :impoBs1b11.,. Las8 nos, dune, vld:e'r quel procedura 8'S poss1b11 in 11 praet1ca.

7) Seeun prlnc1.p1e a) 11 L,.I,. vell deTer representar omn1 to ,quo 3a estam,11ia:r1 al max .important l1ngu.ee del mWlde.Regr'e'tabilmen, to quo es comun a omn1 ex 111 consist,. 80lmeD 1n poe parol_ - UIl tre micr'1 parte del vocabular1ua. deu L. I. - e tl un,e81m p,rincipie ea pro to practlemen ina:pllcab11.

8) L1abaent1e de omn1 cODcordant1. 1nte.r 11 max' important ,gruppea de lingues del munde ducte nOB a1 dues1JD" princ;:lpie qu.el d1 que 11 L. I. veIl dever eaeer fam111a':r1 a.dm:1.n1.a a un de ,tt. gnppea.

9) 81 DO! d1 que 11. L.I. deve 81!!1 •• r familiari a ungruppe de linguee, to ne signi:fiea que 11 repreaentantes d'. t1 gruppe dle'va eBB,er capab11 parlar e ecr1r t,1 L.,!. "!f,equ,el L.I. posise e8ser "tamil1ar1" a qu1cun,c .1n t1 aen, •• '. JIa it •• poss1b11 que un L.I., 81 leet (minu SOTent. quande it e8_aud1i'T, ee compren81b11 a cert gruppea Bin an1;:eyan stlldtee .olme.n in 11 aln •• (1.e. _ tillman que sori t te%tua po'sse aaser comprendet) on posse :tar un L,. I'. qu .• l 8., famil1arlimaed1atmen a u determ!na:t grupp. de person.s.

10) It eB naturalmen iIlP08S1bl1 :tar un l:1ngue quel Tell •••• -r oO'lDprens1b11t .. por 11 Europan quam_por 11 Asiatio gruppell de 11Dguea a, 111 not deTe ,leeter. not <leTe eertlDen p:render 11 gruppe':a EurOpall qnaa bas. por 1:1 labor.

- 116 -

11) Eaq1l118 it es poasib11 oonetructer unL. I. compren.e1b11 ,a1 trl cardinal gruppe8 'linguistio de Europa: Slavic. Germanic. R'omanic?

NO. L1 ,elementes comun ne as sat numeros1. _

12) T,ande Beque 'on posee f,oreaD imaginar un lingue quel vell easer comprens1b11 aadm1n1m du ex 11 tr1 gruppes? De,noT 11 reapo.nae es NO. Por far un 11ngue sat f,am.111ar1 pOr Bsser inmedlatmen c:omprens1b11, on es ob11gatl1m1tar 11 labol" de construction a un

90,1 del tr1 s:ruppes linguistic.

13) )f,01 deTe duno electer inter: pan-slaTi,e, pen-germanic 0 panromania. CODlparan,te 11 BY'antag"8 queles ohsscun de ti ttpe,e pres,.ata pOlr 11 canst,ruction d.e un L.I. tam ,concernant l~ graa.a.t1oa, ,quam con.oernent' 11 vOlicabu.lariUII. no1 ariva al co'ncluaio,ll que noMAllIe oteria 11, max 1Iu.1t avantage,'; on dune ne PlOSS. hes1tar in favore de 'un ro:manlc: base par 11 L.I. UJl tal baae veil producter

un lingue quel es comprena.1b11 a1 romanic papules. To II. 11 au grandf tnternat10nalJDen important gru.ppe por quel on po" •• obte,ner comprenai.b11it4. Adplu, con un tal baae', 11 L.1. Vill esaer 10'0.preDB1b11 por \U1 gratl.d nlhaere de bon-instructet angl~8-parlante ••

***'**

N01 proara8't1na a1 pro%iJI Dum.er6 Ii publication, del curt oomen-' tar1. qual ti interesBut QOOillJ1Dl8nt 1nep,1rano8.

A. Matejka

QU£'STION-I-UD~

POB har leet (o audit) un 801 ve,r.; oha8cun Idel sequent que.tionel. on Ideve posser dar 11ju8t response in ne plu quam tr1ant1 ee ... c,ondles. Plee cronometrar tre eerio,simen!

1. - Eeque vu posse 01 tar in Interl1ngue quar an1:malea de quelel 11 nOminee termina ee per Ii 1:( ttere x 7'

2 - QuAnt mil11ardes e8: .nee.aa,i pOlr un demi .. ib1111on ?

'3 - Su. catel! capte siz muses in II ix, minute's ... Quant ~atellva e.B,er neee'.ai :por capter s1.:z:ant1muses in s:1xanti minute. 7

4 - Un ulm. havetriantl branchesi. Ohaseun branche have du brancbettea • chaaou.n brancbett. port·. du gl8DdeB~ Quant gland •• 8. aur 11 tot arDOIl' .,

5 - .!'Iquevu posse nom1na.r in Int:erl1ngue e.1x ,praeioR1 petree?

L1 juat: rlspon.ea- a, t1gueati_onell_ t_rova •• !Ut' PMin. 125 (Bu,.i ti Iud. amue. VOB, noi va rec1d1var ••• In, cater'i, 'omn1 l.tores de nor revUe poa8e Inv1ar' nOB qu •• t1oneB, •. 1n obllv1ar 11 jUlt A.pon....Pre-imere! 1 )

On ,emme1a •••

que Ii Internat1oD8.1 C.era de Comerei. va publ1car in 11 coanae de 1951 1m DOT 41otioD&rio in ott 'lingual (..l,JI'I.GiH,Hl~P.SY) 4.1.11,101.&1 t'l'SiJ:J.o. ua.:t ill oom.ercial d.iatrlbut1on e pub ie1t ••. T1 ."Utlon ' .... •••• r 111 llll .01 TOl,... L1. _am. ICC bat ed1 tet inter 11 du gt.terr •• = 11m11 OT:re, ma in 4u volume:. tr1-1iJlCuall A,P,G • G,I,H.

G.A.

