' v « «

t • ' < '

( e o cc-tccox
m£:8&
(i (

, <: <- iw^i-v

cc
.

c <c_ c . c C«
-
r cc<C- £ c<c
r i'(<3C <S\ ' . <r«3
f.
'
( C ;CMJ € C cct
(
.«.ft C C <C(
t
l
:

. i- , ,r^rr K. v C c <c
i r ( <c <.

< c € <- C
»^v-(
<K
(XC^HL^ C f
C
arj vc
;<C

«r; ca< C
,S- &C«C « C 'C
C
< i

C((( c«C jc iEf.cC»- r cv-s C (

-c
••-«.'« &. Cv <• *, gc«MI' ...

C" »
C".'c ^
Cccqc 'C
u f .(' (( c
^K
!

<
%*%-
1 .

'

Cf" i

cxcc
•>< C' GC C-Ct 4
( <C C C tc -

C«
IH Ctt
;

UC
.

C'<

«&«& (ffi M:
CCCi
cjCiC' ( *
CCX:
a c ( c-i dcc ,'.'«C
:
<"( .

« C i c*
cr %££
«*£ vCC
:

ct ( < (

C*. tf(c £ C.C :J

K«Sj
C i (( ' «j cc C;
cc -
« c
to VILLANOVA COLLEGE LIBRARY -

1« C'(Ci (CC Villanova, Pennsylvania

i t CCt
C C i (CCv
'
i -C ( (CC J
( ( c (CC This book was donated
CC '

CCi 3-4-4?
ccc
(.
o 4
C'(''CtC
• i

LCC

rc Re.Y.....ii.
by

-SuLll-VflM-,.-0-.S,-A-,

i V., ;1...

rc ;:.

9
3i«c
ftC C(CC
(<CC (C'«CCC('
!

( i«r '.V'Ci
;
(

tcc «•(' ((( '

(C.'«
'

< CLG
<CC «<C C ( C (

-^C OilUg
iC(' <«.( ((( c( <

c WC ( ( c«
wf( (cc-
( ( C('(

«C'i (v

«,<(,( (C«t

XCK << 1 £CC «. VI

cv((<(cu(.('.
!i
'< «.u -tnci c( vc C( cc ». «v.Vi>: .«-,.

C «llCvC:.,
'.'
CCAUtCcv
C.f. <.* «
v
.
« *CC
t CC C* C(
arf
CC5
cs:
( t C< <("«(,(. .( C '

4CC C C( cc C ((CC-CvC
cr«(
^'<C( «5 i. \ r ^-'(fe(Cj.(C!: CL<
(<iCC C i

CC CCtvCG't
:(C«LC< Q ( «c
d Ccc>C
i

c
(CCCCo u
.

CCCCCf CCC( CCC«C (LCL

C« c clcccvc c<g
CW cccc
((<CCC-' CC C. C < '
(
Ctc(
(f'<«C -C < C fn 'c C(«rcf(('f
(C'C( (Cl >C C ((u 6 1
, '

<
<if' !

( CC€»«(( O !

(C CCaCC "C (<(!((< C-

CC CC (CC <(C C c ( CC C C
(

(cc sccc cccc c c( ; <. X. C<! C7 O C1 (

CCACtCC tCv (<<((((( «(

i

CCT v ( ((C(«r c (GC-cc c c < (« <c

v
1CC(C« «c< <.<<- « cc ^"<- ccc v C ((Cc^ «, <.c<c cc c v
5-C'V
" C<i <C
C(< cj
KCC(( CC C ( C( (C C " (
r '.
CCiCc ( vC C-i c.C
( (C
((
v

cmgp
(.((.( cC
\CCC-: (C
l(;

vCv^C
v ,

(•CCCCCCC
CGCC «<
-<
u
cC < <:<.<'<.«. v <•«,
l
«Ki<-'
:<<^cci
'

<-<-C" '-C ''

"
<
(

irt c <
c
'<««
< .
<i

^.C (((.. c *-' <

ccd^
,
1C< «. -' < c . . •
'
.

CC «(('.'(V
(
'
'CCC«.<C( ( C! "'' cxcc (:<C
'CC «i ((('-: C >^C. C. C' v
<<CC' < «< 1 "•wLsC <
rjr ( r r r, *• „
<

<
' <
i

i. rcc( v
< c
 " <
.

' « < «r< <

-ccccc c r cc( i cc<c «

rc cc
.cc
<
;
.<Cc
' <fj <3 c <«cc c<»«s.«crc c « <• c -
c«c c C ,...C«? "
-

c
c crcC <
o<csr
< <
c<c a»j( cc C ( . C< C
<r , <.
<>«c< <*_c« < < <

<c < C < «L_*KJV<, _/

C- CC' C<cOC : __,«r

crcw • •
«. CC i
<

<S (

:c c" csc
<~
•
< coca <r cr < 4TCC. <fc
« < < <• <c3«cs: <? ~
_cTc< <<a *
«T «C <R
<
..-•<•-

<
C? cccc cc c c «C«ac «:cc «ss < <
«CT <CT <C <CC«___
c

C
•

"CCCMi
;

ccccTt r <
cc <«< C c Cc<S8 CT Cc."dC' CC
C CcCCOC (
'
'''
C
,

C'<c <€T'
<i_
C
ccCCCC
((CCCC
i
CCLCC f
c c '<•
• c «c c
"C
<c«
CC€LC< '
<C'<C'CC<©< CC<
c rcaOTCC
ccol^
<

ocx
( <(«.< C 4^c("(C'-CC(CCT<2c
c «.cccdoa
C C C
CCCCCCO
C< < cr«
c« C «tccccc
'TCCC' cc <q <c«<
.
<
cc..<CC
C «r ...

(C'CCCfC'C
<
i

«_G
•
C «
ccc <r cc
xc

C<?'< cC<^Cc*v
rC((iCCC(C*C cc c;c<iOl . .CCCC2 ccccc
cc cc
•

,<•(« <«£ <

C C<'.((CL tccc CC
'CC'<"«XCc< «jCT C.r7jjCT <f<r
<Tvff'< «C CC CCV fCJET rcccc«<fi3JccCc
f
<
<
.
<cc"
CC «£« «C C C < «
'

<

CC-CCdCTcf
<

ccc<'C.c( c i

<c
CC<mcc<«_K_C<
CC <C5«(< <CCC '(((-
cc c
CCC«C(<CLIC<(CC '

«Cj CTC'(C<3CC(
Cc < .

cc
t
•C
c,< c
c
v.tjaoci
cc«cic<cr-"( «cc
c <cj

cc
cr^cTcc
c <r <
Cc cc<ccC<CC( « '
CC C<<c
C"c«siCMc
C"<cc .«3C
<c <cc
:
'
c
dc <

C<'C':"CcC<!-< <rc c< c «c ,- ce«cm«- <- .

'
< ccc
c«rc
(Ctcr.cT^
C(Cl«C<
ccc< .
..
jCLfCi' CTc<Cccc<CCCr c<
( ct
3a
([<
cc •
. ^ '<

< €C»cC«CC « Cc i

<t

C(C<C
<C"C (i(.<('C
i
.('(.<
3C(

C <cc
CC'
K
c.C'
c
c/C
c <
ClCl
<K(CC"- < <

<£
C CCCCC 'L'C'(
i i
,.<c
C CCV cc cc (<rccc ... c

C CC( u CCC
'

« Cctc '
CCCC C CCC««LCi(.
<2 < « . <C '"
C c< Ccc c CC(C<CLC(<
.... CLCcCc ' •" * _CC«i.cC c C< C C ( CC(c<<__3S
(«CccC C C ( CC !( __.ct<*CC '
<-,
«CM
^(CklC CC (
',(.
«^:
Ca c C<
(C
<c ccccc
<C i <<"iC < , rfVrr;"^ 5
c "<C< CC ^sCccC < c cccc'- <CC < «
(«.' Cf. '
«C(clCO r
'

cC CCc Ct "c< .«CCCc C< C CCCC CC< <

c q
v< ><'. c •
<c ccccc( c c csr <c :.
<" c<ci c <CCCCCC<. c «|
c
. <

( C#CCCC CCCCCCc c ccc <r _J_7> CCC cfccc. c CJCCCCC CC

,C
(.

CCC C <C^C' <3LC C c C

-

CC C C <g? cc <c «'C?'. cc<cc «CcCCCCCC

c
.
< .
<£'< : < i

«sicrc Od.ccc cc CC<^CC(

rccH CCCC' CCfiTCC c c CC- c cccr- <_r_rccc_s c
<

gCCCfCODCCCC d iccp < <

i
cc
ifCvc ticoLc cc
(<m Ccc ccccccc C.C/
-

m cec:cc<
c®
<

C CfQL«
(

<
( r

c
<
cdcccccc-.c C
ip .«C(C< (< <•<
CCCC' CC ( CK« (<-<CCCCCC c <-
cc
< <___tccccccc <cr c
i. €.cCcC ij.iCKCC.CC C®< .cCC<Hj
C CCGC <
l CCc cc cc Ce<€3 _CC C'

•!(UCC^" '
cc C(
C"
: cc c
c. c
: ccs c
c c
c-,<cc;<C5: cc«C cc C
< C <_< r <<« «C < CC C C
tccl CL C CC .( CCCCCCC" CCCCC
< <c
<CC . C
c CCCcCCCLCCc' CC
c CCCCCCfi «,<' c c«; < <cc( crcc cc
<<C CC( c
(
CcC ( CCc CLCC ' cC •

CC ccc CC
"

3 C'C cccc c ccl

!
C' <

CC*I( (Cd CCC

- rt (1 ti vw «•' -C
C '(('
"< '
C C C '•. (T Cc c
cc
CC
(( C CvCCc '
'
c C C< CCv.CC v
<"' '
< <C <(( <
c ( C cCC «K"'. <c .

r
FicC''A . .(..c. ,.<
C CCCC (
CCCL C' Cc
'(<t CC Ci «CvCC< •
C< « c '
. ( c_ (CC C
c ' C c C CC&JK- CC
'
cccc , <cs.Q&a^c •

CCCCC ccc CCC c c 'cCiCTcxc

caac
-
:

(CCC ""
'C (CC c cc «.
'
(_L.cc. ((.(c. < < . ,1

c< cc.ccc CCC < CC( v

CC5.CCC Ccc
cccc
< CC M3j ^CCCC
«
C cc CCCCCfC «
c < c<(; '
c. <
CCCcccC «fc. «<«
^PcVl. CCC< cc
„ « (CC c ,
cm~« <« <ac .< ^,
25«
'

-., uCCCv CC
ci
'Tccacc« cc
 ACTA

SANCTORUM
PARISIIS. — KX TVPIS V. GOUPY, VIA GARANCIERB, 5
tf>,.
PARISIIS & KOM^.APVD VlCTOREM PALME. M.DCCC.LXVII
 ACT A
SAMCTORLM quotquot toto orbe coluntur, vel a catholicis scriptoribus celebrantur

EX LATINIS ET GRjECIS, ALIARUMQUE GENTIUM ANTIQUIS MONUMENTIS

COLLECTA, DIGESTA, ILLUSTRATA A

Godefrido HENSCHENIO ET Damele PaPEBROCHIO

Francisco BAERTIO et Conrado IANNINGO
E S0C1ET.\TE IESU PRESBYTERIS TUEOLOGIS

EDITIO NOVISSIMA, CURANTE JOANNE CAKNANUET

JUNII TOMUS SECUNDUS

gUO DIES VII, VIII, IX, X, XI CONTINENTUIt
CUM TRACTATfl PRjELIMINARI

NICOLAS RAYAEI
EJUSDEM EOCIETATIS

IIE ACOI.UTHIA OFFICll CANONICl PRO BCCLBSUS ORIENTALIBUS GR^CORUM IN SOLENNI COMSIBHORATIONE TRUIU DOCTORUM

BASILIl. NAZIANZENI ET CHRYSOSTOMI

PARISIIS ET ROM^E
apud VICTOREM PALME, bibliopolam.

186'
3X
.AJL

ELEONOR^
ROMANORUM IMPERATRIGI
SEMPER AUGUST^,
AUSTRIACO -NEOBURGIC^
CLEMENTI, PLE, FELICI.

Tertium recurrit Junius, Leopoklo Romanorum lmperatori sem-

per Augusto,Austriaco,Clementi, Pio, Felici, Victori, NalalisMen-
sis, ex quo Tomum de Actis Sanetorum Junii primum, Augu-
stissimo Nomini inscriptum, debita cum reverentia obtulimus Majestati
ejus, ipso die Natali, gratulantium, et plurimos Felicis Imperii An-
nos precantium votis nostraconjungentes. lnterea alter ejusdem Ju-
nii Tomus, non solum alteram mensis Natalis partcm, sed diem
quoque ipsum Natalem complexus, prodit in luccm; potiori jure
quam primus, offerendus illi, cujus auspieatissimum toti Christiano
orbi Natalem ineludit; offerendus autem (quo gratius sit munus sub )

nomine Tuo, Tuasque per manus, Eleonora Magdalena Theresa,

lmperatrix semper Augusta, Conjugi similis pietate, clementia, feli-
citate, et particeps victoriarum ejus. Neque enim par est, ut, qua?
icetera Conjugi similis es, bonorumque particeps; non etiam partem
cum ipso habeas in Actis et patrocinio Sanctorum. Quamo-
^brem, uti primus, quem diximus, Tomus Augustissimo Irnpe-
Jnnii
ratori meruit inscribi; ita proximus hic tomus ambit nomcn praefer-

rc Tuum Auguslissima? Imperatricis, et per Te gratius fieri munus

v Majestati Ca?sarca?. Nulla dubiles. Gratius fiet munus lmperatori,
quod porrigitur ab Imperatrice; gratius pio Conjugi, quod transit
per manum Conjugis dilectissima? ;
pcr illam manum, qua? manui
Ca?sarea3 olim juncta Passavii, die 16 Decembris 1676 (juvat enim
'auspicatissimi nexus, et temporis, ct loci meminisse) Sacramentum
confecit magnum in Christoctin Ecclesia. Gratius etiam reddetur
munus ex natura sua; quia sacrum cst, quia speculum virlutum
Somnium exhihet, quia imitationem Sanctorum docet, quia ducit ad
felicitalem tam in terris vcram, quam in coclis sempitcrnam. Gra-
r

tiam ei addet prseclara S. Bardonis Archiepiscopi Moguntini Vita, a

Ca?sare nobis data manuscripta, hic Csesari reddenda typis cusa at-
que illustrata. Vila nuspiam terrarum eatenus reperta,
namque ista,

liceta Serrario aliisque rerum Mogunlinarum scriptoribus plurimum

desiderata diligenterque requisita, cumJunius hic mensis prselo nu-
"

Junii T. II A P eI
 ; ;

Bibliothecam Cse-
per parandus erat, perlustrantibus nobis Vienna;
dicereserui
saream cx improviso se stitit vetusto in codice. Voluisse
suum suo die locum obtinere inter
e tenebris diuturnis Sanctum, et
prseter gene-
alia Sanctorum Acta. Augebit gratiam munefi; quod,
Primum atque Felicianum, quorum sacro Na-
rosos Cbristi pugiles,
tali natus, et patrocinia expertus, Fcliciani quoque nomen, felici

omine, sortitusest Csesar; producantur in boc Tomo atque dlus-

trentur , non solum noti , sed etiam ignoti ,

hactenus mun
quotquot Csesareum Natalem beato exitu suo
do Sancti,
clariorem fecerunt, coelo renali. Attamen prae ceteris omnibus

gratum quod nobilis beroina, Sanctorum Romani Imperii

accidet,

Regnique Hungarici lmperatorum atquc regum, ipsius Leopoldi De-

cessorum, sanguine illustris, imitatione virtutum illustrior, sancti-

tate illustrisisma Regina Scotige, Margarita, hic resplendens uti sol

inter reliquia sidcra, parelion faciat in Elconora. Splendidiores quip-
pe radii alterius in altera sic rclucent, utdum illius virtutes compen-
dio recenset antiquus Historicus, tuas, Augustissima Imperatrix, colo-
ribus suis expressisse, ac Cacsari Orbique toti, velut in tabula

spectandas mirandasque proposuisse, videri possit; sic scribens:

Pirtntis, Jttsliliir, Ptiris, rt Cttrilalis C&Urix r.rlilil tlrriitti; jrrijitriis in orittitivilius, cnrpus

vigiliia et jejuniis mnrtittvii ; Ecclesias et Monasleria iliinrit ; Srrms el Aiwilltis Dri dilcrtt

ct honoravilj esurienlibus fanem frangebat; nudos vestiebal; omnibus peregrwis, ad se ve-

nienlibus lit>*}iiiiit, vestimenta, et alimenta pi-aibebal; el Dcum tota menle diligebat.

ln Margarita igitur mirari poteril Leopoldus, quod habet in Fleonora;

mirari poterit in Regina, quod clarius elucet in Imperatrice; mirari

in Consangninea reniota, quod adest in Conjuge propinqua. ln Marga-

rita mirabitur Providcntiam divinam, quae pleruinque humiliat prius-
quam exaltct, pcrque adversa probat, ut dignos se suisque donis effl-

ciat. Margarita enim, per matrem Agatham, Sanctorum lmperatorum

Henrici atque Cuncgundis, Sanctorumque Hungaria? Regum Stephani

et Emmerici, Proneptis aut Consobrina, in Pannonia luci data, inde

ad avitam Anglise Coronam cum patre Eduardo evocata; mox autem

regno illo suo cum suis pulsa, navi marique commissa , foeda tempe-
state jactata, in Seotiam tandem ejecta; ibi a?rumnarum suarum flnem
invenit, ubi novam miseriarum Iliadem timere potuerat; ibi corona
aliena apud exteros redimita fuit, postquam sua Anglise a suis injuste

privata fuerat; ibi Regem obtinuit maritum, quse paulo ante Regem
fugerat, regni sui invasorem : ludente scilicet rebus in humanis mi-
rabilitcr divina Potenlia et Providentia. Nolim hic cgo Natali Csesareo
obsessam Viennam, et quae inde consecuta sunt tristia reminisci
Nam tiicciida bumi, siinl htmti trrha, dir.
Qui non cecidit, non resurgit; adversa numquam passus, non meruit
prospera
 ;

prospera; nisi prsecesserit pugna, nemo potitur victoria. Quia Deo

acccptus eratTobias, necesse fuit ut tentatio probaret eum. Imo,
nonne ipsum oportuit patiChristum, et ita intrarein gloriam suam?
Reflectamus igitur oculos potius (uti debemus) ad Providentiam divi-
nam, quse talia permisit fieri ut probaret suos; permisit obsideri
Viennam, ut gloriosius Iiberaret;permisit periclitari civitatem unam,
ut Victori panderel viam ad occupandummultas? Quid enim evenit?
Nonne tristitia, ex bimestri obsidione Viennae nata, peperere conti-
nuatam annis jam quindccim, et in seros posteros continuandam
laelitiam ? Nonne perpetuam peperere victoriarum admirabilium se-

riem et primam quidem ad Viennam ipsara, ut ubi tristia coepe-

,

rant, inde laeta mox initium ducerent; alteram prope Barcanum,

tertiam in conspectu Vatzise ;
quartam, quintam, et sextam non
procul a Buda Regia ; septimam ad moenia Strigonii ; octavam, Dar-
dam inter et Paludes; nonam, decimamque, in Bosnia; tres inde
alias, in Servia; decimam-quartam, ad Salankemum; decimam-
quintam, ad Petri-Varadinum, sine pugna, noctu fugientibus turpi-
ter inimicisdccimam sextam denique
; (ut minus memorabiles prae-
teream) nuper ad Zcntam et Tibiscum, caesis ut ipsi fatentur hostes,

quasi trigihta millibus inloco Nonne eadem mala urbcs in-

praelii ?

numerabiles peperere? Strigonium Archiepiscopalem ; Budam, Se-

dem Regiam Agriam, Albam-regalem, Sighetum, Canisiam, Vara-
;

dinum-grande, Ienam, Giulam, arces prope inexpugnabiles. Peperere

insuper Viroviziam, Dcbrecinum, Zolnocum, Vicegradum, Quinque-
Ecclcsias,Novigradum, Simonthornam, Scgedinum, Dardam, Ca-
posvarinum, Essecum, Possegam, Mocum, Petri-Varadinum, Lip-
pam, ct quidquid dcnique Urbium Hungaria, qnidquid Sclavonia,
quiilquid Transilvania, aniplissima Regna, continent. Et ne Austria-
cse Domui soli parerct aliquid Vienna obsessa, peperit etiam Otto-
mannicse; et quidem Imperatores, brevi tempore plures, sed ut
essent plures Imperatores, victoriarum Austriacarum, et occupata-
rum Urbium, omni exceptione majores.
spectatores ac testes,
Rcdeo ad Margaritam. Mirabitur in ea Leopoldus Rcginam,
Majestatem suam infra caritatis officia ponentem; e Solio regali ad

pauperes alacriter descendentem, ad eorum pedes procumbentem

ipsos Iavantem, tergentem, osculantem ; famelicis cibum, sitientibus
potum, nudis vestimenta, indigis quibusque necessaria propriis
manibus libcraliter porrigentem ; in miseris, tamquam in membris
suis, intuentem illum, qui caritati perpetua dilexit nos, et tradidit
semctipsum pronobis. Verum magishoecmirabiliasuntin Impcratrice,
cujus opcra caritatis non sic occulere possunt penetralia domus,
quin foras erumpant; utcumque Csesar, Conjugis caritatem miratus
junii t. n b in
in corde suo, aliique conscii altum sileant. Nam ipsi pauperes, quibus

pedes laverunt, mensam straverunt, cibos apposuerunt, stipem liberali-

ter erogaverunt Augustissimae manus, non sinunl omnia ignorari.

Potest etiam, quid Mater hoc in genere faciat, facile conjici ex

publi-

cis operibus fdiorum et filiarum, quos docet ipsa Natali quemque suo
tot pueris egenis, quot ipsi tunc annos numerant, mensam parare,

manducanlibus ministrare, bibentibus fundere, saturis stipem elargiri.

Eadem Margaritse caritas, intuita in illum, qui propter nos egenus

factus est cum essct dives; tenerius etiam diligebat pauperis Christi,

pcr voluntariam rerum terrenarum abdicalionem,iinitatores religiosos.

His, exorato Rege, amplissimum fundavit coenobium, eo loco ubi ma-
trimonium contraxit: hos fovebat, ut Mater; alebat, ut Nutrix; tuta-

batur, ut Regina : imo et delicium Matris, et gaudium Nutricis, et

corona Reginae audiebant isti. Quid vero Eleonora? An ullum in tota

Vienna monasterium est, ubi ipsa suas non habeat delicias? Singula

quotannis ingreditur; incolas prsesentia sua solatur, e.pulo recreat,

cum ipsis accumbit, pia Mater, sedula Nutrix, in nullo Margarita in-
ferior, superior dignitate. Quot ipsa nobiles pedissequas suas religio-

nis amore inflammavit, inter aulae delicias virtutum religiosarum

exemplar facta? quot Virgines a latere suo principes. contemnere

mundi vanitatem doctas, ad parthenonem tradux
:
t, Deo in perpetuum
consecrandas! Sed an unum solummodo suis precibus obtinuit fun-

dandum Coenobium? Quotquot surgere aut resurgere Templa, Mona-

steria, Episcopatus vident Hungaria, Slavonia, Transilvania, merito di-
cam Ipsius Conjugisque deberi votis, orationibus, et jejuniis ;
quibus
magis, quam armis subjugata sunt regna ista : prseterquam quod eo-

rumdcin Iiberalitas fundos, praedia, redditus denuo assignaverit pro

snstentatione Ecclesiasticorum, Religiosorum, Episcoporumque, illic in

Vinea Domini nova laborantium. Quis ordo Religiosusibi non accepit

jam, aut accepturus est Monasteria plura?Certe, Soeietas nostra jam

introducta est in Strigonium, Rudam, Albam-regalem, Sigetum, Quin-
quc-Ecclesias, Canisiam, Esekinum, Petri-Varadinum, Agriam,Varadi-
num-grande, prseter Missiones, lum in Transilvania, tum aliis in locis

constitutas.

Hactenus Regince, alque Imperatricis erga mortales miserosque

exercita Caritas, quanta fuit erga innnortales, ingloria ccelesti Reatos!
quanta erga Christum Dominum, in Cruce morluum. in Eucharistia
vivum! quanta erga Unum in Trinilate ac Trinum in Dnitate Deum,
Regem regum ac Dominum dominantium amba?, ! prneter Coelites
alios, magnam Dei Matrein praecipuo amore a teneris prosecuta^, ip-

sam
sam sibi adultiores elegere matrem : cujus etiam prsesentem toties
expertse sunt opem, qnotios faeili partu lsetse matresfactse suntipsse.
An nos, qui novimus, sub ejusdem magnse Matris tutela omnes al-
terius liberos, vitam pientissime actam fine beato conclusisse, et eo-
rum aliquos etiam miraculis elaruisse; prsesagire non possumus, pa-
ria alterius quoque liberos, manere fata; quia par Matrum in
educando cura; par omnium in Virginem Dei genitricem affcctus,
obscquia paria. Tam enim Virginem hi nunc, quamilli olim, doccn-
tur a pia matre maternis virtutibus colere, salutare verbis angelicis,
invocarc ardentibus votis, imitari congruis moribus, et toti urbi or-
bique exemplum prsebcrc pietatis Marianse. Ea vero , si unquain
alias, praebent illis fe?tis Marianis, quibus cum piissimis Parcntibus
procedunt ad venerandam, musicorum concentus, magnam
intcr
Dci Matrem , et illibatam Virgincm spatiosa in arca ante templum
Socictatis Jesu ( vidimus enim) sublimi eolumnse, avorum lmperato-
rum jubente pietatc, impositara.
Nibilo rcmissior caritas Margaritse fuit, aut cst Eleonorse, erga

Christum Dominum ejnsque salituferam Grucem.Hanc enim utraque

in adversis confugium , in luctu solatium, in pcrsccutionibus suis
asylum cxpertre, eamdem in prospcris Isctisque mirum in modum
exaltaverunt; illa quidem, Nigram (ita vocabant) toto Regno cclcbcr-
rimam Crueem Ecclesise a sc sedificatse donando : hsec vcro, sodalitium,

ab altera Elconora Imperatriee Vidua institutum, piissime proscqucn-

do, sub appcllatione Sanctissimse Crucis; cui mox illustriorcs quse-
que ac principcs feraina? nomina dedernnt; ipsa vero prajesse eliam

dignata fuit, raro intcr Impcratriccs exemplo; congrcgatque statis

temporibus adscriptas Sodalcs in Ecclesia Domus Professee Socicta-

tis Jcsu ad id dcstinata; ubi constituta pcr leges munia pietatis, tan-

ta Populi speclantis utilitate, quanta adrairatione, publiceet religio-

se, Ipsa duce, abomnibus obcuntur.

Alterum Amoris divini erga homincs, ct reciproci Margaritse erga
Deum Amoris mysterium, Eucharistia? Sacramentum, quo sanctius
est, eo doluit magis Regina, vix ab incolis Scotise, aut nevix quidcm
quotannis sumi, causantibus indignitatcm suam : sed brevi ipsos

tam per se quam per divini verbi prsecones, errorem dcdocuit,

torporcm desidibus excussit, melius instructis desiderium Eucharistia?

ingeneravit; jamquc rccte dispositos exemplo suo ad illara crebro

sumendam adduxit. Fcliciorem hac in parte subditorum suorum,

Eucharistiam scdulo venerantium et frequentantium, sortcm, Vien-

nam advccta, rcpcrit Elconora : civitatcm scilicet ingressa A.ustria-

cam. Illuni tamcn ipsum laudabilem usuin atque venerationcm ,

quantum auxit Iraperatrix, Eucharistiam crcbro etiam publice

junu t. iii c suracndo
sumendo, et in supplicationibuscum Augustissima familia comitando!
Quale spectaculum, oculis etiam divinis dignum! videre Imperatorem
orbis Cbristiani, ejusdemque orbis Imperatricem prodire in publicum
pedites, obire compita civitatis supplicabundos; illum quidem, prsece-
dentibus, prseter Principum nobilem catervam, generosis Filiis Carolo

Archiduce Austrise, et Josepho Romanorum atque Hungarorum Rege;

hancvero comitantibus, cum lectissima principum feminarum turba,
suavissimis Filiabus etiamnum superstitibus, Maria-Elisabetha ; Maria-
Anna; Mara-Josepha ; Maria-Magdalena; omnes, spectantibus subditis,

tam religioso incessu, silentio, vultu, ac totius compositione corporis,

prsesenlcm Eucharistiam venerantes, ut ipsi exemplo saluberrimo ad

imitationem trahantur.
Transeo ad honorem Sanclissimse Triadi impensum. Hanc ax?<x et

npxyt Principium et finis omnium, in cujus nomine baptizata fuerat,

honoravit Margarita, extruendo Regiis sumptibus sanctissimo nomini

ejus magnificum in paucis ornatissimumque templum, in quo et con-
di exuvias suas post mortem voluit, ut, anima ad gloriosum Trinitatis

conspectum avolante, corpore etiam quodammodo proprior eidem fo-

ret. Eleonora autem, non modo ut signatam se signaculo Sanctissimae

Trinitatis, grata agnosceret; verum etiam, ut votum, pro salute popu-

li sui in universali epidemia a se suoque Augustissimo Conjuge reli-

giose emissum impleret, una cum eodem Augustissimo curavit fabre-

faciendaro erigendamque Pyramidem, iEgyptiis allitudine parem,
prsestantiorem arte, religione sanetiorem; non hominum memorise
dedicatam, sed Triados sanctissimse honori. Reprpesentat illa unum et

trinum Deum, Patrem et Filium, etSpiritumsanctum; sustentantibus,

et circumvolitantibus Angelis; adorante in basi genibus flcxis Impera-
tore Leopoldo, capite aperto et lauro cincto, oculis in allum verecun-

de sublatis, et summam Triadem cum agnilione supremse Majeslatis

ejus, cum gratiarum actione pro beneficiis acceptis,cum imploratione
auxilii ullcrioris, cum oblatione sui suorumque omnium, alloquentem

his verbis idiomate Latino a se conceplis:

Tibi Reiji Seculorum Immurlidi, cujus sapienliw nihil csl absconditum,

Uni in Essentia, et Trino in Personis, cujus Providentia in sua disposilione
DEO, non fallilur,

infinite Bono, jEtcrno, ct Fmmenso ;

cujus Mnjestate implelur universum,
cujus Dexteroconmiusuntpossibitia, cujus Miserieordia supra omnia opera.

Hic votivse formulse pars prior, sub genuflexi Ccesaris effigie, sculpta
in fronte basis pyramidalis, finem capit: inde priusquam ad alias duas
partes legendas latcra vellem circumeam, liceret mihi tantisper sistere,

et considerare encomia sanctissimse Triadi a Csesare aptala ; alque

demonstrare,
 . ;

demonstrare, quod brevibus ac paucis istis terminis, sed mysterio-

rum maximorum plenis, contineatur
,
quidquid verbosior Orientalis
Ecclesiae eloquentia ,
prolixissimo verborum exquisitorum ambitu,
conata fuit exprimere in novocommuniqueOfficio, tribus suis praeci-
puis Doctoribus ex horum revelatione composita, cum perpetua ad
ternarium numerum allusione sicut inlimineTomi hujusexplicatum
;

illud invenitur. Verum non patitur hujusmodi digressioncm cpistolaris

brevitas : et satis fuerit, discretum lcctorem, intentoquasi digito, illuc
remisisse. Hinc ergo ad dexterum latus transitur, ubi ante eamdem
basim, ab Aquila ex marmorc fabrefacta, unguibus quasi folium chartae
explicatum tcnenlibus, exhibentur sequentia verba; quae quoniam a
Tua Majcstatc cxistimamus toties in propria persona pronuntiari,
quoties votum in sua, ante ipsam Pyramidem, inslaurat Augustissi-
mus Conjux; lcgenda hic reddimus Tuaectiam Auguslissimae Per- ,

sonae aplala, in hunc modum.

Tibi, inquatn, per summam Benignitalcm
Sanctissimce ac Individum Tunm
TRIMTATI Ab hac Urbc el Auslrioe Provincia
Ego Leopoldus (Eyo Eleonora) dirce pestis lue :

humiits servus luux (famuta lua) alque in perpetuam

yratias ago debilai yratitudinis
quas possum ntaximas, tesseram
pro nversa prwscns monumenlum
anno MDCLXXIX demississime consecro.

Sic communis facta utrique vestrae Majestati dexteri lateris Epi-

graphe, similiter procedat ex lalere sinistro, itaque Iegalur.

Suscipe, Rcyna ac Pruvincias

CLEMEISTISSIME DEUS, conlinua
Scrvi tui fFamulce tum) Miscrkardite tua;
dcmissc te aduranlis prolecliunc gubcrna,
Vuttt, citslotli, defcndc.
el Mc Ita vovi
Conjugem, Liberos, anno DoMInl
Dumumque meum, suLVatuiIS nuslrl
Populos ct Exercitus IcsV Chrlsll.
Mcos.

Quid superest modo ,

quod post talia suarum ipsiusmet virtutum
documenta miretur Leopoldus sua in Eleonora?in Hocscilicct, quod
ipsa in tam multis, ut vidimus, admiranda, nihil admiratione di-
gnum in se agnoscat, quanto major est, humilians se in omnibus, et
omnia referens in eum , ex quo, per quem, et in quo sunt omnia
perfeclum facta parelion Margaritae, etiam pcr veram animi demis-
sionem , verumque sui contemptum in tam sublimi Majestate.
Cetera Margaritae, solis noslri, decora, et in illis tua parelii, Au-
gustissimaEleonora, quid altinet pluribus commemorare ? Integram
illius in hoc volumine Vitam accipe ; in eamque velut in speculum

• „ ,,
•
d intuita,i
Jwm
r
T. II
intuita, Te Tibi existima in imagine repraesentari. Eamdempro spe-
culo suavissimis propone Filiabus ex inspectione cognituris, quae
;

Iineamenta, quis ornatus, qui mores Reginas sanctas, sanctasque

Imperalriccs potissimum deceant; cognita vero ita aemulaturis at-
que expressuris in se, dum tcnerae sunt ccreaeque, ut in adulliori
aetale non modo Reginae, (quod natalibus earum debetur) sed eliam

Rcginae sanctsc, pcr imilationem Progcnitorum suorum, evadant.

Quod dum nos Scrcnissimis Filiabus tuis, Augustissima Mater, Fi-
Iiisquc Serenissimis Dcum, omnis sanctimoniae fontem, rogamus per

intcrccssioncm Sanctorum omnium, eorum prsecipue quorum hoc in

volumine nomina gestaque recensentur; Tibi, et Auguslissimo Con-
jugi gratulari liccat, quod ea pielatis semina animis tenellorum inse-
verilis, amplam virtutum messem adolescenlia, speratos
quae in red-
dant suo temporc Sanctorum opcrum fructus; ut non solum ipsa
refcras Margaritam Sanctam, sed universa quoque Domus tua sanctse
Deus Sanctique, quorum hic Acta
ipsius familise assimilctur. Ita faxit
Tibi, ac per Te Augustissimo Conjugi Natale donum, qua parestre-
vcrentia, offerentes, submitlimus. Antuerpiae die 9 Junii 1698.

UTRIQUE MAJESTATI VESTR/E

Devotissimi

Damel papebrochius
Franciscus BAERTIUS

COMRADUS JANNINGUS

Socielatii Jesu Presbyteri

SYNOPSIS
 ;;
:

SYNOPSIS TOMI II ET III JUNII

Prfccipuos eorum Sanclos, in tres elasses distinctos referens.

Prxliminaris ad hunc Tomum ti Tractatus, post itemBardo * Moguntinus in Gennania Actis nune ,

Epistolam Dedicatoriam Avgustisstma Impe- primum erutis; Willielmus * Eboracensis in Angtia,

Eleonone-Maqdatenx Teresix Neo-
ratrici cujus Acta ex antiquioribus ac fere coxvis coltiguntur
P. Nicotai Rayasi est;
btirgicx inscvipiam, Heraelius Senonensis in Gntlia; et Bogumilius *
ejusdem qui Prxambuta ad Ezhibttionem Errorum, Gnesnensis in Palonia, Vtta recentitts scripta. Priscus,
Danieii Papebrochio perperam imputatorum, revocavit Episcopus Lugdunetisis (Tom. III).
ad Examen. editum una cum Parte 3 Responsionum Tum alii Hieravchici Ordinis phtres, Episcopi sci-
ad Exhibitionem eamdem. Est autem argumentum licet,ex Sicilia, (Tom. III) Marcianus * Syracusa-
Tractatits istius Acoluthia Officii Graeci, perpetuo nus, citjus extat ewomium Grsecolat. ex Itatia Ma-
Commentario tllustrata ; occasione ejus, quod Joannes ximus * et Fortunatus Neapolitani et alitts Fortu- :

Metropolita Euchaitorum composuit, pro festonovo et natus * Fanensis, (Tom. III) Marcus * Lncerinus;
communt tribus Orientatis Ecclesix Doctoribus. Ifo- Victorinus Assisii, Marcianus Beneventi, Richardus
rum enim primus Magnus Basilius bonam operis Andnae.
partem facit, Actis operose collectis a P. Francisco Ex Gallia [Tom. III) ^Erherius Ep. Viennensis,
Baertio. Aldricus Augustodunensis, Medardus * Noviomen-
Placeat eos, quorum nunc pnecipue illustrantttr sis, et hujusfrater perperam cvedttus Gildardu^ * Ro-
Acta, nunc porro nominatim recensitos accipere, secun- tomagensis, multo quam iste senior ; Medanli autem
dum discriinen triplicis Stotits, uti jam factum saepitts : habetur Fitascvipta a Fortunalo, et de varia corporis
et qus sacree super mensa lectioni aptiora sunt, * Aste- retiquiarumque translatione monum*nta prxclara, a
risco adnotato dignoscere. pag. 72 ad 104. Accedunt Clodulphus Metensis,
Landericus Parisiensis, Maximinus Aquisextiensis,
IN STATU ECCLESIASTICO
Meriadocus Venetensis deinde ex Anglia, Ithama-
:

Primus ordine xtatum, el seculis ante Christum rus Ruffensis Hibemia Colmanus Dromorensis
; ex ,
;

fevme novem vivens, est hoc in tomo (Tom. III) Eli- exScotia, (Tom. III) Ternanus Ptctorum Apnstoltts
seus Propheta, * Magni Eliie nihilo minor Discipttlus, ex Behjin, Valentinus Tungrensis ex Suecta. (Tom. :

duplici ejus spiritu donattts. Ex ipsins nutem Christi III) Eskillus * Episcopus Strinjrenensis et Martyr,
Dtscipnlis ejus adest S. Barnabas *, cujus occusione cujus Vita habetur : ex Dania Isfridus Raceburgen-
agitur ettam de ejusConsobrino et pnrdicationis Socio, sis ab Ordtne Piuemonstratensi assumptus.
S. Joanne cognomento Marco, qut an rectc distingua- Pvesbylerovumet Diaconorum Otdinem tn hoc Totno
tur ab hujus nominis Evnngettsta, Alexandrini m il!ustrarunt.(Tom. III) Anastasiuse* Fandilas Mar-
AHgypto Patriarchatus fttndatore, qmeritur. Dum au- tyres Covdubzz. in Hispania, ex Memovtali S. Etdngti
tem seqtientium in illo throno Pontificum plena pavatur {Tom. III) Muitijrcs etitim Hilarianus Ruthenensis
Htstona;datur hic ub(Tom. III) Evangelista quartus et Mammarius Afer, cum duobus Dtaconis. Wulflagius
S. Cerdo, nottlia dtei ex Hagwlogw Habessinorum autem, Enpo, Blitharius. Georgius, (Tom. III) Odul-
sumpta. fus *, Amabilis * fuerunt Pvesbgtevi omnes, ac fere in
Adsunt povro ex Oriente spectabiliores hi. Ex Hie- Gallia : quorum celebriores duo utttmijiic in .-irvevnia,
rosolymitanis Episcopis in ovdine septimtit S. Jo innes; iste Uttvajecti (Tom. III) Archidiacnnus
in Bettjin.
*
et ex Patrtarchatu Constanttnopolitano S. Paulns, autem Augnstx Prxtorix f-ttt Bernardus * Mentonien-
ab Arianis crudeliter intevfectus ; neque. mittus fere ab sts, fundatov Xenodochiorum in Monte-Jovis in Al-
Iconomachis habitus (Tom. II1)S. Methodius Patriar- pibus.
cha, cttjus Acta Grecco-Latitte dantur. Martyrio quo-
IN STATU MONASTICO
que. coronati comparent SS. Aiexander et Timotheus

Prusae Episcopi. Ast doctrina et rebus pro fide Ovientaliiimpvimu* censetuv (Tnm. III)S. Orsisius,
contra haeveticos tjestts fuit clansstmus S. Basilius,
* magni Puchomii successor; Onuphrius * Anachoreta,
Casareensis Episcopus cujus pvopviam Vttam cum
,
cujus Acta magnoexamine egent. Athre Ah. in JEqypto-.

scripsisset nemo anttquorum (nam eam qux S. Amplti- Batatzunus, Pala*mon, Garutna in Mthiopia ; Ju-
locltio Icontensi Eptsc. itlius familtarissimo passim tm- lianus *, civca Edessam in Syria. (Tum. III) lum
putatur ,apocrypha est) ex ipsiusmet et coaevorutnac fatnt- Julianus * Hegumenus Constantinopoli, et Nmicra-
liarium scriptis coltecta una caque pvolirissima hic (Tom. tius * Praepositus Studitarum ibidem. Theophanes

III) invenietur, a ;jj(/.295 ad 436. Adest etiam S. Tri- et Pansemne Sotitarii, (Tom. III) Petrus in Monte

phyllius, Leucosiae in Cypro Episcopus, cum Actis Atlto, cujus Vita Gnpcolatina.

Gv*co iatinis Et quoniam Rutheni Gvxcam Eccle- In Occidente S. Coluraba Abbas Hyensis, unde
sttim sequttntttv, nccepfa inde fide ritibusque, Gvj^cis monachafus propatjalus : et Acta vatde mirabilia,
bveviora alia, alta longtora, dantur opemse dtsrussa,
Sancds accenseri potest (Tom. III) Jonas Thaumatur-
gus , Metropolita Kioviensis; Ovientalibus vero ce- cum vita successoris Baitheni Ab. Tum Cordubr ex
monasterio Martnres, Petrus Presb. Walahonsus
leris S. Yvo * Episcopus ex Persute in Angtiam
,

advictus, ibiqne Sanctovum cuttttm pvomeritus. Diac. et socii qttatuor. Abbutes quaque Maurinns,

In Ocgidente, (Tom. III) Roman.e Sedis totiusque Colonix Jgrippinx Deocarus *. Henriele; Linde-
;

Ecclcsix summum Pontifuatum lenuit S. Leo III *, linus et Absolon Ctavomonte et Crispinii in Belgto ;

atque Eustadiola Abbatissa Eadburga *, filia

Curolo Magno, per ipsum coronato Imperatori caris- :
,

simus ; cnjus studwse collecta Acta ex antiquie deductin- Eduardi I Regis Angtix Saiirtimnninlts ; Mananus
tur, a paq. (59 ad 87. Comitanlur eum Cavdi- et Ziraus (Tom, III) Vimus Conversus
Preshyteri ;

Puvpuva insiqnes Beati duo; B;>naventura

natitia tit. Ravnerius Tudertinus, Gerasimus in Calalria,omnes
S. Caecilia.et Joannes Dominici tit. S. Sixti, hic ex feve Benedictini.
Ex Cisterciensibus vevo (Tom. III) Gerardus *,
Dominicana, iste exAugustiniana familia. Archiepiscopi
frater
frater S. Bernardi; Robertus * Ab. in Angtia, (Tom. Pelagia, Eugenia, Monica, ipsaque cum sponso Jose-
III) Placidus * Fundator S. Spiritus prope Ocram pho sanctissuna Virgo Deipara. Hinc Papebrochio, post
tfl Aprutia , cujus Vitam scripsit Paulus de Cetano, annorum 20 sitentium, indncta necessitas tribns Res-

Monachus Casxnov-r, cui Abbatix suum monasterium ponstonum Tomis,Exhibitioni errorumcirca ipsos com
iste moriens subjecil. Denique Aleydis * de Scharem- missorum articuiatim oppositis, suam suorumque li-
beka, prope Bruxetlas in Brabantia, tolerata patienter brorum innocentiam tuendi : quod fecit sic, ut itlis
lepra mirobilis, cujus Vita extat. comprehendantur curiosiores quseque in historia eccle-
Carnaldulensis Congregrationis fuerunt Parisius, siastica quaestiones. Harum Synopsis seorsim prodiit,

Tarvisu et Bononix ciarus ; et Silvester * Ftorentix utiet Elucidatio Actorumin controversia itla tota : quin

guorum sfcta a coxvis drscripta. Ordo Carthusianus et Apologia pro veritate, contra publicas accusnttones et
S. Rosselinam suggerit nobiiissimam Pirginem, et tmpostnras vnlgatas Hispanice, adversus personam et

Ordo Servoruvi B. Marix B. Bartolum . libros ejus, ipsumque. Sncietatis Je.su institulum, ac de-
Dominicani, Pnetei Joannem Dominici Cardina~ tiique Feraordmis srpe dicti origo abElia et sccuto 12
lem prxnominatam, habent hic B. Dianam, cutn so* historice demonstrata. Omnibus his effeclum est, ut

ciabus Amata atque Caecilia, Bononiensis Parthenonis passim innotuerit, nun soluminnocentta, sed etiam uti-
fundutrictbus. litas et dignitas operis, jam pene ad medium perducti,

(Tom. IIIjEx Ordine Minorum ce/ebcrrimus S. An- ac potro ad alios trigmta aut ptures Tomos, Deo, San-
tonius "
Patavinus, a pagASG ad 269 habet explicata ctisque faventibus, producendi.
iliustna ex antiquis MSS. Acta Fitae et Miracitlorum,
nec non recentiorrs horum collectiones varias. Adsunt IN STATU SECULARI.
autem ejitsdem Religwnts, Beatorum honore dignati,
Joanncs Tentialbene ct Joannes ab Avellino, Tuderti Martyres ac fere Milit.es fuerunt, (Tom. 2II}Pe-
in Umbria; ibidemque Cassie FraterPax. (Tom. III) trus et Felicianus, Ba-dlides et Cyrinus, Nazirius
Tum Petrus Compater *, in Hispinia clarus : et An- ac Celsus, Romae; itemque Getulius *, cujus Acta
gelus * de Clareno Zelator, paupertatis Franciscanx, vetustissima hnbentur, (Tom. III) sicut etiam liabentur

Pr,rfectns Clarenorum ab eo Dictorum, alias Pattpe- eaque Grxco-latuia Acia Tatiani Dulae in Citicia
rum Eremitarum Domini Ccclestini, qui eos ut Papa passi. Georgius et Basjela, Timotbeus et Maura con-
probavit. Arta ipsius cotliguntur., et dantur antiqua juges, Martyres in Abassia (Tom. III) item Modestus
miracuta ex MS. Unus etiam ex primis Tertiariis, har ei Crescentia cum suo atumno pnero Vito *, cujus

bitu donatus Cortonx a S Francisco, fuit B. Guido, corpus Roma in Franciam, inde Corbejam novam
cujus similtier Miracuia extant. Solitnriam
Vtta et transiatum , item ex Italia in Bohemitm detats Reli-
quoque vitam Tertiariis simtles tenuerunt. B. Giolus * quix, multam scribentibus miracula materiam dederunt.
Sillani, cujus adhuc integrum corpus; atque Hen- Nobilesquoque fuerunt Ruffinus et Valerius, Prxfecti
ricus * Baucenensis, Tarvisii; cujus civitatis Epi- rei (rumrntarix, Aquitejx; Hesychius, Dorostori in

scopus, Vitam , Miracula, Notarii ibidem scripsere. Mcesin; Ragnobertus, dimissa aula propter Ebrotcam
(Tom. III) Eremitis Augustiniams hunc Tomum in Francia tyrannidem, Sotitarius et Martyr. Ex
unus pro multis commendat S. Joannes a S. Facundo ;
Equestrt S. Jacobi Ordine a Saracenis csesi, Petrus
cujus Vtiam Joannes H
ispalensis coxvtis epistotartler ad Rodriguez Commendator , cum Sociis qmnque Tavirec
ducem Albanum ; ptures deinde posteriores variis tinguis in Atgarbiis : quibus accessil Garcias Rodriguez Mer-
scripserunt ; miracula item antiqua et nova, CanonUa- cator. Godescalcus fuit Princeps * Slavorum, ex
tionem item, aliaque a pag. 112 ad 157. perseculore propagator Christianitatis intcr suos, et
Ex ordine S. Joannis H xerosolymitani Flora seu Martyr,
FIos virgo. Statum autem secularem, simul et muliebrem sexum,
Carmelita Sanctus, isque sub tribus &>sentialibu$ imprimis nobilitavit S. Margarita * Scotorum Regina
votis Religiosus, nultus quidem koc
Tomo, sed neque cujtis majores aeque ac posteri ex cogevis scriptoribus
toto hocmense occurrit : Verum nuttus est seu vere seu illustrantur; Vita autem ad ejus fitiajn Malludem An-
prxsumptive tatis, qni ab Accusatoribus, hujus operis glix Reginam describitur a Confessario Theodorico.
apud Romanam Sedem et Inquisitionem Hispanicam Accedit (Tom. III) B. Castora Vidua Eugnbii, nec
iion ampiatur in argumentum tam invidiosum puicherrimus cttorus Virginum ac Martyrum ,
; imo non
plurimi ex omni Ordine et Statu atii, finguntur inho- Potamiaena Aiexandrina, Pelagia Antiochena, Oliva
noratiin 14 Tomis Actorum : ex Apostotis, Petrus et Pnnormitana, (Tom. III) Aquilina * Phcenissa cujus
Patilus; ex Evangelistis, Matharus
et Lucas; ex Pon- Acta Graecotat. Basilla ; et Felicula. Romanx; Ge-
Ctemens. Marcellinus, Silvester, Fe~
tifiabus, Cletus, nesia in Pedemontio; (Tom. III) Cunera * Rtienis
Hx; ex Marttjribus, Stephanns, Dionysius, Gcorgius, in Hollandia,Ursutanx societati non satis prudenter
Theodorus, Julianus cum Basilissa; Alphius cum so- adscripta.Virgines septem in Perside a perfido dire-
ciis Leontinis, et Brixiams innumeris; ex Doctoribus, ctore Presbytero proditx et occisx. Sola autem sed
Athanastns, Basilius, Augustinus, Thomas Aqumas; sancta Vtrginitate clarxaccensenlur, SebastianaThau-
ex Confessoribus Atexius, Benedictus, Maurus, Bruno, maturga, in Oriente; et Syra vcl Syria duplex in
Norbertus, Guilielmus. Ferdinandus Rex Castellx, Gatlia, Trecensis et Meldensis atque S. Flora, Or-
;
Carotus Comes Flandrix ; ex femineo sexu, Matia S. Joannis Hierosolymitani
dinis in Provincia.
ejusque soror Martha, Catharina, Barbara, Ursuta,

FACULTAS
 ;

FACULTAS R. P. PROViNCIALlS

SOCIETATIS JESU FLANDROBELGIC^

ET SUMMA PRIVILEGII CESAREI.

Edictis Philippi II Hispaniarum Regis, deinde Screnissimorum Archiducum

Curn Jsahclla; Belgii Principum, rursumquc Philippi III, ac novissime Caroli II Regum,
Alberti et

con/ir-

malis2 Decembris 1692, et 19 Junii 1694, Provincialibus Societalis Jesu, per Flandrobel-
gicam pro lcmpore fuluris, poteslas facta sit eligendi Tgpographos et Bibliopolas ,
qui, ad quo-
rumcumque exclusionem, soli imprimere ae reimprimere possinl libros cl opcra quwlibel, rite ap-
probata, curantibusque ejusdem Sicietatis Palribus edila aul porro edenda, sub consueto sum
Majeslatis Privilegio,non aliter impetranilo, quam in scriptis obtenta et prwexhibila licentiapra;-
dicli Provincialis ; idque sub gravibus pmnis,in conlraventores aut aliter impressa importantes
slatutis, ul lalius in ipsis patentibus lilteris apparet. Cum eliam sua Cmsarea Majestas idcm va-
lere volueril in ditionibus S. R. Imperio subjectis

Ego infrascriptus, Societalis Jesu per Flandrobelqicam Pneposilus Provincialis, polestale ad

hoc mihi facla ab Adm. R. P. .V. Pnepoiilo OeneraU Tlvjrso Gonziles, conccdo Vidun et Here-
dibus Henrici Thieullier, quondam Tgpoqraphi el Bibliopolce Antucrpiensis, facullalcm sic impri-

mendi, et per se aliosque vendendi infrascriptum opuf, ex more nostrce Societalis (quoi hisce
attestoi) recognilum et approbatum ; videlicel ; Toinum secundum de Aclis Sanctorum Junii,

colleclis, digestis, et illustratis per Godefridum Ilenschenium p m. Danielem Papebrochium, Fran-

ciscum Baerlium, et Conradum Janninqum, cum Tractatu Pradiminari de Acoluthia OfficiiGrceci,

composilo per P. Nicolaum Ratjieum, omues Societatis nostrie Presbb. et Theologos. In quorum

fidem hasce manu propria subscriptas, consueloque noslri ofjicii sigillo munitas, dedi Antuerpia;

31 tlarlii 1698.
LUDOVICUS HAVET.
SUMMA
PRIVILEGII REGII.
Dei gratia Hispaniarum Indiarumque Rex, Dux Burgundise, Brabantife etc.
Garolus,
Serenissimus Belgarum Princeps, Diplomate suo sanxit, ne quis cilra voluntatem
modo imprimat vel aliunde invehatac
P. Danielis Papebrochii e Societate Jesu, ullo
secus conliscatione
venum exponal per proximum decennium Acta Sanctorum: qui faxit,

sieut lalius patel in litteris datis Bruxel-

exemplarium, et aliis gravibus poenismulctabitur :

ke xiii Februarii mdcxcii.

Signat
L0YENS -

Hercdibus Henrici Thieullier,Typo-

Et ego Daniel Papebrochius, Socictatis Jesu, Vidua; et
imprirmt et distrahat Tomum
graphi quondam et Bibliopolse Antuerpiensis, permitto ut,
secundum de Sanctorum Junii. Datum Antuerpiae anno 1693, 1 Octobns.
Actis

AP-
 APPROBATIO
ORDINARII.
Pape-
Tomus secundus de
Francisco
brochio,
Aclis Sanctorum
Hacrlio, el
Junii, a Patribus Godefrido Henschenio, Daniele
Conrado Janningo , Socielalis Jesu Sacerdotibus Theoh'jis

crudite conscriptus, una cum Traclalu Prceliminari P. Nicolai Rayaji, simililer Socielati,

Jcsu Saccrdotis Thcologi, de Acoluthia O/ficii Groeci, in communi feslo trium Orientalis Ecclcsias
Doclorum. llasilii Magni, Gregorii Tlwologi, et Joannis Chrysoslomi, utililer publicabitur. Ita

censeo Anluerpice 1698, 18 Martii.

ANTONIUS HOEFSLACH
Eccl. Cathed. Canon. Grad. Libr. Censor.

PU0TEST4TI0 AUCTORUM
ante pragressos quinque menses idcntidem sumus pro-
Ouod testati, nos in hoc de Actis Sanctorum opere servatas velle
Urbani Papa? VIII Constitutiones ; neque nostris aliorumve huc
referendis Commcntariis aliud pondus tribui, quam est historise, ab
bominibus errori obnoxiis scriptse ; idem ante hunc secundum To-
mum Junii denuo protestamur.

NICOLAI.
 :

NICOLAI RAY,€1

TRACTATUS PR^LIMINARIS
DE ACOLUTHIA
OFFICII CANONICI
ProEcclesiis Orienlalibus Grrccorum, in solenni Comniemo-
ratione trium Doctorum,

BASILII, NASIANZENI ET CHRYSOSTOMI.

PR^FATIO.
ac primum me P. Danieli Papebroehio acceptum referre debemus JoanniEuehaitorum An-
Simul
ejusque Sociis, ad prosequenda Sanctorum tistiti, qui quo major esset populi erga instifutam a
-
Acta, ex Moderatorum imperioadjunxeram, se trium illorum Doctorum celebritfttem reliffio hoc JoannesXe
r\Oi j - - ., traiiolifa Stl-
rogatus fui, ut Commemorationis in titulo Omciumpro sua mdustriaconcuinavit, quotannisin
Ctt au0Tim
expositse historiam e Grseca Latinam facerem, eru- Grseca Eccle.siadie xxx Januarii recitandum quod compoiult. :

ditissimo P. Fraucisci Baertii, de Magni Basilii cernere est tam ex Typico S. Sabae, quam ex Me-
vita tractatui, jam tuncmaxima ex parte impresso, naeis. Menaeorum verba invenies in nostris S.Basi-
inserendam. Td ego praeatiti eo modo, quo ibi octa- lii Actis, capitejam snpra dicto. Quamobrem >ntis
Ad Hltus vu et trige^imo capite in hoc secundo Junii Tomo habebo huc proferre verba solius Typici: 'Edic&«4 ouv
Gnci <f Lati
Legitur. Atque eaoccasione incidi in Rituales Grae- ev -j) txypwxvbx ij/aeAAo^ufi axoAOU^Eiav ~r,v yiyoyjlvj -tcx
ni Of/icii a}>-
tius tnter se
corum libros inultos ac varios; eosque ccepi et TqO iv 'Ayiot; IlaTpoc r'pav Toawou MsTOOffOAiTOV
comparandos evolvere curiosius, et cum nostris Latinorum con- Eu^atToay, Vespere in pervigilio canimus Acoluthiam
ferre. Cum autem Ecclesiam Graecam, a Latina bic Sanctomm (Basilii Magni, Gregorii Theologi, et

non modice discrepare animadverterem , operaa Joacnis Chrysostomi) compositam a Sancio Patre
pretium esse existimavi totam seriem divini Offi- nostro, Joanne Metropoiita Euchaitorum.
cii,apud Grsecos celebrioribua diebus usitati, a ne- 3 Ubi obiter et quasi per trdnsennam observare
mine, quodsciam, usque adhuc pro dignitate ex- potest eruditus Lector, Officium divinum a Graecis
ulicatam, ponere ob oculos, et quasi perpetuo Com- 'AxoAou0i'ay appellari ; non aliam fortasse ob causara^
< cu or(l °
reentario illustrare. quain quod oinnes ejus partes aptissimecohaerescant >ffi

cur (hclus
^ Et vero si hic opus est appositione exempli, inter se, et alia? alias consequantur : quippe i|iiod
Acotuthia
exemplo erlt sicut revera opus est, non videor mihi deligere Consequi est apud Latinos, hoc est apud Graecos F
ul (juod pro nosse ullum aptius, quam Officium illud quod po- 'Axqaou9£iv. Ut autem res tota clarius intelligatur,
d e 30 Jan.
nitur in solenni Commemoratione trium Doctorum nomina eo spectantia, et passim in
placet quaedam
Grsecorum, Basilii, Chrysostomi
Nazianzeni et quocumque de peculiaribus Sanctis Officio recur-
tum quia a praeeipuo hujus Tomi argumenlo, vita, rentia, ante explicare. Mihi enim verissimum vi-
inquam, Magni Basilii alienum non est; tum quia, deri solet iliud, quod scite omnino sapienterque in

nti Menasa testantur, superat quidquid in illw ge- Cratylo pronuntiavit Platq; quirerum nomina peni-
nere editura est hactenus, et in posterum edetur. tius perviderit, eumdem et res itidem ipsas fundltOS

Hoc tampraestans Horarum Canonicarum Officium exploratas compertasquja habiturum.

DISSERTATIO PR/EVIA
De quibusdam generatim ad Acoluthiam Grsecorum spectantibus.

§. 1. Quid sit Eclius sive Tonus el quotuplex; guid Troparium, Sticherum ct Stichus, quid
kliomelum.

Tonos habeni uemadmodum in Ecclesia Lntina, sic et in codicibus recurrit frequentissime, signiflcare Cunti-
ftrxci oclo, Graca, Officium divinum coneinitnr mo- C um. Meursii erratura cohfutant Jacobus Goarus et
dulate. Perperam tanien existimavit Meur- Leo Allatius hic in dissertatione de Lilnis eccle-
: i

sius 'H/r,;, qu;e vox in rituum GrEecorum siasticis Gracuruin pag. G6; ille in Euchologio

Mi T. 11
l
^S-
 AD ACOLUTHIAM OFFICII GR.ECI

A pag. 206, ul»i Proprie 'Hxog, in

sic lequitur: « titipseCangiu^) -ti/o; Scriptura? verbis, et-Ti/rpw I)
alia Uhometa,
AIT.TOHR N. 1», » cantu Grseco ecclesiastico, idem est quod Tonus verbis Hymnographi contexantur, hss voces Versus
quia peculiari
» in Latino. Habent autem Graeci suosocto Tonos, et Versiculus istud discrimen haud satis declarant. tono cintan-
)) a quibus Libellus 'Q/-<» f/y-., id est, continens o< to Nolo tamen Xoyopta/sw, sive conlendere de nomine. da,

» Toiws, dicitur. Quatuor Toni *priores siraplicem Quapropter raodo intelligi me sciam, hasce Graeca-
» appellationemsunt nacti; 'II/o; o* f Primus; nicas voces in posterum ita Latine interpretabos.
» Secundus Ml/o: •/, Tertius; ~II//>; £'
'IJ/.o; (5', ; f
Pnrro <-j-c//[jy. alia sunt npoffopLota, alia *loi6u.iAot.
» Quartus. Quutuor posteriores dispareiz) sortiun- Quiesint \Jooa6u,ia, dictum nunc est. 'I^wpteXa vero
a tur denoininationem Quintus enim est *Hxo?
: sunt ea In/r/.x. quee ut ait doctus Ligaridus apud
f

» nXayiou ttowtou, scribiturque '1I//V -"/.. a',Tonus Goarum pag. ^Ob" )

peculiari sibi, gravi nempe et

» obliquus primus : Sextus est *Hos nX. (3', hoc est conciuna voce recitanda sunt, quasi iJiov tiiloc,, id

» nXay/ou oWrepou, Tonus obliquus secundus Tertius est, propriam modulationem habentia.
» dicitur 'H//j; fay.:_, Tonus gravis, prupter mo- 7 Objicietur fortasse liuic definitioni Codiuus, in

» ram et voeis gravitatem iutcr illum canemlum, libro de Officialibus Palatii Constantinopolitani et
» quamquam dicatur eliam
t
H^o^itX. /. Ultimus est de Officiis magnse Bcclesias Cap. 7. n. 23. dicens;
» "II/o; jtX. o, Tunus obliquus4. Eadem repetun- EtGEp^oi/Tai xat oi tyx/.xxi... &ed ijaeXXouaiv [OidpieXov t^;

» tur pag. 433; et additur: Torii prtmi quatuor bpT^c; quod itavertit noster Gretserus; Ingrediun-
» vocantura Musices studiosis, Principales et Re- turetiam cantores, canuntque fesli proprium Canticum.
» cti. Alii, Mmus prscipui, Obliqui, Ministri Undevidetur posse concludi, Canticum aliquod nun-
» eorumque a primis in eo stat discrimen, quod cupari 'idiopeXov, quia festo proprium sit, non vero
» vocibus quatuor, seu sonis or). Teaaapwv, vel si quia pecuharem sibi modulationem vindicet. Per
» mavis una quarta sub Principali descendunt. h ec sane Codini verba scrupulus, fateor, mihi inje-

5 Neque dissentit Allatius cjui cumin pradicta

:
ctus fuitnon levis ; sed evanuit, qnando vidi plura

B Dissertatione pag. G4, eamdem Tonorum partitio- esse Stichera festo congruentia, qu« non inscribun-
sub qutbus tua nem, brevius quidem, sed minus distincte exposuis- tur 'ldtopeXa. Ne longius abeamus ; fideles tuos ocu-
set; deeorum libro sive Octoecho dicere aggreditur: los, Lector, in horum trium Praesulum Officium
E
et « Canone* omnes inquit, sive Troparia, et qute- iutende ; omnia sint huic festo pro-
et licet Stichera iion idee> di-

» cumque alise Cantiones in hoclibro contenfce, ita pria quara quae maxime, tamen non invenias alia cta quod smt
proprla festo.
» dispositffi sunt, utquae primo Tono concinuntur, inscribi IdtofxcXa praeter Stichera Nili Xanthopuli,

» omnia primum
siiniil sibi locum oceupent; qua; id quod nobis arguinento debet esse, non propterea
» secundo, secundum; quse tertio, tertium: etsic Canticum aliquod ajiud Graecos dici 'l5io^.e).QV, quia
» de singulis, donec ad Obliquum quarti pervenia- festo proprium est, sed quia peculiari et a ceteris
» tur, qui inter Tonos ultimus, ultimum quoque discreto sono accinitur. Ad objectum locum quod
)> sibi locum vendicat; et Cantiones eo modu- attinet, is nobis nequaquara officit: neque enim

» latai ac commensuratffl, ultimo quoque loco quidquam aliud ibi vult Codinus, quam super men-
» reponantur. Contiuet autem tantum Troparia sam Imperatoris, a cantoribus concini idem illud
» et Canones, qui a primis Vesperis Domimcse 'IcJtop.E/.ov, quod eo die canitur in ecclesia. Huc ac-

» adflnera usque Missse canuutur, et oop Dominicis cedit, quod l^to^iXov ibidem in margine exponat
cu)uscumqur
generls Canti- » Tonorum numero finitur. Singuli Toni tres
pro proprii cantus Canticum. Atque hsec marginalis expo-
ca. » habent Canones. Primum, AvacTaatpLov, qui in natur propnicantus Canticum. Atque ha?c marginalis
» Resurrectionis Dominicse Secundum, XTaupoava- ; expositio recurrit denuo Cap. 10. num.S,ubi narrat
» oraffifzov, qui in Crucis et Resurrectionis ; Ter- idem Codinus quibus ceremoniis festo Palmarum tn
» tium, qui in MariaaVirginislaudibus celebrandis, ambulacrum veniat Lampadarius, lampadem fercns,
» versantur. Et luec in Oetoechis antiquis habeban- totumque festi •proprium Canticum decantans, Greece
» tur. In recentioribus inodo additur pro singulis tantum est ^/alXwvoXov ro "iJtout/.ov, prsetermisso
» Tonis Canon, qui in Meo"ovux-Ti'ou vel fieaovuxTtitQO, verbo, ~f,z, eopTJ?^. Jam vero quid est, amabo, proprii
)> mediae scilicet noctis Officio, cani suevit; et quod Canticum peculiari ac proprio
cantus Canticum, nisi
» de Trinitate pertractet, Triadicus dicitur. » modulandi genere cantanduml
c Libn Grscis Ecclesiasticis valde com-
isti

in iptorum niotli sunt ,imo paene necessarii nam ( ut : §. //. Unde dicta Troparia et Hirmi ? quis ho-
tibrls ecclesla- testatur Goarus pag. 434 libros Notis musicis ) 7*11111 USttS?
StMl dteCi I-
pta.
c.iarutos inter cantandum rarissime conspiciunt ,

vel eliam habent Grxci : communesque ideo , et

verbis et cantu, memoriz tenaciter infigunt Hymnos, jf\.sticheris ad Troparia veniamus. Troparium, in-
ad quorum normam alios pari syllabarum numero con- quit Goarus pag. 32, vox gcnerica est, et cunctis
stantes tantando inflectunt; ideoque eorum primordia in Ecclesia Grasca receptis communis: Modulum
Canticts aliis imcribunl t ut ad eorum regulam, sequcntet ubique interpretamur... Quoad sui comnositionem Troparii ettj-

indicsnt esse decantandos. Versus autem, qui in liunc Latinis Antiphonis similisest quamvis Antiphonam mon "l>< :
c
more,
tinem Eequali syllabarum numero alligantur, dicun- ulla ratione interpretari nequeamus. Hanc vocem
tur ^rt/r.pa TtpoBoptoia, Papebrochius Versus^Simila- sic explicat laudatus Ligandius tamquam si,

res appellare consuevit. Hinc intelligitur quid sibi Tpoiraiapiov, aito TouTpoTratou, derivetur; et sit quasi
Ex fiis alia
velint ea quae leguutur statim in ipsa inscriptione Paean sive Hymnus, in quo canatur victoria ; vel in
stint, Iroso-
miti, promissi Oflicii. M'aX),of-tEv ^.TVjFYtod TTpoffoij.oia. quibus oi TpoTrot, id est, mores alicujus Sancti refe-
""il/o; o". il; yevvatov iv piapTuoiv. At vero non qui- rantur. Verum Goar existimans dni tou Tpejtetv vrr-

libet versus l-c/r.oi vocitantur; sed soli illi qui tere, velpropinquius «tco Tpoiriis conversione originem
paulo longiores sunt, et ab Hyiunographo ecclesia- duci ; sive dicas, inquit, ob vocem in cantando varie

stico conscripti. Nam versus breviores, et e Psalmis versam et modulum

infltxam (quae mihi ratio est, ut
Davi.licis vel aliis Scripturse iocis excerpti, appel- semper reddiderim) sive,quia Canonarcha, dum Tro-
lantur -Ti/oi.Hinc oritur £ti^oXoy^a,quEB est alterna parium tilud per commata suggerit (raro namqus pul-
Psulmorum Davidicorum per Versus recitatio. Non pitis adstant Graaci) modo in chorum Uutic, modo in

possum tamen assentire Cangio, qui putat 2ti'xo« olium TpenETsu, sive vertitur. Superest sententia alia,

Versiculum, et-tt/r.pov Vcrsum, Latinc reddi posse. sed quie plene intelligi ante non potest, quam vis ac

Cum enim(ut ex jam dictis constat, et aniraadver- natura Hirmi declarata fuerit.
9
 DISSERTATIO ONOMASTICA. X vn
A Hirmus porro
9 ut est apud Allatium loc. , quam modutationU subsidium : vel etiam t qux vertunt D
qu\a convtrti cit. pag. 98 est Hymnus sive Troparium, a qno reli- canentium vores ad modos nu7neros<iue Hirmorum. hvcraa H
debet ad tn
num Birmi,
quorum Tropariorum qux in ea Ode canerentur , , Nisi enim ad eovum normam vox psallcntium exujatur,
sic dicti, consequentia ft series ducebatur. Idque ita esse no- neque concinnus erit ranta<;;
neque suavis harmonia,
taruni viri docti , ex Simeonis Thessalonicensis Ar- neque melodia poteril appellari, sed vociferatio incon-
chiepiscopi Ubro de Templo , Sacerdote et Mysla- cinna et inama-na. Zonarae consentit Arcudius,
ijoijia. Addi potest Zonnras , Comment. in Cano- consentit Gretserus. Sed si h.OG ita sit, tria satis
nes Anastusimos Damasceni , in pnwmio : 'Etpjzos mirari non possum. quod Hirmus Unum est ,

