'
cc ^mrccca^rc^ c f
cCccccc.C' C CC ''CfC
rc cc'caciCx:^ccc cC' wa( '<CcC(C (CcCCC-C C ''
dc c occccc^cm: (C< CC( c («rmc vcccok^c cc ' c
fc c c ccc crmc ccc^ c '«fCCCcC CCCCC^C C
( c '
'cCcc«c •ccatrc c <rcc'. c^ccc ^T
rCC C(aCCC!^CCCCCC CCQ^C Cc '(C c«c Cky-mcc c <CCC ^
. c CCC
rcccicccccrc, CC CC>C(i
^M^f?«l: ;lf ^ 59?^ OT?« «c < «
cc
^ Cc
.-
^'^
C ^CMCl^a^ V^ Cm^Ci^C 'CC«!^u-cC (0'c^C cc ccf <rc (
rccccccc'^
c^@:cc;^ccccc(- cc COcwCi (««O^
JR:^'^^ / §f"^ ^^^-^«'CCCCCCCCC" " ( < <
^^^'r^5'^^^S^^^^' ^( CC (CCccCCifc^C^ -fC
^^^ff^
tSSf '^<C
5:0 cc <rc(fcc<ii3ccc'ccc^^ccc<' cCcCfcacSccClC
cccvcc cccccrcc<OT[rcccrc C(Cu. ((ccc((OTrc ccc
c
CC<^o cCC
^ CgpcCC cCCCcCc^ C((C CC'C((i^cc(u CC '
^g^:CcCCc(CIXccc .ff(C VILLANOVA COLLEGE LIBRARY iCC"«^«fCCC( '
XCCMCCCCCCCC. fit Villonova, Pennsylvcmia
,CC^<CcCCCCK ' ...
,CC'^ cct'C^C / ' t((((i
tCCC'CcC(SCCC(i( (^CC
This book wos donated «CCCOCMCCCC CC<J
CCMiC c<C C cf cCcc 3-4-49 :cccccc('C^-.cccc cC(C«
CcCcCCCcCCCCC C(((C<
by i^
C^CCCCCC-CC (C CCCCCcf
CC V*
C<IC at C CCL <i(C (
^e.Y„.-.H.»...SulllyB-a^..,Q„.a.A.
^(
cc
C>C CCCCCC
C'C CCCCCC <C (C CCcC<
C cc ''CC(CC
CC'iCCC (3C CccC C
€jC'( f'
^ cc c '''^ < CC(C&OCCc crc(<C cCLcc;
c ^^ rcc CCCCCC < ^ CCcC( C
i^r (CCCCCCCCC cccc
^ 'C
>
C« CC C CCCCC ((sC<0'<C(C^C^Cr >
^c «rc cccc cc c(Cc
CcccCLa.cc c CCCCC CCC^
crcrcCcccC*^.' «
<cc^cCct'-CiG' C(C(CC
C f 'cciCccCi (CCC CC
Cs c CCC C'C C <Cc
CCCCcCCcC<L-.ccft.CC<CCc^ '
-
«(:
5_c^.rc c.ecc<c<ic<cccc«crcc
.
C(((ccccc<:crc ccc<
('CCCcrC a.CCCC<CSC<C^CcCC<SCC cfe OCC C' (CC cCCCf C C<
' CCCC-c <^, <<: cerc cccc<ccccg^c cc <f:c
f
c c.cc ccccc
ccCCCcc ciC- C.cv.cc ccc tmc a okc
CCCCCCCC4
v.vCCcCcCCc^ C
<C'CC (CCCCcc c c< ^'.
C
, .a<c<o^ dr 'C-(-ccccccccc^
C C CCCCC CCCOCCCC C( (CC K^c-cc (<rc.CC' C C« (
.CCCC'C^ >C' 'CCCCCCccc^^^c^rc^cCcr
-C' 'rcCCCCCcc^< -'
^
cc C (( (C ^
'
CCCC c CC ccr CCCCcc.CcccCCCCCCCcC—-^ c
'
(Cc CCCCcc.CcccC ^^
j^. ^'
,-^^cc CC'.- cCa CCCCCKC
cC,c c CCCCC'^ CC (xr
<QC<^<<SfU^ (-.
•CCC C c C" (>'' C* ( C^CLCc<iCc «C
•^^^cc iC. CCA ^C(<^ICCCCC«C
Gcccc c ccccc C; mcdc cc '^ f
CCCc c C( Ccc c
«XCC CC( C (. KTCCCC^
CCCCC
(
-
(f
' c'C(
^ ''
-
^rCCC (CcCccv
^CCC
sqr -c
(.C'CC(C
c"- c( ( cc(C
^JC '
*- V ( '
dlc > '
CC' '
'
^ (("
CC' c
^S^' (. <^.CC C C( c^
c^.
<crsv.cccQ cc cc c
CvCCCCcmc^CC CC CC
A^CC<?KCC cccc
x<<t(CC C CC C(CC' •
<'^'-<K-' CC(4,,
c c cccccc 'Cccc:c
CV..C «^ " C<CCis:cr
' ' '
p "M cc cdc- ^^<Si: ^<r « ^ c? «^ w t
c C'. ;..Cc '-CCCc CC*^"C«^ 'CCcf(ra®g7cccC:-v'
««rc^CCCc^
C^ c CCCC.C'.': (C ca .
CCcO C^ c cCcc^^g-^ 'S^S^>
c<rc<ccc«-'
'^'
^- ^-
cc^co'.(Ccc^ ..
ccc >c^c: c<rc;c^p^Cc '^^C C'v
Cl
cccccc
m^€CiC€
•-
CCCf
^
c cCC 'C CCCC «rcCCCcC^C C C ^^^ -^ ^^..^
«T
'
^CCCCCCC^C
.
-^'(cccic c!:<sc€ccccc^^<^ '^^'f; 4
c( (cc cc ^c «gc^'^^ cccQ: ^^*^ ^:^^ : S^
mc^<^c-<
CCC^CCCCC
'CC i #C^C€LCCcC
rccccCfC
•< cr CC ^^<OC^^^'CCC CC '(MCcCCc(C'^<C
< C ^'"C^rcCcCC.c
cc cosrccccaifccc^^cc- ^micccM ccc^cc cc (-CcC^CC
' cc
•
ccc ca^cccccc cc c ccccc^c
<C C^CC(iCC c CC Cc#'C<?rc«: ^CEiOCC
'^
'
^
'^^
«c <
^'
^
C
c
'ccc cctc
CCCCCtC
CcM
CC<C CC^r
CCC-r (
c '<^cc®t^' cc
'
' '
ccc C' ccft '.c cc%^c c(' ccc «sc'crc c c cccc-
CC(C'-CC
-cc
<(' <
«
«
cCCC'<^ccci? <' ''^,-.i(.c<:.(C«?rcc ccc •cr('C<Ccccc..c.-cc^C(<rc'^ <i
''TCC-^^cccg: cccccccr c xm mccv{(icc(i€C^(-kCC'''(i
cr(iC^'.'«(CC®Cc c (iC€C'' tC5iCc<(^CC0(SXC(i:CCaCcC(CLQ:' C^
iC^C'^cCC(cC .c -ciiCCccL:' <^c(C^.co.cCCi5<ajCCCcc^cCCCC ^
'X^ccc c('X -A ic^- •
c cw ^^
cccc^cccccc c(ccc c ccc^cc cc <g
m c (a5'Cccc ccccc^^ccccccccccmcc^^^^ccc
C- ^ 'CC ^^<i ( 'crc' <cccc:' «<s:c(rcccccc
<t
CjCiC CCCccm'C<CCC ^C^CCCCC*XC<C«C<S'CC( ^
L^ccc: ccc
cc c o c*
'
' mm
rcK^cc mCB^CcciCXCCCCcC <Xc':Cc' €i
L^C^^^CCccC C^' CCC CCC' CCil^C^CCc^ CCC'- CCC" mCC(€ CCC(C
gf. <.rc( c^C c CC C:'CCCC'C
CCCCCC
.
C^CC^ (tiCCCC-<OCC: <CM--^C(1C^^C<S cr ':<r«c^p
c cc
^C CC
ccccccccc(k:ccC(^ccccccc^«_
CCC.a C5CC«
cC'"Ccc<k<c:ccccccc
ClCCCC<ti:^ C^CCO: C<Ccc^<. ' CC ^'.Ccc^r <C -CCCTu c
CCCC<k CCCCCCC<CCC<CCCC^C« CCCC'f cc«CC^'. ac"CcCccrc€cCc '>i<IV
r cc^' ccc'ccc«C(f'Ocrcc«u ccc c<-C'.^cc.ccC'iCcc;C€cc.<'C
Z CCC
CjCC
C<rC'CCCCCC«5CE:CCCC(C"CcC ^CcC«'(CCCC(CCLCCcCCC(CC(C
t CCCCCIC orcccc£C(CCcc CcC <.CCC«(CC«L(c<«LC'CCE:Cc c
^JMMLt ^SSUS^AS
LC^cc cgjCccccc cc<^c(n c< c<c <ccc« Ccc^ c(«ocarcc '
'
'CjC<c c®c?cc c<
C'
' V^C C^^CcCC C <i^kiM^- CC( CCiCcC <K ^ CC_
(
cc dcci c^' cii'
CC C Cc cc CCCiCCci
• >«
; cC
c ccml cc .
'
tc (!c (.
c
<x: ccc
c^cc:c^^:^car c< cvc c-; cc cccccccce? c<^ ([^m cc c<cci.c:> ac^ -CC'
'^C'C^C<^<CC( «C^CCCCCCCCSLC' (C:CcCCC cc C<CC(C*aC^CC:
Cs:cCjIE:^<C^'" CCCCc^CCCCCO. Cj<c^^ ^c C 'CCCC .<C C'CC ' '
CCC: " CCCCCCCC cCCC^^^- « C C^cC OS ^:"cCC
'
'
LCQKWBT frCfflHLvvffBL<&^H<' (^VSbS LvVdt\S«.C,«f
o^ec^ c^'.( «C CC C^cCiCC CCc€ISI;C CCSC«C cCC C
ciC- cc<i::^c
<ccc cc<isaC' c
cc C 'CircCC<:<C cCcCcmCSCcC C<^^^CCC«"C<
cv.cc<r<JC'<ccc >cc v<<c<i£c.cc c
c ^cc ccc
C
« • ^k -^
^ClcC^^C^^ Ci «,:.:CC: C CCCC^C C'CcCCCCC^CC C C<CC CCCC"C'C.
^cc 'Cr ^j^ c ccc:®C'^C^<C"'C^cc.«'«vC!C' C C "«Lc^CC^cC
V C' ^p"' c .c^c«cc. ^cc '<3. '«CCCL- c^ C C*CC'C'C
.' C'
-C--C -co ^gw ^C(^Of(.(^C< CC "<CCC 'C 'Cc>CC< < '
Cc-'C •^'CgfeC^C <«,C'c cm'<': c
«c.cc C<LC'«: Cs cc^*^cm
CC^H^c/CC " cCcC '<"'
ACTA
SANCTORUM
rAKISIlS. — EX TVns W. KGMUUET, GOUrv KT SUC, VIA (JARANCIERE, 5.
Parisiis apvd Victorem Palme via dicta saint-svlpice. m.dccc.lxiii.
Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
Lyrasis IVIembers and Sloan Foundation
http://www.archive.org/details/actasanctorum01unse
ACTA
SAIVCTORUM quotquot toto orbe coluntur, vel a catholicis scriptoribus celebrantur
QU.E EX LATINIS KT UH.EUIS, .\1,1.\KUM(JUE OKNTlUiM .\NTIQU1S MON U.ME.NTIS
COLLtOIT, UIGESSIT, NOTIS ILLUSTIIAVIT
JoAN.NEs BOLLANDUS, Theologus,
SOCIUTATIS ji;su
SKHVATA PKI.MIGEMA SCHI PTOlUi M l^HHASl.
Operain et stuciiuui coutulit Godefridus HENSCHENIUS, ejusdem Societatis Theologus.
ED1 !I O N OV IS S I M A , G U HA NTE J O A N N K OA1 N A N D KT
1
JANUARIl TOMUS PRIMUS
XI PUIOIli:» UIUS COMPLECTUIVS.
PARISIIS
APUD VICTOR PALME, bibliopolam,
\ lA SA.Nt;Tl-SLI.FlCII, -J-i,
3K
^r. I
rv
il 3jI
S, S, PIE IX
Beatissime Pater
Venit ad Pedes Sanctitatis Tua? pi-iniiis lonius innnensi operis, quod
Acta Sanclorum inscribitur et quod cuni bona venia patrocinioque
Tuo itcruni a nobis sunnno studio et diligentia in lucem editur. Ut
inulla suadebant id dedicare Auguslo Noinini Tuo, sic non pauciora
esse videntur quibus Tuus ei concilielur benevolus aspeclus. Prsesides
enini divino cullui sacrseque liturgia?, cujus pars non minima in
extollcnda Dei miscricordia posila esl, quod (/»«' stiilta sunt mundi
clegit iil confiivdercl sapicnlcs cl infinna niiindi clcgil iil confiindcret
forlia, ct ignohilia et conlcmptibilia clcgit et ea quce non sunt ut ea
quce sunt destrueret; quod gratia^ ejus ope virtiis Sanctorum in
inprmitute perfccla est; et quod perenni ejus auxilio thesauriim veri-
talis evangelicse in vasis fictilibus hubucrunt, iit siiblimitus sit virliitis
ejiis, ct non cx sc. Prsesides ecclesiastico canoiii, cui ea dumlaxal
defunclorum nomina inscribenda sunl, qui non connnuni, sed prseclara
\ilfe sanctiinonia in boc mundo, lamquam slelki! in noctis caligine,
micuerinl, exemplo suo aliis pra^euntes et cceleslem viam, qujr arcta
est et a paucis invenitur, demonstrantes. Prsesides corrigendis abusibus
qui, ut est bominum etiain cliristianorum iiubecillilas, non possunt non
irrejiere etiam in res sacras et per quos necessitas inducta esl ut Setli
Apostolicse, ad quain perfidia accessum non liabel, reservareUir quid-
([uid ad solemnes bonores viris quanlalibet integritatis laude fulgen-
•
libus
libus docernendos pertineat. Pr?esides demuni libroruni ecclesiasli-
coruni approl^ationi et castigationi; in (jua re nuniquani tanto|)ere
laborarnnt tribunalia Roniana quani Tuo Pontificatu. Neque alius flnis
aliquando propositus fuit Aclis Sancforum quam ut consiliis Roma-
noruni Pontificum obsecundarelnr, operibKS scilicet Dei revelamlis,
qnod lionorificam esse docuit Spirilus Sanclus; illorum solununodo
illustrandis gestis qui aut Sanctse Sedis expresso apertis verbis judicio
inler cfelites relati essent aut quorum certe publicus centenaria' iclatis
cullns sapientissimis Urbani VIII, Decessoris Tui, decretis abrogatus
non forel; qnin etiam modeste indicando si quid populari fervorc aut
aliorum scriptorum oscitanlia erralum sit, iisque supi)editandis docu-
menlis,quibus vera a falsis, certa a dubiis, verisimilia ab improbabilibus
secernerentur. Quas curas sibi utilissimas fuisse celeberrimus immor-
lalisque memorijc Decessor Tuus Benedictus Papa XIV non solnm in
egregio Suo opere de Canonizalione Sanclorum, cujus priecepta loli-
dem sibi leges esse semper professi sunt socii Bollandiani, et in lileris
apostolicis, quas novjc Martyrologii Romani editioni pra?misit, testatus
est; verum etiam in singulai'i epistola, quam ad eos dedit et quam Ejus
nulu ton)o III Septembris, tan)quam omniun) laborum suorum lutamc))
et propugnaculun), p]'a;posuc)'u))t : eoque boiignitatis descendil ut eis
ex bibliotbeca Sua mitlendas curarit quas Ipsc Relalioues Auditoru)n
Rotse college)'at et firn)o dco-eto jusseril exen)plar omniun) scriptionun)
qute de bealificationu)r) el canonisalionum causis sacrsc Rituun) (]on-
gregationi offeiTcnlur ad eos deslinari : qua)n Tu, Beatissin)e Patei',
i)nilalus indulgentian), p)'o ea ani)ni bonitate qua o)))niun) corda ad Te
allicis et Irabis voluisli ut illorum successoribus eadeni monimenta com-
municai-entur; signiflca))s Tc non n)inoris faco-e Bollandianorum opus
neque elian) arbitrari inf)'a dignitalem Po)itiflcia)n esse ei studiose
favere.
Aliis quoque tilulis Scdi Apostolica^, in qua lol virlutu)n ornan)entis
fulges,sistit ba^c se nova operisBollandiani editio.Qnod e))in) aliud adeat
soliun), qua)n catbed]'am, quod lectun), quod sibi cogniluni n)agis sit et
fa]i)ilia]'e? Quum fere in rebus ecclesiasticis declarandis consislat Iisee
]))oles, passiin i)) ea Ron)a])orum Pontificum nomina recur)'unl; ita ut in
ipsis Annalibus ecclesiasticis eorun) gesta neque accui'alius nar]'entur,
neque explicentur copiosius, neipie defendantur validius qua]Ti in Actis
Sanctorun). In qua deindc Regu))), Episcoporu)», Abbatu))) aliave n)a-
gnatu)u et prajposilorum scrie tot egregii viri, qui ecclesiaslica veno-a-
tione digni babiti sinl, umqua^n exstiterunt quot i)) Roma])oru])) Pon-
tiflcun), Deccssoru)!! Tuoru]ii, Catalogo? In niultis lo)nis plu]'iuin, ]'a)'o
nullius, Vita illuslrata est; ubi ad]ni]'ai'i liceat ja^n n^artyrnm fo^litu-
dinon, jam confessorum probilatem, sa?pc nescialur utri adscribendi
sint classi : quia quod saiignincm suuni pro Chrislo non p]'ofud(']'i])l
babeiidi
Iiabciidi sint confcssores; qnod antem in propngnandis Dci ct Ecclcsise
jnribns lot moleslias, tot proditioncs, tot cxilia, tot aninii corporisque
crnciafns pcrlnlcrinl, rcccnscndi vidcanlnr intcr marlyrcsrad qnoi-nm
imagincm Tc Poiitificalnmque Tunm cftictum cssc voluit Divina Pro-
H?cc Tibi cxcmpla conlinuo ob oculos posila sunl; ad hsec
vidcnlia.
qunm S. R. E. Cardinalcs aut nniversam Ecclcsiam alloqnercris, stcpius
andilornm mcntcs convertisti; liinc didicisti sapicntia qnain admircn-
tur ipsimct EcclcsiiE boslcs, flrmitndine advcrsns qnam porlaj infcri
non pra?valeant, misericordia quani non intelligant filii Iiujus sseculi,
sollicilndinc et labore qnte dcfaligalionem non novcrint, totius orbis
diceccses ct missiones improbissimis tcnqioribns gnbernare; ct, quod
mullo difficilins esl, qnnm boslis ad porlas adcsl, intra mopnia ver-
sanlnr proditorcs, amici favcnt advcrsariis, nullumqnc ab Oricnle anl-
Occidenle sperari polest auxilinm, ditionem terrenam Sanclse Roinanje
Ecclcsi» regerc ct ab insidiis dcfcndere : ita ut, licet oinni sevo admi-
rationi fncrit prislina Roinani scnalus conslanlia, qnse dcfcclione socio-
rnm ct Pjrnoruin pricscnlia alqne vicloriis labcfaclari numquam poluit,
cam Unins Tni provida palicnlia ct inconcnssa in Denm fidncia supe-
ralam esse mali sequeac boni, illi dcnlibns frcndenlcs, Iii divinam cle-
mcnliam landanlcs, falcantnr. Urupie dedit Dcus Faciem Tiiaiii vnlen-
liorein faeiebus eoniinj ef. Fronlein Tiidin ihiriorein fronlibiis eoriim;
ut adainuntein et tit silicem (leclit Faciein Tiiani; ne tiineres eos, neque
metueres a facie eorum : quia doinus exasperans est. Quod si in De-
cessorum bistoriis documcnla virlnlis Ponlificiic rcpcrisli, alia incila-
menla in aliorum sanclornm mcmoriis csse rcposila, quibus oinnis
condilionis homines ad sobrie, et juste, et pie vivendam in hoc scvculo
moveanlur, monnisli sa^j)ius, tum maximc quum ca auclorilalc quse
diviniUis Tibi collala esl pnblicos ca'Iilnm bonorcs iis dccrcvisli viris
qnos, vila? morumqne examinc inslitnlo, miracnlisqtic (pia* corum
inlervcnlu patrala cssc fcrrcnlur cxpcnsis, cuni Deo cl Angclis rcgnare
cognoveras; neque umqnam magis nccesse esse in lanla; innoccnlise,
gravilalis animiqne roboris specimina oculorum aciein allollere, ma-
gnasqne illas animas, qna? Icmpornm snorum slnporcm excilarnnl,
snspiccre ct conlemplari, qiiam pcssimis bisce dicbns, qunm puteus
abijssi apertus est, et ascendit fumus piitei, sicut fiimus fornacis
inagnie, et obsciiratus esi sol et aer de fiimo putei. Qiiod passim ila
inlcIIigiUir et operc comprobatnr, nt num(piaiii plnrcs dc sanclorum
vilis libri in Incem vcncrinl, quam Irigiiila abbiiic aiinis : alii (pii le-
ganlur ab erudilis, alii qui ab indoclis; alii singnlorum ca^Iilum rcs
geslas continentes, alii onmium sanclornm, aut cerlc selectorum, aut
unius rcgni, provinciie, civilalis. Ncquc calbolici dumlaxat linic rci
curas suas inipendnnl, scd ct scliismalici shiNi el gran-i, quin cliam
prolcslanU^s Angli cl Gcrmaiii : adeo pcrsuasum csl omnibiis nicnlcm
averlcndam
avertcndam cssc a sseculi hujus ncquilia c( ad pristina; pietatis excm-
plaria crigendani. Unde eliam factum csl ut nobis licucrit ingcntcm
hanc niolitionem, tomos quinquaginta quatuor eosquc spissos am-
plexam, adorii'i et typographicam aggrcdi opcram, qua ludla pa?nc
major umquam tcntata cst. Hujus itaquc, Bcatissime Patcr, primitias
bcncvolc admittcre dignare eiquc coelcstcni apprccari benedictioncm;
ncque enim, si divinum non adsit auxilium, faustum finem spcrare
nobis licct.
Beatitudinis Tuae
ImmiUimi, divinclissimi et obedientissimi servi el clientes,
JoANNES CARNANDET, bibliothecarius oppidi
Chaumont-en-Bassigny.
VicTOR PALME, edilor el bibliopola.
JOSEPIIUS GllELSE, TYPOGRAPUUS.
SANCTO SANCTORUM
JESU CHRISTO
PONTIFICI yETERNO,
EJUSQUE INTER MORTALES VICARIO
URBANO Vm, ROMANO PONTIFICI.
iunisa te, J(;sttC/^ns(e,principium duxitSanc«iJas.Tugraliam olim ab sternoPatre
promeritus miseris mortalibus es : Tu eam ipsis cumulate largiris in dies; qufeque illa,
Tuo itidem adminiculante favore, velut maturos fructus, benefacta progignit, sempiterna
gloria magnificentissime muneraris. Tibi igitur ofFero dicoque lucubrationes de Sanctis
meas. Tua sunt, quK Tuorum decora Tua victoria, (luam celebro. Laborem
prsedico, :
secunda, auspicato, coeptum, quia Tuo nutu; impositum nempe ab iis qui vicem Tuam
mese moderantur vita3 rationibus. Da, ut quiE capere ingenii mei imbecillitas non potuit,
coram aliquando contempler, et coetibus immistus Sanctorum, aeternas Tibi landes de-
eantem. Unam hanc opto precorque laboris ac studii mercedem utque priscorum :
exempla quamplurimi, Tua gratia animali, imitentur; hisce nunc, quse profero, illorum
provocati trop*is. Sperabo eventurum feliciter utrumque, si Vicario tuo Urbano sensero
laborem probari meum.
Fave Urhane oplime maxime. Cujus enim 'priiicipium in die virtutis sux in splendo-
ribus Sanctorimi, is statuit tibi testamenliim pacis, Principem Sanctorum., et gentis tuse,
ut sit tibi sacerdolii dignitas in ivternum. Is Te terris sanctitatis arbitrum dedit. Nihil
esse, quod Tu repudiaris, sanctum voluit. Quos ipse concilio Sanctorum adlegerit, ceteros
tamen celat mortales, nisi id Tu, Divinje interpres cortins, enunties. Uni Tibi Sanctorum
patent arcana : Tu mores eorum, Tu facta et dicta, censoria potestate dijudicas : Tu illis
Iriumphos, Tu anniversarias panegyres decernis.
Annue igitur Urbane sanctissime : et quando is, qui Te Divini juris et raysticae suce in
terris dominationis Vicarium dedit, ita mundum universum regit ac gubernat, ut ad
minimum etiam homuncionem, imo frondem ab arbore defluentem, raptamve vento
paleam aut pulvisculum, vultus, cogitationes, providentiam referat suam; Tu inter au-
gustas, quibus Ecclesiam omnibus late terris sparsam administras, curas, hoc, copiosa
quidem mole fusum, sed pretio exile, quod venerabundus ad sanctissimos pedes Tuos
depono, opus, vel aspectu unico dignare, sed benigno illo, quo tetram in interitum
ruentis a:;vi tempestatem componis.
Id Te Sancti ipsi (|uodammodo rogant, ut quorum legitimuni cultum, sacris sapien-
lissime ordinatis, tirmasti; quorum corpora, diuturna oblivione, altius quam tumulo,
defossa.
flefossa, protiilisli, oniasti, venerationi publica; exjjosuisti: cornm res gestas, e teneliris
iongoque situ, etsi non quo par erat nitore, prolatas, propitia Tua illa (cujus vel omcn in
nomine est Tuo) benignilate suscipias. Ipsos vicissim precor Sanctos, ut Te, ct, quam
regis, Ecclesiam universam, favore atque ope cselesti fulciant ac sustentent : utque
rursum cfelo irradiet, Tuique temporis jucundissimam recor-
gloria sanctitaUs, serenato
dationem memoria; posterorum consecret sempiterna'. Id sujiplex iterum et s;epius
voveo, iieternum
Majestatis divina^ Tu;r. Jesu Chrislc,
Tua,'quc super-lmman* Urbane paler sanctissime
devotissimtis cliens,
Jo.\iVNES BOLL.VNDUS.
FACULTAS SUPERIORUM.
c uin Ires Societatis nostraj Theologi legerint, edi(]ue posse censuei'int,
prinmm lomum Vitarum Sanctornm, quas partim ex schedis
Januarium seu
Heriberti Rosiveijdi, partim
ex veteribus variariim tum Latinavum tnm Grxcarum Erclesiarum monumentis collegit,
digessit, Notis inustravil Joanncs Bollandus Societatis .Iesii Theologus. Ego Fredericus
Tassis ejusdera Societatis per Flandrobelgicam l'rffipositus Provincialis, potestate ad
id niilii ab admodum R. P. N. Mutio Vitellesco Prreposito Generali lacta, concedo Joanni
Meursio Typograpbo Antverpiensi facultatem easdem Vitas excudendi. In cujus rei lidem
has litteras officii mei sigillo munitas. meaque signalas manu dedi. Lovanii 22 Fe-
bruarii «mcxxxv.
FnEnERicus Tassis
IIFRATA FACULTAS ET SUMMA PRIVILEGII C.ESAREI.
i^um Hisloriam Sanctorum mensis Januarii, a Joanne Bollando Societatis noslrs: Sacer-
dotc ex veteribus Scriptorum monumentis, ingenli plurium annorum studio, collectam,
R. P. Fredr.icus Tassis decessor meus, probatam nostris Theologis, publicis
a (ribus
typis edendi potestatem fecisset; postea vero et Vit;e Sanctorum complures, et varise
Annotationes additae essent, operam et studiuni una conferente Godefrido Henschenio,
Societatis quoque nostra3 Sacerdote; omnia rursus ab aliquot Theologis recognosci
curavimus; quibus opus laboriosum et eruditum censentibus, rursum facultatem dedi-
mus Joanni Meursio Typograplio Antverpieusi, ut dictam Ilistoriam excuderet, ac pu-
blicaret cumque Sacr* Ca;sarea; Majestatis decreto cautum sit, ne qui libri a Societate
:
Jesu conscripti in provinciis Romano Im|)erio subjectis excudantur, aut venales propo-
nantur, absque ejusdem Societatis consensu, ob eam rera statuiraus ac declaramiis,
eunidera Typographura isto privilegio legilime frui oportere, addito sigillo nostro ac elii-
rographo. Antverpia3 13 Maii mdcxli.
JOANNES l)E TOLLENARE.
APPROBATIO CENSORIS.
V itas Sanctorum novantiquas, quas B. P. Joannes Bollundus Societatis Jesu Theologus,
partim ex collectaneis R. P. Heriberli Rosweydi ejusdem Societntis acceptas, partim
indefesso laborc suo ac pervigili studio ex variis Europse Bibliolhccis erutas, et ex Manu-
scriplis exemplarihus in lucem de novo datas; et ex Grxcis Menoloyiis Laline redditas,
publico bono, ac Dei Sanctorumque glorise evulgandas, mihi obtulit; viui, examinavi, judi-
cAvi in Domino, dignissimas, quir typis promulgentur, tum ad honorem Dei, qui in
Sanctorum suorum honoribus honoratur,tum ad ornamentum. Ecclesix, quge Sanctorum
exempHs illustratur, tum ad salutem animarum, qua- per Sanctorum vestigia ad eamdem
cum illis gloriam tendunt. Datum Antverpix mucxxxiv, vii Octobris. Ita teslor et censeo
Gaspar EsTRix S. T. L. Canonicus
et Plebanus Antverpiensis.
PRIVILEGIUM REGIS CATIIOLICI.
i liilippi IV, Catholici Ilispaniarum Regis, Bclgii Dynasts, Diplomate cautum esl, ne
quis Vitas Sanctorum a Joanne Bollando Societatis Jesu Sacerdote collectas, recen-
sitas, illustratas, pneter Joannis Meursii Typographi Antverpjensis voluntatem, intra
sexenniura excudat aut alibi excusas in hasce provincias invehat ae venales expouat
sub mulcta in eodem Diplomate expressa.
Cooi.s.
DE ACTIS SANCTORUM
EORUMQUE DILUCIDATIONE ET EDITIONE
AD ADM. REVERENDLM DOMmUM AC PATREM
THOMAM LUYTEIVS
MONASTERII L^TIENSIS
ORDINIS S. BENEDICTI ABBATEM ET RELIGIOSISSIMUM EJUS CONVENTUM,
JOANNIS BOLLANDl
PRyEFATIO.
Heribertus Rosweydus. Adunibrarat hic olim, Admodum REVEREisnE Domine, formam
magni el ardui, quod mobebatur. operis. Acta enim Sanctorum, qu;ecumque
scripta umquam. parabat undequaque conquirere, edita atque inedita, eaque,
utcomposita primum, emittere in lucem; sed Notationibus illustrata. quibus et obscura
e.xplanarel, et firniaret ambigua, et pugnaTitia conciliaret. et qua; ex iis percipi utilitates
possent, ostenderet. Perspexerat sagaci vir Judicio, i)lurimam in iis Actis inesse anti-
quitatem, qu;e alibi vetustate immutala restitui inde posset, alibi usu <Bvi posterioris rite
stabilita. majorem tamen habitura esset jucunditatem auctoritatemque, si ab illis he-
roicis arcesseretur temporibus. Sed, ut adhnc edita essent, fidem liaud magnam esse
impelratura, cum recenti ornata et limala stylo, facile suspicionem afferrent, veri vel
fallaciter adulterati.vel ignorantia vitiati.Sin ((u;e probat;e vetustatisextarent, ea delicato
(juorumdam palato coacescere. nisi erudit;e observ;itionis velut suavitate condirentur :
phira tamen etiamnum et pneclara latere. Ergo quo tempore eum philosopbiam ])roli-
lentem Diiaci audiebas, Admodum Reverende Domine, si quid erat a scholis vacui temporis,
ad vicina Ordinis vestri, antiquissima illa sanctissimaque monasteria itabat ibi se in :
hibliothecam abdebat, veteres codices scrutabatur, si qu;e acta Divorum vulgo ignorata
reperiret, describebat dihgenter. Et jam tum in spem veneral posse a se 0|)us illud ela-
borari, cujus specimen quoddam, quasique leviter informatam imaginem ostentavit,
Faslos Sanctorum, quorum Vilss in Belgicis bibiluthecis manuscriptm; item Acta Prxsi-
(kilia sanclorum Martyrum Tharaci, Probiel Andronici.
Verum ubi ille philosophioe, dein et sacrarum litterarum Antverpi;e explanandarum
provincia perfunctus, sese ad hoc suum pensum ac munus revocavit: ita multa incide-
runt, qua; ejus sibi vendicarent, aut certe invitarent atque allectarent stylum, ut ne ordi-
nare quidem ac digerere quse de Sanctis plurima collegerat i)otuerit, nedum Annota-
tiones suas animadversionesque elaborare. Nara primum De fide Hxreticis scrvanda ex,
Decreto Concilii Constanliensis Dissertalioneni cum Daniele Plancio anno mdcx edidit,
cum Fastos triennio ante emisisset, Anno deinde mcs.iu. Notutiones in vetus Martijrolo-
(jium Romanum; dein Murlijrologium Adonis ad mss. recensitum iiublicavit mdcxiv. Legem
Talionis xii Tabularum Cardinuii Baronio ab Isaaco Casaubono dictam, retaliatione
retortam mcw. \itas Patrum Auctoribus suis et nitori pristino restitutas, Notationibus
illustratas, quas deinde anno mdcxxviii recognitas et auctas denuo vulg;ivit nlque, :
Teutonico Belgarum idiomate anno mdcxvii prodirent. adlaboravit, Eodem anno mdcxvii.
Vindieias Campenses pro Thoma dc Kempis, Auctore libri, aiirei dc Imilatione Christi
adversus Constantinum Cajetanum Abbatem S. Baronli, dedit. mdcxix, Anti-Capellum, sive
Explosionem nxniarum Jacobi Capelli, quas funeri Isaaci Casauboni ad Lcgcm xii
Tabularum in Vindieiis stiis accinuit, dein Sijllabum malai lidei Capelliunx ex .lacobi
Capelli mcndaci assertione bonx fidei e.t fictis artibus Romanx Sedis. mdcxxi, Joannem
liu.ichium, dc ovigine Coenobii et Capituli Wiiidesliciniemis, priinus in luceiii protiilit.
Eucheyium Lugdunensem de conlemplu mundi et laude Eremi recensilum miicxxii,
D. 1'aulini Episcopi Nolani operu Nolis illuslrata. Liiigua vero I3elgic;i edidit Vitas Saii-
ctoruin
X PR^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
clorum an. mx.\\\ el auctiores mdcx.mx duobus
Silvain Eremiturum /Eytjpli ac
toniis.
Palxstin.r cuni figuris aeneis Bolswerdii mdcxin. liistorinm Ecclcsiasticam a Christo ad
Urbunum.\m duobus toniis jidcxxiii, cuni Ilistoria Ecclcsia- licUjicx sincxxvi. Yitas San-
ctarum Vinjinum qvir in seculovixeruiH cum imafjinibus icrejc sculptur;e, addito Tra-
ctatu de stalu viryinitalis : et alia, qn;e hibens pncleniiitlo, (piia etsi utilia illa pnl)lico
fuerunt, lamen in-a'tor Martyrologia Komanum
Adonis, ac Vitas Patrum, maluisscm
et
aliis ea reliquisset, et Vitas Sanctorum serio sumpsisset in manus, ut qui ;7/M,'cH»»jam
jrremcbat .I/VNUAnirs, ul adornaretur ad pcvlum, qiiod ijise in nova Adlocutioiie ad
sanctissimum necessorem luum Am-omum WiNiaiiuji secnndie editioni Vitarum 1'alriim
pradixii testalnr, pressns ipse jjotius esset erudito ejus stylo serio ac diligenter.
Tandem anno ;elatis lx seciili hujus xxix ab ingressn sno in Societatem xl, cum eliam
tnm robusliis esset ac vegetus, et suum illud principale opus aggredi cogitaret. ad quod
perticiendnm miilla esset jam congesta materia: ad contemplanda coram Uivoriim de-
cora et triumphos evoeatus est a Deo Nara cum Silvadncis a Batavis expngnata, imlsi
inde nostri ab hwreticis essent, et quibns eorum hiic Iransportati erant libri, haud salis
aptedensata; et coagmentate naves humorem traxissent, qiii ijisis libris illapsus tabi-
licum nescio quem rcetorem expirabat; hos ille libros ciim pr;epropere pro sua inexple-
bili discendi cupiditate pervolvit, atque avide invcstigai. iiuni quid sibi antehac invisnm
reperire possit, corruptum ex iis aerem hausit, quo commotum alteratiimque sibi corpus
fuisse, nonnemini lunc est qneslus. Pauci dies abicrant, cnm hominem qiiemdam con-
tagioso morbo laborantcm ad pie moriendum cohortans, ae deinde expiranti assistens,
febrim ipso quoque concepit, qua celeriter intra paucos dies iv Non. Octobr mdcxxix ex-
tinclus est.
Luxere mortem illins boni omnes, quibus eral ob candidissimos mores et singularem
eruditionem percarus. lAixit pi';Eeipue oiitimns ille Decessor Tuus, Admodum Pii-VF.Ri;Nnr.
DoMixE, qiii non solum Sancloriim Vitas a Rosweydo expetiissel, sed et sperasset Arno-
biuni, Tertullianiiin, l.aclanlium, iMinutium, Prudentium, aliosqiie Ecclesiasticos Scri-
ptores, sed et myslica omnia veterum Patrum scripla. ab eo recognilum iri atque Anno-
tationibus illustratnin, magis illius eruditione, suoque Eeclesiam ornandi voto, quam
angustis et incertis a»vi humani spatiis spes metiens suas. Non oportuit tamen qu;e ille
multo tem|>oi'e, magno labore collegerat, illius morte intercipi iiniversa. Dispicere eo
mortuo coejierunt Pnesides nostri, quis id suscipere onus posset. Ad me potissimum
adiere, quod nec abhorrere me ab illis studiis norant, et integra etiam tura aitate ac
firmis viribus esse. Ast ego, licet absolvi opus illiid perciiperein, tainen raea; mihi con-
sciiis tenuilatis, tum cni viro succederem, qua3 esset illius operis jam concitata expe-
ctatio, tiraide illud capessivi. Postea vero, ubi animadverti in quantam esseni silvam,
quam densam, qnam opacam ingressus, qiiam nihil ordinatum ac dilucidatum ab
Rosweydo esset, prope meciBpti pcenitnit. Sed illiid deindc iii moiitcm venit,si Deo cordi
esset, suorum militiiin res gestas ita prodire in Incem, provisurum ut vel a me quoijuo
modo hoc opus promoveretur, quod deinde peritior perficeret conatnm modo ac dili- :
gentiara postulari, (pi;e nolleni sane quidera a me, quameuraqiie ad rem me applicassem,
desiderari. Ordinavi )irinium Vitas omnes mss. edilasqiie. Interpellavi deinde veteres
Rosweydi araicos, ac plures alios, quos didiceram posse ac velle aliquid ad tanti operis
absolutionem conferre. Nec infeliciter is susceptus est labor. Lucnlentam ille materiam
cougosserat eam ego in quadruplura auxi.
:
Sed cum nec Pr;esidibus probare me diligentiara mea posse viderera, nec araicis
fidem, nisi quani primnm ])arteiii aliquam proferrera operis; slaliii iiiihi connitendiim
esse, ut raensis unius Vitasdarem. Non erat id quidem perinde aiit facile raihi, aut operi
universo conveniens nara cum Vita una alteri aflerat lucem, longe illud suis omnibus
:
partibus aptius fiiisset expletum, si omnes antea examinare Vitas licuisset. Quid quod
uiiica s»pe animadversione possint plnrium illustrari Acta Sanctoriiin; quo vero loco ea
debeat potissimum collocari, id principio commode perspici neiiiieat? Futura etiam
fortassis non pauca, qu;« postea, plcniorem uberioromque assecutus cognitionem ac
Iiicem, nolini fuisse viilgata. Deni([ue nihil hoc videri aliud, nisi atloUi ad fastigiura par-
tem aedificii anteriorem, ciini ceterarum vix posita siiit fundamenta. Verum ila urgebar
multorura vocibiis ac prope conviciis, nt cedendum fuerit. Ac pr;Bsertira religiosis-
sirai Decessoris Tui assiduis monitionibus non potui non parere. Querebatnr ille
ila differri ac procrastinari editionem operis hujus, ut nullam esset partem illius absoln-
lam visurus moiiebat, caverem eliam atque etiara ne lectionis fructu et multarum virtu-
:
tum exemplis multos arguerer defraudasse. Deinde qiiem inihi [lost hac suppeditiiturura
esse, quas desideremVitas?qiienicrediturura,idmoserio nieditari,si nihil|)rodeat?Q)uid si
quis Vitas qua; Surio desunt, (neqiie enim obstructos esse aliis qui iiiilii patuerunt fonles)
colliKat
:
AD ABBATEM L.ETIENSEM. xi
colligal :ic publicel, aii noii delloratuni iri laborem mcum? Qucm postca empturum in-
gentia volumina, quas niliil afferanl novi, prteter Annotationes dumtaxat aliquas, quie
quanti sint momenti amljiguum sit? Sin cmondandnm quidpiam postea videatur, non
defuturam op|)ortunitatcin (piamdiu suppetct vita. Igitur Jamiarium mensem ali(|uot
annorum studio absolvi. Is tamen etsi dudum recensitus et recognitus, ne ita celeriter
prodirct, liim novie belli tem])estates. quiB chartse copiam imporlari in has parles, ut
antea, e Lotliaringia et (iallia non sinebaiil, tum afllicta mea siiperiori hyeme valetudo,
atque alia? necessarias intercessere occupationes. Multa lamen inlerea et distincta accu-
commodius digcsta, et aliunde i>Ienius conquisita alioriim etiam niensium \Hx
ratius, et :
ex parte discussaj jam atquc examinatai.
Ad Te vero potissimiini, .\iimoi)um Rf.vf.ri;^de Do.mine, hujus vasli operis oporlchat
venire primitias. qua; Decessori debita; ac Tibi, multis noniinibus. Cum ipse singula
adire loca non possem, ac mea nianu qua; ciipiebam describere; facicndum fiiit ut vel
amanuensium adhiberetur opera, vel Iiuc codices iiisi, bona commodantium venia, adve-
herentur ad utramque eani rem necessarios sumptus, nec sane exiguos, vos
: pra;stitistis,
saltem priecipue. Deinde quani amica illius consilia! cjuam acre in expendenda, qiiani
mihi proposueram, methodo ac Vitis ipsis jiidiciiini? qiianta in iirgendo opere, veluti (ut
vere erat) suo assiduitas! Tua; vero quam mullae, quam erudila;, quanta fide et benevo-
lentia suggesta; observationes! Q)iiot Vitie e variis codicibus Tua manu descriptiB, cum eo
adhuc superstitc coenobii tironum Magister! Quid de ceterorum san-
Siipjirior esses et
ctissimi conventus vestri venerabilium Patrum amore dicam? Quid de optimi Ciihtstiani
I.E RoY indiistria ac studio indelesso, cujus viri non possura, etiam tanto jiost tempore,
non cum summo dolore recordari. Eral is profecto et conventus vestri et toliiis Ordinis
non vulgare ornamentum.
Vestrum igitur hoc est opus, vobis multiplici litiilo debitum. Sed memini, quam De-
cessor idem ille Tuus ac Pater nollet sibi libros dedicari; sive submissionis studio, ne
toties suum libris inscriptum nomen lcgcretur, laudarentiir virtutes; sive quod universim
totam dicandorum librorum rationem niinime probaret, cum diceret veteribns Dedica-
tioncm ac Pnefationem parlem fuisse operis totiiis, non, ut nunc lil, veluti propykeiim
quoddam a reliquo aviilsum ;edificio. Quod tamcn ab omni relro memoria sacris Scri-
ptoribus, ac nominatim vestri ordinis fuisse usitatum. plurimis exemplis tunc probasti
quiecum agnosceret vere dici, sibi tamen certe dicari noUe aiebat. Negavi autem tunc,
opus meum ubi prodirel ulli offerri quam ipsi fas esse sed usurum me ea moderatione,:
ut opus illius nomini inscriberetur eo modo, qui neque meam simplicem synceritatem
dedeceret. nec illius esset piidori molestus nam quse ceteri Scriptores solent Lectorem
:
in exordie operis admonere, de his me cum ipso in Dedicatione dissertaturum, qui
ei uni mallem qiiam quant;e vis aliorum Lectonim frequenlise meas probare luciibra-
tiones.
QuK pneloqui cum eo hac ratione cogitabam, de iis niinc Tecum, Ahmiidum
igitur
REVEiiEsnE DoMiNE, conferam sermonem. aut potius qiiid in hoc opere milii propositum
sit, ila Tibi explanabo, ut ceteris Lectoribus probatum iri confidam, qu» judicio erunt
luo gravissimo sapientissimoqiie firmata. Scio Decessoris Te ut ceteras virlules ita et
modestiam imitari, atque ambitiosas aversari Dcdicationes. Ipse in hunc fere modum
Vitis Patnim olim pr;el'atus est Rosweydus. Opus universum, (piia de Sanctis. sancti-
tatis auctori .Iesu, arbitro sanctitatis Pontifici Maximo brevi formula consecrari principio
oportuit. Nunc quem secutus sim ordinem ac methodiim, quid pKCcipue spectaverim,
quibus usus adjutoribus sim, quam credibilia existimem quae scribo, quid deinceps
mediter, aliquot capitibus exponam. Tu me, Admodum Reverende Domine, ut soles, con-
silio rege, favore excita, precibus una cum sanclissimo tuo coetu, adjuva.
CAPUT
AD ABBATEM LiETIENSEM.
CAPUT PRIMUM.
Occasio scriplionis, scopus.
$ I. Historim sacrce utilitas. praedicari a nobis Deum tetantur. Ideonos ad eoruin
laudem ipse provocat Sapientis ore Spiritus sanctus,
qtiid liistoria, id est publica rerum gesta- Ecclesiastici 44, i : Laudcinus viros gloriosos et pa-
Si rum consignata
generi utilitatis affert
litferis meninria, Iiominum
aut voluptatis, prcc-
rcttti-s nostros in (jatteratiottc sua.
Maxime tamenipsis grata ea est et decora lauda-
claris exemplis animos ad officii pai-tes onines moribus aniniique virtute exprimitur, ut nou
tio, quiE
rite exequendas instituens, et varia admirabilium tara verbis quain intimo anirai sensu laudentur.
eventorum repra-sentatione, velut spectaculo, re- Usuvenit illud quidein plerumque, ut licet absque
crcans nunc doloribus pressos ac curis, nunc diflfi- partiuin studiis conscripta sit liistoria qua^piain,
cilium temporum ttcdio languentes; id omne multo etiam profana, qui tamen eam legunt in alteram par-
luculentius in sacra inest historia, ut vere dux vitte, tein inclinatione quadani voluntatis sensim jiropen- coriittiiitic fn-
lux consiliorum, morum magistra debeat existimari. deant, unde taraen norunt nihil sibi emoluinenti esse voretn ivnci-
irii jitiU,^. Nam sive Annales Ecclesiasticos quis volvat, ut qua proventuruin. Res liic aliter se habet. Quos Deo ""'•
ratione proseminata prinmni vera i'eligio sit, perspi- fldelem servivisse servitutem, eoque a sceleratis
ciat, qua benigni Nurainis providentia inter gravis- orani injuriarum genere vexatos fuisse, ac tandem
sinias procellas adidta, qua deinde iniquitate tem- illustri potitos victoria legimus, iis non possumus,
porum. morum corruptela, Antistitum ignavia, alibi nisi improbi siraus, non impense favere. Id cuiii ipsi
relanguerit, evulsa alibi sit, rursumque pullularit; et Angelorum, qui assidue liumanis actionibus inter-
sive peculiariter gesta a singulis, vel circa divinas sunt, rainisterio discant, et in Deo, in quo rerum
religiones sancte, vel in ceterorum convictu morta- omnium qus fiunt qufeqne factas sunt, aut olim fu-
lium juste, vel advei-sus dsmones fortiter, discere tura;, clarissiniffi insiint species, intueantur qui ejus
maluerit; emoluraenta et multa et magna percipiet. aspectu iutime perfruuntur Sancti; redamant illi nos
Non enim solum jucundissimum est, quje sa-
illud vicissira, suoque favore prosequuntur patrocinio ,
pientissimi et sanctissimi viri mandarint litteris per- adjuvaiit, utuberiorera a Deo gratiam consequaraur.
iimd bciiiii legere, quod ipsum tamen non potest non eximiam Huc illa spectant S. Leonis I Papa3, sermone i, in
liiinliil,
parere mistam reverentia voluptatem sed quantum : natali Apostolor. Petri et Pauli : De quortim prx-
est Dei ipsius splendidissimus triumphos spectare? siilio, ililccli,^simi, ilivitiitus nohis ad exemplum patien-
Recte enim S. Hieronjmus ad Hedibiam quEest. ii : tix et cotifirtnatiotiem fidei prtvparato utiinersaHler qui-
Tritimplm^i Dei cst Mttrtynim passin; ac post pauUo : dem in otiittititn Sttttctorutn cotniitemoratione Ixtandtim
Hic Iriumplitis cst Dci, Apostohrtimque victuria. Quam est, etc, ac deinde : Sicut autem et nos ea-perti sumus,
illud votisoranibus expetendura, tropiea intueri de Dei et nostri prohavere majores, credimus atque confidimus,
hostibus erecta, monumenta Ijonitatis illius, insignia inter oinnes lahores istius vitx, ad ohtinendnin misericor-
majestatis, quae nori /enti subruaut, demolianturho- diam Dei, scmper nos speciulium palronorum oratio-
stes, consumat vetustas, ad seculorum omnium sem- nihtts adjtivatidos; iit quanluin propriis peccati.i deprimi-
piternara memoriam statuta, assiduis in cajlo Iaudil)us mur, taittum Aposlolicis meritis erigamur.
ornanda, a?terna beatissimorum supern«Hierusalem Verum ut id quoque abesset, quod tamen certis-
civiura celebranda panegyri? Non enim de bellis et simum est, favoris prffisidiuin; etiamsi, quod ho-
ceteris stolidissimorura hominum inanibus studiis inines quidam fatui et amentes existimant, nescirent
isthic colloqueraur; sed de factis Ca?litura singulo- Sancti quid in terris de ipsis sentiant loquanturve <( iid imtinii-
rum illustribus et gloriosis. Missa illa facienius, ceu mortales; quantuin tamen ad perinovendos animos ''«'" itroc,-
vana pueritia3 crepundia hajc jucundissimis usur-
: nostros valent illustria eorum facinora? Neino nescit ""
pabimus serraonibus, et Dei gratiam perpetuo prje- quanta vis sit exemploriim in utranique partem.
dicabimus, cujus virtute elisi infenn-um conatus, Cantatissimum illud de Julio Caesare, qui, Gadibus
fracti irapetus tyrannoruni, cupiditatum ardor re- aniinadversa apud Herculis templum Mai/ni Alcvaudri
smi. w .lul.
stinctus, adversa fortiter toIei'ata, aniplissiraa relata imagine, ingeinuit, qtiasi pertivsus ignaviain siiam, qttod i;i|i. 7.
sunt pra?inia. Huic sempiterna; agentur grates, huic niliiiduin a se viemorahile actuin essel in ivtnte qua
indpfessis choris plaudetur, huic suavissimie eajque jain Alc.riindcr oiiiem ternirum stibegisset. Pervul-
iunumerabiles accinentur laudes. gatuin et illud Theraistoclis noctu ambulantis in cic.Tusr.
Neque taraen hisce prieconiis ita illum ornabiraus publico, quod somnum capere non posset, dicen- qu, 1.
nostrae felicitatis auctorem, ut non et i]>sis Sanctis tisque Miitiadis tropxis sc a somtto suscitari. Hoc
gratulemur, quod ea dignati sint jtroj^itii Numinis spcctasse Romanos illos antiquos existimo, dum
gratia, qua instructi tot res tara pra:clar;is egerint, etiam in conviviis caiicrent ad tibiam cUtrorum viro-
quibusiramortalerapromeriti laudem sint.Quastamen rum laiides atque virtutes, ut ex Catonis Origini-
lausoranis in Dei redundabitgloriam et laudem.Nam bus refert Cicero. Veruin lieec apud Christianos
si id illis pulcberriraura fuit, cadeste lioc a Deo do- multo et frequentiora sunt et clariora. Quotusquis-
num accepisse, Deo sane multo gloriosius est, id illis que niagnum aliquid suscipit, qui noii alicujus
esse largitum, atque ut recte uterentur providisse. silii e Ciclituin numero proponat exempluni? Qiiis
Qua! res tamen etiam ipsis perquain honorifica est. cum eorum audit conimemorari facinora, non in-
Nam cuni ii qui gratiani resi^uerunt oblatam, aut flararautur ajmulandi cupiditate? Quid hic duos
etiam adeptam postea abjecernnt, suppliciis crucien- illos memoreni Agentcs in rebus, qui Treviris vix
tur ffiternis; mei'ito quoque illis, qui sponte sua, inspecta S. Antonii Abbatis vita, illico ipso die se-
nulla vi coacti, eam receperunt
.summo studio re-
et cuti suntexemplum? quid amborum sponsas, quaj
tinuerunt, merces ac laus aHerna tribuetur. Est posteaquam lioc audierunt, dicaverunt etiam ipss
porro plausus illius ac triumi^hi cjelestis pradudium virginitatein Deo? Quid illos S. Augustini sestus
quoddara, dum eoruin hic benefacta traduntur lit- aiiimi istlioec iiarraiite Potitiano, qiiod ipse lib. 8.
tcris, leguntur, prajdicantur; qu;p res et nobis salu- Confession. eap. 7, indicat? Volunien iiigens confi-
taris, et ipsis grata est et gloriosa; non quo illi ciam, si qua; hoc in genere omui aivo accidere, velim
nostro egeant pneconio, sed tamen id iion abnuunt, percensere. Illud iioii possuni non grata prosequi
a benevolo pioque anirao profectum; ac nimii'uni niemoria, quod S. Ign.viio, Societatis Jesu parenti,
1 contigisse
: :
PR^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
contigisse nostri referunt Annales; cum plaga;, quam Marttjrum soUicite et curiose iinusquisqite per re-
gestn
in tiltia acceperat, persanandae causa in lecto esse gionem suam diligenter perquirerent. Erant quidem
diutius quam militaris ejus indoles ferret, cogeretur, Urbis regiones xiv, sed binae singulis assignatce
poposcisse profanum quempiam scriptorera, cujus Notariis, de quibus infra ad xx diera Januarii in
lectione molestiam temporis levaret : sed nullo ejus- Fabiano. Quodin eoderalibro de Pontificibus dicitur:
modi tunc domi reperto, duos ei oblatos, quorum Hic dum multos iibros zclo fidei Christiame religio-
alter Christi, alter Sanctorum gesta contineret ; iiis adscriberet, martyrio coronatur; suspicari quis
horum lectione praiparatum, eos accepisse Divinie possit, cum Notariorum coramentariis recogno-
illis
gratiae satus, quorum fructu orbis perfruitur uni- scendis incumberet, comprehensura esse S. Clemen-
versus. Mihi ipsi, fateri enim necesse est, cum ad- tera ac relegatum, vel in ipsaChersoneso interfectum,
modura adolescens qua3 S. Franciscus Xaverius dura eadera Sanctorum ActaRoma ad se missa recen-
ejusque socii in Oriente ad Christi amplificandum seret.jSed nihil in illiusActis istiusmodi memoratur.
imperium prjeclare gessissent, insito quodam a na- Eam rem, prseclare sancitara, annis post Clemen-
tura sciendi desiderio, studiose pervolverem, mens tem fere 150 Faljianus Papa vel restituit vel ordi- quilnis prw-
fecti Subdui-
primum injecta idem complectendi institutum. navit, additis Subdiaconis.qui vel conquirerent Acta
coni:
Eas habet historise sacra lectio utilitates. Plane deferrentque ad Notarios describenda. vel descripta
ut mirandum videatur, priBsertim hoc tempore, quo relegerent, ac Diaconis traderent, vel certe quoquo
tot prodeunt eruditorum hominum lucubrationes, modo ut munus suum sedulo exequerentur Notarii,
quibus vel imperii Romani, vel Gra;carum Rerump. advigilarent. Ita enim idem ille dePontificibus liber
vel aliorum regnorum antiquitates illustrentur, (ut Ilic regiones divisit Diaconihus, et fecit septem Subdia-
omittam qui ad Tlieologiam, jurisprudentiam, philo- conos, qui septem Notariis imminerenty ut gesta Mar-
sophiam, mathesin, oratoriam poeticamque faculta- tyrum in integro colligerent.
teni spectantes a plurimis eduntur commentarii) non Diaconi igitur, aut Subdiaconi. accurate recensita
plures reperiri, qui Sanctorum Actis eruendis ac Acta ofTerebantPontifici, qui prius aNotariis eaacci-
dilucidandis operam impendant cum hisce studiis
: pere. ipseque recognoscereconsueverat. ut ex eodem
Dei gloriam amplificare, Sanctorum et honorem au- libro patet, ubi de S. Antero S. Fabiani decessore
gere et patrocinium sibi conciliare, multis pulcherri- ha^c habentur : Hic gesta Martyrum diligenter a No- rccognosct
recondi
marum virtutum proponere exempla, atque ad ea tariis cxqidsivit et in Ecclesia recondidit, propter quod et
solita a Pon-
consectanda subdere stimulos possint. Quid quod a Maximo Prsefecto martyrio coronatus est. Ha;c illi
tifice,
ipsse provinciarum urbiumque historiae ex sacris illis martyrii caussa, indignante diabolo se victum legi,
lucem prfficipue mutuentur? Testor Andrete Duches- atque eam ob rem s\i<b improbitatis adrainistros inci-
rerum Francicarum volumina, in quibus
nii praiclara tante, ut eadem abolerent acta, aut omnino scribive-
plurima sunt ex Vitis Sanctorum, et monumentis tarent, vel infamia Coesarum Judicumque, vel, ut obstrepentc
monasteriorum excerpta. Guilielmum Cambdenum ssepe, superstitionis nomine obtento. Hinc illa cumsuis in Actis
in Britannia illustrata, Philippura Cluverium in Ita- S. Vincentii xxu Januarii : Probabile satis est ad glo- diabolo
lia ac Germania, atque aliosheterodoxos nonpiget ab riam Vincejitii Marlyris, quod descriptis passio7iis ipsius
his et firmissima et permulta sumere testimonia. gcslis titulum invidit inimicus. Unde rcddimus fideplena
Quamobrem confido fore, ut apudantiquitatis araa- relationem gestorum, quse litterarum apicibus annotari
eoqite boiiis toi'es, pios pra!sertim et moderatos homines, meus jjidex non immerito noluit, quia victum se erubescebat
proljatlda.
hic labor rainime in reprehensionera incurrat. Spe- audiri. Naturalis siquidem providentia est ntalc erran-
ciem quaradam esse regni caelestis pronuntiavit olim tium, auferre de medio testimonium probitatis.
Christus Salvator noster, de thesauro suo scriba
si Manavit prasclarum hoc Romanse Ecclesice institu-
Maltli.13.52.
doctus vetera proferat ac nova. Thesauros hic, et ve- scripla qtio-
tum ad ceteras quoque provincias, vel legePontificia
que in pro-
teres diu abditos, et novos, profero, etsi nec docte prcnescriptum, vel gentibus exteris sua sponte peten-
vinms, et
nec eleganter, diligenter tamen certe ac fideliter; tibus ab ea Ecclesia optimarum rerura exerapla, unde cutn aliis
quos et doctis non improbatum iri sperem, et piis, regulam accepissent sanctitatis, ipsa nimirura reli- communica-
in quorum potissimum gratiam hoc omne susceptum gionis primordia. Nani ut de Actis sileara S. Andrefe ta.
studium est. velira esse fructuosos. Apostoli, alibi discutiendis, quorum hoc est exor-
diura Passionem sancti ApostoH Aridrea', quam oculis
;
II. Acta SanctOYUTYi oHm diligenter nostris vidimus, omnes Preshyteri et Diacones Eccle-
conscripta. siavum Achain', scribimus universis Ecclesiis qitx sunt
in Orienteet Occidente, etc. Martyrium S. Polycarpi,
Ec icclesia Romana, prseses ac custos ChristianEe re- quod XXVI Januarii edimus, ipsa Srayrnensis Eccle-
ligionis, fidei basis, arbitra veritatis, dux sanctitatis, sia litteris maudavit et«ad varias Asice Ecclesias,
magistra morum ac disciplinpe, honestarum actio- forsitan et Italije ac Galliarum, misit; cujus id exor-
num et artium parens, ne qua suis pateretur vel in- dium est : ri 'Ey.zX/iO-ia 70V 0ioO i} Tripiotxoutra — fjiupvay,
strumenta deesse vel ornamenta virtutis. constituit Tvi ky.y.}.r,(jia tcv &zov t« TzzpioiY.oinr/} ev $iAaij£?.ffit«, y.al
ut sanctorum hominum, eorum priesertira qui pro TTao-ai; raT; yark TravTa tqttov r^5 aytaii y.al xaQoAtJcyJs
sacrorum defensione vitam posuissent, res gestse 'ExzX/iata^ Trapoixiat;, e>£o;, eipriV/;, itat aj^aTr/i aTro
diligenter litteris mandarentur. Sic quippe futurum 0£ciJ TraTpdi; xai toO y.uptou >ip.wv 'It,(70v XpiffToij TzXyi-
existimavit, ut et Dco, a cujus beneficcntia omnis GrivQiir;. 'Ej/pav}>afj£V vy-rJ, a^iJ.^oi, Ta xara to-j; p-ap-
Ronue scyijtla
olim filarhj'
eoi"ura beatitudo et decus promanavit, gratiie age- Tup-lTavTa; jtat Tov fxaxapiov HoJ.iizapTiov, o; ti; dairsp
rum Acla rentur, et Sanctis ipsis meritus honos redderetur, et eTTta^payto-ac tyi aapTupta auToO xaTSTrauai tqv ijiuyptov.
eorura pararetur mortalibus patrocinium, et optirais Ecelesia Dei, quxSmyrnam incolit, Ecclesicc Dei, qux
ipsorum exeraplis ceterorum conformarentur ad lio- est Philadelphia', et amnibus uhique locorum sanctx et
nestatera raores ac mentes. Et habuit sane Ecclesia Catholicx Ecclcsiiv para^cHs, misericordia, pax et can-
hac ipsa in re veteris Syuagoga; exeraplum; quod tus a Deo Patre et Domino nostro Jesu Christo multi-
tamen etiara superaret, iiisi qua parte ipse Spiritus piicetur. Scripsimiis vohis, fratres, de iis qui martyrimn
veritatis olim Divorum prseconia, sed ad postcrorum subierunt, et de B. Polycarpo, qui velutsua confessione
pra^cipue, nostrara videlicet utilitatem dictavit. cojisignans, restinxtt persecutionem. Idem exordium
Viguit autem hoc institutum in Ecclesia Romana extatiuMss. Latinis,et Ensebio lib. 4, cap. 14, ubi
ab ipsisprope religionis nostr?e incunabulis. Nara in tamen non Philadelpliiensi scripta Ecclesia) dicitur
libro de Roraanis Pontifioihus, qni vulgo S. Daraaso illa epistola, sed Philoraeliensi; quia pluribus raissa
per f:eiHem tribuitur, de S. Clemente istlijec habentur: Ilic fecit et inscrlpta, unde et idcm Eusebius : £crrt (J'ii ypxf^r,,
Nolarios,
septem regioues dividi Notariis fidelibns Bcclesix, qui 1/. JTpiawTTOL* ^; auro; 'Exx^-/;o-ia; r^yuro rai; xara riov-
'
AD ABBATEM L^TIENSEM. xv
70V naooiy.loni rk /.az' ctuTOv aTTOffyiftaivouo-a. Bst
nutcm missa, ut in summa illa arce religionis extarent mo-
scriptum illnd ex persona Fcclesix cid pra-erat, ad pa- mimenta gentiura oraniura Christo subjugatarura; et
roecias (sive Ecclesias) Ponti lyiissum, quce ad enm spe- gratiae Deo pro victoria agerentur; et si quid in tota missa Ho~
certandi ratione, in Martyrura responsis, honore iis mani;
ctant declarans.
De Viennensibus Lugdunensibus Martyribus,
et mox ab Ecclesia impenso, scriptis ipsis de eorum
de quibus ii Junii agemus, ita scribit lib. 5, cap. i, agone inesset, quod sumrao religionis nostrse Anti-
Gallid.
id mox illius corrigeretur ad-
;
idem Eu^ebius Ty;v olv TTEpt ruv ^aprupMv ypa(p/,v ai
:
stiti non probaretur,
T«5£ (5ia©av£ffTaroi exy-X/ifftai Tafc Y,a7b. 'y^v 'Affiav x.ai raonitione : denique ut facilius cura ceteris orbis
^p-uylav SiamixnovTat zk T:ap airaF^ T:pa)(OiVTa, tou- Christiani provinciis communicari illa possent. quse
aviffrGpoiJo-at tov
Tcv aviffrGpouo-at
rov tdotzov' 7rapaO>^croaai
Tov TpoTzov 7rapaUy;crof/i dl Tat^ avTttiV uspiara essent ad Dei gloriam, solatium et eruditio-
ffiMva^. Oi EV BtEvvvi y.ai Aovydovvut TTi^ TaT^liac va- nem superstitura gesta fortiter a Martyribus. Probat
potx6iJvr£; ^oO?«&[XpiOT&iJ Tor? Y.a.Ta Tr,v'Aaiav y.ai Opu- hunc morera Andreas Saussaius v. cl. quod S. Dio-
yiav Ty;v auTy)v TYiq aTroAjTpwffew; vjjlhw ttio^tiv xat e/rioa nysius Parisiorum Apostolus legatur prsccepisse, ut
e^^oufftv a^e?.(^otc etpy^vy] xal X'^P^'^
''•'^'' ^'^^"^ "^^ 0£oO quje perpeteretur supplicia, quEeque in iis loqnere-
TraTpo; zat XptOToG 'lr,<jOv Touxupioi' Jiywv, etc. £'/'/- tur, diligenter consignata litteris, post suum deces-
slolam de Mnrtyribus, qux ibi illustrissimx sunt Eccle- sum ad Pontificera Romanura mitterentur; quodque
siae, Fcclesiis Asix et Plinjfiia' miscrHnt, res apud se ipse Dionysius ad Clementera Papam S. Eutropii
gestas ita commrmovantcs. Profrrnm ijisn earum verba. Sanctonura Apostoli gesta miserit, in quibus istale-
Qui Vieunx e.t Lugduni Gallix habitant sei^vi Cliristi, guntur Peverendissimo Papx Clementi Dionysius
:
fratribus in Asia et Phrygia eamdem nobiscum liaben- Antistes, prosapia Grcecus, salutem in Christo. Futro-
fidemac spem, pax, gratia, et gloria
tibus redenrptionis pium, quem mecum in has orasad pra^dicandum Chri-
a Deo Patre et Cliristo Jesu Domino nostro. Recitat sti nomen misistis, martyrii coronam per vmnus Genti-
ex ea epistola gloriosum Martyrum certamen qua- lium apud Xantonns urbem vobis nolificamtts pro Domini
tuor sequentibus capitibus Eusebius. fide accepissc. Quapropter Paternitatem vestram humi-
Quin et Alexandrinorum Acta S. Dionysium ipso- liter exoro, ut hunc passionis codicem consanguineismeis,
rum Antistitem tradidisse litteris auctor est lib. 6, notis et amicis fidelibus in Grxcia: oris, Athenis prx^
cap. 34. '0 3'avToq £V ki:irTTo).f, T-^ -npoc ^a^iov eirt- cipue, quam citiits poteritis, mittere non differatis, etc.
in ^gyplo.
(jY.ozciV 'AvTioyJ.(iiv Twv xara Aexiov fj.apTup"/iO'avTWv ev Verura utriusque Acta suo loco expenderaus. Non
'A^cEav^peia Toiic ayuva^rcOTOv iffropeiTov IdemrpoTTOv. desunt alibi, quibus vetustus ille mos confirmetur,
ipse {Dionysius) in epistola ad Fabium Antiochenum exempla. Ipsi Lugdunenses Martyres, apud Euse-
Episcopum, eorum qui Alcrandrix sub Decio marly- bium lib. 5, cap. 3 et 4, ad Eleutheriira Papam lit-
riujn subicrunt, certamina liunc in modum persequitur. teras de siiis certaminibus atque aliis Ecclesiasticis
Africanae quoque Ecclesice in eadem re curanda caussis dedisse leguntur, cuin variis perfuncti tor-
strenuam operam coUoearunt, ut Pontius Diaconus mentis extremam luctam opperirentur.
in Africa : in principio Actorum S. Cypriani Episcopi testatur: Id nunc raulto etiam magis necessarium est, postea-
Ct(m majores nostri, inquit, plebleiis et catechumenis quam gravissimis sanctissimisque legibus cautum,ne
martyrium consecutis tantum honoris pro martyrii ipsius cui decus noraenque tribuatur martyrii, nisi Roma-
veneratione dederint, ut de passionibus eorum multn, ac, nus Pontifex, caussa ac modo necis rite discusso, id quodfii
prope dixerim, pame cuncta conscripscrint, vt ud no- censuerit. Neque niinc etiam desunt, qui ab extre- ctinmnum,
stram quoque notitiam, qui nondum nati fuimus, perve- mis^Hiiopura, Indorum, et Japonura oris a Christi
nirent, etc. Nisi forte majores ille suos non Afros railitibus isthic fortiter gesta ad Apostolicam Sedem
intelligit. sed Romannm Clerum aliarumve praesides transraittant. Utinam non in Europa uostra raulto-
Ecclesiarum. Sed tamen Afer ipse ea sequitur prje- rum hac Viget quidera pro-
in re caritas refrixisset! iilinam dUi-
clara exempla; et aliorum ex eadem Africa Sancto- vida Roraance EcclesiaB cura ac stadium, sed in pro- (lenlius
rum passim Acta extant diligenter conscripta. vinciis quibusdam. ubi in Christi merabra h.Tresis
Hi porro Notarii in suos commentarios referebant sffivit, vel orthodoxi desunt Antistites. vel aliis di-
etiam ea quse privatim in prfetorio gesta erant, vel stenti curisid negligunt, quod tamen non intcr
ex tabulis Exceptorum descripta. vel etiam pretio postrema Ecclesiie decora debebat censeri. Fuere
(IHwmdu redempta. Erant et ipsi Exceptores et Notarii quan- alioquin fidei nostra^ et Catholica? Ecclesire multi ab
doque Cliristiani, ut Genesiua ille Arelatensis, qui annis 130 et illustres triumphi, quos a?ternis consi-
xxv Augusti eam officii partem studio et arte avtplexus gnari tabulis oportebat.
dicitur, qux patronorum verba vel nova signorum velo- At non Martyrum sohira, sed aliorum quoque, qui
citate vel dexterXy sonvm vocis a^quaret. Quamquam vitani pie actam insigni opinione sanctitatis termi- yil(eetiam
vero, cum ante tribunal Exceptoris fungeretur prodigiis essent a morte cele- 7ifln imrty-
officio, nassent, prjecipue si
riim, scriptff
et injmto atque sacrilego mandato persccutionis jussa brati, scribi res prfieclare gesta^ consueverunt. Quam
cderentur, qux devotus Deo repudiaret auditus, et im- ad rem cum alii viri probi et eruditi, tum ipsi etiam
primere cei-ismanus sancta respueret, abjectis tabulis Antistites studium contuleinint. Passim occurrent
a7ite pedes Judicis ministerium sacrilegum refvgerit, ut toto hoc opere exerapla, essetque supervacaneum
et multi alias; non eadem taraen certarainuni quEe hic universos velle recensere. Habes in Januario
edictorura describendoriira erat ratio; cura in his Vitas nonpaucasadoctissimismonachis conscriptas,
administros se praebere deberent impietatis; illa vero S.Hieronymo, Cyrillo, Eugippio, S.Fausto, S.Beda,
ad decus ac splendorera vera? pietatis amplificandum Rodulpho Glabro, Hugoiie Floreffiensi, aliis; a reli- n viris ma-
spectarent. Sed cum res agebatur in propatulo. ade- ^'"^
giosissimis Abbatibus, S.Paschasio Ratborto, S. Ge-
rant siepenumero e Christianis qui qua? dicei-entur rardo Silv;e-majoris, B. Ealredo. Everhelmo; a
a Mart}Tihus et Judiciltus fideliter referrent in tabu- sanctissimisEpiscopis, S. Gregorio Theologo, S.Gre-
las. Utrorum e classe, illorum qui Officio seculari gorio Turonensi, S. Athanasio Magno, B. Petro Da-
merebant, an horum qui sponte sua id clam susci- miani, Theodoreto, Fortunato, S. Hilario Arelatensi.
piebant munus, fuerint SS. Neon et Turbon, qui Leontio, Alberico Cardinale; viris aliis illustribus,
Acta Tergeminoruin Martyrura xvii Januarii scrl- Simeone Metaphraste. Dynamio Patricio, Eginardo,
psisse dicuntur, inambiguo est. Philippo Mazzerio Cypri Cancellario.
Quemadmodura autera Romte singulari studio ab
ipsis supi'emisPontificit)us
recognoscebantureaActa. % III. Acta Sanctonim a variis collecta.
nxogmUt ne quid Nutarii adderent quod ipsis dedecori esse De Eusebio, et Simeone Metaphraste.
Sanctis v(d ofTendicuIo legentibus posset; idem in
provinciis factum licet conjicere. Imo et Romam \>um partim in Ecclesiarum archivis reposita par-
tim
PR^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
tim in scriiiiis condita privatnrum tlelitpscerent, vel dentiaci coUoquio facta est sacrisenis et solitnrii, Siincon
publica cura descripta, vel spcciali studio elucubrata ndmirabilis, quem in Paro insula vidisti. Plenius id
singulorum gesta Sanctoruni; visum est quibusdam collnquium in Thenctistes Virginis Vita refertur.
viris enulitis, ut ad plures eorum nianaret utilitas, Addit PseUus 'AHf(.); e^uf/vyitra; rx?
: Ac^Sia; rot
Acta Snnclo- quibus alioquin ad illa sacra tabnlaria non patebat lapnpk y.al Otta aywjiaikara ©sozrto-ryi; r:^; ovr&j;,
rinii coUecta accessus. priccipua quajdam maximeque illustria in ay/iJ.ixiv p.[zpcu Y.ai acwpiarov rt).t(jacr,c Tiavcofw; ro
ununi colligere volumen, et proferre in lucem. Priu- KollTnu^a. Pro dignitate Inudasfi Leshix illustria et
ceps in hoc genere Eusebius C?esariensis fuit, qui divinn ccrtamtna verc Theoctistx, id est a Deo fabri-
Martjrum acta non tantum liistoriai Ecclesiastic?e catae, qux Angelicum prope et incorporeum vitK mo'
intexuit, sed et separatim alio opere edidit.Testatur duni sapienter tenuit. Qua vero occasione in Parum
id ipse lib. 4. c. 14, sub finem, ubi de S. Piouio ita venerit, et sancti.ssimje Virginis prreclara facinora
scribit : C«J».s coiife.moncs sitiitlntm hahitus, Ubcrtatem ex anachoreta didicerit, ipse indicat Metapiirastes :
sermoriis, apologins pro fidc coram populo nc Judicibvs Tvjo\J.ivo^ (joi TTore xara rr.v Uapov yiyova (Sl, /.ai
recitatas, eonciones ad docendxmi accommodntas, snsce- yap tm Kpj;ry;y Siinltov vno tov f/azaptrou Airovro;
ptioncm heniijnnm corum qiii pcrsccutionis acerbitale lapsi iy.zi(n 7r£pt(|;0£i; ; Aiovro:, ^Y.p-i , rou tvtvyov^ tfvro);
ernnt, solatia in carcere frntribus ad se eonflucntihus [3aCTt?.£wc, y.al rr.v tvrvyiav 'Pwu-aiuv rw ra^&) avara-
adhibita, qmv pneterea sustiiiuerit tormenta, quos in
Hs tl^avro;" imp.T:op.Y;j 5e cT^OTpar£uop.EVOi; 'Hf/epiw tm
perpessus sit dolores, iit confixvs qua rogum
sit clavis, iravu, Tw crparyiytzMrarw (Jy)?.a5yj, Y\a\ apfpovri roiJrs
pcrtulerit aniinl constantia, qualem post tot res ndmi- (Jpof/ou xat rou qto).ov TravrcK:, '^ roye aXr.OiaTtpov v.al
randas hahucrit vitx exitum, cum plenissime contineat ci.VT(jyj eiTTirv rwv TraOwv* y.al iva ptv) ro 7:oX?.wv eyx.w-
qui de ipso conscriptus est commentnrius, ad hiijus leclio- f.^aiMv aHiov Tr,c, UTpaTrr/ix^ iy.tivou naptpyov mir.a-a-
nem amandamus cos quibus studium erit illa coffuoscere: p-£Voc, yai (j.iy.pk toutov p.vr,Ozh arty.affw rov avdpa,
est aiitcm veternm niartyriis n nobis collectis inscrtus :
km Tr,v -Kapouaav rew; uttoOiCiv eiut, exefvou zara
Tol^ 7wy ct-f,yxiai'j auvayOtiai.v r,jj.iv f/ap^upi&t? Eyrcra- y.aipov p.vr,a0r,a6\f.-.voc.' iaTt).).6iivj roiyapovv rcuro pXv
yij.ivr,v. Id opus ipse ty,v rwv Maorijpwv Gvvayrayr.v, iy.tivu) avarpaTivop-ivoc, y.tX TrpoStSal^optevoi; et; Trerpav
Mnrtyrum collectionem vocatlib. 5, cap. 1 , tyjc ^.'iv 7T=pl GTparriyv/.yr^v, ola. ttw?.©; {J-Y,Tpi, Trpo; ra ytvvxio-
Tourwv EvreXtffraryi? v(sr,yY,<jewi to 7r«y Gvyfpff.^p.oc rji
rara rwv aTpaTr,yi.(i.aT(iiV avyyalpuiv' ourw yap r,v 6
Twv Mapriipov r,^iv zararEraxrat cnvxy^^yri, accuratis- Tov ^ay.o^pirou pov [3a5"i).£w; av.oTZOc,' tovto oe ttos-
simam de his varrationem continens libellus, Mnrtijruni a^iu6p.tvoc, Trpo; rou; ry;v Kp?5ry]v 'iypVTai;, "AoaSac.
collectioni in.wrtus est a nobis. Eodem nomine utitur Cum aiiquando in Paro cssem insula : fui autem, naju
lib. 5, e. 4. Et c. 20 ejusdem libri cf.vaypoL(fY,v appel- in Cretam navignham a Leone beatx memoria; eo
lat, TouTov [xkv ouv, inquit, de S. Apollonio Senatore missus; Leone, inquam, illovere fortunato Imperatore, n [.tone vi
loquens, ra; eTri rcO ^izaffrcO CiMva;, y.al ra? aJT&zpt- qui ipsam Romanorum feticitatem secnni videtur in im]). l.egaliis
in C.relnin
(7£tc, ac izpoc TiVTiv TTETiotV.rai roij Yl-ptvjiov^ Ko.ua.v tz sepulchruni intnlisse . Mittehnr autem miUtaturus
inimm
Tr,v i:poz Tov a-jyy.).rjov aiioloylav, orM ^tayyuvatiptXoy, cum clarissimo illo Himcrio, utpote. ducendi exercitus
ex TYii rwy apyaloiv (xapTvpoiv tJvvayQiiGY,^ r,fj.iv avaypa- peritissimo, Dromi Pnvfecto, sive Logotheta, qui
^r,q iiaiTai. IlHus coram Judice vcrba, responsa Pe- nnivcrsx clnssi iinperalmt, aut, ut verius dicam, ipsis
reniiii interrofjationibus reddita, totamque coram senatii animi pertnrhationibns : sed ne multis efferendam lau-
hahitam apologiam, si cui hihitum sit cognoscere, ex ve- dibus i.lli.us pcritiam belli administrandi obiter attingens,
terum Martijrum collecta a nobi.^i deseriptione intelliget. levi ejus factn mentione, dedecns ei potius videar inus-
Hoc opus sane amplum, ut cui intexta^ essent in- sisse,ad propositnm interea narrationem redeo, de eo
tegrfie apologiaa, an Martgrologion vocari debeat, ut opportunius dicturus alias. Mittebar igitur partim cum
quidam voiunt, superfluum est disputare. Brevis eo militaturus, et ad imperatorix artis documentnm ali-
mri iiiitieii
Sanctorum indiculns, qua; vulgata Mnrtyrologii notio, quod promovendus, ut equuleus matri solet, ad prwclara
iiiiiiiiinii.
non fuit. Idne, an ex eo decerptum Sanctorum cata- ejus stratagemata assiliens; ( id cnim pnvcipue Auqn-
logum, citaverit Beda, alibi disquiram. Nec omnium stus spectabnt) partim ut ad Arnbas Cretnm obtinentes
tamen. quotqnot toto orbe interempti erant. Marty- legatione fungerer.Varias Himerius Logotheta expe-
rum acta collegit Eusebius, ut ex supposititia quadam ditiones navales Leone imperante suscepit, donec
S. Hieronjmi epistola astruere quidam moliuntur; tandem ad Samum insulam niense Octobri anno cmxi, ,
sed maxime clarorum et illustrium, aut certe quo- adversus ccc Agarenorum naves infeliciter commisso
rum nancisci res gestas potuit. Nam si ita prolixe, prselio, propterea ab Alexandro Imperatore, Leonis
ut se iii Pionio et Apollonio fecisse testatur, omnium fratre, in Calyporum monasterinm relegatus, haud
totius Ecclesiaj scribere acta Martyrum voluisset, longo post tempore serumnis confectus obiit. Quam
non umis liber, non centum (audacter dicnm, inquit Ba- hic Metaphrastes memorat expeditionem, cui et ipse
ronius Apparatu ad Martyrologium cap. 6) 7ion deni- interfuerit. ea videtur quam Curopalates et Cedre-
que millc fuissent satis. Nusquam tamen id Eusebius, nus tradunt confectam decem ante Leonis obitum
quod quidem meminerim, unicum fuisse volumen annis, cum Simeon Secretarius (qui idem ipse Meta-
scribit. Id opus an usquam extet, divinare non pos- phrastes videtur fuisse) centum auri libi'as a Rhodo-
sum. Pra^clare de Ecclesia mereretur, qui tantum phyllo Cubiculario in itinere rehctas Leoni Tripolitse
assecutus publicaret thesaurum. apostatae deilit, ne Thessalonicam captam everteret:
Laudabile Eusebii studium alii deinceps imitati. quod illius factum ita gratum fuit Imperatori, ut eum
Celeberrimus eo in genere Simenn Metaphrastes, qui Patricium et primum Secretarium renuntiarit.
SiiiifOJi Melfi- et Logotheta dictus, ab illustri, quam Constantinopo- Non erat tunc admodum natu provectus Meta- (iillinc juvenis
litano in palatio gessit, dignitate. nohilifi.divcs.
jilirmles De cujus viri retate, phrastes, ut qui imperatoriaj virtutis tirocinium po-
({OClllS;
vitEe instituto, lucubrationibus,
quia multa perperam nere sub veterano Duce juberetur. Fuerit tunc xx
scripta a viris etiam non indoctis, breviter dicere aut xxn annnrum potuit igitur ad annum Christi
:
constitui. ^tatem ipse suam indicat in vita S. Theo- CMLVH aut CMLx vitam deinde producere. Atque ita
ctistes Lesbiae, quam x Novembris dabimus. Illius sub Constantino Phorphyrogenito Leonis filio tum
Vit^ auctorem esse Metaphrasten, non alium quem- Tlieoctistes eam vitam tum alia Divorum acta eum
piam anonymum scriptorem, probat Leo Allatius elucubrasse certum videtur; non, utAlIatius scribit, poslen inmjni^
testimonio Michaelis Pselli, e cujus ode 5, in Meta- sub Leone et Constantino : nam in hac Vita Leonem Iwnonlms ar-
phrasten ista recitat ro Trpwrov aov cuy/papp.a ex
: diserte rov (j^aKapiryjV, felicis mcmoriiv, appellat, qua nnliis.
TTpovoia; Oeiit:^; y.ai o^iAta; yiyovt rou itpov npza^vTov ratione loqui de mortuis solemus. Si ea prima ejus
xat p.ovaaTov, J.vfxet>iv Qtoniait, ov iv Ilapw ty] vr,iJiA commentatio fuit. nihil igitur sub Leone scripsit,
Tidt(itpY,y-ac. Prima tua commentatio ex Divina provi- quod quidem ediderit in lucera. Neque Alexandro
, :;
AD AI5BATEM L/ETIENSEM. xvii
lauilarc Himerimn aiisus esset. qniorem invcnimus. .Antiquitas quidem certe ad rem
reriim iiotieiite itii
tradare siib Leone ca'pit. non facit: celebriiisvero Pselli alterius.qui Diicarum
Prrcoiiiue publicas res
Nain cum, ut Psellus tpstatiir, illustri natiis familia, Cnesariim x\n floruit, nomen est. Leo Allatiiis, vir
amplissimis opibus aflliieret, excelleret ei-uilitionis doctissimiis, in Diatribade Psellis, censet pnneqyrim
fama, atque egregiumillic prudeutiaj specimen fledis- illnm in Melnplirnslen jiiniori Psello ndjiidiciiri niillo
set, tanta deinceps in gratia Sapientis Imperatoris prorsus arqumento. Auctorem illiiis oralionis Pselliim
fuit, ut,quod Parius ille monachus praxlixerat. sum- altenim esse, non Leonis Philosophi mnqiilrum, num-
inos deinceps honores sit conseciitus qiios industria ; qniiiii evicturos qui contra sentiiint.
singulari, fide, gravitate, modestia, liberalitate ges- Non est inihi bic propositum, tantorum virorum,
sit : qiia! omnia prolixe pra?dicat Psellus. et plurium nlionim qui iis astipnlantur, sententiam
His ille doctriiiJE fortunneque pra!sidiis ornatus, acriusconfiitare.IIIud solnm obtestor.utvelintquam-
cum cerneret et gloriosa Martyrum certaniina, et obrem secus ego sentiam attendere. Leo Philoso-
monacborum priBclaras exercitationes, ita imperite phus, postquam Pselloilli seniori in Antro insula
^,„;,,;„„„,^.
et inornate traditas esse litteris, ut inulti ne legere dederat nperam, cum non quantum voluisset ab eo Mf,„,,,„.„s,(.„
qiiidem eas vellent, quidain etiam risu exciperent; hausisset eriiditionis, monasteria varia obivit, repo- pimiit,
meliora .lutem afterre, alios propter animi socordiam sitosque in iis libros investigans studiose Iegit,atque
opus esset immensi studii, rl niijie
nolle, alios qiiod excellentem est eruditionem adeptus, ut Curopalates
rilmSS. n\- quidem viriviln sulfecrril, non posse; jinriiiVr, ut
tfila tradit. Dein Constantinopolim reversiis privatim
kgil el iiilcr- idem Psellus scribit, nijijreditur fnciiins, rel felicem. qiiosdam docuit horuni quidani in pra?lio captus a
:
Iiolavii :
polius aclionem ,
qunm nullus omnium gessil feliciler ; per Saracenis.ac viro illustri traditus in servitutem, cum
qunm ille eva.iit clnrior omnibus, qiii siint uliique, erudi- postmodum geometriic peritiam professus, a quo eam
tis; ct Deo consecrnvit ea qu,v sunt omnium pnlclierrima didicerat Leonem priv.itumet inopeni degere signifl-
MnrUjrumque eerlamina et airsus, ct monaelinrum casset; litteris euin adse, amplissimaproposita merce-
abstinentiam alque pntienliam ornavit ae deeornvit. Et de, invitavitBarbaroruniDux. HaslitterasLeo Tlieoc-
multa quidem ille ac inagna tantfe rei peragendie tistoLogotheta>,hicTlieophiloImperatoriobtuIit;qui
adjumenta habebat ac pra.>sidia. Aiictor praeclari con- eum summo favore complexus, aniplis opibus dit.ivit,
silii ipsemet fuerat Imperator, (Leo fortassis, etsi eo jnssitque publice docere, ac postea Thessalonieensi
superstite rem non potuerit Simeon, aut
serio aggredi EccIesiiP pra<ficieiidum curavit: veruin mortuo sub
ejus filius Coiistantinus, hiijusve soeer Romanns) annum 841 Tlieophilo redactus quoque in ordinem
aderant hortatores plurimi; librorum egregius appa- estLeo,quodha>resimsectatusessetlconomachorum.
ratus,amamiensiuinscribarumquecopia:nnadefuisse Quas si quis recte oniiiia expendat, fatebitur sub Jli-
videtur, propter assidua, quibus pr<eerat, Reip. ne- chaele Balbo, qui anno 820 invasit imperium, aiit
gotia, qua; collegisset ac diet.asset recognoscendi sub illius decessore Leone Armeno, videri Leonem
facultas. Tandem mortem vitm consentaneam conse- Psello dedisse operam, maturiR jam actatis viro. Qui
cutus, ad Deum ascemlit, inquit idem auctor, et apud potuit igitur a Psello laudari Metaphrastes, vita
ilios diicit clioros, quorum mores ct vitam liic circum- functus, qui centum post Psellum annis vixit? Neque
scripsit. Nam vel in fine ostendil, qunleni vitani eiji.-<set. de Psello Metaphrastaj laudatore repugnasset Baro-
•iirutif iiuir- Non enim eum ve.luti nhseissuni niil divi.ium fui.^isc dicunt nius, si aliunde .asseri Metaphriista» ietatem posse
'iius-
ii qni vidi^runt: sed vidvbutur veluli a quodnm vinculo existimasset. Ast linnc alii cum sub Constantino Por-
libernri et hiiiiri nulu se extemlere nd dueentes Anqeios, phyrogenito, qui septennis Alexandro patruo anno
at quodnmmodo seipsum Imtleve itloriim maiiibus, ut cito 912 extincto imperare coepit,vixissefateantur,miror
emiqraret e corpore. noii per.spicere a Psello, qui centum, ut niinimiim,
Celebravit eum ornata et eleganti Laudatione Psel- annis eum antecessit, laudari et quidem mortnum
lus, iion tamen in ejus fuiiere habita, qui testetur non potuisse.
illius corpus in sepulchro conditum suavem expirasse At scripsit Psellus Metaphrastse encomiiim, non mljuimrr.
luuitiiiiis II
odorem, donec multo post in eodem tumnlo aliud diu post illius niortem, cnm ii adhuc viverent qui
Mitliadc
depositum est corpus.HuncPsellummulti Michaelem morienti adfuerant. "Eo^iE: yjtp z?y "w reAEt, inqiiit,
"
illum Psellum esse arbitrantur, qiii in Antro iiisula oTr6io; aiTu o SiitjTiOu^xiju.zwc, ^lo^ krjy/a.'jiy wv. oy
Leonem Philosophum optimarum artium disciplinis ya.p wuTiZp r£rp.yiffO«i ayrov oi irJvK^pixy.oTi^ i^xulv oi
iiim inaqistro
instituit. Et Baronius quidein io. 10. Annal. ad an. 3i ^ir.priGOoiL, aJ./a iSoy.zi w^TTip rivo; SiiTu.r,z £?.£vOs-
i.eoim pliilo- 859. nu. 53. nun Leonis Sapientis a?tMe vixisse Me- poiif/£vos y.ai eu,u:apW5 irpo^ row; ayovra: ayri}.OJi
snvlii. taphrasten putat, sed multo ante. Nam quod Curo- avaT£iyou£vo; vevuari. Nam vel fiiie ostendit qunlem
palates scribat Bardam Ceesarem externx snpientise egisset vitnm. Non euim veluli succisnm niit sublatum
rationem Iiabuisse, definitis uiiicuique doctrinx sclialis, fuisse dicunt qiii adfuerunt; sed vclativinculisquilnisdam
philosophix duce et magistro constituto Leone Philoso- solvi videbatur, et ad deducentes Anyelos iillro se.te ac
pho Pselli discipulo, iufert Baronius: J^x Im pnriter facile extendere. Demus anno 960 obiisse Simeonem
Imbes Leclor, quo tempore vixerit Psetlm, qui fiiit Mor- at junior Psellus anno 1007 vivebat tin tiinc pote- :
gister Leonis Philosophi. Ex quo pnritev addisces, quo rant superstites esse, qui MetaplirastiE spectarant
tempore vi.verit Metaphrnstes, in cujus laudcm Pseilus funus? Quierendus igituralius eritPsellus, qui ant«
Quibus ex verbis conclndit Bel-
ipse oratiimem liabuil. annum Christi 1000 illani Metaphnjstit' laudationem
larminuslib.de ScriptoribusEcclesiasticis.Simeonem scripserit. Quieratur sane, nec ego inventum eliini-
MetaphrastenfloruissepaulloanteannumDomini859. nabo: sed quaerere t.imen haud est opus. Anno
Siquidem Psellus, inquit, qui hoc niino vivebat, oratio- 1057 missns est Pselliis junior a Michaele Stratio-
nem iiabuisse dicitur in fuiiere SimeoiiU Melaphrastx. tico Imperatore ad Isacium Guninenum Legatus,
Vide Aiinales Cnrd. Baronii nd huiic nnnum. At non insigni jam tum reruin usu praeditus. Ita Cedrenus
dicitBaronius eo tempore vixisse Psellum, sed Pselli "Ei(£i Si aiJzu-iytVGp.iv(^ (fOavoytn xai 7rp£a6orai (Sao^iXEo); qniauuQ inj7
discipulum Leonem jam senem; atque inde colligi 7:po£^po; Ktiivtrravrrvo; o A£i;i;oui5>;;, o irpoj^po; 0£c'- rtimiit;
posse, quando vixerit Psellus, quem ille adolescens ^tiipo; 'A^tiiTTo;, Kwvaravrivo; 6 ^K^XJ.o; rtuv lytXoa^d-
audierat; quando item Metaphrastes,quem vita fun- ffitiiv uTraro;' ouroi yap oi rpei; avSpt:; im aotpict xai
ctum Psellus laudarat: iit videatur Baronius Meta- ioyou $\jv apL£t rtjv y.arct ryiv viptlpav avOpttiniOV ^tatpe-
phrasta; cetatem revocare ad superiora tempora Mi- petv 5oxo0vr£;, xai aGvyxpiri^i 6 M^eXAo;, l^zAtyriaav
chaelis Curopalatae aut Nicephori. Hunc autem ei; t6 itpia&tuaai. Ad eum islhuc veiiiunl Imperatoris
Psellum Leonis magistrum fuisse Metapbrastaj lau- Leqati Pneses Constantinus Lichudes, Prs-srs Tlieodo-
datorem conflcit eo argumento Baronius, quod etsi nis Alopus, Conslantinus Psellus Philosophorum prin-
plures Pselli fuerint, isto nuilum celebriorem nec anti- ceps. Nam hi tres viri, qiiod sapientia et eloquentia
omnibus
xvni PRyEFATIO GENERALIS IN VITAS SS.
omnibus qui tuncviverent antcceUerc hominibus credcren- tum Rosweydus collegerat, tum ego ab amicis
olira
iui\ ac pra:si'rti7n Psclhis, ad hanc erant lcgaiionem postea accepi, quarum quaedam Latine adhuc non
assxmpii.EfiAem omnino scribit Curopalates. et Psel- extant. Video tamen plurimas adhuc mihi deesse,
lum quoque Constantimim vocat. At Joannes Zonaras quas Latine citati ante auctores verterunt; easque
to. 3 Annal. ZzD.lovnat. toIvw npo^ t6v Kop-vi^vov spero me interea esse consecuturum.
TTpeffSeuovre^jtzvJpse rwv £x/ptTMv t^? (ruyxXiirou ^ov}.Yii;, Quod Mirseus ex Molani ms. Bibhotheca tradit,
oi 6'riuav 6 npoi^poc KwvaTavrrvo?6 Aetj(ouoy]c, i npotopoq Metaphrasten vitas Sayictorum OricntaUs Ecclesix col-
Aeuv 6 'A?>&>Tro;, o Mt;^a/,X 6 <70'fbiTa.70i^ WsaAoc, tuv legisse, easqueso/fls in utrum-
Gnecoimm Ecclcsiis lcgi ;
mtXoaotpMv wv uTraroc. Mittimtur ad Comncnum Lcgaii que falsum est. Promiscue, qui ubiqne terrarum
de prima7'iis Srnntorihus, Pra^ses Constantinus Lichu- vixere, Sanctorum acta collegit Metaphrastes. licet
deSf PriPscs Leo Ahpus, sapicnti.mmus iUe Michnel praicipue Orientalium assecutus sit: nec solce eae in
PseUus pnnccpsphilosophomm. Alii quoque Michaclcm Griecorum Ecclesiis leguntur, quas ille composuit, Hon soke lc-
appellant. Cur non potuit decem aut viginti annis imo paucse oninino, ut ex Menreis Gra^corum, de qui- gtmtur in
ecclesiis Grm-
antequam ad tantum fastigium ascenderet Psellus, bus postea. fit manifestum. Si id vult Molanus, quo-
ftab iisqiii corum.
illam laudationem scripsisse, septuagintapostMeta- rum Sanctorura acta coIlegeritMetaphrastes, eorum
Metaphrasten
videraiH ac-
phrastEe mortem annis? Et quis est nostrum, qui non vel recitari plogium aliquodvel meraoriam saltem ce-
cepit; audiverit commemorari aliqua a senibus, quse geri lebrari in divino officio a Gra^cis, non id inficior: at
ipsi viderant, 100 annis ante quam ea ipse jam se- plurimorum agitur memoria, quorum acta non videa-
nior, quisquis is est, tradat litteris, aut aliis nar- tur ille descripsisse; autsane immensum piane illius
ret?Vi(lerintdecennes morientemMetaplirasten anno opus fuit, cujus minima adhuc sit pars edita.
960,narraverint visa Psello scriptori anno 1030,ipsi Neque illud cniquam erudito facile probaverit ex
jam octogenarii: quid liic impossibile? quid non usi- eadem Molani Bibliotheca Mirseus, Simeonem ideo
tatum? Narraverint etiam multo ante adolescenti quandoque Magislri nomine citari. quod ludum litte-
adhuc tum Psollo non enim affirmat eos tum vixisse
; rarium Constantinopoli aperuerit. Nam quis id vete- Son fuitludi-
rd eontm cum scriberet. Quid si ne narrarunt quidem, sed scri- rumtradit?Heterodoxosquosdam id inter alias nugas jmifjiater Me-
.•icriptis.
ptum reliquerunt? Nam ita loquimur, dicere aliquid comminiscentes nihil moror. Illustri ortus farailia tnphrastes,
Ciceronem, Livium, Tacitum, non quasi ii nunc vi- Simeon, juvenis in Secretariornm adscitus classem.
vant, sed quia omnis a^tatis hominibus illorum scripta arduas obiit legationes, bellicis expeditionibus inter-
loquantur. fuit, aut etiam pr<efuit, princeps Secretariorum et
Sed de Metaphrastee tetate ad hoc propositum no- Patricius renuntiatus, dein et Logothetes, ((ini nobis
strumjam satis,ac fortassenimium.Illius operi addi- Cancellarius est, ut ex Joanne Cinnamo probat Alla-
tas esse a posterioribus vitasrecentiornm Sanctorum tius)quando tandem ludum aperuit? An Constantino
monet Baronius. At quod in antiquiorum apud eum Porphyrogenito a patre; an (quod minus probabile
Vitis saepenumero dechiret scriptor seeadem,qua illi, mihi videtur) a Roraano Lecapeno filiis magister est Sed forte ma-
gisler Ccesn-
vixisse ?etate, caussam idem sapientissimus Cardina- datus? At qui raagister sit Cjesarum isne continuo
lis tradit, quod vitx Sanctorum mn fuerint utplurinmm dicendus est ludnm litterarium aperire? Meminisse
a Mctaphraste conscript.r, sed coUccta: tantum, ordine- poterat Mira^us alios in rep. Constautinopolitana
que per stngulos mcnses di.fpositie. Digessisse eum vitas Mafjistros fuisse, quos Cedrenus et Curopalates binos
ad ordinem mensium scribit etiam Autbertus Mirseus. gessisse id munus tradunt.et ti^; KoliTdT.cu.ayldTpoxjc,
Mihi non liquet. Potuit id alius quispiam postea. reip. Magistros vocant. Imo plures postea hac orna- nul Reip.
Antiquiores vitas,quas eleganter compositas reperit, tos dignitate fuisse ex iisdera patet auctoribus.Nam
transscripsit, servata etiampristinaauctorum phrasi, Cedrenus in Leone Sapiente ita scribit Kat Ta/EMig
:
Vilaa Ueta- aut modice interpolata. Perspicere id licet ex Vita
phrasle cot- S. Simeonis Stylitae v Januarii, cujus magnampar- Tbi p.ayi(7Tpfo 'loavv/], xat ytyovoTi AoyoOir/} tov Apo^ou
vel scri- Magistrum An-
lectfje
tem e Theodoreti Philotheo accepit, paucuh's ad rq) 'Ayio-Kolirfi. Et continno acccrscns
pUe,
attentionem conciliandam, aptiusve connectendas drcam Duccm excrcitus, cum Magistro Joannc, et Hu-
periodos interjcctis. Alias ex integro composuit. At giopoUte, qui fuerat Logothcta Dromi; ac paullo post:
non qua?cumquein GrEEciscodicibusreperiunturvita), auTo; T£ aTpaTr}.y.Tr,c, iT:iy.<^Bv) 'Av^pEa;, xai o uayi-
esecontinuo MetaphrastEe foetus esse cen.sendie sunt; (jTpoc 2T£®avoc, y.ai o iJ.kyirrrpoc, 6 'Ayioi:oliTr,z, zai
nisi velimus eum et priores vitas, ut erant olim KpaT-po; Y.ai Tov^tp 01 TixTpUtoi. Mi.fsus cst idcm Du.r
suum opus. etnovas eorumdem
scriptae, retulisse in e.rcrcitus Aiidrcas, ct Magistcr Stcphamis, ct Magistcr
Sanctorum a seelucubratas addldisse.Nam quorum- HagiupoUtcs, ct Cratcrus ac Gid)cr Patricii. lisdem ti-
dam Sanctorum, ut Joannis Calybita^ xv Januarii. tulis eos Curopalates quoque insignit. Et Zonaras de
Joannis Eleemosynarii xxni, Xenes sive Eusesebipc eodem agens Leone lov : TraTspa Ta-jr/;; fj.xyi7rpov
XXIV, plures reperiuntur GrEecEe vitpe, quarum unam £Tif/.'/]ffe, Patrcm cjus Magi-
xai AoyoOirrtV rov Apopio-j.
esse a Metaphraste elaboratam verisimile est. stnmcreuvit ctDromi Logothetam. Simeonemnostvnm,
Magno Ecclesia? CathoHcse emolumento opera Me- qui Logotheta fuit, Magistri quoqne ornatum fuisse
taphrastee, aut certe quas sub pjus nomine reperit dignitate existiraamus, cnm se Molanus dicat eum
Graecas Sanctorum historias, Latine a Petro Fran- uspiam Mngistrum appellatum legisse.
cisco Zino, Genti^no Herveto,Guihplmo Sirleto verti De Metaphrastie porro operibus ita scribit Bellar-
tditw a lipO' curavit Alo3'sius Lipomanus Episcopus Veronensis: miuus: TUud autcm est obscrvandum a Mctaphruste
iiiano.
quarum multas in suum opus Suiius transtuht, ut scriptas fuisse hi.^itorins de vitis Sanctorum muUis additis Scveriori cen-
sequenti paragrapho dicam. Atqui neque omnes Me- ex proprio ingcnio, non ut res gestiv fuerunt, scd ut gcri .<!ura a reccn-
taphrastae vitje edita) adlmc sunt; (nam citatam S. potucniut: addit Mctophrastcs muUa coUoquia sive dia- tioribns im-
merito per~
Simeonis vitam.quam constat a Metaphraste
Stylita; logos Mnrtyrum cum pcrsecutoribus, aUquns ctiam con-
stricliis.
scriptam, primum nunc edo) et alia; Latine ab aliis, vcrsioncs astantium Pogmiorum in tanto numcro, ut in-
iisque prseclaris, editae auctoribus, vel apud Graecos crcdibilcs vidcantur:dcniqucmirnculaplurima ctmaxima
vel in Latinis etiam bibliothecis GrEeca? Sanctorum in evcrsionc tcmploruni ct idolornm, ct in occisionc pcr-
historia? latent. Has ego, si Deus vitam et vires dede- secutorum, guornm nuUa cst mcntio apud vctcres histo-
rit, hoc opere absoluto, quia in quibusdam interpre- Vellem mitius de viro maguo vir maxinms pro-
n'co5.
tibusperpetuus quidam hellenismus et obscuritas fas- nuntiasset. Unde constat eum non vetera secutum
tidium lectori affert. cogito Graecolatine edere, cum esse monumenta? Omisisse potius multa, qnie non
jmi Grxco- nova a me elucubranda interpretatione, nisi quis me, omnino probaret, existimo, qnam aliquid addidisse ex
latineedcnda' : nec repugnantem. antevertat, ant certe laboris parte proprio ingenio. Retulerit tamen in suos commenta-
sublevet nonnullas accurate interpretatus. Et mnltas rios aliquid. quod cum probatis veterum Patrum
scriptis
AD ABBATEM L.ETIENSEM. xix
scriptis minus congruere videatur; homo erat, falli suisse, saltem omnes, sed ab autea editas coa-
aliis
poterat. Colloquia Martyrum cum persecutoribus cervasse. Argumento milii est codex Fuldensis olim
undeconstathabita non esse?Amplificaritea sane ad Rosweydo nostro coraraodatus, perantiquus, plane-
legentium utihtatem ac voluptatem: quis jure id re- que vel unus eorum quos Ruggerus collegit, vel ex
prehendat? an est quisquara qui id non permittat iis descriptus; qui tamen Vitas continet quas alibi
liistorico? Livio ceterisque licet Ducum orationes in melioris notae mss. passim reperias. Ut autem
suos ad pra;Iium adhortantium concinnare, sacro Fuldae, fuere in ceterisquoque asceteriis qui tura alia
scriptori non licebit mysteria nostree religionis Gen- priestantia volumina tum prtesertim Sanctorura hi-
tilibus tradita,ipsorumque confutatas superstitiones, storias vel scriberent, vel aliunde curarent, monachi
explicatius proponere? Nam magno numero conver- et Abbates. Scd de iis pra^cipue quaerimus, qui suaslu-
sos ad fidem nostram, visis quce Sancti patrarent cubrationes emisere inlucem.ut pluribusprodessent.
niiraculis, numquam equidem sum adniiratus qui : Vincentius Bellovacensis ex ordine Prcedicatorum
enim alioqui tot ac tantie provinciae tantillo tempore pra;ter alia Speculum historiale scripsit, quod ab
l'incentius
subjici Cliristo potuissent? Miracula omnia, etiam orbe condito ad sua perduxit tempora, ad annum vi-
Bcllovacensis
quae nunc commeutariis insererent qui
fiunt, si suis dehcet 1244, quo scribebat, ut lib. 31, cap. 103, in Spccnlo;
modo Ecclesiasticas historias scribunt, quantasingu- testatur. Ei operi pleraque ex actis Sanctorum infer-
larum moles existeret! quantum offensionis haberet sit, multa ex Helinandi monachi Frigidimontis, viri
atque Neque nulla, neque omnia narrant,
fastidii !
religiosi et facundia diserti, chronicis mutuatus, ut
sed quBEdam maxime illustria vel testium celebritate, lib.29, cap. 108, fatetur uti ex ipso Vincentio plu-
;
vel consecuti fructus amplitudine.ldera veterura stu- rima in sua chronica transtulit S. Antoninus. Bel-
diura fuit; qui propterea frequenter tradunt niulta et lovacenscm appellatura esse Vincentium arbitror a
magna, ad Sanctorura vel testandam ac raunerandam diutina apud Bellovacos commoratione, licet non de-
sanctitatem, vel dicta confirmanda, edita esse divina sint qui ortum e Bellovacis velint, quem alioquin
virtute miracula, neque ullum tamen coramemorant. plerique gente Burgundum faciunt. Nam falli om-
At si quis ex professo Sancti cujuspiam historiam nino videntur, qui Bellovacensera fuisse Episcopura
scribat, iiihll eura praeterire consulto fas est, quod existimant, Sixtus Senensis, Possevinus, Bellarmi-
sitab eo dictum aut factum preeclare, aut ejus caussa nus, Vossius, Miraeus : quibus refragantur qui illius
susceptum a mortalibus, autdeniquepatratum a Deo. urbis historiam accurate scripserunt, Lovetus et
Loisselius, quique GallicanorumAntistitumcatalogos
§ IV. Acta vetera Sanctorum a Latinis confecere Claudius Robertus et Joannes Chenu
collecta. Legenda Aurea defensa. Biturix.
Diutissime in omniura raanibus fuit Legenda Aurea
.Ljatinorum plures similia raoliti sunt opera; alii Jacobi de Voragine ex eodera Ordine Pra;dicatorum.
succincte pulcherrima Sanctorum gesta complexi, Est Vorago, unde vel ortus vel certe cognoraen duxit Jacobus de
alii ornare ea stylo aggressi; aliisat habuerunt, unde- Jacobus, in ora Ligustici raaris Genuam inter ac Vorngine,
cunique exscripta in unum apte congerere. S. Ceran- Savonara oppidum, quod olim Vicus Virginis in ta-
nium Parisiorura Antistitem prccdicat Warnaharius bulis itinerariis appellatum videtur, Itali Varaggio,
Tergeminorum Martyrum certamina, ac Desiderii alii alii Vcraseappellant; Leander VirgiuTtit
Viragine,
Lingonura Episcopi, exarari a se jussisse, cura San- alii Voragium; Ubertus Folieta videtur Varaginem
Acln SS. col-
ctonim Martyrum gesta ad laudis suae cumulum pro dici velle. cum Jacobura Varaginensem vocet, ut mox
legitS.Ceran-
nins Ep. Pa- amore Paridaca devotus
religiutus congregarc in urbc dicemus. Fuit Jacobus Theologi^ professor, doctis-
Patrum, quarum aliquas ipse com-
intenderet. Vitas simus vir ac sanctissimus, meritdque a Baptista
posuit, alias in unura volumen fortassis redegit Michaele Pio, Leandro Alberto, Fernando de Ca-
S. Hieronymus, ut 17 Januarii advitam S. Antonii stillio, aliisque laudatus. Archiepiscopus Genuensis
disseruinius, quia id opus anno 1292 electus, probante Nicolao IV, Pontifice Episcopus
§ 9 ab aliis deinde au-
Geniiensis,
ctum,adjectis etiam libris aliquot qui solum exempla maxirao, moribns, inquit Jacobus Philippus Bergo-
quffidam illustriora aut apophthegniata anaclioi'eta- nieiisis, et doclrina ac dignitate magno in pretio fuitf
rura continerent, hic prsetermitto. atque Genucnsem suam Ecclesiam verbo et opere pluri-
Qui sanctorum Antistitum Severini Septempedani mum juvit. Subdit deinde, illius libris enumeratis :
et Victorini Amiternini, qu<e ex vetustissimis codi- Hunc autem ilhnn existimo Porchetum esse Genuensem
aliiqne ano- cibus descripta vin Januarii habentur, acta corapo- Episcopum, de quo Blondus ForoUviensis in historiis
nymi,
suit, is pluriura se Sanctorum res gestas coacer- suis dixit, quod cum ante pedes BonifacH VIII, in die
vasse sigiiificat, non indiligens auctor, etsi nobis Cinerum sc posuissct pro cineribus ex move suscipiendis;
GiOcllinorum
ignotus: Hucusque, inquit, nos PatrisHieronymi dicta ubi cum ex more dici a Sacerdote consuetum est, Mc- non fautor,
referentes per interpreiem locutos lector advertat : reli- mcnto liomo quia cinis cs ct in cinerem reverleris; Bo-
quum opus ut sermo noster est, vestra caritas libenter nifacius Pontifex videns hominem, mutatis quibusdam
uudiat. Qux enim siugulis de Sanclis fideli auctore com- verbis dixit : Memento, quia Gibellinus es, et cuin Gi-
perimus, in hisluriam misimu^, 7ie laterent liomines bellinis tuis in nihiium revertevis : et sic dneres in ocu-
quorum Deum non lutuere virtutes. los ejus injecit, non in caput, ut mos cst, atque ita ipsum
Singula fere raonasteria istiusmodi volumina vel Arcliiepiscopatu privavit, Ucet postea iilum restituerit.
prtrsertiiii
ab aliis descripsere, vel consarcinavere paria sibi, ut At cui id credibile videatur, cura etiara anteBonifacii
moniuhi,
suppeterent quae et publice in conventibus ad virtu- pacem Guelfos inter ac Gibellinos con-
pontificatuni
tum institutionem legerentur, et privato cujusque Jacobus? Testatur id Folieta lib. 6, histor.
ciliarit
.studio volverentur. Duos raeraorat Georgius Wice- Genuen. Tantus novus hostis additus, inquit. inteslinas sv(J pacifica-
lius iu prsefat. ad Hagiologiura Fuldenses Monachos, discordias, qux intcr Guelfos ct GibcUinos pcr oO an~
quorura alter Ruggeius pietate ac doctrina pnestan- nos civitatem continenter vexarant, ad aliquantulnm
tissimus sex ingenliu volumina cumposueril circiter an- tempus consopivit. Qua in re opera et officium seduU
num ilbG. Est is Ruggerus, qui xxxix
furtassis Pastoris Jacobi Varaginensis Archiepiscopi, riri pii et
ul Hnijyeni^
nobilissinii illins cosnobii Abbas memoratur a Bra- suncli, constitil : qui hovlundu, monendo, rugando, di-
cl Arnodnl- wero nostro Fuldens. Antiquit. lib. 4, difittn-que vini Numinis discordias abominantis vietum injicicndo,
phtis Fiildai- libris peregregiis
bibliothecam instruxisse obijsse 5 , non prius abstitit incepto quam inchoata consiUa ad effe-
scs; Junii 1177.
Ante liuggerum h\mc diligentissimum ctum pevduxit. Eo igttuv auctore concordia et pax inita
scriplorem, iuquit idem Wicelius, sudarat in eodem est anno ejus secuU nonagesimo quinto. Hsec Folieta.
lucuhrandi stntiio Ariwdulphis ccenobita facundissimus. Qui consequens est. ut, licet eje postea recruduerint
At neutrum existimo vitas ipsas suo stylo compo- siniultates, alteri se parti fautorem adjutoi-eraque
junxerit
PR^FATIO GENERALIS -IN VITAS SS.
juiixerit Antistes? Quid quod alienum illudest quod ille est PetrusLombardus, qui post Voraginem scri-
crph-
vcssorc
narratur, Pontificis Maximi majestate? Non tamen ptitavit? AuMagistersententiarum, Parisiorum An-
m fttbiilii)
de Jacol)o ea primum conficta fabula est, sed de tistes? At qui post Vornginem scriptitavit qui 140 ,
Joanne Porclieto Splnola, ejus successore; credo annis eum antecessit? Et quam ille historiam scri-
quod Spinolje tunc onines (si domum unam exce- psit?AnPetrus Comestor Presbyter Trecensis auctor
peris) Gibellini erant, illiusque adeo factionis princi- historia; scliolastic^, quam solum usque ad cEedem
pes. Et Flavium Blondum vel negligenter legit Ber- Apostolorum Petri et Pauli perduxit? Et hic Lom-
gomensis, vel in ipsius Clironico transscribendo in- bardo suppar, antequam natus esset Jacobus de Vo-
curiose et oscitanter segessit librarius. Verba Blondi ragine, migravit e vita. Ubi vero mythoIogiEe studet
Iiistoriar. ab inclinat. Rom. imperii Decad. 2, 1. 9. Jacobus, bone Wiceli? Ego certe non omnia probo
sunt Inec :Jacobo de Voraijine Genuensi Pnvsuli snf- qua; iUe scribit; quin tamen vetera secutus sit monu-
fectus cst Porchetus Spi}iola Minorum Ordinis qui pro menta, non dubito, et plurimas ejus historias reperio
coujirmatione ad ipsiim. Bmiifarium, etc. et emn archie- cum veteribus et genuinis congruere nou omnes :
piscopatueadem dic privdvit quem et pauUopost restitnit. evolvi; nec necesse est, cum fontem reperi, nvos
Designatusest Arcliiepiscnpus Porchetusannol299, consectari sed si prius in hos incidi, an etiam ex
:
ut ex Bonifaeii VIII liulla. iii Non. Februarii, pon- illo ducti sint, an non fluant hitulenti, an non pigro
tificatus ejus an. I), data patet, apiid Lucam Wa- lapsu repant, an non aliunde pahistrem undam tra-
dingum to. 2 Annalium Minorum, in qua eum ap- hant, juvat dispicere quam, inquam, breviatoribus
:
pellat OrdiiiisFrairum Minorum professorem, littera- aut paraphrastis adjungere fidem par sit, ex veterura
rum scioitia, hoiwstate morum, et aliis virtutum meritis statuo cum ipsorumscriptiscollatione. Censeo igitur,
redimitiim. Paria de eo pra-dicat in duabus buUis xvi injuria, utpUu'imum, neotericorum judiciis vapulare
et XV Kal. Septembr. 1301 datis, quibus archie- eam Legendam. An omnia qua) de Sauctis dicentur,
piscopatum ei restituit. nisi siut ex Eusebio sunipta, aspernabitur Wicelius?
Eaigitur explosa fabula, nunc de Jacobi Legenda Uude ipse S. Beunouis, S. Claree, S. .«Egidii. S. Au-
dicanius. Prxter Ecclesix regimen, inquit idem Ber- gustini, etaliorum plurimorum gesta accepit? ut
gomensis, et aiite episcopatum et in ipso episcopatu omittam sane ridiculum illud, quod Caroli Magni vi-
mvitos co7nmentariolos succo pleiios composuit, etmultas tam se ex Plutarcho dare, nimis oscitanter in mar-
:n /,(y/(7J(/h Sanctorum Vitas diffusas atque dispersas in uiium vo- giue adscribat. Deinde quam illud falsum, uuUas in
Aiirca, sivc lumen collegit. Haec est Aurea illa Leijenda, sive hi- vulgaribus ccenobiorum bibliothecis pnuter hauc Le-
hhloria hon- utroque enim nomine insignitur; gendam extare Sanctorumliistorias! Nullum contra
storia Longobardica,
fiolmrdicfi.
quod Fernandum de Castillio fugit : is enim historisG reperire est antiquum monasterium, quod quidera
Preedicat. i par. lib. 3, cap. 49, inter Jacobi opera hsereticorum fevi hujus efl^ugei^it rabiem, quin aliqui
recenset mngiium volumen de vitis Sanctorum, Ckro- in eo prajclari de Sanctorum rebus gestis codices ex-
nica Genuensium, historiam Longobardicam. Sed unus tent, ac plerique antiqua manu exarati. Bellovacen-
idemque est liber de Vitis Sanctorum, et historia sera denique Voraginensi prEefert Wicelius. Habebit
Longobardica qua; quia plurimas celeberrimorum
: me non etiam. ut sub eosdem
iu eo suffi-agatorem. sed
Sanctorum vitas. eorumfere quiiuEcclesiieRumanaj annos, quod ipse ait, scrij)sis.se utrumque coufitear,
Kalendariis iiiscripti, succincte complecteretur, avide cum hic anno 1298 ille 1256 dicatur decessisse :
descripta et omnium volutata nianibus est, et post- ueque illum cum amplector, Iiunc repudiabo, et ceu-
quam ars typographica inventa est, SEepius recusa. soria severitate perstringam non idem utriusque :
Ancta quibusdam aliis adjectis ad cal-
est deinde institutum est. Latius evagatur Viucentius, neque
cem historiis Sanctoruni. Sed addidit alius (ut puto) sola Divorum Acta complectitur, neque ea apte ad
quispiam vitis nonnullis ineptam et ridicuhmi nomi- fastos Ecclesiiisticos distribuit.
num interpretationem, indignam sane Jacobi erudi- Wicelio severiusahquanto acerhiusque de Legenda acnor Jo.I.ii-
111 iiun riih-
tione; ut cum dicitur Aegidius furmari ab e quod est Aurea prouuntiat Joannes Ludovicus Viveslib. 2 de (lovici livis.
culcu prw}a- sive, et (jeos quod esl terra, et dijan quod est clarum, sive caussis corruptarum artium in h<ec verba : Quam in-
tioiics; divinuni ; Timotheus, quasi tiniore teneiis, vel a timore digna est Divis et hominibus Chrislinnis illa Saiicturum
et theos; Symphorianus a syniphonia; Hippolytus ab historia qmv Legenda Aurea uominatur, quam nescio
yper quod est super, et lilos quod est lapis; Sixtus a cur auream appellent, cum scripta sit ab homine ferrei
sios quod cst Deus, et statiis, quasi divinus status Ve- ; oris, plumbei cordis. Quid fcedius dici potest illo libro?
dastus quasi vere daiis a:stus. Omitto cetera non minus quam pudendum est iiobis Cltristianis, non esse prxstan-
absurda; quae cum indocti homines pro pulpitis iden- tissimos nostrorum Divorum actus verius et accuratius
tidem declamarent, nauseam et risum movebant eru- memorix mandatos, sive ad cognitionem sive ad imita-
ditis, seque ipsos et Sanctorum liistorias in summam tioneni tantiv virtutis ! Ludovicum Vivem seraper
adducebant contemptionem. Unde illa sunt Georgii permaximi feci, singulari eruditioue, gravitate, pru-
Wicelii in praefat. ad Hagiulogium Post extitit Ja- : dentiavirum; planeque illi assentior, praistantissimos
cohus Voraginis I^nvsul Genuensis, qiiivij:it an. 1290. Divorum actus accuratius debuisse, quaiu vulgo fa-
iit enm Ccorfji
Venim quid is pnvstiterit vei avco perspicuum sit. ctuui sit. maudari Sed quod Legeudiu illius
litteris.
Wicelii cen-
Longe meliusVoraginede Ecclesia meritusPetms Lom- auctori ita maledicit, ut viruni sanctum et.sapientem
bardns, quipost Voraginem scriptitavit, multa mutuatus plumbei cordis, oris ferrei appellet, id sane miror, in
ad verbum ex scriptis veterum; id quod coiiferenti inter hoiuiue prEesertira gravi et moderato. Hauserat id
se Hbros facile adpnrel. Afijthologiiv ille ijiipensius in- fortassis a Desiderio Erasiuo pricceptore suo, seve-
dulget : quamobrem in tantum contemptum abiit apud rissimo Aristarcho, qui uullum ])rupe scriptoreia in-
omnes cordutos. Hac profecto Lombardica hactenus ni- tactum et non censoria virga notatum pra'teriit. hoc
mium usx, seuabusiv potius, cathednv sunt, contempiis etiam ridiculus quod ea arroserit saipe quai nec in-
interim aut certe neglectis Sanctomm actis, qux nobis telligehat nec didicerat. Fuerit Jacobus stylo minus
Ecclesiastica historia Eusebio Pamphilo auctore ojfere- coiupto, ut illa erant tempora, at erat non modo
bat in Cliristi gregem dimilganda. Ah'c vulgares passim doctus et pius, sed prudentia judicioque singulari, ut
hihlwthecie iu monnsteriis coiitinent historicum qnid de quam probabiliaesseut qua3 scriberet, Vive Erasmo-
Sanctis, prxter hanc nnam Lombardicum, qxiam cuv que meiius pntuerit judicare.
Aureum vocent demiror. Sub eosdem annos, 7ii fallor, Ejus porro opus ad vetustorum exemplarium fldem cadfin Loiin-
consarcinavit Viuceulius Belvacensis Speculum illud custigavit, additisque aliqnot Saiictorum hisloriis au- daa Llaudw
suum, qui ipse quoque compilator Voragini pra-ferri ctius reddidit, Claudius Rota ex codein Ordine Pra;- Uotn iccoyii'-
tn:
meretur. dicatorum. saerte Theologiaj professor, ediditque
rcfiUiiln; Haec Wicelius, severius quam solidius. Quis enim Lugduiii, anuo 11)19, ut PosseviuUs testatur :ego so-
laiu
AD ABBATEM L^TIENSEM.
lam anni l'J31 editioneni vidi. Cifat Molanus in An- ciimqiie invcnire potui, iton sinc mtiltis laboribus cre-
notat. ailUsuardum 25 Julii, cum de S. Magnerico brisqtte vigiiiis sttuliosius recollectam, et per conseqvens
agit, Lcgendx tomum 2. tomus, qui Historix
Is est ceterorum Beatorum nobis igiwtam infinitam mullitudi-
aliarecenlior, Saiictortim nof.r inscribitur. Tomtm 2 LcijcmUv apjiel- nent, brcvi opiisculo ciipicns, ut Deus annuerit, hono-
siveparsi. lat Molanus, quasi primus sit historiaLongobardica. rare; quatenus eorum meritis post agoiiem coronam.
Eum ita citat Georgius Colvenerius Scholiis in Flo- cvcipiam ; et ne talcntum mihi qualiscumque gratix
doardum I. i, c. 6. Pknius, inquit, et jicr(cclius inter creditum terrse sulfodiam; quittimo Domino etsi non
Vitas Samlorum Coloni.v excusas in folio, iu ;/«« iKlhtic quincuplalum, vel siiltem restitiiam duplicalitm, ad uti-
qiiasi typograpltia; infanlia anno 1483. Habeo Lovanii litatcm fiiioriun niilitantis Ecclcsix,Sanctorum oninium
editasa Joanne de Westphalia an. 148S. Auctorem novi ct veteris tcstamenti nomina, gesta, vilas, passio-
aut coUectorem earum Vitarum aliquaudo citavi nes,et triuniphos compendioso stylo substantialiter recol-
Antonium Liberum Susatensem, ifaque milii vir lecta, ilhistnum viroruni fretus aucloritate, Saiictorumque
quidam doctus persuaserat. Exfat illius ad calcem omniuni capitis Jesu Chi-isti, et beatx ipsius genitricis
ejusdem tomi in Coloniaj Agrippinje laudem car- Marix, xu Aposlolorum, atque cunctorum supcrnorum
men quod tamen et in aliis libris excusum audio;
: civium confisus pairocinio, prxsenti cataiogo curavi re-
neque quis lioc opus coagmentarit, sat scio. texere et brevissima oratione narrare. Editus est Petri
Aclti qmqttc Tradit Volaterranus lib. 21 Pelrum ex oppido Catalogus Vicentiffi opera Henrici de S. Ursio an.
SS. collcgil Jacobo pralcriloriim 1 493 ac s^pius postea.
Clodiensi alioriim Sanctoritm itb
Pelfiis Citlo
lti.'itoriam sci"ipsisse. Non tani prfeteritorum a Ja- De hoc auctore ita censet "Wicelius His omnium """ omnino ;
Clodiettsis; "^^"''0''*«'-
cobo historiam collegit Petrus, quam aliud opus ipse novissimus accessit inter recentiores diligcnlior hagiolo-
confecit, alia methodo, ac mole majore. De eo Pe- gus Petrus de Natalibus Prxsul Equilinus, et Petrns '
trus de Natalib. in Prologo Catalogi SS.:Novissimm Calo Venetus. Pergriitx brevitali stiiduit Eqiiilinus, et
omnium F. Pclrtis Ciilo Venclus, ejiisdcm Ordinis qmim minimum intexuit mythologix, quo commendatior
(Praedicato^^um nimirum, non Minorum, ut scripsit cjusapud nos fama cst. Alii quoque eum louge Jacobo
Possevinus) Sanctorum niullo}'um, qttorum Vitas, pas- de Voragine pra)ferunt. Si de numero agatur San-
sioiies, et mmiiia undecumque siimere valiiit, grandi ctorum, quorum ille nomina collegit, lubensassentior;
volumine, et diffvso opere dilatavit; qiiod ijus prolixi- sin diligenter veteris historias statera examinata,
tate nedum commendare memoriiv, sed nec intente le- certisque testimoniis ceu momentis librata quis re-
gere qnis poteiit, nisi longwvilatc temporis ct ussidui- quirat, n;e ille in multis etiam Voraginensi cedit:
tate lecliotiis, Vixisse eum anno 1300
Leander scribit ut merito Joannes Vasaius in Hispanije Chronico
Albertus de viris illustr. Ord. Prajdic. Nec longe cap. 9, in aliquibiis cum jiidicio legendtim censueiit. Gentius et
abest, inquit, Petriis Calo Chigiensis cum Vitis San- Suppar Equilino fuit Joannes Gilemannus mona- Gilemanmis.
ctoriim fuse a se editis Mccc. Idem in Descriptione stei'ii Canonicorum regularium in Rubea-valle juxta
Insularum qu!e circum Venetias jacent, cum de Bruxellam in Brabantia Supprior, qui sumrao labore
Fossa Clodia oppido, quod Chioggia vel Cliioza nunc atque industria Vitas Sanctorum plurimas collegit et
Italis dieitur, agit, ita scribit Urhem liaiic ortu : manu sua descripsit quo in studio praeclaram ope-
:
nobilitmit Petrus Calotiiis Ordinis Pricdicatorum mo- ram una posuit Autonius Gentius ejusdem ccBnobii
ncichus, qui admodum cxacte ingentia duo volumina de Prior. Multtim saiie Geittio et Joan. Gilemanno, inquit
vitis Divorum scripsit, qtix in Bibliotheca Dominicana Valerius Audreas iu Biblioth. Belgica, universa debel
Bononia- servantur. Ecclesia, ob vitits Sanctorum pltirinias ab itileritu vin-
liernardiis EadempropesetatevixitBernardusGuidoexeodem (iicnras. Decessit Gilemannusan. 1487,Gentius 1343.
Gutdo Ep. Ordine, qui an. 1324 Lodevensis in Gallia Narbo- Praeclaris Rubea^-vallis mss. voluminibus et Surius
Lodcven. nensi Episcopus factus, anno 1331 decessit. Is insi- olim, procurante Joanne Molano, et nos usi sumus.
gnipraedituseruditione.etadAlbigensiumextirpandos
errores laboris multum suscepit, et coniplura scri- § V. Acla SS. recentius collecta. Praclarim
psit volumina, quie Tolosaein monasterio Praedicato- Laurentii Surii opus.
rum feruntur asservari, necdum typis excusa. Sunt
in his tomi aliquof deVitis Sanctorum, insigni studio \/uod Cardinalem Bellarminum dicere solitum
collecti, et fere ex antiquis eorum actis, quamquam accepimus, seculum hoc, quo vivimus, seculum esse
hffic,ut ex titulis datur intelligi, plerumque con- Sanctorum, propterea quod Deus dona sua, et prae-
traxerit, iis quEe minus probaret recisis. Nondum claras parandie sanctitatis rationes videatur largius
eos tomos ut viderem contigit, quorum tameu jilura quam superioribus a;tatibus communicare; idad eam
etiam alilji esse cxemplaria dicuntur: at quasdam ex trahere sententiam possumus, ut nuniquam antehac Acta SS. rc-
iis sum transscriptas Vitas araicorum opera nactus. perinde Sanctorura acta illustrata fuisse dicamus, ccntiores cot-
S. Anloniitvs S. Antoninus Archiepiscopus Florentinus, et ipse atque hoc seculo, quo plurimi certatim, tjpographicEe '^tJ'^'''^'
in Chronic.
ex Ordine Prjedicatorum (quasi lia;c familia pra; reli- prjesertim artis adjuti pra?sidio, in ea eruenda e
quis ad Sanctorum illustrandumhonorenijain olimpe- tenebris et dilucidanda incumbunt : etsi plures in
culiariterincubuissevideatur)prieteraliaplurimaqu8e profana antiquitate illustranda, fructu niinori, labo-
erudite composuit, Chronicon confl;ivit in tres partes rent. Non persequar omnes quorum hoc sacro in
distinctum, ab orbe condito ad Pii II poutiflcatum, studiodesudavitindustria: pr<ecipuos solum, quorum
sive Christi annum 1 489, quo et ipsedecessit sanctissi- latius patuit labor, percensebo.
mus Antistes. In eo opere pleraque de Sanctorum Boninus Mombritius Mediolanensis duo ingentia ,;(o,„(„.,(i,„
rebus gestis ex aliis accepta scriptoribus iiitexuit. volumina edidit, quibus acta Sanctorum complexus
Petriisdc Suppar prope S. .\ntonino fuit Petrus de Natali- est, ut ea in siss. codicibus reperit, i*a fldeliter, ut
Nataliliii.t ,n l)us,Episcojjus Equiluius, (in Equilia, sive ^quilia ne menda quidem scriptionis correxerit, qua? minus
iMiiilogo, insula Auassi Fluniinis ostio objecta, ea sita olim jucuudaralectionemreddere solent. Dicavit illudopus,
sedes, Gradensi Patriarchae subjecta) qui ingentem quod Sanctiiarium inscripsit, honestissimo Equiti
coUegit Sanctorum Catalogum, addita singulorum Cicho SinionetajDucum Mediolanensium Sccretario.
Vita,> epitome, ubi eam reperit. Ipse de suo opere ita Jacobus Faber Stapulensis Martyrum agones anti- Fabei' Stapii-
loquitui- in prologo : Hux igitiir atlendens ego Petrus quis ex monumentis genuiiie desciiptos piiblicare molie- teiuis,
de Vene.tiis, Fquilintis Episcopus, inlcr Siicerdotes mi- batur, ut testatur Saussaius at librum tantuni uuum
;
nimus, et Ecclcsiie Prirlutos indignus, Saiicloriim exi- e typis emisit, contiiientem agones Martyrum per
guitatem Ecclcsiie notatn, ex prxnominatis omnibus prirai niensis seriem, quera Autouio a Prato Cancel-
codicibus voluminibus, nec non ex atiis pluribtis diver-
et
lario Francia? dicavit, initio anni 1525. Eura tomum
sarum Ecclcsiurtim auliquis libris et piissionariis, quos- non vidimus habuerat Roswcjdus, ab amico fortas-
;
2 sis
PR.EFATIO GENERjaiS IN VITAS SS
siscommoiiatum atque ; eo quorumdara acfa aiit pfirum tjravitfr conscriptum, in suos tonios atlmitte-
Sancforum dpscripserat. ret. Qiini etinm eaussa fuit, inquit. itt plerasque, imo qttibiisdain
Georgius Wicclius multos ediilit libros, quibus permiiltas liistorias omiserim, non quoti contemnf.nflas vriiflenter
nascentia tunc hapreticarum portenta opinionum ju- pittein, sfd ne Imbeanl utlam occasioncm ad malffliccn- f^""^'^'^-
guiaret, alios quibus atflictos Catholicorum aninios ditm iiati htvrelici nostri, vel cttlitmniantli lalioirs meos,
confirmaret; in Iiis est Nfifjiolofjhim, .tfu de SaiKtis vcl Ecclf.ftifv Dfi iiisultantli. Et sapienfer sane quidera
Eccleniiv, Hi.slnriiv Divormn tolo tfrrfiriini oriif cfleber- illud ab eo pi-ovisum, ut, qui edendis Divorura actis,
rimoriiniy e .sflcr(.s Scriptorilni.-i nmnnifi fiflf ac shiflio assiduam bonorura operura exercifationem orani
coiifjfstiv, nc jiivanilo poritfr olf(m' oriuniilfi Christia- Jetate viguisseapud eos qui Deo cuperent placere
visino, in Prfslnjtfrorum pif tlfictoriim moiius finisssv. demonstraret, non vero inanem illam et stolidam
Id ipse Hagiologium Alherto Brandenhurgico Cardi- fiduciam,quam,aliena3 vel irabecillitati palpantes vel
iiali ac Moguntino Electori dicavit an . 1 54 1 Queritur
. raalitiai obsecundantes, inculcant ha^retici, ei qui
tanien sibi librorum ad id opns apte elucubrandum fidem habuerit Deo, nequaquara imputatum iri sua
uecessariorum copiam defuisse. flagitia; nihil ipse afferret, quod illi vel arguere fal-
Utilius eodem in genere lahoravit Aloysius Lipo- sifatis possent, vel quoquo modo sugillare. De stylo
slijlo qiiando-
manus Episcopus Veronensis, qui plurimas Sancto- ipse profitetur: Equitiem ut etiam eritdito tcctori tjra-
fpfc tinutto :
UpoiiKiHits,
rum a gravissimis et probatissimis auctoribus
vitas tificarer, vitas aliquot riidi stijto conscriptas, aliiptanto
conscriptas edidit, siiaque adjecit scholia adversus Latiniores rctlflidi; mfitcimc qitantm aiictorfs ntniflitm
modernorum ha^reticorum hlasphemias et delira- compcri: nonniimqufim vcro ftiam itlas iionniliil fliniavi,
menta. Primum volumen pi'odiit anno 1551, in qux habent snos quidcin auctorfs, Sfd sic .scriiitfv crant
4 libros distributum, Vitas Sanctorum 163 comple- ut dclicatas aurfs foruin qui sfrinoiiis elegantia ttf.lcctttn-
ctens. Secundum an. 1553 continetque Vitas 225. tur, facite offentlerent.
Tertiura an. 1554 tres Iiabet partes, prima Vitas Probavit laborem suum Surius piis omnibus, etiam
varias continet, secunda Palladii historiam Lausia- suramisEcclesise PontiflcibusPio V et Gregorio XIII.
cam, tertia S. Gregorii Turonensis libros de miracu- Cum celeriter essent exemplaria divendita, et mult?e cjus oints
lisMartyrum, S. Juliani, et S. Martini Episcopi. interea vitse e variis suppeditatfE locis, ctepit eosdem aifctum ah
Quartimi volunien eodem anno 1554 editum, 270 ipso
tomos recognoscei'e ac locuplefare, et denuo edere
Vitas complectitur. Quintum an. 1556 Vitas San- in lucem. Cumque ad finem prope Junii mensis per-
ctorum mcnsis Novemhi'is, Decenibris, .Tanuarii, Fe- venisset, anno 1578 Christi, setatis sua; 56, die 23
Simeone Metaphraste Gra!ce scriptas, versas
bruarii a Maji ad Beaforura (ut confldere fas esf) contubernium
a Gentiano Herveto Gallo. Sextum an. 1558 Vitas evocatus est, eorum fruiturus pra^miis quorum cer-
mensiura Maii, Jnnii. Julii, Augusti, Septemhris, tamiua scriptis mandarat. Jacohus Mosander, et ipse
Octobris ab eodem auctore scriptas. Septimum in Coloniensis CarthusifE alumnus,in opus successit, et '^ ' ™ ™'
trespartes tributum anno eodem; pars prima conti- tum reliquos tres tomos auxit, tum septimum, ad
net Vitas Martii et Aprilis, interprete Petro Fran- quem concinnandum copiosam materiam Surius con-
cisco Zino Veronensi; secimda alias ex Mss. Cryptse gesserat, ipse quoque plures aliunde nactusvitas, vice
FerratfE, interprete Gulielrao Sirleto Protonatorio supplementi edidit, adjecfo Adonis Marfyrologio,
Apostolico, qui deinde Roraanffi Ecclesiis Cardinalis quod ex quatuor pervetustis codicibus sua inanu de-
Pratum Spirituale Joannis Moschi. Octa-
fuit; tertia scripserat.
vum (quod ad Bergomensem Cathedram a Veronensi Cum vero etiam secunda editio distracta esset, et
translatus concinnarat, descriptis e variis sanctis multi tamen vitas SS. expeterent, tertia adornata
Patribus Divorum historiis, et in quatuor partes dis- est, sed multo locupletior auctores sua noinina pro-
;
tinctis) ipso jara vita functo edidit illius nepos Hiero- dere noluerunt; quid priestiterint, ita Lectori ape-
njnms Liporaanus an. 1500. riunt; Inprimis, ne cui caluniniandi ansa tliirftur,nihU
At nerao hactenusLaurentii Surii Cartlmsiani stu- flf novo insfiiterunt, uibil inimutaritnt, in quo non reli-
diura et indusfriam a^quavif. Is Luheca orfus, Fran- giose ad.scripsfrint, unftc uniimquodque nacti sint. Yitas
cofurti ad Oderara et CoIoniteAgrippina; litteris dedit vfro, qittv fle novo addittv sunt, stflluttv siffno in indicc
operam; atquehicsetatisannovigesirao, Christi 1542 cuilibft nifnsi prtvfixo notari citraritnt. Alitv crucis siqito ^^ ^mjg inter-
in Carthusianorum Ordinem cooptafus, et vitam ipse notattv siiiit, qiav a Sitvio vcl stijlo ntutato vfl elimato polalumet
suam sanctissime instituit, et aliis qua posset ad editx, jam vero substituttv sitnt prout ab ip.sis auctoribits fiitctttm.
Christianara pietatem excitandis, aut a profana haere- conscripttv fttcrunt. Quas qitidem ut non accuratc qutv-
seon novifate revocandis, prodesse studuit. Itaque siverunt, ita oblatasinscrenilasputttveriint, uon utSitrium
gravissimorum religiosissimorumque virorum tum reprehfnderent stijli niutati ergo, sed pttvtim ut iis ex
asceticas ad fovendam pietatera, tum polemicas com- parte satisfifret,qui illuda Suriofactum non fitissecupe-
mentationes ad propugnanda adversus novatores fldei rent, pitrtim etiitm ut vitleant quam bona Sitrium ratio
nostrje mysteria acconimodatas, Joannis Tauleri, ad stijli mutationem adfgfrit Quas vfvo antchac vitas
Joannis Rusbrochii, Florentii Batavi, Henrici Har- edidit Surius, in iis si quid occurreliat, quod non oninino
phii, Henrici Susonis, Michaelis Episcopi Mersebur- sua fitle constare vificretitr, id e.v uliis atictoribtts, ct Car-
gensis, Joannis Fabri, Joannis Gropperi, Martini dinnlis Baronii prtvsfvtim Annatibits Ecclcsiasticis (cui
Eisengrinii, Fr. Staphyli, e Teutonico sermone in hac in partf pluriinuni tlflictur) marginiannotandum jiidi-
Latinum Deinde quafuor tomos Conciliorum
vertit. ctirunt. Omiivs autfin vittv tiim antfliac cdittv, quani tle
Ecclesije collegif. Aliadcuitiue composuit opera; sed novo inserttv, in cerla capita ct paragraptios distributte
quod huc facit, maxime la^ti et uberes extitere fru- siint, et in sunimilate paginaruin difs mcn.sisquo occitr-
etusesex tomis quosde vitisSanctorura scripsit. Nara ritnt ailscriptiis, ut facilior cssct lcctori modus alifiuid
a Lipomano paullo ante evulgatas, in ordinem sacris Opns hoc, sane egregium, in
invfnicndi ct annotandi.
Ecclesife Romana^ fastis apte respondentem redegit, duodecim partifuratomosanno 1618 Joannis Krepsii
plurimis tamen, qua; suo instifuto rainirae congrue- et Hermanni Mylii suinptibus excusum est.
rent, praetermissis ex variis deinde mss. codicibus,
: Ex Surio liau.seruntFranciscus Hara^us.Zacharias
quos partini Gervinus Calenius Jurisconsultus hinc Lippelous, Cornelius Grasius, aliique innumeri qui
inde collegit, partira ultro viri pii,juvandje Reip. Latine, Italice, Hispanice, Teutonice vif as Sauctorum
Christianffi studio, suhmisere,alias plurimas Sancto- deincops edidere; quos recensei'e opera? pretium non
rum historias, graves et fide dignas, adjecit; afque est,quia non tara auctorum indicem liic texo, quam
sextomis comprehensas in lucem edidit anno 1570, comraemoratis quse hactenus generatim atque uni-
et quinque sequentibus. Profitetur autera. se in ifl verse de gestis Sanctorum scripta atque edita sunt,
summopeif incubiiissf, nf quiit vanum aulcommentitium. quem mihi in hoc opere scopum proposueriin ostendo.
Quare
; :
AD ABBATEM L^TIENSEM
lecta in alium sensum vertuntur. Deplorant hoc viri
Quare eos quoque prsetermitto auctores. qui religio- omnia gciuii-
sorum Ordiuum annales conscripserunt, quique sin- docti, et prx ceteris Illttst. Cardinalis in Annalibus. na slijlo pri-
gulorum ca^nobiorum, urbium, provinciarum antiqui- Nempe contingit iis quod pictoribus : Cwypatpoi eTrei^av migcnio.
eruerunt ac illustrarunt qui
tates, sacras praesertim, ; e^ etxQVUV jixsraj^paqswffi Tcti; eixovctc, nltlaTov, 6i- eiko?,
tamen oranes magno mihi subsidio fuerunt et adju- Twv ap;^eruTrwv aTioAi|jL7ravoyTa[. Illi enim, ait Maqnus
raento. Basilius, cumeximnginibusimagines depingunt, aprima,
uti necesse est, fnrma ut plurimum recedunt. Ita est
§ VI. Heriberto Rosiveydo adumbratuni profecto, Ars veritatem perdidit, et quoniam stijli gratia
de Sanctorum Actis opus. quxritur,negligHur virtutum. Quo, quivso, tibi argentea
facies surdo jigurarum discrimine, ut materin conspicia-
JL ostremus ad banc messem aniraum admovit ac tur, ipse ignotus maneas? Saiicti honorem suum colore
Hoswcydiis manum Heribertus Rosweydus e Societate Jesu, acer suo, non fuco exprimi amarit sciunt se vii-tutes suas
:
majjis (lc SS. judicio vir, stylo robustus, omnibus disciplinis et do- strictim palliatas, non solutim laciniatas reliquisse ma- :
opiis ctrinis politus ac perfectus. Quo ille intenderet, qua; lunt se nosci, quam vestem conspici. Secunda, quia sxpe
colligere. qua ratione ac modo, quibus demessa con- vitx non integiw editx, dum nunc prologus, nunc mira-
dere horreis ac granariis vellet, ipsemet dncuit, ciiln, nunc obscuriora omittuntur.
editisan. MDCvii Fastis Sanctoriim,iiuoium vila' iii Bel- ni. Vitas nondiim editas, undequaque conquirere, et
gicis bibliotliecis mamiscripliv. Hisce fastis vehiti spe- aliis ita, ut dixi, recognitis interserere. iv. Vitas omnes
cimen totius operis annexuit SS. Tharaci, Probi, et tam editas quam ineditas illustrare, obscura explicare,
A7idron ici ActA Priesidalia.olim rautile editaa Baro- pugnantia conciliare, et alia pnestare, quse duobus libiis
nio. Sed ipsum audire prsstat, ita scribentera: prxcedentibus IHustrationum promittuntur .Ilax resipsa
Bgosane etsi Snnclorim historin' optime velim, etsi concepta tantum,non pertractata, tenuibus pro voto unius
otium sit, iion omniiw nihil in ea possim,imitabor hodie Uneis adumbrata, sed ope operaque multorum colornnda.
pictores sciographos, qui antequam rem ipsam vivis colo- Dein inter monita ad ipsos Fastos ista habet Edi- :
ribus expnmant, soliti prius rudia qusedam lineamenta tas Sanctorum Vitas locis variis habeo varias, quanim
adumbiut ducere, et imaginem ipsam (liceat cum D. Augustino) syllabum hic non dedi, quod nuUasoperimiscerestatuam, nec alia :
an. 1607, liciarc. Ita si ruhrica, si carbo, si creta aberravit, de nisi vel exemplar ms. nanciscar, vel certe constet eas
facili reforinant, et futune imagini perfectum exemplar ipsas ex archettjpis fideUter et integre expressas. Inte-
statuunt. Non ita prideni mihi Sanctornm histoiia omnis rest originalia Vitarum scripta semel extare, quodper-
xtatis, sexiis, nationis, ex variis Belgicve Bibliothecis parum fidei Breviatoribus sine istis. Quisque enim su^
coUecta, descripta,ab amicis transmissa,indiesque moks captu rem deUbnt, et dum suo palnto cnnsulit, alterum
crescit. Quam prinsquam in ordinem redigam, et quam- suo guslu privat.
que vitam genuino suo penicillo depictam reprxsentem, Post Fastos, ante Acta SS. Tharaci et sociorum,
placuit hanc sviographianipra-mittere, ut si vel a me in ista subdit Vidisli, legisti Sanctorum Fastos? quid
:
lioc sacro insHtuto erratum, vclsicubi nd Ecciesiasticam nisi sUvnm non sUvam? Ita, sine friictibus frondes, sine
hanc pinacolhecam perfmendam vel tahula vel color ali- frondibus rami, sine ramis Irunci. Maluisses, scio, pras
qtds desit, w ab Sauctorum amatoribus liberali manu omnibus fructum. Maluissem et ego una tecum. Sed no- spcciiucn dal
communicetwr. Stabit sua liberalitati gratia, et vel leve vam facilius silvam seras, quam veteres passivilus dis-
benejicium ibit in posteros. sitas in unum locum arbores transferas. Vita' ipsx ita
16 tomos Historise totius adumbratio eccista. ToMi xvi de varie sparsa^, ita varie scripta:, ut iis colligendis, recen-
pollicitus, Vitis Sanctoiiim.i. De vita Christi et fvstis ejus. ii. sendis, et tempore et impendiis non modicis opus.
De vita B.Marix et festis ejus. iii. De Sanctorum fe- Heec ille; qua; ut legit Cardinalis Bellarminus,
stis diebus ptiblice solemnibus. iv ceterique ad xv de qujesivit qua setate is esset qui istapromitteret. Ubi
Sanctis mense Januario, Februario, etc.xvi. Martyro- didicit jam annos fere 40 habere, sciscitatus est, an
iogia variorum. Tomi duo Hlustrationum in vitas San- ei esset exploratum se ad 200 annos esse victurum?
ctorum: quorum priinus est Annotationum, qui constat Neque enira, inquit, minori spatio temporis, ab ho-
octo libris. De Auctonbus vitarum Sanctorum. ii.
i. mine uno res tanta perfici pro dignitate potest. Ut
De tormenlis SS. iii. De imaginibus SS. iv. De ritibus erat tamen magno animo Rosweydus, etsi tantum
Ecclesice, quorum hic mentio. v. De ritibus profanis, aberat ab absolutione operis, ut fundamenta, quas
quorum hic mentio. vi. De tempore, seu Chronologia. omnino posuisse videatur; dixit taraen
cogitarat, vix
unnm Aiino- VII. De locis, seu Chorographia. viii. De verbis obscu- non diu antequam e vita decederet, jam lx natus
tationuiii.
ris ordine alphabelico. Et si qux alia explicatu digna annos, posse se annis singulis mensem sive tomum
occurrent, vel explicanda monebis Lector. Secundus est unum, recensere ac vulgare. Cogitabat enim vitas sperans reli~
Indicum. i. Index nominum Sanctomm ordine alphabe- solas recensitas edere, uti SS. Tharaci, Probi, et quaabsolvere.
lico. II. Index et tabula omnium SS. cum notationc pa- Andronici Acta publicarat, absque Annotationibus,
trise, status, laureohe, temporis, loci,auctons vitas. iii. quas postea concinnaret ; de iis vero Sanctis quorum
alterum Indi-
atm; Index per statiis SS.ut Religiosus, Virgo,vidua,conjux, non reperisset vitas, nihil omnino dicere statuerat.
etc. IV. Index per officia Sanctorum, Apostolus, Epi- PoUicebatur autera se ipso mense Octobri, quo
scopus. etc. V. Iiidex topobgicus, seu index SS. per ineunte decessit, opus illud aggressurum.
provincias, Italiie, Francise, etc. vi. Index locorum, Verum (ut ei tunc objectum ab amico) an, ut id
ubi coluntur Sancti tamquam Patroni. \ii. I/idex nomi- potuisset prsestare, torais duodeciin editis, Lxxii,
num SS. pro curationibus certoruni morborum. viii. natus annos eo robore eorporis, mentis vigore, me-
Index eorum SS. qui Patroni certorum opificiorum.w. moria? tenacitate, futurus erat, ut Annotationes tunc An idpoluerit
Iiulex nomimim proprionim hominum, locorum,urbium. demum concinnaret? Quid iis Vitis erat facturus, scxagcnariiis?
X. Index sacrx Scriptzirx, quis in vitis explicatuv. xi. quas plurimas, genuinas fortasse ratus, descripserat,
Index controversiarum. xii. Index catechisticus. xiii. ego ex aliis breviatas, irao et vitiatas, po.stea depre-
Index rerum et verborum ordine alphabetico. Et si qux hendi? Ederet non examinatas? Alienuni iioc ejus
aiia notatu diijna se offerent vel notanda suyijevesLector. ingenio et gravitate. Ponderaret oninia suis moraen-
Modus tractandi hic iste : l. Conquirere undique tis? annuo spatio majorem singuli menses operam
vitas ab aliis editas, ui Aloysio, Siirio, etc. u. Easdem postulassent. Distulisset in tempus aliud ambigua?
vitas cum mss, et veteribus lihris conferre, caussa dti- Haud multo igitur Surianuni opus superasset. Quid
plici : prima, quod sivpe primus et germanus stijlus, deinde iis futurum erat? an veluti atro damnata cal-
quia rudis, in poUtiorem ab editoribus mutatus : ex quo culo, vel blattis et igni fierent pabulum, ut ipse loqui-
factum ut vitie auctoritas sit imminuta, et historiiv ve- tur, vei cuculbmpiperi facerent? Vermn etScriptoribus
rittts stibinde labefnctata, dum quxdam non rite intel- et Sanctis ipsis insignis ca ratione inferreturinjuria
quando
Pli/EFATIO GENERALIS IN VITAS SS.
quando et illoriim scripta non examinata aboleren- et si quod alibi vestigium apparet, scrutor et excu-
tur, et horum benefacta ita leviter obtererentur, et tio diligenter.
vitse sanctitiido in dubiuni fortassis vocaretur. An Cogitabat prteterea Ros\veydusvitas'primum solas
examinaret nmnia diligenter, absolutis Annotationi- edere, postea de earum scriptoribus, horum ffitate
bus? qua nntate? ac Sanctorum ipsorum, de utrorumque vita? ratione, AiHs additie
Poluiiprius, Ego quidem certe existimo, si cura Fastos edidit domicilii aut mortis loco, et aliis, qua; superius pro- Annotationes.
Rosweydus, continuo calamum sumpsisset, et insu- posita sunt, disputare. Ego vero satius esse duxi,
dasset operi, excutere potuisse vitas omnes, etiam ad singulas id vitas agere; neque sat tuto in aliud
quse non omnino cert» fidei videntur, et medltatum tempus differri. Fieri enim potest, ut in Vitam in-
opus perficere, aut partem saltem ejus maximam, cidat quispiam, quaj illi videatur vel ab aliquo pro-
pr«sertim si adjutor ei aliquis idoneus obtigisset. bata? fidei historico dissentire, vel receptEe chrono-
Sed niniis ille multis distrahi curas suas et studia logife non satis apte congruere, vel loca continere
est passus non quod quffi scripsit, publico utilia
; vulgo ignota; ideoque aut numquam extitisse San-
non fuerint, sed pleraque fieri ab aliis, ipso in- ctura illum, aut ficta esse et commentitia illius Acta
struente, potuerunt, pra3sertimqua;TeutonicaIingua suspicetur. Occurrendum igitur istiusmodi opinioni-
edidit, illius prjestantem summamque eruditionem bus est.
,N/ mnm id minime exigentia. Nec defuere qui hjec inculcarent Virum egregie doctum audivi narrantem, se cum
cfiisset.
domestici externique monitores, quorum quidara vix primum Vita; Patrum ipsius Rosweydi studio reco- „„ spcrmin-
convicio temperabant, aut desperareeum dictitantes, gnitffl et illustratfe prodieriint, illico investigasse tnr.
perfici posse quae esset meditatus, aut nimis viribus num inter eas esset Macarii Romani vita, illius qui
Non destitit tamen undecumque
confidere vitffique. juxta Paradisum habitasse dicitur, et triura mona-
quantam posset copiara vitarum coacervare, atque chorum ad eum iter ea cum reperisset, neque satis
:
etiam plane easdem ut in diversis codieibus repe-
, Rosweydi Annotationibus firmata, aut discussa,
risset, diversis diebus assignatas sjEpius describendas sprevisse se librum ea caussa. Imprudenter ille qui-
curare : sed acervo veluti attentus custos incubabat, dem, qui ingentem thesaurum, cui vel uniciis ad-
alia interiin meditans, scribensque semper aliquid. mixtus esset nunnnus adulterinus, contemnenduin
Verum iis nunc querelis, quas non milii magis, quam ideo existimarit; imo cum nec adulterinus qiiidem
cum ille mortuus est. bonis omnibus justus quidam esset fortassis, sed monet» ignotse. Quid si Nota-
dolor expressit, abstineamus ; et licet opus medita- tiones nullas addidisset, quanto minus illius et
tum non absolverit ; habeamus tamen gratiam quod aliorura fastidioso palato vita illa sapuisset? Quot
id ita praeclare informarit. inter Sanctorum Vitas sunt paribus aut etiam diffi-
ambagibus?
cilioribus iraplexre
\ VII. Aucloris hoc in opere propositum. Edidi xm Januarii vitam S, Kentigerni Pictorum
Actfi Sfincto-
rumliic
K
mea
I
unc quid mihi propositum sit, quorsum spectet
haac commentatio, planum faciam. Nec vestigia
Scotorumque Episconi, sane admirabileni. Vir qui-
. 1.1.
dam eruditissimus, et ni Anelicanarum
^ . .
1.(1.
ptoribus versatissimus, cum meeum de Sanctorum
c.
rerura Scri-
• Ea' lidcm coii-
,
,,
ciiiant
,
etiam
prafidicutis,
,,
Rosvveydi anxie ac sollicite persequi animus est, ut Vitis haberet sermonem, rogatus a me est, quid do
quje non fixa firmiter, parte aliqua operis absoluta, Joanne Capgravio, ejusve Sanctorum Angliae Le-
sed leviter pressa dumtaxat, idea quadam tenuibus genda sentiret. De sanctissimis honiinibus, inquir,
lineamentis informata. Nec tamen recedam longius. fabulas vel scripsit, vel collegit. Oraniane ergo, iii-
Idem illi et mihi scopus Acta Sanctorum generatim quam, improbas? Pleraque, Fateor esse quse ita
ait.
indagare, e tenebris eruere, illustrare. Sed longius iraperite ac inepte scripta nollem at de Kentigerno :
ego aliquanto quam ille aciem intendo. Vitas ille, ut quid videtur? Fuit, inquit, vir Apostolicus, sed
dixi, ntiUas operi miscere statuerat, nisi vel exeraplar figmentis scatet vita. Sciscitatus quid priecipue re-
manu exaratum nancisceretur, vel certe constaret jiceret, quie jam a me excusa de eo erant, legenda
eas ipsas ex archetypis fideliter et integre expressas. obtuli, rogaviutafferret lucem. Cumlegisset; Multie,
Tam angustas mihimet ego metas non pono. Nam inquit, spretse hactemis Divorum historiffi, ubi sie
cumgimuim '''™ maximorum etiam Sanctorum, et quidem plu- erunt illustratiE, et si stylo nil insipidius, arridebunt
et propria de- rimorum, mandata acta non sint, aliorum
litteris tamen eruditis.Quidsi ergo ipse easua singularieru-
siini. interciderint tamen utrorumque frequens
; extet ditione digessisset ornassetque Rosweydus, quanto
apud Scriptores memoria cur non licebit hic gesta ; illustrior emicuisset obscurataj hactenus aut nescio
eorum, ex iisdem accepta Scriptoribus, coraraemo- qua temporum barbarie infuscatie splendor veritatis ?
f.viiliisaiicIO' rare? Quid si aliquorum nulla quidera Acta in ma- Ipse ego (fatebor enim, qui coniraunis est multo-
ribus cotlectii,
uj^yg g^mt^ qualiaprincipio conscriptafuisse constet; rum, errorem meura) cumin Actis, non raeraini nunc
reperiatur tamen eorum epitome, nec stylo polita, quibus, legissem Urielis etOphnlia^^Re^eir, suspectare
nec satis ad historise normam exacta, et quandoque fraudem ccepi, ac vereri ne in quapiam Mori Utopia
fcrtassis ab eo quod eruditi homines animo pra?ce- qua} narrarentur gesta essent ; donec suspenso veluti
perint aberrans ; cur hoc avido et famelico lectori gradu, ita mentis assensu pertentarem oinnia. Tan-
ferculum subtrahas, etsi rainus apte conditum vi- demveroL^riV/, sive/?7V/,aut^r/c/ttOccurrit,Hihernije
deatur, nec quo e macello allatum sit noris, et nura provincia, cujus caput Drogheda urbs ; et Donaldus
mitfiima, quidpiam maligne praecerptuni? Quid, cum neque Rex Urielis, IVIellifontisprajcIaricffinobii fundator; et
ejusraodi extat monumentum, nec probati scriptoris qui cura aliis Henrico II Angliae Regi se subjecerunt ; ^^„,yj,. „,,,.,,.„,_
testimonium; viget taraen Sancti alicujus memoria, Carel Re.v Ui-iehv, Mac Sliaijliii Rex
Quid Oplialiie. riir.
ejusque celebrantur benefacta et rairacula, vel sola ni igitur cum ista occurriint, ne hallucinetur et a le-
populi fama, vel positis etiam imaginibiis et auathe- ctione honesta irapriniis et fructuosa avertat animuui,
matis; nefas fuerit, quid majorum sermonibus tra- qui ad ejusinodi scopulum fuerit impactus, breviter
ditura sit, quamque id probabile videatur, exponere? ea explanem ? Periculosa sane mihi ac tenieraria fu-
Abstinuisset his omnibus maimm Rosweydus : non tura res est visa, si absque ullis Annotationibiis ac
ego; qui quod ad Sanctorum honoi'em anipli-
niliil, Prpefationibus , ederein quamvis multis
probatas
ficandura, conservandaraque memoriam facei-e videa- Vitas et genuiiias. De ipsis porro Annotationibus to-
tur, existimem esse negligendum. Sjepe etiam nc- taque operis methodo, plenius cap. 2. disserara hic
inil martyro-
•*
„
que
... ^.
scrqita veterura, neque recentiorum famam sequi
i-
illud indicauduin fuit, a Rosweydo quibus in
:
rebus
loijiis.
datur, quod et acta nulla extant et peuitus abolita et quamobrem discederem.
memoria Sanctorum cst noniina tamen vetustis in-: Verum sentio essequosdam, quibus Rosweydi non
scripta Martjrolog, suiit, quorum verba reprffisento. probetur institutum, miiius etiam raelim ;
propterea
quod
AD ABBATEM L.ETIENSEM.
quod existiment, satius esse urbanoet veuusto stylo, rimus : et non id in scriptis ac stylo, cui uni fere a
Iitoniala Acta
quse (le Sanctis comperta sunt, narrari; quam ru- vetustate commendatio est, valebit? Lectores maJo
iiii rcspuenda.
dera quzeiiam incondita, aut saxa potius barbari ser- quid olim de singulis Sanctis scriptum sit, intueri,
monis quin et Sanctos ipsos venire in con-
projici :
quam mihi credere narranti. Aberit fraudis suspicio,
temptum putant, cum ita illorum res gestae narrantnr. cum ipsa veterum verba legentur. Atque ifa quidem
Cum vero ex variis auctoribus d(i Sanctis, quorum aflectusanimo sum, ut mihi haberi fidem nolim, nisi
vel propria luilla, vel minus integra extat Vita, idnarrem quod ipse oeulis vidi, neque enim ita me att fidcm.
qu<X(]am profero analecta mallent unam concinnari ; hactenus vixisse arbitror ut tunc fidemnon merear:
continuam orationem, quam qnasi centonem consui, ast in ceteris qu<e ante meara gesta sunt setatem,
ipsissanctorum verbis repraesentatis. Mallent cum in- nolo raihi credi, sed, qnos profei'ara, testibus, quos
vicem discrepant auctores, omnilius expensis, sen- ipsos suis volo verbis uti : qu» tamen si quando ob-
tentiani unam, quae probabilior videatur, affirmari, scuriora erunt, ut mihi interpretari ea et explicare
ceteris prffitermissis quam ambigue conjectando
;
liceat, deposcam.
ansam, ut ajunt, pr£ebei'i de rebus omnibus dubi- Fontem igitur demonstro, purse quidem aquse et Oim hoc fons
alU e variis tandi. Nse illorum multum a mea dissentit ratio. salubris, sed in obscura latentem silva, densis se- cst,
coltecla? Mereutur quidem Sancti ut a peritissirais scriptori- ptum frutetis, rausco obsitum, avio loco, difficili aditu,
bus res ab ipsis prjeclare gestae mandentur litteris, nullis labris ant raarginibus aliisve operibus conclu-
magis sane qnam Rex ille, quem legimus, cum mul- sum, itatamenuthaurireexeofacilequeas, aquamque
tos secnm rerum suarum haberet scriptores, invi- deducere, quibns voles canalibus, lapideis, ligneis,
disse etiam ei cui suse virtutis Homerus prieco obti- plurabeis, argenteis, inde aut virtutum pricstantissi-
gisset; seque ab Apelle pingi, a Lysippo fingi marum petendo exerapla, aut raateriam sumendo
potissimum voluisse. At multis a;tatibus vel rari quam stylo exorues ad aliorum utilitatem, Divorum
extitere prseclari scriptores , vel qni extitere, ii suo- honorem ; ea lege tamen, ne ipsuni unquam obstruas
rum stndiornm inanem sectari mercedem, quam Deo fontem ; sed si quae forte e vicina palude vena in-
i:iir iiicomple Divisque sifos consecrare labores maluerunt. Si qui fluxit, aut malitiose inducta, si cujus arboris noxia
otiiii x'ripta 7 autera beue docti Sanctorura gesta mandare litteris eum umbra texit, si quidaliud saporem ejus vitiavit,
aggressi sunt, ii vel animis in alias plures cnras usumve interclusit , medelam afferas qua licet : si
distractis expolire sermonem non potuerunt, vel quid a sciolis aut imperitis librariis adjectum, re-
ultro neglexerunt, rati stylum eum optiraum esse eisuni, mutatimi deprehenderis aut ipse emendes, ;
Sanctisque gratissimura, qui cuni ipsorimi vita; nio- aut nos moneas.
destia consentiret; ut sicut illi vulgo conterapti con- Venamdivitismetalliostendo:refodeeam,tu. exco-
temnebant ipsi omnia secidi ornamenta, raonnraenta que, utere. Siquid terrestrisscoriffiadmixtura, secer-
glorise, laudis insignia, solo virtutum interno splen- ne : siquid minusame depurgatura, (et sunt pluscula,
dore contenti, quo se Nuraini gratiosos fore confi- fateor) excute tu diligenter : verte in qu» voles
derent ; ita omnis de eorum vita instituta narratio, opera; sive nuramos cudere aniraus quos trape- est,
humilis esset et inelegans, sola veritate et pietatis zitaa illi Regi annumeres ceteruarum possessionum
commendata.
incitaraento pretium, quibusve noraina multisjam noxis peccatis-
Equidem non video cur non cuicuiraodi illud sit, que factadissolvas; sive vasaraagnlfice elaborare, quse
quod sic traditum est litteris, id quisquis aniator est ad celestes, etiam Numinis ipsius, epulatioues adhi-
multo libentius amplectatur, quam si novis
veritatis beantur seu deuique arma fabricari iisve splendorera
; ,
elegantiarum pigmentis adulteretui'. Jam quis ego addere, quo adversariorum prcestringas oculos, et
sum, qui cum discrepant afque inter se pugnant gloriosum triumphum reportes; quod voveo.
lisluiioitta scriptorum variorum narrationes, ipse quod raihi In silvam duco, opacam et densam, et multos per
Mriptoniiii, visum fuerit, velut certum minimeque dubiuni pro- annos, imo secula, iiiciduam. Hic si te umbra de-
nuntiera, et mea unius, qu;e nulla est, firmera au- lectat, amtene conquiesces, ajstumque curarum foren-
ctoritate? Nonne id satis est, si ubi plurium discre- sium et cupiditatum temperabis. Sin cedei-e arbores
pantia protulero testimonia, quodnam eorum et lubet, jus fasque est, et in quos voles usus; seu na-
quamobrera preeferendura existimem, modeste expo- vira cupies fabricari, qiia ad destinatura salntis por-
nam, aut etiam judicium Lectori relinquara ? Ipsos tura vehare seu domura asdificare, in qua tibi vivas,
;
principes historicorum video ab hac ratione raea non semper hospes tuiipsius, et rerum tuarum igna-
cliain ilissen- mininie abhorrere. Quotiesenira ValeriumAutiatem, rus seu quod denique aliud moliri opus, sive solum
;
ticntimn ac Fabium Pictorem diversa sentientes citat Livius? ignem facere, quo frigiis pellas, anirai, inquam,
Quamquam', qina in omniura nianibus erant, non ipsa maxiine periculosum ; affatira niateripe est. Unum
eorum verba adnumerat, neque id erat opus. Mihi postulo, sicubi via erit frondibus et virgultis inter-
id visum est faciendura, ut sua antiquitati dignitas clusa, aut caducis vietisque ramis impedita, sicubi
constet, ac reverentia. Etiara in statuis et imagi- direpto cortice squallebunt trunci , si qiia' iniraico
nibus Principum, imo et plebeiorum quoque, majo- sidere afHatiK quercus, si quod aliud inutile lignum;
rum nostrorura, veterem illam habitus formam fateare tamen, ajquus esse si voles, plura esse apta
prolcnmtitr observamus ac reveremur, et longe inepto ac mul- etcommoda; nec uspiara fortassis, pari iu niole, pau-
ip^iiritiii vcr-
tiformi setatis hujus vestimentorum modo prffife- ciora, repudiare quK velis.
lii^.
CAPUT SECUMDUM.
Methodus et symmetria opcris.
Ordo dicendorum et ratio. muniisvirtutum, oranique vitiK ratione, ordo quidam, Orito ncccssa-
idemtiue fere Divina haustus institutione, studio- riits in yitis
Re
lerum omninm quEe existunt, ordo quidam est ac sissime consei^v.atus; utajquumproptoreasit, omnem, SS.
modus, a natura, aut potius ab auctore naturse, sa- qui de eorum gestis instituitur, sermonem certo quo-
pientissime constitutus. Cernitur is quoque (licet que ordine disponi. Ergo ne quis ut in vasta atque
sa;pius hominum improbitate perturbatus) in rebus- immani silva chaos quoddam suspicetur, atque indi-
publicis, ex pulcherrima partium omnium, ceu gestam molem; breviter Iiic totius operis ordinem
membrorum, corapositione ac disciplina consertus. explicabo. Ac prirao rerum ipsariim qiiiBdiciintur est
Verum alibi nusquara illustrius, quam in Sanctorum ordo : dein eorum quiB perspicuitati serviunt ac
vita elucet, a quibus est tura in Nuniinis veneratione comraodo Leetoris, a|)ta atque idonea ratio tiim stjli
publica ac privata, tum in ceterarum functionibus ac qualitas et conforraatio : Indicum etiam (nam eorum
pr.Tcipniis
;
PR/EFATIO GENERALIS IN VITAS SS.
prascipuus est usus) necessai'ia explicatio : odiosse In hoc quoque omissorum .syllabo ordo est a me
prseterea suut quasstiones nonnullfe ac censoriae no- duplex observatus nam primo eos recenseo, qui in
:
j(,.„,„„„(„
tationes, a quilius cur retorqueara stjlum, exponenda priorem, juxta Kalendarii seriem, rejiciuntur men- Qrdiiie.
est caussa denium qu3e
posterum mediter, ope-
: in sem aut diem exempli gratia, si die xn Januarii
:
rum est idea quKdam aut consilium aperiendum. in Martyrologiis Sancti occurrant, quorum aliqui x
Inc nlim Quj antehac Sanctorum Vitas scripsere, ii vel nul- Februarii, vi Aprilis, xv Januarii, vui Januarii
qmnnicclcris
^um secuti ordinem sunt, ut qui secundam partem colantur, alii etiam plane omittendi videantur; pri-
sermlm
Legendae composuit, atque in nonnullis voluminibus mum eos refero qui ad pra^cedcntes Januarii dies,
Lipomanus vel alphabeticum dumtaxat nominum,
; tum qui ad ipsum duodecimum pertinent, sive qui
ut Mombritius; vel astatis ac temporum, ut recen- adscripti illi diei sunt, sed videntur esse omittendi
tiores nonnulli, vel festorum, quse in ritualibus libris dein qui ad dies consequentes ejusdem mensis ac ;
Ecclesias Romana: descripta sunt, ad quffi ceterorum denique mensium aliorura, eadem semper serie atque
Sanctoruni , etsi in nullis extent Kalendariis, mor- ordine dierurn. Secundo cura oranino prsBterraissi
tuales dies accommodant;Jacobus de Voragine, ita eodem die plures sunt, hos quoque eo ordine digessi
Surius, ac reliqui fere omnes. At si in eumdem diem quein eorum postulare a?tas, etsi non semper accu-
plures inciderint Sancti horum ab iis promiscue , ratissime expensa, videretur.
scripta nomina; vita) editje, nullo vel astatum discri- Tertio loco Prajfationes sunt, sive TrpoXEj/ij^sva, aut 3. Prokgonie- .
mine, vel litterarum ut cernere est in Petro de Na-
; prfevia3 de vitis singulis dissertationes. In his locura, "<ii
talibus ac Surio. Ego fastos quidera sura Romanos in quo prsecipue Sancti singuli coluntur, quove orti,
secutus, ut quo quisque in cEelura raigravit die, aut aut in quo setatem degere, vel quem suis reliquiis
ctiam inlcr quo pra!cipua illius agitur festivitas, Acta darem. consecravere, expono terapus quo vixere, ex certis
:
SS. cjmilcia Sed et dierum quoque singulorum Sanctos in certum 'ni"'l>usYUa-
characteribus, si quidem
ii suppetunt, eruo sancti- :
'f^'^ """'"'
reposui ordinem, ut, quantum eorum assequi jeta- tatem publice celebratam ex Actis canonizationis,
tem potui, prius de iis agerem, qui prius vixerunt,
,.,,,.. .
Martyrologus, veterum scriptorum testimonns, tera-
. ... nantur.
aut certe prius excesserunt e vivis. Non ita tamen plis eorum honoridicatis, reliquiaruinlegifiraistrans-
id arripui scrupulose ,
quin ubi aetas controvertitur lationibus, atque aliis monumentis, affirmo : Vita a
alicujus, communi adhffiserira sententiiB, licet ut ve- quo^ scripta, quo tempnre, quibus probata, citata, a
rior ea esset tiraereni. Ubi nullo ex vestigio certara quo accepta, commemoro. Atque in hoc postremo
deprehendere setatem aliquorum potui, ut saepe Mar- capite ita sum religiosus (quod id existimemadgrati-
p[(L,
tjTura, hos in ea conjeci terapora, quibus maxime tudinem testandam, impetrandamque fidem valere
congruere visi sunt. Sedde chronologia mox iterum. quam plurimum) ut nullam omnino Vitam edam,
, Saacioriim
Primum igitur consignato die quolibet qui eo die quinaqua Ecclesia aut coenobio acceptasit, indicem;
qui co ilie co- coluntur Sancti, aut quorum quoquo raodo celebra- expressis etiam privatorum nominibus, qui vel suos
liinlarposila tur memoria, eorum nomina ordine, quem jam expo- codices commodarunt, vel suamanu ex alienis Acta unde nccepm-.
noiniiia- guj^ recenseo addito, cum mihi cognitus est, loco
; vel unius Sancti descripsere. Et fuerunt. qui quas
quovixerunt, et quam gesseruntdignitate, autgradu, paraverant publico vitas, eas a sedilucidatas in hoc
V. g, iS. Oaiidcntias Episcopus Novciricnsis iii Italia. tamen amplo opere maliierunt extare, quam separa-
S. Lco Tribunus, Martijr in Bulgaria, etc. Atque ea tim tenui cymba vagari his etiam ut aequum est,
:
ratione unico obtutu de quibus eo die agatur Sanctis, suus constat honos; nti et iis qui e Grosca lingua,
quoque ordine, perspici potest. aliave barbara vitam alicujus Sancti vertere, aut mira-
Sequuntur Pc,r(crmissj et in aHosdiosrejedi. Sfepe cula. Quaicumque vero in Roswejdi armariis reperi, ^^'^'" <^" "
iiamque Sancti unius plura sunt festa, in una etiam ea omnia summa fide significo ab eo me accepisse ;
^"^'"^.'y'^'';
atque eadem Ecclesia : nara quorumdam obitus sive idque eo studiosius facio, quod fuit nonnemo, qui
natalis celebratur, Translatio, nec una; ordinatio, vel existimavit, vel certe persuadere aliis conatus
i. rejecii in miraculum quodpiam aliorum a diversis populis
: est, nullam a me Vitam edi. quam nonille olim con-
nlios clies, diverso die agitur, etiam eadem celebritas. Esset vero gesserit. Melius idnorunt qui plurima postillius nior-
illud ridiculum, si quis unius Sancti pluribus diebus tem suppeditaruntetindiessuppeditantamici. Magna
edi uno opere Acta vellet. Semel igitur illa dedi;
in tamenpars operis, aut totumpotius illi debetur, quod
quibus vero diebus alibi agitari eorum festivitatem et multa collegit, et auspicatus est opus, quod vel
vel recoli in Divinis otficiis memoriam comperi, in- mihi fortassis non venisset in mentem, vel certe ut
dicavi isthic, ubi Acta eorum queant inveniri : idque id aggrederer non sivissent Ordinis nostri Prajsides.
eo consilio, ut si quis Patroni fortassis sui, aut ceto- Non Vitas autem solas e<io Sanctorum sed et twn de Trans- ,
roquin quopiam in loco celebris Sancti Vitam quas- Translationes, et patrata ab iis post mortem mira- fationibusagt-
rat,neque tamen eo die reperiat sciat quo sibi sit , cula; qu?e si separatim peculiari commentario de- tnretmiracn-
'^'
recurrendum. Plerumque veroad eura diera cujusque scripta sunt, iis sua pra?figo Prolegomena <eque ut
Vitam rejicio, quera maxime solennem agi existirao vitis ipsis, eodemque modo ea dilucido sin pars :
conditum est corpus, aut qui illius
in loco ubi illius sunt Vitt-e, eive attexta. de iis seorsim nisi in com-
ortu patrociniove gloriatur. Sunt pra^terea recentio- munibus ante Vitam Prolegomenis non disputo. Si
ribus Martyrologiis, aut Sanctorum catalogis, raul- quje autem alia de iisdem Sanctis alii tradidere scri-
torum inscripta nomina, quibus tamen ca^lestes ho- ptores, ea vel in Prolegomenis, vel post vitam pro-
""'^^ """ ^"'1' Ecclesiie judicio decreti, vel antiqua fero, aut sieadem narrantur in Vita, indico solum.
vcl oimiiiio
omissi, populorum pietate prajrogati. Hos ego mihi omitten- Prolegomena vero ipsa si prolixiora sunt in plures
dos esse merito existimavi, recentiores praisertim : partior paragraphos. Quae porro Prolegomenoi*nm,
nequeprseter Venerabilcm illuin Luilovicum BlosiumAb- eadem Vitarum est ratio, qu^e non continua serie
/'ffl/emia'(i>nst'm,(cujuscurvitamhicdederim,suoloco conscriptse ab auctoribus sunt, sed a me e variis
exposui) alterius cujusquara res gestas retuli, qui scriptoribus collecta;, quasique consarcinatii?. Cete-
non ab aliquibus scriptoribus in Divorum albo coUo- rum quse in hisce Prolegomenis tracto, eadem v. cl.
cetur. An legitime id factum esset, sa^pius addubitavi; Andreas Saussaius in commeutariis apndlcticis ad
ac tunc si dedi vitam, (dedi autem paucorum) oraisi Martyrologium Gallicanum, datui'um se pnllicctur, etdehismu-
tanien 5rt»6(/auti?('r(;( titulum:plerumquetamen Vi- fortassis etiam luculontius. MiraculaSancturum sunt (lemutHiter.
tam omisi, nomen indicavi, utsicubi mo mea conje- qui edi non probent, vel quod iis, nt loquuntur, con-
cturafefellerit, me lectoreruditusadraoneat. Ac vero firmari nunc nostr» religionis veritatem necesse
conjecerara in hanc Omittendorum classem nonnullos, non sit. vel quod niulta in iis inesse videantur inania
quorum postea et sanctitatem publicis festis monu- ac futilia. qureque risum potius exprimant quam fidem
meutis(|ue celebratam didici, et res gestas accepi. aut pium animi sensum, vel denique quod in iis
multa
;
AD ABBATEM L^TIENSEM.
multa memorentur Ecolesiastica; libertatis violatori- solum vulgus rude imperitum utatur, plura quae
et
bus, sacrorum contemptoribus, aliisque sceleratis mediocriter docti legant, qua doctissimi pauca? No-
hominibus inflicta cselitus supplicia, quse qui eadem tam raihi eorura esse humanitatem ac comitatem,
nunc rlesignant flagitia, merito sibi sentiunt esse plurimis litteris ofl^ciisque immerenti mihi prjestitis
pertimescenda, putantque palam exprobrari. Quam testatam, ut non facile sint, quod ipsis etiam usui
fidem quce vulgantur a me Divorum historice me- non sit, sed prodesse tamen aliis queat, asperna-
reantur, sequenti capite exponam. Non solum autem turi. Accedebat aliorum scriptis celebrium virorum
ad religionis persuadendam veritatem aut facta olira auctoritas, Jacobi Tirini, Joannis ToUenarii, Lau-
miracula sunt aut flunt etiamnum a Deo raagnus : rentii Uweni, Autberti Mirzei, atque aliorum multo- tiiitUis pro-
bat(s:
eorura fructus est, si a sceleribus deterreantur mor- rum, qui et lectas hasce brevissimas notas probabant,
tales quamquara neque hoc potest accidere, quin
: et ut porro similes elucubrarem hortabantur.
conflrmetur etiam religio, ac prffisertim salutaris de Antonii W^iughii Lastiensis Abbatis longe vires
suprema Dei providentia opinio. Et multi ante me meas, ac fortassis modura humanse irabecillitatis,
sapientissimi sanctissimique viri Sanctorura con- vota ac eonsilia excessere. Optare enira se aiebat, ut nonlamen
scripsere miracula, quorum sunt qujEdam in genera- non brevissima solum scholia, sed luculentiores com- proli.ra:.
libus Ecclesiffi conciliis afiprobata. mentarios darem, quales fere Petrus Halloix no.ster
Quai'to ipsas edo Vitas germana plirasi, qua sunt ad Vitas Sanctorum Scriptorura Orientis adjecisset,
l. Vita pri-
ittfcvn pitrasi,
oliraab Auctoribus conscriptee, cura mss. codicibus de quo auctore raultus tunc nobis fuerat serrao, et
accuratissime collatas; si quidem archetjpa ejus- cum sumnia ejus, ac merita, conjunctus laude.
modi exemplaria reperire potui. Si non extabant Negavi eam esse mihi vim animi, ac corporis firmi-
"m cx alia
iItepriusLatine,indicoquisverterit;ubiidnonindico, tatem, nisi viginti alios excitaret ipse, qui ad idem
iiitfina fcrsw
sed solum e Greco, Italico, Gallico, Hispanico, Teu- studium sunra operara serio conferrent. Quem deinde
tonico versas, a me versie sunt. Si plures extant lecturum hrec? cogitaret operis mei raolem etiam
unius Saucti Vitffi, et a nominatis pr;esertim scriptse absque ejusmodi comraentariis quid si illi accesse- :
auctoribus, esque hactenus non editte, omnes hic rint, etpar characterura magnitudo? Trecentis pro-
edo ; nisi compendia sint aliffi aliarum. Nam cum an- fecto voluminibus opus omne non iri expletum.
tiqua nactus sura Acta, pleruraque Metaphrastae et Acquievit continuo responsionihuicmefeviroptimus.
recentiorum narrationes prajtermitto.
Hiscevitisac miraculissubjicio, ubiopus esse vide-
§ II. Ad perspicuitatem et lectomm commo-
tur, perbreves xVnnotationes quibus vel varise le-
diim exeogitata.
;
non
ctiones in diversis Mss. animadversee indicantur,
omnes cujuscumque generis quod esset supervaca- ,
JTrovidere qnidem omnes oportet, qui ad libros
neum, sed qua; alicujus esse momenti visae sunt; vel edendos animum appellunt, ut non modo stylus
si quLB nomina urbium aliorumve occurrunt locorum, clarus apertusque sit, sed et litterarum forma ac
qu^ non satis in eadem Vita explicata esse videan- chartte ratio sit ejusmodi, nihil ut lectorera offendat
tur, ea breviter ubi sita sint annoto. Si qu<B verba ac fatiget. Nuraquam taraen mihi eorum iraitanda
barbai'a, aut minus eoque obscura, explano
usitata, esse duxi exempla, qui characterum magnitudine,
3. Anttotalio-
qua3 temporum nota, a vulgata dissen- nitore charta; ceteraque elegantia capti, nil pensi
tics ad singtila ea breviter. Si
capita, tiens chronologia, aut quse non satis perspicua esse habent, quanti pretii futuri sint libri, et quara multi Cliartts et iit-
videatur, eam, Prolegomenis id factum non est,
si in eos coempturi. Volui ego ita opus hoc nieura cudi, terarum for-
expono. Si quid est quod cura Theologorum placitis ut nec fceda esset charta, neque deformes littera;, ma non nitnis
qua5 averterent potius, quam allicerent lectorem; snntptnosa ct
neutiquam congruere videatur, id vel enodo, vel qua
neque taraen splendida essent ac suniptuosa, ut "J"'™''"-
licet excuso, vel etiara qui corrigi possit doceo. Deni- ita
que cura prEeter eam quam edo Sancti cujuspiam Vi- eraptores pretii magnitudo deterreret. Idcirco Typo-
tam, alia extent subinde ab aliis scripta auctoribus graphum monui, prudentem virum ac cordatum, ut
ejusdem Acta, aut ab historicis relata, si quid hic chartam, characterem, et Cietera quje opus forent,
omissum aut aliter narratum sit, admoneo. adhiberet, qualia sibi esse utilia judicaret : nam
Non defuere viri doctissimi, qui hasce Annotatio- quod illi maxime jucundum fore,
utile esset, id raihi
nes existimarent nuUura e&se usum habituras, eoque ut nimirum quam plurimi libros raeos emant ac le-
utvano labori parceremhortarentur.Neque enira eru- gant. Fecit ille pro sua prudentia et huraanitate,
ditosLectoresiUisegere;nequequiegeant, eoruniesse ut neque papyri aut typorum munditiam requirerera,
habendara rationem,nisi ipsam passim velimus Lati- neque pretium enorme damnarem. Et quidem ordi-
nam phrasim in rudiurn gratiam explanare Jacobum : nari a me characterum diversitatem et modum vo-
tlodis non Su'mondum, Dionysiura Petavium, aliosque pai'i eru- luit, ac cetera quEe censerem operis perspicuitati
necessaria;. ditione viros Annotationes hasce, aut etiam propter servire. Qua? huc faciant, quaaque adhibita littera-
eas opus universum contempturos. Perculit, fateor, rum differentia, suraraatim hic edisseram.
me virorum tantorum allata ad labefactandura insti- Primum graudiori forma characteris (ut de titu-
tutura meura auctoritas. Ergo ne Heroibus iUis, qui lis nihil dicam) impressa Sanctorum cujusque diei
mihi singuli instar essent plurimorum lectorura, aut nomina, ut ipsa litterarum magnitudo illico oculos Lilteranm
etiani omniura, displiceret labor hic meus, quasjara advertat Lectoris animumque. Ejus tamen Sancti cliscriminii.
paratas habebam Annotationes expunxi plerasque nomcn, cujus eo die festivitas sit iu Romano Kalen-
ideoque rariores quatuor primis diebus adjects. His dario consignata, quadratis est litteris, ut eraineat,
excusis, cum bella justitium, ut ante scripsi, prffllis non tamen primo loco, ut in Martyrologio, sed or-
indixissent, pensiculatius ccepi cogitare, quibus hisc dine tctatis, effbrmatum. Duo deiuceps sunt genei'a
ederem? anne solos eruditissiraos homines volvere litterarum, mediocri magnitudine, quam ex re me-
opus meum veUem, an non potius plebem omnera dianam vocant ; alia? longiores aliquanto quam latio-
litteratorura ? his numquid coramodo esse Annotatio- res, vulgo Italicffi dicuntur; typothetas nostrates,
nes illEe possint? Cui ingratum fore, nbi Sancti alte- quod iis calamo effbrraandis citatius moveri manus
rius fieri mentionem legerit, moneri quo die sit illius possit, et velut currere videatur, Cursivas qnasi cur-
Acta reperturus? Si solumPetavii Sirraondique simi- sorias, appellant. AlijB rotund;e sunt ac teretes, et
meavelim, satisessesi decem aut duodecira
libus legi passim Romanae nominantur. His Vitas, et qutccnm-
cudantur exemplaria neque enim esse nunc aut intra
; que alienis verbis efferuntur, excudi curavi curso- :
longissimum fortasse tempus futuros pari eruditione riis illis quie raea sunt, aut quasi mea, quia adjuto-
decem. Quid? au nescire eos, scribi multa quibus rum et laboris sociorum, de quihus infra. Aunota-
tiones
!
PR^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
tiones vero, ut quas lectorum quidam prajteriliuut contlecorem; quaa, inquani.ad eorum explanatinnem
festini. vel sibi non necessarias rati, minimo excusfe profero, iis munditiam addam ornatumque dictionis.
sunt charactere. Ita qui veterum semitruncas statuas, carie situque Qiia: ab An~
ciorc ipso
Principio Vit« cujusque aut prffivia^ niese de ea exesas imagines, fractos enses ac loricas consectan-
Dics el atmm acripta, un
dissertationis, in margine diem signavi quo is colitur tur. ea ubi adepti sunt, vel in fabrefactis capsis re-
morUs 55. iit- dcgantistylo?
Sanctus, et annum quo annura decessit : vel si ponunt, vel limbis pretiosis circumdant. vel ilhistri
dicali in
rttnrgine. certa nota temporis circumscribere ac definire non in coenaculis loco snspendunt, quasi hac vetustatis
potui, tum seculum quo vixit, aut .seculi initium reverentia, iUius fluentem ac prope obsoletum re-
finemve expressi. Ast in supremo margine quasique parare ornatum velint, honorem sibi conciliare.
superliminari paginac cujusque et Sancti noraen, Erunt igitur veterum ill^e gemmae Scriptorum, etsi
cujus istliic datur vita, et dies raensis adscriptus; ne non magno artificio sculptre, auro nunc splendirlre
quemquam oporteat plura volvere folia ut norit quo dictionis includendse. Verendum alioquin, ne non
TiltilipftgiiKt-
de Sancto agatur, et quo die mensis. Quia vero modo non augeam, sed phirimum etiam imminuam
riim
ejusdem Sancti plures quandoque sunt vitse, a di- gloriam Sanctorum, quorum Acta dudum propter
versis script^e auctoribus, ideo in exteriori margine inornatara agrestemque dictionem neglecta, ita pro-
pagin» cujusque, suramo loco a quo ista auctore sint feram in lucem, ut nullura iis novEe. vel in ceteris
quae dicuntur, aut unde accepta indicatur, hac for- saltem lucubrationibus meis, elegantiae splendorem
raula AucTORE n. n. bx mss. aut Ex Eusebio, ex vrns
; adjungam.
Aiiclor Viliv PP. Ex SuRio etc. Si quae ea pagina haljentur, qua? Merentur quidem Sancti ut eorum laudes omni
iit siilgiitis nulli certo tribuenda Auctori videantur, sed sint a eloquentiee facultate, arte, contentione celebrentur :
patjinis. rae undique corapilata, adposui, ex VAnus. neqne ab eo studio avertere exemplomeo quemquam
Merebanlitr
Vitas singulas in capita distriljui, ut laborem leva- velim hortor potius omnes, ut eo vim omnera in-
:
Saiicti
rem tsediumque Lectoris. Neque seniper partitiones geniumque conferant.ut Sanctorum res gestas stylo
Capitmn divi- sura secutus quje vel in aliorura editionibus vel in ilhistrent. Nusquam alibi major honestas, dignitas,
sio et tiitili.
Mss. extabant, qund plerumque mutuo non respon- decus. Nusquam eorum qui lau-
gratia amplior, et
derentcodices unde conjectui'ara capiebam, non esse
; dantur, et qni laudationem legunt; nusquam lucu-
ab ipsis auctoribus illas capitura factas sectiones ac lentior merces, nusquam invidia minor. Ut tamen
titulos. Si quando divisisse Auctorem commentarium dedito studio expoliam stylum, inducere in animum
suum in ca)iitula, aut titulos apposuisse, probabile non possum neque fortassis si in id incumberem,
:
fuit, retinni utraque. Nisi forte brevia nimis capita optatum assequerer sed ut assequi me posse confi-
:
erant, et quasi a singulis periodis repetita, aut ni- derem, nolim tamen terapus, quod angustis sane a
mis longa et ad plures paginas diflusa : aliara enim natura definitum spatiis est, ex utiHoribus occupa-
tunc divisionem adhibui; ea tamen moderatione, tionibus ereptum, in eo studio consumere. Nec sum
ut priorera Auctoris partitionera singillatira expone- adeo stolidus, qui si quid ultro aptum perfectumque cnr iii iiegle-
rera, pra^sertim si additi tituli essent. Ipsorum porro occurrerit, id repudiera, quasi Latine etiara loqui xcrW
titulorum alii cursoria, rotunda alii littera ira- nolim; sed nolo vel tenuem in ea elegantia con-
pressi; illi a me, Jii ab auctoribus compositi, aut sectanda operam perdere. Pra?stat stylus obvius
certe in mss. reperti. et expositus niinimeque operosus atque eum mihi :
Quia vero auctorum praefationes saepenumero je- plures viri graves persuasere. Qui deliciis humange
junae sunt et frigidse, narrationes ipsae inertes et litteraturEe pascuntur, alibi eas qua^rant licebit :
Cotitpeitdia
languidae, ac succo vacuae ne quis possit queri male
; non sunt ad eorum genium meie accommodatae lu-
dictoram iit
in iis legendis operam coUocari, aut certe ne mole- cubrationes. Ea Sanctis acceptissima dictio, quaecum
sto quidpiam quaarendi labore conficiatur compen- : eorum modestia, morumque simplicitate consentit.
dia omniura qu<e tractantur in margine apposui, Incompto igitur, sed facili usus sum stylo, sive in
quasique in sumraara cuncta aut certe priecipua re- Prolegomenis digerendis explicandisque, sive in
degi. Haec qui percurret, paucis horis vasti etiam Actis variorum Sanctorum ex Gr^eca lingua aliave
voluminis materiam evolvet si penitius quidpiam : vertendis nara ubi interpretis non est noraen ex-
:
introspicere ac pernoscere cupiet, licebit pensiculare pressum, meus omnis est labor quo si qui me : Qitoe ex pere-
ac sigillatim cuncta perlegere. levare voluennt. in beneficii non vulgaris loco po- grinis Uuguis
Annotationes singulis subnexa; capitulis quem ad nam, et potero me tanto expeditius ad alia excu- vcrterit?
locum spectent, priefixse litterae significant, quffi tienda referre, ipsosque reor Sanctos iis obsequii
Annotatiotics
eaedem et in.contextu orationis et in marginibus ira- memoria ac remuneratione , et quamdiu in vivis
litteris ab c
indicata:.
pressae. Quae ex divinie Scripturae libris aliisve ci- erunt, et cum ad ipsos in ccehim emigraverint, plene
tantur auctoribus, ea quo ex loco sumpta sint vel in esse satisfacturos.
ipsam serie narrationis indicatur vel in margine. Unum adhuc monere operae pretium fuerit, quje
Gra-ca qiio
Quae autem cito Auctorum loca, ipse vidi : nihil aliena ex Greecis sumo aiictoribus, ea ut antea jam versa '
slylo cilarit
fide profero Auctores non fuerunt ad nia-
: si snnt quandoque transscribere, siepius meis verbis
num, apud quera eos citatos reperorim indico. De interpretari : neque cnim, opinor, cum linguam
iis qufe sunt ex peregrinis linguis Latine versa, se- quampiam novi, erit qui me, si nolira, alio coget in-
quenti paragrapho dicam. terprete uti ; aut prnhibebit. si velim. Sed utinam
Numeros
addidi justis intervallis ad Vitara ac semper essent GrDsca ad manum
Nutnerimino- prKfatioues. Hos subservire posse Indicihus rebar
ribtis divisio- eum impressiouem auspicarer. Facilior reperta dein
nibiis addili.
ratio est. Possunt tamen hi nuraeri aliis usui esse :
IV. Appendix ad singulos tomosy post
neque aut deformant historiam, aut ali aliorura con- inserenda, et fovtc ampllor.
suetudine scriptorum abhorrent; et fere hosce nu-
meros exprimo, cum vitam unam cito ad alterius
illustrationem.
Q uoniam addiscimus quotidie aliquid, fimusque
assiduo studio sapientiores, multa me antea etiam
se<luIo indagantem fugerunt. qua) deinde absolutis
jam aut certe anbctis tomis his duobus, aniicorum Appeitilij: ii'l-
J
III. Stylus Aiictoris. beneficio sura assecutus, de Vita Sanctorum quo- ililn eoniiii
rumdam, translationibus, miraculis quorum alii qiuv (iiilc
Ex
jxpectat nunc fortasse quispiam, ut quas scripto- ignoti mihi erant. aliorum Acta vel nancisci nequi-
:
ignoratn.
ruin pi-ofero monumenta, sola fere antiquitate veram ve! non integra. aliornm iniracula, ceteraque
commendata, ea extrinsecus saltem styli elegantia insiguia ignoraI)am. In Appendicem ha3c conjeci.
suis
: ; : '
AD ABBATEM L^TIENSEM.
suis locis, (iu:c accurate indicavi, inserenda, si nova aut eo etiara torao qnoquo modo mentio fit, sed quo- 1. Sanctornm
unquam hujus operis adornetur editio; quod (ut rum iis diebus, quos ille continet tomus, agitur festi- "'J'"*'/'";
mi, ordine
nunc sunt tempora) cito futurum non spero si flat : vitas, aut certe consignatur et illustratur a nobis na-
atphalcticu,
tamen aliquando, aptius fortassis in tres toinos di- talis. Nequenudumdumt.axat expriraitur noraen; !
stribuetur Januarius; fecissemque id sane, si praavi- cuique pra?figitur dies, qni consecratus est me-
illius c.vpresso die.
dissem fore ut tantum moles excresceret. Idcirco si moria. Tuni singulorum indicatur ordo seu .status,
Iiinc ad asceticas institutiones, conciones, morales officium, laureola; an monaclii fuerint, viduEe, Epi-
in Divinam Scripturam commentarios, sumere quis scopi, Abbates, Presbyteri, Reges, niilites, 'Virgines, "'""•
ni.ateriam, ut est amplissima, voluerit; ei ego ma- Martyres, etc. Demum locns, quem vel vita in eo
loco.
gnopere auctor sim, ne tomum citet, sed dieni meu- acta, vel raorte, vel reliquiis ad eum translatis, vel
sis, aut cujusque Sancti Vitam : ne, si alia partitio gloria miraculorum pra?cipuo illustrarunt. E. G. xni.
operis fiat, Lecfori is suo perturbationem ac tene- Hilnrius Ep. Pictavis in Gallia. xiv. Accursius Ord.
bras offundat. Minorum Marlyr in Mauritania.
Novumetiamedipostea supplemontum debebit, nbi Additur deinde quid de singulis tradatur hoc vo-
ad plurium eruditorum manus pervenerit hoc menm lumine; an Vita? a quo scripta, nominato Auctore,
posl amplior
opus nam multa latent etiamnum, quse tunc ab iis
: an anonymo, an Sanctorum ipsorum a;quali? an ex
ct quidquid
nddcnda : proferentur iu lucem; mnlta non latent illaquidem aliorum scriptis, Eusebii, MetaphrastiE, Lipomani, hic de iis
omnino, sed tamen adipisci ea non potui multa de ; Surii, Ferrarii? an ex variis Martyrologiis? iisne extat
reliquiis ac mir.iculis adhuc neglecta, colligentur. solura manu exaratis? pluribusne an unico? an ex
Sed de hisoe rebus, in quibus benignos Lectores Menceis Gra;corum aut Menologio? an Vitae praefixa
navare mibi, aut Sanctis potius operam exoptem, a nobis Prolegomena? quce si longiora, atque in ca-
infra admonebo. Edidere vero ejusmodi supplementa pitula vel paragraphos, uti Acta ipsa, distributa,
coraplures, ut Cardiualis Baronius ad singulos An- eorum elenchus proponitur, quasique brevi in tabella
nalium Ecclesiasticorum tomos. Andreas Saussaius subjicitur oculis, quidquid de singulis Sanctis hic
ad Martyi-ologium Gallicanum appendicem nonunam extat. Similis est hic Index ei qui passim in cetero-
adjecit. etiam in prima editione, uti hic ego. Atque rum Martyrologiis et Hagiologiis visitur, Sanctis al-
ut nemini antea id foret usitatum 'sumerem mihi , phabeti serie descriptis; et alteri, qui plurimis de
tamen hanc veniam, ut quae vel addenda occurrerent qnacumque materia disserentibus Scriptoribus usi-
vel retractanda, ea si in noya editione non possem, tatus, ut Disputationum ac capituni singuloramtexa-
ad alios tomos veluti mantissam adjungerem. tur syllahus, quo unico fere obtutu universi operis
Alteraigitur Appendicis caussa est, ut siquid per- partes omnes perspiciantur. Tales olim Fastos, vel
peram scriptum est a me, retractem quod quidem : certe, si id mallera, dierum ipsoruni, non alphabeti,
alia retmcia- ingenue facturum raeprofiteor. Nonpossuraomniaco- retento ordine, ut priemitterem, mihi auctor fuit
'" •'
ram lustrare, et qu» ante pedesposita sunt, eafortas- Georgins Garneveltius Carthusianus, vir doctissi- talis tomortini
reliquoruiH
sis non recte semper sum assecutus. Humanum est. mus ex iis enim perspecturos esse omnes, quid de
:
ulilis.
Ubi errorem cognovero, fatebor, et ne qnem aliura singulis Sanctis nactns essera, quid desiderarem. Id
decipiara, monebo. Sunt liic ita retractata nonnulla, ut facerera tum adduci me non sum passus, non, ne
quorura noneramantea perfecta imbutus cognitione. prius (quod tamen cavendum araici monebant) fontes
Oper^ quoque typographicffi, irapressores ac typo- indicarera atque omnibus aperirem meos, quam ipse
theta;, solent errata, quffi corrigiAuctor velit, com- mihi inde rivos ducerein sed quod opus non videbatur
;
mittere. Reeognovi quidem ipse pleraque cura cude- post Rosweydi Fastos altera suspensa hedera. At
wenda qn(s-
dam correcla,
rentur, sed et legentem fefellere nie nienda non uulla faciam id fortassis postea, si ulla in sequentibus pu-
et licet a me notata, non sustulerunt ipsi quandoque, blicandis tomis mora afferatur.
quin et nova invexerunt, nec semper poti aut osci- Secundus est Index CruiONOi.ociciis, sive priecentio 2. Chronolo-
tantes per incuriam, sed diligenter etiara advigilan- qua'dam accuratioris Chronologiie quara meditor. 0'cus,
tes nam laxata tj-porum compage proclive est ut
: Hic strictim, ordo seculorum, quot a Christi ortu
littera una alterave effluat aut subsidat. Quisdara fluxerunt, juxta receptam iers subducendie ratio-
igitur hujusmodi errata, quae alicujus momenti esse nera, texitur; et quo Sancti priEcipui, de quibus quo-
videntur, hic emendo : alia vel levia sunt, vel quse que volumine agitur, obierint, native aut ad episco-
facile assequi Lector possit. patura vel regnum aut quid aliud evecti sint, aut
translati anno cum id mani-
vel tempore, indicitur,
S V. Indices tomis singtdis sex. festis notisdeprehendi potest, vel certe. nuni ea de
re a nobis et quo loco disputetur. Etiam cuni nihil
J? ructum uberrimum ae tetissimum suarum lucu- ipsi certuni statuimus, sed siguatura ab aliis annum,
brationum ii referunt Scriptores, qui aptos illis In- quem neque neque rejicere
flrraare nostro calculo
dices faciunt. Nam quibus etiara non est otiura
ut posseraus, expressimus, eum tamen indicamus ad-
opus universum evolvant, ii ex indicibus quid in rem dito Auctoris nomine.
suam haurire inde possint statuunt
qui evolverunt Duo hi Indices, quia Lectoribus
:
ad iutelligenter
,
aliquando, adjuvantur, ut certa capita, quibus
illis
mdigent, qua?que haud satis accurate niemoria te- .-...
adhibendam lectionem ficem pritferant " prapositi
operi sunt. Ceteri, qiiia non ad symmetriam quasi-
nent, valeant invenire. Tredecim Indices pcdliceba-
singulis tomi' que generalem faliricam operis pertinent, sed ad ex-
'iins ailditiis tur Rosweydus, sed in separatum voluraen conjectos trariaraejus usuram, postponuntur. .Ad hosceadjectiB
Imlcx, mensium siraul oraniuni. Magis ea raihi probata ra- in margine littera; A B C D E F, qute laborem levent
Ccteris ad-
tio, ut singuli suos Indices haberent tomi scripta titte-
pro- ; quidpiam vestigantiuin. Nani indicata signo aritli-
pterea, ra: A B, elc
quod est permolestum, cum re quapiara metico pagina in qua reperiri qiiid possit, adliuc labo-
ex Indice annotata, alium tomum oportet sumere riosum fuerit, utra colurana id contineatur assequi,
in manus ut ea possit reperiri. Imo
cum non una et an earum alterutrius principio, raedio, flne. In
omnes prodeunt tomi, si Indice omni carerent prio- eam rem numeros singulis partitiunculis additos
res. verendum foret ne eorum esset emolumentum excogitaram neque omnino litterarum toto opere
:
vel nulluin. vel sane perexiguum. margini imprimendarum non venerat in nientera, sed
isque sextit- Additi igitur suiit Januario Indices, atque
adeo necessarias non judicaram, verebarque nimium op-
plex tomis singulis sui. Sunt sex omnino,
ii sed qui plere margines, quod oculuin off'endit vel cursim
Rosweydi tredecim illos fere coraplectantur.
perlustrantium libros. Verum qui hos singulari indu-
Primus est Inbbx Sanctoiiusi ordine litterarum
strialndicesconcinnavit, do quo infra, aliudut factum
alphabetico, non omniiim tamen, quorura
toto opere, praioptarem persuasit. Nec dirticile erit Lectori eas
3 litteras
:
PR/EFATIO GENERALIS IN VITAS SS.
Viilutr,
litteras in siiigiilis paginis sibi cogitatione descriliere, aut status officiaque significant,ut CoiiJHSO'',
ut quod scrutatur facilius queat reperire, cum littera Virifines, Reges, Poitlifices etc. Morbi, quorum a
variis Sanctis impetrari solita curatio torraenta
ea quam fingere eum animo juliemus, semiiei' hic :
qlias totooipcTe
numeris paginarum indicatis addita sit. Sin numeros irrogata Martyribus : ritus sacri ac profani : reli-
animo fiuiicn-
aiitea in singulis Vitis expressos addere hic voluis- gionis Catliolicaj dogmata : et qusecumque demura a
da.
semus, facile orta aliqua esset ex numerorum mul- sacr<e Scriptiirae interpretibus in moralibus Digres-
tiplicitate courusio; cum prsesertim eosdem numeros sionibus, ut ipsi vocaut, congeri et pertractari solent.
crehro prior columna iu Prolegomenis, et in Actis Ipsius Scriptura; explicata vel prolata toto opere Kiillus sacrii:
Scriptura:.
posterior exliibeat, quare aliquod rursus statuendum loca,necessarium esse noii putavi pcculiari Indice
fuisset discrimen. A igitur primam prioris columnaa complecti ao reprajsentare, qtiod ejus et vasta moles
partem designat, sive 24 lineas aut circiter, B secun- fiitura vidcbatur, ct iisus pertenuis.
dam ejusdem columnie partem C postremam eodem- , ;
que niodo D E F secundam columnani partiuutur. § VI. Quxdam consulto vilata.
3. llisloricm, Tertius est Index uisionicus, propria fere no-
nominum Ito- mina coiitinens, non eorum Sanctorum quorum in Oupervacaneum fortasse cuipiam videatur, cum
winum. exposueriin quffi ilicturus sim, ea qu,i>. non sim di-
primo Indice proposita series est, sed aliorum quo-
rumvis hominum. At si Sanctorum quoque, quorum cturus enarrare; quod prope infinitum esse possit.
antea datus est Index, aliis diehus, quibus tamen Sed quoniam sunt nonnulla, quaj viri docti dici a me
eorum natalisnon agitur, inentio fiat; ii in hoc Indice debuisse existimaliunt, atque ubi ea pertractem scis-
citaturi sunt, aut qiiid tandem de iis sentiara; occur-
denuo exprimuntur, indicato die qiio coluntur, et
pagina qua rursus eorum extat mentio. E. G. GmUla renduin quxstioni ac dubitationi Iiic fuit, eximen-
ei
Virgo 8 Janttar.el 1078. e. Porro Sanclis ac Beatis, dusque ille ex eorum animis scrujiulus. Sunt autem
vel quibiis ha;c ca-lestis gloria; nomenclatio ab Aucto- qua; quidem nunc in mentem veniunt omtiino tria,
ribus tribuitiir, sive, ut, jam dixi, altero horuin to- quaicumadmultorum Sanctorum historias illustran-
morum celebrentur, sive ad alios pertineant menses, das pertincant, nusquam taraen plane et ex professo
SS.prafixa signura f non littera S aut B prffifixa, ne ea fortassis quid sentiam exposui. Nam quod aliorum reprehensio-
t. oculo quidpiam vestiganti, eoque seriem litterarum ne Auctorum calamum abstineam, nihil attinet dicere:
gradatim percurrenti moram injiceret. Dies in quos perspiciet id et probabit a-quus lector. Ego quidem
extra Januarium plerique rejiciuntur, indicati non NuIIius addictus jurare in verba magistri, (nec in
sunt, qiiod quoriimdam ambiguus adliuc nobis sit historia oportet) quod certum aut simile certi visum
natalis ac titulus sanctitatis : quorum certus est ac fuit,arripui, et idoneis testiraoniis firmavi. Quod
Auctor in
fixus, isferelocis in Indice expressis annotatur. In falsum putavi, id libere respui qui id tradidissent, :
alios non iii-
hoc Indice plerumque ad perspicuitatem vel status non repreliendi ; soliim dixi. falsos videri fuisse ai-gu- vehitur.
Siuijiiloruiit hominum singulorum aperitur, ut fiex, mottachtts, niento aliquo aut iuterpretis errore deceptos, hallu-
stalits indica- miles, Comcs, Ablnis, EpiscDptts etc vel Sanctorum lau- . cinatos, non vidisse quae proferimus aut non exa-
ttts, elc. reola, Virijo, Marltjr, Dnclor. Suliinde in minus vulgo minasse monumenta, deniqiie (qtiod erat levissiraum)
notis seculum qno vixertint, vel natio e qua orti, vel itaeos sensisse, milii aliud videri. Ficri enim nullo
regio in qua versati indicatur. Etiam eorum qui
, pacto potest, ut non dicas diSBeutire te ab eo cujus
Vitas hic excusas scripserunt aut in linguam Lati- quid non probes. At sunt quidara qui non solum sibi
nam verterunt, in hunc Indicem relata nomina. a reprehensionibus non temperant, sed in raaledicta,
i. Topogiii- Quartus Index TopotiUAPiiicus, continens nominare- conturaelias, iracundias, contentionesque pertinaces utquidiiin:
plticits loco- gionum, urbium, oppidorum, vicorum, montium, prortimpunt. Alii cum videri velint sine ulla iracun-
ritm, fluviorum, fontium, ac quorumcumque locorum. Sin- dia dispittare ac scribere, et magnamadhiberemode-
guhs adduntur Sancti qui tomi die aliquo in
illius rationem, pra^sertim Criticorum e numero.haic taraen
qnibtis stii
iis locis obierunt, autcerte coluntiir; solaque ea pa- passim usurpant: Loiji, mt(ja;,(jerra', fabulic, somuia,
SS. atlscripli.
gina exprimitiir qua coeptum de iis Sanctis locisve stertere hic auctor viiletitr, an non somniavitcum ista scri-
agi, licet quandoque in iisdem actis sjepius eadem psit? satUiie sobrinsfnileutn iiltU^iit? videre iddebuit,si
nominentur loca. Omittuntur vero nomina sive re- juidijiiflmrW//, etc. Atquisomnia videt? Quis omnia,
gionum sive urbium passiin, etiam fere pueris, nota, etiant ante pedes posita, attendit? Qiiis orania capit?
Italin, Ilispania, Gallia, Gcrmiiitia, Anijlia, Belijica, Ego ne in heterodoxos quidem, (cum quibus mihi
etc. Ronta, CoiistantinopoUs, Hierosolyma, etc. taiuen, ubi de sacrosanctis agitur fidei mysteriis.
b. Oitoinasli- Quintus IsDBX Onomasticus. sive Gbammaticus, in quffi isti sacrilege convellunt ac contemerant, aeter-
ite qilidein
ctis sive quo verba recensentur obsoleta, peregrina et e nas esse inimicitias profiteor) sed cum iidem a me
in Iteteroilii-
Gratnmali- barbara lingua effbrmata, aut ceteroquin obscura, dissentiunt, atque a vero etiam ;\berraiit, in historia
cus.
XQSj
quai eo volumine occurrunt, ac fere explicantur. Si scribenda vel interpretanda, acrius in eos uou inve-
quapiam indicata pagina littera nulla, ex iis de qui- hor. Nain si ex aninii sententia quidpiara tradunt,
bus ante dictum apposita est, id indicio est sajpius
, quod tamen veriim non videatur, comtniseratione
iUud vocabuliim ea pagiua recurrere. Porro et Iiic potius digni sunt, qui eo teneantur errore ; sin ultro
et prfEcedens Index prailudiura est majoris postea malitiosa et veteratoria arte fucura focere Lectoribus
moliendi opei-is, de quo infra. studeut; bis niiserandi sunt, qtiod in errore smt, et
Sextus Index MoRAt.is, in quo materia amplissi- voluiitario qiii ut evellatur danda est opera, atque
;
6. SloralL^,
rerum coitcio.
ma, qute Concionatoribus, Catechistis, Interpreti- oranilus lumen quo perspicere veritatem
Deus ut iis
itatoribui ac- bus Divinorum voluminum, institutionum ascetica- At si verbis eos acrioribus coar-
possint, largiatur.
commodata- rum Scriptoribiis, ac Philologis, esse usui possit. guas, obfirmabunt penitus animos. Quamqu;xm sunt
rum Non tamen juxta festorum Evangelia atque
est ea inter eos qitidam ea pettilantia aut potius furore, ut
Epistolas distributa, quod is fere cujusque palato diflicile non commoveri cum in eoruiti scripta
sit
gratissimus est cibus, quem coxit ipse sibi, non a incideris quo in genere mihi nonnumquam Mag-
: ticct siiit
caupone nundinatus est. Qufficumqtie igitur res ad denburgenses Centitriatores esse videntur, at praj atitpd viittli'
morum conformationem usurpari potest, etsi ipsa ad illis etiam Joannes B.tlieus spurci oris ac calarai
iiitpiiilcntis
mores per se non spectet, virtutem, inquam, aut scriptor, atque illiiis similes nonniilli non Ecclesiae
vitiuni, aliamve animi affectionem non significet; solum, sed et inonasterioruin desertores, qi;i vereri
hic a personis separata locisque ac temporibus, bre- videntur ne non serio profugisse a Catbolicoriim
vissiine proponitur, aut potiiis coramoustratur, loco castris existiinentur, nisi in ipsos ipsorumque majo-
indicato fusius exposita. Ad hunc Indicem revocata res, quavis vel dignitate vel sauctitatis opiuione
etiam ea vocahula sunt qua) ordines hominum varios illustres, impudenter deblaterent. Sed neque in Iio-
: : :;
AD AI3BATEM LiETIENSEM.
rum castiganda maledicentia perdGiulum mihi labo- i\elur, primum ac summiim Tnbsana civitns S. Satnr-
rem esse duxi; quam etiam inter ipsos ii damnant itinum hnbere cmpcrat Sacmhtem . Hi eliam missi sunt,
qui sunt aliquanto moderatiores. Multo etiam minus Turonicis Galiatins Episcopvs, Archtensibus Trophimus
in alios Scriptores aculeatum stylum vibro. Episcopus, Nnrbonx Pnulns Episcopus, Tolosw Satur-
Adversus omnes religiosorum lioniinum congrc- ninns Episcninis,Pnrisi.acis Dionijsius Episcopus,Arver-
gationes quam decet reverentiam adhibeo, multaque nis Slrvmonius Episcopus, Letnovicinis Marlinlis est
Ordinesrdir de iis honorifice et libenter pr<Tdico : iisque gratu- (lestinatus Episcopus. Et Gregorio multo antiquiorSul-
giosos revc- lor.qnod ipsorum institutis inforraati complures ad pitius Severus S. Martini discipulus sacras historise
reiur et latt- eximiam sanctitatem gloriamque perveneruiit, unde lib. 2 Snb Aurelio deinde Antonini filio
ita scribit :
tlat
ipsos ordines summa laus. et summa gratia EcclesijE pcrseciitio quinla a(jitala. Ac tum prima inlra Gallias
universa; est consecuta. Nulhi eorum decora. quie marltjria visa, scrius trans Alpes Dei religione suscepta.
quidem a sanctis hominibus in eos manarint. sciens Difficile est tamen credere, ab ApostoHs, quorum in
prsetereo. Si quid me latuit, suggerant. De nullo omnem terram sonus exivit. et in fines orbis terrse
ordine parcius, quam de nostro loquor. ut qui sit e verba eoruni, .Galliam cultissimamprovinciam et late
postremis ac minimis. Sed venio ad ea qupe veluti Romanis frcquentatam, omnino esse noglectara. Sit
anAjioslolo-
scopulos ac syrtes quasdam vitanda niihi proposui. saneS. DionysiusParisiorum ApostohisaliusabAreo-
rumdi.<:cipnli.
Primo, inter Hibernos ac Scotos magna pugnatur pagita, et multo recentior. quod facile viris doctissi-
pugnade natione, nomine, patria, gentilibusSanctis. mis assentiar; an nonaliianteeum inGaIlia,etmulti,
Contendunt Hiberni, veteres Scotos Hiberniaj incolas extitisse potuerunt prjecones veritatis? Treviri ante
llil/erujs con- fuisse; (nec potest hoc negari) ab illis ortos se veros S. Maximinum, qui Constantini Maguivixit tempori-
wa ScolQs, et germanos Scotos esse quod non eo noniine appel-
: bus, septem etvigintihabuere Episcopos, etplerosque
lentur, ideo fieri, quia quam olim in Rritanniam mise- eorum publice venerantur, nec oranes tamen, imo
rant coloniam. eacuni Pictis aliisque Britannis atque paucos, martyrio sublatos. Quis credat 80 annorum
Anglorum qnoque nonnnllis in unam coahierit gen- spatio a Decii temporibus, aut 170 a Marco Aurelio,
tem, et Scotorum sibi velut proiiriuni vendicaverit tot in una Cathedra sedisse? Sed hac omni disputa- tion di^putal .
nomen veteres oranes Sanctos, qui Scoti dicuntur,
; tione abstineo. Cum vitara nactus sum Sancti alicu-
nonexhac bellicosa natione, aut nationura colluvione, jus, quid de ejus astate in ea tradatur, quid ab aliis
sed ex Hibernia, Sanctorura insula, ortos esse omnes. Scriptoribus astruatur, et quatenus id probera, ex-
Scotis contra Haec nec falso omnia. Negaut Scoti ab Hibernis
illi. pono. Pleninrera de ea re orani disceptationem vel re-
llibernos se, quos probrosis etiamnorainibusincessunt, progna- linquo doctioribus, quorum nonnulli nuper de hac
tos sed cum raajores sui olim Hiberniam insulam
: controversia pra^clarescripserunt, vel alteri loco ac
tenuerint, subjugatis Hibernis Aboriginibus, postea tempori reservo.
tamen migrasse oranes in Britanni?e partem eam qure Tertia Syrtis est, quam velis reraisque devito, Hi-
nunc Scotia dicitur, non armis pulsos abignava gente, spaniensium quorumdara Scriptorura auctoritas. Z)ex-
sedsponte Rua,fortassisutsaxosaetasperaregiodura- ter Paciani Eilius, inquit S. Hieronyraus lib. de illust.
ret ad lahorem corpora et animos. qnos foecundum ac Eccles. Scriptorib. cap. 132, clnt^us apnd seculum, et nec an Dextri
molle Hibernife solum effeminare potuisset Sanctos : fidei deditus,(eTtur ad me omnimndamhistoriam texuisse, Omnimoda
Scotos suos esse omn^s, apud se habitasse et obiisse. quam necdum legi. Fuit is Pnetorio Praifectus sub Theo- historia
iicntcr deccr-
Atque ea aguntur tantis aculeis verborum, animo- dosio seniore, eique librum eumdem, ut viri eruditi
lantilfHS,
runi acerbitate tanta, ut putes de iraperio non solum censent, Hieronymus dedicavit. Historia illa, quam
insula? utriusque, sed prope universi orbis terrarura nondum viderat S. Hieron^Tnus^licet sibi dicatam ab
esse certamen, cum possint majorum laudem utrique amico, autcerte destinatara, ea an uraquam prodierit
participare, eo cumulatius, quo perfectius eorum fue- nescio : nusquam certe citatam legi. At nuper re-
rint virtutes imitati. Non sura nescius utra pars sse- pertura est Chronicon quoddam, in quo Sancti plu- Sit Cltronicott
pius {non semper tamen) jure superior esse videa- rimi, Chronologiae qua nuuc utimur ratione. non per iiupercditnm,
tur; sed decidere litestancas. haud id opisme^esse Eeras aut Consulcs distributi referuntur, qui vel ex
confiteor. Cum Scotos appellatos esse Sauctos repe- Hispania oriundi vel in ea rerura gestarura gloria
inedius ince- rio,Scotis accenseo; cura Hibernos, Hibernis : cura clari fuerint; idque Fl. Dextri nomine vulgatura. Et
ilit loca memorari, in quibus vixerint, modernje Scotise, genuinum illius fcetum esse Hispani plerique raordi-
secerno ab Hibernis, secus cura Hibernia&. Auctores cus pugnant. Annotationibus id Rudericus Carus,
neotericos gentis utriusque sequor, cum veterum prolixiscommentariis Franciscus Bivarius illustra-
dicta proforunt; cum sua auctoritate quid narrant, runt apologiam pro eo scripsit Thomas Tama^us
:
aut ea citaut monumenta, qua; nec ego vidi, nec de Vargas v. cl. amicus meus. Plurimi viri docti ne-
videre facile quisquam possit, solhcite pertento ora- gant id Dextri opus esse, et raulta afTerunt argu-
nia, nec temere usquam pedem figo. Nolo mihi Hiber- menta, nec parum valida, quamobrem ipsis ita videa-
nos irasci aut Scotos, cum utramque gentem ameni tur. Nolo ego in certamen hujus Scriptoris gratia qnod mutli
Sanctos quorum gente se satos gloriantur, (unica cura hellicosa gente descendere. Cujusmodi esset ncgnnt,
tamen, uno a Patre propagata, una lege caritatis Dextri opus, nemo tradidit. Hoe Chronicon an omni-
colligata, natio Ca^litum est) milii propitios esse pre- moda historia dici potuerit, alii viderint. Mihi opus
cor, ut etDivinam mihi gratiara concilient, et intel- videtur scriptoris non indiligentis, sed qui obtorto
imprimant Actorum suorura qufB plusquam
ligentiani ,
collo in Hispaniani trahat quotquot potest viros illu-
Cimmeriis obvoluta nonnumquam tenebris sunt. stres, et in Sanctorura classeni redigat, quos ne con-
Alter scopulus, ad quem ne affiigerem aut quo- stat quidem Christianos extitisse. Sed dictionis ele-
quo modo appellerem iiavim, liactenus cavi, est de gantiam requiro, qua usum fuisse Dextrum facile
ct siijlus dti-
Galharum Apostolis disputatio. Oranes fere GallicanaB assentietur, qui patrera eius Paciamim cujus do- bium facit.
,
Ik multis Ecclesise a Christi et Apostoh>rum ejus discipulis raestica disciplina vel exemplo optimis artibus insti-
Aimtolis Gnt- plantata^ apud se
fidei primordia repetunt. Multis tutum fuisse filiura verisimile est, legerit castigatse
liaruin.
viris doctis,etiam GaUis. ea non probatur opinio; eloqnenti:v virura prsedicari ab Hieronymo. et tatn
quod et S. Gregorius Turoneusis lib. i Iiistor. Fran- irita quam scrmone clarntn quique ista nicrainerit ab
;
cor. cap. 28, primarios eorura, qui ab Apostolis, aut eoderaHieronyrao scripta esse ad Dextrum, Ut quod
saltcra Apostolorum ajvo a Romanis Pontificibus Cicero tuus, qui in arcc Romanif eloqucntiiv stetit, non
missi in Gallias prjcdicantur, Decio imperante, sub est facere dcdignntus in Bruto. Quis suum dicet Cicero-
annum Christi 250 scribit advenisse, atque ista ex nem dicive patietur, qni nuraquara eum legat? aut
an lcrtio se- historia passionis sancti Martyris Saturnini profert quis leget, et tam inornate scribet? Sed tamen sen-
vulo cxlite- Sub Decio et Grato Coss. sicut fuleli recordatione reti- tiat quisque ut volet : ogo Chronicon illud nec esse
rint,
Dextri
, . :
PR^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
Dextri assovero, noque contentiose pernego : ejus Meditor deinde volumine uno chronologiam San- ss. Cliroiwlo-
ijiam.
auctoritate non temere iiitor, prciosertim si alii me- ctorum omnera complecti. ut, quoad licebit certas
lioris notic Scriptores refragentur. consequi notas, quie ab orbe condito ad hanc usque
Nuper Luitprandi Diaconi Ticinensis, deiii Cre- astatera gesta sunt a Sanctis, quam fieri accuratis-
mc an Luit- monensis Episcopi, antea, ut volunt, Subdiaconi To- sime poterit, suis orania teraporibus consignera.
prnndi Chro- letani, Chronicon et Adversaria prodierunt, multi- Altero voIuraineTopographiam Sanctorura descri- et Topogra-
nicon etAd-
moda antiquitate referta, cum eruditis Notis Laurentii bara, locaque omnia, quae ii adiisse memorantur, phiam;
vcrmria ger-
Ramirezii de Prado v. cl. et Hieronymi de la Hi- recensebo et'exponam.
iiiniiasint.
guera nostri. Autlio dubitare viros doctos, an Luit- Tertiura volumen Onomasticon erit, continelutque Onomasticoit
praudi esse videantur, quamque mereantur fidem. vocura et phraseon, quie toto hoc opere occurrerint so- vociim obscu-
Ego id examinare nolui. Gratias iis habeo, qui illa loecfe, bai-barai, peregriuK, obscurre, explanationera.
riomm;
protulerunt, a quocumque scripta Auctore. Dein aiiquot voluminibus variorum Martyrologia, Martyrologia;
prfesertim vetera, ex mss. codicumfide reprcesentabo,
^yu. Alia Auctori designata in postenm opera et fortassis Notis illustrabo. Belgicuni quoque lucu-
lentius quam sithactenus ullum editum.
R„ Lideat hic me Democritus spes longas inchoan- Tomo unoalterove Moralesprieceptiones et Exera-
tem, cuni mors fortassis lateri adstet. Fixus Dei pla colligam; nisi. quod malim, in hoc me alius sua
manu terminus est, cui vel hodie possum imprudens industria et diligentia sublevet.
calamum impingere cur ergo tam longinquaspecto?
: Fortassis de Scriptoribus a me lectisaut Iioc opere librmn de
Vastum pra; mauibus est opus, vix serio afFectum : citatis comraentariura conficiam. scriptoribiis:
quasique id jam absolutum sit, alia quai post susci- Episcopatuum item orbis totius, Episcoporuraque Catalofiiim
piani meditari juvat atque ordinare. At nihil ego vel accuratum texere indicem licebit, acmonasteriorum; Episcopaiuum
el monasterio-
vires supra, vel pra^ter Dei voluntatem molior. Id vel quorum hoc in opere raentio fit, vel de quibus
riim.
modo significo, si Deus vitam, et vires corporis ani- alii sparsim scHpserunt Auctores.
Si DeoplOr'
cuerit,
mique dederit, ut quod jam ccepi opus perficiam, Cogitavi eorura etiam res gestas conscribere, qui
alia esse, quaj cum his conjuncta, et publico aliquara ab anno md, vel certe ex quo Europam involvere
allatura utilitatem, velim tunc capessere; quaeque si foedissimarum haeresum turbines, Luthero auctore, Acta Martij-
quid raihi prius evenerit, aliis qui se Divorum ama- cceperunt, pro Catholicas religionis defensione ab nim reccnlio-
tores profiteautur, ut suscipiant auctor sini, non in- haereticis aliisque fidei orthodoxaj hostibus sunt tru- riim;
tercessurus si id etiam rae superstlte aggrediantur, cidati; etsi nondura sint Ecclesiae judicio vindicati.
aliquidque ad Caelitum amplificandum honorem affe- Denique sanctitate illustrium horainum colligere
rant. s<Epius sum Deura precatus, ut si
Quod vero vitas statui, quorum necdum ab Ecclesia consecrata
hic raeus non esset acceptus labor, si non ad au-
ei est populorum venerationi memoria. Hoc priusquara Vilnsatiorum
jiiorinii ho-
gendara Sanctorum gloriam, atqueadraortales studio aggrediar, aut salteni emittam. opus, Apostolicae
miiium^
virtutis inflaraniandos accoraraodatus ; terapestive Sedi ut mihi id historica fide vulgare liceat, sup-
obicem poneret, neu progredi in opere infructuoso plicabo. Neque eum laborera aut Deo, aut supremis
pateretur, sed alia in re desudare atque elaborare Ecclesiffi Antistitibus ingratura reor futurura. Non
juberet ; multo etiara magis nunc precor, ut si ista
id enira solent Duces. cum paufos, quorum maxime
a rae peragi ei gratura, honorificum Sanctis, aliense virtusin bello enituit, pra?miis donant, atqueinsigni
saluti utile non est, eam PrEesidibus meis mentem aliquo honoris, monuraentoque laudis decorant;
injiciat, ut ad aliara rem quampiam conferre me interdicere ne cujus pra?terea e reliqua militura
studiura et operara velint. turba virtutem liceat privato praeconio celebrare;
Ita ergo affectus anirao, gnarus vitara breveraesse cum id in suam quoque laudem reique publicce sen-
cdct postea
et incertam, cogito, si Deus annuerit, hoc perfecto tiant redundare.
Aiictor Vitas
de Vitis Sanctorum opere, Vitas oranes quas Grjece Hisce absolutis, ecquid erit reliquura temporis,
ss. Grmcola-
tinas;
scriptas reperero, edere Gra^colatine, partim a me quod ab aiternitatis conficiendisnegotiis demi queat?
Ascctica prce-
versas qu?e necdura Latine extant, partim ab aliis Si quid erit. ascetica doctrina, ut a Sanctis tradita
cepta SS.
sumptas qui jam antea apte verterint, partim reco- hocinopere,velreipsaexercitaexcultaque, oblectabo
gnitas quas nunc Hellenisrao fcedatas merito que- animum raeum senescens et ut aliis vel sic prosim,
:
runtur viri quidara eruditi. Hoc consilium meum omnia ad certfi capita ac priecepta revocabo. Favete
supra exposui, cum de Metaphraste agerem. Caelites ; oranis hic laudi vestrai dicatus est labor.
CAPUT TERTIUM.
Editorum hoc opere probabilitas
1. Legitimi Historicorum gradiis.
quaj neqne spectavi ipse, nec semper aliorum firmare
Ho oc opus, hiclaborest, quse de Sanctorum rebus certis testinioniis possum. Adhaec stjlus quandoque
gestis narrantur, qua;que ab aliis consignata litteris est ejusmodi, ut licet vera sint qu» narrantur, falsi
proferuntur in lucem, efficere ut sint ejusraodi niliil tamen certe habeant primam speciem,propterearum
ut contineant non probatum ac certum. Id quidem rerum,quarum in historia ad fidera faciendara maxi-
indubitanter assequeremur, si ad beatoruni CEeli mum est pondus, neglectionem perturbationemve.
civium gesta scribenda dictandave, ex ipsnrum coatu Meliori conditione sunt, qui vel Annalos Ecclesiasti- (illi IttllHliCi,
quispiam aggrederetur at quamdiu in eis Immana
: cosconficiunt.vel propriadictioneac styluVitas San-
Vilas SS.
industria, errori obnoxia, desudabit, quis securita- ctorum describunt. Neutri enim se in prajcipitem lo- litii
mo atijlo
tem prfestabit, nihil ut esse suspicemur, quod aber- cum inviti cogiintur coramittere. Hi enim praicipua
Falsa ttut du-
''^* avero? Potest quidem, qui prinnim sancti liomi- et maxime probata selignnt, transiliunt cetera ; illi
Wamterepo- nis cujuspiam quocum vixit, cujus actiones
, multa taciti pra:tereunt, vel sat habent dixisse. sibi
lat adversus vitia susceptas dimicationes praiclarum e ea non omninoprobari,exarainari accuratius debere,
iliu visa scri-
'vitaexitum s)iectavit, historiam scribit, ita stylo mo- esse loci alterius, aut simili alio uti effugio.
W(, derarisuo,niliilutexaret,quodnonipse suis oculisvi- Mihi h;cc non licent. Proflteorme qua; de Sanctis
derit, vel ab oculatis, iisque gravibus et idoneis testi- tradita litteris repererira dare, nihil assuere, nihil
bus hauserit; at si quid non ita probatum illi sit, hoc mutare, nihil meopte ingenio emendare, nihil prw-
silentioimpune pra;tereat. Non eadem mea nunc ratio cidere, integra omnia et inviolata afferre, quoad Aintoi' ihtltm
est, qui ab aliis tradita litteris edo solum in lucem. pcissum. At si quid est vel a primasvo auctore scri- r.rfciirlit
ptura
:
: :
AD ABBATEM L.ETIENSEM.
ptum pprperam, vol levi et temeraria inter-
falso ac S. Hilarionis S. Hieronyraus, S. Clarffl auctor ano-
polatione corruptum aoturbatnm; non est perinde nymus, ut ipse in Pra;fatione ad Alexandrum IV
mihi expeditnm. verum a falso secernere, nisi testatur : Sniie phcuit, inquit, Dimiinalioni Vcslrx,
aliunde lux certior historias affulgeat. Quid mihi de mc.r parrilnli injnniirrc, ut recenlilms aclilnis S. Clnra:
singulorura Actisvideatur, sive cei'tos]iabeant ancto- Leijcmlnin cjns formarcm : itpus ccrle quod mea ruditii.i
res. seusecus, expono; etquatenus iis hjibeamfidem. viullum furmidabiil, «i.s-/ ponlificnlis auclorilas verbum
Nec mihi id sumo, ut passim libere pronuntiem, cnram posiln ilerum alque ilerum repelisse.t. Iqitur me
falsa esse, ridicula. indigna, qure de Sancto quopiam colliqens ad mandalmn, nec tulum ratus pe.r ea proix-
soli oiim
hactenus tradita, eoque a me omitti. Esset qui occi- dere qux defecliva lcciebam, ad socios B. Francisci, o(-
/(/
ni-c onnltit,
legitinii.
neret fortasse Majores nostri non temere Sanctum
: que ad ipsum coUegium Virgiriiim Chrisli perrexi, fre-
illum venerati snnt si ea qufe de illo ad nos per-
: quenter illud corde revolvens, non licuisse antiquitus
venerunt, falsa judicas planeque repudianda, profer historiam te.rere, nisi iis qui vidissenl aut a videntibus
melius quidpiam; aut sine nos iis qua; extant, qua- accepissent: lis, inquiim, verilate prxvin, cum limore
liacumque ea sint, uti. Nam si displicent universa, Dei, meplenius instnientibus, aliqua coUiqens, et plura
non potest quin habeas quod snbstituas
fieri qui : dimittens, plnno slylo lran.ictmi; ut quia matjnaUa Vir-
enim possent alioquin orania displicere, si niliil de ginis virqincs leijere ilelectnbit, rudis inleUiijentia nim
contrarium ? si traditum est,
eo traditum esset alibi invenint, ubi pro verborum ambitu tenebrescat.
ede illud. Si quia quiedam non probantur, respuis Tertius gradus est eorura, qui ea coraraemorant,
sed aliis cxa- cetera cur non potius, quia aliqua non potes im-
: qua; non a spectatoribus ipsis accepere, sed ab iis
minanda pro- probare, sinis Lectorem frui omnibus, monitum quibus spectatores narraverant. Ad hoc genus multa
ponit Moschus Prato
tamen quid aut quamobrem improbes, ne temere pertinent ex iis quffi refert Joannes in
cuncta amplectatur? Et ipse forte ubi suum judicium spirituali, S. Gregorius in Dialogis, S. Beda in hi-
adhibuerit, etiam qu?e spreveris qutedam rata esse storia Anglicana.
Quarttts,
volet, et reperiet quo ea stabiliat, ac de ceteris quid Quarto in gradu ii locandi, qui qu» sfylo prose-
sentire fas sit expediet. quuntur, ex historicis qui in gradibus jam enume-
Si'quid est tanien quoduniversim gravium testium ratis consistant, collegere, aut ex certis raonumentis
refelli queat auctoritate, totaque narrationis forma donationum, testamentorum, transactionum, aut
ac modo confictum esse possim proinintiare id ita ; comnientariis, sed eorum dumtaxat qui aliquem ex
omiltitplane omitto, ut moneam tamen Lectorem. Ejus rationis antedictis obtinuerunt gradum.
/rt/sfl. est qu<e in multis mss. extat S. Antonii translationis Et hi quidem oinnes fidem merentur, si sunt viri
Sttspecla fides
historia, qua asseritur a Constantii aut Constantini boni, si prudentes, si pura eorumminimequeadulte-
iinproborimi.
satellitibus ejus repertum esse corpus, et Constanti- rata scripta sunt. Nam si eum qui se rei cuipiam
nopolim deportatuni; cum sit sub Justiniano primum gerendie scribit adfuisse, suspiceris haud satis a
inventum vectumque Alexandriam multo post Con- ; mentiendi libidine aliemim, quia ha^reticus fuit, aut
stantinopolim qua de re fusius xvii Januarii
: partes quas laudat pertinaciter secutus ; inconside-
actum. Ejusmodi quoque est qua; anno 1511 Pari- ratie teraeritatis fuerit ei firiuam fidem habere. Ea
siis edita est S. Honorati Episcopi Arelatensis vita res, ut Eusebio, Socrati, Zozomeno, Palladio ssepe-
tribus libris distinctj, fabulis conferta, quae aperte nuinero non credatur facit. quod ab ha^reticorura aut
pugnant cum iis quffi de eo scripsit S. Hilarius ejus schisraaticorum, vel certe factiosorum partibus ste-
discipulus, cumque omni illius temporis historia, terint, eorumque caussam stylo quandoque propu-
ut XVI Januarii dixi. At si alia de S. Antonii trans- gnent. Eapropter Eusebium in apocryphis haberi
et itimis cre-
latione, sanctique Honorati vita nulla habuissemus Gelasius sanxit, ut inferius dicemus. Plures nimia
dnlomm.
monumenta, licuisset tanien multa ut minime verisi- bonitas credendique facilitas fefellit, ut res neque
milia refellere, non omnia. In multis id Vitis acci- veritate firmatas, neque satis graviter testatas scri-
dit,ut licet qujedam paradoxa videautur, ea tamen berent, qua; deinde raanifesto falsa deprehenste sunt.
quando neque Christianre religionis mysteriis neque Quoties nostra ffitate siraplici plebi iraposuerunt hac
aliis probatse fidei historiis adversantur, clare refu- ratione horaines qiiidara nefarii, pietatis honestis-
tari non possint. Eas igitur sic edo, ut quoad licet sima specie, voluntate et caussa impudentissima!
quam fidem mereantur expendam. Quoties etiam viri eruditi larva virtutis decepti,
Sed quia permagni interest, ut fidem historiae cui- sanctissimos existimarunt et appellarunt eos, qui
Qiia: sit llic
nnrcandorum piam habeamus, nosse quis eam scripserit; hic hajretici erant , aut scelerati impostores ! Beatus
probaiiitilas. cujusmodi fuisse optem eos qui gesta Sanctorum con- Rhenanus, homo Catholicus, semperque profanas
scripsere, exponam; qualesque extiterint muIti,pro- haereticorum novitates, ct insanam sacrorum mutan-
cUviore ad errandum methodo usi. Tum utro e ge- dorum libidinemaversatus, (licet quia suojudicioma-
nere raea sint, qua^ram rectene quidam quidquid : luit qusedaniquam Ecclesisestateraexpendere, varios
illis non arridet explodant et in fabulis numerent? in ejus scriptis errores, merito sacri censores postea
An S. Gelasii Paps constitutioni de libris apocry- coarguerint) Conradum Pellicanum, raonasticae pro-
phis, et recentioribus Ukdam VIII Decretis accom- fessionis desertorem, et hffiresis Zwinglianse praeco-
modaverim stylum. Postremo quantam haec obtinere nem, in)Notis suis ad libnim Tertulliani de eorona
auctoritatem ac momentura velim, quam patiens, militis, virum sinctissiraum
appellavit, fallaci qua-
sicubi errarim, monitionis futurus. piamspecie virtutis, et fortassis sermonibus (ut sunt
Primum ac summum gradum historia? scribendte istorum hominura) super oleum mollitis, deceptus.
Priiiiiis gra- (de iis mihi sermo non est. qui quee scribunt cielitus Neque illud raro accidit ut qua? probe scripta ab
(lus historia',
hauserunt, Deo vel mentes eorum coUustrante, vel iis qui spectarant, ea postmodum alii interpolando
cnm visa nar-
per Angelum aliumve ca^Iestem adrainistrum di- limandove adulterent. Multoruraid evenit Actis San-
ciintur
ctante vel edocente quae scribant : de iis loquor, qui ctorum. Observare id passira licet, ut in S. Maiiri Cominenlaria
communi mortalium more quidpiam commentantur) Abbatis Vita xv Januarii, quas ab Odone Abbate re- eorunl qtii
eum igitiH' principem historije gradum statuunt viri cognita et expolita, Faiisti tanien retinuit noraen, spectnriinf,
eruditi, cum quis ea quibus interfuit, quwque geri necquam Faustusvir sanctus siepe pcrpc-
et omniuraqua! scripsit
vidit,tradit litteris, qua fere ratione Possidius spectator meruit, fidera impetrat. Acta SS. Placidi ram interpo-
Episcopus S. Augustini facta didicit et scripsit. lata.
et sociorura an non eadera farina respersa sint,
Sirundus, Alterura gradura ii tenent, qui non spectarunt V Octobris disipiirenius. Dicitur quidera certc ea lit-
cnm (le spe- ipsi quidem quse narrant ab ; iis tamen accepere, qui teris tradidisse Gor<lianus Placidi famulus, qui nar-
ciatorlhuatt- suis ea oculis sunt contemplati. Ea fere ratione rat Maraucham Agarenum piratam ab Abdala paga-
ilita s. Francisci vitara coraposuit S. Bonaventura, norum, qui in Hispania dominabantur, Rege missum
cura
; : ;;
PR.«FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
cum centum iiavium classe, ut Romanos infestaret, norifica Cielitibus, etraortalibus fructuosa. Non enira
et Christianos ad Molochi, Remphaj, Luciferi sacra potest non ad illorum amplificandam gloriam condu-
vi adiperet. itlque toliara tenente Tlieodorico Gotho, cere. ut quie vel solis sermonibus hominum de iis
imperium Orientis Justiniano seniore. Cui non ista. pra^clara jactantur ea graviter et accurate perscri-
,
gnaro tenirorum illorum. risum aut bilem moveant? bantur; neque non nd plurium id spectare utilitatem,
Neque illa .lutoptes Gordianus scripsit, neque qui ut qui alibi etiam remotissimis in locis Sancti colan-
Saracenis Hispaniam tenentibus adjecit eorum su- tur, qui de iis sensus hominum sit. quu' rerum ab iis
perstitiones calluit. Sed de his alias. gestarum recordatio, legere valeant. Ha::c sicumpro-
batishistoricoruranionuraentisconsentiunt. ilhidcon-
II. Sequioris noUe scripta. sequitur.utoptemusquidemantiquasSanctorumVitas
S
extare, quasi tamen partem earum aliquam delibe-
i^i qusEcumque de Sanctis scripta, extant, omnia mus, veluti a fonte rivove longe interclusam, sed in
forent ejusniodi ut ad horum quatuor graduum ali- cisternaquapiamexceptara, aut etiampatenteetaeris
quem possent revocari. non esset mihi magnopere in injuriis ceterisque sordibns exposita lacuna, aquara.
eorum asti'uenda probabilitate laborandum. At sunt Sed quia fere qua; inusitata maxirae admiramur et
nonnulla notffi sequioris. ut quam illis adjungi fidem memoria retinemus ideo quandoque sola colligi mi-
; qtiandoqtie so-
racula potuerunt (virtutum aliorumque cselestium mirncula.
Acla qtiontm- aiquum sit, merito ambigas. Nam neque oranium la
dain SS. non scripta olim acta Sanctorum sunt; et qrae scripta, ornamentorum omni oblitterata memoria) miracula,
acripta. inquam, sed frequenter ita vel exaggerata, vel, ut
eorum qua:dam aholita, deperdita qucedam, aliajam
olim corrupta et vitiata. Ipsi nomuimqua^n tjranni est horainum captus, variis adjunctis et circurastan-
in tabulas referri acta Martyrum uon sunt passi, ut tiis deforniata, ut apud quosdam in anilium fabula-
antea de S. Vincentii certaminibus dictum. Quan- rum numero h.abeantur. Ssepe miracula e.adem variis
doque nemo adfuit eo vel religionis ardore, ut ea ex- adscribuntur. Potest quidem iramensa Nurainis bo-
cipere auderet. vel doctrinje pr»sidio, ut posset. nitas et potentia, quod uni Sanctorum tribuit, neces-
Mitrlyrutn,
Testatus id olim lib. 1, adversus gentes Arnobius : levamen doloris, moeroris sol.atium,
sitatis prsesidiura.
Sed neqite Ittvc oinnia cotiscribi, inquit, attt in aure^ testiraonium innocentise, sanctitatis argumentum, siepc eadin.
omnium pertwniir potncrunt, gcsta gentibus in ignotis et non ideo quia jam collatum alteri sit, alteri negare
vsum ncscientibjts litterarmn. cum iisdem saspius flagellis ac pojnis variorum de-
ft Confcsso- Neque id solum in actis Martyrum, sed in cetero- licta castiget. Sed tamen evenit sffipe, ut quod unius
rum rum rebus gestis Sanctorum locum habet. Nam pluri- erat Sancti proprium, id horainum sermone ac dein
morum non sunt statim atque e vita excesserunt man- scripto coramunicaretur cum multis, projiferea quod
datalitterisgesta. velinvidiaobstrepente, velquianon perquam imbecillis in plurimis vis est rerainiscendi,
continuo vocari coppti in vota et rairaculis clarescere, facillimeque pcrturbatur quamobrera : cum de Sancto
vel quia haec Ecclesiae Praesides scribi ac prajpropere quopiam quieri audiunt, et narrari nonnulla ab aliis,
vulgari vetuerunt. vel quia idoneus scriptor defuit. qua: se de Sancto aliquo audisse aliquando raemine-
At quae olim fideliter conscripta. prsesertim Mar- runt, huic tribuunt; prajsertim cum nominura sit,
tyrum acta {num integra et genuina ad nos pervene- quam rerum, incertior et raagis fluxa recordatio,
rint perpauca, velut residuje aliquot post vindemiam quod illorum species in animo irapress^ levissimo
olivae aut botri, ut Isai» phrasi loquitur Baronius) casu perturbentur et confundantur. Ea igitur ratione
verisimile est Diocletiani feralibus edictis dissipata uno eodemque tempore pluribus Scriptoribus, ita
absumptaque esse. Memorat Euscbius lib. 3, c. 2. popularem, quia aliud non suppetit, consulentibus
Tot; cvOeoU5 xai ispa; ypar^a^ xara (jiiaai oiyopai; Taipl famam, idem obtrudi variis locis de variis Sanctis
iT«pa5i(Jofj;£va;. Divinas et saci'as Scripttiras mediit in potest, quod uni dumtaxat accidit, et ne eodem qui-
foris igni troditas; et cap. 3. ra^ ypatsai; a(favuq Trupl dem, quo commemoratur. modo.
yEvkaOai npotjraTTofj.ivaq; Scripturtts itjni abstitni jttssas; Quid quod sa?pe, etsi non possimus diffiteri, quin
at non est existimandum sola Divina volumina evenire potuerit, tamen patrati rairaculi talis pro-
iittl pcTsccn- tuncincendioaddicta. sed quiecumque omniuo scripta ditur caussa ac raodus, ut etiara addubites decueritne aliits planc
tortim injnria ad Christianorum propugnaudam firmandamque re- majest.atera aeterni Numinis, ita humana; vel neces- atupendii.
hgionem pietatem inflaramandam, luvendam con-
. sitati subvenire, vel voluntati obsecundare? Sed quia
stantiam pertinerent. Imo quia Divini libri in plu- adrairabilis ejus bonitas est, neque ea capere intelli-
rium manibuserant; eorum facile servari exeraplaria gentia possuraus, vel quw castis sibique dilectis ani-
potuerunt, non item cetororura, qu^ apud solos An- raabus paravit in crelis bona, vel quantum iis velit
tistites aut sacrae supellectilis custodes asservabantur. gratificari in terris,non sunt temere darananda quse
Nara sinral atque edicta illa improviso ac repente ejusraodi narrantur, etsi nobis paradoxa videantur
prodierunt. Episcopis prirauraetsacris hominibus in- sed potius reverenter accipienda, quatenus ex eo ma-
jectas manus Eusebius narrat : ceteri occulere qute nasse fonte Divinfe bonitatis dicuntur, unde omnis
vellentac furoriimpiorum subducere potuerunt. Qu0e nostra peteuda est felicitas. Esto, ea facta non sint
tamen superfuere, eorum multatum Romae tum alibi fortassis at fieri majora potuere a Deo, et facta
:
aliove casu
vel barbarorum incursione ac populatione, vel foi'- alias. Cave igitur ideo neges facta. quia fieri non
licperdita tuito Ecdium oppidorumque incendio, periere qua : potuerint aut debuerint.
ratione raulta; aliorura quoque SanctoruraVitiE, quas Quia vero iuejusmodi p.atrandis prodigiis sese fere
olim accurate conscriptas esse constat. interierunt. hominum Deus atteraperat; ideo
simplicitati ac fidei
Haec igitur est caussa, quare multarum Vitarum pyicscrtirtt n
Hibernorum. Scotorum. Britannorura tam quiAlbio-
Seotis, Hibcr-
nuuc incerta sit fides. Prirao namque. cum ita pri- nem. quam qui Arraoricam Gallia; oram incolunt,
nis, Britoni-
migenia illa Divnrum acta essent dissipata, super- plane portentosa; sunt Sanctorura Vita;, atque ex inisfaeta.
esset taraen nomen Sanctorum. et miraculis corus- miraculis, fere incredibilibus, contextje; quia apud
postca denuo caret, oportuit actaeorum, aliquot, postquam e vita eas gentes et constantia fidei egregia, et vitje sinipli-
scripta ex migrarant, seculis, vel ex veteribus historiis, vel, citas ac candor olim rarus extitit ; vel certe quia
pojntli fama; cura eae ut pluriraum non exstarent, ex sola populi, sirapliciores Scriptores. Neque facta isthic pluriraa
sed accepta a majoribus, fama describere. Verum, olim fuisse miracula, poterit quisquam, quantumvis
ut recte S. Augustin.. tract. 90, in Joan. Nonnum- malitiosus, pernegare, cura etiaranum hodie, post
qmm et liistoria, et multo magis fitma mentitur. Neces- abrogatas ab luereticis nuijorura caorenionias cul-
sariotamen illud occupandum prassidiuraest, cum aliud tunique Caslituni, ipsa tamen loca eorum honori olim
suppetit nihil. Sed judicio est opus. Quod ubi since- dicata, sacrosancta adhuc esse videantur, et iduri-
rum hmaturaque interponitur, res existit et ipsis ho- mis splendescant miraculis. S. Wenefridae Virginis
fous
, :
AD ABBATEM L^TIENSEM.
foiis est ainid Britannos in oxtrerao Walliaj ad Bo- geslorum coirnmperent auctoritatem. Fecerunt ergo
ream tractu, ad quem maximi fiunt concursus, pe- id horaines nefarii, da^moniim instinctu, ut vel
tentium inde suis suorunique morbis et incommodis erroribus suis atque improbitati patrocinium quae- ali Itarelicis
atliilicrata:,
remedium. Retulit mihi vir illustris, ^idisse se etiara rerent, si dicerentur Sancti paria sensisse de Deo
haareticos eo confluentes iraplorandse opis gratia; rebusque divinis , aut siraili modo vitara insti- "'' "
cumque ex iis quffisisset cur, cum novam induissent tuisse ; eorum obscurarent laudem, a qui-
vel ut
formam religionis, quas Sanctos invocari vetaret, bus sectam esse suam impugnatam constaret.
aut ab iis vel longa quiete ad ultimum usque judi- Faciunt id etiamnum ha^retici nam illustres San- :
ciura sopitis, vel si in caelis ,'evum agant, ignaris ctos, quos omnis retro venerata e.st antiquitas, ne
certe rerum raortalium, .luxilium sperare, ad illa novitatis ipsi arguantur si ab iis dissentire se fatean-
Pontificiorura, ut assidue ipsis quinti Evangelii pra;- tur, suos fuisse claraitant eduntque in vulgus acta
;
cones inculcant, deliraraenta recurrerent? respon- eorum, sed detractis iis quce illorura possent prodere
disse eos, quid in pulpitis illi ganniant sibi cura? non puram ac Catholicam religionem. Si quos eorura
esse, merainisse illius fontis aquam sibi suisque gre- dogmatum, quaj prsecipue aversantur, fuisse defen-
gibus ac parentura suorum esse salutareni consue- sores constet,eorum ita decolorant gesta, ut vel
visse; idque vel Divse Wenefridaa, vel Deo boni improbi horaines fuisse, vel stolidi videantur. Ea res
omnis auctori acceptum scribi. facit ut vetera mss. sedulo conquiraraus, quo ex
Suntvero, ut ad propositum redearaus, earatione plurium coll.atione facilius, si qua fraus est facta,
VitoiHaexfa- ex populi fama pluriraorum antiquorum MartjTum
,
queat deprehendi. QuKres, si consentiant exem-
ma scripla. quffi iuterciderant acta conscripta, niultorum Galliffi plaria, an securi suraus ab omni fraude futuri? Non
Apostolorura, pIei'orumque ex jam memoratis gen- continuo. Scd exploranda ea ad Lydiuni lapidem,
tibus Sanctorum Vita;, quorumdam etiam (quod mi- Ecclesia^ niniirum doctrinara quicum quod pugnat, ;
rere) Italorum. Neque prajter faraam, qua; dicebatur spurium Quid dolo adjectum sit, facile erit ex
est. Aaetquotttodo
aliis Scriptoribus demonstrare, qui vel de praestan- deprcliendi
manasse a majoribus, habuerunt qui ea coUigebant
f''""^ vssiii
viri sapientes quod sequerentur. Si quod erant, tibus illis viris contraria tradunt, vel somper Catho-
quantumvis tenue, nacti antiquum monumentura, licos habitos fuisse ostendimt, et qu;E aflinguntur
veluti in densa caligine insperato objectura liinien iis scita, fuisse tuno ab universa Ecclesia repu-
ejusductuomnemdirexerunt suaecursum scriptionis. diata. Sin obscuris de hominibus iiec alibi notis
Sed sunt nonnulli, qui hanc populi diditam ex au- narratur quidpiam cum orthodoxa fide haud satis
tiquo famam, tauti faciunt, ut prope Apostolicis tra- apte congruens; omitto ego quidera, dura certiora
ditionibus eam ffiquiparent, ita inveteratam vulgi eruam. Quid si fraus facta, quam assequi non possis,
persuasiouera Traditioneni appellantes : cum sit quia neque hasresi aflSne, neque Sanctis quibus tri-
iiit cii 7i'ittli-
earum diversissima ratio. Nam Apostolicae Tradi- buitur, ignominiosum, ut si E. G. confictum mira-
lio?
tiones, non vulgi fama constant, sed solidis proba- culum aliquod ? Si nulla fraudis extant vestigia ac
tionibus, licet verbo tradita; ab iis, non scripto, ut signa, unde vel suspicio mihi incidet? Quid esse
alia, sint. At populares iII<B traditiones siepe uec certura ac securum ei homini potest, qiii absque
pueris satis credibiles, ssepe levi aut etiam fallaci caussa ulla ubique fraudem suspicetur? Imo raali-
ortae principio, magnis deinceps incrementis dila- tiosum esse et iniprobum eura necesse sit.
tat<e, parum taraen ipso auctu roboris acceperunt. Alii neque doloneque fama decepti, tradi-
raalo,
S. Servatium Episcopum venerantur Trajectenses. derunt tainen gesta Sanctorura, quae non facile pro-
His Graeculus quidara jam ante annos 600 persuasit beiitur.Nam gerinanas tabulas nacti, breviare quara Miaecottlrn-
Esmeria S. Annre sorore filiam S. Elisabethara na- integra dare acta maluerunt, quod longiiiscula vide- <'""'" '"'"'-
'"'''""'
tam, Joannis Baptist^e matrem, filiumque Eliud, cu- baiitur. Prfficipua igitur capita virtutum paucis
Airjif ix fitlsi) jus fiho Emeu B. Memelia Servatium pepererit. Ergo verliis perstrinxerunt : at miracula, et qii;e reliquis
tirlii,
Antistitem se gloriantur habuisse Christi coguatum, miniine communia
quandoque araplificarunt
erant, :
cur dubitent, cum ita gravis auctor, ex gente longe explanationes rerum, temporum
notas, locorum de-
ab omni fi-audis suspicione remota id testetur? Alia scriptiones intexuerunt. Qua; cuni quandoque non
sujjerstruunt. ut facile trecentos annos vixisse eura satis apte respondeant, in diibiura universa revo-
prajdicent, quem constet Eusebio et Hypatio Coss. catur historia. Est id tanien inaxirae intolerabile, si
Synodo Arimincnsi interfuisse anno 3S9. Cliristi librarii ea fuerint impudentia, ut licet vix tincti lit-
Quffidam et vera et a gravi viro narrata, nonnulliper- teris, attexant ipsi ejusmodi lacinias, aut subinde
perara intelligunt, pej us etiam aliis narrant, ut semper doraant quK vulgaria et trita judicarint.
ntil iitiile iit-
cum novis erroribus serpant longius. Proprium id DeniqueA'ita3 sunt quaidara oranino confictffi, aliae
idkctR, jicjtts
itiiipliliriilii.
habet fama, nt vires eundo acquirat, magis etiani ficti ablucreticishoininum iniproborum, a Catliolicis aliae AlixconHeiie,
ac pravi, quara recti tenax. Saipe quod alteri narra- styli exercendi gratia. De liis infra. Hseretici non so-
verara, id ad me, eodem etiara die, sed multis parti- lura acta subinde corruperunt, exotica assuentes se-
bus ampliatum, itaque innnutaturarediit,utipsequod gnienta pra^claris illustriura Sanctorura actis, quibus
a memanarat non agnoscereni, donec sciscitando au- eos veluti insignitisnotis vindicarent sibi sed et suae oh Itiercticis
;
ctorem ejus quod raihi referebatur, quid, a quibus, factionis homincs flagitiosissimos veluti Sanctos, et siiortm gre-
quo errore esset adjectura, coraperi. Si id in viris justas eorum cjedes raartyria prfedicarunt. Oinitto
(lalitttn,
eruditis,quibus fides optima ac sinceritas morum, Tanchelinum, Joannem Hus, et alios ejusdeni farinie,
vel cogitationum evagatio aliqua, vel intempestiva qiios nuper stolidi quidam ac deraentes honiines e
iuterpretatio efficit, quid rudi et imperita; iilebi fiet ? Calvini grege, aeque ac veteres Ecclesiae Martyres et
Acta sunt alia, non ita quidein ex incertis populi Pontifices vclut Ecclesi;e sua; ornamenta ostentare
,
narrationibus conserta, sed docte ac graviter olim non erubuerunt. Usitata fraus est sectariorum.
conscripta; verum deinde adulterata. Malitia; da;- Speciinen proferani perantiqiium. Extat in ijuibus-
monura id Arnobius imiuitat, qui vel honorem dara Mss. inter reliqiiorura acta Sanctorura, historia
debitum Sanctis detrahere, vel proventuriira inorta- qua<dara aut fabiila fitulo Passionis Donati Martyris,
libus emulumentum interchidere hoc pacto conati qui ad conflandara CaDciliano Carthaginensi Epi-
sunt. Si qua stiitt Hltfris, inquit lib. \ , adversus gen- scopo invidiam conscriptus videtur libellus. Alibi
tes, conscripliomlnuiiiue maiidiila, ntalevolcittia dacmo- integrum dabo. hic ne quis decipiatnr, et vere Mar-
num, quimtm nira et sludiiim esl lianc inlercipere veri- tyrein credat (ut olim Rosweydus, re non discussa)
tatem el cimsiiiiilitim ttis Itomiitum, interpolata qnirdam partem exhibeho. Ita ergo habet
illiiis : Si mani- ul oliin a Do-
et addita, pariim mutala alque delracla, verbis, syl- festa persecntionum ijesta non otiose conscripta sunt, uatistis
labis, lilteris, ul crcdeiiltttm litrdarettl fitlem, et nec iitconsulte iv Itonorem Martyrum et a>ilificalionem
cretieiitiiim
: :
PR.EFATIO GENERALIS IN VITAS SS.
civdentium amiiversaria solennitnte leguntur, cur 7ion hendo ajjologos, etiara Sanctis usurpatos. Ea tamen
magis subdolae framlis ct blandx dfirptionis insidiie milii scribeiuii ratio non probatur : nam vel falsara
conscribantur pariter et legantur, qua' sub obtentu re- opinionem de Sanotis concipiunt Lectores, vel, si
ligionis auiinas fraudulent a circumvenlione sultvertuntf confictam esse narrationem indicatur, reliqua San- anrcctc?
magis enini instvuctio vecessaria iUis est, ubi professa ctorum gesta eo niodo fieta esse suspicantur, et
hostilitas non est : quia iiostilis otnnimodis socielas ad nonnumquam an qui celebrantur Sancti, unquam
decipiendum faciUs et prompta est ; et inimici hominis extiterint dubitant. Quae etsi non evenirent, non
domestici ejus. Ideo alienum ab officio pietatis et reli- tamen mendacium esse piBtatis incitamentum debet.
giovis erit von sohan Martijrum glorias invida quo- Deus veritas est. Exosa illi falsitas omnis, verbo-
dammodo taciturnitatc comp7'imcre, sed ctiam patroci- rura, morum, scriptionis. Quem styluni exercere
navte sUentio deceptorias subtUitates cclare. Enimvero, delectat. habet luculentam in sacris ac profanis hi-
quod salutare, tam periculose tacetur a prudentibus, storiis materiam. Sperat nominis celebritatera mi-
quam inutUiter a simplicibus ignoratur. Quoniam qui- randorum eventuum casuumque inventione? Quis
dent, vt facile est incautos appcUatione nominis Christi est adeo stupidus, qui non longe plura, quani scripta
a fallacibus decipi, ita necessc cst finijcre nomen mini- unquam sint, possit excogitare, licet desit apte ea
stros Antichristi. Proditione ergo biporuni latentium scribendi facultas? Veritati, qua licet, consecremus
sub vestitim oviuni insidiis aut liberabuntur instructi stjlum, studia, actiones universas.
qui imperitia faUcbantur, aut contumaces suo vitio pe^
ribunt, sine culpa et pcricido prirdicantiim Christia- 111. Qiio in ordine hwcponenda.
norum. Canss.v ergo rcpctendn? qiuv
utilitatis et justUiiv pleniv
morando corroborantur, et
sunt
gestir
quia et /ideles
rudes quosque ad toleranliam
sunt
comme-
, et
E is ita constitutis, erit
historicorum classem raea haec pertineant, quaerat.
fortasse qui ad quara
tentaiionis instigant, et inimicos detcgcndo condemnant. Dixi de Vitis singuHs suo loco. Sed multorura ani-
Prcedicet ergo patientissimam fUiorum suorum fidem mis ea insita est opinio, plerasque vitas Sanctorum
pia matcr Ecclesia : recognoscnt et fructum operis sui inerti seculo a monacliis, piis ut plurinium et bonis,
latronumcrudelissimoruni spelunca. Ergo jam veniamus ac simplicibus hominibus, sed ignaris fere littera-
adcaussns. 7?cs npud Cnrthnginem gesta cst, Civciliano rura, esse conscrlptas, non ex certorum raonumen-
Pseudoepiscopo tunc instante, assevtiente Comite Leon- torum fide, sed vel ex futilibus narratiiniculis, vel
tio, Duce Ursatio, Marcellino tunc Tribuno famulante, ex propria quadam phantasia, ac fabrica hebetis Quidam te~
diabolo tamen omnium islorum consiliario existevte. ingenii inscite illa nostrorura Heroum decora spe- mere protinn-
Primo etenim, ut inveternto dniconi mos est, quasi jam culantis. Ita loquuntur, nec sine supercilio, Critici tiant, omtiCA
SS. Vitascon-
nm ipse persecutione manifcsta Christiani vomivis im- quidam, qui ultra apices tamen et Gramraaticales
ficlas.
pugnator extiterit, eos guos aperta persecutiove supe- lites parum norunt, licet ipsi se intelligere et sapere
rare non potuit, callida fraude circumvevire molitus plusquara ceteros arbitrentur. Et sunt nonnumquam,
cst, ut eo facUius deccptio proderet, qno dccepliouis au- quod oranium colere amicitias se velle profiteantur,
clor latuissct. Plura tleinceps C^cilianum Episco-
in ex nimium familiari convictu eorum qui non recte
pura, et Yiros illos principes a Constantino Ma^aio de religione sentiunt, aliqua afflati insalubri aura.
in Africam missos, jacit maledicta et calumnias. Alii dura nimis cauti esse volunt, neque uspiam
Late controversiara Iianc onniem ortumque schisma- secure audent insistere, ne labantur; nihil .satis
tis Donatistarum prosequitur Baronius tom. SAnnal. firnium putant, ac temere multa respuunt, dum ne
Aliae a Catholieis confictiK Sanctorum historia?, explorare quidem cujusmodi ea sint. volunt. Utro-
non ut cuiquam Sancti gloriosam appellationem tri- runique iuiniica veritati ratio est. Utrisque occur-
buant, cui eani IJcclesia non decreverit, sed ut ea de reudum non tam verbis quam rebus ipsis.
illis scribant, quse gesta numquam sint, geri solum Dicoigitur, Priraura nullasesse hoc in opere vitas,
a Cnllwlicis
lkroumliis',0- ,
potuerint. Viguit olim vigetque etianmum ille mos, quas omnino commentitias possitquis vel levissime Imonutlte lUe
ut quo magis Lectores captentur legendi aviditate, suspicari, aliquo semper attestante Martyrologio cer- tales
historias Regum ac Heroum, qnorum ficta et noraina tave auctoritate. Dein nullas esse, quas probabile sit
sunt et regna et facta, ac mirabiles eventus, corapo- ulla ex parte ab hcereticis aliisque maleferiatis homi-
nant viri etiam non indocti, qui utilius aliis in rebus nibus vitiatas. Ceteris ex generibus sunt complures.
collocare operam potuissent. Tolerari id potesttamen, Aliquot recensebo; nec, ut omnes, quidquam at-
si penitus etiara conficta nomina sint at nonne : tinet.
sapientibus lectoribus illudunt, cura noti nominis Ab oculatis testibus conscriptae sunt i. Januar.
Regi cuipiam facta affingunt, quse ille ne cogitarit Vitie SS. Fulgentii Episcopi Ruspensis et Eugendi
iit Lectorea quidem? Nonne iis ipsis. quorura sic celebrant nomen, Abbatis a discipulis S. Gregorii Ep. Nazianzeni a
;
oblectetil,
ut quje vere dignalaude gesseruntpenitusobterant. et S. Gregorio Theologo filio; S. Guilielmi Abb. Divio- sed sutil mnl-
quod nerao, nisi stultus, «quo aninio patiatur, multa nensis a Rodulpho Glabro ; S. Odilonis a Lethaldo. t(B abocutalii
tribuant aliena, falsa, ridicula, non tam adulatione n. Macarii Alexandrini a Palladio S. Adelardi tcstibus
S. ;
scri-
aliqua, quia jam ad illos Heroas rei hujus sensus non Abb. Vita a S. Paschasio Ratberto, miracula a pta:
perveniat. quara insania quadara scribendi? Estque S. Geraldo, vel Gerardo Abb. Silvae-raajuris. \\\.
in lectoribus ipsis furor quidara, ut cura veras uti- S. Genovefje. quaa taraen fortassis interpolata.
lesque historias ne inspicere quidem dignentur. con- IV. B. AngeljB Fulginatis ab Arnaldo. v. S. Syncle-
fictas illas mentiendi artificio allecti dies totos ac ticoe a S. Athanasio; S. Siineonis Stylit* ab An-
iioctes volvant. Ast illud mihi petulantissimae auda- tonio, aut saltem a Theodoreto; a S. .i^milianae
cise videtur, quod etiam in sanctorum hominum re- Noricorum ab
S. Gregorio. vni. S. Severini Apostoli
ettnm SS. 1 - bus gestis ita ludere audent horaines importune ludi- Eugippio; ejusdem Translatio a Joauue Diacono.
cri, ne dicam impii. Ita Caroli Magni lustoriara X. S. GuilielmiEp. Bituricensis. xii. S. Benedicti
ineptus quidam tenebrio Turpini gravissimi Anti- Alibatis a Beda. xui. B. Juettse, sive JuttJE, ab
S.
stitis ementito nomine scripsit ita Reinoldi Marty- : Hugone Floreffiensi. xiv. SS. PP. in Sina raonte a
ris. aliorumque acta violata scurrili styli licentia. S. Nilo S. Eugelmari Ereraitfe Martyris. xv. S. Ale-
;
At sunt nonnulli haud digni
tani acri fortossis xandri Acoeraetorum couditoris. xvi. S. Honorati
reprehensione,qui pra^ceptiones aliquas suas adcon- Ep. Arelaten. a S. Hilario; S. Marcelli PapjB mira-
forraandos mores, excitandamque pietatem accom- cula ab Ursione Abbate. xvii. S. Antonii Abb. a
atiqmtndu
modatas, ut vira habeant tanto raajorem, sub Sancti S. Athanasio; SS. Antonii,Joannis, Meruli a S. Gre-
vra:textu nw alicujus noraine proponuut, et ut suavius influant gorio. xix. S. Marii, Marthic, etsociorum; S.WoI-
ralis institu- melle jucundissiraae fictionis illinunt. Non repre- stani Episcopi Wigorniensis a Flurentio. xx. S. Se-
lionis
bastiani
AD ABBATEM L^TIENSEM.
bastiani M. Traiislationis historia. .\xi. SS. Fructuosi ab Huberto. xiii. S. Ililarii Episc. a Fortunato.
Episcopi et sociorum MM. S. Eiiijilianii aB. Enno- XXII. B. Walteri de Birbeke. xxviii. B. Margaritaa
dio. xxn. S. Anastasii Persae M. miraciila. xxiii. Hung.aricffi a Garino. xxix. Venerabilis Caroli Abb.
S. Asclffi M. Acta; S. Victoris et socii Translatio a Villariensis; S. Petri Nolasci a Francisco Zumel.
Joanne Buzelino. xxiv. S. Macedonii anachoretae XXX. S. Aldegundis Virginis ab Hucbaldo et aliis.
a Tlieoiloreto. xxv. Popponis ab Everlielmo.
S. Plura sunt ejusmodi a nobis ita oollecta et conserta ;
XXVI. S. Piilyoarpi martyrium uli Ecclesia Srayr- S. Attici Episc. S. Cyri Episc. S. Pegas Virg.
nensi; S. Paula; Romanse a S. Hieronyrao. xxvu. vinjanu. S. Petri Episc. Sebasteni ix. S. Paulini
B. Joanuis Episcopi Morinensis a Juanne de Colle- Patriarchffi Aqiiileiensis ix. S. Ciesariie Virg. xii.
niedio. xxvni. Martjrum Alexandrinorum cajdes; S. Bernonis Abb. xni. S. D.atii Episc. Mediolanen.
S. Caroli Magni Imp. Vita ab Eginardo. xxxix. XIV. S. Emeberti, sive Ableberti Episc. et S. Ceo-
S. Petri Thomasiia PhilippoMazzerio.xxxi. S. Mar- liilphi Regis. XV. S. Fabiani Papae xx. S. Cyrilli Pa-
cellie a S. Hiei'onymo; S. Martini Sauriensis a triarch. Alexanilrini xxviii. et aliorum plurimorum.
Salvato; et alise complures : nec enim omnes hic Neque harum vitarum arbitror facile convelli a
enumeravi, sed pra;cipuas, aut quarum ha!c com- quoquam fldem posse; nisi quod quae a me sunt elu-
mentans in memoriam primum rediit. Non sunt cubratffi, iis alia quae addi potuissent venient fortas-
liiEc otiose multi.s post seculis cunflcta, sed a viris sis Lectori iu mentem non pauca. Nunc
quae ex fama atiqua ex.
sapientibus qiii ea spectarant litterarum monumen- cunscriptie, longo postquara Sancti decesserant tem- fa"ta.
tis signata, ac fidelissime ad nostram Ktatem con- pore, aut ex monumentis non ita vel authenticis vel
servata. Neque est quod fastidiosi homines mo- illustribus. Hoc ex genere sunt
i. S. Martinee V.
nachos hebetes et inertes quorum
criminentur, M. MochutE utriusque, iii. S. Bertiliaj Virg. iv.
S.
industria, si verum fateri volumus, non modo sacra S. Neophytae V. M.etS. Pliaraildis Virg. viii. S. Lu-
ha3c antiquas pietatis, sed omnia oinnino vetustce ciani Bellovacorum Apostoli; S. Patientis Episc.
eruditinnis ad nos perveuere monumenta quod : Meten. S. Balduini Diaconi M. S. Erardi sive per
eli.im Haereticorum multi non diifltentur. Paulum, sive per Conradum. x. S. Gonzalvi Araa-
mutUE ab iis Jam qui non ipsi spectarunt quidem qufe tradide- ranthi per Didacuin de Rosario. xi. S. Leucii Episc.
quibus oculati runt litteris, aut non omnia (quamquam neque quos XIII. S. Putiti M. S. Agricii Episc. Trevir. S. Viventii
tesfes. aurdura; et inspectores dicimus, ita speculati sunt Presbyteri;S.KentigerniEpisc.xvi. S. JacobiEpisc.
nmnia diligenter, ut non etiam qua^dam ab alils Tarentas. xvii. SS. Tergeminorum, sive per Warna-
acciperint ) sed tamen qui pleraque iis qui geri ea harium sive per anonymum;
Genulphi Episc. S.
videi-ant narraiitibus didicerunt, sunt plurinu hoc xvHi. S. Priscae V. M. S. Deicoli Abb. xx. S. Fe-
in opere. Ea ratione i Jaimarii B. Petrus Damiani chini Abb. xxiv. S. Sophiae.sive Caduci Episc. .xxvi.
S. Odilonis Vitam scripsit. iv. S. Gregurius Turo- S. Nothurgae. xxvii. S. Juliani Cenoinanorura Apo-
nensis S. Gregorii Lingonensis Episcupi. viii. Ber- stoli per Lethaldum. xxix. S. Valerii Episc. Tre-
nardus Justinianus S. Laurentii Justiniani. ix. vir. SS. Saviniani M. et Sabina: V. S. GildiE Abb.
S. Beda S. Adriani Abb. xi. Gregorius Papa
S. XXXI. S. Geminiani Ep. Mutinen. SS. Julii et Ju-
S. Anasfasii Abb. xiii. Joannes Presbyter S. Gla- liani; S. Aidani sive Medoci Episc.
phyrifi; Isidorusde Isolanis B. Veronicce. xv. Ruifi- Postremuiu genus est Vit.arum, quae ex genuinis
nus et Palladius S. Macarii.(Egyptii. xix. Walafridus contracta;, vel certe variis locis interpolat«. Atque
S. Blaitmaci. xx. S. Euthymii Magni Abb. Cyrillus hoc quidem apte factum est nonnumquam a viris
monachus. xxni. Leontius Episcopus S. Joannis eruditis malera taraen aunotassent potius seorsim
; plures eorr-
Eleemonis; S. Beda S. Boisili. xxv. S.Chrysostomus observationem, appendicera, eraendationera suam, "'"cic, «ei
SS. Juventini etMaximi. xvi. HermauusB.Hasecae. trrterpoarr.
quara intexulssent pristinae narrationi. Hoc genus
Atque alii, quorum expressa non sunt nomina, v. latissirae patet, atque cuni priEcedente, accurate ut
S. Gerlaci Eremitae; vii. ^'enerabilis Ludovici Blosii examinentur quie ejusmodi sunt, postulat. Talia
Abb. XI. S. TheodosiiCoenobiarchie. xiii. B. Godefridi suut quaecumque fere a Metaphraste, Surio, Haraeo,
Capenbergensis, xv. S. Idae Virg. etS.BonitiEpisc. Grasio, Lippeloo, Wicelio, Ribadeneira, et aliis plu-
XVII. S. Sulpitii Pii Episc. S. Ricmiri Ahb. xxv. hominibus scripta talia quie in
rirais, doctis et piis ;
f
S. PrKJecti Episc. Mart. xxvi. S. Bathildis ReginiE. Menaeis Graecorura, Petro de Natalib. Vincentio
Jam vero plures etiam extitere, qui ea scriberent Bellovac. S. Antonino extant talia Acta S. Maximi
:
quiE neijue spectassent, neque ab oculatis testibus M. II Janii. S. Severini Episc. Septempedani vni.
audissent; sed, quod vel setate aliquanto juniores, S. Egwini xi. S. M;iuri Abb. xv interpolato abOdone
vel longo spatio terrarum dissiti esseut, abiis solum S. Fausti opere. S. Marcelli Papae xvi, quae tamen
didicisscut, quibus ipsi spectatores narraverant. Ad alii genuina censent.
hanc classem ea fere pertinent omnia, quie a coiB-
ntiiytiuitiaU'
serant ab ot'u- taneis
lalis lestibm
aut coaevis scripta passim annotavi, ac nomi- § IV. An Posterioris (jmeris scripta omnia
natim Acta S. Gordii M. per S. Basilium iii Jauuar. respiieiida.
mnaverunl;
S. Eduardi Regis v. S. Pauli primi Eremitffi per
S. Hieroiiymum x. S. Felicis per S. Paulinum xiv. l\.lii non universim Vitas respuiint omnes : duo
S. Basslaui Episc. Laudis-Pompeiae xix. S. Luuno- illa postrenia genera impiignant. Diligere se aiunt
niari Abb. S. Sebastiani M. si quidem per S. Am- vitas Sanctorum, eas volutant, et luulta ex iishau-
brosiuni hujusve ajqualem, xx. S. Agnetis per eum- riunt, quibus suos aliontmque ad virtiitein animos
dein Amhrosium xxi. SS. Vincentii et Anastasii exsuscitent. Sed nullas edi voluut, nisi limatas judi-
MM. xxn. et aliurum plurimorum. cio, atque undequaque veritate firraatas, quae non Irnp-Qbarti
Denii|U(' qui partim a Scriptoribus notiejam dictie modo non convelli, sed ne opi)Ugiiari quidem possint. (tuitiam tttti-
coraposita recuderunt novo ordine, ac stylu, partim '"ailno (/cne-
Esset sane optandum, ut Sancti oinnes, qualem lii
ex veteribus et certis monumentis, vel ex probatis postulant, nacti esseiit suaruin virtutum pricconem; „„1.^"^' '"„"_
multiB ej au- historicis composuerunt ipsi Sanctorura historias, aut si forte nacti sunt, qua) olira scripta, ipsi prove- ^,,,!,
tlieritrfi>,scri-
raiilti fuere, quos et ego imitor, quoties acta alicu- herent in lucem : aut profecto qui ita sentiunt, ap-
litts ivrrrpo-^i-
jiis noii reperio, sed solum consignatam eorum in pellerent ipsimet ad dilucidanda vel ex integro com-
tw,
SS. r*P. velhistoricis, aut Martyrologiis raemoriam. ponenda Divorum Acta operam ac studium; suive
Ita scripta; sunt Vitffi, ii Januar. S. Adelardi jier siiniles excitarent acri ac certo judicio homines,
S. Geraldum, sive Gerardiim. vi. S. Erminoldi simulque litteris expolitos, qui ad ea Acta suo nitori
Abb. M. VII. S. Raimiindi Pennalortii aClemente VIII restituenda incumberent.
Papa. VIII. S. Frodoberti ab Adzone, S. GudilieVirg. At si id sperare vix licet, et Sanctorum quorum-
4 dam
:
PR^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
dam legitiniis actis abolitis ac consuiiiptis, solac eje halhicinantur? severum judicem ! nuUa deinceps
extant ex fama non omnino certa descriptae, vel cudatur historia, nulla olira scripta (praeter eas
imperite interpolata» Legendae, uti eas superioris qua? a Deo sunt dictatai ) toleretur, si ea lex posita
temporis consuetudo appellabat; quos tamen San- sit, ut nihil inesse falsum aut minus probabile fas sit.
ctos constat plurium seculorum consensu eo gradu Ridebunt, inquis, ista ha^retici. Quid deinde? Sa- liefutantur,
ac loco habitos a majoribus, atque anatliematis vo- cratissimanostree fidei raysteria rident, ridentetiam contrasen-
tientium ar-
tivisque tabulis ac sacris cultos, ipsa Romana Ec- Hbros nonnuUos, quos a Divino Spiritu raanasse
gumenta
clesia, arbitra sacronim ac magistra sauotitatis, vel certo scimus, rident multas piorum laudabiles actio-
i. Itceretici
jubente, vel annuente, vel saltem connivente; quid nes, rident vitas a spectatoribus iisque sapientissi- ficcc Acta ri'
tt cdi nolunU hujusmodi eorum Aotis faciemu.s? Omitti vis, in te- mis et sanctissimis conscriptas. IlHs uon scribimus. dcbunt.
nebras adjici aut ignem potius, planeque absumi. Non esset difficile eorum retundere impudentiam,
Merito quidem si quid inest, quod fidei orthodoxBe, sed non sunttanti. Suumilluminsulsisslmum salem,
rectc. si fidci aut rectse morum disciplinre adversetur. Id enim quacumque in re voluerint, consumant. Nihil eos
advenciHtir, ferendum non est tollendum est protinus e medio,
: moramur. Piis et probis hominibus scrihiraus, qui-
ne quid damui cuiqnam consciscat. Atque utinamqui bus ha;c stimulum ad virtutes capessendas admone-
tani severi sunt in Vitas Sanctorum; eadem censura bunt. Nec ridebunt tamen heterodoxi omnes labo-
perstringerent. imo exterminarent libros plurimos, rem hunc meum. Sunt inter eos quidam amatores
qni non levem invehunt morum corruptelam. antiquitatis. eoque propius distantes a regno Dei,
Si quid vero inest in Actis quibusdam, quod neque qui gaudebunt in lucem proferri multa quocumque
traditai divinitus doctrinse adversetur, neque depra- etiam squallore obsita, quibus ipsi ad eas quas mo-
vare vitiorum illecebris lectorum animos videatur; liuntur humana^ Utteraturre lucubrationes utantur.
aiit omnibtis repugnet tamen omnibus earum petatum, quibus ex- Usus est sane in Italia iUustranda PhiUppus Cluve-
hisloricis.
titisse Sancti illi dicuntur, liistoricis, aut plerisque rius, GuiHehnus Cambdenuis neque
in Britannia :
ac maxime probatis; id quidem quodcumque est vel omniarespuent Jacobus Usserius,
istiusraodi scripta
paterer expungi. vel ipse certe notarem. At si est Gerardus Joannes Vossius, Joannes Meursius, alii-
(luidpiam, quod uni sohmi antiquaf; histori^ non que. Utinam eorura aliqnando ista lectione commo-
congruat, non ideo id poscribi requum est, cum in- veantur mentes, ut tandera CathoUcie c;iritati et
ter sese frequeuter Scriptores dissentiant et veteres concordire mamis, animos, calamos dedant.
et moderni, etiam qui res sure aetatis scribunt, et Ipsi CathoUci ha^c fastidient. Nempe ut favum
quibus gerendis ipsi interfuerunt. Nec video cur quorjue immodice saturati. At pUires avide comple-
Ammiano Marcellino. bosti Christianorum, aut al- ctentur. Prxclare enira Lindanus doctissimus Rurse- 2. Cntholicis
teri ejusdem farinae, phis haberi fidei debeat, quam mundensium Episcopus in elogio Martyrologii a Ba- fastidium mo-
vebuni.
Christiano cuipiam, rudi Hcet et impei'ito scriptori. ronio recogniti et annotationibus iUustrati scribit. si
Nam etsi fuerit hic fortassis, ut dictitant. nimis cre- quiE parndoxa f{uibu:idam fortc vi(lebuntur,illa equidcm
dulus; ast ille invidia callide reticet, vel maligne eo esse loco hahcnda ut avidius expetantur. Si qui tamen
deterit nnstrorum decora. ita tenero stomacho sunt, ut hfec iis nauseam pro-
Quid si, quarum maxime falsitatem suspectas, eas vocent, eorum lectione abstineant; habent alia qua»
Sanctorum vitas constaret esse scriptas ab ipsorum legant. Non semper singulis convivis oranes con-
aequali, et gestorum omnium teste oculato, viro veniunt appositi cibi : satis est si aHqui conveniant.
bono, sive Cliri.-^tiano. sive etiam Ethnico, sed eo aut plerique. Nec quia sit aliquis qui caseo, oleo, cru-
prorsus modo quo nunc exstant, an etiam tunc eas dis vesci noHt; abesse oranino oleum, caseum, poma,
respueres ac damnares? Minime, inquis. Verum lactucas a mensis, quihus eos adhibes, necesse est.
etiam sic inornate sunt scriptte. Sed vere. SimpHciter et im- Habet Lectormeum de singuIisVitisjudicium. Prae-
scribi ab ocu- perite, imo sincere. Incerta sunt quje memorant. tereatsi quid suo non viderit palato aptum. At s^epe
latis testibus
Imo visa, inquis. testata. Ordinatius digeri ea opor- initio multi ea fastidiunt. quae iis postea mirifice
potuerunt.
tuit, noluit auctor,vel non potuit.Quid ergo censes? placent ac prosunt. Fatetur qnandoque Baronius
edendse? an tradendie Vulcano? Edendae. Audio. Acta qutedam ut priraum venerunt in manus, inepta
Dandum sciUcet antiquitati aHquid. Nec fuco eget sibi visa et insipida, qme accuratius expensa vehe-
aut ornatu veritas. Satis ipsa est sibi, ut placeat menter probarit, omnique acceptione digna judica-
bonis, etiam nuda,omnique vacua exotico pigmento. rit. Mihi quoque id usuvenit, Hcet ut pUirimum
At loca non congruunt, aut tempora; nec quidquam cohibere assonsum soleam, donec rem omnem exa-
simile memorant scriptores ilHus temporis. Explica- minarim. Si quorura nimis delicatura est fastidiura.
tionem censeljis adhiberi oportere vel excusationem corrigendum id, ne etiam salubrem, imonecessariam
quasique eftiigium, putius quara omnino repudies, mediciuam, si inveteraverit, respuat. Et sane si
quod ab hujusmodi auctore compositum manifeste illud argumentum quidquam valeat, quam multi
constet Adhibe easdem uunc excusationes, explicatiu-
. sermonem de religione ceterisque virtutibus, usum
nes, effugia, et s^ua Vitisejusmodi auctoritas proba- divinorum Sacramentorum, librorum piorum lectio-
bilitasque constabit. Non mirura etiam spectatores nem, precationes denique fastidiunt? Eone illa mala,
loci notam aut temporis pr^terire, rei soli inteutos. suinmovenfla, abdicanda? Excitandus impeUendus-
Silentium Scriptorum Ethnicorum perinde inter- que in contrarium animus, ut salteraad a^quiUbrita-
pretor, ut si rure gestum quidquam a dissoluto tem quamdam pertingat. Neque qui probet omnia,
Principe ejusve coraitatu, siugulari insolentia, fu- neque qui nihil, ab errore esse securus potest. Fa-
rore, obscaMiitate; ipsi reticeant aulici, at narrent stidiebat oHm sucietatis nostrai parenslgnatius Ubros
Cur Etfmici qui perpessi, quique spectaruutrustici, sed inornate qui sacratractarent;vanos poscebat, qui beUa, etiara
scriptorcs de ac insulse, ncque vel pagura suum nominent, vel in ficta, aliave ludicro mundi genio accommodata, ut
SS. scBpius
qua is provinciasitus, nec quoto id factum sit Pon- eorum lectione oblectaret animum, morbi tcedium
non memiue-
tificis, vel Imperatoris, vel sui Regis anno, expo- Ubi tandem fastidiura superavit, vix satiari
levaret.
rint?
nant, quse nimirum accurati scriptoi'es nou prseter- eorumdemsacrorumlihrorum lectione potei'at. Deiii-
irent; non crederaus sciUcet certiora requiremus
: que fructum tuHt, queni universa seutit Ecclesia.
testimonia. Consulto ilU Principum suorum fu- Eveuiet id liic quoque fortassis, vel ex eo nata sa-
roreni, dedecus, ultioncm divinitus inflictam, ac lutis occasione, a qno maxime animus abhorrebat.
nostrorum virtutes, miracula, victorias omittunt. Inficiari saltem non possumus, ais, quiii raultain
Sit igitur aUquis in loco, tempore, similive circura- his ridicula narrcutur. Ego ita severus non sum, ut 3. Hidicula
stantia error, ideone tota supprimenda cst historia? risu mihi, omnibusque hilaritatis iudiciis interdi- siint.
Etiamne si oculati testes sunt qui ista narrantes cam ; nuraquam tamen, licet verser in hisce Actis
quotidie,
"
AD ABBATEM L^TIENSEM. xxxix
quoticiie, niomiiii milii risum ab iis moveri. Riilicula Ecclesiarura Autistites, nec ipse Praeses et Rector
sunt fateor qure stolidissirai daimones ad Sanctorum ac Pateromniuni Romanus Pontifex. Non estenim is
labefactaiidam iu precandi studio aliisque virtutibus error ejusinodi, qui pietatem aliamve virtutera labe-
constantiam macliinati sunt, dubites majori furore an factet. Necindignatursanctusille Antistes, sibidebi-
yafritie: nego tamen ridiculum esse ea narrari. Atsi tos lionores Areopagita; impendi, neque Areopagita
cui ita splcn salit, prorumpat in sane in risum et ca- eos illi it priereptum, cum suum honorem uterque
clLiunos, ut volet. Ne existimet tamen, a petulantia scntiatad Dei gloriam spectare. Et si qua dies lumen
illa solidum duci argumentum, quo hcec valeant aflerat, ut constet non ab Areopagita, sed altero
Acta convelli, qu« pluribus salubrem potius fletum juniore conversos esse Parisios, non difficulter as-
elicient, cogitantibus quae et quanta egerint Sancti, sentientur e diuturnis tenebris emersue veritati.
quai sint divinitus consecuti.ea ietate, ordine, loco, Quid est hoc, inquies, aliud, quam gravissirao
quo imnc stamus ignavi et degeneres, tam longinquo sanctissimoque Ecclesiaa judicio repugnare? Jubet ea
ab iis spatio semoti. Si quos ita jiupugerint, iis quasdam Sanctorum historias corrigi tu etiara in S.Eccteiora
:
'^"''''^' >" "•
deiude risum ciebnnt exultationemque sempiternam. lucem profers, et iis concilias auctoritatem. Quid
4. Smit intrc- Esto ridicula li:cc non videantur, incredibilia
: eiiim est corrigerequidpiara? intenebrasabdere,luto
dibilia. certe sunt qiiam plurima. Quid ifa ? Quia consuetum immergere, fiammis abolere? an non, quod curvum
rerum Iiumanarum modum excedunt. An asseruntur erat aut videbatur, curare ut rectum sit et sentiatur
viribus facta humanis ? au non a Deo, ejusve auxilio? esse? Hoc enimvero ego facio. Neque enim arbitror
quid huic impossibile ? Si Livius aut Salustius hajc Ecclesiara suodecreto velle oranibus potestatein fieri,
narraret accidisse, crederes, opinor, sed da^monum ut quae singuli improbarint fastidioso aut aliisopinio-
praestigiis facta diceres. Aii ergo plus haB, quam su- nibus prffioccupato ,judicio, ea ceu figmenta repu-
premse mentis immensum numeu potest; ut si ab diare et abjioere valeant; imo et suas conjecturas
lioc factum esse quodpiam portentum narretur, iu- veluti a majoribus traditam narrationem obtrudere,
credibile pronunties; si ab illis, continuo liabeas vetustis temere interpolatis monumentis. Ego contra
fidem? Potuit, inquis, ea Deus; fecisse uude con- laborem raeum universae Ecclesiae, ac prsesertim
stat? unde- coustaret tibi Livio narrante ? fide hu- moderatrici ceterarum Romanae Sedi, probaturum
maua, opinor, quse et hic hal)et locum. Quieris me confido. Vitas quas, legitimas censeara significo,
unde milii constet, fecisse Deuni quidquam quod quas et quatenus tolerabiles, quas, quaque ratione
memoratur unde tibi coni^tat non fecisse? Aucto-
: emendandas; ea tamen raodestia, ut saepe me confi-
rem profero qui asserat habes qui neget ? si habes,
: tear non videre quo pacto quae suspicor inessemenda
utrius potior fides ? si non habes, et fieri fateris corrigam ; obtesterque alios ut suggerant, si quid
posse ; vide ne temerarium sit absque ulla ratione iis aptius occurrerit.
negare esse factum. NuIIa fuit, inquis, patrandi mi- Ergo neque quia periculum sit ne risum moveant
raculi caussa. Unde id nosti ? non scribitur. An ergo quibusdam scurris, qui
h.Treticis, aut potius insulsis
onmes rerum omnium conscriptas caussas? Proditur ad haereticorum fornices confugerunt: -neque quia
forte aliqua, sed quae tibi non probetur. Scrutatus fastidio futura palato quorumdam Catholicorura ti-
es nerape omnia Dei consilia. Nescis, ah nescis, qua3 nieantur; neque quia ridicula sint. quae contra seria
ejus bonitas sit et munificentia, cui terminos ponis, sunt et gravia; neque quia incredibilia, cum et saepe
quos ultra uon deceat gratificari eum mortalibus. facta alias sint. et Deo usitata; neque quia pernicio-
Loqui bruta animantia, suscitari ac denuo vivescere sos gignant errores, cum potius auctoritatera sanctis-
comesa, sparso pulvere nasci segetera et momento simam Ecclesiae assidue inculcent, qund unicum est
maturescere; quid hic non Deo facile? An denuo oontra omne virus errorum antidotum; neque quia
vivere vorata incredibilius, quam de lapidibus susci- corrigiquaedam ex his Ecclesia velit; ideo suppri-
tari filios Abrahfe ? an difficilius est efficere ut lo- menda, penitusque abolenda. Imo potius quia a '""«'"ici-
bonis, simplicibus, sinceris hominibus, etsi non '"™
''""'
quatur columbaaut camelus, ad solatium vel prffisi- ,
viris bonti
dium vel institutionem Sauctorum, quara ut asina summa arte scripta sunt; quia procul absunt ab omni scrijita.
.
olim ad Balaami, paullo tamen post perituri, coar- adulationis suspicione, cum nullam sibi Auctores
guendam pervicacem temeritatem ? mercedem propositam habueriut, nisi Sanctorum
3. £;Tom Vereris ne haec opiuioues falsas erroresque turbu- patriocinium, ac munifici favorem Numinis; quia
parieni. lentos, et superstitiones pa^ne aniles procreent; quae multorura etiam eruditorum totjam seculis tritama-
cum penitus insederint atque inveteraverint,
etiam nibus, et nuiuquam penitus rejecta etiam a gravissi- ** liorti^ mii
comperta, et gravissimojudicio promulgataveritate, mis Theologis; ea fateamur verisimilia censeri de- ^P"'"'
evelli non possint. Mitte eum timorem. Nosti quffi bere, ao suscipi pleraque, legique utiliter posse :
vis et efficacitas
sit veritatis, quanta neque vino diimraodo quie subinde admonui observentur, quasque
etiam sapientes deraentet; neque Regi,
inest, licet alii eruditiores monebunt.
cujus tamen nutu vita morsque subjecti populi con-
stat;neque mulieri, cujus solet esse amor ad insa- An Acta SS. apocrypha.
§ V.
uiara vehemens. Correcta sunt nuper quaadam in
Martyrologio quis non prompte et libenter verita-
; i3unt alii quidam Aristarchi, severi cumprirais et
tera ample.vus? Neque hic periculosus est error, ut imi)ortuni, qui ideutidem illud occinunt, Apocrypha
nesciam ortuni Sancti alicujus, aut quodpiam ejus haec esse, Iiausta ex Apocryphorum fabulis. somniis,
factum, quorum quffidam etiam sacra Scriptura oc- deliramentis : eaque fi/)oc)'i/^/ii appellatione veluti vali- An /kpc iiiio-
culuit. Occiderit S. Georgius draconem verum, aii dissimo ariete dejicere se ac prosteruere uuiversuin <^riifiha,
metaphoricum, quid interest? Vulgus verum existi- hoc nostrum opus arbitrantur; cuni ipsismet suum
mat occidisse, aliter docti sentiunt : errat pars alter- illud telum, quo utuntur, apocryplium sit; vocis, in-
utra, sine piaculo. Quales apud Gallos disputatio- quam, ipsius ne notioneraquidem assequautur. Nam
nes, non de miraculo uno alterove, sed de Sanctis quod instant et urgeiit, gravissima Gelasii Papae
ipsis qui sacrorum solenni apparatu coluntur. S. Dio- sententia in apocrypliorum classem esse relata hiBO,
nysium Parisiorum Apostolum sub annum a Christi ac vetita legi, id ita liabet.
uitu ccL missura in Gallias viri eruditi existimant, S. Gelasius Papa in concilio Roraano lxx Episco-
eumque se publice venerari profitentur. Voluut alii poruin, Asterio et Praisidio Coss. anuo Christi 494
ne extitisse qnidem euin unquara, proque eo Areo- habito, ((|uod ct Gratiauus in Decretura retulit par. .«' "' '«/'"
pagitam Dionysium saeris solennibus colendum. An 1, dist. 15, caii. 3. Saucla Romana.) varia recensens P™*'''''/"''
ea levis est controversia ? Errare alterutram partem sanctorum Patrura opuscula, qUcE post Scripturje li-
nniiia-^V^
necesse est. Non commoventur taraen propterea bros suscipi permittit, et in Ecclesia legi, ita inter 15
alia
PR^FATIO GENERAUS IN VITAS SS.
alia loquitiir : Itcm {icsta sanctorum Martyrum, qui tium diligentin Sacerdotum. Cur autem hoc, nisi quia
muUipUcibMS tormenlonm crnciatilms, et mirabilibns ob antiquitatem suspectx /idei judicata sunt, nec utrum
coiifessionum triiimpliis irrndiant. Qnis ila esse Catholi- hxcessent qux iUe scripsisset, poteratinveniri, non tali-
cormn djibitet,et mnjorn eos in agonibus fiiisse perpessos, bus proferentibus, qui ea per seriem successionis reperi-
nec ftuis viribits, scd ijrntia Deiet adjiitorio uuiversa tole- rentur rite servasse. Unde illa qux sub ejus nomine
rasse? Sed ideo secundum antiqiiam- consuctudinem sin- proferuntur rectc a prudentibus judicantur non
gulari cautela in sancta Romann Ecdesia non Icguntur, ipaius esse credenda; sicut multa sub nominibus et
quia et eorum, qui conscripsere,nomina penitus ignoran- aliorum Prophetarum, etrecentiorasuh nominibusApo-
tur; et. ab infidelibus aut idioHs super/lua, aut minus stolorum ab hxreticiji proferuntnr, qux omnia sub no-
apta, quam rei ordo fuerit, scripta esse putantitr ; sicut mine apocryphorum abauctoritate canonic^ diligentiexn-
cujusdam Quirici et Julitx, sicut Gcorgii, aliorumque minatione remota sunt. Deoadem Enochi propbetia, et
hujusmodi passiones, quse ab hxreticis perliibentur com- aliorum scriptis idemsanctusDoctor Ub. 18, cap. 38
positse. Propter quod, ut dictum est, nc vel lcvis subsan- ait, ut apud Judxos et apud nos in auctoritate non essent,
nandioriretur occasio, in sancta J^omana Ecclaia non le- nimiam fecisse antiquitatem ,
proptcr quam videbantur
guntiir. Nos tamen cumpnvdicta Ecclesia omnes Martyres habenda esse suspecta, ne proferrentur falsa pro veris.
et eorum gloiiosos agones, qui Deo magis quam homini- At quidum ex non raodo in-
his apocryphis libris
bus noti omni devotione
siint, veneramur.Uxc iWe.^^eu certa3 erant auctoritatis, sed et omnino alienis tri-
dubitari possit, quin illa Sanctoruin acta apocrypha buebantur auctoribus. Sic idem Augustinus contra
judicet, postea in A^otitia librorum apocryphorum, qui Faustum Manichai-ura lib. 22, cap. 79: Legunt scri-
aul aub ftclo
nonrecipiuntur iterum recenset et apocrypha appeilat, pturas apocrypbas Manichxi a nescio quibus sutoribus
,
nommc edila,
Passionem Quirici et JuUtx, et Passionem Georgii. fahularum, sub Apostolorum nomine scriptas, qux stio-
ulAclaS.Tho-
Ut scrupulus liic, qui quorumdam animos assidue rum Scriplorum temporibus in auctoritatem sanctx Ec- mce;
stimulat ac pungit.penitus evellatur, priraum expli- clesix recipi mererentur, si sancti et docti homines, qui
Apocrijpha candum, quid apocryplmm sit, quotque modis dica- tunc in hac vita erant et examinare talia poterant, eos
undf dicla? tur tum quatenus haec apocrjqiha censeri debeant,
:
vera locutos esse cognoscerent Utrum illa vera sit
uti et alia quasdam veterum scripta. Apocryphum ab aut conficta narratio, nihil mea nunc interest. Certe
anoxpvTiTBiv , sive 6imY.^vT:Ti<3QaiyCelnre,occulere,absco7i- enim Manichxi, a quibus illx scripturx, quas Canon
deducitur; non, uthabet Glossa ad c^xv.Sancta
de-re, Ecclesiasticus 7X'spuit, tamquam verx atque sineerx ac-
Romana, ab aTro de,et zpuai; secretum; neque omnino ceptantur, etc. Verum ista nunc missa facio nam :
Graecum est xputri?, sed a xpOTt-u est xpiii{>i;, id est non sum ita stolidus, ut utla Sanctorum Acta, nisi si
latebra, occultatio. Siguificat ergo «Troxpujpov, occuUum, qure suntex sacris Scripturis sumpta. Canonica esse
arcanum, nec propalam enuntiatum. velim et scripturae Divince obtinere auctoritatera :
Primo igitur apocrj^luim dicitur, ut habet Glossa non poterunt igitur apocrypharum scripturarum no-
in can. i, dist. 16, quod certo auctore caret, uti li- mine ab Ecclesia repudiari.
Sic nppdlan- ber Judicura, liber Tobiie, Esther, MacliabEeorum, Tertio igitur, apocryplios libros, etproprie, appel-
liir Job et alii. qui taraen inter Canonica Divincc Scri-
qua; certo lat Gelasius, quos in Ecclesiam sancit publice legi
ttHCiorc ca- pturaj volumina lialjentur. Ea ratione inter sacros non oportere, quasi aTro/p-jTrricQai eos deceat, ab-
renl.
et Ecclesiasticos libros, quos Covarruvias lib. 4, scondi, et removeri aluce Ecclesia^, ubi nihil fas sit,
Variar.,cap. \^et\7,IIagiographos appellat,retineri nisi omnino probatum. Quia tamen ea latius
legi.
Sed de
aliqui possunt, quorura ignorentur auctnres. sumi significatio videtur, possunt libri quos perstrin-
hoc apocryphorum genere non quaeritur certum est : git Gelasius, ut loco citato observat Covarruvias in
enim esse inter Acta Sanctorum multa, quae a quo duas classes distribui, ut alii sint haeretici. neque
tradita sint litteris ignoretur; sed et ejusraodi plu- palam neque privatim legendi, sed abominandi po- 3. quo! legi in
riraa sunt legitima, et iiemini omnino su.specta, ut tius, planeque abolendi, ut qui pestera sint legenti-
Ec^lesia non
debent.
Acta SS. Fructuosi Episcopi. Augurii et Eulogii Inis allaturi; alii sirapliciter apocrA'phi, qui neque
MM. xxiJanuarii, et aliorum pluriniorum. neque semper ab incerto scripti auctore.
ha?retici,
Alio modo apocryphum dicitur,quod inter Divinse neque sub ementito alicujus sacri scriptoris noraine;
2. qtue non Scriptura? librosuon numeratur. ItaS. nieronymus rainorem tamen obtineant auctoritatem, neque ab
siintincanone Prolog. in libros Regnm: Hic prologus Scripturarum, Ecclesia et Patrihus usquequaque probatara; pro-
Scriptiira- quasi galeatum principium, omnibus libris, quos ex pterea quodfalsa quxdam in eis, i\t scribitCovarruvias
rutn.
Hebraeo vcrtimus in Latinum, convenire potest, ut scire lib. 4, Variarum c. 17, veris qiiandoque miseca/itur,
valeamus quidquid exlrn hos est, inter upocrypha esse peregrina quxdam aut portentosa narrentur, qux nec
ponendum. Sic oratio Manasse Regis, sic libri ter- pie nec commode credi possunt; vel ex eo denique quod
tius et quartus Esdrae apocrj^phi sunt; lieet enira eoi^tm auctores quxdam veterum dogmata fuerinl secuti,
antiqua? nec indigme fide historiae habeant pondus, qux postea testimonio sacrarum Sciipturarum eonvicta
non tanien habentur a Spiritu sancto dictati. Sed sint. Atque ideo hi Ubri apocryphi dicuntur, quod non
neque hac notione apocryphi voceni usurpant, qui sint pubUce in tetnplis legendi; Ucet privatim, caute ta-
nostra esse apocryplia criminantur nani etiara pro- :
men, leyi possint. Ergo libri npocryphi, ut idem mox licel ponsint
batissims Patrum lucubrationes ea ratione apocry- snbdit, Ucet in ecclems legi non debcant publice, possunt privntim
phge sunt, id est non eo numero ac loco quo divini- tamen privatim legi, et cante, quia eoritm auctoritas in
tus inspiratcP Scripturae. obscuroet abscondito est. Et paullo post mediura capi-
Potissiraum tamen apocryphi vocantur ii libri, tis de Eusebio lo^iuens, Si apocrypha, inquit, inler-
quos aliqui ut Canonicos suscipiunt, Ecclesia refra- pretemur ea, qux publice in Ecclcsiis legi non debent,
pra^terlun gante. De his pulcre S. Augustinus Ub. 13 de civit. privatim tamen legi possmit : quemadmodum et quoad
qnaabaliqui- Deicap. 23, Ommittnmus igiturearumscripturanvmfa- plures libros hoc in loco nominatim relatos hxc signifi-
hnn in eo per- bitlas, qux apocryphx nuncupantur, eo quod earum
catio est prorsus admittenda. Ita Covarruvias. Eudem
peram repo- occulta origo non clnruit Patribus, a quihus ttsque ad alii scribunt.
n,untur.
UQS auctoritas veracium scripturarum eertissima et notis- Hac ergo posteriori notione apocrypha snnt ex iis
sima successione pervenit. lu his autem apocryphis e.tsi quje edo raulta : nam apocrypha lalia eliam
et Eusebii historia
invenitnr aliqua veritas, tamenproptermuUa falsa nulla est, et opera Tertulliani, Lartantii, S. Clementis qumdmn PP.
est canonicn auctoritas. Scripsissequidem vonnulla di- Alexandrini, Cassiani, Arnohii, aliaque. Imo cum scripln -
viua Enoch illum seplimum ab Adam negave non possu- non videatur nunc in cujusque Antistitis, pra^ter-
mus, cum hoc in epistola canonica Judas Apostohis quam Romani, situm potestate, ut decernat quid in
dicat. Sed non fntstra non sunt in eo canone Sc7-iptura-
Ecclesia publice legendum sit, posteaquam Brevia-
rum, qui sei^abatur in templo Hebrxi populi succcden - rium precum, hynmorum. Lectionum, quas in Ec-
clesia
AD ABBATEM L^TIENSEM.
clesia fas sit in dies recitnre, siipieiitissime coiicin- accepta continentes,sine rccogmtionc atquc approbalione
natiiin est; ea ratioue cetera quoque et a Gelasio et Ordinarii, qiii in iis recognoscendis Tlicologos aliosque
ab aliis Pontificibus probata veteriira scripta legi pios ac doctos viros in consilinm adliibcat, ei nt: de.inde
moiio non possunt, salteni absque Pontificis Mnximi fraus, aut error, aut tiUqiiid iiovum vcl inordinatiim in
auctoritate. Sed tamen, quod pridem nonnulli pra;- re tam cjravi cominittatur, uegotinm instrucium ad Se- sine approba-
stantes Juins Canonici interpretes observarunt. Acta dem Apostolicam transmittat, ejusque rcsponsum crpe- tione Pontif.
Maa:.
Martyrum. imo et aliorum Sanctorum, qu;E in variis clet. Revelaliones vero et miraculu aliaquc bencficia
Qiiccdam oUm quidcm Ecclesiis, ut ex S. Augustiuo patet, lege- supi'adicta, qua' in llbris liorum liomiintm vilam et
aiiocnjpha
bantur, at non in Romana; ea in hac quoque leguntur gesta continenlibus, liactemts sine recognitione atque
covrecta.
nunc, et sunt a pluribus seculis lecta, sed in brevem approbatione liiijusmodi iinpressa sunt, iiullo viodo
fere epitumen contracta. Et videntur quajdam olim approhala censeri vuU mnndatque Sita Sanctitas.
habita npocryplia, postea esse correcta ea certe non ; Infra tamen declarat, quod pcr snprascripta, prasju-
continent nunc, quaj antiqui Patres ut fnbulosa coar- dicare in atiqup non vnlt iieqaic intendii iis, qui per
guere, ut ad acta S. Tlieclffi Virginis et alibi dicemus. communem Bcclesix eonscnsum, vel immemorabilem nisi olim culti
Igitur qui apocrjpha proclamant, norint
hsec temporis ciirsum, aut per Patrnm virorumqite sancto- sint,
pauca ex Divinis Scripturis accepta, neque omnia a rnm scripta, vel longissimi temporis scientia, ac tole-
Quatenuf. hcsc cerfis auctoribus litteris consignata, neque omnia rantia Sedis Aposloliex vct Ordinarii, cohintur.
imtra dici esse ejusmodi ut legi in Ecclesiis debeant autpossint. Posterioreconstifiifionedata7?oma'rt/JHf/.?.A/rtn'fl?ft
apoctnjpha Majorem dievjiilii mdcxxxiv, tum prius illud decre-
Si ea significatione apocrvpha appellant, nihil ego
jmmit.
in ea appellatione turpe, niiiil indignum, nihil quod tnm confirniat et declaratPontifex.tum.quodadrem anlc iOQ ail-
infamiam aut dedecus habcat, video. Sin ficta oinnia hanc pertinet, tongissimum iempiis, illiiisve inimemo- nos.
et fabulosa voliint esse, quffi sic apocrypha censen- rabilem ciirsum, de qvo in precdicto decreto, intelligi
tur, videant ne sanctissimis et sapientissimis viris, declarat esse tempns cc.ntnm annorum metam excedens.
Clementi Alexandrino, Joanni Cassiano, et aliis, Hisce Apostolicis decretis parvi cumprimis dili-
quoruin libri apncrjqihi declarati sunt, injuriam fa- genter qui itn affectns animo sini, ut malim onmes
:
ciant, quas'i confinxerint quae scripserunt orania. meas lucubrationes manu propria in ignem abjicere,
Aliud non omnia pervidisse, Inpsos uspiam, ut
est, qnam ut in iis insit quidquam quod Apostolicie Sedis
erat quibiisdam iis locis ac temporibus quibus scri- vel honori repugnet, vel voluntati, pro cujus tuenda
pserunt proclive; aliud niera mnlitin ea commentos, dignitate et gravissiinos adire labores et vitara ipsam
quibus alieme illuderent simplicit.ati. Aliquo eos profundere paratiis sim. Priraum igitur paucissimos
nasvo erroris fateor fuisse quandoque aspersos ultro : scriptis meis celebro, qui non sint vel ipsius sanctis-
ceteris irapnnere voluisse et f.nbulas obtrudere, per- sima; Sedis auctorifate solenniter Sanctis adscripti,
nego. Videant denique ne Gelasio ipsi, cujus contra vel communi Ecclesice consensu j:mi olira ciiltum
nos auctoritatem usurjiant, velienienter adversentur, venerationeinque adepti. Imo unicus est fortassis
qui Eusebii libros, quos diserte inter apocrypha Ludovieus Bhsius venerabilis Abbas, de quo mihi
relegat,pronuntiat tamen uoii itsqucguaque renuendos. constet, nullum ei decretuin esse ejusraodi hono-
Nihil tainen inesse, ut in Patrum scriptis, ita
illis rem neque tainen ullum ejus rairaculura. vatici-
:
et in his Vitis, praesertim per anonymos exaratis, nium, nliudve Apostolico decretoprohibitum narr.avi.
quod corrigi debeat, non sum ita demens ut existi- De quibus diibif;ivi, eoriirane esset sanctitas legifirao
mem, qui aliud passim pronuntiem. Ecclesiae judicio confirniata; iis Sanctoruin aut Beato- Idco Saintos
ruin tituluin, ca?le.stis indicem dignitatis, non tribui. vet Beatos
§ VI. An Sancti omnes aul Beati, qaorum ut Margaritce et GentiU R;iveniiatibus, xxiii et xxviii non appettal,
de qiiibtis du-
hic vitcB editce? Januarii etiamsi nonnullis uon niodo centuin anno-
:
bitat :
rum, sed et seciilorum aliquot celebritas suflraga-
i^upcrfluuin vidcatur, hnuc nimc nfferre quEesfio- retur, ut Gertrudi Beghiiue Delfensi vi Jnnuarii. i/pn-
nein, qua? et ante generatim, et ad vitas singulas rico Siisoni Ord. Prajdicatorum xxv Jaii. Carolo Ab-
uljscrvata ab speciatim sit persoluta. Sed quia sunt nuper non- bati Villariensi xxix Januarii.
Auctorc dc- nulla, de Sanctorum veneratione et actis, Aposto- Quibus eam nomenclafioneni tribuo, iis oultuni
crcta Poutifi-
licse Sedis gravissima sanctissiinaque auctoritate aliquera vel Sedis Apostolica; auctoritnte constitu-
sancitn, fnciendum duxi, ut rae his serio et diligen- tum, vel popiilorum pietate, eadem connivente Sede, sed quos con-
ter obtemperasse ostenderein. Perspiciet id quidem olim prajrogafum, idqiie ante cenfiim aiinos ant lon- stat jam olini
fncile, qui raea ha?c evolvet : sed ne quid ipso in gius etiam spntium, vel niartyrologiorura veterum coli :
limiue perterrere Lectorem, aut omnino retardare fide,vel gravium Scriptorum ideoiiis tesfimoniiscon-
ullo modo possit, prBcraonere hic constitui. firnio, vel earum rerum cerfa et comperta narra-
Profiteor igitur ine suinma reverentia et atten- tione, quae non solent nisi S.anctis vel Beatis impertiri
tione binas Urbaki VIII, Pontif. Maximi Aposto- abAntisfitibus,utsuntreliqui£e religiose translatieef
licas constitutiones sffipius legisse; eam videlicet in locum honorificum repositse, dicata iis tenipla, ima-
cujus initium est, Sanclissimits D. N. ejusque decla- gines propahira iuteniplis exposifie radiato splendure
duo nupcra
rationem. Po&tmoihtm vcro, decimo post anno
et insignes, appensa publice anatheniafa ef doiiaria,
UnriANi VIII,
latam, Cxlrstis Hicrusiilem. Priore, in generuU con- aliaque id geniis ; in quibus si quid nie fallaf, id noii
ijreijatiotie Sanctx Romanse et nniversatis Inqitisirionis, modn lubeiis, ubi intellexero, retractabo; sed et hic
liubita in palatio Apostiilico in Valieauo eorain S. D. jam nunc iii antecessum ipse damno et repudio.
N. D, Uaii.wo Divina piviuclentia Papa VIII, ac Eadem decreti Apostnlici observantia fecit, ut
Illitslriss. et Rcverendiss. DD. S, R. E. Carilinali- haud paucas piorum hominura Vifas, etiara fypis idco et inultas
btis, adversus liicre.ticam pravilatem Inquisitoribus aiitea editns.quod plurima contiiierenf iniraciila alia- neolcrieoriim
geiteralibus a sancta Se.de Aposlolica specialiter ilepu- Vilas amittit.
que iuusifata porfenta, plane omitferem, dnnec in
tatis, XIII Martii mdcxxv, feria v condita, tum Divos ab Ecclesia referaiifur. Insuiit quideni in iis
alia sanciuntur de imaginibus eorura qui nondum Vitis multa quffi Lectorem non mediocriter oble-
in Sanctorum aut Beatoriim numerum relati simt, ctarent, accenderentque ad virfutein sed pntiorem :
deqiic tabellis et luminnribus ad eorum sepulclira duxi vicfiinis quibusve, et gratiorem Deo iisque qui
nc edantur ;
miracvta elc. tmn, quod hiic facit, iiihiljetur ne de cetero impri- curailloaeternabeatitudineperfruuntur, obedienti.ain.
non beaiifica- . nianliir libri earumdem Itominum, qiii sanctitatis sive
lorum, martijrti faina vel opinione prueferttir) celebres e vita PnOTESTATIO AuCTORIS.
(itt § VII.
migraverint, gesta, miraciila, vel revelationes, seu quce-
ciimque beueficia tamquam eorum intercessioiiibus a Deo Efsi inhnc opere nulla cujiisquam, qui non videafiir
per
PR.«FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
piT communcm Ecclcsix couseiisum, vcl iininciiinrabilciii cum neque Catholica! Ro-
ncqiie Divina revelatione,
temporis cursum, aut pcrPtitrmn viroriimque sanctorum maniE Ecclesiae aut Sancta; Sedis auctoritate nitan-
scripta, vel longissimi teniporis scicntia ac totcrantia tur; nisi quatenus ex Divin» Scripturse lihris, aut Hoc opits /IM-
nmnaitistoria
Sedis ApostoUciV, vel Ordinurii ,Q\i\i\\m venerationem- litteris Pontificum, aut alioquin ab Eccle.sia appro-
e^lfCthumaua
que obtinuisse, miracula, vaticinia, arcanorum maui- batis Patrum monumentis, aliqua desumpta sunt.
nititur fide.
festntiones, retulisse nie existiraem; qua; sunt iteratis QujE vero ex aliorum accepi libris, iis tantum esse
S. D. N. UiiiUNi VIII decietis proliibita; tamen ne fldei volo, quantum illi nierentur auctores. Quas a
quid me vel incautum fugerit, vel ne cet^rorum me absque alio testimonio scripta, hjec spero eo ha-
actis Sanctorum ac Beatorum majorem, quam par bituni iri loco, quo quEe ab homine tradita erroribus
est, videar auctoritatem arrogare; pro ingenii judiciiqiie imbecillitate obnoxio, sed qui
Testificor, velle me universa quae scripsi atque tanien in iis examinandis uon mediocrem posuerit
edidi humante dumtaxiit historias poudus obtinere : operam,etmorima]itquamutsciensquemquamfallat.
CAPUT QUARTUM.
Adjutores operis, alia adminicula.
§ I. Aiictoris hoc in opere elucubrando Socius. foverat,t;uidera excliidat atque edat opus? Ubi ad id
ego accessi, longe minori quara Rosweydns, reriim
\J\i\ propositi operis magnitudinem, speciemque cognitione, judicio, auctoritate, styli vivacitate, pa-
raultimoda disceptatione implexam, informaverit ratus tanien certe laborem tain sancto dicare nego-
Aitjutores nc- animo, is facile perspiciet, pro dignitate pertractari tio; tum ille me intinie coraiilexus, omni deinceps sie Auctorem
ccs^arii illud ab homine uno uon posse, nisi (qiiod Cardinalis favore erexit, consilio instruxit, sumptu (ut antea) varie adjuvit.
Bellarminus censebat) immenso fere spatio tempo- in libros et araanuenses sublevavit ; neque conquievit
ris;aut nisi plures accedant adjutores, qui singuli umquam, quin assidue hortaretur ac stimiilaret, ut
partem aliquam laboris exantlent. Nam quis uuus quamprimum ederein partera operis aliquam. Haud fa-
omnia adire loca potest, ita remota ac dissita? Quis cilevcrbisassequar, quauto ille studio, quemindefesso
archiva, saepe adamantinis obserata claustris, ut sibi animi ardore, eara rein procuraret, quasi ea monaste-
,
hospiti pateant impetrare? Quis describere, conferre, rii ipsius, iino et patria; universae salus ageretur.
examinare, relegere, ordinare omnia? Cum vero intelligeret, ut neque aptus existere
non flefttcre
Neque defuerunt hactenus milii hiijus sancti ope- concentus potest, nisi sit qui sonos, fldes, modos
ris adjutores : et in dies multi opem operamque ad- unus temperet; neque navis cursum tenere, quan-
dicunt, sive propria adver.sus Sanctos pietate, ac tumvis valide compacta et praestantibus instructa
studio propagandas ad plures utilitatis; sive Sanctis armamentis, unus clavuin regat gubernator;
nisi
ipsiseorum ad id instigantibus mentes; prsesertim, non Dux
iieque victoriara reportare exercitus, cui et ut domesti-
ut ego quidem existimo, sancto illo Abbate Leetiensi unus siimnio cum imperio prassit; sic ab uno ordi- cus adjutar
prcecipuus Antonio WiNcnio, quera inter Sanctos beatum nunc nari ac dirigi rem omnem oportere; ita tamen sen- daretur effe-
Anlonius degere asviim plane confido, Fuit is magnus omnino tiebat, nisi is aliorura fulciretur auxilio, fore ut et
Wingliius
vir, et cujus Vita, non minus quam qua; ipso cu- succumberet oneri, et nerao fortassis deinde consilii
rante edita est Ludovici Blosii, lucem meretur : ejus gnarus reperiretur, qui inchoatum ab eo opus
eamque, nisi existimassem suscepturos esse alios, vellet perflciendum capessere. Urgere igitur Socie-
pridem ego scribere fuissem aggressus. At difficile tatis Praepositos coepit, ut quia etiam mihi id gra-
liic esset. quantus ille vir fuerit, paucis explicare, tum sciret futurum, ipseque necessarium judicaret,
qua animi subraissione, qua comitate, qiia morum socium railii molestique operis admi-
et vasti liiijus
suavitate ac simplicitate, qua prudentia et subtilitate nistrum darent. Evicit tandem qua apud ipsos, pro
jiidicii. Quas illius virtutes et ipsi Belgarum magni singulari sua in Ordinem nostrum benevolentia, va-
Principes Aldehtus et Isadella laudarunt, et patria lebat gratia et auctoritate, ut adjutor mihi adliibe-
suspexit universa. Qua ille nobilium familiarum con- returP.GodefridusHensschenius,egregietumLatinis
troversias dexteritate ac felicitate componebat ! Qua Grfficisqiie Litteris, ac Tlieologicis quoque discipli-
Quid de libe-
lenitate afflictos solabatur etrecreabat! nis, eruditiis, tum capaci cumprimis raemoria, fir-
ralitate ejus dicam? Quid de caritate erga omnes, misqiieviribuscorporis,etvaldestudiosus,dequomox.
prjEsertim religiosos homine,s? Quid de pauperum Qiiia vero evenire pleruraque solet, ut ad Prsefe-
cura? Quid de libertate reprehendendi vitia, suadendi ctorum exempla, qui iis subjecti sunt, facile studia
virtutem? Quid de vitiB austeritate? Qiiid de ceteris ac mores componant; ceteri Laetienses monaclii tum
natur» gratiieque dotibus? Audeo dicere, si Heroicis Societatem nostrani, quam
inde a Blosii temporibus jiivtl el sue-
illis vixisset Benedicti et Fulgentii. aut etiara An- singulari semper caritate dilexerant, arctius etiam cessor ejtts.
toiiii et Hilarionis temporibiis, quibus nondum vilitas complexi sunt, Winghii iniitatione; tum studia mea
virtutis irrepserat, fuisse plane admirandara, quam favore, consilio, opera, assidue juverunt prasser- :
unice tamen fugiebat, nominis celebritatera conse- tira qui tunc tironos asceticae vita; rudimentis insti-
cuturum. Sed ad propositum redeo. tuebat, eratque coenobii Supprior, nunc Abbas,
Cum accepisset illeHeribertum Rosweydum,cujus WiNGun dignissimus successor Tiio.mas Luvtens :
qui ct oliin
jam antea erat ei eruditio cognita probeque perspe- et qui tunc adolescentiores collegas suos Tlieologiam
tioswetjdum.
cta, ad illustrandas Sanctorum Vitas, omninoque in docebat, egregie cordatus vir, Christianus Le Roy;
atiiijue LiB-
pristiuum restituendas nitorein ac dignitatem adje- qiii deinde tumultibus belli Gallici cum ceteris san- ticitses nto-
cisse animura; et unice carum eura habuit, et qua ctis sodalibus monasterio exactiis. Winouium
suis uaclti
potuit, juvit, coDsilio,suppeditando in
et suiiiptu optimum Patrem, xxxi Angusti mdcxxxvii senio,
amanuenses etvecturam libroriim. qui peregre peti, moerore, ac deiniim dysenteria extinctum, ipse de-
quiqiie enii in eum flnem debebant. Qiio reni Ro- cirao post die secutus est, atqiiead illius pedes tu-
sweydus perdiixerit, antea exposui. Eo vita functo, mulatus in teniplo Societatis
nostne Montibus. Nolo
metuere Winghius, ne esset nemo, qui hume-
coepit reliqiias norainatim recensere, ue siin eorum pudori
ros auderet oneri, quod tantum ac talem delassasset niolestus, cuni sit nenio, cujus non sira benevolen-
Heroa, supponere. Ita tiinc, ut ad ipsura raaguus tiam et auxilium quoque expertus; ut facile Blosii
ille S. Vedasti apud Atrebates Abbas Caverelliiis, WiNGHuque discipulos possis agnoscere.
sic ipse ad Praesides nostros Wingliius scribebat ; Cum igitur niensis Januarius p.aratus esset pr.Tjlo,
Eritne qui Rosweydo succedat ? Eritue adeo capacis et legitime approbatus, ccEptusque adeo jani ciidi;
animi quisquam, qui qnod ille conceperat diuque datiis est mihi, Winguio aduitente, adjutor, qiiem
dixi.
: :
AD ABBATEM L^TIENSEM.
e Societale dixi, Godefridus Hensschenius sub annum mdcxxxv. c.andaj studlosiis, tum ipse quorumdam historias ac-
Godefridus Hic cum rebus strenuam mllii hactenus ope-
aliis in curate scriptas edidlt in lucem, tum mihi de aliis, iis
llensschenius pntsertim quoruin in rcgno Neapolitano vigetvene-
rara tiavavit, tum etiara, quod ad ipsum .Tanuarium
spectat, fideli consilio juvit. Nain cum videret Vita- ratio, plurima suppeditavit, etimpressatypis et raanu
rum. quojjam impressae erant, quasdam in capita exarata. Is Neapoli vii Januarii mdcxlii grandis jam
distribut.;Ls, at non omncs; auct.or fuit ut et reliquas natii, et pluriraoruni benefactorum merltis cuinula-
ita p.irtirer. Annotationes etiam (quK aliorum qno- tus, ad Sanctorum contubernlura emigravit.
que, ut antea dixi, virorum gravium erat sententia) Joannes Gamans, et ipsc e Societate nostra, Nie- Joarincs G«-
ut singulis capltulis adderem persuasit. Cumque ea nariae in Ubiis natus, nrigine Gelder, plurima in mans.
caussa universnm mensem recognoscere co?pissem, Germania, Bohemla, Belgio descripsit de Sanctis,
operam quoque tam seriam et constantem contulit, planeque ingentem mihi suppeditavit thes,aurura, ac
el opera. ut Vitas etiam bene raultas ipse et recenseret, et quasdam Vitas ipsemet pro egregia sua erudltione
divideret in capita, et variarum rerum exphcatione examinavit illustravltque, iit B. Godefridi Capen-
I//M miilfis ornaret; quas habebam ego quidem ,antea, sed ra- bergensis, ac S. Thiadildis. Plura ac m.ajora, ut
recognitis ptim quandoque cougestas, saltem non ita perspicue spero, utroqiie in genere prsestabit, si valetiidinem
distinctas et explanatas. Ea ratione illustratre ab eo illius(cui parum ipse parclt, maximohactenuslabore
Vita? S. Antonii Magni xvii Januaril, S. Cyrilli xxviii. instituendis ad Christianam discipliuam militum
S. Attlci et S. Laurentii .lustiniani viii. S. Juliani animis occupatus) Sancti sustentabunt.
Mart. ix. S. Theodosii Cosnobiarchje, xi. S. Viveii- Debeo qnoque plurimamgratiam Andreoe du Chesne
Andreasdu
tii XIII. S. Euthyraii Magui xx et aliae. Regis Chrlstianissimi Cosmographo; qui nuper ma- Cliesne,
Quod ego illlus studium cum mirlfice probarem, om- gno litteratorum omniura luctu extinctus, sed (quffi
nino speravi fore, utsime Deus, antequam iiniversam rara doctorum virorum felicitas) filio relicto, studio-
hanc molem suscepti operis consummarem,evocaret rura, humanltatis, virtutum ceterarum hasrede Fran-
e vita, ipse oneri succederet, et reliquuin pari me- clsco, quipaterna opera provehlt in lucem. Parens
ideo cormnit- thodo absolveret. Eamobrem quse singulari numero rault«smecuin Sanctorum Vitas communicavit, alias
riicttta clirti eo
accepisse,legisse, contulisse.exarasse rae anteascri- ubi reperire possein edocuit.
ah Aiielore
pseram.cum iUo participavi,etphiraliter extuli;quia Submisit quoque varia ex eadem Gallia Petrus
omnitt.
vel suggesser.at ille quce scrlberem, dividerem, ad- Lovetus Bellovacus v. cl. qui ollra Francorura Re-
derem; vel qiue a me antea scrlpta, probarat. Eadem ginae Margarit<-ca libellls fuit, ejusque fr.iter Joannes
caussa faciendum duxi ut illius quoque exprimerem a S. Martino e sacra congrcgatlone instituti Cister- atii complti-
in fronte operis nomen. Nam etsi antea sui fieri men- ciensls, quam Foliensem vocant; Jacobus Sirmon- res scriplis
tionem nolebat, satis slbi esse dictitans si Sanctis pro- dus, Petriis Possinus, Odo Gisseius, nostri; e Bur- cUlri.
baret qiiein iis conseoraverat l,aborein siiuin, tainen gundia Petrus Fr.anciscus Cliiffletiiisnoster, exltalia
persuasl, ut ne prohibcret non modo in sequentibus Silvester Petrasancta collegii Lauretani Socletatis
tomls, sed in hoc quoque, quem paratum jam habe- nostraB Rector; ex Hlspania Tliomas Tam.ijus de Var-
bam, suurn nomen inscribi-, cum ita statuerem, si gas Regis Catholici Historiogr.aphiis, aliique alils ex
quls me
casus ejeclsset e vita,non fore tum necessa- provinciis.. Etiam Rossorum S.anctorura Vitas ultro
rlamdellber.ationem, cui id committendura videretur, et benevole comuninicavit Matthias Casimirus Sar-
cujus jam pars esset sub
illlus nominepublicata. Ejus blevius noster, legitime. ut publicari possent, appro-
quoquestudioetlndustrlaoinnesconfectilndicessunt, batas. Multa Rosweydo olim Autbertus Miraaus
Iiidices ab eo tum insigni judicio, tura multo sane labore plenoque Ecclesise Antverplensis Decanus, de Belgicarum
corifecli. fastidii. Non deerunt alii fortassis postea, qiii iu se- Ecclesiarura antiquitate optime merltus, trarliderat.
quentibus tomis Iiacnoslaboris parte sublevent: quod Pliires denique simlli rae silii beneficio obstriuxere.
et antea JoannesVienottus et Petrus Eulartlus nostri De.singulis agam alibi, ac fort.assis aliquando simul
facturos se receperant, nisi prius, quod contigit, mi- de oranibus, tum doctls homluibusparticulatim, qui
grarent e vlta raoralem sibi poposcerat Vienottus;
: hoc in genere aliquod apud me beneficiiira posue-
alter rcliquos suscepisset. Hoc igiturHercule fidos runt, tum de Ecclesiis etmonasteriis, qiiae suos codi-
humeros uua supponente, facilius Cffilum uunc, Di- cescommodariint, generatira. Fateorenira, plurimum
vos, inquam, cffili incolas portabo. mihi subsidii attulisse Venerabiles Patres Benedi-
etexpteriscpte
ctinos.Belgas, Anglos, Germanos, Carthusianos, Ger- Retigiosorum
§ II. Alii adjutorcs ex omni ordine. manos ac Belgns; Cistercienses Belgas ac Gallos; oritinibus.
Prcemonstratenses Gernianos ,ac Belgas; Canonicos
Alii Vitas
serunt.
mi X rffiter hunc domestlcum
et assiduum alii fuere RegiilaresinstitutiAiigustiniani GermanosacBelgas;
adjutores quamplurimi, qui vel mss. codices submi-
Carmelitas Belgas; Prffidicatores Germanos ac Bel-
nistr.arunt, vel Vitas sua manu descripserunt, vel
gas; Franciscanos, prajcipue Hlbernos. atque alios
quas ipsi cdere parabant, eas operi inserendas meo quamplurimos. Sed qua? a singiilis accepi, suis locis
obtulerunt, vel iinde adipisci nonnullas possem mo- edico quid adliiic ab alils expetam, infra aperiam.
:
nuerunt, vel quffi olim editis inessent inenda sug-
omnes hic enumerare, cum
gesseriint. Niliil attinet
Martijrologiorum origo. Polemei
§ III. Sili'ii
unde singnla sim nactus indica-
suis locis fideliter,
latercnliis.
rim. Videbatur hoc quidem magno illi Abbati Win-
cnio supervacaneum, cum illa qui suggerunt, mit-
tunt, commodant, non tam id spectent ut suiim
H. Laec auxilia amicorum snnt, htec iuteriora operis
fulcimenta,hicsuppetiEeprivatoruin.AIiasuiit publica
legatur in scriptls mels nomen, quam iit scrlbatur adrainiciila, Scriptorura monumenta edita In lucem.
in libro vlta?. Verum id ego tum ad fidem impetran- His utlibereutcu', itaproflteor ingonue; necutraeuin
sms lociis ho- d,am necessariam esse duxi, ut quae ipse non vidi, a vendito, quod.allundesummutu.atus. Sed de Scripto-
iioiis caiisstt
^^^ didicerim significem; tum utile ad gratitudinem ribus, eorumqiie monumentis, a me saltem citatis ac
eilati
testandam, ut profltear quls quld ad banc rem sup- lectis, agam fortassis alias.Hausi priecipue notltiam
peditarit. Ita vero id pr.-csto rellglose, ut ne minl- Sanctorum iilurimorum ex Kalendarils ac Factis va-
mum quldein mihi hoc In genere beneficium detur, riarum Ecclesiariiin.quasqueilhnusurpantsolenuiiim
cujus non ire in posteros memoriam velira. precum Breviai'iis, inquibus qui veneratlonem In va-
Non .abs re futurum arbitror, hic aliquot recen- riis urbibiis, coenobiis, conventibiis sacrorum homi-
sere, quorum latissime industria ac benevolentla num obtineant, iudicatur, pra?beturque occasio in
Anloniiis patuit. Facile omnlum primas tulit Antonius Beatil- Acta inqulrendi. Verum_qua3 inihi desuntistlusmodi
Beatillus. lus noster, qui ut erat gloria; Sanctorum amplifi- omnia posslm! Sed
Breviaria, utinara consequi prae
his
:
PR^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
MarUjrologio hisquoque.magno mihi suhsidio MartyrMlogia fuere. i(a enim sub finem habet D. N. Tiicodosius prsesens
:
vetera,olm Cogito quse habeo non pauca, salteni quaj maxirae Augustus, D. N. Pfacidus Vatentinianus; sub quibus
edenda. probata enint, illa olim edere accurate recensita, Joannes tyrannus cxtinctus est; et a quihus cum DD.
collataque cum iis Quia
(iu« interea suggerent amici. tnatre Pfacidia, u.rore Eudoxia, Augustis, nunc impe-
tamen hic noninilla cito, qu^ adhuc publici juris non rium possidetur. Quod Postfiumiano et Zcnone viris scriptus anno
sunt, ne quis eam ob caussam forte hassitet, pau- clarissimis Coss. adnotavi. Fiierunt Consules Fi.Zeno ChristiU».
cula hic de iis a me pertractari eensui oportere. et Postfiumiamis an. Christi 448. Et in Breviario
Martyrum triumphos in EcclesiEe conveutibus ce- temporum post meusem Augustum : ab Urhis exordio
lebrare publica laudatione, mos est antiquissimus mitte et ducentis completis annis Po.^itfiumiano et
ab Apostolicis inde temporibus; ideo institutus, ut Zcnone Consufibns, Asterio Consute tamqnam primus
gratiee Deo agantur, qui robur iis virtutenique suffe- annus incipit. Fuit Astcrius Consul auno sequenti,
cit; ut animentur ceteri exeraplo; ut luudentur vo- Christi- nimirum 449. Heec ergo scripsit Silvius
centurque pie in vota, qui hic ingentibus nieritis fidei anno 448, et initio sequentis, cura necdum Romai vel iniiio anni
""^'
et virtutis. Divina eorumdignatione. cumulati. sciretur quis Consul esset, qui
Constantinopoli
nunc «ternis prremiis perfruuntur. Eara ad rem Protogenes fuit. Hic ex eo Laterculo mensem Ja-
descripti olim diligenter dies, quibus unusquisque nuarium.ut specimen, qua^que antea proponit, dabo
hostem vicerat, ut anniversaria constare, et festiva ex ceteris mensibus carptim quaedara delibabo sacra
hilaritateperagi, memoria posset. Huc illa spectant et prnfana. Ita ergo incipit :
S. Cypriani epist. 37 ad Presbyteros et Diaconos : PoLEMEi SiLVn L.\TEncuLUS. Domino heatissimo Eu- Euchcrio
Vmimrtyrii Demqnc et dies eorum, quibus excedunt, annotate, ut cticrio Episcopo Sifvius. Latercufum, quem priores
Episcopo di-
^°^"^-
sedidoanno- commemomtiones eorum inter memorias Marfyrum fecerunt, ciim difficilitms supputatioribus indiciis nota-
lart solitus.
cclebrare possimus. Quamqnam Tertullus fideUssimus et tum fegissem, nc miniis doctvi esset ohscurior, absolu-
devotissimus frater tioster, pro cetera sollicitudiiie et iione positarum in eo rerum significationem mutavi et :
cura sua, quam fratribus in omni ohsequio operationis ad te potissimum, a quo niea omnia, pro cjus qni intcr
impertit, (qui nec itlic circa cnram corporiim (ieest) nos est amoris studio, comprobantur, direxi. Lxtifuabor
scripserit et scrihat, ac significet mihi dies, quibus in judicio tno, si eum tibi ptacimse cognovero.
carcere beati fratres nostri ad immortalitatem gloriose Qu;EiN EO SUNT. Mcnscs singuU cum vocabulis suis,
mortis cxitu transeunt, et cclchreiUnr fiic a nohis ohlatio- quibus apud diversas geutes dicuiitur et in attemis -.
nes et sacrificia oh commcmorationes coruni, qux cito Principum cum tijrannis Quisineo
inter eos fotiis cnumeratio :
tractantur'^
vobiscum Domino protegente celcbrabimus. provinciarum etlamRonianarum spirantiumque qiiadru-
ttinc Fasti Hinc Ecclesiae fasti, quos TertuIIianus lib. de pedum, votatilium, nalantium ratio quxrendx Lunx, :
Ecrtesi(B, corona mihtis cap. 13, solennitatibus Gentilium, festivique Paschutis nec non urbis Romx fabricarum
:
qu£e vel ob victoriam natalemve Principum, vel in enarratio : poeticx (abutx : Romanx liistoriic breviter
quoque municipio, peculiari instituto, agebantur, concfusa series; cum triiimpliatorihns, animantium
opponit ; Coronatur, inquit, et vulgus, nunc ex Prin- ponderibus sive mensnris, et metrorum omnium pedibus,
cipaliuni proprietatum e.Tnltatione , nunc c.r mnnicipa- ac sectis pliitosophicis contenentnr.
liiim solennitatum proprietatc : et est omnis Ixtitix De diedus. Dierum nccessum non fnit formas depingi,
publicae luxuria captatrix. Sed tu percgrinusesmundi qttia sibi omnes quatitate consimiles sunt : neque
Itujus, civis supern.v Iliernsalcm Nostcr, inquit, manci- .
ut stutte Gcntites loqiiuntur, nomina designari; quo- De diebiis.
et Miirtijrolo- patus in cxlis. Habes tuos cen.sus, tuos fastos. Porro niam nultiits rei, nisi septenarii propter revolubiles
gia ac Kalen- u(; ^^ illam Cypriani epistolam scribit Jacobus
/j,-,j(.^
hehdomadas numeri, sicut Scriptura cxlestis edocuit,
aaria:
Pamelius, suam originem postea suynpscrunt, Martyro- appeltalione censcntur. In quibus nec ita modits certus
logia qux vocantur. Celebrabat unaquEEque Ecclesia Iwrarum est, ut valeat a quocimque nionstrari; quia
suos Martyres.Qu^ nullis erant nobihtatae.aut paucis, quod nequit dividi, nec possumus computare. Quarum,
aliundepetebantquosvenerarentur.praesertimpriraos etiamsi ocnfis suhjacerent, nufla mata evat xstimanda,
Christianae religionis praecones, aut quorum fuerat quoniam Deus univcrsa boua constituit : quod qui esse
maxime illustris constantia. Quin et Romana Ecclesia credit atiter, in eo a quo cuncta sunt non credit.
etiam alibi coronatos celebrat, cum habeat ipsa innu- De siGNis. De signis nifiil est quod dicatur, quia
merabiles.ut extraneis non indigeat; si tamen matri non sunt, etiamsi dicantur. Qnis enim facies terrestriutn
onmium potest ahquis esse extraneus. Et hEec igitur et singulorum aliquando intcr astra conspexit? Qitorum, signis,
ilissuossibiFastos,suasfestorumtabulasconficiebant. quoniam tonge post muiidi ortum vana veterujn profuno-
e[i.am priva- Quid quod etiam privati sibi Fastos ejusmodi rum arte conficta sunt, meutio reliquenda est.
torum. describebant, iu quibus et publicas Reip. solennita- De an«o. Annus prinuim decem mensium fnit, qui
tes annotabant, et prEecipua Ecclesiae festa? Ejus- trecentos ct quatnor dics ftahchat: licct, ut anctores ptii-
ul 1'olemci modi reperi in pervetusto codice laterculum Poleraei rimiprodiderunt, apud jEgyptiosqnatuor, apud Arcades
Silvii laler- Silvii, vel P. Anneii Silvii : nam priraum scnptum Acurnunes sex mensibus computatus fuisse
tribus, apiid
ciilus,
erat Patmei Silvii; deiu idem folium integre et referatur. Post annum a Rege Romaiiorumsecundointer a""'>
accurate rescriptum habeliat, Polemei Silvii. Pro Deccmhrem ei Martium Januarins et Fehruarius fertJir
illoPatmei conjiciebam legendura P. Anneii, uti in adjectus,uttreccntis qninquagintaet quatuor diebus, quos
ei)(lem illocodice habetur Pannii Flori, Virgilius duodccies Luna renovat, atquc vicenis novenis et semis
orntor au poeta? pro P. Anneii Flori. Complectitur vicibuscursumsuum efjicit, impleretur. Postremo additi
vero Silvii ille laterculus nonnulla,qua3 in eo deside- sunt decem dies cum quudrante, qiiod per quadricnninm
rantur laterculo , quem olini a Furio Dionysio dies unusjunctus crescit, quarto anno, quem bissextnm
Philocalo prcetitulatura. ex Rosweydi schedis a me vocamus, inserifitr. Cnjus initiiim cum yEgyptiis, qui
acceptum, in commenta^^iis ad Victorii canonem Nonas ideoque, nou norunt, mcnsc Septembri, cnyn Gra:-
Bucherius noster vulgavit; sed et nonnulla, quae cis Novembri, Martio cum Judieis fiahctur. Nos Kalen-
iortassis jam exoleverant, prajtermittit, in illo Fu- darum rationem seciiti a Januario, cujus ante dies octo
riano recensita: habet autem Gentilium festa plm'a, et sotad cetsiorcfu tramitem sjirgcns recurrit, ct quod est
m qiio sacroi nonnulla Christianorum. Eum laterculum aliquando amplius, Dominus et Dcus noster Dei fitins Jesus Cliri-
el profanie cum animadversionibus meis edere cogito, etsi mu- stus corporuliter natus est, ordiemur.
solemnitales,
tilus est, quia quse de ratione qmerendae lunae,
festique Paschalis, poeticis fabulis, ac sectis philoso- jA.NUAmusdicsxxxi.
phicis pollioetur. Quo anno ea scripserit
desunt.
Silvius indicat,cum nomina J^rincipum Romanorum, Y ocatnr apud Uebnros Sehil, apud jEgyptios Tibi, Janiiani fe-
inter Januarium ac Februarium menses, enumerat; apud Atltcnienses Pttsidion, apiid GrivcosaliosAudiiui-us. sta.
Katendx
.. :
AD ABBATEM L/ETIENSEM.
Kalendv a-o roD y.aliiv, hoc cst a vocanih, quia tuta est ideo, quia capia Urhe a Gallis, cuni finitimi
cum in Rostvis ad contenlionem populus vocabatur. prius victi tradi sihi Romanorum Procemm conjuges
IV. Non. Circusprivatus. Avster interdum cum pluvia. poslnlarent, et consilio Philotedis ancilhe famulx
Iii. Dies Auspicalium. Natalis Ciceronis. Ludi. dominarum vestibus adoj'naiiV dal;v iliis fuissenl, his
Prid. Ludi. Comitalis. nuntiantibus prmlictos somno sopitos et obrutos, facta
A'onit', dictie idco quia nonus dies eas discernit ab victoria sit.
Idibus. Tempestatem signiftcat. vm. /(/. Natalis Julii Carsaris.
vin. Id. Epiphania, quo die, interpositis temporiMis, vm. Kal. Aug. Natalis Cotjstantini.
ct stella Matjis Ihminum nalum nuniinbat, ct aqua Kalendis Aug. Natalis Pertinacis, el Martyruni
vimm facta, vel in amne Jordunis Salvator baptizatus Machab;vorum
est. Austev interdum, vel Favonius. VII. Id. Natalis Constantijji junioris.
VII. Prima Consulismappa, quiv ideosicvocatur,quia IV. Id. Natalis S. Laurentii Martjjris.
Rex Tarquinins Romm dum die Circensiuin pranderet III. Ilippolyii Martijris.
in Circo, de mensa sua mappam foras, ut aurigis post VII. Kal. Septejitb. Post lijuic diem apud jEgyptios
prandium currendi siijnum daret, abjecerat. Auster et quinquc dierum epigomenos, J.ertiusdeciMUSmensis
inibcr. adjungitur.
VI. Auster interdum et imber. Post Aufjustum subjicit Breviarium temponim,
V. Senatus Leyilimus. Suffecti Consules designantur, sub cujus. finem ista habet Primus Guius Julius :
sive Pra'tores. Cifsar victis per decemvium Gailiis et Briianniis,
IV. successorejn dedigjiatns, Dominiim ipse se fecit. Quo
iii. CarmentaHa, de nomine matris Evandri. in curia Kal. Mnrt. per Bjmtujn ct Cassiujn auctores
Prid. sjtx mortis, vigijiti et tribus vulneribus interempto;
'
Idus dictiv «770 rov videndo, quia priusqnnm Auqusii ab Octavinno, qui... cojjstitutus est, esse cmpe-
iio£(v, legen-
(Unn videtur. annus mense medio Luna cnmpleta,
hic, qui est, fuerat, runt : qjioj-um usque mujc potestas, qua reguntur cuncta,
qux incipieSat Kalendas, de qua menses diclos accepi- perduravit. Ex qjiibus Domitianus primus chlnjnydem
mus, videbatnr. Secunda mnppa. Intenhm ventus aut biatteam, Diocletianus gemmas ve.^itibjts habitus regalis
tempe.^itas. insernere. Constnntinus senior, qui Christian^ reli-
xvnii. Kalend. Felmiarias. gionis ministj'os prijniegiis communivit, diailema capiti
xvm. A^atalis Ilonorii. Circensis. Interdum Austcr suo, propter refluentes de fj'0Jite propj'ia capillos (pj'o
et pluvia. qua re saponis ejusdcjn cognominis odoj'ata confectio est)
xvn. quo constringiTelur, invenit : cujus more hodie custodi-
XVI. Ludi Palatini. tur. Cujus regni... ah Urbis exordio mille et ducejitis
XV. Ludi. completis annis Postliumiann et Zenone Consulibus, et
XIV. Ludi. Asterio Consule, tamquam pj'imus ajtnus indpit.
XIII. Natalis Gordiani. Circensis. Idih. Septemb. IJoc die Roma' in av/c Mijicj-jmli pcr
XII. Liidi, ventus Afncus tempestatem significat. Magistratum ajinis singuUs ex r?'c clypei {igebantJir.
XI. Natalis S. Vincentii Martyris. Pj-id. Id. Octobr. Natalis Virqilii.
X. Senalus legitimus. Qtucstores Ronuv designantur. X. Kal. Novemh. Nntalis ValeniJJtiani purpurie.
IX. Natalis Adriani. Circensis. viii. /(/. Novemb. Naialis Jttliajii.
vui. Interdum tempestas. VI. Natalis AVrca'.
vn. VI. Ludi Castorum Ostiis, qux prima facta XVI. Kal. Dec. Natalis Vespasiani, qui locuni
colonia est. pluvia.
V. Ludi. Auster aut Africus. Interdumdies humidus. xviii. Kal. Januar. Natalis Veri.
IV. Ludi. VIII. Natalis DojnijJi Corpoj'alis. Solstitintn et ini-
III. Tempestatcm significat. tium hiberni.
Prid. Circcnsis, Adiabenis victis, interdum tempestas. vn. Natalis S. Stephani Martyris.
qiiailam c.i Hactenus Jamiarius. Nunc roHquis e mensibus V. Natalis Titi.
aliis meiisi- paiicula, ut proposuimus, decerpenda, sacra et
gentilitia : cetera alias integra edara. § Tv. Marlyrologia Eusehii et S, Hieronynii.
Idib. Febru. Parcntatio tumulorum '
in p. Quo Iiujas specimen.
die Roma Uhcrata cst de obsidione Gallorum.
