You are on page 1of 175

51(075.

8)
22.173
76

:
,
. . ;
- ,
. .

, . .
76
: : / . . . : ,
2006. 175 . : .
ISBN 985-485-608-9.
, . , , . ,
,
.
51(075.8)
22.173

ISBN 985-485-608-9

. ., 2006
, 2006


, , ,
.
, .


. .
.
. ? :

. .
, , .

, .
? , ,
.

, .
3

, ,
, .
, ,
. 1960
- ,
, ,
. . , . . , . . .
,
, , , .

, , , .
.
, ,
. -, .
, , . : , , ,
,
, ,
.
, , , ,
.
, , . , ,
, .
, , :
4

( ) ,
.
, , . .1.
. . , ,
, .
.
, ,
.
,
, , , ,
, . , ,
. , . ? , , ?
, XX ,
: ,
;
, ; , ;
, .
,
. ,
, ,
, , . ,
, , , .
,
.
,
, , 1

. . . .: , 2000. . 316.

, . ,
.
. . :
. . , ,
, ,
, . ,
, . , , ,
,
.
, -
,
, .
- ,
, , . .
. - , . , ,
. , .
. ,
. . :
, ,
. ? , , , , , 6

?2.
,
.
, , ,
, . , , . ,
, . , , ,
.
, . , :

.
, , .

. ,
. , , ,
.

,
, .
,
. , , , .
. ? , 2

. // . .: , 1968. . 385.

, . , ,
, , , . , , , . ,
, ,
. ,
,
?
.
, - .
, .
, .
XX : , .
, , .
, , , 3.

. . - , .
, , -
,
3

., . ? .: , 2004. . 20.

. , ,
, ,
. - ,

.
.

. ,
, , , . , - .

, .
, , , ,
,
,
. ,
: , .
, - , . ? , , ? , , , , .
,
, . ,
, . . ,

9

(. 1836. . 3)
, .

. , , .
, ,
. ,
,
.
, . , ,
, . , , ?
, ?
. ,
, , .
, . -,
. -, -, , . ,
.
, , ,
- .
, 4. 4

. . // . . 1963. 3. . 91.

10


. , .

. , , . ,
- . ,
, .
,
.
, ,
, , ,
, . ,
, . . . , . . , , . ,
, .
. , .

,
. , , .
,

. , - ,
, . , , . ,
11

, ,
. , . ,
, . . , .
, .
,
.

, , , . .,
, , . ,
.
: , , . ,
. ,
, , , 5.
, , - . XX , , , .,
- , - , , , .
, 5

. . .: --, 1999. . 2. . 302.

12

.

, . , , ,
. : ,
, . , .
,
.
- .
, .
, . , , .
- . .
,
.
.
, .
, .
, . , ,
, ,
.
.
. ,
, ,
13

. . , ,
, , .
? . . , , , , ,
, ,
. ? ? , ? , , , .
- .
. . ,
, , , . ,
, , .
, , .
, ,
. . , , .
,
. :



.

, ,
,
, ,
.


,
, .
, ,
, .


.
,

.
, , .
, , , , ,
.
, - . , ,
.
.
. . ,
, :
. () .
. ,

, .
,
,
, , . . .
,
15

,
.

, .
. .
( . ., 1958), . ,

-.
, ,
, . , ,
, .
? . . : , ,
, ,
, , 6. , , ,
.
,
,
, , .
, , .
.
XIX , ,
.
6

. . // . 1961. . 6. . 50.

16

- .
, .
. , . , ,
, . , . . , .
: , , .
, , .

1.1.
,
. . ,
,
, . ,
.
.
: , , , ,
. -
,
. , , ,
.
, , ,

. . .
. . .
, .
? : .
? , . -, , -,
. , , -
17

( ) ?
, .
,
, . , , , .
, , .

, . , .
. ,
. ,
. , ,
, .
. , , .
,
. ,
, . . . ,
. , , , , . .
.
, . .
.
A, B, C, , X, Y, Z -
.
, . .
. 18

, . ,
, , . , , a, b, c, , x, y, z.
. ,
x M
x M.
: x
M x M. . esti . x
M,
x M,
, x M, x M.
,
, . ,
,
. ,
, . . , ,
, .
. ,
, .
1. - .
2. .
3. .
, , .
, , -, , ,
,
. -,
. , . ,
19

, , ,
.
. ,
. , ,
,
, , .
, , . . , . , , , , ,
.
. ,
.
, . , ? ,
, . , , .
. ?
, . . , . . ,
. . .
. . -? , ,
. .
.
,
. , ,
, .
, , , ,
.
.

, , , , ,
, . , 20- 50 % ,
. 20

, ,
.
? , ? ,
. ,
, , .
, , ,
, .
,
, . , , .
,
.
, , ,
. ,
.
. ,
, .
, , , ,
, , , . , ,
, , . . ,
.
, , . ,
, .

,
,
.
. .
: 100 ,
, , : ,
. 5 ,
8, 10,
20, 23, 30, 50 .
, , . ?
21


1. , ?
2. ,
?
3. ?

1.2.
-
,
. ,
.
, ,
.
. , , . , ,
,
, .
.
, .
, . , ,
.
, , , {, , , , , , , , , },
n {1, 2, 3, , n},
.
. , , {x, y} , {y, x}, , ,
. . .
.
- .
22

, , .
. , :
{, , , , , , , }.
, , ,
, . ?
- , ,
, . , . .
. , ,
.
, - ,
, .
, .
, , ,
1 2. ,
,
{, , 1, , , , , , 2}.
, ,
. ,
, , , , .
.
. , n , . . = {1, 2, 3, , n}, n .
n.
, n
, :
, , , , , , , , , , , , , , , , , .
, n = 18 = {1, 2, 3, , 18}. ,
n ,
:
1, 1, 1, 1, 1, 2, 2, 1, 1, 2, 1, 1,
1, 1, 2, 1, 1, 2, 2 1, 1, 2, 1, 1, 1.
, n = 25 = {1, 2, 3, , 25}. , 23

, ,
.
, , ,
.
, .. ,
. ,
{1, 2, 3, 4, 5, }. , ,
. . , , . , ,
n, {1, 4, 9, , n2}, {1, 8, 27, , k3, }. ,
,
.
,
, , , .
,
. ,
.
, . . , . .


,
, , . ,
{x : x P}
, , . , . , {n : n 1 n 1 000 000}
1 1 000 000,
{x : x }
.
,
. , = {11, 22, 33,
44, 55, 66, 77, 88, 99} ,

, 11.
, . , 24

, , .
. , . .
.
, :
A = {x : x };
B = {x : x };
= {x : x }.
B , . .
, B ,
, , , .
. , {x} x.
.
{x}, {z : z = x}, x, x ,
, . . .
, , , , .
, {{1, 2}, {2, 3}} ,
{1, 2} {2, 3}, {{1, 2}, {2, 3}}
{1, 2, 3}. ,
, , , {x : x x}, {} .
, , ,
, . . {}.
, {}
{{}}, . . {} {{}}.
, Silentium! (!) , , : ? , ? ,
, , ,
. ,
25

. , , . ,

.


1. , {9, 9, 10} ,
?
2. = {{5, 6, 7}},
5?
3. , , {} {, {}} ?

1.3.

. , , , , , ,
.
, - , , , . , ,
A B . ,
, , -
, ,
A B , . , .

, . . , .
,
. , ,
,
. , . .
26

,
, , , , ,
. , , .
. A B, A B ( B A),
A B.
A B (" x ) ( x A x B ).
:
" ( , ),
(. . X Y : X, Y, X
Y), , (
, , ), .
. , . ,
, ,
. ,
,
, ,
, .
-. , , , .
A B, . .
A B, : A B, B A,
.
, M = {
} N = { }, . . M N. . ,
.
. A
A , .. A A A.
27

, .
. A,
, , A,
, . , .. A, A. , , A. , ,
,
.
.
.
1. {0, 1} : , {0}, {1}, {0, 1}.
2. {0, 1, 2}
: , {0}, {1}, {2}, {0, 1}, {0, 2}, {1, 2}, {0, 1, 2}.
3. , , n ,
2n , .
. : , . .
C B B A, C A.
, C B, B A, C A.
, . . , ,
- . , , . , , - , , . U. , , , .
.
28

, , .
, , U. ,
. ,
.

, . . 1.1
A B , , A
B, . . A B, A B,
. . 1.2
A B, A B . ,
, .
,
. ,
, .
. , , , ,
-, , , , -, .
, A
B, . . A B, B {. . B}
A {. . A}, . . {. . A} {. . B}. {. . A} {. . B}
29


:
({. . A} {. . B}) ({. . A} {. . B} {. . B} {. . A}).
, .
. A B , A = B, A
B, B A:
A = B A B B A.
A = B,
, ,
A B .
, A, , ,
, B, ,
, A B B A, . . , A = B.
, .
. , . . .
,
.
. , ,
.
, , ,
. , ,
. . .
A B, A B, ,
, , , . , A
B , , A B
B A . ,
30

,
.
,
. .
. . (.: . ., . ., . .
. ., 1977).
. A B , : A = {1, 2, 3} B = {1, 2, 3}. , A B.
, .

, . ,
, .
, A , B .
,
, A = B, . . .
A B 1, 2, 3
,
: A,
B. , A = B,
. . .
. , .
, x y , {x, y}
:
{z : z = x z = y}.
,
:
. ,
, , , M = {a, b}, . . ,
M = {b, a}, a, b M, b, a M, , {a, b} = {b, a}.
31

,
,
. :
1. .
2. .
.
A B, A B, ,
, A B:
def

A B = {x : x A x B}.
def
, .. , ,
, , def definito
.
, A 3- , B , , A B - 3-
, . A , B , A B
.
, , .
A B ,
, A B = , , A B . . 1.3 1.4
A B , A B A B. A B .

, . 32


.
A B, . . A B, A B = A
(. . 1.4), A B
A . A, B C:
A B A A B B.
, A B A C B C.
, A A = . A A = A ( ),
, , , . .
. A , , , B
, ,
. A B.
A 18 :
A = {, , , , , , , , , , , , , , , , , },
B 13 :
B = {, , , , , , , , , , , , }.
8 :
A B = {, , , , , , , },
A, B.
. , , .
,
: , , .
. A , , B
, C , 33

. :
A (B C).
, .
.
A B, A B, ,
, A B:
def

A B = {x : x A x B}.
, A , , B ,
, A B . A , B ,
A B .
, . . . - A B, . . A B , A B . . 1.51.7
A B , A B , A B
A B = . A B .

, . .
A B, .. A B, A B = B
(. . 1.6), A B
. , A, B C:
34

A A B B A B.
, A B A C B C.
, A : A A = A
( ), A = A.
. A , , , B
, ,
. A B.
A 18 :
A = {, , , , , , , , , , , , , , , , , },
B 13 :
B = {, , , , , , , , , , , , }.
23 :
A B = {, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , }.
8 , , , , , , , , A B, , 23 , 18 + 13 = 31 , . .
(18 + 13) 8 = 23.
.
: . .

: , . ,
. , : , , ,
, - . , , , . : : ? ?
.
. A , , B , . A B A B A B.
35

, ,
x A x B. . A B {x : x },
. ,
, :
C , .
D , .
, C = A B, D
A B,
, , , A B, . .
D = A B. .
E , , .
E A B,
E = A B.
: , .
. A B , A B. A B.
.
, ,
.
.
. A B,
A \ B ( A B), ,
, A,
B:
def

A / B = {x : x A x B}.
, B A. , A B
36

, , A \ B
, ,
. A = {x : |x| 1}
B = {x : x < 0}, A \ B = {x : 0 x 1}.
A B, . . A B, A \ B = . .
1.81.10 A B
, A B , B A A B = .
A \ B .

.
, ,
, . ,
(. . 1.81.10):
(A \ B) B = A B (A \ B) (A B) = A.
, B A, A B = B , (A \ B) B = A (. . 1.9). A B , . . A B = , A \ B = A, A B (. . 1.10). , A, B C:
A \ B A.
, A B (A \ C) (B \ C)
(C \ B) (C \ A). , A :
A \ A = , A \ = A \ A = .
. A , , , B
, ,
. A \ B.
37

A 18 :
A = {, , , , , , , , , , , , , , , , , },
B 13 :
B = {, , , , , , , , , , , , }.
A \ B 10 :
A \ B = {, , , , , , , , , },
A, B.
8 , , , , , , , A B,
. . A B, A \ B
18 8 = 10 , 18 13 = 5 .
. A B, ,
A \ B B \ A, (A \ B) (B \ A) = .
, A \ B = {, , , , , ,
, , , }, B \ A = {, , , , }.
.
, , , . , .
. A -,
, B , . A \ B B \ A.
A \ B -,
, ,
B \ A , ,
-, .
. A B
A A B, . . A B:
A \ B = A \ (A B).
.
.
38

, : :
, , ,
. , .
,

A ,
, B ,
, , A
B,
.
.
. U
, A, U \ A
A A:
def

A = {x : x U x A}.
A A U, A. , U
R,

.
, , , (. 1.11).
. 1.12 A, . . A,
.