Je l.i-ji-y.i o'j; gxoXou^totv nv« , xaci xxivj psXovg ,

ab allatio Troparia reponatur. Alterum ,
iuter
AOU x^tyh.^ iSiftiyj^ zmi p.£t' crjroij TpiT:yot'ou. ripo; quod Cangius etiam "I^tojxeXov affinnet esse Tro-
•JOLQ -.'> Vdv EipfZtoV U.(\ot; /y/.ivjj Ov9ut£ovr«t, y.ot\ parium. Tertium denique quod idem Cangius
Ttpoq l/-i'-yii-J a*J?.'jtpijfXVJo: app.o^vryi xi y.yi tyxXkovxctt, cum Goaro , Tropariinu definiat vorem genericam
y.y.i xy xpixwiy. tq-j p.eXwff^w.aro^ exetvoy aitoXoufloOiyiv, ei cunctis Cnntias , in E<:rle^ia Qi'seca receptis ,

r, <j->. Obvetpei /.y.i oyf/Ti?>£n£i iy.-jv\> y.y.xy. x'j fJL£/.o? o communem. Etenim tradita a Zonal:i Tropariorum
Eippibi xb TpoTTzptov. Hirmus appellatur , eo quod $c- uon complectitur tamquam sua membra
definitio,
quod cetern riem quamdam connexionem </ ordinem cantus aut Ilinnum aut Miotnelum,
et et utpnte qua? ad nullius
post sc trahat
consonantix tribuat consequentibus pn*t $e Tropariis, Hirrai numeros inflectuntur. Qui igitur Tdiomeium
Nam ad cantum Hirmorum conformantur, et attempe~ et Hirmus Tmparia esse dicuntur Qui vox illa '?

rantur etiam Tropana, et decantantur non sine rela- Troparium communis est omnibus Ecclesias cantioni-
tione nd Hirmos, quorum itidem melodiam et sonum bus?
imitantur. Vel inde llirmus nomen habet, quod con- 1-2 Hasreo incertus animi, neque tamen me pos-
sicuri Mussc tamtn
apud Itcsio-
trahat et connectat sibi in metodta et cantu Tropa- sum adducere, ut viros in rituum Grrecorum scien- ipsf
Hirmusct
dum, rium. Et eerte "fiipoa, a quo Hirmus deducitur, si- tia apprime versatos, ef hoc noroine per totura or- Idiomelon
gnificat Traho et Nerto ut patet ex. illo quod He- , bem lerrarum celebres, autumem loqui pugnantia , ad Tropartum
siodus in Thengonia de Musis cecinit et hic avero abesse. Quid igitur? Ut haa eorum lo- ,>f fntht n/,

XXI Au T.y.-rn cutiones dumtaxat in speciem pugnantes concilien-

uf vfoei ad
rjenus.
repTrouat fiiyctv voov evros oWvpiTiw,
TfjjLveuffai, tur interse, tntaqne Tropariorum natura intelliga-
E
Eipsvaati xz-S £'jvt7, ~y-' Effaopteva irpot eovra, tur, cgoquidem sic statuo quamlibet in Ecclesia ;

*l>WVfl QflflpEUffOit. Gra?ca Cantionem cominuni nominp appeliari Tro-

Hominum patrem atquc Deorttm parium, vel ob vocem, qu?e inter cantaivlum multi-
Laudantes, magnam mentem exhilarant in Otympo; plici ac diverso modo inflectitur; vel etiatn ob Ca-

Nectentes prxsentia, prxterita atque futura, nonarcham, qui dum per commata Cantionem aU-
Gutture fnndentes cantum. quam suggerit, variura vertitur in chorura ; ita ut
Et quaravis Boninus Mombritius, Patritius Medio- Troparium genus ad plures Cantionum
sit veluti
lanensis, in sua elegantissima Theogonire versione ,
differentias sive formas pertinens. Atque alterutro
non videatur sensum Hesiodi satis expressisse, dum sensu, vel potius utroque, et Idiomela et Hirmi et
vertit Stickera et Siichi, et Cantiones reliqure omncs jure
xu x merito nuncupantur Troparia. An enim cantio po-
Lninlf animum patris exhilarant: plerumque canentes, test csse ulla, in quain non conve- utraque illa ratio
Quxsint, quse fuerintj et quse ventura trahantur. niat? Quamquam Moduli
Cantiones illae aliae sive
Tamen a significatione verbi Et'pw neutiquara re- qui inter canemlum Hirmis attemperantur, non so-
cessit. lum propter altcrutram vel utramque rationem, sed
10 Hirmus ergo, quoad licet assequi, sequentes etiam propterillamtertiam a Zonara allatam, com-
Modulus ad suara rausicam inflexionem trahit, at- nmne nomen Troparii sibi vindicent, tamquam pecu-
que idoo non raale a Goaro redditur Tractus. Tra- liare etproprium, idque per antunomasiura aut per
ctum autem cum dico, nolim equidem cuin aliquo eicellentiara.
apud AUatium existirnes, Hirmum a Tractu Eccle-
et est quasi si» Latinre non differre. Etenim, ut Gretserus noster §. III. Quid Gontacium, quis ejus inventor?
totius Cano-
nis regula,
tom. 3 de Cruce pag. 23"2S observavit, Latinorum Qwd Canon ? et quotuplex ?
Tractus a trahendo dictus est, non eo quidem quod
sit norma ad quam
Latinorum Tractus
concitiantur subsequentia (nara
norma non est) sed quod
talis
D
Jnplex illa significatio,
dedimus,modogenerica,modospecifica,si admittatur, F
quam voci Troparium supra

II Troparll
tractim cantetur. Igitur cum Gracorum Hirmus plana sunt oiunia, nihil in doctissimorum hominum nomen,
canon sit ac regula sequentium Tropariorum, Tra- locutionilins pugnans, nilnl ambiguum. Et vero admit-
ctus Latinorum non item consequens est, ut alte- ;
tetur sine ulla controversia ab iis, qui norunt similes
rum nb altero differre pronuntiemus. Estautemin- homonymias in ecclesiastico Grsecorum sermone
terGrsecorum libros Ecclesiasticos aliqnis, qui llir- esse complures. Vocabula alia ut prateream, unum
mns, secundum octo tonoruni varietatem collectos ,
Ko»Taxiov quam tnulta significat quam diversa ! !

continet, atque ideo Et'pu.o).oyiov dieitur. Significat aliud in commentatione , aliud in divino
11 Hisce explicatis videtur mihi jain redeundum Horarum Oliicio , aliud in Liturgia , iterum in

ad Troparia, et coramemoranda sententia Cangii, Ordinatione aliud atque alinrt. Has significatio-

uti Zonaras quiZonaram secutus, ait inde Tropana appellari nes singulas, in 'Apxtep«Ttxw, >ive libro Pontificali
docet. opei-ose pen[ue erudite explieat
quodad modos Hirmorum x^A-Kovxy.i, vertuntur et in- Ecclesia? Gr.Tciv, 'jj
^.*"J*
flectuntur. Z<>nar?e verba, quse a Cangio in Iianc Isaaeius Habertus, Doctor Sorbonicus, tunc Vbbas viluri

sententiamadducuntur, h»c sunt: TpoTrepta / S. Maria? de Allodiis, postea Vabrensis Episcopus,

i',i- ttvJ; rou^ Etpuo : -.'jivAp-vjy. , v.y.i njv que ividui sciendi Lector potest consulere ; lon-

To-j (
u:Xou^ Trpo; £X£t'vO'j; -'>•',rjUiJ:r r, /y.i rp£TTOVT« gum est enim afferre omnia. At vero cum hic Gra3-
rh yjrj'h -<>rj «oNivrwv TTpo; T'J \j-it.T. /y\ rov ',/ • ..-/ corum 'AxoXouV» evolvendam susceperim, esse

tojv Ei(ja'j>v. Ei iir, yy.o -po; BKStvout; '> rwv y.-.y. est difere, quid, KovTaxtov, saltem iu ea significet.
^-j.t./.uj-.itYJ ^0'jyyrj^ jyOvvrjtTO, OUX £Upu9fJlOV i'~yi TCJ />; Oralione, inquit ibi Ilabertus pag. 59 seu Jihu,
tteXo^, oud*e ivap^rytov , oVj; pteXo? z-j yhotto, yt.t
'

Horarum Ofjicii recitatione vel decanlatione ,

Conta.
y.xr./ic KKt aviip/xoaToy yiyjr,p.y. Troparia uocantur ,
cium tstgenus quoddam modutatum Bymniteu Cantici
ut qnx ad Hirmos vertuntur, eosque respiciunt tam- Ecclesiaslici, celeris simplicius ,
iisque brevius, quate
singulis
 AD ACOLUTHIAM OFFICII GR^CI
A sjugulis diebus festis proprinm c4t ; undeKoyoaxiov -1-. fortasse Lectori acciderit haec qualis qualis ad In-
Ytfrip&i Contaciuu eobi vocatw. Tum sobjicit exem- ventores digressio quare ad propositum reverta-
,

j)]ura Conlacii ejus diei in quo de Contacio scribebat, raur. Contacium ergosubsequitur 0*'/o;, qui a Goaro
qui erat dies sacer Sancto Georgio. Non est iu animo pag fi7 describitur, Hymmi tjenus m Dei vel Sancti
exemplum illurf Iranscribere quia aliud in Officio ,
aliciijus laudem ita constructum, ut quasi nnnpagem ,

honim trium Sanctorum mox inventurus est .rdificuim, fabricamque virtutum ejus et glorisi videaiur Troparia ali-
Lector. componere : et ideo Kovraxtw opponilur f ut eo amplius qitu unde Do-
mus vocentur?
14 Porro ex liac Haberti descriptione efflci co- et diffUsius. Explicationis clarioris causa subdit ,

gique putest, Contacium profluerea dictione Kovtoc,, Goar : Itali qttoquesua poemata habent ; Stanze sua
diclturquc rcm hrevcm significante. Neque vero placet Ligari- domus sive kabitacuta dicta.
lingua, id est
a brtvitate dius, <jui audct dtth rou Kovtou ab Ilasta sive Jaculo 17 autem vel Canticum quid sit, notius vi-
\lior,

deducere Kqvtoxiov; perinde quasi foret Contaciutn detur esse, quam uthica rae explicari debeat. Quis
Oratio, quam vocB.m\lsjaculatoriam, Non enim Kovxbi enim Mosis, Habacuc aliorumque Proplietarura
/a( itiinii proprie Bignificat Joannes Morinus de
; licet Cantica ignoret"? Solent autera novem Scriptur.e
Bacria Ordinationibus pag. 230
id velle probare yi- sacras Cantica, secundum ordinemetferias, in Ma- Cantlca ex
Scrlpturu
deatur ex illo Homeri versiouloOdyss. 1. tutino recitare Grsci. Primum quidein Dominica et
AuTop eyw "jffiiptOOt ).aowv irspiu&tea xqvtov. feria ii, Canticura M<isis (quod extat Exodi 1*>. et in

Hunc Ilomen locum si Morinusadiisset, vidissetluce Romano Breviario feri v, «<l Laudes] "Affw^sv irw

clarius, Koytot; nonesse joculum, sedprsclongam per- Kuptw, evo*o^ws yap 9Eo*o|«ff9at, cantemus Domino ;

tiatm qua niinora navigia impelluut.ur, latinequoque enim magnificatus

gloriose est. Secundum, (quod est
Coniu& dictam ;
Ihi enim facit Homerus Ulyssem nar- Mosis Canticuin alterum, ex Deuter. 32 et in Hre-
rare, quoraodo appropinquantem ad littus Polyphe- viario Romano ponitur Sabbato ad Laudes) incipit-
iiiiiui detruaerit, arrepto immani conto. que IIpoffE^E oupave xat /a/r,aw ; Audite cceli quas lo-
15 Sed juvat itertun sic prose- audire Habertum quor et cantatur hoc a Graecis feria in. Tertium ,

quentem II zc autemContacia inventa sunt irca en-

: *EffTEpew9yj r, xapJia \xw ev Kuptw. ExultavU cor meum
num JJomiiti qiunijrnttsimum, sub Anastasio Jmpera- in Domnio, nempe Canticum Annse adscribitur fe- E
tore. Inventa, inquam, dieinitus a Rotnana (Emeseno) riae iv, sicut etapud latinos. Quartum, Kupte Ettfa- r/nti tbuta
Diaconp ; qui dum in quadnm Detparse ecclesia xrtxoa TTiV axoxv ffou, Domine andiri auditionem tuam, per Ferias,

zr.v II xvvvyu&a , sacras fnjtlias perageret , ut Canticura scilicet Habacuc, a Latinis feria sexta dici
narratur in Menxo Qrxcopum (die 1 Octobris) ;
solitum, feria v usurpatur a Gra^cis. Quintnm, quod
1j //-omjj.i., inquit, -.r,c, avvdh^/dq (lcgendum aww- est Canticum Isaise, non
qnod est Isaise
illud quidera
!e*w$) rwv Kovraxfwv fkaStv, Lmycfveiprii x.utw tk; iir.i- 12, et incipit, Confitelmr Dominc, proponiturque
tibi

payitxcj ©eotoxou xar' 6Vap, /xi rojioy ^ptpTOu B7rtOouff)j£ in Romano Rreviario feria secunda ad Laudes ; sed
xzi xeXeuia-ry,; biutgv xaTaaayetv. "EJoj[ev ouy avoti;at quod Isaias cap. 2G vers. 9 incipit in vulgata Ani- :

Tfl orofia xtxt xaTaTTieiv rdv /^prr.v vv rj£ r, eopr»} TWV ?iiii mea desideravit te in nocte, 'Ex. vuxro? opSp^euso
Xptoroy yevvwy' /?i E]J9£ws !£u7iVQe •/evou.ivo;, avacz; ev ptou itpo? oe 6 @e'i;
T?;vjy.y. hoc, inquarn Isaise Can-
:

tw o^Swvt np^aro tpaX^Etv : 'H Ilap0e*voc. ffv5u.epov rov ticum alterum apud Grsecos proprium est feria? vi
y7ttpouo*iov Ti/T£i. Ky.l irot^acc^ xai tuv Xohtwv eootojv Sabbato vero sextuin 'E6dr,ffa h QXfyzt ptou npbq
,

tz KovTa/.ta , aXXa or, y.ci rwv eirio^fucov \\y^, tb? Kuptov, sive Canticura Jona? , Clamavi de tribulatiane
e*vai to ttX»9o5 rwv ujr' «utou yevop.iv(&v Kovraxtwv mea ad Dominum et septimum, 'EuAoyr T6? d RupttE
; (

unep Ta /i'/.ia lv Etpvivj -iliittfh,. » Romanus Dia.co- o ®e6? rwv itarepwv wptwv, Benedictus es Dornine Deiis
taliitm mul-
ti/'luutcii
» nusgratiam compositionis Contaciorum faciendo- patrum nostrorum. Reliqua duo, scilicet Beatie Mariae
Int .,<< i S
•• rum accepit, cum in somnis apparuisset ipsi san- Virginis et Zacharise Propheta?, alio tempore decan-
Jtomanut • '
eique tomum seu partem
iis-ima Dei Genitrix, tantur.
Dlaconta o • chartse tradidisset,manducare jubens. Visus est 18 Atque habc novem Cantica integra, in eum
Drt/iaiu vtln-
» ergo os aperire et chartam absorbere. (Erat au- quem jam recensui ordinem redacta, reperire est
CtUti
« tera natahs Christi dies) atque confestim somno in vew 'AvQoXoytw sive novo Florilegio Antoriii Ar-
• solutus ambonem conscendens cantare ccapil
, : cudii, continuo post Psalterium Secundnm autem :

» Hodic yirgo supersubstantialem parit. Atqueubi illorum, npdffej^e oupave xai XaX^,ffw, quia corr$plioni~
« rehquarura Solennitatum, sed et illustfium San- bus et minis in peruicaces etperduellcs Hebrxos tonat,
» ctonun Contacia perfecit, ita ut Contaciorum ab omissum idcirco totoanni decursu, soto Quadragesimx
n ipso compositorum copia raillenarium excedat, in magnas tempore lugubri, quo comminationibus et trislis)
» pace vitam finivit. » augurii vocibtts peccatores terret Ecclesia, cantdndum
16 Verum (id quod pace Vin tanti dixerira) baec resumit. Ita Goarus. allegans Horologii typum. 'Ic-
Menseor^um verba indicant quidem, Contacia a S. , teov, oti i. ^Eurepa w?>5 oi^eTrore ^viyoloyeizixi, et ;xr, vj
Romano composita fuisse quara plurima sed ab ipso ; fjtdvyj tvi p&yaXrt TcffaapaxooT>5 r.y-.y. -.rj -.uhcj. Scien-
fuisse priraum adinventa non indiaant. Prseterea S. dum quod secundum Canlicum numquam per versus
Roraani festum in Menssis sic indicitur : Mv»^Yi rou reatatur, Quadragesimx magnm tertiis feriis,
nisi
6fft'ou flaTpoc r,u\ihv Pwptvou flotrirou twv Kovraxt^wv. 19H(cc de ScripturasCanticis. Progredior jam ad
Ubi observandum est, not«Tou -'>» Kovraxtwv. Odis et Tro-
Poetse Canonem, quaj est pars ORicii Graeci bene magna.
partis consli-
sive conditoris Contaciorum dici ; rion Euoetou Inven- Quippe« Canones, (ut Loquitur Cangius) in Ecclesia tuuntur Ca-
tons, quo pactoloqui MenBea debuissent, si voluis- « Graeca dicuntur Hymni (ex perpetuo Odarum et noncs,
non tam en sent Contaciorum inventionera D. Romano attri- « Tropariorum ordine ac serie ita appellati) qtii
probutvr ex buere, Miror sane acutissimura Habertum ad haec « post Psalmos Davidicos, precesque, et alia Tro-
Menacl* inven
tor prtmus.
non advertisse animura, non advertisse Morinura , •'paria, antequara finiantur divina Officia, quse no-
non Gretserum, non viros alios eruditos. Atque « cturno tempore domi aut Ecclesiis exiguntur,
bffic niilii disputanti venit in mentera Ligaridii, qui « cani aut recitari solent. Zonaras ad Ganones
teste Goaro, inventorera troi>ariorura facit Chryso- « Anastasimos Damasceni Kovwv liyzrcei 5n : ,

stomum, \n Ligaridius habeat auctorera idoneum

,
« wptfffi^vov v.%1 Ti:'J7Twp.evov 'iyit iwla wJai^
to \jX-.uov
non scio. Hoc scio circa aUatem Chrysostomi in
, « ffuvreXouf/evov. Canones, igitur dividuntur in novem
usn fuisse Troparia quia Cedrenus raemorat, anno
; « Qdas; inter quas taraen secunda nullibi apparet,
octavo Leonis Magni Imperatoris Antliymum ac , « sed compunentis in pectore remanet. post 4 vero
Timoclem Tropariorum Poetas innotuisse. Molesta « Oden, Canon interrumpitur Ty.li 'Avayfwaect.
Tura
 DISSERTATIO ONOMASTICA.
A « TumenimlectionesdeVitisSanctorum, quorum eo piitO: quod hic prastariri haud potest. 'Ioteov ic n
ill inio Ofjlcio « commemoratio celebralur, aut de diei historia, <y\ rouro, >»: Ei"trep Iftxxh Mr,vatov ivpvr.p.^ Kyltnt
Ai . k.ki; v
alioitontlo
« altiori voce ali Sacerdote vel ab alio leguntur: T'.vo: Kavovat; ::>: o<7v,0'.jv \\'nt ••'„:, ti ptttV :ttc Kx-
plurcs ;

« i|iiibus finitis rcliqua? Canonis Odae percurruntur. vo)v toij Kvp Koopta, -00/piTi'o;' :< Se ->>[> Kjo Itoawou
« Neque unus Canon in uno Officio semperdicitur. /7. erepojv, rou 'Icoawou itpoxp/verat' Et v: rov Kvp
« sed interdum duo vel tres, raro qnatuor, pro plu- ©eotpavovt; xai erepo)v, 6 rou Kup ©eoaavoue. jrpoxpive-
« riura illo die festivitatum concursu, intermiscen- r«t, nportptr,reo; yap eoti rriv £XXo)V' :< oe toj Kvp
« tur. Quamvis vero Canonibus OdiB tribuantur itjiir/j, ourat; t',iv XoiTr&v tzLt.-i-i'-] t-yt- ttoiy.to.v tovto)v
n novem, non ita tamen illnd perpetuum est, ut tji u:r 0VT0)v, 0' toj Kup loiavVOV, y':-ui'j os ur, ZVffOt-
« aliquando numerus earum non imminuatur. Quan- vovroiv oi rou Kup 0eo<pavouc/ arrovTtov o-: rouruv, ol

« doque-enim tribus quatuor tantum Odis inter-

vel rou Kup I'..t/o. rojv Xoinuv airovro>v irpoxpivovrai. ffoc f ' 7.11, tirtime
« cluditur : imrfe Canonibus nomen TpitjxVou et Tc- quoque scicndum est, .« Menxum haltei inmemoriam assvmendi
,',,..,
rpaoxJYou. Tniorjii tamennomen latius patet: nam (ut alicujus Sancti Canones diversorum Poelarum, ... \trsu
plurlum
pluribus et demonatrat Allatius de libris
erudite nonadfueril Domni Cosmte, kunc aliis pnxferendum
Ecclesiast. Graec. dissert. 1 pag. 71) non solum si Domni Joannis et aliorum,eum qui Joannis est prse-
Canonem ex tribus constantem Odis complectitur, ferrij st /)<inui> Theophanis el aliorum, Domni Theo-

verum etiam librum ipsum, in quom liiijusceiiiodi phanis prmferri, illi enim ante alios honorandus esl;
Canones relati sunt. et qui idcirco libris ecclesiasti- st Ditmai Josephi, hunc reliquis Poetis tini,>>><i,ii si
cis accensetur. ceteri defuerint, Domni Joannis; st Iti quoque defite-
2 Pergit Cangius et ait « Canones praeterea ex ruit, I)„,„,ii Theophanis ; si hi etiam, Domini Josephi
pro vario
argumento (i maleria quam tractant nomina sunqisere. Alii ceterts t>ni>i;l>ti\ anteponi.
varie initi-
enim -}') Ex tantum colligitur, qni quibus in
« 'Avatjraotpiot dicuntur, quod de Christi re- ii'. dictis ii

cupad
« surrectione agant ; £T?.jpfoaiuoi, qui de Cruce Caiioiuiinconcursu anteponantnr verum etiam, (iiitirinn 19 ;

omponun-
quinam sint eortnn Auetores pra?cipui. Talium insi- .... .

« Nexpuatptot et 'AvairauatiJiot, qui de Mortuis; .,.; t,'u-

« Srefupovexpojaiptoi, qui de Cruce et Mortuis; Y\y- guem catenam videre est ante Triodium, a 1601 lim Trlo-
« paxXYiTixoi, qui de solamine animarum ; 'IzervSptoi excusum Venetiis, opera et studio Maxinn Cythe- iln rscitsi
t>i n tnituiii
« supplicatorii ; Tpiadtxot, qui de Trinitate; Aoyw.a- rorum in Cypro Episcopi. Ibi spectatur in fronte
« Ttxoi, qui de dogmatibus agunt, et sic de reliquis. imago, titulum libri compleetens, sumpta ex quodani
« Canones itaque in Odas dividuntur Odas in Ti-o- : manuscripto, duorum aut trium seculorum aetatera
« paria, ex quibus componuntur. Singulie namque habente in qua imagine, ministerio triuin geniorum
:

« (nt habst alio i>leni Cangius ex AllatioJ Troparia minorum duorumqiie iii.ijf.riim Angelorum iitriinqiii'

« continent plura aut pauciora, cum eormn iiuine- stantium, circumducitur quasi torques seu catena
« rus determinatus non sit. Troparia porro quan- annulonim viginti novem, mutuo secomplectentium,
« doque libera aut vaga relinquuntur ;
quandoque dependens e\ summo uno ornatiortque toreumate,
« primis litteris, quasi annulis inverbis veluti ca- Chnstum Dominura repraesentante, cutn hoc per
« tenula inseruntur, quam Acrosticliida auctores extiiuos Angelorum lateraliuii humeros defluente

« vocant. Non ab omnibus tamen illa colligandi versiculo,

« ratio et inoJus servntur. Quidam alpliabeti ordi- Ot -y [j.0.r, irXe't"avre<; 5f/.vo)v Ev9eo)v,

« neni servant, ita ut primum Canonis troparium ffymnorum modulos Itt composuere sacrorum,
« ab A incipiat, et in ii demum desinat. Alii in Hanc Catenam, toto opere nostro vix alibi liabitu-
« Acrostichide 0eor6xta (troparia sunt Odarum ram locum commodiorem srepe autem usui futuram, ;

« postrema, in honorem Virginis concinnata) inclu- juvat, omissis parergis, spectandam dare aere ex-
« dunt. Alii extraeam suo modo agi ferrique Cano- pressam, et cuin P. Papebrochio, ejusdem expliiM-
« nes suos sinunt tionem exorso ad tliem SOAprilis tom. '^ pag. 796,
21 Alii primis Troparioruin litteris aliquam sen- isticdicta recogn .^eere atque corrigere, juvta me-
teutiam contexunt ; Alphabetum alii, et tunc dicitur liores notit.ias postea acceptas.

Canon x-zt-z «Xtpatwro : et exemplum Alphabeticae 2i Vides bic ut uniuscujusque sacri Poeta- ieou
t ,.', i
quos
Acrostichiae exhibet Paracleticum pag. 10. Aliorum dimidia, proprio habitus et ordinis schemate distin- e'1'itii !•/<•

exempla varia exhibet aliquoties Papebrochius, ocea- cta. intra prasdictos annulos repraesentetur. Et, ne /<i hseai
/
sione Sanctorum quorumdam, aliam fere historiam vaga exerret conjectura, adduntur circum caput l-ati '

an 167 •>

vel encomium non habentium. Longe pulcherrimum n i. iil solent in niunmis:

ii, atque ita ex dextro
ijitorum alitjtti
Homanam
dat nobistrium Doctorum Graecorum Officium, quod latere descendunt, t?ermtintts, Patriarcha Constanti
eliain acro-
Stlllll Mlllt. jam paramus illustrare, exprimens primis elementis nopolitamis, qui colitur xn Maji, fidei causs sub amplcxui
Leone Armeno Se.le sua ejertns Sophronius, Pa- F
hunc versum iambicum :

TptariXtov /•>:, rpet; 'j:ji-'\-,-j kXiouc. triarcha Hierosolymitanus, de cujusopera, in resti-

Hujus sensum latine reddam alibi, totidem litteris tuendis Menseis cum S. Joanne Daraasceno impensa,
totidemque Tropanis seu Strophis. Et vero, ne egimusxi Martii: 1'tiilntiiens Patriarcha Constanti-

postea hsereas, oportet praeznoneara, tantum abesse, nopolitanus, ab anno mccclxii usque ad Lxxvejusdera

ut ejusmodi Acroitichides semper continuentur et seculi: quem licet Wangnereckius noster, in libro
proxime cohaereant inter se, ut interjectos et dis- de Mariana Graecorum [lietate, ac Leo Allaiius
persos habeant et Ilinnos et Tropaiia, Martyrica, merito sugillent, non solum s.liismatis titulo, sed
Theotocia, aliaque, qiiibus exaetis resumitur Canon etiam hasreseos in G ":>> Palama, Thaboritici lu-

qui si duplex est, ut est saepe, alterius Canoni minis assertore, laudatae; ne tamen ejus opera om-
eontinuationi prseponitur vox 'A>>-.:; plernmqae nia, in laiidem Sanctorum vanorum et locupletatio-
vero tam unius quara alterius Canonis Odae distin- nera sacrorum Hymnorum composita, execranda
guuntur per numeros litteris Alphabeti signatos hoc putemns; facit ejusdem ad unionem Homanam ae-
modo, wW a',(3', <5' ctc. Qu;e omnia appositionepro- cessio anno mccclxvii, Patriarchatus sui quinto,

missi Exempli clariora evadeut. in eaque (ut opinari licet) perseverantia nsque ad

Sorum Aucjo- 22 At qiiinam fuere Canoniim Auctores? In- finem, id est usqn^ ad annum mccclxixv,
ei Joannes
res piwiiptit finituin est recensere omnes, neque id nostri ra- 25 Philotheo in ista Catena succedit Andreas M ',<> i.ttiit
ijin,
tio instituti postulat; cum eos omnes novisse ad Cretensis Archiapiscopus, de quo, tamquam magni jii .' !! it-, ei

Graecorum Acoluihiam intelligendam nihil in- Canonis auctore, qu.edam diximus 2 Aprilis agentes atil ttmul

dicemus. Colitur 1 i tn uno,

Pracipuos Lectori suggeret Tvpiri ca- de S. Maria /Bgyptiaca et infra
terficit.
 AD ACOLUTIIIAM OFFICII GU.ECl
\ iv Julii aut .Jnnii. Quintus in hoc dextri lateris or-
11
dine Joannes Euckaitarum Metropolita, est Auctor,
ut diximus, ejus Officii quod hic tractamus. Sequi-
tur Georgius Nicomedia* Archiepiscopus : cui varias
panegyres, Metaphrasten imperite
ad traductas,
restituit AUatius, pluribus de eoagens in Diatriba
de Georgiis: quo autera vixeril tempore, necdum
comperimus. Proximi Georgio et inter Episcopos
ultimi notantur Metltodius, 'yprianus, Anatolius <

omnes nobis ignoti. Quis enira postremo loco rela-

tum credal esse S. Anatolium, snb Theodosio, Ju-
niore Constar.tinopolitanura Patriarcham? Primura
Heetvi \cM)-imiliiis credere esse eum, qui sub S.
Theodora orthodoxiam restituit sed tunc debuis el ;

I
Pbilotheo et ceteris intermediis\ Clau-
raeponi
duul porro hancsericm Seriptnres ex >r«I ne seculari < i

quinque, Leo Despotes, Leo MagUter, Basilius Pe~

goriotes, Justinus, Sergius:de quibus nihil docere
pOS! Niii.

1
';
enam praelaudatam in sinistro latere implent
ex ordine m mastico Scriptores quatuordecim. In
Ins nobis cogniti sunt, Joannes Damascenus, etcum
hoc pariter ei Maiumae Epi-
ucatus Cosmas, postea
i: scopus, de quo agemuscom- xrv Octobris; Josepli,
muniter Hyranographus dictus, cujus Vitam dedi-
iinis iii Aprilis; Theophanes, coguomento Graptns t
ob frontem contumeliosis versibus ab iconomacho
Theophilo exaratam, qui xi Octobris solus, et rur-
sum cum fratre Theodoro xxvn Decerabris comme-
moratur. Ceteri nobis ignoti sunt, Byxantius, Ste-
phanus Hagiopolites, Georgius Siceliotes, Simeon,
Philotheus, ArseniuSj Babylas, Ephrem Cavise, An-
dreas Pyrrhus sive Rufus, ct Studites. Quis autem
hic per antonoraasiam itadictus? An magnus Theo-
dorus? At interprimos locari merebatur.
2(1 [nfra omnes, et. quasi geminse seriei vincu-
atque om- lnin. ponitur Cassia, de qua Theodorus Prodromus
nixitn ultln
I aisla uel
apud Allatium Dissert. Idelibris Eccles. Graeco-
fca i 1. ruiu pag. 7K. aiiciis >\c ('aiiune Sabbati Sancti :

Opus quidem est, inqutt, ad quintam ipsam Oden

Marci Episcopi ffydruntini ; ab ea usque ad twnam,
magni Poetx Cosmee; sedmulto ante Marcum) ut ex
non scripta traditione dtscimus, mutier qnsedam nobilis,
casta n virgo; cui nomen Cassise, ejusmodimodulationis
prima fuit auctor, et Canonem ipsum absolvit. Qui vero
cttui subseruti sunt, melos admirati, indignum nikito-
minus judicantes mulieribus sermonibus Herois illius

Cosmas cantiohes conjungere, Melos tradentes Marco,

, ei TJirmos ctnsignantes, Tropariorum compositionem
ilUsolicommiserunt. Idem de Marco, Cosmx poema
supplente, apudeumdem Allatium dicit Nicephorus
Callistus; addens, quodilleid operis susceperit, ex
sapientissimi Imperitoris Leonis mandato. Atqui Leo
Sapiens, sive Philosophus : imperavit in confiniis
noniacdecimi seculi : Cosmas autem cum Joanne
Damasceno floruit seculo octavo dimidio : unde con-
sequitur, ul Cassia, inter Cosmam el Marcum me-
dia, non amplius uno soculo Marcum praecesseril ;

citra controversiam orthodoxa, e1 sanctiore spiritu

afflata, quara illa quondam celeberrima Sappho, ut
Grsecia Christiana gentili Grsecise ne in hoc quidera
cederel digna illa pr< eeto, dequaplura sciantnr.
;

Scirentnrautem, plura fortassis, siinvenireturprje-

laudati Allatii tractatus de Melodi»Gra3corum,opus
allegalum ab auctore png. 82citatee Dissertationis,
ubi satis habel eorurodera noraina dare usque ad
septuaginta et unnm, eaque nonomnia, qualia huc
transcribere non gravabor'
27 Sunt autem, Anatolius, Andreas Creten-
d

Allatlw r<- sis. Andreas Pyrrhus, \nthimus, Athanasius,

ii nttt rjus- Basilius Monachus, Basilius Pegoriota. Byzas
modi Metoilos
sive Byzantius, Cassi i
sive Cassiana sive Ecasia,
usqite ait ~ I ;

Christophorus Protoasi creta, Clemens, Cons-

tautinus

Xcnn.. Caujt'Jluty>
 DISSERTATIO ONOMASTICA. xxi

» Porphyrogennela, Cosmas, Cypria-

tantinus » sanctus Pater noster Andreas, Cretensis Archie- D
» nus Monachus, David, Demetrius, Dorot-heus, )) piscopus, cognomento Hierosolymitanus, ex Da- ACCTOBB V. __

ad ciendiim
» Monachus, Emmanuel Pala-tolaurita, Emmanuel )> masco oriundus... Universa enimantiqui et novi cnmpunctio.
» Phile, Ephrem, Euthymius Monachus, Gabriel, » fcederis historia, coacta in unuin, ab Adamo us- neiu.

» Georgius Nicomediensis, Georgius Siculus, Ger- » que ad Christi ascensum Apostolorumque pra?di-
» manus Patriarcha CP. Hierotheus Monaclius, » cationem, hoc perpctuum Canticum deduxit.
» Ignatius, Jo;innes Archiepisc ipus, Joanues !)a- » Adhortatur ergo perhoc omnem animam, ut quae
)i mascenus, Juannes Euchaita cognomento Mauro- » in historiarum monumentis cernit esse bona et
» pus, Joannes Stauracius, Joannes Zonaras, Jo- )» laudabilia, ea pro viribus sectetur; quas mala,
)) sephus Studita, Justinus Decadio, Leo Imperator, » fugiat et aversetur: semperqueadDeum recurrat
» Leo Magister, Leo Peganius, Marcus Monachus, » per resipiscentiam, per lacrymas, perdelictorum
» Mauroleo, Methodins Patr. CP. Metrophanes, » confessionem, et per alia hujusmodi placandi di-
» Michael Psellus, Nicephorus Callistus, Nicetas » Numinis adjumenta. Etenim hic Canon tam
vini
» Heracleota, Nicetas Stechatius, Nicolaus, Nilus .i tamque argutus
fluidus est ut mcntem etiam ;

» Xantopulus, Paulus Ammonius, Phihppus, Phi- » duriorem satis emolliat, et ad sequendiim hone-
» lotheus Patr. CP. Photius Monachus, Photius » stum decorumque excitet, modo animo eontrito
» Patr. CP. Procopius Chartophylax, Romanus, » et debita cum attentione psallafur ». Quaa qui-
)t Stephanus Hagiopolita, Stephanus Sabaita, Ser- dem attentio ne desit; cantatur lente, sono lugu-
)) gius Hagiopolita, Sophronius Patr. Hierosol. bri, et ternis ad Troparia singula prostrationi-
» Theodorus Coetonita, Theodorus Studita, Theo- bus.
quo Magnus rnnititrqitr
» dosius Lascaris, Theodosius Syceota, Theopha- 30 Tempns autPin, ille Canon in
/: :„i :,

» nes, Theophilus Imperator, Timocles. E^clesia recitandus est totus, [\<tm] per partes reci-
lithi :, „i

ilrr/iir illis
2b Hactenus Allatius, sed ordine nullo : quem tatuv prima Quadragesim» hebdomadn) assignatur t/ii tdrag.

iu Triodio aliisque libris ecclesiastic -'<-.-: -/._ 'riltis,

tractatum ego, ut commodior esset, Alphabeticuin feci ; libeu- - i

!•:
scnpsit. tius utiliusque Chronologicura daturus, si de singu- z'->j--:-- i-.S'iij.y.So- -.':,-.
T-aatxpotv.oazf,-, U ic '
L
^f, feria

lis haberentur documenta idonea. Et haecaliapossit quxnix iifbdmmitl r Quadratjesvnaii,-, quashanc

qtnniii

esse causa optandi, utalicunde prodeatpralaudatus ob causam a Gnecis peculiari appellatione dicitur
de Graecorura Melodis tractatus. Interim iisdem Festumtov [/Eyy/.o-j Kavivio;; interdumeti im Ui-titzy,

merito adnumerandus suggeritur nominatus supra tov Kavisvo-. Unde non immerito < Gret ero nostro
Theodorus Prodromus qui ipsos Canones prirnus reprehenditur Junius, quod dicat, festum magni
commentando exposuit; Nicephoro Blemmidae, in Ctn-inis esse Dominicam Or hodoxiaa Errat, inquit

orat. 1. de process. S. Spiritus, ideo dictus 6 :wa Gretserus, more suosolmni : <tam Dominicai Orilin-

iesojv Kavovwv itpoizo- c-jo/.viot-/;. Est et aliud, de do.ri.r erat prima Dominico Quadragesim r : quas ratio

quo te monitum, Lector, velim; nimirura quod Au- plana fit cum ex aliis, tum maxime ex Typico S
:
Sabsecap. CUJUS titulus est, -y.-/r:-.:J,-:-
ctorum nomina singula singulis Canonibus proetigi 'l-, A'.y.-.-'

K/jty/.r- iyitov -,-i/,n, r-.rjr. -,~: '<

)/',:-, :'-:.
solent, tametsi interdum taceantur; quandoque ~S
-'~,r/

etiam Acrostichidi innecti ad finem. Atque hoec de Ordt) rprimx Dominicx Sanctonm Jejuniorum ve.l Or-
communibus Canonibus dicta sunto. thodoxiee. Primaquoque verba illius capitis heecsunl nnn aulrm in
-f, Kjrjty/::, -.''„•/ '0'/'/'J~/y ;. (Jllid Vei'0 .lllltium ill l:,,,i nica Or-
!„r.t
hnncerrorein rapuerit. mihi quidem nonestdivin itu i:.i,

§ IV. De Magno Canone. Doxotogiis, Theoto-

difficile. Agedmn, faciamus periculum. Prima illa
ciis, Calabasia, et Apolytico.
Quadragesimse Dominica (quam <^x restituto Ima-
Mag- ginum sacrarum cultu, et hsereticis profligatis l lp-
i_n Triodio extat alius quoque Canon, pji
Constat hic '::<,/:'-, qua-^i ictl: !
'.' ': Qi <J] n.inr) vi --
ertaeque
tum quia abundat
i !

nus appellatur, exquisitis

Canon Tropa-
professionem emittunt Graeci, etsingula reli-
riii :.'" gravissimisque sententiis ; tum quia, cum ceteri fldei

paulo amplius, Troparia gionis capita. palara et in aperto, voce alta confi-
Cannnes triginta, aut
pro- tentur, sectariosque et eorum hsereses longo ordine
contineant, iste ad ducenta et quinquaginta
iteratis anathematisdamnant.
greditur. Quod significatur hisce Triodii verbis :

Ae-ye-y-t Si p-iyac, Kavwv, iatoc /j zr. ~X~~tt, v.xi 31 H;ec apud Philotheum Patriarchani Constan-
-/_- ::-::: Xvvoiac,, v.v.t zi '/:/:/ u.vzy. . /.:•. OTt tinopolitanum aliumve legeratfortasso Junius cum- ;

que novisset, plurium Conciliorum sanctiones et

-/v '.'.'itr/i.y Kscvovojv, iva zp-axovza v.vi ir/.-6'j zt ~t~6~ t F
lpj.-_iy.pior/ iyovztov, vj-.o- ir. Stj.v.jaty. v.y.i r.ivzf /.'*/-. J. anathematismos vocari Canones, venit ipsi in men-
teitt cogitare, magnunt Canonem esse longani illam itci lu-ujo ar-
Sed quid ni ejus Canonis auctorem et ar-
TrpoEioiv. (Itnf tinn'he-
gunientnm ex eodem illo Triodio declarem ? tovtov sacrorum dogmatum atque anathematum seriem,
matltandi,
tuv Svxto- y.vvr/ur/ p.iyiazov j.-v/zojv ipiaxtjic. xei ze- quam modo diximus. His autem ita constitutis, cen-
ovviypatysv 6 vj iyiotc, Uxzf.p sen' fieri potuisse, ut Junitis prima Dominica Qua-
yvfiivxvi' r.pp.oaaxo, -/.y.i

t-iwj 'AvSpiac,, 6 'Apy-t-Txia-to-ta- ['pizr.c. 6 v.xi 'Iepo- dragesimte festum magni Canonis agi non arbitra-
ovopjZiip.ivoc, 6'puv,To uev BX Aap.aar.av... returi En igitur stirps ac seinen Juniani erroris
aoXtiuixr,- 'o:

T./.r-y-y yip 1-j'Ijw-- '/< viac iaxopiav hr/ii.v::.- kpaviai- longe verisimillimum et simul addisce, quantum;

u.ao-, /y.\ Spaiaac,, TO T.jr,'vj ipu.jr-y-ri i.iJ.-c, itio periculum errandi adeant illi, qui ante de aliqua re
aticul }iutan-
'ASi-l Sr.lj.Sf, (l^Xpi '-?-' JJ-r- Xoittov tzv-Ocfity-a-, vy dicunt sententiam, quam iiitelligunt, quid sit i-l de lui maijnum
composiltts a HpoTpe-iTact yovv Stx quo disputetur Nos disputaturi mox de Q-ozoxiac,, Cunonem
: fa-
-.',/ rtiv '\-Wj-.','I'"J Kr.aiy-ttxxoc,.
S. Andrea r periculum istud formidare ininime debemus quia cere.
tovtou i-iaxv <Sfjyr,'/, otra piv ayj li -.?,- iazopiac. l,'ivjy ;

Crelensi.
Liu.vadat. rcof,- Sivap.iv iaa Si -/,:/ '//.vmv itta- QeoToxtov quid sit, jam ntiiic instituimus dicere;
r.x\

ad Ttpi? Qeiv ivxzpiyiiv, Sii txizy/vy:, nempeultimtim Odaruinsive CanticorumTropariuin,

-v-iy-a, r.a\
Canonlbut mt
Sti Sjvjjioiv, r.J.i e£opto/o'/OT;o>- v.j.i zf,- a/.lr,; Sij.'r/r. i quo aliquod Virginis Matris prssconium, et quidem
SCi u'tii

tiapimaioK' nWv ei: rao-oO-rov sotiv evpov; xai efj-fte- accommodatum tempori, continetur. Solet aulem in Tlteotocia
Officiis ecclesiasticis contracta hacnota
0- non raro
r.ji xizf.v zf,v axAr.TtoTEpav \<jyr,v liuxv&- fia).a- plurnna,
lr,-, oic,

£i f/ovov ft£Ta depingi ; et ante Penultimum Troparium zb, \/,y

lctt, v.xl Ttpo? avJlvSftv ayj.%<j Stiyf,pj.l,
avr.v.oiar,- ij)i).- n-r.Toi zai Tioi x«i y,
:", \\jiJu-y-t, Gloria Pati i
rt Filio
a-i'j-irpi'i. iivr,- i.xpSiac r.ui -tpocoyf,-
r
ri Spiritui sancto .Mittrai-te hac figura q notatum
Joito. Quod sic LiUiiif. retldo.
conspicitur; sequensque versiculus, Kul viv xtiai-i,
» Hunc vere ex omnibus Canonibus maximum,
conscripsit ti' ZO'J- J-i'~,rjy- -/>,'J ji'/-'/oiy, El nunc ft srmprr ft
» optime artificioseque texuit atquc v.xi
 AI, iCOLUTIAM OFFICir GR^)CI
A in«-cul«srculom m ,-,;> ©soroic/cji semper
pramitti- 34 Cur antem ita videatur, cocrnoscere ut possit
,ur No " ,ossl,m nuin "ic etiam D
.< Dmt^uL I " verbo annotem; Lector, quasi ea quas oculis cernuntur, sufficiet
ilh
QloriaPalria Grsaeis dici &o&>Xo-//«v ucxpoy,
sive vhI unicus Modulus exiis, quibns in secuturo
Officio
Glorifloationennminorem, ad differentiam Hymni KaTaSaua inscribitur, sic procedens: Ti orspewfca sed ad tonum
Angelici, Gtonn in excelsis, qu.x> dicitur
AoSoXoyioi -'icj i-i r.iji nir.ailii-ijyj, vldttui perti-
attpiuiaov, Kupie, -ry '¥y/././.r,-
" sive Glorifica'io major, Prajter duplioem alav, i,-lr M """'
mv
,

-,-„
,.-j
Firmamentum
^,^,-,,, tXpgcn,
isl ii.i ialaitrflxv, majorem etminorem, esl et tertia, confulenlium m te. Domine, firma Ecclesiam,
quam
teiaxjmv dicta a ter repptita voce "Ayioe nempe acquisitristi pretiosa rtio soiifjuini!. Huc animum,
'A7«oj o ©edc.oyioe loxupde iyioe huc
<j.')?,j?-<,l,0 eV,oov fituit,.
oeulos, Lectnr Quidqnamae est in lioc Modulo
Smctut Deus, Sanctus fonh, Sancius immortalis, >m-
quoil memoriam excitet ad cogitationem
ieivre uostri. Qnando autem et fragilitatis
quomodo sil ille Tn- humanae? Atqui hujusmodi sunt Moduli ceteri om-
igii hymnuB introduetus,
-
erudil idisputat Habertus nes. quibns vox ista prafigitur, utpostea
in Libno Pontiflcali ante citato pag. (ii. oonstabit.
Igitnr alin convertenda meus est, alia
32 Sed me revocant ©eord/n, quaa unde facienda
nomen conjectura. Ego, quod sentio in re obsoura, id
ut
invenerint iguorari non st, nisi ab
Bp^,iZT .
i miignota libere proloquar, KaraSaoia
nonpuloesse Tropa-
r,o, es * Nestoriana perfldiapaucia ergo id expediam. rii Moduhve genus, sedaliquam
:

Tortuoeu» propriatatem Toni;

ille coluber (sic ab Alexandrino Cyrillo na utidem sit quod vocis depressio, dsmissio,
nominatur Nestorius) Beatissimam Virginem etfsi
Mariam Musicis placet) etiam descensio. Hanc mihi nientem
pernegabatesse 8eordxev sive Deiparam; asserebat-
que potius SpcoroTdxov e( «v9poinoTo'xov, seu
injecit Hagiopolites MS de Musica ec-
ille seu liber
Christi- clesiastica Grascorum, quiapud laudatum Cangium
param et ftontmis genitricem esse dioendam.
Hanc verbo fcvH interTom proprietates
impietatem non tulerunt
noyemdecim, col-
Catholici. Ergo varias local octavo loco KaTaSaofcoc. Nam apud
contra Nestorium coguntur Synodi, Graicos
ejusque h=ere nihilo plus nnlii videtur interesse
simcondemnant; inter Kv-y.j.
et inter alias Ephesina, quse sic E
e' KaraS«o(x*, quam inter Detcensionem etDescen-
fulminat ou^ duoioyec 0eov elvac nara x\r,9em
"liiTi:
.

sum apud Latinos. Sequitur ergo ut KaraSaoca

rdv 'EuuanouiiX, xai Jii routo ©eordxov in
:i» «yfay OfBcio ecclesiastico rectius dicat.ur esse
Hapvevov (yeyeWixe yop oapxixwe, oapwi quasi si-
-/eyovoTsc tov ex gmini aliquod, quo indioetur Cantori,
Qeo \ lyov) a'va9eu y eotw Si proxnniim
jtiis non confitetur, Em- Tropariumsuccinendumessedepressavoceminusoue
mmuelemverum Deum esse, et ob id sanctam Virgi- elata.
'"'"' "" oesithi em; jumui enim illa incarnatum :!.'i Neque minus difficile est dicere Exn i"'"''"-
frtquentari li Verbum secnnium carnemj analhema sit Ex
,
•
quid sit
'"''"'•
hoc m~^i',y,,.j. Est quidem Modulus aliquis sive
;
""""' tempore vox 0eoTo'xo; in Z»'"r1"'
explicando incaraa- Troparmm sed per quid ab aliis differat,
tionis mysterio obtinuil eumdem usum ac principa-
;
variffl liquet.
sunt masimequc disorepantes senl.entiaj
""" quemin mj terioTriniUtisanteobtinueratvox quas pau- :

cis videtur complexus esse Goarus

Ouoouoioe. Utenimin Trinitatis pag. 37, ita in-
mysterio tota fidei terrogans. Num itie Hymnus est, ,„i
Catholicaa ratio alque professio uno quem concmeti-
Consubslantialis
vocabulo contineri putabatur; adeo
tlttm in ehori gremium millitur aliquis? An talis aii u
ut tamquam c/iil in Sanctt vel Myslerii alicujus
tesseraqutedam haberetur, quafooderati memoiiam e?*iroo-
sociatique
Cathohci mutuo sese discernebanl
reXXerac, emitUtnrt Num potius is tst guimiutmdum
ab hostibus el Spmtus sancti gratiam advocet? veldenique
contrarias sibi invicem Sabellii e( \ni qui.juxta
hajreses una docti
plaga conficiebant Diqaridiisenmm.reresemperde Apostoiornm ,,,
sic ac profitendam ;
ilistinctins orbem dttpersionc
lm '
; ' ni: '" "'• prajcipuum
in voce Qeordxoc
el prxdicatione, aperte.
mlstibobscnre
mo- memoriam habeatf Certe longe videtur
mentum a Catholicis constitutum est;et probabilius,
quam isti mquit Cangius, ita appellatum ejusmodi
iu tuendaillavoceconstantes.tamin eadem oppug Hymnura
a voce 'E|«TO'arei5.o,v, quie in iis
nanda pervioaces ndversarii fuere. fere semper occur-
Atque ea causa >'"."<
impulitGra^cos, ul preces et
estOratioillainLiturgiaPrfflsanctiflcatorum,
obsecrationes, quibus
divmi Officn tempore opem magnaj
"I est, Missa m quajam antea consecratuin
Matris implo- Corpus
rant, 0eoToxi« appellandas
Chnsti sumitur. KiipiedOeoc ^div,
censuerint. Scitaprofecto £&, TO1 iTeiXov uXv ,

• Juvauiv h-j^j- «y,'o« D0U z ,

nam quotiescumque vel titulum
«tilis appellatio evi'o voov liuac irpoccfe-
:
;
X ;

on; -.;: 'j-,j aVacu ,-.,j etc

1
haruin precum intuebantur,
(intuebantur autem ss-
D.mun,- Dem noster F
Pissime) non poteral non ipsis venire
epittte nobk d exccUo ..,,„:„ ;„„ virtulem; ,-i corro-
in mentem et bora nos, ut tibi
h """ profiteri orthodoxam, offeramus liostiam incruentam etc
impietatem Nestorii ef
execran. Mitto dicere quantopere At vero cuin vox illa 'E:>o,r £ i/„v ,„„,
ex tam multis occurrat
tamque varns QeoroxiW, i„ quovis
iii Moduhs illis omnilms, non video quomodo
Horarum Officio hsc
""«*»» roctansolitis, Mariana pietas
Qangu sententia, tamquam probabilior,
Grscorum elueeat •
admitti
hoc enira peculiari opere facere queat.
incepit nosterSii
Wagnerecchius, editis
i
30 Tam multum molestias non fac^ssit vox "AnoXu-
Centuriis quinque Chiliadis
pnmffl ejusmodi Theotociorum.
Tiy..ov Hanc breviter ac reote explicat
aliis ccenta doctissimus
contl- Euchologn
nuanda rphnijiiens. interpres Goarus pag. %%
Finis otftcit
so»*'°'! interdum subnectitur
A™> ™y*t,siveQmissio:Modulusitleqtiitermi,<ando
,,,„.„„,
nc
e
be f
° ,le nae v " " allul
" «'lentAuctoresomnes, quos
K«Ta6a .'«,
:
Officia uloneus censetnr,
'AiroWxcov est : et quia varii

^rtm
/
«|»/ hujusmodi Versus,
<"" <»""« ""'" v,dere ""'1'iam licuit, praiter unum Caneium
is ,,„, diet illius proprius esi '""'"T,
^r.u(?a ,audi, ;
irivaru, ll,r

fan
fatetur ejus vim ac significationem
nescire se! vtdeltcel, subaudiendam postulat. Et pag.
etvoccm aliam^oov ZZZZ.
l'l'""' -cturam aliquam ex significatione 121 adjun-
vocis git nan lantum Officii campleli
«vac«, ; ta scribens: Quid hac , /,„i, ,„„,„ parti
,
mce Grseci intelli- ejus
el
ganl, nondum sum assecutus, proltxton, signanler altera suam ««" «»"
^
,,b diverss,
nisi „i ivd&x1u.*i1fucrint
«cScoe,;, „B» '«
I
Sl „„ t
: ^. ,

x
Andiuoiv
Avcocc
et termmum asshjnari.
Hie vox Ipsa aird-
'" TM tmm >
ul loquuur Sutdas, hoc est, ascensus ,„e commonetut missum quoque faciam
animi seu ,i
Le-
cog.tat.ones de
ffl
cforem, jam forte fatigatum
Deo: ita K«TaS«' eic legenda nimis longa
fuerint ,/L, crea termmos
dMcsiim, seu de humana solos dissertatione. Verum
(ragilitate cogitatianes. cum fit
Sicnt ubique, ,ta et hic summan, '" jnore posjtum institutoque
Viri eruditionem Grtecoruro, ut pro-
veneror, pari modestiie
eonjunctnm
nunt.aU A Moecoc forraula, m
quandoque alinuid
; isla tamen uperaddant; dabis mihi hanc
psius conjectura videtur mihi yeniam. Erudite
ne probabilis qui- ^.ector,
dem. ' ut ego hic quoque
supperaddam aliquid de
Typico,
 DISSERTATIO ONOMASTICA.
V Typloo, ejusque historia. Typicum liber Grcccorum illud Typicum, quod mibi in hac re longe obscuris- D
ecolesiasticus est, qui quid quoquo die in ecclesia sima, Qulliustritavestigiis, facera prtelaturum con- k\ QTOnS N n.
nunc feri
tempore diviui Officii recitamlum agendumve sit, fido, et quod hic reperies a raessepenumero nomi- unleum. s.
facili methodo Varia autera initio fuere
praescribit. iniri. Impressum autera ill-id habetur Venetiis una Sabx diclum.
Typica, ita ut essent tot ferme ijuot eccleeiae. Sed cum plerisque hujusmodi libris anno 1003 apud
tandera labentibua scculis primaa obtinuit itlud, quod Antonimn Pinelliun ; aiout illud mulln arcuialume
S. Sabse nomine insignitur, et, quod sanotus ille emendaverat Josajilmi ffieromonaehuft, r.r An4ro oriun-
Abbas, a SS. Euthymio et Theoctisto acoeptum, ilus, sattctiasimo Domno Gabriele Pqtrialri balem Tnm-
olim pro va
rtis eccleslis suis Monachis Hierosolymitanis pnescripsit, umle num obtinsnte, Atqui Gabriel Klamina Patriarchatura
varium. et Hierosolymiticura a nonnullis dicitur. Porro cura Venetiis obtinuit jtixla Ughellum ab anno 1584
Barbarorum incursione intercidisset, resiitirtum est ineunte Januario ad 14 Julii auni scquentis unde ;

studio a labore S Sophronii Patriarchae llierosoly- intelligas curam illara annis octodecira prius im-
mitani deinde et a S. Joanne Damasceno rerum
; pensara operi, quam illud typis adinuveretnr. Si
Theologicarum peritissimo innovatum fuit, et ab quae vox alia obscurior occurrat, eam iu Conuuen-
omnibus pasne adniissum, ut refert Sjmeon Thessa- tarii aerie explieabiraus.

ionicensis in Uialogo contra hcereses. Atque Uocest

ACOLUTHIA TRIPLICIS FESTI

Ex Typico, Mcna-is aliisquv Ritualibus Grcetis impressis, inttrprete Nicofao Raywo S. /.

CAPUT PRIMUM.

De minoribus Vespcris.

xploralis jam iis omnibus, ei quibns Offi- aocendendis tn Templo luminibus praeest. Et si
Ad imtnim
prodit Luicr-
ntirius

E _*<f
,
cium Graecum,

ad tidem liberandam meam. Facio autem initiuqi a

Vesperis, quas Bcito apud Gracos dieljus siugulis
veluti ex totidem principiis
ac elementis constituitiir ; proximum est, ut
totum triplicis Festi Officium reprasentem,
muneris
mitiir.
lstius

40 Quod Typiciun supra

signo convocare popuhnn,
vcrum esse :
ratio plene cuuiulateque expri-

Candelaplen etiam
djcit,

doo opiuor universim

id

cumCvrillus Scythiqji-litanus, Joanaes

ncc non si-
Qnuiitin qui~
btts convoca-
lltr popUlUSl
esse binas. Aliie namque Majores sunt, Minores Moscbus, et Theodorus Studita eas partes Canonar-
aliie.De Minoribus agit Typicum S. Sabse cnp. 1, eliK tnbuere videantur Verba Moschi et Studitas
ul.i post hunc tilulurn, Eiowi; tov pu/.poij it-
statim referam ioferius aliud agens. Imo vero qui bor si
irtpivou.hoc est, Nolilia Minorum Vesperarum, sic lia- guum edit, is a CodinocAp. I, peutade 5 (si tameu

bet. II&o toO ouvat tov jjXcov, r/youv irepi &pay psxarrji hoc caput Codmi sit) i\euiavvx*xrji, seu Coactor Po»
»i*t hiiic offl*
r.piotxi.dviox^aci o \\yvru.y.n-.TL v.y.l noiei oxTavoiav puli, nppellatur, et mler uiunia ecclesiastica pjuitur
-?,C cto /*ro/iriw

to) TrpoawrwTi, v.y\ /y -{/.%>/ or,uaivet -j uixpdv. Anle tamquam peculiare aliquod, aceterisqueaejunctum muusler sit, :

solis occasum, uidelicet circa horam diei decimam, as- tantum abest, ut Candelaptes id sibi seuq«-r ac
Cttntliloliles
ilictus, cetulti Candelaptes, corporisque inclinatione veneratur ubique vendicet, Quapropter non temere egoexisti-
Prxsidem seu Abbatem; el postquam descendit, pulsat maverim, duo illa munia. Aaoavvacxrou er K-.o,-
'/.y-.-vj, alibi in duos distribui homines. alibi coire in
signum minits.
signo antequam dicere instituo, de uuum. Jam vero cum Typicuro S. Sab.e aHiruiet,
39 De boc
quis non videat in ipsius F
C ipso Candelapte paucadicam, ut omne errandi peri- signiim a Candelapte dari ;

t.i sijnactes,
accendcn Lauia uniiui solum utmqne lsto munere functum
tlh
culum avertatur Sane Meursius et Gretserus noster,
imn can- expedita adducendi
rfij,
quamquam florerent uterque Ijnguae Gra>eie scientia, asse? Atque ecce via facilis et
ilttis. scd liim-
concordiam codices, qui prima fronte sibi mutuo
padibus;] tamen hujus notionem nominis assecuti non sunt, in

propterea quod radici sive nomini Gr«co K«ypV,/,« adversari videntur.

notionem enmilem suhjectam esse putarent, atijue 41 Nunc de Signn, quo Grieci ad templum con-
vocantur, dicendum est, et audieudus Allatius, qui
Latino Candela; Inquoerrabant vehementer. Quippe St manttrta

i«xvoV,X« significat lampadem,

sicuti possum de- in Disseitatione do recentiorum Grasoorum templis nufrin ujiia
to
Campanaset Campanaria ita illi sacrai
monstrare ex \ariis scriptorum monumentis. Iu- 101 sio
pag. infit,

Sopjiro- Campanilia uaeant etiam apud Grateos, pottremit

nrimis Hierosolymitanorum Patriarclia S.
Kai umporil>us , usu fuisse, habao ex tiiulti*. sed
nius, in Yita SS. Cyri et Juannis ait:
(*(xpov saltem in

tou if,c. v.yArJ.yc sAaiou ti?;«vu itjio -?.; roii ZwnfK nrxcijW tx Georgii Pachymerse hisloria, qui earum
3" xutmi fxr.vi;,
«jrropL&r,!:, laSi>vu( Xr,xil9wv. Et aliquuntuluin ssspius meminit. lib. 7. Toii
smovot
rrr.v tov Trp^ iaittpccv ivredsi; Xixvoj o Iwoi .,
oleiex lampadeanleStnatoris immiiiifm ardente exch
-(,i:'-/.'i

iii lecythum. Item ciiatiun Typicum cap. 19 "'I imvov ovz yr.vu--, uu ito).Xuv ittpi sxattpa notptitofievuv,
piens
-y somsp.rr,»a '-'v Opoi? /.y, itpoToi?
diem 16 Januarii AioWi 5i *<>'' ayiov i/.yim toi; v.7t i-'.j'y'iJ''jv-w
r
yj i'y,i-'M. "JETiJexai -.'m -ii Eatir,fli'«« awa»
rri? navJ^a? rou 'Ayiov, Datur sanct»m •'!
melnoK i'-
'Ol TOU
."" '''"'»
e.c Sancti lampade, Alia utprau--
/.ij,Ji»jtoy 61« CO -y-ut'JY/i : ''V itji-JlttCU. 'J£
„^ ,„ Fraliibus
(1
,,,,. i „1,1 ,tii
inmowr.v iifivoioiav itaS' p«uroii«
apu.l Codinum deAnti- (xoXic rr,v ,

ream, testatur Cangius dici

y.'/r.r,'jj
cura slt.
Xli irv ExxXr.ma»
uaVv», boc :;:,);««;; ETOI 'WltMC, f.V, T.tj';c,

quitatibus Constantinopolitanis KwJiiia

Meursium ar.tVJM, /y-i TO luvrMc. OOllW, ixvciic, »6«0V TMl
est, lampaeviirea. Unde Goarus pag. bGO
vv,j /.j-.iv.vjv, 6>i ixr.'ii or.u-avTpoi;
x«i xoioWv r,9pwij-
et Gretserum jure mento coarguit asstritque, :o ;
jro i/utf'iis
eodem meose, post diem trigesinnnii.
K«vo*r,X«irra« duci.nonu Candeli/, sad
a Lampadibus piw « IIoc etlam campa~
n cum advesperaseeivt, lscticee iropositus Joseph, n« fuerunt
accendendis. At vero quoniam est iu Rentecostario,
vvj- t.intum non exaniinis, multis liim- atque illiuc $eu tlntlnna-
aTTTEi Ta v.roiy. r.yv-.y /.y.i -y.c ci

o KyvSrj.ximc, bula
aecendit cereos omnes uc lampa- n concomitantibus, et prieeunti pompse applau.lpn-
oij.xc, Candelaptet
inalim ego Camlelapten interpretan eum, qui u tibus, nuu sine lauihbus et strepitu hominum,
des,
II nec
Juim T. 11.
 ACOLUTHIA OFFICII GR.-ECI

« nec non ecclesiie campanis. qua? populum advocare » sono non parum decedit; tum quia utraque ma-
« solent, reboantibus, in Patriarchium deducitur. - nus malleo impeditur. Ambabus enim manibus
« Quiautem ex Clero erant, vix vespertinis Laudi- - pulsatur hinc inde, ut nunc qunedara frequenta-
« bus sejuiiclini absolutis, com matutinum tempus .. menta, nunc quasdum paisas nudias. • Id quod
« adesset, et pro more in ecclesiara convenissent, nobis repriesentat hoc schemate.
« inaccessum sibi templuin esse videbant, tamquam 44 Cum autem dicit Magius illara tabulam non et modus ip-
(i qui neque campanis neque liutinnabulis fuissent posse teneri manibus , eo quod ea sic apprehensa sum pulsandl:
« congregati. Ilucaddit Allatius loco prflscitato, ex necesse sit multum de sono decedore, videbitur for-

Micbaelis Pselli oratione nondum edita ad Constan- tasse aliquibus rejiciendus esse Allatius ,
qui eam
tinum Monomai-bum testiinonium tale: 'A)./'o-j uy.'j-r,

-ly/rinr, -qi^ oqflyj.uM--, ir-Oi i^ 5Xois ITpopjlJiaaEKj

ztiic, oLtHfjiivQic,' lifjihzi. yip GE rt* CT'* 'r'^*-'^ ° xowwv o
Upbc, v.y.i Oiirus vjnxrHt/ji.ny tSdamsiy, Scd non omnt
c.i parte oculis delectaberis, nee in omnibus visibilibus
gaudebis: c.rriinhti ruim te mcdta nurte sacrum tinltn-
rtuliuliiin, cl sarrt* incumbes pavimentis,
42 Kx bis duobus test moniis recte conficit Al- :

latius, campanas postremis temporibiis, id est circa

seculo ix in- annum mxi. in usu fuissc apud Griecos quaraquam j

ducta Vcnetis, putem ego fuisse miilto antc. Etcnim liunc Graros
accepisse a Venetis sub annum occ.ci.xxiv, auctor
est Andreus Dandulus, in Cltronico MS. et ex eo
Sabellicus Ennead. 9 lib. 1 Sed « direpto postmo- .

dum ,
fut prosequitur Allatius pag. 102.) cc Imperii
« capite Byzantio, ditioneque reliqua Griecorum a
« Turcis occupata, caiiipanaruin nsus in urbibus, in
« quibus ipsi degunt, intermissus est, ne per aerem
« palantes animas, timor incussus, quiete qua fruun-
« tur, expoliel. Ila fauatici illi lnnnines, e.x elhni-
« corum gentilinmque niigamentis, de animabus
n Turcis su-
« philosophantur. Quapropter Sacerdotes Grseci manu sinistra teneri affirmnt, et nihilominus suavis-
blata.
« ligneo instrumento, ad Graecos in ecclesiam con-
siraum edere concentum. At facile dissipatur ista
« vocandos, uluntur. Id est lignum binarum deccm-
ratio : quippe si niauu apprehendatur, nou ipsa iin-
« pedaruni longitudine, duorum digitorum crassitu-
mediate tabula, sed fuiiiculus ille quo tabula in me-
« dine, latitudine quatuor, quam optime desolatum, dio libratur et paribus examinatur ponderibus, tam
« non fissum aut rimosum, quod manu sinistra me-
clarus editur sonus, si apprehendatur denti-qiiaiu
« diutn tenens Sacerdos vel alius (qui Axoavi/axiou
bus quid enim ad sonum iuterest, manibusne an
:

i' Rmntii obire debel) dextra malleo ex eodem ligno,

deutibus funiculus iste tenea^ur*? Et vero mirum
Amhc minus « ctiisim hinc inde transcurrens, modo in unam
Seinantrrtum ,
est, hoc non succurrisse Magio, delineanti formam
tabula « partem, modo in alterara, prope vel eminus ab
esl Hagiosideri, quod (utvidere e-t capite sequenti) re-
tlijneu o ipsa sinistra, ita lignum diverberat, ut ictum,
tinetur manu, fumculum apprehendente. An furte
« iiunc plenum, nunc gravem, nunc acutum, nunc
putavit iii Hagiosidero non intercludi sonum, inter-
crebrum, nnnc extensttm edens, perfectamusices
cludi autein inilloalio, quodjam tractamus, Seman-
« scientia auribus suavissime niodulelur; et hoc
terio ligneo?Ineptaet lidieulaislacessetopinio : qua;
« ori(M(vti!pio» nuncupatur, magisquc proprio nomine
enimhujuscediscriminis ratioadinveniriposset? Huc utijue maic-
mn/nr r.i « yitfiriiij.y-j-uvj , quod manibus teneatur iisquepul- ""
acceditquod potius minuatursonus, quando percussa
eampanatuna « setur, ad differentiam alterius magni, quod uiyx tabula pulsantis in humero conquiescit, uti fieri ait
fcrrca i'i lur-
« t»ii»«i/Tfov dicitur, ex eodem ligno, ct in turribus
rilms prostat. Magius.Hic igiturnihil est quod non cugat ad Alla-
c « sive campanariis, calenis ferreis suis extremilati-
tium deserendum; nihil etiam curfides abrogeturMa-
« bus appenditur. Illud est insigni magnitudine, ut
gio.quiqua? hicrefert, suis ipsemet usurpavitoculis;
« quandoque sex palmos latitudo, unum crassitudo
atque adeo non erit imprudentia? judicare, locis vel
« trigintalongitudoexa.quet, malleoque pro magni-
temporibus
k
diversis dive.-sam fuisse pulsandi
* Sc
tln llin ^Illlln<i4n,m 1., «»
11
« tudine Semanterii pulsetur
manterii rationem. Lignum vero, ex quo conficitur
43 Hactenus Allatius, a quo Ilieronymus Magius
Scmanterium, praedurum est a Grsecis lyz-jdzv.r, ap-
non nihil discrepat, in illolibro quemde Tintinna-
pellatur : Corrupte, inquit Alhitius, eo quod non atiud
bulis apud Byzantios inter compedes scripsit. Ibi
fnrrit , ut ipse quidem existiinat , ijhani i^iy^avo;
enim cap 15 affirmat, Semanterium duohus pulsari
Theophrasti , et Acer Plinii. Rectene an secus liic
malleis, neque adeo teneri manu. Juwit >ubjicere cen-eat. non habeo dieeiv.
ipsius verba quse ha?c sunt. » Simandrum esse 45 Hoc dico . usum hujuscemodi lignorum esse
- scias ligneatn
tabulam Capila foramina antiquissimum : id etiiui culligitur ex Concilio Lijnoruiii sa-
Prlorls furmu » habent nonnulla , non magna admodum, sed
NicaVno n Act. 4 , ubi Euthymiiis Diaconus et aorum usus
» pennae anserinre ealamove scriptorio pervia. In antiguus
Mnnachus pro Episcopo Gottliia* ha)c legit , ex
• medio tenuem funiculum continet. Qui populum
miraculis S. Anastasii Martyris. ^ipe 5r, v.xl -y. i-j
» ad templura est convocaturtis ante fores 'Ky.iny.ptz t//; \~\ xlctiir iyr,z yevoaeya iJttq Toy 'Aytav
« templi vel editoloco tabuiam pra-notatam malleis
Y.OLZX to Ojvaroy iCTOf.y.oojpiv tt/y.^izoovto; ev xf, xyicc
» duobus ligneis pulsat non sine aliqua ratione ,
Tci?.et To-j 'Ayiou ).ei^5t'vr,u, yvtoTov yeyove Tixnr, xrt tto-
- musica, atque interim in gyrtim sensun volvitur: f ex Ar/'s S-
J.er v.al eC^poo-jvrs; ^tyxlr,^ TO.r,a JiyTicdir y.vze.c, avxijzxv-
» qua re fit, ut gravior cum non ingrata Anast.:.,it
raucedine Te;, T3t Te iepa IQ.y. or.uav^vTe; •j-jyr,^m^<j )r,ay.y y.wy-vxtc.
(

1'eis.r,
" B iqub emittatur. Tabula, uon qua
latior, sed qua vj toj T.y.viir.T'>] •jwa zy.c, 0eoTo/.ou , eTTi?.eyoac'voj zr,c
h arctior est, quasi
librse Bcapus in sinistro pulsan- viy-c.Eia vvtic, et ea qttx apud Czsarcam Pai.cstinx a
- tis humero quiescit ac ne pulsando dilabatur
;
, S. Anastamo facta sunt, quoadejus fieHpotest, enarre-
» luuiculo praedictomordicus apprehenso
retinetur: mus. Cum ad sanctam civitatem approjitnquassent
»manibus enim non licet, tum quod ea apprehensa
Sancti Rdiquix, id innotuil unirersze civitati, et Ixtitia

mayna
 AD MINORES VESPERAS.
A magna impleli sunl omnes. El surgenles sacrague ligna Alios locos congessit Allatius, eongessit et Cangius, D
nliixque jro- percutientes convenerunt in summ evenerandum Deiparat quos potest curiosus Lector consulere. Milii satis AiT.Tone n
Mur. templum, quod dkitur Novx. Ligni itidem meminit debet esse liic paucis ostendisse, quid sit signum mi-
Joannes Moschns, in Pntto Spirit. Cap. II, Kpodffav- nus, quid majus. Extra hrec duo signa sunt et alia ,

to; tov Kavovapyou ro t,v).ov, so/ w /ravTa; tou; adeX&ouc. qure secuturo capite locum invenient suum. Jam
Canouarrlia iiijuum putsante ad omnes
tjvvxyjjr/jxt. enim signum minus nos ad ternplum Graecorura vo-
Fratres congregandos. Et Theodorus Studita, in car- cat, ut in minonbus Vesperis et spectemus congre-
minibus quibus alloquitur Cunonarcham. gatos Fratres, et Sacerdotem intonantem audiamus.