XV. Kal. Mart. Lvpercalia. iilii fueremereEcclesiastici.et dicati sacris fasti
XIV. Natalis Fauslinx uxoris Antomni. quorum usus is erat. qui est a S. Cypriano in ante
xm. Quirinalia, quo die Romulus occisus a suis (qui citata epistoia expositus. ut anniversaria triumphi,
ab hasta, quia ex Sabinis Curis, vocatur) non apparuisse quem Martyres retuHssent, coH memoria posset. Attn lcfji III
Eeclesiis so-
confictus est. .Tale Kalendarium. aut Sanctorum indicuhim fuisse
liln Martino-
vm. Depositio S. Petri et Pauli. Cara cognatio, oHm in Ecclesia Cordubensi inteUigi potest ex iis
loflin.
ideo dicta, quia tunc etsi fuerint vivorum parentum odia, quEe Walafridus Strabus Hbro de rebus Ecclcsiasti-
tempore obitus deponuntur. cis cap. 28 scribit : Litania autem sajictoj-um nomi-
m. Natalis Constantini. mim, inquit, postea crediiur in usjtm assiunpta, quam
vm. Kal. April. JEquinoctium. Principium veris. Hieronijmus Mart\jj'ologium, secutus Eusebittm Civsa-
Cmci Missio Gentilium. Christus passus hodie. riejjsem, per ajuti cij'culujn con.icj'ipsit ; ea occasione ab
VI. Lavationcm i>etercs nominabant. Resurrectio. Episcopjs Chroujatio et Heliodoro illud npiis rogatus
Prid. Natatis Cotjstantini. Circejtsis. compnnere, quia Theodosius j-eligiosus Inipej'ntor in
m. Id. April. Natalis. Veri. Circenses. c/>ncilin Episcoj-um laudavit Gregnriujn Coj-dubensem
XIII. Kal. Majas, Circejises. Con.-iulis terti.vmappie. Episcopnm, quod nmni die Missas explicans, ennim
XI. Naialis vrhis Rom.r. Consules nrdinarii fasces Martyj^um, quorum jiatalitia esscjtt, nojnina plurima
deponunt, Parilia, dicta dc partu Ilio'. Inferdum plu- comjnejnoj'nret
via et grando. Celeberrima igitur fuere Martyrolop:ia Eusebii,
VI. Id. Mnji Natalis Claudii, temptis nitidum. S. Hieronymi, atque etiam Romanuin. Eusebiuin
Knlendis Junii, Circensis Fabricii. collegisse .\cta Martyrum. certuni. et supra ipsius-
Idib. Naialis meus. met est testimonio firmatum. AVrum id opus qui
VI. Non. Julii Natalis genninun Domini Vnlenti- Mahtyhoi.ogion dicat, a vocis notatione neutiquam
niani. aberrabit, est enim sermo de Martyribus a notione ;
Tiik an svri-
Nonis, Ancillarum SyiiiV, quarum eelebrilas insti- qua Martijrologii nomen nunc usurpatur. plurimum. }iscj'it Ense-
bius?
S An
PR^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
An illi Actorum collectioni, quam ab eo ostendimus piam imperite et fraudulenter couficta ? Walafridus
lU nunc ex-
tTvXXoyr^v, aiivayoy^.Vy avaypa(f>r;v appellari, adjecerit legitimamvidetur agnovisse. Mihi nemo persuaserit.
stal suspccta.
Sauctorum eieucjium aliquem Eusebius, nescio. Si vere Hieronymi erat ea epistola, quaiii citat Cas-
Quidam i(l nituntnr ex S. Gi"egorio probare, quem siodorus fateudum erit, indiculum aliquem, seu Fa-
;
aiunt e|iistola 2"J, lib. 7, Indict. 1 ad S. Eulogium stos ab eo concinnatos, descriptis fortasse nominibus
Alex<andriiminPatr'iai'ciiam data de eoMartyrologio, eoruni, quorumin Eusebii collectione Acta extabant,
quod ad se mitti postulabat, scripsisse. Veruin
ille et aliis additis. Sin jam ante erat supposita; tamen
ambiguum est, quid a Gregorio petierit Eulogius, ea inveteravit opinio, Martyrologium esse ab eo com-
similemne aliquem indiculum, an illani coUectionem. positum aliquod fuitque etiam post Cassiodori <Eta-
:
ex S Grcuom Ita ei rescribit Gregorins : Ulilit sempc.r est docti viri temin manibusMartyroIogium, S. Hieronynii nomine
episfolit ad
allocttlio : qitia aut iliscit auiUeiis, ifuoti tiescire se ntyve- attitulatum, ut ex citatis Bedae testimoniis manife-
F.iiloi]iwn
rat; aiit acjnoscit, quoil est ainplitts, kl quod se et ne- stumest, atque exUsuardiPraefat. in Martyrologium
scisse nesciebat. Qua in re e,v audimtiiim nume.ro ego suum ad Carolum Regem. Verum periisse id nnilti
nunc factus suni, aii sanctissima vestra beatitiido scribere viri eruditi existimarunt.
stitditit, itt cunctorum Afarttjriiin gesta, qucepix memo- Reperit illud tandem in CarthusiaTrevirensi Heri-
ria' Coiistontini tcmporibits ab Eusebio Ctvsariensi bertus Rosweydus noster, vetustissiino charactere
coltecta siint, Iraitsmittere debeamits. Sed hxc neque exaratum, statuitque in lucem emittere et jam par- :
Ejtis noniiitc
.si cotleeta snnt, ncqne si sunt, anle vesiiw beatitudinis tem curaverat ajneis laminis iiicidi, Balthasaris iiiscriptuiii
scripta cognovi. Ago ergo gralias, qitia sanctissiniie Moreti V. cl. expensis, editurus in adversa pagina MartyrolO'
vestriv doctrintv scriplis erudilus ccepi scire descripta elegantius ea qu;e contracte et exoletis giitm veltts.
quod nescie- lit-
bani. Prtelcr illa eniin qutv in ejiisdem Eusebii libris teris erant efformata. Folia aliquot
excusa ut vidit,
de gestis sanctorum Mnrtijrum continenlur, nulla in ad se a Moreto missa, Bartholomaius Gavantus Pro-
arcliivo hujus nostrtc Ecclesia;, vel in Homanw urbis vincialis Praipositus congregationis Clericorum
bibliotliecis esse cognovi, nisi paitca qunedam in iinius regularium S. Pauli, et sacrs Romanse Rituum con- probaluin
codicis volumine collecla. Qui illi sint Eusebii iibri de gregationis Consultor, mirifice probavit, scripsitque doclis,
gestis sanctorum Martynim, quos extare RomSD fate- de illo ad eumdem Moretum plures epistolas, quas
tur sanctissimns Pontifex, inoertum est. An histo- legi alias opinari se, reliquis collegii illius, sive
;
ria; EcclesiasticiE libri ? Fuerunt certe yiri eruditi,, Congregationis, sapientissimis viris Martyrologium
qui nihil aliud de Martvrilms ab eo scrijitum cense- illud valile placiturum ; alias, sentirc peritiores, utile
rent. Vidi libellum de Martyribus Nicomediensibus, fore Cltristiamc Reip. Alii qiioque viri eruditi vehe-
qui separatim scriptus ab eo dicitur, e Gr;eco codice menter id laudarunt, ut prieclarum sacrse antiquita-
Bibliotheca; Regis Catliolici, versum a Vincentio tis monumentum.
Marinerio, quem milii exhibuit v. cl. Lucas Torres Ejus Martyrologii hic titulus est : Christefave votis.
rerarii regii in Flandria Pra'fectus : sed totus erat Coilex S. Willibrordi, continet Mttrtyrologittm Hiero-
ex ejus historia Ecclesiastica transscriptus, et ab nymi. Descripsit illud Laurentius quidam, monachus
alio fortassis. Aliud eum coagmentasse ex variis (ut opinor) Epternacensis, sive S. Willebrordi, ita
non stttts \iro-
Actis opus, supra ostendimus. Idne fortasse Romffi habetnr
in fine Lcclor, vivr, lege, et pro me ora. a Laurentio
:
bnlitf. fuisse indicet S. Gregorius ? an potius illud erat Tuoritm Domiiie, quorum nontina scripsi, Sanctorum ; Eptcmaceitsi
descriplitai
quod petebat Eulogius ? Hoc milii verosimilius vide- eorum, quwso, sitjfrttyiis miserum leva Laurentinm :
tur : ait eiiiin citiicloruin Miirtiiritm gesta, itb Eusebio tttqiteidem Leclor ora. Ast a quo
Nisi ex aulogrn-
is descripsit ?
collecta petiisse. Breve Martyrologium quis cuncto- vehementer fallor, ab ipso S. Willebrordo, qui Bedae phoS. IVttle-
ritm Marlijrum gesta dixerit ? a^qualis ex Anglia in Belgium venit, et Frisones lirordi.
Martyrologinm Eusebii qui videntur astruere, aliosque populos vel fldei doctrina imbuit, vel pietate
iidem S. Hieronymum illius faciunt interpretem. Ita erudiit, ac nobile in Mosellana ditione ccenobium
prffiter Walafridum jam citatum, Venerabilis Beda Epternaci constituit, de qno vu Novembris pluribus
Itliii; ufi-ttTil, Retractatione in Actus Apost. cap, 1 Qtiibits astipu- : agemus.
tiiitin
iiiit
latitr, inquit, et liber Mnrtyrologii, qui B. Hieronymi Cur illud existimem S. Willebrordi fuisse Marty-
iiliittl scri-
nomine ac pnefatione atlitulatur: qiiamvis idem Hiero- rologium, sunt rationes: Martyrologio subjungi-
Ii;b
pscritS. Hic-
roiiyimis. iii-
nymus illiits libri non aitctor, sed interpres, Eusebius tur vetustissimuni Kalendarium, cui ha;c in margine
itt patel cx iis
ccrliiiii.
aittem aitctor extitis.^e narretur: Non asserit tamen adscripta In nomine Domitti, Clemens Willibrortlits
:
gttcBjuncto
Beda, vel Eusebium auctorem extitisse, vel Hiero- anno sexcentcsimo nonogcsimo ttb Incitrnatione Cltri.sti Kntcndario
nymum interpretem sed Hieronymi nomine et prtv-
; veniebal ultia mnre inFrancia ; et in Dci nomine, anno adscriptii.
fatione attitulari, Eusebium vero auctorem exlitisse sexcentesimononagesimo quinto ab Incarnatione Domitti,
narrari. Et lib. 2, in Marcum c. 26, citat Martijrolo- quamvis indiynus fitil ortlinatus in Roma Episcopus tth
EJiis eimtotiL
ijiunt Eusebii et Hieronymi vocabulis insignitum. Prse- Domino Sergio Papa. Nunc vero inDei
Apostolico viro
itd Chroiitii- figuntur Usuardi Martyrologio epistolse una duffi, nomine ayensaniium septingentesimum vigesimum ocla-
liniii.
Chromatii et Heliodori Episcoporum adHieronymum, vum ab Incarnatione Domini nostriJesu Cliristi in Dei
altera ad ipsos Hieronymi sed ntramque Baronius nomine
:
feliciter. Quis illud quumvis iitdigntts de alio,
solidis argumentis demonstrat commentitiam esse. etiam vulgaris nota; homine, dixerit, prasterqnam
.At Cassiodorus libro de iustitutione divinarum le- de se? Deinde nunc vero, indicat ipso vivente id scri-
cfionnm cap. 32 scribit : Et iileo futurue beatitudinis ptuni: quis esset ita impudens et eflrons, qnideviro
Ctllllll Citssio- memores, Vitas Patruin, conft:ssiones fldelium, passio- tanto, et vivente, scribere illud :mderet, qunmvis
ititro.
nes Mitrtyrum legite constanter, quas inler alia in indigniis? Phne suspicor, ipsiusmet esse Willebrordi
epistola S. Hiertmymi ad Cbromatium et Heliodorum manum.
destinata, procttl thibio repe.ritis, qiii per totum orbem Additum est Kalendarium, quo ipsum usum esse
lerramm suncla imitatio vos provocuns ad
floritere, ji( omnino existimo. Dein .adjecta est tabula annonim
ctrleslia regna perducat. An fortassis ante Cassiodori Christi, indictioiuim, epactarum, cycli Luna;,
Lunaj aitisqne iiiilt-
a^tatem jam illa extabat, qna; nunc passim Martyro- Paschalis,dierum Paschaj, Luiiarum Paschalium ciis.
logio Usuardi prffifixa legitursupposititia
Hieronymi ab anno C84 iid 7i)7. At iiemo fere ejusmodi tabu-
epistola? Erantcerte jam tum multa parumperite et las sibiconflcit, nisi in usumtemporisconsequentis:
fideliter a niultis scripta, ut patet ex concilid Romano nt viileatur ipsemet Sanctusvel concinnasse eas sibi,
snb Gelasio. Sed qui doctissimus stylum ab
iiotuit vir vel ab aliis factas descripsisse. Et vero in ipso Mar-
Hieronymi elegantia remotissimum non agnoscere ? tyrologio, quodfuit taineu monasteriiS. Willebrordi,
An erat tunc in hominura mauibus vera Hieronymi ipsius 11011 cxtatWillebrordi nomeii : anid omissurus
epistola, et deinde intercidit, ac post alia est a quo- videtur fuisse, qui, praisertim iu eodem monasterio,
id
AD ABBATEM L^TIENSEM.
propositum fuisset ipsum Wille-
id collegif, iiisi ei Stephani. A^comedliv Euphrosyni Episcopl, Priani,
brordi librumexfidetrnnsscribere? Venim viiNovera- et aliornm vini. In Rivtia Evanti, Hermetis. InBono-
bris inscriptiim margini ^l-*
Hic Dnnnins Apostoticm
: nia Caii, lacti, Hcracli. In Africa Vicloris, Felicis,
vir WiUibruvihs Episcopus niiijravit ait Christum. Narcissi, Argiri et alioiiim im. Papx, Prlmiani, Sa-
Et decimo ejusdem mensis, itidem in mnrgine hjec turnini, item Saluriiiiii, Victorls, Honorali, Leusi,
suut exarata i" Jlic Iranslallo cjusdciii S. WilU-
: Hcrmetis et militum xxx. Ravc.nnxdepo.utio S. Se~
brordi. Quje posterins ;ul ipsnm vetus S. Willebrordi veri cum fratrihus suis. AugxistMuiio depositio Agrip-
Martyrologinm arbitror adjecta et : licet antiqua, non pini Episcopi.
tamen Laurentii scriptoris videtnr manus esse. \\ , Non .Isiridoni Episcopi Antiochix Et . in alloloco
Licet vero Martyi'ologium hoc S. Hiei'onymi dica- Stratonici, Macarii, Ahbnni, Saiuri, Possessorls, Firmi,
tur, et ita illud citem passim toto opere ; nullum Maximiuni, Acutionis, Timolhei, Herisi, Antnxi
.\i a S.Hicro-tamen certum argumentumsnppetit, qnoidabS. Hie- Acnti, TobiXyEugendx.Et inJSthlopia Rulilx, Clau-
iniiito id com- ronjmo esse compositnm confirmem, pr^^^^ter eam, dix, Aurigx, Vitalis de Hierosohjmis Stephani.
/miuim. quara anteretnli.libriinscriptionem, et quod in illud m. Non. In Hellesponto, civitate Parethia, Cirici,
apte quadrare videantur, quse sunt ab Usuardo in Primi, Theogenis.Et in civitate Tomis Clandonis, Eu-
sui Martyrologii pra^fatione scripta : Pr.rterea et genis, Rliodi. Trinm fratrum Ai'gxi, Narcissi, et Mar-
venerahiliiim Hicrovymi scilicet ac Beda.' Presbijtero- celtini pueri Christiani, et Dioqciii, Engenti, Rlindonis,
rum piiSy qnanivis siicciiictls, super hoc provocabar dc- Primx. Et iii Afvicn Marllalis, Stalilianl, Constanid,
scriptis : quorum prior brevHati stndens, alter vero Posscssoris, Hilarini,Firnii, Candldi, Rogalianl, Eu-
gtiamplures dies intactos relinqtiens, mutta inveniuntur genix, Lucidx, Acntx, Pcenicx, Parisiis Gencfevx
hitjus operis privterisse tiecessaria. Qnos tamcn secutus Virginis. Viennx depositio Florentii.
censui, etc. Si vere auctor est illius libelli Hierony- Pridie Non. In Africa Aquilini, Gemini, Eugenti,
mus, multa postea adjecta licebit passira observare. Marciani, Quinti, Theodoli, Tryphonis. In Orieiite ci-
Nam m Januarii S. Geiiovefx Virginis nomen in- vitate Bonania Hermetls, Aggxi, Caii. jEdui Episcopi,
scriptum, qupecentnm fere post S. Hieronyranm annis Nonis, in Africa Felicis, Secundi,Honorii, Luciani,
jmtea au- est mortua; v. S. Simeonis monachi Antioclieni, sive Candidi, Januarix, '
Cxliflorix, Jocundi, Acuti, Pe- 'forle CseH,
flnn}. sex et quadraginta Marci, Severi, Anastasii. In Anliocliia Simeonis
Stylitse, qni ; vi. S. Mclanii tri, Florns,
Episcopl, qui centum ; xvi. S. Honorati Episcopi inonachi.
Arelatensis, qui lo. \.YehT\x3Lni S.BvigidasVirginis, Epiphania Domlni. In Afrlca Talesphori,
VHi. Id.
quae supra 100. Flori, Jocundi,Pelri, Marci Ac.uti,Januarix Et alibi, .
{
Ceterum plurima snppeditavit mihi lioc Martyro- Honorii, Julii, Antonini.Apud Sirmiam Anastasii. In
logium. ignorata aliis. Sanctorum nomina: ilhidqne A7itio passio SS. Jiiliani et BasiUssx. In India Celsi,
n)l)iosum et observavi, ubi vulgata Martyrologia uno alterove Juliani. In civitate Redon natalis S.Melanii Episcopi,
ulile. commemorato Martyre, addunt cum soclis, socios VII. Id. In Nicomedia Luciani Presbyteri. Et in
saepennmero hic recenseri. Exempli gratia xxx :
Antiochia Luccrii Diaconi. In Melitina civitate Poly-
Decembris ita habet Romanum AlcxandriiC SS. Man~ : eucti. In Heraclea Felicis et Januurii. Et in Grxcia
''
sneii, Severi, Appianl, Donati, Honoril, et sociorum SpoHcosti, Palladx, Candidx. Alio loco Polianthi,
Martyrum. At citatum S. Hieronymi : InAkxandria Philonis, Candidx.
natatisMansuetl, Sevcri, et Appiani, Donati, Honorii, vi. Id. In Grxcia Eucti, Rnstici, Pissei, Tiinothei,
Polycliti, Sereni, Pauli, Papiani, Cleli. Ita iii JuHi, Secundi, Lucii, Felicls, Januarii. Et in Brundisio
Romanum : Aiexandrix saiictornm Martyrum Tryplio- Leucii. Et in Slrmls Anastasii, Jocundi, Ratitis,
nis,etaliornm diwdecim . Emimerantnv exhisdecemin Petri, Flori, Tilis, Floriani, Tatix. Et alio loco
Martyrologio S. Hieronymi InAlexandriaTryplwnis, : Patliei. Augnstodnno deposltio Egemonii Episcopi.
Qiurdam ex
Menelai, Cyrionis, EuUujii, Porphoris, Africis, Chusti, \.Id. In Africa Epicteti, Qulnti, Secundi, Jocundi,
co ilccerpta :
Juliani,Eradli,ilemTrypho}iis,Orestis.Sei\\h\immih\ Saturnini, Vitalis, Quinti, Vincentii et Felicitatis, .)
operee pretium est. dies aliquot, veluti specimen postea item Quinti, Felicis, Artaxis, Fortunati, Rnslici,
integre pnblicandi operis, dare.Ex Januarioeos su- Silti, Quieti, et aliorum sex. Marti<ilis. In Smerna
mam, perspicuitatem vel sic allaturusiis, qnae in opere Revocati, Firini, Possessoris, Jannarii, Satnrniui.
meo hinc citavi. PaucuIaliEec Januariumantecedunt. iiii. Id. In Africa Renocall, Firmi. In Irta Posses-
m. Kal. Julii nutalis Apostoloruin S. Petri et Pauli soris et aliorum duorum. Romx in ciiniteno CaUlsti H*
Romse. via Appia, deposilio Miltiadis Episcopi. In Africa
ilc lcslis Apos- li. Kal. Decemb. natalis S. Andrex Apostoli, in Satnri, Vitaliani, Felicitatts, Quiiiti, Artatis.
inlorum. civitate Patras, provinciae Achix. 111. Id. In Alexandria Petri, Leucii Confe.fs. et
VI. Kal. Janu. natalis Apostoli S. Jacobi fratris Alolami. In Afrlca Philoromi, Eugenii, Qninti,
Domini, et Johannis Evanyel. Januarii, Saturnini, Vincentii. In Spaniis Agenti,
VIII. Knl. Jul.nalalis Dormitionis S.Johannis Apo- Donati, Augustini, Salvii, Felicis, Donati Presbyteri,
stoli et Evanyclistx in Epheso. Flori, Zemini, Pati, Pau.^alini, Eugenii, Stepluinit
XII. Kal. Janu. natalis S. Tltomx Apostoli in India; et aliorum xii. Et depositio Hortensli Episcopi.
corporis ejus in Edessa v Kal. Jut.
et traiistatio Pridix Id. In Achaia Cyriaci, Muscenli, Satnri.
\m. Kal. Anfi. natalisJacobi Apostoli fratrisJohan- In Africa Zolici, Casloli, Qulnti, Rogali, Modcsli, j^,
nis Evang. in Hicrosolymis. Bicciani, Carotici, Castolini, In /Egypto Phiioronn,
Kal. Maii natatis S. Pkilippi Apostoli in civitate Zotici, Castoli, Petri, Aventinx.
Hierapoli provincix Asise. Idib. In Africa Ingenui, Vincentii, Satti, Felicita-
\m. Kal. Septemb. nat. S. Bartholoman Apostoli, tis. In Campania Neapolim, Cyriaci, Cimini, Zotici,
j^
qui decoltatns est in Indin, jussu Reyis Astiagis. Heiisi, Glycerii, Felicis, Januarii. Romx Secundi.
Kal. Octobi\ nulalis S. Matthan Apostoli, qui
XI. Via Lavicanu corona' niHitum xv. Et alibi Quosquonio,
passus est in Persida. Enoiils. Pictavis depositio S. Hilarii Episcopi.
V. Kal. Novemb. natalis Apost.Simonis Cannanxi Hjec in specimen modo sufficiant; qua; si ab S.
ct Simonis Zelotis, qui a templorum Pontificibus occisi Hieronymo scriptasunt, aliam dein nianuni acces-
sunl, in Suanis civitate Persarutn. sisse oportet, quae et posteriorcs Hieronymo Sanctos
Jiimuirii dies Jamauius. Dies xxxi. Kal. Janu. Circimcisio Do- adjecerit. et locorum nomina in casum ablativnm,
' mini. Natatis Coronx, qui jubenle
Asclepio Urbis addita plerumque pra^positione, et in accusativum
Prxfecto, cnm diceret, Hodle Octaviv Dei cxli sunt, quoque transtulerit, neglectis {claritatis caussa)
cessate a supcrstilioiiibusidolonm et sacrificiispollutis,
Graramaticfe legibns. Veliementer quoque dubito,
a giadiatoribns hac de caussa occisus est. In Oricnte nura qui diversis dicbns rcfcruntur, seniper diversi
sint
,
XLViii PRjEFATIO GENERALIS IN VITAS SS
sintSancti; an non qui cognominesvidentur. pra;ser- tem, inquit, pnine omniitm Martijrum distinclisper (lies
tim siraul plures, iidera fortasse sint, vel oscitante singulos passionibus coUecla in uiio codice nomina hnlie-
Librario, vel variantibus in dierura serie codicibus, mus, atque quotidinnis diebus eonim venernlione Mi.i-
in
bis descripti ; iiisi quando aliisjuncti sociis sunt. snriim sotennia agimus. Non tamen
in codem voliimine
Siraile prope exeniplar, et ipsum perantiquura, qitis qualitcrsitpassus indicatiir, sedtonlummodo nomen,
habet Joannes Colganus Ord. S. Francisci Lovanii locus, et dies pns.sionis pmiitur. Unde fit ut multi ex
Siniitc aliud
in eoenobio S. Antonii de Padua Tlieologia; Profes- diversis tcrris atqite provinciis per dics, vt prxdixi, sin-
HHm-niann.
sor, ex Hiberuia allatum sed aliquanto confusius
: gulos cognoscantur martyrio cormiati. Sed liax habere
descriptum, omissis locorum nominibus. et subjun- vos beatissimos credimus. Hjec ille. Non fuit igitnr,
ctis unicuique diei Sanctis Hibernicis. Hos ego coii- quale nunc est, Martyrologium; quia nunc de pleris-
sulto oniisi, quia exploratum mihi haud erat, an que qualiler quis sil passus indicatur. Nec potuisset id
olira venerationem habuissent, an solum, quia cele- ignotum esseGallis, ut novum censerent ab Usuardo
bre sanctitatis apud eam gentemobtinuissent nomen, concinnari oportere. Neque dubium est. quin si
ideo essent adscripti : et non temere peregrinos exstitit,exeo suumilleconsarcinarit, nimiura irapu-
Sanctos profero, nisi vel Acta sira nactus, vel de denti plagio, cuin Bedain, Hieronymum, Florum citet,
publica illis impensa legitime veneratione testimouia quos sit imitatus; unde omnia mutuatus sit, dissimu-
certa. Illud porro Hibernicum Martyrologium solum let. Quod neinini adhuc in mentem venit suspicari.
posteriorihus .lanuarii diebus citavi, quia serius ejus Neque vero illud erat S. Gregorii jetate Martyro-
mihi facta copia. logiura, quod est a Rosweydo nostro editum, cum
non a Ilos-
Aliud quoque Martyrologium perbreve et muti- hoc subinde nori nisi unicum Sanctum, semper pau- weydo cditttm
(tlind miniis lum, sed cum illo Trevirensi, sive Epternacensi, cissimos referat. Ex illo vero mulli ex diversis teiris
Ithinmimse, oonsentiens. quod olim Rhinowiensis juxta Basiliam atqueprovinciisper dies singuloscognoscelmntiirmartijrio
ccenobii fuit. reperi in Rosweydi schedis. Princi- coronati. Sed quod (ut ego quidem existimo) mole-
pium Januarii ita habet: stumquibusdamesset. plurimanoraina etfere ignoto-
Kal. J.anc. Circnmcisio Domini nostri Jesu Chrisli rum Sanctorum recitare, pancis illustriorum reten-
seaindum carnem.In Oriente Slcphnni Nicomediic Eo- .
tis, cetera expunxerunt. Postea, ut non nuda nomina
citjns hic spe-
cimen.
phrosyiii Episc. Prinmiani. Erncl Sanctorum. sed rerum ab iis gestarum aliqua au-
nn. Non. Aiiliochia' Isidori Episcnpi. Macarii Ah- dientibus offerretur notitia, quod erat ab Usuardo
batis. Saluri, Posscssoris, Firmi. olim corapositum. adscitum in Urbem est. usiimque
m. Non. Pnrisins Geiiofevs: Virgitiis. In Helle- Ecclesise. Quando id factura sit, nusquam legi. Licebit
sponto Cijrici, Primi. igitur illud Rosweydi, minus Romanum appellare :
Pridie Non. In Afi-ica Aquilini, Gemini, Martiani, passira tamen cum id cito, vetusRomanum nuucupo,
Eugenti, Quinli. Theodati. qnia nimirum eo titiilo editum a viro doctissimo,
Nonis, in Africa Felicis, Seciindi, Luciani, Jociindi, eaque apud eruditos invaluit nomenclatio.
Petri, Marci, Alilri deposilio Verura aut mea rae veheraenter fallit opinio, aut
vni. Id. Epiphanin Domini nostri Jcsu Christi. In iUud ipsura, qnod Hieronymi dicitur, vetus Roma-
Africa Telesptiori, Aciiti, Januarix. num est, cujus S. Gregorius in citata epistola me-
vii. Id. In Nicomedia Liiciani Presbyleri, Liccri Hieronyraus ejusve parteui scripse-
rainit; sive id S. setl quod S.
llieronynii
Diaconi, Polioli, Felis, Januarii. rit. alius postea auxerit; seu potius e Roinano
dicimus.
VI. Id. In Grjrio Cipisei,Secundi, Timotliei, Lncii, Clero quispiam id collegit, at posteritas. cum auctor
Ruslici. Auijnstodino lateret, id Hieronymi viri scientissimi opiis credidit.
V. Id. In Africa Epicteti, Jocundi, Saturnini, Vi- Hujns exeniplar ipse Beigium attulit S.
fortassis in
talis, Felicis, Forlunali. Willebrordus. aiit a S. Augustino ejusve discipulis,
iiii. Id. Romre depositio Melciadis Episcopi. In Sii'- Scotisve aut Anglis raonachis, qui saepius Roraara
mis Revocnti. In Africa Firmi. itabant, in Angliam allatum sibi descripsit. Utrum
III. Id. In Alexondria Petri, Absohni, Phihromi. ex his S. Ado habuerit, minus illud Rosweydinum,
In Africa Felicis et S. Gregorii Episcopi. an hoc majus, in ainbiguo est. Scribit ipse Praefa-
Pridie Id. In Achnia Cijriaci. In Africa Zotici, tioiie ad suum Martyrologium Huic operi iit dies
:
quo cl S. .ido
Castoli, Qiiinti, Roijali, Modesti. Martijrum vrrissime notarentiir, qiti confiisi in Kalen- iimis forla sse .
Idib. Pictavis depo.titio S. Hilarii Episcopi. InNea- ilis solis inveniri soteitl , adjiivit veiterabile et peranti-
poli Vincentiir. In Afiica Ingenii. qnuni Martyrotogium ab urbe Ronio Aqitileiam citidam
Huic simile aliquo modo suspicor fuisse, quod sancto Episcopo a Pontifice Romano directnm, et mihi
saepe citat Baronius e S. Cyriaci monasterio acce- postmoditm a qumlam religioso Fratre aliqiiot diebus
ptum. Ejus ut mihi describendum exeraplar curarent, pricstitum. Quod ego diligenti ciira traiis.vriplum, posi-
nonnullos arnicorum interpellavi at ne vel ut illud : tiis opud Ravennoni in capite hujus operis ponendim
viderent quidem, ipsis coutigit. Citat et Petrus Ga- piitavi. Plures iniilto Sanctos habet .'Vdo in suo Mar-
lesinius sa-penumero vetusta Mss. Martyrologia: ea tyrologio, quani qiii in minori Romano continentur:
cujusmodi fuerint non possum divinare; video non- imo parum adraoduni ex illo haurire siibsidii potiiis-
nuraquam cum hisce nostris congruere. set; cum prffisertira Usuardi haberet Martyrologium,
quod et natales indicabat singulorum, atque etiam
§ V. Romnnnm Mnrtyrologium modernum plurium. Si majiis habuit, quod S. Hieronymi voea-
et vetus. inus. cur nou omnes expressit? An erat illud minori
quidem isto niajus, sed tamen a fusiore lioc S. Hie-
y enio nunc ad Romanura Martyrologium. Mo- ronymi diversum et contractum? An Iioc auctum ex
lanus cap. 4 de Martyrologiis, Usuardi esse ait, sed aliis tabulis, et non purnm illud vetus Romanum?
auctum negat Haronius, asseritque qnampluriraa
:
Fateor mihi hic aquam liaTcre. Illnd tamen liquido
Ihiiimnnni Romse extare antiquamanuexarataM.artyroIogii Ro- constare existimo, non esse quod describit S. Gre-
•noilcrnum cx mani exemplaria, qutr illi qui Romiv agunt, vi:c niagno gorius illud quod est a Rosweydo vulgatnm. utile lamen
ihitardo est
labore, peiiigili cliligentia, et suinma sint indnstiin con- Neque tamen hoc cnicuimodi sit, respuimus. Uti- etiam illttd
secuti. At qui Romanuni atque Usuardi Martyrologia nam plures similia antiqnitatis monumenta, qiiod Hositrijdi.
conferre voluerit, facile vel ex unico die perspiciet posEunt, eruerent. Merito ab Andrea Saussaio.
unum ex altero descriptum. Aliud ante annos mille laudato viro, sumrais laudibus, vel hoc ipso noraine
ulititl otiin;
habebat Romana
Ecclesia; quod quale fuerit licebit quod hunc thesauruni primus refoderit, in publi-
ex citata ante epistola S. Gregorii ad S. Eulogium cunique produxerit, ornatur Rosweydus, appella-
Alexandrinum 2!), libri 7, aniraadvertere : Nos au- turque eximius Solis sapientite radius, vivi fitlei fontis
rivitlus,
AD ABBATEM L^TIENSEM. xlix
rivulits^ virentis justitix stipitis ratmis, jnmqne cxli viu. /f/. Epiphania Domini nostri Jesu Chri.sti. An-
pulcntm ac xternum sidjis. tiochiiv passio SS. Juliani et Basilissa', et Celsi puerif
et Marcianilhv matris ejusdem, et Antonii Pre.skyteHy
et Anastasii, temporeDiocletinni. In teiritorio Remensi
§ VI. Martyrologia Bedm et Flori.
passio S. Macnv V7;v/. Antisiodoro S. Germani Episc.
Jr^ost Eiisebium Sanctumque Hieronymum. a qui- el Conf.
bus quid Iioc in g^encre effectum sit, hauri satis con- Alterum Bedee nomine insignitum Martyrologium
stat, primus (qui quidera notus vulgo sit) Martyrolo-
extat Leodii in illustri S. Lamberti Ecclesia, sed ab
gium privato studio concinnavit S. Beda, Presb}i;er illo Centulensi h:)nge diversum. itaque recenter au-
i'. fkdw Mar-
Anglus. Nam hujus se et S. Hipi'on}Tni provocntum ctum, ut etiam S.Francisci Diaconi et Confessorisw
tiirologium.
descrlptis, suum componere aggi'essum Usuardus Octob. S. Dominici Confessoris v Aug. .S. Petri Mar-
tyris de Ordine Prxdicatorum xxix Aprilis, adjecta
testatur. Et jpse Beda in suoruni openim catalogo,
qui in editione Parisieusi an. 1583 a Laurentio Bar- sint noraina. Dabo ex eo quoque dies hic aliquot.
rensi adornata, at non irl Basileensi an. 1563 sub- Kal. Jan. OctavieDomini,et CircumcisioJesu Christi
cjus speci-
jectus est epitomae historije Anglicanfe (si tameii secundum carneni. Ronix natale S. Almaclni Martyris,
men.
ipsius est fcetus illa epitome) inter alia sic scribit: qui jubente Alipio Pr. Urb.cum diceret, Hodie Octa-
Marlyrolodiiun de mttaliliis sanctoruDi Mnrtyrumdiebus, vse Dominicx diei sunt; cessate a superstitionibus idolo-
in qno omnes quos invenire potui, non sohm qua die, rum et sacrificiis poUutis, a gladiatoribus Imc de caussa
verui7i etiam quo genere eertaniinis, vel suh quo Judice, occisus est. Item Romx S.Martinx Virg.et Marhjris^
munduju vicerint, diligenter annotare siudni. Bodem apud Spoletum in civitate Tuscix S. Con~
die
Vulgatum est tomo 3 Operuni Bedae an. 1563 cordii Martyris: qui iempore Antonini Imp.ninltator-
ac deinde .seorsim typis Plantinianis an. 1564 vetus menta perpessus, ad ultimum gladio interimitur. Item
et sane egregium Martyrologium. sub Bedie nomine: Romx via Appia coronx Militum xxx, quas sub Dio-
tioii est qnod
cujus exemplar penes me est ab Heriberto Rosweydo cletiano pro confessione verx fxdei percipere meruerunt.
vulgatinn esl
collatum cura ms. monasterii Richebergensis in Ba- Apud Africam natale S. Fuigentii Ecclesix Ruspensis
Yai-ia. Verum nou potest id Bedse merito tribui; cum Episcopi et Cnnfessoris. Apud Atexandriam S. Euphro-
is, teste Usuardo, plures dies intactos reUqnerit, qua- syme Virg. qux orationibus patris sui Papltnutii de
les hic nulli. Deinde pi-ofitetur idera Usuardus sese sterili matrc progenita, in puerili xtate conslituta,ctam
Flori latiora sequi vestigia potius, quam Bedee insi- se tonderi fccit, et monasticam vitam expctiit, Synaragdi
stere brevitati. At diffusius est quandoque MartjTO- sibi nomen imponens. Apud Cxsaream Cappadocix na-
logium hoc, quam sit Usuardi. Extetne uspiam ger- tate S. Bnsilii Episcopi, admirandx vitx et doclrinx
maimm Bed^e Martyrologium, dubito. Nain cum viri. Ravennx S. Severi Episcopi et Martyris.
pleraque ad usura sacrorum sibi posteri descripse- Non. Hierosolymx Stephani et Vitatis. In The-
iiii.
rint, noluerunt in iis vacuos existere dies aliquos, baida deposilio B. Macarii Abbatis, magnanim virtu-
quosque ille reliquerat ex aiiis suppleveruut. Cito tum viri. In civitate Tomis trium fralrum Argxi, Nar-
tamen illud vuhjaLum Bedx, quia eo nomine jam in- cissi et Marcellini pueri, qui post mutta tormenta in
notuit. mare mersus martyrium consiitnmavit. Cujus coiyus oil
Reperi vetera qusedam Bedae praeferentia no-
mss. littus detatum magnis coi-tiscat miraciUis.
men; in quibus tamen neque vacui dies, et quaedara III. N^on. Nalaie Anteri Papx et Martyris,qui vige-
Beda posteriorura adjecta Sanctorum noraina. Pri- simus post B. I\'tntm, ciun xii annis, mense 7ino, die-
siss. -J.
ejiis noniinc mum, quod olim Centuleusis in GalUa monasterii, bus XII rexit Ecclcsiam. Passus est .'iub Maximino, et
insignila: sive S. Richarii fuerat, jam VedastiniapudAtrebates in coimiterio Catlisti sepultus via Appia.Paiisiis Geno-
coenobii. Exordituravigilia Nativitatis. Ex Januario vefx Virg. Eodem
die S.Florentii Viennensis Ecctesix
] Ontiilcnse ^
Episcopi Martyris.In dvitate Aulana passio S. Pe-
et
dies aliquot adscribani, integrumaliquando daturus.
Kal. Janu. Octava Nativitatis Jesu Christi Domini tri,qui c^^^uis supplicio est inleremptas. In Heliesponto
nostri, atque Circumci&U) ejus. S. Romae Ahnachii Mar- sanctorum Martyrum Cirici,Primi, et Diogenis.
ejus speci-
men. tyris. Iteni Ronnje S. Martinse Virginis. Iteni via Verum neque haec consentanea sunt
iis quse de
Appin SS. XX Militum sub Dioclctiano passorum. de- Martyrologio Bedpe scripsit Usuardus. De tertio et jnartyrolo-
sarex Cappadocix S. Basilii Archiep. etConf.in Afri- quarto Ms.exemplari mox dicam. Post Bedara Florus gintnFlori.
ca, civitate Ruspensi S. Fultjentii Episcopi, vita et extitit quidam, de quo Usuardus : Quos tamen secutus
doctrinu pnvciuri. Apud Spoletum S. Concordii Mar- (Hierouyumm et Bedain) ccnsui et Flori memorahilis
tyris. In territurio Jnrensi S. Eugendi Abbatis. Ale- viri iatiora jam in ipso negotio sequi vcsligia, prxsertim
xandrix S. Euphrosynx Virg. in secundo ejus tibro; ibi enim multa, qux in priore
\\n. Non. In Thebuida Depositio B. Macarii Abba- omiserat, et correxit et addidit. Ado quoque Primum :
tis magnarum virtutum viri. In Ponto, civitate Tomis, fuit imperium ac jussio sanctorum vironun, ut suppte-
trium fratrum Narcissi, Argxi, et Marceliini pueri. renttir dies,qui absque nominibus Martijrum in Marty-
Antiochix passio S. hidori Episc. Eodem dic Octava roloyio, quod venerabitis Flori studio in labore Domini
S. Stephani. Bedx accreverat, tantum notaii erant. Fuit Usuardi et
\\\.Nou. RonuvS.AnterosPapx etMarttjris.Civitate Adonis cojEtaneus FlorusEccIesiae LugdunensisSub- [an Subdiaco-
Aulana S. Pelri Martyris. Parisius S. Genovefx Virg. diaconus, sed Adone senior. junior Usuardo, si qiiidera "' lugdnnm-
"''"'
Ipso die Octava Beatissimi Joannis Evangei. hic sub Carolo Magno. et non sub Carolo Calvo,
Pridie Non. Apud Cretam S. Titi Aposloloi"um dis- Martyrologium sciipsit nam \VandeIbertus,de quo
;
cipuli. Bononia SS. Hermetis et Aggxi.
Civitate infra, quisub LotharioCalvi fratreflorebat, istahabet:
Apud Africam SS. Aquilini, Gemini, Eugenti, Mar- Ope et subsidioprxcipue usus sum sancti et nominatissimi
ciani, Quinti, Theodoti, et Tryphonis, praxlarissimo- Flori Lugdunensis Ecclcsix Subdiaconi, qui ut nostro
rum Martyrum, quorum gesta habcntur. Romx passio tempore revera singutari studio et assiduitate in Divinie
SS. Prisci Presbyteri, et Priscilliani Clerici, atque Scripturx scientia poltere, ita titmrum autlienticorum
Benedictiv religiosissimxfiemina', qui suhimpio Juliano nonmediocri copia ct veritate cognoscitur abundare. Hunc
martyrium passi. Itcm Romx S. Dafrosx uxoris Fa- ego suspicor illum Florum Magistrum esse, cujus
biani Martyris siib Juliano. Et Octava sanctunnn In- vastum vidi Lsetiis volumen exS. Augustiiii operibus
mcentium. magno studio collectuin, etaliaalibiservari dicuntur.
Nunis, Rumx' S. Telesphori Papx et Murlyris, qui In Bibhotlieca PP. ext:it tractatus quidam de vulgi
itlustre martyrium duxit. Antiochix S. Simeonis nw- erroribus circa tempestatum et tonitruum caussas,
nachi, qui in columna stetit, cujusvita virlutibiis etmi- Agobardi Episcopi Lugdunonsis et hujus Flori no-
raculis effulsit gloriosa. raine inscriptus. Idenmo luerit Martyrologii auctor,
mihi
PR.EFATIO GENERALIS IN VITAS SS.
tiii iiionachi mihi modo non liquet. Eum vero quod Tnidonoiioli Pridie Non. In Africa natalis Aquilini, Gemini,
Trudonensis?] in Belgio nostro monaclmm fuisse, Trithemius lib.2 Eugentii, Vincti, Tnjfonis. In Oriente Bononia civi-
de viris Ord. S. Benedicti cap. 44 scribat,
illust. tate, Hermetis, Aggei, Gagii.
haud equidem scio quo auctore neque ejus mentio ;
Nonis, Hierosolyma depositio Simeonis Prophetae,
est in Chronico Trudonensi ulla. qui a Spiritu sancto responsum accepit , non visuimm se
At quisquis ille Mnrtyrologus fuit,duos scripsit de mortem, Domini.In Antio-
nisi prius videret Christujn
thiple.r fiiit. Sanctis libros. ut ex illis Usuardi verbis patet.Pivt-- chia, Ecclesia quse vocatur Panitentia, drpositio S.Si-
scrlhn in struniio ejns libro : ibi enim inulfa, qnx in meonis Confess. quiin columun stnns nrctissinie dicitur
priori' omisemt, et corre.xit e.t addidit. Primo supple- vixisse, etincotis loci ittius multas fribuit sanitates.Hic
visse Bedie Martyrologium videtur, idque Ado indi- post conversionem, nultam unquam nmUereni ocutis at-
cat deinde qufcdam Sanctorum elogia dilatasse,re-
:
tentis inspexit, Postquam vero cotumnie editiori .te san-
lictis tamen diebus quibusdam, quos explere se ctitate fervens invexit, non modo extraneiv mutieri, ve-
voluisse Ado scribit. Dubitavi aliquando an non id, rum etiam nec propriiv matri sevidendum permisit.
quod sub Bedse nominevulgatum est Martyrologium, Scriptum in gestisejtts.Eodem die nalate SS.Honorii,
Flori esset. Alia duo postea reperi mss. de quibus id Luciani, Jocundi. Hi postremi desunt in ms. Laetiensi,
An ul 3 qnod potius quispiam suspicetur statuere tamen certi :
At Ms. Antverpiense, sive potius, ut suspicor,An- nn l qitod in
Tseda: Irilnti--
nihil possum. Prius est domus Professa^ Societatis glicanum, Bedai nomine, sed ab recentiore manu, Antverpiensi?
tur in ws.
Jesu Antverpise cujus fronti inscriptum recentiori prjetitulatum, in multis consentiens cum Leodiensi
Tornacensi?
manu Bediv Martijrologium, et ei quadrant utcum-
:
S, Lamberti, ita habet :
que, quse de Flori opere traduntur sed neque anti- :
Kal. Jan. Circjimcisio Domini nostri Jesu Christi
quissimum est, et ex Anglia,ut reor, allatum,aut ab secundum carnem. Rojmv natate S. Atmachii Martyris,
Anglo quopiam interpolatum quoniam et alios quos- ;
quiptbente Asctippio Urt)isPi^xfecto,cujn diceret,Hodie
dam Anglicanos Sanctos,et ipsum recenset Thomam Octaviv Dominicx diei S7int, cessate a superstitionibus
Cantuariensem. Alterum extat in monasterio S. Mar- idolorum et sacjificiis poltutis, a gladiatoribns hac de
tini Tornaci, hoc titalo Tncipit Martyrohgium Eusebii,
;
caussa occisus est. Item Roma' passio S.MartinxVirg.
Hicronymi, et Bedx Presbyteri. Huic simile omnino Eodejji die apud Spoletum civitatem Tuscia', passio
Lsetiis est, satis quoque antiquum, sed absque hoc B. Concordii Mart. temporilms Anlimini Imp. Item
titulo. Roma- via Appia coronx mititum triginta. Has pro
Ex hoc et nostro illo dies aliquot dabo, non tam ut confessione vera' fidei sub Diocletiano percipere mente-
probemFlori esse,quodipsemihi nondum persuadeo; runt. Apud dvsaream Cappadocia-, nalate S. Basilii
quam Florum
ut alios excitem, quibus facultas est, ut Ep.adjniranda' fidei alque doctrina' viri.In Afiica na-
investigent, si uspiam Iatet;aut certe quai repererint tate S. Eulgejitii Ecctesix Rupensis Ep. Apud Ate-
vetusta Martjrologia examinent. et cujus esse vi- .xandj'iam Euphrosyna' Virg.qua' oi'ationibus patris sui
dfiantur auctoris expendant;aut si id ipsis non lubet, Paphnutii de steriti matre progemita, in pjterili a-tate
vel per occupationes non licet, mecum ea communi- constituta, ctam se tojideii fecit, et monasticajn vitajji
cent. Ita ergo habet Tornacense illud ac Laetiense. expetiit, Sjnaragdi sibi jwmen imponens. Post etiam in
Dabo ex Januario dies aliquot, etsi a die Nativitatis reclusione viginti octo ajinos in omni sajictilate perdu-
initiura ducat, ut plures alii. rans, tacta a^grotatiojiis incommodo, et niorteni sibi adesse
Kal. Janu. Octavar Domini, et secundum carnem cogjioscfns, manifestavit se reli-gioso, et cum lacnjmis
Circumcisio ejus. Et natalis Almachii, qui jubente jnuttoticns qusejrnti eam patri. Cumque qnievisset, se-
Alipio Urbis Pncfecto cum diceret, Hodie. Octavx Do- pulta est a Fratribus in ecclesia. Iji territorio Lugdu-
miniciv diei sunt , cessate a superstitionibtis idolonim, et nensi monasterio Jurensium natate S. Eugejidi Ab. cujus
sacri/iciis pollutis; a gladiatoribus hac de caussa occisus vila virlutibus et miracuUs fulgel. Ravenna Sevei-i Ep.
est. Ipso die B. Basilii Episcopi. Romx passio S. Mar- et Mart.
tinx Virginis. Lfetiense exemplar SS. Ba,';ilii et Mar- IV, NoJi. In Thebaida depositio B. Macurii Ab. ma-
tinae non meminit; pro his hiec habet : Eodem die in gnaj^tm virtutum viri. Et in Ponto, civilate Tomis,
JEthiopia Bjitnli. Hierosolyma natnle sancti Stephani. trium fratrum Narcissi, Argxi, et Marcetlijii puej'i,
rv. Nonns Januar. Romiv natalis S. Telesfon Papx qui sub Licijiio inter tirones comprehensi cum jioUmt
etMartyris. Js ex Annchoreta cum xn annos Ecclesix mititare, aesi ad mortem martyrium consumjnavei^tnt,
Romanse pra'esset, jejunium se.ptem hebdomadarum ante et diu in carcere macerati in mare mersi .sunl; coj-pora
Pascha, et Missam in nocte Natatis Domini,sed et ante eonm ad littus delata, a retigiosis viris deposita, ma-
sacrificium hymnum Amjelicum, videlicet Gtoria in ex- gjiis coniscant virtutibus.
celsis Deo,decantandum instituit,passusque est tempori- III. Non. Romx natale S. Ajitheros Papa' et Marty-
bus Antonini et Marci martyrium.Eodem die depositio ris,qui vicesimus postB. Petmm cum duodecim ajinis,
beati abbatis Macarii. Deest Macarius Lsetlensi ms. mense uno, diebus duodecim rexisset Ecclesiaju, passus
ni. Non. Jan.RomsE natatis Anteros Pap.r et Mar- est sub Maximiano, in canniteiio CalUsli seputtus via
tyris, qui duodecim antios rexit Ecctesiam, et in coimi- Appia. In civitate Aulana passio S. Peli'i, qiti cJiicis
terio Caltisti seputtus est in via Appia. Jn pago Viro- supplicio interemptus. Apud Paj'isium natale S. Geno-
mandense inventio corporis B. Quintini Martyris ab vepha^ Virg. qua' a B. Germano Aulisiotlojrnsium
Etigio Episcopo,et Transtatio ipsins. Eodem die Paii- Episc. CliHsto dicala, admirajidis vijiutibus et miracu-
siis depositio S. Genovefx Virginis, quce in corpore po- tis late ctaruit, et usque ad annos octoginta in Clmsti
sita tanlum in virtute pnvvaluit,ut moriiium suscitaret. sei^vitute consenuit.
In civitate Auctara pa.mo S. Petri, qui crucifixus est Pjid. Non. Natate S. Titi Aposlotorum discipuii.
sub Maximiano Imp. Ipso die passio S. Thfogenis,qui Apud Africam natate S^S. Aquitini,Gerinani, Euqenti,
pnrcipiiatxis e.U in mare tempore Licinii. Et natatis Marciani, Quinti, Tlieodocii, et Ti-yptionis, inartaris-
Potiti,qui suh Antonino Imp. primo fustibns est avsus, simormn Martyrum, quorum gesla habenlur. Romx
(tein carcere inctu.sns,et magno pondere ferri damnatus, passio sanctoj-ujn Marlyrum Prisci Pjrsbyteri, et Pri-
unde eductus, in e.quuteum est suspensus. Et cum esse.t sciltiani Cteiici, atque BeJiedictie religio.sis.-iiiita- feminev,
jussus ab Imperatore secnri, et canitms projici, eum mi- sub temporejutiani impiissimi Augusti,qui gtadio mai'-
lites tanijere non poterant. Bidejussus est frigi in sarta- lyrium cumptevenint. Itein Romiv B. Dafrosx uxoris
gine, frixusque, ptumbo superfundi. Postea vero palo Fabiuni Martyris.
fen-eo fiTits a capile est usque deorsum. Quo ab Angeto Nonis, Romie natale S. Tetesforis, qui septimus post
erepto, jussit itli Imperator linguam abscindi, et oculos Petrum Apostotum Ponlifex ordinatus, seilit anjios un-
compungi. Et cum nec sic vinci posset, jjissus est capite decim, mejises tres, dies xxi ittustretiue martijiium
plecti, cum essct tredecim annorum puer. duxit.Apud Ajttiochiajn depositio S.Simconis momtchi^
qui
;
AD ABBATEM L^TIENSEM. u
qui lcrtio itccimo .rlatis sux anno Imic mulo abremin- me non usum amamine, sed potius Religiosorum
levitatis in usum Reli-
tians, monasterii claustra e.xpcliit ubi mira abstinentia
; minus capacium tdilUati constduisse. Quo lamen Inhorc giosonini;
vix scplimo die cibum sibi indulgens, Psalterium
infra pro viribits, quovc sludio cognoseend.v verilatis hxc per-
quatuor menscs didicit. Dcinde nimia domandi corporis
quisicrim, haud facik parvitas mea valet iidimare. Sup-
intentione, fune palmeo rcncs sibi amstrinijens duriter plex deniqtie Ve.stram exposlulo Maijnificentiam, m(, si
laniatus <!.!( inde in quodam puteo sc rcr.ludens, et ex
:
dignum decernitur, Vestrx tuitionis anclwra roboretur.
eo a Fratribus violcnter ad monaslerium reductus, clam
Excellcntinm mngnitudinis Vesliw pcr mulla annorum
fugiens ercmum pctiit, ubi mullo commoratus lempore,
curricula, nd communis ulilitntis sutfraqia,Rex Regum
in colunma ediliori, sanctitate fervens, se cmcludit; ubi sua dignetur cuslodire polentia. Amen.
non modo exlranex mulie.ri, sed nec praprix matri se Hactenus Usuaivli epistola ex nostro codice, quae
videre permisit;et usque liodic basilicam coluvmic illius aliquanto brevior extat in
aliis exemplaribus, ex qui-
mdla feminarum ingreditur. Nam qmvdam mulier ve.sle bus tamen nonnulla superiore pai'agrapho citavi. Ex
indula virili ingrcdi voluil, sed mox ul limen ntligil, hac certo statui non potest, utri Carolo id dicarit idgiic Cnrolo
rclrorsum morlua cecidit. Regi dicavil.
opus, Magno an Calvo. Magno asserit Sigebertus, ut
diximus ; sequuntur recentiores. At Florum citat vi-
§ VII. Martyrologium Usuardi. rum memorabilem.quemsahLotharioCahi fratre post
annum Christi 840 superstitem fuisse, et praecedenti
0.
^mnium celeberrimum Usuarili Martjrologium paragrapho indicavimus, et mox ex Wandelberto pa-
fuit. De
eo ita scribit Sigebertus lib. de Scriptoribus Nam si, quod quidam volunt, alius fuit Flonis
tebit.
Ecclesiasticis cap. 8.5: Husuardus monachus,provoca-
Martyrologus ab illo Lugdunensis Ecclesiae Subdia-
Vsunrdtis mo-
tus stiulio Hieronymi el Bcdx, qui fcstivitates Sancto- cono, quem Wandelbertiis saiiclum ct nominntissimum
nacliiDi Mnr-
tyrotogium
rum annuatim recurrcntes pnrlim annolaveranl ; maxime virum appellat, cur non eos Ado proximus temporuin
.icripsil. aulem animalus sludio et ju.ssu Mngni Cnroli Imperato- illorum discrevit?Cur quando vencrahilis Flori me-
ris, cui displicebat qiiod Hicromjmus el Beda, sludealcs minitnon seniorem dixit, aut aliud statuit discrimen,
nimis brcvilali. prxterieranl plura nccessaria, cl quam- cum vigeret adhuc in Lugdunensi, suaqiie Viennensi
plures Kalcndnrum dics inlaclos rcliquerant, in gratiam propinqua Ecclesia, Flori alterius nomen, et fama
ejus sluduit opus imperfectnm supplere, et festivitales eruditionis? Erit fortassisquiFlorum sub Cnrolo Ma- duhiinu iin
Sanctorum per singulos Knlendarum dies annolans, in- gno scripsisse Martyrologium contendat, et ad illud Uaijnn.
tegrum Mnrlijrohgium clfecit. Hiec ille. At Bedam Lolharium supervixisse, qui anno post avi Caroli ex-
solum queritur Usuardus quamplures Knlendarum cessumvicesimnseptimo capessivit imperium. Verum
dies intnclns i'eliquisse,
non Hieronymum. non Imperatori Carolo dicatum Usuardi opus recitata
Openc pretium est ipsiusmet Usuardi Prafatio- e nostrocodiceepistolaostendit. ConsentitParisiensis
nem, sive epistolam, qua opus suum Carolo Regi, codex pervetustus. qiii ita liabet : Domino Regiim piis-
Magnovel Oalvo, dedicat, hicdare; .sed e veteri co- siino I{arolo U.vinrdus iudignns Sncerdos et monachus
dice Ms. qui penes nos est, optiniffi nota;. Quse in perenncin in Chrisln coronam .Ergo.fii is MagnusCaro-
plerisque excusis et calamo descriptis exeniplaribus lus fuit, ante aiiniim 800 editum est hoc opus prius
;
legitur, aliquantum discrepat, ut conferenti patebit. etiam Flori ; ut necesse sit fateri post libros illos
Ita ergo habet :
editos ac recognitos,fere quinqiiaginta annis super-
Domino renerabiUter recolcndo Karolo Rrgum piis- stitem fuisse Florum. Non est iil quideni ejusmodi,
simo Hn.^iuardus,
quamquam indignus, Succrdos ct mo- ut evenire nullo modo potuerit, sed ut mirum videri
naclius, piwsenlis xvi prosperitnlem el ivlern.v heatitu- possit, si evenit. Verum alia Usiiardi exemplaria
dinis glormm. Veslram minime lalet Celsiludinein, o excusa et mss. illius epistola? inscriptinnem his effe-
Revercnde Priiiceps,qualiter imitnndis anliquorum stu- runt verbis Domiito Regum pii.'>sinio Karolo Auguslo
:
diis moncmur.guidquid in lihris, inaximc Ecclesiastic.v Usuardus indignus Sacerdos ac moitachus pcrennem in
doclrinx congruis, minus dehito perfeclnm hnbetur, vel Chrislo coronnm .A.t si jam inde Caroli Magni tempore
.
pro posse .iupplcrc vel suppleri oplnrc. Qtuv rcs pia giii- editura hoc erat opus ab Usuardo, curWandelbertum
dem sollicitudine, addito eliani Vestrv diqnitalis ju.i.su, ex Flori Bibliotheca sumere cndices nportuit, ut na- anCnlvo,
me compulit, ut videlicet Sattctorum rceurrentes fcsliri- tales Sanctorum perdisceret. ciim ex Usuardi libro
lales, ex diversis sanctorum Palrum Marltjrologiis in si jam extabat, minori labore haiirire omnia posset?
guamdam cxciperem unilatem. Recoleham siquidcm in At neque Ado Usiiardi meminit. .lam si eodem quo
sacris Sanclorum solcnttiis multimmlos proprix ncgli- W^anilelbertus tempore Usuarilus scripsit, cum Im^
ge.ntix excessus quod me plurimum ad hoc eis in Dei
: periuni Lothai-ius, Franci» Occidentalis regnum Ca-
amore persolvendum cogehal officium; elsi non salis ido- rolus administrabat; cur hic, ut ille, translationis
neum, tdpote iitscium, sed tamen Divino,ut confidebam, S. Sebastiaiii sub meminit?
Ludovico Pio factse noii
ac indigno corum suhlcvandttm au.tilio. Num el ivnera- Denique a peritioribus, quid certi opinari queam, lu-
Itilium Hicrmiijmi videlicet nc Bedx Prcsbijlcroriun iu bens addiscam.
hoc provocnlmr descriptis : guorum nuus brcrilnli ad- Usuardi pluribus usus sum exemplaribus. Nam
Varia qus
modimi .iliidens, alter vero guainplures Kalcndnrimi dies pi\Tter peminam Molani editionem anni IS68 et
ejxmpliinn
intaclos relinguens, multa prohanlur hiijtis prx-
opusculi 1583, Parisieuseni an. 1536, Luberanam an. 1475 halniil .\i<-
terisse ncces.mria.Adhibui igilur Flori mcmorabHis viri habui exemphir, quod olim Aiitbertus Mira>us in Ro- CtOT.
collecta e phirihus in eodem ncgolio secundi libri com- sweydi nostrigratiainParisiis cum alio\etustissimo,
tnenta : guem maxime imitandum in liis, qux visa stint et, ut ipse rebatur, Usuardi autngraiilio, contulerat.
congrtiaac memorix digna, ceitsui; quia plura stimmo Verum ex eodeni illo codicemihiintegnim illud Mar-
studio, qux hrevitcr perslrinxi, el corre:cU et addidit. tyrologium dcscribi postea curavi. Eum codicem
Unde una vobiscum legenlem eftlagito, quo non propere Usuardi irvo aut non multo post scriptum censet
guidqtiid in .sequenti libello sihi forle conlrarium fuerd, Sirmondus iioster, qiii pro sua huinaiiitate meum il-
iiiduicu.tse repndict.nce me insuper letncrarium judiccl lud apograidiiim cumalioquadringeiitoi-uni facile an-
prxscrliin cum a Inlihus ct lanlis riris linc pnrmonslrn- norum, aut etiani vetiistiore, qui in codem S. Ger-
ttim esse mcniincril. Perpendnt elinin, guia in rchiis mani oa>iiobio Parisiis asserv.aliir, acciirate_contulit.
hunmnis, ut ail qiUdain, niliil pcrfcclum ex onini pnrle Sed quoil supra citavi exeniplar iiostrum, utrique
soleat uiveniri. Scriptorum (/koijih' errore ila s:vpe con- illi longe piwfero, et purius ac
syncerius reor nam :
slat vera permutari, ut plertiingue diclaidis adscribatur antiquissimuin illud Parisiense Idibus Januarii hffic
vitio, guod mendaci solct admitli cnlamo.
,
habet In monle Vcrziaco S. Virenlii Confessoris, cum
:
Celerum. henignissime Rex, idcirco hanc c.riguilalis eonstet post Usuardi lotatem translatas esse Vergia-
prxfaliuuculam huic operi in.tcrere curnvi ut sciatis , cum S. Viveiitii reliquias, nisi extremis fortasse
Calvi
: ;
PR/EFATIO GENERALIS IN VITAS SS.
Calvi teinporibus scripsit, et diii postea illi super- exnlnre qiiaiii ilegerecoipi, tuaope, consilio,proviilentia et
stes vixit, istaque tunc adscripsit. Seii a nostro illa, liberalitate fuitiiin inlelligo : iiec leviter peeco, si cum
quotl ideomagisgenuinum conseo, absunt exemplari. morem gercre ncqueo, pnrere pro iiigenii paupertate re-
Fuitliocquondam monasterii Carthusianorum, quod fitgio. Ilnquc qnod inopinnto studio ex me c.t incvitiilnli
B. Marix Virgini^ Cajir.llx dicitur, sive da Jlcrines, coitstiintiqncanctiiritnle petisli,utper aniiitotius spntium
juxta Edingam, aut, ut nunc appellant, Engliianum, occurreitlesqne dielnts Saucloruin festivitates, et solennes
Belgii oppidum deinde .Augustini Hunna^i, viri ce-
: uiidecitmque Cltristianorum volorniii celcbritates, metro
lebris, fnit postea donatnni collegio nostro Lov<a-
:
digercrem, feci ut potni, non tam artis usii atque .toler-
nien.si. Alia haberaus coinplui'a Usuardi exemplaria, tia, quam tiia devotione, et immerito erga me Saiictorum
sed in quibus et ampliflcata Sanctorum elogia, et ad id peragcndum adjutus, n( coiifiilo, favore. In quo Flori Itbns
usiis:
plurium nomina adscripta, qualia Ecclcsiarum Pra- opere, qiiia soleiiitium dicrum certissima comprelieiisio
gensis, etBruxellensis, multorumqne monasteriorum, iton leviter nec faeile jmi librorum vurietate ob.itiibat,
quse non attinet hic percensere : faciam id alias, ope et subsidio pnvcipue u.snssumsancti et nomiiiatissimi
cum Usuai'duni ed.am, sed nativa simplicitate; v.a- Flori Ltigduitensis Ecclcsiie Subdiaeoni, qiii ut nostro
riorum auctaria seorsim. Editum idem fuit, sed au- lempore revera singularistndio et assiiluitatc in Divinx
ctum, Coloni?e anno 14-90, cum Aurea Legenda; Scriptnrx scieiitia pollere, itn libroritm autlieiiticorum
atque illud est quod plerumque citoColoniensis M.ar- iion mcdiocri copia et veritale cognoscitnr abniidare.
tyrologii noniine, quia et Coloniensia festa exhibet, Ab fioc ego sumptis veleribns, cmcndnlisque codicilms
et videtur eo Coloniensis Ecclesia usa. Idem Usu.ardi Martyrologium librum, a Kalcndis Junuariis usque ad
Martyrologium a Venerabilibus Patribus Carthusije finem amii, per dierumsingulorum occurrentes festivita-
Coloniensis auctum, editumque anno IKIS, et 1521, («s, melra edidi, pnemissa, ut congruere existimavi, In-
quod et postea Molanus m*a3stitit. Antea vero a se vocationis ad Deiiin, Alloculinnis ad omnes, qiii forle
alia addiilit
emendatum et modice auotum, titulo Martyrologii ernnt lcctares, Cnniineitdntioitis ad te operis Itorlatorem, et
canninn.
Romani ediderat Bellinus de Padua Aiigustinianus, ad Cxsarem bcnigiiissimnm Jllolharium, arguntentique
Venetiis anno 1198, .ac deinde Parisiis 1321. sivepropositionisdivcrsomctrodescriptioncetaddilapost
editttm Martijrologium concliisionis Itijmniqtie iu omnes
Snnctos editiouc. Cui etiain operi di.^tincle inensium sin-
§ VIII. Martyrologia Rabani, Waiidelberti,
gulnrttm adjcci apertam lirereinque secundnni usiisGallicos
Adonis, Notkcri, Dilmari.
disiinsttioneiii.et Itornrum diurnnrnm vulgnrein in itostris
liisdem Lotharii Piique patris temporibus eruditio-
regionilnisdiiitensiiinem ulrumqnc a superiori opere
: qiiod
nequuquam discrepare dispulavi. In fiiie pnrterea totius
Rabanus Maurus Abb,as Fuldensis,
nis laude floruit
operus, de creatione muiidiper ordiiicm dieriim sex bivve
Marhjrulo- idem posteaMoguntiuusArcliiepiscopus, cujus extant
<ji'nn Rabani complura scriptorum volumina, nupera Georgio Col- carmen addidi, et explanalionem mystici seiistis in Im-
rilitnnt cl MS. miiie accipiendi siibjunxi, ut e.aqux de totius anni cursu
venerio recensitaeditaque.Inhisest Martyrologium,
descripseram, repetita ab initio mundanx creationis
quod in codice monasterii S. Galli, aJscripto Riibani
explanalio commendnret. IIoc opus quod, etc.
noniine, repertura, primns vulgavit Henricus Cani-
sius IC, to. 6 AntiquiE Lectionis. Ei siniile
Post Prwlationem, sequitur Invocatio metro con-
habeo
exeraplar e codice mouasterii S. Maxiniini Treviris, cepta. tum Lectorum allooutio; Commendatio libri
qui 500 circiter videbatur esse annorum, aeceptum, ad Otricum, deiu ad Lotliarium Iia>c :
sed nullius nomine auctoris inscriptum. Rabano cur Tuquc favendo Cxsar adesto,
Sceplra purcntum qni pietate,
illud abjudicein, nullum me magnopere argumentum Comtnendiitio
movet, nisi quod ejus antiqui non meminerint Quique beiiigiia lege gubernas. libri ad Lo-
at :
nec omnium meminerunt, et Diversu extitisse suo Te modc.rator nam Deus orbis tharittm Iittp.
Jus.sit liabenas fleetere avitas,
tempore saiictortim Patritm Mn.rlijroloijia Usuardus
testatur; suflragaturque vetustus Jmpcriique sceptra paterni
ille codex, quo
Canisius est usus. Teque piTielis ipse paralis
Exuit olim, ileqne cruenta
Wandelbertusquoque.cujusjamsuprameminimus,
Prumiensis in Trevirensi ditccesi monachus, Mar- Cxde furentum siepe reduxit.
tyrologium metro heroico conscripsit, atque Otrico Aurea celso vertice Roma
Wundctbcrln:,
viro iUustri dicavit, prafixo inter alia anapffistico Te decoraiido nomine snnxit
melricnm
carmine ad Lotharium Imperatorem Ludovici Pii Cxsaris orbi mox fore Regem.
scripul.
filium. Martyrologium hoc sub titulo Bpliemeridum Italii primnm te Duce tellus
Bedse to. 1, ojierum illius, et sub veri auctoris no- Eminuit : post Francica temet
mine a Molano in prima Usuardi editione, vulgatum; Sceptra regentem mundus adorat.
ex veteri ms. edam aliquando accuratius. Hic parteni Lustra per orbem quinque recmTunt,
visum, est delibare. Ita orditur
Prffifatiouis Nomine postquain clarus el armis
:
Epistola Waiidalberti Diactmi ad illiislrem vimm Cxsariana jiira retentas.
Otricnm, svper iis, qux sequenli operc contiiientur, Tempora Cliristus longa videntem
metrornm ijeneribus, incipit feliciter.
Te
regat; omnis te veneretur
Teque Ircmiscat purpurn Rcgcm.
Hinc quo anno hoc compositum sit opus Qttanilo iii
Domino Otrico Wandalbertus salutem colligi po-
scri\itiuu f
test; cum uimirum quinque lustris, sive 25 annis
dicit.
Imperatoris nomen Lotharius gessisset non a Lu- ;
dovici patris morte, cum ei non nisi 15 ant circiter
f eteri et perantiquo prxcepto monnimr, ut parerc
annos superstes fuerit; sed
quinque lustra ha3c
majorilms, morem gerere .vqualibus, consulcre minoribus
ducendasund ab eoteinpore, cum conventn Aqiiis- iu
studeamus. Eijo quia tibi, Carissime, nt iiiinori (quod graneiisi Ludoviciis ftlinm primogenitum Lotliarium
cogitatu ipso ncfas judico) consukre nequeo; in te
eiiim Imperutorem appelliiri et esse voluil, an. 817, ut in'
ipso tibi (ut revera ^ient^m decet) omnis
opis consi- iUius Vita dicitur. Scripsit ergo hoc Martyrologium
lium, toliusque providentia: copiam esse
perpeiido ; mori- "Wandelbertus an. 8.i2. Sequitur deindc Propositio :
gerari vero sicut xquali, scnsus et iniieiiii tarditate non Carmine qui vacuas captuvi sxpius auras,
Oliici rojiiitu, valeo; qnodprimum conslat, ut miijori parere et obsecun-
Rumores vulgi quxrendo stuttus inanes,
darcviriliuscuncHs^etomiii fucullule desiderem. Maxime, Aggrediar tandem veratn de carmine laudem
quod iiicessanli et infatigabili studio ac bencvoleiitia
me, Quxrere, et xternum milii conciliarc favorem
postquam longe u palria rehusquc domcsticis
non tiim Spectandos breviler signans actitsque virosque
Atqve
.
AD ABBATEM L^TIENSEM.
Atqtte dics, nmii reditu volvciite per orbem, appendice, BelHnum dc Padua, Carthusianos Colo- Fasti sacri
Ordine qui lustrcut scribctis soleiinia qturqiie. nienses, Joannem Molanum deinde quorum scripta :
varioriim
Hk niilii nonitumqmm Satictorum notniiia lcges non vidi Alexandrum Essebiensem Anglum et
, ,
Carminis excedent, sed noti nmtilanda vocatidi ./Egidium de Dammis Flandrum; quorum hic Marty-
Est censura bonos, vernam pietate merebor. rologium recensuisse, auxisse, locupletasse dicitur,
Ad calcem Martyrologii ista subjicit Martyrolo- : sed inchoatum opus perficere non potuisse; ille vero
givm nietiicutn, cditum a WandcWcrto ad IUnstre?n librum sacrorum Fastorum carmine elegiaco cora-
vimm Otricum Clcrictim, expUcuit in Ckristi nomitte posuisse. Pra^tereo et quse hoc in genere Ambrosius
felicit^r. Anicn. Timi hsEc subnectitur Conckmo: Novidius Fraccus Ferentinas commentatus est; quse-
Hxc
nnnc Christe tuo Deus queBaptistaMantuanus, et nuper Joannes Bachottus
Consciipsi breviter inunere carmina, Gallus Ephemerides quoque variorum, etiam hete-
:
Coitdusio CotJsians expetiit qux studio pervigili fides. rodoxorum, sive Diariahistorica; in quibus sacraac
opcris- His digesta micant siniu! profana promiscue narrant, nec semper ex fide.
Cadestis patriae ct militia.' agmina, Est in manibus Radulphi a Rivo Bredani, Ecclesise liadulphi
Tungrensis Decani Calendnrius Ecclcsinsticus. Tradi- Calenda-
Snmmo perpctui qux radiant Mhere luminis :
Quorum te veniam prece tur is Novemb. 1403. Qiiod ver-
decessisse e vita 3
Indignus rogitans obsecro ciintinum. sibus complexus Martyrologium dicitur, non vidi.
Multo supplicii namque premor perpetui metu. Usus sum plurimum, uti et Rosweydus in Fastis
Trinis ccce dccenniis ^M\scQi\cxnwQ.wA\%,Florario SS .sive Promptunrio ,
quod
Vitam dego miser, qnintus et insnpcr manu Henrici de Eyck Canonici Ecclesic-e B. Marige Ms. Flora-
riinn SS.
jEvi curriculis orhis adcst atque nieatibus : Eyndoviag in Brabantia scriptum ;
postea Lovaniensi
Me nunc nil recolens botii collegio Societatis Jesudonatum, nunc nostrum est.
Egisse atque pii, concutior nimis : Illius auctorein suspicor, at non firmissime, An-
CuriE tiam stimulant mortis. Ad intima touium Gentium, aut Joannem Gilemannum fuisse,
Lapsum jam releva Pater aliumve, eorum eequalem, regularem Canonicum.
Tnndem, i't piurtcritis exue sordibtts; [mit. Reperi id citatum in codice quodam monasterii Cor-
Sqiialct conscia qtiis mciis, nitniisque angnrihus tre- sendoncani. qui circiter annum 14-90 erat scriptus.
Sauctoiuni retitli cancns Editum est Haganoce in Alsatia anno 1308 Mar-
Hic certamitin, pr,rclaraqne Martyrum tyrologium, quod Viola Sanctorunim^crWninv; quo
Vexilla ante oculos constitui, signaque ovantium subinde usi sumus. At rarius, eo quod Panis quoti-
Panis quo-
Horum glorificat, Pater, dianus appellatur, editum ab Hieronymo de Villa
tidiatms.
Sanguis te jugiter, mors loquitur pia : vitisCanonico regulari, itidem Haganoai excusum
Vivunt tiamqtie tno prasidio et luce perenniter. anno IdOQ.
Sequitur in omnes Sanctos liymnus Sapphicus, dein EdiditMartyrologium aseconcinnatumFranciscus
et alia de mensibus carmina, et horis, atque opere Maurolycus Abbas Messanensis an. lo68 typis Ve- Martyroto-
sex dierum. netis, cum Sanctorum Primi Cabilunensis,
indice, et giiiin Mnu-
S. Ado eodem seculo Viennensisin Gallia Episcopus, ut ait, Episcopi Topographia Sanctorum, anno 14S0 rotyci,
6'. Adonis de quo agemus xvi Decembris, luculentius scripsit composita, sed a se recognita.
Slartyrolo- Martyrologium, Edidit illud Jacobus Mosander; dein Prodiitanno 1573Dilingaa in Suevia Martyrolo-
gium editum Rosweyduscum tribusMss. codicibus collatum,Ever- giuni Germanicum, quod Georgio et Marco Fuggeris
ct «s.
bodiensi, S. Pantaleonis, Petri Scriverii, luinc prseci- ab Adamo Walassero 1362 dicatum. Auctum id
pue secutus. Habemus cum tribus aliis coUatum mss. deinde ex Galesinio et ahis, recusumque anno 1399.
exemplaribus, videlicet monasterii S. Laurentii Leo- Id a PetroCanisio nostro compositum esseMatthseus
dii, cui tamen Usuardi ad Carolum Regem preefixa Radderus noster in ejus Vita, et Pliilip[)us Alegambe
estepistola;EcclesiieTaroanensis,coRnobiiLobiensis. in Bibliotheca Scriptorum Societas Jesu, testantur ;
Adoni suppar fuit B. Notkerus Bulbulus, in coeno- estque prsefixa ipsius Canisii Pr^fatio.
B. mheri
editum bio S. Galh apud Helvetios monachus, cujus Vitam Martyrologium sancta- Romnna: Ecclesix usui insin-
dabiinus vni Aprilis. Is quoque Martyrologium scri- gtdos annidies accommodatum, edidit anno 1377, cum
psit, quod est e Bibliotlieca S. Galli ab Henrico Ca- eruditis et niultiplici antiquitatis Ecclesiasticj.' doctrina
nisio in tomis Antiquaj Lectionis publicatum, sed cumulatis Annotationibus, Petrus Galesinius Protono-
mutihnn non uno luco. Obiisse dicitur Notkerus tariusApostolicus, S. CaroliBorroniiei in restituenda
au. 912, de quo alibi. Ecclesise disciplina fidus administer. Quod. aliaque
Ditmarits (iii Arbitrantur quidam et Ditmarum Mei'sburgen- ejus opera, mirifice Gregorius XIII Pontifex Maxi-
Martyrolo-
sem in SaxoniaEpiscopum, cujus extat insigneChro- mus probavit. .
giuiit scri-
nicon, Martyrulogium aliquod composuisse. quod ex Simile quoque Martyrologio est, nisi quod etiam
pscrit '
ipsius verbis lib. 7 Ciironici confici putant, ubi euni profana complectatur, Cakndarium historicum a Con-
qui sibi successurus esset multa monet, lia^cque inter stautio Felicio Medico Italice scriptum, editumque
cetera ; Habes satis de libris^ quos hic ab atiteccssoribus Urliinianno 1577, quod quia serius nactus sum,
nostris collectos itivciii, et insupcr qtios contraxi. In liis solum postorioribus Jamiarii dicbus citavi.
niagistcrium salubre repcrics, ac lios exaudi vt tnnc potes Prai ceteris niaguo niihi tisui fujt Catalogus gctie- rcrrarit
salvari. Sanctorum reliquias, et mniida eurumdeni rc- ralis Sanctorum, qni in Martyrologio Roinano nonsunt, Ciilalogus
ceptacula, cum alHs utUitatibns plurimis, tam in prx- ex vanis Martyrologiis, Kalcndariis, tabiUis, monu-
ficncralii,
diis, quam in niancipiis, ego acquisioi, et ne te forsitan metitisque Ecclesiarum , nec non Vitis eorum impressis
lateretit, Martyvoiogio inscripsi mco. Verum idne ipse scu manu scriptis, el qtiam pluriinis historiis collectns,
confecerit Martyrologium, au ab alio descripserit, ac in xii mctises instar martijrotogii distribulus, suis
aut etiam eo durataxat sit usus, certo ex illis verbis ubique iiotis appositis, auctore Philippo Ferrario Ale-
coucludi non potest. Multa alioquin extant passim xandrino ordinis Servorum B. Mnriie Virginis, sacnv
' Martyrulogia. ejusmodi piorum Antistitum oHmstudio Theologix Professore , ac publico Mntheseos in Ticinensi
conscripta; cum vix ulla esset Ecclcsia, non vel
(^uie gymnasio interprete; Sanctissinm Domiiio in Christo
proprium sibi aliquod conficeret, vel ahunde adsci- Patri D. Ujuiano Papx VIII dicatiis, excususque
sceret. Venetiis an. 1623.
§ IX. Martyrologia recentiorum. Haud paruni quoque adjuiucnti uiihi ejusdeniFer-
et SS Ua-
V
J_ i'imuni hio cos missos facio, quos antea scripsi
rarii alter attulit Catalogiis Saiicturum Italiiv, in nien-
ses XII distributus; in quo vita' illoruin ex purticidarium
litr.
Usuardi vulgiisse Martyrologium , non sine erudita Ecciesiarum inoiiunieiitis coinpcndio dcscribuntur, ad-
C jectis
: !
PR^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
jectis scholiis notisqitc pcrbrevibtts; excusus Mediolani propria consecutusBreviariaessem : quamquam sunt
anno 1013. nonnullae, quse proprium non habent, sed cura Ro-
Aliarum quoque gentium Martyrologia, Kalenda- mana; Ecclesise ritus sequantur ac festa celebrent ,
ria, Fasti, Hagiologia, non parum milii attulere sub- omnia; si quos vel ignotos Roraanis fastis, vel alia
sidii :Antonii Vincentii Doraenecci, Ordinis Prsdi- celebritate Ca;lites venerentur,separatim propria
catorum, Historia Sanctorum C^italanije, Barcinone illorum precesque publicas edi curant. Quje
oflficia
Variariim excusa an. 1602. IVIartyrologium Lusitanicum ab ali- ejnsmodi hactenus nactus sim Breviaria, propriaque
gcntium quot Patribus Societ.atis Jesu coUectura, editumque hic exponere libuit, eo solum consilio, ut quse
officia,
propria Conimbricse Anglicanum JoannisWilsoni ,an. 1C08
:
mihi deesse sentio quamplurima, suppeditent, qui
Marlyro-
edituni. et ab eodem recognitum .an. 1040. Joainiis sunt Sanctorum propagandse gloria; studiosi.
logia
Molani Natales, et Indiculus Sanctorum Belgii Aut- : Primum Romanae Ecclesia; Breviaria habeo anti-
berti Mirsei Fasti Belgici et Burgundici Arnoldi : qua aliquot, prseter ea quse nuper &uramoruni Pontifi-
Rayssii Auctariura ad Natales Molani ejusdemque ; cumCIementisVIII, Pauli V, UrbamVIII auctoritate
Hierogazophylacium Belgicum, siye de Sanctorum recognitaauctaquesnnt; habeo,inqnam,excusaannis
rebquiis; tum quae de Sanctis Belgii .id Roraanum 1479, liOO, 1515 Leonis X jussu; 1536 Pauli III
Martyrologium aseTeutonica linguaversuraadjecere auctoritate a FranciscoQuignonioCardinale recogni-
Henricus Adriani 1G00 et Andreas Boyus noster tum, recusunique an. 1541, 1542, 1546. 1551, 1557
an. 1642 quajque ,ad Gallicara ejusdem Martyrologii Pii V an. 1572. Missale quoque Roraanum editum
versionem Balduinus Willotius noster anno 1641 et an. 1508.
alius item e nostris Leodii .an. 1 624. Octavi Cajetani E reliqua Italia pauca hasc suppetunt Catalogus ex : llalin.
nostri Iilca opcris tle Vitis Siculoritnt Sanclontm edita Sanctorum, qui in urbe ac dicecesi Neapolitana cele-
Panorrai an. 1617. D.avidis Caraer.arii liber de Sco- brantur, Decii Carafas Cardinalis et Archiepiscopi
torum pietateexcusus an. 1631 Catalogus preecipuo-
.
jussu editus an. 1619, tum Officia propria SS. For-
rum Sanctorura Hibernije ab Henrico Fitsiraon nostro tunatse, Gaudiosi, Potiti ; iteraque propria aliarum
concinniatus. Sacrarium et Calendarium ditionis Leo- eodem tractu Ecclesiarum ; Salernitanae excusa
diensisinBelgio, excusuman. 1618.Sacrariumperan- an. 1594, Brundusina; 1583, Montis-regalis 1603.
tiqui CoraitatusNamurcensis an. 1619. VidietAdami Provinci^E Mediolanensis htec habeo Breviarium :
Regii Kalendarium Scoticum, e quo nonnnlla anno- Mediolanense an. 1635. Ofticia propria Ecclesiae Ver-
tavi; et alia plurima mss. et excusa Kalendaria. cellensis 1581. Bergomensis1610et S. BassianiLau-
Cum jam prope quintus mihi impressus esset dies dis-PompeiiE Patroni 1628.
Gallicaimm Janu.arii, prodiit Parisiis illustre et m.agniiicum An- ExHispaniapaucahaec ad manum sunt Ordo reci- ; Hisjiania.
Saitssaii : drese Saussaii v.CL. Martyrologium Gallicanumtomis fandi officiura Divinum ac Missas celebr.andi, juxta
duobus, quo plurimum sum usus, utarque, ut spero, ritum Breviarii Missalisque Roraani, pro plerisque
deinceps. Utinam brevi prodeant, quospollicetur, apo- dioecesibus Hispaniae, 1635. OfBcia propria SS. Hi-
dictici in illud commentarii. spania; 1605. Ecclesia; Toletanie 1616. Composfel-
Materiam quoque non exiguam suppeditavere, va- lan» 1596.
rioruniOrdinum Martyrologia; Benedictinum .Arnoldi E Lusitania Breviarium Eborense 1548. Ofificia Utsitnnia,
Wionis, libro 3 Ligni vitie, edifum an. 1595. Hugo- propria Ecclesiae Ulyssipponensis 1590. Conimbri-
nis Menardi, cum duobus Observ.ationum Iibrisl629 censis 1588.
Kalendariura Benedicti Dorganii a S. Joanne, editum E Gallia Germaniaque habeo aliquararaulta, sed Callia,
Macloviopoli an. 622. Prsemonstratense, vener.abilis
1 plura vacant. Gallica hffic sunt ; Provinciae secundae
Domini Jcannis Chrysostorai Vander Sterre Abb.atis Lugdunensis, Breviarium Rotomagense 1587, no-
monasterii S. Michaelis in hac urbe Canonicorura : vum1626.Missalean. 1585itemque BreviariaEbroi-
regularium Constantini Ghinii Senensis Canonicire- cense 1585. Constantiense 1609. Lexoviense 1624.
gularis S. an.l621.KaIendarium sacri
Salvatoris, Bajocense. Ofiicia propria Ecclesiae Abrincensis.
Ordinis Cisterciensis exeusum Divione an. 1617. Me- Lugdunensistertia,BreviariumAndegavense1624.
nologium Cisterciense Chrysosfomi Henriquez cum Corisopitense vetus. Officia propria Ecclesiae Redo-
luculentis notationibus 1630. Martyrologium sacri nensis 1620. Nannetensis 1623. Briocensis 1621.
Ordinis Prfedicatorum, Seraphini Sicci Papiensis, Macloviensis.
ordiuis Magistri generalis jussu editum an. 1616. Lugdunensis quartae, Senonensis Breviarii pars
Cum jam prior Januarii tomus esset excusus,prodiit aestiva.
Martyrologium Franciscanum, cum amplis commen- Parisiensis provinciae, Breviariura Parisiense vetus
tariis, cura ac babore Arturi a Monasterio. Sed illud an. 1584, novum 1636.C<irnotense 1633.
in eo opere atque Chrysostomi HenriquezMenoIogio, Provinciae Aquitaniae prims, Breviarium Lemo-
haud probo, quod nulla inter eos, quibusabEcclesia vicense 1625.
olim decreti permissivesacrihonores sunf, etceteros Provinci:e Viennensis , Oflficium in solennitate
sola adhue hominum opinione, nullo Ecclesije judicio S. Lazari Episcopi Massiliensis, an. 1633. Officia
confirraata, claros, differentia statuatur quo fit, ut : propria monasterii S. Victoris Massiliae.
his quidem honoris nihil accedat, de illorum venera- Provincia!BeIgic,-e primse, cujus metropolis Augu-
tione plurimum detrahatur, dum uno omnes givadu sta Trevirorum vulgo nunc GerinanijE accensetur;
habeutur. Alios novimus viros doctos qui vel obser- Breviarium Virdunense 1625. Tullense 1535.Mon.a-
vationes in Romanum Martyrologium medifantur, steriorum SS. Maximini, Naboris, Willebrordi, in
vel suarum provinciarum, aut ordinum elucubrant dioecesi Trevirensi an. 1600.
Martyrologia atque eo pacto beatorum cajli civium
; ProvinciaeBelgicaj secunda;, cujus pars est in novas
student gloriam amplificare. Utinam brevi ipsorum Mefropoliticas duas sedes divulsa; Breviarium Am-
lucubrationes lucem aspiciant bianense 1550. Noviomense 1630, monasterii Ori-
gniacensis in Veromanduis 1619.
§ X. Varia Breviaria, quibus Auctor usus. Provincia; Mechliniensis, cujus pars olim subGer-
raania secunda, pars raaxima sub Belgica secunda Belgio,
\Jux ab Apostolicis temporibus, publicas peragi in censebatur, BreviariumAutverpiense an. 1496. Bru-
Ecclesia, distinctis horarum spatiis, preces solent, gense 1 520. Bruxellense 1516. Breviarii ms. Ecclesia;
Breitiariii, earum est summa, post artem typographicam reper- Lovaniensis pars. Officia propriaEcclesia: Rurajmun-
quibits AU' tam, excusa, atque ex re, Breviarium appellata. Cer- den.sis 1609. Gandensis 1572, monasterii Blandi-
clor hic
tiusqui quibusquelocisSancti colautur, quaquecEere-
liSUS,
niensis mss.
monia, cognoscere licuisset, si omnium Ecclesiarum Provinciffi Caraeracensis, qufe olim erat sub Bel-
gica
.
AD ABBATEM L^TIENSEM.
gicasecunda; Kalendarium prffiflxmn officio Cura- procreavit ipsa. vel omni doctrina expolivit, Ecclesige
toruni 1 562.MorinensisBreviarii pars hyemalis 1 'Jt2. Antistites, Divinseque Doctores disciplinse. Verum
Audoniarensis pars lijemalis 1518. Breviarium In- exstincta est nunc lucerna ejus. Luxus nempe, mo-
sulense 1533. Officia propria Ecclesia; Atrebatensis rumque dissolutio, et fastus illius obscurarunt ful- Grcecorum
1632. Tornacensis 1626. Namurcensis 1G19. Audo- gorem inde in foedos errores prolapsa ac hiereses,
: Mcncea et
marensis 1610. S. Waldetrudis Canonicarum Mon- et quidem, ut ipsnm quodammodo obstrueret sibi Mcnolpgia .
tibus 1G2S. Malbodiensis Canonicarum 1624. Abba- Divinie misericordi^
fontem adversus Spiritum
,
tieeDononiensis 1G23, monasterii Pacis-Virginis sanctum. Tandem immanissimce Turcarum genti in
Ord. S. Benedicti Duaci 1G11. gravem atque acerbam tradita servitutem, in magna
ProvinciEeUltrajectensis, quae olim fuit Germanise utplurimum versatur nunc lionestarum artium igno-
secundfe, et tota nunc sub hajreticis est; Breviarii rantia, nonnnlli tamen, qui prsesertim in Itaha ht-
Ultrajectini parsjestivaan. 1508 et 1518vetusHora- terisdederuntoperam, eteruditionis laude excellunt,
rum Directorium ejusdem EcclesiiE. Officia propria et orthodoxae studio religionis, utndn sit gentis uni-
excusa an. 1623. Eadem recenti raanu exarata, di- versfe oninino salus desperanda, ubi diuturnis aerum-
versa ab excusis. Directorium Ecclesia; Harlemensis. nis placatnm fuerit clementissimum Numen.
ei
ProvinciEe Coloniensis, quffi olim inetropolis erat Habuit quoque, et prima fortassis, habetque
illa
Germani^ secundse, nunc latius patet; Breviarium etiamnum sua Martyrologia, quse fere Mencea aut
Coloniense an. 1498, item aliud antiquum. Editi Menologia appellat, quasi menstruales dicat, puta
an, 1577, jussu Salentini Arcliiepiscopi pars hyema- fastos, aut Divinorum ofRciorura descriptiones. Citat
lis, vero Ferdinandi Bavari auctoritate pars
editi Baronius Gr^Ecum Menologium, quod a Paulo Sfon- anfiqnum
Bestiva. Breviarium Monasteriensc 1489. Mindense drato Cardinale, Gregorii XIV nepote legendum ac- MS. {iom(£.
1516. Leodiense an. 1520, item pars ffistiva 1314. ceperat, ohm Basilii Macedonis Imperatoris jussu
Novum 1 G36, item Officiapropria 1 623. Missale 1 509. ante annos fere octingentos, conscriptnm, ipsorum-
ProvincfEe Moguntiacensis, quae olim caput erat que. quorum in eo elogia celebrantur, Divorum ima-
Germaniaeprimas^nuncpartemRsetiarum.Vindelicise, ginibus ornatura asservatur id nnnc in Vaticana
:
Germaniffi magnE complectitur ; Breviarium ms. in Pontificis Maximi bibliotheca. Utinam esset qui id alhui a Si-
membrana, aliud excusum 1495, 1507. et jussu Da- Latine versum proferret in publicum, aut nobis certe leto versum
nielis Archiepiscopi 1570, item Diurnale 1G12. Spi- illius descriptum communicaret exemplar! Editum
rense excusum 1478 item 1507 auctoritate Philippi est quidem ab Henrico Canisio to. 2 Antiquae Lectio-
Episcopi, et pars liyemalis 1590, jussu Eberhardi nis Menologiura Gragcorum, sed Latine dumtaxat,
Episcopi. Erfordianum antiquum. Constantiense ex bibliotheca et translatione Cardiualis Sirleti : ve-
an. 1561, Christophoro Antistite editum; et Marco rum mirum quantum ab illo Basilii, ut
discrepat hoc
Sitico Cardinale 1575, itemque Officia propria sepa- elogia quasdara inde deprompta, et cum hoc Sirleti
ratim excusa 1G36. Breviarium Herbipolense anno collata fidem faciunt. Hoc autem, quod Canisius edi-
1575, jubente Julio Episcopo, et pars ajstiva 1307, dit, plurimum sum usus.
itemque Officia propriajussu Philippi Adolphi Episcopi Aliud extat, sed snccinctius, ^-^yoXoyiov in Grseco
1G25. Breviarium Wormatiense 1576. Hildesheimi- libello precationum, qui 'QpoXoytov inscribitur. En
ensis pars aastiva 1516. Argentoratensis pars festiva ejus tibiejanuario specimen:a i\c ty,)j T:p(!izrrj^-n xara aliiid Gracc
1478. Officia propria Ecclesioe Augustanae 1638. (7ap/.a 7rpt75^.yi zoO x-jpiou >7f/wv 'lr,<7oO Xpiff^oi)' xat roj editnm Ve-
netiis-
Ecclesise Bambergensis autocephalae Breviarium EV ayioi; Trarpo? i^fzwy BaciJ.Etou 'Ap)(in:La-/.6mv Kato-cc-
jussu Viti Episcopi editum 1575. pefa; KaTTTraiJoKia; riO iJ.eyalov. Domini
i. Circumcifiio
Provinciai Salisburgensis, Officia propriaEccIesiae uoxtri Jesu Christi secuiidum carnem etS. P. N. Ba&ilii
Salisburgensis, Viennensis
1 G32, Frisingensis, 1 627. Mngni Arckicpiscopi Cxsarex Cappadocix. Subnectun-
Ratisponcnsis 1611. Passaviensis 1608, et hujus tur quotidie antiphon» aliquot. ii. S. P. N. SilvestH
vetus Breviarium an.l305. Pnpic Romani. iii. S. Malachix Prophcla-ctsancti Mar-
ProvincisePragensis, Officia propriaEcclesi£e01o- tijris Gordii. iv. Synaxis, vel commemoratio, Sancto-
mucensis jussu Francisci Episcopi Cardinalis a Die- ruHf L\s. Apostuhrum et S.TIteoctisti Abbatis iii Cucumo
trichstain edita 1630, Urbano VIII approbante. Siciliiv. V. Sanctorum Martijrum Theopempti et Theonae
Provinciie Bremensis, Breviarium Raceburgense et S. Sijncleticiv. Est illud Menologium epitomen cjus com-
in
circiter an. 1506. Breviarii Lubecensis purs Eestiva. redactum a Christophoro Patricio et Proconsule Mi- pendium pcr
Christopho-
Sleswicensis Ecclesise in Dania Breviarum 1512. tyleuEeo, extatque in eodera precum libello. Atque
rum Milij-
Caminensis in Pomerania Eccl^!siai Breviarium hoc Januarii in eo initiura: Volens circumciditurChri'
lcnmim.
1521. stus. Venit enim ut Leycm impleret, non solvcret. Ciim
Volonia. Officia propria SS. Polonise 1614. eo simul cclebretur tninc Magnus Basilius. 2. Et Ro-
Ariglia Ex Anglia solum habco Breviarium Sarisburiense mamis Papa Silvester. 3. JSt Malachias. 4. Gordius
an. 1499ejusdemquean. 1537recusipartemiBstivam. illustris. b. Paulus Tbebarum gcrmen. 6. Divinus ha-
Officia propria aliquot Sanctorum Hiberniie 1G20. ptismus Salvatoris. Extat brevius etiam in alio rainori
HissubjungamReligiosarum familiarum Breviaria Gra^carura precationum libelloMenoIogion, quasique
qua; habeo perpauca; Breviariura monasticum Ord. Kalendarium. Ita exorditur Januarius 1. Circum- :
aliud mi'
S. Benedicti, Pauli V auctoritate editum. Canoni- cisio Domini et BasiUi Magni. 2. Silvestri Papx Ro- niis.
Ortiimm corumregulariuraedituraan. 1488.Pricraonstratonse -i. Commemoratio Apostolo-
maiii. 3. Gordii Martijris.
religiosii- editum an. 1898, et 1C08. Pra;dicatorum 1555. rum. 5. Theopcmpti Martijris.
rum.
Officia propria Canonicorum regularium congrega- Aliud excusum Venetiis an. lt>35. Gra^cura Meno-
tionis S. SalvatorisOrd. S. Augustini 1G13. Cano- logiuin citavit, ediditque cuni Nicephori Clironologia aliud n
nicorum regulariura Lateranensium.auctoritatePiiV a se recensita, Antonius Contius, sed cnni Latino Coiitio Gia:-
recusacuraNotationibusGabrielis Pennottian. 1G34. Kalendario permixtuni. ita taraen ut quidani vacui cc ediiinii.
Eremitarium Ordin. S. Augustini 1627. Minorum relicti sint dies. Specimen hoc esto in Januario.
1614 et 1629. Ordinis Servorum D. Virginis 1634. A Circumcisio Domini.
Missale Militum Rhodiorum S. Joannis 1507. nepirop.r) Tou y.upiov •fi^biv 'Irifiov XptoTCj, xat tov
Ev kyioic Tiarpoc J^pwv Baci^.Eioi; 'Ap;(i£T:t(rxdTrou Kat-
§ XI. Mencea etMcnolngia Gnecorum. Rute- uapiiaz, KaTTnaJoxia; Tov fxsyalov.
norum Kalendarium. B Tov ayiov Trarpo; r\^.Ciy l.ik^ifjTpov HaTra 'Pwptyic.
c
G. lentes reliquas Graecia quondam sapientiae studiis D
superavit, etiam Christianse. qua) tot tantosque vel E
LVi PR.EFATIO GENERALIS IN VITAS SS.
F Epil>hania Domini , sru Tltcoplianit! . Ti iytot excusum est Romfe in ipso Vaticano Typographio
©Eoipavia Toii xuptoD xai 0£ou y.al ffToJTyipo^ )ip.wv 'lyiCTOu anno 15i)8/AntIiologion Grfficorum, a Clemente VIII
XpiffTou. approbatum; in cujus ad cumdem Pontificem Pra?fa-
Magis ciim iis, quan antea citavimus Gra;ce edita, tione Antonius Arcudius.qui id concinnavit, ostendit
(littid Lnli- congruit Calenrlarium Grsecorum a Genebrardo eili- Catholicos etiara Sacerdotes et raonachos illis uti
tti' (t Gette-
tura ante commentarios in Psalmos; in quo Januarii Menasis : ita eniin caussam illius compnnendi .\ntho-
ttriirilo.
hoc exordium est : 1. Circumcisio Domini. 2. SHvc- logii explicat: Qui a sonctis Griccoriim Patrilnis ad nccnrata ct
Martijr. Divinum offkiiim cetchrandum, sacras prcces tttutiesque pia ab
An-
slcr Pajia Romanus. 3. Malachias ct Gortliiis
ionio Arcii-
4. Lxx Di.vipiiU et Tlieretistiis. (imo Tlieoctistus.) Deo de more persotvemltts ordo iiistitutus est, ts quidem
dlo,
5. Thcoiicmptits et Theoiitis MM. Syncteticn. 6. Thco- accuraliis et pius, sed diffusus ilidem nc protixus, quippe
Tphaniil Christi, tlivimisqne Salcatoris bapiismus, qui vigiiiti fere votuminibus, hoc est, Psattcrio et Horo-
Sed maximo milii usui Grfficorum Menaja fuere, togio, Paracletico, Octoico, Anastasimo, Pentccostario,
qUte Venetiis aliquot voluminibus edita multos quo- Triodio, duodecim Menotogiis, Tijpico et SliclicTario
Mitjoni
tidie Caelites recensent, plerosque enrum quorum est contiiietitr. Qiio ftt ul Presbytcri vet monachi Grxci,
liripcoriim in Latinis Fastis celebris ab antiquo memoria, tum qui riiu Gvseco vivunt, et Divinum officium pe7'sotvcre
Mrtttea, alios partim ignotos omnino Latinis, partim a Scri- tencntiir, cum iter oguiit velperegre proficiscuntur, tot
ptoribuslaudatos,nontamenEcclesi<eCatholicjeMar- voiuniiiia secum ttefcrre; quive morho dciinenlitr, vel
tvrologiisinscriptos.Timidepriraumeavolvere coepi, atiajustadecaussachoro inleres.^e inipediiuitiir,itta evoi-
veritus ne quos schismatis adversus Latinam Eccle- vere minime vateant : pr.vtcrquam quod iaiila iniiltitu-
siam propngnatores Menaeis inseruissent: itaque dine cotlic;um non modo non abiindent, scd freqitenter
eram affectus animo, ut mallera aliquos pra^terire, etiam careant, et itteo munus suum interttum uon recte
etiara sancfitate illustres, sed mihi ignotos, quara obire, nec ei compctentcr saiisfacere possunt ; interdnm
temereullumimmerito ornare titulosanctitatis. Scie- eiiam omniiio omittcre cogmiiur, excepta unius Horoto-
bam in veteribus Sanctis minus esse periculi, prse- gii, quod apud eos taniqutim Diuriiuni est, et dcfcrri ipti e.z tis
Antlioto-
sertim Martyribus, etsi nihil de iis traditum litteris facite potesi,^j-ecitaiioue et infra: Deniqiie iiuiquid onir-
gion minus
legisseni ; uti multi sunt etiam in Romano Martyro- iiino in viginti ittis votumiiiibns spnrsim fuseque conti-
conctnntt-
logio, quorum vel exciderunt, vel numquam fortas- nebaiur, id ioium breviiis cotlectum Itoc tibro uuo per-
sis integre scripta sunt acta. Jam si sunt multi in strinqitiir. Si liber hic, Pontificis Maximi auctoritate
omnibus fere Occidentalibus provinciis Sancti, quo- in Vaticano cusus typographio, corapendium est ma- Ponlifici
rum nulla in Roraano Martyrologio memoria extat; joris illius operis, quod multis voluminibus contine- proljatmn.
quid mirum in Grsecia Asiaque esse coniplures, ubi tur: ipsum arbitror raajus opus purum esse et ab
prius quam in multis occiduis regionibus seminata omni alienum h^retica fraude, quod et accuratum
Christi religio est, multoque Martyrum sanguine piumque libere prjedicat Pontificem allnquens Auctor
irrigata? Verum ubi diligenterexaminaviMenffia illa, ille. Quai vero in Anthologio habentur lectiones, eae
nullum adhuc reperi inscriptum, quera constaret aut fere ex majoribus illis Menologiis sumpt;e sunt.
Ecclesife Roman<E debitara obedientiara abjecisse, Easdem lectiones, aliasque minores, imo quaecum-
aut ha^reticis inflatura erroribus. Si qui ulla ratione que ad historiam pertinent Sancforum,ex Menajis ad
suspecti fuere, hos omisi. verbum fere descripsif, et in vulgarem Gi^-ecam lin-
Quamquam hac me sollicitudine ac metu magnam guam vertit Maximus Episcopus Cythereus, et Bii/u; B(ot 'Aytu»
partem Matthaeus Raderus noster, vir egregie doctus iyiuv, Vitas Sanctorum, inscripsit, excudique Vene- Mnximi Bp.
liberavit. Ediderat is quondam pias et jucundas, ac- tiis curavit, omissis antiphonis, versibus, et ceteris,
a MallhtBO ceptas fere e Menaeis, historias vitasque Sanctorum, quae et a Radero in Latina interpretatione omissa
Iladcro libellis aliquot, quibus Viridnrii prceiixerat titulum. ante scripsi.
irr^tt.
Adjecit deinde animum ut ea omnia quje de Sanctis Editum est ab Antonio Possevino nostro in Appa-
memorantur in Menseis, Latine verteret, annotatio- ratu sacro Ruthenoriim Kalendarium, quod tara in
nibus illustrata. Egeram,illius rogatu, cura Baltha- Moscovia quam in reliqua Russia ait in usu esse. Mo- Cntcndarium
sare Moreto ut eas lucubrationes prailo subjiceret: net autem multos in eo esse, quos non agnosciinus, Rittcwriim.
responderathic, si Auctor in animum indnceret, non inquit, sive quoniam fucre schismatici, sive quod eorum
nudas Divorum historias Latine edere, sed integra vita nobis liaud innotuit. Poterat addere : vei vitiosus
omnino Men?ea recognoscere, (quoniam observasse quo id descripium; sunt eniin pluriraa no-
fuit codex, e
me in iis menda plurima dicebam) eaque interpre- mina mendosissime expressa. Congruit autem in ple-
tari; ea se Grsecolatine eleganter excusurum. Non risque cum Gr»corura Menaiis et Menologiis, uti
displicuit optimo seni consilium, etsi haud fortassis Graicos ritus universira colit Russia. Dabo hic ex illo
pares tanto operi jam vires erant: sed haud diu su- Kalendario Januarium, ut planum fiat, quod dixi, e.x co Jantta-
perstes fuit. Penes me etiamnum illius autographum cum Graecorum Kalendaiuis consentire. ritts.
est: quousus sum quandoque, sed raro, nec nisi
et 1 . Circumcisio Domini nostri Jesu Christi.
ejus versione cum Grajcis exemplaribus collata: 2. S. Silvestri.
saepius, at.queadeo plerumque, ipsemet stylo meo 3. S. Prophetx Maiachise.
Gra3ca sura interpretatus. Et erant nonnumquam ea i. S. Concitium Theonci.tt.v, imo : Synaxis LXX
omissa a Radero, qufe sola poterant niihi usui esse: Discip. et Theoctisti.
nara cum nihil de gestis Sanctorum narratur, sed 5. iS. Mart. Theoperti. Lege, Theopempti.
solura pxpresso nomine, distichon unum aut plura 6. Epiphania Domini.
subiiectuntur, in Sancti cujuspiam laudera, hajc fere 7. S. Joannis Baptisise.
omiserat quae ego saepe, quiaaliqiiantulam afferre
ille ; 8. S. Doninx. Dominicam vocat Horologium
lucem censebam, verti. At quorum Sanctorum de- Graec.
scripta plenius acta habebara, eorum proraere e Me- 9. iS. Marl. Potvetii, corrige Polyeucti.
naeis compendium nihil attinuit; nisi si quid erat in 10. P. S. Gregorii, nempe Nysseni.
actis prajtermissum, aliterve narratum. 11. S. P. Tlieodosii.
Illud porro, iit ad id quod creperam revertar, me 12. S. Mitrt. Tatiame.
ut securius uterer MenaBis permovit, quod in praefa- 13. /S. Mart. Hermogenis. Fortassis hic Hermylus
cl Cutltoli- tione sua Raderus, qui oninia legit ac discussit, asse- est.
ca intticala; schismaticum esse, nedura haereticum.
rit nihil in iis 14. iS. P. Sahx, in Sina nimirum.
Neque, ftpinor,sivissentVeneti in suaurbeeaexcudi, 15. S. P. Pauli.
si quidquam continerent recta; religioni contrarium.
16. Sancii Aposioti Petri, catenaa videlicet vene-
Denique illud plane confirmavit animura, quod ratio.
17
:
AD ABBATEM LyETIENSEM.
S. Aiilonii. tlielitarum suspicione liberarean tamen ut Sancti
:
17.
J8. S. P. Alhanasii. memorentur, an solum res ab iis gestse narrentur,
19. S. P. Macarii. et dies quo decesserunt, ad memoriam posterorum,
20. S. P. EulhymU. certasque consignandas temporum notas, haud scio.
21. S. P. Ma.tiini. Indicem, sive Kalendarium, sex illorum mensium, hiijiis speci-
22. Savcti Apostoli Timotlici. mihi Athanasius Kircherus noster Roma misit e quo '""' ;
23. S. Miirt. Clcmenlis. hic Tybi mensem dabo, cujus primus dies in xxvii
24. S. Eiixima;, imo Xenffi, sive Eusebiae. diem Decembris incidit.
23. S. P. Gregorii. Theologi. 1 5. Lydiiis Marlyr sub Maxiiniiio, nianifestatio
20. S. P. SoMiitis forte Xenopliontis. corporis S. Stepliani.
27. 5. P. Eiichremii, imo Epliffim Syri. 2. Gallanicus Ep. M. sub Dioclet.
28. S. Marl. Iijnatii. 3. Tkeodas Palriarch. Alexand. Innocenles pueri
29. Trium Saiictoriim, id est, Basilii Maijni, Gre- liodie sanguiiiem fuderunt.
gorii Tlieologi et ChrijsoslQini. 4. Joaunis Apostoli el Evamjelislx ditecti Domini.
30. 5. P. Clirysoslomi. Proclwriis.
31. 55. Cijri ct Joannis. 3. 5. Auxainus M.
6. Ciraimcisio. Obilus Malth.ri Palriarchir. Rap-
§ XH. Sijroriim Coptorumque Kalendaria. tus Eliiv Proplielx. Basilius.
7. Martiamis PapaAlexandrinus. Salbatbris Papa
Oji'0™"iK''>l<""l'"'i"'"^J'<^'tC"™™^"t''"'''^ inPsal- Romanus sub Constantino, qui eum baptizavit,
Kalenrla-
inos prffifixum Gilbertus Genebrardus, quod mense 8. Dcdicaliohabilalionissanctx,cuipvxfuit S. Ma-
rium Syro-
rim, Januario isthaic propria habet carius. Amlronicus Patriarch. Alexandrinus
1. Circumcisio. paler Beiijamin.
6. Epiphniiia, qiia' et Luminarium. Ea iiocte aqxia 9. Abralmm. Gabriel Patriarch. Instilutio jejunii
consecriitur in loluin annnin. ferix VI.
7. Decollalio Joamiis Baptistx. 10 Jonathas discipulus 5. P. Pachomii.
Antoninus Magnus. 11. Baptizatus est Christus in Jordane. Apparitio-
Efraim. nis dies, AnaloUus sub Dioclet. M.
Greyorius Theologus. BasiUus Magnus. 12. Theodorus Antioclienus M. sub Numerio Rege.
Ninivilicum jejunium. 13. Festum celebrattir aqua: in vinum transmutatx
Lucas Waddingus 3 ,\nnal. Minorum ad an.
to. in Caiia Galilxx.
1342, nu. 49, scribit Fratres Minores, qui Hiero- 14. Arsalides.
IHerosobj- solymis degunt, festa Romani Kalendarii celebrare, 15. AbdiiV Prophetiv. Maximus fraler Diimathii.
mitaiuim, itemque pi'opria quaedam Ecclesi<e Hierosoljmitanae, Gregorius fraler Basilii.
quorura istliic Kalendarium exhibet pag. 499, Janua- 16. Philotheus M.Joannes Palriarch. Ale.uindr.
rius propria isthsec habet; 17. Maximus el Damntliius.
14. 5. Malachiie Prophetiv, semiduplex. 18. Jacob Ep. Nisibenus.
13. 55. Abacuch et Michsem Proplietarum et Coii- 19. Iiiventio corponim MM. Bahuc, Basurx fra-
fess. semidupl. trum, et Anirx matris eorum.
26. S. Paulx vidua-, duplex. 20. Prochoriis uniis ex Lxx Discipulis Domini.
30. S. Malthia: Ep. et Coiif. diiplex. 21, Hoc die requievit Deipara. Item S. Hilaria filia
In Maronitarum collegio Roma; duo asservantur Zeitlion Regis.
volumina de Vitis SS. an Syi"iaco, an Coptico sive 22. S. Anlonii stellx lerreslris, et Patris omniiim
./Egyptiaco, an Arabico descripta charactere, non- monacliorum.
CopliCllllli dum intellexi. Continent sex menses priores, a Thot 23 S. Timolheiis discipullis S. Pauli.
videlicet, qui fere Septembri nostro respondet, (nani 24. Miiria Virgo Akxandrina.
ab eo, ut et Gra;ci, annum auspicantur) ad Mechii'. 25 Petriis Publicanus, sive Tetonearitis.
Optarem ea volumina verti Latine a quopiam, aut 26. XLix MM.Moiiachiseniores,tempore Theodosii.
illas saltem Vitas, qua; sunt antiquiorum Sauctorum, 27. 5. Serapion M.Translaliocorporis S.Timothei.
ante haeresis Eutychiana; exortum: nam non modo 28. Clemens M. item Abu-Bugnm.
Dioscori Patriarchae nomen dic septimo Toth ;idscri- 20. 5. Akassana.
ptum, sedetposteriorum aliquotPatriarcharum,quos 30. Basenes, Hetis, Ghani, et Sophia niater MM.
non facile est omni Eutychianae hacresis aut Mono- sub Adriano, vet Gordiano.
CAPUT QUINTUM.
Lectoribus commendata ab Auctore.
et consubstantiale ; Verbum ita efficax. ut per id
§ I. De hoc opere quid Sanclos Auctorprecetur. facta omnia sint; ita clarum, ut illuminet omnem
hominera venientem in hunc muudum; ita plenura,
llLvete Caeli Cives, bellatores fortissimi, inclyti ut eo Verbo omnis comprehendatur Dei sapientia. In
triumphatores ; et benignos huc, media e pompa illum dum iutuemini codicem, aeterna, sed nativa,
ffitenias solennitatis, vultus vertite, ad homuncionem splendentem luce, nihil aliuude requiritis scientiie ac
Saiictti .iii~ vestra undique vestigantem et coacervantem certa- cognitionis. Nihil igitur est quod vobis nuntiemus
itornon
raina, ac longi situs squallore, qua fas fuit, deterso, inertes nos ac stupidi: cum in eo, velut illustri spe-
scrMl,
producentem in publicum, Vobisque dicantem. Non culo, cernere possitis, qua;cumque uspiam locorum
nunc ipsi habetis librum alium
postulo, hcec legatis :
fiunt aut facta unquam ab unoquoque hominum sunt.
quidam e vobis dicebat olim, orheni terra-
(non, ut Quid est enim, ut vestrum quidam dixit, quod non
rum,rerumque aspectabilium naturamomnem, quam is videat, qui omnia videntem videt? Nihil igitur
cum ex edito montis jugo contemplaretur, Dei se necesse est, ut vobis vestrorum clvium res gestas
potentiam ac majestatemdicebat adrairari,omnisque scribamus, quas et in Deo perspicue cernitis, et rau-
officium virtutis condiscere, ut Philosnphorura non tuis colloquiis jucundissime celebratis. Nam. si non
ainnia ni requireret scholas) aliuin is nunc, Vosque omnes li- fallimur, eminiis augustas illius civitatis niores atque
Deo videit- brum habetis, in quo assidue defigitis oculos: in quo iustituta speculantes, ita Deum perpetuo veneramini,
tibus;
Verbum unicum inscriptum, sed scribenti cosevum ut et quae a singulis vestrum gesta sunt olim prae-
clare,
: ::
LViii ?R^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
clare ius excitante, viresqiie snfficieiite gratia, certe e vita rlecedens aliquam sperare IjetitijB par-
tem vestrae nec sit qui coram severi Judicis tribn- et judicio
assidue pncdiceti; :
Tanieu quia lixc ad vestram apud mortales pro- nali audeat accusare, talibus fretum advocatis aut ;
pagandam gloriam, vestraeque dilatanda civitatis si, ut est impudens adversarius meus. qui omnium
pomoeria. coUegi, ut ea ne aspernemini supplex pre- vestrum fuit, diabolus, ita eum reprimatis rogo, ni-
cor. Quidarn vestro e ca*tu aliorum olim scripsere hil ut moliri ultra audeat. sed continuo mihi vindi-
iis tamen
Acta summa pietate;alii hortati quosdam sunt ut ciae deutiir secundura libertatem illam auroam, illam
acceptum
scriberent. ac jam vita fuiicli quidam, ultro Scri- vestram, filiorum Dei ; atque in caeli Capitolia indu-
iri lioc opiis
sperat, ptores excitarunt, qui vel ipsorum vel aliorura Acta ctus, in vestrum admissus senatum, coram gratuler
componerent. Uiide argumentum duco niinime du- vobis, atque m sempiternum jucundissima celebrem
bium, acceptum iri vobis, quod et ipsi religiose egi- praidicatione, quse hic quasi densa in caligine vix
stis, et aliis suasistis, et etiamnum estis au-
ut fiat tenuiter assecutus sum, vestrorum praeconia labo-
ctores. Id quia persuasum erat mihi, oblatum hunc rum. Ac vero, non dico si mereor, (scio non meri-
ipsorutn cx~
emplo siis- a Prpesidibus meis laborem hibens suscepi. Nam, ut tura hactenus) sed si vere, si serio, si cordate id vos
ceptum. S. Paschasius Ratbertns olim in simili desudans precor, uti vos mihi testes estis, suggerite Regi,
curriculo Pra^fat. in Passionem SS. Ruffmi et Va- ul cdiicnt me de isto carcere, et veste indutum nu-
lerii scripsit, JReligiosiim savc credebam absequium, ptiali adstare sibi jubeat. Delectatur. dicite. nostris
ac samiis Martyribus digtium, ut quorum doctrina vitie ille tropEeis, nec satis ea nunc capit; da ei Domine
nobis iter ostensum cst, quorum excmplis ad viriutem lucuientara gratiam, qua mox et a raacula orani noxse
instituti sttmus, quorum precibus saivamur, ac pnesidio cujuscumque expietur, et tuis sese jussisaccommo-
protcgimur; eorum quoque victorias ad nostrx fragili- det : turaque e tenebris illis miserriraorura tempo-
tatis institutionem, monumentis insererem, nec perire rum eductum, insere coetibus nostris. ut hEec melius
per vcgligentix torporem paterer, utilem nimis atque perspiciat, disertius jucundiusque concelebret.
salutnrem cunctis pie legentibus provectum. Sl enim Atque interim dum illa differtur spes ac votum
vesti,<! exigua particula, vel 7nodicus resoluti corporis meura, hoc etiam in opere, quod ad laudera vestram,
pulvif:, de Sanctormn memoriis compnratus, tneffabile Deique gloriara susceptura est, opem ferte. Scitis juvent in
multa latere, plui*ima scripta non esse. Irao dicebas hoc operc
fideUbus pra-bere patrociimtm creditur; quis digne vel
explicare vcl cogitare vnleat, eorum vita virtutesque tu olim S. Iguati (dabunt eniin hanc mihi veniam
qmntam salutis materiam conferant devotis mentibus, gloriosi coIIeg?e tui, ut te Patrem raeum norainatim
cum replicantur'! Inde namque fides firmatur, piefas compellera. qui legendis Sanctorum historiis ad stu-
mdrilur, mundi contemptus nascitur, desiderium super- dium virtutis Deique araorem quondam fuisti revo-
norum generntnr, et ut totum breviter dicamus, mors catus, et fortasse nobis filiis tuis hanc ut mentera
aufertnr, vita largitur. Sic enim Salvator : Qui credit, Deus injiceret effecisti) dicebas, inquara, si non alia
inquit, in me, etiamsi mortitus fuerit vivet. Ad resur- Sancti cujusque fuissent decora virtutum, donorum
rectionem denique ex mortuis, ad immortalitatis bonum quam quce suut
caelestium priesidia, opes meritorura,
perpetuse, Historia Sanctorum incentivum est sanctita- nequaquam tanti te illos, quanti fa-
tradita litteris,
tis, gradus profectionis,janua pcrpctux contemplationis. ceres, esse facturum. Utinam ad hfec eruenda expo-
Verum quam me hjec provocabat sanctissimi illius nendaque calamum meum tantisper beatissinii ilUus
Corbeiensis Abbatis adhortatio, tam alterius ex ea- ccetus vestri mediastinusaliquis regeret. (nonpostulo
dem ac nostra Belgica sapientissimi Abbatis Bonse- ut aspectabilis, neque me dignum censeo; sed tacito
Spei Philippi ab Eleemosyna terrebat cautela, in quodam afflatu ac prsesidio) quanto citius, accura-
epistola de vita S. Amandi ad Hugonem Abbatem : tius, aptius cuncta assequerer explicaremque? Favete
Qiii Beatoruni, inquit, pncdicare mores, explanare vi- igitur atque opera fertecertamina vestra triuniphos-
tam, retexere gesta disponit, sic expedit vivat ut loqtii- que edenti. Curate ut qu^e apte scripta sunt olim,
tur, et factis ornet quod oratione commendat ; ne vocis reperiam spuria a legitimis secernam
; digeram ;
propriie testimonio redargutus, imitatione non approbet, concinno ordine ac methodo orania; et siqua sunt
prmerthn si quod assertione prosequitur. Tum illa, fateor, praeclara obscuriora, accoraniodate ea explicem ac dilucidem.
ipse satictius virtutis existit praedicatio, splendida, efficax, digua Eos verohomines.qui mihi adhiec studia opem ac
1'ivcrel Sanctis, cum Sanctus de Sanctis scribit, ut de S. Bo- subsidiura ferunt, arcano urgete hortatu, tegite pa-
adjutoriiftu.
naventuraS. Thomas Aquinasolim pronuiitiavit. Non trocinio vestro, ornate donis cselestibus. Domestico hujus operis
inficior, quod quidam argutantur, fieri posse ut stra- huicce meo et assiduo adjutori ac socio 'Ayto^tJ.Ei, gratiam
bus ac gibbosus pictor speciosas imagines efformet, eadem qu?e mihi poposci, cumulate tribuite. Ceteri, impelrent.
quia nimirum ars, qua praestat. nihil vitii habet. At qui suos codices commodarint, qui observanda sug-
niihi, qui non tam pingo ipse, quam ab aliis picta, meos pro-
gesserint, qui alia quavis ratione conatus
a vobis ipsis pleraque, profero in lucem, et veluti moverint, mercedem hic ut a Deo percipiant, atque
venum expono, si morum depravatione ac fceditate seternam in caelis, providete; utque quamplurimi
turpificatus huc me ingessero, verendum merito esse simili me auxilio sublevent, brevi ut consuraniari
video, ne et qui hjEc comparaturi lecturique acce- hoc opus queat.
dent, avertantur; et qui ea olim scripserunt, ges- Denique iis etiam, qui solum haec legent, irape-
serunt, tam abnormem sint prseconem repudiaturi. trate a Deo ad vestra consectanda exempla ardo-
et leclori-
Quare vos oro obtestorque, Sancti, ut gratiam rein animi, ac lumen ca?Ieste, ut intelligere valeant,
eos oral. ul bus
mihi a Deo impetretis; qua mores ipse meos ad illius quani bonus sit Dorainus. quam raunificus; quam
sibi graliam
voluntatem, vestra exempla, conformem; hoc majo- fructuosum sit illi famulari, quam honorificum ac
impctrent,
rem ad bene apteque scribendum facultatem divini- regiura. Efficite ut sentiant quod sit decus castita-
nitsinl in tus consecuturus, quo sanctius vixero. Eia optimi tis, quauta eleemosyiue emolumenta, qui splendor
inortcm Cselites, voluistis hie optirae omnibus. ne ergo re- patientifE, quae securitas obedientiae : ut pervideant
spuite vestrum implorantem auxilium, seque
ultro quae mundi contemptum, rerumque oraniura, quas
nihil non impetraturum i^atrocinio vestro confiden- vani homines ambiunt, abdicationem consequantur
tem. Erit illa Deo grata, vobis honorifica, ceteris bona quam Deo nixum nuraquain illius bonitas
:
fructuosa laudatio mea, si vestrse vita mea quam frustretiir, quam certo euni pr^esidio tueatur, quam
simillima extiterit. At pra^sertim cum me Imperator ampla mercede muneretur utque demum ceterarum :
ve.ster ex hac evocabit vitaa statione, providete ne virtutum, quas coluistis, quam jucunda sit, quam
imparatus deprehendar : extremum cum hoste cer- utilis.quamgloriosaexercitatiopervideant.et in eam
tamen secundate, precibus auxilioque, ut si non sedulo incumbant, eoque pacto honorem vestruin ac
vestris triumphis ajqualem gloriam, possim taraen Dei gloriam nitautur assidue propagare.
: ;
AD ABBATEM L^TIENSEM.
II. QiUd erudilos Lcctorcs Aitclor postulet. scura antiquitatis sepulcra. Qui eiiim possum non
§
cupere verum viderc? aut qui id possum semper vi-
dere. si quandoque defossum, occultatum, mendaci
T iri eruditi, si qui liccc in manus comraentaria
sumetis, salvete; et porro paucula. ni molestum est, oblitum rectorio sit? Aut cur ine pudeat corrigere
quae vos velim rogatos, auscultate. De nie primum quod perperam scripserim, cuin magnus ille Anna-
lium Scriptor, in iis,atque ipso etiam Martyrologio, niite atii
ilise iiec TC-
utcumque visum erit sentite. Si inertem, si liebetis itt r
ingenii, si nou satis accuratum, si ilestitutum ple- a se tanto .studio et cura recognito, postea quaadam
l>rchcmlt
r'ecu$fit. niore disciplina optimarum artium, si judicio neu- repererit qu;e emendanda censerct; qiiod et nuper
tiquam acri ac solido prieditum judicaveritis ,
Pontificis Maximi auctoritate perfectuin est? Quid,
neque a vero aberrabitis. neque eani ut voI)is opi- quod in ipso quoquc publicarum precuin Breviario,
nionem evellam laboi-abo. Scio quidem eum al) omiii diligeutissirae concinnato, tamen nuper emendata
retro memoria inveterasse morem, ut facile Scri- sunt qnasdam ?
ptorum opera, etiam non lecta dainnentur, ipsique Deiude precor onines, ut qua; me fugerunt vete-
sugillentur Scriptores eo perversiore quandoque ;
ruin scriptorum monumenta, Acta Sanctoriim, La- iit Acta SS.
praejudicio, quod unde iis commendatio poterat ac- tina ac Gr.-eca, suppcditetis. Profitebor palain unde qiioB non vi-
acceperim, ut vestrae vobis et beiievolentii-e dit comniu-
cedere, ab ordine, in quem cooptati sunt, piorum iii cora-
niccitl,
graviumque hominum. iiide invidise. odii, inaledi- municando, et in eruendo eruditionis laus constet.
ctorum ducatur occasio. Ut quod universim de Cle- Thesauri absconditi quas esse utilitas potest? Solet
ricis olim Sidonius Apollinaris, id peculiariter de se Resp. inventos thesauros sibi vindicare, etiamsi ve-
suique ordinis Iiominibus pronuntiare Religiosi qui- risimile sit a privatis cos olira fuisse defossos : vos
dam possint Ista provcniuntClericis si aliquid dicte-
:
eum qui publicus oliin supprimetis, et perdi ac
fiiit
tur anctorihus, qui colubrinis obUttratorum molaribus dissipari ab rudibus posteris vestris sinetis potius,
fixi, si quid simpliciter edamus, imani; si quid exacte, quain ut publica; rei emolumento edi velitis? Vidi
prxsumptuosi vocamur. Nec facile est prtvterire scu su- certe nonnullos, qui etiam infimis precibus induci se
percurrerc cervices ejusmodi vituperoitum. Posset iis, non paterentiir, ut ad breve tempus commodarent
qui hoc maledicendi laborant pruritu, illa modesta manu exaratos codices suos, unde describi Vit;e ali-
sapientissimi Joannis Molani hac ipsa de re monitio quEe possent; eos postea typographis ac bibliopolis
opponi ; Precor te, inquit, Caitdidc Lcctor, ut iit lii- venderent discerpendos abolendosque, vili lucello
storiis Sanctoruin legcitdis, atque alias seinper, tardus Sanctorum gloriara, emolumentuni spirituale cetero-
velis esse et modestus in reprchcitdeiulo. Procul absis ab rura, postliabeiites. Redemi ipse nonnumquain jain
Apo-
hscreticoruin ingenio, qui, tcstibus Pclro ct Jiida ex parte discerpta volumina. Expono tamenquando-
ncc laiidarl stolis, qucecumquc itjnoraitt, blasphemaut. Verum nec que, cujus illa collegii vel conventus aut familiae fue-
aipil :
ista quidem uti cupio defensione. Neque enim ulla rint, ut saltem majoribus honorera suuni redhibeam,
ostentatione adductus hunc laborem suscepi, ut me- quod scribi curarint, quera segnes invidique posteri
tuere ac refellere reprehensiones debeam. Ac ne po- non nierentur.
sitam quidem in hocce studio laudis materiam un- At non omnium ea est indoles multi rogati liben- :
quam duxi. Nam Vitas colligere diligenter, etiam qui ter sua commiinicarunt, niulti ultro nec rogati raise-
tenui ingenio, judicio, ac doctrina praditus est, po- runt, alii indicarunt qua; haberent, parati vel descri- {quod mlitti
test : digerere jam collectas, expendere, examinare bere, vel minimum facere describendi copiam? lis et (cccniiit;
poterat alius quivis longe quam ego felicius. praeser- ego gratias liabeo, et, qua solum licet, cominerao-
tim qui religiosius institueret vitam ad Sanctorum rando beneficio conor referre, et propitios iis fieri
normam, eorumque sibi opem emereretur. Sanctos precor, ac mercedem iis suas caritatis et be-
Nomen an praefigere meum vellem
ipse huic operi nevolentiaetribui ab eo qui in Sanctorurasiiorum ho-
dubitavi. Nam
quodVita; singulse suum haberent au- noribus honoratur. Ne sinite, qusso, vestra situ et
ctorem.videri poteram nequaquam illo teneri Eccle- pulvere coiisurai : ne servate incendio aut hostili po-
cnrsiium
siee decreto, quo vetatur ne qui libri emittantur in pulatione dissipanda, cum prodesse et vobis et aliis
prcetixerit
itomcn lucem nisi auctoris praefixo nomine; et majorem for- plurimis possint. Neque ad ine in
difficile erit litteras el facite ad
tassis Vitaa ipsse obtinerent auctoritatem, si Vitx hanc urbem niittere, ad quara ex omni fere orbe ter- eitm mitti
Sanctorum ab antiquis cotnpositx Scriptorihus edi di- rarum assidue veredarii .appelliint. Si rae interim possunt )
cerentur. Sed ut aliter facerem, partim Majorum ju- alio Praesiduinjussa,qu3s milii iit Divina imperia c.a-
dicium persuasit, partim ea formido, iie nescirent, pessere fas est, ablegariiit, at non difficile erit niihi
qui volent multa forte ad hujus absolutionem operis ea hinc accipere. Si cui modus iiloneus destinandi
subministrare, quo ea, et ad quein mittere deberent. qu8B cupit minimeoccurrat; potest in vicina sibi urbe
Deinde vero, quia plurima a me partim ex variis aliqua nostri Ordinis hominibus litteras tradere, ct
observata collectaque auctoribus, partim ex propria rogare, ut vel liuc, vel saltein Roraara ad nostros
adjecta aut explanata sunt conjectura, uti explicatio- mitt.ant, ficile dein huc perferendas.
nes, annotationes, prjeviie dissertationes, verendum Neque solum ut ineditas adliuc Vitas siibministre-
erat ne quis illa vel tribueret ipse perperam antiquis tis rogo, sed et si quae exteris in regionibiis excusa; ul uss.
Scriptoribus, vel falso a me tribui criminaretur. sunt a viris doctis; si qua; ali;i extant monumenta, illartyrolo-
Hoc igitur ita constituto, si quid hoc in opere vo- lucem studiis meis all.itura. Tumillud vos unice obte- gift.
bis prseclarumvidebitur, iil veterum est, iis impertite stor, ut si qu;E Martyrologia, prassertim antiqua, et
Lectorcs ro- quani merentur laudem. At nie sieiibi conjectura fe- a vulgatis Usuardi, Adonis, Beda; discrepantia oc-
(Ifit ut mo- fellit, si non sum scriptoruni sententiam probe as- ciirrerint, ea ut commuiiicetis, aut saltem sugge-
iieant, sicubi
secutus, si adulterinumaliquodscriptum pro legitimo ratis. Quantum illa mihi attulerint utilitatis, imo
crrnvit,
suseepi, si respui quod rectum erat et purum; date publico, perspiciet qui nostra lia!C leget. Quas si ne-
veniain et me adinonete. Habebo gratiam, et ingenue gligantur.eveniet fortassisutCaditum non paucorum
quidquid illud erit, ut jam in voluminum horum ap- penitus oblitterefur in terris menioria. Citat Jacobus
pendice feci, retractabo. Non potui seinper orania, Pamelius in scholiis ad 22 S. Cjpriani epistolam
quae ad singulos Sanctos spectabant. nancisci, lu- Guilielmitarum Brugensium Ms. Martyrologium, quod
strare, examinare : siepe profana historia provincia- modo apud eos non extat, atque ex eo quajdam pro-
rum non sup-
et urbiuni, in qiiibus gestae res erant, dueit, qua; iii nullo alio Martjrologio adhuc reperi,
petcbat. Denique quaecumque erroris caussa fuerit ut ad mensem Febru.arium dicam. Baronius quoque
tiiox corre- acmodus; viam monstrale erranti. Non pudcbitpe- Ms. Martyrologiura raonasterii S. Cyriaci cit:it, alia
clttriis, dera referre : qui ultro obtester Lectores oinnes, iit Galesinius. Latent alibi alia, quae vel lucera possent
facem su<e eruditionis prffiluceant incedenti per ob- afferre illis quaj habeo eoruradera forte auctorum,
quffiquo
PR^FATIO GENERALIS IN VITAS SS.
quffique edere aliquando cogito; vel ipsa edi separa- tis Prxsules Proceresque Calkedratici ajfntim nspira-
tira; Sanctorum vulgo ignotorum
aut saltem ex iis bant. Opem omiics polliccbantur nonnulli uberem et :
hauriri notitia posset. in moderno Ro-Neque enim promptam; alii, qui combusta superiori seculo samrna
mana? Ecclesiaj Martyrologio, ut fatetur Baronius Ecclesiastica deplorabant, nihilominus quas ex cineribus
cap. 8 hbelli deMartyroIogiis,omnium inscripta San- possent ei-uere reliquias, sacrx antiquitatis indices, se
ctorumnomina sunt, nec uspiaminuno aliquo.Recte collecturos atque ocijus transmissuros promitlcbant ; inte-
enim Molanus abyssum quamdam censet futurara, si rim commoncfaciebant ut viriliter ageret. Verbis potio-
quis de omuibus Sanctis vel breviter loqui voluerit. res stcterunt, supraque spem nonnulli plura quam expe-
Illud quoque Lectores rogo,ut si quo in loco San- ctabatprxstitere Paucifuerunt . admodum ,qui promissam
ctoruni intercessione miracula patrentur a Deo, ea opem pro viribus non impendcrint. At qui non transmi-
si cousignata sunt litteris, comnmnicent qui nacti serunt suppetias, excusatoriis plerique litteris causas (iit
erunt : solere enim etiaiu illa quondara diligenter plurimnm petitas ex archivorum direptione) prodidere.
conscribi, atque ab iis qni Sanctoruni opem erant Confido fore qnam plui-inios, nou uiodo ex eadem
experti, dari liltellos, qui morbi ac curationis mo- humanissima Gallia, ubi saue ejusmodi ampli et
Traiislalio- dum diserte continerent.tradit S.AugustinusIib. 22 illustres extaut thesauri, sed et ceteris ex provin-
mm histo- de civit. Dei cap. 8. Si quaj ad locura quempiam ciis, qui pari benevolentia suppeditent quaj Iiabent
rias. Sanctorum estque ejusmodi
translatfe reliquiae, vetera mouumeuta, non tautum ad suarnm provin-
translationis descripta historia; si quEe ad eorum ciarum, Ecclesiarum, coeuobiorum, quorum egregia
honorem instituta sodalitia, templa, monasteriave lumina producuntur, lauilem, sed ad Dei potissimum
condita ; si qui fontes, fructusve, aut res alise, eorum gloriam augendam, Sanctorumque lionorem, et ad
meritis, ceteris sunt mortahbus salutares si quid ; horum conciliandum sibi patrocinium.
est aliud denique, quod de Sanctis ullis extet, vel
ipsis honorificum, vel hominibus utile; ne sinite, § m. Ab hclcrodoxis Auctor quid iwscat.
obsecro, id a rae ignorari, atque in iioc de Sanctis
opere prsetermitti. M. ratres. Non eos amaltili hoc compello nomlne,
Denique si quEe in historiis ad Sanctos pertinen- qui cum gustare debuissent quam lionum et jucun-
tia observastis, vulgo non animadversa; si qua) Acta dum sit Iiabitnre fratres in unum, malueruut sequi
obscrralio- spuria. qualia etiam antiquissimis temporibus quEe- desideria erroris, et profugi e coenobiis, abjecto cu- Ueleroilo-
ncs cirai dam fuere ab ineptis hominibus conscripta; si quid cullo, qui iunocentiaa retinendae iisperpetuus horta- xos, non mi-
liisloriinii tor esse poterat, carnis vohiptatibus qua possent in- nisteltos a-
circa Sanctorum Eetatem, patriam, res gestas, habi-
smrnni. postalas,
tos iis honores, scripta eorum, aliorumve de iis; hsec dulgere. Hi, cum matrem omnium Christianorum
si oflficiose suggesseritis, gratiam habebo. Sin erit, Ecclesiam, a qua et ipsi, et eorum proavi olira,
qui suas illas expolire et edere lucubrationes malit, Christo per baptismum generati sunt, turpissimara
omnino id ut faciat hortor : nolo, nisi id ipse probet, meretricem, ejusque filios, sanctissimos monachos,
preecerpere quidquam : utar, et in opus meum deri- quorum proedicatione fidemolim Angli, Batavi, Nort-
vabo cum ediderit. Si satius duxerit in majori opere manni, Germani, et alii ipsorum majores, edocti
meo quodcumque est publicare, edam lubens
id illius sunt, Antichristi ministros appellare non erubescant;
nomine, ut jani quoruradam inserui hisce tomis lucu- cum bella serere internecina per omnes late gentes
brationes. conentur; cum virulentis maledictis Principes Chri-
Agite viri eruditi, capessite prseclarum illud et stianos,ordinatas a Deo potestatesjnsectentur; cum
laudabile studium, saltem cum otii tantum Resp. vo- in omnes convicia evomant; cum Christianam cari-
ad guas bis atque oificii vestri ratio permittit. Quidam num- tatem, quae signum est filiorum Dei, oderint; Fratres
eiuciU/ran- mos veteruni. inscriptiones sepulcroruin, arcuum, tamen dici volunt, et Fratres in Christo appellant
das, €t vel rerumque aliarnm, Deornm etiara ipsorura imagi- gregales suos. Hi ut Sanctos ipsos scurrili sua
liic vclscpa- petulantia incessunt, hoc etiam allatrabunt et mor-
nes conquirunt. eruditis observationibus ilUistrant,
ralim edeii-
eduntque in lucem. Mihi credite, major hic honos, et debunt opus meum. Latrent ut volunt, et omnibus id
das horla-
Uir apud mortales ipsos, qui quidem recte de rebus sen- sannis irrideant. Non essetdifficile eorum retundere
tiunt, et apud Sanctos, qui qua in re sit vera digni- stoliditatem; verum iis non scribimus, eorum judicia
tas sita, vel soli, ve! optime intelligunt. Majus lucu- nihil moramur, quorum desperata prope est salus.
lentiusque pretium operte i'eferetis, non inanis Ad vos mens hic spectat sermo. qui vel temere
gloriola;, quam tribuerent fortasse vobis ii, a quibus horum persuasione decepti ineptorum magisti-orum,
nec laudari pulchrum censeatis ; sed illis e lucubra- vel inter perverse sentientes educati, a teneiis un-
sed aliosini-
tionibus et cultus amplificabitur Sanctorum, et nml- guiculis sinistras imbibistis de rebus Divinis opiuio-
nus obsli-
torum ad complectendam virtutem stimulabuntur nes; non ita tamenobfirmastis animos, qiiin si errare
natos, crroiY
animi quibus ex rebus magna ad vos redeat utilitas
: Yos, certo intelligeretis, velletis illioo pedem refle- tanicii ca-
necesse Scio eos pleruraque qui stylo valent,
est. ctere. Habetis certe quidem dnbitandi saltem et de plos,
eniti ut eo splendorera nominis comparent, favorera veritate serio inquirendi occasionem. cum non ne-
Principum, auqtla in repub. munia. Sed ne dubitate, sciatis contra sentire totprovincias, qujeacceptam a
Sancti, quibus stylum dicabitis vestrum, plenius majoribus religionem inviolatam tuentur, inque iis
muneralnintur, perenni mercede. tot versari noveritis doctissimos atque integerrimos
At quibus edere sua animus non est, ii saltem qua3 viros, qui et scriptis libris, et palam tradenda do-
de Sanctis repererint, eruerintve comnmnieent. Cum ctrina, et reliqua vitK? ratione, eadem ab Apostoli-
Martyrologium Gallicanum componere aggressus est cis temporibus servata fidei mysteria persuadent.
sjKral se Andreas Saussaius v. cl. litteras dedit, ut ipse te- Verum si ad illa fortassis numquam ciigitntionem horlaliir
qiUB hic ru- statur in Apparatu ad idem Martyrolog, cap. 26, ad applicueritis, sumatis tamen aHquaudo Iios in manus Auclor,
!/atcousecu- omnes Christianissinii illiusregni Cathedrales Eccle- librns, vel antiquitatis scrutandie gratia, vel quoquo
tiirum,nt alii
sias. quibus instituti operis meditationem significa- modo explenda? curiositatis; illudvosrogo, utadver-
in siiitili
^liidio.
vit, et Antistit.es aliosque viros primarios rogavit, ut animum velitis.
tere tantisper
subsidia quae Deus ipsormn in manibus collacassct, pro Perspicietis, non hisce tantum posteriorilms secu-
sna in Deum ipsum e.iiinia pietute, in Sanctos impcrii lis, sed ab exordin uostra* religionis, Romani Ponti- H( Ecclesiie
Catliolica'
WWvi^ tulelares singulari devotione , suoque in commnncm ficis in definiendis fidei dogmatis, atque omni quae
ftdem eani-
matrem, Galliam nimiruni amnrc, impcrtiri dignarcn- de fide oi-iretur controversia dijudicanda, suiiremam deni, (pur
inr. Et acceptas quidem fere ubique fucrunt, ut ait, ese et sacrosanctam fuisse auctoritatem : ejus nutu indi- jiiinc, ntiuit
littc-nv cum favore ; dataqne nndiquc ferme responsa,
ctas synodos generales, ejus probatas judicio ; cete- levo viyuif-sc
cmpta ut persequeretur intento animo hortabantur. Vo- ras omnes partes cxVilisSb
Christianie Reip. ejus consilio
agnoscant.
fultas
AD ABBATEM L/ETIENSEM.
fiiltas finuatasqiio. Intelligt^tis venerationem invoea- virtutum iuvolutum est monile; an vilis con-
quffiritis
tioiiemqne Sanctnnini, primis eliam illis heroicis clia, unionem concludit? Vobis nt servirem, ne aiiiimix Ah-
quae
temporibns usitatam ; eonim reliquias lionorifice qnid esset ubi cespitaretis, aimotationes, prrefatio- mlaiionn,
"^"^-
conditas. servatas : bonorum operum semper exer- nes, aliaque adjeci; in quibus docti quidam inutilem
citationem viguisse nuUum imputatfB illius sancti-
: positum esse laborem rensc^bunt. Et fueruut, ut ante
tatis.quam vobis vesti-i illi rabula? inculcant. vesti- scripsi, qui indignum viro erudito arbitrarentur,
gium. Neminem reperietis ex omni retro antiquitate adco Prinmm ego
nnilta, et forte obvia, annotare.
ita furiosum , ut Deum quae vetat ac plectit flagitia, me illorum, dederim quibus eruditorum appellatio-
cUceret ut fiant providere ac cogere neque cuiquam : nem, secernamnumero; dein contennii ut prosim non
impuue cessisse, quod ea perpetrarit, quantumvis abnuam. .Scio vobis nec inutile, nec injucundum fore,
fide esset imbutus. nisi una dignos fecerit pceniten- nosse ubi sita sit urbs qufepiam cnjus mentio occur-
tiJB fructus. In Eucharistia vere suscipi Christum rit; qua quo die co-
setate quae n.arrantur gesta sint,
nostrae salutis auctorem discetis : coufitenda esse latur Sanctus quispiam. Ipsi haec olim, minus adliuc
veteri ritu Sacerdotibus peccata : hos cousecrari in hoc studio versati, reqinrebamus non inimquam,
deiiere ab Antistitibus, ut apte niunus valeaut suum Et quis nosse aut meminisse onmia potest? Nec ii
exequi : inungi solere et chrisraate fldeles ab Episco- quidem ipsi, qui haec rejjrehendunt.
pis, et a Sacerdotibus moribundos oleo consecrato, Vos vero nunc liortor, ut quorum illustria hic cer-
qua Iii adversus diaboli machi-
iu peculiaris gratijE, tamina legitis, religiose veneremini Sanctos, casta
namenta extremo illo \ltxe actu. illi adversns
in prece, ac statuis, imaginibus, sacellis eorum honori /,„, ro„„; ^,,.
tyrarniorum furorem armareutur. sacramentum. positis, modisqne aliis, quos Christiana probat devo- ctor ul Sait-
Eamdem denique a principio extitisse cognoscetis in tio, et sua cuique suadebit pietas. Solent quandoque, tas lioimrnt,
Ecclesiafidei puritatem, eamdemmorum disciplinam, Dei nutu, certis ffitatibus quorumdam reperiri et ho-
eamdem Ecclesiasticorum graduum difFerentiam, norifice transferri Sanctorum corpora, ac tunc fere
eamdem caeremoniarum observantiam. novis decorari miraculis, ut populorum iis virtus in-
Illud deinde vos hortor ut cum lia3c perspexeri- , flauunetur. Fortassis et quornmdam lioniitmm idem
tisDeo animos vestros collustrante, ne corda obdu- beniguissinnis mundi Kector mentes impellit, ut eo-
retis, ue tenuis emolumenti vanique honoris amit- rumdem Divorum Acta describant, expoliant, evul-
et agnUaui teudi nietu, regnum amittatis seternum. Habetis hic gent, ut nniltorum adversuseos accendi religioqueat.
verilatem. quio sequamini exempla prope innumera eorum, qui Utinani vel illum feram fructum Incubrationum mea-
profiieaulur. qua^ sibi fuerunt, sacra arbitrati sunt detrimenta ut rum, ut uni saltem e glorioso illo Caelitum coetu
Christum lucrifacerent; qui etiam gravissimos cru- meritus mea opera redhibeatur honos, ejusque con-
ciatus corporis pertulere, non modo facultatum et di- cilietur pessum eunti mundo patrociniurn.
gnitatis jacturam, ne agnitara veritatem proderent. At nuUumSauctis gratiuserit obsequiumvestrum, et imiintur.
Sed et Dei vobis licebit venerari in iis protegendis nullum acceptabilius donarium, quam si eorum be-
providentiam, in eorum muneranda virtute liberali- nefactaimitemini.Habetis omniuni virtutumplurima
tatera. Illi vos date, date veritati mamis, et quam et clarissima exerapla. Unura saltem singuli propo-
illa praescribit vitse sanctimoniam amplectimini. nite vobis, quod exprimere ipsi moribus velitis. Id si
eveuerit, neque me scriptiouis. neque lectionis vos
unquam poenitebit.
§ IV. Quidpios Lectores roget Auctor': Demum vos obsecro obtestorque, ut pro me prece-
miui Deuni ac Sanctos, ut et apte pervestigare, or-
Piorum ho-
mimm gra-
Yc os inilii volo operis mei Lectores. Vobis prseci- diuare, dilncidare haec eorum Acta valeam ; et potis- ac i>ro
piie ut prodessem, hunc omneni laborem suscepi. siunmi raores ipse meos ad eorum normam effingam, orent.
lia hocscri-
Sancti scriptione non egent : eruditi quidani non Sanctorura fultus favore, Divina gratia roboratus
plnm opus. :
multura ; quidam etiam voltiere hsec nolent, quia (h- illu<Ique postrerao assequar, ut vobiscura in Sancto-
ctioniselegantiam consectantur, cujus ante professus rura aliquando gloriosum contubernium cooptatus,
sum minimam milii fuisse curam.Vos qui thesaurum quie neque verbis explicare, neque satis intelligentia
quseritis, non capste, qua latet, splendorem, libeu- assequi imnc possum, aeternum contemplari mentis
tius hffic, ut spero, legetis : neque illud pensi habe- oculis merear, ac dulcissimis vobiscum pi'a;dicare
bitis, au vile sit opertorium, qno pretiosum quod sernionibus.
EPILOCrS.
EPILOGUS. ITER7VTA AUCTOIIIS PIIOTESTATIO.
llinns Admoddm Vosque religiosissimi Lsetiensis coenobii P atres,
Revehepide Pb/i;late.
quilnis auftoribiis, qnorum excitatus exemplo, ad hoc elucubrandum opus accesserim;
quid specteni, quo procedam ordine; quam vera ha3c sinl quK trado ac probabilia; qui
opem contulerintliaclenus, quihus ex fontibus pleraque hauserim; quid Lectores flagi-
tem, ac Yos pr;esertim nam mihi pbirimorum instar Vos estis, (|uoi'um et judicium
:
at(jueeruditiouem in sacris antiquilatibus examinandis, et promptum studium in inda-
gandis, et bcnevolentiam in conmnmicandis, sum frequenter expertus. I>recum ([uoque
Vestrarum mihi non defulura s))ero auxiba: ([uibus subnixus et maturius accuratiusque
hoc perficiam opus, et ad imitanda, (]u;b meiuoro, Divorum exempla diligentius incum-
bam. Ac sanc plus in sanctis illis Vestris precibus pr»sidii colloco, quam in quantavis
vel industria vel contentione, mea aut aliorum. Neque mea ha;c me opinio felellit adhuc
Dicam libere ; unum e praecipuis hujus operis in cselo Patronis, qui vitam mihi, qui
vires, qui otium, qui lumen ingenii a Deo impelrent, esse censeo sanctissimum Vestrum
quondam Abbatem Nec enim potest qiiam hic ita sancte susceperat
Antomu.ii Winguuim.
mentem, in ca;lis mulasse, etsi clarius nunc pervideat imbecillitatem meam, et quibus
involutus tenebris sim peccati et ignorantia;. Et quidera postquam ille migravit e vita,
visus sum mihi quandoque, felicius quam sperassem, allatam uiideunde ojieri liuic diffi-
cultatem extricasse quod illius patrocinio acceptum tuli; nec vana, ut arbilror, fide.
:
Vos spero ab amantissimi Parentis vel judicio vel benignitate neqnaquam velle dissen-
tire. Oro igitur, ut i)rcceniini identidem Deum Dei matrem benignissimam, Sanclosque
omnes, ut lioc sanciant curentque opus a ine consummari; sed et studia ila conformari
mea moresque, ut plus ipsis ab imitalione quam laudatione mea honoris accedal, mihi
ceterisque mortalibus emolumenti.
Id tamen ita suscipi a A'obis oims raeum volo, quod et antea professus sum, ut Histo-
RiAJi iiuMAN.AJi. Si qua' sunt ex Diviu» Scripturie libris hausta quandoque, si quse ex pro-
batis veterum scriptis; iis par est suam constare auctoritatera; iis vero qua? ex aliorum
historicorum monumentis, quantam singuli merentur auctores. Si quEE a me visa com-
memoro, in iis an ildem merear, ii viderint, quibus mea; explorata est vitae ratio. 0"*
ante meara gesta sunt ictatem narranti nolo lidem habeat quisquam, nisi a quibus ea
acceperim, edicam illis vero credi poslulo, si digni sunt; sin minus, ignosci simplicitati
;
mea;, qui improvide crediderim.
Non existirao uspiara rae a .sacrosanctis Summorum Pontilicum legibus, decretis Con-
ciliorum, Catholicoruin Palruni scitis vel lalura unguera recedere in eoque operam
:
pono, ntmaxime genuina et probala Sanctorum Acta promam. Si quid taraen aut pro-
tuli in lucem, quod non inodo in solemnibus Ecclesiic conventibus recitari, sed nec
privato studio a piis hominibus legi, verum per|ietuis obrui tenebris Ecclesia volebat,
si quid temere pronimtiavi scripsive non salis illius definitionibus consentaneum; id
repudio ipse ac danino. Neque sciens ulli trilmi Sancti ac Bcali appellationem, cui non
eani vel Ecclesix judicium, vel majorum [lietas, vel antiquorum Scriptorum aiictorilas
contulerit. Niilla cii.iusquain, ([ui non videatur /vr communcm Ecclcsia; conscnsum., vel
imnicmorabilcm teniporis cursum, uut pcr Patrum virorumquc sanctorum scripta, vel
longissimi tcmporis scicntia ac tolerantia Scdis Apostolicm vcl Ordinarii, venerationem
obtinere, rairacula, vaticinia, arcanorum manifeslaliones coramemoravi, qure sunt nuper
iteratis Pontificis Maximi constilutionibus vetita. Si tamen peccavi uspiam imprudens
(nam SanclosDeiimque arbitrum mentis me[e testor, sponteid nec fecisse, nec facturum
umquam, etiamsi me millies ea caussa mortera necesse esset oppetere) sed si inscius
uspiara lioc in genere sum monete erudilissimi Iieligiosissimique Patres,
hallucinatus;
\el alius quivis verilatis sludiosus; corrigara illico ne([ue ha^c solum corrigam, qiiaj
;
tanti sunt momenti, sed si qnid aliud, (|uantumvis exiguum, circa Chronologiara, topo-
graphiam, Acta ipsa, remve aliam quamcumque jieccavi, aquocumque cognovero veri-
tatem, continuo retractabo. yEternam Veritatem [irecor, ut et raentes Vestras meamque
illuminet, et calaraum regat; donec percnni nos sui conspectu a fruitione, studiishisce
et laboribus aerumnisque perfunctos, diguetur.
INDEX
,
INDEX
SANCTORUM
XI PRIORUM DIERUM JANUARII.
Hic fndcx eos solim continet Sanclos, quorum natalis primo tomo, sive xi prioribus
dicbns Januarii, ariitur; sive eorum res gestw narrentur, sive tantmn memoria illu-
.stretur. Quorum jil in aliorum Actis mentio, sed ad posteriorem tomum, aut alios
menses natalis pertinet, eonm nomina tertio Indice, si^ve Historico referunlur, uti et liorum.
qvoque, si aHbi lioc ipso tomo rursum, non in projrriis Actis, occurrant.
Prafiijitur cuique Sancto dies quo colitur. Additur ordo, laureola, locus mortis vel prxcipux
vmerationis. Tum quidquid de eo hic traditur an Vita? quo auctore? imde? quid siwjula
capita contineant? an prKJijra Prolcqomena, sive proivim de rebus ad eum Sanctum pertinen-
libus dissertiitioncs? an in paragraplios distributK? denique siimma eorum quae de unoquoque
dicuntiir, subjicifur oculis.
Non est prmfixa littcra S aut B vel f ut in tertio Indice : nam cum omnes vel plerique Sancti
siut aii.t Bcati, qiii lioc Indice continentur, non est neccsse eum titulum ad differentiam usur-
pare. IJltera'A B C etc. qum, ut in quatuor posterioribus Indicibns, certiim expi'essm paijinm
spatium designeiit,raro additm sunt, quia cum majori charactere impressa Sanctorum nomina
sint, non cst di/ficile unico oculi conjeclu ea rcperire : ideo nec ad marginem emdem consi-
gnatm siint liic litterm.
Notm conlractionwn liic usurpatm, sunt istm communiores : Jlrol. Martijrologium. MroU.
Martijrologia. ms. manuscriptum.. iiss.manuscripta. Mlog. Gr. Memlogium Gi-mcorum. Men.
Cir. Menma Grmcorum. M. Martijr. MM. Martyres. Presb. Presbijter. Ep. Episcopus V. Virgo.
VV. Virgincs. Bcliqiim obviie sunt.
chrumrepertura, miracula 118, Ti^.cap. 4etb,
2 .\!iamis M. ci- MarUjroH. Mss. pag 82 elevatio corporis, a])paritio Sancti 119 et 722.
3 .\cuta M. in Africa. E.z MaroU. mss. 130 cnp. et 7, varia ad sepulchrum miracula, 120.
-i M. Siniiii. ExMaroll. siss.
.\cutio 80 Ambianura latae, mutas et sur-
cnp. 8, reliquiae
(i M. iiiAfrica. E.tvarns MaroU.
,\cutius 323 dus sauatus 120 ct 722, alia miracula, Pro-
5 AiuitMs M. in .Afi-ica. E.i: Marlyrol. ms. 240 loiju.f nucloris, 121, cap. 1 ct 2. reliqui^e S. Ade-
2 .Acutus M. Sirmii. ExMaroU. Mss. 80 lardi in Flandriam lats, 121 et 722, cap. 3, 4
2 A(telar(lu< Ali. Corljeiensis. Pro/cj. B.r rariM95, et 5, honoratffl et clam Corbeiam relatte, 122,
et 722. Vita axictore S. Pasclmsio Ratlbcrto col- cap, et 7, in scrinio riposita!, daudis sanatus
lata cum Mss. Pvoloijus 96, cnp. Ada- 1 et 2. S. 123 et 722.
lardi vita avilica ct raonastica, munushortulani 9 Adriauus Ab. in .Anglia. Proleqom. 595. Vita e.c
97, aip. 3 et 4, iter Cassinum, praefectui'a 98 liistoritt Anijl. Bedie, 595. .Alia Mta ex Cap-
cap. 5 et 0, prudentia in pacanda Italia imi- : cjrnvin 596
tatio SS. 99 et 722, ciip. 7 et 8, liberalitas, 5 yEmiliaua V. amita S. Gregorii Magni. Ex Mar-
pietas, l.icrymae 100, cnp. 9 et 10,exilium 101, rol. et liomilia S. Grcgorii 287
102 722, ciip. 1! et 12, vita in exilio sancte
c( 8 yEmilianus Conf. E.r Men.ris Grxc. et epislola
acta 102, 103. cap. 13, reditus, honoriflca ex- S. Theodori Stiidilx 483 et 734
ceptio 104, cap. 14 et 1S, humilitas, abstineu- 8 Afflinus Ep. Conf. Ex variis Marroll. 502
tia, variai animi corporisque doteslOb, cap. 1(1, 1 Agatho Thaumaturgus Papa. Proleijomeim. Cul-
CorbeiEe SaxonicEc initia,situs, progressusl07, tus miracula, ffltas. 623 et 745, Vita ex Ana-
cap. 17, studium paupertatis, subditis inculca- sta.fio Bibliothec. 024
tum, amor subditorum 107, cap. 18, |U'a'para- 11 Agentu^ M. in Hispauia, ex Marlijroil. mss. 674
tio ad morfem 108, cap. 19, morbns, obitus, 4 Aggseus M. BononiiE. Ex Marroll. Sigonio, Glii-
109 e.t 722, cap. 20, sepultura, luctus Au- rardaccio 1 65
ctoris. 110 cr 722 1 Agripjiinus Ep. 'Augustoduni, ex variis 49 et 719
.\lia Vita auclore S. Gerardo Ab. Silvte-majoris i:x 8 Albertus Ep. socius S. Erardi. Vidc liiijus Vitani
Mss. Prologus 111 c( 722, cap. 1 et 2, S. Adc- 533
lardi genus, vita monastica, fuga ad montem 7 .Alljertus Erem. in territorio Senensi. Prolego-
Cassinum 112, cap. 3 et 4, pradectura, Italia mena 402, Vita ex Italica Silvnni Razzii, cap. 1
pacata. liberalitas, pietas 113, ciip. 5, exilium ' sanctioris vitiu initia 402, eap. 2, eremi inha-
114, cap. 6 et 7, reditus Corbeijim, revocati alii bitatio, nuracula 402, cnp. 3, variae curatioijes,
cxules 1 1 animique compo-
b, cap. 8, corporis alia mii'acula 403
sitio, benignitas, cura snbditorum IKi e( 722, 7 Aldricus Ep. Cenomanensis. Proleijomena. Na-
cap. 9. Corbeia uova exstructa. Adelardi obltus talis, tempus sedis 387. Vita c.i' Gallico Pelri
11(i. Miracula. Pra-fatio S. Gerardi aiicloris, Viellii 387
118 et 722, cap. 1, 2, 3, S. Adelardi sepul- 10 Aldus Erpiii. Papia». Ex Ferrario 627
1
, ,
LXIV INDEX SANCTORUM
1 Almncliius M. Romre, f.r vnriis MroU. H Tlico- administi'atus, Judicus inter baptizandum sana-
iloreto 21 tiis477, § 5, disseusio ob nomen S. Chryso-
2 Aherius Thebseus M. cx i^Vmo'») Sl stomi Dyptichis non inscriptum, variii Attici in
3 Amat. sive Taliila, Antinoi in Tliebaide. /i'.c Divos et proxiraos pietas 477, § 0, nomen
MroU. et Vilis PP. 21)7 S. Chrysostorai Dypticliis inscriptum 479 et
5 Ambrosius monachus PlacentiiE Ifal. i:v Frrrorin 734, § 7, epistolii iid S. Cyrillum de eadera
289 re 480, § Baptismus Eudocia: Imperiitricis,
8,
b Anastasia M. in Africa. Ex tmriis Mroll. 240 .\ttici aucf oritas Ecclesiiistica, eleemosynie 48 1 ,
7 Anastasius Ep. Senonensis. Ex Snnssaio cl Cliro- § 9, Ecclesia contra hiereticos propugnata, obi-
iioloijo S. Miiriiiiii 389 tus S. Attici 482
H AnastasiusAlibasSuiipentonia; inltal.£'.t 5f. Gir- H Auguslinus M. in Hispania. fe Afra//. Mss. 074
gorio ct Mroll. 701 2 Auriga M. in /Ethiopia. Ex Mroll. MSS. 82
9 Anastasius M. In Actis S. Julinni S70. Cultus
572, 573. !)7.i, a morte suscitatus, conversus B
582, 583, illiEsus .ab igne 584, martyrium 580
AnastasiusM. Sinnii. & Jl/ro/. MS. 324 8 Bnlduinus Archidiac. Laudunensis M. Proleijom.
8 Anastasius M. Sirniii. Ex Mrol. Ms. 470 Natalis,setas,martyrium 502. Vita c.t ms. <«/). 1,
4 Angela de Fulgiuio. Proleijom. 18fi et 729. Vita parentes, sancta soror 503, cap. 2, ciedes, 503,
iiuctore Arnolilo onl. Minor. colliita ctim Ms. Pro- cap. 3, sororis luctus 503, cap. 4, illius virtutes,
logus 180, cnp. 1, ex passibus xvui spiritua- miracula 304
libus sui cognitio 188, cnp. 2, variiE tentationes 11 Balthasar R. unus e ti'ibus Magis. Ex vnriis.
190, cap. 3, consolationes (livinse experfectio- Acta, mors, sepultura, n.atalis, tripudium 004
nibus Dei 192, cap. 4, ali;e consolationes et 9 BasilissaVirgo, uxor S. Juliani. Vide linjas Acla
visiones 190, cnp. 5, harum certitndo 199, 570, culfus s.acer, 571, 572, 573, 574, conju-
cap. C, revelationes circa PassionemChristi 200, gium, 570, votum vii'ginitatis a Deo probatum,
cap. 7, consolationes ex sacra Eucliaristia 204, vita ccenobitica, 370, ohitus, 578, apparitio Jii-
cap. 8, ex visione Deiparie Virginis 205, cap. 9, liano facta in carcei'e, 580. Alia Vita auctore
de iiliis ejus spiritualil)us 200, cnp. 10, de tri- S. Alilelino 587
bulatione, et non proficientibus 207, cnp. II, 2 Basilius Ancyranus M. CiEsareie in Cappadocia.
instructiones de pnesentia Dei 209, c»/». 12, Ex Mroll. et Men. 83
caussic et remedia illusionum 210, cnp. 13, ex- 4 Benedicta M. Romie. Ex vnriis Mroll. 105
tasiset cognitio sui ac Dei 211, cnp. 14, Chri- 7 Ben]^m'm\\iiM. Br\\i3i. ExGatesinio el aliis 429
stus liber vitse, ejus paupertas 214, cnp. 15, 10 Benincasa Ab.Cavae in Carapania. Ex Mnrtijrol.
voluntarius contemptus 210, cap. 16, snmmus inonnstico et aliis 027
et continuus dolor 217, ciip. 17, monita de ora- 3 BertiliaV. Mareoli in Artesia. Prolegoin. 155.
tione222, cap. 18, de humilitate 224, cap. 19, Vita ex msi.Prologus 1 56, cnp. 1 ortus adolescen- ,
de caritate 225, cnp. 20, via; conditiones. et tia sancfa 150, cap. 2 et 3, nuptiip, virginltas
signa amoris 228, crj;j. 21, de venerabili Eu- ciini viro servata 150, cap. 4, viduitas sancta,
charistia 230, cap. 22, de incarnatione Verhi obitus 156. Versus c.t mss. 137. Reliquiaruin
aliisque Dei beneficiis 232, cap. 23, B. AngeL-e elevatio. Ex Mss. 157. Translatio. Ex mss. 157.
testamentum, niors 233, de B. Angela ejusque 2 Bladiilphus monachns Bobiensis. Ex Mroll. et
vita Ubertiiii tle Casnli ct Mnxiniil. Sanihri judi- Jona Ab. 94
cia 234 3 Blidmundus, sive Gogiis, Ah. in Gallia. Ex Me-
3 Anteros Papa M. Romje. Acln cx variis 127 iionlo et Sntissnio 1 54 et 726
6 Antoninus M. Ex Martijrol. Ms. 324 9 Brithwaldus Archiep. Cantuarien. Ex Beila,
9 Antonius Presb. U.In Actis S.Jnliani 570. Cul- Harpsfclilio, Mroll. 597
tus 572, 573, 574, adit ultro in carcerem S. .lu-
liani : Celsum haptizat et xx milites 582, illae-
sus ab igne 584, baptizat Marcionillam 585,
subvertit templum Jovis 585, martyrium 380 5 CseliflcuMaM. in Africa. Ex Marlijrol. ms. 2iO
5 Apollinaris Syncletica. Prolcgoin. Varias Syncle- 1 Caiiis M. BononiiE. Ex Mrol. m. 19
ticse, hujus natalis. Notationes Raderi 257. 4 CaiiisM. BononiiE. Ex Mroll. Sigonio el Ghirnr-
Vita auclore sijnchronoaputlMctaphraslcn^ cnp. 1 ilnccio 1 03
peregrinntur Hierosolymnm et Alexandriam 7 Candida M. Ex Mrol. ms. cum Spolicosto et Pal-
258, cap. 2, fugit in solitudinem habitu mona- Inita 355
chi 259, cap. 3, in ctBnobio degit 200, cap. i, 7 Candida M. cum Polijantho et Pliilone. Ex ms.
e sorore da-monem 200, cap. 5, irapudici-
pcllit Mroll. 357
tiiE accu.satur, 200, cap. 6, moritur 201 11 Candidianus M. £"3: JWro/i. Acfa «Mss. 006
4 AquilinusM. in Africa. i'! »«iw M)Ti/(. 105 3 Candidus M. in Africa. Ex Mroll. mss. 130
2 ArgiEus M. Tomis in Ponto. Ex variis Mroll. 82 5 Candidus M. in Africa, Ex variis Mroll. 240
1 Ai'gyrus M. in Africa. Ex Murtxjrol. ms. 19 7 Caniitus Lawardus R. Obotritorura, Dux Sle-
10 Artates M. in Africa. Ex Mroll. Mss. 602 swicensis. Prolegom.§ 1 Canuti genus, sancti-
,
9 Artaxes M. in Africa. Ex variis Mroll. 107 tas 390, § 2, regnum, Diicatus 391, § 3, gesfa
2 Artaxus M. Sirmii. Ex Mroll. Mss. 80 a variis descripfa 391. VitiB compendium ex
2 Aspasius Conf. Meloduni in Gallia. ExMroll. et Brevinrio Sleswic. 392. Vita ex Helmoklo, cap I ,
nltis 90 et 722. Cauufi educatio, dignitas, bella 393, cap. 2,
3 Athanasius Coramentariensis M. in Cilicia. Ex cajdes, cjus ultio 393. .\lia Vifa ex Sa.Tone
variis Mroll. ;I38 Grnmmal. cnp. 1 , Canufi liberalis indoles, nu-
8 Atticus Ep. Constantinopol. Vita ex variis colle- ptiae 394, cap. 2. ducatus, bella, pax inita 395,
cta, § 1 cidtus sacer, rerum gestarura Scripto-
, cap. 3, Slaviae Principatus ei delatus, fratres
res 473, § 2, vita privafa, promotio ad Episco- reconciliati 390, cap. 4, odii in eura invidiieque
patum, Tnmslatio reliquiarura S. Samuelis474-, initia 379, cap. 5, afi'ectati regni criraen confi-
§ 3, inimicitia» inter Atticum et fautores ctum 397, cnp. 0, defensio innocentiiu, novie
S. Chrysostomi 475, § 4, Episcopatus praeelare invidiiE faces 398, cnp. 7, nefaria c,x'des 399,
cnp. 8,
1 . .
XI PRIORUM DIERUM JANUARII.
cap. 8. .sopultura, motiii poimli iOO. Analectii
E
de translatione reliqiiiarum et cnnonizatione
Ex Brcviur. Sleswic. Sn.rcine Grmnmat. cl
11 Ebiciarins M. in Hispania, ra il/ro». Mss. 674
MSS. MO 5 Eduardus Conf. Rex Anglias. Prolegom. § 1,
8 Carljonanus M. Interamnie. Ex Fcrrario. 471
S. Eduardi vener.itio, res gestffi 290, §2, man-
8 Carterius Prosl). M. Ex Mcnxis Grwc. 472 suetudo, fortitndo291, § 3, justitia, leges 291,
11 CastoliusM. in Hispania. ExMroll. mss. (174
§ 4. Einma mater, improborum consilio rebus
1 1 Castolinsalius M. iu Hispania. jFxMro/;. Mss. 074 snis spoliata, § 5, ordalio crimen diluit 292.
7 Cedda Kp. Londinensis. Prolcijom. 373. Vita Vita nuctore S. JSIrcdo, colliita aim mss. enp. 1
cx S. Bcda, cnji. 1, Ceddaj Apostolatus in nie- S. Eduarili parentes, regni et .sancfitatis pro-
diterranea Anglia 373, cap. 2, episcopatus in gnostica 293, cap. 2, virfutes in regno 294,
Orientali Saxonia 374, ra/i. 3 et 4, varia ejus 3, virginitas ciim uxore servata, mors ho-
cii;i.
opera, abstincntia, rairacula, obitus 375 stis divinitus cognifa 295, cop. 4, votum de
4 Celsus F.p. Trevir. Ex mriis Mroll. 164 Romana peregi'inatione relaxafum 295, cap. 5,
9 Celsus puer M. In Actis S. Jnliani. Cultus 573, Wesfmonasterium sedificatum 296, cap. 6, va-
574, conversio ad fidem 581, incarceratio, ba- riis privilegiis dot.atum 297, cap. 7, subditi
ptisnuis 582, igne superatn blanditiffi parentum tributis levati, varii curati 298, cap. 8, socero
spretfe 583, matris Marcionilla; conversio 584, et nepotibuseventura prsedicfa 299, cap. 9, visi
martyriuni S86 sancti sepfem Dormientes moveri, obitus ei a
1 Christi pra^pntii sacrosancti commemoratio Ant- S. Joanne Evang. prienunfiafus 300, fii;v. 10,
verpiiEetaIibi.£'a:wTOs3,4,b, 6, 7,8et 719. impendentes regno calamitates ])r;edictiE 300,
Circunicisio 2. Sermo Faustini Ep. in Kalendis cap. 1 1 oliitiis, miracula; regnum ab Haraldo
.
Janu..£'.t Mss. 2 occupatuni 301. Translatio cx Bulla canonizn-
7 Christi relatio ex ^gypto. Ex variis Mroll. 355 lionis et nliis, § 1 translafionis solennis memo-
,
8 Cipiseus M. Ex Mroll. mss. 473 ria 302, § 2, canonizatio ab Alexandro III,
1 Clarus Abb. Viennse. Prolcnom. 55. Vita ex .Mss. Papa facta 303, § 3, coi'poriselevafio 303, §.i,
cap. 1 pueritia 55, cap. 2, varia Vienna; mo-
, ti-ansatio 13 Ocfob. 303
nasteria 55, cap. 3, S. Clari preefectura 56, 8 Egemouius, vel Igomonus, Ep. Augustoduni, ex
cap. 4, 5, 6, miracula, vaticinia, obitus 56 Snus.inio et Mrull. 473
I Cl:irus mnnachus Sahghenstadiensis.
"
Ex variis
1 1 Egwinus Ep. Wigorniensis in Anglia. Prolegom.
Mroll. ct Tritliemio 65 et 720 Nafalis, scripta, orafio de eo 707. Vita ex MSs.
3 Clauilon M. Ex variis Mroll. 135 et Capijrovio. rnp. I, Egwini virfutes, stu-
S.
Chiuiha M. in .i^thiopia. Ex Mroll. Mss. 82 ilium pirnifeutia* 707, 2 Eoveshamensis
iy//).
Climdins M. Intei^amnse cr Fcrrario 471 mouasterii fiindatio 708, cnp. 3, visiones, mor-
Clerus Diac. et M. AntiochiiE, cx Mroll. 3G5 bus, moi's 710, cap. 4, miracula 710. Fragnien-
ConcordiusPresb.M. Prolegom. 9. Vitap.rMss. 9 tnm allcrins Vitn', etepitapliium 711. Privilegium
Constantiu.s M. 30
in Africa, ex Mroll. Mss. 1
Kenredi et Offa; Regum de rebus Eveshaniensi
Cri.spinus 1 Ep. Ticinensis, rx Ferrario, Bernanlo monasferio donatis 712. Privilegium S. Egwini
Sacco, aliis 356 ile i'ebns eidem monast. acquisitis 712
Crispinus ni Ep. Ticinensis, cx Fcrrario. Vita 1 Elvanus Episc. Bi'ifannus. Vita ex vaviis collecta
S. Einplmnii, Mroll. 372 10 et 719
Cronanus, sive iMoclma, Ab. Ballensis 47 9 Epictetus M. in .\frica cx variis Mroll. 567
Cuanus, sive Mochua, Ab. Laegsiensis 45 6 Epiphania Domini ex variis 323
Cyriacus M. in Hisp.ania, ex Mroll. 674 8 Erardus Ep. Ratisbon;e in Germania. Prolegom.
Cyrinus M. in Hellesponto, ex Mroll. 133 Natalis, translatio, Vitae Scri))toi'es, pjitria. epi-
Cyrus Patriarcha Cunstantinopolit. Ex Anastu- scojjatus, aifas 533 et 744. Vifa anctore Panlo
sio Bibliotliec. Zonara, Mroll. 531 et7'i ex MSS. 535. Libcr 1, cup. 1, S. Erardi
Pi'i)/o(;iis
.studia, virtutes, sacerdofium 535, cnp. 2, pro-
D fectio ad S. Hildulphum 53G, cii;). 3, S. Oililise
cjeca; b;iptismus, illiiininafio 536. Epilogus 537.
3 Daniel M.Patavii.£'.i: Mnis 1 60. Inventionis hi- Liber 2, de miraculis, cup. I, S. Erardi varioe
storia. Ex Aijonilms Martijrnm 160 et 726 apparifiones 537, ciiy). 2, varia in ejus Ecclesia
Analecta, rx Bern. Scurdeonio. Kjl facfa miracula 538. Alia Vita ex Mss. cnp. 1,
2 Defendens M. cum CuroloEp.
sociis, exMroll. et
res gestie in vifa 539, cnp. 2, miracula post
Novoriensi 80 et 721 morteni 540. Alia vita nuctore Conrado de Monle-
3 Diogenius M. exMroll. mss. 135 pueUarum, cnp. 1 , vifa privata, episcopatus 541
8 Domiiiica, c.r 7l/c".i'/s Gr.rc. 483 et 734 cnp. 2, peregrinafio, labores Apostolici 542,
10 Domitiunus Ep. Melitenasus in Armenia. Prole- cnp. 3, mors, miraciila 544.Analecta cx tribus
(jom. 618. Vita ex Menxis Gnvc. 618. Alia Vita Breviuriis Angiistnnis 544, 545
ex Tlieoplnjlacto Simocatla, crip. 1, Martyropolis
6 Erminoldus Ab. Prufeningeusis in Germania
Persis ereptaC19, cop. 2, ob victoriam hetitia, M. Prolegom. 335. Vita ex mss. o/i(ii nb Hcnrico
et gratiarum actio CIU, cap. 3, Cosroie fastus Canisio. Prxfutio 335. Liber 1, cap. 1, S. Ernii-
castigatus 620, cup. 4, milites ad fortiter pu- noldi ortus, religiosre vitai tirocinia 336, cnp. 2,
gnanilum ;inimati 620, cap. 5, tutela filiorum prajfecfura Lorsaccnsis, abdiciitio 337, cup. 3
Mauriciilmp. 621 Prufeningense monast. fundatum 337, cnp. 4,
5 Domno M. Bergomi. Ex Galcsinio, Ferrnrio, ejus pricfectura acceptata 338, cop. 5 Iiiipi'ra-
Gunrncrio 241 for excommunicatus ejus ingressu prohibitus
1 DonatusPre.sb.M.inHispania, cxMroll. mss. (174 339, cap. 6 S. Erminoldi benignitas erga ini-
1 1 Donatus alius M. in Hispania, e.T Mroll. mss. 074 micos 339, cap. 7,liberalitas in jiauperes, mira-
5 Durotheus monachus credita S. Apolliuaris Syn- nccem 340,
cula 339, 1«;). 8, coiispir.atio iu ejus
cletica, siipra in ApoUiuaris. cap. 9, Iiora obifus prasdicta ca;des 341, cap. 10,
gloria ejus caditus osfensa 341 . Liber 2, cap. I ,
miracula a morte 342, c«;j. 2, blasphenius pu-
nitus 343, cop. 3, infirmi curati, inhibita niica-
c 11 la
1 ,
INDEX SANCTORUM
cula 343. cfip. 4 et 5. variae ciirationes pra?- 2 Frrmtasiiis M. iii Gallia, Acla ex mss. 79 et 721.
stitje 344, Cfiii. 6, energunieni aliique aggri 1 Fiilgeiitiiis Ep. Riispensis in .\frica. Prolefiom.
curati 345, cap. 7, alia beneficia mortalibus 32. Vita ab ejus fUsciptilo coiiscripta. Prologus 32,
inipeusa 346, AnaceplialtEosis vit» 347 cap. 1 , S. Fulgentii ortus, institutio, munus in
1Evantus M. in Rbffitia, c.r Jl/ro//. Mss. 21 " Rej). 32, cap. 2 et 3, desiderium vitae religiosffi
3 Eugvnes M. exMroll. Mss. 135 33, cap. 4, 5, 6, 7, religionis ingressiis, liicta
2 Eugenda M. Sirmii, ex Mroll. Mss. 80 cuin matre, abstinentia, bonoriim abdicatio 34,
1 EugenilusAb.inBurgun(lia,Profc!;om,49et 719. cap. 8, 9, 10, prasfectura, persecutio, fuga, in-
Vita e.i; Mss. Pnrffilw 50, r«;). 1, 2, 3, Eugendi sidia^, comprehensio 35, cop. 11 ^( 12 verbera,
patria, institutio, nionachatus, austerita.s 50, contumelise, navigatio in Siciliam 36, cap. 13
Cfl;j. 4, 5. G, electio in Ailjiitorem Abbntis, iii f!t 14, peregrinatio Rom.Tm, mnnasterium in
AJjliatemSl, cap. 1 rt 8, varia iniraciila 51, 52 Africa extructum 36, cap. 15, 16, 17, sacerdo-
et 719, coyi. 9 et 10, apparitiones SS. Petri, tium, epi.scopatus Ruspensis 38, cap. iS et 19,
Pauli, Anilreoe, Martini 52 et 53, cap. 11, 12, vita in episcopatu, monasterium Ruspa; extrii-
13, incendium nionasterii, cognitio futuroruni, ctum 39, cnp. 20c(21, exilium, adventus Car-
humilitas, gravitas, pietas 53, cap. 14 e.t 15, thaginein 40, cnp. 22, 23 et 24, quicstiones Re-
a?grorum et senuni sollicitudo, obitus 64 gis soluta; 41 cap. 25 c/ 2G iteratum exilium 41
,
3 Eugenia M. iii Africa, ex Mroll. Mss. 130 et 42, cri;). 27 et 28, actaet scripta in exilio 42,
8 EugenianusM. Aiigustoduni.cx «urasMro//. 473 cnp. 29, gloriosus reditiis, reliqua vita post exi-
11 Eiigenius M. in Africa, c.t jl/io//. Mss. 6G0 lium 43, ((//). 30, obitus, sepultura, successor 44
1 1 Eiigeiiius M. in Hispana, ex Mroll. mss. 674
3 Eugentus M. e.t Mroll. mss. 135
4 Eugentus M. iii Africa, ex varU.i Mroll. 165
I EuplirospiiisEp.M.Nicoinedia;,Mjl/ro//. mss. 20 8 Garibaldus Ep.Ratisboiii. SS.BonifacU Ex Vitn
5 Euprexia \ idua Menis in Sicilia, ex Octavio Caje- et Emmeritmmi 546
tano, et Fermrio 240 1 Gaspar R. e tribus Magis, ex variis 8
3 Eustadius Ab. Divinne, c;r Suifssuio el aliin 726 11 Geminus M. in Hispauia, ex Mroll. Mss. 674
9 EustradiusTliaiimaturgus in Bitliynia,» J1/('h.t!s 4 Geminus M. in Africa, exvarUs Mroll. 165
Crrxc. et Aclis S. Joaiiuicii 598 3 Genovefa V. Parisiis. Prolefjtim. 137 et 725
8 Euctus, vel Polyeuctiis M. e.c variis Mriill. 473 Vita ex mss. cap. 1 et 2, Genovefaa virginitas, et
sanctitas varie commendata 138, cap. 3 et 4,
Parisii precihus contra Hunnos defensi, basi-
4 Fau.staV.M. in Galha. Pro/cjoHi. 726. Historia licaS. Dionysii extriicta 134, cap. 5 c/ G, varia
Translationis ex ms.. cnp. 1, reliqiiise inventffi, miracula 140 et 725, cap. 7, alia miracula,
sublatie 727, cap. 2, niiraciila in translatione annonapauperibusprocurata 141, ta;). 8, 9, 10,
facta 727 aliamiracula signocrucisetprecibuspatrata 1 42,
9 Felicitas M. in ,\frica, ex Uroll. mss. 567 cnp. 1 1 obitus, miracula; basilica ei erecta
10 Felicitas .alia M. in Africa, ex Mroll. mss. 602 143 et 725
1 Felicitas M. in Hispania, ex Mrall. mss. 674 Aliavita ex mss. Cttp. 1 et 2. virginitatem amplecti-
5 Felix M. c.r il/ro//. MSS. 473 tiir, paralysi laborat 143. cap. 3, Hunnos a Pa-
I Felix M. in .\frica, (wTl/ro/. MS. 19 risiis a\ertit 144, cap. 4, basilicam S. Dionysii
5 Felix alius M. in Africa, ex variis Mroll. 240 fedificat 1 44, cn;). 5, caecain et paraljlicam saiiat,
9 Felix M. in Africa, ex variis Mroll. 567 candelam precibiis accendit 145, cap. 6, pateiit
7 Felix M. Heraclese, c.r tw/is Jl/ro//. 356 ei ostia, et corda, da^mones fugat 145, cap. 7
1 1 Felix M. in Hispania, ex Mroll. mss. 674 et 8, varios sanat, aiinonain Parisiensibus cu-
9 Filanus Ab. in Scotia. Acta ex variis Mroll. Ca- rat 156, cap. 8, 9, 10, diemones iinbrem, et
merario, Bectoie Bnetio S94 morbos pellit; moritur 147. Miracula post mor-
10 Fii-niiis M. ex Mroll. mss. 602 tein. Ex Mss. 147. Normanuorum prinia incur-
9 Firmiis. seu FirniinusM. Smyrna;, exMroll. 567 sio, miraciila in fuga, reditu, etpostfaota 149.
3 Firmus M. iii .Africa, exMroll. mss. 130 Normannorum 2 incursio, miracula iii fuga et
5 Flamidianus M. Cusani in Hispania, ex Ferrario reditu facta 149. De excellentia S. Genovefie,
et Saiissaio 288 et 730. Vita ex Antoiiio Viiic. ex Mss. 151. Reliquiarum revelatio ex mss. 152.
Donimeiiecco 288 Translatio, miraciila etiam alibi 725
3 Florentius Ep. Viennensis M. ex Mroll. et Bos- 8 GeorgiusChozebites, cr Afoi. Gi-.iT. 483et 734
cio 127 5 Gerl.icus Eremita in Belgio. Pivlefjom. g 1 pu- ,
8 Florianus M. Sirmii, ex Marlijrol. ms. 470 blica veneratio, ex 304, § 2, Iiymnus ex
vnrii.i,
10 FloridaV. Divione in Burgundia, ex S. Greg. Uflic. Ritrivniumflensi 305, § 3, fontis S. Ger-
Turim. et Mroll. (j\j laci inventio, ex priefntione Ernsnii Goijtei 305.
6 Floriis M. in Africa. exMroll. mss. 323 Vita ex Mss. eiiita ab Erasmo Goijxo. Lib. 1
11 Floriis M. in Hispania, ex Mrull. mss. 674 cap. 1, S. Gerlaci natalis, adolescentia 306,
8 Floriis M. Sirmii, ex Mral. m. 470 cap. 2, occasio conversioiiis 307, cnp. 3 et 4,
9 Fortunatus M. in Africa, exMroll. 5G7 peregrinatio, posnitentia 307, cap. 5, vita soli-
9 Fortmiatus M. Smyrnas, ex Mroll. 567 taria inconcava quercii 308, cap. G, pietas erga
8 Frodobertus Ab. Trecis in Gallia, Prolegtim. Na- S. Servatium 308, cap. 7, vexaliones toleratie
talis. Translatio.cella, monasterium505et743. 309, cap. 8, corona a S. Hildeg.irde ei donata
y\ia.ex Aiitiquitat. Tricass.Nicol.Camu%sei. cap.i,
309, cap. 9, coma alteri ab eo recisa iiim re-
S. Frodoberti infantia, 506, cnp. 2, religiosa crescit 310, cap. 10, detractores refutati 310,
vita Luxovii et Trecis 507, cap. 3, cosnobiiim cap. 11, Ep. Leodiensis erga eum benevolentia
Trecis extructiim 508, cap. 4, Frodoberti virtu- 311, cap. 12, iiifestatio (temonum et iinprobo-
tes, revelationes, miracula 508, cup. 5, morbus,
nim 311, cnp. 13, 14, 15, 16. vestitus, oratio,
obitus 509, cap. 6, sepultura, miracula 510, statura31 2, ca;). 17c( 18, aquaei invinumversa,
cap. 7, cultus neglectiis, restitutus 511, cap.
8, pia mors 313. Liber'i, 313, cnp. 1, Priefiitio
inventio corporis, miracula 511, cu;(. 9, transla- tran.slatio divinitiis facta
314, cap. 'iet 3, laii-
tio, anniversaria festivitas .
ai2 guorac didur viscerum curatus 314, cap. 4, 5.
,
XI PRIORUM DIERUM JANUARII.
(i, 7, claudi sanati, mortui suscitati 3lb, 316, lafie, miracula 526, cap. 7. sepiilchrum a Ca-
cnji. 8, 9, 10, 1 1, ca>citas, aliique moi'lii sublati rolo Magiio hniioratum 527, cap. 8, Rex ob
316, cap. 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, epilepsia, filiam sanafam conversus 528, cnp. 9, reliqiiiae
dolor rlputium. dyseuteria. febris curautur:cru- Caprajraonfem delata; 528, enp. 10, relata; Mor-
cis particula miraculosa 317, caj). 19, 20, 21, zelam, inde Bruxellam 530
terrasepulcliri,etrelif|uiispatratamiracula317, 10 Guilielmus Eremita, .\rchiepisc. Bituricensis.
cap. 21, 22. 23, 24, 25, meilela vai-iis bestiis Prolcijom. C27. Vita inicliire coietnneo, ex SnriOf
prffistita 318, cap. 26 ct 27, fous S. Gerlaci mi- cap. 1, S. Cniilielmi episcopatus 629, ciip. 2,
raculo!5ns 318, ca/i. 28, culhis ejus apparitione Vita in episcopatu 029, cnp. 3, varia miracula
restauratus 319, rn]). 29, 30, 31, 32, variffi cu- 630, cap. 4, pietas, opera misericordiae, tenta-
rationes prwstita; 319, 320. Alia vita awlore tiones represSfR 631. cap. 5, pervicacia aliena
Wilhelmn Cripio, cnp. 1 , S. Gerlaci conversio, doinita 631, cap. 6, infestationes patientia su-
poinitentia 320, cap. 2, ejus innocentia inipu- peratae 632, cnp. 7, expeditio criiciata contra
gnata 320, eap. 3, mor.s, miracula 321, cap. i, .Vlbigenses G32, cap. 8. pra^iiaratio ad morteni
fons S. Gerlaci, salutari.s 321 633. cnp. 9, testamentum, obitus 634, cap. 10,
6 Gertrudis ab Oosten Regina Delphis in HoUandia. sepultura 634, miracula ad sepulchrum C35
Proleijom. 348. Vita ctms., cnp. \. Gertrudis Alia Vita flKc/orc coxlanea, ex .vss. cap. 1. S. Giii-
patria, conversionis occasio 349, cnp. 2, reli- lielmi vitaante episcopatum 630, cap. 2, acfa
giosa exercitia, tentatione 349, cap. 3, medita- in episcop.afu, miraciila 636, cap. 3, variie vir-
tiones de Christi infantia 3S0, cap. 4, impressa tiifes, sancta mors 637, cnp. 4, canonizatio 637.
illi Cbrisfi vulnera 3S1 , cap. b ('( 6, varia vati- Prsefntia in librnm miraculoriim 638. Aliiid vitiE
cinia et pr.iedicfiones 351 et 352, cup. 7, obitus compendiiim, anctorr anonijmo Coielaneo 639
ejus et alteriiis Gertrudis 352 1 Guilelnnis Ab. Divione. Praleq. 57 et 720. Vita
3 Gogus.Wil). in (l.allia, irtem qui Blidmundus 154 niiclore Glnhro Riiilulpho ex mss. Pra-falio 58, cap \ .
et 726 cl 2, S. Gulielmi orfus, studia, vitanionastica58,
10 Gonsalvus Amarantlms Ord. Praedicat. in Lusi- cnp. 3 et 4, fuga sacerdotii, migratio Clunia-
tania. Proieijom. Cultns, Vita, a^tas 640. Vita cuni 59, cnp. 5 el C, pra'fectura variorum
a Didnco ik Roanrio Lmitnnice scripta. Pra?fatio monasterioriim 60 et 720, cap. 7, templum
iaterpreti.i Stejiliaai Snaipaiji 640, cnp. \ . Regio S. Benigni restauratum, reliquiae inventffi Cl,
Interanniis Durii et Minii 641 , cnp. 2, Gonsalvi cap. 8 el 9, sacerdotiuin. iter Roraam, acfa in
patria, piirentes, infantia 641, cnp. 3, stndiiim, Italia 6I,ra/). 10, 1 1, 12, S.Odilonis conversio
sacerdotinm 643, cap. i, peregrinatio Hieroso- ad religionem.S Henrici Inip.et Roberti Recis
lymitana 643, cnp. 5, ecclesia Aniai'anthi ex- conciliatio, JoannisXX, Papa?admnnitio 62, cap.
tructa C45, cnp. 6, ingressus in Ordiuem Prffi- 13 ct 14, varia inonasferia extructa et directa.
dicat,645, cap. 7, pons Amarantlii pxtriirtus, conciones 63, cap. 15 ct 16, mir.acula, obifus 64
miracula 646,cfl/j. 8, v.aria miracula 647,Cfl;>. 9,
obitus 648, cap. 10, niiracula post mortem 648, H
cnp. 1 1 . beatificatio 649. Miracula ex Hispnnico
Joiiti. Mnrictla- et Feril. Cnslilla 650 8 Helladius M iii Libja. ex Me.n. el Mroll. iTi
3 Gordius Conies et Centurifi M. Cjesarefe. Priile- 1 Heraclus M. Bnnonise. ex Mrol. ms. 19
ijom. 130. Oratio S. E.ronlimn 130.
Sasilii. 2 Herissiis M. Sirmii. ex Mroll. jiss.
,
80
Nnrralio, § 1, S. Gordii patria, honores, vita 1 Hcrmes M. cx Mrol. Ms. i
19
solitaria 131. § 2, Imli equestres turbati 131, 4 Herines M Bononiffi. ex Mriill. Siijanio, Ghirar-
§ 3 et 4, comprehensio, niinariim et blanditia- dnccio 165
rum conteraptus 132, § 5, martvTium 133 1 Herines M. iii Rluetia. ex Mrnll. mss. 23
4 GregoriiisEp. Lingonensisin Ga.\\.Prolegom. 1 67. 3 Hilarius M iii Africa. ex MrolL mss. 130
Vita aiictore Greijor. Tnroa
Proloijm 168, . exyt&^. Hoiiobcrtus Ep.Senoneusis.e.t variis 288 et 730
cap. 1. S. Gregorii geniis, dignitas, sancfimo- Hnnorafa V. Ticini in Ital. ex Mrull. Vita ex
nia 168, cap. 2, pietas erga S. Benigniim 168, Ferrario 680 et 7.45
aip. 3, mors, sepiiltura, miracula 169. cap. 4, Honcratns M. c.r Mriil. ms. 19
translafio, epitajihiiim, miraciila 1C9 et 728 HoiinriusM. ex Mrol. ms. 324
I Gregorius Ep. Nazianzenus, pater S. Gregorii Honorius M. in Africa. ex Mroll. 240
Theologi, dicti vulgo Na/ianzeni. Ex Meniris Homiljihus Ep. Senonensis. ex vnriis
Cra-c. 21. OratioS.GregoriifiliiinejusIaudem21 288 et 730
5 Gregorius AcriteiiKis. Vita ex Men. Grxc. 289 Hortensiiis Ep. ex Mroll. mss. 677
6 Guariniis Ep. Sedunensis in Helvetia. E.t epi- Hjgimis Papa M. ex variis 665 et 745
stoln S. Bernarili et aliis 347 et 730
8 Gudila V. Rruxellis in Belgio. Prolegim. 513. I
Vita imctore Hiiberlo ex MS. Pro!ogiis^\ 4, cap. 1
S. Gudilse ortus, religiosa institutio 514, cap. 2, 1 Jactus M. Bononiie. ex Mrol. ms. 19
sanctavita, dtemonis insidine 515, cnp. 3. mor- 5 JanuariaM. \nkMca. ex variis Mroll. 240
tificationis studium miraculo illustratiim 516, 6 Januaria M. in Africa. ex Mroll. 323
cap. 4, alia in vita miricula 517, cap. 5, oliitiis, 8 Janiiariiis M. ex Mroll. mss. 473
sepultura, miracula 518, cap. 6. sepiilcbrum 11 Januarius M. in .\frica. C.T .S/ro//. Mss. 666
violans punitus 519, cap. 7,reliqiiia! Morzelam 7 Januariiis M. Heradea;. ex Mroll. 356
miracula519, cnji. 8,Carolus Magnus
translatffi, 9 Januarius M. Sinyrn». ex Mroll. Mss. 5C7
sepulchrum veneratur 521, ciip. 9, regia Virgo 8 Igomonus, sive Egemonius, Ep. Augustoduni.
saiiata, Rex conversiis 522, cnp. 10, Morzeja ex Siiiissaia et Mroll. 473
vastata, tran.slatum corpiis Bruxellam 523 10 Joannes CamillusBonusEp. Mediolaii. Prolcijom.
Alia Vita ct Siirio, ciip. 1, S. Giidite ortus, edii- 622. Vita r.x Joseplw Ripamonli 622
catio 524, cap. 2, vita privata, dremonis insi- 6 Jociindiis M. in Africa. cx Mroll. 323
diie 524, cap. 3, miracnla in vita 525, cnp. 4, 2 Isidorus Ep. Hermopolitaniis in ^gypto Conf.
obitus, sepiiltura, miraeiila 526, cap. 5, sepul- Ex S.Hieroiiymo, Mnrlijrol. 7?(m«. 84 et Piil-
chri violator punitus 520, cap. 6, reliquiffi trans- Indio 721
2 Isodorus
, ,.
INDEX SANCTORUM.
2 IsicionisEp. M. Antiocliioe. i'.r Mroll. 83, an Eji. 1 1 Leucius Conf. Alexauilrim. ex Mroll. 674
Ciosaraugustanus? 721 4 Libeiitius Ep.Bremensis Germania Pr(i^'.f/ow iii
10 Jucundus M. c.i' Mroll. siss. 602 iSO.WincxAdamoBremensi, cap. 1, R. Lilientii
5 M.
Jiiciindus in .^frica. cx Mroll. 240 virtiites 180, cap. 2, Siieno tyranniis et pirata;
9 Jueimdus M. in Africa. ex Mroll. 307 puniti 181, cap. 3, Libentius multos Episcopos
8 Juciindus M. Sirmii. r.r vorm Mroll. 470 ad gentium conversionem ordinat 181
8 Julianns Diac. M. Bcllovaci. In Artiti S. Lvcimii 5 Lucas monacluis Ab. Placentia;, Ital.ra i4'rrarw
Ep. cultussacer 459, 460, ad Bellovacosadven- 289
tiis 403, niartyriuni 4B4 et 407 8 Lucianus Ep. Bellovaci iii Gallia. Prolegom. § 1
9 Jiilianus M. Antioclii,T, vel Antinoi in yEgypto. S. Luciani memoria in sacris fastis 459, § 2,
Prnlvijom. c.r riirii.-<. g 1, S. Juliani Acta 570, EBtas 460 et 734, § 3, vita scripta, alinriim
g 2, varii SS. Juliani.hujus m.artyrii tempus et testiinonia 461 et 734. Vita anclore Oitoiie Ep.
locus 571, § 3, memoria in Fastis vi, vii et viii cx Mss. cap. I, S. Eucianiis mittitnr in Gallias
Janu. 572, § i, ciiltus ix Janu. 572, § 5, me- 461, cap. 2, prsedicat in Italia, venit Arela-
moria ix et xin Janu. xiii Febr. itemc|ue mense tum 462, cap. 3, Bellovaci prajdicat, socii niar-
Juiiio 574. Acta c.r mss. Pr,vfatio 575, cap. 1 tyrio coronantiir 463, cap. 4, varie tortus occi-
S. Jiiliani ortus, educatio, conjupium cum Basi- ditur 464, cup. 5, propriiim cajnit defert,
lissa575, co]i. 2, votum virginitatis ca;litus sepelitiir 465. Alia Vita ex ms. cap. 1 Bellova- ,
approbntmn, -^ita monastica 576, atp. 3, per- cis Christiim prsedicat 406, eap. 2, comprehen-
secutio Diocletiani, moritur S. Bnsilissa et ditur 467, cap. 3,occiditur, sepelitur, clarescit
mille V V. 578, aip. 4, Julianus captus, combnsti miraculis 467
socii 579, cap. 5, constantia ejus adversus blan- 3 Lucianus Ep. Leontinus in Sicilia. c.r Mroll.
ditias Prsesidis 579, ra/). 6, cruciatus miracula: 136
martyriiim amici Praisidis 580. cap. 7, con- 7 Lucianus Presb. Antiochenus M. Proleri. § 1 , Lu-
versio S. Celsi pueri 581 , cap. 8, Conversio xx ciani sanctitas, doctrina catholica 357, § 2,
militiim adventus vn Fratrum et S. Antonii
; Acta, tempus mortis 358. Vita ex Simcone Me-
Presb. in carcerem 582, cap. 9. Anastasius a taphrasle, cap. 1 , S. Luciani patria, virtutes,
morte suscitatus, conversus 582, cap. lO.Julia- eruditio 359, cap. 2, comprehensio, puerorum
nus et 30 MM. ab igne iltesi 583, cap. 11, constantia 359, cap. 3, conversio variorum, in-
S. Marcionilla uxor Prffisidis, Celsi in.ater con- carceratio 300, cap. 4, obitns inter toi'menta
versa c-Edes xxvii Martyrum 584, cnp. 12,
: 361, ca;).
5, sepiiltura Helenopolis urbs condita
subversio templi Jovis 585, caj), 13, Juliani et Analecta de eod. ex Rulfino et mss. 362, ex
361 .
socioriim martyrium 580. Alia Acta auclorc Antliologio Gra.'c.^6'i, ex S.Joan. Chnjsost. 363
S. Ahlclmo '
H87 5 LucianiisM. in Africa ex Mroll. 240
7 Julianus M. in Gallia. e.t Satmaii) 357 3 Lucida M. in Africa. ex Mroll. mss. 130
7 JuIiaunsM. an Toletanus,CaIaritauus,alius? E.^ 8 Lucius M. ex Mroll. 473
variis 335 et 730 7 Ludovicus Blosius Ab. Lsetiensis in Belgio. Pro-
6 Julius M. ex Mrol. ms. 324 leijom. % I vita ejus cur hic edita? 430, § 2, scri-
,
10 Justina matrona, Leontinis in Sicilia, rx Ferra- pta Blosii ex La>tiensiiim Prolegomenis 430.
rio «01 et 744 Vita auctore monacho Benedictino, Privfatio 432,
L cap. 1, Blosii ortus,patria,parentes 432, cap. 2,
8 LaurentiusJustinianusPatriarchaVenetus. Pro- educatio apud Carolum Principem commoratio,
fej. § 1, origo congregationis S. Georgii ad religionem vocatio 433, cap. 3, tirocinium
iii
Alga 549, § 2, B. Laurentii Generalatus, ordi-
vitK monasticre 434, cap. 4, stiidia
La-tiis
nis coBuobia 649, Patriarchatus Veuetus litterariim -Lovanii
434, cap. 5, assiimptio
§ 3,
in Coadjutorem Abbatis 435, cap. 0, electio iii
550, § 4, vitse Scriptores 550, § b, Honores
sacri 351. Vita anctore Beriiardo Jiistiniaiio Abbatem Lsetiensem 436, cap. 7, regimen pri-
nepotc.Pra-fatio 551, rny). 1, B. Laurentii ortus, mis Prffilatiirae annis 430, cup. 8, disciplina;
adolescentia, fuga ad monasteriuni 552, cap. 2, restauratio impedita, fuga Athum 437, cap. 9,
pcenitentia, doloriira tolerantia 553, cap. 3, Athi rigidior disciplina concepta 437, cap. 10,
hmnilitas, mansuetudo, paupertas, oratio 554, tergiversatio qiiorumdam et ffimulorum invidia
cap. 4, caritas erga Fratres, pra>dictiones ele- 438, cap. 11, lajtias reditus, mitior vitas ratio
ctio ad episcopatum 555, cap. 5, in episcopatu, excogitata 438, cap. 12, sapientum virorum
vestis, victiis, pecuniae contemptiis 556, cap. 6, consilio, et aliarum congregationum exemplo,
sapieutia, prudentia, scripta 557, cap. 7, moderata vivendi rafio assiimpta 439, cap. 13,
man-
suetudo, doiium lacrymarum, corporis figura specuhim iiiouaclioruni siib Dacryani nomine
557, cap. 8, moribundi et energumenus ailjuti, conscriptiim 4i0, ra;). 14, temperatus vivendi
Eucharistia absenti data, patriarchatus 558, modusaPauIo IILprobatus 440, cu;). lb,exem-
cnp. 9, monitasalutaria, celebritas nominis 560, pIarperfectionisaIiisRIosius441, cap. lCsacra;
cap. 10, morbus extremus, pia decreta 561, lectionis frcqucntatio 442, cap. 17,oratio, libri
cap. 1 1 , oratio ante mortem, prsedictioues 562, ascetici 442, cap. 18, exhortationes 444,
cap. 12, mors, sepiiltura, miracula 562. Bulla cap. 19, iiionasterium conservatum ampliatum
Clem. YIl, de ejns Beatificatione 563. Recen- 446, cap.
20, suppellex sacra aucta, reliquiie
tiora miracula ex Dmi. Rnsa, et aliis 564
ornatffi446, cup. 21, tranquillitas animi, man-
11 Leucius Ep. Brundusi Ital. /"roJcffom. 667 et745. suetudo, caritas 447, cup, 22, hospitalitas 4i8,
Vita cx Brcviario Capnano 607. Alia Vita ex ms. cup. 23, castitas et mundities 449,
co;;. 24, ma-
lectionario 608. Hijmmis 609. gnanimitas, adversorum tolerantia459, cap. 23,
Vita ex mss.
Prxfatio 669. cap. 1, S. l.eucii ortns, vita mo-
liberalitas in paiipercs, opum lionorumque con-
nastica 669, cap. 2, vocatio adepiscopatum 669, temptus 450, cup. 26, zelus contra nascentes
cap. 3, sacerdotium, miracula 070 ot 745, ha:reses et vitia 451, cnp. 27, asgritudo po-
cap. i, profectio in Italiam. strema 453, 28,mors,sepultura453. Epi-
ciip.
Brundisinoriim
conversio, obitus 671 et 745. tapliia 453. Epilmjus 456
Translationis
reliquiarum historia 672 M
1 Leucius M. e.c il/ra(. Ms. 19 2 Macarius Alexaiidrinus Ab. Prolcgom. ex vuriis
84
.
XI PRIORUM DIERUM JANUARII, LXIX
84 et 721 . Acfar.r K(7w PP. collecta, cap. 1 , 2, 3, 2 Martyres socii S. Defendentis, ex Mroll. 80
sacerdotiuin, tentationes superatie, abstinen- 1 MartyresinAfi'ica,sociiS.Felicis, exMrol.m.\9
tia 85, cap. 4, nditus ad raonumentum Jann^e et 10 Marfyres socii SS. Revocati, Firini, et Jurimdi.
Mamlira;, lac a I)ul)ala praibitum 8G, cap, b, ex Mroll. mss. 602
commoratio in coenobio Tabennensi 87, crt/i. 6 (( 1Martyres Syracusani, ex Octavio Cajelano 9
7, conteraplationis studitnn, niiracula,Yana glo- 9 Martyres plurimi, Episcopi. Sacerdotes, niinistri
ria repressa 87, m;'. 8, Hyien;e mumis.Discipuli Ecclesia>, raonaclii. In actis S. Juliani 570, an-
Palladius et Marcus 88, cap. 9, illusiones dffi- niversaria meraoria 573, 574. Vita aliquoriim
raonum in oratione,raeritacomraunicantium88 ccenobitica 577, martyrium 579
Macai'ius Romamis Erera. in Italia, ex Ferrario 2 Martyres plurimi passi sub Diocletiano et Maxi-
et aHis 90 raiaiio, ex Euselno, Baronio, Mrol. Rom. 81
Macarius M. ex Mroll. mss. 82 5 Martyres pluriini sub Diocletiano, iii Thebaide,
MacraV.M. in tei'ritoi'io Remeiisi.Pro/cjom. 324. ex Mrol. Rom. et Evselno 241
Acta e.t Mss. 325. Translatio reliquiarum, ex 2 Martyrespluriini Brifauni, Liclifcldia; in .Anglia.
S1SS. 320 ex Beda el Mrol. Anglicano 82
Magnus M. exvanis MroU. 21 2 Martyres pluriini Placentini, ex Ferr. et Franc.
MarcellinusEp. Anconae in Ital. Acla ex S. Greci. Gonz-aga 80
el Ferr. 890 4 Mavilus M. Adrumeti iii Africa, ex Mrol. Rom.
Marcellinus M . Tomis in Ponto, ex variis Mroll. 82 el Tertul. 164
Marcianus Presb. CEconomusEccl. Cou.stantinop. 8 Maurniitus Ab. monasterii S. Florentii. Ex vita
Proteg. 609. Vita ex Malaphraslo, cap. 1, fit S. Hermelanili el Mroll. 505
Pi'esbyter et QSconoimis 611, caji. 2, templura 8 Maximianiis Presb. M. Be\\r>\aei. In actis S. Lu-
S. Anastasia' ^dificat 61 1, cap. 3, veste pauperi cinni Ep. Ejus veneratio 459, 460, ad Bellova-
data, ipse splendidaiiidutuscernitur612, cap.i, cos adventus 463, martyriura 464 et 467
S. Anastasia; teraplura ab inceiidio servatum, 2 Maxiinianiis M. Sirinii, ex Mroll. mss. 80
rairaculis illustratura 613, cap. 5, teniplum 8 Maximusl, Ep. Ticinensis, ex Ferrario et Bernar
S. Ir^nes aliaque aedificata 614, cap. 6, mortui Sacco 471
sepulti, meretrices conversEe 615, cap. 7, Mar- 8 Maxiraus II, Ep. Ticinen, ex epist. S. Ennodiiel
ciani paiipertas, existimatio, miracula 610 Ferrario 471
Marcianus M. in Africa, cx Mroll. 165 2 MaxiiniisAb. M. in Gallia. Acta e.r mss. Pro/ojK.»'.
Marcionilla uxor Marciani Praesidis M. Tn actis Genealogia S. M,aximi 91, cnp. 1, fuga in ere-
S. Juliani 570, Cultus 572, 573, 574, conver- mura ut nuptias declinet 91 et 722, cap. 2,
sio584, baptismus 585, martyrium 580 sponsalia vi contracta, iterata fnga 92, cap. 3,
Marcus M. in .\frica, f.c Mrotl. mss. 240 monachatus, sacerdotium 92, cnp. 4, cosnobii
Marcus M. in Atrica, ex Mroll. 323 prsefecfura, lethalia vulnera iuflicta 93, cap. 5,
Marcus Surdiis, ex Meneeis 90 obitus, miracula 94
Marinus Ab. Lerini, ex Vincenlio Barrati et 7 Maximus M. Brixise, ex Galesinio et aliis 429
Mroll. 55, 719 1 Mediiinus in Anglia. Fi7acj;unriisco//('c/rt 10. 719
Martialis M. in Africa, ex Mroll. 130 6 Melanius Ep. Rhedonensis in Gallia. Prolegom.
Martiana V. M. Caesare^ in Maurifania, Prole- 327. Vita ex Mss. cap. 1, S. Melanii ortus, pro-
gom. 568, Acta ex mss. 569, Hymnus ex Bre- mufio ad episcopafum 328, cup. 2, functiones
viario Totetano 570 episcopales, rairarula 329, cap. 3, curationes
Martinianus Ep. Mediolanensis. Ex Martijrol. per oleuin sacrum et aquain benedicfam 330,
Roiv. et Ripamontio 89 cap. 4, Marsi Episcopi pcena, ciiratio. Veneten-
Martina V. M. Roma). Proleg. 11. Vita c.r Mss. sium conversio 330, cap. 5, Rex Veneteusiura
cap. 1, S. Martinae genus, Apollinis statua ejusque filia cur.ati; alia niir.acula 331, cap. 6,
eversa 11, cnp. 2, Lictores conversi, occisi 12, obitus, miracula 332. Miraculum sepulchri in-
cap. 3, eam torquentes csElitus punifi 13, cop. 4, censo teniplo iltesi, ex S. Greg. Tnronen. 333.
Angelica consolatio, Diana eversa 14, cap. 5, Alia rairacula anclore GervasioEp.Remensi 333.
leo mansuefactus, spretie, illecebra; 15, cap. 6, Aliud miraculuin anctore anonijmo ex mss. 334
ignisaliaquetorraenta superata 16, cap. 7, Mar- 6 Melehior Rex etribus Magis, ex vnriis Mroll. 323
tinaa et tyranni dispar obitus 17. Reliquiarura 3 Melorus M. in Anglia. Prolrgom. 136 et 725
inventio. Ex Italico Marsilii Jlonorati 18 Vita ex Capgravio et mss. 136
Martyr anonymus, ainicus Marciani PrEesidis, a 1 Mocliua, sive Cronanus, Ab. Ballensis in Hiber-
S. Juliano conversus. In actis S. Juliani 570. nia. Proleg. 47 et 719. Vita ftr mss. cap. 1,
Oculi araissio et restitutio 580, conversio et S. Mochua; genus, vita monastica 47, cap. 2,
martyrium 581 3, 4, 5, varia miracula, iter in Conachtiara,
10 Martyres ii socii S. Possessoris, ex Mroll. monasterium Ballense 48, cap. 6, variae cnra-
Mss. 602 tiones, mors 49
9 Martyres v in Africa, socii S. Epicteti, exMroll. 1 Mochua, sive Cuanus, Ab Lsegsiensis in Hiber-
567 nia. Proleg. 45. Vita cr mss. cap. 1, S. Mochua;
11 Martyres vi in Hispania, cura SS. Agento, Do- monachatus 44, cap. 2, 3, 4, 5, varia iniracula
nato, etc. e.r Mroll. mss. 674 45, 46, 47 et 719, cap. 6, aedificia, mors 47
9 Martyres vii fratres, ex genere Carini Irap. In 11 Monachi ix Suppentonia; cum S. Anastasio Ab-
Actis S. Juliani 570, Cultus 572, 573, 574, ad- bate, ex S. Gregorio et Mroll. 701
ventus carcerem S. Juliani, martyrii deside-
in 11 Morositus M. in Hispania, ex Mroll. mss. 074
riuni 582, ignis superatus383, martyrium 585
1 Marfyres ix socii SS. Euphrosyni et Priamiani, N
Nicomedise, exMroll. ms. 20
9 Martyres xx milites. In actis S. Juliani 570, cnl- 1 Narcissus M. iu Africa, ex Mroll. ms. 19
tus 572, 373, 574, conversio, baptisnius 582, 2 Narcissus M. Torais in Ponto, ex Mroll. 82
ignis siiperatus 583, raartyrium 585 4 NeopbytaV. M. Pio/coom. 166. Vita c.r mss. 166
1 Martyres milites xxx Roraa; via Appia, ex Mroll. 10 Nicanor M. e vii prirais Diaconis, e.r Mroll. 601
20 7 Nicetas Ep. Dacorum, Vita ex S. Paulino et aliis
8 collerta
INDEX SANCTORUM
eollfctn, § 1 , primus in Italiam adven-
S. Nicetrr 602 et 744. Vita ex Ms. Gra-ct) 603. Alia Vita
fus 363, § 2, sofundus adventus 365, § 3, re- auctore S. Hieron. Prologus 604, cnp. 1 S. Pauli
,
ditus in Daciam, gontes ab eo conversae 36G eremum 60i, cnp. 2, colloquium et
secessus in
6 Nilaranion reclusus, Geris in yEgj'pto, ex Mrol. etprandium oum S. Antonio 605, cap. 3, mors,
Rom. et Sozomeno 326 sepultura 606.TransIatio reliquiarum S. Pauli,
et ordo Eivmitaruni S. Pauli institutus. Ex va-
riis 607 et 744. Historica relatio, ex Mss. 608
11 Pausalinus M. in Hispania, ex Mroll. Mss. 674
1 Odilo Abb. Cluniacensis. Prolegom. 6S. Vitaoit- 8 Pega, sive Pegia V. in .\ng\iVi.Ex Vila S. Gulli-
etort; Lotsokh monacho, ex Mss. Prologvs 63, cap. laci, Ordcrico Vitale, Ingulnho, el aliis 532
1 , 2, 3, -i, S. Odilis patria, monncliatus, prag- 9 Petrus Ep. Sebastenus in Armenia. Acla ex Vita
fectura 66 et 720, cnp. 3, 6, 7, variie virtutes, S. Mncrinix sororis et aliis 588 et 74i
amabilitas, oouiitas, liberalitas 67, cnp. 8. ho.s-
6 PetrusAb.Cantuariensis, e,T///s(. Ani;/. S.Bedx
pitalitas, humilitas 68, cop. 9, 10, 11, 12, 13, et aliis 334
fortitudo. tomporautia, magnificentia, amorerga 3 Petrus Balsamus JI. Prolegom. 128, Acta ex
V. Matrem 69, cnp. l-i, Ib, miracula, iter Ilo- Snrio et mss. 129
mannm, obitus 70. Alia vita miclore B. Petro 3 Petrus M. in Africa, ex Mroll. mss. 240
Damiano, Prologns anctoris 7 1 , cop. 1 ei 2, insti- 6 Petrus M. in Africa, ex Mroll. 323
tiitio clericalis et inonastica. jira^fectura, libe- 8 Petrus M. Sirmii, exMrol. ms. 470
ralitas 71. cap. 3. 4, 5. 6 in alios benignitas, 11 Petrus Conf .-Vlexandrise, exvaiiis Mroll. 674
miracula72, cnp.T, 8, 9, alia varia miracula73, 4 Pharaildis V. in Brabantia. Prolegom. 170. Vita
cap. 10, 11, commenioratioanimarum iustituta; ex ,Mss. Prologus 1 70, cap. 1 , S. Pharaildis genus,
liberatio Benedicti Papas e Purgatorio 74, cap. adolescentia sancta 170, cnp. 2, virginitas in
12, 13, 14, varia miracula 7b, cnp. lo, 16, conjugio servata 171, cap. 3, maritus orudelis,
monasteria constructa et directa, obitns. mira- divinitus punitus 171, cap. 4, S. Pharaildis
cula 76. Elevatio S. Odiloms, ex Car. Saussaio mors, niiraoula 171. Vitie epitome ex Molano
et Bililiot. Cluniac. 77 172, miraoulum de panibus in lapides conver-
2 Odino, sive Otteno Ab. Rotliensis ord. Priomon- sis, ex Mss. 172, de ecclesia et translationihus.
strat. in Suevia, cx vnriis 722 Ex Gandavo Antonii Sanderi 173
10 Oriuga, sive ChristianaV. Castelli-sanctffi-Crncis 7 Philo M. ex Mrol. ms. 357
in Etruria. Vita a Silvnno Raz-zi Ilnlice scripln, 11 Philo M. in Hispania, exMroll. mss. 674
cnp. 1 B. OringiE adolescentia 631 cap. 2, per-
, ,
1 1 Philoronms M. f.r Mroll. .\cta ex mss. 666
egrinationes 631, cnp. 3, coenobium constru- 11 Philoromus M. in .\frica, ex Mroll. Mss. 666
ctum, vaticinia. miracula 632, cap. 3,irgritudo, 5 Phosterius Ab. Vitara 3/™. Gra^c. 286
mors, miracula 633. Alia vita auctore Corn. 9 Pictus M. in .ifrica, ex Mroll. mss. 367
Curtio ord. S. Augustini, cnp. 1, B. Oringae vir- 8 Pisseus M. ex Mroll. mss. 473
ginitas fuga servata 654, cap. 2, ancillatio Lncse, 8 Planius M. Inter.imnaj, ex Ferrario 471
peregrinatio ad montem Garganinu 633, cop. 3, 3 Poenioa %. in Africa, ex Mroll. mss. 130
Romse et Assisii divina defensio et illnsti-atio 7 PoIyanthusM. CT Afro;. jiiss. 337
636, cap. 4, ocenobium cruois castellanum ex- 8 Polyeuotus, vel Euctus, M. ex Mroll. 473
trnctum 657, cap. 5, oopnobium ordinatum; oan- H Polyeuctus M. ex Mroll. Acta ex Mss. 666
tus et litter.arum soientia 657, cap. 6, arcano- 6 Pompeianus M. Calari, ex Sanct. Calnr. Seraph.
rum futnrorum prajscientia 658, cap. 7,
et Squirvi 324
virtutes, miracnla 659, cap. 8, obitus, mors, 2 Possessor M. ex Mroll. Mss. 82
sepultura 660, cnp. 9 et iO, varia post mortem 10 Possessor M. ex Mroll. mss. 602
miracula 661 et 662 3 Possessor M. in .\frica, ex Mroll. mss. 130
9 Possessor M. Smyrna', ex Mroll. mss. 567
P 1 Priaraiamus, sive Pri.inus M. Nicomedise ex
Mrol. MS. 20
II Pacius M. in Hispania, ex Mroll. mss. 647 3 Prima M. ex Mroll. mss. 135
M Palseraon Anachoreta in Thebaide. .A-cta ex Vita I Priraianus M. ex Mroll. ms. 14
S. Pachomii, cap. 1 , conseorat monacum S. Pa- 3 Primus M. in Hellesponto, ex Mrol. 533
chomium 675, cap. 2, abstinentia, reprehensio 4 Priseillianus Diac. ex Mroll. 163
arrogantis et incontinentis monachi 676, cap. 3, 4 Priscus Presb. Romae, ex Mroll. 163
Pachomii virtntes. Patemonis obitus 676 5 Privatus Ab. Placentiae in Ital. ex Ferrario 289
7 PalladaM. mMto/. Ms. 353
8 Palladius M. ex B. Nolke.ro 473
I Paraoodas Ep. Viennen. ex Boscio et variis Mroll.
20 Quietus M. in Africa, c,t Mroll. mss. 367
9 Paschasia V. M. Divione in Burgundia. Acla a Quintus M. in .\frica, c.i: Mroll. 163
Petro Franc. Chifflelio Soc. Jesu collecla 566 9 Quintus M. Afrioa, ex Mroll. 367
8 Patheus M. j1/oi7. Ms. M 472 9 Quintusalius M. in .\frira, ex Mroll. Mss. 367
8 Patiens Ep. Metensis. Proleg. 468 et 734. Vita 9 Quintus itera alius M. in Africa, exMroll. mss. 567
ex MS. 469 10 Quintus M. in Afrioa, c.r Mroll. Mss. 602
10 Paulinus Patriarc. Aquileiensis. Vita ex variis 11 Quintus M. in Africa, ex Mroll. mss. 666
coUecta, § 1 Patriarchaj Aquileiensis Sedes713,
,
R
§ 2, S. Paulini doctrina, familiaritas cnm Ca-
rolo Magno et Alouino Flacco 714, § 3, pietas 7 Raimundus de Pennaforti iii, Generalis, Ord.
in Deum, studium orationis 715, § 4, concio- Praadioat. Prolegeom. 404. Vita auctore Lean-
nes, fides pixipagata 715, § 5, hiereses oppn- dro Alberto 405. .\lia Vita ex bulla canonizationis
gnatse, Conoilia celebrata, lihri editi 716, § 6, Clementis VIII. Prirfatioi07,cnp. 1, Raimundi
immunitas Ecclesiastica defensa 717, § 7, obi- eruditio, raunia Eoclesiastica 408, cap. 2, reli-
tu.«, publica veneratio 718 gionis ingressus, s.anctissima vita; institutio
10 PauIusThebiEUs I, Eremita in .(Egypto. Proleijom. Ordinis de Mercede 408, cap. 3, apud Legatum
et
,
XI PRIORUM DIERUM JANUARII.
et Pontifloeni obita oflicia 400, ca]i. 4, docli- 9 Seciindus M. in Africa, ex variis Mroll 567 .
nata dignitas, Generalatiis ultro abdicatus 410, 8 Seraeias Propheta, ex Salimio, Men. Grwc. e.l
cap. S, pro fidei propagatione et peceatorum aliis 458
extirpationelal)ores4il,€Vij). 6, virtutes, niors, 7 Senalor Rp. Veronensis, ex Ferrario ct Galesiann
exequia;412, (Vi;i. 7, miraculapostniortem, il3, 357
ra/i. 8, i'ei'entiora mir'aeiila 414, cuji. 9, eano- 10 Setrida V. Angla Ab. Brigensis in Gallia, c.r
nizatio ccepta procurari 415, aiyi. 10, ejus pro- Beiln, Snus.wio nliisque 626
eessus vurie exaniinatus 415, ciiw. ll,canoniza- 2 Severianns M. in Gallia. Acta ctmss. 79 et 721
tiodecreta416,cn;). 12, canoiiizationisordo417. 8 Severinus Ep. Septempedanus in Italia, Prole-
Analecta ftr variis. Proleg. 418. Miracula post gom. 499 et 739. Vita ('jiis et frnlris S. Victa-
mortem, cnp. 1, ex Michaeh Llot 419. Ex Nic. riniex Mss. 500. Alia Vitac.T ms. cap. 1. SS. Se-
Aymerico, cap. 2, mortui suscitati 422, c&p. 3, verini et Victorini vita mouastica 739, cup. 2,
iu extremo periculo curati 423, cap. 4, paraly- vita ereraitica 740, cap. 3. Victorini lapsus,
tici aliique 424, cap. 5, prwgnantes liberatai, poenitentia 741, cap. 4. Scverini episcop.atus
aliique 425. Alia miraciila flispamcc scripla u 743
Franc. Diago 427, ab Anl. Vinc. Dimecco 427, 8 Severinus Presb. Noricorum Apost. Prole-
cl post canoNixjiliancm 428, a Joannc Lopez 733 goin. 483. Vita auctore Engippio Presbijlero.
8 Ratites M. Sirniii, ex Mroll. ms.470 Pricfatio ad Paschasiiim Diuc. 484. Responsum
7 Reinoldiis mon. M. Tremonias, Prolegom. 385 et liiijus ad Eugippium 485, cap. 1, varia pra?-
733. Vita ex ms. 386 dicta, subventura 486, cup. 2,
Laborautibus
10 Revoc.itus M. ex Mroll. Ms.s. C02 victoria, aliaque praedicta aut impetrata 486,
9 Revocattis M. Smyrn.e, ex rariis Marlijroll. 567 cup. 3, conteinptns vindicatiis, reliqiiise conqui-
3 Rliodon M. ex Mroll. Mss. 1 35 sitae 488, cap. i, captivi etafflicti adjuti, sacri-
3 Rhodus M. ex Mroll. Mss. 1 35 legi emend.ati 489, cap. 5, varia miracula 490,
4 Rigobertus Ep. Remensis. Prolcgom. 174. Vita cap. 6, captivis, pauperibus et afflictis subven-
ex Mss. cap. 1, S. Rigoberti genus, episcopatus, tum 490, cap. 7, varia vaticinia 491, cap. 8,
ordiuatio Cleri 1 74, cap. 2, donationos .sacrte 175, periclitantes, segri, egeni adjuti 492, cap. 9,
cap. 3, Rigoberti domus, sacrilegi po5na 176, praesidiiira coiitra hostes 493, cup. 10, a-gritu-
cap. 4, Caroli Martelli sacrilegia, damnatio 177, diues et pericula depiilsa 494, cap. 11, iiltinia
c«p. 5, Rigoberti exiliura, reditus, vita pri- ad Reges et suos monita, obitus 496, cap. 12,
vata 177. Translationis historia ex mss. cap. 1 corjioris in Italiam translatio 496
mir.icula ad sepulclirum S. Rigoberti 178, Translatio 497 et 734, Historia Translat. auclore
cup. prima ad monast. S. Theo-
2, translatio Joan. Diuc. Ex Rliegium a Sa-
Mss. cap. 1,
dorici 179, cap. 3, translatio secunda ad tem- racenis captum, direptum 73i, cup. 2, Tau-
Dionysii 179, cap. 4, translatio tertia
pliini S. roininium captiim, civium ca'des 735, cup. 3,
ad Teinplum S. Mariae 179, cap. 5, reliquiaj in S. Severini corpus Neapolira traiislatura 736,
Veromauduos deportata; 179 et 728 cnp. 4, Abrahami tyranni interitus 737, cap. 5,
3 Rogatianus M. in Africa, cx JWroi(. Mss. 130 S. Seveiini uiiracula ibid.
4 Rogerius Ab. Ellantii iii Gallia. Prolcg. 182 et 2 Severinus M, in Gallia, Acta ex Mss. 79 et 721
729. Vita anctore moiuicho Ellantino. Prolo- 1 1 Severiis Couf. Alexandrise, ex Mroll. 674
gus 182, cap. 1, muudi contemptus, professio 5 Sev erus M. Mrol. Ms.
in Africa, ex 240
monastica, electio in Abbatera 182, cap. 2, 3, 4, 1 Severiis M. Ravennffi, ex Mroll. et Rubeo 20
varia rairacula 183, cap. 5, adveutu.s Ep. Re- 9 SilanusM. in Gallia. Acla cxmss. 79 et 721
meusis 183, cap. 6 el 7, varia niiracula 184, 9 Sillns M. in Africa, ex Mroll. Mss. 567
cap. 8, peregriuatio sancte peracta 184, cap. 9 2 Silvester mon. Trainse iu Sicilia, ex Ferrario et
el 10, disciplina monastica, obitus 185 aliis 124
4 Rumonus Ep. Tavestokse Mn Anglia, ex Mroll. 5 Sinieon Antiochiam iii Syria. Pro-
Stylita juxta
Aiiglic. el Malmcslmrien. 728 legoin. § 1, varii Simeones Stilitie, hujus ce-
5 Rusticianus Ep. Brixiensis, ex Galesinio et Fer- lebre iiomen 261, § 2, Stylitie uiule dicti? qu«
rario 257 coliimna! forma? 262, § 3, hujus a>tas 262,
8 Rusticus M. ex Mroll. 473 § 4, vita a quo scripta? 263, § 5, ejus mentio
9 Rusticus M. in Africa, ex Mrotl. 567 celebris apud .nlios Scriptores 263. Vita ex Ms.
2 Rutila M. in ./Ethiopia, ex variis Mioll. 82 Gra'Co unctore Ant. ejiis.discip. intcrprele Gnil.
Grulio Soc. Jesu, cap. I, S. Simeoiiis tredecen-
nis conversio 204, cup. 2, poenitentia, ejectio e
monasterio, et reductio 265, cap. 3, vita in co-
Sais M. ex Men. Grur. 240 lunina, preces pro matre mortua 265, cap. 4,
Salvator Ep. Beluni in Itatia, ex Ferrario 137 curationes inflrmorum, veruiis in unionem mu-
Salvius M. in Hispania, ex Mroll. mss. 674 tatus 266, cap. 5, Antioclii latrouis conversio,
Salvius Ep. Ambianen, in Gallia. Proleg. 703. pia raors 266, cap. 6 et 7, beneficia variis pra5-
Vita ex mss. cap. 1, Salvii a seculari vita con- stita 267, ((!)). 8, niors, sepultura 268. Alia Vita
vertio 704, cap. 2, exstases 705, cap. 3, episco- ex Mss. monastica vita 269,
Lalinis, cap. i,
patus, obitus, miracula 706 cap. 2, ejectio et inonasterio et reductio
269,
11 Salvius M. in Africa, ex variis Mroll. 674 cap. 3, statio in columna, conversio mulfo-
1 Saturniiius M. cx Mrol. ms. 19 rum 270, cup. 4, vermis in unionem mutatus,
1 Saturninus alter, ex Mrol. Ms. 19 matri iiegatus aspectus, steriia requies ob-
9 Satiirninus M. in Africa, exvariis Mroll. 567 tenta271,c(!;).5,variabeneficiaaliiscollata271,
11 Saturnimis M. in Africa, cx Mroll. mss. 666 cap. 6, proiiita fraus, avaritia castigata 271,
9 S.aturninus M. Smyrnas, ex Mroll. mss. 567 cap. 7, latronis conversio, niors 272, cap. 8,
2 Satiirus M. ex Mroll. mss. 82 impensa communitei' et privatim beneficia 272,
7 Spolicostus M. exMrol. ms. 355 cap. 9, obitiis, corpus Antiocliiam delatum 273.
2 Sebastianus Thebaius M. ex Ferrariu. 81 Alia Vitac.T ms. Grieco, auclore Simcone Mcta-
Secundus M. ex Mroll. mss. 473 phrusle, interprete Guil. Gratio Soc. Jesu, cap. 1,
Secundus M. in Africa, ex variis Mroll. 240 S. Siineonis ortus, tirociniura vitiB mona-
sticaa
INDEX SANCTORUM
.stio3e27i, rap. 2, poenitentia et abstinentia mi- 5 Theodoriis M. Calari, ex Sanetiiario Calarilano
rabilis 275, cap. 3, populoram ad eum ooiicur- Seraphini Sgnirri 242
sus 276, ccip. 4, oolumnai-is statio, probata a 11 Theodosius Ca?nobiarcha in Judaea. Prolegom.
Patribus -277, cap. b, conspectus niatri negatus, § 1 , S. Theodosii natalis, sacri honores G80,
defunctaj parenlatum 277, cap. C, Ismaelitis § 2, Vita; Scriptores 681 , § 3, wtas, tenipus
collata beneficia 278, cnp. 7, proles sterili Re- obitus 682, § 4, situs monasterii 683 et 745,
ginjB impetrata, et sanata 279, cap. 8, mulier § 5, familiaritas cum S. Saba 683. Vita ex MS.
eminus agnita et benedicta 279, rap. 9. Antio- Gra:coetMetnpliraste,cap. 1, S.Theodo.sii ortus,
chi latronis convei'sio, pia mors 280, cap. 10, educatio, peregrinatio G8b,(-o/i. 2, Hierosolymis
cognitio futurorum et absentium 281, cap. 11, habitatio, secessus 686, cap. 3, exercitatio in
SS. Theodosius Coenobiarcha et Daniel Stylita spelunca 687, cap. 4, coiifluxus discipulorum,
instructi, Barbari adjuti 282, cap. 12, quoti- unius obitus 687, cap. 5, annona divinitus snb-
diana; exercitationes, prfficepta variis data 283, missa 088, cn». 6, monasterium extructum 689,
cap. 13, niutus curatus, calamitas publica de- cap. 7, benignitas in pauperes, aegros, hospites,
pulsa 284, cap. 14, obitns, corpus Antiochiara divinitusremunerata 689, cap. 8, valetudinaria
delatum 284, cap. 15, reliquiae a Leone Imp. quiiiqueextructa,energnmeniliberati691 ,cap.9,
expedita!, templum in monte in quo stetit, 28S. templa quatuor extructa, exercitatio monacho-
De iisdem reliqniis et teniplo, ex Evarjrio 286 rum691,cn;).10,s,acra!lectionesetexliortationes
2 Siridon Ep. «
Mroll. 83 692, fa;i.l 1 , An.ast,asii Imp. «idhaeresiminvitantis
1 Stabilis Ep. Arvernensis. ^'.Tvariw. 57 repudiata miinera 693, ra;;. 12, utrinsque epi-
3 Statulianus M. in Africa, cx Mroll. Mss. 130 stolae094, cap. 13, zelus, exilium 095, cap. 14,
2 Stephanus M. Hierosolymis, ex MroH. Mss. 82 cancer miraculo curatus, frumentum ninltipli-
11 Steph.anus M. in Hispania, «
Afroli. Mss. 674 catum 696, cap. 15, suhmersionis etabortionnm
2 Stratonious M. ex Mroll. mss. 82 periciilum depulsum 697, cap. 16, noxia ani-
5 Syncletica V. Alexaudria;. Prolegom. 242. Vita mantia cohibita, homines malevoli piiniti 698,
auctorc S. Alhanam ex ms. Gra:co, interprete cap. 17, pr^eliantibus aliisqiie subventum, ter-
Davide Colvillo collata cnm interpretatione Pet. rairaotns pra;dictus 698, cap. 18, senectus, ul-
Lanselii Soc. }esv. Pnefatto 242et 729,ca/). 1, timus morbus 699, cap. 19, mors, sepultura,
syncleticje genus, adolescentia 243 et 729, miracnla 700
cap. 2, religiosae vita: tirocinia 243 et 729, 11 Theodosius Antiochenus Ab. in Scopulo. Prole-
cap. 3, prsecepta ad virgines 244 et 729, gom. 677. Vita ex Memeis Grxcorum 677, ex
cap. 4, de custodia castit.atis 245 et 729, cap.^, Philotheo Theodoreti 678. Miracula ex Prnto
paupertatis voluntariae bona 246 et 729 rap. 6, ,
Spiritnali Joaiinis Mosclii 679
vit:e monasticee et secularis comparatio 247 et 2 Theodote mater SS. Cosmae et Damiani. ex ms. 81
729, cap. 7, de insidiis daemonuin 248, cap. 8, 1 Theodotus M. ex Meniris Grsec. 21
de arrogantia et pusilhinimitate curandis 248 4 TheodotusM. in Africa. ex Mroll. 165
et 729, cap. 9, de ira, detractione, odio vitan- 5 Theognia V. Menis in Sicilia. ex Oct. Cajet. et
dis 250 et 729, cap. 10, de eleemosjna spii'i- Ferrar. 240
tuali et corporali, vit^que religiosas exorcita-
3 Theogenes M. in Hellesponto. Prolegam. ex va~
tione 2St et 729, cap. 11, (TPiiethliacorum riis 133. Acta ex mss. 134
juJicia refelluntur 252
729, cap. 12, pro-
et
b Theoidus M. ex Men. Grm 241
fectiisspiritualis, ornatussponsarum Christi253
3 Theonas M. Nicomedia». ex Mroll. 127 et 723
et 729, rap. 13, Paraenesis ad religiosas 254 Acta cx Mss. 723
et 729, cap. 14, Hectica diu laborat, siias inte- 3 Theoperapfus Ep. M. ex Mroll. Men. 127 et
et
rim instruit 255 et 729, cap. 15, vocis usu 723. Acta ex mss. 723
privatur, acerba patitur, pie raoritur 256 8 Theophilijs Diae. M. in Libya, ex Men. Grxc.
S Sjncletica alia quee et .Apollinaris. Vide .\poIIi-
et Mroll. iTi
naris.
2 Theopistus M. c.r Men. Grar. 81
3 Sinesius M. Nicomed. idem qui Theonas. Acta 8 Tibudianus M. Interamnas. c.r i^crrar/o 471
ex Ms. 723 8 Tilis ( nisi miitilum est miraen ) M. Sirraii, ex
Mrol. Ms. 470
7 Tillo Paiilus .^b. in Gallia. Prokgom. 376. Vita
5 Talida V. Ab. .\ntinoi in Thebaide. ex Mroll. et ex MS. Prxfatio 376, cap. 1, S. Tillonis geniis,
Vitis PP. 257 sancta conversatio 377, cap. 2, sacerdotium,
8 Tatia M. Sirmil exMrol. Hs. 470 prasfectura, monita 378, cap. 3, miracula ante
b Tatiana, ex Menoeis Gr,rc. 257 mortem
et post 379
713 et
11 Tato mon. in Sammio, ex Ferrario 745 8 Tiraothens M. ex Mroll. mss. 473
5 Telesphorus Papa M. Prolegom. 236 et 729. 2 Timothens M. Sirmii, ex Mroll. Mss. 80
'VitiinuctoreSegcroPaulo ord. Carm. § 1, Status 4 Vitus Apost. Ep. Cretensium. Prulegom. 163.
Ec<:lesia! sub Antonino Imp. 236, § 2, S. Te- Vita ex Men. 163, c.r Petro de Katalib. 164
lespliorus seotator vifa; reIigiosae237, § 2, Papa 2 Tobia M. Sirmii, ex variis Mrnll. 80
cre.itur 238, § 4, varia jejunia ordinat 238, 8 Torphimiis Ep. Hamariensis in Norwegia, ex
§ 5 et 6, tres Missas in Nativitate Domini cele- Molann, Ilenriqnex., Saussaio 548
brandas, aliaque in Missis observanda decernit 4 Tryphon M. in Africa, ex Mroll. 165
238, 239, § 7 et8, virosApostolicos ad diversas
plagas mittit, ha?reticis resistit 239
5 Telesphorus M. in Africa, ex variis Mroll. 240
6 Telesphorus in Africa, ex Mrol. ms. 323
1 Telem.achusM. RomiB,c.T A/ro(i. cl T^torfilo 21 Valentinus Ep. Passaviensis. Prolegoni. 368 et
10 Thecla V. Leontinis in Sicilia. Vita ex Ferrurio 730. Vitas epitome auctore Matthivo Radero
601 et 744 Soc. Jesu 369. Vita et Translatio a Surio e.vpo-
4 Theoctistns Ab. in Sicilia, exMroil. 180 lita, editahica pag. 369 «(/372. Aliapriniigenia
7 Theodorus mon. in ^iSgypto, ex Mrol. Itom. et phrasi sitbstitiita ex ms. cap. 1, S. Valentini
'-
vita S. Antonii 365 inventio, translatio 730, cap. 2, pr£edicatio,
virtutes
XI PRIORUM DIERUM JANUARII
Lxsiir
virtutes 731, rr;/». 3, pietas moi Translatio.
, xandriaa, ex Metucis Grxc. Acta ex Vila
S.Joan-
732 ttis Eleemosynarii
702
7 Valeiitinus II, Ep. Interamna;, ex Fcrrav. el ! Vitus M. Sirmii, ex Mroll. mss.
Pel. de Nat.
80
372
10 Valericus, sive Walericus Erem. in Gallia, ex
Molano, Saussaio, et atiis C17 W
I Victor M. in Africa, «.f J/ro/. Ms. 19
1 Victor M. socius SS. Primiani, Saturnini, etc. I
Waningus Conf. Fiscani iii Gailia. Prolecjom.
ex jXfrol. MS. . |i) 890. Vita e.r fraijmentis ms. 591
S VictorinusAb. Placentiffiinltal. cr.Ffrrarw 289 Wittiliindus Dux Westphabffl. Vita ex variis
9 Vincentius M. in Africa, ex Mroll. mss. 1)67
colkcta.cap. I , WittikindisanctitascelebrisSSO,
1 1 Vincentiiis M. in Africa, ex Mroll. mss. 600 e<i]>. 2, anfiqui .S.ixones,
eorum Dux Wittikin-
9 Virgiues 1000, sub S. Basilissa. /n Actis
cii'citer (lus 381, rap. 3, ejus adhuc gentilis bella
382,
S. /it/iOHi370,earumvitacoenobitica 577, obi- cap. 4, conversio 383, cap.
S, Christiana ejus
tus S78, apparitio facta S. Basilissie 578 et opera, obitus, reliquire
38!i et 733
S. Juliano 587 Wulsinus Ep. .Schireburnensis in Anglia. Pro-
10 Vitalianus M. in Africa, exMrotl. mss. 002 lcgom. Si7. Vita« C„poramoU7.A]hex Mal-
7 Vitalis Ab. Saviniacensis, ex Mroll. Orilerico Vi- meslmriensi k/.^
lale, Guilielmo Neubritiensi
389
9 Vifali.s M. in Africa, ex Mroll. S07 Z
2 Vitalis M. Hierosoljmis, cxMroll. Mss. 82
9 Vitalis M. Sm^rna!, ex Mroll. S67 Zosimus monachus M.
U Vitalius, sive Vitalis, monaciius Gazious, Ale-
Men.
in Cicilia, ex Mroll. et
128
INDEX
1
INDEX
CHRONOLOGICUS
m XI PRIOUES DIES JANUAUII.
hoc lomo de Sanclis. iis prmsertim quoriim xi prioribiis diebus Januarii aguntar
Ona' nalales, memorantur, ea, lum tamen omnia, sed prxcipua, suis hic temporibus brcviter
assignalur, vel e:r ccrlis chronologicis notis vcl probabili aliorum conjectura. Accura-
lior celeris edilis lomis, alquc universalior contexetur Chronologia.
In aiinis a Christi ortu computundis seculi sumus vulgarem etpassim receptam epocliam :
indigeremUs annis Imperatorum ante Constantinum, consulares Fastos aliosque proprios
vliaracteres.
Qiii unle Clirisli ortum vixere Sancti, lioc tomo pauci occiirrcre; quorum proinde in Imc
Indicf liabita ratio non est : jict id alili accurate.
Litteroi AD Celc, non sunt margini adscriptw, ut in quatuor ultimis IruUcibus, quia rarior
hic earum usus, et quid sibi velint facilc erit ex terlii Indicis prcefatione cognoscere.
I SECULUM A CHRISTO NATO. An. 291, S. Petrus Balsamus, sive Abselanms M.
3 Juniiarii 128
An.\. Cliristus circumciilitur 1 .lamtarWi, aSMagis
Regibus adoratur 323 IV SECULUM.
lloc seculo tres Magi Reges inoriuutiir, Gaspar
I JamiavU 8. Melcliioi' 6 Jaii. 323. Baltliasar Cir. 302. Martyres plurimi in Thebaide 5 Ja-
I I Jaiiuiirii 064 nuarii 251
Aii. 70. S. Nicaiior uuus e priuiis vu Diaeouis mar- An. 302 c( 303. Plurimi Martyres Roma; 2 Jan. 81
tjTio coronatur in Cypro 10 Jaii. 001 Sub Diocletian. qui an. 284, invasil imperium, anno
II SECULUM. 304, cum Muicimiuno abdicavit, coronati mnt,
SS. Julianus, Basilissa conjuges; Celsus puer,
Circiter an. lOS. S. Titus Ap. Ep. Creten.sium 4 Ja-
Marcionilla mater; Antonius Presb. Anastasiiis,
miarii 103
vii frafres pueri, xx milites, anonymiis amicus
Aii. 110. S. Hyginus Papa M. 11 Jaii. OOS
Pra^sidis, pIurimiEpiscopi, Sacerdotes, ministri
Cir. an. 150. S. CeLsusEp. Treviren. ol)it. 4 Jan. 104
Ecclesia;, mouachi, Virgines 9 Jaiiu. 570
Cir. an. 152. S. Patiens, vel Patientius, Ep. Me-
SS. Zosimus mon.et Athanasius Commentarieusis
tensis putatur obiisse 8 Jan. 468
Ch. 153. S. Telespliorus Papa
MM. inCilicia 3/aH. 128
Cir. an. martvrio
S. Theopemptus, sive Theopompus, et Theonas,
coronatur 5 Jan. 230
seuSynesius MM. Nicomedia; 3 /(»m.l27,723
Sub AJ. Aiirelio. Pascliasia V. M. Divione in Biir*-
S. Carterius Presb. M. 8 Janu. 472
guudia Janiiarii 500
Cir. an. 108. Daniel raartyrium passus
SS. Sebastianus et AlveriiisMM. Thebaei, Fossani
crediturPa-
2 Jan.
in Italia 81
tavii 3 Janu. 161
Milites XXX, via .\ppia 1 Jumi. 20
Cir. an. 175. S. Concordius Presb. Spoletii in Italia
SS. Martyres Placentini 2 Janu. 80
1 Jamtarii 9
SS. Defendens et socii MM. 2 Janu. 80
Cir. ttii. 198. SS EIvanusEp. et Meduinus moriuu-
S. Marciana V. M. Ca^sareoe in Mauritania 9 /a-
tur in .\ngiia 1 Jann. 10
nuarii 508
III SECULUM. S. Domno M. Bei'gomi in Italia 5 Janu. 241
Cir. an. 203. S. Mavilus M. Adrunicti in Africa An.303. {secuiiiluin Baniniuin) SS. Hermes, Aggaeus,
4 Januarii \ (J^ Caius MM. Bononiie
in Italia 4 Janu. 105
Sul) Alexun. Iinp. S. Martina V. M. Roma' 1 Ja- Cir. an. 303. S. Macra V. M. in territorio Remensi
nuurii 1 Janu. 324
^11110 230. S. Anteros Papa M. 3 Janii. 127 An 304. S. Severus Raveiina' /011«. I 20
Cir. an. 239. S.Paracodas Ep. Vienuensis 1 Janu. 20 Cir. an. 304. SS.MM. Britanni Lichfeldiffi passi 82
Cir. an. 248. S. Crispinus I, Ep.Ticinensis in Italia An. 312. S. Lucinnus Presb. Antiochenus M. 7 Ja-
7 Jaimarii 350 mtarii 357
Siih Decio saevitur in /Egjpto in Cliristianos, etiam Suh Licinio SS. Theogenes, Primus, Cyrinus MM.
mollibus tormentis 005 a in Hellesponto 3 /a«H. 133
Paulus Thebajus xv annos natus in eremum fu- S. GordiusComes etCenturioM.Caesareae in Cap-
git 005 b padocia 3 Jaiiu. 130
3 seeulo S. Senator Ep. Veronensis 7 Junu. 357 SS. Argaius, Narcissus, Marcellinus Tomis in
SS.TIiecIaV.et Justina Leontinis in SicilialO/n- Ponto 2 Januarii 82
niiiirii 001 Cir. an. 328. Creatur Ep. Nazianzi S. Gregorius
Cir. an. 238. S. Florentius Ep. Vienneu. Gal. M. senior pater S. Gregorii Theologi 24
3 Januani 127 Cir. 011. 330. S. Lucianus Ep. apud Leontinos in
An 270. SS. Claudius, Carljonanus, aliiriue MM. Sicilia 3 Januarii 136
Interanniae 8 Janu. 471 Sub Constantino Magno&ovuit S. SyncleticaVirginum
Cir.u/;.270. S.Ma.vimusI,Ep.Ticinensis8/n«u. 471 Antistita in ^Egypto 5 Janu. 242
Cir. an. 280. SS. Euprexia vidua, et Theognia V. S. Palamion anachoretaiiiThebaide 1 1 JanuarU 075
5 Junuarii 240 S. Theodorus mon. in^gypto7 Jitn. 365
Aiino
TOMI 1 VIT. SS. JANUARII.
Aniio 347, obitS. Paulus I. Erptn. aiiiios 113, natus Aniio Ch. 400. S. Simeou Stylita juxla Antiocliiani
](\Jmm. 003,744 in Syria moritur (eria vi 201 , 203, 273
^1«.356, moritur S. Antonius 17 Jaimttrii, vastatur An. 405, 1 Scpt. liorrendum Constantinopoli iiicen-
a Sarenis ejus co?iioliiuin 006 e, 607 c dium extitit : repressiim prccibiis S. Marciani
An. 302. SS. Priscus Presb. Priscilli.anus Diac. et Presb. 613
Benedicta, martyrio coron,antui' Romse 4 Jnim. An. 4(i6. Crispiniis III, Ep. Ticlnensis obit 7 Ja-
lG'j liliarii 372
SiibJulianoS. Dafrosa vidua M. RomiB 4 Janii. 166 1'oM an. 472, oliit S. Marcianiis Presb. (Economns
An. 370. Basilius Magnus ordinatur Episcopus Cai- Con.stantinopoli \Q Janu. 009
sarea; C.appadoc. circa quod tcmpns S. Petrus Cir. an. 475. S. Doniinica, sive Domnica obit Con-
ejus frater consccratur Sacerdos 589 stantlnopoli 8 Janu. 483
4 Srt-. oI)it S. Isidorus Ep. Herniopolitanus in Aiino 482, S. Severlnus Presb. Noricoruin Apost.
^gypto 2 Jaim. 84, 721 morifur 8 Jnnu. 483
Cir. an. 373. S. Gregorius Ep. p.ater S. Gregorii Aiino 488. Reliqula; S. Severini e Norico in Italiam
Theologi 1 Janu. 21 ad moiiteni Feletem transferuntur 496
An. 379. S. Basilius Episc. 589 b Post aniio 492, ante 490. Reliquia; S. Severini trans-
Aii. 380. S. Macrina V. soror S. Casilii; postcujus feriintur ad Castrura Lucullanum prope Neapo-
inortem eorum frater S. Petrus ordinatiir Ep. lim 496
Sebasteims in Armenia, colitur 9 Jaim. 589 b Cir. lin. 5 scculi obit S. Eugendus Ab. Jurensis In
Cir. an. 394, coronatur S. .Almachius, sive Thele- Burgimdia 1 Jami. 49
raachus M Romae 1 Janu. 31 S. Marlmis Ab. Lirinensis i Jaiiu. 55
A». 397. S. Nicetas Papam consulturus ex Dacia Cir. an. 500, oblt S. Honorata V. Tlclni In Italia
Roinom venit 305 11 Januarii 680
VI SECULUM.
V SECULUM.
Cir. an. 504, consecratur Ep. Ruspensis In Afrlca
.1«. iOl. S. Nicetas iterum in Italiam venit 365 S. Fiilgenfius 44
An. 404, moritni' S. Macarius Alexandrinus Ab. in Cir. an. 509. S. Genovefa V. Parislls obit 3 Ja-
Sceti 2 Jniiu. 84 niiarii ^37
S. Nilammnn reclusus Geris inyEgypto 6 J»ii«. 326 Cir. an. 510. S. Maximus II, Ep. Tieinensis 8 Ja-
Smilo b. S. Talida, sive Aniata, Ahbatissa Autinoi miarii 471
in Thebaide 5 Jaiiu. 257 Aiino 511. Eugippius Presb. scriblt Vitam Severinl
An. 406. S. .\tticus creatur Ep. Constantinop. Norici 483
11 Marlii,ilii' Daiiiinica 475 Habita Synodus .\ureli,anensis, cui interfuit S. Me-
Reliquiffi S. Samuelis Proph. xn Kal. Julii traiis- lanius Ep. Rhedon. 329
fei'untur ex Juda.>a Constantinnpolim 475 Amio 326, terraemotiis a S. Thendosio priedlctus
An. 407. S. Joannes Chrysostomus moritur Comanis ooncutlt Antlocliiam 699
ad Pontum Euxinum 14 Novemb. 475 Aiino 527, Kal. Apiil. Ccena Doinini constitultur
in
Cir. an. 411. S. Melorus, sive Melior M. in .Auglia Imperator Jusfinianus 682 c
3 Jaim. \ 30 An/io 528. Kericus Diix Justlniani, indiitus cilieio
Cir. an. 412, obit S. Theodosiu.s AntiochenHS Ab. S.TIieudosii, dePersisvictoriamreportat 682 c
Scopulo 11 /ojiii.
iii 677 Aiino 529. S. Theodoslus Coenobiarcha in Jud.-pa
Aniio 415. Reliquia; S. Josephi Patriarchse, et S. Za- moritiir 1 1 Janu. 080
chariiE patrls S. Joannis transferiintur Coii- Cir. an. 529. S. Fulgeiitlus Ep. Ruspensis in Africa
stantiuopolim ad ecclesiam S. Sopliia;, a S. At- 1 Janu. 32, 44 f
tico fum dedicatam 478 Poslan. 530. S. Melaniiis Ep. Rliedoneiisis in Gallia
Seculi 5 iiiitio S. Apollinaris Syncletica, Dorotheus 6 Jami. 327, 328
dicta, 5 Janu. 257 Cir. an. 533. S. Valentlnus II, Ep. Iiiteramnensis
Cir. an. 420. Alex,anderEp. Antiochenusoljit; eisuc- 7 Jaiiu. 372
cedit Theodotns 4,79 Cir. au. 540. obit S. Agripplniis Ep. .Augustodu
Cir. an. 421. S. Joaniiis Chrysostomi nomen Dipty- ncnsis InGallia Jaimarii
1 49, 719
cliis inscribit S. .Attirus Ep. C. P. .179 fteculo 6. S. Severliius, Ep. Septempedje in Italia
.1/1. 423, nascitiir S. Theodosius Coenobiarcha 682 8 Jaim. 499, 739
An. 425. S. Atficus Ep. Constantinopol. oliit 10 Oc- Post an. 550, obit S. Aspasius Conf. Meledutii In
tob. colilur 8 Jami. 473, 474, i82 Gallia 2 Jaim. 90
Cir. an. 431, obit S. Martinianus Ep. Mediolanen. Sec. 6. S. Marcelliniis Ep. Anonna; 9 Janu. 590
2 Janu 89 Floret In Gallia S. Valericus Erera. 017
Cir. an. 440. S. Valentiniis Ep. Passaviensis 7 Ja- S. ^miliana V. amita S. Gregorii Papa; moritiii'
nuarii 3O8 5 Januarii 287
Cir. an. 450. S. Macarius Rnmanus Eremita 2 Ja- Cir. an. 500, raoriuntiir S. Anastasitis .'Vb. et ix
niiarii 90 moiiaclii Suppentonia; in Ital. 11 Janu. 701
An. 451 , e patria in PalEostinam venit S. Theodosius Cir. an. 501. S. Gregorlus Ep. Lingonensis in Gallia
Ccenobiarclia 682 obit 4 Jiinu. 167
An. 454. Attila Rege Hunnorum mortuo filii de re- An. 572. Anastasio Sinaitse Patriarchse Antio-
S.
gno decei-tant S. Severinus venit in Austriam
:
cheno ejecto siibrogatur Gregoriiis, sub qiin
486 reliqitia; S. Slnieonis StylitJE ostensae sunt 286
-4«. 457, transferuntiir Constantinopolim reliquiffi An. 582, 14 Nov. Imperat Maurieius 618 e
S. -An.astasiae M. cui templum extruxit S. Mar- An. 585, SBniriicliildis, Sascltur S. Maximus .\h. 91
cianus Presb. (Economus 01 1, 012 An. 589, restltiiltur In regnutn a Maurii'li Duclhus
An. 458. Leonis Imp. 2, ternemotii concutitur An- Cosroes Persa 61 8 e
tinchia
284 Sub 6, seculi fineni obit S. Mochtia, slve Ciianus,
A»i. 459. Martyrius nidinatur Ep. Antioclieniis
: sub Abb. Laeghsiensis iii Hlberiila 45, 719
eo corpus S. Simeonis Stylifa< Antiochiam S. Mocliua, sivp Cronanus, Ab. Ballensls in Hiber-
transfertur, et templum ei extruitur 285 lii:l 1 Jaini. 47
Cir.
INDEX CHRONOLOGICUS
Cir. an. flOO, ohit S. Domitianiis Episc. Melitena3us An?») 731, raoritnr S. Brithwaldus Archiep. Can-
in Ai"menia 1 Jannarii 618 tuar. 9 Jnnu. 597
Aiino 739. Garibaklus Ep. priraus RatisboniB con-
VII^SECULUM.
stituitur 540
Circileran. G06. S. Petrus Ab. Caiituariensis sub- Amio 745. Exal.ada monast. Hispaniie extruitur, ubi
mersus 6 Janu. 334 reliquise S. Flaraidiani M. servataj, dein Gusa-
SecuU 7 inilio obit S. Vitalius, seu Vitalis monachu.s nura translatse 288
Gazfflus Alexandriffi 1 1 Jan. 702 Cir. an. 749. S. Rigobertus Ep. Reraensis obit
Cir. an. 615. S. Sahius Ep. Anibiani in Gallia 4 Januarii 174
1 1 Januarii 703 Seculo 8. S. Honobei'tus Ep. Senonensis in Gallia,
Sec. 7.S.Bladulphusmonachus Bobiensis2/o)iK. 94 ejusque pater et successor S. Honulphus 5 /o-
An. 625. S. Maxiraus Presbyter raartyrio coronatur nuarii 288
in Gallia 2 Janu. 91 SS. Erardus et Alljertusfratres Epp. in Germania
Cir. an. 647. ReliquisB S.Quintini M. reperiuntur a 8 Janu. 533
S. Eligio 3 /aim. 154 Cir. an. 752, S. Garibaldus Ep. Ratishonensis mo-
An. 649, Camerarim) obit S. Filanus Ab.
(«( tradit ritur 8 Januarii 546
in Scotia ^Janu. 594 An. 754. ReliquiiV S. Pharaildis Gandavuni transfe-
Seculo 7. B. Balduinus Archidiac. Laudunenses M. runtur 172
8/ffn.502 An. 772. Bellura inter Carolura Magnimi et Witte-
S. Cl,'irus Ah. Viennensis in Gallia 1 Jan. 55 kindum alio.5que Saxones coeptum 382
S. SetridaV.AnglaAb. Brigensis iuGallia 10/n- Cir. an. 776, creatur Patriarc. Aquileiensis S. Pau-
nuarii 626 limis 714
S. Blitmundus, sive Gogus Ab. in GalliaS/aira. 1 45 An. 785. B. Wittekindus Dux Westphali.-e ad fidem
Cir. an. 657. S. Joannes Caniillus Bonus Ep. Mo- Christi convertitur 383
diolanensis 18/(i)ij(. 622
Cir. an. 663, fundatur monasterium Fiscanense in
IX SECULUM.
Normannia a S. Waningo 591, 592, prsefecta Sitlt Cnroto Magno i-eliquise S. Macric V. transfe-
ei S. Cliildemarcha 593 runtur in templum ei extructum iii Knt. Juiiii
Anno 664. S. Cedda Ep. Londinensis in Anglia mo- 326
ritur 7 Jann. 373 Anno 803, obit S. Paulinus Patriarc. Aquileiensis
A)»)('665.S. Deusdedit .^rchiepiscopnsCantuariensis WJaim. 713
1 i Jnl. 595 Cir. nn. 807. B. Wittekindus WestphiUoruin Dux
Anno 668, ordinatur Romae a S. Vitaliano Papa 7 Jnnu. 380, 385
S.Theodorus Arehiep. Cantuarien. vn Kal. An. 810. Pipinus F. Caroli Magni, Rex Italise,
April. Dominica 595 f raoritiir. Regniim, dum Bernardiis ejus filius
An. 669, appelht in Angliam S. Theodorus Arcliie- adolesceret, administrat S. Adelardus 722
pisc. et S. Adrianus Abb. vi Kalend. Junii Do- An. 814, relegatiir fidei caussa S. Michael Ep. Syn-
minicn 596 a nadensis 290
An. 680, habita est sexta Synodus CEcumenica Con- Cir. an. 820. S. Gregorius Acritensis nionachus obit
stantinopoli suh S. Agathone Papa contra Mo- 5 Januarii 289
notlielitas 624, 625 Cir. an. 820, oliit S. Adelardus .Mi. Corheiensis in
Cir. an. 682, obitS. AgathoThaumaturgusPapa623 Gallia 95
Cir. an. 683, obit S. Waningus Fiscani in Norman- An. 832. S. Aldricus consecratiir Ep. Cenoniannen-
nia 9 Janu. 590 sis in Gallia 22 Decemb. 388
An. 687. S. Bertilia V. MareoU in Artesia 3 Jan. 1 55 Suh Carolo Calvo Odo Ep. Bellovacensis scribit Vi-
Cir.an. 693,ordinaturEp. Wigornise S. Egwinus 708 tani S. Luciani Ep. M. 461
Sidi seculi 7, /inem S. Frodobertus Abb. Trecis in
An. 846, obit S. Joaniiicius Abb. in Bithynia 599
Gallia obit 1 Janu. colitur 8 505 Cir. an. 850. S. Aldricus Ep. Cenomaneusis in Gal-
S. Maurontns Abbas S. Florentii-veteris in Gallia
lia 387
8 Januarii 505 An. 864. Reliqiii;? S. Rigoberti Ep. Reniensis trans-
Cir. an. 700. S. Tillo Paulus mon. in Gallia ohit
feruntur ad monasterium S. Theoderici 14 /k«.
7 Jiinuarii 376 179
An. 872, transferuntiir reliquiie S. Frodoberti Ahh.
VIII SECULUM.
511, 512
Anno 709, fundatum a S. Egwino Eovesliamense Aif. 873. Reliqniae S. Rigoberti Ep. Remensis frans-
raonasterium in Anglia 709 feruntur Remos ad templura S. Dionysii 14/i()i.
Cir. an. 709 moritur S. Adrianus Abh. in .Anglia
179
9 Janmrii 595 A)i. cum aliis reliquiis deportantur in
894. Ea:dera
Aiino 710. Constantinopolim, evocante Justiniano Veromanduos 19 Janu. 179
Rhinotmeto, proflciscitur Constantinus Papa
531
X SECULUM.
Cir. an. 712. S. Gudila V. moritur in Belgio 8 Ja- Anno 910. Transferuntur reliquife S. Severini Nea-
nuarii 513 polim. 10 octob. 497, 734.
Anno 714, dedicatur ecclesia Eoveshamensis mona- A)i. 958. S. Wulsinus fit Abb. Westinonasteriensis
Anglia
sterii in 709, 712 547
Cir. an. 714. S. Cyrus Patriarch. Constantinop. An. 978. Ethelredus coronatnr Rex Angliae 1 4 April.
moritur 8 Janu. J)3J die Dominica. Sub eo S. Wulsinus ordinatur
Anno 717. Carolus Martellus in campo Vinciaco xn Ep. Schirehurnensis 547
Kal. April. die Dominieo, Regem
Chilpericum, et Cir. 978. ReliqiiiiB S. Gudilte V. Morzella Bruxel-
Raganli'idum Majorem-Domusprajliovincit 177 lam transferuntur 513, 523, 530
Post anno7\7. S. Pega, sive Pegia V. in Anglia Cir. 979. S. Anastasius Archiep.
aii. Senonensis
8 Jannarii J332 nioritiir 7 ./())(?(. 300
Cir. an. 720, raoritur S. Egwinus Ep. Vigornien. iu A)i. Cli. 983. S. Wulsinus Ep. Schireburneiisis in
Angl. 11 Janu. 707 Anglia 8 Janu. 647
Anno
TOMI 1 VIT. SS. JANUARII. LXXVII
Amio 993, ordinatiii- Ab. Chiiiiaci S. Odilo 71 An. 1177. Caput Ap. Aria refertur ad
S. Jacobi
inonasteriuni S. Vedasti 3 Jaim. 158
XI SECULUM. An. 1194. B. lienincasa Abbas Cavensis iu Italia
10,/ii)i«. 027
Amo Ck. 1013, Indic. H. B. Libentiu.s Ep. Brenien-
lii. 12(10,23 /Vm'.eligitnr .\rchiep. Bituric. S. Gui-
lielmns Ercmita .Ab. Caroli-loci 029
sis cum sedisset annos xxv, 4/««. 180
moritur,
Seculi XI initiomonasterium Fiscauense. tuni Cauo-
nicorum regularium, datur monachis Benedi- XIII SECULUM.
ctinis 594
An. 1014, corpus S. Vedasti aliseque reliquire repe- Anno r209.Moritur S. Guilielmus Archiep. Bituric.
riuntur Atreliati 2 Janii. 124 10 Janiiarii 627
An. 1031, obitS. Guilielmus Ab. S. Benigni Divione An. 1218. Canoni/.atur ab Honuriu III. S. Guiliel-
1 Janu. 57, 58, 64, 594 raus .\rchiep. Bituric. 627. 637
An. 1043. S. Eduardus flt R. AngliiB die Pascliatis An. 1221. S. Doininicus fundafor nrd. Pra:dicat.
3 Ainil. 294 obit 409
Cir. an. 1043, scribitur vixisse S. Clarus monachus Aii. 1222. S. Raimundiis de Pennaforti habitiim or-
Salighenstadiensis 65 din. Prasdicat. induit die Paivsceves Barcinone
An. 1047. Reliquiffi S. Gudilaj trausferuntur Bru- 409
ad Ecclesiam S, Michaelis, qua; nunc al)
xellis Aiiiio 1228. Reliquie S. Bertiliae V. transferuntiir
ea S. Gudite dicitur 514, S30 SOctob. 157
An. 1049, oliit S. Odilo Ab. Cluniacensis 1 Jan. 65 A)i. 1233. Inqiiisitio Ecclesiastica contra hsereticos
An. 10G4. Uldericus creatur Ep. Patavinus in Ita- instituitur in Hispania 412
lia. Sub eo rejieritur corpus S. Danielis M. Aii. 1235. Ordo B. MariasdeMercedeRedemptionis
3 Janii. 160 captivorum a Gregorio IX, approbatur 409
An. 1066. S. EduardusConf. inAngl. morilurS/OTi. A)i. 1238. Jordano Generali 11, ord. Pr.nedicat. de-
290, regnat Haraldus, et vii Kal. Octob. feria 2. functo, eligitur S. Rainiundus de Peimaforti 4 1
Haraldum Norwegum prajlio viucit. 301, 302 Aii. 1240.Transfereturcorpus S. Pauhi.Erem.Con-
An. 1073. Reliquia; S. Pharaildis transferuntur ad stantiuopoli Veuetias 008
propriani ipsi dicatain ecclesiam Gandavi 173 Cir.nn. 1250. CcEpitinHungariaOrdoErein. S. Paiili
An. 1081. Elevantur reliquia; S. Bertilia3 Virg. in ab Ensebio Strigoniensi 607
Ertesia \i Septemli. 155, 157 Cir. un. 1259. Obit S. Gonsalvus Ainaranthus ord.
Cir. 011. 1099, decedit S. Osmundus Ap. Sarisl)u- Priedicat. in Lusitania 10 Jauuarii 640
rieusis iDccemb. 77 Aii. 1273. S.Raimundiisde Peunaforti ni.Generalis
ord.Priedicat.inoritur 6 /iDi. colitur 7 404,413
XII SECULUM. Aii.1281 Ulrici Abb. Prufeningensisjussu scribitur
.
Vita S. Erminoldi 33!>
Cir an. 1102, corpus S. Eduardi, 36 post obitum An. 1284. B. Torpbimus Ep. Hamariensis in Nor-
amiis, elevatur incorriiptum 302 wegia, moritur Brugis in Flandria 8 ,7iiiiit.'j'i8
An 1109. Prufeuiugense monasterium a S. Otlone An. 1295.Reliquia2 S.DanielisPataviitransferuntur
Ep. Bambergensi construitur S. Errainoldus :
161
Abb. constituitur 347
Cir 0)1.1120. B. Vitalis Ab. Saviniacensis in Gal- XIV SECULUM.
lia raoritur 7Janu. 389
Aii. 1309. B. Angela de Fulginio vidua inoritur 4 Ju-
An 1121. S. Erminoldus Abb. M. in Germania
nuarii 186, 231
6 Jami. 335
An. 1129. Ignis sacer grassatur
An. 1310. B. Oringa, sive Christiana V. in Etruria
in Gallia, S. Geno-
vefa invocata Eegris subvenit
lO.^aiiii. 650
151
An. 1133. Canutus Lawardus R. Obotritorum,
S.
Aban. 1312 ad 1382, regnavitin Hungaria Ludovi-
ciis snb eo corpns S. Pauli I, Erem. Venetiis
Dnx Sleswicensis, occiditur 7 Janu. 390
:
Cir. an. 1140. S. Gerlacus eremita in Belgio obit
iu Huiigariam transfertur 609
Aii. 1358. Gertrudis ab Oosteu Beghiua Delphis iii
5 /(1)111. 304
Ab. an. 1143, ad an. 1180, imperat in Oriente Ma-
Belgio obit 6 Janu. 348, 353
nuel Coinnenus sub eo e Thebaide Constanti-
:
nopolim transfertur corpus S. Pauli I, Erem. XV SECULUM.
608, d
Au. 1148. Ellantium monast. in dioecesi Remensi An. llOi. Congregatio Canonicnrum S. Georgii in
construitur a B. Rogerio 182 Alga.auctoritateBonifacii IX, Papse coepit549
Sec. 12. B. Gniirinus Ep. Sedunensis obit C/uii. 348 Aii. 1413. B. Laureutius Justinianus eligitur Gene-
An. 1161. Reliquiarum S. GenovefBe capsa aperta ralis Congregationis S. Georgii in Alga 549
29 Oct. 137, 152 An. 1433. B. Laurentius Justinianus fit Ep. Castel-
An. 1 IC2.ConradusI, creaturEp. Moguntinus 343 lanus, sive Olivolensis 5 Septeiiib. 550
AiDio 1163. Corpora triura Regum Mediolano Colo- An. 1445, 21 /iiiiiielevatur corpusS.OdilonisAbb.
niam tr;msferuntur 323 Cluniacensis 77
ReliquiieS. Eduardi Regis Anglia! transferuntur a An. 1 451 Gradensi Patriarcliatu Venetias f ranslato,
.
S. Tlioma Cantuariensi ad Westmonasterium primus Patriarcha creatur B. Laurentius Justi-
13 Octob. 302, 304 niauus 550
Cir. an. 1171. S. Canutus Lawardus canouizatur Au. 1455. B. Laiirentius Justinianus Patriarcha Ve-
ab Alexandro III, Papa. Relicjuia; solemniter netus obit 8 Jaiiu. 549
transferuntur 401 Aii. 1457. Canonizatur S. Osmundus Ep. Sarisbii-
An. 1175, obit S. Silvester monachus Traina; in riensis 1 Jnnu. 77
Cicilia 2 /aim. 124 Aii. 1471. Bernardns Jnstinianus mittitur Legatus
Cir. ari. 1175. B. Rogerius Ab. Ellantii in Gallia
a Rep. Veiieta ad Sixtum IV Papam. Is vitain
moritur 4 Jniin. 1S2 B. Laurentii Justiniani patrui scripsit 550
9 XVI
TOMI I VIT. SS. JANUARII.
/1« 1566, Ludovicus Blosius Abb. La?tiensis in Bel-
XVI SKCULUM. gio moritur 7 Jniiu. 430, 454
Cir. (1)1. 1566. Christi pra?putii particula diu Antver-
An. 1 82i. Laureiitiiis Jiistinianiis Beafis adscribitui' piue servata, teinpla diripientibus Calvinistis
a Clemente VII »50, !)63 deperdita 3
Aii. 1329. Reliquiae SS. Beiijamini et Maximi inve- An. 1582, transferuntiira S. Carolo BorroniEeo reli-
niiintiir Brixise 7 Jnmi. -129 quiae S. Joannis Boni Ep. Mediolanen. 24 Maii
Aii. IS30. ^gidio Gipiio Alib. Laitiensi defuncto, 622 b
siiccedit Ludovirus Blosius 12 Jtil. iZd An. 1599. Repertus fons S. Gerlaci in Belgio, cujns
An. I!)42.De S.Rairaundo Pennaforti concessum a aqua olim nuncque salutaris 321
Paulo III, Papa officium Ecclesiasticum Praedi-
catoribus 41 b XVII SECULUM.
.1«. 154B. Paulus III, conflrm.it Statuta monastica
LoBtiensibus a Lndovico Elosio data 440 Amw 1601 , S. Raimundus dePennaforli canoiiizatur
Ab nii. IStiO, ,«</// Juliiix III Papa, a quo Sancto- a Cleraente VIII 417
riim catalogo inscriptus B. Gonsalvus Ama- An. 1625. B. Laurentius Jiistiniannsadoptatur Pro-
rantlms 649 tector Panormitanus ob pestein sedatam 551
Au. ISS7. Christi Prsputii pars Romas servata, An. 1634. Reliquia; S. Martiuse V. M. Epiplianii
Calcatas defossa, reperitur, et honoratur 4, li et Concordii MM. iiiventiE Roniie 25 Odob. 18
BENIC.NE
BENIGNE LECTOR,
Te obleslor, iil ne prhis sequentia Acta legas, aut certe, si non
eonliniio ea probabiintur, prwjiidices, quani qua; in Prwfatione, prai-
sertini cap. tertio, inonninriis, expendas.
I JAINUARir.
SANCTl QUI KALENDIS .lAN, COLUNTtJR.
CinciMcisio DoMiNi, et Octava Nativi- S Euphrosynus Episcopus, ,
TATIS. S. Priamianns, sive Prianus ! Niconiediie.
lComniemoratio sacrosancli praiputii et alii ix. |
Cliristi. Antverpiaj, et alilji. S. Severus Martyr, Ravennie.
S. Gaspar,Rex Magus.in Oriente. S. Evantus, r.i
I , •
c 1. in RhiEtia.
SS. Martyres Syracusani sub Nerone, in S llermes, I
Sicilia. S. Magnus Martyr.
S. Concordius Presbyter et Martyr, Spoleti S. Theodotus Martyr.
in Umbria. S. Gregorius, Episcopus Nazianzenus, pater
S. Eluanus Episcopus, S. Gregorii Theologi.
in Anslia.
S. Meduinus, S. Abiiachius, sive Telemachus Martyr, Ro-
S. Martina, Virgo et Martyr, Uomaj. miB.
S. Caius, i S. Fulgentius,EpiscopusRus])ensisin Africa.
S. Jactus, 1 Martyres BononiiC. s. JIochua,siveCuanus, AbljasLicgsiensis in
S. Ileraclus, \ Ilibernia.
S. Victor. \ s. Cronanus, sive Mochua, Abbas Ballensis
S. Felix, ( in llibernia.
S. Narcissus, . Martyres, in Africa. s. Agrippinus Episcopus Augustodunensis
S. Argyrus et So- in Gallia.
cii, s. Eupendus ,\bbas monasterii S. Claudii,
S. Primianus, i in Burgundia.
S. Saturiiinus, 1 s. iMarinus, .\bbas Lerinensis.
S. Saturninus, [ s. Clarus, .\bl)as Viennensis, in Gallia.
S. Victor, / Martyres. 8. Stid)ilis Episcopus Arvernensis, in Gallia.
S. Honoratus, l s. Gnilielinus .\bbas Divione,in Burgundia.
S. Leucius, 1 S. Clarus,Monachus, Salighenstadiensis, in
S. Ilermes, ' Germania.
S. Paracodas Episcopus Viennensis in Gal- S. Odilo Abbas Cluniacensis, Silviniaci in
iia. Galliii.
Sancti xxx militcs Martyres Roma'.
PR/ETERMISSI VEL IN ALIOS DIES REJECTI.
i^m^\inch\nus. Bxcusum KulendnriumSanctonmHi- Lcodiens. scriplores. Obiit hoc die, an. 1228. Vevum
bernix. Idem est fortassis, qui in Vindiiiis Hibernicis publicam aliquam venerationem ei exliibitam, mi-
MimchimtsajipeUalur.diciturqueLimricicelebriscssc. squam leyimus.
Oinittimus,douec major nobisaliundc hu a{l'und(ilur. Ulricus AbbasVillarii inBrabantia, Beatus indigetatur
S. Tynas, cogiionientu Bomis. Scutus. ut Sanctus re- a Ckrijsostomo Henriquez in Menoloqio Cisterciensi.
ferlur a Ferrario in Notis ad ijcneralem catalotjum Petrus Ablias S. Mariai de Armentera in GallBecia,
Sanctorum. Tgnotus nobis. refertur lioc die et Beatus appeUatur ab eodem Chnj-
Hugo Prior Maja> in Scotia, Sanctus memoratur ab soslomo HcnriqucZ'. Nobis non constat an colatur.
eodcm. Hunc quoque omittimus. JoannesPrior Domus MontisCornelii juxtaLeodium,
AlliLTo I Episcopus Leodiensis, Beatus appellatur in Beatus vocatur ab codem Chrijsoslomo, et in sacrario
Kalendario Sanctorum ditionisLeodiensis : et fuit vir Sunctorujn patrix Leodiensis. Haud scimus tamen an
pius, innocejis, sanctus; titvidereeslapudyEgidiummo- uspiam ei cultus aliquis publicus defcratur, ideoque
naclnim Aura.' valUstom. 2 Joannis Ckapeaville deye- omittimus.
slis Episcopurum Leodiensium cap. 23 et alios rentm Bernarclus XII AbbasCistercii. Kalemlarium CiHer-
1 cieuse
. :
DE CIRCUMCISIONE DOMINI.
cicnse eililum Divione, ct Clirysoslumm Heniiquez MS. Florar. nos xxii Maii.
in Menoloijio Cislerciensi. Neque de lioc conslat an S. Proculus Episcopus Interamnensis. Ferraritis et
ut Snnctum enm venerenlur Cistercienses. Galesinius. Colitur Bononia; 1 Jnnii cum altero Pro-
S. Stephaiius Oriente, rcferlur in Murlijroloijiis
in culo militc; Inleramniv rero 1 Deccmhris, quod eo
MSS. vctuslissimis Eplerniicensi et Rliinouwiensi die corporis ejus facta translatio fucrit. Nos ile eo
Fortassis idem est, qui cum S. Vilale colitur IJanua- agemus i Junii.
de quo nos
rii, II Januar. S. Basilii Magni depositio Iwc die celebratur in M«r-
S. Aspasius Episoopus Elusanus. Molan. Ferrar. lijroloijio Roniano, celerisque omnibus ; sed vitam ejus
Marl. Gcnnan. nos ii Januar. dabimus XVJII Kal. Jiilii, qiio ordinatus fuit Epi-
S. Adelardus Abbas Corbeiensis.Morti/ro/ojiion Ger- scopus, quo etiam prxcipue colilur, xiv Junii.
manicum, et MS. Florarium Sanctorum, nos de eo S. Servanus, aliisSernanus,Episcopus,ApostokisOr-
agemus ii Januar. cadum, hoc die referttir a Fcrrario; a Davide vcro
S. Melchior RexMagus. MS. Florarium Sanclornm, Ciimerario XX Apritis; ab Adiimo Reqio in Kalen-
nos y> Januar. dario Scotieo, MS. Florario Sanctornm, Carlliusia-
S. Potitus puer xiii annorum Ronire. MS. Flora- nis Coloniensibus in additionibus ad Usuardum ex-
rium. Idem est qiii in Marhjrologio Romano liabc- ciisis anno IblS et 1321 et aliis, quos potius
tur Januar. XIII sequemur, i Jalii.
S. Severus Episcopus Ravennas. Manrolycus, aliiquc. S. Ferrutius Martyr Moguntia;. Fcrrarius, qni ptiiat
De eo ageinus cuni Martyrohgio Romano Februar. i hac die agi ejus translationem, nam natalis 28 Octob.
S. Eupbrosyna Virgo Alexandrina, lioc die a Marty- celcbralur. Extat quidem translationis historia inMo-
roloqio Rontano, et aliis plerisqtie refertiir. Vitnni giintiacis Serrarii nostri : sed neque quo die acciderit
dabimvs, qilo die colitur a sacro ordine Carmeli- expressiim est, ncque, qtios consuluimus, Moguntini,
tarum xi Februar. hoc die quidqtiam ad ejus vcncrationem publice fieri
S. Fulgentius Episcopus Utriculanus. Galesinius, et memincrttnt. Agentns igiliir de eo xxviii Octobr.
CmCUMCISIO DOMINI
ET OCTAVA MTIVITATIS.
ra:cipvn semper religione celebratx a Cliristianis
An. Cdu.
I Janu.
Kalmdce
Jannarii
celcbres.
I.
E \ Knlemlx
talis
sti
Jamtaria: sunt, propter Dominici
octavam, sacrosanctce Circumcisionis Ckri-
memoriam,et augustissimuin nomen Jesu, in
quo nimiritm oportet omnes liomines salvus
igitur veteres Romanos
(ieri. Merito
in auspicando ab hoc die anno se-
Nor FAUSTINI EPISCOPI SERMO
IN KALENDIS JANUARIl
qui Ecclesia mahiit, quam cetcras gentes, qux aliud ex vetuslo codice descriptus
quodpiam statuerent exordium, ut ipse dies sacrum no-
strx symbolum salutis prxfeiret. a Petro Francisco Chifflciio Soc. Jesu.
2 De ipsarum Kalendarum die, Gentilium ritilfus,
Christianorumjejuniis, Htaniis, latiscontrastrenasetpro-
fanum luxum legibus ,multa crudite commentatur in No- Dies Kalendarum
qiias
istarum, fratres carissimi, KalendK
Januarias vocant. a Jano quodam ho- Januarice a
tationibus ad Martyrologium Baronius. De Circumcisio- mine perdito et sacrilego nomen accepit. Ja- Jnito dictx.
nis vero mysterio, et sanctissimo Jesu nomine, plurimx nus autem iste Dux quondam et Princeps
extant Sanctornm Patrum homiliiv, multi recentiorum
liominum paganorum fuit quem imperiti homines et
:
qtu pro
tractatus.Hic unicum dabimus Faustini Episcopi, habi- Dco cuittis
rustici.dum quasiRegemmetuunt, velut Deum colere
tum contra superstitiosos quorumdam Christianorum coeperunt. Detuleriint enim ei illicitum lionorem dum
mores, serntonem, quem hactenus (ut quidem remurjnon eo expavescunt regiam potestatem.
in Horaines
editum ex vetustis Accincti monasterii monumentis eruit quippe stulti et ignorantes Deum, illos hinc maxime
PetrusFranciscus Chi/fletius noster. Tum de sacro Chri- ex quos inter homines sublimiores
diis aestimabant,
sti prayutio quxdam ab Heriberto Rosweydo nostro ex esse cernebant. Ac sic factum est ut unius veri Dei
variis atictorilnis et MSS. collecta subjiciemns. cultus ad multa deorum, vel potius dirmoniorum,
nomina transferi'etur. Diem ergo Kaleudarnm ho-
diernarum de nomiiie Jani, sicut jam dictum est,
nuncuparunt utique ut ei homini, cui diviuos ho-
:
ei antti ini-
nores conferre cupiebant, et flnera unius anni et alte- Ittiin, ct fiitis
rius initium deferrent. tlicatus.
2 Et quia apud illos Januaria; Kalend.T unum an-
num implere, alium incipere dicebantur, ideo Kalen-
das istas in termino posuerunt ut unum annum :
flnire; alium incipere crederetur. Et hinc est quod
antiqui idolorum cultores ipsi Jano dnas facies figu-
Dtue ci factci
rarunt; nnam ante ipsum, aliam post ipsum unam atjictie. :
qiia: praiteritum aninim videtur aspicere, aliam quse
futurum. Ac sic hoinines insipientes duas ei facies
deputando, dum ciim facere Denm cujiiunt, mon-
strum esse fecerunt. Hoc pst, voluerunt in Deo suo
esse principium, quod est etiam in pecude monstruo-
suni.
, .
I JANUARII.
tum annum convivia illorum in tali abundantia per- Peh Fad-
sum.Et iileo oplima erroris ipsius declaratione atque
Modicum STINUMEriSC.
indicio. dum eum reiigiosa vanitate magnum Deum severent. Et quia sicut scriptura est, fcr-
videre volunt, dEemonium publicarunt. mfntum totam mdssam corrumpil, etiam ista vel alia 1. Cor. 5.
his similia, qu?e Inngum est dicere, quae ab imperitis V.6.
3 Ilinc itaque est quod istis diebus pagani honii-
Elhnici et
nes perv(M'so omuium rerum ordine obsccenis defor- aut parva aut nulla j^eccata esse creduntur; a vestris
quidam
Cltristiani mitjitibus aguntur : utique ut tales se faciant qui co- ordinate famulis reraoveri et hoc proecipite, ut sic
:
Kalcndis lunt. qualis fuit ille qui colitur. In istis enim diebus Kalendas istas colant. quomodo aliorum raensiura
Jaiwariis
miseri homines.et quod pejus est, etiam aliqui bapti- coleresolent. Quienim aliquidde paganoruraconsue-
ntonslruosas
zati, sumunt formas adulteras; sumunt species mon- tudine iti istis diebus observare voluerint, timendum
fiffiiras
struosas. In quibus quidem quse primum ridenda ac est ne eis noraen Christianum prodesse non possit.
inihichavl.
potius dolenda sint, nescio. Quis enim sapiens cre- 7 Et ideo sancti antiqui Patres nostri consideran- Antiquiliis
nniversalf
dere poterit inveniri aliquos sanje mentis, qui cer- tes maximam partem generis humani diebus istis
hoc die insti-
vuhim facientes in ferarum se velint habitus com- gulae vel luxuriae deservire,ebrietatibus et sacrilegis
tutumjeju-
mutari? AHi vestiuntur pellibus pecudum, alii saIutationibusinsanire;statueruntinuniversomundo, nimn.
assumunt capitabestiarum, gaudentes et exultantes ut per omnes ecclesias publicum indiceretur jeju-
si taliter se in ferinas species transformaverint, ut nium ut agnoscerent miseri homines in tantum se
:
homines non esse videantur. Ex quo indicant ac pro- inalefacere, ut pro illorum peccatis neoesse esset
bant, non tam se liabltum belluinnm habere quam omnibus Ecclesiisjejunare. Jejunemus ergo, fratz^es Adliuc
sensum. Nam quamvis similitudines diversorum ani- cliarissimi, in istis diebus, et cum vera et perfecta Fauslini
caritate stultitiam miserorura liominum lugeamus atale scr-
malium exprimere in se velint, certum est tamen in :
vabatur.
his magiscor pecudumesse quam formam humanam. ut vel sic intelligant raalum suum, dum nos pro se
Alii «)»- 4 Jam yero illud quale vel quam turpe est, quod publicum vident observare jejuniura, neque enim
iiebrem virinati tunicis muliebribus vestiuntur, et turpissima desperandum est, quod illos Deus non possit vestra
habilnm demutatione puellaribus figuris virile robur efiemi- oratione corrigere, qui per Apostolura suum ineffabili
asmmebant pietate promisit dicens Qni amvcrti fecerit peccato-
iiant non erubescentes iiiscrere tunicis muliebribus
; :
Jacob. 3.
militares lacertos? Barbatas facies praeferunt. et rcm ub errorc vix sua', saivnbil unimam cjns a morte, et
V. 20.
videri se feminas volunt et merito virilem jam for-
: operict muUilitdinem peccatorum.
titudinem nonhabent, qui in muliebreshabitus trans- 8 Qui enim Kalendis stultis hominibus fiihildandmn
in istis
ierunt. Justo enim judicio Dei evenisse credendum luxuriose ludentibus, ahquam lunnanitatem impen- ineptis Iwnii-
nibus bnc-
est ut militarem virtutem amitterent, qui feminarum derit. peccatis eorum participem se esse non dubitet.
chantibus.
specie se deformassent. Nam qui de sahite aniraae suai fideliter cogitat, magis
3 Et quia Deus placatus vobis inspirare dignatus, de illis debet dolere vel quam cum illis vel de
flere,
ut pro amore fidei ista niiserabilis consuetudo de hac illis ad infelicem risum suum animum relaxare. Vos
civitate ad integrum toUeretur; rogo vos, fratres ca- vero, fratres, qui Deo propitio quotidie clamare con-
rissimi, ut vobis non sufficiat, quod i])si hoc inalum suestis : Oculi mei semper ud Dominnm; et iterum :
Psal. 2^.13.
Deo douante non facitis; sed ubicumque alicubi fieri Ad te levavi ocidos meos; non oportet ut oculi vestri, Psal. 124 t.
videritis arguite, castigate, corripite, et vestro salu- qui assidue in ecclesia vigilantes Deo sanctificantur, yon Ucet
bri consilio de isto miserabili sacrilegio homines videndo luxuriam stultorum hominnm polluantur, vel corum
stultitias
stultos revocate : et ut ad integrura vos divinae mi- magis dedignari debetisatque despicereopus diaboli,
spcctarc.
sericordijeconsecretis.etiamillasaliasobservationes, ut in vobis integra periuaneat caritas Christi. Cla-
Psal. II».
velut diaboli venena. respuite : quas, quod pejus est, mate ergo cum Propheta dicentes : Averte oculos
V. 37.
adhuc plures in populo Christiano observare non mcos ne videant vanitatcm; timentes illud quod ait
erubescunt. Apostolus : JXon potestis mensif Dci participes essc, et
Alite super- 6 Sunt enim qui in Kalendis Januariis ita auguna inensie divmoniorum .-
Domini bi-
non potcsti^ calicem
slitiosa' oh- observant, ut focum de domo sua vel aliud quodcum- bere et calicem divmoniorum. Sed credo de Dei mise-
servationes que beneficium cuicumque petenti non tribuant. Dia- ricordia. quod ita per vestram castigationem illorum
in Kalendis
bolicas etiam strenas et ab aliis accipiunt, et ipsi stultitia corrigenda est; ut non solum pro vobis, sed
Januariis.
aliis offerunt. Aliqui etiara rustici mensulas suas in etiam pro illorum qui vestro exemplo proficiunt, du-
ista nocte, quse praeteriit, pleuas multis rebus, quae plicata vobis a Deo prJEinia rej)ensentur'. Quod ipse
ad manducaudura suntnecessariai, componentes, tota pra^stare dignetur, cujus regnum et imj)ei'iuin per-
nocte sic corapositas esse volunt, credentes quod hoc manet in Scecula sasculorum. Amen,
illis Kalendae Januariae pr£Estare possint. ut per to-
COMMEMORATIO
SACROSANCTI PRiEPUTlI CHRISTI,
ANTVERPl^ ET ALIBI.
Clirisli
OuiiKjue fcrmc sxcutis sacrosunctuvi Chrisli cum sifjic aUw pro aUis iituslrioribus aut dativ Princi-
pruir.iium j'rieputium inter alias illu.slres Sunclorum rcU- pibus, aul suppositie; et hx taincn magna /ide a piis
diu Anl-
ijuias apud sc csservatum gloriantur Antvcr- honunibuscuttie multorum miraculorum uccasionem pne-
verpifK .'icr-
mtumi quod tamen sub anuum 15GG (emplis
picnses : buerint.
ac sacruriis immaniCalvinistarum furore dircptis deper- 2 Quod vcro controvcrtitur a quibusdnm an Christus
Ewdem rc- dilum cst. Quoniam vero et aUx Ecciesix iilud apud se. cum pnvputio resurre3:ent (de quo consuU pnssunt Titns
/iquiie su-pe exi&tcre contendunt, profcram quie de eo varii auctores Bostrensis et Theophijinctus in caput 2 Luae, et alii
diversis lo- tradidere judicium de re tota Lectori reiinquam. Ne-
-.
Intcrpretes ac Doctores,) id ita exponit Franciscus Sua-
cis «sr pu- que id novum est plures Ecdesias de ilhistribus aliqui- res nostcr 3 part. quiv.-ifion. 54, urticui. 4, disput. 37,
liiulur.
im reiiquiis certare, ut patebit ex Sanctorum historiis. sect. I, ut cum pneputio quidcm resurrexisse Chvistum
fatealuvy
: : 1
DE PR^PUTIO CHRISTI.
Ex VAnns fateatur, fidem tamett traditioni asserenti id in lerris Pictavensis dioecesis aediflcavit, et Corrosiuma carne
AUCTOR. quoqiic ttsservari, mn deroijet. Nam qtiod rcsectum est, illacircumincisa, id est, prffiputiata, nuncupavit. In- Corrosiiim
nionasterium.
ceaset probabilc csse iii terris niaiisisse; eorpus tamen terim vero praiputium ipsum in tebernaculo niarmo-
resurgens habuisse prffiputium fonnatum ex ali- reo, apud Romam super Latcranensi altari majori
qua parte raateriffi illius, quie aliquando fuerat in cumaliis reliquiis, Onuphrio Panvinoteste de septem
corpore Cln'isti et per continuam erat nutritionem primariis in urbe Ecclesiis, custoditur.
resoluta. Quo vei'o loco pellicula ilta, a saiictissiino 9 Descriptif) Sanctitarii Lateranensis Ecclesix ms.
Christi corporc prxcisa, nunc asservetur, iion salis in codice Marchianensi, et Brugensi CoUegii Societalis
coiislut. Jesu. In eodem sacro Lateranensi palatio est quod-
3 Innocentius III tib. 4 tle Missx nujsleriis cap. 30. dam S. Laurentii oratorium, in quo tria sanctissiraa Oratoriiim
computantur altaria primum in arca cypressina, S. Laurcntii
Quid de circumcisione prffiputii, \'el umbilici prseci- :
in Ecclesia
sione dicetur? an in resurrectione Cliristi similiter quara Leo Tertius condidit, tres capsje sunt. In una
Lateranensi
rediit ad veritatem Immanse substautis? Creditur est Crux de auro purissimo, adornata gemmis et la-
enim in Lateranensi basilica reservari licet a qui- : pidibus pretiosis, id est hyacinthis et sraaragdis et
busdara dicatur, quod prffiputium Clnisti fuit in Jeru- prasinis. Et in media Cruce illa est umbilicus Domini Istllic uinbiti-
eits et prcspii-
salem delatum ah Angelo Carolo Magno, qui trans- et prieputium Circumcisionis ejus, et desuper inun-
tiuin Christi
Ilctatinii ab tulit illud, et posuit Aquisgrani. Sed post a Carolo cta est balsamo, et singulis annis eadem unctio reno-
asservata.
Angelo Cavolo Calvo positnm est in Ecclesia Salvatoris apud Caro- vatur, quando Dominus Papa cum Cardinalibus facit
M. ct Aquis- sium. Melius est tamen Deo totum coramittere, quain processionem in exaltatione S. Crucis abipsa S. Lau-
tirani fottocn-
aliquid temere definire. rentii ecclesia in ecclesiam S. Joannis. Et in alia
Itim.
4 Jacobas dc Vai'nijine in ^egcntla Aurea, in festo capsa argentea et deaurata cum historiis, est Crux
Cii'cnntcisicniis : De carne autem circumcisionis Do- de smalto depicta, et infra capsam illara est Crux
niini dicitur, quod Angelus eam Carolo Magno attu- Domini nostri Jesu Christi. In tertia capsa, quse Calccanienta
lit; et ipse eam Aquisgrani in ecclesia S. Mariai est argentea, sunt sandalia, id est, calceamenta Christi.
honorifice collocavit : Carolus vero illani postea fer- Domini.
Nunc autera dicitur esse
tur Carosiura transtulisse. 10 M. Attilius Scrranus de 7 Urbis Ecclesiis cap.
Romaj in Ecclesia, quiE dicitur Sancta Sanctorum. de Basilica Laleranensi p.7\. Hinc ad sancti Salvato-
Unde et ibidem scriptum legitur : ris sacellum pervenitur, quod quidem S. Laurentii
dictum fuisse multi scriptores atfirmant, maxime ta-
Circiiincistt citro Cliristi, sandalia ctara,
men Bibliothecarius in vita Stephani Papa; III. Hoc
Ac umbilici viqel hic pnEcisio cara.
postea ob innumeras Sanctorura reliquias Sancta
Unde et ea die fit Statio ad Sancta Sanctorum. Ea- Sancturum nomen sortitum est. Hic aliquamdiu re-
ilem habet Peti'us de Natalib. lib. 2, caj). 27. condita fuerunt Apostolorum capita, Christi praepu-
5 Ferreolus Locrius M.4R1* AiKjuslic lib. 4, cap. G, tium, et caput D. Aguetis Virginis et Martjris, quje Cnput S.
Agnelis.
Sjmpliorianus Canipegius libello de sanctis Gallia- cura nraltis aliis inde ablata sunt. Asservantur tamen
Aiticii fcrtitr
rum locis, ab annis C7 Parisiis edito, ait Auieii in ibi adhuc multa; sanctteet venerandffi reliquise. Nunc
ctinyn^crinri.
Arvernia, quod oppidum nunc de Puteo dicitur, prai- vero ob collocatam in eo sanctissiraam Christi Sal-
itti ct mitra
Aaronn.
putiura Dominicum ac Aaronis mitrara seu infulam vatoris imaginem sacellura Salvatoris appellatur.
KOT. .1.
sollicite servari, niagnaque in veneratione baberi. 1 Idem ibidem cap. de reliqitiis Lateranensis Ec-
D. Virgo 6 S. Birgitta lih. 6, Revelat. cap. 1 12, iMaria ait clesix : In sacello Sancta Sanctorum, quod S. Lau-
f.hristi Cum meus circumcideretur, ego raembranam
filius rentii appellatur. ... Sub altari est capsa cypressina
j)ra'pntinin
illam iu raaximo honore servabara, ubi ibam. Quo- multis clavibus clausa, a Leone III Papa facta, his-
.<icn'nrit
iteinde S.
modo enim ego illam tradereni terra^, quae de me que litteris aureis ornata, Sancta Sanctoruin, intra
Joanni dcdit; sine peccato fuerat generata ? Cum terapus vocatio- quara sunt alia; plures capsulie et tabernacula reli-
ciiin sanguiiie nis meoe de hoc mundo ipsam commen-
instarct, ego quiis plena : in his parva capsula argentea deaurata
a vittneribus davi S. Joanni custodi meo, cum sanguine illo bene- adraodum Crucis, Crux aurea. In
in cujus raedio est
Cliristi ab-
dicto, qui reniansit in vulneribus ejus, quando illa fuit Prscputium, ut patet ex Sanctuario Laterunensi
sterso.
deposuimus eura de Cruce. Post hoc S. Joanne et MS. etsi Serranus noii exprimat.
successoribus ejus sublatis de mundo, crescente ma- 12 Illustria sunt qiix de pnvpiitio illo Roma ospor-
litia et perfidia, fideles qui tunc erant, absconderunt tato, ac deimle reperta, scribit Eranciscus Toictus iioster
illa in loco mundissimo sub terra, et diu fuerunt in- in cap. 2 Lucx, Annol. 31. Intellectum est ex tribus
cognita. Donec Angelus Dei illa amicis Dei revelavit. Illustrissimis ferainis, nimirum Magdalena Strocia,
Ea post IXo- Roma! o Itonia! si scires, gauderes utique imo quondam Flaminii
: si Anguillarie conjuge, et ex Clarice
mce asser- scires flero, fieres incessanter, quia liabes tiiesau- filiaipsius, qua: Sciarra) Columna! nupserat; denique
vata
rura raihi charissimum, et non lionoras illum. ex jEmilia Ursina Magdalen:c cognata, qua' Virgi-
7 Alpltoiisus Salmeron tom. 3, in Evangelia Tract. nio Auguillara; matrimunio juncta fuit; anno 1S27,
36, pag. 320, B. Virgo annulum circumcisionis di- quo terapore Roma in hostium clii'eptionem cessit, ex
ligentissime, ut rem pretios*ssimam conservasse fer- augustissima Lateranensi Basilica, loco, qui Sancta
tur, quem autequam in cadum conscenderet (ut fama Sanctorura religiosissirae nuncupatur, Praquitium
l'r(epntium est) B. Mariai MagdalenEe custodiendum reliquit : Christi Domini cum aliis reliquiis railitem quenulam Prifputium
Christi pu- postea, ut Jacobus Episcopus Genuensis testatur, ab sustulisse, qui urbe discedens a rusticis captus; Cal Christintiit
lat Satmcron Angelo delatus est ad Carolum Magnura qui annu- : catam (pagi hoc nomen est, qui Anguillar;e familioe atii.^ rctiquits
tt D. Virgine sublatum, in
lus primo A(iuisgrani, deinde Carosii est custoditus. subest, et Romaviginti dumtaxat millibus passuum
MtigdatcncB terram de-
Tandem vero ejusmodi prasputium ad prim.iriam distat) deductus, in cellariaque pro carcere detrusus,
doaatnin. fodit niites.
sponsam suam, id est, Romanam Ecclesiam, quse quein subripuer'at thesaurum sacrilegus defodit.
mater est et magistra onmium Ecclesiarum, perve- 13 Non multopost libertate donatus, Roraam re-
nisse certissima fama et traditione constat, atque vertitur, ac morbo correptus, sese in Xenodocbium
in Lateranensi templo, in Sancta Sanctorum, loco sancti Spiritus in Saxia recipit, ubi morti proximus,
sic appellato, multis saiculis fldelissime, uti par est, in pago Ronue vicino (uorainis non raeniinerat) fami- Morittuiidits
ac ut tantum amoris Christi monumentum exigebat, liseAnguillaraisanctissimasreliqniasseterraobruisse id indicat.
ac religiosissime asservatum. perhibuit. Id ubi ad Cleraentein Pontiflcem VII per-
8 Joannes Baptista Signius in Reliquiario cap. 1, latum fuisset, Joanni Baptista) Anguillarffi Lucretise
Prajputiura legitur ab Angelo delatum Carolo Regi, Ursinffi marito (is erat Calcatse, Stabii, et Massana;
qui postea in ejus nomine nionasterium de Corrosio Dominus) scribi mandavit, omnem ut diligcntiam iu
perquircndis
I JANUARII.
perquireiulis roliquiis .'idhiheret. Fecit iUe, quofljus- runt qua; aderant matrona;, felicem se mater arbi-
sus fnerat, iiec tainen iuventum quitlquani. trata, si in solvendo nodulo a filia superaretur.
14 Mense tandem Octobri ISS?, placuit Divina; Accipit igitur cum reverentia globulum Clarix, sine Siilriliir
bonitati, utab advena Sacerdote, qui Calcata; SS. mora et difficultate resolvit, evolvit, et separat, ac fiusciculus itte
Cornelii et Cypriani prpeerat ecclesiiE, cui juncta in pollubro argenteo cum ceteris reliquiis sacrosan- a Clarice
virfjittc.
erant cellaria, in qute inclusnm fuisse militem dixi- ctum Christi deponit pra^putium, et tandem in va-
mus, reperirentur : repositae sanctissima! reliquiffi sculo argenteo collocat, quod quideni densura ac
Tniutcilt
iiiullo iml in scrinioloex chalybe ei-ant medii palmi longitudi- crispum instar rubri ciceris erat. Tantum apud
rcpcrmUitr. nis, quatuor vero digitorum altitudinis, airuato Deum opt. vita:' semper valuit innocentia, et corpo-
liiiitio Itierct
operculo desuper clausa;. Scriniolum ad Magdale- ris integritas. Porro tam matris, quara fllia; mani-
iil cjtis
nam Strociani loci illius heram, qua; id temporis bus odor ille divinus ita inspersus fuerat, ut per
maitilms
Stabii. uno milliari Calcata morabatur, Sacerdos de- biduura continuo duraverit.
sttavis odor.
fert. Ha^c igitur nobilissima feniina una cuni ipso 18 Persecutie sunt postraodura contueri et ad-
Sacerdote, Lucrctia Ursina, Clariceque filia, septem aptare ceteras reliquias, e quarum tanien explica-
Ycl octo annorum, aperfo scriniolo, pervetustis seri- tione nullus odor emanabat, quemadmodum neque
cis panniculis involutas inveniunt reliquias, quibus ex prioribus ; nec aliquem in eis evolvendis, vel ac-
singulis in perpolita membranula adjuncta erant commodandis conatum adhibere fuit necesse. Deni-
nomina. temporis diuturnitate adeo consumpta, ut que in idem scriniolum suramo honore deposita
asgre legi potuerint. Eas ergo ut honorifice compo- onmia in Calcatense templura deferenda Magdalena
neret, sigillatim Magdalena evolutas (complures Sacerdoti tradidit, quem cuni nonnihil mali de eo
enim erant) in argenteo pollubro reponebat, novis- suspicaretur, paulopostdiraisit, in cujus locura alium
que ex serico sacculis, adjunctis itidem singulis no- suum subditum suffecit. Res ea diu latere non po- Asscrvaittur
minibus, jnserebat. Inter cetera primo inventa est tuit sed cum esset brevissirao tempore divulgata,
:
dicltereliquiie
in CalcattB
Pars camis. particula carnis Beati Valentini Martjris, nucis verita Calcata; Domina. ne cujusquam malitia tan-
teinplo.
S. VitUntiiti
magnitudinem aequans, quse quidem eo ipso tempore tus thesaurus subriperetur, eum in Ecclesia; sacra-
M. omittno rc-
recens prascisa videbatur. Reperta ibidem secundo rio, loco nirairum tutiore, asservari voluit.
ccits.
Supiilicatio
Hcliquia:
fuit pars maxillas cuni uno dente S.Martbte.D.Mag- 19 Deraum anno 1S59, ipsis Kalendis Januariis
01} siu:rum
(litailam dalena3 germanae. Augebat laetitiam inventi thesauri, Dei instinctu, mulieres quaedam ex sanctas Ursula;
prirptttittm
.V, llarlhtt!. inveniendi expectatio. sodalitate Massano, (qui locus Calcata uno distat lialeitdis
13 Juglandis instar tertius erat serico panniculo milliari) causa visendi sacrosanctas reliquias, reli- Janiiariis.
sacculus confectus, cuinomenJEsus inscriptum erat: giose post meridiem candelas accensas in manibus
yiaijdalcnw ejus dum Magdalcna primum fllum solvere aggredi- gestantes iter suscipiunt quibus sese viri complu-
:
Slroclo'. tur, sentit manus rigere; eas, ut moris est, con- res, ipsi quoque faces praeferentes, cum suis liberis
connati sac-
fricat, quod coeperat, solvere filum co-
et rursus, adjunxerunt. Ubi Calcatara perventum est, in pla-
citlum, in qito
natur : sedmagis quam ante stnporem
iterum nitie, in qua situm est teraplum, hurai se maxiraa
crat Chrisli
lirwjiittittm,
manuum, cum eorum,qui aderant, admiratione per- animorum submissione prosternunt universi : et sic
apcrire, cipit, ignara quidnam in saccello lateret. Quare genibus nixi limen Ecclesiae, in qua easdem reli-
lertio obri- mente erecta, desuper implorandum prajsidium rata, quia; conservabantur, attigerunt. JIox ab .\ristante
iicscunt di- corde ita Deum optimum alloquitur : Quamquam Sacerdote, viro integerrimo, exhiberi sibi sacrosan-
,,ili.
me peccatricem, ideoque indignis.simam, qUK divina ctum pra!putiuni petierunt elatum e sacrario in
:
attingam, profltear, aninius tamen meus testis mihi altariSacerdos deponit. Et ecce subito (res omnem Expasitis
rctiqiiiis
est, non arroganter, sed humiliter; non ut sacra excedit admirationera) templura nubes iniplet, qure
iltttics aliaque
contemnara, sed ut honorate conservem, id muneris sanetissimas reliquias, Sacerdotera, altareque ipsum
portcnta in
me suscepisse. Stupefactis itaque tertio cum raajore obnupsit, ut nihil eorum a quoquam per quatuor lcinplo cer-
rigore, sed pari exitu, digitis, nodum adeo difficilem horarum circiter spatium videri potuerit praeter nititlur.
solvendi percupida fasciculum sacrura prehensans, nubem, stellas, et ignis flammas, quae sursum ac
binos utriusque manus admovere molitur digitos, deorsum per ecclesiam ferebantur. Eo spectaculo
quos extemplo itidem rigoi'e induratos persensit, ut universi, qui aderant, merito consternati, misericor-
e metallo eonfecti videreutur.
Et quod miraculi ma- diam intensa voce prout lacryra^ et singultus per-
gnitudinem auget miriflce, nec digitos conjungere, mittcbant, implorare cceperunt : non defuere, qui
nec sacratissimum globulum contingere potuit. Spe- campanis pulsatis non Calcatensis raodo, verura et Pulsalis
ctaculum stuporem, stupor adstantibus, ipsique Stabii Massanique pagi multitudinem sonitu advo- cainpniiis
miilti coit-
Magdalenas in primis, uberrimas elicit lacrjmas. carent : multi foribus templi exclusi tecta conscen-
veniiint.
Tum Lucretia veluti divinans, Crediderim, inquit, derunt, tegulisque avulsis aditum sibi ad ea, qu;e
sacrosancturn Christi pKfiputium liic contineri, de visebantur, spectanda paraverunt. Persensit cara-
quo Clemens Pontifex Maximus Joanni Baptistae panarum sonum Flaminius loci herus, qui id tempo-
conjugi meo aliquando scripsit. ris animi gratia venatum longius abscesserat : et
Suavissimtts
IC Hkc ubi solertissima femina prolocuta est, sine raora ex suis familiaribus, qui rem investigaret,
odor alllalur
suavissinmm repente ex eodem globulo afllari odo- misit : nubem,
rediit ille celerrime, seque in teraplo
e.v eo fascicu-
lo.
'
rem percipiunt, cujus compositionera ne imagina- stellas, et flammas eum multitudine videre asseruit.
tione quidcm consequi potuerunt. Neque vero locum Advolat herus ipse, in cujus in pagum regressu, Dei
dunitaxat illum, in quo reliquias contemplabantur, voluntate disparuerunt orania. Retulit postmodum
odor ille conipleverat, sed per oranes njdium partes Sacerdos, se toto illo tempore sensu omni et cogita-
itasparsus erat, ut Flaminius Magdalcna; raaritus tione captum fuisse.
propere ad uxorem miserit, qui intelligeret, quis- 20 Non raulto post Magdalena Romam venit, et RcsPaitlolY
nani odor esset ille, qui e suo cubiculo diffundi vi- de oranibus P:udura IV Poutif feeit certiorem. a Pontilici
ci-ponitur.
debatur sed mulier prudenter admodum maluitpro
: quo Pipinellus, et Attilius Ca;cius Lateraneusis Ba-
tempore id, quod gerebatur, dissiraulare, quara te- silicreCanonici Calcatara raissi, ut plenius de facti
mere secretum, cujus et ipsa fuit inseia, revelare. veritate edocerentur. Hi ergo advocatis lectissimis
17 Interea timore non mediocri perculsis ac du- feminis, Magdalena, Lucretia, et Clarice, ab eis re-
biis, quid agant, quo se vertant, Sacerdos, qui ade- quisierunt, easderane reliquias recognoscerent, quas
rat, rci novitate et ipse perterritus, id offertconsilii, ante sibi a Sacerdote exhibitas fuisse narrabant.
ut Claricera tenerrimam virginem. supremara per- Asseveraverunt illae, queraadmodum publicis tabu-
difficili operi manum imponere sinerent. Consense- lis, ac testlmoniis consignatum est.
21 Duni
; .
DE PRyEPUTIO CHRISTT.
EX TOLETO 21 Dinn Ii?ec genmtur mpiise Maio 11)59, (dies situni ante et siiflficienti docninento probatura Domini
KT WS. erat longe iuilcliPiTimus) acridit alind insigne mira- nostri prrepiitium, permanus cujnsdain nostrntis,fidi
Camiiicus Capellani sui et nostri, Arnoldi Heerbrant, prius-
Culum. Prior enim ille Canoniconim binis utrinsque
quidam rem
nianus digitis Christi prEeputiuni diirunme sit, an qnam morte corporali illic prpeveniretiir.nt tara
Latcrnmiws
molle pertentat, et ut esset cerfior. comprimens. in sacram indignis infidelibus subtraheret, ad nostram
pra^pitlium
Christi com- duas partes incautiis divulsit:quo facto {dictu mira- pra?fatam Rcclesiam Antverpiensem meraoriale sui
primeiis, illiid bile) qufB tonitrua, qua; fulgura, quam obscuratus percnne fideliter transmisit. digne fidelibus adoran-
Isa. 37. ii
diveUit : mox- sit super eiim locum aer, ita ut media luce lucem diim ; ait enini Dominus per Prophetam : Dc Jeru-
Soplion.
que horrida
astantes dosiderarent : metu conterriti omnes ani- snlcm exibvnt rcliquia\ Et alibi : Dispcrdam de loco
l.v.4.
lempestas
oritur.
mam agere videl)antur. hoc (scilicet Jernsalem) rcliquias. Et ; Possidcre fa- Zachar 8.
22 Depositis reliquiis Canonici Romam regressi, ciam rcliquias populi linjus. V. 12.
visaetaudita Pontifici retnlerunt, testificatiquesunt 20 At ne forte levitate quadam a nolJis res haec Uxc lcsli-
monia sacra-
omnibus ingenue, veras esse Servatoris nostri reli- suscepta nonnulHs prima facie videatur, uUa vel sub-
Scriptursc,
quias : iidenique anctores fuerunt in perantiquis co- secnta in attestationem signaculi hujus, stupenda
sjiis vioienic
dieibus inveniri, hoc sanctissimuin Cliristi pr.Tiuitium, miracula, qnie operari olim dignatus est Dominus, huc irans-
olim in vase crystallino, quod utrimqne a dnobus plurima tacentes. fideliter refpremns. ferunlur.
Angelis ex auroaff^abre elaboratis sustentabatur, ad Contigit equidem dudum venerabilem Patrera et
Sancta Sanctorum asservatum fiiisse. Porro in ho- Dominum nostrum Cameracensem pastoralis sollici-
MuUa isthic diernum diem Calcatas in EedeSS. CorneliietCypriani tudinismore Ecclesiam nostram visitare. Hic cele-
imracula summa veneratione custodiimtur.ubi hsec, et in dies braturus inter Missarum suarum solemnia sacrosan-
fiunt.
plura Deus opt. miracula operatur. Qui locus, utesset ctum Domini praeputium, de quo sermonem vobis
eo celebrior, .^milia IJrsina Magdalenas cognata, facimus, praesentialiter sibi afierri. et corporali, qno
Indulgcutia; mense SixtoV, plenariam Indulgen-
Julio 1584, a ntebatur, superpnni praestolabatnr ; ut id ipsum cum
conccduntur
tiam, in eadem ecclesia ipso Circumcisionis Domini metu Cujus devotae
et reverentia valeret aspicere.
a Pontificc.
die, ut ex litteris Apnstolicis constat, per decennium petitioni dum praBdecessores nostri, qni pro tempore
NOT. 1. impetravit. astabant, ju.^^te annnerent; indictis tamen prins po-
23 Rcstat ut qu;e pro AntiHTpicnsihus faciunt prnpn- pulo per enmdem orationibus communibus. dum et
na7mis : qua' quantam vtm hahcant, alii judiccnt. Mihi si forte Dominus
ipse intra Missae sua3 secreta orat, Tres .lamjui-
Prcpputium certe probabilc {\t, saltem pnrticulani aliquam sacri piw- eidemsignum aliquod mittere dignaretnr; (mirares!) uis guftulcpc
Christi. aut pra-putio
putii liic e.rtitissc. Primum cst tcstinwnium Capituli ecce ex prsefato Domini pra?putio in corporale. cni
cerie ejus
Antvcrpiensis anno 1416 datum. Alterum testimoniuni impositum fuerat. tres sanguinis guttulas, quse in exsuilnnt m
pnrs Aiilvcr- corporali
piceasservata. Theobaldi Archiepiscopi Bisontini anno 1427. Tertinm hoc usque eevi apud nos notabiliter apparent et per-
Episcopi Cu-
Joannis Epimopi Cnmaroccnsis anno 1428. Quartum manent; stupens conspicit resudasse, statimque to- mcracensis,
testimonium Fugenii Papx anno 1446. Huc acccdit tura circa rem hanc, si quod inhsserat dubietatis qui de veri-
BuUa Clemcntis VIIT annn 1599 datn, qua confir- vulnus de ejus pectore pra^putatnm est orabat ta- : ritate dtdti-
matur Confratcrnitas Circumcisionis, jam oHm in urhc men pccnitentia ductns pius Pater Dominum, popu- tare videbn-
tur.
N0T.5. Antverpicnsi instituta. Inmque pro se orare fecit, veritus si fnrte in Iiac re
liiteric 24 Liitcrx Capituli Antverpiensis ita habent : Uni- Deum tentandi vitinm ullatenus incnrrisset.
CapituH versis Christi ad quos pra-sens nostrum
fidelibus 27 Sed quid dicemns de recolendje apud nos me- RcginaSicili(e
Antve}'piensis. scriptum pervenerit, Decanus et Capitulum ecclesife moriae inclyta illa Regina Siciliae, quse olim incura- Christi pr(B-
• poslea nova coUegiatje Beatfe Marife Antverpiensis, ' Cameracen- bili mnrbo laborans nostri Antverpiensis penitus putiuni visi-
hicsedes tare vovens.
sis Dioecesis, in Christo Jesu Domino nostro salutem, ignara loci, diim in spiritu tantum et visione docta a
Episcopalis ab incurabili
etpiam noscere veritatem. Domino, sacrum lioc Domini prapputium devota vo-
crecla. murbo curn-
Si sacris ossibus ceterisque probatis reliquiis ad vet ecclesiaeqne nostraj limina corporaliter visitare :
lur.
recolenda nobis Sanctorum merita, et imitandam eo ipso curata sanaque effecta est. Qnje dnra facto
vitam veneratio debeatur et honorificentiEe cultus; corporaliter, suffragio mercatornm freta, quod voto
quanto major Dominico pra^putio, quod ex inconta- promiserat, adimpleret; advenienti Regina? ordine
minata Christi carne.qui Sanctiis Sanctorum est. jio- processionali occurrente Clero nostro, allatoque
straereparationis airha initiumque sub teneras aetatis praeputio sacro ; ecce daemoniacus quidam horribili
infantia primBevaque sui pretiosi sanguinis effusione voce Canonicis improperat, pro eo quod carnem DiFmoniacus
recisum, mundoque, ut pie credimus, est relictum, iraraortalis Regis ranrtali feminae obviam ferunt, ii- prfpputio
dicente sponsa Christi Ecclesia Si non sit viro meo : licoqne a dEemone liberatus est. Suntque apud nos propsente
. Hcg, H. numen ct rcUquix svpcr terram. Sane cum sacrosan- in hndiernumadhuc servata diem ornamenta pretiosa libcratur.
hiijina Sici-
ctum hoc Domini iiostri Jesu Christi praeputiura, sal- in signura liujus, quK haec devota matrona nostrae
lia- orna-
tem (ne quibusdam locis derogare videamur) notan- Ecclesiaj cum gratiarum actione dereliquit.
mcnta dat
dam portiunculam ejus apud nos esse fuisseque a 28 Qnie itaque, quiesumns, tam saxea hominum Ecclcsiw Anl-
plurimis annorum centenariis, nostrorum seniorum pectora. quibus Iia'c testimonia non satis sint? quem verpiensi
relatione vetustissimisque eorum relictis scripturis haec ad piam fidem non moveant, ad sacratissimum
didicerimus; ne forte irreverentiEe negligenti»que quoque hoc Domini praeputium, quod apud nos sic
rei tam sacrse a Doraino cum illis Cisterciensibus, esse fideliter et pie credimus, si non pra^sentialiter
Ca^sar. 1. 8. quorum Ca^sarius meminit, arguamur; ut quod in corpore, mente vel nobiscum fideliter adorandum
r. 8-1, 85, 86. nobis est faceremus, id ipsum hoc scripto nosti'o nisi forte liorum, contra quos tam pulchre Aurelius
volumus esse notura.
uuiversitati vestrae ille Augustinus in libris de Civitate Dei invehitur,
Aug de
1'ra'pulium 25 Tradideruntquippe nobis seniores nostri, quod qiiorum, ut ait, proprium cst nil eorum credere de Civit. Dci
Christi lliero- olim regnante in terra sancta recordationis pra?teritis ant futuris, qua? oculis
felicis II- prope aut experi- l. 21.C. 5
sohjmis Ant-
lustrissimo Christianissimoque Principe fundatore- mentaliter ipsi coram positi noii videre? Haec igitur
verpiam
que nostroGodefrido de BuillonHierosoIymitanorura inhac re sunt raonimenta nostra haec seniorum :
transmil-
liiur. Rege, erat cum illo genernsus qiiidam dr, Antver- nostrorum fidtdis relatio, quara scribimus, quae sin-
piensis oppidanus, Henricus Noese, Presbyter et gulis annis atanto terapore, qiind contrarii memoria
ejusdem Dnmini Godefridi Capellanus qui dehinc ; iinn habetur, mnltis hominum millibus praidicantur.
non con-
eorumdtMn Hierosolymitanorum ' factus Episcopus, In quornm testimonium hoc prjesens scriptum no-
iientil hoc
cum hisloria
videns succedente Balduino pr;cfati Regis Godefridi strura, sigilli nostri appensione, ex certa scientia.
bflli sarri. fratre, saevitiam infidelium reinvalescere pagano- duximus communiri. Datuin Antverpiae in loco no-
rum ; natalis patriae nimirura affectns araore, conqui- stro capitulari anno Domini millesimo qiiadringen-
tesirao
: ;
I JANUARII
tesimo deeimosexto , mensis Junii <lie (lecima Autverpiam Cameracensis dioecesis, plurium fida re-
Sigillnlmn cmt sigillo luio supradicli Ciipituli in vi- latione didiciraus sacrosanctum prajputium Salvatoris
riili irra. Domini nostri Jesu Christi in ecclesia coUegi.ata et
29 Jiuiiiiiis Ciimcriieensis iic Tlicohalili Bisoiiiini lit- parochiali Beata; Marite Virginis dicti loci quiescere
Uilcne quadam parte ipsius ecclesiaj verisimi-
lcni: lix suiit:Uuiversis et siugiilis Christi fiilelibus dicatur, et iu
joannis de
prajsentes litteras iiispecturis Joannes Dei et Apo- liter sit iu vasis aureis honorifice reconditura; ob
Gaure Kpi-
scopi Cniiicm- stolicae Sedis gratia Episcopus Cameracensis salutem cujusliouorem etrevereutiamsanctuarii nonnulli flde-
Otiinilnis Siib-
cmsis. in Domiuo sempiternam. lesChristiani siugulis diebus Sabbati iu qualibethelj-
batis solcl
Notura facimus quod uos oranes et singulas indul- domada unam Missamaltavoce percertos Capellanos
ficri Missa itc
gentias a Revei'endissirao in Christo Patre et Do- ad lioc de]iutatos faciunt in quadam sancti dici prae-
sancto prwpu-
mino D. Theobaldo eadem gratia Archiepiscopo putii capella solemniter celebrare. Cupientes igitur J/j"
Bisontino, in litteris ipsius Revereudissimi Patris ut ipsa capella, in qua nunc dictum esse dignoscitur
inferius annotatis, concessas, auctoritate nostra or- prasputium, vcl in qua fortassis erit temporibus post-
dinaria et Pontificali ratas et gratas habentes.quau- futuris trauslatum, perpetuo congruis honorihus fre-
tum cum Deo dejure possumus et debemus, in
et quentetur, et ut Christi fideles eo libentius ciiusa
concessione luijusinodi indulgentiarura nostrum devotionis confluant ad eamdem, et ad fabricam
praebemus consensum pariter et assensum. Ceterura ipsius capellae aptius ot promptius manus porrigant
ut Capella in honore et sub vocabulo sacrosancti adjutrices; de' omnipotentis Dei misericordia, glo-
prieputii Salvatoris Doniini nostri Jesu Christi sita riosa; Virginis Marias matris ejusdem, beatorum
et fundat;i in Ecclesia coUegiata et parochiali Beataj Apostolorum Petri Joannis Evange-
et Pauli, Sancti
Mari<e Virginis gloriosas, oppidi Antvei'piensis, no- lista; et Sancti Stephani Protomartyris, patronorum
strx Dioecesis, de qua in dictis litteris infra insertis n6strorura,omniumqueSauctorumetSanctarum me-
fit mentio, cougruis frequentetur liouorihus, et a ritis et intercessione confisi omnibus vere preniten-
;
Christi fidelibus jugiter veneretur; et ut fldeles ipsi tibus et confessis, qui dictain ordinariam Missain Tlieobaldiis
""j"''" '""
eo libentfus causa devotionis, orationis, voti. et pere- devote audierint, et causa devotionis Capellam ipsam
grinatiouis conveuiant et confluant ad eamdem, quo in diefesti Circumcisionis DomininostriJesu Christi, ,/,^J,£,w mj^
ex hoc dono cffilestis gratiffi uberius respexerint se et in festo Trinitatis et per Octavas earumdem visi- j,j,„^ „„; y/^/.
refectos; contemplatione Confrati-um Confrateruita- taveriut quique cura eadeni processionaliteripso die lanlilnis ca-
;
Joanncs Epi- tis sacrosancti prseputii super id nobis supplicantium, processiouis personaliter inceduut, et ad fabricam pcttam sancti
stoim Indiit-
seuad angmentura mauus pi^crputii, eic.
omnibus et singulis vere poBuitentibus confessis et ipsius capellae divini cultus
iicntias in ca-
contritis ac in statu gratise existentibus, qui Missae, porrexerint adjutrices, singulis diebus, quibus hoc
iwtln siincti
jirwputii quje singulis diebus Sabbati ob revereutiam et hono- piura opus et salutiferum fecerint, quadraginta dies
COIICCflit. rem ipsius sanctuarii in dicta capella celebratur, in- deinjunctis sibipoenitentiis in Domino raisericorditer
terfuerint, et ad hoc operam dederint; seu qui ad relaxanius ; prEesentibus perpetuis temporibiis in siio
augmeutationem divini cultus iu dicta capella fiendi, robore duraturis. lu ciijus rei testimouium sigillum
seu ad opus retentionis et reparationis ejusdem ca- Camerfe nostrae prEesentibus duximus appoupudum.
pellas manus porrexerint adjutrices; aut qui ad ca- Datum Antverpias die deciina septima mensis Octo-
pellam ipsam in festivitatibus Circumcisionis, Nati- bris, anno Domini millesimo quadringentesimo vice-
vititis, EpiphaniEe, Paschae et Ascensiouis Domini simo septimo.
nostri Jesu Cbristi, Pentecostes, Sauctissimffi Tri- 31 Eiigcnii ei Clementis diplomata sic habent Euge-
.- Litterx Eu-
nitatis, et omnium Sanctorum. necnou iu quinque nius Episcopus, Servus Servorum Deiad perpetuain gcniilY
Papo^.
festivitatibus Beatas Mariaj Virginis, et die processio- rei memoriam. Iii ApostoIicEe specula dignitatis, su
nis qua dictum sanctuarium in dicto oppido proces- perua dispositione, constituti, curis efficere prose-
sioualiter defertur, et per octavasearunidem festivi- quimiir assiduis. ut hi.pro quibiis humanos Dei fllius
tatum octavas liabentium. devotionis orationisve aut languores perpeti dignatus est, a uoxiis expiati sua-
peregrinationis causa visitaverint. a Domino veniam rum salutem consequantur auiraariim. Cum itaque
imploraturi delictorum; deomnipotentis Dei miseri- (sicut exliibita nobis uuper pro parte dilecti filii
cordia. et gloriosEe Virginis Marife matris, ac Beato- Magistri Anseluii Fabri de Breda, Decani Ecclesia; Aiisetmtis Ea-
breda
rum Petri et Pauli Apostolorum ejus, Sanctorumque B. Mariae Antverpieiisis, Cameracensis Dicecesis, No- bri de
Vecanus Ant-
et Sanctarum omuium meritis et intercessionibus tarii nostri et litterarum Apostolicarum correctoris
vcrpiensis.
confisi; quadraginta indulgentiarum dies totiens, petitio continebat) in capella, prope cujus altare in
quotiens pnemissa aut aliquod prtemissorum Domino ecclesia prasdicta Prieputiura Dominicuui honoriflce
propitiante salubriter peregerint, de injunctis eis conservari dicitur, et ubi pra?fatus Anselmus quara-
prenitentiis misericorditer in Domino relaxavimus, et dam perpetiiam Capellaniam instituit atqne dotavit
relaxamus per praesentes, quas volumus perpetuis Christi fldeles plerique singularis causa devotiouis
temporibus in sua roboris firmitate perdurare. In coiivenire soliti siut, ad divini propagationein cultus,
cujus rei testimouium sigillum nostrum his nostris Confraternitatem inibi, de qua dictus Anselmus exi-
prEesentibus litteris duximus apponendum. Datum et stit, amplecteutes; Nos devotionera et cultum Iiujus-
actum Antverpise dictae nostrce Dioecesis, anno Do- modi vigere uecnou adaugeri summis desiderantes
mini millesimo quadringentesinio vicesimo octavo, aff'ectibus,etipsiusAnseImi, qui etiam Referendarius
mensis Octobris die vicesima prima. uoster existit, in hac parte supiilicationibus inclinati,
30 Tenor vero litterarum dicti Reverendissimi universis et siiigulis Christi fldelibus infra uumerura j?„j.,.,„„s ^on-
Patris Domiui Archiepiscopi Bisoutini, de quibus 25 de confraternitate hiijusinodi uiiiic et in futurum ccdUsodatHnii
supra fitmeutio, sequitur de verbo ad verbum et est existentibus, auctoritate Apostolica teuore pra^sen- sancti prcr-
talis tium indulgeiuus, ut eorum singuh Sacerdotes idoneos J""" "' ?»'-
nint sibi lioii-
Liltcne Theobaldus Dei et Apostolicee Sedis gratia Archie- in suos possint eligere confessores, qui diligenter
fcuarios cti-
Thcul/idili dc piscopus Bisontinus, universis Christi fidelibus pra;- ipsorum coiifessionibus auditis pro peccatis, crimini- gcrc.
liubeoinonic sentes litteras inspecturis, Salutem iu eo qui est bus et delictis quae comraiserint, eis in quiluislibet
Arcliicpiuopi omnium vera salus, et caritatis operibus abundare. etiara Apostolicae Sedi reserv.atis semel, et iu aliis
esuu men-
png fidelium votis, per quse cultus divini nominis quotiens opportunum fuerit casibus debitam absolu-
adaugetur, annuimus, ut eorum crescat
libentius tiouem impendere ac salutareni poinitentiam injun-
devotio, quantum cum Deo possumus gratiosum et gere,uec non ipsis in sinceritate fidei,unitateSanctie
benevolum nostrum impartimm' assensum. Cum ita- Romana; Ecclesia; ac obedientia et devotione nostra
que sicut hodierna die casualiter transeuutes per et successorum uostrorum Romaiioruni Pontificura
cauouice
:
DE PU.EPUTIO CHRISTI.
canonice iutrantium persistentibus, omnium pecca- jam dcscriptis in ipsa Confraternitate Confratribus
torum suorum, de quibus corde contriti et ore con- in cujuslibet eorum mortis articulo, si pariter vere
fessi fuerint. etiam semel tantum in mortis articulo poenitentes et confessi sacraque communione refecti,
plenam remissionem concedere valeant: sic tamen vel quatenus id facere nequiverint, saltem vere con-
VKiiic nb iix
quod ipsi confessores de his, de quibusalteri satisfa- triti nomen .lesu ore vel corde devote invocaverint.
smd \ikmi-
ctio impendendafuerit.eam dictis fidelibussicconfes- etiam plenariain ac. tam ipsis nunc, et pro tempore
rUm iiidul'
;
qentiam con- sissisupervixerint, vel per heredes suos, si tunc forte Confratribus, quam aUis utrinsquesexus Christi fide-
scqitaiitur. transierint. faciendam injungant. quam illi facere libus etiam vere pcenitentibus et confessis, ac san-
teneantur. Et ne aliquisiiropterea (quod absit) pro- ctissima communionerefectls, qui pra^dicta^ Confra- Hein omnibus
clivior reddatur ad illicita in posteruni committenda, ternitatis ecclesiam, vel capellam in festo Circumci- vusitantibus
Si ea fiducin volumusquodsiex confidentia remissionis hujusmodi sionis Domini a primis vesperis usque ad occasum eornm capel-
pfccciH lilic- aliqua forte commiserint. quoad illa nullatenus eis Sohs ejnsdem festi singulis annis devotevisitaverint, Inm fcsto Cir-
;m,v, statiiit cnmcisionis.
dicta remissio snffi-agetur: quodque singuli fidolium et ibi pro Christianorum Pi-incipum concordia, hae-
u( iioit prosit
prasfatorum postquam ipsi concessioneni eis remis- resum extirpatione, ac sanctaa matris Ecclesia; exal-
illis buUa }iro
istis pcccatis.
sionishujusmodi proficere, vel uti illa voluerint; ex tatione, pias ad Deum preces eff^uderint. plenariam
tunc per unum anuum singuHs sextis feriis.impedi- similiteromnium peccatorum suorum indulgentiam et
mento cessante legitimo jejunent: et si dictis feriis remissionem. misericorditer in Domino concedimus.
Tcnentur
ex prajcepto Ecclesiie regulari observSntia, injuncta 33 Insuper eisdem nunc. et pro tempore existen- Concedit so-
dalibus aiins
sodnles jeju- poenitentia. voto, vel alias jejunare teneantur. una tilMis Confratriljus utriusque sexus. qui dictam eccle-
indnlgenlias
nare anno alia die singuIaiHun septimanarum ejusdem anni,qua siam vel capellam in S. Arnulphi Episcopi, Beggae
festi.s S. Ar-
uno oinnibus ad jejunandum non sint astricti, jejunare debeant. Si DucissjE, Gertrudis, et Ivonis Advocati panperum, nulphi, Beg-
scaV/s feriis.
vero in anno prjedicto vel aliqna ejus parte legitime festivitatibus pie visitaverint. et ibi, ut prEefertur, ga^.Gerlrudis^
impediti sint, anno sequenti vel alias quamprimum oraverlnt, septem annos et totidem quadi'agenas Ivonis.
poterunt, modo simili supplere JGJunium hnjusmodi quoties vero Missis, et aliis divinis officiis in dicta
teneantur. Porro si forsan alias pra^libatum jeju- Confraternitate pro tempore celebrandis et recitandis,
nium in toto vel in parte quandocumque adimplere seu congregationibus publicis vel privatis ejusdem
commode nequiverint, illud eis prccfati Confessores Confraternitatis ubivis faciendis interfuerint. aut
in alia pietntis opera prout eorum animarum saluti pauperes hospitio susceperint, vel pacem cum inimi-
expe(Hreviderint, commutarevaleant, qua' pari modo cis propriis, vel alterius composuerint, seu componi
Aiiu (pioipii-
adimplere teneantur. Alioquin quoad eos dumtaxat fecerint, vel procuraverint,nec non etiam qui cor- pia opera
ipsisfactaconcessio remissionishujusmodi nullius sit pora defunctorum tam Confratrum quam aliorum ad exercenliOns.
roboris vel momenti. Nulli ergo omnino liominum sepulcrum associaverint, vel quascumque per ipsara
liceat lianc paginam nostrre concessionis et volunta- Confraternitatem processiones de licentia Ordinarii
tis infringere, vel ei ausn temerario contraire. Si fieri solitas, dictumque sanctissimum Eucharistiaj
quis autem hoc attentare prfesumpserit, indignatio- Sacramentum tam in processionibus, quani ad infir-
nem omnipotentis Dei et Beatorum Petri et Pauli mos. aut alios ubicumque, et quomodocnmque ])ro-
Apostolorum ejns se novei'it incursurum. Datum tempore deferetur. comitati fuerint, aut campanse ad
Romse apudSanctum Petrumanno Incarnationis Do- id signo dato semel orationem Dominicam et salu-
minica; 1446, v Kalend. Februar. Poutificatusnostri tationem Angelicam dixerint, aut etiam quinquies
anno xvi. orationem Dominicam et salutationem Angelicam pro
Liltcrw 32 Clemens Papa VIII ad pei'petuam rei memo- animabus defunctorum Confratrura dictae Confrater-
Clciiicnlis
riam. Cnm sieut accepimus in ecclesia Cathedrali nitatis recitaverint, aut devium aliquemadviarasalu-
VllL
Ant\'erpiensi una pia utriusque sexus Christi fidelium
,
tis reduxerint, et ignorantes pra^cepta ea qna? ad
Confraternitas sub invocatione Circumcisionis Do- saluterasuntdocuerint. aut quodcumque aliud pieta-
mini, non tamen ex hominibus unius specialis artis, tis vel charitatis opus exercuerint, toties pro quoli-
canonice instituta existit, qua^ in piis caritatis ope- bet praedictorum operum sexaginta dies de injunctis
ribus sese consuevit exercere; Nos, ut Confraterni- eis seu alias quomodolibet debitispcenitentiisinforma
1'onlifc.v pk'
narinm iii-
tas prsefata majora indies suscipiat incrementa, de Ecclesiee consueta relaxaraus,pra;sentibus pro Con-
dulrjcnliiim omnipotentis Dei misericordia, ac beatorum Petri et fratribus perpetuo, pro nou Confratrlbus vero ad
concedil soda- Pauli Apostolorum ejus anctoritate confisi, omnibus decenniura dempto anno Jubilsei valituris.contrariis
libus Circum- utriusque sexus Christi fidelibus, qui dictam Confra-
non obstantibus quibuscumque. Datum Romse apud
cisionis in die
ternitatem de cetero ingredientur, die primo eorum Sanctum Petrum sub annulopiscatorisdieni Novem-
itigressus, et
morlis.
ingressus, si vere pcenitentes et confessi sanctissi- bris MDXCIX. Pontificatus uostri anno vni, sub-
mum Eucharistite Sacramentum sumpserint, plena- signatum. M. Vestrius Barbanius.
riam, et tam ipsis pro tempore describendis quam
DE S. GASPARE REGE.
JAN tribus sanctis Regibns Maijis, qui primi ex par Regis. quem Beatus Thomas Apostolus plene s.Ga.^mr i\ct
D
\
Gcntibus Christivm siellx indicio allirti adova- fidem docuit. etpostmodum E])iscopum patripe ipsius, ei Episcopus,
unt, ayenius vi Jamiar. cum de Bjiiphania sicut etalios duos ordinavit. Qui hac die obdorraivit eelcbruto sa-
»'t"'-
erit sermo, iterumqxie xi Junuarii, quo eorum \n Domiiio, divino sacrificio in Ecclesia prius cele- ^'"'Afo
tumniemoro- agi in Ecclesia Coloniensi titque alibi pecidiaris comme- brato ac sumpto, Eadem fore hahet Martijrologium '..
^
tio Inum I'.c-
moratiu perhibetur: licct Galesinius vii Januar.in No- Germanicuni hoc ipsu die. At Molanus, Fcrrarius,m. („„f
ijiim XI Ja-
tis, eodieagieorum nalalem scribaLSinijuhrum prxterea Florarium Sanctorum, eitm xi Jannar. teferunt: ait- Mariinrm
nuar
^"'"^'^*' ^'«^'"s diebus celebranlur ; Meichiuris quidem que Florarium obtisse anno xtaiis 109, alii Martijres obiisM-.
Onibws dicbus
singuli colnn- ^'^Januar. Balthasaris xi Gasparis vero i. De hoc obiisse ires hos JJeroesputant. De Translatione eorum
tnr. Usuurdi editio Coloniensis an. 1490. In Oriente S.Jas- agemus 23 Julii.
DE
, : . .
I JANUARII.
DE
GmCA
Art. LXVII.
SS. MARTYRIBUS SYRACUSANIS.
I JAN.
Martyrcs Sij- X^ctavius Cajetamui iioster in Idea opcris dr Sanclis persecutione Neronis, impio ejus edicto in Siciliam ^^ "^^-
racusis siib
SicilitV: Syracusis, primitise Sanctorum Martyrum, Ecdesix SyracnsatKe.
perlato. Citat tabulas
Nerone.
VITA
CinCA AN.
Chii.
IJAN.
clxxv.
S. CONCORDII
PRESBYTERI, MARTYRIS.
Marfyns mcmoria in omnibits
hnjns sancti ThusciiE, qui tunc habitabat in civitate Spoletana;
5. Concordii
inemoria in Extnt
Lalinornm Rnmano Bcdx
Martyrohijiis, , misit, et accersivitad se sanctum Concordium, Torqnatum
Citatur ad
Martyrolo- Quis vocaris? At ille resp^ndit Christia- Prmidem.
Usnardi, Adonis, Hrabam, Nolkcri, BeUini, aitque illi : :
ffiis.
Maurolyci, Galesinii, et alionmi. Corpits cjits nus sum. Dicit ei Comes : De nomine tuo requiro, Interrogalm
in Mouastcrio S. Petri Bisolduni in dicecesi Gernn- non de Christo Sanctus Concordius respondit
tuo. denomine.re-
Corpns cjns
Bisolduni in densi assei^^ari dicitur: agilur isthic ejus celebritas uJa- Jam tibi dixi Christianus sum, et Christum confiteor. spondct se
;
Chrlslianiim
Hispania. miar. ut testatur AnloniusVincentius Domeneccns in hi- 4 Ait Comes : Sacrifica diis immortalibus, et esto
essc.
storia Satictorum Catnlaunix,et Philippus Ferrarins in noster amicus patrem habebo, sugge-
: et ego te ut
gcnerali catalogo Snnctorum ad ii Januar. Celebratur ramque Domino meo Antonino Imperatori, ut faciat
Translalio veroTranslntionis ejus festum iv Julii. DeS. Concordii te sacerdotem deorum. Sanctus Concordius respon-
cjus 4 Jidii. reliquiis (hujusne, an, quod potiits reor, alterius) ngitur dit Utinam tu etficiaris particeps deorum tuorum.
:
inferius cum de- inventione S. Martimv. Dicit ei Comes Audi me, et sacrifica diis immorta-
:
Vitaejusunde Vitam S. Concordii refcrunt Joninus Mombritins, libus. S. Concordius respondit: Magis tu audi me, et
desa'i]ita. Vincentius BellovacensisUb. \0, cap. \0S. AgoncsMar- sacrifica Domino Jesu Christo, ut possis evadere
tyrum excusi, Surius, sed phrasi pnuhdum mutala. Usus tormenta. Nam si non feceris, tu et dii tui in igne
SJim prxcipue mss. codicibus antiquis Imperialis Mona- perpetuo' pa!nam habebitis. Tunc Comes jussit eum * ai arde-
sterii S. Mao:imini Treviris, et S. Marix de Ripa- fustibus mactari, et in custodiam publicam recludi. bitJs.
torio.Ejus inentio fit in vitaS. Pontiani, xix Jamtarii b Tunc venit nocte ad eum Beatus Eutyches, cum Coiditur (u-
et S. Constnntii Episcopi Perusini, xxix Januarii. De S. Anthymo Episcopo et quia Anthymus amicus ;
slibiii.
Visilntur a
eodem agit Petrus de Natalibus lib. % cap. 30. Fer- erat Comitis, rogavit Torquatum Comitem, uteum
SS. Eutycbc el
rarius in cntalogo Sanctorum Italice. sibiconcederet paucis diebus. Et permisiteura Beato
Anthymo.
Antliymo, et habitaverunt siraul multis diebus. Tera-
Pennittitur
pore autem upportunoconsecraviteumPresbyterum, ire cum S.
VITA. et coeperunt orationibus vacare. Anthymo.
6 Post aliquantum vero temporis misit Comes, Consccratur
eum; et dieit ei Quid tractasti circa salu- Sacerdos.
Pcrsecittio I emporibtis Antonini Imperatoris gravissima per- et tulit :
Revocatur ad
M. Aurclii. secutio orta est in urbe Roma; ita ut nec emendi, tera tuam ? S. Concordius respondit Salus mea :
carcerem
nec vendendi cuicjuam licentia facile tribueretur, nisi Christus est, cui quotidie saci'ifico sacrificium lau-
S. Concordii qui diis immolasset. Tunc erat in civitate Iloma vir dis. Nam tu, et dii tui in inferno ardebitis. Tunc
pater, institu- quidam, Concorilius nomine, ncbili familia ortus, jussit eum suspendi in eculeum. Ille autem vultu Suspettditur
tio.
cujus pater'Gordianus dicebatur, sanctissima con- alacri dicebat Domine Jesu Christe. Di-
: Gloria tibi in cquulco.
* at. Concor-
versatione Presbjter de titulo Pastoris. Hic itaque cit ei Comes : magno. Beatus Concor-
Sacrifica Jovi
dianus.
habens filium Concordium, quem erudivit omni dius respondit Ego non sacrifico lapidi surdo et
:
sanctEe ScripturLC doctrina, fecit eum fieri Subdiaco- muto; quia habeo Dominum meum Jesum Christum,
S. Concordins
num a .sancto Pio Episcopo urbis Rorna*. Hic itaque cui servit anima mea.
(it Snbdiaco- B. Concordius, cum patre suo, ad niliil vacabant 7 Tunc iratus Coines fecit eum in ima carceris Includitnr
aliud, nisijejuniis et orationibus diu noctuque, et includi, colloque ejus et manibus ferrum iiijici et : carccri, famc
eleemosynis pauperum petebantque a
insistentes ; jussitut nullus ad eum ingrederetur, volens eum fa- enccandus.
Doraino ut rabiem persecutorum possent evadere. nie perire. Beatus Concordius cospit gratias
Ibi
Adit S. EU' 2 Tunc B. Concordius dixit pati'i suo Domine : agere omnipoteuti Deo, et dicere Gloria iii excelsis :
Liic.2.
iyciicn et cnm mi, si ^is, dimitte me, ut vadam ad sanctum Euty- Deoctintcrrapaxfioimiiibus liona-vohmtatis. 'Ecceautem Apparct ei
eo habitat.
chen, et habitem cum eo paucis diebus, donec cesset nocte media Angelus Domini ei appainiit, diceiis :
Angclus.
rabies inimici Antonini Imperatoris. Dicit ei pater Noli timere, sed viriliter age, quia ego tecum sum.
suus : Fili, magis hic habitemus, ut possimus coro- 8 Post tres auteni diesjussit ad eum Conies lue-
Mittunlur ad
nari. Ait illi Beatus Coneordius Vadam si jubes; : dia nocte ambulare duos satellites suos, dicens :
cumcamifica
quia ibi coronalior, ubi me Christus jusserit coro- Aut sacrificet, aut capite puniatur. Et venientes sa- mcdiu nocte.
nari. Tunc dimisit eum pater suus : et abiit ad san- tellites ad euni cum statunculo Jovis, dixerimt Au- :
ctum Eut3'chen qui tum moraliatur
; in priediolo suo, disti qua; jussit Comes ? Sanctus IMarfyr respondit :
via Salaria, juxta civitatemTribulum. Qucm Beatus Vos scitis. IUi dixerunt
Vel sacrifica Jovi, aut ca- :
Eutyches cum magno gaudio suscipiens, coepit Deo pitalera sententiam excipies. Tunc Beatus Concor-
gratias agere. Et liabitaverunt sinml in eodem loco, dius gratias ageus dixit Gloria tilii Domine Jesu Expuil in sla-
:
tuani Joris.
orationilius et jejuniis insistentes. Et nmlti variis Christe. Et exspuit in facieni Jovis. Tnm unus satel-
Multos cumco 1'lcctilur
vimil.
languoribus vexati veniebant ad eos : et illi orantes, litum evaginato gladio, amputavit ei cainit atque :
capitc.
in nomine Jesu Christi sanabant eos. ita iii confessione Domiiii einisit spiritum.
3 Tunc audiens famam eorum Torquatus Comes 9 Tunc venientes duo Clerici et quidam religiosi ScpcHtnr jii.i -
11 viri la Spoh-liim
10 DE SS. ELVANO EPISC. ET MEDVINO.
Ex VAnlls viri tuleriint corpus ejusi et posuerunt non longe a luntur, orationibus B. Concordii Martyris, prae-
AUCTOnlDUS. civitate Spoletana, ubi multseemanant aquffi. Dies Na- staiite Domino nostro Jesu Christo, qui cura Patre et
Miracuta ad Spiritu sancto vivitetregnatperomniasaeculasiEcu-
talisSancti Concordii Martyris celebr.itur Kal. Ja-
fjiM st\ml-
nuar. In loco, ubi sepultus jacet bcatus Martyr, lorum. Amen.
erum.
caici illuminantur, infirmi sanantur, da?mones expel-
DE SANCTIS
GmCAAN.Ciin.
CXCVIII.
I JAN.
ELVANO EPISCOPO ET MEDVINO
IN ANGLIA.
Britanni. Qui perspecta singulari LuciiRegis pietate, ciumticgcmin
6'5. Mcdwiiti ApostoHcorum horim virorim iiataletn hoc diece-
t-t Elvaiii in lchrat Ecclesia Anglicana : de qitibus Philippns modestiaetmansuetudine, tentaverunt eum paulatim ^'^'''^trutmi.
Martijrologiis Fcrrnrius in gnierali catalogo Sanctorum : In ad Christi fidem perducere. Ergo ab iis instructus in
fnciiioria.
Anglia Saiictorum Episcoporum Mydwyni et fide, et ad quem reHgionis fontem recurrendum esset
Elvanii. Eadem habet Maiiyrologiiim Anglicamim, ad- edoctus, eosdemsuosDoctoresRomam adEIeutherum
Papam destinavit Oratores.utauctoritateApostolica, Ab coad Se-
ditque nobili apud Britannos genere ortos, plnrimis pro
dem Aposloli-
Christiame religionis propagatione siisceptis laborihis, et ipse etomnisejuspopulus ad sacraChristiana pos-
caimnittun-
vitse sanctitate et venerabili senio conspicuos excessisse sent admitti. Eleutherus summo cum gaudio postu- tur.
Vbisepulti
sint.
e vita circiter annum Christi 198, et Glnsconix sive latisacquievit, dictosque Regis Legatos benigne tra-
Baron. Avalonx sepultos. De his Baronius tomo 2, animl. ud ctatos, et liberaliter remuneratos, cum humanissimis
NOT. ,7. an. 183, ex antiquis monumeniis ita scribit : ad Regem Et Elvanum quidera, ut
Htteris remisit. Elvnnus fil
Utciiis Hex 2 Lucius Britannorum Rex numquam se Christia- scribunt aHqui, consecravit Episcopum. Medvinum Episcopus.
Britajinicc nse religioni infensum exhibuit, hostemve: sed quod autem constituit Britonum Doctorera. IIHs etiamad-
(avet Chri- Christianoruni miracula simul et vitie integritatem junxit itineris Britannici comites ex Romano clero
stianis.
admiraretur, in eosdem propensior videbatur: am- duos Pliaganum et Derviaimra, viros pietate et do-
Ctir ipseiiieC
plexusque fuisset jam ante Christianam religionem, ctrinainsignes. Hisitaque iuBritanniam venientibus,
ClirisHnitiis
iioii licrcl.
nisi avita, velut nexibus, obligatus esset supersti- et oinnia ex Eleutlieri Papa; prsescripto disponenti-
tione; nisi etlam conspexisset Christianos ab Ethni- busLuciusRex ab ilHs sacro baptismate initiatus est.
cis ipsis ut iufames vilesque haben; a Romanis ipsis, Cujus exemplum non inulto post tempore Principes Britnnni eum
Lticio Hegc
penes quos summa rerum esse videbatur, et gladio et Proceres regni, et tandem omnis popuhis secuti,
convcrttintnr.
et injuriis assidue lacerari. fidem Christi susceperunt. Acta sunt Iuec circa annum
Pcrliua.c cl 3 Comperit tameu postea novitque ex Legatis Christi 180 sub Imperatoribus M. Antonio Vero et
TrcMliiis Se- CiEsaris, Senatores etiam aliquos Christianos factos AureHo Commodo * fratre. Hxc ille.
Chri- *lino M. tllio.
iiiitoirs
esse, et inter alios Pertinacem quemdam, atqueTre- C De singulis deinde inferius in ipso Scriptorum ca-
siiniii.
n<ini L. Auie-
bellium; Imperatoremque ipsum M. Aurelium, vi- tulogo hxc habet idem Pitseus Elvanus Avalonius,
:
lius Coni-
ctoria ipsorum precibus obtenta, benigiie habuisse natione Britannus, et primus atque pr^cipuus suse niodtis
Christianos. Quibus his aliisque perceptis Lucius gentis in Christiana reHgione Doctor, vir pius. gra- anno 180
legationein misit ad Eleutherum Romanum Ponti- vis, et eruditus : in schola S. Josephi ,\i'imathensis palri siicccs-
sit,-L. i-Elius
Lncim Elva- ficem per Elvanum et Medwinum Britannos ro- : edueatus, ab ipsis Apostolorum discipuHs fidei Chri-
Aurelii Anlo-
imm el Med- gans per eos Eleutherum, ut per se suosque mi- stianae mysteria didicit junior : et vir factus Lucio nini fraler
winum Ro- nistros ad Cliristianam Religionem suscipiendam Regi diligenter praedicavit, eumque tandera cura pridem nior-
mam mittit. aditum patefaceret quod et obtinuit. Nam idein
: tota gente baptizari fecit. In quibus omnihus Medvi- luus cral.