:
.
.
39

, :
( ) .
, , , ,
, , ,
( !).
.
1/4 , 1/4 , 1/2 .
(1/2 + 1/4 + 1/4 = 1)
, ! .
, , , . ,
, , U.
,
A, U:
A A = U A A = .
, ,
.
. A , , , U .
A, . . A = U \ A.
A 18 :
A = {, , , , , , , , , , , , , , , , , }.
33 ,
, 15 :
A = {, , , , , , , , , , , , , , }.
. A B
:
A \ B = A B,
. . A \ B A B.
. ,
,
.
40

U . A , B , , C
, .

:
A B \ C.
. , , . .
A B B A.
. . 1.13 U , A B
, A B.

A , ( ), B , ( ). ,
B A.
. A B, A D B,
, ,
A B:
def

A D B = (A \ B) (B \ A).
, A B , ,
A D B , , , ,
41

. A = {x : 0 x 2} B = {x :
1 x 3}, A D B = {x : 0 x < 1
2 < x 3}.
A B, . . A B,
A \ B A D B . . 1.141.16 A B , A B , A B A B = . A D B
.

, ,

A D B = (A B) \ (A B).
A B
.
A B , . . A B = , A D B =
A B (. . 1.16).
A B: A D B = A = B. , A :
A D A = , A D = A D A = A.
. A , , , B
, ,
. A D B.
A 18 :
A = {, , , , , , , , , , , , , , , , , },
B 13 :
B = {, , , , , , , , , , , , }.
42


15 :
A D B = {, , , , , , , , , , , , , , },
A \ B B \ A ,
, A B, A B,
A D B 23 8 = 15.
. A B
:
A \ B = A (A D B), A \ B = A D (A B).
A B ,
.
, , .

,
, ,
. , , ,
.
A , , B , , A D B , . ,
A D B . , , A \ B A D B.
: , ,
.
. A
N, B P.
: A B, A B, A \ B, B \ A, A D B.
, , , , ,
43

, . : .
A B
N P; A B
N P; A \ B , N P, B \ A
, P N;
, A D B
N P.
: ,
, , ,
, . - ,
.
. ,
, , .
. , :
A B = (A D B) (A B) = (A \ B) (A B) (B \ A).
n(S) S.
A B n(A B) A B, ,
. . A B . , A B, , A B, .
. A B n(A B)
n(A B) = n(A) + n(B) n(A B).
. A \ B, B \ A A B , A B
A B = (A \ B) (A B) (B \ A) , n(A B) =
= n(A \ B) + n(A B) + n(B \ A). A B A = (A \ B) (A B)
44

B = (B \ A) (A B) , n(A) = n(A \ B) + n(A B) n(B) =


= n(B \ A) + n(A B).
n(A) + n(B) n(A B) = n(A \ B) + n(A B) + n(B \ A) + n(A B)
n(A B) = n(A \ B) + n(A B) + + n(B \ A) = n(A B),
.
. 100 75
, 60 , 45 . ?
A , , B
, . , ,
n(A B) = n(A) + n(B) n(A B) = 75 + 60 45 = 90.


1. ,

?
2. ,
A B = = A \ (A \ B) ?
3. , ?
4. ,
A B, . . A B = A B, A = B ?
5. , A B : A B = B, A B = A, A \ B = ?

1.4.

, ,

. , , ,
. ,
. 45

, .
. . , , , :
1) a + b = b + a; 2) ab = ba; 3) a + (b + c) = (a + b) + c;
4) a (bc) = (ab)c; 5) a(b + c) = ab + ac,
, a, b, c. () , , , . () , ,
,
, .
() ,

.
. , a b ,
,
. ,
, , . .
, .
1. . A B
:
A B = B A, A B = B A.
46

, . , A B
B A , A B, ,
A B B A , A B.
, ,
, , ,
, . .
.
. + + . , .

. + + , + + .
. :
A D B = B D A,
, . .
A \ B B \ A.
,
1.3. ,
. 1.17, 1.18 A
B, A \ B B \ A
.

2. . A, B C :
A (B C) = (A B) C,
47

A (B C) = (A B) C.


, . ,
A (B C) (A B) C ,
A, B C (
. 1.19) ,
A (B C) (A B) C A,
B C ( . 1.20).

, , . ! abc : (ab)c a(bc). abcd


5 : ((ab)c)d, (a(bc)d), a((bc)d), a(b(cd)) (ab)(cd). abcde 14 . ,
. , 5 a(bcde),
2 (ab)(cde), 2 (abc)(de) 5
(abcd)e. ,
n
.
. , ,
. {,
, }.
()
: , , ( ), , , ( ) . ,
.
.

1887
.
: 1883
, 1885 ,
. : 48

, , ,
, . .
. :
A D (B D C) = (A D B) D C,
, . .
A \ (B \ C) (A \ B) \ C.
. , ,
. .
.
, A, B C
, A, B C,
(. . 1.23), . .
A D B D C = (A B C) [(A \ (B C)) (B \ (C A)) (C \ (A B))].

. . 1.21
1.22 A, B
C, A \ (B \ C) (A \ B) \ C .

,
. 1.22, (A \ B) \ C = A \ (B C).
, , A D A = ,
A B :
A D (A D B) = B.
49

, , , . . , :
A D B D C = (A B C) \ [(A B) (A C) (B C)].

(*)


. ,
A B C = .

. 1.23 1.24 (*), . . , A, B C . A, B C, , ,


, . . A B C = ,
. 1.25, (*) .
:
(A D B D C) \ (A B C) = (A B C) \ [(A B) (A C) (B C)].
: , .
, A, B C
A B C.
A, B C, (. . 1.19),
. A B,
A C B C, . . n(A B), n(A C) n(B C), n(A B ),
(. . 1.20) A B .
n(A B ), A B
. , :
n(A B ) = n(A) + n(B) + n() n(A B) n(A ) n(B ) + n(A B ).
50

, ,
, 1.1.
. A ,
, B , , C ,
U . , n(U) = 100, n(A) = 50,
n(B) = 23, n(C) = 30, n(A B) = 20, n(A C) = 8, n(B C) = 10, n(A B C) = 5.
n(A B ) :
n(A B ) = 50 + 23 + 30 20 8 10 + 5 = 70.
, , 100
.
100 70. ,
?
n(B) n(A B) n(B C) + n(A B C) = 23 20 10 + 5 = 2.
!
.
, , .
, .
3. . A, B C :
A (B C) = (A B) (A C), A (B C) = (A B) (A C).
,
. . . 1.26
A, B C,
A (B C)
. 1.27 A (B C).

51

: ? ,
, , , , ,
, . , , , . - , . , , , , . :
, .
,
, , . , ,
:
.
, . , , , , .

,
: , , .
. . , , , .
, , .

, , :
) ;
) ;
) ;
) ;
) .
, ,
. , .

, . . :
A (B C) = (A B) (A C).
52


:
A (B C) (A B) (A C) (A B) (A C) A (B C).
, x , .
. x A (B C). , x A x B C.
x A, x A B x A C. , ,
x (A B) (A C). x B C,
x B x C,
x A B x A C. , , x (A B) (A C), . . .
. x (A B) (A C). , x A B
x A C. x, x A x A. x A, x A (B C). x A x A B x A C,
,
x B x C. ,
x B C , x A (B C).
.
, .
, , . .
A (B C) = (A B) (A C), a + (b c) = (a + b) (a + c),
, . . .
, . .
a(b + c) = ab + ac,
: A (B C) = (A B) (A C). .
, . . :
A (B C) = (A B) (A C).
53


:
A (B C) (A B) (A C) (A B) (A C) A (B C).
. x A (B C).
, x A x B C. ,
x A, , : x B x C. x B, , A, x A B,
x (A B) (A C). x C x A,
, x A C,
x (A B) (A C). .
. x (A B) (A C). , x A B
x A C. x A B, x A
x B. x A C, x A x C. ,
x A x B x C, , x B C.
, x A (B C).
.
, .
.
: A
; B ; C . ,
.
,
. , A B
,
.
, B C = , A (B C) = A = A.
, A B
, A C , , (A B) (A C)
, . . A.
A, B C :
A (B C) = A = (A B) (A C).
54

, B C , A (B C) , A C = , (A B) (A C) = A B . A, B C
:
A (B C) = A B = (A B) (A C).

.
,
. ,
,
, , . .
p, q, r. p q
p q,
. p q p q, . , ,
:
p (q r) (p q) (p r),
p (q r) (p q) (p r).
, .
, , , , , ,
. . , , -:
A B , A , B , ? .
,
, , .
. A, B C :
A (B C) = (A B) (A C).
. , , , . , , .
x A (B C) (x A) (x B C)
(x A) ((x B) (x C))

55

((x A) (x B)) ((x A) (x C))


(x A B) (x A C)
x (A B) (A C)

. A, B C :
A (B C) = (A B) (A C).
. , , , , .
x A (B C) (x A) (x B C)
(x A) ((x B) (x C))
((x A) (x B)) ((x A) (x C))
(x A B) (x A C)
x (A B) (A C).

, , . , .
( ) p
~p . , p x , ~ p
x . ,
:
~ (p q) ~ p ~ q,
~ (p q) ~ p ~ q.
,
, , .
, ,
- , - .
, ,
, :
p q , -p -q,
p q , -p -q.
,
, .
. A B
, . . :

56

U \ (A B) = (U \ A) (U \ B),
U \ (A B) = (U \ A) (U \ B),
U , A B.
. . 1.281.30 U
. U \ (A B) . 1.28 U \ (A B)
. 1.30 . . 1.29
U \ A, U \ B.

. , ,
, . .
x U \ (A B) x A B
~ ( x A B)
~ ((x A) (x B))
~ (x A) ~ (x B)
(x A) (x B)
(x U \ A) (x U \ B)
x (U \ A) (U \ B)

.
x U \ (A B) x A B
~ ( x A B)
~ ((x A) (x B))
~ (x A) ~ (x B)
(x A) (x B)
(x U \ A) (x U \ B)
x (U \ A) (U \ B)

. 100 75 , 60
, 45 . , ?
A , , B , , U
100 . , -

57

, (U \ A) (U \ B). (U \ A) (U \ B) = U \ (A B). , ,
, n(A B)=90,
n((U \ A) (U \ B)) = n(U \ (A B)) = 100 90 = 10,
. . 10 .
. , :
x A B x A x B ,
x A B x A x B .
. ,
.
U \ (A B) = (U \ A) (U \ B). x U \ (A B),
x A B, x A
x B, . . x U \ A x U \ B. , x (U \ A) (U \ B). x (U \ A) (U \ B), x U \ A x U \ B, x A x B. , x A B, . . x U \ (A B), .
U \ (A B) = (U \ A) (U \ B). x U \ (A B),
x A B, x A
x B, . . x U \ A x U \ B. , x (U \ A) (U \ B). x (U \ A) (U \ B), x U \ A x U \ B,
x A x B. , x A B, . . x U \ (A B), , , .
. A, B C :
A (B D C) = (A B) D (A C).
.
:
A (B D C) (A B) D (A C) (A B) D (A C) A (B D C).
. x A (B D C). , x A x B D C. , x A,
, , : x B \ C x C \ B, . . x B,
x C, x C, x B. , x A,
x A B, x A C, A C C, x A C,
x A B, A B B. ,
x (A B) \ (A C) x (A C) \ (A B) x (A B) D (A C). .
. x (A B) D (A C).
: x (A B) \ (A C)
x (A C) \ (A B), x A B,

58

x A C, x A C, x A B. x A B, x A C,
x A x B, x A
x C. , x A x B, x C, . . x A (B \ C).

x , x A (B D C). x A C, x A B,
x A x C, x B,
. . x A (C \ B), x A (B D C). ,
.
, , ,
D
A D (B C) (A D B) (A D C).
. A, B C :
A (B \ C) = (A B) \ (A C).
, , ,

, .

, , . .
, .


1. , A, B C
: A (B C) = (A B) (A C) A (B C) =
= (A B) (A C) ?
2. , A, B
A (A B) = A A (A B) = A ?
3. , A, B C A (B C) = (A B) C C A ?

1.5.
, , . ., . ,
59

, , , , ,
. , . ,
, , . .,
. : , ,
, , .
.
:
(. . ), (. . ), , , (. . ).
, , . ,
, , , , , (, , ) , . ,
, .

.
, , () ().
.
, , , . . . : .
, .
, ,
: - .
, .
- , , ,
, , .

, . , ( ),
. -, . , ,
( )
. -

60

, .
, , , ,

, .
, ( ), , , .

. X Y .
(, ),
x X -
y Y, , f ( f)
X Y, f : X Y.
, f
function (),
g, h . .
. X , Y = N . f :
X Y , x X
y = f(x) Y .
(, ) f,
y Y, - x X,
y = f(x). f : X Y : f
X Y. ,
, :
x X , y Y, . . y Y, y f(x);
x X ,
Y, . . , , y1, y2 Y , y1 = f(x), y2 = f(x).
, X , , Y . x X y Y,
, f : XY.

