θεοδωρήτου ("Ιερομονάχου

ΟΑγ ιορε:(τou

Το ΑΝΤΙΔΟΤΟΝ

'Αναίρεσιg των κατα τοϋ ζηλωτισμοϋ άρθρων

τοϋ βιβλίου: Τ'Α Δ Υ,Ο Α'ΚΡΑ

τού άρχιμ. Έπιφανίου θεοδωροπούλου

..
-
. _,ο

" \.,
.. ...

ΑθΗΝΑΙ 1990
eί.~ tK" ίεpιi.ν J'U,OYK" 90 ρΥ οε ItKΙCόOυ

~πεΤιJων

ιcaΙ rGiJ~ ΠΙ6τoύ~ του Πι1 ΤΡώουέοrΤΟ~Οfίου

ΤK~ YKιfOυ ® Κο Ρ c1 .)
 ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

Πόσον εΤναι άλη'θές δτι δ χρόνος τα -rτάvτ:α ,μετα­

~άλλει! ΚαΙ αύτή ή lμετα~oλη :δεν ;ένεΡΥείται ιμόνον σε
ανθρώ1tοuς του «κόσμου» ,ω:λ,ακ'αΙ της 2Εικκλησίας, ε­
στω καΙ αν εχουν ϋψιιστα αξιώ-μα-ι:α η εΤναι τcmεινoΙ lμο­
"
ναχοι και ιμοναχες.
,

C'Ωταν το 1964 συνη νrήιθη σαν στα CΙιεροσόλuμα δ

πατριάρχης 2ΑθηναΥόρας καΙ ό πά'J'rας ΠαΟλΟς ΣΤ', ή
CAYL'OPELTlKT] Πολιτεία ό:vτιέδραισε .δ~α τοΟ κατωτέρω κει­
μένου: «Προκήρυξις CΑγι'Oρειτιων ,Π,ατέρων 1tρος τον
2,Ορθόδ,οξον CΕλληνι,κον λαόν. Οί 'κάτωθι CΑγιορείται
πατέρες, .ΚιαθηΥ;οόμενοι, CΙερομόναχοι κ,αΙ Μ,οιναχοΙ λα­
~όVΤΙθς γνωσιν δια ίtα έοχάτωις τεl κτ:αιν6μενα... 6ιακη­
ρύσσο μεν στεvτo, ρε ίς.χ τη ιψωvft, δτι ά1tΟ κη ρύοοοιμεν τ:α
τοίαυτα φιλιενωτυκασυνθήιματα ... 2Εαν οί ΚιαιθολυκοΙ καΙ
ΟΙ λ Ο'ιποι
C 'c 'CXLpETL!KOL '
, θ'λ '2ειτιστρεψουν
ε OUΙV να , " την
:ειις 2 0 ρ­
ιθοδοξίαν, να ελιθουν αύτοΙ -πρoσrrίπτovτες ,κ,αΙ ζητ:οϋν­
τες το ελεος ... καΙ οχι να τρέχωμεν ή,μ;είς οί 2'Ορθ6δ'ο­
ξσι -προς τού,ς ,αίρετικούς. ΠoιoQιμεν εκκληισιν -rτρός τιόν
Οίκ. ή-μων Πατριάρχην να τrCXIόση Θξακολουθων 1:1ας φι­
λενωτι:κάς του ,ένεργ,είας, καθ' όσον, έ,άν συνεχίση, θ2 d­
,ξ "
'reO κη ρο ωμιεν κιa::ι 'αΌτον,
.
 •

Π ροσε1tιδηλοuμεν ΟΤΙ θέλομ·εν άγωνισθη μέχρις έ­

σχάτης fι-μ;ων άναπνοης δια τήν Όρθοδοξίαν I~ας, χό­
νοντες καΙ αύτο το αΤμα μας, έαν -rO κ-αλέσrι ή ό=νάγκη,
μιμ;οόμενοι τούς άεΙlμνήιστους προκ-ατόχouς μιας ... ».

Έν CΑΥί<t> ~Όρει τη 23 Ίαν. 1964 η:. ή-μ.

Δεν 'Πέρασαν αμως μ:ερικια χρόνια καΙ ή πλειονό­

της των ύη:ΟΥραψάντων, σιωητηρως μέν, η:λήν ιέ'μ1tρά­
κτως, Ι1ρνήθησαν Τ11ν ύΠΟΥραφήν των! ΚαΙ ,ένφ κά1θιε
, ''3'
χρανο τα ειμποια
δ \
1tρος
\
την
ΙΙ ~,
ενωσιν εη:εφταν το
\ sι
cva ;με­
τα το αλλο, 'chιτΙ να η:ληθαίνουναί διαμαρτυρίcαι, άντ'ι­
θέτως έΥίνο\,τ;ο όλΙΥώτεραι καΙ μόνον ιμετό: 1!ας συμ­
η:ροσευχ:ας •Α'θηναΥ 6 ρου - Π,άπα ·είς Φανάρι ~:pxιιO!ε να
έκδηλώνεται ζωηρ6τιερον ή ανησυχία των CΑγιορειτων
καΙ μερικων έκ του «κόσμοι>>> κληρικων. Ά.Ρχό:ς 'μάλι­
στα τ:ου 1970 έσKέπτOVΤO πλέον την δΙαίκοπήν τοιυ μνη­
μοσύναυ '«00 λατιν6φρονος πατριάρχου, οταν έ'Κυκλο­
φ6ρησε ύ-rτo τού άρχιιμ. Έη:ιφανίου θεοδωΡΟ1t-αύίλου ε­
να παλυΥραφlηlμένο κ.είμιενον ύπο τον τίτλον: «Το μνη­
μόσυνον τοσ Πιατριάρχου ΆI9tηναyόρoυ». Δια τη'ςά:νω­
τέρω μελέτη'ς ό 1t. 'Επ .. προσεττάθει πάση 'θυισ(~ να πε(­
σπ τους CΑΥιορείτας ΟΤΙ δεν 1tρέπει' να διακόψουν 1'0
μνηιμοοuv,ον του Πατριάρχοο. Τελικώς crroειδέχθη οτι
• ,
αUΤO ι α
θ':Ι;
.(το το
,~,
εσχατον
, "
επιτρε'JίtlOV ιμετρον
άντ~
Ι'υρ
ά
;σε- ':~ !
·,i Ι

ως, καΙ ιο1tοιος το έ.φή.ρμοζε, δέν θόι επρεΠlε ,έν ούδενΙ

λόy~ να KOινωνή'OΊl ιμε τούς ΠαλαιοημερολΟΥ(τας,
τους 'δπ,οίους άπεκάλει σχισματιικOUς καΙ αίρετικ:ΟΟς!
CI Οτ,αν του άπαντή,σαμεν άναιροΟντοες τα έ1tιχειρή­
ιματα της διαrrρι~ης του μας ιόN'τα'Ttήντη'OIε δ·ια της ·με­
λέτης: «Ζηλωτικ-ων ακροτήτων ελεΥχος», έτr-ανερx6με­
νος :είς τάς αύτας lθέσεις του. Με1'Ο: την νέαν μας &πάν­
τηισιν ιδέν έ1tΟΝηλθεν 1tλέoν ειίς τον στΙ~oν τoιQ δι,αλ6­
yOU...

Παρα τα.ϋτα αl περΙ ιμνημoσόνoυδιατρι~αίτουέ­

-8­

r ι Ι :
-

·ι

.',
,,..­

κυκλοψόΡ1;J;σαν εύρέως είς .1 ΑΥιον ~Όρoς Κ!ο:Ι'μιεταξυ

των ·Ελλαδικων ιέ,.nσκ61ίων προκαλέlσασαι ίKΑVΉν σύγ­
» , , , , c e Λ , ,

χ υσιν Ε'ις τους αναΥνωστας των, οι oτroιoι ευκιαιριαν

ζητοΟσαν για ν' άποιφ'ύγουν \\'το τrΙKρόν 1ίοτήιΡιοv»,tδίως
., , ξ ,,1
οι εν ε ouaLc;.x οVt1ες ...

Έν ,συνεχεί<t συνεγράψαμιε το εΡΥον: «Διάλογοι

της έρήμου τrερι ΟίΚΟtJμενισμΟU», ΆιΘηναι 1971, σσ 320,
σπου ιάναιρoύισαJμε συιστημαΤt!κ'ώτερov τΙς ιθέσεις τωιν δύο
διατρι~ων του συνηγόρου των 11:cxτριαρχuκι ωιν κακσδο­
ζιων:
Μ'ετ-α\ , . n.
δ εKαε-CΙΑV ο '
'Ε Ίt., ,εκυκλ' ~
οφορηισε "[1~,ς λ-.
u,vω­

τέρωπολυΥραφη μένας μ;ελέτας ταυ άμου μετ' άλλων

παλαιων δημοσιευιμάτων "'['ου ειίς ενα τάμον 61'[,0 τόν τί­
τιλον: «~ΆρH'ρα - Μ'ελέται - ΈΠΙQ'Ί10λαί». 'Εκ τοη εΡΥου
at~JToG συιvέιλεξlΞ τtα άναφερόμιενα είς τον Οιίκουιμενιισμον
και Zηλωτ~σμoν άρθρα καΙ τα έκυκλοφόιρησε το 1986
εΙς Lδιαίτεροv ~v~λίον με τον τίτλον : «ΤΑ Δ γα Α!ΚΡΑ».
Ή άνα χιεϊρας μελέτη ό:ιτοτιελ:εϊ αKρι'~ωςΑVαίρεισιν των
.λ-.. '
u,vαφερο.μεVlων ,
εις \
τον \"
ζ ηλ ωτι.σμον αρ θ ρων των« Δ'
υο α­ ... "
κρων». Μ[α αναίρεσις τη,ς δτroίας το μέγιστον lμιέρος εί­
χε κυκλοφορήσει προ είκ'Οοιαετ(ας 'Γ(!ολυγραιφηιμένως,
έν<{?> τώρα κυκλο'φισρεi'l τ'ύποι,ς καΙ έ1τηυξη:μένη.

Έιvταυ,θ'α τrρέ1tει να σηιμειωιΘη, οτι ένφ δ συγΥρα­

φιεύς των «Δ60 ,ακρων» αφιερώνιει 40 αελίδες κατα τοο
Ο'ίκουιμενι,σμοϋ, ιέναντίον L10G ζηλωτισμου άiψιιερώνει 170
σελί!διες! Βλέπετε έκινδύνευε ή ΌρθdδοξΙα ιάτrό τους
άπλους ζηλωτ-ας των 1tα1:\ρι'κων -π:αρα1δόσεων ·καΙ επρε­
τrε ν' <ΧΥlωvισθη ρωμαλέως κατ' αύτων ό έπαινέτης τω'\!
έ'κάστοτε Άρxι'ετrιaK6τrIων...
'Έχει παρέλιθει μία άKρι,~ωςείKOO1())ετία ά1τό την
έποχην της πρώ;της μας άvτιλoyίαςμέ τον άνω,τέρω
KληΡ~Koν καΙ οί ότrαδoί ΤΌυ συνεχίζουν να έ-rrαναλαμ­
€>ΆVouv τα άναιρεiθιέ-rvτα 'έτrΙX>Eιρήμα11ά του μέχρι σήμε­
ρα, έλλείψει άσφ,CXΙΛώς νεωτέρων.

-9­
 "Εν τ<{) μεΤQ1ξυαί σuμ1tροσειυχαί "Ανατ.ολης καΙ Δό­
σεως εχουν ψ8'άσει lμιέχρι της συλλεΙ'υουργίας τοϋ 1987
στην Ρώμην, ένω τrαραλλήλως συνεχίζονται αϊ lουμ­
'ΠροσευχαΙ μέ δλας τάς αϊρέισεις καΙ ψευδσθρησκείας
του κόσμου, άκόμη καΙ με σα:τανολάτρας. (Άισσίζη 1986).
naf>CX ταΟτα, οί ·μέ-ν έ1tίI Ο1ΚΟΠΟΙ, οταν δεν έ1tΙΚΡΟ­
1:0υν, οι:ω1τουν, οί δε ~Aγιoρεϊτιαι συνεχως 'ΠρoσrταθoOν
να δικαιολογήσουν τα άδικαιολόΎητα, ώστε 'Πάση Ιθυ­
σίc;,x να. Kρατη1θoGν «έvτoς τ:Ωv τειχων» οί διαμαρτυρό­
,μενοι ~μoναxoί. Στην άΠΕΎνωιοlμένη τ:oιuς αύτη 'Πρoσ1tά­
Θεια ά:Υατρέχουν σε ιέπιχειρή:ματα τόσο αψελη καΙ t1tl­
'1110,
λ Cf
αια ι
ωσΤΕ
"
σΕ κανουν
"
να vτρε ΠΕισαι που
,..
'εLσαι
cA γιο­
ρείτης*.

* 'Απο τα πολ/α 'Που κυκλοφcψοuν άναφέρομεν τρΙα χαρι­

τωμένα του Υνωστοσ ήσυχαστοσ της περιοχης M·ovης Κουτλου­
μ.ιouσίoυ:
α) «Ό 'Πατριάρχης Δημήτ.ριος εΤναι ενα ξερό κλημα, Gα­
στάζει δμως τ1Ίν άJμπελoν, δηλαδrη την '6KKλησίΑV» Ι
G) «"'Αν δεν μας άρέση δ Παπανδρέου θά: φόγωμενάπ:ό τήν
Έλλάδα; ΤΟ ίδιο, αν δεν μας άρέση δ Δημήτριος, θά φόγωμε
άπο την ΈκληlσΙα ;». Σ6μτrασα δμως ή αγία Παραδοσις τονίζει,
δτι δ άπομcxικρυνόμενος έκ τοσ κηρόσσοντοςαΤρεΟ1ιν κ,αΙ διακό­
πτων την μετ' αύτoU κοινωνίαν δεν φ ε ό γ ε ι άτιJό τήν Έκ­
Kλησ(ΑV, αλ:λi:J. «δ ι α σ ώ ζ ε ι» αύτήν σχισμάτων καΙ μερι­
σμ.ιων» !
Υ) Έγω φωνάζω' δττοιος ερχεται εΙς το κελλί .μου διαμαρ­
τόρομαι. "Αν φωνάξω τcερισσότερo, θαμέ διώξουν άπό το "Άγιον
·Όρος. Δέν Kαταλα~αίνετε;» Τον Kαταλα~αίνoμε, 6..λλ' αύτος δεν
Kαταiλα~αίνει. Τί; το 'Πα-tiΡΙK,Oν λόγιον τοσ αγΙου Θεοδώρου: ,«' Αλ­
λi:t. τί δτι 'ΠiΡOΤιμώιμεθα lμαλλorν θεοσ τα Μοναστήρια, καΙ της 6­
'Πs,ρ τοσ αγαθοσ καΚOΤCαrθ€(ας την ~ντεϋθενεύτcάθειαv; Π 00 εστι
τό: «έλάλουν ένανrίoν ~·ασιλέωv καΙούκ ~σχυν6μην; ποσ εστι
τό: «' lδου τα χιείλη lμ.ιου ού μη κωλόσω, Κύριε, συ εγνως»; Π 00
εστι το κλέος καΙ ή Ισχυς του καθ' ήμας τάγιματος»; (Ρ. G. 99,
1120 D).

-10­

- - - -
- - - - - - - - - - - - -
 «τ ό ά ν τ ί δ ο τ ο v» ε'Πρε-ιτε \Λα κοκλοψ-ορήση
δια τους έξης λόγους: α) ΛόΥctJ της εύρυτάτης κυκλο­
φορίας των Δ 16 ο α κ Ρ ω ν, τα δτcoια ιδίKηνΨUΧO­
ναρκωτικοσ δηλητηριάζουν τ(χς ,συνειδήισεις τco".λλων όρ­
θοδόξων πυστων' ~) λόy~ τη,ς έξαντλή,σεως τcρo ίKΑVOΌ
χρόνου της ,μ;ελέτης: «Διάλογοι της έρήμου περΙ Οί­
κοuιμεvισμοο.v· Υ) διότι 1:0 έζήτησαν άΥαπητοΙ έν Χρι­
στ<Ί> αδελφοί, οί όποιοι ,κα!ί ,έκάλυψαν οίκονοιμυκω,ς την
έKτύτrωσίν του. τους εύχαριιστο.u.μεν δλους θερμως.
ΕΊ!Θε ή άνάγνωσις των έη:ομένων σελίδων να έιξυ,­
πvή'ση ώ.ρισμένας έκλεκτας κατ;α τα Ciλλα ψυχάς, αί
δποιαι -καλΏ τfi τrίιστtει 11Ιαραμένουν α:κ6μη έν κοινωνίς,χ
μE.τtα της αίρέσεως, ω-στιε καΙ την ένδεκάτην «<bτoτιειχί­
ζουσαι έαυτας της τι:ρος τοιν ικαλοόμενον «έ1tίσκοπov»
κο ι'νων ίας , άξιωθοΟν «της ΤCρεΠOόσης τοϊς όρθοδόξοις
τl:μη,ς», 11Ιαρα του δικιαιοκρίτου θεοσ. 'Αμήν.
θ. Μ.

Π-αροικία - Τ.θ. 27
84 400 - ,ΠΑΡΟΣ

-11­

- - - - - - - - , ' - - - - ­
 -- -----.
111

το ΜΝΗΜΟΣΤΝΟΝ

τοτ Π.ΛΤΡΙΑΡΧΟΥΑΘΗΝΑΓΟΡΟΤ

(Δ ΤΟ ΑΚΡ.Α, σσ. 58 - 96)

Λίαν άycrrτητέ ·μοι έν ΧΡlJστcpc)jδ'ελφέ Κ. Νέστορ,
ΕύλΟΥιείτιε.
ME1:iCx μεγάλης μου χαρας ελα:~oν τήν Τ\Jμίαν έ,τι­
στσλήν σου καΙ έθαύμασα το έν αύτ!i εϋτονον της δσι6­
τητός σου, ή ό'Ποία 'Προκειμένου δι,α ζητήματα 'Πίστεως
τα πάντα (θεωρεί «σKό~αλα», άρκιεϊ να ιδι'ατηρήιση «α­
'9ευτοVr}>
νο \«τl.μιαν
τη'\>' παρακαταιθήικην».

Το άνέμενον οτι 'θα έταράσσετο ή όσιότης σου cbrD

την έ,ηστολιμαίαν διατρι(;ην του Πανοσιολογιωτάτου.
Κ,αΙ τοΟτο, οόχΙ ιδι,α τήν ·έν αύήi κειμένην αλήιθειαν, &λ­
λα την ένuτrάρχοuσαν άληlθbφάνει-αν, καΙ την ά:κρο(bα­
τικην έρμηνείαν των άναφεροιμένων, ίνα μη είπω, άλη­
'θε6ων,ύποκειμ ' ενικην - δΙKoλ~ΙKην καΙ έν πολλοίς έ·
μ'Παθη καΙ αναληθεόοuσαν!
~ Ας είρηνεό!1 όμως ή δσι.ότης σου!
:>Evcp ού·δόλως έτ-αράχιθης δια την μέχρι τοβδε 1tO­
pEravaou ητις «τroρεία εύ'θείά έστι (καΙ άιδολος κατε­
t

ναντίον θεοι(}» , δια τtα «ίιστορικα δμως ΥεΥονότ,α καΙ

κείμενα», ο'Πως γράφεις, της έ'Πιστολης, «ιέζαλΙσθης»
'Ττως καΙ -δεν είχες «1toU να ψαξTlς για την σηιμασ(αν
τους καΙ την ά:λήθειάν τους».

-12­
 Διατί να «ψάξΌς», πoλότΙ'μJε ά!δελιφέ; «'Καρδίς,χ γtαρ
πιστεύετ-αι είς 'δ ικα ΙOσύVΗ ν, ,στόματι δε όμολογείται είς
αλήθειαν,') 'καΙ «καλον χάριτι ~,6~αιooσθαι την καριδί­
αν», αναφωνει ό ~Aπόστoλoς.
Μήπως μέχρι ,σήμερον,άναπαυ6μενος καΙ «ι μονά­
ζων ώς στρουιθίον έτι:Ι δώματος» καΙ «το ήδυ της ήσυ­
χίας μέλι κηρΟ1tλαστων έν τ~ νoητ~ σίμι~λφ της καρ­
δίας ·σOUι) έ:διιδάχθης τοUτο 'Τταρα σοφάς καΙ γραμμα­
τικΏ τέχνη έιστολισμένοις;
Μή-roως ούχΙ ή καρδία σου, άδελιφέ ίμου, ποθήσα­
σα τον έραστήν της Χρι,στόν, δεν έμακ.ΡUVε φυγαδεΟΟυ­
σα έν τft ,έρήιμ~ του άγ ιωτάτου >Ι Αιθω:νος καΙ έκ,ει μα­
θητε6σασα «ιδιακρίνειν καΙ έλέγχειν το ψεύδος της ά­
ληθείας», νoυθiετηιθiεΊσα το 'Ττρωτον -rας «ίερό:ς παραδό­
σεlJς» καΙ ίδρωσι κατόπιν ασκήισεω·ς, ύπcxικοης καΙ άΥά­
πη'ς προς το θειον ,μυιστιικως ·έVΗXη,θε~σα τας ·~ε({)αιώ­
σεις του Άγίου Πνεύματος περΙ των 'Ττιστειυθέντων, δεν
ελα~ε τ-ον «ά:ρρα~ωνα», καΙ τας «προγεύσεις» της '''Α­
νω ~Iερoυσαλήlμ;
Δια ί'α λοιπά, τ-ας λΟΥLας έκζητήισεις της άλη'θιείας
'\ '\ ς , ~ " , '\ ,
κ,αι τας ερμηνειας των σχετικων κειμενων και γιεγονο­

των της ίστορίας τ/'ς Έκκλησίας ,μας, όλίΥην εδωκας

'Προσοχήν' πάντοτε lδμ;ως έταρά,Ο1Ο1εισο ιέπΙ «καινοφωνί­
αις καΙ αλλοιώσεσι» της άγιωτάτης Όρθοιδόξου παρα­
δόσεώς 'μας.
'Αικρι:(bως τοστο σε ώδήγησε καΙ Έίς την κατακο­
λοόθησιν του τcατρίoυ έορτολΟΥίου, μαζΙ με τ-όν σόνο­
λον χορόν των Ζηλωτων άΥιορειτων τrατέρων, τοΟτο
,.... '\ _ 'fI"III , "
και νυν σε κ ρατε ι μακ ραν ταυ !μΙVη μοσuvου του συΥ κρη­

ΤιJO'τoGΠ:ατριαρχoυ 'καΙ ψεοδοΟς 'Ττοτμένος τη'ς Όιρθο­

δοξίας.
Δυα να μη σε κοuραζω ιόμως πεΡ~OiσότεΡOV, έ1tίτρε­
ψόν μοι να έξηγή,σω τίΊ δσιότητί σου την 't1oU 1t. ~Ε1tιφα­
νίouέπιστολην προς τον π· Νικόδημον, .δια να είρηνεύ­

-13­
 σn 'ή ικαρδ(α σου; -ιτληροφοροuμένη το άσθενες καΙ &να­
ληθές των έ1tιχειρημάτων της. '
. , Πρόσε~ε λοι-π:όν, αδελφέ: έν σελίιδι 58 ~Ι v" άπαν­
τ/ισrι εύιθέως' είς τΟν π. Νικόδημον έρωτή'σαντα, έαν θα
, , " ,
πρέπη ή συνοδεια του'ς να ,μνη·μονευη τον τι:ατριαρχην,

γραφων: «ιμνημοvε'ύισατε η άναμείνατε», έιμπλέκει το

θέμα μ.ε την θέσιν των έν CΕλλάδι ~Επ~σκό1tων.

είλικρίνεια δμως απήτει να ε'ίτ/\ είς τΟν π. Νι­

cH
κόδημον ότι: συ'μφώνως τφ 31C{) ~Αποστολικφ ,κανόνι
κ,αΙ τφ Ι Ε ι της ΑιΒ' Σuνόδοu δύναται να διακόΨΏ τό
'μνημόσυνον, &ρου πλέον τοϊς πασι είναι γνωστόν ΟΤΙ
κηρύττεται «ΥυμνΏ τη κεφαλΏ» αίρεισις.
~Αλ/α θα πρέπη π. Νέστο ρ, ν~ ά:κολοοθήισω τΟν π.
Έπ., σελίδα 'Προς σιελίδα, δια \Λα μη σε κουράζω μ.ε
σuλλογuκα συιμ1tερασματα. Θέλει λοιπον να u1tερασπί­
σπ την Έλλαδικην ~EΚ:Kλησίαν; εστιω, τΟν δεχόμειθα ώς
δικηγόρον της, ά:φου του δίδει ή tδία το δuκαίω,μα!

1. Άξιω~ιατικoΙ καΙ στρατιωται.

Είς την σελίδα, λοιπόν, (69) φέρει δύο έ1tιχειρή­

ματα ύπεραστc(σεως: α) Ο τ ι ο ί Έ π ί σ κ ο 1t Ο Ι
ε Ι ν α ι ο ί ά ξ ι ω μ α τ ι κ ο Ι καΙ «ας ικαταλί1tω-­
μεν είς αύτους την έικλογην της στιγμης(δηλ. της άντι­
δράσεως) καΙ ~) «τ Ο ν χ.ρ ό ν ο ν τ ω ν π ο λ έ­
μων καΙ των έπανα,στάισεων δεν 'Κα­
θ ο Ρ ί ζ ο u σ ι ν οί στρατιωται, ά: λ λ~ ο ί d: ξ ι ω­
μ α τ ι κ Ο ί».
ΠρΙν όμως έκφράσω '«ας έν προκε~μέvC{) -θέσεις μου.
σου άναφέρω τί γράφει έttΙ του 'ση,μείου αύτoG εΙς όρ­
θόδοξος παλαιοημερολογίτης ίερευς έκ Γενεύης, ό δ­
i
ποϊος προ εμοΟ ά:νήρεσε σε ώραίαν μελέτην του δλη
την προς 1t. Νικόδημον διατριl~ην του 1t. Έπιφανίου.
«C'Q'σον αφορα την σχέσιν lμεταξυ ά:ξιω,ματικων καΙ Ι
)

j
J
-14- ;ί

...._----------------------_
.....
στρατιωτων, ας μη γίνεται παρακαλοϋμεν, κ α τ ά­
Χ ρ.η σ ι ς του παραδείγματος. Μη λη·σμονήσωμέν πο­
τε, δτι ό αγιος Mάξ~μσς ό CΟμολογητης ε·μεινε μόνος
λέγων, στι καΙ αν ολοι οί Π,ατριάρχαι κοινωνήσουν 'με
τους μονοιθελήτας, αυτός δεν πρόκειται να ,KOινωVΉση
ποτέ, διότι ενας καΙ ό Θεος άποτελουν την πλειοψηφί­
αν, καθως είπε καΙ ό &γιος ~Aλέξαν·δΡOς Νε6σκυ, στι ό
θεος δεν είναι με το μέρος των πολλων, αλλα με το μέ­
ρος του δικαίου! Ά,σφαλως καΙ τότε ύπηρξαν πολλοΙ
που εΙρωνεύιθησαν τον Θειον Μάξιμον ώς «ύπερσύνοδον»,
«ύ1tερζηλωτήν,), «ύπερορθόδοξον» καΙ «ύπερεκ:κλησίαν».

Δυστυχως ό ύπερτoν~σμoς της παΡΟ'μοιώσεως της

στρατευομένης Έκκλησίας ώς ,σώματος στρατου κατα
τα κοσμικα πρότυπα, είναι μεταξυ των αΙτίων τοΟ νε­
στοριανικου, 'μονοφυσιτl!κο:υ καΙ το-υ λατινικου σχίσμα­
τος. Λησμονουμεν, λοιπόν, στι ή Έκκλησ[α ώς θεΊον κα­
θίδρuμα δεν εχει IέπΙ της γης -αύτης εΙκόνα ή όποία να
την ιέξεικονίζει έξ όλοκλήρου καΙ έν πασι; Το παρά­
δειγμα του στ ρατου , στρατιωτων καΙ άξιωματ~Kωνμό­
3" , ~ Λ Λ"

νον εν μερει και εν γενικαις γραμμαις ·ε:αν χρησιιμο­

ποιηται, εΙναι συYXωρητέOΙV Κ!αΙ οΙκοιδοιμητικόν. cO στρα­

τιώτης όφείλει εΙς τον άξιω,ματικόν του ύπακοην καΙ ύ­
ποταΥην τελείαν, ασυζήτητον καΙ τuφλήν· ό πιστος καΙ
ό κληρικος όφείλουν εΙς τον €πLσΚ01tον ύπακοην τελεί­
αΝ πλην σμως συνειδητην καΙ έλειΥθέραν. Τυψλην ύπα­
κοην οϋτε ό θεός δεν I8'έΝει cXη:o τ-οuς ανθρώπους ... cO
θ-ειος ζητει άπο τον ανθρωπον την άπόλυτον Iέκείνην ύ­
πακοην ή όποία άπορρέει Iέκ της τελείας άρμονίας των
σχέσεων του Δη μιουΡΥου μετά του δημιουΡΥή·ματσς,
της ταυτότητσς άντιλήψεων της άναΥεwηlμένης καρδί­
ας 'μετα του Λυτρωτ6υ της, δπως την έξιεικονίζει Ιθιαu<μα­
στως ή περίπτωσις της πλήρους, τελείας καΙ έλευιθέρας
καΙ συνειδητηςύπακοης της CΥπεραγLας θεοτόκσυ εΙς
τον εόαγγελισμον του Γα~ριήλ, καΙ όπως την διετooω~

----15­

------- -----_.--------=--::===========-------===:::---------====-------­
 σαν οί αγιοι Άπόστολοι είς την άποστολuκην ΣόνοΟον
των 'Ίεροσολόμων: «'Έ δ ο ξ ε v τ C!:> άΥ ί φ Π ν ε ,ύ­
μ α τ ι κ α Ι ή μ Ι ν», καΙ O-roω,ς τη ν εζη,σ01V οί προ
ή'μων έπ6μενοι τοις τrατράσι, ηΥουν οί Π,ατέ.ρες eI1tOV'
καΙ ή/μεις λέγσμεν. 'Όχι έ1tειδη οί Πατέρες είπον, 6φεί­
λομεν έκόντες ακοντες να ε'ίπωμ:εν τα αύτά, ti),λα ·συν­
ταυτισμένοι μετα των Πατέρων, ώς ζη.σαντες ε,ίς τον
χωρον της 'Ε.κκλησίας τας αύτ,ας πνεuματιικας καΙ ού­
ρανίους 'ΠΡαΥματuκότητας, KαίKCXΛOόμενOΙ ειίς την αύ­
την εμπειρίαν με τους 'Πατέρας: οί Πατιέρες είπον καΙ
ή·μεΙς λέΥQμεν ...

Τοιαύτην λοι τroν προς τους έ1tι, σκ.6ποuς όφείλομεν

ύπακοή\ι, ώς είκόνας ζώσας του ζωντος Χρι,στου €1tl της
γης, ώς αύ'θεντικως τουτον cXvτιπροσωπεύοντες, ώς ποι­
μαίνοντας καΙ οόχΙ KαταKυρι,εύ'OVΤΙας της κληρονομίας.
Ειίς έπι.σκ6ποuς δμως αί δποιοι δεν μας δίδουν τας α­
παιτσ-Utμένας νομίμους έΥγυήlσεις περΙ της K'~αρότη­
τός των άναφορtκως προς την πΙστιν καΙ την αλή1θειαν,
ΟΧί μόνο ύ1tακοην δεν lμας έιμπνέοuν, (jλλ' cJ1tOΨLav, άγ­
χος καΙ ίδυσφορίαν.

Σας ιέρωτωμεν: Ποίαν έιμΠL:tJτοσύνην δόναται να ε­

χη ό στρατιώτης 'είς τους άξιωματικoU'ς έκείνους, οιί ό·
πo~oι δεν ήξεύρουν τί διατά-σσουν, οί δποιοι πίπτουν εΙς
τας τραγ ικωτέρας των άντ ιφeσσε ων, οί όποιοι οχι άξιω­
ματικοΙ ιδεν είναι, αλλ,α 'ΚαΙ άνεlμό~UΛOυς να τους όvo"
μάση κανεΙς τους άνειμ6μuλους 1tροσ~άλλει! 'Ι!δoU δια­
τΙ Δ ια<;'άζομεν είς την Μ ε σ η μ'~ ρ ι ν η ν της 8.3.67
«ΣυΙVOδΙKOΙ κατα Πατριάρχου δια την ·'φιλo-reαπι:κην·
Ο

δραστηρι6τητα αύτo.ίJ καΙ του Ύπ. Έξωτερικών. 3Αν_

τιτrατριαΡXΙKη Έγκόκλιον έΤOΙJμα~εται να σUVΤαξη, ,κατ
3

έΠΙΤΙαΥην της Ίερδ:ζ Συνόδου, ό Μητρσπολίτης Τρ(κης

διiα να αναγνωσθη την ~υ ΡΙOJκην τη ς Ό ρθοδοξίας εΙς
Ι:
1I

!i ολους τους Ναους του κλίματος της Έλληνικης Έικ.κλη­

I σ~ας. Τό μένος ώριαμένωlν ίεραρχων κατα του no:rpL­
Ι!
1

ΙIΙ
ι
---ι 16­
ι
!ι
,ι
:1
,ι
άρχου ~ Α!θηναΥόρα, ~ξε.δηλώιθη πάλιν ernρΟ'κάλumov .κα­
τα την χθεσινην συνεδρίασιν της • l'ερας Συy6δo~ .έξcX­
φορμης των πληρoφoρι~ν, οτι ό OUK. Πατριάρχης .~ έ­
πισκειφθη την άΥ ίαν .•, Εδρα καΙ θα συιμπροσευχηΘη μi
,
τον Π'
απα ...»·
·0 άρχιεπ. κ. Χρυσόστομος είπεν, ... οτι αί ΆVΤOρθό­
δοξοι ένέΡΥειαι του Πατριάρχου κατςχτείνουν ειίς την
πλήρη ύποδ06λωσιν . της 'Ορθοδοξί­
α ς ε i. ς τ Ο ν Π ά π α ν ..· •Ο Μη ΤΡ01tολ ίτης Κα­
στοριας είτcεν δτι ό Ήατρ. Άιθηναγόρας δια· των φιλο­
ΠCX1tικων του ένεΡΥειων π λ ή τ τ ε ι θ α ν α :σ ί μ ω ς
τ ην ~O Ρ θ ο·δ ο ξ ί α ν κ α Ι τ ό ~Έ θ ν ο ς».

Δια(&άστε τώρα καΙ την «Μακε-δονίαν» της 7.11.67.

«Κ,ατα την συνεrδρίαν της ί'ερας Συνόδου <χνεΥνώ­
σθη το α/τοσταλεν Ήαρα του O;LK. πατριαρχείου χρονι­
.κΟν της έΠl!σκέψεως άπό 26 εως 28 ~O!Kτω~ρίoιυ της Α.
θ. ΠαναΥιότητος του Οίκ. Πατριάρχου προς την Α. ~Ά­
Υιότητα τον πάπαν της Ρώμης ... 'Εκ της ά!ναΥνώσεως
καΙ της 'μελέτης ή ίερα Σύνοδος ιδιεπ~στωσεν, οτι )με την
εύλΟΥίαν του θεου ή έπίσκ:εψις ;καΙ ή νθα αύτη συνάν­
τη·σις των προκαθημένων των δύο ιέκ~ησιων, ΡωμαιΟ'­
καθολικης -καΙ 'Ορθοδόξου έπραγμαΤΟ1τοιήlθη κ α τα
τ η ν δ ι ά π u Ρ ο ν ε ύ Χ η ν -κ α Ι π Ρ ο σ δ ο κ ί­
α ν τ η ς ί ε Ρ ς a: σ υ ν ό ιδ ο υ κ α Ι τ ο G ε ύ­
σ ε ~ ο υ ς π λ η Ρ ώ ιμ α τ ο ς τ η ς Έ κ κ λ η σ ί­
α ς... ~EK του ιέπιστ,μου αναKOινωιθ:έVΤOς, .έΚιδOΙθέVΤoς
.~ετ.α την ·συνάντησιν, ή ίερα σύνοδος ΙδιαΙ1:'έρως.έση­
.μείωσ:εν, οτι οί rδ60 προκα:θήιμενοι «άvαΥ\Λωρίζquσψ ΟΤΙ
ό αληθης διάλΟΥος της ά:Υά:πης έψ~ ,00 δέον να ~ασίζων­
τ'ρ:ι απασαι αί μεταξυ αύ,των καΙ μετ.αξυ των έικ\κλησιων
αύτων αχέ,σεις, !διέον ο-ττως είναι έlρριζωμένος έν τη όλΟ'­
κλη ρωτι Kn πιστότητι Ήρας τον μοναδι\κον Κύριον ~ Ι η­
σσΟν Χρl:στ6ν κ α Ι έ ν τ φ ά 'μ ο ι ~ α [.<t> σ €­
,~ α σ μφ τ ω ν .ί δ ι α ι τ έρ ω ν α uτ ω ν ,Ή α Ρ α­

-.17­
δ ό ·α ε ω ν» ... Δ ια ταύτα καΙ έξέφρααεν ή ,ίερα Σ:όνο­
·δος. την χαράν της έπΙ τη αίαί<t iέκ;{!),άσει της έπισκέψε­
ως της Α. θ~ Π. του ΟΙκ. Πατριάρχου κ. ' Αθηναγόρα,
έπίσης lδε καΙ την όλόψυχον έπυθυμίαν αυτης, ίνα δ έν
σycrπ:η έναρξάμενο<; διάλογος έτrΙ ίσ ο ι ς δ Ρ ο ι ς
μεταξυ των Έ ~κλη-σl!ων ,εύοδωθιη αχρι του αίσίου αυ­
τοο' τέρματος πρός ιδόξαν της άγίιας ήμων 'Εκκληισίας
καΙ του lθείου αότης ί-δ-ρυτοσ»! !

Κατόπιν των άνωτέρω τί ν,α είπωμεν δια το όλέ­

ιθριον αότο κατάντη'μα της Σιwόδου; Να χόσω'μεν' δά­
κρυα πικρά, Οτι ιέπ' 'όνόματιι καΙ έιμπαιγ,μφ ΤΟΥ εΥΣΕ­
ΒΟΥΣ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΚιΚΛΗΣΙΑΣ διCX1tράττεται
τό αΙσχρότερον άνοσιούΡΥημα τοιυ ιέξουνιτι,ομου του όρ­
-θοδόξου έλληνικου λαοσ. Μ.όλις 6KτάJμηνoν χ!ωρίζει τας
άνωτέρω ΆVαKOινώσεις τωνέ,φη'μερίδων καΙ όμεΊς πά­
τερ μου, έξαKOλOUΙθειτε να όμιλητε περΙ ά: ξ ι ωμ α­
τ ι κ ω ν καΙ ,στρατιωτων!

<'Ωστε λοι1t6ν, αγιQιΙ Συνοδικοί, τι θίΕΟιμπαιξία του

BαΤΙKΑVOυ (Όικτ. '067) «έπραyιμcxτoπoιήθη ;Κ α τ ό:
τ η ν δ ι ά π υ Ρ ο ν .ε ό Χ η v κ α Ι π Ρ ο 'ο δ ο κ ί­
α ν τ η ς ί ε Ρ α ς Σ υ ν ό -δ ο u»; (Σας άπαΥορειύ­
ομεν έν ονόματι της άγί-ας Παραδόσεως τω,ν όρθοδό­
ξων να .συμπεριλ®Έτε τό εύσε{!),ες πλήρωμα της Έκ'Κλη­
σίας, τό οντως ΤΡαΥι:κον καΙ τιαλαι1tωρημένον πo~μνιov,
τό όποιον Xάνείiαι δι' ελλειψιν γνώσεως καΙ τou δποί­
ου οί ΤαΥΟΙ το όδηγoιϋιv είς την τr:λάνην !). Προ όκταμή­
νου μας όμ ιλOύσα:τtε πε pl κινδιύινοu «ύ π ο δ ο u λ ώ,­
σ ε ω ς τ η ς Ό Ρ θ ο δ ο ξ ί α ς ε ί ς τ ό ν π ά­
π α ν» καΙ 'σήιμιερσν καλ.εΙτε τον πα/τιαν ΑΓΙΟΤΗΤΑΊ
'ΛΛλα έαν ,είναι αγισς, η τι Έκκληισία την όποίαν άντι­
προσωπεύ'ει είναι άγία καΙ ,έρΥαστήριον άγιcx:ισμOΙυ των!
ΨUΧων~ας, γιατί νό: μη του όίίοταχθοισμε; <Ώστε λοι­
πόν εχομεν μετα των ΦράΥκlων «μσνα1δ-ικον Κύ!ριον». ' Α­

-18­
πό ποτε;
, Κ \
αι η:ρε-πει
, \
να σε!~ω·μεl
Ρ-.' θ \
α τας παρα
δ'
οσεις των
...
λατίνων;
ΠοΙας; Το άλαθητον, το πρωτεϊον, την ασ1tιλον .σ.όλ­
ληψιν, το καΘαρτήριον, τ,α .συγχωροχάρτια; Έλησμο­
νήσατε λοι'Πον αγιοι Σ'lJIνοιδυκσΙ καΙ 6σεις 'Πάτερ, ότι ό
Καθσλικισμος σχι μόνσν δεν είναι ΕΚ1ΚΛΗΣΙ Α, αΛλ~ ά­
ποτελεϊ ΑΝΤ Ι Ε.ΚΚΛΗΣ Ι ΑΝ; Έληισμονήισατε, στι , cmav­
τα τια λατινικα δόγματα καΙ παρCXΙδόσεις άναιρουν τα
άιμώμητα καΙ σωτηριώδη δόγματα τιων όρθιοδόξων; ...
Λησμονειτε στι οί λατινοι δεν εχ"ουν τί'Ποτε το ΚQoινον
με rιμας; κ,αΙ.έχάρητε 'δια τΟν διάλογον έ τr Ι 'ί σ ο ι ς
σ ρ ο ι ς, την άλή l8ειαν με την η:λάνην έξοιμοιώσαν­
τες;»

(C Ι ερευς βασίλειος Σα:κκας, Άπάντηισις εΙς τ,ον α:ί­

δε-σιμ. η:. Έη:ιφάνιον θεοδωρό'Πουλον, Άιθήνας, Γενεύη,
Αϋγ. ~69, ·σ· 8 - 10).
~Eρωτή'σωμεν δμως τον 'Π. Έ'Πιlφάvιον: που είδε καν
κίνη·σιν, προετσιμασίαζ εστω, πσλέ'μου, <ίνα μιη ε'ί'Πω καν
άντι:στάισεως, καΙ αν μας η:ληροφορή,ση δ~α Τ1ό: ά:vω,τέ­
ρω Ηετικως, ι9ια ήρεμήσωμεν πλήρως! Έ'Πίσης, το ,«α­
Χ Ρ ι κ α ι Ρ ο Ο», το ό-π:οιον «KVΉιθει» 'Πολλας άκοας
ύπευΗύνων καΙ αξιωιματικ,ων, πότε θα τελειώση, δηλα­
δη θα 'Παραχωρήστι την θέσιν του είς την c:Xνruδρασιν;
ΚαΙ το ετι σrrιoυιδαιότερoν: Πότε ήρ6σθη τηιv τrληρoφo­
ρίαν οτι iΞίς δογμ:ατικ,α θέματα εχομεν XPOVI!K<X σρ~α
ά ν α μ ο ν 11 ς, καΙ στι διεν άρχ ίζομεν άιμΒσως ,μεν την
άντuδρασιν,διακόπτOlμεν δε με την K'αJθαίρε-σιν καΙ ά­
, ..... c .,...
πομακρυινσιν των αιρετικων;

~Eν πρώτοις, ή «ο ί !Κ Ο ν ο μ ί α» εχει σρι-α καΙ

μέτρα (όμιλω περΙ τ 11 ς ά π λ 11 ς ο ί κ ο ν ο μ ί­
α ς -καΙ δεν είναι παντοτινη 'ΚαΙ άόριιστ:ος» (C' Αγ. Νι­
κόδημος). cO δε IΘεολόγος Γρηγόριος ~o~: «CΙ'Κανω'ζ
ώκονομή,σαμεν, ,μή'τε το αλλότριον -π:ροσλ(Χ~μ(bάνσντες
καΙ το ήμέτεραν φθιείροντες, δ κακων σντως .έ'στΙν οίκο­

-19­
ν6μφν ΓΕγlκ. είςΜ. 'ΑΘανάσιον). .
(Ι Οταν ή οίκονομία δεν πρσσ~άλη τα της πίστεως
δόγιματα, είναι δυνατον να γίνη δι' ώρι·σμένον xρόνoόV
καΙ 'Πάλιν να έ1tανέρχεται ή αK'ρί~εια. (, Ο-ι:αν ομιως ή
·οίκονομ,ία αναΨ'έρεται είς τα της πίστεως ΘΈJματα, ω
τότε, ό ,μέγας της Όρθιοδοξίας Πρόμαχος, δ της Έ,φ-έ­
σου Πρόεδρος, ίδου τί '~ρoντoφωνεϊ:. «Ού συγxωρε!i ισυΥ­
Kατά~l())σις είς τα της Όρθιαδόξου πΙστιεως», ό δε (Ι ΑΥΙ­
ος Δάμασος, περΙ της παρανόιμου οtκονομίας, α/toφαί­
(Ι

νεται ουτως:

«Εί τις των δοκούντ.ων, τοις θεοψόρσις Πατρασι

σαλε,όοι τι, ού'κ είΙ τουτο οίκονομί!α κλητέον, αΛλαπα­
ρά~·ασι\ι καΙ προδοσίαν δόγματος καΙ περΙ το θεϊον α­
σέι~ειαν». Παραθέτω τη τιμί~ δσιό'τητί σου, τί εΥραφον
τφ 1718 οΙ Όρθόδοιξοι Πατριάρχαι της Άνατολης περΙ
τούτων: «Έν γαρ το:ις θείοις δόγιμασιν ούιδαιμου χώ­
ραν εχει πστε ή οί'Κονομία η συΎKατά~Oiσις' ταΟτα γαρ
απαρασάλευτά είσι, καΙ 61"«0 πάντων >'Ορθοδόξων ώς
απαρά'~ατα έν πάση εύλCX!~εί\X διαψυλλαττονται· καΙ ό
μικρόν τι τσύτων παρα~αίνων, ώς σ Χ ι σ μ τ ι κ ό ς
ΚιαΙ α ί Ρ ,ε τ Ι /Κ Ο ς κατακρίνεται ,καΙ αναθε!ματίζεται
κο::Ιά: κ ο ι ν ώ ν η τ ο ς παρα πασι λογίζεται».
~IrδoυKαΙ ή Συνοδικη πραξις τοΟ 1828 τί λέγει:
«Έ1ΤΙ των ιδΟΥ,ματικων καΙ δσα οΙ Ιεροί Κανόνες
δ ιοικ ελεύοντα ι, περΙ ,έ:κείνων, OϋτεφΡOVΗ1σαί τι ,έναντίσν
Ολως ήμΊν δυνατόν, οϋτιε ~ροσθήiκηv 11 άφαΙρεσιν ίμέχρι
καΙ της κεραίας αύτης δια:πραξαι Θεμιτόν».
(Όπως ~λέπεις, λοιπόν, π. Νεστσρ, ή 'Έκκλη,σία
μας ού-δέποτε έπέτρεψεν οιίκΟ'νOlμίαν είς την περιιοχην του
δόγματος καΙ της 'εόσε~είας. Bε~αίως με αύτα 1tOL> σου
άναφέρω δεν 'θέλω α 1t α ν τ α ς τους CΕλλ,αδικους
CΙεράρχας νά θε,ωρήσnς «της αύτης ιμοΙρας», αλλ' έΊτειδη
ό ττ. Έπ. ελα~ιε lθέσιν συνηγόρου καΙ ώμίληιοε 1t1Epl «'~ρά­
χων Όρθοδοξίας» καΙ δτι 'μόνον «6 - 7 ΤUΥχάvουν οί ,φι­

-20­
 λαθηναγορικοί» έ1rίισΚ'Ο1rΟΙ, 0'00 εγραψα τrα: όJνω1:1έρω.
Άλλά,δuστuχ:ως, ,αδελφέ μου, οί ΤΤO~Kίλoι αϊρετι­
κοΙ της σήμερον «'έiξωτερΙKOΙ» καΙ «!8σωτεΡ~Koί», οϊ καΙ
χειρό11εροι, οί όποilοι ώς «κόματ-α θαλάσσης έ"Ttαφρί­
ζσντατας έαυτων αίσχύνας» (' Ι ούδ. 17) .έ'ΠΙ1rί1rτουν κα­
,,,,,,,
τα του
,
ττοuμνιο'U,
3δ'
ου Ε'να
ι?.'
«~ραχoν» ·σuναvτoιuν
.... Si
'Ειις
,
την

καταστρε1Πικην πορείαν των, ,δ,ια να συvτρι(;ooν καΙ έ­

ττιστρέψουν κατησχυμμένοι είς τας α~υlσσαλέας ττηΥά:ς
των!
Δ ι:α του το , 'Παραπονσύ μειθα, δ ι;α τουτο θρη νΟΟμεν
ο

σύδόλως έττιθυμοΟιμεν να έΡχώμειθα είς Θέlσιν ιέλεΥΚΤοϋ,

1tλην Όμως οδδέΤΤΟί1ε ιΘά'ανεχlθlωμεν να ττροδοιΗουν τα α­
γιώ:τατα!
.ί ΚαΙ αν δέντταρατη ρoυvται «,~ ρά:χοι» , διότι οντως
δεινη ή IέΤΤΟΧ11 μας καΙ 'μ,εστη μετρ Ι ότη τος , ας 'Παύσουν
να μας σκανδαλίζOUΙV μέ Καταστάσεις κ,αΙ Δι'ατάγ)μα- ,
τrα, CΥττομ:νήιματα καΙ Νόιμους ττιειρΙ 'Α1rοσ1:10λικης Διακο­
νίας; Όιφιφι'κίωιν καΙ Μ·ετοχικων ΤαμεLων, την στιγμήν
ττου ό έχΘρος εχει σαρώισει κάΘε Υρccμμη τοί) μετώ-π:ουι!
Δια τοιΟτο, αδελφέ μου, ττ. Νθστορ. 'σκανδαλιζόιμε­
θα cX1l:0ύιφηΥητας καΙ ,συνηγόρους της 'ΠOVΗ ρας «οίκο­
ι \ δ ' , ςι '\ δ Λ~' ... "
νομιας» και ια ,μερικα ετερα τα . 1tOLa 1oa σοο 'ειτrω κα­

τωτέρω, έ ρμην~6ων τον 'Περιώνυμον Ι Ε ι 'κανόνα της

n ρωτοδευτέ ρας Συνόδου.

2. ΠερΙ οίκονομίαs.

Το 'έ'Πιχείρημα της σελuδος (60) 1r ε Ρ Ι ιέ Φ α ρ­

μ ο ζ οιμ έ v η ς «ο ί κ ο ν ο ιμ ί ,α ς» <brb το 801­
1054, είναι τελείωςά:νεδιαφι!κ'ονκαΙ στερείται 1l:αντάτrα­
ι \ Ι! ι
σι κυρους και σοl\:}αροτητας.

Διότι, lea πρέ''ΠTl να Υνωρίιση ή ';0lσι6της σου, δτι

δια τη ς Σ υνόιδοιμ του 879 τό σχ ίσμα ~ Ρ θ η, κατό! τήν
σόμφω,νoιv γνώμην 'Ανατολικων καΙ ΔυτικωΥ. ΊιδOU 'ΞΤς

-21­
 '~

σύγχρονος έρμηνευτής πως συνοψίζει τα πορίσματα:

. «<Η Σύνοδος του 879, χάρις είς τον Μ. Φώτιον, κα­
τέληξεν είς την ,ε'πανένωσιν των ΈΚKλησιων,c:bτoρρίψα­
σα τας περΙ πρωτείου άξιώσεις του Νικολά:ου Α', ό:πο­
δοκιμάσασα την πρσσΘήκην του FILIOQUE καΙ αν-α­
Υ\.:ωρίσασα τον Φώτιον KaVOVUKOV' ΠατριάΡχην Κων­
σταντινουπόλεως. <ο Πάπας ~ Ι ωά:wης ό Η' επεlδOKίμα­
σε τα γεγονότα ειίςτην ΣύrνOδoν, απέ'κροuσε τ.ο FI L 10­
QU Ε, δυσαρειστηιΘεΙς δμως, διότι δεν έπειδόθη ή Έ Κ'κλη­
σία της Βουλγαρ(ας είς την Ρώμην».

Κατόπιν τού,των, σε έρω'τω άΥαπητε π. Ν,έlστορ, τί

επρετrεν ό Μ. Φώτιος, να μη ά:'παVΤΉ,σηείς την πλήρη φι­
λοφροσύνης ,ετrιστoλην του Πάπα ΊωΑWoυ Η'; Σηιμεί­
ωσαι, οτι, μέχρι του 1054 αί ίδιαι 'αχέ·σεις 'δι,ετηρήΘη­
σαν, .με ιμερυκιας ιεναλλαγά:ς, .μέχρι της στιγμης 01tΌυ ά­
τrε:Kόπη ή Ρώμη ταυ ιδέ,νιδρου της Μιας, <Αγίας Έικκλη­
σίας, ίτ,αμως καΙ έKOιJσίως. Το XΡιJσόχαρ-roν Ο'ΤΙ «ή Έκ­
κλησία -οί'κονομίςχ χρωμένη- ήv.είχετο (μέχρι του
1054) καΙ τον Πάπα:v και τας κακοδοξίας αύτοσ», ενφ
εκφραζει γεγονότα, δεν έρμηνεύει δμως ταGτα, άλλα
δ ι α σ τ Ρ έ φ.ε ι.
"Ή άΥνοεϊ δ π. Έπ. στι: α) «ή προσθή,κη είς το
Σύμ~oλoν της Πvστεως, ναΙ μεν 'έφέρετο ώς lδιδασκα­
λία .αόριστιος των Π,απω'ν, άλλα δεν είχεν δριστιlκ01tοι­
η8ft. ού μην άλλα καΙ ένηλλάσσετο, μιε -vo ά:καινοτόμη­
<, Ο ~ ξ' ,~ δ' ' . . L'\λ' ~
τον; τι α ιωσις πρωτειου ,επει ιωκετο μεν, (JJ\. 00­
δέποτε \ε'ΠΈ~λήHη; <Ότι το αλάθητον δεν υ1τ/Ρχε; CιΟ τι
τόσαι λειτουΡΥικαΙ καινοτομίαι δεν όφ·ίσταντο, Ciλ.λ~ εί­
σήχθησαν με't1α το .Σχί-σμα; "Ότι -reαραψθοραΙ :εν τσίς
Μυστηρίοις, ώς lεγένετο άΡΥότερον, δε,ν ύπηΡχον; "Ότι
έκλείψαντος -roG λόΥου Οίlκονομίας καΙ έφαρμοσθ'έν­
των των <Ι. i'<ανόνων, ή 3Εκκλη ,σία ε"Κ τ Ο τ ε :'δεν ητο
δύινατον να ε'JT'αvέλθΊΊ είς την περίοδον της OUKOVOμ ίαις,
πολλφ μαλλον οτε ή Ρώμηέ'στερεώθη είς τ1σ:ς αίρετι­

-22­
κ:ας δοξασίας της, πρCXγμα :~·ε~αLJωθεν άπο τας πολλας
, , , ,e.t δ 'ά.l.'
ά'reoτυxoυσας CX1tοπειρας προς εινωσιν, σον και Πυ τας

α/τoφόJσεις μεγάλων Συνόδ,ων;». ΠοΟ λOΙΉΌV το κ ο ι­

νον της οιίκονσμίας της Ήεριόδου 867 - 1054 καί της
σήιμερov;

3. 1"0 Μ. Φώτιοs καΙ ό πάπαs 'Ιωάννηs Η'.

τα άναφερόμενα έΥκώμια του ςΑΥίου Φωτίου προς

τον Π·άπαν ~ Ιωάννην Η' έν ετει 8tl5 εxouν την 'θέσιν τους
την δ ι κ α ί α v, διότι ό Πάπας οδτος ηδη cbτo της
αρχης του 8'79 ειίς έίrιστoλήν του προς τόν αύτσκράτο­
ρα, α1Τεδέχlθη τον Φώτιον ώς κανονικ,ον Π,ατριάρχην
καΙ τ.ό:ς σύνόδοuς της ,ΚωV1σταvτινΟU1tόλεως καί Ρώμης
,,, *Ι' '.-.4~ ",
που τ:ον ειχαν ανu.uεματισει εκηρυττεν
άδ'
Ι κ ο u ς

καΙ ό: ιΚ ό Ρ ο u ς!
Μεrαξυ άλλων εΥραφε:
«' Α1t10δέξασθ'ε Φώτιον τον lθαuμασιώτ:ατον κ,σί ,εύ­
λα(;έ·στατον 'Άρχιlερέα θεΟ'υ καΙ ΠατριάΡχην, άtδ'ελφoν
ή'μων καΙ σuλλεΙΤΟUρΥόν... 'Aνα1μανθΆVαμ:εν γαρ σχ:ε­
δον ;ταρα πάντων των προς ήμας έκ των αύτ6θι ΦΟΙ·
τώντων τόν άνδρα πασι προτερήίμασι τοίς κατα θεον
κομαν, τοΟτο 'μεν ,σοφί« καΙ ,συνέ,σει τη περί τtα θεία καί
τάdνθρώπινα πάντων lδιαφέροντα, τοΟτο δέ, περΙ την
άλλην πρακτυκην ,άρετ/ν καί έπιμέλειαν των 'θείων έν­
ταλιμάτων άνεπαίσχυντον έργάτην 'δια(;οώμενov... ».
UΟ 1tω'ζ ι(;λέπεις, π. Νέστορ, "[1ά ό:νωτέρω ·1'tE~eOUV
πάντα καλό'Ττιιστον,στι εΤχε άλλάξει ή τακτικη των Π·α­
τrωνKαΙ ώς ,έπισφράΥισμα ηλθε ή Σόνοδος τού 879 ·έν
Κωνσταντινουπόλει να ,έπικυρώση τάς έκατέρωθεν
προσπαθείας άγάττης καί δμoνo~ας.
, ]ιδου τί άνεφώνησαν οί αντιπρόσωτroι του Πάπα
έν αύήl:.
«Εί τις αύτον (Φώτιον) οόκ εχει Π-ατριάpxηιv &γι­

-,23­
 . r-­

ον καΙ την μετ' αύτου κοινων(αν ουκ άσ'Πάζεται, εστω 'r:

η μερΙς αύτου μετα του ' Ι οόδα καΙ μη συγκαταλέγεται

δλως μετα Χριστιανων». Σε έρωτω τώρα, 'Π. Νέ'στορ, ε­
'Πρεπε μετα ά:πο τοιαύτην Συνοδικην άναγνώρι,σιν να ε­
χπ έχθρον είσέτι τον Πάπαν; ΚαΙ τί το ύπερ~άλλov, έ,ό:v
εγραψε μετα απο τόσα έ)'κώμια του Π,άπα, την ψρά­
σιν, «οστός 1:10ίνυν 6 ' Ι ωάwης, 6 τον νουν dJ\Λδρεϊος, άν­
δρεΊος δε τήν εόσέ~ειαv ... »;
Όποία οντως ιδt:αστροψη της C Ιστορίας, σταν το πά­
Οος ύ'ψηΥεΊται καΙ ή καρδία άδυνα'tiε'l να ά:vΤΙ'σ'τCXΊθft ...
n ροχωρων ό πανσσιολογ ιώτατος είσέρχεται είς το
θέμα της ΈlκκληισίαςκαΙ εμφανίζεται να 'Ιτι:στεύπ δτι
Έ κκλη σία, είναι 'μ ,ό ν ο ν οί ΈπίσK'Oτroι! .. θα Υνω­
ρίζIl άσφαλιως ή ~Olσιότης σου αΊτειρα γεγονότα έν τη
Ί'στoρί~ της 'Εκκλησίας ,μας, οπου όλίγαiΙ ψυχαί, κά­
ποτεδε μία η δύ,ο, ΑVτέστησαν είς 6λόκληρov Σ'6vdδοv,
πλην ψεύδους καΙ 'Πλάνης γεwήτιριαν ... Δεν -Θέλω να α­
ναφ:ερθ'ω λε'Πτομερως είς την διαγιω)'ην του 1t. Έ1t. 1Τρο
όλίγων -έτων, είς το θέμα τουμιεταθετσυ, δστις κ ατή ν­
τησεν, ~γ 'Π έ Ρ - Έ κ κ λ η ,σ ί α ,6 'GδΙΟςκαΙ cY1tEp •
Σύνοδος καΙ μάλιστα είς 'θέμα κ:ανονικης φύσεω'ς· οΤδε
ή τιμιότης ,σου τας λετττομε ρε ίας, διότι καΙ προφορι,κως
τα είχο.μεν σι>ζητήσει: Σου αναφέρω ιμόνον καΙ 'Πάλιν,
ώς (?)ασuκόν καΙ ιΘeμελιωδ-ες, Oτιδηλαδησχεtδόν τα
π ά ν τ 'α 'έν τft ΈKKλησί~ κ Ρ ί ν ο ν τ -α ι ό'1tΟ της
Συνε~δήσεως ταυ Λαaυ, δστις κ-αΙ &τroτελεϊ τον Ψ' ό­
λ α κ α ,καΙ Φ Ρ ο u Ρ ο ν της ~o ρθοδοξΙας. ' Αλλα
περί τoUτoυ κατωτέρω περισσότερα.

4. 'Επιτρεπομένη οίκονομία.

Τα
, ,. -
ακολ ου θουντα τρια , '
Ίtιαραiδ ειγματα του
-'Ε
'Ιτ. πι·

ψανίοu, είς τιας σελΟδας (60/1), ώς ,θα έ1τρ6σεξες, ευ­

ρί'σκονται ,έΚτϊος θέσεως καΙ θιέματος, διότι αναφέρον­

---24­
τ,άι' είς 'Παρα~άσεις 11 οίκονομί-ας 'δ ι ο 'Ί Κ η Τ Ι Κ η ς
φ:6σεως, ο'Που έ 'Π Ι Τ Ρ έ 'Π ε τ α ι ή οίκονο·μία· κατα
συrvέπεlJα'V, έζάλι'σεν άδUκω.ς ('Πλην ούχΙ άσκό1tως) τΟν
π. Νικόδημον, διότι οί Κανόνες ατroφαίνovται οτι 'είς τα
δΟΥ.μάτυκης ψόσεως "θέμιατα μόνον δεν έ''Πιτρέτrεται οί­
κονομία. Δηλ. ά1φη κε την ουσίαν καΙ έστράφη είς ,έ1tου­
σιωδεις 'δvαφοραςκαΙ ιέξετάσεις, ;ένφ το 'θέμα είναι ή­
λίου φαεινότερον, δηλαδη ·έό:ν είς κη ρυττομένην αίρε­
σιν έ1Tιτρέτrεται οίκovομία. "Αφήνω την μετάθεισιν 'ΠoU
ένήΡΥησε του Θέματος είς την 11εριοχην των ςΕλλαδι­
. .·ε'ΠΙΟ1ΚQ1t!ων
κων .", \
και λ ...
οι'Πων "Ο θ
ρ. "Ε ...
'Κ'Κλ ησιων, ιενφ"..."ε-'
-rτρε'Πε να 'το έξετάσn κατ" εύιθεΊαν ώς ύ'Πόθθσιν άγιο­
ρειτικης Συνοδείας ένώτι:ιον "'[100 -αίρετικοΟ 'έ1tισκότrου
της!
θα ητ.ο ιδuνατoν να αναιρειθ'οΟν λέξις 'Προς λέξιν
τα ·έπιχειρήιματα του π. "EΠ.,αλλJ&. Υνωρίζω οτι ή δσιό­
της σου σέ'~εται τΟν χρόνον καΙ την σαφήνει:ΑV της &­
'
π λ στη τος,
\
κατα
\
το
Κ '
υριαικον:
~,
«εισrω
C"
υμων Τυ
~ ,
ναι ναι
,

καΙ TC) ου ου, το δε πλεΊον :έ κ τ ο U 'Π ο ν η Ρ ο η»·

δια τοΟτο καΙ δεν έτrεKτείνoμαι τrρoς το -π:αρbv 'Περισ­
, ,
σοτ:ερον.

Γνωρίζων, λoιτrόν, αδελφέ,κατα -rO: άνωτέρω, ·Οτι

6' Λιαος dτroτελεϊ τον Φ Ρ ·0 υ Ρ ο ν της "ΟρθοδοξΙας,
σε έρωτω, ό 'φρουρός οταν ίδη τΟν ~ξιωμ:αTΙK6ν τ:ou να
~λέ1Tη 'τον ιέχ'θρον καΙ να ,α δ ι α 'ψ ·0 ρ fi, 'ου μην .&λ,­
λα: 'ΚαΙ να ''Κρόπτn τ,α οπλα, τί λέyεις~ θα τον d1φήlΟ] να
..
"λΑν,"
ε'ίσε' \"δ
'vtl ~εις το ε αφος και φυλ ακιον του; \ " sA,σφ,
αλ'"
ως, ,00­
S

δέποτε!
θα άντισταθη καΙ .εν ανάγκη καΙ ί'οΟ ά:ξιωματU1<οn
,- . '. '"
τού ιθά'δέ'ση χεϊρας καΙ πόδας, ,αρκεί να 'δ. Ι'α1σωθf] ή χιω­
ρικη άκεραιότης της φυλαττομένης Π,ατρ(δος! Παρο­
μοίως ένεΡΥοσμ:εν καΙ δια την ιδιαφόλαξιν της ιέν τη
:tΕκκλησί~ δΟΥμ,ατι κης η κανονι:κης άληθειας.
Μοναχ'οΙ πολλάκις, ίνα μη ,εί'Πω μuριάκις, άτrλoΙ

,~,25­
 τrρεσGύτεροι καΙ διάκονοι, άλλά καΙ ά άπλοιΟς «λαός
τσΟ Θεου», ένq, οί Έτrίσκ01tοι είχον τελείως τrρoδόσει η
υτroxωρή'σει 'έrνc~τrιον της αϊρέσεως καΙ της ~ίας, άντέ­
στη'σαν ή ρωτκως καΙ εl9λασαν κε,φαλάς άρατων 'ΚαΙ αο­
ράτων Iέχθρων καΙ ή ίστορία τούς έιδικαίωσε καΙ δ Χρι­
, " , e , ...... ,
στος τους εστεφανωσε, ως ΤΡΑVOτατατOUΤO ψαινεται

άς του,ς ό'μολΟΥητ.άς τοο CΑγιολΟΥ ίου μας, ά:θλήσαντ'ας

οϊ τrλJε~στoι τr Ρ Ο Σ υ ν ο lδ ι κ η ς δ t;αyνώμης, η ,με­
τά τάς αποφάσεις Ληστρικων Συν6δων" ciλλά περί τού­
των περισσότερα είς τη-ν έρμηνε(αν του Ι Ε' της Πρω­
τοδευτέρας (ΑΒ) Συνόδου.

5. Το Παλαιοημερολονιτικ6ν.

ΚαΙ τώρα ας 'εtσέλlθωμεν είς το δε'ύτερον ι~ξεταζό­

μενον ίnrο του 1t. ~E 1t. Θέμα, το Π α λ α ι σ ιμ η .με Ρ 0­
λ ο Υ ι Τ ικ ό ν.
Χωρίς ν~ αναφερθfi καν είς τ.ά αίτια τroύ το ~yέν­ -~
"

νησαν, το μεγαλειωδες του ~ωνισΤΙ1<Oί> φρονήμιατος

της εύγενσυς ταότης μερtδος 'του CΕλληνuκου λαοΟ,
την α ν τ ί rθ ε σ ι ν dntασων των αύτοκειφάλων ''Εκ­
κλησιων ειίς την καινοτομίαν, αρχεται ώσεί εΙσαγγε­
λεύς ,καΙ ζητεί την κεφαλην «των ά1θλησάντων» l~πΙ τr(­
νακι!
Ούδόλως ψέΥομεν την τ.ακτικήν του ταύτην. Οίδα­
μεν τ.ον άνδρα' καΙ τον δι:καιολΟΥοΟμεν πλήρως! Δυ­
σκόλως κινείται 'εΙς 'Π'εριοχας ,συναισθήματος, ποιή·σε­
ως καΙ 'μυστικών διαθέσεων, ,διό καΙ -δεν 'συνεKιVΉιθη α­
11:ό τούς ό:Υωνας των... Πρίν δμω·ς ά:κσύσωμεν τα «euaαy­
:,1,1,,'
;!
Υελι,κα» ρή.ματα, ~ρωτωμεν καΙ ήιμείς τον ~ΠΙKριτ/ν το,ί)
1
1I εuσεGοuς λαοσ:
Ι
,'

!':
1) Ποία Σ'ονοδος Kα!~ιέρωσε την ήμερολΟΥιακην

1
1:
ι, μεταρρόθμι,σιν;
2) Ποία Σύνοδος κατεδίκασε τούς έναντιωθέντας

-26­
ττ'ρός την ήμερολΟΥΙα!κην μεταρρύ'θμισιν, ιέ:rrΙ παλαιοη­
μερολΟΥ ι τισμ<Ί> ;
.3) Κατα συνέπειαν, ιέφ' οσον ή ανα την Ο'Ίκουιμέ­
VΗν 'Ορθόδοξος 'εκκλησία δεν συνηλJθεν ,έν Συνόδφ,
δια να κα:θιειρώση ήιμερολΟΥιακην μεταρρύιθιμισιν, ποΊ­
ος ,έκ των δύο ειυρίσκεται έν άρμονί\χ ,μέ την Ewo~αv
της Έκκλη'σίας, αϊ αποδεχΘέντες την με1:1αρρόθμισιν Τι
ο ϊ άρνηιθέντες αύτήν;
Έτrιτuθ:εται, λοιπόν, δ π· Έπ. έναντίον των δύο αρ­
χιερέων, οίτινες προέ'στησαν ταυ άγωνος των Γ.Ο.Χ.!
Χρυισοστόμου καΙ ΓειρμανοιΟ. Άποφαίνεται ΟΤΙ ησαν σχι­
,
σματικοι, ου
, ,
μην
'λλ'
α α και
, Aιn
καvtιρημενοι.
' Κ"
ιαι
....
·ερωτα:

- Π 'Ο ,ια Σ'

υνQl δ' ,
ος ατrOΙKατεστησεν ",
'αυτους , 'λ
'και απη ­
λαξε της καθαιρέσεως;
- Όρθό'δοξος Σιύνοδος δια να τους ατrOKαταστήση
στην δ,μoiλoyία καΙ ',Ο-ρθοδοξί:α ντε φακτο ιδέ,ν ύπη.ρχεν!
Έξ άλλου το ελαττον θύλΟΥιεϊται '611:'0 του κρείττονος
καΙ ούχΙ άντιστρ6φιως! ΑύτοΙ ηδη ιδι,α τη'ς €'π(]στρoφης
είς το 'παλαιόν αυτομάτως ιμετέστησαν είς την πειριοχην
του κρείττονος καΙ της όμολΟΥίας! Οϋτε, έτrLσης, η-σαν
σΧιο'ματικοΙ 11 κα:θη ρη-μένοι, αφοϋ ήΑVτίδpασίς των η­
το Κανονlκη καΙ ,έτrι'~'ε~λημένη. Δέν είχον δια της <~Kα­
θαιρέισεως» στερηθη της χάριτος της CΙ ερωσύνης, οϋτε
διότι 1tcxρέιμειναν είς την tΚαινoτoμίαν ά'Π'ο το 1924 - 35'
άtcλως η,σαν ύ π ό ιδ ι κ ο ι ένώπιον της μελλ\σόσης
να κρίνη το Θέμα Πανορθοδόξου ΣυνόδΟΟ.Οϋτε έπίσης
αϊ δικασταίτων είχαν στερηθη της χάριτ:ος τι της CΙ ερω­
σύνης των! -;'Ησαν οιμω:ς 'δ υ v ά μ 'ε ι ,αχ ι:σματι'κΟ'Ι
δια την καινοτομίαν 'καΙ σήμερον δ υ v ά lμ ε ι αίρε­
τΊκοl δια τας συμτrρoσευxας με του'ς αϊρετικΟ'υς καΙ τας
αϊρετικάς τιων ύπερ αύτων δμολΟΥΙας! Αύτη καΙ ιμ6νη
-είναι ή ,έν τrΡOK-Eιμένφ άλή.θεια.
Τό οτι αϊ τoτrΙ'KαΙ Ό ρθ. Έ'κ'κλησίαι κοινωνοϋν τrρός
την καινοτομή·σασαν CΕλλαδ~κην ~E:KKλη'σ[αν, αύτ:ο 11:0­

-:;....27 ­
σως δεν μειώνει την ΑVΤΙK'ΑVOVΙKην πραξιν της δευτέ­
ρας' 'μήτrως καΙ σήμερα, ,μετα ,cX1'[l0 τόσες άiντuκανονιικό­
τητες καΙ προδοσίες του ΦΑVαρίOυ δεν lσυνεχίζουν να
Ko~νωνoυν απασαι αί cXνωτέρω 'Εκκλησίαι 'μετ' αύτου; !
Τί 'σημαίνει αυτό, ΟΤΙ πάει καλα δ Οίκ. θρόνος; Άσψα­
λως μυριάκις οχι r ςAπλoόσταταατroτελεΊ έναργη ε/ίκό­
να της 1tτώσεως των συγχρόνων 7'COιμέινων, οί δ1tοίοι έν
συγκρίσει προς '{'ους παλαιούς, ά:ποτελουν -παρ~δίαν
ΠΟ(Jμένων, 'καίτοι αί Σλαυ~KαΙ ΈΚiKληισίαι 'θα ή,δύναντο
να ,έτrιικαλε-σθoUΝ προς 'δικαιολογίιαν των τον κομ'μουνι­
στικΟν ~υγόν, 'tτoυ ,δεν τΙς άφήνει να έ'ΚφρσθοΟν ιέλεu8έ­
ρως. cH παραμονή των όμως είς το παλαιον ή,μιερολόγι­
ον τί άλλο φανερώινει, -ιταρα δτι ·αί '8 υ γ α τ έ Ρ ε ς
σωφρονοΟν έν άντιθέ'σει -ττρος την ά:πεμπολοϋααν τας
ίε ρας Πιαραδόσε ις Μ ητ έ Ρ οα των;
ς'Οταν ιδε οί Γ.Ο.Χ. έΠθκαλοnν-ι:ο Πιαvoρθόδoιξoν -Σό­
νΟΟον 11iρος έκδίκασιν τoιU ήμ'ερoλoγΙαtKoιυ ζητήματος,
έwοοUσανά'κρι l (9ω.ς τΙς Σλαυικές Έκκλησίες ικιαΙ λΟΙ1τα
Πατριαρχεία, 'διότι τότε (1924 - 40) 'ύπη ρχε πολλή ή ,δυ­
νατότης διεuθετήιαεώς 1:0υ.
Δεν έξετάζω την Θ:έ'σιν των άνωτέρω 'Εικ'κληιαιων
μ ε τ α τα σύγχρονα γεγoνότrα,&λλα ύ1tΟ ΤΟ1tρίσμα
τηςέ1tοχης -που Iέλέ~θησαν τ.α ,άνωτέρω, δτε δηλ. b1tfip­
χ,ε.ιμόνον ή ή.μερολογιακη καινοτομία.
ΤΟ Ιθέμια της κοινωνίας προς την καινοτομή,σαααν
Έκκλησίαν ο υ δ ό λ ω ς ,α η μ α ί ν ε ι δτι 'KCXΤαδι­
κάζουν την στάσιν των Γ.Ο.Χ. ςΕλ.λάίδος.
CH στάσις τωναϋτη ύφηγείται Ι(~ΠO λόγouς ούχΙ έκ­
κλη,σιιαστικούς, &λλα «διπλωματικης ά~ΡO'ΦρoσΌVΗς»,
διο καΙ ψέγομεν την τοιαότην πολιτικήν! Άτcδδειξις, δ­
τι μέχρι σή'.μερον l ,συχνάκις lδηλώvοuν, οτι τό τcαλαιoν
εΤναι το όρθον καΙ 'Κ ακ ω ς ιέγέΝετο ή άλλαγή!
Δuστuχως, π. NIέ·σrOιΡ, τό Υ'ράιμμα άπακτείνει ·καί
τοότου θερά'Πίω'ν πl;στος διαφ'αίινεί'αι νΟν δ 1t. Έ1tιφάνι­

- ",'.
ος, τα 1tάντα. κλώθών προς το αμαυρωσαι τό. άντιστα­
σΙαΙκον κίνημα των 1tιστων τέκνων της Έ'κ.κλη,σίας. ςΩς
ΥνωρΙζεις ,έξ αλλου , ή οιίκοvομ,uα ά:πo~λέπει πάντοτε
είς σωτηρίαν ψυχων καΙ διακονίαν τούτων 'δια 'Π'<Ηκίλων
μέσων.

'Ε,αν οί Γ.Ο.Χ. έ·φήρμοοαν «·άκρί(;ειαν» καΙ ούχι οί­

ι CI " , - ι
KOνOΙμ,ιΑV, ωσ-τε να μη κοινωνησουν τη καινοτοιμηισασn

(Ελλ. 'EKKλη,σί~, τουτο εγένετο κ'αΙ πάλιν ,δια σo~αρω­

τάτους λόγους 16lερα1tείας τω'ν ςΑγίων Π'αΡOjδόσεων 'ΚαΙ
πατριαρχuκων διατάξεων καΙ ΠιανορθοδόΕ;ωΙν άΠΌ'φά­
-σεων περΙ Έορτολογίου. Δηλαδη θέλω να ε'ί1tω, 1t. Νέ­
στορι στι «αKρι:~oλoγαOντες», «ώκονόμ,ουν» ωστε αϊ ί.
παραδόσεις να ,μη τειθοσν Iέν τ<{) περvθωρί<t>, καΙ ιδεν έ­
~λ:ασφήμoυν, ώς πολλσΙ φΡOνO'Uιv είς την ιέ~Kλ. εύ-rαξί­
αν και
\ ,ξ , δ \
τα ιν, επευ η απασαι
C'
αι
( 'Ο θ
.ρ.
'Ε
~
κλ ' ,
ηισι:αι €iKσι­

νώνουν τη ΈλλΟ1δικΏ, ένcg ~8Kεϊνσι ήρνoσvτo.

Σου άναφέρω 'κιαΙ τι:αλαι,ότερόν τι ,αν άλογον.

«Κατα τη,ν :ύπο του 92 Κανόνος της ΣΤ' 01κ. Συνό­

δου όριζομ,ένην «άKρί~ειαν», οϊ είς την Όρθο:δOlξίαν ,έ­
πιστρέφovτιες Ν.εστοριανοί, ε'ft1ρείΊJε να γίνωνται δεικτοΙ
δια της ύ'T[!o~oλης ,μόνον λι~έλλoυ, άποκηρύττοντες τας
αϊρέσεις. Έν τούτοις, το Πατριαρχεϊον Κωνσταντινου­
πόλεως, <~Kατ' αΙκονομίαν» παρεκκλϊνον άπο της κιανο·
νικης «άJKρι~είας», εχει όρΙσIl, ίνα οϊ 'έξ αύτων προσερ­
χόμενοι εΙς την Όρθόδοξον 'Εκκλησίαν, συν τfi ύπo~o­
λΏ του λ~~·έλλoυ, ιδέχωνται χlαΙ το χρΙσμα, του ί:δικου
3:t , . , , C "
των «κατ ΟLκονομιαv» αΠΟρρΙ1tτομενου ως aKUpOU».
('Ι ερ. ΚΟ1:σώνη, Πρo~λήματα 'Εκκλ. οίκονομίας).

ΚαΙ όμως μια όλόκληρος ΟΙκοuμ,ενική, το "είχε δε­

χθη ώς εγκυρον. Έξ άλλου οϊ Γ.Ο.Χ. είχον ·δλως ί δ ι­
α ί τ α τ ο \ι' καθηκσν να «ιΆVτισταιθoυν» είς την καινοτο­
'μήσασαν καΙ είσσ:ΥαΥοΟισαν το Ν. Ήμερολ. cΕλληνικηiV
Έκικλησίαιv, έν<{) αϊ Νοι'Π:ο:Ι αύτοκέ·ψο:λοι Έκκλησίαι, ώ,ς

-29­
 δ~αKρατή'σασαι Tq Παλαιόν, έι,στάθησαν. μcxικραν τοιού­
του. 'Π,ειρ~σμoιQ.
Δεν πρέπει λοιπόν να διερωτώμειθα, δ ι α τ ί αί
άλλα ι ~EKιΚλησίαι κοινωνaΟν,ένφ οί Γ.Ο.Χ. άρνουνται·
\ Ι e.I , " ~

περι τουτων σμως περ~σσoτερα κατωτερω περι του σκο­

που του άΥωνος των Γ.Ο.Χ. καΙ της έwοίας τοϋ «σχί­
σματος» Υενtκως.
Μετα τα άνωτέρω Ε.1tιθυ'μιω να καταδείξω 'Π. Νέ­
στορ, ΟΤΙ ,ένCi? ή 'Εκκλησία πηδαλιουχειται δια των CΙ.
Κανόνων, το πνέον δμως CΆΥιαν Πινεu.μα σδηΥει τ;ήν νο­
ητηνκι(5ωτόν, ττραΥμα 01Τερ αττστελει καΙσυνιστα «Ν ό­
μ ο ν Χ ά Ρ ι τ ο ς» έν τη Όρι~. Έ'.Kκλησί~ καΙ ούχΙ
οί κανόνες εύ1tλοίας καΙ ναυττηΥιχης, καίτοι crnαραίτη­
τοι έν τη ζωη αύτης.
Πλήν δμιως τω'ν άνωτέιρω έρωτωμεν τον Πανοσιο­
λΟΥιώτατον: ητο άρμοδία ή CΕλλαδική Έκκλησία να
κρίνη θιέιμα ·απαιτουν o::rι:όψασιν Π.α\Λορθοδόξου Συνό­
δου;
Διατ ί δεν lμ.νημανειύ'ΖΙ 11cX1ς διαμαρτυρίας ·εναντLον
της καινοτσμ[ας των Σε~ασμιωτάτων Χαλ:κί!δος, Π'α­
τρω'ν, Δημητριά,δος, Σύρου, θήιρας, τό κατ' άΡχάς, καΙ
αΡΥότερον των: Δ'Ρυ·ίνοι;ττόλεω,ς, Κασσανδρεί-ας, Δημη­
τριάδος καΙ Δράμας;
Δ ιατί 'δεν μνημονεύ'ει τας ΆVτ~ρρήlσεις άτrάντων των
Πατριαρχείων καΙ αύΤΟΚ8φάλων Έικκλησιων;
τα-ς τrαραιτή·σεις, Ε:1ίΙ τη άπoφόJσει της KΙCX1θαιρέσεω1ς
των .έτrισKότrων τroύ άντέδρασαν Γερμανσυ καΙ Χρυσο­
στόμου, των Συνοδικων: "ΎΙδρας, Σάμιaυ καΙ Άκαρνα­
,
νι,ας;

"Ένα μόνον σου παραθέτω, 'Π. Νέlστορ, πρός ίmό­

i!i
(Ιl
:!
~νησιν άπλην, διότι πιστεύω δΤί yνωρΙ~εις, έ'κ του ώ­
ραιοτάτου (bι(5λίου «Ή τι:ραΥ,ματικη αλήθεια τrερΙ του
1:;;
Έκκλ. Ήμε.ρολΟΥίου», απαντα ταάναφερόμενα άνωτέ­
,1'11
'i ρω ΥεΥονότα καΙ εΥΥραφα· την απάντησιν, 'έννοω, το-Ο
i
-30­
Π.ατριάρχου ' Aλεξcxνδρε(ας Φωτίου, ύ'πενθυμίζουσα
χρυσας ,σελίδας της άρχαίας ήμων ΈκκληlσΙας.
«... Άνα;κεψαλ,αίοΟντές δη τ' άνωτέρω Μακαρι:ώτα­
τ~ .έν Kuptct> άδελφέ, γνωρί~oμεν τfι Ύ.μετέ~ Μακαριό­
τητι οτι ή καθ' ήμάς C Ι. Σύνοδος τ/νμεν «ιδιόρθωσιν»,
ην τειθιεσπισμένην η,δη ,άγγέλ/ει ή περίνοια αύτης «ά­
π Ο κ Ρ ο ύ ε ι», έτοΙμως 'μέντοι εχουσα ισυνεξιετάσαι
τα κατ' αύτη ν έν προσήκοντι τό1t~ καΙ xρόν~ μετα των
άδελφων <Αγιωτάτων 'Εκκλησιων, ,θμμένουσα lδι' έν τσις
τrρότερoν τrερΙ τούτου 'Ιτρσδεδσγμένοις, 1Όρστείνει καΙ
αδθις την συγινρότησιν Συνόδου η μεγάλης ΤΟ1t~κης 11
O~KoυμενΙKης, ηστrερ ανευ 06δειμΙα 'Πε.ρΙ καθε,στωτος
κοινοΌ τft δλη 'Ε~κλησίc;:x, ιε'ίτε γνώμη, ε'ίτ' άποφάσει μο­
νομερει εσται η λογι:σθή·σεται εγκυρος KΑVOνΙKως καΙ
_ 2 l:ι ,.. ,

τη α/tα:ραιτητ~ ισχυι κ,ατωχυρω,μενη···»·

Νσμίζω, ,αδελφέ, δτι το κεLμενον τουτο όμιλει τρα­

νως 'ΠερΙ της άwτuκα:νονικότητσς της του Νέου CΗμερο­
λογ ίου ,μονομερους <Χ'Ποδοχης.

<ο Ισχuρισμος του 'Π. Έ1t., δτι ητο όρθόδοξος ή Σύ­

νοδος 'Που καθήρεσε τους ,άνωτέρω δύο άρχιερεtις, αρα
ετrρετrε να τύχη σε~ασμoυ ύτr' αύτων ύπακούοντες, δεν
εχ ετα ι σύιδειμ ιας{!)αρύτη τσς.

Διότι, ,δεν άιρκει να φαίνεται Iέξωτερικως αλλα να

'7 \ -,ι, -, , , .....
ειναι και τη OUιOlC;:X και ταις 'ε v ε Ρ γ ε ι α ι ς αυτης

'Ορθόδοξσς.

ΚαΙ τουτο, 'διότι, ϊτασαι .αί ανομιοι Σύνοδοι, ληστρι­

και \ κ λ 'Π., '
καιτοι τ
ειχον "
παντα τα ,
χαρα:κτη ρι·στικα, έξ
ω,..

τερικως τούλό:χιστον, της Όρθοδάξου Συνόδου, άπο

ϊllν στιγ,μήν που α/τε-φάσιζον ά 'σ υ 'μ φ ώ v ω ς 'Προς
η)ν Όρθόδοξον τrαραδoσιν της Έκκλησίας κ,αΙ ,διέισ1tων
την CONSENSUS CONC Ι Ι Ι OROUM (Συιμ:φωϊΥία Συνό­
δων) , ά'Πο της ,σΤΙΥ,μης έκείνης, επαuον να χαρακτηρί­
ζωνται ώς όρθόδοξοι καΙ 'κατα το μέτρον της άτrOtμ:α­

-31­
 'κρ6νσεώc; των έκ της άληθεία~, ξχαρα1κτηρί~9VΤC?~ ;ώς
,
σχ ισματtκαι,
\
~
αιρετικαι κ
λ
π.-_

i! "Ως ~λέ11)εις, αγcrnητε αδελφέ, ή διαφ.ύλαξις της

ii
iΙ: «παραKατCXΘή.κης» κα;Ι ή όρθοτόμ.η,σις της Όρθοιδόξου
άληιθείας δεν _iiχεται «Σω'ματειακων Δ ιαταξεων» , ιαί δ­
:i
Ι,
Ι

Ι:

- "
Ήοιαι τηρσUlμ;ενα ι
"...., " .. , ".,
«τ'υΠ~Kως» και ανευ εσωτερικου «ψυ­
!Ι
ι
ι
ΧΙOiμου», άνεξαρτήτιως παρελθόVΤ'ός"καΙ μέλλοντ-σς, έξα­

,.
;
σφαλίζουν την νομιμότητά των,ά.λλα άείποτε iναθoδη­
"

.γεΙται καΙ ζωοσται άτro το "'Aγιαv ΠνεΟμα,.τό ΠνεG:μα

της 'ΑληΘείας, το ξέvoνσKOπιμOτήτων,γράμματος κτεί­
νοντος καΙ αριθμητικης ύπεροχης. . .
Έν11αGιθα ευκόλως δ6νασαι να δι~δης τον ύποκρυ­
πτόμενον 1t1αράΥοντα της συνε ιδήσεως του λαου, καΙ
τον σποuδαιον ρόλον αύτσυ είς Θέματα ώς το ·άνωτέ­
ρω. Σσυ παραθέτω εν .σύγχρονον κιείιμενον, προς ιέπίρ­
ρωισιν των λεχθέντων, παρουσιάζοναναγλόφως καΙ έν
π,εριλήψει το πνεΟμα καΙ την ~αρ6τητα των λεχfJέντ.ΩV.
. «Είς το σημειον τσστο, elcX ηδυνατο να ϊUρoστειθΠ, 0­
\ C cc " '" ~ , c ~ ,...... c
τι και η κατ οικονομιανενεργεια, ως και τrασαι αι

;ένέργειαι του Πατριάρχου καΙ της Συνόδου, 'κατ:α τ/'V

Όρθ6δσξον αντίληψιν, ύ π ό κ ε ι ν τ α ι ε ί ς τ η ν
" ,
απ ο φ α ,σ ι ν
""
τ ο υ κ Ρ ι τ η
, ­
Ρ ι ου τ η ς οα υ ν ε ι­

δ ή 'σ ε ω ς τ ο η σ υ ν ό λ ο υ τη ς Έ Κ 'κ λ η σ ί­
α ς σ ώ μ α τ ο ς. ~γτro την εWΟι:αν τα6την 1tρέτrει να
άντιληφιθfi τις καΙ τας IένεΡΥείας -r.OG άγίου Θεοδώρου
του Στουιδίτου καΙ των περΙ αυτον μοναχων,.·.οί ·ό1tQΙοι
ε κ Ρ ι ν 'α ν καΙ κ α τ ε δ ί κ α 'σ α ν 1tρά~εις της
ΠατιριαΡχικης ~υνόδoυ 'έν<{> νομικως 'ΚαΙ κανονικως ο,υ­
δεμίαν είχον 'Προς τσυτο άρμοδιότητα.
» 3Άλλαις λέξεσιν, ύ'Περάνω της 'ύτro των νόμων κ,αΙ
των Ι Κανόνων παρεχομένης άρμOlδιότητος,ύπάρχει ή
η θ ι κ η ά Ρ μ ο δ ι ό τ η ς τ ο G σ υ ν ό λοΟ u. τrλίrη­
Ρ ώ 'μ α τ ο ς τ η ς Έ κ κ λ η σ ί α ζ, ή ό π Ο' ί α
ε ί ν α ι ά δ έ κ α σ τ ο ς». (~I. Κοτσώνη, «Προlbλή:μα­

.~.32­
τ.α της Έκκλησιαστικης Οίκονομίας», σελ. 113).

6. Ι'Ή χειροτονία των έπισκόπων έν 'Αμερικ'§.

τα Iέν 'σuvεχεί~ ,άναφερ6μενα ,δια την χειροτονίαν

του Άκακίου, τυγχάνουν εύκόλου αναιρέ,σεως, διότι ά­
γνσων ί;σως εγραψε δ,τι εγραψε ό π. Έπ., αψου «ιέν και­
ρφ άνάγκης» καΙ «μετάθεσις νόμου γίνεται», χωιρΙς
τουτο να χαρακτηρισθΏ ώς άνομία, η ασέ,~,εια -προς
τους Ι ~ανόνας. .
Διατρέχων τιαέν σελ. (64 - 67), λεγόιμεrvα, κατα­
λήγω είς την σuμπειρααματι'κην πρότασίν του, ή δ1ίοΙα
περιέχει τ·α ΆVωτέρω α'Παντα, καΙ ατινα έτΈJθη,σαν -roρος
έιKφO~Ι01μOν του δυ'οτυχους -π. Νικο5ή'μου.
</Ως ~λιέ-πεις το εγγραφον ύπογράφει cςΣeραφεLμ
ΈπΙσκοπος Nτητρό"ίτ~~, ητοι Έ7tLσκοπος ~A!μεΡΙKης. Οί
δε ·έπίσκοποι της Άμερικης η της Ρωσίας Oύδε~μίΑV κα­
τα τους ίιερους κανόνας δι'καιοδοσίαν εχου-σιν έrv τft ~E;K­
Kλησί~ της "Ελλάδος. Ύποτειθεί'Ο1θlω λΟΙ11'ον οτι ό Ά:,κά­
κιος Iέxε~ρoτoνή:θη οόχΙ ύτro δύο ,έπι,οκόπων ('καΙ 'μάλι­
στα του ένος οντως άΥνώστσυ), άλλ~ ύ1tlΟ Δλοκλήρου
της Συν6δ'ου ειίς ην ανήκει ό ΣεραφεLμ, 1tροεξάρχοντος
του Προέδρου αύτης. θα ητο τότε κανονικη ή XElpom­
,
νια
~ ...
αυτ'Ου;

ΚαΙ πάλιν οχι. τουτο δέ,διότι οί ίεροΙ Kιαvόνες ά­

ΠαΥορεύουν απολύτ,ως τας «ύπερoρίOUς χειροτονίας ...».
Κ αι\ ~
εν 'σελ . (66) : «Χ ε~ρoτoνιαι
' ~ ,
,επ~σKιQΠ'Oυ "\ '
υπο δ' ~
υο επι­
, '7" ,
OKOπωνειναιαντΙK'ΑVOνΙKη».

Δηλ. ώς 'θα 11'αρηκολούθησεν ή όσιότης ,σου, καΙ έν­

ταυιθα 'έ,φαρμόζεται ύ-πο του ΠανoσιoλoγιωτcXτoυ ή ί­
δ ί α πορεΙα της έρμηνευτικης τ ο Ο γ Ρ ,ά: μ 'μ α­
τ ο ς. Δια τα ανωτέρω Ισχόει 'Ο,ΤΙ ε'ίπομενκαΙ τrερΙ
των δύο 'Ε-πι'σκόπων των Γ.Ο.Χ. -με τας έξης σuμπλη­
ρωματικας έιξηγή,σεις.