Pontifex Fugatium et Donatianum{aHterDamianuni) nuni habuit socium et cooperatorem. Apud quosdam
Elvanus Ava-
in Britanniam misit, qui Regem et alios Christiana historicos invenio, hunc Elvammi. quo tempore Ro-
loniiis n piicro
reHgione imbutos, sacris initiarent mysteriis quod : mam missus erat Orator de Rege Lucio baptizando, Cliristianns.
et naviter impleverunt. et Britannia convertenda, consecratum ab ipso Eleu-
4 De S. Lucio plura ad iiDecemb. Qitxrunt hic qui- tliero Papa Britannorum Episcopura, unde et postea
Briliiiiiuntmil
Ilnics linbnit
dam qui poluerit Britannia, jum in Provinciam redacta, Londinensis Archiepiscopus secundus fuisse dicitur.
lioiiinnistri-- propri\im habere Uegem. Ut Galilxa sviticet tcmpore De his legi potest Gildas historicus
iii libro de victo-
litilarios. Christi, aliivque complures provincix tvibutarios Pcges ria Ambrosii, et Mattliceus Westmonaste-
Aurelii
Nnmqttam habebant. Sed nec untversa tum Britanniu in Romano- riensis ad annum. 186.
lota fiiit in
rum venerat potestatem,ut illis tempojibus proximusTer- Medvinus Belgius, id est, in ea circaWelHam Bi-i-
Medivintis
liomanoruin
adversus Judxos Dcl'jins Bn-
fiotcstate.
tullinnus testatur lib. c. 7. Britanno- tannicG parte natus, quie oHm Belgia dicebatur,
tannoriim
rum inaccessa Romanis loca, Christo vero subdita. Elvano temporecojevus,pietate et doctrina asqualis,
Doctor.
Qun clc re pluru Baronius loco citato, et in Notis ud educatione similis, omnium laborum particeps et
Martyrol. xxvi Maji, ac Nicoltius Harpsfeldius lib. i comes semper iiuHviduus. Hunc ferunt cuni raissus
hislor. Aiiglic. cap. 3. esset Roniam a Rege Lucio, propter eloquentiaiu
b De hac Lucii Regis legatione ita scribit Joannes singularem ab Eleuthero Papa gentis Britannic?e Scripsit {fcstu
Pitseus lib. de iUustribus Angliiv Scriptoribus : Quidam Doctorem solemniter fuisse creatum. Dum S. Patri- SS. Fiifjnlii
ignicuH priodicationis S. Joseplii adliuc post annos cius antiquum oratorium Avalonie repararet, codi- et Dniiiiani.
centum ab ejus obitu in Britanniaremanserunt Nam cem veterein a tineis et blattis corrosum inter rudera hilirum illiiin
rcpcritS. I'a-
anno post Christum natum 179 perveniente ad re- reperit, in quo Apostolorura actus, et ea qu» Fuga-
tricins.
Elvanus ct gnum Britanniie Lucio Pio, floruerunt ibi Doctores tius et Damianus (alii Phaga uum et Dervianum vocant)
Meilvinus Ln- ilhistres Elvanus Avalonius, et MedvJnus Belgius, in Britannia gesserant, a Medvino scripta fuerant. not. h.
DE
: ; :
I JANUARII. n
DE S. MARTINA
VIRGINE ROMANAMARTYRE.
Dei, moribusque ornata, elcontranequitias diaboli fir-
SvB Alexan- yjelehralur hoc dic S. Martinx Virginis Nalnlis in
miterresistendo,lumbosveraciterpra3Cinctoshabens.
tino lup. mnnibus Lntinorum Martijrologiis. Acta ejus,sed haud
I Janu.
nohis omni ex parte 'probata, descripsimus ex vetusto 4 Ministri vero tenentes dixerunt ad eam Domi- :
S. Marlince nus orbis Alexander veneratur te sicut nobilem et
codice Imperialis monasterii S. Maximini Treviris,
Acltt,
Bonini MomhrUH, excusis
decoratam genere, et primam Roraanorum existen-
contulimusque, cum editione
Agonihus Martyrum, MS. S. Mnrix de Ripntorio, in tera, et tuam honorificara conversationem
sciens
siiiiilia Adis
SS. TiUianw quo nonnihil subinde coniracta erant;deinde cum Surio,
obsecrat, quatenus magno Deo Appolini eminens
PmcT sacriflcium sponte oflferas. Beata vero et Deo ama-
tt Silvano Razzio, aliisque. Fere in omnibus cum S. Ta-
tianx et Priscx Actis conveniunt ut XllJamtarii, et,
bilis Martjr laeto vultu dixit ad eos : Primum ingre- rAmiprclicndi-
'
XIIX dicemus. Colitur minc S. Martina Janua- XXX diar ad sanctam meam ecclesiara, et conimendo me ""^
Deo, et e Christo filio ejus, et sancto Spiritui, et '
rii nfficio semiduplici; olim XV, ofjlcio trium Lectio-
sanctissimo et honorifico Episcopo; et qui strenue
num, ut patet ex Breviario Cardinaiis Quignonii.
atque alacriter per fidem Christo deserviunt sacer-
2 Caput ejus asservari Romx in ccenohio FF. Mi-
vorum in Ara Cceli; qua^dam vero ossa in xde S. Ma-
dotibus, et omni benedicti ovilis Ecclesiae, et sic
riieMajoris, scripserat olim Rosweijdus noster in Hbro
cum pace proficiscemiir. Oportet enim rae pro Chri-
vernacnlo de Virgiiuhus quse in seculo vixerunt; corpus
sto adversum mcompositum sustinere et mendacem
vero, aut saltem prxcipuas ejus partes Piacentix in ha-
dorainum, et confundere pestiferum et indignum im-
perio Alexandrum iit victrix Salvatori nostro Jesu
Hcliqnics. silica S. Xysti existere, Ferrarius in catalogo Sancto- :
rum Christo assistara. Et ingressa complevit petitionem
Italix. Sed corpus, aut saltem prsecipux illius par-
siiam et orans properavit cum eis ad Imperatorera,
tes Romx amw 1634 repertx sunt: qua de re libellum :
splendida facie, et specie prseclara.
Italice scripsit Marsilius Honoratns Viterbiensis Pre-
sbyter Congregationis Oratorii.
5 Ingressi vero impife secta; niinistri intiraave-
riint Imperatori stare eam ante
Palatiiim; Prima,
inquiunt, ac eminens de Galileeis adest, quffi imperio
VITA EX MSS. tuaj jussionis consentiens voloiitarie
immolare Diis
*'»"""''"'/«-
parata omnibusque suadere Christianis subsequi ™ °"'
CAPUT I.
est,
eam. Quod Imperator audiens gavisus est valde et ;
S. Marlhm ijcnus. Apollinis statua eversa. jussit eam in palatiiim Imperiale ingredi. et locura
quo degebat. Ingressa autem ea, Imperatori pulchri-
Re.egnante prinio omnium in ambitu totius orbis tudinem ejus admiranti placuit; raagis autem de
Domino et Salvatore nostro Jesu Cliristo, militatu- claro ejus genere quod audiebat de ipsa, et ait:
rus adversarius diabolus ijerniciter adversus servos Magnus es Deus .Apollo, qui glorificaris ab omnibus
Domini nostri Jesu Cliristi praivaluit sub regno Dlis, qui talera existentem genere, et tantam in
Alexandri Cfflsaris, a in quarto anno imperii ejus. dccore et gloria speeiosissimara, mente coraposuisti,
Ale.X(indcr Proponens autem Alexander prseceptum novum et ut gaudens sacrificiiim tibi ingerat.
Imp. Chmli- pessimum, in toto orbe, ut aut sacrificent Galilaei, 6 Et hajc diceiis, ha!C ait ad B. Martinam: /'Men- r
anos pcvseqm- aut si non sacrificaverint morti tradantur. Direxit tem habens bonara, et ingenium, et propositum ea-
tur
vero Praesides et Judices iuductos da:moniaca sedu- ritatis, iit placabilibiis rauneribiis pra^cipuum ac
ctione. Erat enim praeceptum per loca propositum ritum Deoruin exhibeas, imniola Apol-
raiiltifariiiiii
cum ferveute comminatione, quatenus dissiparetur lini.Etenini adhassione tua, cogifavi, ut imperii mei
Clmstianorum cultus, erantque comminantes cnm potentia!que faciain te Dominain demonstrari et mei
terrore utperficere lia^c possent. Qui verotalia susce- Ad ha!c B. Martina ait Imperatori: Jube me
Palatii. hwiUitur ad
peruntpi^acepta, inmultis Imperialibusdescrilientes, immolare sine sanguine iramaculato Deo, qui non exi- sacrificia
atque Imperialem imagiuem deferentes, novani pi'o- stentia orania existere 1'ecit, iit per meum sacrificiura
positioneni per sacrificianequissimornm ac pollutoi"ura ostendam Apollinem, arguens eum, neefllciarconsen-
deorum suorum demonstrantes erant quam comlauWr re-
prajcepit tiens, et diraittaiu eum animas perdere .speraiites
;
in cusal
Iraperator fieri, et consentientes immolare honoribus Salvatoreni et Dominum meum Regem omnium.
raaguis effici dignos ; contemptores vero et nolentes 7 Imperator vero audiens ea qua; ab ipsa Beata
immol.ire, tormeutis crudelibns submitti ac mori. dicta sunt, et non intelligens ea, jussit eam in
sacrificat 2 Horura vero omnium ac talia profitentium Ale- teniplum ApoUinis ingredientem imniolare. Sancta
(tucitur ad
Apcllini. xander Imperator saci'iflcia exhibebat Roraae Apollini, vero jussa introire, hilari vultu dixit Imperatori; In- lcmplum
b et jussit magno terrore comijrehendi b- ab Optimati- gredereettu etsacerdotesApoIIinis, etquanticumque Apollints
bus5uis,quireligionera Christianani habere noscun- aiuatores suntejus, et videantquomodosinceriter in-
tur.viros ac mulicres, ut cumpcrnis et cum violentiis temeratusetmisericorsetsanctiisDeus,iiitenierataet
sacrificare compellerentur Apolliui. Et qnidem illi immaculata sacrificia benigniter suscipiet a me. Impe-
sathana:; ministri erant maligui viri, Vitalis quidam rator vero jussit omnesadstantes et omnes miuistros
lionorcm habens Comitis, et Bassus qui super c tho- ingr^dientes prompte prospicere qua; ab ea fierent.
rum Inqjerialem prajerat, et Cajus Dome.sticus, vere 8 Staiis vero Deo araabilis et siinplex Martyr- (j
eorum i)ollutce et nequissima) sectje niinistri, qui signaculum Christi: apparuit autem adstan-
fecit sibi
directi sunt ad dissipanduni cultum Christianorum. tibus Angelica gloria constringens ipsani, et coexi-
Marltila virgo 3 Venientes auteiu erga Ecclesiain, qUcS est sita stentes cura ea. Beata vero simplici facie levans ocu-
mbiUi. et di- Roma?, viderunt B. Martinani orantern, et alacri los in ca!liim, ct manus extendens sicut Dei famula,
adslantc Aii-
vultu ad Altissimum prospicientem. Existehant vero dixit: Gloria tibi Pater gloriai, et Jesu Christe, glo- yclo Dcuni iii-
ei servi ac ancilla; plures erat enim ex sublirai ge-
; rificate Deus, cura sancto Spiritu; sanctitate plenus, vocal.
nere, et d patre ter Consule, dives nimis et miseri- et scientiiE largitor, sine invidia, immaoiilate et sein-
cors omnibus egentibus, et legem sancta; Trinitatis piterne Rex, Deus misericordiarum et Domiuus om-
conservans. Et (|uidem per donum Dei Diacona erat; nium visibilinin et invisibilium, qui in gratia tua,
tota cum onmibus sanctis suis operibus et gratia clementiaque nominis Christi fllii tui confitentes
corroboras
: :
12 ACTA S. MARTIN^ VIRG. MART.
corroboras; te invoco, qui es et qui semper eris, ma- CAPUT U.
nens in secula Deus; et peto deprecaus et obsecro
magnitudinera, qufe in te est, confessionem meam Lictores conversi, occisi
coraplere: et nunc praecipita lioc imraobile, et non vi-
dens, et surdura idolura. quod per mortiferam et oc- Imperator vero non intelligeiis, quia per divinam
cultara nequitiam perditionem tribuens eis est, qui gratiam ac jussionem, idolum Apollinis comminutum
in ipso crediderint, quod inipotens est in exitio per- est, et quiaabominabilium pessimorumque spirituum
euntium; lutum enim est taciturnitate obstructum, conglobatio a Dei virtute evanuit, et sacriflciorum
et foedat credentes in se. Sed tu Domine Deus noster ejus cultura, nequissimusque ritus idololatriae a
exaudi me humilem, et peccatricem, et cognoscat sancta; Virginis oratione dispersus est, et a sicut
malorum adinventor Imperator iste, qui vanara spem provisione S. Martinas idolorum destructio provenit, S. Martitia
habet in idolis suis, quia alium non deberaus ado- alapis, etun-
etidolum Apollinis confregit, etmaleficia,et ariolos,
cims ccediuir
rare Deura, nisi te qui dixisti Ego occidam, et vivere
: et aruspices idolorum, sacerdotesque dissipavit ac
faciam; percutiam, et ego sanabo, quia gloriosum mortificavit; jussitalapisfaciem ejus cffidi, et unciuis
est nomen tuum in secula. Amen. palpebras ejus disrumpi. Et dum diu hoc fieret, qui
Tcrrtpmolu
9 Et ha>c ea orante, statim terra^motus factus est in hoc deputati erant carnifices defecerunt, et cla-
Angelolicto-
corniil Ajiol' magnus, ut civitas concuteretur: etcorruit Apollo, mal)ant dicentes Vaj nobis peccatoribus! vere nos
:
Tca imniciUe
lo, et pars et comrainutus est: siraili modo et quarta pars tera- magis cruciamur quam ha3c: manus enim nostrae de-
templi: mttl- pli et ipsa destruota est, et oppressit multitudinem cidunt; intolerabiles enimdolorescoarctant nos: ipsa
ti pereuttt.
magnam cura sacerdotibus idolorum. qui directi fue- vero sicut incudis solida permanet ipsa nos cffidit. :
rant ab Imperatore nequissirao ad B. Martinam. Deprecamur o Imperator, jube eam a nobis tolli;
te,
Etenim terrairaotus tenuit raultis horis, ut pavefa- videmus enira quatuor viros splendidos ante eam, et
ctus Imperator fugam peteret; et ait ad eum beata quas ei nitinuir ingerere poenas, magis nos ab illis
Impcralori Martyr dioens: Imperator sta, et adjuva, quia con- in facies nostras suscipimus, Pro certo venis est
iiwiltat Mar- fractus est ApoIIo, et congrega fragmenta ejus, et Deus qui cum ipsa est, non sinens pcenam aliquam
tina.
ostende sacerdotibus tuis quem colant, insuperet spi- prsevalere in eam a nobis.
ritus eos oppressit ruinis: nuncsurgat etadjuvet eos. 12 Imperator vero valde iratus contra eos, cora-
Danmnum 10 Et moxdjemon, qui in idolo Apollinis habita- minatus est, et prospiciens eos furiose, quasi negli-
Princcps, bat, volutans se in pulvere idoli in iirassentia pluri- genterpoenas ingererent, praecepititestaseos levare,
idoit insessor,
morum virorum ac muherum,et consternatus in his et faciem ejus cjedere. Sancta vero Martina respi-
cjtilans profu-
quae fiebant, claniavit voce magna, dicens : Virago ciens in ceelum dixit Benedictus es Domine Jesu
:
tcstarum fra-
<ji(.
Martina. magni Dei, qui in cpelis est, ancilla, quse Christe, quia ffiternam gratiam das eis, qui in te gmentis radi-
tur
praacepta ejus custodis, et me denudasti ab habita- spem habent benedictum nomen terribile gloriae tuse,
:
culo raeo, et deforraera me ostendisti; habitavi enim et honorificum, etpotens, et omni sanctitate plenum,
in eo annis nonagintaocto : h sub Caesare Augusto Domine Deus, et benedicta sancta, et consubstan-
annistrigintaocto.etsubAntoninoaunisquadraginta- tialis cum Patre et Spiritu sancto Deitas tua, quae
quinque, et sub Alexandro qui tradidit me tibi in perfecte dissolvit et dissipat contrarios; exaudi Do-
ornl ])ro tor-
perditionem in imraolationem idolorum, faciens mihi mine deprecantem te, ultimam ancillam tuam, et
qiieniitms se.
annos quindecim. Multi vero Sanctorura passionera concede mihi sufferentiam, et eos qui me cruciant,
ac martyriura perficientes minime me manifestave- converte in bonam conversationem, et gratiam Dei-
runt usque nunc, cum essem in potestate multa, et tatis tuse.
habens sub me spiritus nequissimos i quadringentos 13 Et cum hanc orationem dedisset, circumdedit
septuagintaduos. Praecipiebam enim eis, et offerebat lurnen c eam cruciabant, erat enim fere viri
eos, qui
unusquisque eorum animas hominum quotidie se- octo, etvox de Cffilo facta est dicens: Nisi pro vobis
ptuaginta; eorum princeps noraine A;Exfygon, qui su- famula mea Martina intercederet, olira jam mortifi-
permcechiam atque maleficia deputatus est, offerebat carem vos: volens vero inimicura mortificare, et ex-
raihianimashominum trigint-asex quas habebara sub : istentempopulura mihimet ipse facere, peperci vobis. Uimiiie et
voec cwlesti
mea potestate: tu autem rae fugasti, manifostans me, Tu autem filia conflde, et noli timere; ego enim sura
et persequens ignique Tartarico tradens. Noninvenio quem adoras et invocas Deum: non te deserara, nec
locum ad quem proficiscar. Commendasti me magno permittam tibi dominari inverecundum, impium, et
Angelo Urieli, qui omnem exitum meum corabus-
/ rebellem dsemonem.
sit. Alexander m antarta Christianorura, inveni- 14 His vero dictis Imperator Alexander amens
sti animam sanctam,perquam me effugares, ut irape- convertimlur
effectus est valde. Qui vero eum cruciabantviri, au-
carnifiees.
rium tuum in turpitudine multa fiuiatur. Et hgGc cura dientes miracula ceciderunt in faciem, et depreca-
raagna voce, et lamento dicebat daeraon, per aerera bantur B. Martinam, ut indulgentiam mererentur
claraans et stridens. Ubi vero proficiscebatur, tene- per ipsara ante Deura, de his, inquiunt, qua; impulsi
brajvidebantur;etomnesprospicientesmultoamplius prsesurapsimus. Beata vero Martjr dixit ad eos: Si
consternati dubitatione repleti sunt. Mirantes autem conversi fueritis ad Dominum meura Jesum Chri-
erant gratiam Dei, qui in caelis est. stum, et cognoveritis ex toto corde, quia reti'ibuit
a Impernvit h.\cx-nm\cv n& Martii l^^i xtsquc ad la War/i/23.T. unicuique secundumoperasua; etvos liabebitis, sicut
Qttare si sccutn Martiniif cipdcm cst mors Impcraloris. hic in de- nos perfruimur, universara mercedem qua; in coelis
riiimiiiiarlo lcgenduiu. aut decinioIerLio, qua-cuinque ab
/1/// est; sin vero et aliter senseritis, geterna et fervida
Ale.randro fticta hic memorantur,Dotnitio l'lpianolrilniui'/.quem
sidi Alcxandro supplicia suscipient vos. Illi enim quasi ex uno ore
vi.risse et hostem fuisse Chrtstianorum couslat.
I) lHs. S- .Vrt.r. doOpiimalibus.
c al. thronum. dixerunt: Domina nostra Martina, melius nobis est
d Agoncs SIM. paiei- ujus ler Oonsul, el dives nimis et niise- ut oslendas nobis Christum, ut videntes eum, ara-
ricors omnilms ogcntibus. el legcm Dei in sinccritale confcsstis.
Ipsa vero etc. plius credaraus ei; si vero non est possibile in Iiac
e Ifwc in quibusdam ilss. omittunlur. carne prospicere eum, nos servi ipsius sumus et mi-
f al. Si in mcntecsl ingenium. nistri, et ipsi soli credimus; adoramus enim eum et
g M.SS. S. Max. addit, murum.
h Vel loctis hic corntptus est, vcl more suo mendttise.-it divmon.
colimus. Alexandrum autem, qui contemnit Salva-
Marsiiiits lloiwratits in Italica VitaS. Martincr licec omisit. toris nostri pra^cepta, non timemus, repudiamus,
al duccntos.
i
quamvis existat Imperator.
k Mss. Efigdon, ct Eflit;don, Mombr. EffiiRiens.
De
15 Beata autem Martyrdixit: Consilium vobis do aninmntitr a
I noir.inibus Angeloriim consuleSerariuinjn Tob. 12. v. JH.
£( Corncliuni in Apocal. I .
filii; ex corderaundocreditesine simulatione in Chri- Hlartiiia-
m h.v'idp'r.i, lyiannus, adversarius. sto, et cognoscetis, quid retribuet vobis Deus in illo
secnlo.
: : : :
I JANUARII. 13
seculo. Et quid potest nunc Alexander ibi, qui in nulla nocebunt quae a te inferentur, tormenta, Deo Ex uss.
praesenti gloria hic fretus est? Qui inspirati a Dei sufferentiam mihi tribuente.
gratia dixerunt: d Cretiimus .lesum Cliristum Do- 19 Tunc iratus Iraperator jussit eara exspoliari, mvamlisla-
minum nostrum: et magnus est Deus Christianorum, et circuracinctam eam jussit incidi. Ministri vero ceralur.
ad quem nos confugimus. Robusta autem facie, una citius fecerunt quae jussi sunt. Sancta autem Martyr
voce adversus Alexandrum facti sunt Nos quidem, : ostendebatur candidasicut nix, cujus splendebat cor-
inquiunt, in liis qui dii dicuntur, magis autem idola, pus, et nitor claritatis ejus caligare faciebat respi-
perditi sumus, a quibus olim seducti sumus; jara cientes eara. Inciso autera corpore ejus eraanabat laciirostm-
non adoi'amus eos, cognoscentes per beatam Mar- lac pro sanguine : et odor magnus factus est, sicut d"''"^ inamt
tyi'em Martinam virtutem oranipotentis Dei, et filii vas aromatum b ejusdera ore eff^usura. Be:ita autem b
ejus unigeniti Salvatoris nostri Jesu Christi. cum incideretur diceb.at ad Dominum Voce mea ad :
16 Alexander vero iratus dixit : Seducti estis Dominum clamavi, et exaudivit me in certamine
nequissimi per incantationes crucifixi, in quibuscon- passionis me» laus mea in conspectu tuo Domine
:
fiditis. At illi Vere tu es sceleratus,
responderunt :
fi.at gemitus dnlorum meorum in conspectu tuo
:
et draco habitat in te, quia non cognoscis illum qui introeat : gratia tua in salutem animfe meoe : invo-
fecit te, et dedit tibi hanc potestatem, coinquinanti cavi te Domine inimicorum meo-
in tribulatione, et
usque in flnera aniraam tuam. Qui iratus su.spensis rum dedisti mihi dorsura. Persevero supplicans hcec :
eis, jussit spathis carnes eorum lacerari. Incisi vero cognitio mea, quse apud te est Domine, sicut fons
ab spathis nihil loquebantur; nisi solum in cEelum spiritus. Abraham pater Isaac filium suum obtulit
morti adjiidi-
mitur prospiciebant. In hoc vero amplius nequissimo super Deitati tu» in sacrificium salutis, quia ex fide te con-
eis accensus spiritu, capitalem sententiam adversus fitebatur, et suscepisti eum. Sic et meum certamen
eos dedit, timens, ne quando ceteri satisfactiabeis, suscipe Deus, et comple illud in multis certaminibus
eamdeni viam sectentur. ut cognoscant perditionis instructores, quia tu es
17 Martyres vero inclj-ti Christi ducti cum gau- qui imaginem aui'eam dissipasti, et Bel destruxisti,
dio ad perfectam sine dubitationeviam, prospicientes et perditionis operarium servis tuis manifestum
in cpelum, dixerunt:Omnium Doniine unigenite Jesu demonstrasti ; sicut in mea, hurailitate ostendisti
Christe fili Dei, quem nos ignorabamus servientes veridicam gloriam Deitatis tuse, et Apollinis idolum
olim in errore, et freda exhibitione : tu autera nobis contrivisti ; et alienura veritatis Alexandrum confu-
cognitus es per sanctam tuam et Marfyrem inclj^tam sione circuraamiciens, lurainetuoterribilisplendidam
Martinam. Tu Doraine cteli ac terrse, qui creasti fecisti ancillam tuam, ut c per suppliciacorpotiseffu- c
omnera orbem, et omniaquje in eo sunt, qui per san- gerem stiraulos malorum inventores, ,et incentores
ctam tuamMartyremidolagentium confregisti.quem sathanje.
nunc cognovimus ante luciferum genitum. quem ora- 20 Imperator vero iratus et valde consternatus
nis abyssus metuit, et omnis raons et collis tremit, dixit Valde maleficiis vincis d irapavida, et seducis,
: d
audiens terribile et gloriosum nomen tuum tu Do- ;
ut putas, eos qui astant. B. Martinadixit Imperatori
mine Jesu Christe, spes eorura qui ad te confugiunt; Pater tuus sathanas princeps est omnis raaleficii, et
liberator eorura qui in te sperant ; respice de cselo, incantationis ; fornicatores diligens, et raaleficos
et miserere nobis, et suscipe animas nostras in pace, amplectens, et oranes qui incestis desideriis sunt
nonreputans nobis peccatanostra, quaefecimus igno- deservientes, araplectltur in proprio gremio et quo- malcficii cri- :
rantes, etexistentes inlatitudineharumtenebrarum, raodo potest mihi indulgere conteranenti eum, et mensibiob-
quffi in te peregiraus. Orantes vero, et signaculum rainime facienti aliquid tale sicutdicis? Meus autem itctum refel-
Christi in fronte facientes, tendentes siraul capita Deus, et Salvator meus Christus, omnes qui contra- lil:
sua prorapte cum tetitia magna finem seculi hujus non custodiunt, damnat, in a!ternara
rie agunt, et se
susceperunt etsic per propriura sanguinera gratiam
;
pcenam jubens eos exhiberi. Tu vero Imperator for-
Dei sibimetipsis in memoriam wternam instruxe- tioribus et potentioribus poenis proraereris affligi,
runt. FiniunturmenseNoverabricseptimodecimodie, sciens quia m.aleficiis et incantationibus, uttu asseris
quinta hora, in Christo Jesu Domino nostro, cui non vinco, sed nomine solo Christi, qui oranem atro-
est honor et gloria in secula seculorum. Amen. citatera pcenarum fuarum, qus injecttje sunt in ago-
a Momlir. sccundumprovisionem. nem meura, dissiptivit.
b al- iu Ifstns. 21 Imperator vero spoliatara eam prfficepit mera- cxdilur fusli-
c Mii ipsam siilain luce circuinfusam scribuilt.
bratim quatuorpalis extendi, etfustibus csedi a duo- Otis.
d Mombr. Credimiis Domina. cl magnus elc.
e Alii. seijtimo decimo Kul. Decemb.
bus centurionil)US. Illa vero al.acri vultu signo cru-
cis sanctum corpus suum dextra h-evaque velutmuro
CAPUT III. circumsepsit, et ciesa dicebat Magnujn niihi desi- :
deriura ad te Domine, et gloriam Deitatis tuai, qu;e
Eam torquentes ccelitus imniti. me adjuvat. Dedi dorsum meura flagellis, et carnem
meam in suppliciis faciera autera meam propter no-
Du'um vero audisset Iraperator Alexander, quia
;
men tuura gloriosuni, non averti a tsedio et niffirore.
cum raagno gaudio reddiderunt spiritum sancti Mar- Tu autem Doinine ne tardes in adjutorium meum,
tyres, amplius contristatus est, quoniam inulto ara- sed festin:i per misericordias tuas, et dirige a sancto
plius eos non cruciavit. Alia vero die sedens pro tri- habitaculo tuo raedelam super rae. quae pro tiia Dei-
Startiim se- bunali dixit Introducatur injusta Martina incanta-
:
tate flagellor.
cimdo sistitiir trix, quatenus iterum videamus ejus iucantationem. 22 Et ha?c dicens
er.at. Mutaverunt autem cen- Eam credeiit
Imperatori Ingressa autem ea, dixit Iraperator : Vel nunc con- turiones septem. In octavo autem septem dissoluti ab Angelis
senti mihi. et sacriflca diis, per quos orbis subsistit. sunt, tam in manibus, quam in omnibus suis mera- """""'"'•
An adhuc m.agias Christi tui attendis ? Illa respondit bris, et voce inagna dixerunt Deiirecamur te Irape- :
Oessa sceleratissime et omnium bestiarumferocior : rator, libera
nos de poenis; Angeli enim Dumini
non eiaibescis a rauliere superari, niagis et concul- repercutiunt nos vectibus ferreis, et iucidinuir in
cari ? a Me minime poteris inclinare ad sacrifican- nervis et medullis; in.super et ossa nostra, etcarnes
dumidolis. Inde si aliquas poenas ceteras consideras, sicut ab igne raagno creinantur. Sed obsecramus te,
et verbera, qu» tu prseparas, adhibe mihi ego enim ; libera nos a puella hac.
tuis aborainationibus nonsacrifico, nec te loquentera
23 Imperator autem jussit eani ampliiis fustibus Insiiltat tij-
timeo Deo enim soli, et Christo ejus, et Spiritui
:
ceedi. Sancta vero diuturna supplicia sibi illata sub- >•'""'"•
sancto commendavi memetipsam, et credo quia mihi ridens facie dixit : injuste et daninande, judicio
Dei
:
14 ACTA S. MARTIN^ VIRG. MART.
Dei impugnator, scrutator malo-
cielestis iniraice, et bulavit in ralatium, et nuntiavit Imperatori mirabi- qmdmiti<-
rum similiuin tuoruni, Alexander, non sentis bene- liaDei magni. Onnies aufeni in palatio existentes ""j^"^^""
simul cum Alexandro sacerdotes et c scholastici
J™"""
flcia, qua;ab<eternocon(Iitoreinraeefficiuntur? Quia
insipiens existensinsensatis te addidisti, temetipsum dicebant Seduxit eum maleficiis siiis huic Virgini
: :
perdidisti in opprobriura Apollinis, et sacerdotum nou indulgeatur, sed magis a feris discerpatur, ut
ejus. Nempe veroob honorem et adjutoriuni Dei mei, cognoscat quia melius est diis immolare, quam in
qui omnia fecit, libera effecta sum per Angelicam criicifixo confidere, et in i]iso spein habere.
28 Et jussit Imperator veiiire eam ad templum J^mlii ct SS.
exercitationem. Ex hoc autem cognosce, insensate «'?"""«''"'-
canis, eo quodduodecim centuriones successiveinfe- idoli Artemidis, ut aut sacrificans vivat, aut non
rentesraihi plagas ad interimendura rae fecisti super- sacrificans feris tradatur. Anibulavit iterum Lime-
ponere. Me autem per nomen Christi, qui pro me nius cumduobus sacerdotibusprincipibusidoIolatriEe,
agonizat, et nioderatur saluteni raeara, paraa non et populo multo circa carcerem. Et simili modo ipsi
tetigit,neque tanget meam aliquis carnera. In ipso invenerunt eam sedentem in sede imperiali, et eos-
habeo spem, qui et post mortem vitani tribnit homi- dein viros in albis staiites et dissecabantur. Beata
;
nibus, qui ipsum in veritate confitentur. autem Martina dicebat : Viam mandatorum tuoruin
;i ilS. S. Ma,T. qua- miniiiic rotpslsc inclinarc. cucurri : justificationes tuas doce rae; etdiscani mi-
b Idcm MS. de morc. c /rftvH MS. pro sul)|)liciis. rabilia Deitatis tuse. Libera nie a suppliciis Iiorai-
d Momhy. inrubida.
num ; et custodiam mandata tua: caneseniminaligni
circumdederunt ine, volentes discerpere ovemtuam:
CAPUT IV.
sed tu Domine Deus humilitatis mea3, suscipe depre-
Angclka consolatio. Dlana evcrsa. cationeni meam, et non prosperentur sicut cogitant;
sed obcasca sensuni cordis eorum, et dirige me, qui
F jumenius autem quidara dives erat valde, a tres pueros direxisti. Dicenteautem hasc eadein, de-
parens Imperatori.s, qiii dixit ei : Ha;c polluta non creverunt subvertere eain de sede. Viri auteni staii-
propter gloriara Christi,anornm, et Crucifixi hffic sup- nusquam coraparuerunt, exi-
tes erga eaiii in albis
plicia sustinet, sed sapientissimis serinonibus caus- stentes nuniero quasi septingenti.
sam arripiens, etinsen.iatislibris circurafreta, omnes 29 Et ejeceruiit eain de carcere, et adduxerunt in tMuciturnd
templum Dia-
nos facit infrnnitos, sicut radius solis circuinfulgens, terapluni idoli Artemidis. Imperator autem prospi-
HeducUur in omnia sperat sustinere. Tua vero potestas hanc
et sic ciens vultum ejus alacriorem inagis quain prius fu-
carcerm usque in crastinum jubeat in carcerera retrudi, et erat, et sicut certatoris fortissimi corpus enutritum,
pinguedine adipum lavari, et sic coinquinemus ejus dicit ad eam : Corripuisti temetipsara jani, ut con-
claritatera. versa diis immoles benignis
? aut ampliiis, sicut
25 Jussit vero Iraperator statim Sanctam prope- videmus, in prioribus tuis inalis permanes ? lllavero
rare in carcerein u,sque in crastinum. Duin deducta dixit ad eura d Imperator, inea conversio completa
;
a custodibus fuisset beata Martiua in carcerem, ex- est quia non mesuadesintuiscontroversiisadesse;
;
Pax lienerose rc-
claraavit corain populo, diceus : inulta iis, qui liberata enini sum a vanitatibus tuis, et ab inipieta-
^1'ou'M l'"l"'-
nomen Christi noininant. In pace Christi iter istud tibus vanissimarum seductionum hiijus seculi, prce-
peragam. Et ingressa est carcerem gaudens, et glo- ceptuin accipiens a Doraino nieo. Mihi autera adhffi-
Vaim luudat rificans Deura ac dicens Custodi me Domine ut pu-
: rere Deo bonum est, poiiere in Doniino Deo speni
iii carcerc, pillam oculi, et sub umbra alarum tuarum protege ineam, qiii veritate nie continet, etuihil mihideerit:
me. Gratias ago sanct» virtuti tuae Jesu Cliriste, et quia oninipotens est Deusmeus. Seductio sermonuni
obsecro pretiosam et terribilem gratiam tuani, cu- tuorum jacula tenebrosa sunt, dirigentia in viain
stodi me a nequissimo et contaminatoAlexaiidro, qui tetram. Ego eniin habeo ca;lestein gratiain, et glo-
tuara bonitatem pro iiihilo rejiutat. Mortui enim sunt riam semper illuminantem oculos cordis niei ; qu:e
in tormentis pessirais et intolerabilibus centuriones te postponens, mancijiavit ieternissuppliciis Artemi-
iiovem, et ceteri dissoluti sunt ab humeris suis. Erat dein perversani tliesauros dispositionis iniperii tui.
enini immutanscenturionesquatuordecim. Pertotara Me auteni lajtificatain tenet mors Sanctorum, qui
autein noctein erat in carcere hymiium canens, et nie circumdederuiit per omnia et continuenint, obli-
(7 finn rn glorificans Deura. Voces autem raultorum virorum gaverunt vero patreni tuum diaboluni. Justus auteni
Anijcli. audiebantiir glorificantiiim Deiiin cum ipsa. in imbutione divinaruin Scripturariini, sicut p:ilma
CurcerciBlcsti 20 Maneautem jiissit Imperator Limenium quem- florebit, arefaciens inalignorum seductiones. Tollet
odorc ct Incc
damTribunum arabulare in carcerem, etejicereeain : anchoram statuens naviciilam ex procellosi pelagi
pcrliiinlittir;
antea autem adipibus et pinguedinibus eam perungi. fluctibus per fidelein gubernatorem, qui aniinam
Procedens autein Limenius de palatio odoratus est iiani gubernat, iii tranquillum portuni confiigiens,
odorem suavitatis, et aromate multo repletus dixit qui anchoram jactans est, ut ulciscatur de ininiicis,
comitibus suis : Odoratis et vos odorem nimium ? et victoriain siiiiKit de eis. Et ego transfretavi pela-
erat enim cum populo inulto. At illi dixerunt : Quia gus. dexteram milii extendenteChristoadpraisidium
odorem hunc cives fecerunt iirodilectaMartina. Alii vera; spei, ut vincani sediictionis tuai nequissiimira
dicebant Quia Dii propitii apparueruiit ei. Veiiien-
: cursuin. Video vero Cliristum coronantem ine, qui
tes vero ad carcerem multo amplius inveiierunt sua- juste iiiilii tribuit arma justitiaj coiifra iieqiiitias
vitatis odores. Aperieiis autein Limeiiius priinara jiafris tui diaboli.
januain, vidit lucein magnani circumfulgenlein eam: 30 Imperator vero iratus dixit ad eain : Non ino- invitatur ut
ingresso autein eo in propinquuni Iiabilacuhim (erat rieris Martina, sed ingressa sacrifica honorificentis- ittrcletsacri-
pcct
enini carcer multa habeiis habitacula) circuinfulsit siina; dea' Arteniidi. lilagni etpurissimi dii pulchri-
eum sicut fulgur, ut prae tiinore omnes tremerent, tudinis tuiE cognitionein inquiruut. Non ergo cogites
ipso priE timore in pavimento cadente. Cum necessi- blaspheinare coiitra eam. Deo laudaliilis Marfyr
tate vero surgens ingressus est in tertiuni habitacu- dixit: Jubes rae, Imperator, ingredi terapluiii,iii quo
luin, et vidit beatain Martinam sedentem in sede im- habitat, qui cooperatur tibi, iminobile liabens atque
periali, et multitudo viroruin forfiiini eraf circa eani, surduin et cieciim, decoro amictu idoluin? ad haec Ale-
quorum non erat considerare claritatem ; oinnes xander dixit Ingredere et : sacrifica proinpte, nt non
enim eraiit in albis ; ipsa autera tabulum li tenebat, a feris pereas. S. Martina dixit : Deo nieu gratiam
et legebat ha;c : Quam magnificata sunt opera tua largienfecertaiiti raihi liumili, ettejuliente, ingrediar.
Doiuine! orania in sapientia fecisti. 31 Cognovit vero ilajinon, qui liabitabat in idolo ilcemonem tul
27 Et timens Limenius egressus est inde, et am- Artemidis, quia veiiit Saucta perdere eum, et clama- ''^'" '"4"w-
vit
:
; : : :
I JANUARII. 1»
j,„„ cxhorre- magna, dicens Vae mihi quo fugiara a spi-
v't ^''"'^ : ! victus est a muliere per Christum, et iterum me tra-
mttlcm ritu tuo, Deus cseli? ignis me persequitur a quatuor didit tibi ? Prtefectus dixit : Dominus est, et potesta-
angulis templi. Ingressa est autem Beata in Christi tem habens mihi te tradidit, ut autsacrifices, aut pcE-
nomine sibi faciens cruceni, et respiciens statuam nisinfereas. Marfinadixit;Ecce non sacrifico : puni
idoli da>moniacara, dixit Imperatori ; Vide seductio- rae qiiantum vis.
nem tuam Imperator, oculos non videntes, aures non 34 Tuiic Prsefectusjussit extendi eam in conto, et glittliotis ct
audientes, manus non palpantes, pedes non ambu- cum spathis incidi memhra ejus. Ciim autem incide- tiitciiiis riuli-
Itir
lantes, vanam speciem, efligiem deornafam tabulis. retur, clamavit dicens Crux Christi adjuva me, quia
:
e Ego, Iinperator, sacrifico ei. Alexander vero su- in te est salus. Praefectus dixit : Circa maraillas un-
bitogaudibundus effectus, non intelligens quia irri- gulis attrectate eam, dicentes ei : Liberet te Dens ejiis ma III illis
iitnrpal, et deretur dixit Vivant dii, quia consensisti milii. Et
: tuus. Quse ungulis attrectata nihil omnino loqueba- lliigalis iiici-
fibiQit,
appropinquabat Sancfa ad idolum Artemidis, et dixit tur, nisi solis oculis ad Deiiin respiciebat. Accipiente duiillir
Tibi dico, qui liabifas in hoc idolo mufo, movete, et autera ea centum decem et octo incisiones ab uncinis,
stride dentibus, et egredere, seductio illorum qui tibi sperans Pr.^efectus Justinus quod jam expirasset, prse-
insensate sacrificant. Hffic dicens ad idolum, oratio- cepit carnificibus ut cessarent ab ea. Pendente autem
nem fudit ad Dominum dicens Omnium Rex ffiferne : ea, interrogavit eam Prififectus dicens Vis Marfina :
Deus, qui thronum invisibilis glori.fi contines, qui cae- sacrificare, et evadere cetera tormenta? aut iidhuc
los stal)ilisti, et terram fundasti, qui aquas condidisti, permanes in Christi tui fide?
Martina respondit Ego :
qui draconem contrivisti, et legionem effugasti in Christura habeo, qiii me
non sacrifico
conforfat, et
tartarico chasmate, qui periclitantes in securum por- abominabilibus diistuis, neque sentio illata mihi sup-
tum introducis, qui principalem pofestatem diaboli plicia, per eum, qui raihi misertus est Dominum Je-
in temporibus hominum ad nihilum redegisti, qui ab sum Christum.
omni gloria Angelica trementi te cnni timore sancto 3b Praefectusautem amens efTeetus per multas ho- alacrilcr redit
adoraris, ,\ngelicaenira agmina deputasti te adoi'are ras jussit eam deponi. Sed non valentem pr» pcenis iit carcerem :
solum qui tantam magnifudinem celi sapienfer in
;
.ambulare jussit eam in gr.ibatum poni, et deportari
stellis decorasti, et splendorem solis per justitiam in- in carcerem.Ipsa aiitem constringens sanctum stium
stituisti, qui lucentis ambitum Lunae ordinate cur- corpus, et b c.apillis capitis sui miiniens, propellens
sum suum perficere statuisfi, qui incontaminata et vero carnifices citins ingressa est in carcerem. Prae-
ffiterna pra?cepforum tuoruni reposita manifestasfi fectus autern in eqiio sedens profectus est in carce-
telucem jugem et lefernam cum tremore adorans de- rem, et invenit Sanctam iterum in sede siiblimi, et
precnr, non me deseras Domine, sed suscipe depre- splendi(lamhabentemfaciem,sicutradiuin soIis.Mul- insoliosedens,
cationem meam, et irreverendam et mulfimodani fce- tum vero afflicfiis egressiis est, et clausit carcerem, Itimine cir-
ditatem da?monis damnationi mancipa : et idolum et signavit annulosuo firmifer; et custodes fere cen- ctimfiisa
hoc manu hominis facfum destrue et seductione tum dereliquif. et ambiilavit ad Imperatorera. Deam tutiditt
: Erat
multimoda da;monis, et omni malitia plenum Alexan- autem Sancta psallensetglorificans Deum; et lumen
drum, in diversis suppHciis cognoscere facias, quia magnum erat in habitaculo illo.
tu es Deus verus, qui desfructionera in idolis habi- 36 Ingresso autem eo ad Alexandrum in paUatium, (lita rc liiiiie-
fantium fecisti,etsacerdotes eornm destruxisti.quia invenit eum ccenantem. Quem Iraperator admir.ans ritlori iian-
benedictus es in secula. Amen. dixit ; Quid hiic sic venisti Praefecte tali liora? qui titila,
Fitliiiiiie 32 Et mox tonitruum cum fulgure factum est et :
dixit : Sicut jussit iraperiuni tiiiim, injustam M.arti-
initHi iiitc-
ignis cecidit decajlo, et combussit sacerdotes de tem- nam po?nis .afljigend.am, spafhis incidendam etungu-
reitiil;,idolitm
plo; et multitudo populi mortua est, et Imperatoris lis aftrectandam ipsa : ei exhibui a raane usqiie nunc,
roafriligilur.
partem dexteram purpurai combussit, et idolum Ar- sicut prospicisindumentummeum; et .ippensa atque
temidis in favillam redegit. Reata vero Martina di- poenis fradita, nec mortiia est, sed, quod plus est.a
xit Gloria in excelsisDeo, et in terrapax hominibus
:
nohis inflicfanonsentit^flagellisc.-esa cnrsim ingressa
bonaj voluntatis, qui dat pacem diligentibus se, et est in carcerem, rae sperante qiind pendens expiras-
qui invocant nomen suum in veritate. Ecce qu.-e mihi prsecepta siint a tiio imperio feci.
set.
a Nf. S. Max. polcns, iiiii Imperatori
37 Tuum vero est cogitare, quid jiibeas de ea. Ale- jtilietitr fcris
dixil.
b .\(ltlil Ms. Hqml. aurciini, xanderautem dixit ei P.atet fldiicia securitatis ejns,
: objici:
e Sapttt^ scliolaslicus n S. .Xtttntsliiio aliinqttc cjlis U'i'i scrt- qiiam habet per incantationes. Feris trad.atur, ut de-
ptortlins itsttrpatltr pro Jitriscoiisitllo, rt hliclore.
cerpafur, etdissipata intere.at. Pnrro Justinus tacuit.
d .!/.«. S. Max. A. A. forle Alcxandcr Aususte.
e Moiiibr. Vis Innicralor, iit sacnliccin. Mane autem carnifices direxit, ut eam adducerent.
Ingressae autem PrjEfectus Imperator Alex.an- dixit :
CAPUT V. (ler jussit te s.acrificare; si vero non sacrificaveris,
feris te tradere. Beafa aiitem Martina, eff^ulgens si-
Leo mansuefactiis, spreUe illecebne. cut radius solis, dixit : Ego in nomine Christi, qui
passus est pro nobis, in eiira credentibus, in gloria
.Lit iratus Iraperator, non considerans miracu- permanens, credo vincere te. Aliquando enim per
lum neque virtutem invisibilis Dei,dixit ad Justinum Angelicam virtiitem.perfernemntuin Ajiollinem sub-
Prffifectiim Accipe injustam hanc, suscipe eam, et
:
verti, et.id nihilum redegi; iterum c lampadibus et
tensam cum .spathis.uncinisque ferreis acutis extor- li throno decorafam Deam ."Vrfemidem igni fradidi;
que, quatenus lucem istius .seculi derelinquat. Ego et inirabilia, quEe in virtute Dei facfa sunf, ignoras,
eniin valde niferore siim pleniis, et videns eam jam et obdiiratus es? mtiltimoda perversitate inimici in-
Jiti-litit Prip- consternatus persisto, et quid faciam nescio. Priefe-
fecli sltillitm
duratiis es, surde dissolutione profuuda, coenum in-
ctus autera suscijiiens eam mox ambul.avit ad Vrx-
irttilclilittcta digesfibile, naufragium anim.x' tuai, in chasmiite tar-
torium, et sedens pro tribunali, prfficepit introduci
irriiicl Siin- tareo deposuisti.
clil B. Martinam dicens Ingrediafur destructrix tem-
:
38 H.fc aiidiens Justinus Pr.-efectus iratus dixit :
pli, et videam, quid velit. Ipsa aufem
ingressa est Parata; existant dnnec revertar a palatio pro-
fer.-p, :
subridens. Prififectus autem dixit Irrides me inju- ;
pero enira accersire Imperatorem, quatenus veniat in
sta, quia
adhuc dereliqui te vivere? Per solem mun- amphithe.atrum. Dum vero introisset in palatium,
dissimum faciam interiora tua projici canibus, si
non dixit Im])eratori Obsecro meum domimim venire in
:
sacrificaveris diis, ut videara quale solatium
adhiheat amphithe.atrum. Ciim ipso vero protinus .ambulavit,
tibi Christus tuus.
B. Martina dixit Nonne liabeo et feceriint eain utrique iiiter
:
feras jiicfari. Sancta
irridere, o impie, a impotentiam
Imperatoris tui, quia autem Martina dixit Videte, en meum
: sacrificium.
Pra,>fectus
' .
16 ACTA S. MARTIN/E VIRG. MART.
In nomine Domini mei Jesu Christi, et per agonera Leo Enme-
Ex iiss. Praefectus dixit Imperator istam, qu:e Deos
Viile
Jimm inter/l'
intmlncta in nostros comminuit discerpatur ita a feris. Erat au-
; meum, et martjriura meum, adnihilum redacti sunt.
cit.
amphithea-
tem leo iraraanissimus, qui comedebat quadraginta Imperator vero leonem remitti jussit in caveam. So-
Iniiii,
libras carnis quotidie, et pauis mundi libras viginti num fecit aliquem venator, et leo surgens impetum
octo; et in potu ejus e tjsanas decimatas octo; hic fecit, et cepit Euraenium parentem Imperatoris, et
non comederatper diesftres, ut devoraret Beatam. interfecit eura. Et omnes clamaverunt voce magna
Sedens autera Imperator, et tristis existeiis, praece- dicentes Salva Iraperator, quam Deus et fera rai-
:
pit eam introire. Ingressa autem illa sonus magnus serantur, et absolve per quani et Dii perieruut; per
de ckIo factus est, ut omnes tremerent, et dixit ei quara Deus, qui in cielis est, manifestavit qui Iiabi-
Imperator Crede mihi sicut patri tuo, et consenti
: tabant in idolis dsemones, quos et efFugavit. Impera- Explosh ty-
ranni boHn-
milii diligo enira te valde per Deos meos, ut dissol-
: tor vero dixit Noraina Martina Dia Deum, et absol-
:
lionilnis,
vas irara raagnam qu;e circumdedit te; faciara enim veris. Beata Virgo Martina dixit : Ego Christum
te dorainam palatii niei, et omnibus cognitam esse Deum conflteor, qui dat raihi potestatem, et illis qui
Imperatricem. Vel verbo dic pro satisfactione populi confitentur eura, destruere mendaces Deos. Hunc au-
tteiliiii l'rtri(S adstantis, etnon sacrifices, sed tantum dic quia : tem, quera tu Dia confiteor esse h asreum, et
dicis,
blanilitiis teit- magnus est Deus ^eO; sic enini et virtutem, et timo-
: in ipso habitare dEemoneni malefactorera, neque au-
tatiiy . rem omnium Deorum contines ; et satisfaciens vives dientem, neque videntem, quem per orationem fide-
compatiens imperio raeo. lissirae confido sirailem effici ApoIIini. Meraoro enira
39 Sancta autem Martyr elevans oculos in cffilum, dicere Christura per Apostolura Paulura in Spiritu
Lunien meum
et extendens nianus suas oravit dicens : sancto Lex enira subintravit ut ingrediens abundet
:
Doniine Jesu Christe, inextinguibile lunien raeum, peccatum; ut enim abundavit iniquitas, superabun-
impnlluta claritas, Rex ffiterne, qui tIu'onum imraor- dabit gratia. Lex introivit Imperatoris, quara facio.
talitatis habes, qui cognitionem Deitatis tujE manife- Annuntiaverunt ProphetEe et praedicaverunt Apostoli
stas,etSanctostuos coronasti.perfectam me inagone legem Christi inteautem superabundavit peccatum,
;
custodi. Ad Imperatorem autem hac dixit : Demino- permalignamtuamimpietatem aeternointeritutemet-
rata cognitio, comminaris mihi, ut terrens me prje- ipsum obligans tuo vero peccato malaique conver-
;
pares mihi mortera. Cognosce vero, quia magis con- sationi superabundabit gratia Christi, ut dissipet tuum
sentiome a feris devorari, ut vitambeatam ffiternam- sacrificium malignum, quo convertantur homines a
que apud Cliristura merear, quam tuae seductioni viis vestris, et patris tui diaboli.
consentiens in laqueum incidam mortis aeternae. reducilur in
43TuncAIexander iratusjussit Sanctara in carce-
carccrem
40 Iraperator autera jussit absolvere leonem, ut rem retrudi. Irapulsa autem gratiaChristi ambulabat
devoraret eara. Erat enim leo rugiens in cubili suo, dicens Diligam tabernaculasua Domine desiderat
: :
olijicitiir tco
ut oranes terreret. Venator vero qui eura nutriebat animamea, etadhsesit adte Deus viventem in secula.
iti, qui ci
btantliliir .
aperuit leoni et egressus est leo rugiens super San-
: Custodi me a laqueo quem statuerunt mihi, et ab
ctam, non terrorem ostendens, sed delectationem,et scandalis operantium iniquitatem. Doce animara
pro ea dolorem insinuans agitabat vultum faciei suae, meara Doraine justiflcationes mandatorum tuorum, et
dilectionem demonstraus; et cursumarripiens ambu- misereremeisecundummagnammisericordiamtuam.
lavit ad Sanctam, et inclinans se osculabatur pedes Et introivit in carcerem glorificans Deum. Et erat
ejus. Sanctaautem dixit Fulges virtutibustuis Deus.
: cura Sanctis triumphans et gaudens, atque festa ei
Agmen enim gloriosum erga passionera meam subsi- agens per totara noctem, qui eam salvat CJiristo.
stensprospicio a dextris et sinistris gloriticantes An-
a Ms. S. Max. insipientiam,
gelos Deitatem tuam, et contradicentes contrariae
b j>/0"i(jr. capillos. c Wem, lampo. & Ms.S.Max,l\i<iro,
virtuti ferarum immanium, et rugitum earum in c Idcin its. disanas. Itip. tipsanas. al. plisanas.
Ms. S. Max. trieinta.
correptionem Alexandri mansuetos mores ferarum
;
f
g ii'a Jovem.
trani^latos, quos pro cognitione veritatis tu obturas, Max. aerem.
h ils. S.
ob multimodam etdecipientem gloriam eorum qui te
oderunt. Non me communicare cum eis perraittas, ut CAPU r VI.
in poenali agone rae existentem integrara sospitem
conserves in tua misericordia Deus meus. Ignis aliaque tormenta supemta.
ilta liiiperii-
41 Et htfic dicens Iraperatori ait Vide Irapera- :
torein hortii-
tor, qui mihi intulisti poenarura et ferarum virtutera,- ost vero duos dies processit Imperator sacrifi-
tur ut Ctut-
slumagno- quia Christus qui fecit caelum et terram, mare et cium facere, in templum, ubi erant duodecim idola;
scat. omnia quaa in eis sunt, voluntate Patris victoriosis- et pra;cepit adduci Sanctara. Quaj venit splendida
simus est. Ipsi enim soli omnia subjiciuutur. Ale- Et dixit ad eam Invoca Aia Deum, ut sal-
sicut sol. :
xander dixit Quouiodo ergo furor leonum subjecit
:
veris. Sancta vero dixit Ego noraino eum idolum :
se tibi ? Saucta Virgo dixit Non habeas in incertum
: spurcum et iraraundum fac ergo quod vis rae enim : ;
veritatem, sed dilige Christum, qui et ApoIIinem non inclinas pro eo quod mecura est Dominus meus
Mnrtina ilc-
tuum iii pulverera redegit, et Artemidem seductri- Christus. Tunc pr^ecepit eani suspendi, et unguHs
rnm radiUir
cem tuam interemit. Cognosce Christum, qui Ange- radi. Attrectata verodicebat : Ljetificasti rae Doraine ungiiUs.
lis pra;cepit, desertani et coutritam Artemidem cura in voluntate tua, et in opera manuura tuarum exul-
habitante in ea in favillam a fuudo mancipari. Co- tabo. Nota fecisti ancillge tuae mirabilia tua : justitia
gnosce Deum, qui illuminavit priores tenebras, et tua justitia in aeternura : judicia tua luraen verum,
convertit errantes, et leonem pacificantem, et pro co- etieternum.
guitioue tui erroris, et conversioue tuK feritatis mi- 45 Et iugressii; sunt incisiones usquead ossa ejus. Torqiientes
tiorem uaturara leonis ostendit. Clamabat autem i^rtEco dicens Confitere Martina eam Dei vir- :
liite crucian-
42 Imperator autera vidensleonera mansuetos mo- Aia Deum, et salva eris. Illavero dicebat Christiana ;
tiir.
dos et reverentiamamoriserga Sanctam esse facien- sum, et Ciiristura confiteor. Amplius vero cruciabant
tera, etalacreraChristifaraulamintormentis omnibus eam. Ipsa vero dicebat Lux Christi orta est justis, ;
constanter existere, dixit ad eam Humilia temet- ; et rectis corde laititia. Indolueruut omnes qui eam
ipsammoribus, et confitere(/Dia; ip.se est etenimqui cruciabant, et ossa ipsoruni usque in uiedullas, et
te adjuvat. Sancta Virgo dixit Quera valde diligis : dixeruut ad Imperatorem : Precamur te, Imperator,
Apollinem, qui aniraam tuara in perditionera depo- libera nos de pcEuis istis, Angeli enim Dei cruciant
suit. non adjuvit, neque Artemideni ex omni nequicia nos. Et dissoluti suut ab hunieris carnifices.
ejus eripuit et quomodo me potest adjuvare aUquid?
: 46Alexander auterairatuspraecepiteara igni tradi, lii ignem con-
et jicitnr.
. : :
I JANUARII. 17
vero facieliant quae jussa sunt,
et coiisiimi. Miiiistri mirabilem gratiam Patris tui et Dei nostri, Dominc E>. iiss.
et inceuderunt ignem coiiiosum, et jactaverunt eara Jesu Christe, donasti nobis; qui S. Job probans per
in medium; qure clamavit voce magna et dixit: Deus nequissiraum diabolum, non invenisti in eo malitiam,
qui de c<elo in terrara prospexisti, et dedisti Filiura cui et contestificans fuisti; tu ergo Salvator, qui
tuum, ut videat si estintelligensautrequirens Deum, beatum Tobiam castigasti, et pro ea quam in te ha-
adjuvame humilem; justitia enim de ca;lo prospexit, buit, irreprehensibilem dilectioneni, pietate tua mi-
et veritas de terra orta est. Et dixit Imperatori Audi : sertus es vita; ejus; qui raanifestasti caligines tene-
Imperator : didici sacras literas, qua; instruxerunt braruin , et veritatera declarasti ;
qui destruxisti
animam meam, qua^ dicunt milii per Apostolicam vo- raedium parietem, teinetipsum ostendens in opere
cem, omnia sufferre, tribulationes et angustias, sup- caritatis; qui mortificasti tenebras, et destruxisti do-
plicia et necessitates et per ha!C habere sublimissi-
; loi-es perditionis; qui redegisti quse de terra sunt in
mam fidera, per quam cognoscitur Christus Deus, terram, et fecisti quaj de caelosunt-esse in cailis; qui
spes Christianorum, per quam quidem cognitus est esuristi et passus es, et crucera sustinuisti pro no-
Deusretributor ab his,qui nomensuuminvocant. Ca- bis; qui in profundum descendisti tai'tarura, ut tua
ritasenim crescit raultiplicans raandata; et qui pati- raorte nos immortales constitueres ; qui illuminasti
tur pro nomine Christi coronatur. Imperator autera priores tenebrns, Domine Jesu Christe liberator, in-
valde tristis erat, quia vincebatBeata. Et mox pluvia strue animam meara ad dulcedinera viscerura raise-
quivioxdUsi' facta est magna, et souitus venti, et dispersa est ricordiae tuae, et connuniera rae cura fidelibus tuis,
palur flamma, et incendit qui circumstabant omnes. qui tibi fideliter placuerunt, quia tu es qui electionem
47 Pestilens vero et inconstans Alexander male- fecisti Sanctorum. Te invoco Doraine Jesu Christe
ficiis multis deputabat mirabilia Dei ; et pnvcepit co- liberator omnium, et te adoro, et te deprecor, et tibi
mara capitis ejus radi : dicebat enim; quia in capiUis snpplico, qui me liberasti de multis malis, quffi raihi
ejus jacent raaleflcia ipsius, quia victoriam per ipsos ostensa sunt : verum in Itiraine vero tuie Dei-
luraen
rtidilnr coptit sperat facere. Et fecerunt ministri quffi prsecepta tatis, salva me c»lestis Domine Jesu Christe, apud
rjiis sunt; et raseruntcaput ejus. Dicit ei Imperator: Quid quem non est personaruni acceptio: perfectara in tui
est Martina quod habes facere? Ecce victa est magia norainis confessionejube ine suscipi intuam gloriam,
tua, confide magno Deo a Au et huniiliare ei. Illa ut splendide induta effugiara maliim quo circuindata
1, Cor. II. \. dixit : Sci'iptura est in Apostolo : Mulier si habuerit suni. Redde vero m.aligno Alexandro, sicut operatus
13. comam capitis, gloria ejus est; tu autem gloriam, est in innocentibus, et in tua ancilla: afilige vero cop
quam Deus dedit in mundum, in propria ejus factura ejus incredulum, ct obdura lapideura ejus spiritum,
prixdicit llior- amputasti ; auferet Deus regnum tuum a te prssente ad correptionem eorum qui conteninunt tuam magni-
lan IiitperalO' te, et a gloria Dei persequeris, et in dolore nimio tudinem. Ego enira etsi paupercula sum, et pecca-
confusione indutus raortera exspectabis. trix, i'Ogo rae inveniri raundara apud sanctain tuam
48 Et jussit eara arabulare in templum , in quo pietatera ;
quia agonizavi pro veritate tua, et Filii
erat Isii et includi eam. Ingressa autem ea, clausit tui Doraini nostri Jesu Christi, cui est gloria et im-
mdudiinr Imperator januam terapli, et signavit annulo suo, et perium in secula seculoruin, ,Amen.
teiiiplo Jovis
per triiliiiim.
regressus est in palatium suura. Sancta vero erat SO Et post liffic dixit carnificibus In quo directi :
riipiie plccti-
voce cti-
glorificaus Deum per totara noctem et diem. Omni estis, complete jussa vobis. Et vitam finivit per gla- tiir
lcsti subsecii-
autem die Imperator et Sacerdotes ingrediebantur in dium. Et vox de cjbIo facta est: Qua; certasti pro
Adsiinl ei An- templura, et minirae ingrediebantur ad illam, quia nomine meo Martina, ingredere cum omnibus San-
ijeli.
audiebanturvoces raultornra sanctorum Angelorura: ctis confessionera coinplens in regno cielorum, et hodie
et Iraperatordicebat ad eos qui cum ipso er.ant: Ma- mecum cris in paradiso : lEctare cum patribus tuis, cxtincti sti-
gnus Deus '{,ivz omnes Deos congregravit, quatenus Et facta hac voce ceciderunt in faciera suam, et mor- ctoribm
instruant et raoneant Martinara. Tertia auteni die tui sunt.
taurorum imraolationem prEecepit fieri, et instructam 81 Tunc venit Episcopus a Rythorius, et omne
confessionera deorura. Turbfe auteni aperientes vi- Sacerdotium Romaniim, et adduxerunt sanctura cor-
derunt Beatara sedentem in sede, et cum ea existen- pus ejus cum canticis et hyinnis spiritalibus in sex-
tera chorum, quorura gratia pulcbritudiuis onarrari tam regionera, ct posuerunt in b onychinum larna- l)
Jnpiler cor- non potest, et incensorum raagnum odorem Dia ; cem, glorificantes et laudantes omnipotentem Deum sepelitur.
riiit el coii-
autemcecidisse,etin pulverem redactum esse.Stupe- qui in cslis est, in horto qui vocatur Mirabilis ; erat
Iriiiijitiir.
factus autem Imperator in tanta exultatione S. Mar- enira c pulcberrimus locus.
tina!, dixit ad eara Ubi est Deus l^eC;? Sancta Mar-
: 52 d Iraperator autera Alexander percussus est (l
tina Rationem fecit Christo de .ApoUine et
dixit: dolore cordis e,adem die, et sicut rabidns canis come-
Artemide, et non dixit veritatera; et tradidit euni dehat suas carnes, et dicebat gemens et tremens ;
angelis tartaricis, et comminuerunt eum sicut Apol- Miserere mei Deus Cbristianorura, quia transgressus
linem. Et tuura iraperium, quod cuni raagna confu- sum praicepta tuaChriste, et exacerbavi te, et noraen Tijriiniiiis iri'
sione indutus es, postponens instituit. tuum persecutus sum, et ancillam tuara gratis pos- ''"'" "'"""-
havi. Juste a te crucior; sicut feci retribuisti mihi. '"
a 3tontbr.]o\i.al.bija.
Et exspiravit cura supplicio multo, et discerptus et
CAPUT VII. dilaniatus. Et vox de ctelo faeta est Ingredere dirc morUiir. :
Alexander in clibanura gehenna;, vade in tenebras ciiiii tcrrceniP'
Martinm et tyranni disjiar ohitus. exteriores tibi enim pra.q)arata est tenebrosa poena, '"
;
ad qiiara dainnatus es. Factus est autem terrsemotus
raagnus, et crediderunt Deo in eadera die, qui erant
Miirtina mor- I uno vero Imperator iratus jussit eam duci fo- in urbe Roma pro voce, qui^e facta est de ckIo, ani-
ti luldieilnr
ras civitatcm, et gladio caput ejus amputari. Sancta ma? duo millia triginta. Et post dies e octo passionis e
auteni Martjr gaudens in exitu laboriosi hujus se- ejus regnavit f Maxiininiis Ciesar, et siiscepit eum
f
culi, oravit dicens: Gratias ago tibi Domine Deus, omnis Romanus Sen.atus. Completumest .autera raar-
qui Sanctorum choros eonflrmasti; et raagnura et tyriiim S. Martinas Kalendis Januariis. Honorantes
gloriosum et terribile noraen Deitatis tuEe adoro, qui autem Sanctfe fidem et passionem.oremus fra-
hiijiis
manifeste tenebrosum inimicum dispersisti, et insen- tres, ut merearaur cum oninibus Sanctis fieri consoi*-
satos et immobiles seductionis eor'um dajmones in tes, et gratiara invenire apud Dorainiim nostrum Je-
pulverem redegisti ; qui glorioso intellectu ancillam sum Christum, cni est honoret gloria, cum Dco Patre
tuam in perfectione confessionis iax instituisti ; qui in iinitateSpiritussancti,in seculaseculnruni, Amen.
12 a
:
18 INVENTIO S. MARTIN^ VIRG. MART.
E\ Itai.ko a Al. Ritnriiis. «/. Rilhorius, !ii Ms- Itipnt. ilec!>t nomen. Ila-c educi potuei-it. Erat vero arca altari transversim ab
pautlo alitcr nnrrnl Mar.-^itius llonoralits c.r anliquisbibliotlicc(B Occidente in Oi-ientem imposita. Ad ejus principium
Mars.
ValicancF monumentis, in hunc fcre moiium : J;iciiil S. Marlinre
Uo:<OiuTi-
aliquolrficbusiiiscpuHum corpus,(lonec admonilusa Clirisliano versus Occideutem, caput erat S. Martina;, serea
quopiam Ritorius Episcopus, qni niclu perspculionis in ca?mi- in lance, longa palmum ac duos digitos, alta digitos
leriis lalebat, ciim eodeni Christiano iiluc vcnit,
rcperilque sa-
.S'. Hlarliine duos ac semis, non admodum crassa, et jam vetustate
corpus ab cnim corpusa duabus aquiliscuslodiri, una ad caputalteraad
pedes excubantc, ne quid .^licunde daniiii paterclur, Argumenlo exesa. Ex verticis commissura erat conjicere mulie-
aquilis custo- quam sin-
id fuit quanti apud Deum meriti csset Virgo invicta, bre cranium esse. At lanx illa pluiMlius erat ossibus
rfitum,
gulari hoc honorc clignab.itur. Erat vero corpus Virginis adeo
imposita, quie per.spicue patebat esse cujuspiam te-
.•<plen(litum,
speciosum taliquo splendoreconspicuum, utmagnum intuenli-
bussolatium afferrcl. Clam illud sopeliere, Dei in Virgiue sua neraj Virginis, erantque fere quotquot ad huraani
iriumphum laudibus cclebrantcs. Erccta dcindc isthic a Ghri- corporis compagem necessaria sunt, aut certe dee-
stianisestiedes, Marlina? honori sacra, deinceps fidelium devo-
rant perpauca. luter illa vero ossa plumbea lamina
lione illuslris quippe cujus lilulo iintiati Sacerdotcs reperiun-
;
tur. qui sacra isiliift decenter procurarent. Aliquanlo post reperta est, cui insculpti erant characteros, sed ita SS. Concor-
posl in Urhem S. Antero Papre mandatum divinitus, ut inde pretiosum hunc situ ipso erosi, vix ut legi possent. Sejungebat ossa (Ui, Epiphaiui
Irnnslatum. thesaurum tollcret, atquc in Urbem ad locuni a Deo common-
haec a Sanctorum Concordii, Epiphanii, et Socii eorum et Socii reper
slratum Iransferret. Abiil sanctus Ponlifcx cum Christianis
aliquolad locum in quo prius condilum eratVirginis corpus; corporibus fictilis tabula, atque alia marmorea circi- '<« reUqiiiie.
arreptoque ligone suis ipse manibus effodcre terram coepit, ter palmi magnitudine, in qua ha3C visebatur epi-
ceteris opus prosequentibus. Repcrerc tandera defossum the-
saurum. unaque gloriosorum Martyrum Concordii et Epiphanii
graphe
isthicquoquetumulata corpoia suntque simuIRomamdcpor- :
lala alquc in horto quodam sepuUa, ipso loco ubi nuperrime
invcnta sunt. llcec ille. De S. Anlero, a quo in Vrbem translatns
S. ilartina' retiqnia^ scribil Ilonoratus.agcmus lllJnnunrii.Qui
hi s/n/Concorditis (7 Epiphaniusil/rtjVyrcs, /icr(/H»( comperinins.
b Id estj urnam ex alnbasirilc, est cnim iif^v^ urna, capsa,
scrinium, ^"sK vcro ideni significat qnandoque (iiiodctla^xaTphvi'
c Jl/s. 5. Max. locus vcnuuis sicutparadisus.
d liepufinant linic nari'aiioni tjui Alcxandri res gestas scri-
^ (o(pm 2 EP/P/)ANU
jisere nuclores Ethnici.Sed nec ipsi intcr se conscntinnt.nam alii
occisumtradunt Mogunliaci, alii in Sicila, ,s(i;cSiciIia vico, dttm
adversnsGerinamisOallinm infesluntcs cclerrime pruficisceretur; (y xocvo eoa3?" h-<
3lors Atcxan-
ilrl Imp-
rum tamen eum vicum alii iu Gallia, alii in Dritannia locent: Secundiim Iianc in.^^cript.ionem ingenti ossium copia
alii dcnique a Germano srnrra. alii n Hrnnihjts inritante Maxi-
mino interfeclum scribunt nl vidcantur inortis geniis dissimu~
:
erat reliqiium arciie confertum ac duobus capitibus.
lare votuisse. Quamquam potiiit pcrpclraln civdc Vircjiniscorripi Re (liligenter inspecta, deprehensum est, tria esse
vio&rore, ut hic dicitttr, dcin niintiataGcriuaimrum in Gallias
corpora. duo nimirum integra, ex tertio vero partes
irruptione, mngnis ilineribus, nt scribil /V.ius Lanipridius. eo
contcndere, et,uteral suspiciosissimus. {qnod iilcm testalur) do- quasdam capitis ac tibiae, et pulveris haud parum.
lore crcsccnte, tritcidari a suis, subseculis eodem tcmpore,
dcinum Hfec sunt corpora Sanctorum, quoe via O.stiensi re-
ctiain in Urbe, qnw hic nnrranlur portentis. perta cuni S. Martinre corpore, translataque in Ur-
c forte. scxaginia octo.
1 Imperare cccpit Maximinus mense Martio, anno Christi 235, bem,ut ex veteribus BibliothecEeVaticanie MSS.patet.
ini}icravit(]ue triennio ct paucis diebus, ut F.utropius scribit. 3 Sub hac arca duo vetustissimi visebantur trans-
versim dticti parietes, intra quos interceptus locus
EVVENTIO S. MARTIN^ paris arcae capax et multa isthic ossa reperta, sed
:
pleraque in minutissimas partes ac prope in pulve-
Ex narratione Italica MAnsn.ii Honorati rem redacta, absque ullo nomine aut inscriptione.
Presbyteri Congregat. Orator. Erant tamen supra tenues marmoreas tabulas absque
ulla alia theca collocata.
SanctasMartins Virgiuis ac MartjTis repertum 4- Huie vero fortunatissimas rei adfui ego quoque,
S. MartiiKE
25 Octobris die anni mdcx.wiv. Romae est cor- et Franciscus Grillus Romanus Sacerdos, Matthfeus
rdiquice in-
pus, in crypta, sive, ut vocant, Confessione Bertochius ejus Ecclesiae Presbj^ter. Petrus Beretti-
vcnla; 2d Oc-
tob. 1034. ecclesijE ei olim dicatffi.
Erat ea crypta vetu- nus Cortonensis pictor, Franciscus Mochius Monte-
state jam prope collapsa ideoque Petro Berettino
: rovicensis sculptor. Joannes Baptist-a Soria Roma-
Cortonensi, pictorum Academiae Pra;fecto. publica nus architectus, Alexander Algardius Bononiensis
ejusdera Academiae auctoritate tributa, eo jure ac sculptor. qui modo Academiae illius Officialis est,
modo, (luo transscribi certis liominibus ac fami- aliique.
liis ecclesiarum sacella consuevere; ea tamen lege 5 Sexto postdie iisdem praesentibus, sublatus est
ut illam dotare, instaurare, atque ornare qua libitum apertumque quod in eo erat sepulcluMim
lapis altaris,
esset ratione teneretur. Cum igitur eam ad formam duorum circiter quaquaversum palmorum, undique
quae nunc cernitur redegisset, jamque curaret sibi fultum marmore; in eoque duo reperta vasa vitrea
isthic sepulchrum statui. ubi ad decera palmos ver- magnarum lampadum, palmum circiter alta,
instar
sus altare est huraus efibssa, vetustus detectus pa- ambo tenuibus e plnmbo laminis cooperta: supra
rranciscus ries est, eoque perfracto arca intus reperta. Res alterum tabula erat parva, e nigro lapide, quatuor
liitrberimis illico ad Franciscum Barberinimi Cardinalem Ur- lata digitos, palmum longa, cui haec erant incisa:
Cnrdinalisec-
DANi VIII Pontiflcis Maximi nepotem, illius ecclesiae
cleMO! S.
Protectorem delata est qui mox id jussit Cardinali
:
Martina: Pro-
lcctor.
Ginetto Pontificis Vicario nuntiari.
2 Missi ab his Antonius Torniellus Vicesgerens,
Joannes Severanus Sanseverinas ex Congregatione
Oratorii Presbyter, Hieronymus Brunus Firmanus
Sacerdos, ut inspicerent considcrarentque diligenter
universa, atque ad se referrent. Accurate illi man-
p/pMn /J)
data executi simt. Arca erat flctilis longa palmos sex in hoc vasc reperta sunt qusedam ossium frusta cum
ac decem digitos duos palmos ac duos digitos lata,
;
medullarum succo aliquo, adipis quoque particulae
alta palmum ac dimidium, duos digitos crassa, tri- suo adhuc praiilita> candore; in irao vasis raateria
bus antiquis cooperta imbricibus, intra duos parietes qua?dara sanguinea et tenera, forniam fere referens
conclusa. atque ita undique humo aggesta et saxis cordis.
constipata, ut nemo onmino
suspicari posset, tam 6 In altero vase, ejusdem quidem raagnitudinis,
pretiosum istjiic delitescere tbesaurum. Quse obsta- sed absque ulla insci'ipf ione, repertus est pedis dextri
cula fecere, ut non nisi ingeiiti labore ac molimine pecten cum suis articulis, partim adhuc connexis,
partim
I JANUARII. 19
partim divulsis; tleerant tamen digitnrum articuli, cisco Barberino, Burgliesio, Ginetto, Caesarino, Don
Extra vero vasculum in ipso sepulchri pavimento, Antonio, multisque aliis utriusque ordinis Proceri-
reperta sunt aliquot exigua ossa, veli particulje in bus. Curavit Franciscus Barberinus illius ecclesiae
pulverem redacfffi, particute aliquot pntrefaeti jam Protector et benefaclor, ornatum adhiheri, quem
ligni, crux parvula e ligno affabre tenuissimo opere tantus merebatur thesanrus. In ara maxima publicae
elaborata, superne perforata, ut funiculo appensage- populi venerationi sunt eae reliquiae qua par erat cae-
stari facile posset, omnis expers cariei. remonia ac solemnitate expositie. Ad augendam vero
7 Extractae eae reliquiae omniquediligentiaabillis populi pietatem concessit Pontifex plenam indulgen-
Sacerdotibus in eadem crypta compositie, ubi otiam- tiam reliquias illas pievisitantibusa primis ad secun- IndnUjenlilis
conccdU.
num asservantur atque ad certiorem earum custo-
: das usque vesperas. Concurrit igitur ingens isthuc
diam non solum clave obserata estcrypta, sed binis populi mulfitudo.
dictorum Patruni sigillis munita, et diu noctuque 9 Hartemis Hmioratus, quideiiide S. Martinae Acla
summo studio et fide ab iis qui inventioni interfue- Italicit edidit .usiis jirxcifue. Momhritio et variis MSS.
rant, custodita. bihliotliecaruin Vaticanxet Valli^ellaiix, addiditque eru-
l'isil ais reli- 8 Venit eo deinde illasque reliquias visit ac reli- ditas anmUiiiones, et bistoriam inventionis. Alexander
//HiasUaDAms gioseveneratusestFranciscusBarberinus Cardinalis. Donatus noster lih. 4, dn urbe Roma, edito an. 103!),
quoque Urdanus VIII, Pontifex Maximus se- cap. 12 teslalur novum S. Martinfe lemphim a Fninci-
Mmmus^'"' ^P^"
quenti die Martis 28 Novembris, post meridiem, eo sco Cardinale Barberino wdificnri, a Ubdano VIII, /'roHftf
venit cum Cardinalibus Torres, S. Onuphrii, Spada, Tiburlini lapidis exornari.
Saccheti, Pamphilio, Santiicrucio, Brancacio, Fran-
DE SANCTIS MARTYRIBUS BONONIENSIRUS
CAJO, JACTO, HERACLO.
H [aiid viikjo lii noti Mortijres
Miirtijroloqio S. Hieronyini liis
: mentorantur in
verbis ;
MS.
In BononiaCai,
nuarii cotuntiir,
hi in eodem
Hermetem, Agg£eum,Caium; namet
MS. Martijrologio pridie Xon. referunlur.
Jacti, Heracli.A'cc siispicclur quis eos esse quilVJa-
DE SANCTIS MARTYRIRUS AFRIS
VICTORE, FELICE, N ARCISSO,
ARGYRO, ET SOCIIS.
MS. MartyroloQium lnsveibis InAfrica, Victoris, Felicis, Narcissi, et
rlos exliibuit idem S. Hieionijnu :
Argyri, et aUorum iv.
DE SANCTIS aiARTYRIBUS
PRIMIANO, SATLRNINO, ALIO
SATLRNINO, VICTORE, HONORATO,
LELCIO, HERMETE.
H MS
.lem
:
quoque, liaud alihi observatos,
S. Hieronymi, in quo islhccc
Martyroloyio
accepimus ex eo- Vietoris, Honorati, Leuci, Hermetis. Illud
Papia positum sit, ab eo qm
Papa pro
Marlyrologiiim illud iiin-
pli/icavit, an viri nomen sigmticet, liaud statiamiis.
habentur Papa, Primiani, Saturnini. Item Saturnini,
:
'iiC?
DE
20
DE S. PARACODA EPISCOPO VIEMENSI.
ClttCAlK.CllR. psiderattir in Martijrologio Adonis Vieiniensis, socium in Ecclesia Christi reliquit. Vides Frater
CCXXX1\. .quod Hcribcrhts Rvsweydufi nosteredidit, S. Pa- Orientalem Ecclesiampropter celebrationem Paschae
S.
1 JXKV-
Pamcoih:
insacnsl'ttsti&
iiomen.
Di
(iicf Adonis
racodse mnnen
biensisy et
hA'c
: sed in
Eotlem die sanctissimi
habentur :
MSS.
S. Laurentii Leodii, atque appen-
Monasterii Lo- ab OccidentaU disjunctam esse. Placuit ergo nobis
Apostolorura sectatoribus, vestrie unanimitati scri-
bere, ut secundum quod scriptum est : Vetera trans- ipsunu
Litterm Victo-
ris Papw ad
Paragotl?c, septimi Viennensis Episcopi. Endemque Ecce uova fncta sunt omnia; non tenebras se~
sierunt;
hnhet Martijrolofiium Germanicum, ac MS. Florarium quamur, sed hicem ut advertamus Prophetam
; :
Sancturum. Eadem fere Philippus Ferrarius, Beda, Populus, qui sedebat in tenebris, vidit lucem magnatn.
alique. Neque illa Adonis MaHxjrologio adjecta aliena Propterea Frater et collega in Domino, doce per 17.
matiu arbitror, ut censet Rosweydus. Quis enim credat Ecclesiastibi commissas.axvLunaPascha agendum, Isa. 9. V. 2.
ab Adone prcedecessorcmsuum pra^termissum? Pyrago- ut dicat nobis Apostolus : Pascha twstrum immolatus
Mottel ut Pa-
dam, Piragodam, Paragoden alii appellant. est Christus; et, Fuistis tenebrse,nunc autem lux in Do-
schaposl XIV
Varie ejns 2 De eo tsta saibit Joainies Boscius in Bibliotheca mino. Unanimitas fraterna, te in Domino salutat. Liinam curet
txiircssum Floriacen.-ii, qui et octnvum fuisse ejtis Sedis Antistitem Fratres qui apud te Viennje versantur, de nobis in celebrari.
nomcn. ostendit.Post S. Bionijsiutn S. Paracodas, GrEecus Domino sahitans. Vale. I. Cor.ji«v. 7.
natione, uti fuerat Dionjsius, Praisulatum gessit; Honoratur vero S. Paracodas annuo recursu IV Ephcs. 3.
aetate Antonini Caracallae, Aurelii, Alexandri, Maxi- Non. Januar. Cujus letate S. Zacharias .^Jitistes
mini, Imperatorum;ad quemVictorPapaitascripsit: Lugdunensis florebat. Hivc Boscius. At legitimane sit
Sub iiiubus
Victor Episcopus, fratri Paragodae Episcopo sa- hxc Victoris cpistola, dubitnri merito potest.
Imperalori'
biis vixerit.
lutem. Collega noster Dionysius dormiens, te nobis
DE SANCTIS XXX MILITIBUS MM.
ROM/E VIA APPIA.
eda, Ustiardtis, Ado, ceterique Romae, via : eorutnPrimipilumCoronam appellaret : nisi .^t vitium
Appia coronBe sanctorum Militum xxx Mar- Item Romas. inqtiit, via Appia Coronae et mi-
librarii.
Bl
conjectos,
|tyrum sub Diocletiano Imperatore. Marttjro-
' lofjiutn Gcrmnnicum addit, pritnnm in vincula
ac dcinde capile plexos. Galcsinius quoque
litum XXX qui sub Diocletiano Augusto pro confes-
sione Cliristianai fidei martyrio coronari meruerunt.
Eorutn meminit ct Martyrologium S.Hicronymi.MS.
caput iis prxcisum ipsius jussu Diocletiani, scribit. Martyrologititn monasterii S. Richarii qtcod Bedse no-
Notheiiis, quod in ceteris passio et obitus horum San- mcn prsefert, habet tanttim XX. MS. S. LaurentH
ctorum Coronx nomine indicatur, aliler exposuit, ut Leodii quod est Adotiis XXL
DE SANCTIS MARTYRIBUS
EUPHROSYNO EPISCOPO, PRUMIANO
VEL PRIAIVO ET ALIIS IX.
NICOMEDIyE.
M. larlyrologium idem S. Hieromjmi Nicomedife Eu- :
6 Marlii Eiiphmijnus quiilnm aquam bullienlem jus-ius
frosini Episcopi, Priani et aliorum ix. MS. Mona- potare, sieque occisus. Sed diversus ab co videtur liic
sterii Rhinomnensis : Nicomediae Eufrosini Episcopi, noster : de quo tamen nihil uspiam lejimus.
Priamiani, Era... Memoratur in Menxis Grxcorum
DE S. SEYERO MARTYRE
RAVEIVNJi:.
Scrcrum
As. CHB.
CCCIV.
Sanctum
Kaleudis
Ravennalem Episcopum. quem lyrologium S. Hieronymi ista hribet : Ravennpe depo- e.rinessa.
Feliruorii Ecclcsia celebral, Kalcndis
IJanu.
sitio S. Severi cum fi-atribus. Ilenim ilcinde Kalend.
Januarii qua-dam refcrunt Marlijroloqia ; hinc Februar. Ravenna, Severi Episcopi.
S. Sevcnis Qux obscura;
fortnssis nato errore, quod cum hoc die S. Seve-
Mnrtijrdi- pr.vserlim cum depositio vi.t soleat nisi de Confessore
rus martyrium Ravenn.r subierit,eum cum altero multo
versiis a S. usurpari, quid ve.ro illud sibi vult Cum fratribus?</i'i«((e
celcbriori et Episcopo iiuctores quidam confuderunt.
Sevcro Epi- Et nn duo fucre Severi Episcopi Ravennatcs confessores,
scopo. Maurolycus quidem Episcopum et Martyrcm appellat in unum deinde conflnli quorum unus MarccUino Caji
;
eum qui Kalendis Jnnuarii colilur, uli et MSS. Mar- I^apa: temporibus successerit, ulter Agapilo anno Chri-
tyrobgiajluo, Bcdx nomine insiynita, allerum domus sti 340. Constantio IV
et Constante III Coss.
Ejus iii Mar-
Professx Sociclatis Jesu Antverpi.r, altcrum Ecclesix
lyrologiis me- Quidquidsil deea quirstione, alius Ravcnnir fuit Se- c.olilnr I la-
S. Lambcrti Leodii; ilem MS. Florarium Sanctorum
iiioria, sed verus Martyr, quem Philippus Ferrarius in calatogo mmrii.
vitiose, ut Martyrol. Coloniense vetus solum Episcopum; quxdam Sanclorum Ilnlise, et in gencrali catalogo Sanctorum,
plurimmn, MSS. Episcopum et Confessorcm eum vocant. Mar- KalcmlisFcbruarii refert,teslalurque, ejus obS.Sevcri
Confessoris
I JANUARII. 21
Confessoris sokmnitatem officmm lUfferri. Ast Hirrn- num fuisse putant, ab incolis conservatur, et colitur. Ex vabus Au-
vymus Rubnis Kalendis Janmrii miirtcm jirn Christo Hnc loco, mea quidem sententia, Franciscus Mauro- ctobhus.
oppetiisse asscril lil/. •i insloriiir. Rnvcn. Cajo, inijuit, lycus Messanensis .\bbas manifeste aberrasse de-
subrogatus Marcellinus, et MarcellinoMarcellusfuit. prehenditur, qni in suo Martyrologio, hunc fuisse
Quo tempore Severus Ravennas, alius ab Archiepi- Episcopum sci'ibat et Innge magis Ferrettus, qui
;
Qimtilo piis-
SIIS.
scopo, e medio sublatus estab Maximiano Augusto: hunc Severnm cum illo confundat, qui fuit Ecclesii
Clartis mira- qui decimus et postremus in Occidente Christianos Archiepiscopi fratris fllius.
ulis et sancli' persequebatur. Viri enim sancti prodigia, et vitam Falli Rnbeum ail Fcrrarius : non cnim liujus Scvcri Ncijiu I-\'ria-
latisopinio- iimocenter actam cura Maximianus accepisset, ob cxlare Urbevclcri rcliqtiiiis, sed allerius qui xv Fcbrun- rius.
inveteratum in Christianos odium, captum, et sacri- rii et i Oclob. colitur. Felrtis de Natalib. lih. 3 ctip. Cfi
t^orpits Vrbe-
ficare falsis diis rennentem, uti diximus, intei'flci iS. Severum Miirlijrcm e.t S. Scvcrum Preshijtcrum,
rclcri scrva-
inr,uipiital jussit Kal. Januani : cujus cadaver nunc summa illum qui xv Fehrnarii colilur, in unum conflavit.
Itiibciis. religione in Orbito, quani plerique veteribus Herba-
DE SANCTIS 3IARTYRIBUS
EYANTO ET HERIETE
IN RH/ETIA.
MarUjrolngitim S. Ilierontjmi : In Retia Evaiiti, Hermetis.
DE S. MAGNO MARTYRE.
jjlartijrologinm Romnnnm : Eodem die S. Magni MauvoUjcns, Petrus Galesimus aUiqxie. NihilpraHerea
Martyris. Eadem habet Beilinns a Padua, Frnnciacns de eo reperi.
DE S. THEODOTO MARTYRE.
IJAN. M.
j_f_J.<?7ia'B 1 Janunrii
Theodotus gladio vitam
: Eodem die Sanctus
Bini dcinde
Martyr
vei-sus subji-
Theodotus, nisi g:ratiam Dei capite
quot celebrnntur in Lnlinorum Martyrologiis Theodoti,
redemero. Ali-
s. Tlieodotu& finit.
cnpue plexus. ciuntur, quonm hscc est sententia : Non feram, inquit o quibus tamen diversum hunc reor esse.
VITA
S. GREGORII
EPISGOPI NAZIANZENI
PATRIS S. GREGORII THEOLOGI.
i^anctjim Gregorium Episcopv.mNazianzemim,S. Gre- que columnam et fundamentum, et Domini vohmta-
CinCAAN.CHR, gorii Tiieologi pnrentem, hoc die veiwrnntnr Grxciy 7tt tem, et lumiuare in mundo verbum vitae sustinens,
CCCLXXIII. exMenaBis patet; in quibus hsec habentur Eodera die : et fidei fulcimentum, spiritusque domiciliura. Et quid
IJAN. nomina ea omnia,
S. Gregorius pater S. Gregorii Theologi in pace quie- quffi tibi tua virtus peperit, alia
S. Grego-
scit. Eum laudat Gregorius filius in carmine quod de se aliud tibi concilians atque offerens, recensere pergo?
rius pater
S. Grcgorii ipse composuit, et alibi ; sed fusissime oratione in ejus Ceterum dic quieso. Unde te liaberaus, quaenam est
Sazianzeni funere habita pr^sente S. Basilio, in quam extant Elix opera tua, quidque nobis allaturus huc accedis?
sive Theologi- Cretensis commentarii et scholia Jacobi Billii, ex cujns Quandoquidem omnibus in rebus te Deo adjutore
interpretatione enm hic damus. Deique aftlatu impulsuque, atque ad eorum, qui te
excipiunt, utilitatera raoveri compertum habeo. An Cansisobiitm
ut nos visas liuc te contulisti ?an ut pastorem quffi- iid id funtis
S. GREGORII ras? an ut gregem visites? nos quidem jam nullos, vcnerit Isasi-
tius.
raaximaque nostri parte simul cura eo vifa perfun-
THEOLOGI IN LAUDEM PATRIS SUI ctos, atque liunc afRictionis locum gravissime feren-
tes, lioc pra;sertim tempore, quo peritum guberna-
GREGORII ORATIO. torera vita^que nostra; facem, quam nobis salutis
ignem e sublimi ostentantem intueutes recto cursu
JACOBO BILLIO INTERPRETE. ferebamur, amisimus illum autera cum omni virtute
:
pastoralique disciplina, qiiam diuturno tempore col-
4". liasilii
norifica
conipellaliO'
ho- a LomoDei, et fidelis serve, et mysteriorum Dei
dispensator, et vir spiritualium desideriorum hoc :
legerat, a nobis
prudeutia, et
ctute coronatura
(iit
morte abreptum, plenum dierum, ac
Salomonis verbis utar) gloriffi sene-
gregem denique anxium et abje-
:
Provcrb. lu.
v. 31.
enim nomine sublimes et excelsos viros, et supra ea ctiim, sunimoqne, ut vides, raesrore tristitiaque
qua; oculis cernuntur, positos, Scriptura vocat.
Quin profligatura, non jam in virenti loco requiescentem,
tequoque Pharaonis, hoc est omnis ^gyptiaca; at-
nec refectionis aqua eniitritura, sed prfficipitia et so-
que adversaria; potestatis Deum appello, Ecclesiie-
litudines et baratlira, in qua; dispergatur, ac pereat,
qua-rentem.
22 VITA S. GREGORII EPISC. NAZIANZ.
quEerentem, num
alium quoque postliac solertem ac expolias, eamque tradas meraoria; hominura scrapi-
Cregoh. fil. prudentem pastorem consecuturus sit, dubitantem; teniEe. IUe igitur, utpatriara, genus, corporis dotes,
illud quidemcertissime sibipersuadentem,numquam extei-num splendorera cetera(pie quibus gloriari
,
se alium ei virtute parem liabiturum, beneque secum mortales solent, ad enconiiorum leges reraittam, at-
agi putaturum, si non multo inferiorem. que ab his, quie maximeque pro-
nobis prima sunt
2 Porro cum tria ha!c, ut dixi, tibi Iiuc veniendi pria, initium dicendi noquaquam
faciam, radicis
necessitatem perajqueattulerint, nos scilicet,etgrex, egregiae^nec adpietatem conimode nata;,necin domo
et pastor; age pro eo curationis spiritu, quo pra^di- Dei plantatas surculus extitit, (priora enirn postre-
tus es, congrueutem cuique medicinara adhibe, ac morum non erubesco) quin potius adraodum
fiducia
sermonem cum judicio dispensa, quo tuam sapien- pra^posterae ac portentosa^, ex duabus rebus valde
liivital liasi- tiam magis achniremur. Quonam autem modo dispen- contrariis, nirairura Gentili errore atque legali vani- Uypsislario-
liiim Grcgo- riim secta,
sabis? Primum si ilhim, nt virtus ipsius promeretur, tate conflatae quaruni ambarura partes quasdam
:
rim ut dcfiiH mcdia inter
laudaveris, non solum ut puro puram orationem quibusdam rursus partibus constituta et gcnliks
fugiens; ex
clum Iniiiicl. cl Jii-
instar funebris cujusdani muneris inferas sed etiam ; coagmentata est. Nara qui in ea sunt h^eresi, ex Gen- dms.
cl stipcrsiiics
consoktin: ut vitani ilhus vita^que rationom aliis velut exemplar tiliura quidera religione simulachra et sacrificia ita
qunddam ad imitandum pi'oponas. Deinde si de vita rejiciunt, ut ignis interim et hicernarum cultum re-
et morte, de animie corporisque conjunctione ac se- tineant; ex Judaismo autem ita Sabbatum colunt,
paratione, de duobus mundis, hoc nimirum prajsenti certisquecibis sordide abstinent, ut tamen Circumci-
ac fluxo et fragili, et eo qui animo ac ratione intel- sionera repudient. Atque humiles homines In liac sectn
et abjecti
ligitur, nec unujuam brevem adnos orationera
effluit, Hypsistariorura noraen solumque vixit aliquan-
sibi arrogant.
diu S. Greyo-
habueris ; nobisque persuaseris, nt illius quidem Oranipotentem venerantur. Hoc ille raodo cum ad
rius.
imposturas liac perturbationem et inconstantiam, ac inqiietatem biformis quispiam esset, in quem tandem
velut in undis sursum deorsumquejactationemasper- virum nmtatur? Equidem statuere nonpossum, gra-
nemur; huic autem firmo et stabili, et divino, sem- tiamne illam aqua vocatus est, an illius animum ac
perque eodem modo se liabenti, at^jue omnis turbu- voluntatem magis laudare debeam. Utcumqne sit,
lentiae et confusionis experti totos nos addicamus : usque adeo ab ea lippitudine, qua; raentis ipsius ocu-
sic enim fore, ut eorum qui ante nos e vita discesse- lis inhaerebat, repurgatus est, tantaque celeritate ad
rint, interitu minus discruciemur, imo etiam Ia.'te- Christianje doctrinae veritatem accurrit. nt quod Ad Cbrislum
mur : si nos oratione tua hinc al)ductos in altum superni Patris verfeqne hereditatis causa et matre et convcrtilur.
subvexeris, prEesentemque molestiam in futuro «vo bonis aliquantisper carere sustinuerit, aequiorique Bonorum jac-
abdideris, fidemque feceris nos quoque tpsos ad bo- anirao hanc ignominiam, quam summos alii honores, luram susli-
num Dominum concitato cursu properare, atque tulerit, minus ipse mirer, licet alioqui admiratione mt.
habitationem peregrinatione meliorem et praestantio- in primis dignura. Quid ita? Quoniani ha^c gloria illi
rem esse : quodqne navigantibus est portus, hoc iis cuni multis aliis communis est, omnesque magna illa
qui hujus vitfe procellis agitantur, migrationem in Dei sagena includi, ac Piscatorum doctrina irretiri
alteram vitara esse : aut etiara quemadmodum qui oportet : tametsi alii citius, alii serius ab Evangelio
longum iter priores confecerunt, meliore sunt condi- comprehendantur.
tione, quam qui itineris laboribus adhuc fatigantur; 5 Quod aiitem mihi ex ipsius rebus potissimum Etiam antcn
ita tolerabilioreni et meliorem eorum couditionem admirarisubit.hoc necessariodicendura est. Ille ante vitiE inciil-
es.se, qui ad supernum illud hospitiumjam pervene- etiara quara ad nostram caulam se contulisset, noster patct.
runt. quam qui sinuosum adhuc pra;ruptumque hu- erat.Morum quippe probitas eura nobis vendicabat.
jus \itse iter emetiuntur. Ac nos ad hunc modum Nara quemadmodum ex nostris plerique nobiscum
consolaberis. non sunt, quos scilicet a communi corpore flagitiosa
3 Jam vero gregis mojrorem qua ratione minues? vitae ratio separat; sic contra permulti exterorura a
Priraum si te, sub cujus pennis conqulescereomnibus nobis stant, quicumque nimirum fidem moribus ante-
honestum est et expetendura, cujusque vocem arden- vertunt, ac solo Christiani noniine carent, cuni rem
tius sitiraus, quara purissimos fontes qui siti corre- ipsain habeant. Quo in nuraero meus quoque pater
pti illi duceraque non defuturura
sunt, Antistitem erat, ramus quidera ille alienus, ceterum morum ho-
Deinde si nos eo adduxeris, ut ne nunc
pollicearis. nestate ad nos propendens. Ac temperantia^ quidera Eximio' iu
quidem nos a Pastore illo bono, animamque suam laude adeo excelluit, ut idem simul et araabilissimus publicis mu-
pro ovibus ponente relictos esse confidamus quin ncribus, tem-
: et mtuleratissinms esset : qua^ duo haud facile con-
pcrantiiB ct
potius eum et adesse, et pascere, et viara praeire, et currere solent. Justitiai autem illius quod majus illu-
jusliticE.
oves suas cognoscere, vicissiraque a suis cognosci, striusque argumentum afFerri potest. quam quod in
non illura quidem corpore, sed spiritu nobiscum ver- magnis Reipub. raunoribus administrationibusque
sautem, ac pro gregis salute adversus lupos bellum versatus, ne teruncio quidera facultates suas auxe-
gerentem, nec quemquam latronum raore caulam rit : idque cura alios cerneret publicis bonis Briarei
trausilire, atqueanimas veritatis doctrina recte insti- manus, ut dici solet, injicientes, ac scelerato qua^stu
tutas peregrina voce distrahere, furtimque interci- turgescentes? Sic enim opes injustis artibus collectas
pere sinentem. Nec dubito quin lioc nunc quoque magis voco.
Pro siiis orat
S. Gregorius
postulatione sua faciat, quam prius doctrina ; quippe 6 Prudenti» porro quamquam hsec non exigua
jam defun- qui excussis corporeis compedibus, ac fa^ce men-
illa, indicia sint, pluratamen oratio longius progressa
cfus tis i^uritatem turbante liberatus, propius jam Deo declarabit. Pro his rebtis fidein quoque, ni f^Uor,
jungitur, ac nudus primam illam purissimaraque vero quonam pacto contigerit
prseraii loco retulit. Id
mentem nudam alloquitur, Angelorumque classe ac (neque enini res tanta silentio pra^tereunda est) per-
libertate (si tam audacter loqui fas est) donatur. Sed spicuum faciemus. Mulierera fortem quis inveniet? Provcrb.ai-
haec pro tua dicendi facultate spiritusque potentia inquit sacra Scriptura, itemquebonum matrimonium v.lO-elc n>.
rectius per te ipse, quam tibi submonstrare possini, non aliter quam Dei munere ac beneficio concinnari V. 14.
philosophaberis atque constitues. testatur. Qua in sententia profani quoque Scriptores Hcsiodub.
4 Ceterum ne virtutum illius ignoratlone fiat. ut fuerunt. Illurum siquidera lioc dictum est. NuIIara
longe infra rei dignitatem oratio tua subsistat, pau- bona uxore meliorera possessioneni viro obvenire
cas quasdam laudes ex iis, quas in eo perspexi, levi- posse, nec rursus perniciosiorem improba. Quod si
ter adumbrabo, priraisque lineis inforraabo, acdeinde ita est, ecquls hoc noraine fortunatior eo norainari
tibi exiraio harum rerum pictori opus in manus tra- potest? Sic enim existimo, si quis ab extrerais orbis Prteclarani
dara, ut virtutis illius pulchritudineni accuratius finibus, atque ex universo hominum genere prajstan- uxoreni ducil
tissiraum
;
I JANUARII. 33
tissinium conjugiiniiconciliare studuissot.nnlluni us- necessarias fantum mysticas excipio. Quod si
illas et Peu
quam conjugium isto priestantius ai)tiusque reperiri olim amplum et gloriosum altari erat, quod super ip- CllF.OOB. FIL,
potuisse. Sic enim yirorum ac mnlierum optima et sum nec securis ascendisset, nec visa aut audita esset Deul. 27.
/h lemplis
priEclarissima quai-que in unum confluxerant; ut hoc ascia, (quo nimirum sublimius quiddam significaba-
proBter preces
matrimonium non niinus virtutis quam corporum tur, nempe nativum et simplex esse debere arteque niliillotpdtnr-
nexus esset. Nam cum alios vincerent, se tamen ipsi carere, quidquid Deo consccratur) cur non illi quo-
mutuo propter virtuti» a^qualitatem et ?equilibrium que ad laudem pra?clarum sit, qund silentii honore
vincere non valebant. Et quidem illa quje Adamo ad- Sancta culucrit, quod venerand?e Mensse numquam
jutrix data fuerat (necenim hominem solum esse bo- terga verterit, nec divinura solum consputando in-
num erat) pro socia hostem se praebuit, pro conjnge quinaverit; nec raulier alioqui facillima et suavis-
adversariam ut quse voluptjitis illecebra maritumin
:
sima, Gentilium uraquara raanibus dextram injecerit,
Altari reve-
fraudem induxerit, ac per scientiae lignum vitpe labiisque labia miscuerit, necnon dicam adduci, sed rentiam ex-
ligno exturbaverit. Huic contra niulier Dei beneficio ne impelli quidem adigique potuerit, ut cum his qui hibet.
concessa non modo adjutrix, minus enim id laudis et raensjB impurse ac profana? erant, communem salem
admirationis haberet, sed et dux et antesignana fuit; haberet, nec praster conscientise prEescriptum nefa-
nimirum eum vita et sermone ad optima quaaque suo riam domumpr^eterireautintueri sustinuerit, necau-
exemplo ducens, rem et linguam res divinas partim accipientem partim Cuin cllmicis
Obsequentn- 7 Qupe cum ceteris in rebus, sicut matrimonii le- pronuntiantem Ethnicis narrationibus. theatricisque non convers/i-
liir.
sima uxor ges ferebant, viro suoparere optimum esse judicaret; cantilenis conspurcari siverit (nihil enim profani
pictalis magi-
fidei tamen pietatisque se magistram profiteri non sacrosanctis hominibus convenire putabat) nec, quod
slram ci se
prcBbet.
A^erebatur. Quod illius factum cum mirifica laude di- raajori admirationi esse debet, corporis luctui tantuni
gnum sit, tum vero admirabilior mariti laus est, qui umquam indulserit, licet alioqui vel etiam externorum
lubenter cesserit. Illa enim est, quse cum aliie mulie- calamitatibus gravissinie comraoveretur. ut vel lu-
res ob fornire elegantiam tam nativam quam fictam ctuosa vox prior erumperet, quam gratiarum actio, In iii/1'crsis
ascititiaraque gloriari atque efierri animis soleant, velexpalpebrismystice consignatis lacrymaefluerent, gralias agit
permaneret Deo.
Piilchriliido ipsa contra hanc unam, quae inanima divinaque ima- vel tristis corporishabitusluculento die :
inuince prcefe- tametsi raultse sEepenumero rerum acerbitates
gine sive tuenda sive pro viribus repurganda posita illi
rcmla corpo-
est, pulchritudinem aguoscebat : pictum autem et accideriut. Pise enira ac religiosse animse esse cense-
arte qu^situm ornatum ad eas, qu3e theatris dele- bat, divinis rebus humana omnia submittere.
ctantur, ablegabat. Unam item veram nobilitatem in 10 Atque his obscuriora taceo. quorurn testis est
pietate sitam esse censebat, atque in eo, ut unde ortum Deus, ac fideles ancill^e, quibus res ejusmodi concre-
habuimus, et quo tandem perventuri simus. intelH- debat. Nam illud quod ad me pertinet, ne coraraerao- Filium Dcfl
OpCS llltT. gamus.Unas insuperhas tutas atqueinviolabiles opes ratione quidem fortasse dignum est, utpote qui promiuilnon-
Jiatnm.
ducebat, nimirum Deo et pauperibus opes efTundere, ipsius speinequaquam satis responderim. Quamquara dttm
ac priEsertim consanguineis, qui facultatibus suis fuit illustre illud ejus facinus, quod nos prius etiam
Coiisaiiguim'!
lapsi essent. Nara his necessaria tantum impertiri quam nasceremur, Deo nihil futuri eventus metu ex-
ltniiperes,po-
ejusmodi esse existimabat, ut calamitatis potius me- territa, promisit, vitieque lucem ingressos protinus
tissivmm jn-
vandi. raoriam refricare quam eam depellere videretur : consecravit. Dei autem beneficiura fuit, quod voti sui
at prolixiore eosdem benignitate ac liberalitate spe non omnino exciderit, nec victima, quam obtule-
complecti, id certi honoris plenissimique solatii rat, repudiata fuerit. Atque hse virtutes partim jam
esse. ipsi inerant, partim imminebant, exiguis paulatim
Maier S. Cre- 8 Jam cura alife amplificandje doraus, alise pieta- incrementis augescentes. Etquemadmodura Sol ma-
gorii Kazian- tis gloria excellant (utrumque enim assequi difficile tutinos quidem radios suavissime diffundit sub ,
n'iii simul
est) utroque nomine mulieres omnes superavit : tum meridiem tamen acriusjucundiusque irradiat; haud
pin, simiil fa-
milioB curam
quod utrunique horura excellentissime prEestiterit secus illa cum in vitie primordiis inulta pietatis offi-
ijcreiis.
tum quod sola duo ista complexa fuerit. Rera enim cia subobscure ostendisset, splendidius ad extremum
ProY. 31. familiarem industria et solertia juxfa leges mulieri uberiusque fulsit.
forti a Salomone priescriptas ita auxit, quasi pietatem 11 Tum igitur vero acerrimum ad pietatem am- Pnrcutibiis
colere nescii'et : Deo rursus divinisque rebus ita sese plectendani stiniulum domi habebat. qui eara sibi Chrislianis
totam adjunxit, taraquam arerumdoraesticarura pro- raatrimonio junxerat, quippe quje non, ut ille. ex nnta.
curatione plurimum abesset neque ab alterutro ho-
: oleastro in olivam inserta esset, verum jam olim et
rum quidquam irapedita est, quo minus alterum a majoribus Dei Christique amore flagraret, virtutis-
impleret; quin potius utrumque alterius ope fulcivit quepatrimonium aparentibus accepisset, necproexi-
et confirmavit. Kcquod orationis tempus, ecquis lo- miasuafide diversie religionis niaritura pati posset,
cus eara fefellit? (niliil enira toto die erat, quod prius nec licet alioqui patientissima feraina singularique
ageret) imo vero ecqu^ uniquam tam certam spem animi raagnitudine prpedita, hoc unum a;quo jdaci-
habuit, fore, utsiraulatque precibusaliquidpetiisset, doque animo ferre. ut diraidia tantum sui parte ob
Sacerdoteslio-
statim quod peteret, consequeretur ? Ecquee manum aversionem Deo adjungeretur. nec ad
alterius partis
iiorans;
vulturaque Sacerdotum a^que verita est, aut omne corporuraconjunctioneraspiritusconnexioaccederet.
Jejunioctvi- Christiana? sapientiaa genus honoravit? Ecquiejeju- Quamobrem dies noctesque supplex humique provo- Pro viri con-
tliliis dedita.
niis vigiliisque carnem suam magis extenuavit, aut Deum pro sui capitis salute cum multis jejuniis
luta versioneDeum
diurnie nocturna^que Psalmoruni cantioni seipsara ac lacrymis obsecrabat. ac viro etiam studiose insta- orat-
Virginitatem
affixit?Ecquae virginitatera magis suspexit. quanivis bat, eunique variis modis lucrari contendebat, pro-
smpicit mi-
connubiivinculisastringi sustinens? Ecquje orphanis bris,admonitionibus, obsequiis, sirauitati))us, et qnod
pla.
ac viduis majori prsesidio fuit? Ecquje lugentium ca- raaximuni erat, morum suorum probitate fervenfique Eum assidnc
lamitates ita sublevavit? erga pietatem aflectu, qua potissimum re aniraus hortatnr ad
fidcin susci-
Atque hsec insuper, quae quamquara parva, non- flectitui", sponteque sua coactus ad virfutem emolli-
picndnm,
nullis etiam fortasse contemnenda videntur, quod tur. Nec vero aliter fiori poterat, quin assiduis tan-
quibuslibet non facile pateant(fit enim fere, ut quod dera ictibus gutta lapideni excavarct, progressuque
assequinonpossumus, necredibile quidem, quoanirai temporis quod tanto studio contendebat, perficeret,
livore sumus, existiraeraus) a me tamen permagni quemadniodnm ex his, quiu sequuntur,Iiquido patebit.
fiunt quoniamafide et spirituali quodam ardorepro-
: 12 Hjpc igitur ipsa pctebat, et in spe habebat,
manabant. Quo iu genere illud est, quod in conven- utpote fide quara juvenili a^tate fer'ventior
neque :
tibus locisque sacris numquam illius vox audita sit : cnim quisquam priesentibus rebus atque ob oculos
positis
24 VITA S. GREGORII EPISC. NAZIANZ.
positis perinde confitllt. ut ilia rebus quas spe conce- haberetur, e rubo flagrante quidem illo, sed vim ignis Siinilia iii
perat nec miriim cum divina! Illjeralitatispericulum
: mininie sentiente vocatus sit, vel ab eo potius, qui in aliis Saiirti^
jam ab ea factum fuisset. Huic autem ad salutera adi- rubo utcumque se conspiciendum pr^bebat, primo- portcnlii.
piscendamadjumento erat, cumratio ipsa curationem que illo niiraculo fidcm auctoritatemque nactus fue-
paulatim admittens, tum insomniorura etiam visio, rit; Moses, inquam, ille cui mare scinditur, panis Exod. 13, U,
Vir (td id i'i-
quibus aniiiam salute dignam pleruraque Deus bene- depluit, petra aquam fontis in morera fundit, ignis .ac 10, 17.
siom uoctitr-
ficio afficit. Sed qua3 tandem fuit ista visio? Neque nubis colurauie vicissira iter pr£Emonstrant, manuum
m iiiipcllitttr
enim quidqnam intotanarratione raihiperinde jucun- extensiocrucemadurabrans,profligatisraultishostium
dum videtur. Putabat se quod ante nuniquam fecerat millibus tropha;ura statuit. Idera Esaiae illi glorias et Esa. 0.
(quaravis uxor in oratione frequens esset) ex Davidis Seraphinorum spectatori accidit idem postea Hie- Hiere. 1.
;
Psalrais eam partem canei'e, La-lnltts .•mtn in Itis qttx remiie, qui raagnam adversus gentes et regna poten-
liicta sttnt inilti : in tlomttin Dotnini ibitntts. Novus erat tiam accepit. Ex quibus altcr divinam vocem audit,
et insuetus hic cantus simulquecumcantu cupiditas
; ac priusquam vaticinandi provinciara obeat, carbone
ingreditur. purgatur alter antequam creatur, cognoscitur, et
;
13 Quod ubi mulier intellexit, voti jam corapos antequam in lucem prodeat, sanctitate donatur. Quin
facta, oblatara occasionem arripit, visionem hanc Paulus etiam, egregius, inquam, ille veritatis prffico,
in jucundissimam parteni interpretans beneficiique , Gentiumqueinfidemagister, cuminfesto adhucanimo
raagnitudinera animi Ijetitia declarans, salutemque Ecclesiam vexaret, lumine collustratur eumque ,
adurgens, ne quid, quod vocationi obstaret, inter- quera persequebatur, cognoscit, raagnique ministerii
cederet, negotiumque in quod tauto studio incumbe- provinciam suscipit, oniniuraque aures et animos
bat, abrumperet. Ac proindecum res ita nata fuisset, Evangelii promulgatione complet. Quid autem omnes
«t ad profligandum nuper exortum Arii insanum eos enuraerare attinet, qui a Deo acciti sunt, talibus-
dogma, quo divinitas scindebatur, perraulti Episcopi que miraculis conciliati, qualibus ipse quoque pater
Petit .bitpti- Nicffiam properarent, Deo sese veritatisque praeconi- ad fidei pietatem est confirmatus?
smitm jirtr- bus tradidit, ac desiderium confitetur, coramunisque 16 Nec vero dicere cuiquara licet, priucipia qui-
sente S- Lcoti- salutis auxilium ab iis poscit, iu quibus illustris quo- dem talia tamque adrairanda ac propemodum fide
tio, de quo
que Leontius erat, qui Metropolin tum nostram mo- majoriaextitisse; ccterura ea quajpostea secutasunt,
lijaitttar.
derabatur. Miracuhimautem, quod hic quoque divina pristinisvirtutibusaliquamdsdecorisnotaminussisse,
gratia editum est, male profecto de ipsa
si reticuero, quemadraodum iis usu venire solet, qui rerura hone-
Vrtslcr mo- gratia meritus videri possim. Hujusporro testes sunt starum studio celerrirae satiantur, porroqueprogredi
reiil Peclctis non pauci. Spirituale quoddam erratum exactaj disci- non curant, vel etiani ad vitiuiu omnino relabuntur.
iitslittiitur tiil plinffi magistri coramittunt, idquequod futurum erat, Non, inquani, hoc cuiquam dicere licet, verum et
baptismuiii; el
superna gratia prajsignat ac sacei'dotii forma cum, sibi et vitse superioris vestigiis admodura institit ;
ealecliistaora.
Christiana institutione miscetur. initiationem mi- adeo ut inter se utraque bellissime conguerent,
tiortem sacer-
dotii iiiilia-
nime spontaneam Etenim in genu flexus fideielemen-
I nempe et ea quse sacerdotium praecesserant, cum his
tioni, non ea- tis irabuitur adeout multi non perspicaciorestantum,
: quie in sacerdotio recte honesteque gessit; et ea quae
teelietiea; itt- sed etiam minore ingenii acumine prffiditi, non ob- Episcopatum adeptus egit, cum his virtutibus quas
stiltiliotii
scuris signis confirraati, quod postmodura evenit, ante eam dignitatem habuit nec aliter exordiri de-
:
priifiititti so-
praedicerent. ceat, quam quo modo ipse finivit, nec rursus in alium
litain cx er-
rorc rccital.
14 Non raultum temporis interfluxerat, cum huic finemprogredi, quamutexorsus est. EnimverosacriB Fit postea Sii-
ccrdos ac
rairaculo miraculura aliud adjungitur. Hunc autera priefectura; muuus nequaquara ipsi leviter tenie-
dcittdc Ejiisiv-
sennonem piis auribus comniendabo ; nam apud pro- reque, ut nunc moribus receptum est, sed nonnullo
ptts.
fanas aniraas nulla res prjeclara fidem invinere po- interjecto teinporis spatio delegatur quo nirairum :
test. Ad eam i'egenerationem, qua per aquam et ad sui purgationem aliorum quoque purgandorum
Spiritura renascimur, accedit, per quara Christiani facultatera atque peritiara adjungeret quemadrao- :
nominis creationem atque consecrationem terreni- , dum videlicet spiritualis ordinis lex exposcit.
que ad spiritualem immutationem transitumque pro- 1 7 Postquam autem Episcopus institutus est, ube-
fiteraur quidem cum ardenti cupiditate et lucu-
: et rius gratia celebratur, ut re vera Dei gratia et nou
lenta spe accedit, nimirum pro viribus ante perpur- hominum, nec apud Ecclesiasten, Impetus
sicut est
gatus, atque tum anirao tum corpore raulto majore quidain licentiosus, spiritusque destinata ratio. Nam
cura diligentiaque lustratus, quara qui olim a Mose cura silvosani et agrestera accepisset Ecclesiara, non
tabulas accepturi eraut. Illis enim non ultra vestera itapridem ab Episcopis gubernari solitam, sed quaj
exiguamqueventris compressionem ac brevera quam- ab uno tantura ex antecessoribus suis exornata fuis-
dara et extemporalera corporis castimoniam lustratio set, viro ut exrmiis
atque Angelicis moribus prajdito,
sese porrigebat huic vero ad divinara illuminatio-
: ita sirapliciori, quam
sint qui hac tempestate populo
nemomnisintermediavita prajparatio quaedam fuit, et praesunt, eoque etiani celerrime rebus humanis
purgationem prjecedens purgatio, c^elesti dono secu- exempto perdiu neglectam, et. quia nullius Antistitis Stios verlio ct
Baptitatiis ritatem aflerens ut Baptismus vitae puritati tuto
; cura excolebatur, desertam, etin vepres redactara cxemplo exco-
;
divitm lit.
Ittce committeretur, minimequepericlitaretur bonum illud eam, inquam, cum talem accej^isset, primuiu ferinos
circumftiiitli- in animi habitudine adversus gratiam audace. Egres- hominum mores liaud maguo negotio mitigavit, tuin
lur.
suni vero ex aqua lux et gloria eo anirai aflectu, cum pastoralis artis sermonibus, tum etiam quod se velut
quo ad fidei donum accessit, digna circumfulsit, non- spiritualem quamdam
ad excellentissiniie
stiituara
Enin liitpti- nullis quidem etiam aliis perspicua (qui tum miracu- cujusque actionis pulchritudiuem expolitam ad iiui-
zans siiii suc- lum illudapud se continebant, idcirco eflferre non tandum propuneret.
ccssurtini
ausi, quod unusquisque visionem lianc sibi obtigisse 18 Deinde in sacrarum Litterarum meditatione Etjrcijic crii-
prtetticit.
crederet, sed aliquanto post illud inter se dissemi- suinma aniiiii contentione versatus, quamvis serius ditits.
narunt) ei autem qui Baptistie et initiatoris raunere ad hujusmodi studia sese contulisset, tantuin erudi-
fungebatur, ita clara et consjucua, ut ne mjsterium tionisbrevi collegit, ut nec aliis in rebus quoquain
quidem pectore clausum tenere potuerit, sed eum, eorum, qui Theologia! causa pluriinum hiboris exhau-
quera inungebat, sibi in Episcopatu successurura pa- serunt, inferior esset; ac prseterea singulare hoc a
lam publiceque clamaverit. Deo beneficiiun acciperet, ut orthodoxte fldei pater
13 Nec vero est, cur cuiquam id incredibile videa- et raagister existeret , noii ut a;tatis nostrie sapien-
tur, quimodo norit, quemadmodum Moses, cura vulgi tibus inos est, pro temporuin ratione varie se infle-
oplnione adhuc parvus esset, nec ullo lionore dignus ctens; nec fidei doctriiiieque nostrai patrociniura am-
bigue
I JANUARII. 2b
bigue ac veter.itorie suscipiens, utsolentquiminusfii'- quse prius arripui, aliis postea in aniraura infliien-
GllEliUlt. FIL*
mas fidei radices egerunt, au t veritatem cauponum ritu tibus sese subducant.
adulterant quin potius et eruditospietate etpios eru-
:
21 Quis enim illo in negotiis administrandis dili- //( oinnibm
gentior?Quis rebusdomesticis sapientior, quando- yrovidus.
ditionis laude antecellens, aut, ut rectius loquar, ita in
secundas doctrinse ferens, ut piefjitis priraas obtine- quidem ipsi et doraum et opes mediocres Deus, qiii
.seiiipcr ret. Uniim quippe Deum in Trinitate adorandum, tria
ilelUe omnia pr<Eclare varieque dispensat, impertiit? Quis
recit senUem. autera in unam divinitatem collecta credebat nec : pauperibus, hoc est naturje pari honore priodita; con-
aut unum asserendo Sabellii dogma fovebat, nec tria temptissimai parti,vel anirao condolentior, vel raanu
LWeritiis iu
profitendo partes Arii tuebatur, nempe vel divinita- liberaliorac raunificentior? Sic enim haud dubie qnasi
piiupercs.
tem contrahens ac resolvens, vel eamdem ma-
im])ie alienorum bonorura procurator de bonis suis existi-
gnitudinis aut n.aturas diversitate conscindens. Ubi mabat, pauperum inopiain, quantuin poterat, suble-
enira sublimius unumquodque est, quam ut ingenio vans, nec superflua dumtaxat, sed necessaria quoque
nostro cogitationeque comprehendi que.it, quonam in eam rem iiisumens (id quod hominis amicissime
taiidem liic modo mente ]ier-
id qiiod prcecelbt, vel erga pauperes aflfecti clarissimum est argumentuin)
cipi poterit, vel doceri? Quo^nam porro immensas rei partemque dans non septem dumtaxat, sicut Salomo-
dimetiendae ratio futura est, ut quod rebus finitis nis lex ferebat, sed ne octavo quidem accedente sor-
convenit, divinitati quoque accidat, superioribusque didi tamen piwparcique animi .specimen ullum edens,
Ihvrclicis re- et inferioribusgradibiis definiatur? H^csecumanimo verum libentius sua profundens, quam alii amplifi-
sislil.
considerans raagnus ille liomo Dei, vereque Theolo- cent, vinculura etelectionem toIIens,hoc est, utqui-
gus ac de his rebus a Spiritii sancto impulsus et iii- dem interpretor, illiberalitatem, atque ejus qui sti-
stinctus, lioc (qiiid enim dicendum est?) effecit, ut pem accepturus est, explorationera sitne videlicet Promptlis tit
;
nova Hierusalem, ac secunda quffidam Arca super ea dignus, an indignus, nec murmuris verbum cura danda elccmo-
aquas delata, qiiemadmodum ea ningni illius Noe, largitione conjungens. Quo vitio plerique laborant, sijim.
secundique htijus raundi parentis ha-c Ecclesia dice- qui quamvis largiantur, nequaquam tamen prompte
retur : quippe aniniarum illuvie, quse tum
quffi in illa et libenter tribuunt quod qiiidera erogatione ipsa
:
omnia passira obruebat, atque importunis hEeretico- raajus est et excellentius. Multo enim prsstat ob eos,
rum insultibus sublirais et incolumis enataret, quan- qui opera raerentur, inimerentibus qiioque porrigere;
toque aliis numero cedebat, tanto iisdem splendore quara dura raetuimus ne in indignos beneficium con-
et gloria superior essetidemque ipsi accideret, qiiod
: feraraus, dignis etiam raisericordia) oflficia denegare.
Mioll. Bethleem accidisse videmus, quam nulla res prohi- Atque eo pertinere videtur, quod Scriptura inquit,
Mallh. panem in aquara quoque niittendiim esse utpote nec
buit, quo minus et parva civitas esset, et totius terree :
raetropolis, utpote Christi orbis conditoris victorisque defluxurum necperituriim apud jiistura harum rerura
parenteni atque nutricem. Id quod hacdemum conje- ponder.atorem, sed eo perventurum, ubi omnia nostra
ctura facile colligetur. collocabuntur, ac tempestive occurrent, utcumque
19 Nam quo tempore a ferventiore Ecclesi^e parte aliter existimemus.
ob eam oausam seditio in nos excitata est, quod lit- 22 Quodque maximura et pulcherriraum censen- Distributio-
teris quibusdam subdolisque verbis in pravam socie- dum est, ad illius liberalitatem rairus gloriae contera- Tiemeleeiiiosy-
tatem furtim pertracti fuissemus, solis illaesum cor ptus accedebat. Nam quamvis opes largiendique nnnnn uxori
habere, nec animam simul cum atramento fcedasse, proraptitudinera cura uxore coraraunera haberet, relinquit, li-
berali in imn-
nigroreque aflecisse creditus est, tametsi per animi quippe cum qua de pra!clarissima virtute contende-
peres.
simplicitatera abreptus fuisset, dolumque homo doli ret; largiendi tainen curara ipsi ut optimie et fiilelis-
expers miniraevitavisset. Quin etiam solus, aut certe siraae hujusmodi reriim dispensatrici magna ex parte
primus eos, qui a nobisob pietatis zelum dissidebant, relinquebat. Quara autera raiilierem dico? Quae tanto
et sibi et ceteris reconciliavit, postremos a nobis se- tamque immodico largiendi ainore flagrabat, ut ne
paratos et priraos reversos, tura ob ipsius reveren- Atlanticiim quidem pelagiis, aiit si quid aliud raaxi-
Dissemiones
tiam, tura ob dograatis puritatem. Ita gravis Eccle- mum est, ad exhauriendum sufficere potuisset qiiie :
Eeelesinruvt
siarum jactatio tempestasque sedata est. ac procella Saloraonis sanguisugam in contrarium ffimulata est, Piov. 30. ^
seilal. in auram redacta orationibus consiliisque illius (li- inexplebili boni cupiditate insaturabilem ad malum 13.
ceat enim audacter dicere) fracta atque sublata, no- aviditatera vinoens, taraque ad bene de oraiiibus me-
Qui cum in
bis interim et pietatis sociis et actionis. rendum prompta et alacris, ut nulla hiijus rei satie-
omni honesto negotio eura adjuvaremus, ac velut cur- tate affici posset
: qua; denique noii opes solura ora-
sim assectaremur tum hic quoque Dei beneficio
; nes, quas vel primuin habuit, vel postea consecuta
multo maximam laboris studiique partem irapen- est, oupiditate sua minores existimabat; sed se qiio-
dimus. que ipsara, si fieri potuisset, et liberos, ut ex ipsa
Miillis virluti- 20 Verura hic serrao paulum ordinem suum ante- sffipe audivi, prompte ac lubenter vendidisset, iit in
liiis clanis. gressus hoc loco conqiiiescat. Quis autera tot illius pauperum usiis insumereiitur. Huic totas largitionis
virtutes aut enumerando recensere, aut multa pr»- habenas ille permiserat. Qiire res mea quidem sen-
quod prajtermittendiim sit,
terire cupiens, facile re- tentia prffistantior est, quam ut hujiis exemplum jiro-
perire queat? Ut enim quidque animum subit, ita ferri possit.
praestantius iis, quse prius efliuxerunt, esse videtur, 23 Nam qui in pecuniis liberales extiterint, alios ;ii ea re glc-
illudque complector, magisque ancipitis sum animi, quoquefaoile reperireest, sive eas spectes, qiuTe iupu- riam fugil.
quid mihi omittendum, qiiam alii, qui in eodem
.sit blicas et iirbicas magnificentias perdite efluiuluiitur;
orationis genere versantur, quid dicere debeant. Ita sivequffiDeo jier pauperes fcenoridantur. solieque iis
fit, ut raihi copia quodararaodo in detrimentum ac qui eas expenclunt, recnnduutur. Atqui nullara ex ea
penuriam cedat, mensque ipsa exploretur, dum illius re horainiim famam gloriamque captarit.haud ita fa-
laudes expendere et explorare eouatur, nec superio- cile reperiemiis. Permulti siquidem ad impensas
rem inter pares invenire potest. Nam qiiod in tran- prompto animo faciendas sola honoris cupiditate du-
undis evenire cernimus, ut cnm injectus cal-
quillis cuntur. Ubi autem largitio arbitris caret, ibi quoque
culus centriim efiecerit, alius atque alius subiude largiendi languescit alaeritas. .A.tque ha;c fuit illius
circulus excitetur, continenterqueinsuperflciem agi- beneficientia pluraque etiaiu his iit vobis comperta
:
tatus externum circulura semper dissolvat; id mihi relinquemus adeo ut si quid hujusmodi de nobis
:
plane hic quoque accidit. Aliud enira in raentera ve- commenioretur, ex eo fonte dimanet, illiusque pro-
nit, aliud supervenit,aliud dilabitur, atque in ele- fluvii pars sit. Jam vero quis uraquara cum majori
ctione pluriniura negotii molestiajque habeo, quod ea Dei favore vel horaines sacrario obtulit, vel ob in-
13 jurias
36 VITA S. GREGORII EPISC. NAZIANZ.
Per jiirias ipsis factas zelo exarsit, aut sacrain mensam Christo lenitatis patientia;que fructum oflerret. Hic
GnEGOB. rii..
profanis injecto jjavore repurgavit? Qnis tanta sen- vero nulluni temporis moinentum inter objurgatio-
Fncile inju-
jmliliis i't vir-
tenti» integritate atque constantia parique justitije nem offensffique condonationeni fluere patiebatur :
tttUim cetcra-
rins eondo-
statera, vel causain disceptavit, vel sceUis odio ha- adeo ut ignoscendi celeritas dolorem quoque ipsnm
ritm stutlio-
buit,vel lionore virtutem prosecutus est, vel optimos pene anteverteret, atque surriperet. Ac nos quidem
viros ceteris antetulit? Quis aiit pari facilitate pec- irae divinaa fascem quanidam esse ex Scriptiira sacra
cantibus ignovit, aut cum recte currentibus cursum audimus et credimus, hoc est reliquias irai adversus
iniit? Quis cum utrumtiue teinpus et virga; et baculi impiosetsceleratos homiues incitat^e qiiandoquidem :
perspectum haberet, baculo tamen magis est usus? Dominiis ultionum est Deus. Quamvis euim pro sua
Cujus poiTO oculi niagis ad fideles terraj, cuni alios clementiaexasperitate ingratiara incliuet, nontamen
omnes, tiim pi\Tsertim eos, qui in solitaria et cffilibe peccantibiis omnino parcit, ne benignitate atque
vita terrain terrwque comramla contempseruiit, ac ignoscendi facilitate deteriores flant. At pater iis aqiii-
Deo vivunt? bus lacessitus esset, nihil reservabat, vir alioqui ab
24 Jam quis aut fastum magis coercuit, aut animi iracundiaB vulneribns non prorsus immunis, ac pr«-
humilitatem amavit, idque non ficte ac superflciarie, sertiin in rebus spiritualibu.s, in quibus a zelo vince-
quemadmodum plerique ex Iiis, qui uunc sapientiae batiir ; paratiis tameu armatiisque.si res ita tulisset,
studium prffi se ferunt, atque in speciem belli sunt et atqne adversus dolorem acerbitateraqiie animi, tara-
elegantes,stultissimis utique mulierculis haud dissi- quara adversus hostera. mnlto ante instructus et ex-
miles, qu;B nativa pulchritiidine carentes, ad colores peditus. Sic enira ne sexcenti quidem homines, ut
confugiunt, theatriceqiie, ut sic loquar, comptse atque dici solet, eum emovissent. Quin dulcis quoque hic Zetosus alio-
ornatiE sunt.ob venustatem iuvenusta;, atque obfoe- illius animi motiis erat. Nam nec illius furor erat qui in spiri-
ditatem deformiores. Non enim illi in veste, sed in secundum animura occulte
similitudinera serpentis tnalibusetira-
animi constitutione hiimilitas sita erat, nec cervicis succendens, atque ad ulciscendura paratus, et ex citndus; sed
facileplacabi-
depressio aut vox ad exilitatem composita, aut faciei prima coraraotione ad iram vindicandsque injuriae
lis, ei levius
nutus, aut promissa barba, aiit oblonga c^esaries, aut cupiditatem prorumpens, veriim apis aculeo similis, punieiiS'
certus incedendi raodus humilitatem mentiebatur qui ita puiigit, ut mortem non afferat ac rursus :
(qua^ ut ad breve quoddam tempus eifingi possunt, ita humanitas et clemeutia tanta, quanta vix ab homine
quam celerrime coarguuntur : nihil eniin simulatum postulanda videtur. Rotas et flagra sa;pe minabatur,
constans est et durabile). Quin potius idem et vita ac praesto erant, qui Iiffic proferrent tandem taraen
:
maxime sublimis et animo perquam humilis erat : vel iii aurium corapressioneni, vel in maxillarum
cujusque ad virtutem nemo aspirare poterat.adejus- sngiIlationera,veI denique pugni in genam impactio-
dem congressum quivis perfacilem aditum habebat. nem periculum desinebat. Sic raiua; solvebantur.
Quique ab aliis vestitus ratione non differebat, a fastu Vestes et calceaiuenta detrahebantur, atque hiimi
sordibus Eeque abhorrens, idein interno
scilicet ac stratus jacebat, qui facinus aliquod perpetrarat, con-
splendore multos antecellebat. Et cuin ventris mor- festiraab eo qui peccaverat, in eum, qui irascenti
bum aviditatemque inexplebilem oomprimeret ac do- impigre observierat, ut malorura ministrura ira se
maret, ita tamen in ea re se gerebat, ut Iioc minime convertebat. Quauam vero ratione clementior quis-
agere videretur: alterum ut se purgaret, alteriim ne quam benigniorqiie videri potuisset, digniorque qui
animo eflerretur, instituti novitate gloriam aiiciipans. Christo dona offerret? Plerumque euim vix coramo-
Etenim hominis esse arbitraliatur civilem vitani ani- veri coeperat, cum eum, a quo commotus fuerat,
plectentis, dicta, factaque sua oninia huc referre, ut statim excusabat, illius peccatis non secus ac propriis
nominis splendorem apud exteros assequatur, qiiippe erubescens. Ros Solera potius matutinos radios dif-
qui hac prffisenti vita nihil beatiiis esse ducat spi- : fundentem sustinuisset,quam ut ulla: iracundiai reli-
ritualis autera et Christiani ad unam tantura salutem quise in ipsius animo reraanerent. Simul eiiim atque
conjectos oculos habere, atque ea, qiise ad eara spe- loquebatur, protiiuis ira cuin verbis abscedebat, solum
etant, plaeclara existimare, qiiae vero ad eam nihil recti amorem veliit aculeum queradam infixum re-
afferunt adjumeuti, ut vilia nulliusque pretii asper- nec tardius umquam Sole occurabens, aut
liiiqnens,
nari : ob eamque causam partem eain sui, qua; a.spe- iram,quaeprudeutibus etiam virisexjtiumaflert, pro-
ctu sentitur, pro nihilo putare, atque in eo nno ela- ducens,aut aliquain foeditatis sna; notam corpori im-
borare, ut pars interna quam bellissime valeat eaque : priraens utpote ciii in ipsa quoque jactatione atque
:
plurimi ajstimare, ex quibus et ipse quain optimus perturbatione suaconstaretserenitas. Ac prnindeipsi
futurus sit, et alios exemplo suo ad optiina qua^que (res mira atque ab humanis sensibus aliena) contin-
pertrahat. gebat, non ut solus objurgator esset, sed ut solus iis
23 Sed nulla in eo piwstantior magisque propria, efiain,quibus succensebat.et amorietadmirafioni es-
ac ne multitudini quidera ignota virtus fiiit, (luam set quod videlicet in eo coniitas objurgationis acri-
:
simplicita.sanimajque candor et injnriarum ohlivio. moniain vinceret. Ac profecto a viro justo castigari
Aiiiiiii can- Namque ex vetustiore siraul ac recentiore honiinum priestat, quain ungi ab improbo. Illius enim asperitas
dore et inno- memoria, alii quideni alia virtute, ]irout gratiam ali- etiam ipsa propter utilifatem suavis est hujuscontra :
centia viaxi- quani Dei beueficio consecuti sunt, floruisse credun- ob moruni perversitatembenignitas qiioquesuspecta.
iiic cxcellil-
tur. Job invicta in calamitatibus patientia. Moses et 26 Quamqiiam autem anirao ita coustitiitus esset, Maiisiietiis el
David cleraentia, Samuel oraculorum editione re- morumque divina quadam simplicitate pr^editus, pe- clcmeiis.
runique futurarum prospicientia, Phinees zelo, a quo tulantibus tanien hominibus et contumeliosis ob pie-
etiam nominatur, Petrus et Paulus iiromulgandi tatem terrorierat imo, utrectiusloquar, nullaeosres
:
Evangelii acrimonia et contentione, fllii Zebedaji alia male mulctabat, quam contempta simplicitas.
grandiloquentia, unde et fllii tonitrui cognominati Non eniin fieri poterat, ut cuiquam bene vel male
sunt (et quid ceteros enumerare necesse est, cum ad precaretur, quin ei stafiin vel diufnrnum aliquod bo-
vos, qui eos nostis, orationem habeara?) at Stepha- num, vel brevem molestiam aflx»rret. .\Iterum enim
num patremque ineum nulla res perinde nobiles et ab intimo corde proflciscebatur alterum ab extremis :
illustres reddit, atqueaniinisimplicitaset innocentia. tantum labiis manabat, ac paternaB cujusdam objur-
Ille siquidera ne in extremo quidem vita3 periculo gationis rationem habebat. Quiu etiani multiseorum,
eos, aquibus impetebatur, oderat, sed cum lapidibus a quibus offensus fuerat, ne tardior quidem ac pedi-
obrueretur, pro lapidantibus preces fundebat, ut Cliri- sequa, ut poetico verbo utar,vis illa ultrix occurrit;
sti discipulum decebat,cujus causa cruciatus quoque sed in ipso ir;e articulo percussi sunt, resipiierunt,
ipse praeclurior illi erat, quam mors ipsa, quippe qui ad eum accesserunt, ad genua accideriint, veniam
imiietrarunt,
:
I JANUARir. 27
iinpeti'ai'unt, lioneste victi iliscesserunt, atque tuin vivorum iiumero subl.atuni funereis lioiioribus orna-
castigatione tum culpse condonatione meliores facti remiis? Quas tum lacrjmas universus populus GnECOR. Fil.,
suiit. Nam sffipenumero magni ad salutem momenti profuditlQuasvoceset clamoreslquoshymnos Psal-
est ignoscendi facilitas.eum(jui injuriam intulit, pu- niorum decantationi admiscuit! A sacra domo sacri-
dore coerceiis, atque a metu ad amorem ot benevo- ficiuin,amysteriomysterioruniai'bitrumetaiitistitera,
Ientiam,multo tutiorem certioremque traducens. Ca- a Deo dignum adstitein requirebat: idque priecinente
stigati porro snnt, alii a bobus jugo vexatis, et, quod mea Maria tympanumque iion triumpliale, sed sup-
numquam antea ipsis aeciderat, repente incursaiiti- plex pulsante, ac tum primiiin frontem prse dolore
bus excussi atque disjecti, alii ab equis mansuetissi- perfricante, populique simul ac Dei fidem cum cla-
misetiamobedientissimisque jactati etproculcatI,alii moribus implorante (illius, ut dolentis vicem doleret,
intolerandis febribus perpetratique facinoris imagi- lacr3'misque insuper obnixe contenderet; hujus, ut
natione correpti, alii aliis modis eruditi, atque ex precantes exaudiret) ipsumque adeo miraculorum
his quse perpessi fuerant, obedientiam edocti. omniuin (ingenium enim acuit dolor) subinonente.
Aspcrilntctn 27 Sed tamque illustri humani-
fuerit sane tanta Quid liic igitiir iioctis illiiis, et jacentis segroti Deus
siwpIicUaU- tate et clemeiitia industria tameu eaque virtute, qus
:
facit?Mihi ad eorumquassequunturnarrationem pro-
lemperfil. in rebus gerendis versatur, cuiquam alii decebat? gredienti cohorrescere subit ac vos etiani cohorre-
:
Minime. Verum idem et lenis ac jilacidus erat, ut si scatis, velim: nec tanien fidem orationi detrahatis:
quis umquam; et in agendo peraique streiiuiis. Nam iieque enim fas est, et nobis, et de illo verba facien-
cuin hffi duse res fere inter se pugneiit et adversen- tibus fideni abrogare.
tur, simplicitas nimirum et asperitas, alteraque man- 29 Mysterii tempus aderat, et religiosa et vene- Popalo oriin-
tc,m!ral}itUcr
suetudiiiem cum inertia conjunctam liabeat, altera randastatio, conimodoqueordine collocataraultitudo,
cx morho ilc-
rebus qiiidem ageiidis apta sit, veruin humanitate sacris qu;e peragebantur, cum silentio acqiiiescens,
spernlo convii-
careat ille utrumque mirifice complexus est, ut et
: cuin ille ab eo, qui mortuos ad vitam revocat, et a lcscit
tamquam asperetvehemens rerum actioiiibusincum- nocte sacrosancta excitatur. Primumasgreac paulum
cum mansuetudine et tamquam a rebiis geren-
beret : se movet, deiiide firmius: mox perexili et obscura
dis alienus, se submitteret cuni iudustria: idque et voce famulum quemdam ex liis qui domi manserant,
in prEefecturffi munere et loquendi libertate, et in nomiiiatim accitiim prsesto esse, vestem dextramque
MaUlia'i lu.v. oinni genere gubernationis. Sic eniin serpentis circa porrigere jiibet. Quo prompte et cum stiipore obse-
10. nialnin prudentiam cum coIuinbjE circa bonum sim- quente, iiise nianu tamquam scipione nixus Mosem
plicitatecommiscuit, ut iiec prudentiam in malitiam, illum in monte precantem imitatur, langiiidisque
nec simplicitatem instoliditatem degeuerare siiieret: manibus ad orationem compositis vel cuni populo vel
sed ex ambabus, quoad ejus fieri poterat, unain vir- ante populum mysteria celebrat, paucis quidem atque
tutis speciem efficeret numeris omnibus absolutam. infirmis, quibusque poterat, verbis ceterum niente, :
28 Hunc igitur virtute tali pra'ditum, ita iii Epi- nt mihi videtur, iutegerrima (rem miram) siue sacra-
scopatus munere versatum, atque ejusmodi gluriam rio iu sacrario, sine altari sacrificus, Sacerdos pro-
apudomnes adeptum, quid niirum signis qnoque, qui- cul a mysteriis remotus. Atquehfficilli Spiritus sancti
Miraculi.y clii- bus Deus pietatem confirniat, dignuni habitum fuisse ? munere contingebant, ipsi quidem cognita, ceterura
ret.
Horiim porro miraculoruin quos iu eo patrata sunt. a prffiseiitibus haudquaquam animadversa. Postea
hoc nnum est. Morbo laborabat, ac male affccto erat Deo pro beneficiis erga honiines collatis gratam ora-
corpore. Quid autem mirandum, si pii qiioque viri tionein, nt moris est, subjimxit, populoque bene pre-
calamitatibus vexentur, sive ad exigui limi purgatio- catus, in lectulum rursusse conjicit, cunique nonnihil
neiii, sive ad virtutis explorationem experimeii- cibi admisisset, somnoque se dedisset, aniino recrea-
tuinqiie patientias, sive denique ad imbecillorum tur, auctaqne paulatim sanitate, cum iioviis ille so-
eruditionem.quiinillisfortiteradversaperferrecondi- lemnitatis dies (ita enimDominicam eam a]ipellamus,
scunt, afHictionibusque minime frangi ac debilitari? quiE resnrrectionis Dominicam priina excipit) adve-
Morbo igitur laborabat, et qnidein tuin, cum sanctura nisset, in templum se confert, ac cum omnibusEccle-
et nobile Pasclia, diem, iiiquain, illumdierum Uegein, sia; copiis salutis Encainia celebrat. ac pro restituta
noctemque luculeiitam peccatitenebras discutientem, valetiidiiie gr.itiaruin sacrificium oflt-rt. Quse quidem
qua nos cum copioso lumine salutis iiostrie festum res niiraculo illo qiiod in Ezechia editum ost, meo
agitamus, quique ciim luce propter nos extinctamor- quidem judicio iiequaquam iiiferior liabori debet
tificati eranius, iidem ea resurgente simul excitamur. queui in morbum l.aiisum et deprecaiitein vitifi acces-
^•'iiiotiil. Hoc tempore morbus urgebat. Is autem, ut breve sione et incremento Deus hoiioravit- idque per re-
faciam, talis erat. Febris quaedam ardens et jiera- troactam (iit i])seniet qiii salutem acceiiit, preeibus
cerba internas omnes corporis partes exurcbat, vires contenderat) graduum umbram indicavit, simul gra-
collapsffl erant, nihil stomachus appetebat, somnus tiaac miraculo Regem ornans, et diei augmento die-
excesserat, quo se verteret nesciebat, ac deficiente rum augmentum eoufirmans.
arteriarum pulsu subinde concidebat. Jam oris inte- 30 Idem miraculum circa matreni aliqiianto post Maler S. Xa-
riora atque adeo palatiim iiisuiii, et qiiidquid eo su- contigit,quod etiam ipsum commemorare operse jire- zinnx<'iii apt-
perius pendet, tot tamque ccuitinuis tetrisque ulceri- tium est, ut et eam honore, si qua umqiiam alia, riciiloso iiior-
Ijus scatebant, ut ne aquffi quideni facilis et periculo bo coimilcs-
digiiam lionoreinus et patri ; liac narrationis societate
ril.
vacuus meatus esset. Nec vero aut medicorum artes, reni gratam feciainus. Hanc quoque morbiis invadit,
aut aniicorum ac necessariorum quamlibet assiduai fortem alioqui feminam et generosam, atque omiii
preces, aut uUa ciira ac inedela morbo depellendo par vita; tempore commoda valetudine us;uii. In multis
esse poterat. Atque hic eo valetudinis statu erat, auteni doloribus, ne serraonem longius producam,
parvos qiiosdam ac deploratos spiritus ducens, ac ne nihil o.ani perinde discruciabat, atque inedia, qua
praesentes quidem agnosceiis, totusque in peregrina- multos jaiii dies periculose afllictab:itur, iiequo hnjus
lioneni incuinbens, resque jampridem expetitas ipsi- niali reraedium ulluiii inveniebat. Qiiouam igitur
que praepanitas. Nos vero in aede sacra Sacerdotes niodo eam Deus aluit? Nou maniia ])lupns, ut olira
simul et sup])Iices eramus (desperatis videlicot omni- Israeli ; aut petrain frangens, nt sitienfi populo fon-
bus aliis reniediis ad magnum Medicum, et noctis tein aperiret; aut per corvos pascens, ut illuiii Eliain;
lil morbis tlc- illius iiotentiam tamquam ad extremam opem auxi- aut per Prophetam in sublime raptum s.atians, ut
spcratis titl liumque coiifugieiites) quid dicain? festumne ut age- Danielem ;iiitea, cuni fanie iii lacii vexaretiir. Quo-
Dciim et prc-
renius, an ut laiiientaremur? dieine solemnitateiii ut nani ergo niodo? Visuni est ipsi ine, queni charissi-
ci'S reciirren-
tetis aniniis celebrarenms, an ut illuin vcliit jam e iiiuin habebat (iieqiie eniin qiiemquam aliuni nostrum
lium.
ne
:
28 VITA S. GREGORII EPISC. NAZIANZ.
1'tlt ne in somnis quidem mihi praeferebat) noctu repente esse consilia poteraut, quin satis omnes animadver-
CnEdon. FiL.
eum
superveiiienteni cuin oaiiistro canrlidissimisque pani- terent versutis consiliis persecutionem tegere:
liax.ininetiu.'!
bus pro meo niore benedictis atque signatis eam nec rursus apei-tam viin intentabat: quo alterutro
imtlri p7'Tce-
icris cnnis.
aluisse, sicque convahiisse, viresque collegisse. Ac saltem modo caperemur, vel fraude circuraventi, vel
Ab eo enim
nocturnae visioni veritas respondebat. pcr vim expngnati. Hunc porro qui niagis aut con-
tempore ad se spemque meliorem concepit,
rediit, tempserit aut oppresserit, ecquis tandem reperietur?
quemndmodum dilucido et perspicuo argumento de- Ac contemptionis quidem cuin multa alia signa pro- Ejus milUH/ns
(orliter resi-
claratum Nam cum postei'o die ad eam matutino
est. ferri queunt, tum argumento etiani esse possunt stit Gregorim
ingressus, primum solito hilariorem vidissem,deinde sagittarii illi, eorumque prjEfectus, quos in Ecclesias pater.
hgec consueta Ut se noctu habuisset, ecqua re opus
: nostras imniiserat, ut eas vel voluntate sibi adjun-
haberet, percunctatus esseni Tu me, respondit illa
; geret, vel arinis subigeret. Nam cuin plerisque aliis
sane incunctanter ettranquillovultu, nate nutrivisti, oppugnatis huc quoque cum eadem animi ferocia ve-
ac postea rogas ecquid valeo? Simulque nutu mihi nisset, ac pro imperio et potestate templum sibi dedi
ancilljc significabant, ne contradicerem.sed prompte jussisset, tantum abfuit, ut quidpiam eorum qua;
responsum hoc accipereni : ne patefacta rei veritate cupiebat, perficeret, nt nisi patri meo vel suopte con-
nicerore frangeretur. silio vel ciijusdam adinonitu protinus cessisset, cal-
Vanntnm Unum
adhucutrique communeadjungam.Cum
31 cibus etiam Ccesus discessurus fuerit. Ita in illura
precibiis naii-
mare Parthenicum in Gra^ciam navi-
Alexanrtria per furore et zelo templi Sacerdos aistuabat. Pestem autem
fragium evn-
dit Nauame-
garem (navigabam autem intempestiva prorsus anni et exitium qua tandem ratione quispiain illi magis
vus. nondum parte animo ita perpellente, in navi yEginsea, nam conflasse videri queat, quam et publice conjunctis
hnpti-jitns. id me vel niaxime impulit,quod in nautas mihi fanii- totius populi votis et orationibus imi)ium fundens ac
liares incidissem) cum, inquam, navigarem, paulum- profligans, ac ne temporis quidem turliinem refurmi-
que processissemus, tani atrox tempestas exurta est, dans, et privatim nocturnam adversus eum aciem
ut non mnltas pares meminissent, qui mecum vehe- opponens, hoc est liumi cubitatione seniles et roscidas
carnes conficiens, et lacrymarum fonte pavimentum Oraliones et
bantur. Hic omnibus mortis timore perculsis, ipse
pcBnitentio'^
animse mortem gravius pertimescebam. In periculum proluens, in annum etiam ferme integrum, idque eo
contrn eiivi
enim miserveneram, ne baptismo non initiatus e vita solum, cuiresoccultEeperspectaisunt, arbitrofaciens, suscipil.
discederem; spiritualem aquam inter exitiosas et ac propter pretatem ab ostentatione, sicut jam dixi-
mortiferas undas desiderans. Ac proinde clamabam, nius, alienam, sedulo adnitens, ut nos res ea lateret.
obsecrabam, spatium quoddam temporisexpetebam: Atque omnino latuisset, nisi ipse aliquandoex impro-
conclamabant etiam in communi licetvitse discrimine viso cubiculumingressus,huinili.sque decubitus signa
qui simul navigabant, et quidem gravius, quam qui- conspicatus, atque ex quodam ipsius famulo quidnam
dam e familiaribus meis ac necessariis, benigni vide- hoc esset percontatus, noctis arcanum iutellexissem.
licet hospites et humanitate praediti, atque ex peri- 33 Alteram ejusdemtemporis ejusdemque fortitu- Casarca ad
culis hoc doctrinEe assecuti, ut aliorum calainitate dinis narrationem accipite. Caesarese cives de Archie- tnmulliis pri)~
clivis.
moverentur. In hoc malo, quo tum erain, parentes piscopi creatione factiose interse contendebant (nam
quoqueversabantur.per noctis visum in periculipar- alter clanculum se abduxerat, alter roquirebatur)
tem venientes, atque e terra opem ferebant, vim flu- acrisque seditio erat, compressuque atque sublatu
ctuum precibus velut excantantes: quemadmodum nequaquam facilis. Preeter id enim, quod in hac re,
postea subducta temporis ratione donmm reversi prEesertim ob fidei fervorem, natura sua ad tumultus
cognovimus. Quod etiamnobis salutaris somnus indi- excitandos proclivis est ea civitas ; cathedrai insuper
oa^at, cum tandem aliquando eum remittente nonni- illius splendor et gloria contentiouis acrioris causam
Malcr uanlcF
liil tempestate cepissemus. Furiam mihi tenere vide- afierebat. Atque hoc statu res erat, ac nonnulli Epi-
in somnis ap-
bar. truculentum quiddam intuentem, periculumque scopi aderant Archiepiscopum electuri. Sed cuin in
parct navim
nd lcrrnm minitantem: hancenimnobisperspicuedepictam nux plures sententias poj^ularis multitudo distraheretur.
perlrnbens. proponebat. Alius ex vectoribus {puer is erat mei aliique alium proponerent (quemadmodum in hujus-
studiosissimus et amantissimus, meaque causa vehe- raodi negotiis fieri consuevit, prout quisque vel cujus-
menter anxius) cum eo statu essem, mati'em meam piam benevolentia, vel Dei pietate movebatur) tan-
sibi videre videbatur, qu£emare ingressa navim pre- dem plebs tota nno consensu primarii ordinis viruin
hensam haud magno labore ad terram pertraheret unum, eximia illum quidem vitaj probitate prseditum,
Vovel se Deo
fidemque faciebat ha?c visio. Tranquillabatur enim nondum tainen divino Baptismo consignatum, invi- Emebius nun-
in periculo dum baptizn-
mare: statimque citra magnam vexationem Rhodura tum et repugnantem corripientes, simulque milita- tus eligitur
Hazianienus.
appulimus. Hiijus ipsi periculi donum extitimus. Ut ribus copiis, quie tum in urbem veuerant. opem affe- Casareensiti
enim nos Deo vovimus, si discrimen effugeremus, ita rentibus, in sublimi Sede coUocarunt, Episcopisque EpiKopm III-
periculo defuncti nosmetipsos obtulimus. obtulerunt, ab iisque petere institerunt. ut eum salu- vitm.
32 Ac de his quEe utrique communia sunt, haec tari aqua tingerent, atque Archiepiscopum nomina-
nobis (licta sint. Mirari autem jampridem quosdam rent. suasioniinterimvimadmiscentes.nnn idijuidem
eorum arbitrnr, quibus illius vita perspecta est et admoduin graviter et modeste, adniodum tamen pie
explorata, quid sit,cur cum in his rebus ita immorati atque ardenter. Nec eniin cujusquamvirtus aut pietas
simus, ac si sola haec argumenta laudis haberemus; oblataoccasione clariusemicuit. Sed tuinquid factuin
turbulentorum tamen temporum, quibus eum velut est, quuque progressus est tunmltus? Coacti sunt.
instructa acie sese opposuisse constat, mentionera rore purifico hominem perfuderunt. Antistitem pro-
taraquameavel incognita hahea-
faceredistulerimus : nuntiariint, in throno collocarunt, manibus tamen
mus, vel non ita magna et prasclara ducamus. Age- potius quamvuluntate sinceruque animi affectu, sicut
JnUanusapo-
stataChristiu-
dum igiturhtec quoque superiuribus adjiciamus.TuIit postea declaratum est. Ut eniin volentes lubentesque Ekctionem
nos perscqui- nostra setas
primum et. ut opinor, postremum nialum
, discesserunt, ac qme vellent, libere decernere putue- rclractaut
Episcopi
tiir. Imperatorem, Dei mentisque deserturem. Hic parum ruut, consilium inter se ineunt. haud scio an spiri-
ampluin esse arbitratus Persas imperiosuusubjicere, tuale, sed ineunt tamen, attiiie oumia qua) gesta
magnum vero et gloi-iosum Christianos in potestatem fuerant, abrogare statuunt, eamque institutionem,
redigere, simulqne darnonibus, a quibus ducebatur, ut minus legitime factam pro irrita habere; vim ei,
ita suadentibus, nullum genus impietatis praitermit- cui non ininor vis illata fuerat, objicientes, ac serino-
tebat, nunc alliciendo, nunc comrainando, mmc fal- nes quosdam petulanter niagis quam sapienter eo
lendo. nec callidis solum artibus, sed vi etiam humi- tempure jactatos urgentes. At magnus Episcopus
nes ad se pertrahendo. Nec tamen ejus ita obscura nuster, ajquusque reruin a^stimator, uec cum iis, qui
hujusmodi
I JANUARII, 29
hujusmodi consilium inibant, abductus est, nec eonira electiones istas committi oportebat (sic enim num-
sententiam comprobavit; spdconrtans atque iiivictus quam Ecclesiis male esset) ac non iis, qui opibus ao Ctif;oon. tu..
permansit, liauil minns (]uani si nullam omnino vim poteutia florent, aut stuItiB ac temerarias plebi, ple-
Obmtit iis perpessus fuisset. Nam cum utrisque vis allata fuis- l)isque adeo ipsius vilissimo et contemptissimo cuique.
Crciiorim. set,velvicissim accusandos eos esse dicebat, si ipsum Nunc vero parum abest.quin civiles inagistratus me-
accusarent, vcl culpa solvendos, si ipsum culpa solve- lioreordineacdisciplinaregiexistimem.quamuostros,
rent, vel, quod justius erat, ne absolvendos quidem, qui divina! gratiiB ascribuntur; atque hujusmodi res
tametsi ipse crimine solveretur. Si enim ipsis venia melius timore quam ratione administriiri. Nara nisi
deberetur, ntique et illi sin illi nullo modo parcen-
: itaesset, quismodo sanai atque integra! mentis te reli-
dum esset, multo iis niinus delicti veniam esse spe- cto ad aliura se contulisset, divineviretsacrosancte;
randam. Longe enim ipsis honestius tum futurum te, inquam, in manilnis Domini depicto, matrimonii Dc elccHoiie
Basilii eoii-
fuissepericulum subire, atqueomni ratione obsistere, experte, niliil possidente, carne propemodum et san-
tciitio.
quain insidias posteamoliri: eo pr^esertim tempore, guine vacuo; te, inquam, doctrina et verbis post Ver-
quo veteres iniinicitiae potius essent deponenda?, quani bura inter philosophos sapiente, inter raundanos cae-
novse excogitandse. Sic enim se res habebat. Aderat lesti, sodali, inquam, ac socio raeo, dimidiaque
Julimtiis
ttdvcrmlitr quippelmperatoradversusChristianosfremens. atque (audacius hoc dicam) animse mere parte, ac mecum et
elccto. hanc electionem irato infestoqne animo ferens, gra- vitse et doctrinae communioneconjuncto.Vellem mihi
vesque in eum, qui Archiepiscopus institutiis fnerat, te apud alios liberaoratione describereliceret, acnon
minfe jactabantur, afque in novacuJiB acie sitaa res corara ista te prfflsente perpenderentur, necesse ut
civitatis erant, ab eone die in rerum natura esse Iiabeam quamplurima parce laiidare, no in assentatio-
desineret, an servaretur, ac clementiiE huraauitatis- nis suspicionem incurram.Verum ut eo, unde oratio
que nonnihil impetraret. Ad eumeuim dolorem.quem digressa est, redeam. Spiritus quidem bominemsuura
ob Fortunam secundioris fortunai tempore solutam norat (quidni enim nosset?)ceteriim obsistebat invi-
eversamque capiebat, nova h<ec afque insolens Prae- dia; quorum autem, dicere me pudet, atque utinam nec
sulis electio accedebat, qiiiiin publici juris convulsio- ex aliorum serraone, qui res nostras coraica dicaci-
Priefcctus nem atque oppressionem interpretabatur. Quin ipse tate sedulo insectantur, eorum nomen audire liceret.
pravincitE C(/- quoque pVovincise Prajfectus rationes conquirebat, 36 Sed h;ec, utfluvii petras eas quas in medio fluxu
pit rescijuli quibus teraporis atrocitati obsequi, et enni malo ali- offendunt, pra;tereainus, atque oblivione digna silen-
eleclioneiit.
quo posset mulctare: ne erga euin quidem alioqui tio tegamus ad eiiquequie deinceps sequuntur, pro-
;
ainice ac benevole affectus; sed, qiua adversas in grediamur. Probe sciebat vir spiritualis, qua; Spiritus
Rejmb. partes tuebatur, iniraice atque infense. Quo- erant ob eamque causam demissos omnes et abje-
;
circa eos a quibus electus fuerat, velut accusatores ctos affectus submovendos esse judicabat'. nec coitio-
illius futuros per litteras accersebat, non jam leniter nibus anticipatisque opinionibns certandum, nec plus
et remisse, sed minis etiam quibusdam additis, tam- gratia;, quara Deo tribuendum sed unam tantuin Ec- :
Fortiler eitiu
quam Iioc Iraperator fl;igitaret. clesiic utilitatein communemque omniuin salutem ob
siiadct Crefio-
Gregoriiis 34Cum igitur pater de ea re epistolam accepisset, oculos ponendam. Ac proinde litteras scribebat, mo- fius.
imgiia lihcr-
siue ullo metu ac cunctatione iilla re.sponsum hujus- nebat, populumconciliabat, Saeerdotescumaliostum
Itttc rcscribit
modi dedit ex quo animadvertere licet, quse in eo
: eos qui sacro munere fungebantur, obtestabatur, de-
(1(1 Ifiicos istn
iioupertinere.
animi libertas fuerit, quove spiritu acta. Nos, inquit cernebat, etiara tuin absens suffragium ferebat, ca-
optime Prajfecte, rerum omnium qu;E geruntur, cen- nicie fretus in alienis quasi iii suis auctoritate ute-
sorem unum ac Regem habemus, qui nunc armis op- batur. Deuique quoniam legitimam ac
electionein
pugnatur. Is et prsesentem electionem expendet, quam regularem esse oportebat, cum unus ex eorum nu-
iios riteaclegitime, atqueex ipsiusvoluntatefecimus. niero. qui Pontificem norainarent, desideraretur, e Ad eaiii irger
Vobis autem tametsi vim afferre, si ita tulerit ani- lectulose abstrahit, homo jara et senectute et morbo nilvolitt.
mus, in proclivi sit; id tamen numquam extorquebi- fractus.atqueadurbeminjuveniliauimivigoreconten-
tis,quin ea quae facta sunt, ut recte justeque facta dit, vel potius emortuo corpore, ac pauluin spirante
patrocinio nostro defendamus nisi hanc vobis legem
: defertur, magnificie parentationis instar hanc seduli-
promulgare libeat, quibus ne limis quidem ocnlis res tatem sibi fore persuadens, etiam si quid ipsi huina-
nostras aspicere fas est. Hanc epistolam Prtefectus nitusaccidisset. Atqtiehicquoquemiractilumcontigit,
ipse, taraetsi ad breve aliquod teinpus stomachatus, minime dubiam fidem faciens. L.abore cttrroljoratur,
inirifice suspexit quemadraodum ex multis intelle-
; alacritate vegetatur, negotium adininistrat , ad
ctum est, qui res illius perspectissiinas habebant. conflictum se parat, in throno Archiepiscopuin collo-
liepriiiiilur Atque hoc et Imperatoris repressit impetum, et ci- cat,domumque tandera reducitiir, iion jam vehiculo
Illiperalor ct vitatem periculo, atque adeo nos dedecore atque tamquam sepulchro, sed tamquam arca divina usus.
Pra-feetus.
infamia liberavit. Hoc civitatis exigu» cathedraeque 37 Quo etiam in munere lenitatis illius, de ciijus
summissioris Episcopus prjestitit. An non autem prin- lattde liaud iiridem verba facere desii, luculentius ar-
cipatum ita tenere multo raelius ac prieclariiis est, gumentum edit. Ciim enim ipsius collegie contentio-
quam e subliinioribus thronis declamare, ac rebus nis, inqua victi ftierant, ignominiam, senisque oniiii-
potiusquam nominibus superiorem esse? bus in rebus auctorifatera et principatum gravissime
35 Jam quod in illius rebus gestis crdine quidem ferrent, ob idque ipsi infensi essent, conviciisque eum
postremum, vi tamen et facultate primum et maxi- incesserent, eos quoque tolerantia sua fregit ac su-
muin,quisesttam ab orbenostro remotus, utnesciat? peravit, maxiraura auxiliura sibi iii animi facilitate et
liursus eadem civitas eamdera ob causam seditione humanitate posituin reperiens, atqtie iu eo, quod iria-
Moritur laborabat, eo nimirum, qui honesta et egregia vi ad ledictis lacessitus raaledicta noii regerebat. Miiii^iietiiiliiie
Qiiid
F.iiscbiits.
Episcopatum pertractus fuerat, celeri inorte abrepto, eiiim grave esset, cum rebus siiperior fuisset, lin-
si
iratos iititiijiit
et sibi louei-
atque adDeum, cujuscansainpersecutionibusfortiter gua se vinci pateretur? Quamobrem sic eorum ani-
liiil.
strenueque decertarat, profecto. Atque ea seditio mos lenitate sua cepit, ascito prajsertim in sententia!
quanto acrior et ferventior, tanto etiani stultior et suie auxilium tempore, ut ira in
admirationem con-
absurdior erat. Non eniin nbscurum erat, quisprie- versa ad eum
excusatum venirent, genibus ad-
ipsi
celleret (quemadmodum iiec inter sidera Solis prae- volverentur, pudore ob ea qui» priits admiserant
stantiaignntaest) sedperqiiamclarumacperspicuum, sitffunderentur, .abjectisque odiis eo Patriarcha, Le-
cum aliisoiunibus, tuin exiraia; pra?sertim ac puris- gislatore et jitdice utereutur.
sima." populi parti, hoc est et s.acris rainistris, et no- 38 Haud disparis ea
zeli illius contentio fuit, qua
'llirretieis
stris Nazaruiis, quibus vcl solis, vel potissinium illis se hiereticis opposuit, cuin inipii cuin Imperatoris
opiiomt.
copiis
30 VITA S. GREGORII EPISC. NAZIANZ.
Peh copiis sufTulti expeditionem adversus nos suscepe- usque protensis atque intextis, cujus ea est altitudo.
(jBRfion. Fir.. 1'unt, ut nos quoque in potestatem accepturi aliisque ut spectatorera damnoafRciat,visumcireumscribens.
adjuncturijani fenneoninibusinservitutemredactis. Quonam modo tanti temporis opiflciumtaiitique la-
Nam hicquoque non parvo nobis adjumento fuit, tum boris et industriEe tam brevi sernione ob oculos po-
per se ipse, tuni per nos etiam fortasse, quos velut nerem? An hoc dixisse fuerit satis, quod cum ceterai
non ignavos ac degeneres catulos in illos tamquam in civitates multis extructionibus pnblicis privatisque
saevissimas bestias immitteljat, ad pietatem nimiriim decorentur, hasc vel sola nominis nostri famam apud
yiUum Stisi- exercens. Unum liabeo quod utrique succenseam (ac multos illustrare potuit? Ac templum quidem ad huiic
liieilsi Eccle- peto a vobis ne meam hanc dicendi libertatem eegre moduni .se habet. Qnoniam .autem Sacerdote etiam
siiEjn-aficil, molesteque feratis : expromam enim animi dolorem, opus erat, liunc qnoque domi acceptum offert^tem-
etiamsi gravis Iiic sermo quod me hujus
futin'us sit) pli magnificentia diguuin necne, dicere haud queo,
vitffi malis offensum, ac solitudinem adamantem, ut sed tamen offert. Quandoquidem porro victima: quo-
liaud scio an quisquara nostri sagculi, comnmnemque que requirebantur, has insuper adjungit, nenipe filii
liuuc turbiiuMn et imlverem omni celeritate vitare, afflictiones, atque in rebus adversis patientiam ut :
salutemque meam in tuto collocare obnixo studio Deus ab eo rationale holocaustum habeat, ac pro le-
contendeutem, nescio quo modo in hoc permolestum galihostiaspiritualemvictimamegregieconsumptam.
et insidiosum animarum forum per speciosum Sacer- 42 Quid ais pater?Utrum ista sufficiunt, atque Iianc
dotiinomen intulistis. Qua ex re inultas culamitates vel prosecutricem, vel funebrem orationem ita acci-
partim jam sid)ii, partim expecto. Nam qui mali ali- pis, quasi laborum eorum, quos juvandis provehen-
quid jam perpessus est, vix indnci potest, ut sibi disque meis studiissuscepisti, fnictum tuleris, ao pro
melius aliquando fore speret, etiam si aliud persua- tuo veteri more pacera orationi concedis, eique ne
deat ratio meliora suggerens. modum excedat ta^diumqne pariat, finem imponis?
Sed ne illud qiiidem piwterierim, quod cum in
3!) An additamentum quoddam et corollariuradesideras?
omnibus rebus fortem et tolcrantem animum subli- Sed fiiiera haud dubie statuis satis quippe longam:
mioremque, quam ut corporis integumento cederet, orationem habuimus. Hoc vero milii bona tua venia
prsestitisset : tum vero postremo morbo, qui enm adjicere liceat Fac sciamus qusetua sitglorla, quod
:
Mittislerii sa-
simul cum eoque diuturno et
seiiectute adoriebatur, lumen te circumstet atque uxorem tuani aliquanto
: fta-Jimxcuus
periculoso laborans, illud quidem cnm aliis homini- post, et liberos, quos adhuc vivens funere extulisti, palrctu jiiin
cri lcmiiorc,
morbi dolorcs bus commune habuit, quod wgrotaret, hoc autem et me quoquenequaquam jam ultra, vel certe perexi- *f"'"''"'"
iwit setttit. uou ita comniuue, sed admodum peculiare aiiisque guo tempore cum luijus vita> miseriis conflictatum
miraculis congruens et consentaneum. Nam cnm quo- atque ante t.abernacula illa hoc dulci tumnlo suscipe,
tidie ac frequenter quoque quavis die, interdumque quemutrique nostrumcondidisti, videlicethic quoque
etiam hora dolore comprimeretur, solo ministerii Sacerdotem tuum et cognominem honore atRciens:
sacri tempore confirmabatur, dolorque succedebat, veniamque tribue, sive quid dicendo pra^termissimus,
quasi jussu et imperio fugatus. sive quid tua gratiu assumptum minus commode tra-
Psal. 8EI. 40 Cura autem centum ferme annos vixisset, fines ctavimus denique cuni gregem universum et
: .ic
V. 10. utique tempori nostro a Davide coustitutos praiter- omnes Eplscopos, quorum pater vocatus es, tnm rae
Moritur gressus, ex iisque in Episcopatu quinque et quadra- pivTsertim paterue a te et spiritualiter coactum gu-
lcrc 100 quod
ginta, humanai vita; spntium e.st, exegis-
fere berna,ne tuam vim usquequaque accusem.
nutioruui,
set ita demum in bona senectute diem extremum
: 43 At tu, quid censes, o raeorura serraonum actio- Biiiiliuiu
4S EpiscoiK
claudit. Quonam modo? In orationis verbis ac gesti- numquejudex?Si haec satis copiose disseruinius, tuo- itertim ait
bus, nullo vitii vestigio, plurimis virtutum exemplis que desiderio s.atisfeeimus, calculnm adde, et accipie- diecnduiu
itlvitat.
relictis.Atque eo nomine major quam hominis con- nius (nam profecto ralculum tnum calculum Dei
oninium lin-
ditio ferre videatur, ipsiiis veneratio in interpretamur :) sin autem et illius gloria et tua expe-
guis nientibusque versatur uec facile quisquam
: ctatione longe inferiorem orationem habuimus; in
reperietur, qui illius memoriam animo recolens, non promptu est, qui snppetias fer.at. In illius laudes vo-
etiam posita, sicut Scriptura loquitur, manu ad os cem tuam tempestivis pluvije instar expectatam im-
suuin, imaginationem quoque ipsam amplectatur. mitte. Ac sane maxirais te norainibns obnoxium ha-
Hic illffi vita; cnrsus fuit hic vitffi fluis.
: bet, et ut pastor pastorem, et ut pater filluni quod :
4i Et quoniam liberalitatis ipsius munificentia!- ad gratiam attinet. Quid vero mlrandum, si qui ter-
MiltjllifiCUtil
Sasitiiis tetii- que monimentum posteris relinqui oportebat, quod- raruin orbiperte intonuit.idemnuncfructnm qnoque
pltiiu cedifica- iiam tandem aliud potius conveniebat, quam hoc tem- aliquem ex tua voce percipiat?
rat. pluni, quod Deo et nobis extruxit (populi quidem 44 Rest.at jam, ut cum spirituali Snra pra'clari no-
largitioue nounihil adjutus, mnlto majorem auteiu strl patris Abrahse conjuge et ffiquall funebrem ser-
sumptuum partem e suo impendens) opus sane me- raonem luibeamus. Non est. mater, eadem Dei hoini-
niorabile ac prEedicandum, magnitudine permulta, luimque iiatura, ,aiit. ut In genere loquar. Snperorum
pulchritudinecunctapropemodum antecellens? Nam et eorum qnl in terraversantur. Apud illos eninicon-
bescriptio
et octo aeqnilateris rectis in se occurrit columna- : et staiis et immortale est. tnnihoc ipsum quod sunt.tnra
tciiipli.
rum ac porticunm elegantia per laquearia in altum qnfflcuraqne ad lllud pertinent. Qme enim a rebus fir-
assurgit, et quidem ejusmodi pieturis ornata, ut nec inis et certls orinntur, eadem qnoipie firnia et sollda
iiaturiE ipsi concedant. Quid quod superno ca-Ii spleu- esse necesse est. Res autein humana' quomodo se ha-
dore collustratur, uberrimisque lucis fontibus spe- bent?Labuntur ot Intereunt, et aliam atque aliain sub
ctanlium oculis irradiat, ut veroe lucis domicilium? inde mutationem caplimt. Vita quideui et mors tam-
Ad h?ec eximia' materiae spatiis a-quiangulis utrim- etsl luter se plurimnni dlfferre vldeantur, inter se
que plurlmumque intermedii loei complecten-
positis tainen mutuo transme.ant vlclssimque succedunt.
,
tibus cingitur ac praeterea portarum et atriorum
:
Etenim vitaex corruptioueparente nostrapriucipiura
veuustate prajlucet, aceedentesque prociil invitat. ducens, ac per corruptlonem, hoc est pereunem ejus
Noiidum de externo lirnatu loquor, de lapidum qua- quod pra^sens est excessum, Iter faclens, lii corru-
dratiirum atque in trinam conjunctionem aptatorum litlonein tandein, nlinlrum in hiijus vlt:\? fluem definlt.
pulchritudiue et niagnitudinc:quoruinalii marmorei Mors coutra, qna» non niodo uos a pra\sentibus malis
sunt. nimirum qui in basihus et capitibus, qiiibus vlndicat, verum ad supernam quoqiic vitain sEepetra-
anguli intercipiuntur, locati sunt, alii patrii quideni duclt, liaud scio au proprie mors appellari queat,
illi, non tameii exoticis inferiores. Nondum de variis utpote noralne niagls quam re formidahllls. Atque
et niuliplicibus zonis, a fundamentis ad verticem ahsurde sane et praspostere affecti esse vldemur, qui
ea
: :
I JANUARII. 31
ea qua; formidolosa iioii sunt, extiuiescamus, ea au- vissimas oneremus. Magnis rebus privati sumus at : Pe»
'''ego». kil.
tem qua; metuenda sunt, ut meliora magisque expe- etiam consecuti fueramus. Atqui privari omnium est,
tenda complectamur. Una vita est oculos ad vitam adipisci p.aucorum. Quare mentem uostram illud non
conjecfoshabere. Una mors.peccatum animasenim : dejiciat, sed hoc potius consoletur. .^quum enim est
est interitus. Cetera quibus nonnulli insoleutius effe- nieliora deterioribus cedere. Filiorum raortem adhuc
runtur, nocturna quoedam visa sunt, veris rebus im- florentium et ad vivendum idoneorum fortissime et
posturam facieutia, et fallacia auima; spectra. Hoc sapientissime tulisti fac etiam senilis corporis.jam-
:
animo si fuerimus. mater, necob vitamnosmagnopere que vita confecti (taraetsi sensus integerrimos aniraiB
efferemus, nec morte uimium angemur. Anvero raali vigor ipsi conservarit) alijectionem feras. At deest,
quidpiam nobis acciderit, si hinc ad veram vitam mi- qui tui curam gerat. An vero non tibi prssto est tnua
graverimus, si mutatiouibus, vertiginibus, satietati- hiclsaacqueratibi oniniumiu.starille reliquit? Parva
bus, ac turpi illa tributi pendeudi necessitate liberati haec ab eo postula, ut te manu fulciat, ut servilia offi-
cum rebus certis minimeque fragilibus futuri simus, cia praastet mojora haec repende, maternara benedi- BmedicUo
:
parvaluminacircum lumen illud magnum tripudi.antes? ctionera, orationes, atque alteriusffivi libertatem. Do- matcrna.
Matrem vi- Vo At te ab eo sejunctam discruciaris? spes te oble- les te adraoneri? Id vero l.audo, namque ipsa multos
dmm conso- ctet. At acerba res est viduitas? audio, sed illi non admonuisti, nimirum eos omnes, qui in tam longo
latur.
acerba. Ubi porro charitatis bonum erit, si faciliora vitie curriculo ad tuam sapientiam sese contulerunt.
nobis ipsisdantes,aspei'ioraproxiniotribuamus? Imo Quare ad te feminam in primis sapientem nihil lisec
quid est cmnino, quod tibi acerbum videri debeatjam oratio pertinet : sit autem .afHictis et higentibus com-
jamque moriturte? Instat fatalis dies, diuturna non munis solatii medicina.utse mortales prosequi mor-
erit liKC molestia. Ne ignavis cogitationibus res le- tales intelligant.
DE S. ALIAGHIO ClRCA .\N.
CUR. CCCXCIV,
I JAN.
SIYE TELEMACHO
Ex
MARTITIE ROI\I/E.
VARIIS
AucTOniBus.
i'. Almachiits alcndis Jtimmriis stliiguincm pro Chrifiti (jlo- mone, qui ex illa sanguinis effusione voluptatem ca-
sive Tekma- Almnchius sivc Telemacliiis ; dc qm
ria fvdit piebat, ad furorem impulsi, pacis auctorem lapidibus lafHiiints oti-
chiis ethnicos
reprehendem
Kalen. Jan.
occisus.
Kl Martyrologium Romamim Romse S. Alma- :
.chiiMartyris, qui jubente Alipio UrbisPree-
fecto, cum diceret: Hodie Octavaj Douiinici diei sunt,
Qua re cognita Imperator admirabilis Te-
obruerunt.
lemachum inMartyrum invictorum numerum adscri-
psit; crudele autem illud spectiiculi genus penitus
ritilnr.
Hcfertitr iii
cessate a superstitionibus idolorum et a sacrificiis sustulit. Hii'C Theodorctiis. Vidctiir igitur a spectatori-
nitmeritm
pollutis; a gladiatoribus occisus est. Eadem cctcra biis, forte et gliuliatoribus, lapidibus primum appctittts
Marltjrum.
fere omnia habenl Martyrologin, nddit Beda, e.t Petrus sanctits Martijr, tleiiidc jussu Prirfecti ad seilamlum po-
dc Natalihus lii. 2, cap. 3, hac de causa captiim ct a puli tumuttum coinprehensus, moxque inaudita caum
gladiatorilms occisum. VetusMarlgrologiiim Romaimm glatliatoribiis itcrnm traditiis tinicitlandus.
Rom<e S.Almachii decollati sub Alippio Urbis Prae- 3 Pclrits Galcsiniiis et PhiUppus Ferrarius htrc iid
fecto. Ms. Martgroloijium S. Hicromjmi : Natalis Co- Diiitictiani tcmpora rcvocnut, qiwd non cxisliment sub
ronse, qui jubente Asclepio Urbis Prsefecto cum religii)si.^simo Principc Himorio Urbis Pra-fcctitram ho-
diceret Hodie OctavEe Dei cwli sunt, cessate a su-
: miiii ethnico crcditum-. Sed tjuot post qiwque maijnis mu-
perstitionibus idolorum et sacrificiis pollutis, a gla- neribus fuiicti cthiiici tic lucretici? Negant cidtum idolo-
diatoribus hac de causa occisus est. ritm tiim t:iguissc.Non erat ita ttimen penitus cctinctns,
2 Rcm ijestam ita narriit Theodorctus lib. 5 historix ut non litdi jmifaiw more adhitc fierent.
Ecclesiasticx , cap. 26. Honorius Europas potitus im- 4 Alipium vcro huiic (qui «/iis Asclepius, Asclippius ; Qitis liic Ati-
perio, pugnas gladiatorias, quae Romse olira fieri con- Pailatlio, Galesiaio, ct Fcrrario Alypius, Ailoiii Alip- ;'"" Vrtiis
Ex Oriente l^rtrfaiits
Honmmvenit sueverant, tali inductus occasione sustulit. Telema- pius, Bellinn Maurolgcn OlympiusJ cciiset Baroiiiits
et
chus quidam vitam excolens nionasticam, profectus Fultonium Probiim Alipium Q. Clnlii Hermogeniaiti
ex Oriente, hac de c.ausa Romani coutendit. Ac {|um fratrem fuis.^ie, qiii pust yEggpti J*ra-ftrturain gereiis
sceleratum illud edebatur spectuculum, iu stadiura Joannis Anacliorcta- cungrcssu nd meUorcm frtigem vi-
ipse ingreditur, atque ad gladiatures descendens,mu- detitr rcvocatus, ut ex historia- LausiaciC cap. 23 initet
tuam iuter eos dimicationem sedare nititur. Itaque iilcotpte sub Thcodosio potitis quam Honorio hicc gesta
crudelis cajdis spectatores accensiiracundia, et a da;- ccnset Baronius.
VITA
:
32
YITA S. FULGENTII
RUSPENSIS EPISCOPI.
PRjEFATIO.
nuchm Fulgoitium omuia cclebrtuit Latiuonim ipse loquitur, quando codex ejus fitulatus nomine,
ClRCA A>.
(^iir. Dxxix. Marli}rologia,aliiquc atictorcs fcre iiiiuinwn. Vi- legifur : qui autem fiet, ut similiter nota sit omnihus
IJAN. tatn ejus, gravi stjlo, inquit Molauus, ejus di- vita ejus hona? Quamdiu vivunt adhuc, qui nove-
S. Fulgcntii
scipulus scripsit. De cujus tam auctore, quam runt eum, vel a certissimis testibus aliquid de ejus
rita a qiio
prassens memoria ve-
auctoritate,vcmo diibitabit, qui cam pcrlcget. virtutibus audierunt, potest illi
sffipia.
2 Fdita ca est a Laurcutio Surio cx sis. Momsterii rum festimonium perhibere. Quid aget venturapro-
A (iiitbns cdita
lnicteinis- S. Pauli iu Sonia silva, sine liubcix; vallis : ac deinde genies? Quid in transmarinis partibus longe consti-
a Joanne Molano anno 1574, ipsius Fulgcntii prsefixa tuta fidelium turha? Cum pervenerint ad nofitiam
operibus, ex ms. Monasterii Vallis S. Mariini Canoni- lectionis, in qua idem beatissimus Ponfifex ahsens
cornm Regulnrium Lovnnii, cum Ms. Monasterii Fontis loquitur, mortuus vivit; admirabuntur profecto
et
B. Mariii^ juxta Arnhemium a Jonnne Vlimerio coUata. sapientiam unde cognoscent innocentiam? Sicut ergo
:
Tandcm Parisiis a Jacobo Sirmondo nostro cum cjus- clara est ejus docfrina, sic clarior fiaf etiam vita. Lo-
dem Fidgcntii operibus recognitis. Has omnes editiones quamur ef narremus fratrihus nostris, quomodo tan-
cumyiiis,. Monaslerii S.Maximini, et Monasterii S.Ma- tus Pontifex vixerit.
riu' Bonifontis, ct S. Marix dc Ripatorio contuli. 3 Nec timendum est, ne minore facundia Sacerdo-
Aiiclor Fid'
tem, qui per universas orbis Ecclesias magnum no- geiilii Di-sci-
men ego faciam parvum. Cujuslihet enim
obfinuit, 'puins.
VITA S. FULGENTII sit meriti oi-afio mea, nec augere potei'it tanti viri
merita, nec minuere sed proficere tantummodo ad
:
A QUODAM carifatis testimonium, in qua illi semper inhierere
desiderans, salutiferis ejus monitis ad suscipiendam
EJUS DISCIPULO CONSCRIPTA Monachorum professionem conversiis, in illo parvis-
simo Monasterio, quodsihi apud Sardiniam pro Chri-
AD FELICIANUM EPISCOPUM. sti noraine relegatus effecerat, ubi jam tu presbyfer
'habitabas, diehus ac noctibus ante eum positus vixi
PROLOGUS AUCTORIS.
quando rae super mel et favum dulciora caelestis ejus
eloquii flumina frequenter rigabanf,et nisi sterilitas
mnis novi Tesfamenti fidelissimn.s dispensa-
arentisingenii pra?pediret, cenfesimurafructimi gleba
tor, inquoloquiturChristus.sajirti-Po^frFWi-
nostri pecforis atfulisset. Sed indignus ego. de tanta
0!
mam
cuiiie, ut exemplo suo
credendum sibi facile
persuadeat, operum bonorum curam maxi-
gerit, et quidquid aliis faciendura dicit, ipse
plenifudine vix exiguam capei'e valui portionera. Tuas
fanien parfernitatis orationibus frefus, lihelli prfEsen-
tis lahorem suscipere cogitavi : in qiio omuia, qua^
iioetoribmiie- primitus facit. Sine causa quippe nititur docere sa-
icssaria vita niemoriter nobis audientibus ipse referehat, et illa
pienter, nisi vixerit innocenter. Duo igitur Ecclesis
l'ona. et do- insuper, quffi ociilis nostris adspeximus, ut jam positi
Catholicae doctoribus necessaria jndicantur vita :
iiriita.
bona, et sana doctrina. Vita enim bona commendat in doctrina illius, quemadmodum sint gesfa, non igno-
sapienter docentem; doctrinas.ina ornat bene viven- ramus, hreviter explicaho : notam falsifafis incurrere
tem. Vita bona facit amahilem; doctrina snna lau- nullatenus timens, cuncta quippe senilem tiiam pa-
dahilem. Vita hona continuo crcditur imitanda; do- ternifatem minime latenf; nec tibi nunc aliqua quasi
nescienfi dicuntur, sed tuo potius tesfimonio confir-
ctrina sana numquamjudic.ituresse repndianda. Vita
bona occasiones detrahentibus, doctrina sana
tollit
manda simpliciter digeruntur.
resistit contradicentibus.
2 Propterea mihi diutissime beati Fulgentii Pon-
prfedecessoris, a quo simul nutriti
tificis, tui scilicet
sumus, et nomen et gratiam cogitanti,dum frequen-
VITA.
ter ante oculos cordis mei magister egregius versa-
retur, dolebam tanti viri solatio caruisse populos CAPUT I.
Africanos. Et quamvis ille gaudiis ca^lestibus ohle-
ctandus, ad meliora migraverit, ainid nos famen B. Fulgentii ortus, institutio, munus in
modo similem deesse doctorem, sapientiffi ejus bene repub.
i.aitsai acri-
conscius, suspirabam. Dabatur sane flebili recorda-
jitionis. tioni quiEdam respirafio, quoties dulcissimos lihros
ejus, aut epistolas, aut quos edidit populo prsesenfe
BeFeatus igitur et vere Fulgentius, nobili secundura
Palria et ge-
carnem genere procreafus, parenfes hahuif ex nu- nm Fiilgcntii.
sermones, vel ego Iegebam,vel legenfes alios audie- mero CarfhaginensiiimSenatorum. Avusdenique ejiis
bam. Verumfamen in illis ])r£eclaris opusculis in- nomine Gordianus, dum Rex ' Gensericus memora- Hip.
genium viri sapieufiamque posse cognosci, facitus tam Carthaginern victor invadens, Senatores pluri- ^"r. Huncri-
considerah.am cujus auteni justitia.', probifatis et
:
mos, imo cunctos, amissis omnihus honis, ad It;iliani "'*
misericordiie fuerit, et quomotlo laudahiliter vitam navigare compelleret, inter ceteros etiam ipse impo- Aim exiil
suam, quodtubene nosti, cumfamiliarihus suistrans- sitara peregrinationem libenti voliintafe suscepit,
egerit; sicut docuit vivens, scire plerosque non du- volens, saltem facultatibiis perdifis, non perdere li-
bitabam, latere tamen plurimos sentiebam. In poste- berfafem. Post ciijiis obitum, duo ex filiis ejiis, spe
rum vero ne olilivio longa convei'sationis ejus hona recuperanda; heredifatis, Africanam provinciam re-
nesciret, sempervehementius formidabam. Dixi
et pefentes, manere jam infra Carfhaginem minime
ergo diu cogitans Ecce fulget I)eati Fulgenfii do-
:
potuerunt, domo
propria donafa sacerdotihus Aria-
cfrina, quoniam leguntur ab omnibus lihri ejus
quasi : nis. Sed possessionibus suis ex parte per auctorita-
tem
I JANUARII. 33
»us. Bip. teni Regi.im repetitis, ad Byzacium perrexerunt,
'
fici, sobrii, mites. Immiles atqiie concordes. NuUa Pin
R]i's Disi;ir.
Dizicuii); ibique in Teilepte civitate unus eorum, nomine Clau- illis cura libidinis ; imo magna soUicitudo et jugis
filii, By/an- .Slalitil
dius ex conjuge noniine Mariana, Christiana scilicet custodia castitatis. Imiteraur tara laudabiles viros ;
iiiiitfiri.
lium ; alii,
et lionesta femina, istuni, cui tanta gloria debeba- arripianius hanc bene vivendi constantiara. Sit nobis
Rithyniiinr
tur, felicitergenuit; eumque st.itim, quasi prsescius utile,quod gratia Dei revelante ineruimus meliora
qualis esset futurus, Fulgentium noniinavit. Quem cognoscere. Abjiciamiis pristinos mores, et inute-
religiosa mater moriente celeriter patre, Grsccis litte- mus l.abores. Nitebamur prius inter amicos nobiles
risimbuendum primitus dedit, et quamdiu totum si- apparere nobiliores nitamur modo inter servos Dei
;
mul Homerum memoriter reddidisset, Menandri pauperes effici panperiores. Si coacti sumus exigere
quoque multa percurreret, iiiliil de Latinis permisit debitores, conemur modo convertere peccatores.
Iittei'is edoceri volens
: eum peregrinaj lingufe teneris Solet etiam de publicis exactoribus efficere Christus
adlmc .annis percipere notionem, quo facilius posset, Dominus noster magistros Ecclesiai. De telonio enira M;iilli. ii
Litteris victurus inter Afros, locutionem Graecam, serv.atis vocatus est Matthaeus, ut Apostolus fieret. Neque nos
Gmcis enidi - adspirationibus, tamquam ibi nutritus, exprimere. huic honori personara convenire credimus nostram :
tur, tttui Nec fefellit matrem piara cauta provisio. Sic enim, sed si ille deposito officio exactioiiis, accepit officiura
tjitinis.
quoties ei loqui GrsDce placeljat, post longam desue- priedicationisraihi non licebit post depositam pro-
;
tudinem locutionis ejus et lectionis, non inconditis curationem, poenitentis assumere lainentationem?
sonis verba proferebat, ut quasi quotidie interGriecos Refugium nostrum Deus est nulla de statis imbe-
:
habitare putaretur. Litterarum proinde Graec.arum cillitatenascatur excusatio. Potens est quijipe Deus,
pra3cepta scientia, Latinis litteris, quas raagistri ludi qui dat continentiam tantis adolescentibus, quos vi-
docere consueverunt, in domo edoctus, artis etiam demus in Monasteriis vivere, mihi quoque peccatori
Grammaticffi traditur auditorio, raaguitudine ingenii similera gratiain donare.
cuncta sibi tradita memoriter et veraciter retinens.
Patefitum Dnde tamen, domesticorum negotiorum cogente
dontiim
necessitate, cito sublatus, p.aternre domus gul)ern.a-
CAPUT III.
ftdministfat.
tionem suscepit adolescens ita se maternis imperiis
;
Prceexercitatio vita; Monasticce in sceculo.
subdens, ut ibi quoque Christi existeret imitator, de.
quo sacra Evangelia contestantur Et eral subtlittts ;
ost lieec verba, diutius in suo pectore rurainata, Praimrat .le
illu, id est, parentibus. Gaudebat veneraliilis mater,
atl vitam
decrevit, sancto Spiritu revelante, saecularibus om-
et pra;clara idole sapientis filii moerorem viri amissi Moiiastieaiii,
niiio renuntiare deliciis, et illius vitse socius fieri,
consolabatur. Coeperat in illa familia esse, qui amicis
quam Prius tamon cogitans, ne subita mu-
latidabat.
obsequiumbenevolusredderet,inimicosration.abiliter
tatio mentera simul corpusque perturbans, inter ipsa
repelleret, servos mansuetus etseverus regeret Jitque
conversionis initia gravissimuni sibi vel impedimen-
corrigeret, patrimonium diligens coleret, sublimio-
tura vel scandalum gigneret, occulte arripuit rara
ribus potestatibus carissimus fieret. Cujus rei gratia,
exercerejejunia deliincpaulluliim progrediens, aii-
crescente per singulos dies fama ejus, repente Pro-
l'if Vrotltrii- tiquorum sodalium tentabat vitare consortia segre- :
Ivr.
curator ordinatur, liinc initium sumens imperandi,
gatus frequenter a turbis, in possessione propria.
et consulendi, ac gubernandi quam plurimos.
nescientibus omnibus, parentibus et clientibus, quasi
propter actionis laboremtristis sedebat, et ibi orabat,
CAPUT II. legebat, jejunabat, epularumque iramoderat.am co-
piara minuebat, ad balneas penitus non .accedens. Et
Mundi tcedium, ac religiosce vitm disiderium sub ipsa adhuc professione laici.plene jam monachus
ei injicitur. conversabatur.
7 Stupebant omnes qui noverant euni. et tam de-
iXccepta famen hac potestate dura clementer uti- licati virimirabileni parsimoniara. causaraque muta-
tur. et neminem tedere pro ingenita sibi bonitate tionis liujus interpretabnntur ex angustia natam pu-
desiderat, atque in exigendis pensionibus crudelita- siUaniraitatis. Apud illura vero per singulos dies
tem jubetur exercere, ccepit saecularium negotiorum amor sancta; professionis. et mortificationis impen-
gravis apparere sarcina, et di.splicere felicitas vana: sior cura crescebat. Aliquando igitur, ubi orania, qua
Tirtlet eum
rerittttittttntH.
paulatimque laudabili patientia succedente, coepit sibi dura videbantur, expertus, adjutorio gratiae spi-
vitas spiritalis amor exurgere, desiderium lectionis, ritalis, voluntati sua; sensit siippetere facultatem,
Beati Aiigustini, exponentis tricesimum sextum psal- *al. disputa-
insuper et or.ationis indefessum crescere studium.
tioiiiconjiiii-
.Votmlm Monasterioruiii proinde su.avissimos greges frequen- rauni, *
disputatione coinmonitus et compunctus, pu-
ctus.
[refiiientat. tius visitans, servornm Dei mores propositumque blicaresuura statuit votum, mutare gestienshabituin:
discebat. Inter abstinentes nulla esse gaudia sseculi, ne vel amicabiliter .ad se venientes pati cogeretur,
sed nulla etiam esse taedia sentiebat. In summa ab- cura quibus diu saeeulariter vixerat. Cogitabat autem Lcetioiie
librorniii
stinentia viventes videbat neminem caluraniatorera vir prudentissimiis, conversionem sui cordis sibi soli
B. Aiitjustini
timere, sed se invicera diligere. Considerabat etiam publicatam vero,
utilein futurara, si latere potuisset:
iiitpellittir iit
multos adolescentes perpetuse continenti» deditos, exempluin bonuni dimittendi peccata pri- jtruimilum
raiiltis .aliis
ab omni posse abstinere concubitu. Talibus apud stiiia priestaturam. Quis enim mediocris aut pauper ttiatiifestet.
seraetipsum cogitationibus fluctuabat, ,atque in liasc fieri Monaclms erubesceret, dum Fulgentium vide-
verba prorumpens Cur obsecro, aiebat, sine spe fu-
:
ret. ' ^nuini fastus arrogantia recedente, duras ab-
turorum bonorura laboramus in sa!culo? quid nobis stinentia: vias, patientia; gressibus ambulantem?
aliquaudo prajstare poterit raundus? Si gaudere desi-
deramus, licet melius sit bene fiere, quani male gau-
dere; quanto melius tamen gaudent, quorura sic in
Deum tranquilla est conscientia, quos minime terret
exactoris improbi violentia, qui nihil tiraent nisi
peccata, nihil .agnnt nisi unde possint divina iraplere
mandata? Non fatigantur publicis oxcursibus, non
damna rei familiaris coguntura\it flere miserabiliter.
aut timere deformiter. Operantes manibus suis, iion
adversantur utilitatibus alienis. Vivunt inter se paci-
14 CAPUT
:
34 VITA S. FULGENTII EPISC. RUSP.
juste contumeliam facis, quia ego fibi filium
E Discir.
CAPUT IV.
Quando
tiili.
enini tibi displicet, quia serviturus est Chri-
Religionis ingressus. sto, bene facis contumelias inferre Fausto. Sub his '^"""""'
"''"
etiani sermonibus aBquaniniiter folerans, et affabiliter ^
^ j
M. uit auteni tunc temporis Episcopus quiilam lau- arridens videndi salteni flliiim nullain prorsus dat
dabiliter pra;dican<lus, nomine Faustus, qni pro flde licentiam. Illa sciens, quantum diligeretur a fllio,
Catliolica non longe a catliedra sna jussus fuerat magnis ante januam Monasterii clamoribus ejulabat,
relegari. De multisenim Sacerdotibus hoc Hunerici et Fiilgentii nonien frequentius inclamans, desolatio-
tyranni persecutoris astuta malignitas ordinaverat, neni suam miserabiliter allegabat.
ut juxtapatriam propriam peregrinationis incommo- 1 1 Hsec prima beatum Fulgentium tentatio multis
(lum sustinentes ad negandum Deum facile flecteren- viribus impiilit, dum suam genitricem, quam semper
tur. In eodem proinde loco, ubi relegatus tenebatur, ainaverat, ciii maxima devotione servierat, audiret FulgenUi
auribus snis flere. Sursum tamen corde positus, au- «"s"""""-
Monasterium sibi construxerat in quo spiritaliter :
vivens, apud omnes Christianos lionorabilis h.ibeba- diebat, et non aiidiebat, nec illius preces advertere
Fatisttim tur. Ad hunc ergo S. Fulgentius, quippe ei notissi- digiHim putabat, qiiiapietatem solitam religiosa cru-
Episcopinn mus, alaci-ifer venit, eique votura cordis sui fldeliter delitate vincebat. Ibijani fiiturae p.atientise in labori-
exitlm adit.
indicavit. Ille autem sciens sfficularem omnino juve- biis multis exemplum fldelissimiim praabebat, et simi-
nem, verebatur talia credere poUicenti, dicens ei lis ebrio per spiritalera gratiam factus, utrum mater
Quare fili mentiris, ut servos Dei fallere delecteris? esset, quodammodo ignorabat. Hic euni beatus Fau-
TuncerisMonachus, aut antiquam deliciarumtuarum stus Episcopus ex toto corde conversum primitus ap-
consuetudinemsic repente mutabis, ut escarum vilium probavit, et cum gaudio ceteris fratribiis dixit: Facile
negligentior apparatus, et vestium sordidarum tuura poterit hic juvenis tolerare quemcumque imposueri-
aniraum non ofl^endat abjectio? Prius est, ut sis sal- inus laborem, qui potest maternum despicere jam
tem laicus minus deliciosus et tunc forsitan credi-
:
dolorem. Illa mater dum se plangere saepius, nec ad
bile putabo, quod renuntiare sajculo aut velis, aut eodem loco eum jam
se flliiim prodire cognosceref, in
valeas. Ad haec ille juvenis niagis ac magis inflarama- non esse credebat quia si ibi esset, non ferre posse
;
tus, repellentis nianum suppliciter osculatus, sic dolorem matris, adhuc virtutis ejus nescia, putabat.
oculis in torram depositis precabatur ; Pofens est, Sa;pe ergo iens ac rediens, et Episcopo molestias, et
Domine pater, dare volenti faculfatem, qui nolenti plurimas aflerebat insidias, donec
fllio taedio victa,
tribuit vulunfafem. Permitte raetantum tuisinlia;rere propriam reverteretur ad domum.
vestigiis : aperi raihi januam Monasterii praebe san- :
ctm ajdificationis adjutoriura me unum de disci-
fac
:
CAPUT VI.
pulis tuis : et Deus novit, quomodo me liberet ab
iniquitafibus meis. Ejiis abstitientia.
.Kgre ab eo 9 Hsec audiens beatissimus senex, gravissimum
admiuitur. putavit, supplicantem diufius spernere ; tandemque B,Jeatus ergo Fulgentius siipra '
humanum modiira 'al. cieJilii-
flexus ad consentieiulnra Mane, inquit, nobiscum
: laboribus se abstinentia; criiciabat, sine viiio et oleo lem.us. Rip.
incredibilom.
fili, sicut vis. Experiaraur paucis diebus, utrum manducans et bibens, sic parce et tenuiter, ut inediie
verbis facta concordent. Utinam superfluus sit timor magnitudo siccatam corporis cutem fatiscere diversis
raeus, et professio tua inveniatui- stabilis. Postquara ulccribus cogeret, ac superducta, qiiani dicunt, im-
ergo supplicanti consensum prffibuit sanctus Faustus petigine delicati corporis pulchritudo foedaretur. Pu- JEgmat ol>
Episcopus, sonuit per aflines et notos, Fulgen-
illico tabaiit plurirai, tuncbeatum Fulgentinm suboccasione '"""'"" "/'s''-
tiura raonaclium factum, Gratulabantur boni, con- ipsiiis infirmitatis, aut recessurum sinnil a proposito """'<""•
fundebanfur mali. Quosdam faciebat vita ejus trans- sanctitatis, aut reddendum deinceps tepidum, iie vel
aeta in deliciis desperare ;
qnosdam Singularis in- regula; coinmunis parsimoniam custodiret. Ille vero
genii notissima scientia, magnum ;iliquid suadebatde contra spem omnium, misericordiae Dei pr^venientis
profectu ejns velociter sperare. Qiiidam vero ftimilia- auxilio gnbernatus, ex infirmifate corporis ampliores
res ejus, quibiis ab infantia carissimus amicus et fide- vires anirai cipiebat et tanto abstinentior, quanto
;
Alii cnm lissimus fuerat, eum iraitari cupientes, ipsi quoque debilior, desaliite perpetua jugiter cogitabat; salutem
imitanlur. saeculura contempserunt, et se Monasteriorum gregi- vero corporis arbitrio Domini conimittebat, hoc iHmiamen
bus raortifioata voluntate junxerunt. plerisque dicens ; Sciraus omnes ex epiilis vitara so- f^rsisiii.
lere servari, non sanitatem posse conferri. Nam ut
CAPUT V. sanetur infirmitas, si explenda videtur gute cupidi-
tas; quare infirmantur etiam illi, qui conviviis lau-
Prima ejus eonslanliK a materno dolore tioribus quotidie saginantnr? Toler.abat ergo infir-
probatio. mitatem patienter, exercebat abstinentiam satis
hiirailiter. Parvum namqiie piitiins oiiine quod facie-
Mater lurbula
f\ udit hoc mater, referentibus multis, ad oonsortia bat, de die in diem melior fleri gcstieb;it. Hoc pro- Comilescii.
vcnitad Mo- monachoriim fugisse Fulgentiura, totiusque doraus positum cordis ejus miserator et misericors Deus
imlerium. regenda; atque gubernandaB curam peiiitus dimisisse,
adjutorio superni jiivaminis fulciens, velociter ei cor-
nec omnino jam posse de fali proposito revocari.
poralein restituit salutem.
Turbatur, expavescit, et amoris nimii desiderio con-
citante, qiiasi jani Fulgentius raoreretur ((fuamvis
bene nioreretur, qui sic moriebatur) cjeliim nimiis
CAPUT VII.
lamentationibus pulsat: et sicut solent matres in fu- Bonoriun abdicatio.
neribus filiorum, modmnnescithabere hacrymarum.
Rapitur inconsideratiscursibus ad Monasteriumfuri- I unc animus viri sapientis altiori pietate commo- Hona siia
bunda, contiimeliis et conviciis Sanctum Faiistum tus, cum tota mente inundum sibi crucifigeret, et "latridoiial,
nihil dubitans aggreditur noii fratyi;
; Redde, inqiiiens, filium ipse niundo crnciflxus, iter rectiim a juventute siia,
ijnarc.
matri, redde doniiniim servis. Sacerdotes semper be- sicut scriptum est, ambularet portionem substantiae Thren.
:
3-
neficia multa vidiiis praestant, qiiare nunc domiis vi- propriae, quamvis haberet fr.itrem jnniorem, nomine
duse per te jierit ? Ciii patienter respondit Episcopus ; Claudium, per donationem soli contiilit inatri, ut a
Si tu raihi fllium tiilisses, ego te, mulier, deberem, matre postinodum, si bene serviisset, donaretur et
quantum dolor imperaret, arguere : modo tu mihi fratri. Sic salubri consilio superbiam junioris fratris
edomare
!
I JANUARir. 3S
edomai-e (ie.^iderans, ut qui esse noIel)at iiumilis pi-o- suorum catervacomitante.paritergradiuntur, ubique Peb
pter pietatem, disceret liumilis esse propter heredi- facientes gaudium honis, invidiam malis. EJDS DlSCIP.
tatem; mater quoque sanctissima po.st disce.ssum 16 In territorio denique Siccensi, dum cogitant
fclix Presl/ij-
dulcissimi filii, cujusjam nonpoterat obsequio teti- certas sedes statnere, regionis f<Ecunditate delectati, ter Arianus
flcari, ejus meruisset beneficio consolari. Quantas virorum etiam fidelium favore suscepti; Presbyter Fttlijcntio iii-
ibi tuncuniversilaudes et gratias Domino retulerunt, quidara sectae Ariauie in fundo Gabardilla pei'fldiam ^idialtir.
cum viderentbeatum Fulgentiuni sfeculari cupiditate prffidicans; cui nomen quidem inter homines Felix,
calcata, rebus, quas distraliere et donare pauperibus sed voluntas adversus Deiim semper infelix, natione
non poterat, ne ofI'enderet bouam matrem renun- Barbarus, moribus sievus, facultivtibns potens, Catho-
Christum invenire mereretur do-
tiasse penitus, ut licorum persecutor acerrimiis. Hic beati Fulgentii
ctorem? Finita jam fuerant cuncta, quae eum in nomen in illis regionibus clarum fleri seutiens, recon-
conversionis primoi'dio yidebantur affligere. ciliandos occulte nnilfos, qiios deceperiit, suspicatur.
Neqiie virum dignum Sacerdotio, vere adhuc esse
CAPUT VIII. Monachum credidit, sed eum suh
habitu Monachi
Abbas creatur. Sacei'dotis oflScium putat implere. Et revera Sacer-
dotis oflScium laudabiliter etiam tunc implebat, nou
NoV(t pcnccti-
Oed quia hasc vita numquam potest sine suis ten-
aliquantos reconcili.ando, sed oinnes, quos attingere
tationibus prteterire, nascitur rursus talis persecutio poterat, ad reconciliationera salutarihus monitis in-
tio sitb lliitic-
rifo. fidei, ut sanctffi niemorias Faustum Episcopum coge- vitando cujus sermo dulcis et rectus, quia dura quo-
:
ret per diversas latebras commigrare
nep in ipso
:
que corda molliebat, iiec immerito hunc Presbj-ferum
Monasterio jugifer sineret quiescere. Tunc beatus sic timere pro sua perfidia compellebat. Arripit igitur
Fulgentius tiniens aut in illo loco solus remanere, Presbyter, insani furoris stimulis concitatus, Dei
aut de loco in lofum frequentius transmigrare, con- .•.ervos crudeliter persequi, et per omnes vias custo-
sulto prius Episcopo Fausto, vicinum Monasterium dilms distributis, ambulantium simpliciter obsidet
paucis et simplicibusfratribus Felixnomine
petiit, ubi itinera.Necessarium quippe fuerat athletas fortissi-
Abbas prserat, amicus ejus ab adolescentia, cum quo mos, vohmtariis abstinentiie laboribus ad omnera to-
U (1(1 alitid semper etiam laicus familiariter vixerat.Tunc igitur lerantiam prieparatos, persequentiuin paulhilum tradi
Motiitsicrtiim. raanibus ut martyrialis agonis eflecti participes, illiita
eum Felix Abbas cum gaudio suscipiens.iraparemque :
se ejus virtutibus sciens. et discerent supplicia tolerare, prohaturi quid profecis-
nomen et potestatem ei
tradidit .\bbatis. Ille plenus studio bumilitatis. '
re-
meinbra omnia dissip:intibus, a fide
sent, si flagellis
^ us. Bii). c\-
cusabat privilegium potestatis. Et post multa certa- vera minime defecissent. Nescientes igitur cogitatio-
ciisat.
mina pietatis, ex conseiisu totius congregationis, nes raaligni serpentis, habentesque fiduciara con-
passus violentiam caritatis, vix consentit esse collega scientiiE, nihil timentes, simul ambo gradiebantur
boni consorfis. Ita duo viri sanctissimi di]igentes secum loquentes.
sequaliterDeum et proxinmm, ambo moribus similes,
ambo melioresproposito, conversationeffiquales, unus CAPUT X.
scientia superior, jugum bonum gubernanda; congre-
Caimmtur Fulgentius Felix;
et liic cwditur
gationis excipiunt. Oquam felix servorum Dei nume-
Fit Atibas nttit
rus fuit. quibus cteperat prajesse Fulgentius
ab Arianis.
Felicc quan- !
tum fulgebat illud Monasterium, cui dispensator
permanserat Felix Dabant sibi mutuis nominibus
!
Et.ecce suhito quasi violentia sievissimce terapesta- Captttir Ft(t-
tisinvadit incautos, dividit juuctos, ligat divisos, et gcnliiis.
etiam ipsi non minoris laudis auspicium. Felix voca-
feralibus vinculis oneratos, perducit ad Presbj-terum
batur Fulgentius, viam Domini currens, et fama
vinctos. EfRciiintur subito sine crimine rei, sine belli
crescente Fulgentii, capiebat fructum sui culminis
forte ciqifivi. Qnibus enim fugientibus nihil nocere
Felix. Unus tamen eorum, Beatus videlicet Fulgen-
potiierunt Maiiri, poenas ingerunt Ariani.Tunc ante-
tius, docendis fratribus peculiariter vacabat
alter in ;
quani tenerentur, Felix Abbas paucos solidos, unde
quotidiano minisfcrio sollicitius laboi'abat. Superve- Pccuttiiiiii
fKatruni sustentidjatur inopia, simpliciter uhi metiis nbjcctam non
nientibus fratribus unus verhum Dei singulariter
prsE-
suaserat, projecit, et custodiendos Dei scrvis, ipsi i>id£nt bar-
dicabat, alter hospitalitatem diligenter prsepara-
bat,
Deo conraiittit. divini singularis potentia rairaciili liari.
et hilariter offerebat. Nihil alter sine con-
Nerao valiiit solidos illos projectos ad.spicere nulliis
sensu alterius facions sed sic ambo ceteris erant
;
;
perniissus est victum pmiperum paiiperibus tollere.
imperantes, ut sub unius se regula crederent consti-
Sed illi soli,qui sic probiuidi fuerant, tenentur, lig.an-
tutos. Ita dum
timebat Fulgentium ofTeiidere Felix,
Felicemque Fulgentius, mortificatisvoluntatibus pro-
tur, ad Presbytennn perducuntur. Qnibus ore terri-
bili violentus Presbyter intonat
Cur ex vestris regio-
priis uterque vivebat, et de fratrum, :
Sistittir Aria-
quibus consule-
nibiis occulte venistis Christianos Reges evertere? no Prcsbytc-
bant, utilitate laudabiles, et de mutua, quam
sibi
reddehant invicem, subjectione sublimes. Quis istius
Bene enim miser Christianos Reges esse dicebat, in
qnibus Christura Regera Regura miserabiliterexuflla-
afiecfus explicare possit loquendo
virtutcra? Quos
vei-;it, et {juos Filiiim Patri a;qualein negare, similis
quieta pax adunaverat, nec hella valuerunt feralia
Antichristo dociierat.
separare.
18 Illis ad ba.'c veracissinia! responsionis verha Fcti.c Abbas
parantibiis, inferri pi\Tcepitverbera priinitus. Igitur ctrditnr
CAPUT IX. : ro-
Felix Abliiis vehementi caritate coininotus: Parcite, (jat parci Ful
Perseevtio. Fuga. Insidiw a Prcslnjtero ait.fratri Fiilgeiitio,quinonpotesttormentaperferre. ijcntio.
Ariano. Nolite i.stiini canlere, inter vestras nianus forsitan
moritvirum. Convertatiir in me vestra crndelitas ego :
Fiitjtt ctim lOed cum subito barbaricas multitudiuis provincia scio quid confltear, in ine est omnis causa. Tmic di-
stiis. turbaretur incursu, videntes salutem temporalem lectionis admiratione stupefactus, removeri iiaiilisper
fugse prEesidio vendicandam, labores illico perfei'cndiE beatura Fulgentium jubet, atque illum gravius cffidi
peregrinationis excipiunt, limatoque consilio prociil ministris sievissimis iinperat.Tunc hilari animo Felix
abscedunt, uhinullabelli misceutis opinio, construendi Ahbasverberibus subditur. Dolorein quippe cum gau-
Monasteriipraiberetintegramfacultatem.Promovent dio sustiuehat, quia beatmn Fulgentiiim uihil adhuc
igitur castra spiritalia duces inclj-ti CEelcstis
exerci- pati videhat. Ecce qualis fuit beatus Fulgentius circa
tus, et per ignotas Africie regiones, Monachorura amicos, ut usquo ad inortem diligi luereretur. Ista
quippe
36 VITA S. FULGENTn EPISC. RUSP.
quippe caritasbeatiFelicis, vitfEilliussanctremagnum pxtiterat, graviter commovetur, vindicare bcatum
Ejis Discir. perhibet testimonium.Neque eniui salutemsuam pro Fulgentium parans, si querelam de memorato Pre-
salute illius despiceret, nisi sibi primitus et nuiltis sbytero depouere voluisset. Sed be.atus Fulgentius
utilem jucundumque sentiret. Imitentur utrosque, qui multis, ut boc faceret, suadentibus Non licet, ait, in
:
Deo placere ilesiilerant. Alios doceat beatiis Fulpen- hoc saiculovindictamquajrere Christiano.Novit Deus Non viill
quomodo servorum suorum defendat injurias. Iste queri dc
illo
tius sio vivere inter fratres, ut amentur, foveantur,
Prcdnjtero.
et insummis necessitatibus adjuvandi, etiam si peri- Presbyter si gravissimi sceleris inter homines, me
culum non defuerit, judicentur. Sumant alii de bono agente, receperit ultionem, patientise nos apud Denm
factoFelicis.\bbatis exemjilum, melioribusfratribus, perdimus retributiouem: maxime quiamidtos parvu-
etin Dei timore plas proficientibus, omuempratiam los scandaliz.are poterit, si Episcopi Ariani judicinra
boniE voluntatis impendere. Quando enim talis cari- qualiscumque peccator, tamen Catholicus et Mona-
tas inter fratres fuerit, quali.s intersanctissimos viros chus quferam. Nolens ergo retribuere malapromalis,
fuit, vis totius tentationis facile .superatur: inimico- et vitam suam sciens necessariam bonis, ne quam
rum vero pertinacia continuo fr.angitur. Quamvis forsan haareticorum violentiam denuo p!iterentur, ex
ssevissimus Presbyter etiam tunc de Felicis Abb.atis illa provincia rursus egrediuntur, et ad vicina pro-
injuria miuime satiatus, necbeato Fulgentio parcen- vincijB suse loca celeriter regrediuntur: eligentes vi-
dum putavit. cinos potius habere Mauros.quam p.ati molestissimos
Arianos.
CAPUT XI. CAPUT XII.
Fulgentius cwditur, uterqiie ignominia In jEgyptum navigaturus Syracusas
afficitur. njipellit. Consilium mutat-
FtiJgetUius Be fe.atus autem Fulgentius, vir oninino delicati cor- fj uxta civit.atem proinde, qure ' Ididi nuncupatur,
i(edUur. poris, utpote ex familia natus illustri, violentos im- fundare Monasterium incipiunt. ubi parvo tempore
petus fustium, repentini doloris acerbitate crescente, Domino servientes, insistebant operibus caritatis. Fulgcnlius
Donec subito beatus Fulgentius ^gyptiorum Mona- lcgens Vitas
vix tolerans, sicut ipse nobis postea referebat, cogi-
fP. vutt ire
tavit Presl)yteri furentis insaniam vel moUire, si chorum Vitas.admir.abileslegens.institutionumsimul
iu Kfjyplum
posset, vel certe paullulum, donec recrudesceret, atque coll.atiouum meditatione succensus,
spiritali
avocare; quo facilius inter ipsas moras inveniretspa- memoratas terras navigio petere statuit duabus vi- :
tium respirandi, ne continu.ata preua omuino intole- delicetex causis, ut vel ibi deposito nomine Abbatis,
rabilis fieret. Dico aliquid, si loquendi potestas tri- sub regula viveret in humilitate, vel districtioris ab-
buitur, dum csederetur exclamat. Tunc Presbyter, stinentise legibus subderetur. Et quia desiderium
putans eum confiteri velle, jubet quiescere cajdentes, suum impediri poter.at publicatum, quajrit primitus
* al. ad na- et sic adhuc *
a flagello suspensum, loqui priecepit occ.asionem proficiscendi Carthaginem. Dehinc ve-
gella. quod volebat. Ubi dum beatus Fulgentius eloquentiae niens ad ipsius moenia civit.atis, uno tantum friitre,
Intcrloqui- nomen
solitzE sermonibus bliindis, suffi peregrinationis est cui fuit Redemptus, socio peregrinationis
lur.
narrare aggressus historiam, Presbyterum facit .atto- electo, n.avem conscendit, Alexandriam
petiturus,
nitum, diuque niinia verborum suavitate delinitum, nullos forte sumptusperegrinationitanta! necessarios
pene totius crudelitatis reddit oblitum. Miratur Pre- secum ferens, sed in Deo, qui dives est, spem suam
sbyter beati Fulgentii facundiam, probat sapienti.am, firmiter ponens, suaviter canebat cum David Domi- :
magnumque .aliquem virum conjiciens, erubescit in- nus pascit me, et nihil mihi deerit.
ferre violentiam. Sed ne proderet suis suam supera- 23 Ventis itaque flatu prospero conseqiientibus, Syracusis cx-
Iknim cmli- tam fuisse szEviti.am Ceedite, ait, iterum fortiter, et Syracusanumcontigitfeliciterportum;Deiquesummi cipilur ab Eu-
:
lur. muItipUcatis flagellis lacer.ate verbosum. Etiam rne, providentia gubernante, ductus est <ad hanc civita- lalio Ejiiscth
po riro san-
puto, seducere cogitat, longoque in.anis fabula; cir- tem, ubi tunc Ecclesiam Catholicam beatus P.apa
cto.
cuitu quid conficere moliatur, ignoro. Recrudescit Eulalius gubernabat, vir eximi.^ sanctitatis, admira-
iterum manus vesana tortorum.flagellisqueinnume-
'
bilis hospitalitatis,
perfectissimie caritatis; in cujus
ris beatus Fulgentius exaratur. corde thesaurus sapientiie spiritalis absconditus, inul-
20 Tandem Presbyter de ill.ata cade confusus, vi- tos talentorum Dominicorum negotiatione dit.ibat.
rorum laudabilium merita sentit, nec apud se eos Virtute enim discretionissuperomnia decoratus, Mo-
?iudus cl de-
tenere diutius ausus est; sed deformiter decalvatos. nachorum professionem singulariter diligebat; haben:
ralvatus di-
abLatis etiam omnibusvestimentis,exdomo sua nudos etiam ipse Monasterium proprium, cui semper adhse-
millilttr.
inanesque projecit. Sed nec illa decalviitio viris san- rebat, quoties ab Ecclesiasticis actibus vacabat. Ad
ctissimis turpitudinem, nec nuditas attulit confusio- hunc ergo beatus Fulgentius veniens, inter alios pe-
nem quia tolerata propter odium religionis injuria,
: regrinos hospitalitatis officiolibenterexcipitur. neque
primie jam confessionis decoraverat ornaraento, su- tamen diu latere permittitur. Moxenim, sicut moris
perna gr.atia fulciendos. Processerunt itaque de domo est, in convivio Sacerdotum, dum de divinis rebus
Presbyteri, tamqu.am de loco gloriosi certaminis, ortus est sermo, virum singubaris scieuti.-e locutio
insignis victoriae laureis coronati ; reversique per sua coutiuuo prodidit. Intellexit Episcopus, ex ornatu
campum, ubi fuerant capti, solidos, quos Abbatem sermonis, et responsionura moderatione, sub mona-
Ilepcrit abjc- Felicem projecisse diximus, integro ibi numero serva- chico habitu magnum latere Doctorem distulit tamen :
•inm yecu- tos inveniunt, et quasi ex divina manu restitutos eumdem vel quis esset, curve advenisset, convivis
niaiii.
hilariter accipiunt; agentesque ineffabiles Deo gra- priBsentibus, inter epulas quiierere.
tias, qui consoliitur humiles in omni tribulatione 24 Post praudium vero cum meridianis horis in E.X doctriua
eorum, revertuntur ad proximos fratres. domo sua deambularet Episcopus, per fenestram re- aonoscitur.
Dissimulat
21 Hujus autemcrudelissimi facti detestabilis opi- spiciens, observantem sibi sicut ceteros, beiitum Ful-
quocat.Socias
nio, cunct.am simul mcestificiit regiouem; nunti.atur gentium vidit: quem continuo peculiariter vocans:
idprodil.
etiam Carthagine fama. Inter alios quoque Ariano- de Institutionibus, ait, et Collationibus loqui coeperas,
rum Episcopus dolet mactatum gravi ciode beatum dum pranderemus. After, obsecro, mihi codicem, si
Fulgentium. Et quia parentes ejus cognitos habebat mora jussis obediens. codicem detu-
portas. Ille sine
idem Episcopus, ipsumque beatum Fulgentium sin- lit, quo quid contineretur, verbis propriis jussus
in
gulariter adhuc laicum dilexerat, adversus Presbyte- exponit. Admiratur sanctus Eulalius scientiam juve-
rum suse religionis et parocliiaj, qui ca;dis auctor uis, et tali hospite delectatus, cur ex Africa venerit,
diligenter
!:
I JANUARII. o7
<liligentei' inquirit. Ille metiicns ari-ogantias notam, ore laudatam, caputqne mundi veraciter appellatam, Peh
si desiilerium suum fateretur, incuiTere : Parentes, Urbe
festinus ingreditur civitatem. Fuit autera tunc in E.its DlSLlr
inquit, nieos requiro, quos in illis partibus vivere maxiraiini gfiudium, Theodorici Regis priesentia, Ro-
peregrinos andivi. Vere enini parentes snos requi- ni.ani Senatus et populi hetificante conventus. Unde
rebat, quoruui suavissimos mores imitai'i ciipiebat. contigit, ut BeatusFulgentius, cui raundus olim fuerat
Intellexit Episcopus responsum nuii inanifestuin, to- crucifixiis, postquam sacra Martyrum loca vcner.abi-
tiusque itineris ejus per alteruni fratrem, (fuit enim liter circumivit, omnesque servos Dei, quorum in Visilat loca
simplex) investigat causas. brevi capere notitiam potuit, huinili olisequio salu- sacra.
23 Ibi tunc Beatus Fulgentius salubriterproditus, tavit in loco, qui Palnia aurea dicitur, meraorato
:
Siwctat
veritatem simpliciter confitetur iturum se ad ulti-
; Theodorico Rege, concionem faciente, Romanae Cu- triiimpliiim
raam Thebaidffi regionis eremnm dicit, ut illic, sicut ri,T3 iiobilitatem, decus, ordinemque distinctis deco- Tlicodorici-
lectio monebat, mundo mortuus viveret, ubi major ratura gradibus adspectaret, et favores liberi populi
mssMula abstinentium numerus assumptioni suce nuUum gi- castis audiens auribus, qualis esset hujus siecnli glo-
«ntqmmuter gneret impedimentum, sed forte potius prwberet riosa pompa, cngnosceret. Neque tamen id hoc spe-
Eiilalnis. exemplum. Recte facis, respondit Episcopns, cupieiis ctaculo libenter aliquid intuetur, neque nugis illis
meliora sectari sed scis, quoniam Deo sine fide im-
: sajcularibus superflua illectiis delectationeconsensit
possibile est placere. Terras, ad quas pergere concu- sed inde potius ad illam superna! Hierusalera deside-
piscis, a communione Be.iti Petri perfida dissensio randamfelicitatemvehementerexarsit, salubri dispu-
separavit. Omnes illi monachi, quorum priedicatur tationeprffisentes sic .admonens fratres : Quam specio-
mirabilis non Iiabebunt tecum altaris
abstinentia, sa potest esse Hierusalem cselestis, si sic fuIgetRoma
sacramenta communia. Quid ergo proderit affligere terrestris! Ethoc sa;culo datur tanti honoris di-
si in
jejuniis corpus, ubi solatiis spiritalibus indigebit gnitas diligentibusvanitatem,quaIishonor et gloriaet
anima. quaj multo melior est corpore? Revertere fili, pax pra;stabitur Sanctis, contemplantibus veritatem
ne vitse melioris iiitiiitu,periculum rectee fidei patia-
ris. Ego etiam quondam juvenis, antequam me Pon- CAPUT XIV.
tificalis honoris gratia praDveniret indignum, diu Dotnum rcversus novum Monasterium con-
cogit.ivi sanctissimje liujus professionis in ipsius struit. Inde clam fiujit ut lateat, et sibi
proviucijemonasteriisadimplere propositum, sed h«c vivat.
causa me probibuit assumpta perficere.
26 Consensit Beatus Fulgentius monentis
consilio salutari, suipque intentionisfervore deposito,
patris
Mu Beatus Fulgentius illo die sa-
.ulta his similia
lubriter disputavit, et jam toto corde Monasteriura tii Africfim
suadeturibiapndSyracusam paucismensibus degere,
siium revisere cupiens, ad Africam velociter pex Sar- redit.
Fiilncnlhis Sancto Eulalio pricbente victum et hospitium con-
diniam navigavit vix credentibus prse nimio gaudio
:
(lO.t/jM, hospi- gruum. Sed quia bon.T mentis indoles numquam va-
tahialmerga cat, caritatis opera semper exercens, in ipso parvis-
monachis suis Beatum rediisse Fulgentium. Nescie-
almexercet. bat plane sancta fraternitas, quid primitus ageret,
gjmj hos]iitii, quod acceperat, habitaculo coapit
utrura ile absentia Patris quereretur, an potius de
hospitalitatem multis supervenientibus exhibere, pe-
regrinus et alterius indigens solatio, consolandos
priesentialietaretu r. NuUus tamen ausus est eum, quia
discesserat, cnlpare.sed ciincti potius satagebaut pro
suscipere peregrinos. Miratur S.inctus Eulalius af-
reditu ejus Deo gratias agere. Jnnguntnr servornm
fluentera sancti anirai libertatem, magnoque gaudio
Dei gaudiis etiam laici lietantur omnes houe.sti ac
saginatur, diim per manum Beati Fiilpentii, ciii vi-
:
nobiles viri,quod Beatus Fulgentius Africanie Eccle-
ctumquotidi.inura niliil Iiabenti ministr;ib,it, alimenta
Doctor praedestinatus, non diu fuisset in trans-
.siie
miuistrari non habentilnis videret. Et si fas est di-
marinis regionibns occupatus. Certatim denique siu-
cere,comparationeminoriiincresccre solere majores,
guli properant ampliora pra;bere sohitia pietatis,
- quaravis esset Sanctus Eulalius in [lauperibns guber-
quibus fovereturaiiimus revertentis. Offertur deuique
nandisomninoperfectus, operataraenBeatiFuIgentii
a quodam, nomine Silvestrio, bene Christiano, et
considerans, de die in diem plus raisericors efficieba-
proviucise Byzacenae priraario, locus aptus Moua-
'
*iis. Rip.
tur et largus.
sterio fabricaiido, cujus gleba pingiiis ac fertilis, iii- By^iintiiiic.
CAPUT XIII. stitiieudis hortis nptidiili fiecuuditate congrueret, et
Ruffiniamim convenil. Romam visit, Theo- quoil plus eligendiim videb:itiir, longe adhuc a furore
dorici triumphos speclat. bellico constitutus. quietissimaB pacis securitatem ple-
nissimam daret, honestis pluriniis per viciuas pos-
Peracto itaque prfesentis liyemis tenipore, cura sessiones conimanentibus : quorura frequens oblatio
velieraens Beatum Fulgentium commovet, Epi- trans,actioneni facilliraara inonachis proinittebat, ut
scopum queradam Ruflinianum noraine, qui persecu- regnum Dei qua;reiitibus, uuUa cura sa;cularis trans-
tionis violentiam
fugiendo declinans, ex Byzaceno actionis obstreperet.
concilio navigarat, ibique provinciie Sicilife vicinus, 30 Libenter itaque B. Fiilgentius hominis religiosi Comlritit
itoimtcriitin.
in quadara brevissima commorabatur insula, vitam devotam suscipiens oblationein, siiie iiiora in loco sibi
liutlmiamm monaclii laudabiliter gerens, videre indiflerenter, ut concesso Monasterium funihit, pUirimosque ad cou-
Episcoiiiim
ejus admonitione secundo firmatus, quid facere de- versionem piis monitis invit,anilo, monachorum mul-
iiwisil.
beret, agnosceret. Hoc autem volebat, iion quia Eu- uumerum, et magiite congregiitionis eflicitur
tiplicat
lalio Pontificiminus credebat, sed in rebus dubiis Pater. Quanivis saue spiritalia uieditiiri jugiter con-
utilissimum semper esse multorum consiliuni sentie- cupisceret, anipliori tamen soUicitudine disteiidicom-
bat. Per raultos itaque pedestris labores itineris ad peIIitur,otium sanctum qusereus ex dilectione verita-
illum Siciliie veniens locum.cui plus propinquior illa tis, negotia multa suscipiens ex uecessitate caritatis.
iiisula fuerat, ubi Saiictus Ruffinianus Episcopus lia- Unde victus iiliquaiido contemplatione meliorum,
bitabat, modica iiavicula deportatus, Saceriloti ve- lectioni et orationi taiitum vacare desiderans,cogita-
nerabili velociter priesentatur a quo similiter, ne in
: vit diu, quomodo sarcinam priesentis onerisiibjiceret,
.^^gyptum proflcisci perseveraret, adraonitus, reilire et sub aliorum regimine constitutus, ipse potius sub
protinus ad proprinin Monasterium, neque tamen regulaviveret, quamviveudiregnlamceteristraileret,
Apostolorum menioriam prietermittere, statuit. secundum prieceptum Doniini, uiagis utile judicans
28 Occasione igitur navigii felicioris inventa,Ro- imperantibus obedire, quam obedientibus imperare.
mam veuit, et auctorum sa:cularium consono semper Cogitanti vero ea diutius, talis subito seiiteutia na-
scitur
38 VIT.\ S. FULGENTII EPISC RUSP.
scitiir. Est in meilio vadosi maris sinu Monast«rinm CAPUT XVI.
EJOS DlSCll'. tt proximum, ^Beniiefensi autera ma-
Vivecensilittori
a alti Mss.
xinia ex parte contiguum ubi neque liortos colere
:
Ejdscoiuitum lantispcr fugit.
iinccnsL
parvissimi scopuli limes sinit angustus, neque ligni
h itii Mss.
vel potaliilis aqua; consolatio saltem ministratur exi-
Oed quia tunc Regalis auctoritas Episcopos ordi- Conlra Tra-
fl/ Sur. Vcn- samundi edi-
ncscnsi. gua, sed rei utriusque per brevissimas naviculas quo- ctutn ordi-
Pastoreslicebat, securusinterdictionisliujus tnmpora
tidiesufficientiapraiparatur. Inhoc Monasterio regidi natttur ttovi
superfluum judicanshonoremfug;B prs-
ti'ansigpb,at, i:iiiscopi.
propositi disciplina antiqua servatur.ab infantia sua
sidio recusare, quem nec dare ;vlicui fas erat, nec
plurimis usque addecrepitamsenectutem sanctissime
accipere. Postquam vero sacra turba Pontificum,
ibi viventibus, sanctEeque professioni congrua opera
qui remanserant, communicato inter se consilio,
laudnbiliter exercentibus. Ubi tunc dno Pi'esbyteri
deflnierunt adversus prajceptiim Regis in oranibus
peculiares, et merito mirai)iles, et immaculata; se-
locis ordinationes celebrare Pontificura, cogitantes
nectutis honorevenerabiles, Abbatis ofRcio fungebail-
ant Regis iracundiam, si qua forsitan existeret,
tur, nuniquam de ccenobio recedentes, sed Ecclesia-
raitigandam, quo facilins ordinati in siiis plebibus
Cttm aliifd sticse dignitati multos viros idoneos nutrientes. Ad
Momstcrium viverent ; aiit si persecutionis violentia nasceretur,
hoc ergo Monasterium clam Beatus Fulgentius pro-
petit. coronandos etiam fidei confessione, quos dignosinve-
ficiscitur, ibique in congrogatione tam niaxima nomen
niebant promotione; ministeriura vero suum facilius
ponit Abbatis, et adunatus multitudini monachoruin,
impleturos, atqne inter ipsas tribulationes propi'iis
fulget quidom super ceteros scientia mirabili, elo-
plebibus solatia pi'a;staturos ; Fit repente communis
quentia speciali, sed subjicitur oranibus laudabili hu-
assuraptio, Presbyteros, Diaconos, et si quos inve-
militate, atque obedientia singulari. Memor quippe
niret electio, rapere, benedicere, consecrare, certa-
Priiintiis Evangelicfe sententi:e, qua Dominus no.ster di-
illius
tim locis singnlis properantibus, ne in tali studio
itcijil. cit:Non veni facere voluntatem meam, sed ejus, qui
aliquis aut tardus, aut novissimus videretnr.
,Ionn. (i. misitme; omnes suas mortificat voluntates jejuniis ;
insuper, orationibus, vigiliis et abstinentiK vacans,
3,i Tunc beatus Fulgentius eligentiura vota velo- Ftdgctllitis iit
ciori praeveniens fiiga, latebris incertis absconditur, fuaifit Episco-
totumquese cum vitiis et concupiscentiis saecnlaribus liuiuiu. latel.
nec quaasitus ullatenus invenitur. Plebs ipsius loci,
crucifigens, manibus etiam snis delectabiliter opera-
batur. Nam et scriptoris arte landabiliter uteb.atnr,
nbi fuerat Monasterinm constitutum, differre suara
prorsus electionem, donec inveniret Beatum Fulgen-
et-palmarum foliis fl;ibelIos sffipissime contexebat.
Cuioperi, etiam cum fuisset Abhas, in suo Monasterio
tium, cogitabat. Verurataraen timens, ne dum diu Oplaturn
Beatus Fulgentius quseritiir, fama haec Carthaginem muttis.
vacabat. Lectioni autem in cellula frequenter coram
perveniret, atqne inde rursus Regalis interdictio
fratribus insistebat, apud omnes amabilis, honorabi-
nasceretur : ita corapellentefestinationisnecessitate
lis et jucundus.
suadentur de suis clericis alterum quferere. Sic
sibi
CAPUT XV. per inulta loca, ubi Beatus Fulgentius aut primus,
aut solus electus est, postquam miuime potuit inve-
Cogilurad suos reverti. Sacerdotio initiatur.
niri, dedit aliis honoris summi licentiam. Repleta
jam fiieratprovinciaByzacenanovisSacerdotibus et ;
Sui CHIII' Oed quanta in eodem Monasterio laetitia, tanta in pene vix paucarum plebiura cathedrre remanserant
rciiclinil. illius exorta est repente tristitia. Gaudebant isti, qui destitutae Regis quoque commota saevitia cunctos
:
eum susceperant dolebant
: illi, qui amiserant. Nasci- jara decreverat exilio ra.ancipandos, in ipsum primi-
tur inter eosnova pngna caritatis. Isti novum socium tus ordinatorera, idest, Primatera, nomineVictorem
temiciter amplectuntur; illi anfiquum patrem reddi procedente sententia Qui jam a servis Regis exeun-
:
sibi snppliciter de|)recantur. Isti se ornari de pra;- Carthaginem ducebatur. Et omnino
tibus captus, ad
sentia ejus; de absentia deficere confitentur. Bea-
illi succedente majore tristitia, versa fuit in publicos
tus vero Fulgentius magis volens discere, quam do- luctiis ordinationis assumptoe tetitia. Tunc occultis
cere, consentit hic esse, ubi fuit inferior ; et trepidat nuntiis '
edocentibus, tr;insisse tempus faciendas *fl/.educeii-
illuc redire, ubi cunctis posset esse superior. libus.
Cuijillir aii Tuuc Beatus Fulgentius putans, cathedris
ordinationis,
sim rcdirc. Abbatis Felicis et omnium fratrum, quos reliquerat, quam maxime proximis Episcopos haberi proprios,
dolor ex necessitate consilium sumens, patrocinio ipse rursus Monasterii sui congregationem gubernare
sancti Fausti Episcopi insulanos monachos pulsat. revertitur, niliil diibitans, neque formidans, sed
lUe protinusEpiscopali auctoritate suum esse raona- omnino se Pontificalis dignitatis evasisse sarcinam
chum Fulgentinm allegat, sibique reddi, et ubi ipse gaudens.
jusserit, vivere debere confirniat. Minalur excommu-
nicationem contradiceutibus : ipsum vero Fulgen- CAPUT .XVII.
tiura, nisi consentiat, inobedientibus
similem pro- Episcopus ordinatur, frustra obnitente
nuntiat judicandnm. Quid multa? Deponitur rursus
Felice Diacono.
Be;itus Fulgentinus ad monasterium proprium, sub-
ire praicipitur Al)l);itis ofBcium; et ne iterum ' a de- 'rumtaraen
V.., altiori consilio Deus noster prffide-
*MSS. Rijl. siderio spiritidi mut;ibilis fieret, repentc eum Sacer- stinata perflciens, cui dederat docendi salubriter
iid dcsidc- dos Pi-esbyterum consecKit, ut Abbatis et Presbyteri facultatera, doctrina; salutaris dare jam volebat au-
decoratus offlcio, nec Monasterium relinquere, nec ctoritatem,iiodeesset fidei Catholic^e contra Ari.anos
in alia posset Ecclesia ordinari fortuito. fidelissimus pr,\!dic:itor. In tempore ergo tribiilatio-
32 Victus igitur, et honoris conipedibus vinctus, nis ;ibsconderenoluit vas eIectionis,perquemdispo-
coepit jam Beatus Fulgentius aequauimiter Monaste- suerat implere offlciura pra^dic.ationis. Er.at adhuc
rium sunmregere, famaquecrescentelaudabili, super Ruspai oppidum nobile, clarissiniis h;ibit;itoribus ttttspa olt
omnes Africse pi'0vincias innotescere in ipso autem :
prorsus miUus fuerat Episcopus ordina-
illustre, cui Fclicis Dla-
'//(i MS. Sur. Nuntorum territorio tamquam proprius Episcopus tus: QuiaDiaconusquidara Felixnoinine, qui ;iinliire cotti amtiitiii-
Vinlonim. honorari, par.atis omnibus, quandocunnnie facnltas nctn carct
volvenit repudiatus, houorcm Pontificis iii illo loco
Poscilltr ad ordinandi Episcopum concessisset, Beatiim Fulgen- Episcopti.
nec ipse merebutur, nec alterum accipere patiebatur.
rpiscajialum.
tiumprimum Sace]'dotemvocibus et mentibuspetere, Fi',ater quippe illius germanus, aniicus Procur.atoris,
nec alterura nisi Beatum Fulgentium sibi conseci'ari per potentiara sfficularis actionis ministrab:vt vires
perniittere. Desideriiim deinde pnpiilorura Deus vide- ambitionis. Dolor honestorum civium mentes vehe-
bat, ijisum quoqne Be;itum Fulgentium non latebat. mens exagitabat, cur soli remansissent sine patre
spiritali.
I JANUARII. 39
tidiana jejunia prietermisit, aut conditos suaviter P^n
spiritali, qui videbaiitur sujier ceteros excellerenobi-
''•""^ Discir.
tate canuili. cibos vel intei' hospites manducavit, aut discumbendo
3CTnmrepente famaveraxdolentibusnuntiat Bea- saltem requiescere et resnlvere rigidum prnpositum
tum Fulgentium.quem tot loca primo Sacerdotio ju- voluit, sed una tantumvilissimatunica, siveper <T8sta-
dicavprant dignum, nullatonus tcmpore ordinatinnis tem, sive per hyemem est patienter indutus. Orario
inventum, remansisse Presbj^terum, gloria majore quidera. sicut omnes Episcnpi, nullatenus utebatur :
vestitum, quod lionoris superioris sic calcaverat ap- pelliceo cingulo tamquam monachus utebatur. Sic
petitum. Illis, quibus displicebat superbus ambitor, stndio humilitatis amljitionem vestium fugiebat, ut Pmipenas iii
"cstitu,
placet iste laudabilis excusator. Consentitur ab om- nec ipsa calcearaenta suscipiens clericorum, aut cali-
nibus, ipsum sibi esse servatuni, propterea minime gis in tempore hyemis, aut caligulis in tempore iestatis
Fidgcntms co- tantis plebibus anibientibus ordinatum. Nesciente sirapliciter uteretur. Intra IMnnasterium sane inter-
gilur Episco- igitur lieato Fulgentio, Victor Primas in itinere pe- dum soleas accipiebat; frequenter nudis pedibus am-
pitttmi cum titur a Ruspensibus, et vicinis Episcopis ordinandi bulabat. Casulam pretiosara vel superbi coloris, nec
SUSCipCTC-
Fulgentium licentia datur. Tunc aggregata violenta) ipse habnit, nec monaclios snos habere permisit. Sub-
multitudinis manu, repente Beatus Fulgentius, do- tus casulam nigello vel lactineo pallio circumdatus
lens oculos. in cellula propria reperitur, invaditur, incessit. Quando temperies aerb invitabat, solo pallio
tenetur, ducitur, et Pnntilex esse non rogatur, sed intra Monasteriuni est coopertaS. Scipulis vero nudis
cogitur. Inde ad Episcopum, quia admonitus fiierat numquam a nobis visus est, nec deposito saltem
ordinationem celebrare,perductus, ignoti populi con- cingulo somnum petivit. Susc autera continentiai Deo
stitnitur P,ater : ita ut in illo Proplieticum illud com- teste flduciam gerens, in qua tunica dormieb.at, in
plerividereturoraculum, Populusquera non cognovi, ipsa sacrificabat : et in tempore sacrificii mutanda
servivit mil;i. Nimis autem gratissimus vir sapienti esse potius corda, quara vestinienta, dicebat.
adspectu, et favores populi suffragantis augebat, et 39 Huic beatissimo Sacerdoti nnllus aliquando ex-
a quocumque tunc vidcbatur incognitus, liumilitate torsit cujusiibet generis carnes accipere, sed sola
vestium blandus, modestoque incessu venerabilis Iia- sinipliciter olera, ptisanas, et ova, quamdiu juvenis
bebatur. Cum vero loqui quippiam, cogente interdum fuit, sine oleo; postquam vero senuit, superfuso oleo
ratione, voluisset. in ore ejus omnis turba pendebat, manducavit; ideo *
persuasus oleum accipere, ne ca-
*MS. ilip. plus
ex locutione familiari considerans,quaIis esset spirita- ligoprsevalensoculorum, lectionis impediret officium. suasus.
lis magistri futura doctrina.Propterquod ex omnibus A vino autera sanus seraper abstinuit. Si quando
possessionibus, ubicuraque transibat.populus cnnflu- vero compellenteinflrmitatisnecessitate.modico vino
xerat ad favendum.RuspensjEcclesiEe quantoserius, uti compulsiis est, calicibus plenis ,aqua superfiindens
tanto meliorem confitentes provenisse Pontificem. quippiam meri, nec saporis ejus, nec odoris jiicun-
l-'clix Diaco- 37 Diaconus porro videns suie ambitionis conatus ditjite frueb.atur. Antequam vigilia; nuntiarentur a Yigitantiu.
tiiisciinsidia- vanissimos defecisse, quod solum remanere deluso fratribns, ipse seraper corde et corpore vigilans, aut
litr.
poterat, ssevit, et tardus. Innuraeris denique congre- or.abat, aiit legebat, aiit dictaliat, aut cuicumqiie spi-
gatis, venienti filio pacis scandalum, sicut sacer lo- rituali meditationi solus vacaliat : quia se per diem
PmI. 139. 6.
quitur psalmus, juxta seraitam ponit. Viara igitur, filioriim Ecclesias necessitatibus occupari jugiter
per quam veniebat Dei servus electus, obsedit ambi- Ad agendas cum servis Dei vigilias interdum
scieb.irt.
tor infestus. Sed ubique siraplicibus subvenit Chrl- descendebat, sed privatas apud se vigilias studiis,
stus, nec impediripotestabhoraineSacerdotiselectio, quibus dixi, nmlto laudabilius exercebat.
quam non prajcedit amljitio. Neseio quo .sancti Spi-
ritus admonentis imperio, per alteram viara populus CAPUT XIX.
qui pra;cedebat, ambulavit, et Beatum Fulgentium, Monnsterium RusjHe construit.
dum adhuc hostis sedetin via, suppi'suam cathedram
collocavit. Celebrata sunt eodem die divina solerani-
ter Sacramenta, et de manibus Be.ati Fulgentii cnm-
Tn nullo aiitem Inco visus est sine Mon.achis habi- g^.^ .^
;;„
tare : propter quod a civibus Ruspensibus hnc pri- Momsleriitm.
Qiti tamen municans omnis populus, tetus abscessit. Quod
7II0X benigne
mnm beneficium nrdinatus Episcopus postulavit, ut
postea Diaconus audiens, divin^e vnluntati, licet
itb co recipi-
fabricandoMonasterio locum cnngniiim darent. Tunc
tardius, cessit. Huncrevertentem Beatus Fu!-
illicn
ex pluribus civibus obedire festinantibus optimo Sa-
titr;
gentius benigne, affabiliter, clementerque excepit,
cerdoti, quiil:im nomine Postliumianus, Cbristia-
ita ut eum postea Presbyterum ordinaret. Sed ultin-
nissimus, et inter siios nobilissimiis civis ; agelhim
nem debitara divina justitia deraonstravit onmino ve- proprium fideliter obtulit, non longe ab ecclesia con-
lociter. Ipse enim Diaconus, jani Presbyter, intra stitutum ubi pinis surgentibus in excelsnm, speciosi
;
scil n Dco annura mortuus, et Procurator ei consentiens ad pe-
ncmoris virebat amoenitas. Excepit Beatus Fulgen-
i/cinde puni- nuriam est redactus. Dederunt enim poenas tempo- tius libentissime locnm, cujus etiam ligna necessaria
tur cum so- ralis audaciEe, quibus potens est Deus prseparare in
ciis. futuriE fabricaa conspiciebat protinusque Beatum :
futuro gratiara caelestis indulgentia;. Nos istud pro-
Alibatem Felicera venire velocius persuasit, cum
ptereacommemor.indura jiutavimus, ut ostendereraus
maxima pene totius congreg.ationis multitiidine,
hinc Beato Fulgentio majorem crevisse circasingu-
nisi quod paucissimns fratres in illn Mnnasterio de-
los auctoritatem, dum cognoscerent in istis vigilasse
quibus iiniim e
reli([uit, fratrilius, Vitalem iiomine,
divinam severitatem.
prsepnsuit. Tali vern charitatis lege Monasteria utra-
que prsecipiens vivere, ut nnn fuissent locis qiiasi
CAPUT \V1II.
qnns au-
divisa, sic essent iinanimitate conjuiicta. Si
"'
Vila in Episcopatu. tem novos monachos vel in.isto, vel in illo Mnnaste- "' '
/,,
. eitin prtorc
i . . . . .
rio Uiristus .acquireret, tempus mter se conversioms piUcs Atiliit-
Flttgcntii Ejii- Ouscepit interim Beatus Fulgentius Episcopatum ordiiiemque servarent et si quando ad se videndos, Hs.
:
scopi virlu- sine aliqua ambitione, cuni maxinia devotione, ma- jubentibus diimtax.it Prioribus, venirent, iion utho-
Its. nente in contradictoribus Doraini ultione. Nec ita fa- spites, sed (luasi uiiius congregatiimis horaines su-
etus est Episcopus, ut esse desisteret monachus sed ; sciperentur : Beati vero Fulgentii Episcopi provisio-
accepta Pontificis dignitate, professionis praeteritae nibus commiiniter gubernati, Patreni spiritalem
servavit integritatem. Servata vero professionis in- simplici vener.irentur aflectu : sic Beato Fii^entio
tegritas, plus ornavit Pontificis dignitatem. Num- singula disponente, ne susceiita regendorum fiircina
quam denique pretiosa vestimenta qua;sivit, aut quo- clericorura consolationeni perderet monachorum.
CAPUT
;
VITA S. FULGENTII EPISC. RtlSP.
/lU
donec
pF.fi
rursus benevolenti» medicina priebebatur,
supplicum fi'atrum pusillanimitas sanaretnr.
T-ius Discir
CAPUT XX. ' "'• >'""
43 Inter ipsa plane primordia gloriosi exilii,
'
S. Fukjentii exiliuni Monasterium congregare, pancos secum raonachos
ducens, minime potuit; sine fraterna tamen
congre-
gatione vitara ducere nesciens, Coepiscopos suos,
Regalis fui'oris,
Jlnter ea peiite dirigiintur ministri
Illustrem scilicetet Januariura, habitare securaper-
exilium Sar-
ut detentus eti;im ipse, cum cetei'is in suasit volentes quibus unico serviens caritatis afle-
PclUtiir in ;
diniamconfessorChristinobilistruderetur.Abductus
rxiliinn. ctu, similitndinem magni cnjusdam Monasterii, rao-
ergo velociter, licet doleret Ecclesiam suam
iiullis
nachis et Clericis adunatis, sapienter eflecit. Erat
adhuc eloquiornm suorum monitis eruditam, reman- quippe eis coramunis mensa, commune cellarium,
snram protinus destitutam sapienter tamen tristi-
communisoratiosimuletlectio. Nullus se super alte-
;
tiam gaudio majori vincebat, quod tam gloriosffl runi insolenter efferebat, nec propriis fratribus am-
confessionis esse particeps inchoabat. Comitantibus
plins aut peculiarius consulebat, nisi quod raagis illi
ergo monachis simnl et clericis, magister egregius monachi qui Bcatura Fulgentium sequebantur, distri- ^V'"' «""'
,
utriusque professionis exit, fientibus omnibus laicis, Clerici et Mo-
ctioris abstinentiaj regulam custodientes, nihil om- nachi simul
de cathedra honoris ad locuiii lieati certaminis, pa- nino proprium possidebant, nec inter alios Clericos vivwH,
ratus fidem Catliolicarti mente libera, voce forti co-
Clericorum more vivebant. Talis erat Beati Fulgentii
ram Regilnis et potestatibns confiteri. Suscepit eum
eruditio, quse spiritalibusraonitisitasubjectorum sibi
Cartliago venientem, fructumquc notitia; ejns in
cordatransferret a terrenis voluptatibus ad spiritales
paucis suis fidehter gustans, multa obtuht munera
cailestesque delicias, ut boni propositi manente cen-
lUl MSS. (U
Sur. (lit-lnis.
quai beatns Fulgentius Monasterio ilh, quod fabricari '
* m. liiii. vel-
sura,non seducerentur infirmorum fratrum inertia,
delegaverat, profuturamandavit. Ipse vero navem cru=
le imit:iri.
nolentium imitari, quse quotidie ante oculos eorura
cifixo corde et corpore iiudus ascendit, habens secnm
gerebantur exempla.
phirimas rtivitias scieutia! singularis, quibus omnes
44 Quis illius habitationis digne explicet laudes?
ubicumque veniebat, indeflcienti largitate pascebat.
Domus illa, tunc Calaritanaj civitatis oraculum fuit.
4-2 Interalios sane Episcopos, cum quibus exilium
IIIuc enira veniebat afHictus percipere remedium
commune susceperat, tempore ordinationis erat in-
consolationis ibi gerebautur inter discordantes pacis
:
Mngna ejm ferior, sed patientia; et caritatis virtute non inferior.
et concordiffipacta fidelia. Divinam volentibus audire
ob (loclrimm
In rebus enim dubiis, ubi qnam maxime consiliura
Dominus ple-
tntctorilas.
diligentius lectionem, miuistrabat ibi
petebatur, si quando inter se Confessores beatissirai Delectabat no-
nissiraa; expositionis ffidificationera.
de coimniini utilitatetractabant, ultimus quidem sede- bilesviros, sifieriposset,'quotidieBeatumFuIgentiura Omnilius
nili-
bat; verumtamen ipsius sententiam Primas, vel ™"'''
cernere disputanteiu libebat indigentiam sustinenti,
:
omnes qui Primatem sequebantur, audire et facere indepetere supplicitereleeraosynamcorporalem, unde
cupiebant qnamvis ille nihil per inanem gloriam
doctrinara quoque sumeret spiritualem. Frequenter MuUos iid rr-
:
sibi vendicans deferret honorem congruum prioribus lipoium tnt-
enimBeatusFulgentius,quosrauItaIargiendodetem-
suis.Sienim cogebatnr respondere consulentibus, ita "
'
porali fame liberabat, renuntiaresiecnlo sapienterad-
paratus erat semporobedire jubentibus.ne prassume- habendi
monendo faciebat, et quamvis nihil habeiites,
ret ahquidextorqnerenolentilnis. Post deliberationis
voluntatem contemnere suadebat ita cupidus semper :
autem longissimas moras, quidquid definitio com-
acquirenda; ad coenobium fraternitatis, nt quamvis
munis invenerat, eloquenter allegandnm sensibus
oranibusorania nosset esse, raonachoruni tamen pro-
Cclcris Epi- ceterorum Beato Fulgentio dimittebatur.Huic etiam, Hsec
fessioni sociare cunctos et optai'et, et vellet.
scopis csl <ib quaudocumque transmarinis litteris de fide, vel de
fama per diessingulos crescens, Cartbaginensis quo-
episloiis. diversis qusEstionibus interrogaliantur Episcopi, re-
que Ecclesiae populos ad majora gaudia provocabat,
spondere pro oranibns ab omnibus iraponebatur^Ita
et certissimis testibus ex illa provincia venientibus,
sicut sanctffi memoria; Aurelius, Cartliaginensis An-
Beatum Fulgentium commeudabat absentibus.
sua privilegiameruit, ut htteras
tistes Ecclesiffi, inter
ex Africano Concilio dandas ipse sohis scriberet sic ;
CAPUT X\l.
iste meruerat, ut htteras ex illo Conciho dirigendas,
solus ipse dictaret. Scxaginta quippe et amplius Epi- Accersitur Carthafjincm, tijranni
scopos tuiic catena ligabat exilii, quorum lingua et qiuestionibus responsuriis.
ingenium Beatiis Fulgentius Episcopus fuit. Propte-
rea quandocnmque rescribebant consulentibus, Epi- I nterea TrasamundiRegis adversus religionem Ca-
scoporumcunctorum norainadicebantur intitulo, sed tholicam mens implacabilis, et ira terribilis, inter
solius Beati Fulgeutii sermo tenebatur in stylo. Pra3- asperas persecutiones subdolasqiie f;)ctionps, quibus
ter istasquoque publici tractatus epistolas, si quis aequalem DeoPatri negare Christum Catholicosnunc Transmnun-
forte ipsis Episcopis absentem plebem suam
ex teiToribus cogebut, nunc promissionibus invitabat, dussnmdai
• Ms. Bonif. instrui ccllc.
'corrigere vel monere voIuisset,adBeatiim Fulgen- sub intentione plus decipiendaj raultitudinis simulare
colligerc
tiumsuppliciter accedebat, etperministerium linguffi ccKpit, rationem se simpliciter inquirere Catholicse
ejus, officium sua; dispensationis implebat. mirabi- religiouis, reperiri nemiuem putans, cujus posset in
lem virum, non sibi soli, sed omuibus natuni! Sola suis erroribus assertione couvinci. Proponebat de-
eum Ruspensis Ecclesia Doctorem meruerat, etpars nique '
multis ineptarum tendiculas quaistionum, nec * II s. A". Mft.T.
niaxima Concilii Byzaceni de ipsius sermone vivebat. si quis ei respondere voluisset, aut despiciebat, aut nmltarum.
Sur. mulUti.
Quicumque in qualibet Sacerdotum exulantium plebe repellebat : imo quasi patienter audiens, satisfieri
tentabat inqnietus existere, vel Episcopi proprii jussa sibi iion posse jactabat. Etrevera quis homini tam
couteiunere, Beato Fulgentio dictante, sic corripie- obdurato corde valuisset lumen ostendere veritatis?
jjatur absens, ut satisfactionis remedium quajrens, Efficiebat tamen idiirimos religiosos, *
audaces fidei
enavigato niari, continuo fieret pra^seus, et per
'
.suae constantia, per occasiones a Domino praepara- dax.
• MS. lUj).
(^imclih. ijisum Beatuiu Fulgentium, ciijus eloquentiam sen- tas, studiosi Regis conviucere blaspheraias.
serat excommuuicatus, impetraret veniaui salubriter 46 Dicitur tandem requirenti diutius, quis plenis-
humili.atus. namqne Beatus Fulgentius,
Ipse erat sime posset testimuniis evidentibus vindicareverita-
ultor, ipse intercessor cum collega ultor; pro
: mini- tera CathoHci dogmatis, esse interEpiscoposexulan-
stro intercessor. Ab ipso procedebat gladius, unde tes Beatum Fulgentium, cui nihil deesset in scientia,
superbrtrum cervix dura ca^deretur; et per ipsum pluriuuim redundaret in gratia, qui sapienter et elo-
quenter
I JANUARII. 41
queiiter rngaiit.i Regi satisfaceret. Pri>tinus Rex pro- bendi tribuens facultjitem. Timebat enim, neverba Ptn
ejus convincenda, sicut prius, sermonibus ejus inse- "'^^ Disnp.
liarecupipusS.ioerdotem.cuigeneralitertestimonium
Ijonum tota nostra; religionis perhibebat Ecclesia, rerentur,totiusquejudicio civitatis victusesse iterum
FulgcnUum f,e„.u,„ strenuimi celeriter dirigit. A
quo sine mora reprobaretur. Beatus vero Fulgetitius semel sibilecta
"""'"' * ^*"^- "'^'-
(luctus atqne perductus, intravit Cartliaginem b-etus. vix recolere prievalens, respondere differebat ; sed
'"«''"i''
Ul)i tninquani fidelissimus dispensator, erogandi ta- resjiondere eum Rex magis ac magis imperabat, re-
lentasibi credita reperiens occasionem, coepitin liospi- sponsionis arguens moras, et cautelain viri sanctis- rccoliiecri'
tiolo proprio venientes ad se Catholicos orthodo.vos simi, difl^dentiam judicans. Uiide idera Pontifex
diligenter docere, rationemreddens, quomodoPater, discretionis virtute subnixus, ne qua forsitan per po-
et Filius, et Spiritus sancfus, nianente trium perso- pulum inendacia spargerentur, quibus fingeretnr aut
narum differentia,Dens nnus a fidelibus prcedicetur. non potuisse, attt noluisse Beatuin Fulgentium Rega-
47 Tanta autem fuit B. Fulgeiitio facundi sermo- libus quaestionibus obviare, tres libellos mirabiles
nis suavitas, tanta in vultu ejus raicabat hilaritas, facit memoratum Regem simpliciter alloquens,
: ubi
ut certatim fideles universos sancta caritas traheret, viintotiusqnasstionis, quam tenuiauditu perceperat, ul. scricm.
vel interrogare doctissimum virum, vel audire quo- late reventilabat, docens animara rationalem Christo
ties ad interrogata respondebat. Ille vero verbum Dei Domino in susceptione carnis ininiine defuisse. Tuno
sine invidia tabescente commnnicans, occurrebat in- Rex adrairatione raaxinia repletus, nihil ainplius est
terrogationibus omnium, nerainem despiciens, nul- interrogare ausus, nisi, quod unus ex Episcopis ejus,
lum judicans improbum, paratus etiam ipse, si cui Pinta nomine, quasi respondere conatus, tacere po-
forte Deus per Spiritum sanctum melius revelasset, tius noluit, quara responderealiqnidpotuit. Cuitamen
audire vel discere, tenere, sequi, approbare : sub illico Beatus Fulgentius alterius operis, quod adver- itctu piuta'
sus Pintani titulavit, disputatione veridica restitit, '^P'^copi
Ismutlis officio Doctoris humilitateni discipuli benignus et
luxretici.
prorlest mitis exetcens. Unde multo doctior et
contigit, ut et in priraa defensione sua victos adversarios, teme-
r.artlwginc. rarie satis ostendit repetisse certamen.
seipso meliorfieret, lucraChristo majora perquirens.
Alios enim jam rebaptizatos, errorem suum plangere
docebat, et reconciliabat alios antem, ne suas ani-
;
CAPUT XXIV.
mas pro terrenis counnodis perderent, admonebat; In invidium vocatur.
et quos jam perditioni proximos sentiebat, ita blan-
dis sermonibus leniebat, ut propter ejus benevole)!-
tiam verecundarentur cogitatam implere malitiam,
De 'e Spiritu sancto interroganti Presbj-tero Abra- dc Spiritu
gilae,per Cotnmonitoriuin parvissiraum testimonia saitctoscriOii.
reversique velociter agerent iiosnitentiam. Confortati protulit plura, docens eum ount Patre et Filio Dettm
alii verbis ejus, et doctriufe ejus sale conditi, redar- uniim simpliciter confitendum. Cujus etiam Coinmo-
guebant Arianos hajreticos cum omni fidncia. Sic nitorii sententias inter utrumque i.stius temporis
mirabili gratia factum fuit, ut per unum Sacerdo- opus orditiavit oportere describi, legentibus omnibus
tem, cujus sapientiani Rex voluerat expei'iri, sapien- fidelibus Catltolicis, et mirantibus; erubescentibus
tium numerus apud Cartliagiuem cresceret, et per Arianis,et dolore contra ipsum murnturantibus.
ministerium persecutoris fides Catholica incremen- Donec mate suggestionis oceasione reperta, volenti
tum potius, quam defectum, acciperet. eum Regi intra Carthaginem ditttius retinere, dice-
i'etur ab impiis et malis hominibus Sine causa, Vocatur iu
CAPUT XXII.
Rejt, laboras : niltil
:
tua diligentia proficit. In tantuni invirliam
"/"""'i'.'"'"'-
Regis qiuestionibus rcspondet. quippejam doctrina Fulgentii Episcopi prffivaluit, ut
de Sacerdotibus tuis reconciliet alicpiantos. Proinde
H. _a?c omnia Rex per occultos nuntios discens, nisi cito subveneris, religio nostra deficiet; et qui-
(lumlionibus egregii Sacerdotis ingeniiim, sapientiam, doctri- cuinqtie a nobis est baptizatus, homousion itertim
rrsjtonflcl. nam,fidem,pietatem, mansuetudinem, continentiam prffidicaliit publice reconciliatus, iiec si persecutio-
probat, et convenientem fama; suae prteconiis talem nem volueris concitare, tiineri poterit Regalis sievi-
esse, qualis pra;dicabatur pritis, agnoscit. Dicta tia. Multum quippe confortat, et stabiles facit oranes
proinde qufedam, veneno plena perfidi», legenda ei Episcopos Fulgentii praesentia.
celeriter dirigit, responsionem sibi flagitans reddi.
Suscepit ha;c doctissimus Pontifex, et longissimifi
CAPUT XXV.
narrationis ineptias per objectionum capitula divi- Itmim in exilinm pcUitur; hrevi se
dens, responsiones subjecit breves, probabiles, neces- rcditurum pr(L'dicit.
sarias, auctoritatc testimoniorum graves, et totius
ratiotiis lumine radiantes. Quas cum multis sapienti- 0'igg^rentibus talia Rex quasi in:\gna necessitate nenuorek-
bus viris diu inultumque collatas , et ad populi fidelis constrictus, assentit, et Beatum Fulgentiura rursus ijatar.
notitiam perductas, Regi quoqtte longa expectatione ad exilitiin Sardiniae revocare corapellit. Inteinpesta
suspenso tradidit ingerendas. Quas ille Rex barbarus igiturnocte (sic enim Rexfieri delegaverat)ad navem
intentissime perlegens, quia numquam prEedestinatus Beatus Fulgentius populo ignorante perdttcitttr. Sed
erat ad salutem, laudat sapientiam, miratur eloquen- contrario flatu resistentibus ventis, super littus tan-
tiam, prsedicat humilitatem, neque tamen meretur
t«as passus est moras, ut per dies plttrinios omnis
intelligereveritatem. Carthaginensis autem populus, pene illuc civitas conveniret, et de nianu ejus vale-
'MS. Bunif. triumphi spiritalis interpres, propositiones Regis faciens comraunicaret. Ibi autein prophetica gratia
Iriumpliali!;.
fuisse convictas laeto murmure confltetur, et Catho-
Ms. liij).
per Spirituni sanctura repletus, " Juliateo viro reli- »„s. «,;,,
licam fidem seinper esse victricem. conjunctis Beati gioso nimis afllicto, graviterqtte pro discessu beati
trilimphis Juliico. ,,;.
spiritu;i\ibiis Fulgentii laudibus, gloriatur. Pontificis ingemiscenti Diutius, ait, flere noli: Cito Vilialoo.
:
revertemur ad vos, Catholicffi Ecclesia; libertate re-
CAPUT XXIII.
parata, videbitis nos. Hoc autein, quaeso, secretum Rcditutu
Alice Regis et Pintm qucestiones soluloe. sit apud quod nimia caritas indicare compulit ine. suim prcc-
te,
Sic sollicite setnper Beatus Fulgentius jactantiam ''"-'"•
Ilem aiiis X4.dhuc tamen Rex virum doctissimnm probare de- fugit, iiec in doiiis spiritalibus humanam gloi'iain
.\cmcl tautuut siderans, de eumqueestionibusrursus interrogat,
aliis reqnisivit, testimonio conscientia; sua; conteutus, et
ICCtis. et interrogationem suam semel tantttm Beato Ful- sola Dei misericordia fretus.
gentio prsecepit legi, neque meditandi, neque descri- b2 Unde etiam mirabilia facere numquam delecta- Dc luiraculi.^
Ib tus, '/""' «nlirel.
42 VITA S. FULGENTII EPISC. RUSP.
ina, Imnc gratiam sibi dari nullateniis desideravit. tas habere privatum peculium persuaserit. Ut enim
KJL^S DlSClI'.
Sed si quaiido petebatur proinfirmis et laborantibus, monachus lautioribus forsitan cibis utatur, interdura
vol nece5;sitatem tribulatiomim teniporalinm toleran- cogit infirmitas corporis; ut auteni cupiat in quibus-
tibus Dominum deprecari. preces suas sub hac devo- libetexiguis rebus jurisproprii dominium vendicare,
in
F.jiis
tione fiindebat : Scis, Domine, quid animarum no- superbae voIunt,atiset avars cupiditatis evidenstesti-
oramlo rcsi-
strarum saluti conveniat. Poscentibus ergo nobis monium est.
tjimlin.
quod admonet necessitas, lioc misericordia tua con- 56 Distribuebat sane ipse cum summ;i discretione Ubcratis in
cedat, unde spiritalis non impediatur ntilitas. Oratio servis Dei necessaria vitffisubsidia.singulorum vires ^""'. maximc
igitur nostrie humilitatis, tnnc exaudia- inflrmit.itemque considerans. "''"'""™
si oxpedit. *
Verumtamen quibus-
'"''''"'"•
tnr, ut voliintas tua principaliter compleatur. Et fre- cumque plus ceteris consulebat, eos humilitatem cu-
quenter quidem Deus omnipotens oranti Sacerdoti stodire amplius admonebat, dicens eis : De substan-
siio multa concessit sed ille nihil proprii.? tribuens
: tia communi quisquis aliquid plus accipit, omnium
meritis.eornm potius fidei.pro quibus exaudiebatur, fitdehitorquorumest illasuhstantia: debitoremporro
omnia deputabat; neque sibi, sed illis, hoc conces- sola juv.at humilitas. Sic efficiebat, ne quis scanda-
sum fuisse dicebat. lum pateretur, qu.ando uni propter infirmit.atem plus
dare aliquid videbatur. Erat quoque ci nimia sollici-
CAPUT XXVI. tudo, pra;venire cunctorum monachorum petitiones,
Ad soeios exilii redit. ante trihuendo, quidquid tribuendum cuilihet vel ne-
cessitas velr.itio manifestamonstraret. Si quisautem
Kjiis de mirn'
OeJ iie diu moras longissimas patiamur, unam ejus prffisunipsisset, priusquam acciperet, petere; nega-
ailis scnteu- bat ei continuo, etiamsi mereretur accipere, dicens
seutentiam de faciendis mirabilibus inseranius. Mi-
i'aliilia, ajeh.at, non conferunt homini jnstitiam, sed monachos debere his, quse acceperint, esse eonten-
notiti.am hominum. Quisquis autem fuerit hominibus tos. Ceterum qui sibi tamquam indigeant, petunt,
notus, nisi fuerit justus, ad jeterna perveniet suppli- desideriis adhuc carnalibus serviunt, etomnino non
cia condemn.itus. IUe vero, qui misericordise cffilestis perfecte de cailestibus cogitant, quamdiu quid sihi
opera justificatus, in conspectu Dei solius vixerit necessarium sit, ipsi sibi, quia non possunt nego-
justus, etiamsi parum sit hominibus notus, beata tiando, petendo saltem providere festinant.
Sanctorum gaudia percipiet coronatus, Vir igitur 57 IIIos quoque veros esse monachos dicebat. qui Qm vcri mo-
mirabilistimuitli.nbere laudem de mirabilibus.quam- mortificatis voluntatibus suis, parati essent niiiil nacU qiii ei :
vis ampliora quotidie miracula faceret, exhortatione velle, nihil nolle, sed Ahhatis tantummodo consilia '""':'""' rari.
sanctissima nmltos infideles credere, multos hiereti- vel prtecepta servare. Propterea sine suo consilio
cos reconcili.iri, multos pessimis moribus deditos, nec eum fratrem, qui Pr^positi gerebat oflScium,
continentiffi faciens leges excipere dum per ejus :
sinebat aliquid agere. L.ahorantes fratres, et opera
saluberrima nionita sobrietiitem discerent ebriosi, carnalia indefessis virihus exercentes, lectionis au-
castitatem sectarentur adulteri, distrihuere omnia tem studium non habentes, minus diligebat, nec ho-
pauperibus avari rapacesque docerentur et mutato :
noremaximo dignos judicabat. In quo autem fuit
proposito, superbis humilitas. litigiosis pax, inobe- scientia! spiritalis affectus, etiamsi virtute eorporis
dientibus obedientia fieret dulcis. destitutus, opcrari manibus numquam posset, pecu-
LwUinlnr cjns 34 Talibus plane mirabilibus Beatus Fulgentius liariter habebatur dilectus et gratus.
rcdiiu exulcs piam semper operam dedit, quibus secum comHfin- 38 Amabat autem, quando coram fratrihus dispu- Affabitis erat,
Episcopi. tab:xt, si quis ei quKstiones proposuisset acerrimas, benignus, dis-
tibus, in omni loco et tempore gloriosus, favente
"Sur. rcpor* aliquando sereni aeris tranquillitate Sardiniam ' de- in quibus excellentissimo laboraret ingenio licebat- "'"^ severm. :
latu.s.
portatus, exulantium Coepiscoporum laetos animos que generaliter onmibus fratribus, etiam natura sim-
reddidit, ipsamque provinciam,cui tantorumpraesen- phcihus, parumve intelligentibus, unde vellent,
tia Sacerdotura tribueb.it ornatum, prEesentise susb interrogare : nec prius, qu,am satisfactum sihi confi-
luce fecit splendidam, concui-rentibus undique cum terentur, rationenrreddere, victus ta>dio vel labore
gaudio Christianis hominibus, vidcre athletam Chri- cessabat. Erat enim maxima ei et rairabilis gratia,
sti fortissimum, qui certamine singulari sievientis corripere inquietos corde tranquillo : ita ut tunc ma-
imiietum Regis fregerat, ad divina castra redisse gis quando putabatur ab aliis vehementer irasci,
insignibus laureis adornatum, et antiquis commili- summa eo vigeret regnaretque placiditas et sine
in :
tonibus junctum, tanto amplius singulis exhibuisse perturbatione perturbato sirailis multos raale agentes
laudabiliter humilitatem, qu.anto sciebat suam plus salutai-i impetu perturbahat. Odiens enim vitia, ilili-
enituisse virtutem menioi' sine dubio Scriptur<e
;
gens homines, tamdiu severus .appareh.at, quamdiu
monentis : Fili quanto magnuses, humilia te in omni- disciplinas spiritualis utilitas exigebat. Alias
autem
bus, et coram Deo invenies gratiam. circa singulos itaraansuetusfuit, et
communis et faci-
lis, neminem fratrum puro nomine clamitaret,
ut
CAPUT XXVH. neque cum typho swcularis donnuationis, aliquibus
Ejus in exilio quamvis parvulis imperaret.
iicliones et instituta.
No oluit plane jam B. Fulgentius in priori domo
I
CAPUT X.XVIII.
multis frutribus coniitantibus diutius habitare, sed
Scripta ah eo in exilio. Finis perseciitionis.
juxta Basilicam Sancti Martjris Saturnini, procul a
'Daron. strepitu civitatis vacantem reperiens locum, '
Bru- kjci-ipsit eodera tempore Carthaginensibus Episto- Varn ejm.
Prim.ibiij. masio Calaritanse civitatis Antistite venerabili prius,
MS. Bonij.
lam, suhlimi exhortatione perspicuam, ubi pene '""''.
lirimiisio.
sicut decuit, postulato, novum sumptibus propriis cunctos dolos et fallacia hlandiraenta, quibus infeli-
Monasterium fabricavit. In quo quadraginta et am- ces aniraa; seducebantur ad mortem.gravissima con-
plius fratribus congregatis, disciplinas coenobialis questione digessit. Tunc etiam de reniissione pecca-
^ovmn cx-
ordinem custodivit illaesum, nemini dans licentiam torum consulenti Euthymio viro
Irnit Momislc- religioso, dnohus
professionis sanct;e regulam prwterire sed princi-
riinn Calari :
lihellis sinemoi'a respondit. Testimonia quoque prte-
tn Sarilinin. paliter hoc observandum monachis tradens, ut nullus
destinationis, et gratia; differentias cupientera nosse,
eorum quidquam sibi proprium vendicaret, sed essent salubriter disputans docuit. Jam familiares epistolas
omnibus omnia comnmnia. Dicebat enim frequenter, in quibus tamen spiritalis axlificatio continetur, et ibi
nec debere, nec posse monachum judicari, cui volun-
apud Sardiniam conimauentibus, et in Africa liegen-
tibus.
. .
I JANUARII. iS
tibus, et Romanis prsecipue Seuatoribus, \itluisque Fulgentii nuduni caput unaMimiler protegebant. Vix I'Ell
ergo appropinquantevespere, sanctaa inemoriai Boni- FJUS DlSCII>.
ac virginibus, quarum fama laudabilis habebatur, fre-
Gratias attunt
quentordirexit.AdProbamvirginemChristi,dejeju- facio Ej)iscopo repraesentati, benedixerunt omnes et
omnes Dco.
iiio et oratione libellos duos conscHpsit. Ita erat laudaverunt comrauniter Deum. Tnnc Beatus Ful-
y Erronbus notior omnibus gentibus, ut duo Hbri. quos n Faustus gentius per omnes vicos Carthaginensis civitatis,
qitulem mn KpiscopusGalharum contra gratiam subdolo sermone ubicumque transibat, manibus et oculis demonstra-
carent libri composuit, favens occulte Pelagianis, sed Catliolicus batur, laudibusque innuinoris pra^dicabatur.
FaustiEpi-
tamen volens videri, ConstantinopoH b offensis pluri- G3 Postquam ^ero domos omnium diligentium se Fulgendiis
scopi; ipse
lamen auctor rais fratribus, ad Beatuni Fulgentium probandi diri- concitusvisitavit, benodixit, etgauderedignatus cum amicos visj-
tal.
Saiictus est, gerentur. Quibusne occultum serperet virus,septem gaudentibus, qui prius fleverat cum flentibus, cun-
til \ii Jamiarii hbris ipse respondit, phis laborans exponere, quara ctorura desideria satiavit; valefaciens fratribus,
iliccmus.
couvincere : quia dubios sermoues ejus exponere.hoc egressusest de Carthagine, per orauesprolixiitineris
h a/. offciisi a
erat dehrantis argumenta convincere. Magnusplane vias gaudia raajora reperiens, in occursum suum
pliiribiis liedit ad suus
fratribus.
hujus operis labor raercedera debitam cito suscepit. populis undique tendenlibus cum hicernis et lampa-
viirccxultan-
Mox enini ut est dictatio ipsa finita, protinus est lon- dibus, arborum frondibus. reddentibus gratiain
et
gissiniEe captivitatis catena disrupta. Mors enim Tra- iueffabili Deo, qui Beatum Fulgentiura mirabiliter in
saniundi Regis, et mirabilis bonitas Hilderici regnai'e couspectu omnium fecerat grutiosum. Per omnes
incipientis, Ecclesise Cathohce pei' Africara consti- Ecclesias taraquain proprius Episcopus suscipiebatur,
ililikricus tuttehbertatem, restituens, Cartliaginensi plebi pro- et sic de reditu ejus omnis Byzaceua provincia velut
Hex Episcopos priuni donavit Antistitem, cunctisque in Uicis ordina- plebs una gaudebat.
tiones Pontificum fieri cleraentissima auctoritate 64 Quem, obsecro, gloriae hujus non extolleret llabilal iii
raandavit. raagnitudo? Beatuin tainen Fulgentium ad majoris monastcrio
Abhatinnbjc-
humilitatisstudiumprovocavit. Venieus namque cuin
CAPUT XXIX, gloria populari, dignitatein Pontificis privilegio spe-
ctus.
Gloriosus ejiis rcdilus. Vita post exilium. cialis venerationis accunuilans, postquani cathedrain
sedit. inter monachos adhuc habitare desideravit. Et
Be
leatus itiiqneFulgentius, postquam sapienter ex- ne videretur Abbatis Felicis adventu suo minuere
pugnavItPehigianos, h^tificatos raeruit videreCatho- potestatein, imperaudi monachis omnem sibi ademit
licos. Inde secundum quod per enm Spiritus sanctus Yoluutarie facultatem, non suam, sed alterius volens
IkiliUiU
prpedixerat, reversus est Carthaginera cuni omnibus ipsequoque facere voluntatem. Et qui adhuc mona-
cxiilcs Epi'
consncerdotibus, unde sohis exierat. Invenit la?tos, chus dispensationem susceperat fratrum, jamEpisco-
scopi in Afri-
cam. qnos dimiserat raoestos. Invenit iiimia exultatione pus doniinari noluit in proprio monasterio sic solli- :
ferventes, quos reliqnerat persecutionis violentiara citecavens.neFeliceincontristaret Abbatem,utexlii-
sufferentes. Invenit liabentes spiritualem Patreni, bens supervenientibus hospitalitatem, si quando vel
quos reliquerat dolentes Ecclesiam mntrera. Invenit niultiplicaripanem, vel aliquid ampliiis exhiberi ne-
expectantes se cura gaudio, quos reliquerat gementes cessitas expetisset, Abbatis primo Felicis consilium
in taedio. requisisset. lu omni denique concilio Byzaceno, de
Magno {. 61 Tanta autem fuit devotio Carthagincnsium ci- rebus majoribus ipse primus consulebatur in mo- :
populi cxcipi- nasterio proprio de rebus etiam raininiis Abbatera
vinm, Beatura Fulcentiura revisere cupientium; sic
lur Fulgen- *
tiu^.
universus populus expectabat ardentei*, qnem viderat Felicera '
simpliciter cousulebat. al. sup|»Ii-
ritcr.
in conspectu sno pugnasse viriliter; ut aliisEpiscopis 'Cb Paruin Beato Fulgentio verlus et operibus
fuit
ante ipsura descendentibns, silens multitudo super hanc hurailitatein sequi ac retinei-e, nisi per scriptu-
littus staret, oculis et mentibus inter oranes Episco- rani quoque firmaret, nihil se in illo monasterio i^ro-
pos Beatura Fulgentiura, quera familiariter noverat, priuin vendicare, nec pro potestate, sed pro caritate
quperens, et eura a cunctis navibus expetens. Ubi inter monachos habitare. Considerans enim vir pro-
vero facies ejus apparuit, immensus nascitur cl.imor, vidus, uequod serviDei simplicespra?judicium postea
altercantibus omnibus, quis primo salutaret agnoscen- paterentur, obicem contradictionis iu hac scriptura
dus, quiscaputbenedicentisupponerot, quisextremis successoribus suis opposuit, quia utilitati mouacho-
vel saltem digitismerei-eturtangeregrndientem.quis rum servientiura Deo nihil pra?posuit. Emit tainen
videre vel oculis procul stantem. Kesonabat divina juxta Ecclesiaradoinuin, cui fabricaudie curjun raaxi-
laus ex omnibus Hnguis. Ad sancti quippe Agilei raain diligenterimi^endit. ne futuro successori suo de-
Basilicara spquens populus et pra^cedens, Confesso- esset hospitium. Clericornra vero, si qua '
defuerunt, *fl/.dcftiis-
ruin beatorura triumphura nobilem celebrabat. Mul- ministeria reparans, probatos sibi niultos ex fratri- sont.
titudo auteni maxiraa populi Beatum Fulgentium, bus raonachis ad Ecciesiasticara railitiam transtulit. Monnchos
Ecclesiasticis
quera jjIus ceteris honorabat, concurrens alacriter Ibi quoque caritati consulens, ut dnm pene omues
ministeriis
conipriinebat, donec sancta quorumdam Christiano- clericos ex illo raonasterio ordina^^^, antiqiue familia- adhibet.
rum provisio, rotain in circuitu faciens a^stuanti, ritutis manente notitia, nulla lis aliquando mona-
liberum prsberet iter in niedio transcunti. chos et clericos ventilaret. Suramam quoque diligen-
C2 Probare tamen adhue Dominus cupiens viro- tiaiu priebuit, ne quis clericus anibitiosis vestibus
rum fidelium caritatem, copiosis imbribus ainbulan- oruaretur, ac negotiis ssecularibus occupatus, ab Ckrivornni
Et quis opera pietatis enar-
tes mirabiliter inundavit. officio ecclesiastico diutius vagaretur; jubens omnes magnani
curani ijcrit
rare valeat, absque dispendio veritatis? Iminensa uou longe ab Ecclesia doraos habere, inauibus pro-
pluvia neminem terruit, aut obsequium Sacerdotibus priis hortum colere, psallendique suaviter aut pro-
gloriosis praihere prohibuit : irao potius velut !)ene- nuntiandi curam ninxiraam gerere.
dictione caelesti desuper descendente , tantuni fides Gfi Per singulas septiinanas oranes clericos ac Jcjunia, ct
uobilium crevit, ut planetis suis siiper Beatura Ful- viduas, et quicnmque potuisset ex laicis, quarta publicas prc-
gentium gratanter expansis, repellerent iinl)res, et etsexta feriastatuit jejunare quotidianis vigiliis, ma-
:
ccs constituit.
novum tabernaculi genus artificiosa caritate compo- tutinis, et vespertinis oratiouibus adesse praecipiens
nerent : iraitatores eoruin effecti, qui prioribus tein- omnes. Aliquantos inquietos verbis, aliquautos
poribus Salvatori super pullura asinai considenti, et verberibus coercebat. quos culpa manifesta flagellari
Hierosolyniani venienti, vestimenta sua, sicut Evan- salubri disputatione yilincastiyal
coegerat. Ita vitia cunctoruni
gelium loquitur, in via sternebant. Tale quippe ali- mordebat, ut nullius intersereiis nomen, omnes coge-
quid etisti faciebant, qui propriis induinentis Beati ret raetuere, et latentia quoque peccata salubriter
timeudo
.',4 VITA S. FULGENTII EPISC. RUSP.
Pcn timemln Jeserere. Verumtamen quoinodo inter pro- sueta honiinibus rehgiosis exhibere soLatia, labo-
i:jus Discir. prios clericos minorem jiosset habere cauteKim, qui resque {hn'issimos pro iitilitati!)us proximorum \on-
(linturnas etiani finitimarum plebiuni lites et conten- ganimiter sustinere.
tiosa certamina dirimebat? Ipse denique Maxiraia- 70 Non multi autem fluxerant dies. et ecce servum Ejiis in iiiorl/o
jiatienlin, cl
nensisanimositatemplebis,ordiiiatumsibiKpiscopum fidelem bonus Domiiiiis requirebat. Incidit enim re-
imvclara
recipere noleiitis, salubri admonitione sedavit, debi- pente in corporalis infirmitatis acerrimas passiones,
prccalio.
tumque finem gravissiino scandalo statuens, cuiicta ubi septuaginta prope diebus regrituthne fatigatus,
inter eos modeste et salubriter pacificaiis ordinavit. hoc solum frequenter dicebat Domine. da inihi modo
:
67 In Concilio quoque "
Viiiceusi judicio Sacerdo- liic patientiam, posteaindulgentiam. Necab isto ser-
* fl/.Vive-
ccnsi. tum oninium, qui convenerant, Episcopo cuidam, mone ahquantulum cessavit, sive dolor affligeret, sive
*HS. liip. nomine'Quodvultdeus, qiii priorem se illius existere febris incenderet, sive lassitudo dissolveret. Persua-
Quodvult confirniabat, aiitepositus et prffilatus, ipso die et tem- dentibus autem medicis, ut lavacris balnearibus ute-
llco.
pore tacuit, nec auctoritatem Concilii excusando mi- retur. Numquid balneae, inquit, facere poterunt, ne
iiuere voluit Sed ubi post Conciliiim dolere sensit
:
liomomortalis, expleto vitiesujetempore, moriatur?
Viill altcri
imlponi in Episcopum, timens propter suum honorem generare Si vera proximat mors, nec aquarum calidarum ^Siir. Si vero
ConciUo. fratri scandalum, meliusque judicans per caritatera possunt fomenta repellere,cur mihi, obsecro, persua- proximom
morlcm.
se fieri minorem. quam .sine caritate majorem, Sufe- detis, ut rigorem diu servatie professionis in finedis-
tani postea Concilii gloriosum respiciens adesse con- sulvam?
ventum, precem sujiplicem coram omnibus fudit, ut 71 Sic salutem suam supernae voluntati fideliter
sibirursum, sevolente, QuodvulfdeusEpiscopusprffi- credens postquam se sensit sine aliqua dubitatione
,
ferretur, ut nomine suo posterius recitato , tetus dein- dissolvendum, vocans universos clericos suos, prse- Pctit a Cleri-
ceps viveret, consacerdotis aiiinio reconciliato. Mirati sentibusmonachis, allocutus est eos, dicens Ego, :
cis veniam.
sunt Episcopi hnmilitatem talia postulantis, nec con- fratres. auimarum vestrarum saluti prospiciens, mo-
tristare voluerunt ofTerentemDeo sacriflcium humili- lestus apud vos forsitan et difficilis extiti. Et ideo ob-
tatis, ac custodiendam spiritus societatem in vinculo secro vos,utignoscatmihi quisquisaliquid doIet.Etsi
caritatis. Ubi sunt nunc illi, quibus emiuendi super forsitan severitasnostramodumtransgressaest debi-
ceteros dominatur affectus, qui se etiam suis Priori- tum, oratene mihihoc Dominusimputetadpeccatum.
bus anteponunt, indebita sibi privilegia vendicantes? Cumque talia Beato Fulgentio lacrymosis singultibus
Ecce Beatus Fulgentius nec primatiim, quem me- exprimente, cuncti simul super genua ejus caderent,
riiit, defendere voluit quia sine caritate prior esse
: seniper bonum, semper affabilem pro omnium salute,
alicui minime concupivit. sicut decuit, invigilasse clamantes Provideat ergo, :
68 Catholicse Ecclesia; singularis magister et Do- ait, vobis Dominus Deus meus pastorem dignum se.
ctor, quamlibet inter varias occupationes hic in 72 Tuno imperato sileutio paulhdum requievit. Et Moriturus
Africa parum vacaret, plurimos tainen Ecclesiasticos deiiide curam pauperum gereus, requisita sunmiape- omnia paupc-
ribus dislri-
sermones, qui in populis dicerentur, scribendos di- cunia?, de qua fidelissimus dispensator quotidie egen-
buit.
ctabat. Ubiciunque .sermoiiem faciebat, omniuin ani- tibus ministrabat, totum jussit expendi, per seipsum
mos demulcebat; nec inanes et vanissimos plausus, memoriter recolens viduarum, pupillorum, peregrino-
sed compunctionem generuns cordis. Expectavit eum rum, cunctorumque illic indigentium nomina quibus :
sanctae memiiriffi Bonifacius Episcnpus Ecdesiffi Car- quid singillatim daretur, propria deliberatione con-
thaginensis,apud'Burnosecclesiaradedicans,duobus stituit heredes in hoc saecnlo non habens, heredi-
:
quando tantum dele-
diebus se praesente tractantein : tatem tamen hujus benevolaesollicitudinis pauperibus
ctatus estaudire verbum Domini de ore ejus, ut douec derelinquens. Sed nec suos clericos debita benedi-
ille sermonem finiret, ipse terrain lacrymis irrigaret, ctione fraudavit, ipsorum quoque paupertati miseri-
agens gratias Deo, cujus gratia seraper in Ecclesia corditer consulens : ac secrete omnia diligenter
Min scribit.
Catholica surainos excitat prteclarosque Doctores. prteordinans, orans jugiter, et intrantes singulos
*a/. j.im rc- '
Multajara reversiis deexilio condidit nova; decem benedicens, usque ad extremam iuiram sana mente
versMS (lc
libris Fabiani inentientis falsa gesta, convincens de permansit.
;
cxiiio, novcili
veritate praedestinationis et gratia; libellos tres con- 73 Postrerao die Kalendarum Januariarum, post Morilur Knl.
i!l dccem Jan.
libros, eic.
fecit, aliaque inulta digessit : qua; si quis scire volue- peractara vesperam, beatum spiritum feliciter in ma-
rit, in ejus Moiiasterio veraciter scripta reperiet. nus Domini tradidit, annum sui Episcopatus agens
vicesimum quiutum, vita^ autem totius sexagesimum
CAPUT XXX. quintum, sicut multis ante fratribus raorli proximus
indicavit. Ipso autera diesanctum corpus ejus sepeliri
ilonorificc
Ejus obitns, seimUura, siiccessor. minimepotuit, sed inoratorio Monasterii constitutum,' seiielitHr.
tuta nocte illa in psalmis, hymnis et canticis spiri-
Sccfdit iit N. obis autem jam tempiis est dicere, quomodo tualibus vigilare monachossimuletclericosinvitavit.
pcenitentia post omnia bona opera sua requievei-it, ad caeli regna Mane vero pustquam multitudo maxima populorura
vacct.
translatus. Ante annum ferme, quam de isto saeculo de locis fiuitiiuis ad exequias venit, Sacordotum ma-
raperetur, profunda cordis compunctione permotus, nibus ad Ecclesiara civitatis, qua; Secunda dicitur,
reliquit subito Ecclesiasticas occupationes, et de ipso ubi etiam reliquias Apostolorum constituerat, depor-
*U9. Uonif. quoque Monasterio suo * secreto recedeus, ad insu- tatus, sortitus est houorabile monumentum. Primus
sccrctini. lam Circinam. paucis comitantibus fratribus, navi- plane in eadem basiiica Puntifex poni ineruit, ubi
*(z/.Cirtinani gavit. Ubi in quodam brevi scopulo, cui nonien est nuUum niortuum nequc Sacerdotem, neque laicum,
Chilmi. ubi jam Monasteriuni faljricari maudaverat, sepeliri consuetudo sinebat antiqua. Sed raagna vis
lectioni et orationi ac jejuniis vacans, veluti sciret ap- dilectionis, removerat impediraentum consuetudinis;
propinquare sibi novissimum diem, sic ex toto corde arabientibus universis civibus, et ouni snrama devo-
suo posnitentiam gessit. Et quamvis tnta vita ejus, tionequrerentibus, ut ubi vir sanctuset Deo araabilis
ex quo monacliorum professionem conversus extoto fuerat consecratus, ibi orationibus singuloruni sem-
corde suscepit, pa?nitentias fuerit tempus, in hac tanien per etiam localiter videretur adjiinctus.
insula multo amphus ac multo diligentius inchnanti 74 Probaverant quippe saapius, quanta bona illis
simihs, niembra sua niortificavit, et in conspectu so- nratio Beati Fulgentii pi^cestiterat, et quanta mala
iktlitad suos. lius Dei tlevit. Inde jam plurimis de absentia Sacer- repulerat : sicut postea raanifestis indiciis evidenter
dotis murmurantibus . caritatis necessitate constri- apparuit, quandu post nonplurimosdies '
arcessionis al. accorsi-
ctus, iterum descendit ad Monasterium suum, con- ejus, gens iniinica Maurorum Ruspense torritorium liotiiiJ. Sur.
ilecosbionis.
repente
I JANUARII, 4S
Mdiiri Hitx- repente vexmit, rapinis, e.-edibns, inceniliis multa Thenitani, quam sic ipse narravitmihi secun-
: Einiti l'ER
E.U'S UlSCJP
pcnse tcrrifo- (ievastan.s, atqne intra ipsos Ecclesiffi parietes, qiios diim praiceptum DatianiPrimatis, utRuspensi Eccle-
riitm popii-
invenire i)Otuit, jngnlans. Quis Beati Fulgentii gra- sia! eligeretur Antist.es, ideni BeatissimnsFulgentius
limtur.
tiam non miretui-? Quamdiu vixit, furorem belli civi- per tempus quietis apparuit, et aftabili, sicut solebat,
tas illi conimissa non sensit et cum tota pene pro-
: adspectii saliitans ainic.abiliter : Quo, inquit, nunc
vineia captivitatem sustineret horribilem, Ruspa fuit sanctitas tna velociter ambulat? Cui respondit : Ut
incolumis propter Sacerdotem venerabilem, cnjus Episcopiis Ruspensi Ecclesiae elig.itur. Ille vero sub-
vita propriis civibus mnrns fuit. ridens : Jam, inqnit, ordinatus est. Nonne non app.a-
Siiccedit ci
7!iNechocinterimpra'tereun(lumsilentio jndicavi, ret ipsiiis orationibus fiiisse perfectum, qiiod est visi-
annopost quod dum ei successor idoneus quaereretur, discor- tante praedictum? Qui ergo confirm.ationem noverat
{'clicianits, (lantibuslaicisetClericis.annnm prope integrunipro- necdum electi, vel ordin.ati, dieni quoqiie, quo in c.a-
ipso id e adis sanctitasTuasu- thedraconsiderepoter.itordinatiis.jamorandomerue-
lixitas contentionis exegit, ut illadie
cttrantc Fiil-
per ejus cathedram sederet, quo ipse defunctus est. rat. Votis itaque continuis et fidcli devotione seinper
ycntio.
Ornari quippe hoc privilegio meruit prima solemni- optamus, iit glorijB illius factus particeps in a;ternum,
tas ejus depositionis.ut mnlto ampliusvenerabilisfie- non indignustanto priedecessore feliciter vivas, ope-
ret per gnudia Tua? ordinationis. Vis .lutem nosse, risqne luijus de perfectione nobiscum Doniino gra-
quomodo non fortnitis motibus ista provenerunt, sed tias agas, et pro liis, qure minus forte dicta sunt elo-
illius cratiouibus demonstrantur esse coucessa? Re- quenter, ab omnibus sapientibus Lectoribus veniam
•us. Hip. cole visionem fidelissimam Beati ' Pontiani Episcopi petas.
1'niUicani.
DE S. MOCHUA SIVE CUANO
ABBATE IN HIBERNIA.
Stnictum Mochuam sivc Citanum Livg.uensem, qmv rebus incendi jussit, ne de peccatoris eleeraosynis vel
-
inccniiiiuOet.
1 JAN.
dam Hibernorum Martijroloijia mcnse Aprilire- possessionibus famuhis Christi portionem aliquam
i'. Mocbua
I Januar. fcriint, qui tnmen Kalendis Janunrii mujravit in haberet. Post liEec vir Dei ad Incum, qui hodieTeach-
mortuus ab caliim : quo die et nos ejns Vitam damits, nobis Mochua,qu£e principalis scilicet sedesejus est, divina
nliis 1 1 April.
abR. P. HugotieVardiVO monasterii S. AvtoniidePadua promissione devenit. Hunc locum ip.se in nomine
colitur.
OrdinuiS. Francisci LovaniiGnnrdinno comnmnicatnm, redificavit, et multis signis et miraculis adornavit.
ex fide dignis Hiberniensibus codicibus descriptam.
2 Multa continet admiranda portenta,sedusitatn apud CAPUT II.
ffentem iUam simplicem et sancUwi, nt e.T alinrum nctis Mochnce miracula. Spiritus superbia; a
Sanctoriim pntet; neque .^acris dogjnatis aut Dei ergn ele-
S. Colmano depulsus. Ignis divinitus ac-
ctos suos sitavissimx providcntiii' repurjnantia. Sunt ta-
census.
men fortassis nonnulla imperitorum librariorum culpa
vitiata, aut amplificata. Quod in gentUium suorum rebits
Jlnter ejusdem Sancti insignia miracula hoc qnod Clnnimini-
gestis n/iimadverti oportere uos docuitHenricusFit^^iimon
sequitur celebriter commemoratur. Quidam namqiie ""'^-
Societntisnostr.rTheolnfjus,egregiorenini usuprieditus.
nobilis et sapiens Clericus, nomine CoIman-EIa, cum
Saiictorum Quwtarnen sic ndjecta censeri debeant, nobis profnme Ht-
quadam die cellam suam apud Glernssen circuiret ; S. Coltmii-
Hibcrnontm bernom^n bistoriie ignnris non facile est statuere. Satis ^''' ™"
tunc de statu suo et corporispulchritudine et scientia: ''''
Vit(V viira- est Lectorem monuisse ut cum discretione ea leijat qua' docirina
suffi profunditate s])iritu superbia3 inflatus, mundana
tnlcs,jrru(lcn-
prodigiosn, et crebro sitnilia miracula commemorant, nisi siipcrliicits ea
ler lerjemlce. de se sapiebat. Post(iuam autem sederet in cubili suo
ab snpientibus .'icripta aiictoribus sint. Nobi.t tamen iiihil privalur.
sic elatus, omnem suam scieiitiam ao si nihil aute
expungere constitutum est visi recta; fidei aut bonis mo-
seivisset, penitustr.adidit oblivioni.
Stupescens igitnr
ribus repugnet, aut sit ejusmodiut clare id possimus re-
supcr hoc et non modicum admirans, nocte sequenti
futare.
jejunavit, Deum suppliciter exorans, nt a se spiritnm
ignorantia! dignaretur tollere, et pristinam scientiam
virA restituere. CuiAngelus in somnis apparens ait Col- :
maue, cur jejunas? quid petis ut tibi det Deus? Respcm-
EX VETEKIBIJS MSS.
dit Ciilmaiius Peto ut milii scientia, quain ante h.a-
:
bui.aDeorestituatur. Etait.\ngelus: Iclquodquieris,
CAPUT 1.
Et Colmanus Ciii, inquit, commisit
inqiiit, lialiebis. :
S. Mochua ex milite monachim. Deusmei curam? Et Augelus:Vade,inquit, ad S. Mo- MMiiiiratl
chiia, qui te de tua superbia et ignoraiitia liberabit. *'• '"<"'""""
\jlanis gonere vir erat, nomine Mochua, Lo-
filiiis i Colraaniis igitiir cum quindecim aliis houestis
.S. Mocliita; nani ex Lugne trahens originem. Hic in primajva ad cellam viri Dei recto iti-
Clericis iter aggrediens,
ptilria el
letate vir erat multum bellicosus, ac de hostibus suis nere pervenit. SanctumveroMochuarusticanohabitn
ijenus. Mili-
tinmscQUitur.
semper victoriam habens, Triginta aniiis sic laica- indutiim, virgasqiie port-inteni in hiinieris suis, extiM
liter vixit. antpquam militiam Ciiristi exerceret. villam invenit. Colm.anum vero iiituens Sanctns Mo-
Fit inonn- 2 Sed expletis triginta illis annis divina inspira- chua ipsiim salutavit: dumqne mutiio sic salutassent.
rlms. tione admonitus el Domini timoris telo percussus ad ecce subito quffidam avicula virgarum illarumsummi-
fidem Cltristi conversus et monachus factus, Clerica- tati insidens, garriendo qiiasi uniim versuin cecinit.
Villain sil/i
lemassumpsithabitum.Cuiavuncuhissuus quamdam Quo audito S. Mocliua interrogavit quid avicula illa
itonatam villam donavit : quam S. Moehua cum omnibus suis cecinisset. Cui Colmiinussenescirerespondit.S.Mo-
clma
:
40 VITA S. MOCHU^ L^GSIENSIS.
chua Mira refors, ilum egu qui niimquum novi
ilixit :
mum in qua virDei sedebat. aspiciens. ministruinqui
scripturas, id quod cecinit intelligo. Et iterum ait eum comitabatur ad vldendum quis domi foret sine
Hoc, iuquit, dicit avis Nullum verhum de scientia,
: mora praemisit cumque doinum intrasset, cernens
:
quam tu hahuisti, monti tute nuuc inhseret. Tum Col- hominem calvum, leprosum, ulcerosis plagis horri-
manus dixit : Fateor, inquit. nie uihil scire, et ideo bilem, pavore attonitus, et stupescens de domo festi-
Mochua Deus me niisit ad te ut saner. Tunc S. Mochua ait : nans, iilum quem in domo viderat Sancto Mocliuse
Spiritus immundus, qui in te habitat, exeata te. Sic nuntiando descripserat. Audiens vir Dei hominis de-
€0 expcUil,
enimconcessum est ei ad tempus in te habitare. IlHco scriptionem, et intelligens eum esse Sanctum Munnum
sicque tisum
auditoviri Dei imperio, dsemon a Colmano discessit, ait Vere, inquit, vir Dei Munnu est, qui a Deo ad
:
docirincE
rcstiUtit. ae sua scientia plenarle est ei i*estituta. Ipso enim me missus est ut a iepra sua curetur. Tunc domum S. Mochud Iv-
elationis suae culpam recognoscente, atque luuiine gra- intrans virum Dei amplexatus est, et a vertice capitis prosum Inm-
tise cor illustrante, priuceps teuebrarum effugatus est. linguaeum lambens pristina?sanitatieumrestituit ;et bit, ct jnucuiii
nariuni exsu-
5 Tunc Iioo uiiraculo ostensoS. Mochua Coimanum quod ceteris difl^cilius erat, nares ejus emungens tri-
gii qui in :
cum suis ad cellam suam perduxit. et ut iguis et bal- bus vicihus successive ore sacro sumens tria extraxit aurum
neum ad eos portaretur a suis, prfficepit cui quidam : phlegmata, sed meritis utriusque, ut reor, h£ec tria vuitatur.
de Clericis S. Colmani ait ; Non igne, inquit, terreno phlegmata conversa sunt in tria auri obrizi talenta,
soliti sumuscalefieri. nec balneum nostrum cum eo quffi in ejus scrinio velut tria aurca poma recondita
Ignis ccelitus praeparari consuevit. Quo andito S. Mochuapalmas sunt.Postquam vir Dci mirifice sic fuit curatus, ad
accendilur mundas suas ad caikiin extemlens, ignein de ceelo suam laudnns Deum suum reversus est. Post-
cellain
fjus precibus. petivit, et exaudita est oratio ejus, quia lapis ignitus quam vero B. Munnu jam a lepra curatus est, cum ad
de ca^Io lapsus per cacumen domus, ubi erat, in foco medium pervenissetiterpes alicujus equi,qui currum
ex quo copiosus ignis pro nececessitatibus
cecidit. ejus ferebat, fractus est: quodcum S. Mochua perce- Cervus jussu
S- Moclvm
fratrum est constructus. pisset,cervum de monte vicino vocavit, qui se sponte
equi vices
curruisubjiciens, mansueti equi ministeriumimplens, suppH.
CAPUT III. vlr Dei Munnu ad domum suam prospere ductus est.
S. Fintani superhia lepra castigatur. a AliasLuanus, quem cciUum Monasleriorum Fundalorcm
Eam Mochua depellit. mcmoral S. Dcruardus iu ViUi MalacUia;, colilur -2 Aug.
S.Munno sive \/uodam tempore vir sanctus, Munnus no-
alio CAPUT IV.
Fintaiionppa- mine, dum moram faceret, Angelica
incellasuatriduo
TCt quotidic
visione, qua quotidie visitabatur, per idem tempus
Serenitas ct puminis trajectio miraculosa,
A ngelus.
frustrabatur. Cumque Angelus Domini post tridtmm Mochuce precibtis.
Colitur
se viro Dei prsesentaret, et ab eo cur tantain moram
Munnu
21 Oclobris. faceret sciscitaretur, respondit : Sancti, inquit, cae- I ntereasanctissimusvirKienanus cum furore spiri- Prima Eccle-
S. Molu(s (mi- licolae communem conventum atque concilium habue- tus ecclesiam ccepit Domino tedificare lapideam, quia sia Uipidea in
Hibernia-
nmm mifira- runt, expectantes animam cujusdam viri sancti, no- ante in Hibernia non fuit usus construendi ex lapidi-
turam multi bus Ecclesias. Eo quoque tempore contigit opus
miiie a Molua, qui viam universEe carnis ingressurus
A mjcli cxpe-
erat : causa retardationis mese fuit ne da te
et hsec quoddam retardari atque impedirieoquod ca;nientarii
ctant.
tempore venirem. Ad quem S. Munnu dixit In
solito :
ceteriqueoperarii'diceb:int,quodsipiuviaveiimberin-
quibus,inquit,mcritisviriIIepra'ceUebatvitammeam, ter daos colies circumpositos umquam dififlueret, illi
dum sic sim neglectus? Cui Angelus respondit: Facie- mox ab eo desisterent: quo audito Sanctus Kienanus
bat, inquit, dum vixit, quod tu non facis, quia quam- singuiosHiberniae Sanctos Sanctasqueadieusrogabat
diu vitam duxit in terris. nulii pra>senti maledixit, nec ut aeris serenitatem a Deoprocomplendoopere impe-
Ad id opus
absenti unquam detraxit. Insuper et dispositiouem trarent. Cumqueasingulisahquodtempus serenitatis,
impetrata
omnis temporis secunduui divinam voluntatem sive utpote septimanam ab uno, mensem ab aiio, et tres
dimnilussere-
in serenitate sivein tempestate»quanimiter sustinuit, menses al) aiio obtineret, etadhuc ad opus complen- nitas-
et commendavit. Tu quoque superbus es, et Dominus dum unius anni indigeret quadam nocte vir Dei
spatio;
tuus vuit ut liumiiieris. Cui S. Munnu respondit : jejunans Deura rogavitutsibirevelaret ad quemSan-
Libenter sufferam si quoilipseeiegero aDeo meo mihi etorum se pro anno illo obtinendo converteret : et
S. Munnu concedatur. Cui Angelus Quod petis a Deo
: tibi con- qui revelat niysteria,eum docuit ut ad eellam Sancti
petit sibi cessuin est. Tunc ait Munnu Lepram milii
; inter in- Mochua;, qure Domiis Mochua modo dicitur, propera-
lepram a Deo firmitates corporaies eiigo. Per verbuni ergo Angeii ret pro obtinenda sua petitione et cum illuccumde- :
immitti, el
S. Munnu leprosus factus est, etiepram iilam UKque cemquinqueCIericis veniret, honorifice est receptus
impetrat.
ad sRptem annos sustinuit. et quod petierat adeptus est.Nam oranto SanctoMo-
7 Complctis vero septeni illis anuis cum magna chua et jejunante.a datore supernoserenitatemunius
animi patientia, ecce idem Angelus ad eum rediens aimi cum dimidiopro complendo opere ilio ohtinuit,
virum Dei consokitus est dicens Quia, inquit, patien- : 9 Hoc igitur dono concesso S.Mochua Kyenanum
ter tuaminfirmitatemhucusque sustinuisti, ideomodo rogavit, nt opere illo completo nuntiaretur ei ut ad
a Deo tuo concessum est tibi et fiuem laboribus iinpo- cousecrationem ecclesiae veniret,et ad prima? noctis
nere et munditiam a lepra tua obtinere. Ad quem ite- ])rocurationeni superventuris annonam provideret.
Millitur ad rum S. Muimu ait : Cui, inquit, cominisit Dominus HisquoqueperactisS.MochuaduxitR.Kienanumeum
S. Mochuom curam sanitatis mes recuperandse? Et Angelus ad suis usque ad flumeu cui nonieu est Lynchorchaygi,
curandus. eum Sancto Mochua. inquit. His dictis S. Munnu
; quasest aqua valde irapetuosapro tempore. Cumque
iter aj'i'ipuit, et ad celhim viri Dei properavit. Cum- aquam iilam violentam ac rapidam Clerici cernerent,
que ad iocum SanctiMoclmapervenisset, diversorium pro tempore ilio immeabilem sine scapha judicarunt;
inibi introivit, et domum
etneminem ibi
ingrediens, tunc S. Mochua pallium suum in virtute illius qui iu
Mochua
Insuinis ejus reperiens, sed nudum vestibnlum; pellicuiam quam- liicnanuiii
pallio Elia} desiccavitaquas Jordanis. misit super
patiemii
dain, quam ibi invenit, silii supposuit, et sujjer eam
cum 13 Clcri-
ardor.
aquas, et in eo S. Kieuanum cum suis quindecim
cis iji palliv
cuhans vermes, qui de ejus corpore per pavimeutum discipulis ultra flumen tamquam in rate tutissima ultra torreu-
transibant, cum scopa qiiadam ad se recolligeliat. et transvexit. Sancto igitur Kyenano cum suis ad fur transmtt-
Ab Angdts iu Incum unde exierant remittebat. Cum(|ue S. Mo- cellam suam properantihus, pailium iatum tit.
eharita-
hononitiir. chuatunc absens foret. spiritu ei revelante ad cellam tis S. Mochua, non coinpiicatum in aliquo, nec hu-
accelerans, Angelicam administrationem supra do- niefactuin, ad ipsum reversum est.
CAPUT
I JANUARII. 47
CAPLT V. CAPUTVI.
Cervi ccesi ac comesti,vitce restituti,Mochux Mochuce cedificia, mors.
meritis.
Oanctus vero Coiifessor Christi Moohua in praefata >l«li«s eccle-
^io^ctcellas
C.
,Jompleto ergo Sancti Kyenani opere ad Sanctum ecclesia, quaeTeacli-Mochua dicitur, stabiliter per-
Mocliua nuntium misit. ut ad suam ecclesiam con- manens, fundatis ab eo in Hibernia 30 ecclesiis, et
secrandam, sicut promiserat, perveniret Tuncau- : centum viginti cellis constructis terrena gloria et ;
dito iiuutio sanctus vir iter arripiens, ac per montem amicorum frequentia et colloquio disturbatus sccum
12 ccrvo^ cui nomeu Mairg transitum facieus, duodecim cer- deliberando, arliitrans quod nisi terrestrem illam
lignis ontistos vos. quos i])i reperit. secum tamquam boves donie- gloriam reliquisset, cielestis gloria; particeps mi-
Clcriaumtai.
tidducit. sticosducens singulos lignis oneravit,acsic adEccle- nime desertum ergo petens ad S. Patricium
fieret,
siam S. Kyenani perduxit. Cumque ligna de cervis versus Aquilonarem terrie plagam gressum direxit.
deponerentur super eostiem jussit vir Dei aquara ad 12 Sed niultis locis peragratis, in quibus si desu-
carnes eorum coquendas deferri. Quod et factum est. per esset concessum permanere vellet, tandem in
Post ha?c S. Mochua jussit cervos illos occidi omnes, Ergithiallensium terram divino nutu devenit. Per- 1'cregrc eccle-
sinm xdificat.
Eorum carni- ossa tamen eorum usque in crastinum illiitate con- lustrata quoque terra illa, postremo divina disposi-
Im mtiUos servari Satiatis igitm' turbis pauperura atque aliis
: tione ad locum quenidam vocabulo Dayrinis perve-
satiat. qui aderant de venatione mirabiH Sancti Mochme, nit. In hoc loco cum longa;vus viator campanulam.
die crastinacervorum ossa coram viris Dei collecta quani manu gerebat, pulsabat, mox lingua ejus in
sunt. Quibus ut in propria resurgent forma Sauctus terram Quo viso vir Dei non modicum do-
cecidit.
Mochua in virtute illius mandavit, qui Lazarum foe- luit, eo quod locus momentanens et quasi inhabita-
Dei virtitte eos tentem solo verbo ad vitam revocavit. Et statim ossa Ad ipsius vero
bilis esset. consolationem Angelus ad
vivos iitle-m iUa arida carnem et pelleni induerunt, et spiritum eum missus est, qui dixit Dictum est tibi a Do-
ei :
grosque rcsti- vivificum assumunt, atque in pristini vigoris motum mino Deo hunc locum iuhabites, et ibidem
tuo, ut
tuit>
raembra extendunt. His in laudem Dei peractis atque ecclesiam construas. Jussioni qnoque divinffi ipse per
ipsa ecclesia consecrata S. Mocluui cuni cervis illis omnia se conformans, locum illum inhabitavit, et
mirifice resuscitatis usque ad raontem unde eos as- ihidem ecclesiam in nomine Domini sediflcavit, quara
surapserat regressus est atque ibidem eos dirait-
: et plurimis miraculis in vita et in morte decoravit.
tens ad cellam suara pervenit : et hi cervi duode- Ipse vero ibidem trigitita annis persistens anno vitie
Ccrvi iUi
cim, ut a pluribus fertur, adhuc in inonte illo ab suie nonagesimo nono, Kaleudis Januarii feliciter
dintissime
vixere.
aliquibus cenmntur temporibus. quievit, prajstante DoTnino nostro Jesu Cliristo, cui
laus et imperium per infinita ssecula. Amen.
DE S. MOCHUA BALLENSI
SIVE
CRONANO.
1
S.
JAN.
Mochua
AUerum Mochuam celcbrat PhiUppus OmUcva-
nus Bearrus, doelrina ac yenere clarissimtis,
nepte ex Dalbu.anica gente, natus, Brinsacham, Lu-
chadam, et Judellam sorores, duosque natu majores
Halknsis di- Patriciana' sniP Decadis Uh. 10, cap. 2, 'ubide fratres h.ahuit.
scipulus
S. CongaUi.
Benchorensi agit S. CongnUi c(cnobio, e.v quo 2 Ipse puer, capillis ob are.arum morbum caput
tum aUi viri mnctiiate ac doctrtna Ubistres prodiere, inficientem fluentibus, deformior, proptereaque pa-
tiim iUe Mochua. rentibus minoris factus, et humiliore cultu educatus
Viln undc 2 Ejiis vitam ex Hibernico codicc, quem quondam ad pascendas oves animum appellere jubetur. Cete- OvespascH.
(lescripta,et OsuUevanus Bearrix Princeps de Divorum Vitis scribi rum cujus speciem, fortunamqueparentes<lespiciunt,
quo versa.
curarat, in Latinum sermonem a se versam, ipse ad me eumdem Deus optimus maximus praeclarissimarura
Madrito hoc \fjM, Christi anno trunsmisit PhiUppus virtutumornamentis, edendoruinquemiraculorurapo-
OsuUevanus, quam et hic dare visum est, cum ejus va- testate honestat, et ad celsum gloriie culmen evehit.
talem ignorem. Qiixdam de S. Fechini molendino sub- 3 Princij^io quidem Congallus, vir divino spiritu ^"5'''i •'";""
(tntiiittti patrii
jecerat, quip omisi, quod eadem inferius habentur xx inflatus, in Begani donium venit, supra quam Ange-
cjas visi n
Januarii ad ejusdcm S, Fechini Vitam. los conspicit cursitare rei mysterium divinitus do-
:
l^otigatto.
ctus,Beganum, quot filios habeat. percontiitur? Hic
duos bona! indolis adolescentes, et aliiiin puerulum
VITA (is erat Mochua) non satis dignum. ut nominetur,
ovibusque dunitaxat pascendis idoneum judicatum,
EX MSS. INTERPRETE PH. OSULLEVANO.
totideraque puellas sibi liheros esse, respondet. Ille
Mochuani doniura accersiri jubet conspicatusque,
CAPUT I.
ex illius conspectu, quod er.at
:
divini Nuininis donis
S. Mochiue genus, vocatio ud reiigionem, orn.atus, se m.agnopere ex oviura
delect.ari, et illuni
sanctitas. cnstode hominum futurum, ait. Inde pue-
p.astorein
rum in coenobiuni suuni Benchorense quam religio- Fit rcligiosus.
A'. Mocinim T ii- sacer Cronanus. Mochua quoque dictus, patre sissimum, sanctisque viris longe frequontissimum
gcnuS' Bogano, avo Barra, proavo Natio, abavo Lugo (qui defert. Ubi Mochua in religiosorum collegium ad-
Lugici generis apud Ibernos haud obscuri fuit au- seriptus, atque sacris litteris eruditus singulare san-
ctor) matreque Comna Conamali filia, Machadani ctitatis exemplum, rerumque mirabilium opifex fuit.
4 Longe
:
48 VITA S. MOCHUiE BALLENSIS.
4 Longe lateque pervagata faina infoecuiida ma-
CAPUT III.
rF.B OsUI.I.E- trona mota, Moclmnmadit, sterilitatis suaeremedium
VANLM.
petitum Dei servum flexis genibus, passis manibus,
:
A Rege et Regina Connachtiai honorifice
lacrymas copiose fundentem, a corporeis sensibus
excipitur.
quasi alienatum, et in divinarum rerum contempla-
tionem totum versum convenit. Quamobrem furtim
Ejus lacnjmis
slcrilHas de- accedens, cadentes ex oculis religiosi imbres cavis
Mo .ochua vero, Fechino valere jusso, progressus In Coniiach-
annie Sinonno trajecto Connachtiam i'egnum petivit. Ciam vcnit
pulsn- palmis excipit, et ore iiaurit, magna fiducia. id ad S. Moclmi.
Ubi in Omania principatu al) optimatibns, maxime a
fcecunditatem sibi medicinas fore neque credula spe :
Biillgela Regina longe honorificentis.sime excipitur,
sua fallitur, qua: brevi ex viri sui concubitu filium,
utque in posterum commoretur, rogatur. Ceterum
nomine Dabinm, cuncipit, et edit.
bene precatus Kiminium lacum, ubl
J)nnis hospitiljus
Keliachus Ragalli filius Connachtife Rex agebat, adi-
CAPUT II. vit. Per id temporis venatione Rex animum rccrea-
bat : et cervus, quem fuerat insectatus, in summas
Alio inillilur, foiilc scqiiciite. Ei lac pluit.
angiistias ultiniumque discrimen deductus sese in la-
Aquammolw .S'. Fccliini curat. cum prajcipitem dat, nandoque rupem in medio lacu
sitam tenet, et ea consistit. Eo illum sequi nemo
in
.MiltUnrail Jr lurimis miraculis.acerrimis corporis coercitioni- propter horrendam belhiam. quju lacum infestans na-
novum bus, piis iii liomines officiis, initis cum di.ibolo i)r!c- tatores occidere solebat, audet. Rex et id damnum
Klmcndum liis cum Mochua se .>^trenuum, veter.inumque Cln-isti timens, et cervo sininl putiendi cupidns. Moclmam,
Monastcrium.
militem gessisset, uido jfim exsilire, et alio petere a queni summo amore et honore fuerat araplexus, allo-
Congiillo jubetur. Obedieus imperio, a m.igistrope- quens. Si, inquit, MochuaPater, placet, auxilio
tibi,
tit, ut qua erat futurarura rerum scientia, prffidicat, tuo fretus in rupem mittam, qui cervum interficiat.
ubi Numini placeat, se commorari et Monasterium Mochua. Tametsi, inquit, eo quemquam adire, peri-
aedificare. Equidem, inquit Congallus, rem lianc ne- culosum videtur, natatori tanicn Deus omnipotens
que prassentire, neque aliquo argumento vel signo incolumitatem dare potest. Quibus verl)is motus Rex
ostendere possura, uisi forsan Deo placet, ut hic fons in rupem mittit, qui cervum interimat. Sed redeun-
(prffisentem fontera digito moustr.abat) hinc abiens te tem hominem bellua devorat. Dolore perculsus Rex
ducat, ibique consistat, ubi divinseM.ijestatiplacitum hominis amissi culpam in Mochuam transfert. Ea de Ejiis prccibus
fuerit, ut incolas.EoresponsoMochua Benchore pro- re Moclma ad Dominum suum Christum Deum pre- hominem de-
voralum bcl-
Fons eitni ficiscitur, electa religiosorum nianu comitatus. Haud ces fundit. Dei impprio incolumem et ilia^sura honii-
lua revomil.
comitutitr longe processit, cum coraites respicientes, nubem nem bellua vomit, nec ulli posterum nocuit. Miraculi
nitbis spccie.
densam, obscur.am, imbresque rainitantera, sed non magnitndine Rex, et alii quam plurimi Dei servum
mittentem, sereno, sudoque Sole per aerera sequen- supplices venerantur, Numinique summas gratias
tem vident. Quam etiam Mochua cernens, fontem agunt ac Regi quidem postea, ejusque successori
:
proculduljio a Congallo designatum, et a Deo missum Kenfel92 Colgani filio Mochua fuit quam charissimus.
esse : oportereque se pauhsper gradura sistere, donec
illa praeeat, pra;cedentemque sequi, et ubi illa sidat,
CAPUT IV.
ibi et se ipsos liabitare, ait. Prseiens iUico nubes Mo-
chuam ad Ferrosios, in Gasliam oppidura, ubi G.abre- Ballensis Monasterii et oppidi origo.
nusEpiscopusejuscoudiscipulus.etintegerrirausami-
cus agebat, ducit ibique illis hacte raanando immi
: Xnde Rodba flumine traducto in Kearam principatura
iMClCjllllH. lacunam explevit. Gabrenus quidem Mochua; sedes, in oppidum, nomine Neraus Dar))rechura, annos na-
quibus peregrinationem finiret, obtulit. Ceterura quia tus triginta quinque pervenit. Ibi fons in aere sub
nubes rainiraesubsidit, ilIespect.andurasibinonduxit. nubis specie, sicuti solebat, non apparet. Ea re Mo- Fom € teira
C Quinimo ea duce Fobariam (est illud oppidum chua? et ejus discipulis anxiis, fonteraque per agros denuo erum-
Admolam pit alio loco.
Mitliia') pervenit. Ibi Fechinus, vir moriljus, factisque quaerentibus agricola factus obvius refert. non pro-
S. Fechini,
miraculosc
mirabilis sacra Sacerdotum cohortestipatuspr.-eerat: cul esse fonteni, numquam ibi antea visum ciuctuni
aquapermon- et ad aridi raontis radicera, aqua nulla proxima, mo- balla, id est lorica. Unde oppidum novum nomen Dalla oppi-
fcm adducla. lendinum prseter artificum , et fabrorum sententiam Balla, et etiam Mochua cognoraen Ballensis accepit dum un
construi fecerat. Adventante Mochua erat opus per- Hicque, et socii, quod fons. qui Beuchore ex Ultonia (lictum.
fectum, et nihil, nisi flumen, cujus cursu circumacta; profectus erat, subsidens (piietam ipsis sedem pro-
rotae catillmn suiier metam volvereut, desiderabatur. mittebat, Deuin laudibus efferunt.
Ita ejus adventu veliementer la;tati Fechinus ceterique 9 Ceteruni vix sedem figere statuerunt, cum Ea-
Sacerdotes spem concipiunt, fore, ut sancti viri me- cha Minnechus Ofiachrse gentis Princeps centum
ritis Deus optimus maximus aquara molis suppeditet. viros ex magnatibus illius principatus ducens, ad
Ea de re ijisi, Mochuaque inter se agunt divino Spi- ; pellendum virum sanctum luco iter capit. Hi appro-
ritu instiucti unanirai cousilio constituunt ad Levin- pinquuntes supra ncnms Angelos aspectabilibus for-
num lagum bis mille circiter passus distantem profi- mis volitantes conspiciunt. Quorum occursatione,
Angcli ct Mo-
cisci, posse fieri. ut inde ad niolas Numenomnipotens Mochupeque venerabili conspectu, et sanctis exhor- chutBOSpe-
aquam derivet. Id intelligens operis architectus, rem, tationibus ducti neraus. et circunijectos agros. Kel- clus, hoslcs
inquit, niaxime arduara, atqiie difficilera, sanctissimi laclio Rege aimuentc, Deo sponte dedicarunt. Ibi lcitiant.
viri, suscipitis : horainibus quidem, iuqiiit Mochua, Mochua templum extrui, et a tribus Episcopis dicari,
fateor quam difficillimara ; Deo tamen perfacilera. Eo curavit : ipseque postea plurirais miraculis fulsit,
cuni Dei servi pervenerunt, Mochua baculi cuspide quorum aliqua celeri stylo percurrere juvabit.
lacus ripam molas vei"sus leviter perfor.at : idem Fe-
chinus, Sacerdotesque faciunt. Extemplo per trans- CAPUT V.
versiim montem aqua subter terram mire delata non
procul supra molas magna vi prorumpit. Unde prje- Varia Mochuco niiracula.
cipiti casu ruens, rotas rapido impetu circuraducendo,
c.itillum super metara volvit. Oterilis raatrona desua infcecunditate Mochuaj que- S. Muthiiii
ritur. IUe duos aquatici nasturtii scapos a se sanctis stvrilHalvm
pcllil-
verbis sacratos dedit infuecundai : quos iUa cum co-
raedisset.
.
1 JANUARII. 49
medisset, brevi viri sui conculjitu prolem conciiiit,
CAPUT VI. Ex uss.
unoque partu Lukencariain piam, Scanlanumqne edit. fF.nOsur.LK-
1 1 Piscatores ft'ustra piscantes prffisenti Moclma; Variw pcr nmn ciirationes. VASUll.
prailnm iiii- opprobrio ducunt, a se nihil piscis capi. Sine mora
jiclrtil. salmones quatuor, vitulum marinum fugientes, ad JL^iusdem sacrosanctae Trinitatis nomine cacodae- Jllochiia cncr-
eos iu teri'am evadunt. mones ab lioniine misero, quem diu occupatum ve- ijliincnitiii
sanat.
Liiica duct'1 12 Agni oves consp'cati ad matres ubera sugendi hementcr affligebant, exi>ulit.
agim conti- causa procurrunt. Mochua, qui prope ambulans ad 1 7 Magnam pustulam latlilecho Kenfaslae filio in Miinn wifrum
7l€t.
Deum preces fundebat, id cum vidisset, veloci gradu corpore focdius iudies tumentem in tintinnabulum ciirat.
occurrens, lineam Immi bacido ducendo, agnos ante- suum Dei nutu transtulit, hominem sauum relinquens.
vertit : nam eorum nullus lineam a sacro viro descri- 18 Ictericia, vel aurigine, id est abundantia flavie Ali auritjinc
pUiriiiios sa-
ptam traiisgrcdi ausus est. bilis per corpus effusffi, hominemque pallidum red-
mit.
13 Moclma nuntium ad Ffelanum mittit. luterce- dentis,Muregidarum gens lal)orabat. Qui totius Iber-
ilebat longus et angustus maris recessus, celsis, niajmedicisconsultisnullo medicannne sanari potue-
scopulosis, ct prtccisis marginibus cinctus; ubi du?e runt rebus humanis dirtisi Mocbua^ patrocinio Dei
;
feroces feniina) Beca Cuclioragi , et Litlibena Attre- fidem implorare constituunt. Duo millia et quingenti
phthi filiffi canistrum habebant duobus funibus liinc auriginosi Ballam conveniunt ubi Mochui-c precibus, :
inde suspensum, ut ultro citroque viatores, sicuti atque consecratione curantur, suum quisque colorem
prasseferebaut, trajicerent. Ha; Mochuas tabellariura recuperantes pallore in sancti viri baculum trans-
,
cista acceptum mcdio secessu sublimem appen-
in eunte unde hic baculus Pallidus nomen accepit
: :
fmitum dunt. Ea de re vir sanctus diviintus monitus nuntii et Muregida; se posterosque suos Mochu;e obsequio
foiwcrlil. redimendi causa sese in viani dat. Ad recessum devoverunt cujus et invocationem eo morbo afTectis
:
quando pervenit,cum feminis, uthominemdiinittant, opi esse, memoriffi proditum est.
agit. Quod a Litbbena sine pra;mio, sed a Beca non, 19 Homo manibus, pedibus, aliisque membris Contracluiii
cural.
nisi cuculln iu pretium dato. impetrat. Brevi tamen captus ad Mochuam curandus portatur eoque pro- :
cohortando et feminas et eorum patres ad melioris pter dulcissimum.lesu nomen jubente, firmus et inte-
vitiB frugem convertit. ger surgit, suis quoque membro fungente muneribus.
Mortiiiim
Tcrra crcscit 14 Mogiani principatum ingressus in Amalgam 20 Quidam probus atque sim])Iex filium quem ,
stiscihil
utiniiisutam insulam statuit transniittere. Ad id cum navigii copia habebat unum ut eum Mochua a morte revocet,
,
Irameat. non fuisset, Deum orat. Mox it^ terra crevit, ut exanimum effert. Viro sancto Deum rogante puer
postea Anialga pedibus adiri possit. magna omnium expectatione et la^titia reviviscit.
Fur diftinetur 15 Fur,cum sarciuam magnamex Mochuas tritico 21 His, aliisque rebus prseclare gestis Mochua
iiiivaciitosc. surreptam in dorsum sibi imposuisset, nec incedere, anno Eetatis suse sexto et quinquagesimo in Cselitum
nec onus ullo modo deponere quivit donec depre- , coetum migravit.
hensus ab evocato Mochua sanctissimse Triadis HaBc ex veteri litterarum monuraento OsuUevani
nomine fuit vinculis occulte retinentibus solutus. Bearria; Principis jussu de Divorum vitis Ibernice
condito fidissime traustuli.
DE S. AGRIPPINO
AUGUSTODUNEINSI EPISCOPO.
ClBl-A
ccimns ocluims Mduordtn EpUcopvs Agrip- Parisiaci 28 Maii At Dominus Germanus intra terni s. Gfrmnnum
:
1
AN. CllR.
JAN,
IlXL
5. Agrippimts
Episcop.Au-
D
auctim
pini
^
Episcnpi.
piinis fnit,
Kiili-iidis
jium
vt hnbet Clmdins Rnbcrtus. Ejus
Jiinvarii nutalcm rcfcrt Martyrulu-
Ms. S. Ilicnmymij.^icd qiiod irl hinc patct
esse; ita habct
Interfuit S.
: Ayign&io<\nn\, tlopositio Agrip-
Agrippimis Concilio II
lustri spatium a B. Agpippino Diaconus instituitur, Pansienscm
et sequenti triennio Preshj^ter ordinatur. Idem referl
Aimoinns lih. i, cap. 24. Nonduin scdebat S. Afitip-
pinus anno dxvii, quo Epnunensi Concilio subscripsit
Praijmatius Episcojuis
coiiSLTrnt l'rc-
^bijtcruiu
Aug ustodunensts . Neque per-
,
(lUStOfluti. Aurelianensi anno Dxxxiii et IIIanno dxxxviii. vcnit adoMix, quo, ConciUo Attrelianensi V, subscri-
2 Meminit illius Forhinatus in vita S. Germani psit Nectarius Episcop. Augustodunensis.
DE S. EUGENDO
ABBATE.
e *5. Emjendo Usuardus In territorio Lug-: sterii Abbntem ; cum Condatescense ccenobium sive ut
D
,
kdunensi S. Eugendi Ahbatis, cujiis vita vir- Ch-egorius Turonensis appellat, Contntiscone idem sit
.V. Eiifiviiitus ^tutiljus et miraculis plena refulsit. Consen- quod Jurense (non ut quidam scribunt Virense, Virens,
Ablm. tiuntfere cetera Lalinorum Martyrologia, ac Lorense) quia in Jura Burgundix Monte situm. Nunc
comprimis Romanum. Meminit ejus et Petrus de Nata- S. Claudii dicitur a S. Claudio Archiepiscopo Vesun-
libus lib. \i, cap. cxx.x. Mirsfus in fastis Bclgicu et tino,qui 6 Junii colitur.
Burgandicis. Notkerus 2 Jamuir. eum refert. Quidam 3 S. Eugendi vitam ab ejus discipulo anonymo con~
Awfendum, Galesiniiis Eugenium vocat. scriptam atque a Surio cilitam cum veteribus mss.
Wionius cor- 2 Arnoldus Wion, lib. 3. Ligni vitir dtios facit Eu- Monasterii S. Mavix Bonifonfis ct S. Mariix' de Ri-
rigilur. gendos, unum Jure^isis, alterum Condatensis Mona- [latorio coniuii, oc piuribus tvcis cmendavi.
IC VITA
50 VITA S. EUGENDI ABBATIS.
puer sanctus intercarminum modulationem percepit,
quod post annura circiter in monasterio intromissus
VITA. ex Evangeliis recifari cognovit. Illud nempe vice an-
tiiilionse, (ut bene, ipso dignanter referente, comme-
PR/EFA.TIO AUCTORIS. mini ) reciprocis vocibus miiltitiido concinebat Ange-
lica : Eijo sum via, et veritas, ct vita. Recepta igitur
ingenti multitudine, post contemplationem diutinam,
\luaiifum, beatissinii fratres, desiderio fervorique aerea quoque sese clausit astrigera, et solum seraet
Testro ex debiti suniraa suppleverim, sicut ex ratione puer contemplatus in loco, excussus est somno, con-
apicum ex parte sum, opitulante Domino, jani secu- cufitur , ac visionis terrore perculsus rem gestam
rus; ita conscieutioB propria; extraueique juilicii illico refert patri. Coufestim namque Presbyter san-
Kxcusatio incertus, ago ha3c quaB injuugitis, noii praisumptione ctus, cui potissimum proles sanctissima dicari debe-
slyli impoliti. indocti, sed obedientia, ut cernitis, regulari. Sic ret, agnovit.
annuens divinitas faxit, ut huuiana proclivior in diju-
dicando fragilitas, dum melo delectatur aut musicis, CAPUT II.
dumque oratorias venustates vocabulorura quoque
ac temporura signataproprietate niiratur hsec nostra
,
;
Fit mmachus sub SS.Romam et Lupicino,
*MS. Bonif. tapinosis nequaqam jactantia superborum judicum
sanctissime vivit. Laus S Leuniani.
Inpinosilas.
ventosa superfluitate calcetur. Porro nos (ut prafati
ifJLox igifur eura litterarum instrui jubet elemen- Scptennis sit
jamsumus) vobis proprie opuscula ista dicavimus,
tis, et aiini exacto circulo, taraquam Samuel quon- moimclius.
quos novimus non oratorum, sed piscatorum esse I.Reg. 3. 3.
dani, non in typico excubaturus templo, sed potius
(liscipulos nec in philosophia sermonis regnum Dei,
:
Christi efficiendiis teraplum, S. a Romano oblatus est
sedinvirtuteprospicere;raagisque puraacjugiobser-
Patri. In quo vere ita beaforura Abbatum, qui eum
vantia Dorainum exorare, quam vana perituraque fa-
in spiritii de incolatu terrestri eduxerant, gratiarum
cundia perorare. Hinc ergo jara nobis in relatione
gemina confluxit ubertas, uf succidua quoque poste-
vitse beatissimi viri, narrationis sumatur exordium.
rifas ufruni in EugendoLupicinura potius suspiceret,
CAPUT I. an Romanum, jiidicio fluctuaret incerto. Illis dum- Nnniquant
egressus.
taxat huc illucque necessitate misericordiaj e mona-
S. Eugendi patria, institutio, futit/r(s vitm sterio ssepe progressis : iste vero a septimo usque ad
indicia. sexagesimum quo transiit, annum nusquam
vitse,
exinde post ingressum extulit pedeni. Lectioni nam- Lectioniifissi-
Oanctus igitur faraulus Clirisfi Eugendus, sicut que se in tantum die noctuque, expletis consumma- due deditus.
Beatorum Patruni Romaui et Lupicini in religione tisque omnibus, qua? a Prjeposito vel Abbafe injuncta
discipulus, ita etiam natalibus ao provincia extitit siint. dedit et impendit, ut pra^ter Latinis volunii-
5- Eiigctuli indigena atque concivis. Ortus nerape est haud longe nilius, efiani Grffica faculidia redderetur insfructus.
patrin.
a vico, cui vetusta paganitas ob celebrifatem clau- B In vestitu autem duabus tunicis numquam est
suranique fortissimam supersfitiosissimi terapli, Gal- usus, atque unani ipsam nuraquam mutavit, nisi
lica lingua Ysarnodori, id est, ferrei ostii, indidit antea fiiisset plurinia vetustate crinsumpta; siniili
nomen. Quo nunc quoque in loco delubris ex parte quoque cucullas ipsius conditione servata. Paleis voro
jam dirutis, sacratissime micant cielestis regni cul-
lectiili iueveutilatis uiulto tenipore, vilique sagello b
mina, dirafa Chrisficolis. Atque iuibi pater sanctis- constrictis ,
pellicioque superposito conquievit. yEs-
sima3 prolis judicio Pontificali, plebisque testimonio tivis namque teraporibiis caracalla, vel scapubiri In veslitu, et
lectoausterus.
extitit iu Presbjterii dignitate Sacerdos. Igitur cum cilieino utebatur,quod ei quoque vir sancfitate con-
beatissimura piguus ab ipsis pene cunabulis quodam spicuus cLeunianus,Viennensisurbis Abbas, pignore
1'ntcntn imti- instincfu, successuque fehcitatis ac luminis, virtute trausmiserat caritatis. Fuit namque Sanctus isfe ile
ttitio.
divina, ut reor, pra?sagante succresceret ; et nocte Pannoniis quondaui, et spargeute barbarie in Galliis,
quadara, venerabilis pater- ipsius, vel soboles sancta, vinculo c;iptivitatis abductus; et nonsolum in Vien-
ab affectu profectuque fiiturai beafitudinis tenerentur
nensi, sed etiain in Aligustudunensium urbe, miilto
incerti ; puer sanctus a duobus religiosis
in visione tempore claustro peculiaris cellie conclusus ita ut :
viris sublatus, ultra domus p.iterna; vestibulum sisti- amplius quadraginta aunis in utraque civitate coer-
tur, ita ut Orientis plagam cjelique astra, quasi quon- citus, iiulli honiinum ex priina retrusione vultu aut
dara multigena Abraham P.atriarcha, iiituitu diligenti corpore, pra^ter sola sermonis notitia, nosceretur.
prospiceret : atque jam quodammodo dice-
ipsi typice
Monachos jnxtn celhilam hauil plurimos regeus; Leuntanus re-
Visio ad T)ei batur Sic erit semen tuum. Post infervalluni nam- clusits ntona-
:
monachas vero procul intra urbem monasterioqiie cltos et mcna-
citltitm iiici-
que modicum hiiic unus, ast hiiic alfer, atqiie alius conseptas ultra sexagenariuni numerum admirabili
iaris. cltas reijit-
iude, donec succrescens mulfifudo efficeretur innu-
ordinatione rexit et aluit prismisitque maximas, :
mera, beatum puerum vel sanctos proculdubio Ro- magnas interim succiduasque in spiritu non dimisit.
maniini ac Lupicinuin Patres, qui eum in spiritu de
cceno paternai doniiis eduxerant, tamquam entirmitas a Coliuir S. noniiinus xxviii Fcliruarii. S. Lupiciiius xxi
lUartii.
apnm in modura raellificantis uva> qu.adani constipa-
b Siir. conslralis. c al. LeonianiiS, dc quo xvi. Novuml).
tione sepserunt. Et subito a parte prospicua videt
instar aniiilissiinaj porta? ciilraina patefacta cielestia,
etiam deductoque iisque ad se e
CAPUT III.
et lento ca^Ii vertice
cuni luinino clivo in modum reclinis scalai cristata EiKjmdi axistci-itas in vestitu, cctcrisque rebus,
proclivitate descensum, et niveos fulgidosque Angeli-
S. Eufjcitdt
cos choros ad se usque velnt socios, tripudiantes in Oed sursum redeo. Haliebat nanique Eugendus
calceitincnla.
Christi laudibus adventare. Ita tamen quod crescente be.atissimus calccameiita fortia rusticaque, in nioduni
semper in loco sociefate .nullus oinnino reverentia priscorum P;ifriim constrictus ocreis crura, fascio-
divinitafis aftonitus, aut sermone movebatur aut lisque plantas. At vero nocturnis matutinisque con-
'nutu. Cumque sensimcautequoniortalibusmultitudo veuticulis, nec in frigidissimis pruinis, nec in ma-
melu * Ms./I/;^
sese inseruisset Angelica, collectis coinilatisque sibi gnisnivibus.quidquam nuditati iieduni luueter' line;is
iigneos. Sur.
terrestribus , concinentes Angeli, ut venerant, cae- Gallicanasquecaligas addiditunquani. Atqiie in huiio tigneas.
lestia sacra repedantes ascendunt. Hoc solunimodo quoque nioduni eniinus swpissinie nKitutinis horis ad
fraternum
I JANUARII. Hl
fi'atei'iiumccunipteriuin nraturits gradieliatur iii iiivi- iiens, ait : Ha;c tibi ad praisens nosce interim assi- Ex uss.
Oratuii assi- bus. Nenio namque eum unquani aut in diunia. aut gnari : et digitis Dalmaticam prriedicti antecessoris
dttitns. in nocturna synaxi ante completionem conspexit adstringens : Etiam hanctibi, inquit, probatam in
egredi foras. Nam cum ipse noctibus cerie oratu acceptis utilitatibus noveris assigiiandanh Mox ad-
longissimo atquesecretocunctos in oratoriuni diutis- stantes cum cereis Fratres, incipiente primitus uno,
sime aiiteiret, post oranium quoque discessum nihilo confestim cuncti claritatis ac solatii lumina impacta
miiius formulje sui» incumbens, oratione diutina parieti deprimunt et extingnunt^ Cumque vir beatus
pascebatur in spiritu. Atqne ita exinde quoliliet tem- tenebrarum angustiis coercitns, eventum rei attoni-
pore vultu hilari ao lajto egredieliatur ad fratres, tus pra^stolaretur in visu vox ad eum facta est
, :
ut solet exatiata ambitio vultus hominum lasciva Noli ait, te Eugende, fraiule eorura prfesentium
,
jncunditate dissolvere. Refectio ei nmni tenipore ac m,aterialium luininuin contristare Orientalem :
Msiiiteiilia. semel in die fuit. Quffi tameii aistivis diebus nunc iii namque cellula; Iiujus attende prospectum, et vide-
sexta cum ceteris fatigato, nunc vero cum his, qui bis illico tibi absque opitulatione humana lumen
iterato reficiebantur, terminabatur in vespera, ita divinitus ministrari. At ille confestim illic porrigens
tamen, quod nihii unquam, exceptis his, quK cunctis visum. adspicit sensim dilucescente aurora, radiura
apponebantur fratribus, degustavit in mensa. ad se diei ac lucis influere. Et in semetipsum rever-
sus, lectulo tetus excutitur. Ncc mora : visionem
CAPUT IV. sequitur eflectus.
AUis vicc Abbatis pi-a'pcilm'. SacerdoUum CAPUT VI.
recusal.
MiracuUs clarus, suspicitur ab omnibus.
LLgitur ad inchoationem ipsius administrationis re-
vertamur. Cum ergo Pater ille, quem Beatissiraus K am ad Christum decessore illo migrante, volens
I
^,, ^k,,,,
Roraanus vel Lupicinus Condatesoeiisi ciBnobio si- nolensque administrationem subterfugere non po-
tuit subarrhatam. Illi vero, qui per visionem luminis
gnaverant successorem, prater labores sollicitudi-
nesque ccfenobiales, etiam corporese inaequalitatis solatia praestita subtraxcrant, Iiuinanifatis malo ali-
™ '-''"''j"""'
frangeretur incoinmodis, vocatis ad se Fratribus, sic quid passi, livoris zelo inflammati in beatissimum vi-
sanctum Eugendum vicis suaj sollicitudine innexuit, rum invidiieardore turgescunt, et SanctumEugendum
ut sibi tamen jus paternaj eminentise in nullo penitus
Abbatem nunc dcspectione animi, nunc quonuemo-
... , -.;
nastern professionisque desertione, taraquara novi-
,.
,'* .
„
Dcicnliir a
imniinueret, aut subtraheret. Tentavit nanique idem irairibiis
Abbas, ut ante dictum sanctumque Eugendum cum tium ac rudem monachorum laicorumque patiuntur
administrationis onero, etiam Presbjlerii ilignitate subjacere despectui.
lienmt Sa- S At non ille divinse pietatis obtutus famulum
arctius illigaret. Sed non solum voluntati eius in hac
cerdoltwit. ,
.° . ... .
^ , , suum p:issus est prolixa fatigatione vexari. Confe-
parte saspissinie, imo sanctissime contradixit, verum
stim namque ipsi potentia; .ic virtutis su<e dexteram
etiam sacrosanctos Pontifices, qui illuc causa ora-
afHuentissiraa signorum largitate pon^exit, dando at-
tionis confluxerant, adiens, reverentiam tanti hono-
ris caute ac diligenter aufugit^ Milii tamen crebro
que ostendendo per servum suuin sanitatum dona
ac prodigia multa ita ut summse saeculi potestates,
:
secretissime testabatur, utilius multo esse Abbati, Mmieiilis
sospitari se crebro ac benedici ejus litteris exorarent, nrnscai.
propter juniorum ambitionem, liberum a Sacerdotio
nec se divinam clementiam crederent habere placa-
preeesse Fratribus, et non illigari dignitate, quam
abrenuntiantes ac
tam, nisi prius Christi amici gratiam sive suffragia
remotos minime convenit affe-
aut visu aut litteris potirentur. Episonpi quoque ac
ctare. Novimus namque, aiebat, pra;ter hane. quam
suspicientissimi Sacerdotes prae se omnimodis ferre.
prasdiximus, causam, multos etiam Patres, post
humilifatis professse culmina, hoc officio gravius ac
si eum
corporaliter cernere, aut affatu litterario obti-
nuissent familiarius compellari. Ipsi etiam pseudo- ab
latentius superbisse, et plus se efferre fratribus, iiLsiiiciiiir
quos in exeraplo humilifcitis convenerat anteire. fratres, qui pridie cothurno elationis inflati discesse- imiiibiis.
Suscepit ergo Dei Saiictus, sicut etiam Pater Lupi-
rant, tamquam infelices ac degeneres notabantur a
cinus, absque Sacerdotali eminentia injuncta! sibi vi-
laicis, nisi deposito invidia; viru, ad sanctum Christi
ciss'tiidinis societatisque lahorem, ea maxime secu-
famulum quantocyus repedarent.
ritate fretus, quod de paterna sollicitudine ac
provisione iion sed mux evi-
habebatur incertus :
CAPUT VII.
dentissima revelatione percellitur, iie de plenaria
Ejus epistola dainmi pelUtur, aigritudo
administratione velut in aliquo incertus, redderetur
curalur.
arabiguus.
CAPUT V.
Du
rum hffic odorifera fama geruntur, puella qua;-
dam juxta sseculi diguitatem non infima, circa Secun-
In visirme Abbatem se fulurum intelUgit. diacensem parochiam atroci dffimoiiio correpta, non
solum claustris retrusa, verum etiam ferreis vinculis
ftsiu ejiis \_y Qcte igitur subsecuta, subito raptus in visione, tenebatur obstricta. Cumque sanitatis causa a multis,
ixlm.qtia
beatissimis quoque Romano ac Lupicino Abbatibus, ut solet, exorcismorum scripta nexa cervicibus ne-
ut in initiis quondara, ita nunc in oratorii secretario cterentur, atque illa ignotas sibi personas scriptorum
desiiimlw"^ i,„.„,„„ p^,-
a parte dextera prajsentatur, nec non etiain inter per immundum spiritum cura nomine, quod dolen- ciienjume-
ipsos seniores ac superstites circuinspicit fratres, dura est carperet et vitia, seque magis illos, qui scri- iniiii occltiia
cereos ac lampades gestare lucentes. Et data sibi a pser.ant, jam olim in illo atque iUo peccato latentibus fecnila liuiiti-
sanctis Patribus oration» vel pace, illico benedictum apud humanitatem indieiis assereret possidere tum : """' l"'<>dii
illum Abbatem, decessorem sibi utique niox futurum, ad ipsam energumenam de adstantibus unus Quid :
conspicit iutroraitti ac desuper dorsum ipsius vel
, nos alienis, inquit, imo propriis vitiis terres ini-
scapulas rigentibus clavis purpureis pallium album munde? Vere in Christi nomine non solum istorum,
adspicit dependere. Soluto namque Beatus Romanus quibus derogas, .virorum, sed cunctorum quoque, si
Sancti illius cingulo, constriiigit illico lumbos Eu- liotuero, scripta Sanctorura ita cervicibus tuis inne-
gendi. Dehinc excusso, quod desuper, ut dixiinus, ctam, ut vel multitudine ' imperantium obruaris, si •(!/. o|n'ran-
gestabat, pallio. liujus adaique liumeris superimpo- lios paucos audire despicis et contemnis. Tu mihi, "'""
iliquit
52 VITA S. EUGENDI ABBATIS.
tX. ilSS Alexaudrina chartarum, si iilacet,
iiiquit (lial)olus, '
decoloraret altorius. Rursumque superbise forsan Omitilitis otji-
citi itecommo-
*6"H;'.Alex;m " onera exarata imponas, numquam tamen ex obtento aiit vanitatis vitio notatos, non patiebatur esse
ilrinaruin tlat.
vasculo potei'is ]iropulsare, (lummod» milii solius Eu- sepositos; ne judicio virosje ac prnprise elatinnis
geudi Jurensis monachi ex lioo non afferas visionem. inflati, altius graviusque corriierent cum culpas ac
Conlestim namque rapientes proximi dictum, ad vitia sua non agnovissent in medium crebrius
,
beatissinium viriim plenissima fide conourrunt, ac increpati. Si quos sane, ut sese habet natura fra-
remgestam, pedilnisejusprovoluti, narrantes,nonse gilitatis humansp, edacis tristitia; inorsibus interea
redituros esse testantur, nisi Christi misericordiam noverat sauciari illis,quoque inopiuantibus ita
praestaret exoratns oppressje. Victiis igitur wl ra/- spiritaliter ex industria blandus superveniebat ac
tione, vel precibus Pater, breviter ciim longa ora- lajtiis, etsancto dulcique fovebat alloquio, utdeterso
tione, ut Gregorius quondam Magnus Apollini, in quasi quadam salutaris
tristitiee perniciosissirao virii,
huncmodumscribens atque consignans, spurcissimo olei perunctione, exasperata sanaretur austeritas.
numn. 1.7 transraisit epistolam Eugeudus servus Christi, in
: Dissolutioribus vero ac levioribus acriorem se seve-
liislor. Ecclc. nomine Domini nostri Jesu Christi, Patris, et Spiri- rioremque semper exhibuit. Presbyteris quoqiie
.siiislic. c. m. tus sancti, prsecipio per scripturam istara : spiritus ipsis, quoruni officio constrictus ssepe ab Episcopis,
SOT. 15.
gulas, et irse, et fornicationis, et amoris, et Luna- humilitatis causa, ut diximus, noluit implicari, ita
tice, et Dianatice, et meridiane, et diurne, et no- seniper ob ministeriura sacrificii salutaris quodam
cturne, et omnis spiritns iramunde, exi ab homine, remntionis ojiere, conscientia) pura; tribuit facultii-
qui istam scripturani seciim habet. Per ipsum te ad- tem, ut illo cuique pro delicto mordaciter forsitan
juro veruin filium Dei vivi, exi velociter, et cave ne quippiam, ut assolet, succensenti, illi vero dum
ampliusintroeaseam, Amen. Alleluia. Etoransatqiie reatum culpamque ignorarent, absque notitia vel
cnmplicans, supplicibus tradidit deportandam. Quid participatioiio alieni reatus, corpus Dominicura tra-
-V. EtigemU
tituris pelli- plura? necdum itineris inedii spatia confecerant, derent ab altari, ut nec se conscii plecterent com-
tiir. cum ecce furcifer ille frendens atque ejulans, pfius raunione delicti, nec alterum severitate paterna.
egressus est ex obsessa, quain calcareiit domus ante emendationem forsitan sacramentorum indiiltu
limin.T revertentes. subtraxisse viderentur in aliquo.