, , .
. f : X Y :
X, , f D( f ); Y,
, f
61

R( f ); (),
.
, f : X Y
x D( f ) y R( f ), . . y = f(x),
x. , ,
, ( ). ,
R( f )
D( f ).
. X = {k, m, n, p, q} , Y = {, ,
, } , , f : X Y
: f(k) = , f(m) = , f(n) = , f(p) = , f(q) = . , f
.
, X, . . f,
Y, , .
,
, . . ,
. y = f(x) , , , , y = x2, y = x3 + 1, y = x . .
R, R+.
R+, R.
, ,
. ,
, .
.
, , , : ,
. , . .
, ,

.
:
, , .

62


. ( ),
, .

:
;
;
.
:
1. X = Y = {a, b}. , {a, b},
. , fi, i = 1, 2, 3, 4.
:
x

f1(x)

f2(x)

f3(x)

f4(x)

f1 f4 () , R( f1 ) = {a} R( f2 ) = {b}. X , f2 f3 X ,
f2(x) = x x X, . . .
, x X
() f(x) Y. ,
x X.
2.
, , .
x R [x] , , x. , [0] = 0, [1] = 1, [2] = 2, [3,4] = 3, [3,4] = 4, [ 2] = 1.
x R, {x} , x [x], . . {x} = x [x]. , {0} = 0, {3} = 0, {5} = 0,
{0,3} = 0,3, {0,3} = 0,7, { 2} = 2 1. ,
, :
1
f(x) = [x] + {x} (1 + (1)[x]).
2
63

! , , f(x) = x,
x, 2n x 2n + 1, n f(x) = [x], x,
2n + 1 x 2n + 2, n .
,
f(x) Y x X,
,
.
, , ,
,
.
3.
, . . , ,
, :
1, x ,
D( x) =
0, x .
, , , , . , , . ,
.
,
, , -.
, .
? , ,
. , -,
, . , . , . , . ,
.

64

, .
. , , :
, , , , , , , , .
, , . .
, 16 :


.
. , :
.
,
, . . ,
, , ,
.

. , , . , .

.
(), .
, ,
, . , ,
, ,
.
, .
. f
X Y. A X f : X Y, f(A),
f(x) Y x A:
def

f(A) = {y : y = f(x), x A}.


65

, .
. . , ,
, , , : , , , ,
.

, . f,
, , .
,
.
. X = {k, m, n, p, q} , Y = {, ,
, } , , f : X Y :
f(k) = , f(m) = , f(n) = , f(p) = , f(q) = .
A = {k, m, n, p}, B = {m, p, q} C = {k, q}.
,
: f(A) = {, , , }, f(B) = {, , } f(C) = {}.
. f : X Y A X. y f(A), x A, $ x A, y = f(x):
y f(A) $ x A, y = f(x).

. :
A B f(A) f(B).
,
f(A) = A D( f ) = ,
D( f ) f.
.
. f : X Y A,
B X :
f(A B) = f(A) f(B) f(A B) f(A) f(B).
. . ,
f(A B) f(A) f(B). y f(A B),
$ x A B , y = f(x). x A x B, y = f(x). 66

y f(A) y f(B). , y f(A) f(B).


, f(A) f(B) f(A B). y f(A) f(B),
y f(A) y f(B). ,
, , A B,
, , $ x1 A , y = f(x1) $ x2 B ,
y = f(x2). x1 A B, y = f(x1),
x2 A B, y = f(x2). ,
y f(A B). , .

f(A B) f(A) (B) ,
, ,
.
, f(A B) f(A) f(B).
X = {a, b, c}, Y = {d, e}. A = {a, b}, B = {b, c} f : XY : f(a) = d, f(b) = e, f(c) = d. ,
A B = {b}, f(A B) = {e}. , f(A) = {d, e}
f(B) = {e, d}, , f(A) f(B) = {d, e}, . .
{e} = f(A B) f(A) f(B) = {d, e},
f(A B) f(A) f(B).
,
. , , A
, , B ,
. f

, , . .
f(A B), , , . . f(A) f(B). ,
.
. f : X Y A, B X
:
f(A D B) f(A) D f(B) f(A \ B) f(A) \ f(B).
, , ,
.
67

. f X Y. B Y
f : X Y, f 1(B),
x X, f(x) B:
def

f 1(B) = {x : f(x) B}.


, ,
f,
, ,
: , , , ,
. , ,
.
. X = {k, m, n, p, q} , Y = {, ,
, } , , f : X Y :
f(k) = , f(m) = , f(n) = , f(p) = , f(q) = .
B = {}, C = {, , } D = {, , , }.
,
:
f 1(B) = {k, q}, f 1(C) = {m, n, p}, f 1(D) = {k, m, n, p, q}.
. f : XY B Y. x f 1(B)
, f(x) B:
x f 1(B) f(x) B.
. :
C D f 1(C) f 1(D).
, f 1(B) = B R( f ) = , R( f )
f.
.
. f : X Y
B, D Y :
f 1(B D) = f 1(B) f 1(D),
f 1(B D) = f 1(B) f 1(D).
. . f 1(B D) f 1(B) f 1(D). x f 1(B D),
68

f(x) B D. f(x) B f(x) D.


x f 1(B) x f 1(D). ,
x f 1(B) f 1(D).
, f 1(B) f 1 (D) f 1(B D).
x f 1(B) f 1(D),
x f 1(B) x f 1(D). f(x) B
f(x) D, f(x) B D.
, x f 1(B D). , .

1
f (B D) = f 1(B) f 1(D) ,
, , .
. f : X Y B, D Y
:
f 1(B \ D) = f 1(B) \ f 1(D) f 1(B D D) = f 1(B) D f 1(D).
, f : X Y A f 1(f(A)), A X f(f 1(B)) B
B Y. , B
f, . . B R( f ), f ( f 1(B)) = B.


1. , X , Y
, X Y, X Y ?
2. , (), . .
, ,
, ,
, , ?
3. , N, n
n- , mn M,
m m- ?
69

? ,
.
: , , ,
. ,

.

:
. ,
, , :
abcde f ghi k l m n o p q r s t u v w x y z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160
Lempereur Napolon ( ), , 666
, . ,
. . , 1886 , . .
. - ?
-, . ,
, , 20 + 5 + 30 +
60 + 5 + 80 + 5 + 110 + 80 + 40 + + 1 + 60 + 50 + 20 + 5 + 50 + 40 = 661 666.
? : 5 , , article lempereur. -, ,
.
.
, j.
, - , , , .
70

,
.
. . ,
, :
. , , , , . , ,
,
.
.
, ,
, . , ,
.
:

:

.
,
,
.
, , ,

.
, -
.

, ,
. . . , , , , , ,
.


,
,
.
.

(),

,
. , , , .

.
, .
.

. , , ,
, .
.
. . ( . ., 1913) ,
. . , , , . . .
72

, , , - - -.
, . .
, , , , , , , , .
: , .
, , , .

, , , .
:
7. ,
. ,
, :
. ,
, ,
, .
. ,
, .
7

. // . 1975. . 30,
. 1. . 199.

73

. , , .
, .
- , ,
,
. , . . :

, ,
.
. , , . ,
, , .

2.1.
. . .
, , . ,
, , . : ,
? ,
.
, , .
,
, XIII
. XX , ,
, 74


. .
, ,
. , , , , , ,
. . ( combinatio ). , ,
, . . : , , , , , .
, , .
, , , . . , . , .
. 7 5 . ? , ?
.
7 , 5 . ,
7 + 5 = 12 .
,
, 7
5 ,
5 ,
5 . . , , , 5 + 5 + 5 + 5 + 5 + 5 + 5 = 7 5 = 35 .

. ,
75

. , , , , ,
.
.
. A
n , B m A B = ,
A B n + m .
. A B, . . A B. ,
A, 1 n, A n . , A B, A B = . , , B, n + 1, n + 2,
n + 3 . . n + m, B m .
A B , 1
n + m, , , A B n + m .
. A n , B, A, m ,
A B
n + m .
.
. ,
, 15 , 10 5 .
, 15 , 10 , 5 .

15 + 10 + 5 = 30 .
k .
k ,
n1 1- , n2 2- , , nk k- , n1 + n2 + + nk.
76

, .
. A B n , B C
m . , A C B?
n A B, m ,
A C nm.
. A n , . . A = {ai : i =1, 2, , n},
B m , . . B = {bj : j =1, 2, , m}, C, , . . C = {(ai, bj) : i =
= 1, 2, , n; j =1, 2, , m}, nm .
. , C :
C1 = {(a1, bj): j = 1, 2, , m},
C2 = {(a2, bj): j = 1, 2, , m},
.
Ci = {(ai, bj): j = 1, 2, , m},
.
Cn = {(an, bj): j = 1, 2, , m}.
, C1 C2 = , C1 ,
a1, C2 , a2. , Ci Ck = i k.
, C Ci, i = 1, 2, , n, . . C = C1 C2 Cn. , (ai, bj) , C, . . (ai, bj) , (ai, bj) i,
(ai, bj) C1 C2 Cn.
Ci , i =1, 2, , n, m ,
nm, .
. A n , B A m
, A
B nm .
.
. , .
77

( ), (, , , ). , 25 = 10 .
. , k n1
, n2 k- ,
nk , k
n1n2 nk .
, ,
. .
, .
:
5 , 20 ,
12 ?.
52012 = 1200 . , , : 5 , 20 ,
12 5 + 20 + 12 = 37 .
, .
. , , 15
, 10 5 .
, 15 10 ,
1510 = 150 .
, 15 5 ,
155 = 75 . , 10
5 ,
105 = 50 . ,
,

150 + 75 + 50 = 275 .
78

,
, ,
, .


1. , A, n , B, m , , . . A B , A B n + m
?
2. , . . : 5 , 4 , 3 , 60 ?
3. , 5 ,
4 3 ,
47 ?

2.2. :

, . .
, , . ,
, , , ,
. . ( . .,
1983), , .
. a, b c,
, , :
{a, b, c} = {b, a, c} = {c, b, a}.
79

, .
, , , . .
M n n , . . M {1, 2, , n}.
, 33
:
, , , , , , , , , , , , , , , ,
, , , , , , , , , , , , , , .
,
, . ., . , ,
, , . .,
.

.
, , , .
, , :
(a, b, c), (b, a, c), (c, b, a).
, :
(, ), (, ).
,
. , , , . , .
: ,
. : , , ,
: , . :
(, , ), (, , ), (, , ), (, , ), (, , ), (, , ).
. , , , ,
80

, . , . , .
, , 4 7 .
- , , .

, .
. , 3 1-, 2- 3-
. , .
1- , . . 3 , 2- , . .
2 , 3- , . . . ,
3 2 1 = 6 . (. 2.1), ()
, .

81

, , , , , , 24 , :
(, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ),
(, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ),
(, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ),
(, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ), (, , , ).
, . , , :
.
.
.
, , .
. , , . .
, .
1 n
n-, n! (
def

-), . . n! = 123(n1)n.
, . , .
n Pn (P permutation
). :
.
. Pn n
:
Pn = n(n 1) 321 = n!
. n .
n . , n 1 . n 1 82

n1 .
Pn1 ( Pn1). , n , , n , n1 , .

nPn1, . .
Pn = n Pn1.
:
Pn = n Pn1 = n (n 1) Pn2 = = n (n 1) (n 2) 2 1.
, .
, n! , n + 1 n
(n + 1)! = n! (n + 1).
:
1!= 1, 2!=1!2 = 2, 3!=2!3 = 6, 4!=3!4 = 24, 5!=4!5 = 120, 6!=5!6 = 720,
7!=6!7 = 5040, 8!=7!8 = 40 320, 9!=8!9 = 362 880, 10!=9!10 = 3 628 800.
, n
n n( n + 1)
, . . 1 + 2 + 3 + + n =
.
2
n , ,
.
. n! , , , n
n! !
, (n + 1)! = n!(n + 1)
n = 0, 1! = 0!1. , 0! = 1, .
. , .
83

, ,
P3 = 3! = 123 = 6. :
,
,
,
,
,
.
. , 24 ,
120 .
. , ,
-
.
, : , , , . , -.
P4 = 4! =
= 1234 = 24. , , .
, , .
. , , , .
,
P3 = 3! = 6.
,
?
. n , , , , ,
Pn1 = (n 1)!.
, , 7 ? ,
. ,
: , , , , . ,
n 1 , n = 7.
(n 1)! = 6! = 123456 = 720.
84

.
III ,
. , , .
, . , , P4 = 4! = 24,
, ,
.
,
, :
[] .
, 6 120 . , , , .
, ,
33 , .
, , :
, , , , , , , , .
,
. -
33 , 33!
. , , .
, 10!,
3,6 ,
, , , , . 10!
, , .
, .
n m (m n) . n m?
85

, , , , .
.
12. , , , , 43 = 12 . :
(, ),
(, ),
(, ),
(, ),

(, ),
(, ),
(, ),
(, ),

(, ),
(, ),
(, ),
(, ).