-33­
 α) :'0 ν τ ω ς έχε ιροτονή,θη υπο δύο έτcισΚCrnων,
χωρΙς να 'ι?λασφη'μΙσοι>ν «ά'VτLKavovtJKij» την ΣΤ' Οίκ,ου­
μενιικην Σύνοδον, ή οποία έκύρωσε τον Α' Άποστολι­
κον Κανόνά, δστις επιτρέπει χειροτονίαν υπο ,δύο Έπι­
σκό1Όων 1
ι?) Ούδεμία ,ση,μασία είχε το «'όπερόριον», (jJψoU ε­
λειτούΡΥει ο «Νόμοςιι> της άνάγκης. 2Εξηγοuιμαι πλα,.
τ,ύτερον. Ή ,διαμ:αρτuρ[α των Νιεοηιμθρολογιτω)ν δ~α το
υπερόριον των χειροτονιων των Παλ) των ,οlμΟιιάζει με
ε'κείνην του δολοφονοΟντος ,εν Σ,αι?,ι?άτ~ κάποιον 2Ι lσρα­
ηλίτην KαΙ~Πξlδη το θυμα π Ρ ο ,ι? ά λ λ ε ι ά: ν τ ί­
σ τ α σ ι ν ο δολοφόνος διαμαρτόρεται, δτι αύτο που
κάΥ1Ε.Ι €ίναι 1t α Ρ α Ν ό ιμ ο ν, άφoG άπαγορεύονται
τέτοιες ιενέργειες ε'ν ΣCXίι?Iι?άτ~!! ΤΟ δε ,cXναφερόμενoν
εν Tcg χειροτονικ<{) «ανευ γνώσεως της Ιδίας τιμων ~ Αρ­
Ι' "":ι' ~ , C' ,
χιεπισΚΟ1tlκης αΡχης» TuYXavEL ε Ρ ιμ η ν ε υ τ ι κ ο ν,
3 ' \ C , ~ - ~ ,
αυτονοητον και ο μ ο τ Ρ ο π ο ν της νuναναγνωρι­

σεως των χει,ροτονιων υπο του Πανεριωτάτου Μητροπο·

λίτοι) Φιλαρέτου, καΙ της πλήρους κοινωνίας Αύτου με­
τ:α των Γ.Ο.Χ. του 'Πρώην Φλωρίνης Χρuσοιστό'μου.
'Ή συγγένεια '~λέπεις τοΠ Όρθισδόξου φρονήιμα-rος
καΙ «ττιστιε6ω», ού μην αλλ&. καΙ ό σει?-ασμ6ς 1ί.ρΟς τα:ς ά·
γίας της Έικ:κλησίας μας Διατά~εις καΙ παραδόσεις, ή­
δυνήιθη να υ1tερπηδήσn εμπόδια ψυχολογικά, ,φυλετικlΟ:
ΚιαΙ ΤΡΟ1ίΙΚΟ: καΙ να τους ένώση εν Tcg ,συ'\Λδέlσμ~ της Ά­
ληιθείας αμφοτέρους, τταρό: τfi φ α ι ν σ ,μ ε ν ι 'κ ft
«παρανομια»
, -
των χε ι ροτονιων.
-
Ί δοU ττως ι?λέπειό π. Βασίλειος την χειροτ'Ονί'αν
του ~ Αικακίοu εν Άμερικη.
«τα ,σφάλματα καΙ οί τταρατυπίες των Πιαλαισηιμ;ερσ­
λογ ιτι:κων Χε ιιροτονιων, το 1tE ρυω,ρι,σμένον 'δηλοΊ της άiν­
θρωπίVΗς ,φ6σεως καΙ τοΊς ττασιν τυγχάνουισιν ιεξώφθαλ­
~' , \ 'c ,
μα, εχοντα ι σ Χ υ Ρ α 'v .και ι 'κ α νο 1t ο ι η Τ Ι ,Κ η ν

δ ι κ 'α ι ο λ ο Υ ί α v το ,εμπερΙσ'tίατoν της Π-αλ) κης

-34­
'Εκ'κλη,σίας.,. ' Ι δοU διατί καΙ την άσυνέπειαν τοΟ eεοφ.
;Ακ,ακίου, δσον άφορα την ,συιμμετοχην είς ~ήν ~ειρoτo­
νίαν του του Ρουμάνου Έπισκόποu Θεοφίλου ~loνέσKoυ
(κι' αν ακόμη υτrol 8'έι σω, μεν 11α ακρα, ότι δηλ. δ ' Ακάκι­
~ς ,έγνώριζε οτι ό Θεόφιλος ηκολούθει το νέον), πάλιν
με πολλη'Υ συYKιατά~ασιν θα ιθεωρο6σαμε αύτην την u­
πόΗεισιν. Διότι, δι' ήμας έΠOJVαλαμ{;άνω, το ζήτη'μα,της
χειροτονίας tiOD Άκακίου, δεν ειναι ζήτημα μιεμονlωμέ­
νον οϋτε ζήτημα προσωπικόν, άλλ' ,έξετάζεtiαι ·έν τ~
πλαισίφ του ,δικιαίου καΙ της νoμ~μότητoς του άΥωνος
των "Ελλήνων Παλ)των καΙ της ,ση,μασίας αύτοΟ διια
την ζωην της Έικκλη.σ(ας. Προσθέτοντες είς ΤΟΟ110 καΙ
τους διωΥμιους τους -όποίους ,ένήΡΥησεν ή ό~ετέρα Κρα­
nκη Έκκλησία, δι-α τ/ς~ίας καΙτοΟ χωροφύλακος, δι­
ωΥ,μσυς οΙ όποιοι έφθασαν lμέχρι Ι ε Ρ ο ,σ ο λ ί α ς,
οτε είσήλ'θατεειίς το αΥιον Βη,μα καΙ τελουμένης της
φρικτης ΙερουΡΥ Ιας 'έρρίψατε IέπΙ του Iέιδάφους τ,α Τίμια
Δω-ρα 'Κο:Ι καταπατήσατε το Σωμα το Δεσποτικόν! και
άνατινάξατιε Έ'κ'Κλησίαν 'δια δυναμί τυδος, κ,αΙ Ιερεϊς
δια τη,ς ι~ίας άτrεσχηιματίσατε καΙ έΚΟ!ΚΟΉοιή,σατε. είς τα
u1tόΥεlJα τ/ς6~ετέραςάρχι:ε1tισκοτι:ης, καΙ καλΟΥραίας
διεκωιμωδή,σαΤΕ, ένω οί Ιερεϊς σας ,δια 1tελέιΚ'εων ,συνέ­
ΤΡlι~Oν ,δίκην νέων 'l,σαύρων καΙ άπέισπων τας είκόνας
των Πιαλ) κων Ναω-ν καΙ 'συνε1:ρυ~ατε τους ,έπιτ,αφίους,
καΙ δ~,ε~ηλώσατε του ένταφιασθέντος Χρι'στου το όμοί­
ωμα, «έπισσωΙΡΕ'ύοντες έαυΤΟLς όΡΥην έν ήlμιέρ~ όΡΥης
καΙ δικαιοκ:ρυσίας του Σωτfiρσς Χριστου»!! ΟύαΙ ύ,μΊν,
ότι κόπτεσθε δια τας έπι:θέσεις τ,ων Ούνιτων Τ.σεχοσλο­
~άKων κατα των Όρθιοδόξων καΙ ύμεϊς, όποτιιθέμ;ενοι
όρθόδοξοι, έκακοποιήσατε όρ9 ιoδόξoUς λευίίiας καΙ τα
αΎια των άΥίων έι~ει~ηλώσαΊ'ε! ΚαΙ ερχεισιθε cΠι,μ:ερoν,
'J1Iάτ:ερ, να μας 1tilTE δτι χειιροtrονηθήκαμε άilJΟ δύο 11 α/το
τρεϊς, καΙ σας σKΑVδαλίyει το χειροτονητήιριον του Σει~.
ΣεραφεΙμ άρχιεπ. Σικάγσυ, λέΥοντιες· είρωνικως: «,ό

·~35­
 ...... ~--"-------­
~

θε6ς να το κάμη ΤOLOιUΤOν». Ναι πάτερ, δυνατός ,6 Θε6ς

" , - \C _....... ' "

να'το καμη τοιουτον, και η πειρα των πραγματων αrcο,­

δεικνύει ,καθη,μερινως ΟΤΙ ό α.γ ιος θεος το έκαμε «τοι­
OUτOν» και καθηιμερινως άναδεικνύ:ει την "Αγιωτάτην
των Παλ)των Έικκλη'σίαν «αμπελον εόκλη,ματοΟσαν καΙ
δεν
ι δ "
ρον ευσκιοφυ
λ/ ' ανοιμιας
ov». Τ(ας , ι οΙ ,
ομως και ,κακο­

δαιμονίας της ύμετέρας ,εκκλησίας, τίς θεός ηιθελέ πο­

τε ναμυμ;οιπlοιήισει;
Μας λέτε δτι ή έπΙσημος Ιεραρχία είχεν άφορίσει
C

τους 'Παλ) τας εΠΙΟίκό-π:ους. ΚαΙ ερωτώ, 'Πάτερ, τί 'με του­

το; "Η Σύνοδος 1tOlJ ά:φώρ~σε, άναθεμάτισεν, Κα1θήρε,σεν
καΙ έξώρισε τον Χρυσορρήμονα ' Ιωάννην ητο «'κ:ανονι­
κη» 11 oδev ητιο; Μή'Πωις EΚ)ε~νoι τάχα οί άναι81ειματΙOiμοί
του θε'οψίλιου καΙ της φατρΙας του της τόσο «κανονι­
κη.<;» και «IΕπισήlμου» εΙναι αίτΙα 'Που δέν... ελυω'σε το
σκήνιωμια του lμεγάλου Πατρός; cH ιΕΉίση μος καΙ «ΚιΑvO­
ν ι Ki]>." ίεραρχία της CΕλλαδοςάνCX!ΘaμάΤl:σε και τΟν Έ·
λευιθΙέριον Βενιζέλον είς το Γlειδίον '[\00 .ιΑρεως καΙ Ε­
ι ,:ι
Ko~νo'Πoιη'σε το ανα
ι θ
ειμα
\ , ...
και -στον
Ι, >
τrαπα., ενω
.... > δΙ
18 ιωξε

τουςκληρικοιυς ποό δεν ελαl(!) ον μέρος είς το όJνάθειμα!

Τί με τοί3το; Έν ,συνεχεί\χ ·δε ικαθηρΘθη IΕΊτΙσήιμως ,ό 'Α­
θηνων θε6κλητος ό Α' το 1917. Τό 1920 δμως ό IΕΊτισή­
μως «Κα1θηρηιμένος» θεόκλη-rος ,ετrανέKτηαε τον θρόνον
του δ,ιcX Βαισιλυκοί3 Διατάγματος! .. "Γιουτο όμως ,ούιδό­
λως ήμπόδισε τον Μέγιστον Πσvτίφηικα της Π'α/ιτείας
το 1922 να θεωρήση :εκ νέου τον αρxιεπίσ~oπoν ώς κα­
θηρηιμένOΙV. Άργότερον δε ετερσιν IΕκκλ. .ΔΙΚICXJστήριαν
τον αποκ·ατέστησε και 1tάλ ιν !..
Είναι πάτερ μου, ιε-rτιχειρήιματα αύτά, lδια νια ατro­
φανθωμεν 'κατα 1tόσον ή Έικ.κληισΙα των Γ.Ο.Χ. ,είναι νό­
μιμος είς την συνε~δησιν της 'Εκκλη·σίας; (,σελ. 28).
Ά1τοιθα6μασον τώρα, τι ΝΘσ1:10Ρ, και ετερον δ Ι κο­
λα~ΙKoν συλλογισμόν, 'Ενσυνιε~εί<:t των .ΕlκτεJθέιντων,ά­
ναφερόμενον Iέν ,σελ. (69).

-36­

Ι.
 _.'." «Μέχρις έσχάτων ή Σόνοδος του Φιλαρέτou είχε
ΚαΥονικάς σχέσεις 'μετά τοΟ OlUK. Π'ατριαρχείou 'ΚαΙ των
έν ' ΑμερικΏ ,έτrισKότrων αύτσυ. ~IΑρα καΙ οϊ Iέτr(σκο1tΟΙ
.του Φιλαρέτου είχον ά1τo~Ώ ·σχισματικοί... Συνετrως καΙ
-αύ-rοl χρήζουν Κα!θάρσεως ...». Δια~λέπει δέ, ,συνεχίζων
~.~ δ τr. 'Eτr~, αντινομίας καΙ άντιφάσεις φo~ερό:ς 'καΙ έν ά:­
*'" τrορί<t διερωταται, τίς θα αΡ!1 τΟν άσφυκτικον τοΟτον
Κλοιόν ...
" ~Άς μή ά:yωνι~ -δμω,ς, ώς ·δεν έταράχθη δ δίκαιος
Δcxυvδ, δ «είσελιθών ,είς τον οίκον του θεου... καΙ τους
αρτους της τrρσθέ,σεως φαΥών, ους ουκ εξε.στι φαγείν
εί μη τοίς ϊερεσσι ... » (Μάρκ. 2, 27).
cH Σύνοδος του Φιλαρέτου οόδειμιας 'χρήζει καθάρ·
σ:εως! cH τrρooδευτική απομάκρυνσίς της άπο τoUς και·
νοτομή,σαντας ΝεlοημερολΟΥίτας το κατ'" άρ)Cας καΙ τους
κακοδοξή,σαντας έν συvεχεί<t, την ώδήΥησεν είς έκου­
σίαν ,ατrOμόνωισιν τrΡOKειμένoυ νά 'διαφυλάξηάlμόλυν­
τον την τrατρώανκλη ρονομ(αν.

Περί της Συνόδου αύτης ό γνωστος άφχιμ. π. Σπuρ.

Μπιλάλης εΥραφε είς το εργον του «"'Ορθοδοξία καΙ
Πατrισμoς» ηδη ατro το 1969, σταν ακόμη αί 'σχέ'σεις της
προς τους Νεοημερολογίτας η,σαν σχε'δόν καλαί.

«Είς Ρωσικήν MoVΗν των CΗνωμένων Πολιτειων έ­

δρεόει δ μαχητικός ρω,σος Mητρoτroλίτης Φιλάρετος: δ
έλέΥχων ,δι' έμ1tVευσμένων έΥκυκλίων του τόν ΟΙκ. Πα­
τριάρχην '" Α'θηναΥόραν 'μετα λετττ6τητος καΙ ,δυνάμεως
διά τας ατrαραδέKτoυς φιλ01'tατr~κάς ~κδηλώσεις 1:00»
(Τόμ. Β' ,σ. 90).
Συνετrως αί τrράξεις τηςάΜωτέρω Σuν6δoυ 1t00
σχετίζονται με του,ς Γ.Ο.Χ. CΕλλάδ'Oς ,cXτrέ~λlετroν τrάνro­
τε είς την 'θ1ερατrείαν του «μυστικοσ σώματος» της &γιω­
τάτης "'ΟρθοδοξΙας, πόρρω chrέχουσαι των ... «γκαγκστε­
'ΡΙKωΙV» lμθθόδ,ω,ν άιθετήσεω,ς τ/'ς 'Π:ολιας Π,αραδόσεως,

-37­
 ώς έΥένετο τό 1924 έπΙ τδ άντικανονικΏ ειuσαΥωγη του
Νέου ςΗμερολΟΥίου.
ΠερΙ του έπvθέί10υ «γκαγΚισί1ερικος» ίνα μη φιανωι­
μεν, στι ύπερ~άλλ()lμεν, 1t'α;ρα8έτο~εν ά1τόσπασμα λό­
Υου του άντιπροσώπου τη,ς ςEλλCXΊδΙKης '8κκλη'σίας έν
Τ<{) «Πανσρθdδόξ<t>>> Συνειδρί<t> της Κωνσταντινουπόλ'εως:
«CH Σύνοδος των C1εραιρχων της Έκικλησίας της
Έλλάδος άπoφασ~ζει: Άτroδέx:εται το συμπέρασμα 1:0U
ιΥπομνή-μα1:0ς του Μακαριωτα/ου Πρσέιδρου Λύτης,
καθ' δ είς το Ί ουλιαναν ςΗμερολόΥιον, προστί!θενται 13
ήμέραι, χωρΙς να μετα®ληθft άπολύτως το Πασχάλιον.
Έαν όμως συμ~Ώ ωστε το έν Κωνστcxvτινουπόλει Π αν­
ί
!
i. ορθόδο!ξov ΣυνΈJδριoν να λά®η άπ6φασιν περΙ αλλοίας
λ6σεως lδι:α τον έορτασμονΊ:ου Πάσχα, ή 'Ε κ κ λ η­
σ ί α τ η ς CE λ λ ά lδ ο ςά: π ο 'δ έ Χ ε τ α ι α ύ­
τ ή ν». ΚιαΙ όμως ό ίδιος ό Χρυσόστοιμος ΠCX1τ~δό'Πoυ­
λος όλίΥα ετη ,ένωρίτ·ερον, χαρακτηρίζων την πραξιν
της είσαγωΥης του νέου ήιμιepoλoyίoυ ά-π:ο την ΡωμαΤ­
κην 'Εκκλησίαν εΥραφε οτΙ άrr'OΤελ~ «π α Υ κ ό σ μ ι­
ο ν σ κ ά ν -δ α λ ο ν κ α Ι α ύ Θ α ί Ρ 'ε τ ο ν τ ων
Έ κ κ λ η οα ι α σ τ ΙΚ -ω, ν π α Ρ ·α ~δ όσε/ων κ a­
τ α π ά τ η σ ι ν» !
Οόδιεμία άντίρρηισις ,έτονί' eJ1θη ύ1rΟ του αντι1tροσώ­
-ιτου της Έλλάδος. Ούδεμίαάντίθετος γνώμη ανεΤCΤό­
χθη ύπ' αύτοΟ. ~, Λιμεαος ά'ποδιοχη 'Πάσης ,με-r()]~ολης καΙ
αύΤOυάiKόμη του Πασχαλίου! Άλλα περΙ τ'ούτων άρ­
Kετά,άδε~φέμoυ.
ςΌ-σον άίφo~ δε την 'Π'εριώνuμον έΥικόκλιΟ'ν του
1950 σπιισθιεrν της ό'Π,οίας όχυρωΘεΙς ιό π. ~E'Π:. 'ΠΕυράται να
άμαυρώση την ,σύνολον θεωρητικην Θέσιν τοΩ Πιαλαιο­
η~ερoλoy~τισμoO, εχω να σοί εί'Π:ω τ.α έξης:
, Εν 1tρώτοις ·έ ν τ ft π Ρ ά ξ ε ι δεν εδρεν ού­
δέ'Π'οτε ·έφαρμΟΥηνκαΙ ε'κφρασιν, 'Πλην έν λόγοις καΙ
προς άντίδρασιν των άναχεΙιΡοτονιων καΙ έτέρων ποικί­

-38­
 λων ιDιαι'oτήτων, ας ένήΡΥησε πρώτη ή ΈτrLσηιμος :'Εκ­
κληι σία . Παρά~·αλε τ.ας κυκλοφορο6σας ·σ ή 'μ ε Ρ ο ν
έΥκιΥκλίους της Συνόδου καΙ λσιπων Ιεραρχων της έ­ C

1t ι σή'μου Έικκλησίας, αί όποϊαι ά-rrοκαλοuν γενικως καΙ

αδl!αντρό1lJως τούς Γ.Ο.Χ. ςΕλλάδος «ψευδοεπισκό1tους,
ψευιδο - ίερεϊς, ψευδομ'Οναχούς»!!! :'Ερωτωμεν τον Π.α­
νοαιολΟΥιώτατον:
τα άνωτέρω δεν άΠCYrελΟυV ~ασφηιμίαν καΙ μό­
νον ή έΥκ6κλιος του 1950 τον ΈJξσρyίζει; Δ ε v σ u ιμ­
Φ ω ν ω μ ε τ ο π ι σ τ ε ·ύ ω τ η ς, άλλα εΙς α­
Υωνας τοιούτου Έ'ίδους τίς δύναται να μη ,έΙKτρατrfι;
Άπο τοσημεϊον δμως αύτο της ό Ρ ιθ η ς έρμη­
νείας των ΥεΥονότων μέχρι του σημείου να τuφλώττιω­
~εν έιθελακάκως 'είς πάντα; τα λοιπα Ο·α ι α κ α Ι &­
Υ ι α καΙ να έπl!μένωμεν είς την -rrραξι'V αύτην του
. . ,η
1950 C ,.
αποστασις
, 'Ι':'Ρ-,
ειναι OJlσυσαα
λ'
εα.
Δ'
ιοτι
.., :. ,
αν αρχι,σω­
, ...... \e Λ' \ ,
μεν ερωτωντες και ηιμεις .με την σειραν μας:

Τίς κανών ·ύποστη ρίζει την αριστίνδην ΣύΙΥοιδorν;

Τίς κανών 11 7rOLa Σ6νOlδας ύ-φηΥεϊται την ή:μερσλΟΥια­
κην , 'μεταρρυ θ'ιμιαιν , ω
C
ς εΥενετο;
:., Τ'
ις ' δ ιλ
κ,ανων μ ει ...
περΙ της Ηανααίμου οίκονομίας «άχρι καιραΟ», ητις 'έ­
φαρμόιζεται σήμερον; Τίς κανών ιόφηγιείται -t:ας «.ά~ρo­
φροισύνας» προς αίρετικούς; Δεν γνωρίζΘιμιεν, έ:ανέρω­
τωντες τ,ό: ανωτέρω, 8:0 δυνηθη να μας ιάη:αντήστι τι δ
7r. 'Επ., καΙ &ν θα δικαισUται να καληται «όρθ6δσξος»
θεολόΥσς, ύτroστη ρίζων ταΟ-τ:α. :. Αλλα καιρος ~α «ψό­
Υωμεν \
τας 'Μι
νομικας μu.λ ας» και"άΥ'
τ.ας ·ονοος KαvovO­

λΟΥίας δια νά έπαναJψέΡCVμεν τό θέμα έκιεί rroU τoιU ά­

ν ή κ ε ι καΙ οχι να «1tλαΥιάζωμε», ένCΡ έ7rιιθuμοϋμΥε:ν
νά ύ 7r Ο δ ε ( ξ ω μ ε ν Ο'ΤαΘμην 'ΚαΙ κανόνα όρθοιδό­
ξου 'Π'ορείας! Άσύιμ'φοροιν σφ6δρα τιο «;διπλOιUν ζόΥιον»,
ή 1tροκατ άλ η Ψ ις ":'
και το εις «7rρσσω-πα Ilλ' ,
Ι:). ε-rnειv».

-:-39­
7w 'Αντικανονικότητεs του παρελθόντοs καΙ σύν ..
~ ,
χρονοι αιρετικοι.

Ε)ίς την σελ. (69), έρω'τ~: «Τί λσιπόν να πράξωιμεν

τότε; θα lμε ιέρωτήισης: που Θια πορευΒωμεν; Πσίου θα
,
μνη'μοινευσωtJ!Εν; »
λυτα δηλ. π. Ν έ,στο ρ, πού ά:τrήτoυν απάντησιν α­
πα την πρώτην σελ~δα, ,έπΙ τέλους, μετ,α άτι:οδιαδρομην
ενδεκα σελίδων καΙ ενδεκα αίώνων ίστορίας της 3Εκ­
κλησίιας, ερχεται TG)pa να απαντή.ση. Σου παραθέτω
αυτολεξιεΙ το πυσ'ί1εύω του.
«Ευχης έργον 'θα ητο να ό'ΠηΡχον ποrμένες 'είς σΟς
ή ύποταγη -μόνον "'μετα χαραςΗ >θα έγίνετο. 3Αλλ
3

Όταν
τ:ουτο δεν είναι έφικτόν, ας ύποτασσώμειΘα ΟΟστενάζον­
τ,ες Ό Λέγων, ύ1ΤοταΥήν, δεν έννοω ~5~αίως -'Πολλοιυ γιε
3

κ'αΙ δεί- να έπικρστωμεν πασαν ένέργειαν αυτωιΥ καΙ

να φρονωμεν έν παντΙ .ο,τι φρονοσσι καΙ αύτοί. 'Όχι!
3Εννοω, άπλω,ς να μη ,άπoσπώμεJθiα αΊt
3
αυτων, να μη
διαρρηΥν6ωμειν την άΊt~ ,αύτων κανονι-κη;νέξάρτησιν.
Κατα τ,α λοι'Πα καΙ ,θα lδιαφωνήσωιμεν 'καΙ Θα διαμαρτυ­
ρηιθωμεν καΙ θα ,άντιταχθωμΘν. 3Ε φ3 .οσον όμως ή :tEIK­
κλησία δ,εν πρoέ~η είς καθαίρεισιν αύτων, τιιμεις δεν
πρέπει να ά:πσκη ρ6ξωμεν αυτούς καΙ να παόσωιμιεν το
, :t ...
μνη μOσUΝOν αυτ:ων».

3Ιιδο6, π. Νέ'στορ, το άVΤι'ΠαραδσσιαKOν ,συμπέρα­

σμα του 1Τ. :tΕΠΙΨαJVίου. Δια την άνασκευήν τισυ δρα τα
λεΥόμΥενα 'Κατωτέρω είς την "Ερμηνείαν του Ι Ε' της
Πιρωτοδ:ευτέρας Συνόδου.
Παραπέlμπων ·έν 'συνεxεί~ είς το ~E~ρ. 13, 17 οπσυ
ό λόγσς περΙ των ήΥοuμέν'ων, ιέλη'Οίμόνησε να ~δT1 ανω­
τέρω, είς τον στίχον 8, ενθια άναφέρονται τά έξης:
«... ων &ναθεωροιΟντ'ες την εK~ασιν .μuμεϊσΘε τ/ν τrί­
στιν».

ΚαΙ έξηγιει ό ΧΡUQ1Ο'uς τήν Υλω'τταν CI. Χροσόστ·ο­

-40­
 μσς: «πως συν ΠαΟλος φη,σίν 'ΠείΗεισθε τοίς ήΥουιμένοις
ήμων καΙ ύπείκετε; ~Aνωτέρω -είπων ων ΆVαθειωρoOVΤες
την εκ(5·ασιν της α ν α σ τ Ρ ο φ η ς, τότε 'εΙΊτε τrεί!θε­
,""" c , c ~ \c, , ~ ,
σθε "[Ισ!ις ηγουμενοις η μων και υτrεΙKετε· τι οον φη,σιν,

δταν πονηρός η καΙ μη 1ι1ειJθ-ώtμεθα; πονηρός 1!ως λέ­

. " , ςι ~

Υεις; ε ι μ ε ν 'Π ι σ τ lε ω ς ε ν ε κ ε ν Φ ε υ γ ε
καΙ παραίτησαι· μη μόνον αν ·ανθρω-π:ος η, άλλJσ. -καν
αΥγελος έξ σύρcΧ!'JΟΟ κατιών». (rομιλ. λς' πρός CEGp.).
Τώρα σε έρωτω π. Νέσϊ:σρ, ποίων άγίων 'θέλει δ 'Π.
'θ'
~ Ε π. να ,~
ι εωρησωμεν ταν αποστσλ' LJKOV 'R.'
\:) ιον, ...
των 8 Ίτρω­ '
των αίώνων, των έτrΙ Τουιρκοκρατίας άγίων ψυχων, η
των «άγ ίων» τοιΟ 200'0 αίωνος;
Άναλόγη,σαι συ μόνος καΙ μιμήιθητι, έγω δεν ~λέ­
1Uω οόδεμίαν 'δυσκ'ολίαν πειρΙ τ/,ν ,έκλΟΥ'l ν . ~Eν τη σελ(­
δι (ΊΟ) θα 'Παρετήρησες στι άρχίζει νέος χορΟ·ς έ'Πιχει­
ρημάτων με την έιξης~αρ6γlδoυπoνείσαγωyήν. «~Άς
μη lστrεύιδωμειν, αδελφέ. τ,α θέμα-τ:α 'ταΟτα <X1tToιντal της
αίΩVίOυ ζωης κ'αΙ χρήζ:συισι μεγάλης 'Περισκέψεω,ζι>.
Έν άλλσις λόγοις ό 'Π. Έ1t. ,έ1tι l θuμ.ιεί τα θέμα'tiα
ταΟτα που «απ-τ:ονται της ,αίωνίου ζωης» να τα λόωμεν
~
ακο -
λ ου θOυVΤες ιμονον την
'c -
εαυτου , δ ι δ-ασKIU1Λ.Ια'V
~'\ ' 'λέ
κ,αι π ­
ον
~ ι'>:.
OUvEY.
' , Δ '
ιστι,
C
ως
Qk
ov.
~ , ξ
E1tpooσE:E
ή C ,
οσιοτης σου, ου­
,

δεμία άγωνία τον -διακρίνει, ώς Ίτάντα lδυδάσκαλov τοι­

αότης φόσεως θεμάτων, ά'λ.λ~ αύτοη:εη:οί-θησις καΙ '5 ι α­
λ ,ε κ τ ι κ ό ς, θα ελΈγον, ναρκισσισμός, 'οστις τον κα­
'θι,στ~ αφε6κτως δ ι α λ λ α κ τ ι 1< Ο ν -chιτί1tαλοv,.με
~έ~αιoν το έπόμενον ~η,μα της σ υ ν α λ λ α γ η ς των
τ~μLων εναντι ό:~ρoψρoσυνων τινων παρα των «'μεγάλων»
- ,
της σημερov.

Συνεχίζω, 'Π. Νέστορ, ιμε το 'ΠαράιδεΙΥμα 1tOO ΤΟΠΟ­

θε"εϊ ιέν τΥϊ σελί'δι (ΊΟ), την οίκουμενι,στικην ,οuμ1tροσεu­
χην 'Που €λα~ιε χώραν έν Καίρ<{) Tt;) 1934. ΤΟ σuμ'Jtέρασμα
που έξάγειεξ αύτ:οΟ εΙναι- τελιείως άνιστόΡηί'ον καΙ &­
. ~αθές.

-'41­
 ----- --------------

'
'Δ ιοτι ,
Υραφει: ...
«Ε νφ ι δ'
ε ή , ,
,ενεργεια έ'
Κ'εινη του ... π α­

τριάρχου είς σόδεμίQjV ε'νωσιν ώδήγησεν, συν τη παρό­

δφ δε του χρόνου έλησμονήΘη τιελείω·ς, το σχί'ο:μα ο­
μως θ:Χ· ύπη ρχε μέχρισήιμερον καΙ 'θα συνεκλόνιΥε την
Έκκλησίαν "Αλεξανδρείας». Εογε των σuμπεΡCX1σμάτων
του Πανοσιολογιωτατου! Π·όθεν συνάγει το ΟΤΙ «συν
τη παιρόδφ του χρόνου έλησμovήΘη τ ε λ 'ε ί ω ς; δια­
τί ά π ο μ ο ν ώ ν ε ι τόσον ;έγκληματικως τα γεγο­
νότα τα λαμ~άνισντα χώραν είς τον ζωντα όΡΥανι'σμον
της "Εκκλησίας; Αύτο καΙ τα παρόμοια τούτφ δ ε ν
.,
ε
,
γ ε ν ν η σ α ν
"
τ ο τ ε Ρ α ς
"'"
της σημεΡΙVΗς
"'"
κατα­
! :
στάσεως; άρα ητο αδιάφορον καΙ Τ1ελείω.ς «,έλησμονη­
θη,~ το γιεγοvος του 1934; Δuστυχως οχι, μυριάκις οχι!

Καί ,έαν έγίνετο, ποϊος τον ~ε~αιoιί οτι θα σUVθκλό­

νιζεν μέχρι lσήμερον την "Εκκλησίαν των "Αλlεξανδρέ­
ων, άλλ" έξ άντιlθέτου δεν ιθα έγίνετο εύλογηιμένη &Παρ­
χη διακοπης ολων των €.παράτων .μfiξειων 'ΚαΙ σuμπρο­
σευχων καΙ δεν Θα έκαθήλοuν τον σημειρινον «Προφη­
,
ταποστολ ον», e,
οστις " παντα
τα ίσοπε
'δ ω'σε;

ΚαΙ Ομω·ς, εχει την άπαίτησιν, π. Νέ,στορ, ό τοισυ­

τος έρμηνευτης των "Εκκλ. γεγονότων να του εχωμεν
έμπιστοσύνην καΙ τuφλοϊς ομμασι να ύτcείKωμιεν είς τα
«'θέσφ-ατά» του! Δυστυχως ομως, δεν ιδUΝάμεθα να τού
κά1μωιμεν αύτην την «α~ρoφpoσ6νην,), δτι έγγυς της ά­
ΦΡOσύVΗς ηιθελε είναι ,καΙ άρνήσεως των ΤlJμίων.

Ι
ιiα λ,οιπα 'Π'αραδείγματα μέχρι την <h'αρχήν της
σελίδος (74) Ε'ύρισκόιμενα, έρμηvεύοvrαι άτco όρθοδό­
1/1
)1 '
:1',1 . .
iΊ
: ι Ι· .
ξου έπόψc.ως με ~άσιν τάς ανωτέρω παρατη ρήσεις -ιτε­
ιΙ!
, , ρΙ της ,συιμπροσευχης του 1934 έν 'Καίρq> συν τας 'κάτω­
θι παρατη ρήσεις 'καΙ σuμπλη ρώσεις.
11 :

:11 ι
ι

!ι 1) CΌλα έγένοντο «μεμονωμένως», ~τoι ύπό {ιερέως

η ,έπισκόποο τινός, ούιδεν δε ύττ:ο δλοκλήρσυ Έκκλησί­
1'1
11

Ι
, ,i
ας, . έν €πισήίμOις τελεταίς, ώς ,σή,μερον.
σευχην έν Ρώμη καΙ αρσιν άναθέιματος
(δρα Συμπρο­
1054, με ΤCpo­
;Ι!,
 γρ-άu'μάτα καΙ άνακοινώσεις παγκοσμίου κλίμακος).
,,',, ~, Αρα, διαφέρει ,σφόδρα, το «άvάλoyoν» των άνω­
. , ,,, "'" ,
" τερω ,επιχειρηματων και των της σημερον.
,.: , ". Διότι με την άνωτέρω λΟΥικην Ηα KαταλήξωμJεν δ­
Τ!:, <5ταν δύο κληρικοΙ δ60 οίωνδήποτε Έκ:κλησιων τ ft
ί -δ ί q. α ύ τ ω ν πρωτο(!)συλίq. ,συμπράττουν, άνευ ε­
πισή,μου εντολης της 'Εκκλησίας των, είναι το ί δ ι ο ν
C;;ael να συμπράττOιJV αί Έ'κκλησ(αι των! 1
Δηλαδή, εα:v ,εγω αϋριον συγκοινωνήσω ιμε αίρετι­
. κσύς, 181α καταστήσω αίρεΤ~Kην την Έκκλησίαν ,μου;
;'3 Είς τον ~Ά Υιον Πέτρον, ιδόνατ'αι να μας είπη ό Πα­
~~σιoλσyιώτατσς, π ο ϊ ο ς συνεΠΡΟΟίευχήιθη ,με τον
Πά1rαν, ό ΆlθηναΥόρας η ή ΌρΘόδοΕ;ος :'6κκλησία;
2) τα κη ρυΧ'θέντα, τότε, η πραχθέΥ1:α, διότι πρά­
ξεις .μόνον σχεδον μας μνη.μονε,υει, με τα τη,ς σήιμερον
:uΈλο6μενα, διαψ-έρσυν σισον τ;ο(!)άρος πτηνοΟ καΙ ι(;-ου­
~άλou !
ΚαΙ δμως, παρ' ιδλας τας ΤΡαΥικας άντιιθέ,σεις που
είχε ν' άντιμετωπίιση ύwερασπίζοvτας οίαν ιθέ,σιν ,ύ-rrερα­
σπ(ζει, πεπουθως ήi διαλεKΤ~KΏ του ιεχώ-ρησε, πλην έ­
~ι>θίo1θhΊ καΙ κα1:1εποντ(σθη ιέν τ<7> πελάΥει της τω'ν 1rCX­
τέρων ,διδασκαλίας, ,οίτινεςάνέτρεψOJV άρδην την aχ'ε­
δίΑV μ,εθ' ης επλεεν, χρώμενσς ώς 'κώπας τον νοUνκαΙ
την στρεψόιδικον έρμηVΕυΤΙ'Kήν τοιυ!
cO γνωστός σσυ π. Βασίλιειος, άναφερόμενοις είς τα
παρόντα Υραφει 1:α έξης:
... «Κ,αΙ ο-μως πάτερ, E-rOl 1'1:0ύ παροuσιάζετε τα
πΡάΥιματα, είναι σα:v να μας λέτε: «,σ υ ν η ιθ ι ,σ ~μ έ­
v ά π Ρ ά Υ μ α τ α». Μήπως 'καΙ θα ,θέλα-rε ολα: αύ­
'[10: τ,α άτοπή-ματ,α να τα ιδεχlθοΟιμε τάχα ,ώς ,δευτέραν
'Π!αράδοσιν της Έκκλησίας μας δΟΡuφοροί)σαν την τrρώ­
την; ΚαΙ τίς ίaχυρίισιθη ποτε οτι τάχα ή έ τr α ν ό: λ η­
Ψ ι ς κ'αί το μ α 'κ Ρ ο χ'ρ ό v ι ο v τη'ς τι:αρανομί­
ας καΙ της ό:τroστασίας τΟ:ς καθL!στοuν νομίμους; Κ'α!

.~ '. "43 ­
 τίς σας είπε στι τάχα διαμαρτυρόμεΙθα :μ6νον δια τας
τωρινας παρανομίας; ΔlJαιμαρτυρόμεθ'α καΙ χω·ρίζομεν
ί1ας Έύ86νας 'μας με 'Πασαν παρcxνOμίΑV, ότι:ουδήποτε, ό­
1tο-rεδή1Τοτε Κ!αΙ ύφ" οίοtJδή'Jl1οτ,ε κιαΙ αν δι:ετι:ράχlθ1η. Οϋ­
τεό χρόνος οϋτε ή συνή'θεια αλλαζουν 1tιOΤε το ψευδος
ε ίς άλήιθιε ιαν !

»ΚαΙ 'Πως θα θεραττειΥθοUv τ:α τοιαυτα; Προτείνε­

τε να έρωτηθOUιv ,έΥΥράφως -οί αρχιερεϊς της 'Έλλαδι­
κης "Εκκλη,σίας 7Όεριτης όμολΟΥίας της πίστεώς των.
Ι{αΙ τί Θα τούς κοστίση, πάτερ, να μας -δώσουν ιμ(αν ό­
μολΟΥίαν πLσ't'εως όρθοδοξοτάτην, κατα τ'ούς τ,ύπους
καΙ την διατύπωσιν; Παρηλιθεν ό καιρός 01tιOO οί αίρε­
τικοΙ ησαν συνετrεrις ιμε ταςαίρέσεις των κ,αΙ τας έκή­
ρυττον αύτας «Υυμνη τη κε.φαλη» έν ιμέσφ τη,ς Έκκλη­
σίας ,καΙ ύπερcxισπίζοιντο αύτ:ας ώ,ς εκψρασιν άληθ'εΙας,
λέΥοντες τ:ούλάχιστον «τα σΟκια σϋκα K()jl τ11ν σκάφην
ακάφην». Π,α:ρηλιθev ό καlJρος τroύ οί αίρθσεις ξεφύτρω­
ναν δίκην μ α ν ι τ α Ρ ί ω' ν ΠΟΙίκιλοχ,ρώμων, έρεθί­
~OIVτα τοί>ς όιφθαλιμους καΙ ί1α αίσθητή ρια τωιν πιστων.
Οί νέ,ες αίρέσεις του σκεπτι'Κι'σμ.οΟ, όρθολογισμ'Olη, ,συΥ­
κρητι,σμου καΙ οίκουιμιενισμο:υ δεν αρέσκονται είς ~ρι­
σμένα σχήiματα καΙ άποφιεόΥσυν όσον το δυνατον τας
διατυπώσεις. Δεν είναι, έπαναλCXIμι~άvω, αίρέσεις -μJαYΙ­
τάρια, είναι αίρέσεις Χ α μ α ι λ έ 'Ο ν τε ς 11)00 δύ­
νανται να τrρoσαρμoσθoOν -σε ότroιαδήτroτε δΟΥιματικη
διατύτrωση ακόμη καΙ την τrλέoν όρθόδοξον! ΟΙ νέες
αίρέισεις oί!Koυμεν~σΤΙKoυ χαρακτηρος οί δ1tισ'ίιες τrρoε­
τοιμάζουν την ελευση του Άντιχρ[στου, &πOσKOΠOUΝ
I1
i ί • να έτrι~ληθoυν ,έτrΙ των μαιζων δ ι α I~ Ρ ω τ ι 'Κ ω ς
καΙ &ΦΑVως, ιείτε δια τη,ς δδoG της συΥχόσεως καΙ των
δΙφοροuμένων διιατυτrώσεων τυrrOυ ΠιΥθείας, ~oψεόyoυ­
σαι τον σκανδαλι.σμΟν του οχλου, έλιισσόμεναι ~αίiό:
τρόπον βαυιμαστόν, ωστε να ιδιατηρηθη άνέ-π:αφος ή Ε­
ΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΝΟΤΗΣ κ,αΙ ή ,aUVOXfl των \~αζων, πρ<ΧΥμα

-44­
το δποιον κατέστη 'Πλέον αύτοσκοπός. ~Έτσι λοιπόν πολ"
λά:κις ·θια .διατηρηΗουν σ;(,εδον άνέπαψοι οί έξωίlεΡLιKOΙ
θεσμοί, τα εθlJμα καΙ οί διατυπώσε ις, αρκεΊ μόνον «ν ά
έ ξ Ο 'U ;θ:ε ν ω ιθ η ή πρ ο φ η τ ε ί α κ ια Ι ν α σ (!) ε­
σ Θ η τ ό Π Ίi ε υ μ α». Οί νέες αίρeσιεις δια~άζOVΤαι
ανάμιεσα στΙς yρα~μές,με αϋλα καΙ άσχηιμάτιστα γράμ­
ματα, τ,ω,ν κεuμένων τωιν ε1'[ισή,μων όμολογιων πίστεως.
Διιδάσκονται καΙ διαδίδονται 'Πολλάκις ,με κλειστό τό
στόμα, χωρΙς Υ ραφ ίδα, χωρΙς ν' αφήνουν ίχνη 1'[OU να
ΊlJΡOδίΙδOυν ικαΙ \Λα ιένοχοποιουν τους αίρεισιάΡχας. Δοστu­
χως αναρίιθμητοι ίεράρχαι της σή,~ερoν η:αΙζouν δ ι­
τr λ ό π α ι Χ ν ί 'δ ι είς τον τομέα αύτόν. Δεν θα χά­
σουν «οϋτε τσόχαOϋτ€ ραπτvκα» δια να ύΠΟΥράψουν ό­
μολΟΥίας 'Πίστεως κατ' αντιγραφην του Μ. Φωτίου και
του άΥίου f'lιάJΡKOυ ΕύΥενιικου, 'ΠραΥμα το όποΊον οόδό­
λως ιθ'α ~οuς έμ 1tοδLση άλλου ~αΙ είςάλλOUς να .κηρό­
• Ρ... .....
ξουν αΚ'ΡI:\:J,ως " ' 8 ετα.Ι' Ι δ ου'
τα αντι· 'δ ιατι' ••
αι ομολ'
ΟΥ ιαι μο­ ,
ναι δεν .μας αρκοΟιν. θέλO'μιεν(!)lε~αίως καΙ τας τυ1tΙκιά:ς
όμολΟΥ ίας, άλλα μόνον ύ'Πο τον όρον να φέρουν την
σιφραΥίδα τη,ς ΣΥΝΕΠΕΙΑΣ». (σ. 11 - 12).
ΠρΙν πληισιάστι lείς την .έξέτασιν του περιφή'μου Ι Ε'
της Π.ρωτοδευτέρας Σuνόδσυ ,Θέτει αλλα τρία έπιχειρή­
ματα - διλήιμματα, 11 αλλω'ς π Ρ 00 τ ά σ ·ε ι ς - ν ά ρ­
κ ·α ς ένώ'Πιον του 'Π. Νικοιδrιιμου.
Τό: συνοψίζω:
α) «>ΑΥών lσυνεχης ~αΙ ακατάπαuστος KCΠα των
ένε:ΡΥειων του Πατριάρχου, ΝΑΙ! Σχuσμα όμως, 'ΟΧΙ»!
~) Το χωρLον τ:συ άΥίοο Γρηγορίου του θεολόγου
«Τί σιεαυτον 1τoιε~ς 'Πουμένα, τrρό~ατιoν ων,» .MTC.
καΙ Υ) την στάσιν του π. Ίοuστ. Π,όπo~ιτς εναντι
των τελοuμένωιv orJIμEpov είς (!)άρος της Όρθοδοξίας
('σελ. 74 - 5).
'Αφήνω τα δύ:ο πρωτα να τα έξιετασω στο Β' Μέ­
ρος της άTCαντήσεώς ιμου,μαζΙ με δλα €~ε~να 'Ποο εχω

-.45.­
 φυλάξει δια την έρμηνείαν τoG Ι Ε' της ΠρωτοδευτέιΡας
καΙ σου γράφω όλίγα 1tEιpl του γ' παραδείγματος:

Τί σημασ~α εχει ,δι' ή,μας, είς την προκ'ειιμένην περί­

πτωσιν, τό παράδειγμα ένός άρχι:μανδρίτου, 11 -μαλλον
ή στάσις του, gστω λαγ ίου καΙ εόσε~oOς, ένώπιον των
παραγΥελιμάτων Οίκουμενικων Συνόδων, διδαγιμάτων
'Εκκλ. C Ι στορίας και άγtων Πατέρων, οίτινες 'κατηγορη­
μαΤL'κως ~ooυν:

«Π α ς ό λ έ γ ω ν π α Ρ -α τ α ·δ ι α τ ε τ α­
γ ,μ έ ν α, κ α ν ν η σ τ ε 6 η,. κ α Ι π α Ρ eε ν ε 6 η,
κ αν π Ρ 'Ο φ η τ ε 6 η, κ αν σ η ,μ ε ι α 1t ο ι n, λ ύ­
κ ο ς σ-ο ιψ α ι ν έ σ θ ω ιέ ν προ €> ά τ ο υ δ ο­
Ρ fl. φ θ ο Ρ α ν 1t Ρ ο ~ ά τ ω ν κ α τ ιε Ρ γ α ζιό ,με­
ν ο ς».

'Αφήνω την Ίrε.ρίπτωσιν της υπό KcrrOxTΊv τελοόσης

πατρίδος του, 'στεναζο6σης ύπό το Κομμοuvιστuκόν πέλ­
μα καΙ -άσφαλως καΙ της ΣεΡ~Ι1(ης 'Εικκλησίας ,μη δυ­
ναμένης να δράση έλευθέρως, αρα καΙ ό 1t. ' Ι ουστινος,
ώς καΙ τό γεγονος -οτι ήκολσύΘει το παλαιόν η'μJεΡOλό­
γιον!

'Αλλ' άνεξαρτήτω·ς των ,ανωτέρω, τί ση.μαίνει το

1tαράδειγμα έ ν ο ς ανθρώπου ιείς την ΠΡOKευμέVΗν
1tερί1tτωισιν, οταν καΙ πάλι το τονίζω, κηρύ-σσεταιη φο­
~ερα αtρεσις τοΟ «Ο ί Κ 'Ο υ iμ ιε ν ι σ 'μ ο ϋ» καΙ Ίrάν­
τιες ιJΠ'oχρεoύιμειθ1α ν' αντιιδράσωμεν ε,ως 'θανάτΌυ;

«Ά:κούσατ:ε, πάτε-ρ», yράJφιει ό π. Βασίλιειος: «Πολ­

λοl ώς ό Πόπo~ιτς, έσεις, ό &γιος Φλωρίνης, γίνεσθιε .δυ­
στυχως οί θεωρητικοΙ της ημετέρας παρατάξεως», κη­
ρύττοντ-ες καΙ αδοκιμοΟντες», 'Πλην σκορπίζOVt:1ες 1τολ­
λην μεγαλυτέραν συΥχυσιν είς το τtλήρωμα από τους
i .1'
κα θ
, "
αυτο ενωτικσυς.
C Ί Δ'
ιοτι
,
εψευρατε
, 1tapa, δ ξ
ο ον
,
εκ­

κλησιολογίαν, οτι δηλ. δυνάμεΘα να όμoλoγoQιμεν δτι

ενας Πατριάρχης είναι α ί Ρ ε τ ι κ Ο ς καΙ ταυτό­
χρονα να ΤO~ μ;ιηΥοvε~οuμε στ~ δ~1Πυxα .ώς όρθοτο­
μοοντα! .. ~ια ν .,απoφ~Ύωμε τ~ ?xισ~ατα» δΙ~LJiαr~­
,Άρ(α ναί, σχ. ι:σμα ομως οχ ω>! Και ερωτωμιεν: Που 8υρη~
κατε 'αύτην την στάσιν; τίς των Πατέρων θδίδαξιε ποτε
οΤΙ χωριζόμενοι των αίρετικων δη,μιουΡΥοΟμεσχΙσμα;»
. (σ. 37).
ΤαΟτ,α δμως ουδόλως ύτroλoyίζ!ει ό π. Έπ. διό καΙ
. καταλήγει με τό ,μορμολ-ύ,κειον της άπειλης &μα καΙ
αυθεντίας: «' Αίδελφέ, Νικόδη με, πρσσοχη μη κολασθιω­
. μεν» !
. 'Α),λα -μη φo~oO, π. ΝέσL10Ρ, διότι ό 'μεν π. Νικό­
δημο-ς Gε({)αιότε.ρον είναι δτι ζαλισθεΙς από την δοκησι­
σοφίαν κινδυνεύει ,μαλλον ά'Πο δύσrινoιαν, 1ταρα να ΚΟ­
ασ8tΠ ιέ.ιμιμένων ταις αρχαις καΙ παραδόσεισι των "Αγί­
ν Πατέρων, Ιδιαίτατα δε των άΥιορειτων ήρώ,ων καΙ
Ο,μολΟΥητων! (Μνήισθητι άΥιορειτων Μαρτύρων έπΙ
. έκκου, καΙ των α/τ' έναντίας τυ,μπανιαίων της Μ. Λαύ­
'ς!) .
Διότι είναι γνωστόν τοις πασι δτι, ο ί .μ η ύ­
. ·α κ ο 'ύ σ α ν τ 'ε ς ;ε(ς τον φιλιενωτικον Πατριάρχην,
ε~ρoτί!μησαν να πνΙΥοΟν ύπο των διωκτων τους, να κα­
'σΟν ζωντες 11 να κρεμασθουν, παρα να σ υ λ λ ε ι­
τ ο υ Ρ Υ ή σ ο υ ν ,με τους άπεισταλJμένoυς του Βέκ­
KOU· οί δε αλλοι, ύτroxωρήσαvrες άπο δειλίαν 11 άνtθρω­
αρέσΚΕιαν, κεϊνται πτωμα δεινον 'ΚαΙ έξαLσιον όμοΟ με
ro λοιπ;α δεινα της . Ι. Μovης Ξηρoτroτά:μσυ, ατινα ή ό­
'σιότης σου Υνωρίζιει καλλίΤ1ερον έ'μοΟ.

Ά.λ/.α καιρος πλέον, αγαπητέ μου αδ·ελψέ, να εί­

σέλθωιμJεν 'εΙς το κρΙσιμον ιέρώτηιμα: Τί λέΥοοσι οί Κα­
νόνες δια παρομοίας τrεριπτώσεις; Τί λέΥΟUΟΙ οί άγιοι
Πατέρες; καΙ να αφήσωμεν τας νοητικας ακρο({)ασίας,
~ς πλήρεις «τrρστεστανΤΙίKσυ ύ-ποκειμιενισμ'οΟ».

Αύτο δηλ. τroυ επρετrE να οuζητήισn έξ ύ-τrαρχης δ

~47­
1t. 'E1t.. μέ τόν 1t. Ν ι κόδηιμσιν, ερχεταιέν τ~ τέλει της
,
~ραyματειας του να το ειπn.
" "
Τό 1t ω ς δέ τό λέ'ει, θα τό ~δη σαφως ή δσιότης
σου, καΙ κατανοή·σασα ευκόλως την διαστροιφήν, θα
θαuμάσn τας π<ΧΎίδας καΙ πτώσεις του νΟΟ του ά'ιτα­
τεΩVoς !

-48­
 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ

1. ΠερΙ τού ΙΕ' Κανόνοs τηs Πρωτοδευτέραs

Συνόδου.

Κατ' άρχήν, ό π. ' Επ. δέχlεται καΙ προσπαθει νια τον

άτraδείξη ώος IΚOJVόνα δ υ ν η τ ι κ ό ν. Δηλ. έαν δια­
κόΨης το μνημόσυνον καλως ποιεΊς, εcXν δε οχ ι , ούχ ά­
ι
,.. μαρτανεις. "Ιδ ι
. ου, 'δ ιε λ φε
αι \ ΝΙ
εστορ, \,.ατroτ; ελεσματα
τα
Ι

~,των μεΥάλων εί-σαΥωΥων, των καπνΟΥόνων έπιχιειρη­

..μάτιων, των 1Ίόρρ<{) Ο:1Ίεχόντων της ΕύαΥΥελικης ά1tλό­
, τη τος καΙ σαφηνείας. Έν συνεχείς,χ, τον ε 1Ί α ι ν ο ν
,
,του Κανόνος δι' αύτ-ους 'Που θα o:ντ~σται810υν τω αίρετι­ ~

,jK~ έ1tιaκό'Π<{) των τιον ύπo~ι~ά;ζει είς «μη KατάlK,ριαιν».,

• δπερ αποτελεΊ το εσχατον της έρμηνευτικης παραποιή­
,Ώσεως έν τfι διαΤΡι~Ώ του.
Συνεχίζων δέχεται στι ε ί ν α ι ·δ υ ν α τ Ο ν καΙ
ύ π ο Χ Ρ έ ω σ ι v να κ'αθιιεροΊ ό ~ανων καΙ οχι δικαίω­
μα! ~Kέψoυ Ή. Νέ,στορ ταςμιεταπτώσεις του π. Νικοιδή­
'μου! Ά1tοθαύlμασον σμως τώρα 'Ττως μία άΉλη ψυχή,
~θλ'Ooσα ·έν τfι έρήμ<{) του ~Ά'θωνoς, έρμηνεύει τα άνω­
τέρω:
.. «'Εφ' οσον ό Κανων έπαινεΊ καΙ κρίνει άξΙους τ~μης
χους Ήρα Συνσδιικης διαΥνώσεως α1l:0κότrτοντας το 'μνη­
μόσυνοιν, είναι πρσδηλον στι Ψ έ Υ ε ι καΙ κατηΥΟ­
ρεΊ καΙ .έπιφoρτ~~ει lμε άτ~μίαν καΙ ονειδος τους ,μη ά­
η:οκόπτοντας άλλα αναμένοντας την Συνοδι:κην δΙαΥνω­
μην- ιδιότι είς 'Ττ&σαν ύπόΘεσιν το έναντίον πρόδηλον.
Έ -rτε ιδή ι έαν σί ΟΟτο.κό1tτοντες σποuδάζωσι να ιέλευ­

-49­
ι!·

Ι .''·Ι
!Ι
ι!.
Ι'
ί

Ηερώσωισι την ~ΕΚικληlσίαν άπο τα ,σχίσματα καΙ τούς

μερυσμοός, οί μη άποκόπτοντες δηλον οτι ποιουσι με­
ριαμους καΙ 'σχίσματα. ΚαΙ έ,αν οί πρωτοι xωρί~ω'νται
άπα λύκου καΙ ψεuδεπισκόπο:u, οί δεύτεροι συντάσσον­
ται με1:'α λύκου καΙ αίρετικου ψεuδεπισκ,όπου.
8ί δε 'καΙ ΆΤUOρήιση τινας διατί (δεν Kαθoρί~ει ό Κα­
νων καΙ την τύχην των άναμιενόντων τ)ν Συνοδικην δια­
Υνώμην, ευκόλω'ζ Iέννοειται τουτο, oTc..v όρθως καΙ ου­
χι ,σψαιλιε.ρω.ζ έξηyηH~ το νόημα του κανόνος. Διότι, ό
Kαvων έν προκεLμέvct:>, μ ό v ο ν δια τους άπΟ'κόπτ.ον­
τας όμιλιει καΙ ούχl δι,α τους μη αποκόπτοντας. Πλ'ει­
στα δε. καΙ απrειρα εχομεν τα παραδείγματα άπα την
άΥίαν Γραφην είς παρομοίας περ~στάσεις.
Οϋτω, έπΙ παραδείγματι, CXκούοιμεν τα άψε υδ έστα­
τον στόμα του Κυρίου -Γl.μων Χρισταυ να IέKψrωνΏ το «Μα­
κάριοι οί είρηνοποιοι ΟΤΙ αυτσΙ υΙοΙ θειου Kληιθtήσoνται».
'Βδ&> αποσιωπουνται οί ταραχοπσιοί, άλλα ούδεΙς σώ­
ας εχων τας φρένας Θα φθάση ποτε είς τοσαύτην παρα­
'JtληξΙαν ωστε να ύπlολ~Tl οτι καΙ οί "('αραχοποιοΙ αν
δεν είναι ;μακάριοι, δεν είναι δμως καΙ άθλιοι' διότι ό
τοιαύτην έξήΥησιν προσάΥων έκ δ ι α σ τ Ρ ο- φ η ς
του νου η έκ ΚCX1κης 'Π'ροθέσεως παραλΟΥίζ;εται ... ».
τας κρίσεις σου μεταξυ των δύο έρμηνειων σε α­
φήνω μόνος σου να τΙς έξαΥάΥης:
ΣοΟ 'Π'αρCX18έτω τώρα καΙ την ιέν προκιειιμέ,νct:> θέσl:ν
του 'Π. Βασιλείου, ή όποία τυΥχάνει ήλίου διαUΥεστέρα.
«πως τολιματιε \λα παρσuσιάσετε άμέOiως η έlμμέσως
ώ·ς ·"Ο'Ι<ΙIOiματικους" τσυς άποξενούντας έαυτσυς της των
αίρετικων κοινωνίας, τηνστΙΥμην που οί lθεΊοιι καΙ ίε­
ροΙ Κανόνες, ούχΙμόνον ά τr α λ λ ά σ 'σ ο υ v αύτου.ς
τrάσης ύποψίας σχ[σματος, άλλα δμολΟΥΟΟν τους τοιού­
τους ύ π ο σ τ η Ρ ι κ τ ό: ς της ένότητσς της Έκκλη­
σίας;» ... καΙ ού σχί,σματι την ενω·σιν της Έικ:κλησίας
Κ ατέτειμ.ον , άλλα σχιισμάτων καΙ ,μερι,σμων την 'Έικικλη­

-50­
 '''(αν έσττσυ δασαν ' Ι'Ί
ρυσασtοιαι;,>. Δ '
ια ,
'Πσιους 'λ'
τα εγει ,
αυ­
α ό κανών, πάτερ; γι' αύτου'ς πού χωρίζουν τας εύθ-ό­
"ο:ς ·τ,ων, η γ ι' αύτσυς πσυ, δπως θέλετ:ε σεΊς, κάνουν
'~στρα~α μάτια» καΙ κοινωνουν ,με τους αίρετι'Κο6ς, ,δια
,να lμη γίνη σχίσμα; που το ~ρήKατε γραμιμένο να δι­
• Koλα~είτιε, στι ό κανων είναι ιδυνητικος καΙ οχι ύπο­
χρεωτικός; Τί βα ,π~, δ~~ηΤΙK~ς,; Μήπως ~άχα ~αΙ.,ό κα­
νών λέγει πσυοθιενια αν ενας επ~σK01τoς πεση σε αιρεση,
σσοι θέλουν ας τον μνη μονεύουν καί δσοι .Θέλουν, ας
'. ωρ~σθoί3ν ,άπο την κοινωνίαν του; ΤΟ να χωριζόμειθα
',&πο τους αίρετικους είναι λοιπ,ονδυνητικον καΙ οχι 'ύ­
, ποχρεωτικόν; 1
Να ,μας άπιοιδιείξητε δτι ό Άιθηναγόρας δεν έκήρυ­
',ξε «αίρέισεις κατ.εΥνωσμένας ύπο των Συνόδων καΙ των
Πατέρων», δτι δεν 1έκ ήρυξε αύτας γuμνfι Tft Κ'θφαλΏ έν
'μδσφ της Έ κκλησίας, καΙ τότε μόνον να μας 1τ/τε δτι
ε'(μεθα σχισματικοί, ~,αν χωρισθσυ;με άπο τη,νκοινωνί­
:α~ του. Έό:ν ομωις ό πατριάρχης Άιθηναγόρας είναι Α 1­
.'ρ ΕΤ Ι }{ΟΣ (καΙ 6 Δηιμιιτριος π~στoς κατα 'Πάντα όΉα­

, δός του καΙ συν,επ,ως δμοιός του, προσΗέτομεν ή,μεις σή­

'μερον!) τό1Jε, οχι έ,σε'Lς, οχι πάνδημος της ·Ιεραρχίας

. ιiπόψασις, άλλα οϋτε άγγελος έξ ούρανοί3 δεν δύναται

_να, μας
- e .. " , "
υποχρεωοη να τον μνημσνεuουιμ'ε και νια; κοινω­

νοΟμε μαζί του. Έαν ομως δεν μπσρητε v' άρνηΘητε την
τρoryι.κην 'Πραγματικότητα στι ό κ. ΆιθηναΥόρας είναι
αίρεΤ~Kός, τότε 'Πως τολμάτε καΙ τίνι δικαιώματι. καΙ
ποιος σας έξοuοιοδότησε, καΙ δυνάμει ποίας παραδό­
σεως καΙ 'Ποίας 'Πατερικης διδασκαλίας, καΙ δυνά!μει
τίνος κανόνος, έμπσδίζεί:Ε καΙ Θιεωρ~ιτ'ε σχιOlματι,κους
, έκείνους, οϊτινες χωρί.ζουν έαυτσυς της των αίρετικων
κοινωνίας; !.. 'Όχι, πάτερ, τα 'ΠράΥματα δεν εχουν δ­
πως τα παρουσιάζετε! ·0 Ι Ε' Kαvων της Πρωτοιδιευτέ­
ρας δ!:ν είναι δυνητικ6ς, άλλ' είναι σλω,ς δι' δλου ύ­
π ο Χ Ρ ε lω τ ι κ ό ς. <ο xωρ'~σμoς .έκ των αίΡξτικων

-51­
 ούδέποτε είναι ,δUΝηΤΙKη πραξις... Ό ΚΑVων κάνει ά­
πλως ΑVτ~διασΤOλην ιμεταξυ τω-v δύο περιπτώσεων χω­
ρισμσυ άπο της προς τον 'roρόεδρον κοινωνίας καΙ λέ­
γει, στι έαν 'μεν δια πρoσωΠ~Koν άμάρτ/·μα χωΡΙOfθω­
μεν άπ' -αιJτtOυ προ ισυνοδικης διαγνώ,σεως ε'Uμαστ-εσχι­
σιματLΚΟL (<<σx~σ;μα πσιή'σει,~) ,ένφ, έ,αν δια περίπτωσιν
ι'
i lil γνω·στης αίρέσεως χωριισθοuμε, δεν ε'ιJμαστε σχιΟ\ματι­
ΚΟΙ (<<ου σχί:σματι τ/ν ενωσιν τη,ς εκκλησίας κιατέτ'ε­
μον») .
Άπο αύτου σιμωις του σηιμείου μέχρι τοϋ να λέγω­
.μεν στι τάχα ό Κανων έ1ταφί'ει είς την κρίσιν ~μας το έό:ν
πρέ'Π'ει να χιωρισHoUιμιε η οχ ι άπο τους αίρετι'κοός, καΙ
να ~απτίζoιμεν τον Κανόνα ώς δυνητικον ή ΟΟτόστασις
τυγχάνει αστρονομική. <Η παραποίησις Ψ υ Χ ο φ θ ό­
Ρ ο ς! Τούναντίον ό Κιανων σαφ.έστατα διδάσκει πότε
ό χωρισμος άτroτελεΊ .ax ίσμα κ:αΙ πότε δεν ,cΧπο-rελε'L.
Πότε δυνάμεΘα καΙ πότε δεν δυνάιμε:θα. c, Οτανδμως δυ­
νάμεΘα 'δεν ση.μαίνει οτι τάχα δεν ε'ίμαστε 'ύποχρεωιμέ­
ναι, άλλά. τούναντίον η δυνατότης αναφύει την ήθικην
<' .
υποχρεωσιν».

»Ό ' ΑιθηναΥόρας είναι αίρετικος καΙ ώς τοιουτον

τον κατατάΟ1 σσμεν μεταξυ των ΠΡΟΥενειστέρων αίρετι­
κων 'Jl:ατρι:αρχων της Κων) λεως ... Τίς λοιπον προξενεϊ
το σχ[σμα, Αότος η ήιμ'εΊς; ΤίV1ες τυΥχάνουσι σχισματι­
κοί, οί τούτου χω Ρ ιζόμενα ι 11 οί τούτct> κο ινωινου ντε ς ;»
Έν σoνεxεί~ ό π. Έ'Π'., προσθέτει τα έξης:
«<ο παύ'ων το μνημόσυνον του οΙκlείου ιέπισKότrOυ
Κληρικός, αρκεΊται είς τ-ουτο, άποψε-ύΥη να μVΗιμOνεύ­
ση έτέρou 'καΙ άναμένει ,έν ήρεμί~ συνειδήσεως την κρί­
σιν
,' I'>:c
Σ υνOιuOυ» Δ λ
η.
' ,..
'Evct> "
πρσηΥουιμενως
,
ετovι
ζ
ε
c,
οτι:

«'εφ' όσον ή Έκκλησία δεν πpoέ~η ε-ίς καΘαίρε­

σιν αύτων, ή.μεΊς δεν 1tρέ1τ1ει να άποκηρύξωιμεν αυτσυς
καΙ νια παύσιωΙμJεν το μνημόισυνον αύτωιv.~, νυν, πιεσθεΙς
ά1το την διαυΥη ,σαφήνειαν του καvόνσς ήναγκάσθη να

-52­
 τόν έρμη νεύση ' πλην μόνον έ Ρ μ η ν ε ύ ·σ !1' ουχί
δέ καΙ \AcX π Ρ .ο τ Ρ έ Ψ η την' έψαρμογήν του δει­
λιάσα'ς ( ;) δια τας συνε~εί:ας της π ροτρσ-rτης, ή όποία
θ1α αναιραϋσε την !Θέσιν του έπΙ τοσ προlκεlJμένοu, την
διατρέχουισαν απcxισαν την διατριι(!)ή'ν.
ΚαΙ δια να αληlΘιεύωμεν περι'σσότεΡOV, καΙ ή νέ,α
τουαϋτη «έρμηV1ευΤΙKη» εχει KαΤΑΤCOθi1
ι άπο τό 'TCέλα­
γος των παρα-rrεΤCXιΟιμάτων καΙ το έπαναλαμ'(!)ΑVόμιενσν
σ,ύνθηιμα: Δέν πρέ1ΊJει να παύ,ωμεν τό μνημόσυνον αύ­
των, δι' δσους ή 'Εκικλησία έφαρμό~ει οίκοvoμία καΙ
δεν εχει καθαιρέσει.
(Το αν ό π. Νικόδημαις θα υπαχΘΏ είς ~oυς Γ.Ο.Χ.
11 οχ ι , τοΟτο είναι θέ'μα καθαρως 'έκλογη'ς, λόγφ των
;{~,«oίKoυμενΙKων~ ήιμιερων μας, δεδομένου Ο'ΤΙ οί Γ.Ο.Χ.
':δέν ά'τr01:1ελOOΙV παρασυναγωγή ν, ώς διατείνονταί τινες,
·t:iN~cX την συνέχειαν της αKαινOίiOμήΤOυ eΕλλαδιlκης
·SΕκκλη'σίας). .
ΚαΙ .oυνεχ(ζoμJεν μέ την έξης 'TCρό-rασιν το-σ 'TC. sE_
, ,
'f!ιφανιοu :
ο «'Εφ' δσον δμω,ς ή '"Εικκλησία δέν ΠΡOθ~η είς 'κα­
θα(ρεσιναύτων, ήμείς δέν πρέπει να αΠΟικηρόξω,μεν
"
.αοτους
",
και να 'TCαυσωμιεν
,
το
,
ιμνημοσυνον
, ...
αυτω\'ι).ατ
Κ'

αρχήν, ή διαKO-rrη τοn μνημοσύνου αποτελεί ε μ μ ε­

,σ' (, ν αποκήρυιξιν, 'TC. Νέlστορ, διότι εΤναι φανερόν δτι
Ό&1τ<Υκήρυξιν ένεΡΥον καΙ αμεσσν μόνον μΙα Σόνοδος δύ­
ο' άται να έκτελέ,O'!l.
Άλλα το θαυμαστον εΥναι ΟΤΙ δχι lμόνον πρό Σuvo­
δικης δ ιαγνώιμη ς, ώς θα σού &τroιδείξoυν τα τrαραδιεί­
.νματα, (}λλα καΙ μ ε τ ό: απο ΣUVιοδι κην δΙαΥνώ:μηiV
Ά~ωωΤΙKη τοϋδράστου, έ'TCL'τρέτrεται ν' άντuδ'ράσn τις
;δτoαv τrληρoφιoρη1θΏ καί ~Iε~αιωθft 'δτι 'K,α1τ/~εόouν τ/rv
~λή:θειαν οί &θωώσαvτες τ'ον ενοχον Συνοδι,κοί!
, Ίιδού τί γράφει ό αγιος Νικόδημ:ος:
,~~ '«ιΚαΙ έiV τft κ-αJθ' τ'ιιμας Υόφ e Ι εραρχί<t, του e Ιερέως

-53­
καΙ C Ι εράρχ ου άτακτοGντος καΙ κακω,ς ψρovο6ντω'ν, καί
διάκονος και Μοναχός εύτακτσυντες καΙ όρθως φρο­
VOΌVΤες δύνανται νoυl9ιετησαι καΙ εύτακτ/,σαι αύτούς,
Κ03θως τά τrαρCXiδιείΥματα είσΙ πeoμ1ίολλαί'.>.
cO γνω,στας έπίσης Σέρ~oς Kανaνoλόγoς ~E1Tί,σKoπoς
Νικόδημος Μίλας, άναφερόιμεvος δι~ είιδικης μελέτης
Του είς τον Ι Ε' Κανόνα της ΑΒ Συνόδου, γράψει τα
έξης χα.ρακτηριστικά, χωρίς τας διαστροφικας 1ίρΟ'σ­
παΘε Lας του 1Τ. Έ 1ίιφανίοu.
«'Εαιι Έ-rrίσκΟ'πος η Μητροπολίτης η Πατριάρχης
αρξηται να διακη ρύττn .δη μοσί<;.χ 'έπ' "Εκ/κλησίας αίρε­
τl:κήν τινα δrδαχήν άνΤΙKΘυμέVΗν προς την "ΟρΘιο\δοξίαν,
, ce
τοτε οι υποτασσαιtενοι
, , ......
aUTcp ,
Κ6κτηνται
δ
. '
ι κ α Ι ω .μ α

άμα καΙ Χ Ρ έ α ς να ά1τοσχοινισθωσι π ά Ρ α υ τα

" ,
εΚΞινου, ... ι δ"
ια ου ,,,
μανον εις 'δ'
οι> ειμιαv . '
θ ελοuσΊν Il.λ η­
υΊτO~
e

eη κανονικήν ποινήν, άλλα. Θ'έλαυσι καΙ έπα ι ν ε θ η

" ,
εισετι, κα θ''''
οοον ι δ'
ιια ι
τouτoυ, δ"εν KαΤE:KρινΑV και , δ'εν

έπανεστάίησαvέναντίαν των ναμLμων έ-rrισκόπων, άλλ"

",
εναντ~oν Ψ ε υ δ ε π ι σ κ α π ω
\ ' v και , Ψ ε υ' δ ο ~
'υ ι­

δ α σ κ ά λ ω ν- 'οϋτε 'καΙ έι δημιο6ΡΥησαν τοιουτοτρό­

πως σχίσμα έν τη 'Ε κ κλησ ί<;'χ , αλλ' άντι.lθ!έτως α π ή λ­
λ α Ε. α ν τήν "Εκκλησίαν, έν ocrcp ηδυνήιθησαν μέτρcρ,
τοϋσΥΙσματος καΙ της διαιρέσεως»_
(PRAVILA PRA­
VOSLAVNE CZORNE S TUMACENJIMA, Ι Ι, ΝΟΥΙ
SAD, 189, 66, 290, 291).
'Ε ,,.
ν συνεΧ'εΙ<;'χσου παρα
θ' ,
ετω τι συμ~oυευει
Il. λ' !t,
ιε'ΤίΙ των
...

ανωτέρω καΙ δ Μ. "Α.θανάσιος, ό πρω'ταΥωνι,στης οδτος

της Π~σT1εω·ς καΙ εύσε~lε ίας.
«Βαδίζοvrες την απλανη καΙ ζωηφόρον δδ6ν, όφιθαλ­
μαν, μεν '
'έ ΚΚΟώωμεν σKαι~ δ αλ'''''
ι~ovτα, ,'
μη !t
τον αισ θη τον,
'\" τον νοητον.
ά:~/\Λα , Ο"ιον,έ αν
' δ' Ε πισκΟ'ττος
' ~ ο
η Ι! πρεσ~υτε­
Il. '

ρος οί 5ντες όφθαλμαΙ της "Εκκλησίας κακως dvαστρέ­

φονται καΙ σκανιδαλίζωσι ί10V λαόν, Χ Ρ ή α ύ τ ο υ ς
"
εκ (~
Jf!!'
α·
λ λ
ε σ
θ
α ι.
Σ' 1!-._ ,,,
" ...
υιμφεραν γαρ ειστιν u~u αυτων

-54­
συναΘροίζεισ18 lαι ιείς εύκτήριον οίκον, η ,μετ' αύτων έμ­
~ληθηναι ώς μευα 'Άννα καΙ Κα"ίάφα ε'ίς την γέεwαv
του πύρας (Μ.Ρ. f. 35, 22).
Στο τέλ:σς της 1Ταρούlσης 'θα ΊJδης ,έν .μι~ lθαuμααί~
ovτω,ς έπιστολΌ του άγίσυ Κυρίλλου δ λ ·α ς τ;ας α­
νωτέρω 'θέισεις ειίς την 1Ιραξιν. Άλλα πρΙν ό:vαyνώ,αω­
μ;εν τoύπέρo~oν αύτης κεuμενον, -σου άναφέρω της Ιδί­
ας έποχης καΙέπΙ του Lδ,ίου αίρετικιου Νεστορίου, γε­
Υονός, τοόποιov τα μέΥ ιστα -θα πλη ρσφορήιση τήν α­
Υάπην σου.
«Ά ν α Φ ο ρ ,α Βασιλείου ,διακόνου καΙ Άρχι­
μαν'δρίτου καΙ θαλασσίου αναΥνώστου καΙ 'μονάζοντος
καΙ λοιπων χριστιανών Μοναχών»... προς τους Βασι­
λιεϊς θ'εοδόαισν καΙ Ούαλεντινιανον κατα του αίρεαιάρ­
χου "Αρχ) που Kωνσταντινoυτrόλεως Νεοατορίου κη ρύσ­
σον'τοις την κα1:1α της θεOτ.όKOυ~δελυρΑV αύτ;οιί3 αίρε­
σιν.

«... Τούτου ενεκα», γράφει ό άρχιμανδιρίτης, «ίΌ'υ

αληθοΟς δόγματος ταυ Iέν τft αΥιιωτάτη "EιK'Κληlαί~ άκρι­
(?ως κηρυττσμένου :καΙ του αίρετικοσ Παύλοu (Σ,αμοσα­
τέως) δικαίως έξωσθέντσς, έyένovτo σ Χ ί ,α 'μ α τ α
λ α ω ν, α κ α τ α σ τ α α ί α ι ί 'ε Ρ έ ω, Υ, ταραχη
ποιμένων· Όθεν 'ΚαΙ νυν κατό: πρόσωπον του έγχειρι­
σθέντος τον της έπιακοπης Θρόνον Νειατορίου, εί δει εί­
πειν IέπίσΚΟ1'!'ον, ιέν τCΡ Συνεδρί<{) πολλάκις τινές των εύ­
λαt?εστάτων πρεσ(?υτέρων ηλεγξαν καΙ δι,α- την &-πεΙ­
θιειαν αύτου, τό μη λέΥειν θ'εοrrόκον την άΥίαν ΠαρθΕ­
νοιι, καΙ θε6ν οντα φύσιν cXληθινον τόν Χριι ατδν, τ η ς
αύτοϋ κοινωνίας έαυτ'Ο,υς έξέ~αλoν
·ικ α Ι κ α τ έ Χ ο υ σ ι ε ω ς ά Ρ τ ι· τ ι v έ ς δ έ
λ ά θ Ρ α ό μ ο ( ω ς τ η ς α ύ τ ο U κ ο ι v ω v [­
α ς 'α τ έ λ λ ο ν τ α ι.
,) "Αλ/οι δέ των εύλα~'εατάτων 1tΡθα~ιuτέρων, δια
το λεΥόιμιενον, έν τn αyί~ ταύτη Έκκλησίct, EιίρήVΗ τti

.-., 55­
παραθαλcroσί~) καΙ τοσ άνανεωθέντος δόγιματος, του
λέγειν έκωιλύΘησαν. "Όθεν έ1ίθ~όα δ λα6ς ζη~ων της
Όρθοδοξίας συνήιθη δ ιδαΟ1καλίαν, λέγων: βασιλέ'α ε­
χομεν, Έ 'Π ί σ κ ο 11: ο ν ο ύ κ ε χ σ ,μ ε ν ... » (Πρα­
κτικα Συνόδων, Τόμο Α' ,σ. 462).
ΆναρίΗμητα ,·τυγχάνουν, άδελφέ .μου, τια 'Παράλ­
ληλα γεΥονότα της C Ι στορίας καΙ αί γνωμαι των άΥί­
ων Πατέρων. ·0 άνωτέ'ρω αναφεριθ'εΙς Μ. Φώτιος γρά­
φει 'Που σχετικώς:
«Αίρετικ6ς ,έστιν ό ποιιμήν; λ6κσς ,έστίν- φυ~ιεϊν έξ
αύτου καΙ αποπηδαν δεήσει, μηδ' άπατηιθηναι 'Προσελ­
θιειν καν η.μερον περισαίνειν δοκει' φύγε τη'ν κοινωνίαν
αύτου καΙ την προς αύτον όμιλίαν, ώς ίΟν όφεως».
Ή διάκρισις ην τroιει ό 'Π. Έπ. είς ποuμένας καΙ
1tρό(?ατα έν τΒ προκειμένη τrερι'Πτώσει, δεν εχει ούδε"
μίαν ί'σχόν. Ό λαός, ώς Φ Ρ ο υ Ρ ο ς της'Ορθ'οδο­
ξίας, εναντι της τrρoδ~δoιμένης τrΙστεως, -θα εχη τrάντo­
τε κυριαρχικα δικαιώματα.
«f(.al ουτω 1tίως έννeιει καΙ μ,έχρις έσχάτων ακόμη
ή Όρθόiδoξoς Έκκλησία τα δικαιώματα του λαΙκοΌ
1tλη ρώματος καΙ τα καθή'κοντα αύτοϋ. Οϋτως 'είς την
τrpας Πιον τον θ' άτrάντησιν αυτων το 1848 οί ~Opθόδσ­
ξοι ΠΙατ'ριάρχαι της Άνατολης δ~εKήρυξαJV, οτι «παρ'
rΙ'μιν OϋτJε Πατριάρχαι, οϋτε Σύνοδοι ή,δυνήιθησαν 'Ποτ,ε
εΙσαΥαΥιεϊν νέα, διότι ό -ύπερασ'Γrιστης της θρησκε ίας
έ,στΙναυτο το σώμα της Έκκλησ(ας, ητοι, α υ τ ό ς δ
λ '
α ο ς, 5!
υστις ' θ'λ
ιΘ 'θ'
ε! ει το , -
ρηισκευμα αυτιου ο::ιωνιω,ς , , ,
α­

μετά~λητoιν καΙ όμοει-δες τφ των Π,ατέρων αύτοΟ».

Κατα συνέτrEιαν, π. Νέ,στορ, το λιεγόμενον ύ-ττο του
έτrι'στoλoyράφιoυ δτι «:είναι ,έ'σχcXτη τcλJάνη ή γνώμη ΟΤΙ
CCήμείϊς είιμεΙθlα άJσφιαλείς γνω,σται της ψήψου του Θεου",
ύτro το 1ίVευμια 01ίου τίΘεται έν τη έπιιστολη του, δέν ε­
χιετα( ούδόλως της άληιθείας! cH συνε~δησ~ς του λα·ίκοΙ;
'Πληρώματος, έlκφραζομένη ίJδί~ έν Υενικαίς διαιμαρτυ­

-56­
~-Όία:ις, 'Πολλάκις δε ά:ντι'Προσω'πευομένη όπα ,έλαχί,στης
Ξ'μειoνότητ~ς, ~ς Kc:
l ?πα ,ένας ~α'ί~oυ η .~?ναxoί}, ~,ς
. ffάρOJκατιων Θα ,σου αναJφερω, ουδολως ·σφάλλ.ει ο υ­
τ ω ς' ένεΡΥοΟισα, ώς φρονεΊ ό π. Έ1tιφάvιος.

Διότι συνεχίζων Υράψει: «Ούαί, χιλιακις ού'αί, τft

, Εκκλησ ίς.χ, δταν τ-α άτομα, καΙ μάλιiστα οί λα'(κοί, κη­
ρύττουσινέπαναστάσεις του ε'(δους αύτου. Αύτας 'είναι
καθη ρηlμένος όπα του θεου. Ποίαν σημασίαν εχει αν
δεν καθη ρέιθη ύπα Συν6δου; ΦύΥ ωμεν απ' ιαύτ'ου! .. ».

Μάλιστα, ΠανοσιολΟΥιώτατε, έαν ovτιως ή λατκη

συvεuδησις EYEpιBhl, δια την α(9ελτηρίαν TfJ:N ιεπί τούτct?
11Ε1θέντων ώς ~ιyλατόρων της ακεραιότητος της Έκκλη­
σίας, καΙ οίτινες ά-διαφορουν 11 σιωπουν η άνέχονται
κακούΡΥως, τότε ή φυΥη του λαου 'καΙ ή απομακρυν­
σίς του εκ ΤΟLούτων ψευδοποιμένων, καίτοι δεν iεlκδίδει
επί,σημον πραξίν άποκηρύξιεως, τ ~ ο ύ ισ ί Cl- .Q μ ω ς
είναι ή ά'Ποκήρυξις της ό:λη'θους
Έ 'κ κ λ η σ ί α ς κ α τ '01 το υ Ψ IE υ ,δ .ο 'ο ς μ έ­
λ ο υ ς τ η ς, π ο ι μ έ ν .ο ς, η Σ υ ν ό δ Ο u δ­
λ ο κ λ ή Ρ ο υ. eo eΆΥιος Θεόδωρος -ό Σ-vοuδίτης λέ­
γει οχετικως: «Έ'Πειδη πας όρθοδοξων κατ-α πό:ν1;α,
πάντα αίρετικόν δυνάμει, καν ού ρήΙμ!ατι, άναθεματί­
ζει» (M.P.G. 99, 1088).
Δεν άμαρτάνουν, λοιπόν, ό:ναφέρovτες ταυτ'α, ύτro
την προϋπόθεσιν λέΥομεν καΙ πάλιν, δτι δ Έ1tΙσΚ01t6ς
των σντως κη ρύττει yυμ~ ~ Klεφαλ~ αίρεσιν. ΚαΙ τοΟ­
το, διότι ή εύιθ6νη επιρρίπτεται είς τανα:ίρεσιάΡχην καΙ
τους συιμποιμένας αύτου, οϊτινες ·σuμΠΟliμένες πρώτοι ιε­
- 31 " , 3'''' ,
κεινοι επρε'Πεν να αποκοψουν αυτον της Τl1μιας των χο­

ρε(ας, καΙ οχι να τi;) χαρίζωνται συνεχως, ανεχ6μενοι

καΙ ενοχοπο ιουντε,ς οϋτω την ό:θώαν λα'ίκήν ψυχήν, ~ν
παρουσιάζουν 'συιμφρονοθσαν 'ΚαΙ οΙονεΙ ,έπυθυμΟΟσαν
την κοινωνίαν της πλάνης.

-'.57­
 ''ΑΛλ,α 'Πλείονα 'Π!ερΙ τούτων είς το κλασσικΟν κειμέ­

νου του άΥίου Κυρίλλσυ.

Ό δε "ΆΥ ισς Μlελέτιος ό "ΟμολΟΥητή,ς, ώς έξης
, 3, ~

'Περιγράψει την ύποχρέωσιν 'Ττ α ν τ ω ν εναντι της

κη ρυττσμένης κακοδσξίας.

«Μη πείθεσθε μονάζουσι, μηδέ τοίς πρεσC!lυτέροις,

έφ' οίς άνόμως λέγουσι, κάκιστα εΙσηγουνται.

ΚαΙ τί φη μί μονάζουσι, καΙ τί τοίς πρεσC!lυτέροις;

Μηδ' έπισκόποις ε'ίκετε, τα μη λυσιτελουντα,

πράττειν καΙ λέγειν καΙ φρονείν δολίως παραινουσιν.

Τίς ευσε~ης σιγήσειεν, τίς ολως ηρεμήσει;

καΙ γαρ την συγκατάθεσιν iJ σιωπη σημαίνει·

καΙ τουτο δείκνυσι σαφως δ Π ρόδρομος Κυρίου,

καΙ Μακκα<5αίοι συν αυτ41 μικρας νομοθεσίας,

προκινδυνεύσαντες στερρως μέχρι αύτου θανάτου,

καΙ μήτε το C!ιραχύτατον του νόμου παριδόντες.

Έπαινετος δ πόλεμος γνωρίζεται πολλάκις,

καΙ μάχη κρείττων δείκνυται ψυχο~λαC!lους εΙρήνης.

Βέλτιον γαρ άφίστασθαι τοίς ού καλως φρονουσι

τι τούτοις έπακολουθείν κακως όμονοουντες,

χωριζομένους του θεοΟ καΙ τούτοις ένουμένους.

"Ως ~λέπεις, 'Jt. Νέστορ, τα 'JtΡάΥιματα εΤναι 1:1ελεί­

ω,ς δ ι α u γ ~ καΙ ά τr λ α. Δια να ιμη vομCσnς στι
αί Υνωμαι μου, 11 μάλλον τα άναφ,ερόμενα 'εΤναι 1tολύ
ι' «τρα~ηyμένα», σου παραΘέτω κ.εLμιεvον του ~θΑVάτOυ
άγίου ΧΡuσσστ6μου, 01Τερ τυγχάνει εί'σέτι αύ'στη ρότε­
ρον.

τα γραψόμενά του αποτελουν ά:ληθες μαστίγωμα

των «σιω'ΓΓώντων» κατακεραυνων τούς 'JtEpl 'Π:ολλό: ~τε·
ρα {με ριμνωντας, ητοι δια ~O ρψανοτροφεία, Γη ροκομεία,
Ο'ίκοτροψεία κλτr., της άληθείαςείς τέλος λιχμαινοlμέ­
VΗς·

-58­
 , ~" e 31 ,C: , ......
" ',' , «"Όταν γαρ αυτοι μεν σι αΊτιστοι και αιρετικοι τ~
'. .. Ι .- Ι c., ,
: ιυεύδει ,συνισταμενοι Ίταντα ΊτραΤ'rΟυσι ωστε σUΣκιασαι

~ων :δογμάτων 111\1 Ισχύν, ήμεϊς δε οί της άληθείας θ'ε­

, ραπευταί, μηδε το στόμα διαραι δυνάμεθα, Ίτως ού Ίτολ­
, λήν 1:'00 δόγ(ματσς κ αταγνώσovται τήν άσθένειιαν; Ίτως
ούκ ά~άτην καΙ μιωρίαν 'Γα ύμέτερα ύΤC011ί'εύισωσι; Ίτως
ού ~λασφη~μιήlσooσι τον ΧΡlIστον ώς ε'Gρωνα καΙ α/τα­
τεωνα;
ι Ταύτης δε ήμεϊς α'ίτιοι της ~λασφημίας, οό'Κέ-θέ­
., λοντες άΥρυΊτνεϊν έν τοϊς ύΊτέρ εί>σε~είας λόγοις, άλ­
λα Ίτάρεργα τιθέιμιεβα ταυτα '(οα 111'ς γη,ς μιεριιμνωντες ... »
(ΟΟιμιλ. ΝΙ είς το κατα ' Ι ω'ΆWΗν) .

, 2. τα δικαιώματα του μικρού ποιμνίου.

r' ΣοΟ -rrαραθέτω έν συνεyεί~, καίτοι γνωρίζω στι

, μ'8λλον ηρχισα να σε κουράζω, τήν γνώμην τουύψι-rnε­
τους ~εί'συ της Μοναχικης Πολιτείας, ΘεΟ'δώρου του
Στοοδίτσυ, σΥlΕτικω,ς ;με την Θέσιν των λα'ίκων καΙ «μι­
κρου Ίτοιμνίου» Iέν τΑ ύΊτερασΊτί,σει της αληθείας.
«Ού μόνον εί ~αθμφ τις καΙ γνώσει τcρoέyων ε,στω,
όφείλεΙ διαyωνίζιeσθαι λαλων καΙ διδάσκων τ-ον της
'Όρθοδοξ(ας λόγον, άλλα γαρ καΙ .εJί μαθητου τάξιν
έ'πέχων .είη, Υ Ρ ε ω σ τ ε ϊ 1Tαpρησιά~εισθαι την α­
λήΘειαν καΙ 'έλευθεροστσιμιείv».
:f(ιαΙ κάτι Ίτού ένδιαφέρει 'Προ ΤCΑVΤOς τ:ούς Μονα­
χούς, Ίτ. Νέστορ, ίδ(~ τους (Αγιισρείτας, ώ,ς ό:vήκovτας
T<f> ~λασΦη'μOυντιέΊτισKόΤCφ, καΙ κατα ,συνέτΌει·ΑV, ταιό­
τους
,
τους
λ '
ογουις
~,
ετcρεΊτε
,,, e
να εΙΊτηο Ίτ.
-ε
τc.
,.
τω τc.
Ν
ΙΚΟ­
• L

-δήιμcp, διότι, αείτcoτε ή ΜοναΥική Πολ l-rc: ία, τcρέ'I't'ει να

<hrοτελη την ΥρηΥορσGσαν συνείιδησιν της Έκκλησίας,
καί έκ τ/c: των Μονσ:Υων στρατείας καΙ ΣUVαΥωΥης
πρέΤCEΙ να φρυικτωριηται τοίς 'Ττασι τό φ,ως της 'Αληθεf.ας.
llα κατωτέρω 'ftρέ-roει να τα Ίτροσέξοuv Ιδιαιτέρως

..:.-59­
 οΙ Προίστά:μενοι καΙ λόγιοι της ΆlθωίΤtJδος γης, οίτινες
πολλα τα ιδ'εινα έπισωρε60υν καΙ οοτοι διά της «δ:~ρo­
φροσ6νης>, καΙ «πολιτικης» των τη χειμαζομένη άλη­
θεί<;.χ καΙ τοις σKΑVδαλιζOμένOις άδελψοΙς.
«ΚαΙέαν το Μοναχιικον τάγιμα, ούχ ήγηισεται πΆv­
'Ρ-. λ·α,
τα ·σKυ~α '
Μ οναστηρι'α λ'εγω και
'άντ'
π 's
α τα περι αυ­

τά, τrως λα'ίκος καταψρονη·σει γυναι:κος καΙ τέκνων καΙ

'[Ι
ι!
! ι
των άλλων;
!ιlι
:111
Διο ότroμιμνησKω ώς έλάχιστος ~δελφός καΙ τέ­
ilil! κνον,μη 'σ ι γ η σ ω μ ε ν ίνα μη ύτrόδεΙ)Tιμα τοις
i
11'
i[:i·.. λα'ίκοις τrρoτιιθέμ:ενοι αΙρέσεως καΙ α Ι Ρ ,ε τ ι tK η ς
Ι !Ι σ υ γ κ ο ι ν ω ν ί α ς, της ύτrερ αύ·των ατrωλείας λό­
γον υφέξαμιεν. SΑλλά τί Ότι πρoτ~μώμειθα 'μαλλον θεoG
!Ι,
'11

;1' τα :μοναστήρια καΙ της όπερ του άγαθου 'ΚαΚ01tαθείας,

11
την έντεσθεν Έύ1tάθειαν; που εστι το κλέος καΙ ή Ισχυς
!Ι
I1

s
,11 του Kae ήμας τάγματος; (P.G, 99, 1120). Κ'ατωτέρω,
γράφει ό Πανοσιολογιώτατος, οτι οΙ .t1t(OKOΤCOL, «ό:νέ­
χονται, οίκ·οvομί<t χρώμ:ενοι,φειδόμιενοι της είρηνης της
I~
1.1
SΕκκλησίας καΙ έλπίζοντες οτιδεν ·θά ψιΒάσωσιν οί τολ­
μητίαι μέχρι '['00 ατrρoχωρήτου...»,
Σοφίσματα ομως τα-υ τα καΙ κενά άλη:θείαςκαΙ όρ­
θοδόξου 'Πνοης καΙ μαχητιικότητος. Διότι, δι
S
αύτην την
είρήνην, το σνο-μα εχοοσα μόνον, Tn οόσί<;.χ δε ύπάρχου­
!, σα ταραχη κ-αΙ χωρισμός ατro θεου, εγραψαν τα έξης
f·1
οΙ έπίσκΟ1τΟΙ καΙ ήγο6μενοι προς τον αύτοκράτορα Ι» Ι .
., 'ί
Παλαιολόγον, οστις τούς \έι~ίαζε να δε~θoίYν το ιμνηlμ6­
συνον τοΟ Βέκκου, lμε~α την ψευδοσύνοδον της Φλωρεν­
,
τι:ας.

Γράφουν, λοιπόν, οί μετανoή-σαντεςέτrΙ τn όπογρα­

Φn της ένώσεως καΙ όφνοόμενοι τό διεότερον νΙ» cX1ΚΟλΙΟU'­
θή,σουν τόν αΙρετικόν Π-ατριάΡχην.
«CΌμέντο l. 1tοιοQ.μεν εργοις 1:001:0 ικ·αΙ λόγοις, τn
τοΟ ΧριlστοΟ χάριτι παρρησιαζόμειθα - ουδε γαρ λέλη­
θεν ή.μας όπόσον ,έ'στΙν το τη,ς ιε!ίρηνης καλον ιέν 1tcxat

-:60­
,Ξπράγιμασι. :-ί ~'ό:ρ ~ K~Ι δOKoO~εν :rrρ~σίιστ~σθα~ (έ~­
i τιοΟσθαι) Tcg της ειρηνης καλον, άλλα ΤOυνΑVΤΙOν ιμαλ­
; λov, ύπερ της ά λ η θ l ν η ς είρήνης ήιμϊν ή ενστα­
..... , c' .- , 2, ,
σίς έστι πασα... και υπερ του ΤOιαUΤΗν ειιρηνην γιενΈ­
, , \.­ 21 , C' ....
ΟΙθ-αι, Ψ ε υ γ ο μ -ε ν crno της ιειρηνης, εις ην νυν

'Προσκαλούμεθα» .
Δεν ύπεχώρησαν, λοιπόν, ου'δόλως εΙς τας παρα­
,νόμους αΙιώσιεις του Αυτοκράτορος καΙ Πατριάρχου,
(iλλα τελευτωνί1ες εγ ραφον :
«•.. Ταυτα λεπτομερως ά:vαψέρα~εν τη ύγι~ σου Βα­
σιλεία. καΙ δια τον όρισ,μ6ν αυτη-ς ύπογράφσμεν .
ΝικΟ'μηδείας Μακάριος, Τυρν6~oυ ' Ιγνάτιος,

·0 Μέγας Χαρτοψ6λαξ καΙ αΡχιδιάκονοςό Βαλσαμών.

·0 Μέγας 'Εκκλησιάρχης καΙ διCxιKoνoς Συλl~'έστρoς ό

Συρό1tουλΟ'ς.

·0 - ·Ηγούιμενος του Στουδίου Θεόδοτος C Ι ερσιμόναχος.»

καΙ επονται ετεραι δέκα ύπογραφαΙ ,έπιισκόπων καΙ ή­

ΥΟLJ.μένων. (Βλέπε Παράρτηιμα ΣυVΤάγματOς Νεκταρί­

ου "[εροσολΙ)'μων, έν τφ τέλει).