2a^TTiCe xatpoj to EvXov xa9c!)

46 Sic ergo prosequitur Typicum. T Ivxyfiivrw/
d"Eoi.

lempore rile, ul tttlia,

tcSv c/otXyoiv lv rn i/./j.r.nix apyeTat 'Upeucj. 1 Con-
./57 el lignocanc.
gregalis 111 ecclesia fratrilius incipit Sacerdos,

SACERDOS. 'lEPETr.

inchoatur Benedictus Deus noster, nunc et semper, et in secula *EjXoyy;TQC o 0-icrfj.fJjv, dti xoci eic. tovc, aiwtxz tojv ai<o-

officium seculorum. Amen. vov, 'Aur,y.

PR.ESES ECCLESL-E. T.KI\AH11A'PXHS.

Venife adoremus. At'jt£ TO0<jX'Jvy,O'.*),u£v.

•) 47 Et Psalmum proirjmiucum Bt*nedic

psallit , T Rai <|zX).ei rov jrpooiuioxov ^ctkfihv to, 'Ej)/j-
animamea, Dominum, DomineDeus meus, tramiuilla yet r,
tyjyf,
(jlo-j -w fCuptov, Kupie o ©ioc fxou
1

foujtw
et submissa voce. Et eodem modo dicitur P^alnuts, Do- tyus/rj /.21 T oz\j.-x(x.
l 'Ei9 outw; Xeyojxey rc Kupte bte-
mine clamavi, tonodominicaii. Recitanturversiculi tres. xpziia, ei; -yjr/yj ~.rr. K*jpi2%}](;, 'loTUfUv t5e i-.i/VJ-- '}'.

Et psalluntur versus prosumii sive similares toni 4, si- Kai (|/aXXop.ev ori^ifipsi TrpooQfAota >,/_ij o'. t:oo; ro i)c

CUt 'Q$ ^iVVxiwj VJ fJ.XOTJ1lV. yevyoclov s> tjwepTUOiy.

VEHSUS SIMILARES. 2TIXHPA nPOlOMOIA.

48 Cbristi caritate, Basili ascendens in altum , ,

'Ev toj uilei, Bao-f/.£iE, T>5; XpiOTQU ayaTtvioeo); ava-
contemplatus es recondita ipsius ac divina mysteria, Sa^ icsfirc^iTTeucra^ -y. ?->ooi-x «UTOuxat 9eia piucrT^piai
t/ /joj/ reiji- ajrep rivv/.xl.utyac, xai erpavcoaas. Xaotc, euceoeia; wc xn-
cttlos itimliires
quae tamquam pietatis pra/co sapiens detexisti et
manifestasti populis. Quare pete, o Sancte ovi Qo'v
;''-.
A16 irpeacteue i/. 'Sioyl; v.y.t [xiyouvuv Aurp&i-
, a per-
nicie periculisque liberari illos qui fideliter sequun- H-jy.t To : 'c r.f -.01'- i^i-ooijoj'.^ ->>>; aotc, 36yp.aciiv,

tur tua dogmata. 'Oin.

49 Sermunum tuorum ac dogmatum sapientia Tov; vjvointj.ovc otzi.vnctc, rwv alpeaeuv ^Onu, rr<
,

i/.oo>i>ix tcov loyotv -j.ii ctoyttaTWv ciou, /.at lic, optovotav

sancte Gregori, solvisti vincula bseresum, et ortho-
vj9cotcra; op9od^d|ou Trorrecoc, tou; euyvoittovac, Xptcrrov
doxaefidei cnncordia ronjunxisti bonos, agnoscentes
eucfTiptouvTag, l'pr,-/dpte, ov i/.i-ivi ex 'Jloox; /.xi y.tvjv-
et lamlantes Christum : a quo pete liberari a perni-
vttiv XuTpo)7wvai rouc. tuotcoc. irpotjcTexnpievQUs Ta ox
cie iiericulisque illos, qui fideliter suscipiunt tua di-
0edcp9oyya ooyijy-:'.
vinitus dictata dogmata.
'Appayvi ce vcu.tkt.ov, o XptOToc. eireoTripiEe t» iutou
50 Christus firmamentum Eccle-
te posuit riniium
v.lr.aix. llx-to oott, rroovj-.x -xo-r.v «ffaXeuTOV, xai
sise sua?, Pater sancte, divina locute Chrysostome ,
x/.yrvjyyrr>>v rcov \.-$oO>v -x~; ->o',yiiy"f, >i>>oonu.ov
ut eam servares immoUlem atque inexpugnabilem
XpucfdoTopte, v.ai 7rpeaoeuovTa ez Tra'0wv ij/v/_o^9npwv
adversus inimicorum impetus, et ut peteres letiferis
XuTpco9^vai to
:

; 'jrViivTa; T'J»v ocov Xdycov nai vorexxzoiv

animorum perturbationibus liberari eos, qui sitiunt
-.0 rrO.ayoc.
tuorum sernionum sententiarumque pelagus.
17: TptaJoc i/Jo-jtx, cmripaTOU Xetptcovds T£ av9r, T=t
51 Trinitatis selectos flores, pratique immortulis
ptuptTOoa xai Tepir/dTara, tou vo/.tov oi; •j-kxo/o-j-.xc
ungiientum exhalantes, atque jncundissimos intelli-
6:/-ivx.c rXiou, xat cpcoTt^ovrac T>iv ynv Tai; xv-.ojv
gibiiis solis icUos, et divinis suis lumiinbus lllumi-
9et'at« Xapu(iefftv, Eutfnptriccoptev [coa'vv«v rdv u.s'yav, ffuv
nanles terram, celebremus, Joannera Magnum, di- BaotAetov.
Tro 9ei''o QeoXdyco rpKyopico, xat to> uijitvouv
vinuin Theologum Gregorium, et altaquadam mente
praidituni Basilium,
\>>;y. 'Hyo; tiX. |3'.
Gloria. Tnnus oblitpitis 2.

"AvQpwTTOt tou 0£oO TttiTot otAeTat, XetToupyot

Homines Dei et fideles servi, Sacerdotes Don.ini. v.xi

avipe; exeun i/Joylc, oruXot, xat

viri desideriorum, vasu electionis, columnae et ful- KuptVj, Eirt9up:tcov,

re; i//'iioiy, |3aotXeias xlyipovdpt ', pti)

cimenta Ecclesise, regni heredes , ne cessetis pro n-cr.oiyu.xrx

Dominum. poav iiTi/p sptcov irpo; Kupiov

nobis clamare ad TrapafftcoTraTE Toii

Et nuiic. Martale. Ky 0eoToxtov

itieocnlttr Tu es vitis vera. ©eoTOXE, o-j ei attrs/o; r; a)./9c.
S".
Dei Genitrix, 7;

Trniltat
Oratio $015 iXapov. sa//rm quanlum possum conjicere e.r cap. 1 r«pi«". Eam
Comm. 52 Hic videtur reeilari
aalcjTi Orationem exhibeo mtegram, proui rriat apud Goarum ra>j. 32 Euchologii.
/xo->/ x.yiy; />;/; 2 ix-jy-ov
•!>.:/:< llz-o :. 11

Lumen jucundum sanctffi glorias immortalis Pa-

ii./."/i:. 'I»T',/ XpiffTe. eXfdvre; i-< :// rou
tris. coelestis, sanoti, beati, .lesu Ciirisle, provecti iVou,
ooot/. icTdvTec i'»; EflitEptvov, upoiiptev ITarEpa,
ad occasum
solis et cernentes lucem seroiinam;
,
,'ii>>j

Ttdv, xat aytov riveupta Qeiv. A: •.. -: sv r.y.t

Laudamus Patrem, Filium et Spiritum sanctum ,
r
/.yi>1 o'; j>J.vtio )7i
:
'iijivai; ytoiyt;, X.i Weo-j, Jtctou;
Deuin. .Equiiin i".t Te. Fili Dei, largitor vit*, omni
i>Mv /•.dffpto; oe d*oCja!:et.
ideoque Te mundus totus lau- cttd >>

celebrare tempore ;

dibus prosequitur.
prxase ex tnbus
Comm 53Demtle cantatur psalmus, '0 xuptoe iSxothuatv, Dominus regnavit sed quu :

KaraltWov q,,„m ,„ anliquu Gn

Psalmis iiu incipientibus, non indicat Typicum. Tum dicitur Oratio, ,

Ilorologia Crgplx Ferrau, imp, esso Romat

Ritualibus diu fruslra quxsivi. Quare visum f„,i eam describere ex
unno 1677. Sic ernn sonut.
KaTa^tcocov,
 XXVI ACOLUTHIA OFFICII GRvECI
A KyrycVoio-ov, KJoie, ev rr, itr.ioyjyvrr, o-jyijyo'-- Dignare Domine, hoc vespere sine peceato nos P
auctorb n. r. T ov; ^uXecy.dmrati Y^.y.c,. ivJ/o-/r,Tic e', Kjpte, o 0eo? eustodire. Benedictus es Duraine Deus Patrum no-
r.y-i r ,w f.ajSiv, y.-m, becVbtov r.yi oeooijaatisyoy to oyoiiof strorum; et laudabile et gloriosum nomen tuum in
cou, et; to-j; sti&ygg. ','W.v. secula. Ainen.

Comm. Ptrum an tamiem illam Oraiinnem adlWmerinl dntiquiores Gr.rci.dubilo :qnia lioc Horologhim ha -

lei plurima gux sunt ritiirus Latinorum potius quam Qrxcorum conformia.Post Oraiioncm \\y-yiw,vj, quas-

cumi/ue demum illa fucrit, imlenlur dici scquentia.

'Eitj tov OTr/fcj ox(yy,oot TTpoaropoia. "il//>; n^. P'. B4 yli/ versiculum versus similares. Ton. obl. 2.

Tptr'u.epo; oaAarfei XptiTe. iSicit^ Tpirictepo; ave'aTr,c XptOTe'.

'H Xcfoft ompiayyatv, r nfoftc. i-Kvr.tjxrr.Gvj, eirXr- Gratia prasvaluit, exuperavit fijes, scicntia Dei
pr»>5r, r.yrj-.y. yvoiTeoi; (r)eou, oii rwv 'AvtootoXcov, Sti impleta sunt omnia, per Apostolos, atque Doctores,
xiirj &ii>ylY.yJ',rj, jy'\ aiatxnptav ETtAouTriaaccSV et nos salute locupletati
sumus.
--.'/',:. \\y j/inrj-.yi oatoi ev ij',:r. 55 Veusic Exultabunt Sancti in gloria.
'Ovpcivta LLVortfpifie, 0iv9po'iTttva jv.z9rp.aTy, yapiapd- Ccelestia arcana humanie scientiie
, concursus ,

;i,o ovyopoii.r! nayrooaTTWy, pteTa x«T0p9o)ttar0)v vty.ojv- gratiarum omnis generis cum recte factis superan- ,

toiv r.yj-.y. Xoyov, roiie. Tpet; 'Ayiou; e^aup-zoToio-av. tilms oinnem orationem, hos tres Sanctos admirabi-
les fecere.

iTt'y.0?. 'Ot 'Iepet; aou, Kuptt, s;uctuaovrai otxatoavvKv.

56 Versic. Sacerdotes tni, Domine, induent ju-
stitiam.

Baoftetos evSeo; vou;, Fpryofto; r Oet'a tftivii, mens Deo plena Gregorius divina vox
Hasilius , ,

'loizwr; iiayy.tiOfuoc Xa/Mrnip, ol rpef; -f,i o\wrxAx<& Joannes omni ex parte ornatum candelabrum, tres
OefanovTt; Tcnetctoc xai tatroupj/oi ouycToesaCEavWav. ministri suprema3 Trimtatis ac Sacerdotes conglori-
flcantur.
Ao:z. '1'/.°; «uroCj. Gloria. Tonnsidem.
Ku oouXot aysOot y.ai irtOToi, e-j ipyaxai tou aiu-e- 57 Servi boni et fideles, seduli Operarii in Christi

Xcoyoc Xoiotou, oi zvi tJ |3apoe, i»e. 'p^pae, paardaav- vinea, qui portastis pondus diei, et datum talentum
Tt;. Keei ro Seoouevov -yj.yv-vj Auc^aavTEC,, itai rotc, auxistis. neque invidistispost vos venientibus. Ideo
us6" uptoiv eXOouai ptri ij-9ovriaavTes. Aio rfvoticTai Ttu).r, vobis aperta est regni janua. Intrantes igitur in
|3aat7.eiac, vpttv, tlatXSifmc, ouv efe, triv yapdv rou trotri- gaudium Conditoris , orate pro nobis Sancti Do- ,

aav-o;, TtpeooeuoaTe uTrep rp.o~iv, 5ytot otocidieaAot. ctores.

Kat vuv. ©eoTwtoV. Et nunc. Marwle.
'Ovj-ri; TrpoaTpe^cov etii' o-ot y.arr.o-v-upuvo; dni, aou 58 Nemo accurrens ad Te. pura Virgo Genitrix
htTTOpeuerai, stysoi r.y/iiji ©eotoxe, a'XX' rt-ErTat rriv Dei, derelictus abs te discedit ; sed petit gratiam, et
/zptv, Kai Xa/iSsiyet to }»pr,pta jrpo; to aup/.^e'pov t>:; donum accipit petitioni conveniens.
atTroeo);. Nunc dimittis servum tuum. Trisagium , dc quo
Nuv airoXuet; tov Jou).ov aou. To TpiaciyioV. num. 31.

AnTAYTlKION. DIMISSORIUM.

Oi tuv 'ATtooToXciiy optoTponot, r.y.i Tiic oiy.ouij.Evrc 5i- 59 Iisdem quibus Apostoli moribus prsediti. Do-
cVcxaXot, toi AeoTOTr toiv o)wv rtpeo^euoaTe eip>:vr,v tij ctores universi orbis, orate universorum Dominum,
oiy.ojp.evi: ooipr.ovtoOstt, zai t^F; ^'j/^T; to tieya eAeoc. ut mundo tribuat pacem et animabus nostris ma-
.

gnam misericordiam.

^ Post hsec sic «TtoXuais sice dimissio.

CAPUT SECUNDUM.
C
Posl occasum De majoribus Vesperis.
sotts

Vesperss fiuntstatim post occasum quidem cum majori celebritate ceremoniaque quam itlx
solis, et

alUe, de quibus jam egimus; tttquc hxc causa est, quare Majores nominentur Sed cum ex ipso fonte .

aqurn bibantur purius, juvat Typicutn cdnsulere Capite 2 cujus tihtlus est "Etfoiaic toO ^eyaXou iim-
II.
,

pivou y.a,i
, zfc aypuitvia; otara^ic Notitia majorum Vesperarum : et Vigiliarum ordo. Ibi autem ,

Sic liabft .

Mei x rou ouvat fov i?Xiov jxikoov, aidoytToii h 1 Aliquanto post solis orcasurn, abit Candelaptes,
sijno pulsato KavfcXdnrtiS [xai iroiei tw ITpoEOTWTi. YJ-.x
(ictavoiav et exhibt^t reTerentiara Prai-suli. Deinde redit et
ave'px,er«i *$ti xpouet ~ii Bapfa; ayokitini, ^aXXwv tov lente pulsat Bareas, recitans Psalmum centesimuin
M
Afxct>fjLov, decimum octavum.
00 'Comm. Hic Psalmns quia incipit a verbis Mxxaptoiot a/^wpot, Beati immaculati, propterea Grsecis di"
citur «pi(i}p.o;, id est, immaeulatus. Pulsare autem Bapeas nihil videtur e^se aliud, quam, ut /iUatins et Goarus
interpretantur, edere sonos ijraviores. certoque intervallo temporis intermissos, quomodo in campanarum nostra-
tutm extrema pulsatione ad conciones fccleaiasticus (ieri assolet, quodque tiimire dicimus. Sic autem prosequitur
Typicum.
accenduntui Mera oe to ir).i5p&)fw( tovtwv «ir^p^tTai xai a7r:ei T Hisce peractis discedit et accendit lampades, et
iamjtades. Ta; xavor.Aa^, yy<- T&e~t'o2; to> SujiiaTov, xlBriai /yy- verso thuribulo eas reponit in medium Eeclesias
7iio"a; f*eta MipQpMvovdWia et; to (xeaov xr^ e/.x),r,ai'a;. post candelabra instructa cereis. Postea egrediens ,

*Xtt£it« scerjy/jpevo; anp.atvzi xo ix£y«, 6?taTo otOYjpouv. Semanterium pulsat majus, deinde et ferreura.

Comm. Majus Seraanterium, quid sit, Hum, 42 diximus: restat ut hic de ferreo pauca disseramus Semin - :

terium ferreum, quod ab aliquibus etiam TLxkwvv sive ceneum appeilatur, est ferrea lantina crassituctbie tres ,

dtgitos
 AD MAJORES VESPERAS. xxv „
A digitos vel plwa exuqutm; longitudim brochium, paululum recurva
et in formam arcut e calmit pendtnt D
'cuT^Z.m %° ^t™ '"^ »** lwh "<" w f«rreo percutta malleo tuaviter resmat Jta me dccenl l \atim Goarut t
,

.
AUCTORB N.

smmttrium :
*?" "~ Belman*. C erte ego exielimo hvjns Semanteru sonum non poste este admodum ditttmilem sono illi quem
Noitrates cdu„t. quando lerreis r alleolis pulsanl inttrumentum illud musicum, quod cx loi , mper decrescen-
lium lamellarum serie constituilur.
02 Pono Mui Gra-cornm namfntum, qnoiusibut
minalim al> ffieronymo Magio, qui
I sacris ailiibeatur, 'AyiostoVpow a nonnullit dicitur m -
libro clcapite antt citatis ostendit hanc imaginem.

Agiosiderum, inquit Magiut iile 'pnlius scripsisset HagiosiderumJ liac forma vidimus. Ferrea erat lamina
qualeeltam quatuor digitorum latitudine, sexdecim vero longitudine funiculo in medio librata. Ha3C ferreo malleo .

P tern s interpolatis vicibus ab homine pulsari solet, qui Saeerdotem , Eucharistiara ad segrotos lectoque
'
ai"m °!''L ra-
(„, YiMcum. ^ecumbentes deferentem. solel pracedere, ut inter transeundum quisque rei admoneatur. Sei cum Cau-
delapte revertamurad Templum.

1 'YrcooTeipac (inquit Typicura) tGTaTat xstevwtciov *f

Reversus Candelaptes stot ante Portas san-
twv aytcuv 9u .- - ctas.

Comm. Hx aulem Pertst (vA u>t Goarus pag. 21 sunt toj (5/;piaToc, et ad sacrum altare rccta iter aperiunt,
nomenque hujusmodi sunt sortitae, quii sancta mysteria per eas proferuntur vel quia per illus transitum :

haliet Rex oiunium et dominorum Dominus, BaotXtxai etiam audire merucrunt. Sei Goarut Portas san-
Per Porlttm
sanc/um
ctas confundens cum Basilicis, veheritenter errat. Cum enim Marcus ffieromonachus, de dubiis Typicis cap. 96
dicot 0upttdc t6v eTspoy opxctptsyoc aico tojv dyteoy Quoiiiv, v.xi xarepxfjfteyoc, (j-cyjjt ->~>>j (3aai).ixwy
: , tcoioiv xac iv
aOTw, woTtsp /.y't ecej rov eTepov. Alium incensat incipiens, a sauctis Portis, el perveniens ad Basilicas Portas
usque, id idem quod in alio perflciens; et paucis inttrpotitis : LlAirpfooac fik ro 9upctay, xai pteXXuy eiocevac u :>'„

vaw, xaparree GTaupov epi7Tpoo9ey Tf7iy (3aoc?.ex6">v kvXGiv. Fjne incensandi facto, ingressurus in templum , ante

r Portas Basilicas Crucem designat. Cum, inquam, Marcus, >i»is cst >jut non viieal Fortas San-
hasciicatille
c '" s " Basilitis esse iiversas? Ii idem coiligas ex Leone Grammatico tu Michaele Theopkili F. pag. 406. ,
diversam , ;

Porta basillca M £'/.p [ & rcdv (3aoe?,exci>v nu).uv eX9cov 6 BaocXeuc, , oux txr.i
r
ii-o to gte^oc, r
v.y. i>>>'. e9oc lori :>>•- |3aoeXeuoi , aMa
uet' auTou etOT>i).9ev piyjii rwv aye'ei)v 9upc5v : Cum Imperator ad Basilicas portas pervenisset, non deponebat
coronam, ut erat in more positum institutoqne Imperatorum sed cum ea usque ad sanctas Portas pene-
;

travit.

64 Ergo per Porlas basilicas introititr in templum, per Sanctas tn Br.u.y., sive sacrum adytum, ii est, illum

tempti locum, ubi consislunt Saceriotes; et quem nulli Laico ingredi fas rrut, prstttrquum lmperatori, cut licuit
l

ibi tloiiu offerre omnium Conditori, idque ex antiquitsima traditione, ut cst in Synodo Trultantt C(i".ti .t. Stante
Int/rcsstis Sa- ergo Canielapte unte sanctas Portos.
ccrtttts '0 yjy-.yi notec 'H^ouptevco,
T 65 Surgcns Sacerdos inclinat eorpus Prajfeeto,
"Iepevt; jxeTa'yotay T&i

sive Abbati, vel versus locum ipsius , videlicet si r ': ~ ,J TOffOV aOTOU, JnXovOTt ur, EyoNlptOUVTOg, xat

prsesensnon postquam recessit, inclinatsese

sit ; et aTte^9ci)v, itoie'" u.wtxvottxt- / EtiTTpooSev t6jv aytW, tojv

et semel versus consi- 9upfiy, xat tov; yootrii pltay Tfjjy dOit.o>~>j /y-
tertio aute sanctas Portas .
TTpot;

atl sanclum f
dentium Fratrum choros. >r.y.ij<„j.
Jtcma ;

Comm. Climos.iiiuiiritm iextrum sinistrumque, quomoio etiam apui nos choripsallentium utrimque consident.
'

66 Ingressus autem sanctum adytum dicit se- ~Wt-,O.V»j >i'> /.xi ei? ro aytoy (3»fia, ).e'yet rfveii-
1
dici solitam. rou t3uf«Vfi«Tos leofl' >xjz>j.
t/ttos sulutct. creto oratbnom ad incensationem yitv

Comm. Hanc hic i» Typico omtssam, Oourus exhibel seqitentibus nrlus

Dirige orationem nostram . ut incensum in con- K«eii9u»ov :h itpooeuxiiv f.pwi, •'>-. Ij^iu.y. Evtiiriii"
ct qiml prece.
eam odorem suavitatis. oov, xai irpooo*e?at xj-h tit- iau.r,v eOoiJtae.
tltr. spectotuo, et suscipe in

Certe hasc Orutio tt Goaro exhibetur pag. 2!» : 'neque aliam coo uspiom inveni.

Candelaptes, manu prseferens lampadem, 1 '<>& KavfeXaTiTric ixtfuver, KeXeuoate, yeytovo-

Tum
«pa tpnnj, xpaTtiy xai zh Ixixn-loy. ey yjnai auToii.
exclamat clariure voce, Jubete. -f,

COMil.
 xxvm ACOLUTHIA OFFICIj GR.-ECI

A CoMH, Quo verbo nonjubet (inqnit Gnurus locojam cilatoj ut Sacerdote adveniente cunrti surgant : quin D
potius humilitatis modestieeque demonstrandse studio, rogat utjubeant, qu&si aliis imperaturi, rrgredttvrSd-
ut assur-
gant. Rem iion omiiino nbsimilcm fncit apud Latinns Lector, qui jit.rtu Petrum Dnmianum lib. Domtitits vobiscum
Mjrtfacem 1

appeliato, cnp. 2 benedictionem a Sacerdote duin petit, non rogat ut benedicat; sed ut benedicere jubeat
quempiam alium.

^ ©ULuaoat: & o 'Iepst ^ OTaupoetduc; zr,v

1
dyiav zoi- 07 CumSacerdos in formam Crucis incensavit
vT-t>v xai oXov ro Bvataarftptov Qipyexat eTia twv xyltav sanctam mensam totumque altare, egreditur sauctis
tjup&v, xai ironfaacj araupov u.izi -ov %pi?-w -/.aTevA- portis, et thuribuioante cancellos Bematis formata
rtov rou tXaoTriptbu, ampyf.oti y.y.i 9uptta rrjv etxovte tou Cruce, abitet incensat imaginem Sancti, (rcl illius
'Ayiou, d-.y. v.y-.i tov Ky^r.yo-jptvoy , y.yi tjic, tov« ovo qui csl Ecclesm lutelnns, vcl cujtts festum nniltir)
jfopov? yy-i jilvj, -.fc, Irxp-niSoc, JkIovoti trponopEvo- deincle mcensat Prtesidem et duos cboros servato :

eievr.c otvrov. 'O St ihMrhv xai ec; rov vip%%a, xai 9u- ordine, nimirum lampade eum prteeunte. Postquam
ptiaoxc: xxvrau9a tou« 'AcV/.^o. : y.y.-,i-i\a viiooTpEifet. autem egressus est in Narthecem, atque ibi ordme
incensavit Fratres, revertitur.
CS Comm. Jucnndum intelligere, quid sit Templi N«p9r,E. Ett ergo proprie
lnc fnrir Lectori fnciit Nar-
thex focus Pamitentibus, Calecbumcnisque atque Enertjumenis assignatus At diccre ubi illc fucrit, e.ttrune au
inlitt Eielcsinm, hocopus, hic lafnr cst id tamen conabnr tlrclarare brevitatc quautn potcro maxima.
:

Atlatins quidem Narthecem qui cl I7p6vavej dicitur, qttnsi anterius templum, tisdem quibtts Ecclcsiam muris
cirrnmsrrtbil, ponilque inirn illam : sei Goarusponit e.rtin, rt censel esse Ecclesisc Vestibulum, Propylanim
sfn Porticum (Porticale vulgut appellal qu t sedis sacrcc portis obversalur. Vterque pro non
se afferl aitetoriiatrs >'»« outibu-
" rc cil '

lcvcs. Verunt puto cijo, lianc npinionum vnrictnicm natam esse ex co, qnod non satis obscrvuvcrim Grserornm cc- '

clesias, alias esse Catholicas, qnm scilicel utrique sexui uir.rcrsun jiiiteiti : altns Muntisiicus, qnx solis viris, si

Viroriun : rcl solis mnliei ibus, si Sanetimonialium sinl. Nam prioribus Nurtliex exterior cst, posterioribtts non
pj ilcm : uli 1'litcibits oslemtit criitlttns Cangius, exquojuvat pauca ilelibnre.

69 Postquam prseclarus illcAuctor, in Glassariomedisc etinfimx Grxcitatis ctix/m', Narthecera esse porti-
cum anto lempli vestibulum, sicdictam quod ferul.e speciem praeferat, cum in latitudinem ad ipsiussedis
ficiem diducatur; esseque extra sedem, si Ecclesias Catholicas spectemus, id quod Itb. 3 Constantinopolis
Christianir nuni. 18 probut ex Procopio ; Codino, Tlieoriano, Silentiario cl uliis: statimsubdit : InMonachorum
rcrn Ecclesiis aliter se res babet. Eae enim in tres partes dividuntur in Bopt* seu Sacrarium, suis cancslli :

disparatuni; in Ny.m inquoMonachi consistunt, suis pariter cancellis divisum a reliqua ^Ede, quamNap9r,xa
appellant, qiiiul iis NipSwos vicem pnestet; licet non sit revera Nap9ri5, ut qui mtra ipsara sedeni extet
illiusque septa 111 qua tamen Nap9r,xo; figuram retinet, cum excepto Bemate, potiorem sedis partem obti-
:
Xarlhectsst-

N^o;. seu Monachorum Chorus; relinua narte, ut ihxi, in antrustum contracta, et in latitudinem di- "" oescrlptus
ne.it

ilucla,eaque secularibus permissa, tamquaui eo instar jwnitentium acccdentibus, t\y.oy con-

1
. . ., .....
cum us intra
it Cangto'.

sisterenon liceat... Atque eam ferrae etiam monasticarura ecclesiarum formamsemper fuisse apuil nos seu
Latinos, facile concedat;quisquisattentius veteres ejusmodi Monasticas ^Edes consideraverit ; in quibus
Moiiacbornm Cborum quein Cap-im Ecclesise vocabant (ut quidam volunt) potiorem .Edis partem occu-
pare animadvertet, reliqna secularibus seu Koopttxot; patente. Quidquid igitur in lis Monachorum ecclesiis
extra Narlii<*fem est, *Yl<.rjx-/irl et Zo.oty: corrupte dicitur, ^Edis scilicet vestibulum, ubi in ecclesi;^
catholicis Nap9r,t; collocari soiet, in cujns discrimen, interiorem Narthecem, 'Eotovapdvixot vocant. Hxc
Cntujiiis. quibus settr egrcgieque posilis, et concilianlur dUcrepantes Doctorum sententise, etfacile inteltujitmur
ea :\tt v prosequitur Tijpicum.

1 Katt it-.i\V,iv elaa ti5; |3xotXiKn; nvh-t; ytxpimt, 70 » Et intrans portam basilicam, siveregiam
Ingresso so-
u.rra rov Svuiitou otkvoov. tburibulo Cruccm effineit.
ccrtlote jioc-
1

Comvi. Qnippe quod ante diximus, pcrPorlas lemplum, iil de templo catbotico in- basilicas patere aditum in t am nrijia
lcllcciicn riitti, nonde monastico; quia iu Monasteriorum lemplis fquale eral illud pro quo scriptum ett hoc T/jjii-

cttmj Potii Il.istlic.r nonsuntportx e.iteriores et omnium maxirnse; sedinteriores, et quace Narthece ducuntad
Nzov sive Ctiuctttn. Qnnl opus esl pluribus? Porta Basilica in boc ipsn Typico intrii Monasticam Ecclesiam ma-
C ntfsie cunstititititr. ftl quod patebit etiam ex sequentibus. Quapropler Tijptet seriem repetamus,
1 K«t ExtptoyfiT pcyaXocoonittt:, to lvjpte evXoyr.o-ov, 71 Et elata voce exclamat : Benedic Domine : p
1

r
xfitt Jjjj.ti xjOti rov IIpoEOTcTjTa r, tt; r6v totcov avTov, et incensatiterumPrsesidem vel ipsiuslocum, deinde
ti-y. tov "Ao/iov. Sanctum.
Comh. De lioc Sancto anle verba fecimus, et ejus imago conspicua est in prxcipua Chori sede, idcoque Etxtov

STaototou tou 'HyovptEvou nuncupalur.

1 Kat wiU.Vm et; to aytov [jf.py, ii-y.xyt eprc "'. Et ingressus in sanctum Bema, ter signum
-.?-, y.lyt 7r,y-'-i-.,y.yi note^ oravpovt; Tpet; [tni tou Crucis exprimit thuribulo. Ita demum exclainat
9upttxTou, TeXsvTatov Excfuvtu ovtoi; A ,ly. -f, iylx v.xi Gloria sanctffi et vivifics et individuse Trinitali, dclndcetsa-
6f£oouotC{)xattlti)OTtotuxatac7tatpGTtpTpta'cTi, 7ra'vT0TE, vuv, semper; nunc, in perpetuum, et in secula ^e^ ulo- crum Bema.
Y.xt av xai :i: to'. ; aiov^iTov atuvov. rum.
1 \\yi fj.i-i to kii-i.v, apxcTai o npoEOTtb; r. o '£/.- 72 Et dicto Amen, incipit Prseses vel Ecclesiar-
xXy,ma'pjjii(, AevTs -ooo/vvrcwt/ev xai npoo7reouptev cha; Venite adoremus etprocidamus ante Christum
NptoT'o itp paBtXei /fio")v 'iu-, /iy,j-i: ?'.-,, o,'; yy-y- Regem nostrum Deum, dtcentes, iltud bit eluin voce
Aocj tsvws xai (itra p.e/.ouc. Erra niltv, Aevre rrpoo/.ovi;- nec sine cantu. Tum ilerurn Venite adoremus et pro- Invltatortum
:

o'.>;j.-v xat nr.oorce'ooiu.ev \oioto, to, Paoi).Et r.p.Ssv Ceoj, cidamiis ante Christum Uegem nostrum Deurn, tii- '"'"»<"«r.
i.yrrj-.ii y.y.t touto i-y.i. K-a. ojto,; AsCt; rrpooxuviiati). ceiites ct illud scmel. Deiutlc sic : Venite adoremuset
ruev xai rcpoo--e'co),uev auru XptOTtjb, ccp 'yj-.(iv. xai -.r,,
procidamusante ipsum Cbristum Kegem et Deum
Ce-i iji&v. nostrum.
1 Ktx *pX« al o hz/./,yot»'pyT: •p.fmoxipa tfwvi? Pnslea iticiptt Eeclesiarcha voce clariore ettonoobli-
Ets )/.ov rc).. o', to, Ev/.oyet /'
•|vy/ ptou tov Kuptov, ap- quo 4 (Psalmttm 103,1 Benedic animarr.eaDominum, chor " ''"'""
/"' 0J '''/""''''.
yo,: /.v't ottri ueXous, crufujiaXAtivTOv ai™ y.y.i tojv /oi- ctmciitetiiibin, reliquis Fralnbus, lcnle et ctini aliqua
ittiv aiekejiiv.
mcdulatione.
1 cie leptvc ju-i -o-j KavJnAditTou sleXOo/v roiv 73 Sacerdos cum Caudelapte egressus e sacro
adyto
 AD MAJORES VESPERAS. XXIX
A adyto, factaque ante sanctas portas reverentia, pa- ayfou suoiaorr.piou, v.yl izoir.axc, fxeravoiav xarcvtfmtov D
de r.rle ad riter ac versus alternos choros abit ad suum sedile. AfCTOBE
rwv Jtytojv 9uoa>! lOOaUTWC, Z^t £(; TQUC, /OUOJC TT&OC.
N"
iuum sedila se
lbiqne stat. fitav ofrrepjtdfjtByoc. tararai ei; ro oraattTtov siutou
reclplt'

Comm. Sicobserva, Gr.rcos non nisi raro in Ecclesiis sedere, ei sedilin esse illis erecta, utpropemodum sem-
hvjus forma. perstantes pcrseverent, et jfecpovofjua, id est ma.nuu.rn gesticulalione, moderando cantui vacent, innixi interim
brachia in sedilium fulcris. Unde factum esl, ut sedilia ista dicanlur Grmce Sraa/Jta, a Stando eterecto corporis
statu potius, quam a sedendo.
InvMatorlo
Diaconus sttb-
Quandu pervenimus ad versiculum Aperients te "Ort Je /.yr,'<i)j^j rov OTlYoy, 'Av',i':zvT'>; Wj :r,v

funglt Colle- mamim tuam, exhibet Ecclesiarcha reverentiara %uox, noiet 6 ExxvWjOiapYYi; f/erayotav rw 'llyouyivo),
stam. Prsesidi sive Abbati, et repetit versiculum, magis xai ovao^Gjyei tov aztyw uipr,AdTepoy* rcXrip&juivou oe tqu
efferens vocem. Absuluto autem Psalrao, Collecta ijjaXptou, ycverai o*uv«7rr>i ij.v/xi:i, utcg rou Ataxdvou.
major dicitur a Diacono.
74 Comm. Extat hxc in Euchologiopag.ffl', et apudS. Maaimum Patriarcham Constantinopolitanum
librocut titulus, Liturgia explicata.w impresso Venetiis apud Jo. Antoninm Julianum.
lupace Dominuiu precemur. C/torus. Domine 1 Ev eipr,vrj TOU Tv, tou oer.yo),uev, 'O Xdpos. Kupie
serere. eXeVjOov.
Pru superna pace, et aniraaruin nostrarum sa- litep t*i; otvtj>9ev eivrvy.c, x«i rr": oojtr.otac. tgjv
lute, Dominum precemur. Ch. Domine miserere. <}u//<»v /f/'^v, rou Kwptou 5er,0wtf.ev. X. Kupte Siir.aov.

qnalis habetur Pro pace tolius mundi, sanctarura Dei Ecclesia- 'TTrep Tr; etpttvvjc. rou oupiTcayToc; xdouov, euara^eiac
ex Euchotogio. rum statu prospero, etoinniumconcordia, Dominum rwv ayi'a)v rou 0eou EXxXr,at6jy, xai t^; twv -ttxvtojv
precemur. Ch. Domine miserere. evwoeojc, rou, Kupiau ^er^w/xev. X. Ku.ote E?.e>;aoy,

Pi'o sancta hac doino, et omnibus cuin pietate et Tiiep tou aytou otxou tqutou, xai r&v w.eTa TROteac,
Dei timore in eara mtrantibus, Dominum precemur. EuAaSetac,, x«i tpdoou 0;ou eioiovtuv iv aurw, rou Ku-
Clt. Domine miserere. pcou aeviSoJucy. X. Kupie eXcr.ooy
Pro Archiepiscopo nostro N. venerando Presby- 'Tirep toO 'ApY^iETctojioTCOu yu.~nv, 6 uetvo;, tou tiuVqu

terio, ordine Diaconorum in Chrislo, omni Clero npeaouTcpiVj, rw» -:v X.piaroj ftcaxoylac., jravTos rou x?.r-

et populo, Doiuinuin piecemur. Cli. Doniine mise- pou xai rou ),aou, tou Kupibu o :.r,%>u.vj, X.Kupte e).er,oov.

rere.
Pro hoc sancto monasterio, universa civitate, '\r.ih tijej aytai; p.ov/;; taurr,?, Ttaor^ no/ctd^ Ytipa^,
omnibus fidelibus in ipsis habi-
et regione, et pro xai ttiiv ttl^t-i oivtouvtwv ev auxatej rou Kuptou cTer^u-
tantibus, Dominum precemur. Ch. Domine mise- fjtev. X. Kupte cXer,aov.

rere.
Pro aeris temperie, fructuum terrae ubertate, et 'Tt Euxpaotaej aepwv, eutpopia? t&jv xapTCWv tw<J"

tranquillis annitempestatibusobtinendis; Duminum y/!; , y.xi xatpuv \

iipr.vixtJiiv , tou Kupi'ou dir,0<~»[j vj .

precemur. Clt. Domine miserere. X. Kupte ilir.aov.

Pru navigantibus, iter agentibus, infirmis, labo- 'Ttcsa icXeovto>v, 63oiTcopouvrti>v, vooouvTWiiP, xajuvov-

rantibus, captivis, et eurum salute, Dominura pre- tojv, at^fAaXtoTWy, xai t?,$ oojTrptV; 3-vt^v, toi KjsiVj
cemur. Ch. Domine miserere. oir^uiu.i-j . X. Kupt£EXer,aoy.
Ut liberemur ab orani a?rumna, plaga, et neces- "TttJo toO pjo9^yzt y'u.5^ arto itxvr^ Qltyvoc, 0//«;,
r
sitate, Dominum precemur, Ch. Dumine miserere. xai ayayxr,c, Tr,0 Kupcou ovf, )'~iu.vj . X. KJpie IXwoov.
Suscipe, serva, miserere et, custodi nos, Deus, 'AvriXaSou, oojoov, eXeriOov, m.a.1 ^iatpuXacVv r.u.a.% 'j

tua gratia. Ch. Domine miserere. 0eo;, -.1 rjf, /.'ji-.i.. X. Kupte EXeVjOoy.

Sanctissimse, intemeratae, superoinnesbenedictEe, 1?,r r.yjy.yiy.:, aytyjyiv,

dypsivzov, ur:epe-j?.o-/rltu-iv/:, -;vjo;r)u

uuij 0ZOTOXOU, Mapi^a^,

gloriosa3 Dominffi nostraa Deiparae, et seinper Vir- oianotvr.i 1
~V 9e'v(

ginis Mariae ac omniura Sanctorum memoriam u.v.% Tcivrwv rwv 'Ayto>v ff.vrp.ove-JT^vTv;;, z-xj-.vjl, v.xt

agentes, aos ipsos, et invicem, et vitam nostram aJJU^j- >.v.\ r.xaxv ~t:j 'Ctirr.v ru.tyj XotOTOt TOJ 0ew
ClirisioDeo commendemus. Ch. Tibi Domine. HOt^xBijjp.llx. X" 2oi Kupli.
7j Et exclamat Sacerdos. Quia cunvenit tibi *\ Kai exotovet 6 'Icptu^, "0:t TrpErcci 001 r.xax $o%x,

omnis gloria, honor et adoralio, Patri, et Filio, et xiu.r. xai TCpooxuyr.ot?, rw DaTpt, xai -'•>
'Tiw, xai -a>

Spiritui sancto nunc et semper et in secula secu-

: ayitd llveu/aaTt, yuv xai aet, v.xi dz Tovq xiurjxc, twv

Condudit nu- lorum.

Amen. at'jJvojv, 'A|U/'v.

t m ipsam i«- Sciendum autem est, quod quando dicimus uersicu- *] 'I-j-Tiov oe oti 'j:xj )iy r>uiv -h, 'Avot^.vT^; oou t>;v

terdos. r
lum Aperiente te manum, Sacerdos abeat et recitet yv.ua, 6 'Iepe c y.~ii i'jjj ?,eyei t^; v./yc rou /u/vt/.Qu,

orutionesLucenuini stans detectus ante sunctas fo- ia-.7--j.vjw-, xa/.izr.i, tu.zpoajzv -~>v ayco)v 9upojy.

res
comm. Ex hoc loco conficitur, 'Ear.^irj tnter ct Au&ux&v discrimen esse non modicum. Qnippe 'EoTreptvov
est totum Officium Vespertinum, Auy_vixov vero $eu Lucemarium esttantum aliqua ejus pars, seu pauculv ora-
twnes, quas non ijravabor describere.

ORATIO I. ktxh. <i.

f
76 Domine misericors et benigne, longanimis et Kupte oly.ztrjy.fiv y.xi eXer}piov, u.7y.o'j )j<j-:. y.xi icoXuc-

multum clemens , auribus percipe deprecatiunem >£-:, Vji^r taxi -r\v TCp0OCUY_>iv rtJL'~>v, y.xi Kuw/y- -.?.

nostram, et attende voci urati^nis nustrae : fac nobis- aovii -r,c vir.aviii ry/ov irocr.oov u-:0 r.pi&v arp.zWj et<;

cum signum in bonum : deduc nos in via tua, ut in dyxOov o^rr/r.aov r.u-dc zv '?, ocTw oou, tou wo-j-Zixi
r
veritate tua ambulemus. Exhilara corda nostra, ut ev r>5 a'i.i, !v'x co^- eiJypavoy txi y.xooixc rij/.yj tt'; to
T
timeamus nomen sanctum tuuin : quia magnus es tu, oooao^.at tg ovou.x aou t'J iytov, ^toTe u.iyxc et oou

et faciens, mirabilia ;tu es Deus snlus, et nun est xat ttoimv Qxju.xaix- aou et* i-rJsic ptdvo?, xai oux Eotiv,
r
similis tui in diis, Domine, potens in misericordia o^tot'o; aot ev Ji'yc. Mjoiz, ojvxzic ij ii.in, xai dyx%c.

et bonus in virtute, in succurras et consoleris et iv ta/ui, ei; to f5o/,9£(v, xat -Kxoxy.xJ.zlv , xat aw^ety

serves omnes sperantes Jn nomine tuo sanctu. Quia kxv-.xc :o\c O.txC-ov-.xc, £(; ctvoua aou t6 ayiov otc
convenit tibi omnis honor et adoratio, Pa-
gloria, r.oi-n aoi Ttaaa oolcx, Tttar; xxi Trpoaxuvrat^, rtd Ila-

nunc et semper et in y.zi :oj 'Tioj, xat T';i ayi'to Ilveuuari, vuv, xai
tri et Filio et sancto Spiritui :
Tt-i,

spcula seculorum. Amen. aet, xai zic tojc, atViyac :o>v ^cuvojv. Au.r,v.

ETXH' [3'.
 ACOLUTHIA OFFICII GR^ECI

\i CTORE N. ii
•EYXH' %\ ORATIO II.

I\ '.'
, ;> • .--.,..'/..-..., -?, opyjj 77 Domine, e m furore tuo arguas nos, neque
00U r.y <'.'- ^-
•
'- :[>:•- /tty Jto/nffOV U
'
'» j~y. Xt,V in ira tua corripias ims : sed fac nobiscuni set-un-
i-iai/.zi'?» oou, 'larpe* xai SepaireuTa roiv ij/vywv fft&v,
1

cum miserieordiam tuam, medice et curator anima-

ttGnynffOV ruv: lltt t<uivv. r
.i't( jy-;: ffOV BWnffOV TQUC, rum nostrarum perduc nos a<l portum voluntatia ;

", : z&V y :'.'. i'~«s f(/.G>V, U' tltlyvWffiV T/;; o/; tu-e; oculos cordium nostrorum illumina in tuae ve-
r
a't-f, )v'?c- x«i dVApnaai fpTv -^ Xoittov :/; itapovonc. ritatis agnitionem , atque bujusce diei reliquum,
t\).'-u7:, eipnvtxov xai ow«/x«pTr,Tov, *«( r.-jv-j. tov omneque vitse nostraa fcempus pacificum, et a pec-
^povov -r,: 'c<„rc ,<)<»;, -',-n.ziiyi: -/,: yy: ©eotoxou cato liberum wm- largire ; intercessionihus sanct»
xai Ttavrwv -< v 'Ayioiv, "Uxi cov t'j xporoc,, xai ffou I >+ j i (i^nilncis t*i tmuiiiiiM Saiii-inriiiii. Quia tua est
EtfTiV '/
(3aff(XeiV, x«i /'
'Kvyu.t:; v.yi /. >>>,: -, ro fla- potestas, tuum esl regnum et virtus etgloria, Pa-
Tpo;, xxi roi l*iou, zzt ro£ acyiov rjve^wffrofi, vOv xaf tris et Filii el sancti Spiritus, nunc et semper, et
aei, v.yi az tovc, edCivaq tow «iwvwv. Ap> in secula seculorum. Amen.

'ETXH' 7- OKATIO III.

Kvpie, o h--,; qpwv, uytfoOr/n i uAw rwv -iuctortaX&v 78 Doniine Deus noster, memento nostri pecca-
v.yi a/uiiw wSi.uyj oov, iv rw eTtixaXeiodai ///»; roeSyiov torum er inutilium servorum tuorum, cum invoca-
- •'' '-' • " ''' /y-y<. r./-j-yf: /uy: ar.-j ~.f: TtpoffOo- mus sanctuiu nomen tuum; et ne confundas nos a
viy: rofl JWouC, Cov, «)).« //Mr/i rptlv Kup« -y.v.y. misericordiaj tua? expectatione; sed omnia ad salu-
T« TtpOfi; fformpiav yt-.hty-y, v.yi «£/wffOV r'//a; ayynyv tem facientia postulata concede; ei fac ut amemus
yy't y> i
,//,; -£; x«poY«c /uwv, xa( Itoieiv et timeamus teex loto corde, et in omnibus volun-
-
ev TMfffl To Of'/r,y.z 00V. (|-( a./y%^ vy< OiXav9pWTC05 latem tuam exequamur, Quia bonus et homiuum
0e6; v7T^/ei;, x«i 50( rvjv Jofe^ev avaTT^pi.tTOfUev, ru amans Deus t
i

>, tibique gloriam rependimus, Patri,

ll«Tp(, x«( t'>» T(W, xoei rw xyfaa HveupKxri, wv v.-xi et Filio, et sancto Spiritui, nunc et semper, et in
ati, /7( e('; rov; Biuvo:; rwv aiwvow 'Au/v. secula seculorum. Amen.

ETXH J'. OKATIO IV.

'0 Tor"; an\'p-.'a: ju.vn: -y< KttauUTOl? oolvt.oyiytz 79 Qui ikim tacituris laudibus et numquam fi-

utt6 rwv (Vytwv >)jvr. !)<•>) yvj')v'ij<n'j'r. t nXrJpwoov ro nienda glorificatione a sanctis virtutibus celebraris;
: fveoew; oou, tou Jouvai fxeyscXoffuvrjv imple os nostrum laude tua, ut nomini tuo sancto
tw 8 Ofj xt/ oou rw ayiw* xai ooc /^Tv uepir)? xai reddamus magnificentiam et cum omnibus qui te ;

r
v.t.r.tSiV ui-y. TtavtUV rWV G^o6oupl&WV T£ !V a't:/ aiy. in veritate liment, et mandata tua observant, par-
v.yi cpvXaffffOVTWV '?: iv-.uty: OOU, 7tp8ff6ef0[[f t/; ayiV; tem et sortem nobis impertire, precibus sanetae
11 itou xai tixvtwv twv 'Ayiwv oou. "Oti rrpftVrec coi Deiparae et omnium Sanctorum tuorum. Quia con-
tto";-? 'j'*:y, ripoi xai Trpooxuvy.ffic, tw narpi, /.^i' rw venit tibi omnis gloria, bonor el aduratio, Patri, et
) i',i, Kai 7';* oty/w riveupLari. vuv /.ai aii, /«1 £(C , T'j-j; FUio, et sancto Spiritui, nunc et semper, et ia se-
«iwva; t(»jv sciuvwv. AjU^v cula seculorum. Amen.

i-v\n ORATIO V.
K ipie, Kupte, o -r, j/yjv-<,> oou r.yt.y.ur, ouv^vwv *>' Dornine, Domine, qui illibata tua nianu con-
-y ou»jiT[«VT«, piaxpo9uptoJv i-i r.yv.y. Kjuac, xai uera- tines omnia, qui longanimis es super nos ouines, et
vowv ttti ~,y<c v.y/i:'\: tfjLutv, uvv^o9r,Ti -'~,>v otynpuwv qui snper nostris vitns poenitentiam agis; remi-
ffou, X7i tou lliov' wy ETrioxe^ai iyd; iv -/ niscere miserationum tuarum et misericordias tuas;
:r,Ti oou, /7i '")'>:
f.pXv Jia^uyetv xai to ^otttov Tr; respice nos in bonitate tua, et concede, ut et r^li-
Ttapouon( -,(< /win, \/ twv rou itovrpou quo liujns diei tempore varias maligni machina-
Ttoix>'Xwv ur^avr.uxTWv. 'Ave7ti€ou?.euTov rrjv Cwrjv r!ut5v tiones effugere tua gratia valeamus. Custodi vitam
Uty-vi/Kiinv -f, /Jr.t-t TOU Jt«v«ytOU OOU ll>t'Jp.7To:, nostram ab ins diis liberam, gratia sanctissimi tui
i
-! ^tpi),«v9po)Tt('« rou uovoyevov; oov Tiov, ue9' Spiritus, misericonH» pI benignitate unigeniti tui
ou EvXoyrjTo; el avv tw itavayiu xai ay«0w xai ttojottoiw Filii, tiiiii quo benedictus es, oum sanctissimo et
ffou riveuuart, vvv xai «ei, xai ei; to-j; «twvai; rov bono et vivifico tuo Spiritu, nunc et semper et iu
aiuvwv, Auy'v. secula secnlorum. Amen.
I-Wir rr\ ORATIO VI.
v
i* ucy«c
0eici /.7t QauuaffTo;, 6 avex6 ir.yr,T0) a/7- 8^ Deus magne et admirabilis, qui ineffabili
Swovvrj xai nXouaia ttoovo-z cTwtxwv -y. ouuitavra* 6 bonitate et abundante providentia cuncta admini-
xai t« eyxoou^a ayaOa Vufv cTwpnffofucvoc, /71 xarey- stras qui datis nobis hujue mundi
; bonis, etiara pro-
yu/oac r'uiv, rr)v ermyyt^uevnv j3aot/\£t'«v rjia tov missum regnum nobie obstrinxisti
qui prajterita ;

*?on xe/apnaevtiiv «ya9wv ot)ottoirlaa< nptiv, xat xi^ parte perconcessa boua nos detluxisti
tliei da no- :

ruepac to TtapeWwv uepoe, czo nav-ic exxXivai xaxou, bis ut residuam quoque partem inculpate coram
tTwprloai >>'v xai to uttoXo«r,ov, auiutrrw^ exTeWoai sancta gloria tua transigera possimus, et te solu
Ivwmov t*5 ayiV; o\cr; oov, vuvtiv ce :&> udvov rfy«- bonum et benignum Deum nostrum collaudare. Quia
O&v, xai •jiXav9pwitov ©eov ruwv. "Oti w t l, '
© e 6? t u e^ Deus noster, et tibi gloriam referimus, Patri,
fy&v, xai ooi t,nv Jo^av avatr^uttouev, ru ll^Tpi xai et Filio, et sancto Spiritui, nunc et semper, et in
T'|> Tiffl /7i rw ayfu IlvevuaTi, vvv xat asi, xai iicj secula seculorum. Amen.
tovc attt)v«; twv atwvwv.

'livxir r, ORATIO VII.

» l »Uo; fxiytx^, xat i^ioto;, 6 jjovo; tywv aO^va- 83 Deus magne habes im-
el escelse, qui solus
ffiav, owcj 'j(/ '>v attpoffiTov, -aaiav mortalitatam
f
6 niv xrt'oiv ev ;
qui lucem babitas inaccessam: qui
oo^t'« or.fito-jpyxaac, o ois/wpeoa; «vaueoov rou *w- creaturam omnem in sapientia condidisti; qui divi-
toc, x«t avau^cov tou oxoto-jc, -Kai tov rj).iov Mu&v-t' sisti lucem a tenebris qui constituisii solem ut ;

eic eiovotav tnc ruepac, gu.y.wj 3e xai aorepac. eic prssesset diei, lunam vero ac stellas ut prseessent
nocti;
 AD MAJORES VESPERAS. XX xi
nocti ; qui nos peccatores et hac bora pra.occupare eSouc-av r/fc vuxtoc, 6 xaraEiojoa; rpta;Tou; aptapTU- D
faciem tuam in confessione, et vespertinas tilii lau- i\o.;, xai irri rjj; irapovar,; tipa;, jTpotpOaaat to rrpo- ArcToRt n. -i
des offerre voluisti; ipse benigne dirige orationem cojjiov uou ev e-ouo/Vjy/ioei, xai tj;v SoTttpiiflS» coi ooEo-
nostram, sicut incensum in corispectu tuo, et eam Xoyiav jrpooayayeiv. avrc;, ciXavOpojrte, xareOOuvov
in odurem suavitatis admitte. Sed et prsesenteni rtu npooeux^» >!.~_v ti; o-j-iotfta evoVntov oov, xai jrpoa-
vesperam et sequentem noctem nobis tribue paci- -e;at auriiv ei; ocuVv t.oJOYac- irapaoyou _ rufv tjiv
ficain.Lucis arniis indue nos. Libera nos a timore Tiapo.aav joiriuav, xal tj-v «riovoav vuxra, tipr.vtxrjv.

nocturno, et omni negotio perambulante in tenebris. "Ev.ucov i.p&t, oirla tftuToc. 'PDoat r'pta; ajro ^tiSov
Somnum quem in nostrse infirmitatis reqiiietem
, vuxrtptvo., xai jravro; .rpayptaro; ev oxoret tJiartopeuo-
dedisti, da ab omni diabolica cogitatione liberum. ptevou' y.ai 0*6; rov Cttvov, ov et; avaVrauctv tj5 aoOeve.a
Ua, Domine, bonorum largitor tit in cubilibus no- ; rptoVv e.G)or;ac_, TTaOY.c, -ta.o/\txr;; tpavTaata; a'jrr,),/\ay-
stris compuncti, meminerimus noctu nominis tui; pt.vov. Nai, Aec-ora, ro.v ayavOtl» yopr.ye, tva xai eiri

et commentatione mandatorum tuorum illustrati, Tat"; xo.rat; rptoVv xaTavuyopttvot, ptvr.U-veucouev ev

in animi exultatione, ad dicendam bonilatis tu<e vuxri rou ovoptaro; aoj, xai tjj ptt/.err; to")v aouv evro-
gloriam, exurgamus ; preces et supplicatinnes tua. ^-v xaTavyaCoptevot, ev aya/Utaaet tjA/yJ;;, <5.avaaTo">piev

misericordia. offerentes, pro peccatis propriis et „005 .oco),oyt'av Trj. oj;; dyaOorr.To;, o'er,cei; xai ixeoiac
cuncti populi tui, quem
precibus sanctse Dei Geni- tjj orj eu:T/\ayy;/t'a Ttpoaayovre;, ujrep rt_v ic7t'tov aptaprn-
tricis clementer protege. Quia bonus et hominum ptaTOJv, xai TtavTOc Tau ).aau cou- 6v Tai; Ttpeo-eiai;
amaus Deus es, tibique gloriam rependimus, Patri, t/c ay.ac (tHot.Voj, ev e).e'et tTt.cxetjjai'' 6'ti dyaOo; xai
et Filio, et Spiritui sancto ; nunc et seniper, et in tpiAdvOpojrro; 0eo; ujrapyei:, y.at ooi rriv .o£av oivaTte'u-

secula seculorum. Amen. JTOpttv, to") UaTpi, /,ai tto Vioj, v.ai dyio) IlveuptaTl,

Jttm vero tws Typicum revocnt, sic habens. vuv xai txii, xat lic, roi/c ato/vac TO)V 7t<>MtVj. \wf,v.

85 Postea, recitatur KaOtcpta, Bcalus

T vir. cum 1 Eira aTtxo).oyovpttv to xaOtapta, r;youv to, Maxa-
$'•
moduiatione ad Tonura obhquum quartum. ptoc avrip pttra pte).ou; iiz ryyj rt)..
B
Postea reclfa- Comm. llicautem non puto unicuin illum Psalmumjam dictum recitaiidum cn.m' , sed insuper teplent sequen~ E
tur unum ex tes.tice octo primos. KaOt'optaTa eiiun apwl Qrgecos vocantur divisiones sen sectiones lotius Psiilicrti, citjiic \itnt
Cathtsmatis
mnnero viijinlt. Ac prtminn qunlcm KaOiapta continet Psalmos octo t a od VIII. Secundum a i\ ad xvi. Tertium 1

vigintl
a xvii ad xxm. Quartum xxiv ad xxxi. Quintum a xxxn ad xxxvi. Sextum a xxxvu ad xxv. Sepiimuma xlvi
otlnv Octavum a lv ad lxui. Nonum a lxiv ad lxix. Decimum a lxx atl lxxvi. Umlccimum a i.xxvii ad
lxxxiv. Dtwdecimum a lxxxv ad xo. Decimum teriium a xci «</ t;. Decimum quartum ad oiv. Decimum 1:1
tn qux divi-
ditur totum quinlum cy ad cvm. Decimum sextum a cix ad cxvn. Decimum seplimum solum habel Psalmum cxvm.
Psatterluin, Beati iininaculati : 17110 completur istud KMap.x propter prolixitatem. Decimum octavum, n cxix ad i:\x\i. De-
cimum noniim a cxxxi ad cxlii. Vigesimum reliquos usque ada.. Iiapnsl Meursium Cangius,additqmsing\t,la,

isla Ka9i'optaT« dwtdi in trcs parles, qux cuiit, Gloria Patri, terminantur, aliler acftt m Ecclesia I.titiua, qua
dictam doxologiam post iingulos Psalmos recitut. Dividitur pariter, decimum septimum Calhisma in ires partes

qttte eadcm IUiusmodi autem Citlliismatiim divisiones dicunlur ±-.iiu;. IgilM dum
glorificatioae tciminuntiir.
inttrcurrente Tijpitum iltcit, recitandum essr Ka9topta -b Maxaptoc, Octo primos Psalmos recitandos esse insinuai. Alia item
Doxologia,
signiticatio est vocis xaOtopta. Sed ds illa agendi ansa dabitur secuturo Capite.

1 86 Ad Psalmum tertium; dicimus secundum "j 'Etc t5e iw -/' i}a),p.ov avappoOuev finepov -i oeu-

et tertium Antiphonum tono diei. repov xai Tpirov «VritfUvov ei; tov V/ov -f,i rptepa;.

87 Comm Htcnolo, i/uod, qttamvis Antiphona et Antiphonum, ab uno ct emlem Grxco

vncabulo originem

apud Qrxcos non sonat idem, quod apud Latuios Antiphona namque ful est apud Goarum
trahant, tamcn hoc illa

vclmodulus cuilibet Psalmo decantalo adjunctus, ct quasi ex opposito respondens. Anti-

Pag. 123J est sentenlia
suntplurcs versus Psalmi iinius, ad qvorum singulos, una et eadem fit semper
phonum autem, ut luc usurpatur,
ab altero Cltororesponsio. Et proptcr hanc unam et recipiocain .enlenliam semper tllatam : 'Avutjojvov quasi

vox oppostta seu vocis opposttio voriitur. 'Avti' t uvov autem (quale unum ad Mutitliiiiun proferam) dividitur 111

pnmtin 1, secundum cl Primumesl itt quo post sintjulns versus recilalur, Tai; jrpeocetai; r/;; ©eoToxou,
tcrtium.
rpta;. Precibus Deiparse, Servator, serva nos. Secunditm, in quo recitatur post versus tingulos,
r
Tar; TtpeoStiat;T'iv 'Aytwv otloov rptac. Precibus Sanctorum serva nos. Terltnm tleiiiqtte in qno, smgulis rer-
uti et primo utcumqueexprimens, ut in die Paschatis, 2cooov /'fia;, 'Tie fr)eoO 6 avaora; F
sibus subjungilur aliquid solennitatem
secundo vel laudamus te,
A),)r,Xovta. Fili Dei, qui resurrexisti a mortnis, serva nos, qui
,

tertio tiji/t- U vexptiv tlaAXovra; aoi,

'Ay.'ot; Oauuaovo;, ipa».oyra;
phono : Alleluia. Et in hoc festo trium Doctormn : Sojoov r.pta; Tti ©eou uovoyt«;. 6 e'v

cot, 'A),).r,).outa. Fili unigenite, qui es mirabilis

Dci m
Sanctis, >erva nos, qui lautlanms te, Alle,
6 AiaV.ovo; pttxpav
T 'Ev exaaro) Si 'AvTitfivo)
jroiet"
unoquoque Antiphono dicit Diaconus Col-
T In
2vva7Trriv.
lectam parvam, t/u.r hxc esl.
Diaconus par- rou Kupt'ou oer.Ooiuev. '0 y_o-
88 Iterum iterumque in pace Dominum depre- Ert zai i-t iu eiprivri,
vam Colle-
po;. Kvpte -:).e'r,oov
ctam subjicit cemur. Cltorns. Domina miserere.
'Avrt).aSou, oojoov, H.eV.oov, xai Otacju).a?o: rfa;
Suscipe, serva, miserere et custodi nos.Deus, tua
6 0eog zf, ojj yaptrt. \. Kupte e?.eV,aov
gratia. Clt. Domine miserere.
evooEou
Sanctissima;. intemerata,
oanciissiiuit. superomnesbenedictK,
iuieiiici.iiaj, oljj^, „. uu ^« w^^ , TM
Tri; .. rravayiac.
jravayiVc.
,
aypavrou,
ayp
.,
UTrepeu).oyr,pttvrt;,
,:.)., ..

gloriosa^DominffinostrtjeDeipara; et semper Virgi-

b
oWoiVr.c ^v «eoroxou x«. ae. «apOevou Mapta;
,

.. „ .. :__ recolen- 1 ..«._. _^.,-,.,., -,:,.,

ptera rravrojv to,v 'A-.if.i-j
Ayi'o)v uvruovtuaavTec. eaurou;,
uvr.ptoveuaavre;, xa
eavrouc. xat
nis Mariae cum omnibus Sanctis memoriam
vitam nostram, alM/W., itai naaav Tijv Iwvj iu.Orj, Xpia™ 0eo>
tes, nos ipsos, et invicem et totam
X- _oi Kup.e. Kai 6 'Iepe.; i*.->wii.
Christo Deo commendemus. Cb. Tibi Domine. El jrapaOo/pteOa.
aou eariv {jz-tltix xai rj
*Ori aov to xoaro;, xai
r,

sncclamat Sacerdos. Quia tua est potentia, et tuum rou

..vapttc, y.ti iii&t ro. llarpi;, xai rou Tfiou, v.cti
Filii, et
est regnum et virtus et gloria Patris, et
Ilvtiptaro;, vOv xai utei, xai ti=, roi; aio.va; riv
iy.ou
Spiritussancti. Ch. Amen.
ato")vo)v. '0 yop. 'AptiiV.

'0 p.ovayj; Kavova'py.r,;, uera_ rr,v

5 rayOei;
T Solita Psalmorura recitatione
jam absoluta, de- t)e

ouuJiArpojatv tj.;' auvriOou; artxoXoy.a;, Uyu t6v ryw,

signatus monachus Canonarclia, tonum suggent et
Kup.e ewV.pa-a, et; rov TJ/.ovTa r.yov
xai +a).).ouev,
psallimus Iitmmi- .famaw.juxta Tonum in Octoecho
T),; oxrt-r^you.
occurrentem. III 89C0MM.
Junii T. II
 XXXII ACOLUTHIA OFFICII GRJECl.
89 CoMM. Suggerit autem Canonarches Tonum illum slansin medio Ecclesiz, ut me docet Phi/otheus Pa-
AOCTOBE N. R,
tnarcha Constantinopolitanus in Ordine sacri Mmisterii.
• *EtTa Oufita 6 Tep-v;, # Aidxoyot, i%q 7 Post heec Sacerdos vcl Diaconus (ut moris est)
''»: inzl,

nottSv xi,v QwtJh piexavotav rw Ka9r/yovpteVcp. Tfyteffi thus adolet, consuetam exhibens reverentiarn Antis-
oi iax&fuv axtypv- i'. ehta xov, Hiyyy/z ix tpuXaxrtf. titi velAbbati.Nos verorecitamusVersiculosdecem,
ab, Educ a custodia.

90 Comm. Est hic ulttmus Versiculus cxli : ut ergo habeantur versicuti decem, continuatur cantusper novem
primos Versiculos Psuhni sequentis. At vero, festo horum trium Doctorum, non recitantur nisi Versiculi octo,
guemadmodum videreest exMenseis, ubi et dicunlur post illos Versiculo* psaUi Versus sive Sticheraa Prosomwa
tuno tcrtto siCUt '12; ytvvxiw iv ptapiuciy. ScitO assignari tantum qnatuor, sed dicenda bis, ut siut quasi octo
uti indicant Menma tubjiciendo tingulis in rubrica vocem Ac';, Bis. In Typico antcm idem sic exprimitur. *Ev
tvC-y., iox&ptv 1-tyrox r', devxtpovvxe^ avxx. IIoc dic canimua Versiculos octo, ipsos duplicantes, scilicet

Sttchera illa quatuorquss in Menstis habentur, ut scquitur.