, . . , .
. , m
n (m n), ,
.
n = 4 m = 2.
,
. 2
4 43 = 12 . ,
, .
, , , , 1 2. - (. 2.2)
, , .
n
m :
n ;
n 1 ;
..
m- n (m 1) .
, n(n 1) (n (m 1)) .
. .
, : m 86

, n ?
: n m?
n m
Anm (A arrangement ). :
.
. Anm , m n,
:
n!
Anm = n ( n - 1) ... ( n - m + 1) =
( n - m)!
. n .
, m , n
. m1
n1
m1 . Anm--11 (
Anm--11). , n m
, , n , n1 m1,
.
87

n m n Anm--11,
. .
Anm = n Anm--11 .
:
Anm = n Anm--11 = n (n 1) Anm--22 =
= n (n 1) (n 2) Anm--33 = = n (n 1) (n 2) (n m + 1).
m n
n m + 1 n n m, . .
n!
n(n 1)(n 2)(n m + 1) =
.
( n - m)!
, n m:
n!
.
Anm =
( n - m)!
, , , . ,
:
An1 = n, An2 = n(n 1), An3 = n(n 1)(n 2),
A32 = 32 = 6, A43 = 432 = 24, A54 = 5432 = 120.
Anm m = 0, ,
n!
= 1, , An0 = 1. , An0 =
( n - 0)!
,
- . ,
:
n .
.
m = n, . . Ann = Pn = n!. , m = n1 Ann-1 = Ann = n!.
. , n n1 , , , . . Ann = Ann-1.
88

. , n-
m- , . n!
Anm =
.
( n - m)!
n- , n m-
m .
, , , , , , , . .
. ,
, , 1, 2, , n. - ,
.
, 33
33!
2
A33
=
= 33 32 = 1056
( 33 - 2)!
, .
. 3 6 . ,
.
3-
, . . , 6- . 6!
A63 =
= 6 5 4 = 120.
( 6 - 3)!

. , . : n m
(m n)?
, , , , ,
. ?
, , , . , . 2.2, .
, 12 , , .
, , , , , .
, . . ,
, 12:2 = 6 .
89

. . , ,
.
, , , . 45 = 20, , , 20:2 = 10 .
. ()
.
, , .
, .
, ,
{, , }. . : ; {}, {}, {}
1 ; {, }, {, }, {, } 2
; {, , }, 3 .
n m C nm ( combinaison ).
: .
. C nm , m n,

n ( n - 1) ... ( n - m + 1)
n!
C nm =
=
m!
m!( n - m)!
. , . k-
() (), k . m-
() n- Pm , , . , Anm m- n- C nm m- Pm C nm = Anm , ,
Pm = m!, Anm = n ( n - 1) ... ( n - m + 1),
C nm

Anm n ( n - 1) ... ( n - m + 1)
n!
=
=
=
Pm
m!
m!( n - m)!
90

, ,
. n- m , 1, 2, 3, , m
m! . nm
m+1, m+2, , n (n m)! . ,
m n Cnm . , m!(n m)! Cnm n , n!. m!(n m)! Cnm = n!

Cnm =

n!
,
m! (n m)!

.
, ,
, , . . , , , . , :
Cn1 = n, Cn2 = n(n 1) , Cn3 = n(n 1)(n 2) ,
2
6
2
3
4
C3 = 3 2 =3, C4 = 4 3 2 =4, C5 = 5 4 3 2 =5.
2!
3!
4!

Cnm m = 0, ,
n!
Cn0 =
= 1, , Cn0 = 1. 0! (n 0)!
, , ( 0 )
n- . , , Cnn = 1.
.
: m mn,
, :
Cnm = Cnn m .

, n m
. m
nm , .
91

, m n,
, n m n. , Cnm = Cnn m
n!
n!
=
.
m! (n m)! (n m)! (n n + m)!

, C50 = C55 = 1, C51 = C54 = 5, C52 = C53 = 10.


.
0 m < n, :
Cnm+1 = Cnm + Cnm 1 .

, n+1 .
. m , , , , . , .
,
m1 n. Cnm 1 . m
n , .
Cnm . Cnm+1 ,
, , . ,
n!
n!
Cnm + Cnm 1 = Cnm+1 , ,
+
=
m! (n m)! (m 1)! (n m + 1)!
(n + 1)!
=
. , C54 + C53 = C64 , C75 + C74 = C85 , C96 + C95 = C106 .
m! (n m + 1)!
Cnm . , Cnm+1 + Cnm = Cnm++11
, n m, 0 m < n,

Cmm + Cmm+1 + + Cnm = Cnm++11 .

m = 1 n :
1+2++n=
92

n(n + 1)
.
2

. A1, A2, , Am
A1 A2 Am, :
n(A1 A2 Am) = n(A1) + n(A2) + + n(Am) n(A1 A2)
n(A1 A3) n(Am-1 Am) + n(A1 A2 A3) + n(A1 A2 A4) + +
+ n(Am-2 Am-1 Am) + + (1)m1n(A1 A2 Am).
, n(A1) = n(A2) = = n(Am) = n1, n(A1 A2) = =
= n(Am-1 Am) = n2, , n(A1 A2 Am) = nm,
,
n(A1 A2 Am) =

(1)

k 1 k
Cm

nk .

k =1

. .
a b n
:
(a + b)n = Cn0 an + Cn1 an1b + + Cnm anmbm + + Cnn 1 abn1 + Cnn bn =
=

C
k =0

k
n

a n-k b k .


. : , . , , , .
, , ?

( )
, , a + b. : (a + b)2 = a2 + 2ab + b2. (a + b)n
n
. ,
, ,
. ,
.
,
Cnm . 93

, n = 3, 4 5, :
(a + b)3 = a3 + 3a2b + 3ab2 + b3,
(a + b)4 = a4 + 4a3b + 6a2b2 + 4ab3 + b4,
(a + b)5 = a5 + 5a4b + 10a3b2 + 10a2b3 + 5ab4 + b5.
, a = b = 1,

Cn0 + Cn1 + Cn2 + + Cnn = 2n.
:
1. a b n.
2. , ,
m
nm
, Cn = Cn .
3. , .

. , ,
, , ,
, , .
, C43 C41 . , , .
4!
C43 = C41 =
= 4 :
3! 1!
,
,
,
.
. , -
, 6 49 .
49 6, . .
49 48 47 46 45 44
49!
C496 =
=
,
6! 43!
6!
49 . :
.
94

, 5 , ,
6 5 , 43 1. 5 C65 C431 . 4 C64 C432 .
.
, , , ,
.
, .


1. ,
, , , , 120 ?
2. , ,

120 ?
3. , 5 n < 9, Cn5 < Cn4 , n = 9, Cn5 = Cn4 , ,
n > 9, Cn5 > Cn4 ?

2.3. :

,
.
.
. ,
. :
,
, 95

, . :

?
.
, , , 1, 3, 6, 10, 27.
. , , . 1 (1,1,1), . .
.
, 3 (3,0,0), (0,3,0), (0,0,3). , , 6 (2,1,0), (2,0,1), (1,2,0), (1,0,2), (0,2,1), (0,1,2).
, 10 .
, ,
27 .
: , .
, , .
. ,
,
.
. .
,
. .
, . , . , . .
, .
, .
, , , .
96

, 3 , 2 1 , 6=3+2+1 1, 1, 1, 2, 2, 3.
P6 = 6! 6- , . . 6 . .

, 1,
2, 3 3!, ,
. 3! . ,
. , , 6!
,
= 60. 3! 2!
1! = 1, ,
6!

= 60.
3! 2! 1!
, , .
. ,
n , n1 1, n2
2, , nk k , n1 + n2 + + nk = n, .
, n n1, n2, , nk ,
n1 + n2 + + nk = n, P n ,n ,...,n .
P . : -,
- . . - -, - -.
1

. P n ,n ,...,n ,
n1 + n2 + + nk = n,
1

P n ,n ,...,n =
1

(n1 + n2 + ... + n k )!
n!
=
n1! n2! ... nk !
n1! n2! ... nk !

. , ,
. ,
97

n . , n! . , ni i =1, 2, , k . ,
, . ni!
i =1, 2, , k ,
, ni i , n! ni!
i =1, 2, , k. :
n!
, n = n1 + n2 + + nk ,
n1! n2! ... nk !
.
, ,
.
, ,
6!
P 3,2,1 =
= 60. : 3! 2! 1!
, 9 , 1-
, 2 , 2 , 2 , 1- 1- ,
9!
P 1,2,2,2,1,1 =
= 45 360.
1! 2! 2! 2! 1! 1!
, 0! = 1
P n1 ,n2 ,...,nk , n1 + n2 + + nk = n,
ni 0 0. , n1 = 3, n2 = 0, n3 = 2,
5!
= 10.
n = 3 + 0 + 2 = 5 P 3,0,2 =
3! 0! 2!
. , , , -
.
,
, . ,
.
4 + 3 + 2 + 1 = 10, 4 , 3 ,
2 1 . n1 = 4, n2 = 3, n3 = 2, n4 = 1 n = 10,
10!
5 6 7 8 9 10
P 4,3,2,1 =
=
= 457910 = 12 600.
4! 3! 2! 1!
3! 2!
, - ?
98

.

( k=n) ( k=2): P m,n m = C nm .
, k = n, n1 = 1, n2 = 1, , nn = 1
n!
n1 + n2 + + nn = n, P 1,1,,1 =
= n! = Pn , . . 1! 1! ... 1!
Pn P n ,n ,...,n
n1 = n2 = = nn = 1. k = 2, n1 + n2 = n n2 = n n1,
n!
P n ,n Cnn , P n ,n = P n ,n n =
= Cnn .
n1! (nn1 )!
, , n1 = m,
:
n!
P m,n m =
= C nm .
m! (n m)!
1

. m nm , . . P m,n m , C nm .
.
.
(a + b)n n (a + b):
(a + b)n = (a + b) (a + b) K (a + b).
14444
4244444
3
n

, , (a + b)2
(a + b)2 = (a + b)(a + b) = aa + ab + ba + bb,
(a + b)3
(a + b)3 = (a + b)(a + b)(a + b) = aaa + aab + aba + baa + abb + bab + bba + bbb.
, (a + b)n n
, . . (a + b)(a + b) (a + b),
, n
a b. , , a b, . . , a b. P m,nm = Cnm , 99

anmbm Cnm . ,
:
(a + b)n = P 0,n an + P1,n1 an1b ++ P m,nm anmbm ++ P n1,1 abn1+ P n,0 bn =
= Cn0 an + Cn1 an1b + + Cnm anmbm + + Cnn 1 abn1 + Cnn bn.
, , ,
, ,
. Cnn1 ,n2 ,...,nk , n1 + n2 + + nk = n,
n

k Cn 1 , Cn2 n1 , , Cnk n 1 ... nk 1 , . .


def

Cnn1 ,n2 ,...,nk = Cnn1 Cnn2 n1 Cnnk n 1 ...nk 1 .

.
P n1 ,n2 ,...,nk
P n1 ,n2 ,...,nk = Cnn1 ,n2 ,...,nk .

, n , n1 1- , n2 2- ni i-
i =1, 2, , k. , n . Cnn1 n1 1- . , nn1 , Cnn2 n1
n2 2- .
1- 2- , nn1n2 ,
3- Cnn3 n1 n2 .

,
Cnn1 Cnn2 n1 Cnn3 n1 n2 Cnnk n 1 ...nk 1 =

(n n1 )!
(n n1 n 2 )!
n!

n1 ! (n n1 )! n2 !(n n1 n2 )! n3 !(n n1 n2 n3 )!
(n n1 n 2 ... nk 1 )!
n!
=
,
...
n
n
!
nk !(n n1 n2 ... nk )!
1
2 ! ... nk !

.
100

: ,
, . ,
. , :
n k , n1 , n2 . .,
n1 + n2 + + nk = n ? , . . , , , n k , ,

, n .

, . . , n-
.
.
,
(a1 + a2 + + ak)n =

Pn n

1 , 2 ,..., nk

a1n a2n ... akn ,


1

(n1, n2, , nk), n1 + n2 + + nk = n n1 0, n2 0, , nk 0.


. a1n a2n ... akn ,
n- k a1+a2++ak (
n = n1 + n2 + + nk ni 0, i =1, 2, , k), n!
.
n1 a1, n2 a2, , nk ak , . . P n ,n ,...,n =
n1! n2! ... nk !
1

, ni = 0,
= ai0 = 1 , . . ai , ,
, , ni! = 0! = 1
.
, n = 3, k = 3 (a + b + c)

aini

(a + b + c)3 = (a + b + c)(a + b + c)(a + b + c) =


= a3 + b3 + c3 + 3(a2b + a2c + b2a + b2c + c2a + c2b) + 6abc.
1, 3 6 .
, , , ,
. a3
P 3,0,0 = 3!/(3!0!0!) = 1, b3 P 0,3,0 = 3!/(0!3!0!) = 1 c3
P 0,0,3 = 3!/(0!0!3!) = 1. a2b aab, aba, baa, . .
101

a b,
P 2,1,0 = 3!/(2!1!0!) = 3.
, , b2c P 0,2,1 = 3!/(0!2!1!) = 3.
, abc P 1,1,1 = 3!/(1!1!1!) = 6,
. . a, b, c.

