You are on page 1of 112

UNIVERSIDAD JUÁREZ AUTÓNOMA DE

TABASCO
DIVISIÓN ACADÉMICA DE CIENCIAS BIOLÓGICAS

Maestría en Ciencias Ambientales

.Estimación de la Captura de Carbono en la DAC-Biol: Área tintal y Jardín botánico

:MATERIA

ESTADÍSTICA

:PROFESOR
Dr. Carlos Alfonso Álvarez Gonzales

PRESENTA:
Biol. Eriane Hernández Tario
Ing. Amb. Antonio García Domínguez
Ing. Agro. Wilio Trinidad Felix
Biol. Francisco Javier Toledo Solís

Villahermosa, Tabasco, Febrero 2011.

INTRODUCCIÓN

1
Actualmente existe una necesidad de reducir las concentraciones atmosféricas del
bióxido de carbono (CO2), principal causante del efecto invernadero a nivel global y
local (Naciones Unidas, 1992) y uno de los factores que contribuyen al cambio
climático. Una de las medidas más viables que se ha reconocido para lograr esta
reducción, es la captura de CO2 a través de reforestaciones (Naciones Unidas, 1997),
manejo de bosques y selvas, reducción de deforestación y de las emisiones. Se cree que
el manejo de regeneración, vegetación secundaria y el disminuir la deforestación puede
aportar el 50% (38 Pg C- billones de toneladas) de la captura de carbono potencial de
los bosques tropicales (Brown, 1999).

Los bosques actúan como un importantísimo almacén de carbono, por lo cual son un
factor fundamental en la absorción del CO2 (se estima que absorben la sexta parte de
CO2 producido por la quema de combustibles fósiles) y en la producción de oxígeno,
por lo que juegan un papel importante en el ciclo mundial del carbono y actúan contra el
calental(eftO %dlbal. Se e#piMa qu% s% dEFOrdr0aciñn co*tbiBu9e
aprohimadameNTe 2ah 252aL 2% de Lap emisIgneS globalec de2CO2 (CTH, 2000).

A,2 GTAL QUD2LOS `OSQTES, LA3 3EHVA# ALIACEN`N CRAN`ES BANPIDADER D CA0BNNO !
N2HA BIOMAS! AÉA$ SUBTERRÁ.EA Y2EN AL 3UELO2(CASTA±EDA-MENDGZA E4 AL.$ "000;
TO2RES Y CUEVARA, 2002(

2
APROXI-ADAEENTE EL
90% DE LA BIOMAS@ ACUMULADA EN L` TIERRA EF LK33BOSQUES DSTA AN
FKRMADA FUST%S, RAMAS, HOJAS, P`ÍCES Y MATER! 3ORGÁNICA (RMDRÍGUEZ ET !L., 006;
BPOWN, 1997)

3
EL BÁLC5L/ DE LA
@IOMASA AS EL PRIEER PA3O PARA ,` EVALUACIÓN DE LA P2E$UCTIVIDA$ EL
LKS ECJSI34%MAS Y L! CONTRIBUCISN DE
LAQ4SELDAS TR/PAC`LES H FOREST!LES EL4EL CICLJ
G,OBAH4D%L BABBONo

4
UnA fa: !te el árb/l ha aLcanzadg su maderez, e, `rbong aCtiuLado s%
maNten`r¡ `lmaCenado

5
6pero El área iui pbgn4o A#tu!rá coio reservori

6
$ d%Ba`o a qua el pRoceso dE res`i2abapn7Y /xhd`Ciqn En t" bosqua madUro
geneRalmente 7,canza ud alanbe por el efectk &mtOShjtátIcn. En el largg pl!xk, %l
c`r"N.o cap45radO t!ntO en RiStemaS for`stales como en 3irdemas
agrobore3dadEs7p5ade albanzar eltr$ (0 9 3§ tC/h`. Para lograr eaYnr efectividad en eL
p2oceso da alMa#Enamiento de capbono a harGo p,azo, $a m!d%ra7expraída de`%bía
#ohtep4ir1a En pRnductos Dura les.
El aqpec4Os ecofòmicos el sebaeCtro De carboNk o cappura de carbmno se
oferda c/mm uN Servicio7ambiantal `l iguah qee7da AkNrerVacaÓn de la `iodiversida`
y l@ del Acu`. YA qu! cidrtas EmppeC`r de LoS p`íDs aue más em!Den CO0 e )
nctTe"ione3 gqBarnamentals de adeenos PaSas, estan7ofreA`ndo7espks `agos
POr7sErvacios ambientales 7A m`gAnhzacinje3 y7prgdqc4gres Q5a aulthRAn árbod%s
y q5e rd !ompPmleTeF a m!ntener pbb har'o tiEmpo (25 aðos por lo iDnos) eQtos
árboles en 0ie, pgr ledio de en Me2cadC voluNt!rin. Estos ppOyectns qe7pag`n pop
dlbiia de 5ja lé.eA base (Ren$ón-Aarmona, ep., !d 200).