10 Ab hoc fere tempore beati viri longe lateque
fama nomerique enituit, ut qui sanctus jam habeba- CAPUT IX.
tur indigenis, potens etiam et vere Apostolicus porro
Apparent ei SS. Petrus, Paulus, Aiulreas :
genitis haberetur. Materfamilias quondam Syagria,
Syitgria nunc quoque Ecclesiarum Monasteriorumque per
eorum isthiic allatoi reUquicB.
ejitsdcm litic- eleemnsynam mater, cum gravi obsessa incommodo
ris mmtitr.
janyamque haberetur a medicis desperata, epistnlam XXic namque fuit, imo est apnd Cbristiim beatissi- Obtrectittiones
beati viri qure casn ad eam delata pervenerat, de ai*-
mus homo, ex ciijus ore (Deum testor) nuinquam oilU.
mariolo sibi vice dexterffi beati viri,
processit obloquium; cujus aures numiiiiam polluit
exosculandam
prsecepit attingi. Cumque apprehensam
contactis ex
malilnqui oris ferale cnntagium. Tantum iiamque
eadem cuni nratione nculis, lacrTmis quoque liaud detestabatur hoc vitiuui, irao fiagitiuni, qiiantum
minime decirluis infecisset, nri dehinc insertam ali- quis lethiferi anguis nnn soluni venenura inetuit, ve-
quantisper dentibuscum oratione con.stringens, mnx rum etiara occursus ipsius vitat at(]Ue cnnspectus.
recuperata sanitate surrexit. Qiin gaudio atque mi- 14 In tantum mens ipsius abstrusis vitiis pura Alipttrcnt ei
raculn non solura ipsa suique, verura etiani civitas pollebat, ut etiara beatissimnrum Christi Apostolo- S. Petrtls,
ruin Petri et Pauli. Sanctique Audres, adajque Pittthts, An-
maxima Lngdunensium , exult.-itione mira relevata ilreiis, Mtlrti-
atque laetata est.
Apostolici cnnspicuique viri M.artini Episcnpi, et col-
ntts.
loquio fuerit et visu potitus. Quodam nanique tein-
CAPUT VIII. pore, antequam ipsi adrainistrationis oniis incumbe-
ret, diebus aistivis ultra Moii.asteriumjuxtaseniitani,
/Egros cural, cliam absmites scripto, et oleo qua Gebennani usque transcenditur, sub arbore so- lixi. I\ip. Gc-
tienedicto, et per sms. lito quiescenti, subito tres scper sopnrem adventan- lui.nm.
tes offerunt viri. Qunrum cum post orationein et
miii itit \jixm ergn faina vitaque viri virtutiira relatione suc- pacem, novitatem vultus habitusque contemplaretur
rtritiiltir
I
cresceret, tanta miserorura acervatiin ccepit in Mo- attonitus, interrogat quoque quinara ipsi venerabiles
nasterium turba concurrere, ut saecularium, iino esseut, quoruin benedici meruisset adveiitu. Tum
tribulautium multitudo, pene catervis videretur nio- unus, Egn, ait, Petrus; ast hic germanus raeus
nachnrum niimernsinr. Interea dum inibi mex non- Andreas, et iste frater noster est Pauliis. At ille con-
nulli,alii etiam post bidui triduiiiue, quidani vero
festim in spiritu ad eoruin vestigia provnlutus : Et
post mensibus coniinoda votiva percipiunt, Dei San- quid est, inquit, Domini, qund vns in lia;c rura cerno
ctus manum ad salutare conipeiidium mittens, fati' silvestria, quos in magnis urbibus RomiE ac Patras
F.iitim tibmi-
gati'mem miseris auferebat. Dabat ergo supplicibus postsanctum martyriuin legimiis corpore contineri?
/« batedicto atque sospitibus deportanda illigandaque infirmis, Verum est, inquiuut, et illic quideni, ut asseris, su-
iileo, cl oum sancti olei quantitate, contraria larvis atque raus et hic quoiiue nunc habitiituri veiiimus. Et
:
in
scripto. raiseriis scriptamandata. Quffi ita cooperante fide hiec verba visio finivit et somnus.
porrigebant in provinciis Innge positis medicinani, ut 15 Cumque confricata facie torporem soinni de-
illi quoque obtinerent qui ejus
iii Monasterio prai- pulisset ex vultu, conspicatur eniinus duos, qui ante
sentabantur adspectui. biennium circiter decesserant, fratres eo adventare
12 Neque solus heatissiinus Paterin coenobio, sed calle, quo sanctos .iVpostolos per visionein conspexe-
et Presbyteri, multique inibi fratress, potiebantur r.at advenisse. Etprnsiliens illico in occursum, coiisa-
clarissiraa virtiite nieritorura.
ambitione Et zeli lutatos quoque ex inore, coiisulit, unde dilectissinii
Elitim iier cessante, illis potius quam sibi, Dei liomo medendi
fratres posttamdiuturiuiincommeatum ad ccenobiiim
.mos. delegabat officium. Et lioc studebat onmiraodis, ut repedarent. Nos, inqiiiunt, inter alia ad Urbem usque
unusquisque illi rei vel stiidio iii Monasterio deser- progressi,obtentis quoque Sanctoruni patrociniis sub
viret. in quo eum dono S]iiritus sancti pollere eini- trina Martyruni seraquidom, sed fida intercessione.
nentius perspexit atque iden raansuetuin ac lenem Apostolorum
:
revertimur. Dorninorum iiamque Apostolornni Petri
niitiuite in
illi ordinabat officio vel loco famulari, ubi mansue- et Pauli afque Andrft-e ditati reliquiis,ad cnulas tlloitastcrium
tudinis ac patientis bonum nullatenus inquietudo repedamus antiquas. In Inco igitur, ut moris est, illis rcverenter
illtttir.
subsisteiitibus
:
I JANUARII. 53
subsistentihiis ciiiTcns Eiigenrlussanctns.idMonaste- Vice igitur quailam, immineute vespera, omne illud,
rium. ipse Patri ac fratribusadventantium Sanciorum ut dixi, monasterium, quia erat ex lignis fabrefactum
efficitur nuntius, qui fuit paulo ante contemplator in antiquitus, et non solum contignatis indiscretisque
visione. Prosiliunt coufestim olviam, et consalntatis cellulis, verum etiani pulchre fuerat cocnaculis gemi-
fratribus, deosculatisque reliquiarum va.sculis, cum natum, ita suhito rcd.actum cst in favillam, ut mane
tripudio et exultatione atque psalmi sono exliihitis, non sohim niliil resideret ex a^dificiis, verum etiam
inclusis quoque sub altari. patrocinantur nunc exo- celcritate arentis pahuli, ignis ipse pene totus redde-
rantibus indefessa virtute, quorum laudes ac merita retur extiuctus.
11) Cumque fratres illi, prout quisque sarcnlum
Olcum S.HIar-
nequeunt localiter coerceri.
fiiii in mediis
securimve posuerat, ferrum revera quod solum exuri
CAPUT X. nequiverat, prunis veutilatis inquirerent; ecce Anti-
llamiiiis illa!'
fiiiiii-
mmachos diolus sanctus Presbyter prospexit ampullam cum
S. Marlimts apparei : cjus
ei
oleo Beati Martini, (|UiE salutis gratia, ad lectuli sui
redncil incolumes.
capitium dependebat, ]denam, clausamque, ut fuerat,
post vasta incendia, postque coenaculorum desuper
Mematmo-
rtim ca atalc
Ut enim de sancto ac beatissimo viro Martino
ruentium ardentiumque ruinas, ita iutegi'tmi ac stahi-
dicamus, cujus mihi quoque vultum ac habitum cum
fcrt mores- litam intor fumantes iguium residere favillas, ut tres
supra dictorum secretissime solcbat exponere, pa-
quondam pueros roscidis refrigeriis legimus in ca-
rumper vohis non pigeat. Quadam nanique
referre
mino Persico claruisse. Quaj etiam ampulla cum oleo
vice, dum metuunt ac vicinos Alemannorum
diros
ipso ad virtutum testimonium usque hodie in eodem
iucursus, qui inopinatis viautibus, non congressione
monasterio reservatur. Unde non araplius sub Eu-
in coHiiuus, sed ritu superventuque solerent irruere
gendo Sancto, inceudiali arbitror casui licuisse,
bestiali; ad mortem aut suspiciouem mortis penitus
quam, ut dixi, Beatissimo quondam cessisse Mar-
evitaudam, quas crebro timoris jaculototiesinterimit,
quam tino ; vel postmodum Ccuidatescenses monachos
quoties timetur, e limiteTyrrlicui niaris potius,
de vicinis Heriensium locis coctile decernunt petere
cum oleo virtuteque Martini remiuiscimur eva-
sisse.
Satem a Ttjr- sal. Sed lioc totum ut fieret, et cousilium et ordinatio
rlieito mari
Itetit.
beati viri persuaserat. Ctnnque emenso bimestri tem- CAPUT XII.
pore, nullum darent proprii adventus iudicium, ver-
titur in Sanctum imputatio fratrum, quod aliis e vi- Occvlla el fitlura cognoscit, aperit.
quod timuerant, sospitihus jamreversis, non tam
ciiio,
' Vifjettir destinatis fratrihus exilium, quam peregrinam pro- '
N.,am prfeter ista, quse ob meritorum virtutumque VnlcntiHi)
\
ilecssc mor- pria persuasioue dedisset. testimnnium pauca perstrinximus, tam prsecipua ex- Pnsbytcro
inoiiem pra--
lem.
1 7 vero incertus de reatu, quia ipsos ancipiti
Ille tant, quae puritate spiritus, divina illuminatione,
divit.
*.S«r.oi)filnn. '
ahstraxisset eventu, metuens tamen saltem indebite prascivit, ut in corpore positus, jam quodammodo
xisscl.
increpari, misericordiam Christi pro salute eorum cum supernis Virtutiljui^ clarescere putaretur; adeo
diehus singulis exorahac ac noctibus. Cumque post ut vice quadam venerabilem virum Valentinum, ej^is-
S. Marttitiis lacrymas fessus, fuisset soporatus in lectulo, ita clari- dem monasterii Diacnnum, coramfuieret seci-etius,
ei apparct.
tate suhita vallatur in grahato, ut se plus luce cerneret dicens; Constat te, carissime frater, intra hos viginti
circuuifusum, quam si purissimi solis illustraretur circiter dies ex
ad pra;parata prtemia
lioc sa^culo
allapsu. Illicojuxta lectulum Beatissimus Martinus migraturum quamlibet exutus peccatorum
: et ideo
assistens, consalutatum quoque, qualiter valeret,in- nexibus, paratus ad Dnminum eas; ninnen tamen, ut
terrogat. At ille ; Bene, iuquit, agerem, si de salute te ita circa clausulam vitre, dum tempus suppetit,
fratrum, quos, ut increpor, exules teci, non liaherer prufectuum collatinne ditifices. quo pttssis digna, ut
incertus. At ille ; Nou meministi, ait, quia euntes milii vidi, acceptabiliorque hostiaexara Christi assumi.
eos, id est, Martino, in orationeproprie commendasti? Hac namque nocte vestitum te niveis linteis a sanctis
hac namque nocte in Pontianensi parochia manent Patrihus vidi cum psalmi sono in altari oratorii hujus
crastina vero unus ex ipsis isthuc veniet, suspicionem imponi. Igitur licet meritum quahtatemipie tuEe as-
cunctis ahl.aturus, ad mansum. Expergefactus igitur sumptionis agnoscas; suadeo tamen, ut tibi interim
Christi homo, tamquam memor.atos fratres cimctis addas, quod possis ilUc fehcitate perpetua possidere.
visibiliter assignaret, ita diem et horam pra;dixit ad- Cumque sermncinationem cum alarritatis lacrymis
ventus, ut ipse Sanctus Dei nuntiaverat, vel ipsi con- et oratione complessent, pnst decem circiter dies
tiuuo sunt rcgressi. febricula levi oorreptus est, paulatimque iuEequali-
tate vexalus, cursum \'itx praesentis explicuit. Ce- Occultu cu-
CAPUT XI. terum ex cujushbet superventu personse, ita per gnoscit. Pi\e-
(licil fHliirn.
Momstcrimn ejus conf!afiral, oleo S. Martini odoris fragrantiam, fcptorisque afflatum, meritorum
iUwsn. insignia dignoscebat, ut prEesciret ilhcn,cui quisquc
virtuti velvitio subjaceret.Nam etadventus fratrum,
r.jtis titoiius- N.am I et hoc, quod insequeus sum relaturus, licet et ssecularium '
expectantium fiilem prius srepe pra''-
dixit,quam ulla advGntnntispr<Tsentia fratribusmon-
* MS- Iiii>-
|ietoi)liuni-
c
tcritiiti coii- nullus ambigat Beatissimi Martini mirahilibus appli-
Itaijrat. cari, tamen ignoro, quis tam iguarus ao hrntus sit, straretur.
ut non illic spcci;dius noverit virtutum dona clarescere,
uhi perunit;item fidei familiarius concordans residere
CAPUT xiir.
dignoscitur gratia meritorum. Perniisit namque Do- Ejuii hnuiililas, heta (jravitas. pietas.
niinus nocte quadam in secretario antedictum san-
ctumque Martinum tentari quidem incpudio, sed ])ro- Ita magnis cximiisque bonis oxuberans.
tanien Siiili:t
uulis.
bari.SicigituretCondatescensemonasteriumexustum numquimi eminentioremque altero vcl
se melicirem
(juondam et flammis, sed tamen Martini oleiim nullo leviter judicavit sed pietate refertus, non quid in-
:
flanimarum estvorawm incendio. Quod etiam Beatus terim esset, sed quam longe a perfectione adhuc esset.
Eugendus tanta patientia atque icquanimitate susce- quasi cunctis abjectior et infimus perpcnsabat. Habe-
pit, ut mox illi divina providcutia iion solum ad bat autem, nimirum habitatore ilhistrante, magnam
victum sive vestitum duplicia pro simplu reddiderit, et in vultu la'titiam. Nam siciit tristein ilhim nemo c.rav
verum etiam tahernacula ipsa multo utilius, congruen- umquam ridentem nemo adspexit. Non illi
vidit. ita laris.
tiusque, quam fuerant, in usus pristinos restaunirit. Bcatorum Antouii atque Martini gesta aut niores
labebautiu'
.
u VITA S. EUGENDI ABBATIS.
labebantur imquara ex animo. Numquain iste, ut ile quondam sanctus ac pra!cipuus Basilius, Cappadocia;
Antonio refertur, aut ira suliito patieutiam rupit, urbis Antistes, vel ea, quaj sanctorum Lirinensium
aut Immilitatem erexit in gloriam ; numquam lau- Patres.Sanctusquoque Pachoniius Syrorum priscus
datus ac beatificatus, inflatus est ; numquam vitu- Abba; sive illa, quaj recentior venerabilis edidit
peratus, fractus est aut tristatus. Tantum naraque Cassianus, fastidiosa prajsumptione calcemus sed ea ;
lectione reficiebatur, ut cum lectitaretur ad mensam, quotidielectitantes, istaquo qualitateloci etinstantia
ssepissirae futurorum :ictus aflfectu, velut in extasi laboris invicta potius quani Orientalium perflcere
Sorpc rapitur
positus obliviscebatur appositorum. Nam pras gaudio atTectamus ; quia proculdubio efflcacius hajc faoi-
attonitus, peregrinationem priEsentis vitje despiciens, liusque natura vel inflrmitas exequitur Gallicana.
municipatum suspirabat iu c;elestibus pra,>paratum.
Iste namque illicpost priscisPatribuslegendi proprie CAPUT XV.
invexit industriam.
Evijcndl ohitas.
CAPUT XIV.
Igitur quia oratiunculfi hsec nostra, instar guberna-
Fratres, p-wcipue senes el wrjros soUkite toris trepidantis, institutionis pelagns conteniplatn
curat : invprielatem eUminal- circumspiciens undique portum silentii gautlet attin-
gere, paulluluni circa transitum gesta beatissimi viri
Cmwbialcm J.ste etiam, refutato Arehimandritarum more, uti- referam. Cum enim ultra sexagenariam setatem sex
coliabilatio- lius oranes medium. Destructis namque
univit in fere mensibus prsedictus Pater injequalitate corporea
nem iitducit.
mansionum wdiculis, nno cunctos secum xenodocliio laboraret, sic tamen quod numquam canonico usque
quiescere fecit ut quos causa unitffi refectionis una
: ad horam defuisset cursu, nec bis in die fesso corpu-
claudebat iedicula. discretis quoque lectulis una am- sculo coactus fuit aliquid impertiri, vocato uno ad se
biret et mansio. Cui tamen lumen diei, sicut in ora- de fratribus, cui cuui libertate peculiari olim etiam
torio indefieiens noctibus praibebatur. Iste, inquam, perungendi infirmos opus iujmixerat, secretissime
Abbas sanctus nec mensulam suam. ut facere quos- quoque sibi pectusculum petiit. ut moris est, perungi.
dam nuper audivi, nec victuni unuiuam excej^tavit a Cumque transacta nocte de nocturna quoque quiete tiuiligiliir.
fratritius omnibus omnino onniia erant. Non ille
: a iioI)is percontaretur diluculo, in lacrymas ac sin-
umquara imperio docuit, quod exemplo antea aut gultumerumpens, Parcat,ait, vobisomnipotensDeus.
^umelscnes opere non complevit. Infirmis semper aut valde seni- qui me tauta inrequalitate constrictum, non perm'it-
soHicitccurat. bus clementissime obsequi fecit, adjiciens quoque, ut titis corporeis vinculis jamAt cura trepidi MiirHniiulo
resolvi.
iipimreiU llo-
ipsis illi e fratribus in necessitate servirent, quos inter profluas lacrymas convulsis quoque in corde
mimus tl Lii-
ffigroti potissinium prtelegissent et non solum faciebat
; singultibus, silereraus; Doraini mei, inquit, Abbates
picitiKS.
alimentaconvenientiaministrari,verumetiampropter Romanus Lupicinus propriis humeris feretrum ante
.laborem infirraitatis, donec sanitas suppeteret, pra;- hunc lectulum exhibentes, me quoque deosculatura
stitit sequestratim reflcere vel manere. compositumque elevantes, deferendura imniiserunt
23 Nam et s<eculi hominibus absque personali ac- gestatorio. Cunique elevatum in oratorium introfer- I'iistii'mui,m>\
ceptione se proebuit. Pauperibus vero adisque ut di- rent, concurrentibusvobis in ostioviolenterexcussus. iuUiionel-
vitibusosculnm convicturaque prsestitit afque confes- in hoc sura a vobis lectulo reportatus. Et ideo rogo.
sum, omni cautela juxta Patrum regulam servans, si quid seni, si quid vero pateniEe pietati prsestatis.
ne se conspectui adventantium laicorum vel propin- iie rae istliic retinere diutius, sed tandem transire
quorum faltem injussus monachus pra?sentaret. Si permittatis ad Patres. Oro ergo vos oranes et obsecru
quid vero quicuraque fuit a proximis fortassis obla- filioli, Patfum inomnibus invio-
ut accepta ac tradita
Protiibct oin- tum, confestim hoc Abbati aut Oeconomo deferens, labiliter instituta, meum, Sanctorumque
ad gaudium
iicm propiic- nihil exinde absque paterno pra^sumpsit imperio. omnium ac vestrum, ad palmam Victoriee perducatis.
latcm.
Cellam, armarium. arcellamve nullus illic omnino 26 Igitur cum verba inter laraenta nostra coraples-
habuit unquam nulla cuique de necessitate exigua
: set, quinto admodum die huic ipsi lectulo semet ini-
proprietatis nperandi dabatur occasio nam usque ad : ponens, subito tamquam dorniiens visus, spiritum
acum ipsara, lanasque netas etiam suendi consuen- exlialavit. Cujus sanctum ac beatum corpusculura,
dique cuncta pra^bebantur in medium; dummodo inter catervas filiorum ac fratrum, posteritatis quo-
subtilissima fratrilms deviandi exinieretur occasio. que deserviente famulatu, venerabiliter est in Christi
Inter hajc autem omnia oranibus proprietatis causa nomine consepultum.
solura legere licuit aut orare, Ceterum novit vestra 27 His interim fidei fervorisque vestri sitim, o
fraternitas cuncta qua; dico, numquam in coenobio sanctissimi, exatiatis tautisper desideriis, reficite fra-
declinandi causas deesse maximas, ubi non propei- tres. At si animos vestros. spreta dudum plalosophia, Aiiiloris liber
luntur etiam rainima;. rusticana quoque garrulitas exatiare non quiverit; ik instituCis
MimdSterii
De inslitnto 24 Et quia sermo attulit. ut de institutione Patrum institutu (luoque (jua) de formationeMonasterii nostri
Atiaiiiicnw.
Monacttico per imitationem Beati Eugendi aliqua tangeremus Agaunensis ccenubii, sancto Mariuo Presbytero, in-
S. EnijeiKti.
juxta promissum, quod memet praidixi tertio opu- sulai Lirineiisis Abbate, compellente digessimus.
sculo servaturum,proutmemoria),Christoinspirante, desideriavestratamproinstitutionisinsignibus, quani
suggeritur, abrenuntiantiiim exordia primitus inti- pro jubentis auctoritate, Christo opitulante. luculen-
mamus. Sic nanKpie quod non omnino illa, quie ter explebunt.
DK
5b
DE SANCTO lARINO
ABBATE LERINEIVSl.
^e,
iefeiivr lioc die a Viiu-eiilio Bnmiti Salenio iii Cliro- S. Marino jubente iiistituta Monastcrii Agaunensis
nologia Lerinensi S. Mariim Presbytcr olqve Abtias dicicssinse. Dicuntur Jureiises Monachi eitin reWjiosa
Lerineiisis. Ejus menlio fil iii vila S. Euijendi siipra : memoria et cultu venerari. Niliil dc eo alibi reperi.
nijus auclor ipsius S. Eugrndi Discipulus, testatur se
DE S. CLARO
ABBATE VIENNENSI.
I JAN. aiicli Cliiri Ablialis Monasterii S. Mnrcelli, nata-
S. Ctari in
CAPUT II.
lein hoc die refeii Joaniies Molaiius in Addit. ad
Martyrologiis
jUsiianlnm, Hugo Varia Vininie Monasicrice.
nicmoria.
Si Mciiardus, Arnoldus Wion,
Philippus Fcrrarius, aliique. Meminit ejus el
Trithemius lib. 3, de viris illustribus Ordinis S. Be- Xjrat tunc temporis vir strenuus et Deo placitus,
iie^icli c. 246. Ejiis vitam edidil Gallice Renatiis Beiie- Viennensis Ecclesia; Pontifex Cadoldus. Monasteria *
'
Dc quo
dictus, Latine cx antiquis Mss. codicibus Laurentius tam virorum quam sanctimonialium, suh sanctapro- XIV Janii.
Surius, quam non paticis locis emendavimus ex variis fessione viventiura pia districtione, tara in civitate
lectionibus a Pe.tro Fraiicisco Cliiffletio nostro sub- quam extra rauros civitatis, hiec pracipua erant quae
regebat. ' Gi-inianensium ccenobia, a sanctis Ponti- *alii Grinin-
ficibus urbis fundata, in quorum maximo ossa hea- ccnsium, vcl
tissimi Ferreoli Martyris condita venerabantur. Griniacen-
sium.
VITA. Sanctimonialium heatffi virginis C(dumhffi, triginta Sity.
monachas hahens. Nam Grinianensium loca quadriu- Gnnianen-
sinm.
gentos monaclios alehant. Porro Sancti Petri Mona-
Varia iiitra
CAPUT I. sterium ad Australem partem urbis situm, quingentos ct cxlra
iir-
pene monachos continebat Sanctorum Gervasii et liein VieimcE
:
Clarus a puero sanHm. precibus tempestatem Protasii veneiabilis memoria, quinquaginta. Simili- camhia.
scdal. ter S. Joannis Baptista; Monasterium, quinquaginta.
Similifer Sancti Vincentii Martyris, quinquaginfa.
Sancti quoque Marcelli Martyris coenobium,
T itam vel actus Beati Dari Presbjteri et .\hhatis tri-
ginta. Sancfje BlandiuiB viduariim sanctimonialium
soripturas, Dei gratiam imi)loro, ut
qui illiiletlit bene
locus, vigintiquinque. Sancti Andrea; infra
et sancte vivere, mi)ii quoque tribuat moenia
ostium sermo- urhis, centum.
iiis,et illius laudabilia gesta inculiiabiliter ItCruni aliud S. .\ndreae,centum.
scribere.
Sancti Nicefii, ejus urbis gloriosi Episcopi, quadra-
Clarusapiicro Hic a puero indiciis munerura clarus, in Dei
omni- ginta. Sancfi Martini coenohium, ceutum quinqaginta
divinis imli-
potentis gratia profecit adeo, ut precibus
suis a Do-
ciis clnrus.
mino ohtineret, qua! Spiritus sancti donum monachos, sub districtione regulari viventes, aduna-
petenda tos tenehat. Porro in domo majori sanctorum
esse persuaderet. Accidit quippe ut
puer matrem
Mar-
tyruni Apostolicam vitam tenentes, in unumque
orhatam marito haberet, qure ilevote ad memorias
Mtilrcm nil viventes, plurimi Clerici erant, ita ut turmis disposi-
sanctorum Martyrum apud Viennam subinde
iiwntiiriits
oi^andi
gratia occurrehat
fis mysteria peragerent. Apud Sanctum Severura
SamCoritm
: cuni qua pedissequus Clarus ve- 'o/. Officio-
nire solebat. Habitabat autem
quoque coetus Clericorum venerahilis. Alia quoiiue
comitatur. eadem femina in vico,
rum minislc-
qui Bellicampus dicitur. venerahilia Sanctormn in unum conversantiura hahi-
tacula ad sexaginta, suh ciira Pontificis degentia, in
2 Hanc cum pro more quadam die ad orationem
Clarus sequeretur, venerunt ad Viennensi dicKcesi satis ordinabiliter sita erant. Sic
sanctissimura cceno-
buim ultra Rhodanum func temporis ad gloriam omnipotentis Dei, Vienneii-
: uhi tunc temporis ossa Bca-
' •Colitiir XVIII sis Ecclesia florehat.
tissimi •
Ferreoli Martyris quiescebant. Cumque
Scptcmh. ihi
mulier cum Claro suo puero in compunctione posita,
longiores horas protraxisset, jamque CAPUT III.
vespere ad ho-
spitnim suum reverti cuperet, Fit
Rliodanus agitantihus monaclms.posl AIjIms : varios miraculosc
ventis m
undas periculosissime assurgere ccepit.
Jam sanal.
mater cum Claro \mera navim intraverat
tisque nautis, pene undis sulunersa
extensis manibus contra ecclesiam
despera-
navi, Clarus puer
beati Martjris
:
T
Xam pm igitur loca m.afer Clari pueri, sollicifa Clarttsrumc-
quEeDeisunt,frequenfiusvisifabat,Claroauterapuero iiachus; inde
Prcctbiishnf Ferreoli lacrymis fusis exclamasse
dicitur Deus pro :
coenobio sanctoriim Monachoriim apud memoriam '"*'"
fwilalcm cujus nomine Martyi'
Ferreolus mortem susccpit, Beafi Ferreoli Marfyris
subvem nohis tradito, ipsa novissimum
in periculo positis mox Rhodanus
:
diera apud Sanctara lilandinara clausit. Clarus itaque
Wandior redditus, navim lirevi impulsu ail
littora sua puer sancte in Monasterio nufrifus, eo profecit, ut
transposmt. De periculo
erepti, rairanfespuerifidem, .sibi Monasteriuin
Deo gratias reddiderunt. viduarum.adcustodieudum iiosfrao-
duni crederetur. Abhas factus in Monasterio Sancti
Marcolli
96 VITA S. CLARI VIENx\. ABB.
Marcelli a sancto Poiitifice Clanis noraine.cla-
urliis,
rus virtutibus, clarus omuis religionis obsequio, CAPUT V.
strenuus omni actione sua, curam sibi impositam
per Dei gratiam sollicite aJministrabat. Efus vaticinia.
Curat fcbrici- 5 Contigit autem, nt mater monasterii febribus
iantem. ad mortem gravaretur. Clarus igitiir ad lectum do- VJum instaret tempus dormitionis ejus, et hoc ei a
cunibentis cum utque mauum febrici-
fide accessit : Dorai'10 revelatum esset, quadam die in hortis Fra-
tantis tetigit, secrete secum orans in conspectu trum agrotus sedit : vocati.sque ad se Fratribus, eos
Sanctimonialium, sanata mulier a lecto surrexit, et alloqui spiritualiter ac dulciter ccepit, dicens : Fra-
cum ceteris ecclesiam ingressa, liyuniorum laudes tres mei, secundum Apostoli dictuni, per raultas tri-
Deo exhibuit. bulationes oportet nos iiitrare in regnum Dei : quid
tiiium II 6 Quidam frater etiam inflrmitate gravi viscerum raihi a Domino revelatum .sit, non tacebo. Sex Epi-
ilolorc visic- (lepressus, a patre Claro o'eo sancto perunctus, sani- scOpos istn nostra civitas aub pace teraporis Christi
rumsnml. tati Factum est, duui quodam tem-
restitutus est. Ecclesiam gubernantes habebit. Postquam illi dor- Prwdie.it
Vicnnte ttc'
pore ad villam cum Monacbis iret, ut quirtam totus raierint, sub septirao Episcopo gravissiraa persecutio
vasUtlionetti u
ulceribus plenus. obviam ei fieret. Tunc Clarus ira- Paganorum erit, et ista civitas justo Dei judicio iUis Wtinilitlls cl
peravit cuidam Monaclio Vade frater, misellum
: ad disperdendum tradetur. Monachi et habitatores Haraccuis.
Aliumaljulci:- istum lava in fluviolo prope currente. Illico ille obe- terrfE istius,partim occidentur, p.artim fugabuntur
rilius.
diens, ut aqua miserum tinxit (rairabile dictu) fons incensis sacris domibus, vastatis omnibus, et peue
vulnerum penitus clausus, cutem integram, videnti- in desolationem redactis. Nunc ergo, Fratres, Dei
bus oranibus, esse monstravit. Eumdem ipsum jani- judicium metuentes, curara agentes vestri, vigilanter
toreni monasterii postmodura raulti viderunt. intendite, ut cum dies tribulationis venerint, para-
tiores ad tolerandura, si qui reperti fueritis, inve-
CAPUT IV. niamini. Corpus meura in ecclesia beatissimae Mar-
tyris Blandina; et sociorum ejus Immate. Haac
AUa Clari miracula.
audierunt fratres qui tum pi'a;sentes aderant. Quod
Fratrum vineam de-
postea rei eventus demonstravit, quando a Wanda-
fiiteani fjran- JC orte vir Dei in grandinatam
jiertiilam usum lis et a Saracenis non tantum Viennensis, sed longe
tlitic
venit. Vocato custode, quECsivit, si racerai ad
preciintsresti- lateque aliae provinciee vastatae sunt.
vini uecessarii aliqui remansissent : sed cum vix
pauci essent inventi, prostratus in terra, noctem ibi
CAPUT VI.
fecit.In crastinum, quod vix credi poiest, ita depen-
dens viuea racerais suis onusta paruit, utnullo modo, 5. Clari obitus.
quod grandine percussa fuerit, indicium dare posset.
8 Itera quodani terapore cura fratres piscatum c,
Ijum jam decuraberet, tertia die antequam clara AS.DIttnUiita
lut cwltttu in-
prope ripam staret, incautius quidam
issent, et ipse aniraa ejus corpus corruptibile desereret, cum sem-
viliiliir.
*alii amo- retia ' admovens in ;iquara ruit. Rhodanus tunc per in laudibus Dei persevei'aret, videt circa crepu-
vcns.
forte ripas suas impleverat : Fratres de periculo ca- sculum diei aperiri caelum, et immensura exercitum
A sttbntersio- dentis niraium pavidi erant. Clarus plena flde, ut candidissimi et nivei coloris supra cellara, ubi jace-
iiis pericttlo signum crucis couira fecit, raox a periculo exeraptus bat, descendere : quera exercituni mir» pulchritudi-
Itomitiem crti-
quem aqiia trahebat, et ad p.irtem illam in qua
est, nis et siilendoris juvenis prsecedebat. Quod cuni Cla-
cis stgtto eri-
Clarus cum fratribus stabat, devenit. La;ti onmes, rus irreverberatis oculis teto vultu inspiceret, virgo
pil.
Misericordias Domini decantare ctBperunt. Sed ut beatissiraa Blandina, ab eo cognita. consolari eura
etiam post tantum raunus flerent, ingentem
laetiores coepit, et ut tantum exercitum sequeretur, hortaii.
piscem ad littus tractura habere ad sui subsidiuni Cumque ipse voto et desideriisannueret, ab illa audi-
raeruerunt. vit Tertia die, hora quinta, Sanctus Marcellus et
:
9 Eratei consuetudo, nocte orationis causa deam- ego ad te venieutes, te nobiscum ad felicia regna du-
bulare per castruui, ubi ctenobiura Sancta; Blandinas cemus et iie hostis tibi nocere possit, totus iste
:
situra est, et diabolus huraaua specie assumpta, stu- exercitus Dei, queni vides, tecum erit. Sic visione
peudai altitudinis, flammantibus oculis ei se obvium abscedente, beatus vir a Fratribus in ecclesiam por-
tulit, quirl ibi ageret, inquirens. Clarus perfectus in tatus, cilicioque superextentus, quamdiu supervixit,
flde, cognoscens iniraici fraudes, irapavidus stetit, et, a Dei laudibus iion cessavit.
quis ipse esset, quajsivit. Tunc diabolus, Missus sum 12 Appropinquante liora exitus sui, psalterium
ad Uoc, ut te ex isto loco expellam, quia jam diu est, idem decantare coepit. Ut ergo fratres, flnitis psal-
quod in potestate nostra locus iste esset, nisi tu ob- niis, dixerunt Oninis spiritus laudet Dominuni, cum
:
Proflitiiil stitisses. Clarus divina virtute fretus, Vade Satan, luce odor ineflfabilis totam cellam, ubi Saiictus Dei Psalm. 150.6.
iltvitwneiiL ait Obstitit tibi Christus, cujus est terra et pleni- jacebat, replevit //1 ciHcio mti-
: sicque beata aninia carue soluta,
:
Tilur. Ottor cl
tudo ejus. Cura grandi igitur sono, ita ut totura migravit ail Doniinura. Maiisit auteiii idem odor usque
litx in ejus
castrum videretur esse concussum, diabolus absces- ad locuni sepulcliri. Quo cuni ferretur quidani para- cclla.
sit arreptamque unam famularum, quae pro foribus
: lysi dissolutus, adraotus feretro beati viri, iu con-
raonasterii deserviebat, vexare coepit. Clarus ibi ac- spectu omniuni illico sauatus est. Sepultus autem est
currit, injectis in os puellae digitis, spiritum mali- in ecclcsia beata; Martyris Blandina;, sanctorumciue Piirttliitictts
gnum sana reddita ancillis Dei teti-
effugavit. Sicque Martjruni quadraginta octo, aute altai'e, ubi mira- ejiis opc .mia-
tiam fecit. Multa sunt quffi per ipsum Christus in culisclarus diu jacuit. Obitus auteni ejus agitur
Ecclesia Viennensi operatus est. Kaleudis Januariis.
DE
57
ClTlCV
AK. Cllll.
DE S. STABILE
DCCCN.
ARVERNENSI EPISCOPO.
iolitiir Kalendin Jamiorii S. Stnhilis Fpiscopus dii IV, Episcopi Clnromont. docet \ Jnnuar. decessisse,
G Arvcruniftis, sive Claromontfnius
tFerrurioin geiiernli
XChenuin Chronologia Fpiscop.
Roberto, Joau. Snvaroiie in Origiu. Claromont. qiU ex
veteri libro rituali ms. Ecdesiiv S.
xxxvni teste
cntalogo Snnctorum Joanue ,
Galliir, Clnudio
Illadii, sive Illi-
solitumque ejus festum celebrnri in eadem S.
Octavam vero quatuor, velut
clesia officio octo lectionum,
Confessoris Pontificis. Aliud quoque profert de eo testi-
monium e.v monumentis nionasterii Moxiacensis.
Illidii ec-
As.Ciin.
lUXXXl.
DE S. GUILIELIO
ABBATE S. BENIGNI DIVIONE.
JAN. Guilielmi, sive Willebni, Ahbatis nntalem pletasset beneficiis, constituit ibi monachorum Pa-
I
S. Guilielin
Sancti
consccrat Mennrdus in Mnrtijrologio Benedicfino trem, per omnia seimitantem, noraine Joannem.
7iomen in
Knlcndis Janunrii his verbis : Fiscani, depositio 4 Erat enini priedictus Willernius acer ingenio, et
Martjirolv'
S. Gulielrai Abbatis,(liscipuli S. Majoli. Libro 1 insignis prudentia, idcirco summum in palatiis Re-
Observntioinim, vitam ejus breviter recenset ex Ms. gum ac ceteroruin Principum obtiuebatluciim. Quod-
S. Beniijni Divionensis, quam hic integram exhibeo a cunique denique monasteriura proprio *
viduabatur Excusi ha-
doctissimo humani.>isimoque Jacobo Sirmondo no.';tro siib- Pastore, statim compellebatur tam a Regibus, velCo- bcnt, iiidue-
balur.
Vilii a Glahro missam, scriptam olim a Glnbro liodulpho, ut ipsemet mitibus, quam a Pontificibus, ut meliorandi gratia
Itodulpbo testatvr lib. A, hisforiiv sua' cnp. 4. Nee non prBeno- illudad regendum susciperet; quoniam ultra cetera
soipla. Mnltis Moua-
minatus Pater monachorum, fundatorque ccBnobio- patrocinioassumptacerne-
divitiis et sanctitate ipsius
steriis jmvfi'
rum eximius Willermus, de qno etiam perplura bantur excelleremonasteria. Ipsequoque firma testa-
citur.
forent dicenda ntilia, nisi quod iu libello, quem de batur assertione, ([uia si biijus institiitinnis tenor
vita et virtutibus illius edidimus, prolata dudum quncumque loco a mouachis custudiretur, nullam
fuisse noscuntur : unum
restat tamen quod nnvi ibi- nmninu indigentiam cujuscuraque rei paterentur.
demmininie Migravitenim pra?dictus Pa-
contineri. Qund etiam evidentissirae declaratum est in locis sibi
Fiscaui juor- ter a sseculo ad beatorum requiem in NeustrijB parti- commissis. Et nonnullisde propagatione ordinis Benc-
luus csl.
bus, in Fiscaninense videlicet monasterio supra mare dictini in Gallia, atque origine Congregationis Clunia-
Oceanum constitnto, quud a Rothoraagen.se urbe qua- censui interjectis Hic tamen. inquif, Pater scilicet
:
draginta fere milliariljus distat; uti tantum condece- Willermus, de quo in prjeseutiarura sermo exordium
bat virum in loco optimo ejusdem ecclesiee. hai>uit. prae omuibus exinde pra^cedentibus prsescri-
I'ucr wgcr 2 Post aliquot^Cere dies contigit ut puerulus ferme ptaj institutionis laboriosior ac spermologius fructi-
ejus ('IK sauH-
decennis valida confectus jegritudine, ad sepulchnira ficatinr est 1'epertus.
illius gratia recuperandae sanitatis ducerel tir : ihique 5 Agit de S. Guilielmo fuse Claudius Robertus iu
a pai'entibus dimissus decubabat solus : qui subitn Divioue sun, tdu recenset ah eo reformatas Abbatias
respiciens vidit super ideni sepulchrura iiisidentem Re/.nensera,MeUiudensem,Reoraeosem,Toriiodoren- Alibalias m-
aviculam, formam cuIumbK prajferentem quam diu ; sem, TuUeusem, Metensem, Gemiticensem, Vezalien- riasrclornuit.
intuens obdormivit, deliiuc levi ex(detus sumnu. evi- sera, Parisieusem S.Germani, Meldensem S. Pharo-
gilans itase reperit incoUimem.ac sinihil a?gritudinis nis, Fi.scaneusem.
persensisset. Suscipiunt itaque la^ti parentes suum : 6 De eodem Andreas Duchesnius in Notis ad vitam
fit omnibus commune gaudiuni. S. Majoli Cluniacensis : Wilelmus monasterium
Nirc ordincm 3 De ego agit idem Rodulphus lib. 3, cup. K, Claruit S. Benigni Divionensis pr?ecipiente Majolo reforraa-
bencdictiuum
eo in tempore in prsedicta duraoruui Dei meiioratione vit,ejusque Abbns et Rector constitutus est, uti du-
pmiUKjal.
venerabilis Abbas Willernius; a Beato siquidem cetChrnnicon ejusdem Monasterii hisverbis Videns :
Majolo priraitus Eccle.^iie saucti Martyris Benigni Dominus Episcopus Bruno statum loci in ambiguo
Pater constitutus. Quam videlicet ecclesiam ilUco pnsitum, supplex adiit D. Majolum Cluniaoensis mo- Milliliir iil rc-
tam niira locatione pei-niutavit, ut luijuscemodi alter nasterii Ahbatera, raultaqtie prece poposcit, quatenus forniii S. Dc-
difficile queat inveniri regulari etiam distinctione
; ejus auxilio quivisset i'eparare in melius, interius iiitjni cinio-
biinii.
non minus atque incomjjaraliilis hujus oi'di-
eliloruit, religionem, etexterius possessiones. Cujus precibus
nis suo terapore propagator extitit. Sed quaiitum pro flexns reverendus Abbas Majolus, dedit ei xii Mo-
hac re diligel)atur a religiosis et piis, tanto raagis de- uachos ex nmni congregatione electos, discipliua
trahebatur, insidiabaturque a frau(hilentis et impiis. sanctaereligionis instructos.divinaethumanasapieu-
Fuit enim ex Italia ortus, nobilem diicens apareuti- tia doctos, nobihtate caruali claros. His Abbatem
bus prosapiam : nobilior tamen illustrem per assecu- praifecit Willelmum noraine, et patrein spiritalem
Construit tam scientiam. Nam in eodem territuriu, .scilicet in sibi poscentibus filiis instituit.
Fructua- fundu, qui oi parentum jure debebatur, prius vocato 7 Hic Italia extitit oriundus, alto satus germine Fju.f (fCUItS, ct
Tiense mu- Vulpiara, construxit Monasterium totius Graecias et nobili prosapia editus; quein supradictus D. Majo- in Gattins
mstcrium.
abundantissimum, pnstea ab ipsumutato nomine Fru- lus Roma veniens in monasterio Lanceio dicto, ubi a ndvcnlus.
tuarense cognominatum. Quodcum raultigenis locu- puero educutus fuerat. reperit; assumensque eum
17 ipso
:i8 VITA S. GUILIELMI ABBAT. DIVION.
1'er
ipso deprecante, seciim addiixit Cliiiiiacum ajtate ju-
r.LA, IlODLI.1'.
venili florentem. OrdinatiisestigiturAbbasa D. Bru-
CAPUT I.
none Epi&copo anno Domini dccccxc. Otlicio vero S. Guilklmi orlns cl parenles.
Ejiis eyregiw
Abbatis accepto, divinis seipsum ccepit exercore vir-
virltites ac
(lolcs.
tntibus. Erat enim corpore castus, mente devotus,
affabilis allorjuio, prudentia pra^ditns, temperantia
V.
Dominus
igiturreIigiosusDninuusWilIelmus,quem pius
ir
Ecclesi,'e sua; flliis pastorem, ac juris suce
s. Gudiclmi
Vfilriii.
clarus, interna fortitudine tirmus, censura justiti»
legis propagatoremconstitiiit, matione quidemltalus:
stabilis, longanimitate assiduus, patientia robustns,
avus tanien ejus, Vibo noinine, militari industria Aviis Vibo.
humilitate mansuetus, bonorum operum gratia ple-
clarus, gente Siieviis fuit. Qui scilicet ob inimicitia-
nus, etc.
rum iiltionem, nativam relinquens provinciam, per-
8 Ilujusaudita fama religionis Henricus Dux Bnr- rexit habitaturus Italiam, ibique copiose locupleta-
Aliis momste- gundi», sicnt fert idem Chronicon, commisit ei Abba- tus opum gratia feliciter deguit.
riis pnvfici- tiam Verzeliacensem pene ad nihilum redactam,, ut
3 Hic ergo extitit genitor Roberti, qni accipiens Piiler llobcr-
ab eo restitueretnr in pi-istiuumstatum quodet fecit
sibi uxorem ex Longobardorum nobiIioribus,nomine
:
lus, iiuitcr
auxiliante Deo. Dominus quoque Episcopus Bruno
Perinzam quiBffficiinda prolefiliorum geniiitei etiam Pcriiivi.
omnia in suo Episcopio
monasteria ipsius delegavit
prsecunctis optabilem Willelmum. Contigit namque
providentise, Abbatiam scilicet Besuensem Apostolo-
sub ipso tempore illius nativitatis, Berengario Lon-
rum Petri et Pauli honore dicatam, raonasterium
gobardorum Rege defuncto, ut Otto Imperatoriim
S. Jo.annis quod Reomans dicitur, locum Saneti Mi-
maximiis hostili manii omnem sibi subjugandam pe-
chaelis Archangeli juxta castrum Tarnodorum, Ab-
teret Italiam. Qiii comperiens prredicti Berengarii Parcutes cjus
batiani Mellundensem, nlii Sanctus Valerin.s Archi- iib niloiie
uxorem in qiiodilam eastriiin sitiim in lacu iirbis No- I
diaconus et Martyr quiescit. Plura isllik congerU obsideuliir
vitia; fecisse confugium, atque ciini ea viros, quorum
scriplorum de Wilclmo lcstimonia Ducliesnius, el Cluu- cinii Ucgiiui
conspiratio rebellis foret eidein Imiieratori. .Ad qiiod Lougobiirilo-
dius Roticrtus loco citato.
illico devertens cinxit illud ferocis nbsidione exerci- ruiii.
9 De ParUicnsi S. Gcrmani monastcrio ab co ad pri-
tus. Erat enini pra?dictus Robertus in eodem castro
stinam pictatcm rcrocato isla liabet Aimonini ampliatar
cum propria uxore et liberis cui etiam quinque illo-
:
Ahbaliam lib. Vi,cap. 47.Dum monachi siqiefati coenobii sfficu-
S. Gcnmini
rum cuni sua Domin.i curarn atque tutelam commi-
lari modo vitam ducerent, piissimus Robertus Rex
hirisiisrefor- serant sui. Ciimque diutius ab utrinsqiie partibiis
»ml.
una cum sua uxore, videlicet Constantia Regina, ac-
acerrime decertatiim fuisset, cernens Imperator dif-
cersens Dominuni Guiliermum Abbatem Divionensis
ferri sibi victori.ani. tentans largitionibus muneriim
eosnobii, ei Abbatiam dedit Beati Gerinani qui eam :
clara inflectere suorum liostiiim signiferiim. Nara
regulariter instituens anno Domiin mxxx vita deces-
spopondit ei curn maxiinis dcmis etiam apnd siibli-
sit imo anno .Mxxxi utpalel cx indictione xiv liltcra Do- mitatem suam celsitiidinis locuin, si siios desereus
minicnli C cum obierit fcria vi Kalcudis Januarii.
parti faveret. Ille verominime adqiiievit, utpote
illiiis
1 Trillicmius
3 dc viris illustribus ordin S. Be-
lib. .
miles adjuratus, respondens sibi optabiliorem fore
ncdicli cnp. 240. Willielmus Abbas Divionensis, vir
pi-opriiiiiteritiiincorporis,quam sacramentisassertse
doctus scientia scripturarnni, et morum hnnestate
desertor liaberi. Post aliquot vero dies habito
fiilei
insignis, magno zelo regularis disciplina! fervens,
inviceui pacis consilio in deditionem gratis devenere
inultis virtutibus clarus enituit, quemadmodum in
Imperatoris.
gestis ipsius scriptum invenitui'. Claruit anno Do-
4 Tiinc quoque iidem Rotliertus, iit erat vir pru- S'. Wlllclllllts
mini 1020. Sigebcrtus ad aun. 1027 vocal severitate
dens ac streniius, suggessit Imperatori, ut fllinm, tciiiporc olisi-
reveremlum. Haud scio an sit in Samlorum cnluloijum
quein ei uxor siia intra ipsius obsidionem castri iliouis uiilus.
adhuc publice retatus.
pepererat, Cateclnimeniim fleri per maniim Impei'ia-
leni pra;cepit. Quod ille libentissime annuens, ut
VITA
monitns fuerat impleri niandavit, ac propiia piierum
sustulit dextera, eique nomen inilixit Willelmiim,
S. GUILIELMI quem scilicet postmodum Regina conjunx illius cx
sacro fonte susceiiit Baptismatis.
AUCTORE GLABRO RODULPHO.
b Erat ergo, ut diximiis, ejusdem genitrix non
soluni prosapia uobilis, sed etiam morum honestate
PR.EFATIO AUCrORIS.
priecipua. Hkc siquidem referre eratsolita de eodem
puero hujiisinodi verba: Videbam me.inqiiiens. nocte
Du 'ulcerline saiicti Spiritus piwditis Patribus vene- quadam dahnatica veste iudiitam. statimqiie Solis
Angelos pcr
soinnitim
randis, ac diligendis Fratribus ubiqiie Ecclesiariim
radius illustrabat milii
mamillam dexteram. Dehino cidct iiinlcr
Dei universalisdocumentis incliaritativaspo servien-
yero apparuernnt qiiidam vultus gerentes Angelicos. cjits.
tibus, mouacbiiruui infimus Rodulplnis, tautillam
ipsiqiie filiiim meiim
inilii abstralientes altius eSn-c-
obeditionis exliil)itionem. Placere denique unanimi-
bant eumdem
infantulum claritate nimia circiimfii-
*jiiiltus, nisi. tati vestra! diffidinnis, ' si de vita vel conversatione
siira.Ego quoque luec intuens pavore perterrita iiil :
vestriomnium dilectoris, Domni videlicet Sacerdotis aliud quod dicerein reperiebam, nisi tantum,
atque Alibatis Willelnii, proiit divina pietas largiri Sancta
Mater Domini Salvatoristibi conimitto, custodi illuiu.
tlmlr huuserit dignata fuerit, posteris maudare studnerimus. Pliira
llodulphiis siquidein a nobis visa, pluriina tamen a veracissimis
qiiiv scribit.
relatoribus comperta hujiis narrationis informabunt
CAPUT II.
seriem. Idcirco cominunem fldelium virtutigeniimob- Stii(lialilleriiritiii;vil(t ejus mmtaslica Luciari
secranius charitatem, ne simplex coiitemptui liabea-
uiia cwm palre Hubeiio.
tnr seriuo, neve pro vili ciniistro piira^ respuatiir
similaginis offa; ciijus .si prudenti manu exercitare-
tur materia, omnein valeret excluilerc inopiain, et
l\ lia namque perplura optimi piwsagii. qiia; iios
fastidium vitantes reticemus, couspicahantur in illo.
sospitatein conferre pereimem.
Nainet habitndo tenerrimaj ietatis itadissimilis vide-
batur ceteroriim ut niinium admirabilis haberetur.
Propterea uterqueparens uno consensu ac voluntate, Dco dcrocclar
cum suoruin omiiiura favorabili sortem Christo Do- « piirciiiibiis.
mirio vovere illum in ejns ilnnio assidue serviturnin.
7 Duxeriint
I JANUARII. 59
7 Duxpniiit .iiitem ilUiin rum essot fere septennis assentatoribus Salvatoris sententiam imminere. Atqiie I't:«
Jl.A, ItOHllLP.
hiijusmodiresponso prolato omniiioquod Iiortaverant
'
Rd mmwsterium Sanctfe Mahi*, Sanctique Airlian-
Iii iitniinilcrio eeli Michaelis in honnre Sanctoruin,
nomine Lucia- facere distiilit.
cniililiir. cum, iii qiio ctiam vencraiula liabentiir ossa Beati 12 Illico nempe oppido ab Iiiijusce suasoribus de- .
Mart.yris .lanuarii. Ibiqucjiixta morem normfe refiu- tractiouum conrosionibus lacessitur.ab ipso Prsesule
lariscum ipsius lori Al)l)ati obtulcrunt. Qui satis redarguitiir, ac veliiti contumax sni juris Iiabetur.
rievote illiim siiscipiens sacne Monacliilis religiouis Illevero talia pro nihilo ducens, ac magis magisqiie
etiam veste iiiduit. Hi<- nain(|ue tradidit ei priraos lit- in Dei se cultum adstringens, ita iit pene ipsi soli
terarum apices, atque luijusce custodia; addidit prffi- omnis cura ac sollicitudo psallendi, legcudi, horarum-
ceptorem, ciijus animum stupor invasitnimius, quo- que piilsandi die noctuque loci illiiis inciiinberet; erat
rmvlal ili-
niam velocitas sensiis sibi commissi pueri ad tantam enim castissimie mentis et corporis, paratus ad omne
ceitdi cclcri-
proiiciebat indaginem, nt uiiiversa priorum conscho- boniim : ac meditabatur frequentiiis, si forte quem-
lalc.
lasticorum studia in brevi transcenderet spatio. piam reperire locum valeret, ad quem transiens de-
Proiiide iu admiratione nnn niodica jam tunc tam votius prOBceptis regularilius iiiservire liceret. Jam
Abbati quam fratribiis ceteris Iiabebatiir. enim inibi fervor disciplinee regularis adraodum te-
8 Prseterea iu vicino mnnastcrio qiifedam anus, puerat. Proinde accepta quoiidam licentia orationis CogUiil nlio
cujus erat maritus jam senior, congruum liabebat ac visitationis gratia, ut ad monasteriura B. Archan-
domicilium. At quod prjedictus puer familiaris curffi geli Micliaelis, quod situm constat inaltissimisjugis
provideutia per dies dncebatur in qun etiam aliquo- :
Alpium pergeret. Qui duui ad montis radices deve-
ticus qiiietis noctium gratia suscipiebatur. Cum igi- nisset, atque ut est iter arduum ascendendi ad mo-
Antti ciiiii
adlllic pticrii- tur ])riedicta aiiiis eiim aliquando diligeutia fovendi nasterium jam pene superaret; ipsius equus, quem
Ititii compk- in sinii proprio brachiis complexa fuisset, mamniffi post se halieua dextera injecta trahebat ab angusto
.m'. maimiKB trainitepedeluendop.anllulumdevians.excusahabena
quae latis peiidebant ac rugossis pellibus, subito tur-
litriiciU.
Iftclc
gentes lacfudere uberrime. At illaut eratpia; mentis, quantuin est illud iramane priecipitium, totus ruit.
ac Deiiin tiniens religiosis qiiibusque sagaciter inti- Quod ceruens vir Deo devotiis, mcnte qiiidem exter-
mare curaVit, quoniam isdem qui videbatur puer, ritus, vultu tainen sereno jierrexit ad Ecclesiam, ora-
excellentioris vit» ac diligentis vitm gratia esset au- tioiii inciibuit, ibique diiitius ac si iiil adversi conti-
gmentandus. gissct, oravit. Dcinde vero exiens, misit famuliim si Eqnnm iii
9 In processu namqiie temporis cum adolevisset, forte de equo aliter (iiiam sperare poteraut coiitigis- jirwciji/liiiiii
ac jani iu Dei tiinore obedienter servire studuisset, set, ut ei renuntiaret : qiiiegressus reperit eum in prolnpsiim.
incoliimciii
non (lefiiere invidentias.stimuli. Quibus etiam SEepius loco, iibi ])ra!ceps ruerat, stantem iiicolumein, ita ut
rccipit.
agitatnscoiistantersustulitilloruin probra, in quorum nulla omnino tesura in eo videretiir, sed neque in
profectiim toto conamiiie laboraverat. Nain olim in loris aut ligno sedilis aliiiiia .attritio appareret. Siqui-
Vercellensi urbe primitiis, postmodum apud Ticiuiim dem cum milliaria duo, et eo ampliiis a loco uiide rui-
sub tuta custodia regiilas artis grammatica; pleniter nain cceperat usiiue in vallem iibi substiterat com-
didicerat. Constituitiir etenim divini offic.ii assiduus putentur. ' Rece])toque qui missus fuerat, equo, Miii'alii|iuil
custos, ac scalffi capitalis illiiis loci. Qiii felici virtu- ei qui amisit reduxit. At ipse gr.atias oinnipotenti vidflur
commissaest ad raouasterium Quae res dcesse.
iitria gcrit tum incremento Deo fovente proficieus, Deo referens al.acer rediit.
oflicia. ei Secretarii ciira, atque admiiiistratio, nec non etiam gesta plurimis.admir.ationem |ira'buit, ,at(]iic iudicium
totius supellectilis sanctuarii, domi forisque consilio- saiictitatis.
ruin ditfinitio.
10 Ccepit iiiterim cogitare qualiter suiiin genito- CAPUT IV.
rem a fiuctivaga istius saociili cura subtralieret, ac
Mitiral C.litniacum cim S. Majiilo Abbale.
quod illi vitae supererat secum
monasterio pro iii
Sacirdotium suscipere ex humHitatc renuit.
Patrciit ttd vi- jeternarequie Iaboi\ando consiimeret. Nam mater illius
laiii vtonmti- jam in pace obierat. Tunc nempe siiasit ei, ut mente
fam intliicit.
ii.udierat jain faina iiiulti]>lici persnnante monasle-
tractaverat, et ille statini dilecto obedivit filio, imo
riuin cssecognomento Cluiiiacuin iii partibus Bur-
Deo, ([ui ei prwstitit talera. Sicque satis accurate cum
gundiie, ciijiis sanctitatis ordo ac distiiictio regularis,
pluriinis douorum xeiiiis duxit illiiraadraonasterium,
materque virtutiim discretio pree cunctis iucnmpara-
ubi devotissime a cunctissusceptusin sanctse conver-
liter viguerant ab iiiitin ad quod etiain ire, illud
;
sationis Iiabitu et ipse devote viveiis noii mulo post,
invisere, toto inentis flagr.abat dcsiderio. Contigit .41111 ciiiii
praisente filio, optimo fine vitam complevit.
quoque duiii Iioc meditaretur agere, ut sauctissimus S.Majidoilc
Abba pnedicti loci M.ijnlus sacra Ecclesiaruin loca ftdctiiiilo Clii-
CAPUT 111. niino.
ex more visitans, ad coeuobium Luciacum diverteret.
Remora in suscipiendo Sacerdotio. Itcr ad Qiiod cernens faraulus Christi Willelmus, intelligens-
monastcrium S. Michaelis. qiie suiim a Deo desirlerium conipleri decretum, se-
cretius accessit ad Dei viriiiii, eique sui pectoris pa-
I .11 terra petebntur prtiinoveri ad (liadematis offi- tefecit arcaiiuiii. At ille niniium alacriter spopoiidit
cium, qiii revera obsequens extiterat inferiorum pra;- ei juvamen optabile ad omne (juod in diviui operis
ceptionibus graduuin,ut etiamipsisSacerilotibus imi- cultii decreverat exercere. Dehinc Romani pergens
exemplar atl iter arripiendum tutmn. Sed
tabile foret perinde rediturus ut secum ad diu niitatiim locum
priedictummonasteriuminVercellensis urbis Kpiscu- illuni deduceret.
pio situm, atque ejusdem Episcopi ditioni subjaceljat. 14 luterim vero Willclmus deliberans prudenter
Insoleverat etiam malie arreptas consuetudiuis usus, de oinuibus. quEe ad se pertinere videbantur, ac si iii
ut nulhis fratrum liK-i illius Levitici ordinis ^q-adum ]irocinctu niiles expeditus, iie forte ad fidei certameu
lu-ius susciperet, quani sese assertione juraiuli pro- ei properaturo res diu liceuter usai, non neccssitas
Hciiiiil Siiccr- servaturum fidelitatem Episcopi». Hnc (jiio-
iiiitteret parentuni, aut speciositas carnalium fratrum, seu
doliounliimii- que dum suggestum fui.ssetWilleImo,utjuxtaill(U'um vici ac latifundia, atque castella eorum quie perplura
(lus jiirarc
morem facei-et, ut erat eleganter affaffilis, respondens eraiit, non saltem pietas n.ativi soli, vel geiieralis
fideliliilciii
dixit se non posse salubriter perpendere, ut pro his amor cunctoriim Sed ut ab liis omnibus
obsistereiit.
r.piscviio.
quse sohusDeiimperiogratisprtestaridebeant^honim liber, atque exouer.atus viam mandatoriim Dei prout
ministroahcujussanamlEefidei assertiouemuUo modo disposuerat ciirrere valcret, totum se divina; com-
exhiberet. Quin potius, iuquit, terribilem hujusniodi misit providentia;. Regrediente igitur a Roma viro
Dei
:
60 VITA S. GUIUELMI ABBAT. DIVION.
Peii Di'i Jlajolo, niemor uterque proprijE sponsionis, sus- sibi destinatum suscipiendi ac regendi gratia mona-
GLA. ROIlULP. cepit ^A'ill('lnium in spii^itnalem Christi flliationem, sterium missis cum eo a Sancto Majolo qnibusdam
.4^/ cinit eo ac duxit illum ad locorum sanctissimum Cluniacum. ex honestioribus Cluniaci fratribus, ibique honorifice
Chmmcinn. exceptus, atque ab eodem Brunone inona-
15 Afl (|Uod cum venisset misit ante se ex suis Prffisule
unum, demiutians fratribus ut obviam ei ex more cliorum Pater est ex more consecratus.
oruati proi^edereut, cjnouiam excepturi erant qnem- 18 Cumque acerrime ac vigilanti studio se sibi-
llomrifice
cxcipilitr. dam secum advenientem, cui honor divinitus debe que commissos jiro Dei amore disciplinis regularibus
batur. Exceptus denique, ut Sanctus raand.averat, snbderet, non multo post coramissum ei ab Henrico CoinniUlilnr
Duce moiiasteriura etiam Verziaci Verzia-
solemni apparatu promovit eum honorifice cum con- castri illi
venorabili
cense coino-
silio fratrum, quippe dum nna sensere in illo vita; ex latere situm. ubi antiquus Confessor Cliristi San-
bium
meritum. Nam et isdem vir Dei Majolus pecnliare ctus requiescit Viventins'. Illud qnoque, veluti pri-
*De quo
frequentius cum eodeni WiUcImo de his, quaj vera; raum, raodulamine regnlari erot distinctura, illoque 13 Jaiiiiar.
salutis sunt, exercebat conloquium. Jamque expleto in inelius reformato, tertio nihilominus destituto, ac
in eodem loco plus minus anno integro, plus cunctis recte vivendi lcge super fontem posito Besnas, Apo-
admirabilis, venerabilisque, nec non honestioribus stolorumque Principi sacrato abeodem BrunonePon- Dcinde Be ~
suense.
imitabilis habebatm'. Tunc uamque spiritualis Pater tifice constituitur Pater. Erat antiquissiraum, ac
judicavit eum Sacerdotio fungi diguissimum. Jam saspius paganorum seu pessiraoruin quotcumque ho-
euim sacratus fuerat. Levitico ministerio at ille :
rainum infestatione desolatura.
Itcatstit cx
hnmiliter pavendoque se subtrahens. dicens se omnino 19 Ad hujus nempe redintegrationem dum toto
liinnilitatc
sitscipcre Sit- nonessedignumti'actaretantimysteriiSacrameutum, conamiiie invitaret coiitigit ut pra^dictus Episcopus
ccrtloliitm. Sanctus quoque nolens placorem animi ejus turbare, cum Coinite, ipso patre pra^seute, colloquiiim patris
consensit ut voluit. haberet. Post cetera dixit PriEsul in aiire Coraiti,ut
Abbati, utpote propinquo scilicet suo leniter sugge-
CAPUT V. reret, ut elationem, iie forte pro virtutum gratia,
vel reruin copia surreperet, caveret. Ille quoque re-
Prceficitur camobiis S. Satumini, S. Benigni, verenter accedensdixitutmonitusfuerat. Tunc Pater
Moiiittis uta
Verziacensi, et Besuensi; qicai reforinat. WiUelnius vultu alacri eidera Comiti hiijusmodi re- vana gloria
sponsumprotnlit:Si,inquiens,cognoscerepotero,quod Cdvcrel, quid
augmeuturaterrenaruin opuinvelpossessionuraunius respomlcril.
I .iiterea venit quidam frater Praepositus ccenobii
tantiim diei nostra; vita; protrahat spatimn, persua-
S. Martyris S.aturnini,quod est super Rhodanum,
deri uon mihi potest quin horum extoUat incremen-
precaturus sanctmn virum Mnjolum, quatenus ei ali-
tiim. Hoc autem responsum dum Coines retiilisset
quem e suis commendaret, qui eum cum fratribus sibi
Episcopo, adniirati sunt uterque ejus prudentiam,
commissis ad salntis viam agnoscendam instituere
paritenjue laitati propter humilem illiussapientiam.
valeret. At vir misericordiae geraina consideratione
inspiciens, unius videlicet juvamen, alterius quoque
obeditionisprobationem ; Donnnnn pi'otimiscommisit CAPUT VI.
Willelmum. Qni cmniuo uil dubitans aut renitens,
Prteficitnr Ro(jatu DucfS IS(yiiimnnke erhjit caenofjiian
Cfcnobio perrexit humiliter ad Patris iniperium obsecuturns
s. Stttitniini. ei qui ad hocvenerat utilitatis animsegratia. Habebat
fiscannense : U variis in monaslertis con-
stituit scholas puOticas.
enim prasfatus vir plnres fi'atres secum simul degen-
tes, una tameu vtduntas omuinm, par consensns, si-
militer operatio, niodus operandi, ac psallendi,atque c.
Jum igiturfamasanctitatis illiiis jam latius defer-
edendi, et totus horum habitns charitatis gratia uni- retur, Normaimnrum Dux veneraliilis illam compe-
formis, Willelmo revera, ut ipsis convenerat, pree- riens Ricardus, misit ad eum reverenter supplicans A Diice Nor-
ut ad se veniret. qui tandem libenter ut rogatus fue- jnannia.' n'0~
ceptore, Cluniacensi ex more. Enimvero quidquid
catitr.
illorum erat peculii communis iu Ecclesia erenius i'ntpergens venit ad eum: a quo etiam sicuti dece-
esse videbatur, atque isdeni postquam ad potiora bat hnnnrifice susceptus est. Cujus sanctissimis cuni
Willelmus sublimatus fuisset, referro erat solitus, recreatus. ut erat totius boni amator, Dux fuisset
uusquam se locuiu optabilioi'em reperisse ad eam eloquiis, obsecrans illum ut Ecclesiam sanctce et in-
quam obtinere deliberaverat pauperiem consequi vel ilividuae Ti'initatis nomini et honori dicatam in loco
extremitatem sanctitatis. Fiscannensi cognnmento antiquitus constructam, a
17 Memorabili igitur Patri Majolo sub eodem suo tnmpn patre Ricliardo honoriticentius reforran-
tempore suggestum est a Brunone veuerandai raenio- tam, ordiue Monaeliorum suscipiens decoraret. Erat
ri» Lingoiiis Pontifice, ut monasterium egregii Mar- euim illic more vivens carnali, jugo sohita regulari,
tyris Benigni, quod juxta Divionense castrum anti- clericurum levis conciola. Cernens denique Pater
quitus veneratur, ail redintegrandum divini cultus WillehnuR illius animi devotic^nem promisit se cum Traditurci
ordinem, qui in eodera loco oninino defecerat, susci- Dei adjutorio illud, quod poscebat. impleturum. Qui Fiscnnense
cxnobiuW'
peret, et sicut per pluriina cocnobiajanuludum agere pariter veuientes ad pracdictum locum satis sublinie
consueverat, ita et istud in melius reformare sata- ac solenniter commisit ei isdem Dux cnm aliqnibus
geret. At vir sanctus motus pietate ad preces Ponti- Episcopis dominium et curam regiminis totius loci.
ficis misit continuo qui ad se rediiceret Willelmum. Jam vir Domini congregavit ibideni monachorum re- Eo indncil
Jam eniin cum eodem fratre, cui illuni commiserat, gularem catervam. ita videlicet personis nuinerosam, momchos.
Mtllittir re- annum et seinis pie vivendo cxplevcrat. Cui utique ac bonorum studiis copiosam ut triplici sui numero
lormalurus
ad se revocato prajdicti sancti Martx ris monasterii prieteritorum numerum exccUeret CIericoi'um. Quod
inonasleriiim
dulci imperio paternam ovilis Christi curani commi- cernens jam dictus Princeps. multorum donorum ac
.\. Uentfini.
sit. Spopondit insuper ut quidquid juvaminis ad spi- possessionum largitionibus amphavit locum. Monuit Hicltardt
IHtcis in co>
ritalis hnjus negotii incrementumoptaret, ipse libenti etiam tam Abbatem qunni ceteros fratres sfppius. ut
ttltcmUtas.
animo iequi penderet. Episcopo nihilominus in Dei ab illo poterent quidquid suorum utilitati expedire
fide pariter et sua contestatus est, ut illi more dul- nossent. utpoteifiuuniam dc hac re secundum velle
cissimi Patrisadvocatus et cultos, .adjutor atque con- provenerat ei et posse.
omnibus esset. Qui integerrima observatione
solator in 21 Interea cernensvigilantissimus Paterquoniam
monitui ejus oliaudiens ultra (]uam credi potuit illum non solum illo in loco, sed etiam per totam provin-
in vita dilexit. Clemeiis igitur Domnus WiUelmus ad ciam illam, nec non per totain Galliam in plebeiis
maxime
,
I JANUARII. 61
I'tr\
maxime scientiam psallemli ac legemli deficere, et
CollslilllU
ijraliii <to-
ijltt
aiinulari Clericis, institiiit .scholas sacri niinisterii,
CAPUT VIII. Gi.A. Itoi)i;LP.
iffint legerc quilius pro Dei amore assiilui instai-eiit fratres hnjus
W imtterc. ftefijrimilo mmmsterio S. Armlplu Sacerdos
officii uhi siquidem prafis largiretur cunctis
(locti,
doctrin.-K beneflcium ad ca-nobia sihi commissa con-
abit Romam. jEgrotat in reilitu.
flueiitihus; nulhisque qui ad hjcc vellet accedere pro-
quam liheris, di- V^mnipotentis etenini Dei givatia in ipso conperante
hiheretur. Qnin potius tara servis
cum egenis uniforme caritatis impenderetur cfjejiit illius fiiina sanctitatis circum adjacentes seu
vitihus
documentum. Plure.s etiam ex ipsis, ex coenobiis, Inuginquas penetrare provincias. Nara PraBsul Me- 5« Arniitiitii
*fi>rle utpote rerum tenaces, accipiebant victmii. Ex qui-
' tensinm Adalbei-o reverenter satis illum evocans, monnsterio
tenucs. hus qnoqne nonnnlli in sanctae cnnversationis mona commisit cidem Sancti Arnnlfi Confessorisregendum Pi''^!'":'""'.
ftoret ejiis chorura devenere hahitum. Cujus deniqne institutio- ac meliorandum. utagerecnnsueverat, monasterium.
iiKtiislria
nis lahornimium optahilem diversis Ecclesiis contulit Snscipiens ergo illnd hrevi tempore reddidit emen-
risaiiiinini'
fructum. Nam prsefatum, utdicere coeperarau.s, locura datnm. Tunc einra devota concepit raerita, ut Apo-
taliterclaustrisatque officiuis regularihus, ceterisque stolorum Priucipis Petri sanctissimi limina visitatu-
lioinain.
honorum copiis adornavit, ut prffi ceteris illius pro- rus adiret. Stahiliens nempe eoenobia sibi cnmraissa tt
vincisB felicibus semper floreat incrementis. idoneis Pr.-Biiositorum seu ceterorum officiorura per-
sonis, ut decreverat, Roniara orandi gr<atia perrexit.
CAPUT VII Visitatisquoque Sanctoriim sepulchris vel oratoriis,
sacris eti.amMissarum per seraet celehratissolemniis
Restaurans templum S. Bennjiii, reperit ejtis
(nam priefatiis Bruno Episcopns Sacerdotium illi im- faetits initea
reliqnias. posuerat) cum Apostolica benedictione consolatus
Sacertlos,
regreditur ad patriam , coepit fehricitans iegrotare.
\Jontigit ergo postmodum, quatenus pars Ecclesise J.amjamque iid coeuobium S. Virginis Christinte per-
beati Mai'lyris Benigni, cui auctore Deo priraitus veniens in lectum ileciibuit. Qui p.aullulura convale-
pater datus fuerat, ruinam corruens daret. Quam cum scens Vercellis devenit , rursusqne ibidem pravius
i'eformare -cuperent artifices ca^meutarii, graviorem periclitari crepit. Tunc quoque, ut idem referre erat
.'Egrotat, Ver-
pars eadem dedit ruinam. Quod cernens vir Deo de- solitus, etetiam bona; memoriifi Gerbaldus alini Pa-
eettis,
votus, intellexit divinitus sihi dari indicium, qnod tris Majoli monachiis, ac priedicti coenobii S. Chri-
totum a fundamentis renovari conveniret temphmi. stinie .Ahhas perhihehat, ilum in ecclesia Sancti j.ace-
liirtesiam summo mentis ingenio coepit ipsius Ecclesiffi
Illieoque ret Eusebii Pi'irsulis per qiiatuor vel quinque hora-
Ptnres tioras
s. Deiiigni
reformandaj mirificum construereapparatum. Quam rum spatia it;i factus est exanimis, ut iiullum omnino
e.eaniniis
rewtUficat. jtteet.
denique cimi coepisset rejedificare positinne mirahili spiramen iu ipso cognosceretur. Sed tamen ignoratur
valde longiore ac latinre qiiam fuerat; ignotus tamen qiiiil tunc divinitatis persenserit. Qiioniam paullulum
erat universis loceUus, qnn pretiosi Martyris membra in se reversus vpce qua poterat lingu;i palpitans li;ec
claudebanturBenigni.quiasolerticnrataliterantiqui- personah.at verba ; Domine .lesu Christe Rex seternaj
tus fuerat reconditus, ut veneraretur
illo fidncialiter
glorise, suscipe rae, si placet, quoniam bnnus es, non
Martyr per aevuni, ubi felici morte occuhuit propter duhito ad te ex hoc corpore transire. Sciendum vero
Deura, sed a quihusdam incautis dicehatur etiam ibi est qnoniam istius mora iegritiidinis, ut eventus rei
non haheri. Cujus iguoratio rei nimium moestificahat subseqiientis demonstrat, non fuit impedimentum
animuni Patris Willelmi. Tali quoque defectu anxio tantum quam gratia spiritalis lucri.
revelatura est visione pulcherrima per ipsuni Dei
Martyrem ipsius honorahile sepulchrum. Erat enim,
nt heatus mnltorum sanctnrum descriptor niiraculo-
CAPUT IX.
rum GregoriusTuronorum Pontifex refert, pergrandis
arca lapidei sarcophagi cnntinens illum. Pro cujus
Rngatu fratrtim, Fritctiiariertse coennljiiiM
incrediditate narr.at idem Sanctus alterura sancti extruit iii Itttlia.
nominis Gregnrium Lingoniensera Episcnpum acrins
quondam fnisse increpatnra. Cnjus namque pnsitin- \_/ccurrentes ei denique illuctres ipsius germaiii
nem lociantiquavetustasocculuit. Nam coram prie- fr.atres, levi evectioue deduxerunt illiim ad sui juris
'''""'''""
cipuo illins monasterii altare pmfundius hahebatur priedia confovendum, ardenter enim desideriihant ;''
.,, .
X lienignc exct-
defossum memoratum sepulcbiaim. Qnod continno
. , 1 ,_ 1
P.etiiinias videre illuin, quoniam coiiipungebat corda eorumdem -^^^^,
S. tienigni requirens invenit, aperiensque contingere meruit divinie absentia pietatis. Convalescente quoipie eo ah
iiwenil. sacratissima egregii Martyris ossa, in cujus enim iegritudine post aliquot dierum sp.attum convenere
celehro qnod in desripta ipsius passione legitur, vul- ad illum quiqiie suoriira ac plures doraiui
nus ferreo illatura vecte apparuit. Qua; omniaintegro vicinorura, et suadere illi cceperiint proraittentes se
nuraero priesentihus honestiorihus tam Episcopis pkira liirgituros, si in iiativa patria coenobitira sibi
quara ceteris diversonira ordinum vel sexuum cum siciit in externa audiverant iUuiii fecisse, iedificare
odoriferis thyraiamatihus ac ps.allentium choris in inciperet. Tiiiic etiani, (ptod potissiinum fuit, duo
Ilonorificeii-
eodem recondidit sarcophago, indeque; paullnlnm ad ipsius germ.ani, vidclicet Godefredus atqiie Nitardus,
tiiis reeomlit. orienteni iUum amovens in pulchenMnio atquc incora- viri spectahiles secretius illum cuin Coinite maxiraae
Templinn re- parahili Incavit tumulo. Dehinc namque Pater vene- partis BurgundiiE WiUelmo, qiii etiani ejusdem pa-
stnnrat. randus aci-iori accensus devotinno reformandse opus tris, de quo sermo est, extiterat affiiiitate iirnpinquus
basiiica; constanter, quemadmodum decreverat, acce- adeiintes spopoiideriint se saecularem relicturos inlli-
lerabat perficere. Quoniam, ut dixiraus, etpra;sto est tiam, ac se suaque oninia in nmnipotentis Dei pectt-
cernere, totius Galli» hasilicis mirahiliorem atque liare doraininni devenire. His aiiditis Dei lailtor illico
propria positione incomparabilera perficere dispo- fiducialiter cccpit tractare dc coniobii, iiiide rogaba-
nebat. ttir, constructione. Qiii pariter cninmiitii consilio et Fntctntt-
vnltintate locnm qiian-entes rei hujiisinodi aptttin riense ea-no-
reperere in riire paterno a Pado (Iist.aiitem flumine l>iiiin in linlia
"i>ilicat,ornat
qnatenin milliario, solitarium, cogiiomento Frtictua-
" "'"'"
rienseni, Ibi namqtte collocari priecepit biisilicam, '
quain prieseiite Arduino Rege cuni aliquihus Episco-
pis sacrari jnssit in honore genttricis Dei Mariie,
Satictique
.
62 VITA S. GUIUELMI ABBAT. DIVION.
Pf.h Saiictiqiie Benigni Martyris, atque omnium Sancto- pus ad actus universos istiusPatris extiterat infestns. Uo ViimlUii-
.lis Episi-oinis
rum. In qua etiam isdem Rex cum sua conjuge et De quo etiam talia narrare solitus Hic ergo crude- :
CWII VCilll :
filiis liuniatus quie.«'it. Ad (|uani uiliilnminus tam a lissimus Leo totus est siue Deo, quia si fuisset Deus mteriuiw
Roniana urbe, quam a diversis ]iartibus plurima con- cum eo, quas illius sunt ainaret pro illn. Affirmaliat tliiiinintiir.
gregavit sanctorum Martyrum corpora. Brevi namque autem po.st raortem et aeternaliter illum esse damna-
in spatin teuiporis coUecta est iliidem numerosa fra- tum. Manifestissime siquidem in multis claruit,
" "
tnmi congrcgatio, Deum tiinfiitiiim, instituta B. Be- quoniam quisquis illum odio hahuit exinde poenas
nedicti Abbatis prcecipui servuntes, qujE isdein Pater luit ; conspectum illius ventum
sicnt vice versa ut ad
Willelmus a S. Majolo Cluniaci didicerat. fuisset statim mirabantur semot ah his, quas inteude-
rant exprimere, alienatos fuisse, amisaque ferocitate
CAPUT X. rei pra^terita;, quidquid id erat, totnm procedehat
ex mansuetudine.
S. Odilonem ad ndi(jioiwm conmiil.
2fl Heinricn siquidem Imperatori de eo suggestum
fnerat. qund illi derogans illumque contemnendum
jVuUofi com- Re.evertens igitur pnst ha?c ah Italia, oinui studio
adjudicans, Arduini quoque partj, qui sihi Itflliae
itir aU reli- satagebat e diversis partibiis terrarum cnlligere viros
regnuni prfpripueiMt, faveret, illumque pro posse
ffionem con- servitnti Christi idoueos, suadendo eis vitee caelestis
defensitaret. Ex hoc quippe vii'o Dei quamvis ahs re .5. Ileiiricii
verlcrc.
gloriam, pariterque comminans inferorum supplicia. iratus fuerat. Ille viro ut comperit, ad iUum per-
liiipcriit. III-
Tantaiu enim ei Dominus cum ceteris virtntihus vir- gens, rei veritatem sese purgando pandit, atque s!
tuteni saUitaris verhi concessit, ut qnibusqiie doctri- illius detersit. In tantum etiam
quid erat odii a corde
nain illius summain conferret fidei
suscipientibus
isdem Imperator postmodum illum ililexit, tit illi
firmitatem, honarumque virtutum augmcntum, ac vi- dona largiretur plurima, et quidquid ab eodem vellet
tiorumemendationem. Omuihns euiin sicuti expedire fieri continuo impetraret.
noverat sive leniter, seu asperrime, charitative
30 Pari namqne ratione RotbertoFrancorumRegi
tamen hiijusmodi exliibebat. de ipso inrlicatum fuerat. qnod Brunnni praedicto
a. Odiloticm 26 Contigit ergo illiim aliquando cum viro per om- Lingonum Episcopo qui Regi minus adquiescebat,
,
iid religioitau nia desiderabili, Domno scilicet Odilone, adliuc illo in
talia snaderet, quaa regali juri nimium resisterent.
coilvcrtU. canonicali habitu degente, de vera animarum salute
Ille vero simul et Regina conjux illius propter hoc
Itot/crtitiii
lliitlia' Hciietii
hahuisse colloquium. Intelligens vero illuin niti ad illi irati comminati sunt aliquotiens couiobiis ejus
sitii inittiiii,
sanctitatis culniina , ccepit illi attentiiis suadere, ut damnum inferre maximum. Adiens ergo inti-epidus conciliat.
quod potissimum fore creditiir quantocyus explere amborum prffisentiam ita illnrum divini verhi virtute
satageret. Negotiis videlicet saecuh istius ahjectis,
iram cnmpescuit, ut etiam summam dignitatis gra-
Cliristum Jesuni seqni liceret expeditius. Compun- tiam apud illns obtineret.
ctus vir clarus liheuter se facturum promisit
31 Nam cum illorum filius, qui pro juventutis
illico
quod Pater snaserat Willelmus. Nam post paullulum elegantia ac liberalitate Hugo Magnus cognominaha-
ad ciEiiohium nominatissimum honorifice deveniens tur, jam in Regem iinctus ohiisset, acParens uterque
Clnniacum, ibique a S. Majolo est devote susceptus, pro inorte ipsius pene usque in suimet necem cordis
atque in habitu sancta; conversationis nionachus ex dolnre et luctu afliigerentur tunc accessit ad eos
;
more sacratus Cujus etiam couversatio in tantiim
est. spiritalismedicus, et ait Non infelices eniin vos pu-
:
extititcaraDeo, etdulcis Deiim diligentibiis, ut isdem taredehefis. quodt.alem amisistis. Quin potius felices
Sanctissimns Majnlus sihi commisso gregi allegaus valde, qiiia taleni habere meruistis. Ego, inquiens Eitin ct li.lv-
illum in vita, qnalit«r post ipsiusohitum haherentPa- ex ullo hominum gradu non tam paucissiinos salvos 7'ciii iii ftiiierc
COItSOtd'
treni atque Pastorem. Quod ita manifestissime et fntiiros a?stimo, sicut de Regum. Qui cum attoniti
tilii
tlir.
ntiliterfiericnntigit.Qiianienimpra;maximainexinde responderent. Quid hoc dicisPater?Respondit Non :
duin advivereut dilcctlnnem inter se liabnere dnm aiidistis, inquit, sacer Canon qiinmodo refert, vix
alter eorumdem .alterum sibi utcunvpie prfeferens, tres de trigiuta Regihus bonos extitisse? Idcirco
exprimi non valet. cessate, quffiso, hunc juvenem flere mortuiim, sed po-
tins congratulamini ei, siciiti reqiiiei datiim eta malis
CAPUT XI. liberatiim. His dictis ita consolans illos placahiles
Qiiiilein ei ailfersoittes mak pereunt. S. Ilen- fecit, ut viderentur hahere quod plangerent, et Deum
ricuin Imp. et Robertum Galliw Regem sihi dicerent visitasse illos per sanctum viruni.
iratos conciliat.
CAPUT XH.
\^uornniilam etenim nomina aliquando interpreta- Diliiiitnr a suininis Ponlilicibiis. Juaiinein XX
hatur sive ad profectiiin sive ad detrimentiim ipso- libere ttwitet.
S.Apriiiioiiil- runi. Cum igitiir post mortein Bertoaldi TuUensis
pcrsc-
clios Pontificis, quiei monasterinm S. Apri Confessoris Jr raiterea Pontificihus Roraanis Pater Willelraus, Stiiitiiiis Poii-
(luititrEriiiiin.
commiserat, eidem Episcopatui quidam Ermanniis qui suo tempore prajfiiere, in tanta veneratioiie ac tificiblls co-
niis Episc.
Praesul datus fuisset, ita coepit exosos hiijus Patris reverentia est hahitiis, ut qiiidqiiid illis siiggessisset
Tlttteiisis.
haberemonachoscum suainstitutione, ut etiamhone- sive per se, sive per aliquam legatioiiein lihentissirne
stissimiim fratreni, Widricum nomine, qiii pnst illum iinplere studehant. Nani et Joaniiem Papain spirifua-
ejusdem loci pater devotus extitit, cui tunc cetero- liadona per orhem inaxime Italiciim, aiiri vel argeiiti
rum cura imminehat, haculo verheraturus euiii im- pretio distracta minus curantem tali invectiniie ino-
pegerit. Quod Patri relatiini fiiisset, ad nnmen
diiin nere studiiitper epistolamheec continentem Parcite, :
Moiict .lotiii-
illius Secunduin suiiin noinen, inquiens,
alludensait : quiBso, parcite, qiii dicimini sal terne, et lux niiindi. itcio XX l'a-
facit Episcopus iste. Nain lingiia harhara Ermaii, in hominihus jani seinel Christiim fiiisse ven-
Siifficiat paiiule siun<-
uia.
nostra Horao errans dicitur. Ac deiiide Si enim : ditum pro commnni salute universorum. Jain enini
Christi pastor fuisset, illius oviculas miuime lacera- refuga; veri luraiuis, solo nomiiie Pastores, ovile
ret. Sinite illum, veriis Pastor novit, et ipse qiue sua Christi, iniomeiubra illins, videte post vos qno eunt.
Percfjfc inori- sunt colliget. Non miilto post deniqne pergens in lon- Sijuxtafnntemtepet rivus, in Innginquumfoetere nulli
ginquuin sjEcularia exacturus negotia crudeliter ohiit dubiumest. Idcirco cura quihusdani venditiir ad siium
peregrina potitus sepnltura. interitiim. Volo vos pastores ac Pontifices omnes in
28 Siinili invidia qiioque Leo Vercelleusis Episco- commiiiie judicis securim gestantis, apnd januam
assisteutis
I JANUARII. (13
l'i>itf/fc.v ttntt assistentis memores. Quam epistolam Papa libenter Lambertofiue insedc illiussubrogatophicuitut eadem Prii
iijfcmUtur. amiiloctens grates ac bcnpclictiones tanto Patri retu- basilica Poutificali cx more benedictione sacrarctur. C,l..\. Rni'Ll.r.
.S. Itcniijni ba-
lit. Deumque in illo gloiiflcavit. Sed etillud deiiiqne Tuuc denique ad votum ipsins Patres convenere die
silira solein-
in eoileiu Patre fuit valde memorabile, quod multi designato, o diversis provinciis, non solum Episcopi, niter (ktlifii-
tnm etiam nobiles venenatis infecti verbis maloruni, verum quonimcumtiue ordinum promiscuae
etiani tni:
dnm adversus illum contumeliarum verlia ilicenda plebis innumera nmltitudo. Erat enim autumuus dies
concppissent, sen jurpia ultionis vice referenda, vice tertius Kalendarum Novembriiim, ante videlicet na-
si quis illum diluxit, mercedeni a Cliristo percepit tale ipsius Martyris, qui omnia rite ac soleniniter,
illius auctorem sanctitatis. Fertilem igitur gratiam ut condecens erat, explentes petierunt qni adcrant
' forle,
ae dona uberrima a Iionorum omniiim largitorePater Episcopi, ac '
quinque Religiosi Patrem Willelmnm, (jiii-
isteprnincriiisse evidentissime passira claruit. ut in die tantaj consecrationis tam ipsis quam uni-
versai plebi inter sacra Missarum solenmia divini
CAPUT Xlll. eleemosynam impenderet verbi. Ipse vero, ut erat
bonis omnil)us obsequens, agere non distulit, sed
Plura (jubcnial monastcria. Siios eyrcgie in mente pia, corde contrito, vultu alacri, spiritu Sancto
spiritualibus insliluit. Ejus concio
plenus in ha3c verbacum lacrymis erupit Convenistis :
iinkdicatione
fratres et sorores, grex pretio Christi sanguinis re-
ceclcsiw.
Oed nos lectoris tnedium caventes plurima silentio dcmptus ; cunvenistis, inquam, ad nuptias ipsius
Prarctt titn- tegimus. Erant namque tam monasteria, quam c<e- sponsje, matrisque vestrre c;elestis ac sempiternfe
ttitsteriis 40 nobia atque cellula' monachoriim circiter quadra- Ecclesia), quai idcirco universalis dicitur quoniam
titonacliis
ginta, quse illius patrocinio tiite cunctorum bonorum nun solum quod in umnes mundi terraJnos dilatatur,
1-2110.
aflluebant copiis; Fratres vero in ipsis degentes pro- sed etiam pro eo quod nulla immanitas crirainum
culdubio plns mille dncenti. Qiiibus inerat fldes inte- illius snperat, si tantum fides adsit, dona misericoi'-
gerrima, ut quamdiu id devote exercerent, quod ab diarum. Quiti scilicet Pati'iarcharum niysticis praesi-
eodem Patre didicerant, nil nnindi bujus formidare gnata figuris, Prophetarum ostensa prajsagiis, Apo-
debere, ant riijuspiam sufe ntilit.atis rei indigeiitiam stolorumauctoritatencIaboreconstructa,etMartyruni
pati. Id ipsum enim suis sfepissime incnlcabat a Deo sanguine consecrata. Inqua abluti ac renovati acnlpa
sperare et credere. qnod etiam plurimis probavere veterispiaculipersalutarisundambaptismatis, sicque
experimentis. Nam aliqnaiido pcr diversa terrarum induimini prima stola Angelicse beatitudinis, quara
Itt ftdc ejtts euntes itinera duniex eventiis facieperturbaripotuis- amisistis in transgressione parentis primi incolje
jtrccaittes ex- sent, dicere erant soliti Domiiie in flde Patris Wil-
: paradisi. Deinde vero editis carnem ac potatis san-
ittitlittitlitr.
lelmi fac nobis sicut vis. Nec ulbis illoriim uuquam guinem illius omnipotentis agni, qui vos prte ceteris
hoc dicens ope caruit. mnndicreaturis fornians etrediniens invicta benigni-
34 Instituit quoque sinipliciorilnis, vel idiotis, e tate elegit ad sui at(iue Patris regnum, sanctiquc
SKCuIo ad se confiigientibusfratribusorandi formam, Spiritus gioriam possidendam, ad quam dilectissimi
quinque inodulismystice constantem, ntvidelicetquot tendere vos invito, moneo, obsecro per charitatis
Deus offenditur, totidem
sensibiis liumani corporis ignera, et hurailitatis, atque eastitatis continuam
vocum clausulis ad misericordiam rogaretur. Erat custodiam. Exaudire, inquit, contigisset mihi ex
Httdcs iloect autem hnjusraodi Domine, Jesu, Rex pie, Rex cle-
: vestriE unanimitatis devotione hujus sanctificationis
ornrc. mens, pie Deus. Sulijiingebatur vern singulis Mise- concursns. Sed qnia nimius mcei'or nientem deprimit
rere. Snpputabatur namqne taliter, iit si verbi gratia ex signis satame quaj evidentissirae apparent iii popnlo
in deceranovennalibus articulorum juncturis ter et Dei:Non, inquiens,despicietisquibusestadhuc mens
quinquies itentidem revolvendo devote diceretur, sanior, qune scissurse et detruncationes vestinm rabi-
psalterii tota series mutuata persolveretur. Unde dissim^e? qua3 attonsurse percervices virorura? quam
etiam pro psalterio apud illos habelratur, ut Pater turpis in barba chirii^ilatiu maxilhirum? quara nuga-
docuit, et cngnomiuabatur. cissima pene universorum et insanissima actitatio?
Mortifieatio 35 Mortificatio neinpe carnis, et abjectio corporis, Quam lasciva ad omnes pene sermonesore terricrei)u
titoitncltoruiii
ac vilitas vestium, ciboriimque extremitas vel parsi- juraraenta? Ista etenim universa recentia et nuper
cjtis.
monia, in suorum universis ac si naturaliter vigiiit. crassata, non ex religiusitate Christianitatis proces-
Ipsius etenim sermonis salitudo aqualifer cunctis ex diabolicie superslitiusitatis rabie
sere, quin imtius
prout videbatur in gratia erat condita. Pietatis quidera emersere. Exlude quoque pullulat radix omnium
et misericordiai expleri nequit qiiantum operis dabat. malorura superbia, cetcrurunique vitiurum fcimenta.
Mttsicm erat Cum superna^ dulcedinis nectare, artiflcialis etiam Atque vos ipsi judicate, si non ipsius faniuli estis,
jtcritas. musicaj perdoctus ac comptus dogmate, quidquid iii cujus insignia ot stigmata in vobismetipsis geritis.
psallendo chorus suorum psallebatur die ac nocte Nam et me jiudet dicere dum pcenitet reticere , quo-
tam quam in responsoriis vel hymnis,
in antiplionis, niam expectatisdulcedinem verbi, et ego propino vobis
corrigendo et emendando ad tantam direxitrectitudi- generaUteraraaritudinemredargutiunis.Moneoetiara
Catituin eor- nera, ut niillis decentius ac rectius psallere coiitingat illura si quis est in tuta hac plebe qui vel quiiniue so-
riijiljjrtliital.
in tota Ecclesia Roinana. Psahnorum nihikiminus Iidus,seu quippiani ad hujus sancti Martyris ubtulit
concent.ura dulcissimo ultra omiies distinguens deco- re<Edificandam muneris ecclesiani, quam prce ocuHs
ravit melodimate. habetis, coram cunctis referat. Duni ergo non inve-
nireturquispiamaliquidcontulisse; rursus Videte
CAPUT XIV. ait,
fratres araantissimi, inter quas spinas atque incendia
S. lienlyni ecclesia deiUcatiir. Concionatiir pessimorum ha^c aula omnipotentis Dei per fidera sui
Guilklmus. testis Kenigni, ad quani elegantia excrevit ipso coo-
perante fastigia. Volo vos, placet, assidue esse
10 iiionnslc-
rrafibco vcl
E rant igitur, ut diximiis. snb cjusdem pntrocinio
tim maxima quam minoraperpluramonasteria atque
memores quam velux unicuique sitmtindana?
ambitionis depositio.
si
Propter qnod obsecro
cur(e et
cum
fxtructa vcl
ccenobia. qufio Yidelicet ipse omnia ant a fundamentis nostri auctoris adjutorio resistite vitiis, et raaligno
rcstnurata.
innovavit, velampliandohoue.stavit. Namsancti Mar- diaboIo;virtutesquoquepriccIarasassumite et colite,
tyris Benigni. ut dieere occepimus, cui Deo auctore benignissimo Deo conditori ac redemptori vestro in
primitus Pastor allegatus fuerat, 1)asilicam incom- cunctis obaudite, qiii vos per fidera et orationes ac
parabili upere pene explotam jam Brunonedefuncto, raerita omnium fidelium suopum dignos faciat intro-
ducendi
64 VITA S. GUILIELMI ABBAT. DIVION.
Peh ducenili cum eis in sempiteniae gloriie regnum, per amare fingebas. Quin potius exercere te cupio qua;
tlLA. ItODLLP. Jesum Cln-istum dilectum flliuni sunm. Dunique ille proraiseras. Ipsius namque imperio m.axima jam ex
itaperorasset.acresponsunuibonuiibnsfuisset.Anien; parte eventorum atque prodigiorum, qua; circa et
infra incarnati Salv.ttcu-is annum contigere millesi-
qui singultus! quanta; lacryma;! qui gemitns per
totam agebaiitur ecclesiam, exprimi non valet. Omni- mum descripseram. Quse etiam causa ad priesens
busque rite perfectis cum gaudio quique rediere ad opus me compulit inflecterearticulum. Idcirco omnes
pariter oro ne propter hoc prfejudicium de me flat.
propria.
MtiUa iteln- 37 Ex illo etenim die in eadem basilica prjecipue
ccps facta ad ad tumulum gloriosi Martyris facta: sunt multimodffi CAPUT XVI.
.leptilclinim
curationes diversarnm infirmitatum, qua; etiam ob
5. Bcnigtii Vene(o7'nm in cuni, awor. Pie moriliir Fiscani
muUiplicitatem scribi necpiennt. Sed etsi quis cura
miraciila- in Normannia.
fide plena sibi deposcens quffique utilia proculduljio
adipiscitur si talis sit ut promercatui- Sanctorum
meritis et orationibus.
,
Beeatitudo igitur eximii PatrisWillelmi jam adtan-
tam excreverat excellentiam ut cunctas Latii ac
,
Galliarum provincias ipsius amor ac veneratio pene-
CAPUT XV. traret. Nam Reges ut patrem, Pontifices ut magi-
strum, Abbates et monachi ut Archangelum, omnes
Guilielmi miracida.
in commune ut Dei amicnm, suaeque pra!Ceptorem
salutis habebant. Quis enim unquam alius prseter Dilioclmtitr
S. Giiitiehni
iiiiractila.
N ec pra'tereun(lum nobis videturquod duni Patris
Willelmi alloquio multi fuerint in mente recreati,
g,,,^ Veneticorum gentem in tam araica familiaritate Vciictis Gni-
habuit? Exaggerative secundum Apostolum loquimur
lieliiius.
II
Gal,il. i. 15.
plures etiam in corpore tactu ejusdera redintegrati, quoniam si fieri posset oculos snos eruissent, et dedis-
oratione refocillati, visitatione confortati, ac bene- seirt ei. Si quidem Ui'srrs Patriarcha
'
illoiarm, ipsius * id e.il, Gra-
dictione flrmati. Et quamvis nunc minus audiatur sanctiPatrisdecrevitefficimonachus. Sedqiria ipsedi- clcnsis, iilius
quod olini Christi sequacibus usui fuit, suscitare spendium illius gentis, quod foi-et pro tanti absentia li. Pdci Ur-
scoli, (Ic cjiin
moi-tuinn, pauca tamen de plurilms, ut testati suraus, viri coirsiderans, in suo proposito pei'nraner'e srrasit.
XI Jaiiiin.
qua- Dorainus per istura opei'atus estdicemus. Rever- Quod etiain de multis similis rei gi'atia cognitum
tenti namque illi quondam a caMiobio Sancti Viven- habetrrr fecisse.
tii Confessoris, cumjam adpropinquaret S. Benigni 42 Janr ver'0 in Dei opere magis adsiduus quani
monasterio, obviam liabuit promiscui vulgi turbam frequens cum esset in Italia suuin biennio prsesto-
plangentera ac repedantem a spectaculo cujusdam lans a sseculo excessum, sed r'erura opportunitatibus
miserrimi, ex ejusdem servorum faniilia
videlicet exinde evocatus, Beger-rime tamen ad Gallias remea-
S. Benigni, quera raagistratus crimine convictum, vit. Cumque i'evisendi caritate cunctos Gorzense
morteque suspensionispatibuli adjudicatum delibera- usque monasteriunj a se olim cum ceteris ad regulare
verat. Quod audiens misericors miliariodistans a loco specimen refor*matum devenisset, qufe superer-ant
dimisso eciuo illuc quantocjus occurrens Iioc tantum invisere curavit. Delrinc ad prwnorainatnm venit Fi- .Egrolal.
dicebat Jesu, Jesu, c^ui pe]iercisti latroui in Cruce,
: scannura. Post aliqnut vero dierum acribirs
miserere; jussitque suis velocius infelicem illum, coepitdoloribusafliigi. Jamquippeimniinentesolemni-
quem cernebant e trabe pendere, jam rigentem de- tate Nativitatis Dominicae prienoscens suae a Christo Prx.icit olii'
ponere. Iste vero toto prostratus corpore orationi vocationisdiem, convocatis ad se fratribus deliberarrs tits diein.
incubuit. At illi solventes Inra guttiir illius arctantia cor'ani eis provide ac sapienter de cunctis qua; ipsius
Siispciimn ad exanimis in terrarn cecidit. Ad quem accedens vir innitebantur patrocinio quicl vel qualiter agendum
,
vitaia rcvo-
pius, ait Surge, inquit, Dominus imperat. Ipse vero
: seu or-dinandurn foret, sicque iiniversis prajsentibus
aperiens oculos erexit se admirans valde silii super- sua benedictione firmatis ac Deo
siinul et absentibirs
esse. Qiii ciim viro Dei egrediens exultantibus cuu- commissis, expetiit
sibi dar'i salntare ac viviflcum .Stimit viali-
ctis ad monasteriura plnres postea vixit annos. commeatum. Expletisque solemnibus totis octo die- ciiin.
Multos nempe ab hujusmodi patibuli suspendio ac rum omnino loquens oculos tantum ad Deum eri-
nil
nece per diversas provincias tam interventu, quam gens, illisoliintendeiis, iUum solum menterespiciens;
redemptionis pretio liheravit. jamque adspiciebat felix anima, subito ad illum itura
Milis in cxa- 39 Nam et tribus monasteriorum utilitatibus Prai- de vasculo cariris, in sua gloria Deuin Majestatis.
cliotic redi- positis illud sa'pius inculcabat, ut in exactione sibi 43 Anno igitur ejusdem Nativitatis Dominicre Moritltr l Ja-
tttuin.
commissorum forent providi, ne forte nimis tenues MXXXI, Indictione xiv, a nativitate quoqiie ipsius ntiarii an.
procensusredituaffligerentur. Diceb:itenim semagis patris ac Dei cultoris LXX, et ab adventu illius ad 1031.
velle largiri egenti, quam
exigere quidpiam ab indi- Gallias de Italia XLI, regnante Com'ado Iraper'atoi'a,
gente. Itinera quoque ejus per civitates et vicos seu in Fr-ancia irihiloruinus Roberto Rege, die Dornicicffi
quorsum haberet, ingens pauperumatqueinfirmorum Cir'curncisiorris verrerabili, atque ejusdenr nativitatis
turba prseoccupaveret. At ipse liberalis et largus octavo, VI feria maue clura aurora supervenientis
beneflciorum erat universorum impensor. Desidera- diei pelleret tenebi'as, raundo transivit a sancto
e
batur enim ab omni hominura orcline vel sexu ipsius istiusDei ainici corpore anima
felix et lieata, lucerna
praesentia sicuti unius e Patriarchis aut Apostolis videlicet orbis ad serapiternam ac deificam Incern.
Domiui. suis lugentibus, sed Angelis la^tantibus, cum quibus
Qiwsdum in 40 Aliquanti etiam referebant illum sibi per visum laudans ac raagniflcans benedicit Deum, in quo vivit
sotnnis cisap- insoninis apparuisse, seque quidquidjustesubsistit. Sepulturnnaruqueest sacrum
cle pravis actibusredar- ^ciiclilnr.
pareiis, mo-
guisse, vel de coramuni animarum
monuisse illos illius corpus horrorifice in gremio ejusdeirr Sanctaj
nct.
salute.Testorego, inquani.ipsius ac virtutuni matrern Trirritatis ecclesiri; irr conspectu euntirrm ac r'edeuii-
charitatem, qnoniam quomlam nicoruru cirlpis facino- tiuni fratr'ura, ut ciuotidie siqnidera pra' ociilis iinita-
Auctari apjia-
TCt, eutnqite
rum oflTsnsus, et sensi illum ad horam amaricatum, bilem Iiaber'ent p:iti'era, quenr ad ajternaru justitiie
monet; secessi iu aliud coenobium ipsius ditioni rninime sub- mercedem habrrer-e institutorem : ipsiusque meritis
Qtii ejus jussu diturrr. Dumque illic degerem adstetisse rnihi una et precibus valeant percipere aiternas vita; regiium
liistoriam noctevisus est aspectu placido.ac manu injectacaput et gloriam cum Sanctis oninibus doirante Domino Jesu
scribit.
mihi demulcens aiebat Rogo ex rae discas si non te
: Christo Salvatore.
DE
65
CinCAAN.ClIR.
AN MXI.III.
DE SArVCTO CLARO
I JAN.
MONACHO SALIGHENSTADIENSI.
5. Cliiri Sttli- ujus saricti viri nomen extai Martyrologiif; stadt Moguntinensis dioecesis, nostri ordinis, vir Prophciia-
ghcustadicii' mflnastiris iiiscriphim ,
{iit vidcYC cst apnd Hti- doctusetreliginsissimie conversationis : qui in eodem donodaniii
sis
fjiis.
tiomcH in
MarhirolO'
H:
cst nh
qotiem Mcnaraum Arnoldum Wion,
nti et Pliilippi
illis
,
Fcrrarii
Abbalem appeUavi, quem Trithemius Sdlum
catalotio.
aliosque),
Sed mirum
loco pro Dei
tioni
amore inclusus orationi et contemj)]a-
vacans die ac nocte spiritum proplietiai conse-
cutus asseritur. Cujus festus dies agitnr Kalendis
'"^'"'""'-
mnmclnan vocat qui in chronicis monasterii Hirsnu-
;
Januarii. Hax Trithemius. Non legitur quidem de eo
giensis ita scribit : o/ficinm uUum in Saligenstadiensi inonaslerio, celeber-
2 Floruit circa aiinum Christi mlxiii, Clarus rima tainen est ejus sanctitatis memoria. Qnolocoejns
monachus Sanctorum Marcellini et Petri in Selgen- conditx sint reliquix ignoratur.
An. Cnn.
UXI.1X.
DE S. ODILONE
I JAN.
ABBATE CLUNIACENSI.
S. Odiloiiis
cclebria mc- Hic est ille eeleberrimus Odilo, cujus honorifi-
eentissiine meinineruiit (luotquot Eceicsinsticos VITA
vioria. Annaies scribnnt.
manuni Kalcndis Januarii Apud Silviniacum
S. Odilonis Abbatis Cluniaeensis, quiprimus com-
De eo Martyrologium Rn-
:
S. ODILONIS
memorationem omnium fidelium defunctorum prima AUCTORE LOTSALDO MONACHO.
die post festum oranium Sanctorum in suis mona-
steriis fieri prEecepit : quem rituni posteauniversalis
PROLOGUS AUCTORIS.
Ecclesia recipiens comprobavit. Eadem fere Constan-
Hugo Mennrdus,
nliique. At Mauro-
tinns Ghinius,
lycns, Wion, PhUippus Ferrarius; Bcllini
Arnoldns
Re .evereiido Patri Steiihano, secunrtum siii nominis
interiiretationem Pontiflcali frloria sublimato, ulti-
editio Parisiensis, aiiique complures, xxxi Dcccmb.
mus servurum Dei servus, nominetantum monaclius,
ejus obitum referunt, quibus favct S. Petrus Damianus,
Lotsaldus, quidiiuid in utraque vita jocundius.
qui mortuum tradit anno 1 048, ultima scHicet ejus anni
2 Antiquorum Pliilosopliorum studia soriptis et ^"' '''>"' *"'-
mcte, nisi antiquo more GaUico unnum a Paschate or- <''»''"""•< '''-
monumentis extulerunt priorum suorum laudes et
Coliltir Clu- diatur. Cluniacenses 2 Januarii eum colunt quo die : bflnlnr
7iiuci 2 Ja-
raemorias, talibus indiciis sperantes se facere im-
eum refcrt idem Maurohjcus, Galciinius, Usuardi edi-
niiar- moi-tales,quos noverant fuisse niortales. Deinde
tio Pari&iensis anni 1536, et Coloniensis anni 1490,
gradu saeculorum regula Ecclesiastica tanto dicen-
Molanus quoquc 2 Januarii hiec habet : Apud Silvi-
doi'um mateiia sublimior, quanto spei certioris di-
niacum S. Odilonis Abbatis, cujus festivitas, cum in
rectior,sanctorum virorum prajclara describit opera;
Kalendis habeatur, hic tamen plenius recolitur.
ut succedentes et futuri habeant semper, quorum
Eadem Martyroloijium Germanicum et alii. Odo a qui-
seqnantur exempla, tutumque ad illum referatur a
busdam appeUatur, ab aliis Odilus.
quu datur virtus et prudentia a quo etiam deriva-
:
Diiplcx cjus 2 Ex duabus ejiis vitis, quas liic dabimus, prior est
tur furtitudn atque sapientia.
vila . printa a a Lotsaldo Monaclio eonscripta, nuam muUis hcis mu-
3 .4d horum formam ego quantilluscuraque ho- AliclorS.Oili-
Lotsaldo scri' tilam exhibuit nobis codex ms. monasterii S. Maximini,
pla, seciinda muncio, nutritus magni Odilonis magisterio, infor- lonis itisa'1111-
et BibUolheca Cluniacensis, in qua plura de S. Odilone llis.
tt S. Petro Da- mafusque beneficiu; quemadmndum Hierunymus de
commemorantur ; referturque ejusdem Lotsaldi [qui ibi
Blffisilla et Nepotiano, epitaphium quoddam volui de
Jotsaldus appeUatnr) de mortc Odilonis planctus, altera
morte virtutibusijue ejus inscribere; et veluti flores
a B. Petro Damiano non multo post S. Odilonis mor-
ad sepulchrum ejus spargere, quse introeuntibus prffi-
lem, rogatu S. Hugonis ejus successoris scripta.
stent aliquid suavitatis et gratiae, redoleantque se-
Translntio 3 Sid)jicii'mus de ejus translatione sive elevatione,
S. Odiloniii
cundum sui speciem (luantulocumque odore. In hoc
qux eadem Bibliotheca CUiniacensis ex Chartulario Sil-
21 Jmiii. vero devotiouem animi mei oflero, et altitira descri-
viniacensi et Carolus Suiiscijns lih. 12 Annal. Ecclcs.
bere volentibus matei'iam pr»sto; non occasionem
Aurelian. exhihent. Eam clevativnem scribit Huyo
agendi id melius subripiu.
Menurdus xxi Junii cclebrari. Ejus mcminit ct Clau-
4 Quod upus tibi sancte Praesul ideo mittere dis- siqilimms m-
dius Robertus in eutaluijo Archiepiscoporuni Bituricen-
nepotem ipsius, et per illum ad Sa-
posui, quia te imS.Oillln-
sium, eum de B. Rogerio Forti agit, dc quo vos "'*
cerdotii gloriam accersituni novi, confidensque tuo
I Martii.
placerejudicio, quidquid inlaudibusejus descripserit
Meminit S. Odilonis Vincenti^is Barralis Salerna
cultus vel incultus sermo.
in Chruitologia Lerinensi, ostcnditque, ex quibusdam
Ac'is, eum monasterio Lerinensi prxfuisse.
Est Silviniacum, ubimortuus est S. Odilu, insignis
Priorutus ordinis .Cluniacensis in Borbonia provincia,
vulgo Sauviguy en Bourbonnois.
18 CAPUT
1
()<5 VITA S. ODILONIS ABB. CLUNIAC.
tudo juvenis ad ea pcrficienda, quse ceperat, prae-
LOTSALDIM.
CAPUT I.
paratur.
Fil Clitniaci
5. Odilonis palria, parentes, soror. 1 Non multis itaque interjectis spatiis, novus mi-
monuchus.
les tamquam Benediotus Romuleas, deserit et iste
Berahhis S. Arvernorum no- Brivatenses seu Anicienses arces despicit patrlas
J_ixtitit pater ejus inter Proceres :
OdHonispa' bilissimus, vir in arrais strenuus, possessionibus et opes, propinquos et fratres : et quasi antiquus Abra-
ter.
(livitiis loouplptissimus, in cousilio providus, et omni ham de HurChaldaeorum egrediens, Cluniacmn quasi
morum lionestate suo tempore nulli secumlus. Qui quemdam terrai repromissionis requirit introitiim :
etiam privilegio auctoritatis et gratiaj, Major Beral- et veteri iterum deposita sarcina monachicum suscepit
ilus vocabatur, ab oumibus fidei virtute ita prKci- iudumentum.
puus, ut quod aliis difficile sacramentis, hoc iste 12 Jesii bone, quam jucundiim erat tunc videre
inviolatum custodiret simplicibus verbis. Longe se ovem mundano vellere detonSam de lavacro bapti-
habebat aliter actus ejus et habitus, quam modo vi- sniatis iterum ascendeutem, cum gemellis foetibus
deripossit, in quovis Principe, quilibet actionis procedentem, nihilseciim sterile
dilectionis iitriusqiie
modus. portantem, niliilque vanum meditantem. Jain sum- Humilia vtu-
nia ahwriter
6 Fuit illi uxor Girberga nomine, non degener pto habitu videres nostram ovem inter alias priniom
obit.
natalibusetmoribus.quajquantsecontinentiiB.quantiE opere, extremam ordine, viriditatis seteruEe pascua
castitatis, etcujus esset voluntatis sub marito, post requirere; lucernarum ministeria concinnare;infan-
mortem ejus omnibus Nani relicta pa-
fuit iu aperto.
tum ciistodiendorumexcubiasobservare; pavimenta
Girbcrga
magnis fundi pos-
tria, relictispropinquis et filiis, et
verrere; et qiiaeque vilia officia humiliter peragere.
maler, post
rdigiosa. sessionibus atque divitiis, tamquam alia Paula secuta
est Christum et apud monasterium S. Joaimis Au-
:
CAPUT 111.
gustuduni positum Sanctimonialium suscepit locum AMms creatur.
et religionis habitum. Quam laudabile ibi duraverit
propositum, quamque dulcis et utilis omiiibus ibi l^ed non diu latuit margarita : non diii potuit oc-
deinceps ejus vita fuerit, et (luani glorioso exitu cultari in priv;ito loco fortis athleta. Evolutis post
finierit vitam, paucas quaj superant cum gemitu nar- lisec fere qiiatuor annis S. Majolus, post multos pro
rare atidivi. Christo desndatos labores, de tenebris Jigypti egre-
7 Fuerunt denique istis alii filii potentes et nobi- ditur, transitoqiie maris periculo Jerusalem ingre-
les, et insuo ordine quantum ad mundanam gloriam ditur; atque in seterna pace a Christo collocatiir.
nulli inferiores. Qujedam etiam non pra^tereunda Instanteveromortis articulo Dominuin Odilonem sibi Fit,ibl/u,^
blisniodis so- soror nomine Blismodis Abbatissa, quae in sancta """'""
successorem elegit, atqiie proprias oves Domino et
ror, Abatissa.
virginitate nocte et die serviens prope centenarium sibi reliquit. Qui reluctans, et ult^'a qiiam credi possit
explevit annorum numerum. His itaque breviter invitus, commiini omninm voto, commimi omniiiin
descriptis ad illum, quem celebriter commendat no- sententia ad injunctum ofRciiim ordinatiir, et tain-
bilitas mentis et celsitudo generis, styhmi vertamus. quara alfer Moyses Dei popiilo prieficitur. Quid agis
Deo dilecfa aniraa? Quid reliictaris? Quid adhuc vis
CAPUT IL stare post parietem.et respicere per oanceilos?Egre-
dere jam ad diffiisam luceni egredere loquitur tibi
: :
Fft Clcricus, deiu Monachus.
sponsiis tamquam ad spousam in Canticis oantioo-
H \c itaque vir Beatissimus Odilo tanto nobilitatis
schemate procreatus, inter ipsa primordia tamquam
ruin : Siirije, properit nnticn
Videlicet aperte diceiis :
men,formosamea, etveiii.
Surge de stratu quietis. in
Caiit. i. 10.
quo tuimet soliiis curaui agere quieris propera, et :
Oililo Cle-
alter Isaac, sive Samuel Christo conseoratus, et Bri-
veni ad impendendam etiam proximis curam salutis,
fil
riciis. vate apud S. Julianum gloriosum Martyrem clericali
per studium sedulte prasdicationis. O-itenile milii fn-
forte donatus est. Delectabatur in ipsa pueritia hu-
ciem tttam ; soiiet vox ttta in atiribtts meis. Vo.i: eiilin ^ '
Ejiia iiiieritia. militate, castitate, innocentia, et puritate ; et prout
tua ihtlcis, et fiicies ttta ilecora.
astas admittebat misericordije operibus insistebat.
Superabatcoa>taneos sapientia et moribus, ita ut jam
CAPUT IV.
non puer, sed senex maturitate non tempore, ab
omnibus putaretnr. Statiira ejus externaque compositio.
9 Decursis itaque puerilibus annis, ubi fobin- jn-
ventutis succedere coepit, tacitus seciim delilierat, ut I^uscepto itaque regiminis oflioio magis magisque Polletaiictori-
'"'''
r/s ijrntitedi- ./Egyptias ollas desereret, et per media nuindi discri- sanctorum coiifiriiiabatur exemplo, et in omnibus
viim: mina terras reprnmissionis intraret. Jesu boiie quam ca^Iesfi adornabatur magisterio. Prailuoebat in eo
suavis tua vocatio, quam dulcis tui spiritns inspira- quoddam insigne dociiineiifiim, quod subjeofis iini-
tio, qiii mox ut meiitem piilsaveris, eestus fornacis tandum esset, et timendum : et qiialis esset interius,
Baliylonia? in amnrein transfnrmas cjelestis patriEe. relucens in eo gratia deolarabat exterius. Habitus Ejtis staliirx.
Ecce enim cor nostri juvenis dum subito pulsas, eniin mentis, ut ante nos diotum est, in oorporis statu extcniannn-
mutas et in veros amplexus Salomonis mirabiliter
; cernitiir. Et quia ifa est, niinc de ipsiiis corporis posi- qtieaetiontm
tlescripiio.
accendis. tione pauoa dicamus. Erat modiooris in eo statura;
liclibenU ile
10 Certe dum talia meditntur in animo, magnus vultiis ipse plenus auotoritatis et gratiffi; mansuefis
liiija stectlli. ille Majolus per totum pene mundum jam famosus, hilaris et blandus, superbis vero, efofTensiis, ut vix *al. olVensis.
Arvernoriim fines iiigreditur, et divina dispositinne suflerri posset terribilis. Macie validus, pallore or-
is, de quo loqiiimiir, ante eum adducitur. Qui consi- natiis, canitie decoratiis. Ooiili illius veluti quodain
derans in eo prajstantem elegantiam corporis, et splendore fulgentes, intuenfibiis et terrori eranf, et
nobilitatem generis, magnuin quoildam et divinuin admirationi, lacrymis assidui, qiiia sa'piiis aderat
oculis interioribiis in eo praividens, totus iii ejus virtuscompiiuofionis. Renitebatefiam in ipsius motii,
amorem illabitur ; et vicissim inter eos ignis divinaj gestu, inoessu speoies auctoritatis, poudus gravitatis,
caritatis magis magisqiie accenditur. Fit inter eos Ocoursus
franquillit.atisque vestigium. illius quasi
familiare colloqiiium : junior seniori sniim prodit quidam gratissimaj jucunditatis radiiis, et insolita^
A S. UajOto desiderium senex ut pra-nieditata perficiat, modis
: delectafionis eventus. Vox illi virilis, et ita plena
aniinatitr.
quibus pot«stjuniorisinstruit aiiimum. His ita infer decoris, iit aiidientium mentes non mediocrifer de-
se dispositis, senex ad projiria revertitur : sollici- mulceret dulcedine modulationis. Sermo illius ploiiiis
suavitatis
I JANUARII. G7
suavitatis et gratife. prout ratio causarum se habeljat mendantessehumiliferorationibusilliusefsuffragiis' Pen
Lotsai.dum.
medie teniperatus, nec inoclumpra?grediens loquendi, 19 Fuit efiara in remofis partibus Ocoidenfalium
"'''
neo minus pi-o tempore improvidus disserendi. Niliil altcr Sauctius Pampulanorum Episcopus, qui ita sibi ""
in eo fucatum, nihil affectatum; sed natura mirahi- m amicitns
;
adlia!sif, ef copiosis
. / .11
muneribus deser-
Liiisr.fitiiiiH'
(|,„_ ^j, momi-
hter reddel)at eum corporis positione, et ordine vitse vivit, ufad cuui de tam longinquis regionibus veni- r;„„.
quadratum. Et qu.imvis secundum B. Ambrosium in ret, et monachum se fieri ab eo posfularef. Quem in
pulchritudine corporis locum virtutis non ponamus, tanfum dulcis inemorioe Odilo dilexif, ut efiam nio-
gratiam tamen Jion excludimus. riens de eo faceret sermoneni, ut post morfem suam
ad eum visifandum cum exuvio vesfimentorum suo-
CAPUT V. rum duos fratres mitteref, qui illi vifa; su:b finem
nunfiarent, etantiqnara amicifiam sibi niortuo conci-
Va7i'a3 ojns virtutes.
liarent, etrursum eamdem viventihus renovarenf.
20 Non pnefereundi snnf efiam Domini Sacerdo- Gratit.t sitiil-
Hi^ is vero omissis ad compositinnem morum ejus,
fes ef Apostolici viri, Silvester, Benedicfus, Joannes,
litin l'ittililii'i-
(|uil)us per tliviuiuii gratiam adoruatus extitit, redea- /«15, rliro [io-
etin ultimis pia; memorlK Clemens, quorura grafiam
Virliites cjus. mus. lu quantum liumana aDstimatio se liabet. qua- tiiatto. Ilnlis
ifa promeruit, ut f:imquam ex fratribus unus exti- otttttit/its.
tuor in sancto viro priucipales non mediocriter re-
enim persona undecumque locorum non
ferit. Qiia;
lucebant virtutes, prudentia, justitia, fortitudo, et
cuperet liahere Odilonemtamquam alterum Salomo-
temperantia. Prudentiani philosophi definiunt in veri
iiem, amicum et patrein, et pro se apud Deuin in-
investigatione cousistere, et scientiae pleuioris cupi-
tercessorem ? Gaudebat Italia, euni Odilonls aderat
dltate.Quo genere virtutis ita euituit, ut nou diebus
prseseiitla, et prieclpue faniiliaris sihiPapia, cujus
neque noclibusaveriinvestigationecessaret. Semper
prece et Industria femporlbus Henrici et Conradi Im-
ei liber diviu^ contemi»latiouis in manibus semper
perafornm, liberata esf ab exidio gladii et periculo in-
ei sermo de scripturis assiduus, et ad Eedificationem
cendii. Lffitabatur ef iam Romamundl Doinina, fanfi
As.^idiia lc- cunctorum labor contiuuus. Ut Hieronymus Eusto-
viricontubernio frequentata sa?pius, sanctorumApo-
flio. chium instruit, faciem dormientis intei*dum pagina
sfolorum amore et desiderio. Officiales et clerlci sive
sancta suscipiebat : evigilantem iterata lectio recrea-
monachi, ita sibi applaudebanf venlenfl, ut famquam
bat. Nihil ei iu liac vita dulcius, nihii amabilius fuit.
de suls carissimum fratrem liaberent ainore vehe-
Oralio. ncc 16 Lectioni oratio jugis succedebat. Qui gemitus,
meuti. Hasc ideo Iii partesjustlfiieposuimus, uf aperfe
soimo inlcr- qu£e suspiria, vel afHuentia lacrymaruin, etprrecipue
monstraremus illumpropriuraciiique tribuisse, et id-
riiptti-
in illosanctosacrificioagniimmaculati erat; Spirilus
circo omniuni gratiam et amorein promeruisse et ut
sanctus auctor ipsius muneris et gratine novit. Rem etlam nmnibus declararef ur, quia necesse erat ut quem
miram dicturus sum, et certe veram. Cum stepius il-
Deus perfuderaf grafia, ah omnibus amarefur. Bene
lum somnus exciperet. tamen
itsallenteni in stratu
ifaque de eo omnes in commune seiiserunf, quia cun-
psallmus ab ore dormieutis non recedebat ut si ne- :
cfis uhique et amori fuit ef lionori.
scires, vigilareeum putares. Evigilans vero ita spal-
mum cum festinationeai-ripiebat, quasi niliil intermi- CAPUT VH.
Canl. 5. V.2. sisset. Loquebatur. credo, tunc cum sponsa in Can-
Ejus /nonmes comitas. inpauperes liberalilas.
Enulttio. ticis Canticorum Bijo dormio, vt cor meum virfiiat.
:
17 In scripturis quam fuerit eruditus, et in ser-
nione facundus. quamque etiam in recta fide Catho- ft am vero de inferioribus seniores honorabat ut Olficiosits
:
patres, juniores ut fratres, amis ut inatres, virgines ergn onittcs-
Exlani lia^c licus, testantur Sermunes ejus, et multiplices Epi-
ut sorores, onines famen ajsfimans slbl superiores.
S. Oilitonis stolte, quas tamquam favos dulcedinis pinguissiniEe
opera in Bi- Cuncfis in conimune pra;bebat familiare consorfiura,
videas redolere odore prudentis eloquentiEe, decore-
bliolh.ClM- et saliifare coUoquium. Nulli onerosus, milli inipor-
que suavitatis et gratiae.
niac. tuniis, luillius honoris cupldus : alleniim iion vendi-
CAPUT VI. cahat, Inio niagls qnod suum erat, hilarlfer alferi
concedehaf Uflllfafem proprlani negligebaf, ut com-
.
Yiris Principibus carus est. muneni ajqulfafem custodiret. Beneficenfiain et libe-
ralitatem, quse etiam et ipsae parfes siinf justifia;, ita
aliiin. ^ ustitia est, ut voluntPhilosnplii, qua; suum cuique retiiiebat, uf in eis nostris femporibus In siio ordlne
tribuit, alienum non vendicat. utilitatem propriam .singularifer solus reluceret. Omnibiis enira in cora-
uegligit, ut commuuem aviuitafem custodiat. HEec raiine volehaf benefacere, sed qiiibiis poterat liberali-
omnia in illo nonmediocrifer, sedprofuse noverisre- ferliberalis existebat. Pliis gandehatdafis quam ac-
luxisse. Omnihus enim a^fafihus, personis et condi- cepfis, sciens illud felicitafis, Isf iid indigentia^ esse :
n/.juslilirc. tionibus, prouf '
jusfitia fuif, debitum honorem exhi- et seciindiim veritatis Dominicae sententiam, Walius ^-
^,,, .,(,
buif ; et omnibus ita se grafuni prsehuit, ut non alifer ense (kre qtttttn aceipere.
quam Angelus (si ita dicendum esf, imo quia dicen- 22 In paiiperes ifamunlficuser.nt, iif allquandonon
dum esf) cuncfis carus exfiterit. Principibus et po- dispensatorem, sed ef profusiim vidercs larglforem.
testatibus Chrisfianis secundum Apostolicam sen- Etenlm niagls ilelectabafur in faciendis eleemosynis, uberalis iit
fenfiam in nidlo restifif; seil ifa amicabilem se et
Qmnilm ca- quam aliquis grafiilari possitin acquirendls pecunlis. pauiieres.
Tmeritl,cluivt
officiosum reddidit, ut f amquam alter Joseph ab omiii- Et quid dicam? Ciecorum baculus. esnrieiifiumcihus,
[tcjibii.^. bus mirabilifer amarefur, ef celcbriter venerai'e-
siies niiserorum, solamen lugentiuin fiilf. Misericor-
fur. Concurrat in huncamorem Rotbertus Rex Fran-
dise enini viscerlbus ultra quara dici possit affluebat :
corum Accedat Adelheyda m.ater Ottonum Veniat
:
;
et quantuni In se fiiit nulliiin abeneficio iiiIsericordiiB
etiam Henricus Imperator Romouorum lutersint :
excludebat. Et sicuf In epif;iphio S:diinlani Papa; le-
ConraduR, et Henricus.videlicef paferef filius, Cfcsa- gitur :
res et ipsi nobiles invicfi ; quorum omnium amicifiis,
ofticiis, et imperialibus
muneribus ifa magnificatus
Hic liamimtm vilia bluitilu sevmmte teittiivit,
est, uf sibi et illis unum
et anima sua fuerif Quid
cor .
Nec culpis judex, seii medidita fiiit.
etiam SteiihanusRex Huugrorum. sive SancfiusRex 23 Erat certe in hac virtufe iii faiitiim dlfrusus,
Hesperidum poimlorum? Qui quamvis eum priesen- ut imprudeiitibus in ofRcio hujus virtufis dijudl-
;ib
fialiter non viderint, tamen ail famam sanctifafisejus
carefur niniius. Sed ille ad lioc objectum, eleganfer P"vcl(trtittt
intercurrenfibus legatis et reciprocis lifferis adsfriu- alludere sollfus erat ''"^ *' ""!""
: Ego, iiiqiiit, volo magls de mi-
xeruutillumsibibeueficiis,efcopiosismuneribus,com- sericordia misericorditer judicari, quani de crude- ™"
„,,I™.'"
litate theijitta.
1 .
08 VITA S. ODILONIS ABB. CLUNIAC.
litate cruileliter dnmnari. Ut eiiira ait Arabrosius, lis sancti viri privatnra colloquium, et ut ad se acce-
Peb
lotsalduu- Bonus est misericors homo, (jui (lum .iliis subvenit, dat humiliterrogatperinternuncium. Quod Sanctus
remedio viilnera sua cnrat.
sibi consulit; et in alieno facere non reciisavit, recolens Dominica! hiimilitatis
Agnoscit enim se esse hominem qui novit ignoscere. exemplum, qui etiara non rogatiis venire voliiit ad
Centnrionis servum. Dum vero ad eum jiervenitur,
Lcprosiimitni.
Kt vias Christi sequitur, qui carne suscepta maluit "
hunc nnnuhim redemptor yenire, quam juilex. illius non exhorrescens miseriam, nobis, qui videba- ''^'^'^''"|'^',
in
sanctus, ut ]irreJiximus, malebat niiis, valde mirantibus, in oscuhi ruit, amplexatur,
Unde et iste vir
quum jndex. et diu ciim illo familiare colloquiuin participatur.
* itl. iiicdi- esse cnlpatum '
indultor,
24 Adliocaliqnotiensquod offerebatiirlibentissinie viruin per omnia laude dignum, qui magis iii homine
accipiebat, ut liaberet quod p.auperibus distribueret. natura; diIigebatpra>rogativam, quani alicujus morbi
Irapleliatur semper in eo qiiod dicitur in Eyangelio : expavescebat accedentem miseriam.
Omnl habenli dnbitur et abundabit. Vidiinus enim mul-
Mallli. 33,
t. ». tdtiens marsupium illius ita cxinanitum, ut quoil da- CAPUT VIII.
Sripimlitan- ret iratrilius non liaberet, cum subito ex insperato
tiir ci prwtci veniebat sufficiens benedictio, uiide sedaretur peten- llospUalitas, ImmilUas, aliieqiie viiiiiles.
sficin ilitip tri~
tium vociferatio. Et ne generaliter ha;c persequendo,
iutnpcri-
ejus aliqua misericordia; opera specialiter ignorare
liiitit
rilm.
J.n siiscipiendis hospitibus festivns erat et jocundus; Uospitalilas
videamur, qua^dam liic sunt inserenda satis memo- nihilqiie sibi unquain deesse liberalis confldebat ani-
cjns.
ratu digna, qua; fidem prsebeant etiam iis quae nomi- mus, sed in abiindantia benedictionis Christi omni-
natim non sunt ponenda. bus largiter erat profusus. Munditiam integritatis ita
23 Quodam tenipore cum apud Sanctura Diony- inviolabilem custodivit, nt Spiritus sancti mereretur
sium Parisius pergeret, et per publicum iter incede- fieridomicilium, et eastissima; puritatis receptacu-
* iil.
ret, oflendit duos piieros
'
fame et frigoris supplicio luin. Humilitatisetiam tanta in eo fuit perfectio, ut Ilniiiilitas.
lamis.
Dtios morlnos occubuisse, et sub oculis omnium (dictu miserabile) ne ad modicum quidein notaretur in eo superbiie ve-
Siinpticilas.
propria vcstc nudos et insepultos in media jacere via. Erat enim eo stigium. Innocentia in illo non medioeriter reluxit.
cimtcclos sc- tempore fames valida, quse sui maguitudine pene to- Ex suo aflectu pensabat omnes, et sicut ipse er.at
pctit.
tas Galliarum sine Aquitania) oppresserat provincias. alienus a fellie malitise, ita etiain a;stim,abat alios
Compunctus itaque vir sanctus tali horrore equo de- nullius doli peste corruinpi posse. Hiinest.atis ilecore lloncstaS'
silivit, substitit : Pollinctores mercede qusesivit :
itapollebat, ut in orani sua a<'tione hiijus virtutis pul-
'iit. slami- Lanea veste,quam vulgo staminiam vocant, a dorso chritiidine, tamquam ciijusdam fulgoris resplenderet
11.1111 abstracta illorum niiditatem propriis inanibus coope- luinine. Kihil euim inhonestum, nihil indecorum illa
ruit : sepelivit : debitura mortuis obsequium persol- sancta aniina videre vel audire volebat. Veritatem
vit : sicque ciEptuin iter tenuit. Si Martinus per corde retinebat, et ore profereb.at. Mendaciuin vero
totum orbein celebratur in dimidia tiinica pauperi di- tamquara pestiferura morbum modis oranibus cavebat.
visa; cur non et iste secnndum siii speciem celebris Huraana; etiam laudis favores non requirebat, neqiie
habeatur in tunica integra, niin uiii vivo, sed iluobus gloriam suam in ore hoininura ponebat.
mortiiis data? 30 Si quando vero a confratribus vel Episcopis llumililas in
26 Miilta proferri possent similia, nisi snccnmbe- more Ecclesiastico officiosis obseqiiiis suscipiebatur honorc sitii ab
atits itctalo.
rent nostrae parvitatis ingenia. Sed tamen ne silentio vel honorabatiir, testor Jesuin advocatura anima- ejiis,
Tciiiporc fii-
mis vasa sit-
premantur omnia talitunc temporis, ,ac deinceps per
; quia talia non cnrabat oranino, et veluti quoddam
cra. cl dona multos annos, incnmbente miseria, inusnspauperum nullius momenti pretium comput.abat. Taineu qiiia
coiifrinijit iit confregit plurima vasa Ecclesiastica, et ornaraenta hoc sine scandalo plurimoruni declinare non poterat.
...iicciirrat
insignia, inter qua; etiam Imperialeni Henrici Irape- exterius quidem frateruum obsequium snscipiebat,
pnnpcrilnis.
ratoris coronam indignum judicans talia denegare
; sed iuterius a proposito humilis rigoris non discedebat
pauperibus Christi, pro quibus eflusus est sanguis 3 Conventus fratrum fortiter tennit donec ad ipsa
Christi. In thesauris EcclesiiE pauperibus datis di- raortis extrema pervenit. quam jocundus interalios
vinis et humanis oraculis Laurentins priedicatur procedebat! qiiam festivus inillos:mctochoro medius
niirabilis, cui licet istum iequiparare non audearaus, stabat, a dextris et a sinistris prospiciens coronam
tamen cuiictis, qiios vidimiis, moderni temporis ho- novellas plantationis, memor illius versiculi Davidici
minibus, quod siue praejudicio cujiisquam dixerim, in carminis : Filii tui sicul novcllx olivarum. iit circuitu
suo ordine, in liac virtute pra;feremus. menscv Et qiianto magis augebatur numerus fra-
luct;!
.llios liorta- 27 Consuluit quibus potuit; et quibus per se non trnin, tanto magis quibusdam signis et certis indiciis
Inrait clccmQ.
potuit, aliosutniisererentur, rogavit. Cum enim non declarahat sui animi gaudium. Et quia multotiens vi- FacUilas in
sijnas. adinitlendo
sufficeret tam acerbfe fainis praedictis teinporibus debat quibusdam id oneri esse, solitus erat dicere :
tid rcligio-
oinnium miseriis subvenire, vidinius eum vicos et Nolite, fratres, in augmentatione gregis contristari;
Ecclesias, quas jioterat, circiiire, ad eleeraosynas fa- cujus enim niif u etvocatione congregantur, ejus provi-
ciendas Principes, divites, mediocres snadere, dulci- dentiaetraiseratione gubern;d)untur. Multoriira enim
bus sermonibus ad niisericordiam provocare, eisque Pater extitit monachorum, quos de diversis coiiii-
inde plenissimam peccatorum remissionem libera voce tionibus, '
diversis ajtatibus, et temporibus Domiuo *ii/.dc(iivcr-
sis .ictioni-
de cselis repromittere. Ita vir sanctus quos non snffi- acquisivit. .Mios namque iii pueritia, alios in juveii-
bus.
ciebat propriis alere suinptibus, juvabat apud illos, tute, alios in senectute accepit. Et qnaravis in diver-
quos poterat, sermonibus raisericordiam suadenti- sis ad eum venerint temporihus, tamen sub una mo-
bus. Tali consultii niulta certe mihia pauperum co- deratione discretionisque virtute, materna cbaritate,
gnoviinus famis et mortis evasisse periculum. pateriia sullicitudine fovif, niifrivit, et ex multis pir-
28 Nullius miseriam prieterivit nulliusnecessita- : tibus, disparibnsquemorihusiii unum corpuscollegit.
tem despexit nullius infirmitatem perhorruit. Deni-
: 32 Quocumque '
exibat, qiiocuiuqiie procedeliat, *at. degebat.
que quiiiam sanctffi Dei genitricis AniciensisEcclesia; tanta sequebatur eum frequeufia Fratrum, ut jam Archangctns
criit inoitachC'
Clericussecundumcarnem nobilissimus, leprseconta- iion diicem et priucipem, seil revera putares eum esse
rain'.
gio maciilatus privatuin sibi, velnti tanttecorruptioni Archangeliim monacborum. Hoc enim nominecense-
-m.au. necessarium juxta Ligerim fluvium, quemdara de-'
bat euin appellandum in sermonibus suis et epistolis
Alcxis. legerat locuni, monasterio qiiod diciliir Volta conti- Fulbertus ille sibi prsecordialis amicus Carnotensis Fidlicrti Car-
notcnsisepisc.
guum. Quo advenien.s Dei faniulus, et lioc agnoscens, Episcopus, in sanctitate laiidabilis, in s.apientia mira-
tans.
inflrmo compatitur : solatiari ei in quibus illi necesse hilis, iii ciijus morte studium Philiisiiphise in Francia
erat, fratribus imperat : rcquirit vero ipse miserabi. periit, et gloria Sacerdotum pene cecidit.
CAPUT
;
I JANUARII. C9
CAPLT IX. CAPUT XI.
I-Ell
LOTSALJHB.
Forlitwh, palientia. Magni/ice)itia in mdificiis et ornalu
ecclesiarvm-
t'ortitiulo
Jam (le fortitudine aTiimi pjus vfil corporis pauca
S. Oililotiis.
dieturi, etiam virtutis illius diffinitionem, juxta vete- Et prreter ha!c interiora,
it fuerunt in eo extrinsecus Iii ornalu Ec-
clc!>'mrum,
rem sestimationem adliibere debemus. Fortitudo est gloriosa studia in aedificiis locoriim sanctorura con- el
monaslcrio-
animum supra periculi metum agere, niliilque nisi struendis, renovandis, et ornamentis undecumque
rum magnifi-
turpia timere tolerare fortiter prospera, vel adversa.
: adquirendis. Dcmonstrat hoo Chmiacus suus priuci- cus
fiiU.
Hac itaque fretus virtutequam fortis fuerit in i'epel- palis locus, in cuiictis suis ajdlficiis interius et exte-
lendis inimicorum insidiis, quam patiens in toleran- rius, priEter parietes ecclesije, ab ipso studiose reno-
dis adversis dictu videtur difficile. Cerneres in illo vatus, et ornameutis raultipliciter adornatus. Ubi
hoc privilepium patientiiE, quia iis, qui Iffiserant, etiam in novissimis suis cbuistrum construxlt colu-
taniquam alter David majorem rependebat beneficii mnisraarmureisexultimlspartibusilliusprovlnciae.ac
* h/. polen- gratiam; et iis qui oderaut ' potiorem conservabat per rapidissimos* DurentifE, Rhodanique cursus non * al. Diiraii-
liorcm. benevolentiara. Non valebant luinc adversa dejicere, sine magno labore advectis mlrabiliter decoratum. ti:R, polius
DruciiliK-
nec prospera elevare. De quo solitus erat gloriarl, iit jocundi erat habitus,
.itisltrita.'^ 34 quantas iufestationes, et quam gravlssinias invenisse se ligneiim, et relinquere marmoreum. ad
cjiis.
insectationes a domesticis et extraneis ipsa sancta exemplum Octaviani Ceesaris, quem descrihunt histo-
anima sustinuit, et pr^ter has quam duras corporis riie Romain invenisse latericiam, et reliqulsse mar-
poenas in jejuniis, iu vigiliis, in orationibus, ipse sibi moreain. Incepit etiam cihoriura siiper altare Sancti
ascivit! etquod libere dicendum est, post navigantis Petri, cujus columnas vestivit argento, cum ' jugello -'
ul. nigclio.
felicitatem quibusdam vinculls et ne.xibus ferreis solo pulchro opere decoratas.
Deo teste membra sua ita damnaverat, ut vix hu- 39 Jara vero de omuihus inonasterils suis. Quid Varia coem-
mana caro hoc tolerare potuerit. Cilicium ei semper Paterniacus obDeigenitricis amoremsibi delectabilis bia ab co vel
asperrimum interius adhserebat; desuper vero me- locus? Romanura raonasteriuin a fundo constructum? cxstriicta, vcl
diocri et communi veste indutus apjiarebat. Locus S.VictorlsGenevensis, prieter suam antlquara rcstaiirata.
33 Multiplices etiam et diversos labores sustinuit, et uobilem ecclesiam?Ex toto etiara suotempore con-
prn pace Ecclesiarum, pro .statu locorum suorura, structus Carus locus? Amherta valde celebris eccle-
pro utilitate pi-oxiraorum, et propriis periculls qu?e- sia, RIvus ex toto,' Celsinanias, Sllviniacus, traus-
sivit traiif[uillitatem universoruni. Scis etiain et tu lata Firmitas, Monasterium Sancti Saturnlni, apuil
misericors et miserator huminura Jesu Christe ad Papiam Saucti Majoli nobilissimus locus. Et praeter
ftlllftlllU tll comprobandam ejus patientiam quam gravissimos hfec diversarum Eeclesiarum multiplex numerus. Ha;o
itinrbts. dolores et acerlios cruciatus, ex multo tempore, de- omnia illius industria suo tempore, in sedificiis, iii
deris sibi in occiilfo et tamen iu his omnibus iuvi-
: possessionibus etornamentis amplisslme dilatatacre-
ctum tenuit animum, tamquam bona terra fructiini verunt. Coustriixit etiam in ultimis vitie suae in pra-
reddens in patientia, diceus se majora mereri quam diologenitorumsuorumquoddaramouasteriuin, Vult:i
patiehatur supplicia. Animarnm redemptor Domlne, a revolutione aqu^e circumcurrentis nuncupatura,
qui ad hoc percntis ut sanes, ad hoc mortificas ut studioso opere decoratum quod de reditibus
: suorma
secundummultitiidinem illius prseteritorum
vivifices, 'amicorumetparentum, prout potuit, ad servlendmn * nl. jinliqiio-
dolorum succedant sibi consolationes tuaruni sanita- Deo hereditavlt, et corapetentibus libris et ornaraen- runi iivorum.
tum et lietitia caslestium gaudiorum. tis decentcr adornavit.
40 Si iuimici subsannaverint, vel amici reprehen-
CAPUT X. derint rae lifEC superflua posuisse, noverint profecto
ha;comnia ad virtutesanirai ejus spectare, etpro tali-
Temperantia et modcratio. hus patrocinla Sanctoruinfeliciter promeruisse, atque
Tfiiti>criiiilia
T
JL craperantia qua? ultima in catalopo propositarum
coronamheatce retributlonisjainaDoininopercepisse.
rl liioflcratio virtutum est, in sui dlffinitinne modum et ordinera CAPUT XII.
iit oittiiiitls. servat, eorum qua:' dicenda sunt, vel agenda. In quo
virtutis officlo tantum valuit, ut in omnibus actioni- MimcnUi.
bus et imperiis modum teneret. ordinem servaret, et
discretus mirabiliter existeret. Jejiiiiia in aiiriga Oignoruraveroinquisitoribus.etmeritumcujusqueiii Mirnaila iioit
modum secundum Beatum Hieronymum, pro lassi- miraculi novitate metientibus itl (licendum est, quiadi- suut seiiipcr
tudine et viribus corjioris moderabatur; et sic appo- sigiia sniicli-
noninoccasione
vinre dilectionis prEerogativaponifur
latis.
sita quseque libabat, ut et superstitionera fugeret, et signorum, sed in pcrfectione virtuliuu. Neque enini
continentiam reservaret. Cultus ipse nec munditiis, miracula vel signa nos Deo commendant, sedvirtutes
nec sordibus notabllis erat. Gravitatem raorum hi- operum perfectos esse demonstrant. Cum et Judas si-
laritate frontis temperabat. In corrigendis vitiis pro mul cum Apostolis signa fecerit, et reprobi in die
inodo et tempore severus, in remittendis gratiosus, judicii furisaregno exclusi dicant: Domine nonne in MiiUh.
etin utroque aequa lance liberatus. nomine ti,io prophetavimus, et in nomine tuo multa
37 Ea^vero,quasj>roposuimus, ineorelucebantvir- sigua fecimus? Et ipse Doininus in Evangelio sanctis
tutes, etinhas concurrebantceterai omnes. Tota euim Apostolis a pnedicatione redeuntibus dicat?No]ite in Luc ii). 20.
cerneres in illo exempla virtutum ita in singulis emi- : hoc gaudere, quia da^monia vobis subjecta sunt, scd
nebat, qnasi ceteras non haberet itaomnes retineh.at,: in hoc gaudere, quia noinina vcstra scripta sunt in
AlfaMilas. utnulladeesset itaetiam .aflabilem .se etbencvolum
: cielis.
subjectisexhibebat, ut raagls vellet diligi, quam timeri 42 Cum ergo lisec ita sint, vanum est pro magno in vHuctjiost
magis prodesse, quam prseesse. Quis unquam de hoc ducere quod cnnstat reprobos ahquando cum electis "lortcmmira-
viro quod displireret audivit? Quis aiidivit ut crede- habere. Tamen ne nostcr Oihlo ab hac etiamgratia ™'"A'^"-
ret? Quis credidit nt non magis seipsiira raalignltafis exchidatur, dicenda sunt pauca de multis, qu^e Do-
etinfamiffi denotaret? Ipse
enim persona^sibiauctorita- minus nostpr ad landem et gloriam suam, et ad illiiis
tem dabat, omnibus suis actloiiibus conformis
qui in meritum hominibus commpudandum, ante morteni
et compositus coram Deo et hominilnis apiiareliat. et post mortem dignatus sit demonstrare.
CAPUT
:
70 VITA S. ODILONIS ABB. CLUNIAC.
pEn CAPUT XIII. dura familiarissirai, secretorura etiam illins in pliiri-
LorSALDIM- bus conscii, et itineris.vel laboris per multa terapora
Amor crya VirQincm matrem. socii; quapropter ea quie ab illis referuntiirtanto cre-
dibilia sunt, quanto illos certissime constat uarrare
Opc \Dcipfirir, X" exordio vero virtutum ejus diceudum est quid illa, quae oculis viderunt, aiiribus aiidiernnt, niani-
samlur. ad- illi coutigerit, curaadliuc puer esset. Quod ne cui bus tractaverunt, atque ut certo teinpore nobis et
hiicpuer. videatur incredibile, ab ipsis agnovi, quibus ipse so- miiltis nota fiereut prudenti memorias commendave-
litus erat narrare. Dum adlnic puerulus in domo pa- runt. Ideo vero hanc nostrani relationem probabi-
tris nutriretur, anteqiiam etiamscliolis daretur, con- liiiin virorum testimoniis cingimus, ne ab aemulis
tigit ut membroruni omniumpene virtuteprivaretur, gratiaciijusdam falsic adiilationis haec finxisse judi-
incedendique vel per se moveudi ei possibilitas ceinur. Sicut eniiu Gallus in Sulpitii Severi et Po-
negaretur. Accidit vero quadam die familiam patris sthumiani dialogo refert de Martino Non indiget ut :
ejus de loco ad locum mutari, et infantem sub custo- raendaciis asseratur Odilo, quera Christus jam, ut
dia nutricis servulorum ministerio bajulari. Cumque piafide credinuis, glorificavitcielo, atque diversisvir-
iii medio itinere adquamdam ecclesiam in lionore Dei tutuin signis celebriter commendat in mundo. Absit
genitricis consecratam deposuerunt
divertissent, euim aine, nisi visa et experta. etafidelibuspersoiiis.
puerulum cum sarcinulis, ante ostium ejusdem eccle- sive idoneis testibus relata, detanto viro aliquidmen-
sise. Erant autem domus adjacentes ejusdem eccle- daeiter fingere vel narrare. "" multii dcsunl.
sise, in quibus necesse erat in illis quaedam victualia 46 Qtiid jara agiinus aiiima? cur tara prolixas cir- Tramiiio ail
qusrere, dum vero diutius in liisimplicarentur, videns cumlocntionismoras iiiiiectimiis?sic difierre volumus narrniwnem
"""''" ^•"'''-
se puer solum relictum.inspirationediviua attractus, mortem, et vitam facere longiorem, quasi tiniearaus
incepit tentare si quo modo ad nstium posset acce- venire ad ultirauni. Manet adhuc illa sententia priino
dere, et ecclesiam Dei geuitricis intrare. Itaque vir- hominidiita :Terraes et in ternimibis. Qiiotquot post fJcn.a. in.
tute qua poterat, majnbusetpedibusreptando, ostium hanc veneriint, oniiies pra?terierunt, et mortis legera
attigit:ecclesiam intravit:ad altare usque pervenit persolveriint. Mortui sunt Patriarcliae, Propheta;,
pallam altaris manibus arripuit: deiude summo cona- Apostoli, Reges, Imiieratores, Principes, m.njores et
miue altnm protensis, surgere conabatur,
bracliiis in rainores, et qiiotquot liabuerunt initiuin nascendi,
sed nodis diu male ligatis retinebatur. Vicit tamen di- habent et couditionein moriendi. Excepti sunt Elias
vinavirtus,sedintegranspuerilanguidosartus. Atque et Enoch, et ipsi iu suo ordine temporibus.\ntichri-
mirabili modo, Dei genitricisinterveutu.^urgit, et sti inorituri. Moritur et Filius Dei. Aliter ipse, nos
stat super pedes sanus et in circuitu altaris hac illac- aliter : Ille potestate, nos. conditione : ille voluntate,
que discurrit. Clieutes vero postmodum ad sarcinas nos necessitate quamviset ipse necessitate. quia pro
:
redeuutes, et puerum non invenientes mirati valde, liberatione, nisi eiiim ilIemoreretur""rt/if/jm dcsunl
cwperunt illum ubique locorum requirere : et non
inventonimis inter se conturbati.tandem casu eccle- CAPUT XV.
siam introeunt, vagantem et discurrentem pereccle-
siam conspiciunt, diviuae virtutis potentiam recogno-
5. Odilonis ultima peregrinatio, ceyritudo,
obitus.
scuut, puerum lajtabundi in quo
ulnis suscipiunt,
tendebant perveniunt, atque pnrentibusincolumem et
sanum cum magna tetitia reddunt. Ostendebat jam I ,n extreinis itaque vita; suae felicis meraoria; Odilo .T.iiroiot s. 0-
per quinquenniuni novis iteriiin et gravissirais cru- lilo.
Dominus in puero, qnam gratus et acceptus sibi debe- yisit limiua
ciatibus coepit vehementer affligi. Qui ciiin jaiii mor-
ret esse in futuro, quem necdum pene loquentem, vel .ipostoloriini.
tem vicinani sentiret, sanctorum Apostolorum liiniiia
aliqua discernentem raisericoi-diter liberavit a tant<e
adiit, eo voto, ea spe. ut sibi sub protectione tanto-
coutractionis vineulo. Erat etiara prassagiura Dei
Ejiis crijtt
ruin Apostolorum debitura raortis exolveret, sicut
Genitricis ecclesia, quara ipse dura ad liberara scien-
b. Virgincin
seniper in votis habuerat. Sed quia non est in Iiominis
tiam aetatemque pervenit, omnibus votis dilexit, co-
iiiiior-
!uit. atque pro viribus in omni vita sua glorificavit.
potestate via ejus, aliterse res habuit, quam speravit.
48 Mansit itaque ibi per quatuor raenses, gravis- lioiiiH' aijro-
44 Referunt. etiam, quodjam adultus ietate,in ec-
sima corporis deteiitiis infiriuitate. Aderat sibi dul-
Ei se servum clesiam simili modn in honore Dei Geuitricis conse-
cis raeinoria; Clemeutis Papffi, de quo siipra niemo- Visil ciiin Clc-
consecrat. cratam intraverit, et nuUo alin, nisi Deo teste semet-
ravimus. desiderabilis conlociitio, et Apostolicae re- mcns llPapa.
ipsum coUo mancipatum, eidem altari tradiderit,
vereutias benedictio. Frequens etiain monacliorum
dicens :piissima Virgo et niater Salvatoris oranium
saeculoruni, ab hodierua die, et deinceps me in tuo
et Clericorum grata visitatio; inter quos sajpius eum
revisebatDoiniuusLaurentiusArchiepiscopusdeMal-
servitio habeto, atque in oranibus meis causis raiseri-
sia, virperoniniasaiictissiraus. inscripturisutriiisque
cordissima advocatrixmihi seniperadesto. PostDeum
lingiiae, Gra-cae videlicet et Latina; facundissimus,
eniin a raodo nihil tibi prwpono : et ultroneus in
istiiisqiie nostri Patris fainiliarissimus, quoruin uter-
eeternum meipsura taraquani proprium servum tuo
ciue aninius conglntinabatur individui anioris spiritu.
mancipatuitrado. Ha;cdepueritia ejusdictu sufficiaut.
49 Postquain verocoiitra speincouv;UuitfuItussaii-
CAPUT XIV. ctorum Apostoloriiin siifl^ragiis, et miinitiis benedi-
ctionibus Apostolicis ad propria rediit. Cluniacuiu Cliiiliacntn
AUa cjics miranda. venit, et ibi per totuni fere anniim, seiuetipsum, in rcilil.
quautiim infirinitas concessit, vehenienter jejuuiis et
Nuunc veniendum est ad illa qusejam in perfectiori orationibus et vigiliis afflixit Fratres ibi inanentes et
:
Unde mira- a;tatepositus,et regimineAbbatiae deror;itiis, Doraino supervenieiites piis exhortationihus iiistriixit, et ve-
aita S. Odilo- cooperante fecerit. Verum plurima. qiue in prima locem sui corporis depositionein iinminere pra;dixit.
nis.iiiclQrlnt-
fronte dicturus sum, ipse non vidi, sed duobus mona- Decreverat post luec ut monasteria sua et cellas cir- yisilat moiia-
lieal.
chis ejus, Petro videlicet nionasterii Sancti Majoli, sleriastia.
cuiret, fnitres visitaret, pivternis admonitionibus in-
quod apud Papiam est, Prajposito, viro scilicet reli- striiendo, ad meliora provocaret et sic demuiii quo-
:
gioso, et Syrone cujusdam monasterii Abbate, per <-umque secederet, ibi sollicitiis suara vocationem
adnotationem fratris Bosionis, mirK simi^licitatis et expectaret.
innocentiffi monachi. sicut rogaveram, dum hoc opns 50 HocopereiuceptoSilviuiaciimvenitiir, ubi pra;-
inciperera, referentihus agnovi. Fuerunt enini prae- decessor suusS.Majidus inoritur.et .sepultus requie-
dicti fratres prob;ibiles viri, Patris Odilonis adrao- scit. Ibi itaque noii [laucis diebus coinmor;itus, cuni
iustaret
I JANUARII. 71
jam Adventus Dominica! Nativitatis, et ipse
instaret auxilium inqiloremus, quie .abbreviatum verlium per I'EII
B. Pet.
tamquam vox [inecurreiis, de die in diem populogau- Prophetam factura proraittitur quatenus in hujus :
Sth'iniati DAMIiNUU.
(lia fanticfestivitatis iu serraoue puljlice denuntiaret, scriptionis articulo et corapetenti brevitate succin-
iKtfrolat.
subito suidiuturnicruciatus et antiquissiniidolo-
illi ctos, et a nota mendacii nos exhibeat alienos.
res, simul advitrdia congregantur, et de ejusvita(lieu
CAPUT L
pro dolor!) desperatur. Ut est Ecclesiasticffi consue-
tudinis, Fratres cum psalmis ante eum veniunt:se- Odilo D. Vircjhiis npp mnflm lihrraliis./it Cle-
cundum .\postolicam sententiam, Oratio fidei super ricns, inde iiiimdclnis, ac laiitlcin Abbas.
ilimiiiirsa- eum celebratnr mysteriumvivificicorporis et sangui-
:
tramciUis. nis sumitur pax fratribus pra^betur: et ad ultimum
: Be (eatus igitur Odilo Arverniae oriundus ex equestri S.Oilitoniti Hllr
illa salutifera Crnx nostne redemptionis, et imago quidem ordine genus duxit, sed terrenre prosapiae tales.
Crucifixi Domini nosti'i ad adorandmn praesentatur. lineam caslestis vitie nobilitate transcendit. Hic dum
Sacramcrii- gi Doraine Jesu, in illa liora quJE suspiria, qui adhuc puerili teneretur infantia, tanto repente est
rcmpii.vtime
geniitusfuenint! qna; confessio et record.atio delicto- omnium fere membrorum lauguore
constrictus, ut
imeiaur. incedendi quoque prorsiis amitteret facultatem. Ac-
j.yjQJ qujj, glorificatio tuie Majestatis! quK invocatio
tuinominis! et qu;e memoriatuajPassionis, et nostrfe cidit autera aliquando, ut nutrix eum ante januam
redemptionis Ita enim suspensis oculis, et lacryma-
!
cujusdam BasilicDc, qua; in honore beatie Dei genitri-
rum imbribus plenis contempIabatur,et compatiebatur cis erat dedicata, relinqueret, et ipsa suis intenta 0]3e D. Virgi-
corapendiis,'per diversaprocul abiret. nis cnralur,
tui vnltus iniaginem. quasiiterum te videret crucifigi Puer ifaque se
luthuc tmcr.
et raori. Adstabat enim totus suspensus cum Maria con.spiciens sine custode relictura, ac nutriciie sedu-
Matre, pertransibatqne animara illiusacerrimje com- litatis rainisterio destitutum. divino quodam provo-
punctionis gladius. .\dvenerat Sancti Silvestri Pon- catus instinctu, tentare ciEpit, si valvas ecclesiie
tificis festivitas, et vigilia expectatie circumcisionis, quolibet nisu posset attingere. Fluctuabat igitur in-
cum subito ante lucem magis ac magis urgeri coepit nocens reus Dei, et sub divino verbere constitutus,
ad extrema mortis. Mysterium corporis et sanguinis quid ageret, nesciebat. Innocens, inquam. ut puta
Domini cum festinatione requirit, fideliter agnoscit, qui non peccaverat; reus autem Dei, quia cielesti
devotus sumit. Et ita sine ulla concussione corporis, verbere vapulabat. Tandem repens, et quasi quodam
et sine aliquahabitudineincorapositiieaffectionis clau- se manuum pedmnque rcmigio fulciens, vix pervenit
sis oculis, in pace quievit. Decessit vero vir sanctus ad januam, paulatimque progressus intravit. Jamque
nocte Circumcisionis Domini nostri Jesu Christi, in spe concepta valentior, pallara altaris arripuit, et sic
Viiniiir
primavigilianoctis.quEe etiam Dominica habebatur, se erigere quibus poterat conatibus coepit. Sed dum
astatis anno octogesimo septimo, ordinationis
suEe intempestive conatur, nec dum soluti languoris ad-
vero quinqnagesimo sexto. Anno etiam Dominicae hue nodositate restringitur. Quid plura? Tandem
Incarnationis millesimo quadragesimo nono. divinae virtutis aiixilium sensit et omni languore :
deposito factus incolurais.ad refei'endum Deo gratias
ALIA VITA intuentiura animos provocavit. Et qiiia tiinc alius
S. ODILONIS deerat, qui pro se intercederet, Sanctus ipse (ut ita
loqiiar) in se signiim virtutis exhibuit ipse pro se :
AUCTORE B. PETRO DAMIANO iiitervenit : et de se ipso miraculum faciens, medici-
S. R. E. CARDINALE. nam divinae curationis obtiniiit. Hoc est enim egre-
PROLOGUS AUCTORIS. giiim et insigne miraciihim.cumhoraonon per alium,
sed ipse sibi consciscit divinie virtutis auxilium.
XTetrus Damianus sanctis Ecclesiis, quai sunt in 3 Qui prseterea diim ad grandiusculaa jam setatis
.5. Ilimnis occidentalibus Galliarum partibus constitutie, salu- adolesceret incrementum, prius apud sanctum Mar- Fit ctericus :
Abb. Ciimiac. tem, quffi est in Christo Jesu. tyremjulianum factus est clericus : deinde B. Mtijoli inite moiia-
rogaiu scripia Hugo Cluniacensis monasterii rector, et spiritualis confessoris egregii se magisterio tradidit, et in Clii- cliiis.
/i<rc riia.
militia; dux ac priecipuus inforniiitor, Iioc mihi labo- niacensi raoniisterio habitum sanctie religionis acce-
ris injunxit, ut vitam Beati Odilonis, decessoris vide- pit. Ubi dum quietus et simplex humiliter in sancta
Iicetsui,propriostyIo succincte perstringerem, etex religione persisteret.et in ipso rudis ac novitiie con-
his, quae in anterioribus iiaginis latius reperiebantur versationis exordio, quiedam jam in eo perfectionis
esse diffusa, ntiliora quipque, magisque necessaria insignia juwlucerent. vix evnlufis quatuor annis.
brevi compendio deflorarem. Cujus ego compulsus B. Majolus obdormivit in Domino. Sed antequam hu-
imperio, non luculenti venustatemaucupaboreloquii; manitatis debitum solveret, proximiis tamen beat»
sed sicut ex oblatis apicibus deprehendere potero, cum dor.mitionis articulusimmineret, B.
Odilonem sibimet
Dei omnipotentis auxilio, mera; veritati deservire in pastoralis cura substituit, suumque super
officii
tentabo. Superfluimi quippe est, lucernam manibus Dominici gregis custodiam vicarium dereliquit. In
adhibere, dura micantiura stellarum conaris signa quera protinus omnium Fratrura vota concurrunt :
Excitsatitf distinguere. Ego quuque dum actus mirabilis viri, omnes sead unanimi dcvofione sub-
obedieuti.ani ei
siyli. tamquam sereni cujusdam atque perlucidi cadi stellas sternunt : qiiique se eafenus orbiitos remauere defle-
ostendo, facetiis urbanie facundiie non indigeo. Ipsa verant, jam decessionis pateruie jacturam, suppari.?
quippe per se Sanctorum vita fideliter enarrata, sic vicarii reformatione corapens.ajit.
rufilat, ut splendorem accurati seinnonis, ad illu-
stranda fldelium corda non reqtiirat. Huc accedit,
CAPUT II.
quia rusticitas serraonis inculti. suspicionem consue- Quolidie celebrat : vtirc iii patoperes liberalis.
vit purgare mendacii. Nam qui vix sufficit, ut eli-
matum saltem depromat eloquium, quomodo noverit t3 am vero commissi regiminis sollicitudine con-
in l^jns ijirtntcs.
fabricare comraentura? Et certe uKijoris tibi honoris stitutus, plurirais
sancta religionis ccepit florere vir-
est, utRex in ferro, quam servus attituleris in auro : tutibus. Nimirum ut Psalmodiie stiidiis vigilanter in-
et habilior est aqua perspicua in vase fictili, quam sisteret, diira corpiis
inediamaceraret, iitque a sacris
lutulenta vel lurida, quara non sapor proprius, sed altaribusnon recedens, qiiotidianumfere omnipotenti
exteriora commendant ornamenta gemmarum. Sic et Deo sacrificiiira laudis offerret. Iiiter quas profecto
meliorestveritasinsimplicibusverbis, quam sit men- piai devotionis excubias, uberrimis pleruinque liicry-
dacium in elucubrati venustate scrmonis. Sedjam res mariira cipinpunctionibus aflliiebiit.
ipsa producatur in medium, et illius summic veritatis S Pon'o autem Adraldus Abbas Breraetensis rao- Qnotitlic celc-
nasterii, *'"'
'
72 VITA S. ODILONIS ABG. CLUNIAC.
Peh nasterii, vir videlicet religiosus, ac sancte conver- ventius anhelaret; coepit nonnullis coruscare mira-
1!. PEr. sationis lionestate conspicuiis, qui discipulus ejus culis utqui clarus erat iu jirobitate morum, claresce-
:
Bamiamjm.
e.vtiterat. nobis aliquando retulit, quia virDei dum in rel etiani in ostensioiiesignorum
et qui in obtntibus ;
eo, quo postniodura defunctus est, languore decura- omnipotentis Dei erat lucprna ardens, fleret etiam
beret, illi prsecepit, ut excaJcuJaris abaci supputatione coram hominibus lucens. Unde divino disiioiiente
Cscniu tllii-
colligeret. quas posset esse sumnia Missarum quas """'"'
judiciofactum est, ut quia de illis erat.quibus dictum
cidebra^dt per spatiiim quinquaginta sex annorura, est Vos estl^ ""'"'' '""
: liix muiitli, priraiim de luce niiraculuin
qiiilius monasteriura i'exit. In quo facto liquido de- exhiberet. Aliquaudo siquidein dum esset in quadam
prelienditur, quara diuturna, quara indeficiens divini suijuris villa, qiias Bersoniacuni dicitur, videt puerum
anioris flarama beati viri pcctus excoxit, quem nimi- venustum quidem forma, sed caicura a nativitate.
runi ab offerenilis quotidie salutaribus hostiis colii- Sujier quo consuleus, didicit, quia filius esset villici,
liere tot curarum, tot ingruentium negotiorum sol- et quia visum penitus numquam liabuisset. Cui mox
licitudo non potuit. pia benignitate coinpatiens, et apud se tacitis preci-
Liiicratis iit C In erogandis prieterea eleeraosynis ita largus buslatenter insistens, ut putaqnitalia nondum exper-
liaupms. erat, ut nonnulli dum eum omnia dispergentem sine tus, advocattandemparvulum, signum illi salutiferiB
cunctatione conspicerent, non dispensatorem, sed crucis in fronte depingit et confestim visum, quem:
prodigum judicai^ent. Pi-aesertim quodam tempore, natura negaverat, puer accepit.
dum fames valida .'Vquitanise fines vehementer affli-
geret, ac plurimas Galliarum provincias jiestilenter
CAPUT V.
Famis tem- arctaret, exhuustis jam in
pauperum usus ajrariis, et Aquam ei Deiis in vinum mutat.
pore sacra do- horreis quorumcumque proventuum non mediocriter
naria distrti- J\\io quoque tenipore dum esset vir Dei apud suum
profligatis, mox etiam plurima sacrarii vasa confre-
hit.
git, insignia ecclesia; ornamenta distraxit, corouse
quoddam uioiiasteriiim, quod Vallis Aurea vocatur,
quoque, quara sibi Imperator Henricus ob sui memo- qnarta videlicet feria iirimae quadragesimalis heb-
riam destinaverat, uon pepercit. Ut igitur tam acerbaj doinada;, quae caput jejunii dicitur, surgeutibus a
famis iu quibusvaluittemperaret inopiam; quidquid raeiisa fratribus, ille pugillum cineris latenter im-
hinc inde corradere potuit facultatura, in sustentatio- plevit, et apposito paiie discubuit. Cumqiie cinerem
nes et alimenta contradidit egenorum. tamquampaneinmanducaret, utpotumquoque,juxta
Mortifos sepe- 7 Quodam sane die diira per puhlicum pius equita- Proplietam, cum fletu teniperaret, innuit fratri, ut
Itt.
tor incedit, diios in itinere pueros fame pereraptos claiii sibi aquain iiullo teste deferret. Ille quod erat ''«"" '" «'' '"
aquam attulit.Quiedum '""""' "'"'""
reperit. Mox equo desiliens, laneam, qua indutus jussus, implevit; labiisadhi-
betur, austeritatein vini redolere sentitur. Bepriniit "'
erat ad carnem, subduxitsibi interulam eaque prout ;
velaminis quantitas pei'niittebat, utrunique cadaver ergo manum, abigit poculum, atque ut sibi aquam
obvolvens, exhiliet mortiiis sepulturam. Nam et minister afl^erat, signis evidentibus imperat. Ad quod
vespillones mercede conduxit, et funereis usque ad miuister obstupuit ; et vinum se a raensa referre, qui
tumulum prosecutus exequiis, defunctis fratribus de- aquain propinaverat, admiratus expavit. Geniiuat
bitum huinanae pietatis exolvit. t;iracii offieiiim vinuni projicit
: convas;it aqiiam : :
deuuo porrigit discumbenti. Sed ecce dum aqua po-
CAPUT III. tanda repetitur, viiium rursus iii poculo reperitur.
In se amlcriis, iri alius benignus, in Jam itaqiie vir sanctus divinae erga .se pietatis bene-
D.yirijiiiempius. ficium recognoscens, quod Deum sibi misericorditer
indulgere considerat, cum gratiaruni actione perci-
I ,neadem quoque gestorum ejus reperitur historia, pere noii recusat.
quia corpus suiim non modo duris consueverat atte-
nuare jejuniis, asperrimis edomare ciliciis, sed qui-
CAPUT VI.
bnsdam ferreis nexibus coarctabat. In percipiendis Res ejiisfiirali diviuitus multantur.
autem itase moderabatur eduliis, ut apposita quEeque
contingens, ac naturali dumtaxat necessitati dispen- X raofere;i, cum vir Dei cuin Henrico Rege, qui post-
inoduin faclus est Imperator, in Ticinensi siiuiil urbe
sative subserviens, et vanitatem super.stitionis effii-
consisfcret, et Dominica; nativitatis gIori;iin celebra-
geret, et sobrietatis continentiara reservaret.
Renitjntis in 9 In promulpandis porro judiciis ac inodis poeni-
ret, coutigit nt velamen niensoe ejus, artificiosa fex-
trini laborisoperatione conspicuum.sacrilega fuisset
aiios. tentise prsflgendis, tam pius erat. et tanta moerenti-
bus humanitateconipatiens.utnequaquam districtum fraude sublatuni. Postqiiam autem vir Dei cum Rege
discessit, fur qui rapuerat. j:iin securus, jiroposuit
patris imperium, sed maternum potius exhiberet
affectiim. Unde se reprehendentibus, liujusmodi ver- velanien in foro venaliuni. Sed duin illi ilisposifio cffi-
lestis obsistit, sancta distralii pi';ioda non pofuit. Ter Ei imiiimtn
bis solebat eleganter alludere Etiamsi' damnandus
;
sim, inquit, malo tamen de misericordia, quam ex
igifur quod subduxerat, inter nundinarum nifirces furittm n li.v
exposuit, tertio subtiliter iittentavit ; sed cuin enipto- '"'"''"''
duritia vel crudelitate damnari.
Erijti U.Virtji-
10 Iiiter ceteros autem Sanctos circa beatara Dei ribus de pretio penitus convenire non potuit. nec
itetn sintjitttt-
genetricem tara ardentissima devotione flagrabat, ut inter distriilientem et coementem pacisci valuit ve-
rilerpius. nale ciiuimereium
constitufus in choro psallentiuin, cura ad illum veni- quia divina dispositio conatibus
:
retur ex raodulantium alternatione versiculum hominmn neg.avit effectum. Interea sceleris hujus
Tu :
ad libei-andum suscepturus liominem, non horruisti auctorem ultiii diviua corripuit, et maiius, quae sa-
Virginis uterum, in terram se prosterneret, sicque crilegium periietraveraut, ac pedes, quibus raptor
per corpus ostenderet, quibus desiderii ca;lestis aufuger;it,arcfaciens, iutnlerabili dolore constriuxit.
in
niente facibus aistuarct. Mox itaque compulsus languore. ad ecclesiam Beati
M;ijiili manibus
alienis adveliitur, mantile sublatum
CAPUT IV. ad reatiisindicium corani cunctis appendifur; et di-
viua cleinentia ab omni populo, qui percitus hujus
Cwco visum restiluil. faiua; runiore confluxerat, imploratur. Sic
itaque
Beati M;ijoIi meritis, ac precibus fratrum sibi servien-
Vi,ir igitur sancfus ciim in bonis moribus per quo-
tiuni, sanus et incolumis faetus, velanien reddidit
tidiana pise conversationis incremeuta
succresceret, alieiiuin, et recepit semetipsuin. Probavit ergo quo
seseque quotidie melior ad perfectionis
culmen fer- prajmiodigiiusesset.quiBeatiiiuofl^enderetOililoneni.
14 .\Iiiis
:
I JANUARII. 73
Atiiis cqiililil 14 Alius quoqiie fur, cum vir Dei in eaiiem urbe CAPUT VIII. Pf.r
B. PIT
ei al;ltitum consisteret, st.ibulumejusiioctunrasirrupit, etequum
Attrinna rpia meritis multiplicatur. Dauiamu.
veiidcrc iion
cui specialiter ipse insiilere consueverat, caute sub-
vnleiis. rcsti-
iluxit. Sed quia illis in j^artibus deprehendi fur sacri-
liiil.
Jr^riEterea, dumvirDomini apud monasteriuraBeati
legiis timuit, coucitus ad oppidum Laudeiise profu-
Martini, quod ,\d publicam stratam dicitur, receptus
git. Secufusitaquerecognoscentiun^proponitequum,
esset hosiiitio, sicut moris erat, ut ubicuraque mane-
eniptores invitat, vebiculum laudat, commercium
ret, quocumque se verteret, raonachorura illico fre-
flagitat. Sed sic liominem divina dispositio praepe-
quentia non deesset; non parvus ei coetus fratrum
divit, ut nec cum quolibet emptore componere, nec
affliixit. Quos ille cum alacritate suscipiens, et prius
animal potuisset pecunia permutare. Postremoautem
eis ineflabilis eloquii familiaritate conraumicat ; et
reversus ad se, et pcenitentia ductus, bestiam ad locum
sui criminis ccnscium revocat, et quid sibi contige-
postmodum, utsibi pro caritate convescantur, invi-
bit. Sed dum in longum serrao protrahitur, semotim
rit, ad suiconfusionem.ptomnipotentis Dei gloriam,
non occultat.
quosdam ex familia servos accipit Utrum sit, unde :
refici fratres valeant invitati, solerter inquirit. Qui
CAPUT VII. de ceteris quidem alimentis constare utique peidii-
bent quautitatem; de piscibus autera pene nihil esse,
Flumina miro modo tranmittit : luce coelesti quod ad tantani hominum perveniat multitudinem.
coUiistratur. . Ad quos ille In nnmine, inquit, illius, qui novit
:
quinque millia hominum ex pane modico et gemino
ir idem venerabilis dum esset iu itinere consti- pisce reficere, non quasi nihil, ut dicitis, sed uber-
E.iiiiiiliiiitcill
f
lliwiiim eques tutus, quia causa dictabat, Ticinura festinanter ac rimam nobis et hospitibus nostris piscium copi.am
IraiiMl itlx-
sine mora transire cupiebat; sed inturaescentibus ministrate. Cuin igiturmensae discumbentium pauci, Piscesejtis
siis. mcrilis,miit-
aquis, etiam navigium deerat. Protinus ergo t-on- qui aderaut.piscesadapiferisinferuntur, coepit esca
fisus in Deym, unumefamulisvocat, sequein nomine in manibus discumbentium crescere, et quo niagis a ''P"™"""'-
Christi prajcedere per alveum fluminis imperat. Obe- convescentiumturba consumitur, exuberantiusabun-
dit illico faniulus Spumantes iu'ofluentium undarum
: dare. .'^ileo ut satiatis omnibus, pluriraa superessent
cunudos ingredi non moi-atur. Deinde vir sanctus quaj non rando servitoribus cunctis, sed et aliis, si
cum omni commeautium turba sulisequitur Et sic : supervenireut, oblatasufficerent. Cui protinus fiimuli
omnes in ulteriorem alvei crepidiuem absque ullo Ecce pater, inquiuut, quod pusillaiiimitas nostra
prorsus incommoditatis offendiculo transponuntur. non credidit, vestr.x' fidei meritum divinitus impe-
Quud dum nonnulli, qui aderant, mirarentur, velut tr;ivit;,Iamnon dubitare didicimus, si promissionera
a.'muli priecedentium, coeperunt attentare meatum. vesti',am in articulo cujuslibet difficultatis audimus.
Sed mox ut adorsi suut extreraos citerioris ripae At iUe, ut seraper er.it raitis et humilis. non suae
fluetus attingere, nisi equos sub celeritate repressis- fidei, quod divinitus factum erat, asscripsit, sed illo-
sent, profluentis aquae submersi voragiue, procul rum potius obedientiae, et sanctorum hospitum
dubio naufragium pertulissent. mei'itis imputavit.
16 Unus autem ex his, qui tunc aderant, ut tara 19 Huic etiam illud non dissimile est, quia, cum
insigne miraculum vidit, obstupuit, Iiorainemque Dei fiiinulus in Romana urbe consisteret, et hospi-
Dei, ut suas doraus subire dignareturhospitium, fusis tium in inonte Aventino apud monasterium Be.atse
tfo.^liititilii humiliter precihus, impetravit. Intem|iest!e vero Dei gpuitricis hiiberet, contigit ut, sicut illius Urbis
ejtis cailittu noctis silentio vis venti vehementior irruit, et lucer- fainiliare est, omninotalevinum deesset, quodsancto
iitiistratur. nam, quae in dormientium cubiculo dependebat, viro saporis habilitate congrueret. Inquirit ergo
extinxit. Expergefactus autem culiicularius, cum Abbatem, utruin melius habe.at. Qui se confestim et
lumen agnovisset extinctum, ad abigendam noctis profitctur luibere, et quantum ipsepraiceperit, liben-
tenebrosae caliginem, divini lurainis infulgcre postu- ter aflerre. Vir autein Domini modicum, quod ante
lat claritatem Deus, inquit, omnipoteus, qui lumen
:
se erat vasculum dedit, ut sibi plenuni deferretur,
es verum, pro araore servi tui Odilonis, ab hac domo expetiit. AUatum ergo ante se posuit, et ipse potis-
teuebras dimove, eamque gratiae tua! luce perfunde. siraum more pincerna? sibi ihimtaxat et Abbati, qui
Confestim de Cielo coruscae lucis splendor emicuit, juxtase iliscurabeb.it, expendit. Cunique jain a inensa
et totara domuni superni .splendoris claritas illustra- surgendura rpfectio completa dictaret et paulluluiu
vit. Siergo hoc ageliat Odilo tunc sopore depressus, adhuc vini in vasculo superesset, Pater sauctus
quid putas uuuc apuil Deiim potest, carmdis sarcinae blande subridens; Non, inquit, fratres mei, plene
corruptione solutus. circa vos officium carit:itis exhihui, qui vimim,quod
17 PauIIo ante Nativitatem Domini, per liyema- mihi vobiscum participare neglexi. Arripiens
s.apuit, Modicitin ritti
lium inclenientiam irabriura sanctus senex ad Beati ergo cyathum, infudit meruni, et singulis singuluin nttittissiitficn.
Mittd /Itiiiicn Marcelli Martyris raonasterium festinabat. Venerunt pro benedictione largitur. Res mira Cum fratres :
mirtibilitcr autem ad quoddam flumen, quod ita fluctibus exun- essent fere duodecim, et eis bibentibus potus copia
traiisit.
dantibusinhorruerat, ut prorsus intransmeabilevide- non defecit, et eoruni cmnpleto numero, nil omnino
rctur. Cimfisus autem iu Domino, dirigit prffivium, superfuit. Illis itaque quod facfiim fuerat admiran-
qui vada prajtentet et/ipse raox cura comitibus sub-
; tibus, vir vera! huniilitatis custos, ut in alium divinae
sequens, pertransivit ilhcsus. Sed in lioc vadantium grati;B munus impelleret, etipse favoris Iminani glo-
transitu illuii mirabile fuit, quia cum ceteris aqua riam declinaret, caritati dumt.axiit illius, qui vinum
pcrtingeret usque ad feraora, viro Dei nec corrigia dedit, iniracuhim superna; benedictionis .appUcuit.
quidera peilis aquarum est inundatione perfusa. In
illn scilicet solo madnris sui perdidit unda vires ; in CAPUT IX.
ri-Iiquisautemnaturalemingenitijuris exhibuitfacul-
tatem. Istum aqua tangere potuit, humidare non Febres pellit, vinum divinitus obtinet, vitrmi
nnvit:illiis autem. quod natura dictaverat, undique confractum preribiis restimrtil.
m.idefecit.
D fcliinc duin egressus
pria.
Roma
quidam intra Taiirinensem urbein
reverteretur ail
nimium
pro- Febrescjiis
meritispiitsii-.
febris p;diehatur ardorem. Hic furtive per ministros
aquiun, qua vir Doniini manus abluebat, accepit :
19 Fideliter
74 VITA S. ODILONIS ABB. CLUNIAC.
l'E« Fideliter liiliit, et sic abstjiie mora, dcposita prorsus Abbatein, quod quajrebat, se nosse perliibuit. Scis-
Jt. Pet. omni febi'icatione, convaluit. citatiir Iiomo, cur hoc Dei servus ab eo requirat. Ad
"*"'*""" quem
.lamque Jovini raontis prasrupta conscendens, iIle:Suut, inquit, vicina nobis loca ex quibus
obvios habuit pauperes, prse difficilis vise lassitudine gravissima flammarum furentium evomiintur incen-
potum ffistuauti desiderio flagitantes. Pius itaque dia, in quibus etiamlocis aniinai reproborum diversa
Pater sui negligens, aliis in necessitate compatiens, luunt jiromeritorum qualitate tormenta. Ad^quorum
jussit ut quidquid vini propriis baberetur invasculis, semper exaggcranda siipplicia innumerabiles sunt
absque ulla reservationis industria, vel potius diffi- diEinones deputati, qui intolerabiles eorum jioenas
dentia pra^beretur ogenis. PauIIo post necessitate quotidie renovant, et eos ad rediviva supplicia iiide-
natur^cogente, discumbuntomne.s, utcapiantcibum. sinenter instaurant. Quos tamen ego frequenter ifisplicei en
Vim vitm Et ecce utres, qui studio fuerant pise compassionis audivi querulislamentationibus ejulanteset lacryma- damxonibm.
rfpleli.
exhausti, vino reperiuntur, Deo scilicet debitum per- bilivociferatione deflentes, quod orationibus etelee-
solvente, repleti. Nam juxta Scripturam, Qui dat mosynis quorumdam ailversus eos infuederabiliter
l'io\. 19. 1(.
paiippri, Dnmino [auerntur. lu hoc ergo felici com- concertantium, frequenter ex eorum manibus eripe-
mercio, ubi Dominus debitor, famulus fuerat fcene- reiitur animse damnatorum. Inter cetera de Clunia-
rator, quod a servo fideliter est depositum, a bono censium coetu permaximam et eorum .\bbate qiieri-
debitore non segniter est solutnm. nioniam faciunt, quia quam saipe per eos sui juris
lasviirmm
51 Aliquando Imperator Henricus dum apposita vernaculos perdunt. Quamobrem terribile Dei nomen
™^"''''' disciimberet, vas illiholovitreum valde pretio- obtestor, ut sanctis fratribus illic htec, quae tibi dixi,
m-ccibm re-
sliluil.
^*"'' ^* Alexandrini operis arte compositum, cum fideliter referas, et ex nostra quoque illis parte
tritis est pigmentis allatum. Mox advocat duos aulae denunties, ut eleemosynis et orationibus magis ac
Regise Capellanos, Albericum videlicet et Landul- magis insistant ac prtesertim hujus intuitu, vel de
:
phum Quorum: Cumanfe, alter vero Taurinen-
alter manibus dKmonum eos qui ab illis cruciantur, edu-
.sis Ecclesiffi postmodum Episcopi facti sunt. His cant Quatenus de quotidianis eorum rapinis et lu-
:
itaque vasculum tradidit, et per eos beato viro Odi- ctus inferatur generis humani inimico, et gaudium
loni odoriferi nectaris xenium destinavit. Quod pro- multiplicetur in cffilo. Aliquanto post liomoregressus
fecto vasculuni Capellani sancto viro, prout decebat, in patriani, qiiidquid ex viri Dei relatione didicerat,
humiliter ofterunt, ac pro eo postmodum redituri, ad beato Patri et sanctje congregationi fideliter narrat.
Regis interim convivium revertuntur. PauIIo vero Tunc omnia monasteria
venerabilis Pater Odilo per
post sicut humanie curiositatis mos est, ut nova quse- .sua constituit generale
decretum, ut sicut primo
' *iil(lecreuim
libet et insueta inhianter adspiciat, ccpperunt mona- die mensis Novembris, juxta universalis Ecclesiae "''"' '" •""
'''""'"^'^d"-
chi prsefatumvas sub admirationisintuitucontrectare regulam, omnium Sanctorum solemnitas agitur ita ;
etdemanu in mannm solerterinspiciendo transponere. sequenti die in psalmis et eleemosyms, et praecijiue
Cum ecce de manibus incaute se tenentium labitur, Missarum soleniniis, omniuminChristoquiescentium
et, ut fragilis est naturae, continuo frangitur. Quod raemoria celebretur.
mox ut vii' sanctus accidisse cognovit, gravitertulit,
et prsesertim clericis, qui reliqueraut, paterna pie- CAPUT XI.
tate condoluit ne videlicet Augustum innocentes
:
offenderent, etnonmodojacturamgratise^sedetRegii
Benedictus Vllfper eum e purgatorio
motus periculum sustinerent. Mox ergo cum liberatur.
fratri-
bus ecclesiain pius Pater ingreditur, et ne hi, qui
erant immunes a culpa, motum Regias indignationis iji quis autem non generalitate contenfiis, quis spe- nenedictns
cialiter per Beatiim Odilonem de pcenis iiltricibus sit ''"' /""'!'''-
incurrant orationibus et psalmisincumbens, clemen-
""""'""'
tiam divinitatis implorat. Jam igitur oratione com- ereptus, inquirit, quid de reliquis sentiat, in Papa
'"^"'
pleta, virDei fi'actum Benedicto evidenter addiscat; ut in Romanorum
sibi vasjubet oflerri. Manibus
contrectat, oculis undique subtiliter inspicit. Et ecce Pontifice, qui omnium Christianoruin caput est,
nulla prorsus in eo fractur» vestigia deprehendit. valeat liquido conjici, qiiid de ceteris merito debeat
Tune indignatus sestimari. Apostolicus igituriste, qiiemdiximus, diim
in fratres, eos cuni austerifate redar-
guit, curvasconquei-erenturconfractum, adhucviveret, be.atum viriira aflectuose dilexit, reve-
quodomnino
permanserat illibatum. renter excoluit, et Apostoloriim limina frequentanti,
Illi vero vehementer attoniti,
tam evidentis ostensione miraculi, necessarii suniptusopima sa;pe subsidia ministravit.
et austeritatem
libenter corripientis accipiunt, et adreferendas omni- Huic plane mox, ut germanus ejus Jo.annes in
obiit,
potenti Deo gratias ferventius accenduntur. Apostolica dignitate successit.
Jam vero pnstquam
humanisrebus exempfus est, non parvi temporisevo-
luto curriculo, jam dictus Papa Joanni Portuensi
CAPUT X. Episcopo, et aliis duobus, qiiorum nomiiia nobis nota
non sunt, per specieni nocturna! visionis appariiit,
Commemoratioani.murum ab eo instituta. Apparel diio.
eisque quia pcenalibus esset constitutus in tenebris, busEpiscopis.
indicavit hoc insuper addens, quuliter Beati Odi-
;
iiisiiiuUitUer
-Trieterea religiosus quidam vir, oriundus de pago lonis veiierabilibus meritis eum superna censiira
siiasdiem Rotenensi, revertebatur ab Hierosolymis qui dum :
liberare decreverit a torraentis. Obsecrat itaqiie per
Cuiiiinemora- mare transiret, quod a Sicilia versus Thessalonicam eos et huiniliter flagitat, iit frater ejiis ad lu-ajfatum
iwiiis anima-
pg^ plurima fluctuum periculosa loca protenditur iinic» pietatis virura, agilem quantocyusveredariiiiii
"""
eumque cum nmltis aliis furentium ventorum horror dirig.it, eumqiie siippliciter obsecrans pro se orare
impolleret ; appliciierunt ad insulamquamd:im sive deposcat. Protinus idem Joannes Portiiensis Episco-
rupem, ubi saiictusquidam servusDeimanebatincIu- pus, auctoritatis .\postnlicte fultus epistolis, concito
sus. Rotenensis itaque vir illic aliquaindiii cnmmo- gradii Papiam usque pervenit. Ubi longo et immode-
rans, et tranqiiillit:item sedandi inaris exjiectans, rate fortassis accelerato fractus itinere, per
nioiia-
delectiibatur cum servo Dei freqiieiiter habere collo-
clios ccEnobii Beati Majoli, ApostoIiciC legationis
quiuin. Sed dum
hinc nonnulla dicuntur, illinc plu-
apochas omnenique per eos sancto viroseriem
dirigit,
rinia referuntiir, perquisitus hospes a viro, unde
a se eonspectae visionis exponit. Enimvero diviiio
genus duceret originaliter Aquitaniim se es.se respon-
;
factum esseconstatjudicio, uteum apud Cluniacense
dit. Itequisitus insuper iitruin cffinobiiirn illud, quod
inonasterium ApostoIicfE legationis bajulus iiiveiiiret.
dicitur Cluniacum, et Odilonem ejusdein loci nosset
PriEcepit itaque venerabilis pater, pro illo iisalmo-
: .
I JANUARII. 7S
Qrat pro co dias et orationes ab omiiibus privatim ac publice fieri videantur adspersi. Mantilia vero siiniil et manuter- l'F.li
Odilo cwn eleemosynas indigentibus erogari, sacrificium Deo gia prorsus undiqiie reperta siiiit inadida. Ubi notan- B. Pkt.
sui.^. DaMI^M
mjsterii salutaris nfferri. Noc in illo dunitaxat loco duin, quam pervigil fuerit erga scrvum siiiim divina
M.
id statuere contentus fuit, sed et per omnia sui regi- protectio, ut ea videlicet, qiia) abliii frequentius
'
minis monasteriaejusdemsanctionisedictamandavit. indigent, madere permitteret ; qute vero madefleri
Cumque hoc fratres intentissima devotione sata- sine damno non possunt, a contactu fluctniim iininu-
gerent, et ex ara sanctomm pectorum fraterna; ca- nia custodiret.
ritatis flamma prosiliens, divina; clementiae sacrarinm
penetraret, jam pr<efixi temporis terminus propin- CAPUT XIII.
Et ecce quidani sancfje conversationis mo-
qual)at.
Epilepticum sanat- Libri ejus et vilra in jrrce-
nachus, Heldebertus nomine, qui videlicet hoc
ol)edientiie fungebatur officio, ut inopes aleret, indi- cipitio ct imbrc illcesa.
gentibus subsidia ministraret; hic itaque per sopo-
rem vidit, quod quidnni pulcher ac sercnus adspectu, J.n eodein qiioque Jurensi raonasterio vir Doniini
ae solemni quodam nitore conspicnus, claustrum Odilo aliquando constitutus, reperit puerum, nomine
monasterii magno candidatorum agmine constipatus Gerardum,terril)ili cadiicffi passionis languoredeten-
Oralia.s ngctn ingrederetur. In capitulum deinde, nbi pater Odilo tum. Qui saepissime qiiasi kinaticns corruebat, et
S. Odiloni ccr sic euni occidui languoris impetus obruere consueve-
cum fratribus i'esidebat, intravit, ad ejus genua ca-
nilur in so- rat, ut ineo neqiie vox, neque memoria, nec prorsus
put humiliter flexit, eique, sicut in gestu corporis
7nnis ab llcl-
videbatur, gratias egit. Cinnqiie fivater ille, qiii hoc
aliqua meinbrorum remanerent, ac fere a
oflicia
ilcbcrto.
in visione contemplabatur, inquireret, quisnam esset mortuo nihil distaret. Huic homo Dei misericorditer
ille tam decorus ac fulgidus, qui sancto viro saluta-
condescendens, fratribus, ut pro eo Dei clementiam
tionis officium exhiberet responsum est ei, quia ille
deprecentur, injungit. Ipse vero ad sacrosanctum Saira Eiiclia-,
;
esset Beuedictus. summae Sedis Episcopus, quinimi- altare, Missam celebrafuriis accedit ; aeger etiara ut ristia, ct atitia
inf,eresset, admonuit. Cui inox Eucharistia; salutaris »""
rum idcirco viro Dei gratias ageret, quia piis ejus, '"'"'"'''''f
munus nat ntorbtiitt
sanctornmque fratruniprecibus, et tartarei cruciatus tradidit. Deinde, sicut sibi moris erat, san-
cailttctnit.
evasisset interitum, et cum beatis civibus quietnrus, aquam cum Bcati Majoli calice propinavit.
ctificatam
superniB Jerusalem meruisset ingressum. In hoc
Nec mora. protinusa puero languor omnis abscessit,
valet liqiiido deprehendi, qu!e de meritis Beati Odi- salus optata succedit ; et sic per merita beati viri
lonis opinio jure possit liaberi; restituti sibi vigoris incolumitas permansit.
ciini is nimiriim, qui
juxta privilegiuinApostolica3 dignitatis claves Eccle- Aliquando vir Domini per praerupta Jurensium
sise pra; cunctis luortalibus tenuit, qni ligandi atqiie Alpiumiter habebat; et repentesagmarius, nonnuUis
solvendi vices prajniinenti quodam jure ])Ossedit, in
oneratus sarcinis, per montis devexa collabitur,
illojam invisibili examine consfitutus, non aliter
atque per aspera rupiiim scopuloruinque pr;ecipitia
quam precibus istius vel a peccatis solvi, vel de
usque ad vallis inflniffi profiinda raptatur. Ministri
poenali potuit supplicio liberari. protinus in illud lubricae riiinas priecipitium desceii-
dentes, nonnulla qiiidem de sarcinulis, quai passim
dispersa fuerant,illaisa reperinnt; librum tamen
CAPUT XII.
Sacramentorum, aureislitterisexaratum. cuinvitreis
quibusdam vasculis anaglypha fiisilitate ca;latis,
Struinosumsanal. SvpeUexejus cflumine non deesse perpendiint. Quibus interimrecedentes omis-
maclefacta educitur. sishospifium subeunt, corpora fessa reficiunt, et no-
cturnosoporatisileiitioquieveruiif. Mane autemfacfo, yasa intrea.ct
X orro autem dum aliquando in monasterio mora- mature surgentes, ad locum illum celeriter redeunt; '''""''• ""''"'"-
i'etur, quod Paterniacum dicitiir, erat quidam omnia '""
ibi et curiosius quaeque diverficiila perliisfrantes, '"'^" '"
pnerulus monachus noinineRudoliiliiis, quein struma qiia; periisse suspicabantur, inveninnt : vasa nimi-
qusedam gutturis intiimescens detiirpaverat usque nim vitrea reperiuntur iltesa: deauratus etiamliber.
plitvia.
adeo, ut et claritatem vocis auferret, et insuper quo- cuin tempus scilicet imbriferum inhorresceret, a
dammodo minaretiir, qiiod .sibi efinmaliquandoaudi- niillaprorsus est pluviarum inundatione contactus.
Strinnosinn fiim interciperet. Quem
ad se vir Dei vere miseri- Sic ifaque beati viri meritis, ef vitrum frangere priE-
sanat.
corsadvocat, palpante manulocumtiiniorisattrectat ceps ruina non potuit, et perfundere codicein inun-
deinde signum crucis plagse guttiiris imprimit, et dantiuin imbrium densitas igiioravit.
divina qnaedam verba dicens, mox al)ire perinittit.
Deinde inirum in modiim sicut in aliis morbus ille,
posfquam semel oboritiir, in dies solet excrescere,
CAPUT XIV,
totumque guftur miserabiliter occupare; sic in isfo Alia ejus miracula.
versa vice ccepit exfunc sensim quotidie detiime-
scere, donec pestis illa fumlitus evanesceret, et giif- No obilis vir dum jaceret sub arbore, parti-
quidam
tur pueri ad naturalem se speciem per oinnia refor- cula corficis in ejus oculum cecidif; cui non modo
maret. liimen omiiino tiirb.ivif, sed et aliarum calainitatum
2S Alio quoque tempore de raonasterio, quod est multipiex ]>ondns invexit. Nam cnm id, qiind oculo
in Jurensi territorio constitiitum, vir sanctiis exierat seniel insederaf, niillo modo potiiisset expelli, fugit
ct ad Gebenncnsem urbem caqifo itinere contende- somnus ab nculis; ef non modo jam hoino non dor-
bat. Ciim autem ad quemdam concavse profundita- mire, sed nec ciboriim qiiidem valebat alimenta per- Cttrai oiiilitm
tis fluvium devenisset, accidit ut mnlus, qui Iiominis cipere. Quein seorsum vir sancfus adducens, signum cujustlaingra-
Liliri cjus, ct Dei supellectilein, libros scilicet ac lectulum, defe- ac mox insufflans, su])erlocum "'"r
sibi crucis iinpressit, Itrsunt
tectu» in ftit-
rebat, a publico vado prociil aberrans, in profundio- doloris halavit. Deinde promittens se salutares pro
mine nonnut-
rem alvei voragineni caderet sieqiie raptatus a gur- eo vicfimas oblatiiruni,
ilefiunt.
;
abiit. Abscedenfe itiKjue viro
gite, membroriim, nisi solo capite, fluctibus
nullo Doi, protinus homo suaviter obdormivit. Evigilans
emineret. Qui tandem e naufragio protractus cdu- aufem, parficulam corticis ab oculo non sine lanu-
citur ad perscrutandum, utruinres et inaxiine libri
:
gine quadam projecit et evestigio facfus incolumis,
:
perierint, desaginatiir. Miro itaqiie siipernee dispen-
nulhiin de cetero doloris hiijus molestiam sensit.
sationis ordine, libri simul cum lectulo ita a fluctibus 28 Cuidain Tiirouensis Ecclesia; clerico lefhale Aliliin saiiat.
reperluntur intacti, iit ne tenui qiiidem aqus stilla vuliius in brachio pestilenfer excreverat, ut sibi jam
non
; .
7G VITA S. ODILONIS ABB. CLUNIAC.
ipsam potius inter-
noii langiioris EDgritiidinem, sed
CAPUT XV.
11. riT. niinarptur et mortem. Cumque vir Dei Lueensi tene-
IlAMIANUU. retur liospitio, acoedit clericus, et jiei'iculiim tam Monaslcria conslruit. ornat, visitat. Pie
pestifera; calamitatis ostendit. Quod illeqiiasi videre
mnritur.
dissimulans, latenter brachiiim apprelipndit vivifica!
crucis signaculuin impriniit euniqiie dimittens, iit
:
En(nimvero quaniqunni Iiomo Dei sublimifer se in Moiuisleriii
sibicaute provideat, pra;cipit. Qui paiillo post cum spiritalibus sturliis et divina fontemplatione suspeu- iniitta ali Oili-
locum ulceris curiosiiis nttendere studuit, nulla derit. in corpope tamen utilitafis iniiusfria non me- lone coiislrn-
cUi, imtini-
prorsus vestigia deleti languoris invenit. Stupefa- (liocriter laboravit. Monasteria scilicet nonnnlla a
rntn, loriijilc-
ctusigiturnovitate miraculi, ad liominein Dei priesto fundamentis erexit : alia vel jam semiruta, vel ruinam tiila.
regreditur : qiiid sibi contigerit, non tam relatione forte minantia reparavit : dilatavit illis pra^Iia : non-
verlii, qu;iin ostensione siii brachii evidentissime nullis etiam insignia confiilit ornamenta. QuEe vero
confitetur. Quod ille satis moleste tnlit. eumque a monasterianovacondident, quibuspariefina tantum,
suo conspectu cuni indignatione exturbavit. Nam et sarta tecta collatis sumptibus instauraverit, enu-
tamquam venena serpentiuin, sic rumores hominum merare per ordinem idcirco postponimus, ne prolixi-
fugiebat. Asserebat enim, quia quantumlibet siiblime tate styli lacinias contexere videamur praeserfim :
sancti operis wdificinm, per vanee gloria; siibito cor- cum in ipsis vivis operibus gestorum fidem nuilto
ruit appetitum. clarius experiantur oculi.quam ullo sermone valeant
Ailiiil lii'111'cli- 29 PriT^terea miles quidam tam mentis inops erat narrari. Dispensationis quoque geininae moderator
ilii iiiiieiilnu eflfectus, ut postposita penitus onini cura privata vel insignis.et in spiritali studio coram divinis obtutibus
publica, per devia solivagus etnudus erraret. incon- fulsit, et in terreni laboris industria non mediocriter
ditas voces emitteret, et tamquam dsemoniacum se floruit.
per inordiutati gestus insaniam exhiberet. Cui vir Porro cum vir Domini jam in exfremis ageret, VisitntUmiim
JJS
Domini. paterna piet.ate comp,itiens, simul ciiin fra- pei'quinquennium fere compulsus est gravissimi lan- Aimtoloram
tribus ante altare S. Petri prosternitur divin«m ; guoris raolestia crnciari. Mox itaque beatorum Aj»»-
clementiam cum psalmis etlitaniisimplorat, utperire sfolorum limina festinat invisere, ut quasi sub eorum
creaturain suam sub hiijus furoris insania non per- pedibus, si sibi daretur, quod semper in votis habue-
mittat. Hinc ab oratione consurgens, ad eum, qui rat, posset ex boc mundo transire. Verumtamen quia
patiebatur, accedit aqua sanctificationis adspergit,
:
non est in hnmine via ejus, aliter sibi configit quam
atque nt ex ea bibat, suadendo compellit. Qui non speravit. Per qu;ituor jilane menses illic a?gritudine /Egrotnt.
multo post ad Cluniacum sanus et incolumis venit detentus elanguit. Deinceps contra spem aliquanfu-
xenia pisciiim detulit ; et qiiia sihi plenissime reddi- lum convalescens, ad propria remeavit. Cluniacum Coitvalescit'
tus esset, gratias referens iudicavit. itaque deveniens, per annum fere totus in oraticuie
30 Alius qiioqiie miles eflScaciain edendi sermonis permansit, seque. quantum iegrifudo permisif, jeju-
amiserat. Hic per visionem admonitus est, ut si vehementer afflixit. Decrevit anfeni,ut Momsterin
niis ac vigiliis
aquain, qua manus B. Odilonis abluebantur, hauri- anfequam debitum conditionis humanae persolveret, iuavisilat.
ret, hac sibi loquendi vires et ainiss^ lingiueoflficium qUcL'que monasteria sua circuiens, snnctte admoniti'i-
prociildubio reformaret. Aqua igitur per ministros nis studio visitaref. Expeditione igifur sancta* hujus
fideli furto subripitiir. Altera etiam aqua, a viro Dei Eedificationis incepta, Silviniacum devenit ibique se Ohitam saum :
benedicta, de calice S. Majoli muto transmittitur. circafestivitafeniDominic£eCircumcisionis ex sirculo prwdicit.
Quas ille cum niniia devotione suscipiens, mutatis lioc migraturum, manifeste dixit. Porro autem ciim
vestibus ingressusecclesiam, quialingua non poterat jam in agonis esset angusfia consfitutus, diabolnm
ore cordis oravit. Etsicpoculobenedictionis accepto, adstare conspexit, eumque per nomen fremendi Ju- D/rmoncm
reparatum sibi locutionis officiiim recognovit. Mox dicis. ut abscederet, terrlbiliter increpavit. Auno ahigit.
etiam expedite loquens, minim de se sppctaculum itaque Dominicae incarnafionis 1048, a^tatis aufem
cernentibus dodit, et quid B. Odilo apudDeum posset suee 87, ordinafionis etiam quinquagesimo sextn, ea
evidenter innotiiit. nocte, qu?c Dominicae Circumcisionis solennia jira*-
Viiiiiin bi' 31 Prsterea ciini vir venerabilis apiid quamdam cedebat, salutaris Eucharistia? sacramenfa percfpit:
lieiiclo iion ab- ecclesiam monasterii, quod dicitur Vallis Aiirea, sicfiue beatum Deo spirifum reddidit.
xed
^iiiiiiliir,
cibum caperet, sed lociimmagnavini laborarepenu-
iiitgcltir ejiis
ria didicisset, ne gravaret fratrem, qui eum ciim ala-
CAPUT XVI.
iiteritis.
critate susceperat, lioc in commiine pra;flxit, ut
quisque decumbentium uno tantum scyplio contcntus Apparitmies ejus post moriem.
esset solis autemraonachis iiinccrna pociilum gemi-
;
naret. Mensura tamen exceditur, et largus .ad biben- X aidlo autem post, eadem scilicet nocte, cum beali
duiii potus cunctis epulantibus exhibetur, Enimvero viri corpus in ecclesiam jam fuisset delatum, fniter
cum vas illud vinarium et uiiiim dumt.Txat esset, et quidam Gregorius nomine, Juvenetanatione.naf urie
'
modicum, noii inodo tot indiscrete bibentibus non simplicis et innocentis vitEe, exequiarum funebrium
defecit sed et illis recedentibus, absqiie ulla dimi-
;
lassitiidinepriegruvatus, in eadem cella, in qua San-
nutione repertum est plenum ut per hoc evidenti- ;
cfus obierat, proprium sfratum petiit, in quo se pro-
bus clare.scat indiciis, quia vir Domini non tantum jiciens, dormire tentavit. Sed necduui plane resolutus Apparet ciii-
Deum potuit impetrare, qiiod petiit in soinnum, Beatum Odilonem sibi videt adstantem. ilnmpostmor-
id apud ; sed et
nonnulla per eum virtutum signa divinitus ostensa Ad qiiem mox voce proniptissima : Quid, inquit, agis tcm.
siint, qua; nescivit. Etde signis quidem atque virtu- Domine Pater? Et ille Bene, frater. et optime. Du-
:
tibus, quas vir s;inctus adliuc in corpore constitutus minus enim meus Jesus servo suo per semetiiisuui
ostendit, ista sulTiiciiint. Nunc ad explicandum feli- dignafus esf adesse,et sui prEesentiam misericorditer
cem pjus obitum, auxiliante Doinino, propinquemus. exhibere. Sed in ipsa nieie decessionis hora, in illo
scilicetangulo (ostendebat eniin quasi digito locum)
vidi figuram quamilam trucem nimis atque ten-ibi-
lem, quee mihi teterrimai suae visiiiins horrorem
atque formidinem tentavif incufere sed Christi cun- :
nullame potuitinfesfatione nocere.
fortante virtute,
35 Proxima quoque Quadragesima succedeiite,
sanctK ac venerandse memoriaj Laurentius, Amal-
phitana'
I JANUARII. 77
pliitiinse Sedis Arcliiepiscopus, qui potens in litteris Bituricensis Arcliiei)iscopus, universis Christi fide- Exniiii..(;u'i».
ac biglossus Gi'Eece novei'at et Latine, et quod longe libus saluteininDominosempiternam.Noveritis quod
prsEstantius est, laudabilis vitae claritate poUebat. de lieentia et mandato sanctissimi in Cliristo Patris
Hic itaque tunc Roniaj constitutus, obdormivit in Domini nostri, Domini Clementis, digna Dei provi-
Domino. Cumque cadaver ejus fuisset in ecclesiam dentiaPapjB sexti; Nos una cum Reverendis in Christo
illatum, honestus quidani Clericus, Albero nomine, Patribus Domnis Capitulien. Augustiiiorum, et Sau-
in ejusdeni ecclesiaj angulo lassabunda dedit niem- Iniiien. Pra^dicatorum ordinis Episcopis, et quamplu-
Itiw alUri bra sopori. Cumque suljito adliuc pene vigilanti vir rimis Abbatibns, Pradatis, et personis Ecclesiasticis
lidnnr.
beatus apparuit, ei mox Clericus intulit : Domine ad hxc vocatis, et insimul in Ecclesia Silviniacensi Finiaia iilnit-
quando huc et cur advenisti? Ad carissimi Cluniacensis Ordinis Claromontensis dioecesis, con- i'o'""'c 'lo-
mi,
liiaiit Potttili-
(inquit) olim amici mei, Domini Laurentii Pontificis, gregatis; venerabile coriuis almi Confessoris B. Odi-
exequias veni quiinis expletis, antequam te vide-
; de loco, in quo hactenus ibidein tumulatum
lonis,
rem, recedere nolui. Et liis dictis, species loquentis solemniter relevavimus, juxta sacrosanctie
extitit,
evanuit. Vir itaque Domini, qiiia recte vixit, felici- Romanae Ecclesise traditam nobis formam, ordinatio-
ter obiit; et quia vitam niirabilem duxit, jure miracu- iiem, atque modum, ac ipsius sancti Confessoris
lis coruscavit. Vita quippe beati luijus viri velut caput, et alia corporis menibra vidimus, et propriis
aurea tabnla est : cui quasi margaritas quasdam ac manibustetigimus, tenuimus, etpalpavimus, eteadem
gemmas infigimus, dum gestis ejus interlucentia in capsa posuimus, et recondidimus honorifice et
fMiir! mira- virtutum miracula permiscemus. Apud cujus venera- decenter.
valts-
bilem tumulum niliilominus adliuc rutilant nova si- 3 Nos enira pensatis hujusmodi sancti Confessoris
gna virtutum : qua; niniirum nos his inserere super- meritis, quse nos ad sni relevationem addnxeriint
finuni ducimus, cuni per alios jam apicibus exarata devote et attraxerunt, cupientes totis viribus incre-
cernamus. Legentium igitur tjedio consulentes his , mentum hmdis et lionoris ejusde.m exercere, nt a
contenti sumus, quie succincta lirevitate perstrinxi- congruis honoribus et laudibus de-
Cliristi fidelibus
mus, ad honorem et gloriam redemptoris nostri Jesu coretur et etiam veneretiir, necnon ut Ecelesia me-
Cliristi qui cum Deo Patre et Spiritu sancto vivit
: mnrata, eo libentius cansadevotionis, ab ipsis Christi
ef gluriatur in saecula sfeculorum. Amen. ^ fidelibus visitetnr, ac etiam frequentetur; deomiiipn-
Ittihtiijeitttit
tentis Dei inisericordia, etBeatorum Petri et Pauli
ifftttcssa'.
Apnstolorum, et Beati
Stephani Protomartyris pa-
X, CHB, ELEVATIO S ODILONIS. troni nostri, ejus auctoritate conflsi omnibus vere
M(:i.i:xLV.
\XI Junii. poenitentibus en confessis, qui in ejiisdem almi Con-
s. Oililojm \jar()lus
\Jiirol Sau.^ncijttx Ub. 12 Aiiiialium Ecclesiii\Anre- fessorisfestivitatibus, etspecialiter in die relevationis
iiirjiiisan.Ito- liuiteiisis, iit B. Rotjerit) Fortt de S. Oililottis elevatione ejusdem,etper ipsius octavas, ipsain Ecclesi.am annis
ijerta clcm- isia scril/it Per idem tempus contigit B. Uogerium
: singulis visitaverint, quadraginta dies de injunctis
tmii-
Ecclesias sua; provincia; visitare, et Silviniacense sibi poenitentiis futuris, et perpetuis temporibus
monasterium Cluniacensis ordinis, Claromontensis duraturis, misericorditer in Domino relaxamus.
dia?cesis adventare. Ibique de licentia Clementis 4 Prosterea volunius concedimus de speciali
et
Papa; VI, una cum Capituliensi Augustinorum, et gratia, qund ecdesia prae-
qiiilibet Prsedicjitor, qui in
Sauloniensi, Pr«dicatorum ordinis Episcopis, et fata populo ibidem existenti verba divina prasdicabit,
quamplurimis .\bbatibus, Pfelatis, et aliis Ecclesia- omnibus vere piienitentibuset confessis, qui in prae-
sticis personis,corpus B. Odilonis Confessoris, Ah- dicatione ejusmodi pra;seiites extiterint, ex parte ef
batis Cluniacensis, de loco, in quo tumulatus fuerat, auctoritate nostra viginti dies de indiilgentia conce-
solemni ritu relevavit : cujus ipse caput et alia cor- dere valeat, et conferre, quanilo et quotiescumque
poris merabra contrectavit ; et visitantibus Silvinia- prajdicatinnis nfficiiimcontigeritexercere. In quoruin
censem ecclesiara inejus festivitatihus, .40 dies indul- omniiim testinKminm prffisentes litteras fecimus niu-
gentiarum condonavit, die xxi Juiiii anno Doinini nimine nostri sigilli roborari. Datnin apud Tolou.
McccxLV. H.rc ille. Claromontensis dia?cesis, nostram Provinciam visi-
2 Ipsius Rocjerii Archiepiscopi diplimta istttd Itabet tantes, die xxi Jiinii anno Domini mcccxlv. Signatum
Bibliotlteca CluttiacettsUt : Rogerius permissione divina Guillermus Vincenti.
CANONIZATIO S. OSIUNDI
SARISBURIENSIS EPISCOPI.
.\ii. Cnu. ^inidns Osmjmdus Sarinburiensis Bpiscopiis, circa rariuin Sanctornm ; Canonizatio S. Osmundi Sales-
ILIiHII. nmnim 1099 vita fuiictvs, deinum aniio 1457 a Cal- beriensis Episcopi et Confessoris anno salutis 145(i.
JAN.
listo III Poutifice Maximo albo Saiictornm sote- Floruit aiino salulis HOO. Qund aniio 1456 f«HOH/-
mniter adscriptxis est, Knteudis Jauuarii : qundpleuius zntus dicilur, intelligendum secundum veterem morem
refcremns iu vita iv Deccnih. De eo Itoc die ms. Flo- Belgnrum (lui anuum nuspicobantur a Paschate.
II JANUARII.
78
II JANUARII.
SANCTI QUI IV NON. JANUAR. COLUNTUR.
Octava S. Stephani. Plurimi sancti Martyres LichfeldisB in An-
s. Frontasius glia.
S. Severinus , S. Rutila
Martyres, in Gallia. )
S. Severianus ( S. Claudia
in yEthiopia.
s. Silanus ) S. Auriga
s. Maxiniianus •.
S. Vitalis
.lerosolymis.
s. Acutio S. Stephanus
s. Timotlieus 1 S. Argieus
s. Ilerissus [ S. Narcissus Martyres,TomisinPonto.
s. Artaxus > Martyres,
J Sirmii. S. Marcellinus \
s. Vilus 1
S. Basilius Ancyranus Martyr, Caesares in
s. .Vcutus 1 Cappadocia.
s. Toljia 1 S. Isidorus Episcopus et MartyrAntiochia3.
s. Euuenda / S. Siridon Episcopus.
Multi sancti Martyres Placentia:, in Italia. S. Isidorus Eiiiscopus Confessor in i^Egypto.
S. Defendens | Martyres ex legione Ttie- S. Macarius Alexandrinus.AhbasinyEgyiito.
et Socii ( ba;a. S. Martinianus. Archiepis. Mediolanensis.
S. Tlicopistus, Martyr. S. JMacarius Homanus, Eremita, in Italia.
S. Seljastiauus | Marlyres ex legione The- S. IMarcus Surdus.
S. Alverius \ bajH in Pedemontio. S. Aspasius, Episcopus Elusanus, Melo-
S. Theodote mater SS. Cosma; et Damiani. duni in Gallia.
Plurimi sancti Martyres sub Dioclet. et S. Blaxiinus, Abbas el Martyr, in Gallia.
Maximiano, Roma;. S. Bladulphus monachus Bobiensis
, , in
S. Stratonicus Italia.
Macarius S. Adelardus Abbas Corbejensis, in Galba.
Abbanus Martyres. Inventio capitis S. Vedasti aliarunuiue reli-
Saturus quiarum, Atrebati in Belgio
Possessor S. Silvesler Monaclius in Sicilia.
PILETERMISSI VEL IN ALIOS DIES REJECTI.
S. Concordiiis Martyr Bisolduiii in territorio Gerun- stratensis. Ckrysostomus vandcr Sterre. Omitto,
densi. Ferrar. Dp t'o egimua i Januurii. donec sciam an publico cultu celebretur.
S. Eugendus Abbas. Notker. nos Januarii. i Alardus monachus Lukensis in Saxonia. Kalendur.
S. Odilo Abbas Cluniacensis. Martijrol. German. Cisterciense, et Chrijsostomus Hcnriquez in Meno-
Usuardi editio Coloniensis anni 1490, et Parisiensis logio Cisterc. Omitto, quia non e.xistimo eum coli.
anui 1536. Maurolyc. Galesin. Molanus; etcolitur Theobaldus .'^bl)as Cisterciensis. Kalendar. Cister-
hocdieobfestumCircumcisionis. DeeoegimusiJan. cicnse, et Clirysostomus Jlenriquez. Nescio an cola-
S. Massus Parisiorum Episcopus. ms. Florarium. tur : non est in catalogo Beatorum et Sanctorum Or-
Dicitur S. Dionysii Aclascripsis.^>e. Nescioan colatur. dinis Cisterciensis apud Meiiardum.
Volusianus Episcopus Carsulanusin Umbria. Fcrrar. Matliissus Episcopus. Cainerar. Ignotu.s alibi,
in gener. catal. Sanctor. nec satis signilieat un ut Stephana Soncinas. Raissius in Peristivinat. necdnin
Sauctm colatuv ideo taniispcr omitto.
: comiieri an ut Beata colatur.
Cosmas Patriarcha Constantinopolitanus, Thauma- Seraphinus dalla Porretta, Ord. Praedicatorura.
turgus, pnvdicaiur a Mena-is. Bum omitio, douec Extat ejus vita, quam mihi cominunicavit Exim.
certiorahabeam aryumentu, quia posterior fuit, P. Hyacinthus Chocquier ejiwlein Ordinis, S. Theo-
quando Grxci merito suspecti. logiiv Doctor. Sed non puto eum eoli.
Salvia Virgo. Florar. omitto, donec qux sit cognovero. Willelmus Walcheus Hibernus Episcopus, Ordinis
Bernarius monachus Lorinensis, frater S. Adelardi, Cisterciensis. Chrysostom. Henriquez. Sed hic neo-
refertur ad calcem Bibliothecx Lcrinensis a Viceiitio tericus est, nec colitur.
Barrali Salerna inter Sanctos Lerineses non expri- : S, Florentius Episcopus. Notker. Vide m Januarii'.
mit tamen auctor un colatur. Ejus mentio habetur in S.Theopemptus. Menxa. Forteidemest, qui iiiJanua.
vita S. Adetardi. Theugenes Episcopus. Menxa, nos ni Januarii.
Stolljrandi Martyris translatio in Scotia. Ferrar. in Philus, Episcojjus ac Martyr. Notker. Menduin hic
gen. catal. SS. Sed non magnam fidem mereri di- latet : de quo hic, cum de sanctis fratribus Argxo,
cuiitur, quos eitat, auctores. Narcisso, Marccllino ; et in Actis S. Tfieogenis
Odiuo Abbas Rotensis in Suevia Ordinis Praemun- lU Januarii.
S. Thelesphorus
II JANUARII. 79
S. Thelpsplioriis, Papa et Martyr. Urnbnii. Nnlkerus, S. Congalhis Abbas Bencliorensis in Scotia. Daiiid
etmrin iifs. MarUjroiagia. At Romttimm v Jniiuarii. Camerar. Nos de eo agemus x Maii.
S. Crispiniis Episcopus Ticinpnsis. Marlijroloij. Gal- S. Deotlatus Episc. Nivernensis. Florar. At Meiiar-
lobetg. Al iios cum Roimiio Marlijrol. yuJanuarii. ilus liabet Xix Julii.
S. Jnlianus. Comes et Martyr in Siirdinia. Ferrar. S. Fredegandus. Camerar. i-olilur xvii Jiilii.
quidam cum essr censeiit, qui inferius vii Jaimarii. S. Silvester Papa. Menolog. et Menxa Grivcorum;
colitur. Nos pecnliariter de eo aqenius s\ Februnrii. Lalini xxxi Decemb.
S. Sergius, Martyr Ciesarese in Cappadocia.jl/i'na'i!. S. Barbatianus Presbyter, Ravennae. Mnrtyrol. Gal-
De eo nos cum Martyrologio Romano. xxiv Febniar. lobelg. et ms. Florar. nos xxxi Decemb.
OCTAYA S. STEPHANI.
yjonsignntn esl S. Stephani Octava fnstis Ecclesia- Gnlesinii, etc. De ritu Octnvarum nlibi ageinus.
slicis Romanis, Bedx, Notkcri, Bellini, Maurobjci,
DE SANCTIS MARTYRIBUS
FRONTASIO, SEVERINO, SEYERIANO,
SILANO.
«OT. 22. -onm bodie Natnlem Refert Usjiardi editio baptizatus fuerit. salvus erit.qui vero non crediderit,
Seculo 1.
Cohniensis anni lb2i, his verhis: Frontasii condemnabitur. Tu itaque Prseses si credideris in
II
flor.
JAN
Hi Martyris et sociorum ejiis. Eadem fere ms.
-Fiorarium Sanctonm, Hanc eonm mortis
historiavi descripserat ex Ms. codice Ecclesiis S. Mar-
Christum, et baptizari te perraiseris, salvus eris; s!
vero non credideris, conderanaberis.
3 Tunc Prasses iratus jussit eos extra nrbem in TorquciHur.
tini Ultrnjecti Roswnjdus noster; quam suspu:.or aiibi viridi pratoperduci, atque diiris quaestionibns exami-
fideliorem el fusiorem extare. nari quibus etiam ad exemplum Redemptoris nostri
:
spinis coronatis ferreis, capita eorum vallo confixit,
Spinis ferreis
et in quolibet eorum, ex utraque parte eorura nove- corojtantur.
PASSIO. nos etiam clavos exhibuit. Attamen saevus furor mi-
lites Christi nullatenus pra?valuit revocare. Dehinc
Discipuh
fuereS.Fron-
s ancti Frontasius, Severinus, Severianus,
Silanus a Beato Frontone primo Petragorensi Epi-
atque vertices sacros tot spiculis dilaniatos, tantaquegloriu
passionisredimitos, inutrisqueeorumspatuHs.dextra SikHOiis lcr-
lonis, de quo
scopo ad praedicandum missi, dum undique verbum Isevaque novem ferreis sudibus interjectis ossibus reis coiifo-
i^ Octo.
Dei seminarent, a Squiridone Prseside apprehendun- confodere fecit. Cumque iis tormentis eos superare iliuntnr.
tur. Dixitque ad eos: Dicite mihi, unde estis, etqui- non posset, data sententiajussit eos decoIIari.Sancti
Comprehen- bus nominibus vocamini? Non solum enim non sacri- vero Martyres genua in terra flectentes, Deo com- Ptectunlurca-
dnntur. ficastis diis, sed et sacrificare volentes evertistis, et raeudantes animas suas, cervices spiculatoribus sup- pite.
templa eorum diruistis, et nescio qua auctoritate ponentes, pro Christo mai't}rium celebraverunt.
haec facitis. Frontasius dixit: Tu Prsses expers vir- 4 Cuinque Martyrum corpora abscissis capitibus
tutis divinse, cur nos interrogas, cum omnem verita- impii satellites in opprobrium dejecissent supei" nudnm
tem condemnes? Sed recogita prius, quis animam cespitem, caelica virtus adfuit: nam
truncatis capiti-
Capiia gcslan-
tuam et corpus fecerit; et iutelliges veritatem. Simu- bus, corpora eorum repente divino in eis irrnente lcssuper
lachra autem gentium operasunt manuum hominum, spiritu. acceptis propriis capitibus in manibus suis, aqiias ambii-
nec sibi prodesse, nec aHos juvare possunt. Squirus sine humano juvamine, in sui pedibus eriguntur: tant.
dixit: Video, quia in multiloquio confiditis, quod a sicque Sancti ad alveuni fluminis, quod Yla dicitur,
magistro vestro didicistis. Severinus, et Severianus accesserunt: et siccis vestigiis super undas itersuum
responderunt : Multiloquiura nostrum verum est. Tu direxerunt. Transmeato ergo flumine, per clivnm
cohs idola, qute suntmetalladaemonibus consecrata, collis incessu pedum, cunctis cernentibus et stupen-
surda, muta, et vana. Squirus dixit: Lucrati estis tibus mirabiliter subierunt: et in ecclesiam
Beat;e
vitam.si sacrificaveritis.S.Frontasius dixit:Lucriim Marias Virginis in Podio. ubi S. Fronto orabat, per-
iiostrum in Cliristo est vivere et moi'i. venerunt;etcapitasua,flexis genibus ante pedes ejus
S.Silanus mu- 2 Tunc Prseses conversus ad Silanum dixit, qui deponentes,corporasuainmodumcrucisextenderunt.
sicus. sciebat canere cithara, syniphouia,et lyra: Tuautem 5 Sanctus autem Fronto cum Ajiiano Presbytero Scpeliunlur-
juvenis, quare non sacrificas? S. Silanus respondit: et multis populorum turrais, Frontasium, Severinum,
Ego Domino meo Jesu Christo sacrifico, qui per ba- etSilanum in praedictaecclesia curahonoreet hymnis
ptismi suigratiam mundum lavit maculatum.Squirus cselestibus tradidit sppulturae. Severiauum vero ad
dixit: Quomodo Uivit? Silanus respondit: Douiiuus preces cujusdara dcvntjL' uiatronae in alio loco, nou
meusJesusChristusdixitdiscipuUs suis; Ite in mun- longe a sanctis Martyribus sociis, honoi-ifice tumula-
dum universum, et praedicate, baptizantes in nomine vit. Passi simt sancti Martyres iv Non. Januarii,
Patris, et Fihi, et Spiritus sancti. Qui crediderit et Claudio imperante.
DE
80
DE SS. MARTYRffiUS SIRMIENSffiUS
lAXIMIANO, ACUTIONE, TIIOTHEO,
HERISSO, ARTAXO, VITO,
ACUTO, TOBIA, EUGENDA.
M- l^arlyrolonium S. Hieromjmi : Sirmii, Maximitini, Tubiam i/koi/hc hnbet,sed cim Riitilia mnjmgit.dequ
Afiitiniiis, Timothei, Herissi, Artaxi, Viti, Acuti, inferius.
Tuliia.', EuKendfe. Usuardi edilio Colon. nnni 1b21
DE SAMIS MARTYRIBDS PLACEOTmiS.
lulippus Ferrariiis di (jeuernU, catalogo Sanclo- Placcnliir: Est etiam hac in eadeni ecclesia puteus Eorumcur'
MiirlyiTs Phi-
cenllni siih
Diorlctiaiio.
P
-1-
rum trstatur, Placentlae in Canipo peregrino-
rnm, ul)i S. Mariai de Campania ecclesia ce-
lebris
1. est, Passioncm hoc die recolipliirimorum
Sanctorum Maiiyrum qui sub Gordiano Pnrside, Dio-
cletianict Maximiaui peisecutione, pro ChriMi fide in-
quidam, in quo plura Sanctorura Martyrum corpora, ''*""'* '" '"'"
ab impiisChristianaereligionispersecutoribusoccisa, '™'" ^J'''"'-
projeeta fuere: unde et ad tempns quoddam oleum Jndcoleum
confovendislampadibuscomraodissimum, atquediver-''"''"^'/'''"'""
sisfidelium infirmitutibussanandisomninomirificum, s''"'"'*/''
tercmpli sunt. Quod se hausi.sse scribit ex antiquis illius scaturiit: quod tamen humanas avaritias demeritis id
J,^f^llJ„^il'„^
EccUsix mouumentis ^trbi.sque Plucentinae Animlibus.
, exigentibus, quse in tantiim dementiam proruperat, avnritiaiii.
2 De his Martyribus ita scrihlt Franciscus Gouzaija ut id, sumptu pretio, etiam curaudis brutis auimali-
historia' Seraphicn' parlc 2, in Provincia Bononix, bus applicaret, a plurirais diebus emanare cessavit
Convent. xxv agens de convcntu S. Marix de Campo omnino.
DE S. DEFENDENTE
ET SOCIIS MARTYRIBUS.
anctum Defendcntem Martyrem refert n Jani,\r. reIiqui<E Casali in ecclesia Eremitarum asservari fe-
Ferrarius in (jencrali catalogo Sanctorum, his runtur.
De quo etiam miraculum Odolevei pago SHssw neylc-
apud Rhoda-
verbis: In territorio Massiliensi 3 dioece-
Ji- Dcfcmkii ctuscjusfcxfo.
num, S.Defendentis Martyris ex legione The- sis Casalensis iiarratur : quod cuni quidam in die
punitiis.
fis ct Socio-
riim memo- ba-orum, sub Maximiano. Petrus quoque Galesinius Defendentis festo aucupatura potius, quara Missam
i'i(i. codemdie: In GaUia ad Rhodanum fluvium.S.Defen- audire voluisset, ac perdices cuptas coquere illte ;
dentis et ahorum multorummilitum, qui Maximiano statira redivivui eo obcEecato evolarunt: qui tanien
Impei*atore, pro Christo Domino cruciatibus eo loco facti pcenitens ad aram sancti Martyris oraiis, et
affecti, martyrii coronam consecuti sunt. Ad cujus veniam impetravit, et visum recuperavit.
fluminis ripam, a S. Theodoro Massilice Episcopo, 4 Ubi is passus fuerit, ignoratur; nisi sit idem V0ipa.s)>w
Defendentis Martyris corpus sepultum est; ejusque cuni eo quem apud Rhodanum fluvium iu MassiHensi
nomine ecclesia dicata. Libriim cjusdem Thcodori Epi- dloccesi, una cura aliis, Maxiniiano Imperatore,mar-
Aila sciipln a scopi qiii Defendentis Acta complexus est, idem
ait tyrio affectura, atque a S. Theodoro Episcopo Massi-
riieodoro Epi- Gnlesinius extare in vetuslis vionumentis Ecclesiie Ber- lieusi conditura, ibidem ecclesia sibi constructa
SCOIIO.
gomensis. tradunt. Inter illosPetrus Galesinius ia suo Marty-
NOT. 23.
2 Idcm Ferrarius in cataloyo Sanctorum ItaVuc de rologio hac die, citatque codicem ms. Ecclesia; Ber-
eo ha^c scribit : S. Defendentis Martyris memoria in gouicnsis. Tametsi auctor historifie Martyrum Tlie-
nraltis Italise locis celebris est: prjecipue Chivasii bEeorum Taurini excusiE, hutic alium ab illo facit,
oppidohaudobscuro Taurinensisdioecesis, apud Mor- putatqueinltalianpudPedemontiumcumaliispassum
S.Defendcnlii gumfluvium, in Padum non longe influentem; Casali fuisse sub dicto Iniporatore. Sed ipse potius eumdem
rcliquia: Ca- Montisferrati urlie primaria, et Novariie. Quiiius in cuui eo, qui ad Riiodanura passus est. esse autunio;
Mtli.
locis et alibi ecclesi<e araique iUi dedicatie sunt cujus
: cum nullum quod sit diversusargumentunl iialjearaus.
DE
:
8)
DE S. THEOPISTO MARTYRE.
Mcnsea. II Jamiar. S. Theopistus lapidatus vitani fiiiivit.
DE SANCTIS MARTYRIBUS THEB/EIS
SEBASTIANO ET ALVERIO.
Svrv DiocLE- -—^ e liis sanctis Mnriyrihus agit in historia The- sent; ab Imperatcris satellitibus deprehensi, marty-
TiANo.
\h:f',i Xjuilielmua Bnldesmms 33 sub finem;
c. rio affecti simt : quornm corpora in ecclesia Cam- Eonuii iit-
I Bi.r (/»0, (( Ecclesiiv Fossaneiisis in Pedemon- pestri, olim parochiali, apud Fossanum cum diu vciila corimra
,
B ^ (ana Liijnviic ditione
- monnmentis, Invc scribit latuissent, annosaIutissiccccxxvii,iv non. Januariiin l.i-27. 27(/-
nnar.
Pltitippus Fcrrarijis in catahgo Sanctoruni Italix ad arcis lapideis. cum inscriptione, quEeeos exThebfea
2 Jnmiarii Iegir>ne fuisse, et sub memorato luiperatore passos
2 Alverius et Sebastianiis milites Tliebfei. cum ex esse, ostendit, vocum caelestium indicio reperta, et
finibus Sedunorum, Maximiani Imperatoris perse- majorem translata, non
in basilicam dictae civitatis
cutionem et crudelitatem in eos qui Christianam reli- mediocrem habent venerationem. Eorum meminit
SS-Alveriiisct gioneni colebant, fugientes.in Taurinorumfinescirca idem Ferrarius in fjencrali catalnrjo Saiictorum.
Sclmtimius pj, jQca, ubi Fossanum civitas nunc est, se recepis-
ul'i possi.
DE S. THEODOTE
MATRE SS. COSM^ ET DAMIANI.
JjJ.ensea Eodem die S. Tlieodote mater Saiictorum
: miani, in pace vitam finivit. De ca agititv iii Actis /i-
lucdicorum gratis curantium, Cosmw scilicet ei Da- liorum xxvii Septemb. et in Mcnieis i Novembr.
DE PLURIIIS lARTYRIBlS
AK.CnR.cccn- ROSLE PASSIS SLB DIOCLETIANO ET MAXIMIANO.
ETCCCIII.
II JAN.
quorum constantia nulla
Anno decimonono
Fusebiiis lib.
imperii Diocletiani
8, cap. Z.)
(iyiquit
mense Dystro, qui
nitus illorum,
formidiue, qui ne codices sacros traderent, hibentis-
est concussa
a Romanis Martius nominatur, cum saluta- simo animo mnrtem oppetiverunt. Horum onmium ji|„//, „,„,./„.
ris Pa^sionis Dominicae festum jam pro fnri- corrmas, quod impossibile visum sit singulorum me- rioafftr/i,
Dioclclitnn bus esset; omnibus in lucis per Imperatoris Utteras moriain prosequi,una die,nempe n Januarii,Romana qnialibrossn-
contra Chri- palam indictum fuit, ut deturbarentur ecclesiae, Ecclesia celebrat hoc pra^conio RomK commemo- '^'('^ uolflwui
:
stinnos eili- trador
soloque aequarentur scripturEe Christianorum absu-
: ratio plurimorum Sanctorum Martyrum qui spreto ,
ClUIII. ColiiiUur
merentur igni qui honorem fuissent adepti, de
: Diucletiani Imperatoris edii-to, quo tradi sacri codi-
3 Janiiiir.
gradu turpiter deponerentur privati, si modo m : ces jubebantur, potius corpora carnificibus, quam
professione perstarent, libertatepenitus privarentur. sancta dare canibus maluerunt.
Ac primum quideni Edictuni contra eos tale fuit. 3 Ilos i\r veleribns monumentis in Marttjroloijii tn-
Tvmu kingo pust tempore, aliis litteris exeuntibus, Inilas reslituit Bnroniiis, qui Sivpiits in suis Annalibus
mundatuui est, ut omnes Ecclesiarum Praesides eornin meminit, pnvscrlim anno Christi 302 et 303.
uliique gentium conjicerentur in vincula; deinde omni- Diocletiani 19 c/ 20 ibidemqw uti et in Notis ad Mar-
bus machinis adhibitis, idolis victirnas immolai-e co- tijroloij. ex Autiustino, refert liabitnm eo lcmpore Cir-
gerentur. H:ve Fuscbius. tense in Numidia Conciliuin,in eausn eoruin,i]iii sncros
Sacn codicca 2 Ejusmodi igitur, inqnit Bnronius nd nnn. 302, eodices tradidissent. Conciliiiiu
)(. 22 de libris comburendis promulgato Imperatoris
coiiquiruittiir 4 Ibidem ex variis legibus tlocet Baronius, inulto Cirtensc-
creiminili.
Edicto, inomniprovincia Praesides, etin singuliscivi- onie ab Ulpiuno et Paullo fuissc rcspoiisum ma~ iit iibri LibriChrisfiu-
tatibus, oppidis, atque vicis Officia invigilabant, uta giciV nrtis, id esl, Cliristinnorum cimiburerentur. Nec iu>rumjii!i.^i
^'omburi.
Cln-istianis codices traderentur ad hocque iidem ; mirum, c7im Arnobio testc ipsius Ciccronis Hbros de
urgebantur, additisque torraentiscrudeliter cogeban- Natura Deoriim et de Divinatione, quibus gentiUtia
Tradilori tur. Qui ergo atrocitate puenarum perterriti, quos supcrstitio videbalnr posse convelli, quidam uboiemlos
qiti.
apud se liaberont codices traderent, Traditores vuca- censucrint.
biintur. Horuru iiigeus numerus fuit; sed prope infi-
,20 DE
82
EX VABIIS
AOCT.
DE SANCTIS MARTYRIBUS
STRATONICO, MACARIO, ABBANO,
SATURO, POSSESSORE.
^jLartijroloiihim S. Himmjmi : Et in alio loco cliise Isidori Kpiscnpi, Mnoarii Abliatis, Saturi, Pos-
Stratonici.liaccari, Abbani, Saturi, Possessoris.Aii sessoris, Firnii, Tertium etinm subjiciemus Macurimn
non hic fortossis est Macarius Aljbns? Certe nntiquissi- ex Vicaria Pnefeclura Eremilam.
mnm Ms. monasterii Rhinonwiensis iln habel : Antio-
DE SS. MARTYRIBUS BRITANNIS
ClRClTEK
A». Cim.
LICHFELDm m ANGLIA.
CCCIV.
Lichfi-tldia cwilas i\st Angli.v in Slaffordicu.si Co- phihali discipubs fuisse. De his Beda lib. i, histor. An-
]1UN. mitatii pcmntiqua, a Beda Lieisfekl ajipfllata, glic. cap. 7, sub finem : Pnssi sunt ea tenipestate
I.n-hfcidin n Mutli i.stlm
quasi Cadaverum campus; quod phnimi islhic Aaron et Julius (qiii i JuUi cohmtur) Legionum urbis
nede Mnrlij- occisi.
Christiam,sub Diodetiano, marlyrioafjecti sint. cives, aliique utriusque sexus, rliversis iu locis per-
nim dictn.
Qiui de cansa civitas pro insignibns scutum depictum ge- plures, qui diversis cruoiatibus torti, et inaudita
stat, inqxw Martyres varii variis modis trucidati exhi- niembrorum discerptionelacerati, animas adsu])ernie
Ejiisimhjnia. bentur, ut vidcre est in Theatro imperii maynx Britan- civitatis gaudia perfecto agone miserunt. De bis phi-
niiv Joannis Spedi l. i, c. 315.' ribus uyit Matthivus Westmonasteriensis ad ann. 'MV^.
2 Hontm Martyrnm commemoratiouem n Januarii Nicolaus Ilarpsfeldius 3 secuL cap. 10.
indicit Martyrolotjium Anglicaman, traditque S. Am-
DE SANCTIS 3IARTYRIBUS
RlJTILA,CLAUDIA,Al]RICAIN.ETHIOPIA.
ITEMQUE VITALE ET STEPHANO IIIEROSOLYMIS.
MnrUjrotofjiuni S. Iliernnijmi : Et in j^tliio- (tc Oclnva S. Slcphani Protomartijris esse scrniimcni,
pia Rutil», Claudiffi, .\urit;ae, Vitalis de ilc en scjmratim aijit. Ms. S. Lamberti Leoilii, cui lieihv
Hicrosoljmis, Steiiliani. Usuarili eililio Co- prufuum nomen Jerosolyma Stephani et Vitalis.
:
loniensis nnn. 1821. Jerosolyniis Steiiliani Ms.S. Marias Ullrajecti: Hierosolymis SS. Stephani
et Vitalis. Iteni Tubi.T, Rutilia\ Vitalis ; sm/iu' ilnos et Vitalis. Itleni hic est fortassis qni
Januar. refcrtui i
Vitaks recenset, ceteri tinicum. Antiquum Ms. Mnrty- in eodem S. Ilieronijnii Martijrologio his verbis : lii
riilogium monaslerii S. Mnrlini Treviris : Et in Hiero- Oriente Steiihani. Iilem habetns. item velustissimuni
solymis SS. Stephani et Vitalis, nc nc quis siisi;icelur Rhinoutviense, eoilein die.
DE SANCTIS MARTYRIBUS
ARG^O, NARCISSO, lARCELLINO
SUI LUJMO.
II .lAN.
TOMIS m PONTO.
S.Marccllinus uod iinpia tyranni contra Ecciesiam el lcgiti- Tomis, trium fratrum Argiei, Narcissi. etMarcelliii!
iliiiii nolnit ^niuni Principcmsigna .sv'(y»;»o//(7 Marcelliniis, pneri. qui sub Licinio Principe inter tyrones coin-
mditure con-
irn ICcdcsiam
occisusi,
tjir
Mar-
Imhciur.
0:
Hormn
ab eodcmtrncidatus cumfrutribus
in
Acta desidernntur :
est omncsque
album Martijrum ab Ecclesia sunt relati.
de cnusa mortis
:
ista nabent
preliensus, ciim nullet inilitrn*e ca^sus ad mortem, et
diu in carcere maceratus,atqiiein
tyriuin consummavit. Endeni
maremorsus.mar- Qme
liabct Bellinus; addit ^''-
tni^f
vetera Martyroloijia. IJsunrdus : In Pnnto. civitcite Marlgroliigium Uomnnnm : Fratres vero ejus «vlado
lierempii
II JANUARII.
Endem Mauvohjcus, et Ado, qui sunt, et in carcerem conjecti in Christianaque fide EX VAIlll^
Coritus ttd lil- perempti sunt. fcre ,
Itis tleJiilum.
nddit : Corpus pjus ad littus deUituni, et a religiosis constantes, securi percutiuntur. Marcellinus autem
viris deposituin. magnis coruscat virtutibns. in mare projicitur sicque hic et illi duo martyrio
:
2 Hs.antiquum inonaaterii S. Laurentii Leodii, coronantur. Eadem fere hahel Martyrobijium Germa-
quod vomcn Usuardi recenti manu adscriptum priefere- 7jicinn. \
hat, licel Adonis potius sit. m. itidcin vetnstum domus 4 Notkerus Et in Ponto, civitate Tomis, trium
:
Professx Soeietalis Jesu Antverpiiv In Ponto, civi- : fratrum Argei, Narcissi, et Marcellini pueri. Item
tateTomis, trium fratrum Arg.Tei, Narcissi, etMar- Tomis Phili Episcopi. Qui sub Licinio Caesare inter
Eiiilnn lor- cellini pueri, qui sub Licinio inter tjrones compre- tyrones comprehensus, cum nollet militare, csesus ad
meiiln jmsi lirnsi, cum nollent militare csesi ad mortem, et diu mortem, et diu in carcere maceratus, et in cippo
Irnlref. flicvii'
in carcere macerati, in niare mersi martyrium con- missus, deinde in mare demersus, martyrium con-
Knumiaverunt. Corpora eorum ad littus delata, et a summavit. Cujus corpus ad littus delatum, etareli-
religiosis viris deposita magnis coruscant virtutibus. giosis viris depositum magnis coruscat virtutibus.
Eadem hahet ms. Martijrologium Ecclesix S. Marix Hrnhauus, qux hic de Philo dicuntur, ea Tito Episcopo
Ultrajecti, nisi quod de ejectis in littus corporihus non trihuit 3 Jamiarii; ms. S. Maximini Treviris simili-
ineminit. Consentit fere Usuardi cdilio Coloniensis ter ^•Janmr. Filo. Argffii vero et fralrum neutcv
niini 1490. meminit. Scd a lihrarioS. Marcellini et Theogenisfilii
3 Galesinius, ncscio quo auctnre, quivdnm nlia narrai Episcopi confusn noininn, quihus cndem fuit oheundx
dc fratrihus ; Ponto, sanctorum Martyrum
Tomis in mortis causa. Vide dicc.nda inferius 3 Januar.
Argei. Narcissi, et Marcellini. Hic cum sub Licinio 5 Vetustissimum Ms. Martyrologium S. Hieronymi
Principe militare nollet, quoniam se Christianum esse 3 Januavii Et in civitate Tomis Claudonis, Euge- Aquilnts-
atTirmaret, nec debere propterea illius, idola colen- nis, Rhodi, trium fratrum, Argsei, NarcissietMarcel- (lam Ja- :i
"'""-""'""
hnmMarceUi- tis, militiae adscribi; eam ob causam virgis crudeliter lini pueri Christiani et Diogini, Eugenti, Rodonis,
uiim visintl, CEcsus, diu invinculisfuit. Quem Argeus et Narcissus Prima\ Noslvam de his conjcctuvam vide 3 JanuavU. '"^'
ciipn.
fratres cum Aliqnando inviserent, compreliensi item
DE S. ISIDORO EPISCOPO
ET MARTYRE ANTIOCHIJi
ET DE S. SIRIDONE EPISCOPO.
Isidori memo- jjLavtyro
rtyrologium Eornatium ; Antiocliife passio B. Isi- ridonus sit appellntus. Idemne tamen sit Donus nut
ria in .vicris dori Episcopi. Beda : Et S. Isidori (ms. Bnvaricum Domnus non possum cevto statucve. ms. Florarium San-
talmlis.
Isidoni) Episcnpi et Martyris. Endem hnhet appendix ctorum, Antiochia; Syndani (forte.legcndum SiridoniJ
Adonis. Usunrdns et Bellinus de Pndun : Apnd Antio- Episci)pi et Martyris. Sunt qui hunc eumdein esse
chiam passio B. Isidori Episcopi. Ejus meniinerunt exisliment cum S. Isidoro Nitriiv Episcopo, dc quo in-
plevaquc Mss. Sed quivdam Episcopum tuntuin vocant, feritis nqemus.
nulla facta mavtyvii mentione. Galesinius ; AntochiiE 3 An est fortas-^iis liic hidorus Episcopius, quem
S. Isidori Episcopi et Martyris : qui Catholic;n fidei Mauviilycus, MS. Floravium , et Galcsinius vii Januarii,
defensor acerrimus, ab impiis Arianis vehementer et hic quidem Nicomedio-' pnssum scvibit? Bnvonius
oppugnatus, demum in summo certamine fortiter se in Niitis nd Martyrolugium , nit Isidorum nequaquam
gerens, pro Christo Domino sanguineui profudit. Scd Anliiiehenum Episcopum fuisse, Uccl Anliochiiv pnssus
nnn indicnt unde ista hnuscvit Gnlesinius. prodatur.
l'oric Doiius 2 Mavtyrologium S. Hieronijmi Isiriduni Episcopi : 4 De Sividone istn hiihct Marlyrologium Eomanuni, fk-s.Sin-
l^lliscitpili.
Antiochiffi. Quae ita legehnt Bosweydus nosler Isiri : et Molanus in Additionibus at Usuavdum : Ipso dle ilone Kiiisco-
Diini. Pulahnt enim Donuni quempinm Episcopum An- S. Siridtmis Episcopi. Citat Baronius in Notis, vetu- !">
tiochenum in loco aut eryastulo, cui Isiris nomcn esset, stum codiccm. Edilio Colonien. Usuavdi anni 1521, et
(qua notione vox illa ah Hebvaicn radice in Gvivcum Mavlyvulogium Gcrmanicum, nc ms. Flornvium Stri- :
idioina detorta reperilur) vitam finiisse. Siispicov eqo donis Episfopi ct Confessoris, Ilunc Spividionem
Siridonem, et Isidorum eumdem esse, qui forte et Isi- quidam nnncupnnt, alii Spividonem.
DE S. BASILIO ANCYRANO
Siit
Ji;li,v>o. C ESAREE IN CAPADOCIA.
, -m~^ f'^'ii^"i ^^'''fP'!"'^' ^cclcfiiic Preslnitpr, martiirw Prcsbytcrum rcfcrt, omitlilqne xxii Martii. Plenius
Aiicmiu
Mni-iiiiri'.
uJ
M^^Marlii.
Jfiiniio ujiostata coroiialus, cclebraliir xxii
Aliu.i ci cognomiiiis, cjusdciiiquc gloriai
bnjm
3 Hic
iion Presbytcri ngoiiem narrani MeiuTa
iuiiiio .luliauo reruui potiente, AncyriB natus,
:
-^-^jwrticcps, scd laiciis, sub eodcni tyranuo istbic (luin Chrisfuiu et coleret et prasdicaret, coinprehen-
liiisilius vixit, cujus ii Jaiiiiarii iialalis atjitur. Dc lioc sus apud queni cum
Tarvilo Pra^sidi sistitur : •J!o(/cr.Tr;iii-
Ferrariun in gciicrali cutnlogu Sanctorum : Caisiirese Christum liliera suspensus crude-
voce profiteretui-, quiHo, iiuo
Cappadocia;, S. Basilii Marlyi-is sul) Juliauo apo- Tranqiiilhiio,
liter laceratur dein Aucyra Coiistantiuopolim du-
:
C/iiKi.ffsfiTO stata. Mcnohgiuin GrarorHm Natalis sauctiMartji'is . ctus, iterum ferro carpitiir, adeoque distenditur, uti
'n',,,)!,'",™
liiissiis. Easilii ex urlje Ancyra, qni Caesareie, Imperatore mauuuin peduinque compagcs diducfai solvereiitur :
i)i,.fa-iiiitiiii.\
iinpio,Iuliano, Prajside Saturnino, passus est. tuin loris CKilitur, et candeuti ferro ustulatur, et Coiisitintimi-
2 Martyiologinm Gullobclgicum lioc dic Basilium coiupuugitiir. Cumque omuia generose oxautlaret, a po//.
Deo
,
u S. ISIDORO EPISC. ET MACARIO ABB.
Ueovicissimcompensationemgratiarmiiaccepit. Nam familiarilms quidam stiidiose collectas et unguentis
Tcmphnn ci
iii arilentem caminiim conjectus, iier
preces stupen- delibutas, linteisque involutas, debita cura venera-
"'"
(jKariw hr- (Uim in modum illrcsus permansit. Deniqiie vinctus tione illustri loco roposuere ac demum ad eariim "^"i"" :
.liis ohjectiis. Csesaream abductus, et a Pra;tore ad feras damnatus, cultuni templiim (quod Martyrium appellabant) con-
leffin.-eqne olyectus, lauream martyrii occumhens re- diderunt. Enilcm {cve GnlfWiius.
portavit. Sacras porro illius reliqiiias ex cognatis et
DE S. ISIDORO
EPISCOPO ET CONFESSORE, IN /EGYPTO.
IIJAN. cstntnr S. Jlifronymus epist. 27 ad Ensto- sensu, quo diximus. eas voces accipi consuevisso,
s. I.sidorus oc-
mrrit S.
In.
NOT. 26.
Paii-
T: ^chium, sive in vita S.
nuar. cap, 12, d
Panhv vidna-, xxvi Ja-
Potrum yEytjptiorum adennti
mansiones, sanctura ac venerabilem Episco-
perspectum satis, exploratumque habetur. Consule,
si hsec exactius scire
epist. 7, 9, 10, 15, 30, 35, 52,
cupis, in primis Cypriani
et81, edit. Pamelii.
pum Isidorum Confessorem occuiTisse, cum turbis qui eadem adnotavit in scholiis epist. 9, vir quidem
innumeralnbhus monachorum, ex cjuibus multos Sa- etsi facie mibi incognitus, eruditione tamen satis
NOT. '2t- cerdotalis et Leviticus sublimabat gradus. perspectus.
ColilHr'2Ja- 2 Hnjus Tsidori mcmoria occurrit in Pomano Mar- 3 Juxta ejusdem Cypriani sententiam, qui non Qui profcsso-
tijroloijio w Januar. .^gypto B. Isidori
Nitrise in interpellatus se martyrio ingerebat, hic dicebatur res.
Episcopi et Confessoris. In quiv ita commentatur Ba- Professor. Si adhuc autem quis timore correptus. ne
Qtfi oiim Con-
roniits Cum S. Hierouymus Inmc Coufessorem ap-
: fidem proderet, sua suosque relinquens, exilio spon-
Ivssorcs (licti.
pellet; ne quid lateat, sciendum est, diversa admo- taneo procul a patria vitam ageret, hic appellabatur
dum significatione a prresentis temporis usu lianc Extorris cujus non erat despicienda conditio nam Qnicxtorres.
: ;
vocem a majoribus usurpatam. lUi enini nemineni eo et in numero Martyrum recensendus erat, si ea de
nomine ajjpellabant, nisi eum qui Christi fidem Inter- causamortemoppetiisset. Haicomniamoremajorum, },iarttir ciiam
pellafus coram fidei hostibus confessus esset. Si vero atque vetusto loquendi genere. Obtinuit postmodum qni in fiuja
aUquod genus tormentorum esset expertus, nec usus, ut omnes qui sancta et laudabili vita vixissent, mortmts.
tamen martyrio occubuisset tunc et Martyr voca- ; sanctoque demum ac probato fine in Domino quievis- Qmjam Con-
tus, idemque aliquando etiam dictus reperitur Con- sent, Confessores appellarentur. Hactenus Baroniits fe-mrcs-
fessor, quod scilicet nundum martyrium consummas- -i S\tnt qui bunc enmdem esse existiment cum Jsi-
set. Licet si vim liaruui vucum expendas, eirdem doro qui Antiochia' coli dicitur in Marlijrohfjto Bomann,
sint; niliilominus tam apud TertulUanum, quam dc ijuo supra hoc ipso die.
etiam Cypriauum et alios plerosque antiquorum, eo
DE S. lACARIO ALEXANDRIIVO
ClRCIT. A^.
OlIK. CD.
ABBATE.
J.iX.
Duo Abhntes Mticnrn
II
fttcre. celcherriiiii : prior tntis Jesu Anteerpi.e. qutv ntunta Bedtp yrtrferunl un-
Imo iMacnyi.
jEgijfilimdictiis, aller Alexniidrimis, sive Ur- men : In Tliuliaida depositio B. Macarii Abliatis,
.ihhalcs.
baiius. Colihir liic ab Ecclesia ii Januarii, magnarum virtutum viri. Idem Itabeitt pluriina Mss.
ille XV, iinm Gratci utrnnique xix Januar. ve- Mnrtyrolngia, Wandelberlus.
ricrqiic 19 nerantiir. Vetera Marlyrologia lioc inler eos di.^icrimen Macaj'ius quartum Nonarum dedicat ortum,
Jaitm. colititr statuuut, quiid cum ciijus xv Jttiiuarii nijititr nntalis, Qui teniiit docuitcpie eremi pius accola morem.
II Grircis, passim S. Anlonii discipulum At (uerilne se- Mss. pliiriina sub noinine Usuardi, sed
appelleitl. -i ntm adtnn-
rterS.Aiitonii
nior Mncnriits S. Aulonii tliscipulus duhilo, elsi id di- dum anliqua, Alhergense, Ultraji;clinnm, dtto Leyden-
ilisrijiulm.
cut Buljinns lilt. 2, ra;i. 28, tjui forlc memoria lapsus sia, aliaque,Ms. Floritrium, editio Usnardi Colonien.
esl. Certe Pallailiiis id Alexaiidritw tribiiit, uti et Me- anni In Tliebaida S. Macarii Abbatis. Hic
1-490.
\0T. 28. nit'a XIX Jnnuarii. Alexandrinus Macarius autem, de quo habetiir
;
llomeijdisen- 2 Censehat litisteetjdus noster, ii Jnttuarii Macti- infra xviii Kal. Februar. fuit yEgyptius geuere :
lcatiii. riiiin ASijiiplium, xv Alexanttrinum celehrari itportere. arabo florentes in M^y^ici, ambo Antonii discipuli.
Stntuiinits Inmen n Rnmatto Martijroloijio non recedere. At in adilione anni 1521, ista .lotum habenlur : Iii
Hic iijilur priinum Murlijroliigiorum de Macario Ale- Tliebaide S. Macarii .\bbatis. Mitrtyrologium Romti-
xandrima lestimonia proferemus, lum qux de en sparsim ituni : In Thebaide S. Macarii Alexandrini Abbatis. 0'™;'""' ''-
""'(<"''''"'-
commemmanlur in vitis Palritm. De allero fusius xv Franciscus Mmtrolncus : Apud Sc\tbopolim in The-
Januarii ttgemus.
, .,
baide, Macarii
.- .. . ,.,,,,.
Alexandnni Abbatis
: ., .
fijrologiatim-
et eremitse, qui ;,„, \ittonii
s.
s. Macarii 3 Veliis Martyrologium Puntauum a Rosweijtlo unicus amator solitudinis et inaccessibilum locorum itisciptiios fn-
.Mcxantlriiii nostro editum, et vctus ilcm Ms. monasterii S. Martiiii extitit. Galesinius In Thebaide S. Macarii Alexaii-
: ciuul.
iiiciiioriit in Treviris B. Macarii. Beda, Ado, Abbatis
: aliiqiie : Natalis drini , qui desertissimarum .solitudinuin
.Vartyrolo-
B. Maccarii Abbatis, Usuitrdus, nc Bellinus tle Padua: ainaiis, diaboli multas tentationes expertus, jejunio
iliis.
Iii Tlieliaide S. Macarii Abljatis. Ilrnhanus, Notkerus, et oratione vicit; aliis denique virtutibus et sancti-
Ms. S. Mniimitti Tremris In Antiocliia Macarii : tate clarus, inigr,ivit ad Dnminum. not, 2'.i.
Abbatis. Ms. S. Ricliarii, S. Lamberli Leodii, Socie-
VITA
IIJANUARII. 8S
frenis aureis, et quosdam eos stipantes milites, satel- V,\ vnis PP.
VITA lites, et pueros torquibus et aureis zonis ornatos.
Heittiis cian
Postquam ergoTribuni viderunt ipsos veteribus pan-
EX VmS PP. COLLECTA. nis indutos, et sedentes in angnlo, humilem illam et
socio iirmli-
caliir a Tri~
tenuem vivendi i'ationem beatam judicabant; unus tiuno.
CAPUT I.
autem ex ipsis Tiibunis dixit ad ipsos Beati estis :
vos qui munduin illuditis c. Respondens aiitem Ma-
5. Macarius Presbyter Cellarnm, Imrs vir-
carius qui erat urbaniis, dixit eis Nos quideni inun- :
Moniiclii
tutum S. Antonii. niundo,
dum illusimus, vos autem illusit mundus. Scias autera niiiii-
dus sipciilari~
te non tua sponte hoc dixisse, sed prophetice ainbo :
Xje ejus vita ct virliilibus ila scrihil Pollmlius iu liisto-
enim vocaranr Macarii, hoc est beati. Is autera ejus
tfus illndit.
ria Lausiaai, sivc lih. 8 dc vilis Patriim ciip. li), San- Trtlntnum re-
.serraone compunctus cum domum venisset, vestes sponso con~
ctonim et immortalium Patrum, Macarii .Egyptii
exiiens, delegitvitam ageresolitariam, multas faciens fcrtil,
et Mararii Alexandrini, pgregioruni et inviotorum
eleemosynas.
atliletarum, lionesta; vitae certaraina, quse sunt mnlta
1 2 (/ Rursus cuni aliqu.ando cupiisset vesci uvis re- Citii conni-
et raagna, et incredulis proi^e incredibilia, et narrare piscnilititn
centibus, perbellisque ad se missis, ostendens conti-
vereor ct scriptis mandare, ne forte niei tamquam
neiitiam, eas c misit ad alium fratrem laborantem,
mendacis fiat mentio. Quod antem Dens perdat omnes
qui ipse quoque nvas desiderabat. Qiii cum eas acce-
qui loquunturmendacium, licet aperte videre sancto
pisset, etinagna affectus esset laetitia, suam celare
Spiritu pronuntiante.
volens continentiam, eas misitad aliuni fratrem labo-
^l.ttHSO hanc fi Cinn ego perDei gratiam non mentiar, hominum
rantem, qui ipse quoque eum cibum appeteret. Cnra
nnrralionem fidelissime Lause, ne sis quoqne ipse incrcdulns de monii-
illequoque accepisset, rursus hoc ipsum fecit, etsi ['citiil
flalicnl Pnlla-
Patrum certaminibus : sed gloriare potius in ffimu-
ipse valde vesci cuperet. Postquam<Butem ad raultos clii in orbcin
ilitts.
latioue exercitationis eornm, qui vere sunt Macarii transniiUimt,
fratres deiiide venerunt uvae, cura nullus eis vesci
hoc est beati. tcmperaiiluB
voluisset, postreraus qui eas acceperat, eas rursus et carilatis
7 Atque primns quidem Christi athleta nomine
niisitad Macariura, tamquam magnum ei donum lar- slitdii).
Macarius' erat genere ^Egyptius; secundus autem
giens. Qui cuin rera curiose inqnisiisset, adniiratus
setate , sed in iis quw sunt monachorum pi^-ecipna.
et Deo actis gratiis ob tantam eorum continentiam,
primas partes obtinens, qui ipse qnoque vocabatnr
ne ipse quidein ex iis tandem comcdit.
Macarins, erat Alexandrinns, qui vendeliat bellaria.
a Idroi refcrl RufTin. I. 2. c. 20. Joannes iibel. 4, n. 15.
ffax Pallodius, qui dcinde S. Macarii yEgyptii vitam
h Addit Uiiffin. Fralris cnjnsdam vitleiidi t-aussa.
iiarrat, ex eoque nos xvjaminrii; ac deiiide de hoc " Adiiil Iltiiitn. ct iiequaqiiaui ex en retiuirilis nisi indumcn-
ita perijit : tliin viliNsiinuii el parcissimiiin victiiin.
Rumn,l.-2,i-. 29, cll. 3,n..i2.
Onii AlcJ^n- 8 Conveni autem eum qui erat Macarii ^Cgypfii <l
e lliilfin, ilelulil.
tlriiw egit socius in fidei operibns, et idem venerabile noraen,
l'iillatlins.
quod ipse, habebat dico autem S. Macarium Alexan-
: CAPUT III.
(Irinum, qui erat Presbj-ter earum quffi dicnntur Cel-
Ejus ubslincniia. Somnulenliam, tenlaiionis
Ernt hisPre- larura. In quibns Cellis ego novera annos habitans
slnjtcr Cclla-
carnis, vindictxe aipiditatem superat.
(ex quibus tres annos mecura vixit ille Mac.arius) in
quiete sedens, ejus quidem optimae vivendi rationis
iJLtque hsec quidem est magni Marcarii exercita- Onininni vir-
alia qnidem vidi opera et signa, alia vero didici ab iis
tio, quam ego et miilti accurate apud ipsnra didici- tntcs intitatitr
quicum eo vixerunt. .Mitciiriiis.
nius. Si (luod opus exercitationis aliquem unquani
.\0H conciipi- 9 Is cum apud magnum virum et Patrem Anto-
fecisse audiit, omnino id ardenter effecit.
stcnilumflocc- nium ramos vidisset, quos ipse labora-
electos palma;
iiirabAnto- 14 Cura ab aliquibus aiidiisset, Tabenuesiotas per 7 mnis cibis
manipulum ramornra palmae.
verat. petiit ab eo ununi
itio. totam quadragesimam nnlla re vesci qUEe igni esset non coctis ve-
Dixit autem ei Antonius Scriptum est Non concupi- : : scitur.
admota, statiiit hic Sanctus septem annis niliil coine-
sces res proximi tni. Et cum id solum dixisset, rami
dere qnod per igneni transisset et toto : illo septen-
oranes statim tamquara ab igne torrefacti sunt. Quod
nio nihil gustavit prieter cruda olera, vel si quae forte
Fit heres vir- quidem cum vidisset Antonius, dixit Macario Ecce :
iiitum Anto-
Spiritus sanctus requievit super te : erisque milii
invenisset legnraina humectata. Cum hoc ergo recte
gessisset, aspernatus esthanc vivendi rationem. Au-
deinceps heres mearura vii-tutum.
diit autem ab aliqno alin hic monachorura optinius,
quod quidara monachiis coraedphat librani panis.
CAPUT II.
Pnrnin coine-
quod liabebat buccellatnm, et
Qiiein nemiilatus, fregit
Famc tentatus, diabolum superat. TriOunum lagenam, statuens solummodo tantura co-
imraisit in dit.
convertit. medere, quantiim manns ejiis sursiim ferret. Magna
estautem hiec in tractando corpore asperitas. Festive
Faitgatm
tsnriens tcn-
ct
H. Linc rursus enra invenit diabolus in solitudine, enim nobis narrabat Plura qiiidera frusta appre-
:
corpore v:dde defatigato, et dicit ad eura : Ecce acce- hendebam; sed non sinebar efferre ob angustiam
ininra tlia-
holo.
pisti gi-atiam Ajitonii;
cur non uteris auctoritate, et forarainis. Pnblicanus eniin meus railii noii permitte-
a Deopetis cihum, et vires .ad iter ingrediendum? Is bat omnino annos hanc exer- l it; 3 nncins
vesci a. Totos ergo tres
iltc iino coine-
autcra dicit ad eum Virtus mea et laus mea Domi-
: cuit continenti.tm, quatnor vel quinqiie nncias come-
>lit.
nus tu autem ne tentaveris servmn Dei. Facit ergo
; dens, et aquain qiiie eis responderet olei auteni :
diabolus ut ei phantasma appareat camelus onera , sextarium toto anno consnmebat in aliraentum.
bajulans, eterrans persolitudinem.habens omnia ad 15 Alia athleta; exercitatio. Statuit indoniitus hic Soniniiim sii-
usum necessaria. Qui cura vidisset Macarium, prope vir soinniim snperare, etenim utilitatis grafia hoc pcrnrc con-
lcmltl.
irtttionc pel- eum assedit. Is autem suspicatus esse pliantasma, ipse narravit Totis viginti diebus et noctibns non
:
sicut erat, constitit ad orandum : is vero protinus a sum tectuni ingressus, ut soinnum vincereni, cuin
terra fuit absorptus. interdiu quidem
arderem, noctii vero algore
lEstii
1 1 n Aliquando rursus venit hic Macarius Alexait rigerem. Quod nisi. inquieliat, tectnm citius essem
drinus ad magnum Macarium, qui erat in Scete e* :
ingressus, et soinno iisus essem ita inihi erat are- ,
cum ambo essent Nilum transraissuri b accidit ut ipsi factum cerebriira iit deinceps agerer in exfasim b :
maximum pontonem ingrederentur:inqnem ingressi et quod ad ine (piidem attinet, vici soranuin; quod
sunt duo Tribuni cum raagiio fastu et apparatu, ut autem ad natiiram opus habentera, ei cessi.
Resistit spiri-
qui intus haberent rhedam totani a-neam, et equos 1 6 Ei aliquando inolestiam exhibuit spiritus for-
tiii forniattio-
iiicationis nis-
. .
8G VITA S. MACARII ALEXANDHINI ABB.
iiicationis tunc conclemimvit seipsuni sodere nu-
: et ad nos accessisti? an non nos quoque aliquem ex nio-
dum sex menses in palude Scetes, quae est in vasta nacliis vexavimns? Quse nostrasunt tu cuni tuis simi-
solitndine, in qua possunt culices vel sauciare pelles libus illic halies, nempe solitudinem, et illinc nostros
api-orum, ut qui sint ?eque magni ut vespic, adeo ut cognatosfugavistis. Nihil est uobistecum commune.
in toto ejus corpore infixerint aculeos : ut nonnulli Quid loca nostra invadis? tamquam anachoreta con-
existimaverint eum esse leprosuni. Keversus ergo in tentus esto soUtudine. Qui hunc locum a^dificarunt,
suani cellulam post sex mensos, ex voce cognitum eum nobis assignarunt non potes hic inanere. Quid
:
est eum esse Dominum Macarium. quffiris ingredi in hanc possessionem, in quani nulhis
Ciidcc occiso, 17 Hoc alitcr paiilln rcfcrtnr in Pnrailiso Ileraclidis ex vivis hoininibus est ingressus, ex quo fratribus,
viorsibiis ciili-
cajK 6, liis verliis .-
Hic quodam die dum in cella sua qui lioc condiderunt, simt a nobis hic factae exequiEe?
(iiiii sc c.rpo-
niatutinus sederet, culicem sensit a quo vulneratus
: Et cum multa adhuc turbarentet insultarentdaemo-
iiil.
in pede, dolensque eum manu sua pei-emit. qui et nes, dixit eis S. Macarins Ingrediar tantum, etvi- :
niorieus, plurimum cruoris effudit. Reprehendens debo, et hinc recedam. Dixerunt autem da?mones :
igitur factuni suum, in eo quod injuriam propriam Hoc nobis promitte in tua conscientia. Dicit autem
viudicasset, ita condeninare se voluit. ut in pratis Christiservus: Hocfaciam. Dajmones autem evanue-
eorum locorum quibus Scithia^ nonien est, qui in soli- runt. lugrediente autem eo in paradisniu, ei occurrit Daiuimis
tudinibus extremis jacent, nudus per sex menses sede- diabolus cum stricta romphiea, ei minitans ad quem ronipliicip
:
. iiii
mcn Domiui
ret, ubi culices crabronibus similes, aprorum quoque hanc vocem respondit. S Macarins Tu ; venis ad me
opponil.
perforant cutem. Ergo illic exulceratus est totus. in stricta rompha;a et ego contra te ingrediar in
;
qnibusdam tuberibus per onmia ejus membra tur- nnmine Domini Sabaoth, in acle Dei Israel. Ingressus
gentibus, ut unus crederetur ex illis esse, qui ele- autem, contemplatus sum onmia, in qnihus inveni Des.criplio h--
pulcliri iiioijo-
phantiosi vocantur. Post sexautem nienses regressus etiam cadum asueura catena ferrea pendentera ex
rum.
ad cellam suam,«oIa {quod ipse esset Macarius) ejus puteo.jamtemporeconaumptum.et friictnm malorum
voce patefactum est. Cnm Ilcrveli vcrsionc convenit Punicorum quie nihil intiis habebaut, fneraut enim
antiqua iijnoti interprcli.^i. arefacta a sole, et plurima anrea donaria. Cum San-
ctiis ergo illinc recessisset absque tumultu et citra
CAPUT IV. ullam perturbationem , reversus est per viginti dies
iii suaui cellam.
Momuneiituin Javtie el Mainhre maijoruni 10 Cuni autem defecissent panes et aqua quam Tcnlatiir tiu
diaet sirnnn
Pharaonis adit. Lactatur a bubala. portabat, in raagna erat afflictione. Viginti enim die-
torinn ilic-
bus iugrediens per solitudinem, ut existimo, nihil
runi
Monuinniliiiii Mfcrgit Palladins : Is cupiit aliquando, ut ipse nobis omninogustavit, utetiamresostendit. Fortasseautera
JaiiiicctMaiii- narravit, quod in liortis erat, ingredi monimentum, tentabatur quoque intolerantia. Et cum jam parum
lirv iKlirc sla- quod dicitur y.r,no7oi<^ioy Janne et Mambre magorum, abesset quiu coUaljeretur, visa est ei quaidam pueU<e
ctnn
tiiit, iit
qui erant tempore Pliaraonis, ut id videret. vel etiam speciem pra; se ferens, ut ipse narrabat, mnnda linea
ft(Piiimii)us
ut conveniret eos qui illic sunt dEemones. Dicebatur veste induta. et teneus nrnara aqua stillantem quam :
contendnt.
enim plurimo.s, eosque ferucisMmdS, in eo loco ab dicebat Macarius abfuisse ab eo circiter unum sta-
iUis cnllocatos esse da^mones per infamis artis eorum dinm,quitres dies ingressus esteam videnscum ui'na
excellentiam. Hfu- autem monumentum factumesta tamquam stantem, et eum provocantem, non valen-
Janne et Mambre fratribus. qui propter magicas artis tem eam asseqni : spe autem bibendi, trium dierura
excellentiam primas partes habebant iUo tempore laborem fortiter snstinuit. Postquam apparuit multi-
apud Pharaonem. Ut qui ergo iUo vitje suae tempore tudo bnbalarum, ex quibus una stetit ex adver.so ejus
maximaniin.<Egypto haberentpotestatem,constru-xe- hal)ens vituium, suut enim mnlta; in illis locis, et ut
runt illud opus ex lapidibus quadratis et suum illic dicebat nobis Macarius, uber ejus lacte fluebat, et laclntur plu-
feceruut monimentum ; et cum multum illic auri de- desuper sonuit vox ei dicens Macari accede ad bu- ribus diel}u.s
:
posuissput, et (inme genus aHnires plantassent, n bubnla.
balam, et lactaz-e. Cuni ergo, inquit, ad eam acces-
maxinuim qnu(|ue pntcLim aqna' foderunt : est enim sissem e£, lactatus essem, mihi suffecit. Ut autem
locus humidus. H;ccautem oiuniafecerunt, sperantes raaj,orera-|;ratiara ostenderet Dominus, docens meam
suumhiucdiscessumfrui deliciisinilloparadiso.
jiiist
p:u'vitatera, jubet bnb;daiii me sequiusquead cellam.
Tandem ergo quoniam iiesciebat viam qua) ad eum Illa vero pareiisjiissui secuta est, me quidem lactaus,
ducithortum. Dei servus Macarius, conjectura qua- suum autem non admittens vitulum.
dam sequebatur astra. et sicut nauta; qui transmit- 20 Snlnlii antiqna vevsio Palladii : Reversns ergo ad Alii nwiuuli/
tunt maria, totain pervasit Sanctus solitudinem et ad illud nio-
:
fratres cum indicasset de oppoi-tunitate loci, multo-
minicntiininc-
cura aliquot etiam accejjisset arundines, unam sta- rum ut pergerent illuc cura cnlrrc
inflamiuati sunt animi .
vclili
tuit inunoquoque milliari, ut per ea sigua remearet. eo. Sed ubi saiicti Patres sensernnt aniiuos juvenum
Cum ergo intra novein dies totam illam pervasisset concitatos ad pergenduin, represserunt eos salubri
iiitjnn viai no- solitudinem, et essetprope illum hortum, succedente consilio, dicentes Locus iste si vere, ut dicitur, a
:
sccn'}(B tollit nocte parnni dorniiit. Immanis vern dieniou,qui sem- JauneetMambreconstitutusest.nonaliud deeo cre-
ilivmon. peradversatur Christiathletis, cnui collegissetoumes deuduiu est, iii.si qiiod diaboli opcre ad deceptionem
illas arundines dormiente Macario, et circiter ad nostram forsitan pricparatus sit. Si eniiii deliciosus
unum lapidem a monumento ad ejus caput posuisset, est et abundans, qnain reipiiem sperabimus in futuro
recessit : pnstquam ergo surrexit, inveuit colligatas sa^^culo, si hic deUciis fruimur? Hiec atque alia diceu-
arundines, quas ipse fixerat signi causa. Fortasse au- juvenum auimos represseruut. Licet enim diver-
tes,
tem hoc quoque fuit Dei permisso ad niajorem ejus sorum pomorum amocnus esset lunis, et abundans
exercitationem, ut non speraret in aiamdinibus, sed omnibus necessariis, sed non posse dicebat adduci
iu Dei gratia. qua? per columnain nnl)is deduxitlsrael illuc plures fratres, ne forte venientes per eremum
quadragintaannis interribili illa snlitudine. Dicebat a da;moiiibus deciperentur. Multos enim aiebat esse
Damiones vn- autem Macarius Cum propius accessi ad illud mo-
:
dauuones, quoruni fremitus et calUditates, fcrre inul-
riisformisilli
uimentum, ex eo egi-essi mihi occurrerunt ad septua- titudu fratruin insueta nuii posset.
nppurcnl.
ginta dsemones variis formispraMHli; alii quideni cla- Eadcm habentur lib. 2. cap. 29. Scd falsum puto
inantes, alii vero exilientes, alii vero cum magno Riilfinuni, dum scrihit repcrtos i.sthic a Mavurio duo.'i
» Ucruilul. fremitu in me stridentes dentibus, alii vero tamquam fratrcs, qiii vcluciant nc plures eo adducerct.
leiilalor mo- corvi volantes, audebant meo vultui iusnltare, dicen-
nache? tes : Quid vis, Macari *
tentatio raonachorum? quid
CAPUT
: :
II JANUARII. 87
CAPUT V. ora pro nobis. Tunc ab ipso rogatus, et eum onmibus ex vjhs li'.
fi-atribus orantibus sic reces.sit.
InTnbermenseS.Pcwhomiimonaslcrmmadmil- a atitnjua virsio : nislici.
b aiilifiua viTsio Jussil.
liliir iijnolns. Admirabilisejmahstimmtia. :
c anliquo vcrsio Esl jmlem congrcgalio pcr singula mo-
:
nastcria quadringcnli viri. Muildriim enim moiiaslcriu-
iiiille
rum B. Pachoiiiius Palcr crat, ct miilla miliia monacliorum
Mjiidis imr- JL roscquitur Macarli ifcsta Piitladius : AViqnimdo congrcgalio erut, cliain et uscitic nunc suiit, Clirisli gratia lar-
siis ci noii 110- rursus cura puteum foderet hic vir virtute pra^ditus gientc.
"' ad recreandos monachos {is auteni erat prope folia et d Ileraclid. dc arboribiis daclylorum corliccs tcncns infiisos
ot copiosos.
sarmenf a illic posita) inorsus est ab aspide est autem :
venenatuin et exitiosum animal. Ambas fatices aspi- CAPUT VI.
disappreliendens Sanctus ambabus manibus, eam dis-
cerpsit, dicens : Cura te uon misisset Dorainus meus, Contemplationis studium. Presbyterum a ca,n-
quomodo ad me ausus es accedere? cro sanat Macarius, jussum a celebratione
22 Cuni ipse rursus magnus audiisset Macarius, sacrorum abstinere.
Kxpiorat aii- quod haberent prajclarinn vita; institiitum Tabenne-
stcrilateiii Ta-
siotae, veste mutata, et assumpto miindano Iiabitii a iiliquando rursus narravit nobis Uic vir impati- Fcriiciis cai,
liciiimiota-
operarii, spatio quindecim dierura jiervenit Thebai- hilisQu.ando recte gessissem omnemvita; monasticje
: tcmplatiimis
riinu
dem, ingressus per solitiidinera. Et cum vonisset in agendse rationem, tunc veni ad aliud spiritale deside- stiidiam.
monasterium Tabennesiotarum, qua"siit eoriim Arclii- rium. Statui enim quinque dies solum mentem meam
niandritam, nomine Pachomium, viriim probatissi- ita componere, ut a Deo avelli nou posset, et nihil
mum qui etgratiarah.abebatPropheticam,cuiquidera aliud omnino cogitaret. Et cum id apud me .statuissem,
Sancto tunc revelatus uon fuerat magnus Macarius. clausi nieam cellam et aulam extrinsecus, ut nulli
Cum ergo eum convenisset, dicit ei M.acarius Oro :
darera responsum. Et steti iucipiens a secunda, et
te, suscipe me, qufeso, in tuuni monasterium, ut fiam menti mea praicipiens, et ei dicens Vide ne descen- :
monaclms. Dicit ei magnus Pacliomius Non potes ;
das de celis. Habes .Angelos, Archangelos, omnes
deinceps fleri mouachus, qui sis tam provectus setate supernas potestates, Cherubira, et Seraphira, Denra Mcntctn in
non potes te exercere. Sunt fratres qui se exercent horum omuium efiectorem. Illicversare : ne sub ca^lns cfElesliaitlcri-
a juventute, et laborem tolerant tu autem in liac descenderis ne incideris in niundanas cogitationes.
;
gcret.
:
fetate non potes ferre tentationes exercitationis :
Cura duos autem, inqiiit, dies et duas noctes perseve-
oiTenderis, et exiliis, et nobis maledices. Neque eum rasseni; ita irritavi da^monera, ut ipse fieretflamma nisiiionoiiinia
accepit, nec priino die, nec secundo, usque ad se- ignis, et coinbureret omnia qujE habeb;mi in cella, in ectla cjtis
ptem dies. Ille vero fuit constans, manens jejunus. adeo ut etiam storea, su))ra quam stabam, igne ai-de- coiiibnrit.
Po.stea autem dicit ei senex Macarius : Suscipe me, ret: et sicraequoque existiraarera totum confl,igrare.
7 dichiis pcr- Aliba; et nisi jejun.avero et fecero ea quffi ipsi opera, Tandem tiniore aftectiistertiodiedestiti ab hocpropo-
scvcrat jictcfis
jube meejici ex monasterio. /) Persuadet fratribus m.a- sito cum non possem amplius mentem lueam teuere
:
tit iti iltoriiin
tiiottaslcriuin
gnus Pachomius, uteumadmittant.c E.stautemunius indivulsam, sed descendi ad hujus mundi contem-
iidinitlatitr. monasterii conventus, mille quadringenti viri usque plationera, Deo fortasse permittente, ne hoc milii
in hodiernuni diem. Ingressus est ergo. Ciim autem reputaretur in superbiam.
praeteriisset aliquantuin temporis, advenit quadrage- 24 Ego ad eum accessi aliquando, et inveni extra Prcsbi.itcr can-
sima;etviditsenexMacariusunuinqueinquesuscepisse fj"* cellam jacentem quemdam cujusdamviciPresby- ci'0 laborans
ftfl ctlin accc-
diversas vivendi rationes : iilium quidein comeder terura, cujus capiit ita erat exesum a niorbo qni dici-
flit.
Uiiadrage- tur caucer ut etiam
vespere, aliimi vero pnst diios ilies, aliiim post quin- ipsiiin os totum appareret in
siiaa a iiiona-
que;aliumstarepertotamnoctem,interdiuverosedere vertice. Is accessitad ipsum, ut ciiraretur nec eiim :
cliis diversi-
ad opus. Ipse autem cura aliquot palmae ramos d sibi admittebat ,ad colloquinm. Rogavi autem eiini, diceiis
iiiodc observa-
tiir. madefecisset, stetit in uno angulo, et donec qu,adra- Miserere hiijus miseri, et s:iltem da ei responsiim. Is
ginta dies impleti essent, et advenisset Pascha, non veroraihirespondit, dicens : Estindignusquicuretur;
l*orteiitosutn sumpsit panem, non aquam, nongenu uon sedit. flcxit, missa est enim.ad eum lia!c a Domino disciplina. Qund
MffCfirii jejii-
non accubuit, nibil aliud gustavit piwter pauca criiHa >*' ''«'''s *^"'n cuniri, persiiade ei ut ileiuceps abstineat
lliUtll.
crambes folia, qii,ie sumebat die Dominico, utvidere- ^ ministerio sauctornm Sacrameutorum. Ego autein
tur comedere, et non incideret in arrogantem de se "' ''i'^" Qnamobrem qiiiEso? Is vero dicit: Fornicans Caiicro labo-
persiiasionem et
qnaiido egredieb;itur ad aliquid
: si sacriim peregit ministeriuin, et ideo castig;itur. rat fjuia con- Nuuc
necessariura, cito rursus ingrediens .st;ibat ad opiis, ^''fJO si metn desistat ab eo qiiod ausus est facere per scius fontica-
08 non aperiens, sed stans silenfio, nihil aliud faciens coiitemptum, Deiis ipsum curabit. Postquam ergo dixi tioniseelcbca-
rat.
prffiterquam silentium in corde exercens, et faciens ^i qiii aftiigebatiir jurejnrando est pollicitus se non
orationera, et ramos palma; oper.ans, quos habebat in amplius Sacerdotis partes obiturum. Tiinc eum acce-
Mottftclii fle eo manibns. Ciiin auteni Iotc vidissent onines exercita- P'tt ^* 'i''''* ei : Credisne«sse Denm qiiem niliil hatet?
iiiiiniiiiraitl.
tores illius raonasterii, seditionem excitarunt adve Respondit ille : Maxime rogo te. Deinde ei dicit Mac;
sus suum Prasfectum Undenain nobis addnxisti liunc
: riiis:Non potuisti Deo illiidere? Dicit ilIe:Non potui,
hominem carne ad nostri condemnationem ? .\ut
siiie Doinine mi. Dicit ei Macarius Si aguoscis tuiim ]iec- :
S. ]lacariii\
eum liincejice, ;iut, ut scias, nos omnes hinc recedi- catiim, et Dei disciplinam, propter quam ha>c subiisti, variu priiis
mus. Ciim h.-cc autera a fratribus audiisset m.agnus corrigitorin posterum. Qiii confessus est peccatum, ptilticitiitii Sfl-
Pachomius, de eo est sciscitatiis. Et euni didicisset et spopondit se iion ampliiis peccaturum, neque al- lUtt.
ejus \ itaj ageiida! rationem, Deum rogavit ut ei reve- t;iriministratiiruni, sed sorteni laicain araplexiiruni.
lareturqnisnam sit. Revelatuni est,auteni ei eiim esse Deiiide sic Sanctus ei iiianus imposuit, et paucis dic-
.Ulitosciliir n Macarium mon,iclium. Tunc
1'iicboniioMa-
ejus mauum prebendit bus fuit ciiratus, capilliqiie ei crevernnt, et samis
cariits revela-
niagnus Pachomius et eura , foras educit : et cum domum rediit, Deiini glorificans : egit autem magno
tioiic.
deiluxisset in domum or,atorii ubi est ara, et osset am- quoqiie M;icario gr.atias.
plexus, ei dicit : Adesdum, veneraiide senex. Tu es
Macarius, ct me id celasti. Multis abliinc aniiis cupiit C.\PUT VII.
te videre cuin de te audirem. Ago tibi givitias, qiiod Diversa' cjus ciila; varitv ciiraliiiiirs.iitquiclit-
filios ineos subegeris, ne se jactent et magiiifice cir- diuiscl vanm ijloriui repressusspiritns.
cunispiciaiit propter suam exercitationem. Rogo ergo
te recede in locnra tuum nos enim satis a;dificasti, et
:
Jlic Sanctus habebat diversas cellas : unaiii qnidcui Vartfc MfiCft-
riiccllte.
:
88 VITA S. MACARII ALEXANDRINI ABB.
ICX MTIS PP. in Scete, quae est interiozMn solitudine, et *
unam in retur Macario. Tiinc accepit pellem ab hysena. Ueata Pellem iUam
Libya , et unam in Celliis, et unam in monte Nitrise. autein Christi ancilla Melania dixit mihi, se illain pel- MelanioB dal
Ilenitlh/.
Miicuriu.t.
jlifiiii in Ly- Et quiilem carebant ostio, in qui))us dicebatur
aliao lem accepisse a Macario illo, quodappellabatur inunus
bia ubi Ccllai .sedere in quadragesima in tenebris; alia autem orat hjaensc. Quid vero miruni est apud viros mundo cru-
vooanlur. angustior, in qua nnu poterat pedem extendere ; alia cifixos, si hyaiiia beneficio aflecta, ad Dei gloriam, et
Qmdrayc- auteni latior, iu qua conveniebat eos qui ad ipsum ven- honorem servorum ejus, id seutieus ad euin inunera
siim. titabant. attulerit?Nain (pii in Danielo Propheta inansuefecit
MuUoa doemo' 26 Hic curavit tautam uuiltitudincui eorum qui leonis, huicqunque hy<en£e largitus est intelligentiam.
niacoa ciirnf. vexabantur a daimonibus, ut ea non cadat iu uume- 30 De eo autem dictum est, quod ex quo fuit bapti- Hoc etiam (I<!
ruin. Cum nos autem illic essemus, virgu uobilis et zatus, hiiminou spunrit, cum e.sseut sexaginta anni, Marco liabct
dives deducta est ad eum e Thessalonica in finibus ex quo fuerat baptizatus. Annos eniin natus quadra- HcraclKles
tia» parahj- Acliaiae, qua? multis aunis laborabat paralysi. Hanc ginta baptismum su.^ceperat. Ilwni uou
.fpuil.
/icam.olco ante cellam suam projectam, misericordia commotus. 31 Forma autem ejus erat hujusmodi. Oportet
sinirlu.
viginti diebus ungens oleo sancto suis manilms, et enim me quoque til)i hoc significare, Christi serve,
orans, sanam remisit in suam civitatem. Quk cum nt qui hoc sciam optime, cum mea parvitas ei fuerit Qiia fonnii
pedibus suis recessisset, ad Sanctos copiosain misit tempore Erat autem ejus forma satis minuta fmrti
aaqualis. Miica-
rius.
oblationem. Addit antlqwi vcrsio : Per diversa sancta ac nuitila et rara, pilos soluni habens in iabro. Quin-
monasteria. etiam in suprema parte habebat paucos. Nain propter
Item dmm- 27 Me autem prsesente adductus est ad eum puer ingentes labores exercitationis, ne pili quideni menti
vincum nbsii- qui vexabatur a'spiritu. Ei autem mauum imponens barbiu ei enati suut.
nciitiaa car-
supra cor, tamdiu oravit, donec
in capite, et siuistram 32 Ad hiinc S. Macarium cum quodam die venis- Consnlit eiim
nHms cl viiio
fecisset ipsum pendere in aere. Tanquam uter ergo sem, et essem animo valde anxius, dico illi Abba :
Palladius .\/;/-
ad dies 40 ini-
ritu iiicon-
puer iuflatus, adeo intumuit, ut es.set maximi pon- Macari, quid faciam? quoniaui me affligunt cogitatio-
stantiiu tenin-
deris. Et cum repente exclamasset, per omnes sonsus nes mihi dicentos Niliii facis, recede hinc. Respondit
:
tus.
aquam emisit ; et cum rursus desiisset, rediit ad eam mihi dicens sanctus Pater Macarius Dic tu tui.s cogi- :
in qua prius erat mensuram. Et tradidit eum patri, tationibus Propter Christum custodio parietes.
:
cum unxisset oleo sancto, et cum aquam infudisset. Hxc st«diose et amantissime Christi serve, ex
prjKcepit ne quadraginta diebus carnes gustaret, nec multis et magnis signis et certaminibus inclyti et vir-
vinum et sic eum curavit.
: tute praediti Macarii significavi.
}'an(E ifloriir 28 Eum aliquando subierunt cogitationes vanx glo- 33 Hic Macarius nobis narravit (erat enira Pre- Videt Slaca-
rl inqiiietndi- rij^, qujE eum e cella ejiciebant, et suggerebant, ut sbyter) se observasse tempore coinraunionis Christi rius Euchari-
stiarnMarcii
nis spirilni
lionesto consilio et jnsta de causa Romam porgeret, Sacramentorum, se Marco exercitatori nuraquam de-
ab Augelo
rcwtil.
pro beneficio eorum qui Eegrotabant valde enim in : disse oblationem, sed ei Angelum dedisse ex ara :
dari.
eum operabatur gi'atia adversus spiritus. Postquam solum autem se vidissp digituni manusejusqui dabat.
autem lougo tempore non oI)ediit. valde agitabatur. Pdira de lioc Marco tiarrat Paltadins cap. 21 liisloyiije
Cadens vero in limine cellae, foras pedes emisit, et sux Lausiacse, sive lih. 8 de vitis PP.
dicit Trahite et vellite, o daemones si potestis. Ego
:
enim non abeo meis pedibus, jurans fore ut jaceat CAPUT I\.
usque ad vesperam et nisi eum excutiant non esse
,
auditurum. Cum autem diu procubnisset suri-exit :
Scithi solitado in /Efjypto. Itlusiones doimo-
cumnox autem adveutasset, ei rursus exliibueri nego- num in oratioue, merita comniunicantiitm
tium. Et cum duorum modiorum sportam implesset agnoscit Macarlus.
arena, et iraposuisset humeris. pervadobat totam soli-
i^oliludinem Sccten sive Scithi, iibi ntnlto tcntporc habi- Joanncs
tudinem. Huic occurritTheosebius Cosmetor, genere
libel. 3,
Antiochenus, et ei dicit Quid portas, Abba? Cede :
tavit Macarius, ita describit Rnfjinus lib. 2 cap. 29.
num. 15.
mihi onus, et ne vexeris. lUe autem dixit Vexo eum Locus autera in quo habitabat ipse Macarius, Sci-
S.
:
Scithium lo-
qiii me vexat nam ciim sim remissus et ignavus,
:
thiiim appellatur. E.st autem in eremo vastissima posi- cnsS.lHacttrii.
suggerit milii peregrinationes. Cum autem diu pro- tus, dieietnoctisiterhabens de Nitriae monasteriis;
movisset, ingressus est cellam contrito corpore. et hoc nulla semita, neque terrenis aliquibus colligitur
vel monstratur indiciis, sedstellarum signis et cursi-
bus pergitur. Aqua raro invenitur, et sicubi inventa
CAPUT VIII.
fuerit, odoris quideiu dirissiini est, et quasi bitumi- Scithiotie mti-
Ab hycena munns iicc/pH : non spuU. Palladit nea, sed saporis innoxii. Sunt ergo ibi viri valde nachi perfe-
inconstantice medetitr. Marci sanctitas. perfecti (nec enim patitur tara terril)iHs locus, nisi
perfecti i)ropnsiti lial)it;itores summspque constantiae)
Hcraclides Naarravit autem nobis Dei quoque servus Paphnu- caritatis tamen inter se, et erga omnes, si qui forte
lifectJc Mairo tius, praeclari liujus Sancti discipulus, quod cum quo- ad eos accesseriint, summum .stiidiuin gerunt.
narral. dara die sederet in aula S. Macarius, et Deum allo- 35 Panllo iuferiiis ista subnectit Ru/finus Xd fitlem Idem Rull. :
Paplinnlins I. 3. n.-i3.
queretur, hya?na acceptum suuin catuhiin, qui erat confiriiiatum nobis de eo est ab his qui ex ore ejus
Sfacarii di- Macariiis a
scipultis.
csecus, attulit ad S. Macarium : et cum capite pul- audierant, quod quodam temi^ore noctis djeraon ad
dcBiuone ad
sasset ostiuin auUe, ingressa est, eo adhuc sedente, ostiiim cellulai ejus pulsaverit, dicens :
cotUxtam vo- Surge, Abba
et projecit catulum ad ejus pedes. Cum antem acce- Mat^ari, et earaus ad collectara, ubi fratres ad vigilias lulur.
Ca2cuinbyeiw pisset catulum S. Macarius, et.spuisset inejusoculos, congregantur. Sed ille , qui gratia Dei repletus falli
calidiim xputo oi'avit, etstatim vidit. Etcum matereiira lactasset, et non poterat, intellexit diaboli esse faUaciam, etait
et omlione il-
accepisset, itaexiit. Dieautemsequentipellemmagnae mendax etveritatis inimice ! quid enira tibi consor-
lumiimt.
ovis attulit ad S. Macarium : cum Sanctus vidisset
et quid societatis est cum collecta et congregatione
tii,
Hywna ovis pellem, luec dixit hjaeua; ; Uudcnam lianc habuisses, Sanctorum? At ille Latet ergo te, iuquit. o Macari,
:
pellem ei dc- nisi ovem alicujus devoi-asses? Quodergoproficiscitur quod slne nobis uulla coHficta agitur, nullaque con-
fen. ab injuria, ego a te nou accipio. Hyaeua autem luimi gregatio monachorum? Veni deuique, et videbis opera
inclinato capite genu flectebat ad pedes Saucti et , nostra. Tuuc ille hnporet, iuquit, titii Dominus, da^-
:
ponebat pellera. Ipse aiitem ei dicebat Dixi me noii : mon iinmunde. Et conversus ad orationera, petiit a
Adjurai eam accepturum, nisi juraveriste non amphus offeusurara Doinino, ut sibi ostenderet, si hoc veruin esset, quod
ne panpcribus pauperes, comedendo eorum oves. IUa vero ad hoc gloriatus est doenion. Abiit ergo ad collectani, ubi a
i.oreal. quoque capite suo annuit, ut quee Sancto assenti- fratribus vigili» celebrantur, et iterum in oratione
Dominum
II JANUARII. 89
Domiuum ileprecatur, ut sibi veritatem verbi Iiujus faciem viderat diemones diverso Imbitu et variis iraa-
Viilel flmiw o.steudat. Etecce viilit iier totam ecclesiam quasi par- ginibus ludentes, requirit ab eis si in oratione vel
im colkctis vulos quusdam pMerulos yEthiopes teti-os discurrere aidiflcanili cogitationes habuerint, vel iter agendi, vel
inlcrcssc, co-
liuc atque illuc, etvelut volitando deferri. Moris est alia diver.sa, qua; unicuique ini.aginata per dEeuiones
riimriiic m-
•mtem iuilii sedeutibus cunctis, ab uno dici psalmum, viderat : et singuli enruni ita confitebantur in corde
rifis sttfigc-
ceteris vel audientibus vel respondentibus. Discur- siio fuisse, ut ille arguebat : et tunc intellectum est, Superfliiw (0-
sliom:''.
rentes ergo vEthiopes pueruli, singulis quibusque
illi quod onines vana; et superfluas cogitationes, quas vel gitatiottcs iit
orationc opiis
sedentibus alludebant, et si cui duol)Us digitulis ocu- psalmorum vel orationum tempore unusquisque con-
dxinotm.
los compressissent, statim dormitabiit si cui vero in : ceperit, ex illusione dsemonum fiaiit ah his autem ;
os immei'sissent digituia, oscitare eum faciebant. Ubi qui onini custodia cor suuin servant, tetri repelluntur
vero post psalmum ad oranduin se projecissent fra- ^thiopes. Deo eniin conjuncta mens, et in ipso tem-
tres,percurrebantnihilomiuus singulos, etautealium ppre pracipue orationis intenta, niliil alienum, nihil
jacpnteni in oratione quasi muherum specie fereban- superfluuiii recipit.
Merilii ct itc-
tur. et ante alium quasi jcdificantes ,atque portantes 30 Aliud quoque multo terribilius addebat, quod
merila coiii-
aliquid, ac, diversa qua^que agentes apparebant. Et vidisset eo tenipore, quo fratres accedebant ad Sacra-
municnntiniii
qua^cumque daemones quasi ludendo formassent, htec ment:i; iibi porrexisseiit ad suscipienduin palmas, in
et illusioiics
orautes illi in cordis sui cogitatioue versabaut a non- i nonniiUoruni manibus prjEVenientes yEthiopes, car- dmnonnm n-
nullistamen, nl)i aliquid horum agere coepissent, quasi bones deponere; Corpiis autem, quod tradi Sacerdo- det Macarins.
vi qiiadam repulsi, pr<ecipites dejiciebantur. ita ut nec tism:mibus videbatur, redire ad altare; aliis vero,
stare quidem prorsus, aut transire juxta eos aude- quos melioruni meritajuvabant, extendentibus nianus
rent : aliis vero etiam inflrmis fratribus siipra cer- ad altare, longe recedere d^mones, et cuni ingenti
vices et dorsa ludebant, quia non erant in oratione sua metu refugere Angelum enim Doniini assistere cer-
:
iutenti. Hffic cum vidisset S. M.icarius ingemuit gra- neb,at altari, qiii cum Sacerdotis manu suam quoque
l'sul. 82. 2. viter, etlacrymas profundens ad Dominum, Respice, raanum in Sacramentoruin distributione superpone-
ait Diunine, etne fileas, neque mitigeris Deus. Exurge ret. Ex hoc jam permansit a Deo gratia ista, ut in
l'sa|. 07. -2
ut dispergaiitur inimici tui, et ut fugiant a facie tua, vigiliis fratriim, psalmorum et orationis tempore, si
quoniani iuiiina iiostra repletur illusionibiis." Po.st ora- quis aiiud aliquid secundum illiisionem da^raonum in
tionem tanien examinanda; veritatis gratia seorsum corde cogitasset aguosceret, et acceilentiiim ad altare
evoc.atis singulis quibusque fratribus, ante quorum vel indignitates euin vel merita iion laterent.
cinciTun A\.
Clln. CDXXxi.
DE S. MARTINIANO
ARCHIEPISCOPO MEDIOLANENSI.
II.1AN.
S. Martiniani
D
siiiin
S. Murtiniann, sive MafiTiiintw, xvii MciUolanni-
Antistile Ronianum Martijivlnijinm lioc tUc : Me-
lib. 2. histor.
Cilicum, Sijronim,
Eccles. cap. 2a, scrihit esse in loco uhi
e.t Cappndocum fines terminantur,
7wi}icn m sa- diolani S.Martiniani Episcopi, G((/™/»s;Mefliolani suhjectam Euphratesiieprovincia'. Vide Ortelium in the-
ais fnstis
S. Martiniaui Episcopi. Hic illius urbis septimus et sauro, qui ex liistoria Miscclla nit Gcrmaniciam trans-
decinius Episcopus, sanclitate et multis miraculis lcttam in Pala^stinam; cx Glyca, Nc.^itorium cx Ger-
cl;irus, Innocentio I Pontifice quievit in Domino. manicia Syriiv oriundum.
H.ic ejiis clironnloijia paulh post cnnfutatur ex Joscpho 5 Tandem de Martiniano subdit Riiiamontius : Mar- Librinu suum
Qmitdo vixe- Hipamontio, asscrcntc nmio Christi cnxxxi. Ciclcstini tinianus igiturdograa Nestoriaunm acri et vehementi """'' "d
ritct qimm- mnnpc viii decessissc. Eatque id mxcssnrio asscrendum si Theodosiiim
scripto confutavit eumque librum Theodosio Prin-
:
'^"'' el Concil.
Sijnndo£!plicsin£C per Legatos iuterfuit , qiiw (innocbxwi, cipidestinatumtransmisit ad ipsos Ephesini Concilii
Ephesiiiiim.
esi liabita. Hinc et ipse qiioquc rcfellerctur Baroiiius, Patres, quos fama est, Mediolanensis Archiepiscopi
qui in Notis ad Martymhxjium claruisse Martinia- doctrina et ingenio magnopere delectatos fuisse. Sed
num scribit temporihus Pnpn' Zosimi, cum Zosimus grave inendum irrepsit in Amhrosiana monumenta,
annn cnxvin, vii Kalcnd. Januar. nbierit, Martinianus litterasque. Nam cum septennio forme ante quam
vcro nnno dentum cnxxii, injerit Pnntificatnm, Bonifa- scriptiini illud evu]garefur,deoossisse Honoriumcon-
cii Pap;v anno iv, nisi asscntiamur Demochnri, qui clc- stct, sic Iiahent ea; littera;, scripsisse Martinianum
ctiim scrihit anno cdxvii, scdisse aniws xin. Ejus mini- ad Augustos Honorium et Theodosium de Nestorii
mit Claudius Robcrtus in catalogo Episcoporim Medio- mendaciis et vanitate praavaque doctrina.
lancnsium truditque scdissc annis tribm. 6 Illud quoquetralatitium est ac mendosum,quod
2 Martiniani vitam ms. citat Galesinius e.v. antiquis eadoin Amlu*osiana monumenta tradunt de litteris,
Ecclesix Mediolanensis nwnumeutis. At Barnnius solas quas Martinianus idem ad Ephesini Concilii Patres
tahuias Ecclcsia: Mcdioiancnsis citat ab ipso Galesinio cum misisset, hanc inde laudem tulerit, ut Sanctissi-
illustratas. mus Debque carissimus appellaretur. Qiiippe sunt ea Quidam rc-
3 De co hacc scribit Joscphus Ripamontius lib. 6, verba rebellium quorumdam Episcoporiim, qui con- bcllcsrpimiiJi
histnriarum Ecclesia; Mediolanens'is : Nil ferme haljuit ventus Epliesini decreta coaspernantes proprioque /•«.'/"'"<"'""
'"^^'''"-
Maroli Pontificis quod memoratu sit dignuni.
Letas, conciliabulo ad ea labefactanda congregati, cum aJia
Per silentium et oblivio Martinianum et Glycenum multa fecere fraudiilenter ac dolose, tiim hancce
Scripsil coii secutos Antitistes involvit, nisi quod utrunique Acta sparsere famam et aluere, tamquam Italici generis
ira iVfs/o- conveiitus Ephesini, Martinianuin vero etiam suascri- Antistites ab sua parte starent, illos alteros aversaren-
rium. pta vindicavere, queis Nestorianam sectam evertit. tur. Id utique volentes increbrescere.vulgavere suas
4 Oriijinem deindc cxponit ha:rescos Nestoriame, sed gravissimum quemque Poufificum Ita-
litteras, queis
vchcmcntcr fallitur quod N^cstorium Germanum facit. lorum ceu fautorem ct gregalem suum appollarent. Ac
Fuit enim itt Socrates smhit tib. 7, c. 29, ex Germa- alios quidem alio verborum honore per eam artem
nicia (ex Germanica vertit Christophorsonns, Grece est commentumque sunt prosecuti Martino Mediola- ;
T-pfi.civiy.iii) aut, ut Theodoretus, ex Gennanicorum ci- nensi (id enim nomen acceperepro Martiniano (illa
vitate oriiindus. Eam vero urhem idcm Tlwodnrctus ipsa, qure retulimus, verba circnmdedere.
21 7 Tertiuin
;
:
90 DE SS. MACARIO, MARCO, ASPASIO.
Ex 7 Tpitiuni {leniqne mendHm circa Pontificis hujus dignitate, ac piidore quodam virginali . Id ego ab aliis Diciiuv fuisse
vAniis AucT. ffitatem ex quotidiani officii narrafiuncula oportebit traditum omittere non debui, cum alioqui nulla effi- formosiis.
auferri. Nam ea tres tantimi Pontificatiis designat gies ipsius extet;et mortalinm lineamenta.vultusqne
Snlii nmiis 9. annos, cuni iu nonum usque del)uei'it pervenii-e, si- sermone tantuin ac traditioue custodiri,et in ssecula,
quidem is Epliesini Concilii pars fiiit. Deeeasit A D. IV pront fnernnt, venire vix quisqnam credat. Uivc Ri-
Non. Januar. jacent ossa iu l)asilica D. Stephani. pnnwiitiiix. Exlni ile Miivtiniiino S.EimotiiiTicincmis
8 Sequitur eum fa,raa tamquani fuerit eximia oris Episcopi carmen.
DE S. lACARIO ROIANO,
ClItCA
AN. Cnn. CDL. APUD LAVINUM IN ITALIA.
lUAN.
,^^Uns hic est nb cn Macario cujns in vitis Patrum sanctissime confecit.Extat ejus ex candido et perlu-
vita fxlnt n Thrnpliilo et (htolms snciif! mmmcliis scripta cido marmore sarcopliagus in ecclesia S. Helenre
cujusqiw iu Mcnntngio ct Mnuvis nl/itns rrfcrtnr xxiii apud Lavinuin anmem iu agro Bononiensi, ubi eum
Octobris. vitam degisse eremiticam conjicimus. Corpus Pla- Cnrpus ejus
Mainriiis so- 2 IIujus Macarii mcmiiiit Palhidius in histnria Lau- centiai in basilica S. Xysti siib ara illi dicata condi- Placenlia:.
ciiis Piniaiii. siaca sive Pairum cap. 123, dum ad
lib. 8, de litis tum est, Vitam ejus a Theophilo scriptam tradunt.
itliis Agallioii.
Piniamm Melania; juniaris quondam mariluni C07we- 4 Existimat ergo, pcrperam, Ferrarius vitam hujus
visse soibit Pommachinm ex Proconsulibus, quemdam a Theophilo scriptam, uti et ipse Bnrnnius in Notis ad
nomine Macnrium cx Vicaria, et Cnnstantium Assesso- II Januar. Scd ulriusqrie vitam leqenti satis patet duos
rcm Pra.'fectorum Italiy, insignes virns et eruditissimos, esse Macarios Romanos, quod nostcr Posweydus in No-
qui pcrvenerunt nd summum pietatis et religionis. Hic tatione ad vitam alterius Macarii liomani lib. i, de vitis
Palladii Macarius in Graris quibusdam mss. nt annota- PP. clare demonstrat.
vit Posweydus, Agathon appellulnr. Qitod dicitur, ex 3 Locus vero apud Lavinum, uhi S. Ilelenx ecciesix
Fuit VicarUis Vicaria, Grxce f.s( «tto Bix.sipia;, Exvicarius, quivi- parochialis conspicitur, S. Macarii sarcopliago insignis,
PrcBfecli ur-
cariam Prxfecturam qessit ut pulchre Victor Giseliuus
, vulyo Chierno dicitur, estque Fratrum Servorum, ut te-
bis.
in cap. 18, dialogi 3 Sulpitii Severi; ubi Lycontius ex statur idem in Notis Ferrarius, qui addit Epilaphium
Vicariis, uti et cap. 1, ejusdem dialngi Eucherius ex S. Macarii in sarcophago hac legi : iVlACARiiys vocon IN Eiiilaphiinn.
Vicariis. Ortelius, iion recte, exisfimavit locn cuipiam, civiTATE RoM. HVTUS. Solerc vero Sanctum hunc ab acco-
unde ille ortusrsset, Vicariae nomen fitisse. lis adversus tempestates invocari : a quilntsdam illum Ab- Invocatur
3 Vit;i' ejus hoc compcndium refert Ferrarius in ca- batem dici, tradique corpits illius diu NonantuLv fuisse
cotilra tcmpe-
stalcs Maca-
Sanctorum Italix cx officio Bcclesi:e Placentimv
tnlogo asservntum.
rius.
SolHarius atl Macarius Romanus Pra^fecti Urbis Uoniaua^ Vica- 6 Ex vita S. Pauhe per S. Hieronymum scripta infrn
Fuil aliquan-
.sinmiiamsenc- hunc Macarium aliquando
rius. vita3 moiiasticse cupidus, spretis oninibus, soli- XXVI Januar. cnlligitur a do Oritjenisla.
iliitcm perve-
tariam lierbarum radicibus et aqua vitani egit. Insidias Puffino Presbijtcru fttisse Origenis iinbutum erroribits,
nit.
sathan^e assiduis precibus, et corporis castigatione, quos lamen deinde ejuravit, utiet ipse, tttsuo loco dice-
maxime vero jejuniis superavit : sicque Deo apprime mus, Ruffinns.
carus, ad sumina usque senectutem vita^ cursum
DE S. MARCO SURDO.
M, ensea : Eodem die S. Marcus in pace qiiievit. Surdum hunc fuisse indicat additum distichon :
•5 Mapzs? oi/. /iz&i/E yvifwv Xiyw, Marctts non audiit terrestrcs sermones,
y.xi TToiv AtTTEfv yr^v mtk -/YiOvj i^aiywv, Et priusquam terrus reUnqueret aures a tcrra abdncens
POST
DE S. ASPASIO CONFESSORE
^N
II.IAN
CllH.OL.
MELEDUNI m GALLIA.
M.<.„
duni (oppiditm est Gallin' Celtictv in insula Se- (•( Arrerneusi n, annn nxLix, ut videre est apud Jact)bu7n
.">. Asiuisius quana^ situm, quatuor pa.ssuum millibus a Fontisblaudi Sirmtmdum nosli-um to7n. i Cnncil. Gallix, et Claud.
McUtdiniPa- reijia) Divi Aspasii 7iomen magna religione coHtur, nt Robert. in Cafalogo Archiepiscoporum Ausce7isinm.
ironus.
testatnr Pnpirius Massonus in libiv de Fluminibus Gal- Hic tttmen Epi.fcopos Auscenses et E!u.'icn.scs lidetur Qunmlo vi.ce-
liiv. De en Kalendis Jti7i7tarii isfa habet Molmius in confundei-e, cum etiam antio ncxxx. Cn/icilii Rliemen.sis ril.
Addit. ad Usuni-thtm : Castro Milcihino Depositio te77ipn7e tlivei'si fnerint. NOT.30.
S. Aspasii Confessoris; onjus ibidem nomiiii princi- 3 Cum Meloduno tra/isire.t Aspasius febri correptus Mortirus Ue-
palis Ecclesia titulatur, licet vita penitus ignoretur. fcrtur, ex qua tleinde mortuus i, i^el ii Januarii. Ejus lotluui.
Eadcm fere Mnrtijrnloginm Germanicum eodem tlie, et lauties cccinit pluiibus humnis Seba.stianus RouHlardus
Philippus Fnrtirius in generalicataloqo Sa7ictonim,qui Melodunensis, in Cnria Parisiensi Advocatus, eruditinne
ftdtlit hci ejns tulelarem haberi CekbiitasejusuJanuaiii. ac pietate celebris. Mortuus est S.Aspasiu.s (si Etitscn-
ttgitur, nb festuin fortasse Circumcisionis tlilata. sis Episcopus fuit) Pa-
ante an. Dixxni. quo Cnncilio
Puialitr r.pi- 2 quidam existimant, S. Aspasius Episcopus
Fitit, ut visiensi iv, suhsciipsit Laban Ecclcsi.v Elnsamv Pnvsul.
.\niplis fuissc. Elosensis sive Elusensis Ecclesia',quiv Auscitm translata Qiti Melofluni cfdituv, snlum Confessnr dicitur, non Epi-
cst, aut cum Auscensi nnita ; sed postmndu7n : nam eotletit scoptis. Servantur reliqio.se ejus ossa capsis inclusa F-jt^ossa.
tempore Proculejanits Ausce7\sis Episcopus erat. Sub- partim in S. Ma7'ia\ partim in ipsius /lotnini dicata
scripsit Aspasius Co7icilio Aurelianensi ii, a^ino Cliristi xde. Appellatur et Euspasius.
ii\\\m,el Aurelia^tensiiv, an7W dxli itemv, anno dxlix.
DE
:
II JANUARII. 91
r.K MSS.
DE S. MAXIMO
ABBATE MARTYRE IN GALLIA.
An. C)iit.
DCXXV.
s ^aticti Maximi Abbntis ac Martijris vitnm mppedi- filius suis fuga vertisset, multum timuit ne a bestiis
devoratus fuisset dixitqiie matri suae
:
Mulier ubi :
II J.\N.
Treviris, iusigncm illam qmdcm, sed mcudosissimc dc est.filius noster? cur non posuisti ei custodem? At
scriptam. Alia brcvior, imo prioris tautum cpitome, e.xtai illa obmutuit, et loqui nolebat sed manus ad cselum :
I» l^trajectoisi Ms. Fcclcsia-AS. Martiui. levaiis et percutiens pectus suum, ait Angustia est :
niilii Domine, pro filio meo Maximo. Oro Domine, ut
GENEALOGIA S. MAXOII facias illiim cum salute revertere ad nos.
5 Andiens hoc Desiderius tiinc Caturca civitatis
MARTYRIS ET PRESBYTERI, Episcopus sollicitudinein parentis, iii eadem die nun-
tiavit hoc Gundeberto patri suo. Tunc accersivit me-
Qid passus est inparochia Viemwnse temporc inoratus Episcopus Notariuni suuni, et commendavit
ImiitmlurW.-
* Ita restUui * neraclii Impa'atoris. illi pueruni Maximum, iit illuni beiie
instrueret lifte- ims.
its. hahet Au-
ris, atque solerter curain do ipso
iii omnibus ageret.
rcliani.
MajorcsS-Ma- M. uitvirunus deteiTitoi-ioCelmanes civitateetDiix,
Fuit ibi Bratus Maxiniiis decem annis ad eruditio-
xhm. ciii nonien crat Eonociiis, et iixor illius Sivelia; qux nein Graniniatici. Erat enim pulcher et speciosus
geniiiteifiliiim,noniiiieWobertiini:quiaccepituxorem valde. Qui cuin boiiis polleret moribiis atqiie littera-
Helcana, etlialniit exea filiuni noniine Maxentium; qui runi indiisti-ia, Iiouore illuin Magistr:ili in ipsa urbe
accepituxorem,noniineRa(iegun(lein,exqnan.-itisunt sublimaverunt erat enim paciflcus multum, obe-
;
ei tres filii, Gundebertus, Gnndelaicus, et Rarlol.lus. diensque ethumilis corde.
Erant enim Iii tres fratres liumiles et timentes Deiini: 6 Audiens Beraldus pulchritudinem ejus, ascen-
et venit eis sensus iit ad Urbem Romam ad ecclesiam dens eqiium suuin perrexit ad patrem ejus et dixit ei
S. Petri Apostoli iter arriperent, quateiius ipse pro Audivi quod filium liabes speciosura voca illum et :
eis intercessor apud Dominum existeret : ipsi vero videani magnitudineni ipsius.Respondit eipater: Ha-
cuinmagno exercitu, cnm equis et mulis, et viris beo filium parvulum ipse nos dereliquit, et fugiens
nnmero centum quinquaginta, cuni magno gaudio quasiadlitteras.DixiteiBeraldus: Vocaillum venire
neraMus ,iciit
forlc iiiiic- ca-perunt ' itinere sed in primis ad S. Martini Tu- ad nos, et videam euin, quia desidero cernere illius cum fUixsim
:
rarc,
rouis occurrere disponebant. pulchritudineni. Tunc prfficeiiit Gundebertus unum «;">"•«""•
Patrui S. lla- ex servis
2 Igitur caqito itinere atque calle festinantes, suis, et dixit ei : Vade ad Dominum Deside-
.vimi occiduii-
super Crosaflueiita in Clavico -^ico subsequentes eos rium, et pete sanctitateni cjus ut nobis transmittat
tura latroui-
latriinculi gladio cuiictos peremerunt adeo ut iiullus filium nostrum, baciiliira senectiitis nostra, qnia
IftlS. : ego
ex illis remaneret nisi Gundebertussolus; quilatrun- et inater ipsius multuni desideramus euni videre, et
culis recedentibns stabat inter media cadavera mor- cras revertetur ad euin. Quod ciini servus ille Iioc
tnonim tristis, et niniio mcerore affectus, et nesciebat Episcopo nuntiasset, tiinc vocavit euni ad se, et dixit
quid agere debnisset. ei: Fili Maxime, ecce pater tnus et mater desideraut
Pater ab An-
3 Interea accidit ut qnidam Iionio, iiomine Anse- te videre. Vade ei'go et loquere cum eis, et postea
sehrto iii gc-
bertns, ibidem supervenit, vir fortis, atqiie in sub- revertere ad nos. Quijussis ejiis obtemjierans, tamen
neruiii atllc-
stantiarerunidives; ciypiteumdiligenter interrogare nolens, ivit ad patrem siium. Cum autem vidisset
gillir.
et dicere Unde est adventiis tuiis, aiit quo pergis?
: eum mater ejus cecidit super coUum ipsius, et ait :
vel quas est IiiEc strages mortuorum, iiiter qiiibus Heu me, fili, cur tani tarde venis ad iios?
cadaveribus solus stas? Respondit ei Gundebertus, et 7 Cum autem vidisset euiii Beraldiis dixit patri
ait Nos tres fratres ex territorin Clenianense, ad-
: suo Vere hic filius tnus Maximus speciosiis et deco-
:
crevit nobis consiliiini ut ad S. Petri Apostoli urbem rus est da illiim inilii, et ego dabo ei filiain meani
:
Roniam pervenissenius : sed diim id agere voluisse- Hebrelde, et ditabo eos divitiis aflfiiienter. Respondit «„(,.,•
ilesiilc-
nius, insurrexerunt in nos lafrnnculi, qui omnes co- ei inater ipsius
Spero quod filius noster Maximus, rans euin cir-
:
niites nostrosgladio peremerunt: et egoquasiorbatus non ducturus uxorein. Elevaus auteni vir ejiis nia- libein pcriiia-
sit
solus reman.si, Dicit ei praedictus Ansebertiis
: Vade num suamdeditei alapam, etait Non estita ut loque- iicre, a viro :
mecuni partibus Caturcense et ego pro pulcliritu- ris. Videns haic Maximus '"'"""
jicrcitlitnr
: magis timuit, et in ipsa
dine tua ilo tibi filiam nieam Magneldem, et "''"'
ditabo nocte fugieus ad civitatem, iudicavit Patri Episcopo
vos ut niagnis divitiis affinatis. Perrexitque omnia verba liaec. Videns autem Episcopus soUici-
cum eo
Guiidebertus et accepit filiamejiis prajfatain nxorem, tudineni ejus, dixit ei : Noli esse tristis, ego procu-
genuitque ei optimum filiuiii, iiomine Maxiimim. rabo de te.
8 Sed B. Maximus iioluit se credere et mane con- :
EXPLICIT GENEALOGIA. surgensdixitadAniljrusiumdiscipulumsuumsecrete.
Fraterquid faciani de mei Veuit ergo Beraldiis ad
PASSIO S. MAXIMI patreni meum, voliiit filiain siiani mihi in conjugio
sociare. Respundit ei Anibrosiiis Magister qiiid vis
PRESBYTERI ET MARTYRIS. facere? Dicit ei Maximus Magis
:
: niilii libet in erenio
inter feras bestias vitain finire,
CAPUT I. quam conjugio tran-
sitorio sociare. Dixit ei discipulus Ubi vis pergere?
Maximmin ereiimmfwiit, ne coyatur uxorcm Respondit ei Nescio,
ubi siimnius couditor et
: iiisi
:
ducere. Pontifex viain inihi voluerit demonstrare. Dixit ei
Nascitur
S. itaxiinwi
h itur S. Maximns
ortus est in territorio Catur-
cense, in villa Margarita,
Ambrosius
mane aniho pariter,
: Et ego vadam tecum. Perrexerunt ergo
et qiiairebant erenii solitudinem,
Ftigit lu cre~
inuinctiin.Am-
anno viii sub Brunielde ubi eum pater noii inveuisset. Invenit
annoChr.m. Recina, locum super brosio ilisci-
Ilie cuni esset annoruin
septem, derelicto fluentuin Olto, loco vocato Siibtus Rocca, habens pulosiio.
Fugit ad cc- patre et matre ad .sanctam Dei i
ecclesiam urbis Ca- circuitu ejus solitarios iii singiilis cellulis suis ser-
ctanaiit. turca S. Stephani Martyris et
Levita; confugit, ut vientes Domino.
littens erudinpotuisset.
Audiens liaicpater ejusquod 9 CumveroinvenissetMaxinius locum, cojpitinibi
instruere
92 VITA S. MAXIMI ABB MART.
E>:. Mss. instniere pantim domicilium, ubi Domino militare vir Dei Magnentlus : Quid aptuni est tibi in corde?
Itcdil domum potiiisset. In eoilem nanique mense dereliquit eum S. Maximus respondit : Ego vadam in loco ubi isti
Amhrosiiis. non cohphizent. Magnentius
Ambrosius, et reversus est ad ]ii-opriam cellain. Qui insidiatores nie ait : Fu{iil ilcruiit
Maijncn-
eum iter ageret per solitudinem, elevans oculos ad Pergamus ergo pariter tisque dum voluntas Do/nini ciiui
Viilet iinino- eselum vidit in sumniitate querci diabolum, quasi est. Dereliquit autem S.Maximus regionem.patrem,
ncm in liominein in raare hamos jaet.antem a dextri.s teva- et matrem, fratrcs. agros. servos, et ancillas; con-
siimmaarbore membra justitire
que, magnosque pisces in veiito suspendentes. Dixit strinxitque suos lumbos, ac pleniter
jmcantcm.
ei Ambrosius In sioco maguos pisces trahis? Dixit
: sectatus est.
ei djcmon Habeo pisccs Leoterio et Savino Maxi- ;
:
niuin autem a me recedere nolebam. Dixit ei Ainbro-
CAPUT III.
sius Magister ineus Maxiinus tepidus non est; non
: Angclo duce Vmnam venit : ab Episcnpo
liabes potestatem adversus illura. repalsiis admittitur in monastcriiwi : jlt
Sacerdos.
CAPUT II.
Ah ernno ahsfractvfi, aujUur sponsaUa _/\_ccepto itinere festinanter ad S. Martialis Lemo-
conlrahere : iferuni fugU. vico expetierunt occursum, ut ipse pro eis exorator
In ipsa nocte ad gravatus est Maximus
existeret.
E. (vat inibi S. Maximus in jejuniis. orationibus, ac somno; Angelus inquitadeum Maxime. Maxime; :
viglliis, confidens se in psalmis et hymnis spiritua- iterum et tertio vocavit eum Maxime. Cui palpato :
libiis, sine interniissione orabat.Viditautem dtemon, respondit Quis es tu, qui ter vicibus vocaris me ex
:
quod non proficiebant insidiae sua; contra sanctum nomine? AngelusDomini inquitad eum: Nolitimere,
D(Bmon in hominem; dereliquit eum, et transfiguravit se in ego sum Angelus Domini et missus sum ad te, iit te
forma Angeli Angelico vultu, adpropriam cellulam patris sui per-
deducerem. Mane consurge una cum Magnentio At> .Xiiijelo
iiidicaf patri Viennnin dc-
Mo.Tiiiii, vbi
rexit, soporatoque eum somno ait illi : Gundeberte, comite tuo, et egredimini p;irtibus Viennae et ego :
ducuntnr.
ipschnbilcl.
Gundeberte. eg(j sum Angelus Doniini. noli timere, vobis priecipio quid illuc facere debeatis. Qui mane
audi qiiod loquor unigenitum tuuni,
tibi. Maximum consurgens visionem Magnentio retulit. Tunc Ma-
quem qureris, vade super Olto
in loco solitudinis, gnentius respondit Visio hrec Angclica est. Surrexe-
:
fluento; invenies ibilocum. quod dictum est Subtus runt ambo pariter, ad Viennam Angelo nuntiante
Rncca. et ilii invenies eum. Mane consurge et vade, pervenerunt.
expelle eum de loco .solitndinis. 15 Cum autem introissent in civitatem ad S.Man-
Ciiin venato- H Surrexit mane pater ejus ascendens equum ritii ecclesiam pervenerunt; qui cum pergerent inve-
rHmeum suum. cumsuis venatoribus in modum ui'sumvenan- :
nerunt virura religiosum, nomine Ermembertum;
ipKrrit pater.
ipsum locum pervenerunt plejii insania cnntra
tes ad erat enim sub ditione Domni * Paschasii Episcopi. * Non scclit
liinc S. Pa-
sauctum hominem. Invenitque eum, accersitisque Videns eos pra:claros et timentes Deura, diligenter
*/('»/(' ad mo-
scliasius. '|tii
venatorihus suis, * aniodo ursum eum de eremo pro- coepiteos interrogare, unde essent autquo pergerent,
illim iirs;. i2Febrii.coli-
jicereut. Cumautemvocassentvenatores canes, atque vel quid quaererent. Respondit ei M;ixiraus, et ait :
tiir.
Cdiics in
ip.^imn inci-
ad eum incitassent ; tuuc canes super ipsos venatores Hei raihi ! Pater, ego diim fui a;tate annoriim decem
lati, moriun- reversi, eodemque dieprostrati et mortuisunt. Acce- et septera, surrexit contra me quidam vir fortis et
iiir. pitque Gundebertus filiumsuum Maximum.et ligavit dives in pecuniis suis, voluit filiam suam railii in
Ligatnsdo-
ei manus et j^edes, et imposuit eum super equum conjugio copulare i et ego ob hanc causam derelicta Ui Enncin-
iintm reduci- berto nd Epi-
suum, et obtulit eum matri sua'; Wulier, inquit.ecce patria, et parentes obfugiens, et quaero sanctam Dei
scMpiim Vien-
filius tuus, quem quseris ; persuas daemoniacas incan- Ecclesiam ut litteris erudiri possim. Dixit ei Frater
ncnsdii dcdu-
tationes. nostricanes, unde delicias habuimus, mortui ille Nuntiemushaec verba Episcopo nostro forsitan
: ;
cnntur.
Induditur sunt : mitte illum in carcere. donec mitiget cor ejus : prjestabit vobis adjutoriura vestri causa. Qui cura
inrceri.
miseruntque eum in carcerem usque dura veniret hjec Epi.scopo suo retulisset, dixit ei : Voca illos, ut
Beraldus. veniant ad me, et audiam eos loquentes. Qui cura
12 Nuntians h?ec omniapater ejus Beraldo; quod venissent et in prresentia ejiis stetissent, cccpit eos
cum audisset, multum gavisus est; vocavitque; uxo- interrogare: Unde vos habemus fratres? aut ubi vul-
rem suam conservos suos, ut stipendia copiosa
et tis pergere? vel quid quaeritis? Respondit ei Maxi-
post cum adferrent, et cum magno gaudio epulnrent. mus : Ego ex territorio Caturcense, in Margarita
Primitus ut domum residerent, Beraldus M.Tximum Insuper dixit ei pro qua causa patriam
villa ortus.
quterens, cupiens videre pulchritudinem ejus. Kxiens parentesque diniiserat, et qnia aptum qutererent lo-
igitur vir Dei Maximus de carcere, induentes eum cum, ubi Domino servire potuissent. Dixit ei Episco-
vestimenta ejus, vocaverunt eum locum sedendi, et pus Vade in obedientia cum fratribus, et prande
:
dicit ei pater Accipe annulum de manu Bcraldi, et
: cum Maximus curam fraternara peragens, dixit
eis.
mitte eum digito filiff" suse arrhabonem. Ille autem ei : Qiiid faciam de fratre meo Magnentio? ait eiPon- Ad Episcopo
dimiltuntur.
noluit eum accipere. Tunc pater ejus, furnre repletus tifex : Ite cum pace, nescio vos.
Coyilur cum dixit ei : Fac citius. Dubitante autem B. Maximo, 16 Egressi autem foras civitatem.adgravatus est
jiUa Beinldi
patcr ejus de baculo, quod in manu tenebat, conatus iterum B. Maximus somno, et dixit ei Angehis Do-
coiitraltere AbAngdomif-
est cum percutei-o. Ille autem nolens accipit annu- mini Maxhne snrge de locoquo ilnrrais.et perquire
:
.•'IMisalin. liinlur ad inu-
lum, et posuit illum in digitu filia' ipsius Ego, inquit, : optimum locum, cellulam scilicet S. Joannis Limo- iiiif^tcrium
te sponso spunsalitiaa causa, ut tu sis mihi sponsa in nico monasterio ubi Sampson Abbas prie est sub di-
Domino, et ego tibi in Christo, in nomine P.itris, et tione Flotarii Regis : et ibi perflce, quod tibi impe-
Fiiii, et Spiritus sancti. ratum est. Continet cellaininter raontiiosa loca super
13 Post septem <liebus adimpletis, vocavit Beral- amue Khodano, ex latere Aquilonis Limonia fluent.a.
dus vicinos et fiiiitimos amicos suos ad nuptias cele- et de parte occidente, raontem minorem.qui vocatnr
brandas. AudiensIiEec verbasanctusvir Dei Maximus, Terulius. Fuit autem locus ille granarius Regis,
Occnrrit Ma- multum timiiit, et venieus de amne portaiis farinolam quem Eldebodus cursor Flotarii eodem loco cui'am
(jnentio pcre-
Magnentium. Cui Maximus ait:
in ulnis suis, obviavit peragons, omnes rivoli ct guttulas in unum amneTu
yrino.
Unde te habeinus Frater? Magnentius respondit : coadunari fecit, qui iii Rhodiinum defluunt.
Ego peregrinum me confiteor, ex regno Antiocliense. 17 Surrexit enim a .somno B. Maximus; fcstinan-
Dicitei Maximus Quid faciam ego infelix? surrexit
: ter ad ipsum lociim ut ei AngeUis nuntiaverat, ambi)
enim horno fortis et dives in pecunia sua, vult filiam peryenerunt. Cum autem ad portam monasterii per-
suam milii in conjugio transitorio sociare. Dixit ei venissent obviant Abbatem monasterii ipsius; dixh
; :
II JANUARII. 93
ei Abbas I^ratres : rjiiid viiltis? Dixeriint ei : Domino 21 Et reuimtiavit servus doraino suo verba Iiffic.
ex toto conle obetlire. Siistinete hic, inqiiit, paruni, Tunc cursor vocavit aliiiin servura, et dixit ei : Vade
(lonec revertar ad vns. Reversiis e-st Abbas diiiiu ad seductoreni iihiin, et dic ei ;
quod si noluerit ve-
vespere ad cellam siiara, ct dixit ad Maximiim Snb : nire ad me, ego vadain illuc, et usque ad injuriam
fliio Pontifice vel qna civitate litteris eniditus es? eiiin expellam. Et nuntians ei servus ille, Maxime, Itcriim iiit El-
Respnndit ei Maxinuis : Sub Desiderio, Catcrcense ait, prfecepit tibi Ciirsor ut ad eiini pergeres : quod ilcbodam vo-
catltr.
oivitate : pater ineus dictus Gundebertus, niater vero si noliieris, ipse ad te veniet, atque ad internecionem
mea Magncldis. Qiii ciim per ordineni narrasset ei rediicet. Tunc S. Maximustiixit: Internecionem siiam
curpatriaiiiparentesquedimiserat, velquiacongruum ego non tinieo, sed potius pro niliilo habeo. Cum au-
locuni quau-eret, ubi jugiter Deo servire potuisset tem serviis ille domino siio hiec nuntiasset; ipse vero
Hccipiilntnr tuuc Alibas dixit ei, ut cum fratribus in labnre ma- furore nimio accensus, ascedens equiira smim ad
imnnslc-
iii
nutiiu pergeret. Respondit ei Maximus Quid faciam: Limoniciira monasteriiira, contra sanctura hominem
riuni ,
de fratre meo Magueutio! Dixit ei Abbas: Eat et ipse perrexit, tanta insaniarepletus ut eura interficeret.
vobiscum, et accipiat stipendia corporis necessaria. Cum autem vidisset eura religiosiis Magnentius fu- Venil ad cain
Elilctioilas.
Satis gaudens cor viri Dei Maximi, quod acceptus rore .acceuso, sollicite nuntians S. Maxinioquod Cur-
obedientia monasterii. sor eiim interficere volebat. Et dixit ei S. Maxiiniis ;
MtonilciUiir 8 In eadein nocte accersivit Abbas Sacerdotes et
1 Frater Magnenti, ego tormcnta siia non tinieo, scd
III iiioiwclios. monachos, et caesarinin capitis eoruin totondit. Sur- vade et tu meciiiu, iit loquamiir ciira tyranno illo.
rexit maiie Maximus, partibus eremi perexit, ut cu- Exierunt ergo aiiibo pariter ad Ciirsorem et dixit eis ;
ram laboris Fratrum perageret. Cumautemcircuisset Cursor Vos magi estis. Respondit ei Magnentiiis
: ; Occnrrit ct
locum illuin, exiliens de condenso praBgiians sus ad Nos inagi non suraiis, sed confidimiis in Doraintira, cii- Ma.cimas.
pedes ipsius S. Jlaxiini pervenit, et ore aperto, coepit jus prajcepto cupiraus obedire. Dixit Cursor ad S. 5Ia-
Hns n itaj-imo pedes ejus lingere. Dixit ad discipulum Frater affer : xiraum : Fera pessima, quare despexisti mandatiim
pfista, 7 jior- nobisde annnna, ut denius domesticse nostrai, qiiie ad raeum, et iion venisti ad ine?
Respondit ei Maxiinus
ccllos ad mo- nos venii. Dedit ei Maximus annouam, et dixit ei : Tues fera ferocissima, et cor indoinitnra, qui nescis
iiasteriiim
Cibaria uostra comede, destructu quod habes profer unde venis vel quo vadis; ego aiitem in Christo me
ilcfcrl.
nobis ad^monasteriuin. Die autem subsequente eiim confiteor. Dixit Cursor Ego te interficiani. Dixit ei
:
septenis capitibus porcorum ad virum Dei reversa S. Maximus : Non habes potestatera adversum nie
est. Tunc Abbas iiuposuit uiii de confratribus, no- ullani.
mine Gerontio qui eos custodiret. 22 Tiiiic Cursor elevans baciilnm, quod manu te- Volcns citiii
i) Audiens hfec Paschasius Episcopus, asceiidens
I nebat, voliiit illum percutere : statiraque baciilus de liercatcre El-
navem, adcell.imipsiusmonasteriiperrexit, etait Ubi : nianu ejus in terram cecidit, et arefacta est manus, et tlciiotlns a Deo
pnnilnr.
estillefraterpercujusobedienli.amDominustalemvir- oculi ejus excaecati stint. Tuuc ait Cursor ad Elduinum
tutem operatiisest ? Dixit ei .\bbas Ciistodiam ei impo- : consiliariura siiura :Ego iiim video lucera, et mamis
suerunt fratres ex arte hanc obedieiitiam proeiirat.
: mea arefacta est : dic mihi qiiid debeam facere. Et
Dixit ei Pascliasius Vocate illiim venire ad me; qui ; dixit ei Vides quod iste servus Dei est, et super te
;
ciim fecisset eura veiiire ad vesperum, tiinc Domniis potestatem habet? V.ade ad fratrera Magnentium, iit
Iloifat Maxt- Paschasiiis Archiepiscopus humiliato capite rogabat obsecret magistrum suura ut pro te deprecetur Do-
innni iitprose
eum diceus Frater digneris promeorare. Cui Maxi-
: raino, ut et raantis tua reddatur, et oculi tui ilhiminen-
uret Pasclia-
mus ait Hei mihi, Domine, quianon siiin dignus pro
: tur. Obsecrantes igitur religiosum Magneiitiiini Ikcc
sias Eliisco-
liiis.
me exorare, quanto magispro aIiis?Dixit.\bbasSam- verba Ille vero rcspondens eis ait NuIIiis niintiiis
: :
son ad Domnum P.ascliasium Precaraur Domnesan- : stira tui in hac re, quia pessima priesumptione hic in
ctitatem vestram uteumnobisperunctinnem vestram mon.asterio corara cunctis fratribiis egisti.
CAmsccral ad officium sacerdotii consecretis. Respoudit ei : 23 Tunc recessit Cursor ad domum suam furore
citm Snccrdo- Prfesto sum; et tiinc in mense primo prima Sabbati accensus contra M;ignentium, sed eis nocere non po-
lcin.
ejusdeni mensis sacerdotalem accepit honorem atqiie : tiiit, atqtie in siia confusione perinansit. Surgentes
super omnera curain raouaterii con.stituermit eum. iiamque contra eos farailias donius dicentes Per i c-
strani daeraoniacam orationem, et per verba diabolica
CAPUT IV.
excaEcastisdominumnostrum. .A.udientes aiitera ha'C
FH AhOas : percussorihuii nUro occurrit : divi- fratres monasterii dixerunt adsanctum virum Dei
vitaspunitis suOvenit : lethaliter vulne7'(Uur. Maximum Ecce insidiatores coiitra te iiisaniunt, iit
:
te interimant. ResponditeisMaximus Etnoseamiis :
Murtito Saw- Noon post midto vero tenipore, defuncto .\bbate obviain eis.Dixeruntergoeifratres : DomneMaxime,
wiw prcpcst ipsius remansit S. Maxiinus in vicem Abbatis loci quferamus congruum locum ubi ciim fratre Magnen-
iiionasttTio.
monasterii curam exercens. Interea surrexit unus de tio resideas, interiin dum isti raalitiosi revertant ad Maxinlits
' Ms. Vltrii). conservis '
Eldebodiciirsoris, etvenit ad eum, dicens doraos suas. Quibus e contra respondit : Vos quserite iiltro oecttrrit
HildrboUli. Nuntiiis sum Domine de Limonico monaste- inter vos congi-uuin lociim, ego
ei : tibi autem plateam ex-
in fainnlii Eldc-
rio, quod Sanison defunctiis est, et remansitibi aliiis, eam, et verba Patris anuntiabo eis. Dixeruntei fra- tixti.
qui se Abbatem esse dicit, et per suas d;emoniacas tres : Nos solliciti sumus projiter te. Nolite, ait, pro
incantationes mirabilia facit. Et dicit Cursor : Vade me solliciti esse, sed faciant (jtiod eis permiserit Dtv
ad raonasterium, et i^raicijie ei ut veiiiat ad nie, et minus. Exiens aiitem S. Maximiis in plateam ariiiis
dicat milii, qui posuit illiiui Iiabere post obituni Ah- Cielestibus prfficinctiis, locutiis est eis diceiis
Qiicm :
batis siii ciistodiara monasterii, vel cur nou vciiit ad qna-ritis? autem ignorantes, dixerunt Illum male-
Illi :
Aiicersilnr ab me? Tiinc servus ille nequam ascendens equiini suiim, ficium qua-'rinius, qui dicitur Maxiinus, (jui dominiim
Elfleimlo ciir- et nuntians ei omnia dicens Maxime : praecepit tibi nostrura per suas incant;itiones dicnioniacas excjeca-
sorc t.otliarii.
Domiuus meiis, ut citius ad eura venias, et dicjis ei vit.Responditeis Maxiinus Ego sum quein quieritis. :
rationem, qui posiiit tibi custodiam hujus monasterii. Dixerunt ei Tii es ijise? dic nobis quare excaicasti
:
Respoiidit ei sanctus vir Dei Frater dic doinino tuo : domiiuiin nostriim Ciirsorem Flotarii per tiia verba
ut veniat liuc, et accipiat benedictionem et danius e dialiolica? Responditeis S. Maxiinus Ego dico vohis, :
Itcilait inoita- ratioiiem, quod nobis interrogatus fiierit : nam nobis fratres, excfecatus e.st ille homo, et lucein non videt,
sterio egreiti. nonestopportiiniim egredi extra celliilam Ac- Iiaiic. iiec Iiix in eo est, qui contra Dei hoinines male con-
cersivitque ctim ut acciperet bcnedictionem. Respon- siirgit.
ditei servus ille Ego de tuis donis surapturiis non sum.
:
24 Tunc resjiondit uiius de prinribiis, et dixit ei : Sictiriasjlani.
Dixitei S. Maximus Vade, fiat tibisicut dixisti. Ubi est qui eripitit te de iniinu mea? Respondit tas.
:
ei
S. Miiximiis
: .
04 VITA S. MAXIMI ABB. MART.
S. Maxinius Ad prtesens est, qui potest me eripere 26 Iterum recordatus est Sanctus Dei Maxiraus
rte manu tua. Ille autem evaginato gladio voluit eum in voce Angeli clamantis et dixit Dominenuntia no- :
iiiterficere; confestimque gladiu.s de manu ejus ceci- bis dehoc monasterio, cujus cura sit me recedente.
dit, et ipse totus, mauus pedesque etcaput simulcur- Angehis inquit ad eiim Magnentius habebit custo-
:
Jiibclur Mii-
vata sunt, et nubes de cajlo cecidit et oculi eortim ; diam liiijus monasterii post te. qunniam et ijisi co- Hnenlium
prxfic^e iiw-
excsecati sunt ab liora tertia diei usque ad lioram rona est promissa. Die autem crastina hora sexta itaslerio.
.septiniani. Interea S. Maximus monita salutis eis vocavit ad se S. Maximus monachos suos, quibus
pra^ilicabat. Tuuc circahoram septimam oravit S. Ma- circumstantibus, jnssit eis vinum dare, et accepto
ximus, et ait Oro Domine nt aperiantur oculi isto-
: calice S. Maximus gratias Deo agens benedixit eum, Prxbibciis
rum, et videant et continuo aperti sunt oculi eorum,
; et bibit, etmonuit fratres bibere in amore caritatis. vakdicil siiis.
et sani recessernnt, prreter eum qui caputejus ampu- Et petens eis veniam, si forte contra aliquem peccas-
Maj:iiitus lan- tare voluit. Tunc introivit satanas in unum ex ipsis, set, uteiindulgerent; et osculans eos, etvalefaciens
cea confodi- et arripuit lanceam suam, et percussit S. Maximum eis.
lur. in latere, et mox genu flxit in terra, et ait : Gun- 27 Accidit autem ut tunc S. ' Aiigustinus Pontifex • non rcpcri-
IntciffCloi- dramiie niale egisfi, propter qnod laiicca iiie perfo- urbis Arvernensiuni provincise ibidem interesset, si- lurhic in rj-
talogo Ejii-
vpriilibns ron- rasti. In ipsa liora Gundrainni totum ejus corpus militer et Paschasius Viennensiiim Archiepiscopus;
stiinHnr. scoporuiii
vulneratum est, atque a verinilius consuniptum, tertia ex quorum adventu cor S. Maxiini gaudio magno re-
Arvcrn. ainul
die mortuus est. pletum est Ecce, inquit, adventnm Patribus meis
;
Savyroiieni. ;
et multi iii circnitu ejiis adstabant inflrmi de variis
CAPUT V.
inflrmitatibus, qui quinque ex ipsis sani recesserunt.
Saiicte moritur, mircictilis clarm. Tunc Augustinus Episcopus dixit : Laudemus Domi- J^gri tulstiin-
tcs saiinnlur.
nuin in beato niartjrioS. Maximi. PaschasiusEpisco-
J5uscipipntes igitur fratres S. Maximuni. pnrtantes pus dixit Ad viruni Dei «•gri veniunt, et sanantur.
eum in claustra monasterii in diversorioloco; fleliant 28 Tunc audiens S. Maximiis Angelicos spallen-
euini fratres S. Maximnm,
talem ainittebant qiiia tium clioros, et ait Precor vos Patres et Fratres ut
:
Maxiuim ub Patrcin. Tertia hora noctis, apparuit ei Angelus Do- su.scipiatis me, et bonnm mihi detis comitatum, et
Angclo Moiic- mini et dixit ei Maxinie, Maxime. Ciii S. Maximns
: miiniens se signo sancta' crucis inigravit in Domlno. Signans sc
lltr sc Jioslri-
respondit : Qnis es tu? et Angehis ad eum; Ego, ait, Et siistolentes de eodem loco cum magno spal-
cum Crtice iitori-
die iiiorilif- Ittr i Jaiiitar
sum ,-Vngehis Doinini. qni te ad locum istum adduxi lentio Clericornm, utmosest, et mancsurgentes, cum
rltin. 055.
nolitimere, crastinadievidebismirabilia, qu» hacte- suis expletis vigiliis cum reliquiis et vas unctione,
nus non vidisti. Videbis S. Michaelem cnm choro posuerunt euni in monuraento suo. Passus est iv
Angelorum gaudentem cum inagno psalentium choro Nonas Januarias in anno xii subFIotario Rege, etest
ad te venientem, ut te suscipiat leuiter, opera enim tnmulus ejns bene compositus in domo bene fundata Sciiflitur
tua semper lenia fuerunt. Tii Sanctus es, et Sancto- in honore Dei suinnii, et ibi requiescunt reliquise
rum mernisti consortiiim. Tu es Martyr, qui pro S. Joannis, et S. Victoris exlatere deorsum contra.
Christi nomine sangiiinem fiidisti, qni minas non Aquilonis plagam siiper Limoni;i fluenta : ibi sacra-
timnisti, sed semper ad ca?Iestia regna anhelasti. tum corpus S. Maximi requiescit in pace, ipso adju-
Qni tnnc vigilantes in domo illa fuerunt. serinones vante qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat
Angelicos cuncti audierunt. in £«cula saiculorum. Amen.
DE S. BLADULPHO
StX. Vli,
11. MN. MONACHO BOBIENSI.
S. DlafJiilphi .s/«jiK, Mmirobjnis,
\JiiIrsli m. Florarium, Kalenila- unam ti'iiim nominum personam, sed tres in veri-
in Martiirolo- riitin Bcncilicliiium, Usuadi Colou. nitn. 1490 tate, Patris, et Filii, et Spiritus sancti personas,
ctlilio una
!•( 1521. Fcrrarius, Wion, Mcmirtlits Itoc ilie S. Bla- volunfate, potestate, et ossentia.
tlutplti, .tivc Bdlitut])lti, ttttt Bliftuljilti natatcm rcfcrunt. 3 Haec paulisper audiens Rex, cum progressiis
Fttit is mfiitdcltns nifinaslcrii S. Cotiimhani Bobii in Li- fuisset, iracundla succensns, quesfus est, se non ha-
(iniia nti amitcm Trchiain, stth Dttcfilu McfttfiUtiicnsi, ut bere miiiisfrns, qui obruenfe noctis calligine mniia-
Fcrrarius lcslatur. Uttiinn Auijttsli cjus cl pluriuin chuin illnin ifa contnmaciterin conspectu suo locntitin
iitioruni troit.ttalio cetcbratur, fucta ttitno 1482. sollicitarent, et fustibus ac sudibus conscissnni morti
^ Prtrddrumatl cjitstlcfensioncm iidtratnm uDcomira- traderenf. Tunc unus vesanior ceferis, ad hnc [la-
culum exjoitd Abbnte refert Barronitts ad annum ucxxvi, trandnm se respondit esse paratum. Dicit ei Rex : Si
num. 31. Cumaliquofemporc DliduliihnsPrcsbjter, voltintati me!B satisfeceris in lioc. miineribus t.e inox,
ejusdem Bobiensis monasterii monachus, a beato Pa- illucescente die crasfino, ditabo. Progressus itaqiie
fre Attala ad Ticinum urbem directiis fuisset, ibique pessimus ille, aliuin sibi sceleris socium similem sibi
pervenisset, obvium habuit Ariovalihim Regein Lon- assumit, et obortis tetris tenebris, viam qua innna-
gobardorum Ariana! secta^ creiUiluin. Is ergo cum chus a coena ciijusdam Christiani, qiii invitaverat
vidisset Blidulfum Presbyterum, ait ad siios : De Co- euin. ad hnspifium regredi dcbitit, vigilanter custo-
lumbani monachis isteest, qui nobissalutantibus apta dit. Ciim ergo inonachtis inopinate venisset ad locum LeiholiUr
denegat respondere. Cumqnejamhaud proculabesset custndiae, percussiis in cerebro, et oinni compage "ulneratw.
Ariovahlitiii Presbyter, salutavit eiim Rex, ironice tamen. Adhsec corporis collisus, pro morfno cadavere relictus est
licgein dc Itip- Blidulphiis Salutem, inquit, optarem timm, si tu
: ab ipsis satellitibus, nullode populo id sentiente erat :
ri'si rcjirebctt.
seductoribiis tuis non faveres, et alienis a veritate enini abditus locus, sed nec vocein dare quiverat,
dtl.
Chrisfi doctrinis animum non accommodares. Justum anticipatus loco, et immanibus icfibus.
etenini esset, inefftibilem Trinifatem una Deitate con- 4 Porro is ad ciijiis domiim metatus fuerat, ne-
fiteri, non tres potestates, sed tres personas; nec sciens quidem eventum rei, sed tamen suspicatus
hoc
::
11 JANUARII. 9b
l^.mryit. irlitl hoc ipsum quoil evenerat (erat euim et ipse Presby- Videns facinns sunm infelixAriovaldus divinitus
'
n sotuiio. sil-
ter) arrepto baculo, venit ad locuni, repeviensque manifestatum, confusus inde, et metuens ne sibi tale
iins.
jacenteni, ac si somno deiJressum, excitare couatus quid eveniat; ipsum quein vis horrida torquebat,
est. A(l cujus ille vocem, velut ab stratu incolnmis cnni conviatoribus ad B. Attalam dirigit, postulans
surgit, nec plagarum vestigiis apparentibus, cum eo ut commissuin malum ignoscat,spondens se mnltum
pariter ad liospitium pergit, indicans quabter a la- ejus obseqiiio paratum fore, si sua dona dignarctur
tronibus quibusdani conqireliensus, dirissimis plagis accipere. Beatns Pater Attalas respondit, se nnm-
mactatus fuisset, nec tamen aliquid inde sensisset. quam perpetuum Ariani liominis dona susceptn-
in
5 Peractis deinde causis pro quibus exierat, ad rum. Rogat tamen universos fratres, ut pro pestifero,
monasterinm reped.avit. Post cujus disccssnm proti- qui adductus fuerat, orationein ad Dominuin fundant.
llolfieii.uinii
Ptrnimr nr- nus ille,qni se sj)ontanenm ad iniqunm opus pat.ran- Qiiibus attentius orantibus, pestifer ille sanitati red-
iiioiinilioritiii
ripiliir a dia- dum indiderat, temonio corripitur, et diversis poe- ditiir, sed vitje lucris non din potitur. Nam cnm ad
inrcilnts libe-
narum incendiis flagellMtur, commissum facinus propria redire desideraret, correptus igne febrium, fiitiir : brevi
exitiabiliter confitetur. Univei-sus autem populns in inter poenales iiiccndii calamitates vita privatus e.st. post tiioriliir.
ejns cruciatil)us timore perculsus claniavit, et dixit Queiu nequaquam juxta aliorum sepulchra sepelire
Quicumque Bobiensibus nionachis nialum aliquod aiisi siint, sed procul ab bominibiis in qiiodam con-
intulerit, simili ultioni subjacebit et qui Arianorum :
spicuo loco posuerunt, quo pr^tereuntes dicerent :
persuasionibus acquiescit, tales iras justi Judicis Hic jacet ille miser hiimatus, qui Bobiensibus mo-
merito sustinebit. nachis crudelitatem suam ostendit.
DE S. ADELARDO
CltlCIT. A».
Cim.Dcccxxvi.
ABBATE CORBEIENSI.
i^ancti Ahlmtis Adelardi iwnifn plcriqxie recentiores dicta civitate nno miliari, viaBrugensi ; vulgo Huyse.
suis Mnrtnmhifiiis adscripscre. Hxujo Menardus in Alibi lego Usciam patrimonium Adalardi,sicnt
fuisse
Mnrtijrologid Bencdictino : Apurl Cnrlicjam Galli^, etiam fuit Berthenuim,
territnrii Lovaniensis non
S. lUklardi Sancti Ailnlardi Abbatis; qiii regio genere natns, obscnrns pagus. Et ntrinsqne parnchi^ Abbas Cor-
twmm jn sa- rebns hujns ssecnli spretis, vigesimo a^tatis anno fit bejensis est patronus. Accepi autem a Pastoribns
vm fnstiit.
monachus de qno illnd legitur, quod qnotidie bis
: Aldenardensibus, nnn illis quos illustres Martyres
saltem mane et vespere sua allenaque peccata pro- cognovimus, sed ab enrum snccessoribus, festum
fusis nberrime lacnonis deploraret. Al)I)as aiitem S. Alardi quondam in Hussia celebre fuisse, et in ore
creatns, ita in omni virtnte floruit. ut Antnnii san- vulgi esse, eum inde oriundum :fnntem quoque inibi
ctissimi Abbatis nomine, ilhnn aliqui appellarent. reliqnisse, qui in prpesentiarum ab en nomen servat.