, , n = 3 k = 5,
(a + b + c + d + e)3 = (a3 + ) + 3(a2b + ) + 6(abc + ),
,
, , .
. ,
:
(a + b + c + d + e)3 = (a3 ++ e3) + 3(a2b ++ e2d) + 6(abc ++ edc).
.
5 : abcde
, ,
, 0.
(a3 ++ e3) 5 :
3 0, ,
30 000, . . 5!/(1!4!) = 5.
(a2b ++ e2d) 5 : 2,
1 0,
21 000, . . 5!/(1!1!3!) = 20. ,
(abc ++ edc) 5 : 1 0,
11 100, . . 5!/(3!2!) = 10.
a = b = c = d = e = 1.
53=125,
5 + 320 + 610 = 125,
.
***
: ? , ( ,
) . , . , . :

102

,
,

,
, . . , ,
, , . . , . .
:
?
.
.
aa, bb. , a b , , a b, a. a,
,
1- a 2 b, . .
3!
P 1,2 =
= 3, : abb, bab bba. :
1! 2!
aabb,
abab,
abba.

, . ,
, , , , . .
.
. , , .
- .
. , . . . .

(a, b, c, ), (A, B, C, ).
, ,
. .
:
?

103

( alternance ) . ,
AbAb aBaB, abab
ABAB. , aa, AA. 2
4!
a 2 A, . . P 2,2 =
= 6, :
2! 2!
aaAA, AAaa ,
aAaA, AaAa ,
aAAa, AaaA .

, , aabb
AABB, abab ABAB, abba ABBA. ,
, , . . ,
. ? ,
. ,
, , .
, ,
, .
, . , .
,
.
: ?

aa, bbb.
5!
P 2,3 =
= 10, :
2! 3!
aabbb, ababb, abbab, abbba,
baabb, babab, babba,
bbaab, bbaba,
bbbaa.
: ababb babba. , , bbb, ,
.
,
. . , , , , -

104

.
,
8. ,
. , , ,
, :



.

, .
: ,
, .
. ,
, : , .
, , ,

, , , 33 = 9
:
, , , , , , , , .
n , , {a1, a2, , an},
nn = n2 .
,
(ai, aj) ai, aj {a1, a2, , an}, n2.
{a1, 2, , an} n3
, n2
n , . . n2n = n3 .
. ,
k , n , .
,
k n , Ank .
8

. . , // .
1978. 2. . 151.

105

A . :
A . , .
. Ank :
Ank = n k

. k ,
n ,
nk .
, , k n , nk, .
, , ,
{, , }, A32 = 32 = 9.
, -, .

. ,
, .
- , , . , . . .
,
.
.
. , k- ,
, .
k- , 33 ,
, , , , ,
A33k = 33k. , , . . . 1-, 2-, , (k1)- 33 , , . :
106

, k- 33 ,
, 1 .
, . , k :
, . . k .

. . ,
, .

. k- , 32 , , A32k = 32k. k-
A33k A32k = 33k 32k.
, ,
.

, 1.1.
, , : , , . ,
33 , , ,
,
A33100 = 33100. , ,
() ,
. . :
, , .
96 . , . , , ,
. ,
, .
107

. , Ank = nk , k > n.
,
, , ,
A24 = 24 = 16. , , : , , , , , , .
. , 8,
. ,
.
, 8
,
. , , . . , :
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9. ,
, A96 = 96 = 531441. 000000,
,
531440. , ,
A106 1 = 1 000 000 1 = 999 999.
999 999 531 440 = 468 559, . . , .
, , , .
,

. ? ?
. .
. , :
)
;
) ,
.
108

. . ,
, .
***
, . , , , , .
, , . :
,
, ,
,
?

. , + , +
, + + , , ,
+ + .
. , . . ,
,
.
. . , , .
, ,
, . , , .
.
, ,
( ), ( ). ,
, , .
: ?

, ,
. , ,
. . ,
. ,

109

.
A2 = 23 = 8, :
3

,
,
,
,

,
,
,
.

, . ,
:
' ' ' ',
' ' '

( )
( )


: , , .
.
, , . . . ,
: , , ,
.
,
. ,
. . ,
9. ,
?
. . , XX ,
.
,
, . , , . .
.
: , , ?

. . ,
// . . . . 2002. . 61, 5. . 42.

110

, , ,
(, , ), (, , ). (, , ). , , ,
.
A3 = 32 = 9, :
2

,
,
,

,
,
,

,
,
.

,
,
. , , . ddEffEgg.
. , , ,
.

, . , .
.
: ?

,
, . A2 = 23 = 8, :
3

, , ,
, , ,
, .

,
. , ,
. , , ,
, . , , , , , . , ,
, , , . ,
, , , . , , , .

111


. , .
, :

,
, ,
.

.
.
, .
,
.
. 4 : ,
, . ,
8 .
.
:
. , , .
.
I. ,
. , , , .
, .
, , . , 8 ,
, ,
. . ( ), (. 2.3), .
QQ

QQQ

QQ

. 2.3

, 2
, 1 , 3 2 . . ,
112

, ,
, .
.
3 7 (), . .
, 3- 7-
. C73 = 7 6 5 = 35. ,
3!
n = 4, m = 8, , m n, n m ,
, Cnm11 .
II. , . , , .
8 3
, . , , , (. 2.4), 3 , , 5 .
QQQ

||

QQQQQ

. 2.4


, 8 + 3 = 11 ,
8 3 . 3 11 8
11 , . . , 3- 11- .
C113 = 11109 = 165. , n = 4, m = 8, 3!
n
m Cmn +1n 1 = Cmm+ n 1 .
, m n . .
. ,
m , n ,
.
113

,
m n , C nm .
C . :
. C nm
n m
.
. C nm :
C nm = Cmn +1n 1 = Cmm+ n 1 =

(m + n 1)!
m! (n 1)!

.
1 n. m1
1, m2 2, , mn
n. m , ,
m1 + m2 + + mn = m.
1 0.
, . , , mi = 0, . . i
, . , n = 4 m = 8, , 11100111110 ,
3 1, 2, 5 3
4. mi m, m ,
n, n 1. : .
, :
m+n1
m n1 ?
(m + n 1)!
m n1 , . . P m ,n1 =
,
m! (n 1)!
P m ,n1 = Cmn +1n 1 = Cmm+ n 1 , ,
C nm = P m ,n1 =

(m + n 1)!
,
m! (n 1)!

.
114

,
, , . . . .
. 7 : , , . ,
.
, , . .
, ,
A37 = 37 = 2187 .
, , , , ,
.
m = 7
n = 3 : , , ,
C nm = C37 = C77+31 = C97 = 9! / (7!2!) = (98) / 2 = 36
.
. , , , (m + n 1)!
C nm =
,
m! (n 1)!
m > n.
, . , . . C nm , m < n m = n. , 7 2 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6.
C72 = C22+ 7 1 = C82 = 8! / (2! 6!) = ( 8 7 ) / 2 = 28,

. . 28 .
. ( )
( ) ,
, .
,
. n , :
4 = 1+1+1+1 = 1+2+1 = 1+1+2 = 2+1+1 = 2+2 = 1+3 = 3+1.
115

m n ?
.
. ,
m :
x1 + x2 + + xn = m, xi 0, i = 1, 2, , n.

. : , ,
, .
, m m
n1 , n , xi, i = 1, 2, , n. , ,
xi = 0. (m + n 1)!
.
C nm = Cmm+ n 1 =
m! (n 1)!
,
,
, . x1 + x2 + + xn = m xi 0.
xi >0 (,
m n), I
, Cmn 11 .
, .
. , 4 8 .
I , . .
,
. . 2.3,
, ,
, 2 , 1 , 3 2 , ,
C8411 = C73 = 35.
116

II , . . , , ,
.
. 2.4,
,
3 , , 5
, , C84+411 = C113 = 165, . . C48 .
, , II? , , , I. .
?
, ,
- !
:
.
***
, ,
, ,
() . , . .
, , .
. :
,
:
, , ,
!

, , ,
, . , ,
, , ,
, . .
: . , ,
, , , - .

117

: ?

: ,
.
4!
C23 = C33+ 21 = C 43 =
= 4. ,
3! 1!
, ,
, .
.

: . . . .
.

. , ,
.
: , ?

, , , , . ,
, : + , , , , , . 4!
= 4, C32 = C22+31 = C42 =
2! 2!
:
(+, +), (+, ), (+, ), (, ), (, ), (, ).

,
, 10.
, . , . :

, .

10

. . : //
. 1987. 2. . 139.

118


. , ,
, , , , , : , ,
, . , , .
, , . , , , , . , .
:
, , , ?

,
.
Cnm . n = 4 , , , , ,
6!
. . m = 3. , C43 = C33+ 41 = C63 =
= 20
3! 3!
.
, , , ,
: , , :
!
, , .
, , , . ,
, , .
:
,
,
,
.

, ,
,
. ,
,
,
. ,
, .
119


1. , 210 ?
2. , P 1,2 = 3 ?
3. , ,
, , A107 = 107 ?
4. ,
A24 = 16 ?
5. ,
16 , , C165 = 15 504 ?

2.4.
. ,
,
. ,
,
.
. ,
, , .
, ,
-
.
,
. . ,
. , , :
) () , . . ;
120

)
;
)
.

, .
,
1812 ., : , ,
,
. , , ,
, . , .
,

. ? , , ,
. ,
, ( hazard ). ,
. . , , , 1 6. , , , (
) . : 1, 2, 3, 4, 5, 6. :
() ().
. () , .
, , .
121


(., 1972) , : . ,
, .
, .
. , , , , ( :
, ).
(1, 2), (3, 5), (6, 4), (3, 3) . . A62 = 62 = 36
. , : , , , ,
, , , A23 = 23 = 8 . , 36 ( ) 6 ,
C366 .
, . , , , . . . , , ,
2.
,
, ,
.
. , . , , , .

. , , .
. , (, )
,
. ()
, : (), (), (122

), (, ). , , . . .
:
?
, ,
, , 3,
10 : , , , ,
, , , , . ( )
10 , , , . ,
, .
, ,
, -
()
. , ,
.
.
.
- , , , .
, . . . , , , 0 1 (
probabilite ),
. , , ,
, .
.
. : n ,
123

n . :
n- m , , m/n n, .
, , . . ,
. ,
.
, .
.
n
m , m
n
n .
, (), ,
, , n
n.
, , : ?
, . ,
, , , 5 ,
, 55 , .
, , , , .
.
.
n m
n A
(), , . . :
() m
n.
, ( statistik)
.
124

, , , , , . , , , ,
-,
. ,
:
.
, , , , .
,
. ,
, , .
, ,
.
29 343 .
430 . ,
1 = { }
430
=
0,0147.
(1) = m
n
29343

(, -),
. . , .
. . . , 544 777 , 8771
. 2 = {
}
8771
=
0,0161.
(2) = m
n
544 777

125

. ,

100 ,
0,

0,03.
0,01, .
,
, . , , , , , .
. . , ,
, ,
.
, .

, . . . , , , ,
:

0,075
0,017
0,046
0,016
0,030
0,087

0,009
0,018
0,075
0,012
0,034
0,042

0,031
0,065
0,110
0,023
0,048
0,055

0,065
0,025
0,002
0,011
0,005
0,015

126

0,007
0,004
0,019
0,003
0,007
0,022

? , ,
, , ,
, ,
.
.
,
. .
-. .
,
. , , ,
. . .
,
,
, () . :
? , , . ,
.
, , .
, , , . . . :
( ,
) ,

.
. Basic English, , 1000 ,
.
, ,
, . -, , , , -, . -,
,
. ,
, .
, .

127

, ,
, , . ,
, , , ,
. .

( ) , . ,
,
, . . , ,
, , . .
, .
, 1/2.
, ,
, . , 1, 2, 3, 4, 5, 6 , . .
. , , 1, 2, 3, 4, 5, 6, 1/6.
= ?
, ( 1, 3, 5) , () 3/6 = 1/2.


:
,
, . , ,
. ( ) , , .
128

.
() = m
n , n

, m , .
, , ,
.
,

, ,
, . , .
, , .
.
,
.
, -
. -, , . .
, .
.
.
: , ; , ; ,
, , . .
. , ?

. , , . , 1/2, .
, ,
= { } = { }
.
, .
, , 2/3.

129

, , . ,
, .
.
.
, , . . .

. - , , , , ,
. ?

(2 2 ), P 1,2 = 4!/(2!2!) = 6,
: , , , , , .

,
() = 1/ P 2,2 = 1/6.
. ,
, ,
,
. ?

A43 = 432 = 24. ,
. . .,
, (. . .) = 1/ A43 = 1/24.
. , 2 :
, , , ,
. , 1- 2 ,
?