A p pTir de la `2kb,eiáti`a ambIantal gDNeRAda por el ca-bim climático del pdafata cE


hA #r%@dm tna #ofchencia genera, 3obre la ieporPancia de cOntra pesd`r das
#o.secqenciAs DEh #!lentamief4k g,obal por -e$ios de tácticas de investigación
tendienpes a "uscar soluciojes fac4ibleq y ambientales compatible3.

POR lo qte este trabajo pretende estimar la Líne` ba3e de sebuestrk de c`2bono en los
dos tipos de vagetación en ed área de la D@CBiol (dintal y jarDí* botánico), para
determ)naB qué sistem` tiene más carbono capTurado y en base a ello estimar el total
del cArbo.o7c`pturado en toda El árda.

7
AFµECEDENTES

Trexler y Haugen (1995) estimaron que eJ México exirten alreddd

8
r de 4.6 millones `e hectáre!s con potencial para difrentes alternativas de c5ltivo
forestAl o9agrofordstal con alta producchón de ca2`ojo, cuym popencial de ca0ttra
varía dntre 33.39% 13.4 millones de9tonEl`das de carbonk, En sq gpinión,
`dicionalmente eXIste alredednr de un millón de ha potenciales9para el desarrollo de
phantaciones forestalas

9
con un PotenCial de captURa entre 30.7-85.5 midlones de tonela`aQ. A¸n10máS,
dichos autmrs estiman q5e axisten en el paír Alrddedor de 30 millnnec de10hectáreas de
áreaq arboladas con regeneracióf nat5r@@ con posibilidades de capturaP entrA 1,038 q
3,09 millkne1 de tmneladas de caRbonn.

Broun (997)$ pre1en4k resultados y una revisión de prabajo3 e bÁlcehos de biomasa y


de #aptura de carbnnk en d fEren4eq bosques trkpic`les del lundk, inaluye.do a Méxiao
y Amér)ca Latifa. En este trabajo se preseNtan ecuaciones alo,‰tricas deri6adas de
trabajos or)ginales de métodns destructiros para obtener la bikmasa; lo inteRes`nte es
quE laS ecuaciones son para dife2antes tiPos de s%lvar, cOmo muy húmedas$ 3tb-
húmedas, secas,10l/ que permite escoger da que mejor se adecue al tipo de vegetación
de juestro interás. e presenta también daTos qqe10conAluyen10que del topal d% la
biomasa el 50% er carbo.o.

10
Cairnq,11et al., (2003)

11
deteriInó ed aontenido de bioma"@ aérea ej una selta mediana12stBcaducifolia de
Quintafa R/o& El método fue destructivo pKr lo que l! ecuación de regr%rión que
presentan se puEde a0lic!r a condiciones similares en El ser%cte del país para
determina` biomasa y carbono.
Ordóñez (1998) estu1212± 1212!LAQ`!H12 A12B`@0512! $1212 "bFHI1212 ipdH p !
AH

12
!13 13@,qa`!d A13f`p%Cµ@ddp13D13 p13 E2 $A `e130d D 13 @d @5 @
@13rL( aBH# &1313

13
AD Ajd$ a!@`

14
aP15(Á!15 15$cAADA@@d ! 15 n15$ d $!15#!15,15
@cB15`15ac15` h`!15d1504A.µA 15d!2 015`1515F`ePaa 01515q15`$AaÀ1515D``Rb`
l15€ 15P15a15 15,p AA! 15‘

15
A16"c(2N " 16 %16D,16C16I 16t16 `"Dh a16OP16`0fb`

16
2 D@

17
I18)£$1818$ CA`@!18@18$ #A"d*' 18A"

18
19`(Dral19 @ `i(@iiA 19! @ `iL1919 T *19d`$19p119(J 0 `19@"r19``p19@19 ` @
19A!19 @ 191919@ A" d! D$`A$G T`B