Φρονείς, αΥαπητέ ~Oϊ.) άσκητά, οτι απαιτoυvται κ·αΙ

εί1ερα παραδείγιματ'α δια να κιαταδειχθΏ το ασύμΨOΡOΙV
του αναμένειν είς τοιαύτας ύ'ft10θέσεις καΙ -σιγΑV «οίκο­
νομικώς» δηθεν;
ΠρΙν κ,ατακλεΙσ.ω τα 'σχόλια του Ι Ε' τη-ς ,Πρωί1Ο­
'δευτέρας Συνόδου με ενα ώραιότ:ατον ,έκ τοιΟ ~ίoυ της
~E.KKλη,σίας παραδείγματος, σου ύ-Π:OΙμιμvή01Kω δια 'μί­
αν άκόμη φοραν την άρμσδιότητα τοί> λαίκ·ου στοιχείου
έν τη ύπηρεισί~ τη-ς άληιθείας -καΙ τη διαφυλάξει αύτη,ς.
Δηλαδή, καίτοι δεν μετέχει -οίκουμενικων Συνόδων
άμέlσως, δόναται δμως σταν ή Σόνοδος άτcO~η ψευδής,
καΙ τoGτο Θα το Κιρίνη ή σύνολος ,σUΝεΙδηισις του 1tλη­
ρώματος της Έκικλησίας, ητοι ό λοι1tος κλη/ρος καΙ λα­
ός, ν~ αντιδρά'ση καΙ να ιματαιώ!ση τας &;ποιψ,άσεις της.
ΟΟτως ,«-εχομεν Συνόδους αί ό'J1l0ϊαι η-σαν συγ,κ,ε­

-61­
κ ροτη,μένα ι &πο πολλους έπιισκόπους, αίτινες διμως έ­
πεκηρύχιθησαν, μολονότι τα αύτοκρατ,ορικα διατάγμα­
τα τα ,σuγκαλέσαντα αύ1:1ας ώς ΟΙκοuμενικας τ:ας συ­
νεικάλιεσαν. ~Έxoιμ:εν π.χ. την Σύνοδον της 'Εφέσσου το
449, την λη,στρικην άποκληlθιεΊσαν, εΙς την όποίαν παρέ­
στη·σαν καΙ 'δύο Πατριάρχαι, 6 Διόσκουρος 'Αλεξαν­
δρείας, καΙ 6 Ίoυι~ενάλιoς c Ilεροσολ6μων, καΙ ητις ώς
ΟΙκουιμενικη συνεκλήl8ιη 6πο του Αύτοκράτορος.
ΚαΙ δμως, αϋτη 6πο της Έκκλησιαστι:κης συνειδή­
σεως καΙ ύ1τΟ της ·μετ' αύτην συYKληΘε~σης Δ ι ΟΙκ. πα­
ρεδόθη εΙς το άνάΘθμα! 'Έxo~εν την διαeοηΘεισαν Σύ­
νοδον της Φλωρεντίας, ώ.ς ΟΙκοuμενικην καΙ ταύτην
συΥΙκληιθεϊσαν. Δεν εχοιμεν δε. ·μόνον αύτάς. ~Έxoμ'εν σω­
ρε ίαν ~ων Συνόδων. ' Αναψέρω τ,ας Συνόδους Τύρου,
Άριμινίου, 2Jεl.Jευκl είας, καΘως καΙ τας έπΙ τω'ν χρό­
νων της εΙκονομαχίας συγ κροτηΘε Ισας.
Άναφέρομαι άκόιμη καΙ εΙς την Έγκόκλιον του
αu-rοκράτορος Βασιλίσκου, δπερ 'ύπέγ ραψαν wEYτaK6­
σιοι έπίσκοποι, ,έν οΙς καΙ οί ΠατριάΡχαι ΤuμόΘιεος, Α'ί­
λουρος Άλεξανδρείας, Πέτρος ΜΟΥΥος Άντιοχείας, '1­
oυl~ενάλισς < Ι εροσολόμων.

την τον Ιν\σνοθελητισμον δΕ εΙσηΥουμένην ~Έ Κ­

Η ,ε σ ι ν τσυ <Ηρακλείου εν ετει 638 είχον ύπογράψει
μ:ετα του πλήιθσυς των αλλων έπισκόπων καΙ οί Πατρι­
άρχαι, Σέργιος '~ωνσταντινoυ1τόλιεως, κσρος Άλεξαν­
δρε.ίας, Μακεδόνιος Άντιοχείας, Σέργιος C Ιεροσολύ­
μων καί αΙJτος ό Π'άπας της Ρώμης Όνώριος, αντέστη­
σαν δε ιέπΙ κιεφαλης του κατα του Μ'Ονοθελητισμσυ α­
Υωνος δόο lμοναχοί, Μάξιμος 6 "ο,μολογητης καΙ 6 Σω­
φρόνιος, ό μετ' ολίγοιν άναtδεΙXHεΙς καΙ Πατριάρχης C 1­
ερσσσλ6μων» .
Α.ύτη είναι ή ίστορία ταυ ένδόξου αντι,στασιακου
φρονήματος του συνόλου πληρώματος, έν τη ίσ-rορίς.χ
της Έ'Κ'Κλησίας, άιδελφε Νέστορ, τα δε λσΙ111α «παραι­
 . τοό», ώς γέμοντα θανασίμοu σuμ(Sι(S,ασμοu καΙ ΆVαλη­
Άθείας.
Σαυ παραθέτω, λοιπόν, τώρα καΙ το άπόσπασμα
1τ~U ΊσοΙ ύπε:σχέΗην, ,εκ της ,επιστολης των «άγιορειτων
Πατέρων» προς τον αυτοκράτορα' Μιχαηλ τόν Παλαι­
: ολόΥον, συνταxHε~σαν ώς άπόκρισίν τιων, λόγee τη,ς πιέ­
. σεως να δεχθ'Ουν είς «κοινωνίαν» τον Πατριάρχην Βέκ­
°I"VII
K vv. .
\.!
....~ ί...Δι --:l!
} ;,,:

«ΕΙ γαρ το άπλως χαίρΕιν είτrειν 'κΟ'ινωνίαν δίδω­

σι τοις εργοις τοις πoVΗρσις, πόσον ή διάτορος αυτοΩ
μ ν η 'μ Ο σ 6 ν η, καΙ τταυτα αυτων τ-ων 'θείων 'μυστη­
ρίων φρικτως Ίτροκει,μένων;

0\ Εί δε ό προκείμενος (αυτος) εστΙν ή αυτοα1λήιθεια,

ζ::-Jtως αν το μέγα ψεσδος τοιυτο δέχηται ,είκάζειν είκός,
'~6 συντάΤΊ1ειν αυτον ώς όρΘόιδοξον Πατριάρχην μετα
·~ων λσιπων όρΘοδόξων l1ατριαρχων, ,εν KαLΡ~ φρικτων
:μυστηρίων, σκηνικως παίξομεν; καΙ το lμη ον ώς ον ύ­
ποκρινώμεθα;

Κ α Ι π ω ς τ α υ τ α ά νέ ξ ε τ α ι ό Ρ θ ο­
Άδ ό ξ ο υ Ψ u Χ ή, κ α Ι ο υ κ ά π ο σ τ ή σ ε τα ι
"""" ,,.... ,
τη ς κο ι ν ω ν ι ας τ ω νμ ν η μ ο ν ,ε υ σ α ν 'Ό ,ω ν

α ύ τ ί κ α, κ α Ι ώ ς κ α π η λ ,ε ύ σ α ν τ α ς τα
.'θεΙα τούτους ήγήσεται; ΚαΙ τί αν
:> ε ί η τ.α ύ τ η ς τ η ς «ο ί κ ο ν -ο μ ί α ς» ζ η ιμ ι ω­
,: δ έ σ τ ε Ρ ο v;» (Laurent - Darrouzes, Dossier Grec de l~
union de Lyon, σ. 397 - 9, Paris, 1976.
Δι,α τα εν σελ. (76) «δραμαΤOΊtoιo6μ' ενα», δτι δηλ.
Κ αλ
' ουμεισα να
' Q. 'R.
\:Ja ισωμεν «επι, σχοινιου»
'δ ~ , ,
και οτι «αυρι­
'"Ι ~,

ον θα άπέλiθIΊ ό Πιατριάρχης lδκ του κδσμου, καΙ τίς οί­

δεν, ίσιω,ς διαδ!εxθ~ αυτον συντη ρητικος καΙ συνετος αν­
θ.ρωπος, ό11Jότιε... τέρμα εΙς την ένωτικην ύ.στερίαν καΙ
. τα φιλσπα1tιΚlcX παραληρrιματα. ~Άν δμως εχοιμεν δη/μι­
"ο. ΟUΡΥή.σει σχίσματα, πως Θα εποιυλώσωμεν τας πληγας

-63­
τη,ς ~εKκληισίας»; Τί νά ε'&rτω!μ.:εν; θαuμα1σία 5ντως ~EK­
κλησιοίλογία το τι:ρωτον εκφραζομένIl εν τη Ιστoρί~ της
'Ο ρθοιδοξ [ας!
Πιροτι,μα δηλαδη ό συγγ ραφευς της δLα'rρι~ης -rOV
'Πλήρη άφανισμον της ψυλασσομένης «παρακαταΘήκης»,
παρά τας ύΥιε'ίς άντιδράσεις του ζωντος όργανι,οιμου
της Έκκληισί:ας, τας άντιδράσεις των «ζώντωrv καΙ ύΥει­
ων» κυττάρων κατα των ειί,σ~oλέων μΙKρo~ίων, αφου
αλλως τε τοUτο δεν συνιστ~ v600rv η 'κίνδυνσν δια το
σωμα, αλλά 'δε'ίγιμα ζωης καΙ ιμελλονΤLκης θεραπείας
λόγCJ,? της ση'μειοuμένης αντιδράσεω'ς.
Σχετικως δε με την «ιεπι σχοινίου» ΠOρείΑV, .μη φο-­
~oO στι κινδυνεύομεν, πολλοΟ Υε καΙ δει! CΑτι:λοιύστα­
τα: «έ:π:όμενοι πτανταχΌ το[ς των άγίωrv Πατέρων όιμο­
λογίαις, αίς πεποίηνται, λαλοΌντος έν αύτοις τoιU CΑγί_
ου Π'Vιε,ύ1ματoς, καΙ τω,rν lεν αύταις ιεwοιων 1χνηλατοΟντες
"[iOv O1Korπ:όrν, καΙ ~ασιλΙKη,ν ωσπερ~lojδίζΟV'l:'ες τ Ρ ί­
~ ο ν», εχσμεν ~ε~αίαν την εσωθεν πληροφορίαν, δτι
καταντήισωμεν -ηΙ ανω CΙ ερουσαλήιμ !
Τά περί διατηρήσεως της Έκκλησίας των Γ.Ο.Χ.,
ατινα άναφέρει έν ,σελ. (77), στερσΟνται 'Πασης σο€>α­
ρότητος. Γιράφιει σχετικως:
«Οϋτως ή Έκκλησία των Γ.Ο.Χ. ένcΊ> ίιδρύιθη ώς .μέ­
σον, μέ·σον άKρι~oOς τηρήισεω,ς των Ιερων κ'ανόνων, α­
'ItέI~η πλέον ,σκο'Πός! Νια διατη ρηιθΊi ή Έ κικλησία των
Γ.Ο .. Χ. ειστω καΙ έ1tΙ θυσί~ της ά~ρι~oOς τηρήσεως τωιν
ίερων Κανόνων». ΈνταΟιθα ή σύγχυσις 'reou προκα:λιει­
ται έκ της έρμηνευτι'Κης του π. Έ1t. είναι 'κατάδηλος.
Διότι: «ΣΚΟ1tος της CΑγιωτάτης Έκκλησίας των
Γ.Ο.Χ. π. Νέστορ, ώς γράφει καΙ εΙς εύλαJ~·η,ς Ιερευς της
Ρ. Δ ΙOJO\1τO ρας, «ιδεν τυγχ άνε ι ή τή ρη σις της ΑIΚιΡ Ι Β Ε Ι ­
ΑΣ, αλλα ή Σωτηρία των ΑΝ'θΡΩΠΩΝ ΚΑΙ Ο Α\ΓΙΑ­
ΣΜΟΣ ΤΩΝ. 2'Αίλλον σΚΟ1130ν ιδεν ΆVαyνωρίζει ή άΥιω,­
τάτη '6κκλήσία των Γ.,Ο.Χ. ,ΚΙά!θε άλλη έικτΙμησις των

-64­
 Ι S , S αλ' ,
ραγιμάτων τυγx~ει ,ε~ Tω'~ Π~O:ερΩV ετησφ ης και
.μη άνταποκρινομενη τrρoς την άληιθει;ΑV.
f »'βαν οί Γ.Ο.Χ. της CΕλλιαδος έχώρησα:ν τας ευθύ­
'ν-ας των ατrα την ύ,μ:ετέραν κακόδοξον Έκκληισίαν, του­
το ·έγένετο δι' ούδ,εν αλλο, είμή δια κακοδοξίαν, δηλα­
δη διότι εκριναν καΙ κρίνουν δτι δια της είσαγωγης ταυ
Παπικου έορτολογίοιυ ήνοίΥn ρηγμα τα όποιον απα στι­
. Υ,μης είς στιγμ;ήν άτΌειλει να κατακλόση το τrλήρωμα
. καΙ ή Σωτηρία καΙ ό ΑΓΙΑΣΜΟΣ του ποιμνίου τ~θεται
" έν Kινδύν~. Δια ταυτ-ο ό χ ω ΡΙΙΟ1μος των εύιθυνων ητο Ε­
n ΙΒΕΒΛΗΜΕΝΟΣ, ούχ Ι 11JEpl ήμερων, οόδε 1tEpl κανο­
νολογιων καΙ λεγκαλισμων ό λόγος, αlδ-ε,σιlμo~'Oγιώτα­

ΚαΙσυνιεχίζων γράφει: «Ναί, οί Γ.Ο.Χ. είναι cc·σxL_

σματυκοί". ΣχισμαΤΙΚΟί &μω'ς οχι προς την Έ κ :Κ λ η­
σ ί α v, τήν 'Α λ ή θ ε ι α ν 'καΙ την Π α .ρ ά ,δ 0­
σ ι v, άλλ' ώς προς την Καινοτομίαν, την πλάνην καΙ
την Αύ:θαtρεσίαν. τοιοιυτο 'σχίσμα -είναι τrρσ.ς τιμήν των».
('Εκ της ,έτηστσλης τ-ου πρεσ~υτέρσυ Βασιλείου Σακκα
προς τον π. ΈτrιιφάνιO'ν).
Δια τα περΙ 7 -8 όμάδων των Γ.Ο.Χ. αποφεύγω να
σε ά'Trασχoλήσω, ,διότι τυγχά\Λει ανάξιον αναιρέ·σεως
τοις πα,σι είναι γνωιστη ή ϋπαρξις των δ ό ο ιμ 'Ε Ρ ί­
Qω ν, T&:w λοιπωιν συνισταμένων ;έξ όλίγων άτόμων.

3. πω~ άντέδρυ)ν οί παλαιοΙ αγιοι.

ΚαΙ τώρα π'ερΙ <Αγίου Κυρίλλου ό λόγος (σ. 78).

Έ'\ι πρώτοις παρουσιάζει τον ιμεν θιεόδωρον «αί­
ρετικόν», τον δε ~ύριλλoν KOινωνouvτα αύτ<{), δηλαδ~
δ μέγας πρό~αxoς τηζ Όρθιοιδοξίας -rαη:εινος συμ~ιl~α­
στης του έσχάτου ιεί'δους!
cH αλήιθεια Όμως αδελφέ μου τυγχάνει τελιείως διά­
φορος! Διότι:

-65­

----_._..__._. ---------===========================-----===-----­
 α) ~Eν oσ~ εζη ό 'Πολυς Θεόδωρος Μοψοuεστίας
(·r 428) οΟδεΙςέτόλμηΟ1εν να του άτrευιθ:6ν η την κατ/­
ι ,.... C ""'.3 , ~ - ......
γοριαν του αιρεΤ~Koυ αΊΊJεναντιας ητο τοις τrασι γνιω­

aτός καΙ δΙ'ετήρει στενας σχέσεις με τον <Άγιον Γρηγό­

ριον θεολόγσν ώς καΙ τόν θειον Κ6ριλλσν. 'ΕκοιμήΘη
δε ώς τrl1aTOV Τ8κνον της Έκκλησίας.
(?) Πρέπει "\Αα ,σημειώσπς 'οτι ή τrαραπομm) του τr.
Έ,τιφανΙου, οτι δηλ. «Ώ,κονόμει (ό Κόριλλος) μη α/tO­
σχίζεσθαι των της έώας, έν διτrτUχoις άναφειρόντων τΟν
Θεόδωρον Μοψουειστίας, αίρετικόν Όντα», εχεται πολ­
λης της τrαρατroιήσεωςέν τη έρμηνείς,χ της.
Δίότι:1) Ή φράσις αϋτη τυγχάνει του μοναχοn
Ναυκρατίου, οστις cX'ΠJευιθυνόμενoς πρό,ς τόν αγισν θεό­
δωρον τΟν Στοι>δίτην, την ό:ναφέ.ρει, ;είς (μίαν απορίαν
του πρός τ:όν αγιον Γέροντά ταυ.
2.) <ο <Άγιος άνταπαντωναΊτοδέχεται τον χαρα­
κτηρισμον ώς «(αίρετικοσ», άπλο6 ι στατα διότι τόν 'είχε
καταδικάσει ή Ει Οίκοuμενική, (553). ~I Αρα ζωντος
του <Αγίου Κυρίλλου οUιδέποτιε είχε χαρακτηρι,σθΏ ώς
αίρετικός, τό τrρωτoν τ,οιΟτο I(?ε~αιωιθεν έν ετει 553.
3) Έν συνεχείς.χ έπεξηγει είς τον Ναυκράτιον τον
wEpi οίκονοιμίας λόγον, την τr Ρ ο ς κ α ι Ρ ο ν γε­
νομένην, γράφων:
«Σαφηνείας δε ενεκεν εστω τ:α παρ' ,ήιμων έχόιμε­
'"' ~,.. 3 , cI ........, ...... c' ,

να της αυτης εwοιας, οτι των οικονΟ'μιων αι ,μεν προς

καιρ6ν γεγόνασι παρα των Πατέρων, αί δε το διηνεκές,

Exoual. Οίον 'διηνεκες 'μέν, ώς αντΙ των ύτroσΤCxJσεων πα­
ραχωρεΊσθαι τα πρόσωπα προς τό του <Αγίου ΆΘανα­
σίου τοις Ί ταλοΙς. Πρός ικαιρον δε οΤον το του 'A'ftoo­
στόλου ,έπΙ της 1tΕ,ριτομης' του Μεγάλου βασιλείου έ1!Ι
του ςΑγίου Π\Λεύιματος" ο ί ιδ α κ α 1 τ ο ν σ ν τΟ'ο
θείου Κυρίλλου. <Ά μέχρι τινός καιροιί} γινόιμενα, ού­
δεν τό μεμπτόν, οόδέ τό ικατά τι ατrηχές καΙ εκνομον'
όφε~μένoν 'δι' οον δμω,ς καΙ Ο'ύκ αΥανά:κρι(?ές. τουτο

-66­
,γαρ ή οίκονομία ή ττ:ρός καιρόν». (M.P.G. 99, 1085-88).
, '47 -~, , , ~, ,

, Τώρα σε ερωτω, εχιει καιμιμιαν σχεσιν η O~Koνoιμι;o:

>α6τη .με την 1tροτεινομένη ύ-πό του 'Π. Έ1t. δια τα ,σημ'ε­
. ρινά ΥεΥονό,τα;... "Οχ ι μό~'oν ~ύδ:ίμίcx:ι άλλ άποτελει καΙ
2

'έΥκληματικην οιαστρσφην της 'εννοιας της.

θα άντεί'Πιι '(σιω,ς, ό 'Π. 2Ε1tιφάνιος: «AOl1tόY, W ά­

νωτέρω δέν ·συνιστουν οίκονομίαν; Παρομοίως δεν 'Πρέ­
πει να πράξωμεν καΙ ήιμεϊς, αφοσ δεν εχει ιμέχρι σήlμε~
ρον ά:τι:οκη ρυχθ'fi ό Πατριάρχης; cH άπάντη,σις είναι:
αλ
ασφως οχ ι .
,.. " ι Δ '
ιοτι:

1) cH πρoσ~oλη του Όρθοδόξου δόγματος ύ1tο των

όπ 2 αύταυ ,συΥγραφέντων ητο έλαχίστη έν συγκρίσει
με την «κονιορτοποίησιν» του 20 ρlθ:Oδόξoυ «Πιστε6ω'» ό­
πό του Γηραιου Φαναριώτου της σήιμιερον.

2) Ούιδένα 'είχε ,σKαVιδαλ~σει 'μέχρι της Ε' Olί;κoυ­

μενικης Συνόδου, ητοι 100 1tερί'Που ετη μετα την κοίιμη­
σίν ταυ, οτε ανεφύησαν αί ώριγιενιστικαΙ έριδες, ιέν~
1'α σήιμερον έκτιελσύιμιενα εχουν 'Προκαλέσει «συγχιΟΟεις
όλοκλήρωιν λαων».
3) c'OTl ητο έλαχίιστη ή πρoσ~oλη των ιδΟΥ,μάτων
όπό ταυ θ'εοδώ.ρου έν σuιγKρΙσει με την «ά:ττ:εομ'Πόλησιν.>
της σήιμιερον, δηλοι καΙ τό Υιεγονος ΟΤΙ ούδεΙς έ'κ των
μεγάλων Πατέρων τον έκατηγόρη'σε, η έπολ,έμησε, έν~
δvα τόν Νεστόριον, όστις «λευκως» κ'αΙ ά:νυ'Ποστόλως
έιδείχθη αίρετικός, Θα ίδης κατωτέρω την στά,σιν 1tOU
έτή ρησε ό θεϊος Κύριλλος.
''Ας -παρακολουιθήOiωμεν λοιττ:όν τώρα καΙ τ.ον «αϊ­
κονομικόνl» Κύριλλον 2Αλεξανδρείας. 'i'HiTO οντως «αί­
κονομικος» αύτος όό'Ποϊος κατεκερα6νωσε δ~α των .έ­
πιστολων του τόν αίρετιικόν Νειστόριον; Καιρός να σοιυ
παραΘέσω τό 'ΠρομνημΟ'νευθεν άτc6σ1tασμα ,έκ της τ:ρί­
της αύτσυ Iέπιστολης 'Πρός Νθστόριον, ιδι
2
ης τον Κα/α­
δι'καζιεικαί τόν άποξενώνη της 2Ε'Κ'κλησίας του θε'Ου.

-67­
έψ' δσον ηιθιελε έ~μείνηείς τας αίρετικά:ς τ.oιu δοξασί·
αςο 'Άξ ιον ιδεπρσσοχης ·είναι τοUτο: δτιέ ν τ ο ,ς έ­
ν Ο ς ε τ ο υ ς τρεις έ1tιστοιλαί του κυκλοιφορήσασαι
άπανταχοΟ αΤUετέλιεσαν την «άπαρχην» της καταδ-ίκης,
ητις καΙ έπι:σφΡαΥίΥεται δια της ΓΙ Οίκουμενικης LJ­
νόδου.
ουδόλως έψήρμοσε «το άχρι καιρου» λόΥc{) της δο·
Υ,ματικης φύσεως του θέματος, άλλ,α μόλις ·ύπέπεσε εΙς
την άντίληψίν του ή κηρυττομένη αίρεσις σπεύδει να
1:'00 γράΨΏ ζητων πληροφορίας καΙ 0:11iαξ καΙ δίςο ,μη ί­
κανοποιηθεΙς δμως έκ των απαντήισεών του έξατroλύει
την τρίτην αυτσυ έπι:στολήν, περιέχουσα ;έν τέλει καΙ
τους 12 ανα9θματι:σμοUς αυτοο κατα 1'ίαντος μη ιδεχο­
μένου τηνόρθόδοξον ΘΙσιν περι. της ένσαρκώσεως του
Κυρίου.
· ΙδοU σοΟ παραθέτω την είσαΥωΥην της τρίτης αύ­
τοΟ έπιστολης η όποία δια την σύνολον σηl~ερινην Έ'κ­
κλησιαστικην κατάστασιν προσφέρει το «ιδ έ ο ν Υ ε­
ι σ θ α ι»
ν ε '. ε •
'ξ ορ θ Οι δΙξ Ι" ·
ο ου εποψεως, Ρ.. Ρ.. ι
ιεαν \:)'θ\:}αιως ~μιμη.

ιθουν οί ποιlμένες την πορε ί.αν του καΙ δεν αναλώσουν

1'ίασαν την ένεΡΥητικότητά των εις «άC9ροφροσύνας» καΙ
«συμπορειόσεις αΥάπης»! '00

»του Σωτη ρος ή'μων λέΥοντος ,έναΡΥω,ς, άψιλων

πατέρα η μητέρα όπερ έμε ουκ εστιμου αξι:ος, καΙ ό
ψιλων υίον η θυΥατέρα t>1rEp έίμέ, ουκ εστι ,μου άξιος,
τί παθιω,μεν ήμεις, οί παρα της σης ευλαC9,είας ά:τrαΙΤOύ­
μενοι το ύπεΡαΥαπασθαι του πάντων ή:μων Σωτηρος
Χριιστου; τί ήιμας έν ή.μέρ~ ,κρίσεωςόνη.σαι δuνή'σεται;
η ποίαν εύρήισσμιεν την αίl'Oλoyίαν, σ ι ω 11 η ν ο ϋ­
τ ω τ ι μ
,
ησ α ν τ ε ς
""
την μακ,ρανε1tι
'"' ,
ταις παρα σου
.....

γενομέναις κατ' αυτσΟ δυισψημίαις;

Και ειί ,μεν αυτον ήιδίκεις μόνον, τα τοιαυτα φρο­

νων η διδάσκων, ηττων αν ην ή φροντίςο ιέπειδηδε πα­
σαν έισκανδάλισαν Έικκλησίαν καΙ ζόμην αίρέισεως αή­

-68­
 θους τε καί ξένης 8μ~-έ{~ληKας τοϊς λαοίς, καί ουχί τοίς
έ~εϊσε μόνοις, άλλα cXπανταχου περιηνέ)('θη γάρ των
σων' έξηγήσεων τα ~ιl~λία, 1τοίος ετι Τάίς παρ' ήιμων
σ ι ω 1t α ί ς αρκέlσει λόγος; η πως ουκ ανάγκη ιμνη­
. σθηναι λέγοντος του ΧριστοΌ, μη νομίσητε οτι ηλιθον
. ~αλlεϊν ειίρήνην έπΙ την γην' ούκ ηλιθον ~αλείν Ε'ίρήνην,
Ciλλα -μάχαιραν· ηλθον Ύαρ διχάσαι άνθρωπον κατα
τοιΟ πατρός αύτοΟ, καΙ θυγατέρα κατα της 'μητρος αύ­
της.
» Πί,στεως γαρ ά1δ Ι'KOιJμένη ς, έρρέτω μεν ώς ειωλος
καί έπι-σφαλης ή προς γονέας αΙδώς, ήρεμείτω δε καΙ
ό της είς τέκνα καΙ άJδιελφoυς -φιλοστοργίας νόμος,
καί τοΟ ζην αιμεινιων ·ειστω λοι1tον
τ ο ί ς ε ύ -σ ε ~ έ σ ι v ό θ ά ν -α τ ο ς, ίνα κρείτ­
Τ-OνOςΑVαστ-άσεως τύχωσι κατά τό Υεγραιμμένον.
»'Ιδού τοίνυν όμοί3 τη άγί\χ Συνόδφ τft Kαtt.c την
μεγάλην Ρώμην συνειλεγμένη, πρoεδρε6ovτ-oς του δσι­
ωτάτοιυ καΙ θεοσεl (9ιεστάτου αδελφοΟ καΙ συλλειτουρ­
γου ήιμων 'Καιλειστίνου τοΟ ,έπισκόποιυ, καΙ τ Ρ ί τ φ­
σ ο ι τΟ'ότcp διαμαρτυρ6μειθα Υράμματι, σuμ~'Ouλεό­
οντες αποσχ,έ,σθαι των ουτως ,σκαιων καί ·'έξε-στραμμέ­
νων δογμάτων, CX: καΙ φρονείς καΙ διδάσκιεις, άνθελέ­
σθαι -δε τήν όρθην πίστιν, την ταίς 'rEKMηoatalC; 1'CCXJpa­
δοθεϊ-σανέξ ά:ρχης δια των ά:Υίων Άτroστ6λων καΙ Εύ­
α:Υγελιστων, οί καΙ αύτ61τται καΙ ό-rnη ρέτ-αι τοσ Λόγου
Υιεγόνασιν.
~Ή εί lμη τοΟτο 'δράσειεν ή ση εόλά~εια, κ α τ α
τ η ν ό ιρ Ι ,σ θ ε ί σ α ν πρσιθ-εσμίαν έν· "'Cοίς Υράμ­
μασι του μνημονευΘέντος δσιω'τάτou καΙ 'θεοσe~ειστ:ά­
του έτrι-σK6πoυ 'καΙ συλλειτoυρyoιQ τιμων τ/,ς Ρ.ωμαΙων
Κiαιλεστ(νOΙU, γ ( ν ω σ κ:ε σ α ύ τ ο ν ο ύ δ έ ν α
κ λ η Ρ ο ν ε χ ο ν τ α μ ε θ' ή.μ ων,' ούδε τό1τον
11 λόγιον Εν τοίς ίερεΟσι τοσ θεοϋ καΙ ,έπι:σκ61rοις.
»Ούδε γαρ ένδέχεται ΤCιερι'ίιδ'εϊν

-69­
ή μ α ς , Ε κκλ η σίας οϋτω τεΘoρυι~η μένας καΙ OKΑVδα­
λισθέVΤας λαους καΙ πίστιν όρθην ό::θετοuμένην, καΙ δια­
σπώμενα παρά σου τα -ττοLμνια, του σώζειν όφείλOVΤOς,
εί-rrερ ησθα καΘ' ήμας όρθης δόξης έραστήις, την των ά­
γίων πατέρων ίXVΗλατων εύσέ,~'ειαν' άτtασι δε τοις 'Τία­
ρα της σης ,εύλα~είας κ ε Χ ω Ρ ι σμ έ ν ο ι ς δ ι ό:
τ η ν π ί σ τ ι v, η κ α Η α ι Ρ 'ε ιθ ε ϊ σ ι λ α 'ί κ ο ι ς
τε κ α Ι κ λ η Ρ ι κ ο ϊ ς. κοινωνικοΙ -ττάντες έσμέν'
ου γάρ εστιν δίκαιον τους όρθα φρονεϊν έγνωκότας σαις
αδικεϊσθαι ψή'ΦΟΙζ, δ τ ι σ ο Ι κ α λ ω ς π ο ι ο i3 ν­
τ ε ς ά ν τ ε ι Ρ ή κ α σ ι». (MANSI, ΙΥ,1081).
ΚαΙ μόνον αυτο το κείμιεναν, π. Νέστορ, είναι άρ­
κετον να ιέΙK~oρθή'στι 1τολυ Ισχυροτέρους φαινομ:ενικως
πύργους έ-ττιχιε~ρη μάτων, οΤος ότου -ττ. Έ-ττι:φανίου, καΙ
'ν'α καταδείξη τοις -ττασι δτι ουδόλως α1τοτελειται α/rO
«υπερζηλωτας» ή τυμία -τταράταξις καΙ 1Tαρειμ~oλη των
όρ80δόξων, οί όπιοϊοι άνθίστανται είς την τελοuμένην
1τροδοσίαν της 1τίστειως, ητις καΙ κατεργάζεται, δυστυ­
χως, των ποιμένων όλιγωρούντων, την άτι:αρχην της έ­
λι ε6σεως του •Α ντιχρίιστου !
ςΩς διαφαίνεται είς τα άνωτέρω, παντοτε -ττρο Συ­
νοδικης καταδίκης καΙ ά1τοφά,σεωι ς μ ε σ ο λ α ~ ε Ι
χρόνος τις, μέχρι ν' άρχίση ή άντίιδρασις των όριθοδό­
ξων -ττοιιμένων καΙ φρουρων. Θεωρητικως ό χρόνος αυ­
τος δεν -ττρέ1'ίει να 'ύ·φ[σταται κ,αν, διότι «άμα τη κη ρυτ­
ταμένη αίρέσει αμα καΙ ή αντΙδρασις».
Πρακτι,κως δμως άλλα με «όρθόδοΕ;ον» άντι;μ:ετώ­
-ττισιν, :θα πρέ-ττη να μεσoλα~ήσl1 το άναΥκαιον καΙ α­
1'ίαιτούιμενοlv .διά1στηιμα το ,δ-π:οιov ιθια ,έπιτρέΨn την δ ι &.­
γ ν ω σ ι ν της νόσου' έ'κ της στΙΥμης έκιείνης α ρ­
Χ ε τ α ι ή ευ-θ6νη να ~αρύνη πάντα όρθόδοξον τroΙ'μέ­
, ,
να και πιστον. ,.
}­

Σε έρωτω δμως, π. Ν,Θστορ, ϊ1ά του Πατριάρχου

, καΙ έπισκόπου ήμων «όλισθή.ματα», «αίρετυκά κη ρ6­

-70­
 ii
ij
'ι
i
:1

γματα» καΙ ό χορος των λοι'Πων άντικανονικων ένερ­

":γειων δεν εχ ουν διαγνωσθη; Άσφαλως ναί!! Τί ά1το­
μένει λοιπόν;
Ά'Πλοόστατα ή τr Ρ a ξ ι ς καΙ ιέ φ α Ρ iμ Ο γ ή
της αγίας ίθΙεω.ρίας των Κανόνων, ητις καΙ κρίνει τήν
'Π ι σ τ ό τ η τ α του άντιδρωντος ά1τέναντί των.
ι
Εύχομε l θ'
α εκ καρ δΙ"
ιας ο θ'
εος ν " ανα δ·ει'ξ" ,
η εστω και

Θίς τας δώδ·εκα 'Παρα 'Πέντε 'Πολλους αξίους φύλακας

της φοt5ερας 'Παρακαταθήκης Του, οί ότroιoι καΙ Θα συν­

τρίψουν είς τέλος τον «'δoγμαΤ~Koν Xιmτι,σμOν» του

1tρώτου θρόνου της Όρθοιδοξίας! Δια Τ/ΙV απόδει~ιν

της όρθότητος της 'Προκειμένης «διαγνώσεως» θα 'ιδης

κατωτέρω μίαν «άδιαμφι'σ~ήτητoν» μαρτυρίαν, δηλαδή

αύτον τουτον τον Π ανοσιολογ ιώτατον ,έξετάζOVΤα τον

. Mέγα:v 'Α:οιθενη του Φαναρ ίου καΙ ά'Ποφαιν6μενον ΟΤΙ

OVΤω·ς «,έξέστρα'Πται»! Άλλα περΙ τούτου ύ'Πόμεινον ό­

λίγον.

'Ε ι λ ι
ν συνεxει~ εγει οτι:
el
«Μ'η ι
συναγαΥωμεν σιΥμπε­

ράσματα 'ΠερΙ της "Ελλαδικης Έκκλησίας έ.κ της σιω­

τrης. "Η σιω'Πη δεν 'σημαίνει μόνον σuμφωνίαν η &διαφο­
, , \',
ριαν, σηιμαινει και ανοχην».

"Άρα, αδελφέ, οί ΤαγοΙ της "Ελληνικης 'Εικκλησί­

ας, κατα την εκφρασιν του πατρος της διατρl!~ης, ΚΙ­

νουνται είς τας άνωτέρω τρεις περιοχάς: συμφωνία,

ανοχή, άδιαφ,ορία! !

ΤΟ λεγόμενον έν συνεxεί~: «Πώ,ς τήν .μεν ~ναντι

του Πατριάρχου σιωπην της "Ελλαδικης 'Εκκλησίας

έρμηνεύουισίτινες ώς συμφωνίαν, τήν δε ενCXVΤΙ των 'Πο­

λεμίων αύτου σιωπην αύτfiς έρμηνεύουσι ώς ... δια:φω­

νίαν;;; Ποίου είδους λΟΥικη εΤναι αύτή;»

Έν πρώτοις δεν εΤναι δμοία 'με τήν τοο 'Π. Έ'Πιφα­

νίου, του όρωντος «φρένα» οπου ύ1tάρχουν άν'r' αύτωίΥ

«σuμ1tορεόσεις Θανατη.φόρες», άλλα ή ιδ ι κ α (α λο­

γικη ενΑVΤΙ «τραγελαφικών» λόγων καΙ ~ργωv, ~ναντι

-71­
 «xαμαιλεovτίων» έμφαvίσεων, 1tράξθων, ένεργειων ...
. τα λόγια δι' ή μας, τr. Νέστο ρ, «των ~ράχων της
'Ορθοδοξίας» εχουν χάσει 1tλeον κάθε ~,αρύτητα καΙ
σημασίαν. ~Έργα Ηέλομεν καΙ ,μόνον, καΙ δόξα Tc{) eiEc{),
έκτελσΟνται 1tολυ εύκολώτερα ά1tΟ τοιούτου εΊjδους
«·διατρι(!)ας» όποία ή σχολιαζομένη ...
τα 1t Epl
I «έορτίου γράμματος» του Άρχιεπισκ61tου
ΆΗηνων Κ. "Ι'ερων6μου, έν σελ. (79) άποτελοΟν έξ ,αν­
τιθέτου ράπισμα ίοχuρότατον ,δια τον ύ111ερασπιζόμJε­
νov!
Διότι, ,έιαν δντως ,έιθεώρει δ Μακαριώτατος τους έ­
τ'εροδόξοι>ς «ώς άτrOιμαKρυνθέντ.ας της αλη\θείας ,b1tO
του Δια~όλoυ καΙ ~αδίζoντας τ,ας όδους της πλάνης
}'(αι
, ~
απ
ωλ ι
ειας,),
δ"
ιατι, σε
3
ερωτω,
......
π.
ΝΙ
εστορ,
,
,ετr ι κ.ρΟ1:1ε ι
...
την .μετ' αύτων «ενωσιν» καΙ «ανομον ιμιξιν», 'δια των
ποικίλων άχΡι τοΟδε ένεργειων του;
Έρωτωμεν με την σειράν μας τον ΠανοσιοΝογιώ­
τατον: Ποίου ,ε~ίδoυς λογικη ύ.φηγlεΙται τα ανωτέρω;
Να
' ,,,
σοι 'ειπω π.
ΝΙ e" , ,\
εισΤΟΡ·Ο11iOια lεκινησε και τον κ
άλ
α­

μον τ.οΟ π. Έ-τnφανίου να γράψIl δ,τι εγραψε· να ι~~έτ/l

«~ράxoυς της Όρθοιδοξίας» την στιγιμήν, δεν σου ανα­
ψέ,ρω πολλά, την στιγ'μ(ην δημοσιεύσεως τοιούτων, ώς
110 -κατωτέρω τηλεγραφημάτων προς τον Γηραιαν ταυ
Φαναρίου ,έχ μέρους του Μακαριωτάτσυ δια τ:ό: είκοσά­
χρονα της «Οίκουμενικης του» δραστηριότητος, καΙ -έ'Κ
των «ι~ράχων» ούκ ην .φωνή, ούκ ην ά:κρόασις, καίτοι
~σoGν τα Iέπαφρίζοντ:α κόματα της άλJμυρας Θαλασσης
1:'ου «Συγκ;ρητι,σμοΟ», «τας έαυτων αtσχύνας» ισuνεXως
, ,
και αι
δ ,.
ιαΚΟ1τως ...
...
Σ ου
......ΔΙ , Ι

τταΡιλυετω το κειιμενον:

«Έκκλησία "Ελλάδος συμμετέχουσα ά γ α λ λ 0­

μ έ ν ~ π ο ιδ 1 πνεuματικης χαρας Μεγάλης τσυ Χρι­
στου Έκκλησίας καΙ ευφρoσύν~ έ111ετεί~ σuμ'Γίληρώσε­
ως ε ύ δ ο κ ί α θ,εου είκσσι.ν δλων ένιαυτων άπα ό:­
•

-72­
 "ναρΡή.σεως t'~μετέρ~ς ΠΕΊτνι.::μένης καΙ γε,Ρ'ασμίας ,Πα­

,ναγιότ/τος εις τrεΡΙKλυτoν ενδοξον Π ρωΤΟΙθρονον αττ:ο­

,'στολικόν θρόνΟΥ 'ΟρΘοδόξου "Εκκλησί-ας καΙ 'σ 'ε ,μ v u­

,:: v ο μ έ V η δι' εύκλεα αγλαόKαρτroν ποιιμαντορίαν Λύ­

της, γηθοσύνως έ'Π'εύχεται Λύήi ώς τrλεΊστα, ύγιεινα,

πανευφρόσυνα, εργιων λαμτι:ρων μειστά,έπ' άγαθ<Ί> της

ΜιεΥάλης του Χριστου καΙ της καθόλου ΆναToiλΙKης

;, ,'Ορθοδόξου Έκκλησίας».
Κάτι τέ'τοια κείιμενα, π. Νέστορ, συλλαμ{bάvουν
,~- ,~ ..... ",
«τούς σαφους εν ταις τrανoυργιαις αυτων» 'και κατι τε­

"'τοια «.φρένα» τούς στερουν κατότrιν τι:άσης ατrOλOγίας,

στανιθsλή'σΟL>V ν' αρνηθοσν την έν αύτοις έκφρασθεΙ'σαν

'θέσιν των.
Οϋτως, αθελητί (;), τrρoσθψερoν ύλικόν δια την νέ­
;;- . αν 1ίερίοδσν της Όρθοδόξου μαχητικότητος κα:τα της
«Οίκοσμενικης» λαίλαπος, καΙ «αποδείξιεις» τρανωτά­
τας της «άγ[ας» προιθέ,σεώς των! ..

4. 1"11 καλη οΙκονομία.

~\Λ ς "δ
~ ωμεν '
τωρα, π. '
Ν 'θστορ, 'δ
την i
'
ΙαΥνωσιν ,
που

σοΙ ιJ-ιτεΣXέιΘην του Πανοσιολογιωτάτου. «CO Πατριάρ­

χης Ά:θtηναyόρας καΙ ό ΊάKωl~σς Άιμερικης καί τινες

ακόμη cx 1! έ δ ε ι ξ α V έαυτούς ώς κοσμ01tολίτας

καΙ όπαδού,ς ταυ πλέον απαισ(αυ συγκρητισμού, άπέ­

δειξαν έαυτούς ώς :μηδένα έσωτερικOv καΙ ι{?αI96τερον

δεσμον εχοντας προς τήν ακήρατον καΙ ά:μώμητον Όρ­

δοδοξ ίαν» .
Μέlσα είς τήν τrρότασιν αύτήν, &Υαπητέ ,μου, κρό­

~ιε1:αι όλη ή τ Ρ α γ ι κ ό τ η ς της σηιμερινης κατα­

στάσεως! Διότι, ώς θια ένθυ.μηισαι .είς την σελ. (74) της

διατρι~ης έκατηγόρησε ό Πανοσιολογιώτατος φοι{?ε­

ρως τrάντα ε'κφέροντα ψηφον κατα τοο α' η ~' Έπι­

σκόπσυ 11 ίερέω,ς, οτιδηλαδή τυγχάνει καθη ρηιμένος έ­

-73­

,:
.r;.ιι
νώΊτισν του θεσυ λόyCι[) του κακοδόξσυ πιστεύω Tou.
ΚαΙ σέ έρωτω: το ρη.μα «ά'1tέ·δειξαν» το όΊτοϊον χρησι­
μΟποι.εϊ ό π. Έ π. πρσκειμένου τrε,ρΙ του ΆθηναΥόροu,
τί άλλο σηιμαίνει, 'είμη .οτι ovτ.ως τυΥχάνουν κ ε Χ ω­
Ρ ι ,σ lμ έ v ο ι της ΆληΘείας του ΕύαΥΥελίου καί της
Έκκλησvας Τ'ου θεου, αφου «α/τέιδειξαν έαυτoUς όπα.
δους του πλέον aτraLaLoιU συΥκρητισμου;»
Είναι δυνατον να είναι όπαδοί του Χριστου καί
κοινωνοί τσυ «συγκρητιστικοϋ» ποτ/ρίου των δαvμονί­
ων; Καί άφσυ αnεδείχθιησαν «ψευδ'εις ποvμένες» απο τον
ίδιοντόν ΠΙαΥοσιολΟΥιώτατον τον όπαδον της ά<!>ροφρο­
σύνης, τί άλλο απΩμένει ,μετα την α λ η θ η ταότην
διάΥνωσιν;
:''Οντως -ό καυστή ρ, Ή. Νέστορ, ή των κανόνων έ·
ψαρμΟΥή, ή των έρεσχελι,ων παUλα, ή ,έκ,σφενδόνισις
των κακοδόξων άπο τους Θρόνους που έ κλέΤσαν Χρυσό­
σ-rσμοι, 'Άιθανάσιοι, Γ ρηΥόριοι !!
Σχετικως δέ μέ το έρώτη μα το όποιον θέτει ,έν συ·
νεχεί\χ ό 'Π'. Έ1Τ. «Άλλ~ οί άλλοι; Παρέσχον τοιαύτας ά­
ποδ,είιξιεις περί έαυτων;» εX0μJεν ν άτrαvτή.σωιμ!εν τα κα·
3

,
τωτερω :
3Εν Ήρώτοις ή ά π ό δ 'ε ι ξ ι ς έξαρταται άπο
την lθ ε Ρ οα 1t Έ υ τ ι κ η ν ην ιέφαρμόζουν έπΙ του (;α·
ρέως νοσοιΟντος. Τινές έΕ. αύτων ούδέ καν 1tροέ'<!>ησαν
είς ,έξέτασιν διότι τον θεωρουν ύΥιέστατον· τινές διέ­
Υνω·σαν άσtθlένειαν, άλλ~ ά δ ρα ν ο υ ν 1tροκειμένου
να ένεΡΥή·σουν τα της lθεραπείας, .ένΕ;? ετεροι έξήτασαν
καΙ cbτεψάνθησαν περί της άσΘενείας, 1tλην όμως ούδε­
μίαν .δ υ ν οα μ ι 1< η ν (θερcrnευτικην ή'θέλησαν να έ­
φαρμόσουν μετα την ά Ρ ν η σ ι ν του ασθενοσς να
δΈxθft την θερCX'Tt'είαν!
Δια τουτο άδ~στάKτως 1tιστεόαμεν, οτι τούλάχιστον
ή μιερΙς των τρίτων, των «ι8Kλε'KΤΩV» ιθα 1tρέ1t!l να δια·
τηρήση ώς Υνώ.μονά της το του Μ. Βασιλείου: «Οίτι·

---74­
"νες την ύΥιη όρθ:όδοξον πίστιν προσποιοόμενοι όμολο­
ΥεΊν, κ -ο ι ν ω ν ο υ σ ι δε τοις έτερόφροσι, τούς τοι­
· ούτούς Θί μετα τcαραyyελίαν μη αποστωσι, μη μόνον α­
κοι:νωνήτους εχειν, αλλά μηδέ άδελφούς όνοιμαζειν».
ΚαΙ ·ό λόΥος που Θα πρέίϊQ να lείχε τcρo καιροιυ πολ­
λου έφαρμoσθ'fi το ΟΟΛωτέρω, δεν είναι το «α τc έ δ ε ι­
ξ .0: v» τ:οδ τc. ΈΤC., αλλα οτι «ιέ 7ί Ρ -ο Υ Ρ α μ .μ ά τ ι­
σ ο: νι) έν ψυχρφ την .κ η ιδ Έ ί α ν τ/'ς Όρθοδοξίας
καΙ' εύχαρίστως 'θα την ε,θιαπτον, αψου ΤC α ν η γ υ Ρ ι·
κ ω ς την έτοποθέτουν έν τη λάρνακι του «ΟΙκουιμιε­
ν~σ.μoυ>.\, έαν ό Δομήτωρ Αύτης δεν είχε άλλω'ς τcρoσρί­
σει τα κατ' Αύτήν!
Δεν τcρέ7Όει ομω'ς να ιέΤCΑΝα7ίαυώμειΘα είς τήν άνω··
ο θεν Πρόνοιαν· «-εί γαρ καΙ τ!α (μάλι-στα διά του Χριστου
- σrήKει ό Χριστιανισμός, αλλα Θέλιει ό θεος δοκιιμάσαι
τας προαιρέσεις των άνθp(~πων, είςέτrLδειξιν 1τάντως
π ο υ ρ έ 7ί Ο υ σ ι» καΙ αναλόγως -σTεφΑVΗ φορεΊ τους
άθλιητά-ς Του! (Άί{;l~ας Βαρσανοόφιος).
'Έτcιτέλoυς έrφιθ'άσαμεν είς την τελ,ευταίαν ·σελίδ,αν.
''Εν αύτη θα 'ίδη ς, αγαπητέ μου άJδελφέ, νά συλλαμι{;ά­
νεται ο
C π. 'Ε 'Π., '
εις 'δ'ι:κτυα
τα ,..
των 'δ' '\ λ'οκων
ι ιων τcol\υτr

λογισμών του, διότι «λόγC{) 11:αλαίει τcας λόγος» κατα

το λεΥόιμενον, Γράφ'ει, λoιτcόν:
«~Άν ή συνείδησίς μου υπαγόρευε νά τcαόσω το
· μνημόσυνον των ·έΠL1σKότrων της CΕλλαδικης Έκκλησί­
ας, θα επραττον ToO-ro φανερως, εστω καΙ lXν εμελλον
να άντιμετωτc[σω καΙ καθαιρέσεις καΙ φυλακίσεις καΙ
· έξΟρίας».
ΕΟΥε της τόλμης έν Υράμιμασι! το ~τερoν 'εΟΥε
άνηκον τοις εργοις Τ'Ο κρατουιμεν μέΥρις άτcdδ,είξεώς
των ... 'Αλλιά ή ού,σία δεν κειται ,έVΤαϋθα, 1t. Νέστορ, ·άλ­
λά είς το άμέσως έτr6μενov.
'uOTL δηλαδή, αύτό 7ίου ή.ρvήιθη είς δλ6κληρov την
· ΠΡα')Λματείαν τoιu, ητοι τήν Σ u ν ε ί δ η σ ι v της όρ­

'-75­
 θοδόξου ψυχης κατεξανισταμένης ενΑVΤΙ των ά:θ~ιoτή­
των της κη ρυττ'Ομένης αίρέσδως, ερχιεται έντ'αΟΙθΙα να
την αποδlεχιΘfi, ,άλλα ύ-π:ο τόν δροιν να είναι ή ~E -π: ι φ ά­
ν ε ι ο ς το Ι'αύτη !!!
cH αύτοπ·εποίθησις ή έ'κιδηλοuμένη ένταΟιθα, διότι
i'll '
δεν πρόκε ιται δυστυχως τι:ειρΙ έiK,φράOiεως όιρθιοδόξου
iil ;'
i'·1

~ ,
ανη'συχ::ας
\
και
~-'
uvιιστασεως, 'θ
~ξ
ε
δ
η
λ' θ
ω· η και
,~ ,
εις την αρ­
~

χην της διατρι~ης, οταν εγραφε:

«Ναί, η:. Νικόδημε! Λέγω αύ~ό ,έγώ δ γνωρίζων
Kαλ&~)ς καΙ -πρόσωη:α καΙ η:ράγματα».

Εί!θε να τα έΥνώ.ριζε καλως ό ΠαvOσΙOλOγιώτατOς­

διότι τό't'ε ιθ-α είχε κρατήσει Όλως διάφορον θέσιν έν τη
έη:ιστολη του' {3.λέπεις έ·σφετερίσθη Ιδίωμα η:οι)' άνή:κιει
μόνον είς τον θ-εόν, τον μόνον εί,δότα τα της καρδ(.ας
έίκάστου καΙ μη μυκτη ριζάμενΟν" έκτος έαν 'εΙδώς εγρα­
ψεν, ό γ έγιραφ-ε., oτcερ χιείρον ...
ΚαΙ νυν το τελευταίον έη:ιχείρηιμά του. ΦέιΡει δηλ.
είς άη:όδειξιν ΟΤΙ οί «ύ'Περζηλωταί» της σήμερον ,δεν δια­
φέρουν της έποχης του Μ. Βασιλείου, 'διότι καΙ τότε δια
TiΊν άπλην «ύη:οστολην:-> περί του ~Aγίoυ Πνεύματος, την
δποίαν οντως «ώκονόμησε δ Καισαρέων Φιωστή ρ» τον
έκατηγόρουν, κακως <?ε~αίως, οί ύτrερζηλωταΙ του και­
ρου του.
την ΈJξήγησιν του ανωτέρωγεγov6τος την &φήνω
είς ενα ετε'ΡOV φωστηρα, τόν &Υιον Νικόδημον, του χο­
ρου των ~Aθω'ίτων Π·ατέρων τό καύχημα, δια να μη φα­
νω ώς 'u1tεl!σάγων u1tΟΚ'ειμ,ενικάς Υνώμας.
Γράφει λοιπον δ της άΥιοτρόφου Καψάλας ~'ΣUXα­
,
στης:

«cQ μεν γάρ Μ. Βασίλειο-ς, 'Φo~oόμενoς "(Ιάς Β-ασι­

λικάς καΙ άΡXOVΤΙKάς δuνάμ:εις των πνευματομάχων,
καί u1tοστελλόμεvος μή1tιως έ,φορμήσουν κατά της -Εκ­
κλησίας τη'ς Καιισαρε(ας, ητις ~τo δ ιμ ο v ο φ u ή ς
φοίνιξ της Όρθοδοξίας, έμιετ.αχειρLσθη την οίκovομ(αν

-' 76­

,ιι,
ili.:i
Ι,":!
 αι μέχρις ~KανoO καιροϋ δεν ώνό~αζε φανερα θειον το
ΑΥΙον ~ Πνευμα». Ό δε ιμέγας Γρηγόριος 'θέλοντας να
ανερώσπ τας δυνάμεις καΙ την άγριότητα των ~Aρειια­
νων καΙ /V\α;κεδονιανων, είς αυτον τον ,συντακτήριov λό­
γον οπου κάμνει προς του,ς 150 έπισκόπου-ς αύτης της
Οίκουμενικης Β' Συνόδου, λέγει 1l)EpL αύτων ταυτα:
«τω οντι γάρ, Θηρες δεινοι. ετrιπεπτώK,ασι τη ~EKKλη­
'σία", οί lμηδε μετα την αίθρίαν ήιμων ψειδό~ενoι, άΛλ~
i αν~tσχυντουνϊ1ες είναι καΙ του καιρσυ δυνατώτειροι».
Έκτος άπο τα άνCXΊψερΘέντα, σου παραΘέτω καΙ ε­
'""τερον χωρίον του άγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, εν­
.:θα καΙ πάλιν δικαιολοΥει τρανώ-rερον την δΙαΥωΎιην
αύτην καΙ «OΙίKOνOμίΑV» του Μ. βασιλιείου.
«Ήιμιν 'μεν γαιρ ο ύ δ ε ν ,(b λ ά ~ ο ς, καΙ ά:τr~
C!ι.λ/.ων λέ~εων τσΟτο συν αγ ουσων, θεον το πνεβμα γι­
'νωσκειν (σύ γαρ εν ηx~ ιμαλλον η διανοίς,χ 'Κiε~σθαι την
'αλή'θειαν). (M.P.G. 37, 116 - 7).
Τώρα ,σύγκρινε, π. Νέστορ, την άπλην ύ π ο σ τ ο­
λ η ν της άληΘείας του Μ. Βασιλείου, με 'Όας καθαρός
ανατινάξεις δογμάτωιν καΙ CΙερων Κανόνων, ύ-π:ο του
>~πρoφηταπoστόλoυ» καΙ των συν αυτφ, ξν καιρφ ση­
μιειωτέον, είρήνης, μ η δ Έ ν Ο ς δ ι ώ κ () ν τ 'Ο ς 11
ώ ιθ ο υ ν τ ο ς.
Άλλα μαλλον θα 1tρέτrπ να διορΘώσω τα όJvωτέ­
ρω:. ουχι μηδεν6ς διώKovι:oς, Ciλλα ιμaλλOν "[100 Πνειό­
ματος της τrλάνης ύψηγοΟντος καΙ των σ κ ο τ ί ω ν
:, δ υ ν ά ιμ ε :ω ν ύτrηxoόντων, ώς αλλη Ήρωδιας ζητει
την κεφαλην της τι,μίας ~O.ρθoδoξίας ,ε,πι τφ πίνακι του
'. ΟίκοuμενισμοΟ, ό των πατρικων θεσμων αρνητής, καΙ
άντΙ Σαλώμης, τtας Θυγατέρας της Μεγάλης ~EKlκληlσί­
ας ώθιεϊ 'Προς το κακούΡΥηιμα,όρων αύτας δειλιάσcxισας
καΙ τεΘσρυ~η μένας, τινας δε καΙ θαu:μα!ζοόσας ε1tΙ τn
. αίγλη καΙ λαμ'Πρότητι ταυ «Σuμ11:0σίου» ...
Άλλα μη δειλιάσης, πεψιλημένιε <Χδελψιέ, δια 'Πάν­

-77­
 τα τα άνωτέρω, ώς καΙ δια τούς λέγοντας ΟΤΙ. είμεθα
«όΠlερζηλωτ.αΙ» καΙ «ολίγιστοι» έν τη συγχρόν<t> σ~y­
χύσει και Οίκοuμενικft όστ,ερί<tX.
Μνημόνευε .μόνον τη'ς άναστροψης των άΥίων Πα­
τέρων ,καΙ άποκρίνου προς τους λέΥοντάς σοι τα άνω­
τέρω, ώς έξης:
«Είς εύδοκuμων είς το θεϊον, 1tροτ~μό1:\θρσς ύπερ
·μυριάδας αύlθαlδεί<tX σεμνuομένας. Άλλα συ μεν 1tροτί­
μη,σον, εί δοκιεϊ, του σ<t>ζ;σμέvου Νωε το ύπο<!>ρύχισν
'Πληιβος' έμοΙ δε συΥχώρησον τοις όλίΥοις τη Κ ι<!> ω­
τ <t> προσιδραμειν», (θ. Σ 1:0υιδ ίτης, M.P.G. 99, 1084).
Έλπίζω τroλυ σύντομα να συναντηθοί>με.
Σε άσπά1ζομαι -μετα 1tολληc; της έν XιPl,aT<t>
, Ι ησου αγάπης,

θεοιδώ ρητος Μονα:χός

ΣεΠΤΕμ<!>ρίου 22, 1969.

-78­

'Ι''''! ,',11.'
 ΙΗΛΩΤΙΚΩΝ ΑΚΡΟΤΗΤΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ

(ΔΥΟ ΑΚΡΑ, σσ. 97 - 121)

nαvoσιoλoγ ιώτατε,
"Eλα~oν προ καιροΟ την Υlμετέραν δευτέραν επι­
στολικην διαΤΡί~·ην ύπο ή.μερομηνίαν 23 NOδμ~ρίoυ 1969,
δι' ης nροσπCXΙΘεΊτε να άνασκ'ευάσητε την ήlμετέραν «~.
~ Ι "
, ποκ.ρι'σιν
> ,

εις ,μιαν απαντησιν».

Άπορω δε 1Τως, ενi;) σας ήνάγκασα να τοε.ρΙ1Τέ·ση1Jε

«ε'ίς τινας 1Ταλιλλογίας καΙ ,επαναλήψεις», ώς γράφετε,
ο ύ δ ό λ ω ς τίθετε η άποσείετε τα εύρ~σKόμενα έπι­
χειρήιματα - Θέσεις :μου είς τ,ας K'άΤωlθι σελίδας: 5, 8,
15, 21, 27, 29, 30, 32, 33, 34, 36, 38, 39, 43, 44, 47, 49 ! ....
Νομίζω, στι πρέπει να προκαλιeσn ~αΘείας cXvησυ­
χίας ·είς τον αναγνώ,στην της πρός !μ:ε :ε1tιστολης ισας -ro
άνωτέρω γεγονός, διότι 1ΤOiρακολουθων άιμφοτέρας δι­
ακρίνει, στι ή ύlμετέρα lεκτελlεΊ φo~lερά... cXλJματα, 'με
τον κίνδυνον να άναιρεΘπ αφ' έαυτης ...
θα ήδυνάμην, λίαν εύκόλως καΙ δικαίως, να 1Τα­
ραπέιμψω ύμας .είς μίαν .8κ νέου αναιρετικην 1tροσπά­
θειαν της άποκρίσεώς μου, αλλ' ίνα .μη άπωλέσητε τQιv
κόπον σας, θ:α .ε'πιχειρή,σω καΙ πάλιν το άχρι ΤOUτ:o ερ­
yov, την άνατροιπην δηλονότι των νέων lθέ,σεών σας,
'Αισφαλως θα δuσαρεστή,σωμεν καΙ πάλιν όμας ε­
7tl τπ αναγνώσει του παρόντος, tδιαιτέρως δε τους ό­
παδου·ς της ά ~ Ρ ο 'φ Ρ 00 'ο ·6 v η ς, τ ω ν & σ 'κ η­
τ Ι κ ω ν ικ α ιθ η κ ό ν τ ω v, τ η ς ιε ί .ρ η ν 'α ί α ς
δ ι α γ ,ω γ η ς, καΙ άσιφαλωις ύπερ Ο:παντας, τους «κα­

-79­
 ,
τα τας
, ~ δ'
ι ι:ας
~...
αυτων
~ Θ'
ε1tϊ υμιας»
'δ 'δ
ταςu αχαις
,~ θ ...
ε-ftΙ1tο l ουν­

τας ...
CΗιμεις δμως ειίρηνεύομεν, πληρσφορσύμενσι έκ της
συνειδή,σεως ήμων «.στι έν άπλότητι καΙ 'eίλι_κρινεί<t ..eε.­
οσ) έγ ράψαμεν τα αKoλoυHσυvτα.

Έλ1tΙζοιμεν δε οτι ή 'παροσσα ,ύπόμνησι:ς, «ιθα δι'Ε­

Υείρη την 'είλικρινη διάνοιαν» πάντων -rω'ν αΥιαπώντωιν
την ,αλήΘΕιαν, ωιστε αναμνησΘέVΤιες των ' Α1Ίοστολι κω:ν
καΙ Πατρικωιν διδαχωιν, ,μη πιιστε'όσωσιν αλλα δοκυμά­
σωοι τα «πσυκίλα πνεύ1ματα» της σή,μερον, Ιδίως των
ψευδΟ1ίρσφητων της «Ο'ίκοUlμενl:κης Κινήσεως», ,καΙ δια­
κρατήσω'σιν άλώGηταν οπερ ύ110 της Ό-ρθοιδόξου Έκ­
κληισίας 1Ίαρεδ6θη αότσϊς, «ϊνα :μηιδεΙς λά~Ώ τον -ατέ­
ψανον
, ...
αυτων».

Έ~ειδη έΥράψατε 1"[ερΙ «11αθους» καθ' όμων, άαψα­

λω,ς λόΥφ τωνWευ ά~'P0ψρoσυrνων έκψρά,σεών 'μου, Iέν
τη άνα X'ειραςα/τOιKρ~σει Θα άπαψ6Υω 1"[ασαν ίδίαν κρι­
τικήν, ω,στε οί αναΥνωσται δια μέ.σοο τωrν κειμένων
κ α Ι μ ό ν ο ν να κρίνωοι 1"[0'0 κ:ειται 'i άλήθιε(jα ...

Κατα την 1"[αρουσαν ανασκευην ή κολούιθησα 'ΌcXς ή­

ρuθ'μημέ'νας ένστάσεις - θέσεις όμων δι' Ισαρ~θμων ά­
, ,
παντη,σεων ,μου.

1. ΠερΙ οίκονομίαs.

Γ Ρ ά Ψ ε τ ε: I::ΣυΥχέιεις δεινως τα 1tράγματα»)

σταν λέΥης στι: «cH 'Εκκλησία ουδέποτε έπέτρεψεν οί­
κονομίαν είς την περιοχην ταυ δόγματος καΙ της ευσε­
~είας». Με έπαναψέρετ:ε δε έκ της «συΥχόσειως» ,δια της
διακρίσεως, ην 1tOL'El-rc. ιμεταξυ Υενομένης οlίκσνομίας
είς την ιδΟΥματι:κην -δι'δαOlκαλίαν της ΈκΜ.ησίας καΙ
της οίκσναμίας τrρός «έτεΡOδιδασKαJλOυντα» rrρόσωπα;
ΚαΙ έτrιλέΥε-rε: «Το δε,ότε,ρον όμως, η έπί'δειξις δηλα­

-80­
.; δη άvoχης προς πρ6σωπα κακοιδοξοΟντα, πολλάκις ,έ­
'" , ' Υένετο».
Ά π ά ν τ η σ ι ς: Φρονω, π. Έτnφάνιε, δτι η:ερΙ
τοιαύτης άνοχης καΙ αναμoVΗς καΙ ,έγω ώμίληισα· έ'Πα­
ναλαμ~άνω τα γραφέντα,
«<Ως διαφαίνεται είς τα ανωτέρω, πάντοτε 'Προ Συ­
νοδικης καταδίκης και αη:οφάαεως (δια έτεροδιιδασκα­
λοΟντα) 'μ ε σ ο λ α ,~ ε Ί Χ Ρ ό ν ο ς τις ιμέχρις 0­
του ν'άρχ ίση ΤΙ ~ντίδρασις τω'ν όρθοδόξων ποι.μένω'ν
καΙ ψρουρων. Θεωρητικως ό χρόνος αύτος δεν θα 'Πρέ­
πει να ύ,ψίσταται καν, διότι, αιμα τf1 κηρυττομένη αίρέ­
σει, α'μα ,καΙ ή αντίδρασις. Πρακτικως δμως άλλα με
«όρθόδοξον άντιμετώπισιν, Θα π Ρ έ π η να ιμεσο­
λα~ήση το αναΥ καΊον καιάπαιτούιμθνσν διαστηιμα,το
όπolιoν 'θα έπιτρέΨη την -δ ι ά γ ν ω ,σ ι ν της νόσou"
απο της στιγμης έκείνης αρχεται ή εύΘύνη νια ,~ap6vn
,
παντα
'θ'δ
ορ ο ο
ξ
ον
,
ποι,μενα και
, ,
πιστον».

Ώς δύναται εύκόλως να παρατηρηιθιΩ, ώμίλησα πιε­

ρΙ ανοχης, ,αι\)...α μέχρι της διαγνώισεως, την όποίαν 'Πα­
ρauσίασα ώς γ ε ν ο μ έ ν η ν καΙ κατέληΥον δτι πρέ­
πει πλέον να γίνη ή ,έψαρμογη των Κανόνων. Είς ταυ­
τα μοΙ α1ταντατε: «Ναί, αγαπητε κ. θ εοδώ.ρη Τιε , αύτό
α'Ποlμένει»! Κατα συνέπειαν, μέχρις έιδω σuμ'φωvοuμιε!

Άναφσρικω'ς δε .με την οίκονομίαν ούχΙ'είς 'Πρόσω,­

πα, αλλ' εΙς κακοδοξίαν, είχον άναφέρει τ.ας άποφά­
σεις της Ιδίας Έκκλησίας: «Έν γαρ τοΊς 'θεΙοις ΜΥ­
μασιν σ ύ δ α lμ ο σ χ ώ Ρ α ν ε χ 'ε ι 1t Ο Τ ε ή
ο ί κ ο ν ομ ί α η σ υ γ κ α τ ά ~ α σ ι ς" ταOrrα γαρ
άπαρασάλεuτά εLσί, καΙ ύπσ πάν'Ίϊων 'Ορθοδόξων ώς ά­
παρά~ατα ιέν πάση ιεύλα~'είςι δ ι·αψυλ/άττονται καΙ ό ιμι­
κρόν τι το:ύτων πρα~αίνω.ν, ώ ς σ Χ ι σ .μ α τ ι κ ος
και α ί Ρ ε τ ι κ σ ς κατακρίνεται καΙ άναιθειματί~ε­
ται καΙ α κ ο ι ν ώ ν η τ ο ς παρα πασι λογ ίζεται».
(Άποφ. Πατριαρχων Άνατολης ,έν ετ,ει 1718).

---81­

,
i
ι
"
".
 ,...
Σ υvεπως ~ J
εΊ'Όεριττευεν ο
C'λ
ως
~
η
δ ' c'
ιευκρινησις, ην πσι­

εϊτε, ύΠ'Oιλα~όντες τα παρατι.θ'έ~ενα ύπ' έμοΟ ώς καρ­

πον «ισυγχόσεως». Τ Ο παράδειγμα έπΙσης τσσ ί. λόγου­
στίνσυ τό όποιον επικCXlλε'ίCJI3ε, ΟΤΙ δηλ. ή Έ:Κικλησία καί­
τσι εγνώριζεν τη\! κακόδοξΟΥ αυτοο διδασκαλίαν περΙ
«άπολύί10ι.; προσρισμοιΟ», «οuιδέ1tΟ't1Ε κατιεlδίΚOJΟ1εν αυ­
τόν», ,φρονω, δτι δεν παρέχιει ο υ δ ε μ ί α ν δ ι α φ ώ­
τ ι σ ι ν δια την περίίίτωσιν Άιθηναγό ρου. Έξηγσuμαι:
Ή 'Εκκλησία, ώς εν τη ιμακραίωνι αυτης Ιστορία
εμφαίνεται, πρo~αίνεL εις καταδίκας αίρετικω,ν δ Ι δα­
σκαλιων, η των συΥγραψέ,ων των, ευΗυς ώς το λογικον
αιιτης 'Ποίμνιον ΘσρU'~ηιθfl, η 't1εθfι ,εν Kινδύν~ ή σωτη ρία
του δια της πσuμάνσεώ·ς του εΙς την «αίρετικην ίίόαν»
τοισ κακοιδοξσΟντος. Διο ηνέχΗη έίίΙ .μακρΟν τον Ώρι­
Υένην, θεόδωροιν Μοψσυεστίας, Θ·εοδώρητσν Κύροιυ καΙ
αλλους.
EίJδΙKως lδε περΙ της ιδιδ) λίας τοιΟ Ι λόγουστίνου
περ!. «απολύτου η:ροορισμOιU», οτιε το «~λά~σς» ,εγένlε­
το πλέον εκδηλον, κατεδικάΟ1Θη ιέπανειλημμένως,αρ­
χης Υ ενο μ ένη ς ιεν τη Συνόδ~ της Κωνισταντινου1τόλεως
εν ετει 1638. Έπίσης, σημ'ειω έ'ΠΙ τfι 'ευKαιρί~, δτι καΙ
ό -ΘεΊος Γ ρηΥόριος Νύσσης, ώς ιθιό: γνωρίζε't1ε, περιέχει
είς τα εργα του μη όρΘσδόξους Θέσεις, ά:ναφΟρLκως
, ,:ιι , ...... , \ ') ,
'Προς την <ΧΊτσκαταστασιν των Ίταντων, χωρις εν τουτοις

να 'Πα6στι 'Παρα τσις πιστο'ίς και τη ΈIKκλησί~ να θιεω­

ρηται «-roaTil\p 1l:ατέρωv».
Κατα συνέ'ΠειΑV, γνωρ&ζω καΙ έγω 1]ας τo~αύτας
δικαίας σίΚιΟνσμΙας της 'Εκκλησίας, Ciλ.λ' ουδεν κσινον
παρατηρω ιμεταξυ των ανωτέρω άνδρων, οίτινες, «γυ­
μνάζοντες έαυτους 1tιερΙ τ.ους της ευσθ~είας λόγιους ά­
τrεσψάληισαν της αληθείας» lμε τ-ας ΚOJθαρας ανατι­
νάξεις δΟΥιμάτων καΙ Ι Καν6νων ύ'Πο 1."00 «Προφητcrnο­
στόλου 'καΙ των ,συν ,αύτω» .
•
Ε'ίς την 'Περίπτωσtv δμως του ΟίκοιuμεvικσΟ το

-82­
 «~λ.α~oς» 'Πλέον έγένετο κατάδηλΟν" λαοl όλ6κλη ροι
.' Ο'κ:ανδαλίζοντ.αι, ώς καΙ ύμιεϊς Υράφε-rε, «,~λέ1tΟ\fτiες 1:10ν
. ',Ορθόδοξον Πατριάρχην Κων) πόλεως να ά1Θιεήi -.εν ό·
, νόματι τηζ α-Υ,άπης! - τους ίερους Κανόνας, να ανα­
'. 1φt,Π[l αίωνο(!)Ιους Παραδόσεις, να κρη\μνίζη τείχη ά­
'σφcx.λείας, να μεταίΡΏ ορια α ~θεvτo άγιώταroι Πίατέ·
ρες τη ς , Εκ κληlOlΙας» !
_,./' ~Πoία Σύνοδος -<ερωτωμ'εν- η τίς 'Εm:ίσκο1tος κα­
τ:εi,δίKασε lεπ~στl'μως τας καΙ ύψ' όμων χαρακτηρι,σθεί­
. σας «ά'Π:αισίας ισυγκρητιστικ,ας» δι-δα01Kα]λ~ας τ.οΟ Ο-ί­
~ΌL>.μενισμοΟ; 'Ανακοινώσεις δμως καΙ Υ'εγονό"α πσυ
~,π α ι ν ο Ο ν cXντι να ψέγουν τον γηραιOv Φαναριώ­
-ι;ην, θα cXναγνώσετε κατωτέρω.
,·γΣυνεχ ίιζοντες ,αναψέ.ρετ,ε την επιδεΙXrθε~σαν, καθ' ύ­
μας, «16tαυι μαστην,v καΙ δη «τιερατώδη» οίκσναμίαν ττΙς
'Εκκλησίας προς τσυς προσχ,ωρήσαντας τη αίρέισει του
Άρείου ΈπισκόΊτους, τους όποίους ού lμόνσν, ιεαν δεν
~~σαν πρω170στάται δέχεται, Ciλλα καΙ τοϊ·ς πασι εΉανα­
δ;ίδει του-ς Θιρόνους των, μετα την κατάπτυισιν της αίρέ­
άΕως. (σελ. 98 - 9).
Προς ,(bε~αίωαιν δε των λόγων σας αναψέρεισΘε είς
την προς Poυψ,ινιαvoν επιστολην τοΟ Μ. Άιθανασίου, ο·
"ζ
στις ασπαεται "
τα ,
ανωτερω και, Β.
συμ:\:)ου λ'
ιευει 'Ρ OU­
τον

ψινιαν6ν να επιδείξ'n καΙ αύτός όμοίαν ανοχην προς

, ,
'τους τcεπτωKoτας.

,Α π ά ν τ η α ι ς: θα επρεη:ε να ε'ίχετε προσέ­

ξει .οτι ή οίκονομία αϋτη παρεαχέιθη «τ ο ϊ ς π α Ρ α­
'α υ Ρ 'ε Ι σ ι ,δ ι' ά ν ά γ κ η ν 'Κ·α Ι '~ί οα ν», ώς καΙ
το ,ετερον orτrερ άναψέρει όλίγον άνωτέρω του παρατιε­
Θέντος ύψ'ύμων ατrσσπάσματσς: «π·ε Ρ Ι τω ν δ ι'
ά ν ά γ κ η ν ύ 1t Ο σ υ Ρ έ ν τ ω ν 'μ έ ν, μ η Φ θ α­
Ρ έ ν τ ω ν lδ έ ... ».
ΚαΙ δτι ,άσψαλω:ς ο ύ δ ε ν 'κ ο ι ν Ο v υψ,ίστ<Xτiαι
ιμεταξυ της των Άρειανων ιμ α ν ί οα ς -κατα παντ6ς

-83­
 όρθοδοξοΟνίος ΈτcισKότcoυ τcρoς την ανεσιν καΙ έλευ­
ΘερίΑV της σή,μερον δια τους (?ουλοιμένους όρΘΟΤΟιμεϊν
τον· λόγον της άληθιείας Σιε(?ασμιωτάτους, είναι τοΊς
πασ ι δηλον!
Παραβέτιω δύο «σKηνά~}), ίνα συλλά(?ω~μ:εν, εστω
καΙ αμuδρως, ύ-πο τcσίας συνΘήκας εζων οί τό1:ε όρβό­
δοξοι κληρικοί τε καΙ λα"ίκσί:
α) «Συναγαγόντες γαρ (σί ΆρειανοΙ) πληrθOς (?·ou­
κόλων καΙ ποιμένων αλ/ων τε άγοραίων καΙ άσελ γων
νεωτέρων μ:ετια ξιφων καΙ ρο-πάλων ,ετίΤΊλιΘον αθρόως τη
έκκλησί<c: τη καλουμένη Κυρίνου καΙ τους .μεν ά τc έ­
κ τ ε ι ν α νι τους δε Kατεπ:άτη-σΑV, αλλους τε 'Πληγας
καταKόΨΑVτες εΙς δεσμωτήριον ένέ(?αλον καΙ .εξώριζον,
πολλάς τε γυναικας κατασύροντες είλκον εΙς το δικα­
στήριον δημοσί<c: καΙ των τριχων ελκοντες δ(?ριζον».
ΚαΙ προσθέτει ό 'ίδιος πάλιν 1\1\. 'ΑΙ8Ιανά ισιος:
Cf» «ποιοσσι δε (οί ΆρειανοΙ) Υραφηναι καΙ τοις
εν Άλεξανδρεί<c: δικασταϊς περΙ Άθανασίου καΙ πρεσ­
(?υτέρων τινωιΥ εξ όνόιμ:ατσς, ίνα ε'ίτε ετcίσKoπoς, ε'ίτε τις
εξ εκείνων εύρεΘείη της πόλεως η των σρων αύτης έ­
πι(?άς, εξη τΥδικαστΏ, των εύριισκοιμένων τ α ς 1'~ ε­
φ α λ α ς ά π ο τ έ -μ ν ε ι ν ... » (Β Ε Π ΕΣ 31, 246, 251).
Κατα συνέπειαν, πολυ όρθω·ς ή Σύινσδος εφήρμοσεν
εΙς την ,άνωτέρω ττερίπτωσιν οίκονοιμίαν, καΙ πολυ όρ­
Θω.ς, νομίζω, ή του λαου συνείδησις της σήμερον έπιθυ­
,μεΙ «την των ερεσχελειων παυλαν, την εκσφιενδόνηιΟιν
των κακιοδόξων απο τους θρόνους... ». Διότι καΙ πάλιν
.....ερωτω:
σας
....

EύρίσKOVΤαι εΙς την Ιδίαν μσϊραν με τους Έπιισκό­

πους της ιετcoxης ταυ Άρείου οί ΈπίσKOτrOΙ της ισή·με­
ρον; Κινδυνεόει άνα στιγμην ή ζωή των; Άσφαλως 0­
χι! Tό~ε διατί, στ,αν δεν έ'Πικρστουν την KαKOδoiξίαν
σιωπουν; Διατί δε. ύμεις ύπερασπΙl:;ετε τα άνυτrεράσπ:ι­
στα; !...

-84­

Ι,
 Ο"ιοφιλαθηνανορικοΙ 'Επίσκοποι.

)~ΆMετα μεγάλης συγκινήσεως γράψετε: «Αί, λσιπόν~

dπητέ τr. ΘΕοδώρητε, σέ πληροφορω ΟΤΙ σ ή μ €­
°SO· ν τrtστεύιωστι σϋτε 6 - 7 φιλαθηναγορικούς 'Επι­
'όποuς εχει ή Έκκλησία της CΕλλάδος»!
Ο Συμπεραίνετε δέ τ' άνωτέρω, διότι κ,αΙ ό καθ' u­
;'ς πρώην φιλαθηναγορικός 'EπίσKoτrOςΚ;α~άλας ε­
cxΨ εν αρθρσν έν τ~ όποίcp καλεϊ είς τήν τάξιν τον Οί­
δμενικόν. Έϊt' αυτων εχω να 1!αρατηρή,σω ~α έξης:
,'ΚαΙ προς ήμας τούς CΑΥιορεί-vας εγραψειν δ Πατρι­
ρχης έπιστολην ύπο ή μερομηνίαν 28.8.1968, δι' ~ς 1tpO­
.""επάJθ'ει να KαθησυXάσn τους έτσίμους να παόσουν το
'νημόσυνόν του καΙ δΙKαισλOγηιθft ,συγχρ6νω·ς 1tρός
;.Όύςηδη dποκόψανταςτσΟτο. Μετ,αξυ άλλων έση'μJείoυ:
} ~~Πρόyραμμια ήμων καΙ της 'Εκκλησίας ύτrάpx'ει
ξης:
\ α) Διατήρησις ά λ ώ ~ η τ ο ς της Δογμ,ατικης
ασκαλίας καΙ της CI. Παραδ,όσεως της Όρθiοδόξου
κκλησίας καΙ το-Ο ευ'C)1ε~Ο'σς ήμων Γένους.
ι'

'Ά .~) ΔΙCX1tΡαΥ:μιατεόσεις, έ'Πί της ~,άσεως ταότης, 'σχέ­

ων 'μετά των άλλων Έκκλησιων.
;0; Υ) Έξυτrηρέτησις τοΟ ςΑγίου ~Όρoυς έν τrαvτΙ
οο)έ ν uτr ά Ρ 'Χ ε ι ά: 'Π 6 δ ε ι ξ ι ς έ 'κ Φ u γ η ς fι­
.' 'ι:& ν ιέ κ τ ω ν δ ό ο 1'[ Ρ ώ τ ω ν ,σ η μ ε [ ω ν
ia ί ε ίσ ό δ ο u ε t ς (f λ λ η ν λ ε ω Φ 6 .ρ ο ν ... ».
; . Φρονείτε, λΟΙ1τ6ν, δτι ε'Πρετrε να 1tιστε,601ω'μεν τήν
ο,, ρθόδοιξσν» γραμμήν του καΙ να είρηνεόωμεν άτrό
ΟΟςλόΥους της «έστεμμένης» ύ1tοκρυσίας; 'Ιδού δ Μ .
. :ασίλιειος 'Πως θα Iέχαρακτήριζε τήν ό:vωτέρω 1tραξιν
'.αΙ τα ά:πo~ελέσματά της: «'Aιμφί~oλoς ή π(,στις, άγνοι·α
\~CxταKέXυται των ψυXωrν, δια τό μιμείσθαι τήν άλήιθει­
~, τ ο U ς δ ο λ ο Ο ν τ α ς τ ό ν λ 6 γ ο ν ~ ν
f α Κ ο u Ρ γ ί q.» (έτrιστ. 9Οη).

-'85­ 'Ι Ι
 'Αλλ' αν δεν είναι ή άνωτέρω δήλωσις ένδ,εικτική
της ύποκριτικης του Οίκουιμενικου πορείας, Ιδου καΙ Ε­
τε-ρον δεΙγμα. «Να 'μη δεχθητε ούιδέ έφ' έκατοστον την
μετάθεσιν εστωκαΙ μιας ί. είκόνος. Πάντα εν τΏ όρθο­
δoξί~ εχουσι τεΘΏ καλως». ΤαΩτα, ττ;ε.ρίπσυ, έτόνισε έΊτΙ
τft έoρτft της χιλιετηρίδας του <Αγίου 'Όρους τ<{> 1963
αΊτευθυνόμενος 1Ιρος τους n ροΤστcxιμένους καΙ τcαvτας
τους Iέ1Ιιl σή,μους ·του <Ι ερου ήμιων Τό1Ιου!
, Α,κ ρ ι·(9,ω ς δι,ατουτο ,έτόν ισα καΙ έν τη 1t ρώΤΏ προς
όμας ,ά'rrOκ.ρίσει μου, στι ο ί λ ό γ ο ι δεν εχουσι
Ίτλέον σημασίαν Όσον τ.α εργα!
ΚαΙ οί tJ!ασόvοι μετέχουν της ΛειτουρΥικης ζωης
της Έκκ.λησίας. αύ,το 8μως ιο-εν σηιμαίνει Ό τ ι 1t Ρ έ­
1Ι ε ι να Θε-ωρωνται 'ο ρΗόδοξοι !
ΈΙδόθησαν δε τcoλλαΙ εόκαιρίαι, ίδιαίτ.α:t1α ατro το
1964 καΙ έξης, ωστε να ,έκlδηλωθΏ ή όρθοδοξία έκάστου
έξ ήμων ... Τίς Όμως αντέιδρασεν, ώς ά'πήτει ή lθιέσις του,
" , , , < , λ Σ δ' λ
'Ε.ιτε μεμονιωμενως ειτε ως συνο ον υνο ΙΚOV κ Π.;

'Αλλ' αν δεν «παρατηρουνται ~ράχoι, ώς εγραφον,

διότι σντως δεινΤι ή εΊτοχή μας καΙ μΘστη μετριότητας,
ας Ίταύσουν να .μας σκανδαλίζουν με καταστάσεις καΙ
Διατάγματα. "ΥΊτομνήματα καΙ Νόμους 1t'Epl Ά1110στο­
λικης Διακονίας, ΜΈτοχικων Ταμείων καΙ 11'οι'κίλων ...
Όφφικίων, την στιγμην 1ίΟΙI ό έχιθρος εχει σαρώσει κά­
Ηιε γ ραμιμην του μετώ'Trσυ! !,>
Αύτή είναι, πανοσι'ΟλογιώταΤϊε, ή τrΙKρα αλήΘεια,
πάντα δέ τα λοιπα cXτroτελoυν δικαιολογίας καΙ ού:δεν
ετερον. Το κυκλοφορησαν δ,έ κείμενον του <Αγίου Κα­
tl>άλας σας δια~ε(;αιω δτι, σχι μόνον δεν lθα -σUΝεKίνη­
σε τον αίκουμενι κόν, Ciλ..λα θα ταυ 1τρσκάλ,ε,σε αντιΘέ­
τως πολλην την θuμηlδίαν έ1ΙΙ τη άJψελότητι του ιέλέΥ­
χσντος «τ:ας 'ύπερμέτρους σποοδάς» του, την στιγιμην
της «γuμνη τn κ,εφαλπ» κηρυττομένης αΙρέσεως 1 !...
Πι'θανόν, δια τoιU άνωτέ'ρω άρθρου να ήθέλησεν ό

-86­
Σδ'~ασμιώτ,ατoς Υα μετασήi έκ της Θέσεως τοϋ «φιλα­
θηναΥορικοσ», ιμέχρις Όμως να έΎΥίοη '['α «,δρια» της
<όρΘ:οδόξου μαχητικότητας, ΟVJ:1ως «πολ/η ή όδος» καΙ
.<~ή ήιμέρα κέκλινεν ...».
ί~;,' την άνωτέρω παράΥ ραφον 2 ιδέν ά:ναδηιμοσ(εuσεν
,ειίς« Τα
, δ'"
υο ακρα» ο
C
π. ~E 'Π., ασΦ'UJ\.ως
~ ~'\... δ' 'ι'δ
,ιοτι ει' εν 1tOO'OΙV '
είχε πέσει ε:ξιω στΙς ,έκτιμή,σεις ταυ δια τον ,έτrίσΚΟ1tOΙV
.Κα(;άλας. Οδτος ούδόλως έΘιεώρει ώς 'κακοδοξοι(}ντας
η ~,~
καν αVΤΙΊ1:αρσ δοσιακους
"~ τον Α-θ '
ί ηναΥαραν , 'Δ'
και ημη­

τριον. ~Aντι'θέτως, έλΘων ώς 1tατριαρχικος εξαρχας έν

CΑΎί~ ~Όρει τ<{) 1972 δια το 'θέμα της «ζηλωτικη-ς» Μο­
νης
... ~E
, '
σΦ'ΙΥμενου,
~
α'Π'εκα
, λ εσε τους
" αντι
δ'"
ρων~ας Ίτατε­
,
ρας «άντι1tαραδοσιακούl ς, αη:ειιθ6Ρχαυς, άντ:άρτας, α­
ναρχικοUς» κλπ.
!' 'Εν συνεx,εί~ υΠθcπήριξεν ' Αιθηναγόραν καΙ Δηιμή­
1'ριον ,εΙπών: «Ταλματε να όμιλήσε-rε Ί1:ερΙ αίρετικοιΟ
'Ιτατριάρχου καΙ τrεριΙάλλOυ ώς ακoλoυιθoOiYτO'ς τας
~ραμμάς ''{10υ καΙ ιθέτοντε-ς ιέν αμφι!~όλφ την Όρθοδσ­
'ξίCW του». (~Εwοεί τ-ον Δημήτριον, 1:0ν ό'ftiοίον διεκή­
ρυιξε ,στην κοινότητα ώς «Πατριαρχην συντηρητικων
~ρxων μέ ,αΠOλύrως ό.ρθόιδοξοιν φρόνηιμα καΙ τι:ατερικην
γραμμή~>! Καί συνεyίζιε~: «c'OooO αφορ(Χ τον αείμνη­
στον έν πατριάΡΥαις Άιθηναγόραν -ττρέπει να Υνωρ[ζε­
τε δτι η 'Εκκλησία σύδέποτε έχα.ρακτηρισε ώς αίρετ[­
ζOVΤα (Sic) τrρόισω1τ,ό", τι χωρΙς να 1:1εlθη ύ1tΟ κ,ατηΥΟ­
ρίΑV 'Καί να άπολΟΥηιθη σδτος.» (sic). Ποία Τ01tικη Σύ­
νοδος ε'θεσε έν ,ά:μφι~,όλc~ τα όρθόδοΕ:α φροινήματα ταιU
~~. θηναγόρα;» (Συνεδρία 23.9.72, σελ. 4 των Πρακτι­
... , ) , Ί -t"fl- 1 "'8\
κων . ι ,ι f

; Παλυ φO'~oόμε'θα,oτι θια ,έτrεισKέφιθη κ,αΙ '-ττάλιν τόν

πνεοματικόν του ό 1t. ~E-ττ., 1tΡΟικε~μέvοu να :διορθιώση
την -πρώτην του έξαμολ6Υησιν ...

~87­
 3. 1"0 Μ. Φώτιος; καΙ ό πάπαs 'Ιωάννηs Η' .

,
. Γράψετε: «~Eν ετει 867 ό Φώτισς κατηγόρησε ·τους
i
Λατίνους έΠl πολλαις έτεροδιδaσκαλίαιζι)... «Mετtα εί­
Ι! ,Ι

!!

κοσαετίαν όλην (εν ετ'ει 885) ό Φώτισς εγραψε -ιτερΙ του

πάπα ']ωάννσυ Η': «Οοτος το[νυν ό 'Ιωάννης ήμέτε­
ΡΟζ, ό τον νουν άνδρειος, ανδιΡειος δε την -εόσέ'~ειαν...».
ΚαΙ έρωτατε: «Τί συνέ~η κατά την διαρρε6σασαν εί­
κοσαετίαν; Ιv\ήπω·ς δ Ί ωάννης η αλλος τις κατεδίκασε
την περί του FILIOQUE διδασκαλίαv; ΟόχΙ eιε~αίως 1»
ΚαΙ συνεχίζετε: «<ο ~ι.ω'άννης έδέχΗη μεν «,διά των αν­
τιπροσώπων αύτου) εν Tn Κων) πόλει Συνόδφ του 879
το σύμ~'Oλoν ανευ της προσθή'κης, άλλ~ ούιδαμως -ιτροέ­
~η περαιτέρω, ητοι είς καταδίκην της περΙ FI LI OQUE
διδασκαλίας, ητις ητο ηιδη διαδεδαμένη ιέν τft ΔυΤΙK~
Έκκλησί(ζ(. Ά"Πεδέχετο καΙ αύτος την ιδLδαQ1καλLαν ταύ­
την 11 άπλω'ς ήνείχετο αύτήν; <Ό,τι 'καΙ αν ·συ~έ~αινε δεν
θ'ά επρεπε (κατά σε τον μη ,δεχόμενον οί κοναμίαν είς
τα
, δ
ογματικα
' θ'
εματα., ό
) Φ , , ~,
ωτιος να εχη κοινωνιαν μετ
"
αύτου».

~A π ά ν τ η σ ι ς: Έν πρώ-rοις, ,έν τη Συνόiδφ του

'"""O
S I:J δ' ~,
."Εν JEYE\liETO
" λ , . .α
α-ιτ ως π Ο
δ
ο Χ η
' ....
του ακαινοτο­

μήτου Σl>μl~όλου της Πίστεως ύπο των άντιπροισώ1Των

του Πά-ιτα, ώ·ς γράψετε, άλλά κάτι πολυστrοuδαιό'τε­
ρο\'" α να: Η ε μ α τ ί σ ιΘ η πας ό μη δεχόιμ'ενος του­
το
• ,
ακα:ινοτομητον.
, ~Iδ'
ου
,
τι
'Ι'
εΙ'πσν:

«~EΆV τις δε νεωτεριστης αλλην όμολογίαιν συντά­

ξ'n -ιταρά τ,ην ίιερcXν ταύτην καΙ πρστείνη αύτην τοις πι­
στ.c)ίϊς ΎΊ τοις KlατηXOUΙμένoις ~αρ~lάρoις, ToOrroιv ή,μεις
κληρικον μ.εν οντα KαθαιρoOι~εν, λαΤκον δε Ccvα1θ1ειματί­
ζομεν καΤίΟ: 1:0: ιθε-σπίσματ.α: της Συνόδου ταύτης». ΚαΙ
τrάντες οί ,σύνεδροι έ~όησoν: «ΆναΘεματίζaμεν οον τον
μη
\ ,
Ίτιστιευοντα: τον αυτσν
'''' ,
τραπov».

Δεδομένου δε οτι ή Σύνοδος αϋτη έξεπρoσώ,τrει την

-88­
 ';dύνολον Ο ί κ ο υ μ ε ν ι κ η ν Έκκλησίαν, αύτονόη­
τον τυγχάνει στι παραχρημα άνειΘεματίζοντο τcάvτες οί
- έ,1t[σκο1tΟΙ ταυ Πάπα ·1 ω,ΆWOυ του Η' η τινος έτέρου
αί ό1tΟlΟΙ εκήρυττον η θα (ετόλμων την είσαΥωγην του
. FILIOQUE.
CH ά1τόφασις αϋτη ητο Ο ί κ ο υ μ ε ν ι κ ο Ο χα­
" ρακτη ρος καΙ όΠΟΥ ρεώσεως. Συνετcως, δεν ,έχρειάζετο
ίJδιαιτέρα ύ-π:ο του Πά1tα • Ι ω,άννου κατcxιδίκη· 'Πας και­
νοτομων είχε. καταδΙ'Καϊσθη έν ή1 Συνόδφ του 879 ηΤΙζ
επέτυχε καΙ την lεπανένωlσιν Άνατολικης καΙ Δυτικης
Έκκλησίας.

Πλην των άνιωτέρω, ύ1Ίοχρεουμαι να σημειώ,σω" δ­

τι ό Ρώμης οόδέ'Ποτε 1tpO του 1014 είχε δεχθη τό FI­
.Ι Ι OQUE. Μόλις τότε ύπέκυψε, κατό'Πιν άσκηθείσης ~ί­
ας εκ μ.έρους του Αύτσκράτσρος Φρειδερίκου Ι Ι, καΙ έ­
δέχθη τουτο.
ΚαΙ κάτι σπουδαιότερον: co άνατολικος κόσμος
(Βυζάντιον) τ~ 867 τό πρωτον έπληροψορήιθη δια της
έγκυκλίαυ του Φωτίου την αίρεσιν του FI Ι Ι OQUE, καί­
τοι ά1tΟ του 589 ηρξατο εν τfl Δύσει έμψανιζομένη.