\y x9l$ /«ptro; Spyavat, t»; KiQdpa$ tou Hveuptaro;, 91 Instrtimenta gratiae Spiritus citharas insi-
; ;

t«; eurjyi/j.ou; ocDtfttyyctt rov xr.puyp.zTo;, t«; tfobepov gnes Evangelii tulias terrificum et altum resonan-
;

y.7.1 i£a*xouo*rov il frpovc fl^ouaet^ Ppovra*;, v.y.i twv tia in cnelo tonitrua, Deique gloriam annuntiantia

oo£«v xqv 0tov yvcopt^ovaa*; Toig Tiepaor tov; rpei^ finibus terr»; praecones trigeminos magnae Trini-
xr,pv/.«; t>)4 fj.v/z/.r.c, Tptdffof, 'IwoVrtlv xai B«oi7etov tatis,Joannem et Basilium cum Gregorio digne
aciV,); oiv rpr/yopfcf) ri^aufiev. At; honoremus. Bis.
T«; TptoOo? ol rtpouv/ot, euGecetai; oi jrpoSoXot, 92 Trinitatis propugnatores pietatis defensores; ;

of j.era tou; doVje/.a Tpet; 'AttogtoXoi, ot s; Ecjs^ post illos duodeciro, tres Apostoli ; fiumina aquam
cvzc/.^ovre; to IJtov vffcop Rorafzot, xai to TrpctocOTrov vivam vebentia ex Edem, et faciem terraedivinoac
T^; yr;; tJtOKppvrtd*; 7roTt'?ovT£5 Oetoi; pevptaar ra fieyaXa vivifico fluxu rigantia magna clementa, fidem
;

azQtyila -y. zr.v itlaxtv, c»*G7rep xTt'atv ovorcovTtf, atito- velutialiquam fabricam constituentia, jure merito
/pew; xty.xi%wav . Ai';. honorantur. Bis.
OOx etot '/.zli-xi, ov$e XcJyoi Xeytjuevoi, tov ouyt 93 Non sunt Joquelae, inquit, neque sermones,
axovovrat «i cvcovat «vrtov et; TraGav yrjv ydp xzi ^uorum non audiantur voces enrum. Nam in om-
QaXetaaav o t^9oyyofi iU$oa^.t rcov evdetov xzi Go<fwv nem terram et mare exivit isforum divino afflatu
oioyj/.yht}v rws xrfcfcci>£* oOtv otaiGxa :o"; ourciiv 9:i rum Numine et sapientium magistrorum sonus :

v'j(j.'h^ rjvyxpscrerrat x«* wAyy.yA 7rpi;fAt'ai/ op9o'jo;t'av unde ipsorutn legibus nptimein fidei integritatecon-
Tsc Tteo^Ta. Ai';* tinentur et conservantur fines orbis terrae. Bis.
Ta tou IlveC|uaTo; cjpyava akrfiiCa^ ra; tjofXiriyyafi, 91 Spirttus organa, veritatis bttccinas, Verbi
tov; tou ^oyou p/iTop*;, evtyyi^^owfiiev tf wv«r; «ffftaTCOv, Dei oratores prosequaraur canticis,- et eorurn
laetis
totfi-avrcov ol eiro^Mvor 'Jxerevovrecj avroucj jrfltppyifftav dogmata sequentes, rogitemus eos supplices, ut pro
o'j; t/ovTz; irpo; t^jw Kvptov, tJcopr,9^vxt etpnSi/yjv ^TaOr,- ea, quam habent apud Dominum, fiducia, petant
pav pev et'; aet t>5 otxovpijvy), rpiy oe Traat avyyjjjpr.oiv. firmam pacem in perpetuum raundo dari, nobis au-
At';.
tem veniam. Bis.
Ao^a, '/°^ ^' A'* Gloria. Tonus obliquus 2.
'la; fj.uoTiy.a; cy'p.epoy rau TCvetSptarofi ffaX-rtyyafi, 95 Mysticas bodie celebreinus Spiritus tubas,
tou; Oeo^opovt; Tiy.zioyz, ecveuifiiifxriacofxev, tov; (ibXou- Deo impletos Patres, modulatos in medio Fcclesia?
oyjaavrafi ev u.fi(KO t/5; 'Exx)nntJt'«5 fxiXot; evapptoVtov concinnum theologiae melos; scilicet unam Trinita-
Oeo/.oyia;, TptatJa p.i'av airapaXXaxTov ouff/iavre xat tem immutabilem, essentiamqueac divinitatem; do-
Oe'i: Ta, toJ; xaQatpiTa; 'Apf/ou xat op9ocTo$cov Trpo- mitores Arii, et Orthodoxorum antesignanos; con-
^y/ov;, rovj Trpeooetiovia; rravTOTe Kup^cp eXeyj9»5vat tinenter orantes Dominum, ut nostrarum animarum
Ta; ^u/a; r!^b>v, miserescat.
Kai vvv, ©eor6xiov. Et nunc Mariale.
Tt'; jxv) ixy/.y^iitt a, iravayta IlapOeVe ; Tt'; r/y; 9G Quis te, Virgo sanctissima, non beatam pras-
aw^vy.tjti gw rov aXd^lurov rttxovj 6 yap a/oovw; i/. dicet? Quis non celebret tuum sine virilli ope
Flarpo*; ExXajunjutfi lio; (xovoyevr)?, cj «uro? ix oou t/;; partum? Quippe qui ante orane tempus ex Patre
dyvri^ npo^X9ev, afppaorcof Gypy.'./J;tV ^i>Gei (-)ei; uirap- efiulsit Filius unigenitus, idemex
te, Purissimn,
ille
^OIV, Y.yi (pvati ytvoptevo; avOptoTto; rTi' y'fja;- oux et'5 natura Deus exi-
prodivitj ineffabiliter incarnatus ,

tJvatJa artpoGOKoov reptvoptevot, xXV iv tJvacJi tvuoetoy stens, et natura iactus homo propter nos; in duas
ceovy^vrcoc /vtj)pif;6u.evo;. 'Autov ixereve, oe*jtv>) Ttzti^a- divisus personas, sed in duabus naturis inconfusi-
xapiGre, eXer.O^vai t«; ^v^a; »?atov.
biliter cognoscendus. Hunc ora, Augusta et Bea-
tissima, ut nostrarum animarum misereatur.
97 Babejam Uernm vcrba Typici, ut discas, qux fiaut post decantata hxcStichera :

1 'Art^pytTat Tepe j; ;
6 Ata/.ovo;, xai T Secedunt Sacerdos et Diaconus faciuntque re-
6 y.ai TtoioOtji
U\tzavt\yv toj IIposGTtZiTt, r, tt; t6v tottov aiJTOu oj; verentiam Praesidi, aut versus ipsius locura, ut ante
Trpoei'pr,T3:t, xat aX^acoouGi iepaTi/o Egrestwi Sa-
t>:v GToXyv ev dictum est, et mutant sacram stolam in Diaconico.
-Jtax.ovt/o). I\ai t;e^ovTe;
ctrdutis cum
Tfj> iv rw vacl) etooOevovot Et exeuntes adtemptum introeunt cttm incenso, prae- ministns ex
pera T'>0 SvptiaTOU, tc."jv /^ptrracjwv TTpoTtopeuoptevwv
au- cedentibus ipsos lampadibus. Fratres autem omnes Diaconico,
touc. Ot 'AcJe^ot TravTE; aTroG/e-aCovTat eyouptevcov
tji
teguntur, in unum coffuntibus duobus Cnoris.
twv t)uo /ootiv.

98 COHM. Quod ucs Sacristiam appeltamus, Diaconicttm Grxcts dicitur : itleo fortasse, qnod Dinconormn
teset eonsessus; vel }>otius, quod hiclocus eorumcurse prtscipue
commissus fuerit. In co
enimnon tolum qussad Scclesiss vasa et Sacerdotalei vestes spectant, pnusquam sacra perayeretur
Liturgia seu qund Lafinis
;

Divinum ac Ecclesiasticum Officinm, niunui obiiuntt Diaconi; Sacrisfia, et

sed et con&idebant .

pro munerissui ratione. Isido- swetai

-nis Mercalor Aiazovixw Seeretarium oertit; et congruenter quidem Aqathensi Concilio, cujns 66 Canon kic est rf-cif»»""'"
Quoniam non oportet msacratos min.stios hcentiam habere
Secretarium (quod Graci Diaconicon appel- in
b.iit iiit-iv.1! el tvnt.ngere vasa
dmninica. Atqui Secretarium idem est, quod ayud nosSacrUizbarhare
nun-
cupatur de quo qui dubitat, adeat Cardmalem Bona lib.
:
I rerum Liturgicarum cap. 24 num. 2. Ataxovtxov ta-
men, stcut et Secretarium 1« aliis prmtetea usurpatur
significatwmbus, quas non est hujus loci explicare.

99
 AD MAJORES VESPERAS. ixxin
99 Inaressus autem Sacerdotis in templnm. supra descriptus ex Tijpico, non est simplex qnidam ingressus; D
sed ingressus qui Kt cum sacris codicibus, quiltus Diacotw a Saccrdotc traditis, egreditur ilte e porta Diaconici ; et auctobb k »•
elevatos atile faciem dcferens, subsequente Sacerdote, viatn quamdnm situiosam tenet qua pcragrata ante sanctas
;

fores uterque sistit, ut Sacerdos recitet xr.v etaorJou &%$», id est, Introitus orationera, quam Constantinopolita-
nus Palriarcha S. Germanus, loco anteacitato, nobts exhibel et ita sonnt :

100 Vespere, et raane, et meridie laudamus, 'Earcepa; iuti npwt, xat pteor/jtipta; atvwutv, eu/\o-
unde cum benedicimus, gratias agimus, et oramus, Te. ora-
ille y wu.tv, eu/apiaToupev, x*t cTeoueO* AeaiTOTa tojv
sacris tibris nium Domine; dirigeorationem nostram sicutincen- OtTTXVTWV, XXTeuOuVOV DJV TTpOaeU/riv Y,U.'l w; fSuf/iapta
ingressus
tempium,
sum in conspectu tuo; etne iuclines corda nostrain EVWTTtov aou. Kat u.r) exx/Vvy;; Ta; xapc li ru/.yj et;
verba vel cogitationes nequitiae, sed libera nos ab Xoyou; r) et; Xoyiauov; novnpttXf, alld pvaat rpdc,
omnibus venantibus animas nostras; quia ad Te, ravTWV tcov
7TaVTfj)V Snpeuovroiv Ta; ^vyzc, r.prhv oti ttoo; ae
Domine, Doraine, oculi nostri, etinTe speravimus Ku
Wpte, Kupte, oi o^aJ.u.ot rp.wv, x»i errt aoi y-Xmca-
;

ne confundas nos, Deus noster. Qma convenit Tibi fuv* (xr, xaraia/uvr; Yudc, 6 0eo; rptoiv. "Qxt imliKi
omnis gloria. honor et adoratio, Patri, et Filio, et aot Tcaaar (Jo£«, Ttptri, xat 7rpoaxuvr,at;, toj Marpt, xal
recitat oratio-
nem Introitus, Spiritui sancto, nunc et semper, et in secula secu- Tto 'Yiw, xat toj aytm riveuuaTt, vuv xai et"; tou;
lorum. Araen. aiojva; tojv aifivcov. 'Aptrjv.
1 Et benedicit introitum dicens : 1 Eira eOXoyer Tr)vefoocW, liytav
Benedictus sit introitus Sanctorum tuorum ubi- EuAoyru^vr, r, etaodo^Twv 'Ayttov aou TravTore, vuv
que, nunc et seinper etc. xai dti, xat'.

101 | Posthaec Diaconus, Thuribulo efformata 1 Eira o Ataxovo; /_apa'TTCov ot«uo6v utxd tou 9u-
Cruce, dicit. Sapientia Recti. Nos autera : Lumen fxtctxov liytr Socpfo, 6p9oi', K«i 17^515 to, <Wo; tXapov.
jucundum.
Comm. Reliqua supple cx Capite primo de minoribns Vesperis. ffic vero notaverim ex Joanne Morino, Dia-
conum dicenlem Socfia, Sapientia, verosimiliter digitumintendere in Codicem sacrum : et sica vrmsentibus exi-
gcre attentionem prxstandam tis, qux inde recitabuntur. Pauci qnidam cum S. Germano tegunt Xocpia op9^,
Sapientia recta.
102 1 Post introituin vero designatus ad id Mo- 1 Mera (5e xr,v ctoocTov 6 Ta^Oel; fxova/o;, |3aXojv
nachus, praemissa solita corporis inflexione versus xriv <s-jvi% u.eTa'yotav xy MpoearMTt, ijafl&li xrj$ rp.io%c,
c
Praesidem siveAbbatem, canit propositum diei dis- jtpon6ifi.Evov f)i'aTty_ov. O KtJpto; iSaaihuasv, -ti/o;.
tichum, et dicit Dominus regnavil. Versiculura 1 In- a' 'Euec?uaaTo Kupio; fJuvau.iv. Iri/oc, (3'. Kat yap
dutus est Dominus. Versiculum 2, Etenitn firmavtt. eaTepewaev. Stpacpsis 6*£ 6 'lepeO; TTpo; rJvajna; Ject*B-

Interim conversus ad Occidentem Sacerdos, et jun- pfactz 'iyyv Ta; /£'~pa;; tataTat Ttioiuivwj xr\v nX^pfio-

ctas habens manus, Propositifinem opperitur. Mox atv toO CTposiEipLevQU. ETra |3aX)»et fieTavotav, xat
exhihet reverentiam, et in locum discedit suum. a7T£p//Tat et; tov tottov «utou.

103 Comm. Ecclcsia quidem Grxca singulis totius anni f&riis singula disticha attribuit : non tamcn in quolibet
per mcuriam
Officio videtur post lntroitum et diei distichon etiam dwi Dominus regnavit ; cum supradictis versiculis sed
forte omis-
sum in excu- tantum in Vesperis Sabbati. Est enim apud S. Gevmannm : Et di etti aaooarov ianioxc, liyet xo, '0 Kupto;
sis :
eoaat').euaeu. Si sint vesperse sabbati, dicit, Dominus regnavit Propterea ego existimo, pauculas
etc. illas vocefi

in Vencto illo quo utor S. Sabx Tijpico prxtermissas esse, incuria typothetarum et correctorum. Qua in opinione
non mcdiocriter confirmur, videns in Menseis, imoet in Tupicoipso, pro liac trium Ductorum solennitate, assiqnari
et recitanlur
statim post diei Propositum tria a'vayvu>ap.ara, hoc est, tres Lectiones. Prima est ex Deuteronomii capite 1
3 lectiones
incjpitque a vcrsu 8 et sistit in versu 17. Altera est ex capite 10 libri ejusdem, et incipiendo a quarto drcimo
versu complectitur reliquos omnes prster ultimnm. Tertia denique petitur ex Snpienti.e 3, continet decem priores
versus lUius capitis. Nos autem ad se denuo revocat Typicum dicens :

103 Absoluto Proposito Diaconus facit consuetam Meva oe to Trpoxe^evov Aufxovog nout xr,v au-
Prolixara. vy,% Uxtvr).

c Comm. Subintellige Vocem Orationem vel Precationem vj/yv, vel fJewatv, vel txea/av, quemadmodum
suhjungit Dia* Act. I2dicitur, Trpoaeu^ Uxtvrlc, Oratio sine intermissione fusa esse ah Ecrtexia ad Deum, pro Petro in
conm Oralio-
carcerem conjecto ; estque similis Litaniis nostris, 'ituhus Chorus, vcl Popuhis re*pnndens, idenlidem tntrrponit,
nem Proli-
xavi Miserere nobis, Ora pro nobis, Te rogamus audi nos. Scd a<je, sie orantem Diaconum, eique sucdnentem
Chorum audiumus, apud S. Gcrmanum. Dicit Diaconus.
Dicamus omnes ex tofa anima ; et ex tota mente ''EiTrw^ev TravTe; i\ oXr,; xr>c, ^u/ii;, xeei il uIy^ xrjt
dicamus. Chonts. Domine miserere. diavota; ctrrcdftev. *<) /ovi;. Kupte eXinaov.
Domine praepotens, Deus patrum nostrorum, ora- Kupte TtayToxoa'Top ,t)eo; tcSv TraTe'pwv y)u,<w, oeo-
f
mus Te, exaudi et miserere. Ch. Dumine miserere. p.t )x aou, erc^itojaov xxt e).-:r,aov. X. Kvpte e?.e'y;aov.

Miserere nostri Deussecundum magnam miseri- *LA£'r,aov r'pta; 6 0e->; xaTa to p.iya 1'f.i'tc aou- cJeo'-
r
cordiam tuam ; oramus Te, exaudi et rniserere. Ch. u.t iz aou, eiraxouaov xat eAeVaov, X. Kuote D.ir.nw.
Domine raiserere.
Adbuc oramus pro piissimis et a Deo scrvafis ''Eti cTe6u:e9a UTrepTO)V euaEoeaTar'iJV xat Oeo^u^axTwv
Imperatoribus nostris, pro eorum imperio, victoria, Bstat)ic«)V r,u\(av , KpaTou; , vix.Y,c, t fjtajuovr;;, eip^v/;;,

perseverantia, pace, valetudine, inrulumitate et ut ; u/et'a; , aojrr,pt'a; auTtov, %%[ tou Kuptov xov Weiv
Dominus Deus noster ipsos magis adjuvet,prosperet r,y,<~»v £Tit tt).e'ov auvepy/jaat, xaTeuorJoiaat auTou; h Traat,

in omnibus, ipsorumque pedibus subjiciat omnera xat' UTrora;at utco tou; r.wxc, xvt&v 7ra'vra e/9pov xai

inimicum atque hostem. Ch. Domine miserere. Tro/e'u:tov. X. Kupte iYvt.nvj.

Adhuc oramus pro Archiepiscopo nostro N. et 'M-.i oi :>!j.i'y -jxh rou A^/teTTtazoTrou r]u.w, 6 yeFvo;,

cuncta nostra in Christo fraternitate. Ch. Domine xai Traar,; TrJ; ev XptaTfjt rpJJv afJi/^or/.T^;. X. Kupte

miserero. eXtr^aov.

Adhuc oraraus pro beatis semperque memorandis "Eti (JeouieOa uTtep rcSv pta/.zptwv /.xt di tp-vrarojv

hujus sanctai aedis conditoribus. Ch. Domine /.Tr,T6pojv t/:; a'yt'a; ptov/j; Taurr,;. X. Kupte e).i'/,aov.

miserere.
j
Adhuc oramus pro misericordia, vita, pace, sani- Eti fJe6pie9a urrep e?iou;, ^w>:;, etp-wr;;, vy :.{?z, aw-
Trjpia;,
 xxxiv ACOLUTHIA OFFICII GR.ECI.
A TKpia;, brtoxitf/tit, avyxppfa&ds x#i iadyuu$ x&v ajwtp- pecca-
tate, salute, protectione, venia, et remissione
R "
rtwv, rwv JovXwv tou 0eov, -'»»> 'AoeXtfwv t/!; ayta; torum, servorura Dei, Fratrum hujusce saucti mo-
UOy#€ t;ot7.:. \. Kupte Uif.iov. nasterii. Ch. Domine miserere.

"\i'.i JedueQa vitea rwv xaprroipopovvTWv, xoi x«X- Adhuc oramus pro referentibus fructum et bona
ct a Saccrdote
Xtcpyovvrwv ev rw ocy/w xai navaETrrw vow tovrw, xo- facientibus in hoc sancto et omni ex parte augusto
cumpletur
ITIOVTWV, ^«XXdvTWV, X*i UTKp TOV TTe^ietfTWTOC, Xa0V, TOV templo, laborantibus.canentibus; etprocircumstante
oTtm ^ouevou ro irapa ffov uiya /71' nXovotoy e/eo;. populo, a Te magnam et affluentem misericordiam
'() /.j-oz. "Ki; 7to?«Xa tvfl, Manora, 'Extpwvwe, ° 'fep £V S- expectante. Populus. In multos annos, Domine ,

"Ori Uli\t.hyj y.yl (DtXecv9pW7TOe. Oe,; uttzo/^i;, /zi ooi Tum effert vocem Sncerdos. Qnia misericorset benig-
T)5v 'j'.:>v cvyT.i\JT. f>lJiv, TW Oarpi, Wtl T<5 'TlW, K#i nus erga homines Deus es, et Tibi gloriara imperti-
y/w [lvtvfJw.Tt, vOv xeet aei xai e/g rov? a/wyacj mur, Patri, et Filio, et Spiritui sancto, mmc, et
oc/wvwy, X. \\f/'v, Kci Xadg. KeetetKfWffOy Kvpte. semper, et in secula seculorum. Chorus. Amen. Et
populus dicit DignareDomine.
:

*0 Ataxovoe, TTC&tV. ]\/ /(/'•iIdui-j TT/V eoTrepiiniv ffivifftv 104 Iterum Diaconus : Compleamus vespertinam
yjj.tiv ->'•> KvptW. '0 %op. Kupte c/1'1 (JOV. nostram precationem Domino.C/i.Domine miserere.
'AvttXaSov, awffovj iXeV.ffoy x#i ota<fuXai;ov ruac Suscipe, serva, miserere etcustodi nos Deustua
fcJei; vr) r
>fi yjxoiu, X. Kvpie eXeijoov, gratia. Ch. Domine miserere.
'1 1
':. EOTripav iraoav reXetay, seyiav, tiw.wwj xai #va- Vesperam omnem perfecfam, sanctam, pacificam
uefc>tr>Tov t.-jl-j. roQ Kup/ou y-i-tr/oiii.^y X. ITapao^ou . etpeccati expertera a Domino flagitemus. Ch. Trt- iterumque re-
bue Dttmine. sumtiui a
Kvptt.
Diucono,
•
1 yeXov etp^vng, ititfrov doV/yov, tpuXaxa rwv ^vy/Jiv Angelum pacis, fidelem ducem, custodem anima-
xal rwv awuarwv rptwv, Ttape? tou Kupt'ou airyiawue9a, rum et corporum nostrorum a Domino flagitemus,
X. Ilyfj^/oj Kvpte* Tribue Domine.
ZuyvWur,V xai dtyefflV TWV KptapTlWV xat TtXrjUUeXr)- Veniara et remissionem peccatorum et delictorum
B uettwv r'uwv, Ttapei rou Kvp/ov aiTr CTo')pie9;''. X. Ilapa- ( nostrorum a Domino flagitemus. Ch. Tribue Do-
a/ou Kupte. mine.
Tz x«X« xai ovjKjiepovra taF<;
^X ^ 01 >5(*wv, xai Bona et animis nostris conducentia, ac mundo
etprjvriV TM x^ffuti), jrapei tau Kuptou xtTKcn&ue?* X. Tla- pacera a Domino flagiiemus. Ch. Tribue domine.
paa^ou Kvpte.
Tov vjrdXotTtov y<>'/'iv xfx :>>/; r*uwv ev etpyvr, xai Reliquum vita nostrsa tempus transigi in pace
usravo/a ExreXeffai napei rou Kuptou Kttr;awue9a. '0 et pcenitentia, flagitemus. Ch. Tribue Domine.
yao. Ucrjyiyyj Kvpie.
Xpianava :? re*),yi rij^Cw^^ruwv, avwJuva, avtny.t- Christianos vitae nostrse terminos, sine dolore,
aywt'J, etpr vix (
',
n t\ x cXr,v a7ioXoytav t>-v erci tou cdo- sine confusione tranquillos, et bonam defensionem
6epov P^uaros, jrape! rou Kuptou «iTnowue^a. X. Iljtpx- in tremendo Christi tribunali, aDomino flagitemus.
a/ou Kvpte. Ch. Tribue Domine
T>i; xcavay/a^, ij^pavTOV, u7iepeu)»oyr^/evy';, ev^oEou intemeratte, super omnes benedi-
SanctissimsB,
JeaTto/vric /i/'oy ©eoroxou , xat aeiTrapQfvou l\l7f,t'j:;,
ctac, gloriosseDominse nostra^ Deipara? semperque
u.t-,2. Ttavrwv rwv 'Ay/wv uvr/uoveuaavre?, ev-utov; xai virginis Mariae ac omnium Sanctorum memoriam
oXriJuj-., xai "yTxv rrv Kw/:v ifuwv, Xptarijti TW 0ew agentes, nos ipsos, et invicem, et vitam nostram
frapa9wu£9a. X. 2oi Kvpte. totam, Christo Deo commendemus. Ch. Tibi Do-
mine.
1 ICat 'Iepev{ exowvu^* "Oti ayaflo^ xai eptXav- 105 Et Sacerilos elatiore voce succinit : Quia bonus
Gpwrrrj; (.-)c;^:
:
j-y.oyti:, xai ffOt t>;v oo£ay a'va7r;'aTrouev, et amans hominum Deus existis, et tibi gloriam
r
T':) narpi, xat ro*i Tiifi, xai roi ay/w riveuuatt, vvv, attribuimus, Patri, et Filio, et Spiritui sancto, nunc
x«i aei, /.?( ei; tov? atwva^ Tti>v aia)vo)v. X. 'Au-/,y. etsemper, et in secula seculorum. Ch. Amen. Sa- el a Sacerdo-
*() \. Kai uerd rou rwevuard? rc^^i. cerdos. Pax omnibus. Ch. Et te comptetur.
'hfjtj;' 'Etprjvri cura spiritu tuo. Dia-
OOU. '0 AeVx. T»; y.e'^7>\a; UUWV TW Kup/u x"/.t'vaT£. cotius. Humiliate capita vestra Deo. Chorus. Tibi
'(.) y/ip. 1'ji. Kupte. Domine.
C 1 l\at 'Aiyti 'hpev; xr\v vj'/y,v uuoTIKW^. Et Sacerdos seaeto dicit orationcm.

Comm. Htec Ovatio, KefaXoxXiota;, sivc Capitis inclinationis nuncupatur, et ita 1

Kupie 0eo$ liuwy, xX/va^ ovpavov^ xai xaraSa^ Domine Deus noster, qui inclinatis ccelis propter
eVi awTr,fyt'a tou yevou; rwv avOpojTttov, ETTttJe eTti tov? salutem liumani generisdescendisti, respice famulos
oolSXovs oov, xai etti rrjv xXr.poutav aou*ooi yap to"j tco- tuos et hereditatem tuam tibienim, tremendo si-
:

/ \'nT.<»
:

xpttJj, 'Jt aoi o\>u),oi UTiexXivay mul ac benignojudici, tui famuli inclinarunt capi-
Ta; /e-jy/jt;, to. ; Je otvrwy UTtera|av au/eVac, ov ty,v ta, et suas submisernnt cervices; non ab hominibus

il aVdpwVTWV 6tvau^vovr65 jjoy'Oeiav, a),/a ro aov irept- sperantes auxilium, sed tuam prasstolantes miseri-
uevovte; O.eo;, xai rr,v a/j uned^e^duevot 0WTKp/av, 0O5 cordiam, et, tuam salutem expectantes quos cu- :

oiatfuXa^ov ev navri xatpA, y.ai xara tv^v rtapouoav stodi oranitempore et hoc pra?senti vespere, et hac
EOrtlpav, xai -rv TrpoatoiJajtv yuxra,etTio TtavTo; eyOpou, secutura nocte ab omni inimico, ab omni diabolica
a'rro Tta'ar ;avTtxetp.£vi*;; ev£fjyet'a;,
( ^taXoytouwy uataiW, machinatione, a cogitationibus vams, et pravis
xai evOup.r'aeo>v. EtTra extfwvei. 'Eiij to xparoi; t/i; (3aot- aflectibus. Deinde altiori tono dicit : Sit regni tui
liiy.; aou euXoyr,u£'vov xai ^o^aauevov, tou Ilarpo;, potentia benedicta et glorificata, Patris, et Filii. et
xxi tou 'Vtou, y.ix.i tov ayiov IIveuijtaTo;, vOv y.xi dti xai Spiritus sancti, nunc et semper, et in secula secu-
E15 tou; atwvas rfflv aiwvwv. "A»ur,v. lorum. Amen.
Proscquilur Typicum :

E'0" outw i];aXXouev ra i&dueXa tou xeerej :rv 106 Tum psallimus idiomela illius Sancti qui eo Deinde fit
ru-epav 'Aytov, Xttaveuovr;; iv ;w va'p9r,xt, tou 'Iepew; die colitur, facientes Processionem in Narthece, /,J"°c e «*".

xai toO Ataxdvou TcporroTreuouEvwv uera Quutatou praeuntibus Sacerdote et Diacono

v.ai cum thunbulo ac
Xaurtaowv. lampadibus.
Comm. ffinc advertSj cruditc Lector, has voees Airk, Airavgia et Airaveveiv, apud Grsecos Ecctesiasticos

non
 AD MAJORES VESPERAS. xxxv

A non nsurpari iti pritnsrva sua significaticne, qux est preces et precari ; sed in alia. Sonat enim circuitum D
Processionem nuncupant, Quitl, quodetiam hi hoc notnen Litania nan raro ai^torb
iltum, qtietn Latini Ecctesiastia :
n. n.

sicusurpent, quippefut Ana*tasium f Jimomum, aliosque multos tacitus prsetereamj audi magnum Gregorinm
Epist. 2 hb. \1 jubentem tempore mortalitatis fteri septem Processiones divisim secundum status, uno dxt :
Litania Clerieorutn (inquitj exeat ab Ecclesia B. Joannis BaptisUe; Litania virorum, ab Ecclesia B.
Martyri? Marcelli Litania Monachorura, ab Ecclesia Martyrnm Joannis et Pauli Litania ancillarum
; ;

Dei, ab Ecclesia CB. Martyrum Cosmce et Damiani Litania feminarum conjagatarum, ab Ecclesia B ;

Primi Martyris Stephani; Litania viduarura, ab Ecclesia Martyris Vitalis; Litaniapauperum etinfantium,
ab Ecclesia B. Martyris Caecili©. Ubi to Litania aliud nihil prmler Processionem significat. Du- autem his
tribtts Doctoribus sacroin A.itJJ, sive Prvcessione rccilabantnr sequentia miyr^x tdiopsXst Nili Xantkopuli.

Tonus 2. •H Xo* p\

canuntur
107 Huc agite, cnslestis Trinitatis cultores o 1- ; Aejte tjc; oupavtou Tpcadog oi ?TtTpevTT/i, tjtv erci'-
tt
idiomtla laudemus terrestrem trinitatem divinorum Antisti- yeiov rpiada t'-'v 8et'cov lepapxcov ti^ru.r^vpiv, tov
tum Crregorium cognomento Thcologum, Basilium
;
rprydpioy t/,; ocoXoyiae. rdv hrcoyufjtoy, tcjj BaoftgiQii

ducentem a regnonomen.et a grntia Jnannem; imus Tr; [jaot/eta; Tov CpEpcbyupLOV, y.yi Tcoavvr.v tdv OVTCde

gurgites sapientia?; Spiritus marina fluenta; fontes yypirw-jriw , tous 7/; aocotae; |3ut)ouc:, 7'iv rcveupiaToe.

aquse vividre jugiterque salientis; lucidas margaritas; Ta pccupa Ta oj/.e viy.y, ttj; r.tyy-. ttj; aii fr)Xu(!,ouaac. td

terrestria luminaria; Ecclesiaegubernacula; splendi- uocop to tjcoy ro f&Xdpitivov, Toue. d\yjy£r; iiapy-aprrac.,

dorum fructuum feracesarbores;administrosgratis'; TOUe. £T7iyEt'oj; cpcoaTrlpae, -jt; EKX/bratae. T'j'': oisexar;, 7?

os Christi ; vindices Trinitatis ; ab eademsine ullius dyjladKaprta cTeycJpa, to' ; OtKOVOptouc. T^; -//r.i-'j: Xpt-
interventu illustratos; et assidue pro noslris ani- tou to ct'j//7, Kai :/; Tptaooc. roiic •JTTEvj/y/jj;, :o ';

mabus orantes. ecj aJTrj; ap.eaco; t).?,-/pi7irjp£ ou;, xr/t rcpeceE.joyry; altau-
GTto; tiTCEp Tojy i|u-/ojv riptuv.

'0 aiJT-J;.
JJcm Tonus.

carbones flde- Tov; dv-c-p9e'v7a; av9paxac' l ex 70O acTTtjKrou nupocj,

108 Accensos ab igne inevitabili
oi ctta a-jTiJjy tfCiJTio-Oevte:, -t:tt',"i; avevcpr.p/cojij tv ou-
liter prsedicemns ,
qui per illos collustrati simus. -

TOI yr/p Vri Ttpo; avTO tJtTTVpiijOiVTt:,

Hi enim, per earn quam habebant cum eodem con- 6VC0CT6I cococtTJlpes

tov xdcrptau eyevovTO, Coj-i/./, Toi"; rr.w/ rni /\,(.\i.y-.il'rj-

junctiouem inllammati, evaserunt mundi iumina
te; 5vvap.t;, IlaTepa Kat 'Tt&y /.at Ilvevjv;» aytov e-.oeooj
vitalemque pauperibus virtutem largientes, Patrem,
ava/.r,pvTTo*T£;, 'jt: jcat rjvei; 7tpoaet'jTojp.ev- Xatpotcj
et Filium, et Spiritum sanctnm, pie promulgarunt;
TptaOo; Tpia; r, 9£oaoivo;-
quos et nos compellemus : Salve Trinitatis Trinitas,
rerum divinarum intelligens.

'IIX_o; 7t).. (5'.

Tonus obl. 2.

109 Triplicatam Davidisfundam, Salomonis funi- Tou Aaci-j Ttiv aoBvJovr/J t/!v rpnrXoxov, totj la).o-
ptoivTo; 05Ta'pTtov to /.o/./.ivov, to tou A'iyov copayyeXtov
culum coccineum, Verbi flagellum triplex, sapientes
TprTrXo/.oy, to-Jc aorjov; 'Itpyo/?;, BaatXetov to/ fjr/cv,
Praesules, Basilium magnum, Gregorium divinum
rpr,ydptov to/ Oer"'jv, 'Icoawr,v XpuadoTOptov irtoTco;
Joannem aureo tonantem ore, fideliter proedicemus.
aveucprjptrlacopcev tov vor,Tov yxp ToXiafl Tto oixpoycovia^cp
Nam Goliathum qui animo cernitur et mentc in-
,

/iO',j /y-y/ y.zh-j-.ii, zri noTi/ rrjo; dptdvotocv r.yvyov,

telligitur, angulari lapide prostraverunt : fidem ad-
tco lpu9patto tou Xptatou nepttet^caavtec; afptati, icai
duxerunt ad concordiam, eamque purpureo Christi
ro : C-./7TT/ '/'u; xipsatxp^ac tcov irepi€dXcov tjt; Oei'a;
sanguine quasi vallo aliquo muuierunt
,
et Deo ;

tov XptoTov TTorptvr,; ptaxpav aiteXzoavTec; ota tcou 7.6-

quajstum facientes, hajresiarchas a Christi divino
ywv, xai eTt tv]'j mattv crropt^ouatv, Kai rcpeoce.jojcji
grege longissime repulerunt, sua dicendi scriben-
Kvpi'oj, '{t.irhr.vyi ~y\ ']ju/_a; rptcoy.
dique vi. Quin imo fidem hodiedum sustentant, ei-

a Domino postulant aniinabus nostris misericordiam-

'H/o; nl. t'.

Tonm obl. 4.

'ETce^avrj r -^api; Toii(-)eoij rcc/atv avOpojtcoi;, Ttatoeuou-

110 Apparuit gratia Dei omnibus hominibus,
aa J^.pta; 5ta tijjv Jidaa/.TtJW Ta JT^ri /.oa^r.0e'vta;,
erudiens nos per prsceptores illos , ut emendatis
toj; TpoTtov; j3e).Ttfo0evT7;, 9eoyvoai'a; atylr; t&v yoijv
moribus vitajque consuetudine mentem nostram ,

Tt£pt?.T/p.cp'JjT/at- cjio /.pacojptev Ilpta^ a'yt'a, y.xipix ToO

luce divinae cognitionis illuminemus. Idcirco clame-
Tf^vTo;, Ta^; to"jv Tptojv aou IloifJ-e^oty Ttpoaev/^.; ro
mus Trinitas sancta, rerum omniuin domina, ho-
:

odz TtO('ptvio/ toOto ev u'yi:jr, ovv-.r.pWiv aatpa/'"; koci

rum trium Pastorum tuorum precibus hunc tuum
tjJjTTOj:, /.at acoaov to; <ftXa'vOpcorco;.
gregem secura pace custodi, ab omni molestia
in

libera, et ad salutem perduo sempiternam benigna ;

cum sis.

'Ilxo; rtX. |3'.

r-mtts obl. 2.

Tpi^; jtat Ttpoay.uvr.TJT, c)d^a Tti aocpjj rtpoyota

111 Sancta et adoranda Trinitas, gloria sit sa- a"/t'a

aov, oti Tper; aov; (j;eya'>.ov; ^warn to^; oiyOpojrcoi;

pienti providenti-e tuae, quia hominibus largita es,
e/_a'piaa;, toj Cflori XapiTcacJo/oOy^a; tii;
e numeru hominum tria magna luiinnaria elTeren- e£ «vapcoTtcov
tp cuyi.ri cspuv.TojpoivTa; tojv coj-
tia agnitionis tuie facem, ejusque fulgore salutarem cjt; eTttyyoJCeto;, vtat'

ooj /.ai aejTTOJV 9e).r,^a'T&Jy- 5t' ojy r\ WJ.Vjp.Vjr,

tuam ac venerandam voluntatem taniquam de sjie- Trptojy
tpcb; yyoJOEoj; Tc).ovTovaa, tjtv ojtv c5d§av
adyaCerai, xai
cula significantia. Quo quidem lumine locupletatus
Tcpo; rr,v j3act?.ei'av aov tjtv ptaxapi'av 0Ttedc)et, rourcov
orbis, tua cum admiratione contemplatur gloriam,
>>ai
 ACOLUTHIA OFFICIl GR/ECI.
>'p.a; Tzt; fctiaif u7raxouetv 7T£t'9ouca d\oacx«).t'at;, xat et ad tui regni beatitatem contendit. Cura igitur
AUCTORB N. B auTr; toj/ euywv twv uTTfp r^cov ETTa/ouaov, w; 0eo; ira- horum divina instituta tenere non jubeas , tu vi-
voi/.T('p uo)v,
(
xat Ta; ^vyjxc, rp.Ctv cCtaov tj-i^.av^pwTre. cisisimaudi eorutndem pro nobisvota, ut Deus plane
misericors ; et ut beuiguus, serva animas nostras.

"A6Za. nX oc, irX. /3'. Gloria. Tonus obl. t

T0U5 'Ispzpya; tou XptCTou, xxi tojv TIaTe'&ojv x)io;, 112 Hierarclias Christi et Patrum decus, turres
xfc rttGTew; tov; rrupyou;, xat tojv tticto)/ 0"tc)aa/-a),ou; xat fidei et fidelium m.igistros atque custodes, o vos
cfuXaxa;, cuv£).9ovt£; u> Cfi).£opTOi aaptaTtxoi"; eyxopuot; omnes quibus cordi est haec celebritas, coacti in
uptvrcwptey, /eyovre;* Xatpo; Tri; Exx).r,ciac cpo)CTrp, Bact'« unum, canoris extollamus laudibus, dicentes Salve :

Xete cocpe, xat CTuXeaTTepiTpETrT;. Xatpot; 6 vou; oupa- Ecclesiae luminare, Basili sapiens, et columna im-
vto;, *Apy_iepEU jiytCTE, Oeo/oye Tpr.yopie* Xafpot; w inobilis. Salve mens ccelestis, maxime Antistes

Xpuco/oye Trayypuce 'ItoaVvr,, t/;; *jETavoia; cTtaTTpu- tbeologe Gregori. Salve o aureo potens sermone,
0105 xrpu£' a/).' oj riarepe; Tptcd/otoi.pir; Tcauar;a9at dii prorsus auree Joannes, ad resipiscentiara hortator
Ttpecctuetv XptCTW urrip to"jv Triarei xat 7id9oj tc/ouvtwv veliemens. Agite, o ter beati Patres, ne intermittite
upov t^v 7iavt'epov xat Ottav 7ravrr/uptv. orare Christum pro nobis, qui cum fide et studio,
Kat vuv GeoToxtov. agimus hunc vestro nomine sacrosanctura atque di-
vinum diem.
Et nunc. Mariale.
'0 auTo;. Iilem Tonus

Trjv tojv irapQevojy y.yWvjrv xat /rpptov^v twv vdwv, 113 Virginum decus et lretitiara mentium, solam
rr.v ptovr.v BioTo/.ov, xai twv tnotojv appayE; TTEptTEi- Deiparara, et firmum fidelium valluni, ocelebritatum
ytcu.a, ouveXOovte; w ©t^EooTot, aou.aTtxor; Eyxwpuot;, amantes, modulatis pra^coniis efferamus, dicentes :

ufj.vr,aw/ji£v ).r/ovTe;* Xat'pot; , IlapQevouriTop dyvri, Salve Virgo, parens purissima, camlelabrum lucens
).uyvt'a ypuOTauyr;;, xai 7iu).r; e7TQupavte" yaipoi; cxr.vr; ut aurenm, et pnr(a Salve tabernaculura
ccelestis.

ayt'aau.aTo;, r, tqv 0eov yworaaaa ev f-rjcx cou, Ttava'- sanctificationis. Salve incontaminata, cnjus uterus
ypavTe' yatpot; tojv oupavtwv :ay^taTOJV u7T£pr;'pa in-zv- fuit capax Dei. Salve quae es cunctis cceh ordinibus
tojv acuy/.pi^oj;' cTto ptr.T-pavavtTpE JECTrotva, pr, h'Kr<c, sine ulla comparatione superior. Ideo ne cesses,
cpoou&ouaa tou; dou/.ou; aou, to .'; avuftvouvTa; ae 1

7it'oT£t Domina et sine viro Mater, custodire famulos tuos,

xat t:o9co dti, xat tov toxov aou TTpoa/.uvouvTai; tov qui Te semper cura fide et desiderio laudant et :

aarropov. qui tuum foeturu adorant sine virili conceptum se-

mine.
^ MeTa T7VTX ex^ojve? 6 'lepeu; tlc, errr'xouov TravTOJV. 7 114 Post haec exclamat Sacerdos, sic ut cuncti gulbus subji-
audiant. ciuntur ora-
tiones
Comm. Et Ua qnidem Tijpicum S. Sab.r . scd S. Germanus , loco jam plus vice simplici aliegato , ait id

Sacerdotem tantmmnodo facere absenlc Diacono. Ipsius autem verba adscribere non ftterit fortasse omnino inutilc,
1 M-:ra TauTa ),r'yei Ataxovo;, etTteo Tuyy;' ei 5* ou 1 Post luec dicit Diaconus, si adsit ; sin niinus
Tuyr,, Xeyet 'Iep£u;. dicit Sacerdos sequentes orationes.
i,'7.cov Wej: tov ).adv aou, xat £u/oyr,cov x).r,po/o- 115 Salva Deus populum tuura, et benedic here-
utav oou. 'E77f'ox£i|;ai tov xoO|U0v cou ew IXsti xat ot/.Ttp- ditati tuae. Visita orbem tuum in raisericordia et
uor;. ''VtLwaov xipa; XptOTtavojv oo^ooccwv, xai xaTa'- miserationibus. Extolle cornu Christianorum ortho-
r.tp^ov £Cfi" r^a; Ta DAr, aou Ta TrXouata. IIpeao£t'at; xnc, doxorum, et abuudantes misericordias tuas ad nos
Ttav^ypa/Tou o"£CTtoivr,; rpiojv 0eoTo/.ou xai aftTcapGevou demitte. Precibus intemeratae DominEe nostra^ De-
Mapra;' tcuv Ttp.t'wv ETtoupavtoJv Auvapuwv aaojf/aTWv* parae semperque Virginis Maria? venerandarum ;

TOU TIULOU EVOOCOU TTpOO^TOU, 7TpOOpOptOU VLV.i [5a7TTtaTOU ccelestium et incorporearum Virtutum honorabilis
Iwawou ; to")v aytojv vAuhtiV xai 7Tav£u^rpiOJv 'Atcooto- ac gloriosi prophetae, praecursoris et Baptistae Joan- F
/ojv tou "AyiViu touOe, xat TtavTOJv aou to"jv Ayt'wv, nis;sanctorum gloriosorum et celeberrimorum a S Ccrmano
,
relalx :

t/.£Teuo/i-:v ce, ttoAve^.ee Kupte, enaxoucov rpiwv ^eo^e^vwv Apostolorum sancti N. ( Illius verisimiliter cujus
,

aou, xai e/eVaov ry.d^. festa lux agiturj et omnium Sanctorum tuorum ,

Quoesumus te, multum raisericors Domine, exaudi

nos te deprecantes, et raiserere nostri.
1 'Ot oe Aoe?.'^oi ?.eyouaty to Rupte E/er.cov. 1
r - 1 Fratrcs autem dicunt,fvel, ut S. Germanus, cho-
rus prinncs.J Domine miserere quadraijegies.
Kai TTaXtv 'Iepeu; iy.^vti. "Eti Svj^iOx u7T£p tcov 115 Et iterum exclnmat Saccrdos : Adhuc oramus
Euc£cecTaTO)v xat OeoauXaxTOJv Bact/-:ojv rp.(iiv, xpaTou;, pro piissimis et a Deo servatis Imperatoribusnostris,
vtx^c, otyptovj:;, etpr!vr;, uy£t'a;, ao)Tr,pt'a;, er:ta/.£^£w;, pro ipsorum imperio , victoria , stabilitate, pace,
d^iwiic, apapTtojv, xat tou Kuptov tov 0eov rjy.wv Pro lmpcralo-
Y.otl valetudine, protectione, venia peccatorum et ut Do-
erri Tt/eiov auvipyrjaat, xaT£uo5o"jaai auTOv? iv 7rdct, xai minus Deus noster ipsos magis adjuvet, prosperet
u7T0Ta;at urro tou; 7iooa; auTOtv 7ravTa Ey9oov xai 7:0- in omnibus , ipsorumque pedibus subjiciat omnem
T
Xepioy, Et7TCDp;£/. ''Oi 5i *Ai$£).cj.oi to KuptE £),e'r,aov X'- ininiicum et hostem , dicamus. Fratres vero dicunt
(\e\ ut est apud S. Geimanum , chorus secundusj
Domine miserere tricies.

T Kai 7ra).tv 'lepeu; excfwver. T 116 Et iterum exclamat Sacerdos.

"F.ti iJeoiu-eOa UTrep tou Apy_tE7rtcv.07Tou r|zr-)v, « *E7Tt- Adhuc oramus pro Archiepiscopo vel Episcopo
pro vivis et
CX07T0U, TOU QEtVO;, KOCt TTaCr,; T)^; £V XplGTOJ r;(JLOJV aO^iX- N. et omni in Christo fraternitate nostra et pro ,
defunctks.
cj.oTr,To;, xai urcep TTocr;; ^r/nc, Xptc^tavojv 9).ioo/j.e'vr,aTe omni Christiana anima, afflicta et mcerore oppressa,
v.7.1 xaTaTTQvoupEvr,;, e/eoui;
eXIovc 0eou xai
Oeou f5or,9Et'ai;
fiorfttiy.z, ETrtJeo-
£TTtd'eo- divinaeque misericordiae ac opis indiga ; pro hujus
u.evr,;- c/ETrr.; tou 'Aytou otxou toutou, xai tcTjv xaTOt- sancta> Domus , et in ea habitantium protectione ;

kouvtwiV tv auToj, Etpr'vr,; y.-x'i xaTaaTa'c£Oj; tou ar,u7rav- pro totius orbis pace ac tranquillitate pro statu
;

to; /ocfjou, vjn-y^tlyc, xwj aytwv tou 0eou exx).r,o"ioiv* prospero sanctarum Dei Ecclesiarum; pro salute et
co)Tr,pt'a; /,ai (bor^Getac, tojv pteTa anou^c, y.ai cpciSou auiilio Patrum et Fratrum nostrorum, cum studio

ac
 AD MAJORES VESPERAS. XXXVI 1

ac timore Dei laborantium et ministrantium ; pro 0eou xoffiaWtdv xai our/.ovouvTxoy Ilarepcdy v.y.i \\0UZ''rj
derelictis et iter facientibus; pro a?grotantium me- r.vmv jmp tcov aftoXgtcodevTcov v.y.i tcov sv aTrooVuiat^
dela ;
pro dormitione, requie , beata memoria, et efvTCOV* taaeeos x&v iv aa9evet'ais xaraxetuevcov' urrep
venia peccalorum irnpetranda animabus defuncto- xotutfcfetOt;, a>£<;£u;, pmutpcas u.v/u./,c, v.yi cj.iv^zw
rum Patrum ac Fratrum nostrorum, hic et ubique auapTttov, z6iv itpoam).B6vtm Xlaxipam /.ai 'AJeXtpeov
terrarum pie sepultorum fideiium ; pro captivorum gueov, rwv £v9ao6 euasScog xetueuo>v v.xi otnavxar/m
libertate, pro fratribus nostris qui sunt in ministe-
•A y-v
opjooo^wv
• • - _ • « , ...
uTTip avappr;o"eo); Ttov aiyu.ahnzoyj, v.xt wxsq
riis , et omnibus qui ministrant ministraverunt et Ttoy aoeXtoeov rlucov, tw iv rat*; <Jtaxov('ai; oVrcov tai
in bac aede sancta , dicamus. Fratres autem dtcunt Tixv.hiv reoy otaxovouvTCOv v.y.i otaxoyxaavrcov lv zr, ayia
quinquagies, Domine miserere. uovij xavxr,. ETirtouev. 'Ot 5z '
A&Xtjoi to Kupte DJxaov v

117 Adhuc oramus ut sancta hasc aedes, omnis 'Etra i3edue9a UTrsp tou 6\a^uXay 9^vat zr.v dy'.av
urbs et regio a peste, fame, terr» motu, inundatio- uovrjy t«utw v.y\ n&aav tto/iv, *ai y&aav airo Xoiuou,
pro Ipso loco
ne, igrje, gladio, alienigenarum incursu Xtuou, aetauou, xaraTrovTicfuou, Trupi;, ua/atpa;,
intestino , em-
belln, et repentina raorte liberentur; ut bonus et upour?; aXXoeoiSXeoy, xa. eucfuXt'ou tioXIuqu, v.xi atepv»
hoininum amans Deus noster, fiat nobis propitius, ot'ou Savarou. 'Yjrsp tou fXewv, euuevij xai tvStaXkax-
clemens et reconciliatu facilis ; ut avertat omnem xov yevea9ai rov aya96v xai epiXav9po.irov 0s6v iu.'~»v,
iram contra nos motam, justisque suis comrainatio- tou airorJTpE^at iraaav ooyriv zr,v xa9' y.ulwv xtvouixevr,v.

nibus nos eripiat, et mibereatur nostri : et dicitur xai puaao9ai Xfat, xr& \z\\YXxuivr^ oiv.y.tyc, avzoxt ajtei-

Domine miserere, quadranies. )./;; v.y.i D.tr^at ru.dc,. T6 Kupie iltr.aov u.'.

118 Adhuc oramus ut Dominus Deus noster ,

'EtTa cf£0ju-£9a xai uirlp tou eiaaxouaai Kuptoy zbv
exaudiat vocem deprecationis nostrorum peccatorum, 0e6v zr,c, yuivrit; zr.c, O£r;aeo>; r]u.'Jiv Tfi&v au.apx<ji)&v xat
et misereatur nostri. Doinine raiserere, bis et vige- k"ktr,aai ru.dc,. T6 KuptE IXeViaov /3'. lilTa u.vrl uovzvH oO;

tt altis quibu- sics.Posthxc quorwn vult, vivorum ac mortuorum me- 8eXet uojvta; xat 'dvzwxac,, Kai irc&iv zn^wzl 6
scumque, moriam agit, et denuo exclamat Sacerdos. 'UpEu;.
B Exaudi nos Deus servator noster spes omnium , 'EiraKouGov Y.ufuv 6 0eo; 6 owT/;p ruuv, r; eXirt? -av-
finium terrse et in mari longe : ac propitius, propitius twv tojv TrepaTO.v t>;; 7-c; xat tojv bv Qalxvir, uaxpav,
esto peccutis nostris, et miserere nostri. Misericors xai f/£to;, t?.£w; -yevou etti T^r; auapTiai^ i.u&v, v.ai

enim Deus, et humanus es : et tibi gloriara referi- ilzr.aov Yu.d$. 'E?er'ptwy yio v.ai iytiav9p6iiro? 0.i;
mus, Patri , et Filio , et Spiritui sancto, nunc et U7:zp/Et;, xjfi -joi T>;y 3"6?av ava7T£(/-iuEv, tw IlaTpi,
semper, et in secula seculorum. Araen. Et statim xat *1 ia>, /,xi t'>) ayt'od [IveuuaTt, vvu n.y.i <xz>, v.yi d.i xovq
subdit : Pax ommbus. Fratres autem : Et Spiritui aithvaz ztliv aiuvoiv, Au.y*,v. Kat eu9u? ro, Exp^vu 7raai.
tuo. Sacerdos (vel, ut S. Germanus, Diatonusj Capita Kat oi "AoEA^ot. Kat ru [TveuuaT^ aou. *0 'Jepeu^, Ta;
vestra Domino inclinate. Et cunctis inclinantibus ca- xecpaia? ijuuv tu Kuptw nXivaxe. Kat tt^vtojv xXivovtojv
pita seque incurvantibus veraus terram, bene precatur t^: xetpaAa^, xat £TTt -/t; xexumoTtov, breuyeTai *l£p£u;

Sacerdos contenta vuce dicens hanc Orationem. ueya?.o<DUV&)? Xe^tov rrlv vr/y.v zyJzr.v.

tandemque
119 Doniinator multum misericors, Doniine Jesu AearroTa rroXulXee, Kupte 'biaov XptOTe 6 0e6? ruSv
cunctis bene- Christe, Deus ooster, precibus intemeratse Dorainse TTpEGCEt^t; t>;; TravaypavTou ^£^7roi'vr,; »*uojl' 0£otoxou
dicit; nostra? Deiparre semperque Virgiais Mariae ; vene- xat aetTrapGEvou MaptV;- twvtiuiWw v,x\ eTroupav/ow Ju-
randarumet ccelestiumVirtutum incorporearum; ve- vduExmv a^ojptaTOJV toO nutou evod^ou irpott^TOU Ttpo^pd-
nerandt ac gloriosi Prophelae, Prsecursoris et Ba- u.ou xai ^aTTTtarou 'Icoavvou* ruv aytttiv evod£cov xai ira-
Joannis; sanctorum gloriosorum et percele-
ptistae vEj^r.ptojy AitoordXdDv, tou 'Aytov xovde, xat iravrtiiv aou
brium Apostolorum; Sancti N. et omnium Sancto- rwv 'Ayt'ojy, euTrpdocTexTOV notyiaov rrjv Jerjatv rlpwv
rum tuorum acceptam redde orationem nostram
, ,
A'jjpr,cat r^rv :w afcpeaiv rcuv Trscpairroiuaruv ru.(bv
nobis tribue nostrorum delictorum veniam ; sub axi7zy.G0v ru.dc, zv zr, aaem zti-j nrepuycov aoj- airocTt'ci)^ov

tegmine alarum tuarum protege nos omnem ini- ,

ao' kucov t.x-jzx I/Olqv xai tto/£'uiov* etp^veuaov rrv
micum et hostem a nobis propuba, vitam nostram Coj/:v r,u.(Jiv, KuptE, eXthrjaov r'f.'a;, xat tov xdauov cou,

contine in pace; Doraine, raiserere nostri atque orbis y.at awaov Ta; ^u^a; ruriv, w; dya^c, v.xi "PtXav^&WTro;.

tui, et serva animas nostras, utpote qui es bonus et

hominura amator.
1 120 Hisce absolutis incipimus, Stichera Ver- | Eita ap/dp.£9a Ta OTt/_r;pi tou OTt/ou, /.ai ya'"-

siculi, et psallentes templum ingredimur accinentes Xovte; et'c£p//ju£9a ey tco vaco, BTracTovTe; xat tquj tu-
etiara Versiculos tali die occurrentes. yyjzxc, axtyroM^ aurtdv.

Comm. 5cti antequam ad ilia Stichera animum applicemus, meum esse inteliigo, ut dicam ea qux de pro
positis jam orationibus ac precibus dicenda restant. Atque ante omnia , in piima et uttima Oratione, prout
in utranue
autem oratio- apud S. Germanum extant, multo plurium Sanctorum patrocinia implorantur, quam prout extant m Typico.
ne, post Apt -
Quippe posl b.ic rerba , \\yi iraveucpyiucdv 'A-froordXoiv , Et celeberrimurum Apostolorum, sequitur in utraque
stotos
Oratione series aliorum Sanctorum bene lotuja , et in pnma quidem Oratione, num. 115, fit singutaris

mentio.
Sanctorum Patrum nostrorum , et universalium Ttiv ev a'yi'01; ITaTEptiJv )jucSv r.xi otxouuevixuv ae/a-
nomlnanfur
magnorum Doctorum ac Pontificum Basilii Magni, Xbiv AtcTaaxaJ.oiV v.xi 'Ieporpxwv, BaatXetou tou Meya-
prxcipui qui-
dam Sancti Gregorii Tlieologi et Joannis Chrysostomi; Sancti /ou, Tarr/ootoj tou 0eoXdyou, v.xi 'Itoavvou rou Xpu-
tou ev a/t'ot; IlaTpo; NtxoXaou
-
alii.
Nicolai, Myrse in Lycia Archiepiscopi et miraculo- ooarduou Ap^teirtaxd-

rum patraloris; Sanctorum gloriosorum et victoriis rrou Mupcov t^; Au/.i'a; rou QauftaTQupyou, z'1>-j a/ico

inclitorum Martyrura; Divorum et Deiterorum Pa- evc^dHoJv, xai xaX^tvtxcov MapTUpcov, z'ov oateov xat

trum nostrorum; sanctorum et justorum Dei paren- 0£oa>dptoi Uxziohiv ruoiv, Ttov zyiuiv xat Otxatw> 0eo-

tum Joachim et Anna; Sancti hujus sedi.s. TTardpcov 'IojaxEt"pt xat "AvvriS, tou *Aytou rr; urjr.c.

Series autem qux in ullimu Oratione nutn. 119 adjunnilitr, post supra dicta verba, hsec est :

Sanctorum gloriosorum et victorii» inclitorum Tcov «ytcov, ev^tov, xai xaXXtvcxcov Maprupcov, twv
,

Marlyrum; Divorum et Deiferorum Patrum nostro- dot'tov xat fleocpdpcov Ilarepcov rluwv, rou iv £vfots flaTpo;

rum; sanctiPatrisnostri Nicolai ArchiepiscopiMyr» f.pL&v NtxoXrfou *Apx«vTtaxdTrou Mupcov zrc Auxtacrou
evJdSou MeyaXouaptwpos
m Lycia; miraculorum patratoris; sancti gloriosi et ©auuaroupyou, tqu dylov v.xi

rgtopy^ou tou Tporrato^dpou, tou 'Ayto- tou cutyo;, ou

raagni Martyris Georgii tropwa reterentis; Sancti
 xxxvni ACOLUTHIA OFFICII GRMCl.
iuti njv u-vifxr.v IttiTfiXoiifiev' to"jv «ytojv xat tJtxatwv 0eo- N. cujus agimus memoriain; sanctorum et justorum D
AIXTOBK H. R.
TtaTopaiv 'Iwaxetpi xai "Awr,;. Dei parentuui Joaehim et Anna3.

121 Neque hoc prstermittendum est, in utraque Oratione, statim post hxc verba; npeaoetat; t>j; navaypd-
aetrrapOevou apud S. Germamtm pom Auv3p.et tou Tt^t'ou xal £uo7totou ** Monachl
v-'yj o£a7tot'vr,; rptiv 0eoTo/.ou /.xi : ,

aTauoou, id esl, virtute hoHOraildffl et vivificoe Crucis. Reliqui vero supra memorali tjemtivi, cum hac voce ^^Abbatem
npoffTaat'ai; sive Patrociniis, ibidem coputantur. Prxterea 8. Germani Acoluthia cum Tijpieo non satis con- suum-
1' sive trigesies,
venit de vabus, quibusa Choro dicendum cst Kupte ilir.aov : ubi enim in Typico scribitur
apud Gcrmanum scribitur tuntum y', sive ter. Testatur tamen Goarus, etiam antiquos codice* hubereV.
ibi S.
Denique Monachi, ab Episcoporum junsdictione exempti, non nominant Episcopum prece uutn, 1 10 posita, m
Sed situm Abbatem sive Pr.rpositum hoc modo : "Ezi oeojae9a urcep
:
a^Eaeo); ajxapTiojv tqu OwXou tou ©eou

6 oVvo; Adhuc oramus pro venia peccatorura servi Dei N. quibus verbis ostendunt quam submisse de suo

genere vivendi sentiant. Atquehmc sunt qux hic paucts annotanda esse existimavi.
122 Nunc remeemns ad templum, audituri Stichera hujus dtei. Sunt autem illa Ttpoao^ota et a Nilo Xun-

tliopulo seripta, ut indicant Menxa.

*Hym ttX. a'. ttoo; Xat'pot; aaxr,TixcI>v. Tonus obi. I s*cuj Xatpot; aaxr.Ttxojy.

Xatoot; 'IepapY#wv r, Tpta;, Tri; 'ExxXrata; vot \xiyx~ Salvete Hierarcharum trias, mapma Ecclesiae

Xa TrpoTrupvia, oi otOJLqi t»5; euaeostV;, 6 t&jv Tttarwv propugnacnla columnae pietatis

, fidelium firma- ,

~
edpacuoc, twv aif/tTt^ovTWV r, x«Ta'TCTOJaic, Xptorou oi mentum, hsereticorum ruina; divinis institutionibus r"9 ressi tem
r>, . plum, can- .

7rot^a'vavT:; tov Xaov toT; 9et'ot; doyptaat, xai Taf; pascentes Chnstianum populum cumque vanis tant tdionieta ,

7toixt'Xat; dotzxtc, oi exTpe^avTe;, ot t>5; Yjgpttog o"ia- nutrientes virtutibus; excelsi gratise pra^cones, in- Xantoputtde
3 Sa " c " s :

jrpuaioi xrpuxe;, vo/jiou; oi TrpoexQejAevot XptflTou tw terpretes

1
lesura in plenitudine Christi: ad superna
i P> ttnum,
7rXrp'iwaTt, ot
1

ooVyot Ttpo; to avoj, tou Ttapaaetaou ai ductores, Paradisi mtroitus : orate Christum , ut E
etaeoot* XjtaTov KOtariBpujtai, Tat; ^uyat; r,p.wv aireire magnam animabus nostris largiatur misericordiara.

to pte'ya e?.eo;.

2rVx°S" *Oatot Kauv^aovrat ev Oo|-ji, Versiculus. JSxultabunt Sancti in gloria.

Xatpo'5 'Iepaoywv r, Tpta; oupavooaptove;, e7rt'yetot dy- 123 Salvete, Hierarcharum trias; gradientes in
ye).ot, tou xoofjiou r, awTrpta, r, twv av9pu>7T6iy
Xa P*» mundi hominum lseti-
ccelo; terreni Angeli; salus ;

xat tw; oixouijieVr;; oi OtOaaxaXot, tou ^oyou oi Koop.a- tia; Doctores orbis propugnatores Verbi; periti ;

yot, ia-pot e-toTy'/>tove; twv voar^atojv T/j; <Ja»X^^ **' medici niurborum tum animi tum corporis; Spiritus
rou SWfxaTo;, oi ae-ppoot Tioraptoi oi tou IlveujjiaTo;, perennia flumina eruditione universam terras fa-
,

/.oyot; oi i-.aTap^euoavTe; t/;; -/k; «Trav TipoaoJTrov, oi ciem inundantia Theologi, bases, aureo insignes
;

©eoXoyoij ai (3aaet;, oi youaoXoyot, ot Sv9eot. XotaT&v idiomate, divino spiritu afflati ; orate Christum, ut
KartXTce^ai Tat; ^u^at"; r.p&v atTetTe to p.£ya eAeo;. magnam animabus nostris largiatur inisericordiam.

2t(/o;. Oi 'Iepet; aou Kupie BvouaoVTat otxatoauvy,v. Vers. Saeerdotes tui, Bomine, induent justitiam.

Xat'pot; 'Iepapy/Jjv r, Tpta;, tou emyei'ou aTepeojjxa- 124 Salvete, Hierarcharum trias ; terrestris fir-
to; 17X10$, axTtvi; /.j\ ^y^o-jyjyx ex Tptar;/t'ou ctvyr.c, mamenli sol; radii, et de triplicis solis Iumine
t'Jjv -:a/.0Ttap.e'voJv r, ava'o).e-}t;, ra a'v9yj Ta ivanp.y., tou accensas faces ; in obscuris versantium illuminatio tertium,
TrapaoVaou Ta xa^).taTa, 6 9eo?.oyo; Tpriyopto;, 6 ffoQ^oare flores suave-olentes pulcherrima paradisi amoeni-
,

BscatAeio^, o Xpuaoaroao;, Ta TruEta tou IIveuuaTo;, tas, tu theologe Gregori, tu erudite Basili, tu
TT/a/.t; oi 0;oya'pT:/.Tot, pta^oi o! ixo/ui^ovTe; ~r]c ooizr,- Chrysostume ; Spiritus tabulse a Deo exaratae, dis-
pt'a; to yaXa, to xr,q ao^ta; to ayXaia/jta' XptaTov o^u- tenta salutis lacte ubera, ornamenta sapientia? ;

cojTrerTe, Taf; ijiu^af; r'fiojv o"o)9r;vatTo pieya e?,eo;. Christo supplicate , ut maguain nobis tribuat mise-
rieordiam.

Ao;a- 'Hy.0? o auTo;. Gloria. Tonus idem.

Sa?.7tiao)jU6v ev aa^rrtyyt ota^arojv, yopiuarfjap.tv iooziv,

125 Canamus tubis, tripudiemus ut facere festo
/xi a/tpTy;aojp-ev ayaXXoptevoi ev zri T.xv<$r,p.<t} Tiavr/yupei die convenit, et gestiamns I<etitia, ccetu publico in quartum,
Twv oiOaaxa).wv rptoOv BaatXe^ xai 'Apyovte? auvTpe- nostrorum gratiam Doctorum coacto Reges ac .

y=TO)aav, z.at to :j; 'Ieoaoya; r.oozrr.hii^v ev ujivot;, ot;

Pnncipe* concurrant et Hierarcbas cum plausu ,

Qoyp.xztjiv [3iuaavTa? TroTaptou; UTt£pp.eyeOet;, Tpet"; xaX- excipiant, non secus ac tres immensos fluvios dog-
).tppoa; aet£ojou; tou IIveu^aTo;, TrotpeVe; /,at ctiffaaxaXoi
matum, tresCalirrhoae fonti similes, Spiritus aquam
to-L; tw; oeTTTii; Tpt'aiJo; Tptaaou; iepofj.uara;- ffuveA9ov- vivam in perpetuum fundentes. Pastores ac Ma-
T£; eu^r;ur,aojp:ev, oi tpiXoaoiyot to-j; ao^ov;, ol 'IepeFs
gistri una celebremus tres adorandae Trinitatis
,

Tou; 7totjj.e'va;, oi a|napTOJ?.oi tov; TtpootaTs:;, oi 7te'vtTe;

interpretes; Philosnphi, ut sapientes; Presbyteri, ut
tou; nXoUTtaTac, oi' iv 9X6]ffifft tou; 7ta&a^tu9ouvTa;, tou; pastores; peccatores, ut patronos; pauperes, ut lo-
0"jvo5t'Ta; o't oJotTtopot, oi ev 9aXaffa>i tou; xuceov^ra;, cupletatores; affiicti, ut consolatores; viatores, ut
oi Ttave; tou; TtavTa^ou 9epp.oj; Ttpo^QavovTa;* 9eiou;
comites;navigantes, utgubernatores; reliqui omnes,
'Apytepap^a; eyxw^ta^ovre; outw; enrtopsv* navaytot ut ubique et in quavis necessitate ardenter praeoc-
fftoaaxaXoi, ffrteuaaTe i^e?.etv tou; TttaTou; ex tojv tou cupantes. Et dum laudibus divinos illos efferimus
]3t'ou a/.avOa'?.o>v, xai puaat y.oXaaewv tojv atwvtwv rixa;.
Antistites, dicamus; Doctores sanctissimi, maturate
eripere fidcles ex hujusce vita3 offendiculis, et nos
aeternis liberare asrumnis.

Kat vuv. Ttppzvw naTptap^ou QeoToxtov ofiotbv. Et nunc. Germani Patriarchse Thcotocwn simile.

2a).Tti'aa)/Aev ev aa'?.7ttyyt aafiaTtov Ttpaiu<}aaa yejr; -h 12G Canamus tubis, quia regina omnium Mater,
virgo,
 AD MAJORES VESPERAS.
XXXJX
A Virgo, benevola est , et benedictionibus coronat TtayTavaaaa p.tTr.oztdfiivoc.
et Theocinn S. laudatores suos. Reges ac Principes concurrant,
xaic. euAoytat,; y.azamiatt
D
rovg evyr,p.wvTaC; auT/iv. BaciAel; xaj 'Ap/ovTe; ouy- acctobe
Germani n. a.
;
atque excitato plausu venerentur Reginam quae pe-
TpeyeTwaav, xat xr,v Bzci/t'oa Ttovrf/xaaav iv uptvot;,
perit Regem , gaudentem a morte victos benigne
Baat/£aTE'iT>a«v tou; ^yvy.z>o KaaTWfiivovc. itpiv «t:o>.u-
solvere. Pastnres ac Magistri, Pastoris boni san- aot (ptAav9poj7TW.; euaVrioatva. Uoifxvjtc, y.y.i otoac/.a/oi
ctissiraam Genitricem una efleramus laudibus. Can- xr,v tou xa/oii Trotptevo; vtztodytov p.rxlpz, ouveAOovre-;
delabrum aureum, illuminanteio nubem, excelsio- Au/v.av ~'
eurar,u.r,aoJuev Tr,v
xbv xP vaav 7^t r' fwrooo-
rem Cherubim, animatam arcara, speciosum Altis- pov verfe7r,v, -r,v tojv XepouStu. LnrepTEpzv, zf.v E^tl/yyov
sirai solium , urnara auream receptrioera mannae, xuSojtov, x'jv TiEptuop^oy toj AeoTTOTou Opovov, -r,v u.av-
vitalem Vcrbi tabulum omnium Christianorum vadoyw yjjMniav azapvov,
,
-9,v twr^opov tou Aovoj
perfugium sacro celebranies earmine, sic dicamus TTAaxa, aTravTwy Toiy XpiOTtaywv ro xa-aa.iiyioy , arjuiot-
Palaiium Verbi nos humiles ccelorum regna di-
, ot9ey]yopo(; ty/.tjiixtdCovztc,, outu? etrrwuey n«?.aTtov
gnare non est enim quidquam, quod te interce-
:
ToO A'>/oj, a|('oJ<T«v rou; TaTietvou; r,p.dc, zf.c, oupavwv
dente fieri non possit. (3aat?.et'a;- oiSiv yce^ ao^uvaTov T/j u.eoiTeia aou.

127 Iterum repedandum e$t ad contextum Typici.

dicunt Canti'
1 I eiride , Nutic dimittis , Trisagion, Sanctissima 1 IvTa, to Nuv aTTOAuet;, ToiTptca/ioy, to n^yavta
cum Slmeonis,
Trimtas Pater noster. Exclamat autem Sacerdos,
,
Tpta;, auv tw Ux-ip rutiv. 'Ev.^oJver o 'Iepeu;, "Ort
Qiua tnitm est regnum, virtus et ijloria, Patris, et Fihi, aou eaTtv f, jSact/Wa, xat f, ouvaptt;, yy.l f, ooca, tou
et Spiritus sancti, nunc, et semper, et in secula secu- ITaTpo;, xai tou 'Ytou, xat rou a'yi'ou riyeuptaTo;, vuv /,at
lorum. Amen. Nos autem Apolyticion, vel Dcipara aet, Y.y\ ti' rou; ato"j>a; To"jy atojywy. Wufv. Ky.'i fp.iic, to
Virgo, terrecitaraus. a~o/uTt>ttov, f, to GeoToV.e rra:p9eye, ?.eyovTe; auTo ex y'.