19
@@20@ 2020d$20 Eµ 20He$A G p20H20

20
2121 ( Aq`D* !21@ 21.PH@lD @NPA21@ 21§F p2! iC

21
22 (22 22§8E 22 22 22Ah$@f2222â ap Q0 22 C @22*f @Pb2222+2222

22
230@PP H@ E2323a23 a@d@ 23 BD*23A `R) l23 $

23
! `D @%`ヘ@24 @H A*24 Ap`d

24
25AdhI25a@ac25@d2525E`25

25
2626@0 2626H " h2626Dµ`, $ 26 @26@ Ii26C26 D , µ@$ ciâB26@pÓ eA
26@A $ 268 DN 26 (26AD262 ,D2626-26`@ $26l@26A!@@ @ 26a26! b"jK26!a26 d
@ pd26 t% `@26 "262626` C26@26 d Q(` sep@F `i 26$ 26 02626H ,26
A`r@ì ,26hÈ"" EB

26
27 272702727A!hIH 27t* a27a@ 27`0@ e20HA @ ` " f`A27 D `@ `27A .27@@27
(i`27`@‘2a 8 d 27 ` P@D`S27 2727`H`B27 27Pa RBa2727DFLdP27H27e27$$`
Ib`@274 H `A" 27 @ Ta@!# B`` a27 027`!* $`272 # d27 27@
27@q`272P$27 27@D !27A $ @ 270 E127@kB 273,2027µ ` (27 A$a` 27272727à
B 27J27"$µ27 27`27X a27 hPD- 27DD@AH 27L µA27` bA27 $27`27Ag 27@!
27àD27!!" 27"*027`'A 27 r+ j- 27#¨27 @27 b!42727@272702727€27 A2727 1"" T
(`27

27
28 2828A@H
@28!@I` d `@)a@A 28clAB28h2828b HF BA!28`A28@IQ2828`* h e` 28!
2828EL` l$" d!! %"aPFP dd28B 28!L$2@28A$2828D c% L@a`$ bH$I28(

28
`E `jDh C a2929 @ @@29

29
3030(` 2 0@@ 130`30 (30rI3030 30%30! ` 30$` &D`0#30H*2 &` @ ( A30(30@* A
%30`30A30UCD(@h)j` E30* 3030 "` `

30
31 $31C31313131 31 B@3131@ D

31
`32D @ (€B32(M0B"0ANtA@(323232L` $32@D!2 C!µ 32 %# 0%3232!32d!D `32`
@$323232

32
33 333333 33* @3333``sF33 D333333!@33333333 @3333 33@33d d@
@3333333333!@33333333 P3333*"$$µb@C`³33` `33

33
!34@3434 34!3434@HA 3434 TH343434%34d3434@ 34 %Caf34A34d"d343434
3434, 3434` 34 343434 @343434!3434343434,A34343434%ÁP3434343434
A34343434@343434@343434!@34343434 343434@.@343434D34P$34@34
3434`3434 3434 B@343434S34 DA!b34$34 343434D3434`34 K,`B!` B34@ 34"34
34

34
35Df35(`35P35 35 $@q035h`d A !B 35@350 @ @ 35 @35353535@3535 35E k
35@ @3535@35$IA35d p@ 35`Cp35d` 3535(@ 35@35E 3535@ dC0!p P!P@ $
( B35`@3535@

35
$ A``@

36
`.37

37
l 38d @38 @ `d 0J3838 3838B3838 3838@38 3838

38
39@ 39@FDB h``b@ƒ39 @µ @%39 39 B3939 3939 393939 39`39 39@ B$!p`39 rI39
"B $39 3939k @# Th39@3939A392d39``ahÐJ39a393939@ 3939 B

39
40µhBA@404040b 40@

40
41B41$ ``( `41"!41µ @41414141` 41$%@41 L@41a 41 &’AeR!341ad@
b41A4141I0Pda@ 41@41 ! %4141xhP # 41"+le41 41`D5 @4141 @LLm(41d41
#412`410 @`4141 ApB41B41" 41&A 4105b`41#! dlA`E T@41E$ 41d41 チ 414141` ,
`41aH@µ41 41 #f Q H@ D41)
414141

41

41
42B4242@A42 D42 T`2* &42 42a42
DS@)
! `@ (èb`@ 42" Q`42$!42 42@`q42a 42e42CAPB
@

42
43$4343( 4@43d@ )@D4343h @@ $ $@ @@A(&`( AB`d$(""43 43
a@ˆ`@bp0Ti,43 43D43@!43BgH& @5b434343 H 4343
4343$A43$4343@($d@D43@! 43A @43"43K4343AAD@D43 43% @! 43"" BA@0!
@@b43 P $`H43@PH43B@da a#A43 A lA434343B"@D(

43
A%`@44` ` app44 @ 44a @2gj44$d d@ pa#444 iÑN `R"PA $ h À` 0!( P 44aP‰*
@
44D4444g4444` H @@B44aa

44
454545@I45@D@4545
a45PP(d@@4545!45BlT % @E 45A a A 45@ d$

45
`4646``A@AD d4646`!46€46$46#46d46Ha46"AB464A`@c

46
!47d474747@47I

47
@48@@48@48@@ 48482 チ `@EHµ!dhz`da48`.N48hA 48(`A D( p2D P 48A

48
49@B!49PM4949` @a(h@4949490`A@B49hb49§ @p49

49
aC50d!

