ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ

του Δημήτρη Α. Δριμή

τ. Δημάρχου Αετού και μέλους του Δ.Σ. της ΤΕΔΚ
Μεσσηνίας
(Κοπανάκι, 24003, τηλ.: 6977-691836)
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ Ή ΜΗ ΤΟΥ
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ

ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠ`ΑΥΤΟΥ ΕΝΣΤΑΣΗ ΤΟΥ

ΑΝΑΔΟΧΟΥ

Για το έργο «Κατασκευή δεξαμενής ύδατος στο δ.δ.

Κοπανακίου», Α.Μ. 219/09

Προς:
1. Δήμαρχο Τριφυλίας κ. Κωνσταντίνο Κόλλια,
Κυπαρισσία, 24500 2. κ.κ. Δημήτριο Σωτηρόπουλο και
Σαράντο Κουκούμη, επικεφαλείς της μείζονος και της
ελάσσονος μειοψηφίας του δήμου Τριφυλίας,
Κυπαρισσία, 24500 3. κ.κ. Δημοτικούς Συμβούλους του
δήμου Τριφυλίας, μέσω του Προέδρου του Δ.Σ. κ.
Καλκαβούρα Ιωάννη, Κυπαρισσία, 24500
Κοινοποίηση:
1. κ. Εισαγγελέα Πλημ/κών Κυπαρισσίας, 24500
2. Γεν. Επιθεωρητή Δημόσιας Δ/κησης, κ. Λέανδρο
Ρακιντζή, Κηφισίας 1-3, 11523
3. Γεν. Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης
Πελοποννήσου, Δυτ. Ελλάδας, Ιονίου

1
κ. Αναστάσιο Αποστολόπουλο, Ν.Ε.Ο. Πατρών –
Αθηνών 28, 26441
4. Περιφερειάρχη Πελ/νήσου κ. Πέτρο Τατούλη,
ΕθνάρχουΜακαρίου,Τρίπολη,22100
5. Δ`ντή Τεχνικών Υπηρεσιών δ. Καλαμάτας, κ. Β.
Τσαμουράνη, Διοικητήριο,24100
6. Υπουργό Εσωτερικών, κ. Ι. Ραγκούση, Σταδίου 27,
Αθήνα, 10183

Α) ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ Ή ΜΗ ΤΟΥ

ΠΡΩΤ/ΛΟΥ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ

Γενικά

Το πρωτόκολλο και το πρακτικό του κ. Αβδάλα που

αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του, είναι κατά το μέρος
που δεν παραλαμβάνει τις εκτελεσθείσες εργασίες
σύμφωνο με το φάκελο του έργου, από τον οποίο
διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχουν νόμιμες επιμετρήσεις
και λοιπά επιμετρητικά στοιχεία στο έργο (νόμιμο
ημερολόγιο, Π.Π.Α.Ε. κλπ) καθώς και ότι οι εργασίες
δεν είναι συμβατές με την 219/2009 μελέτη αλλά
αντίθετα, ο ανάδοχος έκανε αυτοβούλως ουσιώδεις
τροποποιήσεις της μελέτης, που δεν ήταν αναγκαίες ούτε

2
εξυπηρετούσαν την ασφάλεια και καλύτερη λειτουργία
του έργου.

Η 377/10 «μελέτη» και το ανυπόστατο αυτής

Η αναφορά στο πρωτόκολλο παραλαβής στην υπ’

αριθμ.377/2010 «μελέτη», που συντάχθηκε εκ των
υστέρων, αναφορά που, όπως εύστοχα επισημαίνεται,
γίνεται ύστερα από παρέμβαση του τότε προϊσταμένου
της ΤΥΔΚ στην επιτροπή παραλαβής, ουδεμία
πραγματική ή έννομη συνέπεια μπορεί να έχει στην
παραλαβή των εκτελεσμένων εργασιών, δεδομένου ότι:

Κατ’ αρχήν, η υπ`αρίθμ. 377/2010 μελέτη είναι

ανυπόστατη και άκυρη, για δημόσιο έργο καθώς η
διαδικασία ανάθεσης, σύνταξης και θεώρησής της δεν
προβλέπεται από κανένα νόμο. Πράγματι, σύμφωνα με
το άρθρο 37 του ν.3669/2008, το έργο κατασκευάζεται
υποχρεωτικά σύμφωνα με τη μελέτη του, εδώ την
219/2009 μελέτη, η οποία είχε θεωρηθεί από την
Τ.Υ.Δ.Κ.. Παρέκκλιση από τη μελέτη επιτρέπεται μόνο
με έγγραφη εντολή από το αρμόδιο όργανο και
σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 57 παρ.1 και 3,
σε επείγουσες δε περιπτώσεις, η διαταγή μπορεί να

3
δίνεται προφορικά αλλά πρέπει να καταχωρείται στο
ημερολόγιο και να ενημερώνεται αμέσως, εγγράφως, η
διευθύνουσα υπηρεσία (Σ.τ.Ε. 1976/2000). Σε κάθε
περίπτωση, οι τροποποιήσεις της αρχικής μελέτης πρέπει
να δικαιολογούνται ως αναγκαίες για την ασφάλεια,
αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου.

Άλλωστε, ο ανάδοχος του έργου δεν εμπλέκεται σε

τυχόν διαδικασία τροποποίησης της αρχικής μελέτης,
παρά μόνο στην περίπτωση του άρθρου 45, υπό τις εκεί
αυστηρότατες διαδικαστικές προϋποθέσεις (γνώμη
τεχνικού συμβουλίου, προηγούμενη απόφαση του δήμου
κλπ), το οποίο όμως αφορά αποκλειστικά τις
περιπτώσεις που η μελέτη του έργου έχει συνταχθεί από
ιδιωτικό μελετητικό γραφείο. Σε κάθε άλλη περίπτωση,
η πρωτοβουλία για την τροποποίηση και η τυχόν
εκτέλεση αυτής είναι της αρμοδιότητας της
διευθύνουσας υπηρεσίας. Συνεπώς, ακόμα και αν
δεχτούμε ότι υπήρχε -που δεν υπήρχε- ανάγκη
συμπλήρωσης της μελέτης, ο προϊστάμενος ανέθεσε σε
αναρμόδιο ιδιώτη την εκτέλεση εργασίας που ανάγεται
στο πλαίσιο καθηκόντων της υπηρεσίας του. Αν
αδυνατούσε να εκτελέσει την αναγκαία κατά την κρίση

4
του μελέτη, όφειλε να δώσει αδυναμία, οπότε ήταν
αρμοδιότητα του δήμου να αναθέσει την τροποποίηση
σε ιδιώτη μελετητή.

Σημειωτέον, τέλος, ότι ούτε ο αποβληθείς από το

έργο ανάδοχος, κ. Χελιδώνης ούτε ο κ. Μπίζος, που
υπογράφουν την 377/2010 «μελέτη» είναι κάτοχοι
μελετητικού πτυχίου.

Περαιτέρω, η 377/2010 μελέτη δεν ήταν καθόλου

αναγκαία, δεδομένου ότι: Η 219/2009 μελέτη που
δημοπρατήθηκε και την εκτέλεσή της ανέλαβε ο
ανάδοχος και την οποία η Τ.Υ.Δ.Κ. όφειλε να επιβλέψει,
είναι νόμιμη, έγκυρη και πλήρης. Είναι η συνηθισμένη
μελέτη που εφαρμόζουν οι Τ.Υ.Δ.Κ. της χώρας. Είναι
ίδια ακριβώς με την υπ’ αριθμ. 110/2008 μελέτη
κατασκευής δεξαμενής ύδρευσης στο Δ.Δ. Αριστομένη
του Δήμου Αριστομένη, της οποίας συντάκτης ήταν η
εδώ επιβλέπουσα κ. Βασιλική Κυβέλου και επιβλέπων ο
εδώ συντάκτης, κ. Ιωάννης Γκότσης. Το έργο εκείνο έχει
κατασκευαστεί σύμφωνα με τη μελέτη του, έχει
παραληφθεί κανονικά και λειτουργεί. Ο στατικός κ. Π.
Μουντανέας σε βεβαίωσή του (Ιανουάριος 2011), για
την επάρκεια των στατικών υπολογισμών που
5
συνοδεύουν την 219/2009 μελέτη, (αξίζει να σημειωθεί
ότι τα τεύχη υπολογισμού, δεν ήταν στοιχείο της
μελέτης, συντάχθηκαν στις 23-12-2009, αφού είχε ήδη
σταματήσει το έργο, από το μελετητή του έργου κ.
Γκότση και το μελετητή δημοσίων έργων κ. Μουντανέα,
με σκοπό τον έλεγχο επάρκειας της 219/09 μελέτης,
θεωρήθηκαν δε από τον κ. Αγγελή και διαβιβάστηκαν
στο δήμο), μεταξύ άλλων, αναφέρει: «..Η αναφορά ότι
η μελέτη δεν έχει καμιά σχέση με την δεξαμενή μπορεί
να αποδοθεί μόνο σε παρεξήγηση διότι παντελής
άγνοια του αντικειμένου από πολιτικό μηχανικό του
ΕΜΠ και η κακοήθεια πρέπει να αποκλειστούν …»!. Ο
πολιτικός μηχανικός κ. Θ. Κούλης, που συνέταξε
Τεχνική Έκθεση Στατικoύ Ελέγχου της 219/09
μελέτης (Μάρτιος 2011), διαπιστώνει και βεβαιώνει τη
στατική επάρκειά του έργου, όπως αυτό προδιαγράφεται
στη 219/09 μελέτη.

Σημειωτέον ότι ουδείς εκ των εμπλεκομένων, ήτοι ο

ανάδοχος, κ. Χελιδώνης, η επιβλέπουσα, κ. Κυβέλου, ο
προϊστάμενος της Τ.Υ.Δ.Κ., κ. Αγγελής ή άλλος είχαν
διατυπώσει οποιαδήποτε επιφύλαξη σχετικά με τη
μελέτη που εκτελείτο, την οποία άλλωστε, ο

6
προϊστάμενος κ. Αγγελής είχε θεωρήσει και είχε
δημοπρατηθεί.

Από το περιεχόμενο της «μελέτης» αυτής

αποδεικνύονται οι αποκλίσεις του έργου από τη
219/2009 νόμιμα εγκεκριμένη μελέτη του (βάθος
θεμελίωσης, λάθος τοποθέτηση σιδηρού οπλισμού,
έλλειψη πρόνοιας στεγάνωσης ……), οι οποίες και
επιχειρείται, δι’ αυτού του τρόπου, να νομιμοποιηθούν.
Αυτός, άλλωστε, είναι ο μοναδικός σκοπός της 377/2010
«μελέτης». Αποκλίσεις που όχι μόνο δεν
δικαιολογούνται από την ασφάλεια και την καλύτερη
λειτουργία του έργου, αλλά το αντίθετο, καθιστούν αυτό
επικίνδυνο και μη λειτουργικό.

Η 377/2010 «μελέτη» είναι ασύμβατη και με τις

εργασίες που έχει εκτελέσει ο πρώην ανάδοχος, όπως,
π.χ., το ότι είχε κατασκευάσει ξυλότυπο, τον οποίο
αφαίρεσε στη συνέχεια αλλά για τον οποίο ζητά
χρήματα, ο οποίος στη βάση του είχε πλάτος 80
εκατοστά και στένευε στη συνέχεια, ενώ στην 377/10
«μελέτη» προβλέπεται σταθερό πάχος τοιχίων 50
εκατοστά.

7
 Περαιτέρω, η 377/10 «μελέτη», που είναι
ανυπόστατη και άκυρη κατά τη νομοθεσία δημοσίων
έργων, παρουσιάζει, σε έναν αρχικό έλεγχο, τις
παρακάτω ελλείψεις και σφάλματα:

1. Δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν η ακριβής γεωμετρία του

υπάρχοντος τμήματος της δεξαμενής. Το υπάρχον
τμήμα της θεμελίωσης, έχει κλίση ως προς τον
ορίζοντα και μεταβλητό πάχος σκυροδέματος.