Comm. Primo hic notatur recitandum Canticum Simeonis, quo Lafini Completnrium sunm claudunt.
Trisagion exhibui num. 31. Oratio ad Sanctissimam Trinitutem dirigenda, in Euchologto sic integra ponitur.
B
cum invoca- Sacrosancta Trinitas, miserere nostri Domine,; Uavayia Tpia; Vkir.av f.udc, Kupte O.d^r-t zylc,
tione S. Trini-
tatli,
propitius esto peccatis nostris ; Dominator, remitte au^ptiat; rp, Ai'cT:oTa cuy-/o}pr,aov tzIc, avouiatc,
iniquitates nostras Sancte, respice et sana infir-
; ru-ojy, 'Ayte ir.iay.z^xl y.-A taaac, tzc, dx&tvz(a$ r.y&v,
mitates nostras, propter nomen tuum. evexev tqu ovoptaTo; cou.

128 Comm. Quod ad duo Deipara Virgo ea Salutationi Angelicx addidit Ecclesia
ista vocahula attinet, ;

Orientulis post num. 32 vidimus, cam tantum XptCTozov dicendam esse pu-
condemnationem Nestorii, qui, ut
ijnubat. Giwci taque Mariam ©eotoxov salutant, priusquam KiyyrjtT'o<j.ivr.v sive Gratia plenam nec celant ;

atqne post Pa-

causam istius modi salutatwnis ; nam hisce ElUabethx verbis Eu).oyy.u.£yo.y o icap7ro; zr,c, xot?.('at; cou, Benedictus
ter noster, sa- fructus ventris tui, statim suhjumjiint : *Ort etAxHoa Izi/.ii. z&v tyuy&v fuw, Quia Servatorem genuisti
lutant Deipu- animarum nostrarum. Non tamen opinor Angcltcam iliam saltttationern hic totam recitandam l>tisse a Grxcis
ram,
antiquioiibus, lieetea totahabeatur in a/iquo recenttore horologio, quia rltus salutationem illamtonnectcmli cum
Oratioue Dominua non admodum antiqmis est ; ut licet cernere ex Us, qux a dnctissimo vim, Joanne Mabi-
Iwne, in Prxfatwne ad seculum decimum §. 6, affernntur. Sed hoc Tribus Doctoribus sacro die, recitatur se~
qnens 'ATCoAUTtV.tov.

Dimissoriura. Tonus i. "A7TO?.UTl'*lOV H/o;

et tres SS. Do- 129 Tria maxima Divinitatis, tamquam solis tri Tov; zuv.c, {xiytGXo-jCy cpo)CT)7pa; t^; rptcrAtou 9e'Jttto:,
ctores in hoc
plicis luminaria orbem totum suis divinorura do-
, tou; zrv QtV.ou^te'vr,v aytTtct o^oy^taTwy 9ei'o)y Trupceuaav-
eorum Festo .

cumentorum radiis, quasi de alta specula illustran- zyz, TO'-; ptEAtppuTou; wzy.uo^c, zcc co^t'^:, tov; t^v
tia ; mellifiuos amnes sapientiae ; omnem creaturam atl^iv T.iizv Oeoyvojata; vau,aat y.y.zaQOiuiyy.zc, Baat'-

irr^antes divinae cognitionis latice ; Basilium ma- j\emv tov aeyaev, xai tov 9eo?.oyoy rpy.yoptov, auv toj

^num theologum Gregoriura, et inclitum Joannem, KACivu Twayvr; toj Trv yAojTT^y ypucopprf/oyi, uavTE; ot

aureum .liud eloquentite fluinen consensu pari Tojy ?.6yoJv auTOJv epaaTat cuy-X9ovT£; uu,vot; Tiu-raoJpiEir
, p
honoremus omnes qui eorum scripta adamamus. auToi ydp zf, Tptaot unep fuw dtl jrpeaoeuouaty.

Etenim Trinitati pro nobis semper supplicant.

s
Alutd. Tonus 4. "Et,epov. -H X o;o '.

Iisdem quibus Apostoli prsediti moribus, ac Do- *fi; twv 'AtcootqJojv optoTpOTrot, y.oci Tf.c, oiy.ovuivr ci l

ctores orbis , Dominum universorum orate ut et , Qioday.y/.oi, T'~o AicrcoTy; t'I»> oAojv Ttpecc-ucjT;, up^vnv
inundo pacem, et nobis misericordiam magnam im- Trj o('v.oufj.eyyj ^ojpricacOat, *al zalc, <tyvyai$ >u'Ly ro

partiatur. pte'ya eXso;.

139 Sequitur Bcnedictio panis, vini ct olei et pro communi quidem pcine diebus solennioribm appon :

Paximatia id est panes biscoctos tradtt Goar : eredo quai tttur panetn reeentem coquifestisolennitasprohibebat
,

Olet autem non memtnit S. Gennanus. De ipsa vero Ijru-dtctormn bencdutwne, sic loquitur Typicon.
t<o avx~oyi'o
T Promus-condus exponit in pulpito panes quin- T '0 o"e KEAAaprrr; TrpOTt'9r,ctv tv
e.rinde benedi- que j.qntbus in mensa vescimur. Apponit quoque apTou; e', e; o>v irftoutv iv zfj TpartEcr. 'S^; auTw;
citur panis
y.xt azapvov otvou tou xa Yn arou, xai oXivov SXsetov
vi-
amphoram plenam vini generosissimi, et modicum
num ct oleutn,
'0 oe 'Iepeu^ Xacwv aprov ev^ ir.i x e 'p a '«
Sacerdote oleum in aliquo vase. Tura Sacerdos, accipiens .

orante, panem unum in manus , in eoque lormans signuin xai Tvwiaa; ev «\tm oraupov, ha-/y a <-
"" •"X*" •*"'
Crucis, fundit elata voce hanc Orationera. 7.V, ExffiO*>V(i>S*

Kvoie 'Ir.o-oO Xpiore, o 0eo; r'fiaiv, o tiiajiaai ro-j;

131 Domine Jesu Christe, Deus noster, qui quin-
ofptous, xjti x ? ira/TomioxiXi'ous 1 *"'^ "y 1 "? "-
que panibus benedictis, quinque raillia hominuin r.i-j-.s.

Xo-/r,oov xzi to-J« ciprous rou-ouc,

tov <ji'tov, tov ofvov,
satiasti idem hospanes, frumentum, vinum et
;

oleum benedic. et hsec multiplica in hac sancta ha- XXI TO &011OV **. TTA7,5vVOV xi'! 01 ~f, X'/ix fiOV»j, *xi
rov xoapov fjou anavTo:' xai yovt; i\ xuT(iv fiET3tXa(i-
bitatione, et per universum tuum orhem, ex iisque e,';

TtiOTOut; x-jimWJ, oTt oi ii o ev/oyoiv xat

coraesturos fideles sanctifica : quia Tu benedicis et EivovTit?
I xytx-0'j
Junii T. II
xl ACOLUTHIA OFFICII GR/ECI.
i-jiilwj -i mpmvza, 0ei; ip&v, xrrt ooi
XpiorE o sanctificas omnia . Cbriste Deus noster; Tibi enim D
rr,v t5o!;av ava7t£u.7iousv oiv tw ivipyjf 00u n«Tpi. xai gloriam tribnimus, cuin tuo ingenito Patre et om-
tw jravtxyio), xrri rxyrxte y.5ti Suonoiw oou Ilvtijxa-i, viiv nino sancto et bono ac vivifico tuo Spiritu, nunc,
xrxi iti, xxi slc, too; aiwva; twv ai.ivwv. et in secula seculorum.

T Krri uerrx ro, 'Aur.v, Xeyouev Xy' <J/a).ftow, to, T 132 Et dicto Amen, recitamus tertium et tri-
EuXoyfaw Tov Kuptov t-v rravTi' xrxipti, £0); tou, Oux gesimum psalmum , Benedieam Dommum in omni <t pr.rscnlibus

e'/.rxT:w5r'oovTrxt rrrrvTt,; a'-/a9ou- '0 tSt: 'Upeu; tijteXOtiv, tempore, usque ad hsec verba. xY.m minuenlnr omm benedieente,

faTctTaieptirpotj9ev To)v rxyiwv 9upw, f3).E7to»v rpo; fJuourz';. t/t»it>. Sacerdos vero digressus stat pro sanctis fo-
MtTtx 0£ rriv fjvunXrpwoiv roij tj-aXuou, Ejreuyerat 6 ribus , Occidentem respiciens et finita ea parte ,

'lepeu;, Xe'ywv IvJ/.oyix Kupiou etp' uua; rrtivTore, vuv Psalmi orat, dicens : Benedictio Douiitii sit super vos
v.tti ati, xai £t; to-j; tti&vac, twv atwvojv. 'Aur.v. ubique, nuiic etsemper, et in seculu seculorum. Ameu.
133 CoMM. Hic, ut S. Germanus, quidem ait, -]yiv£Tat ajioJvai;, fitdimissio; sed ut Typicum, euOew;
txvtxyvwoi; ei; tov npa£aTtooToXov, id est confestim suceedit Leetio Piaxaposloli. Est autem Uprrt;:>7toaToXo; liber
Grxtortim eccUsiustieus, qui sic appcllatur, inquil Petrus Lamheeius, lih. '6 de Bibliotheca C.rsurea, pag, 287, ^"p r 'axalo-°
e
quod potior majorque illius pars ex Actibus Apostolorum et Epistolis S. Pauli concinnata sit. Atque ea stoto,

eunsa esl cur etiam dicatur simpliciter, 'AirooToXoc, IIoc sane insitjnitus titnlo m lueem produt Yenetus anno
MDCVll, quz impressio crtol in Mustro nostro. Hes illo ecclesiastico libro conlentas prxterea, aliquis ignolus
auctor, a[>ud Leonem Altatium Disserlat. 1 de Itbris Ecctesiast. Qrsecorum, exprossit carmine iambico, quod
ego non transcribo partim quia iongiusculum est, partim quia ex res, faciles cognosci qneunt ex verbis Ttjpici
huc nccessario alia de causa transcribendis.

1 Toreov ort tiTto t>,; Kupiaxr; tou Uia/j u-cypi twv T 134 Sciendum est, quod a Dominica Pascliatis
'Ayiwv Ttrrvrwv ei; rr;» Totaurjji avayvwoiv, /e'yw dr, usque ad Dominicam Sanctorum omnium pro le- E ,

tou uevtttXoi; etjjtepivou, ai rrpotet; rtiv «y iwv 'AnooTtiXwv ctione maiorum Vesperarnm, leguntur tautummodo " c rflc "' "°
ovaytvwoxovTtri uovrtt- ei; oe Tr<; >ot7ta; Kupiotxoft; tou Acta Apostolorum reliquis totius anm Domimcis
;
1
nontcisquas
o/oj /povoj 7.1 i-ri zaOo/.izrzi ,
y.ai «i t^' tou or-/t'ou septem Catholica?, et quatuordecim S. Pauli Episto- digerit pcr
flrjtuJ.ou 'ETttoToXai , xat r, ct7toxa'?.u'ji; Twrxvvou. lr£, et Joannis Apocalypsis. annum

135 Jam ve.ro, ut minutissima qtueque sludiosissime persequar , seqneniia quoque observata velim. Piimo,

%...,.,
quod dict.e Scriptura.;

Lcclionibtis Aeluum Apostolorum

non seens in

et
Laiinorum Ecclesia, leguntur cum
Apocalypseos prxmiltiintur hseparliculx, Ev rai;
tttiilo et nomine aucloris.

rlpieptxi; exeivcti;,,
Deinde *auod
sive In
circac "i" s
vsitm ntttanaa
otitjuti.

diebus illis; nisi forte iniiium libri fuerit, rel nli^uu nola temporis in genuino le.rtn apposita inveniatnr. Trrtio,
quod Apostolorum Epistolis prxfigilur, iva- 'AJeXffoi', Fratres, si odplures seriptse fuerint; sm aulemad tmum
tantum, illius adquem scriplx sunl, nomen preeponitur, addito dulcissimo Filii vocabulo E. G. TeV.vov Tiut>9££,
Texvov Ti"t£, Fili Timotbee, Fili Tite. De Dominica 711017111; Sanctorum omnium. superius memorata, scire
convenit, eam esse primam posl Penlecosten. Id patet ex Callislo , qui in Synaxario sic fatur. T>iaJTt, y.p.ipa
xupittxij u£T=t Ttiv 7i£vTr,xooT>iv, t>;v T'iv artjrvTr/oO oixou^iv/.;, Iv 'At»'
-.?,;
? AtSuat xrxi Euptijt);, pop£i te xai vti™,
.

'A-/io)v TtavTtov EooTtiv eoprtxCouta», Eadem die Dominica post Penteeosten ubique per universum orbem ,

existentium, in Asia, Libva, et Europa , Austroque ac Septentrione. Sanctorum omnium festum agi-
taiuus. Edita est enim Oratio Leonis Imperatoris , ubi ste legitur : Kupirxxji ji-i -y.j irevraxooTJiv et: rou;
rJtTtrxvTrt/oj ;?.; \y '.'oj; -xjjr;, 5re tjv «XzrjTopr tov y:voj; oi/.:ioi; ai /01; zrzTtcv/.ov, v.air, Ttt)r-/xorj(/.lo; EzzXr.fjirx
tojtou;ti jv. ;
Dominica post Pentecosten, uniVersa. terra, Sanetos, quia generi nostro infestum daemonem
suis in certaminibus vicerunt, universa Ecclesia bonorat.

136 Pot/es fortasse quidsupradicto pane benedicto ftat. Id nos eiloeebit Typicum, quod sic liabet.

T '0 KtXXrjtpi-r; oiw.iiiyi tov; otpTou; ETtifjirjtooi Promus-condus frangit panes et dat Fratribus;
1
toi{ A-j£/'jO't. 'QtjtxuTUs xtxi aittj tivot; itorriptou otvSu, consimiliterde eodem calice vini , ad vigiliarum
tjiri rov xoitov t«; aypuTtvia;. wonep i\ ipxnc, jtrxpeXx- molestiam perferendam sicut jam inde ab initio F ;

6ou.£v txjttj Ttiv rxyiojj llaTiptwv. Patres nobis nostri tradiderunt.' D en it7 Uf sumi-
Comm. Nequeverohxc a Patribus ceremonia videtur vacare mysterio : quid enim a,l excitandam memonam cuteatiTmJf"
illius Oraruli, Non in solo pane vivit bomo, sed
omni verbo quod procedit de ore Dei, /jotY.sl esse aptius, in gllandum,
qiiiil magis accommodatum, quam sacrorum voluminum leclionem cum esu pams conjungere
? Muin iltum m
Orinilalt eeelesitt pttnis esum gerere speciem quamdam ue similitudinem antt /ux Agapes, el a,l seriem Typici
revolvor: ubimox nominandi Diaconitae, intelligunlttr Monasteriorum famuii, religiosis pariter votis obslricli, " egrentm-
quos Conversos ex usu antiquo alii, alii e.e recentiori Laioos liicmti, .(, quibus in l,oc Vigiliarum ordine sic
""' Cmvmi -

legilur :

1 Ot ouv Aiaxovrrtxi, TtoiOTtxvre; rrv <juv/,5r «Eri- 1 Diaconitas igitur facta solita reverentia ante ,

voir-v euTtpooSev ro,v 9up.iv, xai roj;

Xopou«
<x'-/,'o)v ei; sanctas januas etversus alternos cborus, egrediun-
jtpj; u-jtv, etep/ovTa.. 'Arro ii tz; -ipa; izetvr,; oux e/e. tur. Ab illa autem bora nemini fas est aquam bi-
T,: trojo-txv jtie.v uootp, oix oiv ueraX^tv niv a/pxv-
„ nm , s
bere, propter perceptionem incontaminatorum n.v- uti.ict.^ vel
rav p.uoTr,pio>v. tje tu/oyr.To; xoto; a/i;tTrpto; )»"-
itJri sterioruni. Benedictus autem panis est prasservali- <"'<"""
jtt/vTo.wv zxxojv, et ueri ttioTeoj; XtxptSavotro. "'
vus a quibuscumque malis, si cum fide sumatur.
138 Comm. Ullima hxc verba nequeant de pane ulw
quam de ilto ./111 .iriir.i quasi ad cce-
111.11 inlelligi,
nitlam illatus et dislribulus fuisse dicilur iubitari possit,
omnibus posthxc abslinentia etiam aquz, a n ,„pt tr
: ,tn tndicia
P
propter participationem incontaminatorum mysteriorum benedicit istius pums prttsentem sumplionem
titi Buclurtsttam , ,

an potitts, atl faeieitdam sequenti die Eticharisiix commumonem

referalur. Ilac quidem ultimum mihi videtur P osMiit '"-
verosimiltus
:
quia nomine aypivvM ptjrnpiuv intelliguntur communtter Mysteria corporis et sanguinis meniam1
Doinini et hxtam solennes Vesper.r cum subsequenti pervigilio,
; prxparatio qusedam erant o,l festum subsequens;
nam cqressis Conversis, t„l peruigilandum in Ecclesta remanebant Monaclti
Clericique, ad ejusmodi laborem
deltbutis pane ac vino corroborali.

Quod lamcn ad reverentium, eltam rommuni, sed i ta ut snpra benediclo pani vinoque hubendam, el utilitatem
tutle capiendam attinet illa probalitr eliam S. Auguslino Doctori Latino, qui
; lib. 2 de pecc. remiss. de illo

pane
 AD MAJORES VESPERAS. xli

pane, vel (ul alii volunt) de salc Calechumenis dnri solito, sic loquitur, Quamvisnon sit corpus Christi, san- D
AtJCTORl N.
ctus est tamen, et sanctiorquam cibi quibus alimur. Quoniam Sacramcntum est.
130 Nthil necesse arbitror, ut hic aliquanhdum digrcdiar moneamque D. Angustinum hoc loco Sacramenti
non qnia id nontine, noti intclligere vere ac proprie tiictnm Sacramentnm, stve signum scnsibtle. atque sijmbolicum gratix
vtre sunt,
sanctificanlis, aDeo stabiliter institutum, ut usu sno hominem snneliftcet? Quippe cum dicat illum precibus con-
serratum panem vel salem porriqi Calerhvmenis 5111 m Theolotjico pulvere exemtatus esl leclor, [actle
;

pervitlet, etiam me lacente, Augushnnm bic nomine SacromeiUi lantum intetligere ritum altquem ectiesiasticum,
sed qttart sa-
cramnttalta sive ut verbis Scholx ular, aliquod Sacramrnlale, quod grattam sanchficantem ex operalo ope.re ctmferrc non
prnsttnt.
potest, quamquam quasi exopere operato possil aliquoseflectusinferiores conferre tam quoad corpus.quoudonimum.
ld quod dr boc pane, Sacerdotis precibus consecrato, tliserte pronunlial Tijpicum nl supra num. 137 vtdimits.
1 40 Sed hujus panis vis ac virtus dislinctius descrilitur in Ilincmari Archiepiscopi Rhcmensis Capitulis
dum rltu sa-
qusc Presbijteris suis dedit anno dccclv, et extant aputl Pliilippum Labbeum lom. 8 Conc. col. 570, uU Cap.
cro furrint
benedicta : 7, legitur hxc panis beneiltclio : Iloinine sancle, Pater omnipotens, aBterne Deus, benedicere digneris hunc
panem tua sancta et spirituali benedictione, ut sit omnibus eum fide et reverentia ac gratiarum tuarum
actionesumentibus, salus mentis atque contra omnes morbos, et universim cunctorum inimi-
et cnrporis,

corum insidias tutamentum. Per Dominum nostrum Jesum Ohristum, Filium tuum, panem vitae, qui de
coelo desceudit, et dat vitam ac salutem cuundo. et tecum vivit et regnat in unitate Spiritus sancti, per
omnia secula seculorum. An.en. Qune quiilem Oralio continetur etiam Can. 9 Namnetensis Concilh, ut videre
Iiic pnnis atlus esl apud rnmtlem Labbenm tom. 9 Concil. col. 470 hic porro beneilictits panis m Grxcorum Vesperis, ita distnbui
est att Anltdo- dtversus a pane illo beneiiclo, qui in Lit-
solitits, vocatur proprio twmine KatdiJaaTos, a frartione, nt sigmficchir csse

tnrgiasive Mtssx sacrificio dislrtbuebalur tis, qui ob impedimenlum quodpiam communicare non poterant, ideo-
quc talis panis dicebatur 'AvncWov, quasi im tojv [iyiw owpoiv, seu vice divina) Eucharistiae et sacrae Com-
munionis. Et vero "AvtWoipov erat, pants Hpo9eoet>>s, sive panis ille sacer, ex quo pars aliqua ad conftciendam

erat, el Pachymerse lib. 5 Hist. cap. 8 dictlur ©sios apTos, id cst, divinus panis.
Eucharisliam desecta
KxctiAxanc, lalis Ilpo&oeus panis non erat, ul ex ante diclis patet. Nullus itaque Menrsius, nultus Casaubonus
cvjiis usut in duo illa benedicti panis generaconfundat. Verum de lioc pane brnedicto satis : Quare abeuntibus Fratribus Laicts nos
Missa cum rcliqms etiam "Op9poi sive Matutino Officio, ceremoniisque in eo adluberi
remaneamus in templo, ut rti

solitit interesse possimus.

CAPUT TERTILJI.

De Officio Matutino.

yiatutinum in Giiccaiiica Ecclesia "Op9po 5 tlicihtr. De eo agil Tgpicum in ultima parteCapilis secundt, quod
Rrcilato, post immensum excresceret, visum fuit illud parttri. Sic crgo 111-
jam commentatisumus. Auamen ne Cuput istud in
Acfus Aposto-
lorum, Utxa- fit Tijpicum :

T\ottlemt><noXw, euXoyouv-
psalmo, 1 Post Praxapostoli lectionem bene precanteSa- T Merd niv avdyvuaiv tou
to;?™ OTapxofie^ toO iixj/ilu.iv.
cerdote, auspicamur Hexapsalmum. 'lEpeus,

Ila dicitur contiiiiinlio sex Psalmorum qui hoc toce eranl Psalmi 33. 37, 62, 87, 102, 1-iz,
143 Coum. :

ergo recitatur statim post Lec-

putsatoqitc
quanlum quidem possum ex Antonii Arcudii Horologio conjicere. Hexapsalmus
Semanterio
agentlx sint vigilix, ul agentU suni Itodte, cujus exponimus Officium. Nam si vigihx
tionrm sacram, intellige si
recipil se, et dat quieti, donec Semanten, pulstOus a
agendx mm sint, sacra adsuam quisque cellam
Lectionc finila,
raho pulsanjt
Candehpte revocetur ad templum. Qnod aulem lunrsit Maliilinr precis mitinm. qux ceremomx, qux
hoc idem Tiipicam capAO. Qttamquam
SemanteHi, aum lliuiis adolendi, qui ritus leveretUiarum, sat clare explical
oidelicet tempore quo iieuntur sex assignah Psalmi.
et Uim, cum aguntur cigilic, Semanlerittm pulselur, eo

Atque id significat Tijpicum : postquam enim instiluerat de illis Psalmis sermoncm, dicU
K*i piit KiM.in-r,;, imu.in; tov Sufiiorov,
| Et Candelaptes quidem, apparato thuribulo
•j 6

e&pxerai, xai Trprhu -0 ,a£ a. 'O^oj 'Iepeus o\ifui.

decantatur egreditur pulsatque Semanterium majus, et Sacer- V
*Orav fipoeorus toO po' tyxliiov. iymv,
dos incensat. Quando vero Pra;ses sive Abbas in-
Psalmits 105, o5v i'.l.tz7.i 'i

EWoyEi ^jxr, pov riv KJpto»,

Uyei stvzii
clmavit 102 Psalmum, Benedic anima mea
scilicet to r,

Domino, dicit Sacerdos, orationes Matutini, stans 'Iepeus -i; '-

:
'I.
X "" "°? 9 J ' 'ot«(«vos imr.r,c,
'-.
P°'

sixnpoo9ev tmv iftav 9upciv

detecto capite anle sanctas forrs.
fortas-
144 Comm. Non invenioorationes illas in Ttjpico, sed apul S. Germanum invenio omnino iuoiecim :

taudtbut, respectu diurnamm

sis pro iium, ro lohdcm liorarum : quas nox prxsnmilur abmmpsisse absque iioinil
nilnl lacal
cui sul jifitii- a l usus civtles parum aut
ea Iwrarum partitic inzqualis
quibus a„n hoc Offk.o datnr inthum , licel
titr l- precet
Jlatuluix :
ipsx autem Orationes kx sunt.

ORATIO 1.
EYXH' a\

001 Kipis @'M lifioiv, to e^ava-

Agimus Doraine Deus noster, qui nos
Tibi gratias Euxapioroufie'v
twv xoituv rtumi, **'' iu&Sham
;
£c;
excitastienostriscubilibus, etverba laudisimmisisti a-^cjvri rpi; ir.

npoovtuvetv x^.
oropia t.p.w Xoyov zainv*:. tov
inos nostrum; ut adoremus et invocemus noinen ro
JeopeSa iot;
emxaMa9ai to «vopia oou to iyiov. Ka:
sanctum tuum, et misericordiam tuam, qua semper riv raeTepav t^omv,
mitte et owupiuit, ofs k«tote ixfia» icepl
circa vitain nostraro usus es. Precamur te,
oou :-, rous EOrutas
„'t vOv «anooreiXov t^v |3oi!96iav
nunc auxilium tuum super adstantes coram facie aTexJexopievous "
sanctse gluria? tm«, ut copiosam a Te miserationem
™j moooiTrou -Jr, iyltxt i%K<™, ;

r nai Sos «uto.s p,-x ifo6ou

To Ttmi 000 itXouoiov eXeos-
expectemus iisque Tibicum timore et caritate ser-
:
euovTa«, «vstv :» *«*-
vientibus, inenarrabilemtuambouitatemlaudarecou-
«i aiairas -ivToTi ooi X«T f
 ilh ACOLUTHIA OFFICII GRiECI.
A $ir,yntQV aou ecyaSonyta. "O-i. T.rA-n ffot rraaa $61 cede. Qu»a convenit Tibi oranis gloria, honoret ad<
xifxr) y.xi jrpooxlSvYjfftG, tw Uy-pi, xai tw 'Ytw /.at x& ratio, Patri, et Filio* et Spiritui sancto, nunc et

dyOo Tlveuitart, vuv xai aei, xai e.'c touc atwvac rwv semper, et in secula seculorum. Amen.
aiwvwv. \\{j,y,v,

'EYXH' (5' ORATIO ii.

'Ey. vuxto; 6p9pt£et t6 TTveu/^a y'ttwv tzooc, ae o 0e6 145 De nocte noster spiritus ad Te vigilat, Deus
rfxw, JtoTt oai? ra TrpooTay/xaTa aou ETtt tjj; yrl;. noster, quia praecepta tua lumen sunt super ter-
Atxatoouyr,v xat dytxa>xov ETNTeXetV ev nij cpoSw aou, ram. Doce nos justitiam et sanctitatem in timore
avviriaov gpac.. — i yaa Soid^ofxtv t6v ovtwc 6'vra, perficere Te enim ut nostrum verum Deum colimus.
:

0e6v rfxAw. K.Xt*vov t6 ouc oou, xat eTtaxouaov rfxdiv, Inclina aurem tuam. et audi nos et memento, ;

xai uy^a9r,T(, Kupte, Tiiv oujjntapovrwy, x»i auveu^o- Domine, pra?sentium, eorumque nominatim, qui
pivwv r.fxiv rravTov xar' 6'voua, xai awaov aurou<; rrj una nobiscum comprecantur, et virtute tua eossal-
5\jvxfxt. aou, EuXoyraov t6v Xaov aou, xat aytaaov txv vos fac. Benedic populum tuum, et hereditatem
xXTipovoittay aou, etp^VYiV rco xoaptcp aou owpr.aai, TaFc, tuam sanctifica Orbi tuo, Ecclesiis tuis, Sacerdo-
;

'ExxXi otatc, oou, Tof; 'lepeuat, roTe, BaatXeuatv Kptwv, tibus, Imperntoribus nostris, et cuncto populo pa-
x*i Tiavri rw ?.aw aou. "Oti rjuXoyyrrai /.ai oeooijaarai cemconcede, Quia benedictum, gloriosum, veneran-
-o jtayTtitoy '/.at p.eyy).orrpE7ri; ovoud aou, rou HaTpo;, dum et magnilicuin est nomen tuum, Patris, et
/.ai rou 'YioC, xat ayt'ou llviL-u.aToc, vuv xai aet, xat Filii, etSpiritus sancti, nunc et semper, et in se-

ei; rou; atwvac rcd atiwvwv. "Kfxr.v. cula seculorum. Amen.

ETXH 1
v', ORATIO iii.

V,/_ yuxroc op9c('^ei ro Ttveuita r?fxwv ttoo; oe 6 ©soe., 146 De nncte nosterad Te vigilat, Deus,
spiritus
oiort cpwc, Ta nooarayuaTa aou. At'aa£oy r'p.a; 6 0eo;, quia prsecepta lumen sunt. Doce nos, Deus,
tua
-ry Jtxattoauvyiv aou, racj EvToXac aou, y.xi tx otxatwptaTa justitiam tuam, mandata tua, justificationes tuas.
aou, $WTtaov tou; dq>9aXizouej twv tStavotwv Kuwv, Illuraina mentium nostrarum oculos, ne forte in
ur,TTOTe U7tv(&awuev ev aLtapriatc. eic Savarov, 'AitlXaaov peccatis admortem obdorraianus. Caliginem omnem
~avTa ^dtpov aeiro t'Jj> xapotwv ru-ov. \a'ptaat rp.rv tov a cordibus nostris dispelle. Praebe nobis justitiae
njs (5txaioauv«ti yj5aov, xai «veTTflpeaaTov t/v ^oj/v /u/.iv solem, noatramque vitara ab omnitentationeliberam
fj[7',J/.z;ov iv r^ oopayttTi iou ayt^ou aou nptsuftaroti. sub sigillo Spiritus sancti tui custodi. Dirige gres-
Kareu9uvov -y. oiy.zru.-r-c i u'~<>v a; vjov el^r.vr.c. A6; sus nostros viampacis; et ut Te matutinis con-
in

J5jj.iv
r
i )e'"v rov op9pov y.y.i rh f.fxioav ev otyaXXtaaet, tva celebremus laudibus, da nobis videre diluculum et
coi TJt; ew9tvote «vaTueuntoftev eu/z;. "Ort aov tj xpot- diem inexultatione. Quia tua est [iotentia, et tuum
toc, xai aou eartv r (3aat/\et'a, xat o-Jvaui; xat r oo;?:, est reguum, et virtus et gtoria, Patris, et Filii, ct
rou llaTpo; xai rou 'Ytou, v.yi tou aytou rbeup.aTGc, Spirilus sancti, nunc et semper, et in secula secu-
vuv xat aei, xat si; rov; atwvae;, A^rv. lorum. Amen.

EYXH' o\ ORATIO iv.

AeWora 6 0e6c, 6 aytoc, y.yi ay.yzyJrzToc, 6 eittojv 147 DomineDeus, sancte ef incomprehensibilis,
£/. mcoroutj au>q Xap-^ai, 6 ayairauaac, iuxi iv tw ~r% qui dixisti ut e tenebris lux splendesceret. qui nos
vuxrotj uttvo), x'/i Jtava arriaac. Ttpo; oo^o?.oyiav xai txe refecisti somno nocturno, et iterum ad laudationem
a<'zv zr^ gt.$ aya9oTr,To;, JuaWTtouuevo; otto t/;; i$(a$ supplicatiunemque bonitatis tuae excitasti.Tua ipsius
oou il'zr.'.y: '-/yiyi,
l
itpoaoe^ai r,u.y.c xai vvv irpoaxjvouy- permotus misericordia, nos, adorantes Te, et quan-
ratj oe, xai t.r-.y ouyautv EUj^aptaTOuvra? oot. Aujstaat tas possumus Tibi gratias referentes, etiara nunc
r,<x\v -X/-.7. Ta np6<; OWTrjptav aixriuaxa, "Avaoeiiov suscipe omniaque quaa ad salutem faciunt postu-
;

C r'/xa; u •/>.; ttoiro; xai rjf/epatj, /.^i /.Xy;pov6fxou; tojv lata concede. Filios lucis et diei, tuorumijue »ter-
atwvtwv aou aya^wv. Mvy,o9r-i, Kupte, ev t<5 7T?.>i9ei twv norum bonorum lieredes, nos constitue. In multi-
otxrtpuoav oou, '/-ai ttzvto; tou Xaou aou, rcov tjuuizy.- tudine miserationum tuarum, Domine, recordare
povrwv /.y.t auvEu^ouevwv yj^ttv, x.xi tt^vtwv t'^v acTeXywy cttncti populi tui, prsesentium et una nobi^cum
r,u-'~rj, rwv sv ;'', rwv ev 9aX^aai?, rwv ev irayr/ toTrw comprecantium oraniumque fratrum nostrurum,
,

tjj? JeaTtoTet'*; aou, Jeo(x*vwv xra\ nrn (yiXav^pWTt^ xai vel terravel mari vel quocumque alio dominationis
|3oY}9et'a$* /ar ndai yoo/.yraov to p.e'yz aou eXeos, tya tuse loco tua clementia et auxilio indigeutium ; om-
aeawa^evoi iJmjQjTS xai aiptaTt' jtavTore Jtapt.evovre;, nibusque impende magnara misericordiam tuam, ut
pterd rrappYiaiac,, ^o^cc^wptev t6 Qauptavrov, xai euXoyrj- tam quoad antmam quam quoad corpns salvi, glo-
c

uevov ovoud oou, tou IlaTpoc,, xai tou Ytou, /.xi rou rificemus cum fiducia admirabile ac bene liclum no-
dyiov Ilveu^zTo^, vuv xai aei, xat et; tou; atwvacj twv men tnum, Patris, et Filii, etSpiritus pancti, nunc
acJjvwv. Apy,v. et semper, et in secula seculorum. Amen.

EYXH' e'. ORATIO v.

'Aya9wv 9r,aaupe, ae'wao;, Ilarep ayte, Qatvua-

Trr,yy; 148 Bonorum thesaure, fons Perennis, Pater
OTorcoie, TravToOuvajxE xac TravTOzpaToo, ttxvtec as TCOOO"- sancte, mirandorura artifex ,
qui omnia potes,
xuvoufxev xai aou OiOfxtfx, xd aa Oir. xac rou? aouc omnibus imperas; Te omnes adoramus, et de-
oizTtp/zouc «ttxaXoutuvot, eic po>i9eiav, xai dvrCh^iv precamur Te, misericordiam tuara et miseratio-
xf,c rfxerepa; TaTreivwaew;. Mvr!a9r,Tt Kupte rwv awv nes tuas exposcentes, in subsidium ac defensio-
txerwv. Ilp6fj£c>i Travrwv rfxdv rac ew9tva; nem humilitatis nostrse. Supplicum tuorum me-
6"ey,aet5 wc
9uf*t'au.a evojirtov aou, y.y.i >xr,3iva r.fxw aJoxtuov Tfoty,ar;c mento, Domine; matutinas nostrum omnium preces
a/.lz Ttdvxy, r,\xd.c. $td twv oixTtpuwv aou.
TreptTrotV oai ( suscipe, sicut incensum in conspectu tuo neque ;

Mvr'a9y;Ti, Kupte, rwv aypuTtvouvTWv, xai d/aXXoVTWv quemquara e nobis reproba, sed per misericordiam
et; oily.v ir,v xai
, tou ptovoyevouc. aou 'Ytou xai tuam nos omnes couserva. Memento, Domine, vigi-
lantium
 AD MAJORES VESPERAS.
A lantium et psallentitim ad gloriara tuam, et unigeniti 0£oO fjU&v, y.y\ rou a'y<'ou TTvEvua-oc,. Tlvov ttbt&v
Filii tui ac Dei nostri, et sancti Spiritus. Eorum [Wtfrj^ nai ebxikfocTGip. npdaoeijai aurojy T&tj Ixeafoej,
adjutor esto atque propugnator : eorura preces in etc. to vmpavpdanw vtati voepov aou 9voutarf,piwt *Ortou sZ

cceleste tuum et intellectuale altare recipe. Quia Tu o 06oc f.u&v, y.at aoi risv ooejav ava-ru-ou.ev, Tto Da-
es Deus noster, et Tibi gloriara referimus, Patri, Tpt xai tw Yiw v.y.i rco aytw HveupxTt, vuv xar aei xai

et Filio, et Spiritui sancto, nunc et semper, et in £['; TOUCj «iwV7^ TWV aiojytOV. 'A<,.v'v.

secula seculorum. Amen.

ORATIO vi. 'ETxn r>.

149 Agimus Tibi gratias, salutarium nostrorum Eu^apiorouuev ooi, Kvpie, o Qedej Ttov ao)T/,.twv
Deus, quia, ut Te nostrarum animarum servatorera f.uwj, 6rt jravra Trote"; Etej euepyeaiav -.}_ Z'<>r,-. f.yuav.
beneficum identidem respiciamus, condis omnia ad tva ot«7C*vT05 irpoej ak OToSXemouev rdV otOTrlpa xai euep«
vitse nostrae beneficiura. Et quia dos, praeterita no- yerr,v tcov rugTEpwv tyvypiv ori Hiaviiravoat; ruoej evTco

ctis parte refocillatos, excitatosque ilerum e cubi- jrap 19ovt rwcj vvxroej uerpoj, *ai eejr,yetp#; > u.y.: v/. ->„/

libus, ad honorandi nominis tui adorationem erexi- r.OlTOW t.UtiiV , Y.7- i7;f,''l i:; TrpOOXUVrKJlV TOU TIUIOU OVO-

sti propterea, quaesumus te, Domine, largire nobis

;
uordej aov. Ati t?edpc&9a oou, Kupte, Joc futv yaptv Y-yt

gratiam nc robur; ut Christi tui ope, ctim metu et duvapttv, Iva v.y-yiuifitliij.vj i|<aX).sty ffot cuyETWej, /.y.i

tremore nostram salutem operantes, tibi scite psal- 7rpofleu£eo9ai atfiaXenrrcoe: , sv ipoS^» xai Tpdutp txv
lere et indesinenter supplicare valeamus. Memento eaurtoy acorrjpfav xaTEpya£duevoi, Std tj:; avriX^eo);
etiam, Domine, eorum qui Te de nocte invocant : tou XptflTou aou. Mv(5o9riTi, Kupis, xai sv vvxri Ttpdc.

exaudi eoset misereare, sub eorumque pedibus ho- ci PquvT&Jv. 'K-axvjoov aurtov, xai EXeVifloy, xai c.v-

p stes invisibiles atque infestos contere. Tu enim es tpiijfov uno to-: -rh/i avrwv t-/'.; aoparou^ xat rco-

Rex pacis, et servator nostrarum animarum Tibi- ;

/£u.i'oj; i/^po-j;. 2'J yjtp ef o {j7.it/;-'.; -.-: CfpiQV^» *«(

que gloriam rependiinus, Patri, et Filio, etSpiritui cojT/p tojv ^vywj f,y&v /.y\ ffot rw<v tTdi;av avafreuno-
sancto, nunc et semper, et in secula seculorum. p.£V, t« \\y-'A, v.y.i tw 'YifJi, /.at tw aytoj rivtUfiaTt,

Amen. vvv y.at «ei, xat et; tqv; «t&Jvag r«y aiwvcay, 'Afi-nv.

ORATIO vn. •ETXH 1

150 Deus et Pater Doraini nostri Jesu Christi, O 0£'j; Kdci narnp tou Kupt'ou ^iawv 'I/.gtj Xpwrou,
qui nos e nostris thalamis suscitatos ad horam ora- o e^avactrGz; rrj.?; k/. •>',>•/
xotTOJV ru'~,>v, v.y.i EITiffuv-

tionis congregasti ; da nobis gratiani in patefactione y.yy.yw ir.i -rj t&pay rr; T. >n7 :;jy;?,-.' oo; 'utv
r
^aptv lv

oris, et suscipe quas tibi pro viribus grates referi- 6evot|et rou gtol/zto; r!i*wv, -/.7! irodfftTe^oti r'awv t?;
mus, et nos edoce justificatiopes tuas quia nisi Tu, ;
•/.iTa oii-jy.u.vj eu^aptffrta;, xat JtfJa^ov Kuacj ra o*Kat'i-

Domine, nos tuo Spiritu sancto direxeris, non pos- pLara ffou, oti R60ffeui;ao9a( xa5 o ^etoux ottTauev, szv
sumus orare prout oportet. Ideo rogainus Te, ut si u.v: ou, Kupte, rw nveuuart flou to"j seyttii 'Jlfyiw.
quid peccavimus usque ad praesentem horam, verbo, «ua;. Ats tTedpte9a ffou, St rt KfxapTQptev fxe/pt t^; Tra-

vel opere. vel cogitatione, sponte vel coacte, rerait- poiiffr,? f -)o.-/;, ev Xoyoi, r --,-'/';', « xara cTtavotav, btpu-

tas, condones, indulgeas : quia si iniquitates obser- erttDej w i/.-u^r.j:, avesj, «,;;, ouy^prjffov lav yap oivo-

vaveris, Domine, Domine, quis sustinebit? Qunniam (J17.C, Kyjy-r.ryf^r;.. K.upte, Kupte, Tt; unoaT^aerat ; 5ti

apud Te redemptio est, Tu solus es auxiliator san- irapa &m f> aTroXurpwati:, ov ii udvo? ayto; j3or 9i;,
( «pa-
ratd; pTrspaffTriarwc ;''- ''>•;; /u'.V/, xzt rv aoi r uuvri-
tus, vitae nostrae defensor praepotens ; et ad Te tota
aie, ifutov cTtaTravrds. Etr, t> xpaioej t^; j3aat^Et9tej aou
nostra laudatio refertur. Benedicta sit et glorificata
euXoyiriuevov xat tTetToiiaffpieyov, rou Qarpdej, xai rou
regni tui potestas, Patris, et Filii, ct Spiritus sau-
Amen. 'Tlou, xat rou aeytou QveutJiaTo vuv xai aet, xai eicj
cti, nunc, et semper, et in secula seculorum.
toj; atuvaej rtov aiwvwv. Auf.v.

ORATIO ETXir »'

151 Domine Deus noster, qui nos, torpore somni Kupte o t>£>; ruuv, d :r;j rou uirvou pa9uut'av a*jto-

dissipato, vocatione sancta convocasti, ut et manus ffxed*affac io ruwv, xai r^\ /x/^yz >u.>z xX^aei iyiz,

extolleremus noctn, et Tibi confileremur super ju- v.y.i ev vj/.ti i~-j.rjy\ tz; yv.^y^ r(i>~) J, h
xar EejotioXo;

dicia justitiao t'u©j suscipe orationes hostras, postu- aoi eni ri xpt'uara n5ej cTixatoffuynej aou" jrodatTel

ra; - :
JejouoXoy^aetej, raej vux-
lationes, confessiones, nocturnos cultus ; et tribue tTeKffeicj ^fttSv, evTe^ejstej, ;

nobis, o inconfusam fideni, spem firmam,

Deus, reptvaej '/y-oity.- xai /zotcat u d Oedej, iciortv

caritatem sine fictione. Benedic nostros introttus entaTai^fljfTJvTov^lXmaa jSeox''?.'/, ayajrr,v avuTrdxpiTOv* Kur

et exitus, actiones, opera, sermones atque CM^ira- /oy/.iov > u'-)v Eicdaouej /xt ;;o''Jo'j;, jroaejeic, epya, Adyouej,

tiones et nos ineffabilem bonitatem tuara laudati-

;
evSuu^aetej' /.a adej rpttv xaTavrijoai £:; ra; ap^aej rrjej

tes, celebrantes, benedicentes, ad principium diei ia'i',7: , atvouvFaej, uuvouvraej, euXoyouvraej Tirjej c/;

pervenire concede. Quia benediotum est sacrosan- acppxflTou ^priGTo^T^Tn; rrv a'ya9dniTa. ''Ort «uXdyrjTat

ctiira noraen tuum, et glorificatum regnum Patris, ti Travseytov aou ovo ua, xat oeodejaff9a( oou r paoi?.sIa,
(

tou riaTfjd;, xai tou 'Ttou, xat to-j tj/iou [TveuuaToej,

et Filii, et Spiritus sancti, nunc et semper, et in
secula seculorura. Amen. vvy xai, oei xai ei; tou<j aiuvaej t'">v atuvuv. 'Aaiiv.

ORATIO ix. 'ETXH- 5'.

152 In cordibus nostris, Doraine, incorruptura Aau^oy, AeaTroTa cptXa'y9pb)TC, ev raf; xaptTiaiej

divinje tuee cognitionis lumen benignus accende ; fuw, zo t^ej trijcj ^soyvcoff^aej tptStj axnparoy, xai to-J; r-;;

et aperi mentis nostras oculos ad considerationem Siavoiaq ijutSv dtp9aXuouej aiavoiejoi/ ei- n?v rwveuayye-

preeilicationis evangelicae. Timorem beatorum tuo- Xtxtav oou xyjpvyuorwv xaravoratv evOs; r.utv xai twv

uaxaptwv aou tpdoov, tva itaaat; rac oapxtxeJej

rum mandatorum nobis immitte, ut, oranibus car- bvtoXcVjv

nalibus concupiscentiis conculcatis, spiritalem con- eirt9uutaej xaTajrxTraavTE:, isveuuaroHjv roXitkVeh ue-
TS'X9oJUEV,
 XLIV ACOLUTHIA OFFlCll GR-ECl.

A ts79wuev, ndvza t« itooq evapeotr;0(V zf.v ar,v xar <fpo- versatinnem sectemur, sapiendo et faciendo omnia D
vauvre*' x«« ffpartovTefi. "Otl 0*u e* d «ytaauo; xat d qurc tu33 placita sunt voluntati. Quia Tu es sancti-
cj.wt(Ouo; fuw, y.xi ooi rr;v doEav avaTreu7rouev, tw ficatio et illuminatio nostra; et Tibi gloriam repen-
ilarpi, X9EI TW *Vio>, xai TW a'yt'o) tTvEVfUCTt, vuv zat dimus, Patri, et Filio, et Spiritui sancto, nunc et
semper, et in secula seculorum. Amen.
(

aei, xat et; tou; sioiva; :wv atwvwv. *Ap.r,v.

"EYXff '. ORATIO x.

Ku&te 0£o; fuw., t/v ota pteTavot^ac, a&effiv toF;

153 Domine Deus noster, qni per pcenitentiara
fJwptoauEvo;, tottov rufv ETuyvwcewc. horuinibus remissionem tribuisti, et nobis locum
av^pwiTOi; Xflti

auapT^uatWv^xaifl^ouoXoy^oewe, t/v cau7rpo<f>JtovA*oto agnitionis peccatorura atque confessionis in prophe-

ueravoiav, Trpoe, auyjrtipyiatv ircoOE^a;' auro;, Aeottot;'', tas Davidis pcenitentia ad veniam commonstrasti ;

7io).).o^; y'fta; xat u&yaXoi; rr£piT;E*rrw/-oTa; -IruuO.f,- ipse, Domine, nobis in multa ac gravia delicta lap-
uaatv i/er.oov, xaTO* to pttSya aou e/e*>;, xai Y.y-.y. to sis miserere secundum magnain misericordiara
,

tt).^o; tWV oixTtpuwv flou. 'I^a/u^ov zi aVour.ptaTa tuam ; et secundum multitudinem niiserationum
fyw, oTi ooi r'ua'pTouev Kipte, tw xai ra ofo*r,Xa x?i tuarum, dele iniquit;ites nostras quia Tibi pecca- :

xpvtpia T/i; /7pot'a; twv av9pW7TWV yivwoxovTi, y.%iudvw vimus, Domine, qui incerta et occulta cordis bomi-
EyovTt eeiouotav arfteWi apiapTtac,, Kapotav oe xaQapav num pernovisti, et qui solus habes potestatem re-
xnoa; ev rp, y.ai jrveuuari r.yeuovtxw OT«pt?as rua;, mittendi peccata. Cor mundum crea in nobis, et

xat T/iv aya)./i'aoiv tou awtY,piou flou yvo'»pioa; fcuiv, spiritu principali confirma nos, et manifesta nobis

ur; a*Tooo'*jr,c rjua; arro toO Trpofldnrou oov* aAA eooo- laetiliam salutaris tui ne projicias nos a facie tua;
:

XYiflov, w; ayaOo; xai tft^.aVJpWTTo;, ue'ypt rw; kayxzY,<;

sed placeat Tibi, bono et benigno, ut usque ad no-
f.UMV ccjy-vwz, jtpoatfepetv oot Ouot'av otxaioouvr.c, xai Btrura extremum halitum offeramus Tibi sacrificium
g
3 avaaopav ev tocc ayiot; oou OVfllCftJT r.ptot;, e/Eil, OIXTtp- justitiae, et oblationem super sancta tua altaria
uor; xat ot^av9pCDTria tou uovoyeyoue. oou Tiou, ue9 misericordia, miserationibus, et benignitate unige-
ev).oyr.To; 6?, c
:
. v TW itayayt'w xai Dtya9cj> xai t",wo**ratW niti tui Filii, quicura benedictus es, cum sanetissi-
gov Ilveuuari, vuv xai ati, zai et; to
:
; aiwvas twv mo et bono et vivifico tuo Spiritu, nunc et seinper,
attovwy. 'Ayfv. et in secula seculorum. Amen.

'ETXH' wc\ ORATIO xi.

*0 0eoc, 0eo; yuwv, ra; voepacj xal ).oyc/.a; 154 Deus, Deus noster, qui intellectus et rationis

iiTtooTrcauEvo; ffuvauetfi rw flw 9eXr)uaTt* oou *)sdue9a, participes Virtutes lua voluntate condidisti ; qua?-
xai oe ixereuouev, *rfpoooe^a( >*ucov y.ai twv xtiouotwv sumus Te atque obtestamur, suscipe nostram ora-
cou Tcavtwv, t/,v xata ouvautv f)o£o).oyt'av, y.xi rat; niumque tuarura creaturarum glorificationem, unius-
Tr).ouot'at; trjt; or; aya^oTxto; avTorwenJ/ai owpeatfi' oti cujusque vinbus congruentem, et affluentia boni-
oot xauTTret itav ydvu, iiroupavtwv, xat ImyeiW, zai xa- tatis tuae dona repende quia Tibi omne genu ;

Ta/Oovt'o)v x?i rtaoa Trvorl xat y.T('at; uuvet rrv axaTa- flectitur, ccelestium, et infernorum ;
terrestrium
Xwrtdv oou oo|av* uo'vo; yap et* 0eo; a).r«9tvoc;, xat tto- omnisque spiritus ac creatura celebrat incompre-
^•jO.eo;* "Ort ce atvoiJoiTTaoat at ouvaueitj Ttov ovpavcov, hensibilem gloriam tuam. Quia te laudant omnes
xai ooi oo;?v avaTteuitouey, tw flaTpi, xai toj Tiw, Virtutes ccelorum, et nos Tibi gloriam reddimus,
xai tw ayio» Flvevftatt, viv xai ati, y.xi ei'; tov; atw- Patri, et Filio, et Spiritui sancto, nunc et semper,
vzt, tcZiv atwvcdv. 'Au-fv. et in secuia seculorum. Amen.

'ETXH' 16'. ORATIO xii.

\ivovuev, iiuyouuev, euXoyouuev, xat E-j/ypioTovu^v 155 Laudamus, celebramus, benedicimus et gra-
cot, 0eo; twv tt?:te'po)v ruwv , oti Tia'*r'yaye; Tr,y tias agimus tibi, Deus patrum nostrorum, quod dis-
OxtavTrJtj vdv.toc, xai edei^a; ^utv itaXiv to tfws r/;;y'ue'- sipaveris umbram noctis, et nobis diei lumpn iterum

p:-;
1
a).).* txeteuouev Tr',v ojtv ayaOo-rrTa, iXaa9r/T( tz^; ostenderis. Verum bonitatem tuam obsecramus, F
auaptt'a(5 fy.ilrj, xai TTpooaecat rr[V f5e'r,otv /uojv ev t>5 propitius esto peccatis nostris, et pro magna mise-
ueyaO.r, oou £--or:).ayyvt'^, ori rr^o; ae xaracfEuyouev, ricordia tua nostras preces admitte :quia ad Te
t.v E/ir.uova v.a? TravrocTiJvauov 0edv. Aa'u<|ov ev Taf; confugimus, misericnrdem et omnipotentem 1'eura.
xapo*(a(; /'/joiv, tov «Xr,9tvov y;).(Ov t/;; o"c/.atoouvr,; co-j* In cordibus nostris solera justitire tuas accende,
tpc&Tifloy tov vouv vuoiv, y.ai Ty; atoOr.cetc o^a? cJtatx- mentem nostram illumina, omnesque sensus con-
pr.oov, tva o'j; =y ^ u epA euajr*r,udyci)c TtEptraTovvTE; t/;v serva, ut tamquam in d;e per viam mandatorum
doov t6)v evre/.ci>y oou, xaTavTr,oci)uey et; rr^v £o)/v rrv tuorum pulchre ambulantes, ad vitam perveniamus
r;')V tov, ort rrapa coi eortv / r.r:/f, rr;; CwioV y.yt ev aeternam, quia fons vitse apud Te est; et lumine
arroXauoei yeveoSat xaTactojOoiuEv tou «Trpoot^TOU oojtoc, inaccosso perfrui mereamur, quia Tu Deus noster
o-( o*J e? 6 0eo; ruwv, r.yi ooi T/iv cTdt*iav avaTreurrouev, es, et Tibi reddimus gloriam Patri, et Filio et ;

rto IlaTpi, xai co Ticii v.o.i xd a'yt'o) ITvjSUuaTt, vuv /.v.i sancto Spiritui, nunc, et ^cmper, et in secula secu-
5£t, xat et; Tov; at<iya; tojv aiwvuv. 'Atifv. lorum. Amen.
| Efra )./yet Triv u.tyxlr v ouvaTTTr.v.
t Mera oe Twv 1 1;»G Deinde recitat magnam Collectam , Et
e- cpojvr,otv, i]/a).).eTat, d 0eo; Kvp post exclamationem canit : Deus Dominus.
Comm. Magna illa collecta et exclamatio eadem est, qnom dedimus supra num. 74, inmajoribus Vesperis ,
rdeoque supervacaneum esset eam hie totam repetere. Ad to, '0 0eo; Kupto;, quod attinet forle illi subne- Seguitur ma-
;
Jor ° ec a '
tendutn e*( ex Horologio : v.yi Eitecfavey f.uXv euXoy/jjieyof; o ipyou.woe, h> dvduari Kup/ou : Et apparuit nobis, be-
nedictus qui venit in nomine Domini. Typicum autemS. Sabj? dicit, iUudcani, non a Sacerdaie, sed a de-
signato Monacko: Verba ksc sunt.

lEr }' oCtw;

1
Tay/j-i; uovay^o; aco' OTTEpa;, et; to 157 Absoluta exclamatione statutus jam inde
1 ,

TTpoxEtuevov T/lcruEpa;, Tiottfflae. Trjv truvri^vi ueravotav a Vesperis Monachus, ad diei Propositum facta ,
,
tw Hyov uE'vo), i
^a).?.£t ro, 0eo; Kvoto;. Abbati reverentia, canit: Deus Dominus,
Post
 AD MATUTINUM. xlv
Comm. Post
Gxtyoloyiav sequunlur Slichera Sanctorum, quorum festa luxagitur. Esi autem hic notandum, D
tum Stkholo- qnod eu Troparia quae in Men.ris vorantur l\x ri'tfju.xxx, non eo sensu hic vocentur quo illa accepimus supra AICTORE N
,
gia. prima
cum suo Ca-
num. 85 sed longe atio. Hoc nimirvni. qnod sint Cantica, qux sedendo persolvuntur, ut cantunbus aliquid le-
:

thismate vaminis concedatur. Potest ilaque ka f>to-p.a Latine reddi Sessio. Hahe tgitur hujus Officii Catltismala.

Post primam Stichulogiam Sessio, Mera ty,v <y. fjxtyoloyiav. KxQtnu.x

Tonns 4, sicutTxyo npoy.axxlaBt. T
ll/o; o irpos I yyy npoy.xxxkyoi
158 Ecclesiae coruscalumiuaria, dortrinis vestris ^wCT/ipe; vnip/.y pnot \r,$ 'E/.y./.Y.xiyc, Xotcrou, tgv
collustratis orbem contixis omnibus prave sentien-
: xocp.ov e^wTtczTeT;»; ot<iayatz,fixu>v. Uotzifjzc, ^iuw^n,
tium liajresibus flammeas conturbaiiones impieta-
, •nflxvxic, xxc, atptcet; nivxorj xwj /.yy.oouifjr/ , ozifjxvzi^
tis extinxistis, Patres divinorum periti. Qua de zxi yXoyduiuq t&)t fikxayf,[i(i>v cuyyucetc.At &,/*); 'Xtoxp-
causa, veluti Chnsti HierarchEe, nostram incolu- yat Xoictqu, 7TpecceuaaTe f)'ji
c
if,vxt fu.dc,.

raitatem expnscite. Ao';-'. Ti kuto*. Kai vuv.

Gloria. Llem Sticheron Et nunc.
repetttur. 0EOTOZ, .ptOlOV.

Mariale simile , sive eidem tono attemperandum. Xlxp^ht ny.vJij.vY.zi, Ufzio XptaTOu tou 0=ou, 9eo-
Virgo summe Iaudabilis, Mater Christi Dei Di- ;
vvij.^i jy.l s.T.v.uuyvu.1, fttar&v f x-jzO.y.^ul, puaat -nxv-
vina Spnnsa et conjugalis ignara commercii, Fide- ro; xtvouvou v.al rzxvzoixz. avxy/.r,c„ oi<jnotvy. OeoTO/.-;,
lium defensio ab omni discrimine et omni ^enere
;
tovc kv iziazc.1 ttoOo) rf, fj/.inr, cou nyj-j-.ijyijvzx^ p.<jvr,
sccundo, cum ,

suo, neces^itatisexpedi, Domina Deipara, fideles qui ar- 6eo'yu^(fe.

denter in clientelam se tuam conferunt, Tu quae

sola Dei sponsa es.
Post 2 Sliclwiogiam Sessio Whzx zfv (3' an/oXoytav [{x^iau.x
Tonus 4, stcut Kaxgnf.xyr, Itottftp. ~i\yoio'. Kxzinlxyx Iwcxcp.
c
159 Vos, veluti sapientes apes, in prato Scri- 'Ev Xetp.u)vt zfjtv ypxyhv, t.x ixr.i'j p.e7.iccat catpoi,

pturarum circumvolita'ites lectissimum quemque , TrpociT:Tap.evot vu.il-., nzondpityy.fjOi y.yhhc, /,al ~<~»v av-
flosculum diligentissime depasti, cunctis (iilelibus Qiw zx. acjtfjxx, KaiT.ofi.iXt, 7rdct Tot; irtcTot";, rw» ot-

mel vestrorumrin^matum simul ad lautissimum epu- 'jyyjy-'.'ov -ju/dj r.-.o-i^i^li op-Ou, et; T.xvoxfjixv Ct\jZ(Zv

lum apponitis. Et propterea quilibet perfusus dul- xai Oix Xf/jzo Sixaq y/.j/.y.tvou.ivo^ , p.eT' iiypoi-uvr.c,

cedhie, exclamat cum gaudio Vos vestns lauda- : xrj&vy zX~<-' rixpeCTe nxi.iv xxi tiizx norij.ov, toc; up.a?

toribus etiam post mortem adestis. e-j^rp.ouctv, Maxaptot.

Gloria. Idem Sticheron repetitur. Et nunc, A j£«. To
r
auro. <Kxi vvv.
Mariale simile. QiOZOAtOV QU-OIOV.
r
Maximis ego perturbationem jactatus occulte Tpt"/.u r/£'z[';
t
z<~»-j r.x "~-v BtGWeiOf.ztiis evu yn.u.yto^.ivoz,
r
tempestatibus, T<\ o Casta, ardenter invoco ; ne A" jr
(
, iT.v/.xr o\ J.h ff£ ji.u'>z' u.f.Ui T.yoidr^ XOV OElXaioV

sinas perire miserum me, Tu quco abyssum miseri- ;;-',,'- -/-.71, aSuotfoy ifiojc, f Te'2?.ca. YWfv oou yap a'.-
cordiai genuisti. Prseter Te spem nullam aliam ha- lr,v O.niox oj /.i/r.Yu.xt. Mf, o\jv iyQaoTs .r. ; /:",u.x
:
jtat

bea. Igitur confisus in Te, non pnubebo inimicis yl/co^, o ir£i*ioi9oS; aot o<p9^aouac %a\ yao ioyytiq Saa
materiam gaudii et risus etenim putes, quodcura- : /.x \j'/j~/-h, ''uc, u-i.ZY.u ouoa tou t.xvxw/ 0eou.
que vis, ut Mater illius qui est omnium Deus.
160Comm. Antequam fiat tertia Sessio, recitatur Psalmus 134, «vuti ro o>op.y Kuptou, Laudatenomen Do-
mini, etinfine cujuslibet Versiculi annectitnr, Alleluia. Hic Psalmus a Gvxcti dicitur no/jiho;, quia du?n m
,
canitur, ei acciniturPsalmus alius, \35 videlicet. E^op.oXo^i?T6 z-h Kuptw tov Kuf-toy, oti et? tov atwva t6
'Q.ioc, aurou. Confitemini Domino Dominum, qnoniam in seculum misericordia ejus. Qnemadmodum \

fiymnus ille, in quo vox "Ayio^ ter repetitur dicitur Toioxytor/ ita etiam Psalmus 134
, solitus coputari cnm . ;

Psa/mo 145, in que ssspe, uno 111 sinQidis Veniculis reperiiur yoxsieo^, sibi TroXueXeou nomen merito adscivit.

I/aud equidem scio, quid passus sit AUatius, dum agens de oricjine ac radtce hujus nominis, locutus est sub dis-
junctione : HoXvAsosi, xnquil Dissert. 1. de libris Eccles. Grsec. pag. 13 et 14) nomen habet ab eo quod
eodero tempore Psalmus alius fjam dictua) accinitur vel quod tunc cereis et ; luminibus lampadis, in me-
deinde Psal-
mus polyetcos, dio Ecclesise ante Sancta Sanctorum appensae, quae vocatur TtoXueXeo^, Psalmus ille recitatur. Hie bonus
C dormitat Homerus. Etenim, quamquam Atlatio grutis concederem noXuxavowXov, id est, coronam illam qux ex
tempU fornice pendet compluribus iychnis instructa, appellari apud Grtecos etiam Ho).ueXaiov tamen Psalmus
, ;

We nomen Polyelei inde trahere non potest; quia llc.tov, oleum, scribitur per ai, quomodo Polyeleos non scri-
bit ipse AUatius. Quapropter non relinquitur locus dubitationi, quiu Polyeleos proveniat ab SXeo? Misericordia,
adeoque ajam dicto Psulmo, in quo SXeos, Miserico/dia, tam frequenter iteratur. Quaftdoautem non est tanta
Psalmi UoXuUiou, dicitur Psalmus "Apopo; Imraaculatl) de quo vide nnm. UO et iv w
solennitas, tunc loco ;

Typicum] 9upud 'lepe-J^' v.ctQ' h oi 1-jZx tzoiv. awxnxfv p.txpay. Et in quo Sacerdos thns adolel, et ad
(nt dicit
unumquodque Gloria fuett Collectam minorem tnun. SS propositam. Hoc ipsum et in Psalmo qui HoXuiXeo;
dicitur, fieriexistimo, cum hic in majori solennitate recitetur.

Posl Psolmtun Polgeleon Sessio. Mr-z Xjv T.o~k'jQ.i'j'j y.yfiifjU.y

Tonus 4, sicut 'Em^xvr^ cxptepov. *II/o; 0, 'Emtpa.vr,^ ofpioov.

cum Cathis- 161 Sapientes Doctores orbis, qui in terra Deum Oi oofpot JtJaOxstXoi t^s oixoupiivy^, oi ©eov Jo^aaav-
mate 3 glorificaverunt opere et oratione, holie extollantur re; £07015 y-xi X0701? im ;f,-., pieyaXuviaQftjaav n-i 'u.iy^ ,

ut nostrse salutis conciliatores. oj; fjfjiXYuiyc. fuXv ovxzc, npo^evot,

Gloria Sticheron simile. Ao^sf ''Op-otov

Hodie celebrat Ecclesia augustam memoriam EopTxi*ei fjfu-irjov f 'ExxXiiata t/,v onrrav iravjiyupiv

trium Doctorum eteuim illi Ecclesiam divinis in-

: rwv oioyjy.xrw rwv rptwv, xat yap «urot lozzoiozxv

stitutis stabilivere. xrv Ey.y.lY,fjixv zolc, 9ei'ot; 0'jyu.xaiv.

Kt nunc. Mariale simtle. Kat vvv. 0eoToxtov optotov.

Tutela inexpugnabilis miserorum, et velox defen- Uoonzyiix xayy- twv SXtSopt^vuv, /yi 9spp5 a>Tt-
in< a ano xtv^uvuv ue XuTpuaat-
sio in te sperantium, erue me a periculis tu enim : Xv^i; x-'.'-j ireirotQoTOJV

omnium auxilium es.

"

ycco urrip/Et; f
i
-
navT&JV (3o«9eta.

Psalmi Graduales. 'Ot a'vaoa9p.ot.

Anttphouum piimum quarti loni. To a' ctvztQfUivtiv tou rerapTOu f.yjij.

'Aim^NOIN
 XLVI ACOLUTHIA OFEICll GR.ECl.

A '.62 Comm. QnidAnttphonum in ecclesia Greecorum, sal fuee, optnor, num. 87 declaravimtts. Hic accipe D
sit
P.talmi gra-
iicronEii. r.
,i, h i fm promissnm exemplum. Prius lamen e.r Typico annotabo, a Candelapte pnltnri Semanteiium ferreum , ct
duales cum
trmpore quo illi Psalmi Giadunles cnnetiiiiulur. Verba Typiri lcrc sitnl. Oi mxS3Sp.nl, h of; inif/ixvt o
Antip/wno,
Kstvor.XiiiTrc v.xi oy.pxlvu to oioYpoDv. Absoltttis aulem Ittsee Psalmis, surcedil Aatiphonum prtmtim; Propo-
silum thei sive Versiculus, tropurium Yiatix 7n/ori dtclum.

ANITOaNON a' aNTIPHONUM I.

'AyecBov xo e£o/,to?.oyeto'9ai toj Kuptw, xai iftitXAstv rw Bonum estconflteri Domino, et psallere nornini
-

ov6u.ctx{ oou, "Tfijuffrs. Tat ; TrpsaSstat; Tifc 0eoTo/.ou, tuo, Altissime. Precibus Deipurae Servator serva
ZwTSp, Gfioov r'
(
ua;. nos.
Tov avy.yyO.lnv to ttowi ?6 iP.ro; oou, xai rr.v aXr\- Ad annuntiandum raanu raisericordiara tuam , et
6eta'v gou x«T«* vuxt«. T«i; TpeocVais Trj; ©eoronov. veritatem tuam per noctem. Precibus Deiparae etc.
"Ott &u9i>$ KvptO£ o t-^ei; rtuwv, x«t ouV. BOTiy a£i- Quoniam rectus Duminus Deus noster, et non est
y.t'« «urw. Tat"; Trpeooeia-; nss ©sotoxov.
sv iniquitas in eo. Precibus Deiparae etc.
A&Sa /at vuv. Tat; jrp socVate, ttj; 0eotozou. Gloria. Et nunc. Precibus Dsipar.e etc.

163 Comm. Hoc, T«i; 7T(ie<7oet'ai; etc. ullimavice dicitur a duobus Choris simul ct majorc contcntione. vocis, ut
habet Pmtecostarium.

IIPOKETMENOIV- PROPOSITUM.

Oi Tepst; oou Kupte, evdvoovrai oY/.atoouvr,v. Sacerdutes tui, Domine, induent justitiam.
To oroua fxou Xalr.ati ootpiav. Os meum loquetur sapientiam. E
'0 Alaxovo;. Tw 'i vp{ia D*Eri9wptev. Diaconus Dominum oremus. ntquc Prop.'
'0 IspEvc. exffiwvwc,. "Oti ayio; o 0s:; KUWV, v.y\ Sacerdns elnta voce. Quia sanctus Deus nosterest,
ayiot; EiravaTraiSEi, k«i oot zr,v Ooiav ava7[£ u.Tiopt£y, tw
(
et Sanctis delectatur : et tibi gb>riara reddimus ,

Ily.Tpi, y.y.i -y Yiw, x«i rw xy((a rrvevfJLOtt, vvv xat aet, Patri, et Filio et Spiritui sancto, et nunc, ct sem-
xat etc Tovs atojva; rwv aiWvmv. *Aur'v. per, et in secula seculorum. Amen.
Uxaa nvari atyeoraxtt tov Kuptov «ivetre e/. twv ou- Omnis Spiritus laudet Dominum; laudate Domi-
pavwv, atveire aurov ev uiJHtfToie.* ooi irpe'ire( up.vo; tw num de coelis, laudate euin in excelsis. Te Deura
&vl>. decethyranus,
^ Kai SroieTd 'lepEV? /j.c/.pav ouv«titkv. 1 Et Sacerdos facit parvam Collectam.
Comm. Qualcm scilicet habes m majoribus Vesperis num. 88. Post hancantem exclamans, Diaconus quidem
secundumS. Germanum secundnm Typicum ; vero ipse Sacerdos, ail

Xt. tou K*T«^to)9i5yai r!ftas a/.oueiv tou «yibu euay- 164 Ut simus digni qui sanctum Evangeliura au-
-/e/t'ou, tou Kvptou fcrMiiev, diamus, Dominum oremus.
Comm. Uic Evangelium oeewrent. Sed prtus, sallem secundum Philothenm, dicitur a Diacono -o'fi'a,
tegitur
delnde legitwr
opQoi a'aou/.«^£v tou aytoy eCayyeAiou. Sapientia, recti
audiamus sanctum Evangelium. Sacerdos autem dicto Erangeltum
1

uoivr, rraot pax omnibus, svbinfert : Tou v.x-x rovJe iyiov eu«yyeXi'ou to «Wywo-fta. Evangehi secundum
N.
lectio. Respondct poputus A6?« aot Kupte, oo^« oot. Gloria tibi Domine, Gloria tibi. Diacomts ITprkeywaev,
:

Attendamus. Quibusaulem dielus unumquodque Evangelium legatur, docet Typicum cap. 8 et Evangelistarium,
sive liber, in quo ad hunr usum exarata sunt Evangelia. Post lectionem Evangelii.
T
A-j;a. H/_oc /3'.
Gloria TonusS.
Tai; Tr."jy JtJaOxii^WV TrpEoSsiais eXeyJfWV, e^a).r,^ov Ta Doctorum precibus misericors, dele multitudinem
tt/j.Oi rwv <p.'rj> e'
;
/./.r,p.aTOJv. \\-j[ v'jv. delictorum nostrorum. Et nunc.
Tai; tt;; teJeoroxou irpeoSeiat? if.irtoov p.t o 0eo;. Deiparaa precibus, Miserere raei, Deus.
Kat ro OTtxwpov rwv 'Aytwv. "Hyo;. nX. fj'.
Versus Sanctorum. Tonus obliquus 2.
'LU/jOr, r, yapt; ev y_£(7.eotv rpuiv, ooioi Ha.xoic,' Diffusaest gratia
in labiis vestris, Patres sancti
/.«i yeyovare isoiLkhtt, Tr;; tou XptOTQU 'Ex/.?.r,ot'a; , ot- et facti estis Pastores Ecclesiaa Christi, docentes
Oa'ozovTe; t« ).oyt/.a 7TpOD«Ta 7rtOT6U£iv eic Tpt ao^a rationales oves credere Tnnitatem consubstantia-
ojnoouotov ev ij.id Bsorrirt, lera in una deitate.
7 n«oa Tivor;. "Euayye7tov y.arce Aouxav. Erjrev 6 ^ Oranis spiritus, ut antea. Evangelium secundum
KvptQ£, aVtQUWV UUWV, EjJOlt OEKOUEl, Lucam : Qui vos audit, me audit. ct secundum,

1(15 Comm. Ilinc vitletur posse colliiji ; tltebus festis duplex in Malutino leai apttd Grxcos Evantjelittm, ttlte-
rum orcurrens, quod tu9ivov appellatur, alterum quod oomkov. Sed qu.eres, Dittconusue.
letjnt Evanqelinm, a«
Saeerdos ipse! Ttjpictim, dtim dicit liytpa itohvw eiixytfkim dicimus Matutinum Evangelium, loquitur
obscuntts, quam ttt hanc quseslionem inde pussimus dirimere. Pntnarcha
Philotheus quoque et S. Germanus, in
ctmtiarias parles distrahunlur. Hinc emm a Diacono Evangeliam recitari affirmat, ille n Sncerdote. Locttm
Philothci commentans Goarus sic (atur : In Missa Diaconus, in Matutinis Evangelium Sacenlos recilat. ut
quos in Missa Sacramentis est cibaturus, prius verbo Dei pascat. Utrobique vero curam omnium coelesti
cibo pascendorum in se suscipere profitetur, ad Christi exempluin, qui prius verbo, quam corporis Sacra-
mento. Ecclesiam pavit. Nec usus ab Ecclesia Latina omnino alienus est adliuc enim mos iste viget an
iste :
a Sacerdo-
inter D. Benedicti filios et sequaces, ut finitis matutinis Lectionibus, Abbas vel Superior, Evangelium
in- tct
t
tegrum pronuntief. A i.i« redeamus ad Typicum, tamen ante ohserva apud Grzcos m Litttryia sive Mtssa non
legiidem Evangelittm quod iu horis Canoutcis nam hoc die in Missa lcgitttr
: Evangelium seciindttm Matthxitm
quod mcipit, Vos estis lux muinli.