- 117 _,

INTERNATIONAL llN6UE POSTULA INTERltATII!OHALSTJIL

,Jan DO,. Oomenius in, au "Panorthosie", •• 41 taut "ri 11 .. to4. 481 otlo1al tnt,rodu.ction d. un li11CU. internat1,onal. t "OOllud. tl lU.i1iere a

1. COD.truot.r un 11ncu.- natural per au oar'oter', ,

2. ocapilar 111 ti. 1ingu.e un 11 tt.ratura (pedaco.iot filo.ofic. .ta.), ,. upeAir 11 11tteratura al UDiver.1,tM, academia. I .0:01 •• del tot

1IDi v.r.,. ,

4. .:1 11 publioa concept. 11 14"_ .%p111,cat in l:i natural'i,diama, 11 11I:J&u.:. 1lltl,rnatlonal •• introduotet .pont&l1llen"

L1 probl_ nl .•• tam. aimplio t ... 111 ••• entia.1 .1 aplio.btl. Ba1e Encl. l!br un.·.· 11apli1'1oa't lingue 1IJ)81e.1 in 8'50 fund ... ental radio .. , •.• e pr1mt1v 1natrument lingu.1.tlc, _un 14~ de Baaic Ensl11!h re.ta bOD I .1 it •• po •• 1bll _xpresler per 850 radic .. tundam.n't;al oa:D1, 14'. (naturalJun in, tr. pr11l:tt1v man1er.) - to ,demou.tra 11,OIl.1bl- 11 t' er.aeer oami oono. t10n del hClDlaD oul tura in ILl 81, 1· b ...

•• av 'oom . - ,on •. 0 ,'- n . il ~-er:aa, ,ona radl0.e.

91 11 adept, ••. d!. IL a:p11ca t1 metod.: U8,ar e:z:oluI1,...n 11 t:otal•• n intelrnatioDal Tooabu188- no.r 11 tteratura e oODVers.,tton in IL Ta •• e'er oomprendet aDO del ma •••• 1.gno,rant; Ii ;fo,ren 11nau •• (anal·e-

.1, .tr,anoea!, .ta .. ). --

In ee •• ion d,e1 congre •• d •• tudiantee 1n Praha (1950), a1 oole:lo J .p.tr e '10 .xper1m.ntat 11. metol11 in. oontact .con 11 81mp11c ,agr1- cul.-tor,e.. Simulant'8 que noi lei P'ortugaleaoB ,Doipeti t del aari oultore. Tari. 1n1'ormationee t ueantl8 in 11 converaation Interl1npe.

-"Bon 41., •• t1mat ,lent or" J eli t iii 0018180 & un rurano, " •• que w .ave U .1 11 via 8 Praha?"

L1 acr1cul t:or med.1 ta un moment. Pinaaen, 11 replica in taheo I1n-

pel

-"Roll, ji va neroZU1ld.Jl" (Yuno .• , 10 ne QODIpren4e TO.).,

On 'debaole de Interlingu.e? Hot. Ll de,baol. de un, t. 1. • t 1 1. -"S.lut.. camarda", 70 re:pet1... ·'D... 1nformat1o:nea".

-"Rozum!a.. rosumfm, lnfo1"ll&oe, anot 8110" (Y'Q Qomprend •• 70 'cca-

pr.nde. 1n:tomat1o,n •• , ,.", yea).

-"De.outX'. no. l1· direction. in 11 •• tropole Prma! Di1reot1on 111 Prahat"

L1 agr10ul tor oaap,rend..L1 conver •• tioD continua in 11 man1.re 11U8trat .. B01 oonatat ... un blUff de proPlI&a4a, iDa 11 real fac:'t.,

IDttrl1ngu ••• Ii democratic latin.. -

Ireol It exist. du va.rtatlO1'1 •• d. Imt.rliDgu.el

O'rl Tart.tiCD. ab.olu .. n inte:mational 1D 11 Ittl ••• lec't1,on ,4.1 r::1 •• u•at• _ L1 'tutu, • oonnr •• tion re,p,roduotet in t:l.,-oi· :.tl1 •• dia1:Mn oOllPreu1b11 a1 tot 'publioa 1:nternat:1onal.

Al tri Tari_tioD.: Interl1J:l&h. _.' •. ti11aa.tJer aan1 •.. ·re.ti. et.r10.1t" ra tu-

tu ndact.t in ti 11.ncu. pre •• nt •• e mall.. quam un m1.t.erie.

Textu ai.1ierio.1:1 Teztu intemat10nala ".

l. OD p,ar1. ,pr'i 11 qu •• t1on. oa, L1. public,. cIi,.OWI •• 1.1 probl._t

ailt. undiabol.. u:1.t. UD tia'bol'

2. Y;o 11. p.ua-t plu pri to.. Yo Ile •• d.1tat plu ti tea •

.,. Yo ..... Deco., uiOOI. Yo U .'. info.1"JI&t, 001.&0.

4. T:1 00 •• 70 fie o~prel1d.,,,. In 1;1 e,fere 70 •• null 8,.o1&-

-li.t.

5. 101 .prelld. It .ax boD, q'QaDd. o,t1a .. tod.por .tu41ar n.

nol pa.rla 1 t. OODftr8Ar in XL d.1reo'taen.

- 118-

5. Roi aprende IL max bon, quande Opt1m. m,etode por lltudiar U:

no,i parI a 1 t. oonverear in - IL d.1rectm.en.

L1 int.'rnat1onal 11n@:l1e .poewl. international radiaae • l.nternationa] It11. 51 11 publica conaepte 11 id'. express:et 1.n Ii natural 1d1oma, 11 linsue international !!I.I!! 1l1troduot'et apontlllmlln .•

,J. Karen. T,che'collovao1a ..

Nota del l'.daot1on.:L1 experiment el tre 1n.terea.ant,ma noi dUb 1 ta eeque 11 tetor •• aocepta 11 conol'UJl1on quel 11 aurto.r del art1cu.l t1ra .'X it:. :31 alqui de.ira 80rirun r.:rutatio.n, noi VB voluntarimen publioar 1110 contributio.n ..