2. Το έδαφος θεμελίωσης θεωρείται ιδανικό επίπεδο

επίχωμα, με υποθετικές ιδιότητες αντοχής. Το
πραγματικό έδαφος θεμελίωσης είναι ένα
ασυμπύκνωτο επίχωμα.
3. Δεν γίνεται έλεγχος επάρκειας της θεμελίωσης
βάσει των πραγματικών συνθηκών. Δεν ελέγχεται η
ασφάλεια του εδάφους σε σχέση με τις εξής
παραμέτρους: Πραγματική φέρουσα ικανότητα,
συντελεστής τριβής εδάφους, συντελεστής τριβής
εδάφους – θεμελίωσης, βάθος θεμελίωσης.
Συνολικά, δεν γίνεται έλεγχος αστοχίας της
θεμελίωσης για αστοχία σε διάτμηση, ολίσθηση,
ανατροπή, χρησιμοποιώντας τα πραγματικά
δεδομένα.
8
4. Δεν γίνεται έλεγχος οριακής κατάστασης
λειτουργικότητας σε ρηγμάτωση.
5. Η διαστασιολόγηση δεν γίνεται με χρήση των
ισχυόντων στην Ελλάδα κανονισμών:
EN 1990: Ευρωκώδικας – Βάσεις σχεδιασμού
δομημάτων

EN 1991: Ευρωκώδικας 1 – Δράσεις

EN 1992: Ευρωκώδικας 2 – Σχεδιασμός

κατασκευών από σκυρόδεμα

EN 1997: Ευρωκώδικας 7 – Γεωτεχνικός

σχεδιασμός

EN 1998: Ευρωκώδικας 8 – Αντισεισμικός

σχεδιασμός των κατασκευών

ΕΚΩΣ 2000 με τις αναθεωρήσεις τους

ΕΑΚ 2000 με τις αναθεωρήσεις τους

Φαίνεται από τις εκτυπώσεις του προγράμματος ότι

χρησιμοποιείται ο Βρετανικός κανονισμός
σκυροδέματος BS 8110, ο οποίος δεν έχει ισχύ στην
Ελλάδα.

9
6. Δεν γίνεται υπολογισμός της αγκύρωσης των νέων
χαλύβων στο υφιστάμενο τμήμα της κατασκευής.
7. Συγγράφεται τεχνική έκθεση από τον «μελετητή», η
οποία προτείνει εργασίες οι οποίες δεν
συμπεριλαμβάνονται στον προϋπολογισμό
αποπεράτωσης του έργου.
8. Ο προϋπολογισμός περάτωσης, (βλ. 7.) δεν
συμπεριλαμβάνει τις νέες εργασίες που προτείνει ο
«μελετητής».
9. Το υλικό στεγάνωσης (waterstop) που προβλέπεται
στον προϋπολογισμό και περιγράφεται από τις
επισυναπτόμενες Τεχνικές Προδιαγραφές, είναι
ακατάλληλο για τη στεγάνωση των υπαρχόντων
τμημάτων της κατασκευής. Αντ’ αυτού, πρέπει να
χρησιμοποιηθεί, για το υπάρχον τμήμα κατασκευής,
waterstop μπετονιτικού (χημικού) τύπου.
10. Η τεχνική έκθεση, δεν έχει ουδεμία σχέση με
το αντικείμενο της μελέτης, παρά περιγράφει νέα
δεξαμενή.
11. Το τμήμα της μελέτης που περιλαμβάνει την
Τεχνική Έκθεση, τον Προϋπολογισμός, το
Τιμολόγιο και τις Τεχνικές Προδιαγραφές, έχει

10
 συνταχθεί από τον πρώην ανάδοχο και Τοπογράφο
Μηχανικό κ. Χελιδώνη. Το τμήμα της μελέτης που
αποτελείται από το Τεύχος Επίλυσης και το Σχέδιο
Λεπτομερειών υπογράφεται από τον Πολιτικό
Μηχανικό κ. Μπίζο. Αμφότεροι δεν είναι κάτοχοι
μελετητικών πτυχίων. Περαιτέρω, τα δύο τμήματα
της μελέτης είναι μη συμβατά μεταξύ τους, αλλά
και μη συμβατά με την πραγματικότητα και την
επιστήμη, για όλους τους παραπάνω λόγους.
Άρα: δεν μπορεί να συνεχιστεί το έργο με την
377/10 «μελέτη», τόσο για τους ανωτέρω λόγους,
καθώς και γιατί το άθροισμα των οικονομικών
απαιτήσεων του πρώην εργολάβου και της
προτεινόμενης νέας σύμβασης υπερβαίνει το ποσό της
σύμβασης κατασκευής του έργου.

Το έργο μπορεί να κατασκευαστεί μόνο με την

219/09 νόμιμη, εγκεκριμένη, δημοπρατημένη μελέτη
του, η επάρκεια της οποίας έχει πολλαπλά αποδειχθεί,
σε συνδυασμό με την 134/2009 απόφαση του Δ.Σ.
Αετού.

Σε κάθε περίπτωση, έργο της επιτροπής

παραλαβής ήταν και είναι, σύμφωνα με το νόμο και
11
την απόφαση συγκρότησής της, ο έλεγχος των
εργασιών σε σχέση με την 219/2009 μελέτη, που είχε
νόμιμα ανατεθεί και εκτελείτο και όχι η αναμονή μιας
οποιασδήποτε άλλης.

Συμβατικοποίηση εργασιών

Ζήτημα συμβατικοποίησης των υπερσυμβατικών

εργασιών ή των τροποποιήσεων της 219/09 μελέτης στο
μέλλον δεν υπάρχει, δεδομένου ότι για κάτι τέτοιο
απαιτείται (άρθρ.57 παρ.1 και 3 και άρθρ.37
ν.3669/2008): 1) να είναι απαραίτητες για την ασφάλεια
και τη λειτουργικότητα του έργου. 2) εκτέλεση αυτών
μετά από έγγραφη εντολή της επίβλεψης και έγκριση
από τον κύριο του έργου, με ΑΠΕ (πλέον απαιτείται
έγκρισή του και από το αρμόδιο όργανο της
Περιφέρειας). Καμία από αυτές τις προϋποθέσεις δεν
πληρείται στην προκειμένη περίπτωση ούτε θα
μπορούσε να πληρωθεί ακόμα και αν δεν είχε διαλυθεί η
σύμβαση.

Αιτήματα αποζημίωσης

12
 Επί των αιτημάτων του αναδόχου για αποζημίωση
του άρθρου 64 ν.3669/2008, όπως διατυπώνονται στο
10875/2010 έγγραφό του:

Κατ’ αρχήν, καμία από τις απαιτήσεις αυτές δεν

μπορεί να αποζημιωθεί, πρωτίστως επειδή δεν είχαν
υποβληθεί με την τελική επιμέτρηση και, όπως ορθά
επισημαίνεται από την επιτροπή παραλαβής δεν
προέκυψαν οψιγενείς αιτίες ούτε άλλωστε ο ανάδοχος
επικαλείται κάτι τέτοιο (άρθρ.52 παρ.7 ν.3669/2008).
Σε κάθε περίπτωση και για τους εξής λόγους:

Άρθρ.64 παρ.1α) αξία υλικών που έχουν προσκομισθεί

ή βρίσκονται στο στάδιο προμήθειας.

Σιδηρούς οπλισμός: Δικαιολογημένα η επιτροπή

απορρίπτει το σχετικό κονδύλιο, δεδομένου ότι η
επιπλέον ποσότητα που αιτείται ο ανάδοχος δεν
βρισκόταν στο έργο κατά την αυτοψία της. Επίσης, ο
δήμος μας είναι σε θέση να γνωρίζει από τη φυσική
παρουσία των οργάνων του τέως δήμου Αετού ότι
επιπλέον ποσότητα πλην της ενσωματωθείσας δεν
βρισκόταν στο χώρο του έργου ούτε στις 10/12/2009, αν
και στο ανυπόγραφο από την επίβλεψη ημερολόγιο

13
αναφέρεται παραλαβή οπλισμού στις 9/12/2009.
Άλλωστε, σύμφωνα με τα άρθρα 36 παρ.3 και 47 παρ. 1
και του ν.3669/2008, η υπογραφή της επίβλεψης για την
παραλαβή, τον έλεγχο ποσότητας και ποιότητας των
υλικών ήταν αναγκαία στο ημερολόγιο του έργου, όπου
όμως δεν υπάρχει, παρόλο που η επιβλέπουσα, σύμφωνα
με όσα η ίδια καταθέτει στις δικαστικές αρχές
(11/8/2010), στις 9/12/2009 επισκεύθηκε το έργο!
Σημειωτέον ότι η παραλαβή των από 13/11/2009
τιμολογίων δεν αναγράφεται καν στο ανυπόγραφο
ημερολόγιο! Συνεπώς, δεν αποδεικνύεται ότι ο
αναφερόμενος από τον ανάδοχο επιπλέον οπλισμός
μεταφέρθηκε ποτέ στο χώρο του έργου, όπως αυτός
ισχυρίζεται. Άλλωστε, όπως παρατηρεί και η επιτροπή
προσωρινής παραλαβής, το τρίτο ζυγολόγιο έχει
ημερομηνία 07/12/2009 ενώ το αντίστοιχο τιμολόγιο
08/12/2009 και ο οπλισμός φαίνεται, σύμφωνα με το
ανυπόγραφο ημερολόγιο, να φτάνει στο έργο
09/12/2009.

Σκυρόδεμα: Από τα πραγματικά περιστατικά του

φακέλου του έργου αποδεικνύεται ότι η επιπλέον
ποσότητα σκυροδέματος δεν είχε ποτέ παραγγελθεί αλλά

14
η σχετική αξίωση είναι κατασκευασμένη εκ των
υστέρων. Συγκεκριμένα: Σύμφωνα με το κρινόμενο
10875/2010 έγγραφο απαιτήσεων του αναδόχου, ζητά να
αποζημιωθεί για τρεις μπετονιέρες, οι οποίες ήταν στη
διαδρομή, στις 10/12/2009, αλλά δεν ενσωματώθηκαν
στο έργο λόγω της διακοπής. Ωστόσο, ο ίδιος ο
ανάδοχος, στο 16988/14-12-2009 έγγραφό του, ανέφερε
δύο μπετονιέρες στη διαδρομή και όχι τρεις. Το ίδιο
αναφέρεται και στο ανυπόγραφο από την επίβλεψη
ημερολόγιο που ο ίδιος ο ανάδοχος έχει συντάξει, στην
ημερομηνία 10/12/2009. Οι αντιφάσεις δεν
συγκατοικούν με την αλήθεια.

Περαιτέρω, σύμφωνα με τα προσκομιζόμενα

δελτία αποστολής, οι τρείς επιπλέον βαρέλες
αναχώρησαν από το Αγριλόβουνο (Αγριλόβουνο-
Κοπανάκι: διάρκεια διαδρομής 15`με 20` λεπτά) στις
10:00, 10:15 και 10:30 αντίστοιχα. Δηλαδή, θα έφτανε η
πρώτη στο χώρο του έργου στις 10:20, το πολύ, και οι
άλλες δύο με διαφορά 10-15 λεπτών η μία ύστερα από
την άλλη. Όλες δε, σύμφωνα με τα δελτία αποστολής, θα
έπρεπε να βρίσκονταν στο χώρο του έργου 10:50 το
αργότερο. Ωστόσο, όταν έφτασαν στο έργο οι κ.κ.