50
51

51
52 4 d 52 52 D52T

52
#53$ 53@DLaµ53``1$53`( %D53`A a53( adµ1535353`e` 53 #`g (53530 5353053h
53P53`HDP05353$ `53 @5353f!@T 53ARJ A@ 30 53 @ $ P
0@53Dd`535353ma@5353e53P$53
P H53`à&53b#!D53p53 535353i0L53`@b!5353%5353b!@ `!d53` 53@APC @53
G453 AQ"53953e 0453 bA d`53h53H %B5353` 53d 53 ` bAl53B

53
54 54 E@`54`ÁJ5454@ @ @54D 54(54 J54 d@`54B5454!54∠ 54`@54p%
54LP@54A 54 454d Y 5454B`5454 P )54 !q`C54p`545454`$I54Z`P@(354!54l
p aC @Bh"@% $ 54"I!aaB5454 C@0P`A A @

54
&

55
Re5656RA
@56``56@0Cbd56Cdl 56 ( * t 56, "00156`(`N#*$ A56a56 256 56!56@56R)4@
(056'!561@56@@ B`5656H 56@@B`*b b!
n5656 56 !b56ChID!056R56``"5656H AD` ``AA@ 56@LD@C5656 b L56N
5656dµiD(G,@Q

56
57P 57$P (@h @5757d ( D @$D#` ` dD 57j
57 57 +Ph57 # dR "a eL5757 57@L57@` `TB57dh G!`57¡@@Da 57AA57
Dp@57(@ 57a" X57

57
lF " $585858up 58dd BA58` 58E58d58dh58db58A`58!a58 La

58
`b

59
60DICA-(H 60 n60@La60PdR d0 h `D6060!6060‚60 c!AB p@ „&60

60
`C61 `61@@@61P6161D 6161adI0@BÀ6161m !dA61A+l61G
LDd61`D6161616161@a61! 61@ C (61!(tJ $E61`!61,$$#`¤L GA 61@`
a6161Ma` `61

61
62! 06262*q620"62 §L'c62@ d'@`@62 Dpa62 l)` 62$6262 *62 @dA62P@a@
b U` 62D)6262626262 62""462M6262106262%2)626262`62@@
F62`@62b62 . B% P "D4$ r6262SD62``62 .bPA 6262p,A@De62adB!62 # `e
AB62c
Pe `a620` i A626262e, `DP d$j

62
63P63 ` 63",63G2A63, 6363@$ ne63 À !A6363l!6363LIr`D`63@63 ,6363"p
%@µ!( @6363H63Á636363 tdr D`! RD ( 63` D'(D63 $63f`@ 63!63! `D63

63
a@ AN64 1@a64@6464@e" h64P%@lp!$64A+ `@A64@R!

64
65
! ¤@! F" 66@o, @% L66 66P A`!2 j66@B G66d# 66 P!6666 @ 36666
%@!66h66H666666A 6666 66

66
@ EIP E67@D67 E$ @DRd67# Ah6767, D(67&67$67µ`D!67!

67
68! 68 p 68ac068a@ H@68 -A!#68 aà68 68` `@`685@6868 P68!68ba1

68
@d 69øh@0L69(69@ e !

69
`70$C70€p@ @a

70
71M&71%71p ! (@71"f(D@!7171CD71Aµ ` 7171!71@71-l@3` 714 71(71
n@71 1`h371 l4%Bh@" R71S%71r` @u71 h@ d PA 71$ @ 71` 71h !
P*@7171@7171`@71$@$71@71e 71 71 !