BEEDrrION DE "ESSEN'TIE DE OCCIDENTAL" d. Ins. E. Pi,l·.l.

Un ben infotmat1on por nor leto.res.. Li adm1rab11atu.di. de In&:. E ..

Pigalt . Austr1:a, ap~1 t :1n C,o'lUDo;,;l()tta jan~ 1'9:29, "Bset exhauetet deade 10.ns- Noi emfua qU.e ti studie met'odiomen • clarmen demonetra 11 :mecan1sme • ave:ntage~B de no.r lingue .. It .a8et ill au pr1m1 t1vtextu "Ovre de de Wahl"" in .august 1927, 11 cau.leclel .db .• lion depluri id1at1c ductoree, quele .• heel tat til tl t4mp,or in lor d .• oi8ion pro ne har comprende't 11 tot dlflrentie deoonce:pt.l,on inter' 11 dui1n,guea.

V1._11 p.rine1palt:_ t.ract,Q,t; Naturallta e regula.r1ta in lid.verbal derivation. Tema perfectic .. Static e dinlUb1c verbee·. :tesee del vive. Princ1p1e de mono"emie. .Ponetie ortografl.. Dup11c pronunc1a~~'~1l_ del l!,ttere to.. Avant~eB del et1mologio regular'i ta -. DUi1ic consonante.. Finales; fnoblisatori.. Signification de·l euf1xee~ .. omogen! tadel mundlingue., Homogeni ta ne ea puri;lme. Keto·de anal 1 tic in 11 COil j llg.a,t i on, 'aail, .aprena 101 Ii ti. Fun!l8;llent Ide I mundl1ngue. 'Vo oation de Occidental.

Hoi f.at flU' fotooopie.e· d"el 15 p,qin,s8 e posse fu.rn1r ti o:vre pO.r 11 prec~.- .v.,afrsncat., Llfotoooples ee tre alar e 11. gr,alldora ,del tl.pes un po,c plu grand e plu fae1lmen le1bil quam. 11 or1g1-

D&le~ , . ....H ...

P<m LX CliEATIOB DE UN R'tnI-U'rB -:STABDARD" IN EUHOPA .

Britannia, hanola e Lux'emburgia s1gn.at unde:claration deprinci-.~~", p1es po:r .spay .. l1 proJeot,es die oree.t.1on· de un rute-rete "standard." d.~.·

circa 40't'OOOkm .• , On expects. 'Q1tl9 altr1 landea, inter que l, •• Bederland <

e Be1S1a (R,.d.: 111 Ja ha .signat; 11 cODve.nt10·n), va dar lor 8d!he.,1oq belltoet.

r1. deolaration deve asaer co'ns1deratsol2'en. quam un prim mod.,lt dlcision. tat del suvernamenteavers 11 realisation d •. u.n ambitioBi proj ecte quel va custar. ciroa 5 t 000 milliard.,. de dollars. if 1 pro J eote "1ell p·erm1.eeralautomob11ssrW..ar sur rutes contellent uniform. staodardea de .e8cu.r1 ta. , de Banik til Athenai t de Gl.Be.gow 'til 'ar,.zawa, de aels1nk1 t1l.Roma 0 de Lis,boa til 11 rus. front1eres.

L1 signatarios del de:clarat1o..a, quel .reataapeTt,et a al:tr1 land •• til junia 1951, llI.8 obliga 88 a 'eoJllenaar :!nmediatmenl:orrut-labore •• IIi va tar' to quo es p08B.ibil -in 11 oadre de lo·r.prog:ramma. nat1,onal pOr 1i pub,lio laboree,o ill. 11 cadre del pOBs1b11itaa del 1.nternational tinanoiament". Secun COMBAT (Paris)

119

UNIFICATION tE:L ,ALFABET 8iRAILLE

On save que 11 8istema de Bo,ri t10n del 0110'08 .a 11 ovre de un yun Pranceso, Louis ,Braille', •• 'If un cieo,o,quel ciroa 1825" apen 111 11 et,s de dec181z annUJI, re'a11eat 11 combination de piUllO'tus in rel1.1 quelee permi8.e ,&1 e1100,8 acr1r e leer per 11 tuoh ••

T1, sillt,ema n6mna .e "1.1f:Bbet Braille", mat in, fact., i,'t ee plu Q1UD un ,alfabet J nam 1 t permiBae 1.1 IIcri t10n &no Idel formule's mateJDatic " del not, •• lIIUaie,al e 1 t p.nn1~eeU8ar un metolde de abrenatlonea. per quel on pOBa,e r.,ducter 11 volumlDe del lib-ree.

L1 11111t'eDLa Br,ai11. ee \lSat in 11 tot munde, IDa to ne 8i~tioa qu,. 11 oriSfiiii alt,abet Braille ee '1111 Tera,al. Por Europ,a, e eu 11ngu11- tile prolollBa't1on •• in aerica, Africa e As1a~ 11 concordie 88 to,tal deade 1878~ 11& a.cun quant 11 Braille dita.set 118_ ex'ter iur9pa, 11 ad .. ap,tatiol'l del oomblnatlotles del punctus a,allent a1. diveriB lItter.1 local •• ae't reali.at Bin ooordination. On ~1Dt:ap081 t 11 national aIfabet Hi un taDelle d.el Braille-signes in Ii aietematic 6rd:1ne 4e S11 inventor; pay on atl'1buet a1 p,r1m c,aracter del national alt_bet Ii prim .igne' de Braille. e, talmen continuant.

Regretabll.men, ne omni 80nes in 11 divers 11ll6U8. prei.eilta,ae_ aecun Ii ~rdine' del romania alfabet. L1 tr11eeim stgne del- arablc alta,bet, :por exemple ,rep,resenta n01r "t". To ,expl1oa pro quo in 11 81- fahet Braille de Egiptia e de' Nord-A.frica Ii son Itt" ee re'pre.entat per tl 8igne., quel p,oruo cieco f'rances1 0 &.n81eei have 11 valore

do.e "'e". On pOBse facilmen 1m.aglnar ele 11 grand! deetac:l11 tas porun 01eoo quel deeira leer tex'tue· in dl vera l1.nguee, U1 11 lam signel ,h.a-, vedivera algnltica.t1onee.