15
Πολυχρονόπουλος και Γεωργιόπουλος, τεχνικός του
δήμου και αντιδήμαρχος, αντίστοιχα, γύρω στις 11.30
π.μ., δεν βρήκαν εκεί άλλη μπετονιέρα, πλην της
κολλημένης στη λάσπη. Επίσης όταν έφτασε στο έργο ο
Δήμαρχος Αετού, γύρω στις 12.20, δεν υπήρχαν δύο
μπετονιέρες αλλά μια μπετονιέρα και μια πρέσα. Μέχρι
τις 1.00 μ.μ., που ήταν εκεί οι παράγοντες του δήμου
Αετού, καμία άλλη μπετονιέρα δεν εμφανίστηκε. Τα
μηχανήματα ξεκόλλησαν γύρω στις 1.00. Τα πραγματικά
αυτά περιστατικά έχουν διατυπωθεί σε ανύποπτους
χρόνους σε αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου του
δήμου Αετού, και ειδικά στην 134/2009 απόφασή του.
Από τα παραπάνω προκύπτει πως δεν είχε παραγγελθεί
μπετό πέραν αυτού που βρισκόταν ήδη στο χώρο του
έργου, ήτοι μίας μπετονιέρας, γιατί, αν είχε παραγγελθεί
θα έπρεπε να βρίσκεται στο χώρο του έργου όταν
έφτασαν εκεί οι κ.κ. Γεωργιόπουλος και
Πολυχρονόπουλος, πολλώ δε μάλλον όταν έφτασε εκεί ο
δήμαρχος Αετού. Η δε μία βαρέλα, που πράγματι
βρισκόταν στο χώρο του έργου, καταστράφηκε όχι λόγω
διακοπής των εργασιών αλλά λόγω της μεγάλης
καθυστέρησης χρησιμοποίησής του από την κακοκαιρία.

16
Ήτοι δεν καταστράφηκε το μπετό λόγω της διακοπής
αλλά η διακοπή έγινε για να μη χρησιμοποιηθεί το ήδη
κατεστραμμένο μπετό.

Σε κάθε περίπτωση, αφού ήδη από τις 8.30 π.μ.

ήταν σαφέστατο ότι ο καιρός και η κατάσταση του
εδάφους δεν επέτρεπαν τις εργασίες σκυροδέτησης, είναι
εντελώς αδικαιολόγητο, παράλογο και αντισυμβατικό να
κατασκευαστεί επιπλέον σκυρόδεμα και να αποσταλεί
στο έργο, από τις 10.00 και μετά. Ακόμα και αν υποτεθεί
αληθείς η παραγγελία, δεν αποζημιώνεται, σύμφωνα με
το άρθρο 64 παρ.1α, που απαιτεί να δικαιολογείται η
παραγγελία των επιπλέον υλικών που αποζημιώνονται.
Επιπλέον κάθε κίνδυνος λόγω ανωτέρας βίας βαρύνει
αποκλειστικά τον εργολάβο.

Επίσης, όπως εύλογα αναφέρεται στο πρωτόκολλο

παραλαβής, ακόμα και αν υποτεθεί αληθείς η
παραγγελία, δεν αποζημιώνεται, δεδομένου ότι το
σκυρόδεμα δεν προέρχεται από εργοστάσιο παραγωγής
ετοίμου σκυροδέματος (πόσο μάλλον πιστοποιημένο,
που αναφέρει το πρωτόκολλο) αλλά από επαγγελματία
που δεν έχει σχετική άδεια παραγωγής, όπως
αποδεικνύεται από τα ίδια τα δελτία αποστολής, στα
17
οποία αναγράφεται η δραστηριότητα του εκδότη τους
«ΧΩΜΑΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ …» αλλά και από το
Φ14676/1260/13-8-2010 έγγραφο της Ν.Α. Μεσσηνίας
(Δ/νση ανάπτυξης, Τμήμα Βιομηχανιών - Αποθηκών),
όπου ρητά αναφέρεται ότι ο κ. Φούτσης Αθανάσιος δεν
είχε άδεια παρασκευαστηρίου ετοίμου σκυροδέματος.

Το γιατί επιχειρείται να κατασκευαστεί

πραγματικότητα είναι προφανές. Και ένα ερώτημα, για
δυνατούς λύτες, το μπετό σε ποια τοιχία θα έπεφτε; Στα
80/άρια της 219/09 μελέτης, με τη λάθος τοποθέτηση
σιδηρού οπλισμού και χωρίς Waterstop ή στα 50/άρια
της «νέας» μελέτης; Η βροχή έσωσε το έργο.

Άρθρ.64 παρ.1β) αναπόσβεστο μέρος εγκαταστάσεων:

Όπως αναφέρεται στο πρωτόκολλο παραλαβής δεν
υπήρχε εργοταξιακή εγκατάσταση που να δικαιολογεί
τέτοια αποζημίωση ούτε άλλωστε ο ανάδοχος αιτείται
κάτι τέτοιο.

Άρθρ.64 παρ.1γ) αποζημίωση για το τεκμαιρόμενο

όφελος: Δύο από τα τρία μέλη της επιτροπής παραλαβής
θεωρούν ότι ο ανάδοχος δεν δικαιούται αποζημίωση για
τεκμαιρόμενο όφελος. Το δημοτικό συμβούλιο κρίνει ότι

18
ο ανάδοχος δεν δικαιούται αποζημίωσης, λαμβανομένων
υπόψη όλων των σχετικών συνθηκών και ιδιαίτερα της
βαρύτατης υπαιτιότητας του εργολάβου για την κακή
εξέλιξη της εργολαβίας, όπως αυτή αποδεικνύεται από
όλα τα στοιχεία του φακέλου του έργου. Συγκεκριμένα,
επειδή ο εργολάβος αυτοβούλως δεν εφάρμοσε τη
μελέτη του έργου, δεν τήρησε τις υποχρεώσεις του που
απορρέουν από τους νόμους και τα συμβατικά τεύχη,
αρνήθηκε να συνεργαστεί με τους εκπροσώπους του
δήμου, με αποτέλεσμα να οδηγήσει τη σύμβαση στη
διάλυση.

Οι λοιπές οικονομικές αξιώσεις που παρουσιάζει

ο ανάδοχος, ήτοι, κόστος αποζημιώσεων
υπεργολάβων και τοπογραφικών μελετών δεν
αποζημιώνονται όχι μόνο επειδή δεν υποβλήθηκαν με
την τελική επιμέτρηση, όπως σωστά επισημαίνεται
στο πρωτόκολλο παραλαβής αλλά πρωτίστως επειδή
δεν προβλέπεται στο νόμο (άρθρο 64) αποζημίωση με
τέτοια αντικείμενα.

Σε κάθε περίπτωση, σημειωτέα τα εξής:

19
 Συμφωνητικά με υπεργολάβους (ν.3669, άρθρα
68,69):

Το πρώτο αλλά και το λιγότερο σημαντικό που

σημειώνει κανείς είναι ότι οι σχετικές αξιώσεις 7α και 7β
είναι εντελώς αόριστες και ατεκμηρίωτες.

Περαιτέρω, σύμφωνα με τα άρθρα 68 και 69 του

νόμου 3669/2008, η υπεργολαβία, υπό τις εκεί
προβλεπόμενες αυστηρότατες προϋποθέσεις (ο
υπεργολάβος πρέπει να έχει τα αντίστοιχα προσόντα για
την εκτέλεση του έργου που αναλαμβάνει, ο ανάδοχος
του έργου πρέπει να διατηρεί ποσοστό τουλάχιστον 70%
του ποσού της σύμβασής του με τον κύριο του έργου,
που δεν πληρούνται εν προκειμένω) γνωστοποιείται στον
κύριο του έργου πριν την εγκατάσταση του
υπεργολάβου, ο οποίος έχει δικαίωμα να εγκρίνει ή να
μην εγκρίνει την εργολαβία. Ωστόσο, ακόμα και αν την
εγκρίνει, μοναδική έννομη συνέπεια είναι ότι η εμπειρία
αυτή του υπεργολάβου λαμβάνεται υπόψη για τον
υπολογισμό της εμπειρίας και του ορίου του
ανεκτέλεστου μέρους του ενώ το ποσό της σύμβασης
αφαιρείται από το ανεκτέλεστο του αναδόχου.

20
 Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η αναγνώριση της
υπεργολαβίας, υπό τους όρους και τους περιορισμούς
του νόμου, επιτρέπεται όχι για να καταστήσει τον
υπεργολάβο μέρος της σχέσης εργοδότη-αναδόχου, αλλά
μόνο για την αναγνώριση της εμπειρίας την οποία
αποκομίζει από τη σχέση της υπεργολαβίας και για την
ελάφρυνση του ανεκτέλεστου μέρους εργολαβιών του
αναδόχου. Απεναντίας, ο υπεργολάβος δεν έχει άμεση
σχέση με τον εργοδότη έναντι του οποίου παραμένει εξ
ολοκλήρου υπεύθυνος ο ανάδοχος. Συνεπώς, οι όροι και
συμφωνίες των υπεργολαβιών ουδόλως αφορούν τον
εργοδότη, ο οποίος δεν τους γνώριζε ούτε τους ενέκρινε
ποτέ ούτε οι απορρέουσες από αυτές ζημίες του
αναδόχου τελούν σε αιτιώδη συνάφεια με τη
συμπεριφορά του.

Σε κάθε περίπτωση, τα εμφανιζόμενα υπεργολαβικά

συμφωνητικά και οι όροι αυτών δεν δύνανται να
ληφθούν υπόψη, δεδομένου ότι η μόνη βεβαία
χρονολογία τους είναι μετά τις 10/12/2009, όπως
αποδεικνύεται από την (κατά πολύ εκπρόθεσμη)
ημερομηνία κατάθεσης, που δεν σημαίνει και
εγκυρότητα, αυτών στη Δ.Ο.Υ., στις 14/12/2009.

21
Άλλωστε και το περιεχόμενο αυτών είναι παράλογο και
ad hoc προσαρμοσμένο στα πραγματικά περιστατικά της
διάλυσης, ήτοι: Οι φερόμενες υπεργολαβίες αγγίζουν
οικονομικά το σύνολο του έργου. Ο φερόμενος ως
υπεργολάβος και προμηθευτής τσιμέντου (παραγωγή,
μεταφορά, διάστρωση, δόνηση) κ. Φούτσης, σύμφωνα
με το Φ.14.676/1260/13-8-2010 έγγραφο του Τμ.
Βιομηχανιών–Αποθηκών της Ν.Α. Μεσσηνίας (Δ/νση
Ανάπτυξης), δεν είχε και ακόμα μέχρι σήμερα ΔΕΝ
ΕΧΕΙ ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΤΟΙΜΟΥ
ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ, ούτε είναι κάτοχος εργοληπτικού
πτυχίου, για το φερόμενο ποσό της υπεργολαβίας.
Προβλέπεται προεξόφληση του υπεργολάβου και δη με
επιταγές, κάτι το εντελώς παράλογο κατά τα
συναλλακτικά ήθη. Ο κ. Φούτσης φαίνεται να έχει
αναλάβει τις εκσκαφές, ενώ ο ίδιος, στις 8/6/2010 ο ίδιος
ο κ. Φούτσης καταθέτει ότι «…Ο λόγος που τηλεφώνησα
στον Χρήστο Δριμή ήταν ότι είχε αναλάβει και είχε
εκτελέσει τις χωματουργικές εργασίες του εν λόγω έργου».
Το καταθέτει και ο κ. Χελιδώνης, λέγοντας ότι έχει και
σχετικό τιμολόγιο. Τα τιμολόγια προμήθειας
σκυροδέματος και σιδηρού οπλισμού, που ο ίδιος ο

22
ανάδοχος προσκομίζει για να αποζημιωθεί, αντί να έχουν
εκδοθεί στο όνομα των υπεργολάβων, έχουν εκδοθεί στο
όνομα του αναδόχου. Άρα οι υπεργολαβίες, κατά το
χρόνο έκδοσης των αντίστοιχων παραστατικών, δηλαδή
μέχρι 10/12/2009, δεν υπήρχαν!