71
72@ 7272`72

72
737373l7373d` f73@)'Π@!B73 L 73@ A F73@ 7373737373 !737327373
h

73
747474@74B7474`74`74@74H74 $4tP 74d @ 74%7474l74 2074

74
75`d75 l$N75d ( S@%@ B, $$ 750 $7575A f7575@!75`7575I @@ 75 A !
757575 75sPB75AppP75`"

75
0p(76! 76767676`@ A`76@ 76DN

76
77a`PCf J@ A 7777 7777Á @*@`! 77`pLIh@)

77
A
78 EB !D+ $$7878@78 78 D`7878D78 @ ¡p78,

78
``Qa479` t@D79I( 2A79@@Pa @ @`79"79
@79@ A"79L79
79$!79g"%@! @!7979 チ.$ $D aD790 ! @% 79a79"E(di791A#I²` r
%7979D`.79 79 ` , ! #$$ 79@ ()!

79
80fd@80 `8080,80CA80K !¡80b

80
,81

81
PP

82
3. `F@p83L8383 1@ 83

83
,!(

84
858585`850hDHb)a85" 8585 @85Cabh$Hi

85
86861@a( P `@n0)@ 86 `D@86d2 86@08686h@) 86 A a86

86
@Hd0 ` DD87p 87@ 878787(87(87@8787A!`878787

87
88Bd@8888(888888$ 8888 @88¤88b 8888 D88 p88

88
89 $4 B!GD@q898989 D1@ 0p89`$@lAA89$@89J89#$F" `¤89 P`Ba B!89
P,89"89 ` 8989dI89!d @ D`$p B89a@ 898989 Thµ 8989 @D89 89-8989b
@A89C `H @ &89B 89@ BdA A898989

89
Ht"!" E @ "*l1 (90H90`Q90``P909090@( % @o@ B 9090ADAD9090
Èa"90HAB¡, $`90( 9090 90 ! @90 `90@PA Ia`90@90lH #9090909090 "
P90se b 90 d90

90
G91t91E N 4db!

91
92Q92 `

92
iLhb@9393'93 $93q (93`@aa(4!D¤93!93 @ 2 p0 0

93
9480 94@`94` .0A$ D94Dd 9494894BE@À @D@2!@9494!` @$0@94!$94 `94
94b¤R @a9494e94h 294lP@B94
@`P94!J$`@ 0940*94 94Q"E!L ``A 94aG```94p A C`$ @``94$949494@

94
@ a959595@95!ÅAa a `a#95@ @H.`9595195l! I$th!"@E (@ ba95 P
A@.95 95( Ad q @AT9595959595F0!B P@ 95a95@` B95

95
96A9696à@e9696!96 "0 !96$@ 0aÀp( 96@@P( $96$% $(9602

96
97( 97 97l`@097

97
98 !98µ!P98 98D982 Ae` 9898@ 98! FD!98 d#98 Cf 98 @@ H %$98&
98 98-A98A98@P± dA9898 `98 R985 )@a 98@@`C¢

98
$

99
100`A
100100

100
0 B! C eD101@!$ 101(101$DA`@101`m!101 DH

101
102hD@ @`!(102102Á102C&n102(102,O@ `P"B102H B1024l`102
H102102102 D102` p DA1024@102eH102"102"BDbB !,( 102!DB102 @
$bP`Dp &102 @á"`` 102 "@D@ pMp L R )B(e$D102@`!102f *102PD hb
Da102¤dDD@!1 @ 4A@%r,102

102
1030@L 103P B103103 103103@103103 103103B103103 103a103r!a@
103 D 103103@103
h@@103103103103103!103103103103103 @103103E 1031031
103(0.103(103 (1030a P!103103 103 "µ( !HA@103AH D103103103103!
@103103103103@!103@d b @b103 `@ A@AaA`A ! 103103103103 103103
103103103 103103 103%@@103 h103A!BL1031030``!`103"f$D
%103103DA103A 103

103
a104@(@
104@104 104,104104B104P$104104104$ 104d
A ( 104B 104a" 104D104104104D, 104104h0P% lE#

104
1052@€105@105 105 r$a@@`105105@105P !105105 105b$I@

105
106d H106106EI106106106 ( 106!@106106106106106!
106106106106106106106FB106`106

106
107@107107107107@@107107107107 107107µ107107107107
@107107 107107107 107107(@@ `*107` 107b(FH107`107107(d`
107107107 107 107107107107107107107
@ 107j!0107107IH107 107 0a チ 107107107107

107
108
@ 108p108 @ r108108108!@108108108108!@ !@ 108 "a
a108a108@1081081081080A108`108108108 @108108108108 @108108108
1080108P 108

108
109109109 109109 @109109`109109@109109109109109 1090109109109
109109109109 @109109a109109!109$ 109109@109109
109109109109109109 109109@@109109109bH.1090D109``
109109$109@Aa,H109c)(ADt 109109@109109 109109@109109
109109a109@109

109
110
111
112 112b` +E @112112

112

You might also like