T1 &nomal1. ne ell 11 801. L1 tra,d1 tional letion del arabic lingues de dextr1 a l'8vul aporta. un al tl"1 anoma11e, nam 1.t impliea Ii renviereament "in 8pegul tt d,el 11ri,gul Braille-oaractere'e. Lr id,esl 80- luti,on veIl esser; strlbu.er ,8, un S8m son, in omni l1neue. 11 ,lIam Brai,11e-s1gne. 1(8 to n,e ,as "tam simp11c.-

Ill! . prim, essential 80ne:8 in un lingue ne aempre exl.8te ane in un al.tr1 lingue., Li Ch1n'gees po.r exemple usa un sori tara eseent1almen 1deograf1c~t durante qae japane.s1 ee caracterisat per 11 ,coex1atentie e 11 ueaeimul tan de ,cara,cteres abines.i (ideog~eB) e de signee grafia :8i11aoa1. Adplu" ,Beli .... smore national, pol1 tica,. nationaliamee" e tc, veni ,cotYlIJ11car 't.i problema. On ne deve ob1i viar que, aul t lRn.dee resis:tet &1 romanieat1o,n de lor altabet pro motives de national preatlgie •. e que 1,1 alfabet del 0110'08, pro 11 historic tacte q:u,e Louis Braille e8set Franc'eae " Beque natu.ralm:en 11 6rdlne del romania altabet.

. Che UNESCO un comi tti de expertes stUdlat Ii prolblema del uni-,

form1eat1on, del d11'erent alf.betas in relief neat del c~ieooe., T1 c~ tti, quel. ha, recen:tmen, terminat au labores~. ne havet qwrm .cop,e ed,1cter l,eges.. Suo rol cons,1etet in f'ar un oart nma.erede recQIIlendati.oilles queles va .• 8eer Bubmieslet al prox1m general aBslemb14 de Ulf-

ESeo. ---

Inter 1.1 re,oome'ndationeB adoptet, la8a nos 01 tar:

- A.da.ptation dei Bra111e~:Bl.t;ema !ll tonet1,c code 1nt'ernat1onal, CO!l!st1tut:ion de un ,mundal con.ilie del Bra111e-e18'tema have.nt '_"""_L __ .Q.~,rol 1~~'nnar 0lJm1 t1e~ quel~e in 11 muride have 11 :marge, dar a1 c1ecoB unind1apensab11 instrument, d .• CUltura.

Deeires ano ha al •• t expre8.et relati..,.en al urgent!. de du .regional conterent1.a. Li un- Tell :ha;ver IWIIIl mia.ion. oD'tener 11 unif'i-, oat1,01l del arabic &if_bet •• , un1fica"d~iiPol" que'l 11 expert,ee oom.naa.t un ,oonatru.ctiv labor. merai -I compren.,ion del'ldele,etee de, Egiptla, Tranajordania, Iran eP~.tan. L1 due.1m conferenti. vell denr ,.fortiar rea11.ar' 11 uni ta dlel is"etell&8 de abreTiat1.ones por 11, h1.P8ll I1ng11J.e; nam. 11 Sud-Americanea lila u.aa 11, 1_ oontra,tionee Q.lIJND 11 Hill ... panee e pro to un t;reouBt,oai publication pr1ntat in Buenoa-.A.1re ••• q'u&ei :!nlei bi 1 in :Yadr14.

Lase nos mentionar. in fin'!, que in lranc1a. 11 IBr,aille-cop1e.toreebenevolent ne eB Bat numer,ca! e lor m.5mere daven! Bempre pluDrl.cr1~ Tament 1 t ne es nec.as1 di.poner d,s tre mul t t4mpor n1 d. mul t mon' pOl" laborar utilmen. in t1 domini a, 81 ;Bolmen oent '1)erBone. parlet f.r,anoe.1 veIl conaacrar dleo1 'od,eciquin II1nut;ee chalcun die .1 oapiation in Braille, 11 trellor 11 tterari e sc1ent;1:t1c del oleoo.

1e frances1 lingue veIl crelloer rap1dmen. Ll Bra111e-,alfabet ei. tant simplic qUle ne mul t plu quam un har e8 necese1 por aprender 1 t ..

(S8C1LUl Plerre Ihmr1, :1n "Le I,Qnd,-, Pari_, ,co.nden.88't adaptation de G. Agui,r')

LIHJmal Comp11c,atlon 1n I.o,rtSa

Se~_Ro·'b~rt BelDl¥hoff in "L. llo,nde" (P'aris, 14.9 •. 50')" un del mul t d •• fac1,li tas :in 11 relatio,nes in.ter american of ice roe e eud,kOlrean of1ceros es 11 diver.1 ta del linguee. Poc KO.reanes parla cOlrectmen anglesi e ,null Amerioan par1a-l1 11llg\le korean. lax: 80- ve'Dte 1t es l'eoes;81 recurrer aimU.l tanmen a du interpre·tatore8, Ii unee1m traductent angles1 in japaneiB1 e 11 d'~ee1m retreduc'tent japaneai in korean, e vioe versa. It es fac1I 1maginar, dll Bennyhof!, Ii errse de lnterpreta.t1on e 11. confufl1.onee quele. '~~n aeSSia. reeul.ta d.e to a, 11 luljunte, quelcvez, ti m1soomprensee pays.ee t,re car,

Com.G .. A.

Hay decidu -te1efon-ap,1.r8,te' eur BU, Bcrltable f 'quel.. tintina.

omn1 in •. am. tmpor,.

- Bal181 ••• 'Yea •••

E a1 &1 tri e:ztre:mi t;a dlel fil UD. v'oce d1 s

• Bon die,. senior. Yo desire esse.!' 1ngageat in un d. 'lor' tes.tree • . - 80! vu save, Benio-r, yo prende solmen sensational atraot1one;8,

extra-ord1nar1 epectaculea.