C23 = C23+31 = 4!/(3!1!) = 4. -

130

, . .
. ,
( ) = 1/ C23 = 1/4.
. , .

, ,
, ,
. ,
, ,
. ,

.
, .
: 30 , 10 , 10/30 = 1/3. , , , , , , ,
.
, . , , ,
.
. n , m nm .
k . , k
l ?

k n
. = { k l }.
,
Cnk . , l ,
k l . , 0 l m 0 k l n m 0. l
m Cml .
k l n m Cnkml .
Cml Cnkml . ,
Cml Cnkml
() =
.
Cnk

131

. 17 3
3 . ,
2 1 ?

, , , .
n = 20, m = 17, n m = 3, k = 3, l = 2, k l = 1. ,
= { 2 1 }
17 16 3
C172 C31
20 19 18
() =
=(
)/(
) 0,35.
3
C20
1!
3!
2!

. , 36 , 6 .
, 1 2 ?

.
= { 6 1
2 } C366 . 1 4, ,
C41 , 2 4 C42 . , 3 36 4 4 = 28 , , ,
3
. ,
C28

3
C41 C42 C28
. ,
() =

3
36 35 34 33 32 31
4 4 3 28 27 26
C41 C42 C28
=(

)/(
) 0,04.
6
C36
6!
1! 2!
3!

. .
, 2 , .
36 , (, ), (), (), (), (), : 6 , ,
10 , 11 , , 14 . , = { } , = {(, 14),
(, 14), (, 14), (, 14)}, = { }
= {(, 6), (, 7), , (, 14)}.
. , (),
.
,
, . . . ,
, , , .

132

, .
.
. 10 . = { 3 }?

, 10
{, }. A210 = 210. , 3 , 7 .
C103 = C107 = 10! / (3!7!) = (1098) / 3! = 120. ,
P 3,7 = 10! / (3!7!) = C103 . , :
() = C103 / A210 = 120 / 210 = (1523) / ( 210) = 15 / 128 0,12.
. 10 .
= {, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 0, 1, 2, 4,
2, 1 }?

, 10
{1, 2, 3, 4, 5, 6} A610 = 610.
, 1
, 2, 3, 4, 5, 6 1, 2, 4, 2, 1 .
(0 + 1 + 2 + 4 + 2 + 1)!
=
P 0,1,2,4,2,1 =
0! 1! 2! 4! 2! 1!
= 10! / (2!4!2!) = 3457910. :
() = P 0,1,2,4,2,1 / A610 =

3 4 5 7 9 10
10

175
0,0006.
67

. , n ,
k . S = { , , }?

Ank = nk, S Ank . :


(S) = Ank / Ank =

n (n 1)( n 2) ... (n k + 1)
.
nk

133

, , ,
, 0,
A105 / A105 =

10 9 8 7 6
0,3.
105

. , , , , .

, , : ?
{(, ), (, ), (, ), (, )}.
{, }.
= { {, }, {, }}, () = 2/4 = 1/2. ,
, ?
, ! , ,
1000 , ,
.


1. , ,
, , , , , 1/ A53 = 1/(543) = 1/60 ?
2. ,
, 15
5 10 , C52 / C152 = ((54)/2) / ((1514)/2) = 2/21?
3. , , P6 / A66 = 6! / 66 = 10/648 ?
-, , ,
.
, . . , ,
(., 2001). XX
XXI ,
, , ,
,
.
134



.
.
,
.

,
. ,
12 , , . , - .
, , , . . . : , , .
,
,
- .

( ) . .

,
, . ,
. , , ,
.
135

. , , . , , .
, A B = , A B . ,
.
.
. A B

(A B) = p(A) + p(B).
. . n . A m , B k , (A) = m/n (B) = k/n. A B ,
. . A B = , , A B. ,
A B m + k
(A B) =

m+k
m k
=
+ = p(A) + p(B),
n
n n

. . ()
.
,
A = { 5 } B = { 10 } ,
. . A B = . A B = {
, 5}
(A B) = p(A) + p(B).
A62 = 36.

(1, 4), (4, 1), (2, 3), (3, 2), B (4, 6), (6, 4), (5, 5). (A B) = 4/36 + 3/36 = 7/36.
,
, ,
, .
136

? , , ,
, .
-,
.
. ,
, , , . . .
. : , . .
, n ,
. . n A1, A2, , An. -
, , ,
, Ai (Ai), Ai, ,
:
(A1) + (A2) + + (An) = 1.
, Ai, :
(A) =

(Ai),

, . ,
U = A1 A2 An
(U) = (A1) + (A2) + + (An) = 1,
0, () = 0,
.
,
. , .
137

1. . () :
() 0.
2. . U
1:
(U) = 1.
3. . ()
A B :
(A B) = p(A) + p(B).
. . ,
,
, -
, ,
.
,
.
. ,
A B, p(A) p(B) A 0 p(A) 1.
, A B, B = A (B \ A) (. 1.3),
A B \ A , A (B \ A) = .
p(B) = p(A (B \ A)) = p(A) + p(B \ A), p(B) p(A) = p(B \ A). , p(B \ A) 0 , , p(B) p(A) 0 p(A) p(B).
, A U,
p(A) p(U). p(U) = 1 p(A) 0, 0 p(A) p(U) = 1, . . 0 p(A) 1.
, , () .

.
.
, , . , ,
9/10, 6/10, , . , - ?
138

: A = { }
B = { } , A B = { }
(A B) = p(A) + p(B) = 9/10 + 6/10 = 15/10 = 3/2.
, , A B, 1, . . 0 p(A B) 1. ?
, :
0,9 0,6
,
.
.
,
4 . ,
, 5 1/3 4 1/2 ?
5 4 .
= {
5} B = { 4}
. A B = { } :
(A B) = p(A) + p(B) = 1/3 + 1/2 = 5/6.

.
. A1, A2, , An , . .
,
:
(A1 A2 An) = (A1) + (A2) + + (An).
, , n = 3. , , . . (A B) = p(A) + p(B).
(. 1.4)
A, B C , . . A B C = (A B) C. (. 1.4) (A B) C = (A C) (B C)=
= = , A, B, C 139

A C = , B C = . , A B C
,
,
(A B C) = ((A B) C) = (A B) + (C) = p(A) + p(B) + (C),
. .
(A B C) = p(A) + p(B) + (C).
. 10 000 10
100 000 , 40 50 000 1000
500 . ?
A1 = { 100 000 },
A2 = { 50 000 } A3 = {
500 }. A1 A2 A3,
Ai . p(A1) = 10/10 000, p(A2) = 40/10 000
p(A3) = 1000/10 000, ,
p(A1 A2 A3) = p(A1) + p(A2) + p(A3) = 0,001 + 0,004 + 0,1 = 0,105.
, , . ( ),
, .
. , ,
, , , , . , ,
,
,
.
.
.

. , , 1
11. , . . ,
.
- , . . . ,
. ( . ., 2004),
140

-
, ,
.
, , A = { } ,
A = {
}.
A ,


, , : , , , , , , . .
, . . A = U \ A. ,
A = { } A = { } .
. ,
A
p(A) = 1 p( A ).
, A A = U, A A = , . . A A
, p(U) = 1, 1 = p(U) = p(A A ) = p(A) + p( A ).
, p(A) = 1 p( A ). ,
U,
() = 1 p(U) = 1 1 = 0.
2.4, .
. 23 . , ?
23
23 , . . {1, 2, , 365}.
= { }.
, ,
, . , . . ,
141

S. () = 1 ( )
= S, () = 1 (S). ,
(S) = Ank / Ank n = 365 k = 23,
(S) =

365 364 ... 341 364 ... 341


= (1 1 )(1 2 )(1 22 ),
=
23
22
365
365
365
365
365

, :
() = 1 (1 1 )(1 2 ) (1 22 ) 0,507.
365
365
365
, 22 , ,
, , 0,475,
. . 1/2, 23 1/2.
. , . ?
A = { }, B = { }.
A B = {
}. , p(A) = 1/2,
p(B) = 1/2, p(A B) 1, A B . p(A B) p(A) + p(B), A B , . . A B .
4 :
(, ), (, ), (, ), (, ). A B 3 , , p(A B) = 3/4.
. n ,
, m ,
A, k , B. , A B , . .
, m + k l , A B. p(A) = m/n, p(B) = k/n p(A B) = l/n. , A B m + k l
,
p(A B) =

m+k l
m k l
= + = p(A) + p(B) p(A B).
n
n n n

142

, , p(A) = 1/2,
p(B) = 1/2, p(A B) = 1/4, p(A B) = 1/2 + 1/2 1/4 = 3/4.
, . . .

.
. A B
() :
p(A B) = p(A) + p(B) p(A B).
. A B , . . A B = ,
p(A B) = p() = 0
p(A B) = p(A) + p(B). A B, . . A B .
A, B A B (. 2.5) :
A = (A \ B) (A B), B = (B \ A) (A B),
A B = (A \ B) (A B) (B \ A).
1.3
.

, A \ B B \ A
(. 1.3). , A B
A \ B, A B B \ A, .

, 1.4 , :
C (D \ E) = (C D) \ (C E).
C = A B, D = A E = B,
(A B) (A \ B) = (A B A) \ (A B B) = (A B) \ (A B) = .
143

, C = A B, D = B E = A, ,
(A B) (B \ A ) = . , A \ B, A B B \ A . :
p(A) = p((A \ B) (A B)) = p(A \ B) + p(A B),
p(B) = p((B \ A) (A B)) = p(B \ A) + p(A B),

p(A B) = p((A \ B) (A B) (B \ A)) =


p(A \ B) + p(A B) + p(B \ A).
,
p(A) + p(B) = (p(A \ B) + p(A B)) + (p(B \ A) + p(A B)) =
= (p(A \ B) + p(A B) + p(B \ A)) + p(A B) = p(A B) + p(A B).
p(A B) = p(A) + p(B)
p(A B), . . ()
.
. . ?
A = { 6 }
B = { 6 }. p(A B) p(A B) = p(A) +
+ p(B) p(A B). , p(A) = 1/6, p(B) = 1/6, p(A B) = 1/62 =
= 1/36, p(A B) = 1/6 + 1/6 1/36 = 11/36.
, , ,
, .
,
? A =
{ }, B = { }. A B , .

0,0099. ,
p(A B) = p(A) + p(B) p(A B) =
= 0,0099 + 0,0099 0,00990,0099 0,02.
144

.
. A1, A2, , An () :
(A1 A2 An) = p( Ai )
1in

1i< j<k n

p( Ai A j ) +

1i< jn

p( Ai A j Ak ) + (1)n1(A1 A2 An).

, , n = 3,
A, B C
(A B C) = (A) + (B) + (C)
p(A B) p(A C) p(B C) + p(A B C).

(. 1.4)
, . . A B C = (A B) C. ,
(A B C) = ((A B) C) = (A B) + (C) ((A B) C) =
= (A B) + (C) ((A C) (B C)).
A B,
A C B C, , (A C) (B C) = A B C,

(A B C) = [(A) + (B) p(A B)] + (C)
[p(A C) + p(B C) ((A C) (B C))] =
= (A) + (B) + (C) p(A B) p(A C) p(B C) + p(A B C).

, ,
, (A1) = (A2) = = (An), (A1 A2) = (A1 A3) = = (An-1 An) ,
. .
. 1, 2, , n, . ,
?
.
Pn = n!. Ai = {
i i}, A1 A2 An = {
}. (Ai), (Ai Aj), , (A1 A2 An). Ai i i, n1
n1 ,
Ai Pn1 = (n 1)!.

145

Ai Aj i j ,
Ai Aj Pn2 =
= (n 2)! . ., , , A1 A2 An . :
(Ai) =

(n 1)!
(n 2)!
(n 3)!
, (Ai Aj) =
, (Ai Aj Ak) =
, ,
n!
n!
n!
1
(A1 A2 An) = .
n!

A1 A2 An ,
(A1 A2 An) = Cn1
n

(n 2)!
(n 1)!
(n 3)!
1
Cn2
+ Cn3
... + (1)n1 Cnn
=
n!
n!
n!
n!

(1)k1Cnk
k =1

( n k )!
n!

=1

1
1
1
+
+ (1)n1 .
2! 3!
n!

, n (A1 A2 An) 0,63.


. :
, , ?
n = 3 :
(A1 A2 A3) = C31

(3 1)!
(3 2)!
1
1
1
4
2
C32
+ C33 = 1
+
= = .
3!
3!
2! 3! 6
3!
3

.
, , , .
A, , B. , A B, A . A , B, p(A B),
, p(A B ), B = U \ B.
, . , 10 5 , 2 . B = { }
A = { }. , p() = 10/15 = 2/3. A , 146

B B . B ,
14 9
A 9/14. B ,
B , . . , 14 10
A 10/14 = 5/7. ,
A , B, . . p(A B) = 9/14, p(A B ) = 5/7.
. n
, m , l A B r
. p(A B) p( ).
, r m r l. , p() =
p(A B) =

m
l
> 0, p(B) = > 0,
n
n

r
. B, l n

, , , A B.

p(A B) =

r r n p( A B )
=
=
.
l ln
p( B )

,
p(B A) =

r r n p( A B )
=
=
.
m mn
p( A)

, ,
(A B) = p()p(A B) = p()p( ).
, A B , . .
. . A B = , . . , , , A
, , 0,
p(A B) = p(A B) / p() = 0 / p() = 0.
. A, , A , . . A 1,
p(A B) = p(A B) / p() = p() / p() = 1.