T Mtzx tov oJGTraGpov Toi) 'EvetyyeUw, liyu o 'Iepev^- 1166 Posl osculitm Evangelii dicil Sacerdos :
Z&vw 6 ©eo^ tov lotv/cw, xzi £i"X<iyr,aov Tr,v x).r,oovo- Salva. Deus, populum tuum et benedic bereditati
piav gov. KCpiE eXeV.oov t6'. Kai Exffic&vitfig' 'Elki xsrt suae. Domine miserere, dnodecies. Et exclamatiu
:
oi*T(f^oi4 i.a't Cjd.xSictoTiix tou fiovoyevoOt cou Yiov, Misericordia et miserationibus et benignitate uni-
ptf ov eOXoyr.To; el, oiv xu> navxyioi, xxl sya9oi, y.xl geniti tui Filii, quocum benedictus es, cumsanctis-
 AD MATUTINUM. ILV1I
simo et bono et Sp ritu, nunc et sem-
7ivifico tuo :
guoffof$ aou IIveuuaTt, vuv *#{ fa\ x*J
t sfc rou? etifiwre D
per, et in secula seculorum. Amen. Et incltoamus reov cti&vw 'Aptfv. Kai apyiptfz -w Kavovwy. ACCTOBE X.R.
Canoncs.

Hic S. Ger-
107 CoMM - ^™« flnr^wnm (riurc Zto™ <7om«, a 0flnn fi feAain concinnatos, subjiciamus sub
manus LUa- aspectum, observandnm est, S. Germanum non rignificare dicendum duodecies, Domine mieerere;
sed verbis
niam Interpo 'EuXoyTiaov t>;v xXr.povouiav aau, confcstim subnectit sequentia dicenda
a Diacono.
Respice orbem tuum in misericordia et misera- Efficxetjiai tov goauay oou ev eXeVt xai oixripuQig.
tionibus.Exalta cornu Christianorum orthodoxo- T^toaoy xe'pac. Xpiarwtvffly 6p9oo*6^Dy, xai y.y-xr.tu.^ov
rum, et demitte super nos tuas affluentes miseri- e? i,\ia% ra Vt.ir, aou X x TtXouata. npeaSeiat; rfj$ -a-
cordias. Precibus iUibatse Domina? nostra?, Geni- jy/yj:j-^ S&SKOlVYA r!uWV QfiQTOXOU /.'A O£lffap06VQU
trici9*Dei semperque Virginis Marias ; virtutevene- Mapia^. Auvau« tou nu/ou xzi £coonaiou OTaupou* ttc-o-
randaa et vivificae Crucis, patrociniis caelestiurn araataiq rwv Effoupavttoy cWauecov aao)u.»T«v , rou
incoiporearumque Potestatum ; venerandi. glorio- rtuiou evoosou ffpocjr/rou ffpojpouou xat Banrtatou
sique Propheta?, Praecursoris et Baptistae Joannis; lcoayyou, twv ayitov syoo£tov xai TT*veucr;ucov 'AffoaTo-
Sanctorum gloriosorum et celeberrimorum Aposto- Xwv, tojv ayt'coy EVfJo&fly xat xa/XtviV.w Mxotuocov.
lorum Sauctorum, gloriosorum et victori s incli-
; Kat Ta ?ot7T^ routwy, 0)4 ev tp Xtt^ y&ypantai.
tornm Martyrum et reliqua sicut Litaniaj inscri-
;

buntur.
108 Comm. Hxc omnia ait S. Germanus dici a Diacono, cui tandem succinat Sacerdos, eaxlamando ut supra.

cr Pkilotkeus Non fuerit, porro injucundum hic annotare et ritum ei lempus, quo a Fratnbus osculum sancto Evangelio impri-
expUcat ritum mitur. Sic ergo scribil Patriarcha Philotkeusin Ordine sacri Ministerii,
oscutandl
1 Sacerdos, demissa casula, sanctum Evangelium "[ 'O 'lepevc. yaXdaa$ ro beXwviqv, v.xi {iaoxaX^n' to
Emmjelu
B nnte pectus deferens, egreditur, et in raedio tem- aytov 'EuayyeXtoy eu.ffpoa9ev tou oTr'9ouc, e^eWeratxai
plo stat. Lector autem, vel qui a ceremoniis est
stat ipsi a dextris, tenens candelabrum cum cereo vj-yiioL,
;t: T-rv p.ear,v

faTarat oiivfivj aurou,

rou xat Avayvc&aTj;?
y.y-iywj uavouaJtov
Ug
accenso ; et osculum Sancto Evangelio de more p.£T7. XauffaJos Kp.uevy,5, stai ytverai 6 aoiraauos tou
figitur a Fratribus. aytou EuayyeXtou, irapd tuv 'A(Te?»ccc5>v auvijQcos.
169 Comm. Illis autem oscutantibus, canitur Troparium quad incipit, 'Avdaraatv Xpiatou Seaaauevoi, ei

eaTtv xuptax^ oV,Xov6ti, icat 6 nev-rriXooTO$ uetd ueXou^, id est, Resurrectionem Christi contemplati : videlieet
dfe&u* /)omi-
nirw. si dies Dominica fuerit ; quando etiam canunt Psalraum quinquagesimurn ; nam, ut idem Philotheu* dicit

postea, exosculatio Evangelii festis aliis praetermittitur, nisi forte in Dominicam inciderint. Verba ejus
Grseca fisec sunt : \.j xt.tf. os eoptii ou -

t
vezai daitaapiQ^ ei ;xr, uoyov iv xuptax>7. Tgitur nisi hoc trium Do-
Scquitur Ca- Dominicam, statim post, 2d>aov 6 0;'i;, dicunlur Canones cum Ilirmis, Canones autem
ctorum festum incidat in
non tnplex.
in hoc Officio tres sunt, unus de Deipara, aiii duo de Sanctis, omnes ejusdem Joahnis Metropolitx Euchaitorum
opus : seil medius solus acrostichicus : unde facile est singuhrum partes a pavtibus aliorum discernere.
CANON DEIPARiE, '0 KANftN TH'S 0EOTOKOT,
Opus Joannis Euchaitx. IlotKtta 'IcoaVvou 'Eu^afTeov

ODE i. Tonus 2. Hirmus, ^AH' a'.

7
H X^ (3'. 'O etp«6;.
|70 Huc liuc. Populi, canamns carmen Christo AeureXaot, affojuev aaua Xptatol tw 0ew, tw it'eXoyn
dividenti mare, ducenti populum quem
et Qzlcaiyv, xat o^r,-/r,aayTt xbv Xaov, ov avi5«e c)ou).sta?
Deo,
^Ecyptioruui, quoniam glorifi- AtyuffTAdv, <-•. cTeJo^toctat.
liberavit a servitute
catus est.
T6v euaefito^ as ©eotoxov xupt'co? ayvriv ouoXoyouvTa,
awuaTo-, -/aXefftov
A gravibus tam corporis quam animre periculis "S.ytfZ-j-.z, tyiy/ftc, v.y.i. i/. xtytTt3va)v xat
WiZurj, j.xi rrratau3tT6>v ou u.i Lxitnwj
et morbis et lapsibus, o Incontaminata. eripe me,
quipieconfiteoresseetpropriepuram DeiGenitricem. "OXr.v ev no( rwy -(apiauaTcov aSuaaov affoxetueyr,y

eyyousv. Ato 7rpoa«ti5yovTe4, 0eot6xe ( 7rpo9uuoj^ r?, axe-

Integram gratiarum abvssum in te reconditam
Ttrj aou tt5 Bsta owjtZoy-i^y,
esse agnoscimus. Propterea, o Deipara, qui ad te
"Tffep >!ucov tcov c£ uuyouvTcov 5ja'i)Trr.aov tov aapxoi-
prompto et erecto aniiLo coutugiraus, divmu tuo
patrocinio servamur.
9evTa, Ilavayye, ex -w a^pavroJv aou x.jtt rtu/tov

aiuaTCOV pua9r;vat i/. ffTatauarojy r.y.i •jonr.ux

• F
,
Pro nobis celebrantibus Te, Castissima, ora in-
ittxpcoy.
carnatum ex impolluto tuo et pretioso sanguine,
ut simusadelictiset amaris segrotationibusimmunes.
ALTER CANON SANCTORUM, "ETEPO^ KANfi'N TflN 'ATinN,
ou r, azoo^Ti/t;
Cujus acrostichis est

Trinitas, lucere tres soles iacis.

Tptar,?.tov y*)C» -"P 6 *"? «vr,^ev f./^iwc,.
notr.ua ro-j auTou Twavvou.
Opus ejusdem Joannis. T
'i^AH a
1

'. H/oc xat etpuoc outoc.

171 Odis 1. Tonus et Hirmus idem.
auaiSrjjTic avTaffocTtoatc irpiffouaa rotc KueTepotc,
quam remunerationem afferetU quam
-*<
, tq
Omorteles, Trap' icuwv
^^3av9pwffat, Trc.oaeye^9^aerat eue
studiorum olticiorumque vicissitudinem dig-
tV tov ffpo^TQ u e?vat ££tpayo)youuEvot;
nara iis. qui sunt tain beue de vobis meriti, et
perquosperducii estis ad piesauctejque vivendum?
l^_ >5TOpixaiyXcoaaat, '/71 riyyyi, xai u-:9ooot, xatffaaa
^ersffi rhetorum lingu», artesque methodique,
^T!et oranis dicendi vis atque copianundn argu-
W Aoywv cTuyautg,
Aoytov cTuvauts, vuv es; uffo9eaiv auyxtveia9coaay
Xai TOU{ TSTlUrXOTaC nyTtTtua'o9coaav.
mentum inoumbant unum et a quibus ho- ;

norata sunt, eos vicissira honorent.

.^^otov uev oCoev riv^/ovTo xTr'caa9at iv yp ot oupa-
animo bona ctelestia,
'^mm. evolventes nihil terre-
^^ydopovec, GpAaxeC; 0' t&tp9riaav tou xotvou xai rcc-o-
^^stresustinuerunthabere proprium ; sed fuerunt
aTaraf xotvcov ouv xat twv uuvcov xaTo4touo9toaav.
custodes assertoresque communitatis ; ideo et
©eoToxtov.
coimnuni laude ornentur. Mariale,
fc^e rr:v xotv>5v (pt?.OTtut'av, ITava'uwu£, -r i r*uete'pa« t

ramunis ab omni labe, Te, commune naturss

t^^uosw; jravtec Jo&stt^ouev, X"^°« sv W°*Wi xat
^^^iinstrae decus celebramus omnes, labiura effe*
ouuq-fov/av ut"av aKOTeXeoavTe:,
cti unum, unumque coiiceutum perficientes. V "E'lEr02
Junii T. II
 ACOLUTHIA OFFICII GRiECI.

•ETEPOI KANSXN TfTN •AITflN, ALIUS CANON SANCTORUM.

TloiV/xa rou «utou. Opas ejustlem.

'fiAH' a'. *H/o; tc). 6*. 'App-aTrXaTrv <l>apacir 172 Ode 1. Tonus obliquus 4, sicic'. 'j\pptaTr).a'Trv
Oapaw.
Odx a'v9po>TC['vr; ri Trapiv eyyetpr,£f.a aTTouoV"; xardp9o)p(a, Conatus praesens non est humanEO diligentiae
dX).' f, zov cotj 9povou Tra'per)po;, »I>().av9po)TTe, aocr.c'a opus. Quare, o Benigne, Sedi tuas assidens sapien-
auvepyecTo) fj.it, ),dyou " y.a'p(v JiJouaa, at r; doc,xoai tia mihi proesto sit, et suppeditet gratiam serrao-
SvvY,cojj.xt, otj; auT>i xa).o"j; TcpoeJdl;aaev. nis ; ut, quos ipsa preeclare ante glorificavit, eos-
dem glorificare valeam.

'fla-ep xparrp uTrepeppvr,, Aearcora, f, a'ya9dTr.; aou, Bonitas tua. Domine, non aliter redundavit ac
xai 6 tto), uc tt),outo; xf.c, rj>[/\av9po)TC('a; aou exyecrat xac crater : et divitirc multne benignitatis ture effusre
JcojJeuoiv, o">; xal a),).ou; 'AyyO*ovc, perd oxoy.oc, utco- sunt, eoque pervenerunt, ut et alios condidcris in
aTr'aac9a[, Tov; vvv TTpo/.etptevoy; tic, ejratvov. carne Angelos, qui nunc laudandi proponuntur.
'El; oilpavou Toi; ourrjavnji; errperre /ar rd iyy.wp.tx, Ccelestes ccelestia decent prseconia ; hymnus an-
a'yye).cxi; upivo; rof; 9etoi; a'pptdoto;* 0eoI ydp xard gelicus divinis hominibus congruit : Nam qui na-
uc$c£lV oi tov cvuaec xai pidvov a).y,9cv6v 0£ov e/ovtec, tura unum verum Deum habent et viventem in
^ojvra ev auroi; xai yQtyyopsvov. 0eordxcov. se et loquentem, illi per connnunicationcin dii

sunt. Mariale.
Mvr'pir,v cTixociW 6 9edcppoJV cv),).oyo; pter' eyxo>tj.coJv Pius ceetus cum prseconio agit memoriam Ju-
Te').£(, o(; f, 0eou ptr.rrp, <»z adrojv x£aa').acov EcV.drGJ;, storum, quibuscum Dei Mater, tamquam ipsorum
Tj ouvjocdijrai, -it.iv-.yixv xac' irpfjjrrv v.xt p.E'or,v Tday caput, merito glorifieatur, primum mediumque or-
htiyovox, xxi njr-, eu&rpcta; u.ETe'youca. Karacacc'a. uinem occupans et gloriae particeps. Catabasia.
Xeocov, a& joooroy.ov, ttcjov ri),co; eTreTcD.euoe -07£, Solum sterile et incultum, locum abyssi, sol ali-
cioei T£("/o; yap ir.xyr. e/.aT£prjj9Ev uoojp ?.aoJ tte^otco- quando ut campum lustravit etenim instar muri :

poiJvTc y.y't 0Eape'oTOj; pce'attovt(* "Aoojlcev to"j Kup('oj* stetit aqua utrimque, doncc populus pcdibus per-
eVJdEjoj; yap o:oo;aOTa[. transiret inare, ec ex divino praecepto caneret Can-
temus Domino : glorioseenim glorificatus est.
173 CoMiM. Post Calnbasiam primam seciinduin numeronnn ordinem, scqui deberet Ode 2, sed quia h.rc su-
militr per ordincm feriarum ex Canlicis sacrx Scripturx ttt dtxi in Dissertatione onomaslica nitin. 17 ea praz-
terita Canonum Auctores semper transeani ad Oden 3, qux prsetermissio manifesle palet ex Canonibus
Acrostichicis, qitalis in lioc O/ficio est sccundits : qiti Canones continttantiir eodem semper ordine, quo sitpra,

hoc modo.

'SJAH' ODE in.

iTEpEOJOOv ip.7.'. £v aoi, KupcE, 6 f£.u).0J VEXpOJOa; T^V Confirma nos in fe, Domine,qui ligno interfecisti
a'/J.apri'av y.y.i tov ojdoov aou epcriuTEuaov El; Ta; xapc)c'a; peccatum et tui timorem immitte in nostra Te lau-
;

rpccjjy tojv uu.vouvto>v ae. dantium prscorflia.

HpEocEfac; oou, 'Ayvr, 0e6v, ov erexe;, -nypxayov Quem peperistiDcum, Intemerata, hunc tua prece
eu(7aToy to(; (/.era^;, ToF; TTpoOTp£/oua( t*5 oxETTn oou, et obsecratione redde propitiura supplicibus, se tra-
xai TC(OTdj; 7Tpooxuvouo( oouTriv xur,o£v. dentibus in tuam tutelam, et fideliter partum tuura
adorantibus.
"0).r,y pcou tj;v tojrv 5[axu6e'pvr,oov, napOeve, eXm; Vitam meam totam dirige, Virgo, spes mea at-
C piou >:cti TcpooTaoca* TCEcpaapidjy y.xi ircpiaTaaEOJy Xurpou- quedefcnsio; tentationibusqueet necessitatibuserue F
pcE'vr, oer/djy /j£, 'AEcTTa^pOeve. me gravibus, semper Virgo.
Zoaji^av tou 0£ou T>iv eyUTcdaTaTov cryy.xlxtc, oic, cte- Dei Genitrix, quae tuis ulnis vere portasti subsi-
pouaa 0£ord/.£, e; ayvoca; y.y.i irXavroeoj; ).UTpu9jivai stentem Dei sapientiam, pete famulos tuos ignoran-
Tou; upLvouvra; 0£ t/.eTEuE. tia et errore liberari.

"AjYA03. 'Ev pterpa pe rr; rcioreoj; iorepe'ojaa;. 1"^ Alics. Sicttt ev 7re'rpa pce Tr; TtcoreoJ; eaTEp

f^_ Oa/,TT(y; r, fj-yaj.r r»:; Ey.x)rO('a;, d ).u/yo; 6 cj>0>-

^^on parva Ecclesia? buccina.lucerna illuminans
f^ff»>»»iT[tojv rrv oixoupcifvr.y, d lojpul; 6 roi cf9oyyoj tteoi- -^^forbem, praeco omnes raundi fines voce com-
).apca'yuv TTavra ra nlpara, o fiEyaXojvupto; prehendens, Magni nomine insignitus Basilius,
auyxporer
T>iy auvafccv raurrv B-/at').eio;. hunc ccetum convocat.
>~~^ auirpi;
arci rou ) iyou
arci rou |it'ou xai tfiv Ttpaypta'TOJv, ).ap.rcp6; HNH us r s
t i v ta et rebus gestis, illustris facundia
'
'

xai rciv Joyp.dTeuv, ev rtaotv uirep.

J^^ documentis, omnes omni ex parte sicut sol
et
).ap.TC0)v TT-Jvra; ti; a),),ou; aorepa; rilcoc, i Ttolviu.vn-
alias stellas exuperans, multa laude cumulatus
ro; 0eo)dyo; orp.£pov p.axapiCerac.
Theologus hodierna die beatus praedicatur.
;

°'J ~
a "'"' rou xoapiou xdapu
!_^ rcli ipat'yec ioou r>i; ^^otius mundi lumen ecce mundo toti ostenditur:
"^yiJS ri a),a; Tr.v yr,v r.fjuvec irjoi) ri Cuif.c, ?u),ov ^^ecce sal terrae terram condit : ecce lignum vi-
a9avaot'a; xaprcou; Trpooa')./erac i /puaou; "Ayco;- Oi
" tae, ecce immortalitatis fructus effundit Sauctus
9avery «.>• OD.ovre;, oeure rpu(f>-oaT£-
©ktoxiovj Aureus. Qui mori non vultis, huc adeste, et deli-
cias capite. Mariale
^fjjjj. Tiavra ex ovra Trooioac, xai cpua(v Jou;
u.r)

'We/.aOT-u ro")V yivop.ivav , «uto; xai Ta;

ovtojv
K^ omnia qure sunt, ex iis
principio qui creavit
oo9et'oa; r^ quae non erant, et qui suam cuique rei natu-
Cfuoec; a,j.o['SE[v oKev, ci;
(3ou).eTac o9ev aV.ouerac xat ram dedit, datas naturas novit mutare ut vult
Tiap9£vo; Tc'xrouoa. T['; ou 9aupa?eTai:
unde auditur et Virgo parens. Quis non miretur?
Comm.
 AB MATUTINUM.

Comm. Tertii Canonis non Acrosthici pars allera sic prxnotatut *

Alius. Sicut d aTepeoJca; v.y- doyaq tov? ouoovou;. "'AAA02. '0 OTepeojoa; xxt' ap/a; tou; oupavou;.

175 Emendatores morura animorumque oeco- , Ot toj> r,9ojv oiwoOoJTai y.at tojv <^w/w otxovduot, oi
nomi coramunes oranium servatores
•
factorum ; cojTripe; oi xotvot x&v aTravTojy, oi xat rcpa^eojv -r.iai

dictorumque speciem nobis et exemplar proponen- xai Aoywv Tunout; oV|avre<;, oi rcaitJeUTal tou piou, ).api-
tes: vitae moderatores illustres, illustri celebrentur Trpot Aaptrrpw; eucfr,uei o9ojaav.
encomio.
Spiritus Dei replevit Basilium scientia ex lin- :
Tlvvjjj.y. ivinhiai 0eou BotaCktiov hitiavnprA' rwv 7ru-
guis flamraeis habuit unam Gregorius, et igncm su- pivow Qi vXo)o*o6jv eaye utfav o tTprydoto;, xat ttug utLri-
blirais eloquii spiravit in Joanne autem os Christi
:
yopca; tp.ttvevav to tou XptaTou 5e oToua ev 'hadwn
locutum est. e/a').r,cev.
Hujus manifeste antiquatam sapicntiara
seculi Tou vuv at&vog Tiiv ca^oj; xaTapyouu/vrv coo('av r]

sibi subditam habet stultitia p-rsedicationis, et per- f/ojpt'a tou xr.puyuaTo; eyet uTCoxurcTouoav out>5, XflCf

inde ac famulara servientem : nam gratia oratores OouAtx&)$ /aTpeuoucav xKpuxa; yap r' /,ap(; ffooou^ ttoo-
facundos facit. Mariale. SaAAeTat pjftopa;. ©eoroxioy.
Qui Virginis purai inhabitavit uterum, facit ani- *0 ev t>? p?rpa Tijc; ayvri; KaTao*xyivojow§ riapOevou,
mas deiferorum Sanctorum domicilium suum et ; ra; (jflJXat; tojv Oeo^dpwv 'Ayiojv otxr/rtfptov rcoter, xac
illorum ore pandit qua? Matrem suam spectant my- Tof; exetVoJV aTO/uaat tj» xaTa t/,v ^-pa tftepur.veuet
steria. Catabasia. pi.ucapia. KaTaoaaia.
Firmamentum confidentium in te Doraine, firma ni cT£pe'o>fxa twv eTit ao( TT£Trot9oTOJV, GTepe'ojcov Ku- 17
Ecclesiam quam acquisivisti pretioso tuo sanguine. pie Tr,v 'Exx/r a('av, ( t>:v ixT^aoj toj Ttuio> aou aruart.
Sessio. Tonus obliquua 4 Sicut -r,> aovtav xai Xoyoy. Ka9ioua. 'H^os tta. o'. Rpo; Tr)v ao^iav xat Xdyov*
176 M.igna luminaria , splendorem afferentia ,
Tou? ueya/ou; c^oJOTr/pa; rov; cpepauyet;, *£/./.). /,ci'a;

firmasque Ecclesiae turres, concorditer Iauderaus, rou; Trupyou; tou; dppayeu, ouw^wvoj; aiv-'coJu:v, oi
qui pulchris eorum monumentis pariter ac gratia tojv xaXtoV a-o?.a'uo>re; v.xi tuv XoyoJV toutojv duou t>?s
fruiraur sapientem Joannem, fundentem aurea flu-
: y^a^piTo;* tov cocjiiv Xpucop&r;uova, xai rov y.iya-j Hy.rji-

mina eloquentiae et magnum Basilium, cura Gre-

; Xetov, auv toj Tpy;yop('oj to"j /au~p'JJ 0eo/dyo>* ttoo; ous
gorio pra?stanti Theologo : quibus toto pectore cla- por^ooJ/xev ex. xapfftiag /.pauyai^ovTe;' 'Iepapyat TOtcue-
menius; Hierarchae ter maximi, precamini Christum ytOTot, 7Tpeoo£ucaTe XptCToJ toj 0ioj tuv 7TTatauaT0JV
Deum, ut sanctam vestri memoriam recolentibus, citpeotv ciojp^oac^at tqi; eopTai^ouai tto9oj t^v a'yi'av

errata condonet. p.vxptr,v uuwv.

Gloria. Simile. Ad^a 0^.0 [OV.

177 Accepta divinitus sapientia, quemadmodum Tr,v co^tav AaodvTe; irapa 0eou, o*>; 'ATrdoToAot aX-
alii tres Cliristi Apostoli, explicastis pulcro ele- y.oi Tpe^; tou XptaTou, toj ?.dyo> t«; yvojceaj; auvi^Ti-e
gantique sermone dogmata, quse antea sermone Ta o"dypiaTa, a to TTptv ev Xdyot; dnloiz xaT,Eo;tX).ovTo
rudi et simplicipiscatores tamquara fundamenta a').terc,, ev yvojce( xai ouva'ue( tou 7T/euuaTo;- eo"et yap
ponebant, in scientia et virtute spiritus : etenim xai oCtoj; to a-Xouv /^ojv aeoa; Trv cucTactv •/.Tro^cSat"
religionem nostram siinplicem, hac etiam ratione 69ev rcavTe; (Soojuev upt("v, TrpeoceuaaTe XptaToj toj 0ew#
Unde omnes clamamus ad vos,
constitui oportebat. toiv Trraiau:aTOJv a^^atv Oojpr|oaa9a[ to^; eopTa'Couc[

precamini Christura Deum, ut sanctara vestri me- Trd9oj t>:v aytav uvr^r,v uptojv.

moriam recolentibus errata condonet.

Et nunc. Afuriale simile. GeoT OXIOV OUOtOV. F

178 Animam meam humilem, Virgo, in hujus Jrv tyvyjfiV uou rTap9e've, zr.-j ryT.tiW.v, ty-j ev £a'/rj

vitas discrimine tentationumque turbine, quasi sine tou ^('ou tojv TTiioaauoJV, vuv oj; x/.uceovrTov, rrovTou^e-
gubernatore, fluctuantern jara ac pene submersam, vr;v toj jt^.uiJojyt, apiapTtwv toj <popTOj dtf9eraay urre-

ejiciendoque peccatorum oneri imparem, et consti- pavT?.ov, xat ey rrjOu^t ao^ou e?.9erv xtvo"uv=uouaay, y9x-
tutam in periculo decidendi in ima tartara, serva cov OeoTd/.ov, TTQecoeiojy oou e)iet, yxXr.vr.v Trapeyouaa,
Dei Genitrix clementissimis tuis precibus affer ; xat KtvJuvoJv e|at'pouaa* au \ijxr,-j yap a'x£t'uaaTo;- tcoec-
tranquillitatein; et periculum propulsa Tu es enim : Seuouaa xto co>T/5pt xat uto> lr)e'i) tojv TCTatcuaroJv

portus expers tempestatis. Roga ergo Redempto- affeoiv «JoQrjvat uoc ce ya'p e^o> £?.7Ct'oa d a'ya';to; oou-
rem et filinra Deum, ut raihi Iapsuum veniara con- Xo; aou.
cedat, quia in te spem oranem pono, iudignus fa-
mulus tuus.

ODE 4. Hirmas. 'UAH 1

'0 Eipud;,

179 Obedivi, Domine, scrmonibus providcntiae Eiaaxr,x.oa, Kupts, t^v a/.orv t^; or; OiVovou/ac, xat

tua^ : benignus es, glorificavi.

et Te, qui solus eo^dHaca ce, judve ^t).a'v9poJ7:e.

Domina Dei parens, me animaj caruisque vul- Tojv TpauuaTo» uou, Ae'c7tO(va, t^v Tr; 'y>//; oap-
nenbus ac morbis libera. xdcTe voar,uaTo>v, r ®gov T-/ouoa, Xvatv Trapa'a/_ou ptot.

Ex neces^itate, procellis et periculis eripe me per 'Ex TTiptaTi^iO); puca--' pte, uLr~ro 0-ou, r.yi txfr^

tuas preces, Mater Dei, quae sola es orani laude xat xtv^uvojv Tai; azl^ ixeat'at;, ^dvn rrayuuvrTE.
dignissima.
Jactatum hujus vitae fluctibus serva me, Virgo, \n'xyZ'';j-i'jTj xAu^ojvi (3t0JTtxojv e;apr:acov, Ux^ivi,
ad portura tuum deducens. Ttpds "dv cov ~ki.jj.ivx xa^o^r.youaaus,

COMM.
 ACOLUTHIA OFFICII GR/ECI.
Comm. JJinc itcrum rcilitn ail Canonis acroslickici mctrum prosequendum.
A \ \lll. rrpo; 'l'.?.v?.y,9a; ex Tyifiivju. Alivs, sicut 'F.?.u?,y,9a; ex Trap9e'vou.

r—^oy,uove; ez rr;; xa'rw 000,,'a; yevouevoi, zuS/pvy.oiv r— ^ apientes facti ex inferiori sapientia, gubernandi
-^^evoo;oi 7Ta'pa T«; 9£t'a; £/Ty'oao9e- o9£v w; 9epa'- ^"*rationem a divina sapieritia gloriose consecuti
Tratvi/v Tauryv ezetvr, iravcrdiT/Coc. u77-:7a':aTe. estis unde illam huic, quasi famulam, sapien-
:

tissime suhjecistis.
et/doo'jot, tov; oorftov; £(' cvt?.E~T£,oo7Jt'o9y,Te, xai /\e'- yjiimen snpientiFe qiijerite, philosophi, si sapien-
y£(V 0i'Jay9y.Te naVrecj oi ?.o'yo'j; 9auua'£ovT£;, C docemini loqui omnes, qui ar-
tes diligitis; et
7Tjj).t£o); axpiceiav y.yi 9ewpt'«; BVTsOOev eHaoxouu£voi. tem loquei.di admirainini, liinc exercitati in agen-
©eoToiuov. di contemplandiiiue studio. Mariala.
o^cuo; vero; ett eoya70)v o yrpoti UCjaTWV
fMa-a^ pluvia serotinavalde ac temporanca, sic aqua-

Uuv.
~Cw a: ,ivo)VTe
.'orji,
oyu(ovpyo;
y.y-y zacpdv avaipdyoiv tov; ez?.£i7TOVTa;.
ei; Tyv ur/r-pav oou BCfTa~.e '— 'rum seculorumque ariilVx in tunm, Virgo
utecum, sine omni lahe, peropportune descendit,
ad deficient.es refocillandos.
"AAAO":. ~'j /jov Xptors Kupio;.
180 Aliis, stfKC, iu (j.ov Xptore Kvoio;.
1- ).- TTVpo; /ao-j TrlOTOU rporyovuevo; Kat cp?.oyt'i*wv
Columna ignis fi.lelem prascedcns populum.urens
rov; £/';.') ; "/":; 7T('o7£0);, ra; c5e /jv?,a;' efc6f"ci>v «oca/o:
inimicos fidei, et sequentes Trihu* secura servans
Ta; ecfeTEOUevae,, d ueyae. '<:'/rt. BacnXetoe; 1 TapOEtro zai
custodia, maguiis extitit Basilius. Confi.lat et vincat
vcxarco y XptoToij Exz?.rot'a, toXcxoutov rr/ovTroaca
Christi Ecclesia, tanto dives propugnatore.
Trpduayov.
C^COCfcftVt, Tpv^y;, zai azof;; »t::/'ot; rouopta, d od; ?.d-
LinguEedeliciumetcujusvis auditusjucun.litas fuit
yo; 77:'yj/E, ^pr,ydpl.e , ,/vvva ;>)/:, rTpdao; y/v/aouou,
oratio tua,Grcgori manna vitae, res dulcedinis,
;

(/-:/( t. £/. 77
'70:/;, ayyr/.rov «',70; ovpa'vro;, y-Jrrr.ur;
mel de petra, panis ccelestis Angelorum, lectorum
D ejj.-.v.ii-Oy.i 7"; -/ovTy.To; Tv'%rj, •/.-/('
irXr,pcov roo)//;
allicicns aniinos ut tua suavitate se-,' insatiabiliter
Tov; iri-iyyj-y;.
ingurgitent; eosque voluptate complens.
'O jroraudc rffiv yyiji-ijy-i.rj tou llveuuaroe. £rr/.y- Fluvius charisinatum Spiritus, Joannes, repletus
pw9y '.
'Iwawn; ;j:ypt xat r..',yy--j.,;- y.y.l to xaXdv est usque ad effusioncm et pulchram terrae faciem
;

rrpoawrcov -.?-. //,;, o'i; rpurv"; yEtuappov;, «7:0 yovoov

quasi torrente voluptatis ex ore irrigat aureo; e\hi-
«poe( ctouzto;, eurppatvcov /a, rratVcov tov Xoictou Tra-
larans Christi totam civitatem et pinguefacicns im-
cav zo) iv TOtCj Ty; ':t'otv xvuaTCOv dpur"uaat. ©eot* petu divinarum undarum. Mariale.
(Pucttv a77?.yv, «vacyouE'vr,v avvSecfecO;, zai tjaveicav Naturam simplicem, expertem compnsitionis, nt
;, etcc tou cou, Aearrotva, 'Ytou oi
perfectiorem quam ut confundatur, in tuo, liomina,
Tpe;; Seocfidpoi oV/uartaTai rj>uo).dy/,aav, :/. vvo OeXypta-
Filio tresilli diyini Doctores confessi sunt in dua- ;

TO)v xai V[77/ov; £v£py£t'a; to/ cttTcAovv x.aTa cvl/otv

bus voluntatibus et duplici operatione, duplicem il-
yvwpt'cavT ; ;. KaTaSacia. luni secundum secundam naturam agnoscentes.
Catabasia.
E/.z/v|ev oupavoutj y y/.l-.-f. oou Xpiore* tov zvdco-
Virtus tua, Christe, obduxit ccelos ; procedens
tov yap rrpooe?.9eiv tov aytaov/To; oou 7«; a'(v9o'pou
enim ex arca sanctiiicationis ture incorruptaa
p.y-p.;, eVTCOvacp t^; '3o;r; tjovdj^9y; o',; ppe'c(o; ayza- Matris, in templo gloria; tua; visus es ut infans
/ocfopvjyevo;, /-/,'
;77//p',')9r tx Tra/Ta Tri; o»; atVeoecos.
gestatus ulnis, et oinnia impleta simt laude lua.
'fiAH-e'. '0 etpudc.
'0 tou cvoito;
ODE 8. //irmns.
yopyyi:, nat tcov ocov at ivwv TroiyTy);,
181 Luminis largitor et temporum opifex, Do-
Kupte, ev 7w tfcoii rcov oCj irpoo-TayuaTCOV, oC/y/oov
mine, in lumine mandatorum tuorum dirige nos
^ft^' £/: '^ oov yap
:

a'?.?.ov 0edv ou ytvcooKouev.

extra Te enim alium Deum non cognoscimus.
"Orr),ovariTT/,7ov za.7z 7roi>.(?.o)vTreipaoud)V£yoVTe; tc7)v
Habentes armaturam inexpugnabilem contra ten-
ououevwv 77/0. ; smr.peiat X'jTpovue9a aei, ot oe QeoTt/xov,
tationes diversi generis,
omni adversariorum impio-
'Ayv/, errtcfrauevot.
bitatesemper expedimur, qui Te Dei Genitricem in-
Noyoj
contaminatam credimus.
7o 77?,'po.;jz r' av',.7-'pz yepouStu 7i7o/.a; Tov
7ov r
".',j 'j r„j oapxco9fvia uiov Appropinquante legis plenitudine, sublimior Che- I
uovoyovyj, ov unepTcov
rubinis , peperisti incarnatum ex Te filium Dei
Oov?.o)v 7'mv oo.v ::t"/:'o)oat.
unigenitum, quem servis tuis reconcilia.
Tov rou 77avTo: 77';(r.7/v b 7j'c ayza/ar; oov, 'Ayvy,
Omnium Conditorem quem tuis ulnis Intemerata,
(f epoueja, toijtov f./uv 7au oaf; iz:o('a(; e^V.aTov r5i'c}ou,
ror; vvv ix zapvta; rrpi; portasti, redde precibus tuis nobis propitium, quia
or' xaraeptuyoueri'
ad To ex animo confugimus.
AAVoi. '

'OcfWTtouds-
K^iv_-/v r<-,/v
182 Alics. sicut '0 ouo;.
rcov r.;avTo-? yorptouarwv £/.7:.e"v,
; 7"'"-' ,-'"" e;
''/-o''t/-v;
^.harismatuin tuorum fontem propinasti , ho-
. '.", ' rof? '
\y'ot;, e?.aTTw-
6e'oav oveTauwt; 7»; zevioet, rov oezoTuov
»- 'minum aiiKtns Deus, Sancti> bibendum qui
ravTa ueMoa- :

cyj, 701: :/. ;/; /.t)t?,,' Z4 avTtiv 9et'o(; pevt).aoiv.

quantunuumque imminuitur numquam
bibitur,
sed divinis rivulis. ex sinu ipsorum profluentibus,

^^1 pot ypvov; t' uot TrXovTo; zai

mundum inebriat universum.
;
cTdtra zai Duva-
-JOT£t'a ; zaTrvoi Oieppe'ovTe; ei; aepa. Uy.vry oiye'-
L_jcquid mihi auruin 1
? quid mihi opes glcriaque
o9w, avpa TravTa tprp£To)'
^- -et potentia? sumi abeuntes in aerem. Omnia
£"uoi tt/oOto; u- tio?.v paoTO;
y twv Ai'jaoza?wv pta; py.Topevovoa. facessant, ventus ferat omnia. Mihi opes una:

^— B 77.,-v.jj: a,/cpoot'av z.ai vez.Tap- peF to?

S Treivwotv
multum amabiles, eloquens Doctorum Trinitas.
^**«JavaTo; fjpo.ot;, zai toi"; Jt^comv acj/japTO;
ttoV.;
__ ambrosiae fluit et nectaris
cibus im- ; fluit
uooip t,„v_£, 4 a,o)va; zai ^^mortalis esurientibus, et sitientibus incorrup-
auveyw Ccivra; tov; mvovTa;'
taVTt; Tt).y.uuupovoy; Cwy;; tus potus, aqua vivens in secula, et bibentes in
eu<fop>,9»Te. ©eOTOHlov.
vivis conservans. Omnes vita exundante imple-
mini. Mariale,
"&&% -X--,**
-v-kv,-i yap ^era
*•-- 9' «azia.aWodze,'; Te7.o;- L_jxuperans malitia in nos habuit potestatem ; at
rzvTrapOevov tov
reT0/.v,av VTre?.9dvTa
e"v ioyui o\va-dv P^non in finem usque. Est enim debilitata, post-
aapzd; «o9e'v£,av, zai riv r5uvaT0V
ev zaxia vexpowavra. quam Virgo peperit potentem virtute, qui carnis
infirmitatem subiit, et potentem malitia pros-
travit. Exldnc
 AD MATUTINUM.

Exhinc continuafur secundus de Sanctis Canon.

183 Alius. sicut *lpail p.e ccn&aw, "AAAOi. "IwoLxt fxe dwinjij*'

Jjj/ivinarum humanarumque rerum seientia im-

T
_§_ ov; rwp 9etwv.7rpa'/LiaTr»>y xoi x5)v avOpOJTrtvwv coqojc
butos, qui studio veritatis naturas rerum nobis v-ia-r.-u.ovxc,, xx% tov 6'vtojv auaet; ^O.xlrBoc. r.atv -x-
enodarunt, cunctisque ostenuVrunt illarum opificem, 'vcjiayj-yc,, -y.% toiv toi>toiv xzttJTtv r.y.v- yvtjVji-yv-.yc,
remuneremur (ut ajquura est) gratiarum actio-
nibus.
Salubriorum pharmacorum amaritiem dulcem red- To fixocdyw /.xi z-v^ov tojv Ttpic GOi-r,oiy.v ^y^u.j/t.yj
didorunt doctis sermonum illecebris, artibusque lylxtKOLVXV -?'_ ^y.h tojv \6yw e-m-j?.'; -i y.y.l -.i/yyxz
et leporibus, divini medici animarum. Lsetamini, x«l yxpi-L , ~>~,v t|/u wv of9etot Uoy-vj-.yi- jD.-,vz {ii izxv-
r

Pii omnes, et cum jucunditate ad salutem incum- t&; Ej-^-si';. *«( T£f>7TJa=voi iLZirfz.
bite.
Praecunihus tlivmis Divina tractanUbus, omnis — tWTra ?.oyo; xnxc, tojv jW/.v.pjy.wv X&).ouvtw>v ~z
serrno tacet. et testamento vetere prasstat novum,
;
vftiV-, y.yi xparet xr,- ->'>>• j>.y
r
n/(: i viy T.wzyj-
propon^ns pretioaas tabulas suarura leguro, quihus h>j-x -.). -iT.-y. r.-ji-.ly. rfiiv vj y\-7, VQ u.a%zovytWf t
l
',';

tota Fidelium respublica regitur ac temperatur. rij^jjiU-Xl -~U1 TUOTOjV QXlXkoyQC,. ©cOTOXtQV.
Marwle.
Naturam immortalem mortalis pnecucurrit san- Tiv aOxvy-ov yJaiv r Ojr.-r. T.yttivyjuiv -t; y./fj-r.Ty,
ctitate, et puella Virgo superavit carnis expertes y.yi tv/Jvjo; y.-ivr, to ;
:
aoapjiouc. ayyeXouc. TwO.yv/,
Angelos, quando genuit Regem Angelorum Deum, '!; Qeov rexouoa t.^ (3aot).ea tv^ txyyil&v, WTipoaSXe-
quem iili obtueri haud possunt. Catabasia. TTitV E/£'VOi; «OUVaTOV KaT^C/atV*
Ut vidit Esaias symbolice in excelso solio Deum, '12; eToev 'II oafas cuu.co). ixoic. lv 0p ivw i rcr;pu. evo*
gloriaAngelorum tamquam satellitio stipatum; Mi- <-)•:,> utto OLyyQmt Jo|jj 'joojvooo^uevov, *fl raXac. :*'?
ser ego exclamabat
! coram euim vidi corpore in- :
eyoj, TTp-y yap sioov owfjtaroujievov t-)ejv, ^ojto; aveajte-
diitum Deum, luci vesperum non habenti pacique pou xai iior,vr,c Oi^-^Zw-x.
dominantem.

184 ODE 6. Il/rmus. 'OAH 1

Eipfio;

X-jgo qni in abysso peccatorum volutor, investiga- M_jv ofiuoo&J TTTyf/^.ZTOiy y.v/J.vJu.vjOi -.r;j tyrjzliyy '?'-'!;
bilem misericordia? tuae imploro aby^sum, E\ inte- TYi' i--T.'(.-l y.-/j''vc oou iT.v/.y'tfjiu,yi «Suooov ex o9opa5, -
ritu edut; me, Deus. 0E'J;, u-i oa/Ayayt.
Salutis portum agnosco Te, Domina, et navigans ^oiTy.ot'?; 'ix\xi-jy yivojffxoiv -t, tt/eojv TTc^u^povTLOo;
solicila? vila? pelagus,obsecro, ut gubcrnatrix animre [3iOU ro T.O.yy.i -.-./.:'). i \>x-i, L\'.iT r,-.'-:> , v.Ai. ;-.'-; ; i;-
sis ine.i-. -/'(--_
y,j j EveoSat ce.
Sanctiore statu nxciiii, quia misertorpebam otio. '< r r .v
'I:..; T'>t<.-v'yi i/.Tir.ZM-/.? i y >-ju. l
o 6*et?.ai05
p
a).X*
Sed me reduc, Benedicta et omni ex parte caslis- iT.y-jxyy^i, -.'iv/i ucjr. fiavayve, tt^ictj'- -Ai rou Yioi
r
sima, meque tui Filii mandatis accoramoda. j'>-j 'j-j ->u-'.'>-jzy.

185 AliL'S. Sicill "Acyaioc xy.y^-ry.y-fwj "A//o;. "ASutco; d\xyr J 7fu.y.-\,yj t

"
-s riplicem proprietatem in Triade explicatis : of -:, -.' -,:*:'.*',-. :'-•: >:;;; :t -<-,
^quippe theologica commentatione disseritis, -'j narpo;,TOuAo'you vr.v yhvr.atv, xa II:: "
.

quoraodo non sit genitus Pater, quoinndo genitum T^V V/TicVJ-ZlV p.ovou.
Verbum.et Spiritus quumodo solus procedat.
ta™epcnte huic domui refulsil hodie silns mani- M^-tepov T'o or/.'o t:jv7'ij -c'.t^-.^; -tjj-r-jh.- ?-Jo yap
i^^festa nam Christns, honorans duns vel tres
:
y.'.'X Tpet; o*u: r.y^xevou^ Xptoro? ui ro wouz aurou
congregatos in nomine suo, est in medio eorum. TtfiO)V, p.£T0 rr^ciOTt TOjTWV.

L^_,i>i profunditas terr.e immenso tntervallo re- Ki' r

'v -(- "; t-> |5a9o; tt.-j: ~, oupavtov v^-j'-.
,-~r^ ;

Vr-'-- niola est a cinli altitudine; Sunctos taruen ul- \T^ yj'i. ajro -/; * .-; ro ; 'Aytou^ CJ. ,v< ETcexetya t'J>
-
oCp^voiv o oupavto? EVi>c. l-'i-.
tra cgbIos ccele^tis amorextulii. Maviale, .

h—-^ixv C£ ~" ''-', '/.£, aiopi^rv y:„-r

__ancla Virgo cum te haberent novum fontein , (
/I;'
r
X0CI
-

-t-^iy/iy-i^ ot rpets Qsnyopot, x^ivai vwfiiiv-i. /.x\.v<i-

^^^novam^ue originem mysteriorum, iidera ires !;

7rpETT>7 7:pO'5(Zp «a:!''j."J• opx'oiv

Theologi, studuerunt rorraulas loquendi novas l

novis argumentis adaptare.

'V.x-^f-t
"AaXo;. 'IXa^^Ti' »U0! 5ojtt&.
180 Ai.irs. stcut poi -'<j-.-i.rj.

Trinitatein unam adstruere theologice ab illis

Tpt^ypr uiovs^txrv SeoXoyetv BtJ^/^/piv, iLovxdx
r
noixdi.Y.r.v i>y.vj~v jrapeS.aoofxev ^Tr^o-r/jve^v vj.) "i/ v> rrapa
Patribus edocti suraus ; Unitalem trinam iaudan-
TO)V IlxTpOJV ^U-jtV TCtC-JTLJTT^-TOV.
dam accepimus ; adorare didicimus unam in tribus
-J.tV.y

Personis naturam.
'0 A0705 rv evapyn tt^o; rov fl>T>ipx -ujxvy-c/oi- toj
In principio crat Verbum apud Patrera coai-ter-

nuin : cum Verbo erat Spiritus, sed ex Genitnn* ", AoVU llvi^ua OUSW, a)./.' f* tOU */Evvtto,o;, a:T:Ar;,

simplex, consubsttintialis, counaturalis Divinitas, Ofxo-Jaio;, -ju-^jr.c ^sorr,?, w^ oi 9c"ot patfi zrp-j/;;.

quemadraodum divini illi Oralores pronuntiant.

Conjungoet disjungo; conjunctim disjuncta cogito H'jvxk-'o~ v.xt Jialpw, r« trjyaTrrw; ^i^tcoufxeva lv
evvow zxvrx-.ou.xf ^.'jx-xxIoj^ ov/'ju.xi
unum individuum, et tres imaginor seouor tres :
a'u£,p£; vtai Tpt'j(

Deo afflatos Magistros, qui me ad sic credendum pr'rou;, oGtoj Tiit'%vTo?

rpet; yio-^op/, *t'.?t-;u£iv pti

Mariale. 06OTJX1OV.
adducunt.
"Auy.Tfup irpo r»5? oapxoc, OTraTWp pteTarrv ^apxojTty,
Sine nmtre ante assuraptam carnem, sine patre
uio; Tczaoo; xart ptr,rpo;, 6 raura /.a^.o^evo;- uTtsp vouv
post assumptam ; ita filius patris et n.atris dictus,
At eniin admira- a/u^' Tw 0eoj yap irpETret rwv Oxjux-iov -x itapa-
utrimque vira intelligendi excedit.

bilia, et qu?e sunt supra intelligentiam omnium, o^ot^a

Numen supremum decent.

'Econae
 ACOLUTHIA OFFICII GR-ECI.
KaraSacta. Cataba&ia.
'ES<Jr,ce' doi towv o Troeoouc Totc otp9a).ptofc. to awrripiov, Dixit tilii senex, oculis cernens salutare, quod
o AxoXg j-ecTr,- ez 0£ou, XptcTf, ai (-)so; /jlou. populis npparuitex Peo, Christe, Tu Deus meus.
K0NTA'KI0N. Mlyo:, -£\ Toucac<j,a).et\-. 187 Contaciuu Tvnus 2 sicut Tovc accftaXefc.

Tovc tepouc xat 0eo&96yyou; -/.rpuxa;, rrlv xopu<^r!v Sacros et divin;». locutos praecones, columen Ma-
twv cVjac/-a)w>, Kupts, TTpoci/aoov et; aVro7auaiv tojv gistrorum assumpsisti, Domine, ad tuorum bonorura
a"ya9wv co'j xat avajrauatv' touc. tcovovc ydp exetvwv xat usuram et requietem. Illorum enim htbores atque
tov xajxarov eoViw ujrip jraaav oXoxapircoaiv, 6 ptovoc. lasMtudinem quovis liolocausto libentius suscepisti,
oo![a*wv tov; 'Ayiov; Gou. qui solus Sanctis tuis impertiris gluriam.

'0 0I'K02. CECUS.

Tt'c Ixavo; ra ytO.r, dtzpcu y.xi xtvjjaat rrjv y).waaav Quis satis queat labia diducere, et movere liu-
jrpoc, to aivdv rouc. TrveV/rac, jrup duvafxet idyov xa< guam, ad laudandos eos qui efflant ignem vi ser-
RVEVpttXTOe. ; *'0;/oi; rocourov riittiv Oappr,aw, oti Tta- monis ac spiritus'? Nihilominus hoc ausim dicere.
cav jrap*jX9tf!' zr,v mfioiimivyri tpuatv oi rpefe; toF; jro).).ot"; Hi tres transierunt totius humana^ naturse termi-
xat peyaXoic. yao''cpiact , xat ev jcoaEei xat 5ewmx num multis singulanbusque gratiis; actione vero
tovc xat dffjttpw Xafjtjrpove. ujrepapavre;. Ato pteytarwv et contemplatione pra°stantissimum quemque lon-
(Twpewv toutou; r,Et'wca;, oj; ntarovc. aou SeparcavTac. 6 gissime superarunt. Quocirca eos, tamquam fideles
ptovo; ooia^wv roug 'Ay'ov; aou. tuos famulos, donis maximis cumulasti, qui solus
Sanctis tuis impertiris gloriam.
188 Comm. Hactenus priores triplicis Canonis Odx: post quarum, non quartam (sicuti num 19 scnp&i kx
Cani/io, quem vel sua hic fefellit memoria, vel librarii oscitantia) sed post sextam, interrumpitui Cahonum,
ctirsus, v.t assumantur Lcctiones vel de Sanctis, vel de tempore; quales in Menxis quidem suo hic ordine //a-

bentur dispositee; seorsim autem manu descriptx pcranni circtdum reperiuntur in iis codicibus, qno* Grxci pas-
sim Synaxaria mcant, quidam ctiam Menologia : quofit, ut modo uno, modo alio iwnune appetlatiinvcniantur
ejusmodi codices in noslris Sanciorum Actis. ln quorum nonnullis item ut in Meneris, preemittuntur singulis
Elogiis Sanctorum sive Historiis Disticha siugula Iambica : nisi qnod hicpro veisihis duobus ponantur versus
omnino triginta tres, utique admajorem solennitatem. Sedprius indicitur tam u: Synaxariis quom Mcnxis fe-
stnm hocmodo.

TdJ auTOd ptr,vi, ).'. txvxun t'ov ev ayi'oi; 7raT£'fOov Eod?m mense aie 30 memoria Sanctorum nostro-
r.p.w y.y.i oixouptevixuv tJt^aaxaXwv, BaatXetou tou rum et oecumenicorum Doctorum, Basilii Magni,
Mr/a).oj, rpr,yopt'ou tou 0£o/.oyou , y.y.i 'Iwavvou rou Gre^orii Theologi, et Joanuis Chrjsostomi.
XpucooTouou.

STIXBPA'. MODULI.

*Op.ou ot'xatov rpe"c ce'cetv eWoopour, 80 Ternos simul celebrare Lucifero.« decet,
Ow; Tptao-o/ajt/Tre*. ; 1

Trr.yacavra; h /'-nyo. Qui triplice clarura lampade ostendunt jubar.

Koivsv rov iifu/oy jrpoatBspetv jravrac 9e'ptic
Themis ipsa petit hoslaude communi coli,
Tot; e/.ysact jraot y.otvrv xr,v yjxptv,
J
Commune cunctis ferre qui auxilium student.
'Eap ye>.t3wi oO xa9iarr,ai ptta. Ver unahirundo non facit; sed hasc triplex
'At rpelc ar.iJove; twv tyuyOiv 'izo. Philomena vernura teinpus animorum attulit.
'Xy.v ph vor-r.v r, Tpta'; Xa'ftjret xTtatV,
Corpore earentem spiritum, et solapotest
Tptaaye pt/> a5nj ce zr.v opw/aevr.v.
Qui mente cerni, summa collustrat Trias :
Ajru)eaav yh, o! TraAaiQeou c='oa;, At h»c Trias te, qui sub aspectura cadis.
'£; K?touTS xat cO.f.vr.i a(fpovo>;-
Perierat olim vera relligio Dei,
Ka"/?.o; yap a' * ^auptacavrei; /.at Tayo;, Quando colebatur Sol atqne Latonee globus :

"Ucjrcp 5eo"? Tioaryov oux op9u5 cizw^-

jNam l«va mens mortalium, admirans decus
E/ tojv Tptwv TOUTOJV Oi cj-o)CTrpo)v jraXtv
Cursumque olympi, sideraheec dixitDeos.
'H/xsfc av^ve^pieii Etc ©eoij oeoac.
Sed bene. Refulgens illa Doctorum Trias
Ka'/?.et Ptbu yap, ~.r, -i 7ret9oi twv ).o'ywv,
Veri Dei vetusta restituit sacra.
Il£t'9ouat jravras rov uo'vov KTt'arnv ae'oetv.
Nam sanctiore vitaet eloquio potens
Krtctv cuvtCTa, Trvje oow/j£vr,v.
'

Ad Conditoris unius cultum impulit.

To jrvp, arp, iJawp T£ v.y.i yr}$ aucrt);.
i,
Quodcumque cerni luce corporea potest,
Oi oY au auvtoTwvTiaye xoaftov tov fteyav,
li ignis, unda. terra cum levi aethere
Trv tt-c.: ©eo^vre jrtariv oj; aX},r v xrtatv, t
Sociata conflant, alterum innexa alteri.
i.Toi/17/.r,; ^epouat TptaJo? rujrov
At ubi hi fide condunt velut mundum alterura
Me)./£i yap auTot? ovJev&e. ruv yr.fv&iv'
MagninVum et amplum, Triados effigie gerunt.
Kat '/T.tvov vouv Ecyov ouJev ev /o'yot^,
Nec ambiunt terrena; terrenum nihil
rpr,y6ptos "/»p» tt^P Trve'et v u; tov ).oyov,
Aut mens eorum volvit, aut sermo sonat.
Ilpo; u^o; aii jret'9ovTa jravTa; eVrpeyeiv.
Gregorius ore spirat eloquium igneum,
ToF; ?.etjro9up.r,cact o' e/. jra9wv jra^.tv,
Quod urit omnes, atque in excelsum rapit.
'AvaTrvor; tic, oi Baat).etou ?.oyot.
Hos qui sub alta raole vitiorum gemunt
Mt/toufAevo; o"e rr.v aor.v twv ucJa^rwv ^
'0 /.apoYavTe
Et jam fatiscunt, serrao Basilii erigit.
/.at aro/ia ypuaou; ptovo;,
Imitatur amnes, pectore accore aureus,
To :
c r/.Taxevrai; e/. jra9wv ava^uyet.
Qui motiones reprimere animorum docet.
-po^ u'joi; t»;v /5porwv 7raaav (^uatv
Sic eruditus sermo Doctorum trium
'Ex t-;; /9ovo; cj.e'pouct rot"; toutwv ).6yot;.
E terra ad astra ducit humanura genus.
190 Comm. Ad majorem etwm prscipui hoc die cultus commendationem facit, ex Ephemeridemetrica (lotam
anu Tomum 1 Maji expositum videre licet) sumptum Hexametron.
io*^ev eyt rpwxootf xpucoTptcr.Xto; atyXrj, Sole nHet triplici mensis trigesima Jani.
Dein lojttur triplicis festi Historia,
satis prolixa, quam uti jam nunc dixi, Latinitate a me donatam inve-
nies
 AD MATUTINUM. LIU
A nies in Actis S, Basilii cap. 38. At vero cum plitres Sancti eodem die concurrunl, tum eliam plures sunl hujut
Post modutos
cemodi lectitme» ; et sintjulis prsemittuntur vereus aliquol. Alque id colligi polest ex hoc ipso, qiwd jam commen
de festo reci-
tatur ejus hl- tamitr Officio : namquia xxx Jnmianiin Grxcorum Ecclcsia celebratur eiiam S. Hippolytus, Papa Iiomanus
storla, quidem dicliis a Grxcis, sed ut summum intelligendus Episcopus Portuentis, primus exRomani Ptmtificis Stiffra-
gancis, quos medio xvo et anno 1090 Episcopos Urbis, cl Episcopos S. Komam-e Ecclesia; diclos, posl Mttbi-
lionem docuit Papebrochius. Adeo aulem celebris fuil Grsrcis Itic Sandus, m prius quam prteciptmm in kujus
sicut et fil-
diei Officio locum occttparenl tres sancti Doclores, ille facerel dici nomen in prxdtcla Ephemeride
stori.T allo- , unde fit ul
rum San- post Ilexametrum de illis, adliuc recitelur Hexamttrum de isto.
ctorum eo-
dem die Hippolytum Ponti trigesima tradidit undis. IftftoAuroy Ttovrou TptX/.07T/5 UfjpX.
commemo-
randorum Qui autem de eodem Sancto in Matutinis cantabatur Canon, Itabetttr in Menxis excusis pridie ante itlriitsqne
Vesperas festt Ittijus sub Itoc Tilulo. «ura IW, :
T'|i u.rai\ X', tou ayCou lepojiiptupoc 'IniroXutou Wj.r.y. -
i um .
Xou9t'a k-jtou ij/aXXerai h roic dimSuT.wn;- ii; Ss zhv eOTrepivm/ x«i tov Sp9pov i|/«XXoptev tr,v axoXou9i'«y v"m «Vuu
tptwv Ispapapxuv. Ejusdem mer.sis die xxx ajiinr festura S. Hippolyti Papaj Romas : eujus Acoluthia
psallitur po.^t prandinm diei xxix ad Vesperas autem et Matutinum spallitur Acoluthia trium Sancto-
:

rum Hieracliarum. Ibi ergo Canonem illnm require, ttsiii nobis fulitriuii die liZ.vAuQUS.li, quando Sanclum
islum, cum stmplici liluh Episcopi Portuensis, habel Romanum Martyrologium. IIic vero eidem a Grjeris
junguntur socii, suis expressi nominibus ommno viginli qiiatuor, quorumtres prxaliis lofrdem Dtsttchis sett Mo-
et S. Theo- dtilis honoraittiir.
phtlus
191 Simili mado, eodem Iwcxiidte, commemorantur singuli eum Disticho el Elo.jioex Vita sumpto, Sancli
Dux M.
Barsinwus Martyr, Episcopus Edessenus sub Dtocletiano el Ma.timiano ; ati/ne Theophilus Martyr, bellt Dux
sub Conslaniiuo et Iienc, fidei cansa a Saracenis interfectus, Junior autcm iliclus, pro more Grxcorum, respe-
E
B ctu plitrium ejus nominis sub Gemilibus Imperatoribus martgrio coronatorum. Theophanem ad De ipso aidesis
niiiiiiiii secundam Gr.ecos 782, secundum Latinos 790 ; qni cuin mensem diemque Martyrii nusquam expri-
manl, uti nec Paulus Diaconus, in Ilistoeia Mtscella Tlteophunem de more sequens, mirum est unde ei Baronius
Conclusa acceperit in Iiomano Martyrologio diem xxn Julii. Nempenullum inveniens, tn eo qnod Sirlelus ipsi raplim
autcm le-
collegerat valdeque imperfeclo Menologio, quodque solttm augendo Romano prxtuxit, mensem ac diem pro suo
ctione de
Sanctis arbitratu lcgit ; nolens ignotum Lalinis reliiiquere, cujtis tam ittsigne Martyrium inveniebat iu prssdicta Histo-
ria miscella.Atque h,rc de hujiis diei Sanctis, commemorari apinl Grxcos solitis, obiter attigisse sutis sil : hoc
lamen de iis addendum restttl, qttod her pars Matutini, iilem prxslans Grtecis, quod Luliirs prxstat Lectio
Martyrologii ad Primam, hoc ab eo differat, qxtod plerorumque sic commemoratorum Sanctorum longiora Elogia
seu vitse actorumque compendia, legenda proponat, prxeunte ad singula qnale diximus Dislicho; consentiatau

tem ciim eodem,quod sicutapttd Latinos Marlijrologium concludil Lector, dicens, et alibi plurimorum Sancto-
rum Martyrum et Confessorum atque Virginum cl respondetur a Choro, Deo gratias sic et Grxci, absoluta :

Sanctorum commemoratione prxdicta, clausulam adltibent, quovis die iterandam, TaT; xliw i- iats r.ci r.z J.7.i^-
:
6
0eoc eXeVoov y.7.i twaov r.pic,. Horum sanctis precihus miserere nobis, Deus, et salva nos. Exhiuc lestnnitiir
Contlnuantur canlus triumCanonum eodem quo supra ordine. Bstautem in hujusmcdipoematis perquam usitalum, ut ultimarum
Cunones ea irium odarum Strophx scu Troparia singula eodcm fere modo tcimiiieiilur; ut iu Otle quidem seplima clausula
causa inter-
rupti. sil EvXoyr.toc 6 ©eoctwv n«te'p«v i.p&v, Llenetlictus Dens patrum nostrorum ;in oclava, EuXoyette xai unepu-
4/mne eis ttobrcac, toi/c «tiv?;,, Benedicite et superexaltate in secula ; in nona deniqite frequenlur verbtm
MeyaXiiveiv Mngnifioare : ut videantur quxdom qttasi dispositio ad Laudes, qux suni exlrema Matutini officii
pars ac ccrc Mutniina, ult dictlur Capite sequenti.

ODE7. Ilirmus. 'flAH' X,. i'.'.U'.Z.

192 Cum adoraretur statua aurea in campo Eixdvoc yfucf,- b jteoiu Aer.pa Xarpeuo^lvjie , oi
Dura, tres puen tui proculcaruntimpiissimum man- Tpe 4 r
„ ou ^rfec, xazenxnazv a'9eurarou irpoaray^a-
datum conjecti autem in medium ignem, quasi
:
r o 5 - peo-ov Je irvpoc e(iSXr,9e'vrec, o"po<riSo>evoi 5(«XXov
rore perfusi psallebant : Benedictus es Deus Patrum EuXojwoc t! 6 0eoc, 6 -mj natlpuv r./idiv.

nostroruin.

In crucem suffi.xus qui ex Te Dei Genitrix corpus iraupoj jrpooTrayei^, o ex avj ciay-z^iii Bsayswiy
assumpsit, Adami discerpsit chirographum. Illum Tpta \oiu 'y.ioor.ii to ^eipoypalDOV, o-j vuv 0*ua(&7tei,
nunc precare, omnis na,'vi expers, uta cunctis pe- l[y.'jip<,ius, airavTer; [xivjuyuv puaS/jyat to:; ij -:cT£t
riculis liberet fideles clamantes : Beuedictus es Deus xpauya^ovra^' EuXoyr,Toc ei 6 Qi.l. ',
r«v iraTepwy
Patrum nostrorum. r.ti&v.

Spe bona exspectatioque fidelium es, o Domina, 'EXrtic aya9rj, npoa^oxt'a te matuv j-iy/uz, Ae-
etjam deprecamur Te, ut eflundas commiserationis cnotva- y.i.Myij-j ovl^t-.i aou owJcerty-i trjc auptira-

pelagus snper omnes, in Te cunfidentes. et ad Fi- Oetac to ire'Xayoc rcaat rorcet'; ae itenot9oai, y.y.i :'<> ji'Ji

lium tuum clamantes Benedictus es Deus patrura

: oou xpauyo^oufftv EuXoyr.roc d o 0eic, o t'7'v r.T-zipvj

nostrorum. ip.Civ

Speciosam salubrium mandatorum vestem, qua 'flpai'av fftoXrlv, o-oirr.ptViv eytoXuv Sti (iocTttio-pitzoi

amictus fui in baptismate, perdidi prce incuria o afKjuaaau.eyo;, ampccjooi^x, St' a'fieXei'ac o SiiXz.toc.

miser 1 Nunc ad Te, Virgo confugio, et peto tunica NCv Waoi npoazpiyrm flap9eve, tiv yr.ivx «itoujieyos
temperantiaa per Te iterum indui, zr,c, ao)tfpoauv« Sti aou naXtv evJuaaa9at.
193 Aliis,
 liv ACOLUTHIA OFFIGII GR-ECI
103 AlIUS, SlCUt 'Avt''Wj Ttr.o^TayuK 'AAA02. 'kvxlBsov Ttpoorayua.
aictoiik n "n. — —.upprutur, o Beati, et fugit qua? erat ante info- itTarai, Maxaptot apxmteust nplv dvUTrdffTO;-
^ Ierabilis audacia haereseum. Et cera liqnc- *to; 9paouTr;
~
v.y.t

«tpeoewv,
r'

xrpo; Q- Trxopievo;
scensa facifl igni> ostenditur esse quodvisadul- «Twnpoffiiimou icupoc,, vt»9ovj ajczvooyfla
aitav Ooyf. toic uuwv Ttpoo-

terinum dogma quod opponitur veslris verhis, SaXXov ^Ooyyot; tcu&tcvooic, dccxvurat,

ignem spirantibus.
Obsoletas nugas gentiltum declinnruntTres illi ^
^^Typavvov
evdV; ukv e:£'*?.ivay iXkr.vuiv O).o\jc., 7ret0r7>

etXovTO, up r; txv xXy,-

1
oeT)jv

eamque solam elegerunt suadelam, quae ho- «*v9puTTot5 fitivYiv

minum mentibus dominari idonea, corroborandce Ouxv oi :p£~4 Tovt&fftfVTSS, oSrwe anav tJvo-r,\j.y. Tttorwv,

serviret veritati, itaque omnem ; fidelinni ccetum ytiOQvvTXi /dyoic v.y.i X«T«TCEt'9oVt7t. ©EQTtnilQV.

si.legerunt verhis da persuadendum accommodis.

Mariale.

^
L
jaudabilis et pura Vir^o, in
t'.i conquievit et fiuem halmit
Te omnes prophe-
; in admiratio-
Wv U-o,
ffoi zS-vy. ixpi&pbtrst' ETr«veTr«i59yj,

a/Kiovaot tovc Wiyowza^ i/.

K«t r.ipy^ eos-
o-od $i ~)<y.\ir.o6-

r.em rnpiens eos qui dicunt ,-

Ex Te, o Casta, Ttoy. xut r&jv Trpoppnaeoiv, Bavixaza myyCou^yi, ' \yvr
ky
scaturiunt illustriora quam qnae prcedicta fuerunt oVXouvts TOV;- EpflTIVEUQVTaS.

tuiracula, qu» sapientiaui interpretum declarant.

194 AliTJS, firut, 0eou a-jy/,y-x'xr iv. l *AAA02. 0eo5 avyxaTfi£6atTtv.

Tacentia et clamantia, visaque et audita virtutis £tywff«t v.y.l xp«Cour;«i, optip,£vat te xat axouopifivai,

nc sapientise simulacra fuerunt illi Theologi, qui aptTBS yyt OQ<fi'ac, oi ©erj-yopoij orijXai yeyovatrtv,

nos opere et sermone adhortati sunt ad clamandum :

'ioyiii v.y.i Xoyu (3oav irpQTpErroftEVof E0?.oyr,T&; 6 0e!»;, 6

Penpdiclus Deus patrum nostrorum. TBV jraTEpUV /p.OJV.