- lIa mi numer6 6 •• 'xtraordinari.

- Haz yermen? Quo va fa?

' Yo j.ungla • ~ ..

' He ,a1 tr'1col!I plu'?

J

,_ Yo rula aur un monoclcle, yopr,a.etica 1.1 aeral trapez, e 10 parla •••

... Vll par1a? )(a omne!8 parI,s. To ne 88 extraordinari.

- '·Certmen., ma yo ee un oan. 0..1,.

Lt M I~TERIES DE:L HASARD~

Li 0&10u1 ,del probab11.1 tas es un Idel s,c1ent1es max at,raent por 11 pa8sionat serahato'r. 11& it es ano t1 que I ha da.t 1'00 al ,max mu1 t Buperstic1es e aLiaraeonamentes :1n 11 grand publico. )luI t vie1 tatorae de MOll,aco na payat lor ignorant1e de eu regulae fundamental per magi8tral perd,es (P' culottes) e mem per Lor ruin total. It va forBan ne eSBer fnu til pr,ovar adportar un poe de alari ta in un dom1nia

\' .. _ quel •• mbla obl8cur por 11 majori t' del home,s I durant que in realita un minimum de ,reflection sui10e ,por preeerv,ar 8e del max C'OlliWl erras • mi&j1ud1camentes.

Vu 8uOlri4,. ye: Ii. pensa al hom quel triQCUrr,e omn.i vendi tOlrlae

de billet_. Ide loter:!. in 8ercha del ,numero quel apari t in Bomnie quam 1i ,'ani,ante del "grand lot". JIa 11 DWnere del atul tones ee tam gr,an,d qUle a8tut friponee htl! ed1"f1cat tor'tunse, sur 11 manoa total de san rason c.ble 11 8uperstic1oaesl"L1 exemple maxfrappant 8S ti dlel p.eu.do-fakir quel ofertat ,Be - natu,rs.lmen c'on,tra. P8¥8m.lent - indicar &1 i,nteresastes 11 numerae de unae,rie dle billetes de lot erie qlle1ea 11 garant1 t quam, c:ert ",ganlantes". Li garant!. consll.stet in 11 pro.e,s •• r'lmborsar tnt 3gralmen Ii pr'eeie de consul tat10n in Ii a.au u 11 numer6. ind1cat ne 'vell surt,ir ganiant ex 11 tlrage .. }{aturalmen 11 a8tut fakir i.ndicat a oui conaultantea aeapre 11 88JD 10 0 12 nuraer6e. Un hasarde extraord1nari es neeess1 portrovar in 11 comeraie, ex 11to'tal quanti tt$ de un million de bil1etes in vendida .em .olmen un del 10 numer6a indicat .. I, mem. in, 11 casu max

d •• tavorab1l, i.e. Bupo8i.ente' que omni numer6e v'ell efect,ivmen har eSBet trovat de au cloneUltantea e que nequ,el de i11vell bar g~ nia,t, au parde veIl har .'S8et fns1gn1flcant. Chaeoun numero exist. 80lllen in un exemplare B 11 total lexpensea vell dune har es,set reducte't al rabores de 10 taxes ,de oonsul ta't1on, 1. e. 100 fran,os .. Vu pOBee Belf calcular 11 ne'tt pr,ofi te admisaente que CB,. 1000 naivonaa (ev,aluat1on extre_en modic!) ha payat l,or taxes de aO.n,8ul-

tation. .

Vu ride pr1 un tal naiv1 t~; ma eaq,ue vu ,. sbllolut cert que

VU .8 ezellpt d. 8.11l111 manoae dereflect10D ? Esqu.e vu veIl forsan comprar un billet de quel 1'1 numero 88 composi.t d.el 6 sam ciffres, po r ex. esaaae '? Pro iba bil.m.en n. e , 118.4l 1i It san ,rason" <i1 vee ,que it exist;. tre poc' chance, por que un numer6 tam "extraordinar1" vell pos8er ,ganiar. Vu va instinct1 VJDI8n preferer lm numero plu "normal" ,por ex. 8,'6591. Or 11 numero 888888 abs,olutmen ne es plu "e'xtraord1nari" quam quelcunc altr1 Aumer6 co.posit de 6 ci,ffres.Omni numeroa, have u:actmen 11 sam chance" a Baver' 1/1' 000' OQO-1m. ( Ogl. 128 raport. IQ .. pr1 un t1rage in qual 11 nUDlero 000000' ha aurt1 t san1ant) •

L1 err'a., .' mi8jud1:cam8:ntes del lu.eoresp08-ee •• aer atribuet a tr.i cau.ea card1nal I: 1) ne,at,ion del :!ndependent1e del provaa (tirag_.) 8uoces81v (quande.chucun de 111 es camposlt del sam ele.ent'.B eo,n.ti tuti v) I' 2') Ii aon!ua;i.oID .inter pas.ate e future e .,) 11 tide :pr1 11 compenaat1.on rigor,oe1.

l} L1 proibabi11 ta tirar ye' liunea1m pr,ova un bul rub1 e% un

~a~c contenent un .bul n'bi e un blanc e& 0,:5. 91 vu l"'emette 11

bul in 11 •• co .' fa un nov tirage, 11 probab111ta que t1 earn bul

- 122 -

"Ia BM'tir as anpor '01,5. L1 p:robabl11t:.a que 11 bul rue 1 va su.rt1r d'u vezee consecutlv ea obtenet, .mal t1pllcant:e 11 IQupro'bab111 ti. precedent, dune = 0,.; x 0,5 • 0,,2'5. Or, 11 t1ra,gea de lo,ter!", 11 l'ude "facie e reverse-" l1. t'rulet,te" etc. con.titue Ii t:1p d.el- 8..rie die Pl'O'V8B repet1 t que'l 88 caraoter'ieat per 11 etabll.1 tad.l pr'obabl1i ta~ In 11 loterle 11 tirage es fat p,er 11 Jledle de efere. contenent ebaacua 10 bules nWlero'tat. Chaa,cun dati 101 numer6e de chaacun sfere have exaotmen 11 sam pro bab1,11 ta eurtir, a BBver 1/10-im..,. Li resultatedel tlr'age Ide un sfere 'ee totalm.,enlndep,endantdel tlragee del altr1 sferes. Li probabl1ita que ex omn.1. 6 eferes va surtlr Ii ,eu numero 0 que cnaseun sfere' va dar un numero d'l.ferent I, £IS eX8ctmen 11 .am. L:1 p&Saate posse haver .null in ... f'luent1e s:ur 11 futur • Quam. d.1t Jloae! Bertrand." 11. rulet te (.