Το μόνα ενδιαφέροντα από τα συμφωνητικά των

υπεργολαβιών είναι η ρητή αναφορά σε αυτά ότι «ο
εργολάβος και ο υπεργολάβος στα πλαίσια της παρούσας
σύμβασης συμφωνούν και αποδέχονται τη μελέτη 219/09
της ΤΥΔΚ και τις τεχνικές προδιαγραφές που αναφέρονται
σ`αυτήν, …», αποδοχή που μεταφράστηκε σε βάναυση
προσβολή της μελέτης, των προδιαγραφών και των
νόμων, καθώς και ότι ο εργολάβος δεν γνώριζε και δεν
κατασκεύαζε το έργο, αφού φαίνεται όλο να το έχει
εκχωρήσει.

Ειδικά για τις σταλίες της ερπυστριοφόρας

τσάπας, να σημειωθούν τα εξής:

Η τσάπα του κ. Φούτση δεν είχε κανένα λόγο να

βρίσκεται στο χώρο του έργου, αφού τις εκσκαφές είχε
αναλάβει, σύμφωνα με τα ανωτέρω άλλος
επαγγελματίας. Και αν ήταν εκεί, γιατί δεν

23
χρησιμοποιήθηκε για να ξεκολλήσουν οι μπετονιέρες
αλλά αναζητήθηκε ο κ. Χρήστος Δριμής (ίδια κατάθεση
Φούτση, και με ίδια ημερομηνία κατάθεση Σιμιακάκη);
Σε κάθε περίπτωση, δεν υπήρχε κανένας λόγος να
παραμείνει στο χώρο του έργου μετά τις 31/12/2009,
οπότε διαλύθηκε οριστικά η σύμβασης. Η παράλογη
επιμονή του αναδόχου να αγνοεί το νόμο και τον κύριο
του έργου, βαρύνει αποκλειστικά τον ίδιο.

Σε κάθε περίπτωση, στις 10/12/2009 ΔΕΝ

ΥΠΗΡΧΕ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΣΑΠΑ. Στο
ανυπόγραφο από την επίβλεψη ημερολόγιο του έργου
αναφέρεται ερπυστριοφόρα τσάπα στις 5 και 6/11/09 για
εκσκαφή θεμελίων (αυτή, αποδεδειγμένα ήταν του
Χρήστου Δριμή). Στις 11/12/09 αναφέρεται ότι το έργο
εξακολουθεί να είναι σε διακοπή ένεκα της ενεργείας
του δημάρχου. Πουθενά δεν αναφέρεται τσάπα. Δηλαδή,
αν δεν είχαμε την πρόνοια να λάβουμε γνώση των
εγγράφων, σήμερα πόσα θα οφείλαμε στον πρώην
εργολάβο; Στην με ημερομηνία 12-12-2009 αναλυτική
αναφορά του δεν γίνεται μνεία σε μηχανήματα. Στο με
ημερομηνία 20-12-2009 έγγραφό του γίνεται για πρώτη
φορά αορίστως μνεία σε μηχανήματα, όπως και στην 18-

24
1-2010 δήλωση διακοπής εργασιών. Στη δήλωση αυτή
ο δήμος Αετού απάντησε με το υπ`αρίθμ. 1711/28-1-
2010 έγγραφο όπου, μεταξύ άλλων, αναφέρεται «…
Αναρωτιέμαι κύριε προϊστάμενε: Τι να κρίνετε, όταν ο
ίδιος εσείς, στη συνάντηση της 5-1-2010, μεταξύ άλλων
δηλώσατε ότι το δάπεδο είναι αρμός εργασίας και δεν έχει
τηρηθεί η μελέτη που προβλέπει water stop; Ότι αυτό
πρέπει να επισημανθεί και να επιβαρύνει η αποκατάστασή
του τον ανάδοχο; Τι να κρίνετε, όταν ο φάκελος στην
υπηρεσία επίβλεψης είναι άδειος και τώρα, όπως
αναφέρετε στο 70/7-1-2010 έγγραφό σας, θα συσταθούν
επιτροπές για Π.Π.Α.Ε. κλπ; Τι να κρίνετε, όταν είναι
προφανές ότι η επίβλεψη είναι υπόλογη και θα πρέπει να
αναζητηθούν και να αναληφθούν ή και να επιρριφθούν οι
όποιες ευθύνες; Ποια δήθεν βίαιη εγκατάλειψη του έργου
επικαλείται ο κ. Χελιδώνης όταν, παρουσία όλων
ομολόγησε, στη συνάντηση της 5-1-2010, ότι δύο μέρες
μετά τη δήθεν εκδίωξή του πήγε και εγκατέστησε
τσάπα (εκσκαφέα) στο χώρο του έργου; Και όταν,
μάλιστα, η αλήθεια είναι ότι την εγκατέστησε 10
περίπου ημέρες αργότερα; Αλήθεια με ποιο σκοπό την
εγκατέστησε; Η αλήθεια είναι ότι έχει πρόσβαση στο

25
χώρο όποτε θέλει. Τι να κρίνετε για τα δήθεν εργαλεία
που βρίσκονται στο χώρο του έργου και τη δήθεν
υποχρέωση φύλαξής τους από το Δήμο; Πρόκειται
άραγε για απόπειρα αυτοεκπληρούμενης προφητείας;
Πώς θα κρίνετε ένα έργο όταν ούτε το ίδιο το έργο έχετε
επισκεφθεί ούτε η επίβλεψη μπορεί να σας βοηθήσει; Θα
υιοθετήσετε τις θέσεις του εργολάβου ή θα υπερασπιστείτε
τη νομιμότητα και το δημόσιο συμφέρον;. Επισημαίνω ότι
η υπηρεσία σας δεν έχει ελέγξει μέχρι σήμερα το έργο και
πως οποιαδήποτε μεθόδευση υπεξαίρεσης δημόσιου
χρήματος, μέσα από παραλήψεις, κατάχρηση εξουσίας και
προσπάθεια δημιουργίας δήθεν τετελεσμένων θα τύχει της
δέουσας απάντησης από το δημοτικό συμβούλιο και το
νόμο…». Στη συνάντηση της 5η1-2010, παρόντες ήταν
οι κ.κ. Π. Νταίβις, Γ. Αντωνόπουλος, Διον.
Γεωργιόπουλος, Αν. Αγγελής, Δ. Γιαννόπουλος και η
κα Β. Κυβέλου. Το έγγραφο αυτό του δήμου Αετού δεν
έλαβε απάντηση ούτε διαψεύστηκε ποτέ.

Τοπογραφικές μελέτες

Για τη δήθεν εκτέλεση των τοπογραφικών

εργασιών που επικαλείται ο ανάδοχος δεν υπάρχει καμία
απόδειξη, δεν δόθηκε καμία εντολή από το δήμαρχο,
26
ούτε από την επίβλεψη, ούτε υπάρχει κάτι στο φάκελο
του έργου (τουλάχιστον μέχρι 31-12-2010). Ο ανάδοχος
ζητά να αποζημιωθεί για εξωσυμβατικές εργασίες.
Ωστόσο, όπως ο ίδιος συνομολογεί στην ένστασή του,
για να παραληφθούν και να πληρωθούν εργασίες που δεν
προβλέπονταν στη μελέτη, προϋποτίθενται τα εξής: 1) να
είναι απαραίτητες για την ασφάλεια και τη
λειτουργικότητα του έργου. 2) εκτέλεση αυτών μετά από
έγγραφη εντολή της επίβλεψης και έγκριση από τον
κύριο του έργου, με ΑΠΕ (άρθρ.37 συνδ.57 παρ.1 και 3
ν.3669/2008). Καμία από αυτές τις προϋποθέσεις δεν
πληρούται εν προκειμένω:

Στο ημερολόγιο, που συντάσσεται από τον ανάδοχο,

σημειώνεται, στις 29-9-09, ότι κατ`εντολή του δημάρχου
θα γίνουν επιπλέον εργασίες, στο ίδιο ημερολόγιο
αναφέρεται πως η εγκατάσταση του αναδόχου έγινε στις
14-10-09, όπου δήθεν εγκρίθηκαν οι επιπλέον μελέτες.
Όμως το ημερολόγιο αυτό είναι ανυπόγραφο από την
επιβλέπουσα, παρόλο που αυτή, όπως καταθέτει ενώπιον
των δικαστικών αρχών (11/8/2010), στις 9/12/2009
επισκεύθηκε το έργο.

27
 Σε κάθε περίπτωση, η αξίωση αυτή του αναδόχου
είναι και εξωπραγματική: Αν επί 14 μέρες δούλευαν 2
τοπογράφοι μηχανικοί, με βοηθητικό προσωπικό πεδίου
και γραφείων, κατά το συντάκτη του ανυπόγραφου από
την επίβλεψη ημερολογίου, θα είχε συνταχθεί το
κτηματολόγιο της όλης περιοχής. Έλεος. Αντίθετα, τα
τοπογραφικά που εμφανίζει δεν κοστίζουν περισσότερο
από 400,00 ευρώ. Ας γίνει μια σύγκριση με άλλα
τοπογραφικά του δ. Αετού π.χ. Αετός, Ζωοαγορά,
Γυμνάσιο... Ας γίνει, έστω, μια μικρή έρευνα αγοράς.

Σε ό,τι δε αφορά τη δήθεν εντολή του δημάρχου, ο

ανάδοχος αντιφάσκει με τον εαυτό του. Ας αποφασίσει τι
ισχυρίζεται: δέχεται ή δεν δέχεται το δικαίωμα
παρέμβασης του δημάρχου στο έργο; Πάντως, δεν
μπορεί να το δέχεται όταν του δίνει παράνομες εντολές,
από τις οποίες θεωρεί ότι αντλεί οικονομικά δικαιώματα
και να το απορρίπτει όταν ο δήμαρχος του ασκεί νόμιμο
έλεγχο!

ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΛΟΓΟΥΣ, και

έχοντας υπόψη το φάκελο του έργου και το πρακτικό
της επιτροπής παραλαβής, ΤΟ Δ.Σ.

28
 Εγκρίνει το πρωτόκολλο παραλαβής, κατά το μέρος
που δεν παραλαμβάνει τις εκτελεσθείσες εργασίες.

Θέμα συμβατικοποίησης εργασιών στο μέλλον δεν

υπάρχει, επειδή δεν πληρούνται οι νόμιμες
προϋποθέσεις, κατά τα ανωτέρω αναλυτικά
αναφερθέντα.

Θεωρεί την 377/2010 «μελέτη» που θεώρησε, τέλος

Δεκεμβρίου 2010 (φανερώθηκε δε, για προφανείς
λόγους, τον Ιανουάριο του 2011), παράνομα και
αυθαίρετα ο τότε προϊστάμενος της Τ.Υ.Δ.Κ., ως
ανυπόστατη και άκυρη για δημόσιο έργο, για όλους τους
ανωτέρω λόγους.

Καθορίζει, σύμφωνα με το άρθρο 64 παρ.2 του

ν.3669/2008, την αποζημίωση του αναδόχου σε μηδέν
ευρώ, για τους ανωτέρω αναφερόμενους λόγους.

Αναθέτει τη συνέχιση του έργου και της σύμβασης

στον επόμενο μειοδότη της δημοπρασίας, σύμφωνα με
το άρθρο 61 παρ.13 υποπαρ.β΄του ν.3669/2009 και την
υπ’ αριθμ.134/2009 απόφαση του δημοτικού συμβουλίου
Αετού, που έχει λάβει νομιμότητα, σύμφωνα με την
219/2009 μελέτη και με τους όρους της αρχικής

29
σύμβασης, με το ποσοστό έκπτωσης της προσφοράς του,
εκτός εάν δεχτεί να δώσει κάποια καλύτερη προσφορά.

Ο νέος ανάδοχος θα εκτελέσει την αποξήλωση της

υπάρχουσας κατασκευής δυνάμει του πρωτοκόλλου
παραλαβής και της παρούσας απόφασης, για τη οποία θα
αποζημιωθεί σύμφωνα με το νόμο (με συμπληρωματική
σύμβαση ή με απευθείας ανάθεση αυτόνομου μικρού
έργου, εφόσον ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός το
επιτρέπει). Ο δήμος θα αναζητήσει τη σχετική δαπάνη
από τον πρώτο ανάδοχο, κ. Χελιδώνη, όπως επίσης και
κάθε άλλη ζημία του.