Έφ' δσον δ,ε ε~λε1tε κατόπιν, εν τft Συνόδφ του 879

τον ΆVαιθ1εματισμoν παvτoς καινοτομουντος, 'Πως ~τo
δuνατoν να διακόΨn T11V κοινωνίαν με τΟν Ρώ,μης την
σΤΙΥμην κατα την ό'Πoίαv έκεινος μεν δ,εν το είχε δ,εΧ'θη
οί δε ύπ' αύτ,Qιν ίέ1ίίσκοποι τ ί έ π Ρ έ σ ~ 'ε υ ε ν ε­
καστος lεπ' αύτoιU ητο αΥνωσταν δια τους Άνατολικούς;
~ράφω αγνω'στον, διότι καίτοι επι 300 σχεδ,ον ετη έκυ­
οφορειτσ εν τft Δ'ύισει, ή Άνατολη (Βυζάντιον) εν τσυ­
" ,
τοις 1:'0 ηΥνοει.

Κατ-α συνέ'Π'ειαν το ~άρoς της ύ1tοθέσεως δεν κείται

εΙς το ε,αν KCXί'ειδίKα~ η οχι ό πά1tας , Ιωάννης την δι­
δασκάλ[αν Ήερί F Ι Ι Ι OQUE, άλλα κ α τ α 1t ό σ ο v
έ Υ v ώ Ρ ι' ζ ιΕ τ α ύ τ η ν ό 1t ά Ρ Χ ο u ,σ α ν έv
 τ ft Δ 6 ,σ ε ι ό Φ ώ τ ι ο ς (rέwοεΊται μετα την Σό­
νοδον του 879).
Ί δου ή κλεΙς της οίκονομίας ή όποία τοσουτον σας
έσκανδάλtισιε...
"Αναφορικως μέ την ,έπιστολην του πάπα "Ιωάννου
του Η' οστις έττ:ιτίιθεται δι" αύτης σφοδρως κατ1ό: των
','

είσαΥαΥόντων το FI Ι 1ΟQUΕε1tισκό1ίων του, καΙ την

ό1tοίαν έχαρακτη ρίσατε ώς ν ό θ ο ν, ,έρωτωμεν:
Πόθεν ή ρ6aθητιε την 1tλη ροφορίαν της νοθείας; Βε­
~αίως δι" ήμας 'είναι ά δ ι α 'φ 'Ο Ρ ο ν διότι καΙ δι"
έτέρας δδοσ <Χπε'δείξαμεν ώ·ς ύΥια την όρθόιδοξον (θέ­
σιν τοϋ Μ. Φιωτίου εναvτι του ττ:άπα Ί ωάwου Η'. "Εάν
ομως αί 1tηyαί ,σας ψε ύδ·ωνται , τrραγ;μα ΟTΙJερ ήμεΊς τη­
στεύομεν, πρέπει να '11"αόσουν τηνέκροην των «'θολερων
υδάτων» ωlO"'Cε οί διψωvτες να πίνουν ά:κινδύνω·ς ...
'Ύπερ της γνησιότητος της έτrιστoλης τάσσονται αί
έξης:

1) Τά «τrραKΤΙKα των Σuvόδωv» εκιδ. 1761, Τόμου

Β' σελ. 92Β, 974.
2) eo ημέτερος Νικη.φ,όρος θ'εοτόκης Iέν τφ εργ<{)
Του «'ΆτrόKΡΙIσις ...», Iέκδ. Χάλλης 1775, σελ. 31, ,έκδ,. "Α­
θηνων 1892, σελ. 30.
3) eo κα!θολικός ίστσρικός τr. FLEURY έν τft "Εκκλ.
αύτου eΙστσιρί'α, νοι 11, Ρ. 438 - 9.
4) e·o "Α'δάμ ZOΙΡVΙKά~ΙOς έν τφ ά'τrαραμίλλω εργ<{)
«ΠΕΡΙ ΑΓιογ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ», Π,ετρoύτroλις, 1797, εν­
θα Iέν τφ Α' τόμ<{) 'σελ. 456 - 7 τrαΡCX1θέτει δλόκληρον τήν
έ-τnστολην ,έτrΙKρoτων μυρί-αις <:brοδείξεισι τήν γνησιότη­
τα της καΙ καταλήΥων: «... καΙ του λ'OιτroOι το\ί.ς Π'orvτι­
φικίοις τόν τηλι,κσυτον ιδσκόν ά1!" όφθαλμων έξελέσθαι
.μη εΤναι ράδιον».

5) eo ιέτrί,σης ΚαJθολιlΚΟς ίστοlρικός 11:. GUΕΠΕΕ,

δστις lμαλι'οτ:α έ1ίιτίΘ,εται τοίς έθέλοοσιν. ώ,ς νόιθΙον ταό­

-90­
 ''fT}\xJ' δ,υίτκοϊς συνaJδέλφO ις τσυσψοιδρως. (δρα« ΤΗΕ

,pAP'ACY» Ν. YORK, 1866. Ρ. 337 - 8).

1,.ε~:6), "Ο χιειρόγραφος κωδιξ ύπ' ό:ρuθμ. 147 της Ι. Μ.

'Διονυσίουέν "ΑΥίφ "Όρει τοΟ ετους 1369.

. 7) Τέλος ό 'ΆΥιος Νεκτάριος δια πολ/ων 'μα:ρτυ­
:ριων ύπερασπίζει την Υνησιότητα αύτης, ιέν τ~ EΡY<t>
του: «Περί των αιτίων τοΟ Σχίσματος», 'Aιθηvαι 1911,
~ΤR;μρς Α', σελ. 286 έξ.
,;ι!, ',':
. .1'"' "
,~'~\KαΙ πάλιν περΙ Μ. Φωτίου.

<QI)'. 3,;'Γράψετε
'
δτι αν καΙ δεν έπιεl~λήlθη άξίωσις Πρω-rεί­
έπεδιώκε-rο δμω'ς' διο καΙ έρωτατε : «Διατί, λοιπόν,
:61φρ~ ουδεμία οικονομLα ,έπιτρέΠε'ιιαι . ε1ς -Va δογιματικα
h.ThTΠHa~a ό Φώτιος ιέ κοινώνε ι !μιετα τοΟ 'Iιω·ΆWOO;»
,
;πΥΌΤ'
~A
ϊt
'
α ν τ η σ ι ς:
Π' -,
ερι της οικονομιας
, ~
'Ι
"
μη εν

,:τ1ρις,δογ,μ:ατικοις ιΘέμαοι εΥραψα ΆVωτέρω, (1tαρ. 1) καΙ

:\~ι{ηυKρίνησα καλως τrως καΙ μέχρι -rroO την ά'τrOδέχO­
~Yιαι. Σημασία δμως ιέτrΙ τοα προκlεuμlένοu ε.χει οτι οί Πα­
,~~1}OΙ λεΥατοι έ ο ί γ η ο α v ΤCασαν ΠΑΤCΙKην ά:ξίωσιν
...:ρωτείου, κατα "[1cX ΥεννηιΘένταέν τfi Συνόδφ τοΟ 879
\~αΙ συμπεΡΙθφέρθηοαν ώς προς 'ί 'ο ο υ ς προς τους
. λ'pιϊtOυς
, ,
ΠατριάΡχας.
j(>' ΤοΟτο εχει την ~εyίστην ι~ια;ρ6τητα, ητοι ή τcραιξις,
':Κ'αί έν αύτη ,συνειφ-ώνηοαν 1tλήρω,ς προς τα κεΝεΟΟματα
καΙ τας <xϊtOφάσεις της ΣUΝόδOυ.
.:(Ci: Δικαίως, λoιτr6ν, θα ,έ,ρω'τηθη τις: Τ ί Κ'Ο Ι ν Ο ν
. ύϊtάρχε ι μιετα'ξυ ϊtΑΤCι κων αξ ιώσεων μ ό ν ο ν έ ν
Υ: ρ ά μ .μ α σ ι καΙ του Πατριάρχου, Υuιμvf.i τη κε-ψα­
,λη κακοδοξοιΟντος, όpHoδσξoιUvτoς δ' ιένίοτε ιέν τοίς λό­
. Υοις προς
"
συΥχυσιν των τcι'oτων;
4'"' "'"'

-γ, Ειίς μεν την τcρώτην 'Jt'ερί1tτωοιν δ ι κ α ί ω'ς δ

Φώτιος δ,εν ήξιεΥέρθη, είς δε την δευτέραν φrρo-vείτιε ΟΤΙ
'δ,ικαίως οί Έ1tίσκοτr.οι δεν δ ιιαμαρτόρovτα ι ;

...... 91­
 ΚαΙ τας άιΛωτέρω τcαραyραφoυς 3 καΙ 4 δεν άναδη­
μοισίευ-σιεν εΙς την πρ6ς με έ11'ιστολήν του είς «Δόο ,,, Α­
κρα», παρcmέlμψας τΟν ,άΎαγνώστην ε ίς τας σελ. 153-7,
oτcoυ δηιθεν ύ11'άρχει τι αναίρεσίς των ...

5. Αί ΚανονικαΙ σχέσειs.

Είχον γράψει οτι: «τα 1τάντα έν Tfi ΈKκλησί~

κρίνονται όπα της συνειδήσεως του ΛαοΟ όστις καΙά­
'Ττοτελεϊ τον φύλακα καΙ φρουρον της '"Ορθοδοξίας». Με
έρωτατε: «eo κληρο,ς που υτcάγει;» καΙ συνεχΙζετε:
« Κ αι" -εκ
,
ΤΌ'υτου
,
τι
ς, , 'θ
ετrεται, αΥαπητε π.
δ'
θΟ ωρητε;
c, Ο
τι

λαμ~άνει δικαίω,σιν το τόλμη μά σου να ατcσσχισ1θ!fiς έκ

της ςΕλλαδικης '"Εκκλησίας; '"Άλλως Θα είχε τα ΤCρ&y­
μα, αν ελεγες «οϋτω,ς ~'ϊίρυ.ξα, διότι οϋτως υ-πηΥ6ρευ­
σέ μοι ή συνείδησί ΜΟΥ. Τί ζητεις στήριγμα εΙς την
«Συνείδησιν του ΛαJσυ»; Ποίου «ΛαοΟ Συνείδησις» εκρι­
νε καΙ (;:'δήγησέ σε να πράξης οϋτως; ~H συνείδησις των
όμοφρόνων σοι; :t Αλλ&. καί ή.μεΙς δεν εχομιεν Λαοrv τc.
θεοδώρητε; Παρ'" ήμιν δεν υτcάρxει τcλη'8ιoς 11'ιστων ψυ­
χων κατ'εργαζομένων «με-τα φό~oυ καΙ τρόμου» τήν έ­
αυτων σωτη ρίαν ; Μόνον Έ ΤCίσKOΤCOΙ ατcoτελoυ.σι τήν
'Έλλαδικην :>Εκκλησίαν; ΟύχΙ καΙ «Λαόq"Ρ; ΛΟΙ11'όν, «ή
Συνείδησις του Λασυ» αύτου δ-εν θεωρεί ΤCρO'δότας τσύς
~ΤCLσKό1τOυς της '"Fλλαδικης Έκκλησίας! ΤΙ θέλεις να
'~
πραL,ωμεν; Ν'"
α αΥνοηOiω'μεν αυτην και " \ να
, δ'"
ωμεν ΤCρO'­

σοχην εΙς «την Συνείδησιν τσυ Λαου» των συνεΤCσμένων

σοι;

'" Αλλα διατί; Είναι περισσότεροι οί ύμέτεροι; "0_

χι! Είναι σοφώτεροι; '"Όχι!, Είναι τcνευματΙKώ'Όερoι;
:>'0χι.'Ε'"ιναι ι:,
αγιωτεροι; "'0'
χι. Τ'
οτε δ ιατι;»
'
Ά τc ά ν τ η σ ι ς: Ούδεν έκ των άνωτέρω, τcράγ­
ματι είμε'θα! Άλλα τότε, τί εΤσιθ'ε, 'ΠιΗανώτατ,α θδ: έ'Πα­
νερωτήσετε. ςΑ'Γίλως έτcιθυμoιU,μεν να είμεθα σ u ν ε­

-'92,­
 J~1'C, έ σ τ ·ε ρο ι προς τας άπαιτιισεις της συνειδή'σεώς
'ΜΑΣ καί την διδασκαλίαν τη.ς Έκκλησίας!
ΚαΙ άσφ αλ ως'
~ ' "
θα 'με ερωτη,σετεεκ νεου: , " «Ο'"στοι δ'
ε

τί;» εύ ρίσκονται έν πλάνη; Σας ά:τrαντω: «' Εαν αύτον

θέλω μένειν εως ε ρχο μα Ι τί 'ΙΤρος σέ; Συ άκολούθει
μοι»! ΚαΙ έξηΥουμαι λεπτομερέοτερον. Ώς καλ.ως οθια
γνωρίζετε, κάΘε ψυχη είναι ενας κόσμος όλόκληρος'
'ί δ ι α ι τ έ Ρ ω ς δε Θα δώση λόyσv δια τας έαυτης
.\τρά;Ε,εις καΙ σκέψεις. f<a-vO: συνέπειαν, ή,μεις δεν ,έξετά­
ζομ:εν τί πράττουν οί αλλοι, ουτε δ ι κ ά ζ Ο ,μ ε ν η
κ Ρ ί ν ο μ ε ν ά:κόιμη καΙ αύτους τους συναι τίους του
σκανδάλου, τους άμελήσαντας Έ'Πισκόποος' ένθομει­
. ι ι ~ι

. σιθ'ε πι,στ.ευιω τι εΥ ραφον :

'-<'Αλλά, δυστυχως, άδελφέ μου, οί ποικίλοι αίρε­
"τικοι της OήμερOΙV, έ ξ ω τ ε Ρ ι κ ο Ι καΙ έ σ ,ω τ 'ε­
Ρ ι κ ο ί, οί καΙ χει.ρότεροι, οί δποιοι ώς «κ6ματα θα­
λάσσης έπαφρίζσντα τας έαυτων αιΙοχύινας (Ίouδ. 17)
έπιπίπτουν κατα του ποιμνίου, ο υ δ έ ν α «I~ράχoν»
συναντουνείς την καταστρεΠΤLκήν πσρείαν των δια να
. OUVTPL'~QoGv καΙ έπ~στρέψoυν KaTnσχυμένοι ·είς τας lά­
~υσσαλέας πηΥάς των! Διό τοΟτο Πίαραπo~oύιμεΘα, δια
τοΟτο θρηνοΟμεν' ΊτόρρCt? άπέχσμεν να έρχόμεΘια ε ί ς
θ έ σ ι ν ιέ λ ε Υ κ τ ο G τrλήν δμως ούlδέ1τοτεθα ά­
νεχθωμεν να προδοθουν τα αΥιώ'r1ατα».
'Εό:ν είναι μικρα αρυθμητικως <.;ή ΣυιvεΙδησις τοΟ
Λαου» , ητοι ή των συνεπoιμένωrν 'μοι χορεΙα κα1 παρά­
ταξις, τοϋτο δεν 'σημαίνει ούδόλως δτι ,είναι καΙ 'μα­
κραν της άληβεΙας ... «Ού το τrληιθoς ,έ-στι το σωζόμ;ενον,
αλλ' σί έκλεκτσΙ τσυ θεσυ» (Μ. βασίλειος, έϊtιστ. 303).
~Ή ιδuvάJμεl9ι α να άρνηθωμεν τήν ϊtpαyμαΤΙKότητα στι έν
τσις «,έκλεκτσις» -Θα EιύρΙσ~εται το «μικρον πσίμνιον»
του Κυρίου:
Έό:ν δυνάμεΘα ή'μεις να συΥκαταλεΥώμ;ειθα έν τοις
«έKλεKΤO~ς,~, αύτο δεν το έξετάζω. Αύ'το που ·έτηθuμω

-' 93­
 , ,~, ,.. e, , ~ tI
να τovισω εναντι τ:ου υμετερου «τrεΡΙ01σOτtερOΙ» ,ειναι ΟΤΙ

«ού. ,έν τω
L
τroλλω
L
το εΟ».
Έξ αλλου, ετrρετuε, -π:ρΙν η άναφερθωτοϊς -συvετroμέ­
νοις ;μοι να άτrαντήισω tδιαιτέρω'ς είς έ,μαυτον το ναΙ η
το οχι, να κρίνω δηλαδη μ ό ν ο ς καΙ μετα την ά·
τrόψασιν ή ΕΜΗ έΥέ\Λετο ΗιΜΩ,Ν, ητοι ούχΙ ή ,έμη συνεί­
δησις, άλ/' ή του «ΛαοΟ Συνείδησις».
, \ Cl
Οόδέποτε, τrάτtερ, ή άλήιΘεια έιμετρήιΘη ιμε τους 0­
\ ,
ρους που έΘέσατε άνιωτέρω· τrΡOσ~άλλOμεν Τ η ν φ υ·

σ ι ν τ η ς, έαν σKετrτώ.μειΘια παρομοίως.

Ο ύ.δόλ ω,ς, έπίσης, ,άποτελει «τόλμημα» ή ά1tο ι μά·
κρυινισίς 'μου ,έκ ί'ου τοπικσυ 'μου ΈπισKόπOιιJ, την σΤΙΥ­
, \, e, ι ,e, ~ ,
μην κατα την oτrσιαν κρινσιμενος και υτro αρχι:ερεων

συναδέλ-φωιν του εύρίσκεται σφόδρα ενοχσς ενώτrισν των

"Κ·'
ι. ανονων ,
....
Άλλα καΙ έιαν πλην του Έτησκό'Π'ου 'μου θεωρήση­
Τιε οτι ά'rrεσXΙσ8ιην έκ συνόλου της "ΕλλαδΙκ'ης Έκκλη·
σίας, καΙ πάλιν σας 01"[ιενθυμίζω, οτι ούχΙ ή Διοι'κητικη
έξάρτησις μόνον Kαθιστ~ κάποιον ιμέλος ,μιας Τσ-π:ικης
Έ,κκλησίας, άΛ)..' 'Προ τrάντων ή ταυτότης τσυ 1"[ιστιεύω
του με το 1"[ ι σ τ εύ ω της Όρθοδόξου ΆληΘείας.
Διότι κατα την ύ'μετέραν έρμηνιείαν, καΙ 1"[ ά ν τ ε ς
οί τrρo Συνοδικης δΙαΥvώlμης διαμαρτυρηΘέντες καΙ ά­
ποκόψαντες έαυτους τσυ αίρετικ,α κηρύσσοντσς επισκό­
που των, τrρέ1ίει να εύρΙσκωνται έ κ τ Ο ς Έκ'κλη­
·σίας!
(Σχέσεις αίρεσιάρχου τrρoς κοιVlωνοσντας αύτ<{) ο·
ρα κατωτέρω).
Άλλοί-μονον, πάτερ, έό:v ή διοικητικη 'ΚαΙ -μόνον ε­
ξάΡτηισις ιέξησφάλιζε την σωτη ρίαν των πtστων καΙ σύ­
χΙ ή ο ύ σ ι α σ τ ι κ ή, ητοι ή Κ ο ι ν ω v ί α μετα
της Άληιθείας καΙ ή άΥία πρόθεσις του διασώζειν τrάση
θuσί«: ταύτην! Διότι καιΘ' ύιμας καΙ οί ,ειί.σαΥ αΥ όντες,
δια της Κιρατικης ένίοτε ~ίας, ταζ 1tοικίλας αίρέσεις

-94­
 "τωv. εν τfi 'EKκλη'σί~ έπΙ μακρότατον χρονικόν διάστη­
Ά μ.α (δρα Είκονοιμάχους έπΙ 120 ετη διώκοντας τους Όρ­
" aΡδόξους), ησαν ENTO~ Έκκλη·σίας καΙ οί άιΛθιστά­
. μ~νoι "καΙ -διωκόμενοι ΕΚΤΟΣ! !...
~σ(~;~'Kα'(1α την ίδίαν λΟΥικην ε κ τ Ο ς Έ κ κ λ η σ ί­
α ζ πρέπει να εύρίσκωνται καΙ ό Μάξιμος ό eΟ,μολο­
γητηζ ,μετα του άΥίου Σωφρονίου, διότι άντέστηισαν 'θίς
i"fίϊ\ί. αίρετικην ζ''ΕΚ&θσιν» του <Ηρακλείου, την όποίαν ύ­
πέγ'ραψαν πλη-θισςέπισκόπων ώς καΙ οί πατριάρχαι εί­
σέτ'Ι: Κων) λεως, 'Αλεξανδρείας, Άντιοχιείας, - Ιεροσο­ ,
il
'. ~ι>.μων καΙ αύτος ό της Ρώμη·ς Όνώριος! !
~ζ:." Δεν τ'ο αντελήφιθητJε εΙσέτι, οτι ε~δΙKως είς τιαJς ή­
μ~ρας μας, οί τωιν Έ κ κλησιων άρχηΥΟΙ δύνανται να ε­ ,Ι

XC!ιJv «αρίστας σχέσεις» ,μεταξύτιων καΙ να κοινωνουν ϊ1

Ι
''1

πλήρως, ,ένcΊ> τη ούισίct ούδεΙς εξ αύτων να ,έ1tuθυμn τ-οι­

(fί)τας σχέlσεις, 11 ό εχ ων την lμεΥαλυτέραν πολιτικην ί­
J!J.ύν ιθ!α έπ ι~άλλεται ε ίς τσυς αλλους;
'.r., ;;Η,
t;X, ,βλέ'ΠΕ 11!εριπτώσεις 'ΑθηναΥ6ρου, ΊαlKώl~oυ '~μιε­
ρrκης κλπ. Άτr.O την πρώτην ήlμέραν ·α ν τ ι κ 'α ν ο v ι­
Κ,;.ω ς ηρπασαν τούς Ηρ6νους καΙ cXντtκανοvl.'κως .συνε­
χ(ζουν να τr.OιμαίνOυν, (Υράφε .φθείρουν) τα λΟΥικα 1tοί­
μγιά των. Λοιπόν, σας άρκει δτι εχουν κ ο ι v ω ν ί αν
~ε. τας αλ.λας Έκκληισίας, καΙ κατ-α συvέ1tειαν, είναι «&­
"χιοι,) καΙ «εν τάξ'ει»; Πότιε ιθααντιληφθη'-rε ότι τα cγ_
πουΡΥιεια Έξωτερικων των ιδιαφόρων Δυνάμεων είναι
τη. ού.σ(ct τα Πατριαρχεια, οί δε "ΑρχηΥΟΙ τ:ων Έκκλη­
σιων ένεΡΥουν οίωνεΙ &ς ύτrοτακτuκοΙ των έ'πιιθuμιων
των· ,.
Έλιευθέραν κιαι ζωισαν ΈΚ'κλησίαν σψοιδρωις αμ­
φl!~άλλω ε,αν Θα άξιωrθ1ωμεν να αϊtOλα6σωμεν. Έ-rrειδη
πολλοΙ πιστοl καλως ΥV1ωρίζουν τα άνωτέρω, σπεύδουν
να ά'rroιμαρυν\8ιoυν τοιούτων «κ,ανονικων σχέιοεων», τr.ρo­
κlειμένου να παραμιείνοuι l/ έντός της ά:λη,θε~ας, δηλαδη

-95­
έντος της ~EΚ:Kλησίας, _κατα τον μέΥαν Γρηγόριον Πα­
λOJμαν.
"Ότι είναι δυνατον σύνολον Κλήρου καΙ Λασυ να
συνιστ~ κανανικην Έκκλησίαν, 'μη κοινωνοσσα δε ταrις
λοιπαΙς. τρανον δειγμα εστω ή π,ερίπτωσις του Μητρο­
πολίτσυ Φιλαρέτου.
K'αθ~ ύμας ε1"ίρειτε οδτος να: εύρίσκεται ιέ κ τ Ο ς
Έκκλησίας, ώς Ηεωρεϊτε τους Γ.Ο.Χ. "Ελλάδος, άψσΌ
με ούδεμίαν Όρθόδοξον ΈκκλησΙαν εχει «κανονικας
σχέσεις» καΙ .μ ό ν 'Ο ν με τους Παλαιοη'μ;ερολσΥίτας
Έλλάδος κοινωνεΙ. "Ως Ό-μως έ'Κ της .έΠLσ~ολης σας έιμ­
φαίνεται καΙ Έικκλησίαν αναΥνωρίζετε οτι Kυ~ερνα
καΙ τον θαυμάζετε προσέτι δια. τηνεύγενη 'έπιστολήν
του προς τον Ά.μερικης Ί άK'ωl~oν.
Δι' αότο αKρι~·ως καΙ σήμερον, λόΥφ της ά π α v­
τ α Χ ο υ .έξαπλώσεως του Οίκοuμιεvισμου, σημειον
π ι·σ τ ό τ η τ ο ς προς την Όρθοδοξίανμιας τοπικη·ς
Έκκλησίας, δεν 'είναι το έ,cXν αϋτη Exn κοινωινικον προς
τα «Ρωμέ"ίκα» Πατριαρχεϊα ,έπίσKOτrOν, άλλ'αντuθέτlως,
έ·αν σδτος αφίσταται τσύτω,ν!
cH "Ιστσρία εχ,ει να μας παρουσιάση δΙς την τοπικην
Έκικλησίαν Κων/λειω·ς ανιευ όρθαδόξου έπισκόπου. πρω­
τον μέν, οτε σδσαν ' Αρειανσκρατουμένην,ό μετ~lας έ­
κιει προς ένί:σχυισιν του ορθοδόξου ποιμνίου ΓΡηΥόρισς
ό θεολόΥοςεδρε αύτο «καΙ άνεπίσκοπον»' (MANS Ι 3,
532)' δεύτερον δε έπΙ κακοδόξσυ Νεστορίου, οτε σί πι­
στοί, κληρος καΙ λαος άτrOKηρύιξαν-ι:ες αύτον συνήΥον­
το ανευ αύτοΟ (MANS Ι 4, 1096).
...
Σ υνεπως e3
ο
\'δ
ο ργαν ι κος συν
",
εσμος ·επισΚΟ1ίου και
" α­

ληΘείας α:rοτιελει ορον 'έκ των ων ού:κ άνευ δια την ό ρ­

θ ο δ ο ξ ί α v της τοπικης IέκκλησΙας, ης σδτος προί­
σταται.

Δια τοΟτο άκ:ρι~·ως καΙ ό αy~oς Γρηγόριος ό Πια­

λα~ας έτόνιζε προς τους ό:ντιπάλους του: «Οί της του

....:..96­
 xρ~στoυ Έκκλησίας, της άληlθ1είας εlΙσί" κ,αΙ οί μη ,της
<Χληθιε.ίας οντιες ούδέ της του Χριστσυ 'Εκκλησίας είσί».
(Συγγ ραμ. Β Ι, 627).
Ούχ ί , λοιπόν, της 'Εκκλησίας οί 'KOIKOδoξoOVΤoE'ς,
ούδέ 'Ποιμένες, άλλά «λύκοι εν πρσ~άτOυ δo~, φθ'Oiραν
πρo~άτων κατεργαζόιμενοι», ε,στω 'KΙ~ αν τιτλοφορων­
-ι:αι αΡΧΙΠΟΙlμένιες, παναγιώτατοι καΙ οίκοuμενικοί. «ΚαΙ
τοσουτον μαλλον αν καΙ σφων αύτων Κ αταψεύδσιVΤO»,
συνεχίζει ό μέγας 1Τατήρ, «'Ποιμένας καΙ αρχιπσυμένας
ίερους έαυτους καλοιυντες καΙ ύπ' άλλήλων ικα!λού'μιε­
νοι' μηδέ γαρ προισώποις τον Χριστιανιαμόν, αλ/..~ αλη­
θ:είς,χ καΙ ακρι~είc;:x πίστεως χα:ρακτηρίζειOlθαι .μιεμυή~ε­
θα». ('Ένθ~ cXν.).
Δια τοΟτο είχε δίκαιον ό καθηγητης 'Πατη.ρ Γ. Φλω­
ρόφσκυ, δταν εγραφε: «Πολυ συχνα το ,μέτρον της α­
ληΘείας ιείναι ή μαρτυρία της ιμεΙΟψηlφLας. Είιναι δυνα­
- \ \...
τον να ειναι
Κ θ
:α: 'Ο
λ \
ικη
~E
ΚΚ
λ ' \ \
ησια το «·μικρον ΊtOι'μνιoν».
,
'Ίσως ύ'Πάρχουν περισσότ'εροι έτερόδοξοι 'Παρα όρθlό­
δοξοι. Είναι δυνατον να έξ<Χ'1τλωθοσν οί αίρετικοΙ τrαν­
του και να καταλήξn ή ~EKKλησία βίς το τrερuθ:ώριον
της • Ιστορίας η να ,άποσυρθΏ είς την ερημov. Λότο συ­
νέ~η Kατ~ έ-ιτανάληψιν είς την • Ι στορίαν καΙ 'εΤναι 1ίολυ
πι-θανον να συμ~ft καΙ πάλιν ...
«Τ Ο κ α θ η κ .ο ν τ η ς ύ π α κ 'Ο η ς 'ΓC α ·ύ ε ι
οταν ό ,έπΙσκοπος 'ΓCαρεKλίνη άπο "[1Ov καθολικον ικανό­
να καΙ ό Λαος εχει τ.ο δικαίωμα να τον κατηγορήση, α­
κόμη δε καί να τον κ α θ α ι Ρ έ σ η». (·A:yta Γραφή,
Έκκλησία, Παράδασις, θεισσαλον. 1977, 'σ. 71, 75. Π~λ.
• Ι. Κοτσώνη, Π ΡOI~λήlματα Έικκλησιαστικης Οίκοινομί­

ας, σελ. 113).

«Γιατί ο-μως αΙσθάνονται οί ΧριστιανοΙ τόσο τroλυ

εντονα την άνάγκη να καταφύγουν ότuωσδήπoτιε σε μια

διοικητικα όΡΥανω·μένη ΈΚlκλησία; Λύτο γίνεται για­

τΙ ή • Ιστορία εχει -μεγάλη δύναμη στην ψυχή (μας. ~E1rEt·

-97­

______________----=======================:=:=:=--:-........._ .................: =........ Ι,

:=_--.;;ι,

ι
 δη' την
, 'Ε
ΆΚΚ
λ"
ησια μεσα 'στους
" ....
αιωνες την
\ γνω'P~σαμε
,
.:,: όΡΥ;ανωμένη ,σε Πατριαρχεια καΙ σε Συνόδους, την ταυ­
τήισαμε με την όργάvω'σή της αύτήν, ξεχνώντας ότι, κα­
Τ,α την διάρκειαν των αΙρέσεων, ή όργάνω.ση αύτη χα­
νόταν για τους Όρθοδιόιξαυς καΙ γινόταν τ'ο 0πλο .της
κακοδοξίας εναντίον τους. <'Ο μ ω ς, σ τ α υ ς ά 1t o~
κ α λ U 1t Τ Ι Κ -ο υ ς κ α ι Ρ ο υ ς 1t α υ ζ ο υ ,μ ε, ε­
χ ο u μ 'ε ά φή σ ε ι 1t ι α 1t ί σ ω τ η ν -ι ,σ τ ο Ρ ί α
κ α Ι μ 1t ή Κ α μ ε σ τ η ν 'Ε σ Χ α τ ο λ ο γ ί α. cH
1"( ν ·ε υ μ α τ ι κ ή ,μ α·ς ,ε 1t ι ~ ί ωσ η ·ε ξ α Ρ' τ 0:­
τ α ι ά 1t Ο Τ η v σ υ ν ε ι δ η τ ο π ο ί η σ η ,α ύ τ ο υ
τ ο G γ ε γ α ν ό τ ο ς. "E1tιEcrav Ήια ολα τα Ιστορικά
μιας α'ντιερείσματα. <Η CCΉοστασία Ciλλαξε τους Ήαυμένας
σε λύ'κους .καΙ ή οργανωιμένη ΈΚJKλησία 'ΙΤαυ ξέρcxιμε εί­
ναι 1tLO: ,σή·μΈρα αγέλη λ6κων και Θάνατος 'ITρol~άτων.
·0 διόJ~Oιλoς είναι Ήια λυμένας. Για να lεΉι~ιώισoυμ:ε 'ΙΤρέ­
'ΠΙει να δσΟιμε την ΈκκλησΙα στη ,μυστικη καΙ μυστηρια­
κή της .ούσία, γυιμνωlμένη a1tO τη διοικητική της οργά­
νωση Ήου γνωρίσαμε στην · ΙιστσρΙα. Στην άρένα οί μάρ­
τυρες yuιμνol ,&ι,ιτιμετώΉιζαν τα θηρΙα. Γυμνη καΙ ή στρα­
τε'ι)ομένη Έκκλησία των εσχάτων' καιρων -Θα 1Τ:αλέψει
μαζί τους, χωρΙς Συινόδους, χωρΙς Πατριαρχεια, χωρΙς
σύ'νδεσμο των κατα τό1tους μικρων Έκκλησιω'ν αλλον
αΉΟ τον Χριστ6ν καΙ την κοινωνία τους με τrην ιΘριαμ­
,~.ξύοuσα '6κκλη lσία.

»Το συνηlθlΙICJiμένο λσι1tον ,ερώτημα: «,Καλα να φιύο­

γoυ~ε άπο τον ΟίκΟ'uμ:εν~σμό, ά:λλα σε Ήοιά Έκκλησία
να 1tο:με;» δεν εχει τη Θέ·ση του ισήιμιερα. ΓιατΙ δ,εν Ήρό­
κειται να Ήαμε TCαuθ'ενα άλλα να μείνσυιμε στην Έκκλη­
σία ταυ Χριστου, στην Έκκλησία των Πατέρων' ν' άρ­
νηθoίJιμε τις τr:αρα1tOιήσεις καΙ να μιείνουμε στην άλή­
"
θ ειαΉου ,
απο
e
απ
αλ-
ων
, ,
ονυχων
,
γνωρισαμε,
άλλ'
α
δ
οσκο­

λ~υόμαστε 1tlO: V' άναγνωρίσoιuιμε 'σ' αύτο 1tOlJ .μας λέ­

,ι
ΥΟΥν.:Ότι εΤναι. δηΘεν-'Εικκλησία. Αύτή την αρνηση του
i·
'i
... ~98­
!ι
 ευδους
\ ... , πραγ'ματοποιη­
' α τη\l
κ'αι των τrαρατroιησιεων
'θ' ,
.oιJ~ε ~iκεΊ π~υ ~ρισK~μα~τε, <~ιαKόπ:o~ας άrσλ~ Kα~
κοι,νωνιαμα:ζι της. Και τοτε, οταν Θα εχοuμε KΑVει το
rcρωτ-ο ,~ημα που περ~μένει άπο μας 'ό θεός, θα: ελιΘlει ό
ίδιος ,σε συνάντη'σή μας, καΙ Η' ανoί~ει τα μάτια 'μας,
7tο U μ. έ χρι τότε σνομα είχαν δτι l~λέπoυν, άλλα ητ-ανά­
νίκαvα να δουν τον άληιθιινο Xρ~στό. ΚαΙ Oί1ΑV τον δοιυ­
ι ξ \" Ρ- ι ίλ <Ι >Ι ξ
2' Iμ;ε θα τρε oυ~Έ στον πι~ aKP~\:JO.,μ~ς φ ο: οπως ε:ρε ::
ό Φίλι1tπσςστον Ναθιαναηλ και Θα τον καλεσιουιμιε να ρθη
.vc:X δεΊ κι' αυτός, 00.0 κι' αν άμφι~άλλ:ει για το καϊλο τroυ
μπορεΊ να ελιθιει crn6 τη Ναζαρέτ. 'Έτσι σχηιματί~εται
το «μ.ικρΟ πσΙμνιο», ή 'μικρη ϊ1σπικη έκ:κλη'σία. Οϊ άλη­
θιVoι ΊσραηλΊΤE'ς~'PίισKoυν -ό ενας τον &.λλον καΙ εΡχOV­
τςχι 'μαζΙ στον Χριστό, λα'ίκοΙ καΙ ί'ερελς καΙ ' Ετr~σKoτroι.
. '> Αυτη ή δραμCXΤυKη αλλαεύλΟΥημένη δι,αδυΚ'OJσΙα
'1ναι ηδη άπο δεκαετίιες Υνωστη στη Ρ,ωσία. <Η λεΥομέ­
νη «Έ 'Κ Κ λ η 'σ ί α τ ω v Κ α τ α κ ο μ ~ ω v» δεν
εχει καιμ;μια ιεξωτερικη όμ:οιότητα ιμε τΙς οργανωμένες
Εκ:κλησίες 1tOl> ξέροομlε, καΙ μόνον ιμε τΙς Έ'κκλησίιες
της εποχης των μ'εΥάλων 'διω.Υlμων δμοιάζει. <Η κατά­
σταση πσυεπικρατεΊ τώρα στη Ρωσία σΙΥα . σιγα Θα
',YEVLKEUθoEl πανταΟ. Όρθ'όδοξοι Έ1ΙίσΚΟ1tοι ,ελάχιστοι,
. διάσπαρτΟ'ι 'στον κόσμο, κρυμμένοι καΙ αΥνω,στοι στους
; πολλούς. <ΙερεΊς ~ετρημένoι θα εκ.τε.:λοϋν α/τοιστα/uκες
}'περιοδειες άπο πόλη σε πόλη, άπο ιενορία σε ένσρία,
<hrOχώρα σε χώρα, άναKσυφίζOVΤας τΙς τrνευιματικες ά­
i νάγκες των πι'στων καΙ ένώνοντάς τοuς όλους, γνωιστοός
καΙ άΥνώστους μεταξύ τους, με τους αφβαρτους δε·
.. Qμους. του αναστηlμένου Σώμαϊ10ς καΙ AίJματoς ΤlOυ Χρι­
. στο:υ, :μνημονεύοντας «πά-σης επισκσπης Όρθοιδόξων»
για" να μη προδίδεται ό Ίτλησιέστερος άληθινος E1tίoOIKO·
πας, 11 καΙ άπα ΠΡαΥματικη αγνοια για­ -ro που ~ρίσKε­
ται άλ \ "
,η θ Lνος ιεπιισΚΟ1tσς.

ΚαΙ η έ:π:οχη του' Αντιχρί-στου θα 1tροχωρει τrρoςτην

άποκορύφωσή της. ΤΟ ποίμνιο του Χριστου ολο καΙ θα

μικραίνει. 'Όιμως οοσ πιο δυνατΟς ό τrόνoς των ήμερω'ν
ποι) ερχονται ι τόισο KOVΤύτερά μας Θα είναι 'ό Κόριος,
<pιB1WE ι να 'μιε ίνουιμε πιστοΙ ιμέχρι το τέλος. ΤΟ 'Πλο:Ιο
'Παυ μάς εψερε μέχρι έδω, ή συνοδική, ,δΙΟbκητική, όρ­
γανωμένη 'μορψη της Έικκλη,σίας ιέξώκ,ειλε στα ρηχα
της aπoστασίας καΙ διαλ6εται απο την '~ία τω.νκυμά­
τ,ων ... ». (Περισδικ,σν «Οί Pί~ες», Δεκ. 1982, σ. 3-4).
<Ό1tοιας είναι λυlμένος άπο τα δεαμα του κόσμου
καΙ έλ:ε6θεραςά1το σκοπιμιότητ,ες καΙ ύ1τακοες είς άντι­
κανονικα κατεστη'μένα της έ'Ποχης ,μας, οποιος 1tοιθιεί:ά­
λήΘειαν καΙ ύπακοην στον λόγον του θεοΟ καΙ τωiV ά­
γίων του, αύτος ~λέΠίει Κ(:dθιαρα «τα σημεΊα των και­
ρωiV» καΙ ,έτrΙKρoτεί: δλη iΚαρδιί~ τους άνωτέρω προψη­
τικους λόγους ταυ περιοδιικου, όJδιαψoρων δια τ,ας θί­
ρωνείας των «λογίων» καΙ τας «έρμηνείας» των «εΙδι­
κων»
'"' ...
Αί σχέ,σεις, λοιπόν, ΠανοσιολΟΥιώτα-rε ι αποτελοΟν
την Ψ λ ο Ο δ α, τον δε πυρηνα συνιστοΟιν ή Κ ο ι­
ν ω ν ί 'ο: καΙ τι α 'Π ο δ ο Χ η της κηρυττομένης ύτι:ο
της ΕΚΚΛΗΣΙ ΛΣ αληΘείας. ·0 εύρ~σKόμενoς έντος τσΟ
1tυρηνος δεν τον ένδιαιφέρει έ·αν δειv lμετέχη καΙ τοΟ ,φλοι­
00, είς ήίμέρας όμοίας της έπ,οχης μας, οταν καΙ καΘ'
ύμας ,άκόμηι Π,ατριάρχ:αι καΙ Ά.ρχιεπί.σκαπσι .έν ένερ­
γεί~ 4'α'Π έδ ε ι ξ α v έ α υ τ σ υ ς ώ ς ιμ η δ έ ν α
, σ ω τ οε Ρ
ε " ν
ι κ ο κ α ι Ρ...
Ι:} α θ' ..
υ τ ε Ρ ο- ν .δ 'n '
:ε ,α ι.ι Ο ν
31 " 3 , , ,
ε Χ ο ν τ α ς π Ρ ο ς τ η ν α κ η Ρ α τ Ο ν 'κ α ι ·α­

μ ώ .μ η τ ο ν '0 Ρ ιθ ο δ ο ξ ί α ν» !!!
Άικολοόθως, άναψερόμιενος είς το σχίιαμJα το Υεγο­
ν6ς έτrΙ άγίσυ Χρυσοστόμου γράψετε τα έξης: α) «... ταΟ
3, , e"'" " ,
ειρημενου σχ ισματος ηγουντο τεσσαρακοντα ε-τnσκΟΙΠΟι ,
καλο-ύ'μενσι ... Ι ωαννιται~Ί οίτινες 1tαρέιμειναν πιστοΙ είς
τον Χρυσόσταμον καΙ ήρνήΘησαν να κοινωνήισω,σι τοις
διαδόχοις αύτοσ, καΙ

-. 100 .........

 ,~) στι «το έν λόγ<{) aχ ίσμια :έΥένετ-ο τr α Ρ α τ η ν

Ρ η τ η ν έ ν τ σ λ η ν του ιθείου Πιατρός, oτrως οί φί­
λοι ά:ύτι{) ΈτrίσKOτrOΙ ιμη ύπογράψωσι ,μεν την καταδ-ί­
κην αύτΟΟ, Κ ο ι ν ιω ν ή σ ω 'σ ι ν δμως τι{) διαδόχ<{)
αύτου (2Αρσακί<{) ΠΡΟΣ ΑΠΟΦΥΓΗΝ ΣΧΙΣΜΑΤΟΣ».
ΚαΙ κα-rαλήΥετε :
«Οϋτως ετrραττοv,άγcmητε τr. θεοδώρητε, οί πρά­
γματι Π,ατέρες της Έκκλησίας. ·"Ετρε.μοv τας διαιρέ­
σεις καΙ τα σχίσματα καΙ ΊIαντoιoτρότrως είργαζOVΤO
δια την ατroφυyην αύτω'ν ... ».
'Απ ά v τ η σ ι ς: ΚαΙ τrά:λιν ο ύ ·δ α 'μ ο {; f!Jλέ­
πω π α Ρ ,ά λ λ η λ 6 ν τ ι των ανωτέρω καΙ των της
σήl~ερoν! ·0 "Άγιος Πατηρ δικαίως καΙ ιεύλιόγως τοϊς
'Π'αρήΥΥιειλε να ,μη τrpof!JoOιv ;εΙς σχ[σμα, διότι ,έ-roρόκει­
το 'ΠJερΙ ,άτασΘιαλίας δισικητικης μορφης καΙ ,ψόσΕΙως μη
λυμαινομένης δέ την της 2Εκκλησίας διδαισκ,αλίαν.
2Ιδ
~
'
ου
c.I
αμως,
" e
πρακειμενου τrερι ιαιρετικου και
.....,
και­
"..
νοιτομουντος
" R . λ'
τroι:μενoις τι ,σuμ\:Jου 'ευει
\'
τους παντας να
,
πράττωσι.
«πως σΟν Πα:υ~oς, .φησίν, -roείθεσθε τοίς ήΥοuμέvοιις
ήμων καΙ 'ύπείκ.ετε; 2Ανωτέρω είτrών ών αναθεωρουντες
την EKf!JCXJOIlV της άναιστροφης, τότε ,εΤτrε πε~θεσθε Τοtς
.s - \. S!
ή Υουμενοις
ι Ι Ι'" Ι
rfμων και οπειικετε· τι οον; ψησιν, υταν τro­

νηρ6ς η καΙ μη -roE ιθώ'μIεJθα ; 1ίOVΗ ρος τrως λ έγιε ις ; Ε Ι

ΜΕΝ ΠΙΣΤΕΩΣ ENEiKEN, ΦΕγ.ΓΕ !ΚΑΙ ΠΑΡΑΙΊΗΣΑΙ·
μη ιμόνοv αν ανθρωτroς η, &λλα καν άγΥελος έξ αύρα­
νοισ κατιών»! (όμιλ. 36 τrρός ·Ε~ραLοuς).
Δια ΤOιQ.τo, καίται οί «2 Ι ω,αννϊται» έτr[σK01TOΙ ύ-roερ­
$ολικ<{) ζήλcp κινηιθέντες δεν ιέκοινώνηισαν τι{) S Α.ρσα­
ι δ Ιλ· Ι
'18tησαν δ \ ... ~
Kl<{)t ουο
2
lω;ς ομως KΙCXTEKpU ,La τουτ:ο υτro τοu ι.
C \ ...

Πατρός, άλλ" έγκωμίοις έτι μήιθησαν, 0Jv κ:αΙ ώς εί1τΟ­

μεν, ή άvτLδρασίς των έσκόπει να ματαιώση δΙΟl!κητικην
<hασθαλίαν. Δια Θέματα οιμω'ς τr~στεω'ς ά:ε(τro~ε έφώ­
νει: ΦΕνΓΕ ΚΑΙ ΠΑΡΑΙΤΗΣΑΙ.

-101­
 Κατα auvt-rrElOOi, ή,μεϊς σΙ <Αγιορεϊται, ώς καΙ 1tάν.
τες σί ύ1tΟ τον Πατριάρχην ~Ε1tίσκ:ο1tΟΙ, ο ύ δ ό λ ,ω ς
1tpt1tEl να ικοινωνω'μ:ε,ν Αύτt;)!
Συμη:ερασματικως: ουδόλως εχεται άληιθ:είας το
. ιΥμέτιερον: «~H θέσις 1tάντως του ίερου Πατρος ητο σα­
φιης καΙ <Χ1tόλυτσς: ΟΧ Ι ΣΧ Ι ΣΜΑΤΑ». θα ε1tρεϊτ'ε να
συμ1tl εράνητε τελιείως διαφόρως: Παραδείγιματσς χά­
ρινοδτως: <Η θέισις 1tάντως ταυ ί. Πατρ6ς δια την προ­
,
κειμενην
,
1tεΡΙΊττωσιν ... κ
λ''''
1t., και οχι να ε
3ξ ,
αγαγΕ'ΤΕ. γε­

νικον συιμπέρασμα στι ό θ:εισς Χρuσόστομος δεν 'E1tlTpt­

TCEl ούδέΊτοτε άπομάκρυνσιν ,έκ κακων 1tΟι,μένων. Α ϋ­
τη καΙ μόνον AVTH: είναι ή έπΙ του
Ίτ Ρ ο κ 'ε ιμ έ ν ο u Α Λ Η θ Ε Ι Α.

§ § 6 - 13 καΙ 1.8. ΠερΙ ταί5 Παλαιοημερολονιακο'ί5

Δια τας θέσεις ύιμων των παραγράφων 6 - 13 καΙ

18 cXπτομέvας του ΠαλαιοημερσλΟΥιακου ιΘέματσς σας
τrαρcmέμ1t,ω ,ειίς 'C1cXc; 'Ο1ελ. 26 - 39 της οα' άτrαKρίOlεω,ς.
ΈΚ'ΕΙ ιθα εϋρητε, ,Εαν καλως ι~ελετή,σετε, 'Όας ζη­
τουμένας ά'Παντήισεις καΙ το Ίτιστεύ-ω μου. <\ Εν μόνον ί­
διαιτέιρως Θέλω να σας τονLσω, στι δηλ. τ:ο ιθιέιμα του
<Ημερολογίου ίάτrοτελιει sui generis Υεγονός έν τη ί­
στορίc;,x της ΠαΥκοσμίου Όρθοσδοξίας καΙ ματαΙΟ1rονει­
i ι

τε με τας προσπαθείας τηςειύρέσεω.ς παραλλήλου έν

τt;) παρελθιόντι, Ιδιαιτέρω,ς δμως ιέφιαρμόζovτες τας 1t'E­
,
ρι
,..,
«κανανικων σχεσεων>.'
θ'
' Έωριας σας.

~Eτr~ αυτου άτtλOoόστατα εχ:ει 'ΌελεΙαν ,έφαρμσΥήν το

παρατιιΘιέιμ'ενον κατω'τέρω συμΊτέρααμα, ώς :έKψράJζoν
το πιστεύ-ω ταΟ fνανOνΙKOυ Δικαίου της ~EK!Kλησίας ε­
ναντι της όυνει,δήισειω,ς του ΛαοΟ, σύ μην άλλ,α καί 1t ά­
σ η ς ψ u Χ η ς 'ευρισκομένης ,ένώπιον 1ίαρα~,άσεω,ς

Ι
Ι Κανόνος η παραδόσεως τη'ς Έκ\κλησίας, ανεξαρτή­
1

τως ~αJθ!μαO καί ποιότητος το-υ δράστoιu.

1

-'102­
 «Είς το σηιμειον τουτο, Θα ήδόνατο ναπρoστrεθ(ι,
. ότι καΙ «ή κατ' σίκονομίαν ένέργεια, ώς καΙ η:ασαι αί
ένrέρyειαι του Π,αΤ'ριάΡχου καΙ της Συν6δου, κατό: την
..:Οριθlόδοξον ά:ντίληψιν, ύ π ό ικ ε ι ν τ α ι 'είς την ΑΤCό­
. ψασιν του κριτηρίου της συνειδήσεως του 'συνόλου της
'Εκκλησίας σώματος. "Υπο την iiWOlαY ταότην η:ρέ'Jt1ει
'νααντιληφθΏ τις καΙ ταςένεργείας του άΥίου Θεοδώ­
.ρου 1:0υ Στοιυδίτου καΙ των 11:ερΙ αύτον .μοναχων, οί δ­
:ιτοϊοι εκριναν καΙ κατειδίκασαν πρά:ξεις τη'ς Πατριαρ­
', . . χι\κης Συνόδου ένφ νομικως καΙ κανovrκως ούιδ'Είμίιαν
ο,' είχαν προς τουτο άρμοδιότητα.
"Α λ λ α ι ς λ έ ξ ε σ ι Υ, ό 11: ε ρ.ά: v ω τ η ς
, ύ, π ο τ ω ν vό μ ω v κ α Ι τ ω v ~Ι. Κ α v ό ν.;ω ν
"π α Ρ ε Χ ο lμ έ ν η ς ά Ρ ιμ ο δ ι ό τ η τ -ος, ύ τc ':6::Ρ.
)χ,ε ι ή ή θ ι κ ή ά Ρ μ ο δ ι ό τη ς τ ο η ,συ::ν '6-­
;'λο υ π λ η Ρ ώ μ α τ ο ς τ η ς 'Ε κ κ λ"ισ ί αJς, ,'fι
Υ.δ -ιτο ί α ε Τ ν α ι Α Δ Ε Κ Α Σ Τ Ο Σ». (" Ι. Κοτσώ ..
, «Πlρo~λήματα της Έκκλ. Ο'ί'κονομΙας» σελ. 113).
CH 'ΙΤροσπάθεια ύμων να άμαυρώσητε τον ,δίκαιον α­
'fiNa των Γ.Ο.Χ. δια τινας παρεκτροπτας"αίτιvες ,έση­
~μιειωθη.σαν καΙ σηιμ'ειουνται ,έν τη εύΥενεί ταότη <h!τι­
ρρασει, ,σας τοτι:αΘετεϊ έΚΤΟ'ς θέματος' καΙ -σUσLας. Γνω­
'ρίζομεν πάντας τας αδυναμίας καΙ τα 1ίάΙ9η των ,άiρχόν­
, ων καΙ ταυ λαου των Γ.Ο.Χ ... Αότό αμως οόδόλως 'ση­
αίνε ι δτι αί Nεoημερoλoγ~ται εύρυσKOΙVΤαι i~y -δuιyάμει
αί ·άπαθεΙα.
. ­
"Ας μή συΥχέωμ'εν, λοιπόν, ί δ έ α ς καΙ φ ο­
'εϊς τω' ν!
θα ητα εύχης εΡΥσν πάντω'ςσυvτ6μως ,αί τro ικ;"(λα ι
ατασθαλίαι», «άνθρώ'Πιναι δι:δα!σκαλίαι» καΙ ~ «δίίόι\κη­
<lKal άταξίαι» να έκ.λ!είψουν παντελώς έκ-των- Γ.Ο.Χ.
'10' άπαιτουν οϊ Kαιρoί~ ;σί άνθρωποι, τo«σό~~oλoν» του
" .,ων-ας των. Μόνοv οUτω Ηά φρ'αyΏ"~όϊιαδήΠO'Όε γλώσσα
%O)t KαK6~oυλoς διά:θιεσις, ητις έρεvδαμένη' :έπ'l των ό:νω­

". Ι~103­
τέρω, προσ-π:αθεί να μωμή'Ο] την σύνολον θειωρητικην
θέσιν τοσ παλαιoηι~ερoλoyηΤΙKOO κινήιματος.
Έ v τf1 ύπ' αρvθμ. 18 έ'νστάσε ι όμων Υ ράψετε: «τα
οσα Υράψεις περιτης 'Εκκλη,σίας των Γ.Ο.Χ. υΙοθετων
τας ιθ\έ,σεις «εόλα~oσς ίερέως της Ρωσικης διαισrt:oρδ:ς»,
είναι όJKιατανόητια. CVwσστη ρίζιεις δτι, «έαν αί Γ.Ο.Χ. της
Έλλάδος ,έχώρισαν τ:ας εύιθύνας των απο την ύιμετέραν
,
κακο δ Oiξ ον •Ε κκ λ'
ησιαν, . . . "IEYEVETo
τουτο δι ' ,
ου δ'
,εν "λλ'Ο,
α

είμη δι,α κιακοδοξίαν καΙ διότι «έτΈJθη έν κινδύν<{) ή σω­

τηρία 'ΚαΙ ό άΥιασμος του -π:οιιμνίου,~>, λόΥ<{) της τ]ιμερο'"
λΟΥιακης μ'ετα~'oλης.
'Αλλ'α συ,
"λ
. ' ο, λ'ΙΥου· δ υε-σ άλΠΙι.,lες
ΨΙ τατε, προ Υ, οτι
c, ι δ'
εν

σuμψωνείς ιμέ το π~στε6ω τη,ς Υνωστης ,έΥκuκλίου των

ΠαλαιοηlμερολΟΥιτων, δι' ης έκηρ6χθηισαν ακυρα ί1α
Μυστήρια της "Ελλαδικης Έκικλησίας ... Δέν κινείααι
οϋτως έντος κύκλοιυ άντινομιων καΙ αντιφάσεων;»
'Α π ά ν τ η σ ι ς: 'ΕδηιμιουΡΥή,σατε υμείς 'Ο1κοπί­
μω,ς την ά'ντιναιμίαν ταύτην, περικ,όψαντες τεΧVΗέντω,ς
την πρότασιν. Το κ'είιμενον είχεν οϋτ'ως:
«'Εάν οί Γ.Ο.Χ. της "Ελλάδος έχώρισαν τας ιεύΘό­
νας των άτro την ιΥμετέραν κακόδοξον Έικκλησίαν, τ:ου ..
"
το ιεΥενετο δ"
ι ου δ'
εν "λλο,
α "
ειιμη .δ ια' κακο δ 'Ο ξ'ιαν, .δ η.

λ α δ η δ ι ό τ ι ε κ .ρ ι v αv κ α Ι κ Ρ ί ν ο ui ν δ­
τ ι δ ι α τ η ς ε ί σ α Υ ω Υ η ς τ ο σ π·α -π: ι 'Κ ο ϋ
έ ο Ρ τ ο λ ο Υ ί ο υ Η'ΝΟ I·m ΡΗΓΜΑ, το· δ1ίοίοv OOro
σΤΙΥμης είς σΤΙΥμην α π ε ι λ ,ε ί να κ-ατακλόση το
πλήρωμα καΙ ή σωτηρία καΙ ,ό άΥvασμος του ποιμνίου
(έwοείται έκ των παρεπομένων τ'Ου ρήγματος) τίιΗεται
έν κινδ.ύνcp. Δια τοGτο ό χωρισμος των -εόθυνων ητ:ο έτη­
~ε~λημένoς ... ».
Κατό: συνέπειαν, τελείως -διάφορον ητο το π ν ε Uι­
μ α ταυ 'κι ει,μέvουα1tο Ο,τι ήθελήισατε νά το τrαρooσιά­
σετιε. Δέν σας φo~ί~ει ΟΤΙ μία Κ ε Ρ κ ό 1t 00 Ρ τ α πα­
, δ ωχε
ρε ~ Β
ι-"νασι λ' ",
Ωι
'εuοuσιαν εις τους ,εχιοιροuς;
' '
"'Η ,μηΊτως
;

-104­
, , c ,,... 'S

δεν ήνοίγη κ::χ ι υ π ,.,0 ιK~/ε Ι μ ε ~ ι κ ο ~ Ρ η -: ,μ α 3 εις

'τας ψυχάς των πι:στων, οταν ~λεπoυν με τοσαυτην 'εUΙKO­
.λίαν . να καταφρονωνται αί ί-εραΙ 'Παραδόσεις;
31 δού, μόλις 45 ετη 'ΠαρηλΘον άτro της καινοτομίας
'καΙ ηιδη ειύρίσKOVΤαι intra muros (Iέντος ,των τειχων)
αί -ττοι:κίλοι αίρετικοΙ χαΙ ,ύ'μεϊς σUΝεXως αδολιεσχεϊτε
'ΠιερΙ «οΙκονομιων»! 3Αοιψαλως ιέξ ά:φιQI~ίας ιδι.ια τας ιμερι­
κας -τταραχωιρήσεις. 31δου ο:μως δι
3

αύτας τί γραψει δ
ί. χιρuσόστομος:
«Αύ'το lμεv οον τοΟτό :έιστι το 'Πάντων αίτιον των κα­
κιων, το 'μηύπερ των μ ι κ ρ ω v άγΑVαKτtε'ίν- δια του­
το καΙ ,μείζονα των άμαρτηιμάτων ,έ'Πεισηλθεν, οτι τα έ­
λάττονατης προσηικούισης ού τυγχάνει διορΗώισεω,ς
καΙ καΘάπερ έν το'ίς σώμασιν, οί των τραυμάτων κατα­
φρσνή.σαντες, 'Πυρετους ετεκov καΙ σηπεδόνας καΙ Θ;ά­
νατον, αυτω Kαιετrί τω'ν ψυχων' οί των μΙ:K.ρωνύτrερo­
ρωντες, 1'0: μ;είζαντα ,έ'ΠεL:σάγοοσιv. Ειί γαρ αί τrιερΙ την
ό:ρχην ά'JτO'Πηιδαν των θείων Θε,σμων ,έπιχειρουντες 'ΚαΙ,μι­
κρόν τι παρακινε'ίν, της προση.κούισης έτ6γχανον έ'Πιτι·
μή,σεως, σύκ ανά 1Ταρων ·έτέχθη λουμός, ούκ αν ά το­
σοΟτος χειιμων την ,έκκλησίαν Kατδλα~!εν' ·ά γαρ της u­
γ ιοΟς πίστεω·ς καΙ ίΟ ~ ραχυ ανσπρέπΩV, Τ<{) 'ΠΑVΤΙ λυ­
μαίνεται». (Προς Γαλάτας).
Μη λησμονε'ιτε, έπίσης, οτι ούδεΙς έχέφρων 'ΠΙ·
στεύ'ει οτι μ ό v σ ν δια τα ακυρα Μυστήρια δύναται
να ά'Πομακρυνθft τις έκ του ιέπιισκό'Που '[<ou. Σαςυτrεν­
θυμίζω καΙ τήν .σύμψων'Ο'ν γνώμην του άγί'Ου Θεοδώ­
ρου του Στουδίτου, οταν μι ετ όργης ,άναφερόl~ενoς προς
3

τσυς διεχΙ8Ιέντας τον 'Ιταράνομον γάμον 1:0U Βασιλέως έ·

ι 31
'Π ισκ ο'Ποος , εγ ραφεν :
«Τίς συτω άκή'Καε ·σχεδΟν 'Παράνομα καΙ εiκτο1tα
χριστιανός, α ύ'Πο των δυσωνύ\μων Μοιχειανων γεyέΙVΗ­
ται, λεγομένων μεν CΙ'εραρχ,ων, ΟΝΤΩΝ ΔΕ ΑΝΙΕΡΩΝ
ύ'Πό 'Πάσης άτrσσΤOλΙKης καΙ Πιατρικη·ς φωνης, καΙ Α­

--105­
Ν-ΕΥ ΤΗΣ ΑΙΡΕΣΕΩΣ; (MIGNE 99, 1097).
Ώς ,~λέ1ί'ετε, 'Ι1:0λυ ·ένωρίτερον άπο τους Γ.Ο.Χ. Έλ­
λ α' δος, ""Ι Α Υ ιος
ο Θ εο '
ι δ ωρος ιε ξ θωΚΈ
ιδ "ι
ομοιαν ,
και τραχυ­
ι
τεραν
,
εΥκ.υκ
ι λ
ιον
", ι
ατro εκεινην
....
του
1950'..,
Και σηιμειωιθήτω οτι ητο είς 'καΙ "ΆΥιος! Κατα συ­
νέ'J11ειαν ούδέποτε .μία ύ1tερ~'Oλη η ιέκτρο-πη 'είναιδονα­
το'ν να άμαυρώση ενα σύνολον άΥωνα υπερ των άΥίων
Παραδόσεων. Γράφω ταυτα, διότι τοΟιτο η:ειρασΒε ν' α­
ποδείξητε είς έ κάστην σελίδα τη,ς ιέπιιστολης ,σας, όχυ­
ρσύιμενος 01τισθ'εν της ΈΥκuκλίοu του 1950...
(ΠερΙ ,έπισκόπου Ίονέ,σκου κλπ. δρα παράΥΡ. 22).
§ 14. Ούδόλω'ς ά:1τέ~Kτησα προφητικον 11 1τροορατι­
κον χάρισμα, ώς Υ ράψετε, ω'οτιε να χαρακτη ρίζω' μιετα
~'ε~αιότητoς ιμιελλούσας πράξεις όμων. "1 σω'ς να έ,φ'ήρ­
μοσα κατ' ά;Kρ~~\ειαν το υφ' υμων λlεΥόμενον lειίς την α'
έπιστολικην διατρι~ήν ,σας.
«Ναί, τr. Νικόδημε! Λέγω, αύτο ιέγώ ό γνωρίζων
καλω,ς πρ6σωrπ:α καΙ 1τράΥματα». Καίτοι ή γνωισις αϋ-τη
άνεψέρετο είς παρελιθ-όντα, έτΈJθη .ομω,ς ώς έτrιxιείρημα
δ ια
' με,λλ' ,
οιυισας , "
καΤΟ'Ο1'ίασεις .και ιενεΡΥIΕιας , ...
Συνε1τως το τrαράλληλorν 'εΤναι Lσχυpότα:τoν.
§ 15. Το άναγνωρLζομεν 'ολοι ιοτι καΙ ε'ύσε~ής καΙ
δεινος 'θεολόγος είναι ό 'Π. ~Ί οuστίνος Πό1tοl~ιτς. Αύτό
δμως δεν σημαίνει ΟΤΙ ,έκφράζει καΙ ά:ποτελεί τον γ ν ώ­
μ 'Ο να ,
'Προς δ νεον
δ' " '
να-rtεo θ υνωμε θ α 11:ροκ,ε uμενοο '
ν~ ακολοuθιωμεν τ,ας έντολας της Έκκλησίας καΙ των
"ΑΥ. Πατέρων.
υ'Οταν οί αύτοΙ (ΧΥισι Πατέρες λέγουν 'δτι εΤναι δυ­
νCΠOν καΙ «σημεία» ητοι θιαύματα να ,έργάζετα( τις, K,(XJl
να «'Προ'φητεύη» ά-κόμη, ά:φσσ δμως δεν συμφ,ωνεί ,ε t ς
κ ά 11: Ο Ι Ο σ η μ ε ί ο ν, με την διδ,αΟ1καλ[αν της
Έκκλησίας να τόνθεωρωμεν ώσεΙ ΛΥΚΟΝ κ,αΙ ν~ cbτo­
μαtKρυνώμε1θα ά-rτ' αύτοί), ιδιατί φρονείτε, δτι 'κακως έ­
χρησυμΟ11:0ιή ι θη ύ'Π' έlμοΟ το ρητον τοΟ άΥίου '1γνατίσυ;

-,' 106­
 Θέλετιε να γίνωεύγενέστερος καΙ ~ων άγίων Πα­
,
τερων;
. 'Εξ ά
'λλ ου \'δ
τον ε ,ικαιο
λ'ΟΥησα δεοντω·ς
' ,
γραφων και
\
τα .ακόλοuθα, καίτοι 1:1αυτα Η' ΑΤCετέλoυν «ά.~ρoφpoσύ­
νην».

«'Αιφήνω την περίτrτωισιν της ύπο Κιατοχην τελού­

σης πατρίδος του, Ο'[1εναζούι σης ύπο το Κομμαυνιστικον
πέλιμα καΙ άσφαιλως καΙ της Σ'εΡ~ΙKη·ς :ΈΚJκλη,σ~ας μη
δυναμένης να δράση ελευlθιέρως, αρα καΙ ό π. Ί ουστϊ­
νος».

Διότι έ·αν δι' ύμας ή πραξις του (ητοι ή ιμη δια­

κοπή τσυμνημοσύνου) συνιστα εκφρασιν «περιισκέψε­
ως», ΟΟψαλέστατα απο-rελεϊ εκφρασιν ά π ε Ρ ι σ :Κ ε­
Ψ ί α ς σύμπας ό αγων των προ ΣιΝοδικης δΙαΥνώιμης
αθληισάντων άγίων της ΈΙKiΚλησίας μας! !...
ΠερΙ «κα.πηλιευ6ντω·ν την ιΘεσσέ(;'ειαν» κ·αΙ «λοιξσ­
εργσύντιων», φρσνω, οτι ούδόλω·ς άΤΙ:Oτελ'εJ'ί πρόσφοραν
έπιxείρη!~α δι' αμΦΟ11έρους, καΙ Ο'ύχΙlμόνσν δι' ή'μας άλ­
λα καΙ πάντας τους συμφρονουντας ύμϊν ...
''Ας μη λησμσνωμεν το του ΆδιείλφοΘέου: «·Π σ λ­
λ
"
α γ α Ρ π τ α
,
ι ο 'μ ε ν
CI
α π α ν τ ε ς ... ».

16. <-π «δυνητικότη~)} του ΙΕ' Kανόνo~.

Άναφορικως .με την ιδυνητικότητα του Ι Ε' Κανό­

νος της n ρωτοδευτέρας Συνόδου, γ ράφετε ·μεταξυ αλ­
λω'ν:
«"Αν, άγαπητέ, ή 'Εκκλησία έιθεώρει 6φειλην του
κληρικου την άμεσον άπόσχισιν αότου ®6 IέΠΙΟίκό1tου
πεσόντος 'Ε'ίς αϊρεισιν, Θα είχε Θεσπίσει ιεΙδι:κους κανό­
νας έπΙ του .Θεμελιώδους αυτου Υητή'ματος καΙ ,μάλιστα
, ,
αυστη'Ρ'οτατους» .
'Α π ά ν τ η σ ι ς: Γνωρίζω κιαλως την δυνατότη­
τα lδιπλης η .ολωις διαφόρου έρμηνευτικης άποδ6σεως

,.," ·lV
._-. ""-,'
1Y7
I­
ι, Ι, i

1
1
., fί
'Ι: i ,
νομων .. Κ'
η '
ανσνων... 'Ε.ν τουτοις, ή""'"
υτr εμιου υττοστηρι­ .,
i,
; ΙΊ Ι.

il,11
ii'
ζομιένη Θέσις, .έΉικρστουμένη ύ'Πο ά τr ε ι Ρ ί α ς -πα­
':Ί~: ι ραδεΙΥιμάτωlν ,έικ της Έικκλ. Ιστορίας, ενα γεΥovος ιδια­
,ΙΙ!,. ί.
C

i1 .~

!! ~
σαλ'Πίζει' οτι δηλ. ε 'Π α ι ν ο ς καΙ τιμη καΙ ά!μ;αράν­
. .j
τινα στέφανα δόξης άνήκουν εΙς Ή,άντα δστις «ρόεται
'.'1'1
την έ/KKλησία:v έκ των σχισμ'άτων» α-τrOμακ.ρυνόμενoς
του κακοδόξουέ-πισκόπου του 1t Ρ Ο ΣUΝOδικ.ης δια­ .~
γνώμης. j
'Ll';'
ι ~αι ουχ ι
~"
μονον τουτο u.Λ
,... Lίλ \
α
\
και
\
το
11 ,
'εισετι 'στroυ ,αιο­
δ'

τ-ερον' καΙ μ ε τ α Συνοδικην διαγνώμην, ττλ.ην ανα­

ληθη KαΙένα:vτί~ του ψρονή!ματος τη,ς Έκκλησίας, ό
α
,
υ τ ο
\~,
ς ε 1t
" . " "
α ι ν ο ς ανηκιει ιεις τrαντας τους αρνη­

σάμιενους ύ'ΠCXΊKOην εΙς αύτήν! Έξ άvτuθέτοu, τό ,μόνον

ο'Περ δύναται ν' ά'Πoλαυσn ό άναμένων την α'Πόφασιν τη,ς
Συνόδου, είναι, καθ' ύ.μας, ή 'μη ιέ'Πιτίμησις καΙ τιμω­
ρία!
ΚαΙ έκ τού:ταυ μόνον του Ύ1εγονότος ή ύττε.ροχι,κη
Θέσις των τrρώτων είναι καταφανής! Είςτην α' ά:7rό­
κρισ.ιν σας τrαρέιθιε.σα τrληθ1υν όλόκλη ρον 'Π'ατερικω,ν
~, , .,... c " " ,
γνωιμων και γεΥονΙΟί1ων τη ς ι'στορ ιας ε'Πικ ρoτoιuιντα την

ά'Ποψίν μου.

Ι I,j!'
! i! i Δ·εν έτr ιοθυιμω. να 1:α έΊταναλα~ωέvταυθα, ά'Πλως το­
Ι ι νίζω το έξης ,στroυδαιότατoν. cH' ,έτrΙ 120 ετη ιδιιαρκέσα­
,
J ..

σα ·είκονομαχία α/τοτελεί μίαν ιθαυμασίαν ,καΙ άνάΥλυ­

φον εΙκόνα των -προ Σ u ν -ο δ ι κ η ς δ ι ,α γ v ώ ,μ η ς
&θλησάντων κ'αΙ Ιδιαίτατα των αρνηθέντων ότrαKoην
ε ί ς Ψ € U δ ε ί ς Σ υ ν ό δ ο u ς. (Πρ~λ. Είκοινομα­
χι:κας Συνόδους 754 καΙ 815). Δεν ιθα σας κιαταττονή,σω
δι,α νέ,ων -παραδιειγιμάτων. ςAτrλως ιθα τrαραθέσω έKλε~
(:
i κτικως τρία, ά:'Πό 'διαψόρους κρισίμους έ'Ποχιας της Έ~K­
·1 ' κλησίιας μας, τrρός ύ'Πόμνησιν.
α) «Γνσύς lδε ό "Υ'Πάτιος -Οτι παρ~ δ ,διεί ,έφρόνησεν
ό Ν.ε ,σ τ ό Ρ ι ο ς, εύΘιέως 'ΠεριεΊλεν ,έν Τ<{) dTrooτo­
: ,ι

λεί~ το ονομα αύτοΟ, τ σ G μ η ,α ν α Φ έ Ρ 'ε ,σθ α ι

j ~l

-108­
έν τ fi π ρ ο σ φ ο ρ~. Γνους δ-ε τοΟτο δ εύλcx(;έστα­
τος Έτrίσκoπoς Εύλάλισς καΙ ιδε:δοικως τηνεκ&:roιν τoG
Π ράΥίμιατος, ην γαρ έγκρατη'ς έν τη πόλει δ Νεστόριος,
λέγει Ti;) ·Yπατί~: Διατί η;εριεΊλ,ε:ς το ονοιμα αύτoG ,μη
γινώσκω,ν το άτro(;ησόμιενoν; ·0 δε Ύη;άτιος Θφη· έγω
α φ7 ο δ ε γ ν ω ν οτι αδικα λαλεϊ 1t'Epl τοΟ Κυρίου
μου, ο ύ κ ο ι ν ω ν ω α ύ τ i;), ο ϋ τ:ε ά ν α Φ έ­
Ρ lω τ Ο' Ο ν ο μ α α ύ τ ο u· ιέ κ ε ϊ ν ο ς γ α ρ
ο ύ κ ε σ τ ι ν έ π ί σ κ ο π -ο ς. Τότ:ε λέγει ό 7E1t~OKO­
, ,
πος εν αργΏ· υΠαΥε
- (Ι δ '
ιορ
θ C\"
ωσσν ο επσιησας, Ε'πει τι ΠQιι­
" ,

ησαι εχω είς σέ. Ό δέ CΥπάτιος άττ'εκρυθη: "'Ο θέ~εις

ττοίησον- έγω γαρ πάντα προειθθμην παθεϊν, κ'αΙ οϋτω
τ:σΟ-το έη;σίησα... (ACT Α SANCTORUM, NOV. Β Ι, σελ.
267) .
-(?) Μετα την Σύνοδον της Λuωνος (1274) «-έη:αρρη­
σιάσθη τα των 7Ι ταλων δόγματα· ,έΕ;εc?λήlθη της 7Εκκλη­
σίας ό Πατριάρχης (7 Ι ω:σηφ) καΙ άντεισήχιθη ετερσς
τσυ Kα~ρoO μαλλον η της άληθείας (7 Ι. Βέ'κ,κσς) καΙ έν
διεσμοϊς <καΙ κακώσεσι καΙ τrαντo~αις οίίκίαις ην τα των
όρθ/οδόξων.
Τηνικαστα δη καΙ ό Μ,έΥας Mελέτ~oς συoμ(;oύλ~
καΙ -aUVEpyi;) τi;) θιεί~ χρησάμενσς Γαλακτίωινι, συν κα­
Klείν~ τη ~ασιλίδL τω'ν πόλεων έ1tιδημει.
cO δε Γαλακτίων οδτος ίερεύ,ς τε ην της ζωσθιότOΙU
θυσίας καΙ 'μοναχός κατα το ΓαJλή'σιoν αμα Ti;) Mελετί~,
τους άσκητικους άγωνας τελέσας, πολυς τον λόΥον, ά­
\ ~ Ι

κρος την αρετην ...

ΚαΙ ΥοΟν lμεταπεμ;φθέΎί1ες αμα, Ti;) κ ρατοΟντ ι πα­
ρέστη,σαν οί γεννάδαι, καΙ τ Ρ α ν ω ς ώ ,μ ο λ ό­
γ ο υ ν τσΟ των πατέρων είναι δόγιματος, κ α Ι μ η
.... ~ c ι , ..... ,
κ ο ι ν ω ν ε ι v ε v α ι Ρ ε σ 'Ε ι, Ίταρα των πατερωιν

άριδήλως καΙ προ τοιΟ γενέ,σθιαι έλεγχιθιείιση ...

την ΠCXJρρησί:αν τιαύ'την ϋ(;ριν οίκείαν ό κρατων λο­
γισάμενος, φu~αKη δίδω'σι την καλην των ~ατέρων συ·

-109­
 ζυγιαν"
, ... 'δ ε\
τη
,
συνειπετο
\
και ΠΟ'
λ/
' '
η τις
~"\
uλλη
"\ κακουχια,
'
πρός ην άντέστησαJV γεwαίω'ς οί Υ Ewc410 ι του xρισroU
στρατιωται... (<<ΓρηΥόρ. Παλαμας» 1921, σελ. 617-20).
Υ) Τό τρίτον παράδειγμα αναφέρεται ύπό ταυ άγί­
ου Θεοδώρου του Στουδίτου, δια ,μαθητήν του τινα ή­
γαόμενον, ο.στις τον ήκολσύ-θη'σε καΙ δεν .έτrείΘετo τrαρα
τα aU:VEXYΊ ,μαρτύρια να μνημονε6ση του ·έ7nσκό1Του θεσ­
σαλανυκης :είς ον ύπήγετσ.

«Τύπτων οϋτω τίς τέτυφεν ανΘρώπων, ου λέγω χρι­

στιαvΙ:Kη χείρ,Ciλλα ~αρ~αΡΙKή' δΙς έKαΤOντcXισι πρός
έξήlκοντα κ'αΙ εξ μαστίγων, 'εί-rα .μJετ
2

ου -roολιύ, δΙς δ60

έ Κ ατοντάσι ,~oυνεύρων έπΙ των νώτων' ώ·ς ό γεwαιος
Υε άΡχ ιιεπΙσκσπος, ,μαλλον δε άλλoτριεπ~σKO'Jί'Oς θεσ­
σαλονίκης, καΙ ου των αγελαίων τινά, άλλα. .μοναζον­
τα, καΙ ταστo~ ήγούμενον, καΙ :μάλα τον 'ευλα~έστατσν,
τοϋναμα Ευιθιύ:μιον, "«όν της εUlθ1υl μίας οντως φιερώιvυ~
μαν; ...
ΚαΙ ύπερ τίνσς ό δαρμός; ϊνα τον του Χρι,στ'ου ά­
θλητην -π:είσl1,συνΘέσθαι ά ν α Φ έ Ρ lε ι ν α υ τ ό ν ώ ς
ί ε Ρ α ρ χ η άλλ ω της γεwαιότητος καΙ κραταιό­
2
v'
τητ'σς του μάκαρος! Οϋτω γαρ δ~Klαιoν είΊtεΊν- στι
καΙ μετα. τσσαύτας τrληyας .καΙ αϊ'ματος άγίου ρύισιν,
ωστεφσιν~σσεσθ'αΙ τ,α πέλματα των πσδων τωνέ:κ!εισε
η:αρόιντων καΙ οίοιvεΙ1τηλΟ1l:0ιεισθαιτό πoρψύρεoιv κονία­
μα είς σίκ'Οδομην της του θεου 2Εικκλησίας κιεΙμενος η­
δη ~ραxu άπνους καΙ αφιωνος, καΙ ,έρωτηιΘεΙς 'ftCXJpo:: των
κολαστωιν μνη.μονεύειν τον τ6ραννον, φημί, ,αλ.λ
2
ουκ
αρχιεπ:ίσκοπorν' ΟΥ,φησΙν ό μακάριος' οϋτω ίμέχρι -θα­
νάτου .σχεδόν ου η:αρατρέψας τόν νοσν, ου παρεκκλίνας
τι των όρθOlδόξως έΥνωισμένων αυτ<{). (ΜΙ GNE 99, 1097).
ςΩς ~λέrrετιε, τr. ~Ε'ftι'Φ'άνιε, η «άKρ~~ε~α,> του 1Η­
σί'εόω καΙ ή «άντίδρασις» lείς ί1ας κατα της πίσt1εως καΙ
της κ.α;νονικης τιάqθω'ς της Έικ:κλησvάς ~ιαι6τητας, συ­

~110­

j,

νήΗως ούχΙ ύπο 2Ε1tl:οκ,όπων καΙ καθ' ύμας «ά1ξιωματι­

κων», έτηρήθη!
Σας παραθέτω cht:όσπαJCJ1μα ,έκ της ΕΙκοναμαχικης
εριδος, συγγραφε~σης ύπα ουχι φιλίως πρός τον lμονα­
χισμον διακ'ειlμέναυ ,συγγραφέως, οπου Πιερι'τιράνως Κ!αΙ
λίαν ,έκψιραστικως ,έ1tΙ~'Ε~αLοΟται τ,ο άνωτέρω.
«<Όλοι οί Έπ~σKOΠOΙ τοισ ΒυιζαντινοG ΚΡατους έδ,έ­
χΘησαν ταςάποφάσεις της Συνόδου, (754,EιίKo~oμαχι­
κης) Ιδιότι πολλοί :έξ αρχης ησαν είκονομάχοι, πολ/οΙ
τoιoG~oι είχον εν τφ .μεταξυ διορυσθη, οί δε αλ.λοι ήνα­
γκάσθησαν να ύποκύψωσιν. Άντίδιρασις Kat1cX της εί­
κονομ'αχ ίας εντΟ·ς του Βυζαντι νου Κράτους ~αρoυσιά­
σιθη κυρίως εικ μέρους των ιμοναχων, δια τουτο δ αυτο­
κράτωρ Κω;νσταντΓινσς ελα~ε lμέτ;ρα κατα του 'μσvιαχι­
~ I?.'OU ••• ».
κου '\:JL

» Έπ ίσης πρΙν η 'Ο'ονέλθη τιΊ> 787 εν NΙKαί~ ή Ζ'

. . λθιεν τωL
Οίκ. Σύνοδος συινη 786 lεv ΚωνΙ:λ!ει «,εν τω
L
ναω
L

των άγίων 'Αποστόλων, lεικ δε των KατηXOυιμενίωιv(γυ­

ναι,κωνίτου) ή Αυτοκράτειρα Είρήνη καΙ ό υίος αυτης
Ι\ωνσταντϊνος παρη κ'OλαύΙθlουν τας ιεργιασΙας αυτης. 'οι
τcερισσότερoι ΈfJτίσKOΠOΙ καΙ ιό ,στρατος ·ησαν 'είκονο­
μάχοι· πρσυκλήιθϊησαν ταραχαΙ καΙ ή Σwοδος ·διελύ­
θη ... ».
» 2Επίσης ή δευτ,έρα ευκονομαχικη Σύνοδος συνηλ­
θε έν ΚlωνΙλειτιΊ> 815 όπα τον Πατριάρχην Θεόδωρον,
«ή όποία ήlκόρω·σε την Ζ' Οιίκ. ΣΎVoδoν, άτrOKατέ,στη­
σε το κΟ.ροις της πρώτης Είκ'Ονομαχικης Συνόδοο(754)
κ:αΙ άφώρισε τους διαφωνοιΟντας επισκόΠ'ους. Οίό ρ­
θ ό δ -ο ξ ο ιά ν τ ·έ δ Ρ α σ α: ν. 2 Ε 1t Ι ικ ιε φ ·α λ 11 ς
α υ τ ω ν ί σ τ α τ.ο Θ ε ό ιδ ω Ρ ο ς ,ό Σ τ ο U' δ ί­
τ η ς». (Στεφανίδου, Έκκλ. • Ιστορία, 6Κιδ ..~', σελ.
259 έξ.).
Σχ:ετικως με την θέσιν των άνα:μιενόντων την Συνο­
δικην διαγνώιμην εχω να προσθέσω τα έξης- σημανΤΊκάό

=~ 11-1­
 \[1
Ι,:.',:
'Ι,1

Πρέπει vό: παραδεχθωμεν, στι προ της Συναδικης δια­

γν~'μης, πρέπει να ΥίνIl κάποια αλλη' ποΙα; ή έ1tΙJσκο­

πικη διαΥvώ·μη. ΈξηγοιU~αι. Άναγκαι'Ον καΙ φυσικΟν

είναι πρωτα να προκαλέσn άνησυχΙας ή κη.ρυττομένη
υ :t CI CΙ , , " ,
αιρεσις lεις ενα εκαστον επισκσπον, και κατοπιν να συ­

νέλιθουν εν σώματι τrΡOςKαταδΙKην τσυ αίρετικοΟ.

Έννοειται δτι ή διάγνωσις αϋτ;η δεν άπα:λλάσσει
ούδε τους πρεσ(9υτέρους η Ιδιακόνους, μοναχους η λα'ί­
\ ~ - e , - ...... ~ "
κους εκ της υτroXρεωσεω,ς της συιμμετοχης ·θις την .αΥω,­

νία του επισκόπου των, η καΙ τηςΑVΤιδράσεώς τω~ ειίς

περίπτωσ ιν άt(9,ελτηρLας καΙάδΘξ ι6τη τος, ώ·ς lσηιμε l:ο:Ι καΙ
ό <Άγιος Νικιόδηιμος.

«ΚαΙ ·εν τtl καθ' ή,μας γαρ <Ιεραρxί~ τσυ <Ιερέω,ς

καΙ <Ι εράρχου <:Χτ'ακτσυντος καΙ κακως ΦΡOνOύVΌων, καΙ
διιάκονος καΙ Μοναχός εύτακτουντες 'ΚαΙ όρΘωις ψ ρο­
νουντες ,δύνανται νουθ'ετησαι καΙ εύτ'ακτηισαι αύτσυς,
καθως τ,α παραδείγματια είσΙ τrάϊμτroλλα». ~Eντιαoθlα ετrί­
σης άνήΚlει το του άγίου Θεσδώρου: «'Εντολfi Υαφ Κυ­
ρΙσυ ,μη ισι,ωιτrαν, εν KaLpi;) .Κ ινδυνευο6ση ς τr~στιεως. <'Ωσ­
τε στ/ε περΙ τrίστεω-ς ό λ6ΥΟ,ς, σόκ ε'Οτιν εί-roειν, ,εΥω τΙς
είμι; <Ιιειρειύς, αρχων, στρατιώτης, γεωργός, πένης; Ού­
δείς μοι λόγος καΙ .φ:ροντΙς 1τερΙ τοιΟ τrΡOKευ~ένOυ.
«ο· ύ ά, ο t λ ί -θ ο Ι κ Ρ ά ξ Ο 'U .σ ι, κ α Ι σ U
σ ι ω τr η λ Ο ς κ 'α 1. α φ ρ ο ν τις». (Α,ύτοθι, 132.1).
'Ε.αν δε oτrως είς την προκευμέ'νην περΙ O'ίKoυ~ενι­
κοΟ περίπτωσιν ή lδιάγνωσις ιέ-γένετοcX'Π'ο τους πλεί­
στσυς, ίνα μη ε'ίπω τrάντας, ουιδεΙς -δμω·ς άντιδ~ «όρ­
Hoδόξ~ Τ<{) τρότr~» και καιρίως, άΛλ~ σύδε «;έν σώμ:ατι»
ενεργουv τι, αϊ, τότε σντωις ούδθμία δυνητικότης τοΟ
Ι Ε; της Πρωτοδευτέρας είναι δuναίiον ν' αη:αλλάξη
!ί
τούτους της ;ευΘύνης! Τό άνωτέρω σuμη:έρασιμ:α δεν εί­
ναι ί:δικόν ,μου, άλλα τσσ Μ. Βασιλείου, Γράφιει ό αγιος
σχετικως: «Οίτινες την ύγιη όρθό-δ~ξονπίσ'rιν 1t'POcr1tOl­
οόμενοι όμιολΟΥεϊν, κ ο ι ν ω ν ο Gσ ι δε τσϊς έτερό­

--112­
φροσι,
\ Ι
τους τοιουτους ει
"
μετα
λΙ
ττ:αραΥΥε ~α:ν μη
\ ;<ΧΊτο-­
στωσιν, μη μόνον ακοινωνήτους εχειν, αλλα lμηδέ άδελ­
ψο-υς όναμάζειν».
. 'Εν συνεxεί~ τrαρα!θέτω 'μερικοU,ς μαργαρίτας έ,κ
της αντιιδράσεως των όρθσδ6ξων κατα την _1ί'ερίO ιδorν
της Ε,ί κσναμ αχ ίας, ενθα το θέμα τοΟ «IKoινω,\ιlειν» τοις
αίρετικοις εξετάζεται cXπ' δλας τcXς επόψεις ,ύπο του
πρωταΥω'νυστοΟ τ(~ν είκονοψίλιων Θεοδώρου του Στου­
δίτοu. Είς τας άκολσυιβο6σας Υραμιμας απο τr α ι δ Ο ς
μέχρι Μ η τ Ρ 'Ο 1t Ο λ ί τ σ υ 'σκιαΥραφείται ή ε ύ­
-θύ ν η ενώπιον κη ρυττοlμ;ένης αίρέlσεως. Δεν ιθα σχο­
λιάσω:μεν ουδόλως τα :κείμενα· Ε'καστος ας ψαντασθΊi
δη εχει ατrέναντί του τον αΥισν τrατέρα, δστις διωκό­
μενος καΙ εν δεαμοις, του πιρασφωνει τα άκόλουιΘα:
α) «Ούιδ' αν αν τα δλα χρήματα του κ6σμου πα­
ρέι~'ει ης καΙ κ ο ι ν ω ν ω ν ιε'ίη ήl αίρέσει, ψ,ίλος
θ·εσΟ σύ κιαθ'ίσταται, άλλ' εχΘρός. ΚαΙ τί λέΥω κοινω­
νίας; καν ,εν ~ρώματι, καΙ τrό'ματι καΙ ψιλί~ -συγκάτει­
σι τοις αίριετικοις ύπεύιΘυνος». (ΜΙ GNE 99, -στ. 1205).
~) «Φυrλάξατε ετι έαυτας της ψυχοφθόρου αίρέ-σε­
ως, ης ή κ ο ι ν ω ν ί α άιλιλοτρίωσις XριστoιU» (αύτ.
1216) .
Υ) TQ η:ατριάρχΙΊ Ί'εροσολ6μων άναφέρει τα έξης:
«Οϊ μεν τέλεον τrερΙ την Ίτίστιν εναυιάΥησαν· οΙ δέ, εοί
καΙ τοις λΟΥισμοις ού κα-rεποντίl <J1Θησαν, διμως τη Κοι­
νωνίςχ: της αΙρέσεως ισυνόλλυνται». (Αύτ. 1164).
δ) πρσ.ς τόν Πατριάρχην Άλεξανδρείας ό αύτο,ς
τrατήρ: «Καί Υε πάν-rεςεξέ'Κλιναν, αμα ήχρειώΘησαν».
c ΙlεραΡχ,ειν δΌ'KOOrντες καΙ ίερει'ζ, μονααταl καΙ μι­
Υάδες, παν Υένσς καΙ τrασα ήλικία" οί μέν τέλ:εo~ ναυα­
Υήσαντες τrερΙ την τrίσην, οί δ,έ, εrί καΙ τοις λΟΥισμοϊς
ού κατα1ίοντι,σθένΤ2ζ, τn δέ αίρετικη Koινιωνί~ έξ ήμι­
σείας δέει σωματικοΟ Θανάτου, συγκινδυνlΕ'ύοντες». (Αύ­
τόΗι στ. 1157).

-113­
 1
; Ι,

.1'

ε) Έρωτηθ-εΙς ύπό του μαθητΟ'υ του Νιαuκρατίου:

«Έάν τις ίερευςάναψέρει τον αί,ρετικον δηtμοσί<t'
ίδί<t δε ΠΡQισK~OόμενOς ύ1Ί:ό τινος 6ρθιοδόξΟ'υ εν 'εύκτη­
Ρ ί':;) , ·στέλλεται (α1Ί:ο.φιε6γ lει) άναφέρειν τον αίρετικό:ν.
εί αρα ιεν Tc{) ΤO'Ι06τ~ εύKτηρί~ τον O:Kρι~η δει προσευ­
χεισθαι» ;
Ή ,άπάντηισις του άγ ίου ητο κατηΥορηlματική :
Ο γ Δ Λ Μ Ω Σ (Λότ. στ. 1240) .
.στ) Έ Ρ ώ τ η ·σ ι ς Λ: ΠερΙ πρεσ~υτέρoυ, δια­
κόνου 'ΚαΙ άναγνώστου ε-σχηκότωιν Ψ'ρόνη,μαόρθόν, τοις
αίρετικοΊς lδ,ε κσινωνησάντων ,εξ άνθρωπίνου φόl~ου' εί
χρη προσφοραν ύπερ αύτων Ήοιειν 11 1Ί:αννυχ ίδα η εό­
,
χην;

~IΛ π ό κ Ρ ι σ ι ς: Εί (μέχρι απ:o~ιώlσεωςKoινω­

νσυvτες τοις αίρετικοΊς διέ'μειναν,ΟΥΔ,ΑΜΩΣ.
,Ε Ρ ώ τ η σ ι ς Β : Π'ερΙ μΟ'ναχων καΙ ,μοναζου­
σων όιμσίως ήlκοιvωνίct των αιρετικων ,απo~ιωσάντωIν.
Ά π ό κ Ρ ι σ ι ς: Ή ΠΡΟθιρηιμένη απόκρισις Λ'
φυλαττέlσθιω καΙ επι τοΙσδlε. CΟ,μσίως -καΙ ,επι λα"ί κ ωiV ,
άνδρων τε καΙ γυναικων καΙ ΤCαίδων». (Λύτ. στ. 1660).
Κατα ισυνέ'Π:ειαν " πάτε ρ, σί κακως δ ιαγνώισαντες
καΙ πολλep μαλλον αί σύδόλως εύρόντιες άσΘενη τorν γη­
ραιον του Φαναρίου, ύ π έ Χ σ υ ν ακ'εραίαν την εύ­
Θύνην καΙ πολυ δικαίως τα τroΙμνια ά:νησυχουντα έη:ι­
θιυιμ,Ο'υν ν' άναη:ληρώσουν ταύιστερή,ματά των ...
Πάντα τα άνω'τέρω έκφράζουν την άληιθη καΙ όρ­
θόδοξον θέσιν την ό1τοί:αν ,ενεσάρκω-σαν οί Μ. Πατέρες
της Έκκλησίας εν τfι 'έαυτωιν η:OλεμΙKrι τ α 'Κ τ ι κ rι,
, 3' , , , c,
η:ροκειμεναυ ν αντιμ:ετω11:ισουν τας ΤCαντOιας αιρεσεις.

Έ1tί:σης δεν Θα η:ρέη:η ναά:Υνσωμεν οτι ο ύ δ έ­

π ο τ ε συνεκροτή:Θη Σ6νοδος ανευ η:ροηγοιυιμένης ΣUγ­
κρού>Ο1εως καΙ σuμπλοκης. Μίαν τοιαύτην, λοιπόν, άντί­
δρασιν καΙ ήμεις ό:ναμέ,νομεν, .διότι ,ε-αν αϋτη δεν ανα­
τείλπ καΙ Σύνοδος νια συγκροιτηιθΏ, 'θλl'~ιερα αΠO't1ελέ­

-114­

...~ i
ομ:ατα θα εχη. θα όμοιάζη με διαγωνισμσν 'ειΙσιτηρίων
έξετάσεων ... ανευ ,μελέτης τιω'ν ύποψη:φΙων! τα άτcoτιε­
λέιOiματα άπαΤα θα είναι εύ!κόλωιςέwοουνται ...
Κ,αΙ μόνον οί άΥωνες του Μ. 'Αιθανασίου, Μαξίμου
του Όιμολογητου, Θεοδώρου του Στοuδίτου καΙ ιμυρίων
έτέρων όμιλοΟισι περιτιράνως περΙ τούτου.
'Εόν αμως οί ανωτέρω ηlΘελον οχυρωθΏ οπι,σθιεν της
ύμετέρας απόψεως καΙ πάνΊϊες ανέ+lJενον «αχρι καιροΟ»,
η συνεχως «ώκονόμουν», οντως καΙ (;ε:(;'αίως rσήιμιερoν
δεν θαε'~~θθα όρθόδοξοι!
Σχετικως με το έπιχιείρηιμα της α ν τ ι δ ι α σ τ 0­
λ η ς το δποΊον ,έχρησιμ:οποίησα, οφείλω να δηλώσω
Οτι ύπέστη φο(;-ερωτάτην κ ά κ ω σ ι ν έρμιηνευόιμε­
νον όφ' 6μων (ιεϋχαμαι να εγένετο ακοι>σίως).
'Έγραφον: «Μακάριοι οί ,είρηνοποιαΙ» καΙ κατέλη­
yov: «άσφαλως είναι άθλιοι οί ταραχαποιοί». είρωνευό­
~ενoς τηνανωτέρω κρίσιν μου γράψετε:
«" AιKouισov λο ιπΟν καί τινα &:λλα τcαρόμ:oια πρΟς
το ανωτέρω: <ο Κύριος είπε: «Μακάριοι αί :μη ίδόντες
,
και
1
πιστευσαντες».
Α'
υτο
, Ρ.. ρ-.
~ε\Jαιως
1
'σημαινει
1 (
,κιατα
, ,
την

στη,ν λογικην πάντοτε), ΟΤΙ «άJθ~ιoι οί Ιδ.όντες 'καΙ 1tl­

σΤθύσαντες» r ΚαΙ καταλήγετε: «" ~θλιoι λοιΟΟν καΙ οί
Άπόστολοι του Κυρίου ...». Κατα την μέθοδόν σας, ά­
σψαλως! ' Ι δου Όμως κατα την o~~όδoξoν άντιδιαστσ­
λήν:
Τ6α\ιίίθιετον του «Μ,ακάριοι οί μη ίδόντες καΙ τη­
στε6σαντιες» δεν είναι, οπερ άνωτιέρω άrvαψέρετε, ~­
λά: «" AJθλΙΟl οί Ιδόντες καΙ ιμ η π ι σ τ ιε .u σ α ν τ ε ς».
Όιμοίως αναφέρετε: «J'.1ακαρία ή Παρθενία» λέΥοοσιν ιοί
'
nατερες. "Α ρα "9')
α Λισς ς
'Ο γα1μας
1 Ι .... ». "0 χι, πατερ,
1
«α-
,

θλία ή πορνεία», τουτο είναι ό αντίπους!