Ii sferee die loter!e) have n1 cenecf.en tie ni memorie". -

2) "Ka vu eelf ha di t, que 11 'probabl11ta t1rar du vezee sucoesBiv 11 sam bul ex un iBS'OC cont enent 2bulee es solmen 0,25. Con 81 tri paroles it, ex1,ete solmen.un 'Quart de chances po.r que un tal eVleniment .m.ey esser realiast ~ Portri tirages con identic resultatie Ii. probabili tavell mem Ba,Ber solmen lie e per quar t1ragel, 1/16-im ! Vll vide dune self que Wl seri'e de 6 t1ragesBuocessi v con 1de.ntl.c nume:roe es mult plu rar quam un tirage' con numeros diferent- e Ii . -. er'" 83-65· 81 h-· ~ ve dlun,c ef,ectivmen ·~lu mult··· chances

___ ., nWD __ C Q __ __ p . _

quam 11 nwaer6B8888B !'

Ti misraso,na:me.nt; ea debit 8.1 ccnruexon inter p8ssate e fllt,u.re.

Un altri exemple va l1uetrar sncar plu bon ti punctu. Vu ba llIotat

in 11 Bala de ludedel Casinol de :l4onte-Carlo un serie de 8colpee

ex qu'eles rubi ba Burt1 t 5 vezes e n1gr1 ,. Al,or 'VU va dir vca probab1lmen ; 'tty probabili ta por chascun color ee matematicmen 0.5. Rub 1. ha Burt! t ja 5 V8zese por :retabllsser 11 egal! ta un epeo1.e

de com..pe!1sB'tio,n vaeven1.r. Yo va dune ac t er eagi,men ri,Bca:r n1gri per 11du colpes r&stant (de un eerie die 10 colpe8) 1'1. It (lertme'D .. ane e1xiete: 99 homes Ln oent queles va ai'1rmar que Quande "rever:Be" ha Burt1 t quin vezeB BUCC8S81.v; "facie" have "un poe plu mul t onancell apar1r ye Ii 6-illl colp. To ee un pur 11us.1on .• Vu v,aatrax vider p:ro quo.

Lass nOla c;rlonome'trar Ii lude" atri buent e 1 mln.ute achascWl. colp.Ye 14 ho'rss (eoaenaa del Iude) 1.1 se'ri,e RRliRR (5 vezes eucoeS81.v de '!treverse") have un probabilita de 1/3,2-1m. Sammen., ye

14 horae, 11 pr,obabili ta por RlUUiRR es 1/64 ... im~ "Vu vide self" exclama vu, "que 6 B es plu rar quam '5 Rn. Ce·rtmen. MEt. vu ~b11v1a Qlu.e (ye 14 hczae ) 11 aerie B.RRRBF ano. have' un proba.bJ.11t~de .. 1/64

L1 errs. consifite in ,atrlbuer (ye 16 h. 05) un probabl.11ta de 1/'2&1 eerie de 5 Ii: quel ja he d eve'ni t t durant ,~ue (ye 16 1I,. O~) ti serie de 5R: pIc. ne const1 tu.te un probabi11 t,s. ma, un cert; tao 61 noi mette t1serie de 5 .R inter parenteaes, 1i p,robab11itade (IUmIm)R 8S (ye 14 h. 05) agal a 1/2. I4a anc liser1e (IUi.RRR)' have exactmen ti sam probabl1ita. Certmen.li "paasa-six" 8S plu rar qu.am Ii "puss-tain", ma quandle on na suceeseat _ un "pRssa-quin" 11

labor JIl8.X important ja es .f'at por 'un "pusa-six·. . ..

Ie 16 n, 06 omni series pr,ecedent have Wlprobabilita egala 1 (ce:rti ti) ~

Retrovenien". al exemple del t1rase de loterie, ai 11 '5 unssill

- 12' -

l!:f'er •• he omnespro,ductet 11 ciffre ,8, 1 t ex1eteaolmen un cnanc6 l.n dec! por que 11 sixes,1m sfere ano mey ,(lar 11 numier'o 8. Yea. ma 81 vu possede 11 b,111et 888883 .t! 3- anc ne .have plu mult c.J:lances 8urtir qUail 1i 6. Liprobab:1l!ta d.e ambi clffree ee eg:al a 1/10.

") No1j:a h.a 41 t sub 2), aludente 11 CBtBU del eerie d'e 10 c~olpes RUBI-NIGB.,I t que malt perSOna!8 cre-de o·bsti:natm.en a1 .nelceasi ta ( !) d.e un compens8..t1on r1gorosi, 81 solmen 11 lude es continuat durant· aat 10l'l8 t:4mpor. Ti or-ade forma Ii base de o.m:n1 "martingales" (s'istemas de ludeedif:lcat por '''victer 11 haasrde"). T1 orede es t,d fals quam liB precedent.