Eadem Arnoldns Wion, et Petrus Galesi-
fere haknit Sed et alii^ sunt causEP, nb quas inter Belgas
4-
nius. Meminerunt epis Ferrnrius in gencrnli ciitalogo memnretur. Pertinet enim adgenealogiam Pipinoinim
Sanctoruni, f^snnrdi cditio Cohiiicn. nnni ];>2I. Mar- et Magni Caroli, primnrum Brabantia? Dncum, ntex
tijrologinm Gernuinicuniy Molnniis in addilionibus ad supradictis agnnscitnr. Et pnstremo, Corbeja se
Vsuardum,et in Natalibuf: Sanctorum Belgii, Autbertus anune ex donatione Adalardi valde mnlta ex Belgin
Mirarus in fastis Belijicis ct Burgundicis, Antonius recipere, et phira recepisse cognoscit. Vixit tameii
Sanderus in Hagiologio Flandrix. Quidam eum i Ja- extra nostrnm Belgium, pront nunc snnt limites, in
nuarii referunt. Appelatur elinm ab alHs Adelhardus, Corboja videlicet Franciffi, Artesiis contigua et cum :
Adalardus, Alardus, ct a Baronio Adeh-hathis. a^quivoco suo Saxonia; Corbejam struxit. In utroquc
i'ita acripta a 2 Vitam ejus scripsit S. Pa.sclumu.f Pntl>ertus, de aiitem monasterio et pictas et studia nniltum vigiie- CorbijcB Fran-
s. Pnschasio qito nos XXVI Aprilis. Ea pride.m edita n Siirio est, ac runt.Imo munasteria h<Bc plantaria fuei-unt prhnn- (i^n- et Saxo-
Ualberto, et a '^"-'^^'"'^-
deinde a Strmondo nostro eum ejnsdem S. Ratberti ope- rumBremensiumArchiepiscoporum, quiAquilonares
S.Gerardo.
ribus : quas inter .sc editiojics contnlimus, recensuimu.^ique regiones converteriint.
ad vorias lcctiones ex ms. Corbcjeiisi ab Antnnio Fortio 5 Paucis dcinde interjcetis snbdit idcm Molanus :E\ FabulaBer-
vionacho Corbejensi ad eumdem Sirmondum trnnsmi.s.sas, dictis liquet aberrai'e qunsdam Bcrthemi incnlas, qui tliemirnsiant
nobisque ab eo communicntas. Adjccimus aliam S. Ade- S. Adalai-dum describunt Hajniunis filium minorem ''^' ^- ^''^-
'"'"''^' ^J^"^'i"^
lardi vitam et miracula, iiuctore S. Gerardo monacho natu, in suo j^ago nutritum cum giganteo eqno, quem
"^'"'''•'"^'^''''
Corbejensi, ac deinde primo Ahbate Silva- Majoris in in templo dcpictum habent cum ex citata historia
:
Vasconia (de quo v Aprilis agemus) ex vetusto codice constet eum luisse majorem natu, ex patre, nt le-
Bcriiniano dcscripta. Habetur alia brevior vila in mss. ctinnes festi habent. Bernardo, fratre Pipini Regis.
Rubeie vallis. Constat tamen ex authenticis instrumentis, etiam
l.jiis etcva- 3 Viliv S. Adelardi compendium Molnnus in fiabct ipsius sancti viri manu subscriptis, multa iu Ber-
llO 11 ct
,ll((/.
Natulibus Sanctorum Bclgii ac tmnlcni subdit Nata-
; , them, ex dniiatione ejus, a Corbeja, qnsedam etiani
ioOctob.Ex
lem habet die sccnnda -Tanuarii, sed elovatinnis me- ab incolis possideri.
llscia Flan-
tlricB pntfo
nioriam die xi Sextihs, in nulto tamen Martijrologio Be S. Adelnrdo, alteroque Adelardo ejus discipulo e.t
oriunflus. eo die illius reperinomen.At ms. Fiorarium die x (kto- CorbejiV Sa.tonica' Fundatore haud pnuca diccntur nd
bris elcvationem consignat. Sed pergit Molaiius Multi- : XV Junii, cum de S. Viti translntis rcliquiis ayetur;
pliciautemde cau.saliiterSS.Belgiiest memiu-andns qiiamquam Gernrdus Abbas in Proloijo illius histori.r
Prinmm qinul Mejerus referat euin ex Uscia nriun- auctorcm reprehendat. not. :i3.
dum esse, pnipe Ahlenardam. Distat autem U.scia a
VITA
. ; :
yt> VITA S. ADELARDI ABB. CORBEIEN.
l'KllS. PaSCII,
i Qua pietate, licet mentis ingenio segiiis, tui re- S- Melartii
nATRERT.
cordor,virorura carissime Adelarde Pater.senectutis "'comittm.
VITA S. ADELARDI decus, species sanctitatis, forma virtutuni in tautum, :
inqiiam, tui recordor, araoris vinciilo, nt vix adnio-
AUCTORE S. PASCHASIO RATBERTO.
dum nie valeani iiiter utraque temperare uegotia. Qui •"'"" "
PROLOGUS AUCTORIS. dum video Dominum Jesum Christiim, Lazarura,
quem diligebat, flevisse mortuum, et non solum fle-
* Sid: Sir.
X retiiim operis est, viros quosqiie Hoctissimos imi-
visse, verura
cogor, tali ac tanto
turbatum esse spiritu; niniirura
cseli destitutus oraculo. Ceterum
flere
tai'i, qui mentis affect», caronim in Christo
'
pio
parcnlis. ipsa natura docet caroriira non oblivisci debere, sed
funera pietatis opere deflevere, flentlo quoque miris
Ctirscribcnda eos prosecuti sunt laudibus. Quoniam, sicut Beatus quilius possumus eos commendare ingeniis ut et di-
morliiormii lectio in menteflruKiteneatur.visione carnis sublata;
Ambrosius in opere supei' Valentiniaiiuin dixit, etsi
•miit.
incrementum doloris sit, id quod doleas scribere, et amor in mente qiii diiduni accensiis fuerat, dnm
inelius vivat, qiiem diligimus,non moriatur. Unde,
tanicn plerunique in ejus. quem amissum dolemus,
connnemoratione reqnie.scimus,eo quod in scribendo mi votoriini carissime, cui superspargo more vulgi
dnm in eum mentem 'sepulchri jura ex floribus, ornaro cupiens fiiniis lit- ' Sur. .S/V.se-
dirigimus, intentionemque de-
figimus, videtur uohis in sermone reviviscere terarum ofljciis; quatenus tuarum aromata virtutiim P"''""""-
, et
totus medullam nostra; mentis infiuere. Ceterum non tiimulo teneantur clausa, sed louge lateque in
postcritatis negotium est, ut eorum exemida virtu- exemplum futuris fr.agrent temporibus. Neque enini
tum littei-is commendemus, quatenus more quorumdam censeo pueros hinc inde super tii-
et nostrum
caritatis debitum proximis persolvamus, et Patrum mulum constitiiere, qui tuas flngendo laiides debeant
exempla, quos imitari debeant, filius non negemus. de cantare, ut instar lugubrium carrainura ad fletus
Kovimus igitur eos non periisse post mortem, sed
et gemitnm aiidientium pectora concitent; sed veri-
beatus immntatos,ut moriendoadimmortaliasummffi tatis jura mihiniet torpentis otio ne abdicentui', litte-
gaudia pervenirent. Idcirco uon omnino
felicitatis
rarum fidei comniendabo, atque ita tuo refrigeratiis
alloquio, tui ])cr sjecula raemorabor. Neiiue e meo
penitusoblitterandi sunt a memoria, prscsertim tales,
qu.irum non desiisse hinc mortis evulsio fuit, sed in potcris evelli animo, nisi nomen tuum laudesque de-
melius commutasse. Neque enim fatendnm est,juxta promam. Fidelis est mihi conscientia, quod quidquid
quorumdam perfldorum dixero, a tua miiius est laude : ideo persuadere mihi
quod scriptura
insaniara,
Sap de tetalia rainirae erubesco. Undetuapriesens absen-
inquit Exiguum et cum
: tajilio est tempus vitaj no-
sti-K, nec est refrigeriura in flne horainis, et non
tia mihi manens, novos in rae generat lacryraarum
est
aflectus ita tamen, ut prsesentia absens faciat gra-
qui agnitus sit regressus .-ib inferis. Neque hoc di- :
cendum, quod ex niliilo nati sumus, etpost lia;c futuri tiilari, quod jam perveneris ad diu proraissa gaudia
felix.
sumus, quasi non fuerimus. Verum igitur est et in-
cuuctanter profltendnm, Cliiistum resurrexisse a S Ne, quffiso, lacrymanti dicas : Gratulari de rae
mortuis, et raortem moriendo vicisse ut similiter potiusquam flere, carorum fili debueras, prsesertira
;
omnes, qiii in Christo moriuntur, non jam mortui,
cum scias me evasisse raundi ludibria, etpervenisse
Mall. 32. imi) in eo vivi atqiie beati inveniantnr. Deus enim
adfontem steriiffi vitic : qui si nie diligeres, gauderes nolel Aitclor
V. 32.
vivorum utique et congauderes, quiajara fruor imniortalitatis sibi erepiitm
est, et nou inorientium, eo quod iii illo qui
stola, et satioi- intuendo majestatis gloriam. ^•l^''"'''""'
vivit, omiies qui in ipso sunt, vi^i iuveniiintur. Unde Scio, rai
et scriptura eos dorniientes appell.ire consuevit. Pater, scio, inquam.quia exutiis carneis indmnentis,
AxwtovS. ca>Iesti jam frueris visione sed vincor itaque, pio
2 Quapropter oflSciosissimum est, sicut dixi, san- :
Adctartli tli-
ctos imitari viros, videlicet iii'a;fatuni Ainbrosium,et perfusus amore, praesentem tuam flere absentiara,
scipitltts
Beatiira Hieronjmiim, reliquosque sacros iinitabiles quo inilii triste videtur onme quod infueor, dum te
vir.is. qiii suis epitaphia caris facundissime condide-
suspirans abesse sentio. Et, utverbis Fortiinati utar
ruut. Etsi non assequi eorum jura facundiie queo, Quttliter iigiius nniaiis genitricis ab ubere imhits,
^ MS. Ctjrb. niateriam famen loqiiendi scias iion deesse quia :
Tri.^li.i t't lifrbo,iis nnniis eirat ugris
in;ilcri:c'.
eum recolere scribendo cupio virum, quem sanctum ;
Nitne fitgit uil rara/».s, feriens balutibus auras.
ct admirabilem universuspenepriEdicat orbis:quem-
A uiic retlit ail etiulas, iiec sine mntre placeiit
que vidimus, et usi fainiliaritatis ejus amore, licet
iiidigni, sumus, omnino tacere, quamvis indocti, Sic me de tuis Pater absentem suggero verliis. Dies,
nequimus ut dum eum oculis videre negamur, sal-
: inquam. obitus tui mihi utinam non duxissct, quia
tem inentis oflicio prosequi mereamur. nec iiotcrat pcjor esse niihi exiguo, iicque s,x-vior nlla
3 Sed dum hoc cogitare incipio.duobus valde con- tuis omnibus inluccscere quo
: quiil again quiihe
trariis aflficior intus, moernris videlicet
atque gaudii. faciain perpeiulo, sed mcerore ainarus iioii iiivenio.
Sed contristari Apostolus pro tali negotio vetat; gau- Prohibente, dixi, Apostolo,
iit multiim flcre volens
. Tlicss. i dere vero non solum mea, veriim omniiim nostrorum non audco; gaudcre vero, quamvis invitus, fua;
IJ.
subita desolatio prohibct. Qiiibus iitrisque taxatis clarit;itis gloria persnadeor. Jam eniiii tibi hyems, > Sur-Sir.
stipendiis pietatuni, gaudere magis, miiltiimque con- ini P:iter, abiit, et recessit imber. Ergo veiierunt ilalK
gaudere profecto spe promissionis seterna; de tanto nuptia; agni inter delicias paradisi friieris
: vox tiia
:
patrono oportet: itaque per felices enm jam trans- sonuit jam in auribus meis
;
: et audita est vox turtu-
isse agones, quemproculdubioreqiiievisseinChristo,
ris, ita dicens : Sicnt audivimus,
fili, sic vidimus iu
sine flne beate mansurum, niinime dubitatur. Sed civitate Domini audivimus quidein gloriosa, sed
:
quia fletu amoris vincor potius, quam desperationis ceriiimus potiora, iu civitate Domini virtufum vir- :
ignavia, mihi parcendum non ambigo
praisertim : tutum ergo, et noii vitiorum ; quia Deiis fundavit
Norhtos lit- cum Apostolus non flere prohibeat, nisi tantuni ut eani in aBternuin fuiidamento perpetuitatis. Intellio-o
£'"""""" ^^ dormientibus, tamqiuun ceteri qui spcm nou ha- quideni plane talia te canentem, sed suspiro dolens,
bent, non contristemur. Ergo longe aliud est, cum et genio aiixius, loiige interdum a tuo sejunctns con-
desperatione contristari; aliiid vero- dolere et condo-
sortio. Et quod serius est, orbis te virtutis virum
lere,quod sic peccuti causa huc venimiis, ut ad rao-
praidicat, nec contingimiis, nec videmus.
dicum vix parum aliquiil esse videamur unde :
Novi igiturquod neque has
velis acciperelaudes, oraialoittrri
proculdubio carorura lacryrais abluere sepulturam,
qui tuas jain iii c;elo scriptas
proculdubio teues. Ibi swiiu icliciia-
debitaj pietatis aflfectio esse debet, non erroris. tuuni prorsus feceras horreuin, ibique tuum scniper
scniner I
'"'" ""uiue
invucul.
erat
II JANUARII. «7
erat raentia habitaciilum. Unde quamvis mihi exigam cumparurafuissetimmoratus.subitohumilitatisdisci- Pe» S. l',\scn.
BATif.n.
quod impeiidn, tilii exinde gratulor, quia frueris quod imlus, factus est magister virtutum : et qui pridie
'"°'"" '"'
amasti : niilii duleo, quern (ieindsnni a lacte velncins pedissequus videbatnr aliornin, inventus est dux et ,,'
araisisti : jocnndor tna cansa, .sed niea idango. Tuis prajvins snoruni in Christo comrauitouura. tlegeras „„(^(„/,,.211,
itaque gandiis superatus, taiuiem gratiasDeo agere enim, hone Jesii, tibi tyronem et puerum non quidein :
non recnso. Ago quidem gratias, quod talem te liabui- ille te, sed tu illnin elegeras et prajelegeras, tua pric-
nuis : vincor vero aflectu, quia prius te carvimus, ventuiu raisericordia. Eligisti euin ferrae cuni viginti
quam comites paradisi nos tuo adsciveris consnrtio. esset annorum, quando infelix niinium letas lininana,
Propter quod obsecro, nii Pater, prospicias per c.an- fragilis et valde poccandum tunc
proclivis est ac :
cellos, per fenestras quoque, Donnnn concedente, quando oinnes tyrones tui, cura exirent de terra
voti intnearis filios. Novi igitnr, qna fueris caritate .^Cgypti, a viginfi annis et .supra, in libro vita; te Num. t.il-
pra>ditus, quave fide firnms, qnalicpie spe din velut conscripti sunt pra!mouente. Nec uou et cura rursus
anchora Domino religatus, Cei-tissimnm idcli'cn te- a Moyse et Eleazaro recensentnr omnes hac «tate
neo, qnod trijjlex iste tuus funicnlus dilllcilc, imo et deinceps, qui possnnt ad bella procedere, in cae- Num. 50,2.
numquam resolvitur. Mirari.s non modo snlj pedibns leste colleginm supputantur. Ili taiitum in castris
nubes ac sidera, sed etiani altam planitiem cffili, niveo Doinini figunt tentoria, hi soli procedunt ad bella.
candidatus habitu. I<leo pi'ecor ne differas misereri Sane quia mirum admodura est tiinc vincere, cum
humilium, quos dudum ad talia provocabas in certa- oblectatur variis blandiraentis ; triumpliare, multis
rainis campo. Fortis, ini Pater, fuit ut mnrs dilectio cum impellitur argumentis. Viginti etenini fiunt,
tua ideo nullo victus es Iioste, nullo superatus agone.
: qninqiie quaterdncti; aut quatuor quinquies suppu-
Vicisti oblectamenta mundi fortiter, et ideo corona- tati. Quibus ita collectis, constat eos tantiim ad bella
ris, credimus, gloriatrinraphantis indubitanter. Ve- fore promptissimos, qui veteris ac novi testamenti
Hierusalem, et videte diadema, qno eoro-
iiite filia; tEtate senuerint, et ejus sapientia fuerint educati.
natus est senex noster solennitate asterna, (luibns Horum igitur virtus est ad bellaudum aptissiraa;
ille inanratus est indumentis. Perpendite, qnoinodo et iit se vincant prinuira, monenda : praesertim cum
adhuc iuvenis malignum vicerit hostera, quuinudo tuuc hostis, quaiitum in carne est, majoribus utitur
puer muudnm pedihus olim calcaverit. decipiendi ingeniis.
CAPUT II.
CAPUT I.
Munus liortulani sedulo el pie ohil.
Adelardus aula relicta fil monachm.
X. iinc ergo tuus Christe setate puer, mente inge-
Aik-tfirili fic-
\lui cum esset regali prosapia, Pipini Magni Regis nuus, prostravit mundi illecebras func deposuit :
iim rcpmi "
nepos, Caroli consobriuus .Augusti, inter palatii ariua Saul Regis, ut te solo lapide, quera gestebat in '^'
tyrociniaomui mundi prndentia ernditus, uua cnm pectore, prostenieroturingens auiinarura delusor. Te
terrarum Principe magistris adhibitus, elegit magis denique elegit secum in iiraecordiis ferre te auctore :
justitise fore et veritatis aniicus, quam in illicita con- contra spirifalia nequitiae in cjBlestibus dimicare.
seutire, etiam multis oblectatus blanditiis. Unde fa- Quid plura? itacertainiuiscampnra ingressus, pen^
ctum cum idem Imperator Carolus desideratam
est, nitad ccenobiuin iibi anuuo ludsans voto, tandem
:
Desiderii Regislfalorum filiani repndiaret, quam sibi infroivit portas justifiaj, per quas soli jnsti ingre-
dndura etiam quorumdam Francorum juraraentis diuntur. Deiude pervenit ad portam,virtute mactus,
pefierat in conjugium, ut nnllo negotio beatus senex qmesola suos quosqueducitadvitam. Ingressus nara-
persnaderi posset, dum esset adhuc tyro palatii, ut que est arctam et sfrictamviara, qu£e paucorum est,
ei.qnanivivenfe illaRex acceperaf, aliquo communi- ut dilatato aniinn, viain mandatorura Dei curreret
caret servitufis obsequio. Sed culpabat niodis oinni- sagacissima; artis iugenio. Atque cum jam din ita
biis tale counubium, et gemebatpuer beatie indolis, totus efiloruisset inter monasticain disciplinam, ut
• /(/. Ucu quod et nonnulli Francorum eo essent
' perjnri, atque magis inesse cffilcstibns qnain terrenis crederetur;
Rex illicito uteretur thorn, propria sine aliquo cri- nescio quo ducti Patres affectu qiiasi ex jussu regio
AuUi exu 0/- mine repulsa uxore. Quo nimio zelo sncceiisiis elegit Iiortulanum euni constifuunt. Qiii gandens ut bonus Coiisliliiilur
pliis sEecuIum relinqnere adhuc puer, qnam talibus afhleta Christi, ac paradisi delicias, ita obe- liorluluims.
fetisits (luoil si iiiter
Carolus ua:u- admisceri negofiis, ut ])roi)iiiquo, quem confra ire diens lajfabatur aninio : sciebat namque Dominuni iu
miiTcimdms- nnn
p,.|j|iit)endo non se consentire fngiendo
posset, hujiisce sepnltum fuisse spelaxi, ibique eiim Mariae
monstraret. Necminiis igitiir Joaniiepro justitia mori ut hortulanuni apparuisse sciehat eodein iu loco eum
par.atus fuisse creditur, qui pari aiinisu inlicitam resurrexisse, etiain inibi visiunes Angelicas appa-
reprehendebat Regis andaciain, et spernebat hujus- ruisse. Unde prufecto thesauriim eflbdiens in hortis
raodi nuptias nec considerans propinquitatis jura,
: aniiiii, multiplici corpus aronnite ungebat Jesu.
nf carniassensum iirffiberef contraleges Christi, quas Quid tunc putas dicebat, tali adstipulafus ofiicio?
violare non ferens, sibi in animo pra^ponebat. Unde Ni fallor, dicebat (si non voce, mentis taraen affectu)
et volnit magis cum Chri.sto menfe ingenuus crucis dicebat, inquara Veniat dilectus meus in liortum
: Cani. 5, 1,
ignominiaraferre, utfortiaquiequeconfunderet, cpiain suum virtute consitum, et comedat fructuin porao-
si etiam adopfaretur in regnum, iit esset Regis filius. rnm snoruin. Eraiit igitur illi in aninio diversa vir-
8 Despiciens itaque Pharaonis regni divitias, per- tuf um olera ; non ainbigitur, ut co-
et idcirco dixisse
venit tandem, ut monachus veliit Moyses in eremo raedat fructura poraornm suorum suorum, inquam, ;
Dei frneretur aloquiis. Neipie enini adhiic sfficulo ita quia iioii sibi, sed Doinini applaiidebat grafia', si quid
calceatus, poferat caelesfe visiiin in monte videre : boiii niente gest;iret. Alii labores agroriira supcrex- Ei liorliiiii ci
seil exufiis his omiiibus et sancfificatiis, Dei ageiite colant, quain virfiites aninii, obedientia! causa de- ""'""""
gratia, discipulus factus estSalvatoris. Legerat ergo, fensi : iste talia non omittens, Iiorfnm deliiiaruni '""'" '"""
Lui- u. ;i3. Nisi quis renuntiaverit orauibus quae possidet, adliuc auimam suara Doraino consecraverat. Fecerat enira
et seraetipsum, uou putest raeus esse discipulus. quod ab eo sibi dictum meminerat Pone : rae sicut
Neque quod facilius sit camelum
igitur ignorabat, signaculuin erga cor tiiuin. Quo prwsidio vall.atns, Cani.H, li.
MiiUli. li). 24. per foramen aciis transire, qiiam diviteni in regnum secnm in aninio Doiniui iiiagis delecfabatur colloiinio,
cselornm intrare. Et ideo deposuit aselli ouera, ut quam rerurauegofiis teraporalium : desceuderat enira
facilius arct:im afipio sfrictam viaiu raandatorura Dei profecfo dilectus ejus Cliristus horfuiu aninii illius
cnrreret. Quibus ilepositis, Cnrbeia!, imo Christi ibi- invisere : desceiiderat ntitine ad areolam aromatis,
dem expetiit fontem, velut cervus ille Davidicus. Ubi et iu eo virfutuui deliciis pascebntur. Hortus autera
22 deliciarum
98 VITA S. ADELARDI ABB. CORBEIEN.
VebS.Pjscb. deliciarum eo vocatus est parailisus, quod lutelligi- dura moras faciunt evolvendi, coiitiniio praioccupa. CogititrretUir
atl slios.
nvniEn. turraens liominis, quia Eiien liortusdeliciarum iiiter- tur nuntiis. Qui tenenfeseuiu reduxerunt in patriam.
pretatur. Unde et quidam florentem eum dixeruut. Qiiid putas, quain ainariis eratanimiis, qnam mosstus,
Desceuderatergoin eo Cln-istus, utlilia colligei'et ca- quia m\ patria; fines et diilcia proprii soli arva invi-
videret sijam raala Puuica perminassent.
stitatis, et tus redirct? Aiidiant igitur hiijusmodi virum iiostri
Aniiiiii.^i rjtts
10 Est auteni boui viri auinuis, ut dixi, liortus ple- coticives Monachi, (iiii lenti requiescunt iimbrarum
imtar imra- Pcrintlosa
nus deliciarum virtutihus, atque ita alter denique delibuti fuligine : audiant, qui post se sajculariiim
liisi- cariialiiiin
paradisus. Metitur ibi myrrlia, mend)rorum scilicet greges traliunt audiant, inqiiam, quod non s.atis
:
pruptiiqiio-
mortificatio, cuni virtutuni aromatibus. CoUigitur tutuin sit, siiorum se deliniri parenttim affectibtis. riiiu laiiiilin-
rosa raartyrii sanguine rubricata nitentporaa cou- : Christus ergo mafrera iiescif, et igiiorat frafres, ut rilits.
vallium, cielestJbus disciplinis irrorata germinant ; veram nobis luentis ostendat fratcrnifafera. Si quis, Matlli. l-2.m.
mala Punica, propter odoramenta bonorum actuum : volunfatem pafris mei, qui in cselis est,
inqiiit, fecerit
absque 00, si quid intrinsecus latet, Dei fiagrans pius ipse ineus frater, soror, et mater est. Deinde revocat
ardor amoris. Inde est, frater, si velis advertere, discipiilum ab oflRcio fiineris, ne p.itrem liceat sepe-
quod noster scnex totus amabilis et suavis erat inde, :
lire debifo carnis jure Sine, inquit, mnrtuos sepelire:
quod aptus orani eloquio puritatis. Nonue tibi vide- mortuos suos, tir autem sequere me. Hoc igitur to-
tur mel et lac ex ejus liugua raanasse, qui ita se suo tuni noverat pius senex noster, et ideo fugere fesfi-
influebat eloquio, ut nonnunquam alioquos quasi nabatemedio civiiim siiorum. Recordabatur namque,
ebrios redderet sauctitate, omnes vero sibi connexos quod Jesus non sit signa operatus in patria neque :
prae dulcore nimio faciens? Et quid aliud erant ejus Prnphefa sit siiie hnnore, nisi in iiroprio solo. Hic
labia, quara fovus distillans? et ut altius dicara, quid auteni honore miindi expoliafus, idcirco festinabat
aliud, quaniorganura sancti Spiritus? Alioquin lui- exire carorum vinciilis, iit vere posset sib mentis ho-
raaua nou potuisset apprebendcre sapientia, qu£e norem adsciscere, atque, ut altiusdicam.Angelicam
loquebatur. Plena denique sauctitatis nmuere verba iu terris degere vifam. Videbatur non safis paiiper
caelesti manabaut oraculo. posse fieri in medio parentiim siiorum. qiii regni pol-
lebaiit hnnore, et divitiartira copiis renifebant. Et ideo
CAPUT III.
disriiptis vinciilis clari nominis, voliiit pauper fieri
Majoris quietis sludio Cassinum petit. Mox sine ambitione, quondam lociiples. Sed sui contem-
rcvocatur iii GaUiam invitus. pf or eximius paiipertate fit ornatinr, fuga clarior. vi-
litate hiimilitatis sublimior : et ut B. Hieronjnii Ep.2a(lNeiio-
^Ja\ cum idem ita longe diuque a sancto ageretur verbis utar, sintnonnulliditiores monachi, quam fue-
liam.
Spiritu, recordatus priecepti Abralise fuisse dicitur, rant seeculares : possideant opes sub paupere Chri-
ubi inquitScriptura : Exi de terra, et de rognatione sto, quas sub lociiplete et fallace diaboln non habiie-
Ceiics. 1-i. 1. tua, et de domo p.atris tui; ac veni in terram, quam rant : ut suspiret eos Ecclesia divites, quos mundus
mon.stravero Qui cum secuin talia contiilisset,
tibi.
tenuit ante mendicos : Adelhardus vero nosfer miindi
coepit intra se medifari et dicere, quod nondum hoc oninia calcans, vicit in schemate, et cuncfa (iua>
prascepti geniis opere complevissct. Qiii si mente re- rauiidi sunt, sub pedibns attrivit.
ymi ffi'l pro- ^querat nativitatis solura, repiitab;it qiiod adliuc cor-
pinijiiorum
*ore interesset. Etsi juxta Evangelii prajceptura, pa- CAPUT IV.
cirtirns visi-
cognatos jam relinqueraf, ut
trera, aut matrera, aut Abbas eligitur.
liiliDnrs.
Deo digmis haberetur discipulus, adhiic etiam am-
plius molestabatur quia licet pro diguifafis geiiere,
: Et duinitaquietusjaravictorcelsa sederet in
jt iiien- l-liijtliir .Mi-
bas.
sKpius famen eiim invisendo propiuqui et nofi fre- tis arce; dispensanfe Dei providentia, riirsiis ei )\ii-
queufareut, qiiara quieti viri auirausproposcisset. Qu^ vus constituitur pugnandi ordo. Agiturnamqne \n\\\
factuin est iit illico alterElias fuga laberetur, non Je- longe postquaiu redierat, proprio consentiente iiin-
:i Hre. 19. zabel sed caruis fiigiens voluptatem. Quffirebat enim nasferii Patre, ut nec multiim Innge dispar, id esf,
severusChristimilesefliigere, utsesefugiendoplenius alfer .Augnsfimis, vivente pra^decessore successor
inveniret.Atque ita (pii duduni fuerat multis fulcitus eligatiir : nisi quod ille Episcnptis fuerit, iste vero
blaudinicntorum obsequiis, factus pst liospes peregri- Abbatis loco siibrogafus sit utrique tamen perfecfi :
M;iuli,«. 20. nationis : non habens cum Christo (quorl egregium Dei dispensatores inveniuntur. Erat autem idem bea-
h.abendi geniis esf) salfem iibi caput reclinet. Ifaque tus prfefiifi Patris Augustini velut pedissequiis, ope-
sic se fugiens. iit se inveniret, pervenit secum in for- rum clarissimus imifafor. safis acufus ingeiiio, vo-
/( cussiimm titudine verbi iisque ad montem Cassinum, nolens prompfus, eloqueufia dives, dulcifluus affatu,
lunf.ate
sliitliofjiiittis. patriie cognoscere curas, neque priedicari de se vento auditorem faiito afficiens fructu, ut lingiiam ejus vix Ejits cloiineti
''"•
jactantiaj laudes. Cogitabat aufem soltim se velle tan- aliud , quam calamum sancti Spiritus credere po-
tiim percepisse, necduni divisiim a vitiis, quousqiie tuisses. Prsedicatiouis ejns officium lacryma? com-
moraretur iiifra patriai fines. Et ne riirsiis novis dia- mend.abant, et cordis diiritiam gemitus molliebat.
boli retibus ligaretiir, exivit iiltra se vadens, si quo Fluebat itaque lacryinariim ab eo serntinus iraber,
modoposset relatuveritatis'edicere : Vivoautemjara quafpiius meiifps uberius senipn fructificandi cape-
fiahii. 5. 20. non ego, vivit vero in me Christus. rent, et cor audienfium hujusmodi sensu carifiitis
12 At uhi ita eonsciiis venit Cassinum, quod totius amore miilceret.
fons religionis et nrign putabafur, suscepfus quidem 1 5 Vnx ejiis plena virnris gratia, et nmni constan- Mitijnaniini-
las ct forina
a Patre ninnasferii ; sed Dei disponeiife judicin, ibi fia fnrfinr videbafiir : iiise vero vulfu corporeo iii-
corporis.
eum paullulum licuit iniinorari. Ferfur uamqne, qiiod tens, plenus pitiguedine sancfi Spii'ifus credebafiir.
1'rtiMcilitr ei illico auachorefain Spirifu Dei pnediceret,
quidani ci Erat autem, juxfa Hnratii, quod mag;nis laudibiis
raliim iii pa- quinam et iinde esset, et ob qiiam causam eousque praidicatur,
iriam. advenisset. Ac deinde pnst modiciim pi\Tdicit adven- Forlis, ct iii sciiiso totii.t tcn-s atqiie rnlititthts.
turos Regis nuntios, qiii eum reiieferent, suoque in Fortis sifniidein fide, cnnsf.antia et virtiife snlidus iii
loco restitiierenf. Qiiod ille audiens, turbabafiir plu- tantum, nt nil trepid.ans, nihilqne dubitans videre-
rimiim, qiiod votis prospera iion succedpi'ent. Qui tur, etiamsi totus terrore infractus orbis raberetiir.
assumens illico Abbatem loci illius, retulit ei sua quae- Vernmtamen si aliqiia tcrrnris prncella impulsuses-
que, rogans atqiie obsecrans si quo modn posset effu- set aliqiiaudo sjie siiperab;it, aliquando vero ratione
gere, clementer anniieret, quo noinen illius ultra vincebat ; timor aufera inuudialis euni niisquam pn-
etiam iiec a loiige audiretur. tuit siibrigendo transverberare. Teres aiitem et rn-
1 3 Sed prasoccupavit Deus mox eorum oonsilia, et tundus ideo in seipso, iino in Domino dicitur fuissc
qui:i
8 :
II JANUARII. 99
apta- Talibus dictis procnldubio liqiiet, qiiodfacilius fuerit, Peh S. l'Asr.ii.
qiiia iion soluni siliiinet virtiitibus ac raorilnis
RATIIKH.
liatur verum etiam omnibns congruus erat, et amore
; ferri violarivincnla, quamhiijns virifidei contaminari
(ligiiissimus in tantum ut omnia oninibus esset, et
: promissa,pra;sertim ciim in ejus pectorenil toto, nisi
pene cunctis Incrifieret. Erat siquidem carne nobilis, fons veritatis et mera simplicitas radiabat. Quem si
sed nobilior moribus plenus Dei sapientia, sed opere
: diligenter inspiceres, erat in eo animus sigillo Christi
non vacuus pulcra facie, sed fide ac sanctitate pul-
: iinpressus : ideo in nullo penitus corrumpi poterat.
cbrior dives progenie, sed ditior almitite, quia pro-
:
CAPUT VI.
papo erat natus de propagine cffili.
Variorum Sanctorum virtutes imitatur.
CAPUT V.
i\,nimus vero ejus erat velut hortus paradisi, fidei
lieti ab eo in flalia gestm : apud Pontipcein et
miiro conclusus, nniversarum consitus virtntum ge-
Imperatorem auctoritas.
neribus. Hiijus viri imitabatur humilitatem, istiiis
sequebaturantemalterius parsimoiiiee vi-
Ejm pritdcn-
X otus igitur novo lioniine indutns erat, et quantum lenitatem :
liaacjustUia.
hic mortalibus fas est, in intimo Domino j*ecreatus. ctnm, et mediocrem vestimentorum habitum illius :
Eqiiitatus ejus erat quadriga virtutum : rotffi vero quoque habebat patientiam, hiijus vero mansuetudi-
quadrigaa illius, prudentia, justitia, fortitudo et tem- nein. Cum freqiienti autem suspirio talemibi verbuin
perantia. Porropnulentia tanta illi inerat, utfonscon- pietatis ore dicebat :Super qiiem requiescam, nisi
silii ex ejus animo manare videretur. Cernebat enim super humilem et quietum, ac trementein serraones
siinul prajterita, prsesentia, et futura:utde singulis meos? Tu nosti bone Jesu, iit quid talia sibi sedulo
prasvideret quidagendum, quidve seqnenduniDeicon- replicabat meiitis afiectu habebat enim sibi distin-
:
silio monstraretur. Justitiam vero quantum sectatiis cte et apposite ad persuadendam hominibus saiictita-
sit, testis est Francia, et omiiia regna terrarum, con- tem universa tua praecepta sibi commissa animo
:
Varioritin
Saiictorim
sultu sibi submissa : maxime tamen Italia, qnse sibi tenebat, et inde conferebat secum, habens tuoruradi-
virtutes in sc
commissa ftierat, ut regnum et ejus Regem Pipinum cta mandatornm suos ante oculos, atque ita omnium
cxpriinit.
juniorem, ad statiiniReip. et adReligioniscnltiimnti- Sanctornm vitas iino mentisintiiitu considerabat, quo-
liter, juste atque discrete honestius informaret nbi :
rum sedulo ruminabat virtiitum exempla, ut ex his
tantain promeruit Iaudein,utaquibiisdam, itautfer- oninibus uiinin colligeret viruin perfectuni, Deo ple-
tur, non homo, sed pro virtutis :imore, Angeliis pr£e- niim, et religionis otficio decoratum.
dicaretur. Fatentur enim, quod numquam in*judicio 20 Scribit namqueTuIIius, rex eloquentifeLatinse, Zeuxiin piclih
reiit iinitaliis.
aliciijuspersonaminspexeritinequejuxtaproverbium in lib. 2 de inventione rhetorica? artis, quo tempore
llalKtni pacat vnlgi, aureopuguo sitmurus ejusanimifractiis.SoIus, Crotoniensesflorerent opibiis, atqiie itacumbeati nu-
familio.
nt aiiint, potnit iltesus flnvinin transire Acherontis merarentur, ettempIurareligionissuEepicturisegregie
avari, etsinediscrimine cjecitatis ex Alpibus remeare locupletare vellent;vocasse quemdam Zeuxim, qui
perannos : ante quemtremebatin promptu superbo- omniura pictorum ingenio videbatiir excellere quem :
rnmaltitudo, gloriabaturhumilitasraansuetorum. De- magno pretio conductuni adhibuerunt, ut sibi pinge-
posuit enira illico in ingressuoranemindetjrannicam ret ciijusdam Helenae imaginem opus rairabile
potestatem, qui veIntpr<edones"iniqui in populo fure- permansurum. Qui illico qua:sivit ab eis si quasdarti
bant. tantoqueaudentius, quantum liciti auxiliabantur virgines formosas haberent : illi antem statim dedu-
dorainii jure, unde etomnem terram pessima pote- xerunt hominem in palaestram, atque eipueros osten-
state vastabant. Primum ergo his pacem reddidit : derunt niultos iiiagna praeditos dignitate nani Iione- :
deinde sua cuiqne pius arbiter jura restituit. Ergo .stissiraasexgymiiicocertaminevictorias,domumcum
tanta inerat ei sapientije virtus, ut pro virga censoris laude maxinia retulerunt. Cum puerorum igitur for-
juilicis uteretnr verbo, neque moram faciens, siiacui- mas et corpora magiio hic opere miraretur; Horum,
quequaejnstafuerant,designando.Fecitigiturutsuum inquiiint illi, sorores sunt apnd nos virgines, quaj
* Sar. Sir quiipie adimplerent officium, et " nullijus usurparent quanta sint dignitate potes ex his suspieari. Et ille :
ntilliiis.
alieiium.Erat autem thesaurarius paupernm, vidua- Praebete igitur illas raihi, quEeso, utex his dumpingo,
riim patrimonium, pater vero orpbanorum, m(»ren- formosissima qua?que transferam sujier unius iniagi-
tinin consolator, bracbiuin infirmoruin, et forte su- nenirei,quampeterecensui.stis. Qnodilliobtemperan-
pertiientium flagrum. Veruratamen omnes de super- tes. pictor quinque delegit qnarum formam suo proba-
cilin mentis artificioso deponebat ingenio, et nullum vit judicio pulcliritudinis esse. Neqiie enim putavit
penitus frangebat, nisi quem conspiceret irrevoca- omnia qua? quajreret ad venustatem uno se in corpore
bilein esse. reperire, eo quod nihil simplici in genere oranibus ex
Accipitiir Itu- 17 Atque ita virtiite validus, mitiset inansuetiis, partibusperfectnm naturaexpolivit. Tamquamceteris
titanissitne a Roinanoriim pervenit ad fines ubi a Domino Leone, : non sit Iiabitura quid largiatur, si uni cuncta conces-
leoiw lU tunc temporis Apostolico, tanto farailiaritatis otficio serit.
Papa.
estsusceptus,utneminemconstiteritFrancorumantea 21 Ita siqnidem et senex noster ingredieiis palae-
siiscepisse. Unde nostrorum quidam riarrant, sibijo- stram hiijusvitiE, postquainabhitnsestbaptisraifonte,
cosodixisseanimo: France, inquit, scieiidoscias, quia post abrenuntiationera sfficuli, quo piiro mentis in- *Sir. iHT
si te aliud invenero, qiiam te credo non iiltra necesse , tuitu conspexit diversos ad diversa tendentes. Alios
est Francorum aliquem huc venire, cui credere de- quidein vidit sudare ad mundi honores, et prsesentis
beam. Quo profecto patet, quantum pondiis idem vir vitffi gaudia; alios vero ad luxum et libidinem carnis;
!i;il)uerit,cujusevacnatiofidei,Francorunigenu5omne nonnullos autem sectari justitiam, necnon et aliquos
probaverit non credenduin, cnjiisve firmitatis fiierit. fiiturani i-espicere vitain. Elegit tamen ex oinnibus Quinquc rir-
1 Sed quantus sit, plurimuin prodnnt opera pro- quospotuitinteIIigere,quinquevirgines,qu;epiocari- gines pniilen
missionis impleta : et testantur littera? quas de hac, tatis oleo siias indesinenter ornant lampades, et pa- tes iniitatur-
Lotliariain ad qiiaiinterhominesesttenendafldes. Lothario Impera- rant exire obviam sponso et sponste et has imitatus ;
protitissorum t<iri nuper direxit,interreIiquaitadicens:Quidputas, est vigilanti animo, ne forte fur nocte veniens, dor-
[Idem liorta- iiiqnit, o Princeps, si fides saepe inter cruores et mientem subriperet. Audivit etiani ex gymnico cai'-
lur.
sa;vientium arma, etiam inter paganos tantum valuit, mine Sanctorum, quam digiias lionore victorias ; at-
ut quisque se committeret alterins fidei sacramentis que ex liis omnibus unam in se Christi reformavit
quantum valere debeat foedus Christiani, in veritate imaginem. Illic iii uno videlicetDeo ethomineChristo
promissum? Non te deeipiataliquis obsecro, inquit, Jesu, omnia quas sunt venustatis et decoris aeternse
Imperator qiiiafldescumcontraaliquemviolatur, non
: vita; ultra quain intelligi possit,adinvenit. Sed perfe-
Iiomo. sed Deus testis et veritas in ea contemnitur. ctum.qiiudin omnibusEccIesiajpartibusn.aturaprohi-
buit
.
100 VITA S. ADELARDI ABB CORBEIEN.
PebS. P*scii. l)uit,gratia conce.ssit, ut sit Deus ouinia in omnilius. aut secundo, maiie videlicet et vesperi. Igiiis ergo
nATREn.
IdciiTo ex omnibus per omuiasatagebat,nt jam Cln'i~ eratisteineo perpetuus, nondeficieiisex altariaiiimi ;
AppcUntiir
stum inomuibus inveuiret.Obhocautem abaliquibus, seil jugiterfali ardebat vnto. Ibi eninifiebat siiave Iio-
Antoithnt, An-
ijitstiiius, CtC'
ut o]iistohi} Magistri Albini fcruut, .\utonius vocaba- locaiistiim Domiiio : ibi victim:^' m;ictabanfiii', pra;-
tur a nounullis vero, ut supradictiim cst, Aurelius
;
cipue in noctis nieilio ; eraf enim pervigil in oratio-
Augustiuus. Agebat namque istud Grcgorii, aliud nibus. Omnem carnis ailipem, ef cnncupiscenfiarum
vero B. Silvpstri. illecebras tunc eremabat flammarum incendio, et
CAPUT vu. omiiia iiitriusecus vifalia, caputque ciim pedibus, id
pst initium vita> ac fiiiem Domini in sacrificiiim ado-
Ejtis in egmtes e/fiisa UbcraUlas- Lavabatenimqnajquelacrymispriraiim, utdein-
leb.at.
Largus csl in l
pstisest milii conscientiamea,qiiods;opemii'abat, ceps omnia Domiiio miindius creraiirentur. Fafeor
mdigos, ad id ciir tantum miituo vellet accipere, utindigentibus, vel plane, nuraquam rae virum invenisse, ciii fons lacry-
mntniim ncci- suoi-um erogaret usibus,
lionec vitam B. Silvestri in- mariim tanfusque gemitiis. Putares
tantiis inesset,
piens. enimintrinsecusomniafletihusresolnfa, profundissu-
spexi, cujus in hoc iraitabatur
exemplum utsemper ;
mutuando pauper, quam dives inveniretur. Di-
niagis spiriispectusdisrumpere.Videbaiituriuenquasitoni-
cebatnamquo sibi saspe cohEerentibus Visnosse, o, :
fruai'esonarp,dumspci'ebristundei'ptictibiis,utlacry-
inquit,tu, utnimavaruslargusvevidearis?scias pror- marura imbres uberius eliceref. Haud dubium, quin
sus, quod si timueris quid magis te riedisse quam fonifrua fuisse recte dicamus quia tu infiis erashone :
oportuerif , avarus convinceris. Jesu, ut flefihus virtiifuin rigares semina, et agri
Quod si iniiuis quam
debueras, Iiirgitatis est utique sigiium. Et ideo te,
pleni, quem benedixeras, fructum fonte adspersionis
iili, moneo, ut magis si neglexeris, in hoc reus appa- ahlueres.
reas, ut de nostro plus censeas tribuere, quam minus 26Qui. cumexiguusegoaliquandoabeorequirerera iMcn/mini
ahquid erogare. biijusce lamenti genus,ef tanfi fletus gratiam, iiitulif '''"""
23 Novit altissima virtus, quod frequentius in taii- ita.dicens Plango, inquit, fili, me plango non quasi
: :
tum liberaliter tribuebat, ut ipse pauper, ac sui simul huiniliando flereme conveniam,aut utalfiora cselisa-
viilerentur egere. Sed tunc tetas.tunc gaudens exul- cramenfa conspiciam sed ine, inquam, quid sim con-
:
tabatinDoniino. Aiebatnamque :Utinamvelinmodico siderans, plangendo liigeo. Plango qiiidem, non quia
paupertate Cliristi participaremur. Sed numquam ei sic rae vellera pbingere : seil quia nie ita plangenilum
visum est aliquando ad hoc potuisse pervenire nego- novi, proculdubioplango.Oprofundahumilitasviri, et
tiura, eo quod Christus magis iii eo pusillauimes ani- altissimum mentis ingenium! Dicebas enini hsec, nou
raaret assidue, ut sua liberaliter discereuterogare, et quod te talem scires, sed ut me, quem talera forte no-
de Dei largitate prajsumere. Pi-Koccupabat enimeiim veras, adplangendum saltemseriusinvifares, etpectu.s
divina clpmeiitia ministrando. Uiide cum quodam die saxeum sic fiiis fletibiis emoUires. Alioqiiin tii ideo
omiie pulniciitum casei de nionasterio hospitibus ex flebas, quod veliit infra saiicfa sanctorum ingressus,
integro expendisset, ita utniliil fratribiis reservaret, nondum continuare poteras, quod cpriiebas:Spes nain-
contigit ut quidam, ciiin esset Cellarius, quasi voce qiieqiu-ediffertur.aftligifaiiiinara.Ergocernebasmen- Prov. i;i, i
minaci quodam mentis affectudiceret. Miror, ait, Pa- fisoculo cselestem illam patriam, ubi liymni ilicichori
ter, qnid tua velit ingentis rei expensio. En niliilresi- Deo laudes concelebrant et fruebaris beato iUnet fe- ;
dui permittisessefratribus,quovesci Iibeat:TumilIe, cxW concentu, ubi iudefessa voce resultant pra:
lici
ut erat suavis eloquio, arridens Dominus ilabit, in- :
gaudio jubilatiouis organa ; et quod majus esf adbiic,
KjHs libcrali-
las miraculo
quit. Etille.Tu semper, inquit, itapolliceris;.sednou feceras fuam ipsius aiiimara sancf Spirifus habifacu- i
conipcnsalur sic exeraplo dabitur, quod tu iiidifferenter efTundis. lum. Sed cnm idem spiritus paullulum .altius evolas-
lnteriraauteradumha;caguiitur,eccediioaiIsuiitplau- set, ut eum reqiiireres, flebas prai amore nimio,
stra prffiforibus, iinum nescio quid ferens jjiscium.et multumqne flebas ifa diceiis ; Aniina inea liquefacta C:iiii :. i;
aliudplenumcaseis. Quodbeatus Pater audiens, tetus esf, iit locufiisosf mihi.siquidemlocufusestet abiif.
pro fratre. jussit eum adesse continuo. Ecce frater, Abiit, ut mens aviila fruendi felicius inardesceret, et
inquit, et quod timebas. argueris. Ecce imiirudenscon- flaramam cura inveuisset in eo carifafis firniius refi-
vincitur ignavia. Tum ille, ut
eiat simplex animo, vi- neret. Inde erat, mi P;iter, quod in mortis articulo
dens .searguibeneflciis; Dami Pater, inquit, deinceps, iion reeedebat ab ore pius alfectus. ac dicebas Sitivit :
Ejm tit cctrc-
da qiiaiitiim volueris. Jam enim non dicani ulterius;
aniraa mea adDeiim viviiim appa- : quando veniam ef iiiisititfcoccs.
Nnii il:ibit Dnminus sed : dic.am prorsus, quia dabitur, rebo ante faciem Dei? Jara eiiim cupiebas ingredi fa-
quaiitmn ^oliieris. bernaculi locuni admirabilis jam vox exulfafionis in :
-ii Neque igitiir taiitus vir prudenti aflecfu poterat auribiis eraf, ef confessionis in ore : jain sonus epii-
Mira ejiis in
ignorare, quid, ciii, et qiiantura daret. Hoc soliira vi- lanfisaiiilieb,afur:jamquodainmodoiiiterei'asbis,quo-
tlando itiscre-
tii, si libeat, deputetur, quod aiebat : dicebat enim
rum liabifafio est sicut tetanfium omniiim. Talia
ita :ad dandiiin milii ita exiguiiiii fucrit, ut non
Si quippe, dumfleres, ante oculos assisfebant, et iileo
tibi
liabeam quod duobus imiierfiam iiidigenfihiis, quo so- amore fotus eiangueras ac dicebas Adjuro vos fili.-B :
lum eorum aliquis adjumenfiim cajiiat, bonum mihi Jerusalem, si inveneritis dilectum meura, ut nuntiefis
videfur, cni jure inagiscompetit, uteifotiim ei, quia ainore langiieo: Noverit pius lector, quoil si
tribuam,
quam pene imperfiam, aut eos ex toto
utrisqiie nil se a falibus paiilliiliira pro quibuslibet negotiis segre-
vacuos relinquam iiiide uni impendebat utrumque
: gasset, qiiasi asanctis exiens, festinabaf ocyus ut re-
beiievoleiitia; raiinus, alferi piefafis affi^ctum. diret : sed confinuo fotiiiii se inveiiiens,fofus aderat,
Videte
duri cordes, vide*e viscera pietatis. Ecce hic licet quasi si in die iiiliil aliuil infer manus h.abuissef. Mox
non
posset largiri omnibus, tamen omiiiiira doluribus
et
eteniin aileranf lacryma;, mox geinitus afque oniiiis
penuriis, atque casibus variis, conipassionis devotio. Revirebaf qiioqiie aniraus illico, ef omiiis
affectu
quasi propriis afliciebatiir. seiisus corporis confinuo iiiimilo innripbafur.
27Quodsi .adDpi infrassetofficium, utideinjucunilo
CAPUT VIII. animo solitus erat ilicpre, raox oinnes cogifafiones et
oiticium iliii-
Pietas el (issidiiw causas rerum temporaliiiiii anfe ostiiim reponebat, et miin rccilaiu-
lacri/inw.
secum totiis ingrediehafiir, ut fotus Deo ac sihi ades- ™.s. ad icmph
T ere tanfiis ac talis erat, ut de se, qiiippe relafu set.Qiiem si conspexisses, subitovideres eiim infroire i«""<"" '""""
veritufis, potuissetasserere iVulneratus, ilaiiat citras
carifafe ego sua; secretiora meutis, ot nescio quid verenfi vultii
sum. Qui nisi vulnerafiis esset a caritate, omniiiin ilejjnitil.
ca- respicere.Tingebatquippecal.imum liiigiia' foiife saii-
Uis qitoiidie sus continuis lamentisutiiroprios non
lugeret. Flebat cti Spirifns, ut niundus Deo laudes diceret : atqiiein-
lacnjiimtnr» autem iliebus siiigulis, si non amplius. seniel in die. fer ipsas laudes, iiescio quid musicumpercipiens, ali-
quanilo
!
11 JANUAKII. 101
l'F,ri S. PistU-
quando almiul:mtissime flebaf . Et (luid mirum? Cum, triumphahat, in adversis etiara triiimplmret : iit quia
H.^TDEIt.
ut audivi iiuodam referentc Episcopo, inter ipsas pa- jaiu gratia Dei septeni Evangelii beatitudiues vita
latii iKipulorum frequeutias, duni Rex et Consiliarii et moribus sibi acquisierat, octav.am qiia; supererat,
ejus, oliud quid inteudereut,etturbamore solitoun- operihus adirapleret : Be:iti, inqiiit Evaiigelium, qui
dique perstreperet, sspe eoruni in medio positus persecutionem patiuntiir propter justitiam, qiioniam
lugeliat, quasi ad agouem flendi Luc venisset. Ilaque ipsorumestregnum crelorum. Passus estigitur idem
il)i residens, alibi coelorum Regi secretius adsistebat. malignorum supercilio, et accusatus fraudo huma-
28 Quod siintermundidiscriniinahueillucquepro nitatis, qiii amore ac veritatis in promptu
justiti.-E
Ecclesise negotio occupatus esset, instituta tanien re- nil sibi tutuiii servaverat, nisi se pro ea iisque ad
guIiB luiuinie deserebat : sed pro lectione vacabat niortem modis omuibiis tradidisset. Numqiiara enini
fletibus, et mentis jubilo Domino
pro reliquiis ofliciis timore occuluerat veritatera numquam mendaciuni :
faraulabatur. Noverant igitur onnios sui comites et loeum h.ahere concesserat sed miseros objecta veri :
itineris socii, nolle eum ut continue sibi ajipropin- puritate clemenfer tegehat qiios prajsertim avarifia
quarent : id circo procul ah eo gi'adiehantur, quate- Unde cuin
et crudelis iinperitorum vex.ahat ignavia.
nus ille soli Deo vacaret. A'enerat enim illi jani tem- caicitas iniquorura dolosius aranoaruin telas, quam
pus, ut neque in monte, neque in Hierosolymis, et cautius venandi retia texuisset, iioluit ante faciera
ut ita dicam. neque in aliquo loco, sed ut in spiritu .ipparere, ne furte pravitatis turpitudo, jiistitia relu-
et veritate adoraret Patrem. Tem[iluni autem ejus- coiite, foediiis monstraretur. Quo
fartiim est, ut siiie Prtetcr meri-
dem Spiritus suam fecerat animam, veritatisquo ha- accusatore, siiie congressu, nec non sine audientia liim, cxtilarc
Ihr tifjfns in
intnnit siia bitaculiim. Idcirco, ut mihi visum est, totus ubique atque sine jiidicio, justitia plecteretur in eo. Qui pul- jttbetitr.
Wiiiiihim sla- seciim totusque cum Deo erat, ac sollicitus cum eo siis praesentihus honis dignitate exutus, vulgi existi-
tiiil. gradiebatur. matione fcedatus, obbeneficium Rei[mb. exiliumtnlit.
29 Inde er.it quod profecto semper hilaris, sem- Sed quani cajca et stulta perversorum calliditas fuit
perque mitis ac laetus inveniebatur inde quod tam : Cogitabantenim inficere bonoruni seraper et comm.a-
patiens, tam longanimis, t<>mque benignus iu omni- culare virtutis faraa, .oh dignitatis ambitionera : pr.T!-
bus hahebatiir. Erat enim filiiis pacis, caritatisque sertiin cum co m.agis alterius torqueHiitur gloria, qiio
cateiia,*ut fraterna sibi viscera invicem coha'rerent. nolunt assequi eani, qua clari noininis lionore digiii
Novit Iioc Spoletum et Beneventum : qui cuin hostili luibeantiir. Sed si Deus pro nohis, qiiis coiitra nos ?
gladiose invicemindesinenterctederent, factuniestut Ergo mentiti posse polluere decus ac felici-
siint se
Silutctiiios et
Rfiimntd- idem vir heatus illuc usque oh lioc progrediens deve- tate eorum, qui sua in casluin faculfafura tulerunt
im rccoitci' niret, et Beneventum intraret. Porro ibi ciim esset, prffisidia. Illic enim iieqiie fures eflodiunt, nec furan-
ttnl. iiiter eos tantani restituit paceni, ut usque hodie tiir. Nemo enim aliqiiid liabet post Deiini seipso pre-
connexi et confoederati sihi miituo in pace Christi fiosiiis. Ideo qui seinetipsum bene operando custodit,
cohaireant. Unde non solum apud eos, sed etiain apud necesse est se totuin et Deuin possideat : numquam
Gr<ccos et omnes maris insiilas iiimiam pronieruit enini se suo vaeiiare lionore, ac faciiltatum pretio,
amoris gratiam, atque fainam virtutis. Perpeiidehat quo iiihil ditius est, privari poterit, si se quisque
autem hoc dissidio qnod ntrique Christiani et fra-
in extra se non projecerit.
Rxiit pretioso
tres essent neque censuit eos ita Deo placere posse,
:
31 Pretiosissimum ergo genus possessionis est vir-
virtiitnm tlie-
ut tanta cruentarentur ca."de, et suaruin pra;das tutum decus, quibus, niliil gravius acqiiiritur, nil
sltltro friiilar.
facultatum facerent Qui:i omnis. inquit .-Vpostolus,
: suavius araando percipitur, nihil felicius possidetur.
qui odit fratrem suum, horaicida est et sciinus, quod : Hunc thesauriini sihi senex noster lahorando qusesie-
omnis homicida non liahet vitam a'teriiani in se raa- rat,quKrendo felicius adinvenerat, inventum autem,
nentera. Unde se medium iiiter eos jiius Pater injecit, quocumque iret,secuni [lossidendo ferehat. Atque iti
et quam diaholus pacera Christi violaverat, sane ad quanto exoccupatus rebus inuiidi fuerat, tanto suai
plenuin restituit. Igitur in. luijuseemodi negotioinfa- possessioni intentus, liinc iiide locupletius et se
tigabilis videhatur, et pro justitia certator e.ximius. cffilo Noveras jain impudens concupisceu-
restituehat.
tiae quiestus, quia railes Christi non tuis tenehaf iir
CAPUT IX. vinculis, neque tua obfuscahatur c;iligine sed celsa :
Obrirtiilfiii in'm(limpatet:inexilmmiiiiltiliii: praisideiis caritatis arce, niundum quasi suh pedibii.s
suo liheralititis dominio subjugarat. Idirco noii qno-
oli cifreijiiis JJnde et factum est, cum Imper,ator Carolus dieni cuinque invidentium zeliis, sed quo Dei .agehat Spiri-
virlutes per- vitiE fecisset extremiim, et Ludovicus proles ejus tiis. quasi iid epulis invit:itiis, satis «admodum ultro-
scnitioiiem in
Augiistus successisset in regnum, ut diaboli .igeiite iieus ibat. Dic, quieso,
misera innndi cupiditas, quid
iiiita palitur.
invidia, in eo veritas pravorum rursus solitis agita- inanihus gaudiis raperis? Quid externa bona et mo-
retur iiisidiis. Nec novum aliquid quia apud inipro- ; mentaneum luxum pro ajferuis vita; deliciis ample-
hos semper inimica veritas fuisse comperitur, et x.aris? Noveris, quodnuniquara tua f;icies esse, qiuc
justitia .stultorum crimiuibiis lacerata. Jani eiiiiii au- ate natura rerum fecit ;diena. Quoilsi iiafura; satisfa-
nosa perversorum improlntas, juxta illud Phitonis, cere quieris, scito qiiia paruin est iiuod requirit.
heatas et felices Respublicas esse ingeniiscehat, si Quod si cupidit;Uis luxui
esse poterit, o nii-
iiil s;itis
easstiidiosi sapientias regerent, vel siearuta rectores sera mortaliiim priesumptio, et teineraria virtutuni
studero sapientiie contigisset. Unde dolo accensi imitafrix cupido, ut quid taiifis imniergeris flucfibus?
atque invidia ejtcogitaveruut qiiomodo ceu Danielem Quid raortis ifternie prieuccuparis casibns? Ut quid
ex Regis latere amoverent, ut justitia, ulterius non ultra te inconsulte transcendis, cum iiide, si quid esse
hahendo defensorem, stituin amitteret: et iiiiquitas potuisses, fotiini aniiftas? Ecce cuni justitia, et ve-
suis perempta fraudihus locum doniinandi reciiieret. ritafe hellum
te seniper hiibuisse novimus et inde ;
Noveras enim oniniiim animaruni Deus inspector, qui quo adliuc livore torqueris. Tn priino
est igifur,
lioc consiliura illius cordi inserueras ut Regis et Ec- muiidum in Abel friitricidio cruent.asti deiude jier :
clesiajcederetjussionibus, quodnon iiisi obcominune oiniie tenipus Saiictorum raillia iiii(|uif.atis gladiotru-
omnium honorum stiidiuni hoc fecerat : videlicet ut cidasti : et (|Uod scelesfius est, Dominum cupiditatis
libertas, potentiorum tyraniiide relevata, propensius pretio vendidisti. Porro adliuc vincendo vinceris,
Domino militiret, et univer.sarum jure laudes Eccle- ([iiic jani Saiictoriim predibus conciilcaris. Qiuire non
siaruni devotius Domiuo redderentur. Sed Deiis, qiii audis iufelix adversum te S;inctoruin querimonias,
suos iul altiora semper invitat, voliiit hunc virum iiia- siih altari Dei claraantes ; Vindica Doniine sangui- Apoc. Q.
nifestius approbare, quantusque esset in adversis iiem nostruni? Furfe cogitas, quod iii isto sanguinem
ostendere : ut qui taiitus Deo victor in prosperis iioii fuderis, idco teexcusatuni iri? Fateor ()l;iiie,i|uia
noii
: '
102 VITA S. ADELARDI ABB. CORBEIEN.
PruS. Pa^cii. mpiitita est iniquitas sibi. Aiiilisiie (lecentem Dorai- rara, inqiiit, nec facile perfecta, vixque perpetua.
It.VTBEIl.
niim : Mihi vindictam, et ego reti'ibuam? Se J qiiod tu Hujuscemodi igitur Cliristi famiila inter oinnia casti-
excogitaverasimpi'ovi.se, utsenem nostrum terrarum tatis discrimina delegit expetere campum certami-
seilibus exulare cogeres, Dominus ejus hoc usus est nis, etmeruit (riumphuin victrix obtinere pudoris.
ad coronara. Igitur more solito tuum cascitatis ma- Reliqui vero duo videlicet Bernarius noster, et Uernnriiisjiu-
Velut niinim luiu convertit in alterius bonum. Ecce rursus poni- Theodrada soror ejus Deo devota, quse jam reddito fcr, Tlieo-
iiifonmelen- drada sontr.
tur aiirum in fornace ; ecce tentationis igne proba- fructu iiiiptiarura secundum castimoni» gradurn
,
tationis pro~
tur : tunditur ac limatur igitur, ut speciosum vas arripuerat, ad pedes .lesu cuni Maria domi sedebant
bfitui:
in lionorem formatuin possit clarius renitere. Sed illaquidem SuessioneSanctimonialiuin regensvitam;
ilnm praesens quisque talium coutemplatur rerum iste vero Christi discipiilatiis nobisciim habens for-
oveutum, fortnssis censet, juxta illud Virgilii : niam : iitrique lamen ad iinuni bravium superna; vo-
Nec curair Demn inortalia qucnKjiiam. cationis ciirrere festinabant.
.Tustus enim aliquando ecce in sua perit justitia, 34 Video igitnr in hoc eorura quinario nuraero Pulclwrriiiin
Eclofa». i-alumniautium fraude periiuitur, ct pravus sibi quis- dulci,sonuin utrisque partihiis revolutum personare Iwrtiiii intrr
que vendicat sapientiit} hiudein. Verumtamen utra- musicum, ad aliquid harmoniai horiini quan-
et se fonsciisin.
riimque rerum finem rei jirobavit eventus. titates concinere. Porro si iirimum inspicias viros,
et secundo duas sorores erit iliapente Gr^ecum, et ;
CAPUT X. proportio sesqiiialterae quantitatis. Tres enim a du- a Sinii-
pliiiii
plam mediet:ite sui ad aliqiiid b vincunt : et concinit
Wdla et Bermrius fratres ejiis, et Gundrada unus videlicet beatiis senex iioster, inter duos et
h Sirm
uniiiiil.
-_- soror, relegantur. duas : atque ita inellifluam niusicTe symphoniam
iH e.vililim Xnterim verosenex no.ster s:ipientia probiis mittitur artis, pyramidem, GeometriccE disciplinae formam,
ei,
mtttilitr ad qiiasi unus ex ignobilibiis ad Heri insulara. Missus reddunt. Sed qiiod operatiir unus, id est, Adelhar-
lieri imutain.
vero illiic, omni huinanopriviitus honore, sed ca?lesti dus senex inter qii.atiior, ut bene conciiiant; hoc vero
interim undiqne vallo fulcitnr. Dissolvitur autem ad is idem supereminens, ut in moilum igiiis quiulrati,
lempus qnam felix quadriga gerinanitatis, iii modum caelestis patriae amore ardeant, invitat. Aliociuin si
illiiis Ezechielis conjuncta : siiper quosjesus, lorica respicias eos in negotio ReipiiblicEP jiraelatos, erunt
virtutum succinctus, decentissime priEsidebat. Erant rursus tres publicis, velut M:irtlia. mancipati officiis,
igitur quinque unius viri seinine propagati qiiorum : et duo ad pedes Jesu intenti tantura ut audiant ver-
triuinImperator Aiigu.stus familiari usus consilio, bura. Atque ita medius est Pater noster senex qui :
nna secum fiindabili quadratiira Francorum impe- inter utrasque vitas, activam scilicet et contempla-
rium satis adinodiim dispositum regebat Reipublicai tivara, interim inedie teraperatus incedit. Denique si
nugmentatum. De his namque equis Habacuc non eos rursus diligenter attendis, tres eorura sunf siqui-
incongrue Domino ceciner:it, dicens Qui ascendes : dem qui continentia? triuraphiira sortiuntur; et duo
siiper equos tuos, et equitatio tua salus. Quoruin qui- qui primuin c;istiim meditantiir connubium ad po- ;
dem impar cursus, sed par aniinus ad palinam in streraiiin vero, utrique par juguin monastics disci-
primordio ferebatur. Porro jam deinceps prsesidente plinae trahunt. Inomnibus igitiir vestiti duplicibus,
eis Spiritu sancto, aequo voto in liis unumpropositura in omnibus consoni et concordes atque * concolores *MS. Coii',
ciuisummatur primo quidem discolores videban-
: qui praedicantur. Conspicio qiiidem eos ciim Benjamin roncelcres.
tur equi currere, sed voluntate concordes; postremo siugulos inter Patriarchas quinque indutos stolis Goncs. 4a.
:
V. -H.
ynvo, iit B. Hieronymus
unura auriga; jugum tra- ait, sed a Jesu nostro veste simpliciter nuptiali postino-
lipisl. 20 ad
hunt a;qua cervice, et proposito pares, non expe- dum gloriosius decorari. Contueor autem quinque
I>aiii-
ctantes flagelli verbera, sed ad ha.'c vocis Christi talenta credita, sed liis omnibus unum praemium lego
Iiortamenta ita ferventes, ut magistri ac duces exer- superappensum.
citiii fierent sanctitatis. Erat aiitem inajor natu se- 35 Qui cum ita his avirtius in invicem, pro se et
nex no.ster sauctissimus setate ac gratia jam Domino omnibus decertjirent, venit invidi:e ventus, et disper-
consecr.atus ; maturior consilio, eximior omnibus sit eos procul ab iiivicem, in quibiis pra>sertira fiore-
WalaAfielnrtli sanctitate Deinde. Wala virorum clarissimus, qui ei bat totius regni decus ; ut et ipsi probati manifesti
frater. successit postea, monachorum pater eximius; tunc fierent, et ad qiios devenirent, eorum virtutibus ful-
temporis primus inter primos, et cunctis amabilior Walii uin/ili-
cirentur. At vero Corbeia func, multorum quoque
itiliir vitain
unus nimia familiaritate Regi inhwrens, et raaxima
; ore jam diu laudata, moerens ac flens, cura de tanto
inomstiiiiw
Praifecturae dignitate subvectus, in Senatu clarior viduata paf rono lugeret, in consolationemsui, Doraino
in Ciirhriii
cunctis, in militia vero prudentianimo fortior uni- dispensante, meruit suscipere Walam clarissimiim
versis. Quem tanta laus sequebatur in omni vitffi ne- virum, inter reliquos quos habebat nobiles, velul
gotio, ut longe plus censeretur amore posse, quam tyronem Christi, quem postea post decessum frati'is
oinnium fastus etiam et tyrannis reliqiiorum. Erat vice Christi gaudens sibi exiiltat patrein habere.
eiiim jiistitite custos, et deciis Iionestatis, oppresso- providentia Dci, et parati oculidisciirrere in oiiinem
runi quoque justus oppressor. terram, attingens a usque ad finem forfiter,
fiiie
Ciiiiilratln s 33 Quibus inhserebat ex latere sexu soror Gun- disponensque omiiia suaviter-, quarn iricomprehensi-
ror. drada, nomine dispar, sed virtutibus proculdubio bilia sunt opera et judicia tua uiiiversa, qui csecitate
eompar. fratribus assiduitate prajsens siquidem : humana uteris iira^stinrabili liicis consilio! flagellas
virgo familiarior Regi, nobilium nobilissima, quse enim ad tenrpus quos coronare disponis. Inde
filios,
iiiter Venereos pahitii ardores, et juvenum venusta- igitur' est, ini Pater omnipotens, qrrod Bernarius iio-
tes, etiam iiiter mulcentia deliciaruni, et inter om- ster Lirinum reraittitur ; Wala vero tuiis in Corbeia,
nia libidinis blandimenta, sohi meriiit (ut credimus) ut dixi, tyro r-ecipifur. Qui deponens cingu- Bcniariui
reportare pudicitiai iialmara et potuit(ut dicitur) car-
rnilitiae
U
lum. utte totum veste sancfitatis indueret, ar'ripuit rinnm willi-
nis spurcitias illsesocalle transire. Pudicitia', inquam, pr'imum tyr-ocinia Par'ailisi, ut consummaret in se litr.
sceptra secum tenuit quia prorsus sibi locupletius
:
raensurarn Ohrisfi. Theoiir'ada n.araque quasi inno-
fore credidit integritatem servasse carnis, quiim ro- cens sub sancta professione Siiessione relinquitur.
seos castitatum flores violare. Est autem pudicitia Porro praefita Giindrnda, ad Radegundern
S. qrron-
virtus, (qiia feliciter, ut probatur, coronari ineruit) dara Reginam miftitiir iilcircii, ut cui commurricave- (iuiiilniilir s
veliit Tertullianus facundissimus ait, flos morura, rat ex par'te flor'eirs interpalivtii discrimina, imitaretur ccdit Piiiu-
Iionor corporum, decor sexuiira, integritas sangui- virtutum ejus insignia etciim ea die noctuque Deiim
:
nis, fides generis, fundaraentuin sanctitatis, praeju- exorans, de se suisque interim consolationem obse-
diciuin oinnis bona; mentis. Ac deinile : Quamquam crando reciperet.
CAPUT
;
II JANU,ARII. '03
riuuntur, retribiitiones, propria lucra considerant. ''^'j,^,|j^"'^"'
CAPUT XI.
39 Hisethujuscemodiquerimoniarumvocibususi,
De liila iii .Uldanlum seiilailia qneruntur generaliter omniuin corda, singulorum fletibus inge-
Dms
iniscere cogebantur. Ignorabant ergo quod Dei oc-
':"(• c.r.i-
Imni oimies, ipse ijaudet.
'"'"
culto judicio factuin sit, ut senex noster rnala cum '"'^"^f;*"'
"'""'
AMimliis liF- J^fifl omn iidem qiiasi exhonorati secedimt a palatio, fierent ne videret, et paraa peccati interim in quos-
in ai- procedit seiiex noster qiiasi a<l epiilas invitatus, inter
dani liberius desa;viret. Tuncitaque qiiasi ei Iioc soluni
iiii
'""" "'"' mente alacer, conscius puri- dispen-
eos, ilt aiunt, Ibrtis fide, deesset, quod primum coiiciipiverat,Domino
tate. Agebat namquefratias, qiiod dignus inventus sante, ab hnniano pellitur orbe : et credimus (juod
fuerit pro veritate contumeliam pati. Dcinde nunc cielestibus pastus sit Sacramentis, ut cui vetitum erat
fratrem osculo deliniens lacrymantem, niirc sororem soluin terrariim cernere, Joannis exemplo caelestis
lilanditiis et Sanctornm afliciens hortamentis, aniicis patriffi inqnisitor fleret. Qiiid putas? niimquid Deus
]iersnadens inentis fortitiidinem, Proceribiis vero oblivisci iiuterat, qnud primuni contra ejus decreti
palatii exhibens virttituin exemphi, porro in omni- voliiiitatem tali euiii ab ofiScio retardarat? Sed nunc
bus mirabileni nicntis sua' constantiain demonstr.a- fortassis ideo ei votum diu desideratum conceditur,
bat ita nt qiiidam Archiepiscoporum duo flentes ab
:
quasi utqiiem prius Deus labore liujiisce honoris
eo regressi, iit fertur, Imperatori Augusto interro- keserat, taiidem posterius concessu operis deliniret
ganti dicerent Quid putas, inquiiint, o Imperator?
; queni sivel tenuis pulveris inter hujiis mnndi discri-
Numquiil vindicare te cnpis hune virum exhonorando, mina niacnlfe sordidassent, Angelico assiiefactns con-
et qnaliliet terrarnin parte eiim exiilare jubeiulo? sortio, fontibus lacrymaruin abluere.t. Quod factum
Fatemur, plane, quod niimquain ei paiidiuni huic procnldubio creditur, ut septem annis, qui ad hoc
siinile facero potiiisses, qno niinc ei probata patien- sacratus est numerus, saucto ibidem Spiritii agere- Scpicnuia
tia ca^IitMS condonatur pracsertim cum hodie sibi
:
tur, si quo modo scptiformem ejusdem Spiritus gra-
*''"'"'
niinium gratulatur, pristinam in Christo recipere tiam exintegroaccipere meruisset. Alioijuin non talis
libertatem. Unde scias quod numquam lietior, num- ac tanta fuissetcollatavirtutum fama, nisi qiiiadivino
quani jucuudior a nobis visus est aliquando. Itaque arbitrio conventum est,ut qui pene oranibus Europa'
ad unlluin ferienti.s, spe saucta subnixus, pavet oc- ]>artibus jam clarus inerat, etiam Aqnitanise soluin
cursuiir, ne(|ue euni ullus hinc penetrat dolor. Qiiod e,\tremis finibns illustraret ; ut qui sibi poUehat ubi-
aiidicns Iniperator, piidore suffusus doluit se fecisse, que sanctitatis nouiine, illiic usque ciinctis clarius
quod jam ruboris erat inhibere. redderetur, ac deinde nbiiiue fiiltus Dei auxilio, prse-
lixmsai Im- 37 At vero piiis Christi famulns hoc Cwsari quasi iiiiis lueritorum uberius abundaret.
licriilorm. pro criinine impiitantibus aiebat, dicens : Nolite,
;i Siir. Sirui. qncrimonias irrogaiilium jura caiisirlifus.
quKso, fratres inei, nulite attcndere, qiuisi qnod de
iiobis agitur, in hominis sit potestate. Fateor enim, CAPUT \II.
etiamsi idem aliud delegerit, quam quod a Deo Vita iii cxiUo saiick' et landabiliter acta.
^ .S/nn. pro- semel '
prohituin est, non posse penitus retractari,
jiaium. ^"''f'''^'
jiiji prinium hoc opere compleatur: neque possunt Xlujusce rei testes idonei sunt et assertores sancti
""" '^
"'"
compleri di.sposita, si non idem annuerit. Idcirco fratres,interquos irlem Beatus, ut ipsi fatentur, vit;i
raoneo vos, carissimi, attendite Deum in nnbis, licet Angelica per septennium visus est halntasse. Quos
per cujus non optassem manus, voliintatera suam fratres idem ad omnia, quse Dei sunt, sancta devo-
jiii) ^;i. I-J. explere; quiasecunduraJob,cumistaexpleverit,taIia flamma movebat: quoniamtantacaritatisvirtus
tionis
ei pr.esto et quamplurasunt
Alioqnincumexple- ali;i. in eo erat, utomnibus se posset influere, et suo eos
tum fuerit, quorl pra^fixum est, non quoil in istius amore in Dei causa firmius solidare. Dei quippe altis-
erit voluntate, sed proutsuoclementer anniieritnutu, sima virtus asperos ei quosque seoundabat ul)iquH
'*''" "* '''*'
quanduquerevocabimur. Interimvero, quffiso, parcite casus, quffi tribus pueris niediumforuacisfecerattam-
a Deo coUato iiobis Principi, ([uod non sua quodam- quam spiritum roris fluntem. Uiule nec procellis
modo. sed Domini nostri, cui jieccavimus, interdum allidebatur, neque vi ventorum inipingeb.itur.Chrisli
utitur voluntate. Ceterum juxt;i D. David vocem, si enini eratfundatusamore.Etut cum Apostolo dicam;
^*^""' ^*'"'"
1 Kf!:.:2(). 10. Dominusincitut euuiadversum nos, precur su])pliciter Quis eum separaret acaritate Christi? tribulatio.an
exorate. ut sacrificium huinilitatis nostraj oduretur, persecutio, an fames, an nuditas. an gladius? Vere.
et suos siiscipiat poenitentes in omnibus; ita tamen, ut evidentius loquai", neque nmrs, neque vita, nequi^
utejusfiatvuliint;is.Eccequanta et quam iminubilis instantia, netpie futura, sed lu^que uUa creatura pd-
patientia illi inhteserat, qu;inta doctrina, qu;intaqne terat euni separarea caritate Dei,qu3Best in Christo
viscei'a pietatis. Igitur inter oninia Ii;ec, et inter Jesu. Fundati enim erant pedes ejus supra petram,
umniuni voces gementiuin, et lacryinariiin alloquia, et ideo nou jioterat commoveri.
inedius de se consolator erat et persuasor virtiitum. 41 Unde cognoscentes euni beati viri. inter quns
38 Erat enira quasi speculuin sanctitatis, et inter quasi sub custodia degere primum videbatur, coepe-
omnium a querimoniarum jura, causidiciis irrogan- runt magno ejus amore inardescere,et nimium enni
tiuin. Dic, rogo, quis tiinc vel saxeum pectus habens? venerari: non ob regia^ quidempropinquitatishonu-
iion fleret? Quis prascisus vel de silice iion doleret ? rem, sed pro veiiustate morum, et sapientia:? docu- "' o"""'""
'"""'" '""
Aut raentis, nec mm et pro subhmi(ate virtiitum, in tanto
''
qiiis vel ferreis continere se poterat oculis ue
cum omnes una voce jdan-
lugeret? inaxiine ea hora, eumhonore praeferentes, ut etiam ejusdemloci Pater,
Dcflitur ab gendo (damarent Pessima caecitas malumque cunsi-
; et omne illud coUegium sanctum, Patris eum vene-
iminibus bo-
jjunj^ nt fons consilii in exiliiiin deportetur. Istud, rarentur, obsequin, et secundnm ejus consilium sua
.
neque t
nis exihuiii • . i
inquiuiit, non reciiper;ibitiir, Irancurura quis- cuncta tractarent, et obedirent ei iu omnibus, proiir
quani ei similis, tantusque caritatis ac veritatis inve- issemel ore aliquid j^rotulisset. Tu enim luec orania
iiietur assertor. Plaiie fatemur, quia pessima fraiis, Deus Pater incomprehensibilis tuo disponebas nutu.
et c;illi(liis hic est veneni dolus. Ecce quam iniqnis- ut et devotus tuus famuhis tandem ahquando diii
siinum instat teinpus, dum justi et Iiuui exhonorautur optato potiretur ntio, et devnti milites tni ejus fulci-
viri, etiiemo est qui interdicat. Quid igitur, putas, rentur consilio.
eritde nobis? Ecce, aiunt, tollitur ])ravit;itis iiitcrdi- 42 Vacabat igitur illic jam caeiesti Sabbato, frui- F:.riUum ii in
/"""'''^""'
ctor, et (juis iiltra ju.stiti8e locus erit? qna^ cunsi- tiouo perenni, et gustavit quam suavis sit Dimiinus.
lii sanitas? cum omiies sua qiia;rant?
praisertim Umle quam mimensfie lautles et gratiarum actiones
Nenio Reipub. sed pessirae sibi quisque
igitur ibidem ejus resonarent ab ore, puto, nemo est qui
cousulit, consilium pro munerilius venditur, se- possit ad plenum edicere. Si quidem erat ei felix iUa
habitatio
: :
lOi VITA S. ADELARDI ABB, CORBEIEN.
Pf.ii S P.vsc.n. lialjitatio in modiimex qiio serppntis invi-
Parailisi, sibi competerent, et idem summiiin paternitatis offi-
IUtiieb. (lia primns ejeetus est homo. Et miraliilis sati.'i admo- cium meritis illustraret. Alioquin honoribus dixired-
dnm ordo. Ille quidem projet-tus inde, confusione dendnm, quein prnprius ineritorum lionor ubiqne et
tegitur; iste vero ejusdeni suasu quasi revectus, ibi- sapientia decorabat: non quod amiserit, quo rcve-
dem gloriatur, eo quodjam consortio frueretnr An- rentia digmis censeri posset, sed aestimatione vulgi
gelico.Eratigiturei,utqnid;im Poetnrumeximinsait privatus honoris officio, qnaiituin in ipsisfuit, digni-
Vireil- 2
Qmnt .^ecnra qiiic.^i, i't ticscia (iiilerc vita, tatum fascibusredderetnr. Cetenim exlionnrari, sicut
Geoig. Divrs npiim variarum, et latis otia fuudis. consulta veritas p.atefacit, noinioterat, quem cielestis
Atqne ita niminm jucundns, inter mnlcentia sanct.i- gratia illustrabat: prjeserfim ciim indebitus lionor
tatis otia Isetabatur, quasi inter florigera Paradisi potius turpet insipientem, diim siininiis sedibus in-
ammna: nec dnbium veritntis odio cum B. Joanne clarescit, quam decnret: qiiia minns ejus dedecus
Scrm.tlc
S.Joan. adeo usque exilio deputatus, sicut veTierabilis Beda patuisset, si nonaltis subliin.aretur offlciis: quo velnt
Kviinp, Presbyter ait. struma, iit quiilam ait, in superficie cutis eniinet,
43 Qnin licuit cernere flnctiv:igas nliicpie nmndi unde indignns Pra>latus videri po.ssit. Sed.senex noster
rotas, et Babylonis ac Hierosolymnruni mixtiin con- non tara alienis quam propriis meritornm honoribns
fligere castra, iiinc inde vicibus tela atqne fiigam cnpi. ubique ab oinnibus veneratiir, ab omnibus inferim
Oral }>ro pec-
Inde erat mi Pater omnipotens Deiis, qiiod tuiis ;ithleta
, dignus hnnorecensetur. Verumtamenquia improbos,
cntorlim^- tanlum pro discrimine liujus vitie flens Ingebat, ac utdixi, dignitas reverendos nequit facere diim phi-
dolore snffnsus, nimio lamento gemebat, rogans ac ribus eos nstentat, sed despectinres, imo indignos
petens pra;sertim ut tuornm pnrceres hostinm cfeci- eadem dignitas facit. Ceterum senem nostrum tanta
tati. Videbat enim etprovideb;it jam senex Pater, hnc prseditum dignitatis raagniflcentia fuisse constat, ut
in tempore miseram hnmani generis vitam deliciis non solum per subliinitatis gradus illum coirtingeret
enervari, et .Tezabel Propheten se dicere, et sedncere videri honoranduni; sed quia multo erat fultus con-
servos Dei, fornicari et manducare de idolothjiis, silio, idcirco etiani inter ignotos iiimlnm videretnr
ventris ingluviem seqni, et libidine coronari. Qiiia, lionorabilis.
inquam.monstrumvideri posset si giila sine Inxu.ant 46 Quo factumest.ntperactotemporecum summo Tievoealin' iili
Inxus sine gula regnaret. Hen quam misera conditio tandeni revocaretiir obsequio, ut pristinam reciperet exilio, niii-
eti.-i iiriiliiUiu-
\entris, qui talium affinitate partinm cohaerens, utro- dignitatem, passira omnibus exulfantibus et congra-
tibus.
que clnditur fine, et m;ilai felicitatis f;istu casso ve- tulantibus pene cnnctis. Unde I.Ttiti«voces hinc inde
stitur honore. Unde, quamvis voce Poetica utar, ad usque tollebantur. Gratulabantur mona-
caelura
moneo vos chorumcoenobia, resultabatjucunditateClerus Eccle-
Qiti leijitis flores, et liuiiii iiascentia fraga, siarum, vulgi quoque gaudia ubique ridebant. Factus
Iiinc fiigite, latet, Atvero
quoniara serpeus his usibus est autem concursus populi quasi si in communi
pi'a?fatiis senex noster interiin non cessabat, eosflei^e omniuin festo cjeli pr;econio insignis redderetiir.
quos aviditate ditescendi velut quasdam aves nox illn- 47 Fratres autera, cum quihns interim degerat, IHoiiaelii lle-
minat et dies caecat: qni dum non dispositionem Dei, audito suaj regressionis die, ccpperunt profecto con- riease.< eiiiii
laerijmis pru-
sel suos intuenturaffectus, licentiamvel impunitatem tristari et moesti esse, atqne quodamraodo gratulari:
scquiiutur,
scelerum, omnino putant esse felicem, Sed eornm in- contraque prai nimioamore.ingenti animolacryma-
prircipuc liii-
terdum immanitate flagitii, cselesti viro beneflcia bant lacryniando qunqiie vix eum diraiftere coge-
:
ijuarilii^.
cnmulantur in tantuni,ut oinne sibi gaudium a-'stima- bantur. Iiiter quos virtute venerabilis Ragnardus,
ret adfuturum, dum tentatione ad victoriam functus qui postea Abbas eligitur, pivecipuo fervebat raentis
sit invidorum, Idcirco quocumque se verteret, pro- spiritu, fleiis mo^rore anirai, et fleiido quoque teta-
ficiens ultra atque crescens ibat, batur. Lfetabatnrquidem, quia veritotis amatorlocura
44 G.audeb;it ergo, ut Dei in ipso compleretur vo- taxati raeriti recepisset; sed dolebat vaIde,quodtanti
luntas, quia totus Deo subjectiis esse parabatur. viri prajsentia privabatur. Unde factum est, ut cum
Aiebat namque iuter reliqua p:itientise sua; verba, de pius Dei cultor jain jainque inde abiret, et omnes
Oi'is el lcporis suo querenti exulatu, oviuni se velle imitari sinipli- fraf res ardeiiti aniino ejus vestigia gressusque oscu-
exempto, se in citatis exemplum, et instar leporis mntationem loci lando lacrymis abluerent, eiqiie valedicerent, pra?fa-
exiliosoMur. non ciirare, Ovis enira dicebat, propter aliorum calo- tus vir Dei domi intra lacrymarum cubicula sese reci-
rls indumentum, suo sine invidiEe zelo nudatnr vel- peret, ne proficiscentem videret, quera plus qiiam se
lere, et de sui indumenti exuviis alterius fovetur manere secumvellet, pro qiio ra(U'i etiam proculdubio
nudilas, Ita siquidem et in me aliquod si est utilitatis paratus essef. Sed cum senex eum multuni diuque
prudens opus, velim ut quilibet id gratis sine meo expectando requireret, inventus est in quodiim ob-
percipiat qnasstu, Atque ita si fuero huc illucque, scuritatis loco flens et ejnlans, multaque tnihens
;iddebat, pro insidiantis impnlsu raore leporis fuga- suspiria. Qiii cum vocatiis esset, ut seni valediceret,
tus, neque locum qnietis, cui dudum prorsus insede- illeque iiollet exire, precatus est internuntios, ne eum
rain, cum moerore relinquo, neque ad quein propellor, ibi plorantem detegerent. Qund iuidieiis caritassaiicti
cuin amore teneo, Nostra antem cunversatio iii cjelis viri, regreditur jara de navi, iie fratreni, quein s.an-
esse creditur: idcirco quai sursum siint sapimus, et ctum nnveriit, innsculatiini oinitteret. Venienfeautem
non super terram, Mortui enini sunius cum
quffi ad euin saiicto sene, ciepit idein, agnis vocibus in-
Christn, et vita nostra cum eoin caslis est abscondita: clamare ac dicere Qnid liic qua^siisti felix Pater, vel
:
ntciini Christus apparuerit vita nnstra, tunc ct nos curte niihi iiiinc ostendere vnluisti? Testem, inquit,
simul cuin eo appareanius in gloria. His et hujusce- Deum liabeo, qiiia nialleni te hic mnrtuiim sepelire,
niodi verbis ad petram, qua; Christus e.st, fratrum quara ine relicto hinc vivuin abire. Tunc niniies frji-
animos solidabat ut : marinos extra
qui;i inter fluctus tres et famuli magnis euin prosequuntur fletibus:
miindum positi videb:intur, spe, quani velut ancho- leviuitur vela, tandein remigia irapelluntnr: dant
rani haberaus, caslo profmidius firraarentur. omnes gemituin,et ad littuseousqueexpectant, qnani-
diii eum pnssent cnnspicere. Ferveb;it vero umis in
CAPUT XIII. eis spiritus ;imoris, et ideo non se poterant continere.
Ah exilio revocalm, honorifice excipitur. 48 Ille vero solutis carnis quidem, non cordis, ad- Aeeiluhir liii-
liorifice llc-
spectibiis, loiiga corporis attemuitus inacie, tandem iii
(7/.S ((((/((.
titiam iii e.ti- ^^uibiis paterna ex acie per septennium ita discre- pervenit ad palatium. Ubi suscepto en ambitiose ab
lio propriis tiouevirtutumvalhitus, factuiiiest, Dominoaniiuente, omnibus, quiesitum est quoinodo ei Celsitudo Regia
fiifffetmeritis. ut sui exulatus jam finem faceret, et clarior propriis satisfaceretquia tiinebant pro tanti viri injuria fiitu-
:
honaribus redderetur.Propriis ergo dico.quod merito rum discrimen incuiTere. Tuiic beatus senex videns
pudore
II JANUARII. 10!)
pmlorc aiiimi talia meditaiites, proniit ad medinm.et virgo cupidiiiis. si parum
immutari redierant
liceat : Pi:n S. l'»icii.
Ratiif.h.
verecundam Regis nientenihlandisdelinivit aiTatibus. et Satiirnia regna. quia progenies bonaj mentis jam
Persuasit autem, nileunule Imjusmodi facto in aiiimo quasi caelo refulserat alto.
De.^iiilifiil se
retinere, sed omnia se Dei judicio deputare debere. 53 Oranibiis igitur circuincirca eateniis satisfactio-
Abbalis iilliiiii
Iietlitiliir sito 49 Interea tum eodem cogente Princii)e compelli- nis studio illustratis, et suis cuin eo summo fruenti-
abilitttir.
nmiMiiriii tiiv recipere .suuin sanctse vita; cauiobiuin, fiagitanti- bus demuni his exuere curis. ut esset
otio, voluit se
Alibits.
liusflliissuisuteumsaltemciuocumquemodo recipere sibimet et Deo Sed nequaquam passi
totiis intentus.
meruissent. Ad quos cumadvenissetdiu desideratus, siint saiicti fratres. licet niultam eis excusationem
iit piis eorumcomiilectereturjam jamqueamplexibus, seneetutis suoe prffitenderet quoniam quanto setate ;
Febn liitiorft. vexabateurasalutisinimicafebris.itautgeminiaffectus maturior, tanto ad virtutiiiii culmina tendentibus sa-
singulorum animos sauciarent. Pugnabat siquidem lubrior videbatur; prffisertim cum vigore sancti Spiri-
in singnlis mroror compassionis, et Ipetitia? fervor: eo tiis, et viriditate adhuc noii exhaustse carnis satis vi-
quod viderent membra carissirai viri sffivissime geret, curans se laboribus et vigiliarum negotiis fati-
laniari,pro quo animo etiam vitas quara fortes
libeiiti gari.etiamplusquamjuvenumconstantiasequiposset.
Jejuniis et
dispendium siistinerent. Vincebat autem onines, nunc 54 Quis enim iinquam tam fervidus. qiiain idem
vigiliis sf lan -
jiiciinditatis magnitudo, nunc lacrymarum eflfnsio^et fuerat? Et qiiis alterius tam crudelis arbiter, quara
txrat.
extollebantsimiil niixtiin usquead cffilum tetitise lau- ille Fateor plane quod numquam, nisi
sui videbatur?
des, ut in eo Dominura illuc advenisse nuUiis anibige- erga se qiiod durior esset, necessitatem corrigendi
liabiiit. Unde cum a siiis fratribus et filiis quam saepe
ret, cui ita suscepto congratulantur omnes, idemque
benigne allocutus est universos. corriperetur piiblice, cur sibi tam infensus esset, qui
sic discretus omnibus habebatur; aiebat, ita dicens
CAPUT XIV. ut la;sos eoruin animos niitigaret Ego mei curam ;
Luriovici Pii poeniteiilia. Adelardi Imitiilitus cl
Indiebo, et prorsus vestro providebo faniulo, ne fame
abstintnlki. aut laboribus fatigatus pereat. Sed hoc peracto,
])aullulum delitescendo, non diu post resiimebat esu-
licvocfftiir tid
l5ed cum ibidem aliqiiantisper dulciter quievisset,
rieni et laboriira iiegotia, ita ut vixjuvenilia membra
caritatis otficio jucundatus, iterum ab Augusto glo-
pfllfttjtiiii. ferre possent, quibus se parsimoniis et vigiliarum
riosius accersitur, etreditad palatium. Ul)i cura in-
operibus affligebat. Attamen semper erat viroris
troisset, velutquidam ait, vii-tiitnmradiisillustratus,
gratia pleniis, semper discreta macie satis admodum
quia venit Titan, marcescunt sidera. Apparuit aiitem rubieundus : viiltu quoque decorus, et venustus
illicouudatainsipientiaquaetegebaturpalliocaliginis,
adspectu. Nequeenimfaeiem ejusacfrontemigiiavus
Senatum populi ad
et factus est stupor nimius, quis
riigabat furor sed totiim eura matura liilaritas deco-
;
tantam ineptiam dednxisset. Qui, comperto non pa- riira componebat etaptum. Canities vero sancta eum JEqtic taiiien
ruin eos invidia fuisse delusos, duxerunt in irritum candore niveo exornabat, et velut liliuni siiper roseos
vimdiis iuii-
citm pene quidquid per lioc tempus, iit eis visuni est, ar-
coma
tiet.
t:oiilra amictiis, liinc inde capitis, quasi elatie palma-
aliosfittc iit- duraentose tractaverant. Solvitur itaque saiva multo- riim, super cutem retinebat eratque, : siciit scriptum
.lotttes acla rum captivitas, eorum raaximequiexRegio pollebant est in Canticis, senex nostercandidus et riibiciindus,
resriniliilitnr.
seniine. Redditur ergo in uno libertas oinnibus, quo- electus ex inillibns : ita ut culparetur in eo natura
ciiraque in loeo tenerentur, iiisi quos vita prius mors
huinana, quodantequam.adultasit.vitiiscorrumpatur.
privarat. Tuni deinde quorumdam tonsura, propter
furoris saevitiara illata, transiit ad coronain, et dant CAPUT XV.
Deo sponte, qiiod dudum inviti quasi ad ignominiam MuUiplex ulj wit.iini cffrporisque bonis petita
susceperant. laus.
Ludovictts Iiii-
B1 Quid plura? Ipse gloriosus Imperator publicam
perator ;)m- ex nonnullis suis reatibus poeniteiitiam suscipiens, Jjit si velim laudare tantisper glebam corporis ejus Latulaliir
lilite paititeii. factus estomnium humilliinus, qui quasi Regali ela- multis confertam nitoribus. erit exiguum quod im- Adelariliis ab
lifiiii iifiit. altriliiilis per-
tione sibi pessiraus persuasor fuerat ; iit qiiorum peiido, quod virtutum splendore ornatus, velutlilium
sontr.
ociili offenderant in delicto, satisfactioiie Uegia sana- iiiter roseos colorcs Chrislu respersus emicuit. Nec
rentur, prgesertim quod ejus velle cunctos conside- dubiuni, quia oniiiis caro fomuin, et oinnis gloria ejus
rare, ejusque nolle conspicere, manifestum non am- flos foeni. Virtus aiiteiii Cliristi, qua? semper in eo
bigitur. Sed iiisi reversus esset veritatis assertor, viguit, perinaiiet iii aiternuin. Ceterum si nobilitatem
interea rainime patuisset, quo lethargico spiritu pre- et persoiiam ejus scribendo, quod Gra:ce ystpscy.Tr,-
raerentur. Unde etiam matiira senectus caecitatis pi(7f.io; dicitur, ad purura pingere A'oluero, ero inelo-
eoriim vulneri, salubri Cliristi antidoto mederi per- quens, super queni facumlia Uhetoricai artis, atque
suadendo curabat. omiiis eloquentia puto qiiod iiiiita sit ; silebit illa
.VWI7J.S c.c ejus 82 Ac deinde studuit, utjustitia; virtuset sapien- Demosthenis TuUiana cunquiescet.
oratio, et abyssus
reililii vifjor tia) suas reciperent sedes ut unusquisque sibi ser-
; Etsi vero secundura hujus artis peritiara omnibus
Itistilia'
varet coniraissum negotium, et sua cuique largiren- modis ejus persona consideraretur, ut possit laudi
furjura. Porro novitites vocum, et temerarias.juxta idonea iii negotio approbari, non iininerito his aiite-
I. Tini. (i. Apostolum, pra^surapliones velut pesteni in oraiiibus fertur, in quo inultuin quod superest feliciiis iiiveni-
V. 20, reprimebat. Omne igitur, quod in lege caritatisnon tur. Consideratur autein iiomine, natione, patria,
invenisset, iniinicunitestiraabat Deoet velut venenuni genere, dignitate, fortuna, corpore, inslitutione,
repudiabat. Cumque liis et hujiismodi pra;coniis, raoribiis, victii : quoinodo reni familiarem adraini-
velut aurum probatum per igneiii. clarius enituis- stret, qua consuetudine domestica sit, affectione,
set. factus est oninibus decuplo honoratior. ita iit ore arte, conditione, iteni altera conditione ; habitu,
omniuin egregie resonaret. Amplectebatiir autein vultii, incessu, oratione, affectu. Istis igitur modis
cuiicturuni raanibus, et quasi Pater ab oinnibus cole- consideratis persoiia censetur : utrum improbiis quis
batur. EratqucEcclesiarum magi.stris veluthumilitate ad negotium, an idoneus perhilieatur. Sed videre jam
filius. vero et prudentia quasi subvector
consilio juvat, an luculentus senex noster tot effloruerit prm-
Qui cura ita satageret indefessus. iit perfecti
iiiclvtus. coniis, quot sunt ad laudem sui deelamatoria; artis
omnes et Deo digni invenirentur; videtur denium insignia.
novus renasci Francorum ordo et aurora justitiie 50 Noraine ergo harum in catalogo virtutiini pri-
liclog. II.
quasi ab ortu surgere. Siluerat eiiim jain ex parte mura, an sit sapiens, qujEritur. Et quis sapientior,
stratum furoris a?quor. et ventosi ceciderant, ut Vir- quani qui universa cailestisniagistri pra;cepta niagis,
Kclog- 1 gilius ait, inurmuris aiira;. Uedierat nt, idein inqiiit, quain urtis eloquentia}, soUicitiis servans, studuit
23 iion
:
ino VITA S. ADELARDI ABB. CORBEIEN.
11011 ndiiiitfere causa Dei qua- proliiljeiitur, et servare dus ambulet, hic iiuptiali veste indutus, foras non
Pi,«S. P»sr.ii.
it.iiiiEii- cuiicta, ([uajjussa suiit?Porro cuni sapientia sit re- ejicitur : quam si ]iriniiis parens iioster in Paradiso
rum liumanarum cUvinarumque cognitio cum studio denique conservasset, nequaquam apertis oculis nu-
bene vivendi, non dubium dici po.sse sapientfim, qui dus inveniretiir. Unde, sicut scriptum est, dum idcm
et qua; Dei sunt Deo, et qua? lioininum sunt, pruden- descenderet, expoliaverunt eum latrones, et plagis
ter norit administrare et velit propter Deuni. Hoc impositis abierunt. Sed senex noster floridus, t:ili
coopertus habitu, jani credimus quod audit Anibu- A|JOC, 3. .1.
igitur negotium prudeiitis viri est : et ideo is, de quo :
Miaimc. qiia-rimus, non ambigitur. N.atione
sapiens fiiisse labit, inquit mecum in albis, (pioniam
illi Christus,
autem carnis (quod cunctis li(iuet) Francus erat : dignus est, et non delebo nomen ejus de lihro vitfe.
veruni et renatus in Cliristo, ubi et spiritu conver- Talique indutus habitu dum esset Pater eximius,
A liairiii. satus, cffilestis efficitur. Patria vero, quamvis Iiic exercebat se plurimum iit pro victus alimonia friie-
natus verissime videatur, Jerusalem illa ca;lestis retur Christo, queni inducrat.
fuisse, qua nusquam felicius babitatur, propriis per- 59 Porro restat, juxta praefatam disciplinam re- Ali ailinini-
/*«-
A geiicre. liibetur meretis. Genere quidem, nobilium nobilissi- quirerequomodo rem suam administrarit. Qtiid vero straiione
niilim.
mus Francoruni, ut paullo ante pronipsi, prosapia dicam, reni suani quomodo administraverit, qui nec
ortus : sed gratia demuni a Deo in filium est nobi- se sibi retinuit? Fecerat enim quod audierat a Do-
.4 iiiijmiaie. lius adoptafiis. Qui licetdignitate Regia niagnus vi- mino Si vis, inquit, perfectus esse, vade, vende
: Malth. 19.
(leretur, en in.ajor effectus est sublimitate perennis omnia quai Iiabcs, etda pauperibus et veni, sequere :
V. 21,
.1 litriiimi. vita-. Fortuna namque qua fuerit auctus, probatur nie. Hoc impleto ceterum res Ecclesiae suae quemad-
illo in loco, quo dictum est : modum administraverit, testes idonei sunt sancti
Paiipcr in aiignsto rcgiiat hibcndo Deum. fratres, quorum consilio nsus est et obsequio
per :
Siquidem quia coiitempsit inodica, ingressus Domini quos ita cuncta disposuit, ut et omnibus satis esset,
sui gaudia, sublimatur, et supra multa constitutus nec multum aliciii superflueret, neque in vacuum
erigitur. quid periret, sed omnia ad Dei landem humanius lar-
S7 Corpore vero, utruni validus an decorus fuerit, girentur fratribus saluljria prfEsentis
: vitffi tribuens,
/1 corimrc.
fides probat, et moruin eximietas. Unde nec imme- et nociva qujeque ac superflua resecans : hospitibus
Canlic S. rito illi aptatur iUud in Canticis Caput ejus, inquit, :
abundanter omnibus administrans, familiam quoque
aurum optimum, coniffi vero ejus sicut elatse palnia- satis illffisam a jugo servitutis conservaiis. Siquidem
rum quoniam quidquid ad decoreni ei collatum fue-
:
viduas hujusce fa?milia; destitutas, et crelibes viros
rat, sursum ad Deuni nitendo conscendere procurabat. per singulas villas constituens, eis stipendla jugifer
Oculi ejus velut coIiimbiB desuper rivos aquarum, ministrabat. Orphanorum quoque et debilium, nec
quje lacte sunt lotje quoniam totus adspectus ejus
:
non et hospituui in iisdem locis, oppoi-tunius veliit Xciiodoeiniiin
lllMitltit.
simplex fuisse et solum iii Deum intentus creditur, xeiiodochium coiistitiierat, ut res Ecclesise hujiis,
necfelle concupiscentiaruni immixtus, sed vera inno- suum omnes quasi patrimonium possiderent. Testem
centia mentis lotus. Porro genae illius sicut areola; Deuni habeo, quod idein ipse liiijus ministros ofiicii
aromatum, qiue consita; sunt a pigmentariis, videli- velut medicus s;epe instituebat, ut ipsi excogitarent
omni flore doctrinaj et vir-
cet a sanctis Dix-t(iribus, artificiose, quomodo rerum aliquid eis ad comedeii-
tutum exornata; oleribus. Manus illius tornatiles, dum pararent, et in hiijuscemocli cibis eorum sanifas
sanctitatis formani exprinientes, et motu sphffirico ne periret. PorroRegiet divitibus, nostrorum nulliis
celeriter ad onine bouum insistentes plense hyacin- : tani largus erat, idcirco in omnibus Deus larglfor
this, cieli specie iii ca^lis thesaurizando renitentes, omnlum glorificaretur ; Beatius, inquam, multofies
quje multis replebantur nmneribus. Venter ejusebur- jndicans dare, quain accipere, atque mediuin infer
neus, virtutuni distinctus ordlnibus. Guttur illius paupertafem, (luantiim ex se erat, etdivifias, propter
.suavissiinum, ob favuni eloqneiitia; : et totus deside- alios seinper incedere idque ut ii qui habent, tain-
:
rabilis probabilitate morum, atque caritate exiniia. (juam non luibentes esse instruerentur, jusfum etiam
Idcirco qucerimus te, Pater, dum pascis inter lilia, percensuerat, ut omnes hiijus Ecclesiie faniuli sic tam,
quierimns quein diligit aninia nostra. In lectulo enim quam Pafreni euiii sentirent, ut tiimidi (luoque do-
per noctes (luierimus te cuni lacrymis sonet vox : miniim eum esse non ambigerent. Insuper ita eoruin
tua, obsecro, in auribus nostris vox enim tua dul- : vlrtutlbus fautor et institutor existeret, ut vitiorum
tua decora. Neque enim possumus te
cis, et facies qnoque dominus, quamvis discretus et severissimiis
patrem non amare, quem pro nobis credimus adfu- fieret persecutor.
turum. 60 Jani porro qua domestica consuetudine fuerit, A iloniestica
Al/ imiiiii- 58 Jam si de institutione agitur, eruditus fuit idem novitmensura sancti oraculi, iii quo fult inannaab- consiictuUinc.
lione, alter Moyses (unni sapientia pncsentis vita>, quasi sconditum, et urna aurea, altare quuque Incensi au- Hebr. 9. 3.
Itog. 11, v, JO.
unus ex flliis Regis deinde perductus ad Sina, in
: reum, et virga Aaron quae fronduerat; habens IIliul
quo ipsius Doniini priesentia illu.stratur, et familiari- (Oraculum) xx cubitus in longltudine, et xx In lafi-
.1 iiiorilim. tate continua fruiturus ingreditur. Moribus vero qui- tudine,xx qiioque iii altitudine ut ex orani parte :
bus fuerit exornatus, testis est vita ejus, quK sum- gemino denario eonsummatiis, caritate Dei ac proxi-
mis redolet n;eritorum insigniis, et prsconiis quam ini, quadratura perpetiia fiilciretur : nec dubiuin,
/1 riclii. niaximis pnedicatur. Victus nahique, (luem Philoso- quin Dominus ei fuerit fundameiituin. Intra quam
plii definiuut consummati operis esse fruitionis exer- ineiisuram attitulatus, sola novit contemplatlo divi-
citiiim, ut perveniat ad quietem, Dominuserat, qiiem na, quid senex noster pro suo more domestico tra-
dilexerat, queui ainaverat, qnem jugiter desiderabat. cfaret.
Gradiis aiitem hariini virtutum sunt. eiim apud eos 61 Affectione vero ita illectus oinnium bonoriim At/ affcetioiic.
priniuni ponitur affectio mentis.Porro eadem affe- incitamentls, ut super fraterna viscera carltatls offi-
ctio,est animi aut curpnrisextempore aliquade causa cio ceu faculis ureretur. Deinceps Igitur arte (lua .\b nrtc.
commutatio. Deinde ex lioc qiKtd afficitur. vertit se fuerit eruditus patet, (|iiia foecundus inventus e.st
in studium, ut eflectum sui obtineat. Studiiim autem eruditionis consilio. Prudentlai nanique, ut dicitur,
est animse assidua et veliemens ad aliquam rein :ip- miUeoculisinspector, virfutum quoque disertis.simus
plicata magna cum voluntate occupatio. Postquam dlsputator, liberalium artium adeo usque sanctissi-
habitus induitur acquisitaj rei, cum ad idenum id nius instltutor, ut probares in eo illud beati Antonii
([uod perfectum e.st, obtinenius, de quo scriptumest: Quod sensus adinvenerit artem, et qui sensii sit iii-
Psal. i;ji. \i. Sacerdotes tui induantur justitia, et S.aicti fui exul- teger, euni artenon indigere. De conditionejamultra
tent. Felix (luippe indumentum virtutis est, quo quid loquar? Qui, ut prajfatus sum, Regali ex pro- .1 conititionc
quisquis induitur, et custodit vestimenta sua ne nu- genie clarus refulsit. Necnon et de altera conditione, diiiilici.
utriiin
.
II JAiNUARII. 107
iilriim propriiis, iit ipsi dicunt. adoptivusve, an ab- unquamconcedebatsibi dare qiiantum qiiilibetvoluis- I'r;n S. Pascii.
Beniardi set, sed quantiim ideni vel si niodicum censiiisset; RATurn.
dicatiis fiierit, (jiiid iiigerani, eiim et filiiis
Regis, et Dei esse adopti- agens semper iUud ApostoU qiiia beatius est Act, ttt-'s:>.
fuisse, fratrisMagni Pijiini ,
viis iinn almnitur? dare qiiam accipere. Accepta autem potestate a Rege,
Ci-2 Haliitii aiitem quo fuerit infulatiis, eonstat iitubivellet, illud aidificaret, elegit locumvalde araos-
paiillu aiite nie dixisse,'quod Christus ejus tunica ta- miin, et monachis nimis congruum ad liabitandum :
laris fuisse probatnr. Ceterum vestimentorum liabi- ubi et Rex postea plurima propter Dei omnipotentis
tus. *
vix sufficiens monasticus fiiisse ostenditur, pro amnrem contulit beneficia.
frigore potius meinbra miiniens, qnain lionoris ali- G6 Est autem locus, pergentibus ad ortum Solis CorbeiaiSaxo
quid gerens. Diceb.atuniiiippe a quibusdani jiro liido, de' Fonte Patris, situs supra lif tiis Uvisira?, in modiim "''" """
'"'
lorica '
frigoris : quoniara erat pelliceus et quasi A litterae, vallis plauitie collocatus : h.abet ad ortum ,
".
gons-
tbnrax circa viscera fomentum caloris. Vultu antem Bolis priefatum alveum, et montem porrectnm in facie ,,„„,/ p,„||
A vidlu.
siiavis idem, et statnra palma3 adsimilatuserat eo : juxta fluvium. Porrn a meridie mons aliiis egrediens [ilumiius)
qiiod pulcher adspectu et decorus esset, velut Pai\a- e fliivio, sinu tendit ad occasnm. A septemtrinne vero fontoin umai.
disi deliciis enutritus. Qiiani pulchri gressus ejns, et alter e regione ji;iri sifii pergit, quoiisque sibi invi-
quani speciosi pedes .ad evangelizandum! qiiippe qui- cem, viam per iiiedium danfes, copulentur itaque ;
expeditior damis, in calceamentis ornatior
liiis filia ita in medio fit vallis, figuram A hoc modo, qtiantum
Principis. recordor exprimens; nec immerito nam magister ve-
63 Porro ejus oratio quam facunda, qnam plena ritatis, divino niitu edoctus, talem elegit locum, qui
sensibns, qiiam suavis auditn manavit! Extant ejus et Chrisfi nutriret discipiilos, et suo eos describeret
EpistoliE, ad plurimos directai, et omnium voces, qui charactere, et signaret .situ.
nnmqiiani se uberius autexpressiiisloqiientem aiidisse 67 Nihil enim in omnibiis Geoinetria? figiiris, tri- Formo! iri-
testantiir. Voce qiiidem canorius cygno mulceliat angiilari consummatins ant perfectius invenitiir. Est fionii^iicrfc
ctio.
auditiim : sed ef nielle dulcius palato cordis melodia eniin Iiic numeriis totius '
latifudinis et siiperficiei
*Sir. haliilu-
sapiebat.Erat autemomnisnarratioejus aperta valde, in Arifhmefica solus principium; in Geomefria idem
dinis.
brevis ac lucida, (qiiod dictionis genus Oratores planior invenitur. Etquisqiiisdiligenter inspexit hanc
suinmisextolluntlaudibus) nilfieculentum.admiscens, figiiram, neque in his artibtis aliquid mirabiliiis repe-
neqiiedubiiini quid in scnsu reservans : ad vero jilano ritur, neque in nostra diseiplina quidquam inajus aut
in elausulis procedeiis gressu ; sensus ejus favifliiiis melius praedicatur, quam Trinitas Deus veriis. Igitur
pingnissimo claudebatiir Erat igitur sonus as- fine. siiie hoc numero formafum .aliquid, nihil perfectum
.sertionis expositio dictiimura; ita ut voce formaretur imiiiitur, videlicet sine principio ac fine, ethorura
propriiis verborum intellectus, et suis singute par- medin infer principium atque finem. Hsec vero figura
tium qualitates restitiierentur sensibus; h<abeiis oin- princeps est, ut dixi, latittidiiiis. eo qiiod ceterse
nia membra narrationis capitiilatim distincta, et ad omnes superficies in li.ac resnlv.antur. Ipsa vero, quo-
retinendnm facillima, ad persuadendiim vero vel dis- niain niillis est principiis obnoxia, neque ;\b alia lati-
suadendiim promptissima semper avidius ad inten- : tudine, nisi a se stimpsit inifitim, in sese ipsa resol-
dendiim promovens audientes. igne calidiiis ad desi- vitur. TJuse si ita sursum erecfa fuerit, ut o.stensum
derandiim, torporem discutiendo, incitans desidcntes. est, igne caritatis flannnare ibiilem habitanfes debere
Qim si facundia daretur mihi Iiiculent.ius exple- ,
monstr.afur. Qtiod aiitem ipsiits a latittidine fit ini- Psal. iis.
rem qiiod conatus sum : nunc autem exensatio pro tiiim, ostendit latiim Dei mandatura nimis, non nisi
ignorantia, venia pro voto debetur prajsertim cum ;
dil.at.ato corde jierfici posse. Quod vero nnines super- ' ' Sir. sciiipcr
stylus nullius ad )ioc negotiura melius expediret, ficies in se resolvit, liquido signafnr, qiind omnes ''"^>>
quani ejus, ciijus ut vita jirseeminet, ita et sermo an- reliqns! virfutes ejiis latitiidine consnminantur : et
tecellit. Sed quia id ingenii iiuda denegat, voluisse ipsa carifas non nisi Trinitatem colendo in unitate
tantiim, caritatis jura implesse probabitur. ut vera perfectio, in Iiis tribtis Unitas in-
per'ficitur,
Ab itffccltt.
64 Restat nune, afl^ectu qualis fuerit, intimare. dividiia teneafur. Ha-c ideo me dixisse sufficiat, ut
Sed qno artis ingenio pandam ejus afrectum aniini, monstrarem, qiiam prudens idein ac sajiiens fuerif,
qui iino semper mentis ardore afficiebatur in omni quanfoque caritafis ardore fervebat, qiii talem ac
vitaj negotio? Jiigiter enim cuiiiens dissolvi et esse fantnm diseipiilis liabitandi lociim pararat, irrigiiutn
cum Cliristo, se labnribus fatigabat permanere au- :
aquis, velitt si minor ^gypttis esset, et alter Para-
tem carne, propter nos necessarium, licet aliter
in disus Domini, venientibtis de Fonte Patris in ortum
fateretur, penitus sentiebat. Uiide toto annisu vitse Snlis. Vere, de Foiife Pafris, dixi, quia in Christo
.satageliat jirodesse omiiibus, mille, ut ita dicam, cari- ren,ati. credtintiir exinde non soliira ad ortiini Sohs,
tatmn semper negotiis occupatus prffisertim quod :
sed efiani ulfra Solem usqiie transcendere. Quem
esset consilium totius patria;, et pater omniiim iiidi- locitinbeatus Pafer Corbeiam alterius de nomine vo-
gentium ;
qui ore ac manibus, cum omni circiimstan- cifavif, iit signum esset in pnsternra, aquo prius illud
tia facultatum, pro libertate Christi erat omnium essef fundatum.
servus.
CAPUT XVII.
CAPUT XVI. Adekmhis siiis shidiiim paiipertalis inculcat.
Oirhciw Saxvnira' initia, siiiis, proiji-estnis. Jis sedulo jnvspicit.
CoTbeia Saxu- WMoniam cum esset semper acceiisus ardnre, per-
|liiis,niiPatercarissime,narraresufl5ciatprovidam Jiiniores ui-
nica inclim-
venit usque ad Saxonise fines ubi jam parvissiraa docfrinam tuain in oninibiis? Vere fateor, quod "'""'
llir.
eelhila a sancto viro, suo aequivoco, Adelhardonoinine, quofies tui recordor ad liqiiiditm, niiror satis quam
siimptu hujiis monasterii Eediflcari copperat, eo qiiod providus eras in nmnibus. Recordor enim doctriua-
idem beatus virquia siius fiierat mitritus etfamiliaris riini tuarnm, quibus ens alebas et instituebas teuellos
fllius,intercesserat loco ejus, diim ipse Hero insula de fide et caritate, inter qiias etiam sjieni mediam
haberetur mundi et Paradisi civis. Videns igitur
e.Kiil
collocabas, deque moribus et de omiii dnctrina vitffi.
pins Pater ac senex sanctissimus cceptum opus
quod Qualiter etiani oblatassibiresaquolibetsuspicerede-
pietatis esset officiuin, Regem adiit, et petivit ab eo, buissent, cum ipsis intersollicitudinis negotiaperage-
ut daretur ei loeus a'dificandi quia
: ille, in qiio situm bas; commendans illisper omnia, iit in niillo terreuo-
Lociim aplio- fuer.at, iion utilis aut ajitus esse probabatiir. Quod rura eupidi essent, neqite quidqitam vellent accipere,
rein impeli-al audiens Imperator AiigTistus g.avisusestvalde, volens
iinde alii gravarentur :
etsi beredes essenf reruin largi-
ei multa largiri, nisi rctineret euni ipse, qiii nulli toris, caute considerarenf iie fnrfe ipsi, qtiorum erat
hereditas
108 VITA S. ADELARDI ABB. CORBEIEN.
I'Kll S. PaSC;rr. lipreditas, postmorlum inopes fieiviit. HafC eratojus si saxei essemus, tua iios molliret pietatis oratio.
l(ATnr:ri.
.sollicita et pia considerafio in (imniliiis, (irrilni.scum- Omiiia enim nobis oinnibus factus eras, ut Christo
que prffierat locis ut neque inhonestum quiili|uam
:
nos lucrifaceres. Quod si ad speciale quorumdam fe
ai-ciperet, neque aliquis quasi causa misericordi® vertisses iiegotium, iiiii in momento dabas vitm eon-
AiUiortatvr postmodum pa;iiitudine premeretur. Dicebat eiiim, siliuni, interdum deliniebas osculis. Porro
aliiira
ad pau-
i'os
quod multi, non solum rectores Ecclesiai'um, .sed illius manum stringens, altcriils animura miro
pfrlatm. demul-
etiam ipsi ibiilem Deo degentes, qui sa^culo renun- cebas aflTectu, atque ita omnibus unus eras, et totus
tiasse viilentur, ob id decepti essent, quod rebiis ni- singiilis.
miis abundarent in tantum, ut sa^cnlo servire ilenuo 72 Frafrum vero noniina, licet scripta intra viscera stionuii no-
cogerentur, qui mortui esse mundo debueraiit." Quiil, sancta' sollicitudinis seniper teneres, de manu
tamen mitmde.icn-
prodesse poterit rebus propriis futuros expo-
iiiquit, certuseorura numerus diligeiiter scriptus pene num- ""
"'" sciiiprr
lita '
liariheredes, et rursus eos mancipari negotiis sajcu- quam aberat idque ideo, ut omnes sedulo iiispice-
:
]irtics sc liiittc-
laribus? Constat igitur nos iii pra-senti tempore ideo res, et mores singulorum apiid te sollicitus pertra- iial.
Reipublicae deservire, quia ipsa nostris attenuata cu- ctares. Jam enim de singulis tecum in jurlicio
piditatibus. ex se subsistere non posse manifeste discepfabas, ne damnura posfmodum de creditis
ovi-
causatur. Et idcirco nos infelices, qui liberi esse in bus sustineres. Bene igitur noveras, quid cuique
Christo debuimus, facti sumus turpissima; servitutis, expediret et ideo omnibiis exhibebas, quod saluti
:
sin-
etiam inviti, servi. Occasione itaque accepta, quasi gulorum congrueret. Eratergodiscretio tua iu nullo,
in Dei causa mundi railitiam bajulamus, cum Aposto- quantum dici fas est, exorbitans a proposito, facili-
lus dicat : Nemo militans Deo implicat se negotiis tate complendi qme singulis expedirent; generaliter
sa>ciilaribus. Neque enim a nobis exigitur, quod ne- vero procurando cunctis congrua. Nullum ferme per
siti,,iihs tpiot
cessaria tanfum retinemus; sed quia superHua, utab hebdoinadara familiarifatis afiecfu non allociitura re- iiclHimiaith
ipsis dicitur, possidemus
et unde miseri lati in pos- linquens
:
iiullum quem in die generaliter, nisi ex
: alloiiiicliatitr.
.sessioneessecupimus, indeangustamurinonini opere aliqiui impnssibilitatis causa, non in.strueres
omni- :
bono. Quapropter filioli estote contenti paupertafe
, bus pra'bens s.alubria, nulli prorsus denegans,
ut
Christi, siiie ipia iiemo est dives. Noveritis enim, credimus, necessaria. Idcirco filia» Hierusalem,
quod beati sunt pauperes spiritu, quibus regnuni c^- prout compellor dicere, fiete hunc seneni nostrumi
lorum reproraittitur. Et ideo fratres mei, nolite, quasi et lameiitum suraite. Flete virum, qui vestiebat nos
pro pietatis opere, sectando avaritiara, possessionein caritatis coccino, desuper totuni deliciis intextum,
ajternam perdere. Estote igitur, quod vos fiterna qui praibebat cultui oriiamenta virtutum.
Induite
Christi locatio esse voluit ut paupertate Christi
:
par- cilicium, et amare plangite : quia qui cnnsnlah.atur
ticipando, divites esse cuni eo sine fine mereaniini. nos, et fovebat quasi nutrix iii greniio, subliitus est
Ouiittflial Atie- 69 His hujusmodi cum eos quotidie corrohora-
et et recessit. Unde ploraiis jilorabit aiiima niea, et
iardtis profe- ret acconfirmaret, construebaturibidem, Deo
agente, erunt lacryma; in maxillis meis, quamdiu non intuenr
rfii xaoriiiii.
iion solum nionasterii, sed etiam ca;lestis quem deligit aiiima mea. Putasne veniat iiiihi, Pafer,
patria; fun-
damentum. Quid putas, quanto tunc gaudio afficie- tcinpus, quando vel si quoqiio niodo liceat faciem
batur ejus aniinus, quanf.aque tefitia, cum Dei omni- speciemque viiltus tiii couspicere?
potentis amur ita fiagraret in eis,
ut etiam omnis
illa regio Deuni per ipsos benediceret? Fatenr ifaque CAPUT XVIII.
quod ad nos noiinumquam redieiis, pra; amore pio
et spirit.iligaudio vix se poterat continere, hinc inde Ad rnortem ut scse prwpararit.
exultaiis atque gaudens, quod Christus per eum glo-
rificaretur iii multis; nos quidem rigans Oedquid inferim j.im deincepsagimiis, aiiiina? Eccp
ac jiascens
iiunc usquequasi infer roseos versafi sumus
ca;lesti paliulo, illos plantans in camiii.s,
Christo ac propa-
et conspeximus amoenavirtutuni, de fonf e sancti
gans, agebat ut fructiim plurimum Deo ferrenf. Si.i-
Ita-
ritus uberius irrorata. Nuiic vero instat,
que sic in omnibns se exhibeiis, Christi vices ut mortis
agere ejus finem pandamiis, quem habuisse
credebatur etiam et forma humilitatis omiiibus
:
talem, glorifi-
anteibat.
candum est; amisisse, flcndiini; pervenisse vero .nl
Beatorum gaudia, congratulandura. Sed quaiito imbis
70 Qiiiit;ijugiterunojubilationisafBciebaturspi-
ritu. .appetebat
jucundius est, in eo quod aniatnr versari
tanto "ra-
ingressioniscampura : qua; ingressio,
;
vius est, ejus .absentiam, quam semper
secundum B. Augusfinum lib. de anima; quartitate! pr:psentpm
una de septem, et sexta perlectionis est virtus. cernimus, tolerare, Umle ceu rpspersum uebula
Quin- moestum est omne qiiorl inspicimus caligant oculi
tussiquidemearum gradus,estTranqnillitas sextus, :
i,'™"!^™- :
Ingressio septinius, Contemplatio. Quae ita
operimur singiiltibus, tremunt digiti, rotatiir lirriiimrcti-
nostri,
.Ul tkiiiincm- :
decen- caput, funduntur lacrjma;
/irr atihflat. tissirae possunt edici : In seipsa, : etinsuperest pio arai.ris '/'"'
dura aniraa qua;-
libet secum ingreditur eff^ectii iiiia'dam flendi voluntas. Unde et quaiito ha.i^
et versatur : Ad Deura, dum prolixius ad cnnsolandiim cudimus, tantn
quotidie ardenterdesiderando, ad euni ardenfiiis
ingreditur, ita
dicens Sitivit aiiima mea ad Deum
amore aflicimur, aniando quoque dolore premimur.
:
fontem vivum
quando veniam Idcirco, mi Patercarissinip, ocyus transibo oliifus fiii
apparebo ante faciem Dei ? Apud
et
Deum, paginas, iii quo iliiifius
immoranti vphemens languor
ciinr jam claro lumine imlesinenter contem-
plaiidn ei inhau-et, in quera desiderant
iiigriiit. Hinc quiilem interim adstillat lugpiidi fiicnl-
etiam Aiigeli
tas, sed paullo post consolabimur de pprvenfu, quo
pro.spicere. Quo nunc senex noster se pervenisse
te- tu nuiic I.Ttaris in gaudio.
hTtaturmeruisse, gratiasagit,
t.atur, Undp qua-suinus, prius-
atquecompre- qiiain incipiaf
hendisse sumino alacritatis animo calamus pulsare tiii exitus boram, re-
amplectitur.
vertere Siinamitis, revertere, inquam,
i lli'S. -2 IS,
71 Undequiilaliuddicmu,quamilludElisaM,Pater iiaiilluluni, ut
infueamur te. Recipiet eniin inde spiritum
mi, Pater mi, curriis Israel, et aiirig:i liugme
virtutura» Ecce cal.amus, etlevins tr.ansibiinusamaroslegendicursus.
nos quam subito desolatos relimpiis et
ideo qua'ri- :
Kevertere, reverfere iiii carissime. Et quid
mus te lacrymosavoce, et scrutamur mellifluo., viilebimus
morps in te, nisi ut
castrorum acies quoinodo sis ordinafiis?
fui.s maiie in prjecordiis nostris
nec usqiiara :
pupilla
ncrrli irnstri silet,
Ad nos saltein semel, quifisumus, convcrfcre, ut
neqiie consnhtur, nisi riim
sibi te omnes, qualemte prius habuimus, quantusveet
Eju.terijasitos prn nnbis nielius ade.ste promiftit. inodo
Recnrdamur enim sis, videamus. Ecce ascendisfi,
mritas. riuibus nos lactabas uberibus, vel novimus, per descr-
qiuinto in te Dei
friiebaniur r.raculo, quantisqne
tum aurora consurgens, pulcher ut liina, ele-
qiiasi
ferebainiir abarum
remigiis, et mifriebamur caritatis
ctiisut sol, terribilis in Deo, velut casfrorum
visceribus pxcr-
: ita iit citus ordinafus.
7.1. Qui.l
II JANUARH. 109
tiMTiliiliiis liumaiii: adspectibus et videte, si est dolor sicut ilulor ii' trum ominura Per .S. Pascii
Mcitliiri ml 74 Qiii'l igitiii-
tt\tRKK.
viiltus eraiit adsiiectiis in Videte igitur qiiaiii subito vindemiavit nos Dominus
.iiios ornlnu videri potest, qiiam tiii
et siiinus sqimllidi, venustate siihlata. Aiirigo
hora, ciim nobis iniliiigeiitiam ilares? Prieceperas fiioti
enim, petentibus nobis, Pater, ut oranes liumi sede- possedit nos, quia ilecus roseum versiiin est in favil-
remus quatenus tu os nostrum ex integro, et nos
:
lam.
tuum erectis oculis potuissemus conspicere. Qiio, fa- CAPUT XIX.
te-or, nilmeordinabiliiisamagistroaudisseindultum, UlliiiM ejus aigriludo :
pia mnrs.
nilque flanmiatius aiit liorribilius aliquiil ine vidisse,
quam in tuis iiciilis. Pressius itaque enucleans sen- X araverat ergo se Simeoii senex ad natalem Sal-
sum, i(a aflatini cunotis es lociitiis Ecce, inquis, de
: vatoris accensis lampadibus occurrere, et Regem
creditis ego ovibus rationera reilditurus venio : vos Reguin Dorainum Jesum procedentemde thalanio siio l"'!'" eorri]H.
aiiteni, o milii commissus grex, de ubeilientia et ino- uliiis suis lajtus suscipere : sed tetigit eum triiluo '"'•
bedientia vestra sententiam excepturi, attendite, ante natalein. Domini validissima febris, dum juxta
quod idem, qui nunc adsisto, in tremendo judicio consuetudineni noctis medio in basilica fleret. Qui
vobis coram adero, et qiiid de talentorum pecunia ita perdurans ad vigilias una cum fratribus, hostiam
.sira lucratus, vel quomodo illain expenderim, pre- jubilationis inpectoreDoniino coiisecrabat:etquaiitn.
1'i-lit al> if.v l't'-
iiinm. sentabo. Attamen interim, si qiiid est, in qiio excessi ut innlti testes sunt, altius voce canebant chori, eo
in vobis sciens aut ncsciens, volens nolensve, indiil- aiiiplius ideniflebat in jubilo. Sicque se pertrahensad
gete, prout ego, juxta quod oportet, si quid est quod matutinorum usque laudes, nec niiiius amore Christi
meiim sit indulgere, vice Christi relaxo. febricitans elanguebat, sicut scriptum est in Canticis;
I'iirul iC ail 7b His igitur tum ita pramissis, pleiius fervore Fulcite me floribus, stipate nie raalis, quia amore
morlem. futurus arbiter in suo langneo. Et dumquotidie m.agis m.agisque multis pre-
spiritus recessit, quasi jam :
ut instrueret se, quasi contra .spiritalia nequitis tunc ineretur dnloribus, spirituni nnn relaxiibat, seniper
in Cffilestibus pugnaturiis, ratiunem villicationis Deo intentus. Dispouebat igitur ita oniiiia providus, .V.ijer quQliftie
semper quasi in mortis arti- ac nihil inali ferret in corpore: instituens et orili- atulilSairttm
suse redditurum : licet si
rt eotntmtiii-
culo pertractasset, tunc tamen velut contra legiones nans ita singulas officinas, ut iiil finis ejus imperfe-
ttil.
iturus, diligentius mentis acieni disponebat, si forte ctum inveniret, priccipue ut et sanctus dies dignis
liidibriahujus vitse sine impedimento possetetTugere. celebraretur honuribus. Quo peracto, vehementius
Sed quia occursor decuplum ejiis vigenti millibus coepit urgeri febribus tamen ad oratorium
; quotidie
siiperare legitur, semjier quae pacis sunt, Doniinura R. Martini veniens, qnein cnpiusn amore iii vita sem-
precabatur Doniine, inqiiit, pone me juxta te, atque
:
per dilexerat, ibideraqiie Missas audiens, comrannio-
ita ciijusvis nianus pugnet contra nie : alioquin tnr- nem sanctam percepit, donec ultimus dies vita; a
mas non eifugiam iniquorum, quia tu snlus inventus noctis liujus euiu eiluxit caligine.
es inter raortuos liber. Venit enim ad te exactor, et 79 Interira vero audiens beatus vir Hildem.annu^ .V.tjro fttlest
iu te non invenit quidquam qiioil suura esset. Idcirco Episcopus, quem ipse monacliuni mitrierat, et per lliltleiitttiiitits
concessum Regis taiitu Bellovaci sublimarat lionore, Etiisc. Bello^
fac me firraius in te inha;rere, ut et ipse per te tuo
in corpore raali totius inveniar liber. sanctum aegrntare Patrera, advenit illico, et excuba-
E.vacle opera 76 Qui totura se ita discutiens, adhuc invenit in bat jugiter ante eiun, donee vivendi fineni fecit, et
Mirt ttjmtlit. se qualiacumque, quasi nonduni exliau.sta, etprrece- euin propriismanibus unacum cunctisfratribus sepe-
pit ea coram quibusd:im fratribus exponere, (qiioriim livit. Qui diini advenisset, gavisus est sanctns Pater
uuiis, etsi indignus, ego eram) interrogans, si de his alacritate maxima et totatus, iit vix se ferret pra;
se in judiciura nierito venturum fore pertimesceret. nimio exultationis gaudio. Agebat nainque Deo im-
Quibus auditis. juxta divinam scripturam percensui- mensas gratias, quoil de hujus eum consolaretiir ad-
mus, nnn ad eum pertinere, quje ipse quasi sua longe ventu, et dicebat; Deus omniuin institutor etrector,
diuque plangebat. Qiiiil putas qiiam subtiliter secum gratias tibi ago. quia non sum fraiidatus a desiderio
reliqua disputabat? qiiam sibi severus erat, qui prn iiieo.
alienis etiara, iit pro suis, se puniebat? Interea singu- 80 Intorea cuni ccepisset iilem sanctiis Episcopus
los de singiilis nionens et instruens, aieb:it, ut post a nobis percontari, iitruni benedictionis oleo, siciit Jtiroli. j. . n.
obitum suum in electionis pace, caste ac recte secun- a B. Apostolo sancituin est, deberet perungi; inter-
duni Deiiin interseconveiiirent. Exposuit etiara fidein rog.aviinus eiim, iitrunine vellet, qiieni
proculdubio
suain cnram quibusdam ex nobis, pene et oinnera do- scieramus peccatorum oiierilms non detineri. Qiiod .•1(1 «1 ititiiigt.
ctrinain quain docuerat, ut ex hoc eani flrmius coni- illeaudiens, erectis oculis in ca^liim, coininus obse- Ittr.
inendaret pectoribus iiostris. Hinc est quod tali crabat ut fieret. Quid piitas tiim sanctus agebat ani-
absentes mcerore suffuiidimur ; inde vero g.audentes niHs? qumitis tiinc replebatur lacrymis? Erant igitur
suiniis, quia de Patre talia recolnntur. Hinc ad hoc oculi ad Deum ilefixi, maaus vero ad ccelos extensa',
afliciniur, ad aliuil hinc protrahimur. Phingimus in invifan.sque sanctum Spirituni,dicebat: Nunc dimit-
eo siquidera matiiritatem moruni, fidei firmitatem, tis servum tuum, Domine. secuniUim verbum tuuni
soIidit:iteni spei, caritatis
fundaraenta, ex integro al- in pace.qiiia percepi nmnia tiii niysterii sacramenta:
tissimam Christi hiimilitatein, etditissimani in omni- et iiuiic qiiid super est, nisi ut ad te veniam? Veruin-
bus largitatem: iiec ut Salvator, inquain, niiseram taineii iion sicut ego volo, sed sicut tu vis tantum ;
Hierusalem ego lugeo; sed ploro in unius niorte pari- fiat voluntas tua. .\lioquiii sitiverat jani idem diu
ter omnes virtutes occiibuisse ; non qnod nubis ilcsit vpiiire ad foutem. Unile et quasi jocnsa voce, plenus
ille, qui abiit;sed quud talem viilere desivimus,quein gravitate fidei, freqnenter ilicebat : Hinc ibo, et ail Anhelal ad
sine lacrymis vix aut numquam recordari valeinus. Dciim meum veniam : Iwtus, inquam, veniam, Ijetus mortem.
77 Quis enim siccis oculis ejus recordabituc, in raoriar,l8etusqiie transibo ingentes liujus vitsefoveas:
quo pene omne honestatis decus sublatiiin est ? Aiit qiioniam ad gaiidia perventurus suiu sempiterna,
quis non doleatpriesidiura totius Europicsubito depe- Innge mihi ante prnmissa.
riisse ! Vel quis siue inentis scrujmlo poterit epistola- 81 His ethiijusmodi dictissediilo se armabatChri-
liiiijiuiriiiit,
ruiii ejus iiitoreni eloqiieiitiae recitare? Qiiem si vulgo sti miles, donec ingressiis est locuin t.aberiiaculi ad-
el liiifiueiiy
aiiilisses, iliilcifluus emanabat. Si vero.ideni barbara, iiiirabilis, in voce cunfessionis et laiidis; ubi et iiiveii-
quani Teiitisiam dicunt, lingua loqneretnr, priemi- tus est exercitus multitudinisfe.sta celcbrantis. Ibique
nebat caritatis eloqiiio. Quod si Latine, jain ultorius jani seiiex iioster tripudians creditur prieeinere : Nnx
prae aviditate dulcoris, non erat spiritus. Idcircoinihi pra-cessit, tlies autcm apprnpiiiquavit. Qiii cuiu qun-
carissimi o vos oinnes, qui nostis quid boiii liabcat tiilianis diebus adhuc in carue febricitaiis, iinmensis
tanti viri prwsentia, ct transitis per viani, attendite se Deu taliter cummeiidaret laudibus, contigit subito,
dum
HO VITA S ADELARDI ABB. CORBEIEN.
i'Kii S. Pascii. duiii Knlusapud .'*g ageret. ad eum ingre.^^sum fuisse nostrura, sperantes in misericordiis Doniini, si forte
ItATnEII. sancfuin Episcopum; ad queiii continuo exclaman.s, sit spes ut pervenire possimus, quo jam pius patro-
Chmtusiciap- ait Curre velociter, o Episcope, pra^cipio tibi, et
; nus noster pervenisse creditiir. Quod donec fiat, donec
parcl. osculare pedes Domini niei Jesii Christi, quoniam optata dies veniat, hsereat lingua mea faucihus meis,
ecce adest. At ille audiens, valde contremuit; quia si tui non meminero, Pater Adelharde, si non te propo-
quo iret, vel quid ageret, penitus ignorabat. Ille suero iii principio recordationura ineariim. Alioquin
vero hoc dicto, recepit se sub silentio, et quievit. ohliviscatur nie ilextera mea, nisi nomen tuum laii-
Tum deincepsperaoto dieoctavo natalis Cliristi ala- desqiie pandain. Credo mi carorura carissime, quod
crius coepit iusistere, ut jam hinc ei celebratis diebus prius maternus ainor perire possit, quam nos te non
quo morlo ip.^ie tandem perveniretad
liceret abire, si diligere. Quia etsi illa suorura ohliviscitur, nos tiii
festum quod nox non intercipit, neque mnrbo cor- numquam ohliti erimus sed dum sa3ciila manenf, : et
Prwdicil nwr- rnmpi potest. Et peracto igitur jam noctis media; nox cum die partitur vices, fama praidicahitur de te
tmsiinni. spatio, ita adorsus est, et fratribus dicebat fihi, : semper sanctissiinae vittB. nosque tua numquani im-
semper mihi in Domino multum carissimi, scitote munes erimus a laude. Tu autem, qiia;siimus, tralie
quoniam hodie liinc ibo, dutmn est enim iniliijam nos liinc post te, curramus in odorem iinguentorum
hinc exire, ac videre. (quod utinam fiat) et apparere tuorum quia meliora sunt uhera tua vino, fragran-
:
conspectui Redemptoris mei. Finitus est ergo jam tiaunguentis optimis. Recti eniin te diligunt: et ideo
cui-sus certaminis mei, et restatpenitus, quidacceptu- quaerimus, quousque perveniamus, uhi pascis, ulii
russini pro vocationis pra?mio, ut ignorem. Credinms cuhas scimus nomque, quod iii meridie.
;
nos tamen Pater qiiod nec oculus vidit, nec aui'is au- 84 Neque igitur, juxta quod fahute ferunt Threi- Oriiiw,i„tJuh
divit, nec in cor hominis a.^icemUt, {alioquin vacuus ciuni fecisse vatem, geraimus apud inferos conjugis
est labor fidei) pra:sertim qiii dicere cum Apostolo morteni sed super astra tollimus patris nonien, quo
;
\ eraciter potuisses : Cursuni consummavi, fidem ser- te solemniter conscendisse fatemur. Ergo etsi felix
vavi : de reliquo quid aliud, qnam reposita est mihi fuit ille. qui ficte potuit lucidum honi fontem visere;
corona justitia?. (puun reddet mihi justus judex in et felix qui potuit vincula gravis terrae solvere; feli-
illa die? ciores sumus nos, qui possumus post te Patrem talia
82 Tum mane jam ex
facto, accersitis nomuillis et tam sancta vota dirigere. Fingitur eiiim ille pra;-
nobis. cippit idem B. Pater urgere, quatenus matu- fatus vates flehilibus modis fleiido post conjugein sil-
tinas ocjiis pra;\enirent. Quibus dictis. in laude Chri- vas currere fecisse, amnes stare immobiles junxit- ;
stlcaelestis ejus lingua obmutnit. Tunc vero simul queintrepidumlatus cerva saivisleonibus; nectimuit
cnnvenientibus omnibus sauctls fratribus, commu- lepus jam cantu placidum canem. Cujus cum fervor
uionem sanctam percepit ferme hora diei prima, si~ intiina pectoris flagrantia ureret. nec sic mulcerent
cuti raos est, et coeperunt eum hymnidicis laudibus animum cuncta quie subegerat ; it mites ad superos,
Hnwn coni- Domino commendare, atque ita perdm^antes in ejus qu^erens coujugera; nec reperta, infernas adiit domos:
niitnicat.
exequiis, usque in horam diei nonam. Tura idem illic sonantibus chordis hlanda carmina temperans,
Fclicissimcdc *Sur.Sti: iim-
quando et Cbristus in cruce. emisit spiritum, ut quid([iiid de pra?cipuis * Musarum fontihus hauserat.
redil. sicoruiii.
liaretur indicium, quod cujus crucem in vitatulerat, Ad cujiis umbrarum dea miserans Tandera,
voces ;
quemqne secutus fuei'at, ejus et in mortis articnlo inquit, vinciinur arhiter et ideo donamus conjugein :
sequeretur vestigia, donec perveniret ad eum quem viro, emptain carmine. Quid putas tum ille.jiixta
qucesi erat, quem optarat, quem et diu de toto corde poeticam narrationem, luctiis dah,it? quantos-que
desiderarat. Quis, putas.tunc ea horaluctus omniuni threnos geniinaiis anior moverat? quantisve precibiis
erat, et quani prsecipua fuerint lamenta monaclut- veniain iinplorarat? Cujus nova cariiiina stupuerat
Omiiesliigc/t!. rum? AttoIIebatur autem sursum vnx una canentium infernus, ultrices scelerura dese jaiu moastae raade-
in excelso, et fletus omnium deorsuni singulorum bant lacrymis.
scindebat pectora quoniam, sicut alibi dictum est, et
: 85 Sed nos, Pater carissime, talia non ideo infe-
pium erat tanto viro congaudere, et pium erat ejus rimus, quod ignoreraus nerainera ab inferis sine Cliri-
abscessu flere. Quis enira nnn fleret, etiamsi de silice sto regressum fuisse sed quid honi liaheat amor,
;
natus esset ea hora, cum inclytus Dei pastor hinc volumusaperire. Araor enim maxima lex sihi est et :
abtens, caelos peteret? Ipse enim erat, bone Jesu, ideo iraitando quEeriraus te quasi per legem, quia
quem in toto ex omnibus solum Abbatem reperi ipse : omnis ' vita tua, lex vitse fuit ut merearaur perve- :
ox universis, quem alterius plus quam sua quaeren- nire ad te, imo ad te, quia ad Christum, quo te per-
teminveni. Qui, sicut mater araat unicum, itaquos- venisse credimus et optamus. Et precamiir, ut Deus
qiietenerrime diligebat, atque ut solidiora caperent nostris fletibus niotus exaudiat, et doneris feliciter
..„_ q^. invitabat. nobis, iino nos tibi. quia te Paradiso dafiiin petimus.
Credimus naraque, qiiod ibideni coronaris jam de ca-
CAPUT XX. pite Amana, de vertice Sanir, de ciihilibus leonuni,
RalberHluctas. S. Adelardi sepuUuru de montibus pardoriira. Ista qiiippe oinnia triiim-
phando idcirco factus es suavis inter delicias
Lmjcl Anrlor
S. Aiiclnntuin
Q uapi-opter, quaeso, attenditp viri, et videte uni-
populi matreni Corheiam flentera, (quod est al-
,ersi
vicisti :
Paradisi et decorus, nec est in te macula. Dextera
igitur Christi auiplecteris, et ItEvam siih capite pacis
sibi crcptitni. ^eariuni monachorum) flentem, inquam, ac dicentem: somiio dormiens preinis ; et ideo factus es coram eo
Aljlatus est magniflcus meus mihi, et nullus est qui quasi paceni reperiens. Lectus ergo tuus, quia in
consoletur nie ex oninibus caris quoniam coraplevit :
pace Christi versaris, floridus juxta meriti qualita-
Dominus furorein suuni in me, et fecit quse cogitavit. tem : tigiia domus tiia! cedrina : laqiiearia vero cy-
Complevit ergo, quae pra!ceperat a diebus antiquis : pressina. Et nos quidem, Pater amicissime nobis,
Terra es, et in terram ibis. Idcirco ahiit carissimus juxtaquodintelligimus, gaudemus etgratulaiuurtibi,
luihi, et recessit. Reversa estergo virgo Israel ad civi-
quia eversa domo, inventu est in te dracliina, qua;
tates suas, et deinceps amhulat gloriose siiper aquas perierat : perierat enira noctis caligine circumfusa,
redemptionis a;terua3. Ipse namque est, qui erat raihi sed;iccensis lainpadihus, tibi f^iciiis denuo invenitiir.
votorum carissiraus : ipse convertens animaiu raeam,
Uiide interim quaiub^ aliud non valeinus, jiira sepiil llotuircs inii-
et custos vitas mese ipse qui cimsurgens pro nohis stid fuiirri
:
cliri tui flentcs circiiinsedemus, et supemdspergimus
in principio vigiliaruin, effuiidehat velut S. AMiinli
aquam cor orationum flores. Legimus superillud nomen bonum CXlliliili.
siium ante conspectum Domiiii. Nunc vei'o posuit
quod nielius acquisisti, quani divitias niulfas. Nam
nos Dominus ad modicum desolatos, propter eum
nostriim :ilii pallentes violas tihi et candenfia lilia
moerore confectos. Ideo ergo ponimus in pulvere os
carpuiit; alii narcissum et floreutes rosas; alii serjiil-
lum
.
II JANUARII. 111
lum beneolenfem spargnntiisti tolocnsiaet mollibus sancti Spiritus, et Invitatorium ad divini operis offi- PF.iiS.GEnAiiu.
illuti vaceiniis jiingiint quidam et suave.s intermis-
; ciiira, ibidem dedic;itum. Unde etoctoni versus, qiiod
cent oiiores: nonnulli vero falsis lacrymai'uin i'igant pnst octavas Domiiii obierit, titnlantur ; quaiitenus
fontibus, et ego litterarum superintexo pallas : qua- monstretur eum opece consumniato, quo dudum
tenus agvi teniporibnsfutnris, sanctum servetnomen. omnes invitaverat, ad ocfavani Dnniini, nullo litte-
Nequeenim fucat«artis eloqnentiatexo; sed sindone raruni imminuto numero feliciter pervenisse. »ot. 30 ci 37.
munda, puritatis opere, illud involvo. Alioquin si
quis plenius hunc viruni nosse desiderat, quain for- ALIA VITA S. ADELARDI
titer fide munduni vicerit, legatillud, ubi inscribitur
ei nomen novum et nomeii civitatis novaj Hierusa- AUCTORE
lem. Et cum intellexerit, quihus civitas fulgeat orna- S. GERARDO ABB.VTE SILV^ - MAJORIS.
mentis, hoc totuni illi conferat
dammodo ipse civitas, et possessor hujusce civitatis
; eo quod ibidem quo- PROLOGUS.
a Deo creditur esse factus. ITXagnus Doininus et laudabilis nimis, gloriosus
86 Unde gaude etlaitare virgo fidei, felixCorbeia, et magnificus in Sanctis suis. Ipse est enim co-
ex antiquo vocata ; quia meruisti talem in Christo rona Sanctorum, ipse spes, exultatio et gaudium.
frui et possidere patronum. Quoeso te, mater religio- Ejus singularis visio, eorum est universalis dele- Kcc.lcsia San-
nis inclyta, amplectere buuc viruni, queni tu tyro- ctatio. Horum autem exultatione fundatur uni- ctoritin prole
nem caelestibus sohrie ac discrete instituisti morihus; versa terra, mons Sion, Aquilonis latera, civitas
faicuitda.
et imitare illum, qni to postea multis ampliavit hono- Regis magni, universitatis Ecclesia. Quai numeroso
ribus. Quare igitur moerore consumeris virgo et filia compta germine nuptiaruin, et per eas diverso foe-
Ihncsub Wula
Dei summi, quasi non sittibi consiliarius? Ecce fra- cunda ordine filiorum, civibus electis ornat Jerusa-
S. Atktardi
trem reliquit tibi heredem, qui multis adhuc pi'0 te lem, urhem illam scilicet CiBlorura, ad cujus ha?c
iriurc el suc-
rcawre scri- sudabit laboribus. Absterge, quseso, lacrynias ; quo- terrestris Ecclesia prEefigiiratur imaginem. In hac
niam obviam de medio tui etiam hunc seiiem,
niittes spes civitatis illius habetur, in illa res desiderata
eiim nniversas terrarum partes miserint eximios tenetur. Haec beatos facit, illa electos reficit. Nec est
quosque'viros. Porro viciiia monasteria cum dede- ista expers civiura illorum : Deus enim cognoscitur
* MS. Corb. rint, videlicet Vedastum ' Atrebates, et Centulum iii domibus eorura. Uhi videlicet Imperatores ciirvan-
Alriipis.
Sanctissinium Richarium, et alia circumqnaqueviros tur ante tumulos piscatorum; piscatores honorantiir
religione nohiles; dahis forsitan et tu noii impari voto successione Pontificum; Pontifices religione Abhatum
virum Deo dignissimum. Neque iufecunda timc eris, Et ideo summo nos delectet succnmbere bono, tanto
cura inter relitiuos istum eti;ini Domino de terra; pul- voluptas sit subesse Domino; qui non niodo fautor est Saiictiincielis
vere generabis imo Iffitabunda et gaudens veniendo jiro nobis in-
; cremento proficientium, sed et reniediabiliter provi-
icrcetlunt.
venies, saltem paucos ferens manipulos. Idcirco det casibus riientium, diim et Angelica prasstat nobis
confortare et robustius age, donec Amalec occurrit suffragia non deesse, et patrocinia confert Sancto-
iii via, quoniam alter Josue jam tecum dux et pra;- lum; quos pro reafibus intercessores non duhitemus
vius virtiite, pugnat in acie. Fulci igitur istiim, jam efflagitare. Quos cum diversis attributos provinciis
in capite iiiter plurimos dimicantem attende et ; communibus omnes conveniat passim honorare offi-
illum in montejam Dominopalmasad suhlimiapor- ciis; singulis tamen quibusque locis misericorditer
rigentem. Hic pugnat, ille orat: hic hostem premit, provisos attribuit, quos specialiter nobis amplecten-
ille vincit. Iste namque est, carissima mihi niater, dns etpropensius exorandos voluit.
fratriim nmator, et populi Israel. Hic qiii miiltum 2 De quorum numero lux patriae B. Adalardus, i". Adclartiits
orat pro suis caritate perpetuus. Hic qui jiigis, ut Corbeiensium Abbas priedicandus, qui non so-
extitit discipiilitm
credo, intercessor erit pro civibus. Unde et Domiiie, lum Francorum gemma, sed et Saxnnnm nriens efful- Imbuit .in-
jnxta B. Ambrosii vocem, quia nemo hahet quod scliarinin llrc-
sit stella. Genuit fllios Ecclesiie, nutrivit patres Cnr-
aliis plus deferat, quain (luod sibi ojitat
incnsciii Ar-
non nos ab ; beia». Denique S. Aiiscarius, qui a Walone ipsius
chicp. t\e «luo
illo post morteni sejiares, qiiem in Iiac vita carissi- S. Adalardi fratre Cnrbeia fuit electus,
iii ut a Rejie 3 KctJiii.
mum sensimus. Sed iihi es,nos facias esse simul eum Ludovico ciim Herinldn Danorum Rege ad priedica-
illo : ut vel sic ejus perpetua visione apud fruamur
te tionem Dannriim mitteretur; quique postea prn fi.le
in Christo, quem propfer te in hac vita carissimum Christi raultis poeiiis ab eisdein affi?ctiis tandem iu
valde dileximus, nimc in )iace Christi sepulfiini. Bremia Archiepiscnpatii suo requievit, inultis meri-
S. Ailrlnrdt 87 Sepulta snnt autem decentermembra carissimi tis decoratiis, ejusdem S. Adalardi aiiditor fiiit etnu-
scpiiUruiii. senis, in basilica B. Petri Apostoli sub fastigio iuter tritius. Ratbertus ipioque Pascluisius ejusdera Abbas tleiit Pitscha-
ejusdem medioximas quatuor ecclesiae centra, tectus loci, qui luculentiiin librum de corpore et siitin
edidit Halbcr-
polito lapide : superquem octonissculptum versibus sanguine Doinini; ejus meruit paternitatem digiia lum.
rausici carrainis liaustu digne legitur :
flliatione sui cujus etiam corpore cura reliquis illu-
;
Epitapbwm. Hic jacet eiimiun meritis vnienibilis Abba, stratur Corbeia qui diversi per diver.sa, diversa san-
;
A^oster AdeUiaritii.f, (ligiins hoiiore senex. ctitatis in Chri.sto adepti suiit inerita. Hic autem
Regia prasapies, Paradi.^ii jiire cotoiiii.s: qualis fuerit et quantiis, quadani epistola testatiir
iii
Vir cliaritate iirQtiiis, moribus, ntqiie fide. Abbas Lobiensis Herigerus; qui eo tempore inter
Qiiem ilum sub tuniula recolis tu quiiiiue mator, sapientes habebatur sapientissiinns. Quamquam lon-
Ceriie quid es, qiiid eiis, mors quia niiicta rapit. gum est hic interponere.
Nam past octavas Domini hic cariie sotiitus, 3 Ad S. Adalardum, de quo digressi sumus paiil- Ailctardt rita
Succedeutc die asti-a petivit ovans. lisper, c:ilamum studeainus convertere. Iii pcr Hatbcr-
cujiis
Mii ibUlm 88 Et sunt ibidem perhumati quatuor circum- tttm.cpithala-
caritatis dilatatione, taiita filii sui fervebant diln-
AlibiUc^ sc- miitm potim
quaque venerandi viri, qiii fuerant uno ejusdem ofli- ctione, ut a quodani eorura tanta sit conipnsita prn-
jiulli. qtiam histo-
cio servitutis a Domiiio propagati. Quoil factiim non lixitate ipsius vita, tanta lamentationis plena ampli-
casu contigisse piito, sed ut quorum uiia iii Christo tudine, tantn cantici canticorum ainatorio languoiv,
fuit militia, post Jesum crucem siihliraius eodem in ut magis epithalamium ilici possit, quam textus ali-
Inco ferre propriam, uitus esset et sepultiirse locus,
cujus histori.-B. Qiia confiisione nnn inedincriter of-
qui eo durataxat secundum similitudinem ejusdera
fensus Corbeiensis tunc custos Ecclesiie,
sffipe monuit
Crucis insigiiius ' coha;reret. Quurum inedius senex
* Sur. Sir. Abbatemutrecidijuheretsuporfiuaqu<eque. Sed illo
noster cernitur, super quem sigiia ad lioras divini
coiincclcrct.
saecularibus curis occupato, compiinctus iste reve-
ofBcii pulsantur, ut ex hoc clareat, juxfa quod prove-
renfia Sancti, cui h.-erebat amoris privilegio, flores
nisse creditur, qiiia fnerit lingua ejus ojnibalum ipsiiis vita; decerpi jussit e tanto viriditatis prafo.
Cujus
112 VITA S. ADFXARDI ABB. CORBETEN.
Ciijiis parpndo non fletrahitur
jii?:sioni snlt lnT-vitiitc iuvenitur locus qui vncatur Corbeia. Nec spes eiim
S. GEflAIlD. in-ionim sententia-; excepta illins, qni non authentice fefellit, quia quod rlevote quierebat, devotius sibi ces-
TJiPC vita ln-
sensit de hac historia in S. Viti traiislatione, non sit. Quanta? enim fuerit n(d)ilitatistunc locus ille,satis
sloricc scri'
nisi deniqne per hanc scrihendi viam ingressus. cernentibus adhuc claret vestigiis tautum veteris rui-
p/ti.
Qnnniodo enini aliter interponeret Corbeiani novara njE. Ut enim minus quam decet dicam de laude ejus,
Vi(lcf5.fiini
qnnm constrnxit S. Adalardns. licet ad ungnem de- ipsa erat veraciter aula Dei, et absque cnncupiscentia
stTipseritipsamtransIationemfactampersuccessores pomi alter paradisus. Et qualis tunc erat, quee modo
ejus, inordinate tamen erravit de Chrouicis Princi- vix signa Corbeia; servat? utique talis, qualem dece-
pnm et Sancti successorihus. Ad cujus errorem fal- bat militem summi Imperatoris.
sitatis removendum sufficiens sit cnnctis Iegentil)us 8 In hoc itaque loco pulsans. et pulsando admis- Ejus liiroci-
ejnsdem scriptoris te.stimonium. qui etiam Iioc quod sus secundum regulam S. Benedicti iustituendus, nium in vila
mouastica
ignoi*ando asserit. in hac monet historia reqniren- primo deposita sarcina et habitu sa^culari ingrediendo,
duni. Quaprnpter nunc ei hujus inordinationis ofFen- ccepit currere viam mandatorum Dei. Statimque dis-
sani donemus, eo scilicet tenore, nt in his qufp secus cipnlus effectus legis diviu^, qui antea jam perfectus
quam sunt sentit, a nullo persingula credendns,
sit erat magister mundialis scientiae, per summ£e humi-
et sic ad rei veritatem scribendi calamum vertamus. litatisadeptionembreviterapprehenditutriusquelegis
perfectionem. Ad hoc enim venerat ideo non magnus
;
CAPUT I. labor discendi erat. Sancti quoque Spiritus gratia
A(klardi (jenmrvUm mouasficw tyrociniwn. omnia sibi faciebat docibilia, omnia penitus possibi-
lia. Quidquid sibi imperabatur, ita parebat ac si divi-
X empore igitnr quo Carolus agebat iii sceptrisjlle nitus imperaretur. NuUi secundus erat humilitate, et
siilicet Carolus, cui cum sjeculo terminavit famam licet novitius, cunctis tamen prior religione. Erga
]inhna virtutis, tirocinabatur in palatio Adalardus, priores digna acclinis veneratione, ergajnniores pa-
puer bonae indolis. Cnjus quidem genitores non silet terna affectus dilectione. Sicque omnibus omnia fa-
antiquitas, et ideo quanta? nobilitatis fnerit celare ctus, paullo post, omnes prsecedit virtutibus, qui
S. AddariU nou potest posteritas. Secunduni enim totius gene- paullo ante omnium erat pedissequns. Postquam
genm. rositatis genealogiam, ab ingenuis Francorum Regi- conversionem moriiin actu atque habitu professus.
bus deducens nativitatis linearn, Bernardum fi"atrem quem qua^rebat monaclium, victorem in coenobio se
magni Pippini Regis habuit patrem: consangnineum fecit monomaclium, dextera quippe Dei confortatus,
quoque sequivocum Pippini, Pippinum juniorem, pugnabat contra nequitire spiritualia in ca^Iestibus.
consobrinum, quem et collegam sub alas scholares, 9 Cumque jam in tantum efRoruisset, ut intra
enmdem Carolum Imperatorem. Fuit quoque Fran- monasticam disciplinam magis inesse animo caelesti-
Origo Franco' cns natione, qni Franci dicti smit a feritate; genere bus quam terrenis crederetur et esset, committitur
rum : sed fa scilicet Trojani, qui per Illyricos sinus deducti Ma^o- ei qusedam obedientia, ut in omnibus probetur ille
tidas insederunt paludes, duce quodam Antenore. uovuscoenobita.Commendatureicurahortiexcolendi, Fit llQrliiln-
Unde cum Romauis jEneia signa .secutis civilis est causa scilicet obedientiae fructum exinde referendi, tius ad iirolui-
(Ms communitas, et unius imperii quondam fuit et et (ut quidam asserunt) ju.ssu regali, quasi scilicet lioiiciu liniiii-
lilafis.
esse debet communis affinitas. Hoc auteni eo tem- hac obedientia injuriatus, flecteretur animo ad pala-
l)ore erat, quo Carolus Romanus Imperator diceba- tium regredi. Quam oliedientiam nionachice et liben-
tur et erat. Ipse enim solus fuit, quem fama majorem ter suscepit et susceptam pro posse et nnsse devote
:
niundus habuit. supplevit. Excolebat hortum, etcum Maria require-
5'. Adelardi 5 Cum
quo postquam beatuspuer liberalium fon- bat in horto resurgentem Jesum. Videre erat novum
itiMiludo, ct tem non inloto pede. inter primos palatii
transivit cultorem nuper inter primos palatii latera sua tenen-
JHOJW //) jll'
fetate et sapientia ccepit florere. et primus haberi tem, nunc r.istro et ligone urticas terrse rapientem.
voilatv.
sub ipso sceptrigerante. Timebat tameu Deum, et Videre erat juvenem hortulanum, niinc laborantem
onnii custodia servabat cor snum. Biuos quoque fra- in cuculla non sua, uuper inter Palatinos sericatum.
tres et totidem sorores habebat : quos sicut setate ita Sed ha^c mutatio dexterne Excelsi, qui quos vult et
et meritisanteibat. Licet enim utpotejuvenis natura quales vult eligit sibi. Prorsushaecerat vla, perquam
cereus esset in vitium flecti, imnninis tamen erat ab erat itnrns ad astra.
his vitiis. quibns illa setas solet inquinari. Semper
erat in ore ejus justitiae attestatio. semper in corde CAPLT II.
injuria3detestatio:etquantojunior.tantoperspicacior. Fmjil ad montem Cassinum : rcvacatur.
Sed ea tempestate, quos sibi amicos obsequimn,
ab eisdem veritas peperit odium. Imperator quippe
Desiderii Regis Italorum filia; legitimo connubio nu-
N. |ec via sufficit ista, postquam usu progressiouls
affectata est. posse teneri visa. Qua'i'it arrtiorem, ut
psit sed postea odio patris. iujuria perosam repudia-
: possit ascendere tle virtute in virtutem. Niliil ei viile-
vit, et perjuris OptimatibusFrancorunipublicoadul- tur ista conversionis ingressio, nisi per lianc proce-
terio alteram regiio superduxit. Quse res quantum dat sil)i ruajor virtutnni progressio. Cousider;it sibi Omvatiir fiv-
detestabilis fuisset. etiam
nunc oriens occitlenti nnn- non paruui obesse. cogiuitis et parentiluis mediiim i]iieiiit'i sno-
Aulnm et sw- tiare valet. Et si minus justis nmnino displircbat. nmi
interesse. Nimis quippe ililigeljatur a siiis, et ideo vt.^ttiilid-
culiim rcliii-
credo quia bonis et perfectis placere nou pnterat. ultra voluntatem suam visitabatur al) eis. Qiia? visi-
iies.
fjuit.
Quapropter adolescens omnimodo detestans propinqui tationnon solamen sibi erat, sed mentis desolatio.
.sui conjugium, publice obtestans perjui-os
illicitum Eligens quippe noii per vices Christi esse discipuliis,
esse Optimates Francorum, elegit adlmc puer pala- quia etiam se ipsuni reliquerat tofum totus, nolebat
tium et cum palatio sfeculum postponere, quam tallbus propositum suum impediri a parentilius. Oderat na-
videretur communicari et consentire: ut propinquo, tivitatis solum qiiia pro talibus qua-stum audierat
:
quemcontraireproliibendonouposset,saltemfugiendo referri centuplicatiim. Eo igitur aniiui processit, ut
se dissentire monstraret. talia fugiendo, quia nlitcr non poterat, declinare de-
Aimos 20 )(/(- 7 Abdicatis igitur palatii insignibus et tyrocinio, crevei'it. Naiu si qiucsisset licentiam, sciebat sihi
liii lit uiomi- vicesininm setatis agens annnm,quando juvenilis ani- omniuo negandam. Qiiid ergo faceret ? Inreligiosum
chus.
mus proclivior habetur in peccando. statuit snscipere videbatur si ita discederet, sed inreligiosius, si inter
jugum Christi, libertatem suam ejiis servitute nobili- luctantes aiuicos remaneret.
tiindo. Cui quia non ficte militare disponebat, coeno- Proiuile duni talia rnente voivit et revolvit,
\ 1
bium in quo militandi exemplum acciperetnovareli- oniuem dubitationem boua intentio pessiim dedit.
gione quserehat. Cujus rehgiouis otficina decens Alter Elias sfatini fiiga labitur, fugiens voluptatiim
canri»
' :
II JANUARII. 113
Abit in vioit- carnis, quatenus ipse sibi inveniretur. Cujus autem mundi aporiam sponte sibi inferebat, quia in Christo
temCassintim suo cessit, testis est locus ad quem pauper esse volebat. Accipiebat a multis miituo ut In egcntesmii-
rei gratia loco
secessit. Non enim qucTsivitaliquod rcmissioris vitae seniper daret, et seinper haberet, et tainen semper nificns.
diverticulum, sed voluntate et itinei-e direxit gressus egeret restituendo. Semper iiiter manus habebat lar-
ad montem Cassinum : ubi non paruui lioneste susce- gitatein, quiE sibi affluebat per erogationem. Eroga-
ptus, niliil instantis et qutesita rei, sed alia pro aliis bat et abundabat : donabatur cum dabat; quia divina
est commentatus. retributio eum semper prasveniebat. Quod suis iion
ITtfdailur ci 12 Non tamen diu potuit latuisse, quem Deus no- credentibus sed fereiitibus indigne taliter oliin propa-
rcilitifS Cor- lebat latere : imo liac fuga gloriosius magniflcare. latuin est divina bonitate.
tfcitint-
Quidam eremita ibi liabeb:itur, qui dura cum fanmlo IC Tanta denique siiper petentes largitate usus est
Dei Iiospitalitatis humanitate sermocinatur, praedicit aliquando, ut fratribiis pulmenti nihil esset residui
sibi qua^que futura, et quis esset, et unde esset, et oiunino, non pisces, non c;iseus, non aliquis praeter
cujus rei adveuisset gratia. Addit insuper qu;u sibi pauem inonaclioruin viclus. Uiide plus justo indigna-
minirae placerent, scilicet quia legati Imperatoris tus frater, qui taliuin erat assignatiis ininister Miror, :
secuti eum ad reducendum, sine dilatione venturi ait, Pater quid sibi velit tanta expensio, et exinde
esseut. Quibus auditis vir Dei dissimul;it quidem, iiulla a quoGumque repeusio. Non aninio reducis pe-
sed tristis efficitur : et brevius prolato colloquio in- uurias fr;itruin, ut deberes ; sed egentibus succurris,
vicem, ab invicem pro se orati petunt, et consolan- et ipse eges. Atille subridens dissiraulando Non tur-
;
tur. Sicque secedeus ad patrem monasterii, causam beris, ait, frater; iuqiiirentes eniin Dominum non de-
adventus sui tandem eonfltetur quffirit consultum, : flcient omni bono. Tu, inquit ille, ita seniper pollice-
petit auxilium, precatur abscedendi copiam, licen- ris : sed nou sic contiiiiio dabitur quod indesinenter
tiam, tempus, et locum, ut liceat sibi ulterius nii- Prius sentient fratres expenilentera, qiiam
effuiidis.
Legali Impc- grare, quo nec audiatur nomensuum. At ille laudans debeant videre rependentem. Taiita hicessitum Pa- Ejus in piui-
ratwis cntn
intentionem , non avertit petitionera ; sed differt re- trein indignatione, qui indignantein patiebatur fra- peres miscri-
Corbeiam re- cordiaiil iiiti-
sponsionem. Cujus respousionis dilatione statim in- trein pro caritate, respexit flliuscaritatis, et porrexit
(tncttiii.
neratiir Dciis.
tercipiuntur Iniperaforis precatorialegatione. Et quia maniim Statim enim adsunt diio plaustra
largitatis.
annus est dum moliuntur, molitiones eorum illico pro foribus, non boura ministerio, sed minisfro Dei
dissolvuntur. Auditur Imperiale mandatum, et audito deducta divinitus; unum onustum caseis, alterura
pariter reditur monasterium. piscibus.Qua beatus Pater visitatione relevatus, et
plus redargutione fratris, quam etia m ipsa relevatione
CAPUT III. gavisus jubet, et adest illico ille jussus. Quo prajsto
;
Fii Abbas : Jlaliam pacat : in egems libemlis. Tinientibus, inquit, Deumfraterniliildeestaliquando
beatus vir qui sperat in eo. Ecce, quod timebas a Deo
Eft quia ad votum res cce}ita sibi non suppeditabat, arguitur, et incredulitas tua aperte convincitur. Con-
in suo disponit esse. qualiscumque in alieno loco esse victus tandem erubesce : et ;icceptis quag repetebas,
VtttB ejiis nn-
decreverat. Inter parentes stat, et parentes f ugit, quia noli amplius desperare. At ille discedens confusus,
claustrum pro eremo liabens, orationibus insistit. erat enim siraplicitate, sed non siue felle columbinus :
Nihil Iiabet prajter se de se ipso regnum Dei studet
: Damlhi, iiiquit, Pater veniam, peto deinceps quippe :
sibi comparare. Vigiliis vacat : jejunio se excruciat. cred;nu tibi oinnia cedere pro voto. Redditur quod
4 Proinde talis efficitiu", ut non solum ordine, sed
1 dedisti, quia habes quod accepisti, gratiam quam
etiam honore sublimari dignetur. Nec fit ali(|ua su- meruisti. Vera confessio, nec dissona a merito. Non
blimundi dilatio, cunctorura corda ad id disponente enim erat semilargus, sed ex integro totus. Meutior
fit Ablm. Deo. Piiterquippemonasterii, corporisviribus sesen- si testimoniis destituor.
tiens destitui, electumannutu cunctorura subrogavit 17 Si quando fortuna egentes sibi pra?sentabat bis Mira iii elec-
Adalardum. Cujus diguitatis honore indusiatus, et a unum, et agapen utrisque coinpetentem noii habebat viosyna di-
Principe regni legaliter inthronisatus non efficitur ; ad nianuin, satius sensebat alteri totum tribuere, screlio.
philopompus, non ut plures assolent, pompolentus. quam uterque eorum pene ineleemosynatus videretur
Qualis ipse erat, tales suos esse volebat et ut essent, : recedere : isti impendeb;it pietatis effectum , illi be-
Vcrboucxem- exemplo trahebat, verbis praedicabat. Nec deeratpra;- nevolentia: tanturamodo afiijctuin.
plosiios in- dicationi multiplex scieutia; scientiam vero fundabat
"'
in cordibus auditorura praedulcis facundia. In qua CAPUT IV.
quam decenter emicuit, orauis Gallia, qua^ ejusconsi- Adelardi pietas : pacis stiidiiim.
lio innitebatur, pac;ita probavit. Maxirae vero Italia,
qusc sibi a Carolo fuerat coiumissa, ut Pippino ju-
nioriad regendum magistraret, etadstateramjustitia!
K c erat inanis a visceribus
parum corde.minuscelarepoterat oculis.
sibiinesset,
piet.atis ; quie quanta Pieuuis cjui
indicesta-
""'"""'"""' regiumi Italicum iuformaret. Ubi
tantam operatus est Seinper quippe quasi aliquod aquagium manabant ex <'r!/iti«.
a;quit:item, ut a populo comparaverit sibi Angelicam eis lacryma;, quse, ut videri poterat, testes eraiit dul-
laudera. Nullius euim iu judiciopersonam accepit, ne- cedinis, non reatus, vel poenitentis conscienti;p. Qui
queinscirpo nodum quaesivit. lu ingressusuooranem cum a suis secretioribus interrogaretur lamenti cau-
tyrannicam deposuit potest:item, eorum scilicet, qui sam: Phmgo me ipsuin filii, dicebat, non ostent;indo
velut praidones in populo exercebant rapiendi fyran- hurailit;itein nieani, sed couveniendo conscientiam.
nidein unicuique sua restituit, et sic inter eosjur-
; Ego me mente novi ideo plango quod com-
intus et ;
gandi causam destituit, pacemque unitam constituit. misi. Dicebat Iioc, non quod talis esset, sed qui tales
llonorifiiC cx- 1 b Taliter igitur disponendo regnum pervenit flnes er;int, ut ad planctum invitaret. Quandocumqiie res
ctpilnr a
Romanorum, ubi a Leone Papa tanta susceptus est euin occup;ibat mundialis, utpote exigebat, et exigit
Lconc Papii.
familiaritate quauta neminein Francoriim constat
, in talibus oecouomia teraporalis, paulo post exoccii-
prius susceptuni fuisse. Nec id casu eveuit, talem patus aderattotnsindivinis. Mox fluebat lacrymarum
quippe eum invenit, ideo hoc ei testimonium perhi- inundatio, et inter lacrymas dulciter susurrabat spal-
buit : Scias, inquit, oiitirae Francorum, quia si aliud moruin rauriuuratio.
te invenero prseterquodafleciaiiirauni, nihil deinceps 19 Ubi quoque ad diviniiin officiumintruikit, oin- oraiiuiis cti-
credam vestratum. Magn» auctoritatis homo, cujus nes cogitationes saeculares secus ostiuin introitiis re- ras sceciiliircs
fides parum devia unius regni fleret evacuatio. Sed ponebat, et secum totus utpote ante Deuni incedebat. deyonii.
quoniodo ab ea posset deviare, qui eam deviantibus Aliis sp;dlentibus ipse fleb;it ; dulciori enim musica
studebat rediutegrare, et etiam Iinperatoribus scri- solvebatiir in lacrymis, per quaiii totus constabat.
ptis intiraare. In hac utque dives erat, sed rerum Tanta; enim erat dulcediiiis, et dulcissim;e in Deum
24 inteutioiiis
: .
114 VITA S. ADELARDI ABB. CORBEIEN.
PERS.GEnAHD. intentionis, ut si eti.im regalibus consiliis assisteret, et Theodrada : quK reddito friictii iiu[iti:ili aiite pe-
Attdiens mti- inolodia nullo modo se a flotiijus tem-
au(lit.a ali(|ua des Jesn verbum Dei elegit audire ciim Maria. Et ipsa
.\icaii) iacrij-
peraret. Nec mivtini, quia dulcedo |iati'i;e, iu (jua quidein Suessionis Sanctimonialiiim rexit vitani; ille
uuUur.
dulcescit. cui souijter suspirabat canticum novum, vero Corheiae Christi discipulatus assumpsit formara.
luvc (Inlcedino solvebat einn. 24 Hi ergo p.alatii flores per diversa mittiintur in- Omms in mi-
20 Cninqiie etiam pro EccIesiiB negotio itiner.are- sontes. S.Adalardus ad Heri Aquitaniffi insula; ade- riaspimi.
tur, quod ab Iiujusmodi ininisterio, et si aliqnando, ptus Dei dispensatione locuin, qnem ante qusBrebat
raro tamen segregari consequitur, seeretus ab omui- per fugam. Walo jiroviilente Deo recipitur Corbeiffi,
biis .aliis gradiebatur. Nec deserebatiustituta regute, ut qua? flens et doleiis desol.ata erat tanti Patris de-
sed fletibus vacabat pro lectione, et orationibu.s pro cessione, ejiisdeiii fratris consolaretur saiictitatis et
III itiitere 50- reliquo conventuiim tenore. Coinites, qui in talibus prffilationis suceessione. Bernharius Lirinomittitur :
Iiis iiicediu
consueti erant, prajcedebant, etsequebantur eum, sa- Theodrada qnasi reliquis innocentior, cum omiies
libus siiis intenileudo : ipse autem salebras itineris innocentes essent, Suessionis relinqiiitur. Pictavis
relev.abat sibi psalmodiando. dirigitur Guiulrada, apud dignam digna, Sanetam
21Ubiciimque gradiebatur, pax secum comitaba- scilicet R.adegundem ancillatura. corde tam uniti,
tur belhimciiin bello habebat fcdus ciim paceinie-
: : cur orbis intercapedine tam discreti? Quos Deus con-
Pficem fiicit rat. Ciim qua olim perveniens Beneventum, invenit juiixit, hoino cur separavit? H;ec autem proscriptio
Spofeti
iiilcr
eam arina snmpsisse contra Spoletiim. In quibus tanto non sit legalis judicatio, sed furtiva relatio. Loco ta-
iio^ cl bclte-
Marte bacchabantur, ut omnia siia arinis, priedis, et men acceptai benevolentiae omnem excludit injuriam
veiilaim.
flammis adniliilarentur : fervebat Bellona in omnium MalivoIentiEe.
necem onmibus ])ulcliruni videb:itiir perdita reci-
: 28 Cumque simiil egrederentur e palatio, procedit Ailalarilt con-
jiereper inedium liostem. Hffic erat mensura belli, Adalardus, qiiod dignu.s fuerit contiimeliain pati gra- ''""'"'•
prius deflcere qiiam vinci. Tandeni vir Dei inter eos tias agendo, fratres et sorores laeryraantes osculis
niedius caduceator deambulat: et utrisque consultum leniendo, amicis fortituilinem mentis persuadendo,
pacis expectorat. Necantedesistit, qu.am foedus inter Proceribus pal.atii exempla virtutiim exhibendo, porro
eos usque ad oscula restituit pacem p.artibus rediu- : mirabilem mentis siia' constantiam omnibus denion-
tegrat mores et fluescerto liraite antiquat. His ergo
: .strando. Sequebantiir enim euin plures, quia aliter
et similibus foederabat regnuni indefessus. non poterant, id sihi displicere lacrymis et contri-
tione cordis ostendentes. Quibus cura recedentibus
CAPUT V. valediceret, et ipse valedictus ab eis recederet, rece-
A Luilnvico Pio rckcjalur: in exilin sancte vivit. diint cuin lacrymis : etduo ArchipriEsuIes, qui c;ilido
pede et calida raente assistunt Regi, dicentes
Putas :
Oed ea teniiie^it.ite visa est e terris justitia migrare. te, Iraperator, vindicare, quiahunc viriira exhonoras
aiorUtir Caro- Patiiintur mort:iles luceute sole deliqniiini, qiiiaperit hac proscriptione ? Aut male es consultus, aiit non
his Jfagitits. iuter eos color et decus rerum. Lux denique orbis bene prairaeditatus. Non denique exhonoras, .sed, ut Eam
Eiiiscoiii
Carolus Iiiiperatiu- vi:im universa! cariiis ingressiis sibi videtnr, pleniter euin houoras. Veriimeninivero iltio ileprivili-
defecit, filiunuiue suum Ludovicum
nioriemlo Iinpe- non te ex illii, sed ex te viudicas illum, quia iiuni- '""'
Sticcedil Ltt- ratoi-em effecit; sed non tain heiie filiatum, sicnt de- quam sihi tanta qniinta hodie fuit exultatio et gaii-
doviciiS Pius, cuisset Imperium. Non enim seciitus est viam patris, dium. Hodie pristinam libertatem in Cliristo se re-
palri (lissimi-
sed sensit ciim Roboam filio Salmnonis. Quidiiiiid pa- cepisse gratulatur, et qiria non aliquod gaudiuni hiiic
lis.
ter amaverat, odio hahet : qiiidquid illi placnerat, siinile sibi potuisses facere, sine siinulatione fatetiir.
3. Rcg. 12. sibi displicet. Removeutur paterni coiisultcu-es : ad- Unde scias prociildubio, qiiia niimquam tetior visiis
moventur novi, et priorum osores. Quorinn anuosa est a nohis aliquando. .'\d hsec Imper.ator perfuuditiir
perversitas statim felices esse res publicas ingemuit, ruhore dolet se fecisse, qiiod
: jam ruboris sihi vide-
eo scilicet qiiiajuxta Platonem rectores earum am- hatiir iiTitura facere ; sed si foret infectiiin, non esset
plecti sapientiain vidit. Erant autem illi, qiii viro Dei utique posthac faciendum. Ciii rem cunctis iraputan- imperalorcm
sapientia et hoiiori ampliato invideh;iiit teinpore Ca- tibus pro crimine (nec aliter erat, peccatum enini fa- exctimi.
roli; et maleh:int. qnain Iiunc regiuire, fasipie
nefas- ciens peccato noii |)oterat carere)vir Dei omnimoda
Adeliinltis iii que confiindi. Ciijus invidia; adepto terapore vindicta ratione obnititur. Non hiiic, diceiis, non liiiic, qiiod
iiiriiliiiin vo- acceusi, qiiatenus eum separent a Latere Regis fir- non est in Iioininis potestate, impntetur. Utitur Dei
<"'"'
mantur convoti, ut justitiam ulterius non hahendo permissione, cui eonstat nos omniraodis deliquisse.
defensorein regnura amitteret, et inquitas suis quan- Quod si a Doraino adversiiin nos incitatnr, oportet ut
doque capiendafraudihusdominandi locum reciperet. sacriflciiim hiiinilitatis odoretur.
Nec erat res perardua (piia suppetehat locus, tera-
:
20 Haic et ali;i prajdicando, discedit .ad locuin ut
piis, persona. Deniqiie, ut aiuiit, Regibus hoiii qu.am destin.itum sno, itaetase expetituni onini dcsi-
iisui
niali suspectiores sunt. Hisquoque virtus .alieua sem- ilerio. Uhi quantai fuerit Ininiilit.atis et gratia>, testes
ililliliir in per est fonnidolosa. Quod viro Dei esse
ita uiliil con- idonei sunt fratres. iuter quos per septennium vitam
f.jus in exilio
cxiliniit. verius,(iui sine judice dignit.ite honoris exutus,
.stitit
ilnxit Angelicam. Quantoenim curis s.-ecularibus
ei\at vita Aitgelica.
ob beneficiuin reipuhlica; exilium tulit; sicqiie
mala exoccup.atior, tanto divinis et cadestibus susiiirahat
pro bonis recepit. mores! teinpora! ex anreis attentior. Assiduiis erat iii or.atione. post orationeni
utiqiie fictilia. Sed beati qui persecutioneni patiiintur in lectione, post lectionem in fratruin reIev;itioiie.
propter Jiistitiam, pro qua quasi niundus exiliiim
non Relevabat eos inellifliia ratione, se ipsiini pra;Iiens
esset, alteriiis exilii injudicatus
exceiiit .sententiam. speciilum quein sequereutur in actione. Parvus
Non tamen siiie judici», quia feliciter muneiviudus erat
iuter minores, minor inter majores; majores
divino.
vene-
raus ut dominos, minores colens ut At illi gau-
filios.
23 Dissolvitur itaqiie illa felix germanitas, quai (lehant ejus p:iternitate, et quasi sub Abhate suo
sicut aliqua constelbitio totius
p:(Iatii videhatur cla- exhihehant se digna filiatione. Expetehant monentem,
f.crinani
ntas. Gerraani eraut quinque, iit sexii
S. Ailelnrdi
ita discreti et et inomnibus audiehaut consulentem. Sermo quippe
a!tate, sed cadeiii uniti bonitate. iimttilm eiai
S. Adalardus primura ejus sale erat conditus, et
Wiilo, Ctiii- omnes ;vdversos secunda- veiicralioni
ffitatis et sanetitatis tenehat gradiim
flradu virgo, : post quem W:ilo b;itcasus. P:iter coBUobii p;itris euni venerabatiir loco,
Pcrnltiiritts, viroriim clarissimiis ordiiiis, justitiie,
et wqiiitatis he- neque aliquid fieri censebat siiie ejus consilio. Illi
Tltcmlrufla. i-ediiim. Qiiibus sancta virgo
Gundrada liau-ens ex autem rainiinum erat iii talibiis consulere, ulpote
latere, (Iisp:ir i|uidem erat sexu, qiii
sed non disjiar sau- alterplicera imperii curaiii solebatdisponere, nisifra-
ctitjite,
qua; sola intra Venereos palatii flores
igiiem triira diligentia evictiis esset autcaritate.
juventutis meruit evadere. Sed quia iii
Reliqiii diio Beriilnirius c;Elis erat, seciinduin Pauluin, ejus conversatio, seiii-
per
;, .
II JANUARII. H5
pcr tenebiit funi diviiia confoniiilatin. A quavix ali- i'ipain .sfantes recedcnfi intenfant visum, donec cr-i- PF.nS,(;rii.\n».
quniKio recedehat, nisi frafrurn caritas, aut ednlii spantibusoculisprounosibividentiirvidcr'enumerum.
31 At ille soliitis carnis non cordis aspectibus.post Exciinliir hn-
(uun relevatio al)straliebat. Et ut fiat eita descriptio-
noi-ificcaBcfjr
niscouclusio, quianon potestfieri virtutumejuspleua aliqiiot dies taiideni pervenit ad palatium, longa cor-
et Opliiiiati-
defiuitio; talem se ibi exhibuit. qualeni nulla vaiet pnris macie cnnfecfus. Ubi suscepfus favor.abiliter a
bus.
coinprehendere oratio. Rege Optimatibns veniain dare petitiir lacr'3-ra;i-
et .ab
errorem, et inveniunt iiijiiri.-e imme-
biliter. F.atentur
CAPUT VI. morem. Videns eniiii suffusos pudore, qiiibus non fuit
Revocatur ab exilio : Cwbciam rcdit. pudor olim sibi usque ad effecturn invider-e satisfa-
ctioirem eorurn praevenit, et deniissis oculis jam satis-
^^uavenerationepostquamexplevitseiiteniiiiim, ita facientes ita dulciter delinivit Nihil, ait, o Csesar- fit Eoruin in se
Post scplcn- :
jniiiii irvoca- adliuc novus in Dei obsequio. quasi nondum siip- in terra, nilril, o Proceres, sirie causa, Nihil fit in pcccatum ex-
ciisal.
liir ali c.vilio.
plesset biennium; Dcus, in cujns manu cor Regis niundo sine Dei jndicio. Si nos pi'0 peccatis nostris ar'-
habetur, solita dignatione solvit ejus exiliiim. Douii- guit Deus, quid ad vos? Nos viderimus. Niliil potuisti
niis enim in terram aspexit, et jiistitia de csclo pro- sine Dei permissione. Modo utanrur Dei jussione ;
sppxit. Resedit in repno [equitas, et refrigescit miil- dimittife, inquit, et dimittemini quoil egn primrrs fa-
tornm iniquitas. Revirescit color rerum ; colorantur ciara ; vos rne sequimini ; fit sine mora ab omnibus ;
ilores Ecclesiarum. Jam enim tempus miserendi, jam fesfuc;xritHr ornnia.
vener.ittempus earum quia clementia Dei inspiravit : 32 Quibus ita compositis petitur pristinam sedem Itcdil Cor-
Imperatorera Ludovicum, quateims ab exilio Sanctiim recipere flagifanfibus filiis suis, quibus fatigatis desi- bciam
revocaret Adalardum. In cujus revocatione tanta fuit derio septennium illud prolixius videbatur centupli-
imperii exultatio, qiianta si cjelitus descenderet visi- cibus annis. Recipit, nec refufat, efenim seciindum
biliter ipsa divina visitatio, Nec secus erat, quia Dens canones non poterat ; irno carif as fiIior'rim sibi irape-
Onnicsejnsrc- per eum mortales visitab.it. Gratulantur coenobia r-at : et sic cum niulta stipatione suoruin Corbeiam
(iilu ijaudent. monachorum resultat jocunditate decus Ecclcsia-
: remigrat. qiiam jocunda dies illiistravit tunc Cnrbe-
rum superborum arrogantia liumiliatur humilium
: : ienses ! Dies illa, dies hetiti;e, dies exultationis et glo-
patientiaexaltatur : fit concursus pnpuli, restituta riar. Quanfa denique fuerit r-eceptus anrbitione quis
sibi pri.stina dignitate : quia qui subtractus fuerat valet |)eror.ar'e? Procedit palli.atus ordurnoirachor'urn, F.xcipiliir
sedenfibus in tenelji is erroruin refulget sol justitia*. nioiiachosque privcedit candidirtus ordu Clericorum ;
mmnin
omnimn (fra-
Recepto patre fiunt matrimes urphani, gubernatorem onrnis sexus et aetas ruit iri obviain ; nec est audire,
tulalionc.
recipiunt viduse et pupilli. nisiurriuslaudisconcinentiam; CIrr*istisciIicetpropter
Dolent (jiis 28 Sed quanta istis la;titia, tanta illis a quibus rece- redifum patris kmdantium clenientiain. Consonantet
fliscc^isu lic-
deb;it oritiir moestitia. Gaudent et dolent quia sem- ; dissonant, quia voces, non laudes sexus mufavif Nec .
rlemcf. monu-
per eum h;ibere vellent, et tamen .ad suam sedem pIur'Gs fudit Iacr'yrrras ejus di.scessionis desolafio
chi.
redire m.illent. Ha;c erat infer eos discors concordia, quarn nuiic quoipre refudit regressionis ctmsohitio.
et concors p;iriter discordia. Quem circa lacrymantes 33 Sed nori defuit impedirirerrtura, quo aliquan-
pia dilectionis dulcedine. (non enim erant adliuc tisper tantunr inipediretur gaudium. Illiim enim pro
sati;itiper septennium. quod multis .solet esse tae- qiiu haic ;irri(lebant gaudia, flamrna febrinm invaderrs Labonil fcbri-
dium, ejus dulcissima dilectione) vix eum fervore licstifera, raeiribr'a diu attenrrafa exilio, atterruabat bits.
caritatis cogebantur dimittere. etiam iiuirc invah^udinis inorbo. Qu.-e res l;ptifi;irn
Pricrijnic liii- !29 Praecipii;e autem inter eos dilectionis quidam quid,em rninucb;if scd lacrjmas utriniqiie iu'ocederites
,
ginar(lu!(. erat Raginardiis. post eiim utique. qiii tunc erat, ejus- et ex gaudio ct ex mceror'e augebat. Ea t;intum rele-
jmtea Aliinif..
deni loci Abbas futurus. qui unica fei'vens in eum vjibariturconsolatione, quia malebant eiim infir-inum.
amoris carit;Ue, gaudebat et doIeb;it, mutua animi quam nec saniim habere. Quamobrem affluentes erga
alternitate. Quiaenimrepatriaret assertor veritati.s, erim nmnimnda Irurnairit;ite. carifafis officium exhi-
Ia}tabatur; sed supra modum dolebat ([und tanti viri benf ei beriigna filiafione.
pra.'sentiaprivab;itur. Cumquemonasteriumjamegre-
deretur, et fratres eura lacrjmis valedicendo et de- CAPUT VU.
diicendo prosequerentur, ille delitescens in valle plo- Ejus cmmlio reliqui exules rcvocanlur : Impc-
rationis, dnlori satisfaciebat gemitibns et lacr^-mis, ratar pcenilenliaiii agit.
quia prajsens ferre non poterat praesentiam abeuntis.
Quem ille frequenter requirens et Scepius expectando ^umquealiquantulumremissiusquievisset.etquiete [icvocalur iid
vellet nollet se habendo paunuhim molioratns fuisset aulom.
resistens, statuit oinnino non discedere, qiiamdiu su-
peresset sibi fratri valedicere. Cui tandeni reiierto cum accorsitur iterum ab Augusto et qui prius gloriose, :
miiifiaretur, et ne impediret abire voleiitem rogare- modo gloriosius recipitur in palatlo. Quem introeun-
tur : Nolite precor, ait, qua'rentibus me detegere, quia tem tantacomitaturgratia, loqnontem sapien- tatita
lenius absens pnssum abenntem ferre. Renmitiatur tia. tantasapientemfacundia, ut sua unicuiquestatim
Sancto : o.stenditur quo delitescat loco : qui statira patoret insipiontia. Mirantur, ot stupent, et supor
passibus carit;itis regressus venit ad fratrem, ne rema- rationem ejus lia-rent ; quia qui prius videbantur sibi
neret insalutafus. Et cum pervenisset ex improvisn, nunc digito ori superpositoassistunt
perfecti rhetnres,
exiliens ille coristeriiatus anirao Hei
; niilii, Pater cla- pene eHngues. Quidquid tractavorant fit irritum quid- :
mabat lacryniando, addidi peccafum peccato. Nolui quid iste elnqnitur fit ratum. Solvitur itaque multo-
ad te exire ideo miser huc te cogo redire
, sed da ; rum captivitas, eorum maxime quibus rogia junge-
veniam, quia sperabani latere. Nescio denique quid l)ntur affinitas, sicque in primis resarcitur ojus felix
f;u-i;im dilatum, sed jain pra^sens vix qiieo ferre tui germanitas, ot redditur in uno onmibus plena liher-
desiderium. Absit aiitem ut per me aliqua intricetur tas. Revocantur omnes ex diversa regione nisi quos Mulli ab exi- :
tibi mora ; Dnmini tecum comitefur gratia, quia me- feliciuspraneniens mors remiserat patria\ Quoruin- lio revocan-
i'iiin velirn nnlim tiii senipererit pr«seiitia. His dictis dam tonsura sine juro suscepta, por eum transit ad
d;itn et accepfo v.ale. diu immor'antur in osculi cari- cnr(tnam, ot offortur Doo spoute, qnod illatum fnorat
f ate : sicque Sanctus egreditur cum i-eliquis, etiam illn ad ignominiam.
proseiiuente. 35 Ipse publicam suscipions pnenitontiam, Impe- Ludovicuspa-
iJmiedtl Adc- 30 Pra?parantur rudentes, impelluntur naves ; et ratorgloriosnsfacitsocnnctishumilioreminsnis rea- nitenliam
lardme-xHero velis aura> patenfiliiis, solvuntui- anchorai ngit.
; expapil- tibns.quiregali elatione effectusfuerat alterTarqui-
iiisula.
laf is brachiis ;ipf.antiir' reiniges, et anfeniiae. Darif fr;r- nius. Qnidipiid cnim exomplo ot poi'missu alios focorat
tr-es gemitus. et naves sonitiim. atqiie tanidiii siiper offpudore, tandom sahihri coiisiliip Institutus .sanabat
regia
;
116 VITA S. ADELARDI ABB. CORBEIEN.
i-epi.n satisfactione, omiie.'; pr.Teundc) reilncens ail viam ne scilicet inimiciis inveniens vacantes zizania super-
factus fnerat iter deviandi. Audie-
Ijaniitenili. quil)iis seminaret cordibus eorum.
Liber Ordina-
bat in omnibus S. Adalardum et ad piM.stinam lione- : 41 Proinde quam efficax fuerit in dispositionibus
lioiillinS..\dc-
statem precaliatur reducere Imperium. Nec defuit ille, ordinationis sna; qui nosse voluerit. in libro qui de his
tttrdi.
.sedjustitiam et a^quitatetn restituit in propria sede. conscriptus est legere poterit, non sine grandi admi-
MtiUa Attc- Repressit vocuin novitates, et temerarias in popnlo ratione : ubi etiam perspiciet quam sapienter a sa-
lardi consilio pra=siimptiones.Etquiadisceden.sc3'lumnonanimum piente disposita fuerit domus Corbeiensis Ecclesiae.
tiaaidaiilin:
mutaverat, niulatum Imperium refroenans timore et 42 Et quid laiidandnm in eo potius, cum necMojse
niiiior, nec Salomone fiierit inferinr in orclinandis re-
amore, decuplum majoratur quam discesserat. Prai-
terea julietur etiam omnibu.s Ecclesiis magistrare : bus. et omnibns scilicet quai sibi voluisset suggerere
rinilms consilio et prucleutia magister, sed discipnlns Spiritus sanctus? Qui si vulgari, id est, Romana'lin- Pcritlts liU'
apparet humilitate. Nec ante destitit, cpiam regnum gua loqneretur, oraninm aliaruni piitaretur insdus : Hitaruin.
Francorum in omni gloria juvenescere fecit. nec rairnm, erat denique in omnibus liberaliter edu-
catus. Si vero Theut.honica, enitebat perfectius ; si
CAPUT VIII. Latina, in nulla omniuo absolutius. Testantiir hoc
Adelardi cnmpositin corporis aniiniqnc, beni- qnam plures ejus ejiistolse, qure directce ad plnrimos
ijnitas, cura. subditoriim. omniiim habentur liberalissima-. Nec eniin litteras Epistolm
Adelardi.
satis liberaliter non poterat nescire, (lui inter alas S.
Yiill se of/icioJ\e\)Ui^ ergo in pace compositis cogitat se iterum ,
scholares nutritus eternditiis fuit cum consobrino suo
iili/licarc Adc- exuere sa-ciilaribus ciiris, ut reliqnum vitiB tcrapus Carolo Imperatore et postea quam ssculo remintia-
:
lnritiis.
per.agat in divinis.Sed non est permissus, a filiis suis vit, satis studiose se habnit in monastica eruditione.
scilicet, quorum erat spes maxima post Deum, et Pater 43 Sic igitur perfectiis iii utraqiie disciplina, sas-
maternus. Quanto enim a-tate erat maturior, tanto ciilari videlicet et divina, omnibus oninia factus,
tendentibus ail virtutem videbatur utilior, et agendis sequester erat inter Reges et Principes majores et
quibusque perfectior. Nec erat aliquis qui super eum minores a^qnissinms in oranibus, Deo placens et lio- Toli inipcrio
id exercere posset, prffisertim cum vigore sancti Spi- minibus.Consilium vero in eovigebatfotiuspatriffi; jtrodcsl.
ritus, et viriditate ailliuc ncui exliaustae cariiis tantum et licet nnicum ejus esset desideriura dissolvi et cum
vigeret, ut in laboribus et negotiis rerum nuUiusju- Christo esse, taraeu precibus suoruni evictus iraperii
venis constantia euni seqni neduin assequi valeret. pacera et honestatcm disponebat circumquaque.
Adeo perfectns erat in actione, oninia dulciter, se * idesl. viilgari iliillica. ciuii) cil ll;ilic:i el Hispiiiiica cx l.iilina
Jii se sevenis, ipsum tractans sine dulcedine. Quis enim unquam c^noriiiala.
benigmis iil ita domiiius servi, ut iste erat sui ? Qiiis tani criidelis
ccteros. alterius ut iste arbiter suus? Qui cum a filiis suis
CAPUT IX.
obsecraretur aliquando paterna veneratione, cur sibi Coriieitim novain ad Visimiinipimen KiUlifu,l,
ipsi tani indiscretus esset, qui alios tractabat discre- rcbiis veccssariis inslriiit, scvpe visilut.
tissime, statim coram eis spondebat correctionem
sed paullo post repetebtit vigilias et esuriem. \luibus insistendo pervenit Saxoniain cum lioc Tltcotlrtultls
Foriiia ejus autem negotii Saxo Corbeitt
37 Erat tanien decoris gratia venustus, discreta etiani certie rei negotio. Id ei-r.t,
plcita difinita ntonitrliits.
macie, satis admodum colorus. Non obnmbraliat fa- quia religionem tlieoricam aliquando ponere clecre-
ibi
tis.
ciem ejiis aliquod extermiuium, sed assiilua hilaritas verat, ad quam statuendain per qiiemdani pinu-uiu,
ut edentem ita et jejunanteni componebat decorum. noniine Theodradum a Saxonia Franciam a Repe
,
Canities euin candore niveoexornabatietvelut liliuin dednctuin, et monaclium Corbeiae factum, locuni ai^ili-
super roseos amictus, coina capitis super ciitem puni- ficandi a parentibus ejus adeptiis fuerat. Qiio iii loco
ceam relucebat. Qui si ex millibiis electns fuisset, ecclesiam inoiiadioruin iisibus aptani wdificare 110:1-
non candidior, iion rubicundior eligi potuisset. numqiiam disposuit seil qiiia locuni non satis aptuin
:
Ejits in egeti- 38 Cetera ejiis non est modus. Persona et
laiidari crepera semper dilatione intermisit. Qiiam
intellexit,
tcsbeiiignitas. sapientia, et honestate non discrepabat
nobilitate, et dilationem protelavit usque ad Caroli morteni, et post
ab ipsa miuisterii arte. Sic|uideni res Ecdesiffi qiiam Caroliim usque ad ixilii sui relegationem. Exilii aii-
optime disposuerit testabitur Corbeia quamdiu supe- tein tempore, qiUTque sui juris fuere, qui prius acce-
rerit. Ibi er.it portus pauperum, res])ectus divitiim, pit, in siia redegit potestate.
domiis niaterna orpliannriim : et ejus exeniplo iidliuc 45 Sed habebat ihi quemdam in Christo fllium, prse Mler .Uleltir-
supere.stcuiictispetentibusrei'ugium. Nmi dives indo- oinnibus sibi monadiis familiarem, et nnivoce ieqiii- dits novam
Corbciuni iit-
natus, non pauper redibat inrogatus. Caelibes viros vocuni. Hic ne subintraret aliquis alius ,
prjcdictiim
citoftt.
et vidiias stipendiis destinabat accipieiidis per singu- locuiii Et quia hoc euni prius
intercepit loco ejus.
las viUas : qiii nbiqne locis opportunis accipientes ab noverat voluisse gratia amoris ejus ex Corbeianis
eo xenodocliiiim, possidebant res Ecclesise comniu- sumptibus cellam ibi coepit adificare. Coepit, nec iier-
niter ut patrimonium. Tliesaurus quippein cajlo sibi fecit quousque Sanctiis ab exilio reme.avit. Cimiqne
et suis par.abatur : et doinus Dei sapienter a sapiente reraeasset, ordiiiabat si quid ex siiis exordinatum
administraliatiir. fnisset.
Veslitns ejiis. 39 Ceteriim habitus vestimeutoruin ejus vix erat 46 Quo tenore Saxoniam modo pervenit, perve- S. Adcliirtltts
sufficiensprofrigore; tamen potiusinembramuniens, iiiens, lociim ex omni ]iarte inspectnm oinnino iiiu- it in Sa.co-
nittiit
qiiani aliquid lionoris aiit pretiositatis inferens. tilem intellexit. Snspeusiis erat meute, quia cirptum
-
Pror-
siis non egebat :iliqua corporis coinpositione : nihil religionis npus nolebat diinittere, et a])tiorem non
enini sibi deerat pnlchritiidinis huniana;, nihil etiam habens, hunc locum inliabilein videbat esse. Tandeni
Ilonipositio interioris auinia;. Aspectii erat incomparahilis. sta- ad Regem se contnlit, et iit Incnin ;ediflcabileni sibi
cortioris. el
tiira procerus, incessu virginalis : vox ejus cygnea donaret petivit. Nec momeiito liaBsit ille, seil ejus /Etlilicat no-
mcis.
dnlcedine sui mulcebat aiiditiim : et seniio queniqiie religiosa gavisus voUintate, iibicunique inveniret, vain C.or-
lctaiit
audientem sui faciebat nieinoi'iosuni. deliberavit sub ejus optione. Ivit, qn.Tsivit, invenit,
Oinitiuiii siio-
40 Ipse vero fcintam memoriam fllioriim habehat reuuntiavit et accepta hilariter a:ilificandi potestate,
:
riiin noniiiia
iii visceribiis paternis, ut iinn soluin niores inspice- insuper iniiltis doiiatiis donis regia largitate, dimissa
circniiifcrt.
ret, sed etiain nnmerum et nomiiia eorum semper cella ccenobiiim ca^pit leilifii-are.
haheret dcscripta in manibiis suis, quatcnus non sibi 47 Estautem locussuiierWisera'fluviuin, maxiuia^ Situ.\ t'.orbciii'
Omnesqmt excideret, pro qiiibus rationem redditiirus esset Deo, amauiitatis et temperiei elementoriim ita comiietens, Sa.vonica:
liebdoniaAis
et pro quantis. Ideo maximnm gereiis cnram eoriini, nt constet creatus ab iuitio ad usus inonadiorum.
nttoijttitur.
nuUum ex eis in liebdomada relinqnebat inallociitiini, Dilatatiir siquidcm in vallis planitie, figuratus in nio-
duin
: .
II JANUARII. 117
ilum ilelte littni'a\ Hiiliet ileiiique vei-ms orientem tione, ceteris Heiitihus secoramendans, refinuitillos PEnS.GF.nAiiii.
alveum secus quem montera iu facie porrectum. Porro cum quihus sibi ent agendum de rorum ordinatione.
a meridie nions alius ex alveo egreditur, qui versus 53 Cumqiie diatiui niagis magisque languor cru- Omiiiit iti.\po-
occiilentem dilatato sinu tenditur a Septemtrione : desceret, ita providus omnia disiionebiit ;ic si niliil nil.
autem alter i^ari situ e regione, quousque viam per mali ferret : prajcipue laborans ne pro tredio suic in-
medium daiites invicem se videantur copulare, Atque valetudinis sancta solemnitas rainus honoris aut ob-
ita vallis planissiina in inedio remanens, quasi alter se.quii haberet. Cetera vero non minus studehat or-
paradisus jocunditate totius temperiei apparet flo- dinare, nepostsealiquidsuliseimperfectuinvideretnr
rens, Iioc modo quantum coincidatur triangnli flgu- remanere. Die igittir peracto qua potuit veneratione,
ram exprimens. qiio suraina divinifas humanif.atera nostram dign.ata
InslniH no- 48 In hoc itaque loco construens Ecclesiam cum est suscipere, reliqui dies sibi profesti fuere, qnia
riiuiCorbeiam oflicinis, exornat melioribus quos potest invenire mo- ccepit in eo mortifera febris avidius morhescere.
innnachis ct
Quofidie tamen ad or.atoriuin B. Martini veniebat,
nachis : monaclios instruit moribus, locum faculta- Qiiotiilic coiii-
iitiis retms.
tibus, et onmia oranibus, qurc prseceptat S. Bene- amoris priE ceteris cum ceteris me-
cujiis ]n'ivilegio mitniciil.
dictus. Vocat nomen loci Corbeiam, ut signo esset moriiiin recolebat, ibique Missas andiens sanctam
posteris unde existendi sumpserit materiam, et Cor- cominunionem percipiebat.
beiic Francornm sancit esse filiam. Et nieritn, quia 54 Interira audiens euni a^grotare Hilderaannus Yisiliit ciiiii
quidquid erat, ab ovo. Nec multum tem-
.ab illa coepit Episcopus Belvacensis, quem ille monachura nutrie- Itilitcmaniins
F.liisc. Dcllo-
poris fuit, quo facultate, taraetsi non dignitate, matri riit, et eo sublimarat honore per concessnm Regis,
rac.
se comparare potuit. Longe enim exlialante bono nnlla detinetur celebrit.ate, sed muta-
iiisf;iiitis festi
odore monachorum, quos Pater sanctissimus ex sinu tis gaudiis patrein suum visitat infirinitafis compas-
filiaa omnes electos, tanta abun-
niatris adducebat sione. De ciijus adventu tanta g.avisus est Pater
davit erga Ecclesiam Imperatoris et omniuni Opti- sanctus iilacrit«ate, iit nisi ultima esset, pene oblivi-
matum largitas, ut prius deesset recipiendi quam sceretur iiifirmif;xtein, pro tanta consolatione. Reddit
dandi voluntas ; tanta erga Patreni sanctum, et ejus Deo gratias et illi, qiiod non sit fraudiitus a desiderio
filios ferveb.at veneratio, ut mallent Ecclesiam quara sui. Desider.abat eniin euni videre, et iiifer mauiis
natos suos heredes suorum asscribere. ejus obire.
49 At ille videnssufficienterattribntum, quantura 55 Et interrogatiis si ah eo benedictionis oleo per- Uninijitxir ab
scilicet suppeteb.at, Ecclesia? in prsediis, in auro, et ungi vellet, erectis in Ciclura lurainibns, omnimodis llildcmaniio
in ceteris rerum, ponit modum recipiendi, et quoti- preciibiitur iit fieret. Vocatus Episcopus adest, et
diana pra^dicatione a cordibus subjecforiim er;idic.it statini quod pefebat factuin est. Vix enira ex quo
Slatmt mo- vitium concupiscendi. Mortui. aiebat, debemus esse venit absisteb.at ejiis obseqiiio : sed locato .ante le-
iliim in acci- mundo, et vita nostra Sed ecce
regnare cum Cliristo. ctum sediculo, semper assidebat coram eo. Quadain
liiciiitis clec-
multi, qui sa?cuIo renuntiasse videntur, niraiis rebus vero (lie cum paiilliilura egressiis cameram fuissef. et
niomjiiis.
.abundantes iterum s^cnlo deservire inveniiintur. febricitans solusille introremansisset, Dei prspsenti;i
C.lirisliisci iiji-
Quod qnnm sitabsurdum, advertite nobiscnm. .\lio- visifatiis clamare coepit, cum Pra^sul redisset : Ciirre parct.
qnin niliil nobis prodest nos expoliasse propriis re- velociter Episcope, pripcipio tibi, et osculare pedes
bus, dicente Apostolo Deo impUcat se
; Nfmi) viilitiins Domini mei Jesu Christi. quoniiini ecce adest milii.
iiegotiis sivcnlaritnis. Non est nostriim ditari, unde Ad hiec ille valde contremiiit : et ignorans quo iret,
alii inopes fiant neque nostrum Isetari, unde alii
: hierens stetitSancf us qiioque se siib silentio recejiit.
:
doleant. Siraus siifficieutia contenti, quibus debet 50 Bis quarto autem Nafalis, id esf, Circumci-
esse snfficiens etiain paiipertas Christi : qiii dives, sionis die, ahicrius c(ppit precibus Deo insistere, iit
pro nobis pauper voluit fieri. diebus tandera liceret euin hinc abire. Nec
celel)r;itis
50 H;ec et alia prffidicando sacpe migrab.at de Cor- fuerunt preces siiie voto peracfo quippe media* :
beia ad Corbei;im congaudendo, audiens scilicet quia noctis spatio pra"scius fnturoruin, convocatos fratrcs
bonus odor essent in Christo. tam digna
La-tabatiir adorsiis est, hoc modn : 0-fiIii, fructns meie sene- lltima cjiis
jilantatione, et delectahatur in earum jam radicata ctiitis in Domino : explevi numeriim, scitote qunniain ail siios ora-
unitate. Eraut enim inter se communes, et qnia ,
hndie hinc ibn. Datum mihi ingredi vias carnis
est tio.
junior sub eodem patre jam sororiabat, dilectissiraie universa", et ixnte conspectiiin redemptoris mei ap]);i-
sorores. FeUx P;iter tali filiatione! feliciores filiae rere. Finitus est ciirsus certaniinis niei : nescio (]uiil
tali paternitate ! felicissimi filii, si permiinserint in acceiiturus suin prapinii. Sed siiccurrite mihi, qiia'sn
hac unitate! Ecce enim Pater migrat deserit in ; ut cgn de vobis, et vos de me possitis gaudere iii
mundo, non deserit in Christo, quos nutrier.at. Adest Dnmiiin.
tempus dissolvi et esse cura Christo, tempus mo- 57 His dicfis dedit licentiam ut exirent, retentis
Itcriiin coiii-
riendi in terris, et renascendi in cielo. iinniiiiUis qiios iirgehat ut ocyus mafutinns prEeveni- miinical.
51 Iminineb.at itaqne solemnitas solemnitatum. rent. Qiiibiis finitis viaticuiii acce])it, et ;iccepto, in
illa scilicet solemnitas, qua per incarnationis suae laude Christilinguaejus obmutiiit. Sed non defueriint
mysterium in sole posuit Dorainus tabernaculum sibi linguiB filiorum; scilicet quas erudierat in Dei
siium. Redierat a Saxonia in Galliam, ut fundata liiude. Qiinrum psalmis, orafionibus et l.acrymis ;ib
filiain Christo adventum Domini celebraret apud Iiora ]iriiiia commendatus Doniino circa Iioram nn-
Morillir
1'ibri corripi- matrem Corbeiam. Jamque alter Simeon senex pa- iiani, emisso spiritii, perculit snos tristi deliquio. iinnr.
raverat venienti Domino occurrere, et Regem Regum 58 Suhsequitur vox aiiimara Christo comniendaii-
procedentem de tliahimo suis ulnis lictns suscipere : tiuin, et singiiltus voces interrumiientium. Quis enini
ciim ecce triduo ante natidem Domini tetigit euni va- iioii fleret, efi;im si de lapide n.atiis essef? Plurima'
Luiictnr a
lidissima febris, orante eo ct flente juxta consuetu- res intercedunt, qiia:' liicrymas eliccre possiint. Sfaut
dinera suam in basilica, niedio noctis. Qiii ita totis filii ni'])hani, et Corheia iiiater eorum vidna : qiio-
vigiliis uiia cuin fr.atribus perseverans psallebat cum riiiii dnlor et liictus peiietrat etiam cadi palatia. Stant
eis, et psallendo fleljat, usque ad lucem, hostiam ju- oves sine pastore crescit dnlor iniitns siiie viic>.
:
Domino consecrans.
bilationis in iiectore Ipse enim erat, lione Jesu, qiiein in totn ex omnilais
Mortem snam 52 Prosequente autem Iiice, jubet fr;itres ad se soliini Abbatem reperi : ipse ab universis, quem iil-
pranlicit. convenire. Quibus coram positis singulos monens de terins iihis qiiain sua qua-rentein inveni. Qni sicut
singulis, inilicat in.st;u'e tempus suie dissolutionis, et mater ani.at nnicuni filiiini, if;i (]U()sqiie tenerriine
in commune peror;it de piice et unitate secumlum diligebaf, .atque iit soIidior;i c;ipereiit iiivitabat,
Deuin futuric eloitionis. Et dicens sjmbolum cum ora- Sciincbalur itlniictus Corliciiv, ivl jiiilius S. Ratlicrti.
nt
:
118 MTRACULA S. ADELARDI ABB. CORBEIEN.
I'KBS.fiKn\iip. )(/ in priore vilii, S. Adrlardi cpitiiphium; omnia
i't toti- lutus. Oritur utrisque lietitin, illidiscedendi licentia,
dem ommm verhis, nisi qiunl fahula Orphei Eundicen monachis pafroni sui magnificentia. Nec dpfuit San-
repetenlis erat omissn. Vernm /mt omnia expnnxi. Si cto ligandi solvemlique pra}raium : redieus enim ille
vere a S. Gerardo adscripla fneri', licehit ea legere su~ decenfem fabricavif funuilum, stafuens insuper om-
pra c. 20, n. 83 et scqmwtihns. nibus diebus vita,' suie solvendi census diem anniver-
MIRACULA S. ADELARDI CAPUT II.
ABBATIS. De muUcrc ccmlracla, ctpcr Sancti meritum a
PR.yEFATIO AUCTORIS. Deo curala.
Coiiiciii Iria
leiiijiia habct
^^iirbeisB lociis
tntis, ([uiciimque taceat,
quante fiierit. .iinul ])rii)res imbili-
H
Ex
.tec igitur ligatio raultorum ]iosthac
h.ic enim f:imosa occasione, locus multa coepit
fuit solutio.
lapides clamaiit uoii soliim
.iil aui'es, sed etiam ad oculos posferitatis. Tres enim frequenfari veneratione. Conveniunt sani et debiles;
illi aniniaj, isfi salufeni corporis quffiritanfes. Infer
in ea principales Iialientur ecclesia», in quibus corda
fiilelium sauctiE Trinitatis confessio
quos contracta qnajdam senqier adjacens sepulfuraj,
bene possit unir,e
prima Petrum priefert piscatorem, secunda piscatis vim viro Dei quodammodo videbafurfacere. Non nox
Evangelistam Joannem, tertia ev.angelizatis Stepha- excepto primo conticinio eam
excludebat. non dies,
nura Protomartj-|'em. Pulcher ordo, ordiiiatusutiqne nisi qnando corpus alimentis recreabat. Vocabatur Vlfiarilis Cor-
Conctita est a a Deo. Non enim dixerim conditricem hormn Baltil- autem Ulfiardis : et ideo semper ifa prffisfo quia in- 1'Ciaua CQlt-
Hallilide Bc- dcm Reginam, sed ejus. ut oninium bonorum, inspi- cola enit Corbeiensis, adeo confracta uf magis ince- tractii ii.^siiliic
orat atl cjas
flina.de qu;i ratricem Spiritus sancti gratiam. deret portantium ])edibus, quam suis. Quod si dees-
30 Januar. sepulcrani.
2 Proinde situs est salubris et valde decens to- sent porfifores, non bipedem gradienfem, sed
Ejan i-itas. ,
tinsutilitatisanHBnitateflorens; quadrupedein scivbellulis i'epentem putares. Deerat
usibusmonachorum,
utpote ad hoc qussitus, et inventus, omnino conve- cefera s])es saliifein recuperandi, excepta post Deum
Ex miseratione S. Adahinli. Quiidam igifur nocfe sicut
niens. iino latere Somma fluvius pi-rterfluit, ex
Sainoiia flii' altero concurrens Corbeia fluviolus solebat veniens ad fiimnliim. terram capite, sed pre-
vocabulum loco
viits. Corhcin tribuit; sed cadens cibus petebat cffilum. Sedebaf post orationem, quia
illico in Somniam, ubi dat ibi
(litvioliLi.
lierdit. Sicqiie pratis, aquis, et stare non poferaf caiidelam tenendo, lacrymis et
campis longe lateque :
patentibus, similis et dissimilis liabetur miseria sui psallcntiiim visus monachoruni se con-
Saxonum iii
Corbeia\ verfeb.af. Miilti])licab;it orafioiiem, qiiia noii aliiis se<l
illius cujus cnm ista rector et fundator
cxtitit S. Adalardus. suiim quffirebiif sahifem. Tandem afliiit divina mise-
ratio, quia interfuit amici sui intercessio. .\udifur
S. AMlirih 3 Ciijus expeditis superius gestis et moribns vitse,
sepitltara. sequitnr nobilis nmteries ejusdem mortis pretiosse. nervorum crepifus, nervis ad nervos, juncturis ad
Siquidem sepultus apud ecclesiam Petri princip.itu juncfuras resilieiifibiis. Senfiens mulier saliitem per Saiiatar teiii-
principalem, mediojacuit loco, ante gradum cancelli S. Adelardi iiitercessionem, vocavif ad se bajulam Jtorc lilatuti-
inferiorem. Signo est epitapliii liugua, sed non se- suam retro eam residentem. Adif illa vocanfem, et noruni.
pulturie similitudo alia. Ibi diu redit cinis in cine-
fit
dicto citius invenit sauam et erecfam sfanfem. Mi-
rem, carnis expectans cum electis re.iiirrectionem rantur qui aderanf, eadem petentes, jam jiimque sa-
:
donec illa generatio generationem pene integram ge- lufis suse reddunfur certiores. Monachis quoque
neraret, etomnes lateret prKter litteratos, ubi f.:im taiita accessit exuliafio, uf pro laude servi, Domini
felixthesaurus requiesceret. Latuit diutius sepul- laudiim fieri videretur eis iiiterrupfio. Sed interenit liujcliraniiiis
tura, ut reliquum terrae calratur ab omnibus mafutinis Abbas Iiigplraiiiins, qui eo tempore ceteris AliOas S. r:i-
nemo :
cliarii.
transeuntinm, nemo orantium est adversus. Tandem pliilosophabatur altius, quemque hujus signi testem
discretor meritorum, volens notificando magnificare non sors miserat, serl cujus gregis pasfor er:it San-
sepultiiram per sepulti (neritum; fale fecit servum ctus Richarius. .Anfe qiiem accedens CorbeiiE Abbas Hcribcrtus
suum glorificandi inifium. Heribertus innuit manu, silentium qnippe sibi in- Abliiu Cur-
dixerat S. Benedicfus, si inferruptis matutinis hjm- bcicn.-.i.\.
CAPUT I.
nuin canfaret, Te Deum laudainus. Abnuit ille,
Mira sepultnrwfjiis iitanifcslalio. ptr cim 1/111 mafutiiios inniiif fiiiiri debere : sicque rem laiidibus
pedibiis liKSil ptiriiitenlt). omnes celebrare. Kacfum est,mulier laudantibus in-
terest, ipsaque suffi salutis lingua scientibus et ne-
Qaidamsiipra I^iifiragia Sancforum, quibus tenfie Ecclesioe flo- scientibus facfa esf Omnibus quoque nota Corbeianis
.
ejus timiilnm renf, qiiidam oraturus venif et quia sic ordo exige-
: coiitracta, integram daf fidem miraculo saua.
oraiis yeililnts b.af, in priniis Principem Aposfolorum requisivit :
limret jtavi-
iiicnto.
qiiiesivit Petrum, et invenit S. Adalardum invenit :
CAPUT III.
latenteni, sed lafendo regnaiitem. Inscius enim se Demantiinn iiinlieris ciiralione, merilis
prosternens super fumulum Confessoris, aures super-
sancli Con/essiyris el inlercessione.
norum sibi conciliabat quibus poterat precibus ef
votis. Oravif, ef esf audifus surrcxif, nescio si
exaudifus. Cumqiie signato viiltii discedere voluisset
:
Mu ulier quoque erat iu ipso ccenobio Corbeias, qiiaj
cuin varia corporis laboraref iiifirmifate, ifa digiti
pedibushwsif pavimento. acsi clavisconfixus fuisset. hajserant palnia; radicibus, ut omnino destituta esset
Stupiiit mi.ser, sfupendo ccepit clamaremiserabiliter, officio utriiisqiie mauus. Ciijus contracfionis spem ex
ef quia pedes non poterat, viiltnm circiiinlcrie infegrii poiiens
la- iii Siiucfum Dei, cujusclemenfia mul-
crymabiliter. Novitas rei plnres cogit ad tumulum :
tos iufirniorum saqic videbaf ab ipso mortis periculo
monachos in primis stupentes, inirautes, sed gau- revocari , quotidie veniebat ad fumulnm , et inter
dentes novitate signorum homiiiem videlicet non se
; reliquosinfirmos, Dei, ef S. Adalardiimplorabatauxi-
posse movere, ef famen sfare sanum. Inferrog.at illos Cumque multos multoties videret sanos rece- iiuticr con-
liiiin.
quis ibi requiesceref, et interrogafur ab illis si qua
J-i
dere, quibus ipsa ])rior et intentior s.atagebat acee- Iractis maui
criminis eonscienfia forqueretur. Scio, aif, Domiui, dere; nullam inde iiicurrit desper.atiouem, sed magis hns.orataii
quia peccator sum homo, sed succurrite mihi qna:so .auim.abafur ad pefitionem. Iiiqiutabat Ailclanti V
Vftllinjant enim peccafis
hinc precibiis, hinc consilio. Fit utrumi|ue actutum, pulcrain dtu
S. Aitclarilo. suis, quod ininiis pfficax esset siia; petif ionis. Petivit
oratur ab liis, ille rem doctus vovef votiim Sancto et stepc.
I.ilieratar : iio- ergo, et accepit : qua'sivit, ef inveiiit : pulsavit, et
vnm talniilum scilicet .\dalardo fabricandi tumulum. Sicque a se- intravit. Et quia iion destitit, ut Cananasa, salva
Stlltllit. raetipso ligafus, a quo tenebatur, sine mora
est so- facta est in fide sua. Cum enira diufius misericor-
diam
II J.-VNUARII. 1,9
Sancti implorasset, et quotidie adjacens ejus
iliiim 10 Cum ergo lama tanti boni de dio in diem funS.Gr.iunD.
Tiintlem sam- tujnnlo iinploratinnis effectum cxpectaret; tandem clareret lucidius; placnit anctori liorum locuin
'"'"
prini;i Domiuica Passitmis Dominica?, qnod diu qna?- niagiiificare nobilius, Beati videlicet Adalardi meritii
sierat feliciter meruit invenire. Sfans qnippe intenta demonstrando, ciijus corpus sepnlchrali adhuc tege- .>. AiManli
mente ante tumnlum, ubi sanctnm corpnserat tlimu- batur tnmulo tegebatur autem in templo, quod erat cnriius clcra-
:
latum, preces et lacrymas ccepit extendere
inter igne combustum fratres vero .id vicinara S. Joannis lum.
:
liodos digitornm. Redditur liberfatintriusqne manns
Evangelista;transierantecclesiamcum reliqniis San-
vola, jain qua^qne involare, et revolare potest ntraque ctoruni. Ubi qualiter et qiiibus se revelavit, ad
palma. Redeunt ad ofTiciuin manus restituitur so- :
seiiiilchrum qnoque post elevationem ejus qiiain
spitati qnod infirmitafe labnrabnt corpus. Sicque gloriose Deus eum m.ngnificavit, dicendum quidem
Kichardus. glorificatio Sancti, Te Denm lanrlamus canendo re- est sed de
: liis priiis, do illis autem posterius.
riFulcaCor- fertur ad laudem Dei. Et nt omnia referantur snb
beia: Abbalcs. testimonio, testis est idoiiens tunc quidem pner, sed
CAPUT V.
pnstmodum Abbas Fnlco, qui onus et honorem Cor-
beiffl sortitus est Richardo Abbate hnmanisexempto. Quibus signis mumalus sil Abbas liiclumlus,
ut levaret sanctum corpus.
""*- CAPUT^V.
i^nid.im Presb^ter, nomine Himoldus, secnnduni
De elevationc Snncli, e.t succensione lenipli.
llimotilo Prc-
propositum satis bona fama potitus, commor.a-
siiuin sbylcro apjm-
et perinUo regni.
batur inprffidictomonasterioS.JoannisEv.angelista', rrt S. Atlclar-
qiiia aedituus dus.
TcmplmnCor- ijei\ de his hacfenns : inodo dicendum qualiter habebatur ejnsdem eccIesiiE. Cui nocte
Pe- quadam horamate se idem Confessor offerens,
in
lieicnse S. it celebr.ita elevatio ejus. Ea tempestate phira
Iriconflagrat. incommoda Corbeise, sed regno Francoriim plurima
.secuniqueeumpercorabusti temphdiversoriaducens;
contigit irruisse. Corbeiae multa mira et stupenda illi insiuu.avit, qnae ille
enim iii'incipale teinplurn
S. Petri, di.aboli invidia, igne snccenditur
insomnis redditiis innltis n,arraredignumdiixit. Vidit
omnis :
.Sirril fames pene Gallia famis periculo .addicitnr. Fungebatur enim inter cetera quasi horainem queradani nebnlo-
nt Callia.
vicesuain regnoFrancorum Rex Rotbertus, CorbeiEe sum, deformis staturae, nigruin, squalliduni, pannis
et annis obsitum, qui niaxillam inclin,aiis
veroviceChristiAbbasRichardns uterque feliciter; :
super manuiii
cum totus er.at, ut ita dicam, non dolentis seil
nisi isfo ignis, cnm
fames septem annis re-
illo doloris
gnasset .afrociter. Tot quippepopulos neci dimittebat signnm. Siiper qiio Presbjter somniando iii multis
esui-ies. ut iion pollice sed ense viderentnr reqnirens sanctuni ductoreni Qnis est iste,
ruinpere :
inqiiif, Dtciiion dolft
Prircipite filasorores. Hkc .autem Iiies Doraiue, qni taiitnm deducit dolorem; Hicest,
morientium, cumceteras inquit rcslaitralioite
circa Ambiti nimis, maxime partes vex.ab.at .'Vmbinnensium. S. Adalardus, da!nion ille, ciijns sola voluntas est lcmploritm.
8 Quacompulsineccssit.afe, stitnunf sibi remedium
cnncta ad perniciem traliere, qiiiqne hoc
sacrarium
citiiis providere; Deum scilicct,
ignis pessiim dedit edacif.ati. Quia vero
qucm multimodis prater speui
nialis iiuiic cernit sibi evenire, optimos
offeiiderant, aliqnibus bonis placare. Visiim videlicet ciBiiobitas
ad restaurandam elegiiiitius, quam prius foret,
est .siqnidem hanc ultionem ideo sibi siiperponi domum
Dei omnino s,atagere; ideo quanto vides
cKlitns, quia pacem nnmquam servaverant, qnam dolore se
afficit, et super hoc dolet
lialli prtE ce- unice diligit et jnbet Dominiis. Talis qnippe
diligi quod vos tetos efficit. Ad
^°"'""'*"''° "•''"'•'''t''!- innata est regno hasc Presbyter stupefactus, et stnpendo
Gallorum, expergef.i-
irtniatiMla
'" "'" ' "' ctus, non est eflectus surdns auditor,
nt prseter oeteras nationes semjier velint sed visionis sna;
exercere
r.aliiem bellorum. Sed qnid veridicus prajdicator.
modo? Non necesse e.st
velle niori in bello, quia c.ifx-rv.atim 12 Sicque istis, et anterius dictis, et multis siepe
morinntnr famis Itielmrtlus
et pestis gladio. Non potest mundiis patentibus signis visum est Abbati Richardo Ablias Cor-
ferre iram feliois
Judicis meinoria;, quod Deus volebat, et volendo inonstrabat, lieicn. XXIX,
initur consilium
: cum Ninivitis. Una con-
veniunt pax et justitia negligentia siia non differre. Unde missis legatis riir;j/i.s A'. Adc-
jam jam placet redire
:
1'ficlum qtiot tttrili clcrat.
Satiirnia regiia. Superest desperatis nnnm ex oninibus accipere benedictioiiein a n Joanne Papa, qui
tunc
annisreno- temporisi Vicariiis
cousiliiim
ad placandam scilicet iram superni ju-
: S. Petri habebatur Roniffi Pon-
mndum, de
dicis
requirere snffragia Sanctorum. Reqniruntur tificali hierarchia; non solum est perinissiis, sed
piiceser-
vanda, relm- reliquise ad rcliquias ut qiia?iiue loca sibi adj.acent
:
etiain Apostolica jussione jussus, quod libenter
tpie suisjure, conferuntur ibique pacis inviolauile pactnm confir-
:
fecisset et injussiis. Et qiiia aberat Episcopus Ain-
iion vi rcpe- matiir. Ita .\mbianenses et Coidjeienses bianensis Fiilco, queni ex fratrnm consilio Abbas
Iniidis.
cum snis hnic
patronis cimveninnt, infcgram pacem, id prajviderat interesse mysterio, accersitur Drogo
est, totius
helidomadai decerniint, ct iit per singiilos Tervaneusis totiiis bona> faniffi testinionio priedi-
annos ail
id confirmandum Ambianis in die fesfivit.atis S. Fir-
cabilis.Cura quo postquain ministri dupliciter, corilis
mini redeant unanimiter Deo repromittunt. scilicet et corporis habitudine,apparantur, sanctuin
Ligant
sp hiijus proniissionis voto,votumqne religant sa^cra- corpus VI Idus Octobris de sepulchro lev.itur, et
inento. Fuitautem Iiaec repromissio raanibus PrajsnUs .seu Abbatis expecfantibus populis
ut si qni disce-
ptarent inter se aliquo dissidio. non se
vinilicarent
adorandum prasbetnr. Clanili, surdi, iiiiiti, niaiici, Miitta iiiira-
pra;da aut inceiidio, donec statuta ilie ante etca.>ci, confestim sanantur, Densatur cuiieus acce-
Ecclesiam Cltla fiunt iu
coramPontiflceetComitefieretpacificalisdecI.imafio. dentium: non est iiunierusobl.ationis fideliuni, utpote clccntionc.
9 Quain gratum vero hoc consilium foret Domino ubi prius deest locus. et tcmpiis,
quam intentiii
Dominornra, luce clarius demonstravit conventns, ofterentium. Exiiide ergo titiilus Confessoris
ciiin
Injirmitut qui ceteris Corbeia; Patronis inscribitur,
ibi erat Sanctorum, Ea quippe
die probavit Cor- cmii quibus
Ctirbcicnscs
beia quanti essent apud iisque ad pra>sentem ilieni Corbeiain
rclitjtiias sa
Deuni meriti patronorura tuefiir, et seiii-
nttti. Quorum in parte semofis rcliqniis,
suoriira siiflragia. per tuebitur. Celebrata est aiitem ha;c sancti corporis Qito auno
nbi videlicet placuit Abbati et
monachis, quotqiiot elevatio, anno ab incarnafione Doniini .mxl c iuili- facta.
illnc debiles oi'atum venerunt,
sani et incolunies ctione viii Romanis Coiirado, Francis imperaute
absque inora effecti sunt. Sicque Rotberto.
composita pace
redierunt ad siia quique. Exinde 11 Esl hic Jiianiies X\,
hiijiiscemodi fama iiui.|ii llaroiiiiis aii oljiissL- ;iiiii. Chnsli
it;i longe latcqne Mxsxiii, VI lil. .\un.iiili. Jliriiiii csl hniic
ciEpit viilg.ari, iit Corbeia merito eleViilioiifiu Uiniiliii
(leinilc es.sc dihilaiii, iisqin. 7 llenoilieli ix.
duceretur alfera Roina appellari. :ii| aii.
Praisentes denique h Minus reclo .iiiiii.lhiiiir l^iinlilox Vicarius
S. Pclri : esl eniin
et .absentes, vincti et S. I'clri siiccessor, Chrisli viearius.
carcerales invocato nomine
Corbeiensnim S:inctoriim, sine mora i:i<loiicoiiveniunU:uiii ilicUone Ileges Conniilus,
li.ic iii
sentiebant S. i|iii
ann. Mxxxix, In dicl. vn. el Holjertus, illli au.
Petri principatuin. Cllr. lixxxlu Iii-
dict. 1, scrihuntur obiissc.
CAPfT
::
120 MIRACULA S. ADELARDI ABB. CORBEIEN
CAPUT VI. fieri ex multa veneratione. Utcrqne siqiiidem sexus Inde varitv
cacliinnis et lusibns intendere, ordiri dioreas, et dissolutioiK-
De miito ct anlc mnrti
siirdo Confesswis
inreverenter agere et sic pene omnes corpora San-
:
scjndcliriim sanatu.
ctorum negligere. Displicuit res illa bonis et maxime
N. ec piTEtoi-eniHlum oblitteratione, qualiter eum monacliis.
16 Pnuerjit Abbas Richardns Corbeije, Abbas
Deus dignatus est post hsec glorificare, siciit didici
Frequcns po- ab eo ipso qui ea gavisus est glorificatione. Vigilia
utique beata; memoriai cnm talia fieri cerneret
: qui
pluribus aniiis, aliquando cum processuri essent,
pultis coiifluH erat celebntatis illius, qua per pnssioucm cnicis caelos
Corbciam fratribus convocatis Timeo, inquit, S;inctos qui
asceiulit claviger jetliereus. Omnis via in circuitu :
festoS. Pelri. solent ferri offendere, videtis enim singulis annis
videbatur veuire Corbeiam, {timti fecerat Petrus
Corbeipe suae gloriam) allqui oratum, aliqui niei--
quantum fiat eis inreverentiae. Sed si vobis videtur,
catum, aliqui relevatum, quia oond)usta erat illa,
in cnbilibus suis requiescere sinantur. Non ita opor- SoUus S. Aflr-
quam super talem ])etram Cliristus fundavlt eccle- tet, iuquiiint fratres, quia venturi cum suis, si nos lardlrcliqttiiis
aliter occurrerimiis siiperbijc eo fcruiit Ciir-
siam. Inter quos adductus est quidam puer, Rogerus deputabunt Ambiaiien-
bcieiiscs.
nomine, cujus loquendi etaudiendi usuni reservaverat
ses. Fi;it, inqiiit Abbas sicut vobis videtur sed si
vultis S. Adalardiim deferte, qiiia nullus aliorura
natura S. Adalardi clementia?. Lusfratis parentes
circumferetur. Fit ratiim quod jusserat, nenio quippe
ceteris orationibus Sanctorum, hora prima die fe-
contradicere poterat imoDeusitadisposuerat, sicque
stivitatis veuere ad tumulum , (luem cinei'e suo :
autem tumulus S. Adalardus.quasi indigniorceteris.excipitinjuriam,
1'uci surdui S. Adalai'dus fecerat gloriosum. Erat
et mutm ad in templo ignls deserto coniljustione; corpus vero quam pro ceteris jussiis erat. Exitur :id processionem
scpulchrum veniturail statutam indictionem. Occurrunt Ambia-
cum ceteris honorabiliter locatum ineccIesiaS. Joan-
i". Adclartli nensesciimS. Firmino.CorbeiensescnmS. Adalardo:
snnatur.
nis Evangelistaj. Orant genifores pro se
pro filio et
utquo siniul ]ierveiiiiint, antiphonas ex niore impo-
S. Petrum saipe. sieplus S. Adalardum invocando.
Afinit uterque, imo Deus propter ufrumque. Puer
nunt : subsistunt ex utraqiie parte, et orant debita
enim recuperata salute, co?piteos qui aderant alloqui religione.Sed ex brevi ignorantia, grandis aliquando
supernam dignationem! Et ne aliquis adquiritur gratia. Fuerunt eiiim aliqui ferentes
et audii'e.
cnndonaret ceteris. quod Deus slngulariter donaverat indigne quasi monachi ceteras Sanctoriim reliqiiias,
S. Petri scilicet et S. Gentiani dcdignati fuissent
S. Adalardo, facta est ha;c non ante corpus, sed ante
tumulum mlseratlo. Nuntiantur lia;o Abbiiti et mo- illuc deferre. Revera tamen noii erat omissum alio
naohis : augetur leetltia festivitatls : festina processlo ex consilio, prpescriptum est, pro inreverentia
nisi, ut
ordltur: S. Adalardus sequente populo circumfertur:
qu^ fiebat eis a populo. Sed multi miilta loqnuntur,
veultur ad tumulum, ibi cantant, Te Denni laudamus dum qualiter se res liabeat a multis nescitur. Monachi
itaque S. Adalardo cominus decenter locato, ea qua
hymnus oratur, de re gesta paulhilum peroratur,
sicque abitur.
debent diligentia assistunt Patrono suo. Popnlus
Corbeiensis ex more agit, S. Firniinum miineribus
CAPUT VII. donat, oratione petit. S. Adalardus positus e regione
De surdo et mnto, manihm et pedibus et toto noii ea frequent;ib:itiir, qiia dignus erat veneratione.
corpore contracto, et super tunndum. sanato. Nemo apiid puiii nr;d)at, nemo aliquid ab po petebat
et tamen nondum petitus jani dare disponebat.
_c\_lter quidam erat in Normannia, nomine Gisle- 17 Non ttilit itaque Dominus dejectionem servi Mulus ci siii-
Siirdus. mu-
tus.cotilraclus bertus, non solum natura corporis, sed etiam humana sui, sed per cujusdam relevationem statim ostendit dus inlcrcc^-
prjesentibus qtianti esset apud se meriti. Exaltavit sioncS.Aitc-
vctiit Cor- effigie pene destitutus. Efat enim contractus toto
tardi snniitiir.
beiiim.
corpore, retrorsum reflexa facie, surdus
curvus, electum suiini, et inagnificavit pra; omnibus, qui
etiam, mutus, reservatis tantummodo oculis,
et delati fuerant ante eum. Qtiidam enim Retbertus,
quibus miseriam suam posset videre. Delatus est a sicut monitus er;it in soinnis, veniens ciim .\mbia-
suis Corbeiam ibi diu stetit fratrum cum reliquis
: nensium populo, minister scilicet ciijiisdam Roculfi
Appuret ei suscipiendo eleemosynam. Tandem post mnltum ex castro Aliniaco, videiitibus cnnctis juxta feretrum
iu somnis temporis a S. Adalardo monitus est in somnls, ut coepit orare, ot eo attentiiis, quia priv.atus erat oninino
S Adelartliis.
sfatim quando snrgeret ad sepulchrum snum uratum auditu et voce. Siifli^undebatur lacr^niarum iinbre,
irct. Evlgilans ergo ire volebat, sed licet a Sancto expriniebat geniitu et capitis nutu quod nequibat
jam visitatus, mlnime ire valebat. Et quia sa?pe voce, quasi Sancti^n sibi colloquetitein videret ita
videndo Instructus erat slgnis monachorum, innuit appetens loquaci corde. Intendebant omnes in eiim,
ut se juvarent his qui erant secuni At illi compatientes . ipse autem in iieminem sed stabat percutiens pectus,
:
ejus miseria; ferebant eum, ubi Sanctus jacebat cum et exoscuhiiis feretrum. Tandeni respexit Piini divina
reliquis, versus ecclesiam S. Joannis Evangelistae. clemeiitia, ut per euni ostentaret sancti Confessoris
Ille autem nutu eos avertit, et versus sepulchrum sui merita. Ciimque paullisper iii se sensisset virtu-
ire convertit; ut nulli dubium esset, a quo visitatus tem Dei, diii multiinique ossitans coe])it iii vocem
Afl sriml- fuerit. Tulerunt iUico, et deposueruntcoramtumnlo. inniti. Movebat inultos ad pietatem, plures etiam
dirum eju-'-
Ibi paullisper jacuit. oravit, et exoravit usque ad lacryniariim effusionem. Totis
virtutem
; autein
sanalur.
sensit, surrexit, gratias reddidit, sanus recessit. viribus in voceni enitens iteriim, per n;ires, per os,
etper aures expectoravit sanguinis fliivium, qui totum
CAPUT VIII.
guttatim respersit feretrum. Et sic einissa voce,
De Ambianensiuin indiynatione. et mutl et erupit in hoc quod prius volebat, et non poterat
surdi curatlone. proferre Deus adjiiva me, inquiens, ettu S. Adalarde.
:
Haac fuit prima vox recupenita saliite, statimque
Avihiaucn- A. Ldoleverat etium inter Aml)ijiiienses et Corbeienses omnes currere, et ipse ccepit vix siibsisteus quasi
sum et Coi- iiova quaedam religio, et ex roligione puUulaverat ebrius talipedare. Sed recipitur, et leniter sessum
heiensium cnnsuetudo, qua; etiam reei])riicali;itur omni anno. componitur interrog.itur; virtuteni in se factam
:
eonventusad
Octavis (lenique Rogationum, nl) utrisque partibus exponendo confitetur. Lffitatiir uterque populus, et
confirman-
dam paccm.
conveniebatur in unum : ibique confei'ebantur corpora referiint laudes uterque ordo, et sexus. Nulla insidet
Sanctorum ; solvebantur lites : ad ])aceni revoca- dubit.atio, ubi tani m.nnifesta f;icta est curatio.
baiitur discordes : niutabantur populo orandi vices.
:i
Erat sane niaxiin;i niateries credendi,
persona vide-
Decreta utritisque loci renovabantur po])ulo perora- :
licet ipsis cum qitibns venerat Ambianensibus nota,
batur, sicqiie redibatur. Sed iirocedente tempore, qua; recpppr.atnsum loquendietaudiendi. Ipsc ijuoque
ccppitaliqiiando resipsausu vilpsccre, et inreverentia Roculfus, ciijus crat inini.ster, testinionium ]>erhi-
bebat
; .
II JANUARII. 121
bebat fideliter. Deus etiain f|ui fecerat miraculum, tem foedus ruptum est amicitia^. Philippus autem Rox PkhS Geii\iii>.
reliquerat evidens credendi signurn et sanguis qui suum Pinlippus t\i\r
: reputans sibi detrimento esse, quod regnum
Corbrimn vi
resperserat feretrum ab omnium cordibusexterji;ebat quasi deminutum esset privatione Corbeiaj, quam
rcpctit.
infidelitatis venenum. pater ejus, sicut supra dixinuis, in matrimonio de-
Miujm soli'- 18 Ipsis etiam Andjianensium Clericis quam certa derat sorori suae; ipsam Corbeiam cum regali pompa
mmUKcngim- res fuerit liinc perpenditur, quod ab uno eorum in intravit, et sibi sicut Regi fidelem securitatem oppi-
iiir Vco gra- eminentiorem locum statim ascenditur, et de ipsa re, danosjurare coegit.
'"
et de ceteris nliquantisper ad populum peroratur. 22 Quud postquam Comiti Rotberto compertum
Insnnant voces dign^ laudis, crescitque tumultus fuit. injuriam sibi factam moleste tulit. Quam quia,
tanta" exultationis. Fit inaccessibilis oiroacorpiisfre- sicut ira exigel)at. ad prsesens in Regem vindicare
quentia, funduntur ]ireces, offeruntui* munera, im- non potuit, in Corbeiensem Ecclesiam non tale quid
ponitur laiis Te Deum laudamns, personat in eo uter- raeritam"retorsit. Nam ejus villas et jirajdia per ter- Flandcr Cor-
(jueordo et sexus sicque Sanctos ab injuria vindicat
: ram suam late difl^usa statim invasit, et fratribus inibi bciensium in
S. Adalardus, quam pro eis accipere fuerat niissus. Christo militantibus qnaj vesti?nentorum eorum usi- Flandria bonn
nccupal
corptiss.Adc- 19 Rebus itaque compositi.s solvitur conventus, bus deputata erant denegavit. Unde Fulco Abbas.qui
lardi solemni- et orditur nionachica proeessio, refertur ad propriam tunc teinporis Ecclesiae Corbeiensi praseivit. etfi-atres
tcrrcfcrlur sedem," sequente etiam Ambianensium populo. Re- non modice turbati, querimoniam lacrvmabilein co-
Corbcinm.
spondent campi in ejus laude oecurritur ei a vicinis : ram Regis prsesentia fuderiint, et super hoc ejus
digna veneratione. Quidam vorn ex monachis priveun- consilium et auxilium imploraverunt. Sed cum aut
tes ad ecclesiam, allns et cappis induti cum reliquis impossibilitate aut incuria Regis nulla eis fieret re-
Sanctorum pignoribus exierunt ei oljviam. Cuinque euperatio perditorum, magnumque dainnum perpessi
simul ecclesiam hymnizantes repetissent, et corpus fuissent, suis carendo redditibus fere per bienniiim
S. Adalardi super altare posuissent; iterum ille qui quid facto opus esset cogitantes.super his animo fiu-
sanatus fuerat ante corpus in pavimento se proster- ctuare cceperunt. Tandem in Domino tamquam in Ad enm pla-
uens, gratias referebut, sanguinem rursus per aures, portu jactantes cogitatum suum, anchoram suse salu- cimdim uiii-
titur S. Ade-
per os, et j)er nares emittens. Resonat tota Ecclesia tis in ipso fixerunt. Nam fuit eorum commune consi-
lardi corpiis.
vocibus gavisoriis nemo in ea cessat a laudibus et
: lium ad divinum c^mfugere auxilium, Sanctumque
hymnis. Nec inimerito; tali enim honore dignus est, Comiti praesentare Adalardum, ut Comes ejus prse-
qui honorari dignatur a Deo. sentia flexus, ei et S. Petro suum restitueret allo-
dium.
ALIA S. ADELARDI CAPLT II.
De asportaUmw Saricti in Flandriam, ct quod
MIRACLLA. in advcntu ejus upcrtce suntfores ecclesia;.
PROLOGUS. h Lgitur sanioris consilii fratribus qui Sancto coinita-
rentur electis, et omnibus quie itineri necessaria es-
T ii-tufes et mii-acula, liiiibiis iu pi-ansenti Sanctos sent paratis, ciim niagno honore, ut decebat, iter ar-
suos illustrare dignatur operationis diviTia; jiotentia, ripientes perveneinint in Flandriam, de Dei miseri-
quotiens apparent, dignuni est posteris traiismittere cordia et Sancti inerito iion desjierant^s. Faina autein
litterarum notitia ut corda ipsorum ail laudandam
: prajeunte Coines sibi Sanctuin a fratribus pr;psentan-
Dei virtutem excitentur, et ad exhibendiim lionoreni duin aiidierat, et ne illis alicujus occlesia pateret
reliqiiiis Sanctorum magis accendantur. Unde virtu- introitusinterdixerat, exisfimans (aliteriiullum ad se
tes aiiquas breviter annotamus, quas no.str'is tempo- ab illis posse fieri accessnm. Seil secus ac ratus est
ribus Patronus noster, Sanctns scilicet operatus est res habita est. Nam tendentibiis illis ad villaiii qua!
Adalardus, imo per ipsum operata est diviinx virtus. dicitur Curba, ubi S. Petri jure hereditario habetiir
Quas quidem oculisnostrisnon perspeximus, sedfide- ecclesia, Presbj-ter secundum Coniitis pra^ceptum
liiim virorum qiii viderunt et pr.Tsentes interfueriint obseratis ecclesia» foribus, secessiim occultum iie
Anchir ipin relatiniie didicimiis. Quoruin relationi plena fides est posset inveniri petiorat cum clavibus. Tandein ad In Ciirba im,,,,
scrdiil a ftde exliibenda; quippe qiios cummendat sanctitas mo- ecclesiam pervenitur, cl;ivos requiriintur, Presbyter s/»»"'!' piiiiui
difini-s ci;/.'.
rum,c( ffitatis reverentia. Non enini eis salutis coni- circumquaqiie qua>rifur, scd qiuTrentibus faciiltas f'"'<^'! i''">ll'
necepil.
modiiin, nec Sancto gloriie cresceret augmentum, si inveniendi denegatur. Jliruin dictu, fiilclem qua-rens
modo aliquibus astrueretiir mendaciis, queni constat anditorein! Duni aliqua mora fieret qnicreudo teinpli
raultis antea glorificatum miraculis. Sicut autem ab Sticerdotem; illieo sponte sua confractis seris, dissi-
eis accepimus ita et prosequendo referimus. lientibus repagulis, patuenint fores ecclesia!,et San-
cto, cuncfisque eum comitantibus se pervias jirae-
CAPUT I.
buere. Non Magica, non arsibi operata est Meclianica,
sed ad ostendendum S. Adalardi meritiim, virtus
Causa cur S. Adalard-us asportalus ap|)aruit cajlestis in apertione valvarum. Ecce alter
sHinFlavdriam. in hoc faeto Petrus; Sanctoque Petro,cui commissffi
Corbein in
dotem Flan-
H curiciis igitiir
Rotlierto successerat in
Uex Fi'ancoruni,
regnum, sororeni noniine
qiii patri suo
siiiif claves regni cEoIorum,
randtis. Sancto etenini
lum
iii tali miraciilo
Petro de carcere per Ange-
liberato porta ultro patiiit ferrea;
compa-
isti siiniliter
ilro dolii.
Adelam liabuit, quam Flandrensium Marcliioni.Bal- de carcere, id e.st, de cariiis ergastulo per Aiigeluin
diiiiii. scilicet seniori, nuptiali
copula conjunxit, et ei consilii jam educto, cesseriiiit iiltro dura portariim
Ciirljeiam quse regno suo adjacebat prodotali muiiere robora. stupenda dignatio! gratiam nieriiit a Do-
cum aliis pluribus eoncessit. Pro hac aiitem conjiin- mino, qua; c!elesti concessa fuerat clavigero. Jiire
ctione Rex et Comes foedus inter se inierunt
et : etiain in aliena terra patuit
illi S. Petri ecclesia, qui
magna inter eos vigiiit amicitia. qiioad vixerunt. Seil apuil Corbeiani hospitium snrtitus S. Pctri ccclesiam,
quia. sicut a quodam philosopbo
dicitur, amicitia quasi pro contubernali ftedere, ad requirenda ejus
sa;pe exheredatur; postquam nterque, Rex scilicet bona fungebatur lcgatione. Taliter in ecclesia prius
etComes, mortali concessit naturie, intei' filios
eo- iuaccessa Sanctus defortur, piii)iilus utriusqiie sexus,
rum Philippuni scilicet Regem, et Rotbertum Comi-
qui convenerat prosequitur; laudes cum vocis cordis-
25 que
: , ;
122 MIR.\CULA S. ADELARDI ABB. CORBEIEN.
et Clericis divinjc Maje- volo magis hic ero idonea. Aut enini ei novam con-
que exnltatione a monachis
stuti referuntur, populis applaudentibus et gratias strui faciamecclesiam.quani iramensisopihusilitabo.
de]iutatis monachis aut Clericis, cpii serviant Sancto
Doniino referentibus.
aiit in Blandiniensi monasterio, quod in lionore
CAPUT ni. S. Petri Apostoli situm est in castro Gandavo, fa-
ciam euni deferri, iibi pra3 omnibus Sanctis, qui ibi
De eo qiiod Comes. mlilklit cl omnia quce
habentur, faciam ei honorem exliiberi. Iiiterdico ita-
aiistiilerat. vobis eiim ab ecclesia S. Stephaiii noii dimo-
qiie iit
veatis, sed ad locum vestrum redeatis ni potiiis cura ;
Occiinif Snn- I^equeiiti die inde asportatiir, et ;ul quffirendum Co-
eo remauere placeat vobis. Denique pratcepit portas
i'to freqitcns initem accelei'atur iter. Ubicunique auteni Sancti
obseratas, et exitus viarum adhibitis custodibus ob-
populns.
audiebatur adN-entus, a louge pro jam divulgato mi-
servari, ne in noctis silentio clam Sanctus posset
raculo immensa! multitudinis populorum ei fiebat
asporfari.
occursus. Nec solum jam ei contra praweptum Co-
mitis januas ecclesiarum aperire certabant, sed etiam
CAPUT V.
tam EcdesiasticiE quani saK'ulares personae, ut San-
ctus in ecclesiis inferretur postulabant, magis divi- De eo quod per medios viijiles sublatu: suiU
Italditinus nam quam Comitis incurrere timentes offensara. Au- saiictce reliquioe.
Schchms ob-
dientes autem fratres Comitem in pago Tornacensi
circa Sclielmas oppidum.quiHl obsidione militum ciu-
sidct Mauiwhi
\J\m\ jam monachi facerent? In aliena terra positi, fiiiiil
xerat, commorantem.illuc iter flexerunt, et quo cce-
sibi niiendiiin
suorumque auxilio destituti, obviare non pote-
s/7 ilrlibcrniil.
perant taudem pervenerunt. Quem cum sibi Comes rant Comitissa; potestati ; ut in asportatione Sancti
andiret deferri, ejus pra?senti,-B se suljtraliere festi- aliqiiam violentiam inferrent illi. Illico ad Sanctum
navit. Tunc Principes qui lateri ejus solebant assi- reversi sunt Adalardum : et extra .spem positi deli-
stere, et in quorum consilio ejus omnis pendebat berabant quid potius eis esset faciendum. Consiliiini
dispositio,super hoc coeperunt eum arguere, dicentes, autem super hac re quKrentes, tales inter se conque-
quia nihil ei [irospere cederet, quamiliu Sanctoruni rendo proferebant voces Qiiid faciemus Quo diver-
:
l.
ecclesias suis rebus spoliaret. Consulebant autem illi temus? Ad nostros sine .S. Adalardo reditus nobis
ut Sancto cum liumilitate occurreret, et quidquid non est necessarius quia forsitan aut iios expellent,
:
licvcrcnter erga Sanetum deliquerat, emendaret. Quorum pru- aut, quod turpius est, lapidibiis obruent. Deniqiie
occtirrit cor- denti consilio Comes adquievit, et humiliter Sancto iios non reverti prohibet improperium et dedecus,
lioriS.Adc- obvius processit. Videres alium Regem Ninivitarum qiiia nobis non revertentibus tantum damnum impo-
lardi
de suo solio descendisse, pedibiisque nudis priB hu- neiit nostra^assensioni, nostrisque; raachinationibus.
militate incedentem.lionorem suuni deposuisse : cum Ceterum quamvis absque Sancti reprEesentatione
tanta devotione. militum stipante caterva, Comes ad gratiam eorum possimus habere.ejusdem Patris iio-
feretrum Sancti accessit, et sumpto manilius suis stri ablatio, nostrje matris Ecclesia; fiet desolatio.
gestatoi'io, inilitibus onus ejus leve certatini allevian- Ipsa enim mater nostra, qufe nos taraquam filios in
tibu.s in ecclesiam luiud longe positam tulit. Ibi quid- suo fovit gremio, relinquetur sicut umbraculiim in
quid Corbeiensi Ecclesia; abstnler.at roram primati- vinea, et sicut tiigiirium in cuciimerario. Taliter
biis suis in pra-sentia Saiicti reddidit et quidquid
prius navicula cordis eoruiii turbabatur in mari
:
: et
(Iwnm Cor- erga S. Petrum et S. Adalardum deliquerat, emeii- dormiente in eis Christo, quia diibitabant, cccperunt
/«711" ratilmi. davit, postulans per eos sibi a Doniino indulgeiitiam clamassent, Domine salva nos, pe-
mergi. Sed cum
impetrari. Fratres verovice Doniini, qiii cor contri- riimis; illico excitatus est Domiiiiis, veiitisque impe-
tum et hiimiliatum non despicit, Sanctique Petri, cui ravit et fluctibus.
data est a Doinino potestas ligandi atque solveiidi,
27 Illis autein consilium caiiientibus cielitus iiispi-
eum absolverunt et eiim gaudentem, suisque ora-
:
ratum est ut intempestie noctis silentio expositas de
tionibuscoinmeudatum ad obsidionem oppidi reniise- feretro sancti Confessoris reliqiiias tollerent, et cum
runt. Inde non iugrati divina: misericordije qui gra- Quod
illis fiigse prsesidio sibi suisqiie consulerent. et
tiam Comitis meriieruut S. Adalardo mediante
ipse Salvatorfecisse.siiosqueutidein facerent legitur
immensas laudes Deo altissimo retulerunt, cujus au-
adraonuisse : Ciim vos, inquit, persecuti fuerint in
ris, quam precibus pulsaverant, pra8p,irationem cordis
unam civitatem, in aliam fugite, licet figuraliter pos-
eorum audierat.
per villam somno
simiis intelligere. Cunctis igitiir
occiipatis, monachi requiem suis denegariint oculis,
CAPUT IV.
opportunitatem qua?reiites perducendi ad fliieni quae
De eo ipwil Coiiiitissa volnit eiim retinere. inerant illorum animis. Media aiitem nocte ad tlie- ItcliijniiB
S. .itlelnrdiin
cam argenteam, qua pretiosus thesaurus tegebatur,
tliecaargen-
J^ic non cassato itineris labore la^tati cum Sancto accesseriint, ipsiimqiie audaiibus, iit ita dicaiii, sed
tm.
arripueruiit iter renieandi. Sed interveiiit eis aliqua manibiis exposueriiiit. Deiiiqiie ipsum siiper
fidelibiis
turbationis molestia, ut major subseqiieretur la^titia. auruni et topazion pretiosiorem, omniumqiie aro-
Contigit enim ut ad opjiidum quod dicitur Insula nuitum fragrantiara suo odore vincentem in mundo
pervenirent, et Saiictnm Dei in ecclesia S. Stei>hani pallio. postea in byrso cervino involveriint et uni :
Protomartyris, qua; ibi habetur, deferrent. Illis die- eorum, Donino videlicet Everardo, qui ad hoc saga- Ei<ei'nrili(s
moiiachiis
bus apiid idem castriim Adela Comitissa, de qiia su- ciiir videb.atur, ;isportaiidum coniniiseriint. Qiii ce-
eorpi(sS..Ade'
pra mentionem feciniiis, morabatur; duni adobsiden- teris cum scriuio Sancti remaneiitibus, de comniisso
lardi clam
dum pra?fatuiii oppidiim Sclielmas Comes scilicet sibi thes;iiiro sollicitus noii modice aninio angebalur, iisiiortat.
filius ejns occuparetur. Qua,' cuni audissetadessesan- qualiter propter vigiliim excubias civitatera egrede-
ctum Dei Confessoreni, gavisa est valde sibi esse retur. Duinque totiis in Iioc studio esset positus, illii-
nblatam retinendi illuin opporliinitatem. Accersitis xit matutinalis bora, qiia expiilso vesperi liictii Christi
Ciimiiimi igitur monachis, inter alia quas jirotulit verba, dixit resiirrectione denionitur Ia»titia ; tiinc Christus, qiii
riimilrii£ mlt eis Sciutis Doinini mei S. Adalardum communis
: est verus sol justiti», depellens teiiebras erroris et
rorims.Aile- generis coiisaiiguinitate mihi esse lu-oximiim, et iileo tristitiie, ostendit illitraiiiitem salutisethvtitiie.Nani
Inrdirclimrr,
^^ honoris gratiam paret mihi in Ccelis, volo ejus lio- eadem liora obtiilit se illi quidam raonachus, quasi
ilisimtiis cu-
jjopgp, sublinuire in terris. Unde sedet milii iii animo missus a Doniiiio, qiiein Remensis civitatis Arcliie-
sloilmif:. j. I i • 1 1
eum retinere iii hac terra, quia ad exequendiim quod piscopus ad Coinitem direxerat pro suo negotio.
Huir
'
II JANUARII. 123
Huic sanctarum bajulator reliquiarum sociatus per 32 Ecce autem quidam claudus ad porfam terapli PERS.(:rn*ni).
medios vigilum cuneos, portis p.itentibus, exivit; jacebat, ita utroque pede contractns, ut jilanf as pe- Claitiliisml m-
'^^"^''
Deique providentia per Saiicti videlioetAdalardi me- dura ejus (quod erat visu miserabile) retro liiBrerent ^''""
ritum frustratas illorum excubias reliquit. natiljus.Venerat autem ibi reptando in quantum po- ' ,''
Tramil pci- 2« Renovatum est sane in hoc facto miraculnm terat manibus et genibus non solum ut alimoniam
Dmlios vigi- quod ad Cliristi resurgentis contigit sepulchrum, si peteret ab introeuntibus, sed ut S. Adalardum roga-
tcs.
tanien glorise Regis audemus jequiparare virtutem ret suis adesse doloribus. Qui cum feretrum Sancti
niilitis. Sed non minuiraus gloriam Regis, si virtu- priEcedente longo processionis ordine vidisset inferri
tem priEdicamus militis quia virtus militis gloria
: in quantum ipsa segritudo patiebatur, clamare coepit,
ost Regis. Custodia enim militum ad Christi posita ut sui misereretur. Sanctus vero Adalardus more
est sepulchrum, ne a suis furaretur discipuhs; dili- B. Petriaurura vel argentuni illi nondedit, .sed quod
gpufia nihilominus excubatorum deputata est portis melius erat, divina concedente gratia, illi tribuit.
etexitibus viarum, ne corpus S. Adalardi clani a suis Nam mirum in modum .statim videres nervos prius
efferretur monachis. Christus summo diluculo mili- contractos extendi, cutem disrumpi. sanguinem ma-
tessignatum monumentum custodientes resurgens nare, pedes cruraque ad natui'aleni lociini redire,
irritos reddiditSanctus quoque Adalardus summo
;
illuin auteni prse nimiis angustiis fatigari. ita ut
mane vigiles portas et exitus viarum observantes pene videretur deficere. Tandem in suis orectus
exeundofefellit. Milites Chri.sto resurgente prae timore pedibus, jani nullius egens adminiculo ad feretrum
facti sunt velut mortui; custodes postquam Sanctus Sancti accessit. laudandum Dei domim ; o pradi-
asportatus est Adalardus pra; nimia adrairatione candum Sancti meritum Praisentia corpdris ejus
1
redditi sunt stupidi. aberat, et t.anta in vase corporis ejus Dominus osten-
Mtiifuo gnudio 29 Taliter corpus sancti Confessoris Corbeiam debat. Sed lioc in vase corporis ejus ostendere potuit,
Corbeias cxci- refertur, et a raonachis cum magno cleri plebisque qui per uinbram corporis S. Petri a?grotos sanare
piUtr.
tripudio suscipitur. Qui cura magno honore, nt voluit. Tunc qui sanatus fuerat feretiuim prosequens
dignitas ejus exigebat, repositns in archivo ecclesise, et bajulans, gratias referebat
Domino, imitans illum luc. 17.
ipsani sua decoravit ju-a^sentia, quam primura obscu- Evangelicum leprosum, qui reversus laudein dedit
rara reddiderat ejusabsentia. Fratres auteni cum cor- Deo. Cuin tinto gauilio filiis in sinu raatris Ecclesia-
dis devotione laudes inimensas reddiderunt snper receptis, de thesaiiro conscienti:e proferentes sacri-
hoc bouitati divinie, parvipendentes si scrinii fieret ficium spei et fidei, quse
iii ar:i cordis accenderat
amissio, cum beatos et divitcs reddidisset eos pretiosi fervor caritatis,
livmnum Te Deiim laudainus canta-
thesanri restitutio. Illud enim erat recuperabile da- verunt coram altario divina' m.ijesfatis.
mnnm, hic si eura aniisissent damnnm inrepai*abile.
Sed qui voluit thesaurura corporis restituere, digna-
CAPUT VII.
tus est etiam vas ejusdem remittere, nt sicut in cor-
poris asportatione, ita etiam Sancti pateret meri- De repositione sanctarum reliquiarum in
tum in vasis reprjeseiitatione. scrinio.
CAPUTVI.
D 'enique ascendentes gradus pulpiti, qui de valle
plorationis per gradus virtutum
nes
ascenderant in
m.^-tti
imlomna-
im-
montem exultationis, popiilis inflmisjacentibus, nec ""'
Derelatione scrinii, e( qiiod inre))ra;sentatione ad altiora conscendere valentibus, condescenderunt
ejus sanatus est dandus. propinatione salutiferi sermonisrei gestse temporique
praesenti respondentis. Nec siluernnt, ad confirma-
Coiiiititisa t'C- Interea faraa volante, cura Comitissre nuntiatum tionem sui sermonis quifi in via accidissent eis,
teros floimiiii fuisset taliter S. Adalarduni a monachis sublatum qiianta Domini gratia in omnibus afJiiisset illis,
rciuitlit. esse, moleste tulit se ita delusam esse. Taraen intel- quantisque sibi dilectum Confessorein declarasset
ligens hoc esse voluntatis diviute, et ideo jam non miraculis. Et ne aliqiiis eoriiin diibius existeret
pusse contra torrentem brachia tendere postulata ;
S. Adalardum esse relatum, reliqiiias ejusdeni de
venia, concessit illis cum scrinio sancti Confessoris secretario. nbi ante
repositw fuerant, pra;sentari
remeare ad propria. Taliter illi, quasi de .^gypto fecerunt. Quas quidem iii conspectu populi adstan-
E.cpoilitur
egressi, ubi jam quasi captivi fuerant detenti, prote- tis extulerunt, ipsasque ut credi decet antiquo ebore corptis 6'. iilC'
gente eos cselestis defensionis nube, ne urereutur a lucidiores, visuquepro siii rarif ate delect;ibiles, coii- lartti.
sole tribulationis, pervenerunt, duce novo Moyse spectibus omnium adstantium rernendas priEbiieriint.
nostro, in terrara pacis et securitatis. Postquam autein pra-senti;! Sancti reniota est ab illis
itc,miiim m
Tlieca Cor- 31 Curaquejara facti fuissent proxirai Corbeiie, omnis nubes dubitationis, eiim honorifice reposiie- iiriorc Ihecti.
beiam refer- prapniittentes nuntios mandaverunt fratribus suis, ut runt in eodem scrinio quod paiillo aiite relatuin
liir.
scrinio S. Adalardi raature occurrerent cum brachio fuerat cum gandio.
ejusdem Confessoris. Illico gaudium novura ailhuc 34 Quo
rite peracto secus S. Gentianum marfyrii locatiirquc
recenti gaudio superaddifur ; classica pulsantur ;
rosa in dorao Dei vernantem collocaverunt S. Ada- jii-rtaS.Gcii-
ecclesia tapetibus et palliis adornatur ; ac{;ensis etiam lardum castitatis lilio aiite Deiini florentem. Felix '"""""
luminaribus plurimis illuminatur : denique facto aula, qua; tantis siistentatur coluiniiis ! Felix Eccle-
populi conventu festiva processio or'ditur : et cum sia, qua? tantis illuininatur lucernis! iit taceamus
brachio S. Adalardi priecedentibus cereis etcrucibus ceteros quorura praisentia feliciter ipsa floret Eccle-
I Rcg. obviam proceditur. Tunc filii Israel quasi arcara sia, ististutorihus protegitur contra ventoriim flatus,
Domini de Philistseis reductam suscipientes, intaber- et tenipestatura fulmina. Istis eniin illiiminantibus,
imculo Dei referebant et cum David in voce exulta-
: repelluntur ab ea tenebrarum caligines, et mtero-
. Reg. (I. tionis et confessionis psallentes praicedebant. variis rum nuliila. Istos itaque honoreiniis. istos venere-
musicorura instrumentorum generibus ad augendam mur in terris, ut nostri inemores esse dignentur in
latitiam circumquaque sonantibus. cajlis.
NOT. 4li.
INVENTIO
194
Ii> VENTIO CAPITIS S. VEDASTI
ALIARUMQllE RELIQUIARUM ATREBATI.
Ak». mxiv. Nonas Fmreobis monasterio Sanctse
x\.nno Mxiv IV Jannarii, iiKiuit MarJse Atrebatensium, juxta
IIJAN.
Locrhis in Chvouicn BcUjivo, Invenfio reliqularum altare, multorum Sanctorum reliquias pretiosas con-
Ecclesire Atrebatensis. De cn Inventioiu' Biildiiciis in. tigitinveniri. Ad quarum quidem meritapropalanda,
Clironico Cnmeracensi et Atiebatensi lih. 2, cnii. 13. divina clementia diversi generis signa et prodigia lHaximi ad
Ibi vero (Atrebati in templo S. Mnriiv) jnxta altare operante. non solum ex vicinis sed etiam longe posi- easconcursus.
Dei genitricis MariDe, quod B. Vedastus suis rliebus tis regionibus, per totum fere biennium multitudo
Miniciita ail conseoraverat, anno quiflem secundo Gerardi Epi- maxima confluebat.
invi-iilfis reJi-
scopi, multae et multum pretiosaiSanctorumreliquise 3 Fatetuv Georgius Colvenerius in Notis, se quie
iiniiis faiia.
invent^ sunt, ad quarum illustrationem diversa mi- aut qualcs fucvint reliquix, ab Atvebatensi Ecclesia non Quib fiichiu
''^' ''^'"'/'"*
racula per tres circiter annos divina clementia ope- pottiisse resciscere. At Locrius, Addunt, inquit, Eccle-
rata est. Leprosi enim mundati, contracti bumanis siae Atrebatensis monumenta mss. Inter cetera bra-
usibns solidati, multique adiversis languoribus curati, chium S. Vedasti cum capite ejus, et quibusdam
sospitate donantur. membris ipsius, etc. De S. Vedasto plura vi Febvu-
2 Idem Baldricns lih. 3, cap. A, de eadem, reHguia- nrii, et de festo reliqniavum Ecclesix Atrebatensis alio
rum Inventione ita scribil Tunc etiam temporis in : loco.
DE S. SILVESTRO
MONACHO TRAIN^. IN SICILIA.
Ansomclxxxv
II JAN.
ijilvc'fster ex oftihte S. Bftsilii motiachus colitur ii nopoli xL inillibus passiium absit, {qute quis equo
F.T n MAIl. Jaiiuarii et ii Maii, frcqueiiti populi coiicursu Trnime per diem aistivo tempore vix confecerit) Silvester
in Sicitia, ex Jiilii III Poiitifieis Maximi coiicessioue, tamenpedesterhiberno tempore Catanam profectus,
ut.testaiitur Octaviiis Cajetaiius iioster in Iden operis ac precibus ad Virginis tuniulum persolutis domu0i
(lc Samtis Siciliir, et Phitippus Ferrarius iii (jeuerali eadem die reversus est.
Antciilciiilar-
Catalogo Sniictorum. Est Traiiia, a(iis Trayna.Troina, 3 Ciiin fnrnarius pauem coctiirus, scopam, qiia
iniiu intral.
Trojna, Trojanopolis, Trajanopoli.';. Dragina, Medi- furuum ardentem prunis mundaret. rainime reperi-
terrauea Sicilix urbs in colle edito sita, olim Episco- ret, querereturqiie quod inora pani detrimentura
palis, (le qua (igitThoniasFaudlusrer.Sicular.decad.i. adferret; SilvestersignoCrucismnnitus illum ingres-
lib. «(10, sed quod eam esse cemrt Trajanopolim,
i sus, prunis ardentibus in unum coUectis, vestis suas
quam L. de censihus, coloniam juris Italiei appellat
I extremitate Quare Abbatinuntiata, accurrens
tersit.
Ulpianus, aliis minus probatur, qui isthic in Cilicia cuni monachis e furno Silvestruni illEesum exeuntem
letjendum, uon in Sicilia, arbitrantur. Panllo iiifra vidit ac ex ea die apud monachos Silvester coepit
;
urbem, inquit idem lib. \0 Fuzellus, ad P. M. II. esse venerationi.
Meridiem versus, aedes D. Michaelis super coUem 4 Romam, ut loca sancta inviseret, summique
erecta, et c<Bnobium D. Basilii illi adjiinctum extat, Pontificis (a quo ob sanctitatis faniam benigne exce-
a Rogerio Comite, parta contra Saraceiios victoria, ptus est)pedes deoscularetiir, profectus; iis peractis,
pro triumpho dedicatum. In hoc S. Silvester vitam perceptaque Pontificis bencdictione navem conscen-
deqil; a (juu locum quemdam S. Silvestri nppellari exi- dit, et Panornium appulit. Uln cum Regis fllius gra-
stimo apud eumdem Fazrlluiu ad millc passusa Troina,
, vissime a^grotaret, ad Regem accedens bono animo
ubi veteris urbis vestigin etiainnum, a^dium, iiiquam, illum essejubet; et ad filium jain morti proximuni
muroriim ac pyramidiim ex quadratis lapidibus cla- deductus, fore nt brevi incolumis evaderet ait.
rissinia spectantur cadavera.
2 »S. Silveslri res geslas, ex lectionibus qu.r ejus die
Quem
...
niedici delirareexistimantes, etilluderevolen-
tes, porca; urinain aflern ciirant,
.
ex qua lUe segroti
.
,"" '"'''"
lura uovil.
festo recitantur, itu describit Ferrarius in Catalogo niorbumagnosceret quamillicoSilvesteresseporcse
S. SUmler fit
:
Sanctorum Italix tul ii Maii : Silvester Troynopoli decem in ntero siiillos habentis uriiiam dixit. Sicque
monatjhus.
hone.stis religiosisque parentibus, GnilielmoSiciliiB illa Regis mandato mactata et aperta depreheiisum
Rege, ortiis, pieque educatus, «Eiiobium S. Micliae- est, et Silvestro liabita fides : qui omnibus e cubi-
lisArcliangeli ordinis S. Basilii, liabitum monasti- Egriim pre-
culo ejectis, ciiin preces Deo efl'udisset, filiura Regi
cituis saaal.
cuin induens. ingreditiir. Ilbi brevi eos progressus reddidit incolumem. Cumqiie Rex Silvestrum, nt
ceteros vitie asperitate suique ipsiiis abiie-
fecit, iit quidquid vellet posceret, instanter rogaret; thynni
gatirme antecelleret. Peregrinaiidi cupidus de .Xbba- tandem, cujus ingens copia capi solet, parum ]iro
Vtsif sepu'-
tis licentia v In. Februarii Catanam ad corpus coenobin pctiit. Qui petitionem exilemmiratus, aliquot
clmimS.Aoa- B. Agathas Virginis et Martyris venerandnm venit. thynnorum tegetes perpetuo quovis anno dandos
ilm. Qua iii re illud mirandum, quod cnm Catana a Troj'- decrevit : quibiis ad hffic usque tempora frui feruntur.
5 Reversiis
II JANUARII. 125
/'/((/(/ lioitd- 5 Reversiis ad monasteriiim, tlefmictoqiie Abbate, celebratur ;ixiine effervescente, imaginem S. Sil- ris(hrjM,tt-
ciim Silvestriim ei siibrogare cogitai^ent, is elapsn.s in vestri cives iii processione deferrent; mnx ab ea pe- f^iniiotin st;-
''"'"
silvam non longe a civitate se alididit: ubi.aliqnamdiu nitus extincta liberati simt. Quare Julius III, l'ontifex
vitam ereiniticam diixit, or.ationibiis, jejnniis, inedita- Maximus non modo indnlgentias ecclesiam S. Silve-
tionibusaliisquecorporisafflictionibusintentus:donec stri visitantibus concessit, sed et festum ab omnibus
ivNoN. Januarii.anno apartu Virginis MCLXXXV, in ea civitate celebrari voluit. Hxc Frfrttriiis. Sed
suum Deo tradidit spiritum. Corpus ibidem sepultum maiiifestuin iii aiitto, quo U.vc ope. S. Silvratri nopita
est, sacra aede sub ejiis invocatione constructa : ([uo, liies ilicitur, memhiin iiicst, cnin Jiiliii.t III, aiino
hacdieet n Januarii, innuinera liominuni multitudo MDLV obieril : aut certe eo miraciUo ad feslum sati-
Mininiliiiid confluit.Solentenimda?moniaciinfirmique ejusinter- ciendum induetus non est,ut vult Fcrrarius ;
qui iterutn
fjtistmmihan. cessioneliberari. in Notis Silvestrum ait MCLXXXIX dece.m.i.w, cuin
C Anno vero Doniini MDLXXV, peste per univer- .iu]ira, el iii generali CiiUiloijo Saiictorum MCLXXXV,
sam Siciliain grassante,cum Troynopoli nuilti inilies inortuttm asserat.
perirent, ac die secunda Janiiai'ii, qua natalis ejus
III JANUARII
126
III JANUARII.
SANCTI QUI III NON. JANUAR. COLUNTUR.
OcTWA S. JoANNis EvangelistiE. S. Gordius Comes ac Centurio Marlyr. C;e-
S. Anteros Papa IMartyr, l\oin;i',. sareiB in Cappadocia.
S. FlorentiusEpiscopiisViennensis, Martyr. S. Theogenes I
S. Theopemptus Episcopus, Marlyr. S. Primus 1 Marlyres, in Hellesponto.
S. Theonas Martyr. S. Cyrinus 1
S. Zosimus monaclius Martyr ) S. Claudon
S. AthanasiusCommen(ariensis> inCilicia. S. Eugenes
Martyr \ S. Diogenius ,
Marlyres.
S. Petrus Balsanius, vel Abselamus Mar- S. Eugentus \
tyr, S. Rhodus
S. Martialis \
S. Rhodon
S. Statilianus S. Pinna
S. Constantius S. LucianusEpiscopnsLeontinus, in Sicilia.
S. Possessor S. Melorus Marlyr, in Anglia.
S. Hilarinus S. Salvator Episcopus, Beluni in Italia.
S. Firmus S. Genovefa Virgo, Parasiis in Gallia.
Martyres, in Africa.
S. Candidus S. Blidmundussive Gogus, Abl)as inGallia.
S Rogatianus Inventio S- Quintini apud Veromanduos,
S, Eugenia S. Bertilia Virgoconjugata.in Belgio.
S. Lucida Relatio capitis S. Jacobi Apostoli, ad mo-
S. Acuta nasterium S. Vedasti.
S. Poenica S. Daniel Levita Martyr, Patavii,
PR^TERMISSI VEL IN ALIUM DIEM REJECTI,
S. ArgiBus 1,, , ,, , „ ,,. ,, Petrus Urseolus, de qiw xi Jaimar.
M^''ty''- Marhjrol. S. Hiermi. Nos
S, Narci.ssus S, Potitus Martyr, ms. MartijroloQ . S. Martiiii Tor-
"•^""-
S. Marcellmus I naci. Nos xin Januar.
M.iter cum duobus filiis, igne extincta. Menxa. Pln- S, Malachias Propheta. Martyrologiwn Germanicum,
rcs idem subiere snppUcinm cum liberis matres : vil Molan. Mena-a, Menolog. Gatesinius in Notis.
hic certi possnm statuere, ideoque eam omitto. Nos XIV Janmr.
Daniel monachus Hemmenroden.sis, Kalendar. Cis- B. Guillermusx .4bbas Cistercii. Kalendarium Cisler-
terciense Divione editnm aiino 1617, cieiis. Nos xxii April.
B. Angela de Fulginio, Martyroiog. Gerinan. Molanns sorores S, Gibriani. David Cameranns
p 1
iii addit. ad Usiuirdum, Usuardi editio Colonieiisis aiini _, ' ( tib.SdeScotor.pietate.DeiiisoS.6i-
Prompfa ) , •
tt •
1521, Nos IV Jaiiiuir. ^
( fjnano aqemn.i VIII Maii.
B. Ursus Dux Venetorum, postea monachus. ms. S, AgritiusEpiscopus Senonensis, MS, FtorariumSS.
KatendariumSanctornm OrdinisS. Bcnedicti. Hic est Nos XIII Junii.
OCTAYA S. JOANNIS.
lli Non. Janu. S. Joannis Apostoli et
Cclebratur tabatur. Ubi denuo recensituni ab eodem Quignonio idem
Evangelistx Octava, quam Martijrohgium Ro- Breviurium e.st, oniisso S. Antcro Octavn ngi ccepit
mamim, Ado, aliique consignant. In Breviario fquemadmodum et nntea) ut Semiduple.v ; Duplex a
Romano, Pauli III auctoritate edito a Fran- Pio V instituta, utietS. Stepliauialque Innocentium.
cisco Quignonio Cardinale, non celebrahalur hxc Octava, Vide Gavantmi Comment. in Rubr. Breviar. sect. 6,
sed S. Anteri Papx festum, de quo et tertia lectio reci- cap. 6.
DE
;
127
DE S. ANTERO PAPA ET lARTYRE.
111 JAN.
S.Aiitcros iiliTos Papa.qui aliis Aiitlimis, Aiitenis, An- cessit Antero, de quo est sermo, ut magis magisque
Piipa.
llierius, in sacros fastos pridem relatus, ut patet histori^ veritaii consultum foret, septem Notariis
A; 2 De
veteriAIarlijroto(jioTioiiiano,Beda, Usuardo,
'Ulone, Bellino, Mauivlijco, et celeris.
eo lurc liahel lilier de Roniiinis Pontificilms :
hiiic operi adscriptis, qni
]ierent,
ActaMartyrum integra
septem pricfecit SuI)diaconos. Porro Nota-
riorum opus fuisse existimanius, ut non ipsa tantum
exci-
Anteros iiatione Grfecus, ex pafre Roraulo, sedit an- Acta, cruciatus nempe, diraque ac ssepius repetita
mense uno,
nis XH, (expuugunt alii annorunt minierum) tornienta describerent, sed etiam qiifflcuinque iidem
(liebus XII, martyrio coronatur. Fuit autem teni|)o- sancti Martyres locuti essent, dum caperentur, ac
ribus Maximini et Africani Coss. Hic gesta Marty- piiblice torquerentur; qufe itein ad siipplicia ducti,
rum diligenter a Notariis exquisivit, et in Ecclesia iuissent interlocuti, meinorise commendarent.
^fiHiwi.Maxi' recondidit : propter quod a '
Maximo Prfefecto mar- i Illaautem qiise intra cancellos, obducto velo, co-
mmi. tyrio coronatus est. Hic fecit ordinationem unam per ram jndicibus, ciim de ipsis quaastio haberetur, iidem
mensem Decerabris, Episcopuni nnura (Addit codex rogati dicerent; publicorura Exceptoriira rauneris
Baronii : Campania.) Qni etiam seiniltus
Fundis in erat, cuncta scriptis raandare, et inter publica Acta .iliaabE.cec-
est in coemiterio Calixti.via Appia m Nonas Janua- referre : qiias ciim agerentur in provinciis Proconsu- pmribiis re-
rii et cessavit Episcopatus dies xin. Pliilippus Fer-
: laria ab Augiistino et aliis dicta reperimns. Porro """l""-
Ex Petelia rarius in Cnlalogo Snnclormn Ilaliiv Iradil ex Pelelia haic ipsa, vel liorum potius exemplum, a Christianis
iirhe ortus. urbc magnx Grxciiv niaritima oriunilum fuisse, collata pecunia redimi solebant, etinter Acta Marty-
.ietu Marty- 3 Porro (le Marlijruni Actis descrihi solilis isla lui- rura sedulo asservari. Quffi vero extra cancellos cuin
iimperiNo- Itet Barouius Clemente Papa
loni. 2, an. 238, n. 2. A Martyribus agerentiir vel dicerentur, ab Ecclesi;e No-
larmdcscribi primuin magna diligentia curatnm fuit, ut a septem tariis, magna adhibita cautela, consuetis notis qiiain
solila.
Notariis, per regiones Urbis divisis, gesta Marty- celerrime tabulis adnritabantiir. H:vc Baronius. Oliin
rum scriberentur. Deinde Fabianus Papa, qiii siic- S. Anteros festo siinpliei colebatur, ut antc diximus. not (9
DE
i:inc:\
vN Oiin.
S. FLORENTIO
EPISCOPO VIENNENSI MARTYRE,
S. Florentius anctus Florentius PivtsuI Viennensis IX tem- ravicum : Eodem die S. Florentii Juvennensis (leye
Episc. Vieti' pora Gordiani, Philippi. Decii, Galli, et Vo- Viennensis) Episcopi et Martyris vii, ejusdem iirbis.
in exi-
tieii.
[iiisiani decucurrit qiiando NovatiisB. Cypriani
; 3 MavHjroloijium Romanum ; Viennie in Galliis Covoiiaiur
liiim missus
Presbyter
l Romaiii veniens, Novatianam lije- S. Ftorentii episcopi, qiii tempore Gallieni Impera- martijrio
resim condidit. Anniversaria ejus dies est iii Non. toris in exiliiim relegatus, illic martyriiim consiim-
Januar. quando post exilium mortem pro Christo inavit. Ejus pvxtev ciiatos memiiievunt Ms. Flovaviuin
pertulit. Tta Bihliollieca Floriacensis a Joanne Boscio Sanclovum, et Galesinius. Mavtyrologium S. Hievo-
edila, el Joannes Clwnu. nijini : Vienn;e, depositio Florentmi.flc eo MaUhtvits
2 Clinidius Robertus, Marlyroloiiium Usuurdi Colo- Weslmonasteviensis in Flovibus historiarum : Aniio
nieeediliini auclius aniio 14!)0cl 1521. Beda, Molanus gratiiB241 Florentius Viennensis Episcopus vita et
in Addit. ad Usuard. Martijroloijium Germanicum, doctrina clariiit. Mansit autem usque ad Gallieni et Doctrina cla-
Ado, aliique, S. Florentiuin oclavum Viennensis urbis Voliisiani iinperiiim, exulqiip martyrinin complevit. ms.
Episcopum scrihunt fms.'ie. Credo quod Desideviam et ^Notkerus eani nJaniiarii refcrt,his rerbis:Yien\nv
Dionysium confundanl. Ms. BetLv Mavlijvoloijiuni Ba- dcpiisitio B. Florentii Episcopi.
ClRCA
vNCiin.
CCLXXXIV.
DE SAKCTIS MARTYRIBUS
THEOPEilPTO EPISCOPOET THEONA.
- artijrnlntjixim Rnmnnnm hns cum Zosimn rt cerneret Theonas magus, ijui illml ei miscuerat, Tlicontiiii iiia-
Athamisio conjujiijity referlque iii Jnitunrii Christi fidem est aniplexus. ijum covccr-
M;
inr tcrtamen
ijniis
-idi et
:
Galcainius^et Fnrrarius iv,
Menieu ; in quibun itii
Molamis v
eonim memoru-
3 Sed Theopemptus aliis qiioque cruciatilius sup-
pliciisque aflectus,demum gladiopercussusoccnbnit.
At Theouas In efiossam scrobem demissus, injecta dc-
lit.
Vtcrqueirro
Cliristo occi-
f!i(ur.
2 SaiK-tiis hieromad.yr Theopemptus Episcopus, superterra ojppivssus est; sicquead Christnmviclur
exoitaUv a Diocletiano Imperatore persecutiniiis pri- niigravit.
""^™ procellam excepit, et quod Christuin Deuni in- 4 Eailcin Mcn;va ii Jan. Iuvc liabenl : SS. Theopeni-
riieopem-
.S'
plus in itjncm trepide cnnfiteretur,corona donatiis est iiiartyrii. ptus et Thendote, quse fuitniater sanctorum inedico-
conjccius, ex- Captiis(|nippe atquead Iniperatorein pertractiis, cum riim, qiii sine peciiuia fegrotos oiiraruut, Cosma' sci~
ctvcaltis, ve- ei error«m suum exprobaret, in ardentem conjectus licel et Damiani. Hunc Tlieopcmptum eumticm esse
nenopotatus foniaceni, inde innoxius evasit. Tiini oculus cctiHet Haderus iwster qui iii Januiirii colitvr sed
ei erni- ;
'
tur. Post letliale venenum combibit, ciijus taineu vis iiuUum video certum ejus coiijeclnrn- funthtmcnluin.
divinitus, ne labem pateretiir, exstincta. Quod cum Tlicodolen isthic retulimus.
m
128
DE SANCTIS 31ARTYRIB11S
DlOCLtTIW. ZOSIMO lAMCHO ET ATHAMSIO
COMMEIVTARIEIVSI.
55. Zosiiitlisct
Adinimhilfs Itos viros ita celchrat hoc dic Mnr- sis, qui Doniitiano Praeside apnd Ciliciam illustre
AUmnasivs tyvologium Romamim : In Cilicia sanctorum martvi'iura pertulerunt.
passi .iiih l)(>-
Martynim Zosimi . Athanasii Commenta- 2 Menxa paullo fusius : S. Zosimus in Cilicia ere- S.Zoninias
tnilitiiio !'m--
siik-
riensis, Tlienpenipti, et Theonre, qui in per- mum cum leris incolebat. Comprehensus Domitiano varie tonpiv-
tiir.
sccutione Diocletiani ilhistre martyriuni obienmt. Pra-.sidi sistitur, cumque Cliristum confiteretur, aures
Marhjres quoquc Mctiim appellaiit ivJaniiarii : Eotlem eicandentiferroaduruntur. Deinde in libetem liquato
(lic memoria sanctorinn Martynmi Zo^imi monachi pluml)o plenum a capite suspensus mittitur. Verum
et Atiianasii Commentariensis. Baroiiiiis lios cum mirabiliter ex omnibus liberatus, apparente inthea-
Tlteopempto et Thcona coiijuiujit ; aitque in Notis ab tro leone, ac de Christo humana voce loquente, Atha- l,eo liiniuinii
voce loipiiiiii-
(fiiecorum Menwis passos referri sub Doiuitiaiio Impc- nasium Commentai'iensem ad fidem adduxit. Dimis-
Atliaiiasiiis
ratore. Verum noa Imprrotor Domiliaiiiis liic fuil, sed sus a tyranno, redit ad montes in quibus ante pietati
convcrlillir.
Krjywj PrmfeiUts autPiwses. w Jamiariicosrefcrt Fer- vacare consueverat, ibique commorans erudit bapti-
rarius in (jenerali Cataioqo Safictorum, uti et Menolo- zatque Athanasium. Inde sub disrupta.s hiantesque
qium^ in quo liivc liaheutur : Eiiflem die commenioratio petras simul ingressi animas Deo reddiderunt.
sanctiMartyrisZiisimi ct Athanasii Commentarien-
DE S. PETRO BALSAMO
AK<Ciin.ccxci
SIVE ABSELAMO MARTYRE.
III JAN.
UcS.fcln ijlorioni aihletse pk'raqne meminere Martij- eorum hortationibus
et setati florenti parceret;
Bnlsami iiii-
Hujus roloijia; sedncquc in nomine, nequc in loco aut
tiee
penitus neglectis, et spe, quam
in Deo omnipotente i//,(. nmicm-
miitc. dic. cl
ijenere iiiartijriiconveniunt.Appellantenimkn- collocasset, cum aliis rebus omnibus tum vitje ipsi ;)/"•
loco marlij:-ii
selaniuni, Au.^^elamuin, Abselamum, Apsela- longe praelata Csesarea: per ignem, velut aurum pu-
;
discrcpanl
auctores mum, Balsamum, Abesalamiten, Abe.ssalomiten. rissimum, fidem in Christum Dei, generoso et excelso Glorivsnm
nmrtynnni-
Qiiidam drsarea', alUAulona', nonnulli in ditione Eleu- animo accunite probavit.
theropolitana passum scrihunt. Satius est ipsorum verha 5 Quod aulem Christopliorsontts, religiosum vel mo- Petnis nn mn-
'""^1""^""
Martyrologiorurn referre. nachum. vitam solitariain et meditationi deditam
2 Beda : S. Petri Martyris. ms. Societatis Jesu secutum verlit; in Gnvco .solitm csl xiry.nTr,;, quod hic
Aniverpiiv, et ms. 5. Lamherti Leodii : In civitate Au- fortasse non religiosum, sed robustura, atque ad cer-
lana passio S, Petri. qui crucis suppHcio est inte- tamina (ante conversionei7i .tcilicet) exercitatuin signifi-
remptus. ms. S. Bichnrii : Civitate Aulana S. Petri cal. Sicinfra ex Menologio, corporis robore. et animi
Martyris. Vetu.^itum ms. .*?. Martini Tornaci : In civi- vigore plurimum vahiisse dicitur; atque ex Memeis
tate Avelena passio S. Petri, qui crucifixus est sub Tfi y.azoL TTtariv vjTi^iia, v.xi 7-fl Ao.Tk ro cwu-a pw^uy;
Maximiano Iraperatore. Usuardus Eodem die S. Pe- : axaa^wv, Fidei religione, et corporisrobore praestans.
tri, qui apud civitatem Aubinam crucis supplicio est Certe aax.yjryic Sivpe athlelam .significat, et ai/.nTYipiov
interemptus. Eadcm hnhet Bellinus, eadem Martijro- gymnasium ; licet sa-pius npud sacros scriptores pro
lo(jium liomamim, quod civitatem Aulonam vocct,
nisi monasterio accipiatur.
vt qumlam siih iiomine Usuardi mss. A^bHWJi/Zrt Eulauam. 6 Eodem xi die Januarii referlur iii Martyrologio
Maurohjcu.'i : Eodem
apud civitatem die S. Petri, qui S. Ilieronymi Alnlamus, et in ms. Rhinoivien. Petrus
Auianamcrucissupplicioestinteremptus.sub Severo Absalmus, ut infra dicemus, qui indubie hic noster est.
Prieside, Diocletiano imperante. Eadem fere Galesi- 7 Memra xii Januarii : S. Petriis Abesalomite.s
niiis et Martijroloqium Germanicum. Martyretfidei religione et corporis robore prsestans.
i5 IV Jamaiui eum quidam rcferuat : Hralninus et voce Christum professus est.
in fiore a^tatis libera
MS. Martijrologium S. Ma.rimiai Trcveris : Eodpm (He Inde a Prfeside Kleutheropolitano captus, cum neque
et Balsami, Martyris, sub Maxi-
l)assio Petri, tpii blanditiis emollii-etur. neque ininis terreretur. in ro-
miano Imperatore, agente Severo Pra-side, qui eum gum conjectus, ex eo martyrii lauream reportavit.
nolentem sacrificare diis. jussit suspendi et ungulis Raderus nostcr diversum hunc e.ci.stimat a Petro Abse-
lacerari : ad extremum vero gladiointerfectusest, et lamo sive Balsamo, et quidcnt quod Abesalora 2 Ma-
in Aulona civitate sepultus. Eadent iisde.m fere verhis chab. H,?'. 17,r'/Abessalom ii, /?(^fy. IS.!'. 2,^(1'. 10,
Notkertis. propria sint Judivorum nomina, snspieatur et huitc na-
4 Molamis ni Januar. cum Usuardo euni refert, ite- tioac Jndwuni fuisse.
rnmque in Addit. ad Usuardum xi Januarii vclut diver- 8 Eadent Memea xiv Octobris de eodem, nisi fullor :
Kum : CsesaresG Palestina; S. Petri Ascetae, id est Sancti Martyris Petri Auselami. Profectus est hic e
religiosi sive raonachi, qui saepe rogatus ut adole- finibus Eleutlieropolis, vico Aneas djcto, generosus
scentia^ parceret. eoriim exhortationibus neglectis, etaceranimojiivenis, validoquoque corporis robore :
per ignera, velut aurum piirissimum, fidem in Chri- sa?pe fortiter fecit pro religione, contemptisque om-
stum excelso animo probavit. Qua' e:v Eusebio hausii nibns prEesentibus sexto Diocletlani anno sacrificium
Mohinus. Ille namqtte lih. 8, histor. Ecclesiasticie Deo accej)tuin factus, oertamen in fiaramis absolvit.
cap. 20, ita scrihit : xi die raensis
Audinaji; id est, Miror, quod Badertis iioster se scribat nihil de hoc
Ejm palriii ad III In. Januarii, Petnis qui et Apselaraus diceba- lcgis.teapud Latinos. EademwvOctohr. hahet Meiiolo-
tur, «(TxriTr]?, id est religiosus vel
nionachus. vitam giunt. Ferravius quoqiti' in generali CatalogoSanctorum
solitariara et meditationi deditam secutus. ex pago eodem die Aulonie in Macedonia S. Petri Martyris
:
Anea in finibus Eleutheropolis sita prognatus cum ; sub Dio(detiano. Vix mihi dubium est, qttin ideni et
Judex et qui ei aderant in conciliosjepissime eum ro- unus sit Petriis Abselamus, qtti cur adeo divei^sis diebus
gassent ut sui ipsius misereretur, sua^que adolescen- colalur n variis. non est facHe conjcctare.
9 D.;
m JANUARir. 129
Criice. gltulio. Dcmaitijrii (jcncir non pnrvti qmu{ui' csm' controver- Christi venero confessionein. Prffises dixit : Nosti E\ Sunio
ignc, qm ra- sia vitlctur; ((iim (juidam in criiccm actuin, alii gladioin- prceceptum iniperiale? Petrus respondit Ego praece- :
ET MSS.
lionc dicalnr An cnici affixus ptiim Dei mei iiovi, qui e.it verus et perpetuus Rex.
tcrenipluw, iijni alii cxMinctnm vohiiit.
iiifercwptus.
est, dcindeigne ciirumposito suffocalus? An ccrncc •iubia- Prjeses dixit Prasceptum est a clementissimis Prin-
;
tus,in igncm conjcctus! ini ijiinlio dcimU- iu ip.^iis puinmis cipibus, utomnesChristiani antsacrificent, aut diver-
percHJiSus?Mcna'(i ct^fcuoloijium cnici.-i ctgladiinon me- sis ptenis moriantur. Petrus respondit Et hoc veri :
mincre. ms. Bcrtinionnm cxpvcsse habet : Tunc cruce perpetuique Regis est prseceplnm, si quis sacriiicave-
siispensus, capite est plexus. rit daemoniis, et non soli Deo, eradicabitur. Quid ergo
ihi imssn^. lODc loco (juoque variant. Cirsarex intcrfectum scri- melius est, a te perire, aut a Deo vero in perpetiium
bit Eusehius, alH Auiamv, vcl Aulone. Est Aulana, ut eradicari? Tu judica, si vere est in te aliqua jnstitia.
exHegesippo tradit Ortelius, urbs Sumariw. Elcuflicro- Prieses dixit : Aiidi ine, et sacrifica diis, et comple
poUs vero,in cnjusfinibiis natus cst Pctrus,]trima' Pal;v- jussaPrincipum. Petrus respendit ; Ego manufactis
stin:v urbs, qu.v, ut ait Ccdrenus, oUm Hebron fuit.Ejus- quales vos estis, non sacrifico.
diis, ligneis et lapideis,
ilem vero PnLvstimv prima- MctropoUs crat dvsarca, 2 PriBses dixit Injuriam nobis facis. Nescis quia
:
olim Tnrvis Stratonis. Quare non mirum est cum qui potestatem habeo occidendi te? Petrus respondit Ego :
intrnjnrisdictionein urbisCa-sariciisissitintcrfcctus, Ca'- injnriam non facin, sed quod scriptiim e.st in lege di-
sarea' occisnin dici ab Busebio; qui codemcnpitcatios captos vina, hoc dico. Simulacra, iiiquit, gentium argentuin
acperemptos scribit Ascahnc in eadem provincia. Deiiidc et aimim, opera mannum hominum. Os, oculos, na- Psal. Ii3. 4.
non dicitur in ActisAulana' occisus, scdcomprelicnsus, nc res, manus, pedes habent sed de his neque loquun- :
deinde Pra-sidi oblntus, forte ad eum Ca'saream pertra- tur, neque vident, neqiie odorant, neque audiunt,
ctus. Saiie adduci iion possim, ut Galesinio assentiar, neque palpant, neqiie ambulant. Deinde seqiiitnr;Si-
qui Anlanam Auloiiam interpirtatur, vnlgo la Velona, niiles illis fiantqui facinntea, et omnes qtii confidunt
qua' urbs cst mnritima in sinn Adrintico : qucni secntuscst ineis. Si DoniinusperProphetametSpiritum sanctum Idota ct cy-
Martijrologii Roiimni GnUicu.s iutcrpres et Fervarius in h:ec dicit, quomodo tii milii dicis, quod injuriam tibi rumculloirs
''"'''•
topographia, qni Pefi'uni cutn Balsanio isthic nctum in fecerim, quia dixi similem le lapidibus et lignis niiitis
cruccm scribit) corjnis vcro ilUus VeniUis as.-icrvari. et surdis, in quibus da?nionia colitis?Et nie persuades
S. Pclriis 1 \ Eodem dic \u Januarii Petruui ^y.u.sio^^o^ov cele- tibi similem ileri? Prasses dixit Audi me,etmiserere :
AlroiBsepul- h-antMcnwa qnifortnssis nostcr est PetiMis Balsamus.
: tui, et sacrifica. Petrns respondit Tnnc mei niise- :
liis.
quem tarnennusquam aUbilegi lioc nomine appellari. Ita reor,si non saerificavero,etaveritatenon discessero.
hahent : Tyj alz-h riu.i^x y.vrtp.ri zoii oiiov irar^jci^ Yjp.(iiv Sed quia infidelis es, et nec milii credis, nec lege di-
Xlhr.ov 70V 2y;pL£iot]i5(iou, evtu aytw ^ayapiix ti^; arpwa^ vina;, quia qui diemoniis sacriflcat, eradicabitur : et
y.urj.vjov. Ipsa (lie Commemoratio S. P. N. Petri semper mihi lioc ingeris dictuni, fac qnod tibi jussum
qiii signum tulit, iu S. Zachariffi Atroee sepulti. est. Pra^ses dixit ; Adliuc geropatientiam, expectans
I.ur SijjUEw^ 2 Dc eo ita commentatur Padcrus noster In Grjpcn
1 : ut tecuin cogitaiis sacrifices et salveris. Petrus re-
f o; (lictiis. est ^r.ixHofoiJO ad verybum Signiferi, VcxillarU, An- spondit : Siiperflua '
mihi persiiades; facjani, quod *a/. tilii.
tesignani.X avie potest verbum accipi, quasi Petriis ex fiictnrus es^et adiinple opcra piitris tiii diaboli. Nam
Vexillario factus sit nionachus; velChristi vestigiain ego qnod suades iign suni facturus, nec mihi Domi-
corpiire suo circumtulerit, sicut D. Paulus etalii; vel nus iiieus Jesns Christus permittat. quem colo.
quod criicem assitlue gestarit, uti de quibusdam alii.s 3 Preeses jussit eiim siispendi ;cumqiie fuisset su- rorqmtiir.
legimus enim etiam crucem et signum Filii
: Gr,(j.ziov spensus, dixit ad enm Qiiid dicis Petre? Numquid ;
hominissignificat, Matth. 24, velquod signa fecerit, bene sentis in liac snspensione? numquid reddes sa-
*
* (il. Sncrili-
vel quod lilteris in fronte notatus et iuustus fuerit, si- cra? Petrus respondit Jiibe adhiberi ungulas ego : :
cas, an uon?
cutnonniilli infrajtrodibunt Ii1terati,quod sacrasima- enim jani dixi tibi freqnenter, qiiod non sacrifico dae-
gines nohierintdamnare, autrejicere, antproculcare, moniis, nisi soli Deo meo, pro cujus nomine patior.
quodiinpii quid.iniC.ijsaresiconomachieticonoclastJp Prajsesjussitenmfortiter torqueri. Cumque nimiuni
factitabant, etabaliisfieri volebantetcogebant. Reor vexaretiir priedicabilis DeiMartyr, voceni doioris non
criicem actuin pro Cliristo. Naui
illuin potius in ita dabat, sed tantuni psallehat. dicens Uiiam petii a :
Martyrologium Rom. docet illum aimd Aubinam ci- Domino, haiic reifuiram, ut inli;ibitein in donio Domini
vitatein crucis supplicio peremptiim. Arliitratur enjo, omnibus diebus vitai ineie. Et iternni dicebat Quid :
Padcrus eunulcm hunc esse Pctruin qui Aulona' passns retribuam Domiiio pro omnihns, qiia* retribnit niihi?
dicilAir. Calicem salutaris accipiain, et noiiicn Doniini invo-
Ada umk ilc- l'i Acta S.PeiviBahamiubAunsta.sio BiblioUiccario cabo. Haec eo loqnente, amplius excitatus Praeses
scripla. Latiiie versa,at(jne a Snrio editu contuliinus cuni anliifnis alios carnifices jussit accedere. Turba vero adstans,
Mss. monnsterii S. Bcrtini, monastevii S. Maximini Tre- cum videret nimium sangninem cnrrereperpavimeu-
viris, EcclesiM S. Audomari, S. Maruc de Ripatorio, tuin, dolnit, dicens ad euiii : Miserere tui honio, et sa-
et aliis. criflca,iitteIiberesabhiscrudeIissimispcenis.Sanctus
vero DeiPetriisrespondit^HtepcpniBnuIIie sunt, nec
ACTA, milii aliquem inciitiiiiit dolorein quod si negavero ;
iionien Dei niei,' in veras pauias, et in majora tor- 'a/. innu
.S. Pelri [Hi- I ,11 illo temjtore Potrus, qui et Balsamus.cum com- nieiitaperpetuaingressurum me esse cognosco. PriE- ""'is
Irin.
lireheiisus fuisset ajiuJ Aulaiiam civitateiii teiiipore ses dixit Quid dicis Petre? Sacrifica, aut poenitebis.
;
liersecufiouis, cum esset oriuiiclus a fiiiilius Eleutlie- Petrus respondit Ego iiec poenitebo, nec sacrifico.
:
ropolitana; civitatis, oblatus est Severo Prai^siili. Seve- Prawes dixit Ego seutentiam in te profero. Petnis
;
Cousiiinlio
rus ilixit ad eum Quis diceris? Petrus respoiiilit
; :
respondit Hoc est, quod tota aviilitate expecto.
:
iipiiil Pra^si-
Nomiiie pateriio Balsamus ilicor; spirituali vero iio- Tunc PrEcses dictavit adversus eiini senteiitiam,
(leiii. r.nui affini-
miue, quoil in iKiptismo accepi.Petrus dicor. Praises diceiis Petrum adiiiodum contemnentem iiivictissi-
: liir.
dixil :Quod genusest? Petriis respondit Cliristia-
tihi : raorum Principiim jussa propter legeni Dei sui
iius .suui. Prajses dixit Qiiod ofncium geris? Petrus
: cruciflxi seutentiam subire jiriBcipio.' Sic quoque ve- ^
ms. ^crti-
respondit ; Hoc m.ajus officium lialiere non possura : nerahilis athleta Christi. compleus agoneni snuni, di- »i(i. Tunc
et quod esse potest lioc melius, quaiii nt sini Christia- gnus habitus est passionibiis Domiiii siii participari. crucesus|hen-
* al Pabulum nus? Praeses *"* capiic csi
dixit :
" Pareiitcs liabes? Petrus respon- Martyrizatus estautem testisriiristiBidsamus, qui et
an parentcs !"'''"'*•
dit :Nonhalieo.Pra3ses dixit : Mentiris:audivienini Petrus, apud Aulanamcivitatem, in Non. Januar. sub
sunl li!)i?
te liabere pareiitcs. Petrus respondit : In Evangelio Maximianolmperatore, regnante Doinino nostroJesii
•miiii pr^ceptum est oinnia deiiegare, cum ad numinis Christo, cui est gloria in saicnla sacculorum. Amen.
26 DE
:
130
DE SANCTIS 1\IARTYRIBUS
MARTIALE, STATULIANO, CONSTANTIO,
POSSESSORE, HTLARINO, FIRMO, CANDIDO,
ROGATIANO, EUGENIA, LUCIDA, ACUTA, POENICA, IN AFRICA.
/ hisSiiiiitis^fiirtijrihiisMnrliirologinniS.Hk'- iiiciE. UswmUMiirlijrolotfium inictiiis editum Ciiloniiv
D roiiijmi .Iii Afi'ica Marti,ilis,Statuliani,
stanti.Possessoris, Hilarini, Firnii, Candidi,
Rogatiani, Eugeniae, Lucidic, Acutae, Poc-
Con- In AfricaMartialis, Cyrici, Claudionis.Z)c
pniitlo iiifcrius. Cyriciis iilem esse videtur, qiii Cijriiiiis
dicitnr, cnm Primo et Theogene passus.
Clniiilioiiu
m S. GORDIO
COMITE AC CENTURIONE 3IARTYRE C^SARE^.
Miirtijrolo{jiuni Riiiiiiuiinn : Caisarejc in Cappa- Martyris excitavit, age et ipsi qiioque qnantum vocu
docia S. Gonlii renturionis, rle cujus lau- contenderelicet, veliiti bonibantes apes, vernantibus
dibus extat pra?cIaraBasiIii Mapni oratio, floribus circumfiisiE, prieclara ipsius gesta persone-
in pjiis (lie festo habita. Emlem fere Galesi- mus; rem quidein piam agentes, siiniil et gratam iis
tiiiis. Meminit et Molntius, ac Germnmcnm Martijro- qui adsiint. I)iim eniin justiis laudatur, populi hff.-i-
lofjium. buntur. Sabmionis lectio nobis nuper recitata, qiiiil- Piov. 50.
2 Metiolofjium Gnrcornm tioc eodem die : Sancti Mar- nam per lateiitem bujuscemodi proverbii sensiim sibi
tyrisGordii exCa-sarea CappadocijE:quicuni Licinio velit. niecuin ipse cfigitabam ; aii fi.irte dicat, qiiod
Rege esset Conies, et militarem orflinem -pereret, populus oratione magnifica ac plane culta rhetoris
propter Christian;p fidei confessionem, nobile marty- cujiisdam potentis, qiin? aiiditorum aiires demiilceiit,
rium perpessus est : in cujus laudem habita insignis oblectetiir ; prieterea sermonis ornatum, reriimqiie
BasiHi Magni extat oratio. Celebrantcum Memva lioc inventionem ac dispositionem elegantem exojitet.
pvoli.riore elogio : Qiuid profecto inilii verisimile non videtur, ciim ipse
3 Hic Cappadox fnit. Ca?sarere natus. Licinio im- nusquimi hnjuscemoili dicendi genere nsus fuisse in-
peritante. Comes dignitate.centum militibus praefe- veniatur. Nam et Sanctorum memorias orationis et
ctus. Cum vero impiorum idnlohitrarum impudentiam eloquentia: fuco iirosequi, non fas erat admonere, illi
et impias voces in Christiim sj)argi soUtas nec ferre pra;sertim, ciijus scrijita sermone simplici, niilloque
nec videre posset. longius secessit, et inter feras styli apparatii conspiciiintur.
vitam in montibus egit. Sed Christi ardore iucensus, 2 Quis ergo illoriim verborum sensns? Is videlicet, naijniiifSan-
et adversus Paganorum errores animi robore arnia- quod populus spiritinili lietitia gaudet, si eorum t:in- ''tonm qiio
tus, e solitudine vehit leo prosiliit,utauctorem vani- tum ''''"'" """"
adnioneatur, quip jiisti p.atrarunt; atque inde ad
""'"""''"""'
tatis quKreret et invaderet. Jamque in theatrum semulationem recte factorum ab iis, quie audit, ac-
ingressus Christum publice Dpum ]>rociamavit. ver- cenditur. Illorum enim, qni in fideclaruerunt. histo-
soque toto in se spectaculo.ipsoque hidorumPra^side ria simplex,velut liicem quamdauiDei cultoribus ad
ob libertatem in stuporem tlato, adeoqne in rabiem Qiiaiuobrem cum in s:icris vo-
virtiitis iter ostendit.
verso, feiTO occiibuit. luminibusMoysisvitaiii,iniirumque lenitatem. nostra'
4 Suriannm vit.r liujus editionem quibusdam locis ex naturije magnopere ojitatam, narrante Spiritn saiicto
P. Frontonis Dnavi nc P. Andreiv ScotU aiiimadver- andimiis, statini ajnuibimur. Quod si reliqiioriimfiicta
xioinhus emendavim us. virorum eloqiientia; floribus ornantur, Sanctis tan-
tum ad niaxima gessere, demonstranda, sat
ea, (luas
DE S. GORDII LAUDIRUS fuerit oratio simplex. Itaqiie dum vitam eorum, qui
in pietate conversati snnt, exponimus, Dominum cnm
S. BASILII MAGNI OUATIO. lirimisper servos sutis glorificamns deinde et justos ;
ipsos testimonio eorum, quie scimus, celebramns, et
EXORDIUM. populum per aiiditiim rei'te factorum exhilaramus.
Frcqiientia n atura; lex est apibus innata, f]'atres dilectis-
Joseph diim andimus .autlegimus vitam, illius assequi
castitatem magiiopere cnpiimis.
nanvitur liistoriii, ad illiiii
Si vero Samsoni.s
imitandam fortitudinem
iiil ilinmliim. alvearibus nusquam Vos autem Dei
discedant. accendimiir. Sacra igitiir scliola prascepta rhetoriim
populum, cum nunc primum ail Martyres tam- , aut institiita non seqiiitur ; uiidam rernm exjiositio-
quam ad flores cselestes exeuntes, et huc frequen- neni pro encomiis hiibet, quam et Sanctis ac nobis s.atis
tes convenire viderim, quo id iluce feceritis exquiro. esse existimat; qiiidem ad virtutis eorura prteco-
illis
Quisingentem liunc iestum excitavit? Quis liyemalem iiiuni, nobis vero ad imitationis gloriam atqiie for-
lianc tristitiara in vernam serenitatem conimutavit,
m;im.EiK;omiorumiiamquelexest,patriEe diguitatem Prirceplii rlie-
ut populus ex civitatis apdificiis, tamquam ex apum ostendere, geiieris originem ex alto repetere. educa- lomm Chri-
alvearilius, liilaris egressns, ad suburbanum decus »""'"'« "*' '"-
tionis incuuabiila diligentius referre. Nostra vero lex
prieclarumqueMartyris stadium confluei'et? Quoniam priEteritavicinorum mcntiime, abiisquse propriasuiit
"''!"'"''"
igitur et nos, infirmitatis nostrie oblitos, celebritas
uniciiique, tcstiinoiiium accipit. Quidiiam ego sum
melior.
;
III JANUARII. 131
nielior, si mea civitas olim man;iia bella gessit, aut de insigues et opulentajvacuabantiir. Pleni saltus, plena
liostibustriiiinpliavit?Sieadeiii optimo sit iii loco sita, perfugis loca deserta, ob iinum tautuni crinien,quod
EBState ac hyeme, ca;lique temperie fruatur?Si fertilis Christuin colerent. Prodebat patrein fllius: pater
est viris gigiieiulis, ager pascendo pecori sufficiat,
si filiumaccusabat: frater adversus fratrem insaniebat:
si meliores nutriat equorum greges, quain usquain servus dominu insultabat. Adeo diabolicis artibus
reperiantui'?Quid, inquam.ista? An ad virtutem coiu- hominum aniini affecti tenebautur, ut velut in tene-
mendatiores uos reddere possunt? An vero si forte de minime cognoscerent. Prajterhjec
bris agentes, sese
viciui montis culminibus iiarraverimus, quo pacto autem domus orationis profanorum manibus vasta-
nubestranscendant, etquam longissimein aereni jior- bantur, ari; sanctissimLe evertebantur, nec eratobla-
rigantur, nos ipsos decipiemus taniquam Iiomiuibus tiouUa, nec tliymiama, neqiie locus sacrificandi erat
per Iisec laudem tribuerimus? lueptum insuper, si aniplius relictiis. Cuncta moeror ingens veluti diflusa
Sauctis, qui res orbis universas contempserunt, Iiis caligo occupabat. Sacerdotuni coUegia fugabantur.
esse opus comineiidationibus putamus. Sacer omnis conventus cladem iiisolitam expavescc-
Sancloriim 3 Igitur nostri tantum causa profectus, sat fuerit bat. Dsemones vero tripudiabant, et nidore ac san-
memoriam. illnrum celebrare memoriam. Non enim nostris indi- giiine victiinarum infecta cuncta dabant.
tmt iltoniw,
gent laudibus ornari, sed nns ipsorum vita^ liistoria G Hajc igitur exenipla crudelia cum Centurio ge- Cordius sece-
sed m.^lri dit iit deser-
cnnsa iT/c-
etconimemoratione imitationis gratia, iiidigemus.
, nerosus conspiceret, judiciorum necessitatem ante-
tttiii.
Imimlom. Queniadmodum enimexignenaturaliteremicatsplen- vertens, abjecto militiae ciugulo, sponte sibi exilium
ilor,ex ungueuto quoque prffistanti diffunditur odor; delegit. Itaque relictis honoribus, relictisomnisgene-
siceSaiictorumcommeinoratioiiegestorum.adomnes ris facultatibus, servis, propinquis, amicis, volupta-
provenit utilitas, Fuerit Iiautl modici momenti, enrum tibus et rebus aliis, quas ceteri maxime appetere ac
quae olim gesta sunt veritatem exacte tenere. Nam magno studio parare soleiit, ad vasta deserta et ho-
obscura quaedam fama, viri Iiujus prfficlara facta cou- minibiis invialoca contendit: vitaininter ferasactam
servans, ad nos usque venit. Quaiiiobrem pictoribus mansuetioremsocietateacconvictuidololatrarumexi-
recte compaj'abiinur. IUi eniiii cum ex imaginibus stimans, Elia; propheta; secutus exempluin, quiciim
imagiues depingunt, uti par est a prima fornia pluii- Jezabelis conspiceretimpietateni quotidie invalescen-
mum recedunt. Nos item ciiiii rerum gestaniiu ad- tem, iu montis Oreb speluncam secessit, ac sese ab
spectucaruerimus.valdemetuendumneilicendnreruin oiiini humana conversatione, ut Deiim quffireret ac
veritatem atteramus. Verum quando ejus liodie fe- videret, abdicavit : vidit tiindem, quantum fas est
stuiii celebramus, qui in Iiujuscemodi die certamen honiini mortali. Eodein niodo noster Gordius spretis
prn Christi nomine subiit, quantum ex ejus historiai omiiibus. urbanos fugiens tumultus, fori clainorem,
nntitia deprehendere licebit, onarrabimus. magistratuuni ambitionein, tribunalium fastum, ob-
trectatores, ementes, vendeiites, pejerantes, men-
tientes, turpiloquium, facetias. et cetera, qus, velut
NARRATIO. alligatas puppibus cymbas magnae naves, secum po-
pulosae urbes traliiint; insuper visu audituque ao
§ 1. 5. Gordii palria, honores, vita solilnria. Deum ipsum contem-
aiiimo avitiis purgato et libero,
plando videre metuit, tiim magna discere mysteria,
S. Cordii pa- MJ uit hic Martyr beatissimus civis noster Ca?sareen-
qua8 non ab hominibus, nec per Iiomines fuit edo-
Iria (:a'sart'n.
sis : ex quo non miruin si nostrie mentis affectus ad
ctus, sed magno usus praeeeptore Spiritu veritatis.
eum potissimumdirigitur, quodprofecto ad veruin ac
domesticum uobis facit oriiamentum. Nani sicut
arbores quiebona feruntpoma, propria? bonitatislau- § II. Redit Caisaream: hidos turbat.
dem nutrientitribuunt luimo; siciste exnnstraiurbis
prodiensutero,adsuinmiimqueglori!eoulmeiievectus, \^iiainobrem secum meditans, quam sit fallax et
patri;e, qute eum produxit atque aluit, domesticoruin inaiiis vita luimana, quam omni somnio et uinbra
pietiitis fructuum juciinditatem largitus est. Boui debilior et iinpcrfectior, in siiperna! illiiis vocatiouis
sunt quidem et externi fructus, modo sapore delectent amorem exarsit, ;ic veluti fnrtis athleta, sese jeju-
et nutrire possint; sed longe gratiores sunt externis niis, vigiliis, orationibus, perpetua et indesinenti
nostrates ac vernaculi, qui nobis ob propiuquitatem Spiritus sancti oraculorum nieditatione probe exer-
gloriani quaindam prteter jucunditatem conferre vi- cit.atum, et ad certamen instruotnm animadvertens,
Cordiiis Ceii- deiitur. Militiam exercuit, in qua locum admodum liuiic niaxime diem observavit, in quo frequeus civi-
liirio fortissi-
insiguera tenuit, ita ut centum milites ejus imperio tas visendo equestri spectaciilo erat intenta, quod
IIIIIS.
parerent: quodque aniini virtute et corporis viribus hoc iu loco ea tempestate in Mai'tis, seu potius fu-
praecelleret, cunctis inter ordines militibus prastan- reiitis belloruin dajinonis honorem celebrabatur. Po- l.ialiiqncstrc
tior liabebatur. piiliis oinnis ex edito spectabat, iiec ulliis deerat, in lionorcm
.Varti.s.
AeerbaCatcrii 5 Ea sane tempestate, cum tyrannus impius, qui noii Judajus, non gentilis, noii itein Christiauorum
Maximiarti tunc imperitabat, in Christianum iiomen virus sua; niultitudo, quic negligenter viveb.at, et cum vauitatis
licrsectitio.
feritatis effunderet, manumque Deo inimicam adver- concilio coininixta sedebat, iioii ilechn;ins couventus
sus Ecclesiam exerceret, tota urbe pra^conis tuba maligiKintium, sed et ipsa tiiin equorum cursum et
sonabat, toto foro et percompita tjraunicum promul- aurigaruin agilitatem spectabat. Servi eo die ab opere
gabaturedictunv, ne quis Christumadoraret: quivero liberi, pueri e scholis spectatiim currebant, feminae
contra jussa faceret, niorte plecteretur. Idola propo- prostitutas ac ignobilesaderant : plenumerat stadium,
nebantur adoranda omnibus, lapideaque ac lignea et oninis jam turba consederat, equestre certanien
hominum simulachra, pro vero numine coleuda et : videre intenta.
si qui recusarent, extrema intentabantur. Confunde- 8 Tunc nuign.aninius ac fortis heros per inontis ycitit iii iite-
dittitt sladitiiit
batur tota civitas, quje rei uovitate attonita, tnta tu- nnn popiilum Imrruit,
clivuin in tbeatruin properans,
Cordius.
luultuabatur. Christianorurndomussingulae vastalj:in- nou quain hostilibus se manibus traderet pciisit;ivit;
tur. Innocentium facultates diripieljantur. Fidelium sed f orde intrepido et auimo excelso, quasi quaedam
et ingenuorum corpora, carnificum manibus discer- contiiuia saxa, aut arbores inultas, eos qui circa sta-
pebantur. Matresfamilias per vicos trahebantur. dium sedebant pr;etercurrens, in medin i-onstitit sta-
Nulla juveuum commiseratio, nulla senum reveren- dio, complens dictuin illiid Proverbioruin .auctoris
tia erat. Iiisontes noxiis ac maleficis digna patieban- Justus ut leo confidenter agit. Quid pliira? Adeo in-
tur. Complebantur supra nioduni carceres, ilonius trepido excelsuque auimo fiiit,utcum in eininentiore
theatri
:
132 ORATIO IN LAUDEM S. GORDII MART.
I'KR s. B.vMi . tlieatri pnrte stm'et, ingeiiti voce, (iiiani fiui andie- tractus: pro vibiciluis in corpore eminentibns, in
rnnt extant .Kllinc aliqui, exolamaverit, et dixerit: resnrrectione splendido indnemur amictu. Pro con-
Ecce inventiis snm ab iis, qni mo non qnairnnt: his tumelia atqne ignominia, palmns coronasqne asse-
qni me nnn interrogabant, palam apparni. Quibns qneniur. Pro vinculis et carcere, per ainpla paradisi
sane verbis se in enm venisse locnm sigiiificavit mi- vagabimur. Pro accns.ntione demuni .atqiie
sp.atia laeti
Jiran. 18. ^. nime coactnm, sed ultro se ad certamen exhibuisse, iniqiia condemnatione, gloriam ex Deo et Angelis
Salvatoris exemplum secutnm. qni cum per .atram referemiis. MiiiEe vestrai semina milii snnt divina,
noctera minime videretnr, se .Inda?is m.anifestavit. nnde immortalitatem perpetiiaqne gaudia nietam.
Omninm igitnr ocnlos stiitim in se convertit. ISrat 1 1 Cnm tandem vir lieatus luic severitate a fide
enira adspectu horridns, et qnod montana diu inco- ohstinata .iverti non posset, alia tiinc via Prieses est
aggressns. Illecebris et omni lenitiite contaminare Tentalurb'an-
Inerat, squallenti capillo, liarba promissa, veste ob-
ilitiis.fritstra.
sita, corpore toto aridns, pera prfficinctus, baculo conatus est: cum priesertim dinbolus hnc uti solent
innixus. Qua; sane omnia horroi'em qneradara vnlgo arte, nt timidos metu perterre.nt, fortes leniat atquo
adspicienti incutiebant, simnl et eum illnstrera ma- palpet. Qnod imitntiis Prieses, ubi illiini rebus terri-
gnopere reddebant. Ubi autem qnis esset, cognitus liilibns nonflexit, dolis ac placabilitate circumvenire
fuit, gentilium sinnd et Cliristianorum clamor est qnEcrebnt. Quainobrein inagiia se dattiruni spondehat;
ortus his qnidem ob gaudium sui commilitonisexnl-
; qiiornm alia tunc h.nberet, alia Imperntorem daturiim
fantibus, illis vero qni repngnant verifati,jndicis ani- ei affirniabat, locuin inter niilites illttstreni, faciilta-
mnm .ad ejns Ciedem accendentibus, et jam ad mor- tes, opes, qnidqnid denique animus cnperet. Afille
tem rondenmantibus. Igitur clamor atqne tnmultns nec sic qitidem victus, Prajsidis insaniam ridebat,
onmia complebat: equos, currns, aurigasjam despi- qiii compensare dignnm aliquid supernis sedibus exi-
ciel)ant: frnstra rotarum stridor aerem verber.ibat: stimaret. Iinpius ille tunc lax.atis irie habenis, furore
nnllus aliiul quain Gordinm videre m.alebat nnllns : percitiis, ensem vaginadiripit, lictorem coram adsfare
([Uara Gordium verba sonantem andire studebat.To- jnssit; et manii et lingna nefanda, nd \iri dninnatio-
tnm denique theatrum murmure, niore venti per.aera nem se accinxit.
s(mantis, perstrepebat, et eqnorum cursum superabat.
§ IV. Amif/s iniiiitti suadentibiis, pulclirr.
§ III. Judicis minas, et blanditias rickt. resjjondet.
Mitijmi.'i con-
\jhi vero per praeconein silentinm imperatura , J\_t\ tribiinal nninis theatri miiUitudo convenit re- :
cnrstis 11(1 ejns
sopitse'fistiila?, varia musicorum
conticnere biKcinie, liquus vero populns, fpii adliuc iii urbe fueriit, pro-
lonitenla spe-
instrumenta sihierunt, soliis adspiciebatiir Gordius, rnmpens, ad hoc imvum prnperavit spectaculuni, ilniiila.
SistiiiirPm- solus andieliatnr. Hlnc ad Pra-sidis trdinnal, qui quotl et Angelis et uiiiversie cretitnra! fuit adniira-
"''' tiim in eodem Inco sedeb.it, certamenque institneliat, bile, Inctuosnm diemonibus treinendtim.
ditiboln, ac
(«nfestiin adductiis, et .ab eo (piisnam, aut ciijas esset Qnid plnra? Concnrreiitibus eo cnnrtis, nrbs pene
initi suaviquevoce interrog.atnr. Ubiveroet patriani, varna facta est, fltimiiiis instar tota inrnlarttra iniil-
et genus, et dignitatis gradum qiiem temierat, pra;- titndine extra urbeni ad locnm martyrii coiifluente.
terea cansam fugre ac redilns pai'iter enarravit Re- : Matresfamilias, imbiles, ignnbiles iirnperabant : do-
versus suin, inqiiit, p.alain i^stendens, qiiorl tiia edi- miis siiie custodilius relictiE, taberniE negotiatnrtini
cta nihil nmnino ciiro, seil Jesum Christum spem desertie, in foro venalia disjecfa jacebaiit. Ex lioc
meam, menmque pra^sidiuui prnfitenr cnmque acce-
: tnnfiim iirbs tnta, quod omnibns extrn incenia egres-
perim te reliqnos honiines crudelit.ite superare, lioc sis, nemo intus remaiiserat, qni iiefas aliqnid perpe-
sane tempns explendo ineo voto, inaxiine idoneiiin frare posset. Servi, ministerio neglectn, avidi spe-
sumpsi. ctiindi ernnt: et quanfuin externi nc veriinculi ifqiiili
jiilirtitr l(rr- 10 Hicsane verbisvelutignisiraPrJEsidisaccensa, eriit, Iioc Inco apiid virtiiit illuni nder.nt. Tiinc efiain
iliteri: qnidqnid in eo furoris erat, in hnnc siibitn cnnvertit. virgiiies virorura sese oculis objicere ausEe suut. Va-
PrKsto sint, inqiiit, lictores, flagella, plumbata^: in lettidinarii ac senes ipsi quoqne extra muros coiiten-
rota extendatur, in equnleo tnrqneatur, snpplicinrum debaiit.
instrunienta afferaiitur, besti^e, ignis, gladius.crux, 13 Iii taiitoitaqiiecivitatisconcnrsn, I5e.ntum Gor- Pcrniciosi.^
iiiiiicornin
barathruin paretnr. Vernin quantnm lucri facit vir diuin, iilteram vitain jainjam per mortem corpnris
coiisittis illl-
execrandiis, ciim seinel tantiim mnrialur? Qnin. in- specfanfem atqiie teneiitem, necessarinrnra ainico-
piignatnr.
quit Gordins, daiimnm mihi facere profecto videor, runiqnetnrbacircnnisisf cb;itamplectebantnr, osctila
:
si sa^pevariisque niodisextiiigui,vari.aqueproChristo diibant, deninni flenfes ndhnrfabantur, ne sesc in
pati supplicia neqiieo. .\t ille his raagis irritatns ver- ardeiitesflammascnnjiceret, neflnremprnderetjitveii-
bis, magis se te(ii ac sperni ob talera loqnendi licen- tittis, ant iefliereiis aur.ns solisque dulce jitbar relin-
tianiexistimabat.acnatnraliejns ferit.ativehementior queret. Nonnulli qiiaiido a fiile niiininn nvertere iion
accessit irapetns eoqne triiculentior fiebat, quo ille
: poternnt. aut fas pnt;trent, (itiibtisd;iin etim verisimi-
constantior in conternnenda poena videbatur; cum libtis aggrediebanttir rationibns, et Christum faiif ura
nulla tornienlorum ratione. nullis armis a cceptopro- corde si cuperet rctinere, ore aiitem iiegare suade-
posito averti jiosset: quin in cjeluin oculos attollens, bant. Non enim Deuin verba, sed loqnenfisaiiimiim,
Psiit 117.0. sacra psalmornm c:irniina decantabat : Dominns mihi inspicerc. Hoc fernie niodo exasper.atum judicis nni-
.adjntor, non tiiiinlin qiiid faciat Et riii'-
inilii liniiin. ,mnin deiiiulceri.etDenin nihilominnspropifinmposse
l'ial.33. 1 '"'^' Non tiinebn mala, qnoniam tu niecnm es. Et redili asseverabaiit. Af ille tniiiqiiani c;uttes iinninta
liiiletlor- ^liii 'stis germana, qiia; de s;icris promebat voluini- ninris exngit<aiitibns flncfiljiis, nnlla vi, nttlloque ver-
mciitii. ad aniiniiiii confirmaiKluin, et in propnsito
nibiis, boriini impulsu qtiassattis, in obsfinatn ovptoqne pro-
perseverandum inaxime facientia. Tantnmqne abfiiit, posifo iiiexorabilis perniansit. Ut enini sapieiitis
nt intentatas liorreret pwtias, ut eas iiltrn iii se pro- (lomuni snprapetraraipdificatam.vis nnllaventoriira,
vocaret, snppliciiqne raoras veliementer increparet atit iniber e ca;lo vehemeiis, nec torrentis impetiis
Qiiid, inqiiit, t;ir(latis? quiil statis? Corripite corpns, qiiassare potest; ita dcmiim nec preces ulte, aut
menibra frnstatim ciedantnr. Denique qnoilcumque miii.^e coiistantinm ejiis iii fideni Clirisfi evertere po-
de mc supplicinm volneritis, siimite. Nolite milii tneriint. Ciiinqiie inentis acie hnc illtic ('ircnmcnrsan-
beatani spem invidere. Qn.anto eiiim inngis torniciita tem dinbnltini, ef ejus imptilsti ac arfe liiiic lacrvnias
angebltis, tantn raajns milii pr-Tmiiiiii comparabitis. nriri, inde vim elnqtieiifi;e,suii(len(Iique cnpiiim sitb-
Commercia sunt ista nobis cuiii Domino atipie coii- ministrari nnimiKlverteret.illud Dnminiverbnm flcii-
libiis
.
III .TANUARII. 133
tibus ait: Nolite flerp supcr nie, sed flete super Dei gloriaestDeiP;ifris.Nam h.ancvocem emittetlingua,
iniraicos, qui in Cliristianos continuo grassantur. (luandoinnomineJesuomnegenuflectetur, crelesfiiim,
Ipsos, inquara, flete,qiii ignem nobis parant, sibi- terrestrium,etiiilernoruin. Oranes profecto raoi'tales
met geliennie inceudia, iramque in die ira' thesau- sunt homines, niartyres vero p.auci. Ne expectemiis ut
rizantcs. Desinite flcre et affligere cor nieiiin. P^go mortui fianuis, sed avitaad vitam transeamus.Quid Adhorttttio ail
enim scmel tanfum mori paratiis sum propter
iion iiaturalem mortem prEestolamini? infructuosa est, nul- imrtyrbmu
nomen Domini Jesu, sed etiam millies si fieri posset. lius qusstus, communis brutis et hominibiis. Qnicum-
Aliis vero, qui Clirisdim ore negare adliortabantur, que enhn n.ati sunf aut seiiio tabescunt, aut tegritu-
,
respondit ; Liiigua quidem, quam Christi beneficio diiie corporis resolvnntiir, aut violento improvisoque
retineo, addiici nonpos.sum,utsuum neget auctorem. casu aliquo concidunt. Qiiando igitur omnino semel
Corde iiamque credimus ad ju.stitiam, ore -vero con- e vita migranduni est, martyrium proChristi nomine,
fitemur ad .sahifem. Nura railitaris ordodesperatam utsemper vivatis, alacriter assumite, ac vitae, qiumi
habet salutein? Niillusne Centurio piiis? Recordor omnino relinquere oportet, ne p.ai'cite. Sit pro neces-
pi'inii Centiirionis, qiii cruci Salvatoris assistens, sitatevohintas, Quamquam etiamsi sempiternaessent
ejus divinitatem per prodigia facta cognoscens, non terrena ista, nihilominus sic quoque pro cielestibiis
est veritus, adliuc .Judieis furentibu.s in cicde, nomen commtitanda essent. Verum quoniam fluxa, fragilia-
ejus palani fateri. Qiiod enim anirao sensit, id ore que sunt, ef illornra comparatione magnopere indigna;
Maltll.27. 54. subito manifestavit Vero Dci fllius erat isfe. Alius
: illorum studio spem
qiiis fiiror in his invlgilare, et il-
Ihillll. 8.
item Ccnturio, Cliristiim adhuc in carne existenteni, lam beatam, credenfibus rcpositam, negligere?
Deum et Regem virfutum esse novit, qui posset solo
verbo opem suam per rainistros spiritus egentibiis
V. Cenernsepro Christo moritur.
adferre: cujus et iidem Doiniiius Israeli universo
prffitulit. Cornelius item Cenfurio Angelum Domiiii
videre, et per Petruin salvus fieri nieruit, ciijns Do-
minus preces, sinuil et eleemosj-nas respexit. Horiim
H [xc ubi dixit Ciinsti milcs, crucis se signo com-
munit, et animi magn.a constantia, vultu intrepido,
Crncis
(JIUllll'
si-
igitur Ceuturionum libenter discipuliis et imitator roloro nusquam mutato, ad supplicium liilai'is con-
esse cupio. tf ndit : ul)i tantam cordis prje se ierebat alacritatein,
Negem ego Deum ineum in cnjus cultu sum
14 nt non lictcirum, sed Angelorum manibus se commit-
pduc:itusf Nonne horrescerct c.Tliira superne? nonne tere videretur, qui sul)ito pnst iiiteritum, velut olim
obtenebrescerent propter me sidera? An vero me tel- Lazarum, sublimem eum iu cpelum deferrent. Ad haec corilu rwUcs
lus ullatenus sustiiieret? Nolite errare. Deus nequa- tantusillius popuH clamorac tumultus est iactus, ut populi accla-
1'rtFtltirc cn qiiani irrideri potest. Ex ore' nostro nosjudicat. Ex veltonante ca^lo numquam simiiis .sitauditus. malio.
niiilttl.
nostris, inquara, verbis nos servat et d;imn;if. Noiine IG Hoc igitur hujus priEclari martyrii certamen
Mallb. 111 . 33. tremendam Doraini seiitentiam audivistis: Qui me fuit. Hoc IioHierna dies spectaculum vidit quod pro- :
negabit corain hominibus, iieg.abo et ego euin corain culdubio tale est, utnec temporisdinturnitas unqiiam
patre raeo, qui in cielis est? Mihi consulitis, ut Deum abolere, nec longae consuetudinis fasttdium tollere,
nosse dissimulem? Quainobrem? Ut vit;im prorogera? nec aliud quippiam quamvis magnum exuperare va-
mortem difl^eram? dies adjiciam? At supenise vitas leat.Nam quemadmodum solem quanto magisadspi- . Ktcrim Mar-
longievos perdam annos. An ut cnrporis cruciatus cimus, tanto magis eum admiramur, nec uilo modo liirin iiiciiio-
efTugiam? Xi sic non videbo bona justorum. Nam iri assiduitate vilescit; sic et hujus viri sanctissimi nie-
perditum dedita opera, et fraude ac dolo sa;vas tartari moria, quu majori eam temporis spatio retinemus, eo
pcenas mercari, manifesta insania est. Vobis igitur recentior in nostris animis floret. In memoriaenim
consulo si male sapitis, sapientiam ac veritatem dis-
: aiterna jnstus erit : in terris quidem, dum terra dura-
cite. Si vero dissimuhitis, teinporique obsequimini; apud fequum et altissinmm judicem,
bit;in ca>Iis vero
vos hortor rogoque relicto mendacio, vera loqiiamini. Dominum nostrum Jesiim CiuusTrM; cui Iiunor et im-
Dicite, quoiiiam Duminus iioster Jesus Christus in periiim iii a-terna sil-cuIu, Amen.
DE SANCTIS MARTYRIBUS
THEOGENE, PRIIO, CYRIIVO.
SlD LlCI-MO. ^amtarnm hnrum Mnrtijrum celebris est, ac praxipue sissimis viris depositum est iii villa Amandi religio.si
III JAN. Tlieogenis, in fnstis Bcclesiasticis memoria iii Janu. viri, ubi fiunt curationes magn^. ms. MartyroiiHj
Maiiyrologium S. Hierouijmi : In Hellesponto, civi- Ecclesia' S. Lamberti Leodii : In Hellesponto sancto-
tate Parethia, Cirici, Primi. Theogeiiis. ms. vetustis- rum Martyrum Cirici, Primi, et Diogenis, eratqne
.'iimum mnnaslerii Rliiiiouwiensis: In Ellesponto Cirici, receiition manu adseriptum : qui snb tempore Juliani
Primi. Martijrolofiiuni Romanum : In Hellesponto Imperatoris martyriuin conipleverunt.
gl;idio
sanctoriim Martyrum Cyrini, Primi et Theogenis. '^ Martyrolofjium Usuardi CoUmiiv edituni atictius
1'Jadnn Usunrihis, nisi ({uoil pro Cyrino Cyricum habet; anno \ 490. Item in Cyzico Helle.sponti passio S. Diu-
Ms. (lonius S. Citciliic Leidii: Tiricum. At plitrima mss. genis Martyris sub Licinio Uege qni pnst multns :
exemplaeia , et (jiuvdam excvsa , Diogenem pro Theogene, passiones tandem in mareprujectus. afidelibus honn-
Meuaa Theagenem. rifice sepelilur. ms. Florarium SS. In Ilellesponto
}k(la ei Ra- 2 Beda :Et natale S. Theogenis Martyris.
Pe- et S. SS. Mart}Tiim Cyrici. Primi et Diogenis. Passio
l'<niu.s emcu- tri Martyris, in Toniis civitate natale S. Filii Epi- S. Tlieogenis Martyris, qui cnm militare nollet, palis
iliili.
scopi, qni post alia tormenta in mare est mersus. fustibus cieditur: postea in carcerem mittitur, et a
Transposita sunt hiec. Leije : In Tomis civitate natale Duminuconfortatur. Tamlem submergio adjudicatns,
S. Theogenis Martyris, filii Episcopi, etc, et Petri cnm oraret pertres Iioras, facta est lux magna sujter
Martyris. Sic et Hrahanus In Tomis civitate natalis : enrn, cujus fulgore nautarum et militum ocuH sunt
Titi Episcopi {iino Thenijenis filii Episcopi) qui sub excircati; sicque iii mare pra?cipitatus illustre mar-
Licinio intertyrones couiprehensus, cum nollet mili- tyrium cunsiinimavit. Qvod hic dicuntur naulariiin
tare, cjcsns ad murteni. carceremancipatus, missus oculi cxciecaliy idcm ijuotiue hahct Martijroloijium Ger-
cippo est, doiiec relatione esset responsnm diiner-
iii : manicum, aitfjue visum dcinde a sancto Martyre illi);
soque in mare delato coi-pore pjus in littore, a religio- restitutum. Petrus de Natalibus lib. 2, ap. M , ait
pvstifuam
'
13i ACTA S. THEOGKNIS MARTVRIS
imttjitaiit ad Clirisli fitlcincottvi'rsifui'riiitt,cl haplixmutn stianus sum, et niilito meo Regi, qui est Rex Regum:
nuacepfvunt post dics novcm, visntn 7rcttpt'rnssc. In Actis illi militans, alii militare non possum. Tribuuus Zili-
nnlum lUcuntttr cxaecali tte viilcrenl AnijcUcntn turbam, centius dixit: Magis accipe chlamydera et baltheuni,
iel /'.s7 per.-itricli itc veJiementer perculsi. et oninia arma felicia, et niilita Licinio magno Iinpe-
4 Miiurotijctts : A])U<1 Cyzicuin iii Hellesponto san- ratori. Theogenes dixit:Jam tibi dixi,militoego meo
ctorum Martyrum Cyriaci, Pi-inii, et Tlieogeni.s Mar- Regi; alii militareuon possiim. Tribunusdixit: Non
tyns, qui sub Licinio palis qiiatunr ailigatiis, cjiesus, placet tibi Licinius Imperator? Theogenes dixit; Non
et in luare mersus est. Eaiiem fere Galeninitts, qui novi, ego Christianus siim, et iion convenit niihi huic
'Inmen faUitur dum in Notis ait passos circa annum sseculo militare, cui abrenuntiavi d: sed neque pos- (I aiMil «s.
Cltrisli CCLVI. sum negare Regem esse ajtermim, cui milito. Tribu- tlip. iicciiiions
Miiis Tlieoge- 5 Alius videtitr Tlieogenes, ciyHs Hippone Reqio nns dixit: Ecee et isti omnes qui ailstaut milites, lifiom.
m'.s 36 Jami. cxtnbat basitica, de quo .\.\vi Jaituarii iiijemus. Alins Christiani sunt, et tamen militant. Theogenes dixit. Quidain Cliri-
alimiOetotir. slinni Liciiiio
'
ilem qui in Menolorjio et Menxis iii Oclobr. referttir, Unusqiiisqiie scit quomodo militet, ego etiam novi cui
initilabiiiit.
lUcitnrque iqnis sitpplicio e.vtinclus. inilitemRegi.
(i Afeiuva Theogeneni ii Januarii referitnl bis ver~ 2 Tribunus dixit : Numquid Dii .spirituales non
bis: Eorlein die sancti Hieroniartyris Theogenis. Hic sunt, tu vero coi-jioralis? Tlieogenes dixit: Ego qui
Eiiiscojnis erat ad Parinin Hellesponti. Adductiis sunt dii non novi, nisi uniim Deiim omnipotentem,
vero ad Tribnniiin Zelicinthiuin, Christiinique Deum per Jesum Cliristum filiiim ejus. Possidoniiis Priepo-
professiis, fiistibiis atrociter cajditiir: deinde vinctus Ergo Deus habet filium? Theogenes re-
situsdixit: Chri.iniiii Ihi
iu altiiin spargitur, ubi certaminis ciirriculiini absol- spondit: Habet filium ex verbo veritatis siia; natum. fililliii coa[ili'-
S.TIieogciics tlir.
vit, ubipro ijixoz r,v 'ETriffy.oTro;. Hic erat Episcopus; Tribunus dixit: Possumus eum nosse? Theogenes
lilinii E]ii-
snspicabatur Ro.tiveijdiis legcndum v' eiriTOOTOu scilicet dixit: Si Deus dederit vobis sensum talem iit cogno-
ncopiy Parii
captna.
Mi, id esl, erat Episcojii filius. Est vero Parium urbs seatis eum, poteritis euui videre. Possidonius Prfe-
A.tix ai Ilellespiinlum ; unde fortn.isix Paretia, sive positus dixit Et si cognoscamns eum, possnmus
:
Dia:ci'sis, sive Pm'fcctura, in qua eum mai-tiji-ittm siib- derelinquere Regein nostrum, et venire ad eum? Theo-
iisserefert Martijroloijium S. Hieronijmi. genes respondit: Si vultis, nihil est qiiod impediat
7 Bodem qumine dic n Januarii euin biibet A'otkerus, vos prseterea si reliuquatis tenebras istius mundi,
:
sed mendose Philuin Episcopiim appellans, pro filia et ad tempus quas habetis dignitates et honores, et
Episcopi, liis verbis : Item Tomis Pliili Episcopi : qui veniatis ad Deuin vivuin, et Regem ieteruum,et mi-
sub Licinio Csesare iuter tyrones compreliensiis, cum litetis ei, quemadmodum et ego, vivetis in vitam
nollet niilitare, csesiis ad mortem, et diii in carcere asternam.
maceratus, et in cippo missus, deinde in mare de- 3 Zilicentiiis Tribunus irascens qiiasi leo, et stri- Ad qiiatitor
niersus, martyrium consunnnavit. Cujiis corpus ad dens dentibus in eum jussit legioni oinni, nt de iiorte P"'"* exiemh-
littiis delatum, et a religiosis viris deposituni magnis procederent ad campum foras civitatem et cum pro- '"''• " '!"''" :
*"''' '""""'
coruscat virtutibus. cessissent dUuculo ad campum, jussit qiiatuor figi
8 IV Januarii eumdiim referiint, qui el bic citati palos, et extendi ibi Heatissimum Tlieogeneni. Cum-
Hi'abanus, Nolkcrus, ms. Marttjioloijiiim monasterii que ad quatuor palos extensns esset, jussit eum caedi
S. Maximini: Nativitas Theogeuis Martyris, qui sub fustibus robustissimis silvestribus, quousque lassa-
Licinio Caisare perZelycentium(/^raii. Telicentium, rentur Centuriones octo. Tunc Tribunus dixit: Mili-
Notker. Licentium) Tribununi passionem complevit tas,an nou? Theogenes dixit Ego milito Regi Re- :
iii Hellesponto. Primo inter quatuor gum, Domino meo Jesu Christo,
columnas tensus, fllio Dei, qui ven-
lu.stibiis deinde in carcorem niissus est,
ca;sus est : turus est judicare vivos et mortuos. Tunc nullus erit
ut ibi fame interiret sed Domini pietate invisibili
: super ternun Rex, iieque Princeps, qui possit eflu-
cibo ibi jier .\l dies pastus, in laudibus Dei assidue gere eum, neque diem judicii ejus.
nianebat. Ad ultimum vero in mare missiis martyri- 4 Haec eo dicente, iterum jussit eum Tribunus
zatus est (Hrab.e.t Notker. martyrizavit.) Quem
Eu- cajdi secuudo quasi deliramenta prosequentem. \:\-
tychus et Eustochius et Zoticus {Hrab. Zozius) atque pulaiis BeatissiinusTheogenes,hymnumdicebatDeo,
Germanus {dccit liic Nolkcro) tolleutes de mari mise- et exultabat vultus ejiis in gaudio et hetitia niagna.
riint in loculum, et .sepelierunt in f(U'o Hellesponti. Cmn autem mutarentnr decem et octo Centurioues, fusIk insiar
Maurolycus quoqiie eodem die Apud Cyzicum in Hel- : et fustes omnes confracti fuissent sicut palea; ille palcaruia
lesponto Theogenis et socioriim, de quibus pridie. niajorem spiritus liabens virtutem, gratias agens
QnarloquoqHeeosrefertPetrttsdeNataUbussupracitatus. Deo hymnum diccbat Benedictiis es Deiis P;iter Do-
:
Actiihcecumk 9 Acla S. Theogenis descripsi ex vetusto codice maiiu mini nostri Jesu Christi. qui me dignum habuisti in
flcscripla. e.raralo ImperiaUs monaslerU S. Maximini, et contuli hanc diem veiiire, et iu lianc laetiti;un perduxisti me
cvm MS. S. Marix de Riputorio, Jonino Mombrilio, servum tuum; et beuedictiis est Jesus Christus filius
Agonibus Marltirum c.tcusis, NS. Ecclcsia' S. Martini tuus Rex cseli et terraa, maris et iiiferorum, et om-
Ullra.jeeli. Eailcin refert Vinccntius in spcclllo lib. 13, niiim visibilium et invisibiliuni. Laudo et glorifico te
ciip. ()0. Domine Deiis qui dignuin mehabiiisti pru tuo noinine
pati, et collegam sanctoruiu Martyrum fieri.
ACTA. b H.Tjc eo dicente, existimaverunt Tribunus et
Prajpositus, quod ipsos rogaret, ut eum dimitterent.
lu ulti Martyres vicernnt dialiolum, et omnes adin- et dicunt ei Vis ergo militare? Theogenes Dei fa-
:
veutiones ejiis in nomine Domini Jesu Christi, qui
mulus majori voce reclamavit dicens Prius vobis :
coronavit eos; inter quos anniimerare dignatus est dixi, et nunc dico, quia Christiamis sum, et niilito
a sis. .•>. Max. Theogenem beatissimum Martyrem, qui sio irrisum Regi Reguin, et non possum desertor esse Domini
hdbuil.
vicit inimicum. Tempore enim Licinii paganissimi
'rhcoijeiies ca-
et Regis mei; vos autein me cogere volentes Iiis poe- Tonncnia
Tyrauni comiirehensus est in Phrygia, cum esset
pilur: cogilur nis, Eeternas vobis paratis poenas. Nam has qiias "'""'" "'"-
Licinio mili- Episcopi filius, et perductus est ad legiouem quae di- mihi putatis esse panias, nihil sunt. Dicit ei Tribu- ""'""
tnre. citur Secunda Trajana, ad Tribunum b Zilicentium, nus;Si adhuc nihil sensisti de piEnis, majores erniit
lin/. Zyliciii- et Prajpositum Possidonium. qua; legio considebat in
quKsequentur. Theogenes respondit Ego non patior :
^y""'^ '!"* "^*' prima Hellesponti; etcogebaliir mili- hffic, neque sentio: etvos inilii nihil potestis
^zTaHi"'' facere,
''"'^ ^ Tribuno Zilicentio et Prajposito Possidonio.
cn/. suins nec spiritum meum iu Domino Jesu Christo firina-
Veireciai Tii- ^"^ autein miles fidelissimns veri Dei, plenus Spiritu tum pro hispajiiiscontristare.Iucorpore meosolum-
ramw miti- sancto, c constanter in medio legionis dixit Ego Chri- : modo tu potestatem habes: quemadmodiim tu vis
lare.
criicia
:
III JANUARII. 135
crucia illud, nnn enim tu pnteris me separare a Rege 9 Etcum mane factum fuisset, misit relationem
men. Majnra ligna affer. et fnrti(tres fi(.Ihibe npcrarios ad Rpgem suum Liciuium, referens omniaquse fece-
ad me: isti autem, quos habes, infirmi sunt, et nihil rat Theogeni nolentimilitare. Rescripsit Licinius, in
mihi possunt facere. mare euiu mitti, et corpus ejus non colligi. Accipiens
6 Cum hnec {lixisset.jnssit eum duci in civitatem. autem legationem Tribunus jussit eum in maremitti.
Erat autem nona, et tetendit eum publice
liora quasi TuncbeatusservusDei Theogenes.dignustalisenten-
' iil. norvo. in '
Transiens autem ibi Optio legionis, et
civitate. tia ambulavit gaudens in vitam peternam, in quameura
lirWiiditur in videns eum dixit: Ubi est Deus tuus, et Rex cui Deus vocavit. Et erat vultusejns.etomne corpus ejus Prmijnlnn-
dus iii mare,
niilitas?quare non liberat te de istis poenis? B. Theo- sanura, quasi a balneo, et non de carcere esset edu-
editcitur su-
hisultat ci
genes respnndit: Et prius dixi et nunc dlco vnbis, ctus ad la^titiam raagnam proficiscens et exiens de uits ccarcere.
:
Olitiolcgionis.
quoniam i.stse paniie in judicioRegis mei me non se- carcere impnsitus est navi, et porduxerunt euni ad
quuntur: quoninm Rex nieus et Deus meus defensor locum, ubi in mare eum prjccipitare volebant.
lil)erat me de poenis istis. Tu autem eum
mihi est, et 10 Convocavit antem milites et nautas, rogans ut Oraius fiilijOrc
non vides, quoniam cEecus es mente et oculis. Re- darent ei .spatium donec oraret. Et stans contra circumftmdi-
titr ttdsunt- :
l'r(Pdiiit spondit ei Optio; Si haberem potestatera, gladiis Orientem beatus servus Dei elevans manus oravit
quc ei Angcli.