Τυχόν αναθεώρηση τιμών θα γίνει σύμφωνα με το

νόμο.

Β) ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΣΤΑΣΗ ΤΟΥ

ΑΝΑΔΟΧΟΥ

Σχετικά με την αιτίαση για έλλειψη αιτιολογίας

Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Συμβουλίου της

Επικρατείας, όταν η αιτιολογία της πράξης δεν

30
επιβάλλεται από τις σχετικές με την έκδοσή της
διατάξεις αλλά από τη φύση της πράξης, κατά γενική
αρχή, δεν είναι ανάγκη η αιτιολογία να περιέχεται στο
σώμα της πράξης αλλά αρκεί και μπορεί να προκύπτει
από το διοικητικό φάκελο της υπόθεσης (Σ.Ε.3650/1971,
Σπηλιωτόπουλος, Εγχειρίδιο διοικητικού δικαίου, 1993).
Ακόμα και στο νόμο που ο ίδιος ο ενιστάμενος αναφέρει
(άρθρο 17 ν.2690/1999), στην παράγραφο 2 αυτού, που
επιμελώς ξεχνά να μνημονεύσει, ο νόμος ορίζει: «Η
αιτιολογία πρέπει να είναι σαφής, ειδική, επαρκής και να
προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, εκτός αν
προβλέπεται ρητώς στο νόμο ότι πρέπει να περιέχεται
στο σώμα της πράξης». Με τη διάταξη αυτή, τίθεται ο
κανόνας ότι αρκεί η αιτιολογία να προκύπτει από τα
στοιχεία του φακέλου (Β. Καράκωστας, Σ. Παυλάκη,
Κώδ. Διοικ. Διαδ., 2009, υπό άρθρο 17).

Στην προκειμένη περίπτωση, το άρθρο 73 του

ν.3669/2008 δεν απαιτεί η αιτιολογία του πρωτοκόλλου
παραλαβής να βρίσκεται στο σώμα του. Συνεπώς,
νομιμότατα η επιτροπή παραπέμπει για την αιτιολογία
της στο διοικητικό φάκελο, που είναι ογκωδέστατος και
περιέχει όλα τα πραγματικά στοιχεία που αιτιολογούν

31
την κρίση της: Την πραγματογνωμοσύνη του κ. Τζάρα,
την πραγματογνωμοσύνη των Ραδιώτη /Κούλη, την
219/2009 μελέτη του έργου, τις αιτιάσεις του δήμου, την
άρνηση ελέγχου των επιμετρήσεων από την αρχική
επιβλέπουσα, το πρακτικό της επιτροπής ελέγχου
επιμετρήσεων, που διαπιστώνει την ανυπαρξία της
επίβλεψης, την έλλειψη των αναγκαίων στοιχείων για να
ελέγξει τις επιμετρήσεις και δηλώνει ότι του
απαγορεύτηκε να ελέγξει τον έλεγχο συμβατότητας των
εργασιών με τη μελέτη, ήτοι, όπως σημειώνεται στο
πρωτόκολλο, νόμιμος και επαρκής έλεγχος των
επιμετρήσεων δεν έχει γίνει, την απουσία
υπογεγραμμένου ημερολογίου από την επίβλεψη, την
έλλειψη επιμετρητικών στοιχείων και πρωτοκόλλων
παραλαβής αφανών εργασιών, σε συνδυασμό και με την
αυτοψία της, που επικαλείται. Άλλωστε, στο φάκελο του
έργου αλλά και αναπόσπαστο μέρος του πρωτοκόλλου
παραλαβής είναι και το 4987/29-12-2010 έγγραφο του
Ιωάννη Αβδάλα, όπου αναφέρονται με λεπτομέρειες τα
σημεία στα οποία οι εκτελεσθείσες εργασίες δεν
συμφωνούν με την ανατεθείσα μελέτη.

Σχετικά με τη νόμιμη σύνθεση της επιτροπής

32
 Σύμφωνα με το άρθρο 19 παρ.4 του ν.1599/1986,
«Η από οποιαδήποτε λόγο απώλεια της υπαλληλικής ή
επαγγελματικής ή άλλης ιδιότητας, με την οποία ή λόγω
της οποίας διορίστηκε ένα πρόσωπο ως μέλος συλλογικού
οργάνου, δεν επηρεάζει τη νόμιμη σύνθεση του
οργάνου, στο οποίο εξακολουθεί να μετέχει ως μέλος
έως ότου αντικατασταθεί, όχι όμως για χρονικό
διάστημα μεγαλύτερο του τριμήνου. Η διάταξη αυτή δεν
έχει εφαρμογή όταν η απώλεια της ιδιότητας οφείλεται σε
ποινική ή πειθαρχική καταδίκη.»

Από την ανωτέρω διάταξη προκύπτει πέραν πάσης

αμφιβολίας ότι κατά το χρόνο αυτοψίας και σύνταξης
του πρωτοκόλλου παραλαβής, η επιτροπή παραλαβής
είχε νόμιμη σύνθεση.

Περαιτέρω, η συνδρομή του κ. Αβδάλα στο έργο

της Επιτροπής αιτιολογείται πλήρως στο πρωτόκολλο,
όπου αναφέρεται η αυτοψία, στην οποία παρέστη και
κατά την οποία διαμορφώθηκε η άποψη της επιτροπής
για το έργο καθώς και το έγγραφο των απόψεών του, που
αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του πρωτοκόλλου
παραλαβής.

33
 Ωστόσο, στο σημείο αυτό πρέπει να παρατηρηθεί
ότι η επίκληση και αντίκρουση των όποιων
διαδικαστικών παρατυπιών ηθικά πολύ μικρή σημασία
πλέον έχει, αφού έχει περίτρανα αποδειχθεί ότι η
διαλυθείσα σύμβαση και η διαδικασία (μη) εκκαθάρισής
της από την Τ.Υ.ΔΚ. είναι πλέον αρμοδιότητας της
ποινικής δικαιοσύνης.

Σχετικά με τις ουσιαστικές αιτιάσεις της ένστασης

α) Η από 05/1/2010 τεχνική έκθεση της τότε

επιβλέπουσας, Βασιλικής Κυβέλου, ελήφθη υπόψη
από την επιτροπή, όπως αποδεικνύεται από τη σελ.2
σημ.6 του πρακτικού της, αλλά το περιεχόμενό της
δεν έγινε αποδεκτό, πλην του γεγονότος ότι σε αυτή
συνομολογείται η τροποποίηση των εργασιών από τον
ανάδοχο. Το περιεχόμενο των τεχνικών απόψεων της
επιβλέπουσας, εύλογα δεν έγινε αποδεκτό, αφού: 1)
Από τις τεχνικές εκθέσεις και πραγματογνωμοσύνες (κ.
Τζάρα και κ.κ. Ραδιώτη/Κούλη), αλλά και από την
αυτοψία της επιτροπής παραλαβής αποδείχθηκε ότι δεν
έλεγε την αλήθεια ως προς την ύπαρξη σκαλοπατιού, για
να αποφύγει την εκ της μελέτης υποχρέωση τοποθέτησης
water stop. 2) Από τις ίδιες πραγματογνωμοσύνες και
34
από την ίδια την επιτροπή κρίνεται επιστημονικά
ανεπαρκής. Συνομολογεί την τροποποίηση της μελέτης
από τον ανάδοχο, την οποία επιχειρεί με τεχνάσματα να
δικαιολογήσει. 3) Η επιβλέπουσα είχε υποπέσει σε
σωρεία διαδικαστικών παραβάσεων κατά την επίβλεψη,
που δημιουργούν βάσιμα προσκόμματα στην
αμερόληπτη κρίση της. 4) Η ίδια η επιβλέπουσα
αναίρεσε κάθε αξία που θα μπορούσε να έχει η τεχνική
έκθεσή της, αρνούμενη να ελέγξει τις επιμετρήσεις (αν
ήταν όλα εντάξει, τι φοβόταν;) 5) Για όλους τους
ανωτέρω λόγους, άλλωστε, ο ίδιος ο προϊστάμενος της
Τ.Υ.Δ.Κ, με το 8318/12-7-2010 έγγραφό του, κρίνει ότι
η κ. Κυβέλου, πρέπει να ελεγχθεί πειθαρχικά.

β) Εσφαλμένα και αβάσιμα ο ενιστάμενος θεωρεί

ότι η επιτροπή όφειλε να στηρίξει την κρίση της στη
θεώρηση από τον προϊστάμενο της Τ.Υ.Δ.Κ. των
επιμετρήσεων που ο ίδιος υπέβαλε, καθώς και στο
πρωτόκολλο παραλαβής αφανών εργασιών, που επίσης ο
ίδιος υπέβαλε. Πράγματι, και τα δύο, ο προϊστάμενος
είχε ζητήσει να ελεγχθούν από επιτροπή ελέγχου
επιμετρήσεων, που ο ίδιος συνέστησε, για το σκοπό
αυτό. Όμως, με την πράξη σύστασης της επιτροπής

35
(3548/19-4-2010 έγγραφο) καθώς και με το 6681/11-6-
2010 έγγραφο του προϊσταμένου («να προβεί στον
έλεγχο αποκλειστικά των επιμετρήσεων» και «να ελέγξετε
λογιστικά τις υποβληθείσες επιμετρήσεις»), αλλά και
προφορικά, ο προϊστάμενος έδωσε στην επιτροπή ρητή
εντολή να προβεί μόνο σε λογιστικό έλεγχο των
επιμετρήσεων και όχι στη συμβατότητα των
επιμετρούμενων εργασιών και ποσοτήτων με τη μελέτη.
Έτσι όμως, ο έλεγχος των επιμετρήσεων είναι άνευ
εννόμων και πραγματικών συνεπειών. Πράγματι, από
καμία διάταξη νόμου δεν προκύπτει ότι επιμετρώνται
εργασίες μη συμβατές με τη μελέτη και τους
κανονισμούς. Αντίθετα, από όλο το πλέγμα των
διατάξεων του ν.3669/2008, προκύπτει ότι επιμετρώνται
και πληρώνονται μόνο οι εργασίες που είναι σύμφωνες
με τη μελέτη, τους κανόνες της επιστήμης και τις
προδιαγραφές (κυρίως άρθρο 60 παρ.9 του άνω νόμου.)

Ενεργώντας, λοιπόν, σύμφωνα με το νόμο, η

επιτροπή ελέγχου επιμετρήσεων, παρέδωσε το πρώτο
πρακτικό της στις 29/4/2010, με την παρατήρηση ότι
α) αδυνατεί να προβεί σε ολοκληρωμένο έλεγχο των
υποβληθέντων επιμετρήσεων διότι οι περισσότερες

36
εργασίες είναι αφανείς και δεν υπάρχουν βιβλίο
καταμετρήσεων και προμετρητικά στοιχεία και β) έλεγξε
αποκλειστικά τις ποσότητες των υποβληθεισών
εργασιών, χωρίς να προβεί σε έλεγχο συμβατότητας
αυτών με τη μελέτη, επειδή πήρε τέτοια εντολή από τον
προϊστάμενο της Τ.Υ.Δ.Κ., κ. Τάσο Αγγελή. Μετά από
ποιοτικό έλεγχο του σκυροδέματος, παρέδωσε
συμπληρωματικό πρακτικό στις 23/6/2010, όπου:

• Στη σελίδα 2 της τελικής επιμέτρησης

αναφέρει: «Η παρούσα επιμέτρηση
υπογράφεται αφού ελέγχθηκε λογιστικά. Κατά
τα λοιπά ισχύουν τα ρητώς αναγραφόμενα στο
από 29/4/2010 πρακτικό της επιτροπής καθώς
και στο από 23/6/2010 συμπληρωματικό
πρακτικό, τα οποία είναι αναπόσπαστα
συνημμένα.»