Lass noa examinar in un eimplic lude (f'li.c 1e-r,e1ferse) 11, pro bab111 te. del compeneat.1o'n exact pos Ii .pirave,s, in, fine del Lude , L:1 calcul mone,tra que durant que t1 probabili ta 8S vicin a 1/2po8 duprov8a t it deven! Bellpre plu rar seoun quant on augm,enta Ii numer,e del provaa. 81 por axellple in un lude de 10 000 prcvaa, 11 percentage del oompensstiones ,exact, es 0,8 ", i't deveni. 0,,08. por

1 000 OOOprovas. L1 nu-ere nel es lDul t1fl,11cat :per 100, quam on vel1 explectar, ma 801"8.D per 10 J 1i oompensation exact ha dune deveni t pr1oport,ilonalmen 10 vez,es minu frequent •

.!ncor plu. remarcab:ll ea 11 restllta:te del calcul quande n01 prova aeterm1nar 11 dura4a me·dlal de un lude nfacie-reverse"', u 11 lu ... sores con.vente ne separar se ante 11 uneeim retorne 81 compensat1o,n., o.n t:r'OV8 c'em abaolut certi ta que 11 nu.m.ere N (ntimere del co Ipea) I:B !nf1.n.1t. L1, partnero quel veIl har obtenet de su adversar10 Ii autoriaation cessar 11 lUlde pos su unesim gaIlie, ne veil absolutm.en esse'rcert t gan1ar mem un BOil vez ! Un anecdote illgeniosi, extraet del l1bre "Le hasard" d,e Emile Borel, va 11ustrar to in man1ere anoar plu frapant I

L1. du m.1111ones Ide Pari.ues adult gruppa se in pares de du • c:,omen8ademan matin luder 1tfacie-reverae"coll. 11 rapidi t;a 4. un clolpe ehaacun '3 secandes. e de 8 horeB chaacua dile. To 8S aproximat,ivmen 3 mill110n.es die colpes in 1i annu. ChaBcWl cupl. ha convent,.t ceesar 11 lude. strax pos que 11 ,advers,ar1oB, e8 qui tt (.ga1i ta die perdee e gani8a). Quo va evanir ?

Poa 6 BecQDdea '500 OO'Ocupl •• va as.a.r l:fber de oan1 ob118at1oJl e va po.ser retornar a lor ,ate ral S • Li n-umere t,otal del lu,d.sanoor neterminat va esaer ~

375 000 po,s 12 secondesl ; 312 000 POiS 18 B}ecundes ; 273 000 po. 24 Be,co.ndes t etc.

la ti "etc." as plen de menao1es ! On deve, previder que 1'08 30 8lUltlB un centene d'e cuples Moor ne va har tin! t e pos ., 000; annul (30 e&CUleB) ~ 81 11 lusorea he tranetlat 11 lud,e a lor heredantes, Wl de,cen de cupl.ee va aacoz continuBr, pro que un del p,artneroe (0 au repreeentan.te) va continualJlle.n .. au aSBet .in. p'erde durant 1;1 '0 Beaul'es de, "fac1e-rever.se" ! L1 lnfortunates qual •• va bar JDOri t pos· u.nvi ve plenat, de ludle t vaforpolrlar in lor 8epUl.tura Ii !n1lU~ cU.e.ab11 gonv.ictio'll qu.e 11 comp,.tls.atioJl - quel oJDni hoaes considera qu.am un art10ul d. crede - 88 un lugubr1 ,joca !

••••

Yo ha reatrictet t1 ,xpoe1 t. ,8 tre poe exemple. 11u8t:rati v,. bann1.ente ex it o'1In1 d,.aon.tration ••. inaccess1b11 al n.oll-ma:temati- 00. A tie qui intere: •• a ._ pri tal queationes yo .reco,menda 11 11':

- 12. -

ore "Les certi tUd.ee du hasard" de Marcel :S011 in 11 e,eri.re ulQue s.a1s-je '" ed1.tet de Presses Un1vers1taires de Paris, ex que I 8a haua,tet 11 mater1e~ d.e t1 articul~Pludetal11a:t informationes es trovabil .in Ii libre "La chance et lee jeux Idle haaazd" (Ed. :Larouaae ) drel sam aU.tor.

Yo pr,ofi t,a tiocasion por r-eccaendar. cal1dmen. a omni 0·Ol'llI08- ie'ore~B del 11ngue francesi Ii ad.m1rab11 colectio.n "Que· eais-je ?I'i 'qu.el furni un excellent sinoptic:a del conosse.ntiee actua.l Ln omni do,miniaa diel saven tie homan. Liproblem.aaes expoaL t in manie-

·rre alar e accessibil ane alprofanes. It 8S Ii dligni "pendant."

del famosi german colecti'on Il'Goes'chen" e' in mani puno tus meJD supe~r.i.or a ti-ci ~ Til nu na apar1t plu quam 400 volumes, chaacun veu\dit. per Ii medic precie ,de ft'. 90.- frances.i (;Publici ta nepayat l }.

A.. Matejka

RESPONSES DEL CRt.lClooA\ROL Nn;-f S' : RESPONSES .D& CTJESTIOli-LUDE; 1. B01llbix, 11.nx, fox, sf.1nx. 2"" 500 mll11ard.8s (to vale por omni sistemas, e1xceptet Ii franceai. e 1.1 ue .... rican u Ii billion e Ii mlliarde SS' 81non1m)

3. Six: loates.

4 ~ Null.. L1 ulmes ae p'rod!uc~ te glandea. L1 gla.nde as 1.1 fructe de·I, quer'eo ,

5"" Diamant, aafir, t,ope.ze,

opal. amet1st. turkisr, amerald.

(Vide pagin 117)

Genuin inf,ant·al r8'marca, •

...;;;..;. ........ --n Du litt pu.eroapromena se

in un Jardin. Un de 1e.s vi-+- ........ -iI de sur' 1i euol un plante-

U::::=====ii=!:==:d=::I::::::i::i==;;;;;:==~' pott renver sat , 11 d1 :

... Di me, pro quo 11 plan-

te-pottes have un fore 1n 11 .funds ?

E 1i altri responde ;; - It es por metter Ii

L1 paroles horizontal 7, 19. 20, 25 '7 forma 11 f'ra.. I Recruta un n.ov ab~ate par Cosmoglotta .•

termometrequan,c1.e 1:1 pllantes 6S malad J

Lip,resident del angle81sooiet4ll; s;eograf1.c erat a Budapest a1 co'ngrelJ8 del h1iHlgB.rian SOroiste geografla. On d.at un banquet:t in au honor •• U, .hungarian oolego fat un long di8cura in lingue ang1881 ..