Optionis ct frustari te facerem, et projicerem canibus. Qui fernie per horas tres et ecce illio lux facta est, cujns
:
tribuui mor- B. Theogenes dixit: Tii mihi nihil facerepntes: sed fulgore ociili nautarum et militum exca^cati sunt, ne
fini ,ct Liicinii
venient dies post modicuni tempus, et tua et Tribuni viderent Angelicam turbam, vocps tantnm audiebant
tiiidcm.
tuicrura frangentur, et corpora ve.stra a feris et avi- colloqnentes Beatissimo Theogeni, ita ut nautje
bus consumentur, etomnes ex vnbis qui non crerlnnt tiranre perterriti, nnllent eiim raittere in raare. Ille Projicilur in
Regi meo, peribunt. Nam et ipse Rex tuus post mo- autemadjuraviteosdicens ; Quod vobisjussum est. niare.
dicum concidetur a persequentibus se, et erit vobis facite, et revertentes in civitatcm credite Deo, ut
magna tribulatio qui illi militatis. liabeatis vitam teternam.Talia eo dicente, miserunt
(iiiatiio)' cld- 7 Talia dioente Theogene, pra^cepit eum Tribu- eum in mare.
ris configitiir, nus in carcerem mitti, et in nervo extendi, et qua- 1 1 Revertentes autem nautse in civitatem, renun- Naulfi' ct iiui'
cnecnndiis
tuor configi clavis, et signavit ipse carcerem, et di- tiaverunt qua3 viderant, et crediderunt Ciiristo, et dam wilites
ffniic. conuertuntur.
misit eum,ut illic poeniset famemoreretur.Ibi autem filii ipsorum, et alii multi ex pnpulo in illa die, et
ApparcC ci
f.liristtis.
TheogenesasanctoSpiritupascebatur. In ipsa autem nonnulli ex legione ipsa. Post dies autem ' sexaginta ' Ag.ifar.iO.
Tiieogenes con- Moiiibril. 9.
•Ationeseptcu' nocte ' adstitit ei Dnniinus dicens : facta est pugna vehemens contra Licinium illic ex :
si : adfuit illi valescp, ego enim tecum sum; nnn accipias escam Ipgione ipsa quicumque non credebant Deum. gladin
visitalioCbri- ceciderunt. Pro qui) facto irascens Licinius Impe- Tribuno et
neque potum ex his omnibus. Est enim incorruptibi-
sii per Ange-
vita in caelis. Et hiec dicens recessit ab eo.
lis tibi rator eumdem Tribunum, et Optionem legionis ipsius Optioni jussu
Inni sniini. licinii crnra
Rpcedenteautem Dominocoepit p.^^almumdicereUetus duodecimn milUario a civitate iluci, et crura^orum
franguntur.
de Dnmini repromissione et erant illic respondentes
; frangi pra^cepit in exemplum aliarura Legionum,
Angeli, quasi populus multus. Tunc custodes cucur- sicut praiilixerat beatissimus Martyr.
reruntadostiumcarceris,et videruntostium clausum 12 Postquam autem missus est beatissimus Mar-
et signaculum integrum, et observantes intus vide- tyr in mare, venerunt fideles fratres. scilicet Euty-
fmllentl rc-
runt pnpulum multum in albis vestibus psallentes, ches '
Eustathius, Zoticus. et alii raulti ex fratribus, * sis. S. Ma.r.
spondentAn-
ijeli.
atque dicentes Gloria nmnipotenti Deo. Timentes
: et sustulerunt corpus ejus de littore; erant autem Eulliasius.
autem nuntiaverunt Tribuno. Ms. liip. Eu-
et ipsi fideles, et tiniPutes Deum, et posuerunt cnr-
slachius
8 Ille sin'gens mox cucurrit ad ostium, et inspexit pus ejus in loculo, et pertulerunt nocte, et sepelie-
Scpeliliir S.
catenam missam, et signaculum integrum audiens : ]'unt illud juxta muros civitatis, in villa Adamanti Theogcnes.
etiam vocem niagnam psalmumdicentinmcuni Theo- fidelissimi viri in h>-pogeo. In quo loco nunc magna Clairt niirn-
gene. Fecit itaque militum turbam armatam cum fiunt mirabilia, omnium, quacumque teneantur
et ciilis.
scutis stare ante carcereni, et apcriens festinanter infirmitate, sanantur a^gritudines. Fecit autem ipse
carcerem, ingressus est a^stimans quod Christiani Sanctusin carceredum speranturrelationes.dies qua-
essent cum Theogene. Intrans autem neminera intus draginta, miliil omnino cibi gustans, nec aquam, nec
invenit, nisi extensum
nervo psalraum dicentem.
in aliumpotumbiljens.habenscEpIestpmgubprnationera.
Tunc compreliendit Tribunum tremor raaguus, et 13 HaH' omnia scripta sunt per omnes Ecclesias
omnem multitudinem militumcum eo; et recluserunt Dei, in Kicoiupdia, Bithynia, Heraclea, Cyzico, ut
lUlnim obla- ostium, et recesserunt inde. Tunc Tribunus poeni- in omnibiis aununtietur populis passio sancti Marty-
tiim rcspiiit.
tens de panem et aquam ei dari. Sed
tali facto, jussit ris, et sit fortitudo fratriim in Dominica fide. Natalis
Theogenes noluit nccipere secundum pr.Tceptum ejus celebratur iii Nonas Januarii, pra?stante Do-
Domini quod audierat prius, dicens Me pascet Rex : mino nostro Jesu Christo, qui cum Patre et Spiritu
nieus, et accipio ejus annonam quotidie. sancto vivit et regnat in ssecula speculorum, Amen
DE SANCTIS MARTYRIBUS
CLAEDOM, EEGENE, RHODO, DIOGENIO,
EUGENTO, RHODONE, PRIMA.
m
Prima'. Qu:r,
sciira snnl
-iirtitrohfjivtn
;
ut
Hinvnymi: Et in civitate
fortussi.K cliam.
S.
Tnmis Claudonis, Eugenis, Rhodi. trium
fratrum Argei, Narcissiet Marcellini pueri
-Christiani et Diogini, Eugenti, Rhodonis,
plurima aliii iu co Marlyroioijio, ub-
transjumta, ut lcijcndum
Rhodi. Claudimis, Eiigenis. Et in civitate Tomis
sit
Rhodone?
ipsis jmssi,
Usuardi
Claudiouem
tleindc
editio
an Christiani cnujungendum
pueri? an nomcn Sancti cst? Christiunum omitlo, dontr
mujor mihi lu.v utiuude ulJumlatur. De Argrco, Nar-
cisso, el Marcellino cgimus n Janufir.
an Tumis, an ulibi,
Colonicn.sis
vocat, coiijunijilifuc cunt
non cst
Claudonera
An
est
vcteri
undc conjiciam.
liahet;
Martialecf Cirico,
cum
cum
sctl
trium i'vdivnm,i'tc.An iidem Claudoii, Eugenes, Riio- (/(' ijnibus ante etjimus.
dus, cum iis, qui nwx subtlnutiir, Diogenio, Kugeuto,
DE
13C
DE S. LUCIANO EPISCOPO,
Cmc,\ An-
Ciin.
111
rccNw.
JAN.
APUD LEONTINOS IN SICILIA.
vriiimim Episcoimm et Confessmvm apud Leon- riiis in ijenerali catalogo Sanctormn, qui iterim eum
L linos iii Sicilia. sub tenqmra Constaiitim Maijni ciim S. Rbmlippo refert ynA^ovemb. Maiirolycus xii Fe-
flimiisse, celebrarique lioc liie, testaliir Oelaeiiis briia. Liiciannm Confessurem refert, nullo e.rpre.iso,
Cajelamis noster in Tdea operis de vitis Saiielo- quo cotatur, U)co. An hic idemsit, non valeo divinare.
Sicilix, ex talmUs Ecciesix Leontina-; et Ferra-
Cincv An.
Clllt. CIAI.
ai JAN.
m S. MELORO SELl lELIORE
MARTYRE IN ANGLIA.
S.Hkionis I
Oitob. iiior- Meloruiu Mnrlijreni refert bndie Ferra- supra terraiu durissiiuam, quasisupercerammollem,
luiis, coliliir
Sanctum
rius in Cataloijo qenerali Sanclonim, et MiirtiJ- est curaqiic veniens ad locum illam de duris-
iiiflxa :
3 Jnniiiir.
rnloijiiim Anijlicanttm^cum Innten Kalcndi^ Octo- simo silice]extraxisset, egressEesuntaqu^largissimas,
nutrttjrium scribiittir. Sed Xonis et usqiie hodie in loco illo fons vivus ebullire videtur.
bris stibiisse
Jnimirii fortassis translatx reliqvi.v.Ad 1 Octobr.extat
G Cumautem patruusejus nutritorisuo Cerialtano
ejtts vl Marlijris niemoria in Ustuirdi
Coloniensibns munera multa aluranum suum oc~
et possessioues, si
cideret, promisisset, facto iniquitatis commercio, ut
edilionilms, et Ms. Florario. Melionis in Anglicano
Cerialtaiius capiit innocentis abscinderet, et abscis-
Mitrtyroloifio appellalvr, a Capgravio atqtte in Usiiardi
editione aii. 1490. Melorus, in edit. an. 1521. Melor, sum Rinoldo deferret, ct mercedem promissam reci-
a peret. Decollato itaqiie puero, Cerialtani assen- Interfector
flliiis
in Fhrario Meloii, Melior a Fevrario. Yiliim ejits
Jiianne Capgravio scriptam, cum manu e.varato codice tiente patre caput Martjris deferens per murura morte filii ini-
niltir.
Hitbea; vatlis contttli : in lioc siiciw B. Melori exiwix castri, justo judice Ded amiuente, de miiro cecidit,
quits alioquin ante atiquot et fractis oervicibus expiravit.
Metdis asservari diciiiitnr;
7 Veniens auteiu iiiifrix Martyris ad domum in
saxuta ex Cornubia in Wiltoniam ad cetebie ccenobium
Antbresburiense deportatas testaliir Cupijrnviiis : inde quacorpusjacebat, etAngelosDei*etIucernas diviiio ^ Capijr, ul.
splendore luceutes vidit. Cerialtauus vero capiit as- Angdi Marlii-
snat fortassis in Galtiam advectiv.
sumens ris corpori
nimia siti pene defice-
et fugiens, cuin praj ti.\-
VITA. ret, sibi ipsi Vae mihi oinnium liorai-
loquens dixit :
sistunt.
nuin iniserrirao, et omni pcena et cruciatu digno,
jjuin in e.xordio Cliristiana; fidei Apostolica (lo- quid faciam qiiia sitis ariditate afflictus deficiens
ctrina per orbera terraruin in omnibus gentibus dif- morior? Curaque hffic multotiens replicaret, caput Inlerfector o
f uiideretur , conversa est Britanniaj gentilitas ad pueri in verba liumana prorumpens tali voce eum af- Marlijrc iirljii-
lils.
fidem, et multi Domino credentes, et Apostolica pr;e- fatur ; Cerialtaue baculuin quein manu gestasin ter-
cepta sequentes variis virtutiim iiiiraculis fulserunt: ram iinpiger fige. et fontem aquije subito de terra
de quoriim numero B. Melorum fldenter credimus quo copiose refectus imniinens sitis
oriri videliis,ex
extitisse. periculumevades. Ciimautembaculurainterrauiflxis-
2 Fuit eiiim de iiobili Britaniionim genere, ciijus set, in piilclierrini:im arborem versus radicitus terrae
S. Mclori jin-
Inii, (7 iteniis
jiater Melianus ducatum Cornubiffi tenuit cujiis tem- : adhsesit, rainos et folia produxit, et de radice ejus
jiore per septennium pluvia super terram non ceci- fons indeficiens emanare ccepit, et Cerialtanus potii
dit. Instigaute tandcin maligno spiritu septimo anno recreatus caput ad Riiioldum detiilit.
ducatns sui diim consiliuni Primatuin ad utilitatem 8 Qui cum gaudio niagno illud recipiens, dixit :
patria! providendam fuisset congregatum, in ipso Surge et luontis verticem ascende, et qufficumque ad- Dein (i Dcopii-
* yi^.IUib.val. coiicilio'Rinoldus veniens, Meliauura fratrum suum jacentia videre poteris, libens possidcnda tibi dabo. nilttr etrcitiilc
Ri-Yilolilu?. IUe vero moiiteni ascendens, et circumquaque se et mortc.
occidit, et pro iUo regnare coepit.
Ejuspnfera 3 Habebat autem Melianus parvulum quemdam videre credens utroque lumine orbatus est, et subita
frntirnrci&tis- filium annorum septem nomine Melorum quem post : morte prajventus interiit : et liquefacta est caro ejus
patris necera patruus occidere qiiffirebat, timens ne sicut cera a facie igiiis.
si puer superstes esset et ad virilem a}t.atem perve- 9 Sepulto auteni corpore sancto in loco martyrii
niref, ei ducatum aiiferret. Rinoldiisigiturquid face- sui, die sequenti supra terra^ faciein inventiim est :
ret deliberans, piieruminCornubiam seciim adrliixit, cumque sepulto in tribus variis locis corpore idera ca-
ulii consilium Episcoporum et alionim multorum fue- sus accidisset; initocoiisilio, super plaustrum, sub
rat congregatum et cimi puerum occidere vellet,
: quo duo tauri indomiti positi sunt, coriuis saiictum
omniuin prece factum est ui iion occideretur, sed impouunt; et quocuuiciue virtus euni divina dirigere
S. Jhloro *.r- tantum nianus dextera cum sinistro pede truncare- vellet absque ductore climiserunt. Et ecce-tauri man- Loctis scpiil-
lcrti niiimifi et tur et factum est ita. Facta est autem post liffic
: sueti subito effecti, usipie ad quenidam locuin corpiis titrw S.Metvri
pes sinisler eielitns itesi-
Beato Meroro manus argentea et pes ffineus et pius : trahentes substiteriiiit, et cuni turba; displiceret ut
iini}nil(if!ir. gnattts.
et innocens de die in diem in virtutibus crescens, nu- ibi quiescerct, maiius, brachia, et luiineros rotis ut
tritus cst in quodam inonasterio CornubiiB, et divi- eas volvereut supponeiites, ita fixuin divinitus et im-
nas Scripturas usque ad quartum decimum annura mobile plaustrum viderunt, ut nulla arte, nuUo in-
legebat. genio, nuUa prorsus honiinuni virtute nioveri posset.
4 Quodain enim asstivali tempore Abbas illius loci Cuinque sa;pius atteiitantes nihil proficerent, gratias
iiuces colligens, puero quasi Doiuiuo suo prajsenta- agentes Deo, corpus cum honore iii eodeni loco se-
lHitim argcn- vit qui ccepit eas c:olligere argeiitea nianu, niirura-
: pelieruiit; ubi opein ejiis iraploraiites, optatum renie-
lia, ul nulim que iu niodum maiius illa argeiitea quasi reflexus dium gaiideutes consequi solebant.
utiltir.
canieos haberet, et raaiium extendere et recludere 10 Delato in pra'seiitia Rinoldi capite Martyris, Hinoldtis nnile
coepit, quasi nativara ossibus, nervis, venis, san- tyraniius caput sacruin tetigit, et tertia die iiifelici morittir.
guine atque pelle. morte occubuit. Sepulto itaque ab Episcopis et Cle-
Fonlein elicit 5 Quadam vice puer sanctus accepta petra, et pro- ricis capite cum sacro corpore, post multoruiu aniio-
e lerrii. jicieiis quasi stadio dimidio eara advolare fecit, qua^ runi curricula prffidicatoresalienigenai scriniuni cum
reliquiis
III JANUARII. 137
cum reliqiiiis Melori circimiqiiaque defereutes per-
S. dens ad locum. scriuium iuvenit, et ad GCclesiam
GArcn.
agratis terrarum trac'til)us, iujuurfum silji offidum detulit.
exei-ceutes, Anilirisburiam taudeni deveneruut. et 12 S. Melorus sacristis nocte quadam apparuit Sacristmii pe-
n. Mtloii irli- super altare reliquias sanctas posueruut. Expleto dicens Godricc surge velociter; ecce testudo eccle-
;
""''j> '"i"''"
"'''"'•
quiai Aiiiliris-
prajdicationisofficio, ciimreliquiassecumauferre vel- conquassata patulis viciuam parat ma-
siae hi,atibiis
biiriiiiii ik-
lent, et nullo modo ab altari moveri possent, ac velut turai-e ruinam. Cumque iterura alia nocte idem re- ^
lalir.
adamas altari adhaererent, dolore et augustia atflicli, petisset, tertia nocte appnreiis dixit Godrice cito ;
accppta ab Abbatissa niulta pecuuia recessernnt. surge, imagines et altaris ornaraenta tecum assnmens
Iiittc Sllllltlttt 1 Quidam iniquitatis fllii nocte ecclesiam de Am-
1 quantocyus exeas; quiapericulum mortis tuis procul
ileiiito rfjie- bri.-buria intrantes scriuiuni S. Melori secura aufe- dubio in januis adest et cura egressus fuisset, tota
:
riiinliir.
niiit, et laminis auri et argenti abrasis, capsam cum post eum testudo coucidit, avex planiciein subjectae
reliqiiiis in quadam spccu projiciunt. Sacerdos autem obvolvens.
quidam diluculo surgens, vidit radiosam lucis colu- Terrea autem relinquens, ca^Iestia cum corona
muaui de caelo super specuiu descendentem, et acce- martyrii penetravit Kalendis Octobr.
DE S. SALVATORE EPISCOPO
BELUlM EV ITALIA.
III JAN. J^vluid ail Anassum sive Plavi-ni jJuvium iii Marcliia sub ejus invocatione conspicitur, et alternni apnd
Tarvisiiia, hodic S. Salvatoreni Fpiscopum voll tradil Carthusianos, quod pra3 vetnstate maxima ex parte
Fervarius in QeneraU Cafalogo Sanctoruni, alque iii Ca- collapsum est. Ejns nienioria ab Ecclesia Belunensi
talogoSanctorum Italia\ Idem ad iii diem Febrnarii anniversaria celebritate colitur; alia tamen die pro-
Iiax de eo'sc7'ibit S. Salvator Episcopus, ex antiqua
: pterintercurrentessoieninitates. InAmwtationedeinde
traditione, Belunensis fuit Antistes; eamque Eccle- hxc subdit: Corpus hiijns sancti Episcnpi in lapideo
siain plures annos ssLnctissime rexit, mnltis in vita sepulchro ecclesia: dii'ut[e niemoratEe apud Cartiiu-
TaiiplnS.Sdt- editis niiraculis, ac pnst inortem, ciroa eos qni npem sianos quiescere pntatnr, ubi in pariete liujuscemodi
vatoriEpi- ipsiiis implorabant. Qnapropter arae illi erecta?,tem- adhuc legitur inscriptio: S. Salv.mor Episcopus Be-
s(opo(tcatn.
p|_^,j,jp (liversis in locis dicata fnere. Ex quibus etiam LiiNi. Qui quo tenipnre apnd nos vixerit, ignoratiir.
nnr.f in pago Maretio liand procnl a Behino unnm Ejus festum in talniiis ad diein iii Jantiarii adnotatur.
DE S. GENOYEFA VIRGINE
PARLSIIS IN GALLL^.
ClhCA AN Clin. ^pleberrimura Genovefje iiomfn omnibus Ltitimintm tle Bipatorio ms. monasterii S. Mnrix Boiiifontis; et
DI\.
Mftrtijivlogiis m Jiiituar iiiscviptnm. Usuartins: Civi- cui congruunt, qnic hnbei Vincentius Be.llovac. l. 20,
III .lAN
tate Parisius S. Geuovefae virginis, quse a B. Ger- Alteram descripserat olim Rosweydus
cap. 46, et seqq.
niano .^.utisiodorensi Episcopo Chri.sto dic.ata, .admi- ex MS. D. Preudbomii Canoniei Cameracensis, qitiini
raudis virtutibus late claruit. Eailtmi fnv Martijrtilti- deinde contitli cnm Mss. Imperialis monasterii S. Maxi-
gium Romamim, BeUiiius, Manrolynis, Galfsiniiis, mini, et Ecclesiiv S, Autlomari, aliisque. Tertiam a
Atlu, Notlxcnis, Becla, Hrabaiius, etc. religioso quopiam monasterii S. Genovefie compo-
X Reve-
.Junuarii, ut infra dict'7iius, agilur mcmtiria sitam suppeditavit inibi, scd mentlis scatentem, codex
lationis reHquiarnmS. Gfnovcf:i\siveapfrtioniscaps!v, Collegii Futlomtm Bruxellae. Htvc vero cum prima in
qua' facla est eo tlie annoMCLXi, xxix Octobris Trans- plurimis consentit, ni.ii qiiod snbiiitte atiqtta adduntur
latio, t]uam tamen in nullo Martyrolotjio eo tlic eonsi- ad expticationem. Etim liic omisi ne in nimis vastain
ijinitttm reperi; seil pritlie, ipso viilelicetfesto SS . Simo- motein opus e.xcresceret. Subjunxi tainen dnahits prio-
iiis el ,Jutliv, in Usuartli, BelUiii, Maurohjci, Ferrarii, ribus vitis, qutv de S. Genovefv miraculis, tratisla-
alioramiiue Murtijroloijiis refertur, fitqiie itc ea comnie- tieiie, excellentia, revelatione, a vuriis retigiosis mona-
moratio in Breviario Caresopitensi, xxvi Novemhr. ee- sterii S. Genovefiv litteris mandata in eotlem reperi Ms.
lebratur Excellentia S. Genovefaj, sive festiim mii'.a- 3 De anno mortis .saiicti.isinue hujus Virginis varix Qnando oliie-
culorum ; quo die multis Marlyrologiis ejus noitien sunt auctorum sententiu'. Gatesiniiis in Notis existimat "'^- Ocno-
absolnte iiiscriplnm, nulla facta miraculorum mentione. obiisse circiter anmim dxv. "'''"'
Breutiiis in Anliquit. Paris.
At Usitardi Martyrologtum Parisiis etlitum timio 1336, et Renatus Beiiedictiis aniio uxiv. Ms. Ftoriirium nxii
el Molamts: Eodem die S. Genovefse et S. Marcelli, consentit fere Aimoimts tib. i, cap. 24, scribens usque
de niiraculo ardentiuiii facto iu ecclesia B. Mariie ad Clolhariiet Childetierti lempora vi.vi.ise Baronius
Parisiensis. In uno ms. reperi Elevationem S. Geno- anno 499, imm. 31, ita scrihit: Superstes fiiit hcec
vefte xxvi Noremlir. relatam. Eo die Nannelis in Eccie- admirauda virgo diutius, utpote qiKiui idem auctor
sia Catbedrali colitiir festo diiplici, in meinoriam mira- propagasse vitani dic.at ultra octugiiita aiiuos. At si
culi ardentium, ut ex 6 Leclione palet; inqua tamen anno 429, profecttis in Britanniam S. Germanus, ul
non reite diciluran. Mc sub Ludovico Vllfactum, cum itlein scribit Barimius, Sanctanique Geiiiiveftim, ticet
(ut inferiiis dieemus) snb Lndovieo Cras.io Pliilippi jilia admodum adotcscentem, esl altticulus, atque ttd servaii-
acciderit annoanlequam in Gallias vciiiretlniiocentinsll itam virginitatem horttitus; uon potest profeclo ilta diu
quod iin. Mcxxx factum scribit Baronius. annum
ultra d, supervixisse. Nam demus lum octa ttut
S. Gcitovefa- 1 S. GenovefaJ Virginis \\i.ti (inqnit Papirius Mas- novem fuisse annoi-nm,ergo aniio n, tiitt w,fiierit lxxx.
vita yeraiili- soiius in libro
de fluminibus Gallitr) temporibiis Chil- Junior non polest fuis.ie, quiv,ut dicitur in vitaS. Ger-
1(110. deberti Regis a doctissirao quodaiu virn, cujus uomeu mttiii I. I, fa/j.21, se religiosie professiouis adstriugi
periissH doleo, scripta. Imo ter senis, ul ipsc auetor jiun dudum desiderio sit professa, ejit.sqne ad id bene-
testatiir, ab obitu ejiisannis. Eademne tamen sit,quie ilictionem petierit. Quid quod in priore vita dictilur Clo-
e.tt in maiiilms, ingemte ftiteor milii ntm liquere. Tripli- duvxus magnificam basilicain adejussrpntchrume.itrnere
Trifile.x cxtaU e.ent cerle vitain in mss. reperi. Priinam in MS. ecclesix ca^pi.i.ie,quam deinde perfeceril Clotilttis '!
S. Martiiii Ullrajecti, eamque conluli citm MS. S. Marix 4 Multa de vita et trtmslalione S. Genovefje luitiet '" iiecc.^silate
27 ,Jacobus
138 VITA S. GENOVEF/E VIRGINIS.
tirctmftrtiir Jacohus Bjruliiis lih. 2 Aiitiqiiil. Parisifiis. nbi c! tie pi\Tcppit. Qua; nim fiiissnt lustrante j.'im solis lam-
iheca corpiiris Ai,iiaiia S. Gemvcfiv cjiisqiie privilcijiis: lcslalurque pade terras, ita ut jusserat, a genitore suo allata,
'"'"'^*
ia comniuiii iiccvssitate coiisiicvisse thccam reliquinrum nescio qnid inea ca^Ieste deinceps S. Germanus con-
cjus ilepoiii, el puhlicn siipplicatiom cimmiferri, sinqu- spicatns. ait ad eam: Ave filia Genovefa.Reminisce-
lari solemiiitiite, rujus ipse c.rremonins omues ile.vrihit. ris quid hesterna die de corporis tni integritateiuihi
5 De S. Gpiiovefa iniiumeri fere scripscrunt: fiise sis pollicita? Cui Gonovefa respondit: Reminiscor,
Rcnalus Bcuciliclus in vitis Sauctorum Galliir, qui et qiiid tibi Deoque, Pater sancte, promisi qnia casti- ;
TranslatioHcm, miraculn aliaqne commemotvt. Petrlim tatem mentis et corporis integerrimam, Deo me ju-
Pimtanuin Briiijcnscm qui Cmis ii vilio oeuloruin ili- vaiite, usque iu fiucm serv.are desiilero. Cui S. Ger- yHniismn
criice insiijni-
ctvs, leslalur Claiiilius Roherliisnovem lihros carmiiium manusnnminum rereiim Deinutu allatum hahentem
(nin.
7>. Dionysitis dc en scripsisse, quos nealum vidi. In S. Genovefx a signum Crucisatellurecolligens pro magno mnnere
Pi-tfivinsS.Ge- Inudem corinen ciemitnm cecinil et puhlicnvit Diomjsius dedit. inqniensad eam: Hunc transforatum pro ine-
iiovcfae ope sa-
Petavius noster, recupcrnla illtns pnlrocinio innilate. moria mei a coUo suspensum semper habeto; nul-
IIUlllS.
liusqne metalli, neque anri, neque argenti, sen cu-
VITA EX VETERIBUS MSS. juslibetmargaritteornamentoc.oUumsaltemdigitosque
CAPUT J.
tuos onerari patiaris. Nam si saeculi hnjus vel exi- Viiniim orua-
Inin ili.ssua(lel
guus decor tuam snperaverit mentem.etiam [eternis
S. Genovefce virginitateni suadetS. Gmnanus. Gcnovelie Oer-
et cjFlestibus carebis ornamentis. Et valedicens ei
manus.
memortantum crebroin Chri-
S. CenoveffP Be
Genovefa in Nemetodorensi parochia nata
leiita
atque obsecrans ut sui
sto esset, et commendans eam genitori suo Severo,
imlrid el /w- est. quse ' spptem ferme millibiisaParisiourbeabest.
mites.
Pater ejus Severus, inater GorontiavocitDta est. Sed iterquod coeperant.auxilianteDomino, perrexenmt.
• Snr. qiin- KOT. 3.1.
primnm ab inenute jctate ejns devotionem, tuni tle- n In niemoriam liujus rci Canicis rcgularihus S. Gcnovera;,
tuor. in rjiis fcslo d:iri soicbal piuiJs ticncdichis iiisignilus lifui-a
mnm rrratiam Dei, qu3e in ipsa collata est, fitlelibtis
hiijiis uumismalis. Ita Henat. Ucncilict, NOT. 5-i,
censni innotescere.
llcrrcsis Pela- 2 Proficiscentibus itaque ad Britanniam sanctis CAPUT II.
iiinnn inAn- ac venerabilibusviris Gerniano ac LnpoPontificibus, Panthjs/ labnrat, ejas sa)icf/tas varte
ylia a SS. Ger-
ad Pelagianam haeresim, qnie in illis finibus immi- romtnchilatur.
tnano et Lupo
nebat. snperandam; qu?e IhTresis zizania super tri-
e.rlirpata-
ticum seminnus asserebat natos ex duobus baptizatis J; actum est autem post dies aliquot, cnm niatcr Matcr eain
sine baptismo posse salvari; cum omuino prjedicatio ejus die solemni ad ecclesiam pergeret, et Genovefam percutien.s {it
divina tradat nullum posse liabere vitam reternam, quam domi remanere prseceperat, nequaqiiam posset cm-a.
nisi renatus fnerit ex aqua et Spiritu saiicto. Hanc abigere clainantem sibi cum lacrimis, et dicentem :
h<eresim et srri|iturarnm testimoniis et virtutnm mi- Ego fidein, quam S. Germano poIHcita sum, Chri.sto
raculis triumphautes ab eadem pi'ovincia ertugarunt. me consolante, servabo, et ecclesise liminafreiiuen-
Enntes, ut dixi, iii Britaiiniam ad pra^dictam paro- tabo, ut sponsa Christi esse merear, sicut ipse inilii
chiam, manendi vel maxiuie orandi gratia, se contn- heatissimus Confessor repromisit; illico mater cjus,
lernnt.Quihus cum vulgi nudtitudo haud procul ah iracundia repleta. nt filiie alapam dedit, statim lumi-
ecclesia benedictionem expetens obviam venisset, et nuni percnssa est orbitate. Tribus namque mensibus
catervatim uterque sexus virorum et mulierum ac minus a hiennio, nntu diviuse majestatis, ad manife-
parvuloriim occurreret, in medio occurrentium costu standam gratiam Genovefa). hanc perpessa est caici-
eminusS.Germanus intuetur iu spiritu sanctissimam tatem. Tandem aliquando recordata m.ater ejus quid
fore Genovefim, quam illico ad se addnci pra^cepit. tunc testimonii de filia sua summus Pontifex dedis-
Cujus caput deosculans sciscitatur a turba nomen set, vocans eam ad se ait ei Obsecro te, filia ini,
:
puella^, etcujiisessetfiliainterrogat. Extemplonomen accipe hauritnrium, et properans perge ad puteum,
Genovefa? acircumstantepopnloedictumest; etpater ut exhibeas mihi aquam. Cumquesumma festinatione
vel materacciti adstiteriint. AitadeosS. Germanus : ad puteum venisset, et super marginem putei fleret,
H.TC infans vestra est filia?AtilIi Nostra, inquiunt, eo quod propter eam mater ejus Inmeii amiserat;dein
S. Oenmnus Domine. Quibus ait Sanctus Germanus: Felices vos ut desiit flere, impleto vasculo detulit aquam matri
prirdicit san~ tanivenerandtesobolisgenitoi-es! In hujusnativitate, sua^. Mater vero extendens inanus ad caelnm,
ejus, Ailtia II jilia
vtiUitcm Ceno- magni gaudii OcneiUcta U-
et exiiltationis cclebratum mysterium ciim fide et veneratione aquam a filia sua allatam,
vcfce. ntt uciilas. f
in cpelonoveritis ab Angelis. Erit hicc rnagua coram insnper ipsa suspirante ab eacrucis virtute signatam,
snnatnr.
Doiniuo.et mnlti vitam proposituinque sanctuni
ejiis accepit; de qua fomentans sibi ocuIospauUuUim cer-
mirantes, declinabunt a malo, et ab improba atqne nere coepit. Cumque hoc his terve fecisset, lumen
impudica vita couversi ad Doniinum, remissionem amissiim iiitegre recepit. NOT. Jiii.
peccatonimetprjemiavitaiaChristopprcpptiiri erunt. 6 Contigit autem nt cnin dnabus puellis multum Sanctitas ejiis
3 Et paulln jiostaitGenovpfa': FiliamiGenovefa. .se seuiuribus ad cousecraiuhimMnlico Episcopotra- Episcopo rc-
At illa respondit: Audit fainula tua, Pater s:incte ; deretiir. Qiue cuin jiixta ;etatein annoruiu ad conse- vclatur.
* MS. lionii.
Sntiiki ei vir- quae jubes edicito. Cni S. Germanus
Queeso ne dixit : crandnm offerrentur, ut couqierit divinitus prcedictus
illico. 67. Ho-
ijinitutein. verearis mihi profiteri, si vis in sanctimonio conse- Pontifex, Genovefam virgiuibns, qme illi prKpone-
licrtus Fla-
crata Christo iminacnlatum etintactum corpns, quein- bantur, meritis mnltum esse sublimiorem, ait: Illa, vianum ra-
admodum sponsa ejus. servare. Cui Genovefa re- quae retro sequitur, anteponatur: quoniam luec cic- cat.
spondit: Benedictus tu mi Pater, quia quic dcsidero litus jam est sanctificatiouem adepta. Sic itaque he-
dignatus es si velim sciscitari. Vohi, inquit, .sancte nedictionem consecutaj ab c)btutu Pontificis disces-
^»
sis, 1'ltra cl Pater, et '
oro ut devotioneni mcam Dominiis adim- serimt.
liip. ora. plere dignetur. Ait S. Germanns: Confide
ei filia. 7 Deniqne parentibiisB. GenovefaMlefunctis. ac- Miifrat Pari-
quod corde credis et ore pmfitei-is,
viriliter age. et cer.sitaa matre sua spirituali ad Parisium iirbem
operibus adimplere satage. Dabit enim Dominus vir- couimigravit. Et ut virtus Domiui in infirmitate ejus
tutein et fortitiidinein decori tuo. probaretur, et gratia Christi in ea collata plus*hiee-
i Pervenientes ergo ad ecclesiam, cursum spiri- rct; tempore aliquo ita est corpus ejus obsessuni
tualem.Nonam atqne Duodecimam celebrantes, sem- paralysi, nt laxatis artubus, nulla cump;igo adh^rero
per S. Gernianus. niaiium suam super caput ejns suo crederetur loco. De qua infirmitate nimium allli- ParnUjsi labo-
tenuit. Et cibo sunipto ac Iiyuino dicto, jussit Seve- cta, triduo jam corpus ejus exanime, solis paullnhim
rum cum filia in suo .se collocare receptaculo. eumque genis rubentibus, custodiebutur. Qna! cum denuo
priniu diluculo aute sui profectionem ad se revcrti curporaleiii fiiisset adepta sanitatem, profitebatur, se
'
III JANUARII- 1S
' addil us, iii spifitu ab Angelo jn requiem justnrum'deductam, rum circumseptam, juvantibiis se Egetio Piitricio
Prcciliu:^ lin-
Ullra 01 su|t- et ibi se vidisse parata dilijjentibus Deum praemia, cuin Gothis, uieritis oratiouum suariim ne periret
stcm averfif.
plicium im-
quse incredibilia apud infiileles babeantur. promeruit. PorroGeuovefain nonne dignumesthouo-
piorum.
8 Pluribus namqnein b^c sseculo viventibus secre- rari, qiiaj itidem orationibus suis prKdiclum exerci-
Loca beato-
ta-s conscientias liquido declarabat. Quod propter tuni ue Paiisium circunidaret procul abegit?
ram videl.
NOT. yii.
Secrcta cor- arrogantes silere satiiis, quam aomulantil)US innote-
dium cogno- scere malui, qui ingeutem devotioneni liabent detra-
CAPLT IV.
scil.
hendi; nam duni bonis iuvident suam superstitiosam /Eililicat kisilicaiii, qiioi nunc dicitur Prio-
indicant conscientiam. ratus S. Dionysii de Strata.
a. Ccnnnmis 9 Adveniente post )ijec denuo S. Gei'mano Pari-
secinido it in sium.acsecundaviceinBritanniainproficiscente, uni- XXquintb decimo namque usque ad quiuquagesimum F.jus iil/sliueti-
liritnnniavi.
versus populus in occursum ejus ab urbe egressus aetatis suse aunuin, a die Domiiiico usque iu quintam tia.
est. Atilleillico soUicitus de Genovefa, quid ageret, a quinta feria usque ad diein Dominicum,
feriani, et
intiuisivit. Sed vulgus, qui paratior est ad derogau- jejuuium numquam dissolvit. Nam illis soluinraodo
dum bonis potius, quam ad imitanduin, asserebat duobus sacris iu liebdomada diebus, id est Domiuica
eam inferiorem quam opinabatur esse. Quoruni iiii- et quinta feria, aliquantulum cibi sumeiis, reliquis
quam vocem omuino despiciens sauctus Pontifex, in totius hebdomadse diebiis in abstiueutia perdurab.at.
civitatem ingressus ad liospitium Genoveffe usque Esca vero illi erat pauis liordeaceus et faba. quam
Gciiorrliim pervenit.Quam cum tantahumilitate salutavit, utom- post duas aut tres hebdomadas iu olla coctam recom-
honorat ct
nes mirarentur. Et oratione iiicta ostendit iis, quibus miscens edebat. Vinuni autein vel quidquid inebriare
/nndiit.
despectui habebatur, in secreto cubili ejus, terram potest in omni vita siia noii liiliit. Post quinquagesi-
madidam de suis lacrymis irrigatam : et residens muui;uiteinannuin£etatissua!,sua(leutibiisEpiscopis,
disposuit eis vitns ejus exordiuni, quemadmodum ([uibus coutradicere sacrilegium '
est, iiietuensqiie uR. liii'. lore
Nemethodoro palamcunctisedixerat simulqne com- : Doniiui dictum quo ait Qui vos audit, me audit
:
suspicabuUu*.
Luc, 10. Hi.
mendans eam populo in viam, quam copperat, gres- qui vos speruit me speriiit; piscem et lac cum pane
suni direxit. hordeaceo edere coepit.
14 Quotieus ca;him conspexit, toties lacrymata Cmlumasyi-
CAPllT IH. est et cuin esset niuudo corde, quemadmodum Lu- i"«"s '«"'s-
:
matnr.
Ilvmios precibiis a Parisiis avcrtil. cas Evangelista descripsit de Beatissimo Stephauo,
Act.
ita et hasc credebatur cielos apertos videre et Do-
E
,
Atlitaimmi- xeiinte souo, AUilara Hiinuorum Repem Galliam miiuiin nostrum Jesum Christiiin stantem ad dexte-
ncnlc nlio fn-
ssfvissime vastaturum, terrore perculsi Parisioruui 1'iim Dei, quouiam irritum iioii est prorcissum Do-
ficre cni>iunt
cives, l)ona ac stipeudia facultatum suarum in alias miui, (pio ait : Beati uiuiido corde, qiioniam ipsi Maiili
Parisieiuses.
tutiores civitates deferre nitebautur. Quorum matro- Deum videbunt.
nas ('ouvocans Genfivefa, su.adebat ut jejuuiis et ora- 15 Duodecim eiiiin virgiiies spiritiiales, quas Her- E}us miislicus
tionibus ac vigiliis iusistereut ; (luatenus ])Ossent sicut mas, qui et Pastor nuncupatus est, in libro suo de- eomilatu^.
1.3. sini.li.
Judith et Esther, superventurnm cladem evadei-e. scripsit, ei iudividuEe comites extitere; quee ita
Cousentientes ergo Genovefas, dies aliquot in bapti- uomiuautur Fides, Abstiiientia, Patientia, Magua-
:
sterio vigilias exei-centes jejuniiset orationibus, sicut niniitas, Simplicitas, Innocentia, Coiicordia, Caritas,
Dissnadet id Gennvefa suaserat, Deo vacaverunt. Viris quoque Disciplina, Castitas, Veritas, et Prudentia. Has fue-
Ccnovcfa.
ideni suadebat, ne bonasuaaParisioauferrent; nam runt iiidissociabiles et iudivisie Genovefie.
illas civitates, quas esse tutiores credebant gens irata 16 Quauta vener.ifione et amore dilexit n Catho- Erga S. Uio-
vastai'et; Parisium vero urbem iucontaminatam ab liaceuseui vicum, iii qiio Sanctiis Dioiiysius cum so- nysium pie-
'^^-
inimicis, Christo prntegente, salvandam. ciis suis Riistico et Eleiitherio passus est etsepultus,
Oriliir in cuiii 1 1 InsuiTexerunt autem in eam eives Parisiorum, ueiiuaquam .silendiiiii esse arbitror. b Nam ferveus
lumnlliis. dicentes i^seudoprophetissam suis temporibus appa- devotio erat ipsi Beatissimae Genovefte, ut iu lioiio-
ruissc, eo quod prohiberentur al) ea, quasi a peritura reui Sancti Dionysii Episcopi et Martyris basilicam
civitate iu alias tutiores urbes bona sua ti'ausferre. construeret : sed facultas deerat. Cui cum solito Agit de e.r-
Tractantibus ergo civibus ut Genovefam aut lapidi- quadam die Presbyteri civitatis occurrissent, ait ad ti'ueuriaS.Vio-
'ipioBa.\iliea.
bus obrutam. aut vasto gm-gite mersam punirent; eos : Venerahiles in Christo saucti Patres ac seuio-
interea adveniente ab Autisiodnrensi urlie Archidia- res inei, obsecro vos, ut faeiatis in unuin collationem,
cono, qui oliui audierat S. Germaniun, magniflcum ut aedificetur iii S. Diouysii houorem basilica. Naui
testimouium de Genovefa dedisse, invenit per loea terribilem esse et metiiendum lociira ejus uemini ani-
cives conventicula facere, ac de interemptione Geno- bigeiidumest. At iili respouderiiut : Forsitan deerunt
vefffi conciouari. Qui cum consilium eoruni cogiio- parvitiiti uostrpe vires iedificaudi u;iiii coquendai :
visset, dixit ad eos Nolite, o cives tantum adinittere
: calcis copia deest. Quibus Genovefa Spiritu saiicto
S. Germauuti facinus. Istam, de ciijus vos interitu jam tractatis, repleta, daro vultu , ineiite praidariori vaticinans,
morieiis ail
referente S. Germano Antistite nostro audivimiis ex mauifestum dedit eloquium, dixitque ad eos : Egre-
eam eulogias
iitero matris sua; a Deo electain et ecce eulogias, : diatiir, qiiicso, sauctitas vestr;i, et deaiiibulate per
mitlil.
* al. reliclas. illi a S. Gerniano " directas exhibeo. Comperientes pouteiii civitatis, et quie audieritis renuiitiate mihi.
igitur Parisiorum cives Genovefam testiuionio S. Ger- 17 Qui cum egressi fuissent in pLateam, stabaiit
niani, Dei esse fidelissimam famulain, videntes etiam pra!stol;intes si quid cougruuin sacra; virginis voliiu-
eulogias, qua; illi defereute Arcliidiacono fuerant tati audireiit. Et ecco duo custodes porcoriim non
allata'. inetueutes Deum, et h»c
quas ab Archidia- loiige ab eis st:iutes, ciiiu iiiter se sermociuarentiir,
cono diceb.antur mirantes, dissipato pravo cousilio, ait unus ad alterum ; Dum suis ve.stigium oli '
jias- . «/. jiariiiin
iiisiili;indi fineui feceruiit. tum v;igautis legerem, inveui furnuiu calcis mirie ma- vacaniis.
12 Impletum est in die illa dictum Apostoli, (pii guitiidinis. Cui alter pastor e contrario respondit :
ail Non enim oninium est fides fidelis autein Deus
: : Itera ct ego iiiveni iii silva arborein riidicitus a veuto iiiiro moilo
(lui conservabit vos et custodiet a m:do. Suuimi Anti- evulsam, et sub radicibiis ejus similiter fiiriiuiii c:il- eulxad idm-
stitesMartinusetAiiianusprovirtutum suariim adiiii- eessaria reye-
cis, de (|iio iioc quidquam credo idiquaiido esse suhla-
'"'
ratione valde laudati snnt, eo quod uiius ajiud V;iii- tum. Hsec audientes Presbyteri porrectis ad a^thera "
gionem civitatem postridieinermispiigna? oflerendus vultibiis, ociilisque iu ca^luin pric gaudio fixis, Deiim
iitriiis(|ue exercitus sa,>vitia sed.ata foedus obtiuuit; beuedixeriint, qui tautaiii gratiam famulaj sua^ Geno-
alter vero Aurelianorum urbem ab exercitu Hunuo- vefa; digiiatiis est conferre. Coinperientes ergo loca,
,
140 VITA S. GENOVEFiE VIRGINIS.
in qnihus siti erant fnrni cak-is, dequibusporcorum menta, qua; ut ad dommn suam pervenit continuo Qmvdum fii-
raiaejmml-
custodes coucioii:ibantur, regi'cssi Presbyteri quae a oculorum lumen amisit ergo utcognovit furuncula,
:
Oralias Deo pastoribus didicerant renuntiaverunt. At illa extem- ca^Iitns in se ulricsi iniui-iam Gcnovefa;, alterius ad "'"f' '".",
•', Ali iji^n siyito , ,
,
agit Gcnovefti
plo prae gaudio sinum lacrymis implevit, egressisque eamducatureportanscalceamenta, ruensque adpedes ,,,.„|.,s ,,„„„.
(le domo sua Presbytcris. poplitibus inclinatis, geni- ejus ignosci sibi pariter et lumen ;unissum i'eddi pre- /„,-,
busque in terra fixis, noctem totan) in oratione et cabatur. Genovefa vero, ut erat benignissiraa, manu
lacrymis consummavit, obsecrans sibi a Domino opi- eara ab humo subrideus levavit, et signans oculos
tulationem atque auxilium conferri, quemadmodum ejus pristinum lumeu restituit,
24 lu Lugduneusi oppido quid miraculi per eam '"'" "''" '"'"
possit in honore summi Pontificis ac Martyris S. Dio-
nysii basilicam construere. Dominus fecit edicere series lectionis postulat. Adve- ''"''J'"^"
Cciicsius Pre- 18 Q\m luce priraa vigiliis confecta ad Genesiam niente siquidem Geuovefa hand procul ab ipso oppido
id}ylcr opcri maxima
Presbyterum properans direxit, iniploravitque eum pars populi iu occursum ejus venit; inter
prwesl.
quatenus basilicam in siq)i'ascripti Martyris honore quos et parentes cujusdam puella;, quae novem aunis
construerent. Cui et de calcibus, quas Deus providerat, ita erat paralysi afflicta, ut nequiret *
cujusquam
indicavit. Etenim Genesius Presbyter, ubi de calcibus meiubri compagejnvari. Supplicantibus ergo paren-
audivit, metu superatus, Genovefam pronus in terra tibus puellaj vel senioribus populi, ab doraum puelljE
adoravit; ac reiiromisit dies noctesque se obnixe quse pervenit. Oratione facta, contrectansque dissolutos
Cives vnria jusserat imiileturum. Universisdenique civibus, Ge- artus, propriis manibus eam se vestire vel calceare
ad opm con- Et surgens ad ecclesiam cum
novefa implorante, auxilium ferentibus, in honorem pr.-ecepit. ita a lecto
Iribiiioit.
saepedicti Martyris ad fastigium us(pie basilica con- populoincolumisperrexit. Quodmiraculumcum vidis-
structa est. sentturbaj, benedixerunt Dominum nostrum Jesum
19 Operse pretium etiam illud indicare, quid mi- Christum, qui taiitam gratiam diligentibus se prae-
raculi per eam Dominus fecit. Cum collectis carpen- stare diguatns est. Et remeautem Genovefam ab ipso
tariis, qui ad crebro dictum redificium qu^ de ligjiis oppido psallentes et exultantes populi deduxerunt.
opus erant, in saltu alii inciderent ac dolarent, alii ' Itii Ms. Roiiifoiil. neil Cltr. iit ncquircl ipiisquani iiiilic;iic
in plaustra conveherent; contigit ut potus deficeret. com]Kit:cm iiiciuliroruiii. Ms. lU]i. lil iiuliy vulerel sc iiioutc
coinpaiie nicnibroruni.
Et Genovefie erat incognitum, quod potus deesset.
Opciis poliim Affiiri Genesius Presbyter Genovefam coepit, ut opi-
impctrat n fices cohortaretur, quousque ille ad civitatem perge-
CAPUT VI.
Deo.
ret, potumque velociter exhiberet. His auditis Geno- Patcnt ei ostia, ac cotda. Dcemones fntjat.
vefa, vas iu quo potus ante delatus fuerat, quod
cupam nuncupant, deferri sibi jubet. Quse cum fuis- V^um esset a insignis Hildericus Francorum Uex, Uilderkm
set allata, jubet a se omnes seoi-sum discedere. Et venerationera qua eain dilexit effari nequeo : adeo maiinieamfa-
illa genibus lacrymas fundens, ubi se
in tellure fixis, ut vice quadam ne viuctos, quos interimere cogitabat, '^"'
a alii iiigeiis
sensit obtinuisse quod precabatur, surgens oratioue Genovefa abriperet, b egrediens urbem Parisiorum,
forle. genlilts.
Potiis longo completa, signum Crucis super vas poculi fecit. Mi- portam claudi praiceperit, At ubi ad Genovefaiii per (, „; jn»re-
tenipore non rabile dicfu, statim cupa usque ad summum poculo fidum internuntinra, Regis deliberatio pervenit; con- dicns.
deficit.
impleta est et ex eo qui ad operandum acciti fue-
: festim ad liberandas animas properans iter direxit. Poriiel'ari-
rant,quamdiu omne opusbasiIic£econsummatum est, Non minimmn admirantis populi fuit spectaciiluni. ^"'"^''^ .spoiit,
uberrime potantes maximas Deo gratias retulerunt. Genovefataii-
quemadmodum se porta civitatis iuter manus ejiis
periiauur.
a Mss. lioniC ct r,ip. Cailiolaconscin. sine clave resoravit. Sicque Regera consecuta, ne
t> Hic inlerserilMs. UUriij. niuUa dc missionc S. Dionisii in
vinctorum capita aniputarentur, obtinuit.
Gullius.qnfficumabsmt abaliisMSS. oniitlimus.
26 Fuit quidam Simctus in partibus Orientis \ ;;lile 5. SiiiieonStir
conteniptor sieculi, uomine Simeon, in Syria Ciliciai Ule iiito
CAPU T V.
l'.lte.i
eminus ab Antiochia manens in columna annis ferc ^'"'"""')
CcEcam et paraUjticam sanal : precibus cxtin- quadraginta; quem aiunt sedule negotiatores illuc
ctuin ccreaiii rcacccnilit. euntes ac redeuntes de Genovefa interrogasse; qiiam Genovefam
yocteni Sabbu' etiam veneratione profusa salutasse, et ut ejus iii ora sibi inr spiri-
ihi pervigit JT uit illi devotio ut omnem noctem sabbiithi, quae tionibus siiis memoresset, obnixe poposcisse feriint tinn notain sa-
transigit. lucesfit in primam sabbati, juxta ti-aditionem Do- 27 Puella quaedain jara nubilis, et jam desponsata
htlal.
mini, quemadmodum servus iiriestolans doniinum uomine Cilinia, ut cnniperit gratiam Christi Gciio-
suum quando redeat a nuptiis, totam pervigilem du- vefoe collatani, petiit sibi ab ipsa vestem mut;iri.
ceret.Vice quadam post intempestam noctem, jam Quod cum adolescens, ciii fuerat promissa, audisset, Piicllam ik-
proximam diem Dominicam gallorum pjausu vel protinus indignatione repletus, Meldis urbem, ubi ^ponsatam.
cantu indicaute. egreditur de rec^ptaculo suo, ut ad Cilinia cum Genovefa morabatur, advenit. Mox Ge- ^ro ronsecrat
basilicam S. Dionysii per'geret. Contigit autem ut novefa una cum Cilinia nt advenisse adolescentem "° '\"'f' "'
"
pcricitlo exi-
cereus, qui aute eam defereliatur, extingueretur; .
! i- i-
comperit, cuni .summa testinatione ad ecclesiam per- ,„,-^
. ,
turbata?quesuntvirgines,qu»cumeaerant,abhorrore rexit. Magni miraciili res fuit, quemadmodum eis
i.neuin ex- terne noctis, et animio coeno vel imbre, quinimius fugientibus ad ecclesiam baptisteriiim, quod inte-
tiitcliim sine uubibus deflueliat. Illico Geuovefa cerpum extinctum rius erat, sponte se reseravit. Sic itaque priedicta
iijnc rcaccen- sibi dari petiit. Quem cum manu accepisset, conti- puella ab hujiis mundi naufragio vel contagione lihe-
(lit.
nuo iUuminatus est eumque manu ge.stans ad basi-
:
rata, usque in consiimraationem in abstinentia et
licam usque pervenit, et ibi ante eam lucens cereus
castitate perseveravit.
ipse igne consumptus est.
Jti.s atias idem 28 Per idera tempus supradicta Cilinia obtiilit Beliilem sn-
eveiiil. 21 Similiter eodem tempore ingressa in ecclesiam Genovefje piiellam de miiiisterio sno, cui bicnnio ""'
cum diutissime solo recubans oratione completa a pa- fere segrotanti etiam pedum usus fuerat ablatus.
vimento surrexisset, cereus necdum ab igne conta- Quam Genovefa contrectavit, confestim
ut manibiis
ctus, divino nutu succensus in raanu ejus illumina-
sanitatem consecuta est.
tus est.
29 Factura P:irisio propria urbe offer-
est ut iu t"- cncnjnnic-
lCjii^ ccrei 22 Itera in cellula sua aiunt ceroum in manu ejus reutureiintervirosetmulieresduodeeim anira;e, qu:e """ l"'i'''l""^
purlicidis
siiu! succensione igni.s illuniinatUTn. De quo etiam '''"'!'"'"'''"'"
niiilli aanan- a dajraoniljiis gravissime vexaliantur. Illico Genovefa
C('reopIuresinfirmi,fideinstigaute, pimllulumcumre- Christum sibi in auxiliuin invocatLs, ad orationem re-
tiir.
verentia auferentes, pristinam receperunt sanitatem.
currit:continuoqueenergiimeuisiispenduntui^inaer;i.
23 Qusedam femina furtim abstulit ejus calcea- ita ut nec manus eonim cameram, nec pedes terrani
tangereiit.
,: . ,
III JANUARII. IH
tangerent. Qiia^ciimaliniMtionesiirrexissetjii.^isiteos l)is quinos, iit aiiint, annos a Francis perpessa est, Ks mss.
• MS. ttCHif. ad S. Dionv.sii Martyrisljasilie.itn pergere. ' E contra pagiim ejiisdem urbis ita inedia afBixer.at, ut nonnulli "»« l"'r ""-
""^"
Miiliniio. energiimeni clamaliant nequaqnam silji gradiendi fanie interiisse uoscaiitur. Factiiin est autem ut Ge-
. . . ,. . , remporc fa-
facultatem concedi, nisi ab ea dissolverentnr. Et ita Arciacense oppnlum, navali evectione ad
novefa in ,„jj parisien
a Genovefa signati, vinetis post tergum manibus ac comparandam .annonam proflcisceretur. Quse cum sibiis sitccur-
silentes ad b.asilicam prffidicti Martyris perrexerunt. perveiiisset ad locum, ubi crat in amne Sequanaa rit.
Illaque post duas fere lioras eos subsecuta, ad crebro arborquiB naves mergebat, paullnlum Gennvcfauavi- Miorein mii-
lis c.ritiosam
dictum basilicam pervenit quiB cum orare, ut moris
: gantes adripam appropinqiiare priecepit et or.atione ;
Jirccibm avcl-
sibi erat, adbrerens pavimento, cum fletii caqiisset, fticta .arborem iiieidi jussit. Quain cum ictibus secu-
lil.
vociferabantur energumeni cum ingenti clamore, rium navales ejnsdem socii coepissent incidere, ultro
prope jajn esse eos, quos advenire sibi in solatium oraiite Genovefa radicitus .avulsa est. Protinus duo
Genovefa precabatur forsitan, nt npinor, Angeli,
: monstraferuiitur'vario colore <ab eodem looo egressa, '
ws. lUli. U:-
.aut Martyres, tcI Sancti quiqiie eidein iii luixilium de quoruni nidore du.abus fere horis navigantes fosti- [criiini colo-
ris.
conveniehant. Saltem ipse Dominns qui prope est dissimo iioii modice flatu gravati sunt. NuIIusque '
bieinoiicm
omnibus invocantibiis eum in veritate, pra)seiis ade- . deincepsineodemloconaufragium passusex navigaii-
liiutfrafjii aii-
rat;quique volnntatem timentium se facit, et depre- fibus fertiir. ctorcin pellit.
cationem jusforum exaudit, ut salventur ali eo. Ele- 31) Deiiide cnin Arciacunioppidumfuissetingressa, ' .«s. Itlr.
vansqne se Genovefa <ab oratione, et signans uniim- occurrif ei qnidamTribuiius, nominePassivus, depre- porculsi al.
qnemque eoriim singiilatim, omnes continuo iibsessi cabaturque eain, ut uxorem suam longo jam tempore pcrrussi
Itirmoitcsctnn a spiritibus imniundis curati sunt. Moxqiie omn,ium paralysis languore detentam sua visitatione salvaref.
liiliirc disce'
astantium nares fcetor gravissimusperciilit, videlicet Obsecrante ergo Tribuno vel senioribus loci illius, in
iliinL
nt cuncti crederent animas a vexatione dieraouum domum ej usdeiii ingressa ad lectuin i)&gTotantis femina) Paratyticain
ejniindatas. Et magnificavit omnis coetns Dominum accessit, st<atiinque, utsibi semper moriserat, inora- siijito crticis
.laital.
in tali signo. fioneni se dedit ; complet,aque oratione, roboratam
iiccttlta pcc- 30 .^dveniens quffidam pnella a Bituricensi iirbe mulierem siguiiculo crucis de lectulo consurgere jus-
ciila cofjitoscit Parisium,qna>posteonsecrationenisnam.'orpuRSUum sit : confestim niulier, quie, ut asserebant, annisfere
ilciiovefa. violaverat, sed ab hominibus immaculata credebatiir; quatuor nequ<aquani vehi propriis viribus, prae ffigri-
interrog.atiir a Genovefa, utriim sanctimonialis an vi- tudine, vel dnlore quiverat, jubeute Genovefa illico
dua esset. ,\t illa respondit se in sanctimonio conse- <Ie lecfo surrexit incolumis. Pro cnjus in commtine
eratam, intacto corpore Christo dignuni pra^bere fa- miraculo, omiies m;igiiific;irunt mirabilem Deum in
mnlatum. E contrarioGenovefalocum <ad teinpiis vel Saiictis suis.
liomineni eiimdem, qiii corpus ejus viol.averat, expo- 3G Cumquead civitatem '
Treoassiumpervenisset, ' Mf. {lOltlf.
suit. At illa quje in cassiim se Christi spimsam pro- occurritei multitndopopuli ofFerentes infirmos. Qiios Tricai.siiii.
Sisiio criicis
fiteb.atur, conscieiitia convicta, protiniis .id peiles illa signans et benedicens incolumes reddebat. Obla-
miittos aigros,
Genovefffi corriiit. Miilfa de hujuscemodi hominibus tus est ei in eadem urbe homo, quem Dominico die
't ittios caicos
narr.are posseni sed propter longam narrationem si-
; operantem ultin divina exc;Ecaver<at nec non et : siiiiul
lentio prffitermisi. puella annoruiu fere duodecim, similiter caica quo- :
runi illa oculos facto signo Crucis, invocataiudividiia
CAPUT VII.
Trinifafe, illuminavit.
Visiim, vires, vilam vnriis rcstiluit.Anmnam 37 Quidain Siibdiiiconus, ut vidit taiifa miriibilia illitimfeiirtwi
pauperibns famis tcmpore jrrocural. per eara fieri, nbtulit ei filiuni sniim, queni bis quiiiis """" '''J""
""'"'"
niensibusfebriumfrigoravehemeuteraflSixerant. Mox
1'iicriiiit suli- X ost non longi temporis spatium erat cum ea mu- Genovefa .aquam sibi exjiiberi jussit, qiiamait accepit
iiicr.itim vitie lier, qua> ab ipsafiieratavex.ationedi.aboli emiind.ata invocato noniine Doinini, et vexillo criicis signaf;im
n\ltliiit. cui filius annoriim quafnnr fuerat, qni casu ruit in infirino pnfaiulam dedit. TiincpropifiafoDominoJesu
piiteum,efposttresfereliorasdemersusjacuif,exind8 Christo confestim sanus factus est.
snbl.atns a maf re sua, cum fletii et gemitu .ante jiedes 38 Plures ea tempestate, flde repleti, anferenfes Fiinhriis cc-
Genovefffi vultii contrito defunctiis depositiis est : fimbrias ve.sfiraenfieJHs,adiversisinfirmit.atibussunt s"'"™" 0'i«
I""" ""''"-
queni, iit accepit Genovefa, ef pallio suo roo])eruit, sanati. Pleriquc obsessi a diemonibusper eain inuii-
.
* ^ ciiln.
,
prostrata in or.ationem, tiinc flere non cessavit iisque dafi sunt.
dum puerulum iiior.tuum niors diuiisit. Erant endeni 30 Regrediens vero '
iib Arci.aco, ubi dies aliqunt
tempore dies qii:idragesim.'e, et infans ipse jam cate- cniiiinorata est, et iiide rediens ad suam civifateni,
cum.
chiimenus factiis fide imbuebaf ur Catholica quin imo ;
uxor Tribniii, qu<e per eain fuerat sauitfitem con.se-
' v>. Uoiiif.ct inPaschiBvigilia baptizatus, ' Cellomernsnnncup.atus cuta.quonsqnenavemadscendereteam prosecuta est.
Ui]i.Ccllomo- est, eo qiiod in cellnla
sa>pedicta3 Genovefa; vitam Navali igitiir evectione remeantibus contigit ut naves
ris.Vltra CoJ-
quam amiserat. recepisset. eorum vento fliiiite, ita inter scopiilos vel arbores
lomerus.
Ctijitsdain nia-
32 Meldorum urbe occurrit ei hoino cubito te-
In periclitarentur, iit ' castella; iii quibus fruges exlii- * Ms, llonif.
iiaiu liictu. sa- nus cuni brachio maniim aridam habens, obsecrans bebant, in latere versae, etiam naves aqua impleren. c;istcll;iUin.
iiiit. sanitatem sihi per eam resfifui apprehensam ergo :
tur. Illico Genovefa ad Cfelum manibus expansis opi-
manum illiiis aridain, ac comp.agem digitorum, bra- tiilatioiiein a Clirisfo fl,agit;ivit, cnnfestimqiie iiiives
chiumqne contr.actiim vexillo crncis muniens in se- ; iii .suo sunt cursii directa;. Sicque per eam Deus ac 1'rccilim iiati-
mihora m.anus ejus restitiita est. Doniiijiis iiostcr iindecini naves ouerifems fruguni fraijiiim cnm
Nalalis calicis 33 A die sancto Epipliaiiia;,iisque ad iiat:ilein c:ili- s;ilvavit.Hiec ut viilit Bessiis Presbjter, ciijus prai ^"'' cvndit.
'lii^s, diclus cis diem, qui est Domiiii ccp.nte, eratmosB. Geuovefie fiuiore calor ossa rcliquerat, Isetitia repletus, clara
liics citniFDo- ut sola in cellula reclausa inaneref quatenns liberius ; voce cecinit diceiis .Vdjutor ef protector factns est
:
niini.
soli Deo orafionibus et vigiliisdeserviret. Quadanidie nobis Dominns in s;\liiteni. P;iriterqiie omnes ciini
'
iiddiiiil tiiti- advenit qiiaedam '
feniina ciiriositate potius quam flde eo iii cwluin clamore sublato; canticuin Exmli iii iiio-
dam Ms. rcli- permota, quidnamGenovefain rellulasuaagcretclam diimceleumieconciiientesniagnificaveruntDciini, per Exod. lo.
giOSiU
cognoscerevolens quse iitad foresejuspeiTenit, niox
: qiiem siint famula ejiis Genovefa deprecante salvati.
lumeu Dculoruin amisit. Nescio i|uid prociil diibio do- 40 Rcgressa itaqne Parisiiim urbein, iinicui(|ue
r.ircm tiisiim lose cogitantein ultio diviiia damnavit. Ciijiis ociilos proiit opus fuit annonam largita est noiinullis ven i, • ms. Kiii.]io-
:
re.ilitmt Geiio- consummatione Qnadrngesima' procedens Genovefa qiiibiis virtiis pr,a! iiiopia deerat, panes integros praj- l"i'.
e cellula sna, oratione et signo crucis illuniinavit. ''"";'"'''"'
rng.abat, adeo ut sa?pe pnelliE, qiiai in ejiis obseqiiin
lii II. qili- 34 Tempore igitur, quo obsidionem Parisius '
per erant, recurrentes ad clibaniim, p.artem de paiie, quein
lilicralitci
sitlifeiitt.
142 VITA S. GENGVEF.^ VIRGINIS.
Ex MSS. in posuerant, nnn reperirent pars enim
eij
: maxima clamantes nequissimi spiritus, se inter S. Martiniim
fuerat ab ea clam paiii)eribus erogata. Quod tum de- et Genovefam flammis exuri. Qiiiii et ])ericula quas
nuim a quo esset panis de elihano sublatus reperieba- in Ligeri fliivio per]iessa fuerat, ad aemulationem sui
tur, cum panes calidos per civitateni pnst paulluliim se profitebantur immisisse. Iiiterea Genovefa basili-
cernerent egenos deferentes, et nomen Genov(^f« be- cam S. Martini ingressa, plures obsessos a dsemonibus
nedicentes ac magnificaiites andirent. Erat illi spps oratione, etsignaculo crucisemundavit. Verumilli,
a ih Genovclat
nondehisqua^videntur, sedqua? non videntur. 'Erat quibus immundi spiritus exibant, fiitebantur in
hora diiiUi anlerc
Prov.19. (7. enim verum dictum Propheta;, qui dicit Quoniani cruciatiis
:
siii, quod digiti manuiim Genovefa; singil- vidmtm:
Cwli gauflia qui pauperibi)s erogat Deo ftBuerat. Cui etiam patria latim velut cerei divinitus cielesti igne flagrarent,
vidit : inde et
scinpcr facnj-
illa, inquafceneratnresegentiumrequirunttiiesaurum circii se ardere, foetidissimedebacchaiitesclamabant.
malnr. snuni, olim per revelationem Spii-itu.-^ sancti fnerat 4S Adierunt eam tres viri, qiiorum conjuges in do-
ostensa 3 mernnm-
: et idcirco sine intermissione flere consue- mibiis eorum clam a daemonibiis vexabantur; obse- imolmbeiie-
verat, qnandoquidem sciebat, se in corpore positam crantes iit visitatione sud eas a neqiiissiinis spiritibus '''''" ''"'"''
peregrinari a Domino. emundaret. At illa, ut erat beiiignissima,
secuta est
Scqnenlin u.s(nu' ;ifl n .il. flosimt in iis, I{\\,. eos. Ingressii ergo uniiisciijiisque
domum, matroiiiB
CAPUT vin. eoriim oratioiie, et.benedictione olei iinctiE per eama
Vnriis wgris sigiui criwis siiOvciul. vexatioiie da;inonum sunt emiindata;.
4fiPo.stperendiecuinS. Martini interessetvigiliis, iiemnhim,
Surihnii sifpto JLIefensor quidam ex Meldonim uHje, uomine Fru- " inanguloliasiliciEorans, ac benedicensetlaudansDo-
cntcia sanal^ nunius, annisquatuorclau.sos lialjensaurium meatus. minuin, et iii media caterva staret incognita,
unus de
'''Ms. Itonif.
ParisiumGenovefam expetiit, obsecnuis sibi taetu ma- psallentibus arre]itiis a da-mone, laniiins proprios ar-
Fruniiiiius.
nuum.suarumauditunirestitui. Cujusrumauresmanu tiis, • qnos meiite captiis
Hs. Hip. Fiu- a se alienos esse credebat, Itomf.
nimius. eontrectans signasset, contiuuo auilitu recejjto bene- ab absida ad Gennvefam pro]ieravit. Cumque Geno- sti cssc alip-
Ptieliam mo- dixit Domino Jesu Cliristo. vefa spiritum immiindiim a mqiore hoininis nmii credc-
juberet
ribiiwiam exire, et .spiritus neqiiam fior oculiiiii se bat.
42 In Aurelianensi urbe qiiid miraculi per eam ge- progredi mi-
jirccibm sn-
stum sit, ordo lectionis narrare exposcit. Cujus cum naretur, imperaiite Genovefa, fceda
relimiuens vesti-
iiat.
Fratern» matrisfamilia;, qua; .super filiam suam Clau- gia, fluxu ventris egestus est. Nec mora, dicto citius
diam iu transitu deiiositamdeflebat, adveiitus delatu.s ejecto da;mone persona mundata est. Multis honoribus
iuisset, jiro filia rogatura, continuo ad fienovefam tuni eam eiintem ac redeiintem nniversi honoraverunt.
properans direxit. Quam cum in basilica S. Aniani 47 Per idem tempiis stans iu aditii domus sua; vidit Bwnumem r.f
Antistitis orantem 1'eperisset, cadens ad ]iedes ejiis, qiiamdam puellam ]irietereuntem ainpnllam in manu ""';'""" '-
ejiilanslioctantum deprecata fertur Rcdde milii Do- gestantem quamcum adsevocasset, interrogat '"'"''
: :
quid
mina Genovefa fili.am nieam. Geuovefa, ut vidit fidem ferret. At illa inquit AmpuIIam ad liquamen, qiiod
:
ejus, respondisse dicitur Desiiie ab iiijuria ac rao- mihi iiuper a iiegotiatoribus veniinid.atnm
:
est. Porro
mea fili.x" tu» redintegrata est incolumitas.
lestia Genovefa conspicata generis humaiii hostein in
:
am-
Posthoc responsiim Fiviterna la;ta surrexit, una cum pulte ore sedentem, cnmminans insufllavit in
eam ;
Genovefa rediit ad tabernaculumsuum. MirabilisDei statimque pars de ore ijisius aiiquilte fracta
cecidit.
potentia Claudiam ex faucibus inferi revocatam ita Tiinc demumsignata ampiillii abire ]iuellain jussit.
extemplosanavit, ut sosjics Genovefas in auditorio do- Ha;c videntes valde mirati siint, quod
neqiiaquam ei
mus occurreret. Et magiiificavit universa tiirba Do- diaboliis se occultare quiverat.
niinum pro repentina incolumitate meritis Genovefie,
Claudiae reddita. CAPUT X.
Hoteiis fa- 43 B'aetuni est in eadem urbe, cuin ciiiilam ]iro fa- Im'jn'in,k'iiipesliaeiii,morij(ts,i)reribusdepelUl.
mulosmiijno- miilo culpabili supplicaret, etille superbia
et pertina-
scere. tnorbo
rorripilur.
eia obduratiis nequaqiiam faniulo igiiosceret,
liis eiim
X iieriilus quidam, nomine Maroveus,
oblatus est Cxcim. .«o-
verbis allocuta dicitur Si tu me supplicantem Genovefa; a parentibiis suis Cieciis, snrdus,mutus,
:
despe- et ''"'". i"i«"i"
claudus. Qiiem oleo benedictn delibutum, "'•"'
ctui habes, nonme despicitDominusmeusJesus Cliri- signaciilo clniidiim
..„-
stiis, quoniam ]iius et clemens ad igiiosccndum. etiam Criicis communivit. Sicqiie roboratis nal.
est cruribus
Ast ubiin donuiin siiain honio ille reiliit, mox gressiim rlirexit incnliimis, ac recepta
ita fe- visione iqtegre
bre accensus est, nt tota nocte anhelans et auditum et eloqniuin adeptus est.
icstuaiis
requiescere nequiret quinetiamin crastinuin primo
:
49 Item in territorio Meldeiisiiim urbis cono-re- Pluviam pre-
diluciilo,etiam aperto ore, morbo, qiii quotidiauus gatis messoribiis, ciiiii pro])riiim inessem
meteret sa;- cibiis mertit.
bos interpretatur, lingua salivam distillans, pedictajam virgo, v.aldeturbatisuntmessorespropter
ad pedes
Genovefaj provoliitus, veniam, quam pridie famulo imbreinrepentinum.qiiiciimtiirliiiieimminebat.Con
Siijno crticif^ iion dederat, sibi dari precabatur.
Sancta vero Geno- festimqiieGenovefa ingressa ' tentoriiim. solitomore, *-
„,. Irilfi-
al.
saiuititr n Oc solo adhiereiis ciini fletu orare coe]iit.
vefa signans euni, oiiinis ab eo febris et Admirabilem rium,
71 fivefa
a;gritudo di-
scessit, etitasaiiiim ineiite atque corpore cunctis intueiitibus Christus ostendit
dominum, virtutem ; nam
et servuin reddidit exciisatum. Sine
Ange-
dubitatioiie
cum in circuitii oiiinium segetes ]iluvia rigaret, nec
lusDomini euin affligebat, quemadmodum Anicianum messem iiec messores Genovefai sidtem ullus giitta-
Judicem pertinaeissimum. ante cujusjanuain riim liiinior illapsus contigit.
S. Mar-
tinus intempesta nocte pro vinctis rogaturus Sn Factiiniestdeinceps ciim per amnem Sequana;
adve- TemiicsMnii
iiisse legitur, quem etiam colaphizatum ab Angelo navah deveheretur itinere, ita, iit solet fieri, inspe. . prccibns se-
lectio tradit, ut ante fores iloinus suie S. rate miitata serenitate, hinc orta tenqiestate
ca;li dal.
Martino oc- na
currisse, et omnia qua> ]ieteret ]iriestitisse vicula ejus vento collisa, pene fliictilius
feratur. operiebatiir :
protinus Genovefa suspiciens iii cieluni, manibus ex-
CAPUT IX. paiisis auxiliiiin a Domino precabatur. Talis continuo
Dmmmwm ex Immanis corporibus pHUt. facta est traiiqiiillitas, utsine dubio
Christus adfuisse
et ventis ac Hiivio im]ieriisse crederclur.
JLt inde navigio Tiironis profecta. multa discrimina
51 ^grosverojiigiteroleosacrodelibntos, sospi-
Ligeris fluvii perjiessa est. Suiit vero ab Aiireliano, Oleo lieiieiliel,'
p,,,„,,
tes reddebat. Factum est ut qiiemdam a da;nionio ,„<i!;„'„
riimurbe usque ad Turonoriim civitatem, qua> „1111,1.
Tertia vexatum oleo vellet periingere, cui cuin secunilum ilirmmi,
5IaUos ener- Lngdiinensis nuncupatur, quasi stadia sexcenta.
Et pra;ceptionem sui, ampiilla, qiias oleiim benedictum ;"'""
giimeim .si-
cum ad portum Turonica; urbis venisset, occiirrit ei habiierat, vaciia fiiissetallata,
giio crucii vehementissimesancta
de basilica S. Martini eiiergumenorum
airut. multitudo, Dei fanuila Genovefa turbiita quiduam
ageret hmsi-
tabat.
.
III JANUARII. 143
maximique Ponliflces Pelagia EN II SS.
tab:it. Nam Pttiitifex qui ulcum oi Ipciipdiceret aberat. et Lupus pr.-edari ail
S.(i, •riiintKi
Iiiterea solo recubaiis auxilium sibi affbre de c^lo ad n.im haeresim, qua; tunc in loeis illis emerserat, re-
Eliis,vopo IIC-
absolvcndum iufirniMm sncris precibu.s implorabat. primendiim, ad memor,atani forte parocbiara oraiidi ciirrif.
l-:jus prccilnts Mox ut ab oratione surrexit. in manibns eju.s aniiuilla vel miinendi se gratia contulerunt quibiis cnm ob- i
viiun utriusque sexus multitndo eniinus ab ecclesia «us. Aml. ;iil
'
tih'0 rcplctiir
oleo repleta est. Et ita demum gemin;u in una hora
ccch 'si;ini.
(inipiiUn.
virtutes, Cliristo operante, per eam apparuerunt, ut catervatimvico efTusa procedcret; Iiajc adolescentula
et ampulla, quie oleum nou habebat, inter manus inter reliquam occurrentium niiiltiludinem parentum
ejus vacua repleretur; etab ipso oleoenerguuienode- est vestigia comitiita. Quani cum S. Gerinanus emi-
libuto. a vexutione da;monuni incoltnnis redderetur. nus aspexisset, nescio quid in ea, meritorum/ ejus
Post ter senos nanupie ab obitu ejus annos, quo praescius, spirituale prospiciens, coipit extemplo et
(juniido scri-
jild sit vita. ad descnbenilam eju.s vitam aninium apposui, cum nomen puellse, et ciijus esset filia sciscitari. A cir-
ipsa anipulla oleum, quod in oratioue creverat, vidi. cum.stantibus illico et puelliB pariter et pareiitum no-
mina disseruntur. Ad quos ait S. Germanus Hsec ;
CAPUT XI. vestraestfilianili, Nostra, i^iquiunt. Quibus ille re-
MiraculapoBt mortem : basilica ei erecta. spondit Felicesvostamvenerandajsobolis genitores.
;
Piriiilli.
3 Advenientes ergo ad ecelebiam liora duodecima
*.iis,
'
noiui.
Octoijenarm j ernmtamen de excessu vitae ejus, et honore fu- celebrata, S. Germanus parentes pariter et puelliim
major mori- neris, brevitatem secutus, silere studui; qua? traus- ad hospitii siii receptaciilum jussit abire. Quam sibi
Inr. iit in senectute bona j^lena virtutibus, ampUusque altera die niature priusqnam abscederet injunxitad-
qnam decie.s nctonos annos manens in corporevixit (luci. Postero die surgente j;im jubare p.arentes ae *MS. .VlLl.
*
Porro (lici.
in siBCulo peregrinata a Domino. humataqne est in filia. Germanus indixerat, adfiierunt. Cumqiie Excitatnrad
uti S.
paoe dieni Nonas Januarii. imellam memoratus Pontifex, priEscius futurorum, studiinn casii-
^MS, liip. 53 Quidam * vir, nomine Prurlcns. qualiter reme- sn.aderet religiosa" vitoepropositum blandiloquus hor- lalis.
puer. diumac medelam adejus sepulchrum adeptus sit, non tator .assnmere; illa seexoptare hujiis meriti donuin,
Ncpliritia ail absui'dum fidelibus innotescere, pro reverentia loci ietate, luaud infantili professione re-
parvula qiiidem
ejiis sepiil'
ipsius existimo. Quem cum ab infirmitate calculi ui- spondit.
iriiiii curata.
mium afflictum genitores sui vivere desperai-eut. et 4 CiimqueS. Gerraanus valde in puella etDei do-
ad tnmuhim Genovefa? cum gemitu et fletu medelain luim et perfectse fideijam miraretur exordia, in ter-
fpgritudinis implornssent, ipsa die lapis ab eadem *MS. Alld.
in- rain '
forte ociilis tam admirabilis rei stiipore defixis,
forliler.
firmitate generatus ab eodem egressus est, et ulte- niimmum Kreum jacere prospexit, criicis signa-
solo
riiis eum nou vexavit.
prsedicta infirmitas culo titnlatum. Hunc beatns Pontifex a telluris pul-
crtfce msitiin-
Miiniiinii coii- 54 Cuidam Oothn Dominico operanti maiius
die vere snblevatum puellae qnasi quoddam pignus reli-
iractiomnnta- tiim.
utrieque contraxerant. Hic cum ad sepulchrum Ge- giosi mnneris dereliquit, atqne ut perforatus collo
novefse sanitatein sibi reddi nocte tota implornsset, ejns inha;reret indixit, et ut nullius post haec metalli
in crastinum ab oratorio super sepulchrum de ligno aut margaritarum monilibus ornaretiir admonuit, ut
contextnm, recepta manuum suarum sanitate inco- sseculi ornamenta despiciens veri nitoris et candoris
lumis egressus est. ciBlestis gratise pulcritudine non careret. Et valedi-
55 Nam et gloriosas memoria; Chlodovaeus Rex cens ei, commendansqne eam genitoribiis suis, ne-
iiellorum jure tremendus, crebro pro dilectioue san- cessitatem cn^pti itineris pertinax viator exequitiir.
ctae Virginis in ergastulum retrusis indulgentinmtri-
buit, et pro criminum aniniarlversione ssepe etinm CAPUT II.
culpabiles incolumes Gennvefa supplicante dimisit. Parabjsi hxborat, ejtts sanditas varie com-
*)iis. liovif. Quin etiam *
honoris ejus gratia hasilicam anlificare mendatiir.
eorporis. coeperat, qua? post discessum ejus studin prfecellen-
Rasilica
ejHS
ad
honorem
tissimj^ Crothildis Regina' sn?e celsum extulit redifi- X mater ejus die solemni ad eccle-
ost aliquot dies
cata fastigium. Cui estpnrticns applicata triplex. nec siam ire disposuit, et Genovefara ' donii remanere ac; *al. dormire
civpta a Clo-
tiovwo, perfe- non Patriarcharum et Prophetariim. et Martyriim
et recedere prajcepit. Quam cum a se dum ad ecclesiam nianeacdomi
residerc,
rla a Clotildc. atque Confessorum, veram vetusti tempnris fidem, pergeret, ne quaquam posset abigere, clainitantem
Ati/ncita lc-
qua? sunt traditalibris et histnriarumpaginis pictura sibimet ac dicentem. quod pmraissionis su^ memnr gissc fidctnr
refert. Atqiieideo uuiversi ([uiPatrem, et Filiiim, et vellet ecclesiam orationis ac devntionis stiidio fre- Suriiis.
Spiritum sanctuin, secunduin substantiam Deitatis quentare; mater ejus palma maxillam ejus iracunda
adoramus, et nnitatem in Trinitate cnnfitemnr, in- percussit. Qu;e illico luminis visione privata suppli-
cessanter obsecremus fidelissiniam Dei famulam Ge- cium continua? cajcitatis incurrit. Tribus namque Mater Ceno-
novefam, ut supplicet pro prpeteritis nialis nostris mensibns minus a biennio expers lucis fuisse mani- vcfo! alapain
iii/ligeni (it
veniam, quatenus reconciliati, magnificemus Domi- festissime perhibetur. Tandem aliquando. ut credi-
ccBca.
luim nostrum Jesurn Christiim, cui est gloria, et bile est, Den inspirante. recnrdata est mater ejus
honor, et imperiiim, etpotestasin saM-uIasa^cuInrum, quid dndum S. Gerraanus summus Pontifex filiam
Amen suam meriti censuerat habituram, et vocans eam ad
se ait ei : Obsecro. cape hauritoriiim, properansi|ue
ALIA VITA ]»erge ad puteiim. otaiiuam adfer matri, qna? privata
luniinis l)enefic!o semiviva est. Soboles ne gravaret
EX VETEIUBUS MSS. illam. summacumfestinatinnepercurrensad puteuin,
CAPUT I. ini[)leto hanritorio aquam nuitri, quam poposcerat, Aipia a filia
niinistravit. Matervern, extensis ad Ccelum mauihns, bcncdictalinil
.S, Ceuovpfw virijinihUciii suadct S. Germunm. ocitlos. et sn-
aquam a filia, quam defereliat, excepit : et ut collata'
natur.
aqiiEe a filia crucis signum superponeretur expetiit ;
S. Geiiovcfte 0'i"ft:i igitur Oenovefa in Neinetrodfirensi pai-o- de qua fomentans sibimet ocnlos. recepisse se paiil-
patria ac pa-
cliia natii, iniie septeni fernie millibus a Parisiusurbe lulura sensit aspectum. Cumque hoc bis terque fccis-
reiites.
est constituta, Severo patre, Gerontia matre pro- set, eam ad j^uritatem luininis derogati recepta in
genita est. Ha;cquantam ali ineunte a;tiite srientiani integrum sanitate manifcstum cst pervenisse.
Dei gratia fueritconsecuta, quantaque Deo religionis G Accidit (•tiani ut cnni B. Genovefa duEE puelh^
ilevotione sei'vierit, fiiielinm auilitiii profectuique va- nmHiim eam a^tatis senio pra-cedentes consecrandai
litura edita in titulis verlia testiantur. Mnlico Episcopo dncerentur. Quas cum juxtaaetfitem *Ms. Prciulli.
illico.5..V£(;r.
2 Proficiscentes itaque ad Britanuias Germanus annornm promoverent, Genovefam, noscio quid in ea
Jiiliaco.
splritalis
.
144 VITA S. GENOVEF^ VIRGINIS,
E\ MSS. spiritalis gratiae proprium inesse perspieieiis, beiie- ret. Qui ciiin snllicite quid ibidcm agerefur inquire-
Cothvcratttr. (lietinuj ante aJias prrecepit nfferri ; sicque et aJiae ret, quisnam ille esset civium tractJitus agnovit.
ol>»ierUaaiiis benedictionem deinceps consecutixjobtutilms prtedicti Quibtis protinus inquit Nolite, o cive.s, tantum
ille : Contye.scil (w
pmlntii.
Pontificis pai-iter abierunt. facinus mente concipere. Hanc ego S. Germanum Arcliiiliiiii"
11113 Aiiti.iii}.
MiijrnWari- 7 Defunctis itaque parentibus. Parisiis urlie. ar- Episcopum veneraliili voce laudare, etvitieejus rne-
(lor.
sios. cessente matre sua spiritali atque etiam atlhortante, rita pra^dicare freqiienter audivi. Ecce qua; ei a me-
niigravit. Factuni est autem postquam in urbem se mor.nto Pontifice, et per nie siint allata perspicite.
contulit, ut in infirmitate ejus Christi in ea gratia H:ec Arcliidiaconiis atque alia jilura narrando, ci-
peculiarius infusa totius populi notitia^ vulgata plus vium animos in sese potius qiinm iii bcnedicta^ illius
jMbornl para- cresceret; et ita cnrpus ejus paraljtici humoris jegri- necem cominntos, salubri adlociitione coinpescuit.
11 S. Martinus virtntum admiratione laudabilis Compiiriiliir
tudo acrius dominata dissolveret, ut populante vi
SS. Marliiiii rt
morbi nullaprorsuscompago suis artubusadhiereret. apud Wangioiiuin civitatem a Prajfecto militum cu-
Aniaiw.
Tridiio iuiiiiu Cujus infirmitatis vehementius afflictatione depi-essa stodiffi depufatus, atque inermis altera die contra
ddiqniiiin }ia- triduo semianimis. solis tantum genis subrubontibus, exercifum proferendiis , orationum meritis foedus
titur. MuUa palpitavit. Qufe cum corpuralem deuuo sanitatem, ufriusque parfis obfinuit. Beafissimus Pontiffix
i^ognoscit ar-
opitulante Dei misericordia, fnisset adepta, multa sibi Anianus Aurelianensem urbem Hunornm obsiilione
cana.
in spiritu visa quibusdam spiritalibus est professa, vallatam, ef projie jam
pulsibus connienfera ab im-
qua; jjropter incredulorum oblocutionem, iuvidiam- minenfi pericnlo accelerato orafionibiis Gothorum
que jactantiai non necesse est enarrari. auxilio liberavif. Ha^c vero Hitnorum exercitui non
8 Advenienti igitur Sancto Germano Parisios, et solum longiiis veiiienti orafionibiis resfitit, verum
S.Gerimmis iterum ad Britannias ambulanti, cunctus obviampo- etiamneappropiuquareParisiusconaretura|iudDeum
seamdo il in
pulus obvenerationem tauti Pontificis prpcul ab urbe orationibus suis obtinuit. Merito ergo S. Genovefse
hrilanmam.
pro fidei devotione processit. At ille illico sollicitus eadem, quaj prredicfis Antistitibus, venerationis de-
deOenovefai vitavel actibus inquisivit. Sed quidam ferunfitr obsequia, cui in virftittiin merifis probafur
ex populo bonis invidi. ad loquendum garruli, ad esse par gloria.
obloquendum parati, volueruut vitre illius perspicuam
elaritatem inani obloquiorum siisurratinne fuscare. CAPUT IV.
Quos statiin S. Germanus Poutificali gravitate de- S. Dionysii Ousilicam cedificat.
spexit, et civitatem ingressus, Genovefa; liospitium
sihi poposcit ostendi. Quam cum summa huniilitate Xl.quinfodecimo iiamque usqtie ad quinquagesimum Eju.i fihliucn
Gcnovcfam
et veneratione salutans, vitse illius quaHtatem uni- annuni asfafis sua; bis in hebdomada jejtinium mo- liH'
adiLaclwno-
verso populo uti Nimitodoro fecerat, prgedicavit et :
dica cibisumptione dissoluit. Panis hordeacei tantum
ex urbe egressus cursum est disjiositi itineris exe- ef fabie capieiis pulmentum; vinum vero vel quid-
cutus. quid inebriare hnminem
potesf, omni tempore vitae
suffi non pofavit. Post quinquapesimum annum Epi-
CAPUT III.
scopis suadeufibus, quoruni adinonifioni nefas est
Ihtnnos precibus a Parisiis avertit. contradici, piscem etlac rara ac modica perceptione
gusfavif.
Allila Galliat
vastat.
Eo,)dem tempore Attila Rex Huiiorum proviucias 13 Fuerunf ei hje virgines comites "
spirit.ales, *iis. Atid.
Galliae gravi coeiierat populatione vastare. Tunc Pa- his vocabulnruin nominibtis ntincupata;
Parisienses ; Fides, .\b-
alio fuijerc risi:ici, liostilitatis iUius vim furoremque inetuentes Ejii^ vninticm
stinenfia, Magitauimitas, Pafientia, Simplicifas, In-
inedHnntur. se ciuncoujugibusac liberis, fortunisquesuisad urbes coiniles.
nocentia, Concordia, Prudenfia, Caritas, Verifas,
tufioribus locis fundatas coeperant relicto Parisio Disciplina, omiii
Dissuaild id
illi tempore cohffirentes.
vitEe sua3
velletransferre. Quorum conjiiges S. Genovefa coepit 14. Vicum Catholicensem, quo S. Dionvsius et Enja S.
in Dio-
illisyeruxo-
instantius adliortai'!, ne urbem, in quagenitae nutri- passus est ct sepultus, grandi amnre ac venerafione nysiiiiii
rcs Gi-novefa.
tajqiie fuerant,sub hac desperatione desererent ; .sed dilexit. Hic vero Episcopus in sexfo a Parisius mi- pietas.
potius coiitra gladiorum impetum se vel viros suo.s liariomartyrio vitam finivit, qui a Clemente Episcopo
jejuuiis et orationibiis armarent, quo facilius Deo S. Pefri discipulo est in Sacerdofiuin benedicfus, et
S. Dionysius
0]titulauteseconfiderentevasuras. Conscntientesergo ab eoilera dicifur in has parfes desfinatus, qui Cle- in Galliam a
matrcnaj S. Genovefae consiliis, orationibus deditse, mens efiam cerfamen supradicti Sancti Petri Apo- S. Clciiicntc
spem suam statuunt iii Dei misericnrdia atque omni- stoli cum Simone mago in Caesarea vel alibi gesfiim missiis.
potentis auxilio coljocare; virosque suos omniraodis admirabili praidicafione descripsit.
admonebant, ne desperantes bona sua a Parisiis de- 15 Cupiebat eniin S. Genovefa htiic Sancfo Dio-
S. Gcnorefa
portarent; sed potius ut Dominum fideliter preca- nysio Martyri in stipradicfo vico bnsilicam maxima agil dc a'difi-
rentur, qui eos ab imminenti periculn valeret eri- construere ambitione. sed pro exiguitate census vir- canda ei basi-
pere. Nam civitates illae, quarum munitionem fus deerat coiisfrncndi. Afl ciijtis cum officium Pre- lica.
nitebaiitur expetere, aiebat illis, quoniam graviori sbyferi solifo coiivenissent, coepif cura his liabere de
^'liss.iii ma- belli inipetuimmauius essent quatienite; Parisius
'
basilicae constructione colloquium, uf unusqiiisque
nus.
autem quod intemerata ab inimicis, Deo protegente, prouf possef operi impendium pro fidei su!b de-
maneret. vofione conferref Qui . cum ad excoqiicndas calces se
*iil. fil III
10 Unde etiam, '
(ut fuit fldes) Parisiaci sanctae possibilitatis copiani non Itabere praTipue quereren-
cives.
ac Deo placitae Virgini pro communi.s lucri bono, in fur; S. Genovefa coiifldens de auxilin Domiiii niltil
quo eos vel uxores eorum comnionere minime desi- huic opcri defufitrttin, ait eos
,id : Egredimini et per
CiijmnU civcs
nebat, .sacrilegos de ea ausi sunt inire conventus et civitatem et pontes ac per vias gradieiites, itniisquis-
eam interfi'
in necem famute Dei nefaria societate conjuncti, que snllicifa quid audire possit auriiim sagacit.afe
cere.
supplicia, quK non iinmerito adulteris flagitiosisque perquirat. Qui protiniis dicfo obedienfes et creduli Calx ad id
^m.Aiid.pTO- pro nugacitatis femeritate debentur, sanctae illi re- (ptid eisdeni de hac re demonsfrtiretiir ; et egressi necessiirianii'
caciiaiis.
ligiosreque Virgini sceleratis cogitationum ausibu.s rabilitcr rc-
stantes in ptiblico, qttod unusquisqiie pra^tereunfium
periliir.
sunt inferi-e moliti. Pei-acta igitur cunctatione, cum diceref indicfo linguis silenfin, usti fantttm aiirium
jam nulla restaret de necis illatinne disspusio, sed prfEstolanfes, duos inter se pastores audiunt colln-
sola esset de mortis conditione utrum hqiidaretur
quentes, qtiod dum a degregafa ob li pastum forte pe- 3 us. A'. Hla.i
an mergeretur contentio, dum deliberatum facinus cora sollicife vestigarent, duos furnos referfos calci- segrcgula. sis.
ha;c paullulum causa su.spenderet, Archidiaconus ab
bus in desertis locis et .abditis se vidisse alter alferi Aud. decon-
Autisiodorensi urbe Parisius subito accidit ut veni- miraj luagnltudinis indicabat. Haic audienfes Pre-
groitata.
b.((/. naftuiii.
sbyteri
: !
III JANUARII. 145
sb^yteri et larrvtnosis gTatiilationibus Deo gratias confidenterirapressopristinivisusrestituitsanitatem. v.\m>.
rofprentes, (]uoiI faiTuiIain suani Genovefam tain \^q- 20 In * Lugduno vero quid miracnli per eam Do- *^«s. Aud.
Lciulium
culiaris gratia^ dnte ditaret, niox memorati quai minns fuerit operatns, nequaquam silcntio remtanti
cognoverant i-etulerunt. At illa egrossis e tlomo meriti patimur pnt-terire. Advenientn igitiir memo-
Pi'esbyteris, fixis in terram genibus ac solo strata rata, exiens ab urbe totius popiili turba in occursum
procumbens, Domino supplicavit, ut teuuitati virium obviam properavit, ibique fuere inter reiiquam populi
suarum ad paraniluni opus quod voverat jiius auxi- turbam parentes puella), qu!B jain novem fere annos
Oriirsius Prc- liator existeret. Qu^e consummata prorumpente lucis ita paralytici erat iiuinoris domiiiatione a penetrata
slnjlrr opcri vigiiia ad Genesium Presbj-terum festina pervenit, /; ut nullam prorsus haberet menibrorum compagis
prar^l
et illi oninia de repertis furnis, uti eraiit gesta, nar- snliditatem. Ad cujus lectulum Genovefa parentum
Quin Presbyter in hoc opere memorato pra^ci-
ravit. precibus oxorata perducitur. Quie oratione facta dum ParafnHcmn
5«""'-
pitms executurum se sedulo, qnod ilU injungeret singulos puellse artus manus visitatione contrectat, e
rejironiisit. Sic et auxiliantibus civibus basilica est lecto quo decumbebat exsurgere, et calceare illico
in honore sancti Martyris Dionysii, eadem adhor- ipsam se posse fecit propriis manibus, et vestire,et
tante, constructa. secum ad ecclesiam ire jussitincolumem. Quod cum
16 Illud etiam censui. quid miracnli dum oirca ba- vidisset civitatis illius turba, vehementer attonita
silicam attentius laboraretur accesserit, nequaquam prajcipua eam veneratione suspexit laudes referentes
debere silentio pra3teriri. Congregatis ergo artifici- omnipotenti Deo, qni tantam gratiam diligentibus se
bus, quibus lignorum erat incidendi commitendique dignaretur impendere.
cum plurimi ad perficiendum jedificium me-
notitia, a Ms, S. il/(ij". vaslala.
moratum ali eadem invitati pro devotione fidei con- b Mss. Aiid. cl S. Max. lU atl iiutlum iiroisus usum possel
niembrorum compago coiiverli.
venissent. acciditutpoculum.quopropinabatur.pene
deficeret. Unde ergo ait ei Genesiiis, nt illa intentius CAPUT VI.
*(//- 01'eias operiim artifices hortaretur, dum is ad civitatem
:irlincuni.
quod deerat velocius allaturus excurreret. Egresso Patent ei ostia ac corda. Da^mones fagat.
Opens pottim
ergo eodem cuppam sibi S. Genovefa quae poculum
impetrat a
habuerat pra^cepit ostendi supra qu;im signum cru- Jll.ildericus Rex Francorum cum non fuerit Chri-
Heo. :
stianus, grandi eam veneratione suspexit. Nam*
*ms. aia.r.
cis faciens-exhausta cupp^ illins capacitas, ejusdem
poculi, ciijus duduin fuerat qualitate referta iisque ad quadam vice cum aliquos capitaliter rcos pertiuaciter <'i'c''it
IlitdtTictis
oris orbitam, quasi nihil ex ea ablatum fuerit, est decrevisset occidere, ne S. Genovefic precibus pos-
Reo: maijui
repleta. ita ut congregatis usque ad abscessum con- sent liberari, exiens de civitate jussit portas civitatis
summati operis miro infusionis genere satis abunde- elavibus obserari. At ubi Genovefie nuntiatum est,
qiie sufiiceret.
qiiod Rex ad eos occidendos foras fuisset egressus ;
protinus ut pro eis Regem precaretur festina per-
CAPUT V. rexit. Advenienti ergo portae. qua^ diligenter fiierant Portu' iu1n\
Ccecam et parahjt/cam sanat : preclbm obseratfB. statim ei sunt, stupefactis custodibus, H^ontc r.cno-
"/"'""
camtclam reacccndU. quasi quodam jubentis imperio, vel ol)temperantis "^A''
obsequio. reseratse. Sic ad Regem perveniens, ne
Koctein sabla- \^uraque esset iili etiam hsec in vigiliarum observa- vincti capitibus truncarenturobtinuit, et jamjamque
IhipervigHin tioiie devotio,ut noctem sabbathi usque ad crastinam perituri ab imminentis inortis periculo sunt liberati.
oralione
lucem. id est Dominicam diem, pervigili oratione 22 Fuit quidam vir sanotus in Orientis partibus 5. Stmcon
transigil.
consummaret; accidit uno quodammodo domestica- conteinptor sa^culi. nomine Simeon, quadraginta fere stijliics (dc
rum volucrium cantu transacto. inteinpestse noctis annos in columna eniinus ab Antiocbia constitutus ;
^"^ '^Ju-
mmr.) eum
curriculo. iit e cubiculo suo ad basilicam memorati hic per negotiatores ad loca ista mercandi gratia sae-
per .spiritinii
Martyris incenso cereo prEeeunte properaret : quod pius venientes S. Genovefae salutationes cum plurima COijnoactl,
oflicium luminis vis turbinum flatu nimiie spirationis veneratione mittebat. et iit pro se Dominum exora-
extinxit. Cumque circa eam euntes comites obscuri- ret sedulo precabatur. Qiianta namqiie fideles Dei
tas tetr» noctis, ablato Inminis ministerio.quo irent famuli grati<e locupletatione ditantur. ut quos a co-
vel ubi gressum figerent reddidisset incertas; Geno- gnitione mutuaprovinciarum situs etspatialonginqua
Cereumextin- vefa mox ut e puellre manu cereum rapuit, luinen discriminant, eos Dei providentia interiori quodam
ctnm precibiis idf^m amissiE chiritatis excepit et sic ad basilicam : mentis aspectu invicem nosse se faciat
reinremlil
cum comitibus absque ulla gressuum ambiguitate 23 Adolescentula qua;dam valde nobilis, nomine
l)ervenit. Ibique cereusipsa gestante defixus eadem '
Cilinia. cnidam pucro spnnsaliorumobligatione pol- * nl. Lii-iiii;i.
ilamma est. qua incensus fuerat, lambente consum- licita. petiit a S. Genovcfa, ut sibi religiosi habitus Pm-Uie tiiciur
ptus. indumeuta mutaret. maritali copuUie et s?eculari ''"V*" ''«/*'".
18 Aiunt etiam dum in cellula sua orationi diu pomp» religionis decus et virginitatis ornainenta pra-
solo recubans inbjereret, et a pavimento oratione ferens. Quod cum per mobilis fanu^ flatus ad sponsi
completa fidelis Dei famula surrexisset, cereiim ibi- pervolasset auditum,protinus fnroris pariter et amn-
dcm absque ulia ignis appositione esse succensum. risinflammatione permotus, Meldis ut sponsie su c
Eocercomiilli De quo ]ilurinii fideliter expetentes feruntiir conse- conjungeretur advenit. Comperto igitur adrdescentis
sanantiir. cuti non inodicnm diversarum infirmitatum absque adventu S. Genovefa una cum Cilinia ad ecclesiani
iilla diffirult:ite rempdinm. propere tetenderunt. Quibus accurrentibus ecclesi Virginibiis
Ejns calccos 19 Miiiim;!' etiam rei qiia^dam nndier, pedum cal- pariter interiorabnptisterii liniina reseratisultro cl: iiltro tcmpli
fiirata ceamenta furli obreptione pra'sumpsit '"'y''^ P'ifc"t
fit
qua* statim : vibus mirabili admiratione patuerunt, sicque pnella
cara
ut addomiim regressa pervenit. poenam csecitatis in- mundi hujus *
naufragia perseverantia virginitatis *ms
currit.Et nt agnovit qiiia ob benedictae illius inju- evicit. Preudh,
riam.poenam in se divinitus excepisset, ducc pra?vio iiaufr-agio
24 Quodam iterum lempore accidit.ut Parisius ci
licrsevenin-
gressus illius regente pertracta, ad GenovefLC pedes dundecim simul anim», qua; graviter a da?m(min
liam.
niens prona decubuit, qu» indulgeri sibi veniam, vexabantur, pariter oflerrentur. Cumiiue jjro emnn-
lumonqiie i^estitiii. clausa oculorum sede, siccis ex datione eorum faciem Dei, ut sibi auxilium e CEeltt
ilhita caM^itate lacrymarum iinbre hnuinibus, solis concederetur implorasset; protinus energumeni ad
tautiim qiii flptum prnderent iilulafibiis implorabat. cameram usque prosiliunt, latenti quodam intrinse- Eiicrgume-
Ab ea crucis At i!la liumo cain niiserata sustollens, ac de illati cus ignesnccensi, ut intuentinm mctu in aeris vacuum nos 12 libe-
signosanalur. furti vilitate snbrirlpus, oculis ij us Crucis signaculo pondus corporum absentibus vinculis teneretur ad- ''"'•
28 pensum,
146 VITA S. GENOVEF^E VIRGINIS.
pensum, nunc vocifornntps qundam vinculorum
ot permota, navali evectione alimoniara civibiis provi-
raore curvati, nunc in modum cujusdam votuminis sura conscendit. Qua; cum per Sequanam fluvium,
impUcanturadstncti.nunciterum resuiiini aurasbra- subigentibus contis, cariuarum fulcis adversi amnis
chiorum ictil)ns criniumque diverberant, et urgeri pervenit ad locum, in quo arbor
fliienta perscinderet,
adcreverat, quaa latentibusdeorsum rarais nonnulhis yniitas a iuin-
se, graviorilius suppliciis deducta in fletimi longius
pcri-
voce deplorant. Sic orante ea diverso tormentorura naves prascipitio perniciosi gurgitis immergebat :
fraiiii
ciilolibcriU.
genere invisiliilis quEesituni; visibili quicstione tor- Genovefa illico nautis itineris comitibus ut applica-
quentur. Cnmqiie oratione comi>leta a pavimento se turi ad ripara prorara verterent imperavit. Egressa
Dei famula sublevasset. jussit eis ut ad S. Dionysii igitur e navi dum inter se naut?e qualiter abscindi
Martyris basilicam properarent. Ubicam illi dicerent possit nuitua collocutione tractarent, confestim illa
se non liabere copiamilluc gradiendi, quia non essent ad orationis suflragia in plurimis rebus ssepiiis
Crucis signaculo resoluti ut pergerent; ab eadem experta secessit. Qure arbor nuUo ictu tacta bipen-
illico Crucis signnculo resoluti, his utpergerent im- nium, orationura ejus viribus radicitus evulsa de
peravit, et ut perditioni dare corpora non valerent, loco, in quo inhajrebat, excessit, ita ut nuUum ibi
ire illic tantuni nbi jussi fuerant sunt dimissi. Ergo deinceps periculura naufragii pnppis incurreret; de Dtemoiwiu
cum ad hasilicam, uti eis a S. Genovefh. fueratimpe- ciijus arboris gremio geraini angues, socii scilicct riniifrngio-
» riim niivUi-
MS. /). ratum nolentes ut raaloruni auctores, * volantes ut sceleris. versicoloribus squamis, teterrimi odoris,
Preitdh. rem fniiut.
daemones pervenissent; illa eos ad memorati Marty- immensa) magnitudinis, referuntur egressi.
voleiiles-
i'is aulam feminei sexus gravitate tardata, post ali- 30 Ergo cum a Archiacani oppidum adventum
quot est horarum spatia subsecuta, cum ibidem pro ejusvelox fam<enuntius praeisset, occurrit ei quidain
eisbeati Martyris adjuta solatio, orationi diu dedita, Tribunus, nomine/j Passivus, cujusuxorper aliquot
fideli confidentia Domino supplicasset. totum a?gro- annos paralytici humoris impetu, et gr-essus vegeta-
torumnumerum abobsidione immundorum spirituum tione et omnium nierabroriim usu privata, mortiia
sanitati propria^reddidit absolutum, ita ut abscessura corpore, anima tantura intra se hospitalitate demo-
dasmonum non solum ovis querimonia, verumetiam rante. et nihil prorsus de memhrorura officio jam
odoris immunditia testaretur. possidente languebat. Ad hiijus ergo lectiiliim Genn- Tribuni ujcu-
rcin pnralijti-
OcQiiUa pec- 23 Multa vero qnibusdam perstmis reli-
tlagitia in vefa, mariti precihus exorata. perdiicitnr. Qufe ciim
cata cogiio- cnmprecibus
gionis propositum. habitu non actu,gerentibus, qua) ainotis turbis ante lectulum ejns orationi dedita diu
scit. snnnl.
abliis putabantiu' occulta. cognovit, et pro castiganda solum lacryrais c irrigasset, mulierera e lecto redivi-
eorum impudentia publicavit: qu^^ propter honesto- vismembrisstatim surgere.atqueirefecitincoluraera.
rum auditum silentio dehere censui mancipari. 31 Has igitur. opitulante Dei gratia, mirabiliter Ca^cos et
iFijros inullos
operata virtutes; ^b Archiaca oppido ad civitatem
CAPUT VII.
Trecas est profecta, ibique caacos et quara plurimos
siijno criicis
V/svw. rifani.vires vnrffsrostHuiL Anmnam diversarum infirmitatum ac febrium languoribus se-
sanal.
Parisiensifjus curat. mianimes cruciatos virtutum meritis et signi crueis
impositione sanavit.
Piienii cum ea qusedam mulier, qua; ab ea fue-
Jjirat igitur 32 d De meniorata iterum, in urhem Archiacam
morti' rat immundi spiritus enuindatione purgata. habens est reversa, et inde cum comparatis frngibus (»nu-
filium annorum quatucu'. Hic forfe puernlus dum
stisque navibus Parisius remearet, subita vi turhinis
iraprovidentius ludit, prreceps saltu in putei volvitur
naves ejus inter rupes arboresque tunduntur, ita ut
imura : ibideniqne trium ferme vel quatuor horarum puppes castellis in latus unum proclivius devolutis,
spatio devolutus conlisus occubuit. superque emi-
vi iindarum pene cumulatre in profundum gurgitis
nentis aquaa cumulo turaulatus, a profundo tandem mergerentur. Genovefa elevatis manibus in cielum, Snvcs preci-
trahitur ad sepulchrura. Quera raater gremio mise-
auxilium aDeo,cum periclitaretur, expetiit; statira- 1'usapericnlii
raudacoraplectens. sanct<e virginis ante pedes. scissa tiberal.
que naves ad prosperuni cursum Dei miserantis
comis, genis laniata, deposuit. IlUi vero corpus exa-
auxiliofamulaeqiiesuBeprecibus revocatse, iter. quod
nirae rigiduraque pallio miserata contexit : et orare
coeperant, feliciterexeqimntur. e BesustusPresb^-ter,
cura lacryniis Doininuni omuipotentem eousque non
et ceteri navigantes canticum Exodi carminis, ad vi-
destitit. quoacf vincens scilicet ac triumphans oratio-
cem celeuinatis. cum grandi exultatione cecineriint
num viribus inferorum claustra perrumpens, matri
dicentes : Adjiitor et protector factus est nobis Do-
filiimi reddidit vivum, ac spoliata morte restituit.
minus in saluteni. Sic Parisius prospero cnrsu in
AlliTiiis ari- 27 Meldisin urhe, gratia?hujus opinionecomperta,
propriani urbera perveniunt.civesqne/^exesos macie
dnm manum occurrit ei quidam cuhito tenus rigidis intrinsecus
et famis .'egritudine decolores g in solitara corporis
Laclii sniiat.
nervis nianusofftcio diminutus, postulans orationum
l)It'nitudinem cuni studio pascendo reparavit.
ejus sui^ragio a se morbi illius detrimenta depelli :
:i m. S. .ifu,F. Actiaicum. us. Aiid. Ariindiacim.
qui ab eadem in debili memhrorura.^ nianus visita- b ms. .!(«/, f( iHr. I';issius. c ks. Aud. iiifiidisset.
tione signatus protinus abscessit sanus. (I at. Dcmorata.
e S. Max. Resuustus ms. .lud. Bcssustiiis fortc Brjzjfiiis-
A flic Ejjiiiha- 28 Haic ergo faraula Dei a sancto Epiphaniag die sis.
nUi; mqne ad tum. f M9, Aiid. exfessos. g ms. Aud. in soIid;im.
usque in Pascha, id est.ccenam Doraini, intracellulae
Pascha
iii cclla.
Intct
sua"^ penetralia secretius Deo, cui se voverat, deser- CAPUT VIII.
viehat. Qu;cdam ergo femina curiosa potius quam Varios signo Craris et prccibus sanat.
religiosa, cura quidnara ageret contemplari cellulse
* iis. Aud.
proximius admuta voluisset, statim oculi ejus. qui
ministri rei non simplices fuerant, lumine sunt pi'i-
'
D Pefeiisor quidain ex Meldorum urbe Prominius
jam per aliquot annos ohserato aurium ineatu, nul-
" "*
mius.
nl. Proni-
simplicis.
vati. Quam illa impleto consuetudinis otficio j^ost- lum vucnm capiebat introitum. Hic Parisius ut ab
Cfffft visum
reslituU.
quam e cella ijrofliit, i-estituto lumine orationum eadem sanaretur advenit. Cujus aures illa signaus, Surdinn sigiio
suarum intercessione sanavit. criicissanai.
manibusquecontrectans. integrura ei, utdudumha-
ParisieiiMbus 29 Parisiacipostdirumacdiuturnumbelli turaen- huerat, reseravit auditum.
1'anux lcm- tis excidium, mutato exitii genere, non ahlato.Fran- 34 Post aliquod ferme teinpus memorata Dei fa-
pore mcciir-
corumexercitusfaniemmiserispernicios;t:posteritatis mula Turonis proficiscens. Aurelianus forte accidit
rii.
sobolem dereliquit. Nam furor anterior extra urbem iit veniret. Iii qiia urbematerfarailias Fraterna filiam
Locus cor- posita ac foris derelicta rapuerat; hic vero peccatores Mortlninilain
suam Claiidiam prope jam exanimem cum totius fa-
ruptus. prcciinis \n-
queeque clusa recessibus, ac fibris intrinsecus adhae- milije ululatibus mnesta lamentatione deflebat. Hujus
rentia consumehat. Igitur Genovefa miserorumclade ergo advcntu, levi. ut solet, rumore comperto, ob-
viam
: :
III JANUARII. 147
viam ei festina progmliensin S. Aniani basilica pe- positos diversorum agros effusus imber infndit. ut
(libiis Gjus fusa provolvitur. Cumque eam rogaret ut nuliaintracampi suisepta aqnarum nubiumque gutta
filiamsibiexpulsamorte sanum resfitueret; Genovefa deflueret sicqiie ab operariis mirabili admiratione
:
eani hac adhortatione consolatur Surge et flere jam : opus coeptum abs(jne ulla est turbinis jierturbatione
desine; namomnis infiUatuapestilens febris accensa, finitum.
divinaest miseratlone restiucta. Cunuiue ad domum 40 Quidam ergo habens da^moninm adipiscendae OIciiiii bcnvtli-
Fraternaj de basilica ambie pariter advenirent, Ciau- sanitatis gratia ad ssepedictam Dei famulam ciini pa- cliiin prccihn.s
iinpclrnl a
dia eis ad jaimampropriisgressibus obviam proces- rentnm fletu gemituque perdiicitur. Quje ciim deferri
Deo . ro ilii-
sit incolumis. ampullam sibi. in qua sanctificata nnguenta habere
inoiiiacnui
A'H/i'H.s sprvo 35 In eademcivitate cuidam domino pro servo cul- consiieverat, pra?cepisset, forte accidit ut oleiini non cural.
igiioscere, fe-
pabili dicitur siipplicasse: cumque illepertinaci obdu- haberet, nec adesset in tempore Pontifex, qui ad praa-
liri corripi-
ratus insania ad supplicationem illius servo noUiisset sens oleo gratiam sanctificationis infnnderet. Quas
liir
ignoscere iUaab eo quia niliil obtinere potuerit mcKsta
; cum anceps quidnam ageret haesitaret, in orationem
discessit. Statim dominus ut ad domum rediit, a^gri- protinus solo fusa procubuit. CnnKjue obsecrationis
tudinem mortiferffi febris incurrit. Qui cuni instan- officium diu terra^ inhierens, ut res secuta monstra-
'its, Aud. tius febrium urgeretur angustiis, ad pedes S, Geno-
*
vit, fideliter adimplesset, ampulam iuter manus suas
iircreiiir.
vefai spumans Kstuansfiue projicitur. Illa vero niitis plenani olei infusiiuie perspexit. Sicque in unius» horee
Gcnovffa' pre-
orationibus suis etdominumab instanti t<edio sanuni, momento et de emnndatione infirmi, et de collatione
1'il'iis saimtiir.
et servum calpit' vinculo reddidit absolutum. olei remunerante Christo gratiam gemiuffi virtutis
enieruit.
CAPUT IX. 41 Virgo itaque Domini Genovefa decurso sevi spa- Morilnr
tio vitam in pace laudabili consummatione genarifi.
Dcemo7i€m cx huwanis corporiOns peUil. finivit,
humataque est m isonas Januarias, qua^ denos octies
ihrnwn navi- De memorata
'e igitiir urbe Turonis itura i)rogreditur. annos, peregrina mundo, venerabilis populo, devota
(lantem impc- Cumque labentibus carinis prorecta in i^ronum Lige- Christo vixit in sfcculo.
flirr conaliir.
ris dorsa remorum quatereiitui" icta yerberibus, niul- 42 Circa hiijus ergo tumulum hiimilis primitus Basilicani in
tum itineri ejus ille nequissiiili operis auctor per me- ligni superimpositione contectum glnriosse memorife ejus Iwnorem
inciioat Clo-
murati fluminis vada oflicere est molitus : .•^ed quse Hludoveus Rex normabcmnrum, et vir omnibusjure
dovwits.
protectioiie vallabatur Altissimi, neqiiaquam cursus Principibus, virlute, justitia, pietatf prasferendns,
ejiis potuit nequissinii da^monis insidiatione tnrbari. basilicam mirabili dispositifUie fundavit. Qus^ eodem Pcrficil Clolil'
Ergo ut ad civitatis Turoiiic^ littus navem illius immatura ninrte prsevento, patrante sublimissima dis.
deflui fluminis cursus ailvexit, occurrit ei egredienti conjuge Hlothilde Regina pnrticibus, atriis, a aditi- a Ms. Aml.
de navi illa sceleratorum immundissimorumque dse- busque decorata celsuni protulit elevata fastigium, iidiuisque an
nionum multitudo : quam cum euntem ad basilicam et virtiitibus in perpefiium praecelsum laudis priebi- adytisquc?
vociferandoeminus anteiret, urendani se gemino que- tura h monuinentiim, fulget in virginis diguitatem h Ms. S. Miu.
rebatur incendio, eo quod ad venerationem sancti ante Christum, qui cum a^terno Patre vivit et regnat prreconiiun.
Mvltos eitei-- Antistitis aulam ejus introiret socia qufestionis. Mnl- in siEcula sEecnlornm. Anien.
ttumenos Hbe- tos ibidem tuuc dum sancti Sacerdotis exequiis nfii-
cium veneratiouis exsolvit. immundis spirittbus adim-
pletos.orationum meritis ac vii^tutibus reddidit. Ad
MIRACULA S. GENOVEF^
aliquorum etiam primorum civium conjuges trilmla- POST MORTEM,
tinnis ejusdem segritudine lal)orantes.quas prodire in
publicura maritalis necessitudinis non patiebatur af-
AUCTORE ANONYMO
fpctus. per domus earnm. mai'itorum precibus exorata Ad S. Genovefam Parisiis religioso.
perducitur. Quas. utlimen habitationis introiit, ora-
data, effiigatis protinus di^monibus. amota omni
tiiine JT ost transitnm beatissimsq Virginis Genovefa; se- Liinipas ad
pulchro ejus lampas assignata serviebat. quEO instar cjiL*: scpul-
posterum snspicione sanavit.
in
scatentis fontisolcirivns derivabat:accedentequoque n'iim
oliii
Diemonem ex 37 Accidit autem ut stans in ostio domus suse quem- snhililcri'
iimjmlta fu- dam hominem per plateam ampullam cum liquamine, miraculn derivatuiu mirabiliter oleuni, niuhitudinem
scatnr/t.
gnt.
quodmercatusfuerat,cenieretdeportanteni; incujus languentium triuniphavit, et in melitis niutata naf ura
arsit enim ignis iu laiupade pnst olei coiisumptionem,
ore conspexit illum nequissimum spirituni, et adver-
sarium humani generis insidentem cum ab hoiuine ;
lampade mutata in fontem, oleo in medicinam. Ita-
qiie miraculo corijoreje lampadis miracula corporuih
postulatam maniis suse eam contigisset attactu, ab ea
crucis impositione signata insidiatnr ille a creatura,
operatur in feri'is, sed nberinres rivos sinibus ani-
* Ms. Aiitl. cui se inserverat, cum *
ora^iimpullje illius fragmiue
manini infudit de mensura bona et coagitata et super-
oris. effluente in ca?lis,
illico ejectus abscessit. Et licet intra ampullae illiiis
claustra callidus occuUatum se subtiiibiis credidisset 2 Hoino qnidam linguae oculorumquo privafus olfi- CcECUS el iiiu-
cio. ante sepulchrum sancfa- Virgiuis productioue tiis sanalnr.
astntiis. tainen aspectu Dei famula? deprehensus, et
ne nocere posset effugatiis evanuit. temporis sensuum productionem jiostidaverat. S^d
hora sacrae communionis Clericis pro Dei officio cau-
CAPUT X. tantiliiis lUumina faciem tuam super servum tiuim.
:
Imbrein morbosque pellit : moriliir. vidit etlocutus est. Simul ergo lumen et vocem sup-
plicantiVirgo restituit; ne ant orbitatem oculonim
Cwcnm, mu- x^uidaiii puerulus, nomine Maroveiis, cajcus, mu- vox restituta plangeret; aut de.stituta lingiia gratia-
lum.sitr' tiis, surdus et claudus, beatiE Virgini recipiendae i'um actionem pro luce reddita iion referref.
ditm.clainliim
sanitatis gratia Parisius a parentibus est delatus, qui 3 Revelatur intereacuidam Fulcouio, a nativitatc MiitiLs alilis
oleo bciicfiivfo
saniit.
;ib ea benedicti olei unctione delibutus, videns, lo- mutip, territorii Pinciasen.sis oriundo. ut ad pivTseii- cnratur.
qnens, v:iiiens, aiuliens, recopta in intcgrnm sanitate tiam beata^ virginis Genovefje veiiiat, ibique vocis
iucoluinis domuni cuin p;irenfiljns est regressus. liliertatem, quain ncgaverat natura, recipiat. Cumque
Pliiviam pir- 39 Accidit etiani ut in Meldensi territorio cum in fide revelationis Doniinica quadam pervenisset ad
cilnts averlil a rngatis messoi-ibiis propriaj segetis culmos spicarum lucuin, iegebatur ad Missani Evangelium, ubi de Dn-
'
Jiiessoribus.
exsecatione truncaret, suiiito effusus imber ingrue- mino dicitur Bene omnia fecit, et snrdos fecit audire
: Marc.7. ;]7.
ret. Conturbatis nperariis teiitorium ingi'essa in oi-a- et mutos loqui. Audivit ille et credidit, .statimquc
tioue solo solito fusa procubuit, et itaincircumjectim solutum est vinculum lingua; ejus, et loquebatur ma-
gnificans
148 MIRACULA S. GENOVEF.-E POST MORTEM.
Ex MSS. giiificansDeiim.PostMissam interrogaviteum Abbas autem, ut credinnis, per hanc virginem Virgoplaca-
*Hic(Jeesliti coenobii, * Optatus noniine, quid post indictum sibi contemptus in hac festivitateremit-
tur. et festivitatis
ratalogo Ab- vocis bfineficium agere velit. Rospnndit ille quod a titur, ut omnibus palain detur intelligi, quanta dcvo-
iKilum apuil divina nion- tioneet veneratione sancta; virginis transitus debeat
loco recedere nolit quem sibi revelatio
CI.RobcrUim.
stravit, ul)i vocis etiani nnvitatem accepit. Oljjitus ceiebrari. Audistis. fratres, virgines sanctas de malis
In obseqtiio
enim suorum nescit ad propria redire, nescit sine et periculis Iiominiim mirabiliter triumphare; audite
Virginis rc-
mmrf. prresentia virginis vivere omnibus diebus vita3 suae, mirabiliorem ejus in aqnis virtutem.
Votum viri Itetus amploctitur Pater, et ei vitio neces- 8 Quodam hyemali tempore Soquana fluvius conti-
saria benigne fecit minibtrari. nuis imbribus et multarum niviuin aqiiis infusus. tam
4 Eodeni igitur tempore mulier qua^dam in visiune insolitaetinauditaeffusioneproprios fines excessit, ut
admouita. filiurn suum a nativitate cnecum ad praj- iirbem Parisiorum totam efflueret, cives simul et Cie-
CCBCIIS VfSIIIII fatje Virginis detulit locnm. Cumque ex Evangelica ricos a domiciliis et ecclesiis exturbaret. Inundatione
• Docst
rccipif.
lectione die qua venerat recitaretur miraculum, quo- autem facta eximius Pnntifex '
Richahhis civitatis liic
Jnan. 9. jipuii Cl. Ro-
modo Dominus Jesus Christus aperuit nculos cieci ejus^lem. timens nesuis peccatis aiit populicivitas pe-
hcrUim-
nati, continuo siout audivimus, sicut vidimus in civi- ad placandnm jejuniis Deum pnpulos iinr-
riclitaretur,
tate Domini virtutum, in monte sancto ejus, aperti tatur, jubetque Presbyteros et alios EccIesiBe miiii-
sunt oculi ejus; et novitate rerum arridens stupentes stros cum sacris codicibus et vestimentis saltem
oculos singulis defigebat rebus; candelam quoque. navigioper singulas basilicasexperiri sipossent ineis
quam mater ejus pro gratiarum artione accenderat, divinaofficia celebrari. Unus autem ex illis, Richar-
sicut consiietudo in talibus exigebat, videntibus mul- dus nomine, ascendit navem et processit usque lul
Us qui astabantetmirantibus.amplexatusest. Ilaque munasterium puellarum penes Sancti dnmuin Joannis
nativam csecitatem indociles ocuH testabantur. et Baptistae situm in prsediu et facultatibus B. Genovefae
uova lux novitatis stupore monstrabatur. Miracula constructum. Servabatur autem adbuc in monasterio Lccltt.s S. Ge-
saneta> virginis revelatio divina prsecurrit. ut pree- illo lectus, ubi eadem virgo migravit ad Dominum, novcfcB in Sc-
currente, miraculorum fidus effectus deesse mm pos- ambientibus quidem ab aquis circumdntus, sed non qimnwinwi-
datione, nb
sit, quia omuia possibilia sunt credenti. infusus, ascenderant enim aqua; usque ad medium
aqnis illiesits.
Enerniimcmis 5 Quidam vei'o Parisiorum dscmnnio agitatiis ad vitrearum. Tunc ille. qui ad experiend;un lectuli illius
libernhtr.
multa suffragia Sanctorum ducebatur, noc furabatur. virtutem missus fuorat pi'opius accedens, diligentilms
Desperata autem ejus salute, catenis ligatus custo- oculis miraculi veritatem accepit, et Episcopo uun-
diebatur sed nocte
: quadam cum sopor irrueret super tiavit : qui continuo cum Clericis et populi multitu-
fessos custndes, fugit daamoniacus ille, et direxit Do- diiiead iocum venit, et visn, quod audierat, miraculo.
minus gressus ejus ad prEelata? eccIesiEe limina. Sed Deo et Virgini gratias reddidit. Ab illa autem die
quianon potestjuxta eani Iiabitare malignus, .'^tatira Sequana tumens ad proprium alveum cogebatur quem ;
reliquit eum dialiulus, virtutem sancta? virginis pas- ideirco prius transcenderat. ut inter miracula S. Ge-
sus et qui in vita mimquam pr^valuit adversus
: novefae haberet miraculum. Reddita vobis est anti-
eam, post vitam non pra;valet nec juxta eam. Post quata historia; sed cum adjecta. nuvitate miraculi.
paullulum temporis ecclesis? fores ad nocturnum ofla- Mnyses quondam transituro Israeli mare rubriim
cium apcriuntur interea iUe ad sepulchrum virginis
: divisit. qui post propter transitum pristina Inca nccu-
ketus, et oblata oatena qua ligatus fuerat, vadit in pavit : sancta virgo Genovefa, lectum uude migravit
dnmum suam, et narrat quanta sibi fecerit Deus. virtute suae pra^sentia? imn privat, quie absens cttr-
Aliusa lapsn G Pra?terea dum operarii in tecto monasterii labo- pore, sed virtute pra^sens, irruentes aquas cobibuit,
perictiloso
rarent, unus eorum de templi fastigio ruens in fura- etinmurumsuspendit.Meritoautemlectulus Virgiiiis
.scrvattir.
niem asseris ca.dati laquearii digitos impegit, reliquo post mortemejus servabatur ab aquis. ubi crucifixe-
corpitre in priecipitium lapso. Orantibus igitur ])ro ratmembra sua cum vitiis et concupiscentiis, etper
eo fratribus, ascenderunt ad locum unde pendebat, raultas noctes siccis vestigiis quaesierat quod dilige-
qui brachiisejus demissum iaqueumsubnndanteseum l)atet sitiebat anima sua, sicut terra sine aqua, dunec
de pra,'cipitio lcvaverunt. II!e veroassumptus deperi- bibit ad funtem, de quo qui bihit non sitiet iteruin.
culo fatebatur se in prascipitio constitutum, periculi 9 Per idem tempus serv^ibatur ad supplicinm latro
metum ignorasse, et velut in sonnii revolutinne quie- quidam in carcere cum aliis nequam. Verum diei cii-
visse. Mc»x quoque ad miracidi fidem accessit niira- jusdam vespera carceris custodesdeludens ad seces-
ciduni, asser enim qui pondere humani corporis trahi suin ire se finxit, et sub hac arte ad eccIesianiB. Ge-
ncn potuit, nnlla vi impellente cecidit, et in partes novef* confugit. Sed qnia ex cnnsuetudine prnxiiiuo
divisus testimonium miraculi fuit. noctis clausa erat coenohii porta ([nx est e regione
rf^liiin D.Vir- 7 Contigit etiain die Nativitatis B. Virginis ut mu- civitatis, lustrato cconobii venit ad alteraiu por-
fiiiiis vtnlans
lier quaedam in suburbio Parisinrum lanam carperet, tam, ubi est ecclesia S. Michaelis jamque de proximo;
(7 If/asjihe-
sacra solemnitate contemj^ta. Qua^ ciim a vicina con- sequebatur eum Praises civitatis. Unus autem ex
iiiiiiii pnni'
teinptu tanta> solemnitatis argueretiir, iniquitatera militihus Prsesidis, Uatumus nomine. potentiain Vir-
lnr.
luljecitsuper iniquitatem, et ait Nonne Maria nudier
:
ginis audacius ceteris cuntemnehat, et sancti nulla
fuit et servile npus peregit? Vt autem nefandi operis loci reverentia pronior irruehat in furem. Utro(iue
malitiam nefario wermune complevit, indignis ejus autem monasterio propiuquante, latro sui^plicabat
manibus pectines tam indissolubiliter conglutinati Virgini, et periturus mnx miles quasi jam compre- HlasphiJimi.s
sunt, ut usque ad transitum heata" virginis Gennvefa» henso iiisultabat latroni. Cumque sanctam virginem siibita uioric
molestiis hujns sarcina^ daumaretur, digna retribu- de impotentia blaspheinasset, quod proximum sihi puniliir.
tione instrumento transpunte in pnenam, unde j^ost
latronem liberare non posset, continuo Virginispoten-
lierpetraverat ciilpam. Nnote aiitem pra-fata; sole- tiam passus cecidit et mortuus est. Igitur sancta Vir-
Ope S, lieno- mnitatisadecflesiamB.Oenovefa! virginis venit.etad gine terribiliter magnificata ceteri reverentiam et
vefiE sanatur.
prinias voces matutinonim officii .sircina de mandms Iionorem Deu et virgiui exliibentestulerunt murtuum
ejus cecidit. Unde, indubitanter credi uportet sibi suum et sepelieruntsinehcmoreextra civitatem. Qua-
assistentes servulos, et pnnderis humani ievainen
prupter terribilis est locus iste, terribilis etipsa virgu
suppliciter pnstnlantes, meritis ejns quotidio exone-
pntjsidons luco; quia zelus domus sme, ut castrorum
rari et nmrdacibus culpis exui, quie venientis ad hlasphemiam milituin
se acies ordinata, stravit, et suji-
mulieris pnndus statim dissolvit et excussit. Miraculi
plicantem sibi latronem salvavit.
ergn mortn Dum
hujus fidem non snlum homines loquuntur,- veriim
militis vitam sci^vavit latrnnis, et terrurem .simuu
etiam pectines. qni a foris pendent, testautur.
Ideo sanxit in mihte et clementiam in latrone.
NORMANNORUM
:
III JANUARII. 149
Missa et siiio liceiitia revertebatar ad propria. Sed KX MS.
NORMANNOULm I INCURSIO. prius quam e finibus beatEB virginis exiisset, cecidit Aliicnx non
midila Missa
M/mnila in futjo, reditn, ct post facta. cruribus et tibiis coiitracta. Itaque ad looum sanctum '
piiiiitur
roportata, et multo tempore bnnoruin hominumbene- llcnim sami-
Cceiwhiiim Ha Lactenus digesta miratMila priiis gesta .siiiit. qiiani ficio susteutata, s;iluti taudem restituta est. fiir.
S. Cenoviitp (i
monasterium B. Gonovcfe Normannorum flagrarct 14 Mulier quoque de civitate Parisiorum diim Olcii Umpadis
aorinnunis oculorum orbitatem plangeret noctnrna revelationo rjus
incendio. Nuuc autem de innumoris, quibus postea (liio cceci
r.rtisttim. cnrnntiir.
claruit.pauca narrabo. Igitur prrefati coenobii fratres didicit, qnod virginea; larapadis oleum lumen sibi
Norinaunoriiin tvrannldem deolinantes. cuin magna restitueret, si Martinus ecclesije custos de sacra
populi frequentia deduxerunt doininam snam ad uuctione oculos ejus liniret. In hujus igitiir revela-
ICjtis corpus Ategias sui villam. Cereus autem, qui ante eam fere- tionis fide ad praesentiam sanctfo virginis venit, et
filio (klatiim.
l)atur comitantibus mii'aculis illuminatus est. ne in revelationem sibi divinitus factam exposuit. Secun-
tenebris ambularet, cujus nulla uuquam fuerat parti- dum (|uam Martinus custos postulatam unctionem
cipatio ad tenebras. Intorea pro?veniebat niiraculis (iculis ojus imposuit, unctio cjecitatem depulit. Post
sanctam virgiriem virtus diviua in ioco ad qnem erat hebdoinadani mulier illa miraculorum testis c?ecum
ipsa ventura ut mirabilis Deus in Sanctis suis et
: quenulam adduxit ad virginem, cujus fuerat experta
Locus conii- praesentia virginis faoeret rairabilem, prrcsentaret virtutem; cui etinm saci\T lampadis unctio oculos
us
1)1
absentem. Altare enini ecolesijE cui sessura erat. .... virginis pra;currit non solum immissiones
cum cruce et reliquiis supposilis niovebatur. qu<e Angelorum, verum et prfficonia hominiim de ca?lis
:
simid agitata virginis adventum celeri mntu testa- revelatur. in terris priedicatur. Multitudu languen-
Hlarr simiti' batur. Ad ingressum vero sancti corporis cuucta tium ad ipsam adducitur, ipsa contiunatis miraculis
iiiovctur : rc-
prius mota firmata sunt, et quasi celebrata virginis sanat quidquid sibi [U*jiesentatur.
Hqiiiis impo-
expoctatione quieverunt. Neque enim erat unde jam 15 Coutigit eo quoque tempore, ut veuerabilis
"ilisfiiiicscU.
trepidarent.cumpra^sentemtrepidationissufecausam Magnardus nomine fratris cujusdam apes de nocte
tenerent. admirabilis et prEcdicanda virgo, qnamad (Uistodiens soinno irruente gravaretur, et in ipso
se venientem insensibilia sentiunt et adorant, oujus lumine privaretur. Cumque de gi'avi somno evigilans C(gciL<i risiim
immobiiia moventur et exnlt^nt, homines
• damna luminis pateretur; duas candelas ad quantita- recipif.
mirantur et trepidant. In immobilibus eniin niotus tein siiam cnnfectas ante sepulchrura sanctpe virginis
terno motus putabatur. Sed mox seouta virgini, et oomposuit. ibique per hel)dnmadam pro restitutione
virginem tranquillitate, cujus esset innotuit virtus. praedicti sensiis applicavit : cumque in supplicationo
1 1 Ab Ategiis transito Sequana deducta est sancta sua usque ad Dominioam uocteni perdurasset, seusit
virgo Dravei'nam. Cumque ibidem multorum languo- quasi vestiginm transeuutis. rjui do more contigui
res continuatis ibidem redimeret miraculis; venit transitus oculos ejus panno tetigit. et ita pertransiif.
IhrlHTfl.S
ad eam uostrae congregationis Abljas Hei'bertus, nt Existimabat autem ille aliquein fratrum transiisse,
.{bbaa denlem
praesentiam adc>raret devotior. et foret de ejusdem non intolligens ejiis virtutem. qui pertransiit beno-
S. GenovefiB
unfercm vi- protectioue securior : et quidem cum paucorum faciendo et sanando omnes oppressos a diabolo. Sed
.'iionibus et conscientia separavit sibi de corpore Sanctae unnm mox per beneiiclura rairaculi consequentis, virtus
ilolorihus pti- dentem, zelum quidem pietatis haliens, sed non innotuit transeuntis. Ad primos euim matutinalis
nilitr.
secundum scientiam. Uude variis visionibus deter- oflicii pulsus oa?cus ille vidit. et pro lumiuis restitu-
ritus, et usque ad novissimaiu a^gritudinem suani tione gratias retulit.
molestiis gravioribus deductus, confitebatur se pec- 16 Eodemtemporequcedaraanolllasanotfevirginis
Eiim egrcijic casse, sed tum pecc;itum ignorasse et : cum pnenituisset ad prpesentiam virginis viro trahente adducta esr,
ornafnm rc- eum secuudum multitudinein dnlorum suonmi. pretio- pro iuminis restitutione dominam suam precatura :
xfituU.
sura deutem crystidlo magnre quautitatis inclusum qua3 post expletam orationem oleum virgineie lam-
purissimo anro cornnavit. et sanctceVirginiscoenobio padis postulavit et aocepit, devota quoque peccatorum
restituit. confessione miraculum acceleravit, ne celeritatem
12 IntereaNormanni cum civibus nostris foeder.ati miraculi tardaret culpa peccati. Itaque post sacram
ad propria sunt reversi. Itaque Pari.sieusibus cura unctionem et piam confessiouem pristino lumine
bellorura solutis, reduximus domiuam nostram ad decusata, vidit, et gratias egit.Gentilium quoque .\liiiS conlrn-
locum sanctum suum. exultantibus et occurrentibns metn sancta virgine denuo reportata Dravernum, cliis snnatur.
Cereiismciitis uobis popiilorum turbis. Cumque alveoluin transiis- puer ejiisdem vilUp contractionis incommodn labo-
S. Genovrfee
semus, extinctus est cereus qui przeferebatnr : sed raus, sacro corpori subterjaciiit, et statim in tempnre
rracceiulitur.
mox orautibus fratribus est accensus. Igitur cum mortua revixit.
licferiintiir
inedicibilipopulorum laude sanctam virginem in
Pnrisios cjus
niiqnid-. ecclesiara suam inducentes, non in cr^-ptam. unde
NORMANNORUM II INGURSIO.
educta fuerat prius, sed super altare Apostolorum Mirfivtfta in fagaet reditufacta.
eara coraposuimus.
13 Venit eo tompore ad praesentiambeatsevirginis Oub secunda igitur persecutione Normauuoruui Sccuinla tii-
GenovefEe mulier magnis detenta febribus de Limiaco oontra Parisiacam iirbem veuieutium, dediicta est ciir.-iio Nor-
villa S. Dionysii : ubi nootis unius .... integrara bfiatavirgo adParisiaonm villaui,quanilleliiu'gandis iiinniiorinii.
Miilicr fchri- reoepit. ot sio a<l propria rediit. Post vir nobilissimus dudum dederat per iiistrumenta
Inis libcratur.
hebdomadam vero reversa, ut pro initiata salute chartarum beatis .\postoIis Petro et Paiilo, atqiie
vot<a su;i redderet, post uuius noctis excubias redditu bftata? virgini Gennvefre, ad memoranrlum singulis
est et ipsa integra' sanitati. Altera vero mulier annis suiim anniversarium. In hac auteni profectione
adulteriiim commisit in pago Pinciatensi, villa qme mnltis claruit rairaciilis sed tum exclusit facultatem
:
dicitur Aurea vallis : unde et vir ejus interfectus etquidem virgini non
scribenrli sollicitudo fngiendi :
occubuit et ipsa scquentibus divinis jndiciisloquelam derogabatur silentio prspseutlum miraculorum, pro-
Adtiltci-ii fit
amisit. Cftnfugieus ergo ad sufTragia B. Genovefie pterindubitatamcopiain fiituroriim. In priofata aiitem Contracltis
inuta
strage corporis et gemitibus hebdomada integra ad villa Fulchericus tantam contraotionis patiehatur ojie S. Geno-
1'ocetn rccepit sepulcbrum se Cumque sequenti Dominica
affixit. molestiam, iit podes natibns convoluti nulla arte vcfw sanatnr.
iipe S. Ceno-
noolo ali oratioue, cui vacabat, surrexisset, vomitum possent dissr)lvi, quo ad pra-sontiam virginis ope
vcfw:
sanguinis passa ad primos campauarum snnos lo- maiiuum dissobito. statim pedes, qiii rigiierant.
quendi beneficium recepit altora vero hebdomada : reparantur vestigio. Itaque virginis ope lovavit ad
in gratiarum actione expleta, se^iuenti Dominica sine cioUim exilieus et laudans Dominum.
IH Quidam
i:iO MJRAGULA S GENOVEFi^ POST MORTEM.
Ex siss. 1 8 Quidam liomo Rebarpnsi.s dum iiofte Dominica ciuntur, et qnod digne Apostolorum virtus ab ipsa
Vomimca In- multre pra^sumpsisset. grannm annonaj in ociilum pai'ticipatur, de quorum societate sicut m cselo et in
horam cmi- ejus de mola resiliit, et luce pi-ivavit. Orljitatem ocuii terru Ia;tatur.
inic piinitiir.
gravior passio secuta est. Mox etenim coDpit pectus 20 RursMs dasmoniacus alter advenit, et innuente
et ventrem manibus tundere. etassiduis tunsionibus sibi qiiodara homine ad altare virginis denarium
sanguinem vomere. Hujus itaque passionis remedinm obtulit. Sed mox daemonio agitatus a Martino raona-
anno integro per multa Sanctorum loca quccsivit; steriicnstode utrumlibet exigebat, aut oblationein aut
sed per beatae virginis clementiam tnndem invenit. mortem; et cum vellent enm comprehendere qui
Veniens etiim ad locum, r|uem sancta vir^u miraculis astabant, de medio eorum fugit. Sed tamen inox
Opc S. Gcno- illustrabat. oratione incubuit, etsimul orantibus pro coniprehensus et ligatus ad antrum sancttne virginis
vefte sanaiur. eo Iratribus i-eductas a pectore manus levavit ad est reductus. Sequenti autenidie adecclesiamductus,
ciBluin voce exultationis et salutis. Mirati qnoque qui ab agitatione dsemonis quievit, et quietus ad propria
aderant uuiversi glorificaverunt Deuni. et resunabat rediit.
Kcclesia in voces eorum. 27 Erat in eadeni villa Marisiaco quidam servus, AUm qndijiir
Pora/iiHca 10 Interea mulier, noniine Fulchora, cujus media Flodegisus noraine, tanta
dajmonuin infe.statione eucrfpimriins.
snnianiiiii.^i
pars morbo paraljsis aruerat, ad Sanctam virginem agitatiis, ut assiduo stridore dentiiim linguam raor-
plencniraliir.
defertur; ibique deposita instar vera; resurrectionis deret, et sanguinem vomeret, nulloqiie rationis iisu
post duos dies vivificatur : cumque die tertia in con- continuam passionem redimeret ciimque ad sanctae :
spectu sanctse virginis integro corpore veniret, Deo virginis corpiis trahentium vi fuisset addnctus, et
et virgini gloriam dedit, et sic ad propria rediit. ultro violentia in terra prostratns, ibidein taraquam
F.nvrgumma 20 Rursus alia mulier de Murisiaco, a diu damio- mortuus diu jacuit, et post longam teinporis morara
/Himiliir. niumlmbens, adsanctissimum corpns ligatis manibus sine alterius adminiculo surrexit. Itaque a daemonis
tracta, vi trahentiura ante prsesentiam ejus proster- potestate solutus vota virgini soluit, et ita cum red-
nitur : quae dum d<Tinonis agitatione aiite sanctam dita pristini sensus integritate, redditus est et ipse
virginem spumans diii vohitaretur, tandem per domui sua3.
vomitum sangninis a vexatione soluta restituitui'. 28 Dignuin est etiain lectione inserere quod in
Cujusdam re- 21 Juvenis quoque, cujus brachia rigiierant. de pra^sentia sanctEe virginis nulli poterant energumeni
gida brachia
Caniaco villa, adpraMatum locuin ductus est cumque : latere. Daemoniacus enim. Archainfedus noraine.
curanlnr.
prorestitutionesuaper duos dies virgini supplicasset; passionem suara tanta celaverat siinulatione, ut
tertia die facta suut brachia ejus ad omnem usum alienus crederetur et liber a daeraonuiu vexatione.
ita flexibilia, ut nunquam fuerint ad opus aliquod Itaque calaraitatem suam dissiraulans, oratorium
promptiora. sanctae virginis ciim aliis fidelibns adiit, et orationi
Fel>rif>el iepra 22 Eodem tempore venit de Arciaca villa ad san- ibidera incubiiit.Sed in prsesentia sacras virginis
oleo S. Gcm- ctam virginem quidam ipsius servus, febre correptiis latere non potuit dsemoniacus, ne in ejiis curatione
fcfcB pelluii'
et lepra percussus; oumque totum ejus corpus oleo celaretur virginis virtus. Coepit enim daemoniacis
liir.
sanctse virginis diligenter fuisset perfusuin, lepra vocibus terribiliter clamare, manus dentibus et ve-
periit, et febris evasit periculum : exterins quidem stimenta manibus lacerare. Volebant hi qui aderant
leprse maculastersit, interius ardurera fel)risextinxit, comprehendere eum et Hgare sed ille de manibus
:
medicamentum mendicans a virgine sapienter. eorum elapsiis coepit fiigere. Sequebatur eum niater
(Jimdam oni- 23 Pari modo puella uno oculo perdito pro ipsius ejus volens fugientein reducere. Conversus vero ille,
lum rccipii. restitutione virgini supplicabat cnmque ab oratione : volebat matrein dilapidare, et post fugienteni lapides
surrexisset, supplicantium more candelam illuminat; mittens persecutus est eara usque ad antrum virginis
et ipsa simul illuminata visnm cum integritate rece- Genovefs. Sacerdotes raagistri vas aquie benedixe-
pit, mirantibus iis qui astabant; patri luiniuum pro ruiit et eura ligatnni raagna violentia in aquara
restitutione luminis gratias egit, et laudibus virginis deposuerunt post iramersionem aquae ad sacri cor-
:
j)erseverans ad propria rediit. poris prjesentiam ductus, et signo Crucis .signatus
Alia ab infir- 24 Item de Caniaco villa inulier, Avuldis nomine, integras est sanitati restitntus.
milnte snmi- ad sanctain virginem deportata, ante basilicam, in 29 Venit eo tempore muller ad sanctissimain vir- Muta vocrm
tnr.
qua quiescebat. diu clementiam virginis expectavit. ginem, quae diu perdiderat loqueluni; cumque orationi recipit.
Curaque adveni.sset tempus rai.serendi ejns, antesacri incubuisset et instar Moysi ad Dominura suura vere
corporis praesentiara intra ecclesiam deportata. totius clamasset. ab oratione surrexit, etloquebatur recte.
mox corporis valetudinemrecepit : etquac priusporta- Itaque cuni gratiarura actione et debit^ laudis fre-
batur, sine alieno auxilio incolumis surrexit. Cuin quentatione reddita est domiii sure.
ergo mulier etomnes qui aderant. rairaculum virginis 30 Erat illis diebus contractus quidam, nomine Coutractn^
debitis laudibus extullissent, clamabat mulier illa Genebaldus, cujus pedes tanta erant contractione samtur.
integram sanitatem se recepisse, et uihil- sibi prse- natibus complicati, ut nuUa inde possent arte depH-
teriti lauguoris inesse. cari. Cum ergo portantiuni nianibus sacrae virgini
23 Haud procnl a Marisiaco monasteriura est fuisset prajsentatus, post paullulum temporis porre-
S. Germani Confessoris, quod sancta virgo Genovefa ctis surrexit vestigiis, ita ut nihil superesset priote-
sui corporis przesentia semel illustravit, et sequen- ritae passionis, nullumque pateret vestigium mon-
Coutracta sa~ tibussiguis.Qusedametenim mulier contracta, alienis struosae conversionis.
nalnr. manibus illuc deportata, magnis clamoribus replebat 31 Venerunt quoque ad sanctam virginem multi Plurmi a fc-
locura, ut virginis acceleraret auxilium cumque : diversis laburantes febribus, qiioruin salutem sigil- In-ibu.s Ubc-
ascendisset ad aures virginis magnus clamor inulie- latim uon scribimus, quia tantre inultitudinis nuute- rati.
ris, descendit siiper mulierem magna misericordia rum scire non hoc tamen de omnibusteste
iJossunius :
virginis. Itaque restitnta est sanitati, iit incoliirais miraculorum actore induljitanter confiriniintes, quod
;tdpropria reverteretur, et iiihil deinceps pra;teriti universi ad propria reditu-unt.
lauguoris pateretur. Horao etiam dEemonio vexatus, 32 Igitur beatissinia virgo Genovefa per quinque Versus Pari-
F.nergwnenns sanctas virginis adiit prassentiam. Sed quia niilla annoruin curriculamansit extra propriam sedem. po- sio.s irpoiiu-
Uberatur. participatio ad tenebras, ab obsesso homine tur eorpiis
luci pulantilius Normannis omnera regionein Seqiiante
S, Gcnovcfni.
exturbatus adversarius fiigit, et humo a da;moiiio adja<'entem. Quibus ad sua revei'tentibus reduximns
restitutus gratias egit : post gratiarum Iionorem et ad lucuni sam-tum suum Dominam nostram: et mota
actionem ad propria rediit. de protectione Apostolicie de Marisiaco maiisionem primam habuit Marogilum
virgiiiis ubique securus; cui etiam daemonia subji- sui villam. Erat in eadein villa compes, vel sicut di-
citu r
III JANUARII. ISI
cititrvulgo, cippus, ubi stringebatur mulier cum filia Itaque neqiiaiii spirilus videiis eam vacantem qiiam
sua propter debituni viri sui quod a creditore mutuuni
,
sedatam belloruin rabie reliquerat, assumpsit septeni
accepei-at et aufugit. CunKiue approijinquiisscmus ulios spiritus neqiiiores se et veniens habitavit ibi,
liitiiiUnn C(t-
plivifope loco ubi heeo fiebant, sanctavirgo^tauKjuam putosta- et facta sunt novissima tcrra; illius pejora prioribus.
S. Cenovcfce
tem luibons. confregit liominuni potentias, et ruptis Supervenientibiis novis criminil)us vetera non proje-
.solvuntur.
oranibus vinculis occurrerunt nobis nuilieres decem, cit; sed secundura Prophetam sanguis sanguinem
et procedentes adorabant sanctam virginem, quaa tetigit. Festinante igitur Francorum populo per de- Ose.4. 8.
generem peccatorum couditionem ad portas inferi, Prinimiltir a
tant:v auctori^ate et potestate sdvit compeditos. Ce-
Uco,utresipi-
lebrato autem tam insolito et inaiulito miraculo, benignus Jesus, qui pro salute hiiniana venerat in
scaut.
quievimus ot pernoctavimu.s in eodem loco. Venimus charitate usque ad inferiores partes mundi, venit
inde ad ecclesiam S. Martini Coufessoris, quani etiara in virga, et visitavit in verberibiis fllios suns
sancta virgo iluobus illustraverat miraculis. nein a?tornum puniret; quia, sicut ait Propheta, non Kiiiimii.v.i).
Siirdaniidi- 33 Ad ingrossum quideni sancti corporis mulier consurgetduplex tribulatio. Ideo eniin corpus occidit
fiim recipil. hacteuus surda, sicut ex ejusdem confessione cogno- iit aiiiinam viviflcet, carnem percutit ut spiritum
vimus, iutegrumrecepit audilum. Puellaetiam, quje sanet. Scriptum qiiippe est, quia flngellat omnem Hclir. (3. (i.
omnem membrorum usum praeter manuum perdide- fllium. quem recipit. Disciplinat itaque misericordi-
Al{(ee.tparle rat.ex parte restituta sanitati. Cur autem salutem ter filios suos ])ater misericordiarum, dum moraen-
tiinlum sana- minus iutegram receperat, ejus judicio rplinquimus, carnem siniul et gehen-
tanere perciissionis igniculo
tiir.
qui per infinnitatem salutem intogriorem porficit et iiam extingiiit. Temporalem enim poennm pro ieterna
abscondit. recipit mutatio dextera) Excelsi erudit quoque :
34 Sequenti vero die populis raediam stipantibus plaga temporis instantis eos, quibus cooperatnr iii
virginem, Liciacum venit in ecclesiam S. Medardi bonun),etqua(lamviolentiaonianuadcielestempatriam
Confessoris et pietati ipsius et virgini mancipatam. inipellit. Fl.agellavit igitiir, sicut priectiximus, Domi-
CoiUrncta cu- Jacebat ad fores ecclesise pnella contracta. qua) nus regnuni Francoruin, et memhraquse raiseri homi-
raluT. nes exhibuerant servire injustitiEe et
ingredienti virgini supplicabatdicens :0 Beatissima iniquitati inl
Genovefa. utinara meroar intercessione curari et te iniquitatem, coepit n)orbus igneus consumere. qiieiii
ad sodom propri:im soqui banc vocem secuta incolu-
! Physici sacrum ignem ap]iellant, ea nominura institu- Grimatur m
mitate surrexit, et virgini devota sorvivit, donec ex tione, qua nomen unius contrarii alterius signiftc.')- ''""'" W"«
""'''''
hac Ince migravit. tionein sortftur. Ideo iiutera tam exitiabili peste sce-
Ileni alia con- 35 Erat in eadem villa mulier, textrini quidem leruni pocnie reposcuntiir, ut ex ipsis palam detur
operis artem habens, et pra3 contractione mauuum
Iracta. intelligi, quantuin piaculisit aliquid aiidere in Denm,
opus artificii non exercens. Veniens ergo ad .sanctam et quani gravibns ausa suppliciis expientur. Occur-
virginem manus post orationera extendit, et articu- i'unt mtirbo medici, artes et ingenia excitant, expe-
lorum restituta roflexiono, in argumentum salutis riraenta proliiint ; sed Iiicc omnia reprobantur ; quiii
j)orroctas nianus plicavit sfppius et deplicavit, opus- (ligitus Dei er:it, et non est consilium contra Domi-
que textrinum sine ulla nervorura ariditate oxercuit. Dum. Cum itaque tribularentur, clamaverunt ad
36 Jamcomitantibus s:tnct;im virginom populorum Dominura, nec exaudivit eos dormiebat enim Jesiis :
turhis. venimus ad villam, noniine Trajcctum, et ihi et non poterat excitari claraoribus eorum, quia non
.\(ia (iiioqne nocto una quievimus. Mane facto exeuntibus nobis erantdediscipulisejus, Aggi'avata ergomanusDoraini
iiiiilracla. de finibus sanctse vii-ginis, occurrerunt duse juvenes super eos, deportiiverunt infirraos suos, nec tantuni
muliorem contractam portant.es, cujus natibus a diu de proximo, veriim et de reniotis partibus ad eccle-
adhceserant pedes. Ubi ante sanctfe vii"ginis corpus siam beatissimae Dei geiiitricis Mariae in Parisiaca
a bajulis suis deposita, paulatim saluti restituta est, nrbe sitam. Qui ita obtimierunt eeclesiam utaretam
etsanctam virginem secutn hoc a fratribus postula- in ea i'elinqiiereiit semitam oblationibus populi. et
tum sus<'epit officium, ut scopis deinceps, sanct<e vir- otficiis Clericoruni vix necessariam. Cessabant tum
ginis nunidaret domuni. ex parte consuetaofficia, quia filii Israel sub hostili
CorpusSancUB 37 Die eadem Redomatum venimus, et ibi noctis damnatione organa sua suspenderant, et pro cantico
tandem refer- Domini novo iiovain Babyloniie captivititem de])hi-
unius mansionem liabuimus altera vero die transivi-
:
liir Parisios.
musSequanam, navibusadhucimparatis.exultantibus rabant. Diseiplin:i enim Domini eresceb.at in dies, et
et occurrentibus nuhis pupulnrum turbis : adunata retrilmeliat almudanter facientibus siiperbiam.
quoque simul Clericorum, Monachorum multitudo 3'J Eoilem tonpore adornabat Sacerdotium prai- Slepliaitus I,
cum hymnis et canticis beatara virginem accepit in f:itiB urbis Stephanus, religionis cultor. paterpaupe- Episc. Pari-
sieiisis iitsli-
domura suam exultantes pro reddita virgine, dede-
; rum, hospitalitatis exeniplar qui de incurabenti:
runtei gloriam ethonorem, qui cum Patre et Spiritu fl:igeIlo turbatus, et de commissffi sibi *plebis salute '"" "'W"";"-
,, . . . . tn»it>s et
lioites pt tpm-
Jeju-
sancto vivit et regnat per omniasaiculasaeculorum. soUicitus. constituit lugubres proeessionnra dies, ilia pro avcr-
Amen. qiiibus affligerent animas suas, et Sanctorum reli- tciida ira Dci .
quias ad ecclesiani Beata; Mariie deportarent, qno-
Anso mcxxix,
IN EXCELLENTIA nim su9'ragiis et veniam peeciitorum et pestis immi-
XXVI Nov.
iientis reraedium a Doniino iinpetrarent. Et popiili
B. VIRGINIS GENOVEF^ (|uidein fecerunt sicut eonstituerat illis Episcopns, et
Ex eodem Bruxellensi ms. eelebraveruntjejunia: per multos t:iiiien jejuniorum
(lies noii exaudielmntur, qiiia he;ita! virgini Geno-
AUCTORE ALIO ANONYMO, vefie rairaculiim reservabatur.Sed sanota virgo, de
Ad S. Genovefam religioso. i]ua sermo
nolens auctoritate miraciili eminere
est,
recusavit in propria persona et in propria eeolesia
Pach> lenipure JtVegimnte Ludovico fortissirao Fnmeorum Rege, honoi'ari. Servans enim forinam hiimilitatis praeve-
Franci in vi- Pliili|ilii Regis fllio. tempore quo (iiiaui virtutis et nit honore sanctissiraam genitiicem Dei, ut siciit
tia solvunliir.
jiietatis injuriam hellicus furor .a(X'e]ierat. pei-didit, dignum e.st illa dieeretur auctrix mir.neuli. ist:i sup-
et justitia resurgente (piievit terra ; sed succedenti- Sed jam quomodo ipsum pra;venerit raira-
]ilie:itrix.
bus prosperis oljlata. . . dies antiquos, quos misericor- culum, paiieis explicet sermo.
diaeoperibus redimere debuit tempore pacis. Cuni 40 Cunctis igitur salutemdesperantibus, rccorda-
ergo dies malos in amiiritudine noii recogitaret, nei; tiis est ])rffifatus Episco]ius quomodo heata virgo
seternorum memoriam liaberet in mente. facta est Genovefa Parisiacain urbem ahexercitii Rarb.nrornm
sicut erjuus et mulus (luibus non est intellectus. liberavit quam pra-clare virtutenie: iturum tumen-
;
tem
.
152 MIRACULA S. GENOVEF.E POST MORTEM.
tem Sequanam in alveiini coegit et re.strinxit. Per inavit prirsentia ;
jiiguni quoqiie morbi compiitruit
.irgumentum ergo praeteritoruin de futuro .socurus a facie olei. Obtiilit enim Dco pro salute populi et
CoiiijmlHii. niiraculo, assuin|)tis seciim religiosis personis venit similain virgiiiitatis etoleum castitatis; unde dimissa
ad ecclesiam pr;efat;i: virgiuis : et coiigregatis in suntei peccata nostra, et turbatiis fugitadversarius
capitulo fratribiis de periculo immineuti ciim eis noster diabolus, non expectata virginis potestate.
tractare cospit, et sjiem salutis qiiam ex anteactis 43 Coniparemiis si placet virginem nostram illi Comjiuniini
virtutibus et clementia virginis niente conceperat, sanctK pej^catrici, cui dimissa suiit pecc.ata niulta ^. Ceimeifi
cumS.Miiiiilii-
satis pie exposuit. Seii quia votum suum Episcopalis quiadilcxit innltum. Sanctaqiiidera pe(^.atrix, quam
leiin.
in prasfata ecclesia impetrare iinn poterat,
(ligiiitas diximus, ad pedes Domini procubuit, rigavit lacry-
sunimis accelerabat precibus, ut pereunti civitati mis, capillis tersit, humiliiita .ab eo qui humiliat pec-
priBsentia beatiE virgiiiis.subveniret. Itaqiie siiigulas catores usque ad terrain ; et quidein sibi consuluit,
voces siiigiila rumpebaiit suspiria et defurmabant in sibi prospexit. Si ergo illius humilitas digiia Laude
gemitus : alienorum eiiim pericula in se non segni- prsedicatur, qiiis dignus et sufficiens ejus invenietur
ter transferebat , et cura ilolentibus particip.abat laudator quae morbidos peccatorum pedes cielesti
dcilores. Piam Episcopi pelitionem omuiiim favor rigavitungiiento? et hos qiiidcm curavit, non curari
amplectitur, quia pliis poterat pietate quam iligni- venit; dedit, non accepit : cuin ex testimonio veri- Act. iii :!.">.
tate. tatis beatius sit dare quam :iccipere. Illa ad sepul-
Iteatrrit ad 41 Constituunt igitur diein solemnem Ejiiscopus chrum Doniini, humanis opibus aromata qujesita
S- Gemvcfavi
et Canoiiici, quo beata virgo Genovefa Deuin jilaca- portavit ; ista gratis «accepit, et gratis dedit : illa
tiira interpellet
pro populo. Specie tiia et piilclirifu- aromatibus ,suis nos instruxit ; ista sanavit. et laeti-
dine tua inteude prospere. Scriptum est enim, quia ficavit civitatem Dei oleo exult.ationis et salutis. Sed
concupivit Rex speciem tuam. Ex mandato autem ne insiliamus in teraerarias compariitiones. reverta-
Episcopi salutare coiisilium per totiiin Epi.scopatum mur ad narrationeni nostrani : quia proclivius est
divulgatur, univer.^alejejuniumindicitur, dies statuta <ad periculuni Sanctorum nierita collibrare. quam
nominatur, et qiiasi celebre festum ab oninibus narr:ire.
expectatur. Iiidubitatam autem spem salutis praesta- 44 Igitur viso miraculo Episcopus et Clerici se- Oinne$i}riitiiiii
bat omnibus opinatissinia iu miraculis virgo. Interea cundum Ecclesiaslicum moreni tentabantsanctae vir- l>eoiiijnni jiro
'""''""/"
meliores de familia sacne virginiseliguntiir, quoriim ginis laudes attollere, sed clainor popiili et stupor
siibmissioribus humeris ipsa quoque familiari domi- miraculi non perniisit non euim [equare poterant
:
nio sedere dignetur : jejuniis et orationibus sancti- voces populorum. Clamabant itaque cuni populo et
ficantur, balneis lavantur, lotis vestibiis induuntur, confitebaiiturniiraculura virginis claraoribusetlacry-
Depoiiiliir sicut decet virginis puritatem. Advenerat desiderata mis, qiiia Deo gratiaruin actiones sunt cordis com-
eorpm S. Ce dies, et qui parati fuerant deposiierunt beatam vir- punctio et vocis exultatio, teste Propheta qui dicit:
voeefa. ginem de loco suo, prosti-atis Servite Dominointiinore, etexultate ei cumtremore.
interim fratribus et Psal. 2. 11.
orantibus : quibus in oratione et l.acrymis perseve- Et alia scriptura dicit : Haiirietis aqiias iii gaudio de Isa. 13, :i.
rantibus, advenit pr.^efatus Episcopus ciim solemni fontibiis Salvatoris. Et ciini niiilta luu-a fieret in
processione Clericorum. et turba poiuilorum iniilta, voce exultationis et salutis, audivinius impias voces
([Uceconvenerat ad diem festum. Ab antiqiiis enim clainantiiim ut nonreduceretur amplius B. Genovefa
temporibus inviolabiliter observatur, ut quando B. ad locum siiuin. sed praesentia sua protegeret civita-
Oenovefa portatiir, soleraniter exeat, et solemniter teni. Vocos ergo illa; terruerunt nos et declinautes ncfertnr tor-
reducatur. Igitur seoundum canoniciim iiiorem ordi- iinpiam iiopuli pietatem acceleravimus ad propria, pns S. Cenn-
iiata processione et portantibus dominam suamviris intentis super sacram virginem oculis ac manibus. vefic ad sinim
*'''''*'''"'"'•
supra designatis, festinabainus, ad optatie Isetitise Tanta autem nobis obviavit populi frequentia, ut
fineni. Sed demorabantur futuram tetitiam turbae prius profunda vespera dieni inclinaret, quam sancta
quffi sternebantiir in via; Episcopus quoque salutem virgo ad locum suuin intraret.
populi pie qui ad miracuii fidein oinnes anfe
distiilit. 45 Veiiit sequenti anno ad partes istas, felicis litiioeentiiisli
miraculura infirmos niinierare fecit. Pia qnidem dila- memoriiE Innocentius Papa, qui audito miraculo, et "^ miraculnm
aitiimeeleliei
tioniorbum iid breve detinuit, sed tainen ad seinpi- Virgini gratias egit, ipsuinque miraculum tamquam
tate reeoti in-
ternam miraculi attestationem perfecit. indeficienti laude dignum anniversali laude donavit lict.
Infcelur .^o-
42 Ingrediente tandem sancta virgine beatissiina! Nulli autein in dubiiim veniant qUEe scribimus; quia
lemni suiijili-
Dei genitricis ecclesiam. excitatus est tamquam dor non audita sed convisa narraraus. Credant oranes
eettioiie iii
iniens Dominus, et surgens iraperavit niorbo, et faeta miraculo. qiii B. Genovefie suifragiis innituntur,
lemplum
II. yiryini\. est tranquillitas magiia. Tribiis taraen exceptis oranes excipiantur ctiin illis turbis, qiii videruiit et non cre-
raale habentes curati siiiit et ita subitum solo feretri
; diderunt. Expedito peiqiaucis miraciilo et diei hujus
tactu de saci-o corpore elicuerunt miraciiliim; siciit auctoritute subjuncta, adjiciendum videtur quoniodo
qiiondaramulierliapniorrhoissatactu fimbriaedecarne procedente tempore divinis sit indiciis coiisecrata.
Salvatoris sanitatcm eliciiit. Eraiit aiitem qui sani 46 Ciiin eiiiiii per annos singulos dies ista celebri Immiiinen:
Oiilne.i iriiri facti suntnumerocentum. De tribiis quidein exceptis memoria revocaretur, contigit ut semel sine orna- ''"j"^ '^'e'
Irilnii exee- ''''"''''"'''"•
ha!c sola ratio occurrit. qiiia iion est omniiim fitles. raentis solemnibus per abseiitiam Sinionis Capisterii
}itis,mmiitiir. siiliitn morle
Dictum est enim Centurioni a Domino Sicut credi- : celebraretur, cujtis officiuiii crat ornaraeiit;i provi-
Mallli.8. 13. puiiitur.
Assignant aiitem ex parte miraculum.
disti fiat tibi. dere et lumiiKiria de proprio ministrare; volebat
Si ex integro prosequi volunius. inveniemus sanctara enini per contemptum festivitatis evitare dispendiiiin
virginem non tantum centum hominibus. sed toti Consequeuti vero iliesolcniiiitatecelebr:ita
faciiltatis.
etiam regno indulsisse salutem. Languebant autera duin saiictuarium ascenderet, etjam de summisgra-
oinnes languore ita ut jam ipsis mortibus gravior dibus pedeni iii sancta inferret, divinani passus vir-
esset metus raortis. diini unusquisque per momenta tutem paullultim retro decliiuivit in gradus, iinde
singula furentem expectarct sententiain. Sed prajfata secuiido inipulsus in pavimentuin cecidit, et sine
sanctfe virginis caritas. qua dilexit iios, cum ipsa voce, siiie ullo seiisuuin niitu mirabiliter expiravit.
inorte foras niisit tiinorem, amiilior quoqiie virtus Omnium igituriniraculihuitis nicraoriam recolentiiini
tuitconsumere morbuin, qiiam cur:ire. Decebat qui- benignus Jesus, et meraoria eoruin de ligiio vit;e iinii
deni virginem totum populum :i corriiptione defen- deleatur, iii saeculum sa^culi, Amen.
dere. qu;e tota nieriiit incorrupta pernianero. Con-
trariis itaque contraria curans corruptos liominum
artus et ex parte consumjitos, virginei corporis refor-
REVEL.\TIO
III .lANUARII. 1K3
Anno MCI.MI. UEVELATIO RELIQUIARUM ctus Pra3suipra?dixerat, qua' nimiainet imjmdentem
animositatem inimici nostri cnmprimero jiotuissent,
S. GENOVEF.^,, si datum desujier esset. Sedquoniam tunc liora erat
et potestas tenebrarum, ut inveniretur iniquitas ejus
Ex eodem ms. Bruxeliensi.
ad odium, modis qiiibuscumque poterat animum
j[\_'H"> ^^ Incaniatione Domiiii no^tri .Jesu Regis inducere adversum nos conahatur in malum :
riiristi MC1.XI, regnante piissimo Rege Lndovico et cum necrationeopus jam essetaut consilio, quipi^e
Kegis illustris Francorum Lndovrci filio, regale per jam enim turhata fuerat adversum nos regia Celsi-
universam processit edictum, ut apud ai'])em Pari- tudo ; suhiit in mentem ut mitteretur post sa^pe dictos
siensem omnes Ecclesiarum Pr.Tlati cum Proceribus quatenus eorum testinionio ajq^rnbata
Pniitifices,
universis, de regni commoditate celelirarent conci- postmodum in ociilis Regis vi^ritas eluceret. Mittun-
liuni. Dieprcefixa ad url)eni omnes qui vocati fuerant turitaqueMilidunum cum magnafestinationeqiiidam
convenerunt. et de honesta regni utililate secretius de fratribus: in aurihus venerabilium Patrum prse-
tractare coeperunt et quoniam maligni semper in
; dictorum detestandam perversitatem Aurelianensis
pejus malignandi studio provocantur, ad daninatio- exponunt, et ut rei veritatem regise ClementiEe per
nis suae cumulum quidam prorumpentes in medium, litterarum suarura apices nnn recusent agnoscere,
religionis et honestatis hostes, ut gladinin acutum in diligeiiter exj)onuiitur. Igitnr viri jiacis et veritatis
hiqiiinlnr nn Sanctos Dei linguain suam armaveriint. Quid uitra ? amatoresfratrumnostrorum precilms inclinati.justis
cnpiil S. Gcno- falsa delatio regales contigit aures, quod videlicet supplicationibus eorum benigne impertientes assen-
velw cum cor-
beatissimae virginis Genovefse caput in ecdesia nu- sum, regiae sublimitati mandantes rei veritrttem in
j/oremscrvc-
stra non esset. Hujus rei rumoribiis aninnis Regis hunc modum rescripserunt.
tur.
aspersus valde confunditur, etobnubilatur aspectus. A Ex mandatn regia? serenitatis ad ecclesiain san- Senoneiisis ct
AiUisiOflorfn.
Consulitur tam Clerus, quam populiis. communicato- ctae virginis Gennvef» convenimus, et capsam in
Episcoporinn
que eorum consilio ad ecclesiam nostram sine dila- qua eadem virgo quiescit, in praesentia nostra feci-
de enflcin rr
tione venitnr, et ne qnidem aliiul cnput nocte.ipsa mus reserari, et ejus interiora diligentius oculis ac
ad Bcijcin lit-
in capsa,* qua venerabile coi'piis virginenm quiesce- manilms perlustrantes corpus sanctissimum cum ca- lertF.
bat, a fratribus ponei-etnr. regio charactere capsa pite suo et omiiihus membris integrum et in- . . .
eadem comniunitur. Crastina die hora [irima iu- dubitanter invenimiis. Hoc ergo invento in laudem
choanteex Regismandatomittuntur ar| ecclesiam nn- Dei cum magna exultatione prorupimus, et populo
stram venerabilesn(>stri Domini, scilicet Sentuiensis circumstanti sine mura curavimus praedicare. Hoc
Nimia scri- et Autisiodorensis Antistites, venit et Aurelianensis, vohis, nec alia Dnmino nostro mandamus. Ecce per
ploris in Eiii- Manasses dictus, oblivione potius quam memoria litteras secundo vohis significamus, ut malignorum
scopuiii acer- hominum, quibus est studium qiue bona sunt de-
dignus, veritatis inimicus, religionis et Iionestatis
bitas.
promptissimus persecutur, et cum eo i>opuli copiosa pravareut obtractione veritasubfuscetur, . . . valete
multitudo. Tandem de reseranda capsa inter eos inDomino.
sermo conseritur, et supradictus astuti-ssimus scele- 5 Tantorum virurum testimoiiio mitissimus Regis
riim commutator, ut iniquitatem corde conceptam animus delinitiis, omnes a se tenebras supradictae
jKilliaret virturis imagine, lacrymis profusioribus dubietatis longius propulsavit, et ecclesiam nostram,
inundatus, antiphonam desanctissimavirgineprimus ut prius, iino instantius qnara prius, et dilexit et
incepit cantare. Nec mora de : loco sancto suo Domina protexit. Itaque postquam veritas venit ad lucem,
nostra deponitur, et ainoto reg\?e dignitatis chara- dolet impietas esse se delusam. Ex tunc etenim et
ctere capsa reseratur. etsancti.^sima; virginiscorpus deincej)s Aurelianeusis leo de leone factus est draco,
linteaminibus amotis in oculis nostris exponitur. non jam palani nequitiae sua; virus evoniens, sed in
Integrum ergn corpus virgineum oculis diligentius occiiltoet quia capite contrito ceteraniemhra robur
;
Hepcrittir perlustrantes in laude Deicum inedicihiliexuhatione uUum non obtinent, cum molas leonum in ore ipso-
niui rorporc ])rorupimus, TeDeum laudamusdecantantes. Profun- rum converterit Dominus, complices sui, rainistri
cnpiit.
dunturuberiuslacrymaj populi, prius exitum nostrum confusiouis, filii perditionis. iniraici no.stri confusi
jam exuhantibus nobis gratulantis.
expectantis, sed sunt. quia Deus sprevit eos. Nos ergo quia de po-
2 Et quoniam non est pax impiis. dicit Duniinus, testate eniti sunius et laqueo venantium, dicamus
undejustus exultat et laudat, peccator confunditur onines, cantemus singuli : Laqueus contritus est et
Piov. 18. 3. et blasphemat. Scriptum qiiippe est Peccator cum : iios liberati sumus.
Contrarium venerit inprofundum malorum contemnit.Totoigitur 6 Revelata est autem Domina nostra anno incar- lievelalio tnfr
tiCfji pvrsiia-
malignitatis siia; spiritu debacchatus Aurelienensis nati Verbi millesiinn centesimo sexagesimo primo, capitUi. sivi
(Irliir.
Puntifex mentitur caput venerandic virginis esse raense Januariu, decima meiisis in Octavis ejusdem rapsfp apertiii,
fiictacst 11»
sublatuni, et in dolo nescio cujus vetulye miserabilis sanctissim£e virginis, et a fratribus est (hilcitor Den
Janu.Wtii.
aliud caput esse suppositum. Nec dissimulare valens siEculata. Die vero seqiiente tertia in locuni sanctnm
quam corde conceperat, tottis conversus
iniquitatem, suum, unde fuerat deposita. cuin hymnis et canticis
ad fraudem, venit ad Regein i^reedictis Pra^sulibus spirilualibus est elevata. Nos
memii- in tanti gaudii IUcs iHv su-
relictis, ore cnntumaci garriens. eunulem, quem riani rlnlorem priushabitum sub.sequentis, commii- 'cnniilcr diiii-
superius. ccepit replicare sermonem, et praidictos nicatn fratrum nostrorum consilio ac sen.su comraii- ivps cclrhni- .
fUS-
Pontifices, qui caput prcedicta; virginis non in\enis- niter impertito, diem eamdem nobis et po.steris
sent, recessisse mentitiir iratos. Verumtamen quod nostris constituimus, celebriter veiierari, ita ut dc-
iniquitasmoreinendaciifabricavit nonadmissit. votionem et omnem ohservantiam die festo nativitat is
Hitfjo Archie- 3 Veritatis testis processerat ad populuni venera- exhibitam ha?c solemnitas nihiluininus unquam obti-
piscopiis ceri-
bilis Pontifex Senoneiisis. qualiter in dubitalionem neat. Ut autem singulis annis iiujus actionis textus
tatem iii ser-
quibusdam venerit de capite sam-tissima; virginis, eodem die legatur, curaviraus providere, ut et justus
moiieailpopu-
ut.''unine scilicet in ecclesia sua; et tunoqualitercum habeat uude laitetur, et conscieiitia jieccatoris invc-
lum confir-
iiiiit. "innibus membris suis corpus integniin inventum niat quo pimgatur ; quatenus et benevulis sit gratia
esset diligonter edisserens : Caput, imiuit, .sanctis- beiiedictionis, malivolis autem et his qui oiieruiit
simae vir{.;inis iiiijns, quce gloria totius est Gallia-, I^acem lapis nfiensiniiis et pctra scandali.
i'um integritate corporissui nosinvenissegloriamur. In nctava Jnaunis EvangelisttO est festum celehre
Et ne hoc ipsum vel vobis aiit posteris aliquando Gennvefae : In crastinn Simnnis et Judae translatio :
oveniatadduhium.vohisdignum duximus praedicare. in crastino Catharinae Excellentia. qua; dicitur Et-
Ilaic et alia qiuuu phirima iii aurihus populi praedi- stum miraculorum ejus.
29 DE
:
\u
DE S. BLIDMUNDO SIVE GOGO
ABBATE IN GALLU.
Sici:li.O mi Xl"'.l" Menardus in Mavtijrologio Benfdklino iii plumnon valeret.nisiaS.Blit.hmundosuffuItus.Cum-
111 JAN. NuN..lA:sr.\n. In tepritorio Ambianensi S. Blidinundi quehoc pacto siniul incederent, videbatur S.AttahT,
Abbatis, disoiplini S. Valerici. Dc. co agilur in vita se per aera sublatum trium pedum altitudine cum
«9. Walerici fitse i Aprilis. Tpsins quoque vilnm Blid- S. Blithmundo amlmlare. Quo permotus S. Attala
nniiidi ita (lescrihit idem Meiiardun lib. i tihscrvatioii. ex ipsi ad sepulchrum S. Valerici remeare concessit.
4- Cum igitur ad lorum venisset S. Blithinuinlus.
Monastcnuiii
niointnieutis monasleril S. Walerici
S. yvalerici,
S. lilidinttii- 2Blidniundns nobilibus parentibu.s natu.s est
S. eum vepribus et spinis horrentem invenit. li.s accisis irsfaur/it.
,tits a S. }V{t(c
in qnodam castro Delpbinatns ad Isaram fluviuni. cellam a;dificavit, in qiia aliquot annis vitam eremi-
rico citratiis
Adolescens nmnibus menibi'is captus, dinturno lan- ticam egit. Cum vero non pauca per Dei gratiam
jH iiwiuicliiia
guore contabesceliat donec ad S. Valericum Abba-: operaretur miracula, multi vitre monasticae .studio
famaper universam Galliampercrebuerat,
teni. cujus ad euin ooncurreriint. et constructo monasterio eum
delatus. ejus precibus sanatus e.st. Blilbniundns Abbatem elegerunt. Ibi vitam Angelis quain sirail-
tanti beneficii ntm immemor, se totum Doo tradidit limam moiiaciii ciim beato suo Abbate traducebant,
sud magisterio S. Valerici. 5 Circa eumdem locum erant qunedam antiqua; Mitiuiaa pa.
Blitbmundus cuni
quas gdnismitwiir-
F.Uijiliir Mi' 3 Post ejus mnrtem S. Blitbmundus omnium suf- superstitionis reliquiie, S.
''"'•
biis. fragiis et votis ei suffectus est. Sed cuin l)ella in dies suismonachis extirpavit, prostratisetiani quibusdam
deflagrarent. monacbis liuc et illuc dissipatis. ad S. .simulachris, quae ibi residiia erant. Tandeni nniltis
lloliiidegit Attalam Bobiensis in Italia monasterii Abbatem pxantlatis pro Cliristo et animarum saliite laboribus
venit : ubi aliquot annos sub districtioris vitie disci- in caeluin traductus est. Ejus sacra* reliquije adliuc ^lorittir.
plina commoratus est. Extincto I)eIlo in Picai-diam visiintur in monasterio ab illo ?edificato. quod de no-
ad sepulchrum sancti siii magistri redire appetiit : mineS. Valerici dicitur, situmque est ad littus mnris
(|U'id illi concedere S. Attala nolebat, quia a tam in dicecesi Ambiancnsi. Ejus fe.^^tuni celebratur m
sancto viro distrahi non poterat. Interea contlgit .Tanuarii in eodem monasterio, ex ciijus veteribus
^"^'
S. Attalam membrorum usu orbari.ita ut ire in teni- inonumentis ha'c vita deprompta est.
INYENTIO SECUNDA
S. OUINTINI MARTYRIS.
ClRCA ijt'miu'r tii Fcclviiid ilies Iiivfittiiima sacrarinii irli- Ihibeiv viillis Lovaniensi, Balthasaris Moreti v. i:l.
A\. ClIB. qiiiavtim ar Tramthitioiiis reliijtitiiv obsvfimtisuiit. Qiwil iS'. Mnriiv Bonifontis; quir ita habet:
DCXLVII.
tiim t:i Miti-tyrologiis, tuni vx variut SS. PP. seriiw- 4 Eligio viro sauctissimo inter cetera ^irtutum
m J.\N.
iiiliiis liquel. siiarnm miraciila etiam a Doniino concessum erat, Saitctoruin
id
S. Eliijiit.i
2 De hacS. Quiiitiiii secuiicla Iiireiitione ista repert ut sanctorum Martyrum corpora, c|iia> pertot ssecula corpora jicV'
qitirit.
iii aiiticjuissiiito Martijrolocjio moutistcrii S. Martini abdita pojiulis hacteiius habebantur, eo investigante
Toriiaci : Iii pago Viroinanden.^ii Iiiventio corporis ac nimio ardore fiilei iiidagante, patefacta proderen-
B.QuiiitiniMarlyrisabEligio Episcopo, et Translatio tur. Siquidem venerabantur prins a popiilo
iioiinulla
ijisius. Eadem Moliiiius iu Ailit. ail Usuardiim, et Oa- in locis (iiiibus non eraut, et t.amen (|U0 in loco cer-
lesiiiitis, ac Martijrologium Oeviuauieuin Fcrvariiis in tiiis humatategerentiir, prorsus ignorabatur. Ex eo
ijeneriili Cutaltujo Sanctoriim : Apud Augustam Vero- ergo tempore, qiio Eligius Pontifex consecRitus
niaiuluorum Iiiventio corporis S. Qiiintini. Pastor est datns, ab eo nonniilla inventa populis sunt
3 De Vcvomauduis, S. Qiiintiiii oppido, ejusque declarata. Ex qnibus primiim ac summuin sanctiim
ciirpoi-is Iiiveutione liiir scrihit Papirius Massonus in Martyrem Quintiiinm in principio Episcopatus sui,
Sunioiut flu- descviptione fliiininiiin Oalliiv : Oritur Somma in vico gr;indi instantia ' quiesitiim, olim quoque celatnm, ' Ms. Mor.
VitlS. . Veromaniluoriim Fervaquio, umie S. Qiiintini muni- promovit palam iii piiblicum. (|iiasi tiiniii'
cipium petit dequo Usuardns in Martyrologio vetus
: 5 Deniqiie priiisipuim Eligius ejnsdem Inci datus luniquoque.
scriptor sic ait In Galliis oppiilo Vermandeusi
: esset Episcopiis, extitit qiiidam vir improbus, iio-
. Qtitiitilli S. Quiutini.Tpii subMaximinoImperatore martyrium miiie Maurinus. ut videbatur populis, habitu religio-
'liinlciliitlDl. passus, ciijiis corpus postaniios quinqmigeiita qiiin- sus; cantor etiani in Regis palatio laudatus, atque Haurini tf-
que revelante inventum est. Ha^c ille pridie
.-Vngelo ex hoc, ut rei docuit exitus, niente tumidus, corile 'iicritas divi-
Kal.Novemb. Invita quoque ejus Martyris scriptum aittispunila.
protervus,atqueactiouedissipatus qui audacia sua; :
invenio qnoii seqiiitiir : Ejiis venerabile corpus licet pripsiimptionis deceptus, coepit verbis extollere, a se
ah iinpiis in Soinoua fliivio cum plumbo fuisset im- Martyris Quintini corinis, et inqiiiri posse, et inve-
niersum, tamen per annos pliirinios latuit, et incor- niri. Sed nt ejiis proterviam illico et Eligii nierita
rii))tuni e.stre|)ertum.
Sigebertus historicusadannnm demiim Dominus decliiraret, mox ut terriim sarciilo
nongentesimiim sexagesimiim qiiartum Ecclesia, :
'
scalpere eoepit, manubriuiu fossorii manibus ejus * Ms. Lou. ct
.V. iliiiittilti iuquit, S. Quintini Martyris est in Insula superfiu- inhajsit sicqiie miser opus priesnmptum relin-
:
Mor. cavnrc.
lirililit cl se- viuni Someiiiu sita, cujus martyrium aiino Christi quens, sequenti quoqiie die iii niaiiibus suis vermibus
itiiuta inven-
trecentesimo secundo contigit. Addit Sigebertus ab ebullientibus miserabiliter expiravit. Ex quo facto
Eusebia matroiia iii siiiieriori loco pi'ieeniinentis op- tantiis timor adolevit in popiilo, ut nullus deinceiis,
pidi qiiod antiqiiitiis AiigustaVeromaiuluoruin voca- quamvis probabilis vitic, priEter Eligiiim, hujusmodi
liatur, corpiis ejusessecollooitum; etrursusabEligio iiegotiiim aiideret apiietere.
Episcopo Novinmensi detectiim, (1 Eligiiis ergo ciira Pastorali suscepta statim iii
t.ittlc Ittec lit-
Inventionem lianc coinineiiiorat S. Audoeinis in vita exordio siue ordiiiationis ca'pit assiiluare erga locnm
storia descri- S. EliijiiiiuamtDecemb. inteijram dnturi sumus. Hanc illum. Est enini haiid procul iib urhe Viromandeusi,
jita. uutein partein ej' ijiialuor Mss. codicibus descripsinius. in eo scilicet loco ubi quondam Martyr ex flnvio <de-
vatiis
.
III JANUARII. 133
vatiis al) Eusoltia in monto fuerat tumulatiis.KIigins benter jussis (^btemperant : defossaque jain in altuin I'KI1
S. ACliOK^.
itaque divino iiutu instigatus, vulvel)at in aninio, sed pedes decem, seu amplius, terra, abs spe iterum in-
Ex siss.
et Iii)ereproclamabat iioi>ulo, non illie halieri forpus, veniendi corporis destituuntur. Et cum tertia jam
quo eum loco venerabatur, sed esse potius iu parte nox media *
fluxisset, arrepto Eligius sarculo, reje- * MS. /V((*'.
nltorius. Cunique diu hujusmodi conditio nieiitem ctoque amphibalo, coepit totis viribus, cum cereis fiilsisscl
Einn ijfscinH
pjus stimularet. coopit tandem sagaciiiiquisitioueper et lampadibus, terram sanctis effodere manibus,
rcpcril.
basilica; pavimentnm huc iUucque tentare, sicubi cumqup paullidiim ima fossa3 declinans in latiis ca-
sacratum tunuilum posset deprehendere. Sed cum vernai scalpere humum ca^pisset, luux reperit tuni-
nnllatenus indicium tumuli reperiret, cffipit a fra- bam sane veterrimamtegentem corpus sacratum.
triliusdestitui,prosequentibuscumtremoreinteritum 9 Tunc gaudio magno repletiis, ciim sarculo, quem
S. Eliyius illius, qui dudum ejusmndi iuvestigationem superba manu gestabat, '
avidissime latus ferisset sepulchri, * Ms. Mor.
S. Qimiliiii mente concipiens. lugubri inorte vitam fiuisset nec ; confestim forato tumulo tanta odorisfragrantia cum audauissinic.
tiiinulum iii'
nou et antiquitatem corporis longinquitate jam tem- immenso lumine ex eo manavit, ut etiam ipse S. Eli- Suavisodor el
ri-stifial. lumenetumba
puris consuinpti, atque ad niliilum in pulverein re- gius fulgore Iuminis,udurpque inenarrabili perculsus
S. Quinliiii.
dacti objicientes, conabantur eiim a ca^pto inentis vix subsistere potiiisset. Nam et globus spleudoris,
proposito revocare. Cumque ei istiusmotli impedi- qui ex tumulu ad ictum ferientis proccssit, tautam
meutaafratribusobjicerentiir, altiusilleingeiuiscens, vim suse claritatis sparsit, ut cunctorum adstantium
aiebat : Nolite fratres, quieso, nolite iinpedire devo- ohtutibiis oculorum retusis, purtem maximam regio-
tionem meain nam ego credo in Creatorem meum
: nis illiiis in diei claritatem mutaret. Unde omnes,
quod non me dignal)itur tanto tliesauro, tantumque quos eadem liora vigilare contigerat, quiquerei cau-
mihi desiderato fraudare commereio. sam ignorabant, magnum quoddam datum caelitus
Tritluo jeju- 7 Tuncergo atfentius persistens, levavit triduanum signum asstimabant. Erat enim transacta media nox,
mt, vovciis jejunium, atque enixius Christi Domini divinitatem et nox quidem obscnra valde et caliginosa sed pro- :
ac nisi co rc- cumlacrvmisexorrans, vovit non se prius quidquam cedentp fulgore quasi lux diei ad terapus resplenduit,
pcrto mn ro-
alimoni^e accepturum, quani mereretur desidei-atum et in tempore claritas recessit.
infsturtiiii
percipere votum. Taiita nannpie erat ei fides, tanta- lOTunc ergo sacrum inventuincorpusEligius cum Aliquii.'i silii
que cunstantia, utplerumque sio facienda priEveiiiret, gaudio lacryniabili exosculatur; ac de profunda tel- inde rcliquius
nccipit.
fcmiquam jam fac-ta crederet,et nonuuuKinain itaeum lure elevato reliquias sibi, undecumque concupivit,
Deo quemadmodum cum terreno suo loqueretur do- segregavit, dentes ptiain pro languentium medelaex
mino, ac propositiim, quod ipse statuei'et in Deo, maxilla sancta abstuHt atque ex radice dentis gutta
coraplere indnbitnnter se crederet. Unde etiam cum sanguinis exivit clavos quoque mirae inagnitudinis,
;
amultis dehortaretur, dicebat; Tu : inquit, Doinine quos tempore passionis ejus persecutures corpori in-
.lesu qui omnia nostipriusqnam fiaut, tu scis quia nisi fixerant ex cerebro ceterisque artubus abstractos, sibi
,
manifestum ostenderis mihi corpus hujus testis tui, pro reliquiis sequestravit capillosetiara pulcherriinos
:
([ui propter nomen sanctum tuum passus est, iiuam- in reliquias separatos delegavit. Deinde holoserico
quamsimindignus. numquam tamenplebishujus Epi- pretiosissiino obvolutum, compositiimque honestis-
scopatumgeram, sed exul potiusabhacprovinciapro- sime curpus suraina cum diligentia ' retro altare
cul secedam,ubi,utdignum est, interbestias moriar. transposuit. Turabam denique ex auro argentuque et
8Quid multa? coepto upei-i persistens,cuin adjuto- gennnis mii-o opere desuper fabricavit ecclesiam :
res ejus per diversa ecclesiag loca tentando discurre- quoque, qujB exigua conventibus populi videbatur, exi- llonorifit
* Ms. Mor. rent, nullamque inveniendi *
spem caperent; leniter inio opificio ampliatam decoravit. Ipse denuim ex re- corpns ic •011-
iiidi(-ia. dit.
illeomnescompescens,uniinieis locum, quo nullaesse liqiiiis, quas a sancto corpnre frequestraverat, multa
Sacris rcli-
siispiciupoterat, in posteriori ecclesiae parte eflfudien- multimudamqupmedelamdiversisa?gri-
luca condivit,
quiis morbo
ditm designat. Tunc omnium labore ibi converso 11- tudinum inconunndis easdem impartiendo pra^buit. saiial.
DE S. BERTILIA VIRGINE
MAREOLI m ARIESIA.
ClllCA k^anctae Bertili.-e natalem rcferunt hocdie Marlyroh- Iti. Est etiani iu vicoMaraculo mo-
lenselih. 2, eap.
a\mmCiir. (jium Gallobelgicuni,Kaleiiduriu?n Benedictiiivin, Con- nastpriuraCanonicorum,ubiSancta quiescit Bertilia,
ncLwxvii. slnntinus- Ghiniun, Arnoldus Wion, Hugo Menardun. quje hoc ipsiim suum pra^dium S. Mariie tradidit,
iir JAN
Molanus in Kalendario Befgico, et in Indicnh uc nata- el lih. 1, eap. 2. Parent autem usque iii hudiernum
tiliua Sanctorum Belgii. diem <'onstratis aggeribus luca apud Mariolum, ubi
2 Ferrarius Mai-icolis apud Atrebates, S.
: Bertiliae Uoraauie acies castra nietaverant. Adiiuc visi aggeres
\irginis. Verum confundit Ferrarius Maricolense et iUaii teslantar Molanus et Minvus. Distat Mareulum
Mnreokniie monasteria, non recte. Nam Maricolu', sivc Atrebato miliari cura dimidio versus Mctutem S. Eli-
Mnriliie, vei Mare.oUiV, inferius in vita S. Popponis gii, )(( scribit Georgius Colvenerius in Notis ad cap. 25.
\\\ Jauuar. Mariliacnni vulgo Maroilles, monn.sterium
, lib. 1 Chronic-i Camernc.
.
esf nrdinis /J, Benedicti in Ilannonia suh diaresi Ca- 3 S. Bertiliiv vitam, Flevationisque ac Trnnslalionis ^. licriiliw
merncensi, ad Helpram fluviolum, qni non procul inde historiamexus.Mareolensi descrip.simus.Bjusadhuc ist- vita : reli-
in Sabim inflnit;construetnm a Clionehcrto Comile, do- hic asservari veUqnias testatur Arnoldus Baisiiis iuHie- 7«''^-
tiitum deinde a .S. Ilumherio nnno dclxvii atque a Lu- rogazophjjlaeio Belgico.
dovico Pio Dcccxnx, posteu quogne a Caroh Siniplice, i XIV Seplemb. au. Christi mlxxxi facta est S. Ber-
Marcolum cce- aliisque viris iUustrihus. Mareoium vero est, ut ait v. cl tiUiV Elcvalio, cuju.s Wion, Menardus,
meminere eo die
mbium divcr- Autbertus Mira-us, Canonicorum regularium Abbatia Marlyrologium Gennanicuni, Molanus in Addtt. ad
sum a Mari' vetusta, apml Atrebates, cujuspra^dia suo diploraate Usxmrduni; ac ni Januarii idem Molanus in natalibus
colis.
Lotharius Francorum Rex cum iixore sua Ennna Sanctorum Belgii, et Mirxun. De lrunslutione\m Octoh.
ann. nccccLXXvn stabili\it. De eo Chronicon Cnmera- «/(.Mccxxvin facta agit ihidem Molanus.
PROLOGUS
.
l'o(> VITA S. BRKTILL-E VIRGINIS.
CAPUT II.
PROLOGUS AUCTORIS. Gutlilaiii-ionubil.
Htilc cil seri- lfl.iracula iiec non gesta Sanotonim narrarc non JJeinde qtiidam jtivenis, vocidmlo Guthlandus, su- Ciitlihiitilus
cniii sihi 11.10-
bfrc vitux modiciim logenfiiim seu audientiiira esse profcctum, perbi sauguinis geuerositate pra^cliirus, totiusque
Sntirtornm rciii })clii.
liauil (lubiuin cst; qiioniara et eoriim exemplo infor- facuUatis copia ttdinodum dives, bouisque etiam mo-
mantur ail lioua nperanda, et pra>inio invitantnr ad ribusiiicomparabilitercomptus,c(i"jiitpra;fatamCliri-
f;audia totis viriuin suarum nisibus quierenda. Hinc sti adamare puellam eratenim : tilloqiiio blaiida, f;u'ie
Doinino uostro Jesu Christo laiis et exultatio magis dpcora, aspectuqtie pulcherrima. Htinctjue instantis-
magisque accumulatur; et conversim luimanigcncris siinis apiid parentcs ejus efflagitabiit precibus, ut sibi
inimico confusio atque livor indies potior nascilur, eam in connubio sociarent. Oflerebat ergo ipse nie-
cum et primum ab illo totius Ecclesiffi capite victus moratus juvenis, sa'pefiita3 Cliristi mir.ibili puelto,
aiifugit, et irao postea a niembris suis legitur quoti- quatenus eaniad suiim jicrtridieret cousensum,vestes
die victus, et confutatus. Quocirca pauca de vita, qiiam plurimas, auro gemmisque intextas; offerebat Ojics ohldliis
contciitiiil.
scu virtutibus ,S. Bcrtiliiu scriliere orsus, efflagito pra;dia multimoda, et mancipiiiimmodica. Quaa omnia
(quiciimquc es lector)ut scriein incpta; orationis hic floccipendeus, ac jn'0 niliilo (ieputans, nequaquiim eis
uon attcudas, sed ut vitain optima? couversationis, auimus suus flecti pntcr.at, et a jiroposito sanctitatis
etiamab ineuntejevopra-fatajDei famul[fi cousideres; inclinari ; sed ubi sempl obtiiriim mentis suiK fixe-
nec ut excrcearis verborum iugeuio, sed potiiis iit ad rat, ibi jugitcr immobilis persistebat. Jam enim
liona agenda ejus Inviteris exemplo. Astlm'c summa- li. BcrtiliiE ciincta labentiii subtcr ertinf, nuUasque
tim iii capitc pri-emissa; liinc textus exordium sumat. labentium rerum volujitatesainabat, nttllisquelusibus
seujocis, quibus illa ictas implic;u-i solet, delectaba-
CAPUT I. tur; vertira omnia ut vana, ct tamquam nullius mo-
nicnti vitab.it, ac velut stercora refutabat : ita enim Vilipsoliliiriip
genus, smictaque adolesrentia. (lesiderio te-
lieiiilia' illotempore vis interni amoris ejiis animum accen-
iictiir
derat, ut consortia hominum amori Iiiijus sieculi in-
Hrrliliii; tjr- I5'in<'t''> igitur, ac gloriosa Dei fainula Bertilia, ex hiantium declinare vellet, et eremnm solahabitatiir:i
nobilissiina Francoruni prosapia oriunda fuit. Paren- fccissetqtie votis satis, si sexiis
concupisceret ; iiifir-
tcs naiuqiic cjus ftierunt ambo generosissimi, nec non uiitas nnii fuisset impedimento.
larga faciiltatum siiarum possessioiie admodum locu-
() Parentes donique ejus videntes juvenem fore .r.gre pnreii-
rcligionis etiam, seu totius pietatis tikiis taiulciii
pletes : officiis
streuuissimum, et sECCularis eininentiiie jiompa subli-
utrique tunc temporis ad ungiiem claruerunt. A toiisenlif.
matum, maximisque fundorum possessionibus valde
quilmsprsefata eoriiin filia, aliquantulum non degene- ditatum; coeperuitt indies animum siepefatiie fili?e
ravit ; veriim quidquidilliperfectionis minus habue- suavibus blandisi|ue exliortationibus ail consensum
runt, liwc postmodum totis nisibus supplere conten- pra-fafi juvenis attrahere. In qua re diutius l;vb(ir:in-
dit, vclut postea iu propatulo ciinctis enituit. tes, phirimum expendere teinptis. Quorura ttiraen
M' inianlia 3 Saiiea primo infaiiti» sua; ffivo cojpit loco mcntis precilms vix tandein devicta, consensit eum cum
fltitHn iwtali. affectu in ciiristi ,imoreflagrare,et iinis sui pcctoris ainore Dci siiscipere, nnn c.ausa exercendae libidinis,
susjiiriis ad Ccclestem a^tcrua; habitatiouis ]iatri;im sed gratia prop.agiind.i' snljolis.
raagis magisque anhelare. At quidquid de Christo,
sive supernorum civium agmiuibus discere pnterat, CAPUT III.
vel audire ciiuctis prope modiim horis spirituali s:ita- CAim viro castifcffeitt m"vat.
gebat dcgustare jialato. Adeo enim ejus animum vis
interui amoris ncccuder:it, ut vix unius hora; sp:itiuni J7 nrm ipse memoratiis juveiiis ilesideratis seii i-eli- Oiitlilniuliis
posset intcressc, ipio jugiter aut onitioni non incum- giosis ejus amplexiliiis tunttem potitus, cfippit qiinti- (ler eaiii iii
virlntc profi-
bcrct, aut iudigeutibus hum:initatis officio noii sub- flie in sanctitate, nec nou religioue Christi pedeten-
lil.
F.lfniiosylKe,
veniret. Studeb.at prseterea in diebus ad ecclesiam tim sucerescere quod meritis seuprecibusB. Bertlliae
:
Aiitlitioni verbum Dei audire vnluisset,
coiivohire. qn.ateniis actum fore, remota nmni titubatione verissime cre-
frrlii Dei. unde niraio audiendi amore suuimopere flagrabat et ; denduiu est, videlicet ne ejus pudiciti?c violator exi-
quod aure corporis audiebat. in alta cordis sui me- steret, quam ab ipsis cunabulis Deo devnverat.
moria recondeliat. Inerat enim ci jam tunc, (juain- SDigne quisper ordinemenarraresufficiat.quantic Utrtilinf el
qu:iin teneris siib annis, maturiis intellectus, mori- roligionis uterqiie fuerint, et quam saucte seu jiiste GulhlaHili i>in
exciritia.
busqiie sanctis aeviira proprie transcendebatinfantiie. totiim vitjie tempus una pertransierint, nec nun
sua'
4 QiitE ciim priiuordio nascentis a>tatis tanta- jier- qualia, quantave bona in vita siia gesserint. Erant
fectionis extiterit, tantisquc virtiitiira incremputis in enim amljo religione clari, hospitalitate pra-cipiii,
infantia su!i excreverit, quid putamus poste:i fuerit? castitatis ainatores ferventissimi. Cerneres indies
Nenipe remota omni titub:itione certissime scien- alere egenos, vestire nudos, visitare infirmos, cete-
diim est, qiiod in posterum ut a4ate creverit, ita raquepietatis ac sanctitatis officia haud segniter per-
quo(jue sanctitate, morumqiie Iioncstate ji:u'iter pro- agcre. Neinpe univei'sain faciiltatem suam prupe-
Vesliiim fecerit. Deiiiqne pti:im, vehit aliiX' solent l;iscivie mndiim in tali disperseriint opere ita ut veraciter
:
s}itendorcm pticlte, non cur;ibat se holoscricis vestilms, auro, de eis singuli.s cum psalmograitho David suavi dulci-
1'inlfinnit.
gemmi.sque intextis, extrin.sccus cxcollere, :ist jmtius qiie organo decantari valeat : Dispersit, dedit paupe-
intrinseciis inoriim jtrobitate seinetipsam adoruare ribus, justitia ejus maiiet in sicculum sa^culi.
s,^tageb,'itspmper;h.'iudimmemortunc temjtoris illitis
Ajiiistolici prmcepfi, quoidein inulicresa pretiosarum CAPUT IV.
l.ailTi- vestium apjietitu coinppscuit, iiiquieus;Non in ve.ste Vkfxta sancfe vivit : moritur.
inolh. 2. 9. pretiosa ; cujiis tamen usum, utjiote generosissimis
l.Pcl.S. 3.
natalibus ort:i, non semjipr declinare potcraf. Miilta
sane insignia de ejus infaufia' saiictitate dicere po-
B L-ato igitur Ciuthlando prius ab hac vita disce-
dente, atqiie ut intliibitanter credimus, et veraciter COItJII/ils
at, ne ultra modum procedendo fastiditim
riiliia iiiiiiiii.
tuinitis; teiiemus, in sede hujus Piiradisiacif aino^nitatis col-
gignerent, omittpredecreviuitts.Qua de re regia gi';i- locato. pnufata Dei faniula a conjugii vinculo soIuT;i,
dientps via, scilicct nec ad dpxtpram, nec ad siiii- invidtiitate almificam studuit conservare castitateui,
stram divertputps,pliis miuusvp qtuun opnrtpst di- Iiouuinque, quod prius mente conceperat, i^riusnmtii-
scedendo, sequentia mediocritcr perstriugamiis. modis sategit. Nani omnia patriinonia, qiue cjiis
domitio
m JANUAHII. IS7
dominio devonefant iiost iibitum jiMtris, matrisque, ginis elevatioiieni in Exaltafione sanctsc Crucis cele- K\ ITSS.
lliiiiii Ecflc-
s/nstiiis ptir' nec non etiam ea (|U3e sua; potestati supra niemora- brandam indixi -\nte quam dieiu nutu Dei magua! i'.oitcetlit i:iii-
tus vir .suus reliciuerat, iliversorum locorum Mona-
scoiiits
lititr. infirmitatis pra>ventiis molestia, ne tamen populi de- .
cliis, Cauonicis, atque Sauctimouialibus, sub cliar- fraiidarem exitectatioiuMii, bonie opiuiouis et religio-
tarum auctoritate (Ielegavit,iu'a!terunum solummodo sos .\bbates, I). Giialteriim Caiueracensem .\bbateiii,
fuuduiu, usu fructnario sibiuiet reservatinn, ([ui Ma- D. .\Ioiduni Attrebiitcnsem Abbatem, D. Alarduiu
reolo (licitur, in (pio propriis largitionibus basilicam .Acquicinctensem Abbatem, Dominumque Alarduin .i:ijcr alti.^ iil
condidit, ibideuKiue aram statuit in bonore almi Marcenensem ,\bb;item eo direxi, et excusationis COIIItttitlit.
imiticam Amandi. Atqne ut suavius liberiusque ibidem con- jigcndie vicem eis credidi.
lonstriiit, cl
templativit vitaj intendere posset, cellulam parieti- I i Elevata est igitur B. Bertilia cum ingenti ple-
aibi jttxta
busipsiusbasilica; ha;reutemsibifeoitcoustrui;quam bis exiiltatioue, iii die Exaltationis sanctie Cruois.
imtii ceUulam.
sola ingrediens, ad visioneni supernse pacis operum .\nno ab Incarnatione Domini MLXXXI, Philipiio
bonoruui passibus sine cessatione omni Iiora prope- in Frauoia, Henrico regu;inte in Lothariugia.
rabat.
10 Cujus sermo unicus edicere sufficiet, quam san-
TRANSLATIO.
cte et religiose iuibi vixerit omnibus horis, cunotis
moinentis. quilius vitales auras carpere quivit? Quod J\,t\ laudem, etgloriam. et honorem Domini nosfri ANMl.r.WVIII.
quamvis perlongum est, dicatur paucis qualiter me- If^su Cliristi, qiii Sanotorum suoriim merita gloriosa Mll 01:101111.
ilnitts ttiorbo
ritiset annis maturade hoc sfficulo migravit. Quadam (liii iioii patifur ocoultari; sed ut fides Chrisfiana la-
corripilur.
deuique nocte cum plus solito orationi incumberet, tius suscipiat incrementum, et nomen ejus diflusius
orationibus, nec uon vigiliis taudem fatigata, oellu- amplietur, eoruin miracula, quiE per eum fiunt quo-
lam repetiit, ubi cum perfessa meiubra tidie,ad notifiam omnium vult iiervenire. Queedam
sopori dedisset, dura corporali molestia corripitur, digua relatu et memoria, qiiae per gloriosam Virgi-
etiudies ianguor iumiodicus augmeutatur; non tamen nem suam BertiJiam temporibus nostris diguatus est
ab oratione cessabat, sed Deo devota femina, quanto Dominus mirabiliter operari, prout nobis divina in-
acrius dolore premebatur, tanto profusius Christi mi- spiravit gratia in gestorum '
prsepostera- " llic :ili(|lii(l
sericordiam precabatur, expeteus ut ejus anxilii tu- fio iitqiie prioribus subsequentia suo more et nafu- (ICCsl
tela ab bostium incursione secui'a atque immunis con- rali ordine coiijungantur, PauIIo siiperius, videlicef
sisteret, cujus fidei sacrameuta devote susceperat, ut ab elevafione beafa; et gloriosie Virginls Bertiliie,
pra;ceptor uiandat, bis fidelis famula succumbebat. inohoantes nosfra; uarrationis exordlum competen-
Cottsltmtia iit
Sane licet corporis vires innninente jani morte defi- fius assnmamus.
iiiorbo.
cereut, spe tamen gratice ca;Iestis rot>orata, quoniam I(i Cum igitur gloriosum sacrosanctse Virginis
ad caslestia spiritu certissime se migraturam crede- BertilisB corporis thesaiirura diutius In terra condi-
bat divinse virtutis se protectioni counueudavit : et tum Domiiius vellet sublimiiis elevari, et ipslus re-
sic carnisabsoluta vinculis sancta illa anima vivis liquias, tamquam aliorum Sanctoriim, piiblice et so-
rebus exempta, Sanctorum superius est collegio so- lemniter in Ecclesia venerari ; de mandato speciall
ciata. piffi reoordationis Domini Gerardi qu(Uidam Canie-
Siiidittir Ma-
1 Venerabile vero corpus ejus in prsedicta Ma-
1
racensis Episcopi, non siue multa deliberatione, et
troli.
reolensi ecclesia tumulatum, a fidelibus viris sumina raagna discrefioue, Elev.ifionl B. Berfiliie prjefixa r.lcriitm
oum reverentia honoratur, atque solennii multorum est dies Exaltatiouls sanctEe Crucis. .\d quam vene- H Hcrliliip
veneratione i'ecoIitur quiescere Bertiliie meritis
:
rablles viri non paucl, et i'eIiglosl .\bbates ad m;iii-
optata ssepius beneflcia consecuti, prona mentis de- (lafum pra^dicti Poutificis, qui Infirmifafe detenfus
votione nomen et Laudem concelebrant omnipoteutis uon pof uif , convenerunt, qul
pr.Tsenfialiter interesse
Dei, cui estin unitate Trinitatis gloria, et virtus de-
pariter congregafi ad looum, in quo B. Bertiliie cor-
centissima; potestatis, ntmo, et semper iu s<ecula sx'- piis jacebat, devote ef humiliter accesserunt, ipsnm-
culorum, Amen. (|iie manibus, sicut decuit, extrahen-
exiiide proprils
fes, in quodam vase
ligiu'0 .luro et argentoprofeoto.
VERSUS DE S. BERTILIA. quod ad boc pripparatum fuerat, recluserunt, sioiit
lioc fotum iu quodam libro de vita ipsius virgiuis
X rogeuie clar.i, Cliristo liortilia cara, fiicto niir;ibili et rhetorico ivlatu eloquio plenius coii-
Hiijus m;iti'oua villre m:iuet ;it(|iie patrona. tiuetur.Unde in uomiuibus Pr;ebit(U'um reoif:indis
Est data Gutld;uido conjiinx. tauieii integra virgo qui pnesenfes astiteraiit, ef in memnria solenniifatis
Perstat, et e.st virgo secum viveiite inarito :
taiita) rei adhibita'
inoriim noliiniusfaoere longiorem,
"*
iiii fOrle vile
Hic ponit villae cenum, regale oubile ne vldeamur auditorlbus, qui Iioo melius cogiiove-
cuMium? vel riiiit, idem repetendo fistidium generare.
Intrat, douatur Kegi, Regiua locatur.
vitni cocnum?
Relliquias hujus continet iste locus. 17 Porro oiiiu per centiim et quadragiuta aniios tiicoiii laiiMi-
.>
li. Bertilia! Virginis oorpus In v.ise illo, In quo pri- licftiltic
liiilvsnlilii-
miini positum fuerat, j;iculs.set, coepit v;is illud ar-
ELEVATIO. loio.
geiito suo et ;uiro iiK^dio fompore per qiiosdam fures
Privilcgium Gerai-di il Caiiieracensis Epi- et saorilegos spoliafum, vetust.ite uiuiia demoliri;
scopi (lc Elevatione B. Bertilise. it;i uf omnibus lioc videiifibus (ledcous viderefur,
A». Oiin. iliiod fain s;inotse Virginis speciosie rolii|ui;>> in fiiiii
MI.XXM. l^ecundus Gerardus Dei gratia Prassul Cameracen- inlKUiesfo vase et veteri nilmis honorifioe claiideren-
^IV !>i:i'TEMD. slum, successoribus postcrisque fidelibus itter-
siiis lur. Qiiod videutes bonte opluionis et laudabilis vitic
num p;uidiiim. Notuni sit oinnibus, quod in qiiinto viii Petriis Abbas de Mareolo, et qul oum eo erat
Pontiflcatus mei anuo, Atrebatensium Clerus, et po- ctmvenfiis, noii sine magnis suraptlbus vas aliud de
.**, llcrliliiErc- pulus, et comm;iuentium pia devotio, de elevatione iiovo fabricari feceruut protectum argento, et supe-
lifltiias clevari
saucta; Virginis liertiliffi, ut fieret, siiggesseruut. riiis deaurafum, ac dlversis iniaginibus acsoulptuiis
pcluiit Atre-
T't qii;immeritoruiu prasrogativa. et miraculorum
liolcnscs ab oinui parfe uobilifer Insignitum In quo glorio- ;
publicavcrat ostcnsio, celebriorem faoeret de terra siiiii B. Bertilia; Virginis corpus data opiiortunifufe,
In feretro elevatio. Considerans itaqiie magn;im ab et luiliito oniisilio priidenfum, postmodum honorabi-
antecessoribus nieis priefatai Virginis chiraui reve- liiis colliKMreut.
reutiimi, et oultii freciuentatam
ego quo non iiiiuus ; 18 Quo facfo et siout deceb.it praeparato, pra'iio-
devotus invenircr, onmium precibus consensi, et Vir- luimiti Eratres .\bbas s(ilicet et coiiveiifiis, ;id Ve-
lier;ibilelii
.
ISS TRANSLATIO S. BERTILIyE VIRC.INIS.
iioriiljilem Patrem Doniiiiiim Pinitium AttrcbatensRm 20 Quo facto iutroduetum fuit coram E|iiscnpn
Kpiscopuin accesseruut, euni tnla cordis devotione vas illud antiquatum, gloriosum B. Ber-
iu ([Uo adlinc
nnanimiter et liumiliter suiiplicantes, quatenus piis tiliiE corpus recumhebat quod |iro[iria manu nocte
:
eorum desiileriis, quae iiabebant de B. BertiliiO Vir- priEcedente aperuertit, et confregerat, ad cantelam
{;inis corpore trausferendo, gratum et benevolum aperiens et confriugeus, et exiiide eduxit reliquias
|ii'iestaret iissensuin. Qui devotis eorum petitionibus quas iuveuit, et caput, quod ost memhrum liominis
pio iiffectu, tamqnam Piistor lienevolus omni petenti principale, et ossa grossiora universis taui clero quaui
se tribuens, condescendens, tam libenter quam hila- po[)uIo a[iertissimedemoiistravit. Deuium oninia fide- ItClilliliit"
riter annuit postulatis, promitteus (piod si posset iiter coUigeus, et pannis sericis cireuinligans, et in- novw lliccit'
iltipotlit. Clltll
ipse tautEesolemnitiitivellet praesentialiter iuteresse, volvens, onini dioro Te Deum laudamus, Veni et,
litteris et
iix Octoti. in- pra^eepitque.statum diem nominatuui pi'iefigi,etpriB- Creator S[)iritus c(in(;iiiente, iu vase uovo quod ad
lestitiiQniii'
tltcta tramld- diei viii Idus Oetobris, in qno iirajdietoruui Abbatis hoc specialiter [)riEi)arafuui fnerat iuterclusit, faciens
et Conventns de Mareolo feliciter desideria coraple- illud per quemdam anrifabrum suhtiliter et firiuiter
reiitur. Ailveuiente igitur die fecit Deus, (jui Sanctis sigillari, intromittens litterassuas pro[)riosigill() mii-
liiopim .sfrr- Kuis uescit deesse, magnain aeris sereiutatem, licet nitas, iu qiiihus tota rei series continetur, et nomiua
ttitfis.
ante diem ilUim et etiam post eaui pluviosum tempus Prajlatorum qui eo affueruut suhuotautur; qua;
ciiin
]diirimum extitisset, qnod B. Bertilia,' Virginis me- in priEsenti lectioue, ut fidelins a posteris et melius
ritis et precibus eontigisse, multi fide digui, (juia memoria! commendentur, duximnsrecitiiuda, iu liuuc noiiiiiia l'ifc
latontia
Itiuiii est credere, firmiter credideruut. modum : D. Uobertus Decanus. D. Bartliolom. Ar- iiitt
adfitcniiil
PoiitimEimi 1!) Veiiit ergo ad solemnitatein praifixaui sieut chidiac. Attrehatensis. D. Petrus Abbas Aroasiffl.
ititercst triiti
|iromiseratPoutifexiioiniiiatus factaque solemui pro- D. Richardus Ahbas de Hiuniiico. D. Petrus Abhas
latioiii.-..
cessioue ab ipso, et qui euin eo eraiit Clericiset Pr»- de Mareolo. D. Richardus Abbiis de Monte S. Eligii.
latis, erectus fuit quidam scafaldusin curia B. Ainaudi D. Agues Abatissa Strnmensis, et alii nuilti tam Cle-
apiid Miireolum, coj-tinis. ta[ietis, et pauuis variis rici quam laici, quos ob prolixitate iiolumus nonii-
pulcherrime oruatus, (|ueiii Poutifex veuerandus, et nare. His omuilms ritc peractis prisnominatus Pon-
(lui cum 60 eraiit Praslati pariti^r ascendernnt; ihi- tifex ad ecclesiam regrediens, in liouore B. Bertilia;
(pie a Magistro Assene Ciiuouico Attrehatensi ele- Virginis quam transtuleriit. Missani, cnjus introitiis
giiuti sermone ad populum facto; pra^cepit Pontifex est Gaudearaus, soleniniter celebravit qua completa,
:
iintedictus omnibus lis, (jui iidsolemnitateni diei cuiii et populo licentiato, uuusquisque ad propria cura
Imlulgeittia.'' cordis devotioue conveuerant, indulgeutiam fieri spi- gaudio reraeavit.
30 dicrtnit
ritualein, triginta dies de iujunctis sibi posniteutiis
coitcedit. Mm.\CUI.U.« DE C/ECO.
uiisericorditer relaxiindo ; adjuugens etiain ([Uod per
(piadraginta dies hujusmodi indnlgentiii [lerduriiret. Dnraute vero teuipore iudulgentia\ rct(')'(i )(o&(.s'(/c.s»))?.
RELATIO CAPITIS S. JACOBI APOSTOLI
Awo Ciiii. AD MONASTERIUM S. YEDASTI.
Mllwvii
III JAN t\dmis in Addit.nd Usuard. inJnnuur. Item niano cuEevus. in (luadani epistola; additqiie Philip- Vtrila^a l'hi-
i'f'latio t-apitis S. Jacoln Apostoli, fratris puni Flandrije Coniitem qui furtive ipsis pra?fatum lippo coniiie
M^
(nijium
S. Joannis, ad S. Vedasti monasteriura
ipliidi
Gcrniiinkum.
Atrebatensis. Bndfni hahrt Martijro-
pignus S. Jacobi Hispaniarum tutelaris surrii^uerat
profectum fuisse Cumpostellam, ut certioi'- fieret an
vere esset caput S. Jacobi Hispaniarum tutelaris :
extiininntn.
2 Arnoldus Raissius in hwunjiizophiflurio Bclgico tandem magna ac seria indagine adliibita cognovit a
de hoc magni Ajmtoli pigninr Behjio nostro ad saluta- miiltis retro annis. sacrum illud caput in Flandrium
rem tntelam, atqne omen quoddam defendendiv Htspa- fuisse delatum. ILvc Raissius. Brachium vero ejusdein
nicis armis Catholica' in Belgio religionis, commodato, gloriosi ApostoU, Leodii in monastcrio S. Jucobi asser-
1'avs. aipdis h;ec scribit : S. Vedastl totius peiie Belg:ii cantatis- vattir, co delatum anno 1056, ut yEgidius Aurea vallis
S.Jacoln Aln siiiiuni coeiiobium in urbe Atrebatensi, asservat ac Monacbus (cstatur in Theotwino apud Chapeavillum
biili nsscrvd- fximio cultu veneratur posterioreni capitis partem tomo 2, cap. 5 et 0, de quo nos xiii Maii.
liii:
S. Jacobi Majoris Apostoli et Hispaniaruni tutelaris; 5 IIoc vero die memoria agitur relatiimis capitis, cim
quam in argenteani thecam, auro inductam, mirifici Acria iterum est Atrehatnm ad S. Vedasti monastcnum
nperis et valoris anuo mcccxxxvi, Vedastiui ascetee deportatum. Qua de translutione ista scriltit Fcrreolus
transtulerunt. lu ejus circuitu legitur Guthico clia- Locrius in Chrunico Belgico : Anno II74 Philippus Idcni ea.\ nli-
ractere : Princeps caput B. Jacobi Apostoli, Joannis Evange- quias aufcrt,
Anno inilleno C. ter, et totidem iluodeuo, listfe fratris, quod Arieusi B. Petri basilica^, novis dein restituit.
Hoc vas i^atratur, caput ac in vase locatur. operis instaurata*, donandi studio. Vedastinis abstu-
;J De qua parte Vuimanus asceta Veihistinus et lerat, atque toto sexennio cun.stanter vendicarat;
Hi.^toricus, S. Bernardo cosetaneus, ita edisserit : tandem Alexandri RomuniPontificisnionitis, et Hen-
Francorum Ileges hoc mouiisteriuni S. Vedasti suc- rici Reinorum Archiepiscopi, variorumque Princi-
cessiva devotione semper amplexati sunt, et multtt- pum culinrtationibus [irecibusque expugnatus, priori
ruui Sanctorum collectis rehquiis suhhmarunt. Hoc reslituit loco.
nlhihiminus super aui'uni et topazion nobile et pre- 6 Non deerat partibus suis Abbas Martinus; qui Martiiu M'Oii-
tiosum Ecclesiai nostrie de suis the.sauris dunarium etiaiii in luec verba scripsit ad Principem Philippo (is Vediisttni
:
addiderunt,caput videlicet S. Jacobi Apostoli, fratris Flandriarum Comiti, Illustri etniagnifit-o viro, Mar- ad eum lit-
tei-cc.
S. Joannis Kvangelistse. tinus Ecclesiae B. Vedasti indignus Miiiister, et Ca-
A Carlo Calvi 4 Licet non exprimat Vuimanus nomen Regis, a Iiituhun B. Vedasti.dignos agere i)a'nitentia3 fructus.
iisdonnta. quo tam nobili thesauro ihtati snnt ascet:» Vedastini; Veiierabilcni Abljatem S. Amaiidi etquosdam poten-
ex aliis tamen niDnumentis antiipuDribus hujusce tes in coiisiliis vestris, iiobis a latere vestro direxi-
ccftnobii clarissime oonvincitur, Carolum Calvum stis, ubsecrautes ex parle vestra, utinjuriam, quani
Francise Regein caput S. Jacubi ipsis donasse; ut di- Dec) et Ecclesia; nostrae irrogastis, patienter ferrenius,
serte uarrat Martinus Iiujus monasterii Abbas Vui- nuUain(pU' super hoc querelam vel iii Domiui Papse
vel
; : :
III JANUARII. IliO
vel in Doiiiiiii Archif pisrupi Curia faceremits; insiiper vidimus.et niultos eum quasi testemet inateriam ini- ]i\ \ Utll^
.\l.:i.
(>t quod ofclesise nostrt-c iion tani rationis instinctii, raciili amplectentes atqiie deosculantes aspeximus.
qiiam potestatis vinlentia rapuistis, vobis concedere-
iinis.Et injuriam quiflem qiiam patienter tulprinnis, De Frumaklo Episcopo.
satis vobis notum est, qiiomudu scilicet sine ulla Kc-
Jj rnnialdus
'
Canonicus S. Mariie .\trebatensis, ct ./."ffcr lotifiilp'
clesiasticrc censurae reclamatione, Clementia; vestric srit-
Ostrevandensis Arcliidiaconus.postea Episcopus, vir
bonitatem expectaverimus. Sed et nnnc quoque, sicut
magnje gravitatis et pruilentiae, iu lectuin aegritudi-
hactenus. quamvis cum nnilta aninuirmn gravitate
iiis lapsus est, et iii tautnm vexatus ut de vita de-
et molestia. Nobilit-atis vestrre respectiim ad tempus
speraret. Cui cuin aqua, in qua caput S. Jacobi fue-
sustineliimus.Et insuper ut vos Deus de expeditione,
rat intinctum, propinarctur, eainque liausisset,
(juam agrossurus estis, sanum et in<-olumem, humi-
ineliiis habuit,et per paucns dies recepta ad integriim
liatis hostibus, cum triumphi gloria reducat, et ad
sanitate, se beati Apostoli meritis coiivalnisse nobis
honorem saneta; Ecclesia? cor voliis poenitens indul-
priesentibus asseruit, ei(|iie vovit votiini, quod euni
geat, orabimns. Porro eumdem tliesaunim vobis con-
omni vita sua tenere vidimus.
cedere. nostra> facultatis non est, utpote qui Deo et
l]l. Ititl). Fniiiialifus, fxitoil. Tlitia. itliis Frumoltlus.
S. Vedasto, magnifica Regiini liberalitate cnllatus
A(W reliqum est. Si igitnr eas reliquias alii Ecclesia? confen-e, vel Visio Abbatis S. Vindiciani de Montc
illi (radcrc de ipsis Ecclesiam, quasi sub ol)ten1u religionis, in- Sancti Eliijii.
rccitsalAblm.
staurare disponitis, neqiie inter nos et vos, neque
inter nos et Ecclesiam, qute eas contra Deum deten- Ei,
(ustachius .Vbbas S. Vindiciani deMonte S.Eligii,
tura est, pacem ullam nllo pactn futnram, certissime vir potens iii scripturis etarte medicimD, ea die,
qua
et indubitanter seiatis. Spiritus consilii vobiscum. receptum est sanetiiarium. invitatus ad nosveniebat
//(»(• die refe- 7 Porro relatiim est sacrum h(»c pignus in B. Ve- et juxta aquas de Anpanio agens iter, super eccle-
ntnlur Atre- dasti raonasterium m
Nonas Jannarii, recte in Octava siani S. Michaelis mirie claritatis lucein radiare in-
hitiim.
B. Joannis Evangelistae. Quod qiiidem an B. Jacobi tuens, suis Canonieis ostendit. Quod cum nobis re- Lumcn supra
Majorissit. an alterius. ipse Princeps Philippus per- tiiHsset. ipsain horain fnisse comperimus, quanostri teinplum nhi
Seniores Abliati in ecclesiani S. Michaclis vencrant crnni irh-
lustratis postniodum Hispaniis. fidele veritatis te-
(/uitp.
stimonium reddidit. Uude Martinmn et ascetas. sal- obviam. et sanctas reliquias ad nos delaturi de eadem
tem sacri capitis sibi partem darent, magnopere ecclesia reverenter emiserant. Mirati sunt super hoc
rogavit; nec illi abniiere. Itaque AHenses revisens universi; maxinie cum sol siiiim jiiliar adeo mortali-
mirifice aflecit. illa iisdem novo munere impertita, bus inviderit, ut tota die illa nebulis caligantibus
quam maximo in cultii habent. et accnlfe frequenti- sepulta, nullum radiorum ejus in aere apparuerit ve-
fars Cuviili biis venerantiir votis. Martinus autem novum atijue stigium. Ubi iUud etiam in magna admiratione est
tlntur.ab co djtissimuin vas jussit apparari. in iiuod Petrus tit. habitum, quod secundum preces et vota miiHonim,
.Uriensi Ec-
S. Chrvsogoni Presbyter Cardinalis, Alexandri Papa' illa die.quasi in obsequium processuri populi, a mane
ciesiiE.
in Galiiis a latereLegatus, Frumoldo Atrehatensi im[ue ad horam decimam insolito gelu terrje lacies
(iclu iliciiiilus
Episcopo, et Eustathio Montis Eligiani Abbate, cum diriguit; cum et ante etpostea per totam illam hye- iituiii.-^suui.
innumera omnlum Ordinum multitudine, prsesenti- uipm vel nullum vel rarissimum gelu senserimus, et
bus, XII Kal. Maii, in Octavis Pascha?, sacras reli- livemale tempus ita prieter morem a naturalis frig<t-
quias pientissime transposuit. ris jure depropriatum numquam experti fuerimiis.
Mirtiaiiuinea 8 ProdigiaquKTranslationem (cui PhilippusPrin-
Irniislatione Visio matronae.
ceps interfiiit) et comitata et subseciita sunt, pluri-
Iticfa :
maque in vetustis ad_\^i Vedastini codicibus leguntur,
qure hic producere nil necesse. Ilactenus ex peran- ITiatrona qurpdam manens in Castello S. Vedasti,
UcUilio lutc
tiquo libro ms. qui magna cura inter ejus Ctenobii ante circiter oct<i dies quain ulla reddeiidi capilis cvcnturaprii:-
monumenta jira^stantiora asservatur; ex qno proli- fieret meiitio, somnium vidit qiiod Ecclesiai iioslra' ostcnditnr.
xiiis lioc nnmine hausi. quod Tholosates in (ialliis
et totius civitatisbonum nudeetaperte pnrtendebai.
sacrum pignus se liabere jiraMlicent.
lioc
Vidit scilicet monasterium S. Veila.^^ti suis ex integro
A qini.-icripta. \) Mirnaila liic a Locrio pncU-rmissa ex vcteri m. decoratum insignibus, DuminumAbbatem iii sublimi
Vedastini crriiobii miliitransmisitJonniws Vallou noster, hico assistentem. et columnain eximii splendoris,
vir liumanissinnis, qinv hic habes. Auctor fuit asce.tes
quam tenebat in manibus, populis ostendeutem. Quai
iinispiatn Veilastinus, qui iis via-it temporibus, nt e.r.
omnia postmodiim ex as^^e compleri vidimus, eccle-
jtrimii et tcrtio patet miraculo. siain ornari, structuram ligneam ante altare sanctai
Crucis erigi, et siiper ipsam prspcone vehenienter
intonante relatnm capiit populo pra^sentari. His igi- Fit C-oncursiis
MIRACULA tur atqne aliis, qua' studio i)revitatis omittiinus, mi- utlrcliqiiins.
raciildrmntestimoniis, lumori atquereverentiiesancti
Qws contigerunt in rehitione capitis S. Ja-
capitis populfjrum assiievit devotio ; et ex illa die
cobi Apostoli ex Aria ad nionasterium
jaincelebri conciirsu et oblationum copils coepit lio-
S. Vedasti. iiorari.
De qnodam puero. 14 Eodem quoqiie anno. (|Un prjedictiis nobilis Coiiic.s Flan-
Comes Flandrianmi ipsum venerabile caput B. .la- ilria' il in
Varithjticus
^itiittur.
1- Liilipnscojiisilampanuliisfiliii.-; iiiui'ljnii!iraljtii'u, cobi restituit. a{l Hispaniasorationis gratia et ipsiiis llisimnias
iiifniliris niniiilius in ptnlium cnlloctis tliriguit ; sed capitis veritatem inquireiidi desiderio accensus, S. .la-
ciim inatcr maM'ens etclanians. uiiiversa prosequente cobum Qui eo adveniens coepitpius explorator
adivit.
vicinia, S. Micliaeleni. ubi nilliuc sanctuarium ser- curiosius inquirere, an ibi sacratissimum ejusdem
vabatnr. ailiisset, et iii i|isis fnribus ecclesiit. Dei et <'aput haberetur; quatenus.an apud nos. aii illic ve-
S. .laculii patrucinium lacrymaliiliter inclaina.sset rissime haberetur, certior re<Idcretur. Facfa inqui-
repente ]iuer convaluit. Qniiil iiiiraculum meritis sitione. quoddam argenteum ei allatum est. in quo a
beati Apustuli ge.stuin esse nemo ambigat, cuin ajmil quilmsdam esse dicebatur caput, non ipsius Jacobi
Deum et Sanctos ejus inagna fiiles raulieris id obti- fratris Joannis, sed Jacolii Minoris ibi rei^ositum fe-
niierit, et parvulorum innocentia, qualium est rc- l)c veritalc
rebatiir. Veruin cum Coines illiid sibi aperiri sum-
gnuin ca'l(.nim, liarnni rcli-
conspectu Doniini plurinium pos-
in mopere uUo modo impctrare potuis-
postulasset, iiec
tjniurniii in-
.sit. Puerum pustea in ecclesia nostra freiiuenter set; asenioribus quibusdanumniino illic non haberi, quirit.
serl
.
KiO DE S. DANIELE DIAC. MART.
sed rilim in Flaiiilri.-is traiisl:itiim fiiissp, ijisi intima- etiam Frumolilo Atrebatensi Episcopo, qiii illuc ab
Alf.T. tiim est. Qnod amliens cuin pandio i'e])a(rinvit, et in Abbate vocatus aderat, xii Kal. Maii iii Octavis Pa-
ilisa nocte festivitatis B. Jacobi Atreliatum veiiiens, schac solemniter et devote reposuit, et data omnibns
nris super liis certiores et alacriores redrlirlit. benedictione et peccatorum indulgentia.eas in eccle-
Tltcca' im-' 15 Non negligens itaque Venerabilis Ablias, ad sia S. Vedasti perpetiio houorandas Apostolica aii-
Itosts 'mc}n~ liriiir)rem Dei, riiii tantii thesauro ejus bonoravit ctoritate firmavit. Ubi usqne iii liodierniim diem niiilti
thmliir 20
tcm|inra, larga nianu et liberalibus expensis vas insi- potenti fide et alacri devotione beati Apristnli me-
Apiil. Il7.'i.
giie jussit fabi-ioari, in qiiod noii mnlto post rcliqnias nioriam adeunt, et ipsius meritis per saiicti Spiritus
ilhis Domnus Pctrus titiih S. Chrysogoni Presbyter gratiam peccatorum remissinncin accipiuut: prjo-
('•irdinalis, qui illo tenipnre a latcvp Doniini Papa; stante Dninino nostro Jnsu Christo, qui ciini P.itre et
Ali'x:iiuli'i in Gallias destinatus, in regno Francnruni eodem Spiritu sancto vivit ct rcgnat per oinnia sa;-
Ajiostolica legatiiine fimgebatur, pra'seiite ct insjii- cuhi siEculornm. Ameii.
rir'iite innumeraliili poimlorum multitiidiiic.arlstaiite
DE S. DANIELE lARTYRE PATAVII.
jj^fnijiroloijinm Roniaunm ct Molannn in Addit. ad sibi snhveniret, et si nsquam in ea urbe Daniel Mar-
{'sntird. Patavii S. Danielis Martyris ; estqne lt:n' tyr ejus quiesceret, preces ejus exaudiret, ut ip.se
hirentiunis dies, ut in Notis docet Baronins e.r tnbulis visum reciperet.
£cclesia' Pataviiuv. Ejnsdcm meminere Maurotifcns, Cum igitur idper dies complnres faceret, et se- Iteruiii vipcn
Martijrologinm Oennanicum, Usuardi editio Colonien. mel orandi causa, sacras divie Virgiuis et Martyris apparii Dii-
anni lliSl. Justinse snbiisset Bedes, quo in loco Daniel Martyr
S. Daiin-lis 2 Galesiniiis : Patavii, S. Danielis Levitse et Mar- conditus fuerat, (id quod tunc omnibus incolis igno-
iiuirhiriiim.i tyris Inventio. Is enim S. Prosdocimi Episcnpi Dia- tum erat) se Illi Martyr iterum revelavit, dicens Hic :
mvcnlio. cum Christianam
conus. firlem constantissime j^alam ora, nam hic jacet Dnnieiis Martyris corpus, quera
CiBcns vi.suiii.
priedicaret, al) urliis Pnpfecto compreliensus, inter ut visum recipias requirere ju.ssus es, Oi'avit ergo
recipit.
lapideam et ligneam tabulani clavis confossns, mar- eo in loco cfeons et visum recepit.
;
tyrio coronatur. lilius corpus diu occultum, Uldericlii 7 Quo facto, ipse et sui duces gratias magnifice
ejnsdem urbisEpiscopi preeibus.admirabiliter multis Christo et Martyi-i agentes, adeunt illico Joannem
post ilUus martyrium annis, hoc ipso die inventum Episcopum, sanctum virum. qni illo in tempore loco
est, simima Cleri et populi celebritate. Eadem fere prjeerat. et indicant omnia, qua^ beneficio Martyris
hal)et Ghinius. fecerat Chi*istus csecn, qni illnc ex Tuscia advenerat,
VldcricusEpi- 3 Uldericns i!le,anno mi.xiv, creattis Patavimis E-pi- et quomodo ad memoriam Daiiielis Mailyris orans,
scopm P(i(a~ snipus memoratnr. Historiam Inventioms .9. Danielis visum receperat. Convocato itaque Clern, sociatus
damus ex Agonihus Marttirum : aliamqne mortis atqxw Episcopus. secuin ducens caecum, sed jam gratia
inirntionis ex Beriiardino Scardeonio, eujns compeii- Christi viflentem, tendit in sacrse virginis Justin^e
dinm extat apud Ferrarinm in CataUujo Saiictorum Ita- templum. Cui ingresso ostentlit is ([ui fnerat csecus
liiT.Episcoporum Patavinorum extnt apud Clandinm orationis locum, ubi et beneficium visus receperat.
liobertnm catalogns : nullnm tainen Jonnnem e.rhibet, Jussit erf^o Episcopus circumfodi terram, et aperiri Rcpcrilur
qni circn annnm nccLXVii vixerit. Agit dc S. Daniele locum, et invenit iustar sepulcri tabulntum lapideum, corpnn S. hn-
nietis.
li Petnis de Natalilnis lib. 2, cnp. 40. longis clavis in summo eminentibus per intima con-
fixum; quod levari jussit ubi anteni levatum est,
:
viditin imo ahnd tahulatum. quod acies illorum im-
manium clavnrum ponetrabant. et juxta breve quod-
mvErsTio s. danielis dam scriptnm Hic corpus Danielis Levit.e, pro con-
;
ex Aaonibus IMarlvnim excusis. FESSiONE NOMINIS DoMIM NOSTIU JeSU ChrISTI SIC PASSI,
REQUiESCiT. Jussit ergo venerabilis Pontifex tabnlata
S. banid Vn- Da
Paniel Levlta martyrium passus est in urbe Pata- aperiri ; cnrpns Martyris per meditullium
et reperit
lavii passus. vina verum iiuo tempore, et a quibus ignotum est.
; capitis, per cerebrum. per pectnris mediuin. per pe-
Sic tamen passio ejus martyriique mndns cognitus ctinem, et per cetera corporis niembra horribilibus
est. Nam ipse se revelaiis cuidam ocnlis capto in illisclavistransfixnni; sanguinemque adeo recentem,
Cieco in Tii- Tuscia dixit illi Si vis videndi gratiam nbtinere,
: ac si modo illnin glorioso martyrio in odorem suavi-
scia appiini vade, pete Patavium, et Danielis Martyris imj)Iora tatis fudiss(^t. Neque teter cadaveris odor nffendebat
cpem, ad memoriam sepuIturEe ejus ubi et invoca ; assistentium prEesentiam, quia Dnminus uinrtyrem
Domini nostri .Ipru Christi misericnrdiam, et ipse te suuin a corruptione pra?servaverat. Ex qiio intellexe-
illuminabit. Quo audito, csecns procnravit se in ur- runt Pnntifex et viri sancti ac religiosi qni assiste-
bem Patavinam dednci. Erat enim annus Domini bant, martyrii Danielis pro nomine Jesu Salvatoris
1'iitavium a septiufxeutesimus sexagesinnis septimns. Quo intem- passi moduBi.
Mvbari» vn- pore et urbs illa et iu ea multa loca sancta variis 8 Levatuin igitur corpus, et pretiosis velaminibus Dcferliir cor-
siahnii. tumnltihus et incursibus Barbarorum vastata fnerant. adornatum. Episcopus, sancti vin,universus Clerus, pus (ui tcin-
plum U. Vir-
5 Veniens itaque caecns, per omnia templa, orato- et i)opulus innnmerus cum canticis et hymnis intule-
gini.\
ria, et eliam ruinas loconim sanctornm. diligenter runt in majnrem ecclesiam snb nomine Dei genitricis
inquirit, ubinam cnrpus heati Martyris Christi Da- Marise fundatam annn. qui dictus est, septingeii-
nielis At nullus iuveutns est qui illi
requiesceret. tesimo sexagesimo septimo. Ubi Christus inter-
(|uidquam indicare posset. Unde ipse effectus admo- ventu sui Martyris vlrtntes fecit et signa; cui cum
dum tristis, se illusum putahat orabat tameu Do- ; Patre et Spiritu sancto iionor et gloria in san-ula.
minumper omniadevotionislooa, utejusmiserlcordia Amen
DE
III JANU..\KII. 161
M'rn tanta; et tam nova; rei fama per totam civita-
DE EODEM S. DANIELE tein difliisa, undique confluitur, et inniimera miracula
fiiint.etitahinc precibus, hinc lacrymis, liinc gandio
E\ BERNARDINO SGARDEONIO. tota civitas agilatiir. Lociis aiifem snbterraneus iii 1'isilttr iulliiit
D
tocii^.
hnnc diem integer est, in quo venerabile illiid coriuis
S.DaniclUipn- 'aniel Martyi' B. Prosclotimi Episcopi Levita,
tam diii latuerat.
ma.ffcnus. Patavii.-licet Hebra-a iiatus faiiiilia, ciim ciinstaiitis- Trattsfcrlar
12 Episcopus autem Bernardus postea cupiens liis
marlijrinni sinie Cliristianam flilem populiim palam publiceque corjnta ail
sanctis reliquiis exonare aidem suain catliedralem,
aiiito tOR wdein ctilhC'
iloceret, ab urbis Pra^fecto coniprehensus, iiiter lapi-
egit cura monachis, ut corpus illud eo transferendum
itfalcm.
(leani etligneam tabiilas clavis ferreis confossus, lioc
concederent, et ne ingratus ciiiqnam videri posset,
geiiere niartyrii, inter cielestes reliquos meruit lia-
iu prajmium tam pretiosi muneris amplissima ruris
bere triuinphum. annn salutis CLXviii.
lignariiprope iirbem pr.Tdia Abbatiai remisit, qua;
Cnraaiiiiimi 10 Hiijiis autem corpus aliquamiliu fiiit hnminibiis
pridem ei ex paterna (ut dicitur) hereditate conti-
100-i cceco ignotum. Seil cuin Uldericluis Episcopus Pataviniis gerant.
ciiiflam npjm- piis orationibus instaret, utoinnipntens Deiis gregeni
IS Interim vero non mimis mirabile dictu accidit.
rct.
suuin et universum po]uiliiin Pataviniim in veraChri-
Cumenimjamsacratissimi cnrporisXi'anslatin fieret,
sti fide, et Catholica religioiie coiistantius roboraret,
non siue densa coucnrrentis undique populi multitii-
qnod intervenientibus Sanctoruin precibus facile
dine, illico ubi intra mcenia primum receptum est,
consequi posse sperabnt; accidit auno salutis mlxiv,
sistiint ex onere supra inodum pressi et defatig,ati
ut cajco cuidam in Hetliruria per quietem jiivenis
portantes. Hinc iiec vis ulla, nec artes quantumvis
(luidain Levitico habitii indutus apiiareret.visum sibi ingeninsissimEE reliquum itineris perffcere valent. Tcmpli wdifi-
prn ineriede promittens, si Patavium pergat et in
Quocirca Episcopus cum universo jiopulo tali factn caitdi vclimt.
basilica D. JustinaB corpus B. Danielis Martyris in-
perterritus : niinciipatis suppliciter votis de con-
vestiget, hnnii, haud ab ara D. Prosdocimi
jirocul
struendo ibidein templo sub titulo S. Danielis, statim
condifum. Is ergo tanta mercede allectus, et ile pol- progrestsus, autea ne.scin quo inodn inhibitus, facilis
licitis nibil ditfidens, Patavium statim contendit, et
datur nec ullum ampliiis obstitit impedimentum,
;
mniiasteriinn D. Justiiiffi ingredifur, remqiie omnem qun miuns iu templum cathedrale corpus illud, tantn
monachis exponit; rogatque ut per eos sibi liceat ea
ubi ad lioc usque
niiraciilo repertiim, depnrtaretur ;
nocte in teniplo in orationibiis pernnctare.
tempiis feliciter qiiiescit.
11 Annuentibus illis, noctn iiiter or.andum per vi-
hujus Inventio Nonas
1 i Celebratiir autera iii Inccatto .'1
suin ostensus est ei locus, ubi qna^sitns thesaiirus
Janiiarii ; Translatio vero facta ad novam Capellain Janniif.
defossus latebat. Qnare innx nlji illuxit. Ejiiscopus Trattdiiliit 3
Mccxcv, fit tertia Dnminica Maii. J,acet nunc in arca
accersitnr, et popnlus couvocatnr, caiciis lociiin as- Doitliiliin
marmnrea, ubi informibus notis insculptnm est lioc
Maii.
signat,et fossoribns pra^est. Qiiid miiItis?Iiumo non-
epitapliiiim ;
iliini penitus etfossa, parvo I.abnre repertum ac co-
i:orpiis rcpc-
gnitiim est, quod hnmines diu ante latuerat. Ibi
IIic nEQLiiiSciT MAnTva D.vmel Levit.s.
ritnr. i<scus iiainque Martyris cnrpiis coiistrictum inter duas ta-
i'isiii7i recipil. biilas; ligneam et marmoreani, suavissime, et iiltra ['.) Hactems Scardeonim (ift. 2, cte. 6, qtii cjtisdein
qiiani cogitari possit mirifice redolens invenitur. Qun Sitiicti memiiiit lib. 2, elass. 5, cap. 1 . Capitc vcro 32,
facto exteinplo cseco visiis redditur : et ninnium ordi- tcstattii' cxtra ma'itia Pataviita collcm amu-ittim existeyc
num horaines, qui tunc forte aderant, miro stupore S. Vaitielis, in coqiie eqrcqiiun moiiasteritim e.reeilifica- ColtisS liii-
replentur, Iaudantes,et benedicentes Denm. Interim iiitn Canonicoriiin Reqtilafium. nUiis
NOr. ti'2.
IV JANUARIl
1C2
IV JANUARII.
SANCTI Qlll PRID. NON. JANUAR. COLUNTUU.
OCTAVA SS. In^ocenticm. S. llermes
Aposlo- Aggseus [Martyres, Bononiie.
S. Titus Episcopus, Cretensium
S.
lus. S. Caius I
S. Celsus, Episcopus Trevirensis. S. Priscus Preshyter j
S. Mavilus Marlyr, Adruineti in .\frica. S. PriscillianusDiaconus Martyres, Ronia;.
S. Aquilinus S. Benedicta I
S Geminus S. Dafrosa, vidua Jlartyr, Ilomae.
S. Eugentus S. Gregorius Episcopns Fingonensis.
S. Marcianus Martyres, in Africa. S. Pharaildis, virgo vidua, in Belgio.
S. Quinctus S. Rigohertus, Arcliiepiscopus Remensis.
S. Tiieodotus S. Theoctistus, Al)has in Sicilia.
S. Tryphon S. Lihentius, Archiepiscopus Bremensis.
S. Neopiste Virgo Martyr. B. Rogerius Ahh.EllantiiOrd. Cisterciensis.
S. /Eduus Episcopus. B. Angela de Fulginio, vidua.
PR^TERMISSI VEL IN ALIUM DIEM REJECTI.
S. M.irtina virgoMartyr. Breviarium Quigiioiiii, titiii- S. Apollinaris sive Apollinaria Syncletica. Men.ra.
qxw. De ea egiiliun I Jdliunr. Nos V Jnniuir.
S. Theopemptns Episc. iMartyres. Galesiii. Fernir. S. Lucianus Bellovacensium Apostolus, et Martyr.
S. Theonas De liis egimiis mJtiiiu.
( Hraliniius, Notkerus, MS. monasterii S. Maximiiii.
S. Zosimus Martyres. Meiixa, Ferrtir. Nos
I De eo VIII Jainiar.
S. Athanasius ' supra in Jniiutir. S. Bertwaldus Archiepiscopus Cantuariensis. ms.
S. Petrus Balsamus. Hrabaii. Notker. Ms. nionasterii SS. Ord. S. Benetlicli. Nos ix Januitr.
Kaleiitlar.
S. Miiximiiii. De eo siipra m Jaiiiitir. B. Hrabanus Magnentius Manrus Artdiiepiscopus
S. Theogenes Martjr. Hraban. Nollier. Manrolgc. Moguntinus, refertiir lioc die a Davitle Cainerttrii>.
Ms. vionasterii S. Maximini. Supra m Januar. Deeoagemus i\ Februnr.
S. Croniacus sive Cronanus Confessor in Scotia. B. Rogerius de Marchia Ordinis Miuorum. Midnn.
Marlgrolog. Anglican. et Davitl Ctimerar. Dubilo Gatesin. At Ferrarius coli Tutlerti scnbil v Martii.
tanien aii otl hniic tliein pertineat, et tliffero tlonec S. Agontius sive Abundius, Mansionarius ecclesise
certiits quitl reperiam. S. Petri Romffi. Galesin. Ferrar. scd Mnrtgrolo-
Vigianus monaehus Cluniacensis et in Scotia Episco- gium Romanum \i\ April.
pus refertur a Ferrario. Sed enm omitto, tloiiec cer-
IMartyres, Nicomedia;.
Usuardi edi-
tiits qnitl mihi tle eo constet. tio Colonitm. ann. 1521. Martij-
Dedicatio Ecclesia? Casalensis in Luguria. Ferrariits rolog. German. m. Florar. sed
in geiier. ctital. Sauctorum. Marlijrol. Roman. xxi Maii.
David Bangorensis in Anglia Episcopus. refrrliir a S. Feri'utius Martyr. Beila e.ccitsiis Martgrol. Gerniii-
Ferrario hoc die, ut Sanctus, a Dnvide Camerario iiieum, Molani priina editio, Galesinius et Ferrarius
XXVI Martii. Neminem itlium legi tiiti Sanctum ap- atltluiit Ronur pti.isiim. Cuin niliil tle eo ejitsve Actis
pellet. Dieitiir Henrico V, Imperatori u confessioni- certi proferant, bic euin omillo.
bus fitisse. De S. Ferrutitnie sive It\'rrulio Ve^uniiiw Marlgir
Cisinandus S. Bernardi discipnlus, ab eo ia Oceitli'n- atiemus xvi Jitnii.
tales Hispanitr portes, tiut Liisitoiiiain missus, cele- /)<• Mogiintino xxvni Octobr.
bratiir iit Beatus ab Chrijsostoaio Heiiriijiiei hoe die SS. i.xxn, Christi disciiiulorum aguut Gr;eci hoc die
in Meaologio Ci.^tercieiisi. Oinitlo diiin inibi coiistet t;tmnneino]'i\tic>]\em.De.^ingitlis,quosquideniagao.^cil
an eolotur. Ecctesia, agelitr variis dietiiis ; tte oinnibits simut
Elisabeth virgo, pietate et palientia celebris, eirca an- \v Julii.,
uuin MnLX, exeessit e vita in moiiasterio Vallis rosa- S. Fausta Virgo colitur Iiodic Blfuricis; ut hnbeiit
rtim, sive Rosendalensi. Ordinis Ci.iterciensis, juxta Mnurolyo. Gnli'sin. Ferrar. Ms. Ftornr. Martijro-
Mecliliniam : quam refert Ariioltlits Raissiiui hoc die logiuin Germanic. Usuardirditio nnu. 1490 et 1S2I.
in Auctano ad Natales Saiictonim Belgii Joaniiis Mihi igiiota e.sl. De alin Fnu.itn Virgine Mnrtgir,
Molani, et Chnjsostomits Henriqiiez in Menologio Cgzicipiifsa, agemus xx Septcmbr.
Cisterciensi. S. Petriis Episcopus D;iMi;isceinis Martyr. Galesiii.
S. Syncletica vel Encletica Virgo. Griecorum Meiio- tle eo Martijrol. Romnn, iv Octtibr.
log. el Meaaea. At Roinan. Maiiijrolog. v Januar.
OCTAVA
;
ICS
OCTAVA SS. INNOCENTIUM.
Samtorum luiwceiiliiim Murtijriuii rio siio Ptmli lU aurtoritatc anuo «inxxxv, cilito liiinc
Cdehriitm-
Oitiiva iii Marlijriiltiijio Romtnw, Nolkcri, Bcl- Octavam ctpunxerat, sulislilucratque S. Martinx Vir-
Inii, Manrolijci, Moliiiii, Germtiiiico, Galesiiiii ginis ct Martyris fcitum simplcx. Reslituit deinde Octii-
Usiiiirili etlitiime Ltilieccim aii. 1475 et Colo- vam ; quam dupUcem essc saiixit Pius V, additis Lectio-
nicasiaii. 1521 et plerisqite aliis emisis ct MSs. Mar- nibus. Vide Bartlwlomanim Gavantiim Comment. in
tijriilatjiis. Francisciis Quitjiitmius Cartliualis in Brcviti- Rubr. Brcviar. st:ct. G, cap. (>.
DE S. TH EPISCOPO
f.mc V
. Cii». CRETENSIIjBI apostolo.
anctum Titum omnin hoc (lic mcniorfnit Latino- derot,unde ipse gloriaturin Domino, et dicit Gra- ;
rnm MnrtyroUujia, cnm Romnno, in qiio Priilit' tiasago Deo meo, quod omnium vestrum linguis
Jnnnnrii dc eo luvc liahcntnr Creta loqnor; divinoruin sensuum inajestatem digno iion
S;
.YoHf/.s : Iii
x\;itiilis S. Titi. qui ab Apostolo Paulu Creten- poterat Grseci eloquii explicare sermone. Habebat
siiun Episoopus
ordiiiatu.s, post prfedicationis officiiim ergo Titum interpretem, sicut et B. Petrus Marcum,
fidelissime consiimniatum, beatum fineni adcptus, ciijus Evangelium. ipso narrante. et illo scribente,
sepultus est in ecclesia, ubi a beato Apostolo dignus (ic\m.]\o^\i\\me^t.Ha.'cHieromjmus,atqueexeoBnronins.
minister fuerat constitutus.
2 Fjits S!Vj){' mcminil Pnnlns, ad qucm ct cpistolnm EJUS VITA EX MEN.^IS.
scripsit Nicopoli in Epiro; in qnam qui Co7)iincntarios
scripserc Patres et Dnetorcs, plurain Titi lunilem eon- VJrr.iTi XXV Aiigusti S. Titi agunt so{emnitatcm,de qiia Colituni Grff-
gessere : unnm profcrn Corncliuin Cornclii a Lnpide itaeorum Menoloqium Item S. Titi Episcopi Goi*-
:
cis i'j Aiiijn-
Sti.
nostnnn. Titns, inqnit, utroqne parente Gt^ntilis et tvna3 urbis Cretie, discipuli S. Apostoli Pauli. Hic
Grrecus, adeoque, si credinuis Chrysostomo hic ho- B. Titus annos 20, natus, veuit ex Creta Hierosoly-
milia Corintho oriundus fuit. Unde et identideni
i,
inam, et usque ad Domini nostri Jesu Christi ascensio-
Titum nominatApcistolusscribens secundo ad Corln- nem expleto anno uno, decem alios aunos illic per-
thios, eoque ai>ud eos quasi populares suos admini- manens ordinatus est Apostolus. Pra^dicavit Evange-
stro usus fuit, ail colligendas eleemosynas, aliasque lium annos decem et octo apud Cretam, et reliquas
S. Tiliis PaiiU res Ecclesiasticas. Hic Titus a Paulo conversus ad insulas annos sex, in patriavero Exquibus xciv
iulcrpres- Christum et baptizatus, eidem adlia?sit, ac in pnrdi- annorum colligitur numerus.
catione fuit insignis adjutor et interpres. Unde 2 Co- IJi^HSi«sjl/c;(3'fl;S. ApostoHTiti Episcopi Gortynae Ejiis reijiuni
rinth. 2,vers. 13, PaulusTitum frntrem suum vocat. in Creta.discipuli S. Pauli Apostoli. B.Titus ex My- genus.
Fuit enim Titus insigni morum innocentia ac san- roi Cretensium Regis stirpe oriundus erat. queraad- Vilft a /xnii
modumtestaturZenasJurisconsultus.quivitamipsius tC' srrtptn.
snniirrvir.io. ctimonia pra^ditus, adeoque tota vita virginitatem
coluit et servavit, ut docet S. Ignatius epistola ad perscripsit. Meminit Titi etiam S. Paulus. Titus ergo
Pliiladelph. Hiuc a Paulo creatus est Archiepiscopus primos aetatis anuos litterisprofauis, qui apud Grae-
Creta^.aliarumque vicinarum insularum : quin et in cos in magna sunt admiratione, consecravit-
l'1'i prailiai- Dalmatiam a Paulomissus. ibidemprjedicavit; ut pa- 6 Vicennis jam, accipit e caelo vocem, quffi, Tite,
'''
tet 2 Tinioth. 4, vers. 10. Ac tandem mnltis Ec- inquit, hinc tibi emigrandum est, ut animam serves;
clesiis erectis et fundatis, inCretam reversus, sancte paruni euim tibi ha^c eruditio Oraica et profanapro-
mortuus est, aiino setatis 94, ibidemqne sepultus. derit ad salutem. Cupiehat Titiis Iianc vocem denuo
Hxc CorneUns. audire: uorat enimetiam ex idolnrum subinde .'^tatuis
3 Titi meminit S. Tqnatius ep. 3, nd Philadrlpliicn- vocps superstitiosas mitti. Itaque tutum adhuc an- Sacras liilc-
ses; Volatcrranus Ijh. ] !>, jLuschius lih. 3, Histori.v Ee- nuni substitit. Tum jussusest per visuin, Hebra^orum rastcijit.
clesiast. cup. i, auvtor UhcUi dc 72 discijmlis, S. /.si- voluinen legere. Ergo cum Isaiam aperuisset. incidit Isai, .tl. I.
dorusHispalen.sis Ub.de vitactmorteSanetovum cnp. 87, in hancsententiam luuovaminiadme insulre multEe.
: jnxta i.w iu
vntgatn Ui-
etalii.Agit et de eoBnrnnins ad annnm ('lirislixi.x, ita Israel salvatur a Doniino salutem sempiternam; et .
ccanl -jil iiic
Toin. 3, scribens : apud Apostoluni Paulum fnn-
Interpi-ctis qua? sequuntur. Ergo proconsiil Cretit' et avunculus
insiiiiu.
pp.irio.qu.ii,
ctum esse munere Titum S Hieronymus traditscri- S. Titi, cum audisset de Christi Domini salutari na-
Paulo ncces-
bensadHebidiam; imo ejus ofRcio adeo Paiilun) opiis tivitate et miraculis, quai Hierosolymis et alibi pa-
sariu.f 2.
5.Cor. 2. 12,
habuisse, iit absentia Titi non modicum.detrimentuin trabat exvirorum primariorum consillo misit Titum
;
ejusdem prBedicatioui attulerit, idem ipse ad Coriu- Hierosolyninm hunc enim cxistimarunt aptum fore,
: Miltitur iii
tluos scribens his verbis testatur : Ciiin venissem qui audiret et loqueretur cum Christo, et sibi re- Jmlrvam.
Troadem propter Evangeliiim Christi, et o.stium mihi nuntiarct, quasaudisset ipse. Titus ergo ciim venisset
apertum esset in nnuiino. non habui rcquiem spiri- Hierosolyniam, et vidisset et adorasset Chri.stum Do-
tui meo, eo quod non \\\\ enerim Titum fratrem uieum: minum, mansit Hierosolymis, et miraculorum ejus
sed vale faciens eis, profectus siim in Macedoniam. spectator prse.sens factus, vidit etiam salutarem ejiis
Haec non alia causa accidisse putavit Hieronymus, passionem et sejmlturam et resurreetionem, et divi-
nisi quod sicut Petriis Marco, ita et Paulus Tito ute- nam assumptionem, et Spiritus sancti in Apostolos Convcrlitnr
retur interprete in cujus adventu se magnopere ga-
: adventum et descensum, crcdiditque, et cenlum vi- ad /idcni.
visuin esse testatur, cum ait Sed qui consolatur : ginti, et tribus millibusacceusus est, qui ex pra?di-
humilesconsolatusestnosDeus in adventu Titi.Qua? catione S. Petri Principis Apostolorum crediderunt
;nitem (inquit Hierouymus) fuit tanta consolatio. et in Christum.
quse requies spiritui in pra^sentia Titi quem quia imn ; 7 Deinde consecratur Apostolus, et mittitur cum Pcregriuntur
iuveuit.vale facieuseisprofectus estin Maceiloniam? Paulo ad docendum et consecrandum alios, quos cuni Pauio.
Aliquotiesdiximus, Apostolum Paulum virum fuisse visum est Paulo venitqiie ciim illi) Antiocliium.
:
doctissimum, et eruditum ad pedes Gamalielis; cuin- transitqne Seleuciam, et Cyprum, et Salaminem, ct
que haberet scicntiam Sanctarum scripturarum. et Paphum,atque inde proficisciturPergcu Pamphylia*,
sermonis diversarumque linguarum gratiam possi- et Antiochiam Pisidia;, et Iconium ad Onesiphori
domum
164 DE S. TITO Cl ;KT/K APOSTOLO.
K\ V vniis (loraimi ; (leinde Lystrara, et, Derbeii ; et ubique cum autem annos Titus ad Paiihim Romam accessit,cum
AlT.T. sanofo Aiio.stoIo Panlo verlmra Dei praiclicavit. Ru- quo usqne ad interfectionem ejus a Nerone
et fuit ;
In Crclaw stilo ergo sororis marito jam altfirnm annum Cretaj corpusque ipsius unacum Luca Evangelista sepelivit.
gratioso 1'aulnm
Pr.Tsideni agente, appulerunt in Cretinn Paulus et 1 1 PosthiEC Titus ad Cretani devenit, ubi
fttm ea veiiil, ^eiic-
de tide Christi dispntans, tandeni cnm increduli
tit.
ac f/ciiiilf Ho- Titus, iliiqne teinpluni a'(Iificarunt:in(Ieque digressi
iiiam
ex Asia peregrinatiir cuni persisterent. oravit ad Dominiim, statimque idoliim
.
venerunt iu .'\siani, atqiie
Miillos con-
illoRoniainusque, quoadPauIusaNeronesuUatusest. Dianae, quod colebant, cecidit ot iu pulverem reda-
vcrlit-
Sloriltir iiftlii.^ 8 Inde reversus in Cretani, iliique Episcopis et c.tmn est, etmox crodideriint animie quingentffi in
lllliio^ !)1. Presliyteris ordinatis, vita(|ue ad .Apostolornm nor- Christo, et baptizati snnt. Consecravit aiitem Titus
main peractn, in Domiuo (piievit. Vixit ad anuos qiia- Presb>ieros et Diaconos, ipse vero metropoli ])r2e-
tiior et nonaginta. Erat euini vigiuti ciim e Creta sidebat.Cum die qiiadam transiret ante palatium,
Secundi Pro-
primum Hierosolymam profectns est, ibique annum quod SecundusPrnconsuI jussu Imperatoris in Jovis
cos.profnmnn
ad asceusiouein Christi in eiplum, deinde de-
iisqiie nomine con.struebat, maledixit illud et statim opus '
opus maletli-
cem alios ibidem inansit tum delectiis .\postolns a
: funditus dis.sipatum est. Tunc Secimdus venit ad Ti- ctione cverlil.
Principibiis discipiibn-iim Doniiui, absnlvit in prajdi- tnm cum lacrymis rogans se indemnem ab opere
eatione Evaugelii deceni et octn. Rursiis in Creta et conservari. Cui Titus imposuit ut opiis in nomine
aliis iiisnlis annos sex, et in patria triginta novera unius Dei Christianorum inciporet, et sic opus per-
exegit, ex quibus annis collectis iiumeriis annnriim ficere posset quod et factum est. Completo vero
:
nonaginta quafunr absolvitur. opere Secundus cum filio suo baptizatus est.
12 Diim igitur B. Titus morti appropinquaret, vi- Visiliitiir nli
Angelis.
dit Angelos ad .se missos : et resplenduit facies ejus
Hesplendel
EX PETRO DE NATALIB. ET ALIIS. siciitsol : qni spiritum siiiim et plebem sibi commis-
cics ejiifi.
(ii-
sam Doniino commendans in pace quievit, setatis suac
Morilur
(Of/c?» (imque
Ji(0( XXV AiKjuali ilii' ciim vcfert Prtnts dc anno 94. viii Kalexii. Septembris sepultusque e.st lUarct : iniyit-
Natatihus Uh. 7, cap. 108, hircqne e.r Gnecnnnn, ut irimotrnpoli Cretae. ubi et quiescit miraculis coru- ndis.
nppnret, mommeiitis dc eo scrihit : Titus discipulus scans. Ifactcfuis Petnin dc Natalihus, quem scquuntny
B. Pauli Apnstnli idem Apostnlus specialem
fuit, cui alii ijuidam Latimrum, et Tilum hoc die vcnerautur.
1'nlatur in Ui-
epistiilnmdirigit. Hujus vit;tn] scripsit Zonas Ipiiispe- 13 Dc Tito h;cc liahrt Dcjtri Clironicum anno cr.xx.
spania prtfdt-
ritiis, ciijus idem Aposidlus eailcm e[ii.st(ila, lertio Titns. cognonionto Justus. Episcopus factns. secutiis
lassc.
Tiliycms- eapite mentionem facit. Qiii a Minoe Rege Creta^ ]u*imo S. Paulum. mox Eugenium, prnedicat in ('ar-
freneris diixit originem, eadem insula nobililnis
in potania; ubiejusmemoriamngnitndoquemiraculorum
parentilms orfus. Desirlerans autem Homeri et alio- celebratur. Is Titiis converter-at ad fidcm Piiiiinm
V(^iilio. nnn Pliilosnplinnim poemata, vacans eircailla. cum juniorem ex Bithyuia Pontoqne redeiintem, in Creta
esset annonim 20, aiulivit de cnelo sibi vocem illa insula, nbi jussu Trajani Jovi templum erexerat. Nec
psam, qiiod njHirtebat Piim inde recedere.et animam desunt qiii putent vn Sextilis ad Novocomum esse
*lmo iinico, .suam saivare. Post Iijpc novem annis elapsis. jus-
'
passum. Sitnc Plinius Secundtis a Tito conversus, non
iit haliciU snm est sihi, qnod librum Isaia* legeret iibi dicit : dispntii. Non est saltcni iUc Sociindus qui vii Anfjusti
Mena'a.
Henovamini a me insnla* nndtie : a
Israel servabitur Comi colitur, qucm cunstat ex Lcijione Thcbaca militem
Domino a^terna salnte. Missus est itaque ab avunenlo siih Ma.riminno suhiis.^e martijrium, nt aUln dicemus.
suo Proconsule Cretas Hiernsolyinam, andirp et vi- Titus ut in Hispania dieatur pnvdicasse, facilc patior :
dere miraculis Jesu Cliri-sti. Qui abiens vidit pas-
rle sed ail annum dcmum cc\\,cur ejus meminerit Dcrter,
sionem Christi, resurrectionem, atque ascensinnem, non video.
et Spiritussanctiadventnmin Apostolos. Sic(|ue per- 1 i Maijni vero Dionysii Areopaqitar epistolam nonnm Dionijsii (ut
fectam certitiirlinem ile Christi) assumcns credidit, riim epistottt.
Tito Pniitifici inscriptam, ad hutic ipsum Titum fuis.se
et annumeratus est cnm 120 discipulis, in quns Spi- e.varntani, omnino milii persuadeu, quod ct video Geor-
ritus sanctiis corpnraliter descendit. ijium Pachijnicram sensisse. Petriis Hulloix noster qmv-
10 Post(piam autem ab Apostolis Episcopus con- stione 3, in vitam S. Dionijsii nnm. (1, ait a iiemine
Pi-wiUfiit iu secratusest, nussus estcum Paulo ad gentes prjedi- controverti.
Creta. J\iUi- candas. Qui nnviirantesadCretaminsuIam. Chri.vtiim 15 Porni S. Titi vcncrandum caput inteyrum Can- Kfiis Cfipuf in
liiim cogna- pra?dicabant : qiios RutiliusTiti cognatus derididiat. di;v ArchiepLscopnli Crcta:' urbc asservatur, maijnnque. Crcla.
tumconverlU.
Interea veri> Paulo susci-
Riitilii filitis ninritnr. et a avrcminiia certis temporihus spectandum populo propo-
Creutiir Crelvc
Epixiopiis.
tatur : sicqiie Rntilius credens ciim nmiii domn sna nitnr. Estque summum templum eidem sancto Apostolo
baptlzatur. Paulus vero TitiirnCretenseni Episcopum dicatum; ut in percijrinntione sua Jcrosolijmitana, epi-
ordinavit, ipsumque CrettiR diinittens abiit. Post duos stola 1 testat7ir NicoUitis Christophorus Padzivilius.
r,iiir.A
An. Ciiu. cl. DE S. CELSO EPISCOPO TRE\ IRENSL
^^^r/.s/, qninti Tr
Trcviroruni Episeopi hodic ualalcm, Auspicio. anno Christi cxi.i, ait suceessisse. Joannes
wmFehrunrii Iiivenlionem ectchriin Iradil Mnrtijroh- Fvcn in Fpitonie qestorum Trevirnrnm, ait qenere ela-
ijium Gcrninuicuni. Hjns pr;cterca lioc die nicniiuit ruin fuisse, aniino suldiinem, ut nomini vidclicct suo
Csuardi editio Colonicnsisanno Wy^^l.Maurolijcus, ms. rc^iponderct. Editio Martijroloijii fjsunrdi Colonien.
iS. Mariiv f/Urajccti, ms. Florarium ; sed in Iwc Mur- inini I iiU). Trevii'is S. Colsi Ejnscnpi et Confessoris
tijr, in aliis Confcssur appcUalnr. CriitcpoUus Hijqinii Christi; qui in ca;mitei-io Eiicharii requioscit.
S.
Papcv icqiiiilcm facit. lirouivcrus noster in Annalihus, xxiii Fcltruariidecjus Invcntioiie oqcnius.
Ciitc.v
Ax. r.ciii. DE S. MAIILO M4RTYRE ADRUMETI IN AFRICA.
{^iirtiirohqiuin Rnniannm : Adinmeti in Africa. meticiini Mavilum (qnidam codiecs Maviliuin, nt monet
Commeinoratio S. Mavili Mar-tyris : qni iu pei'socii- Pamelius) ad bestias damnasses, et statiiu hiec vexa-
tione Severi Iinperatoris a ScapuIasa'vissimo Pra-side t io siibsocuta est. ot niinc ex eadom cansa interpoUatio
damnatns ad bostias. iiiartyrii coi-onam accopit. Dc saiigninis : /(/ ('.>;/, ul Jacobus I^amcUus, ct Joannes
hoc Tcrtiillianns
lih. ad Senpulam c. 3. Tibi qiioqiie Luduriciis Laecrdii noster, persecutiu lioc principio exci-
optamnsadnionilioiiem sohiinfnisse.quod cuin Adrii- tatat . Ac niaqis mihi Baroniiarridet explicatiu,qui elades
Afric-
.
JANUARII. IGS
Afrim iiilciildlas sigiiificnri nil, qmsi iis saiiguis inlrr- r»/(! Bnrmiinn jihirihiis limi . 2, im. 203, iiiiin. \\ el
liellareliir, reitclerelmijiir, iiijnsle iiri)fiisiisn Pneside. seqij.
DE SANCTIS MARTYRIBIS AFRIS
AQDILIIVO, GEMmO, EUGENTO, MARCIA^O,
QUINCTO, TIIEODOTO, TRYPHONE.
J\ecensel liosce Sanclos nlhlelns Miirlijruloijinin Hn (Ius;(( Wandellterto, qni euin soluinrecenset, Augcntns :
mamini Item in Africa iirawlarissimonnii Marty-
: Tinn jiridie Nonas .Angeiiti festa recurrunt.
niin Aquilini, Gnniini, Eugenii, Marciani, Quincti, Marcianus, in MS. Ullrnject. Martiniaiins : Tlieii-
Theoiloti, ct Ti-vplinnis. Beiln Usnartins, Aiio, No- ilotiis in MS. Soc. Jesu Aiiverp. Tlieodorius; ri/ii»(
Ikeriis, Mfi. Floivrinin : .\\m\ .Africam pra>clarissi- Uellinmn, Pelrum tle Ntitnl. et in quihusdam MSS.
inoruMi Marlyrum A(iuilini, Gemini, Eugenti, Mar- Theodorus : Trypiinn, upud Pelriim Tryplionins.
ciani. Quincti, Tlieodoti. Triplionis, qunruin gesta 2 Pelriis ile Xntnliltns lib. 2, cap. 44, iiit in Wnn-
habentur. Ita fere liabent oniiiia Usiinrili e.vrnifilnrin ilntica per.^ecutioiie pa.^.sos, cilalqne Adoneni, qiti id iion
llornin SS. MSS. et e.mmi. Mnrlijntl. MS. S. Hieritnijnii : Pri- liabet. Pelruin seqnnntnr Maurohjcus (jnlesinius, ,
iniliilh. ilie Non. in .\fric.i .\quilini, Gemini, Eugenii, Mar- Martijroloqium Gevmanicnm. Qiiibus ut assentiamur,
ciani, Quincti, Tlieodoti, Trifonis, Al mtrtiinn iliver- ceiiuni tlebeiit antiqui Scriptoris testinwnium proferre.
siiiwde a variis e.rpressu ; nam Aquiliuns (i/ii( Aquilius Usuiirtli etlilio Coloniensis nn. 1521, \K\i Jnnuarii
Geminus, in
i//ii(i(c : MS. Socielntis Jcsu Antivriiiiv Tryphonem Martyrem refert : liiciie sit, tin aUus, iio-
Germanus Eugentus : , in Mnrlijritl. Rninan. et Ihnnrdi Ininus conjeclnre.Mentva Giwcorum iitluvc liabent :
editionePnrisiensian. \'.'i'iti. Beda,Bellino, Eugenius; Eadem die Sancti sc>c Marfyresin pace finiiint. Dit-
inMSS. Ultrajeclensi, el S. MnrtiniTttriiac. \otkcrn. bitat Raderns noster, aii iion iitlein sint qui iii Afriea
PetrodeNatal. Eugentius; in MS. Ceiitnleiisi Eugeu- ptissi. Quis diviiiet?
DE S. ^DIO EPISCOPO.
iXjd
jdmmi Kpiscopuin, cetcris Martyruhgus, qniv cujus omissum nit proprium mmmi, non est umle snspi-
quidcm vidcriwns, iijnotum, siujijcssii nobis MS. Mar- ccmtir.A'C({iic aliciijus Auiiustoihi)tetisis Episcnpi iniilh
llirologiiim S. Hicromjmi. Nihil pnvtcrca dc co com- Miirlijrofoijio fil lincilic mcnlio.
pcrimus. Nfi-in cssc ^Eiluorum qucmpinm Anlistilcm,
DE SANCTIS MARTYRIBUS BONONIENSIBUS
HERMETE, kGGMO, CAIO.
IV .r.\>v. M^assi Bononin' sunt pridic Aonas Januarii Hpriiif^s, nies,AgEeusetCains.pridieNonasJamiariipassisunt;
Aggffius et Caius dc quibus Martyrologium Rnma-
:
Prnculus Kal. Juniis; Vitalis et Agricnla pridie No-
num Bononia; Sanctnriim Hermetis, Aggsei, et
: nas Novembris. Atque ita dies eorum Ecclesia cele-
ss. mialis, Caii Martyrnm; qui siib Maximiano Iinppratore brat. Corpnra eorum insciis Cliristianis inter sepul- .iqinlinra.
passi sunt. Eorumdcm mcminit Usuardus, BclUnus, ciira Juda^nrum fuere projecta. Monstrantur adhuc
Maurolycus, Galcsinius, Mnrtyrologium Ocrmanicum, Inca crucibus lapideis adperennem rei memoriamin-
MS. SS. Florarium, Fcrrarius in Cutnlogo SS. Itn- signitaubisingulis;u*rnmartyrioessedicnnturafrecti.
lia'., Pctnis dc Nntalibusdl'. 1 1, cnp. nltimo, num 27. i Mcminit quciquc linrum trium sanctorum Martg-
Baronius tom. % nnn. 30S, mun. 122. vnria MSS. rnni Clicrubinus (iliirardnccius fih. i hist. Bonouicn.
Mnrtyrologia. ubi trndit enriim rcHquins nh Eusefiio Episcopo in nufc
2 At Martijrologium S. llicronynii In Orlpntf ci- : ,
sanctiP Crucis coflocalas, ubi gcmina hnr lcgitur in~
\it'ite Bonania. Hermetis. Aggipi. Caii. MS. ilidcm scriptio MCCCIII. Hoc cipiis fieri fecit I). Munsiis
: l'"ti'i>'ia\
Imiis oimty- pcrnntiquum mouaslcrii S. Martini Tornaci. S. Ilic- de Sabbatinis. ad liomirem Dei et beatnnim Marty-
>'' ronymi, Euscbii, licdic pncfcrcns nomina In Iricnte, : (
rum Herinetis. Aggppi, ct Caii, bic sejiidtoriini. et
IJtiiionia civitate, Ilermetis, Aggsei, Gagii. In Bnnu- jiro sahite aniime sme,
et oninium suoruin propin-
iiia liabcnl quoquc iiounulli cccusi codiccs. il/>S'. Mnr- quonim. Allcra : Memoria' a^ternjp sanctnrum M;ir-
tijrologium Snrorum rcgularium
Vsuardi Laciis S. tyrum Hermetis. Agga^i. et Caii, gens Sabbatinorum
Mariiv juxta Leidam, vcrnnculn lingua In civi-
:
fecit, dicavit. M. Antoiiins Sabbatinns de Pratis,
tateBalona, inTlnvicia, SS. Hennetis, Caii, Aggaei. gentilicii juris patrouatus jiietatis memor, a?dem ve-
3 De his (nnni Acta intcrcidcrunt) ita brevitcr Ca- tustate corruptam. cum nnini cnltn restituit, aiino
rolus Sigonius lib. i dc Episcopis Bononiensibus : Her'- Sabitis MDi.xxx.
DE SANCTIS l^IARTYRIBUS ROMANIS
PRISCO PRESBYTERO, PRISCILLIANO
DIACOiNO ET BENEDICTA.
ANM)a:ci.xii H"'
\_oniin Actn inlercitleriinl, prtvler pnn-
Miirtijriim Etldem fere liabeiit Beiln, Atio, Notkenis, Belli<ins, 1'assi sidi Jii-
JAN.
IV
lIorumActa
ciila, Pigmenii c-l sociorum qualibuscumqiie
qiice in S. Martiirol, llomnnmn, Maurolyciis, Galesinins, MS tiaiio.
Aclis XXIV Mnrtii rccensentitr eorum tamen memi- Flornrilim Siineloriim, Conslnntinits Gliinins
iuterciilc'
:
in Nata-
nerecniictn Latinormn Martijrolotjin. VetnsUonianuni: libns Snmlornni Canonicoriiin, Vincentrns
riint. lib. 14, C((/i.
Ronia; martjruin Prisci Presljjteri, ct 1'riscilliani, :iS. Petriis ile Nntalibns M.
lib. 2. ca/t. Fcrrnrins in
et Beneiliota». Usiianlus Ronia; Sanctm-iiin Prisci Cntnloqo Sanetornm
: Ilaliiv. I 'olitur Cartbaqine in Hi-
Presbytcri. et Priscilliani (^lerici, ac Benedicta; re- spania v Jun. S. PriscillianiisM. ofjicio ihiplici. Du-
ligiosa- iqnivttam MSS. frloriose) (lui sulj tcni|)oiv bitnl Ferrnrius, nn is sit qui liic Uomn' piissus dicitiir.
Juliani Imperatoris gladio iiiartyriuin compleveninl.
I)E
. :;
lor.
DE SANCTA DAFROSA
VIDUA ROMANA MAllTYRE.
SUR JULIANO. !5;iiifta Dafrosa S. Flaviani nrbis Prniecii vidun, 4 Videntur bi omnes, ct alii qni in iisdeni Actis mc- tonuvnia.
IV JAN. hoc ilie migravit adcivhim. De ea Umardus .liemWo- inorantur, sub Aproniano crudeliJisimo Urbis Pnefecto,
S. dafrom nui; S. Dafrosai, uxoris F.ibiani {li-tjcndiiin, Flaviani) Juliani tempore, .mbiisse martyrium. Et Dafrosa qui-
natnth.
Martyris, quae post interfectionem ipsitis primnm tlem post mariti sui mortc.m, fnme primum cvuciata,
relegata exilio ; deinde a Pra^fato Prineipe capite dein Fausto cuidam propinqvo suo traditur quieam
:
jussa est pnniri. Eadeni hnhent Mnrtijruiofjinm lioin. conatusinducere nt sibinuberet, diisque sacrifunret, ipse-
Beda, Ado, Nothrrua, DeUinm, Mnurohjcus, Gnfesi- met ah ea imlmtns fulei nnjsterils, a Joanne /''reslnj-
iiins; hic tatnen fnditur, uti et Marltjrolvij. Germani- tero (qui xxin Jnnii coHtiir) baptiialus, fcliciter iil
cvm, diim Decii jvsiin occisam scribitnn. cclvi. ipsius tyranni conspectu extinctus est. Corpus ejuscani-
2 Mnurolycus aliique Darrosam vocunt, qnidani Al'- bus e.rppsitum, 'Da.U'osix noclu Sfpelivit. Dein in somnis „j^,.,^
frnsam, mendose. Mcminit ejus Ferrarins tn Cataloqo a viro suo Flaviano evocata, post quinque dies orans
Sanctorum Jtaliiv ; Petrus de NntnlUms I. 2. c. 42, ast expiravit.
hic fa'de hnlhtcinatur, quod eam eristimet S. Fnlnani o Antonius Quintnnndiiennstih, deSS. Hispalensibus
PnpXjpriusqunm Pontificatitm iniret, u.vorem fuisse, et tradit S. Dafrosam nc Fiavianum Hispali natos, inde
Decii jnssu peremptam, cum integro post Sivcuh viterit. Rimiani cnm filiabusmiqra.^ise. Nititurprivcipue Juliani
3 Acta S. Dafrosa>, Flaviani, Pigmenii, Bibianiv Petri tcstimonio, qui in Chronico nu. 165, itn scvibit
socii niarlii- et aliorum permista sunt, et ejtismodi ut haud levi emen- S. Bibiana S. Flaviani Hi.^^palensis Hispani filia. eum palriu.
rii, dntione eqennt. Ea dabimus xxiv MartH, quo die patre Romam petit. ibique martyrimupatiturpatien-
S. Piqmenius coUtur, licet in Actis xiix Februarii ter cum matre et sororibus. Quanta sit illius Chronici
quodie eum referunt quu-dam Mar-
interfectus ilicalur, auctoritns, ninidum di.-icussimus. Unicnm Bil)iana.^ so-
t}jroloqia.CoUtur S. Flavianns S. Dafrosx mnri- rorem Demeti'iani omnes numevant; pluves hic auctor
tus xxu Decembris ; eoruni IUia' S. Denietvia xxi viiletur i^tatnere.
Junii; S. Btbiann ii Decemb.
^anctiv
m S. NEOPHYTA YIRG. ET MART.
nomen infastossuos oiim
Virginis Neopliytaj rat, probabiliumcuni astipidatione testium I)eato viro ^
rctulerat Roswcijdus noster, nullo adscripto die Neo- : legaverat. et pro strnendo inibi in lionorem S. Joan-
pUyta V. et M. in monasterio Limpurgensi. Car- nis Evangehstse eosnobio preces intenderat. Qui
thusiani Colonienses in anctavio ad Usuardum, iv Ja- ex regalium precum edicto, eumdem locum, ferarum
S. ycoph!il(t nunvii ista habent Item Neophista? Virginis et Mar-
: jam tnnc ciibile, multo cnm hibore excolens. .servo-
mtalin. tyi'is. Memoratur Neopistis qua-dnin a Baronio in rum Dei conventiculis habitacuhi nun viHaextruxit,
Notis ad Martyrol. Rom. 28 Ociob. in Cijrilta : Cy- et Christi jugiim leve sub monastica institutioue
rille Memmi^, Julian<e, Neopistis, ao Sophiee Virgi- ipsisinjecit. InmJojinneninepotemsunmtam iHiloco,
iium ac Martyrum corpora transtuUt Sergius junior quam apud S.Maxinilnmn Treverensibus pra?fecit.
in Tituhiin Eqnitii, ut vetns inscriptio marmori in- 4 Quod apud Etiscngreinium in historia Spirensi
fisa ilHc pusita testatnr. Verum nd quem diem illa traditquidam idco Ctmratlum ex castro suo Lympnrg
Neopistis, quam Anastasius BibliothecariusTheo^hten magnificum ccenobium niaximis sumptibus ac im-
vocat, sit referenda; un Neophyta sit, de qua hic aiji- pensis constrnxisse, quod in eo nuper filiohim Con-
mits nos latet. Alioquin idem fere siqnificant Neopistis, radum ex preecipitio quodani decidentem amiserat
qtia; recensfideni.suscepit;etNeophyta, recensinsita, fides esto penes auctorem, qui 500, post Conrndum
rc/ noviter genita, sive qmv recenter ad fidem nccessit vixit annis. Ipso Eisengveinius Conrandum scribit prope
2 Cujus vero c.vtiterit S. Neophyta, aut quo tempore Spiram urbeni in Linipurgica arce habitasse ;
quo
Acla, vi.rerit, haud satis nobis compertum. Vitam i^jus RR. auctove? Vix hoc tempove camobii e.rstant vestiqia.
DD. Canonici reijulares monasterii Bodecensis in dicu-
ccsi Paderbornensi, e pr.rstantissimis suis MSS. co-
VITA
dtcibus summn humnnitate Joanni Gamnnsio nostro
communicarunt. In.\unt tamcn in ea nonnulla qua.- cor- ex MS. ccenobu Bodecensis, tkscripia a
rcctionem requirant. Nam quud dicitur mater sancta- Joan. Gamamio Soc. Jesu.
Viryinis sorov fuuise S. Osualdi Reijis et Mavtyvis,
vepuqnatAnijlicanurum rcrum scriptoribus. Utid demus, JCjgi"*^gia Virgo et Martyr Cliristi Neuphyta, secun-
cui illa et ubi nupta orto e stirpe judaica? ut cetcra dnm seculi dignitatcm nobilis extitit et gloriosa,
omittamus. Erit fovtasse qui mendn har, alicunile utpot(!regun progenie exorta; sed mnltum nubilior
alfusa litce, expurget. clarnithjudabihmorumconipositione, et famosa vir-
relupfve in
3 Ceterum Limburgi arnobii (ad quod translata.- a tutum opiniune. Qitai jugiter nominis sui attendens
ra'iwl'io I.iiit Conradu Salico Iinp. S. Henrici successore reliquix proprietatem sensuum niaturitate teneram trans-
,
tntrij. S. Neophytje dicentur) originem ita describit Jlerman- gressaesta^tatom:qiiodcontinuasancta! conversatio-
mis Contvactus ad an. 10;J4. ConraJus ex castro suo nis iiovitate probatnr, quia iiuviter genita interpreta-
Linipurgo, interNemetes et Vangiones sito, mona- tur. Cnjus parentiim numina Ucet antlqua obUvio _;,
^eovhiiia
II Conrado sterium fecit , quoil in honnrem sanctai Crucis et subtraxerlt; vore tanien cunstat, quodex nobilissimo 7iobili ijeucir
Imp. fnndato, D. Joaniiis Evaugehsta^ dedicarijussit. Idem ex Hev- a Israehtarum geiiere pater ejusoriginemduxerit.ita ortti,
manno Joannes Cuspinianus, Christophovus Bvawerus "
ut de eadein tribu et parentehi quaDuniiuusChristus
no.^iter, aliiquc commemorant. Plenius qui
recentiores processerit, ipse progenltiis fuerit. Matervero nihilo-
a S. 1'opimic tum vivebat Evevhelmus iwvita S. Popponis xxv minus soror gernuma b B.OswahU Regis et Marty- /,
tpdificnto. Januarii cap. 9, 7iu. 37, cum narrasset Episcopatum ris extlterit.
Arqentincn.iem Popponi a Conrado oblatum, ingeniose 2 De quoruni pran-lara stirpc Inec flurida propago-
ub eo devlinntum ; snlidit, dvsarem quacumquc abhatuv excrevit; qiiibus et ipsa non niinori cnlLu Cliristia-
rectoribus essent vidtiatir, eas illi conimiltcre ccrtatim na! reUgionis a>quiparari potuit, et nbero virgini-
stuiitiisse: EtpriniuLiiitburg, iitquit, hiVoango situm, tatis et martyrii friictu fcrtilior resplonduit. Qu:u puUra ci imt,
quod hEereditarla furtesibi jain olim in nianus vene- dum in primajva a;tato elegiuiti forma cosevulas suas
onines
: ; ,
IV JANUARII. 167
omiies praeceleret, et in conscientia gratia- cslestis igne divino siiccensie extinguerentur, ne virginea .Vi;i-,Toiif.
corpora foedis anqilexibus contiiminarentur. Ccepit \NONV.«0.
cxjielUttr m incremento de die in Hiem subcresceret; tyrannus
Ex MSS.
conjugcm quidam ex partilnis Hispaniaj, nou dispar ei inge- itariue ille iinpius pr.Tdo, bostis pudicitiie, pirata ca-
ct iitiliis ac
nuitate, seil omniuo eamdera
dissimilis intentione, primo blandis sermonibus intrepidas mentes
.stitatis,
bliiitdiliis
sibi nuptiali lege confederare concupivit, et ad lioc puellarum, copiosa divitiarum promissione, ad con- sprctis
impetrandum fideles Legatos destinavit. Sed omni- sensum suio suorumqne voluptatis allicere; deinde
potens Deus, cui complacuerunt tara merita parcn- dira; niortis comminatione deterrere. Serl lapides cae-
tnni cinam filia: desidei'ium, longe aliaui mentem illis lestis sanotuarii niilla poterant impulsione de suae
contulit; et ipsi filiam suam immortali sponso magis rectitiidinis statu moveri, ut vel prosperis extolle-
dedicai-fi cuperent, et vota illius voluntati parentum rentur, vel adversis dejicerentur.
eoncordarent, idqne ad effectum perdnci omniraodis 5 Videiis igitiir unanimiter earura constantiam,
optarent. Profecti vei-o legatiouem Domini sni pa- et in omnibus infatigabilein in s.ancta professione
rentibus pnelL-e retulcrunt, et se cum gaudio rever- persever.antiam, primo in beatara Virginem Neophy-
suros esse, si tamen id propter quod venerant tam crudelitatem exercuit, ita nt traiis-
fnroris siii
r eciisat nit- obtinuissent, speravernnt. Sed spes illorum in con- fixam gladiis, raanibus et brachiis pedibusque singn-
hm: trarinm versa est. Quare nec p.arentes priebuerunt latiin abscissis, decollari jiisserit; deinde singulas tritcidittitr
sotlali-
assensnm, nec filia reeipere voluit triste nuntium ferro triicirlari prieceperit. Talis est militum Christi cttiii
liits
asserentes, quod non alia contradictionis caussa triuniphus, ut potius eligant bene moriendo in carne, :
fuisset, nisi quod immortalem sponsum Regem Re- in aniraa vivere, quara raale vivendo in carne, in
gum elegissent. anima mori pecciindo. Quod manifesto declariitur in
3 Frustr.atoigiturlaljore, tristes reversiaddonuim prrefatls Virginibiis, quie decurso hujus mnndi starlirr
suam, retuleruntcontradictionemparentum suor^nm, dignio. factie sunt superuie remunerationis bravio :
puellaj constnntiam suique repuilium, dicentes, qnid nain ab Angelis susceptie, et ad consortium virgina-
caussiE intercesserit quod desideriis illius par effe- lis collegii perducta^, duplices coronas a jnsto meri-
itc afurente ctus consequi non potuerit. Hac ille rel.atione nimium torum recompensatore acceperunt; alteras quirlem
jtroco rapia- perraotus, inqi.atientissime suam tulit repulsara, et pro virginitatis perseverantia, alteras vero pro mar-
Itir, honoris sui pertirauit incurrere detrimentuni, si de tyrii paliiia. Beata aiitein Neophyta fpiia plus ceteris
formosissinia, quod diu conceptum, non impleret afflicta est immanitate passionis, ei Dominus iimidia-
desideriura. I^itur snperni Judicis irara pr.T amoris vit mensuram remunerationis ; ita ut annu.atim iii
magnitndine non expavit, sed hoe soluni raagni dolo- ejus solennitate, ipsiiis interventu, d triginta rerli- tl
ris reraediura existimavit, ut perfecta Virgo, si aliquo m.antnr animie; et a quocnmque ejus memoria digiie
modo fieri posset, violenter raperetnr, et sic demum celebretur, ceelesti mercede remuneretnr.
illins conjugio potiretnr. Cum auTem rnmor pertu- G Satiata igitiir rabie nefandi percussoris, et San- scpelitiir a pa-
lissetad .lures parentura, ab hnc coepto irrevocabi- ctarum corporibns bestiarum dentibus in campo reli- rcitlibtts:
lem existere ejus aninnim; boni Pastoris custodiaa ctis, non defuit qui hffic nnnti.aret S. Neophytie pa-
iutludttitr oviculara suam devote commendarunt, et in mona- rentibus, devotas Deo gratiarnm actiones re comperta
iiioitasfcrio; sterium qnoddam sanctarum Virginum, in finitiraa referentibiis, eo quod talem filiam genuerunt, quain
civitate situm, in honore c S. Martini et beatornm iiec blandimenta, nec terrores a caritate immortalis
Martyrum Fabiani et Sebasti.ani dedicatum, cielesti- sponsi separare potuerunt. Miiturata igitur profe-
bns disciplinis irabuendara tradiderunt. Ubi eum ctione, perfusa roseo sangnine meinbra repererunt,
aliquaradiu moraretur, et probabiliter iu omnibus qiiie enidam vasi ad hoc officium idoneo imposiie-
quae ad sancta! conversationis studinm pertinent, riint; et deferentes ad qiioddam monasterium S. Ste-
Deo digne et laudabiliter conversaretur, nulla fuit in plumi ProtomartjTis iledicatum extra civitatem,
tota congregatione, quam non priecelleret bonoruin exeqniis occiilte eompletis sepelierunt : sed imraensa
gressibus operum, congregans in pronqituai-ium cor- Doraini pietas tam sacri corporis thesaiirum latere
dis suisplendidum caritatis oleuin, obviain ca?Iesti non sinebat in perpetuiim, quia prorleutibus rairiicn- cldirt inirii-
sponso exitura, et ad regales nuptias ornata lampade iulis
lis ciijus esset raeriti est manifestatum. Cujus etiiim
conscientiie introitnra. sanctissima; Virginisdum diespassionis ignoraretur,
4 Quid pliirii? Fania volante relatiim est illi, de cuidain Christi Confessori, revelante Spiritu saiicto,
quo supra dixiiniis, tyranno, quod .ad portum saliitis est manifestatum; videlicetquod pridie Nonas Janua-
Deo devota confugisset Virgo; et idcirco speriivit se rii portam cielestis sanctuarii, ubi iii
ingressa sit
ad id quod ardenter coucupivit, facilius posse con- conspectu Dei et Agni decantat canticum novrira Vir-
tigere, perpendens eam jiarentiini familiieque cir- ginibns sacris siugnlare, propter castitatis et Auge-
tlisposilis a cumspectioiii abesse. Inito igitur cum familiaribus licae conversationis meritum.
procoiitsidiiSi suis impriidenti crmsilio, pr.avorum quorumdam ho- 7 Egestis igitur de terra sanctissimis reliqniis, et
rainum ad negotium abuti elegit auxilio, ut flde-
lioc per B. c Gregorium Papain Romiim translatis, post c
liter si aliquando priefata Virgo foras monasterium longo tempore regnaute Courarlo glorioso Imperatore. 'raasferliir
extra civitatem egrederetur, subitn rapienda Homum,
sibi et cum religiosa Gisela Imperatrice Augiista hoc ini-
jmtcandlim-
proderetiir. Quod Duni enim illa dia-
et factiim est. petrante, qiu) Doininusvoluit, id est, in Lyrapurgense 'pnrft' ccem-
dematis Christi margarita tam ex omni parte linia coinoliium ipsis fiindiitoribus iBdificiitum, suut traiis- (,„„„.
disriplinfe perfectissime fuissetexposita, etjam tem- lataj : cujiis intercessiono et meritis tribiiat nohis
pus remuneriitionis laboris illius immineret, quorl oinnipotens Doniinus, nt tam sobrie, tam jnste, taiii
in locuin virgineo germini ante secula pra-p.aratnin pie in lioc seciilo vivamus, ut ad sidereas mansiones
lorcts cgrasa
per iniinum sumini artificis compoui ileberet quo- ; iiiiiuiiculati pervenianius. Aiuen.
ciim 8 sodali . dara die, id est, feria sexta, priiuo diluculo, impe- 11 (Jitt illi . iitii, tjitiimlo . iidtiHit jaiii chriittianitate, vitcerc
Ititi tr.ata permissione, cum octo convirginalibus suis Israclila;, citti rcijla iiiirent cmitittiia?
processit, et orationis caussa ad templiira S. Bartho- b Occisits csl^. O.snalrliis Iw.T :^i>rll,itmliriw aniio ClirisliWi.
coliliir 5 .iiifnisli. M iitistniitm ilc sororc cjtts altqita ejtcrito
loniici exti'a civitatem declinavit. Qnoil duin seiliilo Principi iiitpiit ijitidijinim lciihitns.
pia intentione fecisset, et hoc ille nequam hoino per c Ercjo post annnin .10(1 sijam diciita S. Marlino mlcs crat,
vi.cit S. Neoit|iyt;i; scriits cliniii si sorore S. Osualdi llctjis itatti.
proditorescomperisset; couvocatis secnin coniplicibus
rl ,1„ indulijcitlia conccssit iitiiinit a Pontipcc. tiit prcciltus
suis in transitu ancillariini Dei insidiose latuit, et
inonncliorttin Uinliuriiciisiitin ittiurumtptc piortim hominunt
agnas simplii-iter arabiilantes ut Iiipiis rapax feroci- tot aitiiiins c Punjntorto Itbcritri coitjcctct Aitctor, iucertum.
ter rapuit. autem vociferautes ilamitabant ad
Illa' c .Sr nci>ti.\ jnit S. Ilsnntdi. dcticl Itic Gregoniis 1[ attl III juissc,
qui iitilio ocltiri scctdi vi.cfrttnt : itam Grrr^oriiis l aiutis
Dorainum, ue ab eo desererentnr, nelampades eariira
facilc lu aittc S. Osttuldttm dcccssit.
. . ,
KiS
DE S. GREGORIO EPISCOPO LmGO^E^SI.
Cinr,\ jj^firtyraliifiinm Rnminium itu liiijux sancti Antislitis severus et districtus fuit iii inalefactoribus, ut vix
An, rti.M. mrmiirinm cimsfcriit pritlir Nimas Januarii Apud Lin- : eum ulliis reoriini c sustinere posset. Conjugeni de diynilas iii
^iinas S. Gregorii Episoopi. miraciilis clari. Refertur genere senatorio habuit, Arinentariam noinine, qiiani Uepnb.
rt (1 Beliino, Maurohjeo, Molano ia Addit. ad Usiiar- ad propagaiidam generatioiiein taiitiiininodn dicitur C
severitas in
(lam, Gfllesinio, ('atiisio, Cartlms. ('ulon. in auetario coguovisse de qua et d filins Doniiuo largiente sus-
;
gubernaiuln,
ad Usuardum. Iii MS.vero Florario Saueturum \i Ja- cepit. .\Iiani vero mulierein. utjuvenilis fervor as- castitas,
nuarii, liis verl>is : Dopositio B. Greiiorii Linf;onensis solet iiiardescere, iion coiitigit. d
5. Gref/oriiis Kpiscopi et Confessoris. Obiit anno sahitis DXXXV. 3 Post inortem auteni iixoris, ad Deiim conver- promoiio afl
qumuh nbic- Gale.sinivs in Notis ftft/(\s\sr tradit nuno DXXIV. Bro- titiir, et electiis a Clero et populo, Lingonicse urbi Episcopfilum
iirrus no.^ttei in carmen % lib. 4 Venantii Fortunali, et ordinatur Episcopus. Ciii magn:i fuit abstiuentia :
linronius, DXLI .fcd non recte id colliijunt, eo qtiod sed iie jactaiitia putaretur «ciilte sub triticeis pani-
Arvernen.fi Concilio interfuerit : est enim id celebratum liiis, alios teiiiies ex Iiordeo siipponebat, triticeum occulla absii'
uuno DXXXVut recte ostcndit Sirmondus; sed Aurelia- frangens aliis erogabat, ip.se vei'o clam hordaceum, ncniia.
nensi III .wbscripsit per Fvantium Preslnjterum anno ueinine intelligente, praisuniens : similiteretde vino
DXXXVIII.Aurelinnensi vero IV lifdnto annoDXLI, faciens, ciiiii aquam ei pincerna porrigeret, ad ilis-
iiev perse, nee per lefjalum : unde probalnle cst tum mor- simulandum desuper vinuin fiindi jnbebat, tale e vi-
luiim fui.'ise, eodem fortossis anno, ac vaeasse tunc eam triim eligeiis, quod claritateiii aqiia: obtegeret.
Scdeni.Sed nec .'iolidc scdere eiim anuo DlXca-pisse colli- 4 Jam iu jejuniis, eleemosynis, orationibus,atque
ijit Barovius r.r Concilio Epaoneusi; nam id non illo anno, vigiliis, tain effic;ix, tam(]ue devotus erat, ut in nie-
sed DXVII est habitum, ut probat Sirmnndus noster. diomundi positus, novuselfulgeret ereinita.Naiucum
Vitii eju.-i n 2 Vitam S. Gregorii scripsit S. Greijortus Tuvo- energiinieni eiim in /'priniordio Episcopatus sui coii-
quo descripta quam Rosivcy-
nensis in libro de vitis Patvum cap. 7, fiterentiir, rogabaiit eum Preslijtcri ut eos benedi-
dus nosler cum insiyni MS. nos cum MSS. monasterii cere dignaretiir, quod ne vaiiam inciirreret glo-
ille,
S.Marin'Bonifontis,S.MariivdeRipalorio,acS.Ma.Ti- riain, clamans indignum se ad
viriliter refiitabat,
mini; editionibusqne Suriana , et aliu Bibiiothccx Pa- manifestaiidas virtutes Dominicas esse ministriim.
Irum, Mombrilio, VincentioUb. 21 cap. 53, conluUmus. , Sed taineii i|uia hoc diutiiis dissimulare non potiiit.
3 Fjus meminit idem Gvegovius Tnronen. Histov. adduci eos ad sejubens, siiie ullotactu, factotantum
Fianc. lib. 3, eap. 15, ubi rcfevt, Attalum ejus nepo- signo Crucis e contra, dainionia discedere verbo iin-
tein in sevvitutem ahductum , Leonis cujusdam coci peravit. Qiiod illa protiniis audientia, corpora qiiae mirncuta.
quem deindc Sanctns ajugoservitu-
industria liberutum, neqiiitia sua g (levinxerant. absolvebaiit. Nam illo
il
lisahsoivens cum omni domo .^ua, dedit ei tcrram pro- abseiite inulti de virga,quam inaiiu fcrre solituserat,
priam, iii qua cum u.vore ac Uberis libev vixit omnibus suspensos atque signatos eiiergumenos/i expellebant.
diebus vitx sua:. Eodem lihro c. 19, appellat magnum Nihiloininus etdestratuejussi quisaegrotiis quippiam
Fretiuew agif Dei Sacerdotem, signis et virtutibus clarum; testatur- abstnlisset, erat praisens medicamentuin.
Divioiie.
que in loco Divionensis custiima.rinn' fuissc assidiium.Ce- 5 Armentaria aiitem / ueptis ejiis, cuin graviter
lebvat eum pva'tev Baronium el Browerum citatos,Clau- qiiodanitempore in adolescentia sua a qiiartano fati- Ctiniii jH-r fju:
dius Rohertus fuse in cataloijo Episcoporum Lingonen- garetur incoiumodo, ac inedicorum studio plerumque lecliim
sium,Joannes('henu ,S .Anloninus p.^i.til . I2.t'fl/*.8,§1. fota nulluiii posset sentire levainen ; et ab ipso beato
Confessore siepiiis, ut orationi insisteret, hortaretur;
VITA EX MSS, quodam die lecfuin ejus expetiit, in
quo posita. ita
AUCTORE S. GREGORIO TURON. febrisejus cuncta restinctaest.utnuinqnamliac dein-
PROLOGUS. ceps aegrotaret.
nis. S. Jl/fl.r. primo, bcne lillcris inslilulus, al. correNil,
E.
:i 1)
(jirpgiiB sanctitatis vir'i, quos palma perfectiE bea- c IIS. S. Moj:. emdere. d Ex liis fml S. Telriclis Ep. Liiigoii.
titiidinisfi e terriseditos evexitad Ctelos, iisunt,quos qiii cnlitiir 18 Martii ; ct lUjcrlur. S.Eusladius Abb. Divioiicmi:^.
:int non fictae caritatis vinculum ligat, auteleemosjna- Zlan. c Quiiluiii\\\mm. f Jt/S./i/;) itrimo dic. g a/. divexa-
ranl. h .1/, per pcdes confligcbunl, i nlii proncplis.
i'nin fructusditat,autflos castitatis adornat, aut mar-
tvi'ii agonizatio certa coronat : iii quibus ad inchoan- CAPUT II.
diim perfectaj justitiie opus illud fuit studium, ut in Ejus piclas, prceciptic crtja S. Bemgmun.
primis corpus sinemacula, prajparatuin habitaculnm
Sjiiritui sancto pra-berent; et sic ad reliquariiinvir- Hu .iiic S. Benignus Martyr, quijiire BiirguiKlionum
Appurcl ci
tutum excelsa contendereiit : atque ii)si sibi persecu- vocatur Apostolus, seipsiim revelavit. et de proliibi- S. Dciiujiiui
tores facti,dum in se siia/jperimebantvitia, tamquam tinne. qua ignoranter iletest;ibatiir sepulchrum ejus ilc (/'(0 .V"- 1
Martyresprobati, peractocursuagonis legitimi triuin- adevotisfreqiientari.saIubritercorripnit;ufquesiiijer vcinli
pharent. Quod uullus sine Dei ope valeliit efficere, et ipsum ledificaret oratorium pra^ctqiit Qiia ille terri- .
nisi Dominici adjutorii munimine protegatiir, velut tus revelatione. tantuni praiteritie delicta ignoraiiti;c
Gruliii Oei iiil
Oomi opvrii
( parma aut galea; et quod egerit, noii siii, sed diviiii deflpvit ainariiis, quantuni de iiiagni iiiveiitioue tbe-
itccessariii. noininisgloriaedeputet; juxta illiid Apostoli : Quiglo- sauri niinium erat hetabundus. Adeo eiiim laboravit
c riatur, Doniino glorietur. In hoc eniin et B. Grego-
iii in ejiis obseqiiio tofa ineiifis promptaiiiniit;ite, ut
i.COT. \.M
rius omnem gloriain U contulit qui de excelsa Seiia- : cryiitaiii antiqiiitate lapsaiii decenti transvolveret IWjiarul illiiis
lorii ordinis potentia , ad illam se humilitatem subdidit, opere sarcophaguni ipsius corporis, quod erat
: et crtijitiliu
il
ut omiiibus saiculi curis ahjectis, soli se Deo dicaret gravissimi pouderis, cum duobus tantuin Presbj-feris
opere, quein retinebat iii pectore. vera sanctitate prajditis fransferret quaipia vellet,
a At. a'U.|'ilisilL'(lil05erL*\il. Aht- j lcirisclcvuns. ope adjutus Cupiebat (|uippe pro ejus
diviiia' virtutis. su.riiiii iiiiiciis
1) «/. premcbaiil, c jmr yriiiu ct Kule.uii. ij a! huliuil.
amore temporis spatio secus Maiisoleum ejus
diuturiii (liviiiu 1'irliiic
CAPUT I. degere, tam pro inagniflca ipsiiis, quaiii urgebat, con- iiliwct.
i'. Gregorii genus, diynitas, sanctimoniu. strucfioue u teinpli, et adunatione gregis monastici,
quani etiam pro eleganti amoenitate loci. V. IJllll,
I gitur S. Gregorius ex Senatoribus n primis Comes 7 Cuiii ergo pra,'fatus Antistes apud Divionense pag, Ul,
Augustoduuensis civitatis Comit:»tiiin aiii-
iiistitiitus, castrum moraretur assidue, et donius ejusbaptisterio
S. Gnforu bivit. In Comitatu aiitem positus regionem illani per adliajreret, iii quo multorum Sanctorum reliquise Iia-
qiiadraginta annos justitia coinitante b rexit, et ita bebautiir nocte de stratu suo nullo sentiente consur-
h ;
gens,
n- JANUARII. ifl!»
l'i:li S i;iii:r;,
Sodti icm- gens, ad orationoin Deo feste tantuni pergebat, ostio verant, pervcneriint. Qiin pr.Tfcreuiites, vinctiis ille
TinoN.
pluiiKKlainli. reserato. attente psallebat in bapti.sterio. invocato nomiue sancfi.Vnfistitis petiit iif siia eiiiii mi-
(livinitu.s
iiKro ostia pti'
Sed cumhoc multi teniporis spatio ageret. tandem al) sericnrdia Iiher;iret. Qun nraiite laxati siiut laqiiei de Vinctiis eiiiii
lenl.
nno Diacono res fognita atque manife.stata est. Is manilius ejus ; at ille sentiens se solutum, quietum invoram .'idt-
vilnr.
c-uni cognovisset Iiaec agi, a longe, ne euni vii- be:itus putahatur adhiic esse
reddiilit, cnnpertisqiie iiianihus
sentire posset, proseqneliatnr. et quid ageret exspe- ligatiis.IiigressiautemportamCastri cuiiianteatriiim Asiihnn.
ctabat : aiebat enim Diaconus quod veniens Sanctus ecclesiffipervenissent, hicillicoexiliens, etcorrigiam
Dei adostiumbaptislerii pulsans nianupropria, ostium ligaminis in ora trahentium se projiciens, ecclesiam
nemine conqmrente aperiebatur: illoque ingredieute, petiit, per qiiam cum auxilio omnipotentis Dei et
diutissime silentium erat; postea psallentium tam- ohtentu heati Poiifificis liberatus est.
ipiam multaruni vocum per trium liorarum et iere
CAPUT IV.
Ciiin co amplius spatium audiebatur. Credo ego quod cum
SS. jmlliiilt. maguorum Sanctorum in eodem loco haberentur re- Translatio, alia iiiiracula, cpilaphium.
liqtiiDe, ipsi se heato vii'o revelantes psallentiuni Deo
Jxdinirahile est et illiidmiraculum, qnaliterbeatuin S. Tvliii 11.1
laudes in commune reddebaut, Nani impleto cursu
cori>us ejus, ciiin post miilta tempora transferretur, ejiis liiiiis,
revertens ad lectulum, ita se caute super stratum
appariiit gloriosiiin. Nam ciiin beatiis Pontifex iii ;iii-
cunitntnsfcrf.
depouebat, ut prursus uemo sentiret observatores :
giiln hasilica; fiiisset sepnltiis, et parviis esset Incus
vero ostium baptisterii obseratum inveuientes, dave
ille, nec illiic pnpiili possent accedere ut devntio po-
sua solito aperiebant commotocpte signo Sanctus
:
sfulabat; S. Tefriciis filius etsuccessor ejiis hasc cer-
Dei, sicut reliqui, novus ad oflicium Dominicum con-
nens, et virtutes ihidem assidue operari iierspiciens,
surgebat.
ante altare basilice fiindamenta jacit; erectamqiie
CAPUT ni. '
absiilam niiro opere constriiit et transvolvit : qiia yiilcl-
7)/ors, sepuUura, miracula. transvoluta, disruptoquepariete arciimaidificat. Qiiod I:lTii.
opus cum ad perfectum perdiixisset atque exornasset,
jLl.ic ittiqup post ostensa miilfjirum insignia virf utum in media ahside lociiliim fodit, ubi corpiisheati Patris
miracula, post multiplicia Deo adquisitn fidelium ani- transferre volens, convncat Presbyteros et Abb;ites
marum lucra. cmn jum clivinitus disponeretur renni- ad isfud ofTicinin ; qui vigil;intes orahant tit se beafiis
nerari pro laboriljus suis digno ca^lestis gloriin pra-- Confessor ad lianc prffiparataiii haliifationem traiis-
raio, etad diem sanctum Epiphaniorum ad civitatem ferri permifteret.
Lingonas .nmbulasset; amodica pnlsatus febre, reli- 13 Mane aiitein facto cum choris psallentiuiu ap-
lljiif' facics cl rto saeculo migravit ad Cln-istum in pace. Cujus lieata prehensuinsarcopliagnm ante altare inabsidam, quam
corpits post facies ita erat glnrificata post transitum, nt rnsis si- iieatus Poutifex icdificaverat, franstiileriiiit ; qiiod se-
niortem spe- miliscerneretur, li.Tcenim apiiareliatrube.-i. reliipiuin pulchruin dum diligenfpr componiint, siibito, et, ut
ciosiora.
vero corpiis tamqimm candens lilium refnlgebat ut : credo, ad Dei jiissum, opertoriuni sarcopliagi inotum Loiliii) post
sestimares eumjamtinic adfuturse resurrectionisglo- est in una parte
et ecce .apparuit beata facies ejus ohiluin tctn-
;
riam prEeparatum. integra et illaesa, ita ut putares euiii nnn mortuuin porc eorpiis
cjiis ct vcsles
licfrelur Di- 9 Deferentes autein eum ad castrumDivionem, iibi esse, sed dormieiitem : sed nec de ipso vestimento,
incorriijita
vionem. ob devotionein S. Benigni se petierut tumulari; in qiiod ciim ipso positum fuit, aliquid ostensiim est di- rcpcriitntiir.
canip.iuiailla,qu<ea partibnsAqnilonisliabefur, haud ininiitum. Undenon immeritoappariiit gloriosiis post
* Ms. 5. Slaar
procul a castro ' .nggravati gestatores, nec amplius transitum, cujuscaro non fiiitcorriipta ludibrio. Ma-
nnigali.
eum ferre valentes. feretrum solo deposiierunt ibiqne : gna est enim corjioris et cordis integritas, quas et in
parumperresnmentesvires, et po.stpaulluliim elevan- praesenti sieculo iu';estat gratiam, et in fiitiiro vitam
tes, ad intramuraneam eum castri ecclesiam detule- largitiir seternaiii ; de qua Apostolus Pauliis ait Pa-
:
riinf. .\dvenientibusautemqiiintadie Episcnpis abea- cein sequiinini et sanctificationem, siiie qna nemo vi-
ilem ecclesia ad antiquitus constructam, et sepnlturis debit Deuni.
LingonensiumPonfificuminsignatam, B. JoannisBa- 14 Puella quaidam die Dominico dum capiit suum Piieilusisc
liwocant einii deferebatur et ecce vincti carceris, de meritis
ptistffi : componeret, pectine apprehenso, credo ob injuriam coineus itic
viitcti.
ejus confidentes, adbeafiimcorpuschimarecipperiiiit, diei sancti, in inanibus ejus adhiesit; ita ut adfixi Donlinico pii-
dicentes Miserere nostri Domine
: quos piissirae, ut denfes tam in digitis quain in palinis magiiiim ei do- nitiir.
vivens iii hoc sieculn nnn absolvisti, vel defunctus et lorem inferrent. Qu:e cuift b;isilicas Sanctoriim flens
cajlesfe regnum niinc possidens digneris absolvere, atqne ob.secrans circumiret, nihilque reniedii iiiipe- Liiicriitiir iiit
Ferctrum fit Visita nos, qua!sumiis, et misereri nostri. Ha^cetalia traret, ad sepulchriim B. Gregorii .-Vntistitis in ejiis S. Grcijorii
ininiobUe. illis acclamantibus aggravatum est corpus, it;i ut pe- virtute confisa iirnsteriiitiir. Ciimipie diutissime pii sepiiiciirnin.
nitus sn.stinere non possent. Tunc deponentes ieve- Confessoris pr;esidium ftagitasset, directa nianiis eiii.^
trum siiper terrani, virtiifem beafi Anfislitis jirjestn- ad opiis pristiiiiim, pectiiie decidente, reducitiir.
labantur. His ergn expectantibiis, subito i'eseratis Sed et energumeni merit;i ejus ac iiomeu con-
115
rnergwneiii
ostiis carceris, trabes ilia, qu<e vincforum pcdes coar- fitentes,ad ejus sepulcliriini sa?pe piirgautur. Nam tilicrantnr.
ctabat, repulsis obicibns scindif ur niedia, confractis- pleriimque vidimus post ejustrausituni virgula, crjus
Vinciimira- que catenis oinnes pariter dissolvuntur, et ;id virtuti- siipra ineminimiis, quam nuinii gerebat, per paric tes
cHfose libc-
feram Sancti glebam nemine retinente perveniiiiit. ita ens affixns ut iiiitares illos validis iitcpie acutissi-
riiiitiir.
Dehinc elevantibiis feretruin gestatoribus, ii infer-re- inis siidibus retiiieri. Multa cpiidem et alia de eodem
liquos obsequuutur, qui et postea ex Judicis senten- gesta cognovimus, sed ne fastidium alicui facei'<'nt,
tia sinealiqun danino siint (limissi. autem Beatus
paiica de pluribiis perstrinximiis. Qhiit
<'.trU in cjiis 10 Post liffic heatiis Confessorsepultiis niiiltis erai- Oregorius tricesimo tertio Episcopatiis siii aiiiio,
obilu apcrii
cuit viriutihus. Aiebat eiiim quidam Religiosus cailos icfafe nonagenaria, qui se virtutibus manifestis sa'-
videntitr.
se apertos in die sepiilturic ejus vidisse ; iiec enim pius dechiravit.
* Ms. fiip.An- amhigitiir quod post actus '
c;elicns siderei.s sit cirti- IG Ad cujus perpetnandam memoriain tale super Kpitapliinin
gclicos.
hus aggreg.atus. ipsiiis Mausoleum celebcrriiniis Poetaruin Fortiina- ejus.
1 i Vinctus quidam per \iam illam quaheatuni cor- tus coinpnsuit eiHtaphiuin : Venant. For-
luis a Lingonis est exhihitum, ad ;intedictum ca- Postc|uain sidereus diriipit tartara Princeps, luii.I.4.cai,i.
strum adducebatur cumque milites cuni equitibus
; Suh pcdilius justi lunrs inimicajaces.
eura pnecedeiites post tergamiserum traherent viii- Hoc veneraiida sacri testatur vita Gregori,
ctum, ad locum, uhi heati Confessoris nieiiihraiiuie- Qiii modo post tumulos iiitrat hoiiore polos.
3t Nobilis
170 DE S. PIIAUAILDE VIUGINE.
a /irrtfc.prole. Nobilis atiliqna ilpniiTPiis» laude parentuni, Si qnreras moritum, pr^^ilnnt miracula rerum,
1) bro. Fovit nunc snppr astra manet.
Nubilior ge.sti.s Per quom dehilibns fertur amica salus.
aniore palris
Arbitfr ante fprox, rlehino pius ipse Sacenlos : Acta sunt hfpc pridie Nnnarum Januariarum, adju-
MS. lUp. fovcl
a.p. Quos domuit Judex, h pati'is amore fovet. vante Domino nosti-o Jcsu Christo cui est cum Den :
r flroH'. pie .-
Triginta et geniiuos c... rexit ovile per aunos : Patre et Spiritu iiaraolitn omnis honor et gloria in
qiiod dccst m Et grege de Christi gauiiia pustnr Iiabet. srecula sreculorum. Anien.
omnittiis iiici.f
MSS.
-NOT. 09.
DES.PHARAILDE VIRGI^E, I^ RRARA^TIA,
Virginis tmtalcm iv Januarii rcfcrunt
Jiflinrdildis
VITA
Martijroloifiiim
ann.
nius,
1490 ct
BcUjicum,
1521. Mohinus
Usuardi
Usuardum, Mnrhjrnloijiuni Gcrnian. Ghiniiis, Galcsi,-
Fcnarins, nUnque pnvscrtim nianu exarnta Mar-
lyrohgia. AtBcllini editio Pari.sicnsis anni 1536, v Ja-
in
editio
addit.
Colonien.
nd eumdcni
QMallli. PROLOGUS AUCTORLS.
iioiiiam veri(lic"i invitairnir intelligere sententia,
iiicernam ardentein suli niodio parum fulgoris inferre
5. 13.
nnarii cjus mcminlt ac Faraillidem vocat, aUi Phai'il- circumstantibus; divina itaque admonitione comrao-
dem. MS Florarium xm Jnnii natalcm , iv Januarii niti, beatag virginis Pliaraildis ojiuscula
ferme adhuc
cleiationcm liabet : vn vcro Octnhris (jtf/ ct Molanus omnino latitantia, ignorantium enucleare
aiiribns
aliiqne) Translationcm. Sed cum plurcs factx stnt cjus decrevimus qnateniis aiidientiiim corda torpentia
:
rclicjuiarum translationcs, iiuiv potissimum co die ccle- nostro contacta eloqnio, divini araoris exardescant
bretur, milii compertum non est. incendio. Verum qiiia prolix.i verborum series tam
(juoiitoih 2 Vitam S. PJiaraildis c.vhibuit iwbis ms. code.x mo- aiiditoribiis, quain lectoribiis plerumque generat fa.s-
rirqo iimtn Adriani Gcrardimontc Flandria; oppido
naslcrii S. , : in tidia; idonenm disposiiiinus snccincte protelare, quse
viro ilicalur
qua tamcn cnipiam fortassis scrupuhim injiciat, quod Ula mentibus intelligentiuiu iutimare proposuimus quia :
j/cnmnsiase.
Guidoni inro in iis, quiv jurc natunv nc divino jubcntur, compendiosa oratio torpentis aiiiini fit exliortatio.
morem ijcrerc noluisse videatur. Verum illa in matri- 2 Si quis detractor Deo iligna! Virginis miracula Aiiciormm
monium fortc non consen.sern1, a qno tamen revcrcntiali computaverit jiro fabiila, (iiiam plerumque lingua fin- uiirria mir-
mctu rcsilirc non nndebat; dcindc non tam procacia inii- git garrula illi profecto pateat, non de apocrypha vel ""
;
licbri ,
quam vi eum a sc arcebat
qnadam divina
et : fabulosaconscribi niateria, quod tam antiquorumPa-
consen.serat ipse fnrsitan Guidnab initio ut contincntinm trum authentico comprobatur testimonio, qu:iin qno-
vinjinalem eustodiret a quo cum proposito si quando
: rumdam libroriim vetustate prajditorum reperitur
animi pcrversitas revocabat, poterat Hla merito repugnare. serie. Qiiidqiiid eniin hiimano generi videtur impossi-
'? Huic vit.v .<;ul)jungcmus quiv de ea scribit Molanus bile, id divina iinpendente gratiapro Sanctorura meri-
in Natalibus Sanctoruni Belgii, ac dcindc miraculum in tis efficitur possibile ; (piiascriptumestiu Evangelio : M.niUi 17 in.
Steijnoclicrzeel piigo, non procul Vilvordia Brtdnintix Si quis habuerit fidem iit graniim sinapis, et dixerit
oppido, patratum, c.v cjus ecclc.tiw monunicntis descri- huic inonti, Transi liiiic et transibit. Quare nec mi-
ptuin nb Jlicroinjmo Franchivo ejus loci Pastore, atque rum videbitur, velpro fideChristianorumaggeranda,
a Goinmaro Zuenio nostro ad Ilcrihcrtnm Bosivcijdum vel pro ineredulitate infidelium extirpanda : (p.iod si
Siticllunt Inic mi.f.sum anno mucix. L'st i.slliic .snccllHm (fuoddam natura nonpatitiir, idSanctoriim meritisattribuatur.
S. PharaiUlis scjunctum a tcmplo, c.rtructum oliin in honorcm S. Pha-
Sti'!iiwcl;e-
raildis, in quo solebat illn suum habcre oratorium. Ibi- CAPUT L
srltE. in Bra-
dem duo ex panibvs itlis per impiam mulieris impreca- .S. P/iaraiUUs (jcnus, sancta adokscenlia.
bantia.
tioncm in lapidcs coaversis vi.mntur : solet olim ad id
saccUum celebris instituipercgrinatio, ac miracula ihidcm Inn hujusigitiir primprdio dictaminis, ut pateat cun-
multa patrari. Demuni suhjicictnus quiv dc S. Pharail- ctis propago Virginis, ejus ponendum est exordium
dis translationibus et ecclesia liabct Antonius Sandemts originis. Notata namqiie regali progeiiie. iiiide virgo ,<. pharailili:
Gandnvi lib. I), cap. 2, c.r nnti'iui.s Bavoniani ca-nobii profertur descendere, iiulli mirum videbitiir, si con- lieijiuiiiijemiii
monumcntis. tempto tam regaliqiiamlmperiali conjugio, de iiifiniis
4 S. Pharaildis »/('»((>)/;/ in vita i> GudiliV \ui Ja- ad alta post finem ha.>c ascenderit, qusde altis ad in-
nuarii, et S. Emcbcrti sive Ableberti xv Janiiarii, ubi fima ante fiiiem desccnderit. RegiqnippeTlieodorico,
Kcclvsia Sarachildis appellatnr, forlassis crrore Librarii. Ejus tam remotie, (luam
intra fines Lotharingia', et Oallia;
s, Vliaraifdis meminit ct Autbcrtus Minvus v c.l in fastis BcUjieis, adniota\ iinperanti patria', natoriim gemiiiam fuisse
i:aii<lm'i ab ubi testatur Canoniroruni S. PharaiIdisro//(V/(((m Gan- sobolem aiitiquorum auctoritate corroborante cegno-
liivrclicis
davi, ex vetu.^tta S. Pharaiidis ba.silica, per CalvinitDios vimus quos taiii viribiis quam opibus, omnique di-
nrrMi. Cnno- :
vastata, in parn'cialem S. Nicolai in foro sitam, nostra vitiarum genere, Consnlarique potentia fore priedi-
iiiit nlio
traii.sliili. .rtatc es.sc tran.slntum. Idcm lotidcm vcrbis .scribit San- tos, eorumdem Patruni iion revellenda comprobavit
dcrus in Ilaijioloijio Flandriiv. Pcivdifieatnm cst tamen, antiquitas. Eidem vero femiiieie sortis tertiam, Plia-
ubi olini illn stetit basilica, sacelhnn lionori S. Pharnil- raiklem noniiue, magis fidei et religionis meritis, (piiiin
dis dicatum. sa^culari )ira'rogativa iiobis cognitam, non repudianila
5 .\rnoldusPni.<!sius in IJicroijai.oiilnjlacio Belgico, Patrum asseruit aiictoritas.
dc Sfiinosi-loci convcntu, Ordinis Cisterciensis, prope
iibi 4 Quai continuata ineritoriim et operum serie, re- coiisiliaEmn-
s. fliaraildi& Monfcs Ilunnonid', ugit, ista habct : Clarent hic mira- galipostjiosita, qiia orta fiierat, progenie, Procerum- gelim niiiple-
irliiiuiip in culis reliquiae S. Pharaildis. cujus meritis locus iste qiie taui regaliiini qu;iiii Iiiipcrialium contenipt.i co- eiistatiiit.
Spinoso-loco.
(ut loquitur Nicnlaus fiuisius in suo Mnnte HannoniEe pia,jiissum complevitEv;ingelicuin, ubidicitur : Nisi
Luc. i.t. 31) ei
metrojjoli cap. xl) non spinosus, sed pingui fecundus quis abrenuiitiaveritjiatri, vel inatri, et oranibusqUcE
3;).
gleba; quie sicculares non modo cnrpoi-um, sed et possidet propter iiomen iiieuni. iioii potest ineus esse
cailestes animorum fructus jirofert, quorum messe discipulus. IIoc itaque prieceiitiim sub sediculii repo-
numero.sus porpgrtnoruni coiiciirsus fdiciter utitur. nens pectoris, duin adhitc maternis iuesset thalarnis,
Ilivc Paissius. Snndcrus inter reliquias Bavonianas, eleganter .suoproviilenspriiposito, iiitemeratam exer-
quarum catalogus Alberto Aiistriaco Bclgurum Principi cendo virginitatem, pro piiellaris animi capacitate l.itirriiniii:
pii.^isimo r.rliibitus cst, S. PharaiUlis corpus rccensct. litterarum successit studiis. Veriim licet in pr'opositi stiidiisitai
tenacit:ite perseverans, obiiixo inentis iiflijctii litteni- "/"™"'
rum con.aretur adipisciscieiiti:iiii, iiientitaiiieii diviiia
iiihierebat
IV JANUARII 171
inhiKrebat hortatio. Sfriiiliim cst enini : Initium sa- mercede. Nou itaque torpnre vcl iiisolentia animum
pientiae timor Domini. Fili:Ji namque non ser\ili supjieditare j)atiens {viro licet nolente, et ab Eccle-
timore, Dei desudans servitio praBceptum nitebatur siastico obsequio, in qnantuin poterat, persuasione
implere Apostolicum. Dicit enim Apostolus : Timor (liabolica eain retrahente) jngi taraen et infatigabili
non estin charitate, sedperfeotacliaritas loras mittit gressu frequentabat ecclesiam.
timorem. His ergo et hujusnndi persuasionibus com-
raota, infra annos adhuc teneros, et divino insudabat CAPUT 111.
servitio, et litterarum inliserebat exercitio.
Maritus crudelilcr cam verberans, murbn pri-
Vcstium Itixu 5 Et licet de niore regali, ut.pote Regis filia, indu-
itou fusalcsril. mentis indueretur |)i'etiosissimis et ornatis, cultiniue
mum, dein murte punitur.
regio quaque die poliretur, nnn tamen ha;c in verho-
runi arrogantiam, vel mentis insoIenti:im deferebat.
F reqnentiigitur matutini itineris assiduitate, saga- A marito mii-
cera, irao fallacem vir illius incidens suspicionein, lum suspi-
Klfcuwsyuas Eleemo.sTOarum vero opulentiam furtim palamve pau- canttii'erl>era-
quotidiano iininuderatoque eain puniebat verbere.
flistribttil. peribus subministrabat. Cum
vero tani benigno lalio-
Curaqne eam ta-diusissimiscecidisset verberibus, an-
l.ur.
Evangelio, verbum
raret in officio, licet rudis ailliuc in
tuinans quatenus sub quolibetindigena vel alieiiigena
Mlillli. B.S. tamen compleliiit Evangelii. Dictuin etenim Cuni :
contumeUosunijierj^etrasset adulteriuni; illa niinirum
facis eleemosymim nesci:it siiiistra tua qiiid faciat
intolerabilifatigatuinjuria, cnin licetpatidecrevisset,
Errli.iO.v 13. dextera fua. Et iterum : Abscondite eleemosyniini in
pati tamen nequivisset, flexis liumi genibus pricgra-
siiinpauperis, et ipsa orabit pro vobis. Hujusmodi et
vata fletibus, liis est usa precibus :
consimilibus exemplis corroborata, divina opitulante
Christe Dei qmeso, ne sim tibi vili,
fili, Opeiii Dci
gratia, Dei servitium affectiiosa exercebat eflicacitate.
Pro prece raoveare Dei pie fili
servili, :
})lorat.
CAPUT II. Quffi prece devota tibi fundo, suscipe vota.
Hunc morbo vel peste grava, qui verbera prava
In conjngio servat virginitatem.
Dat mihi, meque ferit, feriens ine perdere quserit.
A variis m X
andem fama regalis filije, lam circiimjacenfium, Nec id faraen votum erat iraprecantis, sed ardor spi-
Hxorm Mpe- qiiam remotarmn roLiiomim, Rogum, et Imperatomni ritualis gratia? in ea flagrantis proj)ter deimilcendani
titiir.
am-esperculit. Qni .-^erie et indnlis et sobolis commoti tyrannicara niariti persecutionem, subministrabat vi-
mnltifaria causa qmeremla; Regis adierunt pa-
filiae ribus animi constantiara perseverantis.
latia. Cnmque alii sigillatim pnvatimqne; alii publice 10 PrEedictam namqne vel huic consirailem post- Maritus iii ir-
palamqne, sna, quornm causa venerant, propalassent quainad Deum. non incassum, profuderatorationem, natione Isdi-
tur, et anno
negotia; Rex nni eornm, licet invitara se datnrum cuin vir illius, vel venatum j)roficiscens, vel venatu
inlegro irijro-
spnpondit filiam. Qnam cnm despondisset, eamque rediens, jira-dam insetiueretur feriuara , cupidiue
lal.
(iiiiiloni ik'- virosnmmae progeniei tribnisset illisabeuntibus qui ; praedie eum incif ante, eoqiie celeriterproperante, qua-
.\poiitletiiy eadem de cansa venerant, Virgo hfec coacta, patris drupede quoque praecipitante corruit. Veruin in ipso
tamen facta vel dilatare vel violare non est ausa. casu divina ultione providente ossibus coraminutis,
7 Igitur ducta in raatrimonium. viriqne nobilis- nasi quoque cartilagine diminuta, fractoqne lacerto
simi adepta conjugiuin. quo prius intenta fuerat, Dei perraultatus. morti fernie traditus est. Quid plura?
tamen nondesiit servitium. Et propositara violare re- Cum jara totus circiimjacentis j)atriai lamentaretnr
firginilatevi pudians virginitatem, mentis detinuit sobrietatera, popuhis, postqnam t;mti infortuiiii detriraentum aures
.•icrrnt iii con- et corporis reservavit integritateni. Nani conviviis Dominae perculerat; populo quidem deplorate, ipsa
]i'fiio perpetratis, et nuptiis de more regali celebratis, cum equidem quotl divina nltione perpetrari noverat de-
jam finito diei spatio, nocte^iue imminente cum ma- plorare non pra?sumpsit. Tandem cum vir jiriedictus
rito prjecipiente, turba pedissequarura comitante, longa membrorum tegritndine nj)primeretur, et in
raaritalera ingrederetur thalaniuin, femineo ritu non eorum refectione pene innumerabilia expendisset niu-
distulit thorum adire decnrum : et licet maritali vi- nera, inorbo quipjie detentus annuo, vix evasit a
deretur gaudere concubitu. Dei tamen interveniente morfis periculo.
grutia, et libidinis incendia compescnit, ct virilem I ! Postquam vero j)aullatiin ccepit inembris pro-
amorem, si submentefuerat, prnrsiisednuuiit.
aliquis venire sospitas, et pro modo infirraitatis languore
Viro naraijue tlialamnm subeunte, et libidinis incen- excluso, aliquantula subrepsit firinitas; cupidinea
dinm in ea exercere cnpiente. Virgo devotione sedula succinctus pharetra conjugalem appetivit tlialamnin.
haic ad Deum profudit oracula : Virgo vero virgineum praetendens clypeutn, nec plui-
Summe pater rerum, Rex, Iiix, et origo dierum, retrara nec clypenm pripsensit libidineum virilera :
luiperio cujus stat machina temporis hnju.s : namque despuens concubitum, soli Deo non inde-
Cui fiunt grati, qui parent virginitati, bitum virginitatis inviolabile destinavit proj)osi-
/Vncillse gi'at!e da fungi virginitate. tum. Verum ipse causa neglecti concubitns ii'ritatus. Sanatus irdii
Virtuledivinii Cura vero aut luec aut his siniilia ad Deiira profu- faceque diabolicae libidinis instimulatus, ad solit;t aii verbera.
pxlimjiiiliir disset oracida, Dei dextera praesidente, ut in illa, i'ecurrens verl)era, beata? membra virginis nppressii
iii ea fomes extinctus est libidinis. Ncc in nocte
sic in illo fervor tenera. Nec vir immoderatjo alrocitatis. a consuef:'
lihidiiiis, in
.
prominenti, nec in nocte sequenti, et, iit lireviter desistebat insania, sed usu qiiotitliano flagra peren-
inro reprimi-
dicnm, nullo tempore vitio suie succedente, stimulo dinabat ferocia. Carnis autem virgine^debilitas.cum Pharaildis
liir.
libidinis stiranlari raernit. Sed cnm vir more virili tot tantasqne tolerare nequiret angustias, quia scri- lialientia.
libidineum exercere velletconcubitnm, preceinterce- ptumest:Mihi vindictam, ego retribuam, dicitDomi- Uebr.U>.v.3(l.
dente virginea, licet ignea exagitante liUdine, non nus; soli Deo vindictam permittere decrevit. Qui tor-
taraen ea frui j)oterat in virgine. racntorum sui ainore fidelibus iilatorura existensnoii
'M (iiiiiis .siif 8 Ipsa veronoctemedia, vel galli cantu, iiulla eaui iminemor, atl deprimendara tyrannicara persecntio-
f/uii.s iioclibus detinente desidia, non etiam tintinnabuioruni jjreesto- nem, praedicto viro Guidoni corporeara intulit pas-
titlii monaste- latu sonitum, vel nuUo, vel paucis comitantibus adi-
riinii.
sionein ; qui taediosa membrorum confectus a>gritu-
bat monasteriura. Ciimquc fere per triginta annos dine, postquara diu languorat, desiit vivere. Et ne
tain laboriusura officium nullo subreptante vitio, in B. Pharaildis virginis perturbaretiir consfanti;i, Cnii-
divino perseverando coalescebat incendio, hiimana? donis imj>ii j)ertransivit insania, juxto illud D;ividi-
mnh.u. inserens memorise, quod in Evangelica reperitur .se- cuin Vidi imjuuin superexaltatuin et elevatmn sicut
:
rie Qui perseveraverit nsquera in fine, liic salvus erit.
:
cedros Libani; et transivi, et ecce non erat .quaesivi :
Et iterum Arutor respiciens retro non est dignus
:
euin, et non est inventus locus ejus.
CAPUT
,
172 VITA S. PHARAILDIS VIRGINIS
CAPUT IV. qua et ante oam B. CaH'iiia, et po.st B. Honricus Im-
PhaniiUiis tiKrrs nv uiirarnla. peratnr, uxorque ojusin matnmonio claruerunt.
3 Migravit autem virgo ad Ciiristiim noiiaginta
1'IiiirnUdis vi- ^M^arito tandpin (iefiincto, virgo I)r'i iimritaleni post- annorum circuio fore transacto, non miiuis reiigione
Corpus ejus
liiiii pcrmn- jiiisiiit thaiamnin, iipc vidiiali tegniine operiri renuit, quam senectiite venerabiiis. Cujns corpus ad S. Ba-
Gamlmmm
iwl.
(luaraqiip prins sul) conjngaii vincuio non .violaverat vonis Ecciesiam Agiifrfdiis, Episcopus Leodiensis,
Iransfertur.
(•ontinentiain, eamdom suij temporo viduitatis obser- idemqiie a Stephano Papa Aijbas D. Bavonis Gan-
vare disposuit (luatenus in regno Dei, alii trigesi-
:
densis creatus, Ronia venions, ex Lotiiaringia attulit
muni, alii sexagesinnim, aiii centesimnni sint acce- anno (> nccLiv.
jituri prirminm; virgo cquidoni snii Deo virginitatem 4 Sed non muitn ])ost, jjropter incursiones Nord-
drstinans perpetuani, centesiino promereretur coro- mannorum, ccenobium Gandense ciim sacris corpo-
nari tjravio. Uiuie assidue quod Paiilns in epistola ribus Bavonis et Piiaraildis fugit. Qua; corpora tan-
sna conimemorat compiere nitebatur. Dicit enim dem, cessante persecntione, ex Lauduno et Nigella
Apostoltis : Sic currite ut compreiiendatis. Oinnis reiata sunt. ad ecclesiam novi Castelii Comitis, ad
enim qui in agone contendit, ab omnibusse abstinet. ripam Legia; in Fisoo Gandensis coenobii sitam. Inde
Opcm iiiiscri Vigiiando itaqup, exorando. jejunando, infirmnsvisi- tamen rea^dificata por S. Gerardum ecclesia D. Ba-
rorilice c.vcr- tanrio, ipgrotos refovendo, eicemosynam iargiendo, vonis, ad eani snnt relata. licet priori ecciesia;, pe-
vct.
et pro hiiniana facultate sex opera misericordiic eom- tente Arnuiplio Comite, portio aliqua gratiose sit
l)lendo. totnm a^tatis siia; pra'terivit spatiiim. concessa, ne coiiegium S. Pharaiidis reliquiis suae
Avciii n serius 13 Ut vero divina: pntentiiB magnifndo clarifica- patroute carerot.
comc.itam rc- retiir, qnnfidam egrogiumet meinorabiie miracuium 3 Verum ut iis, quie ex Ecclesiastieo officio de-
smntaf. jjrompsimus, aiiunde quiiBdam subjungantur; in pri-
nb ejus merita diviiia pietas operari dignata est.
Hyoniaii isiqniiiom tempore. oumpigro et anili passu mis Christianus Massreus iib. 12 Chronicorum scri- Pars corporis
agrum, quo triticumsominaverat, viseret, aves qnas- hit c partem corporis NigelifT, qua? ost Lotharingiaj ejus NigeUiB
ecclesia S. Pharaiidis. Quo nsservatnr.
dam aggregatas quas alii feles, alii miletas,
reperit. civitas, iiai)eri iii spectat,
* ^lolnii. sti- viiigus vero *
gantasnuncupat. easque velut pecudes quod ex Chnmicis Gandensis monasterii constet, eos
spimUir po- domesticas bactilo perciitiens domum addnxit. Quas a Nordmannis fugatos, duos Aljbates Nigeilje, et ter-
tiiis^&nvAhle- tiiim Laudiini sepeiivisse.
ubi domiim addnxerat, easqiie velnt oves aggregatas
ycndum.
in ovili clauserat; nuiiam eanim vei ia^di, vel interfioi U Deinde est in Steinocicerzela apud Viivoniiam SaeeUim
pormittens, usqiie in crastinum reservavit incolumes. .saceilum S. Pharaildis, quod propter miraciihi fre- S- Piiaraildis
in Stecnoclie-
Verumtamen cum vei vespertino. vpj matiitino tem- qnentatur. Sed et jjanes nonnulli conservantur
zele.
pore adisset mouasteriiim, nnus ciientum, ea quidem qui Dei et prmdictie virginis judicio in iapides .snnt Pancs in lapi-
ignorante, quamdam supradictarum :ivium interfecit, conversi. Qua de re anno supra miliesimum trecen- des miitati.
eamque cum ejusdem familia^ quibusdam consociis tosimo quadragesimo .spcundo, Pleliani Ecclosiarum
comedit.VirgoveroDominiPharaiidiscnmamonaste- in Hiimplighem, Erpse, Hockezeip, Qiiaderibiip et
rio redisset, pra'riictarum reminiscens aviiim. nuilam Cnrtei)ergp testimnniiim tuierunt. Simiic miracuium
eariim permisitjuguiari. etab nvili, quo easrecliiserat, refert Gregoriiis Turonensis de nauta, cujiis omne
cunctas iila^sas priEcepit reiaxari. Qu» cum reiaxa- navis onus, qimd mandi j^otuit, in saxa est cnnver-
rentur, et de more anserum. vel gailinarum ini])er- sum, cum pauperi dixisset senihil nisi lapides h;diere.
territo passu graderentnr, boata Virgo siquidem vel Ego, inquit, ex his et dactyKis vidi et oiiv;is :i>pexi
pari parem refpiirente, vei niimero, sub quo eas co- marmore duriores.
gnoverat. deficiente, vel divino mnititu pra-mnnente, Primarium fe.stum est die quarta Jannarii ; socun-
unam earum abesse cognovit. Quam ciim attente per- darium Transiationis Nonis Octoliris.
scrutaretnr, obnixeqiie quo ai)ierat, vel qun profu- 7 Pingitnr deniquo cum ;ive in inanu aut ad pcdes, IningoS. Plta-
gerat indagare cnnaretur, ejiisdem doinus j^uern siiji quam Tontonice een Irnp-gans vncant, cujus officium raildis.
referente, interfectam comestamque cognovit affore. Gandavense non monimit. Sed in histnria pionius
Quid piura? Avis ossa, plumasque siiji repnrtari prae- manuscripta iogitnr ipsam aves ex agro tulisse, (|uas
cipiens. (jUie inde repenri potorant coadiinavit, et aiii feies, et alii miletas, atqne aiii vulgaritor gaiiges
miraiiiii stupendaque cnmpositione, avem pene per- sive gancas nuncupant, qnarum unain prnrsiis mor-
ditam, prorsusque mortuam vivificavit eamque ad , tuam vivificavit.
sidita pascua relegavit. n Chrislianus Ma.ssa-iis B lil). Cliruii. Tlieodorico Cliildc-
Moriliir fere 14 Hoc autem et hiiic similibus perpetratis mira- liiTti lilio, Hcge inii-puiidi:!', :if (K-iiiile Aiistrasiienalamsi-ribit.
iionniietinria. transacto nonaginta annnrum curricuio,
culis, fere Sed ciim Theodenctjs aiino Clir. DCXIII, morluus sil. (jui
poIiiU Pliiiraildis S. Gerirudc erudiii, et a palre ad nupUas
ii
sub nnmine Christi Domini Dei nostri niigravit ad eogi?
hnc sa'Ciilo. Si vorn qnip post. vel ;uiteobitum suum h Id si hoc anno accidil, erpo anle inilum Episcopaluni;
perpetravit miracula. enarraro pra^sumpserimns, cum denium anno 7til Fulcario suece.ssehi.
c \Qiba Masspci sunl Pars lanieii apud Nigellam
; est : (pii
prius profectn, sicut arbitror. dpficiomiis in ingenio, locusnuiie diciiur Ealesia S. 1'liaraddis.
quam in materia.
MIRACULUM
EJLSDEM VITA (,)uoddam de panihiis conversis in lapides,
EX JOAN. MOLANO. roboratnni litteris sigilJatis Oilicialis Ca-
nieraccnsis, Decani IJruxellensis, nec non
Uiinraildis Ijraiidavi, iiataie S.Pliaraihlis Virginis, (|ua2 paroii-
s. diversoruin Curatorum inTra nomina-
pnrciitcs. fra- tos liabuit, TheDdoricum a Lotharingife Diicem. ot lorum.
lcr, sorores.
S. Ameii)ergam, snrnris Pipini Prinoipis filiam; fra-
trem materiio ex iatere S. Emobertum, Cameracen- T iris reverondis Dominis I^ra^positn, Decaiii), et
.seni Episcopnm; sorores SS. Kaineldam et.Oiidiiam.
Capitulo Ecclesi» S. Pliaraiidis in Gandavo, Ple-
A S. Ccitrudc 2 A K. Gertrude cngnata .sua de sa('ro fonto lovata, Iiaiii Ecclesiarum de Humeligliom. de Erpsa, de
cntdita. iitterisque instrncta, idotatem a teneris annis egre- Oclcerzele, de Qiiaderubbo, et de Cortterberglie, Sa-
gie coliiit. CunKiue impodire non posset qufna paron- lutem, ot rei subscripta^ noscere veritatem.
tibns nuptui daretiir, per omne tamen conjugii tem- 2 Noveritis, quod lapides, quos voshabetis in oc- Tcstimoniiim
In imitrimo- piis illiljatam virginitatom cii.stodivit, eadom ni- clesiavestra, qiii incapeilaS. Pharaildis prope Goet- dc pnnibus iit
liio virijinita-
miriiin pra^potoiiti sancti Spiritus gratia pra?dita. broech apiid nns esse consueverunt. virtute omnipo- lapidcscou-
lciii servnt.
versis.
tentis
;
IV JA^'UARII. \7:\
teiilis Dei. Saiictaiqiie Pluii-aildis ijliinaia niiracula 3 Anno etiain mcccxxxvi. iiortiones reliquiariiin ri:ii
fpcennit ; vitlelicet nortantes iii circuitii altaris SS. Bavoni.s et Pharahildis in ecclesia novi castelli, '^'" s^mikh.
McrilisS.Phn- S. Pharaildi.s prajlibatiu eosdein lapides. de dolore nuiic ComitisCaslellani nominati, in novoportuGan-
rrttWw, atta- capitis, deiitium, nec iion de dolore aliarum partiuni densi super riiiani fluminis Legije sita, et iii Iionore
rtii homm corporis, fidem crcdiilam ad hos habentes, miseri- SanctorumpraMlictorumoIinifiindata.transIata^ siint .l//n(iii. 1M(1.
panum dolor
cordia Dei omuipotentis, erS. Pharaildis Virginis de veteri scrinio in iiovnm per Venerahileni Patrem
lapitisacden-
liinii aliiqiie
antedictaj, procul diibia sanati fuerunt. D. AudreamEpiscopiiniToriiacensem, postea S. R. E.
iiiorl'i sfiiiiiii' 3 Nec non vos scire volumus, quoniodo, et per Cardiualem, prassente veiierabili viro Magistro
liir queiu modum dicti hipides ad capellain S. Pharaildis .loanne de Portali Archidiacono Tornacensi, ac plii-
prope primo perveneruiit. Unadierum accidebat
iios riinis aliis venerabilibiis Presbyteris diversie digni-
quod dua^ vicina; ad invicem loquebantur apud nos, tatis,ejusdem Tornaceusis Ecclesije Canonicis, nec
limisal qiup- quarum una defectum panis habebat, petens ab alia non etiam personis, D. Henrico de Muda
religiosis
flamviciuat sua vicina, quatenus ipsiunum panera concedere vel- Priore, et Bakluino Borluyt Prseposito Gandensis
pnncs commo- cconobii, reverenter eo directis a venerabili viro D.
let, donec ipsius paiies essent pisti : quse vicina
ftnre, negaus
lum itnpreca-
respondendtt dixit, quod non liaberet panem seu pa- b Gerelino Borluvt prasdicti ccenohiiAbhate; qui
liont sc Iw- nes, quos suaa vicina? concedere posset. Iterato dixit priEdicta! Translatioiii interesse a D. Martino supra-
l-nr alia vicina : Vos eniin liac septimana cuni panibus dictiu Ecclesia' Pra'posito, et ejnsdem Ecclesiae Ca-
vestris fuistis ad furnum. Quse iterum lUxit : Det iionicis diligenter requisitus fiierat, sed praj niniia
Deus, et S. Pharaildis, quod omnes panes, quos ha- iufirmitate sua ihidem adesse uon valuit.
beo fiant lapides, si phis panis habeo qiiam dimidium 4 Aliam Translationem earumdem reli-
qiioqiie Ptior Iransla-
panis. His vero factis illa vcniens domuin apeniit quiaruni an. mlxxiii factam narrat idem Chronicon, tio ilerttm
otiis vcrliis
cistam suam.etcredi<Iit invenisse panes suosincista: iii Iiffic verba An. .iiLXXiii portiones reliquiarum
:
rditta.
lii laiiiilcs eos et invenittres lapidesin cista sua cumdimidiolapide. S. Bavonis Sancticipie Pliarahildis a S. Gerardo Ab-
iiiiiinloft rcpc- Illa vero videns lios j^ane.s conversos in lapides. geui- bate coenobii Gandensis, Arnulfo magno Flandren-
ril.
culando veniam a Deo Sanctaque Pharailde de fore- siuni Comiti gratiose dudiim concessae in ecclesia
factis suis petiit. Itaque quod miraculuin illud pro- iiovi castelli super ripain fliiminis Legiie in Fisco
mulgatum fiiit in populo. Et dicti lapidcs honure et Gandensis coeiiobii sita et in pra'fatorum SS. Bavo-
reverentia ad capellam S. Pharaildis pra;dictEe apiid uis et Pharahildis honorem olim fundata, translata;
nosfuerunt portati. In cujus reitestimonium sigilla suiit per Hadbodiim Nuviomensem Episcopiim, pra;-
nostra pra^sentibuslitteris duximus apponenda. Da- sentihus Sigero Gandensi et Folcardo Blandinieiisi
tum aniKia Dnmini Nativitate mcccxlii, quartadecima Ahhatibus. Haiic taiiieu ego Translationem eanideni
diemensis Junii. piitu. tiuuiuc MCLXxiii factaiiiantelegiinus;iidem eiiiin
istliic noininantur Abhates.
DE ECCLESIA ET TUANSLATIONIBUS 5 Quain fuerit autem oliin Principibns Flandriie
caruin hucD. Pharaliildis collegium, vel nnicuni Plii-
S. PIIARAILDIS. lippi Boni aniio mcccclix, xv Decembris, Bruxella!
dalum diploina ostendit. In eo enim Princeps ille, imtiiutiiKt.t
EX GANDAVO ANT. SANDERI.
po.stquain de egregio pra;decessorum suorum in eani iUitts Eirl,-
'^"^-
Ecclesiani adfectu niulta dixisset, eam cuin oinnisiio
Kccksia \j^ illppiaf;i D. Pliaraliildis Ecclesia. qusenuper con-
s. Pharaildis jieciilio in specialem tutelam ac protectioneni suaiii
scnsM Pi'inci|iinn ail parocliialem D. Nicolai migra-
ijmiiulo strii- suscipit, inininiiern ali oneribns publicis declarat
vit, adnitente Flandrnrum Coniite Arnulfo, juxta
liii.
oninibns denique sibi subditis inandat, ut eain iu snis
arcem Comitis ejusrlem. a BalduinoFerreo. ut
n<^'vaui
libertatibus ac pri^ilegiis foveant ac tue.antur.
Gramaius arbitratur. conditam, anno nccccxu strui
ccepit. ac receptaculum G Ceterum hiijiis Ecclesiairaoniimenta vetiistatis. Mittimcntit
]u'ofiigi a clade Normaniiica
ultiino incendio, aliaque decora ultimis liis bellorum i>crilttit.