• Τα ίδια ακριβώς με τα παραπάνω

αναφέρονται και στην αναλυτική
επιμέτρηση.

• Στο συνημμένο από 4448/29-4-2010

πρακτικό αναφέρεται: «1. Επισημαίνουμε ότι

37
 η επιτροπή αδυνατεί να προβεί σε
ολοκληρωμένο έλεγχο των υποβαλλόμενων
επιμετρήσεων διότι οι περισσότερες ποσότητες
εργασιών είναι αφανείς. Επιπλέον δεν μας
παραδόθηκε βιβλίο καταμετρήσεων και
προμετρητικά στοιχεία. 2. … 3. Η επιτροπή
έλεγξε αποκλειστικά τις ποσότητες των
υποβληθεισών με αναλυτική επιμέτρηση
εργασιών από τον ανάδοχο, χωρίς να προβεί
σε έλεγχο της συμβατότητας αυτών με τη
μελέτη, όπως προκύπτει από την έγγραφη
εντολή συγκρότησης της επιτροπής.»

• Στο από 23/6/2010 συμπληρωματικό

πρακτικό αναφέρει: «…Κατά τα λοιπά
ισχύουν τα όσα αναφέρουμε στο προηγούμενο
πρακτικό μας.»

• Τέλος, στο πρωτόκολλο παραλαβής αφανών

εργασιών (5-7-10), που αποτελούσε μέρος της
υποβληθείσας από τον ανάδοχο επιμέτρησης
(κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 52
παρ.3 του ν.3669/2008), αναφέρεται: «Το
παρόν υπογράφεται με την επισήμανση ότι ο
38
 έλεγχος των επιμετρήσεων έγινε (ΣΒΗΣΙΜΟ
ΣΗΜΕΙΩΝΕΤΑΙ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ) και
(ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ ΔΑΚΤΥΛΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ)
λογιστικά, όπως ρητά αναφέρεται στις
παρατηρήσεις των από 29/4/2010 με αριθμό
πρωτοκόλλου 4448 και στο από 23/6/2010
συμπληρωματικό πρακτικό της Επιτροπής
Ελέγχου Επιμετρήσεων του έργου, και τα οποία
είναι αναπόσπαστα συνημμένα. Κατά τα λοιπά
ισχύουν όσα αναφέρονται στο από 29/4/2010
πρακτικό.»

Από το συνδυασμό των παραπάνω εγγράφων

αβίαστα συνάγεται ότι εύλογα και απολύτως
δικαιολογημένα η επιτροπή παραλαβής θεώρησε ότι η
επιτροπή ελέγχου επιμετρήσεων δεν προέβη σε έλεγχο
συμβατότητας των εργασιών με τη μελέτη, αφού αυτό
δηλώνεται κατ’ επανάληψη από την επιτροπή, η δε
ασαφής διατύπωση στο πρωτόκολλο παραλαβής αφανών
εργασιών (ακόμα και αν αγνοήσουμε τις υπόνοιες
παραποίησης που γεννώνται) αναιρείται από την
ταυτόχρονη επίκληση των παρατηρήσεων που έγιναν

39
στο 4448/29-4-2010 έγγραφό της, όπου ρητά δηλώνεται
ότι δεν έγινε έλεγχος συμβατότητας με τη μελέτη.

Συμπέρασμα: Η επιτροπή ελέγχου επιμετρήσεων

που όρισε ο τότε Προϊστάμενος, κ. Τάσος Αγγελής,
δηλώνει ότι, με εντολή του προϊσταμένου της δεν
προέβη στον αναγκαίο έλεγχο αυτών συμφωνίας με
τη μελέτη, αδυνατεί δε να ελέγξει ποσοτικά τις
αφανείς εργασίες, επειδή δεν υπάρχουν τα αναγκαία
εκ του νόμου στοιχεία. Ήτοι, έλεγχος των
επιμετρήσεων με έννομες συνέπειες δεν έχει γίνει

Συνεπώς, η παρά τη γνώμη του οργάνου που ο

ίδιος ζήτησε αλλά και παρά το νόμο θεώρηση των
επιμετρήσεων αποκλειστικά από τον προϊστάμενο
έπρεπε να αιτιολογείται ειδικά (Σ.Ε. 369/1978,
2498/1980 κ.α.), η δε αυθαίρετη θεώρηση αυτών
εύλογα δεν λαμβάνεται υπόψη από την επιτροπή
παραλαβής. Σημειωτέον ότι ο δήμος Αετού, με την
62/2010 απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής του,
δίνει εντολή σε δικηγόρους να ασκήσουν μήνυση
κατά του τότε προϊσταμένου, μεταξύ άλλων και για
τη θεώρηση αυτή, που συνιστά έκδοση ψευδούς
βεβαίωσης.
40
 γ) Ως προς το 8803/22-7-2010 (και όχι 27-7)
έγγραφο του προϊσταμένου, που αναφέρει ο
ενιστάμενος, καμία επιρροή δεν μπορεί να έχει στην
παραλαβή του έργου, αλλά αναφέρεται προς δημιουργία
εντυπώσεων και μόνο. Σε κάθε περίπτωση, σημειωτέα τα
εξής:

Ο ισχυρισμός ότι η διάλυση έγινε χωρίς τη

σύμφωνη γνώμη της διευθύνουσας υπηρεσίας (Τ.Υ.Δ.Κ.)
είναι εντελώς μη νόμιμος, αφού από την εφαρμοστέα
διάταξη 62 παρ.1 του ν.3669/2008, καμία τέτοια
απαίτηση δεν προκύπτει. Αντίθετα, όπως επανειλημμένα
έχει επισημάνει ο δήμος Αετού στον προϊστάμενο, αλλά
εκείνος αρνείται να αποδεχθεί, παγίως κρίνεται ότι: «Η
σύμβαση κατασκευής δημοσίου έργου, ως διοικητική
σύμβαση, διαμορφώνει υπέρ του κυρίου του έργου, στο
πλαίσιο των διατάξεών της και του νομικού πλαισίου που
την διέπει, θέση δεσπόζουσα και υπερέχουσα έναντι του
αναδόχου. Εντός αυτού του πλαισίου προδιαγράφεται, ως
νομοθετημένη μονομερής επέμβαση στο συμβατικό δεσμό
(πρβλ Α.Π. 260/93 ΝοΒ 42, 818- ΑΕΔ 21/97, ΑΕΔ 3/99-
Σ.τ.Ε. 3423/01) και το δικαίωμα του κυρίου του έργου να
προβαίνει στη διάλυση της εργολαβικής συμβάσεως με

41
έκδοση σχετικής μονομερούς, απευθυντέας και
αναιτιώδους πράξεως (πρβλ. Σ.τ.Ε. 1225/01, 1134/03)»
482/2003 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του
Κράτους, Δ` Τμήμα, σελ.6.

Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του προϊσταμένου, στο

ανωτέρω έγγραφο, ότι δήθεν οι εκτελεσθείσες εργασίες
είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους σύμφωνες με τη μελέτη
είναι και αόριστος, και αναιτιολόγητα αντίθετος με την
άποψη της Επιτροπής Ελέγχου Επιμετρήσεων και τις
Πραγματογνωμοσύνες των οποίων είχε ήδη λάβει
γνώση. Άλλωστε, το μη συμβατό των εκτελεσθέντων
εργασιών με τη μελέτη συνομολογήθηκε πανηγυρικά
από την επιβλέπουσα, στο από 5/1/2010 έγγραφό της
αλλά και από τον ίδιο τον ανάδοχο και τον προϊστάμενο,
με τη σύνταξη της 377/2010 «νέας μελέτης» (για το
ανυπόστατο της οποίας, αναλυτικά στο Α΄ ΜΕΡΟΣ),
από το ίδιο το περιεχόμενο της οποίας αποδεικνύεται
η μη τήρηση της αρχικής μελέτης, π.χ. στο γεγονός
ότι εμφανίζεται το έργο με επιφανειακό βάθος,
δηλαδή, όπως ακριβώς έχει γίνει, ενώ στην αρχική
μελέτη απαιτείτο βάθος θεμελίωσης, περίπου 2,30
μέτρων. Σε κάθε σημείο της (π.χ. θέση σιδηρού

42
οπλισμού κλπ), η νέα «μελέτη» συνομολογεί τη μη
τήρηση της 219/2009, νόμιμης μελέτης.

Τέλος, σχετικά με τη 377/2010 «μελέτη»,

σημειωτέα επιπλέον τα εξής: Ο δήμος Αετού την ίδια
περίοδο αποστέλλει τα υπ`αρίθμ. 2705/12-7-10,
2730/13-7-10, 3037/6-8-10, έγγραφά του, για τα οποία
δεν παίρνει απάντηση. Στη συνέχεια, σε απάντηση του
8803/2010 εγγράφου του Προϊσταμένου, αποστέλλει το
υπ`αρίθμ. 3135/13-8-10 έγγραφο με τίτλο «Είστε
απίστευτοι! Οχτώ μήνες αρνείστε να προβείτε σε
εκκαθάριση του έργου “Κατασκευή δεξαμενής ύδατος στο
δ.δ. Κοπανακίου”, αρνείστε να μας πείτε εάν έχει
εφαρμοστεί η μελέτη και ξαφνικά: “Εκεί που μας
χρωστάγανε μας πήρανε και το βόϊδι”». Στο έγγραφο,
μεταξύ άλλων, αναφέρεται: « … 6. Όπως γνωρίζετε πολύ
καλά, ο δήμος Αετού δεν σας έχει, προφορικά ή γραπτά,
γνωστοποιήσει ή ορίσει τεχνικό ή τεχνικούς συμβούλους
και τούτο είναι εύλογο επειδή δεν διαθέτουμε. Σύμφωνα
με το νόμο η υπηρεσία σας είναι ο τεχνικός σύμβουλος
των δήμων και κοινοτήτων και άρα και του δήμου μας.
Ψεύδεστε, λοιπόν, ασύστολα όταν διατυπώνετε τέτοιους
ισχυρισμούς και επιχειρείτε, 8 μήνες μετά τη διάλυση της

43
σύμβασης, να εμπλέξετε ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν
σχέση με την υπηρεσίας σας, σε δικές σας αποκλειστικά
ευθύνες. Ο κ. Κούλης, τον οποίο τυχαία συναντήσατε στο
χώρο του έργου, τη μοναδική φορά που το επισκεφθήκατε,
ήταν εκεί με τον Αντιδήμαρχο κ. Παναγούλη, για τη
σύνταξη πραγματογνωμοσύνης, ύστερα από δική μου
εντολή και μόνο. Πραγματογνωμοσύνη, που έχει
κατατεθεί στην υπηρεσία σας και μπορείτε να την
αξιοποιήσετε, όταν κρίνετε ότι το επιθυμείτε. 7.
Καταγγέλλω την απαράδεκτη, κακόπιστη και κραυγαλέα
παρελκυστική συμπεριφορά σας, που μόνο το δημόσιο
συμφέρον δεν υπηρετεί και σας καλώ, για άλλη μια φορά,
να αφήσετε τα καμώματα και να προβείτε στα νόμιμα.
Ποιους, αλήθεια, επιχειρείτε να παραπλανήσετε; Ποιος
είναι ο πραγματικός παραλήπτης των επιστολών σας; ….»