Poy 11 angl.,.. lev,at se e oomenaat. au response s ·Yo e.ste11- 01 trovar •• in un 18l1d. de' qual 11 lillgue :80na liam slmil alan-

.gle81 l1npe .. ,... (Ex St.Galler Tagblatt., tI'8!d~K .. H •• )

._ 125

ROBRICA INTERLINCitUISTIC

liar letores ha JB .avant d.elllSDdBt n08 aperter. in OOUlOslotta un rubric. ill qu,el .Dol veIl 1;·ractar probl ... a 1.1q:u.1.t1,o, aplio.t,1oD practla de cart parole., que,atloD'. slntuic" etc •

• era! a1 benevo,lelltl. de 8r XurtP.der., .II.Jlbre del lD.."rl1Dgu..-Aoa~ d8ll1., &nolan .,eoret,ario "'.1 Ido-j.,o'adamie, n01 va pOllae,r _perter 'Wl tal I'U 'brl.Q8 in un prox1m Z1.umer6.

101 pet1 .nor lator.s inTlar lOlr que.tion •• direct.en a ar ~urt .reder, Phi.11pp-Re1a-Btr .. 1, BAD HOIIBURG v.d.H., aer1ll8J11a.

CRONICA

AlaLIA. - Br1 tannio IJlter11~. A •• oo1atlon. In au .r'.uniondel 2,8 00100- bra 1950, po •. bar ad.optet 11 supra n6a1n .• del or,ani,aatlon, 11 ••• br •• M 01ect8t 1:1 .equent comi t' I

Sr. Baxwo.rtbJ, presid.ent. sr. W.E ••• ev_;1 •• or.tarlol e oa.e.era;

,ar Di,ck1n.aon, .rep:re.atant d ••• P.I~S. por .lng11a Jar red.rn" ar. Pope ..

Por oam! relationeB con B;.,I.J.. '. pl ••• c!r1,r a ar.11fr.4 E,. BeBve. 61 ll,o,rthorott Road, OST E1fBLL (Surrey), Anglia.

It •••• 'ideoldet reoo.lI.e.n.ar 11 ed1 t10n del "Interll8.t1onal ••• or8J1- dum". Un folie de propqan.da printat au in p,reparat,lon.

Par aatiafar 11 desires de nov &llia08 qu.el vole bav.r plu .ult .ma·ter1ale in • prilL 1 t 8s.at 8ucseat8t 1i pr_para.t1011 4 .• manu.,ori tee quel v'ell ••••. r plre,atet 81 intere8,lIa.tes por un mode.t BUlDUIla Bufioent por o~ vrir 1i poatag'.s,. Ti manusorites P08S_ aa.elr Borit ill ILo in ansl.si. ,111 pOBse Beeer novelle. 0 eaBlQ"eS pri 1nter11nguiatlca. Chaaoun manu .... eari te dave haver adm1n1m ,25 paginea e .ae'!r ·t:ipat con quin 01 six oopt •••

- Un in,tere.Bani articul "An .interD8ltional lingua" .h.a a.,aet publlcst 11 8.11.1950 1D 1i ·IIS,ou.tb De'von Journal" de rorqu.ay de nor 00,1d •• - 11st. W.P.H.,'Iarner. Un telxtu. spec.1men ha 8sset adjun.tet.·

AUSTRIA. - In 11 8amanal -Erlattal-Bote" (Sohe1bba) del 7.10.50 no'r o,ldl ,ooid'ea11st Karl. Jan,otta Macri t un .art1cul ·Wiei.alburg und Weltaprachanproblem"l!x quel ba 8S8,at fat un apeoial tiras:e.

DAHIA. - liar d.an cold8a11ateB ee ,extramman aotivo 111 ha pub11cat du prospeotea, prin.tat J "It 1n.tez;naaJonal t ,aprak" 4e R.P .. Prod.lund" e I'Iln_ terlingua, diet mode!rne :1nterll8.tionale .h.jaelpeapros· ..

'UNLAND' .... Bar agents por tl land .8 nu. J Sr J. lCainula1n.en, (S-baloka), JOV_PU, 7innland. Li aDO.nn&lll:.ntea 8. Ooamoglotta dev. 8saer pay,at a ti adre •• ,e.

lRAlf'CIA ..... Sr Marcel Pas8erat pllbI1ca excellent 9.rticulea 1.nCOllTACT, rev-ile ,del Com1.t' de Interpr'en8e del grand pr1.ntleria George. Lang :a L1 arti-' £101a1 linguae.. PaaBate • future del seri tu.ra. A. p,rop6 del Igre:c ·8 del latin. Sempre con refex,enti,e a Interl1ngue e adre8se.

Sr Prof'. .P o La.eng b.a publica.t un art1cu.l de du pagines in CAIIIERS LINGUISTlQUBS, printat ill Gap, t1tulat "L'lll'TERLIBGUB langu.e de. mot. in-

t,ernationaux". -

Le .eqllent rewea 0 dial.s ana .na pub,11,e,a.t arti.cule. e infoI'll8t1ones pri lnterlinpe ~ ESOPE (.H.eribl.,)" VIltLlBRB (.Av1gnon)!1 BtnIIO'S (lhrte), L'ALSiCE (lIu.lh01l8.), L'ECOLEW GRAND PARIS.

SVISSI:l. - In St. Gallen. li OID, ofic1al avia. teria agrioultural, 10&t1gat pluri c!oideal1ste,. vla1ta.r 1t. Sat,urd! 14 octo'bre, noi .po8Bet recap-' tar aree .Dr PollOI: • X.ak d.el Interl.1n&ue-Olub, Basel. Soled:! 22 octobre" reunit "eniores Laptel (Ch.:seaux) I' Jlatejka· (La Chau.x.-de-~nd8) • Dr' Haas (Winterthur) con quelc co1dealiat •• de Ost-SviB8ia~ Ane Ii .ovement PRO PACE a.set l'epr,esentat per SU BBoretaria, era Prey (ZUrich).

- 1.26 ...

You might also like