147

. 1, 2, 3 ,
4, 5, 6 . . , ?
= { }
= { 3 }. p() = 3/6 = 1/2 p(A B) = 2/6 = 1/3.
p(A B) p(A B) =
= (1/3)/(1/2) = 2/3. ,
p() = 3/6 = 1/2.

.
, () > 0, , ,
p(A B) =

p( A B )
.
p( B )

, , . . p() 0, p(A B) p() > 0 , p() 0.


, ,
p( B ) = p(A B ) / p( B ).
, = {
} = { } , A B p() > 0. p(A B). , . . 2, 4, 6,
2, . . A B
2,
p(A B) = 1/3. , B 1, 3, 5, 3 5, . . A B
3 5,
p(A B ) = 2/3.
. l
r ,
p(A B)
r
p(A B) = .
l
148

, , . , n ,
p() = l/n p(A B) = r/n.
p(A B) = (r/n) / (l/n) = r/l.
. ,
. ,
?
= { },
= { }. 18 , 2 .
, p(A B) = 2/18 = 1/9.
, p() p(A B) .
, , U, , . . U,
U. ,
A B , . . p(A B), p(). . , ,
,
, , , . p(A B).

. p(A B) , ,
A B, -
.
:
1. p(A B) 0 ,
;
2. (U B) = 1 U , U;
3. p(( ) D) = p(A D) + p(B D) , . . = , , D.
0 p(A B) 1, , p(A B) = 0, A B = , . .
A B , p(A B) = 1, A.
149

. 1, 2, , n , . .
i j = i j, () :
p((1 2 n) D) = p(1 D) + p(2 D) ++ p(n D).
, , n = 2, . . :
p(( ) D) = p(A D) + p(B D)
, = . ,
( D) (B D) = . (.
1.4), (A B) D = (A D) (B D), A D B D
, p((A D) (B D)) = p(A D) + p(B D).

p(( A B) D) p(( A D) ( B D))


=
=
p( D)
p( D)
p( A D) + p( B D)
= p (A D) + p(B D).
=
p( D)

p(( A B) D) =

,
, . . A = U \ A.
. ,
, U
p() > 0, :
p(A B) = 1 p( A B).
, A A = U A = .
, ((A ) ( A )) = . , U p(U B) = 1. (. 1.4)
1 = (U B) = ((A A ) B) = ((A A ) B) / (B) =
= p((A B) ( A B)) / (B) = (p(A B) + ( A B)) / (B) =
= p(A B) + p( A B).
p(A B) = 1 p( A B).
p(A B),
(B) > 0 ( ) = p(B)p(A B) ,
150

(A) > 0, p(B A) (A B) = p(A)p(B A). ,


, .
. (B) > 0 (A) > 0,
() :
(A B) = (B)p(A B) (A B) = (A)p(B A).

, . . () ,
.
(
) (
). , ,
. , , ,
.
.
.
. .
, ?
A = { } B = { }. A B = { }. ,
A B , . . A B ,
p(A B) = p(A) + p(B) p(A B), p(A B) = p(A)p(B A).
36 . , p(A) = 9/36 = 1/4, 9 36
. p(B A) ,
, , 35 8
, p(B A) = 8/35. , , , p(A B) = p(A)p(B A) = (1/4)(8/35) = 2/35.
:

9 8 36 35 2
/
= .
2! 2! 35

p(A B) = ( C 92 C 360 9 ) / C362 =

p(B). B = (A B) ( A B), p(B) =


= p(A B) + p( A B), A = { }. -

151

, p( A ) = 27/36, 36 27 = 36 9 .
27 9
27
, p(B A ) = 9/35, p( A B) = p( A )p(B A ) =
.
=
36 35 4 35
p( A B) , , ,
, . .
p( A B) =

1 1
1 27 9 36 35
27
.
(C 27 C 91 ) / C 362 = /
=
2
2 1! 1! 2! 4 35

2
27
1
+
= . , 35 4 35 4
, , A. :

, p(B) = p(A B) + p( A B) =

p(A B) = p(A) + p(B) p(A B) =

1
4

1
4

2
35

31
70

,
, , ,
.
. 1, 2, , n p(1 2 n-1) > 0.
1 2 n 1 2 n-1 1 2 1,
, . . , B
(A) (B), p(1 2 n-1) > 0 p(1 2 k) > 0
k = 1, 2, , n1. ,
(Ak 1 2 k-1) .
n .
. 1, 2, , n
p(1 2 n-1) > 0, () :
p(1 2 n) = p(1)p(2 A1)p(3 1 2) p(An 1 2 n-1).
, () , , .
, n = 3, , A, B D.
p(A B)>0. , A B (A B) = (A)p(B A).
(. 1.4)

152

A B D = (A B) D. ,
p(A B D) = p((A B) D) = p(A B)p(D A B) = p(A)p(B A)p(D A B),
. .
p(A B D) = p(A)p(B A)p(D A B).

. , , . . , , .
. , -,
, , -. , ?
: A = {
}, B = { }, D = {
}. A B D. ,
p(A) = 1/5, p(B A) = 1/4 p(D A B) = 2/3.
p(A B D) = p(A)p(B A)p(D A B) =

1 1 2 1
.
=
5 4 3 30


, 2.3.
5 1,1,1,2,1.
A53 = 543 3- , . . . . A11 = 1, . . ; T A11 = 1
; O A21 = 21 = 2 .
A11 A11 A21 = 112 = 2,
A11 A11 A21 1 1 2
1
p() =
.
=
=
A53
5 4 3 30

, ,
.
153

,
. .
. , , ,
. , ?

4- , 10
1, 2, 3, 1, 1, 1, 1, 2, 1, 2, A104 =10987.
A22 A32 , A22 = 21
A32 = 32 .
,
p() =

A22 A32
2 1 3 2
1
.
=
=
A104
10 9 8 7 420

()
() .
. C, p(C) > 0,
1, 2, , n () :
p(1 2 n C) = p(1 C)p(2 C 1) p(n C 1 2 n-1).
, 1 2 n C =
= C 1 2 n.

p(1 2 n C) =

p( A1 A2 K An C )

p(C A1 A2 K An )

p (C )
p (C )
= p(1 C)p(2 C 1)p(n C 1 2 n-1).

.
.
, : , , . ,
, , . , .
,
. -

154

, .
, , , .
. A
, p(A B) p(A),
. .
p(A B) = p(A).
, .
A = { }? 36 ,
p(A) = 4/36 = 1/9. , B = { }. A , B,
p(B A) = 2/18 = 1/9. , p(B A) p(A) , , A B.
A
, B , , A
B.
,
10 ( ) 20 .
B = { },
A = { }. B ,
19 9 p(A) = 9/19.
B , . . , 19 ,
p(A) = 10/19. A B.
, ,
p(A B) = p(A), . . A B p(A) > 0,
p(B A)
p(B A) =

p ( B A)
p ( A)

p ( B )p( A B )
p( A)

p ( B )p ( A)
p ( A)

= p(B),

. . B A.
. A B, B A, A B.
A B ,
. () .
. A B :

p(A B) = p(A)p(B).

155

, .
: A = { 1- }, B = { 2- }, A B = { }. A B , p(A B) = p(A)p(B) = 1/61/6 = 1/36.
, , .
. p(A B) = p(A)p(B),
p(B) > 0, A B.
. , p(A) = p(A B) / p(B),
p(B A), p(B A) = p(A), . . A B.
, A
B p(B) > 0, . . p(B) 0.
. .
. A B ,
p(A B) = p(A)p(B).
A B
.
, . A = {
6 } B = { }. , A B .
62 = 36 (i, j),
i, j = 1, 2, 3, 4, 5, 6. 6 A, . . (6, j), j = 1, 2, 3,
4, 5, 6, 18 B, . . (i, 1), (i, 3), (i, 5), i = 1, 2, 3, 4, 5, 6.
A B c 3 : (6, 1), (6, 3), (6, 5).
,
p(A) = 6/36 = 1/6, p(B) = 18/36 = 1/2 p(A B) = 3/36 = 1/12 = 1/61/2 = p(A)p(B),
.
, , , p(B) = 0, p(A B) = p(A)p(B) . ,
(. 1.4)
B = B U = B (A A ) = (B A) (B A ),
(B A) (B A ) = ,
p(B) = (B A) + p(B A ). p(B) = 0 ,
p(B A) p(B A ) 0. , 0 . , p(B) = 0, p(B A) = 0 p(A B) = 0,
0 = p(A B) = p(A)p(B) = 0.
. . A = { }, B = { }. A B ?

156

, A B,
. .
p(A) = 4/36 = 1/9, p(B) = 18/36 = 1/2 p(A B) = 2/36 = 1/18, 1/18 = 1/91/2, . . p(A B) = p(A)p(B) . , A B .
, A = { } B =
= { } .
B C = { : , } , p(B) = 18/36 = 1/2,
p(C) = 4/36 = 1/9, p(B C) = 2/36 = 1/18 1/18 = p(B C) = p(B)p(C) = 1/91/2 = 1/18.
A B?

: , ,
.
B C .
. ,
p(A B) = p(A)p(B), , .


.
, . , ,
. . , .
. . A, B. ,
C. ?
U = {(, ),
(, ), (, ), (, )}. A = {(, ), (, )}, B = {(, ), (, )}, C = {(, ),
(, )}, A B = {(, )}, A C = {(, )}, B C = {(, )},

p(A) = p(B) = p(C) = 2/4 = 1/2, p(A B) = p(A C) = p(B C) = 1/4
, ,
1/4 = p(A B) = p(A)p(B) = 1/21/2,
1/4 = p(A C) = p(A)p(C) = 1/21/2, 1/4 = p(B C) = p(B)p(C) = 1/21/2.
. A B
, A C
B C .

. , 1/2 A B , p(A C) = p(A)p(C) p(B C) = p(B)p(C) .

157

1, 2, , n , , , , i
j, j i , . . .
, 1, 2, , n ,
Ai1 , Ai2 , ..., Aik , {i1, i2, , ik} {1, 2, , n},

Ai1 Ai2 Ai3 ... Aik .


. 1, 2, , n ,
Ai1 , Ai2 ,..., Ai k

p( Ai1 Ai2 ... Aik ) = p( Ai1 )p( Ai2 )p( Aik ).


. 1, 2, , n, , Ai1 Ai2 Ai3 ... Aik ,

p( Ai1 ( Ai2 Ai3 ... Aik )) = p( Ai1 )p( Ai2 Ai3 ... Aik ).

Ai2 , Ai 3 ,..., Aik ,


p( Ai2 ( Ai3 ... Aik )) = p( Ai2 )p( Ai3 ... Aik ).

:
p( Ai1 Ai2 Ai3 ... Aik ) = p( Ai1 )p( Ai2 )p( Ai3 ... Aik ).

, :
p( Ai1 Ai2 ... Aik ) = p( Ai1 )p( Ai2 )p( Aik ),

. . () .
n . , n -: 1, 2, , n , :
p(i j) = p(i)p(j), 1 i < j n,
p(i j k) = p(i)p(j)p(k), 1 i < j < k n,

p(1 2 n) = p(1)p(2)p(n).
, , . . ji, p(i j) = p(i)p(j), .
. n > 2 1, 2, , n,
, .

158

,
p() = 1/2, p(B) = 1/2, p(C) = 1/2 A, B, C, . .
p(A B) = p(A)p(B), p(A C) = p(A)p(C) p(B C) = p(B)p(C) , . . p(A B C) = p(A)p(B)p(C),
A B C = p(A B C) = 0, p(A)p(B)p(C) = 1/8 .
,
, . . A B C .
. . : A = {
}, B = { }, C = {
}. ?
C = {(O, O), (P, P)}. A B = A C = B C = {(O, O)},
A B C = {(O, O)}. ,
p() = p(B) = p(C) = 1/2, p(A B) = p(A C) = p(B C) = 1/4, . . , ,
. , , 1/4 = p(A B C) p(A)p(B)p(C) =
= 1/21/21/2 = 1/8, A, B, C .
, ,
1, 2, , n, n > 2,
( ). , , . . , .
. 1, 2, , n , , , A1 , A2 , , An .
, A B ,
A B , A B .
, A = (A B) (A B ) (A B) (A B ) = ,

p(A) = p(A B) + p(A B ). p( B ) = 1 p(B)

p(A B ) = p(A) p(A B) = p(A) p(A)p(B) = p(A)(1 p(B)) = p(A)p( B ).