Μή, λσιπόν, πανηγυρίζετε καΙ oύδόλJως «κατ' εφαρ­
μσγην της λΟΥικης ,μουι) 'έγένοντο τα σuμπερcroμαw
ς "
σας, ως γραφιετε.

-115­
 § 17. Γ ρ άφ ε τ ε: «Κιληρικός τις δύναται να
διακόΨη ίΟ μνηιμόισυνον τοΟ «Υυμνη τη κεψαλΏ διιδιά·
σKOΙVΤOς γνωιστην καΙ καταδιεδικασμένην αϊρεσιν Έτη­
σκόπου !καΙ π Ρ Ο της 6πο της Συνόδου καταδίκης
.
1:
αυτοο». cO 1!αύων το μνημόσυνον τ,οΟ οΙκείου Έπισκό­
που κληρι'Κ'ος αρκεϊ17αι εΙς τοΟτο, απσφεύΥει να μνημο­
νε6ση έτέρου και αναμένειέν ήρεμί~ συνεl!δή'C)1εωις την
κρίσιν Συνόδου»

'Α π ά ν τ η σ ι ς: 'Εαν ,ένεΡΥήση κληρικος 11

λα"ίκος Ti1V ανωτέρω α;ΠOΙKoιτrήν, ώις γράψετε, τοΟ lμνη­
μ.οσύνου, σας έρωτω, είναι ΕΝΤΟΣ 1) ΕΚΤΟΣ Έκκλη­
σίας; (σηι~ειωτέoν ότι την ατroKoπην τοΠ μνηιμοσύνου
δύναται να ένεΡΥήισΏ και Έπίσκοπος, η Έπίσκαπ:οι ,~ε·
τα τωιν κληρικω'ν των).
Λσιπόν,έ,αν δεxrΘητ.ε δτιε6ρΙσκονται ΕΝΤΟΣ Έκ­
κλησίας, θια σας ε'ίπω: Αί «κανονικαΙ σχέσεις» που πιΞi­
νιε; πως είναι δυνατο;ν να τον κοινωνη ετερος Iέπίσκο­
πος ό όποϊος κοινωνεϊ 'συγχρόνως, -----διότι δ/εν εχει δια­
κόψει εΙσέΤΙσ';(έσεις-, μετα του αίρετuκοΟ Πατριάρ·
χου; ΤοΟττο απαΥορεύιεται αύιστηρως κατα το πρωτό·
ΚΟ λλ
~ ~,
' ον των «κανονικων σχε:σθων»· ορα αποκ
ο, λ
εΙΟίμον
\ Π
α­

λαιοηιμ;ε ρολΟΥ ι τω,ν,

Έάν δεχιθητε 170 ΕΚΤΟΣ, τότ,ε πως Θα σωιθωσι οί
,
παυοντ,ες
\
το
,
μνημοσυνΟΥ,
δ
ει
δ'
,0μΘνου
ο
στι«
, Ε \
:κτος
'Ε
'Κ­

κλησίας σωτηρία δειν 6πάρχει»;

Ί δου εΙς ό11'οϊα άντιναμι'κό: καΙ ατοπα διλήμματα
όδηΥοΟν αί «KavOVlIKaL σχέσεις» υμων, 6'π, ενθυιμίζουσαι
την «ακαρπον» άΥωνίαν τοΟ δανoιU φιλοσόφου ...

§ 19. Γ ρ ά φ ε τ ε: «Άντιlβέτως προς Ο1έ, ό α­

Υιος ΘεόδωιΡος διακηρύισσει δτι χωρε\ϊ καΙ εΙς την π'ε­
ριοχην του δόγματος οΙκ orvο μ ία, αλλοτε KαΙΡ~Kη καΙ
αλλοτε διηινιεκής. Αυτη είναι ή πραΥιματl.Ικότης, cXyαπη­
,
ΤΕ ••• ».

-116­

f.1
l/; Ι: ;;;: , '
 τουτ'Ο διε τ,ό στηρΙζετε; διότι ,μιετιαξυ άλλων, δuα
τας προς καιρόν οίκονοιμίας, ων ,μία καΙ ή «ύποστολη»
του .Τ\1. Βασιλείου τrερΙ του "ΑΥίου Πνε6ματος, Υραψει:
«CΆ μέχρι τίνσς καιρου Υινόμενα, ουδεν εχει το
,
μeμmον ... ».
Ά π ά ν τ η 'σ ι ς: ~o αΥιος Θιεόδωρος όμιλων καΙ
Υραφων περΙ οίκονOlμίας καΙ σημειων «οόδεν εχει μ:εμ­
πτιαν» λαμ(?ά~ει ύπ~ οψιν ΚΟ:Ι 'ίιΟ «j(?λά~ιOς», oτrερ ιείναι Δu..
νατόν να πρOlκαλέ,σn ή τοιαύτη οίκσνοιμία ,είς τους τcι­
στούς, διό καΙ έπεξηΥω,ν ,έν τft α' απaκρίσει 'μου, δια
των λόΥων τσσ ΆΥίου Γ ρηΥορίου του θεολόΥου, την
στάσιν ταύτην του Μ. Βασιλείου εΥραφον:

«Ήμιν 'μεν γαρ ο ύ δ ε ν ι3 λ α ~ 'Ο ς κ'αΙ ά'Π' άλ­

λων λέξεων τουτισ συναΥουσων, Θεόν τό 1tVευιμα Υινώ­
σκειν (σύ Υαρ ηχ<:t> μαλλον 11 'διανσί~ κιεϊ-σθαι την ά:λή­
θειαν)' τn ι 8κκλ ησίς.χ δε μ ε γ ά λ η ν ζ η 'μ (οα ν τό
δι' έ'νό·ς ανδρός διωχιθηναι την ά:λήιθεΙ<XVιί>. (ΜΙ GNE 37.
116 - 7).
"Ως ε'ίδετε, έκιει μεν ούδεν «(?λάΙ;ος» το{ς πι'στo~ς,
ένταϋιθια δμιως λαμι~άνoυν χώραν έκιεινα ατινα 1t'EPlYPcX­
φει ό χρυσοΟις κάλαμας του OύρανoφάV'τoρoς.:

«~A νατέτρcrπται :μεν γαρ τα της εύ'σE!~είας δόγμα­

τα, συγκέχυ'νται ,δε Έκ;κλησίας θεσμοί. .. Οιί λαοΙ ά:νου·
θέτητΟ'ι, οϊ προε,στωτες απαρρησίαστοι. ΈπΙ τοότσις
γελω,σιν αϊ cX1'ί ι στο ι, σαλεύονται οϊ όλιyόπ~στoι, άμφιί­
~αλoς ή1ΊΙστις, αΥνοια κατακέχυται των ψυχωΎ', δια τό
μιιμιεΊσΘαι την αλήΘειαν, τούς δo~oυντας τόν λόΥσν έν
κακουΡΥ ί~... (έ1nστ. 90).
Θίς τοιαύτας καταστάσεις, φρονεϊτε, δτι ή σΙΥή
των ποιμένωlν, ή καθ' ύμας ά'~ρόφρων αϋτη συμπεριφσ­
ρά,cX1'ίοτελει καΙ ,έκδηλΟ1 όρθόδοξον μαχητικότητα καΙ
, δ ,~,

«ouι εν εχει
\
το
Ι

μειμΊ1ίον»;

l(αΙ έΥώ μέν, καθ' 6μας, διεικν60μ;αι «1"[1cXτJεΡΙΙKώτιε­

~117­
 ρας των πατέρων», ύιμεις όμως δεν ψo~lεΤσθε εύρισκό­
, ,
ι,
μενσς «αντιπατερι κος» ;
.!
Ι! '
ι

"

ι-ο ανιοg Ι{ ύριλλοs καΙ οΙ σύΎχρονοι

ι
20.
'

1I
Ι:
;, φι λ οπαπικοι., '

'Ε πισκοποι.

r ρ ά φ ε τ ε.: «<ο <ι Αγ ιος Κύριλλος ητο Πατριάρ­

χης, δηλ. αρμοδία είκκλησιαστικη Άρχή. Έξ όνόiματσς
λοιπον καΙ έαυτου καΙ της Συνόδου τη'ς Έκ:κλησίας 'Α­
λε.ξανδρείας χαΙ του ΠρωτοΘρόνου (τόΤίΞ) έπι,σKότrαυ
Ρώμης καΙ της έν ΡώμΏ Συνόδου, καλεΊ εΙς ,έ11:υστροφην
τον αίρετικον έπ[σKOtfτσν Κων/λεως Νεστόριιον. Τί τσό­
του φυσικώτερον ... τουτο αραγε παρέχε.ι είς ήμας τσυ,ς
άπλους κληρικους η Μαναχους το 'δικαΙωlμα να ψερώ­
μεθα 11: α Ρ ο μ ο ί ω ς -προς ΠατριάΡχας η αλλο'-.:ς
Έ τrισKό:πoυς καΙ να λέγωμεν: «η έπίατρεφαν η Θα σε
αποκη ρόξ ω».

Ά 11: ά v τ η σ ι ς: Άντιγράφω αύτα που είχα γρά­

ψε. ι ακ ρι~ως.
«ΈιcXν Όντως ή λα"ίκη συνείδησις έγερθη, δια την α­
~ελτηρίαν των έτrι ToιYτ<f> ΤΕΘέντων ώς ~ιyλατόρων της
ακιεραιότητος της 'Εκκλησίας, οϊτινες δμως άδιαφοροnν
η σιω,ποσν 11 άνέχονται κακσύΡΥω'ζ, τότε ή φυΥη του
Λασυ καΙ ή άτrOlμάKρυνσις τσσ έικ τοιούτων ψεuδοπσι­
μένων, καίτοι δεν έ. κ δ ί ιδ ε ιέ π ί σ η μ ο ν
11: Ρ α ξ ι ν ά -π ο κ η Ρ ύ ξ ε ω ζ, τft ούσί<t όμως 'εί­
ναι ή άποκήρυξις τη,ς άληθους '6κκλησίας κατό: του
ψευδοuς ,μέλους της,πσιιμένΟ'ς 11 Συνόδου. <ο αΥιος θεό­
δωρος ό Στουδίτης λέγει σχετικως: «πας όρΗοδοξων
κατ.cX πάντα, πάντα αίρετικον δυνάμει, καν ού γ ράμμα­
τι ά v α ιθ ,ε μ α τ ί ζ ε ι», (MIGNE 99, 1088). Ταυ­
τα καΙ μόνΟ'ν ταUτα εγραψα. Συνεχίζω. ΠρΙν 11 ένεΡΥή­
ση, ώ,ς ανωτέρω άναφ,έ ρετε , ό Θείος Κ6ριλλος ε11:ραξε.
τα α κ 6 λ ο υ θ α:
~
,
, ,
,
Ι
Ι
' -118-­
:. ,
 Ι) ~Έστειλε δύο έ'Πιστολάς διαμαρτυρίας πρΟς τον
c •
αιρsσιαρχην.

·1 Ι) Μη ΙK:ανorrτOιηθεΙς .έικ των απαντήσεών του, ε­

Υ ραψε τrρας τον αύτοκ ράτορα θ'εοδόσι CYV καί «ταίς ~α­
σιλί!σσαις'> Ευδοκία καΙ Πουλχερί:α. (MANS Ι, Iv, 618­
684) .
Τ Ι Ι) Συνεκάλεσε ΑίΥυ'Πτιακη Σύνοδov έ1tισκbrrων
ητις κατέικρινε την διiδασκαλί,ccv του Ν,εστορίου (''1.
Καρμίρη, Μνημεία, Ι, 141).
IV) Τfl συνερyεί~ του καΙ ή T01ttKi] ~ύνoδoς της
Ρώμης δ1'ίΟ τον Κiελεστϊνoν κατεδίκασεν την Νεστορι,α­
VΉν κακοδοξίαν.
Συνε1tως ε1tραξε 1t ά v τ α δ σ ,α ""δ ό v α τ ο,
ώς γνήσιος 'Ό ρθόδοξος Παrrριάρχης καΙ Ποιιμην &λη­
θήc. Έρωτωμεν όμως:
ΠοΙα ΤΟ1tL:κή Σύνοδος Αυτσκ'εφάλου 'Έ)κκλησ(.ας
κατεδίκασε 11 καΙ ιflλεyξε έ1ίιισή.μω,ς τ:ον 'Π1cxτριάρxην;
Ποία του ΕιΗειOlε Όρους καί 11!εριοριισμοός, τ:Ο'ύς δ1tο[ouς
αναθετοσσε, θά ήκ6λ06θει n διαrδυKασία της καταδί­
κης του; 'Αντι'θέτω'ς, δταν ιδιέν ιέ1tι,κροτ:οnν ,σΙΥοΟν ,αίδη­
μόνως η «,έλέΥχουν» γι,ά τα «μάτια του κόσμου», Kα-t1ά
τον τρότcoν του Υνω·στσυ μας l1tΙΟκ,ό'J't'Ου Kαι~'άλας... 'ι­
δού όλίγαι έικ των ένερΥειων της υμιετέρας -Ελλ'αδικης
Συνόδ,οu. μιετά @ο 'Πολuετ/, σημlειωτέοv, παρακολοό­
θησιν των αίρετικωιιι διδασκιαλιων τοϋ •A,θηναγόΡOU.
την αρσιν 1:00 άνcxθέμιατoς καΙ τ:άς συναντήσεις καΙ συ-μ­
τrρoσευ~άς μ'ετά τσιυ αίρεισιάρΥου της Ρ&μης!
«Κατά τ/ν σuνε:δρίαν της ·Ιιειρας Συνόδου WΕyνώ­
σθη τό ~oσταλέν τrαρα του Οί!κοuμεvικιοο ncrrPL,apY1Er­
ου Υρονικόν της ά'Πο 26 ~ω,ς 28 Ό'Kτω~p.[oυ (1967) ~1!Ι­
σκέψεω·ς τη,ς Α. e. Π,αναΥι6τητσις του 01KσιυμJενΙ'Koσ Πα­
τριάρχου -ιτρός τ/ν Α. ·ΑΥιότητ.α τ:οιυ -rnά1τα της Ρώμης,
ώς καΙ άντ[Υραφα των κ,ατ' αύτήν ~αλλιαγtισων με­
~αξυ αύ-rων καΙ άλλCί)V άιξ Lωiματοuχων της Ρωιμcxίκης

-119­
 'Εκκλησίας πρσαψωνήισεων καΙ λόΥων. :>Εκ της άνα­
Υνώσεω,ς της μlελέτης ή CΙ ερα Σύίνοιδσςμ ε τ α ί δ ι­
!! α Lτ έ Ρ α ς ί ικ α ν -ο π ο ι ή σ ε ως διε1ί~O'1:1ω,σεν, δτι
1I
με την 'ευλΟΥίαν τoιQ θεσυ ή επίσκεψις καΙ ή νέα αύτή
συνάντησις τω'ν προικα:θlημένωιν τω,ν δύο Έκκλησιων Ρω­
μαιοκαθολικης καΙ Όρθ'οδιόξου έπραγματοποιή!θη κ α­
τ ό: τ η ν δ ι ά π υ Ρ ο ν ε υ χ η ν κ α Ι π Ρ ο σ­
δ ο κ ί α ν τ η ς C Ι ε Ρ aς Σ u ν ό δ ο υ καΙ του
εόσε~oσς πληρώματος της Έκκλησίας». (ΜCXικεδοvί:α,
7.11.1967) .
Σας ερωτω. καΙ πάλίν: ΠΟΙ0ν το καιινον σημειorν
μετο::ξυ των ανωτέ ρω καΙ της κατό: θεον αγωνιώδους
Υραψης του θείου Κυρίλλαυ: «λoyι,σάJμενoς δε στι χρη
τοίς όλι,σθήισαJσι χειρα διδόναι καΙ ώς άδελψσυς π ε­
σ ό ν τ α ς ,έΥεϊραι παρήνεσα δι,ό: Υραμμάτων ά π 0­
σ χέ σ θ α ι της τοιαύτης κακοδοξίας»;

~Eν ·συνεxεί~ Υραφετε στι συνεννοη'βεΙς ό Κύριλλος

με τον Ριομης καΙ τσυ,ς έπι'Ο\κό1Τους της Μακεδονίας, ά­
πσφcxισίζοuν να ά1το/κη ριύιξσυν τον Νειστόρισν. Ί δσυ σί
λόΥΟΙ σας: «Ά'κούιεις, άΥαπητε κ. Θεοδώρητε; CΟλό­
κληροι Πατριάρχαι, όλόκληροι Σύνοδοι, σωιρεία ~Eπι­
,
σκοπων
~
.Μα'κ!ε' δ'
εν
\ ~ ,
σνι~, και εν τουτοις
δ' ~ , ζ
'εν απεψασι ον
j
ι
·1,;
::1
,~ , "
να ενεΡΥηαωσι μονοι.
' Εζ , \...
ι ητσυν και των α
"λλ
ων τοπι­
+ κω,ν ΈΚ'κλησιων την γνώμην! ΚαΙ όμJεϊς; Ύμεϊς άπλοί
!.'
CΙερεις 11 Μοναχοί., ... αποκηρύσσετε όλόκλη ρον τοπικην
Έκκλησίαν (την '-Ελλαδuκήν), διότι ιμετέ~αλΈ το ήμε­
ρολόγια-ν 11 διότι δεν απεκήρυξε τον Πατριάρχην ... ».
,Α π ά ν τ η σ ι ς: "' Οτι ήιμ:εϊς οί Μοναχοί, αλλα
καΙ σί άπλα-ι λα'ίκοΙ διαKό~σντες τήν μετα του Ά'θη­
ναΥόρου καΙ των δOρoψόρωrν του 'έκικλησιαστικην ΚΟΙ­
νωνίαν ένιε.ργοιύιααμιε συμφώνως 1ίρος την CΙ. Παράδοσιν
e Ι Κ ι leI ' '\ c.;:.'fI""Iι ,
'\ "
και. τας εΠΙΤαΥα!ς των
,.....
. ανσνων, α το ιυητε εττικρσ­

τούμενον κατωτ:έρω καΙ άπο τον 'ίδιον τον αΥιον Κ6ριλ­ ;~

λσν!

-120­
 <Όσον αφo~ δε ε~ς τας ενεργείας των Συνόδων
καΙ Πατριαρχων τας ό1tοΙας αναφέρετε ΑVω~έρω, ση­
μειω, οτι αδται ά'τrέΏλε1ΊOν είς την ά 1Ί Ο Κ ή Ρ υ ξ ι ν
καΙ κ α Η α ί Ρ ε σ ι ν του ΝιεστορΙου '}(,CXιΙ τroλυ δι­
καίως άπnΤ:ΞΙΤΟ τrρoς τσυτο καΙ το σ6μψη,φorν τωrv λοι­
1Ίων Έκκλησιων. 'Ι δ ι α ι τ έ Ρ ω ς ομως, ητοι 1tρος
της τ,ελυκης <xτroKorτrfις του αίρετικου .δια της ΓΙ Οίκ.
Συνόδου, ένήργησαν καΙ ιδια έπιστολών καΙ δι,α ΤΟ1ΤΙ­
κων ~υνόδων, ώ,ς ποιμένες γνησιώτατσι.
Π ροηγουμένως σας έξέΘιεσα τας ,έν:εΡΥείας τοσ Κυ­
ρίλλου καΙ της Συνόδου του. ' Ι δσυ τώρα Ε'υεραι ά:ξιο­
θαύμαστοιαντ ι δράJσε ι ς.
α) cH ίστορία μας δ ι έσωσε διαμαρτυρίας ά1τλω'ν
κληρικωιν ένεΡΥηΘείσας έν Τ<{) κλίμιατι του αίρεσι,άρχου
Νιεστορίου, ένQ οί έπίσκοποί του μέxpιcπιγμης ούδεν
το αξιόλογον είχον πράξει. ' Ι δου το γεγονός:

«Δ ι α μ α Ρ τ υ Ρ ί α ΠΡOτtειΘειισα έν 'δημoσί~ -rτα­

ρα των Κληρικων της Κων/λεως, καΙ κατα Έκκ:λησΙαν
eμφανισΘεΊσα, ώς στι όμόφρων έστι Νεστόρισς Παύλου
του Σαμοσατέως του αvccθ'εμαΤΙ'CJI8ιέvτος τrρo έτω,ν έ κ'α­
τον έξήκοντα ύ1ΊΟ των Όρθοδόξων ΈτrιισKότrων.
» Όρίζω τον λαμ~άνoντα τάδε το χαρτί-ον κατα της
<Αγίας Τριάδος, ωστε φανερον αύτο 1Ίοιη ι σαι έ1Ίισκό­
παις, πρεσ~υτέρoις, διακόνΟΙζ, αναΥvώσ-rαις, λα'ίIΚΟ1'ζ
οlκ.ουσι ΚωνΙλιν, ετι τε το 'ίσον αύταΊς ,8κ.δσΟναι τrρoς ε­
λεΥχον του α ί Ρ ε τ ι κ ο υ Νεστορίσυ, ,οτι δμόφρων
έση του αναΘεματιαΘέντος Παύ,λου του Σαμ:oισcxτ'έω,ς
'<ξ' V \ 'λ SΙ
,
1ΊΡΟ
,,..
ετων
i!
ε'Κατον ε η κ οντα ... ». l\!αι κατε ηγιεν' «υ.στις

δέΧIΕίαι οτι άλλος είναι ό Υίο,ς του θεσυ καΙ Ετερσς ό

τεχlΘεΙς ύπο της Θ:εοτόκου «εστω άναθ'8μα»! (Πρακτι­
κα Σονόδσυ, Α' 441 - 2).
<Ω ς '
\:}Ρ-λ εΠΕΤϊε, τr. , Ε τηφανιε,
' ,
·ενταυ θ~' -
α εχαμεν "
αντι­

δρασιν έκ των «κάτω» καΙ ούχΙ ύτro των <<.αξιωματικων» !

~) "Ας ~~δωlμJεν τώρα καΙ τας κατ' ί ,δ ί α νέ­

-121,­
 1 \
,
, '

Ι!
"

Ιι, i
·1 '
Ι, J,
r,ΙΙ ~ ,
V'εΡΥε~ας ... Κ ε λ εστινου
του ' Ρ ωμης,
, "'λθ'
πριν να συνε ' 'Ουν εν

.:."~:" i τη Γ' Οlίκοομενικ~ Συνόδφ. Πλην τη,ς συγκροτήσεως

~ "

ι ~: _ ι
,ι ι

.
Ι!Ι
Ι,!'
Συ'νόδου έν Ρώμη καΙ καταδίκης έν αύτη 1:0υ αίρεσιάρ­
Ι/ι
,
,
ι

ι,
χ ου , άτrέστειλ1εν έν σurvεxιεί~ έΠΙσ'τολην προς τον Νεστό­
ριον, ης απόσπασμα καταχωρω εύιθ6ς:
«Φανερως τοίνυν ~σθι, ταύτην ήμων την ωτόφ,ασιν,
ώς έαν μη 'Π'ερι του ΧριστοΩ του 'θ:εοΩ ήμων ταΟτα κη­
ρύξης, <X'rnEp καΙ ή Ριωιμαίων καΙ ή ΆNε:ξcmιδρέων κιαί
πασα ή ΚαΘιολικη 'Εικκλησία κατέχει, ώς 'ΚαΙ ή άγΙα ή
κ.ατα τ:ην 'μJεγάλην Κ,ωνΙλιν Έκκλησία εως 'σοσ 'Κάλλι­
Ι' \~, \ ' f:' S ,

στα κατεσχε. 'Και ταυτην την a1ttOΤOV καινοτητα, ητις ε­

'ΙτιχειρεΊ χωρίζ;ειν απερ συVΆ'Jί'(!ει ή CΑΥία Γραφή, έVΤOς
Δ Ε Κ Α Τ Η Σ Η Μ Ε Ρ Α Σά:p~θμηιμένης ατro Τιι'ς
ή:μέρας ταύ'της της ύπομνήσεω'ς, ψανερ~ ,καΙ ιέyypάψ~
δμολ,ΟΥία αθετή,σTlς, άτro Ίίασης KαJθιOλιJKης Έκ:κλησίας
Ρ-' Ρ-λ ησαι....
EK'I:JEιI:J
, ' Ε πει, δη" τrαvrες ειι,ι δ ειναι
' "λouισι το
οψει ' τrρατ­
τ6μενον, όσάκις η περί -κοινσσ πp~ματσς ή σκέψις».
(Αύτ. σελ. 448). Ί 60υ ή ψρσιντίς τοΟ ~δίoo Κ-ελιεστίνου
δια τον χε ι:μαζόμενoιv λαοrv τη,ς Κ,ωνjλJεως.
«Μ α κ α Ρ ί α δε δμως ή αγέλη, η παρέσχεν ό
Κύριος κ Ρ ί vε ι v πε Ρ ί τ 11 ς ί δ ί ας v ο μ 11 ς.
c, 019ίεν, ο ουκ αμΦΙΙI:JUΛ
C' , , Ρ- ..ι.'\λ c,
ομεν οτι τrοιιειτε, ...
τ η ν'ά:
σ ε­
~ η δ ι ά λ ε ξ ι νcXτr ,ω ιΘ ιε Ί σ θ α ι ό φ ~ ίλ ~ ι ή
π
,ι σ τ ι ς
~.....
υ μ ω ν...
~" ~,
αει Υαρ εKKOτrτε'σ 'αι
θ ' 'λ
οφ'ει οιυσι
καιρίως σί τοισΟτοι, οίτινες την ψυχην του Χριστιανικοϋ
λαοΟ ιδιαταράτΤΟV1:1ες και προς την Υνώ'μην την ίδίαν τα
Ε υαΥΥε
, 'λ ια δ'
ιαστρεφΟ'ντες... c'O~
ΙΟ1εν, μη δ'
·εις κλ'
αuση ,
τα
κατά τινος ύμων έ1ίινοηΘέντα ... μακρόν ,έστιν δι' έκά­
a-rou χω:ρεϊν των τrριαμένων έιαυτοϊς, ζωην 11 τ<Ί>θανά­
τφ 11 δμολσΥί\χ. "Έχεl1ε 6ιμεϊς, δσοι της ΕiΚ1ΚΛΗΣΙΑΣ
Ef\ιBEBΛHΣθE, σχεδον των ήl~ετέρων -καιρων ύ1iόδει­
Υιμα του της μακαρίας lμνη'μης , Α,θανασίου τοσ σοιφιωτ,ά­
του Ιερέως της 'Αλεξανδρέων Έκ;κλησίας». (Αύτ. 448­
50).

-122­
 Ύτι:άΡχ'ει δια τα σήμερον τι:αράιλληλόν τι; Ίδσύ ,σας
rcαραθέτω απόστrασμα λόγου -roG Π α τ Ρ ι ά Ρ Χ ο υ
,Α λ ',ε ξ α ν δ Ρ ε ί α ς Ν ι κ ο λ ά: ο υ τ ο σ Ε ι (ιό
- ι θ'Εσεως
:έπί της ' του... αΥιου
e, ' λθ'
Κυ ρι'λλ ου ανε, ) έ'
'ων" - α­
πι τη ,
ναρρήισει του είς τον θρόνον λlεχlθιέν-rος.
«θα εuμεθα συνακόλοuθοι του Ο'ίIΚ. Πατριάρχου ΕΝ
ΠΑΝΤΙ ΚΑΙ ΠΑ'ΝΤΟΤΕ, μάλιστα δε είς την προς την Ε­
ΝΩΣΙΝ ΠΟΡΕΙΑΝ ΑΥΤΟΥ, διότι αϋτη τυΥχάνει α-τταίτη­
σις των καιρω,ν καΙ ,θΙελήσεω,ς του Κίυρίου "Ημων Ί ησοιΟ
,... '" , , , c, c, ,
Χριστοιυ, ινα Υινωμεν τrαντες μια ποιμνη υΊτΟ ενα αρχι­

τroΙμενα, αύτον τον Χρι,στόν' διότι εΙς την ούσΙαν ο ύ­

δ ε ν ιμ α ς Χ ω Ρ ί ζ 'ε ι. Είς καΙό ΊJδιoς Χριιστος καΙ
ί'δίς:χ ή ΠαναΥία ΠαρΘένος, το ίδ,ιον ΕύαΥΥέλιov, το ίδιον
ι
.Β απτισμα; ή ,l' δ"ια '''δ
Ίτιιστις, το οι
ι ιον αΥ ιον Π'
'οτη ριοιν» ,,,
...
Μή1Όως δμω'ς οί λοιlποΙ άρΥηγοΙ των ύπολοίπων αύ­
τοκεφάλων Έικκλησιων ε1tραξάν τι άξιολΟΥώτερον του
Πατριά:ρχου 'Αλεξανδρείας;
-
Δυστυχως, ,
ουι δ'
ε 'Ι' Ι
εις. Σ-
ας υπεν
C θ'ζ
uμι ω 'άλ
και Ίτ ιν

την παρασημσφόρησιν( !) του Οίκουμιενικου ,8Κ των αρ­

χηΥων των ΑύτΟ'κεφάλων Έικ'κλησιων, οτε διήρχετο δι'
αύΤ(;)Υ, ώ·ς καΙ ';0 τηλlεΥραφημα της "Ιερας Συνόδου της
CΕλλαδrκης Έκκλησίας, έΊτΙ τη 20ετίς:χ της Π·ατριαΡχΙ­
...
κης του καρριερας
,
...
«Έκκλησία "Ελλάδος ισυιμJμετέXOυισα ά:Υαλλοιμένω
ΊτοδΙ Πνευματικης χαρας ΜiεΥάλης τοΟ Χριστοσ 'EΚJκλη­
σίας 'καΙ εύιφροσόνφ έτrετείφ 'συμ1tληρώ.σεω'ς lε ύ δ 0­
κ ί ς:χ θ ε ο η εί'κοσιδλων :ένιαυτωνα1tο &vαρρήσεως
ογμετέρας 1ΌΕ.1tVυμένης καΙ Υερασμίας Π'αJVαyι6τητoς
είς Ίτερίκλυτον ενδo~oν πρωτόθρονον Ά:ποστ:ολικον Θρό­
νον Ό ρΘοδόξου ~EIK κλησίας καΙ ισειμνυν,ομένη ιδι' lεύ­
κλεα άyλα6καρτroν Ίτ,οιμαντορίαν Αυτης, Υηιθοσ6νως έ­
'Π'εύχεται Αύτη ώς πλlε~στα, ύΎιεινα, πανευφρόσυνα, ερ­
Υω,ν λαμ;Ίτρω,ν μεστά, έ1t' άγα1θi;> τη'ς Μιεγάλης τοί> Χρι­
στου καΙ της ικαιθ6λοu Άνατολικη,ς Όρθοδ6ξοu 'Εκ­

-123­
 •-! ί j'
!ι
~ ..

11
ι,

κλησίας». τα σχόλια έπαφuενται τοις ΆVαγνώαταιις...

"

~Eν συνεxεί~ γράψετε, στι οΙονεΙ cXπολιογούιμενος ό

αγιος Κύριλλος, αποστέλλlει προς τΟν Κληρον καΙ τον
λαον της Κων/λιεως Iέ:πιστολήν, ιέν η ιμεταξυ άλλων ση­
μειοι καΙ τιο:ακόλουθα:

«Αίτιάισθιω δε μηδεlς την μέλλησιν (καθυιστέρη­

σιν) ... Ού yrCxlp ,ένοστάξαμιεν ... ,έ'μuμησαμεΙθα δε τους ία·
τρικην εχοντας έμπειρίαν... (o~τιν:ες) η'πίαιις Iέν ά:ρχαϊς
φαρμάκοις καταμαλάσισουσι. τr ε Ρ ι μ έ ν ο ν τ ε ς
τον ταϊς τσμαϊς πρέποντα καιρόν» . ΚαΙ έ ρωτατε: «Τίς
δε lθlΟ: 'Προσδιορίση αύθεντικως τον ταϊς τοιμαις πρέ'Τίσν­
,
τα καιρσιν»;

~A 'Π ά ν τ η σ ι ς: Προκειμένου 11'ερΙ της τ σ ιμ η ς

(ΤΙτοι της καΘαιρέσεως) καλως επραξιεν ό αγιος ανα­
μένων καΙ τας δλλας ταπικας ~EKKλησίας, χωιρlς σμως
, , ,~ ...... , \ , - ς "...,
να παυση να ,ενεργη τα 'Προς μετανοιαν του αιρετιικου

καΙ έπιστροφήν, έκ τη'ς πρώτης ήlμέρας της «διαγνώσε­

ως», γράιφων αύτ<{) καΙ «Συνοδικως» διαιμαρτυρόμενοις.
Αι
ς c ,
υμετιεραι αυται υ'Πομνησειις
~ c ',:-
lε ν'
δ '
ι α 'φ ε Ρ οι υ V K'U­
ρίωςτους "Ι ε ράρχας, ώς παρουισιάζουσαι ενα «ό ρθιόδσ­
ξον» τρόπον άντιδράσεως δια τrασαν παρσμοίαν περί­
πτωσιν. Ε ύ Χ η ς ε ρ γ 'Ο ν ιθ Ο: η τ ο ή μ ί μ η­
σίς Tour
Δι~ ήμας, τ'Ουlς άπλοιας ΜιΟναχιους καΙ λα'ί,κους ~ρ­
κουν τα σσα γράψει όλίΥον κατω",έ.ρω, Iέν τft Ιδί~ ,αύ­
τοΟ έ1'ηστολη δ ι9lε ιος Κ6ριλλος, καΙ τα όΠΟ1α ήύμιετ.έ­
ρα πανοσιολογιότης έσίγησεν...

«... ταύτην έν έαυτοις άναζωπυιρουντες άJεΙ την πί­

στιν, ασπίλους καΙ αμώμουις έαυ-ι:ους τηρήσα/1ε ΜΉΤΕ
ΚΟ Ι ΝΩΝΟΥΝΤΕΣ τ<{) μνη μOf\Λειυιθ'έντι (Nε,στoρί~) μήτε
μην ώς διδασKάλ~ πρσσέχοντες, εί μένει ΛΥΚΟΣ άντΙ
1!οιμένος.... τοις 'δέ γε των ικλη ρuκων, είτε λα"ίκων δια
την όρθην πίστιν ΚΕΧΩΡ Ι ΣΜΕΝΟ ΙΣ Τι ΚCXJθαιρεlΘιεισι

-124­
Ι1
1

!, "
:..,•. •.•

!
1

~Ι.
Ijj:
"i
Ij.
παρ' αύτΌ'Ο, ΚΟΙ\ΛωνοΟμεν ήμJε'ίς, ού την έκείνου κυροOv·
τες &δικον ψηφον, έ1ίαινου'ντ:ες δε μαλλον -rους τtε1ίOιν­
θιόντας, κακεινσ λέγοντες αύτσΙς· ιειί όνειδίζεotθtε ιέν Κυ­
ρί~ ΜΑιΚΑΡΙΟΙ· δτι τη,ς δυνάμεως καΙ το τoG θιεου
1ίνε ϋ,μα είς γΜΑΣ ,αναπέπαυται,} !.. ( ΜΑΝ S Ι Ι V, 1096).
Άικαόετε; Κοινωνει ό ,μέγας η:ατριάρχης 'με τους
διαKόψα:vτας κοινωνίαν προς τΟιν Νεστόριov (έν~ έσεις
τους θ'εωιρειτε έ1ίαναστάτας καΙ έκτός 'Εκ!κλησίας), έ­
ν~ συγχρόνω'ς έπαιν:ει τσυς κα!θιαιρειθέντας ύΉΟ -rQiQ κα­
κοδόξαυ κληρικούς, θεωρων αύτοUς μ α κ α Ρ ί ο υ ς!,
δτι δηλ. έικφράζει κ'αΙ ό Ι Ει Κανων της Πρωτοlδε:υίίέ­
ρας Συνόδου!
Σχετικω'ς με την είρωνι,κην αντιlμετώ'π~σιν ϋμων έκ­
φράΟίεώς τινΌς του ίιερέω'ς π. Βασιλείου, Iέκ ~ενεύη'ς, ε­
χω να ε'ίπω 1:10: έξης όλίΥα. Σας ,έσκανδάλιισε ή φράσις
ή αναφερομένη εις τον ΆρχιιεπίσκΟϊτOV ΆΙθιηνιωΥ, .οτι
«δεν τον συγKιvιει περισσ6τερον απ' δ,τι τον ,συγκινει
μία σπασμένη καρέκλα». Σας παραθέτω νυν πως Iέχα­
ρακτήρισε τας ιδίας πράξεις ταυ Προκαθημένου, συνά­
δελφό-ς του < Ιεράρχης.
«τας τοιαύτας ένεργείας του Κ. C lερων6μου, το Κα­
νονι'κον της Έκκιληισίας 'θειον Δίκαιον θε,ωρει άσυγκρί­
τως ~αρυτέρας καΙ CXΠO αύτας τ;ας πορνείας, τους '00­
δοιμΙOlμού'ς, τας Ιεροσυλίας καΙ γενικως -rας ΤΡCXΎΙΙKω·­
τέρας πράξεις ,κληρικων, έπιλ~σμόνων της ύψηλης καΙ
λεπτεπιλέΉτου αύτων άποστολης»!
<Ως θα Ίjδιετε «~έλoς νηπίου» ητσ ή εκφρασις τοιυ π.
Βασιλείου συγκρινομένη προς την τσυ ΜηΤΡΟ1ίολίτοο
Πειραιως!

Μη ΗλV~lεσθε δμως, διότι δεν αποτελουν ,έξαίρεσιν

αί άνωτέρω Iέκφράσεις του ΜηΤΡΟΊτολίτου έν τΕι ίστο­
pί~ της 'Εκικλησίας.
ΚαΙ παλαιότερσν, 1ίλειστοι υεράρχαι καΙ Σ,ύνοδοι
όλό:κληροι ,έχρήσαντο ~αρυτάτας ιέκφ-ράσεις 1l:ροκ:ειμέ­

-125­
 . '1

,,~

νου να σωφρονή-σουν η ά'ΠJoτρέψoυν CX!ίρετι~ούς της σκο­

λιας των πορείας. ' l-διου «αί άραΙ» τ.οΟ Πιατρ~άpxoυ Κ,ων/
λεω,ς Κυρίλλου Ε Ι, δια τοvς νο9εύοιντας τον όρΘόδοιξον
τρόποιν τοΟ ~<X1Πί~ειν.
«Αί πέτραι καΙ ό σίιδηρος λuιθήισσνται, αυτοι δ-ε 06­
δαμως κληρονομήισει:εν την λέτι:ραν τοΟ Γ ιιεζη , καΙ την
α'Υχόνην ταΟ ' Ι οιύδα, στένovτες είησαν, -καΙ τρέlμοντες
έπιτης γη'ς, ώς ό Κά·ίν, ή όργη τοΟ θεοΟ είη :έπΙ τας κε­
ψαλας αυτων καΙ ή μερΙς αυτων μετtα τοΟ προιδότου 'Ι­
:. i συδα ... αΥγελος Κυρίου καταδιωξάτω αυτουςέν ιμαχαί­
pq: πάισας τας ήμέρας της ζω,ης αυτων ... ». Βλέη:ετε ή
ε6γένεια καΙ ή ά,(!)ροφρσσύνη είναι τη,ς ήμετέρας ,έπο­
χης φροΟτον ...
'Αναφερόμενος είς την άνοικτην ,έπιστολην τοΟ Μη­
τροπολίτου Φιλαρέτσυ π Ρ ο ς τ ο ν 'Ι ά κ ω (!) ο ν
Ά μ ε Ρ ι κ ης, γράφε-rιε:
«<ο Φι.λάρετος εχει όλόκληρον Σύνοδον ύ,π' αυrrόν!
ΚαΙ όμως! Δε'ν ιθεωρεϊ έαυιτον Lκανον να προχωρή,ση
είςκαθαίρεσιν τοΟ Πατριάρχου καΙ άποκοπην αυτοΟά­
πο τοΟ ·σώ,ματος της 'ΟρΘοδοξίας! Ούτε ~αν α/rOKαλ!εϊ
ρητως τον Πατριάρχην αίρετι'κόν! Συ όμως, ό άπλoUις
Καλόγηρος, έν δλιι τft ιέπιστολfi σου δ~6KδΙKεϊς την αυ­
θεvτίαν τοΟ Πάπα! Είς πασαν ~εδoν σελίδα άποχη­
ρύττεις τον ΠατριάΡXηΙV καΙ ιμονονουχΙ ιέ'κlσψενδονίζεις
αυτον «τισΟ της 'Εκκλησίας πληρώματος» ...
Ά π ά ν τ η σ ι ς: Ξιίς την α ι άπόκρισίν μου ε­
Υραφον, άψοΟ προηγουμένως άνέλυον τας κακοδοξίας
του Ο'ίκουμενικοΟ. «Τί απομένει; οντως ό -κ αυιστή ρ, ή
των Κανόνω-ν έ.φαριμογή, ή τ-ων έρεΣXελJειω~ πασλα, ή
8κι σφιενδόνισις των κακοιδόξων άπο τους θρόνου-ς των ... ».
ΚαΙ μοΙ ,απαντατ,ε:
Ναί, άγαπητε π. Θεοδώρητιε, α ύ τ ο ά π ο μ έ­
ν ε ι».

'Ιδ ι
ι ου, '
λ οιπον, ΟΤΙ
cr συ:μφωνουμ:εν.
. . . ,προς
" τι ή δ ιαμαρ­

~126­
τύΡη·σις; Έ1t~σης ποία ορθόδοξος Έκκλη'σuολογ(αδι­

δάσκιει δτι είναι δυνατον !μία α' αόΤOKέφCXΛOς 'Εικκλη­

σία ν' α/τοκηρύΤΤIl ετέραν, 11 ν' άναθεματίζη τους έ1tι­

σκόπους της; Ο ύ δ ε Ι ς όρΘόδοξος ε)<;ει τοι:αότην

απαίτηισιν 6:rτo τον MηΤΡCYJτoλίτην Φιλάρετον, 11 οίονδή­

'Ποτε ετερoιv Πατριάρχην η ·Άpxιεπ~σKoπoν. Τότε, λοι­

πόν, τί ωταίτηιοιν εχ ειτε , nIJeav6v ναέ-ρωτήσετε.

<Aτrλ,ως να 'Πράττω.σι ό π ο ϊ α καΙ ό Παrν'lJερώ­

τατος Φιλάρετος! J Ο·ύιδεν πλΈJoν, Μην οόδε όλιγώτε­

ρον... Παραθέτω σημεϊα τι:να ε:κ της έΉιστολης του, ίνα

γίνω πλέον κατανοητος το τ ί έπιθuμοuμ:εν:

«Σwεπως ήμεΊς Θεωροu.μ:εν ΚαJΘηlκΟ:V οπως διαμαρ­

Ι·

τυρηβω;μιεν έντόνως κατα της lδ ι α σ τ Ρ ·ε t!> λ ώ ,σ ε­

ω ς τ.ου δόγματος της Έικκληισίας που τόσον ,έπιμόνω'ς
γίνεται Ε:κ μέρους της Α.Π. του Πατριάρχου Άθηναγό­
ρου και της cYμJετέρας Σειt!>αOlμιότητος. ΔΙcxίμαρτυιρόμιε­
Θα κατα της «Οιίκσυμενικης Δοξολογίας» ώς \καΙ κατα
της ύπο του Πατριάρχου ΆιθηναΥόρου συμπεριλήψεως
ΕΙΣ ΤΑ ΔΙΠΤΥΧΑ ΤΟΥ ΟΝ'ΟIΜΑΤΟΣ ΤΟΥ nAJnA ΡΩ­
ΜΗΣ καΙ 11 α.σ ω ν τ ω ν ό ,μ σ λ ο γ ι ω ν 'Α ν α­
τ ο λ ι κ ω ν τ ,ε κ α Ι Δ υ τ ι κ ω ν, γεγονος το ό­
ποιον άνηγγέλ'θη εΙς το lμήνυμα των Xρ~στoυγέννων
(1968) της Αύτου Παναγιότητιος» J cH συιμτι:ερίληψις' ό­ Ι
νό'ματός τινος είς τα Δίπτυχα ,είναι ενδειξις οτι ό το,ι­ Ι
Ι
i
ουτος άναΥνωρίζεται ώς όρθίόδοξος ... Ένώνεισθε lμoE τους
έ τ ε Ρ οδ ,ό ξ ·0 υ·ς ο ύ Χ 1. ένά λ η ιθ rE ί '!-' ά: λ λ' Ι Ι

έ νά δ ι α .φ ο Ρ ί ((. π Ρ Ο ς α ύ τ ή v»... Έκ της ι

!

άνOLιKτης έπιιστολης του Φιλαρέτου Ήρος τΟν ' Ι άκωt!>ον

Άμερuκης. Βλέπε: Όρθόδοιξος Μαρτυρία, 'σ. 20, 'AJeη.

ναι 19t15, 01τΟV καΙ αί λοιπα1. €πισΤO~αΙ του MηΤρc>1toλί­

του Φιλαρέτου.

Τ ί.ς ιέ κ τ ω ν ό Ρ ιθ ο δ ό ξ ω ν έ π ι σ κ ό­
π ω ν ΕΛΑΛΗΣΕΝ ΠΑΡΟΜΟ ΙΩΣ; Ση·μ;ειώσατε ιδε δτι
11
οόδόλως ΚΟΙΝΩΝΕΙ 11 διατηρεϊ ΚΑΝΟΝΙIΚιΑΣ ΣΧΕ- ι

-127­

:11

ι!
ΣΕΙΣ τrρo.ς Πατριάρχην η ΚΟΙΝΩΝΟΥΝΤΑΣ ΑΥΤΩ. Τό
δε· τραγ~Koν δυΟ: την Παγκόσμιον Όρθσδοξίcw της σή­
μερον είναι στι ΜΟΝΟΝ ή Έικκλησία του Φιλαρέτου εύ­
ρίσκιεταιμακραν «της συ~μoρίας» ταυ Π α γ κ 'Οσμ ί­
ο υ Σ υ μ ~ ο υ λ ί ο υ τ ω, ν Έ κ κ λ η σ ι ώ, ν, ητοι
της όργανωμένης τcλάνης καΊ:1α της ~OρΘoδόξoυ ~Aλη­
βείας.

~ Ιδού τcωlς ό ί,διος Μητροπολίτης Φιλάρετσς παρα­

τηρει τοάνωτέρω ΥιεΥονος καΙ αττοδύρεται την ε'ίσοδον
της Όριθ\οδοξίας ώς όργανικου μέλσuςέντa.ς του Π.Σ.
Ε. , έντη
... ;,,1 τιελειυταία
~
αυτοσ «Θλιι~εραL
'Eτcιστoλη»
ί.1
προς
τους άττανταχου όρθοδ6ξους Έττισκό1Ίους τοδ κ6σμου.
«Τίς δύναται να φαντασθΊi την όρθόδοqσν ~εK:Kλη­
σίαν της ττεριόδου,έκείνης (των Πατέρων) να κηρύσση
έαυτηιν όργανικον μέλος ό:μοσπονιδίας τινος ένο6σης
Εύνομ ιανούς η 'Α νομοίους ~ Α ρε ιανούς, eΗlμιαριε ιανού-ς,
ΣαC9:ελλιαvους καΙ Άπολλιναριστιάς; B:ε~αίως ουδείς!
,Αλλα τσuναντίΟl\i ό Α ι ΚOJVων της Β ι Συνόδoιu δεν ό.μι­
λιειτι:ερΙ ένώσε-ως lμε τοιαύτας όιμάδας Ciλλα ΑΝΑθΕ­
ΜΑΤΙΖΕ Ι αύτήν»! ΚαΙ συνεχίζει: «Γενόμενοι δε σί Όρ­
θόδοζσι ,όργανικα μέλη είς ενα σωμα !με τούς συγχρό­
νους Α Ι Ρ ΕΤ ΙΚΟΥΣ, δ·εν άΥ ιάζουν τους αίρεΤl1κούς Ctλλ~
αποξενώνουν τους όρθοδόξους άπο την ΚCXιΘιολικην ορ­
ΘόδοξΟΥ ένότητα. eH ένότης αϋτη δεν ΠiεΡΙOρίζεται μό­
~, , " .-...
νον εις τον παρσνταα!ιωνα ...
»cO ct ΑΥιος Βι'Κέντιας ό Λ!ειρίνης Υ ράψε ι είς το αί­
ώνιαν εργον του στ!.: ουδέποτε 'EΊrετρά-πη 'και ουτε πο­
τε ιθα -EτrLTpcrnn εις τους Χριστιανους να διακηρ6ξοιυν τι
το όποιον δεν είχε γίνει <Χποιδεκταν το τrρ6τ1ερoν, Ci).λ,α
το άναΘθματίζειν του,ς κηρύττοντάς τι πέρccν του ΑΤCαξ
καΙ ιδΗ): παντας αποδεχΘέντος ητο, είναι και θα είναι
πάντοτε κο:Θηκον». <Ό,τι δηλαδη δΙ'Εκήρυξε ή Ζι Οίκ.
Σύνοδος: «cO μ η λ έ γ ίω ν τ ο Ι ς α ί Ρ ε τ ι 'κ ο Ι ς
ά ν ά 'θ Έ μ α, α ν ά θ ε μ α ε σ τ ω».

-. 128­

 ~Eξ αύτης της σκοπιας διακρίνων καί ΣUγKρίνων έ­

παινω τον Μητροπολίτην Φιλάρετον, καΙ ούχΙ διότι εΙ·
ναι ά~ρό'Ψ'ρων (πρ6:Υ)μα σπερ πολυσας συV1εκίνηισεν ) !
ΚαΙ το ετι σποι>δαιότερον: ·0 Μητροπολίτης Φιλά·
ρετσς άναπληρσϊ σήμJερoν τιιν lθέσυν των .μlεΥαλωιν -ιτρω­
,... _, " " ι e ,
ΤαΥωνιιστων της πι:στεως εναντι εΠLJκρατοuσης αιρεισε­

ως, μοιν-ομαχων δντως ώς νέος Δαυtδ Kα~α του Γολιαθ

ταυ Ο'ίΙκουιμενι,σμου, ευελπιστων στι συντόμως καΙ οί -ιτα­
ραληπται της «Θλι~ερας του ,επιστολης» lea Υίν-ωσι ατro
θεαταί, συναγωνισταΙ εν TQ itlKpcp aTU~'t? της γλυκυ­
τάτης άJληιΘεΙας!
Σας παραπέμπlω και ,εις το ώραιότατον αρθρον του
Έπισκόrrου [(αναδα κ. VΙΤΑιν κατ-α του OίKoυ~ενι­
σμου, σπερ αυτούσιον είχεν ύπο του ίδίου εκφωrνηΘη ώς
sLσήΥησις εΙς το Συμ~σύλιoν Έ πισκόπων της Διασπο·
ρας (FULL SOBOR) έν ετει 1967. Ένταυθα καταχω'ρω
όλίΥας :μόνον, wλην ,συvτριπτικας δια το Π. Σ. 'Εκκλη­
σιωιν Υραμμάς: Άναφερόμενος εις την rEYUKTΊv Συνέ­
λευσιν τασ Συμ~συλίQlυ εις Νέον Διελχί, ,εν ετε'ι 1964 Υ:ρά­
φει:

«<Όλα τα ψεύδη του κόσμου εχουν συναxιθ~ ε-ιτι το

αυτό. Εις την εν Νέ't? Δελχι Συνέλιευσιν δια πρώτην φο·
ραν 'εις την Ιστορίαν του άνθρωπίνου γένους ,έδη'μιουρ­
Υήιθη ενα ιμοναιδυκ6ν 'κοινον 'μέτωπον Ο λ ω ν τ ω ν
α ί Ρ έ σ .ε ω ν καΙ άvαληΘεLων.
» 'Εν TQ Π. Σ. Έικκλησιων, ώς ,δια ταχυδακτυλουρ­
Υίας εχουσιν ένωιθη και συνδεl9 ι η απασαι αί ~λασφηιμίαι,
πλάναι καΙ άντυθέ'σεις της 'Αληθείας όλοκλήρου της
πνευιματικης ί:στορίας της άνΘρωπίνης φυλης ά7tΟ τον
ΚάΙν καΙ ~όJμ μέχρι ταυ · Ι ούδα του Π ροδότιου, καρλ
Μάρξ, του διαψθορέως Φρόϋδ, καΙ Υενικωις -δλων των
μικροτέρων καΙ μεΥαλυτέρων συΥχρόV1ων ~λασφή:μων ...
«Όρα ORTHODOX WORD, 1969, Νο 4, σ. 153). Έη:ίσης
εις ΌρΘόιδοξον Τ,ύ'πον 1970. Έπίσης .σας -ιταρα1tέμ-ιτω είς

-129­
 τό περιοδικόν <.':LA FO Ι TRANSMI SE», σπου θιά θαυ­
μάσητε τό Διάγγελμα του Θ' Κληρικολ.ατκου Συνεδρί­
ου της Άρxιεπ~σKαπ:ης Δυτικης Eύρώτrης της "γ1Όερσρί­
ου Όpθoδόι~oυ Ρωσσιικης 'Εκκλησίας. (ΤειQχoς 3, 1969
σελ. 24 έξ.).
ΣηιμJειώσατ1ε δε στι ΤCX1ϋτα 'Πάντα ένεΡΥεϊ ή ύτcό ταν
Φιιλάρετον Σύνοδος οδσα έν γη άλλJoτρί~, άνευ τι-μων,
Κρατικης ,ένισχύ-σεως καΙ τcoιλυαρίθμoυ ποιμνΙου! '''Ον­
τως κατά τον TCλJέον άριστον τρόπον ,άγωνLζεται -μέχρι
του νυν ή ιέν έξορί<t αϋτη Έκκλησία», ή αδιελ:φη των
Γ.Ο.Χ. "Ελλάδος καΙ της «Έκκλησίας των Καταικομ­
({>ων» έν Ρωσίζ(. 'Αναμέναμεν έναΥωνίως τά ,εΡΥα των
«υίων της ΈλΞυιθέρας» ...
Έάν «κοινωνη», ώς γράψετε, καΙ μετά ,μνημονευόν­
των του ΟίκοομενικοΟ, ,έννοιεϊται έ μ μ έ σ ,ω ς καΙ α­
νεπισήιμως (συι,'εχως ΤΙ στάσις του γίνιεται αύστηροτέ­
ρα) ιδι' ήιμας ούδιενσημαίνει τοστσ. CH πορεία καΙ ή πρό­
ιθεσις τοn άVΙδρας ώς ;κu~ερvήτου της Έκκλησίας τσυ
': . τυγχάνει καΙ lείναι ή άφιξις του 'Ποιμνίου του είς τον λι­
μένα της ΆληΘείας -αεΙ πολεμων με τα 'κύματα της
οιίρέσεως-, καΙ ούχΙ ό ,ελλιμενισμός της νοητης όλκά­
δος του sίς τόν τελματώδη 'καΙ ,({>ε({>ορ({>ορω,μένον λιμέ­
να ταυ Π.Σ. των Έκκλησιω!V!
"Υπο τ,ο 'ίδιοιν πρ;Ισμα ιέξετάζοντες δεν ταρασσόιμε­
θα, έ,άν ,καΙ ό Ί ονέισκου ητο, η είναι Νεοημερολογίτης,
η κοινωvn αύτοΙς. "Ημεϊς ιέ1tιθυ ι μσuμεν, πάτερ, νά ε'ίμε­
θα ύποτακτικοΙ της άγίας τcρoθιέσεως καΙ όρθοlδόξου
αληιθείας, ούδέ-roοτε Ο'μω,ς της ά,({>ροιφροσύνης, τωιν «κα­
ι
.
ι i
;
j!
νονικων σχέσεων» καΙ της ένόχου «,αΘετήσεω,ς της αλη­
1 Ι
θεί:ας προφάσcι σίκονσμίας» ...

§ 21. Καθ" ύμας, το είς την παράγρ. 20 't1εθεν τη­

λεγράφημα της Ίερας ΆριστΙδην ~υνόδoυ αποτελεϊ
«εκφρασιν ιΘιερμη,ς φιλοφρονήσεως» καΙ «ύ'-π:ερ({>ολιικης ά·
Ι' .

-130­

~ρoφρoσύνης», αν καΙ «κακως πράττουσα», λ~γετε, ή

• Ι. Σύνοδος σuμπεριεφέρθη σϋτω·ς.
ΚαΘ' ή!μας, έν όλίΥοις, Θέτει έ ν τ Ώ ί δ ί C!­
μ 'Ο ί Ρ C!- το Υηραιον ταυ Φαναρίου καΙ τους Συνοδι­
κσυς συντάκτες του τηλεΥραφήματος! Έν το Lrrισ Ι'ζ, φρο­
νειτε, ΟΤΙ ό Πρόiεδρσς αύτης κ.
• Ι ερών'Uιμος αΠΟ'Όελει
«iέlμπ6διον~ δια τον Άrθηναyόραν! !.
Είς τ,ην πρσκειlμέvην περίπτωσιν οντωις το αξίωμα
των «ικοινων τόπων» κατη ΡΥήlθη :είς τέλος ...

22. Οί πoιμέ"ε~ καΙ το ποίμνιον.

r ρ ά Φ ε τ ε: «'Όντως ή διάΥνωσις εχιει προ 'Πολ­

λου Υίνει. <ο Πατριάρχης, ό Άμερικης Ί άκ,ωι(?ος καί
τινες αλλοι απέδειξαν έαυτους ώς όπαδους τoU πλέον
απαισίου 'συΥκρητισμοϋ». Έν συνεxεί~ ,αποδέχε.σθε οτι
το μ ό ν ο ν που ά'Πομένει είναι ή ά1Τοιμάκρυνσίς των
έ κ των ιθρόνων καΙ έρωτατε:
«Τίς ομως θια πράξΤΙί10Οί10; Συ ό Κ:αλόΥ:ερος η έΥω
ό Πρεοσe>6τεΡΟζ; ΟύχΙ ~:ε~αίως! Ποιοι τότε; ΟΙ έ:ΤίίΟ1ΚΟ­
πσι της '.Oρ9'oδό~oυ 'Εκκλησίας! 'Αλλ' οταν ο.υτοι δεν
πράττω,σι τουτο, τόΊ1ε ,δοοιν θlάΊ1ερον: 'Ή, σίΙκονομίαν
έφαρμόζοντες ανέχονται «άχρι καιρου», η είναι 'Προδό­
~ ι

ται της 'Πuστεως.

Έν τrι δευτέFXr< περιπτώσει ούδεΙς πλέον λόΥος.

ΊΞ.κ\κλησία ιε'uμεθα rl,μεις καΙ οί μεθ' ή'μων. ·Ο'Πό'Όε ·δεν ύ­
πάρχει λόΥος οϋτε να άσχολώμειθα περΙ την στάσιν των
'Ε1τΙΟ1κό1Τlων εναντι του Ά)Θηναγόρου ούτε vό: διαμαρ­
τυρώμειθα δια την στάσιν αυτων. ΑίρετικοΙ και 'Πρσιδό­
ται είναι' τίαναμένομεν 1ίαρ' αυτων; Διε:μαρτυρήrθrη­
μέν 1ίοτε δια την ιστάσιν των ... Καρδιναλίων εναvτι του
ι
1ίαπα,
• θ'.... Ά ~ ,
α ητο αστειον ..... ».

'Α 1Τ ά ν τ η σ ι ς: Παραδ,έΧθΟ1θε ΟΤΙ έΥένετο ή

διάγνωσις ταυ Πατριάρχου καΙ των συν αύτφ, ώς αί­

-131­
 , ;
,

ρετικων! Ένταυιθα συιμφωνουμεν πλήρως! Το αν οί «ά­

ι
νεχομενοι»,
e
ως
, " ι
Υραφετε, .ε"πισKO~OΙ 'ειναι
.. δ '
προι σται η
,,~,
ο­

χι, αύτο το μιαρτυρουν τα εΡΥα των καΙθα το ιμαρτυρή­

σouιv ετι πλέον συν τft παρόδ<{) του χρόνου. :J.ΕμεΙς ·α­
πομακρυνόμενοι αυτων δεν κάναμε τίϊtOτα περισσότε­
ρον α-ττ' δ,τι διδάσΚΕΙ ή •i. Παράδοσις. Ή άνοχή των δεν
δικαιολΟΥειται πλέον, καΙ μη προσπαθιητε να δημιουρ­
Υητε ,έντυττώσεις στηριζόιμενος στην έν πολ/οις αΥνοι­
~ 7 ~

αν τω,ν αναΥνωστων σας.

Με ,έρωτατε: «Διατί δεν ϊtράττει το αύτο (ιδηλαδ,η

να ,άτroKη.ρ6ξη) ή Σύνοδος 'ΌσΟ Φιλαρέτου ώς -αίρετικOv

j τον Πατριάρχην, παρ' ολον ΟΤΙ καΙ Τ<{) νέ<{) ή!μJερo~oyί<{)

cXκολουιθιεϊ οδτος 'καΙό1Ίαδος του ΟιίκουμενισμοΟ εί­

ναι;;;».

"Ως εΥραψα καΙ όλίΥον ανωτέρω «σύιδεις όρθ'όδοl"

ξος εχει τοιαύ-την άπαίτησιν άπό τον ΜητροfJtο~ίτηv Φι­
λάρετον». Μας είναι ,αρκετη ή διαμαρτυρία του ή πατ'ε­
ρικη καΙ ή αποφυΥη κσινιωνίας του lμετ-ατων κακοδο­
ξούΎτων καΙ ή μη σuιμμετοχή του στο Π. Σ. 'Εκκλησιων.
τα λOΙΠlό! ιθα ελιθουν μόινα τους. (Καί πράγματι ηλθον,
αφου το 1983 ό διάδοχός του Μητροπολίτης Βιτάλιος
. . J'
Ά~! έξέ,δωlκlεv Σ υ v ο δ ι κ ό ν ά ν ά ιθ ε μ α κατ.α των
~I
Οίκουμενιστων «(καΙ τοις κοινωνοΟ-σιέν Υνώσει τοις
':i'I!;,.'

πραμνη'μονευιθιει>οιν αίρετικQ.Ις,> ουκουμενισταις!! (<<70 ρ

Ί
11
,Ι;

:1: Θόδοξος Μαρτυρία», σελ. 81, ΟΊτου ττο, πληρες κ'εΙμεν:σν

Ι
,ι!"
ι
τοΟ άναθοέlματος).
11
i1
Διατί άρέσΚ'θσ1θ!ε, έπίσης, να ιδημιου'ΡΥητε συιμ-ιτερά­
σματα 'άπο λέξεις και συλλα~άς, ιένίοτε δ,ε καΙ «τρα­
;1

::!

~ηY'μένας» προτάσεις, ωσ'Όε να φαΙνθ<1θε CcληΘεύιω'ν εΙς

,
τα
"
yραΨ0μJενα σας;

Μήπως καΙ άνωτέρω δεν ηλλοιώ,σατε και έξεμε­

ταλλεύιθητε: :έκιφράσεις τσΟ π. Βασιλείου, λέξεις ίδι­
κάς μου, την Έγκύκλιον του 1950, την «cXvCX!μύρω,σιv»
01tOU άναφ'έρει ό «Όρθ6δοιξος Παρατηρητής», ενα φuλ­

-132­
 λαδιον -μιας Κοινότητας Γ.Ο.Χ. όλίyωv δεκcroων ψυχών,
«lσυλλείτουΡΥα του Μητροπολίτου Φιλαρέτοιυ», ώστε έκ
λε'Πτσμερει,ων «γράμJματOς,}) η τrεριτrτώσειως να έκφρά­
ζητε συμπεράσματα πόρρ~ άτrέXoντα της άJληθ~ίας;
θ'έλετε καΙ ή:μεrις να 'έφαρμόσωιμεν τουτο; Είναι
'Πολύ εϋκολον καΙ άπλουν! Λoιτrόν, σuμμ:ετέχουισαι αί
Όρθόδοξοι ~EιKKλησίαι ώς όργανυκα μέλη εΙς το Π.Σ.
των Έκκλησιων, τί άλλο lείναι τrαρα ΑΙΡΕΤΙΚΑΙ; ;...
Δεδσμένου δε .στι ό ~AΘηναy6ρας μνημονθόει εΙς ~α διί­
τrτυχα τοΩ αίρετικου Π,άπα (σρα Μήvuμα Χ Ρ ι,στουγέν­
νων 1968 καΙ ~Eτrιστoλην Φιλαρέτου), διατί να !μη ,έΥέ­
νοντο καΙ 'OVNITI.KAI; ;...
Ούδέποτε Ο μωςέχ ρη.σιιμο-π:οι ή σαμεν τοιαύτην λογ ι­
κην έ'ΠιχειρηματσλΟΥίαν, καίτοι ή «~AKρί~-εια» της Έκ­
κλη,σίας ήμων οϋτω δ ι δ ά .σ κ ε ι!
"Η 'ύμιετέρα ομως πανοσιολσγιότης 'συνεχως -ένα­
οιμενίζεται είς τοιαύτην τακτικην διαλόγιΟU ... ΦρονοΟ­
μεν .στι όλίΥος ίπ1tοτισμος lδεν lθια εl~λατrτεv' μονομα­
χοσμεν δια ξίφους μη χρησ()μΟ'π:οιητε λοιπον 1ruρ()l(;,ό ..
λον ...
~Eν συνεxεί~ συγχέετε δεινως τα 'Πράγματα. ΚαΙ
συιμ~αίνει τοΟτο διότι οί lμεν Καρδινάλιοι, οϋς <Χναφέ­
ρετε, εχοοσι τας -κΕύρω,'Πα"ίκάς των εδρας καΙ 1tο~μVLα»,
αλλ~ οί ήμέτεροι έ1ίΙσκοποι κατέχουσι τ-ας _~Iδρας των:
Ά,θηνων, Άττικης, θιεσσαλσνίικης,Πατρων, ' Iωαwίνων.
Κατα OυνέτΌειαv, έφ' σσον ιμιτροφοροΟν -καΙ τro~μαί­
νουισιν όρΘοδόξοος v...αοUς, ή Έκκλησία διακηρόσσει καΙ
€ντέλλεται .οτι μόνον όρθιοδοιξοΟντες παραμένοuσιν ιε1ς
τούς ιΘρόνους των ...
Οϋτως ένήργουν άεί'Πστε αί όρΘ6δοξοι τrΟllμένες καΙ
ό Λαός, καΙ ούχΙ ώς ύμείς λέγετε «δεν ύ''Π:άΡχει λόγος
να διαμαρτυρώ μιεθια;ι> κλ τr.
Άλλσ~μoνoν, 1'1:. 'ίEτrιψάνιε, ,έ,αν δ U Αγιος Γρηγόρι­
ος δ θεολόγος 'έν Kωνjλει, ό Μέγας Βασίλιειος έν Και­

-133­
σαρείςχ f) ό <ΆΥιος ~Aθανάσιoς ιέ-ν Άλεξανδρεί<:t έφήρ­
μοζον το ύμέτερον μέ.τρον καΙ δια τους συγχρόνους
τωι
"
αιρετικους
, και
, κακο
δ'ξ
'Ο ους ...
Έαν οί άνωτέρω πατέρες ή μ έ λ ο υ ν καΙ δεν
έ \ι δ ι ε Φ έ Ρ ο ν τ ο δια το ύπάρχ ον έν τft τtλάνn της
αίρέσεως καΙ 'Προ όλίΥου Ιδικόν των 1'tοLμνιοv, ήρκοΟν­
το δε είς τους όλίΥους πtστοuς που τους περιέ~ιαλλOν"
έρωτω: ιθά είχομεν σήμερον ΌρΘaιδoξίαν καΙ «'ΠαΡα1δο­
Θε~σαν T(~στιν» α.\ώ-®ητον; Έαν έΗεώρουν τους ψεοΟΟ'"
ποιμένας Καρδιναλίσυς/>, ητοι παvrελως καΙ τελείως ,ά­
ποκεκομμένους της Όρ9σδόξου Έικκλησίας, ω τό-rε,
σφόδρα άμφι,~άλλω εό:ν .θα ύπηρχε καν λόγος -σήμερον
ή:μεϊς να άνΤΙC9αλλώμεθα! ...
"Η ,διαφο ρα δντωςείναι άC9υσσαλέα ...
θα μοΙ ε'ίπητε 'ίσως: "ΏστrΞ. οί της σή'.μερον Έ'Πί­
σΚΟ1ΊΌΙ είναι ώς «οί πάλαι» αίρετικσί; Κατ'αρχήν, «συ
είπας», η.μεϊς άπλω,ς «το άνηκον» φροντίζαμεν να δια­
,
τηρησωιμεν...
Τ . 8 '
ας «, ιανασιμους»
c.'
ομως
,
οι κονοιμιας,
,
ου
, δ '
'ε­

ποτε '8" άνεχΘωμεν ...

Συνεπώς π ά ν τ ε ς εχομεν το KαJθηKOν του δια­
Φ ρου ρεϊ.ν καΙ φυλάττειν το «Μ υ σ τ ι κ Ο ν Σ ω :μ CXι'.>
της Όρθιοδιόξου Έκκλησίας, το 6ϊτοϊον λuμαίνονται ποι­
κίλα τρωκτικά} αΡχης γενομένης δια τηςειuσαΥωΥης
του Νέου Ή'μερολΟΥίου καΙ συνεχιζαμένης α/rΔ την 01­
'c , ~ ι

κοομενι.κην υστεριαν της σημερον ...

Γ ράφοντες π ά ν τ ε ς, ιεννσοΟμεν απαντας τσυς
εν σ υ ν ,ε ι δ ή σ ε ι καΙ αγαιθη 'Πρdθέσει άγιωνιζο­
μένους δια τας άΥίας Παραδόσεις της ΈΙΚικλησίας ή­
μων, Ν ε 00 η μ ε Ρ ο λ ο γ ί τ α ς καΙ Π α λ α ι 0­
η μ ε Ρ ο λ ο Υ ί τ α ς ανεξαρτήτως τσυ ποικίλου ~αΘ­
~ , ~ ~ \ ~ ,
μου σ υ ν ε π ε ι α ς α υ τ ω v και των ε νε Ρ Υ ε ι­

ω ν των προς το ά π α ι τ ο ύ μ ε ν ο ν ύ1Τό της ΊΟ ρ ­

θοδόξου αKρι~είας. την ανθρωϊtίνην ομω'ς αδυναμίαν
θα είναι ανέντιμον καΙ τραχυ να παραθεωρήσrι τις" μη

--134- ­
λησμονωιμεν στι εύκόλως δυνάμειθια να «~λεoνεKτηlθω­
μεν>.' ύ1ίό τοΌ Σατανα δι.ια της δδου τη,ς «άκρας δι'Καιο­
σύνης>.'>, ΚαΘ' ήιμn:ς μ ό ν ο ν αί μετ-α κακης πρσθέσε­
ως καΙ ραθιυιμίας ·..:πονηραυ δούλου» α ν τ ι σ τ Ρ α­
τ ε υ ό -μ ε ν σ ι είς τας της ΈΚικλησίας ύ'φ~γησεtις~,
δ υ ν ά ,μ ε ι 'εύρί,σκονται Ε Κ Τ Ο Σ , Εκικλησίας.
τας εtδuκας δμως περι"Πτώσεις, είτε δια κλη ρυκοός, εί­
τε δια λατκου,ς τ ί ς ιδ ,ύ ν α τ α ι να σταθμίση έν ά·
ΚΡl'~ιείq: καΙ να ιείπη ·Οτι 'ί'υΥχάνσυν «ήιμέτιεροι» η «ύ1tlε­
,
ναντισι» ;
Αύτο είναι εΡΥσν μόνον του Θεου, η 01ίως θα ελ,ε­
γεν ό αΥιος Θεόδωρος Στσuδ,ίτης: «Ού γαρ ,δρι'στικω,ς
"
ειστω , ,
αΊτσφηνασ θ'
αι ι δ'
ια ''':,\λ ον αΙΛ;'λ ου
ΤOCXΊΛ' ":'\ 'δ'
~αιφερειν και,
ΤCΡOσώ"Π~ καΙ Υνώσει, καΙ ΙQ11"Cουιδ!i, καΙ ήλL!κί<;'χ».

'Ειαν σιμως, ύμείς θεωρειτε τους Γ.Ο.Χ. έ κ τ ό ς

Έκκλησίας καΙ συνειτω'ς καΙ ά v ε u Μ υ σ τ η Ρ ί ,ω ν
παρακαλσυμεν να μας τό δηλώσητιε:
Δι' ή μας, πάντες οί άνω'τέρω αγωνισταΙ ό:vαπλη­
ρουντ,Ο: «ιύστερήματα τοΟ Χ ρυστοσ» έφαρμόζοντες ττ.οι·
κίλω,ς Iέν τη ζωη των, εκαστος είς διαφορον ~αθlμOv 'κα:Ι
8κφρασιν, Το τοn Μ. ΆΘανασίου. «Άyνoαυvτας '~ιδάξo­
μεν, κακουΡΥο:Οσι σ ύ κ έ 1t Ι Τ Ρ έ Ψ Ο lμ ιε V».
Σας τrαραtΘ:έτω σχετικην 1ίερικσrτήν του ί. Χρυσο­
στόμου. ή ότco(α αρκούντως IέπεξηΥεί 1t'Eιpl του κcxθή­
κοντος πάντων εν αντ ι 1tλαvηθέντος άδελφοϋ:
«cH μήτηρ ήμω,ν ή κοινη σύχ ίμάτιον, &λλ' άjδεiλ,φ'όιν
άπώλεσεν' εκλεψεν αύτΟν δ 'διάJ~oλoς καΙ κ,ατέχει vU'v
έν τCΡ Ί οuδαΤσμcp' (γράψε 'Ο'ίκ,ουμενιισμC!> )οΤδας ί'C>ν
1<,εκλοφ6τα, οίδας τόν κλα1ίέντα' δρας ~μέ, καθάπερ λύ­
χνον , αφαντα της διιδ,α01KCXJλ[ας τ-όν λόγοrv κ,αΙ -ιταvτα-­
χ ου ζητουντα καί κο-ιττόμενον καί συ ~,στηKας σιγων καΙ
ού καταΥγέλλεις;
πως δε ούκ έν τοϊ.ς ~σχάτoις ,σε των '~xθρωv ή 8Εκ­

-135­
κλησία λΟΥι,εϊται καΙ πολέμιον ήΥήσεται καΙ λυιμεω­
να-,>; (Μ Ι GNE 48, 856).
Έαν δε ,εν τη τrοικίλn καΙ τραχεί~ σντως πρoιστrα­
'θεί:~ της διασώσεω,ς της λυμαινομ:ένης αληθ-είας αϊ u­
τrεραμυνόμενOL ταύτης τrίΉΤOOσιν είς ύτrερ(9oλάς, 11 ε­
CI .. 3' 3 ,." C ,...
στιν οτε και εις «ανΤΙiκανονιlκας» ,ενεΡΥειας, η 'Tϊrωσις

των ά: ν α τ Ρ έ Χ ε ι είς τον τrΡOKαλέσαντα, δι' ον

ό Κύρισς έξε.φώνηισεν ε,tδικοv ούαί...
R Ρ-.'
L,ε~αιως,
~δ
ι ιαιτατην
' ε
, ξ αιρεσιν
, , ,
αειτroτε 'θ'α' αΊτοτιε­
,
λfl εν Tft διαφυλάξει της όρΘης ίC&στ1εως, ή ,διαΥωΥη ,καΙ
ένέΡΥειαι των Έπισκδπων καΙ λoιτrων !κληρικών, ο'ίτι­
νες φύιaει καΙ 'θέσει 1Ίρέ:ιτει να φροκτωρουν ~ό φως της
σcpζούσης αληθείας, ά'περίτμητον καΙ ύπέΡχρονσν.
«... &.λ,,"α πολλαΙ ήμέραι εξ 00 της oίΙΚOOμJένης ή
'Εκκλησία Kατέστρατrται καΙ Έίς εδOJφος κεϊται, 'Πάν­
των έξ 'ίσης Τ<{) KCXJK<{) κατεχομένων, μ a: λ λ Ο' ν δ ε
,... ." ....~, ""'" '2 '"
των εν αρχαις οντων τοις αυτοις

ύ π ε υ ιθ ύ ν ω ν ... » ( Μ Ι GΝ Ε 62., 80).

Δια τaυτο «:έτασθή,σονται» καΙlδιαψόρως έν τη κρί­
σει πάντες, άναλόΥωις συνθηκΩV, ,t3αιθ:μων, Υνώσεως
κλπ. Σαςύ-π:ενθυμίζω καΙ '8Κ ταυ ίστορή,σαντός μέ τινα.
«Ού 1ί:άντα πάντας ,άπαιτητέον, άιδελφσί, ωO"'J11ερ ούδ,ε
...., ,
πασι παντασυΥχωρητεον ... ».

§ 23. ΔέχεσΘιε στι καΙ προ Συνοδικης διαΥνώιμης

εχει ,δικαίωμα ό 1tιιστος να διακόψ'!l την «KOινωνίαv»
προς αίρετικον έπίσΚΟΙ7ίον (σελ. 13). Έν 'συνεxεί~ το
γΕΥονός του-το χαρακτηρίζε'r'ε «ετrανάστασιν» καΙ Θα ά­
πoφειux'8ΙB εαν ή «όρθιόιδοξος συνείδησις» ιδεν ύ1tάρχη
«τειθ'oλωμέvη» ύπσ τωον 'ΠαΘών η άΥνοσυσα, ώς ή ,εμή.
Συνεπως τrας ό άποκόπτων «τό !μνημόσυνον» ΚΟ­
... (,
σμειται υπο
-
των
, , ,
ανωτερω, ι·
δ ' , ,...
ΙοΟτητων., cwoElTal κα
θ"
\
ύμας!
'Άρα ούιδόλως σιΥκοφαντων εΥραψα στι ά:ρνεΊσΘε

-136­
το δικαίω'μα της άντιδράσεως εΙς την «όρθιΘδοιξοiV συ­
νείδη·σιν».

§ 24. "0 ρα παράγρα<ρον 19.

§ 25.. Σχετικως με το «πoρτραϊτoνι~ του ί. θεοφυ­

λά1κτου εΙς το όποιον παρεπέμψατέ με ίνα ίδ,ω ~έιμαυτόν,
'
άντι θ:ετ,ως '3'δ
€ιoν ... υμας
<.... και" μονον., ... Ν' 'θ
αι, ,μη '
ι ιαuμα ζητε.

Είδον ύμας μετερχόμενον πολλας «πειράσεις», -π:ρο­

κει.'μένου ναάiλλσιώσητε το 'ψρόνημα του ίεροσ αvιδρός!
Κατασ'Πάζομαι τα Υραψόμενά του! Διατί; <A'Πλoύσ1jα­
τα, εΙς τα της 'Πίστεως Θέματα οόδ'ειμίαν συ;yκατάΙSασιν
δέχεται! ' lδου οί λόγοι του.
«ΚαΙτοϊς Δυτικοϊς τοίνυν, ε'ί τι μεν ΤCερΙ το δόΥίμα
διαμαρτάνεται, την Πατρικην ,ψωνην σαλεΟον, 010V δη
το εν τ<{) ΣUιμ~όλC:? τcερl του <Αγίου Πνε6ματος 1tροστι­
Θέμενον, ε\ιi 3α καΙ δ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΜΕΓΙΣΤΟΣ, τοΟτο ~μη
διορΘώσεως αξιούιμενον, Ο ΣΥΓΧΩΡΩΝ ΑΣνΓΧΩΡΗ­
Τ,ΟΣ .. ».
ΙΖ"
nατα ,συνεπειαν, 1t. ~E':> 'ό
1tιψανι€, εαν μ 'v ο ν το '
F 1 Ι Ι Ο Q U Ε οποιος εδέχε1:10 ητο ΑΣΥΓΧΩΡΗΤΟ'Σ,
ποίας συγγνώμης ηΘιελον άξιωθη ΆlθηναΥόρας ,καΙ αί
συν αύτφ, οί 06δ,ε ένας αρθρου ,εκ του ~υ!μΙSόλoo της
Πίστεως ήμων 'μη ψεl,σθIέντες, αλλ:> είς τέλσς δι,αψθεί­
ραντες; Γ ράψαμεν οϋτω, 'διότι ,άναφ,ανδον lθ'εωροιΟν τον
πάπαν ,με ,άποστ;ολιικήν δ,ιciδοχην καΙ ιμυστήρια,σώ.ζoιv­
τα την Δ'ύισιν, ώς 'ο Κωνjλεως την ~Aνατ:oλήν! (<<Έ-π:ί­
σκεψις», Νο 90, σ. 18). Γι~ αύτσ ακρvιsως καΙ τον προσ­
φωνοΟν «σεΙSάσμιoνά1δελψ6ν», «ομότρΟ'Πov καΙ δμόζη­
λσν των 'Ττρω,τοικιορυιψαίων Πέτρου καΙ Π-αύλου»!! ( «:>Ε·
πίσκεψις», 15.12.77). «Τίς δύναται νια αρνηιΘη δτι 'θίς τας
ρω:μαισκαθlολικας άκολσυιθίαςείναι παρών Ο ίδιος Κύ­
ριας ~ Ι ησσΟς; ΚαΙ τίς ιδύναται να ,άρνηιθη δτι τό -π:αν­
aHEVQoupyov ΠνεΟ'μα είναι το τελειαυν δλας υας ίερουρ­

-137­
 1.;
Ι Ι
lί
\'
!Ι

1I
li
,Ι
γίας καΙ τα μυστήρια ,έν τη ~Eκ.Kλη,σί~ ά:μ:φστέρων 1:iων
,i1 έδω έκ'Προσω;πουμένων Έκκλησιων»!! (Καιθολικιι, 30.
! ιli
-Hι, Ι 6~87) .
Οί άνωτέρω λόγοι άπο-τ:εΝουν μέρος της δμιλίΟJς
II.~

Ι
! Ι

~" τοΟ τrρσέ,δΡOυ της ορΘοδόξου ~E1Ίιτρoτrης αρχι'ε-τnσκό­

που Αύ:στραλίας Κ. Στυιλιανου, 8κφωνηθεuσης Iέν τφ
Ναφ ταυ άγίσιυ Νικολάου έν Μπάρι ~Ιταλtας. ΚαΙ όμως
Τ(·άντα ταυτα καΙ 1τολλα ετερα ή γραφΙς του π. Έ:τr., εύ­
κόλως τα δικαιολογεϊ, 'Ιτροκει:μένου να μη διαταρα­
χθoUΝ αϊ «ΚανονικαΙ -σχέσεις» καΙ δηιμιουργηιθη σχίσμα!
Έ'Κ του ϊεροΟ .οιμως Κ'o:vόνος μανθάναμJεrν στι «σχισμά­
τωιν καΙ ,μΘρυΟ1μωντην ~EΙKKλησίΑV έστι:ουδασαν ρ6σα­
σθαι», οχ ι αϊ κοι νωινουvτιες με τόν -κη ρ6σσοντα τ/ναί­
ρεσιν, αλλ&. .αϊ lδιακότrΤΟV1:iες την lμετ~ αύτοΟ κοιVlωινίcxv'
( Κανων Ι Ε' της Π ρωτοδιευτέ.ρας Συνόδου).
ΚαΙ αν οδτοι, ώς α'ίτισι, άσφαλως είναι .άσυγχώρη­
ΤΟΙ, φρονειτε οτι οϊ 'συμποιμένες αύτων, σί ,έτητρέψαν­
", - , "
τ;ες την τεΛ.ιεισιν της Τ'Οοιαυτης KαKoυργ~ας τυΥχανουσυν

άνεύθυνσι; Π'ολλοΟ γε καΙ ιδει!

Αύτή, 'Πάτερ, είναι ή '!nκρά άλήιθεια! Πυθανον νά
μη -σας ϊΚΟΝΟ1Τοίηισα' έλmίζω ό χρόνος να lμε δικαιώσn,
αν καΙ εν Tn έτcερxoμέντlι ιθlυέλλn πρΙν 11 συνεξηΥηι8'ω­
μεν, το π ι 'σ τ ε ύ, ω, 'θα ειύρειΘωμεν 'έν τφ Ιδίct> ιμε­
τώτrω ...
~

* * *
γ.Γ.) Περαίνοντες, έν σημειώσει Υράφετε -rcX άκό­
λοιυΘα:
«Έ1τει,δη eΑγισρείτης τις έρωτα ,με: «:πως 'δύναμαι
να μνημονεύ-ω καΙ να λέγω δια τον Πατριάρχη-ν, χωρΙς
να ψεύδωιμαι, ΟΤΙ όρθOΤOμJεl. την αλήΘειαν»; eγ,μεις δε
έξηγειτε αύτφ γ ράψονί1ες :
«ΛέΥοντες το «ιέν πρώτοις :μVΉσθητι κ'υριε, τοΠ ~ Αρ­

,, , χιεπισKότroυ ήιμων ... » δεν 'Παρέχομεν πισΤΟ1Τοιητικά ΟΤΙ

; !: ό 'έ-πίσΚΟ1Τος είναι «σφος,}' καΙ «εντυμος» καΙ «!ύΥιης» καΙ

-138­
,;
;' i

, '"
όρ90τσμεΊ τηνάλήθειαν. ~Όxι! Άλλα τrαρακαΛ.ooμεν
άπλως τον Κ'ύριον να χορηΥΏ ε!ίς τον έτrίσκ'ο1tOV, έντί­
μότητα, ύΥείαν, όρΘοτοιμίαν τη'ς άληιθείας 'Kλτr .... ». ΚαΙ
καταλήΥετε: «Εύχόμει8ια λοιπόν, ,δεν 1ίιστσrooιoOιμεν»!
,Α π ά ν τ η σ ι ς : ΤΟ Θέμα, τrcxνoισιoλoΎ ιώτα1:ε,
το ιέρωτηΘεν ύπο του μοναχου δεν άψεώραεlς την γραμ­
ματl!κην τεχvολόΥησιν του κεLJμένου' ο ύ δ ό λ ω ς τtε­
ρΙ αύτου ό Μοναχος ένδιεψέρετο! Άλλα είς κάτι ά­
τrλoύ,στερoν: <Aτrλως έι::Χν άμαρτάντl 11 οχι μ ν η ιμ ο­
ν Ε ύ ω v Α Ι ΡΕΤΙ καΥ ΠΑΤΡ Ι ΑρχαΥ, εστω, δυνάμει
,
τοιουτου.

Ότroία οντιως έπίμονος ύπεράJστrισις τ:ων τελείως

αδικαιολογήτων!! ' Ιδου έπΙ του προΚ'ευμένου δτroίαεί­
ναι ή φωινη της Έκκλησίας έξενεχθεϊσαάπό τους όσιο­
μάρτυρας ύπερασπιστάς της, του.ς 'έπΙ Βέκκου <Αγισ­
ρείτας Πατέρας. ΤΟ πληρες τραΥικ6τητιος ·έ'πΙ τoιQ. 1"CpO­
κειμένουείναι δτι έκ'εΊνοι μεν Iέλάλησαν τα 'κατωιτέρω
έν ίερ~ καυχήσει καΙ έvθουσιασμi;), ή-μεϊς Iδ.έ, οί της σή­
μερον <bτόyoνoι αύτων, κρίιμασιν οίς εΤ'διε Κύριος, δε6­
μειθlαO'υ~μ~ιQιύλOυ καΙ έρμηVΙεOΤOσ ,έκ του κόσμου τrρo­
,
κειμενου "
νααντι, δ'
ρασωμεν ...
Δικαίως λσιπαν έλά~-oιμεν οπερ έλα~'O'μεν, «τοιοσ­
τος, οντω,ς, επρεπε ήμϊν έ\κ τοσ κόσμου «καθηΥητή,ς» ...
Έαν διμω,ς το ''ΑΥισν ~Όρoς έ'κιράτει στερρως καΙ ώιμο­
λόΥει ϊίεπαρρησιαΟίμένω,ς την ' ΑλήΗειαν, ω τ6Τ1ε! ον­
τως πάντες οί έν Kόαμ~ ιΘα έζήτσυν έξ αύτοΟ τ-ο φως
καΙ τον δείκτην τroρείας ...

Δυστυχως, ώς μη ωφειλε καΙ είς τσΟτο: δ 2Qό,ς αίων

δύναται να καυχηθΏ οτι άνέτρεΨ'ε την ταξιν ... Δικαίως
λοιπον οί πάντες όμιλοϋν περί «σημεΙων των καιρων ...
Παρα1θ'έτω νυν το κείμενον:
«Εί Υ,αρ το άπλω,ς χαίρειν κοινωνίαν δ υδ,ωσ ι τοίς
εΡΥοις τσΊς πονηροΊς, π ό σ ο ν ή 'δι'ά1:10Ρος αύτοΟ

-139­
 μνημοσύνη, αύτων των lθείων Μυστηρίων φρικτως προ­
,
κειμειιων;

Εί δέ ό προκεfμενσς αύτός ,έστιν ή αύτοαλήιθεια,

πως αν τό μέγα τουτσ ψεΟιδος εfίKάζειν εΙκός, τό συν­
τάττειν αύτόν ώς όρθόδοξον Πατριάρχην ,μ.εταξύ τωιν
λσιπων όρθιοδόξων Πιατριαρχων, έν καιρφ φρικτων μυ­
στηρίων, σ κ η ν ι κ ω ς π οα ί ξ ω ,μ 'ε ν:
ΚαΙ πως ταυτα ·άνέ~εται όρΗοιδόξου ψυχή καΙ ούκ
~

α1Ίοστησεται
, -
της κ 'Ο Ι V ω ν
,
ι α ς τ·ω ν
....
lμ ν η ,μ. ο­

ν ε υ σ ά v τ ω ν α υτ ί κ α, καΙ ώς κ α 1t η λ ε ό­
ο v τ α ς τα 'θεια τούτους ήγήσεται; Κ α Ι τ ί α ν
είη ταύτης της οίκονομίας ζημιω­
δ έ σ τ ε Ρ ο ν»;
Αύτή, πάτερ, ετrρετrε \Λα ητο ήάτrάντησίς σας! K'cxl
έρω·τωιμεν: Οί ά1Ίλοϊ, σί πειιοΘέντες τη ιj,μετέρc;.x σο'Φ'ίc;.x,
τrως αΠJαλλαyήσoνται της ΙθΙανασί'μου παγί'δος, η,ν δολί­
ως έστήσατε;

Θεοδώρητος Μοναχός
ΣJKήτη CΑγ~ας ~Άννης
1970

i,

,ι
Ι,
i

,
! ,

-140­

_.

Η
r'
f'
'i ι ι
 Α'

ΠΡΟΣ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΝ ΜΕ
«ΚΑΤ' ΕΠΙΓΝΩΣΙΝ ΙΗΛ,ΟΝ» ...
Άναίρεσιs του άρθρου: «'Εκρήξειs άκρίτο" ζη­
λωτισμου». (Βλ. ΔΥΟ ΑΚΡΑ, σσ. 166-168).

Στον προηΥούμενο «ςΑΥιορείτη», σε κύριο άρΘρο

μας, 1Ιλην των αλλων, έλέyξα~ε -καΙ τους κλη ρυκους
των Ά:θηνων, '~διαιτέρως 'μάλιστα τους λιΟΥίοuς άiρχι­
μανδρίτrας, οί ότroιoι ούδεν .έτόλ-μηισαν να 'Π1ράξουν η να
Υράψσυν δια την ά:ντικανονικην σuμτrροσευχην του αρ­
χ ιε1IισKόιπOΙU των κ. Σεραφευμ ,έντ,ος του 1tαπΙI ΚΟυ ναοΟ
τοΌ ςΑΥίου Δισνυσίσυ Άθηνων! Μαχητικον τrεριoδυKOν
το όποιον ακολουθεί το νέον ήμερολόγιον, καΙ δεν δει­
λι~ να ,έλέΥχη συνεχωις την ,έπιτελουμένην προιδοσίαν
των τι:μίων της Όρθοδοξίας, ,ύπο των φύσει καΙ Θέσει
ταΎ'ων αύτης, εΥlραψε τα έξης σημαντικα ό:Υαιφορικως
πρΟς το άνωτέρω, ΥεΥσνός: «Τρεις ιέ'πίσΚΟ1τοι,ό Άρχι'ε­
πίσKorrτoς Άθηνων Σ-εραψείμ, ό Ταλαντίου '~~~ρόσιoς
κ,αΙ ό ~Aνδρoιύισης Άναστάσιος, συιμ1tΡΟσευΧή\θησαν έν
Άιθlήναις με1:α των α:ίρετυκων παπικων, ,έντος του Κ εν­
τρlκωτέρου ναοU τω'ν τελευταίων. ΤOUrτ:O δε 1Ιρος κατά­
φωρον παρά~ιασιν των θείιων νόμων, οίτινες όρίζουισιν,
ςςδτι ού δει αίρετικοις η σχισ~ατuκοΊς 'συν:εύxε('I9'αι~'
(ΛΓ' Κ.ανων ΣυνόδOΙU ΛαοlδΙlκείας), καΙ ςςεί τις κληρι­
κός ... εί,σέλ!θαι είςσυναΥιωΥην • Ι οι>δαίων, η ,αΙρετικων
τrρoσεύξασθιαι καΙ καθαιρείσθ'ω καΙ άφοριζέσθιω," (ΞΕ'

-141­
 Κανων "Αγίων 'Α-roοστόλων). Διο οϊ ανομήσαν't1ες κατα

μεν τσυς ϊερους Κανόνας είσΙν καΗιιρηιμένοι (Θεοδώ­

ρου Στσυδίτου, P.G. 99, 997), καθαιρετέοι δε δια το άρ­

μόδιον έκκλησιαστικον σργανσν, ο, -έαν μη 'Ποιήσιι το
θέλη μα τoιU Κυρίου, ύπο κρίσιν έστΙν» (<<Καλη ·Ομολο­
γία», Νοεμ. 1978).
·0 αρχιμανδρίτης π. Έίηφάνισς θ'εοδωρό'Πουλος έ­
πι:θυμων νια ,αιμνη,στεύισιι την άνωτέρω κατάκριτον 'Πρα­
ξιν τσυ Άρχιε'Πισκό1t-οu - καΙ 'συν:ε'Πως ν
3

,αΘω,ώσn καΙ
έαυτον καΙ TOLJC; συναδέλφους του δια την ενοχον σliω,­
'Πήν των - άΊτέ'στειλε σχετικη'νέΊτιστ'σλην ·είς 1:10ν «30ρ θό­
δοξον Τύπον», ό όποιος, Jδυστυχω'ς, άνευ τινος ,ένδοια­
σμ;οΟ την εδημσσίευισε είς την 'Πρώτη ,σελίδα του με κτυ­
'Πητσυς τίτλους καΙ 't1εράστια γράμματα, καίτοι ή -ίδία
έφημερΙς πρΙν όλίγους μηνες εΤχε καταδικάσει την α­
νωτέρω 'Πραξιν γράφουσα: «Όρθό60Ε;οι καΙ Φράγκσι
συιμ'Προσεύχονται: Τρεις όρθ'6δοξοι ί:εράρχαι ... Είναι ή
, ι, \ C, , ~

'Π Ρ ω τ ηφ -ο Ρ α, κατα την ο'Ποιαν 'Προσερχονται εις

τον παπικον ναον των ΆΘηνων ΌΘόδσξοι ·Ιεράρχαι καΙ

συμ'Προσευχονται μέ τσύς ΦράΥκους. Το γεγονος αύ­
τό, .. προκαλει ,άληιθη όδύινην είς Touc; Όρθιοδόξους ...
ΤαΟτα πάντα, ώς πληροψορο6μειθα, ,έντάσσονται 'είς το
σχέδιον των γνωστων κύ,κλων δια την σύναψιν "·Κογκορ­
δάτου" ! ! >'> (20/9, 378).
Κατό'Πιν ίI0ιY't10U τί να πη κανεΙς δια την αισυνέπει­

!Ι αν του lθιρηlOiκιευτικοιυ αύτου φύλλου; πω,ς τιολμα, ιμ,ετα

ά'Πο 'δημοσιεύ,σεις συνεργασιων, ώς ή του 'Π. Έπιφανί­
ου, να διαμαρτύρεται ,συγχρόνως δια τον έρχόμενο είς
3Αθήνας παττικον νούτσιον; Π,ότε Ηα 'Παύση να 'Προσω­
πολη'Πτη είς I~άρoς της άληθείας καΙ των άναΥνωστων
του; Καιρος -Ο'μως να 'GδωlμΕν λεπτομερέστερο-ν το περι­
εχόμενον καΙ το ηοθος της έν λόγC{) ,έπιστολης.