Αφού παρεμβαίνει, με το υπ`αρίθμ. 9890/19-8-10

έγγραφο, και ο κ. Νταίβις, ο κ. Αγγελής απαντά με το
οικ. 10047/20-8-10 έγγραφό του, με το οποίο αναθέτει
(!) στον αποβληθέντα ανάδοχο κ. Χελιδώνη τη σύνταξη
μελέτης (απάντηση δήμου Αετού με το 3574/10-9-10
έγγραφό του). Λειτουργώντας, λοιπόν, επιλεκτικά ο
πρώην ανάδοχος και με ισχυρά οικονομικά κίνητρα,

44
αποκρύπτει στην ένστασή του, όχι μόνο το μη νόμιμο
και παράλογο της ανάθεσης «νέας μελέτης» αλλά και το
γεγονός ότι η σχετική εντολή (;) σύνταξης μελέτης
ανατέθηκε στον ίδιο και ο ίδιος, ως κατασκευαστής και
μελετητής πλέον, ελέω προϊσταμένου, αξιολογεί και
κρίνει τις δικές του εργασίες συμβατικές και τεχνικά
άρτιες. Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει. Ο ελεγχόμενος,
ελέγχει τον εαυτό του. Η πραγματικότητα, όμως, είναι
παρούσα και περί άλλων κραυγάζει. Συνεπώς, και για το
λόγο αυτό, πλέον των όσων έχουν αναφερθεί στο πρώτο
μέρος, η «μελέτη» αυτή εύλογα δεν ελήφθη υπόψη από
την Επιτροπή παραλαβής.

Περαιτέρω, η επίκληση της «νέας μελέτης», με

αριθμό 377/2010, όπως αναλυτικά αναπτύχθηκε στο
πρώτο μέρος, ουδόλως αποδεικνύει ότι οι
εκτελεσθείσες εργασίες είναι συμβατικές και τεχνικά
άρτιες, αντίθετα με τους ισχυρισμούς του
ενιστάμενου.

δ) Σχετικά με τα σχόλια του ενιστάμενου στο

έγγραφο του κ. Αβδάλα, σημειωτέα τα εξής:

45
Σημείο 1: Αντίθετα με τον ισχυρισμό του ενιστάμενου,
στο σχέδιο με αριθμό Α1 με τίτλο «Κατασκευαστικά
σχέδια δεξαμενής», που συνέταξε ο Ιωάννης Γκότσης,
στην «Τομή Α-Α», δείχνεται γραμμή εδάφους, η οποία
βρίσκεται 2,30 (1,50+0,80) μέτρα ψηλότερα από την
κατώτερη στάθμη της θεμελίωσης. Συνεπώς,
υπολογίζεται στη μελέτη συγκεκριμένο βάθος εκσκαφής.
Στην προμέτρηση δε χρησιμοποιείται ανάλογο βάθος
εκσκαφής.

Σημείο 2: Η μελέτη προέβλεπε στο σχέδιο με αριθμό Α1

στην «Τομή Α-Α», επίσης στο σχέδιο Α2, στην «Τομή
Β-Β», η θεμελίωση να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

α) Πλάκα θεμελίωσης πάχους 0,50 μ. κάτω από όλα τα

διαμερίσματα που φέρουν νερό. β) Πλάκα πάχους 0,25
μ. ως δάπεδο του διαμερίσματος του βανοστασίου. γ)
Ενισχυμένες περιοχές με αύξηση του πάχους της πλάκας
θεμελίωσης κατά 0,30 μ. εν είδη ανεστραμμένων δοκών.
δ) Πέδιλο ύψους 0,55 μ. για τη θεμελίωση του
διαμερίσματος του βανοστασίου.

46
Αντί γι’ αυτά, ο ανάδοχος παραδίδει, όπως τα
παραδίδει, τα α) και β) και δεν κατασκευάζει τα γ) και
δ).

Τούτο συνομολογείται στην ίδια την επιμέτρηση που

υποβάλει, όπου εμφανίζεται ενιαίο πάχος παντού. Και
από πού συνάγεται ότι, για να μην παραβιαστεί το
«γενικά σταθερό έδαφος», έπρεπε να μην τηρηθεί η
μελέτη;

Σημείο 3: Ο ενιστάμενος κάνει πως δεν καταλαβαίνει

ότι η παρατήρηση του κ. Αβδάλα έχει να κάνει με το
γεγονός α) ότι χρησιμοποιήθηκε ασυμπύκνωτο
αμμοχάλικο, ήτοι εργασία κατώτερων προδιαγραφών
από αυτή που προβλέπουν οι προδιαγραφές και β) η
χρήση αμμοχάλικου δεν προβλέπεται στη μελέτη.

Άλλωστε, πράγματι, δεν αποδεικνύεται ότι

συμπυκνώθηκε το αμμοχάλικο, όπως ο ανάδοχος
ισχυρίζεται. Ούτε στο ανυπόγραφο ημερολόγιο
αναφέρεται κάτι τέτοιο (ένας εργάτης αναφέρεται και
ένα φορτηγό), ούτε τα αναγκαία μηχανήματα βρέθηκαν
ποτέ στο χώρο του έργου, ούτε εργαστηριακά
αποδείχθηκε κάτι τέτοιο. Στην αναλυτική δε

47
επιμέτρηση που ο ίδιος συνέταξε εμφανίζει ενιαίο
πάχος αμμοχάλικου 10 εκατοστών, σε αντίθεση
μ`αυτό που ισχυρίζεται ότι δηλαδή εξυγίανε κομμούς
αργιλώδους εδάφους μεταξύ βραχωδών (!) όγκων.

Σημείο 4: Ο ενιστάμενος, δεν απαντάει στο εύλογο

ερώτημα, πώς θα επιτύγχανε τη στεγάνωση του
κατασκευαστικού αρμού που de facto είχε
διαμορφώσει με τη διακοπή της σκυροδέτησης στη
βάση των τοιχωμάτων. Στις «πάμπολλες άλλες
δεξαμενές» λαμβάνεται κάποια μέριμνα στη βάση των
τοιχωμάτων, όταν δεν μπαίνει ταινία στεγανοποίησης, να
αποτρέπεται η διαρροή με κατάλληλη διαμόρφωση των
επιφανειών, για παράδειγμα, με κατασκευή του
περίφημου σκαλοπατιού και ταυτόχρονα με την εισπίεση
στη συνέχεια ρητίνης για το σφράγισμα των ρωγμών.

Γενικότερα, τις δεξαμενές τις ρίχνουν «κουστούμι»

τοιχία και θεμελίωση, ή πιο λόγια, αποφεύγεται η
σκυροδέτηση σε περισσότερα του ενός σταδίου του
πυθμένα και των τοιχωμάτων της δεξαμενής. Όταν αυτό
θεωρείται δύσκολο ή όταν αυτό απαιτείται από τη
μελέτη του έργου, τότε χρησιμοποιούνται τα μέσα
στεγάνωσης των Π.Ε.Τ.Ε.Π.
48
Επίσης, ο ενιστάμενος δεν απαντάει στο έτερο εύλογο
ερώτημα γιατί επιλέχθηκε το «1,20 μ.» ως θέση
τοποθέτησης του waterstop; Προκύπτει από κάποιον
υπολογισμό; Όταν δυσμενέστερη θέση για την
παρουσίαση διαρροών είναι η βάση (λόγω της πίεσης
του νερού) των τοιχωμάτων, η τοποθέτηση waterstop
σε άλλη θέση είναι μάλλον υπερβολή.

Άλλωστε, ο κίνδυνος της διαρροής δεν έγκειται στην

καθεαυτού απώλεια νερού από την κατασκευή, αλλά
στο πώς η διαρροή επηρεάζει την ποιότητα των
υλικών της κατασκευής. Συγκεκριμένα, ελάχιστη
διαρροή (μερικά κυβικά εκατοστά την ημέρα!), σημαίνει
διέλευση νερού μέσα από τη μάζα του μπετού των
τοιχίων, γύρω από τους οπλισμούς και, κατά πάσα
πιθανότητα έξοδο από την αντίθετη πλευρά. Το νερό που
διέρχεται γύρω από τους οπλισμούς, περιέχει οξυγόνο,
το οποίο, με διάφορες διεργασίες, που δεν αναφέρονται
αναλυτικά, οδηγούν στη γνωστή σε όλους τους
μηχανικούς ενανθράκωση του σκυροδέματος.
Σκυρόδεμα το οποίο έχει αυτή την ασθένεια, έχει χάσει
σημαντικό μέρος της αντοχής του, με αποτέλεσμα, το
φαινόμενο να επιδεινώνεται με τη διάνοιξη νέων

49
ρωγμών, και αύξηση, άρα, των διαρροών. Άρα κίνδυνος
διαρροής δεν είναι μόνο ο κίνδυνος μη χάνει η δεξαμενή
το νερό που αποθηκεύεται σε αυτήν, αλλά ο κίνδυνος σε
δέκα χρόνια η δεξαμενή να χρειάζεται επισκευές, γιατί
το σκυρόδεμα στη βάση θα έχει χάσει την αντοχή του.
Άρα κίνδυνος διαρροής = μείωση του χρόνου ζωής
και της ασφάλειας του έργου.

Σημείο 5: Η διαπίστωση του κ. Αβδάλα αποδεικνύεται

από την πραγματογνωμοσύνη των Ραδιώτη /Κούλη, που
αναφέρουν στη σελ. 29, σημείο 1 ότι : «δημιουργήθηκε
πλάκα μεταβαλλόμενου πάχους». Αντίθετα, το ζήτημα
της κλίσης είναι τελείως διαφορετικό. Σημειωτέον ότι
ούτε η κλίση στο επίπεδο θεμελίωσης προβλεπόταν από
τη μελέτη (Όμοια πραγματογνωμοσύνη, σελ.29 σημείο
3), όπως συνομολογεί και ο ενιστάμενος. Ακόμα, όμοια
πραγματογνωμοσύνη, σελ. 31 σημείο 9 «λάθος
κατεύθυνση των κλίσεων του πυθμένα εντός των
δεξαμενών. Αποτέλεσμα, δεν θα άδειαζαν εντελώς, άρα
δεν θα καθάριζαν». Τέλος, πως γνωρίζουμε ότι το
«στατικό ύψος του οπλισμού της θεμελίωσης είναι
σταθερό»; Από πού προκύπτει; Ποιός το βεβαιώνει; Ο
ίδιος ο εργολάβος; Αυτό που γνωρίζουμε με βεβαιότητα

50
είναι ότι εξωτερικά είναι μεταβαλλόμενου πάχους. Τα
περί συνεννόησης είναι ανυπόστατα.

Σημείο 6: Από το Φ.14.676/1260/13-8-2010 έγγραφο

του Τμ. Βιομηχανιών–Αποθηκών της Ν.Α. Μεσσηνίας
(Δ/νση Ανάπτυξης), αποδεικνύεται ότι ο προμηθευτής
του εργολάβου, κ. Φούτσης, δεν είχε και ακόμα μέχρι
σήμερα ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΗΡΙΟΥ
ΕΤΟΙΜΟΥ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ, συνεπώς, η σχετική
αιτίαση του ενιστάμενου αποδεικνύεται τουλάχιστον
αστεία, σε συνδυασμό και με το άρθρο 10 της ειδικής
συγγραφής υποχρεώσεων που προβλέπει την αυτονόητη
υποχρέωση του αναδόχου να προμηθεύεται υλικά που
ανταποκρίνονται στις τεχνικές προδιαγραφές.
Σημείο 7: Οι δύο περιπτώσεις οπλισμού είναι εντελώς
διαφορετικές μεταξύ τους. Ο οπλισμός δεν
τοποθετείται μόνο για να εξασφαλίσει την αντοχή,
αλλά για να εξασφαλίσει και τη στεγανότητα των
τοιχωμάτων, μέσω του ελέγχου της ρηγμάτωσης του
μπετόν. Οι εφελκυστικές τάσεις στην εσωτερική πλευρά
των τοιχωμάτων είναι μεγαλύτερες, αλλά και το
φαινόμενο της ρηγμάτωσης είναι πιο καθοριστικό εκεί.
Επιπλέον, από τη στιγμή που τα εσωτερικά τοιχία έπρεπε