C(Euol)ii B.avoiiiaui fuit. Uiide cum ad auti(|uas sede.s
circa annum nccccxL monachi redirent ciim sacri.s
tiiniultihus perieruut. Constat tainen opulenta adiiio-
Divorum lipsanis; Arnulfus Marcliio (verba sunt
diim et honorifica oliiii fuisse Iiujus Ecclesise sacer-
Chronici Bavonensisjecelesiam suamin novocastello dotia; niinc terrarum inundatione aliisque cladibiis
hchqntfF ejus Kdiflcatam cernens tantis iiignoribus viduari. impe- inimiiiuta, oh veuerahileni ejiisdein instituti onti-
/-*//(/( iitiqua'.
travitaB.Gerardoarticulum S. Bavonis. et reliquias
i|uitatem,Proccrum munificentiam, Priiicipumqiie
B. Pharahildis; ea videlicet lege. utEccIesiai Clerus favorem ac liberalitatemproinerentur. HabetD.Pha-
annuam peregriuationem raliildis Ecclesia Piwposituin, cuni duodeeim Cano-
ad D. Bavonis persolveret.
qiiod multis sa^culis factitatum fuit. iiicis, pliires itideiii Capellauos.
2 Fuit Iktc Ecclesia doinesticorum Coinitis etinco- 7 Dfiitih' irtritnitis (iUiiiiolPfit'imitoriim nominibtts,
Tramlatio
reliqiiiarum larmn atrii Palatini ah antiquo Curialis, et ad ser- .tttli(lft : Solent iii Iiac Ecclesia, duin Fe.stum S. Pha-
nn. 107:i.
vandas eorumdem praecipue Divorum reliqiiias: et in rahildis agitur, duo lapides o.steiidi panis formam
ea Clericos cum Pra>pusito, iu caiionicale collcgiiim Iiabentes. quos iilim panes veros fuisse, et iu saxuin
haud multo postevpctos idem Arnulfus Marchio in- versos liistoriis proditum est.
stituit. In trauslationc porroharum reliquiarum anno (( Iiiio 107:1, iit piitpl i'X rit.Clirou. iiaiii 1173. non Sigcriis
IIMCLxxui facta. cxposccntibus Ecclesia' Canonicis M. si'(l Evcrdcyus Abbas crat, uL ipsc^nicl ijuoquc Sandorus
'Jiti
liulicl I. 4. c. i. Tlim i]uoi|ilc in Ulamlinio .\bbas orul Folcar-
Remleno, Azone. Fiilcrone, Otgero, Meiiiardo, per
(I11S. idcui lib. i, c. i.
iil
FoIcardumlilnndiuiietSigerum GandenseniAbbates; b .)Icn.i Ms. cotnlogits .Uitiatniii tnnioiiiaitormn lialiet Ger(;l-
testesadscripti Folcardiis Castellaniis et Lantbertus, iiiiis, non rcclc. A/ou Gcrclini noiitcn etiainnuni 1'aiiiilmrc csl 110-
tiiti ilonnii IJorlntioruiii.
ejusque frater Stcplianiis, cuin copiosa utriusque
( Jaiii inonuiinus sigeriiin iion 117:1, scd 1073. Abbatem
sexus miiltitudine. et diiornm ccenohiornin coiigre- tiiissf, cuiii Novifjnii scdcid Itiilboldus sine Ualbodus.
gatione.
DH
.
174
DE S. RIGOBERTO
An. Cun. REMENSI ARCHIEPISCOPO.
UCCXLIX.
Ijf' S. Bigoberto Remensi Archiejiiscopo fun: iuilict VITA EX VETERIBUS MSS.
Martyrolog.Romanum Pridie Nonas.Ianuar. Reniis
:
in (ValHa S. Rigoberti Episoopi et Confessoris. Memi- CAPUT I.
vil rjus et Molnmia in AdiUt. ad Usuardum lioc die, 5. Riijitberli goms. promotin ad Episcopatmn,
Onlesinius ciim prolixiore elof/io, Martijrologium Ger- ordinatio Cleri, donationes sacrce.
manicum, Ghinius in NatalHms Sanclurvm Canimicv-
rum, Ms. Florarium Sanctorum, ms. Marlijroloijium J; uit in diebns Childeberti, Dagoberti. Childerici S. Rignbcrti
(quod est Adonis, sed auctnni) Moaaslerii S. LaurcnlH Regum Fi'anci;e, vir Dei Rigobertus.iirbis Renien- palrin, gcniis,
sium mirifica; sanctitatis Archiepiscopus. parenlcs
Leodii, Hugo Mennrdns iu Marlijrologio Benedictiiio. Qiii in
A.st \ii] Januar. ejus natalem liabent editin UsnardiCo- regione Rihuarinrum spectabili de prosapia exor-
loniensis anni l^''2\,ac Parisiensisan. 153(), itcrnmque tus; patre siquidem ex eodem pago, nomine Con-
Martyroloij. Germanicum. stantino , matre autem Francigena, ut ex Porcensi
fjiiaiulu obic- 2 Chronolnijinm vitivejus, fi/f/;)' a FranciscoHanro territorio. Ab setatis primaeva! tyrocinio, totum
correcta est, dumqni invitadicitur,of)iisse annoDCCLWm se caelestibu.s mancipavitdisciplinis, castitate prse- Sancti ab lulu-
eum ipse, satis probabiliter nccxxxiii defunclum scribit; ditus, in vigiliis sedulus. oratione pervigil, ser- lescentin nui-
uti et Claudiu.s, Robertus in catnlogo Episcoporum Re- mone verax, refertus caritate. deditus abstinentice.
mensium) e.rpendcmus alibi suo tempore. Milonem certe dapsilis humauitate, sapientia redimitus, jnstitia
traditHincmarus in Pnvfal. ad Vitam S. Remigii, insignitus, in consilio prudens, omnique niorum
Episcopatum Renwnsem per quadragiiita circiter ninius honestate pollebat.
pc.^sunulcdisse. Si igitur pulsus est in e.rilium S. Rnjo- 2 Per ha'c virtiitum insignia. ocyu.-; occiirrens in Fit Archicpi-
berlus anmi iiccxxni, jf^ IraiUt Sigehertus in Chronico, viruin pcrfechini, quemadmodum cselitiis electus, ad scopu.s liClllCll-
(itlditis XL Milonis efficerenlur saltem nccLXiii. Quid .st Pontificalis apicem honoris est suhlimatus. In quo
von continuo ei suffectus cst Milo? At citius in e.tilium superna adniiniculante sibi gratia, talis tantusque
pnlsus videtur, anno videlicet Dccxvii vel Dccxvni. Nec illico appiiruit, ut omnium oculis et amori esset et
necesse est dicere eAim usque ad finem vitx Milonis su- timori. Nimirum honis nmorl. qui delectabantur ejus
perfuissc; pr^sertim cum satis perspicue colUgatnr ex monitis salutaribus humiliter obsequi; malis quoque
vita, eum usque ad regiiuni Pipini non pervenisse. nihiloininus erat timori, qui ab eo metuebant tara
VHn S. Itigo- 3 Rohertum quoque iippellalum e.sse scrihit Surius et deprehendi, qiiam repreliendi ac per hoc sicut ad :
berli unitc de- Gnlesinius in Notis. Vilam ejus edidit Siirius, sed con- locum de Beato scriptum invenitur Reniigiu, erga
scripta tractam et stylo mutato : quam e:v Ms. S.Maria' Boni- bene agentes Petrus appareliat in vultu, erga delin-
fontis, integrain primigeriia pbrast damus. Eam exbi- quentes Paulus in spiritu ac sic cnnveniente in
:
behnl et codex hs. Ecclesije S. Martini Ultrajecti, scd unum diversitate grafiarum, illius pietatis, hujus
pii.ssim contractam. Claudius Roberlus, Sirmondus, Me- erat lemulator districtiunis. Stantibu.-^ equidem, si Oniniuiii cn-
Qiiotu.s nardus, Colvenerius, S. Riijobertum xxvii, Remensis caderent,minabatur pcpuam; lapsis vero, utsurgere rat .•iiilntcni
Archicp. I\c- Ecclesia.' Antistitem sc7'ibunt fuisse, uti et Jonunes appeterent, promittehat misericordiam. Illos terre-
wcn. fiicril.
Chenu. At Demochares lib. 2 de Missx sacrificio, cap. l)at ne praisumerent in bonis, istos refovebat ne
14, xxvni, quia Dyscolium alii omittunt, qui tamen desperarent in malis.Proinde quosdam piissermo-
subscripsisse reperitur Concilio Agrippinensi. nibus assiduae pra^dicationisad meliora evexit; quos-
Epitomc vil<£ i Insignem hanc vitx ejus epilomen habet Georgius dam maturitate et sinceritate raultii^licis doctrinae,
A'. Rigoberti Colvenerius in Catalogo Episcoporum Remensium : desiderio sanctaj convei-sationis accendit; quihusdam
per Colvene- S. RigoI)ertus Comes, patrueli.s S. Reoii, ex monaplio exemplum factus est ad salutem : alios intra septa
rium.
lienedictinoordinatur Archiepiseopusan.G9(>.MuIta sui gregis oves fecit; alins educavit Omnia omnihus :
contulit EcclesisoRemensi. Redegit Clericosejusdem factus est. utomnes salvos efficeret.
EcclesiEe ad reii^ulam canonicam. Sacravit Dagober- 3 Successit autem in Remensi Pontificatu Reolo,
tum II, Chilpericum 11 et Tlieodnricum II Reges. magnariim virtutum viro.hujusque,utquidani perhi-
Cnrolum Martellum. Pipini Herstalli seu Crassi ex bent, proximiori cognato. Et quoniam lioc ubeunte Lapsnm (tisci-
de sacro fonte suscepit, a quo tamen
pellice filium, nescitnr quot annis Pastore vacaverit Sedes Remen- plininii rcili-
postea est expulsus anno nccxvni, vel ut Sigebertus tuit.
sis, pleraijue in loco erant collapsa. (|ua? fuerant
Cui Martellus subrogavit in Sede
scribit Dccxxni. prsecedentium Patrum studio et vigore fundata; quie
Milonem Clericum Abbatem, qui simul etiam Trevl- cuncta vir iste glorinsus et prudeutissimus In pristi-
rensem Epi.scupatumusurpabat. Sed mnrtuoMartello num celerius reparavit statunu
an. nccxLi censurisZacharifp Papiedictus Miloexpul- 4 Nam canonicam Clericis religionem restituit : Res Canonii
S. Abcl S. Ri- sus est a ]U'0edicta Sede Remensi an. dccxlii et S. Ri- juxta nunieriim iiuoqueenrmn.quotus illo in tempore rum pnlcrc
goberli Coepi- gobertojungitur Coepiscopus a S. Bonifacio Germa- erat, sutlicienti;i et cnntinua eis vlctualia constituit, ordinnl.
scopiis. norum Apostolo, Zacharia Papa jubente, S. Abel quathuis divinn cultui liberiusatque instantius insi-
Scotus. Obiit S. Rigobertus iv Januarii Dccxxxni, stere quivissent. Prius (|iiippe qiiam exoptabilis hic
vel rectius juxta alios dccxlix. Falluntur (pii eum altorac pater eoruni adveniret, non eis dabatur ca-
vixisse scribuntusque ad annum DCCLXxm. Videscho- nonicus panis, et non erant ut suntJiodie Canonici,
lia uostra ad Flod. lib. 2, c. 14. Sepultus est in ec- sed sicut raatricularii. Et ad liaic res j^roprias cum Comiuniie
clesia S. Gerniaca corte. Sed inde ab
Petri in hahitatoribuseai-nm illis contulit,qui singulis neces- coriiin urn-
Hincmaro translutus ad coenobium S. Theoderici sitatibuseoruinperpetuodeservirent. PrimusRemen- riinii insli-
ann. dccclxxii et post annos nnvem, ann. scilicet sium hic Episcnporum fertur commune eis instituisse tuit.
iicccLXXXi adeccIe.siamS.Dionysii, quemaini. dcccxcii serarium, generaliter illnrum usibus in sa-cuhi profu-
Fulco Archiepiscopus in urbein intulit in ecclesiain turum.
B. Maria?. Verura postmoduni iterum relertur ad 5 Pra^dictarum autem rerum loca, his vocabulis
ecclesiam S. Dionysii ab Heriveo anno dcccxcvi. censentiir Gerniaca-curtis, Musceium, Roceium,
:
Hactcnus Cotvenerius. Varin iionn
Ad Vulsiniacum rivulum, Curcella. ad Novam-vil- confcrt Ecclc-
lam, Ecclesia S. Hilarii in suhurbio ad portam quae siw.
vocatur
IV JANUARIL 17S
vocaturMartis. Hancbasilicamdecrevitprsestare in duli intercessores existnnt. prout queuut : et si i-a mss.
sepulturam eorum. At Gerniacam-curtem, ettriae aliquando forte siluerint, ipsum opus misericordiiB
vestigio consequentia, sanxit ad auniversarlam per- ad Domimnu semper pi'o eo clamabit; quemadinodum tccli. 2ti. it>.
severare sui trausitus diem conimemoi'audam ut ; scriptura dicit ; Conclude eleemosyuam in siuu pau-
hinc scilicet eis in illa sufficieus reCectio ab terarii peris, et ipsa pro te oivabit.
clavigero, quotannis paretur. Et si quid de anuuo
a a///, Carobram, jih/(70 Charlreunc. b Colvcncr. Gomnoak\o.
rerum redditu, quod ad prsesens expendi
superfuerit c Gnltirc Tourbc. d al. Hosonio. e Colvener. Bracamcio, al.
nonnecesse sit, omnibuscensuit dividendum. prout Bracaueco, Gnll. Dricquenay. f. Gnll. B6ul sur Suippe. g al.
Rodinico, Rodolito, Rodocinn.
opus fuerit uniouique eorum. Item Curcellam et
Providel om- Novam-villam, etnovem mansos ecclesiae S. Hilarii c.\PUT n.
nHnis Canoni-
adjaceutes, statuit ligna casdere, nquasque compor- Sibi a IHpino data donat Ecclesice.
roram neces-
tare ad faciendum eisbalneum, insnper et ad suici-
sitatibus, per
servosman- dium oocurrere: et si quid Inijusmodi necesse sit in Xlic tempore de Culmi.ssiaco Episcopii am
qiiodani Piitinolier-
sionai-ios. eornm culina, quod fncto opus sit. Puteis quoque in- Pipinum Majorem-domus, patrem
villa veniens, adiit ."""o »l}eri
Carli cognomento Martelli f"'"»'"*.
tra septamonasterii non deesse.qualibet obortaocca-- prsemisitque suap ei :
sione. Deuique ipsa
si quando exuberaverint rudera eulogias, a venatione, quam pauUo ante exercuerat,
latrinarum, efferre in locum hujusmodi colluviouibus redeunti. Has quippe solebat illi crebrius mittere.
aptum. Porro sicut et pollinctores effodiendae eorum Morahatur quoque ipse Pipinus in
pago Laudiinensi,
sepultnrre adesse, cum eveniret illorum quempiam et loco qui dicitur Gerniaca-curtis; et non illic, ut
defungi, et ab ipsis tamquam a vespillonibus ad sepe- hodie, villa, sed exiguus mansionilis fuerat : verum
liendnm eos deferri. Et, ut tandem collectivo quo- et in diebus illis ibi erat ingens silva, et fons in
dani sermunculo quid inferatur de eorum multimoda eodeni loco, quem apri taniquam ad sua frequenta-
servitute, ad omne opus eis impendendum servile, ut bant volutabra, qni et usque in hodiernum diem per-
praesentissimos ita jussit paratissimos esse : quorum manet ibidem juxta quem et tunc Pipinus singula-
;
hujusmodi consuetudo pro lege habetur, ut si omnis rem ferum fuit consecutus, cujus assaturam prjecepit
familia sei"vorum, qui hos habuere, obierit, sicut illic fieri, tamquam revera inibi pransnrus. Interea
saspe accidit, etiam ingenuus quisque par eis obse- idem istius Episcopi benedictlonem gratissime susri-
quiumexerceat servile, si coutiugat ea habere. Eorum piens. dixit clientibus qui sibi assistebant Quid f;i- AlieoGewiia- :
vero summa in quadraginta nuo mansis colligitur ciemus huic Episcopo, qui nobis servire non cessat? cam-mrtem
iitrobique coadnnata. Illis auteui silentibus, Pipinus ad Sanctum conversus aceipif.,et
' FlodoardiusHislor. Ikmen.lib.icap.u /j(EC5«Mi7;Reseliain
Rigobertum, gratulabundus adjecit Do, inquiens, <li<Upuil m<- :
"''""'/'•"'
qnibus Episcopium auxit quasdam dalo prelio comparavit. ul tibi oiitionem petendi quod volueris, et non negabn
iluieseeitteeir-
villamnominert Carlobramin pagoTardonensia b Gamnoaldo, tibi. Ad quem vir Doniiui : Da, ait, milii hunc nioili-
pro qua dedisse traditur auri solidos quingenlos el in vilia, ettieritl.
;
cui nomen c Turba, mansos duos. a diversis personis. Iiem por-
cum mansionilem, et sufficit niihi. Tum ille : et Innu'
IionemdeviIIa.quKdicilu'C;iinpaniaca,supernuvinni\"idulara, tibi do, quantum volueris accipere in gjro.
et
ab d Hosomo pro qua dedisse reperilur in auro solidos cxl.
:
Concessitque ei (sicut et quondam Rex Clodoveus
Hem a quadam eonsobrina sua, nomine Gilsiuda, portionem
de villa e Bracaneto super fluvium Rulumuam, cum maucipiis,
Sancto legitur concessisse Remigio) ut quantum cir- Siinilc <iuid
a^dificiis ct omnibus ad ipsam possessionem pertineniibus. cuiretduni ipse meridie quiesceret, totum illi dona- conccssU Ca-
Ilem ab eadem Gilsinda parlem quamdam dc villa/^Bobiliniuca ret. Beatus itaque Rigobertus per fines, qui raani- rnins Mngnus
supra (luviumSuippiam,cum domibus, mancipiis, campis, pra- S. Arnoldo.
festissime parent, pergens, passim limitem, utlitem
Us, et ceteris ad eamdem possessionem pcrtineniibus pro qui- :
discerneret arvis, forte accideret, poni praecepit. "* ''"'
hus rcbus in auro solidos conluni invcnitur dcdisse. Quasdam si
quoque res irans Ligerini non modico auri dalo ponrterc rcpc- Peragratisque omnibus qu^e sibi maluerat d.ari, c<in-
rilur emisse. Qus:dam quoque cum aliquibus personis invcni -
fesfim regressus est ail Pipinum, qui interim raeri-
lur commulasse, pro pariium scdicet opportunilale.
A Dagoberio denique Uege pneccptum immunitatis suffi
diano snrgens a sorano, largitus est ei oranem, queni
obtinuit Ecclesin^; sug^crcns eidem Begi, qualiier ipsa Eccle- lustravit, locum per coufinium designatum.
sia sub prrecedeulibus Francorum Regibus, a lemporc Domni
Rcmigii el CloUovei quem
8 Ad memoraljile vero indicium super boc transitu T-f,.,.,, ,7;,,
Regis, ipse baplizavil . ab omni
funclionum pubbcarum jugo liberrima sempcr extitrnt. Qui itineris sni, et aestate et hyeme vernantioi', quia viri- ileimrim ver-
prjefatus Rex hoc beneficium confirmare vel innovare tlispo- dior herba hactenus ibi gliscere visitur, quara ceteris iKiniior.
iiens, cum consilio procerum suorum statuil. atl prsRdecesso-
in locis quae in circuitu ejus sunt, cura
rum formam Rcgum prfficipiens, ut omnes ipsius sancta; Dei
tamen seque
Ec^lcsije res, tam in Campania, et infraurbem, vel suburbanis, teratur a quolibet viatore. Est et non contemnenda!
qnam in Austrasia, seu Neusiria. vel Burgundia, scu pariibus rei miraculum, quod proculdiihio meritis ejus constat
Massilire in g Rortonico etiam, Gaualilnno, Arvernico, Turo-
:
eisdem rebus aDomino pra-rogatum. Siquidem post- ,v,„„r,„„„,
nico, seu Pictiivico, Lemovicino, vel ubicumque infra regna
ojus ipsa Reniensis Ecclesia, vel basilica Bealissimi Remigii vil- quani dominiu ejus cesseruiit, numquam eas tesit graiidine rel
las aut homines habere videbatur, sub integra immunitate terapestas, nec grando cecidit super illas. Unde non leiiiv^Kiic
omni tempore possenl manere. Sic quoque ut nullus Judex pu- 'f ''"'"
solum res mira, sed semper omnibus valde est stu-
biicus in ipsas terras duderet ingredi, ut mansiones intrando
fuceret. autquEelibel judicia, vcl XL-nia
ibidem exigereullatenus penda. Videntur more sidito cadere juxta, et uon
prffsumcret. Sed quodcumque a pra>cessoribus suis Regibus fiues earum attingere unquampraesuraunt, nedicatur
Ecclesire Rcmensi vel basilicpo S. Remigii fueral concpssum,
transire. Proinde omnes Iisec divinitus fieri videntes,
ciinciis diebus eadem Ecclesia valeret habere conservatum.
Sed eta filio ipsiussuper hujusce auctorilaliscorroboratione, dicere congruenter super Iiis valent, quod scriptura
eta ccteris sui temporis Rcgibus immunUatis, ac teloneorum de terra quondam habitationis flliorum Israel refert;
remissionis pnecepla Ecciesiie sua; obtinuit pcrmanere. Iiem
quseeum praemittit Pluit Dnminus grandinem super
:
ExoJ.
Theoderici Uegis specialiter pro villa Calniiciaco, quam Gri- i). 23 el
moaldus vir illustris Ecclesiie Romensi contulcrat. Quarum terram yEgypti paullo post annectit, diceiis Tan-
; :
SO.
adhuc regalium monimenlj proiceptionum in arcltivo sanctre tuni iii terra Gessen, ubi erant filii Israel, grando
hujus Remensis r.onservanlur Ecclesia?.
non cecidit. Sed quia praesens niiraculum, ut pras-
NoJi frmtra 6 Inter heec pradentem panci.s monemus lectorem menioratur, hic quotidie fit, quotiescumque hfec
hac narrari. ne abhorreat ista legendo quasi superflua, asserens uspiam ruit, niagis prffisenti fempore quani prsete-
in cbartis eorum donationis et polypticis de eisdem ritoufenilum est. Ita in hac terra possessionis S. Ri-
editis satis superque invenienda ; sed admiretur huuc goberti grando non cadit, quumlibet in onmi Fran-
\irum Dei. quomodo prudentissime et piissime di- ciirum terra cadere videatur ex more.
sposuerit iuter cetera qujK possidet; et qtialiter pau- Denique universas res
!) istas nullo mundaiiaB gmnM ulii
peres Christi, suorum heredes fore delegerit, qui ciipiditatisimpetravit obtentu, verum Ecclesias in iloimta ilat
I,ur, M. 14. secundum iUud Evangelij Beatus est, quia ii non
: cunctis pro viribus consnlens, illam constituit here- '^ccle.fiis.
habent retribuere ei, retribuetur enim illi in resur- dem earum, sicut partini fuit p,anIIo sujierius inti-
rectione justorum -,
verumtamen ejus beatitudinis se- matiini. Plures etenini Ecclesias earurademparticipes
fecit,
.. 1
i7(; VITA S. RIGOBERTI ARCHIEPISC. KEMEN.
prout corde sno dostinavit. Erat quippe, iit
CAPUT
*
ircit,
ui.
crxinmica dogiimtizat iii^-titutin, internorum curam in
fixteriorum occupatioue nnn minueu.s, extei'iorum Rigoberti (Idwiis. B&joiiis saoril&ji poniu.
prnvidentiamiuternorum sollicitufliue non relinqueus;
aliquando cor- \A»"i igitur piis, vit seniper, ititentus esset operi- Caroliim Mitr-
ne autexterioribus doditns, ab intiml.s
uccupatus, quifi foris bus, suofjue Clero et pleiii,taniquam pater filiis, in lellum itrulu-
lielnis cwkali- rueret; aut solis iuterinriljus bcl intiresau
uon impenderet. Agebat quippe in
omnibus consuleret; atfine luijus rei pratia in eivi-
Ims, cl sahiU deljebat proxiiuis urbis timirii-
siionim scm- tateRemensi ilegeret; orfa est post Pipini obituni,
omuibus utpote fidelis dispensator etprudens. queni
jier iiitciilus.
cnustituit Dominus stiper raiuiliani suaiu, ut daret
inter Karluni ipsins filiuni et Regem CliiIl>oi'icum ,ic
Majorem-domus RaganfVidum non nindica simnltas
illis in tempore tritici inensuram. Procul namque
pro invasione refiui Francorum si quo modo hrec
spnq)er ab illo fuit quod Apostolus ait Qui suorum,
;
i. ail TinioHi. :
fieri posset potissin^uni per ([uemvis eorum. Karlns
:i. H. et maxime domesticnrum. curam non )ial)et, fidem
auteni propter urbeni Renuirum trausiens, fertur
ueiiavit, etest infideli ueterior. Quin imocum eodem
Instantia mea quotidiana,
eamdem extrinseous circuisse universani, quonsque
veraciter dicere valuit :
sollicitudoumniuiuEcclesiaruui.Quaproptersiquundo
pervenit ad pnrtam, su]ier quam strnctis inibi a;ili-
meud)rnrum Eeclesia; acci-
bus sibi conf^riiisidniificus manebat Rigobertiis ; cla-
•diquid discriniiiiis alicui
mavitque ad eiini Domine Rigoberte, jube
dicens :
il(M'at, non absurde i^oterat coaptare
et Iiuc sibi :
milii portamcivitatis aperiri, utvadam orare ad San-
Quis infirmatur, etegn iiou iufirmor? Quis scandali-
etam Mari.im. Cunique idem homo Dei nullnm voci-
zatur, et ego nonuror? Etrursns Gaudere cum gau- :
feranti daret responsnm, orationibus utiqiie suis in-
deiitilins, flere cum fientibus. Huic vivere Christus
sistens, quibus jugiter saucta intentione vacabat,
fuil, et mori lucrum. Et quia solo corpore in terris
perhibetur lioc iiisum tertio exclamasse ad euni. Tan-
i'iriiipi>.:t.:»fl. pnsitus, spe in CEelestibus degebat, profecto de se
dem valido ejuscIamoi'e compulsus, responditei :Nou
iiuc sibique similibus loquebatur Nustra conversatio
:
tibi, inquiens, porta Iia>c aperietur, quoadusque scia-
iii cjelis est. Nenipe jam illis cuuuexus qnibus ait
tur cuicumipie vestrum Dominus dare hoc voluerit
Dominns : Vos estis Inx muiuli, et : Non potest civi-
regnuin. Tii enimet RapaulVidus anibo litigatis super
tas abscondi supra montem pnsita; neqne accendunt
eo. et adlmc nescitur i|uem finein res habitura sit.
lucernam, et ponunteamsub modio. sed supra can-
domo snnt.
Quod si Dominus illinl tibi potius dederit, hanc rese-
(lelal)rum, utluceat onniibns (pil in
admodum rabo reme,anti, et fidelis existam tibi. Ad ha>c Karliis
Caroliim Miir- 10 Prcief:itus ergo Pii^iuus hunc veue-
per caput suum jnrans, et furibnnde intentans Si
idliim bapti- raus ac diligens, filiuiu siuiiu nii^it ei Karlum ad :
%al el suscipit reversus, ait, fuero victor in pace, non ultra tutus
haptizaudum, qni propter feros animos, et quia ab
ilcsitcrofoiilc. manebis in liac civitate. Vir tameu Dei inter ejns
ineunte aetate fuerit vir bellicosus, et robore fortis-
Quem minas permanens interritus (justus quippe qu;isi leo
>imus,postmodnmMartellusestcognominatns.
confidens absque terrore erat) nolnit illani aperire
a se baptizatum, ipse vir alnuis suscepit a fonte sacri
ei; sine dubio advertens. ut perprudens, quod non
baptismatis, ut ejusdem patronus fieret juxta peti-
tionem genitoris. Qui eidem i>atri Pipino decedenti, propterorandi devotionem, sicuti simul.ibat, introire
iu principatum succedeus, eumdem patronum snuni,
eivitatem cupiebat, quiu potius eam voleb.at vastare;
tum iiupie. tum injuste a Sede sua expulit ceu paullo ;
quem.adniodum alias vastaverat ac si et antedictus ;
pust sequens narratio declarabit.
enm vincens Raganfridus regnum obtinnisset, ne
forte hunc sibi infldelem tali in facto reputare va-
1 Vir deinde sanctus Ecclesiam Doraini, ut coe-
luisset; sicut revera v;iluisset, si hujus dictis aurein
perat, vigilantissime etstrenuissime regebat. ascen-
dens ex adverso. et opponens luurum se pro domo aecommodaret,
Iiiiprol'1^ Israel, ut staret in prselio iu die Domini. Ex adverso
13 Haec denique, quamprajdixiinus, porta, ex con-
suetudine cascoruin a plerisque CoUaticia, a iiluribns
Principilnis quippe adscendebat, quando quibuslibet potestatibus
rcsislit.
jirave ageutibus, rationis liberavoce contraibat; etin
usque hodie Basilicaris vocatur; ibiiine tam hujus
quara singularum claves totius iirbis porfarnm apiid
dieDomiuiprodomo Israel in pra.'liostabat,acmurum
se reconditas pro tempore servabat. Qua.' porta ideo
se opponebat, quia fideles innocentes contra perver-
nuncupafur Basilicaris, sive quod in gyro sui reli-
snrum iujustitiam exjustitise anctoritate vindicabat.
quisiilusportis feratiiraiitiquitusbasilicisabundasse;
Hinc etilhidBeati Job, congruentissime illi convenit
seu quia euntibusail basilicas in vico S. Remigii con- Ilnbilal supra
(juod dicitur; Anris audiens lietificabat me, et oculus
porlain Da.^i-
Joli. 2n. II. ti \ideus testimonium reddebat mibi : quud liberassem sisteutes, semper fuit pervia. supra quam et idcirco
licarem.pie-
potissimuni mansisse dicitur, quoniam fenestris coe-
pauperem vociferantem, et iuopem. cui uon erat ad- talisrnma.
naculi sui patefactis, eas inde consueverant contem-
jutor. Et post pauca Justitia indutus suin. et ve-
:
stivi me sicut vestimentu et diademate judicio meo.
plari, nequ.aquam sola qnasi pulchras et excelsas
gratia specidandi, .sed inulto m.agis orandi; siciif et
Etiterum Conterebam molas iniqui, etde dentibus
:
iludum D;uiiel Propheta feuestris apertis in cieuaculo
siiis auferebam pi-jedani Unde et tamquam bonus :
suo contra Jerusalem, tribns lioris in ilie flectebat
pastor animam suam poneret pro uvibus snis, si per-
genua siiaet ;ulor;ibat, confitebaturqne coraiii Deo
secutor sibi afForet ita crudelis.
suo. Priipter quod et iste Sanctus ostinin in piiina-
• AfhiU. Flotloard. tib. 2 lli.^lor. Hcjncii. cnp. II, ul variis culo ecclesi.a' S. Petri, qua> finitiina erat siuc domui,
cliarijrum duceinur inslrumeniis. Sub ipsius Episcojialu dudil
praacepit fieri, per quod in eamdeni gradibus ailje-
Ado qiiidain Abhas ad Ecclesiam S. itlariT Itcmcnsis rcs stias
y Colvcii. siiHS ii) pago Laudunensi, iii vico i)ui dicitur a Itaosidus, cuni ctis descendebat ad adonindum; indeque reverteiis,
Itausidus. adjafcnliis earum, domibus scilitcl cl co!oiii.s, cam|iis, vincis, per hoc ipsum intrabat in oratorinm. qnod juxta
(iralis. silvis, b pascuis, aquis, aquarumve dccursibus. el om-
1) Colveii. ]»-
nibus a|)|)cndiiiis. ILcm ad mairiculam Sancli UenuKii resquas-
domuin suam fecerat siiper civitatis muruin, dedica- Oralorimu
scinis. S. Miclmeli»
damiii pago Tardonensi in villu Corncciaco cousUlutas. Duersic vitque iii menioriam S. Michaelis.Archangeli.
iiuoqiif iicrsoniE in locis diversis res suas |)ro aiiiiiiurum rcme- aditical.
14 Hoc non paueo tempore perseveravit ibidem,
iho licdesire Remeiisi sub hoc ralre))Galissimo Iradiderunt. ul
Ueroukius el Saiieberlus in nioiile Dclelini cl c Taxovariis do-
multaque ad illud populi frequentia confluebiit, et
c C.olrcii
T;isoniiiiis. mos, arva, niancipia, vineas, ac silvas Gairefredus el Auslre- : maxime si quanilo ejiisdem Archangeli gIiii'ios;i fe-
])crla in pafio Lauduncnsi, in villa Warocio, uiansos cum lcr- stivitas imniinebat. Doiiec Ludovicus Iiiiper;itiiriledit
ris adjacenlibus, vineis, ac mancipiis. Al}))6 rcs siias sitas iii
pago d Porccnsi, villa Augusla e Lcudemarus iu Camarciaco,
Monasterium S. Petri filia? su;e Alpaidi, quod et vo-
<l Colvcn. :
-Portciisi. m pago rcmcnsi. inansos cum a-diflciis, mancqiiis, ruribus, vi- c;itur solo de sitii loci Inferius, propter alteriini liuic
iieis. stlvis, pralis, cl ccleris adjacenUi». Rodcmarus rcs suas
(• Colven vicinum quod eadein ex canssa dicitur Superius.
Itcm Auslrebcriussuasin cadem villa.
siias in vico Casiricensi.
L;in(Iemai'us.
ijuarum adliuc excmplaria Iradilionum a|)ud iio» coiidiia rc- Hiijus inulieris vir, nomine Bego, hiic oratoriuin Itcgo ittiliriii
servantur. dirui jussit, coiisiderans quod pra; altitudine sui, jitbcl.
quasi
;
IV JANUARir 177
(|ii;isi quodaiii uinbraciiln obmiliebat prjedictje eccle- lanuniRegis Pipini ad sevocaviUeisque taliadicens, ic\ mss.
si;o foiiestram; seu potius quia quadam die caput suum in signum dedit ut ad sepulchrum illius irent, et si
iii siiiierliminari ejusdem ostioli graviter eliserit, eo corpus ejus ibidem non reperissent, ea qua; dicebat
qiiod statura fuerit procerus. et ex tento ambulaverit vera esse concrederent. Ipsi autem j)ergentes ad
(olli>,etadhaiC introeundo, utoportuerat.non semet- praedictum monasterium uhi corpusipsius Karli hu- E.r cjii.s .•'Ciiui-
ipsiim luimiliaverit. Humilitas quippe caput non matum fuerat, sepulchrumque illius aperieutes, visus cliro, inlcrius
est subito exisse draco, et totuin illiid sepulchrum nr/M.s/o, (?xi7
fiMiif^it. Quocirca de lioc abiens loco, suis praecepit
"""'
diceiis : Cavete ne forte istud liic reperiam, quando interius inventum est denigratum, ac si fuisset exu-
levertar. Quoniam quidem si invenero, in vobis lioc stum, etc. Quae ideo hic inseruimus, iit omnibus hajc
vindieabitur. legentibusnotafieret i.stiusjustadamnatio, perquem
Arnpitiir a
15 Sed ut destrui ccepit, ille mox a daemonio ar- facta est liarum rerum Ecclesiasticarum injusta
ihvmonc.
rcptus fuit; cum tamen ab liinc procul esset in pa^ro ablatio.
L'uidunensi, et loco qui dicitur Begonis-viUa. Factse 18 Hujusvero (haud dubiumquinlJeati Rigoberti)
liemis tridiio sunt aiitem et triduo in civitate Remensihorribiles et Adrianus Aj)ostolic?e Sedis Pontifex, nieininit in
horrUtilea te-
tenebra) a loco illo, quo destruebatur, donec nltra epistola sua felicis memoriae ' Turpino, hujus succes- " n/. Tilpino.
iwbrir.
pontem ejusdem nrbis veniretur, qui ob evi-
plateie sori directa, in qua et multiplicem facit supereo quasi
tandiitn cu'num diehus priscis lapidibus maguis stra- querimoniam, scribens in himc modum Tua : frater-
tns erat; unde et liaec hactenus pristinum uomen nitas nobis retulit, quia faciente discordia inter Frau-
servat. Porro pulvis et ventus mixtim ferebantur, ita cos, Archiepiscopus Remensis, nomine Rigobertus.
iit per ejusmodi viam vix posset incedere quisquam. a Sede contra canones dejectus etexpulsus fuit, sine
ullo crimine, etsine ulloEpiscojiorum judicio, etsine
Addit Flodoardiis Hist. Hcmcn. l. 3. c. it. Hoc autem oralo-
rimn modn rcpjiralum, et in prEcmcmorato Beali Michaelis vc- nllo Apostolicse Sedis consensu vel interrogatione
iiiTdiur honore resliluuim. sed solummodo quod antea nou cousensit in parte
illius, qui postea partem de ullo regno in sua pote-
CAPUT IV.
state accepit, in qua parte Remensis civitas est : et
CaroU Martelli sacrileyia : damnatio.
donatus atque magis usurpatus, contra Deum et ejus
fUirolm Mar- anctoritatem, fuit ille Episcopatus, simul cum alio Episcopatus
Xlis ad prsemissa vertamus styhim.
ita dimissis, ut
lelliui vincit Episcopatu et :iliis Ecclesiis, et sEecuIiribus potesta- licnun.sis Mi-
Praememoratus aciem Karlus, in campo Vin-
direxit
Ragenfridum tibus, Miloni cuidam sola tonsura clerico, nihil sa- lonidutus.
nn.lM. ciaco adversus Chilpericum et Raganfredum Domi-
pienti de ordine Ecclesiastico : et alii Episc(^patus de
nica die illucescente, duo decimo Kal. Aprilis in
ipsa Remensi dioecesi diverso modo essent divisi ; et
Quadragesima, triumplium de eis sicut desideravit
et
aliijui ex magna parte sine Episcopis consistentes;
adeptus, injustissime ab hoc almo Pontifice Episco-
Rigobertum et ad alios Episcopos et Metropolitanos, Episcopi et
pium Remense abstulit, qui inde est reversus, sicut
Sedepellit: Clerici ordiuationes aliquando accipicntes erant, et
ante fuerat comminatus. Et hoc ejus factum non
illi
refugia indebita habebant, et a suis Episcopus judi-
est adeo mirum. Et quidem aliis similiter fecit, et eis
cari et distringi non sustinebant; et Clerici, et Sa-
qui suis partibus faverunt, dedit. De hoc etenim, non
cerdotes et monachi et sanctimoniales sine lege Ec-
Uege sed tyranno, ita legitur ad locum
Aimalibus in
clesiastica pro voluntate et licentia vivebant. Et
diversorum Regum iste ; Karlus omnibus audacior
Episcopatus reliqua.
Episcopalus regni Francoruin laicis Iiomiuibus et
varios dut lai-
a Uaronius ad an. 74t hanc mrrationem impuyual muUis ar-
Comitibus i^rimus dedit, ita ut Episcoj^is nlhil pote-
gumcntis, ncd qnie non convincunt, lU 20 Fcbruar. ad S. Eucherii
statis in rebus Ecclesiarum permitteret. Et cetera.
vitani o.Ucndeinus.
Hunc ergo Karhun passus est et hic vir Domini ininii- b Addit. Fiodoar. llist. Rein. l. 2. c. 12. Qui lunc Galliis ad
reslifuciKla jura canonica fuc-rat ab .Vposlolica Sede pnclalus.
cum usque ad occasum vitaj pr<eseutis, cum oporteret
eum usqueqiuique fidissimum esse, ac si ipsius filitim
in baptismate et lioc Domini pertulit exemplo, qui
:
CAPUT V.
ab ipso discipulo suo traditus est impiis. Hinc beatus Ri(j(iOcrli exilium, rediiiis, vila privata.
Papainfit Gregorius : Omnes electi. quia summi ca-
pitis memfjra sunt, caput quoqne suum in j^assioni- ^^eterura Sanctus Domiiii Rigol)ertus Dominiois
l)us sequuntur. Paucisque interpositis subjungit atque obtemperando pneceiitis, quilius ita jubetnr Cum : llaiilr.lo, s.i.
ait: Ut tanto eis crescat merces operis, quauto eis persecuti vos fuerint iu civitate i.sta, fugite in aliam; Iiifiobcrtus s€-
virtutis lucrum proficit, et ex atienaj damno caritatis. secessit in Wasconiam regionera ; ibique exulando, cedUin Vmco-
7iiam.
17 Verum
ut Scriptm'a dicit, qui reddit nuila pro dum niultas saucta iudefessus intentione
memorias
bonis, nou recedet malum de domo ejus. Quod huic Sanctorum i|uamdam introivit basiliciun
lustraret, in
viro Dei iu Episcoputu violentia crudeli dempto, et simili modo caussa orationis. Et intei- orandum cam- CaviptuttE et
dealiis rebus :diaruin fecit Ecclesiarum, justo Domi- l)ana> pulsabantur secundura moreni Eeclesiasticum ("rlo suliUiltB,
nus judicio reddidit in cajiut (^jus, sicut antiquoruni/ ad fldelium coucionem congregandam, ibique fueruui ™;"'"'«""'i'
"""'""»"-
veridica coustat hujusmodi rclatione u.
.scriptiim gemina; qu» nullum dederunt sonitum pulsatie. Tunc
S. Eucherius Aurclianeusium Episciqjus, qui in mo- Sacerdos loci et alii qui circumstabant, sollicite ab
Ideo coTpore nasterio S. Trudoiiis requiescit, in oratioue positus, eo sciscitabantur, quis esset, et unde venisset. Quid
et anima lor-
ad altermn est sicculinu raj^tus et intei- cetera quje ; inquiens, vultis? Clericus suni, veluti videtis; et de
quetur in in-
Doinino .siljiostendeiite cuuspexit, vidit hunc Karlum Francia veni. Cui illi adjiciunt, dicentes Cur no- :
fenio.
Cui interroguuti ab An-
in inferno inferiori torqueri. straB non hodie sonant nolae tuo in adventu, sicut
gelo ejus ductore responsum est; quia Sanctorum ceteris in diebus consueverant, priusquani tu veniros
judicatione (jni in futuro judicio cum Domiuo judiea- ad nos? Ad quod ipse : Ignoro, inquit. VBrum duas
bunt, quorumquo res abstulit et divisit, ante illud habui in mea ecclesia, qiise mihi furtim ablata; sunt,
judicium aninui (it corpore senipiternis poiuis est cum adliuc essem in Francia; fortassis ea; sunt.
(h^putatus; et recijiit simul cum suis peccatis poenas, Ostendite mihi eas, et ego dicam vobis si ilte sunt
propter peccata omuium (pii res suas et facultates in an aliiE. Qua; cum sibi fuissent ostensa;, asseveravit
lumore et amore Domini ad Sauctorum loca lumina- ipsas esse. Tunc inito cum Sacerdote ejusdem loci
ribus divini cultus, et alimoniis servorum Christi ac consilio, protinus suse restituunt eas tnrriculai. Et
])auperum pro animarum redemptioue tradiderant. dixerunt ad virum Dei : Tu magis acccdc, et illas AtiipMipul-
Qui in se reversus, S. Bonifacium i, et Fulradum pulsa, ut pro certo experiamur tuorum veritatem ver- calw miiim
Abbatem monasterii S.Diouysii, et sumnnim Capel- borum. Quod cum ille focisset, sicut ante solebant "'""'•
32 altisone
178 VITA S. RIGOBERTI ARCHIEPISC REMEN.
altisone reboabant. Qund fernens oninis poimlus, TUAIVSLATIO.
Dciim f;l(irifi(-avit. vero quis osset aijparuit,
Ip.so
Ipxi retidun-
(inia lumeii in tenebris latere non potuit. Eie vero in
CAPUT I.
Inr.
priffata Gerniaca-curte, et S. Petri ec(.'lesia, usque Mlvacnla ad scpuic/trai/i S. RigoOeiii.
iiodie pernianent, in testinionium hujus mirabilis fa-
cti et in a?vum mirandi. l3anctus prjeterea Rigobertus actibus ApustoHcis
20 Hunc prjedictns Milo Al)lias, (pii autc Karluni egregius. annis pluribus in hoc loco almifica in con-
habebat Remeuse Episcopium, reperit in eadem re- vei'satione degens, et jugiter innnmeris virtutibu.s MoriturS.Hi-
gionc, functus apud eosdem Vascones legatione cui : pollens, consummata viriliter prajsentis vitse militia, gobertiis.
Hedil in Fiwi- et dixit : Quid hic agis? Revertere in Franciam, et migravit pleniis dieriirn ad patriam seternEe heredi-
ciam. si proprias res, quas ibi liabes, mihi dcderis, ego tatis. Hic discessit pridie Nonas Jannarii ' anno Do- * De anno
tuum faciam tibl a Principe restitui Episcopatum. Ad miniciE Incarnationis circiter septingentisimo se- morlis dixi-
quod sanctus Pontifex Domini respondit Quas- ptuagesimo terfio, Indictione vni. Ibiquecum debito miis siipra
ei :
n.2.
cumque res inibi videorpossidere, tibi dalio, sifeceris lionore a Sacerdotibus et ceterisChristi fidelilnis fuit
Sepeliiur in
quod polliceris. Regressus est itaque in Franciam, humatus, in ecclesiascilicet S. Petri Apostoli, quam
eccleaia Ger-
etin memorataGerniaca-curte, iieculiari possessione ipsefundaverat, positusque estsecus altare addexte- nineat-riirtis
sua conversabatur : quem e vestigio adiit preefatus ram ejus plagam.
liccusal Mi- Milo:Trade, inquiens, mihires, quaspollicitusfuisti, 2 Qui multis. ibidem post sanctnm depositionem Clnrel inira-
loni pro rcai- tibiquippe apud Procerem obtinui quod spopondi. suam refulgens miracnlis, qiianti sit apud Deuin me- cidis.
perandoEpi-
Cui Beatus ait Rigobertus Quotquot res habere : riti, fre(iucnter innotiiit, qua' tamcn miracula ma-
scopatu. tra-
visus fui, dedi Ecclesia? Christi non possum modo
: gnam ob inciiriain non fuere descripta. Tres claudi Tres claudi
dere bona
initca EcclC' tollereei, et dare alteri. .\d quem furibundus Milo : ab incolis ejusdem loci, mcmnrantur inil)i ab eo ciirati.
.sice donata. Qnia me fcfellisti, tuns nunc tibi non reddetur Epi- fuisse curati. Quorum certa prisca? debilitatis indi-
Olftinet aitare scopatus. Et idem mox illi dedit dignum Episcopo cia, videlicet bacilli et scabella, et in abjectione eo-
S. Maria He- responsum : Altare, aiens, mihi, iimeso, obtineas rum indubia redhibitiP incolumitatis signa. raultis
mis:
S. Mariie : de rebus Episcupii facito quud volueris, diebus in eadem .sunt visa, ubi ipse requievit, eccle-
unde minus curo. sia; qiionsqne in mirifica ejns evectione, quEe post
21 Haliitavit ergo in Gerniaca-curte tempore non narrabitur, a quibusqne fidelibus sunt et fideliter et
pauco, vitam in parcitate, humilitate, vigiliis. ora- venerabiliter post illum convecta.
tione, eleemosynis, ceterorum quoque bonorum ope- 3 Pra^terea fertiir et qusedain mnlier ca?ca, no- C.iFca 1'isuni
rum exhibitione ageus morisque ei fuit srepissime : mine Ansildis, ipsius loci hahitatrix. ibi pristinum recipil.
civitatem Remoruni invisere, et in ara Beatissimse hujus meritis patrocinantibus recepisse lumen ocu-
Maria^, ut pr.T omnibus optavei-at, Missas celebrare. loriim sunrmu. Cujus miraculi usque hodie quidam
Alia innlta indeque memoriani petere S. Mauritii, deinde almum testes existunt, adhuc enim super.stites sunt qui eam
freqimitat adire Remigium, tum in Monte Or S. Theodoricum, cognoverunt.
Sunctorutn deinde in Culmisiaco B. Cyricum, ac dcmum
vilUi 4 Quidam juvenis scholaribns apud loci Preshy-
loi.i
remt-^abat ad S. Petrum in Gerniaca-curte, ubi tunc terum deditus studiis, qiiadam die absente ^^dituo,
hahitatio sua erat. super tumulum ejus ut levis leviter ccepit snbsilire,
22 Quod cum ex pia consuetudine quadam ageret non dans honorem Deo, neqiie Sancto ipsius in ceeIo
die, devenit in Culmisiacum ad S. Cyricum pro se et in terris mirificato : sed ut sepulti meritum pan- Afl CJUi SHjlUl'
snaipie Ecclesia, ut consueverat,exorandum :etfacta deretur etejiismodi prjpsumptio penitus ab omnibiis cliriim luden^
chiudus effici-
oratione locutus est cum fficonomo Remensi, qui cohiberetur confestim eiim pes suus doluit, quasi
litr.
aderat, nomine Wiberto. Qul mox suppliciter accer- nnde claudus mox
quievis spina accrrime pupiigerit :
.sivit eum adprandium, quod sibi fuerat pricparatum. quicquam in-
effectns, ped(^m illnm perdidit, qiiia eo
Quod ilh^ renuens, dixit Ad S. Petrum in basilica ; cedere postmodum ncquivit. Quod videntes tam Pre-
niea habeo Missas facere, idcirco quod postulas non sbyter quam indigenas, cancellnm ibi effecerunt, ne
possum adiuiplere. Dumque colloquerentur, pauper- quis forte nesciens temere accessisset, et simile quid
cula qua'dam vidua Iiuic Vicedomino in eulogiis attu- pateretur.
lit anserem, respiciensque Vicedominus ad sanctum 5 In hac basilica nocturno tempore, voces tant:e Voces Anfje-
Episcopuni Quoniam, in^iuit, mm dignamini nobis-
: non existiiuaren-
dnlcedinis saepins snnt anditae, ut ItccEaudiun-
tur.Liixinso-
cum vesci, vestro pra-cipite puero saltem hunc reci- tur alise nisi Angelicse. Lux quoque ccelitus tant:e
lita apparel.
pere,etcumveneritisdomum,]iarateadopusvestrum. claritatis mediis in eadeni n(^ctibus emicuit, itt solis
Quem puer viri Dei .^uscipiens ferebnt, (luousque fulgorein vicisse videretur, qua? etiam immenso ju-
subito in via de manibus ejus av(davit, et aliiiuot ho- bare suo Sacerdotis. qui adliuc inibi superest, a-di-
ris aliorsum volitans non comparavit. Super quo culam penetravit mceuibus ec(desia; hiijus inheeren-
puer (puisi perdito satis aegre tristaljutur et dolebat. tein.Ha?cper ostiumcasupatcnsvibrando coruscavit,
Quem vehementer anxiatum et (luasi flentem conspi- per quod (le illa in hanc ecdesiam gradibus suppositis
ciens, blande est consolatus. sicut erat vir mitissi- intratur. Quo viso tantus timor et tremor Presbyte-
mus, docensdetemp(U'aliuin ainissi(me reriim nequa- rum invasit, ut ab illa dic majorcm luiic loco reve-
(piam contristandum aut flendum; sed in Domino renti;iin exhibere visus sit, (piam aiitea sulitus fuerit.
seniper sperandum, qui dat omnibiis aflluenter. Ipse Ad qiiem si qiiis aliquando ex frigoriticis, aut acer- Febresetdolor
antem in silentio Davidicum, ut solebat, resumpsit rimo dentiuin dolore vexatus cum fide accessit, mox devtium ist-
In iiinerc di- canticum suum. In itinere enim semper de Deo aut remedium sensit. QuaproptiM" us(iuehodie multieorum liie pelluntur.
vina incdita- aliquid contulit. aut cantavit. Et fiictum est post candelam in vctis afleriint ct febricitantes qui-
illuc :
iur. trium fere horarmu spatium revohuis .spontesna hajc deniabrasum pulvcrcni .^(^puhdiri ejus suinunt, quod
Aiiserqui avo- avis, ad terrain coi-am S. Rigoberto descendit, eum- tenacissimum fuit illiUim c:cincuto. siciit ferturfuisse
laral ad eum que quasi pr^via prascedebat nns^iuam a recto tra- moris antiiinorum in sepulchris e(jrum. Hunc autein Pulvis seimt-
redit.
mite exorbitans, quousque ailGerniacam-curtein per- aquce inditum siticuhisius bibunt, iiuo haustu sanita- cliri ejus (e-
venirent, qno ibant. Sic mansiiescebat feritas avis, tem illico adipiscuntnr. Quorum quidam Gisleinannus Orcs samti.
Smpceum in in operatione virtutis. F(-!rtur ha?c multis vixisse hanc misericordiam Domini pcr eum moderno tem-
ilinere comi- diebus, et ante eum eiirsitare quando ad civitatem pore mirabiliter fuit cxperfus. Qui cum incurabiliter
UHur.
ibat et redibat. Non enim passus est eain hic vir ma- febricitando, nihil cibi dielms aliquot gustare potuis-
gnee siinplicitatis et pietalis occidi, qnamdiu vivere set, et non diebiis neque noctibus optatam quietem
potuit. iiivenire potuisset, acceptuni eradendo, ut aHi, pul-
visculum
. :
IV JANUARII. 170
visculura sarcopliagi istius pofavit et continuo sanus lafere suolevifer percussitet excifavit, excitatiimqiie
alicessit. Di^ntiiiiri vcro dolorilius cruciati hoc sepul- vocavit : ef ille actiitum sensif se palpnntem, et non
chnini deliita ciini devoticine deosculantur, et siniul aiidivit iit siiribis voi-nntem ; iiomines tnmen qui ade-
extemiilo curari nierentur. r;int audieruiit vocem,.ad B.Rigobertum ire quanto-
cyiiseuraadnioiientem,licetviderinf neminem.Abiit
CAPUT 11.
ergo iifl eum, et mox eo quem prasdiximiis modo pro-
Tramlatio i ad monasterium S. Theodorici. meriiit auditum. Ha>c ifa se habere ipse retulit, posf-
quam audifui suo resfitutus fuif
Corpits S. lii- J^iiin hoc in loco hic incl^ytus Doinini Confessor
ffflltcrti Iratis- eateiuis reciibaret, et his aliisque virtutibus semper GAPUT IV.
frrtiir H Jii-
iilorificatus reniteret, pi;e recordationis Domnus Translatio iii ad lem.plum S. Marim.
iiii an. mt.
Hineniarus. qui ab eo quintus extitit Remensis
cliiepiscopus, illuni transtulit octavo deciino
Jiilii,
Kalendas
ad Monasterium B. Theodorici, et posuit eum
.\i'-
H Iiijiis sacratissimnm eorpus (haud dubiiim, qiiin
Sancti Rigoberfi) rursusa transtulit dignissimae de-
Tertio traus-
fertuT corims
S. Bigoberti
in dextera parte ad tunibam ipsiiispretiosi Confessoris votionis Doninus Fiilcn Rhemoriim Archiepiscopus,
in ecclcsiam
Clirjsti, anno utique Inearnationis Domini Kcci.xiv. in ecclesiam felicissiniae Maria; Dei genitricis et per-
S. Marid'.
Indictione xii. pefnae Virginis, anno scilicet Aiifistitii sui priino,
htliic (inoqiie 7 Ibidem iste nliquotannis reqnievit, iibi et phira posiiitque refro alfare qiiod vocatur ad sanctam Cru-
miraciiliscla- per eiinidemDominuspatravit signa. ex quibus pauca cem, ef almos decenter collocavit duos Chrisfi Coii-
rel. brevitati stiidentes scripsimiis, ne de eoriim nimia fessores Theodulfum et Basolum liinc et inde, medium
prolixitate quodlibet t^diiim lectiiris gigneremiis. aiitem, ut deciierat, B. Rigobertum.
Quredam febricitans femiiia diebus illis ad lioc mo- 12 Hunc tani ibi quam alibi plures infirmi expe-
• Flod. Au- nasterium venil ; huic vocabidum '
Autdiga, existens riuntiirdivinum esse medicum.in siibitanea suoriini
liinga. de ea, quse huic contigiia est, villiila cognomine Col- niedela morboriim. E qiiibus nuperrinie quidam
Qitwttam fe- melecta. Hsec apud se liiijuscemodi facere domi vo- monachus et Levita cognobii beafissinii Confessoris
ttricitam Christi Remigii, die quadani validissima correpfus
luit : antequam veniret, tres caudelas unius quan-
S. Rii]obprltim
titatis elFecit, quarum uuam noniine S. Theodorici, esf febre, ifa ut adversa valetudo incessabiliter per
sibi legit i)a-
troiiiim .
alteram S. Rigoberti, tertiam S. Theodulplii esse liorariim incremenfa efficeref impotem inentis snse.
voluit. Quas siniul accensas, ardere perniisit, quous- Qiii ad noctem usque perveniens, ciim invalescenfe
que conspexitqiise earum amplius diiraret; hoc expe- hiijus morbi efficacia incffiniitus donnitum pergeref,
rimento cognoscere cupiens, siciit viilgus solet, cui et tainen nulliifeniis quiescere sineretur, ipsum un-
eorumdem Sanetorum facere debiiisset votum suum dique arcfatus in auxiliuinsui corde clamavit, et pro-
potissimum. At illa, quaj Beati facta fuerat Rigoberti finusper eumdeni sanitati donafus est, Is'Sigloardus • FloiL Si-
nomine candela, ceteris siiperfuit diutius ardendo. vociibafur. Et cuin pra;ceptore suo Archisacerdote goardtis.
.\d cjiis scpul- Qiiod animadvertens, aliam continuo fecitejus vene- Theobaldo, sicut ejus ab infanfia cliens huc usqne
crumsaTlatitr. rationi solius dicatnm. A'enitque illa et ante memo- conversafur, propfer qiiod et illum, ut solitus erat,
riamipsiusobdormivitprostrata,etevigiIansprotiiius in itinere a Donino Archipraisule ei pra?cepto secum
nmni sospitategavisa est. Hujus rei testes usque lio- diicere volebiit, et isfe hodoeporicas incommoditafes
die existunt qiii afTueriint. vitando nolebat etiam cuni adhuc sospes esset. Prae- Quid(t)ii ito-
lens iiiteresse
8 Similiter et alii in hoc incommodo sunt siepis- ceperiit enini huic ejus Magistrc* pra?fatus Archiepi-
traiulationi
Alti frbrilttis
simeliberafi quotquot euin qiiffisierunf fide ardenti :
scopiis ceteris ciiin fldelibus suis transferre condicfo
feln-i corripi-
et dolore dcil- insniier ef in quibus deutes dohiei-iiiit, ac per lioc tempore Sanctiini Doinini Rigobertum ad illiim locuin, lur
liiim tilicran- anxiati ad eum cucurrerunt, simili moiio fuerunt sfa- quo Regica Theodrada ei pefitoria iusinuafioue siig-
lAir.
tim medicati ab hoc medico c^lesti. Et quoniam ii gesseratfransferendiim, In ejiismodi obsequio illum
prae multitiidine nesciri potiieruiit. Iiic noinina eo- assumere quemadmodum adjutorera, optaliaf, cpiod
rum ponere siipersedimus, quia liiec nos nesciinus, ille omnino refufiibat. Verumfamen jirasdicta obsitus
quinon singnlis adesse quivimus; vernm hiec pene apgritudine, confugit tota mentis intentione ad euin-
omnis in gyro uovit populus. dem miriepotenfiiB viruni sanctuni,pi'iusque se reum
f.acitus fafebatur, eo qiiodpriesumpserit recusare iter
CAPUT III.
posf subeunduminejiis cxciibitum et cultum ; deinde
Translalio ii atl templtim S. Dionysii. annuente Doinino proposiiit animo se nnum procul-
dubio ex eorum fnre niimero quieuinque essent illuc
Iterum Iraiis-
_/\_nnis novem elapsis. hiiic rursus in prajilicfo itiiri cuin eo. Qiiodiit ciirde suo destiniivif, statim ab Eo iiivocato
fertar llhcttios ineiise eisdemque rcdeuntibiis Kalendis a praadiefo inflrmitiUe sua, iif siiprn dictuin est, cinivaluif per sanntnr.
codem die. Priesule Hiiicniaro ad urbem Reraorum fransfertur, liunc medicum Doinini Rigobertum, qiiem invocavit.
et in basilica qii* fuerat S. Dionysii honore ab eo- Per ipsum itaque quidquid boni ciim flde petitur in-
dem consecrata, ponifur; iibi ef Remensium sepul- venitiir, et quod religioso quierifur afTecfu, celeri
Ccecjt vistim fura fratrum func habebatur. Tunc inulier cisca, obtinetur efl^ecfii, priesfante Domino nostro Jesu
recipil. vocabulo Oda, venit de villa secus fliivium Sopiam Cliristo, qui cum Patre et Spiritu snncto in trinit;ite
• Flod. Ala- sita, qua; '
Ahimanilorum-ciirfis nnncnpafur : et iit et nnitate perfecta, vivit ef regnaf Dens per infinifa
mnanorum- ad memoriam ejus accessit, sfatimrecepit visnm olim sjeculoriim siecula, Amen.
corlis, rtitgo amissnm. H;ec priusqiiam advenisset. nocte domi Floduartliis lib. cap. Vi, id acciitisse
ii i. ait, qiioniam ecclfsiu
AiiniLMi-
dormieiis nudivit vocem diceiifem sibi Quid hie fa- :
|ir;intil:iln nccossiiiiic iniiri civiuilis, ob infoslationem pagaiio-
ritin conslrucncli cvcrlcbaliir.
cis? Cur jaces? Cr.'istina die Pontifex Hincmarus, ef
Canonici Remenses Sancfum transfercnt Rigober- CAPUT V.
tum vade ad eiim, et ille fe adjuvabif At illa dilii-
; .
/leliquiai in Vcromanduos deporldta'.
eulo consnrgens acceleravit, et candelam ei afTerens.
Iteliqiiia-S.Hi-
suo visui, uf prwlocuti sumus, confinno reddifa est. J\,nut} Incarnationis Dominicie octiniiLnitesiniu no- gobcrti in l'c-
Stirtlus aiidi-
10 Surdus qiiidam a?que transhitionis ejus die nagpsiino quarto, Prfesulatus autem Donini Fuli-onis romanduoa nd
liim recijnt.
advenit. Qni postqiiam locelliim ejus qiici gestabafur (luodeeimo, octavu definio Kal. Febi'. jtissione ejus- /Irmandum
fetigif , illico aperta; sunt aures ejiis ef audivif. Quem deni Donini Fulconis delatum est sanctissimum cor- conlractum
et divina grafia, defci'untur.
antequam sanafus fuissef, sic ad pus egregii Pontificis urbis Reinoruni Rigoberti, a ' riod. Sir.
deiferum hune virum accersire dignataest. Noctu in Clero fit plel)e ipsius Remensis Ecelesijc in pagum Hemnicmii.
diversorio qiiiescentem ignota qusedam persona iu Veromandensem. in villam scilicefNemuiicum, su- Colver. Ne-
mansos niinniin.
180 TRANSLATIO S. RIGOnERTI ARCHIEP. REMEN.
]ier fluvium Dalminionem; quam \illam, viilelicet alisqne nflendiciiln valeret reverti. Qui niagno admo-
niansos quinqunginta, idem Pater reverondis.^imus dnm cruciabatiir deiitiiim dnlnre; sed audiens illuc
Fulco per jiraestariam apud Oilalricuin Cumitem et pretiosissimum Pricsulis pignus cum Canonicis Re-
filianiejus Ilirmintrnilim eidem suie Ecclesia; acqui- nioruni advenisse, non abniiit munnsculum proprias
sivit, et adquisitam ejusdem Ecclesiai Cannnicnrum candelas eidem Saiicto Domini, qnia per se non pofe-
victui perpetualiter adauxit. rat ferre, per aliiini mittcre. Sed licet absens, tameii
HDehitaest etiam hiec oopia pretiosarura reli- non distulit precibiis qiiibus pntuit.et lacrymis uber-
imlltm rctl- quiaruni cum en, positaqne ad caput ejns De ligno : rimis, inirificum atqiie glnrinsiim Sanctum Domini
quiee. sancln CalvarifB
Domini, de .sepiilchni Doniini, ile exorare Rigobertnin, quatenus ejiis adminiciilante Odalricits mo-
loco, decnlumnajuxta qiianituitflagellatus Dominus, misericordia sanitiiti merei'etiir prisfiniE reddi. Ve- mclitts ad cas
ilolore deit-
de petra supra quam stetit ante Pilatum. de panno rumtamen illico ut perventiim est ad Sancti memo-
tiiim, libera-
qnem S. Maria manibus suis ojierata est. Ueliquire riam, isdem seiu'a>buitniedicumca!le.sfein impetranti
liir.
SS. Apostolorum Joannis Evangelista'. Petri, Pauli, tntn mentis medicinam satis siiperqtie sibi
affectu
Andretp, Matthasi. et de vestimentis dniidecim Apo- desiderabilem. Sed posfquam convaluit, ad ecclesiam
stolonnn, et de pulvere eorum. Reliquia." sanctonim S. Martini, ubi nunc prajfatns sanctissimus Doinini
MartjTiim Joannis Baptisfte, Nicasii, Dionysii, Ru- Confessor corpore dignoscitur qniescere, omni cnim
stici et Eleiitherii,Laurentii, M.anrifii,Caudiili,Exn- festihatione profectiis est, ac totum se in lacrymis
jierii, Georfiii, Crispini et Crispiniani, Qulntini, roram gleba illiiis prosteriiens inniimerabiles ei coti-
Valeriani. Cosmse et Damiani, Agapiti, Primi etFe- dignnsque laudes veluti tam evidenti medico retulit,
liciani. Reliquiffisanotornm Confessonim, Remigii, nnniinfians fratribus, videlicet Canonicis ejus obse-
Uac tntmta- Hilarii, Martini, Gregorii, Amandi, Benedicti. Haec qnio illic a Domino Fiilcnne depufatis, qunuta illi per
tiofacta 19J(/- omnia pignora Sanctorum delata sunt pariter in su- nieritagloriosissimiCnnfessoris sui Rignberfi fecerit
miar.
pradicfum pagum, et coUocata cinn omni veneratione Dominus.
in hasilica S. Martini, quartodecimo Kal. Fehnmrii. Siibjieit Flmloanbis lili. 2, cap. 1 S. Nec longum [lost s. Hiiiobcrti i
15 Non jiost multum vero temporis crehrescente liaec ni'bi Remonim sncra membra revocanfnr : et Iraiislalio.
ejnsdem almi Confessoris Domini Rignherti Innge ecclesia S. Dionysii exfra iniiriiiii civitnfis Canoni-
lateque fama, accidit ut quidam Presltjter, nnmine cnriim Remensium stiidio siimptibusque re.structa,
'
Ftod. Sigiii- '
Figuinus,qui ex monasterioeximii MartyrisChristi ibidem ciim B. Tlieodiilpbi pignoriliiis hnnnrifice ve-
1IIIS.
Cnlixti, olim niminm crudelitafe paganoriim grns- neraufur ilhitn. ILi-c ivt quiirtn S. Riijolierli Tran.ilu-
sante illuc advenerat, cui Odalriciis quondam Comes lio, siib Herireo Arrliiepiscoiio facta, qm, til ait iileni
ac vir illustris, ejnsdem flsci possessor, misericordia Floiloanhis lib. i,eap. 13, Remisecclesiam in hnnore
motus .super enm.concessif, ut in altera ipsiusvillse S. Dionysii extra muruin civifntis a Canonicis urbis
ecclesia, quje in honnre S. Radegnndis videtnr esse cnnstnicfam consecravit. Ubi ef memhra Snncforum
constructa, Sacerdnfali fiingei'etur nfficin. qnnr.dus- B. Rigoberfi Episcopi, et S. Tlieodiilfi .\bbatis ser-
que su;e cnngregatinnis Ecclesia» jiace reddita, illuc vanda deposuit.
m S. THEOCTISTO ABBATE IN SICILIA.
.' hoc sniictoAhbatr OcUivhi^ Cajcltiinis iionUt in Idca qiiit, u\ est Ahhatis) in Cucumo. An idcm sit Tiien- .Uitis Theocii-
operis de Sanctis Sicili.r : In Sicilia in monastfrio ctistus, qucm vni Jnnuarii ex Menivis dnbinnis, nddu- sltisHJantiar.
Cuoumi S. ThpoctistiAhbntis. CitntGrarorum Mcno- hitnt iinster Rndcrus. Miiii diverstis ab co A'am
cidcfiir.
lotiinm. Alind Mcnnto(jinm oportct nb cn qnod
id cssc hnnc etiam v Januarii endem hafnnit Meiiiva Conune-:
Henricua Canimis vtil(invit, in qun nullum Tbcoctistinn moratio S. P. N. Tlieoctisti ; nltcntm vcro ctsi mona-
Abbntem rcpcrin. Ferrarinx trndit vixisse circa annum chum fuisseexadjuncto tetrnsticho coiijici fortassis quent;
Cbrisli na;c. Molanus iii Addit. ad flsuardum : Die non tamen eodcm ntoilo refertiircnm illn hoiiorificn appcl-
quEirta S. Theoctisti Ducis (fnrtc monncht^nun, in- Intioiic, S. P. X. f^triusquc inihi ignot.r sunt res fjcst/r.
DE B. LIBEIVTIO
MXIII. ARCHIEPISCOPO BREMENSI.
IjilietiUi Arcltiepiscopi iwmeii lioc ilie siicris faslis ad- XV Jo;iiine, virgani Episcopalem ineruit ab Ot-
'
n. Itbcntu
scriptum.Nam Ferrtiritis iii ijeaerali catalmjn Suucto- tniie III, primns omniuin consecratus est a Siiflhiga- consecratio.
rtim liiic liubet : Breune in Saxiuiia S. Liibentii Epi- neis. Erat itaqiie vir litternfissinius, et nnini niorum doctrina. pa-
scopi. Kaleiidaiium Beueilietinuiii Macliivii tria;
eililum : probit.ate decoratiis, ah Ifalia quondam PontiHcem
S. Lubeiitii Archiepiscopi, qiii in claustro, etiam secutus Adaldaguin : cujus etiam vitani asmulafns et
Episcnpus factus, sicut unus fratrnm vixit et sua : magisterinm,.sohisex disposifinnetanfiPnfris dignus
pra;dicatinne multns ad fidem convertif. Referlvr et inventus est, ciii Hamiiiaburgensis cnra parochise
ab Arnuldo Wion et Ihtijime Menardo ciim fusiori elo- cr-ederefur.
ijio, verbis Krantui. 2 Erat enini vit fiuiffe castitatis, iif raro se mn- Ca.^titas,
De eo varii scripsere, dnbimvs hie ijux M. Atliitnus lierihus videndiim pra,>huerit; tantffi abstinentia>, nt Abstiiientia.
Brnnensis iu historin sua Ecelesiastica eap. 71, siiv. pallidajejuniis ora portaverit; tnnfa-que hiimilit.atis
Ihmilitas.
lib. 2, cap. 2!), tradidit. nccaritatis, utin clnustrn sieut unus fratnim vixerit.
Miilta! nimirum virtutes quippe cniifeutus ac-
ejus :
\ITA EX ADAMO BREM. qiiisitis, raro c-iiri:un adiit pro aciiuirendis. Domi CuriE mi itrC'
sedens qnietus, pnrocbia> suae curam egit diligentis- gis.
CAPUT 1.
simam, totumque stuilium ad lucra vertens anima- /cltts aninin-
/;. JJIjpiilii etjriykv fiilntes. niin, districtissima legiila oranes oongregationes
suas custoiiivit.
Ajibentius sedit annis xxv.pallium su.scepit a Papa 3 Archiepiscopus etiam per se curam egit hospita- tlospitttm et
lis.
: . : '
IV JANUAKII. 181
lis, fi-atribiisetiiifirniis quotiiliano ininistrans
ob.se- erat xx milli.i. Qiiidam eiiim eques Saxonum ab eis Pbii
BllKMLN.
quio : ipse (juoijue vicc sua xenodociiium iippoti suo captus, dum cuin ducein sui facerenf itineris, in difTi- .
cominendavit Libentio. Dnin vero ndlnio pax esset in ciliora eos paludis Inca perduxit, in qua diu fatigati
Kranti.
•
Slavania, Transulbianos populr>s iVequenter visi(a- leviter a nosfris sunt super.ati. Qui Heriward iionien
Wandalia. vit, Haniniaburg jiaterno fovit amore
et inatrfin : liahcns, perenni Saxonum laude celehratur.
Visitat (Ucecc-
legatii>nem suam ad gentes, ut praMlecessores pjus, 8 Ex illo nimirum fempore pirafarum liostilisque Hirina mclu
sim. piralanim
studiose exeoutus est, licet dierum obstaret malitia. crehra irruptio facta est in hanc regionem. Nain et
muro cincta.
• An hoc iirobabile onines Saxonise civitates grandi raefu perculsre fue-
sil,diccnius in vim S. Grcgorii VII, xxv
Maii.Scripsil Adamiis. cum ca maxime agilarctur quteslio, Hen- raiit. Tiinc et Brema iniiro muniri ccepit firmissinio.
rico IV imperanlo ut : uon mirum videri dcbeat, si aul favcril Sed et Libeutius Archiepiscopiis thesaurum Ecclesiae
Impenitoris parlibus; :iul alioqutn biillucinatus sil, erraiitcm
oniniaque Ecclesiastica fecif ad Buccenseni deporfari
lurbamsecutus.
Prsppositnram. Tautus itaciue tiinor iii finibiis liujns [1. I.ilirntim
CAPUT u. parocliiie oninibus erat. Nam et ipse Pontifex pira- liiralas ex.
Sueni} tijrmimis, et piralw pimiti. tas, qui E|iiscopafiim vasfabanf , anafliem.'ife damna- mmmunicat.
vit. Quorum '
unus in annos ' Kranlzius
Norwegia deficiens per
Suow liex \fuo teni])ore ouLii raagnam Cliristinnoi'uin perseiui- septiiaginfa integro corpore ad liit Diicem eo-
permansit, iisque
mnia: nolens tionem iii Daiiia Suein Rex exereuisset suppli- ;
Doinini .\dalberti tempora Archiepiscopi, quando rum fuisse.
fincqiiiescere,
eibus Arcliiepiseniius Legatis, erobrisque muneribiis Alwardus Episcopiis illuc veniens defunctum vinculo Vis Eccicsia-
IfcUo vincitur
Regis aninumi, mansue- sticte Excom-
laboraliat, (luatenus ferneis excommunic.ationis absolvit, et mox cadaver iii cine-
mimicationis.
tum redderet Quibus ille rejeetis in sua
Cliristianis. rem esf solutura.
uimirum crudelitafe ac perfidia saavire non cessavit 9 Posf vindicfam ergo sceleriim, qiuc iii Ecclesias
iinde et ultio divina Regem Deo rebellem est sul>se- Deief Christiaiios ciunniiserat; Sueiii Rex victus,eta
a Kranlx-. cuta. Nam cnni coiifra a Slavos l:elluni susciperet, suis deserfus, quippe qiiem Deus deseruif, errabun-
Wandalos. bis captus et b in Slaviam ductus, totiens a Danis diis et Nordmannos, iibi Thrucco
inops auxilii venit ad
b Krantz.
ingenti aiiri pondereesfredempfus. Necfanien adhuc fuiic filius Hacquini regnavif. Is licet paganus esset, Sueiio profn-
Julianum
ad Deum reverti voluit, qiieni primo in morfe c patris iiulla tamen snper exuleni motiis est inisericordia. fiuserrat. a
fl/. Julimim.
, B. Haraldi
oflendif, ef deinde in nece fidelium irritavif. Et iratus Ifa infelix ille, ef a toto rejectus orbe, in Angliani Normniinis
de (luo age- fiirore Dominus fradidit euni iii maiius iiiimicorum Anglisqne re-
,
transfretavit, frustra solatium qiia^rensab inimicis.
jectns, a Sco-
Jiius Ko- ejus, ut disceret nou blaspliemare.
1
Eo fempore Adelrad filius Eggaris Britannis impe- tis cxcipitnr.
vemb. 5 Tunc potentissimus Sueouum Rex Hericiis, col-
ravit. Is non ininiemor injiiriarum qiias Dani ex anfi-
lecto innnmerabili, sicuf arena maris, exercitii, Da- qunAnglisinflixerant, exuleni repulif. Quem tandem,
niam invadit, et occurrif ei Sueiii a Deo derelicfus, inisertus iufortiiuii, Rex Scotoriini benigne snscepit,
srpletitrionn- friistrasperans in idolis suis. Sed cnin utrinuiue liello
eumque per bis septem aiinos, qnihus exulavif, secuni
1'imi pxtgna: navali (sic enini gens iUa ctuifligere solet) onnies cojiiai detinuif, morfem Herici. Ha^c parricid<E
usqiie ad
n/ivnles.
esseut Danorum obtrita", Hericus Rex victor Daniani avi pericula,Suein Rex nobis affonitis, exposnit.
obfinuit. Suein ergo deiiulsus a regno dignam factis Deiude ad Hericuni vicforem reflexit narrationeni.
.1 iitio b(BC suis a Deo Ef hjec junior
zelote receiiif niercedeni.
fiiuior luibtic- nobis in avo suo Suein recitavit contigisse, jiisfo Dei CAPUT Hl.
rtt.
judicio, quoniam illiim dereliquit, quem pafer ejus Libentins Episcopos niultos onliiiat, et ad gen-
biinuni defensorem habuif. tium convcrsioneni inttlil.
ihmi Sueci 6 Ferunt eo tempore classem piratarum, quos uo-
inferiorem
ct
sfri Ascomaiinos vocanf, S.axoni{e apiiulsani omnia He Lpriciis, inquit, dno regna obtinnit, D.anornm Poppo SleS'
Saxoniam Fresiffiafqne Ilaf ulse vasf asse marifiraa. Cumque per Sueonuinque. et ipse paganns, Clnastianns valde ini- ivicensis
vaslant Albia; fliiniinis ostiuin ascendenfes irrumperenf pro- inicus.Ad qnein missus Legatus Cfesaris ac Ham- Episr. fcrrutn
vinciam congregati Saxonum niagnates, cuin parvuni
;
maburgensisArchiepiscnpiPoppoquidam,virsanotns candenscoH-
trectai illa:-
habuissent exercitum , egicdicnfes a navibus apiid et .^apien<, tunc in Sleswic^n.sem ordinatus Episco-
Sfadiuni barbaros exceperiinf , quod esf opporfunuin piim, de regno Danorum sen pace Christianonini
.Albije porfus prtesidiuin. Magmim ef memoriale, mi- Ca:'saris partes expostuhivit. Queni etiam aiunt prr)
nusque felix erat illiid pra-liiira. in qiio viriliter ufris- assertione Cliristianitatis, cum Barbari suo moi-e
que certantibus. nosfri tandcni minores siinf reperti. signuni (pia>rerenf, nil moratum. sed staf im ignitum
Sueones ergo et Dani totam Saxonum obfrivere vir- '
(^1'rruni mann tnlisse, et ill<iesum apparuisse. Dnm- ' Addit Krau-
tutem. Capti siint ibi Sigafridus Marchio, Tliiaderi- qiielioc facileoinneni gentilibnserrorisambiguitateni l/iiis 1'hiio-
Dire sa^iiint cus Conies, et alii illustres viri, quos vinctis post tollere viilerotur, iternmSanctusDei pro submovendo llieca? figiira
conform;ilum
in cuptivof'. terga manibus, barbari traxerunf ad naves, pedesque gentis illius pnganismo, aliud a^qne niagnuin ostendit
hoc rerniin
eorum catena strinxerunt, fofani exinde provincinm miraculum Tunicam : scilii et indntus ceratam, cum fins?e.
impune depriedantes. Sed cum ex caiifivis solus Mar- staret in medio populi circo, in nomine Doniini pr;e-
chio Sigafridus cujusdain anxilio piscaforis furfim cepit incendi. Ip.se vei'u. ocnlis ac inanibns in ceelum Item vcste cf-
nocfii sublatus evaderet; piratfe mox in furoreni versi, tensis, liquentes flammas tani patienter snstinuit, ut rnta cTusfa
mattei
omnes quos in vinciilis tenuerunt, nieliores liidibrio veste prorsns ainbusta et in favillam redacta, hihiri illa-.tus.
Iiabentes, manibiis pedibiisipie trunciverunt, ac nare et jocundo vultu nec fumum quidem inceiuHi sensisse
precisa deforinanfes, ad terram semianimes projece- testatus Cujus novitate miraculi, et tunc multa
sit.
runf . Ex
quibns nobiles quidaui viri erant, qiii posfea inillia per credidernnt, et nsqne hodie per popn-
eiini
multo siipervixerinit fempore, opprobriiini Iniperio, los et Ecclesias Danorum celebre Popponis nomen
et miserabile specfalum omni facf i popiilo. Qu.'im vide- effertnr. Ha)C aliqui apiid Itipam ge.st^i confirmant,
licet plagam mox cuni exercifii siipervenienfes Dux alii apud Sliaswig.
lienno et Sigafridus Marcliio vindicariinf in tanfiini . 11 Claruit etiam tunc in Dania felicis memoriae OdiitcnrSucO'
uf pirafse omnes, quos apnd Starlium egressos fuisse Odinckar senior de quo supra diximus, qui in Finne, liiiw Danu-
diximiis, .ab ipsis aiixiliante Domiiio fuei'inf coutrifi. Seland. Sconia, ac in Suedia praMlicans, multos ad ruiiiime Aim-
Aliaeorum stoltis.
7 .\lTej'a vero pars Ascomannornm, qui per Wir- Cliristianamfidem convertit. Ejus discipuluset ne]ios
inaniis, in pa-
raliam fliimen egressi Haliele usque ad Liestnionam fuit alter Odinkar junior. et ipse nobilis de regio
lit.slria a cap-
depraidali sunt, cuni maxinia captivorumniultifiidine semine Danornin. dives agri. aden ut ex ejiis patrimu-
lii'0 perdiuia,
pervenerunf .id paluilem qua' dicitur (ilindesnior, nioEpiscfqjatum Uippnsem narrentfundatum. Quem Ejiis itcpos
aeditur. ,
fii
iibi a nosfris qiii pone sequebautiir offeiisi, omiies diidum Brema» scholis tradituui Pniitirex Adaldagus Kiiiscopiis lu~
iisque ad uniini obtriincati sunt; qiioriim numerus manibus suis baptizavit, suoque nomine Adahlagum peitsis.
vocavit
5 .
182 VITA B. LIBENTII ARCHIEPISC. REMEN.
Vr.n ergo a Libentio Arcliiepiscopo nunc ordi-
viicavit. Is chiepiscopo D.iganus successit. Dcinde Waltbardus Ubenliii.i
Aiu TiiiEiiEs.
natus in gentes, apud Ripam seilem acccpit. Nara meriiit cathedram. Interea Arcbiepiscopus noster de ""'"i» '"ili-
""'<'''"'
et illustri vita. et sancta^ conversationis, Deo et ho- legatione sua in gentes sollicitus, plures ordinavit
.'/<•"-
tcsmtUiiEi-i-
bpiscopos, quorura noraina et o
Tj 4 i •
i •
minibus acceptus crat, et Cliristianitatrm in Dania Sedes incertffi sunt,
1
^^
fortissime (lefendit. Hos vero corapcriiniis i!]o tein- quia temimsper.secutionis incubuit. Sicut enim patrura
pore c].aros in ea regione, aliis, qui adhuc super- relatione cognovimus, Esico apud Sliaswigi Popponi
vixerant a diebiis Adaldagi, non otiosis. Qui etiam in successit, Odinkar, apud Ri]iani insignis fuit, nt
(pii
Norwegiara prngressi populiiin multiim Jesu Christo snpra diximus. Et sermo est post obitum Adaldagi
collegerunt. Archiepiscopi, totam regionem Jutland usque ad no-
lii Iiosat'cf(l'i 1 2 Jdfm Adnvuis pajiHo iiifei-ius cnp. 32, lih. 2, luvc stram setatem in duos Episcopatus bipartitam esse,
ccdaiam )i„i,fi .
Eodem temjiore veneraliilis Conies Ilenricus tertio apud Arhiisam dellciente. In siavaniam vero
VmimUwa: Kosafeldam fecit Pra-positiir.-im annueiite Libentio
j,, ordinavit Arcliiepiscopus Folcquardum, deinde Re-
Arclnepiscopo, ecclesiam consecrante. Hiec lacta
e( ginbertum quorum prior a Slavania pulsus in
B lilicniim :
sunt ultinio teuipore senioris Libcntii, sul) Duce Ber- Sueoniam vel Nordraanniam missus est ab Arcliie-
nardofilio Hermanni, qui populiini Slavorum gravi- piscopo, qui niultos in Domino lucratus, cum gaudio
ter affiixit. Quo etinm temporc cuiitentio Bernarii remeavit.
Ferdensis Episcopi de Ramsola coram Papa Sergio 14 Post lisec omnihns bene compositis, obiit liea- iuoriiar i.i-
est terrainjitu. Fnsim hvcc Kruiitzivs, f/Hi Libcntio ad- tus Arcbimandrita Liljentius, unaque Ferdensis Epi- bcniiu^.
jndicatum cum locum scribit iu mcmoriam S. Aiischarii. scopus anno Domini «ixin, Indictione xi, et sepultus
Scdit vcro Sergins IV Pajia a xxxi Augusli unu. mix, est in raedio cbori, ante gradiis sanctuarii pridie No-
itsque ad xiii Maii ann. Mxn. nas Januarii.
1S Anno igitur Archiepiscopi xxn Benno Dux 1 Eadcin fcrc dc Libculio scribit Albcrtus Krantzius
Saxonuin obiit, et Ludgerus frater ejiis, qui cura iixore in Mctropoli lib. 3, cap. 42 cl 48. El nuclor historia'
sua veneraliili Erama. Bremensi Ecclesia' pluriraa Episcoportini Brcmcnsiuin cum Itistorin Adaini cdilir itb
bona feceriint. Apiid Magdabiirg vero Oisiiario kv- Erpoldo Lindcbroiiio
m B. ROGERIO ABBATE ELLANTII.
CAPUT 1.
R„:
\jf(jevi\tm Abbalcm EllunUi m diaxesi Remensi, re-
censet Hngo Menardns in catnlogo Sanclorum et Bea- Quomodo in siia piwincia vnintliint con-
torum ordiniji Cisterciensis ex velusto Missali a 100 leiiipsit. et ile prufessiune ejus npiiil Locum-
nnnis excuso. Kalendarium quoque Cisterciensis Divione liegis, el ile udvetilu ejas apud Ellaiilium.
edilum, hoc die, et Chnjsostomtis Henriquez in Meno-
Ingio Cisterciensi, qui et nobis vitnm ejus a monacho .Liauilabilis igitur Pater Rogerius primus Ellaiitii D liuncriui
Ellantino scriptam communicavit. Est Ellantium {oHm Abbas, ex Anglia progenitus, Angelicam vitam diixit 'i"''""i' '!"
Slani vel Shntinin) anno mcxlviei constructum, ut ex interra, in quantiim Iioinini fragili licet et inortiili. "'"*
hnc versu Chronographico patel : Qui bonaj indolis factus adolcscens, cuin intolligeret
CLaM datprincipiuni de Slam, sed demp bis unum. quod secundum Joannein. Oiniie (]UO(I est in mundo, i, joan. 2. Ki
concupiscentia carnis est, concupiscentia oculorum, eili
et siiperbia vitie et Miindus transit et concupiscen-
PROLOGIS AUCTORIS. tiaejus; fpsunijam
;
mundumhujusmodi consiliosalu-
tari contemnere ca'pit. Vocem enim Pro])hetaj dicen-
Oi
fptiinum semper fuit in Ecclesia Dei Sanctorum tis attendens. Obliviscere populum tuuin et doraiim Psal. u ii.
describere vitas virorum. ut sint in speculuin et qnod- patris tui, et concupiscet Rcx decoremtuiim, quoniam yenii (n Gal-
dam veluti condiraentum vita? borainuin snper ter- ipse est Dominus Dens tuus ; ciim sancto Patriarclia '"""
ram. Per hocenimquodaminodo apiid nos post mor- Abraham egressus est de terra sua, et de cogiiatione
tem viviint; multosque ex iis qui viventes mortui sua, et de domo patris sui, et veuit in terram quam
siint, ad veram provocaut et revocant vitain. Quia monstravit ei Doiiiiniis, terrani vero Gallicanain : iii
vero in diebus tepescente caritate su]ierabundat
istis qua quemadmodiim gallimi congregat pullos suos snb
iniquitas in cordibus nostris, signa non videmus, alas, sic piiis illc Pater filios in Dei servitio postmo-
jain nonest Propheta, nostrisque exigentibus ciil]iis duin congregavit.
defecit Sanctus, et diminutse sunt veritates a filiis 3 Cuiii luitem diligenter inquireret in qiio loco Crea-
bominum ; ad refocillandam flammain cariUitis in torisuo sanctius famulari v:ileret; Dei iiiitu a]iplicuit
nobis, et ad exem]iliiin posteris ]iorrigenduin sanctae ad queindani luciini novella' plantationis Ordiiiis Ci- Eii inwwWm.s
conversationis, maximeiiue vobis Iiiijus mnnasterii sterciensis, qui dicitur "
Locus-Regis. Relirta igitur '" Loco-Hriiii.
raonacbis, videor milii non snpervacue ex his qni domo rebusque patriai, soli Deo placere desiderans
empti sunt de terra revocare ad mediuni dilectuin inibi sanctaj conversationis liabitum suscepit. Con ver-
Deo et hominibus, ciijus memoria in bencdictione sationis autem sua; insignia, et quoniodo vitain Evan-
,liif/or inaiin- est, sanctnm
venerabilem Patrem nostrum Roge-
et gelicam in eodem ccenobio dnxerit, sufficieiiter ]iosse
1/11« i;ilanli- rium, primum hujus coenobii Abbatem; qui vere puto neminem enarrare. Soliiis qiiippe donatoris de
'"''
juxta testimonium antiquorum, in diebus suis pla- accipiente est nosse, qiioniodo ab ipsu raox conversa-
cuit Deo et inventus est justus. Obsecro autera eos tionis suae exordio praivenerit euin Dominus in bene-
qui lectiiri siint lia!C, ut fldein dictis adliibeant, et dictionibus diilcedinis; quanta resplendiierit gratia
vos maxime fratres, qui bunc Sauctuin Dei penes electionis qnoniodo inebriaverit eum ab iibertiite
; 'iniiclcvicii.
vos habuistis, etcum flde devotionein adhibeatis; domus suiB. Severus vultu, modestus liabitu, circum-
quatenus intercedentibus meritis ad superna
ejiis
spectus fuitin verbis, inoperetimoratus, iiisacrame-
polorum gaudia pervenire valeatis. ditatione assiduiis, in oratione devotus uuigiianimus ;
.: ;
IV JANUARII. 183
aquis m.adefierent Peii Mo>\(:li.
in fiilp, longiiiiimis in spe, perfectns in «witate, ju- corpus,sed etiam vestimenta ue .ab
El,l,AM'.
custodivit. Cuni enim siius eiim Conversus vellet de-
cunilns intpr opprobri.i, intei' oliseqiiia verecundus.
r.iuisfilintitr i Cnm autem placuit e\, qui eiim segregavit a tergere, non habens alia vestimenta, qua; sibi posset
MilmEllnti- s.Tculo et vocavit, ut ampliori gratia revelaret in eo ofTerre, ita siccnm reperit ac si in aranem nnmqnam Jubet itlsilerc
referref, ^ocitnn.
gloriam suam.misitin cor Al)batis Loci-Regis,utad cecidisset. Quod miraculum ne eo viveut(!
ffldiflcaiulam donium istani mitteret dc fratrihussuis : euin per ohedientia' snncta; vineulum alligavit.
multum renitenteni cnnstituit Ah-
.super quibiis licet
CAPUT IV.
b.ateni et Prajfecfuni. Adveuientes auteni ad locum
De tviiiitlo a diijito mulieris ejecto.
istnm tunc desertnm oiim Abbatc sno viri virtiituni,
sirapliciter aliquanto tempore Domino servierunt in
Xn couflnio autem liujus ccenobii raaiiebat quffidain
paupert.ate spiritus, in fnme et siti, in frigore etnu- jnvencula fuerat ma-
ninlier, cpuv a parenfibus suis
ditate, in vigiliis, in nngu.stiis multis. Ibi in .signis
ritata, Ha'c vero quod;im anuulo pretioso dotata in
et miraenlis phiribiis gloriosis, ut experti suut multi,
tantum eiim dilexit, quod nnmquara potuit sustinere,
{'.liirel mra- fidelem sunm famulnm Deus glorificavitB. Rogerium Unde fa- Cuitttim jc-
nt vel ad Iioram a digito suo amoveretur.
tiilis Abbatem, sieut est rairabilis in Sauctis suis, etjrlo- intitiE aiiiiu-
ctura est, ut duni ii)sa juventutis annos decurreraf,
riosns iu majestate sua. Mansit autem liabitn bunii- idem impingiKitus aretari
Itis crcsceittc
et incrassnretnr digitus,
iligili cartte
lis, sorano brevis, pane atro, et aqua brevi ; incondito
cospit graviter in annulo, ac idem aunulus carnibns cooiierilur.
.Ujiere vivit- et vix salso nlere vescebatur; in inensa nihil peni-
supercrescentil)UsoperirI.Intereamuliersuspir:it,plo-
tus vnleb.at deferri,nisieaquffi eomniuuiterconventui rat, laraent,itur;nonestquiconsoleturearaexomnibus
parabnntur. Quantum vero coniitatem inter fratres
caris ejus. A maritn circumcirca medici reqniruntiir;
dilexerit, per exempl um subseqnens poterit declarari manui
veniuut, tangunt, medic;iutur, dicunt nullam
* Locus-Rpgis .Alibtilia cft ordinis Cisleir. ill tliticesi Hilitric.
pra;valere medicinani, nisi digitus abscindatur. Ciim
lilia Cur.ffi-Dei, fmtiiattt aii. 1 199, 2* Aprit.
igitur supra hoc nullum remedium invenire valeret.
GAPUT II. nullumque recipere posset solamen humanum, cnm
claiuorihus immensis currit addivinnra adjutorinni:
Quoinodo piscem in olus Conventns mitti
(luarit, i'ogat, petif singiiltibus et lainentationihus,
JHSSit.
Christi beiiignitateui prnvocat raiserantis : Miserere
niei Doiuine, miserere niei. Inter ipsa auteni lamen-
PiMcin sibi j\.ccidit ut die qnadam piscis non modicus ei offer-
tationis" crebra suspiria, sibi a vicinis coiidolenfibns
iililnttim lion retur et prsesentaretur de oratorio revertenti: qui
suggeritur, ut eat apud Ellantium.ef ab .\hbate san-
viilt soltis co- magnitudinem ejus aliquantulum exhilaratus cnnsi-
iiiettere. cto loci illins, orationum suariim siifiVagia snperhoc
derans requisivit an ex eo sinpuli fratres portionem
c(infi(lenterexposcat. Credimus, aiunt.quod per ipsuni
possent accipere ordiuatani. Cum uutem dicerent
ne saltem ,apu(l Domiuum poteris obtinere salufera, quani nnl-
Nequaquam ; Prnjicite inquit, in olus ; a
I(n'um medicnruni arte .acquisivisfi. Consilio igitur
sapore nostrornm aliquis fratrum efficiatur or-
illius
tali recepfo, aecessit instanteret pra) foribus niona-
bafns. virum per onniia pietate, raisericordia.ca-
sterii accuhans, suppliciter rog;it, quatenus ei lice;it
ritate ineffabilem, qui ne i)usillum aliqueni contri-
colloqui ciini Ahbate. .\d cujus petitionem portarius
staret, piscis earnibus efiam nrdinate noluit saturaril
raox ingressus ad eumdem, ei Iiurailiter infimavit ad
Renuit in hoc ciboconsolari anima ii^sius, ne fratrimi
portam advenisse quamdara muliereni, qiia; ciim iii-
aliquis ab ejus participatione fieret alienus.
genfi desiderio ejus aspectum et colloquium expect.a-
CAPUT III. bat. Pater aiitem pius et misericors accessit conti-
nuo, et audifa gravi querirannia mulieris, respondit:
Qiiomoilo cum ttsiiio siti) in /itiviitm cecidit, el
Extr:ihe manuni timm de sinu tuo, et demonstra di- .1 Hoijerio,
illcpsiis evasit.
gitum,nbi tantus (bdor invalescit. Illa igitnr manum signo Crueis
(Iefrahente,signo criicis elevato Piiter s;iuctus maiiu extralutttr.
l/uodam auteni tempore ciim idem Pater sanctus
pro negotiis donms sua? foras exiret, et equitaret propri:i annuluni tetigit, et de digito ninlieris sine
nllo dnlore extraxit, sic^jue s;inam ad prnpria
asinuni, qnem semper consueverat ecjuitare et per ;
ciiin
quemdaiu pnntem transiret; faetura est diim debile cxultatinne remisit.
aniraal pedem incaute solo infigeref, de endem j^onte CAPUT V.
Iiiiiilil iii Itu- in amnem cecidit cum sessore. Curaque Conversu,s De atlveitlti .\irltic/iisftijii flemeiisis ajiiitl
ciitni. eum sequens, absnrptum ab aijuis Abbatem non vi-
Kllantiiiin.
deret, cum duris et immensis singultihus coepit ac-
clamare: Heu! Heu Pater lquidaecidit?et conversus V-4iiin igitur hnjiis viri sancti faina miraculis cre-
ad Dorainuni dixit cuni lacryiuis et imniensis singul- hrescenfibus difrunderetiir circumcirca, niulti pro
tibus cordis : numqnid perdes ju-
Dnminfi. Doniiue, salutetam animarum qunm corporuin ad eiim fldeli-
stum cuni impio? Numquid siue causa sanctum et ter conflueb;int, et rerae;infes ab eo report;ibaiit nn- llcttrictts .Vrt-
iunocentem cnndnmnabis? Nmnquid raorietur pru- tidotum exoptafiiiu. Ilnde facfiim est, ut Revereudus gnits Archiep.
dens paricfer et indnctus? Eritque utriusqiie a-qualis .\rcliiepiscopus kemensis, Dominns Henricus Fran- Ileiitensisvisi-
lixit iib aquis, condifin t Cuinque Iuhc et hnjusmodi tnndendn pecfus Ittt EUanliuin.
((U-iim Regis frater gerniaiius, aiidita f;ima ejus et
iic iitailefactis
freqneuter in^emiu.aret, ex adversa parte nculos fr.atrum snorum, ;id eos visit;in(li gratia satis devo-
tjittitetit vesti-
.attollens. vidit.Abbatem snnm sedentemsuiierasinuni tus accessif. In cujiis ;i(Iveiitn Piiter .sanctns ejusqne
lniy
juxfa ripam. Quo properante velnciterque currente religiosi exnltanfes, euin cunilinnnre debito suscepe-
pra) gaudio, invenit eura ita siccum ac incolumem ac rnnt, et humilit.ifis nfiicia .secundum possibilitafem
si fluniinis undas minime tetigisset. Novum profecto donius exhihueruuf luimiliter et devote. Ipse .aufem
et inanditura in diebiis illis in faraulo suo miraculnin bonus Pastor diligenter vicfuin eoruni p;irifer et ve-
Dominns decl.aravit: qui enimsuadextera B. Petrum stitum niirab;itur, qnomodo tam praH'lari \iri vitam
ambulanfem in fluctibus ne mergeretiir erexit, et tara aspenim degissent. Panis eiiini nnn s.duiii furfu- .Minilur
eoapostolum ejus Paulura terfio naufrag.antera de reus, sed et adeo erat amarus, nt vix inde pauperes ciiruni iiiiit-
profundn pelagi libei-avit; ipse etiam dextera sua fragmenta recipere dignarenfur. Proptcrea fainen lirrtitlciii.
Abbateni uostrum de uudis sine ulla sui I.Tsione, re- iiiter eos
duxit: et qui sua virtute, in deserto qiiadraginta Non murmiir resonat", noii querimonia
annis filiornm Israel vestimenta, ne ab aquis made- Sed corde f;icitn mens bene couscia
flerent, ciistodivit; idem ipse nou solum servi sui Conservaf pafientiam.
Unde
1
184 VITA S. ROGERII ABB. ELLANTII.
Pkr Monach. Umle inagis eis oompatitur veiierabilis Archiepisco- nihil esse par.atum ad horani, nisi panem hordeaceum
Ell.vkt. pus ; ac inter cetera dixit Aljbati et fratribus subri- et aquani; Pater sanctus cibura Apostolicum gratan-
(lendo : Ne cuni advenero ad vos de cetero raihi panis ter acceptans : Afterte, inquit, qua; habetis innomine
iste Propheticus apponatur, concedo vobis ex terri- Domini nostri Jesu Christi. Currit igitur ad fontem Reperitiir in-
torio meo juxta Attigniacum, quantum per annuni faraulus ipsius Abbatis, utadprandiumaquamrecen- fjens fiiscis in
fonte.
arare poterunt quinque juga boum: tellus enim bona tem deportet eo autem in fontem si tulani immergente,
:
est, magis frumentum quam bladum aliud ferre
et in eara iiitrat piscis mira' magnitudinis, qui cuni vi-
Doitat cis cer- consuevit. Fratribus igitur cum sancto Patre gratias deret eum in situla palpitantem, citius cucurrit, et
tiii terras. referentibus, eis valedicens recessit, et Abbatem ad onmibus qui in domo eraut cum ingenti gaudio de-
distribuendum ei terr.-e situm deduxit. Advenientes monstravit. Mirari pariter et gaudere singuli super Coquitur in
autem ad Attigniacum terras iUico partiri priBcepit, pisce, dicentes numquani vidisse se piscem alias in cibum ejtis et
socioritm.
et Abbatem in possessionem misit, ibique Abbas gran- fonte. Quid plura? exenteratur, scinditur, coquitur,
giam instruxit et sedificavit. coctus dividitur singulis, pro ut cuique opus erat.
1 Interea dum exultaut et epulantur, hospes cum Ipsc (iiiiiiiui in
CAPUT VI. gemitu conqueritur quia vinum non liabet. Ante Ab- vininncoiivrr-
Qmmoilo liber ejus /n /luviiim cecidtt. batem defertur aqua, qua; ad benedictionem ejus vini
meri convertitur in saporem. Bibunt auteni ex eo om-
^_jinnauteniadgrangiamsupradictam Patersanctus nes, et cuni niagna exultatione acclaniant Benedictus :
aliquando visitandi causa ,accederet, loci illius pla- DominusDeusIsraehquifacitmirabiliamagna solus.
cuit circuire flnes. Cumque pedes eundo prata gran- Beiiedictus Dominus, qui ad benedictionem servi sui,
gi» transiret, ripam fluminis, tam-
et veuiret secus et glorificandnm nonien suum inter nos hodie mira-
Itogcrii liber quiuu aliquantulum fessus resedit. Resurgente autem culum iteravit, quod fecisse legitur in initio servorum
iit fttiineii ca- eo, tempus fuit ut lioram canonicam persolveret, ad suoruni. Surgens igitur a mensa infirmum suum vi- Et ipse ct csger
per Dei gratiam sanitati restituto, ipse sanantiir.
itit.
(|u:im dicendam necessarium fuit ut librum de sac- sitavit, et eo
culo detralieret; quo extracto, cum minus caute quoque ab a^gritudine stia melioratus, ad propria re-
ipsum teneret, subito ex ejus manu est eUipsus, atque raeavit. quam bonus Israel Deus his qui recto sunt
in amnera ruit inilri decurrentem. Cura enira super- corde ! ita enim vir iste sanctus curani corporis sui Nuillilimntjm-
n.rtaret et undis, fluentibus per mediura flumen velo- totam comraiserat Deo, quod numquam raanticani pa- nein secinu
defcrl.
citer traheretur, aliquantulum ingeraiscens super nibus onustam bajulassefertur.Inoninibusangustiis
amissione Hbri, oravit Dominum ut silri redderet, si et necessitatibus suis illud Propheticum semper in
Cominus, qui semper re-
plnceret. Illico adfuit pius corde, semper in ore versabat : Jacta cogitatum tuum l'sal. 54. 2.1.
Matlli. O.SI.
spicit in orationem liumilium, et non spernit preces in Doniino, et ipse te enutriet. Et illiid Evangelii :
Ibid. 33.
eorum per Dei enim virtutem libellus ex uudis edu-
:
Nolitesolliciti esse dicentes, quidmanducabiraus, aut
citur, et per prsecurrenteni puerum in viri Dei nia- quid biberaus, aut quo operiemur? Hoc attendebat :
IUa;suni eum nibus prffisentatur. Nirairura qui Prophetam Jonam Priraum qutcrite regnuni Dei, et justitiam ejus, et
recipit. ventre ceti sanum serv;ivit, ipse quoque
in inari, et in liaic omnia adjicientur vobis.
dnno suae misericordiai librinn Patris uostri ne con- 12 Nec solum in victu, sed etiam in vestitu, adeo Paupertm
taminareturab aquis custodivit. Revera multumvalet paupertatem tenuit, ut cucuLIam aut tunicam nura- ejusin vestilu.
deprecatio justi assidua In Patre namque nostro an-
. quammutaverit, quam diu potuit corpus ejusoperire.
tii|ua reuovantur rairacula. Precibus Elissei ferrum Si iu aliquo dissecta vel disrupta fuit, eara a quolibet
i. Rcg. 0. de aquarum profundo revertitur ad lignum precibus : faciebat resarciri. Sotulares nihilominns tamdiu fre-
Patris nostri liber ex aquis educitur sanus. Vereglo- quenter portabat foratos, douec stramen per soleas
.riosus Deus in Sanctis suis, mirabilis in raajestate exiret.Pedalesautraro,autnuraquamdiciturhabuisse.
sua, qui miraculis gloriosum Patrera nostruni Roge- Caritas enini illum accenderat usquequaque necpau- ;
rium in diebus suis glorificavit. pertatis amaritudinem sustinere permittebat anioris
magnitudo. Cuni autem qualibet coi'poris molestiala Pietas et ya-
CAPUT VII.
borabat, dicebat illiid Apostoli Quis nos separabit a tientiainmor'
;
invento in fonte, et de aqua in vinwn
liis.
/)e pisce charitate Dei? tribulatio? an angustia?an persecutio?
Rom, 8. 35-
mutata, et de infirmo sanato, quem ipse vi- an fames? an nuditas? an periculum? an gladius? Hsec
sitavit. et hujusmodi sanctarum scripturarum medicamina,
ita eum in sanctitate servabant; utnientem nec gaudio
Vocaiur ati X er idem fere terapus ad visitanduni infirmum, nec moerore concuteret sed inter prospera et iidversa
:
viseitflos longe tamen positum, est misericorditer citatus (|ui : securus recto tramite viam semper regiam tenebat.
mgros. licet solito tunc debilior esset, proflcisci taraen ob
causam non repudiavit, sed festinanter ad
istinsraodi CAPLIT VIII.
eum perrexit. Cum autera pertransiret per quemdani De reditu ipsins a Capitulo (jcmraU.
locum desertura, locum horroris et vastae solitudinis,
hora transierat jam refectionis. Cum v^ero conquere- E. (uilem auteni Patrt! aliiiiumdo remeunto a Capitulo Fcssuset
'lidmdiveriU
im-
retur Conversus pariter et servus, et ambularent tri- ^enerali cum Converso suo, inibribus et ventorura
'^''9»""'/«'"
stes, laborem itineris etfamis patienter amplius non una die graviter est afRictus, qui cum dise-
procellis
'" "'"'
ferentes, dicunt Abbati Dum pergitis ad visitandos
: tam suam non posset ad plenum implere, iu quodam '
inflrmos alienos, vos sanos et domesticos fame perire Prioratu nigrorum niouacliorum coactus declinavit.
Sociosesu- vultis? Pater autera sanctus non iratus, non turba- Petit Conversus pro Alibate suo a Priore et Fratri-
rieitles conso- tus, sed compassus eorum angustiisrespondit: Con- bus suppliciter liospitium. Ducitur in quoddam tugu-
latur. fidite, et nolite turbari, quoniam cito visitabit nos riolum magis idoneum porcis vel canibus, quam Ab-
jiius et misericors Dorainus. Vix autera verba com- bati. Mensa tandem erigitur, in qua panis quasi
pleverat, cum ecce respioientes a l;iteredextro, vident furfureus superimponitur, in cratere vinum infundi-
domum non magnani, ibique eimi declinare precan- tur mixtum aqua. Madidus intereaPater almus, fri- njale eMipi-
tur, donec saltem pane i'eficiantur etaqua. Ipsevero gore rigescit, pallidus efficitur,frigus in visceratran- ta}\etndeiiir.
iraportuuis eorum precibus acquiescens, cum ipsis sit. Couqueritur modicum ministro, et suppliciter
pariterad eamdeni domuni accessit. Requisivit autem dicit ei quod eat,etquapratligna,quibus calefieri pos-
iiumiliter a magistro dom'us illius, si vel pecunia me- sit. Pi'eces porrigit, preces ingeminat; sed in vanum.
diante essetubi refectionemqualemcumque percipere Converso autem discurrente per domum propter li-
valerent. Ad cujus vocera cum responderet magister. gna, non est inventus in ea qui vel ad Iioram super
eiienum
IV JANUARII. 18S
egonitm et iituiiMMcm iiitelligiTet, qiii siiper angii- ct succurrcrit. Mortuiis dcniqiic crat sibi, iit oiiini- p,,,, Mosacii.
stias Abbati ad iiioilicum coiKluleivt. Sed irunice i-e- bus viveret, omnibus subveniret. Multani proiude Ei.i..\m.
spoiulcbant nionachi Converso: Nnn est in hac donio aggrantiam sparserat vir ille sanctus, quem sic atTe-
stipula non sunt pnniiE, non sunt lignn. unde c;ile-
:
ccrat soUicitiulo fratcrnic caritatis. Si ciiim forte F.rga in^rims
ficri valeat vester Al)bas; aliud potius hospitium re- aliquem cx suis, qiios geniierat in Evangclio, dcpre- compitssio.
f.otjitiUde quirere debetis, in quo sibi ignis et celera necessuriu bcndisset forti uliqua tentatione concussum, ct inde
Cliristipas-
lautius parentur. HunKinn ergo destitutus auxilio turbatum, tristem, pusillaniraemque factiim, quo-
sione:
Pater sanctus, ad DomiMum,nt solitus erat, recurrit; niodo condolebat, quomodo plaugebat, quomodo con-
Domini nostri Jesu Christi pcenas et peuurias revo- solabatur, quot argiimenta patientia! mox reperie-
cans : sicque cor suiini ijiue divino succendit. Dixit b.at, ut erigcret dcsolatuin! Si autcm promptiim,
Oral nim so- Noctem istani (lucanius pervij^ilem;
itaque fratri suo • alacrom, bene proficicntein cognosceret, exnlt;ibat,
cio fola nocte. instrnebat de quibus poterat ut perseveraret, et ut
Douiinum colhuidanles, in fame et siti, in frigore et
2, Cor. 11.27.
nuditale, cuni Apostolo jiloriantes. iii mclius scmper proficeret hortabattir. Omnibus se
14 Nocte igitur sictrausactaiterarnpuit .sumino cunftu-mabat, oinniiiin in se tr.aiisferebut aifectum.
iiiane cumque pergerent, etincedentes sermocina-
:
Bcatussiqiiiileui iste, qui niimquam reddidit ni.alum
rentursuper his qua- sibi acciderant illa nocte. Con- pro nialo, vcl malcdicliim ju'o maledicto, sed e con-
Conjhiijrtit versus casu respicions vidit ex eadem (lomoflammas trario convitiantos et detrahentes benedicebat ; cum
frioratuf-
^gredi copiosas et ferri in snblime, auditque tumul- his etiam qui oderuntpacem, pacificus esse studuit,
tum familiie proclamantis : Subvenite, succurrite, sciens se esse etiam insipientibus debitorem. Quis
nostri monnclii ardent. TuncConversus ad Abbatem: antem vacua ab eo raanu recessit ? Si dives, consi-
Eia Pater, inquit, heri nostri monachi non liabebant lium si pauiier, subsidium ab eo reportabat. Equi-
;
unde vel modicum igneni nobis accenderent; modo dem indefessa maiius, oculus simplc.x, pectus con-
Ideo gauden- tanta abundantia perfrimntur. sicut video siinul et silii, lingua loquens judicium, sicut scriptiim est : Os
lcin sociinn justi meditabitur sapientiam, et lingua ejus loquetur Psal.
audio quodardent. Talia eo iugeminante subridendo. :)G. .10.
ijravitcr in-
Pater sanetuseum increpavit cum mnerore, affirmfins judicium.
ircpntvir Dci.
eum graviter deliquisse in lioc (|uod de calamitate 17 Quisillo rigidior in custodia disciplinae ? Quis cusioiliii dis.
inimicorum suorum aliqnantuhim exultasset inde : illn in cnstigando corpiis suumdistrictior ? in contem- eii>liii'e.
et pGenitehtiam ei snperinjunxit. Qni de cetero in via jdando suspensior? in diifcrendo siiblimior? Cumque
nihil simile patientes, sani et incnlumes ad propria oinninm judicio oinnibus esset sapientior, sibi tamen lliniuliuis.
sunt reversi. Multa quidem et alia signa per eum in ociilis suis non .s.apiens videbatur. Utin.ammultos,
fecit Dominus iu conspectuhominninet discipuluruni etsi minus saiiicntes, non plus taugeret illa maledi-
suorum, quse in prtesenti opusculo non sunt auno- ctio ; A'a;, qui saiiientcs estis in oculis vestris, etcoram Isa. 3. 21.
tata haicautem scripta suntut credatis quia ipse fuit
: vobismetipsis iiriidentcs. Quis unijnam ex ejus ore
vereamicus Dei; et nt credentes, ejus intercedenti- soniim detractionis, verbum scurrilitatis, sermonem
Ims meritis, per Dominum nostrum Jesum Christum. glorIa\ verhiiin invidiffi audivit
? Quis vel aliosjudi-
vitaui po.ssidcatis a;ternam. cantem.veljudicanticonsentientem aliquandodepre-
hendit ? Quis eiim luquentem inania .audire potuit ? c.riwiias.
Imo quis nnn ab eo vel si tidia forte lo:|neretur
CAPUT IX.
tiinuit audiri Nimiruin custudiebat sollicite vias
>.
De iil/ilii cjiis. suas ut non delinqucret in lingua siia, seiens quod
qiii in verbo noii oilcndit, hic jierfectus est vir.
\liii:i vero placita erat Deo aniiiia illius, tempus 18 Porro qiuinti fervoris fuerit in opere Dei die-
advenit ut transiret de lioe mundo ail Patrem, bus ac noctibns iisqiie ad diem mortis sua>, nnn est
Joli. 11. 13. secunilum quuil scriptum cst Constituisti tei'minos
Miinilnssa'
:
nostra- facultatis exolvere. A
piierilibusannis locatus
ejus, qui pra>tcriri non poterunt. Aliquautuluni iiiitur est in .servitio Dei, et usque ad exitnm vixit in illius
rranienlis pic
iu iufirmitate iletentus, jam jamque lanjiuore iugra-
moriliir. servitio, ciii servire regiiare cst. A principio vero
vesccnte, niorteiu pra: furibus scntiens imminere,
ccenobii liujus nou solura conversatns e.-^t cum fratri-
Sacramenti.s salutaribus constipatus, snis fratribus bus suis sine qucrela. sed et cum gratia, cujus ex
ruralacrymis valedixit, et a sua obedienti.Tabsiiliitus. lioc incmoria iii benedictione est. Ad s.acriim nempe Miraciilii luL
iutermanns eorum aniinam reddidit Salvaturi tiimiilum ejits sejmt'
illiiis inflrini multi fldelitcr accedentes,
Domino nostro Jesn Christo cni est honur ct gloria ;
ejus intercedentibus ineritis, rcstituti suiit sauitati.
ehrinii.
jier orania saicula sjeciilorum.
Pliirimi quoqiie tentationibus, ct angusfiis graviluis
depressi. ejus interventn, a Deo sunt misericorditer
CAPllT X. lilicrati. Qiiis ejus consilio, quis aiixilio destitutus,
Quniiioili) (ipvd Elkinliinii riliiiii ilii.ril non cuntinuo cuiivaluit, si patrociiiiiim ejiis fldeliter
disciplimilaiii. imptoravit Exiierti suiit lioc niiilti, cxperieris et tu
>.
quicunKiiie tribnbitus, pusillanimis, vel turliatus es;
JP elix revera coenobiuin istud, qiiod tantum ac si taraen, noii iit tentator, sed cuin fide noii ficta ad
falein pastorem iii siiu principiu iiicruit possidere ! eum accesscris, et sufrragiiim cjus devoto et perfectu
li. Ilogerii he- (Juis enim virtutes cjus digiic putcrit cn.'irrare? Quis corde jioposceris; qiii ctiam iiro suis perseciitoribus
nii)nilas. misericordiara iniiltimodain poterit iudagare
ejiis >.
cxuravit iii tcrris, iion erit diibium quin |iro aniicis,
Sempereiiiuipriinns fiiit ad compatiendnm. et proni- ct sibi fainulantibns pie Deuiii exurct iu cadis.
Jitus ad subveniendum, ad ignoscendum facilis, ad Hujus cari et p.atroni iiostri, liujiis ainici Dei omiii-
irasccndum (litTiciliR, de illati.s sibi injuriis iilcisci poteiitis. devotis precibus clementiam iniploreinus ;
iiuniqiiani acquiescens. vere lieatus, sic aiTectiis, ut pro ni his semper suis meritis et jirecibus interce-
sic imbiitns rore misericordiic, sic affluens visccri- dat apud Dominnm nostrum Jesiim Christuni, ciii
bus pietatis! Sic enim omnia facicliat, sic factus est est lioiior et gloria cum Patre, iii unitate saiicti Spi-
t.unqiiaui vas perditiiin. iit cctcrisscmper uccurrcrit ritiis, per omiiia siBcula sa?culoruin, Auieu.
3:! DE
A\. Cim.
MCCCIX. DE B. ANGELA DE Fl LGINIO.
Jjeatffi Angelaj de Fulgiiiio mlmirnbiiis viln in-idcm 2 Procul ergo a sanctie liiijiis inatris filiis piidor nariencsis ad
filios cjus spi-
cxaisaesl Parisiis cl alil/i : ciijiis aiielor Ariiiililiis qui- absccdat:etabAngelaniagni consiliiviamdivitiarum,
ritunles.
ilam Orilinis S. Francisci religiosns, ciii illa eonfiteri s.apientiam criicis Christi addiscite quaa est pauper- ;
AngcltrvUa. peccala cimsiieverat. Eailem pmillo fimplior, .leil simiili-
tas, dolor, et despectus, etvera obcdientiaDei, boni
cius miilto, (ic nitllo fere oriliiie .sermlo scrii>lapeiies
me Dei-hominis Jcsu Christi. et dulcissiniic sua3 matris ;,
est e.r coilice Cornelii Puijnii cum. aliis mss. collata. eanique viros. et mulieres, et oninem creaturam lin-
Viilelur Aiictor ipse eam po.ilmoiluin ilige.^.nsse . Dainus giia etficaciiim opernin doceatis. Et iit gloriemini in
kic eain ul cxciisa e.st, seil e.r sis. suliiiiile rorrectam aiit vocatione tanti discipulatus ; scitote carissimi, quod
ithistratam. Capita, siiblatis fimorilms titnlis, iilite.r ipsa est doctrix disciplinie Dei, et effectrix operiim
ilistinmnus, ailscriptis tanien ad marijiiiem prinrum Recordernini carissinii, quod Christi prinio
illiiis.
capitiim iiumeris. passibilem vitam Apostoli prsedicantes, a femina
2 Angehe lioc die Xalalem referl Ferrariiis in Gene- didicerunteum post mortemsuscitatiim sic carissimi ;
Sanctorum liis verbis: Fulginii in
r/ili ciitaUiijo
Unil)i-i.-i fllii sanctio niatris Angelie, regulam in carnalibus
3Iemori(i in B. AngeliE viiluae. Iilem Itiibet' jis. Marhjroloriium raortiiara, primo possessam a nostris primis parcn-
sacris faslis- cmiobii retjvhirium sororum Laciis S. Mariiv ju.rlii tibus B. Francisco, et ejiis sociis, et praedicatiim,
Leidam. Floraiium qtioqite Dcpositio Angelas de :
nunc in observantia istius matris sanctiB una mecum
Fulgineo rU>votissimn= viduir :inno salutis Mcoci.x, discite immortalein. Hoc est, contra ordinem divinic
iino Mcccix. Alii ni Junuarii ejus natalem liabent, ut providentiai, in opproliriiim virorum carnalium do-
ipse Ferrarius inliiilice lopoijriipliicu catiilinji Sanctoriim ctricein facere mulierem, ciijus notitia non est similis
Itali.r, Moltiniis in Adilil. iid Csunrduin ; Marlijrolo- Cuin etiam H.Hieronymus dicat de
siiper terrani. I. i. coiitra
ijiiim Oermtiniciim, in qiio tatnen periieriim virqu appcl- Olda Prophetissa, ad qiiam concnrrebat popnlns Pelog. c, 8.
Intur, titi et iit cditione U.sunrdi Coloniensi an. I'i2l. qiii;i iii opprobriiim viroriiiu, et doctoriim legis, qiii
3 Martiiius Delrio noster liujiis snncli.ssiniiv feminiv erant transgrcssoresmandati, estiul feiiiineumsexiim
lionorificemcminit Disciuisit Maijic. lo. 'i,lib.'^,cap.\,
.
prophetia translata.
quirst. 4, sect. 5, ubi de morbis a dxmoiic itlntis aqit :
Ad eosilem, iiiquit, effectus perinittente Deo iirodii- SECUNDUS PROLOGUS.
ctos, retulerim cruciatus corporeos li. Angelae de
Fulginio. Cital deiiide quinlam e.r cap. 2, uiim. 35, I n nomine beatissima! Trinitatis, et Domini nostri
19 Hinc Dei et horainis Jesii Cliristi Salvaforis, et reveren-
i/ua.' in priori edilione linbenturcnp. et sulidit :
dis.simieMatrisVirginisejiisdem. Hascestmanifesta-
iliscissanctam haiic viduani fcmineo, nt .Toli virili,
tio donorum .Altissimi, facta siiper mentein Matris
sexui, expmpliim p.itientiic propositam. yUam
Angelie de Fuliginio. Seciindiim enim quod ait
B. Auijehv referlin antiqiiis Clirnnieis Minontm Mnr-
.leqq. ac
Salviitor in Evimgelio : Si quis diligit me, sermouem
ciis Uly.ssipponensi,'! pnrle 2, lib. 7, r. fl et
Tran- me.um servahit : et p.ater meiisdiligeteum, et ad eum
.ToamietiniisNino pnrle 3, lili. 3, cup. 8 et seijq.
venieniiis, et mansionem apud euni faciemus et Qiii
Marcus cap. 17, Xiiio 19, Fuhjinii in ecclesin
;
duntqiic
sacello
me, manifestaho ei meipsiim. Qnam experien-
diligit
Ordinis S. Francisci in peculiari lioiiorifke
tiam, et ex]ierieiitiae doctrinam ipse Dominus facit
sepiillam: spectarique etininiium e.Jiis corpiis cnp.tw ele-
probare plenissime et hoc etiain nuper per aliqim-
:
ijnuti inclii.ium.
riim siiorum fideliiini devotionem aliqiialiter niani-
festiim, et singulariter niente sancta^ Matris
VITA .Vngela;, ciijiis
iii
revelationes et visiones ego frafer
liiijiis
AITTORK ARNALDO OUDINIS S. FliANriSCI. .\rnaldus ile Ordine Minoriim, ciim multis precibiis,
Scriiitor vitie
et ex inaxima caiisa vix pofui ohfinere, licet essem hujlis Arnal-
PROLOGLS AUCTOUIS. sibi multafamiliaritate, etCliristicaritafecoiijunctus. iltts ex Ordiiie
Propterenini clausuram ejus omnimodam, quam ba- MinoTum.
C.iir Angcla
jnnlicr, siin--
jilex .coujH-
nL ,0 iiifl;itiira miindana^
.t dialinlicie inflati spiritus eoruiii qiii
sapientiffi, (aliter tcrrciia-
niapna dicuiit
beliat donis Dei (iinde ef aliquotiens efiam dicebat: U.An^etastnis
iii
Secretum meiiiu luilii, secretiim meum mihi) ha;c noii rerclaciones
fliiln. a Dco remaneret ali a-terna Dei sapien- habnissem, (luaiitum possuin advertere, occulit.
et miiiima faciiint) nisi pra^-
elevln sit.
tia inconfnsa, suscitavit Deiis mulierem sipcularis ostensamiiltum niagna displicentia, quam pafiebiir.
status, inundo obligatam, viro,'filiis, etdivitiis irre- videns nos tanfis donis propterejus liiimilifatem frii-
titam, scientia simplicem, viriliiis iniputentem. Sed strari. Ips;i igifur conipassione conimota. et iiiiaii-
virtiite sibi divinitus infiisa per criicem Dei-liomiiiis doque manifesta utilitate proximi, et ut pliirinium
Jesu Cliristi vincula miiiidi apicem perftictio- diriipit, voliiutate, ef pra!cepto ef coactione divina, habiii
nis Evanpelicie ascendit, et perfectam et sapientissi- infrascripta.
mam stultitiam crucis Christi perfectorum sapientiam 4 Reddebafur etiamdifficilis efinvidiinfaria, quia, Iliriiiw rcve-
renovavit et obliteratam viam boni .lesii (i|uain ex-
:
ut multotiens mihi dixit, iiiillo inodo videbatur sibi liltioncs, iiiel-
celsi gigantestam verboqiiam opere inconscrvabilein aliquid dicere, quando aliquid inilii revelabat imo :
fuliilcs.
.isserebant) non soliim ad observandum possibilem pofius vidcbafiir sibi blaspliemare propter altitiidi-
ostendit, sed et facilem, et siimmas delicias continen- nem revelationiim, ct iiro]iter impossibilafeni expres-
tem. siipientia ca-Iica perfectionis Evaiigelicit', sionis, quia humanis verbis nihil exprimi jiotest,
quomoilo ciim a;teriio Deo stiiltam fecisti sapieuliiim nisi .solnni illa, qu;e jiixta uos narraiitur vel corjiorii-
liujus niiindi, et tu aJterne Dciis in ipsa faniula tua : liter vel ini;igiiialiter esse lacta divina autem, et :
dum contra viros feminam; coiitra inflatos, humilem; quae meiis ex iiitiuentia diviiia patitnr, omiiino siint
contra astutos, siraplicem; contra litteratos idiotam; nobis ineffabilia. Dum enim ista s:incta mulier iiice-
coiitra religiosam hypocrisiin , propriic conditionis pit milii manifestare secreta divina, dicebat mihi
despectum; contra lingu;itos otiosos et manus remis- mirabiliora de niundo, et aliis verbis inconsuefis,
sas, stupendum calorem opcnim, et verborum silen- niagnis ct efricacibiis, et liimine plenis, et frequeiiter
tium; coiitra prudentiam carnis, priidenti:im spiri- non poteiMt explicare, quamvisdaret niibi intelligere
tus, qitic scientia est crucis Christi, opposuisti! t iiide aliquid per illa qiia" dicebat : et contiirbabafur, et
inmuliere forti apparet aperte, quod iii spcculatori- tristahafur, qiiiauon poteraf milii niaiiifesfare, quai
bus viris cajcis erat carnali expositione sepultum. cognoverat. l'nile et ego inveritate ita pariim ciqiere
]iiiferam
. 1 .
'8"
IV JANUARII.
qiun iliceljat art scriben- cum taiita contritione, et lacrymis a principio confes- Al!i:l0llK
potei-am qiiaiHloque ilc I]is,
AnsM.i)U.
dum, quofl cngitin-i, quod eram sicut ci-ibrum vel sionis usqiie ad fineni; et cuin tanta virtute luimili-
Pictasctrecti-
saccia, quas pretiosam substantiam effuntlit, et reti- tatis, qiiod ego lacryin.ab.ar in cnrde ineo, creden.s
tmloincoiifes-
net magis grossam. Potest autem aliiiualiter jiatere, certissiine, quoil si totus miindus deciperetiir, Deus sione.
i|ui)d ego non piiteram capere de istis verbis diviuis iion permitteret, (luod illa tantie rectitiidinis et veri-
nisi UKigis grossa; quia aliquando dum ego scribe- tatis decipi jiosset.
bam recte, sicutasuoorecapere poteram, relegenti 8 Et cuin sequenti nocte infirmaretur, quasi usque
mihi illa qua; scripseram. ut corrigeret, dixit milii ad niortem, cum magna poena mane sequenti venit
quandoque .idmirando, quod nou cognoscebat illa: ad ecclesiara Fratruiu :tunc egn dixi Missam, et
et
et alia vice dixit milii, quml sine omni sapore loque- coraraunicavi eam : et scio quod lumiquara cominu-
bar : etniirabatnr de hoc. Et:'lia vice dixit : Perista nicavit, aliquam gratiain maguain fecerit sibi
qiiin
inquit, verbii, i-ecorrlor illoi'tnn, qna: dixi ; sed est ob- Deus, et qnasi novain continue. Tanta auteni erat Coii.iolatioiies
(liviiliEiuior-
scurascriptura, quia ista qua* legis niihi, non explicant efficacia illustratinnum et illuminationum et conso-
pus reilun-
illaquwcognovi. Item aliavice dixit; Idqunddeterius l.itionum, quas recipiebat in anima, quod in corpus
dant.
e.st et quod niliil est, scripsisti sed de pretioso, ; evidenter redundabant. Unde et
frequentissime
qnod anima sentit, nihil scripsisti. qiiandoque stando animaejus levabatur uec
mecum :
S Et hoc sine dubio quandoqiie erat propter defe- aliquid intelligere poterat de his, quae ego sibi
ctum meuni, non quod ego adderein aliquid de meo, relegebam et alterabatur in facie et in corpore, ex
:
sed quia iu veritate uon poteram capere qua; dicebat, allocutionum divinaruin, et ex devotione et
Isetitia
propter iusufficientiam meain, et qiiia nesciebam delectatione consolationnm, in tautum, quod ali-
.scribere velociter. nec habebam opportunitatem, iiec qiiando oculi ejus erant sic luceutes, nt candela, et
sufficiebat mihi terapus quandoqiie. nec habebam ad facies ut rosa : et efficiebatur qumidoqiie plena, et
conferendnin locum multis causis impedientibus. ]iinguis, et splendens, et angelica, et admirabilis in Oblwi.scitiir
Uiide et q.iiandoque inordinatus in conscientia ivi ad toto vultu ultra liumauam conditionem, et oblivisce- iiliijuuuilo I u-
non mciicre.
scribendiim et ita mihi et sibi totum detruncabatur.
: batur comedere et bibere quasi si ejns spiritns
qiiod nihil poferam scribere ordinatuin et studui : existeret iii corpore mortali
aliqiiandoconfessionem prtcmittere peccatorum meo- 9 lieferebat eiiim socia sua, virgo devotissima, Fiicies ejii.i
iniitatnr ct
rum, nt gratia Dei adjuvante ordinate procederem. quod cuin quadain vice ambiilarent per viam, tota
resi'iciiilct.
Unde propter dictas causas inordinate scripsi ; et luit effecta resplendens, la»ta, rnbicunda, ut ociili
wstimo divinum mirmidiim, si aliqiiid scripsi ordinate. ejus effecti sunt grossi, et in tantura resplendentes,
Dolor aiitein mihietsollicitudonon modica remanebat, qiiod luiUo inodo videbatur esse ipsa. Unde et lia;c
eo quod inulta quce intelligebam digua scribi, omit- videns socia sua, erat tristis, timens, ne aliqua per-
tebam propter prasiiictas causas. Ego auteni meritis sona obviaret, et respiceret eain : unde et ipsa socia
ejns in meipso, scribendo frequenter fui expertus cooperiebat vulttim suum, et dicebat : Quare non
gratiam spiritualera, et novam, quani numquam cooperis vultiim tuiim? ociili eniin tui videntur re-
expertus fueram : et ideo cum magna reverentia, et spleudere sicut candela: Et qiiia erat ti mida et simplex .
Onmia ex orc cum tiraore niagno scripsi; ita iit nihil de meoadderein, valde, et nesciebat adhuc dona gratiariim, lamenta-
B. AngclfB nec solain unain tantummodo dictionem, batur, et percutieliat se cum pugnis, et percutiebat
nisi sicut ab
mctor cjrcc'
ore ipsius proferentis capere poteram. Et freqiienter pectus suuin, dicens : Dicas mihi quare accidit tibi
pil
faciebam inilii verbum, quod deliebam scriliei-e, ab istud? de cetero stiide subtrahere te ab lioniiitibus,
ea pliiries iterari. Coiiabar autem ponere siia propria qiiia amodo non possumus ire per terrain. Heu quid
verba secundum viilgare siiiim, ne forte mutando in faciemus? Et iiisa respoiidens, confortabat eam,
alia vocabula Latina, a sua intentione declinarem. dicens Ne tinieas, quia si homines invenerimus,
:
Quandoque etiani dixit mihi : Ego, inquit, liaberem Deus juv:ibit iios, Hoc autem dixit accidisse ei totiens,
conscientiain dicendi ista, nisi esset unnm verbuin quod nescit nuniernm.
quod dictum dictum est eniin railii, quod
est mihi; \ Refereb:it praidicta socia de liac sancta Jlatre,
tanto plns dixero de istis, jilus remanebit mihi. Et quod dum quadaiii vice ipsa jaceret in excessu mentis
frequenter dixit milii, sibe esse revelatura, et sibi iu hitere suo, ipsa vidit quasi stellam iinam jucun- Jiixta cam vi-
dicebatur, quod scribi facerot in fine verboruin dissimam, et innumerai varietatis, et coloruni innu- ilctiir stcllu.
infrascriptnriim istud scilicet : Dk oMNinrs isTis iiicTis menibiliura resplendentium, et procedebant ex ea
nEllB.\^TCIl GIUTI.E DeO. radii grossi et subtiles mirai ptilchritudiiiis; et
11. Augelwpn- () sancta nmlier de qnndam loco,
Fiiif igitur liEcc postquam processerant de corpore ipsius jacentis iii
tria el vilii. vncatur Fiilginium juxtaA.ssisium ad tres leucas;
iiui latere, plicabant se in latere ipsius; et po.stinodiim
in priiicipio suieconversionishabensvirum, etprolein ascendebant sursum versus coelum et istud vigilando :
multiplicem et post conversionem suain maximam
: hora quasi tertia et stella erat, ut dicebat, non mul-
:
peragebat poenitentiain, quam corpus imrtare po- tuin niagna.
terat, sicutet ego novi. Et ultra hoc plurimas pertiilit 1 Qiiandoqiie etiani proptiu- tormenta animai, et
tentationes et tormeiita in corporeetaniiiri; sustiuuit vehemeiites tentationes, et vexationes, et infirinitates
enini et in aninia et in corpore, a potestatibiis tene- cnriioris, et lauguore amoris ad sutiiti amattiin efficie- Lnnijiietcc
brarum, et a .spiritualibus iieqnitiis tormenta invisi- batiir tota languida, sicca, et pallida, qtiod uinorc.
erat
Multu iinmi- hiliter, quae alii visibiliter et apparenti;i patiiintiir; compassio
iii viilere, et qiiasi semper corjiore debilis
l>iliter jiuliliir
et tanto acerbius, quanto maligui spiritus homini et iiifirm;!.
ilmniiuibiii.
liumana creatiira nnceudi et affligendi diversa modo- 12 Et ego frater scriptor, postquam scripseram Vilali(ecuiliil
rumgeneracognoveriint. Uiidecumsuperbocqnidam oinuia, qua; scripta suiit infra, quajsivi, et rogavi fiilsi couliitcl.
fide dignus multiim miraretiir, et compateretur, pra'dictaiii fidelera Christi, iit ipsa oraret Deunu et
audiendo ab ipsa tideli Cliristi quomndo tain horri- requireret ab eo, quod si ;diquid lalsuin vel sitperrtuuiit
bilitertorquebatur, vidit per revelationem silii a Deo scripsisscm, ipse Deusprosua misericordia
revelaret,
factam, totum esse verum. Unde et ipse sibi ex tuiic et indicaret ei, ut ab ijiso scireimis veritatemde ipsis.
raira compassione coinpatiebatur, et summa devotioiie Et ipsa fldelis respondit mihi, ita diceiis: Ego, inqnit,
afficiebatiir.
anteqmim tu niilii diceres istud pluries rogavi Deuni,
7 Erat antem maxiiiia) et ferventissima' orationis. ut ipse faceret me scire, si in illis, qua; cgo dixi, et
et in c(mfcssione discretissima. Unde in quadani vice
qiia' tii scripsisti, esset aliquid menihicium vel super-
ip.sa fidelis
Christi fuit milii coiifessa, siciit consueve- fltiuiii. Et pluries certificatii snin, et respnnsum est
rat cuiu tanta perfertioiie cognitionis peccatnrum, et niilii. i|tiod totitiii. qiiod ego dixi, et quod -tu scri-
psisti,
; 9
188 VITA I!. ANGELiE DE FULGINIO.
AiicTOnE psisti, totiim emt verum nee : oivit ibi aliquid falsum igitur sum plfinfirio de peccatis meis, et absoluta.
AllMI.DO vel superfluum ; quamvi.s per luinc moilum non ita lu liac autem confessioue non sensi amorem, seil
perfecto sint expressa, sieut oporteret. amarituclinem, vcrecundiaui et dolorem.
3. Piissus.
I31terum dictumeratsibiaDeoperhunemodum : 10 Tertio perseveraliam consequenter in satlsfa- c.
\\}.Sati.sfactio.
Totum,nuodscriptumestinistolil)ello,e.stsecundum ctione et po>nitentla mihi imposita ; et adlluc plena
meani voluntatem, et a meprocessit, etego sigillalio dolore eram sine alla consolatione.
c. -i. Passiis
illud : et cum ipsa non iufelligeret illiid verbimi : 17 Quarto incepi considerare, et recognoscere
IV. Considera-
Ego sigillabo ilhid ; tunc iternm ipse dixit, et ego fir- (livinam mi.sericordiam, qu.T mihi coucessit gratiam
lio misericor-
maboillud.Egoautemscriptorverbisejusnihiladdidi; prjedictam. et mo extraxerat de inferno; et hic incepi (liu: Dei.
nniltatamen dimisi dc illis bonis, qua; dicebat, quia illuminari : et niinc plus plangel>am et dolebam qiiam
llcec vitd e.xa- ego non poteram capereiu intellectn meo. Exaniinata pritis, et affectMbam facere pffiilitentiam arctiorem,
ntiiinln.
autem siint omnia h;cc Deo disponente a diiobiis Fra- quam non dico.
hic
h. Passiis
tribus Miiioribus fide dignis, f:icta diligenfi examina- 18 Quiuto cum sic essem illnminata, et nihil in .
. Cognitio
tione cum ea, et audierunt haic omnia, quas scripsi me viderem nisi defectus, condemnabam me ipsam,
ab ore ejus, cum ea de omnibus eonferentes, ut sciens et cognosceiis certissime, qund digiia eram
certiores de his omnibus redderentur. Examinata infe]'uo et hic adhuc recipiebam amarnm planctnm.
:
efiam fuerunt omnia per Doiniuuin Jacobum de Co- Et infelligatis quod in istis passibns pr«dictis erat
lumna, ef per octo Fratres Minores famosos, quoi'um mora teniporis inter unum
Unde magna
et alterum.
quidam Lectores fuerunt in sfudiis generalibus, pietas et magnnm qujie tam
dolicordium est de animn,
alii Inquisifores, alii Custodes, qui fnerunt fide digni, graviter potest se movere et cuni doIoi'e et magno
viri utique modesti, etiier divinam gratiam multum pondere versus Deum vadit, et valde parvum passum
spirituales, quorum ista dicfa de falsitate nullus lac.it. Et scio de me quod in qnnlibet passn mora-
argiiit; sed potius omnes venerautnr humiliter, et bar etplaugebam, et non dabalur milii plus simul :
cariiis amplectuntur. Non miretiir aiitem, qnicumque quamvisaliqualis consolatioinihi esset, qnod pnteram
hunc libelhnn legerif, ilelioe, quod sibi verbailulcia. plangere in quolibet passii; sed erat inia cnnsolatio
et amore plena frequentius dicebantur qiiia et talis :
amara.
Sexto cnnsequenter mihi sic continnanti data r.fi.Passusvi
modus loqiiendi in sacra Scriptiira, utpatet iii Canticis 1
Uhttninatio
Canticoriira, reperitur : potissime ciim, ut patet est quaedam illuminatio gratise, qua profunde mihi
ail cogno-
legeuti, gratia diviuaipsam conservarit, ne in ela- cnnferebatur cognitio omnium peccatorum meorum :
sccnda pcc-
tionem modo aliquo laberetur quin imo e.\ talibus :
et videbara, eo quod offenderem creatorem menm, catn.
verbis hnmillima est effecta. Qiiuniam autem dicit, offendisseomnes creaturaspro me factas: etprofunde
quod quandoque elev.abatur, et transformaliatur in redncebantur inmeam memoriam omnia peccata, et
unum statiim illnininationis, laetitia;, vel delect;i- in confessione, quam faciebam Deo mco, profundis-
quod non credebat pcrdere in aeternnm; ego
fionis, sime ipsaponderabam. Etinvocabam omnes Sanctns,
hoc verbnm, et similia
sic intelligo qnod scilicet ;
et B.Virginem, ut intercederent pro me, et rngarent
anima benedicta ex illustrationo divina formatur de misericordem Dominum, qui tanta mihi bona contn-
uovoinquemdam st;itnm conlinuum transforraationis lerat, ut misereretur mei et qnia cognnscebnm me
;
in Dei infinitissimum lumen, et in senfimenfuin sibi e.s.se mortuain in peccatis, me faceret vivani, per
hactenus inexpertum; qui liccf slf confinuus (et non su.Tin gratiam vivificando. Et rogabam omnes creatu-
interpolafiis qnasi per niodum acfus) ut habitus ras, quas omnes me videham offendisse, quia creato-
tamen ille idem actus, ut credo, recipit incrementinn rem eorum ofienderam, ut non accnsarent me coram
novorum fervurum, gaudioriim, et dulcorum, et Deo. Et videbatur jnihi, qund omnes creaturae habe-
novoriim giistimm, remanente tameii eadem illu- bant de me i>ietatem. et onme.s Sancti similiter, et
minatione et seiitiniento, qiuuitum ad actuin unum tuuc dabatur mihi cnm magno igne amoris orare
contiuuatum. Et propter hoc potest dici qiiuad fales Deum plus quam solebam.
20 Septimo dabatur mihi specialis gratia respi- C. 7. Piissus
modos, et intensiones fervorum raajoriira, et diilco-
VII. Aspectiis
et illustrafionum, etrepnesenfafinniim iimovari. ciendi iu crucem, in qiia oculis cordis et cnrporis
rum, Criicis.
considerabam Cliristum mortuum pro nobis. Sed
CAPUT I.
quamvis
ha'C visio et consideratio erat adhuc insipida :
XMii. Passux ftiiir/lnaiex pcr qms nd sui. haberem ibi magnum dolorem.
21 Octavo aspectn crucis data esl mihi major c. S.Passus
coynitioiwm An/jclu pcrvenil. in
viii. Cognilio
cognitio, quomodo Christus mortuns fuerat pro pec-
caitm mortis
i: i. Pa&sus E. inqnit Aiigehi de Fulginio, profifiscpndo ad catis nostris et tnnc recognovi omnia peccata mea
:
Cliri.sli.
I. Cognitio viam poenitentiiie, xviii passiis peragravi spirituales, cuin dolore maximo, et sentiebam, quod ego cruci-
peccati. anteiiuani cngnoscerem imperfectionem fixeram enm. Sed non cognoscebam adhiic. qnoil
vitffi mpa>.
Primo Piiim incepi con.siderarepeccataniea, etadepta passio Christi essettanfum beneficium, aut quomodo
sum cognitinnem peccatoruni menrum ex qua cu- : me reduxerat de peccatis, et converterat ad pooni-
gnitione aninm mea valde timuit, ne damnaretur in tentiam, et pro me mortuus fuerat, non sic proFunde
inferno, et ex Imc planxi amare. intellexi, sicut postea. Sed iii ista cognitione crucis
c. 'i. Passvis 15 Secunflo incepi erube.scere de peccafis meis. dabatur mihi tantus ignis amoris et compunctionis,
II. fcrecttndia et erat tanta eriibescentia, quod prae verecumiia non quod stando jnxta crucein, expoliavi me omnibus in
lonfitendi.
poteram plene coufiteri peccata mea. Unde et multo- proposifo, et totam me obtuli ei et quamvis cnm :
tiens inconfcssa communicavi, et cum peccati.s corpus fimore, famen tunc promisi ei servare perpetuam
Domini recepi. Unde die et nocte reprehendebar a castitatem, et non offendere eum cum aliquo meip-
conscientia mea. propterqimd rogaviB. Franciscnm. brorum meoruin. accusando de pra?ferifis mea meni-
ut concederet mihi invenire Confessorem idoneum. bra sigillatim. Et rogabam eum, quod ipse me faceret
qui l)ene cngnosceret peccata mea, etcui bene possem istud priedicfiim observare, castitafem scilicet, et
confiteri. Ipsa igitnr nocte appantit niihi senex. omninm sensuum ineorum custodiam, quia ex una
dixitque mihi : Soror si citius me rogasses, citius parfe timebani promiffere pra;dicta, ef ex alia partn
fecissem, quod rogasti; quod t^men petrsti, factum ignispra'dictusmecogebat,etnonpoteramaIiud('acere.
est. Maneigiturdum irem ad S. Franciscnm, inveni 22 Posfea dabafur inihi desiderium quEerendi. {piai
Vide 2Ua- nniim fratrem pra*dicantem in S. Feliciano, qui erat essef via criicis, ut possem stare ad pedem crucis.
[iiiar. capelhiuus Cliristi, et habebat ejus potestatem, et et invenire refugium, ad quam refugiunf omnes pec-
statim fjiicto sermone deliberavi ei confiteri. roiifessa catores. Et fui illuminafa et instructa, etdemonstrata Vi(e crucis co-
est gnilio.
:
IV JANUARII. 180
pst niilii vi.i cnicis isto modo. Inspiratiim est enim tione venit mihi qua^dam firmitas, quam tunc non AHITOIIK
et disposui All^ALUO.
mihi. quotl, egu volebam ire acl cruceiii, ego spo-
si credidi, nec credo perdere in .-Eternum :
liarein me. ut esseni ma^ns levis et Hbera, et sic irem et deliberavi, quod si oporteret me mori famo, et nu-
atl crucem scilicct quotl parcereni omnibus, qni me
:
ditate, vel verecundia, ex quo Deo placebat, vel jila-
ofiendissent, et quod siioliarem nio de omnibns ter- (;ere Deo poterat, nullu modo propter pra:dicta ista
renis, et de omuibns liominibus et fominis, et de dimitterem, etiara si certa essem, quod ornnia ista
omnibus amicis et parentibus, et aliis oninibus, et piUMlicta mala mihi acciderent. Quia, etiamsi omnia
de possessione niea, et de me ipsa, et cur meum prajdicta mala mihi ;iccidercnt, libeiiter moriebar pro
darem Cliristo, qui tanta bona prsedicta mihi fec^erat, Deo, et tunc vere deliberavi, quod dictum est.
etireniperviamspiuusam, viamscilicettribulationis. 2() Duodecimo cuiisequenter rogavi beatara Ma- c. 12. Passiis
Et tunc incepi dimittore jjannos nieliores, et vestes, trem Christi, et S. Joannem Evangelistam. perdolo- Mi. Mcmoria
pamonis.
M>ji<il coiu- et de cibariis delicatioribus, et dc pannis eapitis i'pm quem ipsi sustinnerunt, quod ipsi acquirerent
iimliorn. similiter. Sed erat niihi adliuc satis verecnndum et niihi certum signnm, quo possem semper habere in
pa^nosum, quia nou sentiebam adhuc multnm de memoria passionem Christi.
amore Dei, et eram cum viro meo unde amarum erat : 27 Tertiodecimu mihi perseveranti in ista prjudi- 13. Pyssiis .
quandomihi dicebatur aliqjia injnria, vel quando
niilii, cta oratione et desiderio accidit inihi somnium, in
fiebatmilu;tamensustinebanipntienter,sicutpoteram. quo ostensum fuit niilu cor Christi, et dictum est
Factum est autem volente Deo, quod illo tempore mihi In isto curde non est mendacium. sed omnia
:
mortua est mater mea, qua; erat milii magnum sunt ibi vera et hoc videbatur niilii quod acciderat,
;
Moriinittn- impedimentum in via Dei et siniiliter mortuus est
: quia ego feceram quasi truffas de quodam Praedi-
AnfjelcBrna- vir meus, et omnes filii mei in brevi tempore. Et catore.
vir, filii. ll.Passus
quia inceperam viani pra^dictam, et rogaveram Deum, 28 Quartodecimo consequenter quadam vice dum
/(•/•.
c.
XIV. Clarior
quod me de iis expediret, magnam consolationem starem in oratione, Christus ostendit se mihi vigi-
cognitio
recepi de morte eorum, qnamvis eis aliquatenus con- lanti inagis clare, etdedit mihi majorem cognitionem
Chrisli.
dolerem cogitabam tamen, quod deinceps, post-
: de se et tunc vucavit me et dixit mihi quod ego pone-
;
quam Deus fecerat milii gratiani praxlictam, quod rem os meum in plagam iateris sui, et videbatiir milii
cor meum semper esset in corde Dei, et in volnntate quod egu ponerem et biberem sanguinem ejns fiuen-
ejus, et yoluntas Dei, et cor ejns in corde meo. tem recputer ex latere suo et dabatur mihi intplli- :
,\ lO. Passus 23 Decinio cum quiererein a Deo, quid possem fa- gere, quod in ipso munduretme. Ethic incepi habere
\. Apparct ei
cere, per quod ei pbis placerem. ipse pro sua j)ietate consulatiunem magnam, quamvis ex considcratione
t.liristus crit-
apparuit mihipluries dormienti etvigilanti crucifixus passionis haberem tristitiam, et rogavi Domimnn,
litixiis.
in cruce. et dicel)at milii, quod ego, respicerem in quod faceret me totum sanguinem meum spargere et
plagas suas, et mirabili mitdo ostendebat mihi, qno- eff^undere prupter amorem .suum, sicut ipse fecerat
inodo omnia sustinuerat pro me; et hoc acciditplu- pro me, et desiderabam propter suum amorem, quod
ries. Et quando ostendebat mihi omnia singulariter omnia membra mea affiictionem et mortem pateren- Optat mori
et singillatim qua? sustinuerat pro me, dicebat mihi tur viliorem et acerbiorem jiassione sua. Et cogita- pro Christo.
Quid ergo potes facere pro me, quod sufficiat? Simi- bam desiderabam invenire, qiii me interficeret,
et
liter apparnit mihi vigilanti multotiens, magistamen dumraoduhoc patererpropter fidem suain, vel propter
placibiliterqnamdnrmienti; quamvis semper appare- amorem suum, (juod ego peterem euin, qnod faceret
ret mihi multnm poenatus, etdolorosus : etostendebat niihi istain gratiam, scilicet qnud quia Christns cru-
mihi pamas capitis, et superciliorum, et barba? ca- cifixus e.st in ligno, me crucifigeret in una rijipa, vel
pillos sibi avulsos, et enumerabat omnes flagella- in aliquo vilissimo lucu. vel in una vilissima re. Et
tiones, assignando easdem in locis suis sicut snsti- quia noueramdigna niori, siciitfuernnt mortui san-
nuenit, dicebatque niihi Haic omniaprote sustinui.
: cti Martyres, setl desider;ibam, quud faceret me moi'i
Et tunc reducebanturin memoriam omnia peccata, et morte, et nun jtuteram cogitare ita
vilius et acerbiori
ostendebatur mihi. quod propter ipsa peccata mea ^ileni mortein, sicut ego desideraliam, et quud om-
fiiiliir ilc pec- ego iterum plagaveram Christnm Jesnm, et quod uino esset dissimilis niurti Sanctorum, rej)utabam
(lolorem maximum debebam habere, et tunc habe- enimmeomninu indignam murte ipsorum.
bam majorem dolorem de ppccatis meis. qu:mi num- 29 Quintuilecimo cousequenter figebam deside- c. 13. Passus
quam b;diuerim. Similiter et mibi ostendens pas- riuin in S. Juanne et in M;itre Virgine Dei, in me- \v. Sensusdo-
lorispiissionis
sioncin, Quid potes facere pro me, qnod
dicebat : muria eus tenendo, et coghandn, et rogiindo eos
Christi.
sufiiciat? Et tunc ploraltam mnltmn, et lacrymab.-ir pruptcr diilnrt^m, quem in j^assinno Domini siistiniie-
ita,ardenter, quod lacryma* adureliant carnem meam, runt, iit acquirerent mihi gnitiam, ut semper spu-
unde oportebat me jjOnere aqiiam frigidam ad refri- tirem dolorem passionis Christi, vel saltem dnldrem
geriuidiim. eoi*um. Et ij)si acquisivernnt et impetravernnt haiic
c. 11. Passiis 24 Undecimo movi me ad facien-
pr<qiter peccata gratiam, et tantum dedit inihi seinel S. Joannes,
M, Pu-uiten- dum pffiiitentiam magis asperam, quam non oportet quod fuit iUe dolor de majoribus, qiiara unquain sen-
tiip aspcrila.'i,
hic dicere, et imagiuabar, et cunabar ips:im facere : serim. Et dabatur mihi intelligere, qnod S. Joannes
liii/a sieciili.
et cuin non videretur mihi, quud possem cum rebus t;mtum doloreiu sustiuuerat de passione et de morte
.^EEcuIi facere suificienter paMiiteutiam, deliberavi Christi, e( de dulore Matris Christi, quod existima-
omnino omnia relinquere, iit j)ossem facere iicouiten- bam et existimo, eum fuisse j)lus quam Mai'lyreni.
tiam, et veiiire ad crucem. sicut mihi a Dou fuerat Unde ettunc datuin estmihi desiderium exprniu'iandi
inspiratum : praidicta vero deliberatiu fuit mihi a me cum tuta vohintate ; et qnamvis imi^ugnarer raul-
Deo donata per gratiam mirablliter isto modo. Cuin tum a (hemone, et sa'pe tentaret me, ut id non face-
enim ego desiderarem vehementer fieri pauper, et rem, et pruhiberetnr mihi a Fratribus Minuribus. et
cogitarem frequenter cum miilto zelo iie forte morerer, ab omnibus, a qnibiis ine couveniebat habere consi-
prinsquam jiauper fierem ; et e contrario impiignarer lium nullu tanien modo potuissein abstiuere pro om-
;
multis tentationibus, scilicet quiapramjuvenis, und^ nibus malis vel bunis. quae putuissent milii fieri, quin
mendicare mihipoterat esse j)ericuInmetvorecundia. omnia niea pauj)eribus orogarem, et si hnc facere
Iteniiu suggerebat mihi cogitatio, qnod si hoc face- mm potuissem, qnod saltem omnia onmino dimisis-
rem. uportpb;it me mori fame, et frigore, etniiditate, sera. Quare nun videbatur, qnnd posseiu aliqiiid re-
et quod lioc rtiam ab omnibus mihi dissiiaderetur. .servare sine magna offensione ejus, qni me sic illu-
Iu cv propo-
^itoiliviniliis 2:i Tandeiii miseraiite Deu venit niilii qua^rlam minaveriit. Et tamen adhiic eram in ara;iritndine ju'o
I urroboratur. mapna illumiiuitin in corde meo, cnm qua illumina- peccatis, et nesciebam, si ea qme faciebam, erant
jtiacita
,
190 VITA B .\NGEL^ DE FULGINIO.
el slalini iutclliscliam ciiiiilanla
dclcctalionc boiia divina, (piod
AUCTOHK placita Deo; sed ctim amaro i^laiictu plaiiiabaiM, di-
quod ab illoslalu iioii discedcrem
pclivi al> illo qui duceliat iiic,
AHNALDO. cens ; daranata suni, niliilouiinus tamen
Domine etsi dc cdero. Et rcspondit qiiia islud, iiuod pclobam
niibi.
non
apcrui oculos. cl
Jllustm rem- faciam poenitentiam, et expropriabo me de omnibus, potcral cssc adliuc cl slatim rcduxil ine cl :
;
maximam Uetitiam seuticbarade iis, qua; videram scd va do ;
Intio in dcso- et servi:ini tibi et cuiu adhuc essem in amaritudine
doicbam qnod illa pcrdidcram. El adbnc inullum mo
: doleclal.
lalioiic-
pro peccatis, et non sentirera adhuc aliipuim dulce- quaudo rccordor. El ex lunc lanla cerlitudo rcmansil
mihi.cl
tantura lumeu d ardor ainoris Dci, quod amrmabam ccrlissimc,
dinem divinam, mutata fui de isto st.atu isto inodo.
quod nihil praidicalur dc dilcctione Dci et illl qui liraidicant
:
i: 10. Pjssus 30 Sextodeciiiiocousequeiiter seiuel veni ad eccle- non possiint illani priudiearc. ct ea qua; prredicanl uon inlclli-
.\vi. Consola- siani, et rogabam Deum, quod faceret mihi aliquam gunl. El ita dixeral ille qui duxit mc iu visionc.
lio iii leifonlo
gratiam et dum orarem, et dicereui Pater iwslvr,
;
34 Octavodecimo consequenter incepi habere sen- c. 18. Passus
Pitlcr
posuit Deus ipsum Paler twster \n corde meo cuni
iio-slci-.
xviii. Arclvr
timenta Dei, et Indiebam tantam delectationem in
et assiduilas
tanta claritate, et intellectu bonitatis divinaa, et in- or.atione, quod noii recordabar de comestione et de- ;
oralionis.
quod nonpossem exprimere. Singula
dignit.atis meffi, siderabani, quod non oporteret nie comedere, ut pos-
autem verba exponebantur milii in corde, et dicebara seni. stare in oratione et intermiscebat se Iiic quae-
:
id cum magna niora et contritioue et compunctione, dani tent.atio, quod non comederem, et si comedereni,
sic quod, quamvis ex uiia parte plorareni propter quod in niodica qu.antitate comederem sed cognovi :
peccata mea, et indigniUitem meam, quam ibi cogno- hoc esse deceptionem. Et erat igiiis amoris in corde
scebam; lamen liabiii consolationem inagnam, et meo taiitum, qiiod non fatigabar de genuflexionibus,
cospi alicpiid gustare de dulcedine diviua, quia in nec de ali^iua ;dia pojnitentia. Postea vero veni ad
dicto Pater iwsler, nielius cognoscebam bonitateni majorem ignem et fervorem amoris ctiritatis divinse.
divin;im, q\iam aliqiia alia re, et adliuc ibi invenio
iii
Si enini audivissem loqiii de Deo, stridebani in tan-
melius. Verumtamen ([uia iu dicto Palrr iwster mihi tura quod si aliquis stetisset ciim.secufi super ine,
indicata fuerunt peccata mea, et indignitas mea, coepi ad ine interflciendum, non potttissem me abstinere.
intautum esse verecunda, quod non .audebam levare Et hoc accidit iiiihi prinia vice, qnaiido vendideram
oculos meos ad ca?lum, nec ad crucifixum, nec ;id a Casalenum, ut dareiii pauperibus, erat euim nie- ai7asi.ss.f.r(7i
aliam rem. Sed recommendavi me Beatai Virgini, ut lior terra quam haberein. Et priiis faciebam truffas
5115, casalc
meura.
ipsa impetraret mihi gi\ati;nn et indulgentiam pecca- de Petriicio, sed nullo modo poteram illud
postea-
torum et adhuc ei-am in amaritudine pro meis cura de Deo audiebam lo-
:
facere. Frequenter atitein
peccatis. qui, stridebani etiani iii conspectti quariiiiiciiiiique
31 Opeccatores, in quanta gravedine proficiscitur gentitiin.Et quando aliqua; persome diceb;tnt iiiihi;
anima ad pojniteutiam ; ita luibet fortes compedes, quod eraiii b inordinata pro eo, qiiii; accidebant inilii, b MS. dienio-
et ita liabetmalos adjutores, quin imo impeditores, ego dicebain similiter, qtiod eratn inflrma et c deordi- niaca.
mundum, caruem, etdajinonem. Sciatisautem, quod c Ms. dauno-
nnta, et iion poter.am facere aliud, iiec poteram maledi-
niacu.
in quolibet supradictorum passuum fiii morata per centibus milii propter Iioc satisfacere, sed verecun-
bonum tempus, antequam me possera movere ad dabar valde. Et quanilo videbam passionein Christi Videits picLit-
ram yossioitis
alium passuni. Scd iu quibusdam passibus mor.ata depictam, vix poteram me sustinere, sed capiebat me
febri eorripi-
sum plus, in quiliusdam minus. febris et infirmabar. Unde socia iiica .abscondebat a
liir.
c. 17. I'assus 32 Decimoseptimo post ista demonstratum est me picturas passionis, quantuin poterat, ne ipsas
\\u. Major mihi, (luorl Beata \irp> acquisivit mihi gr.ati.am, per videreni. In isto tempore stridendi habui plurimas
fidex per quam dedit niihi aliam fideiii, quaiii liumanaiu : quia illuniinationes, sentimenta, visiones, etconsolationes
D. Virti. itit-
videbatur mihi, quod usque idem tempus fiiisset ail
qitarura aliqtia; hic iiifra scribuntur.
jiclruta.
fides mea quasi mortua in compar.atione ad illani,
quam impetravit milii, et videbatur mihi, quod la- CAPUT II.
crymse meae, quas ante habueram, fuissent quasi
Varice ejtis tentationes.
pervim, in comparafione adillas, quas posteahalnii.
Postea enini dolui de passione Christi, et de dolore
Matris efBcacius, et tunc quidquid faciebam, quan-
We auteiu inagnitudo et multitudo revehationum et
lii-
Tentationes
,-.
'
visioniini me
extoUeret, et ne earuiii delectatio ine
tumcumque esset magnum, videbatur mihi p;irum tkeinoitilias
super nie elTerret, datiis est inilii luiiltiplex teutator,
esse : et habebam voUmtatem facicndi iii.ijorem po:;- illttla:
qui niultiplici teutatione et afflictione ine ;iffligat.
nitentiam, et tiinc inclusi cor meuiii iu passione
AfHigor enim taui iii corpore et aninia ab eisdem.
Christi, et data est niilii spes, quod iii ips;i poter:im
Corporis enim sunt tormeuta iunuinera a iniiltis ite-
SjnrUiialii liberari. Et liic inceiii habere cousohitioneni per so-
raonibus multipliciterexcitata. Vix eniin credo quod
comolatio in innia, et hidiebam piilcra somnia, et d;ibatur milii cou-
somitiis. scribi possent passiones et inflrmitatesmei corporis : lllfirlttiltiley
solatio in eis, et cippit niihi dari diilcedo, et coiiso-
nani non renianet iu nie aliqiiod mciiibrum quiii Iior- loriions
latio de Deo intiis in corde. et extra iii coriiorc,
ribiliter patiatur. Nunuiiiaiii eiiiiii suni siue dolore,
continue vigihmti et dorinienti. Sed quia adluic noii
sine laugitore, contimie suni debilis et fragilis, plena
sentiebain certitudinem, ;idhuc erat admixta ainari-
dolore, sic quod continue oportet lue jacere ; non est
tudo, nec quiescebat cor meuni, sed desiderab.am
in me menilnHiin, quod noii sit perciissum, tortum,
habere aliud a Deo.
et pcen.attnn a daeiiionibus, et seinper suin iiiflrma et
33
Aildit Ms. Eldcsuniiiiiscl visioniljusrcluiit iiiKitii itf iiiul- seraper tumefacta et jilena doloribus iii onmibus
dicens Quadani vice diim eraln in carccre, in quo iiic rcclu-
tis :
meniliris ineis, sic cpiod ciim magna poeua posstira
seram pro Qiiadrageuma niajori, eldiligereni, el iiicdilarer iu
uno vcrlto Evangelii, (iiiod vcrliuni eral miiximu' tligiKilionis. ct ine niovere et sum fatigata jacere, iiec etiam come-
excessivx dilectionis; duin eram juxla unum liliriim. sciiioct dere ad sufficientiam possum.
Missale, cl silircm videre illud verbum, sallem laulummodo
scriptum. cl vix compriniens, cl coerccns inc. clliinore .supcrbiie
30 Tormenta vero et aiiim.T passioues (qiias sine Afflielioiies
continuissem menedictiiin librum pra' iiiiuiasili el amore meis comiiaratioiie acerbiores et pltires esse dico qiiani aniiitce.
manibus aiierircui ; iiuodani soiiiiio sojiitii iii ipso dcsidcno ob- corporis) ptttior qtiasi assidue ;ib ipsis ihvmonibiis.
dormivi ; etslalini ductatiii iu \isioiic, cl dicliiiu cstiuilii. iiuoil
de ho-
intellecluscplslola-eslrcs laiiliiiiidc!cctatiilis,i|uuil sii4uisbcnc
Nec scio aliani assignare siinilitudineni, iiisi
iulelligoret, obliviscerclur oiniiiuiii inuiKlanoniiii. El divit inilii niine suspenso per gulam, qiii lipatis iiianibns post
illc qui ducebat inc Vis tioc proliaie.' Kt ciiiii ,is&cutiiciii, cl
;
tergiim et velatis oculis susiiensus ctim fiine reiuan-
siliicm prohare illud; slaliin duxit mc. ct rccitiiicillico probare.
sisset in patibulo, et viveret, cui uullum auxiliuni,
Ellunc intelligeUim cuiii tanla discrclionc bona diviua, quod
statini fui oblila omniuni mundauorum. El dixil milii iilc, qui nullum reiiiedium, vel fiilcinientuni remansisset. Et
ducebat ine, quod adliuc inlcllectus Evanitclii cst rcs lanluiii dico quod adhiic desperatius et crudelius a d»raoni-
ilcIeclabilissima,'qiiod si (piis illud iutelligcrcl, obliviscercliir
uon soluiu oniniuui iiiuudauorum, sed eliaui oblivisccrclur bus torqiieor. a Viileo euini quod dajmones ita aiii-
omnino sui ipsius. Etdixilmilii adUuc, clfccitnie illudprobare maiii meara suspcudiint, (|Uod siciit siispensus non
habet
IV JANUARII. I'JI
lialict alit|iii(l snstpnt.-nm>iiti, ita aiiinw iiiilliini viile- est fain inaguiim, (piod vereciindor illud dicere : ct AcciOliK
et nnines virtutes est tani magiinm istnd vitium, qiind ipiando pranlicta .^nwi.DO.
tiii' i'etnaiiere sustentanientiiin.
aiiiniic subvert.uiitur, sciente et aspiciente anima mea. virtus est iiiihi abscondita, et videtur milii qiiod me
Et (|iiaiiilo anima mea videtsiibverti oiiines virtiites, dimiserit, iiou est res i{\vx nie posset teuere, nec pro
et (li^cedere, nnn potcst se silii opponere,
et qiiod vereciindia, iiec pro p(Eiia aliqua, quin statiin riie-
ynriimtmm est tantus dolor anim.Te, quod vix aliipiaudo possum rcm in peccatum.Tunc tainen snpervenit illa virtus,
iiioftis.
plorare propter desperatum dolorem et iram ali- ; et virtuose me liberat, ita qiiod nec ego ipsa possem
quaudo vero jiloro irremedi.abiliter. AIi(|uaiid() etiam peccare pro omnibiis hoiiis vel malis istiiis mundi : et
tanta ira venit in nie, quoil vix possiim me teiiere, istos labores sustinui per duos annos, et plus.
quin me totani dilaniom ; aliquaudo vero iion possum 39 /) Itein iii anima mea consuevit pugnare qua;- E.vcrcrl itcltis
me teiiere, qiiin horribiliter me percutiam, ot per- dam hnmilitas, et qusedam superbia taidii graiidis- liiiinitititris.
cutiendo nieipsam tumefeci aliqiiaudo caputmeum et simi. Hnmilitas est, quia video rae cecidisse .ab omni
alia membra. Et qiiando animavidetuadere etdisce- hono, et video me esse cxtra oinnem virtiitera, et ex-
dere omnes virtutes, fitplanctusanimsp, et vociferor tra oiiinem gratiam, et video in ine tantain niultitu-
ad Deiiin mpum. et qiiasi sine intennissione Deus : dineinpeccatoriiinetdefectiinm,qnodnoiipossiimcogi-
meiis, Deus meus, ne dereliuqiias ine. tare, quodDensile cefero velitmihi niisereri;etvideo
S7 Item aliudtormeiitum patior, quia omnia vitia me domum diaholi, et operatricein,et credulain dae-
in me revixerunt, et aliqiiando reviviscuiit non quod :
moniorum, et videomeflliam eoruin, etvideo rae extra
sint in vita durabili rationem meam subjicieiitia, sed omnemrectitudinem, et extraoraneraveracitatein,et
pra'hent niihi et atferunt magnam panialitatein. Et dignam infimo etultirao prnfundo inferni.Et ista hii-
yilin iirirle- etiam vitia qua? numquani fuerunt in meo corpore, militas pr;edictanoiiest illahumilitasquam.aliqnando
rtlii it tlteiiio-
veiiiunt inme, et incenduntur, et afTerunt inilii ma- habeo, qiia,' facit animam raeam esse contentam etfacit ,
itihns irstisci-
gnaiu pnenalitatem:sed non habentvitaracontiiiuam, animamvenire in cogitafionem bonitatis divinaj.Quia
iititttir.
et quando remoriuntur, dant mihi niagnam oonsola- alia praodicta humilitas, non addncit iiisi iniuimera-
tionem. Video enim, quod dmmonihus multis Iradita blle iiialum. Unde iiitiis in aniina videtur milii, quod Aflligitur
sim tota circiiniilata daMnoiiibus, et video defectns in fniiaritudine
siim, qni .reviviscere faciiint vitia, qna? horreo, et
(titiiiii.
qua> fHerunt inortua, et addimt illa. qiuT numqnam aniiiia et corpore, et est inihi clausus Deus, et ab-
liieriint. Et ego recordans quod Deus Iijc fuit affli- sconditus in omni parfe et gratia, ita qiiod iiiillo modo
ctiis et despectus et pauper, vellein quando oportet possiiiii recordari Dei, nec ipsius habeo inemoriain,
(piod omuia niala mea duplicarentur. quia nec ipse permittit : et videiido rae damnafani,
38 Et (piandoque sum in tenebra horribilissima non curo aliquo inodo de daiiiiiatiune mea, qiiia jilus
da-inonura, ulii videtur omnino deesse omnis spes cnro et phis doleo, quia offendi Creatorem meum,
bpni : et est illa tenebra liorribilis; et suscitantur qneiii nollein oflendisse, nec offendere pro oninibus
vitia in corpore, qiia* cognosco intus iii aniraa esse bonisetmalis ipi^ possent nnminari.Undeet videndo
inortua. Sed extra auiniani siiscitant ea da?mones, et ofleusioiies ineas inniimerabiles prajdictas, pngno
Geitnosc vi- eliain illa vitia qua' non fuerunt, suscitantur. Et in cum omnibus meinbris
contra ila-mones. ut
ineis, ct
tii-t resistil.
cnrpore ad ininus jiatior iii tribus locis ; nain in locis possim vincere, et iiranalere contra pra^dicta vitia
quod coiisuevi apponere
vereciindis est tantus ignis, et offensiones; et uoii possiim per aliquem raoduiu
ignem materialem, ad extiiigucndiim aliura ignem omnino : et etiain iion iiiveniu aliquem vaduin, iiec
concupisceuti.T, donec Confessor iiieus niihi prolii- aliquani fenestellam, nec aliquod omiiino remediiini,
buit. Tunc cuni suiii in illa teuebra, credo quod citius per quod possim evadere, vel me adjuvare, et per-
eligerem assari, quaiii pra^dicta tunc pati ; imo tunc )iendo quod ego cecidi ita profuiide.
claino, et advoco niortem, ut per quemcumque modum iO Undeet humilitato frequenter sum inabyssata, Niiniaetitiala
iiiihi eani Dens conceileret (>venire ; et tiiiic dico Deo : et facil me videre peccata mea, et superabimdantiani ttHmitita.s.
Doinine, si me debes infernum, ne diffe-
niittere iii malitiarniniiiearum,etiiiiqnit.atuin,itaqiiodnonvideo
ras, sed subito facias, et ex quo ine dereliquisfi, ine posse nianifestare, nec discuoperire ea jierali-
comiile et siibmerge iiie iii profundum. Et intelligo queni modum, ut eas simulationes et iiiiquifates meas
tunc, quod id est opus daunonum, et quod illa vitia et peccata inea possein manifestare. et velleni ire
iion vivunt in aniiiia, quia :ininia numqiiam consentit per civitates, et plateas, et vellem appendere ad
iiiida
eis, sed corpus patitur vi(i|eiiti:im, et est taiitus do- collum iiieuin cariies et pisccs, diceiis Hiec est illa :
lor, et tiediiiiu, quod si duraret, corpus p.ati id non mulier vilissinia, plciia iiialis ct siiiiiilatione. et se-
pusset. Sed et aiiinia videt, quod cst ei alilata oniiiis iiiinatrix omniiim vitiiu-um ct malorum. Facieham
potentia, quamvis non consentiat vitiis; uon taineii ciiim bona;id faniainhoiiiiniini.etfaciebamdici oinni-
liabet potest;item omuino resistendi vitiis, et videt Non comedo pisces, nec car-
bus qiii invitabaiit nos :
quod est coiitra Deiiiii; et sic cadit, et torquetur iii iies, ego erain plena gula, et cninessatione, et
et
eis. Et est quoddam vitium perraissum a Deo venirc ebriosa, et ostendebam quod nolebani recipere, nisi
in me, quod numquani fuit iii me sed aperte et nia- : (piantiim snfficiehat railii ; et studeham esse paiiper
nifeste eognosco, (|iiod pcrmittitur a Deo venire iii exlerius, et ubi jacebaiu, projiciebaiii multos paunns,
ine; et prajdictuin vitium est tain iiiagnum, quod su- et de in;iiie faciebam eos levari, nec jiersoiuu venieii-
jierat oninia alia vitia. Et e.st (piajdam virtus qiia) da- tes hoc perpeiiderent. Videte aninia; inGa" diabolum
tur niihi mauifeste a Deo coiitra jirrcdictuin vitium, et cnrdis niei malitiani : aiidi.atis quoinndo siini hvpo-
t'.oii(iirlaUtr a qiia virtuosea Deo liberor. Et si iion halierein ego crita et fili;i siijierhiie. et (pioiiiodo siiiii decejitrix. et
Itro.
fidera dc Deo certam, solum in isto, et non pro ali- suiii aboniiiiafio Dei. Et oslcndeliam me essc filiaiii
quo alio reinaneret milii, et in isto reraaneret mihi orationis, et ego eraiii filia inv, superbife, et filia
spes certa el seciira, de quani non possiim dubitare :
diaholi. Et ostendebam inehabere Deum iii aiiinia, et
ct virtus pr.Tvalet semper, et vitium deficit, et virtiis coiisolatinnes divinas iii cella, et ego habcham dia-
teiiet iiie, et iioii permittitme cadere in vitiiim et : boliim iii aniina et iii cella. Et sciatis (jiiod toto tein-
cst virtus taiita" fortitudinis, qiiod iion soluin tenet pore vifiie meie studui, quomodo possein luibere la-
nie, iuio dat milii tantam fortitudinein virtutis, ipiod iiiain sanctitatis, et sciatis iii veritate qiiod propfer
vere iii isto cognoscn Deuin, et illiiininor, et coiifir- nialifias et simnl.atioues, ijuae ahsconsai sunt in corde
inor in tantiim, ipiod oniiies hoinines niuiidi, uec meo, lunltas geufes decejii. et siim iiumicid;! iiiulta-
oinnia da'mnnia inferni, ncc alia aliqiia res est, qu» ruiii aiiimarum et aniiiue inea;.
posset me iuuvere ad iniiiiiniim peccatum et cuin : 41 Et postea .stando in ista abysso, volvebara me Atii acttis
ista virtiite reiuanet mihiFides de Deo.Vitiuin autem ad istos fratres meos, qui dicti sunt filii, et dicebam iltilts huniiti-
UUis.
eis :
: ,
102 VITA B. ANGEL^ DE FULGINIO.
AllCTORP. eis : nAovo frodpfc. iionno videtis vos
Nfilife niihi ilc essent inilii nd ;infrniiMitum iluloruin, ot nialoruni, ot
Ahsaibo. quocl suni lisenioniuca? Vos qui dirti estis filii, rogate darent milii majorem irani et admirationem et tristi-
istam justitiani Dei, nt exeant da^monia de anima tiam et dolorem, plusquam pnssim dicere.
mea, et manirestonf nequissima opera moa, ut iion 44 Unde pro commutationo pra-dictorum tonnon-
amplius vituperetur Deus per me. Et nonne videtis torum et tentationum,et ut Deus auferret a me prio-
quod omnia, quse vobis dixi, sunt falsa? Et nonne vi- dicta, cgo libenter eligerom et vellcm omnia niala,
deti.s, quod si non esset malitia iu toto mnndo, ego et infirniitates onines et oinnes dolores, qui fiunt in Qiifinliiui ci
omnihus corporibus honiiiinm, snstinere; et crede- fonticnliini
replerem totum mnnduni de abundantia malitiae mecTp?
fucril iUa irn-
Noiite mihi plus orodere. Nolite ])his adorare idolum rem, qnod leviora et minora mala niihi essent quam
tatio.
istnd : quia iu isto idolo latet diabolus, et omnia qu» pra?dicta tormenta. Unde plurios dixi, quod pro com-
loeuta sum vobis. fuerunt falsa verha, siniulata, et mutatione pnedictorum tornientoruni, ogo eligerem
diabulica. Rogate istamjustitiani Doi, ut cadat hoc omne genus martyrii sustinorc. Et incepit isto priedi-
idolum. et fVangatur, et manifostentur opora diabn- ctus statns istorum tormentnrum et tentationuni aii-
lica ejns. et mendacia, et verl)a inorpollata et inau- quanto temporo ante pontificatum Papa? Cpelestini,
rata quaj dicei)am, quiu deaurabam me verhis divinis, et dnravit plusquam per duos annos; in qnibus sa)pe
ut essem honorata et adorata pro Deo. Rogate, nt sum tornientata, et adhuc non snm perfecte iieqne
diaboliexeant de isto idolo, ut non plus decipiatur pleuo curata, quamvis parnm modo sentiam ali-
nHMidns per istam feminam. Unde rogo filinm Dei, quando exterins, non tamon interins. Sed modn post- Tcntiilio vc-
quam fui in i.sto statu, cngnosco qnod inter prandi- ramhumilila-
quem nnniinare non audeo, quod si non manifestari
lem parif
me per semetipsnm fccerit. qund faciat me manife- ctamhuniilitatemmalam,etpr(rdictamsuperbiam, est
stari [lor terram, uf aperiafur et degbiti.nf nio. utfacta maxima pui'gatin, et punficatin anim?e. In his enim,
inexemijluni. dicantliomines otmulieres: Oquomodo etper ilbimhnmilitafem veram acquiro, sinequanul-
erat inorpellata et deaurata, ot tota simuhita interius lus Iiomn salvatur. Et quanfo major est humilitas,
et exterins! Et vellem mittere in collum nieum vin- tanto niajor est purgatio aninup. Unde cognosco,
culum vel nnani redortam, et facerem me trabi per quod iiiter pi'a?dictam superbiam,
humilitateni et
civitates et plateas, etpueri ducerent me ac dicerent comburitur, et niartyrizafnr anima nioa. Et pnijifer
Haec est illa vilissim:i mulier, qua- toto tompore vita? cognitionemoffcnsionumetdefectunm,quamperpr<e-
homines dicerent ac
supe ostendit falsum j^ro vero, ef dictam humilitatem anima adipiscitur, aninia purga-
mulieres ecce miracubun quod fecit Deus, quia
:
tur a superbia et a daemonibus et prnpterea quanto :
fecit per-semetipsam manifestari, et dici malitiaset anima magis complanata et depauperata et humiliata
iniquitates et peccata, quse toto tempore vitie stu-e est inferius, taiito magis aptatur et purgatur et pu
fueraut absconsa. rificatur, ut magis elevetur, quia nulla anima potest
Vejcaliir mo- 42 Sed istud dicere, parum suflficiebat auima? : et abter nec plus elevari, iiisi quantum liumiliatur, et
(ibiis despcra- sciatis.quod sum posita in uua desperatione, quod profundius in liumilitate complanatur et radicatur.
lionis. numquam babui isto modo, quia omnino desperavi de a Addit «s. El siciit cgo scripior audivi dici, el didici cum
Deo, et de omuibus bonis ejus, et feci chartam inter quidarn fnicr Minomm, ei sicui rrodo lide diptuis: admirareiur
'""".'"'" '^ ^^«"'1'alovlur. uml.endoah ipsa lidcli Clmsii. quo-
me et ipsum. Et ideo sum cerla, quod non est aliqua morto el Iniii vilifmoiiiis.sinie toniiierciur. iirrcdictus IVater lidi-
personain nmndoita plenaonmimalitia, etdamnanda. di};(ius viiiit per re\el;iliniii'iii silii r;irt:nii a hco (juomodo totuni
sicut ego sum : qnia quidquid Deiis mihi concessitet LT.ii veruMi. ct |»lus i|i(iil.]iiiil ]\\:i liiklis Cliristi dicebiit, se pnti
de iiiartyrio liorjiliiliiiiii lonM.-iiioriiui. Unde ille froier niiilla,
dedit, ad majorem inoam dosperationem et damnatio-
et miracompassiuiie, et devutioiieiiHieiLdiiilur ad eani conlimie.
nem permisit.Unde rogo vos omnes,utrogetis istam Etverba (juiL'c;;o friiler sciiptor fesliiiantercl brcvitcriiotui piu-
justitiam Dei ut nun j^Ins tardet extrahere dEemonium
.
geieerant ibta,dii-ebalilla fidelis Clirisli ita :
b Addit. Ms. F,l 0(;o Fraler srripior vidi pnpdiclam fidcleni
de isto idolo, et manifestentur nequissima opera quip
r.linsii, csse in pr;ediclo sexio passu, imilto borribiliiis ijuani
intus sunt, quia caput meum ilividitur, corpus dofi- pu.ssit scribi. sediIiiia\il[iKi-(liilussextuspassusparvo teniporc.
cit, oculi mei caligaverunt iu'opter iiuiltitudinem la- seilieet fere diiubiis aunisel eiicurril siiiuil cui?i seplimo passii
qui iiicipit anle scxlmii p:issum aliqiuiulutum temporis. el iiiii
crvmarum, et omnia membra mea disjunguntur. (piia
scquilur omiiiLiusiiiirabiliur, et vidi riitud pra»dietussoxlusp:is-
non pDssiim manifestare malitias meas et meudacia sus, dcruicndu ecssuvit, in parvo tempore scd non umnino, el
animie ineie; sed gaudeo, (piia jam incepit aliquid totalitor (lefccil inaxiine quautum :ui inlirmit-Tlcs eorporis miil-
.
las, dc (luibus sempor plena riiil. El vidi (|Uod pneJicta lidelis
mauifestari. Et omnia
sinelmmilitateveraesse in
ista
Chrisli remansilinsoplimopassusupertiuain dicipotest, semper
veritatevidebam. Et.scias,quod tu, qui scripsisti, pa- iii Dco erescens. elquamvis scniper ossel infirniissinia ctvaldc
rum scripsisti in comparatione omniiini maluruni, el p;iruiu coiiu-dcrc possel, tiuncii erat pinjniissima el rubicunda,
•sed tanieii tunieracta el plena dolorihus in oinnibus mcmbris. ct
iniquitatum ot abusiouum mearum, quia quando eram
inomnibus artubus corporis, quod cum mulla pu'na potenitsc
parviiia, incepi operari mala. Ha^c et bis similia cogoi- movere, vel ad ambuiandum, vel etiaiii aii seiieiidum i^uannis ;
dicere pivedicta biimilitato inabyssata et depressa. i|)sa omnes po-nalitates eorports pro valdc m idieo repiitarel.
Post omnia pnediet.i (pite seriiila siint quando ipsa erat in
Toniiiclurspi- 43 Pdstea incipit siqierhia, quia officidr tot.i ira,
seplimo passu. eljam quasi ex loto scxtum passum reliqucrat
ritusiiperbivp. tota superbia, tota tristitia, tota amarissima H in- di I inilii loipiensdcsexto passu, ila dieens
flat-a ; et aliam maximiim recipio do
aniaritiidinom
bonis, qufE fecit milii Dims, quia non recordor iHii- CAPUT IH.
rumad aliquod remedium,sedad injuriametadadmi- QuiiKjiif nin>iola(kwc^ AiKjchv, /n qii/hns mi-
rationem doIor(j.sam. Videlicel quomodo iu nie num- sif Dciiw intra sc iit omuc honum; vkUtquc
quam pnluerit esse aliqua virtus, et dubito quntl cjus pulcht /'(
inf/iicm potcji (ici ui , sapirutia
, m
numquam in nie fucrif vei-ax, et etiani iion viden ali- jwstidam.
quam ratiouem, (juare Dous hoc permiserit. Et tunc
in ista tentatione onine bouum
ost mihi clausum et X)<Miedictus Deus, et Pater Domini nostri Jesu qui
absconditum, quia tantnm tota ira,tota sn-
oificiur in eon.solaturnos in nmni tribulatione, In nmni enini
perbia. tota tristiti;i, tot;i amarissima et inflata, et tribulatinne me peccatric('ni cnnsolari dign:itus est.
pcenata, et dolorusa, pbisquam possim dicere. Quiasi Infra cnim illud tempus stridondi, de (lun supra in
omnes sapientes do mundo, et omnes Sancti Parar decimooctavn passu mea! coiivor.sinnis facta est men-
disiloquerentur mihi omiies constdationes ad conso- tio, et post illam illiuninatinnem, ipiam habui niira-
'
landum me, et proniif torent niihi nmnia bnn:i qme dici biliter, dicendn Pater noster, sensi consolationem
possiint, et etiam ij^so Dous d;u-et milii nisi ipse aliter magnam de dulcedine Dei isto inodo. Fuit eniin niihi
me mutaret, vel nisi alitcr nperaretur inanima. uul- inspir;ittim, ot rui tract;i ad considorandum henedi-
lam consolationem mihi darent. nec aliqund remo- ctam uninnem deitatis et humanitatis Cliristi, et
Uium milii aft'errent, neceistunc crederem; iiuuomni;i divinitatem et hiimanitatem iii Christo.In cujus cnn-
temi^latione
IV .lANUARII. 19^
Consolutiocx teniplatione et delecfatione sonsi nmxiinani cunsuhi- Ego diiigo te plus, quam aliquam, quac .<;it in valie .\ri;Toiti:
coiixidcra- AnxM.no.
tionem.etfuitniajorcunsolatioquamfuissemexjierta, Spoletana ;ergo postquam ego collocavi, et pausavi
modo coUoca te in me, et quiesce in me. Amor J)ci
iionc itnionjs
ita quod per inagnain j^arteni illius dioi steti in pedi- me iii te,
hyponUiHccs. vuujiim erija
bus in ceila, ulii oraham stupefacta, clausa, et sohi; et Ego fui cum Apostolis, et videbant oculis corporis, et
pias anima.\.
cormeum erataflbctum in illadelectatione, intantuin non sentiebant me, sicuttu sentis post^piam autem :
quod post jacui, et perdidi ioquelam : et socia niea domumredieris, senties aliain dulcedinem, quam num-
venit ad me, et cogitavit, et credidit ijuod morerer. quam expei'ta fnisti et non loqnar tibi, sicut nunc
:
Sed me tiedebat, quia faciebat milii inq)edimentum. solum, sed senties nie. Tu rogasti servum menm
46 Quadam auteni vice dum in his perseverarem, Franciscum spei'ans cum eo et pcr enm, quas doside-
antequam complessem oninia i^auperibus erogare, rabas. iinjietrare : et quia servus meus Franciscus
quamvis parum remansisset ad dandum, dum essem multuni mc dilexit, ideo multum ftn-i sibi. Et si esset
in oratione uno sero, non videbatur mihi, qund aii- hudie aliqua persuna, quse me phis diligeret, adhuc
quid seiitirem de Deo, et ideo lamentabar, et roga- sibi plus facerein. Dicel)at auteni milii, qiiod pauci
bam Deum Iioc modo dicens quod facio,
: Domine id snnt hodie boni, et quod erat pauca fides, et conque-
non facio nisi ut inveniam te. Inveniam igitur, rebatur dicens Tautus, inqniebat, est amor, quem
:
postfiuam perfecero hasc? et nudta similia dicebam habeo animre, quj« diligit mesinemalitia, quodinodo,
Vniiiii Ucim in oratione. Et responsio facta est milii ita dicens : si esset aliqua, quae perfecte me diligeret, majorem
qiiilTil.
Qiud vis? et ego respondi Nolo aurum. nec argen-
:' gratiam facerem ei, quam alias fecerim Sanctis, de
tum, imo etiam si dares milii totum inundum, nolo quibus tempore prasterito miilta magna referun-
in
aliud nisi te. Ettunc respondit dicens Studeas dili- ; f Deus fccit eis. Et non est aliqnis, qui possit
ur, quje
iienter, et propera te, iiuia sfatim, quando Iioc, quod se excusaro de isfo ainore, quia omnis persomi potest
facis, facf um fnerit, tota Trinitas veniet in te. Mulfa amare Deum etipse nonrequirit aliud, nisi ut anima
:
efiam alia tunc ]u*omissa mihi fuerunt. Et extraxit requiratetdiligateum,quiaipseveraciter diligiteam,
me de omni tril)ulati(uie, et dimisit me cum mnlta etipsee.stamoranima*:hit;cautemverbaprofundasunt.
siiavitate divina, et tunc expectavi, quod ita fieret, 50 Quod autein Deus sit amor anima», ostendebat
sicut miht dicfum erat. Et ego h(ttc retuli socia; meie mihi viva ratione per adventumsuum, etper crucem,
iu (piadani dubitatione, pro eo quod in visione magna quam sustinuit pro nobis, cum ipse es.set itaiinmen-
ndhi (hcta et promissa fuerant, .sed tamen dimiserat sus et gloriosus; ct explicabat passionem. etcetera
nie cum multa suavitate divina. quse pro nobisfecit et subjungebat Vide ergo, si
: :
47 Post hsec ivi ad S. Franciscum apud Assisium, in me amor. EtcompreliPudeb;it ;mima
cst aliud, nisi
et tunc in via adimpleta niilii fuit dicta promissiu :
niea certissime, qiiod ipse non erat nisi amor. Con- Pauciapli m/
ettamen non cumi^leveram unniia mea erugare pau- qnerebatur aiitem, quod isto tempore tam p;iucas '<l'ircm Od
periljus. quamvis paruni remausisset, pro eu quod personas inveniebat, in quibus posset ponoregratiam 0''/''if>» ncci-
/'"'"'""'•
quidam sanctus vir, qui huc facere debebat. intecim suam : quod modo niulfo m:ijorem gratiam
et dicebat
Qnidim vir niortuus fuit, et complere non potuit. Erat enim faceret quos inveniret modo diligentes se, qnam
illis.
sanclus pcr
conversus per gratiam Dei ad adnionitionem meain, fecerit adhuc aliis Sanctis, qui fuernnt hactenns. Di-
eam ronver-
et dum iret ad (^xpropriandum se, etad erogandum, cebat igitur mihi iferum : Filia mea dulcis mihi, araa
suam possessionem pauperibus, in via mortuus est. me, quiatnesraulfoplus amata, qnam tu ames me.
Deus tamen multa miracula per euni fecit, et sepul- Amata mea. ama me et -dicebat Immensus est : :
tura ejus habetur in revei-eutia. Dum igitur ibam ad amor, qnem habeo aninne, (pi^E me diligif sine ma-
S. Franciscumapud Assisium, ibani perviam orando, litia. Et videliatur mihi,. quod volebat, qnod anima
et inter aha rogabam B. Franciscum, quod ipse haberet de illo ainore, qupm ipse erga aniin;un Iiahet
impefraret milii a Deo, ut servarem bene regulam secnnduni ;tniina^ pofentiam et virtutpin. et si lioc
IlcQulam K. Francisfi, quam noviter promiseram-. et gratiam tantummodo dcsideraret, ipse compleb.-it.
Ji. Francisci mihi acquireret, quod sentirem aliquid de Christo, 51 Iternm diceb:it mihi : Amata mea, sponsa mea Excesmsamn'
vovcl obsci'-
et maxiine quod faceret nie esse, et finire dies meos ama me, tota eiiim vita tua, comedere, et bibere, et ''''' ^''' ''''fi'^
vurc.
in paupertate. Pro hac etiam causa, ut supra habe- tuum dormire, et onine tnum vivere, totnni j^lacet '^- ^"f^'"'"'"-
rem libertatem panpertatis, iveram Romam ad ro- mihi, si diligas me. Iternm dixit milii : Ego faciam
gandum B. Pefrum. ut ipse acquireref mihi gratiam in te res magnas in cou.-^pectu gentiiim. et in te co-
Ohiiiictih- ver;p pauperfatis. Unde et nicritis Beati Petri, et gnoscar, et glorificabor et clarificabor. et Inudabitur
num fiiiujicr
B. Francisci fuit mihi datum ex gratia divina. ut nomen meuni in te a mnltis gentibus. Ha'c et alia
certissime sensi, donuni ver;e panpertatis. multa similia dixif mihi. Ego auteni. dnm andirem [t. AnijctttUn-
48 Dum igitiir prtedicta in itinere orando postu- isfa verba, ;issign:Lham peccata. ct consideraham de- milior rcihli-
turc.v inspi-
I irem, cum pervcnissem inter spehmcam et viam fectus meos, ct quod non eram digna ilHs magnis
rutionc Dei.
arctani, quee ascendit sursum versus Assisium, et amoribus. Et incepi in istis verbis multuin (Uibifare
est nltra speluncaiu, in illo loco dictuin est mihi ita :
et dixit anima illi qui mihi loquebatur : Si tu esses
Tu nicum Franciscum, et ego volui
rogasti servuni Spiritus sanctus, tn non diceres milii ista, quia lisec
niittere alium nnnfium. Et ego sum Spiritus sanctus, non conveniunt mihi. nec deceiit et ego sum fragilis. :
(|ui veni ad te, nt darem tibi cunsolationem, quam etpossum habere inde vanam gloriam. Et respondit
^pirilus siin- alias nuinquam gustasti. Et veniam tccnm intns iii niilii Modo vide. et cogita, si tn de omuibus istis
:
liim (ainiliuri
te usque ad S. Franciscum. et modicum perpendent, poterislmberevanamgloriam, qua extolhiris, utexeas
in.spiralionc
(|ui tecum sunt aliqni. Et volo veiiire loquendo tecum de verbis istis aliacugitando, sipotes. Etego fui conata
mvisit eam.
per totam istam viain. et non dabo finem locutioni, habene vanam gloriam, ut probaa'em. si erat veruni
nec tu poteris alferi rei intendere, nisi mihi qiiia : hoc quod dixer;it. et si erat Spiritussanctus etincepi ^on potei»! :
ego ligavi te et non discedam a te, usqueqno seciinda respiccre pcr vineas, nt exirem de illa locutione. et «/''"^''('yiicirtf.
vice venies ad S. Franciscnm et tunc discedam a le ; ubicuiiKjup rospiciebam. dicebat Nnnc vide, contem- :
secundum istam consolationem. Sed alias a te nun plare, isfacst creatnra mea, et sentiebam dulcedinem
disceilam, si me diligas. ineffabilem. Inter hcec autemreducehantur ad meino-
49 Et incipit dicere verba qua^ sequuidur, ad pru- riain meam omnia peccata mea. et ex parte mei nilii!
voeandum me ad sui amorein Filia mea diilcis mihi. : videbam in ine, nisi pecc;ita et dpfectus, et .sonticham
filia mea templiim meum, filiu me;i delectamentum in me hnmilitatem, plns quam numquam sonserim.
meum, dihgas nie, quia tu es niultum dilccta a me, 52 Plus lucc dixit mihi, quod fantum cram dilecta.
multo plus quam tu diligas me. Et sajpissiiue dicebat quod filius Dci <'t Virginis Maria^ se inclinavit niihi,
mihi Filia et .^pousa dulcis inihi et sub inferebat
: : : et venerat in nic ;id lofpicndum mihi. Dit^ebat auteni
34 mihi
:
194 VITA B. ANGEL/E DE FULGINIO.
AlCTOIlK niilii Sitotns mmuliis veiiiret modo teciim,
Cliristus :
egojacerem, sed starem in ppdibiis nipis. Post re-
Aft^ALllO. tii uon posses liKini modii altcri niodo enim cum : cessum snum tamen ego cecidi scdendo, ct incppi
ego tecum veninm, venit fecuni totus nnindus. Et ut striderealta voce, et vociferare, etdamarp; etsfri-
Christiis ei daretmilii securitatem de dubio. dicel)at mihi Kgo : debam clamando et dicendo
sine nliqna verecundia
indicat quun-
sum qui fui crucifixus pro f e, ct hnlmi famem et sitim isfudvorbum, scilicet Amoradhuc non cognovi te,
:
In (iisccssuDei
ta $it passm.
pro te, et quod nieum sanguineni
tantum fe dilexi, quare ine dimittis sic? Sed non pofpram dicere phis, ioUoifUcntis.
stridct et cla-
pro te eflTudi; et dicebat mihi totam passionem et : nisi qnod clamando istud, volebam fonnare etdicere.
luiit liinqiiam
dicebat Pete gratiam pro tc et sotms tuis, et pro
: et nou poterain formare, ita incliidebatur a voce, et
morilura.
quibuscumque vis, etparate ad recipiendum, quia a clamore, et ideo non intelligpbatiir verhum ab au-
ego sum imdto phis paratus ad dandum, (|uam fu ad dicntibus. Hic autem stridor et clainor accidit mihi
recipiendum. Anima autem mea chimavit, diceus : in introitu o.sfii ecclesia^S. Francisci, nbi post reces-
Nolo petere, quia non sum digua et reducebantur : suin Dei sedeham languens, et strideus. et clamans
ad memoriammeam omuiappccatamea. Tterura anima in pr.-Esenfia fofius populi, in tantnm (juod qui me-
mea dicebat : Si tn, qui ah initio uiihi locutus es, cum venerant, pt nofi moi e longinqiio stabant eru-
esses Spiritussanctus. tunon diceres mihi tam magna hescentes, credentes aliam esse cansam. Reliquit
et si tu esses in mo, deberet esse fnnta laititia in me, igitur me cum certitudine et sino dubio, quod ipse
quodego vivens non possem sustinere. Et respondit qui mihi locnfus fuerat erat Dens. Ego antem prae
mihi Numquid esse vel fieri potest, nisi sicut ego
: dulcedineejus, et dolore recessus clamabam, volens
volo ? Ideo non do tibi aliam Iretitiam, neque phis, nisi mori : etdolor magnus erat mihi qiiia non moriebar,
sicut hcabes : et ego jam miuns ista dedi alii, et ille et qnia remanebam po.st enin, et oinnes compages
iiii/niiii} prte- cui dedi, jacuit non senfiens, nec videns. Et Iioc si- mea5 tiinc disjnngphantur.
.\fntia:Domini gnum iterum do tibi, quod ego sum. Coneris enini niinc 55 Post ista redii de Assisio, et cnm magna dul- LiOenterlO'
qnitur dcDeo.
hi imima. loqui cuiu sociis tuis, et cogita alia qua^cunique vis, cedine venieham per viam loquendo de Den, et erat
autbominiautmalum, qnia nnn poteriscogitarealiud, mihimaxima pcpnatacpre; sed counbatabstinerepro-
quamde Deo; ego euim sum stdns, qui possnm ligare pter societafem. Dixit autem niihi Christus in via Donum micis
meutem. Haec anfeiu omnia facio til)i non pro tnis reverteudo de Assisio Do. iuqnif, tibi signum, quod
:
et amoris Dei
meritis, .sed pro bonitate mea. Infer h?e(! rcduceli:in- ego snni Chrisfus, qui loquor f ibi, et sum f ihi locutus, intiis Anqela:
datiun.
tur ad memoriam nmuia mala mea, et videbam pec- et do tibi cruceni et amorem Dei intiis in te, et hoc
cata mea, propf er quje erani digna inferno et hnc ; signiim erit tecum in Eeternum. Et pgo statim illam
clare videbam, plus quam nunquam fecerim. crucemetamorem Dei sentiebani intns inanimamea,
53 Dicebat etiam luihi quodsivenisspnicumaliis. : efredundabat in corpus, et sentiehain illam crucem
non falibus sicut erant illicum quibusveneram, quud corporalifer. et sentiendo liqiiefiebat anima mea in
ha-c pra^dicfa non fuissent inihi facta, neque dicfa. amore Dei.
Ipsieuimaliquomodoperppndobantde languorenieo, 56 Postquam vero fiii reversa, etmanebam in do- Priv niinin
pro eo quod ego in omni verbo recipiebam dulcedi- mo, sentieham uuam dulci^linem pacificam, quietam. consolatmic
rita esl ei
nem magnam, ef noluissem pervenire ad ferminum, tam magnam, qiiod ipsam nescio dicere, et erat mihi
maj:ima
iieque quod via illa fiuirefur omni temporp mundi. dpsidprium moripudi, Pt erat mihi fanta poena vi-
pa-ua.
Quanta autem esset Lnctitia et dnlcedo Dei. quain ego vprp prnptcr illam dulcedinem pacificain et quiefam,
sentiel)am, non possem iutimare, ma\ime quando ettantum delpct;ihilein, qund ipsam nescio pxprinipre,
dixit : Ego sum Spiritus sanctus, qui iiitro infus in ut supra venirem ad illam dulccdinem, cujus aliqnid
te.EtsimiHterquando dicehat omniaalia. recipiebam senfiebaiu, et ut non perderem illam (iu:Mn habebam,
magnam dulcedinem. Veuit igifur mpcuni usque ad quod ego desiderabam mori, et exire de mundo, et
S. Franciscum, sicnt dixerat mihi, et non discessit a vivere er:itniihi poena snper pnenam.et (hdoremmor-
me. et continuavif mecum nsque post comesfionem, tismafris mea!, et filiorum meorum, et super omnem
donec secunda vice ivi ad S. Franciscum. Igifur se- dolorem quem possein cogitare et jacebam domi :
cunda vice qnando veni ad ecclesiam S. Francisoi, languidapropter pra^dicfapproctodies.etclamabam :
.statim quando ego gpnuflexi in introifu osf ii ecclesia'. Doinine habe;is pietatem de me. et non permittas ine
et vidi S. Franciscum pictum in sinu Chrisfi, dixit plus remanere in hoc mundo.
mihiChrisfus : Ifateadstricfam tenebo, etmulfoplus 57 Deinceps vero sa'pe sonsi odores indicihiles, Scntit fiiiave
quam possit considerari cum oculis corporis, et modo et tanta fuernnt hax' et ali;i, quod non possum ea di- odorcm.
est hora, quod ego te. filia dulcis, templum meum, cere, et verba fjuidem j^auca referre possnm. Sed de-
delectamentum meum, inipleam et diinittam dixi : lectationem ef dulcedinem. ipiani sensi, non possnm
enim tibi qnod pro ista eonsolatioue dimitto te sed : referre. Mulfotiens autem ista collncntio facta est
non dimittam te si me diligas. Et (piamvis esset ver- mihi, sed non cum tanfa mora, nec ciim tanta dul-
bum anuirum, tunc fainen in ipso verbo faufam dul- cedine. nec sic profundp. Postquam aiitem reversa
cedinem sensi. (juod fnit delectabilissiinuin. Et tunc fuide Assisio.ef jacebam.sicntdictuinest; sociamea,
respexi, ut videreni euin ociilis corj^oris et menfis, et qna* prat miraliilis simplicifatis, et pnritatis, etvir-
Yidet Deiini vidi. Et si qugeras, (|nid vidi Virli veracem rem. ple- ;
ginifatis. andivit vncpm nnam tuuc sihi dicenteni :
Angela. nam majestate, imuipusam. (|uam nescio di(;ere, .sed Spirifns sanctuspst iutns iucella : venit igifurad lue, SocitB secreta
Quomodo nb videbatiir quod esset bonum. Multa auf em verba dul- etc(rpitinqnireredicens: Dicasmihiistnd.qnodhabes, indicat.
eit recesscrit cedinis dixit milii : et recedendo fecit discessum qnia mihi dictiim est, qiiod ad te venirein ego re- : et
Deiis. niultum placabilem, et cum immensa dulcedine re- spondi, siciit tibi dictum est, placet mihi, et ex func
cpssit, pt recessif plane, pf cnm mora. et non subito. communicavi socise mea' plura de his secretis.
Inter alia autem verba dixit milii ista Filia mea : 58 Quodam fpmpore eram in oratione. et elevata
dulcismihi, multo plus qiiam ego tibi, templum di- in spirifn, lofinehatnr mihi Dens verba miilfnm pla-
lectum ineum, fn habes aunulnm mei amoris, et es cibilia. et amore plena, et respiciens vidi Deum mihi Videt Dei pul-
arrhafaa me, et de ci-tero nnn discedes a ino, ef be- loquentem. Si antem qua?ras. quid vidi dico quod ;
chritiidineni.
nedicfiimem Patris ct Filii et Spiritus sancfi liabes vidi ipsum, ef aliiid nescio dicere. uisi qnod videbam,
tuet consociatua. Et statim anima clamavit ex : nnam ]i|pnitinliucm, unani claritatcm, de (jua sentie-
quo non recedes a me, nou peccabo de cetern mor- bam iu me tantnin.iiiiplcmentum, quod ego nescio
taliter? Et respondit Et cnm ego : Hoc non dico fibi. dicerp, nec scio d;ire aliquam omnino similitndiuem,
in recessu petivissem grafiam
j)ro socia mea, rpspon- nec vidi aliquid corporale ; sed erat, .sicnt est in ca^Io,
ditmihi daho gratiam aliam.
: Socise tua; videlicct pulchritudo fanfa, quod nescio aliquid aliud
54 Sic igifur recessit, et noluit, quod recedendo dicere, nisi qiiod vidl sunmiam pulchritudiuem con-
tiiipntpin
: .
IV JANUARII. 195
tinenteEu oinne boiium et omnes Snncti stabiint ante videas liunnlilatein nieam. Etvidebam tantam pi'ofun- AtT.TORK
adlauilaniUim eam ditatem Dei adhomiries, ettantamliumilitatem.quod Arnuiio.
illiini iiuIclieiTiniani niajesfateui :
videtur auteni mihi, quod in jsto parum steti. c(mipreliendensauimapoteutianiinenarrai)ilem.etvi-
59 Dixit auteni niibi Deus Filia aniantissima dul-; dens tam profundam humilitatem, mirabatur et repu-
cisniilii, omnes Sancti paradisi babentadte specia- tabatse nihil omniuii, et nihil videbat in .se nisisnper-
lemaniorem. etMater mea similiter, et eris associata biam.Etiucepimecumcogitare.etrepntaremeomnino
a me cuin eis. Quamvis autem mihi omnia istadice- indignam communiniie, ifa quod nolebam comrauni-
reutur, totum tamen istud valde jjarum videbatur care. Et dixit inihi posfquam ostenderat suam po-
niihi. supra quoii dictum est de Matre sua, et de teutiam, et Iiumilitatem Filia mea ad istud punctum
:
Sanctorum Sanctis. Sed tantum delectabar in eo, et tanta erat videndi, ad quod tii venisfi, nnlla creatura potest ve^
aiiwre et jitil~ dulcedo, quam sentiebam de eo, quod non curubam nire, nisi per divinam gratiam elevetur speciali.ssi-
vhritudinc
respicere nec Augelos. nec Sanctos videbam eniui, : niam. Cuin igitur esseui in ecclesia prope elevatio- Confirinatur II
non capitur Christo, ut
quod onine illud bonum, et ouniis decor Sauctorum neni corporis Christi, dixit milii : Ecce potentia
prce dekcla- niidcal com-
tione, qunm et Angelorum erat ab eu, et in eo, et ipse erat omne niodo est super altare, et stini intus in te, et si tu
municare.
flrDeoliaurit. et suinmum bonuni, et oiiinis pulchritudo, et tantum me recipis, recipis me, quem jam recepisti : cominu-
delectabar in ijjso decore suo, quod non curabam nica igitur in nomine Patris et Filii etSpiritussancti;
respicere aliciuain creaturam. Dicebat autem mihi : et ego, qui suni dignus, facio te dignani. Ettunc re-
Immensum amorem habeo ad te, sed non ostendo, maiisit in me dulcedo inenarrabilis et laetitia niagna,
iiun obscondo tibi. Dicebat autem sibi auima Quare : qua non credo carere in tota vila mea.
Iiabes tantum amorem et delecfamentum in lue, quie 63 Quadaui vice rogata a quodam, ut rogarem
^um ita turpis, et quse ita toto tempore vita^ meEe Deuin pro quibusdam rebus, quas volebat scire; et
off'endi te ? Ipse vero re.<pondebat Tantus est amor, : dubitarem hoc facere, quia videbatur milii superbia
(piem liabeo in te repositum, qiiod de detectibus tuis et stultitia rogare Deum de talibus : duni stareni in
quasi non recordor, quamvis dculi mei videaut illos, tali cogitatione, mens mea elevata, et fuit
subito fiiit
et in te habeo repositum mulfuin thesauiuin. Tunc posita in prima elevatioue ad unam mensani sineini-
anima mea sentiebat ita certissime esse verum ita ; tio et sine fine, et non fui posita ad videndum ipsam
quod in nullo dubitabat, et ita sentiebat et videbat mensam, sed quod erat super illam inensam. et vide-
quod oculi Dei respiciebant eam in qnibus oculis ; bam unani pleiiitudinem inenarrabilem Dei, de qua
anima respiciebat, et habebat in hoc tautnm dele- nihil possum narrare, nec dicere ui.vi hoc, scilicet,
ctamentum. quod nulhis lionin, neque si desceuderet quod videbam plenitudim^m sapientiie divinse, et
?ion csse in'
aliquis de Sanctis. qiii sunt in paradiso, posset hoc oinne bonum. Et videbain illain plenitudinem divinse
quirenduin dc
Veiis amnnti, mauifestare. Et cuni dicebat miiii, quod multum sapientiae, in quavidebam quod non erat licitum in-
juturis.
sui Mvpedfsi-
amorem abscondebat inihi, quod nnn pnssem illum quirere vel velle scire illud, quod vult facere divina
deriuiii rclin-
portare, anima respondebat Si tu es Dcus oninipo- : sapientia, quia est prrecedere eani et inhonorare. Et
guit.
tens. tu potes facere, quod ego possim portare. Et ideo quando video personas id inquirentes, videtur
ipse respondit Si hoc facerem, hic Iiaberes quidquid
: mihi et intelligo, quod errant. Et ex tunc per id quod
nou haberes famein de me, ideo nolo tibi
velles, et vidi super illain niensam, scilicetdivinam sapientiam,
hocfacere; imo in hoc mundo volo, quod liabeas fa- reinansit mihi, quod possum intelligere et judicare
mem de me, et desiderium, et quodlangueasdeme. oniiies personasspirituales, aliaque spiritualia, quan-
60 Quadam vice fuit mihi facta locutio divina do auilio de eis loqiii. vel ea uarrari : etnon judico Obtinet .s«-
dicens Ego, qui loquor tibi, suin divina potentia,
: illn judicio, quo solebamjudicandoerrare etpeccare; pientiamdijit'
dicandi sinri-
quie apporto tibi gratiain ilivinam : et gratia, quam sed allo verojudicio, qiio intelligo, unde habeo vel
tunlia.
Doiuoii est bn- apporto tibi, est talis.quod voln, quod tu prosis nmni- habei'e pussum conscientiam peccandi in isto judicio,
here mciitO' bus hominibus, qui videbunt te, et uon solum illis. et nescio aliquid narrare de illo, qnod viili. Sed ani-
riam li. An- sed etiam qund jnves, et prosis illis, qui cngitabunt ma reportavit de visione ad vocaljulnm, scilicet men-
de te, vel recordabuntur et audient te nominari et : saiu, et quod fui posita inprima elevatioue ad unam
illis, qui plns habebunt deme, pius prnderis. Ettunc mensam. SeddeiIIis,adqu;e fuipositavideiidumsuper
anima, quainvis senserit magnam la^titiam, dicebat iIlaninieusam,nihilpossuuinarrare, nisiillaqucedixi.
Kolo hanc gratiam, qnia timeu iie milii noceat, et ne 64 Vice quadaui dnm erani iu oratinne, quajsivi a
inde habeam vanain gloriam. Et respondit subito Deo nou dubitaiis de aliquo, sed vulens plus scire de
dicens Tu non habes inde facere aliquid, quia Iioc
: Deo, et dixi Qnare Domine feeisti creationem hnmi-
:
cjTHs, gra- non est tuuin, sed solum es inde' guardiana; serva num, et po.stquam fecisti quare permisisti ut pec-
vanda.
id bene, et redde illi, cujus est. Et tunc anima ap- careunis ? et quare permisisti tibi fieri tantam Qunrc Dciis
prehendebat, quod isto modo non poterat miiii no- passionein, sicut fuit filii tui prn peccatis nostris. tanlapali
volncril
cere. Dixit etiaui mihi : Placet, inquit, inihi. quia cum tu posses optime facere, quod sine omnibus
habes istuin timorem. istis fuissemus tibi grati et placuissemus tibi et ha-
61 Post ha-c mihi exisfenfi in ecclesia facfa fuit buissemus tantuiiidem virtutis, su-ut habemus? cuni
locutio dulcissima, qiia' statiin refecit totaui mentem uinnibus istis pra-dictis. Et comiirehendebat aninia,
meam. dixitque mihi Filia
dulcis mihi
: vel mea ; quod siiie aliquo dubio istud quod dicebam. videlicet
valde melius dixit, etsubjungit Nulla creatura po- : quod sine prjtdictis potuisset Deus facere nos virtu-
test tibi dare consolationem, nisi ego solus. Ego volo tis et salvatioiiis, veruni erat. Et videbatur mihi,
Cognoscit Dei tibi ostendere de potentia mea. Et statim fuerunt quod ego cogerer, et immittebar ad iuterrogandum
polculiuin aperti videbam unam pleiiitu-
oculi aiiima' mpa*, et ef cugitandum de istis pra>dictis. quia cuui essem in
dinem Dei. qua conipreheudebam tutuni inuudum.
in oratione, vtdebam in illa esse, et iion discedere, sed
scilicet ultra uuire, et citra mare, et mare. et abys- iminittebar a Deo in illis sicut videtur uiilii. Et istud
sum, et omnia, in quibns nuu videbam, nisi tantum pra'dictum qua;rere sicut dictuin est, feci iiiulfis die-
pntentiam dlvinam moilo oninino inenarrabili et ; bns, nou dubitas in aliquo sicnt dicfum est. Efdaba-
auiina nimis arlmiraudo exclamavit dicens Est iste : tur mihi intelligere, (juod Deus iileo fecerat, et per-
muudus plenus de Deo. Et comprehendebam totum
*
miserat, quia nobis per hoe melius manifestabatur
iinaii».
munduui quasiquid parum. Etvidebauipotentiam Dei l)onitas sua, et nobis uielius convpuiebaf . Hoc autem
excedereoinuia, etiuiplere omnia. Etdixitinihi Os- : noii sufficiebat milii, qund plene intelligerem intelli- :
tenditibialiquiildepofputiamea.Etegocompreliende- gebam tamen certissime, et sciebam, quod Deus aliter
l)amtaliter,quodpoterauiineliuspt»steaintelliger('alia. facere poluisset si ipse aliter voluisset salvare nos.
Ilitinililiilcni 02Etdixitmihi:Vidisti;di(piiddppMt(.Mitiaii!oa;mndo 65 Unaf;unen vice elevafa fuit aniiiia. etvidebat.
Chrhti.
quod
: '
190 \TTA B. AXGEL.E DE FtlLGIMO.
ArcTOnr. quod istiul quoil ego quacrebam, luin lialiebat initiuni
Arwldo. nec fineni, et i|is:i aiiima. eiim esset in ijisa tenelira, CAPllT IV.
voleliat redire retroatlse, etnoniioterat: voleb.atpro-
Alftv consolationes Angclcv, el visioneii.
Corinascil po- oedere, et nnii poterat. Snbito igitur fuit amplius
IflltilDll, jus- levata et illnminata. et videbat Dei potentiam inenar-
lilifim cl Imti-
rabilem, et videiiatDei voluntatem et justitiam.etjjo- Viiadam vice in quadragesima vjdebatur, qiiod
Inlcm Dct in
plenissime intelligebam oinnia, de
iiitatein, in (|uibns
essem multuin sicca, et sine devotione, et orabam
liriFiIcstiitn-
quibu.s quKsieram. Et fuit anima extracta de oiiiui illa Deum, quod ipse dfvret niihi de se, pro eo quod ego
lioitc hotni-
teiiebra priori : in illa enim tenelira ego jareljam in eram sicica de omni bono et tunc fuerunt aperti oculi
:
iintti.
terra, sed in is(a inaxima illuminatione steti in pedi- animae, et videbani Ainorem, qui veniebat versus AmorDeici
bus in summitate digitorum grossorum iieduni ; et me, et videb;im principium, sed non videbam finem. ostensus.
nisi soluin continuationem ejus. Et nesciodicereali-
erara in tanta agilitaterorporis, etrenovatione, qiiod
numqiiam tantnm habueram. Etoram in tantapleui- quam simiUtudinem coloris. Et statim, quanilo per-
• MS. divinpR
tiidine' caritatis, et cum tant;i la?titia iutelligeliam in venit Amor ad me, videliam oculis aniinte aperte
clariialis. illa potentia et volunt.ate et justitia Dei, quod non so- hac onniia, phis quam cum oculis corporis aliquid
lum de illis qua5 qus-sieram, intelligebam: imo etiam possit videri, et fa<-tiis est amor versus me, sicut
satisfaciebat mihi de omnibus creaturis salvandis, unius falcis similitudo. Nec est inteUigendnm, quod
et salv;itis, et de da:monibus, et de damiKitis, et de fuferit aliqua similitudoquantitativamensurabilis, sed
omnibus. Sed istnd non possum manifestare aliqiiibus erat sicut similitudo falcis, quia in principio. quando
uiniiino verbis; snpra euiin n.atiiram omnino est. amor se prEesentavit, post retraxit se, non conferens
Et qnamvis ego plene intelligerem, quod Deus
()() se, quantum se fecit intelligi. Et tuncstatimrepleta Ex nmovc Dei
aliter portiiisset nos salvare, si voluisset, non tamen fui amore, et satietate inaRstimal)ili, quie quamvis vimlatujuct
ad mortem.
poteram cognoscere, quod nobis melins posset fieri me satiaret, tamen gencrabat in me maximani fa-
cognitaejus potentia etbonitate,necmeliuspotiiisset mem, tantum incPstimabilem, quod omnia menilira
Itinnwcc Dei poni in 6re. Et extimc remaneo ita contenta et se- tuncdisjungebantnr.itaquodanimalangupbat, et dc-
itott iiilcpcscc-
ciira, quod si eertissime mescirem esse damnandam, sideraljat pervenire ad residuuni. Et nolcbain, nec
irljicclse
nulla ratione ]]ossein dolere, nec minns labnrarem, videre, nec audire, nec sentire aliquam creaturani,
ilanitinmlaitl
nec miiius stiiderem or.are et lionorare Deum : tan- et ego Sed anima mea loquebatur in-
iion loquebar.
privsciccl.
tuin intellexi jnstitiam ejus, et rectitudinem judicio- tus clamans, quod amornonfacereteam tantoamore
riim ejiis : et rehquit in. anima mea nnam pacem, languere. quia vitain aestimabam mortem, Etadhoc
iinam qiiietem et soliditatem, ciijus similem iion re- invocabat B. Viri^inem primn, et post invocabat, et
cordor ine haliuisse ita plene, et iu liac maneo con- obsecrabat omnes Apostolos, quod irent cum ea, et
tinue. Postqnam .aiitein viderem jiotentiam Dei et genuflecterent, et nuntiarent Altissimo, quodnonfa-
voliintatem ejns et jiistiti;im; fui elev;ita adliuc plus, ceretseu non permitteret eamainiilius pati istam mor-
et tiinc non videliain, iiecpotentiam, nec voluntatem tem, .sed quod perveniretad eumquem sentiebat:et
I'liillll»scil Dei inodn sicut prius. Sed viilebam un;im rem
illo sirnilitei' rogabat B. Franciscum, et Evaugelistas
iitcffitliili
stabilem, itaindicibilein inihi, qiioddeeanihilpossum obsccrabat. et claniabat ad eos similiter.
ipsum
iniitlii
dicere, nisi qnod erat omne bnniim : et aniina inea 69 Etdum ex appropinipiatione ine totam crederem ycscil hoiiii).
C.1SC Dci.
erat in l.Ttitia omnino inenarrabili : et non videbam esseamorem, propter ainorem quem sentiebam, di- an odio an
aimre ilignua
ibi amorem.sedillamremomnino inenarrabilem : et cebam Multi sunt qui credunt stare in amore. et stant
:
exiveram de illo statu priori, et eram posiia in isto quicreduntstare inodio,
in odio, etniulti e converso,
maxirao statu iuenarrabili, et nescio si erani in cor- et sunt in amore. Anima autem mea quffrebut lioc
pore, vel exlra corpus : et orania retro haliita non videre certissime, et Deus dedit hot: mihi sentire
viilebantur mihi, qiiod fuerint tam magni statiis. Et manifeste sic quod ego remansi tunc tota contenta.
reliquit inihi mortificationem vitiornm, et secnrita- Repleta autem sum illo amore sic, qnod non credo,
tein virtutiim, quibiisdiligo bona et inala,beiiefacta et quod possuni carere illo amore de cetero, et non pos-
malefacta, quiavidelicetnonhabeoindedisplicentiam. sum ci'edere alicui creatur<B nlind dicenti. et si ,\n-
Veitcranilfi 67 Relicta sum
magiia pace, et venera-
igitiir in gelus aliud diceret mihi. ego noii crederem. sed re-
ximl Dci jtidi tionejudiciorumdivinorum.ifaqnod qiiandnmane vel sponderem Tu es ille qiii cecidisti de ca;lo.
:
de sero in oratione inea dico Dpo Per jiidicia tua : 70 Et videham in mediiaspartes, sicutsifactafuis- Verus Dei
me amor creatn-
libera Doniine, vel per judicium tinim libera me set in me una str;ita. etex una parte videbam amo-
ras transfor-
Domiue; tantnmdelector, etitaconfideiiterdico, sicut rem, et omne bonum. quod erat a Deo, et non a me, mat in opr-
qiiandodico. Per adventum tiium liberameDomine; et in alia pai-te videbam me siocam. etqiiod ame nnn rando.
pernativitatemtuamliber:imeDomine: pertiiampas- erat aliquod bonum, et per hnc videbain, quod non
sioiiem libera me Domine. Non eiiim inagiscognosco erani ego qiue ainabam quantiinicnmque viderem me
bonitatem Dei in viro heato, vel sancto viro, vel in amore: sed illud erat solunimodo a Deo et post :
multis bonis et sanctis quam in imo damnato, vel mnl- istnd se roadunavit amor, et tunc inajorem c(u\tulit
titiidine damnatoriim. Sed Iioc prnfundnm non fuit amorem,etmagisardpnteni. quam priiis, eterat nuhi
inihi demnnstratnm, nisisemel, et iiiiuiqnam nblivi- desiderium eundi ad istum amorem. Et inter \n-iv-
.scor illius memoriiun, nec illiushetitiam. Etsiomnia, dictiim amorem qui est ita magnus, quod nori potui
qu.T simt fidei, per irapossibile deficerent; liic tamen tunc scire, quod major amor possit esse, nisi tunc
remanet inihi cortitudo de Deo, et de suis jiidiciis, qu;xndo snpervenit ille allitsmnrtalis amor. Unde in-
et de jnstitia siioriim judiciorura.
Sed o quanta pro- ter puriim amorem et alinm mortalem et maxinunn
funditasesthic! tntnmtamenredit in iitilitatem hono- ardorem, est qnoddam niedinm, de quo niliilpossum
rum. .\niina enira, qiiaa istam cognitionem de divi- narrare : qnia est teut;p pmfunditatis et tnnta- heti-
nis judiciis, et istis profundis habet, de omnibus tije tantl<iuegaudii, quod narrari nnn pntest. Et tnnc
habebit friictum ex ista cognitinue Dei. b nollem aliquid aliuil luidire de passionc. nec etiam
a .iilitil .M^ Oiimlani vicc liosl pnprlnaa. cfio n-alcr rcvcrsus vellcin, qund noininaretnr niihi Dens quia tnnc, :
nii (lc Lombaiilia, cl quicsivi al> iiisa Milcli Clirisli, ilc iiiia quK- quando nnminntnr mihi, sentio eum cum t:uita dt^Ie-
slionc, qiiam vgo cl socius mciis Iraclavciamus. rcvcrsionc
iier
viam et dixcram liinc socio iiieo mc rcqiiisiliirum al) c.i dc ijisa
:
ctatione, qund hnignnre crucior pra^ nmore: etniniie
qiijeslione. cl i|isii liilclis Chrisli rcspomlil mlhi iui dlccns aliud. qnnd niiniis est illo, est iinpedimentuni inilii.
I) Sulitlil Ms, Isla quieslio praidicla, (iiiam Dcns lam miracu- Et nihil videturmihi, qiiod dicatur deEv;ingelio, nec
loso rcvclavil illi lidcli Chrisli, cral quasi ipsa cadcm qiueslio,
quam cgoelsociusmeushaliucr muscl de vita Christi, nec dealiqua locutioneDei, qui;ima-
Iraclaveraniiis pcr viain
io roversione do Lomhardia. iil dictnm cst. jora et incomparabilia viden inDco ; etpostqiiamre-
maneo
. .
IV JANUARII. 1*)7
iiianeo ab illo amore, ivmaneo tota contenta, tota minus illo bono, quod video cum tauta teneln-a, quod Air.Tonr:
non pono spem lueam in illis irao sl possibile esset, AnN VI iio.
Angelica, quocl diligo bottas et bufones et etiani A^.- :
moues.etquidiinidvidenfieri, etiam ipsum ppocatum, quod essent omnia non vera. nullo tamen niodo mi-
quando video ab aliis fieri, non displicet niibi, ere- uuerent spem meam, noo minueretur spes mea secu-
Aiiianti DeAim dens. (luod Deusjuste iiernilttat (ieri. Et quando sum rissinia, qua» est certa illoomni bono, qiiod video cum
iiihiltlispli-
in illo statu. si comederet me canis, noncurarem, tanta tenebra.
et etiara non viderctur mihi, quod paterer aliquem 75 Ad istnmautem prfrdictum modum altissimum
dolorem. Nec tunc est. nec ess^ potest recoi-datio, et oninino iuefrahileiu videudi Denm cum tantatene-
nec memoria dolorosa de passioiie Christi, nec sunt bra et supermirabdi gratia visionis, est men.s mea
in isto statu lacryraai. tautum tribus vicihuselevata, qnamvis mnltis et in-
71 Etistestatiisestmajorquanistareadpedemcru- uunieris vicibus viderim istud omne bouum seiuper
per oontinuam recordationem sicut stet.it B Fran-
cis . . cum tenebra, sed nnu prfedicto altissimo modo cum
ciscus. quamvis anima frequenter ununi et alium tanta tenebra. Et quaudoque ex uua parte iufirmita- AngeUvcor-
ptis infirmitn-
AinorDcipns- gradum videat, et desideret illam carnera pro nobis tibus corpus meum dissipatur, et ex alia parte niuu-
tilfus, et tcn-
\ioiiis dolo- niortuam videre, etad eam pervenire, et est tunc cum dus cum suis spiuis et amaritudinibus me expeilit; et
tatiotiibiisdai-
rnii toltit.
Ia>titinmaximaamorsinedolorepassionis. Unatamen ex alia parte da^mones cum multa molestia me afHi- monum al]li-
vice siraul cura isto amore se adunavit recordatio inae- gunt, et quasi cum contiuua persecutione me infe- llitiir.
stimabilispretii, scilicet, pretiosisanguinis.per quem stant, habentes potestatera in lue : eo quod Deus ad
data est indulgentia raundo. et mirata sura, quomodo aflfiigendum posueritinmauibuseorumaniraam meam
siinul potuerint stare, ibi taraen non ei'atdolor pas- i't corpus, ita quod videtur mihi, quod videam eos
sionis. Passio autem est via et documentum, qualiter quasic(U'poraliter contra me. Ex alia vero parte Deus
debeam facere. trahit me ad se illo bono, quod video in tenebra.
SS. Trinitas
72 Quadam vice fuit elevata aniraa mea etvidebam 76 Video enira sauct^ira Trinitatem in tenebra, et
in caUijine
Deum in tauta claritate, quod numquain ipsuni vide- in ipsa Trinitate. quam video in tanta tenebra. vide-
ista am cir-
ram in tauta, uec illo modo plenissimo, et nou vide- turmihi, quodego stem, et maueam iu ejus medio :
cinncinyit.
haiu ibi amorem, et ego pcivlidi illum amorem, quem et illud trahit me plus, quam alia res aliqua, quam
Cuyiioscit prius portabam, et facta sum non amor. Et post istud haotenus habuerira, vel aliquod bonum, quod viderim;
Dciim in cali- vidi euin in inia teneln-a. et ideo iu tenebra. quia est ita quod istius nun est comp;u'atio ad illa. Et quidquid
<jinr tnw- majus bonuin quod nec possit cogitari nec iutelligi, dico de hoc videtur mihi, qnnd nihil dicam; iran vi-
lirosa
et omne quod poto.^^t cogitari vel intelligi, non attin- detur mihi. quod aliquid dioeiulo maledicani, et lueuin
git ad ilhid. Et tunc data fuit animai fides certissima, dicere videtur niihi hlasphomaro tantmn excedit illud
:
uua spes secura et firmissiraa, una securitas de Deo bonuin oniuia verba mea. Cum otiam videam ilhid bo-
continua, ita quod abstulit omnem timorem. Et in num. non recordor tuncquaudo sum iniIlo,deChri-
illo bono, quod videtur ita iu tenebra. recollegi me .sti humanitate, nec <le Deo homiiie, nec de atiqua re,
Totam, et effecta suni ita secura do Deo, quod nura- quae fnrmam habeat. et tamen onuiia tuuc video, et
quani possum duhitare de eo,quin Deum hal^eamcer- nihil video.
tissimo et in illo bono officacissimo, quod videtur in
: 77 lu separationeveroab illo bouo jara dicto video E.r facie et
tenebra, est modo spes mea tota recollecta et secura. Deum hriminem. et trahit auiniam cura tanta nian- oculis Chrisfi
Frequeuter igitur video Deum illo modo, et in illo suetudine, ut dicataliquando Tu es ego, etego sum cmamit illiid
Con.wiuilur :
bonum, qvod
perlectam houo, quod uarrari exterius uon potest, nec etiara tu. Et video illos oculos. et illam faciem tuam placa-
in teneliri6
imiiii(£ (jiiic- cogitari corde. In illo, iuquain, Itnnu certissinio et bileni, iit amplexetur etattrahat animam moam CHni
vidit.
lem, el dcle-
inchiso, quod iutellig') cum tanta teuebra habeo to- immensa arctitudine. Er illud, quod resnltat de illis
cUitionem
tain spem meam, et iu videudo, quidquid volo habere. oculis, et de illa facie, est illud honuiu. quod dixi,
tt»tum habeo; quidquiil volo scire, totum scio, et vi- (luod ego video in illa fonehra, qnod enianat. et venit
deo ibi omuc bnnnni. Nec anima in videndo potest de intus. et ilhul est, quod tantum nie delectat in tan-
cogitare de discessu illius houi, vel de discessu ab illo tum qund narrari nnn potest. Et iu isto Deo horaine
bouo, uec quod deheatde cetero dlscedere, sed dele- stando auiuia est viva, et in isto Deo hoiuiue sto mul-
ctatur omni bimo, et nihil videt
iiiefl;il)iUter in illo tura, plus quani in illo cuin tenebra. Illud autem bo-
omnino qund narrari possit ore, uec etiara
aniiua, uum de tenebra trahit aniraain multo i)Ius quam illud
ccmcipi corde. et nihil videt. et videt oranio omnia : de Deo homine sine cnmperatione. Sed in isto de Deo
et quia illnd boumn est cum tenebra, iileo magis cei-- hnmine sto quasi continue. et sic continne quod qua-
tissiiuum, et magis superans omnia, quanto raagis dain vice fuit mibi data securitas de Deo, qnod nihil
viiletur in tenehra, et est secretissimum. Et postea erat raedium iuter rae et ipsum et ex func non fuit :
video cuni teuebra, qund superat omne bonum et ora- dies. nec nox, in qua nou habuerim continue hanc
nia, et omue aliud est tenebra, et omne quod cogitari Ijetitiara de huraanitate. Et habeo desideriura can-
potest est miuus illo bono. taudi et laudandi Deum,
et dtco ista Laudo te Deuin Lcclnm ater-
:
73 Et etiam ilhul, quando auiiua videt divinani po- dilectum ; habeo leotum meura factnm. nit B.AngeUi
iu tua cruce
tentiam, et quaudo vidot diviuani sapieiitiam. et etiain Et pro capitali vel pro plumario inveui paupertatem, in cruec Cliri-
sti.
id quaudo videt divinani voluntatem, qmu mirabiliter et iu alia parte lecti ad pausandura iuveni dnlurem
et inenarrahiliter alias vidi, est miuus illo bnno cer- ciira despectione : iu praulicto onira lecto ipse fuit ua-
tissimo. Illud eniiu bouum, quod video est totuin, illa tus, conversatus, et mortuus; et istum ainorera istius
vero omnia alia suut pars, et quaudo videntur illa societatis, scilicet, paiipertatis, doloris, et dpspeotns
alia^quainvissint iuenaiTabilia.apportaut tamenma- Dens Pater tuntura amavit, qiiotl Deus eam Fihn suo
Sulla inde gnam roduudantem iu corpus. Sed isto modo
lietitiam dedit, et Filius in isto leoto coutinue viihiit jacere,
1'otiiptaji in quaudo videtur Deus in tenehra, iinn apportat risum et semper ainavit et coucordavif cum Patre. Et iu
lorims rediin- in ore, nec fervoi-era, uec devotiouem in corde, uec i.stolecto ego requievi etquiesco; estenim lectus ineus.
dnl
ferventem amorem quia corpus noii tremit, uec nio-
: et iu isto lecto spero mori, et per istiim lectum cretlo
vetur, nec sic alteratur, sicut consuevit fieri in aliis: salvari. Et lajtitia quaiu expecto de illis manihus et Pra-sentia
cnrpus eniin uihil videt, sed anima videt, et corpus pedibus, non potest narrari, (luando enim ipsum vi- Christisiia'
quiescit,etdorinit,ettruucaturliugua,quiatuiicnihil den, nnmiiuam vellem discedere, sed amplius acce- vissima., ab-
potest loqui. (\^Ye, ideo meum vivere est mori. Et quando de eo
sentia ama-
rissima.
74 Et nmnes amicitias quas Deus oslendit raihi recordor, nou possum loqui, truucatur enim lingua;
mult:is ot ineuarrabiles, et nrania verba dul<:ia ah eo et quando disoedo ab isto, mundus et illa qiue inve-
raihi data, et orauiu alia data et facta in tautum suiit nio, CDmpfdlunt pra?dicfa desiderare magis. Et ideo
desiderium
.
198 \'ITA B. ANGEL/E DE FrLOIMO.
ArcTORi, desideriuni ineum propter I.-inguorein expectationis riendo se aninia?, et ililatat animam, et ilonat ei dona,
An\ALDO. est milii pa^na mm-tnlis. In liis niitein visioniljus et etdulcedines, qiias numquiini fiilt experta, cum valde
consolationibiis anima mea sEopi.ssime levattir et con- majori profundltate, qiiam priedictum Et est ex- sit. Utrr Dei co-
solatur a Deo dulcissimo cui est gloria et lioitor in tractatuncanlma de ontnl fenebra, etfitanlinse major (inilio major,
sieculorum, Amen. qiinm qttx in
saBciila cognitio Dei, quain Intelligam posse fieri, et fit cuni
teiiebrosa ca-
78 Conseqiienfer postea elevata snm iit spiritu, et tanta clarltate et citm taiita dulcedlne, et certitudlne,
litjinc tliilii.
inveni ine totam infus in Deo, modo alio quain itiim- et cum tanta abysso, quod non est cor quod ad id
qiiam oonsueverim, et videbatur milii, quod eram iii possit attingere. Unde nec cor ineum potest post re-
Ahsoilietitr niedio Trinitiitis, altiori et majori modo quani con- dlre ad allquid de illo Intelllgendum, nec etiam de illo
hi coiiteiiililti-
sueverim, eo quod recipiebam majora l)ona solito, et aliquidcogitandnm, nlsi soltiminodo, quod a Deo do-
lione SS. Tri-
qiiia erain in ipsis bonis continue, et plena Ia?titiis natur animae, quod levaturin id, ipiod nuinqitam cor
iiilnlin.
et deliciis et delectamontis maximis et inenarraliili- potest se de cefero extendere iii aliquo ad illuil. Et
bus, qtiic oiitnino sttnt supi-a nmnia, quai uiiquam ideononpotestaliquiddic,ereomnluodelllo,iiecaliqiiod
experta fiii. Fiebant auteut in anima operationes di- verbum reperiri pofest, qitod Illud dicatvel sonet,nec
vinie tantuni ineftabiles, qnpd nullus Sanctus nec etiam cogitatio, nec intellectus aliquls potest se ex-
Angelus posset narrare vel explicare et intelligo, : tendere ad Illa;tantum stiperant oninia,sic ettaliter,
quod illas operatinnes divinas, et illam profuiidissi- quod.Deus per allquld, quod dlcatur, nec cogitetur,
niani abyssuin niilius Angelus, nec iilia creatura est commendari non potest.
ita capax. qttod possit eam comprehenilere. Et vide- 81 Scriptura tamen divina est ita alta, quod non Sncra scri-
tur inihi (|uoil illitil, quod dico sit maledicere vel blas- est homo ita saplens in toto miinilo, etlam si liabeat plura csl itliii^
pheinare, et .ilis ittscritln-
suiit extracta de omiiibiis, quoe prius sapientiam quantttm pofest In isfo statu, quod possit
liilis.
habueram, In quibns consueveram delectari, scilicet, eam Ita plene Infelligere, qniii superetur Intellectus
de vifa, de liuinanitate Cliristi et ile illa considera- ejus ab ea, et tiinien allquid balbittit. Sed ile illls ope-
tione illius profiindissima; societatls, qitam tantitm rationibusdivinisinefliibilibns illlitsmanlfesfare Del,
Deus dilexit ab ffiterno, quain dedit etlam Filio suo, qtiie suiit, et fiuitt lu anima, niliil omnino loqui vel
iii qiilbus etiani ego consueveram delecfari, videlicet balbutire hoino jiotesf. Et quia anima mea siepe le-
iiipaupertate, in dolore, iit despecfu filil Dei vivl con- vatur In secreta diviiia, Ideo intelligo Illnd, quo san-
suevlt esse repausatlo itiea et meiis lecftis. Et sum cta et dlvlna scriiitiira facills est et difflcilis, et id
e.xtracta de omni illo modo videndl Detiin In tenebra, qtio vldetur dlcere et contra dicere ; et illud qtio nul-
quae me taiitum consuevlt delectare. Et siim extracta lam tttilltatent habet aliquis de ea; quia non obser-
de omnl Illo stafit prlorl cum tanta unctione et dor- vaiites damnaiiftir ex e:i. et .adimpletnr in els illud,
mitione, qtiod ntdlo inodo percipere potul, nisi quod quo alil observantes salvantur in ea. Et sto desuper
modo recordoi', quod iion habeo Illa. haec cognoscens, et ideo rediens de secretis Dei, se-
Mofii. iiiiiliii\ 79 Et iu illis bonis InefTabilibus, et In operationi- cure loquor .aliqua verbula, qua? sunt dc extra illas
(iniina iu bus divinis pra-dictis, quse fiunt In .aniitia mea, Deiis operationes divintts ineflabiles, nullo modo :ippropIn-
ilirininii
se prius pra>sentat in anima, faciens opcrationes dl- quans eis, Iino metim loqul de eis et meiini dicere, est
qtiasi visio-
viuas ineflfabiles ; et postea consequenter se nianife- devastare, unde et dico me blasphemare. Si eniin Hlirtiltiiis con-
nem Irabi-
stat, aperiendo se aninta;, et donando adlitic ei majora omnes consolationes divina;, et omnes ItetitiiP spiri- solntio iltiit.,.
dona cuiti niajori ailhuc cerfitudine et daritate inef- tuales, et onini;i delectainenta divina, qiiie unqiiam
mnnlfestalio-
nis dirinir.
fabill. Et pra'sentat se prius duobus inodis. aniniie iii lioc mundo fueruut, ct iion solnm qute fueruiit.sed
Vrinim c.x in- Uno modo prffisentatur intime in anlma mea, et tunc etiam si oinnes Saiicti, qui fuerunt ab iiiltlo mundi
livia pra;seii- intelligo euiii pra'seiitem, et intelligo qttomodo est usque modo, assidue habulssent explicare de Deo,et
tia Dei cui-
priBsens in oninl natiira vel In onini re habente esse, sl oninia delectainenta muiidana, bona vel mala, quae
cimqtic cren-
tlirw.
in da>mone, iii Angelo bono, in infernn, iu paradlso, iinquam f uerunt, coiiverterentiir in boua delectanteiita
iii iidnlteriu, in homicidio, et iii omni botio ojiere, et et spiritualia, et iliirarent mllii, usquequo perficeren-
in omnl re habente aliqno modo esse, tam iii pulcra tur, et perducerenf iite ad Illiid Inenarrabile bonuiii
quam in tiirpl. Unde qiiando sum Iii isfa veritiite noii illiusmanifestationlsdivina'; tamenpro omnlbtisprai-
miniis delector de Deo videndo, vel iiiielligetido ununi dictlsego non darein, seu non cambiarem delectafio-
Angeluui boniini vel iinuni bonum opus, quani ununi nem, quain ego liabeo ile illo inenarrablli manifestare
inaluui : et i.sto modo praesentatur mitltiim assidue in Dei, tautiim quaiitiim est levare vel claudere oculo-
lir(Ci,ciitiii lk'i anima mea: et Itoc iiriesentare vel pr.^esetitatio est il- rum. Et hoc ilico tibi, iit aliqualiter isfo niodo possim
qitanta Imin lumlitirtlo cum iiiagii!i veritate et cttiti divlna griitia, poiiere Iii corile tuo, quod adhuc illud Inenarr.abile
(Klfernt. ita qitod qtianilo aiiinia Istud videt, iion potest ofleii- boiium, quod ego liabeo, superat in infinitiim omnia
dere iti aliquo : et hatc illumltiatio apportitt In aiilina pnedlcta. Et iioit Itabeo solum per iiiiuiii ajierlre vel
multit lioiia rllviiiii, et jam tuitc Infclligetis Di-itnt esse claudere oculoriiin, Inio habeo per bontiiti siiatliim
prieseiitem, valde hitmillatur, et reciplt coiiftislouem satpe ; et miiltotiens illo niodo, sed inultiim efficaci-
de peccatis suis, et recipit liic anlnta magitam gravi- ter. Alio autem modo, sed non ita eflScacIter, liabeo
tatein sapientiic, et magnant consolationcm diviuani, qitasi contintie.
et magiiiim lictitlam. 82 Et qtiamvis ego pi^ssiin reciperetrisfitias et l:i'- Iit aniimt stin
Seeitniltti e.r 80 Alio nioilo praisentafur magis speciallfer, et tltlas exteriiis aliquallter et partim, intus tameii iii
Deo celltilain
illnimt aliqtto valde diverso inodo a pr;edicto, et dat aliain lietitiam anima niea est cainera, In qua iioii ingreditiir aliqua slrtixit.
ijisius Det in a pnedicta, et recolllgit totam aiiimam in se, et facit lietitia vel tristltia, nec delectatio allciijiis omnino
(tnintam.
in anlma multiis operatioiies dlvin:is cuiii valde ma- virtittis, vol alicujtis rei qiiie nomlnari pi)ssit;sed In-
iori gratla, etcunt itienarrabill abysso ilelectationtim trat in illam Illitd oniite bonum. Et in 111" inanifestare
et illustratioimni, ita quodsolnmllliidpraisentarcDel Dei (quamvis ego blasphemem. sic Christuni nomi-
sliie aliis donls, est ilhtd bonutn, qiioil Saiictl hiibent naitdo, quia non possitiit ipsitm allqito verbo pcrfecte
in vita aBterna. De donis vero, qtta' S:ittctl liabentin nomiiiare) est tota veritas : et Iit eo iiitelligo ef liiiheo
illa vita ajtenia, aliqui Siincfi halient plura, allqui totain verifatem, qiia' est iti ciclo et iii terra, et in
pauciora. Qiiie dona qiiamvis non valciim ilicere, Imo inferiio, et in otitnl creatiira cum
tauta veritate et
ineuiii dlcere pliis est devastare et blaspheiiiare, qiiiim cum tanta cerfittidine,quoilnullomoilo, si totus niuii- ('.oynoseil
aliquid dicere, dico titmeii, qiioil iii cls sunt diliifafio- dus diceret 0[)posituiii,possein aliiid credere, inio fa- iimim csse
nes anlutie, qtiibus anlina magis capiix ad caplen- fit cerem truffiis. Video cnini, qui est, esse; et qnomodo Dei.
llir. ilktptius ilum. et habeiidum de Deo et stntim, cuin Deus se ;
est esse oninium '
creatorum. Et video, qiioniodo '
fe- Ms. crcMlo-
qtin rtilione praisentat itninta', conseqnenfer iii;iiiifesfat se, ape- cit me cap.aceni <ad intelllgeniluni pra'iiicf:i mellori
Ititl.
niodo
.
IV JANUAIUI. 199
ninflo, (Hiaiii fuerini hattGUUs, quanild videbam in illa ctus, qiii minus Iiabet iu vita oeterna, habet phis' ArtvrouK,
AllN.M.IiO.
tenebra, qua? ine tantuin t-onsuevit deiectare. Et vi- quam possit dari alicui animiE existenti in hac vita
deo nie solam cum Deo totain mundani,tot;uii sancti- ante mortein corporis et dico quod anima
: mea in illo
ficatani, totam verani, tntam i-ectam, totam cGrtifi- inenaiTabili manifc>tare Dei, lioc intellexit.
catam. tot;im ca?lestem in eo, et qnaiulo sum in isto
statu.nonrecordoralicujusaitcriusrei. Ktaliquando, CAPUT V.
qnamlo fui in istostatu, dixit milii Deus:FiIia divi- Ce7'to intelUfiU, se iii his non decepi.
n!E sapientia», templum dilocti, delitiuin dilecti, et
filia i^acis, in te quiescit tota Trinitas, tota veritas, 'uodam tempore in festo B. Mariae Virginis ali-
UiicUUjil my- ita quod tu tenes me, et ego teneo te. Una vero ope- quantotempore post conversionem meam, rogavi
sfmiim Eu' rationum animfe quam Deus sibi dat, est, tiuod intel- beatam Virginem, ut inipetraret mihi gratiam a filio
ligo cum magjia capacitate et cum magn(t delecta- suo, qua cognoscerem. quod non essem decepta in
mento quomodo Deus venit in Sacramento altaris cum locutionibus qiue fiebiint mihi. Factaest aiitem mihi
illa magna et nobili societate. Quaiido vero remaneo, locutio divina promittens mihi, quod ita fieret. Sub-
et sum extra illum maximum statuin, video me totam junxitque diceus Deus ostendit se tibi, locutus cst
:
peccatuni, elobedientem peccato, obliquam et immun- tibi, dedit sentimentum suum de se tibi tii igitur :
dam.totam falsam erroneam sed remaueo qiiieta,
et ; evites loqui, videre et audire omnia, nisi secundum
et i'emanet in me una unctio divina et continua, qua3 eum. Et inteliigebam omnia pra^dicta mihi dici cum
est summa omnium unctionum, quas unquam habue- multa discretione, et niagna maturitate et in prie- :
rim onmibus diebus. dictis locutionibus, quse fiebantmihi, ego remansi in
Klcvnlur 73 Ad pi'a3dictum vero statum non snm ego pro- Icetitia, et in magna spe habendi hoc quod postulave-
iniiina iii
fecta, .sed sum ducta a Deo et elevata, ita quod ego rain. Dixit etiam mihi in pr»dicta locutione, quod Nihilagit nisi,
Ornrn.
nescivi istum statum velle, iiec desiderarCj nec petere, fieret mihi gratia, qnod quidquid facei'pm, facerem in Deo et ciiin
et sum inmc in isto statu continue; et saepissiine leva- cum sua licentia. Coepi igitur facere illa tria. qu!P di- cjm veniu.
tur aninia nipa a Deo, et non requiriturmeus conseu- cta fuerant niihi et cor meum fuit levatum ab omni-
:
sus quia dum ego ncc spero, nec cogito aiiquid de
; bus terrenis, et positum in Deo et quidquid facie- :
eo, subito*anima levatur a Deo et Domino; et com- bam. comcderem, sive lofpierer, iion impediebat,
sive
preliendo totum miindum, et uon videtur niihi quod quin cor meum semper esset in Deo, et niliil poteram
sim in terra, sed stem iii caelo in Deo. Et iste excel- cogitare.necvidere, npcsentire, nisiDeum.Etqiiando
Ieutissimu.s .status in quo modo sum, est super alios steteram ad orationem, et volebam ire ad comeden-
status quosadhuchabui : quia esttantie impletionis, dum, petebam Ucentiam, et ipse dabat mihi dicens :
et tautje claritatis, et certitudinis et nobilitationis et Vade, comede cum benedictione Patris et Filii et Spi-
Millies pnssa dilatationis, qiiod uullum alium statum sentin api^ro- ritus sancti, et dabat mihi licentiam aliqnando cito,
Inlcm elc-
c-st
pinqiiareei. Etistudinanirestare Deihabuiplus quam aliquando magis tarde : et hoc duravit tribus diebus
ratiotmn An-
ijrla
mille vicibus ; senippr noviter alio modo, et diverso et noctibus. Tandem facta in .spiritu, vidi Deum in Viilel Deinnin
ab alia vice. quadamMissacirca elevationem corporis Chri*4i. Post clcvalionecor-
lions ChFi.sli-
84- Et semel in festo Sancta? Mari^e C;indelariai ha- tiujus visionem remansit in me diilcedo inenarrabilis
bui illud inenarrabile manifestare Dei ; et dum fieret et lastitia magna, qua non credo carere in tota vita
in anima mea, tuiic animaj incic fuit facta repricsen- mea : et in pra^dicta visione certificata sum de prai-
tatio suimet, et vidit anima sernetipsam taiit;e nobi- dictoquod pefiveram, nec remansit in ine ali([und du-
litatis et altitudinis, quantum numquam potuerara bium de hoc et ibi fuit milii satisfactum et totaliter
:
cogitare nec intelligere, nec alias possem credere, adimpletum, quod non eram decepta in locutionibus
Cogiioscit e.T- quod aniiiia mea, vel anima^, qu* in Paradiso suut, pnedictis.
cclleiitem
possent esse tantie noliilitatis et anima inea non po- : 87 Alii) tempore, dum eram in oratione, subito di-
nobilitatem
(iiwms, or-
tuittunc comprelienderescmetipsam. Undesi aninia, ctasuntmihi verbavalde placibilia, etdixitita Filia :
iiat(B gratin cuni sit creata et finitaet circumscripta, non pote.st mea dulcis niihi multo plus, qiiam ego tibi. templum
itivnia. comprehendere semetipsam, quanto minus potest meuin. dilectum meum, c^r Dei omnipotentis stat
compreliendere Creatorem suum immensum et infi- super cor tuiim. et simnl cum istis verbis venit mihi
nitiim et incircumscriptum? sentimeiitum delectahiUssimum quale nuinquam .
Olfcii scipsam 80 Anima autem meatmic pra^sentavit se De<i cum fuerim cxperta; omnia enim meinbra corporis sensie
Peocim maxima securitate, iti quod nullum portabat secum bant illud, et jacui in istis. Et dicebat iteruni Deus :
li. AiKjeln
sinmm resi-
timorem, sedpra;sentavit se Dco cum majori delecta- omuipotens suuin amorem reposuit in te, plus qiiam jiroposila esl
iiiintionc.
in imitatio-
tione. quam unquam et eum majori
fuerini experta : iii femina istius civitatis ipse delectatur in te, et in
:
neni, ci inju-
et nova cum tanto novo
et excellentissima hotitia, et cousuciii tua. Et studete, qiiia vita vestra sit lumen tliciiiin noien-
miraculo et tam claro, quod numquam tale potui in- omiiium, qui volunt ail illud respicere : illis vero qui tinin imiiari.
telligere in anima mea. Et in liac obviatione, quam non respicient, erit forte judicium et durum. Et com-
tunc habui cum Deo, quando simul intellexi et habui l)reheiidebat anima mea hujusmodi jiidicium crudele
l)raedictuminenLiiTabilenianifestareDei,fucruntmilii ]ilus litte]'atorum quam laicorum, quia de.spiciunt ista
data verba de Deo altissima, quai nolo quod scriban- ilivina, etcognoscunt ea per .scripturas.
optat ijijitrias tur. Quando vero anima ad se revertitur, hoc sibi re- 8S Iterum .subjungebat Tantus estamorDei om- :
Coijnoscit sc
pro Clirislo manet. ninicca Vco
hoc invenit in .sc, quod placet sibi oinnem
et nip<ptentis, qiiem posuit iii vobis. quod continue stat
luili. ii.^pici.
p{Enam,etomneniinjurianisnstinereproDeo, etqnod vobiscum, sed non cum istis sentimentis, et o<-uli sui
pro iiuUa re, qua; fieri vel dici posset, non posset de sunt modo iu vobis. Et videbalur mihi, quod ego vi-
cetero ipsam .separare a Deo, unde (damavit aniina et tlerem ociilis mentis meip divinos oculos et dele<'ta- ;
dixit : dulcis Domine. quid est, quod po.ssit me a te bant me plus quam possum exprimere, et doleo quia
separare? Et intellexi mihi dici, quod nihil est, quod ista dicimus inodo pro truflis. Quamvis autem esset
possit me de cetero a Deo separare, gratia ejus me- ista lietitia magna, reducebantm* tamen mihi ad me-
diante. Ha?c autem omnia supra dicta audivi mihi dici moriiim peceatamea; et nuilumlionum vidcbaturesse
a Deo mirabili(trl locutione, quam possum ego ipsa in me, et videljatur milii, qiiod mini(|uani aliqiiid fe-
Ikec inanifc- rcferrc.Dictum est etiam mihi, quod prjEdictuni ine- cissem, quod Deo placere deijei'<4. Diibitabam autem
''tatio Dei si-
narrabile manifestare Dei, est illiid bonum, quod pro eo quod ita iiuigna mihi dicebantur, et crepi di-
milis esl vi-
Sancti habent in vita a-terna nec id bonum est aliLid cere Si tii. qui iiiihi loipioris, esses filius Dei omni-
mni beati-
: :
a priKdicto, sed est ibi alia experientia et taiitum di- pctentis, nuinquid anima mea reciperet majorem lae-
fica! Sancto-
rum. versa ab illo, quod i.riudictum est, quod miiior San- titiam, qiiam recipiiit^ IUam enim liEtitiam numquam
possem
:
900 A'ITA B. ANGELiE DE FULGINIO.
tiim erat parvum respectu illorum bonorum, qu:e pro-
AlXTORF. possem su.stiuere, sentieinlo te in ine esse, et quia
Et respondit Quia nolo, non est mittuntur in vita ffiterna, et auima mea compi'ehen-
Alt>\LUU. ego sum ita indigiia. ;
tibi modo major loetitia, est tamen tibi
m,'ijor parata; debat certissiine ita esse. Et si oimies sapientes mundi
flres M riili
etscies, quoil totusmumlusestplenus de me. Ettunc dicerent mihi aliiid, non credcrein. Et sijurarem,
sun dom elaf videbam, quod omnis creatura erat plena ipso, et di- quod omnes, quivaduntper istauivi.im supradictam,
gilm: me non crederem mentiri. Et istud sigiium
cebat milii Ego possum facere omnia, et quod
:
salvantur,
\ideas, sicutquando conversatus fui cum Apostolis, dimisit sic firmura intus in aninia mea, et cuin tauto
luuiine claram et ilhistratam. quoil credo. quod su-
et non me seritias. Ha-c autem non diceliat verbis
corporalibus. Aniraa antem mea omnia comprehen- stinerem raartyriuin aiitea quani posseni aliter esse,
Et hoc signum sentio continue, quod est recta via
debat, quod ita diceret, et multo niajora, et ita vera-
salutis. scilicet, diligere, etdesiderare patipro amore
citer sentiel)am esse.
89 Ad declaranilum autem, utrum esset verum Dei.
Grnlin
quod dicebat, aniraa moa clamavit Postquam ita ;
91 Et audivi loeutionem a Deo milii factaiu dicen-
Dei in Crliee
est, quod tu es Deus omnipotens, et sunt vera ista, tem Facias scribi in tiue istorum Reddantur gra-
: :
eonitervalnr.
tise Deo et quiciimque vult conservare gratiam, non
quae dicis, qua> sunt ita magna, da milii signnm, :
quod sim secura, et extrahe me extra dubium. Et levet oculos a Cruce, sive sit in tetitia, sive in tri-
quserebain, quod ipse daret vel ihceret aliquod signum stitia, quam ego dem sibi vel permittam. Ea autem,
corporale, quod pussem vulerc, videlicetquoilponeret quae supra dicta sunt de prcedicto signo. intelligebat
iu mami mea uuamcaudelam, autlapidem pretiosum, animamea magis plene. quampossim dicere. et cum
aut aliam rem ; aut daret mihi ahud quodcimnpie si- plenitudine, qua dabantiir niilii intelligi iniilto pliira,
quod ego non quam loquiniur, et plenius et cuiii luagua delecta-
gnum, quoil ipse vellet, promittras
ostenderem ilhul signum, nisi cui ipse vellet. Et ipse tione et aflectione, de qua oniniuo nihil dicemus, nee
respondit Istud quod quieris, estsignum, quod daret
;
dicere pbssumns, et Deus velit, quod nou sit railii
quando videres id aut quaudo peccatum, quia it-i niale et eiim defectu refero.
tibi solum la;titiam ,
,
contrectares illuil , sed non tralieret te de duhio ,
et
CAPUT VI.
llliimimri in posses essedecei)ta iu tali signo. Ego autem dabo tibi
Septem revelationes circa Passionem Chrisli.
mijnitime signum melius, quani quod tu quieris quod si- ilhnl ;
Dei.eifcrvcre
g„„„j £,.)( anima tua, et
tocura continue intus in
in ejn^ nnwre
(.>/ vei-uin
quod semper senties. Sigmim autem ei-it istud Tu
fii-
linliin lirtcsen-
semper ei-is fervens in amore et de amore Dei et .
:
,
Q ujidam vice ego
et^^e paiipertate
eraiii
filii
iii im^ditando ile
Dei iiKariiati; Christns auteni
Passione
.30.
Cliristu-'i
^jojnjjiiitjis
pro
tiiv Dei in illuniinata cognitione Dei intus in te. Hoc autein si- ostendit milii. et videbam paupertutem ejus tamma- yauper fa-
erenlnrasitn. gnuin certissimum, quod cgo sum, quia hoc
sit tibi gnam, quam cl.ire demnnstrnl)at in cnrde meo et : ctuji.
signum non potest facere :ihus, uisi ego, et hoc est vnlebat quod ego vidercm, et bene considerarem et ;
signum quod ego dimitto iutus in anima tua, quod tibi videbam illos, proquibus se fecit pauperc-m: ettunc
est melius alio, quod petisti. Dimitto inte unum amo- habui, et sensimaximumdolorem et reprehensionem
rein d&me, quo auiraa tuaei'it ehria, fervens et ca- itaquod cor nieum quasi dcficiebat.
Drsolatus el «
lida iissidue de nie, ita quod tribulationes amore niei 93 Post ]\vec autein amplius diMiionstravit mihi de
suistlereli-
tillecliK in- tolerabis. Et si quis miilum vel fecerit, tn
tibi dixerit sua Passione et tunc videbam eum pauj^erem do
:
Clll-S.
llnnintnli tlc- liabebis in gratia, et chunabis te indignara tali gratia. amicis et parentii)us et videbam eum tam paup-^rem
:
.•titlcrii csl ilc-
Istum enim amorem liabni egoad vos, quifuittantus, de seipso quod non posset sGcundum humanitatoiu se
siilcrinm /i(i-
quod pro vobis orania sustinui patienter et cnni hu- adjuvare. Et quamvis dicatur quod tunc divina po-
Itcittli.
inilitate. Tunc igitur cognosces, quod ego suni iu te, tentia erat abscondita propter Immllitatem; egodico,
si qiuiudo quis dixerit vel fecerit malum tibi, tu lin- quod non erat abscomlita et de hoc recppi tunc do-
:
beas nou solum patientiani, sed lioc luiheas iu niagno ciimentuin a Deo, qund iion erut abscoiidita, et tunc
desiderio, et pro gratia et hoc est certuhi siguuui :
habui et sensi majurem dohirem quam antea, quia in
gratia? Dei. Et ecce ego niodo ungo te uno unguento illo ego cognoscebam tantam superbiam meam, quod
*
*
svrocoso quo unctus fuit unns Sanctus, qui fuit vo- post illud adhuc non possum liabere hiititiam. Adhuc
Ms. siricoso.
* jis. Sirii-iis. c:itus S.
'
CjTicns et alii inulti Sancti. ego stabam et erain in meditaudo de passioue istius
igitur subito unotionem illani (uin
90 Seutiebara filii Dei incarnati, et meditabar cum dolore. Et am-
Mil&liee iii-
nnetn, oplitt tiinta dulcedine.quod ego desiderabam inori, et quod plius placuitsibiostenderemihi phira de suaPassione
ntnlln liali. mors niea esset cum onini tormento corporali, nec quam fuerant illa, qu?e amUveram referri: etintelli-
testiraabam aliquidtormeutaqua' sustiuueruutSaucti gebam quomodo Christns in Passione sua videbar
pro Christo, seil terribilior;i torment:i desider:ib:im omnia corda ohstinata illorum impiorum contra se,
mihi pro Christo iuferri. Et desiderabam quoil totus inembra cum grandi sollicitudine
et videbat oninia
Furori JU'
numdus diceret niihi vereeundiam. et quod niors iu- destruere nomeu suum. Et videbut (piomoilo habe- limnm tra
ferretur luihi ctira onini torraento. Et erat niilii mul- hant magnam memoriam et stndium atl eum destru- ilitus.
tiim delectahile, rogare Deum pro illis, qui inilii luec endnm, et videbat omnes subtilitates, astutias, et
omuia luala facerenl, et non mirab:ir ile illis Sauctis, machiuatinnes, quas impii faciebant contra eum. Et
qui rogaverunt Deura pro interfectorihus et persecu- videbatomniaconsilia.et multitudinemdetractionuni
toribus suis : quia non soluin debebant rogare Deuni, et irasillas,etfmwesgraudissimos eorum, et vide-
iino etiam ciuiari specialem gr.itiam pro eis irape- bat omnes apparatus eorum, et omnes cogitationes,
trare. Par:itissiraa igltur eram rogare Deuin pro illis. (juas habebaut et faciebaut, quomodo possent eum
qui mihi malafecissent, etcunimagnoamorediligere crudelius affligere. Crudelitas enim passiouis suee
eos, et eis compati. lu autem unctione sensi fan-
illa fuit multa, et videbat oinue.s poMialitates ei, iujurias
tara dulcediuem iutus et extra, quod iiuraquam tan- et verecundias. Et aniina mca videhat plus de jias-
tam senseram. quam etlam uon possiim verbis mani- sioue sua, quam ego mdo dicere. iino volo tacere.
festare inaliquo, iiecparum nec luultum. Et eratha^c 94 Et tunc anima cum clamore dicebat Sancta :
» fa-(.afflu-li
eonsolatio alia et aUerius inodi, quani alin^ fuissent, Maria mater ' afflicta, dic mihialiquid de i.sta Pas-
Pctit (tocfri
quia in aliis delectationibus desideraham statim exire sione heuedicti filii Dei, quia tu vidisti pUls de ista
B. yiroinc i
de saeculo, sed iii ista erat desideriura, quod mors Passione, quam alius Sanctus pro zelo, quem ha- Sunclisa-
mea esset gravis, et longa cuni onini torniento, et buisti contiuue de isto tuo amore. Vidisti euiiu eam ccrbilalcin
qiiod omnia tormenta de mundo esseut in quolibet oculis capitis et cuin oculis meutis, et iuteutissirae puisioni;
meinbro, ettanien luecoTnniavideb;intur mihi pauca. considecasti, pro eoquod summe eum (hlexisti. Ite- ^'^"'isti.
Et conqirehendebat anima niea, quod omne tormen- ruinclamahat auiiua lueadicens E.staliquis Sanctus, :
qui
.
IV JANUAUil. 201
sciat inilii tlicero aliquiil de istii Passioiie de tiebam ni.<i id : tanta autem ei-at pulrbritudo illius AlT.lOHK
qiii
AllNAI.I)U.
qiia noii aiidio fieri memoriam, uec liliqiiid loquiiiee gutturis, quod Et tunc intelligeham
e.st ineflabile.
rcferri, sicut aiiiiiia inea vidit, (luoniam tanta est illam pulchritudinem resultare ex divinitate ejus :
ll"lll^f.'^"l
huxi>lkabUh ;
qnod eam referre non possum i Passionem enim uihilautein ostendebatur milii.nisi idgutturpulcher- gutturcibra-
iiolor 1'assio- Christi tantam viditanima mea.quod, quantumcum- rinmm et suavissimum, nec scio comparare illam chia ChrLsa.
„h Chrixli.
que S. Maria viderit phis, quam alius Sanctus, mul- pulchritudinem alicui rei, uec colori de inundo nisi
tismodis tamen intelligo, quod nullo modo posset illam tantumniodo claritati corporis Christi, quam ali-
dicere, nec etiam alius Sanctus. Et si quis illam di- quando video (luando elevatur.
ceret, ego dicerem : Tu es ille, qui sustinuisti eani. 97 Altera vice feria (^uarta majoris hebdomad» c. 33.
Visa igitur sic passione filii Dei, ego fui iu niajori ego erain in meditando de morte filii Dei, et medita-
doloi'e. quamunquam fuerim. Si enimcorpus menm barcumdolore, et conabar evacuare mentem de omni
hic deficeret, mirum. Adhnc enim non
non esset alia imi)ietnra. utpossem animamhaberemagis recol-
possuni habere Ifetitiam, quando recordor, etperdidi lectam in ista Passione, et morte filii Dei; et eram
illuni vigorem animiquosolebamesse litta, nec potui tota occupata in isto studio et desiderio, quomodo
la^lari de multo tempore. possem evacuare mentem de omni alia impletura, ut
i)o Altera vice fuit milu denuntiatus ille doloracu- Ijossem efficacius de hoc cogitare. Et tunc fuit facta
tus, qui fuit in anima Christi, qui dolor fuit tantus, ista Joquutio in anima diceus Ego non te amavi per :
quod non sufficit ad cogitandum, nec lingua ad
coi* truffiim. Istud auteni verbum fuit qua^dam percussio Magnus amor
OiusKa', ciir diceniUnn. Et quia in filio Virginis vi<Ii tantum dolo- mortalis doloris in animamea, quia statim .•sunt aperti C/ir«/( crf/a
flolor passio- ^''""^ ln""i'-
rem. anima mea facta est afHictissima, et in tantum oculi auima;, et videbam clare, quomodo erat verissi-
nis Christi
Itierit aciitis-
dolorem transformata, quod numquam fui in tanto mum Iioc (piod dicebat. Videbam enim opera et efie-
xiiiiiis.
dolore, et ideo non poteram invenire aliquam I?eti- ctum illius dilectiouis; et videbam omnia, qua; facit
tiam. Animaautem mea tunc intelligebat multi])Iicem hic filius Dei pro isto amore. Et videbam quse susti-
causam et rationem, quaredolor ille fuitacutissimus. nuit iu vita et iu morte iste Deus homo passionatus
Anima enim illa erat sine omni peccato et sanctis- pro isto iudicibili et eviscerato amore, et inteUigebam
sima, et pro se nullam debeljat recipere punitionem. prajdictum verbum esse verissinmm, quod scilicet
Item quia soUnn recipiebat eam pro nostro grandis- me non amavit per truffain, sed verissimo et perfe-
simo amore, et pro nobis ingratis et inimicis et indi- ctissimo et eviscerato amore me dilexit.
gnissimis, qui etiam dum nos redimebat per passio- 98 Etegovidebam totum contrarium in me, quo- noininum
nem, ipsum deridebamus et subsannabamns. Item niodo ego nou amabam eum, uisi j^er truffam, et non '""^'" ^^ff"
quia peccatum crucifigentium fuit maximum, ([uia veraciter. Et hoc videre erat mihi poena mortalis et ^^*'''*^"»' """
anima illa.^jna? omne peccatum odibat, et sibi displi- dolor intolerabilis, ita quod credebam mori et tunc :
cebat, multum doluit, plus (piam de alio peccato. subitu dicta fuerunt mihi alia ver1)a, quaa augmenta-
Item quia gentes erant multa.', qufe istud peccatiun verunt dolorem meum, quie fuerunt ista. Iterum,
fecerunt. Gentiles enim, et Judsei, et fere omnis orbis quod pr£edictum est, subjungendo Ego, inquit, te :
contra eum in die festo fuerunt couvenientes, quan- non dilexi per truffam; ego non servivi tibi per si-
tum ad nationes, ideo dolor grandis. Item propter niulationem ego te non sensi per elongatiouem et
; :
malitiam suorum adversariorum, quorum tantum tunc augnumtata fuit pra;dictj mortalis ptena et dolor
studium erat ad destruendum eura. et memoriam Tunc aulem exclamavit anima et dixit magistei-, :
ejus; et nomen ejus, et ele^^tos discipulos ejus. Item istud quod dicis nou esse iu te, est totum in me, quia
quia compatiebatur discipulis a fide cadentibus et num^iuam te aniavi nisi per truffiun, et cum menda-
persecutionem propter eum .sustinentibus. Item com- cio, et simulatione; et numquam volui approximare
patiebatui matri dolorosissimai. Item quia fuit dimis- tibi iii veritate, ut sentirem de laboribus, quos tu pro
sus inpoenis sineadjutore,sive consolatore. Itemquia me sentire et tolerare voluisti : etnuiuquam servivi
illa sanctissima et uobilissima auima recipiebat dolo- tibi veraciter, et propter te, sed cum liuplicitate et
rem ab omni parte, et recipiebat tristitiam et angu- negligenter.
stiam,etdobtremdeoniuibus doloribus, et po-nalitati- 99 Videndo igitur ha^c praedicta quomodo me ve-
bus,quas recepitiUud sauctissimumcorpusdelicatum raciter amaverat, etomniasignaverissimiamorisesse
"virgiueum, qua? omnia adunaltantur in una .sanctis- in (*o. quouiodu se totum et totaliter dederat ad ser-
sima solaanimaejus.et umltaaliatiuai ostendebantur vieudum milii, et quoiuodo .se mihi appropiuquave-
'Iraiisformain clare mihi, quae ego nolo, iiec possum dicere. Unde rat, sic quod factus fuerat homo. ut doloz-esmeos in
in dolorcm
extra mefactapraidolore transformatafui in dolorem se veraciter portaret. et sentiret; et videndo totum
Chrisli cruci-
crucifixi. Divinaautem misericordiafecit mihiproj)ter contrarium in me, tautus dolor et [jceua erat mihi,
lixi. accepil
paam iuler- haecgratiam primo, quiavoluntatem meam firmavit
: quod iere nioriebar, et senuebam, quod pra' dolore obdolorcmcr
nam, cl vo- ita, quod ego uon possum velle nisi sicut ipse vult. niaximo costae pectoris disjungebantur. et cor vide- amore Dci ci
/unlatis con- Secundo,quia ipseposuit animam meani inunoslatu. batur mihi quod vellet crepare. Et cura cogitarem tmtrotorpore
foriiiilnlnn-
in quo recipio modicas mutationes, et habe^i Deum specialiter in illo verbo:Ego non 1e sensi per elou- conccptiim
coslfpD.Anfie-
in tanta pleuitudine (juod jam non sum in illo statu, gationem, ipse addidit dicens Ego suni, inquit, plus :
hr disjiiiujc-
iu quo solebam, sed sum ducta in sunnnam cordis, intimatus anima; tuEC, ciuam anima tua siblmet. Sed
haiitur.
et carnis, et mentis pacem, et sum contenta de om- et ex hoc augmentatus est dobir, (piia quanto magis
nibus. videbain mihi Deum intimatum, tanto magis cogno-
96 Cogitabam altera vice de magno dolore, quem scebam me elongatam ex parte mea, et postea dixit
cogitabam de illis ela-
Cln'istus sustinuit in cruce. et aliqua verba manifestantia, et eviscerativa sui amo-
Volor Christi vis, de quibus audiveram dici. quod clavi illi de ma- ris, et dixit : me sentire in mente sua,
Si quis vellet
€,v uvulsioiie
nibus et pedibus carnem portaverunt intus in ligno, nou auferrem quicumque vellet rae vi-
nie sibi, et
carnis ma-
et desiderabam videre, vel saltemillurl parum de dere, cum magno pla^amento darem sibi visionem
imuiii ct pc-
ihim iti trans-
carne Christi, quam clavi illi j^ortaveruut intus in meam. et quicumque vellet loqui mecum, cum ma-
fi.iiom' tia- ligno. Et tuuc habui tantum dolorem de illa pcena ximo delectameuto loipierer cuui eo. Ista autem verba signa eleclio-
roruiii. Christi, quod uon potui stare in pe(Ubus. Seil incli- excitavermit in me unum desiderium, scilicet noUe iitsdivum.
navi caput et sedi et vidi Christum inclinautem caput icavere
sentire, nec videre, nec loqui, nec agere ali(piid in
super brachia mea, (juai projeceram in teri-a. et tunc quo esset ofleusiu Dei. Et Iioc est, quod specialiter "''""'Pmtis
ostendit mihi guttur suum et brachia ""*'"'<'''*'•
statim autem : i'equirit Deus a filiis suis, et ab electis suis ut quia ;
pHor tristitia couverya est in tautam Ia:'titiam, etsic voeati sunt et electi ad eum seutiendum, etvidendum
diversam ab aliis lietitiis, quod uon videbam nec sen- eum, et ad loqueiidum cum eo, vult quod omnino
33 caveant
202 VITA B. ANGEL^ DE FDLGINIO.
regnum etc. Esiirivi enim in crnce, et
AlXTORE oaveant a contrariis, sic antcm ostcnsnm est mihiet pite qiiod,
Arnaluo. (lictnni. Illi qni sunt annitorcs, ct scquaces illius saltem per coinp;issioneni dedistis mihi nianducnre,
atmre et cetera omnia mirahiliter suhjungehat. Dico
autem,
panpertatis, tloloris, et clespectns mei, ijna; ego sem-
2.
Christiim, et
per habni, ilh sunt filii mei legitimi et electi, et quo- esse impossibile exprimere ejus ceratum araorem,
sequi, ac crtt-
rum mens est fixa in ista passione, et morte ubi : qui relucebat in aspectu oculorum illius benedictie
eeitt ferre.
est vera salus et vivificntio omnium, et nnn iilil)i, illi faciei Dei homiiiis Jesu Christi super istos, unde et
sunt filii mei legitimi, et alii non sunt filii. adhuc subjuiigebat vos vere henti, et oninino he-
:
100 Quadam alia vice, ilum essem in ecclesia nedicti! et si in crucepro meis crucifixoribus et tor-
11 Fraucisci, circa elev.ationem corporis Domini, or- toribus cura lacrymis et fletu rogavi Patrem nieum,
g.anis cantatibus Angelicum hj-mnnm, Sanctus, San- et excusavi diceiis Pater dimitte illis, quia ncsciunt
;
ctus, Sauctus, etc, ettnnc' fuit anima mea in ipsnm quid faciunt; quid pro vobis, qui mihi compassi, de-
lumen increatum assumpta, et elevata, sic .-ibsorpta voti, et consocii fuistis, dicturus sum, cum non in
et attracta quod est totum inefTabile. Et quidqnid di- cruce, sed in gloria felici.ssimns orhem judicabo?Sic
citur Iiic, est omnino nihil et nullo huniano potest
: igitnr remansi plus quain ilici possit consolata, et ad
exprimi illa henedicta creatnra illius increati Dei passionem benedicti fllii Dei pliirimum affecta tanta
oranipotentis. Post talem ahyssalem absorptionem affectione, quod ipsani expriinere nonpossum. Verha
in Deum. remanente mihi priori attractu et inflnen- enim alia plurima, et aliter provocativa, et surame
vitlet Cliri- tia.apparuitmihi effigics illius bencdicti Dei et homi- inflammativa proferebnt, quaj referre nescio, neque
stiim (iiiaai
nis crucifixi, qnasi tunc noviter de crnce depositi : possnm.
priiiio llior-
cujus sangnis apparehat sic recens et ruhicnndus et 103 Alia vice, dum orarem, et in passione Jesu
Christi meditarer cum cordis sunimo dolore etcom-
litiniiet ile
trtiec ilcposi-
per vulnera effluens, ac si im\nedi.ate tunc derecen-
titiii. tibus plagis et vuhieribus effunderetur. Tunc etiam
passione,cogitaiido et ponderaiido, quniita esset ina-
ap])aruit in juncturis illius bcnedicti corporis tanta gnitudo iniqnitatis iii onini peccato meo,cum ad ejus E.r acerbilate
omnium reconciliationem et remissionem, antequam Deus tornientoruin
dissolntio ccmipaginis et unionis in junctnris
Pater placnri posset, oportuit Dei filium, non solum et niortis
membrorum ex dira et crudcli protensione, et tra- Cliristi pott-
orare. et cum lacryinis rogare, sed omniiio oportuit
ctura horrihili memhrnrum vii'gineoi'uni, facta ab illis ileruiitlu est
homicidis manibus perfidoruin super patibnlum cru- in cruce niori pro eo. Ponderando etiam, quantn po- nostrtE offcn-
.Miijor dalor
passiouis cis, qnodnervi et juncturse ossiura omiiino videb.antiir test esse dnmnatio, et quaiita et qiiani infinita raise- sioitis niuiini-
l'hrisli in laxari a dehita corporis harmoiiia, nulla famen ap- ria, et iniiumerabilia tormentn. qufe me expectant tiltlo.
twiipagttm
parehat in pelle continuitatis dissolntio. Ad hujus pro omiii peccato inortali nieo, quod pro ejus satis-
ilismlnttoae. factione oportuerit, iinii Angeliim. neque Archange-
igitur aspectum tanta conipassione transfixa sunt
lum, sed Deiini veriim Dei flliuni Jesum Christiim
omnia viscera mea, ita quod verc iii crncifixi dolores
tormentum pnti et pro me
inortis miserinni, et crucis
tota virlebar corpore et mente fransformata.
101 Et lunjori conflgebnr telo iii aspectu dirao so- tolerare. Ponderandn etiam meani ingratitudinem,
lutioniscompngum et protensionis membroruni, ex quam pro tanto bencficio non soluni illi pro eo facio,
qua onmes nervi videbantur Inxati, et dissipati et ossa imo ipsuin quotidie offendo, et nec de beneficio suse
dinumerata, qnam in aspectu vulnerum apertorum, resurrectionis recordari volo, nec ad meain s;iIvatio-
quia in illis niagis mihi intimabntur passionis secre- neni poenitentiam agendo, cum eo cooperari curo :
tum, et dira crudelitas torqnentium ipsum. Et erat .stupendo rae de istis, de Dei infinita bonitate et mi-
liiiic tiisu ilo-
Itt. vere tanta? compassionis aspectus sic cruciati corpo- sericordia, et de niea snmnia iniquitate, et stultitia.
ris boni et dilecti Jesu, qnod oinnin non solum inte- Dum haec cogitarem. inanifestatnm est mihi, qualiter
riora mea, sed et ossa, et junctura; novum videhantur per PassioneiiiCliristilil)er:iti sumiis ab omni genere
sentire doloreni, et novura provocare Inmentum, et peccatoriim, et tnrmentorum. et pcenarum, quae pro
terribile doloris trnnsfixivi tammentis quam corporis eis ineriiimus. Et ostensum fuit mihi ita clare, quod
sentimentum. vix pntni nie teiiere, quiii coram omnibus id clama-
102 Duni igitur sic tota stareni nhsorpta .nhillo do- reni. Dictum est igitiir niihi sie a Christo crucifixo
SaiicttB betie-
ilictioites a lore.etquasi in dolores crucifixi trniisformatn,nudivi appnrenti. ut iii cruce fuitpro nohis appensus
niilii ;
Deo imitanti- crucifixum super devotisadsnain passionem.etsuper Nulhis hoino, nulla persoiia poterit habere excusa-
Ints et conipa' iraitantibns ipsnm, et super sibi compatientibns.dul- tionem sna; salutis. Quia ad suaiii snlutem prociirnn-
lienlibuschri-
cissimas benedictiones ingeraiiiantem, et dicentein : dani non oportet plus facere,nisi sicnt facit infirmus
.\to ilonntiF.
Benedicti vos a Patre meo, qui mihi compassi, et medico, qui volens snlutem, ostendit ei infirmitatem.
mecum similiter contribulati, et viam meam secuti, et disponit se ad faciemlum qua; nicdicns dixit. Ita
stolas vestras in meo sangnine lavnre ineruistis. Be- niinc noii oportef, (piod aliquis plns faciiit, nec ali-
nedicti, qni niihi pro vobis crucifixo, et imniensis quid iii raediciiiis expeiidat, nisi quod ostendat se
dolorilms afflicto, ut ab immensis et :eternis tornien- medico per peccati rerognitionem et confessionem,
tis pro vobis satisfacerem, et vos retlimerem, niihi etdisponnt se ad iUn. qme sibi dicit medicus, et ca-
corapati, et mecum paupertatem, dolorem, et despe- veat a cimtrariis.
.\nunit iiietli-
ctum pro vobisipsis conipatiendn, digni inventi estis. 104 Comprehendebat auteni aiiinia inea, qiiod
ciitu sanijuis
Benedicti qni mefe passionis, qna; est mir.acnlnm oni- medicina er;it sanguis Christi,et ipse dat siiie pretio Christi.
niura saeculorum, salus et vita perditorum, solum hanc medicinam, et noii constat pUis infirmo pecca-
refugium peccatoriim, niemores, et devoti, et com- tori, nisi quod dispoiiat se, et medicus Christus dnt
patientes eritis, qnoniam vere et regni, et glorife, et sibi saluteni. et sanat iiifirinitatem. Aniniie aiitera
resurrectioiiis, qnae per ipsani acqiiisivi, eritis par- mea; ostendebaiitiir niiinia peccntn. et videbnt, qiiod
ticipesmecum, et coheredes in perpetua siEcula sie- oninia membra Imhebant iiifirmitatem siiiritiialem.
culorum. Benedicti vos a Pntre meo, et Spiritu snn- Et ideo audiens, quod dictuni est, statini anima inen
cto, et vere benedicti benedictioiie, qunin dabo in conabatur osteiidere oiuiiia peccata.quaj cum diver-
Operu extremojudicio, quia nie in mea proprin venientem, sismerabris cnrporis et cuiii viribns et potentiis
nii.seri~
cortlta! Chri- sicntmei persecutores, noii re[iulistis, sed rae deso- aiiims! fecerat, et dicebat ; Doniine magister et
sto crttcifixo latum in cordis liospitio per compassionem hospitem medice aiternie meus, ex quo cuin sola
salutis Deiis
impentiun-
recipere voluistis, qni milii in cruce iuido existeiiti. flebili ostensione inflrmitntuin niearum et morborum
titr.
Singitlismein-
faraescenti, sitienti, infirmo, clnvis aflixo, et raorienti me cnrare disposuisti Domiiie cuni sim inflrinissiina,
;
bris iiostris
compati, et consocii niei esse vnluistis, in hoc vere nec est aliquid in me quin totuin sit corruptum et
Dciini offentli-
opera niisericordiaB complevistis. Ideo audietis in illa infectiim, heu miseraiida,tibi ostendo Domine omues inas.
terribili hora : Venite benedicti Patris mei, perci- iiiflrmitatos meas et oniiiia [leccata mea oninium
membrorum
IV JANUARII. 203
membroram meonim et i)iirtiiim aiiiiiiie et corporis. ego liabni nianiis grossis clavis transfixas, et in ligno Acr.TOnK
omnia iieccata, et dice-
Tuiic igitur incepi assignnre aflixas, et jiressas, totum meum corpns in patibulo AnNALnd.
liam: Dominemisericorsmedice, respicecaputmeum, sustinendo et snstentando. Pro peccatis cordis tui Corilis.
(juomodo ipsum cum signis superbins frerjuenter or- qno peccasti, ira, invidia, tristia et inalo ainore et
navi, capillos torquenilo ilefnrmavi. et alia nmlta malis concupiscentiis et cupiditatibus; ego habiii cor
Iteccata ieci. Respice Domine oculos miserabiles im- meum et latiis ineum bincoa aciita transfixiim; ex quo
pndicitiis plenos, invidia infectos, etc. Et similiter mediciiia validissima ad curandnm oinnes cordis pas-
studebam assignare et ostendere omnia alia peccata siones et peccata sufficienter emanavit, aqua scilicet
omnium membroi'um. ad refrigerandum inalas concupicentias etamores, et
iiittfltiloriiDt 105 Auditis igitur cum magna paticntia omnibns sanguis ad remittendniii iracundias, tristitias et ran-
ititttlhroriitii
i.stis Cbi'istus tetanter et cnni jucunditate responde- cores. Pru peccatis pedum tuoruin, quibus peccasti,
jiartilis )'(-
bat, (luomodo per ordinem ista omniasanabat et raul- choroando Yane, et lascive ambulando et evagando,
.\poiittt'ill pi-o-
jirii crucialits
tum animffi compatiendo dicebat Ne tinieas, iieque ; ego liabui pedes tortuose non ligatos, sed transfixos
nhristi. desperes filia, quoniam et si mille mortibus et mor- etclavatos inligno crucis; etprosotularilms rostratis
bis esses iufecta et murtua,cum medecina, quammi- et fenestr.itis, ego habui pedes sanguinolentos san-
nistrabo, sanari poteris, si tamen anima; tua; et guiiie eoruiii et totius corporis ad eos defluente.
1'eiciila capi'
corpori ipsam .applicare per duvotionem volueris. In- 108 Pro peccatis totius corporis, quo peccasti, Tolitis corpo-
firmitatibus enim capitis, quas dixisti, et multipliciter ipsum diliciis, soinino et quieti dando, et diversimode ris.
ostendisti, propter quas Deo displices, ettu doles in delectando; ego fui in cruce aflSxus, terribiliterverbe-
te, quas incurristi lavaudo, pectinando, nngendo, co- ratus, in modura pellis tractus et in cruce extensus,
lorando, ornando, crines torqueudo, te efferendo, sudore sanguineo totus usque ad ten'ain madidus, et
superbiendo, v.auam gloriam quairendu ut appareres durissimolignostrictissimeapplicatus,ettandematro-
liomiubus contra Deum; pro)itcr qu;c in inferno et in cissimotorraentoibideinlaborans,chimans,suspirans,
jirofundissimo lacu dejici et liumili;iri, et perpetuo flens, plorans et ejulans, mortuus suni, a crudelissi-
tamquam vilissima reputari debebas, ego satisfeci, niis interfectus. Pro peccatis tuorum ornamentorum Vc-4iaiii et or-
tialtts.
etpoenitentiam egi, et gravissiinam pa'iiam toleravi. etvestium superflimrum, vanarnin, etcuriosarum, ego
ToritictiUi cii'
Nain pro fotura,pectinatura, et unctura, qua es abusa, in crnce nudatus suni, vilissiinis rnpam meam et ve-
}iili.\ Cllrisli.
caput meum sanctissimum fuit tractum, depilatum, stes sibi diripientibiisel ludentibusinoculis meis. Ego
spinis acutissimis punctum, arnndine percnssum, et nudus, sicut de Virgine natus sum, frigori, vento,
totum sanguine cruentatuin, et omni ludibrio et con- aeri, oninium hominum etfeminarnmaspectui, inalto,
temptui viliter subjectum, et vili corona coronatnm. ut melius viderer, et magis irriderer, et vereciindiam
l'cccatii ito-
100 Infirmitatibus etiam faciei. quas incnrristi lii- paterer, expositus sum et expansns. Pro peccatis
slro cl Clirisli
vando similiter, et ungendo, boininibus miseris osten- tnarum divitiarum, qu!E fecisti male acqnirendo ipsas,
loriiienla fii-
dendo, et eorum gratiam qua^rendci, ego medicinam expendendo et retinendo, ego paiiper fui non liabens
ciei.
confeci, et ordinavi. Nam pro peccatis hujusmodi sa- palatium, neqne doranin, neque tugnrium, nbi nasce-
tisfeci, nam sputis sordiilissiniis vilissimornm tota rer, nec vivens nbi manerem; neque inoriens sepul-
facies mea fnit inquinata et deturpata, alapis gravis- crum halinissem sed canibus et avibus fuissem di-
,
tumefacta et deformata, panno sordido fuit
siniis fnit missus, nisi qiiidam pietatis intuitu, et raefEmiseri;B
velata. Pro oculis etiain tuis, quibusrespexisti vana compatiens, ine iii suo sepulcru recepisset. Menm s.an-
et nociva, et fuisti in ipso aspectu multipliciter dele- guinem, ineam vitamhomiiiibns iieccatorihus suin lar-
ctatacontraDeum, egosatisfeci.Cum ipsisenim oculis gitus, et sic nihil niihi retinui, sed in vita et in morte
meis lacrymas amarissimas effudi, et ipsos velatos seinper pauper esse vohii et permansi. Etquiaanima
habui, et sangnine manante a capite liabiii balneatos. per peccata singiila fuerit interius delectata videt
Pro auribus tuis, quibus Deum offendisti, audiendo Christum in aiiima sua sanctissima dolores multimo-
vana et nociva. et in talibus fuisti delect.ata; ego pce- dosdiversosetliorrihiles pertnlisse; scilicetpassionis
nitentiam maximam feci iiam anribus meis audivi
; corporeffi, quia animaindicibilitercrnciabatur; et pas-
niiilta. qna" multam et maximam tristitiam affcrebant, sionisMatrissanctissima!, etperpeccatumsubtractuin
scilicet falsas .iccnsationes, detractiones, insultatio- divinaireverenti:e;etetiamexcuinpassionenostrKmi-
nes, maledictienes, derisiones, subsannntiones, bla- seria'.Quidoluresinanim;iilIa sanctissiraasiranladu-
sphemias, et iiiiquam contra me sententiam, et fletnm nati,ipsum horribilissinie et indiciliiliter cruciabant.
piissimseniatrismea',inihidoloriisissimecondolentis. 109 Quid plura? nullum peccatnm, nulluin aninia)
Oris el gtila:
Pro peccatis oris tni et.gula; tuffi, quodelectata fuisti morbuin assigniire poteris, quiii ego reinediuni attu-
incomessatione et ebrietate et cibornm suavitate; lerim, et prooninibus siitisfecerim sufficienter, etpro
ego habui os fame. et jejuniis, et siti tabefactum, et infinitis tormentis et dolorihus ,
quos misera anima
aceto, myrrha et felle ainaricatum. Pro peccatis lin- tolerare iu inferno debebat pro peccatis supradictis,
gua; tu», quam ad detractiones, calnmuias, irrisio- ego totaliter dolui et torinentatus suin. Qiiod si in ne-
nes, maledictiones. blasphemias, mendacia, perjuria, gligentia tna non remaneat, amplius dolere non opor-
nieum corani ju-
et alia peccata laxasti, ego liabui os tebit dum tamen hic nieciim condoleat et mihicom-
;
et non liabui in
dicibus et falsis testibtis clausum, patiatiir, et pwnarum inearnm, ignuminiarum, et
ore meo excusationem, sed pro malefactoribus meis paupertatis, etdespectunmsocia.dunihic vivit.coexi-
Deum toto corderogavi, et semper veritateni prasdi- stat. Et (luia Maria Magdalena, qu:c erat infirnia, Inajc
cavi. Pro peccatis odoratus tui, quo in floribus, et habuit, et desiderab:it liberari, ideo fuit ah omni sua
odoribus delectata es; ego fcetores abominabiles spu- infirmitate liberata quicumqneli:ec liaberet, pos-
: et
set invenire s.auitatem sicut ipsa. Item crucifixusraihi Pailctitia
torum, et seiisi, et super faciem meani, oculos, et ir,
pcccaloritai
nares toleravi. dicebat Isti filii raei qui recedunt de regnn iiieo per
:
agcalHni.t sia-
107 Pro peccatis qua' fecisti cnm collo tuo, ipsum peccatum, et se faciunt filios diaboli, qiiando redeiint
gularis con-
superbia et lascivia agitaudo, et contra Deum
ira et ad patrein, pater habet magnam l»titiani, et ostendit fcrlur gratia.
extendendo ego liabui collum nieum multiplicibus
;
eis supernalemlaititiam. Tanta eiiim est hefitia, quam
colaphisetalapisverberatum.Propeccatisscapuhiruin pater b.abet de reditu eorum, quod supermdem gra-
et humerorum tuormn ,
quibus offendisti Deum di- tiam dat eis, qnam non dat illis, qni fuerunt virgiues,
versa contraDeum portando; egu pcenitentiani feci, vel nnmquam per peccatiira recesserunt ah eo. Et
crucem,in quasuspensus fui, bajulando. Propeccatis hoc fit propter immensnm amurem, qnein pater ail
manuiim tnaruin et brachiorum tuornin, (|uibus inul- eos liabet, etmisericordiam, quaeiseteoriimniiseria;
tos malos amplexus, et tactus, et inala opera fecisti; miseretnr. Et propter lioo quia ipsi habent dolorem,
quia
1 : . .
20i VITA B. ANGEL^, DE FULOINIO.
Mir.itaautem fui, (iiioiiiodn poter.am delectari in illa
AllCTOUK qui;»offpmlerimt t.antnm majestatem et tain clemen-
AltNALDO. tissimambonitatem.etreoogno.sciintseilignosinfenio: socieiate, quia non er.am consuetadelectari nisi in
Cliristo, et qiiainvisdelectarerinCliristo,et in illasua
et propter duojam pra-dicta, qui mnjor peccator exti-
terit, majorem potest gratiam et misericordiam inve- societate pulclierrima, tamen aliter intelligebam, et
aliterdelectaharinChristo.etaliterinillasuasocietate.
Cfiid' omnis nire. Item dixit milii Quicnmque vnlt invenire gra-
:
Clirislnin in
jirnlitE fons.
tiam, noii levet oculos a cruce, sive concedam, sive Miranti aiitera mihi depulchritiidineilliussocietatis,
Knchnristia
et disideranti scire qui essent, dictiim est mihi,
permittam enm in tristitia vel lastitia esse vel vivere. viilct cinii so-
qnod societas erant Tlironi. Et societas
110 Qiiadem vice ego respiciel)am crucem cum illa er.at illa
cictatc 'Iliro-
cLarissiina,et<aciest:intainiiiltitudinis, quodnisiesset,
crucifixo : et respiciendo crncifixum ocnlis corporis, noritiii
suliitoaccensafuitanima uno amore sicferventi, qnod quod ego intelligo, quod Deus facit omnia cum nien-
sura, ego credidissem, quod illa societas esset sine
ipsum etiam membra corporis sentiebant cum magna
Admillillir B. lictitia et delectamento. Videbam enim et seutiebam, numero et mensura, et esset innumerabilis : non
habeb.at autem aliquam mensiiram in latitudine vel
Antjetainam- quod Cln-istus amplexabaturanimam cum illo brachio,
ylexnni Chri- longitiidine, sed erat ineffabilis.
quo fuit crnciflxus, et ganilel)ani sunnna tetitia, plus
Mi rnici(ixi. 113 In festo Angelorum de Septembri, duin eram
qnam unqu;im onnsnevcrim. Et ex tunc rem.ansit in
in ecclesia de Fiilginio, etvnlebani communicare, ro-
me una Isetitia et clara illnstratio, qna anima cogno-
gabam sanctos Angelos, et prwcipue S. Michaelem Cratiain
scitet comprehendit, q)iomodo istam carnem nostram
tti-
I\'oslra caro videmus unam societ;it.ein esse factam cuin Deo, et et.AugelosSer.aphim.dicens : OAngeli administrato- finc coinmit-
niainili pclit
socia carnts est istud verum delectamentnm animae inenarrabile, res.qiii Dei habetis potestatem et officium, ut ipsimi
tib Anijetis.
airisli.
quam aliis ministretis, ipsius notiti.am et amorem con-
et est ista la?titia continua et illustratiocUirior,
alias susceperim. Remanetenim
metanta securitas in ferendo, supplico, ut pr.xsentetis eum mihi talem,
qnalem pater misericordiarum dedit eum hominibii.s,
et certificatio status mei, quod non remanet in me
et qualem vult et voluit a nobis suscipi et revereri;
aliquod dubium, qnin iste status certissime sit a Deo,
scilicet unum pauperem, doloratum.despectum, vul-
et n^a; locutiones, quas in me sentio, sint a Deo. Et
miror, quomndo hactenus dnbitaverim in Iioc cer- :
neratiim, cruentatiim, criicifixum, et in cruce mor-
tiflcata enim snm perfecte de isto stafu meo taliter,
tuuni. Ipsi autein ,\ngeli dixeriint milii cum indici-
pl.acimento et diilcedine tu placibilis Ueo, ecce
quod si omnes mundi dicerent inihi npposituin, nnn bili :
crederem, quia de hoc nec dubitare possum, et de- administratus est tibi, et habes enm prajsentem, et
lector ita videre illam mannm ,
quam ostendebat iiisuperdatiim est quod tu possis eum aliisprse-
tibi,
cum illis signis clavorum, et qiiam ostendet quaiido sentare et administrare. Revera aiitem tunc habiii Viilcl Chris-
enm clarissime oculis titin in Eucha-
dicet : Ecce illa, qu^e sustinui prn vobis. eiim praesentem, et videbara
ristitt cntci
1 1 Nunc etiam qnando snm am- in ista visione et nientis in illo Sacramento, siciit petiveram, scilicet
alli.citm
plexu, animameapercipit tant:im l;etiti;im, qnodnon dolorosum, cruentatum, crucifixiim, postea in criice
possum habere aliquam tristiam de Pnssione; quam- mortuum :et tiinc habebam dolorem aciitissimnm, ita
vis videam esse illam mannm crncifixi et ipsam pla- qnod videbatur mihi, quod cor meum vellet crepjire
.\iiiiiiu U. An- gatam Et tota Isetitia mea est niodo in isto luimine Deo
.
ex pra-sentia talis visiniiis dolorosie, et ex alia p<arte
ijcltf intral in passionato : et aliquando videtiir aninije ex strictis- erat mihi delectatio et tetitia ex pra;sentia Angelo-
tattis Ctirisli.
simo amplexu pra;dicto quod anima iiitret intus in la- rum:quod numquamcredidissem,nisividissem, quod
tusCliristi, etillal;etitiaquamibirecipit,etillustratio, Angeli tantiira essent placibiles, et possent dare t,an-
narrari non potest. Est enim ita magna, quod ali- tam lEetitiam animo.
quando stare in pedes iion potiii. seii jacelnm, et per- 114 Diim autem dicebatur Missa quidain Sacerdos InilifinittuiSa-
celebrans er;it prnpe Cnmmiinionem, et duni siiraeret ccrttotum ati-
didi loquelain. Unrte et qnando repra-sentata fuit
quoriiin.
passio Christi in plate a S. Maria>, videtur qiiodtunc corpus Christi.frangens hostiam, audivi vocein flebi-
fiiisset plangendiim, et mihi tiiiic e contrario, taiita liter dicentein ; Heii niulti sunt, qiii me rumpunt, et
Ifetitia miraculose tacta fui et delect:ita, quod per- etiam trahunt sanguinem de dorso! Tuuc ego
railii
didi loquelam, etj:icui, postqiiam habui illud inenar- cogitavi, quod forsitan Sacerdos non esset in couve-
rabile sentimentum Dei, et studui vel aliqiiantulum nienti statu siimendi corpiis Christi, et oravi dicens:
elongari a personis; et repiitavi pro miraculosa gra- Fac quod frater ille non sit talis. Et statim vnx re-
tia. quod pntui aliquantulum delectari et jacui, et :
spondit : Non erit in irterniim.
perdidiloqiielam, et inembra; etvidebatur mihiqnod H5 .\lia vicestabaminecclesia Missaraaudiendo,
tunc animaintraretintnsinlatiisChristi et non erat :
et circa elevationem corporis Domini nostri Jesu
tristitia, imo tanta la-titia, qiiod narrari non potest. Christi, quandopersoiiffi genuaflectebantadelev.atio-
nem corporis Christi, facta siiin in spiritn, et .apparuit
CAPUT VII. in visinne mihi beatissimaVirgoMaria. etdixitmihi 11. Virgo do-
Scptem ajnsolationes ex saera Eiicharistia. Filia meadulcis meo etniihi, j.ara filinsmens ve-
filio cclB.Anilctaitt
priescutiuin
nit .ad te, et recepisti suam benedictionem et facie- :
i:hrieti in Kit-
^^uadam alia vice, diim diceb:itiir Missa, ciim co- bat me intelligere, quod filins suus Jesus Christusj.ain
churistiti.
gitatione conarer cogitarc humilitatem Dei, et ejiis postconsecr:itiouemhustiieer;itiiialtari,quasidiceret
summam bonitatem, qnod ad nos in Sacramento al- mihi nova de novalietatia. Ha-c antem verba tantam
taris vellet accedere, elev.ata sura in spiritu, et ha- Isetitiam et gaiidium milii dederiint, quodnescio, nec
bui novam et claram intelligentiam, quoinodo Deus credoquod sit aliqiiis qiii possitdicere. Diceb.atenim
Potentiani venit in Sacramento altaris. Et dictum est niihi pri- milii beatissima Virgo Maria pranlicta verba cuiii
Ifei, qtue in mo, quod corpus Christi poterat esse in omni altari magna hurailitate. et cnm novo sentimento iu anima
I-:itt'liaristia
propter divinam potentiam, qnx cninprehendi nnn inea, et cum raaximadulcedine nnde et inirafa sum :
ccraHur, ho-
potest in hac vita. Et qiiamvis de illa potentia multa postea, quoraodo poteram sfare in pedibus, liabendo
1110 non caiiit
in liac vita. loquitur Scrijjtura, tamen illi qiii leguut, pariimintel- tantara lajtitiani. Et postea dicebat mihi : Postquam
ligunt : qui vero sentinnt aliqnid de nie, pliis intelli- recepistibenedictionenidilectifiliimei.conveniensest,
gunt : et nec isti nec filli intelligunt in liac vita, sed quod egovenirem ad te, et ihirem tibi benedictionem
veniet tempus, qiiando comprehendetis. Postea ha- raeara. Benedixit igitur nie, ilicens : Sisbenedicta a t). Vinjolicitt'-
bui illuminationem, et intellexi, qiiomodovenit Deus fllio meo, et a me, et studeasdiligeuter et sollicite ad ilicit II. .\lltfC-
Ifim
in«illn Sacramentn, taliter quod nunquara nec aiite amsmdum, qu.antum iiotes, quia tu es miiltum aiiiata,
nec postea mihi ita clare deninnstivitiim est. Et vidi et tuveniesinrem inftnitam ;ettunctant<amla'titiain
iluomodoChristusveniebatcumpiilcherrimasoeietate, recepit auinia inea, quantiim unqnain receperam. In
et ego delectabar valde in videndo illam societ.atem. elevatione autem corporis Jcsu Christi auginentata
est
,
IV JANUARII, 205
est mihi LTtitin pi\T(iict;i. Tuiic autoin uon viili ;ili- est ; novo modo viilt facere conjugimentum
et idco de Aiir.TOHF,
quid in corpore Christi, sicutconsueveram, sefl seusi et copulam. Non possuin autem exprimere, quantaim AllNAI DO,
Christum veraciter iu anima mea. Isetitiam suscepi, quia totum hoc sentiebat animain
Aiigcln scnlil HG Cognovi autem in hoc, (juia niliil est, quod veritate, quia hoc totuni erat defectio, multo plenius
Chrisluiii sil>i ita stringat animam cum iguo ardenti. et cuni dele- quampos.sitexpriniiverho.Perhocautemsignificatuni
pr(BScnfem in- ctatione amoris, sicut (ju;uido Christus est in anima estmihi, quod cito migratura eram de Iioc sa?cuIo :
s/fir ignis.
mea : et tunc non erat sicut ignis, qui consuevit ali- namhocfuitcircaprincipiummercinfirmitatisultim».
quando ardere iii anima mea; sed erat ignis suavis Aiia vice vidi in hostia consecrata Christum
121 c. i2.
amoris. Quando autem talis ignis est in aninia, tunc sicut puerum. Videbatur autein esse puer magnus, et Vitiet in fios-
cognosco, quod veraciter Deus est in aiiima : ab alio multum dominans, quasi tenoret sceptrum et domi- tia puermi
rvifm specie.
enim fieri non potest. Nam et oninia membra tunc nationein. Videbatur enim aliquid tenere in manibus
sentiunt disjiinctionem; et etiam sonant membra, quasi signum dominationis. et sedere in sede, Sed
quando disjuuguiitur. Et hanc disjunctionem niagis iiescio dicere, quid tenebat in inanu, et hoc vidi ocu-
sentio, dnm elevatur corpus sacratissiinum Christi, lis corporis. Et ego hoc videns, tunc non genuflexi,
et sppciahter disjunguntur nianns et aperiuntur. quando alii genuflexei'unt. Habui aiitem maximam
r. 40. 1!" Cum venireni alia vice ad comniunicanduin, delectationem in videndo euin. Ethaliui magnani di-
Cliristiis in
fuit niihi facta locutio divina, et dicebatur mihi ; splicentiam et niagnum t.Tcdium de eo, quod Sacerdos
Euclinrisda
Aniata! onine boiium est in te, et vadis ad oinne bo- iiimis cito reposuit hostiam super altare : erat enim
cst dignc su~
mcntibHS oin- num recipiendum. Ego autem iiicepi cogitare : si tant<'B pnlchiitudinis et tanti ornatus, quod est inef-
ncboHiim. omne l)0uum cst in te, quare vadis ad recipiendum? fabile : duodecim auiiorum. Et fuit tantje
et videbatur
Etstatim factaest responsiodicens Tlnum nnn re- : hetitiae visio ejus. quod eam non credo perdere iii
pelHt aliiid. Et qiiando appropinqnabain ad commu- asternum et ftiit tantas certitudinis, .quod non diibito
:
nicandum, dictuin est mihi iti Modo est super al- : aliquo niodo, quin fuerit in veritate. Tanta autem fuit
humanitatemetsecundum
tarefilius Dei,etsecuiiduni delectatio in vis^ione ejus, quod uon dixi quod adju-
An-
divinitateni, et est associatus ciim multitudine varet me; et nihil dixi, necboniim, nec maliim. Sed
gelorum. Et ciim liaberem niagnum desiderium vi- tantum delectata fui illam puIchritu(Unem videndo,
dendi eum ciim Angelis sicut niihi dictum erat, tunc quod nihil scivi quid dicerein.
ostensus est inihi Deus; ut videbam euni : non vide- 122 Item alia vico, duni dicebatur Missa, elevata
bam eum secundura aliquam forniam, sed vi-
aiiteni in spiritu. qiw.^ivi a Doniino dicens Ecce Doniine tu :
debam unam plenitudineni, unam pulchritudinem, es iii isto Sacramento altaris dic mihi Domine ubi :
ubi videbam omne bonuni, et dictum e.st milii : suntfidelestui^Etaperieiis mibi intellectuni, respon-
ainata. ita stabis coram eo Quan- iii vita teterna. dit et dixit Ubi suin ego, sunt fideles mei mecum.
; riiiChrisins
tam autein consolationem recepit tunc unima mea, Tmic ego ipsa viilebain ita esse, et clarissime intue- cst ibi et fide-
Ifs siini.
explicari non potest. bar me, ubicumque ipse esset sed illud esse, non :
118 A parvo auteni tempore (luando communico. est esse in Deo intus, sed est illud, qiiod est esse
hostia extenditur in ore, et non liabet saporem panis, foris et ipse est solus ille, qui est ubique compre-
:
nec carnis istiiis, quam comedimus, sed aliuni sapo- hendens oniiiia. Vidi autem corpus Jesu Christi fre-
Mirani sapo- rem carnis, sed saporis sapidissimi, quem nescio as- quenter sub diversis forniis in isto benedicto Sacra-
rcm in sacrn
mundo mento. In isto enim Sacramento vidi aliquando guttur
siniilare alicui rei de : et non est dura Iiostia, VhIcI in ho-
liosiia sejitit.
sicutprius, nec descendit per frustula. sicut consue- Christi cum tanto spleudore, et cum t-anta pulchritii- stia clarita-
vit, sed integre cum tiinta suavitate, quod nisi esset, dine, quod splendor, qui enianabat, est plus. qiiani sit rcm corporis
Cliristi.
ut audivi, qnia cito debet homo glutire, libentissime splendor solis, et ex illa tanta plulcbritiuUne datur
tenerem eain in ore cum inagna mora : et sic descen- iiiihi iutelligi certitudinaliter, quod ibi est Deus. In-
dit integre cum illo sapore carnis incognito, nec coinparabiliter enim est major pulchritudo quam , sit
oportet postea modo aliqun bibere, nisi esset consue- pulchritudo solis et multo niajor. Quaravis domi iii illa
tum, ut mehus assumatur. Quando autem descendit, gula vel gutture, adhiic majorera pulchritudinem vi-
dat mihi uniim sentimentum niagnum placabile, : di- derira, tantam quod de illavisione gulae, vel gutturis.
sceruitur autem extra in corpore ita, qiiod facit me non credo perdere Iaetiti;mi de cetero, et iiescio eam
tremere vehementissime, ita quod cum raagno labore nianifestare nisi per similitiidineni hostife corporis
possum recipere calicem. Christi. Sed magnam poeiKim habeo, qund non pos-
1 19 Nunc autem quando facio mihi signum criicis, sum raanifestare. Vidi etiam aliquando in hostia duos
Siijnans se et pono maiium in capite, quando dico In noniine : (iculos splendidissimos , ita grossos quod de hostia ociilos.
criice, amorc Patris. nihil novi sentio quando vero pono manuni : non videbatur remanere, nisi solummodo ora. Videndo
ilivinoc-xcita-
super cor, dicendo, Et filii, .statim sentio ibi uiium autera ista, reficior tantis Itetitiis, quod unam alteri
liir.
amorem, unara consulationem; quod, videtnr mihi nescio cdnqiarare, sed quatlibet est ita inagna, quod
quod ipsum ibi inveniam. Hoc autem non dixissem : noii videtur niihi, quod possim perdere deinceps.
iiet^ scribi fecissem sicut nec alia nisifuissem monita.
120 In quadam infirinitate dum desiderarem com- CAPUT VIII.
municare multuni in fe&to Angelorura, nec esset qui Consolationes ex visione Malris Dei.
mihi ap])ortaret sacratissimum corpus Christi, coepi
multuni dolere et ecce in ipso dolore et desiderio
: Jjilevata fui quadam vice, et iion eram in oratione
communicandi coepi cogitare de ipso festo Angeloruin tunc, sed posueram me ad pausandum, (luia erat post
laudem ipsorum, quahter Deura laudant assidue: et comestionem. Unde nec de lioc cogitabam, sed snbito
coepi considerai^in exercitio, quod habent Angeli lau- elevata est aniiua mea, et videbam Keatara Virgineni
dando Deuin, et sibiministrandoetassistendo. Etecce iii gloria, et intelligens unam uinlierem positam in
subito fui elevata, et statiin afliiiit mulfitudo Aiige- tujita iiobilitate, et ghu'ia, et dignitate, sicut stabat,
loriim maxiraa, et deduxernnt me ad uniim altare, delectabar miro raodo; nam videre ipsam erat ineffa-
et dixerunt mihi : Hoc est altare Angelorum. Et bilis Isetitia. Stabat enim beata Virgo Maria rogans Maria orat
super altarc ostenderunt ipsi aniraae laudem Angelo- pro humano genere, et videbam cum tanta aptitiidine pro ijenere
rum. illum scilicet qui est omnis laus; et dixerunt humanitatis et vii-tute, quod erat inenarrabile, unde luimuno.
Clirislustlato Ang(ili animaa : In isto, qui est super altare, est per- et egct ineflfabiliter delectabar. Et dum ego ita aspi-
iinnulu dc- fectio et complementura sacrificii, qiiod tu qujeris. Et cerein ad praidicta, snbito apparuit ibi Jesus Christus, Crucintibiis
^ponsavil An- ideti praipara te ad recipiendura illuin, qui te despon- sedensjuxtaeani in humanitate glorificata. Et intel- Christi visis
tjflam sibi.
savit annulo siimme dele-
sui amoris, et coujugium jam lactum ligens carnein illam, quomodo fuit poenata, et op-
ctatiir.
probriata
;
200 VITA B. ANOEL/E DK FULGIMO.
AlICTOHK probriata et crucifixa, et intelligens omnes pcenas, quiim quibuscumque doloribus fueriin ante affecta.
1 27 Dum igitur sic starom tnta absorpta ab
illo
Ah>\1,I>().
injurias, et despectus, et ignominias qnas pro nobis
sustinuerat, quasetiani tnncmirabiliter intelligeliam, dolore, ecce subito circa cnicifixum multitudo filio-
tunc nullo modo iloleljam tle eis imo erat mihi dele- :
rum apparuit, qui devoti eraut ad priEdicandum, et
ctatio tanta, quoil narrari ruin potest, et ego perdidi imitandum paupertatem, dcspectum et dolorem cru-
Ueiieilieit Oo-
loquelam, et putabara mori. Et erat milii poena super- cifixi. Benedictus igitur Jesus eos advocatos ad se,
mimis Crueis
maxima, qnianoumoriebar, etquia uon perveniebam et tractos tanto amore singulos araplexans, ad
cum suwpvweones.
TrUlmin r.v- statim ad illud iuenarrabile, quod videbam. Et du- vulnus lateris osculandum cum raanibus suis eorum
slasin vapta ravit milii ista visio per tres dies continue, et non traliens et stringens capita applicab;it : quod gau-
mmef. dium ex hoc in anima mea genitum de tam eviscei-ato
impediebar a comestione, quas erat midtum pauca,
continue enim corpore languido jaceliam et niliil ,
amore super eos ostenso, me fecit oblivisci dolorem
loquebar non impediebar etiam ab aliqua alia re
:
: supradictum. Erat autem gradus diversorum in ap-
quando autem iiominabatur mihi Deus, non poieram plicatione filiorum ad latus, quia quosdam etiam s?e-
sustinere pro immensa delectatione. pins applicabat, ([uosdani phis (|uam minus infigebat,
124 In Purificatione Beatie Virginis, dum essem quosdam intus totaliter absorbel)at apparebatque :
raane in ecclesia Fratruni Miuorum de Fulgiuio, facta in labiis rubricatio rubeutis sanguinis,qui in aliqui-
est niihi locutio dicens ; Ha-c est hora, in qua Domina bus genas et totam faciem decorabat, et colorabat
Ueipnrfi Viv- Virgo Maria venit cum in templum. Et hsec audi-
filio secundum gradus supraexpressos, singulisque largas
go pneniin vit anima mea cum magno amore. Et tffuc fuit anima benedictiones infundeus dicebat benedicti filii :
Irailtl
Je.-iiiin
mea elevata, et vidi Domiuam nosfram intrantem in discooperite viam Crucis, pauperitatis scilicet mea;,
Aniielir.
II.
illa hora, et obviavit sibi anima mea cum magna reve- et dcspectus et doloris mei. quo modo temporaliter
rentia et ,amore. Et cum .iliqu.antnlnm verereracce- coopcratores abundant : quia ego singulariter vos
dere ad eam, ipsa Domina nostra dedit animse magnam elegi, ut per vos discooperiatur et manifestetur ve-
securitatem, et extendit versus me filium suum Je- ritiis inea couculcata et al)scunsa, vestro verbo, et
sum, et dixit dilectrix filii mei accipe: tradidit-
:
exemplo. Et intellexit anima mea, quod sicut appli-
que brachiis meis filitnn suum, et videbatur habere catioad latus secundum diversos gradus apparebat;
oculos clausos, quasi dormiret, et erat pannis iuvo- sic ct verba diversimodedesingulis filiis proponeban-
lutus sive fasciatus. tur. a Esset autem impossibile exprimere evisceratum n
125 Ipsa autem Domina no.itra quasi ab itinere amnrem, qui i-elucebat in aspectu oculorum illius be-
fatigata sedit, et faciebat tam pulchros et delectabiles nedictje faciei Dei homini.s Jesu Christi. super istos
gestus, et ita honestos, et pratos niores ostendebat, filios, et in applicalioue yd sacrum vulnus, et in omni-
et erat ita dulce et delectabile videre ipsam, quod bus signi.«, et verbis, et benedictionibus s\iper eos
lHdlei^tiu II. animameanonsolumpoteratrespicerepuerumJesum, factis et prolatis.
128 Alia vice dum essem qu:ulam processione, *'
Virp. quem sic astricfum tenebam inter brachia, sed etiam iu ''
cogebatur respicere ad Dominam nostram. Dum igi- sensi illum abyssalem attractum increati Dei, modo
tur sic starem subito puer remansit in brachiis totus quo dictum est supra, raodo ineffabili. Vidique be- Vidd Dcnm
nudus, et aperuit iitque levavit oculos, et respexit. et nedictura Deum trinum et unum iu sua majestate, '" 'neniibti}:
^'''"'"'" ''"'"'
statim in aspectu illorum oculorum sensi et liabui inhabitare mentes filiorum, transforraando istos filios
Ocuti liiieri tantum amorem, quod vicit uie oninino. Exivit enini diversimode in se, secundum gradus supra expressos,
Jesu. de illis oculis tantus splendor, et ignis amoris et loc- quod videre erat veraciter magna Paradisus. Sic
titise,quod est milii indicibile. Et tunc subito appa- enim viscerose videbatur effundi super eos, quod ego
ruit una immensa rnajestas ineffabilis. et dixit milii : ipsa non potermn satiari respicere eos; tantaque erat
Qui non viderit me parvum, non videhit me magnuni benedictio. et tam dulcissirae et taui viscerose pro-
et addidit : Ego veni ad te, et obtuli me tibi, ut tu lata, quara super filios effundebat Deus increatus.
.iniiela oiiiniu te ofieras mihi. Et tunc anima mea modo mirabili et qnod totuni est ineffabile. b Tuncque requirebat a /.
Mw Clirislii indicibili obtulit semetipsam ei demum obtuli me to-
: filiis dicens : Estute o fiUi niei dilecti sacrificium ho-
iilferl. t.am, et filios meos sequentes perfecte et totaliter locausti totaliter raente etcoi'pore. Pensate fratres,
obtuli, niliil mihi. nec de se, nec de suis reservando. quantuni per affectus et opera debet aniari ille, qui
Et intellexit anima mea, quod Deus illam oblationem sic nobis viscerose sedonat, qui sic amorose et pos-
multum acceptabat, et cum magna alacritate reci- sessive totaliter nos requii'it.
piebat. De alacritate vero et tetitia inefTabili, et 129 Curaque sirailiter milii esset facta repraesen-
delectatione, et dulcedine indicibili. quam habui in- tatio Dei hominis crucifixi cuin di.ssolutione compa-
tendendo quod Deus cum tanta benignitate mcam gum,sicutpi'a'dictumest,efiercbaturant(M)cnI<)smeo.s
oblationem recijiicliat et .accept.abat, nihil possum di- per aerein in tuta processione uullius manus adjuto-
cere quia est milii impossibilemanifestare. Altera vice ad
rio deJatus. Filiis igitur cougregatis et applicatis
vidi Beatam Virginem me ad cognitionem exhortan- vulnus lateris sicut dictum est, ipse dicebat Ego :
tem, et beuedicentem, et milii dolorcm suie compas- sum qui toUo peccata mundi, et peccataorania vestra
sionis, quam habuit de filio suo, dicentcm. tuli, nec vobis imputabuntur in a;tcr'num, Hoc est
lavacrmn ver^e mundationis. Hoc estpretiuin vestrae
CAPLT IX. redeniptionis. Ha;c est domus vestrie hubitationis.
De Awjda; filiis spirUiialihus. Unde non timeatis filii hanc veritatein vitee et vice
raeae impugnatain a malis, verbis et operibus defeu-
c. i». \luadam vice elevata et .attracta pariter et absorpta sare et discooperire, quia ego continue vobisciim sum
Videt Chris- in lumen iucreatum, videbam qu;e non possum ,
adjutor, et defensur. Ostensa etiain mihi fuit muu- Gntlimlripli-
liim de i-riice
^i,,g,.g Remancnte autem luic influentia, apparuit datio filiorum omnium in triplici gradu ista vice et ces Dominus
ile]mihlni
milii effigies benedicti Dei hominis cruciflxi, quasi multotiens aiitea. QuKdam est aliquorum specialis, sitis diviilit
amatoribtis.
tunc uoviter de cruce depositi. Cujus sanguis appare- scilicet coUatio magna; gratiEe, et vigoris ad faciliter
bat sic recens et rutiicundus, et per vulnera effluens, vitandappccata. Aliaest in collatione gratiae ad dele-
ac si tunc imraediate de recentibus vidncriljus efllue- ctabiliterperficiendavirtutuinopera.Ahaiuomniper-
ret. Et apparuit in juncturis ejus tanta dissolutio ner- fectioue auiina! et transfurinatione crucifixi. Et licet
voruni ex dii'a protensione extensionis in cruce. raultum decoris detur auim;e in qualibet harum mu-
([uod junctura; ossium a debito loco videbantur tatiouura et gratiarum tanien in secunda maxiinus
oranino laxatse, ad cujus consi>ectura plus, quam pos- etdelectabilissimusdecor. Intertiavero est excessus
sit dici, trausfixa sunt visceramea, et dolebamplus. tantus, quod onmino est mihi ineffiibile :aliud euim
dicere
1 :;
;
IV JANUAHII. 207
donecima cmn bcncdicio Jesiiinlroennlcs in paicrnum siniiin. Aur.toiiK
rliferenon possiim. Sod ipsi vi<Ielinntni' transformati
reqniescamus cuin illo. qui cslomnis reqnics in siccula stcuIo- AnN,VLliO.
in Deuin, sic quod quasi niliil aiind video quam Deum, ruin, Amen.
nunc passionatum,nuno glorificatum, ita quod istos
videtur totalitei' transsubstantiasse et inal)yssasse.
CAPUT X.
130 In eadem processione appropinquantibus no- Dc Iribulatlone, et non proficientibus.
bis ad quamdam ecclesiam Beatee Virginis, ecce ipsa
Regina misericordifB, et onmis gratise mater super ^^iiadam vice quierebam a Deo, quod daret mihi de c, 30.
Qtii sinl filii
istos filios et filias se inolinans, quae prius apparebat se Et feci milii signnm Crucis. Et etiam
aliquid.
llri.
sursum lovata, novo nio<lo et gratiosissimo benedi- i'Og'abam eum, ut ostenderet niilii, qui snnt filii sui.
Dfipara Vir- cens. dulcissimas ingeminabat super onme.s benedi- Et inter alia dictum est milii istud exemplum Po- :
ijo ampUxa- ctiones, et omnes osculabatur iu pectore, quosdam iiatur, qnod nnus, qui luiberet nmltos amicos, et in-
tnr ejns
filios
plus, quosdamminus, quosdamcum praedictis osculis vitaret eos ad cimvivium cum magna diligentia prse-
.si)iritnalfs.
amplexabatur bracliiis tantfE charitatis, quod eos, paratum, si inulti rpmanerent de invitatis, qni nollent
sicut tota apparebat lumiiu>sa, ita et in quoddam in- venire, numquid doleret de non venientibus, eo
finitum lumen videbatur intra suum pectus absorbere. quod abundanter parasset conviviura, et ciim magnis
Non tamen est mihi visum, quod \iderem brachia expensis? Veuientes autem numquid reciperet cum
carnea, sed quoddam admirandum lumen, in quo magno gaudio? qui quamvis onnies rum lietitia sn-
absorbebat eos, inlra suum pectus includens cum scipiat, tamen talis illos, quos plus diligit, ponit in
maximo super ipsos eviscerato amore. inensa sua juxtasespeciali, etadluic cum illis, quos
r. 49. 1 3 Item alia die, cum dicebatur Missa, inter alia familiariiis diligit, comedit cum uiia scutella, et cuin
StiliUatKV a
multa, qure vidi, appanut mihi B. Franciscus totus nna cnppa bibit. Ego autem quKrebain cum multo Qiioiiioilo III-
S. Francisco. viKlti sint a
gloriosus salutationem consuetam offerens, quae est animffi placimento, dicens : Doniine, quando tn in-
llt'0 iiiL ttti-
ista : Pax Altissimitecum sit. Salutat autem semper vitas onines? dicas mihi. Respondit auteni dicens :
ptitts.
vooe piissima, humillima, gratiosa, et aflectuosa. Ego invitavi omnes ad vitani feternam, et qui voliint
Tunc iu quibusdam filiis ardentibus zelo observandae venire, veniant, quianulluspotestexcusari, quin sit
paupertatie regulie laudavit muUum propositum, sed vocatus. Aliqui auteiii vocati veninnt, et pouuntur
rogavit quod crescerct per opus. Kt dixit : Benedi- ad inensam, et dabat intelligere qiiod ipsc eratmensa,
ctio a?tcrna, completa et abundans, quam ego habui et cibus, quem dabat.
ab Jcteruo Deo, veniat super caput horum dilectissi- 131 Ego aufem quaTobam de istis vocatis, qui ve- Pcr tribtilti-
S. Frnncisnts viam
morum filiorum tuorum
meoruin dicas eis, quod
et ;
nerunt, (iiia vi:i illnc iverunt. Ipse vero respondit tionia
:<iiosre.Ugiosos i'1'iti'fitttl ini'i-
vivent, scilicet sequendo viam Cliristi, per opera ma- l^er viani, inqnit, tribulalionis, qiiales siint virgines,
III proposito titti.
nifpstando, et per verba; et non timeant, quia ego casti pauperes, iiiflrmi, patientes; et
nominabatmulta
ionlorlnt.
cum eis sum, et seternus Deus adjutor est eorum. Et alia geuera tribulatorum s:ilvaudorum. Et ego in
cum tanto affectu laudabat illos filios de bono propo- omiii verbo intelligebam ratioiiem, et expositionem.
sito, et confortabat eos, qiiod secnre procederent, et et delectabar valde. Communiter autem omues isti
quod ipsum in siia intentione adjuvareut, et sic amo- voc;ibantnr et nomiuabantur filii. Dicebatur autem
rose benedicebat eosdera, quod totus videbatur evis- niilii in illa locutione, quomodo virginitas, et pau-
cerari in amore siiper ipsos. pertas, et febris, et perditio filiorum, et perditio
132 Multa alia vidi circa me, et circa filios, qure possessionis et rerum temporalium, et tribulatio da-
non possum exprimere. Sed hoc dico, quod vidi, batur priedictis filiis propter bonum eorum a Deo
quod perspexi. Vidi enim certissime, quod ipse bene- ipsi autem non perpeiulebant, nec cognoscebant nunc
dictus Deus viscerose effunditur siiper uos, et ipsius et quamvis iii principio trihularentur, postea tameii
Mater dulcissima; et volunt portare onus nostrae verifilii ferebant cuin patientia, et gratiarum actione,
poenitentia^ tantum petunt, iit vos filii sitis exempla
:
talessunt communiteronmes, quiadipisciintur vitam
luminosa vitsesuailuminosse, dolorosae, pauperrima^, feternam, nec est aliqua alia via.
r.onversatio et despectas, et vohint, et desidei-ant vos videre mor- 133 Illi vero, qui invitantur ad mensam spiritna-
nostra qm ra- tuos et vivos, etqnod habitatio vestra esset in cselo, lem, quos Doininus ducit secuin ad comedendnm iii
lione censeA-
et solus usus corporis esset in miindo. Ut sicut raor- uiia scutella, et bibeudum in una cuppa snnt illi, qui
tiircssc in
fwlo. tuus non alteratur, nec de honore, nec de dedecore, volunt et student cognoscere, qiiis est iste bonus
ita vos omnino essetis immutabilesad esse extrinse- Pater et Dominus, qui invitavit eos, et student ut AtnitlOfvscfU.
cum niundi, et pn^dicaretis aliis moi-tificatione vitte possint ei placere per imitatioiiem suie Crucis, et cis nssitlenlci-
vestrse magis, quamcontentiososermoue. Et semper per voluntariam assumptioiiem paiipertatis dctit ntensir
, despe-
ciiiti Cltriiilo.
intentio vestra in onniibus vestris actibus esset in ctus, et afflictionis. Istis enim filiispermittit evenire
cselo; in isto benedicto Deo hoinine crucifixo. Ita Deus multas tribulationes ; et hoc facit eis pro spe-
quod operando, loquendo, comedciulo exterius, sem- ci;ili gratia, ut comedant in una scutella secum. Qui;i
per interius intrinsecati essetis illi benedicto Deo, ;id istam mensam, dicebat Christus, ego fui vocatus
qni viilt vos intra semetipsum continue circumferre. ad bibendum calicem passionis, qui fuit niihi dulcis
et in oinnibus actibus vestris semper sibi assistere. proiifer ;iinorcni vestrum, quanivis in se essef ania-
Quod ipsp dignetur in vobis implere, qui ha?c niise- rissimus. Isti igitur filii recognoscenfes hanc gra-
ricorditer a vobis dignatur requirere per merita sua? flam, quainvis sentiant aliquando tribulationes ama-
sanctissimje Matris, c Amen. ras, tanien totnm fit eis dulce propter amorem et
a Subdit Ms. El iicol vidorit omnes
singulariler in gradibus gratiam et bouureni et valorem, qua; siiiit iii eis:
suis, noluil Inmen dc alitiuo hic clicere specialilor : iiec eliam
iino tribuhintiir, qiiando non affliguutur; et tunc
congrmim mitii videbatur rcquiri, nisi quod Linusquistjuc nita-
lur, qiiantiim plus pok-sl, isU Jjenediclocrucilixo configi/ci ejus magis delectantnr, et seiitiunt de Deo. qnanto inagis
inandaliim de seqiienda vi:idcspcrlus, iiauperlalis, et crucis tolis sentiiint tribulationes. Dico igitur et affirmo, quod
conalibus amplexaii. Dixit aulem Essel impossibile expri-
:
filii Dei sentiunt dulcedinem divinani admixt;im in
mere, etc.
b Addit Ms. Et ego, qui scribo, occiillc aspexi. qnod ipsa vide- persecufionibus, et tribiilationibus, ef jioenitentia. Et
baluriu facic lola allerala in angelicani. ct in miraiidiim, el
ostensnm mirabiliter in prae-
lioc est milii dicf uni et
gloriosam tantaquc crat bcnedirlio,ct lam dulcissime
la'iiii!im ;
el visccrose prolata, quam super istos filios
dicatlone siipradicf a a Deo mihi
fact;i, unde et ego ipsa
effundcbat increalus
Deus, quod moclns perinefrabilitatem magis
silentio honoratur.
vicibus iunumerabilibiis hoc experta sum. Unde Frtiltiit .Atific-
c AdUil Ms. Per iiilercessioncm dilccUe
ancilhe sufc, cujus quando fui tribulata fratribus et a contemnenfibus,
;i
In iii (ribttUl-
menlis nos iu ramusculos dignatiis cst
inserere, iil per ipsuni tiotte.
(amiiuam pcr scalam saluunium exemplonim, non possein maiiifest;u'e diilcedinem, qu;iin tunc
et radicalium
mentorum,in summiiaicm sux- excellcntissimie vitK. sensi, nec lacrymas tetitffi ungentes ine, quas tuiic
ot irans-
jormationem sacratissim* passionis sua' sensi.
adsccndamusconliniic'
13G Iterum
;
208 VITA B. AKGEL^ DE FULGENIO.
Ai i:TnRF. ItPnim in magna qii.iflam infirmit.itp jarenti
13fi miscet tentationes et tribnlationes. et in tentationi-
Ah^m.iio.
milii mnltiim ilfljili et afflid;o aiiparnit Deiis liomo bus et tribiilationibns feuetanimam. Nisi enim eani
Chrisfii^inlir-
iiwiii aolalni'.
.lesus, mnltnm consolatorius. ef viilebatnr mihi coni- tenerct, impingeretnret deficeret etquando videtur :
pati valde, et ait : Ego veni ad sefviendnm tibi : .ser- derelicta, tunc plus amatur. Tnnc igitiir tribulatio Trihiilitlioiirs
vitium anteni, quod faciebat, erat, quod stabat ante mea fuit aliqualiter temper.ata, non tanien totaliter noiistibilo,seit
pautafint eiia-
lectum menm, et osteiKlebat se milii tantum placa- ablata adhuc enim non habueram volnntatem con-
:
nesctint.
bilem, quod omnino est ineflabile ; et videbam enm fitendi, sed cojpit mihi venire volnntas confitendi et
iiculis nientis longe clarius, quam aliquid videri communicandi, et in brevi tempore ablata est totali-
possit. et erat mihi tanta jncunditas et delectatio, ter tribulatio. Et tnnc facta est mihi locutio dicens ;
quod de Iioc omuino nihil possum dicere, imo est to- Placet mihi quod tu connnunices, qiiia si tu nie reci-
tuni ineflabile. pis, jam me recepisti et etiam si non recipis me, tn
;
Qimril Cliri- 137 Iterum in die Jovis sancta, dixi socia; meaj, jam me recepisti, et communica cnm benedictione
sftim in Itospi- quod quffireremns Christum, et dixi Eamns ad bo- : Patris et Filii et Spiritus sancti. Et facias ad reve-
lali.
spitale, et forsitan inveniemns Christum inter illos rentiimi et honorem omnipotontis Dei, et Sanctse
jiauperes, pcenatosetafllictos. Tulimusautein onmes Mariie Virginis, et i.stius Sancti, scilicet sancti An-
pannos capitum nostrorum, qnos poteranms tollere, tonii, cujus festum erat illa die : fiet enim tibi gratia
(alind enim non habebamns aliqnid) et diximus Gi- nova, quam non habuisti adhuc. Fuit igitur mihi
liolai famulpe hospitalis, qnod venderet eos, et eme- reddita gratia confitendi, et voluntas communicandi;
ret aliiiuid quod comedcrent pauperes de hospitali et confessa sum. Dum autem diccbatur Missa, ^dde-
et illa, qnamvis nmltnm renueret facere, et diceret, bam me plenam totam peccatis et defectibus, quod
quod vituperabamus nos, tamen propter magnani non poteram loqui cogitabam quod commnnica-
; et
instantiam, veiididit illos parviculos panniculos, et tio, quamvolebam facere, esset mihi ad jndicinm.
emit inde pisces, et nos ajiportavimus panes, qui dati 140 Post tamen ista facta est in me mirabilis di- In cotnttiniiio-
Lavat petlcs erant iiobis amore Dei pro victu nostro. Postqnam spositio, qua me poteram totam raittere intns Jesnm neatlmitliliir
in ittliiiitiin
femiitis, iitn- igitur obtulimus ista eis. lavimns pedes feminarum Christum et tunc mittebam nie intus enm cum tanta
:
nus atttorctn Chrt-
vifis, cf
ibl existentinm panperuin, et inanns hominum. et fiducia et secni'itate, qnod tantam numquam fuerara
leproso.ct sli.
maxime cnjusdam leprosi, qni habebat" manus valde experta et mittebam me intus eum et merita ejus,
:
atiltttm itlatii
tiiliil.
foetidas et marcidas et pra^peditas et corruptas, et sicut mortua cum mirabili certitudine, quod faceret
bibimus de illa lotura. Tautam autem dulcedinem me vivam. Igitur communicavi in sna fidncin, et post
sensiraus in illo potu, quod per totam viam venimus connnunicationem ludnii mir:d)ile sentimentum. Et
iiiraagna suavitate, et videbatur mihi per omnia, dimisit in me unam pacem, qua dabatiir mihi intel-
quod ego gustassem mirabilem dulcedinem, quantura ligi, et etiam sentire, quod onmis tribnlafio. qiiie ac-
ad suavit.atem qnam ibi inveni. Et quia qua^dani cideriit mihi, acciderat probono meo. Et hoc commu-
'scamula illarum plagarum er.atinterposita iugutture nicare, quod feci, fecit auimam meam venireadistud
la, loiic meo, conata snm ad glutiendum eam, sicut si com- videre et desiderare, qnod scilicet me totam darem
squamiiililo.
muuicassem, donec deglutivi eani. Unde tantam Christo, eo quod viderem Christum totum se dedisse
Magiia rottso- suavitatem inveni in hoc, quod eam non possum ex- nobis, et modo noviter delector in desideriomartyrii, Ftaijrat (le^i-
lafio itl iiirttt-
primere. Propter quod dico, quod in poenitentia et et ipsura desidero, et in pcpnis, et in tribulationibus, deriomatlii-
lntiHii.
in afflietione et tribulatione propter Denm accepta, quiE accidunt delectoret gaudeo plus qnam con- :
quamvisin principio horao anxietur, postremo tamen sneveram. Propter quie dico, quod Deus tandem
maxima consolatio invenitur. consolatur omnem animam existentem in tribula-
1 38 Quadam alia vice ego stabam tribulata spiri- tione.
tuali tribulatione, etnon videbatur mihi, quod ali- 141 Nametaliavicecum sicessem tribuliita, quod
quid sentirem de Deo per unum mensem, inio vide- qnasi videretur mihi quod essem derelicta, facta est
Vexafur scfu- batur milii, quod essem quasi derelicta a Deo et : raihi talis locutio dicens : iimata. scias quod non es
ptijisel nti.rie- non poteram confiteri peccata mea, et ex una parte derelicta; sed Densomnipotens tibiest intribulatione
tatibits rou- videbatur mihi, quod hoc accidisset mihi propter propinquior, et tu Deo. Anima autem clamavit Si :
scietilitr.
meam superbiam, et ex alia parte videbam tantnm est itaquod Deo sim in tribulatione pi'opinquior, pla-
profundepeccatameamulta, qnodnonvidebatur mihi, ceat sibi, quod aufer;it a rae orane peccatnm, et det
quod cum debita contritione possera confiteri ea, nec raihiabsolutionem per nierita Passionis suic, et det Chrisfitspcc-
dicere solura ore. Videbatur etiara raihi, qnod non mibi benedictionem, et sociie meaj, et fi'atri scriptori cata ejtts ili-
possera ea manifestare, et ideo non poteram laudare horum dictorum. Et dictnm Peccatatua est sicmihi ;
miffit.
Deuni, nec stare in oratione. Sed tantum videbatnr tibi sunt ablata, et benedictionem facio vobiscum illa
mihi, quod remansi.sset de Deo, quod scilicet non carne illius raanns,'qua' fuit clavatiiin crnce. Et tunc
tantum tribulabar, quantum debebam tribulari, pro- vidiillaramauunibenedicentemsupercapita nostra, et
pterhoc. quod noluissem a Deo peccando recedere, delectabar in aspectuillinsmanus, qnoniam veraciter
nec pro omnibus malis vel bonis de mundo Deura delectabilissimum eriat videre illam. Et ipse dicebat Cliristus itit-
offendere, nec malo consentire proposuisseni, et sic nobis tribiis sic Benedictionem Pafris et Filii et Spi-
; pctitur bette-
fui tribnlata et afflicta fortiter et horribiliter toto ritns sancti habeatis ^ternaliter, et comprehendaris. tlicfioncm ci,
dicto tempore. Et dixit mihi Dic illi Fratri tuo scriptori. qnod stu-
:
socice, et .irri-
ptori.
Detis ade.^l Itt
1 39 Et tandem miserante Deo, facta est mihi lo- deat se facere parvimi, innltum enim est ara.atus a
liitlafiotieitt cutio talis : Filia mea amata
Deo omnipotenti, et a Deo omnipotente et ideo stndeat ipsum aniare. Sic
:
patienlt. ab oranibus Sanctis Paradisi, Deus amorera snum igitur multipliciter me consolari dignatus est, qui
reposuit in te, et habet ail te amorem plus quam ad consolatur omnes tribnlatos ; cui sit et est honor et
feminam Et anima mea respondit
vallis Spoletana;. gloria in siccula ssculornm, Ameu.
clamans, quomodo possuni hoc credeiv, cum sim 142 Quiidam vice, dnm orarem in cella meii, dicta <. Nl.
plena tribulatione. et videatur mihi, quoil sim quasi suntmihiista verba Omnesqni dncenturaDeo, illu- yon essc
; rc-
a Deo derelicta. Et respondit, quando videtur tibi, raiiuintur, ut intelligant viam Dei ; et in isto Inmine spucntlas Ultt-
quod sis magis derelicta, es magis a me amata, et etdocumento. qnod fit eis spiritualiter a Deo, clau- mtnatiottes.
propinquior Deo, et tunc snbjunxit Pater qui babet : dnnt aures. ue andiant, etocnlos ne videant, nec vo-
filium multumcarum, ministrat ei cibaria temperata, lunt attendere, nec volunt audire illud, quod loqui-
uec permittit ei bibere vinum purura, nec comedere tur eis Chi'istus in anima, sed omniuo ingrossantur,
nociva, ne ei noceant, sed teniperat vinum cumaqua, et seqnuntur doctrinam aliam a docuinento, quod iu-
ut ei proficiat Sic facit Deus consolationibus enim :
telligunt sibi factnm a Deo; et volunt tenere viam
connnnnem
:
IV JANUAHII. 209
coiiimmipni cniitra colisciciitiimi, illi lial)cnt m.ilcJi- cognoscit, qiiod Deiis ^eiiit ad cani, qni;i Dcusloquitur Accroiif:
ctionem aDco omnipotente. Multotiensantem dictnm ei verba dulcissima : iii quibus verbis .aniina niultnm An^Ai.DO.
est rnihi istud vcchuni, quod prasdictnm est. Ego an- (lelectatiir, et seiitit euni sentimento valde delecta-
tem horrebam illud audiiT, cnm videretur mihi valde bili : quo seutimento aninia valde delectatiir. Sed
in
grave, et timcham esse dece])tionciu, qnod scilicet adliuc renianetaliquod dubium, quamvis sit parvum;
illis. quibus Dens dat himeu et gratiam, postea det adluic enim aiiima perfecte, iiec ex toto est certa, si
Desertorei nialcdictioncm. Tuuc ponebatnr luihi unum exem- Deus est in aiiima, qnia tales locutiones etiam cnm
pristitKB j)iC'
plum et praBCeptnm est mihi frcqnenter. quod facc-
: sentimcntis possunt fieri ;ib alio spiritu. Remanet
lalis Pco atio-
rem scribi. Exemplum autcni est de scholare, qui enini diibiiim sibi ; et videtur milii, qiiod hoc accid:it,
iniftot>ilrs.
ponitnr a patre ad scliohis, lA pater facit ci cxpcnsas aut propter inultam malitiam et defectum ejus, aut
sumptnosas, et honorat eniu vcstimciitis et libris, et propter Dei volnntatem, qiiia Deiis iioii vult eam
cum informatus est sub infcriori magistro, procnrat facere magis certain iiec securam.
post ut trausferatur ad altiorem raaj^istrum. Si post 14-5 Certificatnr auteni aniiiia, quodDeusest intus sitjna privseit-
hase seholaris jirffidictus ncgligeuteragat, et iion ciiret in ea, quando seiitit eum aliter qiiani consuevit, et '"" ""• '^<"''<'-
de scientia, qnam didicit, sed redeat ad statum sse- sentit euiii notabili et diiplicato seiitimeiito : et cnm
Tota mente et
cnlarem, et ad vile officinm, et ministerium magni tanto amore et igne divino, qnod aufertur ei omnis
corpore abri-
labnricii, et de eo qiiod sic didicerat, nihil ei renia- amor aiiimai et corporis, et loqiiitur, et cognoscit, pi in Deiwi .
iieret ;talis, iiiqnam. pater super hujusmodi filio ma- et intclligit ea, quie niimquam audivit .ab aliquo
gnam deberct habere tnrbatioiieiu et indignationem. mortali, et intclligit ea cum magno liimine, et est
Talis filius est ille, qni prius docetnr per prjedicatio- niaxima piBiia tacere illa et si tacet, tacet propter
ei ;
iiein, et pcr Scripturas, et postea spiritualiter illnmi- zelum, iie displiccat amori, et non scandalizet, et
natur a Deo, et datursibi intelligere spirituali lumine, propter liumilitatem, qnia non vult dicere ita altissima
ctdivina inspiratione, quomodosequaturviam Christi, iie notetur. Sicut et mihi accidit aliquando propter :
jiropter quara addiscendamprius facit eum doceri per enim ardeus desiderium saliitis proximi aliqua dixi,
alios, et eum Deus suo spiritnali hiniine
postea docet et fui reprehcnsa, et dictnni est milii isto modo :
et doctriua, quaj nou potest doceri nisi a Deo et lioc :
Soror, redi ad Scripturam divinam, et te non intel-
facit, ut ipse se dirigeret, et etiam aliis lumeii esset. ligimus. Item iii isto sentimento, quo anima cerfifi-
Si talis negligeutcr agat, et ingrossetur et incrasse- catur, quod Deus omnipotens est in eii, datur aniinse
tur, et despiciat Innien sunm, ct Dei doctrinam, et ita perfecte velle, qnod concord.at in hoc tota anima
divinam iiispir:itioueni, Dcus .aufert ei illnil liiiiien et veniciter, et in omnibus et omnimodc, et concordant
gratiam, et liabct maledictionem. Et est mihi prse- cuin aiiima oiniii:i nienibr;i corporis, et fiiint unura
ceptum, ut linc verbum scribercm, et iini fratri cni ciim anima veraciter, uec repngnaiit voliiiitati ejus,
confitebar,ipsum dicercm, qiiia eum taugelcit. et viilt perfectc ea, qua Dei suut, quae tainen ante
143 Iternmdictumestmihiinaliadivinalocntione: veraciter non ex toto volebat. Et istnd velle datur
Est quajdani geueratio, qua! cognoscit Deum soluni per gratiam, in qno cognoscit anima Deuin omnipo-
ex niulta bonitate bouorum, quae fecit eis et isti :
tentera esse in se, et dat ei seciiritatem : datur eiiim
paruni cognoscunt : et est alia generatio hominum, aniiniE vclle Deum, et quae Dei sunt veraciter ad
qui, quamvis cognoscant Deum per prajdicta boiia similitudinem anioris veracis, siciit Deus dilexitnos;
ejus, tanien multo meliiis cognoscunt eum per boiii- et senfit anini;i, quod Deiis immensiis est mixtus
tatem Dei, qiiain experiiintiir in se. Iterum in alia secuin. et fecit societafem cum ea.
locutiiiiie arccpi cognitioiiem, et ,audivi vocem cla- 14(5 Iteiii qiuindo veuit altissimnsDeusad animani
Grati Deo fa- mantem et dicentem : qnani niagni siint, o ipiam ratioiialem, quaudoqiie datiir ei, iit eiiin videat, et
ftore^tegis magni siiuf, scil non magni lectores Scriptura; mea;, \iilct siiie forma corpor:ili iu se, et videt eum clarius i,.
iioit triiore^.
sed adimpletores et factores. Itcriim dicebat,
ejiis quain possit iiomo mortalis videre aliiim homiuem Demninsevi-
quod tota Scriptura diviiia adimpletur iii exemiilo mortalem ociili cnini iinima3 videiit iiiiam plenitu-
:
ileri sinc (or-
dinem spiritualem, noii coriioralcra, de qua noii "'o corporali.
Quadani vice dum orando dicereni Deo
vitae Christi.
Scio Domine, quia tii es |)ater mens, qiiia tii es Deus possum aliqiiid loqui, qiiia deficiiint verba et iinagi-
meus, doce ergo nie, quid vis qnod ego faciain; et natio. Iii illo autciii videre, delectatnr aiiima dele-
instrne me in his quie tibi phicent, quia sum parata ctatioue ineffabili, ct tuiic aniiiia ad iiiliil aliudres])icit,
obedire. Cum
crgo in his verbis stetisseni a maiie nisi ad illud : cst eniiii id,quod replet animani
usque ad tertiam, et vidi et audivi, sed quod vidi et Et istiid
ina,'stiniabiliter. respicere et videre, qno sic
Via rccta ad intellpxi, nullo inodo possuni, nec scirem dicere. Sed videtDeum omnipotentpin, necalindpotcst respicere,
satutem seqiti est ita prolunduin, quod doleo, qiiia iicquen aliqnid
fuit una abjssiis omnino inefTabijis, et osteiidit milii
Cltri.ititiit.
quid est ipse, et qui vivuut iii ipso, et qui non; et manifestare; iion cnini est res taugibilis, nec iniagi-
dixit niilii : In veritate dico tibi, qnod iion est alia nabilis, sed est inaistimabilis.
via recta, nisi illa, qiue sequitur niea vestigia, qnia 147 Adhuc cognoscit aiiima quod Deus est in ea
in via ista, qnae est mca, nulla est oninino deceptio. siiie dubio niultis niodis, de quibus dicamus duos.
Verbum aiiteni istud in veritate et iii magiia cliirit,ate Unus est una iinetio, qua; ita siibito renovat aniniam, ai.
saipe ct in multis lociifioiiibus dictiim est iiiilii. et oniiiia corporis niembra reddit mansueta, et con- *>timam suti-
"''" ''""^"-
cordantia cum anima, quod non jiotest taiigi, vel J"^'
Explicit niulliiilex ejus consohitio.
lEedi ab aUquo, quo turbari jiossit aiiinia iii modico;
CAPUT XI. et sentit, et audit, qiiod loqnitur ei Dens. Et in istaf
ImlmcUoms B. Anijelai, de prwsentia Dei. taiifa et omnino inefliibili iinctione intelligit anima
certissime, et siiie dubio, (iiiod Deus omniiiotens cst
l^cieiidum est igitur quod venit Deus in aiiimam in ea. Illud euiiii iion posset facere aliqnis Sanctus
Siyiia prmcit' quandoque non vocatus, nec dejirec.atus, seu rogatus de paradiso, nec aliquis Angelus de paradiso; sed
titx Dei iitani-
abipsa, etponitinanimaunumignem.unum amorem, est lioc tam ineflabile, quod multuin dolco, quia iion
ma, non pror
sus certo •
unam suavitatem alias incoiisuetam, in qiia multum possum nliquid dicere iiicomparatione, et Deus niihi
delectatur, et gaudet, et credit, quud hoc sit a Deo,
I. parcat, quia hoc noii facio libenter, quia ex toto corde
ibi pricseiitialitcr
operanti t;imen hoc non est cer- : libenter nianifestarera aliqnid dc bonitale ejiis, si
tum. Itein cogiioscit aniiiia Deum esse in ea, quia
posseni, et ei placeret. Alius inodus, quo aninia
quamvis uon vide:d ipsum esse iii anima, vidct ta- .Xdmiltt iii
rationalis cognoscit Deuni oiiiiiijioteiiteiii esse iiitus
men gratiam suam esse in ;iiiima, iii qiia niultum in se, est uiia ainplexatio, qiiaiii facit Deus anima;
ainptc.riiiii
Cltristi ciini
delectatur et tamen adliuc noii est certuui. Item
:
rationali, ([uia niimquam patcr, iiec niater filiuni, nec satntiia ilele-
30 aliqiia ctatioiie.
.