-142­
 Ι'Ή τέχνη τηs διιμανα/Ύίαs έν δράσει

~Eν αΡΧΏ, με'θ~ ί'κανοΟ στόμφου παραθέτει δλόκλη­

ρσιν κατηΥορητήριον εναντίον τ:ωιν Π,αλαιοη μιερολΟΥ ι­
των καΙ τω,ν έν Άyί~ 3Όρει Ζηλωτων, διότι ό «ου Kατ~
επίΥν,ωσιν ζηλος» τσυ'ς ώδήΥησε είς το ση'μειον να «ά­
νατρέψουν την Όρθόδοξσν ΈκκλησιολΟΥίαν» καΙ να
καταστσυν «σχισματικοι» με «πρo~λημαΤΙKην την σω­
τηρίαν» των! Δεν εδίστασε μάλιστα να όνιOμάσn τον
01κουμενισμον Σκύλλα και τον ΖηλωτιOlμον ΧάρυC?διν,
παραλληλήσας οϋτω τους ε~3~ρoυς της Όρθιοδοξίας :μ;ε
τους τιμίουςάγωνιστας των '1. Παραδόσεων! CΟ 1tο ίαν
δντως έ'μπάθεια καΙ μεροληψία!
ΜΈτα ,ά:π~ αότα άναρωτιέται κανείς τί σχέσι μπο­
ρει να εχουν σλα τα άνωτέρω κατηΥορω :με το παρελ­
Θον αρθιρον τσυ «ΟΑΥιορείτου»; ΚαΙ ,όμως ,εχουν, διότι
«ό <ΑΥιορείτης» 'είναι ζηλωτικον φυλλάδιον κ,αΙ ό Π,αν/
τος δεν άν:έχεται να τον ,ελέΥχn είς... «'σxΙ01μαΤ~Koς 'με
άμφίC?ολον ψυχικην σωτηρίαν». Μ,α αν όέλέΥχων Υρά­
ψη τηναλήιθιειαν; Δε.ν 'C?αριέσαι, «τί ,εστιν άλήιθΕια;» ση­
μJC:;xjσία εχει να ταπεινωΗοΟν οί Π αλαιοηιμε ρολσΥιται καΙ
αν Υια τον ,σκοπον αύτόν Υράψη κιανεΙς καΙ ,μJερΙKα ψέιμ­
ματα ηδημαΥωΥή,ση :με:. πεΡΙΟ1ση τέXvην δεν χαθηκε δ
κόσμος! Προέχει να προστατευθη ή 'ύπόληψις των Νεο­
ημεΡQιλoyιτων ποιμένων ωστε να συγκρατηοθη το τroί­
μνιον «,εντος των τειχων» ... 3Έτ-σι λoιτroν με λόγια ά:­
ληιθη στην &ρχή, η εστω άληι8'οψανη, Ηα προσψέρεται
στην συνέχεια το ψευδσς πιο εϋκολα καΙ 1nό έ1tαΥωγα
,~ ,
στον αναΥνωστη ...
Έαν «ό <ΑΥιορείτης)/ είχε συστήισει a-rov Παν/τον
να ύ'rocxχιθft είς τους Πiαλ) τας, 1'ίΡOK.ε~μένoυ να διακόψη
την μετα των κακσδοξούντων κοινωνίαν τοο, ιθα ,είχε ϊ­
σως κάποια 'δικαιολΟΥία να Υράψη έναντίοιν των, ωστε
να δικαιολΟΥήση την αρνησίν του. ~Eφ~ οσον δμιωις τί­

-143­
 'Ποτε ,
τετοιο \
'δ'Εν "'"
του γραψαιμε, " "εγκω'μια
ουτε \
στον ζ
η­

λωτισμον επλέξαμεστό προηΥού,μενο αρΘρο μας, είναι

όλοφάνερο στι Q'.'Jδένα αλλο ,σκοπον ύπηρετ:οιυv αί κα:­
τα του ζηλωrτ:ισμOυ έ:π:ιθΙσεις του, παρα την ιμ:ετά:8'εσιν
της πρσσοχης το-υ αναΥνώστου, δη μJαyωy LK~ τ~ τρό­
πφ, προς συισκότισιν της άληΘείας καΙδικαιολόΥη,σιν
'" 2 ,..
τη ς ενοχης του.

Τό, ποιοι επίσης τυΥχάνουν σXισμJαΤΙKol αί Παλαι­

οηιμερσλΟΥιται η σί ΝεοημερολΟΥΊτιαι, το εxoυrμε άνα­
πτύξει εν 'πλάτει εΙς την lμελέτην μας «Κανονικη θιεώ­
ρησις ταυ ,ήιμερολΟΥl!ακου σχίσματος», 2Αιθ'ηναι 276, την
όπσίαν σημειωτέον ηρνήΘη να δημοσιε6ση ό «20 ρ θόδο­
ξος Τunος» σε KΙCXΙpO μάλlJσrα 'Που ,διενεΡΥουσε σχετικό
διάλογο μiεταξύ Παλ)τωιν και Νεοημ)τωiν «χάριν της
αληΘείας και της Όρθιαδοιξίας», καίτοι την έiθιεώρησε,
ώς εγραψεεξ ύστέρσυ, στι ητο «'ίσως ή ,αξιολΟΥωτέρα:»
έιξ σλων των συνεργασιω'ν που εστάλησαν @ο π~ευρας
Παλ) των!! '>'Ας δημοσιεύση λοιπον πρωτα ή ανωΤ8ρω
ε'ψημερΙς την 'μελέτην αυτηνμε σχολιασμον εν συνεx\εί~
το-υ π Έπιφανίοu, καΙ τότε Θα αΠ'αντήσωμεν καΙ ήμεις
δεόντως εΙς το αυτό ~ημ:α, ωστε ολοι οί ,ένδlJαφιερ6με­
νοι να 'Cδοuv τας απόψεις lμας. Είς δε την Ήαρατήρησιν
του Παν) ταυ περΙ 4 - 5 'Ε.κκλησιω,ν των Πιαλ) των εχο­
μεν να ε'ίίίιω'μεν τα έξης: ΧωρΙς να θθλωιμεν να αμνη­
στεύσωμε το κ α κ ο των άνωτέρω διαιρέσεων - Ήε­
ρΙ αύτσυ εχουμε Υ ράψε ι ί κανα- ε'~μειΘα ύποχρεωμένοι
να τονίσω μεν οτι δλαι αΙ παρατάξεις ,άγω,νίζονται καΙ
διατηΡ0Uvται μακραν της αΙρέσεως καΙ καινοτοιμίας
των Νεοημειρολογιτων καΙ αυτό είναι το σημαντι'κόν.
Οϋτε να 'Πιστέψη πστε ό Π,αν) τσς ΟΤΙ ή έξωτερΙKrη συνο­
Χ11 των Νεοη,μερολΟΥιτων έτnσκ6πωιν άποτ:ελει καΡ1110v

i"
'. '··'1·.'
;'11
Ι
; 1.'!::Ι.:.,1
'
του <Αγίου Πνεύl~ατoς. καθε άλλο!
φύλακας για λίγο καΙ τότε Θα δη Ήως Υίνorνϊ:1αι οχι
"Ας λείψη ιό χωρο­
5,
ι,

,, '. Ι~.':
ι,
άλλα 55 αί παρατάξεις τω/ν έΉισKόrrτων του ...
Ι ;'IΆι
"~ι
Ι.
ι
Ι,:
-144­
••
~'1.:
\:, ·'1.
Ι Ί!
:1

Ι
[,
ί'

;, j,( "Ι'"

 Έ1'ε'νοντο καΙ (ίλλοτε αύτά.

ΆκολούιΘως ό 'Π. Έ'Πι:φάvιoς δέχεται «ώς ~ύτόxρη­

, ,~ , ιι C', ,
~α κιωιμι κον» τον ισχυ'Ρισ:μον .μας οτι η ανωΊ1ερω, συ/μ­

'Προσευχη ·α/τοτελεΊ .μοναδικΟν γεγονος δια τα ,έικκλη­

σιαστικα χ!ρονικα των Άιθηνων, 'ένιt> ώς 'uδομεν, καΙ ό
«Όρθ. Τύ'Πος» ώς τσιοUτο το έχαρακτήρισε, άλλα καΙ
ό 'ίδιος ακων 'αύτο όμολΟΥεΊ, άψοU σε κανένα «-rocxρόμοι­
ον προηγούμενον» δεν ήμ'Πόρεσε να !μας παΡΑΤCέμΨΏ,
Ciλλα κατέ.φυγε στους Άγγλικανους καΙ την τrρoσέλευ.­
σιν cXλλ'OΘρήσKω'ν \καΙ αίρετι'Κων 'Πρεσ~ευτων είς τον
Μητροη:σλιτικον Ναον Άθηνων, 'ΠραΥ'μα δλως ασχετorν
η:ρος το 'θέ,μα ·μας! ΆΛλα κιαΙ αληιθιης να ητο ό Ισχυρι­
σμός του, ,μήπως αύτο 'Παρέχει κανένα .δικαίωιμα 'θίς
τον κ. ΣJεραφεΙμ να το έ'Παναλά~η K>CXJl στΙς ήμέρες .μας;
Έικτος έ·Cxν αίσΘάνειαι .μειονεκτικα ό Μακαριώτατος α­
'Πέναντι των ιέν Φαν~ρί<{> καΙ CιJλλαχoU ·συναδέλ:φωιν του
'Που δεν εχουιν lαφήσει τίποτ-α Ope'LOV...
Έν συνεχείc;.x δέχεται οτι ·δεν αποτελεΊ ·ουμ1tροσε'U­
χη το γεγονός, άλλ' άπλη «κοιV'ωνtκη~ν έκιδήλωσιν» δια
τηνόποίαν μόνον «ασΘενεΊς τfi 'Πίστει» IΘα έισκανδαλί­
ζ:σντο! Τ ώρα, έαν οί ί. Κανόνες ·E..τrι~·άλλoυν κlQjθαίρεσιv
δια 'Παρομσίας .ενεργείας, αύτο είναι αλλη ίστορία, κ,αΙ
3 - , " C ..... , .....
αφΙOΡς:c εις... συμπροσευχομεινουςμετα αιρετι'κων, εν<{>

έδω 'Πρόικειται ΊτερΙ άπλης κοινωνικης ιέκ'δηλώσεως, λες

καΙ ·ητο καντίνα αναψυκτικων ό αγιος ΔιoΙVΎΣΙOς καΙ
'ΠηΥαν να πισίΥν τ/ιν λεμονάδα τους οί Σε~<XIσμιώτατoι...
"Ε τσι με τας νέας -θεωρίας α') .έΥένοντο καΙ άλ­
λοτε αύτά, καΙ ~ Ι) τα ~'J1)οτελοuvτα κσινωνικας έκδη­
λώσεις τυγχάνουν ανάξια οίασδή.ποτιε προσοχης, ό 'Π.
Έπιφάνιος «αμνήστευσε» τον κ. Σ'ε'ΡαφεΙμ κ,αΙ έφιανέ­
ρωσε καΙ Έίς ολους μας διατί δεν αντέιδρασεν καΙ ό ί­
δισς. Θα ητο άλλως τε κωιμι'κον ναφωνάζη εΙς λόγιος
άρχιμανδρίτης Υια κάτι τέτοια ψιλΟ1tράγματα ...
 ~ Ι Π) ~\
M ι~..l Il L \
\:1υΙσι τ/ν .ανωτερω. 't1α~τικην
\ . . .
του 'αν του, αν

. αϋριο ό Κ. Σεραφε~μ -;μετα την όλοκάρδιον ά1'roδoXην

J τr-Oυ εδρε το εΥΥραφόν του η:ερΙ .σUΙVδργασΙας με τας
; !

κακοδόξους ~EKKλησίας της ΕΟ'Κ- Ο:η:αιτήση άη:ο το

τcλήρω~μά τοιυ να έξομολΟΥηται άδ~α!~ρίτως καΙείς
το6ς... -roCα/ικοu-ς ίερε'ις των ~ Αιθ!η:νων, 'καθόλου 'Παράξιε­
νο να 'θεωρηΘη καΙ αύτο «ανευ ουσιώδους τινος ση:μOJσί­
ας», άιφοΟ ηδη cxπο το 1651 ό όρθιόδοξος άΡχιεΉΙσΚΟ1ίος
Π·αροναξΙας -κ. ~ Ι ωισηψ Δόξας είχε τrρoτρέψει ιδιασχε­
τικης -έγΚJυKλίoυ του κλη:ρον καΙ λαον της .έΉισκοπης
του να έξομολογοιΟνται εΙς ϊϊουις «ίεραυς αν/δρας Κα­
ΉουτζΙνους», ενεκα της 'μεΥάλης ΛJoyιότητoς καί άρε­
της τω/ν... (Π. ΓρηΥορίου, Σχέσεις Καθιολι:κωιΥ καΙ Όρ­
θοδόξων, σελ. 11, Ά:θηναι 1958).

c"o έκ του μνημοσύνου μολυσμόs.

Δυστυχως Οlμω·ς ιδεν είναι ή η:ρώτη ,ψορό: οπου ό α­

νωτέρω αρχιιμ:ανδρίτης έπιχειρε'ι να διαστρέΙΨΏ οϋτ·ω
~αναύισως την άλήιΘlειαν. ,ΚαΙ έπί του η:ρoηγoυιμέιvoo αρ­
χιεπισκότι:ου Κ. CΙερωiVύlμοο, με την τόσον 1'tλοuσία:ν οί­
κουμενιστικην 'Πολιτικήιν του, δεν ατrέ:δεuζε την αύτην
VOO"(1P01t~av και διαΥωΥήν, α'Ποδίδων "(1ας άντΙKΑVOνι­
κα/; έιvειΡΥlεί:ας του είς την .μεΥάλην του εύγένειαν καΙ
α~ρoφρoσύrvην;! Με την αύτην τακτικήν ώς όδηΥcYv δεν
ήlθιέλησεν ά1tΟ το 1969 ιδι,α τριων η:ολυ-Υραφημένων έτcι­
στολων του (ισύνολον σελ, 60!) να σταματήση κάΘε με­
λετωιμένην άντίιδρασιν Iέν CΑγίct> ~Ό'ρει καΙ άλλιαχOιU,
διαστρέφιΩV 'κιατα κυρισλεξΙαν χειραrrιαστέ·ς αλήιθιε~ες
καΙ γεγονότα; (ΠερΙ αύτων ιέΥράψαμε Ικανα καΙ είς
την Β ι ~AνOΙKτην 1tρος αύτσν έη:ι-στ;ολήν (μας Θκ 41 σε­
λίδων ηδη cXτro το 1970, -Ciλ/.~ ακόμη αναμένομεν την '<Χ­
ι ι

'Παντη'σιν TOU•••
Είς τ/ΊV ΓΙ λΟΙ1Όσν έη:ιστολήν του τι:ρ6ς τινα "Αγ,"ο­

---146­
 ρείτην Μαν'CΙ:χόν, γράφιει τα έξης ΑVατριχι-αστΙK<X δια
πασαν όρθόδοξον συνείιδησιν.
«Άλλ' ή διαK01Πl του μνημοσύνου ··προ συνοδικης
διαγνώσεω,ς" καΙ καταδίκης, δεν εχει την EVlVOlαY άπο­
φuγΥ'ι'ς 'μολοσμοΟ ιέίΚ της κη ρυττομένης αϊρέσεως! "Ό­
χι, άiδελφέ μου! '''Αν είχεν -αύτήν την EwotαY, τότε αϊ
Κανόνες δ8v ιθα παρεϊχον ά1tλω,ς δικαίωμα παύσεως
μ;νηιμοσύνοu 'δι' αίρεσιν «προ Σuνοδικης ιδι:αγνώσεως»
αΛλα -θα lθθέσπιζον ρητήν καΙ σαψη ύποχρέω,σιν ίμετ'
α-roε:ιλης '~αρυτάτων ποινων Iέν Iέναvτί\X ΤC~ριπτώσει.
Δ ε ν ·ύ π ά Ρ Χ ε ι λ ο ι π ο ν κ ί ν ιδ u ν ο ς ν ·ά...
μ ο λ υ ν ιΘ ω μ ε ν, ο ϋ τ 'ε .μ ν η lμ Ο ν ε ό α v τ}ε ς
τ ο υ Π α τ Ρ ι ά Ρ Χ ο U (:έιψ" οσον άκόμη δ,εν Ka-rE­
δικάσθη), οUτε πoλλ~ μαλλον, δεχόμενοι εΙς κιο,ινωνί­
αν τους μνη μονεύΟντ'ας αύτοσ. τα αντuθιέτως λιεΥ6μ;ενα
είναι ανόητοι «.ζηλωτισμοί»!!! (ΔΥΟ ΑΚΡΑ, σ. 91).
"Έτσι όμως, δεχόιμθνοι τους κοινωνουντας Τ<{) Πα­
-rPlάJPXl1 καΙ μνη'μονεύοντες συγχρόνως αύ·τιοσ, ά:ψου
ο ύ δ ε Ι ς κίνδυνος .μολοσμοσ 'ύ1tάρχει( !) , π ό τ ε
καΙ n ο Ί ο ς θα κατορβώση να στ-αμ:ατήιση την πο­
ρείαν των κακοδόξωιν; Π ό τ ε οί ίίιστοΙ ,θα αντιλη­
ψθαυν οτι κηρύσσετ-αι αϊρεσις ίίροκειμένου να άντιδρά­
σουν; π,ράγματι, μόνον με τέτοιους ~'oηιθoυς ό 'Άθηνα­
γ6ρας έ1tέτυχε όσα έίίέτυχε καΙ τα όίίοΊα .συνεx~ει είς
μεγαλύτερον ~αθιμoν ό 'έίίάξιος διαδοχός του! ­
·Oίίo~αν εύ'θύνην εχουν ,σήμερον οϊ 1t'ροσφέροvτ.ες
, , , , ' \ ' \C"
εις την νεοτητα τα πορνο και τια ναρκωτικα υπεχει και

ό 1t. Έπι:φάνιος ώς καΙ οί ιδιακινοΟντες τα ΔΥΟ ΑιΚΡ Α,

άναφορικως προς ί1\lν έξάττλωισιν τ/'ς αίρέσεω'ς Θίς τΟν
·ΕλλαδικΟν χωρον! Δια τους Νεοη,με:ρο)νΟΥίτας όμως
δεν παύει να θεωρηται οτι είναι ό «νέος ZωνCXIρα~>! ...
Έν ίίρώτοις πρέΠΕΙ να ΤOνισθfl ιοτι ·μVΗ,μόσυνOν =
κοιν,ω'νία. ΠlερΙ τoUτoυ ού-δεΙς είναι ·δυνατΟν νια φέιρη άν­
τίρρησιν. «"Άνω8'εν γαρ ή τ-ου θεοΟ Όlρθόδ'Οξος Έκ­

-147­
'κλησίάτην έ:rτι των &δ6των ΆVαφoραν του όνόματος
τοΟ άρχιερέ:ως ,συγκοινωνίαντελείαν ,έ'δέξατο» (Έ'Π:ιστ.
CΑγ.·π,ί:χτέρω,v). Έν άλλοις λόγοις ό μνηιμΟ'\Λεύιω'ν' τοϋ
κηρόσσοvτοςαίρεσιν ΚΟ 1ΝΩΝΕ Ι τη ·αίρέσει αότου, καΙ
άσιφαλως οχι !μόνον ό lμνημorνεύωνάλλα καΙ το -rrοιίμνι·
αν 'Που τον ακολοιυΘεΊ. Οϋτως όμεν αγιος Μαρκσς ό
Ευγενικος γράφει: «<Ι Ατταντες σί της 'Εκκλησίας διδά­
b'καλοt, 'Πασαι ,αί Σύνοιδοιι, 'Π:ασαι αί ιθ'εϊαι Γραψαί, φε6­
, e .• - , -" :),..
γειν τους ετερσφρσνας ΠOJρα Ιν'ουσι και της αυτων 'κοι­

νωνίας δ ιίστασθαι», (P.G. 160, 105 C)· ό δε όμοV\.ογη­

της Θεόδωρος ό Στουδίτης προσΘέτει: «Έχθρους γαρ
Θεου όΧρυσόστομος, οό μόινorν τους αΙρετικούς, άλλα
καΙ τους τα/ς τοιούτοις κ ο ι ν ω ν 'Ο υ ν τ α ς μ'εγά­
λη καΙ 'ΠολλΏ τη ψω,νΏ απεφήνατο» (P.G. 99, 1049 Α).
κ,αΙοί "ΑΥιορεϊται Πατέρες γράφ.οντες προς τον λατι·
νόφρανα αύτοκράτορα Mιχcxηλ Π,αλαιολόΥον: «ΚαΙ πως
τα:υτα ανέξεται όρθοδ6ξου ψυχή, καΙ ού'Κ α'Πσσrήσεται
- ,,... ' " 'c
της κοινωνιας των μνημ:ονευ!σαντιων ,αυτικα, και ως κα;­

πηλεύσαντας τα Θεια τοιύτου'ζ ήγήΟ1εται;... Π!λην οτι

μ ολ 'U σ μο ν εχ ε ι ή κ ο ι ν ω ν ί α, ,έκ lμόινου
του άνOJψέρει αύτόν, καν όρθιόιδοξος είη ,ό αναφ.έρων»
(κριτικη,ν εκδοσιν της όJνωτέιρω έ-rrlJστολης Iέν:
V. Lau­
rent - Dauouzes, Dossier Grec de l' union de Lyon (12]3­
1277), ρ. 376 - 403, Paris 1976). Κ,αΙ -πάλιν ό μ'έΥας θεό­
διωρσς τ,α έξης σπαuιδαι,ότα'tiα: «Οlύδ' αν δλα τ,α χρή­
ματα του IK1όσlμOU 'Παρέξει τις καΙ ,κοι:νωνων είη τη αίρέ­
σει, φίλος 'Θειου ού κ,αθuστcπαι, άλλ' ,έχιθρος» (Ρ. G. 99,
1205 Α ... ). «Φυιλάξατιε ετι έαυ"Οας της ψυχοφθόρου αίρέ­
Ρίδως, ης ή κοιν'ωνία ,αλλοτρίωσις ΧριστοίΥ» (Αύτόιθι,
1275 C) ... «·Οί ,μ.,εν τέλεov -rrερΙ την πίστιν έναucXyηισαv·
οί δέ, θί καΙ τοϊς λΟΥΙΙΟ1μοίς ού κατε-rrοvτίσθtησαν, όμως
τft 'Koινωνί~ της αίρέισεω,ςσ υ ν ό λ λ υ ν τ α ι»! (1164
Α). ΚαΙ το ετι σ"rroυδαιότερoν κείμενον, oQn:ou lσα1ψέστα­
τα διαγράψoVίίαι οί άιθληταΙ της όμολογίας 'καΙ σιί δυα

----- -: 148­
τ0ί3 μvηιμοσύνου πε:fίτωKότες: «Τοuς α1tαξ έαλωκότας
τη αίρετικΏ κοιvωνί<:t Ιερωιμένους είρχθαι τη'ς ΙεΡOUρyί­
dς διώρισται, εως δηλονότι καιροΟ έ,τησκ'Οπης της άνω­
θεν προνοίας ... που Υαρ φανείη το διάφορον τωιν π.ρ ο­
δ ω σ cX ν τ ω ν τήν cXλή'θιειαν καΙ ιμή; των Υεwαίως
ένη'θληικότων, καΙ μηδαμως έλoμέ~ων ύ1tερ τ'Ο'υ 'καλού
τλη1Ταθ lε'ίv; ... » (1636 D έξ.).
ΚαΙ τι:ότ,ε έΥράψοντο δλα αύτά:; υO ταv δεν 'εΤ~ε ά:­
κόμη lσυνέλιΘει όρθ. σύνόiδoς ,δια να 'Καταδ'ΙKάστl τήν έ'κ
νέου άναφυεϊ.σαν ε-ίκοναμαχ(αν, Τι μaλλOν είχε συνέλθει
(815), άλλα ε ί κ -σ ν Ο' ιμ ,ά Χ ω ν έπισκό1tων κατα
ΤΙ:ΑVΤOς είκονοφίλου, κλη ρι'ΚοΟ 11 λα'ίκοΟ!
Έιν τούτοις ά'ντυθιέτως προς τους cXVιωτeρω -σαφείς
λόΥοuς των άΥίων ΠατέρωΙV, καΙ πολλας ·αλλας 1tCXpO­
δ' δ δ
μσιας
,
μαΡΤl)\ριας,
"
τας σπσιας
C ,
, υναται ο
C 2"
IcΙV' ιαφειρ με­

νος να εϋρη είς την μ'ελέτην ήμων: Δ ι ά: λ ο γ σ ι

τ η ς ·έ Ρ ή μ ο υ π ε Ρ Ι Ο ί 'κ σ υ 'μ ε ν ι σ μ: Ό Ο,
σ. 149 - 239, ό η:. Έπι,φάνισς δnΧ1κηρύτ-rει με στ:όμφoιv καΙ
παρρησιαν
, C
υΉερσυνο
, δ
ου,
.,
οτι ου
'δ'
,εις
,
κιν
δ
υrvος
e ά
U1tpχEl

να μολυνΘω'μεν ικοινω,νουντες τη αΙρέ:σει διά τ.οΟ ιμνη­

μοσύνου του αίρετικου, καΙ lέ,ν προκειιμένφ των «σατα­
νοκινήτων καΙ έ1"ίαράτων», ώς τους ,έχαρακτήιρι!σε, οΙ­
κουμενι,στωιν, δι6τι, ούδεν τοιοΟτσν άναφθρει δ Ι Ε' Κα­
νων της Πρωτο\δευτέρας Συν,ό-δου! cQ διαφόρως φρο­
νων προς τον Παν) τον 'εΙναι «είς άνόηίioς ζηλωτής»!! !
, Ι δοό . lΤου όδηγε'ί 'τόν άvθ'Pω1!O~ ή cσύτ:oπε-rτ:o.υθtη1σις καΙ
ό 'δη'θεν κατ' έ1tίΥνω,σιv ζηλος, στήν δε ού,σία ή ~ 'Κ
Τ ω v π Ρ σ τ έ Ρ ω v ό:πόφ(χ!σίς του νά χαραΚτ/ιΡ[,ση,
οϋτως η άλλως, ώς τcλανωμένoυς σχισματικούς τOUς
δια:φόρω'ς η:ρός αύτον φροvοΟντας! του εύχόιμεθα να
ζήση άκ6μη ετη πολλα ω,σ11ε να oμ-rropeoη να κλαόση
δεόvrω·ς την φΡ~Kτήναύτή 1ίτωσιν τ:ου ...

...+149­
ι·

Ι' .

τα γνωρίσματα τηg άληθουg όμολΟΎίαg.

ι

ΚαΙ κάτι τελευταιον : ~o Παν) τος έχαρακτήρισε

ώς σχισματικους τους συντάκτας του «ςΑγιορείτου»
(καΙ συνε:-ττως 1Τάντας τους Ζηλωτ,ας καΙ Πιαλ/τας) διό­
τι, ώς τονίζει, γράψομεν καΙ έλέΥχομεν ούχΙ δι' Ciλλσν
τινα λόγον, αλ.λα δια να «ΚOJθησυχ'ά!σωμεν τηιv δ1Τωσ­
i
,.!
δή'τroτ,ε τεταραγlμέvην αυνείδησίν» μας. <'Ο ψαλμωδός
~, , θ ' '3 , , cl C, ~
ομως αντιι Έτως τrρoς αυτον τrιστευει Ο'τι υ'ΠαΡχ'ει «ε,ι·

ρήνη 1Τολλή ΤΟ1ς άγαπω,σι τόν νόμ;O\f,:'> του Κυρίου καΙ

τιΟ: δΙΚα1ιώιμα11α Αύτου καΙ ι;ων άΥίων Του. ΚαΙ KάτrOΙOς
αλλσς μέτOv αύτον «κατ'ε:π:ίγνω,σιν ζηλον» του 1t. Έ­
τrιφανίoυ είχε ά1ΊευΗύνει στόν μέΥιCXV θ:εόδωρoιv τόν
Στουδίτην την αύτην κατηγορίαν του «σχισματι:κο(}'»,
oΤCν/ άντέδρασεδια τον ~αράνoμoν γάμoιv τoUι ~ασιλέ­
ως καΙ ελ:O!~ε την έξης αΤCό τον αγ~oν απάντησιν: «Ούκ
έσμεν απ:οσχ ίσται, ω θαυμάσιε, τη'ς του χριοτοσ Έ Κ·
κλησίιας ... 'Αντv8'έτως το να μη 'έViαvτιοUιται κανεΙς είς
τα κακόδοξα ηιθη καΙ λόγ ια, συμφώνωις -rnρός TOrv Θεο-­
λόγον ΓρηΥόριον, τυΥχάνει 'Π!ραδοσίαοαφης κ,αΙ ΤCΑρά­
λυσις των Ιερων Καv6νων ... » (Aύτόιθiι, 997, 1001). ΚαΙ
άλλαχοσ δ OJύτός &γιος τrρός τινα ΚΟ:1θηΥοlύ!μενσν, ό ό­
ποιος ,έlδέχθη έκ δειλίας το :μνημόσUΝOν καΙ την κοινω­
νίαν τωiV εΙκονομάχωιν, καΙ 1tρσσετrαθει κ:ατό1tιν να δι­
καιολογηθη·

«'ΚαΙ τώρα ,δέξαι .με, τιμιώτα"ί1ε τcάτερ, δμιλοΟντα

πιο έλεόθειρα. Δ,εν τυγχάνεις έκτος εύl θ6νης, το να συν...·
ληφθης δηλαδη ά:1Τό ανθρώπους τοσ ~ασιλέω'ς 'Κο:ί να:
'itα:ραμείνης '~ετα τα:Uτα ιέλεύiθερσς... ΚiαΙ λέγω τσυτο,
διότι, ά:τrό καιρό εχει ΥνωισΤΟ'f!'σιηθιη ατι σύδεΙς έ'κ των
αρνηΘέντων ύϊτακοήν είς τους είκονομάχους ~ια τrαρα­
ιμιείνη άνευ φυλιακη,ς καΙ 8ξιOρ~ας... 'EcXv ή Ό,σιότης ισσυ
ούδεν εΠCX1θε μετα τήν 'σύλληψιν, ισυγχώρα με,Ct.λλ' έ­
η: λ α ν έ θ η ς ά δ ε λ .φ έ. ΚαΙ μη μου δικ,αιολογη­

-150­

d
σαι στι διατηρεΊς άσφαλω.ς τ,ας έκκλησ(ας καΙ άγιογρα­
φίας, ώς καΙ τόμνηιμόσυνα'ν τοΟ 'ΤΌατριάρχου. τα παρό­
μο ια καί άλλοι π ε 1t τ ω κ ό τ ε ς φλυαρουσι. Τό: ά­
νωτέρω δεν δύνανται να διιατη ρηιθουν, 8κτος έάν έγέ­
VE-ro π Ρ ο δ ο -σ ί α της όριθσδόξου όμολογ(ας καΙ
ενστάσεως» (1364 Ο).
Αύτα λέγομεν καΙ ήμεΊς οί τ-α-rtεινOΙ ΖηλωταΙ προς
όμας τους συντηρητικοιυς «με τον ιδηθεν κατ' .έ1tίγνω­
·σιν ζηλον», Π,αν) τ:ε, στι δεν είναι δυνατον να όΆηθεύε.­
τε στα\! γράψετε στι «όΝτιδρ6:τεύγιως, φανε:ρως καΙ d­
φανως» κατα τοα έπαρά-rου OrιKOυμ:ενισμOo, Iένt;> συγ­
χρόνως κοινωi\i'ειτε με τσυ'ς 'Π1ΡωταγωνΙΟί1ας καΙ συμ­
μάχους της άνωτέρω -αίρέ'σεως. 'Εξουσία καΙ ,;ε.ικνία
καΙ δόξα του κ601μου ~μαζί ,με όμ:ολογuα δεν γ [νεται !
Αύτος που θά ίσχυρισθη στι ιμ11!ορεΊ να τά συνδυάζη
ολα μαζί συγχρόνως, 5ντως ιέΉλανέJθη 'κατα "οuς λό~γoυς
του άγίου Θεοδώρου.
' λ α~ης
Ε U. R.' cA γιορειτης
' C'
ηyoιuμενoς, ..... δ'
της' , R.'
ιευσε'~ειας

ομωνυμιος,
", u't1αν
S!" 'λlμησε
ετο πριν 6
'λ'ΙΥα χρ :νια να
'δ'
ιακο­

ψη τό μνη μόαυνov του 1τατριάρχ ου στ/ν C Ι. Μονήν τou,

άJμέ.σω'ς τον εκαναν από ήγοόμ:ενον ά Ρ σ α v ά Ρ η
οί πρωτοι έκ των ύ'ποτακτιικων του, Ιδιότι ύ1tf1Ρχον 'θια­
σω't1αι καΙ ό11!α!δοl της lθεωρίας των ·~π~στoλων σας! ΤΟ
όνομά του είναι Ήασίγνωστονείς τον '" ΑΙθωνα, 1Ταρά το
ταΠΕινόν 'καΙ ή'σόχιον ταυ άνδρός. ΚαΙ να .σηιμειωθη δτι
ήιθέλησ$Ξ να έφαρμ6ση ιμ έ Ρ ο ς μόνον των ί:ερας φω­
νης της Παραδ6σεώς μας, καΙ σμω·ς άτrώλεισε τΟν θρό­
νο-ν ...

(" Η εύθύνη των «δοκούντων όρθοδοξείν».

Δ·ιΥvιCXΙdθε ιέπίσης να μας πη1:1ε δλοι σείς, 'οί ό1tαδοί

της οίΚQi\lομίας ,καΙ "[Ιου δηθiεν κιατ' .έπ(γινωσιν ζήλοu, ,εΙς
τί Iέ'~Oηιeησατιε την 1tολεμουμένην Όρθιοδοξf:αν άτtό το

-151­
 1923 καΙ έξηζ απο το ετος 'δηλα:δη 'Π:ού δειλά - δειλά ό
Ο'ίκηυμ:εν-ιισμος δια της ή\μερολογιακης Κ!αινοτομLας ε­
φι91ασε μέχρι του σημείου της 'συμτrεριλήψεως ταυ όνό­
ματος τ-οΟ πάπα έν τοΊς διτrτύχoις της Kωνσταντινoυτrό­
λ,εως, καΙ της αναΥνωρίσεως αύτοΟ ώς «όμοζήλου καΙ
άματρότrσυ των n ρωτοικορuφιαίων ' Ατrοστόλωrv» !, της
δέ «έKKλησία:ς,~ ίΌυ ώς ταμειούχου της Θ. Χάριτος, ιμε
αποστολικην διαδοχήν, μυστήρια κλπ.; (Βλέπε: Έ1ίί­
σκεψις, Να 139, 159, 2"14' ΌρΗ. Τύ-π:ον 1 Δεκ. 1969 σ. 3­
Μ·ακεδονία, 9 Ί οολ. 1978). 'Όχι μόνον δεν την έ~oηeη­
σατε, άλλα καΙ σσα ήρωΤκά της τέκνα είπΟΝ Τ-Ο ΟΧ Ι
στους' συΥχlρόνους βέ κ κους του Φαναρίου ήιθελήισα'tlε
δια ποικίλων τρόπων να τιcX cX1τoτρέψετε της όμo~oyια­
κης '[-ω'ν πορ::::Ιας, ελεΥχό.tJiεvοι ·άσφαλως απο την στάσιν
των, ώς πάλαι οί λατινόφρ:>νlεςταΟ Βυζαντίου ήισχύνοιν­
το καΙ άπεστρέφοντο συΥχρόνως τους ζηλωrrας Ό:ρΘ:ο­
δόξους. 'Ή -μήπως διακρίνει ό Παν) τος διαψοράν τινα
μεταξυ της τότ'ε καΙ νυν κ ατ:αστάισεως ; ςΗμεις διαφο­
ραν ~λέ1ίoμεν μόινον ,είς την στάσιν των συγχρόνων όρ­
C\
·t'")O
δ' ,
-ο ξ ων και·δ'
η του '" CA'''O
Υ ΙQιυ ρους, 'c
το ~ ~ - ' συσ­
01ίοιονuγιι ,

σωμαν να είχε διαικόψει τrασαν κοινωνίαν lμετα της ύ­

:rrοπε-σοuσης ε'ίς αίρεισιν 'Εκκλησίας της Κων)λιθω-ς, -αυ­
τό· ου :μόνο-ν συνεx~ζει να κοινωνη αδιαφόρω,ς -μετ' αύ­
της,- άλλα καΙ να διώχη 1ίοικίλως τους Ζηλωτας Άγιο­
ρείτας Π·cx:τέρας, ώ'ς δηθεν ,σχισματικούς, .έ'κτ6ς έκ'κλη­
ας, Kλτr. 'Αλήιθεια, πόσον δμοιάζε-rε, Πανolσιo~oyιώτα­
τε.!

"0Χ ι '
μονον, '
λοι πον, δ' , Ρ-. θή
'εν θ:Jοη '-
- ·σατε την "\
1tUV\.lE>ΙXoυ-

μένην ΌρθοδσξΙCX1V, αλλ&. Κι().1ί στην εναγώνιον 1ίΡOσrrά­

θειάν της v' αποφύΥη τον Θανάσιμον έναΥκ·α.λισμδν τοΟ
παπικοΟ πτώματος, ιμέ σαδ'IJΟ1μόν ιθα ελεγε Ka:νείς, της
<hiαvTo6aCXJTE Kάtθε φορά: ςγ1ίομovή, ω ΜηΤθΡ, αxlpl και­
ρου, αχ:ρι του κοινQlΩ Ποτηρίου, καΙ τότε θό: ίδης δποϊα
ήρω"ίκι(χ τέ'κνα εχ,εις.

- ~152­
Παvoσιoλoyιώτατε,
Oύδέτroτε να νομίσετε οτι ή "Ορθοδοξία &vιευύ.μων
καΙ των 2 -3 «συιντη ρητικω,ν» ,έ1tΙQ!κό1των σας καΙ «ό:Υω­
νιστικων»
....
εντυπων
",
ω'ς
c:
του
- ")0 ρσο
ο, δ'ξ
Ο ου Τ'
υ1του "δ υνα­
α

τει να συνεχίση τηιv αΙματώδη 'l'tλην ενδοξον 1tοιρείαν

της. Πάντοτε 'θα εύιρ~σKω)νται «οί 1τένητες τοσ Χριστοn»,
ό 1τιστος λαος ,με τον .έλάχιστον πλην ιeιεoφo~oόμιενoν
κληρον, αύτοΙ οί αγα1τω,ντεις την cXλήιθει,Cν/ χωρΙς οοφ·ι­
στειες καΙ δια~oλές, Υ ια ν" όΝτιαΥωνLζωνται, χάριτι θε­
00, κατό:: της 'Ποικίλης 1τλάνης καΙ ·κακοδοξίας. "'Αλλοί­
μονον Ομ.;ως είς τοι)ς δηΘεν κατ" έ1tίΥvωσιν ζηλωτάς, καΙ
Ιδ~αιτέρως την Παν) τητά σου, οί δΠ0ϊοι οχι μόνον δεν
είσέρχοντ-αι ιείς το στάδιον της όμολΟΥίας, άλλά καΙ
τους έ1τvθυ-μοuντας να είσέλθουν ,έμ1τοδίζουν, με <hrο~έ­
λJεσμα να 1τροχωρα 1τΙΟ ,έλευθειρα ή αίρεσις κ!αΙ ή πα­
ρά1:αξις του Κυρίου να cXiίOδυναμoOται. "Αοφιαλω:ς με­
ρϊκους όμοίους 'σας 'θα εί~ε ύ'1τ'" οψει t10U ό Μ. Βασίλειος,
οταν εΥ ραψε του,ς 1tαρακάτω αληθεστατους λόΥους
ταυ: «<Ημίν δε 1tρος τ4:') φαvsρct:> 1ttσλέlμ<t> των αίρεΤtκωιν
ετι δε καΙ ό TrapCxJ τω,ν δ ο κ ο ύ ν τ ω v -ό Ρ '9 'Ο δ 0­
ξ ε ϊ v έ11'αναστάς, 'Προς εσχατονάσθενείας Τ'άς έκκλη­
σίας κατήΥαΥε». ~Eτrιστ, 92.
«<Ay~oρείτης», Ί ούνιος 1979

--- -~,1-53 ­
 ΠΡΟΣ _ι\.ΡΧΙl\fΑΝΔΡΙΤΗΝ ΜΕ
«ΚΑΤ' ΕΠΙΓΝΩΣΙΝ» ΖΗΛΟΝ ...

Β'

Άναίρεσιg των άρθρων: «ΚαΙ πάλι περΙ άκρί­

tO" ζηλωτισμοϋ». «Έπιστoλιμαία~ διατρι6ηs πα­
eεπόμενα» (ΔΥΟ ΑΚΡΑ, σσ. 169 - 173, 83 - 93
καΙ σ. 204) .
"Ότcoιoς έδιά(;ιασετό άρθρο: «Προς ά'ρχuμανδρίτην
με «κατ' έτrίγνωσιν» ζηλον ... στον «ςΑγιορείτη» του 'Πα­
ρελθόντος Αύγούιστιου 'καΙ την «ά:Trάντησι» ·α' αυτσ του
π. ~EπιφανίO'υ θεσδωροπούλου ,στην έφη:μερίιδα ΌρΗ.
Τύτroν (Άπριλίσυ 4, 1980), ά:σφαλως 8-' άπόρησε μέ την
,~
-rαΚΤlκηντου Ίτανοσισ
λ ' ""...
ογιωτατοο, ο Ο'Πιοιος
k -'
u,veLl V, ά:
­
'TCαντήιση a-rcX τεlθέντα έκ,ι:.Ι καυτ:ό: έρωτή~ατα καΙ -κατη­
γορώ (κ,αΙ είχε τrρoς τοστο 7 δλοκλήρους μηνες ,oτηrv
δ ιαοιεσι
'ο.' του.' ) uσx10
' ("
λειται " ταν -roEpt"
με ,
αycrnYlC; ,
1tρος

τους αίρετικους λ6γorν του αγΙου ΝιεΚ1:αρίου καΙ τα

«γΟΟτςςς» κάποιου γνωατοσ του 1!αλαιοημερολΟΥίτοο
ί'ερέως! Σ l ειC56μεvος τους άναΥνώ·ατας Σας* προσθέτω
μετα μεγίστης συντομίας σεοσα ΕΥραψα στον ό:νωτέ­
ρω «ςΑγιορείτη» καΙ τα έξης, έξ αφορμης της ό:παντη­
σεω,ς ~oO π. ΈπιφανΙΟ'υ.

-------
* ·Aτcε:UΘΎνεται 'ftρό,ς την έφηιμ;. «'Ορθόδοξος Τύ-π:ος».

-154­
 'Α Ι) Είναιάληθές δτι .συχνάκις νεοημΘρολογίται
πιστοl έκκλησιάζοντ:αι .σε ί. Νιαους καΙ Μονας των πα­
λαιοη,μερολΟΥιτ<7Η', μετέχοντες ένίοτε καΙ των μυισrη­
"ρίων. ΤΟ ΥεΥονος Ομω·ς αυτο ιδεν μολύνει την όρθοδο­
. ξία τοΟ παλαιοημ:ειΡολΟΥίτου ίlθρέως, oϋ~ το λoιτro
- 1Τλήιρωμα του ΝαοιΟ. Συινισταάντuθlέτω'ς έ11Jαιvείlιν ποι­
μαντι,κην ιμέθοδον -καΙ έ'Ψ'OJριμΟΥηντης κ α λ η ς οί­
KιOνo.μ~ας προς τον άπλο λαο των νεοημερολΟΥιτων, ,6
όποϊος λαός, ιδυστυχως, πολλάκις α-Υνοεϊ κlαΙ τί -ση μαί­
""ει οίκουμενΙΟ1μός, ενεκα της παντελσΟς σ~θδΌV ,σΙΥης
ταυ αμ~ωινoς ( καΙ ·τΟ'υ ;έξομολΟΥητηρίου) σε IΘέματα
παρσμο ιιιας φοσεω-ς.
, "Ε ν ' ις ,δ ια~σ θ'
τουτο ανομενος "Ι'
οοτος,

άλλα κ'αΙ τrληρoφoραιύμενOς έίΚ '{10U τύπου καΙ της τη­

λιεο.ράσε-ως ταςαίρετι,κας δοξασίας καΙ αντΙ'ΚαV'OνΙKάς
ένερyε~ας των 'θ:ρησΚιΕυτικ6Ύν ήγετων του, κ,αταφεόΥει
ΟΟνσε λ ιμ:ένα Υαλήνη ς καΙ άσψαλείας -στοιΥς 1ταλαι'Ο­
ημερολΟΥίΤ1ας, τrρOKειμένoυ να η:ροφυλάξη την ψυχή
του ,από τΟν lμ:ολUoσιμόν της μ'ετ,ατω:ναίρετικων έμιμέ­
σου κοινωνίας, ώς έΥράΨOJμε έν'Jlλάτει -στην τrρoηyoύ­
μενη .αΠ'άντησί μας στον π 'Έτrιφάνιoν. Δι" αυτου του
τρόπου αλλω-ς τε συνεστήΘη ό 1Ταλαιοη μειρoλoyητ~σμός'
δια Tfic ΤCΡOOδιευΤΙ'Kης δηλαδη τrρoσελ'εύ'σεως 1ίιστωιν
του νέου ήμ-ειρολΟΥίου 'στην cXKpr~IEUav ·τη'ς όρθοδοξίας
του 'Jt1αλιαιο'O. Πρέ111ει δμω.ς να TOVLaeft έδω, 'ΟΤΙ ο ύ­
ιδ έ 1ί Ο Τ ε οί άνωτέρω ίερεϊς δέχονται .σε κοινων(α
π.ροσευχης, πολλφ ιδ,ε μαλλOΙV lμυιστηιΡίων, νεοηιμε.ρολο­
Υ ίτην κ λ η Ρ ι κ 6 ν.
Καίτοι Υνωρίζ;ει καλω,ς πάνί1α τ' άνωτέρω δ 1t. itE_
πιφάνιος, έν τοιύτοις -Ο:ιι'ευ συστολη'ς τινος ιέ ξ ι ,σ ω v ε ι
τον παραπάνω άναφερί θ lέντ,α έκ:κλησι-ασμδν των νεοημ:ε­
ΡOλ'Oyιτω-v 1ίι-στω,\, μ,ε τας συμ1ίΡΟιοευχάς τΩVKιαινOτό·
μων 1l:0ιμένωv τους ιμετα των αίρετvκωv lκληριικων της
Δόσεως, διό κ,αΙ ά1ίΟιφθιέΥγεται: «UΟλοι -(bράΥουιμε στό
αύτο καζάνι». Να ΥιατΙ ά1ΤιΟ χρόvuα τώρα 1ίΙΟ'τ1εόομεν

-155­
 :"':

οτι ό 'Π1αν) τος δεν δρθοτομεϊ, ά)Jι..α κ α Ρ α τ ο ιμ ·ε ϊ

τον λόγον της άλη'θεί'ας.
. Β') Γράψει έτrίσης: «Οϊ 'Παλαιοημερολογϊται ... κη·
ρ6ττουσιν <:Χτϊο δεκάδωιν έτων το ~λά(Jiψημoν καΙ ,αίρετι­
καν φρόνημα, οτι αύτη αϋτη ή- διόρθωσις του 'Ήμερο ..
' 3,
λoy~συε·σΤE'ρη:σε την
'3Ε
κκ.
λ'
η,σιαν
. . Χ αριτος
της
' και
, κα·

τέστησε ακυρα τα μυστήριια (χύτης ... ». 31 δου διμω'ς δτι

καΙ αύτ,ας oτcως και ΊτλεΊστσι κληρικοΙ του νέου ή μ'ερο­
λογίου, τυγχάνει τ η ς α ύ τ η 'ς α ί Ρ έ ,σ Έ lω ς καΙ
~λασφημίας μέτιοχος, ά1φοΟ στ/ν ά-rrάvτησ( ΤOΙUα ρ­
ν ε ϊ τ α ι τήν δτrαρξιν ϊερωσ6νης καΙ μuστηρ[ων ,στούς
παλαιοη:μιερσλΙΟΥίτας, Υράφ,ων έVΤOς είσαΥωΥυκων τΙς
λ ε, ξ εις : θ . '
Κ οινωνια, 3'
επισKστroς, 3Ε ΚΚ'λησια, ' δ'
σακις ~
αι

ανωτέ.ρω λέξεις αναφέρονται ,σ

3
αύτσύ,ς! το δε ψo€>ε­
ρ(~τ,ερoν είναι, οτι αϊ έκκλησιαστικοΙ 7ΌροΤστάμενοι /αύ­
του, 11 άλλως αί άρχηΥΟΙ των Ρωμέ'ίκων 'Πατριαρχείω",
όαρχιιειτΙσΚO'J{Ο'ς ,. Αιθηνων κ. Σερο:φεΙμ καΙ Εϊ:'εροι νεο·
ηιμερολογιται ίεράρχαι θεωροΟν εγ'Kuιρα Κ!αΙ κανονικά
ί'α μυστήρια των αLρετικων ΠCX1ίΙKων! !! ΔJ.;Cx την ,~λασ·
φημίαν αύτην 'Ποιοι οί άγωνεις τοσ -rr. 3Ε-rrιψαv(ou; Μό ..
νον οτιαν πρόκεΙ1:iαι να κτυπήση τους παλαιοηιμερολογί­
τας έμφανίζεται ή παρρησία καΙ τρέχει ή γραφίς ...
Στην απεγνωσμένη του προσπαθεια rl/ &,τοδ,ε(ξη
τους Παλαι/οηιμερολΟΥίτας ·σχισματικο6ς, κ αταψε'όΥ ε ι
στο έξη,ς σοψιοτικόν έπιχεΙρημα: «~Aν οί ΝεOiττμερολο­
Υίται εχ,ω,σιν εγκυρα Μυστή'ρια, αν ή ~EKKλησ(α: της
ΈλλόJδoς gxn Χάριν, τότε /είrναι τeράyματι 'Εκ'κλησία:
30 ρ9όδοξος, 3Εοκκλησία ΧριστοΟ, καΙ 1tας άποχωρων ,έξ
αύτης Κiαθ'ί-στατ,αι σχισματικ6ς». (Δόο άκρα, σ. 204),
ΤΟ Iέ1τιχε(ρημα είναι ~K -θεμελίων άπατηλδν 'ΚιαΙ 1tO·
νηρόν! ΚαΙ τοΟτΟι, διότι εΊναι ιδυνατον είς ι~τr(σK01!Oς, 11
-μία Έκκλησία να εχη Χάριν, άλλα .δυνά1 με ι να εΊναι
σχισματική, η αίρετική, διδαχην την δποίαν αποδέχεται
κ/αΙ δ 1t. 'Έ 1tLφ,άνιος! eo πιστός ·δε 1tOl> θα μείiέXη τού

-- .-~' 156­

ι'
;,ιl

i Ι:ι
\'
!~
~ ί!
Ποτ/ρίου -μιας τέ~oι.ας ~E.KKλησΙα<;, λα;μ~-άνει μεν ΧΡΙ­
στόν, άλλα προς κατάκρισιν καΙ οχι προς φωτισμOv καΙ
θέωσι:ν, ώς συμι~αίνει πάντοτε ,με το&ς ,άναξίως κοινω­
νοϋντας. cH άνωτέρω κιατάκρισις -θα είναι ποικίλη, έξ­
αρτω'μένη πάντοτε απο τον ~,αθιμoν έπιγνώσεως της κα­
κοδοξίας.
Συνεrτως απο μια τέτοια δυνάμει ,σχtiQ1ματι'κή, 11 αί­
ρετικη ΈκκλησΙα, oτrαν ό όρΘ6δοξος ίtιστός, λαΟίικος 11
κληρuκός, απομακρυνιθη καΙ διακόψη 'ItcXaOJV μετ~ αύ­
της -κοινωνίαν, δεν KαJ8ιίσταται ,σχισμJαΤΙKός, αλλα συμ­
φώ'νως προς την διδαχην των ίερων Κανόνων έπαίνου
άξιος! ' Ιδού ποιο εγκειτ,αι ή διαστροφη της αληΘείας
ύπο του π. ~ Ε π ιφαvίοιυ.
Οϋτϊως ή <Ελλαδικη ΈκκλησΙα, λόγC{J της ήμε.ρο­
λογιακης καινοτομίας κατέστη δυνάμει σχισματική, καΙ
λόγ~ της οίκοu:μενισΤίκης της ισυμπλεύσεω-ς lμε τόΦα­
νάρι, δυνά'μει αΙρετι'Κή. Δια τοΩτο καΙ ίtας ίtιστOς ύπο­
- " - , 1 , cc,..
χρεουτιαι να! ιμη κοινωνη με τεrοιοuς ίtOιμενας, οι OίtOΙOΙ

συλλειτοuργοσν καΙ -συμπορεύονται -με ~Alθηναγόραν

καΙ Ί άKω'~oν ~ Λμερικης, σί -όποιοι «απέδειξαν έαυτους
ώς :μηδέ-να έσωτερι'ΚOv -καΙ ~αθύτερoν δε,σμον εχοντας
προς την ακήρατον καΙ αμώμητ,ον Ό,pHoδoξΙαv».
Άλλα καΙ ,μόνοιν οί ανωτέρω δύο έπίσKO"rτoι τυγ­
χάνουν τοιοστοι; cO Λονδίνου >Α!θηναγόρας τΙ ητο; δ
νυν Αύστραλ1ας καΙ πάντες ο ί του Φαναρίου τί 'είναι;
cO ~~θηνων ΣεραφιεΙμ καΙ γενικώτερον ή «Ελλαδική
ΈκκλησΙα :μνημονεύιοιυσα 1:'Ο'υ τcατριάρχoυ Κ!αΙ ιμJετ,έX Oυ ­
σα στό Π. Σ. Έκκλη,σιων, του όποίου πίστις καΙ ειργον
εΤναι ή έ ίt α ν ί δ Ρ υ σ ι ς(!! !) της >'Εκκλησίας του
Χ ρισ'[10υ, (αφου τώρα αί λεγόμεναι ΈκκληlσLαι α/τοτε­
λουν μ έ Ρ ο ς της ~EKKλησίας ίtOυ υδρυ:σε -ό Χριστ6ς) ,
τί -διαφέρουν; Ά κριι(bως ,έτr:ε~δη οί CΕλλαδιlΚοΙ ΈίtίσKO­
-rτoι τα γνωρίζοονδλ:α αύτά, καΙ 'IτCX1pcX ταυτα άικ.ολου­
θουν πιστως καΙ άδ~CX!μαρτυρήτως του-ς πρωι"'[1αγωινιστας

-- -157­
της αίρέοεως; δια τοΟτο ,είναι συνυ1rεύθuνοι καΙ KιCxτα­
δuκαστέΟl, ι~άσει των ίερων Κανόνων. Άλλα μόνον συμ­
πορεύσνται; ΑότοΙ οιί 'ίδιοι δεν κ α τ α δ Ι ώ κ ο υ ν
καΘε πιστόν λα'ί'κον η κλη ρικόν, που 'θια διακόψη την
μετ' αότων κοινωνΙαν; τα παραδείγματα της cI. Movης
'Εσφιγμένου καΙ των <ΑγΙων Πάντων Σπείίσων, άμιλοΟν
, \ ,
απο μονα τους.
Συνεπως οί CΕλλαδικοΙ επίσκοποι δεν ιαυ:μψωvOoν
μόνσν 11 άδιαψοροΟν προς την κακόδοξον πορεΙα:ν του
,
Φιαναριου, λο'\λ'
UJ\.
\
α ,και
" ,
α ν ε Χ ο ν τ α ι,
\ \ 1[.
κατ:α τον
"Ε
­
πιφάνιο. ΚαΙ νομίζει στι ή άνοχη αύτη δΙKαι:O!λJOγεϊται
καΙ τυγχάνει ακατ,άκρι-vσς. 'Εφ' δσονείναι οί στ.ρατη­
γοΙ της ΈκκλησΙας, ώς τους άπεκάλιεισε, τΙε'vδοuς 1"CpOa­
-vασίαν της τrρoσφέρoυν, σταν ενω ,~λέ:πoυν την κατα­
πάτησ~\ι τω,ν Π,ατρι'Κ,ων όρΙω'ν καΙ των Κιανονι:κων συ­
νόδων καΙ των δΟΥμαΤlJκων '['ειχων, αύτοΙ ό: v έ Χ ο v­
τ α ι πάντα ταJOτια, δ ι ώ κ ο ντ 'ε ς ,συΥχ:ρόνω,ς τους
τυχ6ν διαμαρτυρομένου-ς εκ των αξιωμJαΤΙKων καΙ στρα­
τιωτων; Άληθως οχι 'μόνον 1tροσταται της "ΕΚ\κλησίας
δεν εΤναι, ,άλλα ν ό Θ ο ι αύτης φύλακ'ες }(ιαΙ 1[οιιμέ­
νες,δ~α τ:ους ό'Π'οίοος είπε τια έξης ό λόγος '[ίοΟ θεου:
«ΚαΙ δ ,σκοπός, ,εαν 'ίδΙΊ τ/'ν ρομφιαίαν 'έρχοιμένην 'καΙ μη
ση/μάνη τfi aM1"CLyyt, καΙ δ λαός :μη φυλάξητrαι, καΙ ελ­
θουισα ή ροιμψαία λά~ll ,εξ αύτων ψυχήν ... το αΙμα έ:κ
~ειρoς του .σκΟ'π:ου εκζητήισω». ("Ι εζ. 33, 6).
«CΑγιορείτης», Mάρτ~oς 1980

--- -158­
 «ΣΗΜΕΡΟ'Ν ΤΑ. ΑΝΩ ΤΟΙΣ ΚΑΤ'Ω
ΣΥΝΕΟΡΤΑΖΕΙ ... »

Άναίρεσιs τού αρΗρου: «'Αφελή bηλωτικα έρω­

τήματα». (ΔΥΟ ΑΚΡΑ, σσ. 205-213).
Κάποιος ζηλωτής, κατό: την 'μαρτυρuαν του γνω­
σΊ'συ άντιζηλιωτου αρχι:μ. π. Έτrιφανίoυ, ίiOυ εθεσε κά­
ποτε το ερώτημα:. «Πότε έορτ:άζει ό ούρανος τ:ό:ς έορ­
τάς; 'μJε τ'ο Παλαιόν η lμε το Νέον Ήμερολόγιον;» ΚιαΙ
ό λόγιος α:ρx~μ:ανδιρίτης με πληΘωρικ6ν λόγον καΙ δε­
κάδας ΊιΤαρ~δειγlμάτωlν «,άπέ'δειξεν» ,είς τΟ-ν «άφελη» ζη­
' 1:0' "ε ξ....ης:
λ ωτην «"ο'
'σακι:ς τα κατω
CC" "~ ζ
εορτα ει»,
, ,
τοσα­
,
κις καΙ «τα ανω συν - έορτάζει» :μετ~ -αύτω,ν. "Ο Ούρα­
νος είναι ,ύ1τεράνω χώρου και χρόνου καΙ ιένιαy'Kαλί~ε­
τιαι ολην την γην, συιμμετέχων συνεχως καΙ άiδιαλεί­
πτω'ς είς την έν «Ήνεύμ,ατι καΙ άληθεί~» λατρείαν τισυ
άληθινου θεσ'υ, όποtt1εδήποτε καΙ όπουιδlή'Π'CYt1ε καΙ 'ύφ~
οίασδήποτε ΥιεωΥ ραφι κό:ς και τl'μερολογ Ι!ακ,ας ,συνθή­
'κας καΙ αν τεληται -αϋτη !» (Όιρθ. ΊΙ6πος, 26 Διε'κ. 1980,
σ. 4).
"Η 'Εκκλησία δμως της "Ελλάδος εχει ,σαφως ά: v­
τ 1θ ε τ ο ν γνώ,μην απο αύτην του π. ~Eπι,φανίoυ! ου­
τως εις την Εισήγησίν της ,επι του cH μ ε Ρ ο λ ο γ ι α­

.-.~159­
 1

,1

κ ο ΟΖ η_ τ ή 'μ α Τ Ο -ς, την ύττ:ο~Χη'θεuσαν ηδη ~ό-τo

1971 :ειίς την μέλλοUtσα να συνέλθη Παvopθόδoξoν Μεγά­
λην Σύνοδον, γράψει τ,α έξης ση,μαντικά: «Με-r.αξυ τ(;W
άκολοuθουσων το Π-αλαιον <Ημερολόγ ιον καΙ των άκο­
λουθουσων το Νέον ύπάρχει 'μόνι;μος διαφορα 13 ή'μJε­
ρων ώς 1tρος την τέλεσιν δλων ανεξαιρέτως'τωιν ακινή­
τιων λεγομένων έορτων. Τσιυτο άποτελε[ γεγονος π Ρ ω­
τ ο φ α ν ε ς είς 't1cX χρονικα της ΈΚ'Kλησ~ας, καθ' δ­
σον τcαρα την κατα τους πρώτους χρόνους ΤCOΙKιλίαν ή­
i . μερολογ ίων καΙ το ακαθόριστον του έσρτολογ ίοο, ο ύ­
~,j "
δ 'έ ττ ο τ ε παρουισιάσθη χρονικη 'διιαφορα έορτασμου
tv6c; καΙ του αυτου γεγονότος (π.χ. κοιμήlΟ1εως άγίου) ,
<
ω,ς
Ρ-.'
σομl:Jαιvει
,
σημερσν.
cH'',ι,(ΧψωνΙJα
δ ' 'κα
θ'
ισταται
,
εVΤO­

νωτ:έρα κα;"(1α τας ~εyάλας έΟρ17ας '«ων Χριιστιουγέwω'ν,

θεοφανείων, τής Ko~μήlO1εως της Θεοτόκου. Οί μεν νη­
στε60υν, αί δε τι:ανηγορίζουν. <Η δΙJCχψωνία αϋτη όδηγεΊ
είς το έρώτημα: «ΤΙς έσρτάJζει, ήιμεΊς η ή 'Εκκλησία;».
CH αττάντησις ήμιεϊς, α ί Ρ ε ι τ η ν ί 'Ε Ρ ό τ η τ α
των έορτων, καθlιστωσα αυτ,ας άτσιμι:κην έκάστου ύττό­
θεσιν. Ή d:πάντησις ή 'ΕκικλησΙα, ά ττ α ι Τ :ε Ί ενα
έορτασμον ώ'ς μΙα είναί ή 'εκκλησία»!! (σ. 10).
Βλέπετε όΧόκληρη Έκκλησί:α τ/'ς <Ελλάδος 1<;α1
TCMLV' ιδε'ν μTCόρεσε να ξεψύΥΠ τον «lμπακαλΙστικσ» σuλ­
λογt!σμό! Δεν είναι δυνατόν, γράψει, να εΧIl Ιερότητα
ή έορτη που yίνεoαιέτcΙ καταλ2ύισει των «τrατρΙKων ό­
ρίων», διότι ετσι το -θέλησε το γοΟστο καΙ ή ττ:ονηρα καΙ
ό:ντσρθόδοξος δι:όJθεσις έκάστου, ΤΤΡΟΟ1θέτομεν ήμεΊς, ε­
στω καΙ αν αυτας ό εκαστσς lείναι lμια δλόκληρσς 'r01tl­
κη Έκ\κλησία, η αν Θέλετε τcασαι αί όρθ6δοqα:ι ~EKKλη­
σίαι ττληνμιας. Δ~ότι έ,ό:ν 'καΙ 'μΙα μόνον ΤΟΤClJκη 'Εκ:κλη­
σία, 11 εστω όλίγοι πιστσί, διαψωνή,σουν δ'lι:Χ την άνω­
τέρω α ν έ ο Ρ τ σ ν έορτην των κα ινοτόμ ωΙV, τrα:ρα­
μένοντες εν το'ις «ιόρίσις τωιν πατέρων», αύτοί θ':» ά"rτo­
τελοΟν την αλ.η'θεύουιοαν πλ:ε~oψηφΙαν καΙ -σUVΕτcως μετ'

- '--160­
 αύτων ιθια είναt ή Ιερότης της έσρτης 1tOϊoa. Αύτο 1t·cXλ.L
ση;~αίνει οτι 'μόνον μετ' αύτω'Υ .συ'νεσιρτάζει ·ε ύ α Ρ έ·
σ τ ω ς ό Οόρανός, είσακούων αύτους ό θεός ίλαρc{)
προσώπφ, οπω,ς Θα η κουε δηλcxδηενας πατ/ίΡ το κατα
πάντα ΔπάlKOυOν τέκναν του. Αύτη είναι ή 'θεολογικη
εννοια της συνεσρτης των ανω καΙ κάτω. ΚαΙ με τσuς
λοιπους τί σoμ~α~νει; δεν είσακούονται; Συιμ(?)αίνει ΟΤΙ
είπε όμέγας Χρuσόσταμος 'δια τους άναξίους ίερεϊς:
«<ο θε6ς ού πάντας χειροτΟ'νει, άλλα δια πάντων ένερ­
γδΙ», το όποιον σημαίνει δτι πολ/οΙ ίερεις ί10Υ' ύ1τ/ρε­
τοσν «κατό: τcαραxώρησιν», όλίγσι δμως «κατ' 'εύδοκί­
αν». Αύτονόητον είναι ΟΤΙ δεν τυγχάνουν αμo~ρoι ,εύιθi6­
νης καΙ οΙ ακολουιΘοσντες τους έν έ κάστπ 'έποχη καινο­
τ.ομοσντας κληρικούς, έν προκει'μένtt> δε τους Νεοη'με­
ρολογίτας.
'Ότι δε αποτελει καθιαραν καινοτομ[αν, fl-rOL ά'Vτι­
παραδσσιακην 1Ί4ραξιν ή είσαγω'γη 110υ νέου ήμερολ,ο­
γίου, ώς έγένετο, καίτοι εχOlμεν γράψει θίδικην έo1t' αύ­
τ.οΟ μελέτη ν, ,έν τo6τo~ς Θεωρουιμεν λίαν άναγ'καϊον να
είπωιμεν ένταυΘα τια έξης. <ο Οίκοuμενικος πατριάρχης
ΊωακεΙμ ηδηαΊτΟ το 1901 ,έχαρακτήρισε τη'ν άλλαγην
τωιν 13 τιμερων: «,άνόητον καΙ ασκοπον» καίτοι ένόει
ταύτηνάττοδεκτη ύπο τuασων των Έκικλησιων. <Η Έκ­
κλησία της <Ελλάδος αξιολογοσσαείς στιγ,μας νηφα­
λιότητος τους άνωlτέρω λόγσυς του πα-rριάρχου, εγρα­
ψε είς την άνωτέρω Είσήγηισίν της το 1971. «Άτυχωις ή
ψωνη αϋτη της συνέσεως ήγνοήιθιη 'ΚlαΙ 'μ η :δ ε ν ό ς
έικκλησυαστικου λόγου ,συνωθ'οΟντ:ος lδιωρθώιθη το Ί ου­
λιανόιν <Ημε.ρολόγιον καΙ ή 'ΈκκλησΙα διnρέιΘη είς δε­
χομένας την διόρθωισιν καΙ άτroρριπτσόσας αύτήν».
(,σ. 32).
'Εαν δε ληΨθil ύπ' δψιν ΟΤΙ δια ~εν του έσρτολΟΥί­
ου ρυθμίζονται αιΙ έσιρταΙ καΙ λoιτrαΙ λιατρεΟΤliκαΙ έκιδη­
λώσ.εις των πιστων, δια δε του ή'μJεΡOλOγίOυ έτrιτυγxά ­

-161­
 νεται ή Α:ΠΟ Κ,ΟΙΝΟΥ έ1ίιτέλεισίς των, τότε δια της ή­
μερολΟΥιακης καινοτιομίας καΙ τιΊς δημιουΡΥίας οϋτω
δ60 ήμερολΟΥίωιν ή άνωτ'έρω Ρ ύ ιΗ :μ ι σ ι ς κατα­
στρέφεται σxεδό~' όλοσχερως, ώς άκ.ρι:{?ως θα ,έγένετο,

.1
έαν 'ειίς ενα στρά'Dειuμα διέτ:ασσον 'δ 6 ο αρχηΥοί!
·1

Διότι δταν lδεν κ.ατορθοΟται αιύτο τ:ο έ κ σ υ μ Φ ώ­

·1'

ν ο υ, καΙ -μάλιστα κατά ται: μεΥάλας έορτάς, τό-rε τ-α

έξωτε.ρικα ΥνωρLσματα της Μιας, <ΑΥίας 3Εκκλη-σίας
Kατlαστρέφoντ:αι, καΙ ή 3Εκκλη-σία, ό τύτι:ος τηςανω Βα­

Ι
σιλείαςέμ,φανίζει την 'είκόνια της άκαταστϊσίας καΙ ό::­
..~ .
'[Ιαξίας, σπερ ούκ εστιν ά,τro θεου (Α ι Κισρ. 14, 33) καΙ
σuvειτως ούδε 'εύάρεστοιν :ειίς Αότο'ν καΙ την 18Iριαμ~εύ­
ουσαν 3Εκκλησίαν, την θιε,.σμοθετή,σασαν καΙ ι~ιώσασα
την άνωτέρω εύταξίαν. Δεν είναι δυνατον ν
3

αποτελΏ
<f λ ι L} θ ι
αυτη ι ατρει~ «ενιλ.Λη: 'ει<c:».
3

Δια TOG't'O άKρι~ω'ς ή TιIμoEptOoλOY!JαIKTΊ κα ιrνστoμΙα

τοϋ 1924· τυΥχάνειένέΡΥεlJα συΥΥιενης προς την είκονσ­
μαχικην ιμεταρρύθμισιν του 80υα1ίωνσς, ή ότι:σία 1"( ΡΟ­
Φ ά σ ε ι μιας δη,θεν καθιαρωτέρας 'ΚαΙ τι:νευματικωτέ­
ρας λατρείας Επεχείρησε την κατάλυσιν των καλως τrα­
ραδεδομένωlν. Οϋτω καΙ ένταυιθια' προψάσει 'μιας &κρι­
~'εστέρας χρorνομιετιρι-κης αKρ~~είας, τft δε OUaL<c: ·έ,κ κα­
κοδόξου διαΘέσεως ένώσεω-:: μετια των αίρετικων της
Δύ,σεως, τους όποίους μόλις τ'ο 1920 το ουκ. Π,ατριαρ­
χειον είχιε χαρακτηρίσει ώς «συΥκληρονόμους της ,{?α­
σιλείας τσυ θεσυ»!, αναΥνωρ(σαν ιμετ
3
όλίΥον lκαΙ τας
χειροτονίας των' αίρετικων ΆΥΥλικανων (1922), οτε
δηλ. ακ,ρι{?ως ό έλληνικος κ6σμσς έθρήν:ει δια την Μι­
κρασι,ατικην καταστρσφήιν, τότε λέΥοιμεν, το ΟΙκ. Πα­
,.. "'""':t - , ,~, \"
τιριαρχιΕιον ΤΏ αρωΥη κ'αι ·συιμμαχιςt., ι:να 'μη ειπωμεrv

πρωτοι{?ουλί<c: της <Ελλαδικης 3Εκκλησίας, κατέλυε τά:­

ξιν ,έν Τ<{) ίερ<t1lgιεσμ~ τηςi\ατρείας IέπΙ Πlανσρθοδ-6ξου
πειδίου!

-162­
 Λειτουρνικοs καΙ ένκόσμιοs χρόνοs.

Π&ς λοιπον να μη έρωτα ό άτrλoυς \μέν, πλην ούχΙ

αφελής, ώς έχαρακτηρίσθιη ύπο του Π'ΑVσσιισλOγιωτά­
του ζηλωτής: «Με ποίοι>ς έορτάζει ό Οόρανός; Μέ
τους καινοτομή·σαντας 11 με τους αρνηHένταςύτc1αKorήν
είς μΙαν τοιαύτην άντιπαραδ'Οσιιακην πραξιν;» Εύλογώ­
, ", ,
τατον το ερωτηιμα του.

Διότι έαν ή θριαμ~ε6Qιυσα έν Ούρανοις 'Εκ,κλησία

είναιύπεράνω χρόνου, ή στρατευομένη ,δ ε ν ,ε Ι ν α ι,
ά:Kρι~ως επιειδη είναι στρατεuομένη,ητοι έπΙ γης άyω~
νιζομέ,νη καΙ ,έν χρόνcp έπιτελοUσα τα της 1tνευ;ματικης
της στρατείας, «ε6σχημόνως καΙ κατ-α τάξΙνϊ) κατα Το
άττοστολικόν. (Α' Κ,ορ. 14, 40). Το αν ή 'Εκκλησία έν
τλ λατρείς.χ της δεν γίνεται δούλη του εΎ'κοισιμίου χρό.­
νου, ~ιouισα μυσΤ~Kως καΙ ώς εν-α διαρκες τrαρoν τα ύ­
ττερφυη γεγονότα της σωτηρίας ~ας, αύ-rο δεν σηίμ:αίνει
οτι κινειται ασχέτως του χρόινου. "Ως (είναι θεανιΘρω,­
πίνη, εχουσα ώς κεφαλήν της τον Χριστιόν, lμJε σωμα
ή,μας, τ-ους ύλικους καΙ ά'μαρτωλούς, καΙ οϋτε Ιθιεία εί­
ναι
,
μονον, ουτε
~ι,
αν
θ
ρωπινη,
1 CΙ
ουτω
R. Ι
,σuμιl:1αινει
'--",-Ω.
ενΤuιvoα

καΙ με τον χρόνον. Οϋτ'Ε αδιαψορεϊ προς ,αύτόν, ώς ου­

σα έγκόσμιος, οϋτε πάλιν δεσμ ι ε6εται ύπ' αύτοη κιατ:α
την Θείαν λατρείαν της, XρησιμoτroΙ'OOισα τον έ·αυτης
λειτουργικον χρόνσν.
Μονομερη'ς .έ'ψιαρμογη της άπόψεως 110υ π. Έ1tιφα­
ν~oυ, δτι ή Έκ/κλησία κινεϊται ,έκτος χρόνου, καΙ .συνε­
πως ττας τις ο τr ο τ ε '~ιoόλετ:αι δύναται να ,επιτελΏ
τας έιορτάς της, ea την ιμετέτρεττε άσφ,αλως 'είς τccXν ε­
Τ'Ειρον πλην 'Ε'κκλησίας, ή όποία κατα τους λόγους της
ΣΤ' Οίκ. Συνόδου '8lα ττρέττη «κατα τrασαν την οί-κ-οuμιέ­
νην ... ομι<,?: KoαTaKOoλOOe1E[V τάξιει» (Καν. 56), κοιθιότι «ού
Υάρ έιστιν άκαταστιασίας ,ό θε:6ς, αλ/.' είρήνης,) (Β'
Κσρ. Ι Δ, 33). }(.αΙ [με ά'πλούστερα λόγι:α: Μετα τιο «εύ­

-163­
λογητος ό θ;ε'ος» του ίερΈJως ή ΈΚJκλη,σLα αρχLζει να
~ΙOι τον λειτοuργικόν της XρόVΙOν- στο να 'ΠΡOσ8λJθIOυν .0­
μως τα τέκνα της εΙς αύτην δ~α ν' ,άκούισουν το ά:νω~έ­
ρω «Εύλογητος ό θεός ...» καΙ να λατρε6σουν ό μ σ G
τον Θεόν καΙ του'ς άγίους αυτου της χρειάΥεται ό εΥκιό­
σμιος χρόνος. ΚαΙ με ιμια 'Πρό-rασι: Έ κ τ Ο ς των
'Πυiλων της ή 'εKKλησ~α xρησι:μoπoι~εΊ 1JOV' ,εγκόσμιον
χρόνον, ίμε τα ανωτέρω περιγραφέντα χαρακτηρι,στικά
του. ~A μ φ ό τ 'ε Ρ .ο ι ά ν α γ κ α Ί Ο' ι δι/α lμίαν εν
πνειύιματι 'ΚαΙ άλη:θεί~» λατρεία της στρατευOlμένης του
Χριστου Έικκλησίας.
Συνεπως τα «επιχειρήματα» του Πανοσιολογιωτά­
του καΙ ή κουραστικη αδOlλεσχία του 1ΊερΙ της εwσίας
του λειτ-ουΡΥοκου χρόνου καΙ τοισ «'σήiμεροιν ισυνΙΕΟΙΡτά­
ζει»ο6δόιλω'ς α'ίρουν την ευιΘύ'νην των καινοτ-οιμησάντων.
Οϋτε -επίσης ή φ υ σ ι κ η δ ι α φ Ο ρ α της ωρας εΙς
τα διάφορα σημεΊα της γης συνιστα ,ετrι~ειρή'ματα 'Κα­
τα των εμμενόντων εΙς τας <Ι. Παραδόσεις της Έκκλη­
σίας Παλαιοη:μερολογιτων ~αΙ Ζηλωτων, ώς -Θέλει να
πιστεύη ό κατήΥσρός των. ΚαΙ προ της ή:μJερσλOγUαKης
καινοτομίας του 1924 ύπηρχσν α:ί διαφοραΙ αυTlαί, ο υ­
δ ε Ι ς δμως εξανέστη 11 δ~εxώρησεν -rό:ς ιευΘ:ύνας ταυ
Ισχυριζ6μενος 'δηλ. δτι ό ουρανός σuνεορτάζει ιμ ό­
ν ο ν μετα τω'ν Όρθιoδό~ων της <Ελλάδος το Πάσχα 11
τια Χριστοιύιγενινα, ούχΙ δ,ε ~αΙ ,μ:ετα των ,8ν Aυ Ισ1JραλίςC
καΙ Kαναδ~! Ευτυχως ύπ,άρχει ;είς Ολους το δωρον της
κοινης λογι'Κης! <Όταν δμως «.μηδενΟς ,εΚικλησιαστικοΟ
λόγου συνωθoιQ.vτoς», άλλ' ε.rrεuδη το fI/BIEλoc. ό μασωνος
Μεταξάκης καΙ -ό φιλόδοξος ΠΙCX1ΊCΌδόπoυλoς άναΥκά­
ζονται τα λογικα τrρό~ατ'α τοΟ Χρι,στου ν' .cXKoiλouHrl­
,3, , ~\ ,
σουν τους ανωτερω κυρισυς 'εις την καινοτσμιαν τους,

τότιε άσφαλω'ς -θα ε'ίτroυν IΕΙς αυτ-ους το Ο Χ ι καΙ

«,στωιμεv καλως», τα όποΊα -έδιδάχθησαν νια λέγουν είς
δλουιζ τους ψευδO~OυμέVΙας.

-164­
 Δόγματα καΙ Παραδόσειs.

''Εν συνεxεί~ μακρσιθ6μως α-rrΟψαινόμενΟς ό Πανο­

σιολογιώτατος δηλοϊ οτι δεν καταδlJκ,ά:ζει το Π'αλαιον
CΗμερολόγιον, άλλα τους μη ,ύ1IαΚ:OόσCX\ι'1:!ας εΙς τήν και­
νοτό.μον φωνην της Έκκληισίας των, Π'αλαιοηιμιθρολογ(­
τας καί lηλωτάς. Διότι, ώς σαφως αποφα(νετιαι, μ ό­
ν ο ν δια «δόγματα πίστεως» ύποχ,ρεοόμειθα να διακ6­
, , \ , , c,
πτωιμεν κοινωνιαν 1l:ρος τους τroιιμενας, γενOμJενOς ουτω

διδάσκαλος νέωrv ά: ν τ ι 1'[ α Ρ α δ ο 'σ ι α Κ ω V κη­

ρυΥμάτ,ων!
CΗμεϊς ομω,ς άλλως παΡ8λά~o~εν 1tt!O"t\EUELV 1tapα
των άγίων Πιατέρωιν. {<Πιαραγγιελίαν Υάρ 'εχομιεν έξ αύ­
του του ~Aπoιστόλoυ (Παύλου) », Υράψει δ αγιος θεό­
δωρος ό Στουιδίτη ς, «έ'άν τις δΟΥ;ματίζη, 11 1t'ροστάσση
ποιεϊν ή-μας,παρ~ δ 1l:αΡδλά~ομεν, παρ~ δ οί Kανόιv.ες
των κατα ικαιρους Συνόδ,ων, καθ:ολικων τε καΙ ΤlQoπι­
"
KωVΙ»,
C' Υ
ορι-.,ουσιν,
."
«α'!tαρα
δ
εκτον
,,~,
αυτOΙV εχειν» και
, «μη­

δε λoyί,~εσ1θlαι αύΤOΙVέν κλήρcp άyίωΙV». (Ρ. G. 99, 998Α).

Κα Ι δ ι,α να Υ (νωμεν σαφ,έστειΡΟι ~όν έιρωτωμεν τό
έξης: "Ειαν ιμετ~ όλίΥσν, προ 1:OΙU κοινοιϋ Ποτη ρίου, οιί
\
σι~ Κ ουμ'ενΙιQίlαι ~A νατολ'"
ης και \ Δ'
υΟ1θως ,σε \ L--
'K'u.lLOLO «Π αν­
ορι9ι 6δοΕ;ο'» συνέδριό τους, ά1tοφιασuσουν 1:0ν κ ιΟ ι ν ό ν
συνιεορτασμlον τοϋ ΠΌ:σχα "Ανατολης καΙ Δ ύ,σε ως, 1t'a­
ρα τας σχιετιικας Κίανονικα.ς Δ~ατάξiεις, ΚιΟ;Ι 1tIρος τούς
διαιμαρτυlρηιΘέιvτας καΙ μη αrcoδεx'θέrντrας την @ωτέ.ρω
καινοτσμίαν των όρ90δόξους άπαντήσουν ιμέ την υδίαν
τακτικην κ,αί μειθοδολογίαν του: «Τί στεvοχιωρείσθιε ά­
δελψοί ;Κ!αλλί'Όερorν να έορτάζωιμεν ,δμασ 1tCXpcX χώρια
καΙ 'δΙτΊρημέrνως. Bε~α(ως εύlκτα~οv ιθά ητο νάμήσυνέ­
~αινε ,ό χω.ρIJΟ1μός σας -καΙ να .συνεορτάζετε κ,0:1 ,σείς
με'θ'~ ή μιωrν, άλλα τέτσιοι σUΝεOρτασμOί, μή φοι(;είσθε,
δεν λυμ ιαίνOVί1αι την πίiστιν, οϋί1Ε την ΛεΙί10υρΥικήν ~
KανOVIJKήl\ι' εύί1αξίαν τ/,ς 'Ε ΚΙΚlλησίας. ΛοιπOv ττροτoU εΤ­

-165­
 ναι αΡΥά, άκολοuθηισατιε καΙ σείς τηιν έν 'σuνόλC{) της
ά:κολουθήισασαν Έκκλησίαν, ,διότι αλλως ιθέτεί1ε έν 'κιν­
δόν<{) την ψυχι:κήν σας σωτηρυαν, δημ~ΟUΡΥΟΟ'VΤΙθς ισχί­
σματα καΙ κ'ατιατμήσει;ς χάριν μιας δηιθεν όρθοτέΙΡας
έσρτολΟΥι:κης ,ά:Kρι~είας,)). Τον έρωτωμεν: Τί ιθά <:X1r<:w­
.... \ 7 , 2 , ,... , , .....
τουσεστα ανωτιερω -εfτιχειρηματ,α των κuρι'ων αυτων;

ΕύελπιστoαιμJεν τr:άντως -,δ~α να .μη μηκ!ύνωμιεν ττtε­

{.
ι'
ι!
ραιτέιρω τον λόγον'- δτι ό τr. 'ΕΠ1Jφάνιος θα εΧΏ τηιν σrχ;ε­
.~
τιικην ταπείνω-σιν να δμολΟΥήση: α) Ότι 'δεν ητσ -rιόσo...
αφελής, ώ·ς ,Ε-πίστευε, ή έρώτηισις τιοιΟ ζηλωτου μοναχοΟ
l(αΙ ~') οτι δεν είναι αρκ'ετον να λέΥωlμεν ΟΤΙ «κακως
έΥένετσ ή ήμ:ερoλoy~αKη μετα~oλή! ». Διότι έό:ν καΙ οιί
i προ ή'μων πατέρες δ~α τας διαφόρους κ-αΙΥοτοιμΙας καΙ
κ,ακοδοξίας πού συνήντησΑV, ήρκοΟντο άπλως ειις ενα
«Κιακως IέΥένετο», 'καΊ:1α τον τύπον της ... όμ'OlλΟΥία:ς 'TOU,
τότε ασφαλως δεν θα ειμειθα ή μιεΓις ·σήιμε ρα Όιρθ6δαξοι!
Β Ε\,J·αιω,ς
ι:!' δ'
·εν συμφωνουμε
... , • ...
και η,μεις με
, ,
Τ/ΙV
'δ'
α σκιμοιν

καΙ κ α τ α Jδ. ι κ α σ τ έ α ν Ηέσιν της ήΥ:θσΙας των

ΠαλαιοημερολσΥιτων, δτι δηλ. ή ήιμερολσΥιακη καινο­
τομία 'έΥένετο αίτΙα άπω,λε~ας της θ. ΧάΡΙί10ς. έκ τωΙV
κιαινοτόμων, ούδ' έΥ ράψα~ε 'Ποτέ στι καλως tσχ'Uρίσθη­
σαν τοΟ:το· άντvθέτω,ς πολλάκις το ,έχαρακτηρίσαμεν
ώς lάθεολόΥητον έKΤΡOτrήν. Πρέ'Πει όμως να δ.μ:ολόΥη­
9ft δτι κ 'α ί 'σεις, αί VΕOημερoλoy'ίται 1Τοι:μένε,ς, διε~
δραματίισατε τrρωτ:εύoντα ρόλον δια την Υένεσιν ,καΙ
δ ι α τ ή Ρ η σ ι v ίδΙως ταυ άνωτέ ρω ικη ρύγματος, <Χφ'
ένά-ς ιμέν, 'δια των ιδιωΥμων ·πού έξατrελύσατε 'Κατ-α των
κληρικων τοσ παλαι οιυ, κ,αθαιραυντες αύτους καΙ χα­
ρακτηρίζοντες σχ~σμαΤΙK'oυς καΙ ανευ χάριτος! (ιδ~o
,e , " , ~,~ ~ 2-­
και οι κατα ·καιρους ιαναχειροτονιαι των υφ υμων, ιEvcp
, ~ , \ , , e λλ
τους ανιερους ΊτατrΙKσυς τους μνημονευετε ω'ς συ ,ει,
, "ι , \ ' C
τουργους σας, οταν παριστανται στους ναους ,σας, ως

σuμ~α;ίνει τοΟτο -είς τrας 'KυKλάJδας! ), άJφ' έτέρου 6έ, δια

τιων άvοvκείων μιειθ6δων ~Oυ έχρησuμο-ττοιήσατιε δι' είδι~

-166­
κοΟ 1ίράκτορός σας έ1ίΙ μακρόν 'δράσα/lΤoς 'είς την 'Πα­
ράταξιν των Ματθαιτκων ύπερ της διαδόσεως -καΙέομ1ί'ε­
δώ,σεως του τοιούτου 'ψρονή\ματος. Τίς δόναται, άλή­
βεια νά μας δια(9θ~αιώ'O"Ώ οτι δεν ιέΤCΑVεληφιθη κάτι 1t α­
Ρ ό μ Ο' Ι ιΟ 'V 'καΙ δια την εK~δσσ~ν της ιέγκυικλίου Νο
1191 του 1974, την 1ίαρομσίου περιιεχομένοu διμολογίαν
της «Φωνη'ς της Όρ9 ιοδοξίας,» κατό: 'Ι αvιoυάριov τoιU
1981, σελ. 14 - 15 καΙ τόσαςeiλλας la υ γ γ :ε ν ιε Ι ς
'Πτώσεις των ήΥετων του παλαΙα'υ, ώστε ό Ιερός ό:Υών
των Γ.Ο.Χ. να διατηρηται ου μ6νον διχαΟ1μένος σ:λλα
καΙ έστερηιμένος της ιαπαΙΊ:10υιμέVΗς lσο(;αρότη'τος 'ΚαΙ
Θεολογικη'ς ύποιστά,σιεως, ύιμεις δε να διαρρυγνύετε έν
συνεxεί~ ί1α ίμάτιά σας, Φ'aρι,σαΤκt;) τφ τρ6π~, δια την
8λασφ;ηιμίαν καΙ αίρεσί-ντων;! ...
«ςΑΥιορείτης», 'Ιανουάριος 1981.

,~
• ~~ι~
.

.... ~~~~

-167­
 ~ Ι

ΤΟ ΚΑΤΑΚΡΙΤΟΝ ΤΗΣ ΜΕΤ.ι\ ΤΏΝ

i\ΙΡΕΤΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ.Σ*

Τί ζητει ό Θεος -καΙ ή 'Εκκλησία του να -ιτράξουν

οί Ό.ρΘόδοξοι Χριστιανοl (κληρικοl καΙ λαΤκοί), στιαν
ό έ.τrΙσKoπός των 'δεν κηρύσση 'μεν α!:ρεσιν, 'Κ ο Ι v ω­
ν ε ϊ δμως' με κη ρύοσ0ν'ί'ας εΡΥφ καΙ λόΥφ Κ α κοδιο­
ι
ξ ιαν τινα,
ι"
θστω
,.,
και αν
't'
ουτοι
(~Ι
οι 'κηρuσσοvτες
) δ'
-εν
"ε­
χουν ακόμη κρι'θη ύτr1ό Συνόδου;
~H <xτrάντησις ε'ις τοάνωτέρω σaC9'αρον έρώτημα
Ί j,

δεν δύναται άσφαλως νο είναι όιλΙΥόλ'ΟΥος καΙ ά1τλη.

ΣυνΟ1Ττικω,ς Θα η-δυνάμιειθα να την 'Κλιιμιακώ,σωμεν ώ'ς α­
κολούΗω{:.:.
α) Έαν ή αίρεσις κηρύισσεrαι δι' όλίΥον χρόνον
'1IJ
(μηνας τινάς), σί πιστοlάναμένουν καΙ παρακολουΘοΟν Ι
j
" , '''δ ....
v -συν· 'Τ[ως ' aVTU
ι θ\ α " δ' e "επισκοπος ,
εναΥωνιως
"r
να
, , ,,~
.ραση ο
., , J!.,."'λ ό
~
...
των, η οι συνεττισKO'τroι του, η οι ,ε'Πισκοποι UJ\ .ων ρ­

θ ο δ-ο, ξ,ων ~E λ
'ΚΚ
...
ησίων.
(Δ ι ~
ιοτι ως -μια
Ι
ειναι η
1" ~'E
'ΚΚ
λ
ησια
ι J

του ΧριστοΟ, -ιταρα ηχς έπΙ μέρους δΙΟLκητuκcχς διακρί­

~ - , , , c, ,
σΕις της εις τrατριαρχεια και αρχιιεπισκοπας, οοτω μια

καΙ ή αυτη ευιθύνη '~αρύνει πάντας, κληρικοUς καΙ λα"ί­

κοί>ς, εναντι της κηρυττοιμένης κακοδοξίας 1tοvκίλλοοσα
μόνον ώς :προς την Υνω,σιν 'ΚαΙ τον (5cxθιμον έ'κάστου).

* Κατωτθρω ίtαραθ'έτoμεν τέσσαρα (Χρθρα, τα δ1tlοια εχοuv α­

lμEiσον σχέσι:ν πρός 1:'α 1lJροηΥηιθέντα καΙ ,συμ~άλλoυν δια μίαν
1tληρεστέραν κατανόησιν του ολου θέιματος, της ,εόθυνης ητοι
των κοl.νω!νουντων μιε την αίρεσιν του Ο ί κ ο u .μ ε ν ι σ ,μ ο υ.

- -168­

, j

"
~:
::~I:! ι·
 \' ,
Κ αι
\.,,\ δΙ ~:t,

αν μεν αντι ραση ο επισKιQ'Πoς των τι:ατερι:κως, τό~. .

τε ύτroXρεσυνται να του συιμπαραισταθαυν τrάση δυνά'~ε~, .
αναμένοντες την εκ(9ιασιν. .
\:)Ι!.) E'~'
_:,αν οιμως παρ , 'λ'δ
ε 'Πι α δ'εν αντι δ'
ραση , ~"
ο ,εττισκο"

πάς των, άλλ' οιί συνεπίισ'κατrσί του, 11 εστω είς ό,ρθ6δο­

ξος έπίOlκ01tΟζ, τότε ύ'Ποχρεlο.υνται να σuμΊrαρασταθοΟν
είς αύτόν, έλέΥχοντας οϋτω έμμέσως, 1!Ο κατ' άρχας,
την σιωπην του 1Τοι ι μ'ένος τω'ν, μη 'διακότrτ-ovτες όμως
\ 3, eι-.. ,

την lμετ αυτου κοινωνιαν.