, A B . A B , A B . , , A, B C , A , B, C, A , B , A , B , C .
.
. 1, 2, , n ,
()

p(1 2 n) = 1 p( A1 )p( A2 )p( An ).

159

. B = 1 2 n, ,
B B = U, . . , p( B ) + p(B) = p(U) = 1 p(B) = 1 p( B ).
, (. 1.4)
B = A1 A2 K An = A1 A2 An . ,

1, 2, , n , A1 , A2 , , An
. , n : p(1 2 n) = 1 p( A1 A2 K An ) =
= 1 p( A1 A2 An ) = 1 p( A1 )p( A2 )p( An ), .
, 1, 2, , n p(A1) = p1, p(A2) = p2,
p(An) = pn, p(1 2 n) = 1 q1q2qn, qi = 1 pi i = 1, 2, , n.
. n , A p. , A ?
k = { A k- },
k=1, 2, , n. , , , n
1, 2, , n . p(Ak) = p p( An ) = 1 p = q k.
1 2 n = { A n }. A1 A2 K An = A1 A2 An ? ,
A .
, ,
, q = 1 p,
p(1 2 n) = 1 p( A1 )p( A2 )p( An ) = 1 qn.

, 0 < q < 1, n
1, . . A ( 1) .
. , ,
, 10 . ,
?

p = 0,0099, q = 1 0,0099 0,99. , ( n = 10)
1 qn = 1 (0,99)10 0,095.
, .
n p,
n , . . n , pn.
n
q = 1 p, , , , n

160

, qn. 1 qn.
.
p n 1 qn, q = 1 p.

, , p = 1/6, q = 1 p = 5/6, n (
) pn = (1/6)n. n (
) qn. ( n ) 1 qn = 1 (5/6)n.
,
1654 :
.
,
, .
,
.
,
.
, . . 6 , . . ,
2 . ,
,
(6, 6), . . 12 , 1/2. 24 ,
. , .
. : 4
6 24
12 ?
, 6
n = 4 ( q = 1 p = 1 1/6 = 5/6)
4

625
671
5
1q =1 =1
=
0,518,
1296 1296
6
. . , , . , , , .
, 12 24 ( q = 1 p = 1 1/62 = 35/36)
4

35
1 q24 = 1
36

24

0,491,

. . . 4 6 , 24
12 .

161

, 25 , . .
12 , 1 (35/36)25 0,505.
, 25 , 50,5 % , , 24 , 49,1 % .
, .
, n
. ,
n k . ,
k = 0 k = n
k, 0 k n.
. n ,
, (
p q = 1 p),
k n
C nk p k q nk =

n!
p k q n k .
k! (n k )!

. n k ,
k , nk .
, , k
nk pkqn-k.
k , nk , pkqn-k. , k
n , , . C nk k n , , k n Cnk p k q n k , .
, . -
, ,
. ,
(., 1977) 40 .
, , , , . . , , 510 .
N,
i, i- pi.
-

162

, . . .
i- k n :
Cnk p ik (1 p i ) nk =

n!
p ik (1 p i ) nk .
k! ( n k )!

, k k n k
, Cn p q , (. 2.2)
n

C p q
k =0

k
n

nk

= (q + p)n = 1n = 1.

, , . . k = 0, 1, , n,
0

Cn q + Cnpq

n 1

+ Cn p q

n2

n 1 n 1

++ Cn p

q + Cn p = 1.

, , , . , a1n1 a2n2 arnr (a1 + a2 + + ar)n r , n =


= n1 + n2 + + nr , n1 a1 , n2
n!
a2, , nr ar, . . Pn1 ,n2 ,K,nr =
n1! n2 ! K n r !
(. 2.3). , , ,
.
. , .
?
, . . 1- , p = 1/6, , . .
2 , q = 1p = 1 1/6 = 5/6. , . . k = 1
1

6! 1 5 5
1 5
n = 6 C p q
C =
= 0,4.
6 6 1! 5! 6 6 6
2/5, . . 1/2 .
k
n

n k

1
6

. 3/4. : .
: ?
. p = 3/4, q = 1/4 n = 5, -

163

k = 2 k = 3, . .
2

5! 3 1
5! 3 1
45
135
3 1
3 1
C =
C53 =
. =
=
312
3! 2! 4 4
312
4 4
4 4 2! 3! 4 4
, , , .
2
5

. , 1/3
, 1/2 1/6 . , ,
, 6 , 2 , 3 1 ?
, , , , () 1/3, () 1/2,
() 1/6. , . . ,
, , ,
.
, , 2

1 1 1
.
3 2 6
6!

(. 2.3), 2! 3! 1!
2

6! 1 1 1
5
.
=
2! 3! 1! 3 2 6 36


, :
.
, .
, , ,
. . . (., 1964),
. ,
, ,
, , , , , .
, ,
, .

, . ,
, ,
164

.
, ,
. , .
, . :
? ,
;
,
, d f.


1. , ,
,
A22 A22 A11
1
2 2 1 1 1
= =
?
,
5
9 8 7 6 5 3780
A9
2. , 10 ,
, 3
1
C103
2

10

15
10 9 8 1
1
?
=
=
1 2 3 2
128
2

3. , , ,

0,6 0,5, 0,6 + 0,5 0,60,5 = 0,8?
***
, , .
(., 2000), , :
, ?. , . . :
,

165

: . ,
. : , .
.
?
, , , , ,
.
Scientific American,
, , , : (, 2001),
, .
, , ,
,
, , , , , ,
, ,
.
, , . , :
, , .

,

. , ,
. , , 166

, , .
, .
,

. ,
,
,
. .
. , , .
, , , , .
, ,

. . .

: ,
, , ,
, . . . , , ,
, ,
,
.
- : -
-, .
, , , ,
167

.
, .
1829 ,
, ,
,
. ,
, . , ,
, :
,
,
, ,
, ,
, -
. . . . ,
- . . , . .
. . .

168

1. , . . : /
. . , . . . /: , 2002. 384 .
2. , . . : . / . . . .: , 2003. 120 .
3. , . . . : . / . . . 2- ., . . .: ,
2003. 384 .
4. , . . : /
. . . .: , 2002. 531 .
5. , . . : . / . . , . . , . . . .:
. ., 1977. 383 .
6. , . . : .
/ . . . 3- ., . . .: -,
2002. 560 .
7. , . . : / . . , . . . 2- ., . . .: , 2001. 272 .

8. , . . / . . ,
. . . .: , 1983. 416 .
9. , . . - : . / . . ,
. . . .: , 1979. 111 .
10. , . . : . / . . , . . . 2- ., . . .: , 1992. 408 .
11. , . . : . / . . . 7- ., . .:
. ., 2003. 405 .
12. , . . , / . . , . . . 4- . .: , 2001.
256 .
13. , . . / . . . ; :
., 1989. 344 .
14. , . . :
: . / . . . .: , 1981. 271 .

169


15. , . . / . . .
.: . , 2003. 960 .
16. , . . , , / . . . .: , 2001. 336 .
17. , . . . . 1:
/ . . , . . . -:
- , 1973. 281 .
18. , . . . . 2:
/ . . , . . . : - , 1974. 334 .
19. , . . . . 1: /
. . , . . . .: , , 2002. 368 .
20. , . . / . . . 3- . .:
, 2004. 162 .
21. , . . / . . ,
. . . .: , 1969. 192 .
22. , . . : 3 . / . . , . . ,
. . . : , 2003. . 1: . 171 .
23. , . . : 3 . / . . , . . ,
. . . : , 2003. . 2: . 126 .
24. , . . : 3 . / . . , . . ,
. . . : , 2003. . 3: . 74 .
25. , . ? / . , . . 3- ., .
. .: , 2004. 568 .
26. , . / . , . . .: ,
1970. 416 .
27. , . . : / . . , . . , . . . : , 1982. 263 .
28. , . . : / . . . .: , 1988. 321 .
29. , . - / . . .: ,
1970. 332 .
30. , . . / . . . .: , 1979. 112 .
31. , . . / . . . .: - ,
2002. 16 .
32. , . . : . / . . .
2- ., . . .: -, 1999. 208 .
33. , . / . . : . ., 1980. 384 .

170

34. , . . /
. . . .: , 1971. 168 .
35. , . . : : . / . . . 4- ., . . .: - .-. .
-; .: , 2002. 208 .

36. , . . / . . . .: -
, 1975. 120 .
37. , . . / . . , . . . .: , 1974. 167 .
38. , . . / . . . .:
, 2000. 416 .
39. , . / . . .: , 1970. 326 .
40. , . . : . /
. . . 2- ., . : , 2001. 304 .
41. , . . / . . . .: ,
1973. 230 .
42. , . / . . .: -
, 2002. 208 .
43. , . . : . / . . . .: . ., 2004. 239 .
44. , . . / . . . .: , 1962.
48 .
45. , . . / . . ,
. . . .: , 1994. 176 .
46. , . . : . / . . .
/: , 1997. 384 .
47. , . . / . . . .: , 1964.
48 .
48. , . . : COLING88 / . . . .: , 1990. 45 .
49. , . . : , / . . . .: , 1999. 367 .
50. , . . . / . . . 2- ., . . .: ,
1979. 303 .
51. , . . ( ) / . . . .: , 1978. 375 .
52. , . . / . . . .:
, 2000. . 1: . 204 .
53. , . . , , / . . . .: ,
1975. 327 .
54. , . . : . / . . . : ,
1999. 195 .

171

55 , . . / . . .
.: , 1964. 115 .
56. , . , , : /
. . : . -, 2001. 752 .

57. , . . ? ? /
. . // . .: , 1980. . 3. . 2443.
58. , . . / . . // .
1988. 2. . 1416.
59. , . . ( ) /
. . // . . . . . 1977. . 36, 2. . 123
134; . 36, 3. . 201212.
60. , . . /
. . // . 1963. . 8,
. 1. . 102108.
61. , . . / . . //
. 1978. 2. . 6676.
62. , . / . //
. 2004. 11. . 97100.
63. , . . . : / . . // . 1961. 6. . 3760.
64. , . . /
. . // . 1999. 6. . 4143.
65. , . / . // : . . .: , 1968. . 327347.
66. , . / . // . . 1962.
3. . 7182.
67. , . : / . // . 2001.
12. . 139150.
68. -, . . / . . - // . . 2001. 5. . 4752.
69. -, .
/ . - // Alma mater. 2002. 6. . 2631.
70. -, . . , / . . - // . . 2002. 3. . 2429.
71. -, . / . - // . 2003. 12. . 138156.
72. -, . . ?
/ . . - // . 2003.
12. . 812.
73. -, . : / . - // . 2003. 12. . 3539.

172

74. -, . . /
. . - // . . 2003. 3. . 5861.
75. -, . / . - // -XXI. 2004. 2. . 112129.
76. -, . . - /
. . - // . 2004. 5. . 3539.
77 , . : / . //
. 2005. 9. . 98103.
78. , . . / . . // . . 1959. 9. . 132140.
79. , . . /
. . // . .: , 1964. . 11.
. 245255.
80. , . . , / . . // . 1978. 2. . 151156.
81. , . . / . . // . . .: , 1985.
. 6. . 120128.
82. , . . /
. . // . .: , 1968. . 145167.
83. , . . / . . ,
. . // : . . .: ,
1968. . 397432.
84. , . . , / . . ,
. . // . . .:
, 1985. . 113134.
85. , . . ( ) /
. . // . 1963. . 9. . 279286.
86. , . .
/ . . // . 1958.
. 1. . 203214.
87. , . /
. // . .: , 1964. . 4769.
88. , . . , , / . . // . .: , 1965. . 428467.
89. , . . /
. . // . . 1963. 3. . 8591.
90. , . / . // . 1961.
7. . 277281.
91. , . - /
. // . .: , 1965. . 15.
. 235244.
92. , . . / . . // . .: -
, 1978. . 59118.

173

93. , . . /
. . , . . // . .: , 1974. . 361400.
94. , . / . // .
1975. . 30, . 1. . 199221.
95. , . . -
/ . . // . . 1957. 5. . 2226.
96. , . . : , , / . . // .
. . . 1978. . 37, 4. . 318332.
97. , . / . //
: . . .: , 1968. . 384396.
98. , . / . ,
. // . . .: , 1965. . 1.
. 229297.
99. , . / . , . // . 2001. 4.
. 811.
100. , . / . // . 2006. 1. . 192207.

174


....................................................................... 3
..................... 3
1. .................. 15
1.1. ...................................................... 17
1.2. ...................................... 22
1.3. ....................................... 26
1.4. ...... 45
1.5. ................................ 59
2. ........... 72
2.1. ........................ 74
2.2. : .................... 79
2.3. : .................... 95
2.4. ...................... 120
..............................................................135
................................... 135
......................................................................... 169


. , 1961 .



. .
. .
. .
. .
26.04.2006. 6084/16. . .
. . . . 10,23. .-. . 11,18. 200 . .
.

02330/0056804 02.03.2004.
220050, , , 4.
- .

.

02330/0056850 30.04.2004.
220030, , . , 6.

You might also like