0eoij yoyy.i fivowev ETrtSpovruffa? E^a^utov, «ff-

Ut Dei voces, horrendum ex alfo intonantes, ifjjiTv

fulmitiumque jacula exripimus verba vestra, o Sa- TpaTtMVTe (3oXioVe, Toi'c uw.t5v CfQoyyouc 'JE/ou.Evot,

pientissimi, una vobiscuro coneinentes, Benedictus iravffotyot, ffUjuueXuo*QujjtEV uu^Tv* EOXoyr.Tti; 6 0so;, o

Feus pafrum nostrorura. Tuv ny.-ii.i>iv v\u.~w,

Ex pctanfur irrandines, quaa

lin<;uU ignivomis
'L*i<->{'Criv-yi yyXxtyt iy. 7rupoooXo)V yXcOffffUV, n-yj-r.l-

conterunt frivolas opiniones; si quis vaniloquorum oo-joat Ta C7.5p^ rwv coyfjiaTOW, E( ti; ptsffov TC«ppr,fft«-
rn-yt ->'-i-j xevoXdywy, op9a a« ayOcyyou.evoc, EuXoyr/TQt;
audeat in medium prosilire, neque ut par est, dicat, t

Benedicti!< Deus patrum nostrorum.

6 0eo;, o ruv iraTeptav rj^wv. ©eordxtov.
Mariale.
n«p0Evoy or/.Y,ixc iE v.yt (j.z~x to/.ov TC«p9evov SXi-
Virginem Te inliabitaviti et post partum Virgi- t

nem reliquit, mutan* natura» ordinem, o Deo yra- TCEV, o a'/.;i'cfj)v -5T0f/£'.7, Qeoxuf/Top Mapia TCava^pavTE,
TCpoc Sv Pqw*jlev clv ffot, Tcavaut^uriTe, EuXoyr,TO? q 0eoc,
vida Maria etomnis expers maculae, ad quem cla-
mamns Tecum, Iritemerata, nenediclus Deus Patrum o twv icaTEptBv rj^fJjv. KaTa6aff(«'

nostrornni. Catabasia
Te qni in i^ne irrrrasii pueros derebus divinis nup( rJpoottjavTa Tratda^ 9eoXoyriO«vT«5,

disserentes, ct incorruptam Virjjinem tnhabitasti, xat tcwj9evw axr.paTW evoix^ffavTa, 0eiv Xdyov uavou-

Penm verbum praedicaraus, pie concinentes; Bene- uev, eOcEco»; p£/,'»oovv*£:, EuXoyriTOS d t*c'-;, d twv
dictus Deus patrnm nostrorum. TcarEpwv r'uwy.
'

'0 Etpudc.
195 ODE 8. Hirmus. iJAII r','

Opera Deum, qui cum HebiEeorum pueris in ca- Tdv ev xa^ivw tou Trupd; twv iSpa(oiv ~oh r:y.ta't

minum ignis descendit, et flammam mutavit in ro- ffuyxaT«6«yr«, «at t>v mXdya etc. oodcov (jieraoaXdvTa

rem, lamiale, ut Dominum, et superexyltate eum ©edv, uuvetTe, tx epya piOV, K«i UTCEpUlpOUTE itC,

in omnia secula. Tt«vra§ rov; atwya^,

Turrim fortitudinis securam, et crepidinem, et Ilupyov iayyQ' xc^yj.r, v.xi '/.pr/Rtoae, y.yt apoupav,
custodiam et defensionem possidentcs Te, perfidem Y.xt TtpooTaotav KexTKuevot ffs, Trt'aT£i oiaffwiJwueSa vuv
nunc sprvamnr Laudamus autem paiium tuum, o uuvouuev tov roxov aoj, II«vayve, K«t u^eputj-ouuev et';

Expers macula\et superexaltamus in omnia secula. -yv~.x'- toi ; atwva?

Immorfnlitaiis fontem peUucidum novimus esse *A9«y«ffta; Jtauy^ eTttiTaueOa rtrrp.v oe, GeoTQxe,
C Te, Dei Genitrix, ut qua> genuistiP ris immortalis w; Teitouoav rdv Adyov tqu cSxvxxoj II^Tpi;, tdy icavra^
Verbum. qund morte liberat omnes qui ipsum su- Bxvxzov XuTpouptevov tov; iiTCEpui^ouvTas «utov etc. tov^
perexaltant in secula. atwva^.
Nohis fidelihus, velut ex perpetuo fonte, effundis PerQpov taffEWV r/uFv xvjvxuic rot"c TttOTotc, 'AyvYi,

medela? flumen; cujus impolluta gratia abluti, o In- Kr,yxCuc, ou t/> a^%pov y,»ptv arcoppudpievoi, iiuvouuev

contatninata, laudamus partum tuum, et superexal- rov rdxov tou, Aypavr6j /.at ujrepuijfo-jue/ et; Ttavraq
:
tamus in omnia 6erula. to ; Ktwvac.
1% AlJVS, Ktrnl, Tyda.XfI«TOC. "AAAOi. 'IvJaXuaTo^p

Wtdem agnoscimus pie, et clorificamus unam ejus- i

—^ oouuev euoeowc, x«i oo^a^ouev
"^
duoTtuov p-i^v oiiotv.
honoris naturam, infiuihe p'>tentiae Uni- '«TtEtpo&uvguov Movaoare xot Tp
ipttaoa, rr/V rtavTa
tafem et Trinitatem; quae haec omnia gubernat, To^uTa Xdyoi? Kuoepvwoav KpEtTTofftv* ou w ap 5"oEateiv
oc nutu torquet suo. Sic eniin docent tres illi oi Tpet; ©sotydpot TcapeyyuaiffiVj otc >
UpL7CpOffXUVOUUEV
Deiferi. quibuscum eam adoramus in secula. autrlv etc. tqu§ aiuvac.
F-^uut maxime uniti int^r se tr^s Bvw9r,ffav oi -pet; 9eo/.r,puze; IvWffavTE? T>iv Tpta'd*a,
^ cones qui univerunt Trinitatera, e^ in omnibus
illi diyini prffi-
xat ToafAepiffrov ev 7tait T£Trpr,x.'JTe; xr\ 9eta ffliioet,

servaverunt divina* naturce individuiTm ab eaque ; ut'av Ttap* aur^; avT£?«aSoy ap.E'ptoTov d^oHay, et; erratvov
idcirco receperunt unam et indivisam gloriam, in eva ouy/.aXouue'vr,v tou; uTtepu^ouvT^; aurr,v et; tou?
qua ad unam laudem convocantur superexaltantes aiojva;. ©EOTQXIOV.
Trinitateni in secula. Mariale,
^^ilius Dei erga nos heneficus, operatus est so y^ctZtjiv to x«0' ^p.a; «VTtJolSffTe to qixeiov d evepys'-
*lum, non autem passus quidquam, o Virgo, r~ ~r.c, 'idfjy-t udvov, oux £7t«9e oi, ITap^ve- noiei
dum assurapsit quod nostrum et reddidit quud y^p, «XX* ou/. et'; tfOopav xa^t'oTaTat, ua>^ov $e v.ai
erat suum. Faoit enim, sed non incurrit cor- Ttaaywv e/.wv oid 7ra fJou; Ta Tta9r; Xuet, ojc oi Tpetc
ruptionem : quin potius passionem ibere susti- nare'p£; rua; uuotaywyouffiv.
"AAA02.
 AD MATUTINUM.
nens, hac ipsa passiones nnstras dissolvit, quemad-
modum tres illi Patres nos sancte docent.

"AAAOX. *Emotv.7.y.GiVi$ xa-ztvov. Alius, «cmJ, 'E/rraTr)aat'o); xapuvoy,

OD; 6 0eo; auvr'vo)oev et'; o-j.oTt-jLoy evwaey, eyxo)- 197 Quos Deus conjunxit sequaliter honorandos,
jttaaTr; j.-*) y(i)Qt'^(-rji av9po)Tro;* dlX fffou^ ^you-uevoe, homo laudator non separet; sed donis coelestibus
ev Toi"; auToie, yaptauaatv, tffwv xai tcTjv upiv(i)v fieXto- pares eos existimans, paribus quoque dignetur prae-
oa>v aEiauTW oi TraFcJe; eu^oyetre, Uoiic, avuptve?T6, Xaot coniis. Pueri benedicite, Sacerdotes celebrate, Po-

uirepu'}auTe et; T-avTa; tou; atoJva;. puli superexaltate, in omnia secula.

Ot ouvaToi xat apcayot zr,c. ©eoTrro; auptf .a-/oi, xai
, Potentes et invicti Divinitatis defensores, et ve-
T)?c aXr,0et'ac. a(|ieuoEr? cuvryopat, ra j-SaOr; fou riveuuaTo; ritatis sinceri patroni, profunda Spiritus recte scru-

xa).6"j; avjpeuvrlaavTe;, ra; OeoTrpeTrei ;

-

TT&pt 0eou u*ro).r,-

tati, sententias Deo consentaneas adstruitis, et hinc
t^etc, exetOev ouviaTutfe, xat Jtaaoxouoi <Jf£XXe(V' Aaoi docetis psallere : Populi superexaltate in omnia se-

UTtspUijioSTe et; TravTac, tov; atoiva;. cula.

*E<; oupavou ptev jteyicJTai oua ).uyvoi 'sov-Ytouoty ex Duo maxima luminaria, positum sub sole mun-
JtaSoy/e, aX).r).o>v njv uc*)**]X(oy, ex y>5s a*e tptfycJJTepov nlv dum de cuelo illummant alternatim. De terra autem
cufj-rraoav auyaZouat, Tpet; xaTa tov auriv UTreppteye'- coruscant tria supra modum fmmensa lumina, col-
Qet; ipcooTwpee, ouMayTravTec a').)r!/.oie, xai tjutuI/aXXov- lucentia et sirnul psallentia : Superexaltate, o popu-
Te; aj/a* Aaot UTCeput[;ouTe XptoTov et; tou; atoJva;. li,Christum in secula. Mariale.
©eoToxtov. Propter nos incarnatio est, et passio pretiosa.
c
YTT;p riptojy r, aa'pxo)ac; xat ra nd$n ra npua* 6Y Propter nos cum mortuis fuit Deus, mortem qui-

j-Jptae. 0eo; pieTa vexpwv eyevero, QavaTOU ptev tJyeuoTO*;, dem gustare nescius, sicut nec dolorem alium; sed

d o?a iraQtSy £).£u9epo;, ttj 0**£

Trpo; r^v aapxa t/'v jv/.t/.v per carms mortalis comraunionem factus particeps
y.otvoWa, Xeyoptevot; xai Tra9ou; -jierac/erv xal 9ava'- et doloris et mortis. Quare eum superexaltamus in
tgu* pteC ?,; UTrepuuJ-ouptev et; ra'vra; rov; atojva;. omnia secula. Catabasia.
KaTacaat'a.
*A<jWxtw nupi evojQevTe*; ot Geaa£o£t'a; TcpoeaToJTE; In ignem intolerabilem conjecti pii erga Deum
vtetviat, zy *s)oyc 0*= [xr, XwSyi^evTec,, Ge^ov Cptvov epteA- juvenes, a flamma vero non divinum carmen la;si,

ttov* EuXoyelre Travra r« epya Kupibu rov Kupiov. canebant: Benedicitc omnia opera Domini Domino.

'OAII' '0 Eip/io<*. ODE 9. Hirmus.

T6v ex 0eou 0eiv Aoyov, tov app-oTO) oocpta /'xots 198 Ex Deo Deum Verbum, quod inexplicabili
xatvoupyvjoat riv 'AcJapt, (3pcioei -^Oopa; TteTCTCjjxora innovandum Adamum, per cibum
sapieutia venit ad
Jeiv&jt", ?; ayi'a; Jlapdevov, aojpaoTo)'* capxo)9;vra 0*i'
corruptionis graviter lapsura, quodque ex sancta
xptac, ot TrtaToi optocppovoi';, ev Cptvott; fteyaXuvo^ev. Virgine ineffabiliter incarnatum est propter nos,
©sofja/.aptoTe Kopr, ~rj i/r.-ox p.ou Tcaoay 7rpo9u- iinanimi cantu magnificamus fideles.
po); dvaxiBr,fjii ev aoi
-
awaoy fxi, M^rep Tr: ovrwt* In te, Virgo Beatissima, spem meam omnem li-

far.c,- xai Tp\jyr)cj dvjvxov Tr?.r,a0^vat xaOixereue, 'A~/vr, f benter colloco; serva me, Mater verae vita^, et pete,

tou; £v rcfOTei /.yi *t69u ae -j^vot; -jteya^uvovTa;. o Casta, perennt gaudio impleri eos qui cum fide et

'E-rt^aveFaa IlapOfv;, ?>;; ^uyyjc pov riv ^ocpoV, tDUTOt" desiderio te canticis magnificant.
oou raF; au?.ot; aaTpa-at: auyaooy, TruXr, tou 9et'ou Virgo illustrissima, januadivini lumini.**, illumina

!fWTo;. Kai icupo; a(0)V('ou ouaO^vat xaTaitwaov, 'Ayvr, animsB mea3 caliginera spiritalibus lucis tuae radiis.
rou; ev TTiar^t v.y.i iroQta ae u-^vot; pttyaXuvovrac. Et pete, o Casta, perenni igne liberari eos, qui cura

0eoTdvtov. fide et desiderio te canticis magnifieant. Mariale.

*Ev zyj yaarpt' oou oxr,yo)oa;, ex yacrpi; Tcpo afjuvwv Quem ex utero ante secula genuit,
Patei* filiuin

re^eto; ysyovev av9po)iro; is in tuo habitans uterofactus est perfectus homo;

ITaT^o ovrrcp eyEvvriOev utov,

xai Trr,y):v /aptaparo^v oe, 0eopt«Top, eo*et!ev ^ptrv, toi"; et Te, Deipara, fontem gratiarum ostendit nobis,

C Triaroj; 7rooa/.uvouot tv^v acjjpaorov o*ou yb/vr.Gtv. qui fideliter adoramus ineffabilem tuara progeniem.

''AAAO-. 'Ayapyou yevvr,ropo;. 199 Alius, sicut, 'Avipyou yevvrropo;.

Meya).uvov -jlou, rou; iv tepap/_at; cfO)0T>7pa; Magnifica anima raea tria raagna inter Antistites
tyvyf,
lurainaria.
Tpeec pteyaXouc.
>--- ,j ro upterepov yetipytoy xai TCO('ptV(OV, uTrsp ou k grum vestrura ct ovile respicite, propter quae

tqu; pteyiaTou; tcovou; uTr£aTr,Te* et'; ev ouve)9o'vTe; H^maximos labores sustinuistis. In unura coeun-

optoure, tov; TpeF; upta; ouptTrapaXaoovre; xotv>;v 'i'/o^iv

tes, vos tres conjungimus et suavissimam vestram
atveatv, ti^v u ao»v y'ot'GTr,v KvtDotv. conjunctionein pro communi habemus laudationis
(

materia.
MeyaXuvov -|u-/_*fl ptou tou« Tp(oao).apiTTTrpa; Xptorou Magnifica anima mea tria candelabra Ecclesias

t^; 'Kxx>,r,ot'ac* Christi.

Ou f5*('aroptov pta^atpav X a'P ti; «^* Tpt'aTO uoy

**! * / —^hristi gratia hostibus suis objicit suis machae-
xara tojv rroAepojy aur^; irpoo6aXXeT«f ov ovpa - C^rain non bis, sed ter acutam; unum in ccelo

vo^aJ.xeuTov |<'©o; Tptaiv axptat"; xaTeoTO)fievov, aet fabricatum ensem, fulgentem cuspide, pro
triplici

Trpo ua'/optevoy rptXaptrrou; ptta; 9eorr,To;. Deitate una et trina semper dimicantem.
i

MeyaJ.uvov ^vyf, ptou tou; xexoaptr,x'Jra; Xptarou t^v Magnifica anima mea eos qui Christi exornavere
'ExxXr,0('av. Ecclesiam.
jpiy to TroX(*Teupt« ev oOpavot"; r,v £vO*oJ;o(, v.ai zr)v j-M^n coelis, o Gloriosi, erat vestra conversatio,
^^saapxa ^opouvrojv e("; ert aoirtXov , ouc et?.txptvoj; cum adhuc carnem gestaretis incontaminatam ubi ;

vuv oixouvre;, rout; ejri yJ7; ^pta; OTpetvo-jtevou; ra avo) nunc vere habitatis. Ergo orate, utnos versantes
Trpeaceuire xal tjjpoverv xai TCpayptaTfcuea9a(. ©eoTOXiov. in terris, possimus quaa sursum sunt sapere, quae
sursum sunt quujrere. Martale.

Junii T. XI VI Magnifica
 ACOLUTHIA OFFICII GRiECI.

acctobb n. n.
Magnifica, anima raea, Venerandam. Mr/a).vyov, <tyvyjl ^ou, rr,v Ti^uWTeparv.

^J^ tringit me tua latitudo , niagnificentissima

Doiiiina, magnitudineque suffocat orationem, et I, [xtvoi pt£ xb nXxxoc, oou, tojv ^ey«).ef'wv A'o7rotva,

mirabile accidit inopiam nasci ex copia. Ideo

itaxamiyov xw \6yov vno miKv6xr,xo^f xat ftoi -napado-
milii
|o>; avp&a(vti to d-n,opziv ex Trjc. eu7ropt'a;* cTto tov
eum qui te tantopere magnificat, glorificamus.
toooutov oe pte*/a?.uvavra cio£a£op.ey.

Alius, sicul, 'Eliazr, 'ml touiw 6 o-jpxvo;. 3

AAAO— . 'EJJEOTJ] 671 1 TOUTO) 6 OUpavdc.

Magnifica, anima mea, sanctissimae Trinitatis

Mtydlwov , tyvyfi ptou, tovc TJfc izxvayizc, Tptaooc.
tres Pastores.
Tpetc llonjeva;.
200 Sublimis est Trinitatis virtus, et gloria sua
'Emjip9yj -f.z. T&i'aooc r, dptxr, Y.y.1 tx tidvxa xrtc,
complevit omnia. Sed in vobis longc alio et tripar-
d-jLr,; iriX-fipvnsw, d~/lvj o*' vpiv aXylr,v avalx^aaa
tito fulgore emicat, tamquam in majoribus radiis et
7oO yfj.-f, w? LavxYJQ dnavyaap.x, touc. eV ovpavioMQ
cuelcslibussaerorum principibus, per quos ad divi-
pwoTaywyoue., dV wv inl xr)v Qeiav iv.ttvr.c, Qewptav, oi
nam illius contemplationem pii deducimur.
euosoouvte: doY,youpte9a,
Magnifica, anima mea, extriplici sole tria magna
MeyaXuvov, ^vyf -xov, tqusIx Tpi«i/Uou (j-waT^pa;
luminaria.
rpetc jxeyaXoue,.
Nullus e.\ liis tribus tenet secundas, sed primas
Oux Eort oeuTepetoy ev roT§ rptoi, xx mtaBiia ydp
tenent oinnes; cum primus nonsitqui pareshouore
exaaToe 'A-.i-.oa' irpWToe ovx wv xat zovc, dpuTtptouc
exuperet. Quin potius alter alterius victoriam cum
uiTEpvixwv. 'E£oixetouTat pta/Uov oe T>iv aXXi^Xwv vixvjv
gaudio facitsuam neque enim ibi locus relinquitur
:
mptya^;,^ ou j^t&pa yxp ivxavOa. tw tpfiovw 7rapp«ai'ae,
B audaci invidise, labefactanti concordiam. Gloria.
AupiaivoptEVCj) -.r,-j ou.ovoiav. A'jca.
Magniflca, anima moa, unius individua; Deitatis
Meya'Xuvov, tyvyf piou, t x*i$ xptavTioaxaxov xat aiJtat- '

iu tribus Persunis potentiam.

perou SeoTKTo^ ro xparo?.
Postquam pietas patres primogenitos suos decla- [iaTEpa^ / euoeosta rov; auT/i; TrpwTOTOxou? viovq
ravit, eorum ope tilios lucis generat, veros incul- avaofiilaoa, Texva (ptoros yvfeia xai apvtopa. tTt* aurwv
patosque ac perfectos spiritu, qui vitam in ip>is lo- Te).£toutj.eva IIveuptaTt.Tw^w^v XaWaavTi e> auTOie, xai
quitur, et petit in finem usque servari pacem, quam ca^eiv e;atTerTat ei'c t£/.o; t>:v eiptfvijv, i5v eeir* autwv
ab ipsis consecuta est.
exXy.povcijU-r^ev.

Et nunc. Marialc.
Ka 0£oto'x

Magnifica, aniraa mea, Venerandam.

MEyaJ.uvov, |u/_^ ^ou, t/> TtfiiWTepav.
Filium Dei vivi, o Mater, esse filium tuum prav Tiov 0Eou rou £wvToe. r, rwv ootywv OLvxoY.x'/jji*j a*xpd-
dicavit sapientium Doctorum apex, hoc a revelante Tr.c e/./'pu:e tov oov utiv, e^ a7ToxaXutJ/ew? TiaTptx^,
Patre edoctus, non a carne et sanguine. Quare Te, oux ex oapxoc xat af^aTos touto ptuji9eioa, pt)5rep Qeou*
Virginem Mutrem et Deiparam, gloriose magnifi- Ato oe xai 7rap9ivoy oo^aoaaa [trxipa v.al QeoToxov
cavit Catabasia, EtteyaXuvev. KataS.
Dei Genitrix spes Christianorum omniuin, pro-
, 0£ot'J/.£, « eliris iravTWv twv Xptoriavwj/, oxenEj
tege, delende, custodi sperantes in Te. c^u^xtt; to>; D-i'l'yj'y~ eic, ae
In lege, umbra et littera typum fideles conspici- E> vottw, oxta /.at ypaptjLtart tutcov KaTi^o/jtev oi
mus : Onine masculinum adaperiens vulvam sanctum mcToi. n«v apaev to t/v arrpav tTiavor/ov , a/tov 0coj.
Deo est. Idcirco primogenitum Verbum, Patris Ato TrpWTOToxov Xoyov, n«Te'poc avapxou utov, tt&wto-
seterni iilium , primogenituin a matre sine viro, Toxou^evov p,r,Tepi ajreipavJpw? p\^yakvvou.zv.
magniftcamus.

p EXAPOSTILAIUUM, Sicut, '0 oupavov zoic, aOTpot;. 'EXAnOITrJATION. 'Ooupavov rofc «oTpoic.

201 Luminis reccptacula, fulgura lucera evibran- Ta tou '^ojto; ooytia, za\ tpeyyoSdXouc acrpaTrac,
tia, Uasilium Magnum, Gregorium Theologum, BaaAiuv vuv tov Meyav, rpyr/dpiov QeoAdyov, Xpuod-
Chrysostomum Joannem, omnescollaudemus. oto^ov IwavvyjV «yeu(yy,piy( ati)ftev ttzvte;.

AUttd simile. "E:epov "Optotov.

Una Deitas, Pater, Fili, etSpiritus sancte ; pre- 'H eytata ©eoTyje, flaT^p, Tioc xat to ITveupta, xaic
cibus Dasilii, Gregorii et Joannis, et castie Dei BaoiAeiou 7rpeaoit'atc, rpr,yopt'ou y.xI To>a'vvou xai tws
Genitricis, non separer a tua gloria. dyvr,c, 0eoToV.ou, ^wptcQw
fzr; zrjc, Grj^ cTd£r,c,.

Mariale simile. 0£OTOXtOV OpLOtOV.

Auro implicata duodecim muris circum-

turris, Xpuoor:).o/.'iTaTe nupye, xai (Soifcy.dzziyi tto?.;;, j^Xio-
septa civitas, e solaribus stiriis
coagmentatum so- OTaXaxTE Opove, xa9e'opa rou (3aotAeo)c, a/.zzxvor.xov
lium regalis sedes prodigium fugiens aciem
, , 9aup.a, 7Tf»JG */a),o'j^£r<; tov AeoTrdtTiV"
intelligendi, quomodo lacte tuo nutris Dominura ?

1 Oportet autem scire, quod ad Oden nonam T Aet oi eto/vat, oti eic t>;v 9* tjiojiy 7ioiouptey ueTa'-
fiat inclinatio corporis usque ad terram, idque a votav ew; ei*s yrrj, oi ouo /_opot optou.
duobus choris simul.

202 Comm. ffa-ccorporis inclinatio, qux fn ad tcrram usquc, appellatur passim in Ritualibus Grxcorum
hbns Meravoia p.tydlr,, Reverentia major illa qux,usque ad terram non appellatur ibidem
; fit, Mt/.pa.
Minor, quandoque etiam r.ouvr 9r,c MeTavota, ( Reverentia consueta. Utide quxlibet Inclinatio corporis dici~

tur
 AD MATUTINUM.
A tur simpliciter Meravota. Et hxc qtiidem vox Uizavoia, ex primxva sua institutione, PoMliteiltiam signifuat;
Finitur Offl- D
sed jam apud Monachos Giwcos sigmficat quoque dictam reverentiam cum humilis tit et labo- auctobb propterea quod, h.
cium cum ;

knclinatione riosa, in mulctam paenamque peccatorum a Orxcis imponisolcat.

Et veroquod corpiu non parum debilitetur hu-
totluscorporis jusmodiincurvationibus, patet ex illo Ptockoprodromi in Heijnmenumex Cod. MS. 1d yovazd ptou
iaQbmoeat
ano Trj; fmavota;, Genuaraihi debilitata sunt ex incurvatione. Consnle Joannem Morinnm,tumde DiscipUna
in administrutione Saeramenti Pamitentix fol. 4, tnm etiam De. Sacris Ecclesis Qrdinatxonibus fol. 238,partu
2. Imo vero sequioris xtatis scriptores Latini ab ea ratione bquendi non abhorrent; neque inmonastins
tcripto-
ribus qnidquam usitatius est. Sic Petrus Fem-rab. in Statutis Ordinis Chtniacensis cap. 4 ait: Atque lllis
Metanoeis, quae quotidiano usu in Capitulo fiunt, et vulgoVeniae nominantur. Et cap. 53 Frequentibus
MetanrmsvelGenuflexionibus. Hieronymus Monachxu Camaldul. in VitaS. Romualdi Abbatis num. G7. Doce-
bat eos ut disciplinaa flagellorum in cella facerent, metanoeas et genuflexiones frequentantes,
Consimilia kabent aiii. Jam vero quod Veniae sint hujuscemodi incurvationes corporU constat apud omnes.
% Hinc
et in Chromco Laurisham. extat hic versiculus:

Per venias centura verrunt barbis pavimentum.

CAPUT QUARTUM

De laudiOus.
Etsi Laudos a
Grarcos Laudes numquum disjnnnuntur a Matntino, sed sunt cjus pars imo etiam passim communi
Slatutino non
dividantur,
B
Apud nomine "Op9po; nominantur ; ex iisque una cum majoribus Vesjoeris tota
:

'Aypvmlas sive Vigiliarum

ratio constituitur. Attamen propter causam illam, quam initio antccedentis Capitis propotuimus, judi-
cavimus expedire, ut hicde Ulisseorsim ageremus, adductis verbis Typici ei Menxorum. Atque ante
s
omnia non fuerit &itpoab iowaov sive inutile observare, itlam divini Officii partem, quam nos liactenus 'Oo9pov J

hoc tamen ad
sive Matutinura vocavimus, ab aliquibus vocari etiam Meoovuxnov, quod media nocte persolvatur, et Laudes e
noctem, illx
ad auroram contrarioabihdemvocari *Op9povj eoquoddrca auroram concinantur : neque male, si etymologw spectanda sit.
spectare cen- Ut communius nomine "OpOpo; intelligitur ea divini Officii pars, quse cx MeoovuxvrtoJ eJ "Aivott;, id est,
ut est, ex
stntur
Matutino et Laiulibus coalescit. Nunc ad verba Typici veniamus.

| Et; tou; atvou;. Ilaoa ~vor,, laz&pzv axtjrr.oa $'. 1 204 Ad laudes, Omnis spiritus. Recitamus
Kat tyxXkop.iv Qzi/f.pz npoffo^iota. "II/o; P'f ~pi; versus quatuor et psallimus Versus similares tono
;

Ilorot; eutjr.puojv. secundo, sicut Ilotot; eu^r,fxi<Ly,

Comm. Xldaat nvori quomodo continuetur, antea satis superque declaratum legisti. Postea recitantur Psaimi
Davidici 148, 149 et 150, ut patet ex Hirmologio: et ut Hirmologium id non indicaret, pateret ex illis verbis,

ti: vovc, atvous, ad laudes ,

quia Psalmi illi ob ssspe reiteratam vocem aiveire, laudate, otlvoi, laudes vocitantur.

Versusautetn similares, kuic diei proprii, hi sunt, prout extant in Menseis:

mxnpA 1

nposowoiA. VERSUS SIMILARES

'Hjf^O? (3'. IlotOt; tV^Y.fAl&V. Tonits 2 Sicut. notoi? EUtPffpttuy.

IWot; eucpffpuay aziy.paat OTe^avojOojptev tou^ o\- 20b Quibus Iaudum coronis coronabimus Docto-
oaa/.a/.ou;, touc, Q"er;pr;piEvou; zoic, owf/aoi, t.xi avvY,ppi- res,divisos quidem aetatibus, sed spirituconjunctos,
vou; tw nvEUptaTt, tou; x&v Qsotpopwv TipoaTara;, Tptz- divinorumque hominumantesignanos, numero pares
6^o; to-j; (rjap('9ptou; xai 0epat7Mvr«?, ^ojgt^&z; t«; Triuitati, eju^que cultores ; fulgentia totius orbis
i
oiv.oMU.ivr^ OixXzpizovzxz, -J.t, hcfXrmac, to. ; oruXou?, luminaria, coluranas Ecclesise, Victores quos coro-
oj; axvstoivo ; a-jir,; viv.r.navTJC OTEiyavot Xitaro; o nis glorias coronat Christus Deus noster, magnam
0£o; ip.GiV, o 'iyjjiv -.o pteya e?.£o;; habens misericordiam?
riot'ot; vpvt,)^i.'j)V y.illeviv ava$f,ati>pLtv rov; ?£ocp6- Qua carminum celebritate canemus Deiferos,
pou;, zovc, oupsrvo/jLUOTa; v.xi y.y^uy.t.c, r/i; op9o'Jo;('a; ccelestiumque arcanorum gnaros, et pra?cones rectae
vitzpyovzaq, tquc a^paicf-VEOTXTou; OeoXoyou;, tov [Xtyav fidei, ac sincerissimos Theologos : magnum sacro-
tepo^avTopa Baat'Xetoy, rov Gctoy itat 0£opp^p.ova rpy,yo- rum interpretem Basilium, divinum et divina
ptov, xsa 'IvxvvfiV zov kxvvu, zqv ^puoouv zv\v yl&zzav, explicantera Gregorium, atque Joannem exiniium,
ou; idolzoiv y, Tpta;, a^itai 6 Kupio;, o e^ojv to p&ya lingua aureum ; quos pro meritis glorificavit Trini-
ihoc, tas, Dorainus noster, habens magnam miseri-
cordiam ?

jHoiot; Eyzojpttojy p^ptaatv e7ratv€o"0)ft«v to-j; tepap/a;, Quibus praeconioruni verbis laudabimus sacrorum
tou; taaTtoaToXou; iv yxpizi, v-ai oy.ozip.ouc yjxoifj p.7.ai, Principes, gratia et honore aequales Apostolis, ever-
tou; tx;; aoeSet'*; /.xza^Czyc, aoJT^pa; xat odYyov; Aoyoj sores impietatis, servatores et viae duces verbo ac
xat 7ipa'yp.an, Troipieva;, ^ptoToptipiwTou; ota -niaziojc, facto, pastores, Christi per fidem imitatores, ter-
tou; £T:iyei'ou; atyye'?.ou;, |3poTou; oupaviou;, ov; ETtptTloev restres Angelus, humines ccelestes, quos honoravit
6 XptOTo;, t/; 'J'4"*:; o xupto;, 6 ^wy ro f/e'ya e/eo;; Christus. gloriae Dominus, habens magnam miseri-
cordiam?
lloi'ot; eu^rpttuiv OTEptptaai xaT«OTi'i|ot)ptey tov y_puoo- Quibuslaudationum coroniscingemus, verbaaurea
Xoyov, apta Baat^et'^ rpyjyoptov t^ aerrTa doyttx tou proluquentem, etcura Basilio Gregorium, augusta
riveu_uaTo;, tou; areppov; Tn? TftOTeo); rrpo^a^ou:, tov; receptacula Spiritus, stabiles fidei propugnatores,
otuXou; xy)c, ixx^riata;, ttiotwv azipiypa d-nxvTujv, columnas Ecclesise, fidelium omnium fulciraentum,
apts-pTavovTWv 7rapap.u9toy, rrriya; jSXu^ouaa; to vdp.a, peccantium solatium, fontes effundentes laticem,
e^ ou appuopevot r^uvo^e^a Taf; tyuyalc,, atTouvre; auy- quem qui haurimus, afficimurlaHitia, petentes erra-
XjjjQWiv oyaXpiaTOJV K<xi fxeya eXeo;. Ao^a* torura veuiam et maguam misericordiam Gloria.
Tonus
 ACOLTJTHIA OFFICII GR/ECI.
A
AICTORE n. n.
Tonus idem, sicul, Sruepo; 6 Xptoro;. ""H^o; 6 auro;, Trpoc t6, Ir'u.Epov 6 Xptoro;.

206 Hodie anima! terrigenarum exaltantur, ex SrptEpov o\ tj/uyai twv yyyEvwv ut|ouvrai, ex yytvwv
et cum doxo-
loola mlnori
terrestribus hodie coelestes fiunt,Sanctorum in rae- 2ru.Epov oupavtot ytvovTat twv 'Ayt'wv ev Trj ijvy]u.yi' ai
rnoria. Namccelorum attolluntur, et quaj
porla; yap TruXat twv oipavwy errafpovTat, xai yu.iv Ta tou
Domini sunt, ea nobis innotescunt sermones ser- ; AetjTtoTou yvwpt'£ovTat, ot ?.6yot tov; /oyou; xrpuTTouot,
nionibus predicantur, et miracula decantantur lin- xat ai y?.ojoo:ri t* 9auuaTa u.e'?.Trouatv, yt/Et; Oe Troo;
guis. Nos vero ad Servatorem clamamus Gloria : tov Iwrrjpa Poojt/ev, Ao£a oot Xoiotw tw 0ew, Tof;
Tibi Christo Deo pax enim fidelibus per eos parta
: yap TctcTot; etprvr, c)ia toutwv eyeyovet.
est.

Et nunc. Mariale simile. Ka 0ieoToxtov 01/.010V.

Hodie Christus
in templo portatnr ut infans; ho- 2ru.Epov Xoicto; ey toj vaw TrpoocrjE'pET:ri w; (3pe-
die suh lege qui Moysi legera dedit. Angelorum
fit
(T/o^- cruEpov utto vop.ov ycveTat, 6 Mwaec iSioVj; tov
exercitus obstupuerunt, quando illum qui continet voiaov tojv 'Ayye'?.wv ai GTpvrcat T£9a'ptor,vTat, ev
omnia, viderunt inter senilia brachia. Simeon, pie- a'yya?.at; yrpatac; xaTeyouevov tov cuvE'yovTa TfavTa
tate plenus et gaudio, clamabat Nunc dimitlis, : GEwi/Evat. Sujuewv, EU?.afc;ei'a; TC?xa9ei; xai -jrapa;, i&oac
me, Servatur, cx hac fragili vita, ad quietem ubi Nuv aTCO?.UEi; fjte, 2wtep, ex T«; errcxrpou £wrj; TCpo; T>iv
nulla senlitur seneclus enim Te. et exultavi.
: viili ayrpw ?.yjEiv v.Oov ya'p oe xai Eucf/pav9r,v.

oc niajorl ;
1 207 Sequitur Glorificatio major et Dimissio. T" AeEoXoyta ptyx).r, xat arc6?.uot;' fjYuOTac oM y.at
Dalur autem et sanctum oletim Fratribus. aytoy e?,aiov toFc 'A oeXcpoi";.

Com.m. Diximus quidem num. 31, AoEo).oyt'av u-iyilrv , majorem Glorificationem, esse Ihjmnum Ange-
sive.

licnm ; sed quia illi I/ijntna, pro-.il liic a Grsecis reritalur, adduntur aliqua qux in Lalino minimc repei ittiitur
twn injratiim Lectori ftiltiriim e.rislimo, si illnm lotum sub aspectum cum siio appendice posue.ro. Talis antcm

nobis in Hirmoloijio exhibetur, qualis seqiiilur.

Gloria in excelsis Deo, et in terra pax, in hnrni- A6|a £v uttVaTot; 0e'7j, v.y.i kr.i yr,c uor.vr., ev a'v9pw-
nibus bona voluntas. Laudamus te, benedicimus te, Tcotc eucWccx. 'Tptvctuptev oe, euXoyouptrty oe, rrpooicuyovptEif
adoramus te, glorificamus te, gratias agimus tibi ce, r}o^o).oyouuev oe, EuyxptoTouu^y 001, ota ryv pceya'-
propter magnam
gloriam tuam Domine Rex cce ; /.rv oou Siilocv. KuptE (3aoi?.eu Ercoupavte. Oee na'rep
lestis, Deus pater omnipotens; Domine Fili unige- TcxyToy.paTop' KuotE 'TtE p-ovoycvE; Iviaou Xoiote', r.cct

nite Jesu Christe, et Sancte Spiritus. Domine Deus. 5-jivj nvEuua- Kupte 6 ©eoc., 6 'Atxvoc tou 0eou, 6

Agnus Dei, Filius Patris, qui tollis peccatum mun- 'Ttoc tou naTpic, 6 ctXouiv vr,v aaapTtav tou v.oouou,
di, suscipe deprecationem nostram qui sedes ad : TrpooOEcai Tyv cjeVoiv y/j'oy xa^yuEvo; cx occtwv tou
dexteram Patris, miserere uobis quoniam tu solus : narpoc, e?.£'y,oov r'p;ac' OTt ou e* firjvoc, aycoc, ou
atque tnijits sanctus, tu solus Dominus Jesus Christus in gloria /aovoc, xupcor;, 'Iy,oouc XptOTOc, u'« SoEav Geou narpo;.
Appendtcibus, Amen. Oinni die benedicam te, et lau-
Dei Patris. 'ApcrW. KaO 1

'
exaOTr.v riptepocv eu/.oyrcw ce, xac acvfow
dabo nomen tuum in seculum et in seculum seculi. TO oyopca' oou ecc tov atwva, xat etc Tov atwva TOU ^
Dignare, Domine, die isto sine peccato nos custo- atcovoc. KaTcc£i'o)Oov, Kupte, ev -cr, r.pioc/. rau^y) avauscp*
dire. Benedictus es Domine Deus patrum nostrorum, tj^touc tfuAay_9y,vat ipac,. 'Eu/.oyy.ro; e^, Kupte, 6 0£o;
et laudabile et gloriosum nomen tuum in secula. Trai£'pwv yjAojv, xat atvETOv xac oeooCacuEvov to ovoc/a'
Amen. Fiat, Domine, misericordia tua super nos ;
oou et; touc at'ojva;.'Aur,y. TivotTo. Kupte, to 'e).eoc

quemadmoflum speravimus in te. Benedictus es Do- oou e^' yjr/ac, xa9a'Tcep y,?.TCt'oafy.£v Errt oot, KuAoyy.To;
mine, doce me justificationes tuas. Tertium. Et", Kupte, Sl3ou\6v iie Ta Otv.atwuaTa oou. 'F.x rptTOU.
208 Domine, refugium factus es nobis in gene- KuptE, xaTacfuyrj eyevrldrjt; rtjttv ev yevea xat yevea.
ratione et generatione. Ego dixi, Domine, misercre 'Eyoj errra, Kuptr, e/eV.cov pce, iqaat zr;j tLu^rjv p.ou, oti
mei sana animam meani, quia peccavitibi. Domine
; y^tapTov coi. KuptE, rrpoc, oe xaTE'f^uyov, c)i'c)aE6v iae tcj

ad te eonfugi, doce me facere voluntatem tuam, Trote^y to 9e?.y,ua' oou' ori cu €1 6 0e6; tuou, oti rcapa
quia tu es Deus meus; quia apud te est fons vitae, ooi Trryri ctfo^c, ev tw fvwTc' oou oyJ/6ue9a ojwc. IlapaTeivov F
in lumine tuo videbimus lumen. Extende misericor- to e?,Eo; oou rofc ytvooy.ouci' 0£. "Aytoc 6 0e6;, ayto;
diam cognoscentibus te, Sanctus Deus, Sanctus for- ioyyooc, ayto; aOavaroc, O.ir.nov rpxc,. 'Ex y',
tis, sanctus immortalis, miserere nobis. Tertium.
AoEa. Kat vuv.
Gloria. Et nunc.
*Ayto; a'9a'vaTo; E?.e'r,oov ytua;.
Sanctus immortalis miscrere nobis.
1 Efra yeywvoTe'pa cfOJvyj.

» 1 Deinde clariori voce.

"Ayco; 6 0e6;, ccyco; toyupO;, ayto; a9a'vaT0;, £?.£'«-

Sanctus Deus, sanctus fortis, sanctus immortalis, oov y;pia;.

miserere nobis.
et stirri olei Comm. Illud autem quod addilur : Datur sanctum oleum Fratribus : fnshis explicatitr in ejusdem Typic*
tti\tiib-itione,
capite 12 tiet 26 Seplembns, cum Grxei colunl translalionem S. Apostoli el Evantjelistx Joanms.

T 209 Sacerdos lampade pralucente abit, incen- 1 '0 auTou

satque imaginem Sancti. Deinde ex ejusdem Sancti
lampade datoleum Fratribus. Si autem Praeses sa-
X £tai **'
r)t'fjwctv
'lEpe';, TrpoTcop£uoi/E'vy;

™r"? x ^' v "'''" x

aytov E?.atov ex tk; xavf}y'?.a; tou 'Ayc'ou toF;

T0 " 'Aytou. W
?.ai/7ra'o"o;,

outw;
«Tcep-
errt-

cerdotio initiatus sit, ipse Fratres inungit conse- 'Af3e?.cfoc';. Ec c5e npoEOTw; y,5cWac t>;; iepoouvr,;, aiiro;

crato illo oleo, intengensduos digitos, et non unum erctypiEt tou; 'AcW.cpou;, arro ti;; TocauTr,; eu?.oyt'a;,
dumtaxat. e//6a'TTWv tou; eaurou ciaxruXou; tou; ouo, xat ouyi tov
e"va.

Ac ne quis pulet hoc tantum fieri istius Translalionis festo, mox subjmtgitur
 AD LAUDES.
T 'Ex toutou ouv cY.iitiov orf/etwcat, xai ev Tai"; T Ex hac igitor notaintellige, quid fieri oporteat I>
ceAXat; twv 'Ay<wv, eV a?; oYcWt rd aytov
BojwflK* etiam aliis Sanctorum festis, quibus datur oleum Ai CTORK 1. R.
iXaiov xaioCrw; eopTa^ev iwtw*; wprac x&v 'Ayiwv, sanctum. Sic autem celebramus festa omnia, quo- urttata m
ev aZt yivavxoa aypujrafoi, majortl >n
rum petvigilia aguntur. omnilrusfcstls
Philotheus unctionis illius ritum ita describit in ordine sacri ministem, jam sxpe allegato,
T Y.i plv iaxt Amicqtixi' eopr*, r, -leyakoM 'Kytw 210 Quod Christi Domini festum
*\ si vel megni
pvfyri, cVcWt wel i i oywv eXatov, ourwc- IlaVrwv alicujus Sancti memoria agitur, datur et sanctum
Sncerdote
ouvayopteVwv frontes Sin-
~xKr,a(ov rrj; 6txdvoc tou 7ipooxuvr,pxToc. f oleum hoc pacto. Oranibus ad Sancti imaginem, gtitorum
xai ijiaXXdvTwv, 6 pev AtaV.ovo; 6jpta xuxXw, «u6 tou quse honoranda proponitur, confluentibus ct cantan- uivngente.
IlpoeaTWTOc «pHa'ueyo;, TTpwrov Bufj.iaf.aac, zr,v etV-ova tqu tibus, Diaconus thus adolet in circuitu, a Prseside
'Aytou. '0 Je 'Iepeuc tcTaptevo; jrXaytwc Tr;; etxdvoc, incipiens, eo honore prius Sancti imagini habito.
xare^wv ^AewrTpOv /pret tov; tTpOfftoVTac. ev r6J pierwTTCi), Sacerdos autem, stans ad latus imaginis, tenet va-
xai euXoyet. ''Oiav de ^ptaQwffi TraVres, exawvei".
sculum, et accedenfes inungit in fronte, ac benedi-
ETraxouoov Yfj.*"<iv, 6 0eo;, 6 2a)t>:p yu.w, y, eXirtc cit.Cum autem omnes inuncti sunt, exclamat :

ttoVtwv rwv JTeparwv tk; yrj;, xai t&v eV SaXoJffOn pa- Exaudi nos Deus, servator noster, epes omnium
y.pav xai fXewc iXew; yevou ejti zcrXc, aptapTt'ai; r*u.wv, finium tcrra), et eorum qui sunt in mari longe et ;
v.xl eXer,ffQv rp.y-.
propitius, propitius esto peccatis nostris, nostrique
T Kat exawvet. miserere.
'E/e/pr.wv yap xai GpiXaV^pwitoc. 0eo; u7-apy_£t;, xai T Atque iterum exchmat :

ffot r>iv Doi*av aVaTre/ZTroftev, tgj IlaTpi, xai rco Ttco, Misericors atque hominum
amans Dpus es, et
xat t';» fltytoi riveuptart, vuV xat dti, xxi et; xovq aiwvac. tibireddimus gloriam, Patri, et Filio, et Spiritui
X&V at'i'jvov. sancto, nunc et semper et in sccula seculorum,
T McTa to JoSvat to aXtov eXatov, ytfverat reXeta 1 211 Dato jam sancto oleo, fit perfecta Di-
airtfXuotc.. missio.
E
Comm. Hxc suni verba Typici ad 26 Seplembris cap. !2 siipra allegato. Quare autem kic dicatur
Ad fawndnm re).et*a

a*nd).uffis perfecta Dimissio, ex Jjissertatiotie nostra onomasttca, ubi num. 36 illau nomeiiclaturx v,ox d, 'n '"'°-
calligi potest
" m
ratia non obscure cuiUbet innotescet. Igilur reXeta dnohjaii kic nonsolum est finis Offtcii Ecclesiastici, verum
cltam dimissio populi. Etquoniam Sacerdos solitus est dimittendo populo bene precari, ipsa illa formula pre-
candi non raro anoXuffic, quoquc nuncupatur. De formula tila pauca disseremus inferius, hic vcro de iis, qux
illam solent proxime prxcedere.

212 Ahotuta superiorc cxclamatione, statim (ut est apud Philothcum) ait Sacerdos.

'0 'lepeuc.* Etpr'w irafft, '0 Ataxovoc/ Ta; xe^a).a; Pax omnibus. Diaconus vero ; Capita nostra Do-
T.U.&V z r
]> Kvpto) vJ.ivttipiv. Kai 6 *Iepeu5 )e'yet zr.v eu- mino inclinemus. Et Sacerdos secreto subjungit ora- D^tm invo-

y/,v ptuoTtxwi' Kupte ayte, inJmXoi^ xaToixuy, xat tionem : Domine sancte, qui in altis
ca '
,s sacerdos
o iv habitas, et
Ta ranetva e^optovj xai tco iravreyop&j cw 6'
up.aTt ejct-
(
]iumiha*respicis, et oculo perspicacissimo circum-
i'/.\z'»v ir.i. ~-j.-zy.v zr>y XTt'aiv ffot IxXtva/xev tov cf.uyiva spicis omnem creaturam Tibi cervices animi a?qiie ;

zr.L tyrfffc xai tou fftoptaTOft, v.al o*edpte9a cou, ex-etvov ac corpnris incurvamus, et oramusTe, manum tuam
r^v /,e
r
pa cou t*iv aoparov e; ay/ou xaTotxr.T^ptbu, xat invisibilem de sancto habitaculo tuo extende, et be-
euXdyriffov Tiav-a; iu-6.^ xai et Tt i7ptapTopLev exoufftw? r, nedic nos omnes : et si quid sponte vel coacte deli-
dyju^i '>)-, ''»: dyaBoq aai tpt).av9pW7ro; 0eic ffuy^wpriffov, quimus, ut bonus ac bonignus Deus ignosce, et bona
^wpoujuevo; rfxlv r.xi ta eyxdffptta xai uTrepxdcfxtx dyaBd tua temporalia simul atque asterna largire. Excla-
cou. 'Exowvwc,. "Lhv ydo IffTtV ro Onlv v.y.i owi*etv mando. Tumn est enim misereri et salvare nos,
r',y.a; Xptffte, d ©ed^. Christe Deus.
'0 Ataxovoc.. lo^ia. Diaconus. Sapientia.
'0 'Irpev;. '(.) t3v euXo'yjiToc Xptoro; o 0ei; ru.wv, Sacerdos. Qui est benedictus Christus Deus no-
navroTe, vuv xal aei, xai etc tou^ atwva? twv atwvwv. ster, ubique, nunc, et semper, et in secula secu-
lorum.
1 Kai ipaXXerat zh, ZrepeWat d 0£o; tq'.; Baot).;t"; T 213 Et canitur : Confirma Deus Imperatores.
Cu.mm. I/anc orativnem non inveni usque adhuc, nisi fortc putes e. tllam, qux c.vlat in Hivmologio el sic p
sonat.

'E::oupa'vte Baai)>eu, zovc, tucto{; Baat).eF; rp.u>v Rex coelestis, confirma fideles Imperatores no- tmn Chrutv
aztoiuiaov, zr.v niaziv oTrpt;ov Ta zBvr, npauvov, tov stros ; fidem stabili ; gentes mitiga; pacifica orbem;
rr"J""

xdcptov etp/veuaov, zy,v dyiav f/.ovr,v zzCzy.v xa).w; o"ta- habitationem hanc sanctam bone custodi ; patres
<^u).a;ov, tov; 7ipoarc£).5'jvTa; TTarepac xai aiJeX^ou? et fratres nostros defunctos colloca in justorum
Yfiw, iv axr.vat; otxatwv ra'^ov, xai r'fxa; sv fU.Ta.vota tabernaculis; et nos iu pcenitentia ac confessione
xai e£opto?,oyy;Get 7rapa).aoe, w; a'ya9o; xai cpiXav^pwjco;. suscipe, ut qui vere bonus es et hominum amans.
'0 'lepeu;. 'Trrepay/a 0eoToxe, owoov r'^ta;. Kai Sacerdos. Sanctissima Dei genitrix serva nos. Et atone Dei ~
1,(
Magnificamus Te excellentiorem Cheru- p
' '

t|>aX).£Tat, TrV TtptiWTipav twv XepouSipt, mxi iv$ot]ozi- canitur :

Sanclos,
pav aauyxptTo; tojv Zepatjnpt, Trv ad'ta'^9opw; tov Aoyov bim, et sme comparatione Seraphtm gloriosiorem :

0eov reVouaav, t>jv o^tw; 0£otoxov, ce uevaXuvoptey. utpote quai incorruptagenuisti VerbumDeuin, ideo-
fciza TraXtv Xe'yet. Ad|a cot Xptate 6 0eo;, r) iXixic, que vere Dei genitrix es. Tum iterum dicii : Gloria
rpiwv, $6c,a aoi. 'A^eXcj-ot. Kupte tuloyrtaov. tibi, Christe Ueus, spes nostra, gloria tibi. Fratres
respondent, Domine benedic.
*0
T Kai ylvtxai arroXuat;* et fiiv 'iazi xudtaxr;- T Et pronunliat Dimissionis formnlam, qus diehus
aVaara; ex vexpuv XptOTo^, d aXr.Oivoc. 0ei; r^twv, zoXc, dominias hxc est : Qui surrexit a mortuis Christus
Tcpea^etat; Trj; Ttava/paVrou outou Merpo;, zCtv aytwv verus Deus noster, precibus intemerat® Matris suse,
evod^wv xai TTaveu^r'ptwv 'AiTOOTdXwv, xat TravTwv twv sanctorum, gloriosorum ot percelebrium Apustolo-
'KyitiYj, ifaiari v.xi aojar, rpta;, w; ayaSoc. y.xi otXav- rum, omniumque Sanctorum, misereatur et servet
Spwiro;. nos, ut bonus ac benignus.
214 Comm. Dimissionis formula mutatur pro rationefesti vel mysterii quod celebratur, idque satis pa-
tet ex allato Philothei textu. Sic in Christi natali dicitur :
'0 ev tw oTir.Xatw yevvr Oei;,( v.ai iv yd;vr, aVaxXtGsic

3ti
 lx ACOLUTHIA OFFICII GRiECI.
A oi7. vh fp'i>y atazr.plaiv, Qui in spelnuca natus est et in praexacpe reclinatus, propter nostram salutem. Et in
Ai OTOHS N- " Circumcisione : '() iv -,/, rj-j -rapxi r,iotzii.r,%vM /.xrx$tZxu.ivotL, Qni octavo die in carne ctrcumcid*
cum fjprex-
$U>JU Sancti
voluisti etc. FormuUu aHat aliii Domini nostro Je$u Chiisti feslis
t et aliquot DominieU accommodatas, videre
ffUjUi ttt gui voluerit, ille adeal Qoarum ad calcem Euckologii. Mihi autem satis fuerit kic paucis e.r eodem Philotheo
/estum
annotare, in Dtmissionia formula « Sacerdote solere pronuntiari nomen Sancti, cujus sacra ittx agitur, si tame-
fuerit e Sanctii pi rcipuis. Quamobrem, eum Basilius Magnus, Qregorius Nazianzenus ei Joannes Clmjsosto-
mm intei prxcipuos Sanctos a Qrxcis semper habiti fuerint, dubitandum non est quinin hujusce diei Dimissione
debeani eorutn nomina pronuntiari hoc aut simili modo :

Qui Doctorea illuroinat, Christus, verus Deus '0 to-j; JiJaoxaXovc aazitwf XpiOToc, f> aXrAvo*.
no;-ter, precibus intemeratffl Matris suae, sancto- 0eo-, ip.w, xatc, n&effSetai-; z?,c, -ravajcpoVrou ai/rou
rum, ['loriosorum et pemdebrium Apostolorum, p.rr.ooc,, z&v z-/>'w ivooiwj xcei -T-tvEu-pr-iwv 'Attooto^wv,
nec non sanctorum Patrum nostrorum Basilii tiTjv iv ayioic, Uazip&v r!uwv BaoiWou tou u.r/xlov,
Magni, Qregorii Theologi, JoaDnie Chrysostomi, Tur,yoo(ov tou 9-o?-oyou, 'Iw-dwou toG XpuaoaTo/jou, y.t.1

omniumque Sanctorum ti reliqua ut ptpra. -ravTwv twv *Ay(tav ttai zx "hnnd.

Sltf Cohki. Sed et Latinis alim solenne erat, ut aliis et aliis diebus adhiberent etiam alias atqne alias for-
gu.r benedb
ettonlt dimis-
mulas benedicendi, constantes interdum ex multis versibus. Vnde apud Qregorium Papam in libro sacramento-
sorialls vnric rum adhucMtat benediclio pro die nativitalis Domini. Benedicat vobis omnipotens Deus, vestramoue ad
illa

tai, BUpema cxeifct intentionem, qui hanc sacratissimam diem nativilate Filii sui fecit esse solennem. Amen.
Ef qui eum fjui panis est Angelorum, in prffisepe Ecclesiae cibum fecit esse fiilelium auimalium ipse vos :

il, in praesenti Becuio 'le^ustare faciat aefernnrum dulcedinem gaudiorum, et in futuro perducat ad satie-

tatem Eeternorum pr&miorum. Amen, Quique ejus infantiam vilibus voluit indui pannis, ipse vos coalestium
vestimentorum induat omnmentis. Amen. Quod ipse prsetare dignetur, cujus regnum et imperium perma-
D
ftinm nel in secula Bpculorura. Amen. Benedictio Dei Patris, et Filii, et Spiritus sancti, et pax Domini sitsera-
latinit
dlim u\ituta per vobiscum. Bcnedictioncs itlx ut Illustrissimus Habertus testaturj m Ecclesiis fere omnibus Cathedralibus,
f">t, antiqui moris sui studiosis, in solennibm officiis non omittuntur. Loquitur autem Habertus de Galticanis Eccle-
siis, quarum ritus ab usu Romanp discrepans peculiari opere explicatur a Mabilione : harum veroantiquus usus
snli imperio Qothorum in Hispaniam transiit. Hinc Missale Guthicum sive Gallicanum vetus, anno 1080 ex
ri hodledvm
ln Qallia
MSS, Reginm Suecia Romss vulgatum, przscribit alias atque alias formulas, cuiqne festo proprias, sub hoc

lervatur, tituto, Benedictio populi ; non tamen ad finem Missx, sed post Orationem Dominicam ante Gommunionem;
porro iltss dicebantur quondam Enterpellationes seu Postulationes : aique hoc nomine easdem vult intelligi

apud S. Pautum beatui Augustinus epistolaad Paulinum : Interpellationes, inquiens, sive ut nostri codices
habent, Postulationes fiunt, cum populus benedicitur.
210 A Latims revertamur ad Qrseos eorumque ritus in pronuntiandis Benedictionibus a Phi-
Snl Crucem lotheo descriptos :
'0 'Isptv^ dvol^/xq -.-j. Syia 0upi«, ya),daaq xt zo fSE^fivioiv, LffTafAEvou tqu Ata/.ovou
formante*
GrmeX allter
tt,h)1i'j U odihiv, y.c/l to coprfpioiv Kpatouvro*; avvYiBtOi, liyti zrv dizokvGLV. Sacerdos, sanctis portis
i/mini Im/iiiI reseratis et demissa casula, Diacono stante foris a dextris, et. Stolam apprehendente secundum con-
dtOltOS COtll' suetudinem, pronuntiat Dimissionem, et benedicit populo, manum quidem movens formam Crucis,
in
ponunt,
sed digitos longealiter componms, qua?n nunc in Ecclesia Latinorum fieri consuevit. Etenim auri-
cularem aliquantulum incurvat; summum articulum annularis applicat primo condylo pollicis ; in-
dicem \n longum producilt adeumque oblique adjnngit medium,et sicalterum accommodans alteri
quasi decussat. Quse quidem digitorum compositio nobis ad calcem Hirmologii adumbratur hoc sche~
*
mate.
217 Porro Nicotam Malaxus, Protopapa sive Parockus Nauplix, ibidem afjirmat tali digitorum inflexione
slcttt 10. \c
exprhnere JESTJ CHRISTI nomen informari ac veluti describi : nam, ut ipse quidem contendit, eadem exprimuntur hx
ccnseautur, litlerm H\ \c. Qrtecos autem hac figura C olim pinxisse suum 2 notius est, quam ut kic dici
a me debea.%.
Sed habe tibi locum .Vtilu.n ipsum I- mihx quidem dignus visus est, qui Latine verteretur.
Rectitudo Indicis, etiam Spha-
e1 inflexio Medii, Ti,
C celi dicti, aomeri IC manifeste exprimit, cumrecti-
sicut puhhre
tou p.(aoM, zov Attl trrfaxeXou ).v/op.ivov to IC 6vop.a
i ip/hii/ A'jco-
tmln I referat, curvitasveroC. Unde et prope invi- frpo^Xu^ ^apaxTy.pi^ei' tou opQiou to I jraptfjTwvTOf;,
laus Malaxus cem duo hi digiti ita dispositi, lioc non obscure rou 'A y.xu—Jhyj to C. ''09ev xac tyytaxa etXHXusv oi
praa se ferunt. Jara vero Pollicis et Annularis, qui Jua ojtoi Qxv.xxilot ouTCOffiWr; dtctzvnoip.ivot, <xQi$r,\to$
el Epibatua vocatur, ad sese mutuo obliqua adjun- toDto E/i*paiyouffiy, 'H os rou avTtVeipof;, nxl tou Tzxoa-
ciiu ; etiterum qurje hisproxima est, inflexio Auri- pieffou, tou xai ETitSaTou /.yj.ojp.ivov, -/rpoi; dllrXov^
oularis, noraen XCsimul significant : quippe obli- TtXayia ivwgiz, r.xl txvBtq ro lyytaza rouioiv /.ap.7n>?.oy
quitas Pollicis et Annularis,
elen entum sive litte Tou pxttami, to XC ovollx o>ifxa(youat aptporepa' r, yap
ram X ostendit et incurvua Anricularis posterius
:
nXayiwns zov dvztyetpfii xai tou Em6a'Tou to X arot-
elementum C:itaque, ut dictum est, nomen XC si- ^etov EvtfEixvuTat* o ok r.upToa/^uo* p.vtjyfy, to u.txcc
gniflcatur. Verum quo, qui voluerit, cogn^scat istud tguto, C, fJt ojv t6 XC ovopa, w; eiOTiTat, t3er'xvuTat.
evidentius, manura benedicentem delineet et istud "Ivx rj; ffatpearepov touto r.ooc, titdyvuiaiv lyr, 6 f3ouXo/je-
manifeste cognoscet. Et vero oporfet ut benedictio voc, y^t^i7.csa.zo zr,v y}'pa EuXoyouffav, xai apio^Xw-,
dictam flguram, et nullam aliam exprimat, quara touto yvtifjerai. Aii yda euXoyfav to ayjopa touto ^eyo-
benedictura Jesu Christi nomen, in quo benedicun- uevoy, oufJey aOlXo ,~xqx8y,}.ovv ,
r) xo tou 'Iirjffou XptaTou
tur oiunes gentes, sicut beato Patriarchaa Abrah» ovoy.x iv a> euXoyouvTai r:xvxa xx 'i%r,, w*, r, nooc, xov
pronnssum est : Benedicentur enim, inquit [Deus,] uaxaptoy TraTpi'-*pyy,v 'A&pzzu. EltayysKla yiyovtv
iu snnine fiio omn.'s jieiites terr;y. Non dixit (in- EuXoyr.S/iffQVTat yap cpyiaiv iv zih aixiotxxzt c/ou,
quit Divns Apostolu- ) in scminibus, sed in semine, Traaat at o;u),-'I zr,c, yi^;. Oux tlizt cJe, cpy -;iy
(
6 9eFo-,
qui est Clirisfus, Et certe conveniebat, ut ligura 'A*t6-(to).o;, bv zolc, aizioiixatv, d?.X* ey tu OTtep-
raanus benedicentis benedictos in Christo, non ex- pazt, o-, eortv o Xptard*;' 'Eyor)v zoiyxoovv xat tov
primeret aliud, quam nomen illius in quo benedici- ayrpaziVLLOv xr,$ euJ.oyouffy,; tou; tv XptOTw *Iy,aou
raur. Propterea enim, opinor, sic et ab initio uni- euXoyoupifyou*, yetpi;, outJev a).?.o ar,aai'vt.iv, r, auTO to
versorura Conditor diviniore providentia digitos ovopta, tou ev tii Vj).oyovu.i.^x, Ata touto yap otu.xt r.xi

SeioTEpa
 AD LA.UDES
A DEtOTepa rrpovota, t&Ttoq dcy/M-J UTt*otuTou tqu twv 6).gjv humanre palmae annexuit, ut neque plures sint ne- D
tJHptoupyov, oi fchtruXot ov9pwiuVr,$ nctT.zfxr.c, iliarr^vxo, que pauciores, verura tot, quot neque reduinlent, AfCTOHE N. B.
xstt ou tc?.eiW ouo' e>.irT0>£;, «XX' ocoi av
fxr\ irepttT&Q, neque deficiant, sed sufficiant istiusmodi signifiea-
/ir,de £)/£t7rwc, a)X" apxouvTWi; Trpo<; TW Totaurr,v ar,- tioni.
ptactav e/otE;.

xcro. Pnmum, duni Qrmcus Pntriarcha vcl Episcopus

cum pt/.rpt^ vcl Tptxr.pt'',» benedicit, Cruccs efformat
tres; convenientei sane Pontificibus noslris, etiam tres
Cruccs, dum benedicunt, formare solitis. Probari
id
potest ex Demetrio Gemisto MS. dc Ordinationibus,
quiapud Cangium ait : 6 Harputp^is XaSeiv ro rpuoi- atqae tres
ptov, Ttotet «u9t§ ^Taup-jv; TpsT; avo)0ev toO evayye)l(ou Cmces
: fof-
Patriarcha, accepto trisulco cereo, facit iterum mmt.
Cruces trea super Evang< lium, Etmox, oD *rpia'px*;«
pXfiTruv 7:pi; -x^ &uopia<;eu3 -.',,
rpixr.piou -h-j

Ixiv Tpu
Patriarcha ad Occidentem conversue,
:

benedicit populo ter cum triaulco cereo. /)< inde B\-

cerei ct Tricerei usus non videtur admodum antiquus.
Hoc noncx eo quidem colligo, quod S. Sabss Typicum
mentionem ipsitis non faciat (hoc enim Typicum pro
Patriarchis et Episcopis propne scriptum non estj
verttm ex eo quod nec S. Maximus, nec S, Germanus
ejusdem meminerint. Atque ea in re doctissimum Mori-
num habco fautorem.
K
221 Tertium denique, Bicereo vel Tricereo signare Imneratores
populum non usque adeo proprium cst solis Patriarchis quogut x>c

ceterisque Pontificibus cam nedtt unt

piwogativam """ , ut sibi .

lo/iuto
vendicent etiam Tmperatores, idque maxime propter un-
ctionem Chrismatis. Dtiplex est Bahamonis loctis, ubi
istnd uss, vevatur. Atter ad (^in. (17 Stjnodh Trullanse
%

oi yota flaTpii o B i i

218 IIunc Malaxitocum si, vidisset Goarus, innn- ZKC/J.r.^ihK ->:; X'/ia% l.ir}'^ , Y.xi XpiOTOI ffvi K -

Goar allquan quam tradidisset, minimum 8rc

benedicentis digitum sivc pt'o'j, a/.'')A'JT'>); y.7.l (Souyovrai it'; t> 2yiov Ou-jtaiTr-
to atittr.
auricularem prolendi in longum. Tradit etiam idem ptov nni's/ rrj~''i, xai 8uptt(fiotv ;-
•/ ouoi pisra
r
Gourus, digitos a Sacerdote inter benedieendum, ita Tputr.piou, /.? >'<>--
ol %oytt\ tl-- Imperatores orthodoxi,
coapUri, ut semper trium horum vocahulorum qui sub invocatione sanctseTrinitatisproponuni Pa-
Iho-qD? Xptori; vt/.a litteras iniiiiilcs, quae sunt I, triarchas, et sunt Christi Domini^ sinc ullo impedi- nque ac
X, et N
exprimant. Auricularis quidem, inquit, di- mento ad sacrum altare a< cedunt. quando voluerint,
1'atrtarchx

gitus in longum productus To I pollex extremitati ;

et tlms adolent, et signantcum tricipite cereo, quem-
medii accunibens, et cutn eo Cruccm decussatam admodum Pontifices. Alter cst in Melete, ubi re-
referens, 16 X medius tandera et index T& N ma-
; censens opera, qu& Tmperatores '"»' Patriarchis habe-nl
jori ex parte repraesentant. Quo ex fonte Goarus hatc communia , sic loquitKr : 'JEvTeu9ev 'ji -itt'ji AeoTrorai
hauserit, invenire nondum potui. y.7i A.UTOXpaTOp65, / :-'-.?:/j-c/'~<\i 0/XtXoUOt TWJ(piOTWVUptU
219 Sed hoc toco praetereundum non est, prxdictam
Episcopl rationem complicandi digitorum, solere servari etiam a yiWjit. Hinc i
/>n>]>hr unctionem Chrtsmatis '

fldelea
etiam cum Pontificibus, dum cum oY.tr;pta) et Tpuxrjpioj benedicunt. Domini Imperatores erudiunt Christianum popu-
bicfrco ct
Est autem $ix$pioy cereus bisuicus, cujus unus est ra- lum, et odore thuris suffuinigant , et bicereo licnc-
tticireo be-
nedicunf. mus, sive capulus aut manubrium, duoveroe ramo in dicunt.
lineam rectam ramusculi pullulant; qna ex notione 222 E.r his porro planum ftt, qui sit "/"<<' Orsecos
etiam quid sit rptxrjptov, facile intelligas : videli et tri- B . .:'•! xat Tptxrjptto oopayt'?eiv; cr cujus rei ignora- V
sulcus cereus, c cujus uno itidem ramo, tres alii ra- ione >jit:c inlerpretationum monstra aliquando edita- Hinccorrlgen-
ttt qitorum~
musculi ad eumdem modum effunduntur. Nec suo illa sunt! Tnterpres nescio quis, «/""/ Gretserum nostrum
dnm crrores
destituuntur mystcriu : quippe Tptxrlptov, in iniu divina nt fforto S. Crucis part. 8 cap. 21, locum illum Bal-
natura tres distinctas Personas, Atxwpiov autem duas Sfnih'111^ , /:>\ "i- ;
ey^ouot , itu verlit:

in una Christi persona distinctas naturas esse com- Cum cera duplici obsignant. Quamobrem iste Inter-
nwnstrat, quemadmodum est apud Symeonem Thessa- prcs, non immento a Gretsero veprehenditur. Sed an
lonicensem de Tempto, ubi de lijr/mis Ecclesiae, IIi non etinm reprehendendus sit Gretserus ipse, '/»«"' co-

itaque cerei accenduntur ; et Episcopus statis tempori- dem ilto Batsamonis loco, pro Bixr.pfou legendum cen-
bus modo bisutco, modo trisulco, nonnumquam etiam sent ToMYtQiov, judicium sitaliorum. Elenirn vii cetera
utroqne simul, ad benedicendum utttur ; sic ut tunc eruditus videtur nescisse, Btxi^piov guoque seu bisulcum
etiam cxpassa brachia siijnum Crucis reprrescntent, id itlum cereum impartiendis in sacro Officio benedktio-
quod clare perspici potest ex hac S. Methodii effigie. nibas fuissea Grxcis adhibitum. Hic nostro de Laudi-

220 Videsne, Lector, ettum sic benedicetttis digitos, /jus commentario finem imponinus : nam Fratres, e
digitos ni- quosupra dutmus modo comp/tcatos f Atvero non templo abeuntes vocant nos, ad suam quisque celtulam,
vt-
fttlomiitus
debor ferri e.itra olcus, si hac occasione tria pr.cterea ut quas ibi minores Horas recitent, dispicere possimus.
ut supra
componunt. adhttnc bcncdtcendi ritum spcclantia pattcis perstrtn-

CAPUT
 ,
ACOLUTHIA OFFICII GR.ECI.

CAPOT QIIMIM.