'Εαν δμως αίάντι·δράσεις τοϋέ'ΠtJσκό'Jl)ΟU τroυ ·άγω­

νίζιεται κατό: της αίρέσεως κλιμαΚ,uYθουν καΙ KαTOJλή­
ξουν είς τον 'Πρέτι:οντα χρόνον ιε,ίς την ·δ~ακo:πην της ΚΟΙ­
νωνΙας μετα του KαΚOδOξOΙυΙVΤOς (έφ" δσον έκεϊνος ιθiά
'Παρέμενε 'ανένδοτος είς τα κ:ακόδσΕ;α φροιvήιματά '(Iou) ,
, e '4: ..."" , "...,
τοτε οι π~'στ:σι υ'Τίοχρεουνται να ΚιΟινωνοον μ ο v ο ν

μετα τοσ ανωτέρω αγωνιζOlμένου έπισκόπου, .d:1τoμα1Kρυ·

νόμενοι των συναξεων τσΟ ί:δlιKOυ των, δστιςδιά της σι­
γης του 11 χλιαρας άντιδρασεώς του δέν 1rα:ύει νά ΚΟΙ­
~
νωνIl
-
μετα του
, - - ,
αιρετικσυ, ,συμτrραττων Ο'υτω (κ,αι
CI \ '
ε v ι­

·σ Χ Lί , ω ν ,
την KαKιQ' δ ο Ε'
,Ι1αV'. ~O""'"
,ετrι του -rτPOKειμ:εν'oυ 'Πια­ ,
τ-ερι:κος λόγος είναι σαφέστατος: «Οί μέν τέλειον 1tEpl
την 'Πίστιν ,έΥαυάΥησαν" οί δε η καΙ τo~ς λΙΟΥιαμοϊς ού
κ'α1:iεποντίσθησcxv, όμως τ~ κοιν,ωvίct της αίρέσεως 'σ u­
ν ό λ λ υ ντ α ι» 1.
«~' Α"Παντες οί της 'Ε κκλησίας δι-δάaκ,α:λοι, τrασαι
αί Σύνοδοι, πασαι αί lβεϊαι Γραφαί,φεύΥειν τroύς έτιε­
ρόφρονας 1Ταραινσυσι καΙ της αύτων κοινωvΙας lδιίστ'α­
·σθαι»2.
f{ιαΙ σuμ1tλη ροl ό μέγας θ,εόδωρος ό Στουδίτης:
«Έχθ'ρους YICx1p θεοΟ ό Χρυσ6στοιμος, ού μόνον τους ,αί­
pεΤ~KiOύς, Ciλ..λ,α καΙ τσΙJς "[10ϊς τοιούτοις KOΙινωνoϋvτας

1. Ρ. G. 99, 116'4Α.
2. Ρ. G. 160. 105C.
ι

Ί
ί

:1
,ι
169
\
,1
μεγάλη καΙ 'Πολ/η τη φωνΏ άπεφήνα-τ:σ»3.
Αί άνωlτέρω cχντιιδράσεις του καλω,ς -άγωνιζοιμέvoυ
έπιισκ6που δεν Θα 11ρέπη να ιδιιακοπουν μέχρι συνοδικης
ΚαΤαδίκη-ς του αίρετικοιΟ. Έν εναντίς.χ περιπτώσει, ή άν­
τΙδρασίς του θα ΉρΞτ/1 να συνεχυσθπ αχρι θ~o:νάΊίoυ, δε­
σμω'ν καΙ φυλακης, εΙς περίπτωσιν δηλ. που ό Κi(~κοδο. .
ξωιν δια8 'έΊ1ει Ήοιλιτικην ηεχκλησυα;στικην ίσχUν ύ1!ερ
αύτοΟ) ώς πολλάκις τοΟτο συνέ~η εν τft ίστορίς.χ της
~EKKλησία:ς.
ΈννοεΊται Ότι την Ηέσιν του ορΘσδόξως άντιδρων­
τος ,επισκόπου δύναται να εχIl κληρικός τις η 'μοναχός, Ι
ι
εψ' Όσον δε", ηΗελε άντιδράσει εΥκαίρως η α'Π'Οτελε­
αματικως οόδεlς ε11ίσκαπος. ~α παραδείγματα είναι Ι
'Ποιλλά • 4

Βασικώτατον καΙ πρωτειύΙΟf\lτα ρόλον δια πάντα τα

ανωτέρω Θα παίζουν ϊrάντατε ιοί 'Π'αράγαντες Χ Ρ ό­
• ..... "" 1 1 ,
V σ ς και Υ \ι ω ισ ι ς, ητσι ιΕΠΙ 'Πoσorν χρονον 'Κη ρυσ­

σετιαι ή κακοδοξία καΙ κατα 'Πόσον εγένετο -αϋτη Υνω­

στη εΙς το 'Πλήρωμα της Έκικλησίας.
Δέον δμως νια σημειωΗη, Ότι ,όπαράΥων Υνωσις είς
τας ή'μέρας .μας εχει μηιδιενισθη, λόyCι? των ύπα;ρχόντων
μέσων αναJμJετατδ6σεως όμιλιων καΙ Υιεγονότων, ενt;) ό
παράγων χρόνος, καίτοιι κατα τroιλύ συντετμημένος, εν
συγκρίσει προς το πα ρελιθ'ό ν , εν τούτ,οις συνεχίζει καΙ
Θάσυνεχίζη να τrαίζη .(9ασικΟν ρόλιον ενεκα της ά'Π'αι­

3. Ρ. G. 99, 1049Α.
4. Πρ~λ. (σχετικως τους ~ίoυς των άΥίων Μ-αξuμου ό:μολο­
Υητου, Ί ω'. Δ Ο1μασκη νου, Θεοδώρου ΣτΟ'υδίτ-συ, MAtNS Ι 4, 1096,
125μ
~
και
\ \.,
το ωραιοτατ,ον
λ 1
ΟΥιον του
~ C,
αΥιου
Ν δ 1
υκο η,μου του
CAγιο­
~

ρε[τσυ: (/Έν τη καθ' ήμας δε ίεραρχία, του ίερέως καΙ ίεράρ­

χου άτακτούντων καΙ KαJKωςφρoνσόντων, κlαΙ διάκ,ονσς καΙ lμο­
ναχος εύτακτουντες και όρθως φιρονσυντες δύναvι:αι νουΗετησαι
καί εύτ:ακτ/ααί ,αύτούς, καθως τα -rrαραδεΥίματα εΙσι 1tάiμ1tολλα»
(Σu",αξ., Νοε. Η 1 ,σημ.).

---170­
τιουιμένης μειθιοδεύ,σεω,ς της αντιδράCJΙεω'ς άχρι της Συ­
νσδικης κα:τ-αδίκης. Κλασικη πάντιως τrειρί1Πωσις έν ΉΡΟ­
Κiειμένω, 'τρός την ότcoίαν δύναται να ΠΡΟ<JΙ®λέποον πάν­
τες αί καλσΙ πουμένες, τυγχάνει ή κατιαδίκη τοσ α{ρετι­
κου Νεστισρίου, τcατριάρxoυ Κων) λεως, ύπο της Γ' σικ.
Συνόδου, με πρωτταγω!νισΓας της καθαιρέσιεώ,ς του οιύ­
χΙ τινας Ε'κ των συνε1Ίισκόπων του αίρετικοσ, άλλα τους
μακραν σφόδρα κειμένους 'Πατριάρχας , Αλειξο:νδρείας
καΙ Ρώμης5!

Προ «Σ't)'\'οδικηs διαν,\,(ομης;»

Γεννατ:αι δμωc; άκολο6ιΘω'ς το ,έιρώτημα: Εδ καΙ κα­

λως δι,α τους συτω άντιδράσ'CXιVτας κ:αΙ καΘιελόντ>ας τον
c , , '\ ~I '\ 3 Ι , '\
αιρεΤΙΚΟΥ" τιιμη και επαινσς τους ανηκ:ει συμ:φωνωις Ίτρος

τroυς λόγους των Ι Κιανόνων.

Άλλ' οί αλλοι, οlί μή διακόψαντες τηνμετό: του αί­
ρετικου 'Ko~νωνί:αν K,o:l μέχρι της ισUΙνOδ'Ι κης του κα"(ία­
δΙκης κ,οvvωνιαυντες αύτ<{:> , 'Πω,ς -πρέτοει να Ηlε,ωρων1:iαι,
αφου οUιδε'Υ ιrερl αύττων ,άvιαφέρουν αί -aXETUKol ίεροl Κα­
νόνθς;
'Εάν -αί ί. Κανόνες6 δεν δμιλοΟιν 1tIEopl της τύχης των
, '\ , '\" e, ,
σι.>νεχισαντω'Υ' την κσινωνΙoQ;ν μετα του ο:ιρεσιαρχου !με­

χρι της ,συνοδικης 'καταδίκης αύτου, .αύτΟ δεν σηίμαίνει

οτι ή φ6σις των ανωιτέρω κανόνων 17υΥχάνιει ιδ u v η­
τ Ι :Κ η
'\ '\
και κατ
3 ~
ακο
λ θ'
ου 'ΙcxΝ και
'\ e '\ ......
η μιετα "(ίου αιρετικοu
~ .....

κοινωνία ακατάκρι-rος η άδιάφορος' παν τσύναντίοv!

Άπ6δειξι,ς ταΠρακτικα των ίερων Σι.>ν6δων, ή cIIE­
ρα δηλ. ΠαραδoQισ~ς της Ό,ρι9ιοδοξίας, έ'Κ των ό-ποίων 11'ε­
ριτράνω'ς πισΤΟ''Γίοιειται το κατάκριτον, ύ1Tόiλoγorν 'ΚαΙ

5. Σ'Π. Μήλια, Δαψιλεστάτη Συλλo:yrη των • Ιερων Κανόνων ...

Βενετία 1761, τόμο Α' σελ. 448.
6. 31 ος Ά1tΌoτoλΙKoς καΙ 150ς τη'ς Π1ρωτοδευτέρας ΣυΙVόδOυ.

-171­
κολάσιμον της δuαΥωΥης των τοιούτων έ-rrισκό1Uωv καΙ
...
κ λ ηρικων ,
Υ'c.ινικωτεροv. Τ οαΚΡV\:Jως
Ι! ...'" "'9
αντι' ετ'Ο:ν' ετο,λ μη­ ",
σε νια ίσxυΡ~()1θη ό άΡΥιμ. 'Π. Έ'Πιψάνιος ΘεοδωιΡό-roοu­
λος, άδιαφορων πλήρωις 'δια την ΤOλμOΙUμένην 1ro1ρατuοί­
ησιν της αληθείας. Γράψει λοι'Π,όν: «"Αλλ" ή δl2ακcmη
τ,οΟ μνημσσόνου «προ συνοδιικης δ~αyνώισεως» ι κιαΙ κα­
ταδίκης, δε,\; εχει την EWOlav α'ΠοφυΥης μολοσμοΟ έικ
της κηρυττομένης αίρέσεως! ~Όxι, αδελφέ .μου! ~Άν
Ξίχεν αύτην την εννοιαν, τότ.ε οί Κανόνες 'δεν Ηό: τrαρεί­
χον απ
C λ--
,ως, δ"
ικαιωμα 'Παυσεως ,
μινημοσυνου .δ"ι σ'
αιρεσιν

<κτrρo συνσδικης διαyν(~ιμης»,αJλlλα ιθια έιθtέαπιζoν ρητην

καΙ σαψη ύ11JΟΧιΡέω,σιν μ'ετ' ά'1τειλης ~'αρυτάτων 'Ιτοινων
έν έναντί~ 'Περιπτώσει ... Δεν ύ'Πάρχlει λοιπΟιν κίνδυνος
νά... -μολυνθωμεν, σδτε μνη μονε60ντες 1!ΟΟ Πατριάρχου
(έφ" οσον ακόμη ιδ,εν κατεδιικάσθη) οϋτε τr:ολλff> μάλλον,
δεχόμενσι είς κοινην κοινωνίαν του,ς μνημονεύοντας αύ­
τοο.) ...

.
({ο κανroν εΙ,'αι δυνητικοs καΙ ο"χΙ
υποχρεωτικοg»)
,
...
«CιΟ τι τσστο ιεΤναι άληΘές», συνεχ ίζιε ι δ Π(ΧΥΙοσιολο­
Υιώτατος, «πεVetEι καΙ τιο ΥεΥονος οτι ,έvf{J ,έν τfi μακρq:
ίσΤO'Pί~ της "Εκκλησuας κιαθη ρέlθησαν αναρίΘlμητοι έπί­
σκοπσι '"
επι c'
αιρεσει, ου"5'ε'Ποτε έτι;μωρη'θη 'Κ λ ηριικος ' τις

η καν ά11λως έ'ΠεΤlιμήιθη δ~α τόν λόγον οτι δεν εσπεοσε

να ατrDσxl1(JIHft 1'ίάΡΑUτα άπο του αίρετικοσ έ1'ίισκό1'ίου,
άλλ" ανέμενε την ύτro Συνόδ,οιυ κlατΟJδίκην αύ~oσ ... ». «Τά
.ά:ντι:θέτως λεΥόμενα εΤναι ό:νόητοι ζηλιωτιlσμο~)7.
Δ ιατι
", , ee,
εν τσιαuττJ ΊτθΡl'πτωσει ο αΥ ιωτατος 'Ττατρι
ά
ρ­

χης ".Αλεξανδρείας Κιύριλλος 1tρσέτρεΠ1ε,αvτιlθIέ~ως1'ίροlς

7. ΆρXtlμ. Έπι'φαν(ου θεοδωροπούλου, "'Α,ρθρα . Μελέται ­

Έττιστολαί, Α', Άθηναι 1981, σ. 215, 234.

-172­
τόν π. Έ1nφΆVιo~, τ.οί>ς πυστου,ς της Kων)λ~ως, ικληρι­
κουςκαί λ,α'ύκού,ς, να απέχουν της KOΙΙVω,νίιας τού αίρε­
τικα κηρίϊισσOlντος Νεστορίου, καίτοι δεν είχε συιvέλιθr!]
ακόμη Σύνοδος προς καταδίκην του 8 ; Σηlμειωτέοιv δε
οτι 01)αν εΥραφε τα ,ανωτέρω ό ΘεΊος Κύριλλος, οί -roλεϊ­
σ"Cοι των πιστων καΙ των κληρικων της ΚUJ.V!Νεως εΙχον
ηδη διακόψει κοινωνΙαν 'Προς τον KαKόδoξo~ ποιμενάρ­
χην των 'Πλ11ν 6λίΥω ιν έλαφιροτέρων καΙ των κοιλακευ­
όντων αυτόν 9 •
Διατί ό αΥιος CV'Πάτισς, 'μόλις έΊtληρoφoρήιθη τ/ν
Κα'ΚΟΙδο. ξ Ι!αν του
ι ~ Ν ι δ ι , ι,
εστο.ριου, ι 'ιεκοψε το 'μ:νημoσuινoν του,

'ΠρΙν καν συνέλΘη ή Σύνοδος προς καταδίκην του 'ΚαKO~

δόξου lσ ;
Διατί ό αΥιος Μάξιμοςό Ό: μ;ολΟΥ η τη ζ διέκοψε 'Πα­
σαν εκκλησιαστι,κην κοινωνίαν τtρo «σuνOδΙKη,ς δΙαΥνώ­
μης», μεθ~ ολων σχ'εδον τωιν Θρόνων Άνατολης καΙ Δύ. .
σεως, ενεκα της αίρέσεω'ς ταυ μονοθελητυσ.μοΟ, ω'στιε

8. fν\ANS Ι 4, 1096, Σ. ΜrΊλια, δ\Λθ.άνωτ. τόμο Β ι σελ. 449-50.

9. «";"Ην έν Κων) πόλει ,έ11ίσ'κο'Jtiος όνόιμιατι ΔωρόΘεος, τα αυ­
τα φρονων αύτ4) , άνηρ χρειΟ'κόλαξ 1<'αΙ ΠΡΟ1ίετης χείλιε<οι, καθ'ως
ΥέΥραπται' δς έν συνάξει καθεζομιένου έπΙ του Θρόνου της Έκ­
κλησίας του της Κων) λεως ,εuλα(5εστά-r:ου ,Νεστορίου, άναστας
μεΥάλη τft φωνΏ τετόλ:μηκεν εΙπείν: εί τις Θεοτόκον εΤν'αι λέγει
την Μαρίαν, άναθειμα θστω. ΚαΙ ΥέΥονε lμεν κραυγημιεγάλη 'Πα­
ρα παντός του λOJοG, καΙ έκδιρομή' ο U Υ α ρ η θ ε λ ο ν ~­
τ ι κο ι ν ω ν ε ί ν αύτοίς τσιαυτα φρονoGσιν, ωστ:ε καΙ :vUv ά­
ποσυνάκτους εΙναι τους λιαους της Κων)λεως, 11ίλην όλίγων έλα­
φροτέρων καΙ των κολακ,εuόντων αύτόν. τα δε ~μoνOJστήρια σχε­
δόν cmαντακαΙ οί τούτων άρχuμανδρϊται, κ:αΙ της Συγκλήτου 'Πολ­
λοΙ ο,ύ συνάγονται, δ,εδιότες ,μη άδ~Kηθωσιν είς π~στιν αύτου, καί
των συν αύτ4) , οΟς άπό της , Αντιοχείας ανα~αίνων ηΥαγε, 'Πάν­
των λαλούντων τα δι'εστραμ;μένα». (Έπιοτολη Κυρίλλιου Άλε­
ξανδρείας 1ΊJρός Κελε'στϊνον Iέ1ίίσΚΟ110ν P~μης, Πρακτικά, τ6μ.
Λ', σ. 443. Π ρ~λ. Λύτ. σ. 451, 455.
10. ACTA SAιNCTORUM, !NOV Β., σ. 267.

-173­
 να lθεωρηται ύτro των όJvτιπάλων του «Iέκ.-rιOς 'Εικκλη­

σίιας» 11 ;

, i
,
Ι . Διατί οί προ της Ζ ι σικ. Συνόδοuά1θλή l σcxντες εΙκο­
:1 1
,
νόψ,ιλσι, κληρικσΙ καΙ λα"ί'Κοί, δ~ετέλεσαν εν (χκοινωνη­
·i σίct προς τους εικονομάχους επι 'δεκαετίες όλοκ.λήρους,
, Ι
; !:Ι εν φυλακαις καΙ δρεισι ,κ'αί σπηλιαίοις ύπάρχovτιες δια
:
; 1
ji:!
την καλην όμολΟΥίαν l2 ;
· :~ ι'
· Ι
, ι
«~Aνόητ:oζ ζηλωιτηζ» ητο καί ό πρω,ταΥωrvιστηζ της
j
μ,ερίδος των ιεΙκονσφίλων Θεόδωρος ό Στουδίτης, δστις

, εγραφε: «δτι ιμ ο λ υ σ 'μ Ο. ν εχει ή κοινωνία ,εκ 'μό­

: ι
νου τιου αναφέρειν αυτιον (τΟ-ν εικονομάχον 'δηλ. Επί­
σκσπον), καν ορΘόδοξος ε'ίη ό αναφέρων» 13; ~Ή οταν
δtα πολυ κατώτερον της εικονομαχίας Θέμα, τον παρά­
ι,

νομον ητοι γάμον τσυ αυτοκράτορος, 'μεΊ:ό: ()Jψιθάστου

παρρησίιας διεκήρυσσεν: «Πάντα ή!μΊν ψοιρητια .μέχρι
θανάτου, η ·μεrασχεΙv της 18κείνου !Κοινωνίας (ίερέως
Ίωσηψ) καΙ τω,ν εκείν<{? συλ/ειτουργούντων»; (P.G.
99, 972).

11. «ΧΗ'ές ... ό 11ατριάρ~ης έδήλωσέ μοι λέγων' -π:οίας Έ,κικλη­

σία ς, εί; ΒυΥαντίου; Ρώμης; ΆντιoxεΙ~ς; ΆλεξανδρεΙας; • Ιερο­
σΌ'λύιμων; , Ι δαυ 1taoaL μετα των uru' αύτας έτrαρxιων ήνώθησαν.
Ε !ι• ι
τοινυν ει
.,. της
- ΚalO - 'Ε ΚΚ λιησιας,
θ λ ίκης ι ,
ι θη τι, lμη'Πω-ς
ενωι
• •
ξ'ενην ο­

δόν τ4) ~ίcp καινοτοιμων, πάθης onEιP 06 Πp'oσδOK~ς. Προς οϋς

είπαν: Κ αιΘολιKT]\i Έκκλησίαν, την όρθην Κιαι σωτήριον της εις
" ,
αυτον Ίτιστεως ο:μοογιαν
C λ ι ΠΙ
ετρον ιμακ,αρισας εφ
,~, ί
ο ς
.,
αυτον κα­

λως ώμολόγησεν, δ των ολων είναι θεος ·άπεφήνατο... ».

»ου,κουν ακσυΟ'ον, εφrηrσιαν' εδοιξε T4J δεσπότη και T4J 1tατρι­
άρχη, δια πρεκαίτττου του πάruα Ρώμης, αναθ'ΒματΙΟ1θη,ναι σε (μη \'

πειθ6ιμενον, και τόν όριζόιμενον αυτοΊ:ς απενέΥΙκασΘαι θιάνατον». -~

ΚαΙ ό αγιος απεκρLθη: «ΊΌ τ4) eE4J ττρό παντός αίωνος όρισθεν
έν θμοι δέξοιτο 1tέρας, ψέρο:ν aUT4J δόξαν πρό -π:αντός έγνωσμέ­
νην αίωνος ... ». (Ρ.
G. 99, 132AC).
12. Ρ. G. 99, 1177Ο, 120SB, 1365ΑΒ, 1636 - 7.
13. Αυτόθι, 1669Α.

-174­
 C'Ο ττο ία δμως ,αναλήιθεια, ελλειψις λΟΥικης καί σο­
~'αρότητ.oς καΙ ίδιαιτέρως αντορθιόδοξον ττνεημ;α ύττάρ­
χιει είς τους λόγους του ανωτέρω αρχιμανιδρίτOΙU θα
δει.χθΏ λεπτσμερέατερον κ Cλίiωτέ ρω.
Έν ττρώτοιις είναι ,αδύνατον να ύττάρξη κανων 'roOU
να τιμω'Ρn τον Ιερέα 11 τον ,ε1tίσκαroοv, διότι δεν διέκο­
ψεν κοινω'νΙαν με τον αίρετικον ττρό ,συνοδι'Κης δΙαΥνώ­
μης. ' Δ'
Δ ιατι; ιοτι η "'-JuvO δ
ο'ς"εν τσιαυτη
C ","' "
περιπτω,σει τι

ρόλον Θα παίζη αφ.ου 'θα ερχεται να δώση τό τταρον Ίτάν­

τοτε ... «κατόΊτιν έορτης»; ΚαΙ Ίτως είναι ιδιυινcx:τ'oν να εί­
ναιάληβης σύ,νοδσς, διεκδι'ΚοΟlσα ητσι την ΕύαΥγελικην
αλήθειαν, ιάφου δεν !θα πρσστατεύη αΟτη τον ύΊτ' αύτη'ς
ποιμαιν6μενιον κV\.ηροlν καΙ λαόν, αλ/α. θα 1Όρσσ1:1ατιεύε­
c:t :»..... Δ ι ~ =', 3 αλ' 3 \ Ι
ται υπ αυτων; ιοτι εν 8σχατει αν οσει αυτο 'σημαι­

νει ή ύ π ο Χ Ρ ε ω τ ι ιΚ η αντΙδρασις ττάντων TWi\l

αλλων, αιμα τη εμιφανίσει της αίρέσεως, εξαιρέσει της
Συνόδου, ητις Θα ερχεται να δώση το τrα:ρoν τελευταία!
<Ένας τοισυτσς Κ,ανών, ,ε:αν ύπη,ρχε, ,elQ: ώιμοίαζε
'Πίρος τ'ον σχεΤl.1κοlν Ίταλιτικόν νόμον που ιΘα. διέταζε Ίτάν­
τας τους στρατιώ-rας καΙ άξιω,ματι:κου·ς να μάχωνται
ανενιδότω,ς Q: μ α ήl ,Ε,μφανΙσει του ,έχΘιρου, 1ϊλην των
στρατηγων καΙ έπιτελαρχ&')ν, σΙ όΊτσ~σι Θα. συνή.ρχοντο
είς σύσK€ψιν τ ,ε λ ε υ τ α Ί ο ι, ,δι'α. να ανακοινώσουν
στι κακως ;Eπετέl8ΎΊ δ εχθρός καΙ επραξαν Ίτολυ καλω,ς
Ίτου ανΤ8ορασαν εγκαίρως στρατ6ς καΙ d:ξιωιμα:τικοιί! ...
Δυστι.;χως τέτσιους κανόνας αναζητει ό π. Έ1tιφ,ά­
νιος είς το Πηδάλιον, καΙ αφσυ 'δεντιου-ς ειύρίσΚίΕΙ ... ·~α­
πτΙζει ώ'ς δ ο ν η τ Ι κ σ υ ς τους ύ1tάρχοrντας, των
όποίων την εννσιαν ~ανα6σως πιαρερμηνεύ:ει!
Άλλα καΙ οί σύγχρονσι συνοιδικσΙ rrcx:τέρες δεν ,φαί­
νεται να διαφέρουν τη'ς ψυχσιλογίας του αύτο/κλήτου δι­
κηγόρου τιων, <Χφ.ου επι όλaκλήρσυς δεκαιετίας τώρα,
ενφ ~λέπoυν τ/,ν 'OJίρεσιν τοσ Qlίκ:οu:μενισμau αύξαιvoμ,έ­
νην καΙ προκλητικως καΊ1αλύοuσα τα των «'Π'cx:τέιρων ο­

-175'­
 \ <! "" t Ιθ Ιί • Σ R' έ
ρια», τα OΊtOια υΊtOΤ~ 'εται οτι οι εl~'αΟ1μιω'riαΤiQΙ πρ 1'DεΙ

να φυλάττοuν ώς κόρην όΦ<1αiλμσO,

ι αύτοΙ στ-αν σuνέρ­
χωνται, άJντΙ νια Κ!α'riαδικά,σσυν την κακοδοξίa:v, 'διώκουν
του-ς όλίγου'ζ εκ τωιν ίtι-στων ίtOIι) ,έτόλ:μησαν νια άντιδρά­
σουν εΙς τηιι αΊρεσιν δι;εκδικουντες την φωνην τωrv Ιε­
ρων Κιανόν'ων! ~Όvτωις όJΚ!ρι~ης έίtανάληψις ταυ άντσρ­
1
θοδόξσυ Π1αρελθιόvτσς της Έικκλησίας.

Άλλα κιαΙ κάτι αλλο. Κατα πσΙαν λΟΥικην Θα cbrή­

τει ό 'ύ1τστιθ-έ,μενας οδτος κανω,ν να -KCX!Halpft ή ΣίJ.ν0ιδOς
τ,ους μη προ αύ'της άνΤιJδράσαντας κλη ρικού·ς, δταν αύ­
ταΙ οί 'ίδιοι σί Σ;υνσδικσΙ που Βια ,ένήιΡΥιουν την KΙCxJ9 IaLPE­
σιν 'θ α' · ,
εορισκσντο
.,
εις τον α u.τ,α ν
Β.
\:J α
θ ' v
ι 'μ -ο
έ
­
ν ο Χ η ς με αύτού,ς; !
Τίσιουτος κανων Θα είχε θέσιιν, ΜΟΝΟΝ Ο'Όαν σί έ­
1τίσκο1τΟΙ της «συνοδικης δΙαΥνώ,μης,ι> είχον άντιδράσει
εγκαίρως καΙ 1τατερυκως ιθίς την κ,ακοιδοξίαν, Ciλλα. δεν
ηδυνήιθησαν να συνέλlΘουν εν ,σUΙνόδφ 1tρος καταδί-κην
του κακοιδ6ξου, λόγφ ιε1Iθμ~,άσεως της Π,οίλιτ;είας καΙ
ύ1Iερασ1τ~σεως τσΟ αίρετικαυ, ώς ,εγένετο 1Ιολλάκις, καΙ
Ιδί~ επι ΕΙκονομαχίας. Τότε ασφαλως συνεΡXόμJενOι -αί
εν λόγcp ,έΊtίσKO''Πσι εχουν ολο το δικαίωμα να καταδι­
κάσουν ταυ-ς =μη 'μιμηΘέντας την διαγωΥήν των κληρι­
κ-οός, ώ,ς εΥένοετ-ο εν τη ΓΙ Οίκ. ~υνόδφ. Τότε 1~16~αίως,
δεν δΙΟIΚΙ'μάζονταl., δεν προιλαμl~,άνοuν να δο lκιμCXJΟ1Θουν,
.1'
καΙ αί συνειδή,σεις των λοιπων κληρικων, με το 1Τοίαιν
'ι'

δηλ. στάσιν eI:r 1Τρέ11η νια τηρήσουν εναντι της κακοδο­

ξίας κλ1t.

~Άς μή, λΟΙ1τόν, ματα~Oίtoνfι ό Π:ανοσιολογιώτατος,

προσπα8'ων να είρηνεύση την συνε'Ιδησίν "(100, ώς καΙ
πάντων τωιν χοινωνούντων εν γνώσει καΙ προ «συνσδι­
κης διαΥνώμης» τη κη ρυττομένη αίρέσει, διότι 1Ταντα­

-176­
 θ \ δ .ι
~ ~ \ \ \
χο
J
:εν ,στΈΎα αυτον και τους πρoστ.σ:rευoμένσ'ιJς
14
του... .

ΙΟΗ πραξιs τη~ Έκκλησία~.

Άλλα μήπως ή Έκ.κλησία του Xρ~στou καΙ ΠΡΟ

της δημιουργίας των σχ,ετικων ίερων Kαvόν,ων, δεν αν­
τιμ:ετώτrιζεν έπιτυχως τας ,:Ξ'μψανιζομένας αϊρθσεις,(;ά­
σει τ/,ς διδασκαλίας της <Αγίας Γραφης 15 καΙ τ.ων άγί­
ων τέ(Kvιων της 16, ώ'ς ,σαφως ιμαρτυρεΊ τουτο καΙ ό αγι­
ος Θεόδωρος; «ΠαραΥγελίαν γαρ εχομεν έξ αυτου του
Άπ,οστόλου, έάν τις δογματίζη 11 1Ίροστάσση ποιεΊν ή­
μας, παρ' δ 1Tαρελά(50ίμJεν, παρ' δ αϊ KOJVόνlες των Κια­
τα καιρους
\ Σ'δ
υνο ων,
θ
κα οι
iλ. ....
ικων τε
\ ....
'Και ΤΟ'1Τικων ορι­
c,

ζΟ'υισιν, crnαράδεκτΟV αυτο'ν EX1ElV καΙ 'μηιδε λoγί~εσθαι

αυτον έν κλήρφ άγίων». (P.G. 988Α).

14. ΠερΙ της έρμη,νείας του 150υ της Πρωτοδευτέρας Συ­

νόδου ίδε καΙ τα γραφόμενα εν τΏμελέτη των Άγιορειτων Πα­
τέρων «ΔιχαΟ1μΟς καί ' Α1tοστασία» , Άθηναι 1981, σ. 34 - 8.
15. «Αίρετιικον ανθρωττσν μετα ομ'ίαν καΙ δευτέραν νουθεσίαν
τταραιτου, είδως ΟΤΙ εξέιστραττΊ:1αι δ τοιιουτος καΙ άιμαρτάινει ων
αύτοκατακριτος». (Τίτ. 3, 10).
~') «' Αλλα καΙ έαν ή,μεϊς η άγγελος εξ ούρανοϋ εύαγγελί­
ζεται uμϊν παρ' δ εuαγιγελισάμιειθ'α όμϊν, άναθ:εμα ~στω». (Γαλ.
1, 8).
γ') Κρατ'εϊν τας παραδόσεις ώς εδιδάχθη,μεν, είτε δια λό­
γου, είτε δι' επιστολης των ' Α1tοστόλων καΙ lμένειν εν οΤς ειμάθο­
μοεν κ,αΙ έπι:στώθηιμεν" καΙ μη 7Όλανασθαι ,μιηδε τττυρεισθα:ι άπό των
άνηκειlμένωv, αλλ&. γριηγορεϊν, στήκειν εν τη "Πίστει, έ~pαίoυς γί­
νεσθαι, αμετακινήτους. (Α' θεσ. ε" Β' θεσ. ~'. Α' Κορ. ιε',
ις" Β' Κορ. ιγ'· Β' Τιμ. γ').
16. '«ΦεύΥετε οον τας αίρέσεις· "t100 δΙOί~όλoυ γαρ εφευρέσεις
Eίσίν~ (" Α Υ . Ί γvάτιος). «Ά-ποστρέφεσθε ττάσας τας 'αίρέσεις, ώς
θηρία μετ' ιου θανασίιμσυ, περΙ ων καΙ έγγράφως 'Παρέδωκα ύ·
μϊν ... » «'Αγ. ΈΠί.. φάνιος).

-177­
 ΤoiJτο άκρι{9ως έφήρμοααν καΙ -αί αγ(}οι Π,ατέ,ρες
της Ζ' Οίκ. Συνόδου κατα την δίκην καΙ 'KαταJδίκην τω,ν
είκονοιμάχων, παρα τ,α<ΧντιιΘέτως γΡCXίψέντα ύπο του π.
Έ1t., ΟΤΙ δηλ. «ο:ύιδέ1Τοιτε έτυμωρήθη κληρικός τις, η καν
άπλως έτrετιμή-θη δια τον λόγον οτι δεν εσrrευσε να α­
ποσχ ισθΊΊ τrάραυτα άπο του αίρετικου έ1Τισκόπου ... ».
Π αρα θ'ε.τσμεν
, 'θ'
ευl υς
~,,,
αμεσω,ςαντιπροσω'ΠΕυΤιlκα
, ,
κει;με­

να α,πο τας συνεδρίας της Συνόδου.

Α') Τ α Ρ ά σ ι ο ς ό άγιώτα11σς Πατριάρχης τ<{>
επισκόπ<t> Νεοκ,αισαρείας εΊπεν: ώς αγνιω:στός σοι πα­
ρη,λ!θsν ή άλήιθεια εως του νυν, η ώς Iέγνωσμένης κατε­
φρόνηισας; ΚαΙ έό:ν ώς αγνωστός σοι παρηλθιεν, ιμη αί­
διεΟ'βΏς τον όρβον λόγον ,μαθ,ειν, ωσπερ ούκ ή l σχύ;νθηl'ς
,:
'Ι
fJI τΟ-ν διεστραμμένον.
1I
,ι Γ Ρ η γ ό Ρ ι ο ς έπίισκοπος Νεοκαισαρείας είπε:

~·,1·I
πίστευσαν, Δέ,σποτα, ώς αγνωστσς" ιαίτω δε ,μαΘεΊν, καΙ
ώς κελθύ'ε ι ό δεσπότη ς καΙ ή άγ ία ~ύινoιδoς,).
~1 ' i

ι
Ι:
Τ α Ρ ά σ ι σ ς: Λέγε τί θέλεις 'μ:αθιεΊν;
J,f ι Γ Ρ η γ ό Ρ ι ο ς είτrε: Ηνίκα πασα ή δμήΥυρις α:ϋ­
τη το εν λαλεΊ καΙ φ.ροινεΙ, 5μ:αθον καΙ έπληΡΟψσρήΘην
11

~I ,Ι
~I
οτι ή άλήιθιεια αδτη έιστίν, ή νυvΙ ζητουμένη καΙ κηροσ­
~I
Ir1'1' ,i σOlμένη. ΚιαΙ δια τοnτσ κάγω αίτω -συγγνώμην τ,ων πρώ­
::1 ην :μου κακων, καΙ lθέλω :μετ::c 1Τάντων καΙ ψωτισθηναι
"~ι
;t
~ίΙ11 " καΙ lδιδαχθfiνιαι' τα πλη μ;μiελil,ματα καΙ άμαριτήμα/r,ά μου
~I
I1
:1,, ' αμετρά έστι καΙ ώς ό θε.Ος κατανύξει την ίερό:ν Σύνσ­
Ifi
ιιl
ιιr,:
δον καΙ τον πανάγιον δεσπότην ...
Τ α Ρ ά σ ι ο ς: 'Ώφ:ειλες ,έκ των ανέικαιθΙεν χρό­
νων άvσιξαι σου τα ωτα καΙ Π'αύλ.ιου τοσ Θείου Άποιστ6­
λου άκου-σαι λέγοντας: «στήκετε, κρατεΊτε τ/ας τrαρα­
'
δ οσεις, e,
ας '
παρε λ α\:)ιετε
Ρ.. "δ ια
ειτ;ε ' \ 'λ'σγου, "δ'
ί8ιτε ι Ι ,
ε1ΤΙ'στο­

λης ήμων»' καΙ 1Τάλιν Τι.lμαΘέct> κ'αΙ ΤίΤ<f? γράψιοντος:

«τας {9.ε'~ήλoυς κενσφωνί-ας 11'αραιτιε~σΘδ). Τί '{9ιει{9ηλότε­
ρον 11 τί 1<'εrν1Qlφω~ότεροiV τσυ λέγ:ειν ΧρισΤΙΟΝοuς,eίδωλο­
, "';

λ;~τρηlσαι ;

-178­
 Γ Ρ η γ ό Ρ ι ο ς: Κιακ.ον ην J<;al όμολογοΟμεν, ~α-,
κον ην, αλλ~ οϋτω'ς έ-ττράχιθη καΙ οϋτως .έπραξαμεν· καΙ
δια τοΟτο αί1:σΟμεν συγγνώμην των πλη'μJ~εληιμάτωιν ή- .
.μω,ν. "Οlμολογω, Δέσποτα, εμ-ττροαθεν της τuμιωτάτης
άγLω'σύνης ύμων, 'καΙ πάντων των αδελφών της άγίας
Συνόδου, στι ή μ ά Ρ τ ο μ ε ν καΙ ή ν Ο 'μ ή ,α ία ιμ ιε ν
καΙ κιακως έ1tράξCXIμεν καΙ συγγνώμην α!ίτtoUιμεν -roερΙ,
,
τουτou ...
Β Ι) Β α σ ί λε ι ο ς Iέ-ττίσκοπος > Αγ κύρας εΤτrεν:
"ΌIΘιεν ΙΚI α1Ι έγω έπίισκοπος Άγκύρας τη'ζ πόλεως, -ττροαι­
ροιυμεινσς έ ν ω .e η v α ι τft ΚΟ!θολ ι Kft Έ'ΚKλησί~ ...
ταύτηντην παρΟ'υσαν εγγραψόν 'μου 6μολογίαν ποιοσl­
μαι κιαΙ προσάγω ύιμϊν τo~ς ,εξ crnοστολt!κη·ς αύιθlεντίας
λα~oυσι την εξουσίαν. Έν ταύτ<{) δε καΙ -συγγνώμην εξ­
αιτουμαι παρια της Ηεοσυλέκτου 'ύμων 'μακαριότητος ύ­
περ -rαύτης μου της .~ Ρ α δ uτ η τ ο ς. Δέον γαρ ην
μη ύστερηΚ ένια ι μJε Ίτρος την της Ό;ρΘοδοξίας όι~oλo­
γ ίαν αλλα τη ς άκ ρας ιμου αμK~θ:ε ίας καΙ νωlΘρε ίας καΙ
ήμελη'μένης lδιανοίας έστΙ τοστ'σ».
Γ') Tft άγί\χ κ,αΙ οίκοι>μενικΏ Συνόδ<t> θ ε 00 ιδ ό­
σ ι ο ς (εΊτίσκ,οιπος ~ Αμορίου) ό ·έλάχ ιιστος χ,ΡΙ'<Jτ1ΙΑVOς
όμσλoγ~ lκlαl συντΙθεμαι καΙ δ έX'OιμJαι KαΙόJσπ:άζOμαι ...
καΙ δια τουτο παρακαλω 'ύμα'ς αγισι του θεου κ'αΙ ,~oώ'
η μ α Ρ τ ο v είς τον ούρανον καιενώΊτΙον ύιμωΥ' δέξα­
σΘέ με ώς έδέξατιο ό θε'ος τΟν ασωτον καΙ τη,ν -ττόρνην
καΙ τον ληστ11ν' ζητήιαατέ μιε καJ9ιως εζήτηισεν ό Χριστός
το ά1τολωλ6ς πρό~ατo\ι, δ ανέ!λ.α~'ε ιέπΙ των ωιμων ..
Σ ά ~ {5 α ς ό εUλα~·έστατσς ήγσ6μενος MoVΗ,ς των
'5" του δΙιων
... .,.
ε ιτuε : Κ'
ατα τας
,> "\'
αποσΤΟΛ vκ'ας ι
δ Ι ξ
~ατα εις
,
'και

οίκουμιενικ,ας Συιv6δoυς, αξιός ιέ,στιν α/ττοδοχης ...

Τ α Ρ ά σ ι ο ς ό άγ ιώτατος Πιατριάρχης 'Et1t1Erv:
οί Ίτοτε Κ α τ ή γ ο Ρ σ Ι της ~IOρθoδoξΙας νυνΙ συνή­
γοροι της αληΘείας εγένοντο ...
Δ Ι) Ο{ ι~oναχσΙ cXναλι():~όV'[1ες ,είπον: ~Aλ/α τους

-179­
Ι,
!Ι ".
'Ι
ιι
~!

:1
Ί'
,ι
;ι
ί -reαρασυ,ρθέντας καΙ ~,ί<t 1tαθόντας ,ό ΠιCXτ/,ρ (Μ. ' Αθα:νά­
ΙΙ' σιΡς) 1t.ροσ~εται. Εί1'ί'άτωlσαν οον 11 11:αΡΕ'σόρηισαν 11 ~(αν
ύ1tέμειναν, οτι α 1t έ σ τ ησ α v τ η ς α λ η ιθ ε ί α ς.
cγ
11: ά
Τ ιο ς και
\ C ,
σι ·συν ιαυτcg
,......, Ι
,επισκ,οτι;οι
.,.
ε ιπαν :
υοτι ήμεϊς οϋτε ·(b(av 6πεμl είναμ:εν, ουδε παρεσύρη:μεν,
άλλ' .έν ταύτη τfi αίρέσε ι ήμω'ν y1εvrνηΘέντ.ε'ς όΝετράφη­
μεν καΙ ηόξήrθημεν... ΚιαΙ αθSΙις θαλάσσιος καΙ Εύσέ­
(;ιος καΙ Εύστάθιος οί ευλα~8στατιoι έπ(σκοποι εΤ1tΟV:
, e, , ,
π α ν τ ·ε ς ημ α Ρ τ ο μ ε v, π α ν τ ,ε ς ισ u Υ Υ ν ω­

μ η v α ί τ Οι η :μ :ε ν ... 17 •

Τίς ιθα έπεΘ6μει καλλιτέραν έρμηνείαν ,έν τη 1tράξει

των Ι κ'ανόνων; Τ ίς δεν δ ~αK'Pίνε ι 'ε ίς ταιtρorη Υηιθέντα
ΣuvOlδικα κεί'μενα την ' Αποστο:λι:κην καΙ Πατερι:κην 1tpii­
ξιν, ώς αϋτη ,έ.~lώθη μέχρι της .έποχης τω!ν ανωτέρω, συ­
νέδρων; ΣυμJφωνoί3ντες Ο 01:10 Ι απολύτως ΤCρός 1:1ε το
yράμ~α καΙ το πνευ'μα της Γραψης, των Κανόνων καΙ
της καΘόλου Παραδόσθως, ιΘ:εω.ροΟν OTl ή ισυνέχισις ΚΟΙ·
νωνίας 'μJE1:1α KηρύσισOrντoς KαKOδOξίJαν τινα KαlθIιστ~ -rov
οίονδή-ΠΟΤΕ 'μετα της μερί'δ·σς του :κακοδόξου, ώς το ώ·
μολόγη.σαν καΙ οί tδιοι οί ιδΙΚ'OJζόμιενοι ,έν τη Συνόδ~,
της όποίας μερίδος ήΥειταl ώς κορυφαιος, ό έναρξάJμε­
νος της αίρέΟ1εως «ψειυδεπuσκοπος» του '~ανόνoς. ΆVΤΙ­
θέτω,ς, οί ,μη -κοινωινή,σαντες τ~ καKoδόξ~, δημι:oυρyoυrν
τήν ύΥ ιΟ: άντίιδρασιν της Έικ,κλησίας, συνιιστοϋν ·έν άλ.­
λοις λόγιοις το ύΥιες μέρος αύτης, το όποιον 'καΙ θ,α κρί­
νη, ,οτε ιδυνηθΏ, ίtάντας του·ς προστuΘέντας ήlμερίιδι
του κ,ακοδ-όξου, ώς εγένετο καΙ με την ανωτέρω Ζ' Οίκ.
Σύνοδον. ΛύτΟ: διδάσκει ή ίστορ[α της "Εκκλησίας μας,
~αστrα 1tfαρελά~.ομεν πι:στεύειν 'ύπο των Πατέρων ή'μωϊV.
~Ε '
νωπισν του
... άν '
ωτερω,
δ δ :\.'~'
'ι' aOlKaΛlEL.oU εΉρεΊτε να
, ΤOCX"r'CEL­

νώση έαυτόιν ό 'Π. Έπιψάνισς, μη ισοφιζόμενσις -πε.ρισσα

17. Σπ "'\1;'λιια, Δαψιλεστάτη ... τόμο β', ·σ. 729·742.

-180­
κ,αΙ αδυκα, (?λά1ϊΌων οϋτως έαυτΟν ΚιαΙ ~ouς 'κιαλΏ τη πί­
, ,,\
στει Ύtιστευovτας εις τους· ΟΥοuς ίIOU.
λ'

Σ υνε-πω,ς σήlμ:ειΡον. σταν ή αίρεσις κηρύ,σσεται έ1tΙ

δεκαετΙες, σ~αν αί Kια~Kό-δoξoι ένέργειαι κιαΙ 1t'λάναι του
Οίκ. Πατριαρχείου Kαθ~στανται αύιΘη,μΘρόν Υ'\ΛωσταΙ u­
τrό τοί> -πληρώιματος της "Ε ΚIΚιλησίας, δ~αν οί τι:άvtες άv­
τιλαψ!(?,άνOVΤαι καΙ K,ατανOιQIOν την φΟ(l)εραν πα ρατ ρο­
πήν των έ'πισκόΎτων 1:10'0 Φαναρίου κlαΙ των συνοδοιπό­
ρων του, σταrv παν~α -raO-ra ,ένεΡΥοΟντ-αι έ π α v ε ι­
λ η μ μ έ ν ως καΙ Iέκ π Ρ σ μ ε λ έ τ η ς, ΤCως είναι
δυνατόν οί ΆΤCανταχoί3 Υη,ς Ό ρl9!όδοξσι έ-π:ίΟΚ<YrCΟΙ, άλ­
λα καΙ ό ύπ" αύτων κληρος κ'αΙ λαός, να δικαιολΟΥη­
θοΟν ;δ,ι.α την κατάκριτον .σιωτcην καΙ κοινωνίαν των με­
, .... ~, ,
τα των ανω'τερω 'Jl1ετττω-Κ'οτ:ων;

Κ αι\ δ \
ι -ια ν
" ",
απαντησωμεν
,,\""
ειις το εν αρxrι
- -Ja..l
Τ~iO'~:ν lεΡω­
' ,

τημά μας, Υ ράφοιμεν : Ούδεν ετε ρorv έπιΗuμεϊ ό θεος l1(;αΙ

ή "Εκικλησίατου &1['0 τοιjς "Ορθοιδόξοuς, ·έν K'aLpt;> κη­
ρυττοιμένης αίρέlσεως, ·ώς την 'σfιμ:ερoν, σσον την &πο­
μάκρυνσίν τiων έκ τωrv αίρετιζόvτω:v καΙ την lμέχρι θα­
νάτου όμολΟΥίαν της αληΗείας, άχρι κ,αιροΟ ~αλά!μψε­
Cι)ς της "Ο ρθσδοξ Ιας.
«ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ», Διε:κ. 1981.

-' 181­

-- ------~-- ---­
 ΓΕΡΟΝΤ}\, ΓΙΑ.ΤΙ ΚΛΑΙΣ;

Με ~ή'μ:α1:1α ικάπω·ς άνήισυχα αότη τη ~ραδυlα ό νεα­

ρος ΜΟΊι'αχος ί1λησίασε το κελλΙ τσισ Γέροντά ΤΟ'; "ίοΟ
ΥνωστaU σ' δλο το "Όρος άσκητου καί 1tvεu.ματικοU πα­
πα . Άγάθωνα, γι,α να τ,οΟ άναφέρησύ-μψ'ωνα με την
μοναχικη τάξη τα «ΠΕΊτραΥμένα» της ή'μέρας, τΙς 1Πώ­
σεις καΙ τίς νίκες τοι; στο.ν άόρατο ττόλεμο των λorΥΙ­
σμων, απ' 1:0ν όποϊο, ώς γνωστόν, έξαpT<i1:aι ή Κ'α/1α
θεον ΠρOKO"fτ/ κάΘε ιμσναχοΟ. ~Όταν ακουσε τΌ «.άιμήν»,
μετατό ιδ~αKΡΙΤΙKO Kτύ~τημα Κ'αί τοό: «δι' ιεύχ,ων των ά­
Υίων Πατέρων», μnηlκ'ε στό κιελλάκι καΙ κ'ατευιθιύνθηlκιε
στό σl)νηΗ~Ο'μένο σκαμνάκι του, κ/αΙ αψοο: κάθισε σε­
μνα απέναντι ιστον Γέραντά του, αρχισε 1tολι) δ,ιαψορε­
τι-κα αύτή τη φ"ορα τον δ~άλoyό τους.
- Γέροντα, γιατί κλαϊς; Μέρες τώρα ·σε παρακο­
λΟlJθω να εχης ,συνεχc7,ς δακρuσμένα τ,α 'μάτια σου 'ΚαΙ
δεν γνωρίζω το Υt!ατί. Τί .σuμ~αίV'ει;
- πως να μη κλαίω, τrαι,δί μου e1λαρ~ων,~έ11oν­
τας αύτα 1'ΤΌ'ό Υίνονται στό ""Ορος, στό 11!ερι~όλι της Πια­
ναγίας μας;

- 'θννσεΊς τoU,ς δρόμους Γέρo~τα, κ'αί το τrλη,θoς

των αύτοκινήτων, η την Έξαρχία τοί> Πατρι:αΡχείου
πού ηλθε και ζητα να έ1tΙ~lάλλη το ιμvη/μόσυνo, '01tOoU δεν
άκούΥεται μέχρι σή'μιερα το oνo~α τοσ Πατριάρχη;
Καί αύτα παυδί (μου, είναι ιψοΙ;ε:ρά, ά'τrήντησε δ
, θ \ ' ι
αΥα Ός ασκητη,ς,
λ.."\λ
uλ α
\ \
το
Ρ-.' t
φΟΙ\:1Iε.ρω1:1ερο ε ναι
)!Λλ
VJ\.,O· ή

πτώση των eΑγιορειτων ίερέων, αύτωΙV 'Π'ού ιδιεlJθύινοuv

-182­
,t ,'; )

'1

.· ·' .:

.:~~~

\:~~
:" .. ,
τον ΤόΉΟ μ;ας καΙ φοροΟν τό 1tIετραχηλ ι.
cQ , Ιλαρίων δεν 'Kατάλα~ε τί έννΟΟUΟ1ε δ Γέρorvτάς
του, ΎΙ' αύτό τον κύτταιζε έρω~ηματ~Kά:, 'δείχνοντας ε­
, ,
τ,σι την αη:ορι·α 't:O'U.
- Θέλω να 1tω, συνέχισε ό 1tαττα . ΆyάJ3:ων, γιΟ:
τήν ,εύιΘ'ύνη των ίερέων άvτι1tροσώ1tων 'καΙ εΙδικως τωrv
ήγουμένων καΙ Προτιστιαμένων των Μοναστηρίων, οί δ­
ποιοι τΙςτελευταιες τιμέρες ύ1rέγραψO!V τΙς τnό παρά­
νομεςά:ποψά!σε ις έναVΤ~Oϊν Αγ ισρε ιτων συναδ,έλφ,ων C

των. Διότι, χlωρΙς κανέινα ψ6~iO παι:δί ;.μου, έδέχθησαν

σαν έγκυρη την παράνομη καΙ αντικανovική άτrόφαση
του Πατριαρχείου, που τό 1974 διέταξε τΟν ,cbtοσχημJα­
τισμό τριων Έσφιγιμιενιτων 'μονα:χ,ων καΙ τήν καθαίρεσυν
του ήγοι>μένου τους 'ΚυροΌ 'ΑΘο:νασ(ου Ct 1975). ΚαΙ ο­
χι
ι
μονο
,
αυτο,
ι ~"\λ"
ΙλΛ α1tsψασισαν
ι
προ
'ή
,μ;ερων
"'" και την
"~
u.­
πέλιαση 't:oQ νέου ήγουμένου τη,ς Μοινης αΡχιμ. ΕύΘυμί·
ου μαζί 'με δόο άλλους .συνεργατες του μοναχούς, διότι
έπιιθυμουν όμου με ο λ ο υ ς τους λOΙ1Ί!Oυ,ςαδελJφouς
τ-ου Μοναστη ρίου να κρατήσουν ο λ α ο,σα ,μας -rτα­
'δ C CI Π ι θ ι ι.),
ρε ωσσ:v 'Οι αγιοι ~ατεp'ες. εε ,μου, ,συνεχl:σΕ \μ~ τρε­

μάμενη φωνη ό ,άOiκητικ6ς άνδρας, 1ίως 'εΙναι δυvcrrον

μετό: άπό τέτοιες 1rράqεις να τrλησιάζoυν το αγιον θυ·
σιαστηριον
, ... ,
«νΙ1ί'f.10v'τιες
"
εν U-'
~θ' 'Λ
ωοι'ς τ:ας χειρας» τ:ων 'Και
,
να τοιλμιουν συγχρόνως να δημoσΙ'OγραiφOUιν περΙ νοε­
ρας 1tροσευχης, ,δακρύων καΙ συνεχοUς θ. Μεταλήψε­
ως, ως
C ι
«μεσων θάρσεως
κα' 'θ'
κ'αι .!....
ι εoτroιη01εως του αν· ...
δ' ,
ι
θ ρωπου» ; 'ΓΙ"'"
... λ R. ι
ως· εν αντι _αμ\:)cλνoνται
C,.)"
ΟΤΙ μ~
~,
τια 'εργα

-rοuς αυτα ύ1tη ρετοΟν ί'ους έχθ'ρου,ς τ/'ς Ό ρθοιδοξΙας ;

-- V'
l~αι τι
ι
.θ'α ι
γινη
ι
τωρα;
ι
ρωτησε με
,ι
ΉΟ\1.0
δ C:Ιλ
αρ
(­
'ωrJ· 'δεν ύτrάρxει κανεΙς να τους έλέγξη;
- Παιδί 'μου, εΤσαι πολυ νέος, γι' ,αύτϊΟ :καί ό:γvιo­
εις "Πολλά. Έγωσε λίγο Θα φύγω, διότι πέρασα τnα τια
δΥδόντα, ΥΙ' αυτό 1tρέπει να σοιΟ- πω 'σήιμερα, lμια τroιU
μου εδωσες τήν Έύ:καιρuα, μερικα τcράyμαTα γ~α νια τα

. - 183---­
._----------­

γνωρίζης. Αϋριο Θα μείνης μόνος καΙ θα πρέπη να εχης

σαν πολύτιμα έ-φδδια στη ζωή σου μερικα άπο τα δι­
δ~γματα που χάρισε σε μας ή rcεϊρα, μετα απο τόσα
, .,...., c , ",
χρονια ΊτCXΊραμOνης στον αΥιασμενο αυτο τοΊτΟ.

"Αλλοτε καΙ τώρα.

Λοιπόιν, άΥαπητέ μου <Ι λαρίων, ακουσε. Μέχρι τ'ο

1920 περίΊτου το <Άγιον ~Όρoς είχε πολλουςέργάτες
ι~ρετης καΙ εύισε~είας να έΊτι-δείξη. Σε καθιε Μσναστήρι,
άλλα ίδιαιτέρως σε καθε κελλάκιπου '~λέΊτεις ζοϋισαν
άνθρωποι ά:Ψ'ι~ερω,μένoι στο θεο ιμ' δλη τους την καρ­
δ ιά. Ο ϊ Σ κητεςάνθοΟσαν άπο έ ργά1:1ε'ςτη ς ΠΡOσεΙUXης
καΙ της ησυχίας. Σιγα - σΙΥα δμως ηλιθε η ψθσρά. Μ,εϊό:
τον θάνατο των Ίταιλαιων Γερόντων οί .ιθέ'σεις τους ε,μει­
ναν κενές' οϊ νέοι που ηλ'θαν ησαν έλάχι,σ-τ:οι. ' Ακολοό­
θησε το γνωστο η,μερολσγιακό σχΙσμα. Οϊ πα1:1έρες ιέ­
δΙXάσθηKαv. Οϊ άγαπωνί'ε'ς την αKρΙ~-εια καΙ τας Πια­
ραδόσεις ά-rtετέλεσαv τους γνωστους ζ η λ ω τ σ ς
του <Αγίου ~Όρoυς, αύτους που μέχρι σήι-ιερα ά1tιOIKα­
λουν πε:ριψρονητικως «σχισματικούς»" καΙ στους όπσί­
ους άνήκ'ειςκαΙ συ καΙ έγώ, παιδί μ'ου. Οϊ πατέρες αύ­
τοί, τrρO ίίάντων οί παλαιοί! έτpάl~ηξαν Ίτολλα για να
~ρoσμε, 11 'μαλλον να ~ρητε ιέ/σεις, αύτιο που σας ΠCXΊρα­
δώ·σαμε. Έξορίες, ταπεινώσεις, χλευασμούς... Συνεχως
πατριαρχιικες ΈlξαΡX~ες 'μας άπειλσσσαν, άλλα ή Πια­
ναγία μας σκέπαζε πάντοτε. τα χρόνια κυλοΟιΟ1αΝ καΙ
οι< καινοτομιες
" και κακο δ ο ξ'ΙΈς τΌυ " '
Π ατριαρχειου ΣUνε­

χως ιμεΥάλωναν. 'Ώσπου το 1971 ή C Ιιερό: Μονή :-Εσψ'l­

γμένου άντέδ'Pα:σε~ιυ\:αμUΚό: καΙ πατιερικό: στια σίικου­
μενιστικα Kη.ρ~γματα του Φαναρίου με την διακΟ1τ/
πάσης 'ΚΟΙViωvίας ίμε το Πιατριαρχεϊο καΙ οσοuς 'κοινω­
νσίJιv μ~ αότό. Το Φανάρι δε.ν αργησε ν' άντιδράση με
ά1τ'Οισχηματισμους καΙ καθιαιρέσε ις, ίCρ&yιμα πρωτά­

-184­
κουστο στα έ-κκλησιαστικα χρονικά, ό ΟΟτοσχηlματι:σμός
δηλαδη των .μοναχων! Bέ'~αια σ' αύ",ό συνέ~αλε '(οα μέ­
γιστα καΙ ή ε1σήΥηση της. Πατριαρχικης 'Εξαρχίας τoU
1973, ή όποία με πρόε-δρα τόν έπίσκOTCΟ Σ τ α u Ρ ο υ­
π ό λ ε ω ς f'/\ ά ξ ι μ ο, κ·αΙ κατόπιν δυστυχως αγα­
στης ισι)νεΡΥασίας με τους ~AyιopεΙΤΙKoύς 'J11αράγoιvτας,
θέλησαν να πατάξουν κάθε αντίδραση. ~Έτισι έκτός α­
iCό τούς 1tαρα'iίάνω ά'Jι1σσχημαΤΙΙOμ'Oύς τ:ου Π.ατριαIΡχεί­
ου, δ ια τούς -ότro ίοuς φιέ ρουν 'μ ,έ γ α ποσοστό εόθύ­
νης οί CΑγιορεϊται ήγούμενοι, άπιεφάσιισαν να μη δί­
δουν πλέον κελλt1α σ' όσους θέλουν να μοινά,σοuv χωρΙς
να μVΗ'μ'Oνεύσυν τον Πατριάρχη, οσοι ,δε ζηλ,ωταΙ 6πάρ­
χουν ,στό ~Όρας να μη εΧιΟυν δικαίωμα να 1ίάρουν 61tO­
,
-rακ.τικους
,
στην συrvOi
δ '
!Εια τους,
,
και
~λλ
\.λ α
λλ'
1ία α, τα
, e0­
ποϊα δεν Kατώρiθωσαν νι:): έφαρμόσοuv. CΌλα απέI~λε­
παν σ' ενα· τον α φ α ν ι ·σ .~ ό ν του cAYLOpElTlKoϋ
ζηλωrr~aμου.
- Κ ιαι, σεις~.. Γ' " 'C'λ'
εροντα, τι καvατε για ,
ο α :αοτα; Δ '
εν

άvτ~δρtJ:σατε ;
- Τούς απαντή·σαμε 1ίαιδί μου έγκιαίρως καΙ κα­
ταλλήλως, αλλα ,κανε[ς τους δεν τόλμησε, Ο'ϋτε ά'1l:ό
, , 1'... ), 'v. " λ..... ..
τους τrατριαρχΙKOυς, Ουί1ε αΊτΟ ί10υς Ι\!οι;νοτικους v uv­
Ύατrαvτήσoυν18. Π ρoτιμ~Oν να κ,άνουν την δουλε-ιά τους
χωρΙς διιαλόγους; έλπίζοντες 1ίολ/α στην αγνοια του
λαοϋ. CΌταν δμως Θέλοον τον KόσμJO 'με τό 'μέρος τους,
τόΤ!Ξ εχουν ολη την τέχνη να 1tαΡουσιάζοuv κάιθtε ~να
ττού ά,ντι:δρα ·στα άντικ·ανονικα εργια τους, ~ς «lσχιOlμα­
τικόν» καί «άνταρτη'λ~, ω'στε νά καλ&rrτιουv την ένοχή
τους ,
και '..l..
το... "
'λιφεντικο, τον π '
Μ'
ατριαΡχη.ονον οιc.υ
«u.­
σθενεϊς σUV1ει,δήσεις» διαKηριJιττ10υν, KcrrηγOΡOUΝ l:ό Ο:ί'κ.

18. Περιοδ. U ΑΥιος Σ~μων, Σε1Π. 1974 και: -Υ-πό -Αγιορε.ι­

των Μοναχων, <Όταν οί φύιλακες 1tροδΙδοuν, Άθηναι 1974, σ. 37.

~185 ­
 ,, ,. ...
Π·ατριαρχΕΙΟ· ζηλωταί· δ όJμα­
~ ~~,

! ι κατ σι
εΤΤΙΥνωσιν» «ου
'ι!, i
!! Ι
~
vιις οχος...
~, ....
λ
υτυχως που
,<
σι
,
Ε ~
πιισίΌΙ "
αρχ " να
ισαν τrια

I~I

,
" ι Ηδ
τους τrαιρνoυν ει' ηοη ...
, ,~
~:I
i!
~
~:! τα κατορθώματα του Σε6. κ. Μαξίμο".

- Αύτος λoιτroν ό Μά:ξιιμος, Ίταl!δί μου, προτοϋ €λ­

θει .έ·Φ'έτ·ος στο CΆγιον ~Όρoς σαν -ττατρ. ~ΈξαΡXΌ'ς ιμαζΙ
με , δ υο ' "λλους
α '
συνα δ ελ φους του, :στην' ~Aθ '
Ι ηνα 'ΏρηiΚE
R. ....

τήν εύκαιρία να δώση συνέντευξη σε γνωσ1JΟ οίκου:μ;ε­

νιστη δημΌσισγράφιο για το Θέμια της ένώOlεω'ς, ΟΊτου
μεταξυ των σλλων εί1tε καΙ τα έ·ξης φo~ερά: «<Η ένό­
τη'ς καΙ ή ενωσις των Έκκλησιων ή δπΟ'ία άποτελεί το
τελικον καΙ τroλιuτroθητoν τέρμα του Διαλόγου, δεν 1&6­
ναται
,,,
να STrlTGUΧv'll,
~ CI
οταν
~,
Ε-καστη
,
,εκ
κλ ' , ,,\,'
η,σια ιαΠΟΚΛιειει

δι' έαυτην το ένδεχ,όμενον της 1ίλάνης. "Η 'Jτε'Jτoίθηισις έ·

i! κάστη.ς ιέ'κκλησίας οτι μόνον αύτη Kατέ~ει την αλήιθεια
κ·αι
'c,
οτι
~ δ '
ου' εrrοτε 1ί
λ'"
ανατ·αι,
,
αττοκ
λ'
'ELIEl ,
τον
δ L"\
Ιιλι\.'ογον,
I1

i' 11 καΙ Kατtα συνέπειαν, άδυνατaϊ να ίδη καθαρ<Χν την άλή­

θειαν. Ό διάλογος δεν ζητει νια ,έ1n~·άλλη την αλήΘειαν,
[:,

)
1,

&λλα να την ανακαλιόψη» 19.

Ι
- 'Α κοΟς ~ Ι λαρίιων; ,συνέχ ισε 'με ε κδηλη 'Jτια ό ρΥή
δ '
Υηραισς τcνευματΙ κος. , Κ"
'ατ-α τον ιέ'
πιισΚΟ7[.σ αυτον " και
,
ή '0 Ρ θ'ΟΙδ'Ο ξ'ιια εΤ ναι πα.λ'υ φοσl.iΚΟ"να:
λ 1ί' "
ανατlαι, γι, αυτΌ
~,

't
και ' ,
ε ναι <X'Jτ,αραιτητσς ο· δ tJα
'λ ογος με" c
τους C '
'υτr ολOl1LOUoς ...
αίρετικοUς της ΔόOlεω'ς, για ν~ άναΚJαλιόψOUΝ ατr6 ΚQιινOιU
, , '
την αλ η θ εια.ι
Τ'
α Νδ ~'λ εγε
t! ια ε ~αι'c'
οτ·αν Υ,'"
~oυσε ο
C ~Aθ
ι rηνα­
, ,~ 'έ 'λ
γορας, τα αυτα ι 'Jτανε α~ε
R.
κ,αι
'
στους
"Α.Αιη'
ι ~vιιναιους
,
τω~

ρα. ΟUτε ό ~, Αρειος δ,εν είχε 1ίpoσ~,άλλlει με τέτοιο κ,α­

Θολι'κο τρόπο τηνθεία Άτrσκά:λυψη! 'λ/..λό: το ΤΡαΥΙ­
κώτιερov είναι ή ύTCοκρuσ[α τοΟ ανδρός, γιατΙ έρχ6μJενσις

19. 'Ορθόδοξος M~τανάστ/ς. Β6ννη, Μάίος 1972 ο. 5.

·-~Ι86­
στο ~, Αγισν ~'OρO'ς μίλησε στους 1TJατέρες τuερΙ ιμoναδι~
κης άληιβείας τroυ κατέχει ή Όρι3!οδοξία2Ο , lμlJμουlμενος
σ' αύτην την τακτικήν του τ'ον προιηΥο6μενο τrρoΤστάμ.ιε~
νό του, τόν ' ΑΘηναΥόρα, ό ό'Γ[10~oς κ/αΙ αύτός σuμ(?οόλειυιε
τους <Αγιορείταις οδτε μια- είκόνα να μη δεχθοuιv να \με~
,
'τακινησουν απο ",
τη ιθ'
εση της, δ' ·'λ α
'tOΤL 'Ο στην\ ' 0 ΡθΟ'δο,~
ξία είναι τέλεια, ένω αύτ6ς KOρόΤδε:uιε καΙ δόγrματα κιαΙ
παρOlδόσεις καΙ θεολογίαΙ Είναι ,στο πρόΥΡOJμ,~α του
Οίκ,ουμενισμσυ να κηρύττουν 1100 καΙ τroO οί ότrαδoΙ 'του
καΙ κ:CX'μιμιαάλήΗεια, ετσι γ ια να Θολώνουν 1:1cX νερό: καΙ
"
να κανουν πιο \ .ευκο.
, λα '
την δου,λ'
εια τους. Β'" " α·
Λiεπεις ΟIΙ '
φελιεις τrάντoτε !θα ιYτrάpxouιν καΙ ε1:10Ι τίτr'Oτo: δεν xά~
νουν οί κύριοι αύτοΙ να λένε Ο,ΤΙ τους ελιθιει ι(?ολικό, d­
νάλογα με το ακροατήριό τους. Γι' αύτο καΙ ό Μάξιμος
μίληισε στην Ί. Κοινότητα για τrρo(?oλη τη,ς ΌΡι9toδοξί­
ας δια του διαλόγου, άντl να τrη τr Ρ ο σ ι(? ο λ η αύ­
της καΙ έξοulΘένωιση, με τΙς γνωστες τrαΠΙK,ες συμπροσ­
ευχες,
" τα
,
μνημοσυνα του
'" παπα, και
" " ,
τις αναΥνωρ()οιεις

1:10υ ώς <'πρώτου ιέν τ/ καθόλσυ Έκκλησίια τοΟ Χριστου» !

Ί δού το κατάντη μα. παιδί ~μoυ Cl.λιαρίωv, τω;ν θ'εολο·
γο6ντων νεοπατερικω'ς21, μακραν δηλαδη της cXyΙOJαμέ­
νης των 'Πατέρων δι'δαχης. 'Evi;) <xρνoιOV1:1al η ιμaλλOν
φσ"νεύΟύν, οσσν έξαρτατα ι cX1T' αύτο6ς, την μOνCXΊδικότη­

20. Πρακτικα Έκτάκτου Δ. "Ι. Σ. της Α' Συνε:δρΙας (27.9.

1979) σ. 8.
21. <Ως παραδεΙΥμα τoιoUτtoυ λατκου θεολόγου άναφέιροιμ:εν
το'\' 'Α!καδημα'ί1νον Κ. Κ. Μlτόνην, δστις έτδλιμιησε νά Υιράψιη την
~ξης ~λcroφηιμία\', ,μιiμοόμεν,ος, δuστuχως, το 'Ιτιστεόω τ/ις Μεγά­
λης του Χιρι<ποΟ "Εκκλησίας: «Τό Συμ-πόσι,ον ένέκριιναν καΙ έ-πεu­
λόΥηισαν α ί κ ο Ρ u Φ α Ι τ η ς ιμ:ι a
ς ά γ [ α ς τ ο υ
χ ρ ι σ τ ο σ Έ κ κ λ η! ,σ ί α ς, ητοι ή Αύτου "Α;Υιότης δ lΠά·
'Ττας "Ι ωάννης nαυλσς δ Β' καlΙ ή ΑύτOU Π'αναγιότης δ ΟΙκoulμε­
νικος Πατρι,άρχης Δημήτριος»!! θεολΟΥtα, 1979, σ. 474.

··'-187­
'Ιι
Ι
ι.'!
Ίί :Ι
,!
\ τα της Όρθοδόξου Άλ.ηθείας, νομuζουν οί ταiλαί-rrωροι
5: οτι την ,δ~αKoνoυν, oτrως οί έ' Ο%ΟΤΙI Ο1μένσι eΕ~ρα'Lσι την
~
,r·
ι
έΉοχην τσυ Χ ριστου ιέφόνευον τους <Xτtoστόλooς του νο­
μ ίζοντας ετσι οτι προσφέρουν λατρεΙανστΌν θεό!
:
ι' ί
.:"
i11 " .
! ': :
i
Κιαι\ δλ
tV 11 ' θ ", e, , \ \
~ ρε η κε OUllE ενας αττο τ:ouς
40 :μεΥ
αλ
0­
σχήμοιυς ήγ,ουμένους ικαί Προ~ίσταιμένΟL)ς των eΙ. Μονων
"
, J
. , .,
που τον άκουγαν, να τον καθΙΙσηστο ,σKo:~μνί του K'CXΤΗ­
Υοροuμέvου λέγοντάς του: eΥποκριτά, έκ τω,ν λόΥω,ν
σου κρινω σε. 'ECx.tν είναι ιμονα10ικη ή αλήιθεια της Όρ­
θοδοξίας, (~ς μας λέγεις, Υιατί τότε προ ήιμερων στην
'Αθ '
Ι ην-α, δ'
η μοσια υ1Όεστηρι
e , ζ ες τα \ 'α v τ ,ι ιθι ε τ α, και \
έπΙ χρόνιαστσ Φανάρι, μαζΙ με την λοιττη .σύνοδο καΙ
τόν Πατριάρχη, άνακηρόσσε1:1ε τον πάπα «όμόζηλον καΙ
ό.μότιμ-ον των ' Αποστόλων», έ τ,οι;μάζοιντ:ες συγχ ρόνω,ς
και \ θ,Ε-ο.λ ογικον \ δ'λ
ια ογον, για\ να
, 'OU ζ' "
ητησετε τι; α­

φ οΩ έ κ τ ω v π Ρ οτ έ Ρ ω ν ιδεχθή κατε τον τrα­

- .
! f'!
\ , , ....,0 Ρ θ ο δ'Ο ξ'ιας;.'Α'υτα\ ε1ΌρεΊτε
ΠϋΟ1μ:ον ι,σoτι~oν 'της
", \
να του
....
i' ,
:,i:
Ι .... δ' \ 3, "",
π συιν , Ί11αι ι μου, 'Και οχι να τον αφησοuν ν αη:ει η με
"λ- \
, λ' \ "
αΠΙ:Ξ ασεις -και ατroσxη'ματιαμOυς
\ ΠΟ!Ι\.
"\'λ \
συς
e ,
αγιορει-rας

τrατέρας ενας πετr-rωκός, έ,κ της ΌρΘοδ-αξίας έτrΙσKO­

που το
\ \
κατηντησαν.
,
πος. Να χαίρω'νται τιο ιαύτοδιlοίκη'Όον του "Όρους, ετσι
,
Δυστυχως, δμως, οί τcmεινώσεις της ΌρθοδοξΙας
δεν 11ρσέρχονται μ6νσ ,crn6 το Φανάρι. N,αφαvϊlασθης
οτι μέχρι τrρoxθιές στ/νΚρήτη, ένώπιον 400 'μελών δια­
φ-όρων Έκκλησιων τη,ς Εύρώπης, μεταξυ των -δτrσίων
καΙ ίκcrvων όρθοδόξων SΕτησικόπων, ίερέ,ων καΙ λα"Cκων
θεολόγω,ν, την Bι~'λΙKη μελέ'τη την «εκιαμε μια ΥυναΙ­
κ-α - τrάστιωιρ έκ Γερμανίας»! !22. ΚαΙ κατόπιν "CιoλμOιQ.ν
1<αί cμl.λοnν 1tερί τrρo~oλης της ΌρθdδοξLας. θεέ μου,
δποίακατάτττω'σις!

22. Διά μ(αν Εόρώ1τ/ν mεuματικως ήνωμένην, ·Ορθ. Τύπος

της 16.11.79, σ. 4.

-188­
 ί 1
.1
iί '

. Ι
: i
ι

ΙΙΉ εύθύνη του Οίκ. Πατριαρχείου

καΙ των λΟl'ίων του <"Αl'. 'Όρoυ~. , .
i
,

~Έί1σt όμως, Γέροντα, το Πατρι:αρχειονό:1τοδει­

κνόει ιδτι δεν πισΤΕιυει πια στην ιμοναδικότητα της ':Ορ­
θοδοιξ(ας, αφου λατινοφροινε.Ι τόσο έπLση'μα καΙ ά1τριο­
i
κάλυπτα.
i

- Π:ερΙ αύτοΩ δεν ύπάρχε ι ουδθμία αμΦ'υ~oλ ία, τέ­ ι

κνον. ΟΙ έπίσKOι'ΠJOί του εχ.αυν γίνει πλέον ενα με τον Ι
πάπα καΙ προσπαΘιοί3ν να παρασύρουν καΙ μας 'στήν αί­ 11

ρεσί 1'!ους. Άλλ' οπωις λέει κι' ενας &γιος, ή Έκικλησία

της Κιων)λεω·ς εχει γ~νει ·συνιή'θεια πλέον νια πέψτη σε
αίρέσεις, γι' αύτο δεν ιμας παραξενε6ει καΙ τόσο· το
θέμα ομω'ς είναι τί κ·άνουν σί λσιποΙ 'Ορθόδοξοι, καΙlε·ί­
δυκ:α γι,α 'μας, οί αρχες τ-οΟ <Αγίου ~Όρoυς, οί ήγούμε­
voι καΙ οί δεκάδες προ"ίιστάμ:ενιοι των ίειpω~ Μονων. Δυ­
στυχώς, άντΙ ν' άντιδράσοιυν KιCXΤΙα του Φαναρίου, διώ­
κουν ... τσιΥς ζηλωτάς, ω-στε \Λα ισ~ύ'ση κά!θε στοιχ.ε.ι.ο πού
Θα έ·πρόδιδ.ε την εvoχη στάση τους.
- ΚαΙ οί μορφ·ωιμένοι θιεολόΥΟΙ, έρώτησιε ,με αγω­
νία καΙ αγανάκτηση ό <Ι λαρίων,σuμφωνoιGν καΙ αύτοΙ
με τΙς '~λασφημίες αύτε-ς του ΈξάΡχου; ι,Ί
- Άπ' αύτους, nα~δί lμου, μη ΤUερ~μιένεις τίποτ:α, ά;­
πάντησε με ταΡαΥ:μέινη καπωις ψωνη ό άγ~91Oς ΠVευμα­
τικός. θέλεις αποιδείξεις; ~ΆKoυσε να ,σoU δΙαϊ~άσω
κατ' άρχην τΙς γνωμ,ες τριων έ κ των ήΥοuμένων των
νέων αδελφαrήτων, άναφορικως ιμε το ιθέ,μα της MoVΗς
Έσφιγιμένου, για να Kιατιαλά~ης K~αΙ :μ,όνοςσου τί 1Τι­
στειύου"ν οί ανθρωποιαύτοΙ y~α τον ίερον α:Υωνα τoU
ζηλωτ~σιμασειίς τΟν ~Άθωνα. Σηκώιθηκ,ε αργά, m;.pε τό:
γυαλιά του καΙ ενα φάκελλο -με. 'Π)ολuγραφη'μέ~εlς κόλ­
λιες των Πρακτικων της 'ΕξαΡχΙας καΙ CXΡΧlJσιε να δια­
~άζη με τήν ίερσπρε-ττη φωνή του. «Συμμερίζομαι πλη­
ρως δτι ή Μήτηρ 'Εκκλησία !μέχρι αήμερσν έ,πέδιειξε

-189­
 την ένδεl.ιKνuiμένην χριστιανικήν έ1'ηείκ'ειαν καιανοχήιν.
Μήπως ομως σή,μερoιv ή xρησιlμo~oίησις ~ί:ας κ'αΙ ή κα·
ταδίωξις ένΙων πρωτ;qιτίων «ζηλωτων,) Θα ,έδημιούΡΥει
θόΡUΙ~Oν καΙ κατά τινα τρότroν θα ,ή,ρωΟΠΟl;oUσετ;α'Ιτρό­
σωτrα Τ;CXΙ01:α, ένω ε~O)μεν πληροφορίας, οτι ,όσηlμέραι ή.
παράtϊαξιc: αύτω'Υ φ,9lίνει καΙ όιδηΥιεΊται είς αύτοδιιάλυ·
σιν»23.
'λ ι ~ ι δΙ Ι λ' ή
V'
.ι \!αι
,
Ί1:0ιος ΤCXJ εει αυτα, πα!; ι μου
C
,αριω'ν; ο
C
­
Υο6μενος της Μονης Γρηyσρ[oιu π. ΓεώΡΥιος, αύτος τroυ
μέχρι προχΘιες εΥραιφ,ε οτι ή «ενωσις σ~8δoν εχει γίνει»
καΙ κιαλσυισε σε έγρήγlOρση τους πατέρες τοη CΑΥίου
~, Ο
' ρους.
'Βλ ι
επεις τrσσo
ι ~I
ΞυκιΟ'
λ?
α 'ειναι τα
'λ ι
. σΥΙ'α :και
, .s:..•'•.
U'V.

Ο1κολη ή τrράξη; Μ:ε το ~ίδ~o πνεu.μ:α μίληισε, ,συνέχισε ό

πνευματικός, καΙ ό ιiΥσύιμιενσς ,του Σταυρονική'τα τr. Βα­
σίλειος. «Νσμίζω, 'οτι cXτrαντες, είτι:ε, εΤμειθα ,σύμΦ'ωνοι
, \ ~ R.. λ'
ε ις την €.π~\:)o η ν της
... δ '
ιεουσηςτ ι μ ω Ρ ι 'α ς
" €. ις τοος
,
πρωταιτίουις της CΙ. "'Ιονη'ς 'ΕσφΙΥμένου. Πιλην δέσν δ­
τrως ιε'ί-μεθια έτrιφυλαKΤΙKOΙ εις την έτέραν φάσιν, ητQιΙ
εις τη,ν έκτέλεισιν της ληφιθιησομένης σχετικη-ς αποιφάσε­
ως. θα ειδει οπως lσσ~αJρως ατrασχOιλή'ση ήμας ό ,ένδει·
κνόμενος τρόπος τυμωρίας κ,αΙ ά:πομακρύνσθως των έν
λόγC{J πρσσώτrων» 24.

•A\Kρι,~ω,ς δτrως ηΗελαν να ιένεΡΥήσουν σί Γ ραιμιμα­

τεΊς καΙ ΦαρισαΊσι .δια τήιν σύιλληψιντ-ου ~υρίoυ, συνέ­
χισε ό πα1'Όα - ~/\Y'αθιων, να Υίνη δη~αδή .με'tiρόπον «ίνα
,1 μη θόρu~ος Υένηται τrαρα τcΊ> λα~»! πως λoιτroν να μη
κλαίω, CΙ λαρίων, μιετα <X'ftiO τέ-rοια ιΚατάσL1ασι; Βλέπεις
με τίάνέντιμον τρόπον 'Π'ροσ1ίαθουν ολοι ϊ10uς να -rra·
ρoυσιάσoυιv διχασμένους τσυς τrατέρας καΙτήν MoΙVΗ
δη,θεν «τταρασυρμέVΗ» ά1'ΌΟ μειριικους «πρωταιτίους ζη­

23. Π.ρακnκά, ενθΙά:νωτ. σ. 16.

24. Αότδθι.

-190­
 λωτάς», ένω έ:rτανειλη'~μένως ολοι ίμαζί, έν συνάξει~ ε-"
χου'ν ύπογ ράψε ι 'τ'α κ,ε Ιμενα 'Κ!αΙ τηινό~oλoγ &α ί10uς Iέ-·
νώπιον 1:10'0. πα:τρ. Έξάρχ:οιυηlδη ά:η:ο το 1972. «~Ή δλιοι
μαζΙ ,έξορία, 11 ΚOJVείς», έδήλωσαν καΙ δηλώνOUΙV 'μέχρι
σήμερα.
- Να
\ σου
,... δ R.' ,
ια\:Jασω τωρα, σUΝεχισε rQ
,,, Γ'
εΡΟVt'ας 'Κ!αι
,
την σχετικην γνώμην του ήγουμένου της Μονης ΞEvo­
φωντΟ'ς, ένο.ς Χ ιθ ,ε σ ι ν ο υ άγιορείτου, όόττοϊιος ά1v­
τΙ να 1ίαραδειγμα:τι l σθηάπο 'την ,σώφρονα ,σιιω-ττην άλ­
λων τrαλαιO'τέρων ισυvιαδlέλφω·ν του, ιθέλησε. KΙ~ -αύτος να
'
.δ,ωση , ,
ΤOπαρOΙV ,μα ζ"ι (με τους
'λοιπους
'θ ι lεΟΛΟΥοιυς ηγσσμε­ '\' " ,
νους, ~)στε να μη ύπάρξη έξαίρεση στ/ν 'θλu(;ιερή τους
'
δ ΙαΙκονια... « Ε?ινα:ι τε
λ'
·ειως α"τΌαρα
~ , δ θ ΚΤOJOV , ? ,
ε.ι~ε, το γε­

γονος στι ή Μονη Έσφιγ-μένοο έ'πΙ τ.όσα ετη ειύρίσκε-rα:ι

μακραν της "Ι . Κοινότητος καΙ αγνοεϊ τ:ας έν τrρo~ει'μέ­
νω ύποχρεώ'οεις αύτης. "Η συνέχισις της ,καταστάσεως
τCX!ύ~rης ούιδόλω'ς τι:μα την αγιορειτικη'ν Πολιτείαν καΙ
τιμας τrΡOσωτrΙKως»25.
-, Μ,α Γέρσν-rα, αότος καΙ χωρΙς να το 'θέλη όιμολο­
γεϊ οτι τούς... ατιιμάζει στα ,μάτια των Όρθιοδόξων ή
~;
".""
πορεία της Έσφιγμένου καΙ των λoιτrων ζηλωτων 1ία­
,.,::f
τέρων, αφαϋ, ώ'ς οί Ι Κανόνες Υ ράJφoυν, καθως -roολλες
φορες δLα(;,άσCX1μ ι ε μαζί, στι τ ι μη καΙ ε 1t α: ι v ο ς
~ Ι
ανηΚ'ει-σ
" CL
ΟΠΟ'ΙΟιν
e,
ιερεα και
\
πιιoτ;oιv
'δ '
' 'εν ~ '\ ....,. .ιθι r."
αΚ!οll\JU'\.Jl είΑ. κα­

κόδοξον ψεοδοπο ι'μένα, άλλα lδΙα!κό1t11Ε'Ι την μετ~ αότoG

κοινωνίαν. Ά,φσυ λoιτroν α611Ο'Ι Θέλουν να την σUΝεχί­
ζουν, ,~"
τστε ας χαιρωϊVται
,
τον ...
~'λ
ε ,εγχον και
\ ,
την ι , ουι
έξ δ'
ε­

..w νωιση 'Που τσυς άρμ6ζει, κι ας αφήισουν για την Μο­

vΗ , •Ε σφιγιμενοu
' ,~,
τον ετrαινOιν τroυ μονη " της, δ Lu:J\.IE
L.'\ ξ
ε υ1ία­ "
κΟ'ύοντας στην Ιερη φ,ωνη των Π·ατέρων.
- Δυστυχως, ς Ι λαρίων, το λέω καΙ δεν μ1tορω να

25. Πρακτικό: της Δ' ΣυνεδρΙας της 5.10.79, σ. 4.

-191­

- - ----------
 ,
το πι.στεuσω, α."-
ι ):Ί.λ \ ,~ι
α το εχουν για τιμ.η τους
,Ι ,c
1toU' υΊί'ακου­
ι

ουν σε μια τέτοιια Έκ'κλησία, 01tως δuστuχ:ωe; κατήντη­

σε το Φανάρι τελιΘυταΊα. ~Ά κουσε 1'(ως την 'θαυιμάζει ε­
νας άλλος 'θεολόγος ήγούιμενος, ό Ίί. ΑΙμιλιανΟς της Σι­
μωνόπετρας, καΙ φριξσν δι:α την «'μόρψωσιν της ιεύσε­
~:εί-ας» των νέων άγιορειτικων άδελφo~των26. «Δι' αύ­
το ένώπιον "Υ,μων, .1 Αγι:ε Πρόεδρε, άμολΟΥω, οτι ή α­
ψοσίωσίς μου προς την Μητέρα Μεγάλην του Χιριστοϋ
~EKKλη,σίαv είναι τοιαύτη, ωστε θα τcρoετίιμωιv να 1tλα­
νωμαι, αλλό: να εχωμαι στερρως της Άγίας ΜητρΟς
Έκκληισίας, παρα να αληθεύω άνεξαρτήτως ατc' αύ­
τήν, διότι δεν θα εχω την I~'ε~αιότητα οτι -πατω -σε εδα­
φος ασφαλές»27.
- Μά αύτο Είναι φo~ερό ΓέΡOVΤά 'μου! Τέτ:οlιια ,6­
μολΟΥία άγΙΟ'ρείτου ήγουμιένου ένώτrιoν ένος τ έ τ ο ι­
3 , (, .,.." έι λ ι
ο υ ιEΤCισKO'ΠOυ, υπερ 'μιας τ ε τ 'ο ι α ς Κ!1(. η'σιας,

ΧωρΙς κ α ιμ 'μ ι α δ ιcxιμαρτυρία των αλ/\ων -ιταρόιν­

των .συVιαιδέλφων του, σημαίνει καθαρα πλέον στι το έ­
'Π ίση μον 'Όρος ε π ε σ 'ε, οπω'ς καΙ το Φα:vάρι ΊίΡιό
έτων. Δεν σΤCOιμένει τrια παρα ή τuμωρ~α μας α-π:ο τΟν
θεόν
- Καί έγω το ΤCιστεύ1ω αύτό, απάντησΕ ·~ε σ~Uισμέ­
vΗ φωινη δ γηραιος πνευματικός. ΤΟ1nστ:ειόω, (διότι δεν
είναι lμόνον οί παρα1τάν,ω ήγοι6μενοι πoU συνεφώνησαν
πλήρως ιμε την Έ~αρxία προς έξόντ:ωσιν της MoVΗς Έ­
σφιγμένου. Ώς έ1τληρσφορήΘην, 1tλην μιας -Mlovη,ς, .0­
λ -ε ς οί άλλες ύπέΥΡαψcxιv την α1τέλαση της Γειροντίας
καΙ ~oϋ ήγουμένου! Τ 'ο: μ έ τ ω 1'( 'α, ώ ς ~ λ έ­
'It ε ι ς, ε χ 'ο u ν Χ ω Ρ ί σ ε ι 'It ι ά. Φoι~ιoϋtμαι δτι
~<έyγύ·ς έστιν τ-ο τέλος», ιδηλα!δη ή ενωσις. cQ Θεος θα

--"--­
26. Εύτυχως δτι τroλλol lμιοναχοl -αύτων διαφέρουν κατα 1tO­
λ6 της Όρθοιδοξίας των ήΥουμένων των.
27. Πρακτικα της Σuνεδρ(ας Β ι της 28.9.79, σ. 2.

-192­
έ1tιτρέφη τότε \Ιό: λάι~ω:μεν εκαστος κατcXτην καρδίαν
Ι i

του2Β • : Ι :
Ι i
Ι
Ι
Τελευταίαι ύποθηκαι.
i '

i :

Ι
Π'αιδίμου • Ιλαρίων, ηλθε πλέον ή ωρα νό: τrάρης
i
ι Ι
ι

καΙ ,συ την .σκυτάλη της όμολογίας 'roOlJ τόσα χρόνια

με τroλλες δοlκιμασίες καΙ -πίκρες κρατήσαΙμε έιμεις οί i :

!
Υιεροντότερσι. Μη δειλιάσεις για τιο(!)άρος καΙ την εύ­
θύνη, οϋτε να γσΥγ6σης. Λίγοι στη ζωη αύτη άJξιώνOν­
ται να δμολογήισουν, γι' .αύτΟ -πρέπει να το θεωρoGν ύ­
ψΙστη τιιμιήτους. Ο'ϋ-rε Vo: νσιμίσης δτι ή άρετή ·σου, η ί'α
τυχσν χαρίσματά ·σου εγιναν αίτΙα να 'σε διαλέξη δ θε­
ος γι' αύτη την απο.στολή. ·0 θεος πολλες φορες καλει
τα πιο «έξοtiΘενημέvα» για να καταισχ6νη τα «ίσχυιΡά»·
τον ά1μαθη οχλο, για να τcrnεινώση τ.ους έν ύτr.ερηφα­
ν L<t
ι
και
, ι
ψυσιωσε ι .θιεολ'"
ογοιυντας...
.Ι Ο
'πως
' ι "',~,I"\VYI
αΥω;νιl~VoIΙ iΙ •

για την καΘαρότητα των λογισμων σου ετσι θέλω ν' α­

γιωνισθης καΙ γllα την καθαρότητ-α της -rnί:στεώς σou.
τα πάντα να προτιμή.σης να χάσης παρα να υτroxωρή­
σης ·στόν ένωτικο 'ύστερισμOv της έποχης ι-ιας, ,μΌ~ιJvov­
τας ετσι τιον γλυκυ της ΌρΘιοδοΕ,ίας μας οίνον, που με
τ6σες ιθυσίιες ε·ψθασε μέχρι έσένα ακρατος 'καΙ ήδός.
«ιΚρά1:ει δ εχειις, ίνα μηδεΙς λά~η τϊσν στΈJψανόν 'σου»,
τέκνον, ,καΙ ό θεος :θα ιμιείνη παV1:οτεινη σΚIέ-πη για σέ­
να καΙ την συνοδία ·σου. ΣτΟν κόσι-ιο αύτο μό:νο την ά­
μαρτΙα να φο(!)ασαι, oτrως λέ'ει καΙ το χρυσό .στ·6μα της
"Ε
ΚΚ λ ησιας,
ι 'δ'
τα ι ε λ "παντα.
αιπα, να " 'ttD: R'"\'
\7Λε-πης ω·ς
C
μα­
,

28. Γράφομ,εν .<~Kατα την καρδίαιν των» διότι 6IΔUνατooμεν να

έξομοιώσωμεν τους άνω'τέρω ΚαθηΥοuιμένους κιαΙ λοι1t-οος σuμ­
φωνή·σαντας μετ' αύτων n Ρ ο'UΟΤ<Χ1μένΟυ ς :με έκλεκτας κατα τα
άλλα Άγιορειτικας ψuχάς, αί δnοίαι διμως δια 'Π)ολιλOUς λόγους
π-αραμιένουν εΙσέτι εΙς το <qμνηιμ6συνον».

-. 193­
 ταια' καΙ παρερχ6μ:Θνα, ~<Kαv· xρησrια η, καν· λυ-ττηρα».
"Οlσο δέ για τους 'Αγιορείτας αδελφούς ιQ10ΙU, πΟ'υ" με;"
χρι τώρα ιέ:πιμένσυν να καλύ'πτουν την τραγωδία που
Ι, ,
ί'
διέρχεΤαJΙ ή Όρθιοδοξία έξ αίτΙας του Φαναρίου καΙ των
συνοδοιπόρων του, μη στενlOχωlριέσαι, διότι εφιθασε. καΙ
γι~ αύτους ή ωρα. το «κοινον Ποτήρι,ον» εύρίσκεται η­
δη «έπΙ θ 6ραις,), καΙ οταν ή αλλόκοτος ~μιξις Θα εχει
'
συντιελεσιθη, ιθιά δοΟ:με., τί πρoψάσιε~ς lθαεϋροον για να
καλύψουν την ένΤΡσ'πή τους... :"Ας ιεύχώμειθα διμως καΙ
γ ι~ αύτούς, διότι εΤναι αδελφοί ,μας καΙ 170 «αίμα νερό
δεν γίνεται». ~Eλπίζω να δώ'Ο1ετε11α χέρια στο διωγ'μ;ο
,
- δ ιοτι ~
-εΥω
, δ'
εν' α
θ' ζ"'" , ιl
ω' Ίτια- οταν ε-σεις και οσοι ιε.
, - 'C.I 'ξ ~
αυ·

των σας μuμηlθοΟν, δ ιωγ μένσι απ~ ~ouς 1'tολιλοuς που θα

μ'είνουν πιιστοΙ στην άντίχριστο ενωση, ιΘ~ άποτελειτε την
συνέχεια τη,ς Ύνησίας Όρθιοιδ.όξου ΈκικλησΙας lμέσα
" ,.... C' ,..."
στηνσυγχυση των η,μερων εκε.ινων.

«ΑΓΙίΟΡΕΙ ΤΗΣ», Δεικ. 1979.