210 VIT.\ B. ANGEL.E DE FULGINIO.
ATJr.TORF, aliqua personaaliaciiin tnnto amore amplexari potest recipit satiiritatem, et nobilitatem, et reficitur ciim
AnSAE.oo. aliam personam, sicut Deiis omnipotens amplexatur anima, quamvis multum miiiiis. Loqiiitur enim ratio,
animara rationalom. Cum tanto enim amore Dominus et aninia corpori et sensualitati cum sic reficitiir
Dulcis anima'
noster Jesus Cln-istus iiirlicibiliter amplexatiir, et dicens Vide nioilo qualiabona snnt ista, quie experiris
:
ae corporis
stringit animani rationalem ad se, et cuin tanta a Deo per ine, in iiifinitum autem siint majora, qnae
conflictm fiu-
promittuntiir, et fideliter exsolventur, si mihi con-
diilcedine, et sii.avitate, quod non credo, quod aliquis pcr dnleedi-
liomo de miindo possit dicere, nec exprimere, nec sentias nunc cognosce qualia bona, et qiianta }im Dei
: et
credere expertus, ot qunmvis possit forsitan aliquis perdidimiis tii et ego non consentiendo, sed contradi-
credere aliquid, noii tanien illo modo. Apportat enim cendo inihi nnde de cetero oranino nporfe te, in illis,
:
Jesus Cliristiis in animam aniorem suavissimnm, quo qnoa Dei sunt, omnino obedire. Et statim corpus
sentiens
tota ardet in Cliristo et apportat seciim unum luraen et sensualitas
:
subjicitur aniraa:, rationi,
particip.ationein delectationis animsp, et respondet
tam magnum, quo intelligit tantam plenitudinem
bonitatis Dei omnipotentis, quam probat in se, quod animtEdicens:MeadeIectamentaqiiandoqueerantcor-
multo plus intelligit, quani experiatiir in se : ettunc poraliaetvilia, quiacorpussum,sedtu,quaeerastantfe
assecuratiir et certificatur, quod Jesus Cliristus est nobilitatis et delectationis divinse capax, non debebas
in ea. Sed niliil dicimus de omnibus istis in com- mihiconsentire, necfaceremeetteperderetantabona:
paratione ad ea, qnsE siint. Tiinc aiitem anima non et lamentatnr corpus contra animara, et sensualitiis
Iiabet lacrjmas, nec Iffititia;, nec doloris, nec alicujus contra ratioiiem longa lamentatione, et diilcissiraa,
alterius generis, nec alterius status; miilto enim sentiens dulcedinera, et delectationem aniiniE majo-
minor status est, qiiando anima liabet lacrymas Iseti- rein, qiiani potuerit siispicari; et fit sibi obediens.
tia>. Item ajiiiortat Deus secum in anima tantam
superplenitiidincm la>titia!, quod anima nescit pliis CAPUT XII.
petere, irao si diiraret,haberet ununi pai'adisum.
liic Caussce et remedla illusionum.
Et lieec tetitia resultat, et redundat in omiiibus
membris corporis : ct omiiis injiiria, qiuB iiifertur, ,/\_l"tIni '11110111 modi siint, qiiibus potest esse deceptio c. y.t.
vel dicitur, halictiir jiro niliilo, ct efficitur dulcis : in pei'sonis spiritualibns. Unn.s niodus est et raajor, Iloininum.spi-
rilualium de-
et propter talem alterationem factam in corpore, quando anior nun est purus, sed admiscetur,
in aninia
icptiones :
aliquando non potui lateresociam ineara, iieque alios, et est ibi (ie amore personaU et proprio, id est de
ut dixit milii socia mea, sua propria voluntate habet enim ibi tnnc aliquid \.F.xamore
quia aliquando etficior, :
Dii nnn pnro.
ifclrp fisn rc- resplendens et tot.a rubicnnda, et oculi raei lucentes de amore mundi, et mundus invitat et commendat
yptciiiicrc.
ad modum candete, aiit pallidii, qiiasi si fuissera ipsam, ettamen omnis commendatio mundi, et invi-
mortua, secundum varietatein visionuin et revelatio- tatio ad talem devotionem est falsa. El talis persona
num. Ljefitia aiitem pra";dicta non fiiiitur per multos in hoc, quod niundus videt eam et commendat eam,
dies, et aliqnas betitias habeo, quas niimqiinm credo videturfervereindevotione.etcrescuntillEehicrymte,
perdereinseternniu,sedcredneasadiinpleri etperfici, et '\\\<e dnlcedines, et tremor et stridor, qui fiinit in
et modo iion ^um sine ipsis in vita inea. Unde et illo amore spirituali non puro : quamvis in illo
et
qiiaiidn venit aliiiua tristitia, statim recordans ilhirum raodo spirituali nnn piiro huhcat lacrymas et dulce-
httitiarum.nullomodoconturbor. Totaiitemalii niodi dines, tainen talia non fiunt intiis in anima, sed extra
siint, quibns cognoscit anima quod Deus sit in ea, in corpore, nec intrat ille amor intus in animara, et
qiiod niillo raodo possem omnes dicere et enarrare. cito illa dnlcedo deficitin persona, etcitoobliviscitnr,
11.93. 1-48 Iii oranibns pra?dictis iiiodis cognoscit aninia imo et quandoqne adducit amaritudinem. Et hsec
Qminotlo ani- Deiiin in se venisse. Sed adbnc nibil dixinins, qnomodo omnia prfjbavi in me, et ego nescirera ista prsedicta
ma Demn tit
hospitatur euin, et totiiin, quod dixiraiis, est valde bene discernere; nisi quod anima mea venit incei'tam
liospilcni stis-
niinus, quara sit illiid, quando aniraa cognoscit, quod veritateni, quia quando amor est purns, omnino se Amor piiriis
vipial.
ipsa hospitata est peregriiinra. Tunc enim, quando reputat post talia sentimenta mnrtuam, et videt se /lualia.
anima est hospitata peregrinum, venit in tantam esse nihil, et reddit se raortuam Deo et putridam,
cognitioneni bonit;itis Dci infinitie. qiiod quaiidoqiie, et inducit ad Dei reverentiain, liumilitatera; et non
qnando fiii rediicta in ine, cogiiovi certissime, qiiod recordatur omnino alicujus laudis, nec alicujus boni
illi, qiii-niagis sentiunt de Deo, minns praisnmunt proprii, irao in tantum videt se esse deficientem, et
loqiii de Deo : qiiia eo ipso, qiiod sentiunt de ipso plenara malis, quod quandoque non credit ab aliquo
illo infinito ct indicibili, loqui de Deo minus priEsu- Sancto se posse plene liberari, nisi soium ab ipso
mnnt. reputuTites in comparatione, qnidquid dicunt, Deo. Quamvis aliqnando citins roget Sanctos, ut eam
nec dicere jiossunt, qnasi iiihil. Unde si aliquis prse- adjuvent apud Deuin, eo quod i)riipter indignitatem
dicator divinornm intelligeret, sicntetego quandoque siiani, non aiidet Denm rogare; et ideo recurrit ad
intellexi, nihil sciret dicere, neqne pra^snmeret loqiii sanctam Virginem Mariara, ad alios Sanctos, ut ad-
deDeoaliqiiid, iinfiobnintesceretettiiceret. In tantura juvent enm, et (luandn ab aliquo coramendatur,
eniin superatinteUectiim, et omnia, ipup :iIiqno modo omnino reputat ilhid truffam. Et iste anior rectus et
cogitari, vel dici, vel a^stiraari possunt, quod pcrfecte purus a Deo, est intiis in anima, et facit eam videre
InLctleriuR in. ejns bonitas expliciiri non potest. Hoc autem non defectus suos et bonitatera Dei. Et lacrymie et dul-
itepenrlenicra quod anima perdiderit aliquem sensiim cor- et habentur, numquani
acciilit, cedines, qrae tune finnt,
scmitnisfer-
po,.!^^ yg\ q„,„| ^ti\mn corpns diraiserit, seil percipit addncunt aniaritudinem, sed certitu(Hnem et dulce-
'
'
' «Ua alisque seiisil)us. ITiide ita homo videns per intel- dinem:ettalisamorprjE(Iictus adducitintusCbristuni
It<;tiim, illa eflicaciter iii fanto stupore videt in in aniinara, ec intelligit aniina nulhun deceptioneni
comparatione ad id, qiioddici potestverbo corporali, ibi posse esse vel fieri. a
quod, si aliqnis pra>dic;itor esset iii isto statu, et 151 Alius modus est, in (put Deus permittit dece- i.Dirrplioe.v
vellet loqni de Deo, diceret popiilo : Ite, quia nihil ptionem fieri in personis spiritualibus, et est iste :
iiimiasecuri-
tale in gratiia
vobis scio loqiii de Deo, quantiimcninqiie esset quando persona spiritualisetdevota sentit se multura
aDeoavceptis.
Quijtertcetins Et ideo
sutficiens. intelligo, et dico, qiiod oninia, amatam a Den, et sentit in se bnna spiritualia, et
lieinn intetti-
quse dicta sunt per scriptiiram, vel per oniiics homines operatiir bona spiritiialia, et loqnitur de eis : taraen
iiunl mtntitdc
10
a principio mnndi, non videtiir mihi. qiiod dixerint quia se nimis assecnrat et transit raoduin; ideo Deus
toiiiii iiits-
itinl. aliquid de mediilla illins bonitatis diviiije, nec nnnm permittit fieri in ea aliquam deceptionem, ut per hxr
medinm graniim milii in comparatione totius niundi. ipsum Deum, et seipsam recognoscat. b Alius modus
149 Qnando aiitem anima asseciiratiir a Deo, et est, quando persnnu spiritualis multura sentitde Deo :
reficitiir per ejns pra>seiiti;iin, similifer et corpus et est in bono ainore, piiro, et optimo corde operatiir
bona
IV JANUARII. 211
:i. Ex ])an'a bona opera, et deliberavit iui-Ho modo pliis placere quani dura istara veritatem haberet, decipi posset. ArcTORK
iofjmtnmestii saeculo.nee lndjere famam sanctitatis, et deliberavit 153 Et ideointelligoquod paupertas est mater ora- Ah^ai.do.
'' ^*-'' ''""'" Paupcrta&ma-
tota placere Christo, ettotam se nonit in Christo, et ninui virtutum, et estdocumentuni divin«sapientiac.
tcr virtulnm.
tunc est tota intus ni Christo cummagnaet inenarra- Sicut enini divina sapientia docuit per incarnatio-
bili lietitia, et totam amplecti a Christo. Ta-
sentit se nem nos mortales, ita et per spiritus paupertatem
meu oportet, ut anima sciat servare u\ qnod suum nos esse beatos : sicut Divinasapientiadocuitincar-
est, et reddere Deo id quod Dei; quod si non, tunc nationera ChristiBeatam Virgineni, qmn primo fecit
Deuspermittit ineam aliquamdeceptionem fieri, ut eam cognocere seipsam et postquam agnovitsefuit :
conserveteam; et quia Dens zelat eam, ne transgre- sibi ablatum omne dubium de Deo et statim confidit ;
(liatur et adhuc non sufficit animse id quod priedi-
; de bonitate Dei cognoscens se, et de bonitate
; et
ctuin est. douec Deus ducat animam in plenam cngni- Dei, dixit Ecce ancilla Domini. fiat milii secundum
:
tiouem sui ipsius, etin plpuamcognitionenibonitatis verbum tuum. Et similiter docet uus Diviua sapien-
Dei et : ibi tuuc nulla potest fieri deceptio, inio ducitur tia in humanitate Dei. Qui (luamvis esset Deus, ta-
Plem cogni- anima plenam cognitionera veritatis. Plena autem
in men illam Iiuraanitatem voluit osse ligatam ad obe-
fio vfriltttis cognitio veritatis dicituristo modo, quia videt anima, dieutiara Patris in omni voluntate Patris. Et ideo
quoditaimpletur, quodvidetur animte, qnodnonplus omnis sapientia de mundo nisi in istam veritatera
possit impleri. Primo de coguitione sui ipsius, sic introducatur, nihil e.stetad damnationem converti-
quod non possit videre aliquid aliud, nec recordari tur, et omnes sapientes de mundo, nisi in istam veri-
alicujus alterius rei, et tunc subito venit in cognitio- tatera introducantnr, niliil omnino sunt, et, in dam-
nem bonitatis divinte ; et tunc videt utrumque simul, nationem vadunt et quando istam veritatera anima
:
modo omnino inenarrabili, adhuc tamen nonvidetur intelligit, tuncoperatur sine intentionealicujus vanse
pr?pdictumsufficere,sed zelat eam Deus perniitlendo gloriiE, et sine rcspectu alicujus racriti.
ei tribnlationes. a Afldit m. Et in pncdiclo ainorc non pulest aliquo hiodo se
132 Res autem qnas non permittit animiun deoipi aflinisceif tlii iinioie rnunili. lil «luin CfO scriplordicerein eiin
isiis vcrliis liisl"ri;iiii de Moyse, fiunndo percussit pclrani; anle-
intalibus sentimentis, est paupertas spiritns. In lo-
quam egn coiniilorfin dicere, cl ips;i fidrlis Ghristi dixil :
aDeo factaaudivi conimen-
cutione enim divina milii h AtlititM^ Ll di(i'hal, iiuod|)r:i'rliclo inodo inlelligcbatfactum
dari paupertatem pro tanto documento, et protanto cuin Moyse ; (|Uiindo sciliccl ("inplevi sibi diccrc liisloriani
illain.
bono, qnodomninoexcedit intellectum nustrnm. Dixit
1'iinperla» enim mihi Deus Ego, inqnit Deus, si paupertasnon
:
CAPUT XIII.
rcni in liiimi-
essettantum bonnm, e{io non dilexissemeamtnutum; De e:rlasi, et mjnitlone sui ac Dei.
lilah' ltiii'l<i-
et si non essetita nobilis, ego non assumpsissem eam.
Superbia enim potestesse in illis solnm, qui habent
/\_niraa igitnr nihil intelligit, nec apprehendit in c. SG.
aliquid, vel credunt se aliquid habere. Primus enim comparatione ad raptnm, quando non intelligit, nec Extisis aeu
apprehendit, nisi id ad quod intus potest attingere. rnpfns ine(fa~
homo qui cecidit et Angolus ideosuperbierunt et ce-
bihs.
ciderunt, quia aestimaverunt et credideruntse aliquid Quaudo euim anima levatur supra se per Dei prse-
sentiami!Iustrata,etponiturinsinn Dei, etDeusinea,
habere. Nec Angvlus
auteui nec huuio habet aliquid
ex solum nuus Deus. Humilitas vero est in
se, nisi
tunc intelligit et delectatur, et quiescit in illis bonis
illis solum, qui sunt ita pauperes, quod videntsenihil
divinis, quie nullo modo potest referre. Sunt enira
ExemploChri- liabere maximum enim bonum est paupertas. Ipse
:
supra intellectum, et supra omnem modum loquendi,
itiillustrauir. enim Deus filium snnm carissimum fecit esse magis et super orania verl)a. Sed natat ibi anima in gaudio
pauperem. quam unquam fuerit necfuturussitalius et cognitione, et inde iUustrata intelligit rationes
homo, ipse tamen est, qni habet esse, plusquampos- verbornm oliscurorum et ilifficilium, qna? Christus
simus dicere ettamen fecit euni Deus ita pauperem,
:
dixit. Intelligit etinm simditer. qnare et qnaliter in In raptu in-
sicut si non liaberet esse. Hoc autem visnmestpec- anima Christi fuit dolor sine temperamento. Anima telligit snm-
catoribus et mortalibus, qui privati erant vero lu- enim mea, sicutdictum est. illustrata, et in Christi mttm Christi
dolorem.
mine, qua?dam stultitia; sed non ita visum est, nec passione transformata. nullum temperamentura in-
videtur sapientibus, nec vere intelligentibus. Istaprse- venitinea tanta fuit. Unde et aniina raea dolorem
:
dicta veritas est ita profunda, et ista veritas istius animae Christi recolendo, non potest tunc aliquam
virtutis, scilicet paupertatis, et quomodo panpertas Ijetitiam invenire quod non accidit, quando recolit
:
est radix etmater liumilitatis et omnis boni, est ita passionem corporis, quia tunc post tristitiam, rein-
Boiiorum oiii' profunda quod nou potest scribi. Quieuim habetpau- venit I?etitiam, et istas rationes intelligit ex praj-
mumfonsel pertatem, uumquam jiotest ruere, nec cadere per dicta elevatione. Intelligit etiam acutum dnlorem
scattirigo csl.
deceptionem. Et qui videret bounni paupertatis, esset fuisse in auima Christi, dum eratin ntero matris, si-
Deo amabilis, etqui cousideraretimmensumvalorem cnt pnstea babuit in crnce, pivTter illud, scilicet
ejus, numquam posset aliquid retinere sibidetempo- quod non iiabuit experieutiam. Anima etiara inde in-
quantum Deus amavit pauper-
ralibus. et qui videret telligitjudicia Dei, etaliaineffabiliaexpr^sentiaDei
tatemveram, nihilretineret. Hocautemdocumentum, ipsam ad se elevantis. Et multotiensfacit Deusraira-
est documentum divinse sapientiae, qua; prirao facit bilia in aniraa, qua^ intelligo, quod nulla creatura
videre defectus et paupertatem suara, et paupereni pos.setfacereilla, nisiipsesolus. Subitoenimaliquando
omnium meritorum et bonorum se credere et vera- aniraa levatur in Deo in tanta Isetitia, quod si dnra-
citer aestimare, et pauperem,
consequenter facit esse ret, credo, qnod corpus tolerare non posset, imo
et paupertatem amare; et sic illuminata quodani perderet omnes sensus suos et membra sua. Et facit
dono gratiee, cum viderit et sicut viderit bonumpau- Deus sa?pe istum ludum in anima, et cum aniraa, et
pertatis, paupertatem diligat. Et postmodum facit statim recedit, quando anima eupit enm tenere re- ;
Vfo soli imi'
videre divinam bouitatem, et sic tota diligit Deum manet tamen in anima magua Ia'titia et securitas, et
Menriiim do-
omnipotentem, cum nihil Eestimet se habere, quod remanet tanta hietitia. quod nnllo modo dubitat, quin
amet, et sicut diligit, operatur, et sic aufertur sibi Deus sit pra^sens. et de illo videre vel sentire nescio
omnis confidentia de se, et soium de altissimo Deo dare aliquam similitudineni, nec etiain nominare. Et Visioneji et re-
confidit; et consequenter cum in Deo totaliter con- h;EC illustratio et elevatio et delectatio sive Ifetitia velatione.s mni
fidat, aufertur sibi omne dubium de Deo, ipso illmni- mihi accidere una vice, etaliteralia,
aliter consuevit
iempcr mm
modo (innl.
nante. Qui enim haberet istam veritatem, omnia ita quod quasi semper novitas ibi coutingit, et hoc
leptione spi- d^mouia et omnia alia, qua) possemus dicere, non totum est inenarrabile. Revelationes enim et visio-
luali(tf}ernt.
possent uain dccipere, quia in hac spiritns pauper- nes sunt altprius modi una vice, et alterius alia. Si-
tate anima recipit documentum clarissimnm et lu- militer delectatio, gaudium et Isetitia nec aliquid :
rainosissimum totius usus vitae hujus, ita quod num- aliud possura dicere, inio istud dicere, plus est ma-
ledicere,
. :
213 VITA B. ANGEL^ DE FULOINIO.
AlTTOUE ledicere, (lpv.Tst.ire et flefefttio.se exprimere, et bia- tinnisnossinius,qiiiavidc]icetnobiIisMma>cnnditionis,
AnNALDO. spliemare, qu.nm .nliqiiid maiiifestare. utpote quia sic dilecti a Deo siimmo, ut pro nobis se
153 Egn sum exivToata et olitenelir.ata. et sineve- morti tradere vellet; nisi enim horao osset nobilis-
ritate, iden, filinli mei, omnia verba, qu» Ii:il)etis a sima creatura et magni pretii, liiec non fecisset. Prn-
me, habeatis suspecta tainqiiam a persona malifina vnramur etiam per hanc notitiam Doihominiscruci-
et omnia bene noteti.s, et niillis verbis meis credatis, fixi ad prociirandnm nostram salntem
videndoenim, :
nisi solis illis qna;assiinilanturvestif;iis Jesu Christi, quod ipse Deus a nobisremotiisetalienus,
ita altus et
et ad imitationem vitas ejiis prnvocant et indiieimt. sio diligens fiiit ad redemptionein etsalnteinnostram
Nunc igitiir. fllioli mei, iinn nie delectat scribere, prnciirandiim. merito nosipsi curam de nnliisipsis et
sed peccata mea
redemptionem enriim, qiise facta
et de saliite nostra gerere debemiis, etipsnm Dominnm
est per Christi immaeiilati passionem assidiie deplo- Deum iu sna voluntate coadjuvare, pcenitentiam agen-
rare. Sed prnpter litteras, quas mittitis, cogor vo- dn.ExnotitiaigiturDeihominiscriicifixiinfinitasalias
bis rescribere. Hoe autein vobis scriho quod noviter consequimur utilitates, potissime cumper passionem
est impressiim cordi men. Scitote filii, qiiod nibil est ejussalvatisiiiniis.adsnmniumamoreminfl:unmnmiir.
vobis necesse, nisi Dens, Deiim enim venire, et 158 Ad hoc .auteni est necessaria assiiliia eonside-
nientem vestram in ipso recolligere, hoc est vobis r.atioet profiindacognitio Deihominiscrucifixi. Sicut
yitnmla ho- neeesse. .^d lioc igitiir ut melius mens vestra in Deo eniin videmus, ita amamns ; ergo qiiauto plus vide-
mim spiri- recolligatiir. detriincanda est omnis siiperfliia con- miis de illn Den et boinine criicifixn, tantn plns et
litiili.
suetiido, oniiiis snperflua faniiliaritas bnniiniim ac eum am:imHs, et per amorem
perfectiiis et piirins
mulierum qiiarumciimqiie. nmuis siiperfluascientia, iu eiimtransfnrmamur. Secnndiim aiitem amorem et Ex iterfectio-
et vnlnntas sciendi miilta nova, et oinnis superflua transforniatinneminsnnmanioremsimilitertr.ansfor- ricogmttonc
operatin et occiipatin. Et breviter requiritiir ad hoc, mamiir in dnlorem. quem videt aniina in isto Deo ho- ""'°™,fg5i'r!-
ut homo se divid.at ab oinnibiis qiiibiis mens spargi- mine passiouatn. Et sicut quantiini quis videt et co- ^^. ^^^.^^
Coiisitkraiula tur. Conseqiienter aiitem conetnr intrare hanc abys- gnoscit, tantiim am.at, ita qilantum animo videt de lunor ct dolor
imtmo. (tc re siim suariim miseriariim. et cogitare, quid operatiis dolore ,amati, tantum dolet, et tantuin transformatiir oriiiir.
jiflniilii
est in tempore pra-teritn, et qiiid operatur in pra?- in dolorem amati. Et similiter qiiantn phis quis videt
senti ; et quid faciet, et qnaliter seciindnm nierita de isfo Deo homine passionatn, tanto plus aniat et
sim erit sibi iu tempnre futiiro post inortem, qiiod tanto niagis de ejus dolore dnlet. et in eiim per doln-
erit siiie fine : et niilla diestranseat, quincoiritetista, rein transformatur. Siciit enim transformatnraniin:i
vel saltem non transeat nnx. Et cnnseqiienter reco- in istnm dulcissimiim Dpiim hominem peramorein,
gitet, et revolv.at, et conetiir ad cognoscendiim mi- ita et tr.ansformatiir per dolorem hoc antem totum :
sericordiam Dei, qnomodn dispensavit seciim mise- fit per visionemperfectam et engnitionem Dei et sui.
ricorditer in oinnibus miseriis Cbristiis Jesus et : Pnstqnam enini anima videt superiufinitatem altitii-
caveat, qnod hujus beneficii nnn nbliviscatiir.Cngno- diuis divina>,quam nnminando magis mibi videtur
scere enim Deiim, et se. est perfecfio nostra, et in blasphemare qnam nominare, et videndo vilitatem et
toto innndo nibil modo me delecfat scribere, nec di- indignitatem peccatorum, cum quibus dignatus est
cere, nisi soliim bcec dun, coguoscere Denm et se, et amicitiain et cnnsangiiinitatem facere, et pro eismor-
hoc est hominem jacere cnntinue in carcere suo, et tem tiirpissimam siibire, tnnc anima qiiantn plns
numquam de carcere siin exire, et si de carcere siio ista cognosfit et qiianto plus ista iirnfundius cnnsi-
non habet bonum quferat aliennm, et non ponetiir derat er videt, tantnviscerosiiistr:insformatiirinipso
desuper se. amore istius Dei et bominis Jesii Christi. Cnm etiam
156 filioli mei cnrissimi, omnis visin, nmnis re- videt peccatnres et ipsam creatnram ita tantis Aeii^-
velatio,nmnis contemplatio nihil facit, iiisi homo ha- ctibiis plenam, iit etiam in videndo ciecutiat. qiiia tot
Siiir cognitio- beat verara cngnitionem Dei et sui. In verit;ite dico habet aninia defectus, quod iu comiiaratione adipsos
iie Deictstti vobis, quod sine hoe illa non proflcinnt. Ef ideo mi- nihil valet cnmprehendere; cuin etiam videt postea
reve-
oiiiitis
ror, qnomodo quffiritis a me litteras meas, quia ego anirna, ipsam divino liimine ilhistrante, quod ipsasola
Idtio nibilest.
non video, qnod verba mea debeant, nec possint vos fuit causa tam excessivi, et tam infiniti doloris, sicut
cnnsolari, nisi de hac cognitione vnbis scribam : et pro ea toleravit Chidstns Jesus; et videndn siiperin-
nihilme delectat dicere. nisi de hnc et de nmniiius ; finitateni, et superhonitatem divinam, qiiod pro tara
impositurn est mibi silentiiim. nisidehoc. Rognergo, vilissima creatura se tantum incliuaret, ut linmn
ut rogetis Deurn, ut det i.stud Imnen toti proii, etfa- mortalis fieret, et vellet t;into ineflabili criif iari dolore
^olitiii Dct ciat vos in lioc remanere semper. Qiiod aiitemnntitia continue dum viveret, et qui creator erat cTli et
iieiesmria ad
Dei sit voljis necessaria, manifestiim est; ciim enim terr», moreretnr ita viliter; cura heue anima hoc
fiitem ttos-
finis noster sit regnum cslorum. etohtinereillndnnn videt et cognnscit, tota transfnrmatur in dolnre, et
tntiit coitsc-
fliteiutum.
possiimus, nec debeimis. nisi seciindum formam, quanto pliis cognoscit profundiiis et considerat, ma-
qua Deiis et homo obtiniiit illiid necesse est nobis ; gis afficitur dolore. Si enim ullnteinporeinnnfliboino
eognoscere hunc Denm hominem et vitam ejiis, et curat hoinini satisfacere, circa mnrtem est magis
opera ejus, et illa propter qua> gloriam ohtiniiit; nt sollicitus. Sed Rex Regiim qunmvis totavitasiiacrux
per imitationem nperuinettransfnrmationem in ipsnm indicibilis fiierit propter ineffaliilem dnbtrem et cnn-
similiter, post eiini meritis ejiis et gratia ad regmim tinuum qnein ipse portavit; iii morte tanipn prn
cuin ipso possideamiis. camcra deaiii'ata cuni lectis piirpureis. istp habuit
Coijiiitio Dei 157 Maxiine autem est nobis neeessarinm scire et abnmiualiilem criicem, et ita vilissimam, nt in p;i
cciicipxi itc- cognoscere Deiim hominem, iit criicifixus pro nobis sustentari non posset, nisi per clavatnram clavorum
irssaria :
fuit, et passionatus, et in qiiantnm nobis formam vi-
siistentantium ipsnm iii cruce. Ipsi enim clavi per-
vendi dedit. Sic enim innotuit nobissuainflnitacari- raanus et pedes tpuueriint eiim in criiee illa, aliter
tas et amnr iiia>stimabilis, plns qiiain in aliqnn alio sustentariin illanon potuisset. Pro servitoribns sol-
i:t transfor- heneficio nnbis a Deo collato. Propter quod nohis est licitissirais ad satisfacienduraparatis.habuitsatellites
viatio in
necessariiim, ne ingrati existamiis, transformari in diabnli soUicitissime continiie paratos ad criideliiis
Deinn.
ejns amorein, iitvidelicet ipsiimdilig.amus, sicut ipse atfligendum, et viscorosiiis lacerandiim ; ita ut etiani
dilexit nos, et proximnm similiter, et doleamus ile iii raorte mndicura de aqua sihi non darent, ciim pe-
ipso nostro amato, qnia passionatus fuit. et quia pro teret eam, et etiani se sitire clamaret.
noliis, et prn nnstrn amnre piirissimn crncifixiisest. 159 Et amplins cum animavidet, qued miserahi- i:itri.itiis iicc-
Ac iitctnoria Cngnoscendn etiam qiianta Dens fecit pro nnhis. po- '"""'"
lishnmo prnpter jieccata paiipertatem incurrerat ''"'''
beneftcii rc-
tissime pro redemptinne nostra, prnvneamur et iiidu- nmnium honorum, etdolores meruerat sempiternos,
liemjitiunis 5|f^'."|/„™,",",
ciiiiur et instniimuradcnnsiderandum. ciijiis
condi- et in despectum et derisum venerat illius indicibilis ,,a.icrcitdis.^
deitatis
1\ .lANUARII. 213
(leitatis et Angelnniin et ila>nionuni et oraniuni orea- tem, inisericordiam et pietatem, et ipsum esse sum- .VrcTOHE
tuiMrnm; pt videt (luod altissiniiis Deus et Iiomo mum bonum, et in siiinmo. Aliter enim persona AllSALnO.
Cliristus .Jesus ditissinius factus est pau|)en'imus, ut sapieiis cognoscitaliquam rem et aliter persona sim-
honiinein a paui>ertate oontraria reievaret; et ipse plex persona enira sapiens cognoscit rem in veri-
:
felicissimus et deliciosissimus factus est dolorosissi- tate, sed persona siraplex cognoscit rem, ut apparet,
inus, ut dolore suo qtiasi iiifinito Iioiniuem a doloribus in apiiarentia. Sicut gemniam inventara, persona
sempiternis et infiiiitis redimeret, et pro eo satisfa- siuiplex appetit et qiiicrit propter fiilgorem et piil-
ceref, et pro eo toleraret; item ipse Deus gloriosis- chritudiuem, et non proptcr aliud, ignorat enim
sinius et superlaiidabilis factus est oliediens, et veritatcm ejus; sed pcrsmia sapiens ipsam inventam
Iiumilis, et ile.spici et vilificari et vituperari voliiit, appetit, et desiderat siininio fervore, qiiia ultra fnl-
et despectissimus deputari et apparere, iit liominem gorem et pulcliritudinem , cognoscit valorem et vir-
despectiim honorabilein et gloriosum faceret ; ciim tiiteni ejus in veritate; ita aiiinia sapiens non soliim
Iiaec aiiima bene cousiderat et videt aniplius ; afficitiir ciir;itcognoscere Deuni, quasi in apparentia superfi-
et traiisformatur in dolore, et qiiaiito iilus videt et ciali quadain consideratione, sed conatur eum in ve-
considerat, tanto majori transform.itur dolore. ritate cognoscere et sapere summani bonitatem, et
1 (jO Igitiir qu.anto plus aiiiina cognoscit Dei altitu- valnremejus et ipsumestnonsnInmbonum,sedsum-
;
ilineui et dignitatem, et niisericordiam, et infinitani niuni bonum, et sic cognoscendo eiim, omnino diligit Vcra Dei co-
bonitatem, qiiam honiini iiotaiii fecit, et per efiectum euni propter siiara bonit;itein; et diligendo eum, desi- gnitioparit
perfcctum
ostendit, et quanto plus videt liominis miseriam et dcrat eum liabere, et tunc ipse summe boniis dat se
ejus nmoreni
defectum et indignitatem et iiigratitudiiiem, infideli- sibi, et suam diilcedinem',
aniina sentit eiim, et gustat
el ciinjmietilf-
tateni et vilitatem, tanto niagis afficitur iii amore Dei et fruitureo siimmo deleclaineiito. Et tuncanima par-
hominis, et in dolore jiassionis, et traiisforniatur in ticipans summiim, cum ipse sit suminus amor, anima
similitudinem ejiis, quod est tota perfectio honiinis. ipso affic^tur sumnio amore, inamorata illius dilectis-
Sic igitur cognoscere Deum et se , est nobis suinrae simi ainore, et desiderat eniii tenere. et amplexatur
iiecessariTira et utile siiper onmia ; et circa cognitio- eum, et stringit eura ad se,etconjuiigitsecuniDen et
nera hujusmodi est continiie diebus ac noctibus im- Deus trahit eani ad se ciini suinma dulcedine amoris,
morandiiin ; et htec qiiaiito profundiiis honiu potest et tuiic virtus amoris transformat ainantem in ama-
conteinpletiir , tniic eiiini perfectius in Christi sinii- tiim et aniatum iii amantem id est anima inflam-
:
litiidinem transforniatur, et in aninre et iu dolore si- niata in aiiiore divinn, traiisforraat se per virtuteni
cuti dictuni est. Igitiir fili mi, ciim tota nieiite suiipli- aninris in Deuni ililectiim suum. qui diligitur ab ipsa
citer te rogo, quod tu iioii leves oculos anima^ tuai de auiiiia cuiii tanta dnlccdine. Sicnt (crrum inflamma- Siciil iijllituin
isto Deo honiine passionato, qiiia Iiabet liajc visio et tuni accipit iii se c;iloreni, coloreui, et virtutem et ferriint sic
nitiiiia niiilii
consideratio aniniam illustrare et ignire in ainore et valorem et forniam ignis, et quasi fit ignis, et dat se
Deo.
Meiis iit Chri- devotionis lervore, si eos ibi teneas. Quod si disper- totuin et non parteni, et eripit se sibi, remanendo in
slum (n^ticili-
guntur, coneris eos tenere et figere eos ibi. Adhuc se substaiiti;iliter inflaiumatuni; sic aniina unita cum
xum setnpcr
exhortor et rngo tnta meiite, qiiod si inens tua non Deo per gratiam perfcctaiii .anioris diviiii, qiiasi tota
liiriiientla.
est elevata ad videnduin istuin Deuin horainem pas- divina etficitiir, et in Deum transformatiir, non mu-
sionatiiin, quod reincipias, et ruinina omnes vias pas- tata propria substantia, sed transformat se fotam in
sioiiis et crucib istius beneilicti Dei hominis passio- sua vita in Dei amore, et qiiasi tota fit divina. Ecce
uati. Quod si hoc non potes fucere corde, saltem quanta boiia affert nobis cognitio Dei.
Oporfet eiiim
dicas nre ea, qupe pertinent ad passioneni, sollicite quod in viaDei. et in eo, qui
(sicnt pr;i'ilictuin est)
et freqnenter ; quia illiid,quod cum ore freqnenter Deuin vult liabere, ejus cognitio priecedat, et postea
dicitiir, dat finaliter cordi calorem et fcrvorem. sequatnriiinor, qui transforinat amantem inaniatum:
Qiiiciiinque eniin perfecte viderit istiini Deiini Iiomi- ha-c est aninia, qui-e cognoscit Deiim iii verifate et
iieinpassinnatura, siciitfiiit, et ipsuni paiiperrimura et ainat bonum cognitiim cuni fervore.
despectuni ]ilenissimuin inefl^abili et continiio dolore, 162 Istaiii auteni cognitiouein noii potest habere Coijilitio Dei
et oinnino exinanitum et aniiihilatuni propter iios, sic aninia per se, nec per scripturam, nec per scienti.im, (jratis a Dco
sicut fiiit, (qiind videre est per gratiam) sum certa, nec per aliquem rem creatam, quamvis Iiaec juvare, itiiliir.
qiind seqneretur Cliristum per paupertatein, et coii- et dispoiiere possint; sed soluni pcr lumen divinnm.
tiuuiiin dolorem , et per despectuni et per vilitatem. et per gratiam Dei. Credo autem quod .aniina non
De gratia auteni diviii;i niiliuspotest se excusare, potest invenirc citius vel lacilius, iiec impetrare et
quin possit hidjere et iiivenire eani, Deiis enim cuin liabere ab ipso sumiiio Deo siiinme bono et siimmo
sit liberalissinius, liberalissime eani oinnibus elargi- Inmiiie, etsummoamnre lianccognitionem, qtiam per
tiir, Iioc est quaerentibiis et vnlentilius eani. devotam, ptirain, et cnntinuain, et lininilem, et vio-
IGI fili mi, qiiod non impleas cor
Desidero igitur leiitam orationem, non soliiin oris. sed nientis et cor-
tuiiiii nisi i.stoDeo increato, et cognitione et ainore dis et uinuium anima; et sensuum corpo-
potentiariiiii Impetratiir
ejus, et qiiod in mente tiia iioii sit alia inipletura, nisi ris, postulaudo et appetendo cuni summo desiderio. oralioite et
ista, scilicet increati Dei. Si autem istam liabere non Consequenteraiiima qua; viilt invenire Iiiiiic lapidem, meditatiom-
vitos Clirisli
potes, teneas et habeas illam quam supra dixi, scili- et verara Dei cognitionem, et prffidictum lumen iiive-
cet Dei hoininis passionati crucifixi : quod si utraque orationem suam faciaf stndendo, cogitando. et
iiire,
tibi siibtraheretur, non qniescas fili nii, donec reha- legendo continiie iii libro. et sujier librum vit,T, qui
beas, et invenias imani ist;iruni iinpleturaruni, qiiEe liber vita; est tota vita Christi, qiianidin vixit in ista
Dei cognitio vere replent et satiantcnr et mentem omni bono. Igi- vita mnrtali. Deus eniiii Pater altissimus ostendif, et
iliiplej-
tur, fili ini, firmissiine tene, etniihi crede, quod, qiii dncet anima' f(U'inam et niodiim, et viam, qualiter
desiderat tenere viani Dei, et desiderat accodere ad possit hiibere cognitiniiem ipsins Dei, et qualiter
Dcuni, et friii ipso in ista vita et alia, priino oportet, possit venire iid Deum per ainorem, et istiid exein-
quod cognoscat Deum in veritate, et noii solum exte- plum et niagisteriura ipse Deus Pater altissimus
rius superficialiter , et quasi per coloreni scripturEe ostendit, et (locet in amantissimo filio sno.
vel verboriini aiit similitudinis aUcujiis creaturae, qui 163 Igitnr, filiiamantissimi, si Iiiinen diviiuip gr.a-
modus cognoscendi .secundum niodum loqueiidi est tiie concupiscitis, si cor a sollicitudinibiis vultis eloii- Vui criicis
qii;ed:ira simplex cognitio de Deo; .sed oportet eum gare, si tentationes noxias vultis frenare, si in via Cltri.iti est ir.
cogiioscere suum sunimum rn ad
iii verit;ite , iutelligendo Dei viiltis perfecti fieri etesse, adcrucem JesuChristi i'ia
valorein Deuin.
suminain pulchritndinem dulcedi-
, siiain , fugere non pigriteniiiii. Vere iion est alia via
Dei
nem, altitudinem, virtutem, bonitatem, liberalita- filiis reservata, qtue Deiiin invenire valeat, ad inven-
tuiii
. ,
2U VITA B. ANGEL^E DE FULGINIO.
Air.TORK tum retinere tiisi Dei ho-
via et vita et mors istlus mortem et doctrinam nos iustrueret. Viilendum est,
AltNAI.I)0.
minis passionnati, quani consiievi dicere et asserere qualis fuerit sua vita et conversatio, quaiu egit et in-
r.l Libcr vilcE.
Librum vitaeesse, cujus lectioneni nisi per orationem desineuter feimit in corpore mortali. Sua enim vita
Cnnliuna
contiuuam accedere nuUus pntest : num oratio con- est exemplum et forma cuilihet volenti salvari. Vita Cliriaii ]>wni-
tinuata animam inumiiiat. elevat, et trausforniat. autem sua non fuit nisi amarissima poinitentia, cnm Wniiaamai-is.
qua fuit associatus continue in vita prffisenti ita
Anima enim illuminata lumine in oratione percepto, :
iiina.
clare videt viam Christi pra^paratam et calcatam pe- qnoii ah liora, in qua anima Christi fuit creata et in-
dibus crucifixi, per quam dilatato corde currendo, fusa in suo sanctissimo corpore in utero Vii'ginis pu-
non solum elongatur a mundi sollicitudine ponde- rissima;, usque ad illam horam ultimam, in qna illa
rosa, verum etiam supra semetipsani ad divinam sanctissinia anima recessit ah illo sancfissimo cor-
degustandam dulcedinem elevatur elevata igitur : pore per acerliissimam crucis mortem, nuniqnam ste-
divino incendio, et ignita in amore. in ipsum Deum .stit sine illa societate qnod non fecerunt Apostoli,
:
transforin;itur, et hoc totum in crucis aspectu per noc heata Virgo, iiec alii Sanct.i.
continuam orationem invenitur. 166 Societas autem quam Deus Pater altissimus Triptex sacie- _
Cliristi in
104 Unde (filic'harissime)adistamcnicem fugiens, secundum suam sapientissimam dispensationem vo- ta.*.
lioc mimla.
ab eo, qui in ea pro te moritur, petas illuminai'i : ad hiit, ut filius suusdilectissimushaheretinistomundo,
ipsum vade. ad cognoscendtnn, ut in co-
te plenarie Ik-cc est Prinio, perfectissima, continua et summa
:
gnitione tui proprii defectus profu!ulatus, assurgere paupertas. Secuudo, perfectissimus,summns et con-
valeas ad divinam dulcedinem degustandam, etin hoc tinuus despectus. Tertio, perfectissimns, continuus
tibi incomprehensibilisapparebis, cum ficte defectuo- et summus dolor. Ista fuit societas a qua Christus
sum redemerit. et ad suam filialioneni te assumpse- fuit associatus in tota sna vita, ut pxempliim nohis
rit, et se tibi promiserit esse patrem : non sis erg"o trihueret hanc siiper omnia eligendi et ililigendi et
ei ingratus, sed tanti et tam honorabilis et amabilis tolerandi usque ail niortem per hanc enim viam
;
Qut fiUi siiit patrisstndeasvoluntateminomnibus adimplere. Nam ipse secnndum qnod homo ascendit ail cad\mi,et per
Uei lcgiliuii. si in legitimis filiis Dei patris beneplacitum non im- ipsam potest et ilebct ire anima ail Deum, nec est
v( qiK adiilic-
pletur. quomodoadimpleturinadulterinis? Adulterini alia via recta oportet enim et ilecet, quod viani
:
nni. quam teneaiit corporis memhra et
filii appellantar, qui extra disciplinampatris per car- capiit tenuit, :
nis cimcupiscentiam evagantur. Sed filii legitimisunt qiiod ah illa societate, a qua fuit associatum caput,
illi, qui suo magistro et patri pro se passionnato stu- sint etiam associata mcmhra
dent in omnibus conformari. scilicet in paupertate. 167 Societas igitur primaJesu Christi libri vitae et c. 5i).
dolore, et despectu. Qure tria, fiH cbarissime, scias, salntis nostrae fuit continua et summa et perfectis- Tre.s gratlns
panpertaiis
et habeas fundamentum etcomplementum oninis per- ,sima paupertas; et ista fiiit trihus niodis, iina gran-
Cliristi.
fectionis. Nam istis tribus anima illuminatur, perfi- dis, alia major conjuncta cum priina, sed tertia con-
citur, et ad divinam transformationem apertissime jnncta cum prima et seciinda fiiit perfeotissima.
Pemtria re-
prseparatur. Dilectissime fili scias, quod omnis per- Primus igltiir gradus perfectissiina) paupertatis rimlempura-
Siimma pcr- fectiohominis est in notitia Dei et sui videre scilicet : Christi, qiii est liher et via et magister anima;, fiiit, liitm.
lectioesl in Dei immensitatem in omni perfectione et bono, et se qiiia voluit esse pauper omiiium rerum temporalium
rognitionc
nihil. Talis autem manifestatio. et cognitio scilicet istius muudi, ita qiiod non haliuit nec terram, nec
Dci etsiii.
Dei et sui, nou est, nisi legitimorum filiorum Dei, vineam, nec hortiim, nec aliqiiam possessionen, nec
habentium veram orationem et lectionera. et medita- aurum, nec argentiim, iiec jieciiniam, nec nllam rem
tionem ferventera in librn vitse. Ante enim istos ve- propriam, nec recepit, nec recipere voluit de rebus
ros filios Deus pater exp;indit et posuit librnm vitre, inundi liiijiis, iiisi ad sublevandnm extremam indi-
scilicet vitam Dei et hominis Jesu Christi. In quo gentiam vita3 suje corporalis, cura fame et siti et
nihiJ volent scire bene considerent, quin ibi iuve-
, penuria, frigore et calore, cum multo liihore et auste-
niaut : ibi implebuntur scientia illa benedicta quae nec de rebus delicatis et exquisitis
ritate et duritia,
non inflat, et omnem doctrinam pro seipsis et pro necessitates corporis recipere voluit, sed de rehus
aliis necessariam invenient. Unde si vis .'^uperillumi- grossis et communibus, qua^ secundum loca et teiii-
nari et doceri. legas in istn libro vit^e : et si nou cur- pns inveniehantur in illa provincia, in qua Christus
ras, nec levitertranseas in legendo, illuminaberis, et sine domo et liabitacnlo meiidicans stabat et vivehat.
doceberis in omnibus necessariis pro teipso, et per te Secunda paupertas Christi fuit major qnam prima,
alii cujuscumque sint status : et si liene legas ibi et quia voliiit vivereet esse pauper amicorumetconsan- Itepudiato be-
m. nenotentia
* influin- mediteris, non i^ercurrendo *
informaberis et ignieris guineoriim, et oninis familiaritatis magnorum et po-
mngnanlm et
iiiiiheris.
igne divino, in t;mtum quod omnem tribnlationem tentiim, et omnis amicitiie temporalis; ita quod nec
ani.eornm
pro maxima recipies consolatione, et facies te videre aliquem aniicum liahuit, nec hahere voluit, nec ex tjuortimenni-
indignissimum tribulatione. Et etiam (quod plus est) parte inatris, nec ex parte Joseph jiafris piitativi, nec ilite.
si aliqua laushumana, aut prosperitas supervenerit ex parte discipiilorum, nec quorunicumque amicoruni,
tibi propter aliquam sufficientiiim, quam Deus dedit propter quem fuerit sihi dimissa una alapa, nec unus
tibi. nnn inflaberis, nec extnllei-is in lUtum quia le- : ictus martelli, nec flagelli, nec unum verbiim injii-
gendo in libro vitae videbis in veritate et cognnsces, riosum : et nasci voliiit de matre paiiperrimaet huniil-
Siijntim ijrii- quod non est laus tua. Et hoc est unura signorum, lima, et educari suh patre putativo carpentario paii-
li(B Dei, in per qund homo potest coguoscere, quod homo est in pere, et se expoliavit amore et familiaritate reguni,
niillo dono gratia Dei, quando de nuilo inflatur, nec extollitur, potentum.et Pontificiim, et scriharum, et amoreami-
vaiie extolli.
sed superhumiliatur. Ante omnia igitur, fili, conan- corum et consanguineorum, ita quod nec pro matre.
dum e.stad veraciterDeum etse cognoscendum, quod nec consangiiineo,necproquocuinquedimitterevohiit
non fit nec obtinetur, nisi per ni'ationem assiduam aliquid, quod placeret vel placere posset voluntati
et ferventem, et lectiouem, qnae assidue exercetur in Patris sui altissimi.Tertia paiipertas et summa fiiit,
iibro vitifi. quod expoliavit semetipsum seipso, ciim Christus .isswnplio ini-
serice nostra-
paiiperem se osteudit in potentia. Et primo quod
CAPUT XIV. ei cobibitto
fecit se pauperem et inopein siia; putentiic proprise :
splendoris lii-
Cliristus liber vitm. Ejus paupertas. ciim euiin ipse esset omnipotentissimiis, cui nihil erat 1'inilatts.
impossibile, voliiit apparere et viverein isto mundo,
I^oiasigitur, quodhiclibervitasnonestaHquidaliud, sicut impotens, sicut infirmus et debilis homo. Ipse
r.hrisliis f.sf
quam Christus Dei fihus, qui est verhum et sapientia enim praster miserias humanas, puerilem iufautiam,
lilier viloe.
Patris, qui in hoc apparuit, ut per vitam suam et et aliasinfinitas debilitates, quas propter nos assum-
psit.
IV .lANUARII. 215
]isi(, pi\F(('r riilprini e( peci'.n(iiiii, rlebilis app.iruK et 170 Et quod amplius es(, derlit jio(es(a(em di.abolo ArctoitK
vixi(. Fuit eiiim fadgotus ex itiuerilius, et priwliea- super se, ut eum tentaret, et circiimduceret, et cum •Mimioo.
tiouibiis, et eurationibus, ex visitatinnibus.ex oppro- membris suis pessimis hoininihus ipsum usque mor-
liriis. tem jiersequeretur, ut hominem de ejiis potestate
Eliai)! trrn- Ifi8 Et qiiod pliis est, noii soluiii honiines peccato- liberaret. Passibilem igitur se exhibuit iiivictus Do-
iioiiillilius iii
res in eum potestatem aceeperunt, imooinnia eleinenta minus et omnium jiriinum agens, et iinpotentem cre<a-
.vc polestatan
et corporaiiusensibilia sibi passionem et afllictionem tor omniiim, e( debilem Rex fortissimus se fecit : nec
dnlit Cliri-
infereufli :ib eo, qui ipsa creaverat, potestatem acce- repulit, sed subjecit se diabolo, creaturis insensibili-
stus.
periint, et tainquam inipotens non resisteb.at,
ijise bus, et oninibus tribulationihus, et injuriis, oinnibiis
sed omuia, u( honio impoteus resi.stere, propter nos poenis, onini dolori et afllictioniin lioc confundens
;
tolerah.at. Dedit enim potestatem illis spinis intrandi nos miserandos, qui sic delicati esse volumus, ut nou
et perforandi criidelissime illud (reinebnndum et di- solum tribulationes, neqiie pccnitentiam spontanee
vinissinumi caput ejus. Dedit potestatem illis vincu- non assuinanus, verinii etiam afflictiones et tribul.a-
lisetlig.i^uris .s(i'ingeudiettenendieuincuineolumna, tiones ex ordinatione Dei nobis condngentes, quan-
et unam manum cum alia, qui terrani in sua morte tiimpossnmus repellimus, et con(i'a Deiim omuipo-
conciissit. La3tiflcate me, o filii Dei, iit isti fidelissimo tentem nequissime murmuramus.
vobis Deo sitis fideles, et super haiie jiro vobis Iiumi- 171 Secundo modo se exjioliavit seipso, et p.aupe- Simlimit sc
liatam, fidelitatein et fidelissimam humilitatein,devi- rem fecit sua propria sapientia voluit enim Dominus
:
iliioilainmoila
scerate vosipsos totos. Ecce quia solum propter te noster Jesus Christus apparere, ut simplex homo.et '""™/"''"""-
ipse aiietor oinnis vi(te tantum seipsiim dejecit, ut te ignorans, et insipiens, et fatuus inter omnes homi-
exaltaret, quod ipsa insensibilia, ipsum auctorem per nes mundi, et non voluit ef iam apparere, ut philoso-
omnia pen'ii(eren( et laniarent, e( qiii est omnino in- phus, vel doctor verbosus, aut disputator ampullosus,
circumscriptus loco fixus teneretur. Dedit velo, ut vel srriba, vel famosns in scientia, vel sapientia
velaret eum, qui est vera Iiix et verum lumen illumi- gloriosus, sed in veri(a(e Iiumili conversando, et sim-
nans oinnia. Dedit flagpllis. u( durissime verberent plieitate e( sumina mansuedidine interhomines con-
eum. De'dit cfiivis potesta(em jierforandi e( in(randi versabatur, in vir(u(e vide v^rtudim et miraculorum
in siiis niariibus e( pedibus, qnibus cajcos illuminave- viam veritatis ostendeudo. Cuin enim ipse sit sapien-
rat e( surdis aiidilum reddiderat. Dedit criici, ut eum tia Dei Patris, et scieutiaruiu Dominus, et propheta-
cruentotiiin.verberadim, e( perforatum suspendendo ruin factor et inspirator, potiiit scientiarum e( ratio-
sustentaret, et eum nudum omnibus exjioneret, et num subdlitntibus et ingenio uti, et se ostendere, et
tandenimortemerudelissiinamiliidemtoleraret. Dedit gloriosumfneere, si voluisset, sed sic simpliciterveri-
acetoetfelli, u( os ejiis amariearent. Dedit Ianee;e. tatein jirotulit, ut quasi ab omnibus non solum siin-
ut intraret et aperiret et perforare( (quod s(upenduin jilex et idiota, sed iusipiens et fatuus et blasphemus
est audire) ilhid divinissimum latus et cor ct viscera reputaretur. Viam veritatis nobis ostendeus, quoil Chrisli cxcln-
ejus, ut sanguinem et aquain de visceribus ejus et non de dehemus, neque plo ilc siipicit-
scientia seii sajiiendagloriari
cordis penetralibus effiinderet super terrani. Debe- ipsa inflati velimiis coram hominibus nomen magi- tia lion ijlo-
riandum.
bant eniin ipsa? creaturje, et poterant, suo Domino, sterii acqiiirere, seii vanara gloriam manducare.
suo factori projiriissimo obedire, et non creaturas 172 Tertio se expoliavit seijiso, et pauperem fecit Spoliavit se
ipsis aburenti. Sed profundissima et fidelissima et sua fiima sanctitatis et honitatis et innoceiitiae, qiiod qiiasi farna
proprin.
inusitata Iiumilitas istius altissimffi nmjestatis depri- mirabilissiraiim est. Voluitenim sic tenere viamm)'-
mat, confundatsuperbiam nostr.u nihilitatis.VoIuit
et stice, iit quasi ab omuilius
non soliim non haberetur
enim essc subjectus,et annihilatus ipse anctor omnis ut sanctus, sed ut peccatiu', et peecatorum araicus,
vitie, qui solus habet esse omuibus creaturis, ipsis et siciit proditor et seductor, et patriai conspirator,
etiam insensibilibus, iit tu, qui eras nuirtuus, ct di- ethlasphemus repiitari, et iuter latrones et iniquos
viuoriim insensibilisfactus, iierhancejushumillimam coudemuari et niiinerari voluit, dum (amen salu(em
dejeedonem vitam haheres. Et tu honio qiii niliil no- nos(i'ain operari jiosset in inedio terrie. Potuit enim
ras, tam fidelissime et piirissime te dilexit iste, qui sihi aequirere famani sanc(i(a(is, iit .ab oninibiis uni-
solus, solum ob (ui amorem exinaniri voluit; ut (ibi versaliter ipse sanctus sanctorum tamqiiam sanctus
dare(perfectissiinum esse. Debebaf eniin ipsa lancea haherefur, utjiote qui numqiiara peccatiiin fecit, sed
non ohedire creaturae ipsa
et poteriit se plicare, et peecata omnia tiilit, et quod Joanni B.ajitist», quan-
non percutere, non perforare illud divi-
abutenti, et famam sane(itatissuoservodederat,ipse San-
tura ad
nissimum laius sui projiriissimi Domini et factoris, etorum sunimus e( rex virdi(uin sibi iii(er omnes
Sic et alia insensibilia pnterant, et debebant noii obe- homiues i'e(iiiere(. Sed hnc leci( et faina sanctifatis Bxemplmi
Duminum et factorem,
dire, contra suiini nisi quia (salva veritate doctriiue, vi(ie et jiisti(i,e) se expo- Chrislicmitm
potes(a(em acceperant super ipsiim. pauperem ficere 'inpoefitas
liare, et voliiit, ut nostram hypo-
iG9 Dedit crucifixoribus militibus, Judaeis, Pilato erisim refutaret, qni etiam de his bonis, quffi nec
et aliis nequissimis potestatem, ut ipsum judicarent, habemus necfaeiinus.gloriam coram hominibusqu»-
accusarent, blasphemarent, sibi insultarent, verhera- rimus, et faraain sanctitatis et innocenti», nos de
rent, deriderent, et euni iiiterficerent, qui solo verbo malis false exciisando, et boiia opera mendaciter ar-
omnia inipedire poterat, aut solo uutii oiniiia suhver- rogando per fas et nefas, quaiitum possumus nitimur
tere et annihilare, aut uni Angelo niinimo suo de vendicare.
inflnitis inillibus potestatum et virtutum suarum im- 173 Qiiarto expoliavit semetipsum seipso, suo vi- Spotiavitse
perare, ut Iiaic ouinia uuo iinpetu projiceret in pro- delieet imperio et prineijiatu
omniura rerume( domina- '"" i'"P"'"i-
fundura maris. Nisi enim ipse potestatem dedisset, et tionuni, quas habebat. Cuiii enim esset Rex regiira
se passibilein et infirinum exhibuisset, procul duhio et Doininus dorainantiuin. ct Rex cujus regni non est
nulla creatura potuisset, imo horruisset molestiam finis, ipse inter oinnes homines vivere et esse voliiit,
i.liristit.^ in- suo creatori irrogare. Quid plura? elementis, frigori, sicut servus dejectus et venditus et emjititius Nec :
jitrifistulit ut
calori, fanii, siti se subjecit et aliis creaturis inseu- eiiin eiiin velleiit facere Regem, Rex esse voiuit, sed
invitarci nos
nil patien-
sibilibus, et potentiain suam occultavit, et se in Regibus iinpiissirais semper usque ad mortem suhje-
tiain.
ajijiarentia liominum nos miseros, mor-
spoliavit, ut ctus et obediens in iis, qmc petebant, vectigalia sci-
tales et passibiles dc p.atientia sub tribulationibus licet solvendo, esse voliiit : curiis et judiciis, et gra-
habenda informaret; ut hominem qui potestate se varainihus eoriim parendo, et se subjiciendo. Et uon
privaverat, redimeret, et per gloriam resurreetionis solum regibiis, inio etiain vilissiniis servis, et clienti-
impassibileni efliceret et invictuin. bus et ministris eoruin semper obediens fuit usque ad
verbera
.
51G VITA IJ. ANGEU^i: DE FULGIMO.
verboraetmortemcnicis. EtipsGRexivgun), regnura ])atus, qualibus sfndiis et scientiis mancipatus, et sic
suum (Ip lioc mitndii non esse, coram Pilato asseruit, de aliis bonis Iiujus inundi. et tamen Christianos es.se
quia de regno et dominatione hujus mundi temporali nos dicimus, et nomin;n'i volumus. post Christum
inter lioniines non curaliat, sed sempersulijectus esse pauperes nnllalenns de facto esse volentes, neque
volebat, et non dominus, neque Rex. princeps. sed sibi assimilari de.^iderautes; quamquam verbis dica-
servus liumillinius senietipsnm tntaliter exinanivit. mus, ejus statum et paupertnt.pm beatificantes, re
Subjectus etiam fuit sua3 huinillimai et pauperrimas antem et facto Cliristi statum et perfectlonein sua;
Matri et patri putativo, eis usque ad tricesimura an- paupertatis detestantes. Veo nobis qui post tantuni
num liumihter obsequendo et serviendo. Nec inter exemplura, dootorem, et magistrum de factn tantani
discipulos, quos paucos, et ipnobiles, et pauperrimos salutem repellimns, et ab ejus statu et <Ioctriiia, su-
elegit, nec ut Dominns esse voluit, sed
Rex nec ut mus post abundautias tomporales errantes, et vaciii
asseruit quod venerat ministrare, non ministrari, finaliter reinanentes. Et ideo nostra poDnitentia, e1
donec daret animam suam pro ipsis et ceteris pecca- status Cliristianitatis non vadlt per rectam viam
toribus redimendis. Qninimo ois discipulis pauperri- Jcsu Christi. imo turpiter deviat ab eadera.
mis in iniseriis caput et mai;ister existens, prinuis 1 75 Dc^atus anteni et vere beatus (ut ipse etiam as- Qni benli pnn-
esuriebat et sitiebat, et tribulabatui'; non enim fuit seruit) est et er't qui paupertatem oraniuni rerum pnrs.
prredictarum diligit, rpii de facto non soluin verbo Malthcei
.">.
magister eorum, quatemis primatum inter eos quae-
reret. sed ut primus inter eos afflictionem et deje- pauper e.sse vultiu rebiis teraporalibus*, et auiicitiis,
ctionem snstineret, et tnntum inter eos humiliter fuit et familiaritatibus, iu delectatione, varia scientia, et
conversatus, quod eis in mensa ministravit. etpedes curiositatilnis, et fama sanctitatis, et omnis praela-
Exemplo eoriim et maiuis laYit. immensa nostra dementia, tioniset digiiititis; quod .si |non potest qiiis se tota-
Christi slii- qui post talem ac tantum Dorainum et Regein reguin, iiter a pra-dictis spoliare, saltem deponat affectiones
dendnm om~ et ignoininiosum inter homines. et contemptum, nos rerum pra-dictaruni.quantnm potest:vere enim bea-
tiiim.s siibessc,
ad dignitates et praelationes continue aspiramus, li- tustalis pauper.quoniam ipsiusestregnum ca^Iorum.
tiiilliprwesse.
bertatem volentes, et siue jugo viventes, nulli amore Et qui coiitrariuin fecerit de facto, quidriuid de verbo
ejus subjecti, nec obef\ientes esse volumns, sed supra piVTcdicaveiMt, et sermocinatiis fuerlt, iiifelix et male-
aiios, quantum possnmns, volumns prBesidere. Non dictus, qnoniam ipsius est extrema paupprtas, et
sic,non sic tu Chri.ste facere voluisti, sciens qnod perpetua esiiries dnmoruin inferorura, ubi perpetua
durissimum judicium fiot his qui pricsunt. et poten- ianies et sitis. nbi nec amicus. nec frafer, nec pater
tes potenter tormenta patientiir, et de vita et regi- rediraere. uec juvare poterit, nec evadendi potentia
mine, et de peccatis eorum subditorura strictissima aderit. nec sapientia mundana valebit, sed omnibus
Confundat igitur hic liber vivus, in se
ratio exigetur. his privabitur de facto. qni de facto ha;c contra do-
nobis exemplum pra?ferens, superbiam nostrara, et ctriuamChristi obtinere voluif, et cruciabitur inper-
seraper (sicut ipse) subjecti prsfisidentibus esse veli- petua sa^cula sfeculoruin.
raus, nostrara voluntatera nullatenns retinentes, sed
amore omnibns propter nos snbjectus fuit,
ejns, qui
CAPUT XV.
Christi volunlarius contemptus.
nostram securitatera statum
et esse voluit, et propter
subjectionis non sohim tolereraus. sed i>ra*latiom's I^ecunda socletas, a qua continne Jesiis Dei filius. c. 60.
fugieiites, subjectionein et statura liuinilera ex corde quamdiu vixit, fuit associatus, fuit voluntarius et
cuin magno desiderio requiramus. perfectus contemptus, dejectioet ignominia, et vere- Contetnplus
sui et ahneun-
Perfectissiiiin 174Haecest igitursumma et continuaetperfectis- cuudia, quje voluit in hoc mundo continue tolerare.
Christi paii- tio in Chru^lo
sima paupertasDeihominis.TesuChri.sti oumiura Sal- Vixit eniin sicut servus dejectus et venditus et non
pertmailiiiii- summa :
vatoris, qui quainvis divitiarura Doniinus existeret, rederaptus, et non tantiim sicut servns, sed sicut
tandiim pro-
posilfi.
pauperrimus internos esse voluit, utnos ad amorem servus qui inalusreputatur et iniquus. Fuiteniinexu-
In opprobriis
paupertatisprovocaret.Pauperenimfuitre.vnluntate, iatus et opprobriatus, derisiis, ligatus, verberatus,
el injuriis
et spiritu super oranera oreaturEe a?stimatii)nem,pro- fustigatus, flagellatus, et tandeni sine ratione, sine
loleraiiili\-
pterinfinitissiinnm et dulcissimura amorein, quo nos defensore, sicut vilis et miserabilis cum iniquis et
dilexit : pauper, inqnara, et inops meiidicus. In rebiis latronibus deputatiis, et cum eis condemnatusetmor-
tenqioralibus pauper et inamicis,panper in potentia, tuus morte turpissima ei dejecfa. Et dum viveret, si hi hoiiorihiis
{'ugicriilHs
pauper in sapientia mundana, pauper in faraasanctita- (luando aliquis voluisset sibi inferre honorem tempo-
tis,pauperiu statu dignitatis. pauper in omnibusexi- ralem, seinper confradixit aut verbis, aut factis, et
stens.pauperfatemprsGdicavit.etpauperesbeatosesse honorem mundi semperfiigit, et verecundias semper
asservit, et mundi judices aifuturos : divltes con- animo .iceepfavit. non dando ex
toleravit, et Ilbenti
demnavit, et divitias, et abundantias pra;dictas esse parte sna occasionem nec causam. Ipsnm eniiu ilorai-
Paitci nmalo- conteumendas re, verbo, conversatione, et exemplo natorem mundi sine ratione, sine causa, sine ofleusa,
res vera: pau- totis viribus pr:edicavit. SimI heu, prolidolor! sed sine injuria omnes quasi perseciiti suntetderiserunt,
perlatis.
heu. prohpudor! hsc i^anpertasspiiMtus hodie est ex- et subsannaverunt. Protlnus enim a fasciis et a cuna- lii irrisiimi-
pulsa, et qiiasi ab omuibus est fugata, et (quod est biills ipsuni perse<'uti sunt,et iii terram barb:u'orum hiLs et eoutii-
meliis perfe-
detestabiHus) ab illis qui in lioc libro vita* legunt et projecerunt. Qui cura adultus csset,quid:uu euiu Sa-
remlis
intelligunt, et lianc paupertatein priudicant et glori- raarifanum et idololatram vocabaut, quidam vero dse-
ficaiit, luec paupertas re, voluntate, studio, et facto moniacum, et da-moniatum et gulosum et seductorem
expuguatur. Hauc eniin i)aupertatem mun-
t*)taliter et pseudopi-ophetam. Dicebant eniin : Ecce eiiim vo-
dus odit, Christus autem diligit, et elegit pro se et ratoi', et potator vini, quoniam non est propbeta, nec
pro suis, ipsamque beatissiraam statuendo. Sed quis justus, nec miracula in virtute Dei facit, sed in prin-
homo, qu;e mulier, quae ereaturahodie dicere posset. cipe dfieraoniornin ejicit diemniies. Quidam ipsum du-
quod sit sociata tali societati, tam gloriosie, sicut cebantad moutes, prjecipitia, nt ipsumpra-cipitarent:
Christus voluit esse sociatus? Beatus est ille, qui in quidain !;q>ides tollebant, ut ipsuni lapidarent. Inter
sua poenitentia, in mundo isto, exempln Christi, ha3c erant diversi contra eum clamores, diversEe ir-
ipsam clegit. Heu me! heu me! Scimus. audivimus. risiones et subsann;itiones, detr<ictiones et iniqua
firmiter teneinus, qualiter filius Dei Creator noster et consilia, dicentes Quoniam blaspbemiit; raultas illu-
:
Kedemptor, magister et illuminator, et exemplum siones, et deceptiones iu verbis et factis sibi pras-
nobis factus, quali cibo et potu satiatus, qualiter fuit paraiites, ipsum a locis suis repellentes, nec ipsum
indutus, qualibus vestibus .'jdornatus, qualibus came- recipere volentes. Et tandera ipsura viliter cei^erunt
ris et palatiis hospitalu^, quali familla et amicis sti- diversis judicibus et judiciis et conciliis ipsuin liga-
tuin
:
IV JANUARII. 217
liiiu exponcnfes; et r|iiiilain in facicin ejus expuebant, secundum voluntatem divina; jiistitisc. Si vero non Aucraun
AiiN*i,iio.
alii alapas (labant , :ilii euin clilarayde draimdedei'unt; commisit raala opera, nec per volunfatera, nec per
alii coronaveruiit euin spinis, et procidebjuit, etgenua opera. debet portare et tolerare omnem verecundiara
flectebant illudentes ei, caput ejus virga perciitien- et confusionem, si Deus permiserit, et lioc iii centu- GraticBctiilo-
tes et faciein ejus velantes, omiiem speciem irrisio- plum cura m.ijori p:itientia et gaudio, quain primo ''"' aitgma-
'"'" ™"'"'"'-
nis superindiicebant; alii ipsuin flagellis verberabant; raodo, qiiia illa poena, et illa confusio, et verecundia
lit morlt'
alii iii eiim, sicut canes sanguinis voratores, dentibus tota ponitur iu augmentiira gr.atia): crescente autem
iiliioiiliniosii
siiiia ct crti-
frendebant, ipsum condemnantes, reprobantes tain- meritogratia;,crescit doniim et prffiinium gloriae: et
tlelissiim stt- qnain malefactorem. Et tandem ad passionem duce- sic proeuldubio cum tolerafione verecundiie et confu-
l>fiiii(/fi. batur nudus, et omnes discipuli eum reliquerunt. Et sionis, qiiiE adveniunt .absque culpahoininis, crescunt
unus quidem negavit eum,alins vero tradidit, reliqui et perflciuntur animaj sanctae, et amici Dei, siciit et
vero aufngerunt, et solus nudus stabat in inedio illa- perficiuntur tolerantes propfer Deum paupertatem
riim turbarum: erat eniin dies festiis qui tunc omnes et alias .afllictioncs. IdeoChristusdilexitvereciindiam
congregabat. Et sicut malignum in medio malignorum et fugit honorem, ut doceret ainicos suos, quomodo
denudatum in altum elevantes suspenderunt, et vili- possent crescere in merito et gratia. Ista igitur so-
ter interfecerunt. Alius eum morientem, flentem et cietas secunda fuit continue cuin vita Christi. Si
orantem subsannabat et irridebat, dicens Vah qui t enim volumus videre bene princlpium, medium et
destruis, etc. Alius eum contemnebat, dicens Mul- : finein ultimum vita? Christi filii Dei, totiim fiiit hu-
tos alios salvos fecit, seipsum non potest, etc. Aliiis inilitas, et iii mundo isfo vivere sine honore, et de-
vestein siiam ludebat. Aliuseum acetoetfellepolabat, spectus, et reprobafus a inundo, et ab illis, qiii dili-
et offerebat morienti, et aquam ad bibendiim humi- gunt mundura.
liter postnlanti. Et alius ipso mortuo l.itus lancea
transflgebat, et quando de cruce depositus, imdus in CAPUT XVI.
terra jacebat, et absque sepulchro, donec quidam
qiisesivit ut tolleret et sepeliret. Alii querelam adver- Christi summus et continuus dolor.
sus eum divulgaverunt dicentes Recordati sumus, :
qiioniam seductor ille dixit. Alii resurrectionem X ertia societas sua magis experimentalis et conti- ^.
m
occultaverunt; alii negaverunt. Et sic in vita et in nua, fuit sumraiis dolor, a quo statim auima Christi,
morte, et post m(U'tem non fuit, nisi in continuo de- quando corpori sanctissimo fuit infusa, fuit efiam
spectu, ignoininia et vilitate; et hsec qua?sivit et to- associata. In illo enim momento, quo fuit aniraa illa
leravit ut sic ad gloriam resurrectionis iu quantum humanocorpori et divinitati uiiita, statim fuit repleta
honio perveniret, et nos ad summara gloriam exal- summa sapientia: et ideo Christus statim fuitviator A primo tctii-
taret. et comprehensor : et sfatim in utero Virginis ra.atris l'^re Iiicarita-
cliristi iM('»)- 177 Igitur factus est nobis forma et exeinplum et sua; incepit sentire siimmura dolorem sciendo . ,
"°"" '''.'''"
' '" "^^"
plo ftloria doctor et magister gloriosus Dei filius, ut gloriam videndo, et coiisiderando, et intelligendo universa-
intiiiili vilftil-
temporalenicontemnereinus,etnonsolunimodoipsam liter et singulariter omnes p^jinas, et quamlibet per
iln.
iion quajreremus, sed etiain praesentatam et exhibi- se, quas ipsa aniraacum siia carne experiri debeb.at,
tain refiitaremus. Ipse enim numquam gloriam pro- et pro nobis folerare. Et sicut propinqiius inorti f;i-
jiriam quaisivit, seii gloriam sui Palris, imo potius ctus fuit in .agonia, et in tanta tristitia, quod corpus
repulit et contempsit, et humiliavit se de caelo usque sudorem sanguineura usque ad terram emisit,propter
ad pedes discipulorum,et exinanivit se formam servi lioc,quod acerbitafera mortis priuvidebat ita anima ;
accipiens, et fiictus est obediens usque :id mortem, Christipr;evidendo isfa tormenfasibiafl^utura, suramo
mortem autem non qualemcumque, sed turpissimam dolore ilolebiat, quamvis corpus non experiretur tan-
et despectissiinam et .acerbissimam, scilicet crucis. tum, sicut (luaudo passioni fuit Christus proiiiiiquiis.
Sed heu! proh dolor! quffi persona invenitur hodie, 180 Anima sancfaprEevidebatcultellosillarum Omtta crnci-
illa
quEe diligiit scilicet fugiat hono-
talem societiitem ut pessimariiin linguarum, et verba acnleata cujuslibet aiasetiw-
rem, verecundiam, qua?hiibetur propter pau-
et diligat lingua; singularis; et sciebat, et continue considera- mcitta mortis
pertatem, humilem statum, humile officium, et cetera bat a quibus, et quando, et quoraodo, et quantum """'""<> """
ilolore privvi-
humilia, et quae velit esse annihilata, dejecta, et con- debebat affligi, interfici, deludi, et macfari, et vide
ilit
teinpta. quiii de bono, quod habet, vel agit, et facit, bat se ad hoc iiatum, et ad hoc venisse in mundura,
et loquifur, vel sestimat se habere, velit commendari Unde non poterat esse nisi in dolore, quando cimsi-
et laudari, quin sequatur, vel applaudat adulatori- der:ibat, ipialiter debebat esse vendifus, triiditus,
bus? Veraciterunusquisque in viam suam declinavit, Ciiptus, negatus, derelictus, ligatus, colaphizatus.
nec est usque ad unuin, qui faciat bonum istud et : derisus, verbenitus, accusiitiis, blasphematus, raale-
vere si rjuis est talis, lioc esse non potest, nisi sit dictiis, flagelkifus, jiidicatus, reprobatus, condemna-
conjmictus cum capite Christo per amorein verum, tus, et sicut latro ad crucem ductus, spoliatus, de-
ut vivum membrum ejus. Videndo enim quod Chri- nudatus, crucifixiis, raortiius, l.ancea percussus. Et
stus Rex suus et magister et caput diligit, et vult sciebat oranes percussiones raartellorum, et oniues
talem societatem, et ipse vult similiter. ictus flagellorum, et forainina rlavorum, et omnes
(oitleiitpttts ct 178 Sed inveniuntur multi qiiorum quilibet dicit: guttas sangiiinis, et lacrymarum giitfas. qiias fun-
iibiiciiittio siii
Ego diligo et qiiajro diligere Deum, et non curo, si dere debeb;it, et omnia suspiria et fletus, et lamenta
liiiipiriiila.
inundus non faciatmihi honorcm.sednoloqiiod faciat dolorosa sua et matris suffi qua; orania illa sancta
;
iiiilii verecundiam, nec volo esse dejectus, nec vitu- anima Christi semper pricvidebiit, et considerabaf,
peratus, nec coiifusionem in priesentia mundi reci- et quaiido sic se li.abebat, absque dubitiifitme non po-
pere. Sed istud est signura mauifestum parviB fidei, terat esse sine tristitia, ef summo cordis et mentis
et parvK ju.stitiiie, et parvi anioris, et inagiia; tepidi- dolore. Et sic tota vita Christi fuit associata sunimo
Quia vel commisit illud, propterquod est dignus
tatis. dolore.tristitia et afflictione.
sustinere confusionem, et poenam et verecuniliam, 181 Pi-ffiterhoc, Christus Dominus veriis liber Moreselcrn-
de quo pauci se juste possunt excusare; vel non com- "!"""* "''"''"•
vita; innumer.abiles toleriivit dolores. Sfiifim eiiiiii
misit cummisit, propter opera sua manifesta vel
: si
.
nattis non
-11
in balneo,
•
nec in
, • -4
pluiiiis positiis,nec pel-
1 '" nattvitatr.
absconsa, debet siistinere, si vere sit poenitens, libus involutiis, sed in fa'no,in sfabulo,et duro prae-
Ih li't infrcalO' iieque justiis, cum patientia, imo etiam cuin placi- sepio inter jumenfa collocatiis est, et sic infantulus
nnii pa'itaiii meiito aiiimaj et corjioris, et hoc dualiiis rationibus tenerrimus stafim iiafus iiicepit secundum corpus to-
l>riiiio quia illa verecundia et confusio et pcenaquam lerare corporis afllictiones. Consequenter peregrina- ''' ("0" '"
sustinet cum patientia, satisfacit Deo, et proximo tioiies cum iiiatre siia dulcissima et tenerriraa Vir- ^''JIIP'"'"-
37 gine
218 VIT.\ B .\NGEL/E DE FULGINIO,
Arf.TOnK sene usque in ^gyptum perdesertum
giiie et Josepli Sed hoc cxemplum dicn propter grossitiidinem intel-
AnNALDO. vastissinuim peregit in eujustransitu filii Israel sine
;
lectus hiimani.
cibohnmanitusprffiparatoquadragintaannisperman- 188 Fuit etiam in Christo dolor compassionis sui E.c ionipafisio-
ncPalrisietcr-
Iii prrcgrim- sernnt. Conseqnenter peregrinationes ad templum misericordissimi Patris. Infinite enim Christiis dili-
ni inorlciii
lioiic (iil lem- secundum legis statuta faciebat adhuc pnerulus con- git, et dilexit Patrem suum Dominum misericordia-
iinpcrantis.
lifiiiiillieroso-
tinue pedibus suis ambulnndo.cum tamen locussuus rum et totius pietatis. Viilens eiiim ipsum Deum
IHiiiHamitn.
Nazaretli plusquam per duas dietas Hierusalem di- Patrem, qiiem in infinitiim diligebat, tantaaffici coin-
staret. passione et niisericordia siiper nos, ut se et suum
Injcjiinioct 1 82 Et factus vir statim post baptismuiu desertimi filium dilectissimum vellet dare, et inorti tradere,
Irlilatioiiitius quadraginta diebusjejunavit, et esu-
intravit, ibique qui erat sibi in infinitiim res carissima, iiifinito super
tlemQmiiii.
riit, in eum propter
t.antum quod diabohis credidit hoc compatiebatur dolore siiper tanta compassione
In Jmlmrim
faniem ad peccatum posse inclinare. Unde et de hoc Dei Patris: propter qiiodutvoluntati Patrisqiiodam-
coiiversione et
priniu e\)m tentavit. Ivit igitur pedibus suis per ca- modo remediiim adhiberet, humiliavit semetipsuni
coucionibus-
stella, perloca, per civitates, famem, sitim,plnvias, sibi factus ohediens usque ad mortem crucis et hunc :
calores, caumata, frigora sustinendo, sudando, se modiini doloris impossibile est explicare. Dicn igitur IiirlJaliilis
Clirisli ilolar,
fatiganilo,multas molestias sustinendo, et tandem qiiod dolor fuit in Chri.sto inefflibiliter: qiii quidem
i\r iliinnil ili-
moi'tis supplicia tolerando. Et hos omnes labores dolor ineflfiibilis fuit concessus, et iii ipso permissus,
spciisatione
sustinuit, utviam veritatis pricdicaret, et falsitates et dispensatus ex ineffabili sapieutia divinitatis. Qua; ordinaliis.
diemonum et eornm dominiuni exterminaret, et ut dispensatio divina ineffabilis et aiterna ciim Christo
hominibus poenitentiam vilissimam demonstraret, et ineffabiliter et lEternaliter comitata et unita dolorem
ipsos ad eam induceret, et nt ostenderet in dolorum ])ati sunime in eo dispensabat.et qiianto dispensatio
et afflicticinum toleratioue stare felicitatem, et bonum divina est mirabilior,tantn dnlnr Christi fiiit acutior
hominum, et gloriam, et ut nobis exemplum daret et iutensinr ex divina dispensatioue resiiltatis ; ita
quod priedicta sunt tnleranda. quod nulliis intellectiis est itacapax, quod illnm do-
Doior iii 183 De doloribus autcm quos tempore passionis lorem iinquam potuerit comprehendere. Ista enim
lUirislo f.r sustinuit, nulla lingua sufficit dicere, nec cor cogitare. divina dispensatin fuit origo omniiim dolornm, et in
roinpassione
Fuit enim in Christo d(dor ineffabilis nndtiplex : fuit liacoriiintur et finiuntur. Et sicnt est impossibile
ijcnerishiivia-
etiam in Christo dolor intentissimns et acutus, ex comprehendere aliqnem intellectum iiifinitatem cari-
ni infinitits.
compassione, qnam hahuit humano generi, quod dili- tatis, quam osteiidit in hoc, ipiod per mortem siiam
gebat summo amore; non solnm in conmiuni dole-
et nos redimere vellet, sic est impossibile compr^hen-
hat pro toto humano genere perdito, dejecto, et dere infinitiim dnlorem in eo dispensatnm, quo ipse
danniato; sed compatiebatnr nnicuique person;e hu- dnluit. Fnit enim iste dolor resultans ex ineffabili
niani genei'is cuin sumnio dolore et non solnm pro ; hiinine Christo dato. Ipsa eiiim divinitas lnmen inef-
peccatis nniuscujusqiie persona; in communi, imo Christum illuminans, et cum ista
fabile ineffabiliter
etiani secundnmmeiisuramquantitatisuniuscujusque divina dispensatione inipsum vivens et in ipso divino
delicti et piiena', qiiam eos incurrisse, et iii futurum lumine in dolorem traiisforinans, tantum sibi redde-
incurrere sciebat certissime. Qiiot igitur fiierunt, vel bat dolorem, quod ineffiibile est totiim, Videbat eniin
sunt homines, etqiiot peccataconimisit,velcomnnttet Christus quamdam incffaliilem mensiiram sibi rlatam
qiiilibet hnmo. et quot liabet vel habebit peccata. tot tam excessivi doloris, qui dolor sua ineffabilitate,
Christus habuit dolores ex summa misericordi;^ et esset omni creaturje occultns. Istiiis enim dolnris,
compassione proveiiientes. Cum igitur liomines et scilicet divini luminis sibi dati, diviiia dispensatio
enruin peccata, et poen» qiias incurrerant, et inciir- fuit fnns et nrigo.
rere debebant, essent infiuitip, manifestiim est, siim- 186 Fuit etiam in Christo dolnr cnmpassinnis sua? Exconipti.^si
miim dolorem et infinitum enm pro nostro amore quiaenim iie Matris si
diilcissima? Matris, Christiis siiam Matrem
lcncrriinc
sustinuisse. Christus enim quemlibet electoriimsuo- pliis quaiu aliam aliqiiam creatiiram dilexit et dilige-
coniloleiitis.
rum ineffabiliter diligebat; et boc amore eviscerato bat, utpote qiiia ex ipsa sola carnem virgineam traxit,
in eos seciindum mensuram ciijuslibet, sentiendo et quia ipsa siio filio plus qiiam alia cre.atiira cniido-
prffisentialiter, et cnntinue enrum ofTensam commis- lebat prnpter capacitatem nobllissimam, et profuu-
sam, et cnmmittendam,
et pceiiam, et poenas qiias dissimani, quam habebat excellentius, qiiani aliqua
propter tales ofleiisas sustinere dehebant, et dolebat creatura ; ideo Christus ei condolebat et compatie-
et compatiebatiir eisdem siistinendo eoriim pcenas batur, quia eam corpore, corde, et animo summe
cuin sunimo dolore. Tali scilicet, et tanto dolore, et dolere et lamentari videbat : dolebat enim ipsa Mater
compassione fuit afflictiis propter nos dulcissimus in sumino, et ipse Christus illum siium dnlnrem in
Jesus, ut ipsa compassio summa, qua nobis coiidole- seipso portabat, et hujus doloris fundamentiim fuit in
bat, eum impulerit ad sustinendiini tormentum cru- dispensatione divina.
cis, et mortem horrendam et dnlores infinitos, ut pro 187 Fuit etiam in Christo dolor de offensione Pa- Oli ol'1'citsuiit
nostris offensis satisfaceret, et nns redimeret, et a tris,quein suinnie diligebat videbat enim qiuiliter Patrcm peccti-
;
poenis nos alleviaret. ttslioiniuuin.
in sua passione, quando homosuum Dominiim et siinm
E.r coinpas- 1 84 Fiiit etiam in Christo dnlor compassionis pro- factoreni criicifigebat,siimme ofl^endebatiir Deus Pa-
sionc propria pri» scilicet suimet ipsius. Sunime eniin compatie- ter:majus enim peccatnm, quod uiiquam fuerit,nec
prcevidendo
batur sihiipsi,de dolorosa pcena et ineffabili, qnam futurum sit, fuit Jnterficere et cruciflgere filiuin Dei,
singula lor-
super se venire inefl^abiliter videbat. Videns enim et conseqiientcr pliis nffendebatiir Deiis, de quo Cliri-
menta susli-
jieiula.
considerans se ad hoc missuin a Patre,
Chi'i.stus, et stiis sine dubio in immensnm doliiit. Unile et dolore
ut omniiim electnrnm suorura dnlnres et poenas por- et compassione motus tam ex parte Patris, nffen-
ciiii
taret in seipso, nec posse falli, quod tam excessivum debatur, quani ex parte hominum, qiii eiiiii nffende-
et iuefiabilem non snstineret dolnrem. et se ad lioc bant, fuit inntus ad dicendum illiid verbuni; Pater
totaliter esse datum compatiebatur sibiipsi summo
; dimitte eis, quia nesciuntquid faciimt. Fnrsitan
enim
dolore. Si enim aliquis dnlorem maximiini et pcenam Deus Pateriteriim totunihumanum genus damnasset
super se certissime ct ineffabiliter veuire cognosceret, prnpter hoc, nisi Christiis qiiasi oblitis omnihusaliis
et ipsum dolorein sine intermissione haberet pra; doloribus in morte sua benigna oratiniie fticta ciim
oculis, absque dubio sihiipsi cnnipateretur, et tanto lacrymis et clamore Deiim Patrem mitigasset.
plus,quanto super se veiiire cognosceret niajorem 188 Fiiit etiam in Cbristodolorcompassionis Apo- E.C coiiipassio-
dnlorem et adhuc quanto plus intelligei'et et senti-
: stolorum et discipiiloriim ipsiiis; dolebant euiin Apo- iw Apostotv-
ret qualis ,et quaiitiis esset talis dolor. Hscc oinnia rtim tlesolato-
stoli,etdiscipiiIi,etinulieresqua'.secuta5eunii'iieraiit,
summe fuerunt in Christo, plus qiiam dicere pnssim. maximodolore. Cum ergo eos Christus suinmn amore
ruin.
diligeret
. !
IV JANUARII. 219
(liligpret, ilolnrem fliscipiilnrum (iispei*sornm et tri- abaniniffi infusinneusqne ad anim.i! separationem ; et Al'CTOln:
Altxvlito.
biilatoniin Cliristu.s in seipso portavit. lioc verba sua testantur cum dicat freqnenter se cru-
1 8!) Pr.TBtei' ho.s dolores, Christus multlplicera do- cem bajulare, et cuin dicatdiscipulis iioii pro se, sed
iicjicfti (lolo- loreiii sustinuit. Quailruplicienim genere gladinriim prn illis et pro iiobis criicem se tolerare , et se esse
riim Chrisli.
et sagittarurn fuit viilneratus et criu'ifi.\iis iste Deus tristem et ideo Tristis est anima mea usque ad mor-
: :
{ . Obstimto- homo Christus Jesus. Primum fiiit obstinatorum cor- hoc dictum est, ut nos ad dolorein super suum
teiii,
riim critdcH-
tns.
dinm jierversa crudelitas erant enim eorum corda
; dolorem efficacius provocaret.
contiiiue contra Christnm vehementissime nbstiiiata, 191 Et hic dolor cum omnihus supradictis fuitve- Dolor ilttcil-
sior.
et in continuo studio et diligentia eraiit oogitantes, hemensetacutuspropternoliilissiiiiamanimam,quam
et machinantes, quomodo enm vitnperabilius et crn- habeb.at quantoeuim illa anima erat sanctior, et mi-
:
delius exterminarent de terra, et nomen ejns, qui tior et nobilior, tanto acutiori et intensiori crnciaba-
5. Oiliiim crii. l.Oliiiinjorcm
eos salvare vener.at, et oninein societatem ejus. Secun- tur dolore, Aiiima euini illa siiinine nobilissima ex
iipitciltiitm. sanctitatcm ct
dum genus fuit malitia et nequitia illarum irarum omnibns his injuriis et afflictionibus snmmo crucia-
noljililatcin
grandissimarum odiorum, quas illi cruciflxores
et batur dolore omnes dolores originem tralientes ex animw Chri-
: ii
contra ipsiim conlinue portabant: quot enim contra illa siimma et ineffabili dispensatione deitatis, taliter sti.
ipsum cogitationes, et perversa; intentiones, et iiiiquse animam Christi cruciaverunt, quodomnis per sedolor
voluiitates fneriiiit, tnt fuerunt ciiltelli et sagittae inChri.sti corporeredundavit, veliementissime ipsum
S.BlasiiliciiiiiF animamCIiristi transverberantes. Tertinm geimsfuit corporaliter affligens. Fuitetiam ille dolor intensior 3. Ob iklifa-
accnsmilium. liorcm coni-
inalitia et ilolositas lingnarum vociferantium cniitra propter nobilitatcm et delicationeni sui virginei cor-
jilcxioneiii
ipsnm quot eiiim fuerunt accusationes, detractiones,
: poris, qiiod fuit nobilius omni alio nato de muliere ;
eoriwris rir-
iniqna consilia, subsannationes, derisiones, oblocu- et ideo niagis scnsitivuin, et magis affligebatur ex giitci.
tiones, blasphemise, maledictiones, falsie sententia;, pra>dicto dolore. Fuit aiitein acutissinius dolor in
falsa testimonia, tot sustiiiuit dolores animara suani Cliristo ratione persouEe, quia verus Deus erat. Unde 3. Hatiaite
jier.soiiix, qiiiii
4. Criiilclissi. aifligentes. Quartuni genus
crudelissimum opus fuit et nmnis affiicto et injiiria sibi illata infinitam offen-
ma tormciila veriis Detis
jiassionis, quoil in eum dirissime exercuerunt; etlioc sani contiuebat iiani non solum homiiii fiebat,
: inio
jiassioiiis. erat.
])atet deducendo per totam passinnem qiiot enimtra- ; etiani Deo vero, propter qund rationem dolendi infi-
ctus capillorum, et barb», et capitis, quot impulsus, iiitam Inibebat : et ineffiibiliter dolebat de orani con-
quot ligamina. qnot alapa?, quotcolajihi, (luot exspui- tunielia et afflictione sibi illata.
Inrffaliilis
tiones, quot verberationes, tot sustinuit et liabuit 192 Et in liis nmnibiis Salvator i])se mundi Deus
mn.rinic Christi nian-
F.l
])assiones, potissirae ex parte clavnrum ; quia acce- liomnChristusJesus cum ]iateretur, non comminaba-
sii£ttido ct }iit-
cracifi.rionis.
peruut clavos grossissimos, jequales, scabrosos et tur, nec m.aledicebat, nec se defendebat, nec se vin- tientia.
quadratns quibus nianus ejus et pedes crudelissime dicabat; nec cum accnsaretur, se exciisabat, nec cum
perforantes, et transfigentes et totaliter l.acerantes et in facie spueretur, ipse non eam nbscondebat; nec
destrnentes, ipsuin crndelissime affixerunt. Ex tali cum manus et brachia iii cruce extenderentur, non
enim forma clavoruin poemi supermaxima resultavit. ea retrahebat nec cum ad morteni quasreretur, non
;
Supposito etiam, qnod ligno manns ejus et pedes noii se abscondebat; sed totaliter, et omnimode se tradi-
fuissent affixas, adhnc uti(jne passio durissinia ])er- dit voluntati enruin, ut per nequitiam eorum etiam
stitisset; sed adhuc non cnnteiiti, nianiis et ejiis pedes ipsis nolentibus et ingratis oiins redeinptionis mini-
trahentes. et totum cnrpiis et ossa et nervos exten- straret. Iino (qiiod est ineffabile cogitare) in ipso pes-
dentes, et disjungentes et dinumerantes, ligno dnri.s- simo opere passionis, quod in eum innocentem exer-
simo affigentes strictissime cnni])resserimt. Et nec cebant, ipseexeni])Iiinipatientiffi iirajbeliat, veritatem
sic coutenti, crucem iii altuni elevantes, et niidum eos docebat, pro eis cum lacryniis et iletu , et cla-
frigori, vento et aeri, et popiilo exhibentes ; ]ionde- niore intentissimePatre morab;it. Et pro ipsn peccato
rositas totius corporis et gravitas in maiiibiis peiide- eoruragraiidissimo(proqun omnis miindns. pthumana
bat, et in pedibus sustentabatur, ut dnritia clavnrum natura perire merito debebat) tiiuc ipse majora bene-
amplius sentiretnr, et sanguinem sine intermissione utpote quia ipsomet dolore et ])assione
ficia pra^stabat,
clavis in phigis existentibus eniitteret, et sic iu tor- (quani ipsi ministrabant) ipse pro omnibus nostris
mento maxiino nioreretur, et sic nninis eoruni niali- doloribns satisfecit, et tunc nns redemit, et portas
tia cnmpleretnr. ]iarailisi criicifixoribus, et omnibus aliis aperuit, et
190 Et nt ipse Deus et homn de tam excessivo do- siinPatri reconcili;ivit : et gratiosfis nos effecit in tan-
lore nnbis aliiiuiil manife.sfaret ; et quod nnu jiro se, tuni qund filii Dei simiis, omnino sibi recnncili:(ti in
sed pro iiobis ilkun tnlerarit patefaceret, et ut de ipso ipso opere, quo damnabilis er;it totiis inundus, et
dolore nossemperdolere, et eviscerosius compati nos oniiiis creatnra, pro eo videlicet quod crcatiira in-
instrueret; istis tribus de causis illud verbnni clania- venta fiierit in suum creatorem tantam injuriam iiitu-
Qttibusilccnu- vitcum inistodoloreesset, dicens Deusmeus, Deus ; lisse. pietas !o immensa misericordia o inexcogi- !
sis clamarit,
meus, ut quid dereliquisti nie? Deus eniin derelin- tabilis benignitas, i]iiod ubi snperabundavit iufiuita
Deus nicus,
quere eum non poterat, cum ipse Deus esset. Sed iniquitas, ibi superabundaretetgratia, talis ac tanta.
Deus meus ut
guid. ctc. seipsiim hoininem inanifestavit, cnm se derelictum iii qua) vere fiiiem iion habet
siiis doloribus proclamavit
tunc enim clamando ma-
: 193 Hoc mysterium tntnm fecit infinita illa beni- F.jus exeni-
nifestavit superacutissimum dolorem et ineffiibilem, gnitas, et misericordia, nt nobis esset exenqilum pa- pllini seqtien-
.'67 se liomi- qiiem jiro nobis tolerabat Deus enim dolorem Christi dttm.
1
; omni tribul.atinne. et adversitate, et non
tientia! in
nem iitauifc-
bene senliebat similiter, quia ipsum jiortabat, ergo so- mala noii redderemus, imn etiaiii eis
soluni inimicis
starct
lum pronobisclamavit. ut suininiim (lolorcm, nonpro amoreRcdeniptorisbona couferremns. Si enini aliquis
2. VI itoscxci- se, sed pro lujbis se pati indicaret ; et sic ad dolen- Patriarcha, aiit sanctus Propheta, aut Angelus, aut
taret. dum condolendum seiiiper et assidue nos provoca-
et alius sanctus exemplum tale (ledisset, certe inerito ac-
ret, et moneret. Et ne quis existimet ipsum solum ce])tandiiin fiiisset: sedquodsapientiaDei infinita a]i-
quando in cruce erat doluisse, ex qun formatio cor- parneritinternosincarnata, etveritasiiif;illibilis(quae
poris. et ejus organizatin, et aiiimie infusio, et verbi decipi, nec decipore potest) nobis tale exempluni vi-
unio simul et seniel fuerunt, ex qua supermirabili veiiili (lederit, cum negligentianullatenus est trans-
uiiioneanimaiIlare])Ietafuit summasa])ientiaetinef- eunduni sed suninia diligentia perfectissiine adini-
:
fabdi. (iiiinia sibi pra!seiitia et fiitura plendum.
reprajsentavit.
Ali iiistant,
Et ideo superacutissimum dolorem
et onininn iiieffa- 194 Scimiis, audivimus, tota die dicimus et ser-
tiicarnationis
bilem
videbat advenire, statim qiiando formatus
sibi mociuamnr Dei filiiim iii dnloribus, et talibus ac tan-
Christus siim-
iiiumltunc dO'
est et conceptus
et ideo de Iioc coutinue dolens (di-
:
tisdoloribus totam vitani peregisse, nec soluin casu
lorciii Itabuit. vina sapientia (lispensaiite) istum dolorein toleravit fortuito tribulationes contingentes cuin patientia to-
leravit.
220 VITA B. ANGEL^ DE FULGIMO.
AucTOnK ler.ivit, serl ipsas (qui pficcatum uon fecerat) elegit, nes,etpoenitentia;, qua; pro libito assumuntiir : melius
AnvAHio. spontanee assunipsit, ipsas qna-sivit, inventas dilexit, enim novit cjelestis medicus. quai atHictiones et ad-
et se ipsis sulijecit opere tolerando, et sermone ipsas, versitates ad aniniam purgandani, erudiendam et
Regia via ad et eas tolerantes esse beatos prasdicando nec ipsas : perficiendani requiriintur, quani ipse iufirniiis insi-
vitam, viado-
afflictiones corpnris et animje propter Deum assum- piens homo. Tales enim afilictiones et poenitentiiB
loria ac Iribn-
ptas, aut cum patientia toleratas sermone otioso lau- pro voluutatis quaesifa^ et assnmptre, vanae
libito
lalionis.
davit, et beatificavit : imo ipsas in corpore suo, et gloria;vacant multura quandoqiie. Cnntingentes
aniina assunipsit, quales nullus alius sustinuit, et se autem ex dispositione divina, et ciini niagiia patientia
(licit per eas et propter eas gloriam snam et suum et complacentia acceptatje, occultantnr honiinibiis
regnum intrasse. Et omnino asseruit nulla alia via, quasi ex necessitate et coactione voluntatis toleren-
nullo alio modo quam per dolores et pa?nas et tribu- tur. Dico igitur et consiilo filiis, iit frigora, rigores,
lationes gloriam ceternam ab aliqiio esse possibile adi- calores, ffistus, piilices, sudores, caum.ata, capitis.
pisci : nam et lifEC est vere via regia quam Dens as- stomachi et alios corpori.s dolores, salva ejus consi-
snmpsit. Etstolidissimusest, qui dubitatvel negligit, stentiatoleremus nec curiosi simns adremedia qiiw-
;
postquain Dei filius crentor noster per eam ivit, quin renda, nisiiusummanecessitate, qusc omnino boiiiim
seqiiatur Dominum suiim infallibilem ductorem, pa- animie impediret. Idem dico, si Deo disponento, aut
riter et redemptorem. permittente, paupertates, amicorum mortes, oppres-
1 95 Novit enim ipse, et vere novit, et sciebat, quid siones, perseciitioues, opprobria, verbera, rapiiiie
boni lateret in doloribus et tribulationibus, propterea veniantetcontingant. non doleamus; inio non solum
ipsas assumpsit, ipsas elegit, delectationes fugiendo, cumpatientia toleremus, sed ipsas tamqiiam a medico
consolationes temporales detestaudo, et detestabiles sumnio et nostro Salvatore nobis clectas et
admini-
prjedicando. Etqiiidem i>riusqnani ipseverusDens, et stratas amore pro nostro siimmo liono cum
ejus, et
Ini\i:tiisnbilcs homo ipsas in seipso elegisset et assnmpsisset, (quam- m.agna complacentia acceptemus; tamquam sianobis
snnl, qni Iri- ipsis spontaneeetvohmtarie essent quassitic et acce-
vis per sanctos suos Prophetashoc ideni duduin osten-
Inilittioncs fn-
disset) tamen aliqualiter exciisari posse viderentur ptie.Et tunc prociildnbio tantiim, imo magis eriint me-
tjiniii a Dco
ininiissns.
trilinlationes fiigientes, et volupfates insectantes. Sed ritoria!, qnain si (iion alias contingeiites) nosipsi pro
exquo Deifilius, et talesactautas elegitadversitates, ad per.igeniliim prenitentiam acci-
libito voluutiitis
quis iiifelix et stiiltiis erit talis, qni dubitare vel ne- peremus. miserabiles qiiid ampliiis dicemus? Qui
gligere debeat post tantani veritatein tam clare osten- non solum dolores et afflictioiies et adversitates nobis a
sam, tam alte praedicatain, et manifesto opere a tanto Deo siipientissime et misei-icorditer, siciit ipse susti
Domino exemplatam, et exemplo mundo inanifesta- nuit, adrainistratas refugimus, imo ad contrarinm
tam?Vereniilhis: nisisitstolidissimus.etomnidamna- nitimur? nam die ac nocte voluptates et diilcedines
tione digniis. Qnali igitur damnatione et confusione corporales insequimur, consol.ationes temporales
digni suinus nos miserandi, qui vilissimi peccatores summo studio ac diligentia quierimiis, et vana gaiidia
existentes, non soliinitribiihifiones ipsas in poeniten- jugiter meditamur. Vere non est hxe via Dei hominis
tianon assumimiis, nec recipere cnramiis, imo illas, Jesu Christi omniura Salv.atoris. Qiiomodo enim vadit
quas Deus ad retrahendum nos, et purgandiim a malo, ad illuni, qui est via dnloris et e.xemplnm, ilbi misera
nobis ex sua summa misericordia, et s<ipientiaimmit- anima, qu.-e in muudo isto semper vult habere coiiso-
tit, aiit venire permittit, illas ciim imp.atientia refu- lationem? In veritiite anima, qua>sapiens e.-^t, et qiia-
gimus, repellimus, et murmurando conquerimur, et sapienter vult vivere, non deliet.aliud in miiiido isto
contra eas cum sumino studio nos munimiis, et con- quiErere quara dolorera. Irao si attendat ad dilectuni
solatiniies qiiierimns et remedia. quibus a tribiilatio- suum Jesum, et haberet scintillam ainoris, non debe-
nibus siiblevemur? ret quffirere aliud liicrura, nec alium statiim
in isto
I9G infclices et vere miseri, qiii non snlnm de mundo. nisi illumquem ipse liabuit, scilicet doloris et
afflictionibus, et pnenis temporalibus, quic remedia angustiffi, etafflictionis :et htEc esset tota consolatio
snnt peccatoruni, et cnrationes non curamiis ; imo ejus.
yiinia sollici- a medico oblata s.apientissimo refiitamus! Si enim 198 Etuon solura dicoin istis terrcnis, ettenipo- .VoH ,'st clinm
litilo lionii~ summa Dei sapientia ordin.ante et disponente modi- ralibus, et corporalibus rebiis, imo etiain dico de spi- in spirttnali-
niiin in iimlis
cum frigoris occurrat, statim ignis qiiaarifur, vestes ritualibus : non enim in servitio Dei debemus miiltum btts a Dco pe-
corporis ct
superdnplicantur tcniln con.iolti-
si iesfus vel calor eveuerit, refri- curare de consoliitionibus qu.-e ibi inveniiintur.
injiiriisilcpel-
:
Num- tto.
lcnilis. gerium quieritur si capiit vel stnmachiim dolemus,
: quid enim JMaria Mater Jesu dilectissima videns
dile-
clamamus, plangimus, siispiramus, ad medicos cur- ctum suum filium in cruce plangeiitem et morientem,
rimus, remedi;i qua^rnntnr, lectns mollis disponitur, petivit tunc ab ipso diilcedinem, aiit
consolationem ?
delicata adhibentiir, et ut mitigentiir. Deum et San- Certe nequaquam; sed angiistiam ab eo accepit,
araa-
ctos infestamus. et intentissime tlagifamus, et jeju- ritudinera,etdolorom. Itadebet es.?einiinima
nostra:
nia, pcregrinatioues, oratioiies promittimus et vove- signum eniin est pauci aiuoris, imo est nia^'iiie prjs-
mus ; et tanta et talia faciinns pro talibiis doloribus suraptionis, aniina desiderat a Cliristo iu niiindo
si
et afflictionibiis nnbis iitilibiis, et a Deo ministratis isto aliud sentirequ.am dolorera.
Pluseniiu pbicetDeo
amovendis, qua; pro reraissione peccatorum, vel pro servitium pauperis, qui scrvit sibi fidditer
iirnpler
bono animae non faceremus. Si etiam Deo disponente amorem sine expensis et beneficio, qu;im servitinm
et permittente pro nostra utilitate, ab aliqiio homine divitis, qui quoliket die facit
expensas magiias, et
adversitatem, aut injuriam patiamur ; statim turba- servit sibi sub spe recipiendi spiritiiale
beneficiiim.
miir, commovemnr, irascimur, conquerimur. malitio- Ita anima pinguis et dives ex magna
diilcedine, quam
snm judic.anius. m.nledicimiis, detrahimus, et tit degustiitde Deo iii servitio suo, si cucurrerit
ad eiiiii
possumus, nosvindicamus, etomneminjiiriara repelli- peramoremetservitsibi,non estt.antiineriti, qiianti
miis, etraolestiam refugiinns, etevitamus; necaliquid est illa, qna) currit ad Deum, et .servit sibi siniiliter,
doloris vel afflictionis, quod nobis vel adversitatis, et cum simili amore sine tamen consolafione, seil
,
ab ajterno et csclesti medico administretur, cum pa- ciira dolore. Igitiir ita videtur niihi, qiiod
doceiit nin
tientia et complacentia vnlumus tolerare. lumen divinuni quod veiiit de vita Cliristi, qna; estvia
Tribnlalioim 1 97 qiiot et quanta flunt et facta siint, expen- eiindi pcrdolorem ad Deum, et in Deuin, qiiod Pcrtilllicltoncs
II Dco inmis-
per
duiitur, et expensa sunt, ut dolores et afflictiones, et viam, per quam ivit caput nostriim, scilicet conforinitnutr
sic tnnifls ine- Cliristus
adversitates, qua; Deiis misericorditer, aiit immittit, Jesus, per illam viam dobeant ire inanus, meniiira capi-
riloritB fjuam briichiiira, ti Clirislo.
aiit permittit, vitarentur t;imen prociildiibio sa-
I qiise pes et cetera membra. Et sic inveniet
sjionlanciE. aniiiia fiiuiliter
lubria essent, et niagis meritnria, si iit qiiasi spnnta- per paupertatera temporalem ilivitias
»ternales; per
liee assumpta? tolerarentur, quam multiEaliie afiiictio- despectum et verecundiam, sumnium honorein et nia-
giiitudincm
:
IV JANUARII. 221
per niodicampflpnitentiam per-
gnitiidiiipni glorire; et propter amorem nostrum; ita juxta possibilitatera a Al f^l OHl.
fectamcunip(enaetilolore,poss;idebitsummumbonura suis filiis legitimis omnino vult sibi qnodammodo re- AnNAi.itu.
cum summa Julcedine, et consolatione : licet anima sponderi.Nunc ergo o filii Dei scitote.quod iste Deus D. Angeltt a
Deo monila
debeat ipsiDeoservire propteripsum, quiaest dignus ethomo passionatus continue mihi dicit, ut vos mo-
viam hanc
in infinituni diligi, et quod sic cum summa reveren- neam et exhorter, ut ipsi fidelissimo sitis fideles, et crucis sa-pius
tia serviatnr ei aqualibet creaturaj^roptersuam sum- etiamsitis proxirao amore fidelissimo nniti et copu- inculcal.
mam etaltissimambonitatem. Cui sitlionoretgloria, Omnino enim qui fidelis est Deo, fidelis est pro-
lati.
per infinita sseculornm sjecula, Amen. ximo quomodo autem et quantum iste Deus et homo
:
Viirle Deum l'J9 Sit igitur gloria omuipotenti Deo, cui com- passionatus purissime et fidelissime nos dilexit, per
linieilicil An-
placuit nos cnm nihil essemus, ad esse producere. et suam conversationem,et per suam doctrinam, et per
ydn.
ad suam similitudinem nos creare. Sithonor, virtus suara raortem nobis apei-tissirae demonstravit.
et gloria sibi misericordissimo, qnianos cum esseraus 201 Sed quoniam infideles suraus, ideo ejus pro
miseri,captivi,et exules.et damuati,per passionem, nobis oi'tum pauperrimura et despectissimura, nec
dolorem, despectum, et paupertatem sni filii, voluit ejus mortem dolorosissimara, necejus conversationem
nos redimere, et exaltare. Sed sit gloria rnrsus Deo durissimain, nec ejus doctrinam*duIcissiraam et veris-
benignissimo et misericordissimo, ctii in tantum mi- siraam, vive et continue non videmus. Et quoniam
sericordia et bonitas preevaluit, ut noljis miseris et liECC priedicta divinissima et saluberrima cordialiter
indignis peccatoribus vellet regnum suum quomodo- non cernimus, propterea ejus mors, quamvis sitpau-
cumque dare, ita quod qualitercumque a nobis posset perrima, humillima, despectissiraa, tamen non facit
Ilitcviacnicis adipisci. Sed adhuc sit gloria et laus Deo nostro dul- nos mortuos mundo, nec peccatis. Et quis est homo
iminibus pcr- cissimo, cui ex sua pietate complacuit, ut vellot nobis qui huic fidelitati fidelissimee et divinissimse, quam
ria est; nobis ostendit Dei
dare regnum suum, et sui societatem etfruitionem, filius. etiam parvissima
viva fide
medianfe tribulatione, dolore, despectu sohmi et pau- et conliuua respondeat? Imo hoc quasi non factum,
pertate. Si euim possemus habere suum regnum cum post tergum projeciraus. Venite igitur filii mei bene-
auro, argento, gemmis, et divitiis, fortitudine, sapien- dicti, et respicite istam crucera, et Christum in ea pro
tia, viribus, eunx non onmes tales simus, ut ista ha- nostris iniquitatibnsmortuum, raecura plangite quia :
beamus, non omnium posset esse regnum cjelorura: nos sunms, et fuimus causa tanti doloris propter in-
nunc antem sibi complacuit, ut per res qnee ab homi- numerabilia scelera nostra. Vos vero qui non ita sicut Omnibus <le
nibus et faciliter onnii tempore haberi" possunt, et ego, quie tota sum pecoatum, Deum offeudistis, non Chrisli morlc
quibus abnndare possumus, regnum ejus consequere- minus plangatis, nec doleatis, qula vosipsi non resti- (lolendxm.
pecculoribus
mur. Nullus enim est, qui si velit, non possit esse tistis peccatis, sed gratia Dei vos con.servavit et de-
el pi.-ilis.
pauper propterOhristnm, qui nou possit labor;ire, fendit meritis crucis Christi ; et ideo vobis sanctis et
aut poenitentiam salteui corde, et despectum sustincre innocentilius non minus dolendum est in illo statu.
nam et vitara istara nullus transire sine aliquo istorum quam mihi peccatrici et mei similibus. Quanto enira
potest, quje saltem cura contingunt. si propter Chri- raajorem gratiam recepistis, tanto magis debitores ei
stum patienter et gratiose tolerentur, regnura Dei estis etideo, quia ei grati non fuistis, ut debuistis,
:
El paueoriim promerentur. Et adhuc amplius sit Deus benedictus, aliqualiter vitam vestram maculastis, et aliqualiter
in hac vila qui in nmlta et longa tolerantia istorum non posuit puritatem vestram amisistis, et ideo omnibus est do-
(uinonw}.
pretium regni sni, sed in brevissima Imjus vitai dura- lendum, omnibns plangeudum, et in istam crucem
tione, qua^vereut moraentnra est ajternitati sui regni nientis oculos erigendum. In isto enim crucis aspe- Pcr amti
comparati. Et certe si raille millibus anuorum, aut ctu. ad quem auima non nisi perorationem contimiani uunm ernci.^i
longissinioruni sjeculorura nos praedicta amore Dei et potest attendere, (ut dictum est) recipitur plene co- aspectum reci-
pitur peccato'
tanti regni, tolerare hic asperrima et durissiraa et gnitio peccatornm, et dolor et contritio de eisdem, et
rum rognifiu.
poenosissima oporteret; vere cura immenso gaudio et lumen profnnde hurailiatur. Anima enini videndo in
desiderio, et gratiarum actionibus utique acceptan- isto crucis aspectu omnia peccata sua et singula. et
dum junctis manibus erat; qnanto magis nunc nbi a Christum pro omnibus et singulis peccatis itapas-
Deo misericordissimo nobis est concessum et indul- sionatura et afiUctum, dolet similitnr et ipsa, et con-
tum, ut solum et tantum in tanta brevitate vitae no- tristatur,etex tali doIoreadpunieudura,et reforraan-
strae.quae nuuc est,pra2dictasustineremu.>^i?Vitaenira dum se, et singula membra, et spiritus provocatur.
hffic nostra vere nihil est, si a^ternitati et dnrationi 202 Respicite Dei benedicti, et videte Ad aspeclum
igitur filii
sui regni, qui sine fine est, compensetin". Sit adhuc exemplar vitic in isto Dfo homine passionato, et ex Crucis horln-
gloriosus Deus noster benedictus,qui talemregnisui eo foruiara trahite diviuiE perfectionis. Respiciteli- tur Aniiela.
collocationem et commutationem voluit nobis in sua brura vitiE, scilicet vitam et mortem istius Dei et ho-
personaapparendo visibiliter in raundo isto suo verbo minis crucifixi, cujus passionis, et crucis aspectus
promittere, et firmiter stabilire, et suo exemplo con- dat animse coguitioncm peccatorum, et cordis con-
llttc certasunt firmare. De cetero enim nullatenus dubitandura est, tritionem, et profundam hnrailitatem. Videt etiani
!.( promis- quin per breves labores et afilictiones et pcenitentias aniraa et cognoscit peccatorum multitudinem, et quo-
''ione Chrisli.
hujus brevis vifae possuraus, et oporteat nos regnum modo cnra oinnibus nienibris Deuni oflendit : videt
suuni obtinero, ex quo ipse nobis immediate hoc etiara supei- se divinae miserationis eviscerationem
proraisit, etquod est plus, suo exemplo cunfirniavit. inefTabilem; scilicet quomodo iste Deus hoino pro
Tribulationes enira ipse tolerare ft'oluit. et !ion aliter peccatis singuloruin uostrorum merabrorura posnam
quam per tolerantiam doloris summi, et paupertatis sustinuit crudelissiniam in membris singnlis corporis
et despectus, regnum suum voluit possidere. sui benedicti. Considerat ita<jtue aniina in ista cruce
l'ur(enesisn(l 200 Veniteigitur, veniteofiliiDei,curriteadChri- quantura et qnoraodocura capite Deum oflendit, sci-
pntieniiam. sticrucem, ad dolorem, despectum,etpaupertatem; licet lavando, pectinando, ungendo. et cetera vaiia
et transformemini cum totis viribus in istnm Deum faciendo, nt horaiiiibus placeret contra Deuin : et
houiinera passionatura, qui tantum nos diIexit(o filii postea intiietur (piomodo iste Deus et homo pro pec-
Dei quod propter nos tam ignomiuiosam, et omnino
!)
catis hiijusmodi in suo capite pipuitentiain pro hoc
dolorosam raortem amarissirae sustiuuit
ineffabiliter feccrat, etpcenam gravem sustinnit nam pro lotura, :
Christus; et hoc solnm, ut nos redimeret, et exem- pectinatura, uuctura, tortura, suum sanctissimum
pUim nobis duratolerandi amore ejus pr^beret. Est caput fnit capillis depilatum, spinca corona punctum
enim perfectio, et signum verax filiorum, Deum et perforatum, ariiiidine percussnm, et totura suo
amare, et pi-uximura et sicut iste Dcus et honio pas-
: pretiososangiiiue cnicntafum. Similiter videt de aliis
sionatus fidelissime etpurissime nos dilexit in nnllo meinbris, sieut diximus iiiquadam visione,quodipse-
sui misertus, sed totum seipsum impendens doloribus met Deus et homo in quadain allocutionequasi con-
tra
222 VITA B. ANGEL^ DE FULGINIO.
AUCTOKF. tra nos murmurando
pt conquerendo deducit per lecfio seu intelligenfia niillo modo liaberi possit sine
Ahnaldo. omnia membra. Et non solum videt peccatorum mul- devota, pura, hiimili, violenta, attenfa, et assidua
titudineni, sed omiiia inenibra, inio etiam eorum gra- oratione, qiia; oratio iion solum sit oris, sed cordis et
vitatem. Infinita eiiini gravitas cujuslibet peecatima- mentis, etonmium potentiariim animaj; ideo postprae-
nifesta ostenditur; cum anima criicem aspiciendo dicendum estdeoratione.
dicfa de libro vitae, aliquid
attendit et cognoscit, quod aliter ciilpa illa deleri non 207 Oratio est cum ipia et in qua invenitur Domi- Oralio cti iri-
!'''"
potuerit, nec oflensa remitti, nec poena, nisi Deus mis. Est autem triplex oratio, extra quam triplicem
pcenitentiam talem et tantam pro lioc fecerit, quod non iuvenitiirDeus. Estenim orafio" corporalis, men- ' iis. vooalis.
t.orporatis
est ineffabile cogitare. falis, et supernaturalis. Corporalis est continue cuin
'
r.liri.^liii iiior
203 Videt etiani aninia in hoc libro clarius, quam sono verborum et exercitio corporali, ut genuflexio- '
/( ^llll Slltisfi
in alioquocunique divinam justitiam; qnaliter est im- nibus, vel aliis inclin.ationibus. Et hanc ego numqiiani
liljiislilirrtU.
possibile quod peccafum remaneat inipunitum. Et diinifto, qiiia enim quandoqiie volebam me exercere
viiiaipro pec-
videt, quod Deus Pafer ante vohiit, quod filius suiis in inentali, efaliquando decipieb.ar et impefebar a pi-
rtili$ iiDslris.
mortis poenam, et tormenta criicis sustineret, quain gritia et a sonino, et sic perdebara ipsani, ideo exer-
quod peccata generis liumani remanercnt impiinita. ceo me in oratione corporali. Hasc aufem corporalis
Videt etiam inflnitam biinitatem et pietateni Dei in iniftitad mentalem. Quae quidem fieri debef cum at-
isto libro, qiialiter in tantiim nobis compassus est, ut tentione, ut cum dicis, Pater no.ster, consideres, quid
cum videret quod nos sufficienter satisfacere non dicis, nec ciirras contendens cnmplere numerum cer-
poteraimis pro peccatis nosfris, nec alia creatiira, tum, siciit muliorculai, quae aliqua oiiera faciiint ad
ipsemet antequam reinaneremus in damn.atione et pretiiim. Menfalis autem oratio est, qnnndo Dei me- Mciiintis orti-
despectu, et dolore ])eri)etuo, ipse voluit pro nobis ditatio ita occupat mentem, quod nihil alind cogitat, '"'
safisfacere. Videt eniiii ibi infinitam voluntatem Dei, quain Deiiin : et si alia aliqiia cogit<atio iiifrat meii-
et infinitam diligentiam, et curam, quain liabuit ad tein, non voco mentalem. Istaautein
lianc orationem
nos salvandum, et ad putriam nosfram reducendiini, oratio pra^scindit lingiiam, itaqimd non pofest loqui,
ut niliil fuerit sibi grave facere usque ad talem mor- taliter enini et tantum raens e.stplena Deo,quod circa
tem, diim tainen posset nos juste ponere in ajterna nihil aliudpotestoccuparicogitando, nisicircaDeum,
jucundifafe, et siia feliidssima sociefate. et ideo ex liac inentali venitur ad supernaturalein.
Sapieiitia Dci 204 Videt etiam ibi infinitam sapientiani; utscili- Supernaturalis vero est illa, quaiido aniina ex ista Siipermiliirti-
iit litic Stllii- <"''"'"
cet per modum ineflabilem et incogitabileni oinni Dei cogitatione, et repletione tantum elevatiir, quod '"
[ticlioiie.
creatiirae, sic scivit facere ut nossalvaret et exaltaret siipra suam naturam extenditur, et conipreliendit de
per suam misericordiam inflnitam, niillam injurinm Deo plusquam per naturam suam comprehendere pos-
suse jusfifiae faciendo. Sic scivit nos exalfare, et sal- sit, et comprehendendn cognoscit, et illud, qiiod co-
vare per morteni suam. ut in sua natura divina uihil gnoscit, non potest explicare, quia quasi totum, quod
minueret. Sic scivit facere, ut sicut seductor et ho- videt ef sentit, est supra naturam. In his ergo gra-
micida nostri generis, per lignum vefituin nos dam- dibus tribus orationum cognoscit quis se et Doum, et
navit, sic ipse verus Deus et bonio in ligno convin- ex quo cognoscit, aniat Deuin : et ex qno :iraat, de-
ceret et iios salvaret. Sic scivit facere ut dum inori, siderat eum habere, qiiem amat : et hoc est signum
et deflcere crederetur, ipse tunc omnia vivificaret, et veri amoris, quod qui aiiiat, noii sicut parfem, sed
morfem oinnium desfrueref, etper torraenfa, dulores totiim se transformat in ainatum.
et despecfiim, delicias, gaiidia, et
gloriam toti mundo 208 Quia vero hjec transformatio non est continua,
pararef.et niereretursemiiiternamgloriam. Sic scivit nec durat, capit anima omne studium inqiiirendi
facere, iit per tormentum crncis, quod hominibus vi- oinnesmodos,quibuspossiffransformariinsunmama-
detur res stultissima, fotam mundi sapientiam con- tum, et iterum redeat in illain unionem. Divina au- Onlo iu orti-
funderet, ef per talem stultitiam, divinam sapientiam tem sapientiaest ordinatissiina, et cunctis rebiis suum ''<>'" iifiT"»-
manifesfaret. Omnia autein haec manife.stantur in imposuit ordinem, et ordinavit sapientia ineffabilis, ""'•
cruce subtiliter consideranti mediante gratiaDei; et utnullusperveniat.adorationemnientaleiii, nisiprius
aha infinifa, quse siiut ineffabilia. habeat orationem corporalem et ordinavit nulli dare :
Mansuettitlo 203 Item videt ibi anima in isfo liliro infinitam Dei supernaturalem, iiisihabeatcorporaleinet inenfalem.
Dci in crucc mansuetudinem qiialiler cum iuterficeretur non Et vult ista sapientia ordinatissiraa orationes
vitkltir, et
,
hora-
maledixit, nec se vindicavit, sed per percatum et rum ad
liiimilittti.ctc.
horaiii illi orationi congruam sibi reddi, nisi
injurium grandissimam in euin commissam, ipsis coni- omnino fiierint fanta orationis mentalis,vel .siiperna-
mittentibus et criiciflgentibus gloriam ineruif sempi- furalis superveniente laetitia impeditae, quod lingua
ternain. Videt etiam aninia in cruce infinifam humi- oinnino absorbeatur ab illa, vel nisi ex taiita infir-
litatem Dei, qua; m.ajor esse non potest, quam Regem mitate sint gravafi, quod oninino non possint: et etiam
gloria' inortem tain vilein tolerare. Videf qiialiter vult sibi reddi juxta possibilit.-item et ut exsolvantur
tormeiitiim crucis, simul fiiit et ereptio, ef redemptio cum quiete nientali (ut expedit) solitudine et sollici-
deinferno, etParadisi acquisitio, Patrisreconciliatio; tiidine corporali.
similiter ef iam fuit
nostrum exemphim, et eniditio ad 209 Cura oraniiis' etiain vult ut integre oremus. Oi-atio sii iii-
virtutem, flrmamentuin contra hosfes, et pretiura et non divisim cor igitur nostrum in oraf ione inte- "'^™ """ '''"
:
gaudii serapiterni, quo nos iniseri possuinus salvari, griim habeainus, et non divisuiu
''""'
quia si divisum :
nec aliqua alia via est nobis possibilis iillo modo. cor habemus, fructum vera^ orationis amittiinus. In
Infinita autem sunt quw in hoc benedicto libro legi
aliis vero exercitiis, cpiae agimus, integri esse noii
possunt, quia verus estliber vitae et verifatis ineffa- debemus, eis scilicet, in coraedendo et bibendo, et
bilis Dominus noster Jesus Christus Dei omnipoten-
alia talia negotia faciendo, sed ilura talia negotia in-
tis fihus benedictus, cui lionor sit et gloria in sa^cu- terius operainur, cor integriini in Deo Indjeamus, si
lorum sascula, Araen. fructiim ven-B orafionis seiitire desiderainiis, nani
ideo in oratione fenfaraur, quia cor integrum in Deo
CAPUT XVII.
non habemus. Ora igitur, ef assidue ora : quanto ^fs"''''.'" ora-
Dc oraUonu monita B. Antjelai. enini pliis nrabis, tanfo magis illuminaberis, ettanto ''""'''
prefundius, clariiis et nobiliiis siiuimuiu boiiiim et
.4(/ coiiiiiliu-
Q.
uia igitur cognilio Dei increati nec Dei boniinis
rem summe lionam videbis et quanto profiindius et
;
passionati, qiia! oinnino necessaria est ad transfor-
aem t)ei orti- excellentius illud videbis, tanto plus anuibis; et
tioiiecessaria.
mandum mentem in ejiis amorem, nullateniis haberi quanto eam plus amabis, tanto te plus delectabis, et
potest, nisi assidue legatur in pra;dicto libro vitse,
timto inagis comprebendes illam, et tu capacior fles
in vita scilicet, et in morte Jesu Christi talis autem ;
ad coraprehendendum postea venies ad pleiiifudi-
:
:
IV JANUARII. 223
iiem luniinis : cngnosces euim qua? ante cogiioscere locum inimicis, qu;mdo desines orare. Et quanto phis Ai r.TonK
non poferas. AnNAi.no-
tentaberis.tantomagisinoratinnepersevera.Ratione
Chvislustlovcl 210 Hnjns autem gloriosiu orationis exemplum enim nratinnis qnandnque accidit tentari, utpote dtC-
tiof. ornre- liabemus et dootrinam, et formam, quod sumnie in monibus orationem impedire conantibus sed non :
ea perseveremus, ab ipso Dei Filio, Deo honiine Jesu cures nisi quod ores, quia continue raereris a tenta-
Christo, qui nos orare docuit verbo et opere multi- tionibus liberari. Oratioueenira illuminaris.oratione
pliciter : nam verbis suis admonuit nos orare, cum atentatinnibus liberaris, oratione mundaris, oratione
discipulis suis dixit : Vigilate et orate, ne inti-etis in cum Deo uniris. Oratio nihil aliud est, quam mani- Oraiio huiui-
li-\9''"t"i'>i
tentationem. Et in aliis multis Incis in Evangelioin- festatio Dei etsui. Et ista talis manifestatio scilicet
Dei ul/eriorem
venies, quomodo de ista venei'abili oratione niultipli- Dei etsui est perfecta et vera huniiliatio : nara status
impetrat.
citernos instruit. etonniibus innuitillamsibimuUum humilitatis est, quandnanimavidet Deum etse, sicut
esse carissinmni, cum de eatotiens nos aduinnuit nportet ; tunc enim est anima in profunda humilitate
tamquam nos vere diligens, et niagnum bonuni nobis et ex ista profunda hin-nilitate raagis divina gratia
PromiUil fru- optans. Et ut nulla nobis excusatio remaneret si gra- infunditur in animaetibi crescit, quanto enim divina
riiis oraiionis tiamsnamnonconferret.ex quoeffectum exauditionis gr-atiamagis aniraara in huniilitate profundat, tanto
iihnrmos.
in nostra oratione posuit, dicens : Petite et acci- magis ex i.sta profundatione humilitatis, ipsa divina
pietis; voluit et ipse orare. ut saltem suo exeniplo gratia crescit et quanto divina gratia crescit, tanto
;
moti et tracti, hanc pr;e omnibus amaremus. Ait magis aniraa in vera huniilitateprofundatur, etjacet
I]Kc ornl asii- enim Evaugelista Cum prolixius oraret, factus est
:
per continuationem veree orationis, et sic augnienta-
(lllC.
sudor ejus, sicut guttte sanguinisdecurrentis inter- tur in aniraa divinura luraen, et gratia seraper ani-
ram. Pone specuhnn anto oculos tuos, et stude
lioc raara in vera humilitate profundat, legendo sicut
te cura toto te, de exemplo istius orationis habere, dictum est, et medit^ndo in ista vita Dei hominis.
quia ipse non pro se, sed pro te oravit, et dixit Pa- : Cognoscere enim Dei magintudinem, et se esse nihil,
ter si fieri potest, transeat a me calix iste, verumta- haec est perfectio hominis qualiter autem fiat. per :
men non mea vnluntas, sed tuafiat. Vide ergn quod fili mi
aspectura istius hbri dictuni est supra. Igitur,
Christus orando suani vnluntatem submisit voluntati omnempigritiametnegligentiam atepenitusrepelles.
patris, secundum exeniplar sunm, Oravit
fac et tu 213 Desidero enim fili mi, et te exhnrtor, quod In gralice suIj-
etiam cum Pater in manus tuas commendo spi-
ait : non rainus ores, non minus vigiles, non minus aha tractioneest
'""5's (>'««-
ritum meuni. Quid plura? tnta vita sua oratio fuit, bonanperafacias,quandn sidjfracta erittibi gratia et
dnm.
quia in contiuua Dei oratioue, cognitione, et maui-
festatione sui permansit. Numquid et Christus fru- grafiain obtinebas. Multum enini acceptum est Deo,
stra oravit? quare et tu negligis, cum sine nratione si cuin fervore graf i?e diviufK ores, vigiles, et labnres
nihil haberi possit? Ex qno igitur Christus oravit, ef alia bnnaoperafacias. Sed tunc, fili mi, est omniuf)
homo Deus non pro se, sed ut tu verae ora-
et verus grati.ssiraumDeoetacceptissiraurasacrificiumquanflo
tionis exemphim sumeres; si ab eo vis aliquid, de in subtr;ictione gratigeetfervoris, orationem non di-
necessitute oportet quod ores, quia sine orationeob- nec niinus ores, nec minus vigiles, illa eadem
raittis,
tinere nonpoteris. Si enim ipse verus Deus non nisi operare sine gratia fervoris, et cura illius gratia.
orandn. et humiliter postulando, quseplacueruntsibi, Unde, fili mi, si divinus fervoret calor te impellitet
recipere vohiit ; tu misera creatnra sinesu])pUcatione cngit aliquando ad vigilanduni et nrandum et labo-
ethumihatione recipere vis? Igitur ora. randum, coueris et i\\, dum ignem habes. Quando
OriUiom iiii- 211NosfifiliquodsinedivinolumineetgratianuIlus vero ipsi Deo placet subtrahere tibi fervorem et calo-
pctranlur lu- homosalvatur. Divinumenimlumeufacithominemin- reni sive proptertuuin defectuui (ut plurimum) sive
iiini et vij'tu-
cipere,proficere, etadapicem perfectionisadduci: et ut grati;im suam in te niagis ampliet, et augraentet,
Irs ilivinfF.
ideo si vis incipere et h:d)ere istud divinuni Inmen, non raiinis orare, vel vigilare, vel bono operi insis-
ora: si proficere incepisti, ethimenpr<edictum vi.s in tere debes : et etiam si tentafio seu tribuiatio, qua
teaugmentari, ora ad apicem perfectionis adveni-
: si punire etpurgare Iiabet Dei filios, tibi adveniat. et
sti,et.<uperilluminari vis, utpossis in ea permanere, tibi subti"ih;itur gratia fervoris, coneris tunc non
ora : si vis fidem, ora : si vis speni, ora : si vis cari- minus orare, non minus vigilare, nec minus bono
tatem, ora: si vis amorem paupertatis, ora : si vis operi insistere,uecrainuscunfratent;itionesresistere
obedientiura, ora :siviscastitatem, ora si vis aliquam
: et pugnare, utpnssisvincere, utsalteratuaomnimoda
virtuteni, ora. Orabis autem istn modo, legendo sci- et coutinua oratione, tuis vigiliis, tuis hu-rymis, tua
licet in libro vita:?, id est, in vita Dei et hominis Jesu funninioda importunitate cngas feipsum, ut Deus sic
Cliristi, quce fuit paupertas, dolor, despectus etobe- dignetur tibi reddere fervorem et calorem suje gra-
Oriilione len-
dientia vera. Et postquam intraveris istam viam, fijc, facias tu quod tuum est, fili rai et quod suura;
lationes svpe-
et profeceris, tribulationes muItcC et tentationes car- est bene faciet Deus. Oratio enim forsatu et coacta,
rnntur.
nis, mundi, et dEemonum te affligent multipliciter, et exacta, est niultura Deo acceptissima. Sic igitur
et molestabunt, et horribiliter persequentur, et si in nrationibus persevera, et non irapleas te alia occu-
Orntnro pro- vis vincere, ora. Quando autera anima vult orare, patione ex tpio incipis seutire de Deo plenius solito,
ciiranda est
oportetquodconeturhabere niunditiam mentalem cura quia p;U;ittini tuum estmagis dispositura ad sapnran-
jnnnihties.
munditia coi-poriili, ct rimetur bona et mala, et duni de Deo, quain fuerat unte, et est sibi d;itmn
quajrat intentionem bouurum, qua' fecit in jejuniis, unuin lumeii alfissimum videndi Deum et seipsiim.
in orationibus, et lacrymis ; etdeoranibusaliisbonis, Et cjive qund nulli des feipsnm, nisi prius addiscas
quae fecit, considerando quomodo opus Dei egit ne- ab aliis separare teipsum, et cave tibi a fervoribus
gligenter et diminute, et sine reverentia, et cum tuis, id est, a spiritu, qui datur cum fervore. ante-
defectu; niala auteni cura raagna diligentia et con- quam sequaris ruinara : et vide quod priraura, me-
temptu : et confiteaturpeccatum suuniet recognoscat (liuin, et finis sequatur: et inquantura ;issimilatur
dihgeuter, etpoiniteat abundanter et inista confes- ; libri vita;. in tantuin sequaris ct non plus. Iterum
sione et cordis contritione anima inveniet raunditiara, c;ive tibi ab iis, qui habent dulcia verba et reddunt
et sicvadat ad onitionem, sicut ille publicanus, et se placabiles specialiter iiisuislocutionibus, etosten-
non sicut Pharisaeus et sic inoratione illuminaheris. ; dunt revelationes, quse sunt laquei maliguitatis ad
Qui igitur volunt esse ordiuati a Spiritu sanctn, trahendos alios pnst se. Iterura c;ive tibi ab iis, qui
orent descendit enim ip.se super Apostolos in die
:
habent speciem sanctitatis, ct habent speciem bnno-
Pentecostes, non nisi super eos orantes. rum oi)erura, quod per isfara viam te non trahant.
212 Ora igitur, et custodi tc, ne des locuni inirai- Unde vide et revide, et proha, et quantura sirnilatur
cis continue te observautibus : tunc autera dabis viae libri vitu', iii tantuin sequaris, et nonplus.
214 Et
:
•22 i VITA B. ANGEL^ DE FULGINIO.
.^ur.ion': 21.i Et cave tilii ab lii.s qui se dicunt habere spi- hanc pra;cipue voluit Dominus ab eo discere nos
ArtNALOo. rituni lihertatis, qiii suntaperte contravitamChristi, debere.Et qui:i radix custosqueest oinniumvirtntum,
A spirini /i-
qui sub lege factus est, cum esset conditor legis. Et ideoque quasi aliariim virtutum in sua .aniina, et
bcrtnU^ cn-
qui erat liber factus est servus : et ideo necesse est etiam in siio corpnre existentium olilita fiierit Virgo
vftirlitiiu
iis, qui volunt sequi Christum, quod confornient se Maria, de hac sola se commendavit, etpropter hanc n. virijii Ma-
ri(t stttiliosis-
vitse Cliristi, non qiuerendo libei-tatem in solvendo pra!cipue de se Deum humanatiim asseriiit dicens
siina httmili'
legem et prascepta divina, sicut faciunt multi sed ; Qni:i respexit humilitatcm ancilte su!e: eoce enim,
talis.
subjiciendo se legi, et prseceptis divinis, et etiam inqiiit. ex hoc, et non ex aliis, beatam me dicent
consiliis. Et faciunt sibi unum circiilum. qui circulus omnes generationes.
dat eis ordinem, scilicet Spiritus sanctus dat eis or- 217 In liac Iiumilit:ite, vos o fllinli mei, fundare Aninirepaj:
hiiniilitali'
dineni, qualiter debeautvivere, et ligateos; et multa debctis, et omiiimodo stabilire, uttamquam menibra
coin}iar(ilitr
essent eis licita ad faciendum, qua; non sunt contra unita conjunclaquecapiti connexione naturali et vera
Deum, qiise Spiritus sanctus non sinit eos facere in ipso ctper ipsum invenire possitis vestris requiem
propter multam ordinationem, quam dat eis. animabus. filioli mei, in qun requiem sive pacem
creatura aliqiia poterit invenire, nisi in eo qui est
CAPUT XVIII. sunima requies, summa pax, summa pacificatio,
summatranquillitas animorum? Adquamnulla anima
De virtute humilitatis monita.
pervenire poterit, nisi fuiidata fuerit in ista liumili-
c. 03. ijine vanaest oratio, ideo postorationem
liumilitate tate, sine qiia omiies virfutes quibus ad Deum cur-
Clirisltfi
summe homini necessari.i. Respicite igitur filii
est ritur, suiit vere enim cordis hiimilitas Utittiililas c.it
nihil. Ista
exeiitplar
quani vns habere et discere voluit Deus homo, est lumcn ad co-
Itit-
Dei benedicti humilitatis exemplar in Deo homine
mililfilif. giiilionem
passionato, et ex hoc fin'niam ti'ahite omnis perfe- Inmen quoddam mirificum, atque clarum, quo iiitel-
Dei et sui.
ctionis.Videtevitam, atteiiditedoctrinam, nonverba- lectus aninice aperitur ad cognoscendiim siiani vilita-
lera, sed veris operihus demonstratam, et miris vir- teni, etuihilitatem, etdivinaibonitatisimmensit.atem.
tutibus roboratam. Toto igitur mentis aCFectu post Ciijus bouitatis magnitudineni quanto niagis cogno-
ipsum currite, qui cum in foriiia Dei esset, seipsum verit, tanto magis proflciet in cngnotione sui ipsius.
exiiianivit, formam servi accipiens, et hiimiliavit se, Videndo autem et cognoscendo senihil, et nmnibus
factusobediens usque ad mortem, mnrteni autem cru- ex se boiiis inopem, tunc m;igis assurgit .ad laiidan-
cis, Ipsenamque senobis posuit humilitatis exemplum dam et deiirajilicandam divina; bonit.atis ineffabilita-
cum mentis affectu ; et hortatur nos sedule respicere tcni, quani per istani liumilitiitem videt, et intelligit,
iii ipsum, ita dicens : Discite a me quia mitissum, et et iude incipiuntgratite ad eam Dei defluere, etoriri
humilis corde. virtutes.
Solttiii a .ic 216 filii niei attendite et videte, et altaetsapida 218 Major enim et principalior omniuni virtiitum Ilttinllitas ac-
centlit inaiiw'
lntmililalein consideratione inspicite profunditatem et utilitatem est dilectio Dei et prnximi, et ab hoc lumine haec
flisci volitit.
rcm Dci ct
istiusdoctrinae, sublimitatem et valorem istius instru- dilectio trahit originem, sive ortum, qua aninia vi-
Itroxinti.
ctionis, ubiradicatasit, ubi fimd.atasit. Discite.inquit, dendo se nihil, et Deumprotam vilinihilo inclinatum
a me, nonab Angelis, non ab Apostolis, sed ame, in- etiam sii^e nihilitati tani viscerose
et vilific.atum, et
quit, cujus hnmilitas tanto major, quanto majestas unitum, accendifur iiiamorem; etaccensa ipso aniore
mea sublimior. Discite, inquit, ame, non dixit, jeju- transforraatur in Deum in quem transformata per
;
nare qu.amvis ipsead exemplum nostrumquadraginta amorem, et qure creatura est quam non diligat
diebus et noctibus jejunaverit; nec dixit: Discite jiixta posse? Amore enim creiitoris omnem creatu-
mundumspernere, iier iii paupertatevivere.qiiamvis rani ab en creatam, ut sic transfcrmata est, diligit
ipse in maxiraa paupertate vixerit, et in ea vivere siciit decet, qiiia inomiii creatura Deiini intelligit, et
suos discipulos mandaverit ncc dixit Discite a me ; : videt qualiter a Deo amatur ; et consequenter sic
quomodo C8elumfeci;nec dixit :Discitea rne miracula transformata amat nmue id, quod Deus diligit. Et
facere, quamvis ipse ex propria potentia miracula liiiic est, quod de bonis proximi gaudet et lietatur, et
faceret, et suos discipulos iu noniiiie sun miracula in malis ejus dolet et tristatur. Et quia benigna est
facere voluisset; nec aliahujiismodi; sed solum hoc: videndo mala proximi, non inflatur ad ipsum judic.an-
Quia mitis suni, et humilis corde : quasi dicat, si non dum, et despiciendiim, quia illuminata lumine pra;-
facto et opere vobis humilitatis exemplum raonstra- dicto videt se perfecte, et videndo se, intuetur et
veriin, nolite credere mihi. Et mirum iii modnm, cognoscit sein similibus malis vel majnribiis, qu!e in
quod et iterum nobis de hac m.ateria exemplun; pro- proximo videt, cecidisse. Qiiod si non cecidit, cngno-
posuit, et ad exemplum suEe huniilitatis nos omnino scit et intelligit se per se iion potuisse resistere, sed
facere et attendere provocavit. Cum eniin pedes di- aiixilio gratije ipfeam maiiii tenentis, et eam confra
scipulorum manibus propriis lavisset, ait Scitis qiiid : maliim et tentafioneni confortantis, vel tentationem
fecerim? Si ergo ego lavi pedes vestros Dominus et alleviantis: et ideo niillum judicat, sed ex hoc magis
raagister, et vos debetis alter alterius lavare pedes ; luimiliatur, quia videndo defectus proximi ad se re-
exemplum enini dedi vobis, ut queinadmodum ego vertitur, et sic videt, et considerat clarissinie mala,
feci, ita et vos faciatis. Amen dico vobis non est et delectus, in quos cecidit vel si iioncecidit, (piod,
;
servus niajor domino. Si hmc, inquit, scitis, beati nisi teneretur a Deo. facilius quani pmximiis cadere
lluinililas
Vere Salvator nuindi humilita-
eritis, si feceritis ea. potuisset. Corporalia vero niala, si videt in proximo
fititdunienlnm
tem et cordis mansuetudinem pro fundaniento et per aflTectum amoristransformatum reputatesse sua,
nmnium vir-
titlitiii.
radice posuit omniumvirtutum. Quia nec abstinentia et dolet et conipatitur, sicut Apostolus dicebat: Quis
nec jejunii asperitas, nec paupertas, nec vilitas vesti- infirmafur, etc.
menti, nec virtuosa in apparentia habere opera, iiec 219 Et sicut dixi de ista virtute dilectinnis qiiod Hnintliliis fi-
miracula facere, aliquid est sine cordis humilitate. originenia radice luimilitatis traliit, sic potest dici de
flei. spci, ctc,
Tunc autembenedictaetgrataeritabstinentia, bene- Itmdamcii-
fide,de spe, et de virtutibiis singulis secundum pro-
tttm.
dicta asperitas, et vilitas vestimeiiti. et viva eruiit prietates ipsarum, qiiod liabent initiuni atqiie ortiim
opera et stabilia, qnando
hoc fundamento subsi-
in ab lioc liumilitatis fiindamento, dequibiis per singiila
stent. Ista cordis humilitas m.atcrest, et in qua geue- longum esset discufere. Videns enini se in iiitellectu
rautur et procedunt aliae virtutes, et ipsarum virtu- nihil esse et deflcere a divinis, credit eis qiias tra-
tum operationes, sicut stipitem et ramos procedere duiitur secundum fidem nnstram. Videns etiam per
cernimiis a radice. Quia igitur tam pretiosa est ista humilitatera se iiihil posse. nec se potentem iii aliquo,
tam firmum etstabilefundamentuin,supra
virtus, et tunc oninino spem ponitin Deo oninipotenti, et sic de
quod consurgit tota perfectio vita spiritualis, ideo aliis, qua: melius per vos docente unctione poterifis
cogitare
:
IV JANUARIl. 22S
Cftgitare et \ idei-e, quain si scriptii triulecentnr. Hoc praeesse suggerit, nec facit homiiiem onerosum.nec Al ("HIUK
igitiir filioli vobis tantum dico, ut in iioc fundamento contentiosum in verbis, quamvis vita sua omnes fe-
stetis, etin hoc fundemini, etin hoc crescere studea- rat, et faciat luiic parvulitati cuntrarios, et hoc est
tis.Vere enini qui est in hmnilitate fundatus, habet quod desidero, (o nati mei) quod vita vestra, etiam
conversationem Angelicam. iuirisi^imam, Itenignissi- lingua tacente, in via istius parvulitatis, et zeli, et
^ mam, et pacificam. Et qnia lisec pretiosa virtus Im- discretae compassionis sit clarum speculum adversa-
timliii.
militatis benignum animurafacit, ideo homo humilis, riis veritatis. () cai"issimi si audirem de vobis, quod'
omnibusappretiabilisefficitui', et omnibus amorosus, esseparvulumfecissetvosunuracor, etunimamunain,
et priocipne electis Dei, quibus convertendis ponitur tranquillaretur aniina rnea super vobis : sine enim
inlumen et in exempluin, qui propter hanc mansue- unitate non video in veritate, quod possitis bene pla-
Sranii patifi- tudinem citius convertuntur. Et quia pacificatus est cere Deo. Parcite filii superbiae meie, quuil ad virtu-
'"•^'
pacificatione interna, nuUa adversitate turbatur, et tem humilitatisvos ausafueriinprovocare, quia zelus
potest dicere veraciter cum Apostulo
Quis nos se- :
et vestra caritas facit \ne luqui.
parabita caritate Christi? mei ab hac iu-
etc. filii
quisitiojie non quiescatis, donec inveniatis hoc fun-
CAPUTXIX,
damentum, sine quo ruit omnis operatio, et sine quo De virtiUe caritatin.
in via Dei proficere non valetis. Nam istam inquisi-
tionem video vobis utilissimam, et maxime necessa- V^aritas et dilectio Dei est maxima omnium virtu-
riani, quia sine ista humilitate omnes virtutes video tum, et nec sine hac valet oratio, imo sine ea, vana flratio siiic
rnritatc Dcit
nihil esse. Comidetefiliimei dcsideriuni Regis ajterni est et Deo ingrata, et ceterae virtutes sine onmi fru-
irifirala.
Domini nostri Jesu Christi, qui vos ita obnixe roga- ctu. Quud autemoratio sine ea nullius sit momenti,
vit, ut hanc virtutera ab eo addisceretis. In hoc fun- audi librumvitseChristum Jesum dicentein: Si offers
damento stetis, et in hac profunditate cognitionis munus tuum super altare, et recordatus fueris, quod
vestra; vilitatis et nihilitatis profundemini. Complete frater tuus habet aliquid adversum te, vade priusre-
desiderium «ternEe veritatis et sapientise, q\m valo- munus,
couciliari fratri tuo.Nihil igitur valetorationis
rem humilitatis abscondit a sjeculi sapientibus, et Item ait. cum in
nisi offeratur in vinculo caritatis.
non revelavit, imo praidicavit, et exemplo ostendit orationeDomiuica dimissio peccatorum et debitorum
parvulis. Hoc est desiderium meum quo vehementer postulatur: Diinittenobisdebita nostra,sicutetnosdi-
sitio etfamesco, ut in profunditate vestrje nihilitatis mittimus, etc.quasidicat: Sicdimittenturvobisdebita
et immensitate divinae bonitatis abyssemini. Si enim supplicationuin in oratione, qualiter vos remiseritis
in immensitate divin^ bonitatis, et vestree cognitio- fratribus vestris injurias et offensas vobis factas indul-
nis vos firmetis, tunc necessarium est,
quod pro fun- gendo. et vos posueritis in statu unitissima^ caritatis.
Liteji el eon- damentosoIanihumiUtateni habebitis. quamprsedixi 223 Scitote autem filii, quod in araure sicut con- Amor spiri-
lenlioms evi et tuncadliteset contentiones noneritisita proni.sed cluditur oinne bonum
meritum, ita etiam omne
et tiiali howini
lat. dchel essc sn-
potius eritis cnm isto Deo hoinine passinunato, sicut mahun deineritum et peccatum. Unde, filii carissimi,
spectns.
surdinonaudientes, etsicut mutiqui aperirenequeunt nihil est in hoc mundo, nec horao, nec diabolus, nec
orasua, etitaeritis veraciamembraJesuChristi.quo- aliqua res. quam tantum habeam suspcctam, quan-
rum consuetudo est secundum Apostolum, non con- tum amorem, quia amor penetrat auiraam plus quara
tentionibns,uec carnalibus Eemulationibusdeservire. aliud. nec est aliquid, quod ita occupet mentein, et
Bona orta cx 220 quanta bona facifista humilitas! quse i^e cor totuni penetret, sicut ainor et uisi habeantur :
Immilitate. repletos facit pacificos et quietos, Deo gratos, et gra- arma, quibus regatur. leviter praecipitatur anima in
tiis plenos : nam tales ita sunt pacifici ex quietatione millia pericula. et patitur niagnam ruinain. Et hoc
interiori exterius, ut cum diira audiunt, vel contra non dico de nuilu amore, quia malus amor debet ab
ipsos, vel forte contra aliquam veritatem, ad se ex- omnibus caveri et refiitari tamquani res diabolica et
cusandos respondere nequeunt, nisi l)reviter. et sub- periculosa : sed dico de bono amore spirituali, qui est
niisse, et ad id quod false aliquando eis imponitur, inter Deum
et animam. et proxiinum et proximum.
vel dicitur potius suam ignorantiam cunfitentur, et
;
Quod autem amor, qui est inter Deura et animam,
suntparati cedere.magis quamcoutentionibus de.ser- debeat esse suspectus omni animio, apparet: quia
vire. Hanc autem taciturnitatem non video ab alia amor, ([iiera habet anima ad Deum, nisi sit armatus
radice prucedere, quam ab hac Juplici inabyssatione cum magna scientia et (Uscretione. sed ciim fervore
divina-scilicet immensitatis, et sua3 propriaivilitatis, indiscreto sumatur, aut cito deficit, aut decipitur, aut
quam inabyssationem anima invenit in lumine pree- in inconvenientem finem vadit: qute enim inordinate
dictaj humilitatis. surauntur, bene nec salubriter continuari non pos-
Vera liiiiiiili- 221 Sed ubi qua?so ista liumilitas? ubi i.sta utili- sunt. j\lulti enim sunt, qui credunt stare in amore
tasncquiriUir tas? ubi id lumen? ubi ha;c taciturnitas invenitur? Dei, et stant in odio Dei, et in amore carnis, mundi,
oratione, ct
aut per quam viam ad hjeo, quee prscdixi, venitur? et diaboli. Unde quando aliquis arnat Deum, ut custo- Anior Dci c
vieditatioiic
viln- Christi.
Nempe inoratiune ferventi,pura et continua, et cor- diat eum ali infirmitatibus ot tribulatiouibus corpo- prnximi iii
omnia inveniuntur purns cl
diali, hsec : et ex aspectu libri ralibus, et temporalibus periculis, amat se et Deum iii
liis.
vit£e Jesu Christi, vitae scihcet ejus et mortis com- inordinato, Deum postponendo, qui ante omnia et
passionem aspicieudo, aniuije datur cognitio pecca- amari debuit, et omnia propter ipsum, et quia de cur-
torum, et videndu multitudinem peccatorum quo- ; pore suo, et de se fecit suum Deum, ex quo Deum
niodo cum raembris suis omnibus Deum ofTendit, et non diligit nisi propter se. Item talis, qui sic se dili-
ex hoc anima humiliatur, sicut supraostensum est. git. omuia alia diligit propter se; diligit enira res
igitur carissimi aniniEe meae, desidero de vobis, temporales propter utilitateu) corporis sui, quod sibi
quod me, ut semper idem sapiatis, et non sint
et de Deuin .statuit. Amat enim cunsanguineos .suos pro-
in vobis schi.smata, nec rlissensiones. Illud autem, pter utilitatem suani, et hunorem quein sibi afferunt.
quod et omnes discordes facit in unum eonsentire, Amat etiam viros, et personas sanctas, et spiritua-
desidero. quod scit anima vestra. Huc autem est : les, utfaciant sibi mantellum de sanctitate ipsoriim,
Esse parvii- Es.separvulum,ethuc esse parvulum uon fncit re.spi- cum non vere diligat eos proitter bonitatem ipsoruni.
hm tnllH li- cere ad ;diquam suflficientiam scientiiE, nec sensus Et qiiia talis amor non est purus, ideo fructns taliter
naturalis, sed solum inclinat aniniam ad videndnra amantiuni est carnis concupisccntia, et curpus cum
defectus suos, et miserias, et contra seipsum movet vitiis etconcupiscentns. Amat etiam talis sufficientias
quiEstiones et inquisitiones, et disputationes, ut con- corpoj'aIes, et aptitudines, ut sciat bene legere, et
veniat defectus suus, et eos emendare conetur. cantareadcomplacentiamaliorum. Amatetiamhabere
Hoc etiam esse parvulum, uuUi priEeminere nec magnum scientiain,ut sciat alios convincererationa-
38 bUiter
: , .
226 VITA B. ANGEL^ DE FULGINIO.
AUCTOBE biliter et scientifice, et non caritative, et quod possit ratione contradicente quod totaliter sequitur
; ita
ARNALDU. amatum ad quod vult et propter
alios corrigere cum superbia, ut reputetur aliquid. suura orane illud, :
Alitis ftmor 22i Suut etiam alii qui credunt amare Deum, et inordinationera prfedictam, si invitatur ad nialum,
f)erelproximi amant eura, sed amore infirmo et imperfecto. Amant non potest contradicere; et si non invitatur, ipse in-
imperfecttis.
enim Deum ut parcat peccatis, et liberet eos de in- vitat, sentiens hoc placere araato et tunc retrahi- :
ferno, et det eis gloriam paradisi, et non propter tur ab oratione, et abstinentia et a solitudine, et ab
bonitatem suam. Amant Deum nt conservet eos in oranibus virtutibus, in quibus consueverat se exerci-
bono statu, et non offendant plus, ut non perdant tare, et totum amorem divinum rautat in hunc niise-
paradisum. Amaut alii Deum, ut Itabeant consolatio- rabilem amorem. Et crescit quandoque tantum talis
nesetdulcedinesdivinas, et sentimenta,et ccuisolatio- amor, quod verba nec ejus pi'£esentia non
araati,
nes spirituales. Alii amant Deum ut amentur ab eo. satisfaciunt, cui solebant verba et sola preesentia sa-
Amant alii amicos etparentes spiritualiter, quia desi- tisfacere. Sed amplius amans desiderat scire, utrnm
derant, ut sint spirituales et boni, ut inde non conse- amatus sic feriatur sagitta amoris, sicut araans ; et
quantur dedecus, sed habeant utilitatem et honorem. si scire potest, tunc est periculura utriusque; tunc
Amant etiam Deum, ut det eis sensum et scientiam, enim unus confidens et securus de altero, postquam
et intellectum scriptunB illi, qui sunt litterati; et illi, verba, nec pra;sentia non satisfaciunt, inclinantur
qui nesciunt litferas, desiderant ut sciant loqui spi- araans et ainatus ad omne opus otiosum, et pravum.
ritualiter, et non ad honorem Dei, nec aliorum ntili- Et ideo dico, quod amor mihi est suspectus super
tatera, sed nt magis amentur et honorentur. Amant orania, et in ipso concluditur onine malum ; quare
essespirituales, ut habeanturinnumerospiritualium, cavete a serpente.
et diligantur a spiritualibus, et hssc pro sua speciali 226 P]'opter igitur malura amorem volo suspectum
utilitate et honore. Amanthabei'epaupertatem,etpa- haberebonum amoreniinterproximum etproxiraum;
tientiam.et obedientiam,et exteriorem humilitatem, quia bonus araor fit inalus per pr«edictura modum.
et virtutes, ut excedant in virtutibus alios, etdeside- Araor etiam Dei efficitur malus; nisi discretione re-
rant, ut nullus alius possit approximare perfectioni gatur, et armis suis protegatur. Arma autem, qui- Ariiut qtliblts
ainorregatur,
eorum : et quia nolunt habere parem, in lioc videntur bus bonus anior Dei vel proximi in Deo regi debet,
Iriptej: aili-
assimilari Lucifero. qui noluit Iiabere aliquam crea- dantur homini in anim» transformatione. Est autem iiia; trattsfor-
turam parem. Aliqui aniant Iiabere universalem famam triplex transforraafio qua transforniatur anima in iiiatto.
sanctitatis, ut commendentur a bonis et malis de san- Deum. Aliquandoenimaniinatransformaturin volun-
ctitate; ipsi etiam commendantomnes spirituales, et tatem Dei aliquando cum Deo
: aliquando infr;i ;
non spirituales,ut de temerariojudicio nonjudicentur. Deum Deus intra ipsam. Priina transformatio est.
et
Aniftr fleuotcB 223 Amant etiani aliqui devotum sunm, vel devo- quando anima conatur iniitari vitam istius hominis
persotiir, est tam suam amore spirituali et perfecto, quia amant passionati : quia in hoc manifesta est voluntas ipsius
perieitlosus.
ipsos totaliter secundum Deum. Sed iste amor quan- Dei. Secnnda transformatioest, quando anima ultr.i,
doque ninns crescit, et efficitur malus, nisi regatur hoc unitur Deo, et aniat Deum non solum per volun-
armis niagnje discretionis; et fit quandoque carnalis, tatera, sed cum hoc habet magna sentimenta, et
vel inutilisetnocivus, ninus ad invicem conversando, inagnas de Deo delectationes, possunt tamen exprimi
et tempus inutiliter perdendo, quia corda eorum verbis et cogitari. Tertia transformatio est, quando
sunt indiscrete colligata. Iste enim amor crescit, et anima sic Deum, et Deus
est transformata intra
crescendo Iiabet hoc quod desiderat habere, scilicet intra ipsam, quod altissima de Deo sentit et gusfaf
prtesentiam araati, quam ubi non habet infirmatur : in tantum quod ea, quae sentit, nullo modo possent
et, si nimis crescit, et crescendo totaliter
Iiabeat, exprimi verbis, nec rogitari, nisi solum ab illo, qui
transforinatur in amatum, ita quod omnia, quie pla- senfit. Prima igitur transforraatio quamvis multum
cent alteri, placent ei; etquae displicent alteri, displi- regat araorem amantium, tamen non t.antuin quan-
cent sibi. Et quia anima non habet arma sufficientia tum oportet, quia adlmc decipi posset. Secundaautein
ad regendum istius amoris fervorem, qiii continue transformatio, si est bene viva, sufficit ad regenduni
crescit, et non habet perfei-tam ordinationem, nec amorem. Tertia autem est suraraa in regimine amo-
discretionem, necesse est, ut convertatur finaliter ris. Ista enini tertia et etiam secunda perfecte infun-
in deordinatiunem. Et si amatusiu talideordinatione ditur et confertur animie a gratia : et haec terfia, et
careat etiam priedictis armis, et siraili gladio araoris secunda licet non sit perfecta, est qusedam sapientia,
sit vulneratus, tunc est valde plus tiniendum quia : qua mediante anima scit regere amorem Dei et pro-
tunc incipiunt sibi invicem manifestare secreta sui ximi. Nam sentimenta Dei, et dulcedines, et fervo-
amoris, et inter alia manifestant sibi invicera, quo- res a gratia Dei in :miraa provenientes, aniraa per
modo se rautuo diligant dicentes ad .alterutrum Non : hancsapientiara scit coinponere, et taliter quod durat
est aliquapersona quam tantum diligam in raundo, amor, et in his, quje incipit, potest perseverare, nec
nec tantum eara portem in corde. Talia enim dicunt, ostendit extra per risus, nec saltus corporis, uec
quia necesse est, ut tractent ea quse sentiunt, et sic alios gestus. Similiter et in araore proximi vel devoti
appetunt se etiara projjter devotionem rautuo diligere sic scit sapienter etmature se luibere, quod ostendit
et propter utilitatem spiritualem, quam credunt esse et dirigit quando, et quantum, et quomodo est con-
in tali amore occurrentibus tamen tentationibus de
;
descendendum proximo, et quando non. In unione Bffetraitsfor-
aliquo quod sequi potest ex tali araore, ratio
illicito, enim anims' ad Deum aniina acquirit dictam sapien- malio coitfert
contradicit a jirincipio, quia non est totaliter amore tiam, et quamdammaturitatera et gravitateni sapien- animcE matit-
Aiilor seitstta- suflbcota. Postea vero amore amplius crescente, ratio ritalem el
tiffi, et sapidam discretionein, et quoddam lumen;
lispfttllfltilli itiscrelioiteiti
incipit obnubilari, et spiritus inflrmari, et incipit ita quod cura istis ita scit regere araorein Dei et
sitljbeot ralio-
credero, quod tactus amati et hujusmodi non sint proximi, quod non potest decipi nec prsecipitari et :
iteiii, el npiri-
Ittm.
peccatum, nec noceant aniniie, et ideo hoc permittit qui non sentit se tali sapientia iufusum, numquam
facere, et sic incipit deficere, et cadere a statu per- deberet se cum aliquo, vel cuni aliqua in tali amore
fectionis paullatira, Postquara autem ratio aliquan- singulari et visceroso se conjungere, etiam quaii-
tulura declinavit araore
suifocata, incipit ea, qua? turacuraque fieret propter Deum, et ex bona inten-
periculosa sunt, quasi nulla existimare, et dicere : tione, propter pericnla jam prsedicta, qu.Te eveniunt
Hoc potest fieri, quia ad nulluni malura intendo, ex tali ainore, nec aliquis alicui se colligare debet
quia non est magnum peccatum. Et paullatim talia per aniorein, nisi ubi didicerit, et sciat, et possit a
reputant licita, et sic amplius amore crescente trans- quocumque faciliter cum voluerit, separari.
fornnitur et transfertur uterque in voluntatem alte- 227 Qualiter autein per praidictam sapientiam re- froprietates
rius, ut faciat orane, quod vult alius, nulla alia gatur anior Dei, est sciendum, quodamorhabet varias leri amoris
ttfi Dettm.
proprietates
IV JANUARII. 227
proprietates : nam aiiinia amanili) Denm, primo tene- tia : et deljet continuare toto tempoi^e vitse suae : quia AucTOiir;
rescit;secundo infinnatur, tertio fortificatur cum ; iste Deus homo quamdiu vixit in Iioc mundo, vixit in AltNVI IK»
enim anima sentit fervorem amoris divini, anima continua et amarissima cruce poenitentije et hiec :
clamat, et rumorem facit ad instav lapidis, qui po- ; debet esse longitudo et tempus pcenitentia?, quam ad
nitur in fornace solvendus in calcem, qui ditm tangi- formam ejus debemus facere, scilicet qnamdiii homo
tur ab igne, crepitat, sed si fuerit coctus, non facit vivit. Magnitudo vero ejus est, quantum honio potest
Ainorin hici-
aliquem rumorem, neccrepitat. Sic anima in princi- cum discretione. Htec est autem tr'ansformatio in
pienlibuscon-
pio qutcrit consolationes divinas, qute, si suljtrahan- voluntatem ejus, quam ostendit non solum verbis, sed
solalione sub-
Iracta tene-
tur. tenerescit, et clamat contra ipsmn Deum, et vivendo semper in operationibus crucis et poeniten-
rescit, cl con- conqueritur dicendo ; Tu Dumine iacis milii hunc tiae, qiias Deus homo semper habuit in seipso. Cum
qm-rilur. languorem : quare hoc facis? etsimilia dicit, et ha;c vero anima transformatur in Deo, et est intra Deum,
audacia nascitur ex quadam securitate, quani auima et est in illa perfcta unione et plenitudine visionis,
sumit de Deo in hoc autem statu est contenta con-
: quietatur. nec aliquid operatur. Sed quando rever-
solationibus. Sciatis enim quod Deus Iiabens ejus titur ad se, nititur transformari in voUintate ejus
creatum amorem erga animam. dat ei blanditias, et quousque redeat in illam visionem. Ipse autem osten-
quandoque consolationes mirabiles, et inefiabiles, dit voluntatem suam per dictas operationes crucis et
quas anima non debet nppetere cum Importunitate. poenitentift;, quam seraper habuit in seipso.
Si tamen a Deo dentur, non sunt spernenda^, quia 229 Hac autem visione supradicta tamquam armis
facinnt ipsam post amatum currere, et sunt cibus dirigitur amor Dei et proximi. Ibi enim anima videt
ejus, et tollitur ta^dium ab ea et ex his anima ascen- : esseDei, et quomodo omnis creatura habet suum esse
dit, et trahitur ad am;uidum et transformandum se in ab illo, qui est summum esse. Et vidot quomodo nihi!
Amor in j>ro- snum amatum, et ad qua^i-endum ipsum. Ex carentia est quodhabeat esse uisi ab hocsummo esse. In quam
ficiciitibus in-
vero ejus crescit amor, et incipit qua^rere amatum, visionem anima ductatrahit per ipsam visionem mi-
firnialur. sc-
quem si non habet, infirmatur; nec contentatur tunc ram sapientiam et ineftabilem scientiam, et maturam
no qiui-ril
Deiiui. de conso>Iationibus, quia solum quperit amatum, et gravitatem : et trahit ab illa visione notitiara veram,
quautoplus habet de consolationibuset sentimentls, quomodo quidquid est ab illo summo esse, est opti-
tanto plus crescit amor, et tanto niagis infirmatur, et mum, nec potest contradicere, quia in veritate videt,
languet, nisi habeat pra?sentiam amati. quod omnia, quae sunt ab ipso, sunt optime facta. Sed
228 Sed postquam animaunitur, et ponitur in sede male est factuni, qiiandonos destrnimus ea, quasfacta
veritatis, qux veritns est sedes anima), non clamat, sunt optime ab illo summo esse. Ha;c autem visio Propter uiiiti-
nec oonqueritur de Deo, nec tenerescit, nec infirraa- istius summi e.sse, excitatunum amorem in anima sibi rcm divitii
esse in seipsu,
tur. Imo cognoscit se indignam omni bono, et omni correspondentem, et istud summum esse incitat nos
omnia crcalu
dono Dei, et dignam maj<»ri inferno, qnam sit ille, qui araare onine quod liabet esse ab ipso, quah'a sunt ora-
ainandu.
factus est : mira sapientia et matu-
et ponitur in ea niabona etbcnefacta, et docet nos amare oniuem crea-
ritas. et fit adeo fortificata, quod
stabilis et ordinata, turamrationalem et irrationalem amoresummi esse;
propter amoremamati iretadmortem et liabet iu ple- et docet nos amare
onme, quod habet esse ab
et incitat
Auior m pcr- nitudinequantumcapere potestextaliunione. Et ipse ipsij. etquodipseamat, etvultesse. Etdocet nosamare
fectis cor sta-
Deus crescere facit animam, nt ipsa sit capax ejus maxime creaturas rationales, potissimeillas, quas vi-
bite detinet,
quod in ea vult ponere, et videt illum qui est, et videt, demus esse amatas et dilectas ab ipso surarao esse.
nuitis rnuta-
tionibusolmo- quod omnia nihil sunt, nisi "in quantum sunt ab illo Sicuteninianimavidetipsumsummumesseinchnatum
•ciuni. qui est. Tunc autem anima omnia, quse pra^cesserunt, peramorem in creaturis, sicipsa ineasdeminclinatnr.
habet pro nihilo comparative, et etiam onniia creata. 230 Signum autem manifestura illorum. (pii sunt Signum Hlo-
nec curat de raorte, nec de infirmitate, nec de iionore in amicitia istius summi esse, est, quod sunt veraces rum. qui sunt
in amicitin
vel de vituperio, et ita pacificatur et quietatur, quod sequaces unigeniti i.4ius summi esse, et sunt seniper
mmmicssv.
nihil appetit, et perdit desideria, nec potest operari, intenti oculis raentis suae ad amandum et sequendum
quiatuncquando habet praMlictam visionem estjuncta et transformandum se totos, et totaliter in \oIuntate
cum Dpo. Et itavidet iuillolumine Dci. omnia Deum amati, scilicet unigeniti i.stius summi esse. Amor au-
ordiuate facere et debite, quodetiam de ejus absentia tem creatus et excitatus a visione istius summi esse,
non infirmatur. Et ita fit conformis voluntati ejus, suramum esse, novit. et scit
novit et scitamare istud
quod eum absentem non requirit, sed de oninibus, quffi amare creaturas secunduni carum convenientias, et
facit. contentatur, et totum tamquam bene ordinatum plus et minus secundum inclinationem istius surami
ei remittit. Tunc autem ista vera snnt, scilicet quod
" esse ; et in nullo potest transire terrainum ejus : et ideo
anima fit ita fortificata, et quietata in isto amore, et oraniaqmt stint amoris, sunt omnino suspecta quous-
perdit desiderium, nec potest operari quando habet que hic amor fuerit anima? datus a Deo. Postquam
prEedictam visionemDei iudicta plenitudine. Quando enim animaluibet visionem istius esseDci, etamorem
veroaufertur visio talis animae(nullienim conceditur illirespondentem, etsnfficientem istiesse, tuncrema-
in vita ista, quod in ea perseveret) datur ei, et net solidata, ita quod quamvis veniant alia* visiones
remanet ei unum novnm desiderium iguitum operandi et elevationes non mutant
Et non sohim, qui eaui. Stricte pensa-
sine pcena npera poenitentiiE, fortius quam prius, est habenthanc ineffabilemvisionemDei, sedqui haberet ri debet esse
Perfectus enim iste status snblimior
Hicautera araorigni- aliis. strictum jiensare istius esse Dei, potest sutficere, et summi Dci.
ainor Bei per-
tusestperfectus,etfacitiraitarianiraamamauteraama- expellendam omnem malitiam omnis
est suflliciensad
fectam indu-
cit imitatio-
tum suum Deimi hominem passionatum, quod est per- alterius amoris, et beue potest resistere ad gladium
ncm Christi
fectio oranis perfectionis ; passio autem ejus quumdiu onmisamoiis illiciti. Non solum antem in praedicta
crucifixi. in hac vita mortali vixit semper duravit ilii coepit et , 'visione datur amor creatus, de quo dictum est, imo
perseveravit, etfinivit:seraperenimfuitincruce pau- ipsa visio increati esse dimittit in anima ununi amo-
pertatis, doloris. despectus, etobedientiae, etaliarum i*eni increatum, cui amori anima nihil potest operari,
operationum arduarum poenitentiae. Etquia qui per- quia anima est totaliter absorpta ab ipsa visione. Sed
fecte diligit aliquera nititur ei transfurmari moribus, ipse amor inclytus operatur.
et facere illa quaa plus placent illi quem amat. ideo, 231 Attendendum autem est, quod quando ha;c
qui Jesum Deum homimra diligit, nititur et triinsfor- visio data fuitanimas anima operabatur, et tota se
mari in eura, etejus niores, et facere quajsibi placent, desiderabat. quomodo melius ipsi siimmo esse posset
et in modo
vivendi sibi assimilari. Quanto igitur quis uniri postea autem ipse amor increatus operabatur
:
cst perfpctior et araat De um, tanto magis conatur fa- in anima, et inspirabat sibi, quomodo recederet ab
cere illa, quae ille fecit, et vult. etpraecipit, et consuUt omni creatura, ut anima posset sibi melius uniri ;
ficri, et vitare umnia (piui sibl possent esse displicen- unde ipseamnr increatns nperationes amorisoperatur.
Principiittn
,
228 VITA B. ANGEL/E DE FOLGINIO.
Principiuni autem hujus amori.s inoperatione sua, cst etirapediraento quocnmque contrario. Sed ipse estita
.VRNALTiO.
illuminare.et nnvumdosideriuindare. Esf enim anior cnrialis erga aniinam, quod si aniraa dat sibi tntum
.lumr iiicrea-
fortis nnvus, ad ipiem amnrem novum anima niliil cor,totnm libenteracoipit; slpartem.partcra acclpit,
Im oiKraliir
operatur enim amor iucreatus operatur omne
: ipse lioet perfectus amor naturaliter totum vellt, et non
iii animu pcr-
lirla.
bonum. quod per nos fit; et jier nos, nos operamur solum partem. Scinuis enim, qnnd sponsus diligens
omne maluni bonum autem non ex nobis, sed ab illo
; sponsam suam non potest in ea sustinei'e, sive in se-
increato amore. Et ista est vera humilitas et annihi- creto, sive in manifesto societatem allquam similiter ;
latio, videre iu veritate, quod nos non sumus npera- noster Deus. Sed scio, quod si in Dei fillo quilibet
tores alicujus boni et qui sic sentit, habet spiritum homocognosceretet gustaretipsumamoremdivinum,
veritatis. Amor autem Dei numquam stat otiosus, Deum humanatum,passionatura, qui est suramurabo-
iiam viam crucis cogit sequi corporaliter. mira, daret se toturaslbi, et auferret setoturasibi, non
Siiiiia ojiera- 232 Et istud est signum operationis veri amoris, sidumabaliiscreaturis. pttotusdiligeret, ettotocorde
lioiii-^ uinorii surgere, et apportare anima', crucem, id est, longam llluni Deum amorosum, et transformaret selpsnm
Dri.
poenitentiam qiiantum vivit. et magnam et duram totum in ipsuin Denm huraanaturasuramuniamorem
quantura commode Hic verus amor non ap-
potest. 234 Si Igitur anima vult venire ad istara perfectio- Deo servifH-
(Imn propier
jiortat risum in ore, nec in comedere, nec in bibere nem perfecti amoris, qiii dat se totnm et servit Deo
seijisuiii.
inordinatur, nec affert aliquam alacritatem vanam, non intnltu prcemii, quod hic expectetaDeo recipere,
nec dicit Non teneor alicui legi sed semper legi se
: ; nec est in futuro; sed dat se Deo, et servit Deo, pro-
sulijicit, imo etiam ubi non est lex, ipse sibi fticit pter seipsum, qui totus est essentlaliter bonns, et
legem. Et cum amor operatus fuerit operationes cru- t.otum propter se, etpersebnnura dignum est diligi
cis et poenitentia; vivse, et longa;, et arduoe quantum propter seipsum debet anlma intrare in viam rectam,
;
vivit, et quantum potest, tunc videbit in veritate se et per ipsam ambulare pedibus anioris, puri, rectl,
iniitilem, et in veritate senon nisi malum operantem. ferventis, et ordinati. Primus autem gradus sive pas- Ptisstis amo"
ris.
Ipsum aiitem Deum cognoscet totum amorem, et se sus quem debet facere anima qua? intrat istam viam
tntum odium et habita in veritate Imc cognitione, de
: rectam, et quse desiderat accedere ad Deum est, qund
necessitate oportet quod faciat poenitentiam corpora- coguoscat Deurainveritate, non solumexteriusquasi
lem. Sive autem poenitentia sit homini levis ad por- per colorera scripturER, siciit dictum est supra: quera-
tandum, sive difficilis, totum nperatur ipse increatus admodum enim cognoscimus, Ita et amamus: si pa-
amor, diversimode tamen prn|)ter utilitatem animae. rum obscure, si superficiallter, si perfunctorie ipsiim
Non igitur gravet nos operatio de jioenitentia, quia cogitamns et cnnsideramusetcognoscimus; et siinili-
Deus in nnbis ipse operatur provocandum vo- : et ad ter et conseqiienter parura amnraiis. De his auteni
luntatem nostram, et consentiendiim Deo in nobis eam qualiteret quomodo flerl debeat, jam satis dictnni est.
nperanti, verus magistervenit pronobis ad faciendum 235 Sunt auteratres proprietatesamantium neces- Tres proprie-
(atvs amnn-
poenitenfiam, et ad dandum exemplum ejus nobis, saria? ad sciendum, et etiam aliqua signa amoris, ut
liiiin.
tofo eniiu tempore vit» suse in ainarissima poeni- qiilllbet cognoscere possit, si est vere amans. Prima
\.lndui virin-
tentia vixit. Et qui ad visionem increati, et ad visio- proprietas est esse transformatum in voluntateni tilms Chri-ili.
riem esse Dei elevantur in cruceet inoperibusvirtuo- amati. Voluntas autem Christi amati videtur mihi,
sisquietantur, ef cum novo amore infocafo et ignito qund sit vita quam ostendit nobis per semetlpsum,
ad majus operandum provocantur. Illi aiifpmqui non ostendit autera nobis paupertatera , dolorera, despe-
snnt in hoc spiritii verifaf is, f:iciunt sibi idola de ope- ctumetnbedieutiamverani, quaeoraniadefacto osten-
ribus virtuosis, sibi gloriam aftribiientes. Et pri- dit : et cuni anlma est virliiter exercitata in istls,
nmm idoluin faciiint sibi de Iiimine, et scientia et nullum vitium, nulla tentatio poteritin eam intrare.
diserctione sibi d.atis, quod est flendum : nam totum Secundaproprietasest.transformatnmesseinproprie- 2. Amati jiro-
bouum, qurtd esf in nohis. operatur amor increatus, tatesamati. Noio vobls dicere nunc nisl tres. Priraia prietatibus
cxonmri.
qui non extingiiitur in se in ffiternum; cui est honor est amor. diligerescllicet omnes crenturas secundum
et gloria in ssecula saeculorum, Amen. convenieiitias earum. Seeundaest, esse vere humilera
et benignum. Tertia est, qnam Deus dat legitimis
GAPUT XX. fiillssuis, scUlcet, immutabilitas uam quanto aniraa
:
estpropinqnlor Deo. ralnores et pauciores mutabili-
Via, conditiones, signa Amoris. tates in se habet et ideo nos verecnndamiir quandn
:
allqua vllis res uos movet, et in hoc cognoscimiis
r.Ki. ia autem ad hunc amoreni
Yi,- est per cfnitinuara, et nostram miserlara. Tertia proprietas est, esse trans- 3, Uabitarein
Via ad aiiio- assifluam, et devotam, et ardentem orationem, et formatum in totaliter in Deum et tunc est extra :
ipso Deo.
reiii. lectionem libri vitae, de qno satis dictum est supra, omnes tentationes, qulo non in se, sed In IIIo est. Et
per quani d;itur et accipitur cognitio Dei. qufie est Ideo quando rpvertiniur ad nostrani miserlnm cavea-
omniuu necessaria ad habendum ejus amorem, ut mus nos de omnibus creaturis, et a nobisii^.sis etrogo :
dictum fuit.
Kiipra carissinii, hortor, ut diligamus vos ut sitis vestri, et uolite vos dare aliciii creaturfo,
Deum, et transformemur totaliterin ipsum. Iste enim nec pra;stare ex toto, sed date vos tntos illl qni dlclt :
Deus liomo, Deus increatus, Dousincarnatus totusest Diliges Doininuni Deum tuum, ex toto corde tuo, ct
amor, et nos totus diligit,'et totaliter vult diligi Unde . ex tnta mente, et ex tf>ta auima, et ex omnlhus viri-
vult filios suosessetotostransforraatos inseperanio- bus tuis.
rem. Voco autem filios spirituales per amorem dile- 236 Signaautemamorissuutlirec. Primum siguum signa veri
ctionis, illns qui vivunt in gratia, et caritate in ipso veri amnris est, quod amans submlttat voluntatem amori.^i.
Deo bono perfecto cum pfii'fectione amoris transfor- suain voluntati amati. Secunduni est. quod facit reliu-
Qiiiiiaoi fitii mati.Omnes enim sumus Dei filii per creationera, sed quere oinnem aliam amicltlam quse liulc posset esso
Dri ,s(H/ spiri- filii sui spii-ituales electi siint, iu quibus ip.se Dons contrarla, etiain facit dimittere patreni et niatrem
liialis elerli.
amor suum amorem. et in quibus dplectatur
posuit sororem, fratrein, et omuem aliam aftectiouem con-
propter suam similitudiuera, quara invenit in ipsis, trariam voluntati araatl. Tertliim quod nihll est, cic-
quain similitudiu(Mn animani cujuscuraque filii Dei
in cultuin jiotest esse in uno quod
non revelet alteri : et
ponit, et facit, et forinat solum gratia Dei, et per- hiec tertia operafio secundura judicium raeum est
fectus amor divinus perfectum dico, qui jam vitam et
; surama et complementum omninm alloruin signorum,
nmres transformavit in sirailitudinem vitfp Christi etnperationumamorls. Quartumest, fpiodanians stu-
pauperis, despecti in hoc mnndo, et dolorosi. Itaque deat assimilarl amato, ut sl amatus est pauper, (piod
Deus nobilis per naturain vult totura cor filii sui, et non amans studeat depauperari : sl vlllficatns, quod stu-
partera et vult ipsum sinemedio, et sine societate
:
deat vilificari; si dolorosus, quod studeat de dobire
liabere
: ;
IV .lANUARII. 229
liabere participationem, iit sit siinilis utriiisque con- dico,quod advocati nobiles, et testes veraces, quibus AucTonE
magis creditur in conspectu Dci, sunt istie tribiila- An>M,uo.
ditio. Non enim viiletiir quotl anior perfectus possit
fundari inter diviteni et pauporem, lionorabilem et tiones saiictissimae et pretiosissimae ;
quaruin valor
vilem dolorosum et deliciosiim valde eiiim distant
: est nobis ignotus : eis enim emitur regnum ca;lorum,
hffi conditiones, et inter tales noii potest esse anior paupertate enim et luctu, et dolore, etpersecutionibus
perfectionis, quia iinus conditionem alterius non par- obtinentur gaudia sempiterna. Credo eniin firmiter
ticipat. Amor autem e.st virtus iion soliiin assimiia- quod tantum facit ad bene vivendum, sicut
nihil aliud
tiva, sed iiiiitiva, quas fertur seniper in suum siinile ha3C tribulatio unde inomnibus tribuKatis ego habeo
:
iion in ditforme. iinara saiicUiin invidiam. Scio enim, filioli mei, quod Tribtillitione^
tttitcs.
Hac sigm 237 Anior autem cBternus Christus Jesus omnia nobilitas et v.alor qui exit de tribulatione, non est
amoris perfc- ista signa habuit, qiiia siibmisit voluntatem suam nobis cognitus quia si esset cognitus, esset de ea
:
ctissime in homini, factus obediens usque ad mortem interfl- inagna grapila et rapina, et quilibet raperet ab alio
rltristo clll'
cientibusipsnm. ciim tamen solo nutu posset i'esi- de qiio tribulari posset. Luinen triliul.atorum et sola-
renl.
stere si voliiisset. Itein fecit ipsunirelinquere omnem tiiira ccmfortet nos sub onere tribiilationura, cui .sit
aliam amicitiam, parentum, niatris, et aliornni, imo gloria in saecula saeculorum, Amen.
et suae carnis propter amorem hominiim. morti se 239 Tribulationes autera qua; siint in paupertate,
tradens, et eos in cruce derelinqiiens. Iterum secreta despectu, et dolore, videntiir niihi raultum utiles no-
sua nobis revelavit ut ipsemet dixit .lam non dicara :
bis et convenientes. Ratio hujiis est, quia oportet
vosservos, etc. Item similera Iiomini se facere voluit quodhomocognoscatse et Deura cognitio autem Dei
:
ideo verara humanitatem ejus assumpsit et mortali- supponit coguitionem sui, hoc inndo, ut videat homo
tatera, factus horaini similis per omnia, prjeterqiiam et consideret et videat qiiera offendit et consideret di-
in culpa. Ergo et nos omnia hsec facere debemus ligenterquem offendit. Et ex hac considerationedatur
propter ipsum alias araor ex parte nostra claudicat,
: gratia super gratiam, lumen super lunien, visio su-
et tanto et tam visceroso amatori facimus injuriam per visionem, et ex his incipit venire ad cognitionem
manifestam. Igitur faciamus nos ei per omnia simi- ampliorem Dei et quanto ampliiis cognoscit, am-
:
les, qui nostris miseriis per omnia similem se fecit, plius diligit ; et quanto plus diligit, tanto fortius ope-
pcenitentiamscilicetfaciendoinpaiipertate, despectu, ratur; et ista operatio est sigiium amoris, et men-
et dolore, et cordis contritione, in quibiis ipse sera- sura : quia in hoc cogiioscitur, si amor est purus,
per vixit. Si eiiini iinus solus fiiceret pcenitentias veriis, et rectus, si diligit et operatiir efficaciter, et
omnes (luas omnes homines de mundo faciiint, non tolerat quod dilexit et operatus est ille, qiiem diligit.
esset sufficieus ad recompensandum minori guttje Christus autein, queni diligit, operatiis est et tole-
sudoris. quem Christus pro nobis effudit, et non esset ravit ciim gaudio tria iu'a>dicta quamdiu vixit ; qui
sufficiensad promerendura mimisgandium Paradisi, ergo ipsuin diligit, debet illa diligere et operari.
quod nobis promittitur, nec ad satisfaciendura pro Quanto igitur ipse sapientissimus sibi haec elegit,
rainori peccato a nobis perpetrato raortali nec ad sa- tanto nobis etiam convenientiora esse monstravit.
tisfaciendum Deo pro nostra creatione. Unde quisque 240 Ha3c sunt dulcissima Dei dona, quis qiiicum- e. 60.
deberet conari ad faciendum pffiiiitentiam in occulto que obtinere poterit, sciat se perfecte completum, et Domiel condi-
quaiito plus potest, et desiderare quod non potest, perfectum, et consiimmatum in Deo dulcissinio Jesu tiones in Dci
etetiam facere in publico, dumraodo in intentione Cln'isto et esse perfectum ipsuui dulcissimura Jesuiu atttorein
;
transfor'
noht videri quia dimittere bonum iit non videatur,
: Christuiu in eo per transformationem, et qiianto ma-
inntte.
Iii pulilico est tepiditas et pusillanimitas. Uiide nullomodo de- gis in Iiis perfectus erit, tanto magis esse transfor-
iluomoelo fa- bemus propter hoc dimittere. In his habemus exem- matum Jesu Priraum est st.mvr
Christi erit in eo. . K.r«(.w
eiemhim sil
plum nostri magistri, qui multa fecit qua; numqiiam paupertatis, quo aninia expoliat se ab amore omnis morem oni-
lioiwm.
fuerunt scripta, nec scita, cum taraen araore nostri is eretttttrip.
creatura;, ita quod nullius posse-^^sionem viilt habere,
multafeceritinpublico;necpropterhocquiavidebatur nisi Doniini nostri Jesii Cliristi, nec sjierat in adju-
ab aliis hoc dimisit. Quod et si nobis diirum videatiir torio aliciijus creatura," iii liac vita, et hoc noii solum
poenitentiam facere, taraen tribulationes nobis a Deo diligat corde, sed osteudat per opus. Secundiim est, i. Ajiliclerc
iramissas pl.ace.at cura patientia et gaudio tolerare, quod desideret despici et vilipendi, et opprobriari ab COtlietltpltlnt.
etfaceredenecessitatevirtiitem.Quienimsuntafflicti, oiniii crcatiira, et velit quod omnis creatura credat
et tribulati interius et exterius, noii est dubiumquod ipsam esse oppi'ol)rio digiiam, ita quod nullus coni-
est certura siguura, qiiod sunt dilecti ad aniato. paciatur sibi, iiec velit vivere iii corde alicujus crea-
Iii seijUEitdu 238 Quod enim Deus Pater dilexit et elegit. et de- tura;, uisi 'solius Dei, nec ab aliqiio alio aliquid re-
Christo mitta dit suo carissimo unigenito, hoc unigenitus diligit. et putari quocumiiue modo. Tertiuin est, quod desideret 3. Desidcriire
fraussed llia-
infligit et dat carissimis lurinetttn.
filiis siiis. Elegit autera Deus dolorari, et puuiri, et impleri et siiperinfundi om-
.eiina satittis
Pater suo filio paupertatem, despectuiu. dolores, nibus doloribus cordis et corporis dulcissimi Jesu
certittido.
persecutiones, afflictiones exterius, interius vero Christi, et dulcissiiua; Matris ejuset desideret, quod ;
tjedium, pavorem, tiraorem, angustiam, agoniam, etc. omnis creatura faciat sibi istos dolores sine inter-
quiE sustinuit Dei filius magister innumerabilia, et missione. Et si nou potest ista triavelle, sciat quod
tot, et tanta,quod nulla lingua posset exprimere, nec uiultum est louge a Christi benedicta similitudine
cor cogitare. Studeamus igitursustineretribulationes qiiia ista tria associaverunt euin in oinni loco, et iii
temporales cum patientia, imo et cum gaudio. In eis orani tempore et in onini suo actii. siiniliter et suani
enim signum recipimus, qiiod sumus dilecti et electi Matrein, scilicct paupertas, dolor, et despectus et
ab amato, et recipimus arrham sua' hereditatis. Re- ignoininia iii sumiuo. Quartum est, qiioil quaicumqiio .i, .sv Ottlttl
spicite in doloribus vestris dolores istius Dei horainis persona cogitet se esse indignam tanto bono, et null" duno ciele\ti
Tres effectits desolati, et erit reraedium omni vestro dolori. Tria modo posse ista habere a se, et quanto plus de istis intlitjnutn rc-
trihilalioiiis . }iutare.
eniin facit ista tribulatio sanctissima
qu« non cogiio- habiierit, tanto sibi videaturquod minus Iiabeat quia :
scinius. Primumest, quodfacit nosconverti ailDeum, de re am.ata, qui iiiultum se credit liabere, perdit
et si converti sumus, facit nos magis converti et ad- aniatum. Unde nuraqiiam sensiat se ad hoc perve-
haerere. Secundum est, quod facit nos crescere sicut : nisse, sed semper vide.atur, quod incipi.at de uovo,
enim bon;i terra bene pra^parata adveniente pluvia et quod adhuc nihil fecerit, et quod non Iiabuerit
Itoiii advocati
germinat et IViictificat, ita adveniente tribulatione aliquid de istis. Quiiitum est, qiiod coutinue uitatur S. Pimticta
et testcs att
Deum veraees
aiiima crescit in virtutibus. Tertiiim est, quod puri- cogitare, quoniodo isla fuerunt iii Christo, et con- in vita CJiri-
^ti titcdttnri.
firo nostra sa- ficat et confortat, quietat et tranquillat. Ista euim tinue saporosa oratione clainet :id Deuin, qiiia ista
Ittte stiitt tri- sancti.ssima tribiilatio miiltura convenit nobis. nec eam sua vestimenta, et istara societateiu raittat in cor
1'tiliititmes.
vitemus uec abhorrearaus, quia secnre, et toto corde suuiii, iiiliil aliud peteudo, et in perfecta transforma-
tione
.
230 VITA B. .\NGEL/E DE FULGINIO.
AlXTO RK tione omnium istorum sit sibi omne gaudium in liac rairetur de liis, nec de aliis quas fiunt in lioc Sacra-
Arwldo. vita, et nitaturascendere ail cogitanilum, qunmodo mento, si pensenius poteutiam ficientis. Nec niiretiir
cor dulcissimi Jesn istis plenum fuit, et superplenum quis, quoinodo potest esse in tot altaribus. similiter
ot infinitum, plus quam ipse ostenderit in oorpore. et ultra niare, et citra mare, et ita ibi, sicut liic et
d.liiipedhiieii-
Sextum est quod fugiat tamquam summam pestileu- hic, nani ipse dicit : Ego sum incomprehensibilis vo-
la eiutair.
tiam omue iilud quod impedit eam ab istis, sive sit bis, et pgo Deus feci Iioc sine vobis, et operor sine
persona carnalis, sive sit spiritualis, et omne illud vobis, et non est mihi aliquid impossibile et ego :
quorl in rebus luijus nmndi sibi appareret dissimile sum ille. qiii feci vos tales. quod nunc propter bonum
vel conti'arium istis, Iioi'reat, et despiciat, et fugiat vestrum non possetis intelligere. quia si voluissem,
7- ^mtiiiem sicut serpenteni. Seiitimum est, quod super nullani potuissein vos facere potentes .ad intelligendum, sed
jll/lirarr el ilb
creaturam ferat judiciuin, nec impediat sedejudi- hoc feci, utmereainini pcr fidem vestram, qiue me-
aliis tibeiiler
cando alios, sicut dicit Evangelium, imo reputef, se ritum non h.aberet, si hoc clarequomodo fit videretis;
jmlieari
vilioreni omnilnis quantumcumque malis, et indignis- credite igitur nihil dubitantes.
siniis omni gratia Dei. Seias quod (piicumque ista 233 Secundo istud Sacraraentum est summe ama- 2. Siiiiiiii'
inerentur habere in hac vita. et in pra^senti piigna, ad ainorem inflammativum. IUud eniin quod
bile, et ainabHe.
Deum plene liabebuut in patria: imo auimaper traiis- movit ordinatorem istius Sacramenti sanctissiini, non
formationem fit tota Deus, cui iii hac vita Deus dat fuit timor alicujus quam ex hoc ipse
rei, iiec utilitas,
de sua transformatione, quod videlicet sit transfor- sortiretur; nec scioquod iiomen imponam ei, nisi
mata in suos despectus, penurias, et dolores, quia amorem sine inensura propter enim inefTaliilem :
non debet anima appetere in ista vita consolationes amorem, quein habebat nobis, istud Sacrameiitiim
spirituales, nisi forte propter suam infirmitatem re- instituit quia enim erat totus evisceratiis ainore in
:
l'o<;iIlandani, sed solum appetere pcrfeetam Christi nobis, ideo se totuui ilii posiiit, se totura dimisit, et
crucifixionem dolorosani, pauperem, et despectam. pro semper scilicet usque ad consuinmationein sa^culi.
Non enim hoc solura fecit pnqiter memnriam sua; Christifs e.c
CAPUT XXI. niortis quaj est nostra salus, sed etiani lioc fecit ad ainore id
slituit.
iii-
hoc ut remaneret totiis nobis et semper ; et qiiiciim-
De sanctissimn Sacramento Eiicharistim. qiie vult intrare istud prufunduni. oportet quod Iia-
beat bonos oculos. Sciens enim corporaliter in cosna
De fe Sacramento autem amoris et gratia^, propter sua se cito esse separandum. evictus amore. qui sem-
Efjcclus Eu~ quod et Eucharistia dicitur et vocitur, nunc aliquid der amantem et ainatum liabet conjungere, istiid Sa-
chnristia:. plus pr^ter dicta est dicendum. Ipsuni enim liabet cranientum instituit, ut semper posset corporaliter
efficere in nobis et orationem devotam, et virtute ejus nobis essejunctus. amor inextinguibilis! amor ar-
impetr.ativaefficitnr. Similiterdarehuniilitatemcordis dentissinius veraciter est, et fuit iSte, queni iiobis
profundam, et totius caritatis, et veri ainoris promo- habebat,quodquantiimcuinquepriEsentiainortisesset
tivum et coUafivum est. Non enim dubito, sed sum sibi pra>seiis, et praesentiebat statim dolores horri-
certa, quod, quajcunique anima videret et cnntempla- biles affuturos, eisdempeccatoribussepersequentibus
Uiligeiiter retur in isto sancto Sacramento, non posset esse ita se dare voluit, ut saltem nobiscum in hoc Sacramento
eoitsideraii- sicca de amore, quin de ipso non esset statim tota posset esse seinper, ciijus deliciaa sunt esse cum fillis
ditiii lioc Sa- iufusa, perpendeiulo qunmodo in hoc Sacrameuto fuit hominum. Et qua? aninia est ita crudelissima, quas
eraiiicntiiiii.
amata.Videtur auleni iiiihi quod veritas istius Sacra- considerando istum ainorem,si bene etprofunde con-
menti, et Iioc sacrosanctuin mysterium ab illis, qui sideraret,non moveretur ad redamandum tautiim
istud sacrificium voluiit celebrare et recipere, cum amatorein, qui nec in vita, nec in inorte uostri obli-
magna diligeiitia est considerandum : et non debet tantum dare voluit,
visci voluit, scilicet se totiim .ac
aninia in hac consideratione transire velociter, sed ut peramoreni nobis esset iinitus? Veraciter non est
nec cursorie, sed magna diligentia et pondere ibi stet auima, si bene pensaret luinc aniorem, qiiin se totam
etdemoretur quamvisautem inexplicabilia siut qiiaj
: transforraaret in ainorem, se totam sibi conferendo.
de hoc Sacramento sanctissimo dici possunt, videtur 244 Tertio istud Sacramentum est sumnie coin- 3. Stiiniiie
milii quod ad septem considerationes reduci possunt passibile, et ad compassionem et dolorem siiinine compassibile.
quffi videndae sunt et cousideranda; sigiUatiin. provooativum dolorem euim luortalem et ineffabilem
:
.Septein coiisi 242 Primo enim istud sacrosanctum mysterium habuit cum istud sacratissimuin ordinabat erat eniiu :
deralioites est novum et summe mirabile, et nostrae rationis ex- in puncto separationis a siiis carissimis discipulis,
eirca lllitd. cessivum. Istud enim mysterium quamvis antiquitus et a VirgineamantissimaMatre; etsciebatetvidebat
1. Novitm iiii
fuerit figuratiim, ut apparet in sacra scriptura, anti- in sui praisentia omiies qiii eiim derelininiere debe-
rabile.
quuin quidem est, quantum ad figiiram, sed novum bant videbat suuin pruditnrem, et alium uegatorem,
:
quaiitmii ad exhibitionem et veritatem ipsius Sacra- quibus corpiis suuin, et seipsum tradeb:it; et de
nieiiti, in quo rreatiira recipit inagnam novit.atem : proximo iinmineliaiit dolores acutissimi, in qiiibus
quia bene scimiis, et per fldem tenemus sine aliqua debebat esse derelirtiis : pra^sentiebat mortein hor-
dubit.atione, qiiod ille panis, et id vinum per divinam rendam, verbera, contumelias, crucem, clavos, et
potentiarainfinitamadillasanctissimaverbaordiuata, cetera sibi parari ; ratioiie quorum statiin post cce-
qua; dixit Christus ordinator Deus humanatus, et nain in oratione sudavit iisqiie ad gutfas saiiguiuis
qua; debet dicere et dicit Sacerdos ejus minister, Hon modici, scilicetilecurrentisin terram. Et tainen
sub.staiitialiter fit Christus,
ita quod illa substantia non diniisit, quin illud iustitueret, et se nobis daret,
panis etvini transsubstantiatur, et fit corpus Christi, quinimoistudSacrainentuin nihilaliudvideturesseita
et Christus Deiis et liomo est in illo mysterio conse- proprium, quam quuddam memoriale illius acerbis-
crato, remanente colore, et sapore, et virtute, et siraae passionis et effusionis sui sanguinis pro iiobis
forina, et modo, et tota qualitate ipsius paiiis et vini, raiseris ; ideo et Chri.stus ait Quotiescuinque Iioc
:
noii in ipso, sed perdivinam potentiam supra eorum facitis, facite lioc in ine.am comuiemorationeiu, et qua^
propriam naturam in seipsis hic enim color est in: aiiiina posset videre istos dolores, quin trausfnrnia-
seipso, et sapor in seipso, etfornia in seipsa, et qua- retur in dulorem? Certe nuUa iiisi qua; coninunioneiu
litas in seipsa. Uiide grandis est ista novit.as iu veri- non habet ex ciu'de illiiis acerbissiinai passionis.
tate. quam facit divina sapientia sua summa caritate, 245 Quarto istiid Sacramentum est sunimum, di- 1, Suiiiiiie I
et infinita potestate, et summa bonitate, quam facit gnura et venerabile, et ad i'everenti.ain sumnie Iiuiiii- lieraliile
creator in sua ci'eatura; praeter alias multas, etspi- litativum. Ordinator enini istius sancti sacrificii est
rituales novitates, quas ipsum corpus et sanguis hoino Deus, Deus suinmus et increatus. Aninui eniin
Christi facit in amicis et electis suis. Nullus autem consideraiido lioc Saoranieutum, debet peiisai'e non
soluiii
,
IV JANUARII. 231
solum ordinatoi-em, sed id qund in Sacraniento cnn- est dicibile, quantam gratiam recipit anima in una Ai'(;ioKK
tinetur. Continetur enini ibi Deus increatus, invisilii- sola digna susceptione, dum tamen demerita animse AfiSALIlO.
lis, omnipotens. omnia sciens, justiis, sumnnis, et non resistant.
misericors, creator cseli et terra-, visibilium et invi- 248 Septlmo, istiid Sacramentum est summe lau- 7 Stiiiimelan-
dufiile.
sibilium; et lioc est majus, quod occurrit ibi ab cogi- dabile, et omnium gratiarum, et laudum pra:coniis
tandum.Postea oceurritalia res minor, quam in lioc summe dignum. Quidqiiid est honi, quidqiild pul-
Sacramento invenit, conjuncta cum illa re majori, chritudinis, quidquld sanctitatis, tntum est in hoc
quia invenit ibi Deum Inmianatum, id est, divinita- sacramento est enim sumraiim bonum ipsiim increa-
:
tem et huninnitatem in una persona conjunctas et tum, scilicet divinitas, et summum bonum creatiim,
unitas et quandoque in hac vita pra^senti anlma re-
: Cliristi huinanifas undc laudare ipsiim assidue de-
:
cipit majus delectamentum in i.-to minori, quam in beinus. .\ngell cnim assldne laiidare non desinunt,
illo majori, quia .nninia est magis capax, et magis direntes, Sanctns, Sanctiis, Sanctns; et non soluni
conformis isri minori, quod videt in isto Deo incar- Angeli, scd et Sancti, et cuncti Beafi videntet sen-
nato, quam sit aliud, quod videt in ipso Deo increato; tiiint illud, etstant intra hoc sacrificinm in illo Deo
quia ipsa anima e^^t creatura, qute est vita carnis suje, bnno Infinlf.o, qiii facit illos esse beatns ibi enim :
etomnium meml)rorum corporis sui, unde delectatur habent seinpcr in pra^sentia Deuni increatura, sum-
in hac vita in increato Deo quem ibi videt humana- niura boniim, et Deuni humanatum, et in hoc sacra-
tum, et Christum creatorera et creaturam, et deita- raento admirabile positiim. Et in i.stn injsterio reci-
tem, et animam cum carne, et sanguine, et cum piiint nnvaiii dulcedincm, et gandliim; et faclunt
omnibus membris sui corporis sancti. Videtibi anima novum trlpudiura, et praeconiiini ; et credo, quod hoc
unionem tantarum i-erum ibi contentarum, et de mi- sit prnpter convenienfiam, quain habent, com- qiiia
nori, de Inimanitate, fcrtur ad divinitatem,
scilicet municant cuni capif e et membris, id est, cuni Christd
et e converso. Videt igitur anima, si bene consideret, c.apite Deo, et suis fidelibus. Vldent eniin et sentiunt,
primo divinitatem inefF;ibiIem, in qua sunt omnes cngnoscunt, qund Christus in altissimn lioc mysterio
thesauri sapientise, et scientise, et divitiarumimmar- miiltum delectatiir, ct ibimanifestat osfendit, et
cessibilium. Videt ibi in illa divinitate delicias, quas siiani bonitatem, et singuhirera cnmphicen-
ibi liabet
solffi satiant mentem no.-tram, et alia multa inefia- tiara pro bono, et in bnno siiorum devotorura et
bilia. Videt ibi pretinsissimam aniniam cum omnibus amicorum, quos per hoc sacrificium sibi conjungit :
virtutibus et donis Spiritus sancti, et sanctissimam et ideo delectantur nmnes Aiigeli et S.ancti in isto
oblationera iramacuLatam. Videt ibi corpus, pretium niysterio ciim Christn : ef faciiinf nnviim gaudiiim et
pretiosissimum nostrse redemptionis. Videt ibi san- tripudiiim et laudes, qiiia Illiiil qund placet Christn,
guinem, quo redempti et viviticati sumus,etalia inef- placet similiter et eis : placetcnini Chri.sto essc cuni
fabilia. Qua* quidem omnia h;ec snmme debent pro- hominibiis in isto sacraraento, iinn cjiis dcllciffi sunt
vocare nos ad reverentiam exhibendam nam ibi : esse cuni filiis hominiim. Gaudent Iteni omiies Reafi
veraciter est et conf inetnr ille, quem adnrant cunctse de Ecidcsia trinmphanti pro bimo ct iifillt;ite, quod
caeli dominationes, timent omnes spiritus caelestes, et prnpter ipsum recipinnt sanctre anim» in mllitante
tremunt omnes casli fortissimse potestates. si vide- Ecclesla. Unde et gaudere debet tnta Ecclesia, et
remus sicuf ipsi, in tpianta reverentia et humilitate laudare Deum dc tanto beneficio, et gratiis, gratias
istud Sacramentum tractaremus et reciperemus? Qua; et hflnnrem exhibendo Deo.
enim superba anima est, qnse, si hcec bene conside- 249 Quillbet igitur (jiiando debet acccdere ad hoc Cuiiiideriin-
raret, et in conspectu hujus sacramenti corde et cor- sanctum Sacramentiini dcbet considerare, ad queni da.dmiadhoc
pore non lunniliaretur? vadit, qualis vadlt, et qiiomodo vadlt, et SacmmeTtliiin
quare vadit.
occeililnr.
5. Sioiiiiie nl-
246 Quinto est summe altum Sacramentum et Qula vadit ad qiioddani bonuni quod esf omne bn-
tuiii.
spirituale, et ad ca:lestia elevativum. Hoc enim sa- niim, ct caiisa omnis boni. Unde ipsuni est bonum
craraentum ordinavif s;inct:) Trinif;is, ut scilicet re- soUim, sinc qiio non est aliquid bnnum. Qiiod bonnni
stringeret ad se rem, quam diligit, ut scilicet traheret siifiiclt, ct Iniplet omnia, et s.atiat omnes Sanctns et
animam a se ad se Deum, et extra omnes creaturas, spiritus beatos, et omnes just.os per gratiam, et ora-
et conjungeret ipsam Deo increafo, et sic vitam sibi nes animas, et corpora illorum Beatorum qui regnant
daret spiritualem, et divinam, et raortificaret a pec- iii gloria. Vadif ad recipiendum illud bonum, Deum
catis ; et ordinavit ipsura sancta Trinitas et infinifa hum.anatnm, quod sathit, siiperat et jocundat
scllicet
bonitas, ut uniret, et incorporaret nos sibi, et se inomnibus creafuris, ef extra omnes creaturas sine
nobis : et vult, ut recipianius ipsum, nt recipiamur mndn, et siiic mensura qund boniim ereatiira non
:
ab eo ; et vult, ut portemus ipsum,
nos et ipse nos, pntest scire, nec habere, nisi in qiiantnm ipsiiiu bo-
fortificando et confortando. Qua; est ergo misera numvult; et tantura ipsum bnniiin vult, quanfum
anima, si bene consideraret, qu» non trahi debeat creatura secundiim suura esse potest h.abere de illn,
post tantum Dominum, post tanfara carif;ifem, qnas qui est ct facit ninnc esse, et est supcr omnc esse.
de ca;lis venit, ut nos ad se trahat de f errenis ? Vadit ad illud bonum, extra qund, et prajtcr quod,
(i, Siiiiiiiic iiti- 2.i7 Sexto istud Sacnimentum est siinime utile, et non est aliud bonum. boniim Inconsideratum, iii-
k.
omnium bonorum, et giMtiarum aniraa) collativum. cognitum, non amatiim, scilicet inventum ab Illis,
Non enira venit ad nos in isto sacramento Deus in- qui se totis totiim te vnliint. Si igitur hnmo conside-
creatus cum tanta perfectinnc deitatis et liunjanitatis rat, et respicit niorselhira, quoil cnrpnraliter debet
vacuns, sed pro certn dat :miraae recipienti (dum ta- comedcre quare aiina iinn resplcit, et non recogitaf
;
men se probaverit, ef non sit in vohintate peccandi) antequam reclpbif tantnni bnnum, quod »tcrnnra est,
poenariiraremissionem, rnbur cnntra tentatinnes, ef Infinltiim, et quod sl indigiic reclplatur, est mors
imimgnatores nostros restringit. ef gratiam augmen- aniraa^ et corporis sempiterua? Si vero digne, mnr-
tat, et racrita accuraulat : uiide et freqncnter cum tem fugat, et vltam a;ternam et beatam addiicit, et
magna reverentia est suscipiendum verbum autem
: sino ipsius susceptinne non cst vita : Nisl enim, ait
S. Augustini de Euidiarisfia suscipienda. quando di- Christus, manducaveritis carneni, etc. Debet igltiir Qiiiilispilritas
cit Quntidie Encharistiam sumere, nec laudo, nec
; accedere ad tantum et tale boniim, et ad talem meu- III commiml-
vitupern; dico qund S. Augustinus fuit sanctus et cunlilms re-
sam cum magna reverentla, tiinore, et tremore, et
'litiratnr.
sapiens ef videns bonns cura malis in Ecclesia Dei
; super omnia cum inagno ainorc et debet aiiima ac- ;
mixtos, ut non impediret bonos, non vituperavit; ;id cedere tot:i lota, et ornafa : qiila vadit ad Illuin, qui
hoc autem ut non daret sccurifafem malis, non lau- est boniim totius pulchritudinis et glorise, et qui est
davit. Alia sunt innumer;ibilia dona et beneflcia, qusc surama s.anctitas, felicitas, et beatitudo, et altltudo,
conferuntur nnbis si iligne ipsum susclpiaraus : nec nobilItas,ct verusamor, et dulcedo amoris slue fine :
ct
.
232 VITA B. ANGEL^ DE FULGINIO.
Ai.i.TOiu: et debet ire ad retnpiendum, ut recipiatur : debet ire victoria coutra inimicos nostros. Tertium est reple-
Arnalho. mundus. ut rauiidetur; vivus, ut vivificetur; justus, tio,et superabundantia amoris divini manifestati per
nt justifieetur; junctus, ut incorporetur cum ipso ipsam mortem. Quartum est, quod nos replevit una
Deo increato, et dulciter humanato, et sit idem cum altissima, et eviscerata et profunda verit;ite possu- ;
eo per infiuita sascula s^culorum. mus enim per hoc cognoscere, videre, et intelligere,
qiioraodo Deus pater nobis ostendit, et clarificavit,
et declaravit filium in ista Incarnatione sanctissima.
CAPUT xxn.
Quintum est,quia per Iioc possiimus cognoscere, qiio-
De Incarnalione Yerbi, aliisqne Dei heneficiis. modo filius Dei manifestavit nobis Patrein, per obe-
dientiam, quarn servavit in tota vita su:i usqite ad
xloc pst iiltimmn scrij)tum et iiltima littera, qiise mortera crucis, et per ipsam obedientiam respondit
fecit sanctissima Angela de Fiilginio iUater nostra, Deo Patri pro toto hiimano genere. Fac me dignam,
antequam infirmaretur ad mortem, asserens tunc increate Deus, cognoscere profiindiim amoris tui,
PrmcH B. esse ultiniam litterarum. Pricscivit enim suum feli- et abyssum ardentissimte tuje caritatis. Fac nie di-
A iiijeln mor- cem transitum lougo tempore ante. Unde et cura gnam intelligere ineflabilem caritiitem, quam com-
iciii smm. magno affectu lia.'C verlja locuta est, et quasi coegit municasti nobis, quando ostendisti nobis filium tiiiim
scriptorem scribere. et dixit Deus meus, fac me ;
Jesum Christum iu ista Incarnatione, et quando iste
(lignam, ut possim cognoscere altissimum mysterium filiiis tiius raanifestavit te esse patrem nobis. ad-
tuuin, quod fecit ardenti.ssima caritas tua, id est, al- mirabilis amor, et jiicundus, quia in te est omnis
tissimum niysterium tua* sanctissima? Incarnationis, sapor omnis su:ivit;itis. et omne delectamentiim et :
qiiam fecisti pnt nobis, qiia? Incnrnatio fuit princi- ita est contemplatio, cjUEe elevat nnimam de inuiido,
pium salutis nostrie. Ista autem inefFabilis Incarnatio et facit eara stare siipra se, et esse pacificatara, et
MilsfrTinm facit nobis duo. Primum, qnod implet nos amore. tranquillatam.
liimmattoiii-i Secundum est, quod reddit nos certos de nostra sa- 253 Qiiartiim mysterium est in resurrectione, in i Resitrrerlio.
imiilel nos
lute. OquaminefTabilis hrec caritas! supra istam vere qua duo sunt consideranda. Priiniim est, quod sua Dtio in m ro»-
aiiion' Dci.
iion est major, omnium crea-
qiiam qiiod Deus meiis resurrectio dat nobis firmani spem de nostraresurre- sidcrftitfla.
tor fiat caro, ut nie faceret Deiini. Oamor eviscerate ! ctione. Secundum est, qiiod facit nos cognoscere re-
teipsum pxinanisti, et defecisti, ut me faceres for- : siirrectionem spiritiinlem, quam Deiis facit per suam
mam vilissimi servi recepisti, ut decorem re- inilii gratiani, quando de morfiio f:icit vivuni, de infirmo
gium et divinum conferres. Quando tamen formam facit sanum. altissinuim et iiienni'r;ibile. ct inco-
nieani recepisti, non sic fecisti ut aliqiiid a tua sub- gnitum, et iiieff:ibile mysterium. in quo adiinplesti
stantia minuercs, nec a tiia deitate deti"iheres, sed perfectionem nostram Fac me Doniine dignam co-
!
abyssus t.uaj huinillim,'» Incarnationis facit me di- guoscere istud altissinium mysteriiim. Quintiim niy-
cere, et compellit verbahsec eviscerata;0 tu incom- sterium est, Adscensionis. Domine fac rae dignara
prehensibilis, propter me comprehensibilis ! in- esse eapacem cognoscere altissimum mysteriura Ad-
creatus, factus es creatiira! incogitabilis, factiis scensionis tuse. in quo repleta est tota salus nostra.
es cogitabilis? impalpabilis, factus es poteus pal- Jesu Christe tiinc posuisti nos in possessionem Pa-
pari ! Domine fac me dignani videre profundum tris tui et nnstri. Ist;i qiiinque mysteria suiit schola
hujus altissimse c;iritatis, quam nobis commuificasti illorum qtii siiiit veri scholares, schola verax ubi dis-
in ista Incarnatione sanctissima. felix culpa (iinii cuntur ista quinqiie mysteria, est schola continuse
tamen ex te, sed ex Dei pietate) qiise meruisti nobis orationis. Fac igitiir me Domine intelligere, et co-
ostendere occultissimum divinae caritatis profiinduin, gnoscere stipernam caritatem, ciim qtin creasti me,
quod nobis erat absconditiim. in veritate majorem et redemisti. incomprehensibilis, fac me capacem
caritatem ego cogitare non possum. altissime, fac ad intelligendum tunni in<EstimabiIem, et ardentissi-
me capacem aJ intelligendum Iianc altissimam et mam caritatem, etillninevisceratamdilectionem, qua
inefiabilem caritatem. elegistigenus humanum ab a-terno ad obtinendiim
251 Doinine, quinqiie sunt mysteria, qus pro visionem tuam, et tu altissime digniitus es velle vi-
nobis fecisti, fac nos Domine capaces ad intelligeu- dere nostram. Fac nos Domine cognoscere ciilpam
Mystcria K
dum ipsa. Primum est mysterium tua? sanctissiina? nostram, ut effugiamtis pcenas, qiias minatus es in-
pro )wbis Incariiationis. Secundum est inefRibile raysteriiiin non recognoscentibus liEec ineffabilia ray-
gratis, et
Christusfccii. tux doctrinaa, exempli. poenitentiie. et afflictionis. steria et beneficia tiia.
Tertium est niors acerbissima tolerata pro nobis. 234 Post ista locuta est de septem donis sive bcne- c.m.
Quartum gloria tuse Resurrecfionis. Quintum subli- flciis specialissimis nobis a divina bimitate collatis, Scittrill ihnlii II
matio tu» gloriosa? Ascensionis. Primum est amor et dixit : dulcissime Domine fac me capacem .ad liro tioiiiiiii
ineffabilis Incarnationis. ninor sumnius et trans- intelligendum ista septein dona, qiia; nobis dedisti
iliitfi.
formatus amnr ineffabilis Benedictiis sis Domine,
! ! iiiter multitudinem alioruni donorum tuoruin. Pri-
quia facis me intelligere qund mihi natus es. quam miira donum est inefihbilis cre.atio. Secundum est.
gloriosum est istiid scire, et intelligere, qiiod ego vi- adinirabilis electio, qua dign.atus es nos eligere ad
deam et intelligfim, qiiod tu mihi natus es : istud gloriam tiuini. Tertiiim est, doniim ineffabile, qiiod
intelligere in veritate pieniim est
omni delectamcnto, uobis fccisti, iititindo tiiiini filium misisti, ut noliis
et suavitate. Unde certitudinem, quani habuimus .ab daret vitani. Qunrtum cst, donum altissimiiiii tua' bo-
incarnatione, eamdem habemus a nativitate; qiiia nitatis, quaiido dignatus es me fticere seusibilem, et
ad illud pro quo inearnatus est, ecce natus est. ad- rationalem, et non bestiam nec irrationalem. Hxe
mirabilis, quomodo mysteria tua, qiiffi
suiit miraliilia admirabilis ratio, quam in nie posiiisti, facit in me
2, Coiwersniio pro nobis fecisti ! Seciiiidum quod pro nobis fecit, tria. Priraum est, qiiin per ijisam cognosco te adini-
cttm Jwmini- reddit nos ceitns de mndo vivendi : nnin natus est rabilem. Secundum est, quia facitme cognoscere pec-
biis.
et incarnatus, et vixit taliter, quod haberemus pra;- cata mea. Tertium est, qttia per ipsain mediante gra-
sentiam documenti a Jesii Christo n.ato de pauper- tia tua resisto sensnalitati niea> ad jieccata inclinanti.
tate. dolore, despectu, quia in ipsis natus est, vixit, incomprehensibilis, quia nihil aliud est supra istiid
et finivit. donum, quod nobis donasti. Formasti nos Domiiie
3. Redempuo 2o2 Tertium mysterium est suie mortis, qiiia etiam ad formam ttiam, et fecisti nos rationales, et inditisti
iii crnee. ad hoc natus est, ut esset redemptio nostra et more- nos tuo luinine, et de tiia ratione. Quintura donitm
Qiiinqite in ca retiir pro nobis. Quinqiie autem sunt conslderanda est intellectus. Fac nos Domiiie cognoscere id do-
coiisideranilii iui.stamorte Christi. Primum dedaratio et operatio num, quod dedisti nobis, scilicet, intellectum, ut jios-
nostra; saliitis. Secuudum cst, nostra fnrtifieatio, et simus te Deum meum intelligere. Sextuni dnnum est
sapientia.
! ; .
IV .lANUARII. 233
sapientia. Dnniine fac me .sapere ardentissimam In veritate anima unn ])otest habero meliorom visio- Al.ri.niu..
caritatem tuam, eum qua donasti nobis istud donum, nem, nec scientiam, quam videre suum nihil, et stare AllNM.tKl.
scilicet sapientiam. in veritate istud donum om- in suo carcer'e.
nium donorum est maxinnim, scilicet sapere te in 2U7 filiuli mei, studeatis liabere cai'itatem, sine IncnlfiU vnri-
veritate. Seiitimnm donnni est amor. summum qua nnn est salus nec mei"it,um. Ecce Deus dicit :
latcm Dci rl
esse, fac me intelligere istud douum, quia omnes Oniiiia mea, tua sunt. quis est qui mereatur hoc,
pro.riiiii.
Angeli et Sancti non liabent aliud videre, nisi videre quod onmia boiia Dei sint sua! In veriiate non est
te amatum, amare te et (^ontemplari.
et donnm aliiid, quud mereatur nisi caritas. filioli mei et
qiiod est super omne donum, quiatu ipse es amor. patres etfratres studete vos diligei'e invicem, et ha-
lis etjictu: summum bonum amorem
dignatus es facere nos te bere istain caritatem, et mutuam dilectioiiem, hac
amcris diviiii cognoscere, et facis nos amare talem amorem et ideo enim meretur anima hei'editare bona divina et ex-
: :
inaitima.
illi, qni venient ante faciem tuam, erunt remunerati Iiortor, utnon solum habei'e velitis istam caritatem
secundum amorem, quem habuer.mt, et nihil ahud iuter vos, iino etiam ad onnies gentes. Dico enim
est, quod ducat contem]ilatoi'es ad contemplandum, vobis, quod plus recepit anima niea de Deo, quando
nisi verus amor. admirabile, mirabilia facis tu in ploravi et doloravi peccata proximi, quam mea. Et
finis tuis! supernum bonum! iTicompi^ehensibilis mundus trufat de Iioc quod dico, quod Iionio posset
bonitas, et caritas ardentissima! divina persona, plorare peccata proximi, sicut sua, vel plns quam
quaa dignasti nos substantificare medio substantife iii sua. quia videtur esse contra naturam. Sed caritas, Cnveiidiim }U-
tua; !istud est mirabile snpra oiiine mirabile, quod qu» hoc facit,nnn est de lioc mundo. filioh mei iliciam lcmc-
facis in fihis tnis! occultum .tdmirabile Non est ! studeati.s habere istam cnritatem, et neminem judi-
intellectus humanus, qui ad istam substantiam non cetis ; et si videritis hominem peccare mortaliter,
deficiat. Sed cum gratia et lumine divino sentimus non dico, quod non displiceat vobis peccatum, et
dictam substantiam : et ista est arrha illornm, qui quod non debeatisablioiTerepeccatum,seddico,quod
sunt veri solitarii : et omiies chori Angelorum sunt uon jiidicetis peccantes, nec contemnatis, quia ne-
liicoccup.ati.et in ista occnpationeoccupentseomnes scitis judicia Dei nam multi apud liomines videntnr
;
illi, qui sunt veri contemplatores, et postea erunt damnati, qui apud Deum sunt salvati. et miilti apud
solitarii et a terra separati. Istorum conversatio in homines vidontur salvati, qui apnd Deum jam sunt
cailis est. Deo gratias, .Amen. reprobati. et damnati. Et scirem vobis dicere, quod
quos vos despexistis, de quibus habeo
aliqui sunt,
CAPUT XXIII. firmam spem.quud Deus reiUicet ens ad viam suam.
Angeloe testamentiim mors, 2J)8 Egn non facio aliud testamentum nisi quod Tcslaiiiciiliini
:
recnmmendo vobis istain mutuam dilectionem, et A liijelu'
X estaineutiini et ultima admonitio sanctae Matris profundam Jiumilitatem. Et relinquo vobis totam he-
AngelaN quam fecit filiis suis, dum esset morti pro- reditatem meam, qiia? etiam Christi Jesu est, scilicet
pinqua, sic dicens mei qua? dicn vobis, non
: Filinli paupertatem, dolorein, et despectum, vitam videlicet
dico solum nisi propter amorem Dei, et ut promisi Christi. IUi qui habebunt istam hereditatera, scilicet
vobis, quod non iibenter porto sub terram aliquid, vitEB Cbristi, erunt mihi filii, filii enim sunt Dei et :
quod vobis possit prodesse. Ecre Dens dicit anima?: non est dubium, quod postea non habebunt heredi-
Omuia mea tna suut. quis est, qui mereatnr hoc, tatem vita; ioterine. His dictis imposuit manum suam
qnod omnia bona Dei sunt sua o in veritate non est ! supra caput singulorum. et ait Beuedicti sitis a : Imparliliir
aliud ipind mereatur Iioc. nisi caritas. Iii hnc autem Dniiiiuo, et a me, fihnli mei vos, et omnes alii, qui singnlis bni
quod volo dicere nihil habeo facere ex me, sed totum hic prai.sentes iion sunt, et sicut significatum est dictioiiem.
filn siiinlua' est Dei. Nam placuit divinfe bonitati dare milii cu- mihi. et demoustratum a Domino, ita istam a^termun
tes aircB D. ram et sollicitudinem omnium filiorum suorum, et benedictinnem vobis concedo pra;sentibus et absen-
Angcla a Deo idem Christns det eani vobis cum
filiarum suarum, qui sunt in hoc mundo, et ultra et tibus : illa manu,
trailitt.
citra mare : ego autem custodivi ens, ut potui, et do- quae fuit in cruce clavata.
loravi eos, et plures fuerunt dnlnres pro eis quani 2oi) Postnii)duin vero ipsa Angeia idtima in infir-
vos credatis. Deus meus amodo reassigno eos tibi, mitate quassata, ac mente ipsius abundaiitins solito
et rogo per ineffabilem tuam caritatem.ut custodias in abysso divinai infinitatis absorpta, interrupte et
eos ab umni maln, et conserves oos in omni bono in cuin interpolatiniie In(pie))atur. et raro
verba tamen ;
amore paupertatis, despectns, et doloris, et in trans- illius. prniit (Mpere poteramus qnieramus, prai.-^entes
formatioue, et in imitatione tuae vitae, et perfectionis, breviter recolleginius; quce sunt Iiar. Dixit quadain
quaui nobis verbo, et facto, et vita viva ostendere vice. circa festum nativitatis Doinini, quo tempore
pliicuisti. ipsa ti'ansivit ad Christum, dixit Verbum caro fa- :
25C mei amantissimi exhortor hac exhor-
filioli ctum est, et post magnam inoram quasi aliunde ve-
tatione ultima, ut studeatis esse parvi, et vere humi- niens, dixit : omnis creatura deficit, et totus intel-
les, et mansueti non solum opere exterins, imo et ex lectiis Angelicus noii sufficit, et interrogata a nobis:
profimdo curde,ut veresitis scholares, et vere disci- Ad quid deficit omuis creatura, et intellectus Ange-
puli illins, qui dixit Discite a me, quia mitis sum
: licus non sufficit? Respondit Ad cumpreliendeiidum. :
et humilis corde. Non curetis de potentia, honoribus, Et postea dixit iu veritate, ecce Deus meus, qiii
:
Commpiniat nec prcelationibus. filinli mei .studeatis esse parvi, raihi reddidit promissum, quia Cliri.stus filiiis suus
stiis stiiiliuiii
ut Chri.stus exaltet vns in perfectione meritorum et prajsentavit inePalri. Dixeratenim ante : Scitisvos
abiteriatmiis. qnia Christiis erat in navi.et tenipestas
.suffi gratia". Sitis ita humiles, qiiod taniquam niliil ei-at ibi ma-
vos existere continue a^stimetur. Maleilicta' snnt istie gna? In veritate ita est aliquandn in aniina, qiiando
.sufTicientiEe qus tollunt animam, scilicet potentia. permittit tentationes venire.et ipse videtur dunnire.
hniinresin praelatione. Fugiteabillis, quoniam magna Et iterum dixit In veritate, donec Deus })ermittat
:
deceptio, et periculum e.st in ipsis, hcet minor de- personam totam piecari vel conteri, et supi^cditan,
ceptin sit in ipsis, quam in snflficientiis spiritualibus, non sinit aliquando finire tentationes et temjiestates
scilicet in scire loqui de Deo.intelligere scripturam, et Iioc facit specialiter filiis suls legitiniis. Item alia
I;u-ei'e magnas plasmas, habere cnr (juasi occupatum vice dixit nobis : filioli niei, lihenter dicereni vobis
iu rebu.s^piritualibus. Multntiens enim isti tales in allqnaverba, si sc.irem quud Dens me nnn declperet.
prrorem cailunt, et difficilius currigiintur, quam qui Scilicet de prnuiissinne siii exitus. quia prnpter de-
habent temporales sufficientias igitur aistimetis vos : siderium mnricndi tinndKit nmltum, sicut ipsu dice-
esso nihil. nihil iucoguitum u nihil incognitum ! bat, ne de illa infirmitate laberetur. Et dixit : Ista
39 qiiai
. : , .
934 VITA H. ANGEL/E DE FULGINIO.
AtcTonp. qua? volo (Ucei*e non dico, nisi ut vos seqnaniini illud,
All^\LDO.
quod non sum secuta ego. Et poste:i siil)junxit :
Aniina mea lavatti est et mundata in sangnine Ciiri-
sti, qui erat ita recens et calidus sicut si statiui exi- DE B. ANGELA, EJUSQUE VITA
ret de coi'pore crucifixi.Et dictum fuit aninia; tunc :
Hoc est ilhui, qiiod mundavit te. Et respondit anima Ubertini de Casali, et MaximiL Sandmi,
Dous meus ero decepta? Et dictum fuitsibi Non. : fudicia.
Postea dixit:CliriRtusfiIiiisDeime modo priGsentavit
Patri, et dicta sunt miiii ista verba sponsa et :
J\,iljiciciida liiic vtdciiliir ijiuv dc B. AiiiJcUt diin pnr-
speciosa o amata a me cum dilectione et iii veritate,
!
clariscriptoirstraiUderc. Prior est Ubertimts de Casnli,
nolo quod venias ad me cum istis doloribus, sed ciim mnpia pielale et eximio spirilu vir. Hic Priilncio i.
Vestts gloiio- jubilo et lastitia innnmerabili, sieut decet Regem tib. I, Arlioris vitee crncifixai Jesti, ita scribit Vigesi-
du- :
xn morienti cere sponsam suani diu amatnm cum regio vesti- moquinfo autem aiino religionis mea; deforinntae (i.s-
jirteimrata.
menfo; et demonstravit milii vestimentiim, quemad- /i(/(, ut ex aliis locis patct, Cliri.ili MCCXCVUI) miro
modum denionstrat sponsus sponsa; siia; diu et modo, quem priefereo, ad reverendse Matris et san-
multum amatse sed hoc non erat de purpura, nec
:
ctissimte Angehe de Fulgineo, vere Angelicffi vitffi
lUicrtiniiMid
scarleto :
'
nec de sendalo, nec de samito sed erat ;
in terris, misericorditer me adduxit notitiam. Cui sic
rirtntcin, Aii-
quoddam luraen mirificum, quo vestitiir aninia. Et cordis mei defectus, et sua secreta beneficia reve-
gelcv iiionilis.
tunc osteiidit mihi ipsum sponsiim Verbum ffiterniim, lavit Jesus, nt dubitiire non possem ipsum esse, qui inpaiitiiialns
ita quod mnrlo intelligo qiiid est Verbiim et quid est :
loquebatur in illa : et sic omnia dona niea priraa, per
dicere Verlium. scilicet, Verbuin quod voluit Incar- meain muliti.am perdita, in immensum multiplicata
VJirtstns niii- nari pro me, et ipsiim Verbiim transifum fecit per restituit; ut jara ex tunc non fiierim ille qiii fui. Et
lilr.ratnr iiio-
ine, et totaiii me
aniplexatus est me, et
tefigit, et in expertis prius suw veritatis inflaramantis splendo-
ririilrni.
dixit mihi : mea, sponsa ainata, ciim
Veiii dilecta ribus totam nientis mese faciem immutavif ; et iufir-
vera dilertione: veni, quia omnes Saiicti expectant mitates et languores ab animaet corpore sir repulit,
te cum liefitia. Dixit etiam mihi Ego iion coinmit- :
et priores distractiones renovavit; nt nullus sanre
tam te Angelis, nec aliis Sanctis ut te deducant, sed mentis, qui me prius cognovcrit, habeat diibitare,
ego personaliter veniam pro te, et assumam te ad quin spiritus Christi in nie sit de novo genitus. Xc.
me; tu enim mihi facta esconveniens,et grata mefe per hoc velint nolint leinuli detrahentes sanctitati
majestati irreprehensibilis vitaeilliiis sanctissimae aniraiE, et
til iinirtroc- 2G0 Duni igitiir esset ])rope trmisitum, scilicet, die mutationi divinaj, quae ad ejus verbum et ineritum
iurniiit qniE prtecedenti, dicebat freqnenter : Pater in iiianiis tiias oritur in vita multorum. ipsa Angela est ronstitiita a
in ritii agi-
commendo animam nieam, et spiritum nieiini. Kt se- Deo.re.spectn mulforum filiorum spiritualinm.Mater
Intn.
melpost ilhul verbum, dixit iiobis pr»sentibus Modo : pulcrai dilectionis et timoris et m:ignitiidinis et san-
ad istud verbiiin responsio mihi facta est talis Quod : ct?e spei : quia veniunt eis omnia bona pariter cum
impressum est cordi tuo iii vita. impossibile est,quod illa,etinniimerabilis honesfas perraanus illiiis ; etiani
hon habeas in morte. Et fnnc diximus Ergo vis re- : mnltis, qni fuerant prioribiis teraporibns dissolnti.
cedere, et reliiiqiiere nos? Et illa respoudit Tantum : Magnum sancli el a I)t'o illamiiiatl scriploris dc Ailgela
celavi vobis, sed aniodo non celo voliis plus, dico vo- testimonium.
.\iitc iiiortrm bis.quod onmiiio debeo recedere. Eodem die cessan- Alter est Mnximiliaims Saiidms, Socielalis noslr.r
iiinnibits crii- tibus duluribus cunctis, quibus niultis diebus aiite per Tlieohgus seriptis longe clarissimus. /s Tlteologiiv iiuri.r
liiilibiis libe- singula membra iiiterius et exterius torinentata hor- lib. commentat. 19 cwm de Angela qua-dam, verbis
i,
ralnr.
ribiliterfnerat.et inuIfipIiciterafBicta, in tantaqniete fere Arnaldi, retulisset, ile ejus statu, cnnditione, ocni-
corporis, et spirifus jiKunditate jaceliat, qiiod jam patUme,'sapieutia, qute ei divinilus ilonnta, Erangelicii'
videbatur de promissa sibi tefitia degustare. Tunc perfectionis stiidio, secrclorum dirinoruin nolilia, elc,
vero interrogavimus eam, si pra?dictus juliilus erat i.'ita siibdit : Ita pradiidit opiisciilo, quod n;irrationes
yiltr.s ^niic-
sibiadhuc datus, et ipsa respondit, quod jam ince- et raonita continet Aiigela; de Fnlginio vir piiis. Id
ta prirco-
peraf jubilus snpradictus. Et in hac qiiiete corporis, opusculum qui legit (et utinani inulti legerent!) di-
niam.
et spiritus jucunditate iisque post completorium die cere cogitur ; Non est personarnin acceptor Deus :
sabbati Iffitissima jacens, multis fratribus circum- sed inoinnigente, sexu.conditione Iiominum destinat
sistentibiis eam, et mysteriorum oflficia e.xliibentibus, aliquos, quibus secreta sua Jratiosissirae pandit, et
Qiiictc iiiori- ipsa die, scilicet in octava Innocentiiim, ultinia
hora sapientiam sacrani infnndit. Talis fuit .Angela, Tlieo-
tnr ijninlii la-
diei, quasi leviter dormieus, reqnievit in logoruniMagistra, ciijiis doctrina, utestinargumento
.iiiiarii.
pace. Et
aniraa illa sanctissima soluta a carne, in abvssum libri, tota fuit excerpta et extracta ex iUo libro vitie
iliein infinitatis alisorpta, innocentiaj et innnortalita- intus et foris scrii^to,
qiii est Jesus Christus Donii-
tisstolam a CIn'isto suo sponso recepif, regnatura nus noster, verus Deus et horao, Theologise infusa!
ciim Christo; quo nos ipse per virtiitem suaj donator.
crucis,
et per merit!i siik Virgiiiis Matris, Idein Commenlal.
per interces- et 43 ejusdem libri 3, ageiis ile Tlieo-
sionem hiijus sanctissinia! Matris nostrw Angelas logia iiiliiiliiia religiosorum divinis visionibus clarorum
deducat, Anien. Transiit autem venerabilis ile Aiigela sic scribil
sponsa In hujus quoque pientissima»
:
Christi Angela de Fiilginio ex hiijusmundi naiifragio mafronaj scriptis adeo frequens est mentio visionniu,
ad cajli gandia longo sibi ante teini)ore promissa, et quidem Dei ac sanctissimaB Trinit.atis. ut snspicari
AnnoDominicie IncarnationisMCCCIX pridie Nonas quis posset, si cui ex aniinabns Deo dilectis, in h:\c
Januarii, terapore Domini Cleraentis Papie vita mortali facta fuisset TheoIogi<e intuitiva; gratia,
V.
eara Angelae minirae defuisse. Priest.at tameii et in .4)1 citlerit
UcninAntiela.
hac, ut in multis aliis eximiis, quaindain eminentis-
simas conteinplationis speciera, infraclaram Essentiai
DiviniB visionem, quain lioc Beafis proprium donuin
agnoscere. Quod ipsa nonnumquam insinnat, tene-
bras visionibus siiis imraixtas fiiisse haud dissiniu-
lans. Confirmat id pluribus ex ejus vila allatis liicis.
VJAM'Ai;iI.
V JANUARII.
SANCTI QUI NONIS JANUARII COLUNTUR.
inii.iA Epipiiani.i;. S. Domno Martyr Bergomi.
Telosijhorus Papa ct Martyr. S. TheodorusMartyrCalari inSardinia.
Sais Jlartyr. S. Syncletica Virgo Mexandriic.
Feiix S. Tatiana.
Secundus S. Uusticianus Episcopus Brixiensis.
Honorius S. Talida, sive Amata Virgo, Anlinoi iii
Lucianus Thebaide.
1. Caudidus S. Apullinaris Synclctica, dicla Dorotlieus,
.lanuaria Virgo, in Aigypio.
Ccelilloria S. SinieonStylitajuxta Antiochiam in Syria.
)Martyrcs, in Africa.
.Juciindus S. Phoslerius Abbas.
Aculus .
S. ^milianaVirgo,amilaS.Gregorii,Rom8e.
Petrus S. Honobcrlus Episcopi Senonenses in
I
Marcus Honulphus ( Gallia.
Sevenus Flaniidianus Marlyr Cusani in Hispania.
Anastasia Victorinus Abbas
j
Telesphorus Lucas 1 ( Placeiiliic in
Eupre\ia vidua Menis in Sicilia.
Ambrosius monachi j
Italia.
TheogniaVirgo Privalus I
)
iurimi Sancti Marlyres in Thebaide sub Gregorius Acrltensis monachus, in Grsecia.
Diocleliano. Eduardus Angliae Picx, Conlessor.
Theoidus Marlyr. GerlacusEremila, in Belgio.
PR^TERMISSI VEL IN ALIOS DIES REJECTI.
S. TliPopeniptus Episcopus|MaH}res. Memvn, Mv- Alachriiius Episcopus Ord. Cisterciensis. Beatus «/;_
S. Theoiias ( lanus in 2 et 3, cdit. pellatur a Chrysostotno Ilenriquez-in Menologio Cis-
NosdeiismpmcumMartijroldfjioRninnmiiuJamuirii. tercien, laudatur et a Vincentio Bellovac. lib. 30,
S. Priseillianus Martyr Carthagine in Hispania. cap. 110. Sed neuterprodit an ul Sanctiis vcl Beatus
Ferrar. cilans labulas Bcclesiie Carthagineusis, sed mpiam colatur.
(hibilnt an idem sit qui Ronnv passns iv Januarii. ^giilius a Walcuria fundator et coenobiarcha pri-
S. Faraillidi.s Virgo Gnnd:i\i. Bellinus edit. IWi- miis Monasterii Ogniacensisad Sabim. Raijstus in
sicn. ttnn. MDXXI. Pliaraildis est, de qua egimus Auctarioad Nntalcs SS. Mnlani. Vitam ejns scripsit
IV Januavii. Franciscus Moscbus. Nondum compcri an Beatus
Barnetiis, sivc Barnitus Confessor in Scotia. Ferrar. vulgo appelletur, celebrcturque.
At Camcrar. xiii Januarii. Ignotus est mibi
jmi : Ermenoldiis Abl)as. Menard. Nos vi Januarii.
sit fortassis Baruitus Hlc aut Bariiithus, de quo in S. Tillon, cogiioniento Pauhis. Conre.ssor ws. Mar-
vilu Sancti Brc?tdani wiMaii. tyrol. S. Martini Trevir. Carthiisiani Colon. in
S. Gaudentius Monachu.s Monasterii S. AlexiiRomse, Addit. ad Usuard. De eo agemus vn Jauuarii.
etdiscipuIusS. Adelberti, Ms. AV/f-Hrfnr/Hw .S5. Or(/. S. Ealre(his Abbas Rievallensis Ord. Cistercien. in
S. Bencdicti : in quo ct xxiv Aiujusti ejus refertur Aiiglia. Fcrrnrius et Ben. Dorganius. Nos de eo
Translntio. De eo agitur in vita S. Adelberti : fuil agcmus xii Januarii.
Archicpiscopus Gnesnensis. Omitto, donccccrtius in- B. Odoricus. Orihnis S. Francisci. ms. Florar. De
telliijam, nn el quo die cnlatur, coagemus xiv Januarii.
S. Ana.sta.siiis Abl)as Monasterii Pontenatensis. ms. S. Donnia sive Domuina. Mcuiva Gr^r. qu:v de ea
Knlcndar. SS. Ord. S. Benedicti. Non memini me iterum i Marlii.
alibi de en lcgere : iiisiillesit quideinde Strigoniensis S. Egbertiis Abbas, Praeceptor S. WilleljroriH. ms.
Arcliiepiscoptis fuit, de qtio xii Novembr. agcmns. Kalcndar. SS. Ordinis S. Bcnedicti. De co Mar~
('ythardus primus Abbas Floridi campi, sive veteris tyrol. Roman. xxiv April.
Monasterii, juxta Bolsuardiam Fi-isiae oppidum, S. Miclm;as filiiis Jemla. Propheta et Martyr. Me-
Beatus memoratur a Cbrysostomo Jlcnriquez in
bic volog. Grarov. Nos xiv Avgusti.
Menologio Cistercien. Sed non exi.%timo eum coii nec : S. Siineou Projjlieta, qui Christum in uliiis portavit.
id indicut Autbertus Miraeus v. cl. qui in Chrouico Bcda vulgatus, Ilraban. Notker. Martyrol. Ger-
Cirtercicnsi ud an. MCXCI ejus monasterii fundn- manic. varioquc mss. A'b.s' de eoagcmus cum Marty-
tionem refcrt cx Andrca Cornelio. rnlngiii Rom. viii Octob.
DE
-m
DE YIGILIA EPIPHANI/E.
\jr niiliipiissimo snmlissimoque rilu Vitiiiiarum, m Viijiliam pleraqtie ctim Romiino cx]irimuut Miirtijrolii-
liiijus uiimiiMlim, ttijit ftise Bariinius in Nolis suis ail tjia, ct iiber Sacrameut. S. (Jlreijorii.
Marlijrologium Romiiiium lioc die, el Gitlesiuius. Hanc
DE S. TELESPHORO PAPA ET MARTYRE.
Ciiu;ni;K 0;iiK'1i Tolesiilioi-i Pupir cl Mavtyris viUim aniimi prjEsens, licct vftrie tomper;itum, (/ Hererlitaria siie-
w.CiiRisi. NoUsqnc illiislruvil Zt^geriis Paulluy Ordiiiis Cnimcli- ee.ssione, ut plures hiquuutur Romuui Pontifices,
cLiii.
tariiin Tliculogits et Monasterii Colonicnsia Supprior. continuutum servat quod(|ue hoc etiam S. Tele-
;
\\\ \\\\\.
\ .
(^QiJtKj' d sacro illo Ontine v Jnnnarii ;
quamqnam sphori sseeulo non paucos utriusque sexus in varii.s
Hrabani, Nofheri atque alia nonnnUn mss. Mnrtyroh- mundi partibussectatoreshabuit; usqueadeo, ut ad
fjia 11 Januarii epis Natalem coiisiijnent. Liber quoque ipsius quo(|ue H)thnici Cassaris Antonini aures ejus-
de Romunis Pontificibns, alterque sub nomine Lnit- dem vetusta; Religionis fanui nomenque pervenerit.
prandi Ticinensis editus, Abbo Florincensis Nnn.
iv Eo namque tempore, quo viri doctrina ac scriptis
Janunrii mnrtyrio curonatum scribunt. Restituit hoc illustres apud Imperatorem in pretio haliebantui',
festum Cleniens VIII. vel potius institiiitcomnieino- (qui nihil inconsultis gravibus viris negotiorum pei-
rationera, ut lestnlur Gavnnlus comnient. in rubric. egisse memoratur) iloi-ebaut Galenus medicoi-nm
Brevinrii seet. 7, enp. 3. Corjphseus, Proclus Philosophus, Aulus Gellius,
Balbinus, ac plures alii.
VITA
AUCTORE R. P. SEGERO P.\ULLO NOTy^
ORD. CAKMEI.. TIIEOLOGO. EJUSDEM R. P. SEGERI PAULLI
§ l. StiO .\nlrmim Impcratnrc piimcentr Ec- IN VITAM S.TELESPIIORI.
clesia' statti./linrl iiiioiitte vetitr^ttttn I>riij)lie-
tici, scu Elinni Orilitiia [nslilittttin Mmia- Vita hujtisPontificisbrevitcrsrripla reperiliir in iintiqtio m> QniiteS. Je-
stinmi. Codicc CarlhnsiDe Colonieiisis, ilem aiMid Peiruni de Nala- tcsplwro scri-
Iihuslib.2, cap.-tO. CorneliinnCrasiiim Carlhiisiaimin Tomo 1. pscnint.
Pelruiii lliV^adciieiraiii Soc
(Hiibiis iiiter alios Juclores in
Jcsii :
^^um anno Christi quadragesimo supra centesi-
'
hacvilii ('rtii^onlioiidu usiMmiii^ Memineriint porro hiijiisquc-
queTcli's|ihuri. MarliTal-iiiianumaiuiin.Bedif.Usuardi, Adonis,
mura mortuo Adri;mo Augiisto, .\ntoninus ad Ro-
vetera nianu-siripta ae reeeittiora omnia. Ejusdem insuper e\
maiii arcem Imperii evectus esset, Christiana per anliquis Scri|iturihiis menlionem tacinnl lreii:i^us. Epiphanius,
orbein fides, qufe sub Adriano Ca;sare a persecu- Euschius, Oplatus, Terluilianiis, Auguslinus, Nicephorus, ct alii
tionis rabie respirare nonnihil cufperat, apud Baroiiium iu Nolis Marlyrologii. Plurcs vide iiirra ad § ^.
sub hoc
a Quod hoc loco S. Qiiadraliim Episcopum (de quo Marlyrol. S. Qnatlralus
eodem Antonino amjiliori pace frui visa est. Nam Rom. 2(> Maii) Prophelam pr.f aliis appellemus, docuil nos Mil- Episc. Allie-
sicut Hadriani tempore B. a Quadratus Propheta, tiiides scripiur aiil.quus [qui an, Christi 173, floriiit) apud Eusc-
nicn. froplu'-
Athenarum Episcopus, et It S. -Aristides, philoso- hium Ciesaiicnsem liisi. Eccles. lili. 3, cap. IG, ubi isla legun-
ta Carmdita.
tur In cnilcm lilno IMopJKlas novi Testamcnti recital. quihu.s
phus Christianus libellos pro Ecclesia Apologeticos
Ammiaiii (iiiciinJum, ei Quadratiim annumenit. Et p(.st pauca Ht plnresiilii.
Imperatori exhibuerunt, ex (luibus is oomperta fide- pratdicliis Miltiailcs eunulem Quadratum Alhenienscm et Ani-
liura innoceutia, ratus est iis parcenduin esse; sic miaiii l'liiladclphieii>cni cum SS Agabo, Jutla. Sila, ct Philippi
(lliahusnova;le?is IMophctis, recensct qui non idcirco lantuni
quoque imperante Antonino D. Ju.stinus ex Pliilo- ('
specialilor Prophciu'a]i[iell;inlitr,iiuod prophet^rp donoseuspi-
.S. JllSttllltS s(q)ho Theologus Christianus Romai docens, Impe- rilu priediliiueriiil, nam ci hoe miiliis aliis Sanctis temporibus
aiioloijiam ratorem (exhibito ipsi et senatui Apologetico libro) islis comniune tuil. scd quam ina\imc quod Prophctici Ordinis
pro Clirisliw- sectalores exlilennl, cujus prolessorcs olim Prophctarum filii,
deterrnit a Christianis cruciandis; tametsi non
iiis .ici-iliil.
hoc esl discipuli, cl a D. Hieronymo vcteris IcrIs Slonachi appcl-
ipsius mand;itii, sed ex sententia potius PrEesiduni, lali leguniur, El idcirco iideni, quisupra, Agabus, JuUas, Silas,
et furore Gentilium nonnulli sub eodem Caisare et alii quidam a Palieonydoro, et Diilaco de Coria iii Annaiibus
(v(^-
suis exprcsse inler Eliani seu Prophelici ordinis \iros reccn-
luti et ipse S. Telespliorus Papa) niartjrium passi
sentur.
legantur, ante niniiruma Juslino Imbitam Apologiam. b Dc Sancto autcm Aristidc pliilosopho Christiano, aBit Roma-
Ipse namqiie Antoninus rngnomeiito Piu.s, bonitate, mim Marlyrologium ad xxxi diem Augusli,
araore et auctoritate Imperiiim, velut alter Salnmon,
c DcS. Jiistino xm Aprilis.
d Hcrciiilariamsuccessionein a lempore S. Eliie, Carmeliia- Cdriiictilu-
perpetua pace, niillo penitus bello gesto contiiiuavit Ordiiieni usquc in pnesens retiiierc, ut in hoc 1 § tlicitnr, aiiLliadvsccn-
iiiiin
anuis viginti duobus et ultra; siibindeillud Scipionis lestaiitur prajlL^raliiJMCi-eutioresRomanosPontilices, Sixlus IV,
diint.
dictitans ; Satius est uiium civem conservare, qu:im
in Bulla qu:e mcipil. Dum aiteuta medilatione,etc., dala Boma-.
AnnoChristi 147li, .1 Kal. Decemhris. Julilis II, aniio 130-1, el
mille ho.stes perdere et priucipatiiin aiens noii per
;
GrcgoriusXIII, anno 1577. Qui uinnes uuo orcsicproloquuntiir
severitatem, sed a clementia auspicanduni esse. post alia Et intcr celeros Ilegiiiariuni Ordinum profcssores iti
:
llrmamentoCalholica' fldei mihtantes, t.inquam Religionis spc-
Vcliis iiislilu- 2 Siib hoc itaque Inqieratore pacifico, non tantiim
culum exemplar speciali caritalc fulgenU."s, Sanctoruinquc
et
liniil^lin-tTO'
Christi fideles feliciorem aspiciebant statum Eccle- Prophelaruin Eliffi. el Elisiei. et Eiioch, ncc iion el alioruni
lilielil, sive
sise, sed et Prophetici seu Eliani Ordinis florebat Simctorum Patruin. qui Monlein Sanctum Carmeli juxta Eli:e
Cariiwlilii-
lontem inliahitaruiil, successionem hereditanum tonentes, eic.
ruiu.
Institutiira Monasticiim; qiiod vetus Carmclitarum
Sic illi. Noverint autem simpliciores, hjec lecturi, pra^^dicuim S. t:noch ilf
Religio a teiniiore magni Elia; Proplieta! usque in S. Enoch iiou illuMi cssetpii dtidum ante-Elia; teiitpura iraiisla- .\iiiilliiiii.
7 Jiiltt.
:
V JANUAlin. 2S7
lusest, ficncs. H, sed nllcruiti lonpcjunioiTin, .loannis Biiplrsla' His propterincredulos quosdam, et domestica:' igna- AliCTOKB
elCIu-isti Discipulum, nui iiostmotlum ab Aposiolis Episcopus Skorko
ros historias, prayactis necessario fiindamentis, ad
NMcopolis creatus est, ric quo PalTOnydorus lib. 2, cjip. 2 I(i-
• Pacli.0.
ciHt.an. blioihcca Tiinirina * fol. 21-i, nbi Enorbns flc Anatliim vocatur, Sancti, de qiio agiinus, Telespliori Acta, tametsi
1383. et nos alihi tlc oo lalius, in ejiis vila ai! 7 (iiem Julii. bi-evia, serraonein converfamiis.
Alios non paucos hujus lusliiuli lidi^iosi^s, quos eodem S. Te-
lesphori sivculo (loruissc, hoi'§pTiuM) tii\imus, uomiualim re-
(1 Bailiini Iiujlis, ad Anloniniim Imperalorcm E|tislol.T, meminii- ttalbinns ile
censcre. ha? Nola^nou paliunlur tlc cpiilmsin Aniialibusnostris
:
runt : PliilipiiusRibolus, lib, 3, ile iieciiliaribus gestis Caniielita- Carincli reli-
ad iiicnisaTiiliim,a!quc iii vilis iiuoriini(Iam Snnctorum seorsim
Sn-apioti
lum cap. U, iiui clnruil anoo Cliristi1305. Arnoldus Bostius, in gioite scribit.
.s". coiiscribcudis, laiitisii;;cnius : ul lulcr alins, de SaucioSerapione.
patronalu Mariaoo cap.2,aono 1-100. Jyannes PaIa!Onydorus,Iib. 1,
Ejiisc. An- octnvo Episcopo Anliorlicno eriHiilirjuc i-larissimo, qiii ex Car-
cap. (j. anno 1.180. Didacus de Cona Dilucidarii Carmel. lit). 1.
lioch. 30 Oct. mcliLiruni Ordine an. Christi 191 tcstc , Eusebio in Chronico ad
cap. 20, anno 1570, el alii. Porro ciim de lioc Balbino, utiiiue viro
sodem illam sublimatusesi; cujus rcslivilalem annuam Carnieli-
cclebri, et notie dignitatis, (]i]is fueril inquiroj occurril ms. lodicu-
licus Ordo. auciorilale Scdis AposH)lica>. vcbili cjusdem Ordiuis
lus Uoniauorum Pontiticum. Liberii Ptipx lemporc scriplus, (jni
Professoris, ad HO dicin Oclohris (qito etiam iu Huuiano Marty-
apiid PP. Societatis Jesu Antverpijs extat: ex (luo sequenlia de-
rol. annoialus ccrnitui) sub duplici ofilcio cclchrai usque in
scripta : Telesphorus annis undecim. etc. Fllil temiioribus Anto-
prirsens.
nini Itlacrini a Consulatii Titiani cl Gallicani, iisque Ciosare et Bal-
hino. Iliecibi. Poliiitigiliir hicBalliintls, (filias P. C;t--linsBalbiniis
Vibulliis Pius, Baroiiio luileni ad
anniim Chri-sti cxxxix, dumtaxal
Vibultus Pius dictus) qui anno xx Hadriani Iniptratoris Coiisula-
tiiiii sessisselcrlur.posInioduniAnloniiiolmperatori [qiii Hadriano
§ II. Tcksphorns CarmcUtancu ReUyionis, hoc in Iniperio succcsiil) prfcdictam scripsisse Epislolam. Sed liiecex
(empore EUfnicis quoque scriptoribus co- conjecliira dicla sint. duin aliud Lerli de co non Iiaheo. Iloc tantuni
dico.Epislohiniillani potiusvideri scriptamesseyd Antonintiin Pri-
(jnifa*, scctator cxisUL
Sccundum, Tertiuin aut Quartuni; par-
liiuin ejus noijiinis, quuiii
limqiiod ipse Anlouiiuislmperator ab omnibils Aiictoribus citalis
H autein a Balliiuus duin inter ceteros Impera-
torif;miiIiarisesset, (juanidanieiinscribeiisepistolara,
semper alisolute absque eognomine ponatur; ct hoc modocuni.
exempli caussa, Cregoriuin Papani, aul Constantinum iniperalo-
remabsoliitenoniinainus, poUuscjus nomini&primiira quamaliuni
inlelliginuis: partim ctiani qtiod Balbini islius lempus cum hoe
in liunc mcidum
hiijiis, de qufi loquimur, vetusta; Re-
Anlonino niasis cobiCTcre videalur. Si quis niliilominus adversa-
iigionisMoutis Carnieli memiiiit dicens IVIons est : lioruniuriieal, posso eliam intellisi Secunduin.TertiuinanlQiiar-
iiomine Carmelus, in quo vetus religio, et saiictitas luni cjlis noniiiiis Anloninum; eslo: nihiloininnsantiiiuittili Epi-
stohcliuiusinliilderogabiliir.cuniomiies istiAnJonini intra sexa-
antiqua est : Elias illic sacrificia seniper Deu offere- ginta dumlavat aiiuos vixerint. Nam secuiidus ejns nominis, co-
bat apparent etiani et iuinc vestigia de ai-a sacrificio-
: gnoniento \erus, Aiilonino 1'nino (qui Pius cognominalus esl)
Et quidein ara; ac Oraculi liujuslMontis,
ruin. Sicille. siiccessil aniio Cbrisli • ci.xiii.Terlius, (•ognonienloCaracalla, Ini- ' lina 101,0
periuni iniil anno (Tccxiii, ct Qiiarliis, cognoinenlo Heliogaballis,
consequenter auteni et cultus religiosi, etiam ante anno
mirl.
tcxx. qui quadriennio tanlum in Iniperio spurcissiniam
li
liapc tempora, apud Ethnicos scriptores inentio h;ibe- vilam egil. Vido Seliastianum Venoiiiuni lib. a-211. il'cb.
0, a cap. XVI usque
ad XXV. Baromuin b 218. 7 Jiil.
tur, utapiid b CorneliuniTacitumEquitem Romanum in Ann;ilib. etc.
b Ad Cornelii Tacili auctoritatem quod allinet, illa dumlaxat ex
anno Christi centesimo decimo; et Siietoiiium Tran-
eo Auclore Ellinico hic adduximus, qua; noslro congruebant
in-
i|uilliim anno centesimo vigesimo, diim uterque Ve- tento, alias ejus verba plenius disc;us»url Historia Coinmemora- m
spasiani Imperatoris res gestas conscribit. Corneliiis lionis solemiiis B. V. M.viii,b
de Monte Carmeli, ad 10 dieni Julii : D' Yirtiini vi
dum probabimus priniuin in orbe leirarum lcnipluni a Carmelilis
si(|iiidem in himc modum : Est Jiidieam iutcr Sy- Dciparai Virgini in monle Carmeli erectuni el consecratum esse
eeitti Inn-
riamque Carmelus, ita vocant Montem.Deumque.Nec plitm ilicii-
aiino Chrislian, ipsaadhuc vivente, nonaulein83,
utperperam. ct
tuin.
simiilacrum Deo aut templum, (sic tradidere majore.s) inverso nuincro in Majori Ordinis speculo legilur, unde liber
U. Joailins 4.1, Jerosolymorum Episcopi desumptus est, el alii qui-
iira et reverentia : illic sacrificanti Ves]iasiano, cuni
dani enandi ansam ceperunl. Iterum de Coinelio Tacilo
niox
spes occultas versaret animo, c Basilicles Siicerdos, infra.
inspectis identidem extis Quidijuid est, inquit.Ve- : de B. Basilide Piesbylero et Ordinis hujus Rectore,
c Aguiil
seu Abbatc MonUs Carmeli inler alios Didaciis de
spasiane quod paras, seu donuini extruere, seu pro- Coria lib. 7,
cap. 3, per lotum, el fuse Pelrus Thoraas de
Saracenis in Menol'
latare agros, sive ampliare servitin, datur tilii magna par 1, fol. 77 iis(iue8l,ex (luibus ct aliuude satis
patet Basilidem
sedes, ingentes termini, niultum hnmiiium. Hsec ille Iiunc noii Etlinicum cl advcnam, sed Calholicum
Sacerdoleni,
inter alia. d Suetonii vero in ^'espasiano, cap. 5, ubi Canneli incolam, virum sanoluni exlilisse; iiec Genlilinm
nlu.
scd Christianorum morc, pcr incrlientum
VcsjmsioHus allaris Sacriliciiini,
agit cle pra;;.sagiis et signis iinperiiim ejiis prfficeden- non diis8cnliuni,sed Dco c;eli vivcnu, idqucni ara ac lcmpli)
iii Carmelo
tibus, siint ista : Apud .Inda?ani Carmeli Dei oracu- Dcipar.i! Vireiinsacio.pncsentc VcspasianO-
sacrilicasse. (quod
imicuUim coii- contigil aiiiio Cliristi 08, ipso cxurdio bclli
liim consiilentem itacoufirmavere sortes, ut quidquid Judaici, ante urbis
Slllil. Hierosolyma' cxcidiiim annoqniuto. Vidc Verioninm in
cogitaret volveretque aniino, Ncronc,
qnantumlibetmagnum, Iicct Cornclius Tacilus Gciililis. in
odiiini Chnstianoruin et f-i-
id esse proventurum pnllicereiitur. Ita Suetonius. vorcm gcnlis siiic, pricilicta alitci accidissc iiicnliatiir'.
Salie
Terlullianiis vclustissimiis cl cclcbcrnmal
Hoc vero Dei oraculum (iiiquit Basilius Augiissola, fama; vir (qui haud
lougcposlConiclium, ann. Cbrisli 107- lloicbal) lincc (le eodem
Theologus et orator Apostolicus) iioii fiiisse Genti- III Apoljgct. cap. 15. Atcniniidciii Cornclius Tacitus, Taciltis ineit-
sane ille
lium.qui ibi non commoraliantur, certum est, iieque uieiidacioi iim loiiuacissiiuus, iii cadcni
hisloria rcferl. Hx'c Ter-
ila.v.
lulluiuiis Et (iiiidiniruni si nosilliiin nicndacii
a JiuU-eis, coiitra quos tamquam hostes iirocedebat, arguamns. duiii
iicg;il tcnipliiiji in Carmclo, sed
arani tanlum cxlitlsse? recla-
petiisse est manifestum : unile reliquum est confir- niaiitccxpivssc Joscpho Anliochcno, doquo infra. Plucadepnc-
mari ibi religiosos Carmelitas commoratos esse. De dicto B.isilidc (licciida occurrnnt.cur scilicct illiini Abbatcm ap-
sortiiim vero confirmatione loquitur Siietonius pcllcmus, ct jiiiiililcr liisloria illa, de oraculo Carnicli
Gen- lunc ad
Vespaslanuni faclo, in anliquis monumcntis el picliiris rcpc-
tiliiim more. Sic Qiiod idem intellige de Corne-
ille.
rialnr, clc, iiuie prclixilalis vitandxcaussa iii aliud leinpiis cl
|io Tacito, dum Ba.silidem eodem Gentilium ritu sa- lociini diHcriinus.
crificio iiiteiidisse falso astruit d Ail citalinn Sitctoltii loctim itn cotitiitcnlttltir Ltmmtus Tor-
: qui vir Catholicus,
reiilim Carmcluni vocant Tacilus et Silelonius Deuni qui sino
sanctimonia prascipuus, et Carmeli Religiosorura Re-
noininc cst, ct rcgiiat in ictcrnnni. Vnilt: liqttel i/mim qttoiitic
ctor seu Abbas erat. rxislmiiissc siii ra isHiic Cliriiliiiiiii iicracla.
Taiitcn Pliuliis Ora-
4 Porro istoriim Cai'iiieli niontis Religiosorum Mii.v, hlf. l,ca[i. i),scriliil i]uiiiiiMlaiii in Carmclo iitoiile seilltclvs
sorlilms, iiiiic porlcnilcrcitl cxortos a Jiiilxa iliiccs rcrum poliluros
multo clarius, ac verius Suetonio, et Cornelio rae-
fore, prii:ilii:lumiiiic iiil se Iralicnles in reliellionnn exarsisse. Xisi
Antiochenus, qui ipsis proxime con-
ininit Josepliiis forle eliam Cltrislmitarnin mlieiniu illi itil rcin sttitm Irajerunl.
temporaueus, etCatholicus scriptorfloruitamio Chri-
sti ceutesimn trigesimo, in libro suo, queni inscripsit
De perfecta niililia priinitift'as Ecclesiie, capite xii,
quo ninx infra. Omitto hic Philonera Judajura,
ile
S. Petro Apnstolo cniitemporaneum, doctis viris sat
EmmreUijio- cogiiituni; pliira de Imjiis institiiti viris religiosis,
"• Essenoriini nninine cnmmemoranteni. Similiter
siil)
chronicon.seu nistoriain Romanorum antiquissimam,
quse luce clarius pramissa coiiflrin;it; de qua alias.
§ III.
: : .
238 VITA S. TELKSPHORI PAP^ MART.
Apnsto-
quilius oninibus, laiiuinain de palmililnisvinea^CarmPlu
Acr.TOnF
Ijca aiiclorilatefilomrium m
OriJinc Carmelilarum, etappositi
Ha!c
Segero
Rommm sunl in Calcndario et Urcviario sub nomine Carmelilarum,
Pmllo. §111. Idem Tek&phorm Ecclesioi
OartliaRena inlcrphuii :ilia.
Pontifex creatur. b Suiit prsplerea in pnescnti § lcrlio nolanda verba illa
Ponli- ^/i(i» Poitlifi-
ficalis Romaui :TeIes|)liorus nalionc Grtecus. ex Anaehorela; fa- calum Anii-
ctus scilicel Pontifex Nani non cx parle Anacliorela, ul Platina, chorclii
X» ex Orientis partibus or-
itaqiie natione Greecus, genilor ejus
el Onuphrius non recle cxplicanl, quasi pater scu
tus, Anachoreta Eliani sive proplielici Carmelitarum Anachorela vocalusfuerit, scdex Anacliorcla, lioc csl, qui ante
-
iustituti, ex eoi'iim numei:o unus fuit, de qiiibus Ponlificaluni Anachorclicam suu Eremilicain vilam duxeril. San
ftjosephus Antiochenus vetustissimus Auctor,eidem clus enim Damasus Papa, cui idem liber Ponlillcalis inscribiUir.
si tamoa is auctor esi. nec ullam quidem parenlis
Tclespliori
contemporaneus loco sujira citato, scribit in hunc menUoncni facil, cuni nihilominus in aliis Ponlillcibus, quorum
modum Perfectorum miUtuni Christi, Apostolorum
: pro}!cnics ipsi iiinotuit, sempcr illain voculani Ex psKre, addcre :
soleat, exempli causa Liiius natione lialus, palre Hcrculano
:
:
coadjutores surrexerunt, strenuissimi viri soHtarii, nalione Hu-
Clclus naUonc Itomanus, paUe ^miliano Clcmens :
contemplationique dediti, Sanctoruiu Proplietaram maniis, ex patreFauslo; Anaclelus nalione Grcecus, ex palre
Ciiniiclitar Eliae et ElisEei sequaces qui de Monte Carmeli de-
: Aniidi.ho. na'c ibl elsic dcinceps. Duni autem summorum Pon-
:
liKcum gencalogianu seu palris nomen inveniic nequit, slatuin
iiiifio Ecclc- scendentes, per GaHlceam, Samariam et Palaastinam,
seu conditioncni eorumaddcresolel, ui in Dionysio Dionysius ;
fidem Christi constantissime sparserunt; quique in ex monacho, cujus gcneralioncm invenire non poluimus In ;
Virginis Mariae honore in CarmeU Montis declivio Hyginio. Tolcsijliori iiin K issore Hyginius nalione :
Gra-cus, ex "'"
Pliilosopho
"' -tc \i iiijiis genealogiam non in-
fabricantes Oratorium Salvatoris Matri specialissime " " ' '
veni, quod simililcr in :>i\i \Mi [iriedecessore repetil di-
'.
servieruut. HiKc ille. Ab
inquam, perfectis mili-
his,
cens Sixiusnalione GiaTus, xPI iiliisi.ipho de Aihenis. Quod si
;
tibus Christi virisque Apostolicis, Telesphorus fama i.sla Philinie ct Onnphrit c\pln.ilii valcrel, jam lequali ralione
Hyginium ct SixUim ex palic 1'lul >()lili»,itc Dionysiuni ex pairc
sanctitatis incljtus, praiclarisque in oiuues meritis
Moiiacho (hoc csl )]uoriiiii parcntr Philosophi. vcl Monachi t\ic-
spectatus, descendit. Etquidcm ex Anachoreta ipsum nnl. vclapiiclldli sini) nalos (^^xcrim; quod ei ridiculum vide-
ad Pontificatum assumptum esse, b Liber Pontifica- lur, el communi Palruiuar scnpiorum inlcrprclalioni repngnal.
Siqiiidem ncc apud Baroiiiuui vox illn (ex patrt'1 addila rcjieri-
lis S. Damaso Papye inscriptus, et jam olim ab Ec-
iur, nec aptid alios recentiorcs Auclores inlcrprelalio ijla locum
clesia receptus. aperte contestatur. liabel. sed illa poliusquam iios dcdimus.
S.Telesphom 6 Cuin ergo eximia vitaR sanctimonia nedum Or-
J'ontifex cli- dinem suum Propheticuin exornaret, sed et clarissi-
ffitiir. mis virtutum ac scientiarura radiis Roraanam illu- § IV. Quadragesimwn collapsam imtaiirat
straretEccIesiain,postduraEremicertamina,summus Clero septem heOdomadarum abstinentiam
in terra Christi Vicarius est factus. Nani post Sixti a carnibus prcfscribif.
ejus noininis priini Pontificis sanctissiml inartyrium,
quo is annoChristi centesiraoquadragesimn secuudo J7 urro cum propagandEE, stabilienda;, ac ornandre
coronatus est, cum cessasset Episcopatus dies dum- Ecclesiae vigilantissimus intenderet ac prEesideret
taxatduoS; S. Telespborus, quiexOriente religionis Pastor, plura utilia in ea sancivit decreta. Cnngre-
ergo jam ante Roraam advenerat, unanimis omnium gato namque Episcoporum coucilio, statuit prinu) ut
applausibusatque suffragiisnonus in ordine ad sacro- septem plenis hebdomadibus ante Pascha Clerici
sanctum illud suinini sacerdotii solium Petri evectus oranes a carne et deliciis jejunent. Sic enini ejus su-
estadoctavumAprilisdiem.FuoreautemS.Telespliori per hoc statuto sonat decretalis Epistolee tenor : a
mores sanctorum antecessorum Pontificura persimi- Qunpropter cognoscite {inquit) a nobis et a cunctis 7 Ucbiloma-
les. et omuino tales, quales sacrosanctam decebant Episcopis in hac sancta ot ApostoIicaSede congrega- ihi.i jubct Clc'
ricos caniilnis
disuitatem. tis statutum esse, ut septrm liebdnniadas pleiias
abstincrc.
ante sanctuni Pasclia oinnes clerici in sortem Do-
flHsecJosephi Anliocheni in pricsenli adducla Auciorilas,
§.
raini vocati a carne jejunent; quia sicutdiscretaesse
ab omnibus pene lam .inU(iuisqii;mi modcrnis ciiaiur pro Car-
mehtana Anliquitate scriploribus, nam pr;eler auclorcs supe- dehet vita clericorum a laicorum conversatione, ita et
norlS.memordtosftiboiun^Bosiium.Pala-onydonim, Didacum. injejunio debet fieri discretio^etiulVa: Et sicutliiam-
proferunt eanidem Constituiioncs Ord. Cainicliiaruni a Scde
plius suut applicati di\inis cultibus. et familiares
Apost. apprnbata' parl. 1, cap. 1, § 1. Joanncs dc Molinis in spc-
culo hisioriali c. 4, qui elaruit an. 131(0, Bernardus Olerius. Ge- Doinini dicuntur Salvatoris, ita moribus et couver-
neralis Oid. sui ad Urhanum VI, Ponlificcm Max. ann. 1378. satione atque sauctitate debeut esse distincti. Has
Tbomas Waldensis cclebcrriniie fam;e docturcl insignis sancli-
ergo septein liebdoinadas omnes Clerici a carne et
inoniifi vir, Doclrinalis lidei lih,cap. 27, an. l-i:20,
-l, art. 2,
Thomas Scro[i!Eus eogiiomenlo Bradlcy Episcnpiis Dromorensis, deliciisjejunent; ot hymnis et vigiliis atque oratioui-
lib. ad Eugenium IV Papain an. 1-UU. Baptisia Maniuanus no- bus Domino inliserere diu noctuque studeant.
lissimus Doclor ac Poeta. in Apologetico ad Sigismundum Gar-
8 Praeterea quadragesimale Jejunium tam clericis Qiiadrafic^i-
dinaleni.an.l480. ctpliiresaliietiamnondomesiici.Ipsuniautcm
Josephiiin Anliocbenum claruisse anno Chrisli 130, videri pote- quam laicis coinraune, (|Uod ab Aixistolifa quidem in- inak jejii-
miimlciicsaii-
rii in Bibliotheca Tigurina fol. 517, cl apud Anlonium Possc- stitutione niauavit, cum fideles traditioue duiutaxat
cit.
vinum
Soc. Jesu, in Appar. sacro. .servai'ent, atque deejus observantia diversaessetcon-
5. irlcsphnnis Fuisse vero S. Tele.spliorum Carmeliianx Religionis Profes-
sorcm, parlim antiqua isiius Ordinis Iradiiio, cum dome.'ilicis suetudo Ecclesiarum nec non ob persecutionis acer-
;
Ciiniiclitn.
scriptoribus, prKserlim Didaco de Coria Tbeologo, lib. 7 Dilu- bitatem multis in locis negligeretur; idem Sacer P(m-
cidarii sui 'cap. 11, ieslalur; partim cliam velusia Ordiuis cjus-
tifexprimus edita constitutione Apostolica. perpetuo
deni Breviaria ac hss. Psalleria dcclaranl; luin dcniquc ct ex-
tcri noii mininire famre viri huic noslra; asscriioni subscribunt, Nam ipsamQuadragesimalis Jejuuii obser-
stabilivit.
ut intcr alios Carolus Tapia, nono § cilalus, dc quo Philippus vantiam, ante Telesphoi-i tempora S. Iguatitis Epi-
Metiiis Slraubingensis, Siiperioris Germaniaj Carmelita, iib. de
scopus et Martyr Apostoloruin temporibus, scribens
vitis illuslriorum ali<iuoi Ordin. Carmelilaruni cap. 2. S. Tele-
spborus Papa, naiionc Gnecus, luil mouaehus InstiluU Carme- ad Pbilippenses suadet in huuc modum Quadragesi- :
lituni, iit leilalur Carolus Tappia in sua Chronira Hic jiosl ninlta :
inale Jejunium ne spernatis; continet enim exemplum
salubrta in Ecclcsia dccreia, cl vilam sanctissime Irans.iclain,
cumsedisset annis undecim, mcnses tres; Roma" protideChrisii
conversationis DominiciB. Sic ille. Ut interiin oinit-
marlyrium subiit anno V-.i. srpulius in Vaticano juxta corpus taraus Apustolicuiu Cauouem sexagesiinuni ortavum
S. Petri. Ex Archivo Cainielilar, H;PclMiiIippusMcliusqui supra. idipsum praescribentem. Igitur hoc Jejuniuin sacrum
Ejusdem eliam Caroli Tapi-.e nicniionem facil Dominicus Gra-
S. Telesphorus tain exemplo ([uam doctrina, ritusan-
vina, Ordinis PrEedicalorum iu vocc Turluris par. -2, cap. IS,
dumait Cardineavero.et Episcopalidifiniiaie (in Carmeliiarum
:
ctissimo ita confirinavit, 6rt obscrvandum decrevit. ut
Ordine) fulgentes mulios recensei Carolus Tapia, Regcns su- laicis oranibus quadraginta J^juuiorum dies .suftice-
premi Concijii, vir doclissimus ct religiostssimus, lib. dc Relig.
rent, clerici autein ob rationeni dictam ad septem
ei alii scriptores. Haic Gravin.i Dommicaiius Acccdit Joannes
Carlhagena Minorila, codcm !) sive ulUmo § alkgalus, qui ail
:
hebdomadas plenas ideiu Jejunium extenderent.
Scd elhis noncoiitcnlus, alios non minusinsiiincsSanclos nunc
a Rcferuntur h;cc in .dccrcl, cap. staluimus, disl, i.
commcmorabo. Hi sunl S. Telcspborus, S, Dioiiysius Pap;i', qui
fueruut primi, qui ex monachis a.ssumpii sunl ad Pontilicatum.
S. Anastasius Persa Mailyr; S. Bcuediclus Papa cl marlyr. Dc
§ V.
V JANUAUII. 230
suin sibi Ecclesia; ovile fidelissinius Pa.stor qiiaqna AUCTOHK
Si:r.KIIO
versum per orbein terraruin stiidiose curaret, et ev;tn-
§ V. Tros Mtssas in Nai/vifafe Domini cele- gelicse doctrinai pabulo esurientes oves pasceret,
I'>I!1.I,C).
bramUis, cf hymnum Anfjelicum, Gforia in errantes seii devias Duminicis hiimeris reimponeret,
excelsis, ac sacrum Evmgeliwm in iMissa trigiuta tres, juxta annorum Christi niimerum, ex
recitandam decernit. oiiiiii selegit fideliiim multitiidine viros, vita ac do-
ctrinaspectatos; quosjuxta illud Magistrisui, eniites
munduin universum prffidicate Evangeliiim omni Vitrios 01'tli-
;( Missw III I nsiipei', quantmii ad Missarum solemnia institnit
in
creatura?.,ad simile Evangelici muneris officium se- iiat ct atl iiro','
Salirtltile. l'i'inio S. TelesiJliorns ut in sarra iiocte Nativitatis tlicaiiilitm
legit. Ex his autem iii qiiatuor a se habitis ordina-
Doniini trcs celelirpiitnr Missa;; Prima iii inilloriim mitUt.
tionibus Episcopos creavit tredecim, Presbyteros diio-
seu galli cantii, jam iiucte niedia in'oxiniante; quando
Christus iii Betlileliem nasci ilignatus est. Seennda,
deciin, et Diaconos octo; prout in Pontificali Romano
his verbis scriptiim reperitiir: Hic iecit Ordin;itiones
illucescente Aurora, quaiido in cuiiabulis a pastoribus
adoratus est. Tertia in ipsa linra diei Tertia, quando qnatuor per niensem Decembrem, Presbyteros xii,
illuxit nobis dies Redemptionis uostrse. Diaconos vni, Episcopos per diversa loca xiii. Et lios
Gloria in Missarum qiiidem Episcopos iii divers:is, ut dictuni, niisit orbis
I'l
10 In liis deinde, atque aliis solenujiis,
rx,rlm. terrai provincias, Presbyteros vero et Diaconos iii
liymnum ,\ngelicuin, Gloria in excelsis Deo, decan-
Nocte vero sancta Nativitatis Romaiia? urbis et vicinarum partium adhibnit mini-
tari proecepit dicens :
Domini Sulvatoris Missas celebrent, etbjmnuniAn- sterium. Recenseri etenim idcirco solent in singulis
gelicum in eis solenmiter decantent et infra : Ab Epi- Romanis Pontificibus nun solum ordinationes Cleri-
seopis antem ideni Angelicus hyninus pro tempore et coruin, qui Ecclesias RomauEe usui essent, sed etEpi-
liicu in Missariim solemniis celebrandus est, atque scoporiim, qui in diversas, longeque dissitas provin-
soleinniter recitandus. Ad lia"c quoque statuit, ut cias mitterentur ut vel ex his etiam perspieiiuni
:
l'rtiiiiit'Uin)i. sanctum Christi Evangeliuin iiiMissaaiiteCanonein, reddatur,fuisseinunerisRomanoruinPontificum,non
veluti et pra^dictus .\ngelicus hyninns proniiiitiare- sohim urbis, sed et orbis totius Ecclesiae consulere.
tur.
Missfesoleiii- 1 Denique, ut extra noctein Natalis Domini, aiite
1
§ VIII. Valnitiiio et Marcinni hoiresiarchis,
ii,:s tiiUe Tir- horam diei Tertiam Missie non relebrentur, instituit,
tiiim iwn
subseiiuenti tenore Reliqiiis etiani teinpiiribiis Mis-
:
siiis leiiiporihus exortii, cum ceteris Aposto-
liaiif.
sarum celebrationesante horaiii diei Tertiani inininie licis firis fortiler resislit.
sunt celebrandai, qui;i et cadein hura Cliristus criici-
fixus est, et super Apostnlos Spiritus sanctus descen- ^^oiisuliiil sane Tplesphurus Ecclcsiae, modo jarii
disse legitur. Ha^c tanieii notant quidam accipienda dicto :nun hoc soluni, veriini etiameum adverte-
et
esse de his, qua; freqiientiuri usu in Ecclesia serva- ret suo tempore impiam iiiter CIii isti fideles dissemi-
reiitur, cum aliuqnin niultis constet exemiilis,in sacris nari Iia:resin Valentinianani, quae tam in Christiini
vigiliisnoctu sacrificiuni uflerricunsuevisse.Attamen Dei filiiini, quain iii Matrem ejiis benedictam bla-
adhuc temporilius nostris sacrum solemne, quodcon- spliema erat; Apostolicu armatus zelo, eam debellare
ventualedicimus, apud Religiosospnesertiniordines, aggressus est, ipsam(|ue anathematis fiilmine damna-
aiite lioram diei Tertiani (quas nobis Nona est) com-
vit. Hic quippe Valentinus hieresiarcha, Platoniciis Vntciiliin cl
iminiter.juxtaeamdeinS.Telesphoriconstitutionem, Sectator, .'Vjitonino imperante acB. Telesphoro quar- .Mai-cionis
liCBreses.
iiun celebratur. tiiin in Poiitiflc:itii aiinum agente, inter aiia dogmata
perversa docere ccepit Christum Salvatoreni nostrum.
sic quidem de Virgine iiatum, ut ex ea tainen nihil
§ VI. Alia inuUd prtvsrrlhit (locumenta. carnis acceperit, sed peripsam velut percanalein seii
fistnlam transierit, cariiemqnedecaelosecum i^evexe-
\f iiantuni vero ad reliqua utilissiina beati Ponti- rit. Negaliat et Resurrectionem ejusdem carnis, sed
ficis dociimenta, quas pro Christi fideliuni instrii- aliud esse ex alio curpus componendum, imo nee
ctione in prffiniemorata Decretali scribit Epistola, omnium esse resiirrec-tionem. .Vddebat Deum creato-
qufeque inde veluti e funte uberius, qui volet, han- rem teniporis habiiisse inltium : et Iiis siniilia. Prn-
rire poterit, ha:c paiica iii pra'senti annotasse suffi- diitinsuper ejusdem Puntiflcis Telespliori quiiito, ex
Vtu-ia iiUUUr ciat. Statuit nanique in priinis Episcopos ac Dei Sa- quo sedere coepit, anno, teste Tertulliano, Marcioii
tt Tclcsplwro cerdotes a nullo ssecularinm argueiidos, accusandos, itidem liwresiarcha, Stoicorum scliube Pliilosophus,
stlltHlfl.
seu quibuslibet machinatiunibus maculandos esse.Ad Cerdonis discipiilus, qui uti et magister siiiis, duos
Iiajcalienum servuin, seu proximum nostriim non punebat Deos sibi contrarios, qiinrum alter boiius,
temereessejudicanduni. Adjungitdeinde,quietquales iiiaIusalteresset;unusveterisauctorlegis,aliusnova';
in judicio accusatores adinittendi sint. Multis prseterea a malu Deo ninndnmcreatum esse, abonorestitutuni,
diviiiffi scriptura» testimoniis ni:ilitiam insidiatorum ac redeniptum. Respuebat ipse vetiis testamentiim
seu accusatorum Dei servorum demonstrpt: Ac salu- taniqiiam u iiialu Deo prolatiim, novuni vero pro li-
bri tandeni exhurtatione onines adnionens, haiic in- bitn siio mutilab;it, ali;iqiie absiirda miiltaet damnata
ter alias, ad resistendum diaboli insidiis, coiigruam superaddebat doginata; ipsiini niniirum diabuluni
sub finein ejiisdem Epistola; sua' adducit sententiam Deiim faciens iit iion immerito S. Pidycarpus,
:
dicens Tales enim menibra sunt diaboli, qui sursum
: D. Joannis Apostoli discipiilus, ipsum (iit B. Ire-
atque deorsum penohins, qna^rit quos possit occi- na!us attestatur) primogenitum sataiia» nuncupa-
ilere,quos possit separare, quos possit devorare. verit.
Propter quam rem vigilandum est, et arniis cselesti- 15 Per Iios igitur Valentiuum ac Marcioiiem Iia?-
llis riwnlit S.
'rclcsiilitirii.'..
Iiiis sumus muniendi, uein ejus compedes incidanuis, resiarclias eorunique Discipulos, Catholica Ecclesia
aut ejus foveis illaqneemur. niiris vexata pressuris, longeqiie mole.stius ac peri-
ciilosius Iioruin circumventa dogmatibiis qiiam geii-
§ VII. Siillicitam Ecclesice ciiram gerens Tele- tiliumperseqiientiiiniexagitatacladibiis.dirutaferme
sphorus, per diversas orhis partes divini atque convnlsa super firmain Petrain
fiiisset, nisi
verbi prcBCones mittit. fimdata, Petru (ejusque tempnribus istis suc-
.atqiie in
cessore Telesphuro) Christi prumissionibus stabilita,
y
erumtainen, ut nedum scripto et doctrina per omnibus Iiostiiim, et adversantium potestatum icti-
semetipsum, sed et per idoneos ministros coinmis- bus fortior atqiie solidior semper inconcussa man-
sisset.
240 VITA S. TELESPHORI PAPJE MART.
AiJCTOnK sisset.HicnemiiePontifexsaceiTimus.ceteriquequos martyrium duxit. SedetD. Irente\is de podcm Glo- :
SKr.KRO ea tulit ffitas, Apostolici viri, pro veritate tuenda, riosissime (imiuit) martvrium fecit. Tertullianus
PAtl.LO.
adversus tantam impostnrum colluviera, egregiam etiam, in poemate contraMarcionem, a se, cum esset
navarunt operam. Factumqne hinc est, ut magistra junior, scripto, de eodem liis versibus ;
Post expleta suiqui luslritniipiirii, tradil
veritate, ha!retica improbitas, ac pi-obitas Catliolica,
excelkns Marlijrque
singute suis distincta; characteribus, agnoscerentur, Telespiioho : liic eral, fidelis.
et illa quidem conilemnaretur, lia!c autem commen- 17 Memoria auteni ejns anniversaria non tantura Coliiur^iJn-
daretur. in tabulis Ecclesiasticis Martyrologii Romani, ut jam nimni.
vidimus, notata reperitur, sed et Clemens Octavus
§ IX. Illnslricoronalur marlyrio Telesphorus, Pimtifex Maximus, hoc nostro skcuIo, videlicet anno
et annua ejus in Eaiesia celcbratur festi- Christi millesimo .sexceutesimo secundo, ipsum Ro-
vitus. mano Breviario, a se reform:ito inseruit Tametsi:
MarUjyiiim
ililiil.
TX andem vero bonorum operum gloria darisj.imus
etiam Carmelitarum Ordo ante illa
quo ejns festivitatem ammam quinto die Januarii oe-
tempora ab anti-
Pontifex, cum sedisset annos uudecim, menses no- lebraverit; quo die ipsum in antiquis manuscriptis
vem, triduo minus, felici cruore aspersus, ad cjele- Psalteriis Carmelitarum annotatum vidimus. Quod
stem patriam magno bonorum omnium gemitu, cum proinde jure optimo pro stabilienda Carmelitana
palma migravit martjrii anno Cliristi centesimo antiquitate notavit vir eruditus Joannes de Cartha-
quinquagesimo quarto, n Nonis Januarii sepultusque : gena Ordinis S. Francisci iu Homiliis suis superfesto
est in Vaticano, juxta corpus B. Petri Principis Apo- Comraemorationis solemnis B. Dei Genitricis Mmu.^e
stolorum. Ejus porro cuni illustris martyrii, tum pro de Monte Carmeli. Sed et ante ipsum Carolus Tapia
Ecclesia impensi studii, Romauum Martyrolopiuni ad supremi Concilii Regens, vir religiosissimus, ])ari-
quintum diem Januarii meminit in hunc moduni : terque doctissimus lih. de Relig. eumdera S. Tele-
Romae, S. Telesphori Papa>, qui sub Antonino Pio, spliorura Carraelitan» ailscribit Religioni.
post multos labores pro Christi confessione illustre a Grteci eniii coUiiil x\ii Fcbrn. iil imlcl c.r Mciians.
DE S. SAI MARTYRE.
Mcii.n huw mari mfrxuiii di;iliclw eiiamiaslico celebituit. Alibi nlliiiit dc co sili-Dliiiin.
DE SANCTIS MARTYRIBUS AFRICANIS
FELICE, SECUNDO, HONORIO, LECIANO,
CANDIDO, JArVUARIA, C/ELIFLORIA, JUCUNDO,
ACUTO, PETRO, MARCO,
SEVERO, ANASTASIA, TELESPHORO.
socii fortassis eoriim fuere, de quibus vi Ja- Anastasia;. Idem vi Januar. In Syria S. Anastasia;.
H
I
nuarii aijemus, qvi Severi tcmpore iiuendio An eadem est quae liic referlur? nullam in Sijria Ana-
consuiiipti. Suntque aliqui cognoiniiies, aut slasiani alibi lego. Xisi sit Anastasius de quo agemus
cerle iidem utroque ilic relnti. Horum iiomina IX Januar. cum S. Juliano pnssits vi Januar. Usuardi
rxlanl in Marlyrohijio S. Hieronijini : In Africa, Fe- edilio Colonicnsis anni 1521. Iii Africa, Felicis, Se-
licis, Secundi, Hnnorii, Luciiini, Candiili, Januaria', cundi,Houoris, Luciani,Candidi,Jauuarii.MS.S.jV/nr-
Caelifloriie (an Cielii et Floria;, vel Flone?) Jocundi, lini Tornaci Eodeni die Sanctorura Honorii, Lu-
:
Acuti, Petri, Marci, Severi, Anastasi ms. Illiinow. ciani, Jocundi. MS. S. Marix Ullriijecli : et Sanctoruin
In Africa Felicis, Secundi, Luciani, Jocundi, Petri, Felicis et Amaudi. ms. S. Marlini Treviris : Felicis
Marci. Notkeriis \n Africa, Felicis, Secundi, Hono-
: et Amandi.
rii, Luciani, Candidi, Januarii, Telespliori, Jocundi,
DE SS. ELPREXIA YIDLA
ET THEOGMA VIRGINE.
CiRciTni Menxi, (oppidum
.VN. CllHlM Menis, sive
quissiinum inler Ellniim
esl
et Sijraciisas)
SiciVnr imli-
Com-
Valeriano et GnlUeno, leslalur Oclaciiis Cajetaniis iXo-
.ileretFerrariusinGenernlicatahgoSanclorumS.Agrtii-
i:cLXX\.
V Janu.miii
memoralionembodicagiBli.Eupviixiievidua;, pina.' meminil Murlyrohgiuin Ronianuni xxiv Miiji.
el TheogniiB Virqinis, molris cl filiir, adquas cl xxiii Junii.
S. Agrippinic corpus Roma dcporhilum, Iinperatorilms
l)E
:
2il
DE SANCTIS lARTYRIBUS
IN THEBAIDE PASSIS SUB DIOCLETIANO.
jilurimi sinl in TUehaith ^giiptl proviitcia ti.^^que vi.sceribus, avulsa seciim membra raplebaut.
ClHf.lTEIl
\y, cccu, Cnni (liiivissima pro Christi nomim' perpcm, qnorum Et hoc uon paucis aliquibus diebus, aut parvo tem-
V Jammih, et nomina inlercidere, om-
non Acta modo, sed pore.sedperannosaliquot, quotidie, quandomiuimnm
memoriam eonsecravit £!cch'sia hoc
niitm simul decem, interdum autem etcentum in una die viri vel
llonnn iit Afi- diey quo in MarUjrohgio ista leguntnr In ^jrypto : nmlieres, sed et parvuli supradictis poenarum gene-
cris fastis me- comnipmonitio jilurimorum Sanctorum Martyrum, ribus trucidabantur.
mori» qui in ThelKnde sub persecutioue Diocletiaui iliverso 4 Verum et nos ipsi per idem tempus, ciim in SpectnvU ista
tormeutorum geuere caisi suut. Hornm certnmina de- .^gypti partibus iter ageremus, oculis nostris in- ^"^cbius.
acriberc dicitur J^nsebius libro dc Marlyribus, si aliud speximus, ut sedenti pro tribunalibus ssevissimo
id est opus ab Fcclesiastica historia. In hac lib. 8, cap. 8, PrfEsidi, offerrentur innumeri fidelium populi, quos
eorum couglohate cruciatua narrat, aUfne ex eo Baronius ille siugulos per ordinem confessos se Christiauos,
lom. 2, «H. 302, num. 75, et seq. Niccphorus lib. 7, capiteplecti jubebat. Cumque hicertatim se et sponte
cap. 8. Rnfftnus lib. 8, cap. 8, ifa Ensebium interpre- gladio subjicerent, cunfessione pra;missa, ille inlm-
tans : mannset crudelis, nec multitudinis coutemplatione.
Viiriu tor- 2 ApudyEgyptum innuuierabilesalii nou inCeriori nec virtutis eorum magnanimitate permotus, duci
mrnta. gloriat^m viri quam femiuje, sed et puei'i ac senes, nihilominus oranes et ceedi capite jubet. Egrediuntur
pro fide Domiui nostri Jesh CnmsTi prfeseutem vitam cuncti pariter ad cuntiguum mcenibus campum, non
parvi pendeutes, futurje gion<e beatitudiuem qmesi- carnificum uexibus tracti,sed fidei vinculis conligati.
vere. Quidam ex ipsis post verbera, j^ost vincula, Nemo ilefuit, cum nemo eos servaret : sponte omnes, jViVf/ nia/^n-
post ungulas, post fiagella, aliosque diversi generis imo et alter alterumpraivenientes, cervices caadenti- '"•'•
Iiorribilescruciatus, flammis truditisunt; alii in mare busobjectabant. Defeceruntcarnificum raanus, etsuc-
praicipitati ; noimulli etiam capite ca?si, ita ut spoute cedentessibi invicem fatigati sunt hebetata est acies :
cervices suas securibus darent; nonnulli inedia cou- Videbam fessos residere carnifices, vires resu-
gladii.
sumpti; alii patibulis affixi, in quibus quidam more mere.animos reparare, mutare gIadios;diem quoque
perverso cainte deorsum presso, et pedibus in sublime ipsum non sufficere ad pteuam. NuIIus tameu ex omni-
sublatis. bus, ne parvulus quidem infans, deterreri potuit a
Prmsertivi ni 3 Apud Thebaida vero omnem narrationem supe- morte. Sed hoc solum singuli pavescebant. ne furte,
Thchnuk. rat agitata crudelitas. Prn nngulis testas fictilium dum properum sol vergeus clauderet diem, separatus
vasorum adhibebaut tortores, quibus omne corpus aconsortioMartyrumremaneret. Sicconfidentia fidei
eo usque lacerabant, donec totara carnis eraderent constanter et furtiter cum Isetitia et exultatione mor-
cutem. Mulieres quo^iue uudas, ita ut ne pudeuda tem praasentem, velut ajternse vitae principia, rapie-
quidem contegerentur, arte quadem compositis ma- bant. Deuique dura priores quique jugularentur, re- Prwparaiio
chiuis uuo pede in excelsum suspensas, et capite in liqui non desidia; auf torpori animos indulgebant; sed "^ "'frtii-
''"""
terram demersas, indiguissimo spectaculo cxpositas, psallentes, et hymnos Deo canentes, locum quisque
pendere pei' diem continuum sinebant. Alias sicubi sui Martyrii expectabat, ut h?ec agentes,
etiam extre-
viciuai sibi dua:! arbores inveiiiebantur, vi quadam ab mos spiritus in Dei lauilibus exlialarent.
vere mi-
utraque inflexis contra se iuvicem raniis, eisque sin- rabilis, et omni veueratione diguus grex ille beato-
gulissingulos pedes Martyris ubligantes, subito ramos, rum, turma virorum fortium, corona splendoris
quos vi iaflexerant, relaxabaut. Qui cum ad situm glorijB Christi!
* Itaeiliiio Jo.
suum naturali impelu referrentur. discerptis ' disseca-
Schalii. nt
Iseali Hlieii.
despioatisqut".
DE S. THEOIDO lARTYRE.
VJammih. S. Tlieoiilum ii ciinii[kilms prolrilum eclebittiil Gneeonm Meiuvn. Nihil ile eo iilibi leiji.
DE S. DOINONE MARTYRE BERGOII.
StB. M\M- Domnin £jus
MlANlt.
Benjomi-aw Julii S. cnlilur. iiepos etiirtim Itnlix viliv illius compenilittm referl, trniliUitie
Dumiio fitil, idemque nvilie lieves moiiimiiimita- att ejtts itvique commuiie sepuleliriim Ecclesiam iittne
V Jamabii
5. Uoiimo iie-
lit, et ijloria-, frnter S. Eusebiie Virijiiiis e.t Mar- S. Antlrea' stare. Domitonis certnnem breviter comple.eiis
pos S. bom- lijris, qux XXIX Oi-tiibris celebridur . Huiic est Jomtnes Anloniiis Gunrnerius iit libro ile SS. Ber-
nioim. V Jnmiitrii pnssuin itn celebrnt Gnlesiniit.s : Bergoiili ijomensilnts, ila scribeits :
S. Diimnionis Martyris, qni Maxiinino Iniperatiire 2 Donino Domneonis nepos avitos niores et disci- Actas. iioin-
pro Cliristi ftde criiciatibiis affectus, demnm coii- rebns, Eusebiaqne
pliiiain iinitatus, conipositis suis tiouis.
staiitissime iialnmin Martjrii tnlit. Citiil Eedfsiie sorore herede instituta, in cnnspectu Prajsidis, queiii
Berijomeitsis maitiimeuln. Ferrnriiis in Geiiemli cntit- Maxintiaimsad iiispiciendas res Bergoinatesmiserat,
logo Siiiielontm Bergomi in GalliaCisalpinaS. Dom-
:
se Christianum esse, pnesenti animo professns est
iionis Martyi'is sub Maximiano. Iilem i» Cntnlogo Saii- idcirco statiin in curcereni conjicitnr. Paullo nost r
"
W ' /..<
"lln roiia.
jiiiiuis eo-
242 DE SS. MARTYRIBUS IN THEBAIDE.
eum eductus esset, arileiitibu.squf prunis in caputin- riiri.sti fidemcnnversusest. Ipsecnmdiutissimeacer-
jectis torreretur. nou mndn non questus est, sed ini- bissiniistnrmentisexcruciatns esset, etludibrio liabi-
laureatrinm-
mortales Deo gi-atias egit, qui nccasinuem eiElestis tus, tandem extra pni'tam necatus est, et
coronatns «Elum ascendit ejus corpus iii avi
corona; adipiscenda' nhtulisset. Virtutis ejus admira-
:
Coinilitirhim pliali
J'nr.iiclis con-
tione Cmi,siliarius qui Prajsidis erat intimus, ad
,
sepulchro repositiim estNoiiis Januarii, aiino cccvii.
vcrlil.
DE S. THEODORO
MAKTYRE CALARITANO.
Ohservtit itleni aucltir, ut hir Theiitloro liluhis Optimi
Sryiiphinus Sqiiirnis Saiirtmrii Ciihtn-
Tvtiilil Irihuitiir, ita alihi leqi : S. Restitiitus fidelis, Sanctiis
taiii jmrlc 1 , lil). 3, cnp. 1 , rfiim siihtcrrancii ha-
silica S. ResHMx mnndtn-eliir, terraque ege.re- Acajus qui vixit pins et justns; Sanctus Guisitanus
Pius. Coiijic.it vero non solum geiite Sardum fuis.w, el
lii.uriptio se- relur; repcrttnn esse, inter alia isthic ciiiiditomm
imkliri S. Calari passum, sed vide.ri ende.m, qua S. Rcstitiitam
Stnictonim moniinieata. ttihuUim warinoreain , lutitjnilu-
I'hI!Io Saniu
TliCDilori.
iliue imlmi ac semis; cui ha'c iusculpta ertint verha ; S. Eusehii Vercellensis matrem, tempestati inarlijriHiii
stibiisse. Qiiaf ve.ro ah autiquoS.TIieodiiri
iiomine dedi- TciurfifKnr.
>{€ IK lAKET B. M. THE ctitie vismilur iu Sardiiiia Ecclesiiv, qui viilqo Santu
Teru appellalur, huic ait vitlcri Sancto erectas. Talem
ODORVS OPT. QVI
e.ttare Bannnini oppidn nohilissimie Zapalarum ilomus,
VIXIT AN. PLV eam
qux Patrihiis Capuciiiis traditaest, sedificaUi ju.tta
MN. XXXXV REQVI II Leononi Zaptita el filiis Moiiasterio. Demuin in eadein iiln ieiiidltis.
EBIT IN PAKE. NO S. Restitulx rnjpla fuisse conditas S. Theoilori reli-
NIS lANVARII IND. IIII. > quias, etsi necdum repertx sinl, extra quimtionem ponil
idem Seraphinti.s. De S. Restiluta aqeiiiiis xv ,/ii;i/i.
DE S. SYNCLETICA
SACRARUM VIRGINUM ANTISTITA.
yuchtic.r Virijiiiix j^gyptiiv cclehria fxtat in Mar- variis hcis tran.^icriptam . Enm igitnr hic dabo ; Ex qnn
niNOM. tyrohgio Romano memorin v Jannnrii. Alexan- invitisPP. varin S. Syncleticie Apophthegmata refe-
V JVNUAIUI. ilriae S. Syncleticae, cnjus rps pr.Tclare gestas rnntur; qux suis hcis adnotavimus. Jacobns Pontanns
S. Snnckticn
n Griccis 4 Ja-
Si 'S. Athanasiiis litterariim
mendavit. Hoc qvoqne die eam Molanns in Ad- refert
monnnientis com- Noster una cum opnscuUs Simeonis Junioris Theologi,
aliqnot aliorum Auctonim eapita ascetica de di.fciplina
nimr. volitur.
dit. ad Uauardmn. At Gnvci iv Jannavii eam vene- momchornm olim edidit, interque ea ex S. Syncletic.v
rantnr. Menohyinm EnilcmdiecJmnnemnratioS. En-
:
rita decem, qn;e suis hcis indicahimus.
cleticiE Virginis. Men.ra hoc vit;v cji(.s compendiim De altern Syncletica-Virgine hoc ipso die inferiiis
exhibent :
agemns, ubi ct de terUa a Coclio Sedudo celebrata.
Syncletica vit^e servitutein deserens
Convivit electis Dei serva in polo.
Haec illustri genere orta, claraque opibns, et iu Deum VITA
pietate, propter splendorem generis copiamque divi-
tiarum a nniltis in sponsam et uxorem petebatur : AUCTORE S. ATHANASIO
sed ilia toto dosiderio in Deum ferebatur. Unde de-
mnm omnibusmundi curisabdicatis se totam ad reli- INTERPRETE DAVIDE rOLVILO.
giosas exercitationes studiaque transtuUt. Hostem
autem nacta adversarium, priusquam a corporis vin- Proefatio.
culis solveretur, animo jam tum peregrinabatur ad
Deum. Sub finem autoin vlta^ .'ib generis Inimani Uinnes homines bonis decet studiis incnmbere,
hoste exagitata est. Nam queniadmodum magnus ille qiiibiis si vitam excolerent, non utiqiie ita olmoxii
Jobus, cum ingentibus corporis moHiis conflictata. essentdamnis.Nainmultautiliasa^pelatentsimplices,
et verberibus et cicatricibus corpusdepastum est. propter imperitiam rerum ;
quia jam hetietatus est
Decessit cum aimura ageret octngesimum quo ipso ; animus eorura socordia ; et sffipe etiam pretiosse m:ir-
temporenihil uuquamdesolitis exercitationibusprse- garit» incidiint in maiiiis paupenim et teniiium, qiii siimleiuu
teritEe vitai remisit, sed ex ipso certamine ialiorum millam nnqnain iiotitiam liahuernnt margaritariim, umrytmtu
ad Dominum emigravit. qui spernimt ill.as et ahjiciiint tamquam res iiuUius niiiltis iiieo-
margaritam '"""•
^ ^' Syncletic?e vitam scripsit Magiius Atkanasius, momenti : sicut et nos ciim incidimus iii
YHaaS..Mha-
msio ncripta. 't'4;fc Nkephoro tih. 8, cap. 40, ut sirut in hoc nuilieres, animo eramus et inexperto,
haiic, veliit qui simplici
ita in illo scripto {vita Antonii) viri, quod sequerentur uihil magni cnncipiebaiuus de ea intenti tantum ex- ;
institutum, tamqunm in connnentario expressum lia- teriori figiiriB. Quam loiige fateor aberamus a noti-
berent. Fa?n vilam periisse non sine griivi totim orbis tia et dignitate gemina; ef cuni modicum ca-pimus
:
Laiine reddiia Christiani jactura, qneritnr Baroiiius. Verum tandem posteainstriii de ea, amor quidani cffilitus accendere
aDamkCol- in Escuriali Regis Catholici Bihliotheca reperta est, et videbatur studium ad diligentius considerandiini id
filto. Laline reddita a Dnvide Colvillo Scoto, atqiie ab eo ad quod oculis taiitum usurpabamus; atqiie etiam ipsi >oi. -N.
Andream Scottmn nostrum transmissa, in cujns schedis progressus qiios iudies feliciter facieharaiis in cogiii-
eam reperi .-
sed ,
qnod doleo, pneri manu incorrecte tione ejiis, ad laborem nos animabant.
2 Qu(u-^iiiii
;;.
V .lANUARII. 243
uuleni ti-aducaiu qucmiiraiii ex quos flammeiilorum virginalium iitrique. Nani quicmnqne
2 Quorsum iis,
vivere scimus? quin notius me ijise conrmmerem inter in Christo baptizati suut, Christum inducriiiit. Unde
eos, qui niliil noveram iiut pulilicaveram de
adliuc uniforniis erat Christum; qiiia
amor utrique erg;i
£;ms Jtreiitltii vpupraljili Syncletica? cujusquidem vita? enari'anda', eisdera dotibus douata,' eisdera studiis incumbelmnt.
iitrttannbUc. vix puto nmnes lunuanic eloquentia; vires sufficere Theclas quidem martyria nulli non nota, per ignes,
posse; utsi quis sapientissimus lieet dicendietrerum per feras, et per qu-,e non tormenta cruciata!. Nec
cognitione versatissimus alioqni, munus istud aggre- raiiius notos arbitrnr laudabiles sudores et bdiores
quam louge, puto, a proposito flne
deretur, deficeret. SyncleticiE. Nam cum unus et idem dilectus fuerit
Nani quemadmodum ii, qui pertinacius insistere utrique sponsus, nimirnra ChristusDorainus, necesse
conantur in radiis solis, eo magis semper oflendunt est eumdem fuisse adversarium ut.rique, diabolum
visum ; conantur vitam et actioues
sic et qui intueri scilicet. Sed in Thecla quidein moderatiores existiino
Syncleticse, non mirum siamagidtudine rerum, velut fiiisse cruciatus; cuni malignitas adversarii in illa
vei-tigine correpti, sentiant confusionem in animo. grassata videatur in corpore tantum, et in rebus
3 Sed nos pro tenui nostra facultate quasi per exterioribus ; sed in Syncletica, iii anirao et interio-
Vti ilclnvc
accepeni vestigia qna>dam rimantes, quae strictim accepimus ribus; ac proinde omnia acerbiora; cnra prailinm
Atlinnnshis. a coajtaneis de prium Ktate ejns, et quse ex ipsis rebus excitaverit per perniciosas cogitationes auimi.
Sulicral oiii-
hausimns, eo auimo accessinms ad sci'ibendum, ut 9 Sed nuinqu;im pretinm vestiura fascinavit ocnlos
Ties illccel'Cti>
epidas salutares nobis ipsis recondiremus. Nam res Syncleticie nuniquam gemmarum splendor deraen-
;
gestas iUins pro diguitate scribere, non solum iiobis tavit animuni illiiis ; numquam sistra prsestrinxerunt
ztWj iSj-ji.rayj, sed et euivis alteri perardnum erit. autes;numqu;im Tyria nec deliciEe frangere potuerunt
tenorein aninii; non lacrymse parentum emollire;
nonconsanguineorum preces flectere potuerunt sed
CAPUT I.
;
adainantino vigore animi avertebat exteriora spira-
S. Syncleticce genus, Molcsccntia. meiita sensuumab his omnibus rebus, etpriedudebat
veluti fores, secreto tractans omnia cura interiori
J5j-nclefica (ac si Latine senatoriam dicereraus, solemne curmen
Oriuitda i M c novo sponso, quem jani elegerat, et
Macciloitia. accepta nomenclatura a cadesti Senatii) Macedonia illud accinebat ei : Dilectus meus niihi et ego illi.
oriunda est. Nani inajnres ejus cum audissent 1'amam Et cum pestifera colloqui:i aut conversationes aliquse
religionis Alexandrinoruin, relicto patrio solo, Ale- malesanas offereb:iiitur, sediilo eas evitabat, seipsam
xandriam petunt, qua? olim ab Alexandro Macedone recolligens ad interiora adjta cordis : ubi vero aliquid
condita est. Ubi paululum ci)mmor;iti essent Alexan- salutare agebatur, aut admonitiones spirituales tra-
driee, et reperissent oinnia m;ijora fama, coeperunt ctabantur, sa:pe recolebat eas memoria, et animum
eam cum studio incolere; non frequeutia populi, nec obIectab:it recordatloiie oarum.
amo8nit;>tP urbis capti, sod uuiformi flde, et siiicera 10 Quod vero ad corims attinet, non iranipmor Al^liitciitttu
caritate, alteram patriam in incolatu posueruut mpdicinaj, quse in abstinentia
tletUta.
erat s.alutaris illius
AIex;indria>. consistit ; iiam v;ilde familiarera sibi et ordinariam
Cnterc iiolii- 3 Genere quidem et sanguinis nobilitate illustris
eam fecerat. Appetebat seniper ajqualis esse reliquis
fiiit, commodisetbonis ornata,
tuni aliis vitae jiietatis nam abstinentiara reputabat esse custodiara et fun-
liaic nostra Syncletica. Soror ei unica et unanimes
damentuin omnium aliarum virtutum. Et urgente
fratres duo quorum alter statim in liuune pueritiie
;
aliquando necessitate si aliquid snmendum erat extra
cessit naturae, alter vero sub annum vigesimum consuetum tenipus, noii soluni iion sumeret aliquid,
quintum destinatus thalamis a iiarentibus, et t;ibulis sed penitus abstiueret, et iiiter eas maneret, quae non
de more conipositis, et aliis omnibus rebus ;id nnptias comedebant. Uiide facies palleb;it, et :ittenuata erat
prseparatis, jamjam ductui'us adolescens uxorem, moles porporis. Nam flaccescente qiiod movet, necesse
evolat e clathris, et sponsam terrestrem cum San- est uiia alterari quod movetur : quomodocumque
ctorum illibato cffitu commiitavit. eiiini principiuin se liabet, reliqiia quie iude dependent
A lcticri^ iiia. (i Syncletica vero cum hfereret adhnc in ulnis
quasi oinnino sequiintur, et attestaiitur principiis.
parentum, in tenera !et;ite caqierat .-mimnni vei-a Quibus eiiim cibiis ingeritnr cum gustu et copiose,
pietate imbuere nec tantnm inipendebat cuiMndo
;
iis floridus est habitus corporis ; quibus vero e contra
corpori, quantum aninio, ut quie omnes motus ;inimi subtrahitur, tenuis et sublestus est. Infirmi enim
observaret. fidem faciimt ei qiiod dico. Idpo B. Syiicletica oiierain
A procis cjpc. 7 Fnrma autem pulcherrima erat, ut multi eam d.abat, ut corpore deterpretitr, et aniino vigeret.
liliir ambircnt in thalamos snb iirimam aBtatem, allecti Faciebat eiiiin juxta id quod ab .\postolo dictuni est
qua opibus, qua parentum honestate, et qnn deniqne qiio raagis exterius liomo iiifirraatur eo m.agis iiite-
pulchrituiline puella?. Et parentes etiam serio .adhor-
riits renovatur. Et cum seipsara exercebat, illud
(abantur eara .ad nuptias, ut in qua conserv.ationem faciebat in secreto, ut lateret alias.
generis sui collocassent sed illa, nequaquani cedens
;
consihis parentuni, animo firrao manebat niundanas ;
has nuptias aureteuus admittens. cailestes hynienseos
CAPUT II.
Eos rcjicit. cogitaliat et contempta procorum manu unicum
;
Religiosm vitoe illiislria lirnciit.ia.
Jesum Chri.stura in cselestera sponsuni elegit.
8 In Sjndetica videre est genuinam discipulani \_^iim vero parentes illius jam siipreiiiura diem
Dc i{uu i;i 'B. Theclae, quae eisdeni vestigiis incederet. Uniis obiisspiit, tuiic niagis iiispirata Spiritu et divino
scpteiiili
ambarum procus, Christus scilicet; unus ausjipx pt consilio, reliquit doraum iiatris ; et unicain sororein
paranymphus, nimirum Paulus; idem conimunis acpepit seciini, qu<e jara oculis capta erat; et in nionu-
S. necla' tlionis, Ecclesia nimirum. Epithalaminm cecinit mentum quoddam affiiiis secessit iiaiiliiliim ab urbe
coitiitaralit
ilisemetPrnpheta David, qui in cjmbalis rite sonan- remotum, venditis omnibus facultatibiis, qu;e a pa-
tihns amat quam concinne oblectare animas Deo rentibus relictie fueriint, et statim distributis paupe-
consecratas, et cantica prsestantissima raodulari ribiis : ac denique accersito seiie (inodani provectw
tympanis et decaehordo. Maria Mnysis restira duxit «tatis, ciiravit prascidi coraani capitis sui. Tunc enira
rhiireis, praicinens iUud Cantemus Domino, gloriosp
;
priimim dicitur abjecisse omiieni y.itju.r.itj, hoc est
enim magnificEitus est. Fercula etiara posita in raediu niitiiduni et comptnram. Nam in usu erat apud
Evuil. 13. f
\escentibus ; Eja gustate, inquit, et videte quoniaui raulieres, iit comani vocarent xoo-^av, et cum comain
Psal. 33.«.
suavisestDominus. Deniqueeadem textura et stamen ponerent dicebantur posuisse mundum et compturain
Cal.3.27.
Erat
::
:
24-i VITA S. SYNCLETIC^ VIRGINIS.
ArcTOtiic Erat aiitem prseseissio ista comffi, synibolum jam nec soliim contenfa teiiui cibo, in quo parum artificii
S.Atii\nasio. animiim pnrum esse, et expurg.ntum ab nmnibus adhibendum erat, seipsam macerabat; sed etiaiii
Ciiral comam
superfluit.itibus, et excrementis; et tunc primum oper.am dabaf abstinere omnibus rebiis, qu.-e volii- iitsterit(i.s
*/W prirsdn-
dignafa est, ut solemni nomine vocaretur Virgo. Pane fnrfiiraceovescebatur, etsaspe
ptateni saperent. rjiis in rictii
di.
et strato.
Dntstw }mn- 12 Cnm antem bona sna distrilinerat pauperibns, aquam bibebat, et humi dormieb.at aliquousque. Cum
lirrilni.s. referunt ad hunc modum ju-a^Iocuf.im esse : Mngno classicum canebatur ab adversario, armis ute- Arina coittra istis
fiuidein noinine .iccepta sum : non suppetit quod re- batur, orationem induebat cassidem contextam ex iltcntoneni.
ti'il)uam pro merito ei, qui me isto noniine doii.avit. fide, spe, et caritate, fides qiiidem faniiliam ducebat
N.im si in vilissimis rebus munrti liujus mortales aderat etiam eleemosyna si non effectu, salfem afle- ^OT. 8.1.
nmnes facnltates suas impendnnt, ut corrnptibilem ctn : armis palmam referelnit de adversario.
his
iionorem conseqnantur; qnanto magis me decet et 19 Veriimeuimvero ligorem Iiunc exercifii tem- niscrclio.
corpus una cuni putatis boniseiconsecrare? Sed qnid per.ab,at, et seipsam subinde sublevabat, ne niembra
nomino bona ant corpus? cnm omnia sint illius, jiixta morttalis corpuscnli cnnfestira l.abascerent : qiiod
id quotl scriptum est : Domini est terra, et plenitudo quidein sigunm erat victoriae ; deficientibus enim
illius. Atque ita cum verbis iis iiumilitatem amplexa, armis, qua? spes luigna^ esse potest etiam veterano
ut cum Apostolo loqnar, f rauquillitatem vitae solitariae militi? nam qii iciimqiie immoderata et indiscreta inedia
elegit. seipsos absumunt, lethalem plagara inferunt sibi ipsis,
.\ntrn se ail 1 Verumenimvero et dudum intra privatos pa-
3 etseipsosperdunt, acsifacerent id i'ogatu adversarii.
vilam asceti- rietes parentiim, jam satis superque praexercitata Verum Syiicletica non ita, sed omnia gerebat cum
ram imrarat.
fuit laboribns; et nunc in stadium prodncta, admira- discretione et prudentia : nam inimiciim animose
biles progressus in virtute edidit. Nam quicnmqne propulsabat orando, et exercitiis spiritiialibus animi
inconsiilf et re non bene expensa accedunt ad myste- sed interim eam sollicitudinem corporis gereliat,
rium istud, deficinnt a proposifo, non considerantes qu^ necessaria erat ad securit.afem uaviculte. Nam
ante ea, qna' rei particiilariter insunt. Sicut igifur quemadraoiluin.naiitae, pra'seiife tempesfate et agita-
illi, qiii iter 1'acfuri sunt, primnm rnram agniit via- tione raaris, iinmemores siint ciborum, et solum
tici : ita et Syiiclefica seipsnm prteparans exercifiis incumbunt periciilo quoii ante ocnlos est ; et cum
anteacfa? vit:e, velnt vi.atico. intropide aggressa est defuncti sunt periculo, etpostlirainio veluti incipiunt
iter ad snperiora. Nain aiite reponens omnia qn<B interiira vivere,tum indulgent necessitatibns natiira',
necessaria erant ad asdific.ationem, exstruxit arcem et curam facinnt novae vitffi, ne tofum tempus labo-
snam muiiitissimam. Verum si specfetnr ars iedifi- rioseitaimpendiiturin ins.an.ani r.abiem maris. Veriini
candi domiis exstriiitur ex matcria et rebus exterio-
; quamvis videantiir ex aliqiia tranqiiillitate raaris vel
ribns, sed illa eontrariiim fecit non cnim emendicavit : minimam laborum cessationem consecuti, numqnam
materiam a rebiis externis, quin potiiis seipsam nu- tamen transigunt sine aliqiia soUicitudine, neque
davit interiiis.Nam bona siia distribuens paiiperibus. soinno profundo abducuntur, experientiam liahentes
et iram oniiiem deponens ac memoriam injnriarnm, prieteritnriim ; et inde conjicientes futura. Nam
abjiciensqne invidiam et ambitionera, iedificavit qii.amvis tempe.sfas uiia deferbuit, non famen desinit
doinnin siiper ]iefrain. Perillnstris qua>ilain ha^c arx esse mare ; .atque efiam qiianivis et altera procella
ei dimius est nulla unqiiam tempestafe labefacfanda. desiit, fanien et terfia in procincfn est. Et quamvis
Sluliia supe- 14 Sed qnid opus est inultis? prietergressa est id quod fictum est, jam fransiit et remotum est,
rat proreclio- initio vel eas qu.-e jam confirmatae erant in habitu taraen inaiiet id quod id fecit. Eodem niodo se res
vita; solitaria?. Sicut pueri qiii solertiori ingenio habet in priEsenti. Nam qnamvis spiritus ciipiilitatis
pr«editi sunt, etiam cum in elementis versantur apnd profligatus est, tanien non longe abest ejiis auctor :
raagistros, contpiidunt cnm provecfioribus in ludo, ideoque oportet nns indesinenter orare, ut procello-
etiis qui ajf ate et etiam tempore eos antecedunt sic ; sura hoc raare, et salsiiginosam malifiara vitae hujiis
etB. Syncletica fervens spiritu prajtergressaestalias transeamus. Sancta igitur exacte callens praesenta-
WT. 83. omnes in asceticis. neas tempestates vitie, atque etiam superingruentes
Ocriiltat lioiia 15 In priniis vero cavehat. ne bonas su.T! acfiones ventoriim tiirbines, cura sollicitudine ratein ducebat
siiit opera. divnlgarenfnr aut iunotescerent aliis, qua- cuni ilhi pietate et religione iii Deiini. Nam pnsita anchora illa
degebant nec tantnin dixerim ciiras ei fiiit eas fecisse,
:
tufissiraa fiilei iu Dnminum, incnncussam deduxit
qiiantum iit fierent ciim Iiac caiitinne, ne aliis iimo- njivera absqiie tempestate in salutarem vitie portuin.
tescerent. Neque vero hoc faciebat ex a;muIatione et 20 Cum igitiir .\postn|ica vita ejns fide et pau-
invidia. Semper eiiim memoria tenebat dictum illud pert.ate priecincta esset, ac etiam carit<ate ef huraili-
Domini Si quid fecerit dexteratiia, nesciat sinistra.
:
tate reluceret, vere in se cnmplebat dictuin illiid
Atque ita secrefo faciebat oninia, qii,T; ad professionem salut<are Ambuhabis super aspidem et basiliscnm,
: Psill.90. 13.
vita» solitari.Te pertinebant. et super emnein pntentiam iniraici, et specialiter MalUl. 35.21.
yitat coitsor- 16 A
prima vero pueritia usqne ad provectiorem iittenderat, qiind dicitnr in Evangelio Euge serve :
tiavirormnet
et stat<am a>f.ateni, non soliim .ab omni virornm con- bone et fidelis, qnia iu paiicis fiiisti fidelis, super
mnlierum.
sortio abstiuebat, sed eti.am iit pliirimiim miiliebres multa te constituam qiioil qiiidcm dicfura licet refe-
:
recusabat congressus : idqiie diiabus iu primis de ratur ad doua, fanicn hic accommodetiir in pra'seiifi
causis; ne scilicetvel nimiuiii silii cederet in gloriam Et quia vicisti, ac si dixissnt Qiiia vicisti priclium /)(' itiFiitone
:
exemplaris ille ascetica; vita; rigor, aut ue quando materiale, faciam uf me protectore erigas tropbieuin Iropliat^int*
distraheretur iiule propter necessitates corporales. de inimico immateriali et spirituali, et ut nosciuit
Olisrrvatiat
17 Sic igitur observabat primores insulfus animi, raagnitudinem fidei principatiis et potestates, qnse
rtiam animi
non permittens eis, iit distraherentnr a cupidifatibns a glnrioso servo meo Paulo niemorata; sunt .vicisti
jiiotiispriiiios. :
corporeis, sicut in arboribiis oportet pra>scindere, eniin contrariiis potest.ates, conuiteris cum m.ajoribus.
quae fructum non feruiit, ramalia. Sic Syncleficii
seraper operam dabat producerc friicfiim .animi per CAPUT III.
jejunia et orationes, subjiigans appetifum per varios
PrwcepUi Syndcticw ad Virghies.
labores.
18
succulenta pinguedine
Non solum vero contenta erat natura paiiis et
sed etiam tenui aqu.-p paii-
Ad^d hunc igitnr modum a vulgo secedeus, boiias Miittte (iil eam
;
actiones edebat, et procedente tempore iic florentibus conittiimt in-
pertate, qiia- niillis aut paucis artificiis ciilina> indiget. stritendre.
virtutibus, iliffusa liiiidiitissimorum laborum ejiis
Qiiandocumque igitur adversarius classiciim canebat fragranfia, et ad multos delafa est : enim oc-
Niliil
ad bellum. aiite oinnia vocabat Dominuni ad anxilium : culfuin, (ut dicitiir) qiiod noii miinifesfcfur. Nam Deus
novit
: ;:
V JANUARII. 245
lamam eoi-um, ex inflrmitafe judicii ratione priv.afie et vacillantes, Aur.TOnr:
novit eos qui (liligimf einii, ct iliviilsat
S. Atiiw.vsio.
ad eorrectionem et utilitatem eorum qui audiunt. Eo Nain ad se ipsas ita
qua'1'unt prietextum in peccatis.
tempore igitur, ita dirigcnte suiiremo nuniine, c«pe- loquuntur, vel potius ad diabolum Quid etsi vixeri- :
runt nonnuUie accedere ad eam, et colloquia agitare mus, inqniunt, aafpo-M;, eo magis itffimui vivemus,
iu [iropriam ipsarnm sediflcationem nam coUoquiis : hoc est, temperate et continenter, eo stultius
si
silii comparantes uiagis ac magis
ejus pra>oepta vita; quamvis dignatEe fuerimus ordiiie tricenarum? Nain
conflucbant, cupientes inde proflcere ct lucrum hau- oranes, inqniunt, majores nostrjE operam dedernnt
rire sibi. Pro consueta igitur conversatione interro- liberis. Scitote hanc esse suggestioiiemdfflraonis. Nam
garuut eam, qua ratione anima possit salv.ari. Illa qui labilur a inajoribu.s ad rainora, is a'l) adversario
graviter ingemiscens et uljertim lacrjmas elfundens, detrudifur: sicut enim miles, emansor et fugitivus
se ipsam colligcbat, et videbatur responsum dedisse judicatur hoc ipso qnod fugerit, nec venia dignus est
per lacrymas; iterumque conticuit : attameu illie quod ad inferiorem niimerum et milifiam transierit,
concui-rentes, vi cngebant eam proferre magnalia sed supiilicio trailitur, quia fuger;it. Oportet igitur
Dei. Obstupueraiit, enim, vel solo spectaculo perculsie, nos simili modo, utdixi, aminoribusprogredi subinde
Diii sc c.vni- iterumque Iiortantur loqui. Illa igitui' veluti coacta ad ulteriora; et lioc est quod Apostolusdocet; poste- Philip. i, I3.
sal. atque evicta, jiost longura silentium submissa voce rioriiin obliti ut ad ulteriora contendamus. Oportet
Piov. ii. 22. illud Scriptur* protulit : Non facias violentiam igitur eas quic centum obtinuerunt, revolvere illa in
pauperi, quia paujier est. Illaj hilariter accipientes gyrum in seipsis, nec ulluni terininura admittere in
dictum, sed velut melle et favo delibiita;, pergunt numero: nam dictum est; et cum hiec omniafeceri Liu' 17. 10,
interrogando, et vicissim eam aggrediuntur sacra3 tis, dicite, Servi inutiles snmus.
M.ilMi. 10. 8, Scripturse dictis : Gratis, inquiunt, accepisti, gratis
)laMli.23. 30. elargire, cave ne abscondas talentum tuum, nc luas
poenam servi illius. Ad
Quid tam niagni-
quie iUa :
CAPUT IV.
flce sentitis de peccatrice. ac si unquam fecisscm aut Alia p-oecepta pro custodia castitatis.
dixissem aliquid ad i'eni ? comniunem magistrum
haljemus omnes, nimirum Dominum Jesum Chri.stum \/portet nos, qnae professionem hanc virginitatis
ex iisdem fontibus liaurimus .spirituales latices : suscepimus, super omnia tenere b temperanfiam,
eodem lacfe nutrimur uberum eorumdem, nimiruni quamvis enim ffucppo7-.i'/yi temperantia videatur et
Saira scriplu- ex veteri et novo Testamento. Ad htec illa? Novi- ; apud siEculares in prefio esse. c famen semper con-
ra (wmis im- mus (inquiunt) nos, unum eumdemque pa'd<igoguni juncta est cum illa si.r^^ouCyr^, nliqna species impudeii- Tciiipcrantia
lcmitiia.
ilaijogus. esse nohis, Scripturam et eumdem e.sse magistrum
; tiiE, quia aliis omnibus sensibus etiamnum peccant
nobis : sed tu assidua cura et studio antecellis virtute. nam aspiciunt indecenfer oculis, inordinate rident.
Cum autem ut quas in habitu sunt et possessione Nos vero in primis et illa iibjicientes, incurabamus
bouarum virtutum, velut praestantiores instillent virtutibus, et ab oculis avelhimus oranem vanam phan-
tenerioribns prajcepta, id nobis priesta, lioc enim tasiam.Etenim sic dicit Scriptura Oculi tui recta vi- :
in'aecepit communis Magister noster. Cum hiec audi- deaut. Et reprimanius linguam ab ejnsraodi peccatis.
ret Beata, iterum in lacrymas profusa flebat, sicut Iniquum enira est instrumentum hoc ad laudes Dei
infantes ad ubera solent. Sed ilte concurrentes con- conditum proferreturpiaverba; verba quasnon solum
tinuatainterrogationeadhortantur, utsisteretfletum: non iiroferenda, sed neque audienda quidera.
ciimque cessasset, iterum silentio facto coeperunt 25 d Possmnus autem hsec servare, si non adeo
illam invitare ad loquendum. Tandem illa comniise- frequenter in publicum prodeamus: latrones enim Iii piibliciini
ratione ducta, et sciens ea quEe dictura erat, non subrepunt et iiigrediuntur etiam noliis invifis per iion proitciiii-
tain sibi laudem paritura esse, quam illis utilitatem, sensus. Quomodoenini domus noii denigrabitur fumo (tnin.
incipit sic verba facere : extrinsecus ingruente, et foribus apertis ? Necessario
22 Audite cuncf et cuuctje. Novimus (iuidem omnes
i igitur convenit nos fiigere frequentationera fori. Nam
quomodo possimus salvari,sed deflcimus propriano- sigrave est nobis et displicet, videre pafres vel pa-
stra incuria. Oportet enim nos primum conservare rentes nudos quanto damnosius est intueri alienos
;
prfficept;i ea Doinini quEe per gratiam nobis revelata in pliiteis indecenter denudari, afque etiam iuhonesfii
Diteclio Dci et
sunt. Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde et loqui ? Ex his enim solent plermnque turpes et pesti-
pro.rimi^ proximum tuiim sicut teipsum: in his consistit priu- ferie phanfasiic exoriri.
cipium legis, et in eisdem sita est perfectio et ple- 26 Qnando vero et domi nos continemus, nou opor- Scniiicr viiji-
nitiido gratiaj. Brevis quidem verborum periodus, tet tunc omni sollicitudine vacare, sed advigilandum landitni coit-
sed virtus in eis magna afque adeo immensa. Nara est. Scrijifum est enini; Vigilate. Quo vero magis Irafornitatio-
hincpendent omuia quaespectant ad salufem aninige. confirniabimus animum ad temperautiam, eo acerbio- nem.
Tiiiiolh. I. 1. Quod et testatur Paulus cum dicit, finem pracepti ribus cogifationibns conflictabimur. Nam qui addit E(Tl. I. is.
esse cai'itatem. Ac proinde quaecumque possunt lio- seientiani. addit laborem. Athleta; quo magis profl-
mines dicere utilia per gratiam spiritus, a caritate ciunt in piUiestra, eo majoribus corainitfiintur iinta-
sunt, et in caritate desinunt, adeoque salus nostra, gonistis. Vide quiiutum iibes a meta, et non te geres
iit illa caritas, duplex est. ign.ave in pra3seiis. Vici.sti tornicationera materialem
Scinpcr opor- 23 Sed aildendum est pra^ferea hoc, quod a cari- et qua> in opere consistit? adversarius objiciet tilii
lct iillerius
tate etiam proflciscitur, ut iiitelligamus quid sit appe- eain quas est per seusns. Et cuni etiara hanc repres-
progrcdi.
tere majora. Sed illai dubitabant, a?gre percipientes seris, lafet hosfis in secretis animi, moturus tibi bel-
quid diceret : interrogant eamde integro. Tum illa ail lum occultum. Suggerit enim vitam
eis efiam, quie
Matlli.l3.8el illas; Non est ignota vobis parabola illa Evangelica sequuutur tranquillam, personas pulcliras, facies de-
23.
senien facientis, de centesimo et de sexagesimo, et coras, et colloquia simplicia. Sed non oportet priebere
de tricesinio. Suraus virginitatem professse inter cen- a.ssensinn phantasiis. .Scriptum est enim : Si spiritus
tenarios qui vero continentes sunt, numeranturinter
; potesfatem habentis asceuderit super te, locuin tuum
sexagenarios et temperantes inter tricenarios. Pul-
; ne diiniseris,nain assentiri isfis nihil est aliud,qu:im
chriim est ac gloriosum transire a triginta ad sexa- priEludere fornicationi corporali. Dicfum est enim :
ginta; sed a^jnajoribus ad minora dehibi iion vacat Potentes potenter tormenta patientur. Magiium igi- Siip. ii.
periculo. Namqiii semel incipit vergere ad deterius, fnr cerfanien est confra forniciitionem hoc eniin est :
ue iu rninimis quidem poterit consistere, sed fertur principale caput iidversarii, quo iititur inducendo suos
in )irfficeps,velut ad imum interitus liaratlinira. Ali- ad perniciem. Et hoc ipsum innnens B. Job dixit de
qua; igitur inter nos, rpia; virginibitem profltemur. diabolo: quodvirtusillius inurabilicoventris ejusest.
27 Mulfis
:
2tfi VITA S. SYNCLETIC^ VIUOINIS.
1'aiipertas
AUCTOHK 27 Multis nc variis macliinis vibnit adversa-
igitiir Bonum est insigniter perfectum, respondit, eis qui
lierfcelnm bo-
S. AinwAsio. 1'iiis stimulum fornioationis contra fiJelesChristi ser- eampossnntsustinere; nam sentiuut quidem iu carne
iiinn est.
Varic hisiilia-
los. Saspe enim transmutat amorem fraternum in afflictionem, sed in spiritii h;djent traiiquillit.atem.
Inrdmlion. Nam virgines, quffi renun- Sii'ut enim compactiora vestimenta con-
e iinpilia et
propriam sn:im malitiam.
tiaverunt nnptii.s, et onnii cogitationi munJi, supplan- culcata et froquentius convoluta candescunt, sic et
tavit speeie fraterna; atque etiam raonachos, qui indoles animse generosa inagis coi'rohoratur perp.au-
omnia, atque tideo seipsos fuginnt, lancinavit eos pertatem spontaneam. Sed qu.-e debilioresunt.auimo.
larva ista fornicationis. Quin etiam decepit eos reli- patiuntur contraria: nam vel tantillum afflietionis
giosis et timore pleuis colloquiis. H:e euiui sunt artes ubi senserint, fatiscunt et in nihilum abeunt, velut
adversarii, ut alienis se vestiat, et clanculum obtru- scruta semilacera, cum non sint ferendo fullonicam
dit sua. Ostendit granimi frumenti, sed tegit suh illo virtutis et vita3 spiritualis : et quamvis eadem sit ars
I.iqueum. Et pYito Dominura de illi locntum esse cum fulionicEG in utroque painio, et idem etiam artifex;
dixit : Venient ad vos in pelle ovium, sert
You might also like
- Spiritual Works of Louis of Blois, Abbot of LiesseDocument328 pagesSpiritual Works of Louis of Blois, Abbot of LiessemjblchNo ratings yet
- The Confraternities of Byzantium: by Peregrine HordenDocument21 pagesThe Confraternities of Byzantium: by Peregrine HordenVíctor J. Herrera100% (1)
- Hollis On Saint Bonaventure's Tree of Life DiagramDocument10 pagesHollis On Saint Bonaventure's Tree of Life DiagramAlfredo BesterNo ratings yet
- The Consuetudines of Guigo I, 5th Prior of The Carthusian Order by Fr. Ugo-Maria GinexDocument67 pagesThe Consuetudines of Guigo I, 5th Prior of The Carthusian Order by Fr. Ugo-Maria GinexFr. CuzacNo ratings yet
- Michael Bakker Studia PatristicaDocument53 pagesMichael Bakker Studia Patristicareverend_gicaNo ratings yet
- Ishwar Ashram Trust Delhi Library CatalogDocument89 pagesIshwar Ashram Trust Delhi Library Catalogishwarashram100% (2)
- ThecrusadescharteditedDocument4 pagesThecrusadescharteditedapi-314296687No ratings yet
- 0330-0395, Gregorius Nyssenus, Commentary On Ecclesiastes, enDocument69 pages0330-0395, Gregorius Nyssenus, Commentary On Ecclesiastes, en123KalimeroNo ratings yet
- Bach - Goldberg Variations, BWV 988, Variation 18Document1 pageBach - Goldberg Variations, BWV 988, Variation 18MichaelNo ratings yet
- Church History by Warren CarrollDocument2 pagesChurch History by Warren CarrollQuo PrimumNo ratings yet
- Mario Logical Thou 0000 Ja MeDocument408 pagesMario Logical Thou 0000 Ja MeMohamed Hussin AhmedNo ratings yet
- Why The Good Samaritan Was A Bad EconomistDocument15 pagesWhy The Good Samaritan Was A Bad EconomistbrailajennyNo ratings yet
- The Gaze of Nicholas of CusaDocument39 pagesThe Gaze of Nicholas of CusaUL8998100% (1)
- Isho'dad of Merv, Commentary, Vol. 3, Ed. Gibson, 1911Document496 pagesIsho'dad of Merv, Commentary, Vol. 3, Ed. Gibson, 1911Murf BadbadgerNo ratings yet
- Chabot. de S. Isaaci Ninivitae Vita, Scriptis Et Doctrina. 1892.Document194 pagesChabot. de S. Isaaci Ninivitae Vita, Scriptis Et Doctrina. 1892.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Fifth Ecumenical Council Constantinople II 553 A.D.Document30 pagesFifth Ecumenical Council Constantinople II 553 A.D.cincational100% (1)
- OW Index 1 - 105Document58 pagesOW Index 1 - 105marelganNo ratings yet
- Mahmood. Can Secularism Be OtherwiseDocument18 pagesMahmood. Can Secularism Be Otherwisemar-23423No ratings yet
- Isho'dad of Merv, Commentary, Vol. 5, Ed. GibsonDocument364 pagesIsho'dad of Merv, Commentary, Vol. 5, Ed. GibsonMurf BadbadgerNo ratings yet
- TirthlineageDocument36 pagesTirthlineageEva WrightNo ratings yet
- Churchianity Vs Christianity PDFDocument27 pagesChurchianity Vs Christianity PDFvuthuanhNo ratings yet
- Aquinas CorinthiansDocument233 pagesAquinas CorinthiansKaa aaR HarishNo ratings yet
- INDEX IV Tothe ST THOMAS CHRISTIAN ENCYCLOPAEDIA OF INDIA Ed. George MenacheryDocument59 pagesINDEX IV Tothe ST THOMAS CHRISTIAN ENCYCLOPAEDIA OF INDIA Ed. George MenacheryThomas EncyclopaediaNo ratings yet
- An Introduction To Sanskrit MetricsDocument7 pagesAn Introduction To Sanskrit MetricsLata DeokarNo ratings yet
- Roman MartyrsDocument372 pagesRoman MartyrsXiu LiNo ratings yet
- Mary, Encyclopaedia of The Qur'ānDocument10 pagesMary, Encyclopaedia of The Qur'ānGeorge MarinescuNo ratings yet
- Hildegard of Bingen Homilies On The Gospels (Kienzle Beverly)Document237 pagesHildegard of Bingen Homilies On The Gospels (Kienzle Beverly)aivlys enialpal100% (1)
- San Bernardo - de Consideratione Ad Eugenium PapamDocument694 pagesSan Bernardo - de Consideratione Ad Eugenium PapamLea EleuteriNo ratings yet
- Sister Nivedita and Ananda Coomaraswamy - Myths of The Hindus and Buddhists (1879)Document514 pagesSister Nivedita and Ananda Coomaraswamy - Myths of The Hindus and Buddhists (1879)anon-172306100% (11)
- SEP PseudoDionysiusDocument25 pagesSEP PseudoDionysiusJohn K. Y. ChoiNo ratings yet
- Mary 4Document21 pagesMary 4Mijailo BokanNo ratings yet
- The Library of Vivarium: MA Thesis by Vukovic MarijanaDocument94 pagesThe Library of Vivarium: MA Thesis by Vukovic MarijanaunelamirNo ratings yet
- Job Getcha, Reding Bible in SF Andrew CanonDocument14 pagesJob Getcha, Reding Bible in SF Andrew Canonstelianpascatusa0% (1)
- Takahashi 2010 Sciences in Syriac (WIAS)Document17 pagesTakahashi 2010 Sciences in Syriac (WIAS)takahashi6951No ratings yet
- Review of Ecumenical Studies Sibiu) Ecclesiological Tendencies in The Ecumenical Approach of The Council of CreteDocument21 pagesReview of Ecumenical Studies Sibiu) Ecclesiological Tendencies in The Ecumenical Approach of The Council of CreteIoannis LotsiosNo ratings yet
- Suriyani Sabha Charithram-1Document37 pagesSuriyani Sabha Charithram-1Ajay Philip SabuNo ratings yet
- Can We Give God A Name Thomas Aquinas and Karl BarthDocument28 pagesCan We Give God A Name Thomas Aquinas and Karl BarthLuis Delgado100% (1)
- Charles Bigg - NeoplatonismDocument370 pagesCharles Bigg - Neoplatonismchesterj2No ratings yet
- Ascension Homily of Pope Saint Leo The GDocument6 pagesAscension Homily of Pope Saint Leo The GtheoNo ratings yet
- The Little Garden of Roses and Valley of Lilies, Thomas A Kempis, 1840Document312 pagesThe Little Garden of Roses and Valley of Lilies, Thomas A Kempis, 1840thepillquillNo ratings yet
- Studia Patristica: Vol. LXXDocument59 pagesStudia Patristica: Vol. LXXacapboscqNo ratings yet
- Reviewed Work The Arabic Plotinus A Philosophical Study of The Theology of Aristotle by Peter AdamsonDocument4 pagesReviewed Work The Arabic Plotinus A Philosophical Study of The Theology of Aristotle by Peter AdamsonHamad Habad100% (1)
- Byzantine Hesychasm in The 14th and 15thDocument55 pagesByzantine Hesychasm in The 14th and 15thGeorgel Rata100% (1)
- Neoplatonist Stew: How Pagan Philosophy Corrupted Christian TheologyFrom EverandNeoplatonist Stew: How Pagan Philosophy Corrupted Christian TheologyNo ratings yet
- BAULS' EVENING SONGS CELEBRATE SPIRITUAL BLISSDocument8 pagesBAULS' EVENING SONGS CELEBRATE SPIRITUAL BLISSClaymindNo ratings yet
- Ioan CasianDocument308 pagesIoan CasianCosmin MafteiNo ratings yet
- The Orthodox Church and EcumenismDocument101 pagesThe Orthodox Church and EcumenismBobBriggsNo ratings yet
- Georgius Gemistos PlethonDocument10 pagesGeorgius Gemistos PlethonLorenzo BuezaNo ratings yet
- Steven Runciman - The Byzantine TheocracyDocument205 pagesSteven Runciman - The Byzantine Theocracydaroczi zoltanNo ratings yet
- Akathist For Holy CommunionDocument11 pagesAkathist For Holy CommunionmbaneaNo ratings yet
- Confirmation Test Review Questions and Answers Questions 1-170 REVISED 9/2016Document14 pagesConfirmation Test Review Questions and Answers Questions 1-170 REVISED 9/2016Tere Huestis VargasNo ratings yet
- Summary of TP Contents 1962-2004Document2,437 pagesSummary of TP Contents 1962-2004api-3735083No ratings yet
- Adolph Von Menzel - Historical and Literary Studies Pagan Jewish and Christian Cd6 Id471145024 Size80Document19 pagesAdolph Von Menzel - Historical and Literary Studies Pagan Jewish and Christian Cd6 Id471145024 Size80HotSpireNo ratings yet
- The Most Ancient Lives of Saint Patrick: Biographies, Works & Fulfillments of the Apostle of IrelandFrom EverandThe Most Ancient Lives of Saint Patrick: Biographies, Works & Fulfillments of the Apostle of IrelandNo ratings yet
- Bernardus Claraevallensis - de Laude Novae Militiae Ad Milites TempliDocument30 pagesBernardus Claraevallensis - de Laude Novae Militiae Ad Milites Templimanlio_peruginiNo ratings yet
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 207.Document626 pagesMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 207.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Livre Christine ChaillotDocument1 pageLivre Christine ChaillotPaul ionasanuNo ratings yet
- BDF A Greek Grammar of The New Testament and Other Early Christian Literature PDFDocument476 pagesBDF A Greek Grammar of The New Testament and Other Early Christian Literature PDFpronixNo ratings yet
- Monastic Bodies: Discipline and Salvation in Shenoute of AtripeFrom EverandMonastic Bodies: Discipline and Salvation in Shenoute of AtripeNo ratings yet
- Quasten - The Fathers' of The ChurchDocument2 pagesQuasten - The Fathers' of The ChurchPatrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Quasten - The Concept and History of PatrologyDocument3 pagesQuasten - The Concept and History of PatrologyPatrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Budge. The Book of Governors (By Thomas, Bishop of Marga) - Volume 2. 1893 PDFDocument746 pagesBudge. The Book of Governors (By Thomas, Bishop of Marga) - Volume 2. 1893 PDFPatrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Budge. The History of The Blessed Virgin Mary and The History of The Likeness of Christ. Vol 1. 1899.Document274 pagesBudge. The History of The Blessed Virgin Mary and The History of The Likeness of Christ. Vol 1. 1899.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Tischendorf. Synopsis Evangelica. 1864.Document260 pagesTischendorf. Synopsis Evangelica. 1864.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (2)
- Neander. Lectures On The History of Christian Dogmas. Volume I. 1858.Document424 pagesNeander. Lectures On The History of Christian Dogmas. Volume I. 1858.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- William H. Faulkner - The Subjunctive Mood in The Old English Version of Bede's Ecclesiastical HistoryDocument64 pagesWilliam H. Faulkner - The Subjunctive Mood in The Old English Version of Bede's Ecclesiastical HistoryPatrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Budge. The Book of Governors (By Thomas, Bishop of Marga) - Volume 1. 1893 PDFDocument626 pagesBudge. The Book of Governors (By Thomas, Bishop of Marga) - Volume 1. 1893 PDFPatrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Budge. The History of The Blessed Virgin Mary and The History of The Likeness of Christ. Vol 2. 1899.Document308 pagesBudge. The History of The Blessed Virgin Mary and The History of The Likeness of Christ. Vol 2. 1899.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (2)
- Sparrow-Simpson. The Letters of St. Augustine. 1919.Document344 pagesSparrow-Simpson. The Letters of St. Augustine. 1919.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Weymouth. The Resultant Greek Testament (... ) - 1892.Document678 pagesWeymouth. The Resultant Greek Testament (... ) - 1892.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (2)
- Ottley. Studies in The Confessions of St. Augustine. 1919.Document156 pagesOttley. Studies in The Confessions of St. Augustine. 1919.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Izydorczyk. The Medieval Gospel of Nicodemus: Texts, Intertexts, and Contexts in Western Europe. 1997.Document600 pagesIzydorczyk. The Medieval Gospel of Nicodemus: Texts, Intertexts, and Contexts in Western Europe. 1997.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Neander. Lectures On The History of Christian Dogmas. Volume II. 1858.Document396 pagesNeander. Lectures On The History of Christian Dogmas. Volume II. 1858.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Harris. Philo: Fragments Newly Edited by Rendel Harris. 1886.Document156 pagesHarris. Philo: Fragments Newly Edited by Rendel Harris. 1886.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Feltoe. St. Dionysius of Alexandria: Letters and Treatises. 1918.Document120 pagesFeltoe. St. Dionysius of Alexandria: Letters and Treatises. 1918.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Tyler. The Worship of The Blessed Virgin Mary in The Church of Rome: Contrary To Holy Scripture, and To The Faith and Practice of The Church of Christ Through The First Five Centuries. 1844.Document438 pagesTyler. The Worship of The Blessed Virgin Mary in The Church of Rome: Contrary To Holy Scripture, and To The Faith and Practice of The Church of Christ Through The First Five Centuries. 1844.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis0% (1)
- Chase. The Lord's Prayer in The Early Church. 1891.Document200 pagesChase. The Lord's Prayer in The Early Church. 1891.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (3)
- Cox. Narratives of The Lives of The More Eminent Fathers of The Three First Centuries (... ) - 1817.Document432 pagesCox. Narratives of The Lives of The More Eminent Fathers of The Three First Centuries (... ) - 1817.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Morris (Transl.) - Select Works of S. Ephrem The Syrian: Translated Out of The Original Syriac, With Notes and Indices. 1847.Document478 pagesMorris (Transl.) - Select Works of S. Ephrem The Syrian: Translated Out of The Original Syriac, With Notes and Indices. 1847.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Jackson. The Apostolic Fathers, and The Apologists of The Second Century. 1879.Document228 pagesJackson. The Apostolic Fathers, and The Apologists of The Second Century. 1879.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (2)
- Burton. Testimonies of The Ante-Nicene Fathers To The Divinity of Christ. 1829.Document524 pagesBurton. Testimonies of The Ante-Nicene Fathers To The Divinity of Christ. 1829.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Krüger, Gillett. History of Early Christian Literature in The First Three Centuries. 1897.Document452 pagesKrüger, Gillett. History of Early Christian Literature in The First Three Centuries. 1897.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (3)
- Goodspeed. Historical and Linguistic Studies in Literature Related To The New Testament. 1901. Volume 2.Document222 pagesGoodspeed. Historical and Linguistic Studies in Literature Related To The New Testament. 1901. Volume 2.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Rambaut, Roberts. The Writings of Irenaeus. 1868. Volume 2.Document540 pagesRambaut, Roberts. The Writings of Irenaeus. 1868. Volume 2.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Misopapisticus (Pseud) - Letters On The Writings of The Fathers of The First Two Centuries: With Reflections On The Oxford Tracts, and Strictures On "The Records of The Church". 1844.Document286 pagesMisopapisticus (Pseud) - Letters On The Writings of The Fathers of The First Two Centuries: With Reflections On The Oxford Tracts, and Strictures On "The Records of The Church". 1844.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Blunt. An Introduction To A Course of Lectures On The Early Fathers, Now in Delivery in The University of Cambridge. 1840.Document52 pagesBlunt. An Introduction To A Course of Lectures On The Early Fathers, Now in Delivery in The University of Cambridge. 1840.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Cutts. Saint Jerome. (N.D.) .Document250 pagesCutts. Saint Jerome. (N.D.) .Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (3)
- Goodspeed. Historical and Linguistic Studies in Literature Related To The New Testament. 1901. Volume 1.Document114 pagesGoodspeed. Historical and Linguistic Studies in Literature Related To The New Testament. 1901. Volume 1.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- #1 HR Software in Sudan-Khartoum-Omdurman-Nyala-Port-Sudan - HR System - HR Company - HR SolutionDocument9 pages#1 HR Software in Sudan-Khartoum-Omdurman-Nyala-Port-Sudan - HR System - HR Company - HR SolutionHishamNo ratings yet
- The Role of Store LocationDocument6 pagesThe Role of Store LocationJessa La Rosa MarquezNo ratings yet
- Marchetti-How The CIA Views The UFO PhenomenonDocument7 pagesMarchetti-How The CIA Views The UFO PhenomenonAntonio De ComiteNo ratings yet
- Rev Transcription Style Guide v3.3Document18 pagesRev Transcription Style Guide v3.3jhjNo ratings yet
- Treatment of Pituitary Adenoma by Traditional Medicine TherapiesDocument3 pagesTreatment of Pituitary Adenoma by Traditional Medicine TherapiesPirasan Traditional Medicine CenterNo ratings yet
- AC & Crew Lists 881st 5-18-11Document43 pagesAC & Crew Lists 881st 5-18-11ywbh100% (2)
- Visual and Performing Arts Standards For California K-12Document172 pagesVisual and Performing Arts Standards For California K-12Vhigherlearning100% (2)
- DepEd K to 12 Awards PolicyDocument29 pagesDepEd K to 12 Awards PolicyAstraea Knight100% (1)
- Characteristics and Elements of A Business Letter Characteristics of A Business LetterDocument3 pagesCharacteristics and Elements of A Business Letter Characteristics of A Business LetterPamela Galang100% (1)
- Runner Cs-47 Link Rev-2 27-09-10Document29 pagesRunner Cs-47 Link Rev-2 27-09-10bocko74No ratings yet
- Misbehaviour - Nges Rgyur - I PDFDocument32 pagesMisbehaviour - Nges Rgyur - I PDFozergyalmoNo ratings yet
- Timpuri Verbale Engleza RezumatDocument5 pagesTimpuri Verbale Engleza RezumatBogdan StefanNo ratings yet
- The Wavy Tunnel: Trade Management Jody SamuelsDocument40 pagesThe Wavy Tunnel: Trade Management Jody SamuelsPeter Nguyen100% (1)
- List/Status of 655 Projects Upto 5.00 MW Capacity As On TodayDocument45 pagesList/Status of 655 Projects Upto 5.00 MW Capacity As On Todayganvaqqqzz21No ratings yet
- NAME: - CLASS: - Describing Things Size Shape Colour Taste TextureDocument1 pageNAME: - CLASS: - Describing Things Size Shape Colour Taste TextureAnny GSNo ratings yet
- APP Eciation: Joven Deloma Btte - Fms B1 Sir. Decederio GaganteDocument5 pagesAPP Eciation: Joven Deloma Btte - Fms B1 Sir. Decederio GaganteJanjan ToscanoNo ratings yet
- MadBeard Fillable Character Sheet v1.12Document4 pagesMadBeard Fillable Character Sheet v1.12DiononNo ratings yet
- USP 11 ArgumentArraysDocument52 pagesUSP 11 ArgumentArraysKanha NayakNo ratings yet
- Chapter 1Document30 pagesChapter 1Sneha AgarwalNo ratings yet
- E2415 PDFDocument4 pagesE2415 PDFdannychacon27No ratings yet
- HPS Perhitungan Rencana Anggaran Biaya Pengadaan Hardware: No. Item Uraian Jumlah SATUANDocument2 pagesHPS Perhitungan Rencana Anggaran Biaya Pengadaan Hardware: No. Item Uraian Jumlah SATUANYanto AstriNo ratings yet
- Piramal Annual ReportDocument390 pagesPiramal Annual ReportTotmolNo ratings yet
- Sleeping Habits: HH Mahanidhi SwamiDocument3 pagesSleeping Habits: HH Mahanidhi SwamiJeevanNo ratings yet
- Research 2020.21 Outline PDFDocument12 pagesResearch 2020.21 Outline PDFCharles MaherNo ratings yet
- Surah Al A'araf (7:74) - People of ThamudDocument2 pagesSurah Al A'araf (7:74) - People of ThamudMuhammad Awais TahirNo ratings yet
- AmulDocument4 pagesAmulR BNo ratings yet
- Training of Local Government Personnel PHDocument5 pagesTraining of Local Government Personnel PHThea ConsNo ratings yet
- Module 3 - Risk Based Inspection (RBI) Based On API and ASMEDocument4 pagesModule 3 - Risk Based Inspection (RBI) Based On API and ASMEAgustin A.No ratings yet
- A Chat (GPT) About The Future of Scientific PublishingDocument3 pagesA Chat (GPT) About The Future of Scientific Publishingraul kesumaNo ratings yet
- Comparing and contrasting inductive learning and concept attainment strategiesDocument3 pagesComparing and contrasting inductive learning and concept attainment strategiesKeira DesameroNo ratings yet