51
να έχουν οπλισμό καρέ ανά 15, πώς το καρέ ανά 17,5
βοηθάει στην ομαλότερη κατασκευή; Η επιλογή του
αναδόχου να λάβει το μέσο όρο είναι εντελώς
αναιτιολόγητη, αυθαίρετη, επικίνδυνη, αντίκειται στη
μελέτη και στις προδιαγραφές.
Σημείο 8: Αντίθετα με τους ισχυρισμούς του εργολάβου,
η μελέτη, στο σχέδιό της Α3 «Ξυλότυπος» προβλέπει
ότι ο οπλισμός τοποθετείται σε επίπεδα παράλληλα
στους ξυλότυπους, όπως και γενικά ισχύει. Επιπλέον,
όταν ο οπλισμός τοποθετείται σε τέτοια στοιχεία σε
βάθος από την επιφάνεια μεγαλύτερο από 5 εκ., τότε
πρέπει να τοποθετείται επιπλέον επιδερμικός
κατασκευαστικός οπλισμός. Επομένως, έπρεπε να
τοποθετηθεί ο οπλισμός με τη σωστή γεωμετρία, εφόσον
αυτό περιγράφεται τόσο στη μελέτη, όσο απαιτείται και
από τους κανονισμούς. (ΕΚΩΣ 2000, ENV 1992). Σε
καμία περίπτωση δεν βοηθούσε στην καλύτερη δόνηση
αυτή η κατασκευαστική διαμόρφωση του αναδόχου.
Αντίθετα, η λάθος θέση του οπλισμού δημιουργεί
προβλήματα, όπως αποδεικνύεται από την
πραγματογνωμοσύνη των Ραδιώτη /Κούλη, που
αναφέρουν στη σελ. 30, σημείο 7 ότι «η εξωτερική

52
πλευρά του οπλισμού δεν τοποθετήθηκε παράλληλα στο
προβλεπόμενο τοίχωμα, δηλαδή, στη βάση σε απόσταση
70 εκατοστά από την εσωτερική στρώση οπλισμού και στη
στέψη σε απόσταση 40 εκατοστά, αλλά σε σταθερή
απόσταση 30 εκατοστών. Παράλληλα είχε κατασκευαστεί
ξυλότυπος με προβλεπόμενο πάχος τοιχώματος στη βάση
80 εκατοστά και στη στέψη 33 εκατοστά. Αποτέλεσμα,
ρηγμάτωση άρα και διαρροή των τοιχωμάτων,
αποκόλληση όλης της εξωτερικής στρώσης σκυροδέματος,
ανεπάρκεια στατική της κατασκευής».
Σημείο 9: Αντίθετα με τους ισχυρισμούς του
ενιστάμενου, ο στεγανοποιητής μάζης σκυροδέματος
τοποθετείται κυρίως στις θεμελιώσεις των δομικών
έργων, για την προστασία του σκυροδέματος από τη
διάβρωση του νερού. Εν προκειμένω τοποθετείται και
στα τοιχώματα, και, γενικότερα σε όλα τα στοιχεία τα
οποία είναι διαρκώς εκτεθειμένα σε νερό. Ο ίδιος,
άλλωστε, στο με ημερομηνία 20-12-2009 (4976/21-12-
2009 πρωτ. δ. Αετού), σελ. 2.Ε) έγγραφό του,
αναφέρει: «σκυροδέτηση με C16/20 του δαπέδου της
δεξαμενής με τον ανάλογο στεγανοποιητή μάζης
σκυροδέματος»! Τώρα, γιατί αυτοαναιρείται;

53
 Από τα ανωτέρω, αποδεικνύεται ότι ο κ.
Αβδάλας προέβη σε ουσιαστικές και απολύτως
βάσιμες παρατηρήσεις, δυνάμει των οποίων η
παραλαβή του υπό κρίση έργου καθίσταται αδύνατη.
Στην αναφορά, τέλος, ότι ο κ. Αβδάλας, αγνοεί τη
377/2010 μελέτη του αναδόχου, φυσικά και την αγνοεί.
Και για το ανυπόστατο αυτής, (παράνομα ανατέθηκε,
συντάχθηκε και θεωρήθηκε, από δημόσια υπηρεσία), και
γιατί φρόντισαν ο ίδιος και ο προϊστάμενος, για
προφανείς λόγους, να διαβιβαστεί το 2011 στον
Καλλικρατικό, πλέον, δήμο Τριφυλίας.

ε) Σχετικά με τις εργασίες που δεν προβλέπονταν

στη μελέτη (σελ.10 ένστασης), ο ενιστάμενος
συνομολογεί ότι για να παραληφθούν και να πληρωθούν
εργασίες που δεν προβλέπονταν στη μελέτη,
προϋποτίθενται τα εξής: 1) να είναι απαραίτητες για την
ασφάλεια και τη λειτουργικότητα του έργου. 2) εκτέλεση
αυτών μετά από έγγραφη εντολή της επίβλεψης και
έγκριση από τον κύριο του έργου, με ΑΠΕ.

Καμία από αυτές τις προϋποθέσεις δεν πληρείται

στην προκειμένη περίπτωση, ούτε θα μπορούσε να

54
πληρωθεί ακόμα και αν δεν είχε διαλυθεί η σύμβαση.
Πράγματι, η επιβλέπουσα, αν θεωρούσε τις εργασίες
αυτές απαραίτητες για την ασφάλεια και τη
λειτουργικότητα του έργου, όφειλε να φροντίσει να
λάβει σχετική απόφαση του κυρίου του έργου, ή αν ήταν
επείγουσες, να υπογράψει, τουλάχιστον, σχετική εντολή
στο ημερολόγιο του έργου. Τίποτα από αυτά δεν έκανε.
Ούτε αποδεικνύεται από κανένα έγγραφο ότι οι
αποκλίσεις του αναδόχου από τη μελέτη, ήταν
απαραίτητες για την ασφάλεια και τη λειτουργικότητα
του έργου και δη επείγουσες. Το αντίθετο μάλιστα.
Συνεπώς, δικαιολογημένα η επιτροπή δεν παραλαμβάνει
εξωσυμβατικές εργασίες και τροποποιήσεις της μελέτης.

Στ) Ο πρώτος λογαριασμός του έργου επιστράφηκε

στον ανάδοχο αθεώρητος, (από τον κ. Ν. Ξαρχάκο και με
την επισήμανση πως «… επειδή υπάρχουν εκατέρωθεν
απαιτήσεις … να συνταχθεί μετά την εκκαθάριση της
εργολαβίας ..») δεν εγκρίθηκε, δηλαδή, από κανέναν, με
το 8245/11-8-2010 έγγραφο της Τ.Υ.Δ.Κ. Η επιτροπή
παραλαβής προέβη κατ’ εξοχήν στον έλεγχο της
επιμέτρησης και έκρινε ότι δεν μπορεί να τις αποδεχθεί.

ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΛΟΓΟΥΣ:

55
 Προτείνω στο δημοτικό συμβούλιο:

Να απορρίψει την ένσταση του εργολάβου.

Κοπανάκι 18 Απριλίου 2011

Δημήτριος Α. Δριμής

τ. δήμαρχος Αετού

Υ.Γ.

1. Σε σχέση με τα επισυναπτόμενα έγγραφα, μια

παρατήρηση: Που βρήκε ο ανάδοχος το υπ`αρίθμ..
9971/18-8-2010 (και όχι 9917) ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟ
έγγραφο του κ. Π. Νίκα, το οποίο δεν δόθηκε στο δήμο
Αετού, αν και το αναζήτησε ούτε είναι, με το επιχείρημα
του εμπιστευτικού, στο φάκελο του έργου; Γιατί δεν
προσκομίζει το υπ`αρίθμ.. οικ. 10047/20-8-2010
έγγραφο του τότε προϊσταμένου κ. Αγγελή, με το οποίο
του αναθέτει τη σύνταξη μελέτης, χρίζοντάς τον, πέρα
από εργολάβο, και μελετητή του έργου;.

2. Η αμετροέπεια, η σκόπιμη ασχετοσύνη, η

χρονίζουσα κατάσταση έχουν οδηγήσει σε ακρότητες.
Για ένα συμφωνητικό 174.000,00 Ευρώ (κατασκευή
56
έργου, φπα, εργολαβικό όφελος, απρόβλεπτα, ..),
ζητούσε ο ανάδοχος (12ος/09, 1ος/10) 240.000,00 Ευρώ
και τώρα 320.000,00 Ευρώ, περίπου. Σύνορα, επίγνωση,
ντροπή, κοινή λογική, έχουν χαθεί. Είναι πιθανό, στον
ίλιγγο των χρημάτων και στην αντίληψη της απουσίας
ελέγχου, να έχουν αρχίσει να πιστεύουν και οι ίδιοι αυτά
που λένε και πως θα εισπράξουν αυτά που ζητάνε. Αν
είναι έτσι, τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα. Γιατί να
μην θεωρούν πως αφού «έσυραν» το έργο μέχρι τον
Απρίλιο του 2011 στο τέλος θα τα καταφέρουν; Ποιός
θα τους εμποδίσει και θα βγάλει άκρη στο δαίδαλο του
χρόνου και των εγγράφων; Όποιος, άλλωστε, εμποδίζει
δεν θα πρέπει, τουλάχιστον, να συκοφαντηθεί;

3. Η γλώσσα είναι καθρέφτης. Αποσπάσματα από

την ένσταση του αναδόχου, σε ότι αφορά
χαρακτηρισμούς για τον κ. Αβδάλα, δεν αναφέρω τους
χαρακτηρισμούς για τα άλλα δύο μέλη, (τα τεχνικά
ζητήματα απαντήθηκαν παραπάνω). «Το τρίτο μέλος δεν
συμμετείχε λόγω αναρμοδιότητάς του… όντας ο ίδιος
άσχετος τεχνικά (ένεκα προσόντων) .. το τρίτο μέλος δεν
αντικαταστάθηκε ως οφείλετο …το κερασάκι στην
τούρτα είναι η έκθεση του 3ου μέλους (αλλά τελικά)

57
ανύπαρκτου κ. Αβδάλα με τις αναλυτικές τεχνικές του
παρατηρήσεις (sic) … πάσχει λόγω παντελούς έλλειψης
γνώσης .. και τεχνικών γνώσεων .. συντάχθηκε με τη
βοήθεια «αγνώστου» υποβολέα προς εξυπηρέτηση
αλλότριων σκοπών… ο κ. Αβδάλας είναι εγκαλούμενος
στη δικαιοσύνη από μένα για συμμετοχή στην υπόθεση
πλαστογραφίας και νόθευσης απόφασης και τον
δικαιολογώ για την πικρία του. … δεν δικαιολογώ την
εμπάθειά του… παράθεση ψευδών ή ανακριβών
στοιχείων στο πρακτικό του… εξώφθαλμη και
επιλεκτική άγνοια (;) του φακέλου του έργου …. Ο κ.
Αβδάλας κινδυνολογεί χωρίς λόγο… συνδυάζει την
κακή πληροφόρηση με την άγνοια … εμπάθεια και
άγνοια …πρόχειρο προϊόν υστεροβουλίας… αγνοεί τη
μελέτη συνέχισης .. να προβεί .. σε διόρθωση των
ισχυρισμών του ..». (Αφιερώνει, όμως, ο αξιόπιστος
ανάδοχος το 1/3 της απάντησής του στις ουσιαστικές
παρατηρήσεις του «άσχετου» κ. Αβδάλα. Για δε τις
Τεχνικές Εκθέσεις των ειδικών, που έχει καταθέσει ο
Δήμος Αετού και είναι μέρος του φακέλου του έργου,
κουβέντα. Λες και δεν υπάρχουν).

58
 4. Φανταστείτε, λοιπόν, τον αιρετό που θα τολμήσει
να ασκήσει το θεσμικό του ρόλο, ως μέλος επιτροπής και
να λειτουργήσει σύμφωνα με το νόμο και τη συνείδησή
του. Ο δήμαρχος δε και οι δημοτικοί σύμβουλοι δεν
δικαιούνται να γνωρίζουν αν τηρούνται ή όχι τα σχέδια
μιας μελέτης. Σύγχρονοι Κάτωνες το απαγορεύουν.

59