I1
, Ι,

~194­
 ΚΑΝ,ΟΝΙΚΉ θΕΩΡΗΣΙΣ

ΤΟΥ HlVIEPOAOrIAKOY ΣΧΙΣΜΑΤΟΣ

Π Ρ ο ς
την Διεύθυνσιν της έφη:μερΙδος
«Ό ριθlόδoξoς Τύτroς,)
Άναγνώσαντιες μετα 1tροσοχης τ,α γΡcxίψέντα α­
χρισΤΙΥμης 'εΙς τον «~Opθόδoξoν ΤύπOΙV» καΙ την «Φω­
νην της ΌιρθοιδοιξΙας» ΚιαΙ συιμφω,νoOVΤΙες ισχετικω,ς ,ι-ι:εν
1tρΟςτας ά'πόψεις των δηιμσσΙOγραφη,σάvrων Παλαιοη­
μερΟλογιτων, ούδόλως δε ττρος 1iιΧς όμ;ετέρας, α-τroOΤέλ­
λομιεν τήν 1ΊαροιΟ-σιαν συνεργαΟ1ίαν «χάριν τη,ς άληθείας
και της Ό'Ρ 90δο ξίας», ,εύελΉιστoιυνttες δτι οϋτως έρμη­
νεύομεν καλλίτερον άγνώστους καΙ τταρεξηγη:μένας
1tTυχαις του ήlμερο~ο'Υ Ια1κοϋ ζητήιματος.
Α ι. Το Ί ουλιανον "HμJερoλόγ ιoνάστρoνσrμl:Kως καΙ
-μόνον κρινόιμιενον ,δέναποτελει 7ίαράδοσιν της Έκκλη­
σίας) -roapCx την 7ίροσκτη ι θιεϊσαν ίερότητά του εΥΕΙκα της
ύπ αύτης χρήσεώς του. ΣυνεΉως Ίταν ήμερολόΥΙΟιν διό­
3

ναται να χρησιμΟ1ί'οιηθη ότrό της 3E~κλησίας ά:ρκει να

μιη τrρoσ(!)άλη το έορτολόγιον αύτης.
Β Ι. Kιcxτ
3
ακολουΘίαν το 3Ι ουΆιαν'ον "Ημ.ιερολόγιον
κατό1tιν σ υ μ φ ώ ν ο υ γνώ,μης των ':O'ρ90δόl~ων
~EKKλησιων δύναται ν
3
ά:λλαγη η διoρθωrdΏ, ύτro την
ΤCΡOϋ7ίό'θιεσιν ΟΤΙ ό ,έτcι(!)άλλωιv την ά:λλαγην ταύτην τcσι­
μαντι.:κΟς λόγος Θα 't:uγχάνη ισο(!)αρος καΙ ή lδιόρθ!ωσις
δεν θα άντι τυθετ:αι είς το γράμμα καΙ 1tVΕuμα τo.ίJ. α ι
Κανόνος της Iέν ~ Αντιοχεί<t συνόδου.
Γ'. Διια της ~ενoμ'ένηςδμω'ς cXλλαγης (η διοριθώ­

-195­
σεως ,ώς έ1tιθιυ,μιείτε) του 1924, ά'roεK,αλόφθησαν τα έ·
ξης,: Δυε,σαλπίσθη ή τcαvτελης d-n:oυoaLa 11)OιμOJVτLKOϋ αιί­
τίοu διχαισιϋντος την μετ~oλήν, 1tραγιμα ,Ο1Όερ α/roδιει­
κνόοuν ,συνεχως ~oω'σαι τούτου αί δΙα1κρατη 'σασαι
1tEpl
το 1tαλαιον ήμερολόγιον Έκκλησίαι, αί άρνηΟεϊσαι καΙ
αύτη ν εΙσέτι την συμ,μετοχήν των lεΙς 110 Συνέδριον του
1923, .έν~ δια της δη,μιουργηι9lείσης διακormΊς της έ-ορ­
τολογι:κης ένότητος ττ}ς ~Oρθoιδoιξ~ας, άΠΘκιαλύ1Πετο ό
πονηρός τε καΙ 1tl:KpOc;. καρπος της αλλαγης, ό ύ11Τ1ρε­
...
των ,σκΟ'Π:οuς
\ ς/λ
ο ως
~"\λ
UιI\.
/
οτρι:ους και
'~θ
αντορ ιο
δ/ s:
Ο\..ρος.
~A
­
πόδειξις των ,άνωίέρω εατιω,σαν: 1) Τ Ο 1t α τρ ι α ρ­
Χ ι κ Ο ν Δ ι ά γ γ ε λ μ α τ ο ϋ 19 2Ο «ΠρΟς τας
<X-n:avτoaxou ~EKKλησίας του Χριατου», χαραKτηρΙσαrv 0­
τι έπl.'~άλλεται ίνα άναζωτrυρωιθΏ καΙ ένισχυιθΏ προ παν­
τος ή άγάllη με-rαξυ των 'Εκ,κληισιων, ,μη λογιζομένων
~"\"\
UΛΛη.
/ λας ς
ως'
ξ' L"\λ\ /
~Λ "\ '
ενας και UJ\.' OΤΡ~OJς, UΛΛ
c
ω ς. 10 υ γ Υ 'ε­

ν ·ε Ί 'ς κ α Ι ο ί κε ί α ς ιέ ν Χ Ρ ι ,σ τ ct> κ α Ι
σ υ γ κ λ η Ρ ·0 v ό ιμ ο υ ς κ α Ι 'α ο σ 'σ ώ lμους
της ,έ1tαΥΥελίας τοΟ θεοΟ έν τc;>
Χ Ρ ι ,σ τ ~»
! !! Προς ίέπίτιευιξιν της ανω'rIέρω άyάτcης
προετείνοντο Ί 1 λόγο-ι, έξ &ν 'Πρωτος «ή 1Ταραδοχη έ­
νιαίου ή'μερολογίοιυ ... » (' Ι. Καρμίρη, ΔΣΜΝ, 2, ,σ. 958-9).

Σηιμειωτέον δτι ύτro τ·ων όρθ\Qoδόlξων ΟIUΚιQιulμlενιστωιν

το άνωτέρω Διάγγελμα ΘεωρεΊται ώς «δ lμέγας χάρτης
του Ο.ίκοομιενισμου της Όρθοιδοξίας» (είρηνοrrrοιοί, σ.
25, Sκδ. α'). Το ήμερo~σy ιακόν,έν άλλοις λόγοιις, έ­
κινήθη ύπο της πρoσrταΘείας ένώ,αεως των 'Εικκλησιων
καί ιμόνον καΙ άποτελεϊ τά 1t Ρ ο π ύ λ α ι 'CX καΙ την
εlίσαΥ,ωγην των επακολουΘησάντων θλι~lερων, !με. κατά­
ληξιν τάς άντικανσνικάς καΙ προιδιιδσύσας τη:v όρθιοδο­
ξίαν των -rτατέρων ή,μων ποικίλας συιμπροσευχάς, άρ­
σεις άΥαθειμάτωιv, αίρεΤLικα,ς δη~ώισιεις K:λ-rτ., πρωτοστα­
τουντσς τοη Οίlκ. lθιρόνου Κων) λεως τη συlvεΡΥ:CX1σίct δε.
των λσιπων όρθοδόξων Έικκλησιων.

-196­
 2) Τ Ο «ά v τ ο Ρ θ ό δ ο ξ ο v» (6 χαρατηρισμός
ανήκει είς τον τroλύν Είρηναϊον κ,ασσανδρεΙας) Σ u­
ν έ δ" Ρ ι ο v τ ο σ 1 9 2 3, oτrερ «.συνηλθε με σn<01'tόν
τ/Ί! τrρoϋτrόΘεσιν της έν6τητος» (Πρακτικά, σ. 27). Έ"
αύ~<{) απεφασίσθrη ού μόνον ή «μεταρρύθιμιισις roϋ ή'μιε­
ρολΟΥίου» (σ. 2.1) άλλια, καΙ ή αλλcxyη τά} Π'ασχαλίου
καΙ της Θεστrαραδ6τoυ έ~ιδ()lμαδoις (σ. 53, 57), ΆVεξαρ­
. , " εν
.rή τ.ως αν δ' ~ ,
ετrετυxε
...
των σKoτrωιν του,'
... λό
y<tJ -.l.ι._
της '-λγιΙ·

δράσεως της όρθοδόξου συνειδή,σεω.ς.

:ΟΕ-αν δε ληφ\9ΊΊ 1ίροσέτι ύτr' όψει 'οτι ό ~διoς δ Μετα­

ξάκης ·άV'αφ.ερ6μιενoς είς την ,σόστασιν το-ο ,συ~ε:δρίοu
τοΟ 1923 λέ)' ε ι: «ήμ'ε Ίς δεν εί~εHασυYΚιE:κ,ρoτ/'μένoι ειΙς
σύνοδov, ης ·αί ά1ίοψ lάσεις θα ήξίouν να έφαρμοσθοϋν
ώςΚαvOνΙKαΙ Διατάξεις» (σ. 36, 49), ό lδε όλίΥOV -rnρO
της καινοτομ(.ας διαδιεχιθεΙς τοΟτov 'είς τον OIUK. θρόνοv
ΓρηΥόρι,ος ό Ζ' «'δ ι lε τ ά Χ 19 η» u-roo τω ~Alθηνων
Χρuσοστόμου να δεχθη την άλλαγήν, δστις -μovOlμερως
και , 1ίαρα" τον δ'ισταΥμον ' "Ι!
καΙΦΟ\:Jον τισυ
- Γ,ρηγοιΡ ί..!.ι
OU u­
η:εφάσιαε την άλλαγην τοΟ "1μ:ερολΟΥίου, τη (;οηθε[ς:χ
τσο. CV1ί. Έξω1:1ερι,κων (Εύ·στρατιάδου, «cH 1tραγμ,ατuκή
cXλη,θεια 1ίεrρΙ τοΟ έκκλησΗχστικοΟ ήιμερολογ(ου», ,σ. 53­
6), τό-τ:ε άvτιλαμ~,άνεται 1tας τις πδσον ιμιJKlραν 'σημcro[­
αν 'κ,αΙ σO~αiρότ/τα δύναΤαι να EX!l δ tσχuριOlμος του
«Όρ9. Τύτroυ»: «cH Έκκλησία μας 'με τήν .σύΙμφωνον
γνώμην του τrρωτoθρόνoυ ΟIΙκ. Π·cnPLaPXE·toυ ·cbτεδέχθη
, , έ Λ
ταυτ.οχρονω'ςμε ~ KeLrvo
~
ι. ι Ι ν
δ' ~
ιορOlω,σιν του
-'1 :'\­
OUΛι:ανou

CΗμεροιλογΙοu» .
ΚαΙ τrσίαν σημασίαν εχιει έάv, εστω καΙ έ,κ συιμφώ­
νου, δύο τοη:ικαΙ έΚ'κλησίαι ,ά:τrεφάσισαν κ·αιενηργησαν
την άνωτέρω δι6ρΘωσιν; cH αντΙδρασις των λοι1tων έ,κ­
κλη-σιων τrαρα την συνεχ ι σθεϊ σαν ΙΚΟΙ νωνίcxν εκ !μιας οό
καλης 1ίάντως οίκσνοιμ(.ας 'Ιτρο.ς άποφυγην καΙ ,μόνον
σχuσματος, ά:τrσδιευKνόει 'Πε.ριτράνω·ς τ ο ά ν τ ι 'Κ α­
ν ο ν ι κ Ο ν της άνωτέρω -τrράξεως. ΣUV1ε1tως Evt;> έ­

-197­
 ίtιτρέiετα~ ή άλλαΥη η διόρθωσις του "HιμJειρoλoγίoυ,
έφ' ·δοον '~ε~α[ως έπι~άλλει τοΟτο ποιι μιαντικ6ς λόγος,
ώς προεί1tοιμεν, αΚιρι~ως λόγφ της αΊτουσ[ας του ανω­
τέρω ποιμαντικου λόγου π ά ν τ α τα τη,ς διορθώσε­
ως έ·κείνης έγένοντο κ α κ ω, ς, διο καΙ ή εΙσήγησις
της Έκκλησίας τη ,ς "Ελλάδος έπΙ του "Ημερολογιακού
ζητήματος, ή ύ'ro()l~λη'θεισα ό:1το '(10υ ε1:0uς 1971 είς την
σχεΤ~Kην έπιτ.ρΟ'ττην της :μιελλούσης να συ~έ~θη Παvoρ­
,θJo δ Οζου
, r Σ 'δ
υνD -ου,
C \
μ'ετα~u
,..
των
~').λ
UJ\.
'
ων εσημειου 'Και
, \ τα
\
έξης .σηiμαντικά: «Μ'εΤOJξυτω'ν ακολουιθσuσων '(10 π. ή­
μερολόΥιον καΙ των <XKOXOUeOuofJJv το νέον ύ-rrαΡXΙEΙ μό­
VlJμος διαφσραι 13 ήμερων ώς 'ΤΌρος την τέλΘοιν δλων α­
νεξαΙιΡέτ:ως των ακινήτων λεγσμένων έορτων. Τσυτο α­
ΤΤ:Ο'(1εΛει γ ε γ ο ν ος 'Τί Ρ ω τ ο Φ α ν ε ς είς τ,α χρο­
νικα της ~EKKλησίας, καθ'l σσον παρό: τ/ίν Kcxτια τους
πρώτους χρόνους 1Ιοικιλίαν ή'μJθΡOλOγίων καΙ "{ιΟ ακα­
θόρισταν τ-ου έορτολογίου, ούδέ1Dοτε 1Ιαροuσιάσtθη
l χρο­
νι:κη δΙOJ<ρο.ρα έορτασιμσυ ένας καΙ τσυ αύτοΟ γεΥονότος
(π.χ. κοιιμήισεως άγίου) ώς lσυμ~αίνει σήιμιε;ρον. CH δια:­
φωνία κα θ ί,σταιοα ι έV'(10νω-rέρα κατ,α τας ~εryάλας έορ­
τας τιων Χ Ρ ισroυγ έiWω,ν, θεοφαVΕLων, της Κοιιμήσεως
θεοτ6κου. Οί μεν νηστε6.0υν, οι 'δε πανηΥορίζουιν. cH
διαφορό: αϋτη δδηΥεϊ είς το ερώτημα: «Τίς έορτάζει,
ή·μεΙς η'ή ~E.KKλησΙα;». CH &παντησις ήιμεϊς, αίρει τήν
ίερότητα των έορτων, καθιστωσα αύ"(1ας ό:τOlμικην έικά- _
στου
C , θ
U'TίO' εσιν.
CH"
'απαντησις
ή , Ε οι '). ,
·Κ'l\.!Λησια, ατrαιτει
~ ,,. cr
ε­
Ι

Ι
ν α έορτασμόν ώ'ς μία είναι ή Έκκλησία» (,σ. 1Ο). ΚαΙ
ένi{) καί ό σικ. -rnατριάJΡΧης , Ι ωαΚ'εΙΙμ 110 1901 έXαJραKτή­
11
Ι:
IJ ρισε την διόρ.θιωσιν 13 ή)μερων «άνόητον καΙ O:<J1K'OtTtOV»
!Ι .
!
111
i~
-καίτοι ·ένό:ει ταύτην ό.μόιφ.ωνov παρα ταfι'ς όρθ'Οδόιξοις
11,
11' 'Εκκλησίαις- έν τσύιτοις έγένετσ, καΙ δη ιμονOlμιε,ρως,
Ι:
με άτroτέλιεσμα την γένεσιν των άνωτέρω ~ραγΙKων. CH
i ι εtσήγησις της Έκ:κλησίας της CΕλλάδος ά:ξΙO~oγoQισα
ι,
ι του'ς λόγοι>ς του Ίωακ,εLμ εΥραψε: «Άτυχω,ς ή φωνή
11;
11:

Ι
'Ι'
(
jj
-198­

11: ι
μ :
1
"
ι!ι,: Ι
1.,' "
αϋτη τη'ς συνέσεωlς ήγνοήθη καΙ ~μ η ιδ ε ν ο ς έ Κ­
Κ λ η σ ι α ·σ τ ι κ ο Ο λ 6 γ ο u σ υ ν ω θ ο ϋ ντ ο ς
διωρθώΘη 110 Ίουλιανον 'Ήιμερσλόy~oν καΙ ή 'Εκκλησία
'Αιη
δ lIlrEv" '
,εις '
δ εχαμενας την \ 'δ'
ιορθω,σιν '..!.ο- '
και U;ILOippL-rττoυ­

σας αύτήν»! ΚαΙ μετ-ά τινας ,σκέψεις καΘ' aς ή ΈIΚ'κλη­

,~,
σια εχει ε
, ξOUΙσιαν
, να
\ θ'ζ
ρυ μι Ι1
\'
τινας ανω,μι
αλ' ,
ιαις εις 'Τα<;
,
μνήιμας τωιν αγίιων «1tροςτο συμφέροlν 1:00 1tληρώμα­
110ς της ΈΚ'κλησίας» καταλήγει: «' Α,σφαλως δμω·ςοϋ­
δέν εΤναι δυνατόν να λ'εχiθιn οτι γίνεται 1tρος ώφέλιεΙαΥ,
έιφ' οσον συνδυάζεται .με σKανδαλισμΌV της συινειδήσε­
ως των 1tιστωv»! (,σ. 32).
τα &νωτέρω κ α τ α δ ι κ ά ζ 'ο U ν .σαψως τας
θέσεις τοΟ«Όρθ. Τύ1tου» οτι δηιθεν εΤναι 1tλάνη των
:\) .... ., , ,
Π al\ των η ε1tιι μανη των
,
'Εις
\
το
\
να
δ'
εχωντιαι οτι αι
c, e έ
ορ­

ται\ ,
ΊτρεΊt1ε t \
να τελ'"
ω:νται υφ ., , C'λ ων
ο των - 'Ορθ
'Ο δ' C
ιQι(.)ων '
εκ

συ.μφώrνοο. (CΌρα σχιετικως καΙ 56οιν Κανόνα της ΣΤ'

Οίκουιμ.) .

τα ίάσιμα ζητήματα τη~ Έκκλη~ίαs.

'Εξ,ετάζόντες ~αιθύτερoν καΙ 1ΌροσεΚΤLκώτε:ρον τΟν

τι:ερΙ σχιισμ:άτων δρισμόνταΟ Μ. ΒCXισιλιείου «σχίσματα
δε '(καλοΟιμ'εν) τους δι' αίτ(ας τιναςεΚKλησιαστUΚας
καΙ ζητήιματα tάσιμα 1tρόςαλλήλοuς διειvεχθίέντας»,
1tjαρατηροuμεν τα έξης:
- Α) τα ίάσιιμα ζηΌΙ.μ:ατα 'εΤναι δοναΤOv νά 11!Ροέ'Ρ"
χωνται έκ μέρους των .ά1tοσχιζομέινω'v, ώς . ~xoμεν' εΙς
τήν '1tερίτττωσιv των Εύισταθιανων, οί δ1tοίοι cbτiέρρι1tTOV
ΤΌV γάIμ:oν~αΙ την κρεωφαγίαν. ΕΙς την 1UεΡΙ1tίIωσιν αύ·­
τήν το ίάσιμοιν ζήτημα ττρσεκλήΙθη καθαιρC3ιςElξ αότΩv
καΙ ,μόνον, έκ 1tαρερμηvείας καΙά:νΟ111ακοης 1t'ρΟς' τήν
δι:δαχην της 'Εκκλησίας, έν~ ό «Ίt1ρός ους ιδιιηνέχθη.σαν1>,
ηΤΟL ό έτrLσκο1tος, Σύνοδος κλ1t. τυγχάνει &μέτΟ)(,ος -roά­
σης εύίθύνης -καΙ δι,α 'την γένεσιν τιοσ 'ίασtμοu ζητ/iμα­

~199­
 τος
,
και
δ' ,~
ια την
,
εν συνεχειc;.x
(Ι
ενεκα τουτου
, L- '
UΊιοσχισιν
.....
τ:ων

Εί>σταθιανων έκ της ένότητος της 2ΕκκλησΙας.

.
r

Β') 2Έχαμεν δμω·ς περί-πτωσιν ο-που το ίάσιιμον ζή­

! .
τηιμα το δημιουργεί ό έ1ί[Ο1κο-roος (σύνοδος), (bεi~'αίω'ς
,
ούχί ακρί11ως η άνΤΙKΑVOνΙKως ,ένεργων, άλλΙα: δ~α 'ΠΌΙ­
]

μαντι κης προνοίας ,έπαινετης έ1ίιχει:ρων να ιδ-ιασώσn

ί1μημα ~σθενες του ποι:μνίου τ'ου, Ο"'[1ε Πl!στοί τιvες μη
έρμηνεUΟV"'[1ες όρθως την cXνωrLίέρω ένέlργlειάν τ.ου (ή ,ό­
ποία 'Π'ι'θαrvoν γράμματι καί τ&ττee να φαίνεται καινοτό­
μος καΙάντι παραδοσι-κή, τft δέ ,ούσίc;.x να εύ ρίσκεται ά:­
i νένοχος καί έτcαινετή) @οlσχίζονται της κοινωvtας του.
Τοιαότην π,ερίπτωσιν κλασικην εχοιμιεν έ'Κ 'μεν της
ά!ρχαίας 'Εκκλησί-ας τοσχίαμα των 'Κιαθαρων, οί ό1ίΟ'ίοι
'
δ εν '
έδ εχοντο εις
2
κοινωνιαν
"
τους δ'
ιγαμους και , Ίτεπτω­

κότας, έκ δε της νεωτέ'ρας το 'σx~σμα των ΠιCX!λαιο1tί­

στων της Ρωσίας, άρνηθέντων όρθας καΙ ιέπ((;αλλομέ­
νας λεΙΤΟL)iΡΥι:κας μετ:αρρυθμίαεις της :>Εκκλησίας των.
:>Αιμψ6τεροι, καιθιαροΙ καΙ Παλαιότηστοι, καίτοι ,έ1tεθu­
μουν την διακράτησιν των 1Ταραδl εδομένων έν τ:ο6Τ1Ο'ις
κ α"'[1ε δ ικάσιΘιη σΟΝ, KCXΙθ' ,δσον έ1!ρόκειτ:ο 11!θΡΙ ά:ναΎ'καίας
καΙ έ'1tι~'αλλομένης άνανεώσεως καΙ ούχΙ KιαινσrJ6μoυ καΙ
άΕ.ισκατακρίτ-ου .ένεΡΥείας της 'ΈIΚικληισίας των. :>Ewo­
είται οτι 1!ρό της &.λλαΥης Θα 'Πρέ1Τη να Εχouνέξαντλη­
eη ολα τα ιμέlσα προς σχ'ετικην -rnροε1iοιμασίαν του Ποι­
μνίου καΙ &πOΦUyην οϋτω ,σκανδαλισμου του. Δυσrrυχως
είς την περί1tτωσιν τωrν Παλαιlο1ttσ~ων ιδεν έτηρήιθη ή ά·
νωτερω
, 1Τοιμαντικη
" τι:ρονοι,α.

ΓΙ) CVπάρχει δμως κιαΙ έ-rέρα τrειρί-rττωισις καθ:> ~ν

το ίάσιμον ζήτημα δη,μιουργει καΙ πάλιν δ έ1!ίσκο'Π'ος
(ή :>Εκ.κλησία) , άλλJα τυΥχάνει οντως lμικρον καΙ δυνά­
μενον να θερατrευθft. "Έχομεν δηλ. την 11Jερίπτιωσιν των
τrρoσω-ΠΙIKω,ν άιμαρτιων καΙ τrαΡα1(;άισεων του ,έπισκό­
που (<<έ.ΥκληματικαΙ ·αίτιασεις.)) lδια τ:ας δ1t10ίας δ,έν έ­
πιτρέπεται ό 'Πιστο.ς να α1Toσχί~ε1:αι, άλλα να ένεΡΥη

-200­
 σεμνως :καΙ ίεραρχικως, είς τρόπον ωστε να ΠΡOληφιθft

το μειζον σκάνδαλ'ον. ~Ήτoι είς την παροΟσαν περίΤCΤω­

σιν KCxrTOl ό έπίισKCYΠOς τυγχάνει ή πηγή καΙ το αίτιον

του ίαισίμοο ζητή.μCΠσς, έν τσύτοις λόγC{J τη,ς ίδιωτικης
φύσεως της παρα~άσεω-ς ό αποσχι,ζόμιενος τoύ~oυ κρί­
νεται ενοχος δημιουργίας σχίσματος, ανεξαρτήτως αν
καΙ ό δη,μιουργος ταυ ίασίμου ζητήιματος ιθιά δώσn λό­
γον φo~ερoν είς τον θεόν.
Κατά-την τωνά:νωτέρω τrρoKειιμένoυ -οπως κατατά­
ξωμεν -ε'ίς T11V όρθην αύτου ιθέlσvν το ιδηιμιοuργηθεν Vt1E:
φάκτο σχΙσμα μετα:ξυ Γ.Ο.Χ. καΙ Νεοημιειρολογιτων, α­
νάγκη δπως γνιωρίσω:μεν πλην των όJvωτ,έ,ρω καΙ την
σχετικην 'ΠίερΙ σχισμάτων δι-δαχην των Ιε,ρων Κανόνων
1<αΙ της Παραδόσεως γενικως της 'Ορθοδοξίας, ω,σ't1ε ή
τελική ήιμων κρί,σις να είναι ττό δυνατόν πλέον σ6μφωl.
νσς προς την σε~ασμίΑV ιroραξιν της αρχαιότη~oς.

τα έπι6αλλόμενα καΙ έπαινετα σχίσματ'α

Κ,ατόιττιν των οσων έ'λέχιθησαν άνωτέρω, γ Ewfua ι

το έρώτηιμα: μόνον ίάσιμα ζητή,ματα ιείναι δυνατόν να
προκαλέσn ό έτrί,σκοπος,σύνΟlδος 'κλπ.; , Αισφαλώς δχι,
δπω,ς καΙ οί ποuμεvόιμιενσι πολλάκις δεν δη,μιουργοϋν
μόνον ίάσιμα άλλά καΙ δεινας αίρέlσεις. Τίνι τ;ρό'rτC{J λσ-ι­
1tOV είναι δονατον ό έτrίσK'oπoς να γίνη δημLΟUΡΥός ,μιη
"ιασιμου ζ'
ητηματσςεν , . .τη
. , Ε 'ΚΚ λ ησι~;
' ςAπiλ'
. ουστατα, S!
'u·
ταν κηρύξη 11 1t-ράξη τι δημoσί~ 1:0 δ1τΟΙOV προσ(;άλλε:ι
,
καιριω,ς
\
την ε
,
υσ
έΙ!
~'ε ι -α ν
\
και
δ
ι κ α ι -ο σ u' ν η ν,

συμφώνω-ς προς τον 31 ον Άποστσλuκόν, γράφοντα: «Εί

Ρ... ' ,... 'δ' .1 L_
τις τrρεσ~υιΤEιρO'ς, κα-r-αΨιΡονησας του ~ ιου ~1tΙΙ('\ΚυlιoQJυ,

χωρΙς συ ν αΥάγιει, καΙ θυσιαστήριον Ε1:Ιερorν τrήΊqει, lμη­

'
δ εν κατεγνωικ.ω-ς
,,.....
1:OU
~ , s
ετrιισκο1tου ε~ EUaE!\:J\Et~ και
~ Il' , δ
ικαι­

"
t.,! σσύνη (<<ταυτον είπιεϊν, χωρΙς να γνωρΙση αύτόν πως εΤ­
ναι φανερά αίρετικό-ς 11 άδικος», Kατrά την ψράσιν τoιU

---:. 201 ­

- - - - - - - - - - - ------
 ,
,
1i
Πηδαλί.οιυ), καθαΙιΡείσθω ώ·ςφίλαΡχος ... ».,

~
"Ε.ρμηνεύιων ό Ζ,ωναρας τ6νορον «,δικαιοισύνην»
γράφει: «'Παρά το καθηKOΙV Kα~Ι δίκ·αιov» (Σ, Στ, 213).
\! :
Ι i,t;;
. r,
'Ft
i! :
Συνε'Πως σύ ίμόνον δι~ αίρεσιν, άλλά -καΙ διά 1tαlσαν «τrα­
ρα το KaHTlIKOV καΙ το δίκαιον» τrρO:ξιν τιοΟ έ1tισκ61tου
ό ύτr~ αύτον κλ.ηρος καΙ λαα:ςδόναται νά διακόΨη την
μετ~ αύτισυ κοινωνίαν, συμφώνως η:ρος τον ανωτέρω Κα­
νόνα. Δια τάς 1tροσω1'tικας του έ1tισκόποιu άμCX1fY['ίας,
ως
C ~,
<Ξ.πισης και" τας των Κ αν ό νων
. . . . ~δ
ι ,~ θ
ιωlτικας '
α ετ/σεις
έιδέχιθηιμlεν οτι ·δεν τrρέπει να :δη,μιουργωνται ,σχίσματα.
ΈΥτ'αΟθια δμωις ό Κανων αναφέρεται ιεlς αΤρεσιν καΙ ,ά:­
δLκίαν, ητσι τrτώσεις μη περιοριζο.μένας ιείς τον άμαρ­
τάνοντα ε1ίίσκο'Πον άλλα τrρoισ~αλλoόσας, άφ~ ένα; μεν
τ/~ διδασκαλίαν τη,ς ΈIΚlκλησΙας, άφ~ έτέρoιu lδε το δί­
καιον ταυ ύ1t~ αύτον πoυμαινO'μέ~oυ λαοιΟ. ΚαΙ το ·μεν
γ'ρά1μμα τoQι Κανόνος τ'ελευτ~ ιέντα:Οιθα, το ττνευμα διμιως
αύτσυ ιτρσχωιρει τι;εραιτέ'Ρω. Διότι έαν το ιδΙKαιo~ τοιΟ
'ΠΟLlμνίου ΠΡOιO~-αλλ6μενov δη,μιουΡΥει λόγον ιδιαστασε­
\,
ως 'Τίρος
,
τον τroιμενα
. ,. . δ'ιθν'θ'!ασυ!~\:)η
του, Ήωις
R..""""
το αυΤο,

στ-αν ό έπίσκοπος δημoσί~ κη ρύττη λόγcp 11 Epycp έναν­

τια 'Γίρος τας Ι 'Π'αραδόισεις; Μή-roως δεν περιέχεται είς
το καθηκον του καΙ τάς άναληφθείσας \κατά την έ'Πισκσ­
τrΙKήν τουόρκω:μοσίαν ύ'ποχρεώσεις το τηρεϊν τrάσας τάς
~Α1tσστολικιας καΙ ~EKKλησιασΤ~Kας Διατάξεις καΙ Κα­
νόνας, έΥΥράφους 'καΙ άΥράφοι>ς κατα το ~AτrσστoλLιKόν:
«στήικιεrε καΙ 'κρατ-ειτε τά,ς 1tαραδόσει'ς» oτrερ συμπλη­
ρούσα άρyότερ~ ή ~EKKληlσία ,μετεποίησεν ;ε1ς τ6: «Εί
τις 'Πα'σαν lεΥγραφον 11 άγραφον τrαράδoσιν όJθετεί, άνά­
.θε.μα»;
Τ'ο' ~, , '31 oντr.
αυτο προ-ς τ'OV
~A Κ -,
αν. 'Τίαρατηρουμεν να

; :
r
δΙαΥράφεται καΙ ύτco των Ι 'καΙ Ι Δ' 'Κανόνων της
Πρωιτο.διευτέρας Συιv6δoυ τοιυ 861. Κατ~ αύτσύς 1tooa
θιαKOτrη κοινωνίας τοιΟ κατωτέρω ,κληΡΙΚοΟΩ -rrpCx; ~oν
ανώτερόν του τ ι:μωιρεϊτ·α Ι αύστη ρως, ύπro τηιv 1t.ρσϋτrό­

:"":202­
θεσιν <9ε~αίως στι σί ΠΡΟΤιστlά!μενοι ,δεν τυΥχάνΌυν «άσε­
G,είς η άδικοι» κατ,α τον λα' Ά-π:. Καν;όνα, η δε ά:1tόσχι­
σις των ύψι·στιαμένων έγένετο «ιδιαμόνον 1:0 λιαληθηναί
τινα ίσως έγlκληματι,κα κατ' αυτωvι) (Βαλσαμών, Σ, Β,
690). ΈΥκληματικα δε αίίιάματα η αίτιάσεις Θεωρσυν
καΙ δ Ζωναρας καΙ δ BαλΙOαJμων «τηiV ί1εpoσuλί:αιv, σιμω"
,
ν~αν,
,
πσρνιειαν.,> 'Και
\
γενικωτ,eρον
Ι
τας
, .....
των « Κ'
:ανονων
,
α­

θετήσεις», α'ίτινες δέαν να νοουνται πάντο:τιε ώς τrρoσω­

πικαΙ τrαραι<9άσεις καΙ ούχΙ ώς ,έπ' Έκκλησίας άθιέτη­
σις 11 καταφρόνησις των ~ανOνΙK,ωrν Δι:ατάξιεων καΙ Πα­
ραδόσεωντης 'Εκκλησίας.
Συμπληροϋσα δε ή άνωτέρω σ6νοδος -vσυ,ς Ι ΓΙ καΙ
Ι Δ' Κανόνας αύιτης ερxιε~αι δΗ): του Ι Ε' ,Κανόνος της
ν' αναφέ'ΡΏ σ α Φ ω ς κ α ί θ ε τ ι 'Κ ω ς (1<(X~θόσoν
τα άνωτέρω λεχΘέντα 'Περί «έ,γκληιματικων αίτι~αμάτωiV»
τυγχάνουν φρά'Ο1εις των έρμηνεUΙΤων καΙ ουχι τωιν Κα­
νόνων) είς1Ί:ο(αν 1Ί:ερί-π:τωσιν δάπoσxι~όμ:ενoς συ ,μόνοιν
δεν τιμωιρεΙΤαJΙ, άλλ' ,άντι\θιέτω'ς τυγχάνει καΙ έΊταίνοο
"ξ ιος.
α cQς ;
τοι{Χυτην δ'
,ε ' .θ,εωρει.."
την ΊτεΙΡΙ1ϊ[1ωισυν .'\Ι!=
KηιΡυ~Έ­

ως αίρέσεω'ς ύπο τισΌ έΤCIJσK,όπOιU γ:uιμνη τη κε.φαλη, η­

τοι φανερως καΙ δηrμOσί~.
Ο{ πατέρες σμως της ΑΒ' ~υν6δoυ λέγoνrες α'ιριε­
~ ,
σιν :εις τον ανιωτερω
, , ΙΕ' tr ' " ,
Ι\,ανονα 'ενοαι>ντην
,~,
κuριως εν­

νοιαν τουσρου, ητ.σι την ,δl:CXιστροφήv των ,δογμάτων κα:ί

μόνον, η κάτι ευρύτερον; Π,ρός ταυτο 'δύναται να μας
~OηI8lή!ση 1tολυδ Δ' Κ)ανΏV τ/,ς ιαύτης ΣUΝόδOυ ενθα δΙς
άναφέρεται ή λέξις αίρεσις, -δηλαυισα την ε'ίκοναμαχί·
αν. ~ Ε 'S!.
αν uμωις ~
αναλ
ΟΥ ι'σθ:ωιμεν , .- c,
ΟΤΙ ή'
εικοναμαχια, " ειις

την τrρ(i>την αυτης 1:0υλάχιστo~ φάσιν, fl-vo ώατρoτrη

των τ6Ίτων· της 'ευσE'~είlας τ,ε καί λατρείας, ώς ,έπΙσης καΙ
του της Έκκλησίας τroλιτε6ματoς, τα δτro"ία δΙσJσώ~oν­
ται καΙ έκψράζσνται 'εΙς τους ίερους Κίανόνας καί τ/ν
Παράδοισιν γιενικω'ς της ~'OρθoδoξΙαJς, γίνεται ευκόλως
άντιλη1n1όv, στι σί πατέΡΞς της Συνόδου Tή;v λέξιν αίρε­

~-~203­
 -,

: i ι

σιν
"
ενοουν
'\",
με την ευρυτερΑV της σημlασιαν,
, συμ-roeρι­

λαμ~άvΟVDEς καΙ την άθέτησιν των ,έKKλησΙιOJOίΙKων 1ta­

ραδΔσεων. Δι,α To&rO άλλω·ς τε ή 3'Εκ:κλη,σία 1tαριαπέ­
μτtεί
,
εις
"'θ
το ανα ·εμα παρομοι,ως αιρετικους και
' C , '\
Κα:τΌ:­

φρονητά.ς των Παραδόσεών τη'ς, γνωρίζουσα καλως δτι

πασα άι9ιέτη σις η καταφρόνησις αύτω,ν πρoσ~,άλλει εΙς
τα καίρια το κήρυγιμα της σωτηρίας, το εύ:αγγέλιον
11
~'! της Χάριτος. «τους σον τo~μωντας έτιέιρως ΦιΡονεϊν η δι­
δάσκειVI}), λέγει ή Ζι Ο,ΙκουιμΕινική, «η κατα τους ένια­
γιε,ς α'ι ρετικοΙΙς τας έκκλησιαστικας Πiαρα1διόσεις άιθε­
τ.εΙν καΙ ικαινστα.μί αν τ ιναέπινοιεΙν... ΚCXιθαιρεϊσθαι 'JtIρoιa­
τ άσσομιε'ν» (., Ο ρος .Ζ ι Ο ί Κ. ). >Ήτσι ύπο της Συνό-δου
,
, Ι
:',1·/,
11
παραλληλίζονται σί KαταΦΡOVΗταΙ των ίειρω~ Π'αίραιδ,ό­
11 , , • ι r ,. Ι ,3 ~ 3

. ·Ι! σεων 'με -τους «cxιιρεΤΙKoυς,'P. και 01tοκ:ειvτcxι ,Ειις ι.'ιν αυ­
. ~." ιΙ , ,
την -rτoΙVΗν.
Ι
i:i
iη Και δι/α μεν τ,ας 3Α1tοστολικας Πιαφαδόσεις ουδεΙς
Ι].",1
11 άσφαλως ler αντέλεγεν, οτΙ άθετο6μεναι 1ίροικαλοϋν διί­
Ι
'ι κ-αιον λόΥΟιν διαKOττfiς κοινωνίας τ-οϋ 'ftIουμνίου 1t'ρος
ι
τσύς KαταΦ'Poνη~ας αύrrωv" Θα ήδυνάμ~Hα δμω'ς vό: ί­
σχυριισθωμεν το αύτ'ο καΙ δια τας λοι1tάς, TΊτtoι τας 'Εκ­
κληισιαστικ.ας Π<Χιραδόισεις; 3Ασφιαλως ναί, καθότι 1ίcroα
αθέτησί-ς τω,ν GUVlom~ αίρεσιν έν Y'ενΙKωτέ~ .έwοίς,χ.
Συνιεττως αύτ6 που ήθέλησε να 'ειίτcτl ό 310ς --Α'Γ[. ΚΊα­
νών δια ταυ δρου: «εύσέ\~lεια καΙ δuκ-αιοσύνη» oδUIVcXμJEιB1a'
J<άλλιιστ.α να ίσxυρΙι018lω~εν δτι 1!ειριέχεται lείς την λέξιν
'ι
ii
αίρεσις του Ι Ε' Κανόνος της ΑΒ' Συνόδου, ισυμφώνως
Ι η:ρ6ις τ
3

ανωrrέρω. Δεν ττρέ1ίει άλλως ~ε νά λησμ~ωμ;sv

οτι «Οϊ ί-εροιΙ Κανόνε,ς δεν αποτελΟ'ϋν ιαύιθι ύ1tlαρκτον, α­
νεξάρτητον καΙ αϋταρκες τμηιμα των πηγων της ,A'1ro­
Kαλ:tJψεως, άλλ' έντάσσOVΤαι ό.ργΑVΙKως IS~c; τή~ κ,αθ
3
δ­
λου ~ Ι εραν Παράδοσιν της --Εικ\κλησίας, έρμηνεύουν την
'Άγίαν Γραφ,ην καΙ έρμηνιειόΟ\f1:αι δι-- αύτη'ς καΙ -διά της
άναφορας ·ειίς τήν καθ δλου ·Ιεραν ΠαρΟΟοσιν».
3
Κ:αΙ ή
έν ΠΡOΚiειμέν~ πράξις της ΈκκλησLας μας διδάσκει δ­

-204­
τι τ-ό: 1nστα τέικνα αύτη"<; (~Eικ:κλησίας) ήyωvtσeησαν ού
μόνoιv όπερ δογμάτων άλλ' έξ 'ίσου καΙ 'ύπ~ρ των Πα­
ραδόσεων δσιάκις αδται Kατεψ-ρoνOOvτ:o ύπό των τroιΙKί­
λων ασει{bων δια .μέσου των αίώνων.
·0 αγιος Νικόδημος είναι σαφέστατος έιν 1rΡΟΚ€Ι:μ.έ­
ν~.«·0 XΡOΙVΌς·
ι δ'εν θε λ ει ιμε
Ι
'θ ι
φι ασει, ι
Υραφει, ειις
" ,
το vα

α/τ'αJριθμω lμόρια παραδείγιματα τόσων καΙ τόσων άγί­

ων οίτινιες 'Θκαικοπάθηισαν καΙ άττΈJθcwoιv δια τους έΚικλη­
σιαστικους θεσμους καΙ ·Κανόνας». (Π'ερΙ της συνιεχου.ς
Μετ-αλήψεως, σελ. 108, ε.κδ. 1962).
KCλVότην των άνωτέρω πασα έιμιμ,ονη ιείς μίαιv τ:οΟ
γράμματος καΙ 'μόνην . έρμηνείαν της λΈJξιεως αίρεσις
1:00 Ι Ε ι Κανόνος της ΑΒ ι Σuνόιδοu έν αδι'ωpoρί~ -ιτρός
το πνευμα αύτου καΙ την καθόλου ΊΌραξιν της 'Ε/κ,κλη­
οίας, ιθα μας ώιδιήγει είς τιο σημειον να δεx:θ~μεν, δτι
δια πασαν KαταφρόVΗσιν καΙ αθέτη·σιν των ~6ρων Πια­
ραδόισεων 'ύπο του έπισκόπου, όύπ' αύτον κληρος καΙ
λJαoς δεν δύναται να δια~όΨΏ την μετ' αύ·τιoιU ,κοινωινί­
αν, εστω καΙ αν οδτος ικατιεφρόνει lκ,αΙ ένεωτέρι~εν άνα­
φορικως πρός τας ίερας ειί'Κόνας, τα KωλιύμCΠα του γά­
μου, τΟν Μοναχιομόν, τας VΗιστειίας, το τη.ς λατρείας
\ \ C
κοινovκ,αι ωρισμενον,
,
κ
λ
Ίτ.
Π -.Ι
οιος ιομως
θ \ ., ς::. .•'..
!α η'uuιvατο να
'

ίσχυρι;σθfi ταυτα χωρίς να καταντήιση Προτε'στάντης; ...

ΤελικαΙ κρίσειg.

Μετα άπο τα άνωτέρω γ Ι 8wατιαι '[10 τιελι:κον έ.ρώ­

τηιμα: τα άπoτελέ.σμcxτJα που ΠΡΟΒκλήθησcw δLα της ή­
μερολογΙOJκης Kαινo~oμΙας δύναντιαι να ΘθωρηθoUΝ ώς
ίάσ~~όν τι ζήτημα κα 1συνεπως .μη έ1tιτρέτrov την άπό­
σxισ~ν του 'Π:οι:μνίου έκ των δηιμιουργων του, η ΆZVΤυθέτως
έΠθ~άλλιεl'O ή αη:όσχιισις αϋτη συμφώνως ίΌΡΟς τά ανα­
φε.ρθέντα; Έπιθιυμ:οϋντες να .μηιδενίσετε τια ά1τοτελέ­
σιματα ταΌτα Υράψετιε: «το έορτολόγιό :μας, τό εχομεν

-205­
 Ι,

τoν~σειl
, ".,.
'ειναι μια
, 1taPαJ
, δ
oισ~ς
' ~ λ
εκκ ησιαστικη.
' , ','
ΕΤ
ναι
c,
0­
ρια' α
- C\ '/ Q
ειO'εVΤΙO σι
e Π'
ατειρεζ, που
, ' εν
δ \ ΊτρεΠΕΙ να
Ι , ,
ιμ:εταιριωίν­

Ί1αι, και ι
, δ'
εν, 'μετα ι ρονται.
, Κ'"
αιεις
R. Ρ-'
ε-rτΊ\:;Ε\:Jαιω,σι ν
, ....
ερωτω­

μ:εν: "λ
με το μην, 'θ'αρρσς και , ;θ ρασος:
' Π"'
o~α, εστω και ,
μία, έορτή ιμετή ρ8η; Ποία κατηΡΥήlθη; Ποία ΕΊταυισε ύ­
ι Ο'δ Ι 'δΙ
παΡχουσα; υ ε/μια, 00 εποτε».

Ο ·' Ι
Ι ανωτερω λ Ι
σΥΟΙ σα/; "λ
ατroτε αυν ... Ι
Κ!αΤ'(Χικ:ριτον \μ~ε­

ταθεσιν του 'θέματσς, Kαθόrσσν σKOτrOς τοί> έορτολογίου

δ'εν
' "S" , \ t: δ ι ιJI"'t "" C \
ειναι μονον να υπο ιεικνυπ τοις πισΤΟΙζ τας εορτας

τοΟ ενιαυσίου κ6κλου της Έικ:κλησίας, ρυθμίζον οϋτω

καΙ τJας συναφιεις πρΟ<; αύτΌ:ς vn01JE[ac;. καΙ λοιπας εκ­
δηλώσεις των πι:στων, αλλα να επιτυγχάνεται δι" 'αύτOιU
καΙ ή ΑΠΟ ΙνΟΙΝ,ΟΥ επιτέλεσις Ίτάντων τω,νά!νωτέρω
π Ρ άξε,ων , ώς σαψως ύτrεστή ριξε καΙ ή ΕΙσήγησις της
"Ελλαιδικης "Εκκλησuας! Μη επιτυΥχιαινομένοο τούτου,
., ~, e ", 81" θ '
ητοι ο ε κ συιμφ-ωνου εOΡΤαJCJlμOς, εχομ:εν και ,αραν α Ε­
C' ,

τηισιν ικατια 500/0 τοuλάΧlJσ1:0ν, της ίερας παραδιό.σεως

του έΟΡ1:0λΟΥίου! Διότι, δταν αότο το ε κ σ 'U 'μ Φ ώ­
ν ιQ υ δέν κατσρθσσται, καΙ lμάλLοτα καί1α τας ιμ.ιεΥά:­
λας έορτάς, τότε τα εξω'τερικ,α Υνωρίσματα της Μιας
!;
'[' άΥίlας Έ:κ,κλησίας καταστρέφονται, καΙ ή "Εκικλησία.

,ι
ό τύ''Ττος της ανω βασιλείας,
ταστασίας καΙάταξίας,
έμφανίζει την ιείκόνα ,ακα­

ο'Π'ερ ουκ εστιν αΠ!ο θεoU, καΙ

rj l
:,j συνεπ,ως σύδέ εόάρειστον είς αύτον καΙ την θΡΙι(X)ι-u~lεύOυ­
~I
i ~ιΙ; 'Ι:Ι σαν Έκ'κλησίαν, την θιεσιμOιθ'ετήσασCXΊV καΙ ~ιώισαlσαν
, Ι' τllν άνωτέρω εύτ-αξίαν.
Ι 'j'
'( i
,J Ι

1:1 Δι,α τ,οστο άΚΙΡt!~,ω'ς ή ή.μερολΟΥuακη καινα1:Ο'μΙα

'11

~
,1'1. ,ι του 1924 τυγχάνει ιένέΡΥlεια λίιο!ν συΥΥενης τrρoς την εΙ­

::1
1
κονομαΧlJκηv μετJαρρύ'θιμισιν, Yl ό-roοLα προφάΟ1ει lμιας κα­
Ί

θαρωτέρας - πνευματικωτέρας λατρείας έπεχεΙρησε την

κατάλυ,σιν των ~αραδεδoιμένων! Οϋτω κιαΙ έντασθα"
ττρσιφάσει 'μιας αK'Pι~'εστέρα:ς Xlρονο,μετρικη:ς άJKρι:~ε:ίας,
τft δε ούισί<;?: εκ κακ'οlδόξου δι'αΘέσεωζ ένώσεως ιμ:ετα τωrν
αίρετικων της Δ6σεως, τους ότrοίοuς 'μόλις πρΟ τρυετί­

_ ~206­
, Ι
ας έ1i:l1σήlμιωςέΧΟίρακτή:ρισαν «,συΥκληρονόμιοος .της- 0~
σιλείας τοιυ Θεου» αναΥνιωρίσcxv-rες καΙ τας χειρότονί­
ας των ΆΥΥλικ,ανων άικρι·(!)ως όλίΥον προ του 'συνεδρί­
ου (1922), καΙ δ'τε ό έλληνικός κόσμος έθρήνει δια την
MΙKρασ~αΤΙKT1'ν καταστροφήν, το Οίκ. ΠιατριαΡχεϊον τη
πρωτo(!)oυλί~ της έλλαιδικη·ς 'Εκκλησίας κατέλυε αί~
νό({)ιον τάξ~ν έν τφ ίερc;> ιΘιεισμφ της λατρείας έπΙ ΠΟΝΟΡ­
θοδόξου πεδίου! !
ΚαΙ 'μόνον τον συνεσρτασμόν ιμιας έορτης έ&:v κα­
τέλυε το ανωτέρω κακόδοξον συνέδρυον καΙ 'Πάλι:ν δέν
επρεrtε να Υίνη τΟ'υτΟ' ασπαστον όπο τ,ων 1tιστων (καΙ
κατα κύριον λόγον των πισ1:ων του "Ελλαδικοιϋ κλίμ:α­
τος ώς ΚJαΙ του Πατρυαρχικσυ τΟ'ιού'του, άiφoσ 'ΠΡω·τα­
γωνιστη'ς της καινοτOlμίας έτύΥχανεν ή lξ:υνωιρΙς Μετα­
ξάκη - Παπαδοπού'λου) ενεικα των άιμιαρτωλων -π;ροθlέ­
οεών 1:0U. Συινεπως ή αντuδρασις της ,όρΘοδόξου 'συνει­
δήσεως ενθκα 'των 'ένετει 1924 καινοτομηθέvtιων τυγ­
χάνε ι λ ί α ν ,έ π α ι ν ε τ η κ α 1 ό 1t 'ο τ ω ν ί ·ε­
ρων Κανόνων καΙ της πράξιεω,ς της
,Ε κ κ λ η σ ί α ς 1t λ ή Ρ ω ς κ:α λ υ 1t τ ιΟ ιμ έ ιv η.

, ΚαΙ ιδLανα Υίνιωμεν πιο 'Ο1υΥΚ'εκρι:μένοι άν'αφ-ορικως

πρΟς του'ς κ-αταχθονίους ,σκισπους τοσ ιδηιθεν «Πίαvoρθo­
δόξοUl) συνεδρ[oιU '[000 1923 <b,Λαφέρoμε:ν -υ<Χ έξης Θκ των
Π ρακτικων 1:0υ. Κατιό: μίαν των οuνεδριων του ένεφα­
νίσθηδλως ξαφνικως ό άγΥλι'καν.ος ,έΤCίσKOΠίOς CORE,
εΙδικός έπΙ των θιειματων των άνCXί10λι'Κων Έκκλη'σιωιν,
όστις ιείπε τα έξηςφο(!):ερό: μεταξυ των άΛλων:, «... "[10
δεύτερο ·~ηlμ;α (προς την ενωσιν) ,θα μας κάιμο '(.0 ήιμε­
ρολΟΥ ιακον ζή'τηιμα, το ·όποϊον Ηό: .μας φέιΡΙΊείς τον ·σurv­
εορτασμιον των έορτων ... Χι θ5ς ιέπeδω'1<Jα ε:ίς την "YIι-rετέ­
ρα ΠαναΥ ιότητα δ60' ε ΥΥραφα :τ6 εν φέρει ύ1tOΥραφας
5 χιλιάδων άΥΥλικανων Ιερέων δηλσόντων ότι δέν εύ­
ι δ λ Ι
λ ι οι δ ι
ρισκουισι υσκο
,
ιαν εις την π ηρη
,
ενωσIJV ... ,
ΤΟ ευτεροιν

. -2σΊ­
εγΥ'Ραφον εΤναι εΙσήΥησις τrερl τωιν δρων της ένώσεως»
(σ. 87).
~ Ε Ρ ω τ ω ,μ ε ν: 1t ό τ ε συVΕΚιεVtρώθησαv αί α­
νωτέρω ύπ,ογραψαΙ ~αΙ διιατί; ΟύχΙ προ Xρόvou ίκανου
καΙ μάλισ-rα μετό: την αναΥνώρισιν άJμθσως της Ιερωσύ ..
VΗς τ:ων ύτrΟΥραψάντωνμεσΚ01tον τηιν ενωσιν !μιεί1α των
όρθαδόξων χρη'σιμ,οπΟ'ιουμιένου του ,συνεδρίου του 1923
ώς καταλλήλου όρΥάνσυ προς έ1tιτυχΙαν του άνΌσίου
...
οlκοπου;
Κ"
αι .μ:οινοιν
,.,. ,
το ανωτlξρω
2'
αη:ΟCJmαΟ1μια ειναι
'Ι' C
ι κα­

νον να δΙK(~ιώση -rOV λαον ~oυ θειου, ό ιόπο[.ος προφητι­

κΌ φωνη διεσάλπισε έπι τη αλλαΥη -rOG ή:με;ρo~oyίoυ
~μας έψράγ'Kιεψαv», αντιδράσας 'όση αύ'τφ δύναμι'ς κα­
'Όά ~ω,y έξωτερικων έχιθρων της Όι~θbδOξίας, ώς καΙ
των έ·σω~ερικωiV δι'κτατόρωιν 'ΚαΙ Κιαινοτόμωιν ΠΟl'μένων
του.

Έλ1tίζομεν οτι δεν θά τολ ι μήσε1ίε νά χα;ρακτηρί­

σε-τε 't10: άνωτέ:ρω περιyραφέν~α ώς «έξ 6στέρου άλλο­
θυ>, Kαθ'~ οσον έΥένσντο ΠΡΟ της ή:μερολΟΥιακης και­
νοτομ ~ας,
, ~,
ουτε τr
άλ
ιν . α"
θ
τα πα ρα
λλ
η
λ'
~01ε1ίε
,
!με ,μ:oνolμJε­

ρεϊς άνΤ~KανoνΙKo:ς ένεΡΥείας -rOoG προ του 1920 1tCXipEλ­

,
θ οντος, θ'
Κα! οοον
'τ' ,
aO't1CGL εστερουν1ίΟ .....,
πασης πανΟ'ρ
θ
ο ο­
δ'

ξου ΤCΡOΙ(;Oλης 1<:αΙ ό:ποιδοχης των, οοσαι έντελως Πιεριω­

ριιαμέναι καΙ προσω1tικαί, -rOG δε λαου ό:yvoomoς τ'ΟΟ­
τιας καΙσυνεπως Ο'ύιδόλως ίεύΘUνOμένOυ 'δια την ,μη ά!v­
τί\δρασίν τoιu.
Βιε(;(Χ]ίως κατα 'mlV άντίδρασιν των Παλ)~ων έση­
μιειωθησαrν ,καί τινιες έκτροπαΙ ,έκ 1ίου Κ,ανονικοΟ ιδέOΙV­
τος, 6φειλόιμεναι ίδιίως είς τους πιρω-Τ:αΥωνι.στας ίερο­
,,. ,,..., ,~, ~ \

μοναχους καιμοναχ:ους του -ΚΙVΗιμωoς και ΟΟΧΙ '8ις την

C l'εραΡχίαν αύτου, ητις 1tαρασuρά~ενη, κακως ~'εi(;αίως,

συνεφ,ώνει έινίοτ,ε μετ" -αύτων,σΠOUΙδαΙOτέρα των δ1tοί­
ων τυΥχάΙνει ή διακήιρυξις της ό:πωλεΙας της Χάριτος
έκ της καινΟΤOiμησιάσης ~BKKλησίας. cH θεωροuιμένη όψ'"
υμων ~)ς δευτέρα ΟΟ(;lαρα έKΤΡOτrή των, η 1:0 Ι ή μη ΚΟΙ­

--.208­
 νωνια
, των μετα
\ ...
των
....δ \ ή μιε:
\ 1tαλ,α~o\l.
ιακρατησασων το

ρολόΥι·ον ~EKKληαιων, δεν ε ύιΟϊ1αθεϊ , διότι, ώς ικ.αλωςα­

ναφέρεται έν Tfl tσ''CΟ'ρί~ του κινήιματός των, -roολλάκις
έζή'τηααν την μετ' αύτων κοινωνΙαν -ώστε συγκροτοιΟν­
τες σύνοδον να 'διευιθετηιθ'η ή yιενVΗιθεϊ,σα ώω~αλία 'κ,αΙ
':- ι ,c.I" 3' ,
αγnΚOJVονικοτης- χωρις ομως να το εΠΙΤΙUΧOυν, ·μuα

l<:αΙ α:δτιαι προετΙμων υ'l\ι' lμετα των καινοτόμιωιν κιοινω­

νίαν καΙούχ Ι την των άδυνάτων κατακόσμον Παλ.) των !
Σ υ ν ε π ω ς έ ν σ υ μ τr ε Ρ ά ,α .μ α τ ι σ η­
μ ε ι ο Ομ ε ν, οτι ό tερος ά:Υων των Π'αλJCX!LJοηιμερολο­
Υ ιτων ιδ ι κ α ι ου τ ·α ι π λ ή 'Ρ ω, ς, ά1φ ~ ένος ,μεν
ΕνΘκα της μσνομJεροu.ς αλλαΥης του ήιμερολΟΥΙου, αψ"
έτέρου δέ, των ,σφόδρα αντικανονικων ττ:ρσθέ-σεων τοϋ
σuνreδρίσυ του 1923, δι' 00 αίά:vτoρθόδoξoι δυνάμεις, ­
έισωτερικαΙ καΙ έξω11ειρι.καΙ- ήlθέληισαν να έ1ίιτόχουν 11
μαλ~oιν ν~ ά1ρχ ίσουν την ενωσιν του ψειύιδους !μετα της
άιληlθείCXJς! Δια τουτο αKρι~ως καΙ XαΡαlKτ/ρίζσιμεν Τό
δημιαυΡΥηι&εν σχ ί!αιμα ώς έ π α ι ν ε τ ό ν, συμφ.ώνως
προς τον Ι Ε ι της ΑΒ ι ,συνόδου καΙ το τc-ατερΙKόv: «'Έ­
στ~ σχισθηναι καλως», την δε ςΕλλαδικην Έ:κικλησίαν
ώς 'κυρίως ύ-ττεόθυνον δ ια την δη μΙΟUΡΥ ίαν ,ού lμόνσν
τ.οϋ άνωτέρω σχΙσματος, άΛλ·α καΙ της ιδι'ασπά!σεως τ/'ς
λειτουlΡΥικης ένότητος τιις Kαθό~oυ Ό:ρθOlδοξίας, τcρ<Xy­
~α ο-ττερ ~αί!έατ/,σε ταύτηιν «ιδuνeςμει σχιIOjματ'ικηv» ά­
πέναντι των δ~αιKpατησασων το παλ:αιOv Τ/.μερολόγιον
~EΚiKλησιων.
Οϋτω,ς οί τ:ατcεινoΙόμoλOyηί1αΙ των πατρώων ιΠαρα­
δόσεωίν,φανέντες πιστοΙ εΙς τα όλίΥα, 'εύρέιθησαtV 1nστοΙ
κ-α! εΙς τα πολλά, τη'ν 'ση μεΡιVΗ,ν ιδηλαδήκατάληξιν τη'ς
καιν()Ι'[οομίαςτοU 1923, ητις ούιδεν ε~EIΡOV εΤναι 1tcxpό: ά:­
L'\
1tΡΟΚUιΛU'1tτιος Κ.αΚΟ
δοξ' \.,
ια ικαι αιρεισις.

θεοδώρητος Μοναχός

Σκήτη CAy. "AWΗς

:ι Ι 'Οόνιος 1976.

-' 209­
 ι,

i,
i
, Ι

ΕΙΝΑΙ ΑΙΡΕΤΙΚΟ:Σ

Ο ΠΑ'ΊΡΙΑΡΧΙΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟ:Σ;

co άνωτέρω τίτλος άποτελεϊ κεφάλαιον τοο ~rt~λί­

ου: cH d: 1t ο λ ο Υ (α έ ν .ο ς cA γ ι.ο Ρ lε ί τ ο υ,
:'Αθηναι 1988, σ. 18 - 23, δπου lμε lσαφι1νεια καΙ ατrooεί­
ξεις ά1tοκαλύmεται ή κακόδοξος δραστηριότης του
προκαθημένου τοΌ Φαναρίou.

***
, Ι
CΌτι δ πατριάρχης Δημήτριος '8ξέκλινε της όρθο\δό­
;! ι

ξou τrίστεως καΙ άληθείας κακοδοξων καΙ λατινοφρο­

νων δημoσί~, θα ηρκει να τό Ο:ΠΟlδείξn καΙ ~μόνο:v δ έν­
θρονιστήριος αύτοϋ λόγος. Είς αύτόν, άιΛευ αυστολης
τινος tl διπλόης, καίτοι οί τιάντες έΥνώριζov 1:10 lψθορο­
ποιόν καΙ κακόδοξον εργον του μc:x:σώvοu καΙ οίκου με­
νιστοϋ προκατόχου του :'ΑθηναΥόρου, έν το6τοις έδή­
λωσεν άνερυθριάστως πρός απαντα τΟν κόσμον τα κά­
τωθι: «ΚαΙ διαδηλοΟμεν την πρόιθrεσιν ή:μων, δ-n:ωςέν
π ι σ τ ό τ η τ Ι πρός τήν μέχρι τουδε γ ραμιμην τοσ Ο'ί­
κουμενικοΟ Πατριαρχείου, άκολοοθήιοωμεν την ά Υ ί­
α ν καΙ μ ε γ ά λ η ν γραμ;μην τοσ μ ,ε Υ ά: λ ο u
προκατόχου ήμων, του cXOLbi μου πατριάρχου :'Αιθηναγό­
ρου του Α'» Ι Καί μετ~ όλίΥον, εύκιαιρίας δοθιε ίση ς : «Το
εΡΥον τό δποϊον μετά τόσης ειλι'Κρινείας καΙ ζήλου ~ρ­
Χ ισεν δ μακαρίας μνήμης μ ε γ ά: λ ο ς 'Προκά:τοχ ο ς
ήμων Πατριάρχης :'Αθηναγ6ρας Ηό: συνεΧlJοθft lμ1ε-ω: της
ί δ {α ς σ u ν ε '11" Ε. ί α ς lκαΙ καθ~ όλον ~O ιδLασrηlμα
 , ο.
πou " θ' θ"
εοςα ,
εΊtιτρεΨn να
'C
'su.ρl.!σκωμει
, θα εΙς -n>,
",.Iv δια­
κονίάν ταύτην»! (Έ1tΙσκεψις, Νο 90, σ. 14). "V1tά:ρχει
ομως καΙ ή άξίοΙθ'ρήlvητος συνέχεια. .' ,
2. Δι' είδικ,ου Διαγγέλματος ιέ πΙ τη 25ετί~ του Π.Σ.
'E:KKλrησιων ό 'κ. Δη,μήτριος έΤCαινεϊ τους διευθιuνοντας'
του το, ιεύχόμενος «'μ;ακραν, καΙ ε ύ λ ο γ η ,μ έ ν η ν
έψ' έξης 1tOpELαν»! Έν σuv.εχεί~ ·έΚJψρά:ζει τrην 0,αθεϊαν
Lκαν01tοίησίν του, ώς καΙ της περΙ ,αύτόν Συνόιδou, fHO:
τιας έιν,εργε~ας '[:ων πρσκατόχιων τ.ων. Έκ τ.ωrν άνωτέρω
ένειργιειων ~δ~αιτέρω,ς ΤOνίί;Jετιαι «cH ,έγκόκλι:ος 1tρOς τ.ας
άπανταχου 'Εκκλησίας τοσ ΧριστοΟΟι> τοσ 1920. Κατ' αύ­
τήν, ώ,ς γνωστόν, «Iέ1tιl~,άλλεται ίνα αναζumuρωιθιft καΙ
ένισχuθtft 1lipO -reαντός ή άγάτrη ιμε",αξυ των Έκκλησιων,
μη λογ ιιζο:μιένας αλλήλας ώςΕ;ένας καΙ <:Χλλοτρίας, αλλ'
ώς συιΥγενεΓις καΙ οΙκείας έν Χριστφ καΙ συΥ:κληρονό­
ιμ;ους καΙ σuσσώ~οuς της έ1tαγγlελίας τοσ θ,εOU έν τφ
Χριιστφ,»! (Έ1tί-σΚΕψις, Νο 90, ,σ. 14). Έ:ρωτ.ωμJεν τους
ύ1Όδρασ1tιστας ΔημητρΙου: Έαν πας ιό ατcOδεχόμενoς
καΙ μόνον Ti1V ανωτέρω, ιέγ κύικλ ιorν,. Kαθίσr.αται ,αύτό"
χρη!μα αίρετικός, ό ίκαΙ έτrαι:νΩV αύτήrν, καΙ ιμά:λI.!O'"Coαέtκ
του I~ή~ατ:oς του ,Οίκ. θρόνου, 1tως δέον 1Λα: χαρακτη­
ρισθη;
3. Μνη'μονεύιει του -πάπα ιέrν τοϊς δ ι-n:τύχoις, έξακο­
λουΘων το άνόσιον εΡγον του προκατόχου του. (:Ό'ρθl.
Ίiύτroς, 1.12.'69, αρθρον τοιΟ ΜητροπολίίΌυ Φιλαρέτου
της Ρ. Διαστroρας).
4. ' ,
'Αν,εγνωριισιε ταν -Πα/Π:υσμ.ιον ως '" , Ε 'Κ:Κλ' :.,
η'Ο1l.!αν, ο.ρΥα­

νον δηλ. lσωτ/ρ~ας των ΟΟΛθρώ1tων, ώ·ς τυγXWΕΙKαΙ ή

Όρθόδοξος Έκ:κλησία. (ΈτcίσKεψις, Νο 90, 'σ. 18).
5. Διό καΙ δέχιεται τιΟν 1tάτrαν ώς «,σει~ά01μΙ.Qιν άιδελ­
ψον» καΙ «τrρωτoν έν τη \καθόλου ΈKκλη,σί~ του Χρι­
στου» 6ψ' δα-ον ΤUιΥχlάνει κατ.α τοός ~δίoυς του λόγους:
«δμότρο-πος καΙ όμόζηλος των -πρωΤΟΚΟΡUoφαίων ΠέτΡOΙU
καΙ Παύλου»! (Έ1tΙσκ'εψ~ς, 15.12.'77,σ. 3 καΙ 4 'κ:αΙ Νο

-211­
139, 159, '161, 214, ενθα τονίζονται, αί αύταΙ κακόδοξοι

θέσεί·ς) .

6. «Συ:vεχάρη έγκαρδίως» τον oί'Κ:oυμ;εν~στην Μητροι­

η:-ολίτην θυατείρων 'Αθηναγόραν, δ~ό: την συΥΥραφήν
τιοοεργου του «CΟI~ολσγία θυιατείρων», εΙς την όποίαν
περιέχοvταlιμιεταξu των &.λλων καΙ αί 'κ,άτωΘι ~λασψη­
'μΙαι :' «Ο{ x:ρισΤΙΑVOί πιστ.εύoιuν οτι αληθινη χειροτονία
καΙ · ι,ερωσύνη εχουιν καΙ μεταδ~δoυν, οί 'Ορθόδοξοι έ­
1tίσκοιποι, οιί Κ'01tτοαρμένιοι καΙ Α,~ΘίΟ7Uες" έ1tίσΚΟ1tΟΙ, οί
ΆγΥλtκανΟL έη:ίσκ01tοι ... Δι' αύτ6 καΙ τα ,μυστήρια τω'Υ
'ΑγΥλΙiκcxνων είναι ,μυστήρια της Μιας, ·Αγίας, l'<!aJeoλt­
κηςκα:Ι ΆΤCOστoλΙKης Έκ'κλησίας, ώ'ς είναι καί τα: ,μυ­
στήΡιjα των Pω'μαΙOKαΘoλ~Kωv». ΚαΙ ίνα τrαραλείψωιμεν
αλλας χακοιδοξΙας του, άναφέρομεν το ιμασoν~K6ν σύν:­
θημά του: «Δ ι' αύτό ή. ίJδέα 'ΟΤΙ η Mασoν~α lείναι Θρη­
σκεία, ,είναι λανθαομιένη»! Παροuμίαν Ήωις στάσιν ά­
πέναντι της Μασονίας Iέτήρηίοε καΙ ό 187tίαuvέτης του Κ.
,
Δ ημητριος, , \, δ'
cxπoφυγων να ικαταικαση την"
'Μ '
,ασανιαν και
\
να απσσείση τ/ν 'κατ' αύτοΟ δημοσίαν κατηΥσρΙα:ν 'έ1tL
μασον~σμq,. (Μητρ. θυατείρων, Ί~θηναγόροu Κοκ'κινά­
κη. «Ή ·Οlμολογία θυιατείρων», Λονδινον '1975, ο. 203,
273, 283).
7. Πιαρoυσί~ του έπί τfi έίτιισκέψει του ίΌΟΟτα είς το
Π.ατριαρχεΙον έψάλη ιέν τ~ πατΡt!αΡΧlJκφ ναφ ή , φ ή .μ η
'Όοο ,αίρετικοί} τι:οντίφηκ,ος. '"Εν 'συν,εχεί~ έτι8λέl οτθη ένωι­
τι:κιη Λειτουργία, χορσστατοΟντσς του Δηιμητρίouκ,αΙ .'~

παρι,σταμένου του 'Πάπα καΙ των συναύτφ. Κατ' αότην

ό 'Π'άπας ά:η:ήΥΥειλε τ'ό Πάτερήμων, καΙ έν τφ «lάyΑτcΉ­
σωιμεν άλλrήλOυς» οί δ60 η:ρσKαιθη~ενoι άiλληλoησπά­
σθηισανl(Έίtt()!κ~εφις, 1.12.79, lσ. 4, 12, 18).
8. Προσφάτως δε ΔπεJδέχ:θη τον ιάΡχηγον των '"Αγ­
yλΙKα:vων, ,ένφ ή χορωδία 'ΌΟ'Ο Πατριαρχιε~ουεψαλλε την
φήιμην του αίρετικοΟ η:ρo~εστιάvrιou! C'"Ε1tίσκιεψις, 1.9.
1982,lσ. 2).

---212­
 9) τη εύλoryί~ τoυσυιμπρσσηuχήιθη ιέν »Α,σσίζη
(1986) . ώςέ'κπρόσωπός του δ θυα-υειίρων Μεθόδιος, με­
τα πάντων των αίρετι,κων &vτι-rτροσώwrrων, δλων των
χριστ.' όμολ6γιων καΙ θρησκειων, 'μέχρι καΙ αύτων των
μάγων καΙ -reυρολατρων της »Αμερικης! !
1Ο) Τ rp 1987 ,σuνελε ιτοόργησε ·ε,ίς Ρώ,μην μετά του
τι:άπα Πα:ύλου Β' ά-π:οδ'ε ίξας 1τλέον φαv.ερως καΙ ιμJcτα
'1ταΡΡη'σίας δτι Ηεωρεί τον τι:αΠlJσμον Έκκλησίαν, έν &ν­
τιιθέσει 1tρός ταυς άγ. Πατέρας, οί όποίοι τον !θεωρoιϋ~
αίρεσιν καΙ lαντιεκκλησίαν!
11. Κατα την πρ6σφ'ατον :έ1tίισκ ιεψίν του ιεΙς »Άiμερι­
J<ιην «συνελειτοόργησεν» «μέ... γυνα~K,ας Ιέρειας ( ! ')
liζ6αv Κάμπε-λ 'ΚαΙ πατρίτσια Μιακ Κλέργκ, '{l!έ πΆVKς
καΙ 1tροrrειστάντας εΙς Η.Π.Α.» (Mεσηlμ~ρινή, 16 'Ιουλί­
ου '90).
ΚαΙ μετα την lδιακωιμώδησιν αΙJτην της 1tίστεώς 'μας
,... , C'A γιον
επηγε ·εΙ'ς
~'O ' ...
ρος να ευ
, λ'
ογηση
,
~oυς τι:α:τερας
, ,,
..
τα άνωτέρωένφ ΚCXιθι'στοΟν καθιαιρετέOΙV καΙ ά1φω­
ριστέον τον 1tροκαJθήμ:εvον του Φαναρίου, δεΟ1μοΟν συγ­
χρόνως 'έν ποψκίλη εύθ:ύινη, έ1tιτιlμίφ καΙ άKOινωVΗσ(~
καΙ τους άπανταχoιQ συμμάγους, έπαινέτ:ας καΙ 'K,on,'G)­
νο6ς ΤΟΟ, ώ;ςκαΙ τους σιγΤϊ θιεατάς της -ιτρδς Ρώμην τε
καΙ Jiεv.ε:ύην πορείας του,έξ G>v ή CΕ.λλαδιικη CΙεραρχία
κ,α:τέγε ι έ1tίζηλοv θέσιν ...
~υνείίως οόδέν 1tλέον άτrαι τεϊται δια νά &1τσκη ρυ"
ylθfi ύπο της "ΟρθοδόΕ,ου lσυνει6ή ισεως το Φανάριov κα:Ι
οί ,δoρuιφόρoι του. Τά όπά των~ντoς καΙ 1~'KΤOς του -λΥ[­
ου ~Ό ρους δτcoστηρ ιζόμενα, δτι δηιθεν μ ε τ ά την
θε ίαν Αε ι του ΡΥ [αν ταυ Δημητρίου μετα του 1TCtrncx, ~o­
'Κτουν οΙ όρθιόδοξοι το δικαίωμα τ/ς άτrOKη ΡόΕ,εώς τou,
'δέν εxovται ούδεμιας "ανovικης fl Π'CXΤΕp~Kης ό1tοιστηρ[­
ξιεως. τους έρωτωμεν: Μετά -ττσίων αίρεΤl.iκωv σuλλιει­
τοόργησαν οί ~, Αρειοι, Ν,ειστόριοι, ΕύτυΥ'είς καΙ εΙκονο­
μάχοι ,δια ν» ιάποκηρυΥ'θοΟν ίί~ραυτα όπό των 1tLσTGW;
Δέν ά1tεKηρόχθησανδια την αΤρεσίν των 'καΙ·' ιμόνον;

---- --''213­
 Ι'
I1
,Ι

Ι
Οϋτω, καΙ σήμερον. ·0 κηρυττόμενος σ υ γ κ Ρ η τ ι­
;:1
',\ σ 'μ Ο ς είναι ή πλέον άτcαισΙα αίρεσις.
,Ι
υ
, 111
«Οί ένωτικοΙ ,είναι συγ:κρητισταί. Δεν τους ένδιαφέ­
ii:!
ρει η συγχώνευσις, αλλα Τι σ υ ν ύ π α Ρ ξ ι ς. ""Όλοι
J

'\
;j
στό θεό 1Πjyαίνoυμε, ό καθένας ,άπα το δικό του δρό­
μo~·. Αύτό το μασονικο μoτί'C90 είναι ή πειμττ:τουσΙα του
"
συγκρητιαμου»... Για τουςαν3ρώποuς'Π:οU :θα ΠOΤΙΙOιθO'Gν
με το δηλητήριο του συγκρητισμοί} ό Χριστος είναι ε­
νας μ ε γ ά λ ο ς ;μ 6 σ τ η ς, εναςμεγάλος φιλόσσ­
φος ... Είναι ενας 'δρόμος, οχι δμως Ο ΔΡΟ,ΜΟΣ. Είναι
μια άλήιθεια, οχι δμω'ζ Η ΑΛΗιθΕ Ι A ....~.

~> ·Η' ~Oρθι()δoξία ιείναι ενας ιδρό-μος, δεν είναι όμως

6 δρόμος. <Υπάρχουν &λλοι lδρόμοι έξ ίσου KaλoΙ Δεν
πρόκειται να γίνη συγχώνευση. ·0 καθένας ας ικρατή­
ση το δρ6μο του. Φθάνει να 'μην είναι φαvατι:κός, να
μη νομίζη -π:ώ'ς ~6νo Τι Όρθ:Q\δοξΙα ,ύπάρχει στον κ60\μο
καΙ τίποτε άλλο. Να μη νομίζη πως 'μόνο οί Όρθιόδοξοι
'
~E1!ισκΟ"Ποι ειναι
7'Ε πισκοποι ' και, οιC ,αιρετικο
C 1 δ εν
' \ ειναι
7
τί1!ιοτε. Να (μη νομίζη πώς μόνο έν Χριστ<{) γνωρΙζει κα­
νεΙς τον θ·εΟ :καΙ ιQτι τόσα έκατομμύιρια "E:~ραιoι, Μωα­
μειθανοί, ΒουδδισταΙ κλπ. είναι .μCXίκρuα ά1το τον θεόιν.
\
» A υτη
~
ειναι
7 ή eι \'
αιρεση !με την 01!οια π
e ι αλ'
ιεuouν.οι 1τι­
C

στοl ~Oρθόδoξoι σήμερον καΙ οχι για κάποια ενωσιν με

τΟν τrάϊτα ΠΩ'υ ακόμη φαινομ'ενικω.ς δεν εγινε πλήρως.
Εί)Λαι ή άρνησις του Χριστσυ καΙ της Έκκλησίας τoιu.
cH αCίρεσις ιαύτη εχ,ει δ ιαποτLσει ιά:π~ ακ ρου -σεακρο τΟν
,
1
Ι
έλληνικο χωρο, εγινε 1'nα -rρό1τος του σκέπτεσΘαι καΙ
~ίω:μα των Ρωμιωιν. 'ΚαΙ δμως ,έν γνώσει της καταστά­
ι

i
σεως νανουρίζοuν οί δάσκαλοι αύτα τα 1ίVευιμαΤΙKCc
τους παιδια ιμέ τό: «'''Αν '6 πατριάρχης τrροχωρήσn ,ά­
κόμη, αν 'ΠΡO~η είς 'Cέ.νώσεις'~, τότε θα ίδης···»·
» ~Aλλ α' «ενω~σεις» τεταιες ;δ"εν προκειται πστε, \Λα
C , , , γι­
,
νουνκαι οί αφελεϊς μα!θηταί τους δεν πρόκειται ποτε
• i

-214-­
 να ίJδoυν... (Α. Κ,αλομοίροι; ι' -τΙ γ'" μ. μσ σελ ι!..; :)
θεισισαλονίκη 1976).
Δια την κηρυττομένην, ι\.ο i.π6\ι , και μόνον αΤρε.σιν
του ΣιυΥκρητισμου το Φανάμιον εΙναι άξιον πάσης cXKOL·
νωνησίας. Τό οτι 'κοινωνεί συγχρόνως καΙ τοις αίpc.Tι­
κοϊς λατίνοις, τοu-rο είναι άλλο κεφάλαιον, το δποϊον
έτrαυξάνει καΙ ούχl έλαττG.>vει τη", άνωτέρω ύποχρέω­
σιν των τι:ιστωΙV.
Πάντα ταΟτα ήνάγKασnν καί μή «ζηλωτικα» δημο­
σΙΟΥραφι,κα φιύλλα των ' Αθηνως να έπιτεθουν δριμέως
κατα του πατριάρχου κα1 της Συνόδου του, Υράφοντες
μεταξυ των άλλων καΙ τά έξης:
«ιΚλα6σατ,ε ,καΙάναΥΥεfλατε: Πέπτωκε Δημήτριος
καΙ αϊ συν αϋτφ· καΙ 'διαθέσει καΙ φρoVΉματι καΙ λόγφ
κ,αΙ τι:ράξει. ΉΘέτησlεν ό δυστυχής, καΙ θεοπαράδοτα
δόγιματα καΙ θε ίου ς νόμους καΙ άγ ίους Π ατέ ρας καΙ
-Ι·ειραν Παράδοσιν καΙ ΌρΕόδοξον ~EKKλησίαν καΙ γε­
νιικωις την πί,στιν της Όρθοδοξίας. cQ κοινωνων Δημη­
τρίφ αί.ρέσει ικοιν-ωνεΙ cQ μνημονε6ων Δημήτριον συνα­
τrάyεται lμετα τούτου τη αί ρετικΏ cXπωλεΙς,χ... <ο 'Πατρι­
άρχης, λοιτι:όν, Δημήτριος καΙ οί συν αύτ~ κατά τΟΟς
c Ι. Kαvόναςείναι. καΙ αφωρισμένοι καί καθηρημένοι .••
~. Οϊ .μη κοινωνοΟν-υες Δημητρίφ καί τοϊς συν αύτφ εΤναι
«τιμης καΙ ·άποδοχης άξιοι, ~ς οί Όρθ6δοξοι», τcαραγ­
γέλουσιν ·οί αγιοι δ~α του όΎίou Σωφρον[ou C Ι εροσολύ­
lμων (P.G. 87, 3369 - 3372) καΙ τοϋ Ι Ε' Κανόνος της
11 Πρω·ταδεοτέρας ΣυνόδoιU~. (Καλή Όμολογ(α, 1.1.'80).
'Ή δε Υνωστη .έφη,μlερΙς «80 Ρ θ ό δ ο ξ ο ς Τ ό­
π Οι ς» καίτοι -πολλάκις ~xει καλύψει τας 'Πατριαρχι·
κας .ένεΡΥ.είας, ιέν τούτοις ~σχάτως εγραψε τά άκόλou·
θα:
«'Α-πο την έ1tοχη τι:συ ατό πατριαρχικό θρόνο της
Βασιλεύουσας άνέI~η'K:ε ό Μελέτιος Με ταξάκη ς, gναςέ­
Ο1μός π Ρ ο δ ο τ ω ν, με έξα(ρεσιν τόν πατριάρχη Μά·

--215­
 ι

.11 ξιιμο τον .Ι:. Ι, λυμαίνεται το ΠατριαρχεΙο. Ό ~ Α'θηναΥό­

ρας ηταν ,8κε[νος 1ίσυ ε~λαψε τrερισσ6τερσ '&1ίΟ δλους
,ι
!
,
την ~o' Ρ θίΟ δ ΟξΙια και"Φ
. το Ι
αναρι. Κ' "θ'
αι μιετα τον , του
ανατο '
κανένας δεν '~ρέlθη κε να σταματήση το ιδ61 σμΟLΡΟ Π α­
τριαρχεϊ-ο άτrό 1:0 κατρακύλι,σμά του. 'Έτσι, .σή:μερα, το
Πατρ~αρxεϊo περιστοιχίζεται απο ατομα, 1'Όου είναι ,έν­
τελως αγευστα άπο την 'Ορθοδοξία, τroυ ε ί ν α ι ά .μ­
φ ί {9 ο λ ο α ν τr ι σ τ ε 6 ο υ ν κ α Ι ·σ~ α ύ τ ό ν
τ ό ν θ ε ό ν ά: κ ό μ α, 'Που δεν παύουν δ'μως να τον
έιμπορεύονται καΙ έμ1ταίζουν σαρκαστικά. Γιατί, α v
τr ί ·σ τε υ α νι κανένας τους δεν οθα τολμοΟισε να 1ta­
ριστάνη τον κληρικο από αύτούς. ΚαΙ YΙ~ αυτο... ξ lε­
11' ο υ λ 'ο iJ v τ η ν ~IO ρ e ο δ -ο ξ ί α σ ε τ ι μ η ε υ­
κ α ι Ρ ί α ς.~. (25.6:82, ,σελ. 1).

-"·216·....

 ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ

Μ,ετ,α το συλλείτουΡΥον της Ρώμης καΙ τ/ν 'Πανη­

γυΡΙκ'ην ύ-ττΟ'δοχην του -π:ατριάρχοιυ Δημητρίου είς "Αlθιή­
νας, "Αμεlρι'κήν, CΆΎΙΟ\, ~Όρoς καΙ Μετέιωρα, ®εδείχθιη
1tλέοv σαφως στ ι το ό ρθιόδοξον αΙσθητήριον των 1tιστωiV
επ,αυισε να λειτουργη ... τα 1t,άντα φαίνετ-αι νια εχουν 1ta­
. ραδοΘη είς το καταλυτικαν ρειυμα της έ1tοχης μας, το
ό1tοιον εχει 1tαρασ6ρει Ιεράρχας, θεολόγους, 'μοναχους
καΙ λαΤκούς! Αί όλίΥαι 1tισταΙ ψυχαΙ που άγωνιοΟν καΙ
"θ'"
E1tll υμουν ν ""
αντι δ' "
'ρασOυν,ασυVΤOνιJσται και, ,
μιε,μovωμε­

ναι «mίγΟiVται» κυριολεκτικως στην 'θάλασσα της &δια­

φορίας των ύ1tολο ί1tών.

~A-π:o την μια μερια ό ε ύ σ ε I~ ι σ ιμ ο ς ιμέ τήν

-rτ.ρoσ'Π'άθειαν έ1tLτελέ'σε-ως «εργων» δια τόν λαον τω
θεσυ, <bτ,o την αλλην ό θεολογικος στοχασμος ,μέ τους
άντι1tαλαιοηιμ;ερολΟΥιτικους, μύδρους του 'ΚαΙ τάς συ­
χνας 1tερΙ νοερας προσευχης έκδόσεις, κ,αΙ άτrό την άλ­
λην ή δ'ΠΟ των συγχρόνων VΗ1tτΙK'ΩV 1tροσφερομένη
-τταΡα/ίληρσφιόρησις, άναφορικω,ς 1tρας την αΤρεισιν, δέν
αφήνουν lrεριιθ!ώρια ιδιά -Υ" άκουlΟ1θη δ ΆVΤ~αLρεΤΙKOς λό,.
γος, ό 'κατ" ,έιξοχην &νάγκαιος :καΙ σωτή ριος σή,μεΡOΙV
δια τον παραπαίοντα καΙ ά1tλη ροφόρητον λασν του
θlεοΟ. '

- , Ί'",1'
·-----..t::π7 ­

-- - .. __
.'-,.- ---­
 Άσφαλως ύ1tο τοιαύτας, 1tροϋ1tοθέσεις κ(χ:Ι ή ~νω­
σις μεταξυ Φαναρίου καΙ Ρώμης, ~έ,ΑV Υίνη έπισήμως, ή
άντΙδρασις των όρθοδόξων θα: ,είναι σrrααμωiδΙKη 'καΙ
α καρτroς , διότι η ,μέχρι τσυιδ:ε -διαγωγή τους ακρι(b&ς
αύτην την 1tτω,σιν 1tροητο(μαζ'ε καΙ ,έ'καλλιέργει ...
ΚαΙ άη:C μεν τους Θεολόγους καΙ ίεράρχας ό λαός­
δεν τι:εριμένει πολλα 1tράγ,ματα, ά'ιτο τον μοναχισμόν δ­
μως, «'(ία νευρα της -Εκκλησίας» κατα τους 1tατέρας, ά­
νειμενε ιμίαν καλλιτέραν στάσιν. Δυστυχώς άκολουθεϊ
την όδον των πρώτϊων ... Μ,όνον 3 -4 γuναικεϊαι ,άδελφό­
τητες έ,κ του νέου ημερολογίου άτrεKήρυξαν την Έκκλη­
σίαντωιν καΙ 1tροσεχώρησαν είς ίην τιμία:v 1tαράταξιν
των ,άγων ι στων τη ς Ό ρθσδοξίας. MovιαχαΙ άδιύναται
καΙ 1Πωχαί, 1'Όρος καταισχύνην τωιν πλουσίων γυί\ΧΧι.;κεί­
ων καΙ άνδ.ρι κων Μονασίη ρίων, που έφηισυχάζουν σαν
να ιμη ,ouμ(bαίV!l τί1tοτα ...
Οί ίεροκήρuκες, έπίσης, EXOUV καταργή,σει τελείως
το ιcXντ~αιρεΤΙKOν κήρυγμα, :με την διικαιολΟΥίαν δτι ό
,Ι
λαός χρήζει μετανοίας, ιδιό-τι 1tapcrnaLEL έξ άμαρτιων
'ΚαΙ ,αγνοίας. Οί άγιοι διμως 1tατέρες εχουν διαφορετι­
1

'1Ι
!) , , "
κην εν η:ροκειμενφ γνωμην.

«του καταγγέλ'ειν αη:ασιν θlθσμOUς ΕύαγΥιελίων

καΙ του διδ'άσκειν λΟΥικως τας 1tροσταΥας του κτίστου,
κατα 1tολυ λαμη:ρότερον, σειμνότερον 'καΙ κρεϊττον,
τό 'ΠIερι~είεσθαι ,φροιυραϊς :ύ1!ερ της άληθείας
καΙ το iδεσμoϊς 1tροσοιμikεϊν U1ttp αύτης -rnαvτοίοις.
Οόκ εστιν ίσχυρότερονοόδεν της ιεύσε(;είας·
οόδεν μακαριώτατον το 1τάοχειν ύ1tερ "αύτης·
τφ 'σUΙVδιώKεσθαι Xριστ~ ικαΙ ισυναντιλΟΥεϊ,σιθαι
καΙ τούτcp συγκιακοπαΘεϊν καΙ οuνεξouδεν.εϊιοθαι,
πάντων ουδεν ~'ς άληιθως, οιύ 'μεΊζον, Cι.λ/2 0002 ίσον».
(Μελέτιος δμολογητής).
ι'
i ~
Ι
Είθε ό χορός ϊϊων άγ ίων δμολογητων καΙ δσίωντης

.;. ':-""')18 ­
.. - . & "

i; ,
, Εκκλη σίας μας δια των πρεσ(;ε ιων 't'ων να ,ψωτίσn τας
Kαλoτrρoαιρέτoυς ψυχό:ς των όρθοδόξων 1tιστων, v' άν­
τιλη.φθοί3ν εσ-ρω,καΙ την ιδωδ?-κάτην, οτι το πάσχειν ύ­
τrερ Χρισί10ιϋ καΙ της αληί91είας του 1tάIσxa lθστίν, 'καΙ να
έΥερθοί3ν εΙς πρσάΟ1ίισιν τ/'ς «παραιδοθ:εLσης 'ΠUΟίΕως».
Διότι «,έαν ό την άλήlθειαν lσΙΥων 'Κιρόπτει Χριστόν έν
ταψ<{), την συγκατ·αΘεσιν δηλωιν δι\ό: της σιωrιτης του»,
είναι <ρανερον στι μόνον ή ε ι μπρακτος όμολογία εί'vαι
ίlκανη ν' άτι:αλλάξη τους πι'στου'ς της .έ-roοχης ιμ:ας καΙ
υδ-ιαιτέρω·ς τους ρασοφόρους, της ,φο(;ερας εύιθύνης τω·ν
.,,,..... ,,,... 3 ....., e ,..
θΚ της ιμετα των ο Ι'ΚΟΟιμενι στων και αιρετι:κων κοιινω­
,
νιας.

CH 'Ορθοδοιξια της σήιμερον, -roερισσότ,ερον ά'πδ κά­

θε άλλην φοράν, εχει μεγάλην άνcryκην δμιολογητωιν
της σcgζσύσης άληθείας της. ΚαΙ τοιουτοι δύνανται να
,
Υινουν 1t ,
α ν τ ε ς
"
και πρωτ~στω'ς
c
οι ιμovαχοι
"
'Και ,μο­

ναχαί, Iέαν &1:αλλ lάξαντες την καρδίαν ίiων &τrO κλί-'

σεις, πάΘη, ψιλαυτίαν καΙ ισuμψέΡΟV1:α, κατ.αστή·σουν αύ-­
την άνε,1tηlρέαστον καΙ οντως ιέλεulθέραν 1tpOς έ1tιτ,έλε­
σιν -ι:οί3 <μεγάλου εργου της όμολογίας. Τότε να εΤμεθα
,
απολ' Β. ' Β.
υ'Όως '~ε~αιoι, οτι
"'" η καριδ' '\
.ια 'μας ιθ' ά KOI\.OU θ'
ηση α­ ,
<?ιάστωις το Κανονικόν. καΙ αληθές, τα παραδείΥιματα
ητοι τ-ων 'φ'ωιστήρων του ήΥιασ:μένου παρελJθόVίioς, 1tpOς
σωτη ρίCXΝ τω,ν ιάιθ'ανάτων ψυχων μας καΙ !δ6ξαν του άγ­
,..,
γε λ ικου σχηματος.
'Λ. '
rνμην.

~:21-9­

- - - - - - - _ . _ - - - - _.
 Ε Ρ r Α'ΤΟΤ Ι Δ Ι Ο Τ:

1. co . ςΆ Υ ι ο ς Ν ,ε·κ τ ά Ρ ι ο ς, δ Ι ε ράΡχης, δ λό­ C

γιος, ό άσκητής. 2Αθηναι 1970, σσ. 238. jιΈ'κδ. I~', ~λ­

'θηναι 1977.
2. Δ ι ά: λ· ο γ ο ι τ 11 ς .:έ Ρ ή 'μ Ο U 1t ε ΡΙ Ο r κ ο U·
μ ε ν ι ,σ .μ ο ο. ~Άιθηναι 1971, σα. 308.
3. CH Ε u χ·α Ρ ι σ τ η Ρ ι α κ η ·σ υ ,μμ ε τ ο Χ η εν
"Α γ ί φ ΝΟ Ρ ε ι. '"Αlθηναι
1972, σα. 278.
4. ςΗ·.μ·ε Ρ ο λ 'ο γ ι α κ ·ά - Ο ί κ ο u μ ε ν ι κι ά. ~Αθη­
. ναι - θεσσαλ. 1972 - 6, 'σα. 308.
5. Εύ Χ α Ρ ι. α τ ι 'α 'κ ά, ΆΙΘηναι - θε'ασαλ. 1973 - 4,
·σσ. 48~
6.. '~A 1"C 'Ο ικ ,α λ U 1t Τ η Ρ ι.α :μ Ι aς ά γ ι Ο lμ ~χ Ο u
Μ ο v α Χ 11 ς, ΆΘηναι 1976, σσ. 194.
7. Μ 'Ο ν α Χ ισ 'μ ό ς κ α Ι α ί Ρ IE σ ι ς, ~ Αιθηναι 19Π,
σο. 276.
8. Ό. Ρ ie ο δ Ο' ξ ί οα κα ί α ί Ρ ε 'α ι ς, ~Αθηναι 1982,
. σα. ,112.
9: 2Α ~,~ α κ ο U lμ δ α vu 1"C ό δ η τ ο ς, 'Αιθηναι 1985,
. . σσ·. 76.

Έ1nμ ελεί ct :

1. Νεισφότου ''Ι ερΟ'διακόινου - Καuσοκαλu~(τοu, Π IE Ρ Ι

τ η ς σ u ν ·ε Χ ο Ο ς μ ε τ α λ ή Ψ ιεως, ~Αθηναι,
αχ., ·σσ. 232.
2. Ό Ρ '9 ό ιδ ο ξ ο ς .μ α Ρ τ υ Ρ ί ,α, ιΑιθηναι 1985,
σα. 84.
3. Ά'θαvασίoυ του Παρ[ou, Δ ηλ ω α L ς Τ η ς ~ v
τ ~ cA Υ [φ jιΌ Ρ ε ι τ α Ρ .α Χ ω ν ά: λ η ιθ ε ία ς,
~ Αθηναι 1988, σο. 126.
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

- Προλεγόμενα 7

- Το μνημόσυνον του πατριάρχου ~Aθηνo:γόΡOU 12

- Ζηλωτικων άκροτήτων έλεγχος 79

Προς άρχιμανδρίτην με «Kατ~ έπίγνωσιν

ζηλον» Α' 14,1

Προς άρχιμανδρίτην με «Kατ~ έπίγνωσιν

ζηλον» Β' 154

- Σήμερον τα ανω τοίς κάτω συνεορτάζει

159

- Το κατάκριτον της μετα των αίρετικων

κοινωνίας 168

- Γέροντα l γιατί κλαίς;

182

- Κανο\'ικη θεώρησις του tιμερολογιακου

σχίσματος 195

- ΕΙναι ό πατριάρχης Δημήτριος αίρετικός; 210

- ~Eπιλεγόμενα 217

-221­
, Ι

Τό παρόν διατίθεται

άπό το Bι~λιoπωλείoν: «Η θΕΟΤΟΚΟΣ», όδός , Αθηνάς 30,

105 51 λθΗΝΑ Ι. Τηλέφ. 32.14.717

 Τ π ο
l' Ρ α φ ε Ι ο:
v
θ. θEOΔΩPOΠOTΛO~ - ΑΝ. NArIA~ ο.ε.

Κορlννης 7 - ΑθΗΝΑ

Τηλέφωνο: 32.16.295