De Horis minoribus, Mediis-horis, et Apodipno, qtiod respondet nostro Compklorio.

\j(r.rci diurnas horas kabent totidem, quot Lalini , nempe \lpinr,v, TpiW, *ExTr,v wti 'EvyorTiv, Primam,
Terliam, Sextam Nonam. Sed in eo dusenliunt,quod post et singulat flmas jam commrmoralas reciteut singula

Meacipiasil/s msdtflS Horas: quarum ea qust post Primam dicilttr, Meotipiiov T/i; npcirris nuucupatiir; qu/c post

Tertiam, MtotSptov rts rpirr,(, cl sfc deineept. Dt Mesoriis auttm hsec invenio in Typicosut fmem capitis S.

1 224 Mesoria Tertiae et Sexta; semper in Ecclesia 1 Ti Je ueo Spia rrj; y' 6pa's xai ;
', novTOTe h vn
praeterquam in et Feslis iv.v.iir.iy. \yii;r/;y.t, efveu tcov aypuin/tcov ltal rcov sopTcov
conclnuntur, vitrjliis

quando habentur gloriflcationes. Pritme autem lio- iv ji; yivovTar oosoXoyfat. To oj ueocoptov rf,; irpcOTr,;

Cum preces matutinae abso- '",07; EoTIV out&>$. MtT?! To eriroXvaai vbv 6p9pov, «7:10-
ras Mosoriura tale est.
<:, mlnores etdictohymno y6ue9a iv to"; /.£//('01;, /.?£ Ttor.oOvTt; Tp*taayioy, Xeyo-
sunt, in cellas discedimus,
i
,
ImI .,• j.iiii
Jltiras Itfeso-
Venile ttdoremus; et auspi- uev AtvTt irpooituvriacdptev, ex Tptrou, xsi ap//'ut9a
r ils interpo-
Trisagion, dicimus tertio
46, Dcus nosler refttgium virlus; lyl»;j ue, '() fc)'o; /;/.'",/ v.y.zy;^jyf, v.xi ouvautt;, Kai
lantes. camur psalmum et
li/aXuov eta, 'Aya66v to ilo[j.ftloyzicyxi t:"i Kupi*tt), /zi
et psamum 'II, Bonum esl confiteri Domino; et 92,
T/; E|6', '< Kvpto; Eoaat/VeUOey, Tptoaytov, Tpo7T;i-
I)„„iiiiir, regnavit. Trisagium, et Troparium noctur-
' -v.yl

Et ptov xotTavi/xTDCoy, 'E/Urrffov y'p: Kupie, e^eriaov 'u./';,

nuni, Miserere nostri Domine, miserere nostri :

nimc Marialo quod Mn.iiinuH.r januam; incipil, K-/i vuv, fieOTOXtov, T/; iiT-Xxyyyiy.z, zr;j iru/\r,v, to
,

Kupte E/Utioov u', xat :jyf;j ofocv exaaToe. j3ou"*.eTat.

Domine Miserere quadragies ct oratiuneiu quain ,

quisque voluerit.
lavdlbu* •>•>:; Comm. Priujijimm htec omnia prout jacenl in Grsicorum Horologio ad ttmgum describam , cavendum
suljunfiuitt u:ri Sp9pov,
,„,1,1 , .
e intelligo, • ex eo quod dicat Typicum incltoari istud Metorinm ro anoMffoti to/ siue
Prtmam
Matutinis precibus jam absolutis, Leclor m animum inducat, aut Grsecos Primam non recilare; aut, ti reci-

1, :ii, n; :im ,'

Bfist jam dictitm Metorium. S,d f, h tbere Primam, et recitare posl Matutinum Officittm,
1
.
.
:

ante ittud Metorium, confici polest tum ex variis auctoribut, lum ex S. Maximo, qui statim post Matutinum
ncitandm Primx mentionem facit. Est et m Bibliotheca Regis Galliarum crnlc.r aliquis, qni, ut testatur Can-
giuslib, i Consianlinopolis Christianx, insciibitur 'tvnuMv -:,; ueSaoutai; uovk; t^; uirepayt'«5 ©eoriiKou zfje,

kt/7pt-',i;/:'/.-;, -.h- :/. [j-/i/irj veoup7iei9eiffr,is -v.y.l auatxar.i rrypa tii; niaeSiazxTrii 'AuyouffTjii; xupa; 'EtpiTvr^
dnlnde ejus
t (j ; fo m ; yj-iru.-j j^i./iMj rt v.yl i-6h. Typicum veneranli Monasterii
Mesorlum
,
,
,
.

ircttalit sanctissima? Deipara novo excitati per piissimam Augustam Dominam Ire-
Gn sas , a tundamentis 1!''

iioin Ihi. m 11.1111. 30i iiiidiiio illius pr ceptum et mentem enarratum et expositum. Hic Codcx, inquam, sic
1

Mit? ouuitWpuotv :)o;o"Ao-/i'7;, oti ouvditTetv iua; tv/ TtpoiTriv wp«v v.y-.i -.0
habet cap, 32 totvuv rvis
: op9ptviis

ouv»i9iopu!vov. Matutinis laudibus absolutis oportet nos adjungere Horam in-imam secundum consuetu- , ,

dinem.
220 QitfVj igilur, inquies, sibi vull S. Sabx Typicum, dumait, Primx Mesorium post Matutinum r.eitari?
tjistim veio Ego quidan existimo nmine 'Op9p<,u sive Matutini fttc Primam intelligi : sic enim intelligebalur antiquitus.
Prlmam magnse tamen cl aiiii<iuitiitis et
CerlelibroS Constitutionum .
qua tribuuntur Apostoiis; ei licet perperam,
ti nsent tsss
Jtinf, in i/„- auctoritatis sunt) rtip. o"i, dicitur 'Evxii nnreXeire op?pou, v.y.i rUrr, r.ay, /.ai iv.-r, r.yl hvizr,, v.yi io-ijy,
fl/ltl)l».
v.y.i a).e/.:o',','ii,i>i'jf 5p9pou ptev ivyyji^-.vj:-:-., 6ti 5i}<iTioev tiutv Kiipio;, napayayuv -;r;j •jvv.zx v.y.i lirayaytiiv

tiiv liuipav ToiTr, oi.oTi giitofaatv '.v y'J'f, uno ITtXaTOU O.yci-j ';
Ivir,",;- iv--r. oti ev yj;f, EOTaupo>9rr bjvi-.r, Je, on
T.iv-.y TouAeonorou eraupouevou, (pitTOVTa -;i-v -.i>~)\>.y;/ tto SuoaeStiv 'IovtJatwv, ptii tpepovra tou Kuptou rijv

ucpiv inr.ifx oi, tCyapiiio/vTt;, tto pie9r,uepiniv /.mm» r/v vuilTsr- aXewpuoviav
oti iiuiv avajtauotv iow/.t

}j xpauyji, Jtti ro t, v' -..;,-/ BU«yye5.t&o9at t/v itapouatav Trc liuspr;, a; epyaatav
t-Jiv toO rjUToi; epyuv.

Preoatii raolte mane, tertia bora, ac se.tta, et nona, et v,'s|iore, alque ad galli cantum. Mane quidem,
c : itia
1
agentes, quod illuminarit vos.nocte sublata ct reddito
,
ilie Tertia, quoil ea hora Pilatus judicium : F
jtyxfO r
adversus Dominum pronuntiavit Sexta, qnod ea hora in crucmn actus est Nona, quod tum
:
orania mota :

dlrtos ApottO-
i'l tremefaota sunt audaoiam impiorum Judseorum, et contumeliam
, Domino cruciflxo ; quia horrerent
lui tim
liiniiiiii ferre tton possent; Vespere quod noctem dederit ad requiescendum a diurnis laboribus Ad Galli :

ciiiituin, qnod 8Jt hora nuntiet adventum diei ad facienda opera lucis. IIic voce "Op9pou npwrr,v, s/iv Pri-
mnni /inr.ira M,/ui/iiin'i ti'firint,nt Tumanus
', ilii Durandus lib. d dc Rtlilius cap. 7 : el Suarez lib. i de Horis ,

Cim. cnp. num. !!. Kt facilt ipsis assenltetKttr mecum omnes qui hunc locitm diligentivs cxpcnderint : quta licet
.'>

lne tocus iicinen Priii>;e qunlem, tiinc necdum usurpatum ntin e.epnmat ; tamen rcm ipsam, sive precaliOnem quse

fit mtiiic, exprimit; camque ah ea que /it per noclem, manifeste distinguit,

i'27 Neque al to modo loquendi iMomiit S. Basilius m Segulis fusius dtsputatis Inlerrogatione 37; 11M

i-iiidi i.i.ms slato lcinpvni ennidi eam Ilorain, qu.r Teetinm anlecedil,
"(ip f pov appdlal : nec enim dc nocturna

oralione sivc uerjovvxTiw mtclln.ii potest: quia postquam Tnti.r, Sc.ttte, Nonsc,, aliarumque Horarum mcminerat,
cliuiii nienimit Mtoovj/Ti'ou, dtcetls: To $: utoovuiwiov Utxvloi /y.i ZO.xs r,uh avayxaiov E15 -pootuy/v itapa-

r5:t)iix»otv, tli; r. rtSv T.^xly.rj laropia itapfaTr.oi. Pe tenipore autem dimidia; noctis, quod id ad orationera
necessarium sit, traditum nohis est a Paulo et Sila in Actis. QiiW, jtioii et Latmi iia olim locuti fuerint, ut
I
lattnos
vetusttons. iii Eiiclioloqio pag. 33 iiro/iut Goants, ex Cypriano, eel quocumque alio auclore crposttionis in Oralionein Do-
inimcain. Ut itaque, inquit ibidem idem Goarus, a vocum confusione mentem liberemus indubium est, ge- ;

minas apud Latinos Matutinas preces, sicut et npud Griecos duplicem *Op9pov esse statuendum unum ;

ante solis ortum, et orto sole rursus alium, ut cura nos dicimus Matutinas laudes, ac Primam. Idquodfuse
probal exJiiannc Cnssiano, uc tandein subdit, circa D. Benedicti tempora, secundse Matutin» solennitati im-
posituin fuisse Prirasa nomen. Illud sane nomen usurpatum m S. Benedicti Rcgula cap. 16 intisnto. At
rjislincliiie loculus ftiusel ffoortis, si HlvA nomen dixisset invenlum tempore Cassiani, cum iUius aticrorem ipsum
Cassianum merito (acial. Sed hisomissis, quttro ego : Si hicduplex "Op9po; a troaro adstruitus admittatur (sicut
videtur
 AD MINORES HORAS. um
A videtur debcre admiuij quis esl, qui non videal. Typicum, dumdicit Mesorium Primx recitari Wt-.i rov •OpSpov, D
aliter non posse quam Pri- *° m "< Prlm *
intclligi, sidiceret, utzx zf.v irpoitr.v post Primam? Esl '

etiam perquam misimili

mam fuisse apud Gvaicos Matutim OflkU pavtem ulttmam
; quod ut dicam. facitS. Germanus, qui enarralo toto
""
respertmi ac Matutim Offkii ordine, non ante ponUTiXoi zf,. *\oloM*.
%%'T»
*"""''
roO 'Eonep.oO *«i toO -OpOpou, quam
.««/iii». Pi-t.na, in illum Ordiium incluseril. 'uc accedil quoi Horologium propomt H
Primam antc. ipsum Mcso-
rtum recitamlam: hxc antem recilabatur in tempto, quemadmodum ex
codem Typici loco conftcilur. Sed teniput
est, u( Primam aliasque horasdiurnas cum suis Mesoriis Ott Horologto exhibeamus.
Horologium islud quod excusum est Vcneliis anno 1607, sic habct, «fto*? zf,i npcinis iv w-xvv\u ap Xou.
Horam primam compunctione incipe, ac continuo subjungit tres Psalmos: neque cum
in
S. Gcrmano ct R „u,,, sam
Hmnoluyio tbi msmuat, prxmiltendumesse AeOre rrpoay.uvr,ooJpiev Venite adoremus, id quod ad alias dinrnas recita-di ex
Horas facit Tresautem Psalmi, Horologio,
accitratiss,tme. qttos liic recitandos ponit, sunl Iti, 8, Verba iw aurilius per-
cipe 89, Domine refugiura factus es; et 100, Misericordiam et judicium. Qtnbus absolutts dicuntur u-
quentia

AoSa, xai vuy etXkrfXff&ut y. utrxvotxi

, i/.
y ,
Gloria, et Nunc,
Alleluia tertio, tertio quoque
ei pev 0e6; Kupio; tyxlzxt, 1 you.iv '-%& TO TpOTTapK corpus Et si Deus Dominus cantatum
inflectitur. ctini /ree.iic.t'!
rt? r.fioxi y.xi vOv, Ti' ce
oe xa/eoojptev
v.ali oj xe/apiroJptevr,- fuerit, dicitur Gloria, Troparium dioi, Et nunc, Quid Atteluia,
£i'J aV.rXoiix, Xiyoutv TpoTtapiov, tl( f./ov rtAayujv (3', te appellem o Benedicta. Si autem Allcluia dica- ,

tur, Troparium canitur tono obliquo 2.

228 Comm. Gricci longissimc absunt ab errore Vigilantii, qiti (nt testalur advmm eumdem FigUantium
scnbcns S. Hieronymiis cap. Allelua
1) pugnabut, non nisi in Paschate canltintliim cssc nam Alllluia
:

Grxcitam carum
eoque E
liabent, ut illud frequentent eliam tempore Qitatlragesimx, etiam in siwrum exequiis ,

sxpius ingeminant, quo ratio temporis dittturniores Dei laudes ptistulal. Unde
illitd rflam pcr
Palritirclia Constantinopoli-
tanu» Michael Cerularius; apud Baronium adan. 1033 num. Quadragest-
29, quasi summam impietatem Latinis objicil, mam.
quod Alleluia in Quadrogcsima canerc intermitlant. Hunc Laiinis infensissimttm Patriarcliain
imttali sunt
complurcs nlii Gra-ci, Hn ut Humbertus Episcopus Silvx-Cnndidx et alii mulli,
eorum calnmnias scripto reliUare
adaclisinl. Sed ct Latinis olim m
funeribus ccciuissc Ai.lei.lia constal ex D. Hicronymo, qiti i» Epilaplno
Fabiolx sic loquitur : Et jam fama volans,
pranuntia luctus, totius urbis populum ad eiequias con-
tanti
gregarat. Sonabant psalmi, et aurata tecta templorum, reboans in sublime quatiebat Alleluia. Ejusdem
ritus meminil in epistola itd Alclium de funere Rufftnx conjugis ct nairal Baronius, ad an. 5'JO imm.
29, :

eum ritum etiam in Gallia fuisse usitatum. An autem et lempoie Quadragesimx Lalini aliqtmitdo
illud ceci-
nerint, non invcni nsque adlmc. Hoc inccui, illud uon recte faclitalum
fuisse a quibitsdum Hispanix Saccrdo-
tibus, contra quos agit Concilium Tolelanum IV cap. 1 1 : Cognovimus
quosdam MispaniiB Sacerdotcs, qui
in Quadragesimas diebus Alleluia decantant, praeter in ultima hebdomada quod ,m,io-
Paschas, quod deinceps interdi- bant Lalinl.
cimus fieri, statuentes, ut in omnibus praedictis Quadragesimoa diebus, quia tempus est non gaudii,
sed
mceroris. Alleluia non decantetur. Plura alia disputauda de Alleluia ocairrunl, sed non sunt lntjus
loci :
eapropler revolvor ad Horologium, qttod duos Verstculos cxhibct, dtclo Tropario siibjictcndos. Sunl autem la.

ZTTX02 x'. Versicultjs I.

T6 Ttpui uttaxovaQv zf.c, cjojv/is ptou, 6 ^xaOtii. piou 229 Mane exaudi vocem meam , Rex raeus et
luti o (-):,. ftOU Deus meus.

2T1'X02 (3'. Versiculus 2.

ra fjfiuxtx ftou evojTitrov, Kupie. Verba mea auribus pcrcipe, Domine.

Ao^a. Gloria.

"On Trpi^ oe Trpoaeu^opiai, Kupte. Quoniam ad to orabo, Domine.

Kat vvv. 0eoTOy.tov. Et nune. Mariale.

Tl oe xaXeawp.ev, w Ke/_ap(T0ip(evr; ; Oupavov , 5ti 230 Quid te nominem, o (iratiu plenaT Coelum,
avertO.xq tov filtiv Tf,( oiiwtocfUvT/C ; Uxoxouanv, 6t( quia produxisti solem justitire? Paradisum, quia
&).xa-.r,ox$ zo av9o? xfi^ atpOapoia?; Ilap9e'vov # 6t( integritatis florem efiudisti ? Virginem, quia man- atfjite Deipa-
ram-
'iutivxc. a^9opo;; \yvf,v *
p(r Tepa, 6t( 'iaytc,
( Gxiz, otytxtc, sisti impolluta? Castam matrera, quia sanctis tuis
ayita/a^; u(6v, tov TtavTOjy 0eov ; Autov (xeTeue ooi%~ ulnis portasti filium, qui est universorum Deus?
vxt Ta; (pu/a; rptwv. Hunc precare, ut nostrarum animarum misereatur.
Ta dtxofuxzx uov "xztv%vov y.~rx zo \6yiov aov, Gressus meos dirige secundura eloquiura tuum,
xai uf, xaTaxupuvoarw ptou rcaoa avouix. Aurpoiaa^ et non dominetur mei omnis injustitia. Reditne me
ut arro av/.o^xvzixc, av9p0JTT0Jv, xai cpvXa'£oj ra; evro).a't; a calumniis hominum : et custodiam mandata tua.
oou. To jroooojrrov oou emcsavov i-i rov Oou/ov oou, xxi Faciem tuam illumina super servum tuura, et doce
cTtcTa^ov pte ra dc/.xtuiuxzx oou. me justiflcationes tuas.
nXjjpojO>;roJ ro azoux ptou a('vioeojt; aou, Kvp(e' otcojc, Repleaturos ineum laude tua, Domine, ut cantem
vptvjiaoj zf,v Jo^av oov, 6\r,v piv f.uioxv ptyxloTiotntixv gioriam tuam tota die magnitudinera tuam, Ter.
;

aou. 'Ex y'. r

1 Tptaa'y(ov, llxvxyix Tp(a? ovv rw narep viptwv, 7 Trisagium, Sanctissima Trinilas, cum Pate
^Or( oou eor(v. Kai, ei ovx e'ar( reoaapaitoar^, 't.iyt r6 noster, Quia tua est : et, nisi sit Quadragesima,
ToO 'Ayiou y.ovzx/.tov, ti tytt, f, zf,c zv/ov^/.c, eoprwt;. Sancti Contaciura, si habcat, vel occurreutis festr Tropariit
martaliOui,
231 Comm. Hxc omnia Itabes supra, ideoqne iiihil necesse est dcntto tota descnbcre. Tanlum Itic notatu di_

ijnum esl, oraiioncm Domtnicam a Gr.icts semper ftnirt hac (ormula : "Ori oou ionv f, Baa0.ua, *ai f, oivxp.t.
t

/txi n Solx, rou narpoj, xai roO Tiou, xai toO a>'ou nveuptaro;, vOv xai «ei, /.xi u, zoj. xhmx.zuiv aiwvojv.

Junii T. II VII 'Kuf,v

 liiv ACOLUTHIA OFFICII GRvECI
A 'Apf.v. Quia lintm M
gnum, et potestas, et ijloria, Palris, et Filii, et SpiTitus sancti, nunc ct scmper et in
1 i

M-cTonE n. n. sccula seculorum.Amcn. Haec verba, inquit Barradius in Malthseum, exponuntuT a Graecis D. Chrysostomo
Eutliymin, Theopliylacto ct al> Auctore imperfecti. In evangelio quoque Cyriaco reperiuntur. At vero in
Graecum evaiigelium irrepserunt ex oratione Graccorum. Sed neque ab Ecclesia, neque a Latinis Patri-
liu^ agDOscnntarj tamquam ail evangelicum textum pertinentia, neque in emendata editione adhibentur. San-
ctiirum Ciintm iiim legtsti num. 1H7.
1 232 Ft secunda quidem feria, tertia et sexta, T Kvl ~.t, [j.vj JeuTepo r rir,,
P
Y.v.i tt, ?.e'ye tg

dic prsssans Mariale. irapov ©eordxtov,

Gloriosissimam Dei Matrcm, et sanctiorem An- Tr]'j vtiipSoEpv tou ©eou Mr"ep«, xal t&v zyfov oiy-

|
<
niiorecantcmu.s, eamque corde etore confitea-
ilj yihji-j xyuazioaVf aatyijTwtj vp.vf,is&fitv, yjtpota KCtt

ad slnriulas GrdpLart 0eordxov

muresscDei genitriccm, utpoto qiiai proprie gcnnit a.vtr,v du.oXoyouvTei;, &s xuptwg ytvvf,-
ferias varla-
Deum incarnatnm, et <|uae pro nostris animabus cyiy.y 0£ov CE^oy.omevov, xai Troe^cVJvjTrxv «RyuoTWt;
tu,
supplicare numquam desinit. imep twv 4>uyo">y f.[JM'j.

1 Furia autem quarta et sexta, dic istud : T T^ oe rerapry xat RapaaxeuJII, Xeye touto.
Antequam redigamurin servitutem ;Christe Deus Tx/J RpoxaraX«€e Rpiv 3ouAw9)5ya. /ui:, exfyolfi

oster, velociteroccarre inimicis,n,uite lilaspliemant, pA«o<p>iptQuai G;, xat «ReiXouaiv Kpuv, XptcTr o trJto<;

et Comminantur nobis per crucem luam erige nos ;

ffiw' a-jzr.t rw araupw aou, tqus r',ua; Ro/.e u.ouvTac.
(

certantes. Effice, qui solus benignus es, utcogno- rVWffaTWOaV R&J^ £5/;j£l QpQoJojjWV / RlOTie., Rp6a6ci«I£

scant, quantura Deiparffi precibus possit Orthodoxo- rifc 0eoTOXou, ptove tptAxvOpwRe.

runi lldes.

1 Sabbato illud. T Tw aSc^TW TOUTO.

233 Pios Martyres, veluti primitias naturze, tibi "fls «R«p^a5 '-?,-. muaeo);, t ,: > yuroupyw -.?,-.
xttazQit, r,

B Domlne, creatarae satori, offert orbis universus? ot'y.ouf/£v/. Rpoocpepei aot Kuptc rou^ 9eo^opouc MapTupa^-
Horum preeibus, mullum misericors, tuam Eccle- -ylt. aurwv h.iiiyr- lv wJ.vrt P«9et«, xr,v 'ExxAytftav
siam per Deiparam pace custodi.
in alta OOU, $IX T>j; 06OTOXOU OUVT^pVJOOV, RO?,V£?,££.

1 l)ir Dominicii recitamus uRy/.ouyiv occurrentis T T« oi xuptaxjj, >.£-/o^:v tr,v URaxo)iv tou tuvovtos
Tonij Domine miserere. Quadragesies. Qui orani zf^ou. Kupte eXstjoov, (jl'. '0 Iv RavTt xatpoi. To Kupte
ao deniquc tempore Domine miserere. Tcr. Gloria. Et nunc O.sV.aov, y*. $o%x v.vi vvv. T/v n/xiWTSpav 'Ev ovouart
Offlcium E\celIentiorem. Iu nomine Domini, benedic Pater. Kuptou euJLoyyioov DaTep. '0 tepeu? exfflwvet, 6 0ei;
Matuthium
Sacerdos cxclamat; Dcus misereatur vestri. Et 8i oiXT6tpT]oat j;pt«5. Kat et TeooapaxooTW, roiou^xbv jTa? y'
conctmtit.
sitQuadragesima, facimustres majores reverentias, p&yakac, pvravoia$ t ?.e'yov-ec t«v Rpoypatjeioav eu/kv.
dicentes prEescriptam precationem Domine et Do- Kupte xat JeaROTa xr £wf}$ ^•-•'
:
t z, ^jlou Oftot'ws xat Ta^
minator vilee mea). Consimiliter et alias minores £T£pa^ pity.pa^ la EfTa zf,v Te)v£UTat'av, ytvo/xevat
undecim. peinde et postremam, adeo nt omnes OUi
o^ou. te'. E^Ta Tptoaytov, Tlavayia Tpta^, ITaTep«u.wv,
simul acceptee sint numero xv. Postea Trisagion, ro "vp
Ki3pte Kat tcj Rapouoav eu^j-'y.
D.lr.aov to'.

SanctissimaTrinitas, Paternoster, Domine miserere

tandem prsSsentem Orationem.
duodecies, ac
234 Christe, lux vera illuminans et sanctificans Xpto:l to i^j: to a),r 6tviy, to
( owtt^oy x«t aytaCfly
omnem liomiuem venientem in hunc mundum, si- r.y.-Jiy. «v9pwRov ep/ouevov e<; Tc-y xda^oy, oy U£tw9^TW (

gnetur supernos lumen vultus tui ut in ipso intuea- ; e<p Y,[iaq xo yw? tou RpoowRou oou* fva ij aurw oiiwue-
mur hinii n inaccessum; et dirige gressus nostros 9« epwg to «RpdatTov' 'ni x«Teu9uvov tz 8ia£f,uaxa
ad operationem mandatorum tuorura, prccibus in* f.fjLW Rpii; twv evroXwv oou, RpeoSefai? t^c
zpyctata-j

temeratse Matris tuee, tuorumque Sanctorum om- r«v«^p«vtou oou MrjTpo; /.a< RavTWv rwv oou 'AytW.
nium; Amen. 'A^xv.

•j Gloria. Et nunc, et fit Dimissio. 1 Ad x.ai yivt-yt anoi.vai^.

In hoc gtiid
23S Comm. riiiiuiii, sicut heeposlrema Oratio hic integra desaibitur, sic et reliqux omnetsupra assignalse
tit quxritur. describerenlur ! non occurrcrent hic tot mnigmata, nulli OEdipo solvenda. Inprimis enim 'Tira/.ou>i quid sil, ne
i
os quidem convenit,
Ooaro : quem quivolet, consulal ut coltigitur ex in Euchologio fol. '>'.
Ego
uuicm hicex Paracletico tantum apponam Troparium unnm, quod 'Tmxou tbidcm inscribitur. Sicautem sonat :
'II roC Xiiarou f/eTavoia rm itotpsijeiooi/ ioihiOf i di Spnvo; rav fiupoifipuv riiv /^piv ip.r,maw bn aveoriis
l '
... Twpe/oiv ru Koopiu to ui-,? Vn:z. Latronis poenitentia paradisum prsedata est, et lamentatio
afferentium unguenta gaudium significavit ; quia resurrexisti, Chrisie Deus tribnens mumlo magnam mi-
Qula S. t ih rdiam. Precationem item illam, quse incipit Qui in omni tempore,
repetire non polui, fruslra Grsecorum
mii auctor .'.

»io fttinc iii /tnem scTKfadis. .U nanc, <yn.-c a voce Tijv miv Excelsiorem inchoatur, inveni el
tifiiortlpav
prccatiomtm,
ili.h niini. 213, '/"7".- Mc ri-piirii l.i non ,-./. /imvik gnogue Precationem, qux ad tres majores reverenlias
1'nih'i consuevit. Ea S. Ephrem habct auctorem, non antiquum illam Diaconum Edessenum in Syria, Basilio
cotsvumet amicum, sed lingtm Greecn imperitum; verum alium mnlto recentiorem, Monachum tamen, quiin
Catena Uymnographomm ex sinistro latere antepenultimus ponilur, 'Etspax^ Kapia;, quod nomen num, i.'j
ialine reddidi Ephrem Caria? A.«i idec lamcn 'iic luerit S. Ephrem, Mylassse in Caria Episcopus, cnjusActa
ai nmv Januarii lliu^iiniiiis :ab hocenim diversus al Melodus, simpliciter Kaclac, dictus, haoiiu-
illustravit

que Monaslico, sim Episcopati pallio, expressus. Ki hoc animadverso, cupit Papebrochius aliquid mutari in
suo
ad '21 Muiiii commenlario de SS. Abrahamo et Maria, quorum ad Hellespontum m minori
Asia conversalorttm
[cta, alius quidam Ephrem scn>sil, uiulo Sancti Pairis nostri /icnitiiafus eiiam ipse, nihilo tamen minus
a
I? divenus, s\ Uc ad seculumix vel \ verimeat, et Sanctus Abraham cum neple Maria
non male referalur
ad seculum vi.- quodalias licebit recognoscere, ai forsitan etiam retractare.
~2'M\ L't ut ,:.t : Precatio, quam inveni ad frss majores reverentias recitandam, auctorem habetS. Ejihrem
ud tot\d\ m
nverenttas Vyvicum ci Uorologium ; atque hoc modo peragitur. Adprimam reverenliam dicitur : Kiipie, zvi ±i'.r.:-'y.
diccndantm, rii Kwi tiou, jrveufta *py(«5, nepupytae, rpiXapyiar;, xsi oipyoXoytai; ptij ftoi 5o?. Domine et dominator vitai
 AD MINORES HORAS. Lxv
meae, non des ruihi spiritum pigritise, curiositatis, ambitionis,
et otiosi sermonis. Ad allcram diciiur ; D
D.veS|ut }f raireiyoijpooviiiGs, /n oBtppootoiw, y.zi CictjmviS;, x«i oyoinie yxptmi fwi tw ociJouXw. Sed spiritum AIXTODE N. n.
humilitatis. eUemperantiae, et patientiffl, et caritatis tribue mihi servo tiio. irf tertiam denique : Nzi
Kupie Pamto, at&pto-atfULopavTa ipi z-.vi^x-.x, xai fii- xaratpfiiuv xov aoeiyiv «oO- oti euXoyjiTis e* ti; toiie.
aiWac tuv atuvaw. Ita, Domine Rex, da ut meos lapsus videam neve condemnem fratrem meum
quia be- ;

ncdictus es in seculorum secula. Vcrumlamcn rudiora Monacln nullisque litleru

exculti, diciuii ad quamlibel
majorem rcvcrcnliam, sive corporis incurralioncm Imr dumlaxal cnm Piiblicuiw. '0 0to;
.
O.ir/ir-i poi -m
aftapttoXu, Deus propitius esto mihi peccatori. Dc ipsu reverentiit vide num. 202.

MESORIUM PRIM^:.

i\d primse Afesorium quod attinet, de eo ahqua disseruimus nutn. 224 ; ubi et ex Typici verbis videre licet, ifuorium
quando recttetur et quo loco, qwsque Psalmos complectatur, quas Precationes alias. At vero cum ibt harum primm
Precationum initiasolummodo expressa fucrint, nostrum est ut reliqua ex Hirmologio suppleamue. Incipiemus
ergo ab illo Tropario, quod )t«T«vwnwDv appellatur, et quod ibi, casu nescio quo, nocturnum Latine tegitur,
sed male; nonenim KaravvnxMbv , ibi nocturnum siguifcat; sed (si mihi fas stt, ita loquij compunctivum.
quoniam verbis cantexitur adeo gravibus, ut itt recitantium animis spiritum compunctionis facile poseil progU
gnere; adeoque a Nuttcd pungo, et propius a Kaxavvxxoi conipungo, ducit originem, uon a Nu£ nox. Est au-
terii tale.

'Bikenaov rtxdi Kupte, ilir^vj r.y.a.c,' iidir.c, yao aito- Miserere nostri Domine, miserere nostri etenim
:
E
Aoyta; «rropouvTec, TauTr,v aot ixeciav w? Ata-orrj, oi omnis purgationis indigi. hanc Tibi, utpjtoD j

aptapTCjJ/oi -poac^epoptev. 'EXe'r,aov rptac mino, supplicationem peccatores offerimus. Miserere

nostri.

Ao^a. Gloria.

Kupts EAE/aoy r'fU.ac" iizi aot yap 7r£Trot'9api£v, fir) op- 238 Domine miserere nostri in Te enim rnnfisi :
et Ifinnologlo,
yta^K^ rptv cfpoopa, ptr.oe fj.vr,a9r;c. tojv dvou\t<hv r'u.o>v sumus, ne irascaris nobis valde, neque reminiscare
akX ernoXe^ov xat i/uv oj; euaTr/ayxvoc, xai XuTpoJaai iniquitatum nostrarum; sed respice nos ut miseri-
rptac. ex tojv ey_9p':>v riptojv cu yap e? @eic. rptoJv, xat cors, etlibeia nos ab innnicis nostris Tu enim es :

ao; aou, Tra/Tec, epya yutjwj aou, /at to ovopta Deus nostor, nos omnes opera manuum tuarum.et
aou E7rtx,ex/r,p.e7a. nomentuum invocavimus.

0e< Et nunc. Mariale.

Tr,c eua7rXayyvt'ac t/!v ttuX/v avotEov, ru.lv, euXoy^- Misericordia^ januam aperi nobis, benedicta De
^tevrj ©eoToze. ^Elmtovzic, ztc, ae aaro/^a-Wfj-ev, Genitrix. Non erremus in te sperantes per teeri- *' p^ccj !»(<
fxt) :

puaGetrptev Oia aou twv TTiptaTaaeojv au yap r\ aojrr,pt'a juamur necessitatibus : Tu enim salus es genens
tou yei/ou; -dv XptaTtavJjv. Christiani.
^ To Kupte Ao^a, Kat vuv. 1 231) DominemisererecJUfl(/; 5.Gloria.Etnunc. , ,

V/ir.Qov pt'. Triv ti^iojte'- fl(//(

pa> t'j"j> XeriOjct^.. Ev oviptaTi tou Kupt'ou euXoyy.aov, Excelsiorem Cherubira. In noinine Domini, benedic
IlaTEp. Kat TTOtoupsv fiETavota^ (xEyaAa; y'. pteTa y.cti Pater. Et lacimus tres majores reverentias, et una
z?,^ tjyr^ w; cJe^XoJTat. Etra ).e'yofj:ev xr.v rrapouaav jam assignatam precationem funtlirnus, ac dcinde
vjyr.v tou fxeya^ou BaatXetou. orationem Basilii Magni.
'0 Sempiterne Deus, lui principii expers ac perpe- ^
("kc-c. o atojvtoc, to avctoyov v.xi at'otov (j?oj?, o

7727/.; /.Ti'a£o; o"r,p:toupyoc, >5 tou eAeouc. TDiyjj, ts t>^;

tua, omnis creaturse opifex, fons misericordiaj,
aya9oTr,To; rShx-pc, r.xi' xnc. cj.tAav9pwTrt'ai; ave^t/vi'a- pelagus bonitatis , et benificentiae investigabilis

oto; acu-jao;, i-rYayoy ^a; abyssus; signa super nos iumen vultus tui.Domine.
1^»' to y ,)C> Tt) ^ "rjoaojTrou
aou, Kupte -
Aapt^ov iv Tat; /.apatat^ rptwu, vor.Te /lAte
Intellectualis sol justitiaj ac jucunditatis, illucescein
cordibus nostris, nostras animas imple: et doce ex s -
^ ai ^io,
Tr; ot/.atoouyric v.at Trj; eutppoauvr;;" Ta^ ^uya; rf/wv
7TAr}poJO"ov, r,y't Sidx^ov ri^xy-c, rx ax pteAeray y.u, /y.i
nos tua cogitare semper ac loqui judicia, et tibi
^9e'yyea0at' /.ptptaTa, xat e^o/jLoAoyetaOat aot (Jtr^e/.tJj;,
Duinimi ac Benefactori nostro jugiter conlitori.
toj r'pt£Te'poi aeaTToTj7 xat euepyeTrj. Ta xdv yzib&v rptojv Manuum nostrarum opera sccundum tuain diri-
^pya, TTpoc T3 aoy zaTeu9uvoy 9e'/ri^a, xat TTpa'TT£tv ge voluntatem, et ad peragenda ea quas tibi pia-
rp.a? Ta' aot eiiapeOTa xat (ftXa euocJoja^ov tva r. xi tJia
i cita sunt ac grata, attrahe nos, viamquo facilem
T(iv ava^tW rpfiv, oo;a'^r,Tat' aou T'j Travaytoy ovoiia, concede ; ut et per nos indignos gloriflcetur san-
tou riaTpoc, /,at tou 'Ytou, »at tou ayt'ou Uveufj.aToc, ctissimum tuum nomen, Patris, et Filii, et Spi-

TrJ5 pti'a^ QeoTKToc te xat j3aatXet'ac, r, TTpsVet rcaaa ritus sancti, unius et deitatis et regni, cui con-

§<jc,x, Ttptr; y.at TTpoaxuvriat; elq tou; atojva^. 'Apr^. venit omnis gloria, honor et adoratio, in secula.
Amen.
1 Et*Ta iTii r
yjvxnxoiJiv y.cti Taurrv tou avzov, | Postea et hanc ejusdem orationem adjungi-
mus.
'O EcaTToaTe'XXo>v to tfw^ xat TropiueTat, o ayaTE'A?.oJK 210 Qui emittis Iucem et vadit ; qui solem oriri

Tov «Xtov errt t3t/.at'ou; xat aO"t'xou?, Trovyipou^ Te xai facis super justos etinjustos, super bonosetin.ilus ;
ayaOovc., o ttoiojv 6'p9pov xat cfOJTt'^ojy TTaaay. njv OIKOV- qui fabricarisauioram, totumque orbem illuminas,
(jivr.v, c^jJTtao:/ xai r'fj;oJy -7: y.apoYac^ Ae'ar:oTa tojv illumina et corda nostra. Universorum Domine,
a-J-v?'"V J^apiaat iu.iv ev t^ rrapouary 'AptJpa euapeaTii- uttibi hoc die placearaus ; nobis concede.custodiens
aat' aot, otavj/^TTOJv 'y.ac ano rra'a/;; aaapTt'a;, xat nos ab omni peccato, etomni iniqua actione; hbe-
Traar c ( rrovroa; Troaceojc, puop.evoc rptac arro -i>To; rans nos ab omni sagitta volante per diem, et omni
adversana
 ACOLUTHIA OFFICH GR/ECI.
A adversaria potestate. Precibusincontaminataj Domi- '3e'),ov; 7reTOUe'vou rplrjxc, x*i Traor.c avTl/.etu.'vr,; cfu-
AtKTom K. n nse nostree Deiparae, tuorum ex nulla constantium vat/eoj;. npeocetat; t>*; TrxvaypavTou AeoTron/r; rptojv

materia ministrorum, ccelestiumque virtutum, ac 0eoTo'/.ou, T(7jv a''j).0JV oou ).£(Toupy(7)V v-Xt e/Toupaviwv

otmiiuin Snnctorum qui tibi a seculo placuere.Tuum $uvxp.irt>v, v.xx Ttxvxrirj w/ ayt'o)v tojv an' atcovo; aot
euapeoTr.aavToJv. Z6v yap lari -6 xai aojtetv
cst enim, Deus noster, niisereri ac servare nos :
e/\e'etv,

et tibi gloriam damus, Patri, et Filio, et Spiritui r'pta; 6 0eoc r.tvWj, xstt' oot T/iv c.6r"av avxTre'pnTo.jtev,

sancto, nunc et semper, et in secula seculorum. toj HaTpi xat TO) Yioj xat T'7) ayt'oJ Hveu^art, vOv xat
ati, xxi et; toOc at/Tjva; tojv atojyojv. 'Apr,v.
Amen.
Psalmi ad 1 T.loria, Et nunc. Excelsiorem ; et finis imponi- ^ A6£a xai vuv. T>;v Tiptto)T£'pav xxi yiverat arro-
Ttrnam, tur. ).uat;.

24 1 Comm. Jam mmc marte proprio observaverit eruditus Lector, h.rc qu.r hic habct Horologium, non
saiis congruere illis quse num. 223 pro Primte Mesorio habct S. Sahx Typicum. Quippe hoc Typicum prmlerit

multa, quc hic rccitanda iu Horoloijio proponuntur. Utritmttlro melius, quis deci'lat.' Interim cum de Horis
minoribus aliis, prout passim rccilantur, pauca tradat Tijpicum, cx eodem Horoloijio, ordinem earum ac seriem
pandcmus.

HORA TERTIA. "flPA TPITH.

1 242 Rex ccelestis, Trisagium, Reverentirc tros, 1 Baot).£0 oupx'vtE, Tptoxytov, pteTavotxt /', Uxvxyix
Sanctissima Trinitas, Pnter noster, Quia tuum est, Tptx;, Morep r.priv, "Ort oou, to Kupte eXeroov tS'.

Dominc misorereduodecics.Veniteadoremus,tertio. AeOre Trpooxuvriacojuev, ex rprrou. E'tx oi t|/«Xfioi«.

Deintie Psalmi.

Comm. Ui Psalmi sunt, xvi Exaudi Domine justitiatn meam. xxiv Ad te, Domine, levavi animam
13 meam. el l, Miserere niei Deus secundum.

1 2M Gloria et nunc. Allcluia tertio. Et si Deus 1 A6c*a xxi vOv. A).).'/;).outx ex toitou. Kai ei p.ev

Dominus dicitur, dic diei Troparium, Et nunc, 0e6; Kupto; ).'y£rxt, ).eyerac Tr; rpupa; Tporra'ptov,
Mariale hnc: Deipara, tu es vilisvera; sin autem Kai vuv, ©eoToxtov to, 0eoroxe, au e* accrreXo; r, xt.r-
T
Alkluia, dic scquens Troparium tono obliquo 2. Qivc. Et t)e aXJ.r./Xouta, ?.e'ye to irapov Tporraptov, rrpo;
ryr.v TtX. [3'.

Christe, qtii sanctissimum tuum Spi-

liora tertia Kupte, 6 to Travaytov tou Hveufja Iv rf, rptrr, i>>px

rituin Apostolis mlsisti, liunc, o Penigne, ne aufe- to"c ArrooTo/.otc oou xaTar:£ ut|.ac, t
toOto a'ya9e p.i.

ras a nobis sed cum in nobis Te deprecantibus in-

; txva.vO.rt; otf' r.p&v, x)X eyxatvtoov rpiv c^Eoi/ivoic aou.
nova.
VkRSICCLUS I. 2TIX02 «'.

Cor mundum crea in mc Deus. Kapc^tav xaOapav XTt'oov ev iprji 6 0e6c.

Vbusicdlcs II. iTI'X02 j3'.

/Ne projicias mo a facie tua. M« artoppt't|,r,; pt ditb ToO rrpoaoJTrou aou.

Gloria, et nunc, Manale. Ao^a, xai vOv, 0£OTo/-iov.

Dei gonitrix, tu cs vitis vera, cpjffi vitse fru- 0£oto/.£ ou ef r. au.7T:/\o; r, cxkr^cVj), r, {l\zrjzr,rjxax
rrUquas ctum jiojiuristiDomina, deprccamur, una
; To, tov xaprtov rr; ttw/i;- o£ i/.:T£uopt£v, xJacEue, Aforrotva,
appendias cum Aposlolis pete animabus nostris misericor- p£Ta tojv 'At:oot6).o)V, e).er,9r;vai Ta; tjV/ya; rtjim.
diam.
C Dt.minns Dens bencdictus; benedictus Dominus Kupto; 6 0eo; eJXoyr.ro;, eu).oyr,To; Kupto; r.plpxv
dedie in diem. Prospera nos, Deus salutarium no- xaO' rptepav. KaTeuocJwoai r\pvj 6 0e6; crcorrotwv
strornin. Deus noster, Deus salutis. r'c/0)v, 6 0e6; rjjr^v, 6 0e6; tou ooj-etv.
1 2'i2 Trisagium, Sanclissima Trinitas, Pater 1 Tptoaytov, Ilavayta Tptx;. IIa'Tep ri/wv, "OTt oou,
noster. Qiiiatuum cst, et haec Troparia. xai ra Tpojrrapta raOra.
BenedicluS es, Cbriste Deus noster, qui insti- EuXoyr.To; et*, Xptore 6 0e6; /'f/ojy, 6 vravoocpou; tou;
tuisti sapienlissinios piscatores, ad eosque sanctum «XieF; avarjet'^:, xaTrrreyj/a; oruTOt; to HveOpta to
Spiritum misisti, et per eos irretiisti orbem o ho- ; aytov, y.xt 3i* aurwv rriv otxoufuevrv ax-jrvivaxc,, tot).j;'v-
minum anians, sit tibi gb.ria. 6pti)Tre, *fo^a oot.

Gloria. Aoiia.

Veloccm et firmam famnlis tnis consolationem, Tayelav xat ora9rpav cft^ou Trapzizu^tav toF; Jou).ot;
Jesu, atlhibe in nostrorum spirituum moerore ; ne oou TrooO, ev -*!> av.rotaoat ra /rveu/aaTa rwhv, pr.
desere animas nostras in tribulationibus ne a men- ; ^o)pt'oou tojv tyoyr&v rt//7jv £v llifyzat, pr. ptaxpuvou tojv
tibus nostris in nccessitatibus elongare appropinqua : (ypevojv rpcoiv ey TreptoTaoeotv rxA/V aei rpta; Tro6^9aoov
nobis, appropinqua qui es uhique et quemadmodum : tyytoov rptfv, eyytoov 6 Travrayou* ojotteo xai ToT; 'A-o-
eras semper cuni Apostolis tuis, ita et nobis tui ot6).oi; oou rra'vTore ouvx;, outco xai rof; oe Tro9ouatv
flagranlil.us dcsi.lerio a.ljunge Te, o misericors, ut evwoov oeaurov, oixrtpptov, tva ouvruu.e'vot, oe uptvojuev,
juncti Te celebremus, et Spiritnra sanctissimura xai CJoloXoywptev t6 Trxvaytov oou TrveOcca.
tumu gWificeiuus.

Et nuuc. Mariale. •
Kai vOv. ©eoroxtov.

Tu, illibibata Dei Genitrix, es Christianorum 'H Rttn;: x«i vTfoarao/a, xai xaracpuyr; tcTjv Xptarfi»
 AD MINORES HOEUS. LXV1I
vojv, 70 dv.a-zxp.iyy.-vj
xdv nac<cinuou(A|vUv, 6
xiiyoc, spes, et patrocinium et perfugium: inexpugnabilis D
hjir.v o «xstL-aoTo;, au er Outoxc ayo-rvxt- alX wc oppressorum murus, portus nescius tempestatis : ai-ctors w. n.
rov KfSffftov c^ouaa tij «jwOotoi -rpe-rcei* oou, fxvr,- quare, sicut raundum servas jugi tua deprecatione
cfyxi y.Xl fp€iV, HttpQtVG T>aVVpVY,X€ sic et nostri recordare.
To Kupte Dir.oov p\ '0 w 7-avTi *aip& v.y.i isActq 1 243 Domine misererc, quadragies. Qui orani
coo-e* pe 1
)' r,v, Kupte D.h.fjov, y\ AoEse, Kat vuy. Tw tempore etlmra: post quam precem, dicitnr Do-
TtpuwTtpav tojv XepouStjz, Ev t*;) ovdftstTt Kvpi'ou euXo- mine miserere, ter. Gloria. Et nunc, Excelsiorein elaudU oratio
yr.cov iiarep. Kat et eOTt Teaoapa/.oOTr;, Troiou-jiey t**, Cherubim. In nomineDumini benedic Pater. Et, si s- uardaru
ixeTavota; o>; -rpoeypatpi*. Mera 3e TiJV TsXevratotv fxe- sit Quadragesima, faoimua reverentias, ut ante
Tavotav, ?,eyo-xev t**7V eu*j***)v tou ayt'ou Mapdaptou. scriptum est. Post ultimam autem reverentiam,
Ae'aTtoTa 0ee, II*TEp -ravToxparop. recitamus orationem S. Mardarii, Domine Deus
Pater omnipotens.
Hanc orationem S. Sabx Typicum sicintegram exhibet.
Aec7Tora 0E£, IlaTep 7r«vTO/.pa'T0p xai Kupte Tte Domine Deus, Pater omnipotens, et Doniine Fili
xovoyEve; 'Ir.cou XptoTe, aytov Ilveufxa, pla ©eon*;, unigenite Jesu Christe, sancte Spiritus, una Deitas,
xt* ^uv-xpu-,, eXeViaav fxe tov «fxapTOjXov |xat ot; et»'- una potentia, miserere mei peccatoris et quibus ;

GTaoau xpt-xaat, cojoov fxe tov avafjiov

fltfl' 3oOj\ov oou scisjudiciis, salva me indignum famuiura tuum,
euXoyrjo; tl et; tou; aifhvac,. 'Apf.v. quia benedictus es in secula. Amen.
Comm. Scd Tijpkum nomen S. Mardarii, non exprimit. Hic Sanctus nobis adhitc incognitus est. Nofimus
hic
qutdem aliquem Sanctum Mardavium, qui sub Diocletiano passus est in Armenia cum Eustratio, Auxentio, nobis * * .
*
-
1

iijnoti
Eugenio et Oreste ; scd hic cst antiquior, qitom ut Orationem htam contexuisse tideatur; ct quia nec Allathts
quidem ipsius meminit inter Melodos, neque reperitut in Catena seu Ccrona, jam s&pe nominata, videri possit
B omnibus junior.

MESORIUM TERTIjE-

Ilavayia t ost Benedictus, Trisagion, Sanctissima Trinitas,

1

JxLsra T °» EuXoyrjTo*;, Tpttjayiav, Tpta;,

9'
FiaTep f.pfhv, AeOte Trpoxuvr.awfXEv y', ot ^a/X^oi, Paternoster, Venite adoremus ter, dicuntur Psalmi
'Y'!'j>*ra> oe Kupte, 5rt VTziXa&tc, pte- e*Ta o }.a' Maxaptoc sxix Exaltabo te Domine, quoniam suscepisti me :

tj>v aoifyfjav o ^'.Etoa/.ouoov o Geo; t>5; o"e^*r. E'i; fjtou. deinde, xxxi. Beati, quorum remissm sunt : et lx
Exaudi Deus deprecationem raeain.
1 Ao^a xat vuv, Tptoaytov, IIavayt'a Tpta*;, IlaTep T His Psalmi-s finitis dicuntur : Glor. Et nunc,
xfj.wv, xat Tpoirapta Tauta, Sanctissima Trinitas, Pater noster, et haec Tro-
paria.
'0 0eo; twv *TaT£po)v f,p.v>V, o irotwv du -jteO' r'f/.ajy Deus Patrum nostrorum, qui nnbiscum semper
v.axa xiv ar,v e*Ttei*xetav, pf) a'-to-fTr,oY,c, to e^eoej oou «'^' agis secundum mansuetudinem tuam, ne avertas
rp.'jjv t dXXx zalc auTWy tXEOtat*,, ev dofiVYi xuSeovtjoov misericordiam tuara a nobiSj sed ipsorum depreca-
Tr,v fyjif.V Y.UMV. tionibus vitam nostram in pace guberna.

Ao'|a. Gloria.

Ot MapTuoe; oou, Kupte, ev tj? «9?.>i*j£t auTwv, ote- Martyres tui, Domine,
suo certamine abs te in

oa'vou; ex.o/i.t'*7avTO tj:; atpOap-rc'*--,, Ix aou tou 0eou i^ptuv Deo nostro retulerunt coronara
immortalitatis :

eVoVTSc; yao t>jv (0/_uv aou, touc, Tupavvou; wcB&Xw tua enim muniti fortitudine vicerunt tyrannos, et
E'9pauaav xat o"atjv.ovo)v Ta aviayyoy. Qpaar,' «utojv Tat; daemonuininvalidam fregeruntaudaoiam. Eorumdem
XptOTE, i|u^a; /'fJLojy. Martyrum deprecationibus serva, Christe, animas
nostras.

K«ti 0£' Et nunc. Mariale.

Te?/o; u\y-.'ju.-j.y/-m r,fiS)v xtav %oi(Jti»vStv vtatpxtl ^ Murus inexpugnabilis Christianorum es , Dei-
0EOTO/E -rapOfve* itpo*; ae yap /,--t7'^u-/ovt£; «TpoiTot para Virgo : nam ad tc confugientes, invulnerati
Stocy.ivop.tv y.ai jr*tXiv au.apT-(VovT£;, 'iyop.iv m npW- persistiraus ; et peccantes, Te liabemus deprecatri-
Geuouoav 3io euy^ptaTouvTe; fo&pdv ffot, XaTpe v„iy%- cem. Ideo referimus Tibi gratias, et clamamus ;

Oixuiphfi, 6 Kupto; [xzrx aou. Ave gratia plena, Dominus tecum.

T To, KuptE e?.Evioov, p Ao^a, Kat vuv. T/;v Tt-x«o- . 1 245 Domine miserere, quadragies. Gloria, et
Tepav tojv ,Xepou€t'fj:. 'Ev ivofxaTt Kupt'ou, euXoyriaov nunc. Excelsiorem Cherubim. In nomine Domini,
IlaTeo. At' eu^/jjv Tci)v aytwv IlaTepoiv.Ta'; Tpeu ptyxXa^ benedic Pater. Per preces sanctorum Patrum. Tres
fjt£Tavot'a; ptxz v.zt xnc, eu^; tou ogtav Eawalfx. EtTa magnas faoimua reverentias, dicimusque precatio-
t>7v 7fapouaav vjyf.v tou fteyaXou Baat)jt'o nem S. Ephrera, ac deinde hanc Basilii magni.
Kupte o t-)ei; fp'hv, o r»;v afv ti^fvr.v OiO'>i/. Domine Deus noster, qui pacem tuam dedisti h >-

dv9p'I)7rot;* xat xf,v tou *ravayt'ou iTveup.aTO); ffOJpeav minibus, et sanctissimi Spiritus donura ad tuos
TQt"; aoF; fxa9nT«r*j /.at 'A7roaT'j).ot; /.aTa-r^^a;, xai t« discipulos ac Apostolos demisisti, eorumque Iabia

toutojv yet'?.« ex 7Tupt'vwv yXwaawv, tJtavoiEa-; auvaptet per linguas igneas tua aperuisti potentia ; aperi et
aou* o^tavotlov xat r aojv tojv «fxapTW^oJV xa yiO.ri, xat nostra peccatorum labia ac quomodu et pro qui-;
(

StBadEflV fpac, ttw; 'JeT, xai u:r;p otv yyh -Tpoa£u/£a9at. bus orare oporteat, edoce nos. Dirige vitara no-
Kuoe'ovr aov fp.wj
( xf,v ^ojriv, o euoio; twv */etptatopt£voJ/ stram, Tu, qui tranquillus ftuctuantium portus es,
?.tpir;v, xai yvojpioov fplv ofibv, iv r, jropeuo*6*xeoa* IIveu- et viam in qua ambuleraus, nobis C"mraonstra. Spi-
•xa euGe; ey/.atvtao/ ev toF; ^yxaroo; f.p/ov, v.xi nwfiu- ritum rectura innova in visceribus nostris, et Spiritu
fjtaTt r'yefJtoytx*i) to r^; (Jtavot'a; Kfiuv, tJT*flpt£ov dWffftn- principali contirma quidquid in mentibus nostris
pov i'va xa9' Exaamv fpioxv toj nyevptcetrf aou toj lubricum est ac inconstans ; ut quotidie spiritu tuo
bono
 ACOLUTHIA OFFICH GR.ECI
y
A bono ad id quod conveniens est deducti, mandata ocyaBC) -yhc -o avpqipav D&iyoupevot, y.xra^w9wfxe
ArcTonE .n. n. tua observare possimus , semperque meminisse jtoitlv txi lyToXae ffou, v.7.i nfe ws dzi fjtwjptoveuetv

tuse gloriosae przesentiae, scrutantis omnia quse a h'j/-f,j //[ i'a$WYKiXr,$ zav -iT.^y;\j.vj'jyj r.piv zoic av-
nobis hominibus fiunt, et non decipi fluxis hujus 0pW7rot? jrotpouotrt^j xai pr, Tot$ (f9&tpofjievot£ tou xoa/xou
mundi voluptatibus ; sed cupiditatem futuris fruendi Toutou ouyaTC^Tao^i TEOHVOts, erAAa Ttov fteAAoVTOJV

thesauris corrobora. Quia benedictus es, et lauda- op^yeo9ai t/;; y.T.ni.-j.-jovj,- hviayyaw Qr.cxvpchv. ''Ou
bilis in omnibus Sanctis tuis, in secula seculorum. eu/oyy.ro;, x.at aiverbq 'j-nxoyeic. iv r.oiai -oic, dytoiq aou,
Anien. £('; tou; cci&votc, TOJV «iwv&jv, \K(JXV.

SEXTA
1 210 PrtBposilus tlicit Ter : Venite aiJoremus : ^ 'O npoeitwc, AeiJTe Tipoay.uvr.oopcev ey. -/'• MeT«*-
fiunt reverentisa tres, et incipimus Horam sextam, votat rpeu, /.7.1 apyopte9a Tr; exTr; wpa;, cpaX/ovTec;
canentes 1'salmum un, Deus in nomine tuo salvum vov vy' t o 0e6; ev tw ovopcaTt' cou cwcov pce. Kai £y',

me fac : et Lxm, Exaudi Deus orationem meam 'EvwTioat 6 0e6; Trv Trpooeuy/.v pcou, y.ac pcrj uTcepnjV;-

et ne despexeris : et xc, Qui habitat in adjutorio. xai et '. o xaToty.ojv ey f3or9et'a.

Qloria, Etnune. Alleluia Ter. Et, caniturDeus

si A6£a, y.u.i trtlv. 'A/./.r.J.ouia iv. / . xat ec pcev cpa'/\)eTac

Dominus, dicimusTrcqiarium diei si ; autem Alleluia., Tt), 0eo; Kupto;, ?,eyo uev
(
to Tr; j;pce'pa; TpoTTapcov et

sequens Troparium. Tonus 2. cle 'AMrXouca, to rcapov Tporca'ptov, 'H/o;, |3'.

Qui sexta die et hora, aftixisti cruci admissum in '0 ev ey.Tri rptepa xac wpa. Tci) aTaupw Trpoar/.ojaa;

paradiso ab Adamo pcccatum, etiam lapsuum no- Trlv ev TrxpaoVow To).p.y,9eTcav tw 'Ac^apc apcapTc'av, xat
strorum chirographum discerpe, Christe Deus, et twv TtTatcp.a'T0Jv rptwy to Y^tpoypacpov cjia'ppr,£ov, XocoTe
salva nos. o 0e6;, xac awaoy rpca;.

VimsicuLUS I. nrxoia'
Exaudi Deus orationem meam, et ne despexeris 'EwJtmbi o 0eo; tsv Trpooeuvr,v ptov, |M
de]irecationem meam. oV^Trv derocv pcou.

Vebsiculos II. 2TI'X02 (5'.

Ego ad Deum claniavi , et Don.inus exaudi- 'Eyoj-rpo; tov 0eov exeV.pa^a, y.ai o Kiipto; ticiy.oMoi
vit me. ptov.

Gloria. Et nunc. Martale. Ao^a. Kat vijv, 0e.

Quia non habemus /iduciam, propter multa du- "OTt oux e/optev 7rappr,ct'av, dtx Ta Tro?,Xa rpciv
licta nostra ideo tu, Virgo Deipara, obtestare
: aptapTrptaTa, cu tov eit cou yevvr,9evTa, o\icoJTriaov, 0eo-
ilhiin, qui cst c\ te genitus : multum eniin apud To/.e TrapGeve -
TroXXa yap tc^uet c^eV.at; ptr,Tpo; TTp6;
clcmcntcin Dominmii potest matris deprecatio. eupteVecav AeCTroTou. Mr; Traot'i5r,; a'pcapTO)AcJjy tzecta; 6
Supplices peccalcies ne despicias, o semper Au- TraVaeptvo;- OTt e),er'p.c»Jv ecTc xac ccoctecv (BouKpcevo;, 6
gtista, quia qui lubenter pro nobis passus fuit, est y.ac rra9etv urrep rpcwv y.aTaoe;apcevo;.
et misericors, etvult nosservare.
Cito anticipent nos misericordite Domine, tuae, Taj(v TrpoxaTaXaceTWcav r.iJ.d.c, ot o[r.Ttpptot' aou,
quia pauperes faoti sumus nimis. Adjuva nos Deus Kupte- oti eTtTojxeuaaptev ccpoopa- j6or9r,cov rpctv, 6
Balutaris noster : et propter gloriam nominis tui, 0eo; o aWTJTp r^cjjv evey.ev tjt; c)o;yj; tou ovopcaTo'; trou p
Domine, libera nos : et propitius esto peccatis no- Kupce, puaat )7pta;- y.at c),a'c9r,Tc Tac"; a'ptapTi'at;
stris, propter nomen tuum. rptcjjv, eve/.ev tou ovoptaTo; cou.
1 Trisagium, Sanctissima Trinitas, Pater noster, 1 Tptcaytov, riavayia Tpta;, jHaVep r.ptaiv, xat Ta
ct hffio Tropana tono secundo. TpOTrapta TauTa, ec; r^ov c)euTepov
247 Salutaria operatus es in medio terrre, Cliri- 2o)Tr,pta ecpyaco) ev pteaw tk; y>5;, XptCTe 6 0eot;- eirt
BteDeus. In cruce extendisti innocuas tuas manus, OTaupou Ta; a^paVTOU; cou /efpa; eEeVecva;, eiTcauva-
congregans omnes populos, clamantes, Gloria tibi ywv T!a'vTa Ta e9vn xpa'!;oVTa, Kupce c56Ea ooc.
,
Domine.

Gloria.
Aot.

Veniam pecoatorum nostrorum petentes, Christe Tr.v a^pavTov ecvcova cou, Ttpoay.uvouptev ayaOe, ac-
Deus, adoramua incontaminatam imaginem tuam Toupcevoc auyy_wpr,atv
:
twv TTTacaptaTWv rp:wv, XpcCTe 6
lauderis, quia ultro crucem conscendisti, ut quos
0e6;- (5ouXrcec yap euoozrcac aveX9ecv ev rci araupw,
formasti, de inimioi redimeres servitute. Undein tva pucr ou; eTtXaaa; ex Trj; cTouAta; tou e^9pou-
69ev
animi grati signuni tibi clamamus Qaudio replesti :
eu^aptCTO); (5o6)pe'v coc, Xapa; eirXrpwca; Ta TravTa, 6
universa, Scrvator nostcr. qui ad servandum
mun- IwTiip rptwv, irapayevoftevo; ec; to owcac tov xoaptov.
dum veuisti.

Et nunc. Marinlf. Kat vuv. 0eoTo;

Miserioordiss fons, Genitrix Dei, dignare nos EuCTr?.ayyvt'a; urrapyouca Trryr, ouptlTa9ec'a;
oommiseratione ajtwaov
reum populum, ostende
: respics lipta;, ©eorojte, pitcjiov ec'; Aaiv t6v apcapTraavra- Sulov
perpetuaui potentiam tuam iu Te eniui
sperantes, :
w; ciec riiv cJuvaaTecav cou- ei; ce yap eXuctovTe;, to
Xatpe
 AD MINORES HORAS. LXIX
Xaipe fjoifi/v coi. w; n:; 6 T»Sf ii;). 6 twv douiuCftav Ave chmamus Tibi, sicntolim incorporeorum prin- D
ao^iiroaT^yo;* ceps Gabriel. AVCTORB N.
| Totto: Xeyovrai, rfi fourtya, t» tpit»), z.a! tj5
^
1 248 Hrec dicuntur eeounda feria, tortia et
7l£L(TTTy;. ote o-Jx syei >; r^tspa xovTaxioy to 5z J-oT£- quinta, quando dies Contacium non liabet;sed teria
Tcqfpivov Acyerff! t>5 T£Tpa5i, xat t^ Trzpaaxsv»;, r/_oc, qnarta et quinta lono secundo dioitur nubjectum
(3 '. CTaupo9eo9dxiov. Troparium, quod laudem crucis simul ac Deiparte
complectitur.
unap/ec; ©eoToite 7t7p9eve upoflfiiv
'YircpOEcio^o-p-eV/;
Celebramus Te, Virgo Deipara, quai «loria om-
oe- 5ia yap xou OTaupov toO Yio-J ao'j,xaTe£}.r,jV, 6 ayV.s*
nes exuperas quoniam per Filii tui crucem victtis
;

y.ai o 9av7-o; TeOvry.e. J\expO)9e'vTEt; aveOTrftev, xat esl infernus, et raors

mortua est. Resurreximus qui
tw^ r,;t'ijGrwj:ev, 7'jv irapa&lffov i/jxojjLEJ, Trv apyatav eramus mortui vita digni redditi suiniis paradi-
;
;

Atd eu/apirjTouvTec, oo^oXoyouptev ti>; itpa-

arco).auo-tv,
sum. voluptatem priscam recepimus. Idoirco gratiaa
Tatdv XptOTJv Tdv Weov rpJrj, xxi ptovov rco/je/eov. agentes, gloriflcamus Christum, qui Deus noster,
praspotens est ac multum misoricors.
1 Td, Kupte pt r, eu/rj o ev ttzvt! tuctpdi
.
1 Domine miserere , quadragies. Oratio ,
Qui
xzi rrao-r, tipa, pteO' Kupte y". Aolja, Ka<'
jj», e/.e'r,oov,
omni tempore et omni uora, post quam Domine
vuv. 'Tr.v TtpttwTe'pav. t/eTavotat w; ei'pr,Tai, ei tori Teo- miserere, ter. Gloria. Et nuno. Excelsiorem Re-
oapaxoarr;, xai a7T'j/.uot;. verentia). ut dictum est, si sit quadragesima et ;

flnis.

MESOMUM SEXT/E.
1 To cfeuTe Trpoo/.uuy^o^uev, l/. rptrou, xat ot ^a^^oi, ^ 240 Venite a<l'iremus ter, et Psalmi, r,v, ,Mi-
& ve', "EXexoov y.t d Geoc, QTixaTeTraTYioe f*e dEv9&6>7to£. serere mei Deus <juoni;uii conculcavil me liomo ;

Kai 6 to' 'EXer,odv ui 6 0eo;, z/Awov p.e. Kzt o £9' lvi, Miserere mei Deus, miscrere mei. Kt Lxix,
6 @eo; etc (3ioy'0£(a> <uou. Deus in adjutorium meum.
^ Ad£«, Kai vuv. Tptaaytov. riavayi'a Tpta;. Hxrip T Gloria, Et nunc. Trisagium.Sanctissima Tri-
ruw, y.ai ~x nyp-yj-y TooTT-zpt*. nitas. Pater noster, et buquen(i;t Troparia
Z&joqv Kupte rdv ?.adv rjou, /y'i EuXdyjjffOV xr.v y.^ypo- Salvum fac popiilum luuin, Domine, et benedic
vouictv aou, vtV.ac I3xai).euot v.y-y. [jypcy.pwj oojpoupte- hereditati tuas ; victorias Imperatoribus contra
vo;" xat to cov ^uXatTWv ota tou OTaupou aou 7:oX<Teu,u.a. barbaros concede, et tuum custodi per tiiam cru-
cem imperium.

Ao?x Gloria.

T^; aXyr.^ova; tuv 'AytUv, a; urrsp coii 'ir.y.Oov, Sanctorum cruciatus, quos pro Te passi sunt, ab-
dwjrjnr/fcri, Kupte, *at Traaa; uijwv ~ic, oOuv^c taaai, sterge Doniine; et cuntis nostris medere doloribus,
o^tXavQpwije, u"eop.;9a. qua?sumus Te, amator hominum.

Et nunc.

T>5 :rpeacet'a, Kupte, Tixvrwv twv «yt'o)v, y.vi zr.c Sanctorum onmium ac Deipara^ precibus, pacem
G);'jT'J/ou^ T«v nr.v £tpy'vy;y dc>$ rptrv, zxi eXeyioov r.jxcl', tnam nobis concede, Domine, et misererenostri, qui
ojc pidvoc OlKTipflUV. solus misericors es.

^ To Kupte eXey;aov p.'. Ad^a. Kai vuy. Tw -iy.t'D-1- 1 2.jO Domiue miserere, quadragies. Gloria, Et
07.v, *Ev dvo^aTt Kupt'ou. euXdynffov ITaTep. '0 'Upeuc, nunc Exrel^-i^rem. In nomine Domini, benedic
At
1

tvyfi>v. E*Ta TTotoujuev -y.i [j.v/y.ly.c, xazl' <j.:-->wiy:, Patrr, Saccrdos, Per preces. D<'inde facimus tres

Q (j.£-a y.y.l tyj; ~\iff,' tou 6fft'ou 'Edppatu, v.y.i euQu^ zr.v majores revenentias, et precationem S. Ephrem
Trypouaav eu^jjv tou j^eyaXou B«o*t?iet'ou •liriiniis. accontinuo sequentem Basilii m.igni ora-
tionem.
0ee v.y\ Kupte tojv frjvztjiwv, v.y.i irafffls xt/ffeuc Deus, potestatura Domine, omnisque conditor crea-
^p-toupye, d <Jta ffTrXayj^a «vetxo^ffrou eX^oug cou, tov tura,, qui per incomparabilis misericordiaa tute vi-
(jLovoyevyj oou uiov, tov Kiipiov jjfjt&iv 'Ikoouv Xpiorov scera, Filium tuum unigenitum, Dominum nostrum

y.y-y-\i{x<\y. ir.i ff&inipta rou yevou^ «jatov y.at (Jtd rou Jesum Christum, prosalute n-i^u-i generis misiati ;

Ttp.t'oj aurou ffraupou, to ^eipdypa<fov tuv zuy p-riiv et per veneraudam ipsms Crucem discerpsisti pec-

riy.Cw o<aipy;ca;, xat Tptapoeio?:; sy auTW, Ta; apy_a; catorum nostrorum chirographura deque pr pi- ;

xa( ;^ouotV; tou oxotou;- ^utoc, AeaTioTa <piXav9po)7T6, busac potestatibustenebrarumin ipso triumphasti :

TrpoGoecai v.y.i v uw rwv K^otpro)/•;. .

eu/aptOT/.p-ou; tu idem, Domine beuiyiie, suscip (
>
h iu nostras pec-

Taiiras zat i/.£ry,pt'ou; £vt:u;:!;- v.yt diiffat yp.a; arro rrav- catorum orationes, quas tibi et grati et supplices

to; o?.e9pt'ou xat ffxoreivou 7T«pajrT<ijxaro5, itai navTWv offerimus ; et libera nos ab omiii gravi ac tenebri-

tojv KaxwoaiJrj^acCriTOuvroJv, dparoiiv /.-*:t «opaTov E^Opwv coso lapsu, et ab omnibus, qui nos Isederemeditantur,
/.aOyjAojaov e/. tou epdSou oou rac oczp/.a; r'.u6)v, v.y.i fir,
inimicis visibilibus et invisibilibus : confige tiraore

iv.vjXvr.c, -ic y.y.po''y.c. ry/nv et; /oyou; y; et; XoytOf/ou; tuo carnes nostras, ct ne declina oonla noslra
Kivr.ptxc- &.'/\y. ru ttoOoj oou ?puooy K/XUV T^c '|j/^c, in sermones vel cogitationes malitia? ; sed tui

fva ?rpo; oe 6"ta7ravToc aTevtt^ovTe?, xat toj Ttapa oou amore nostras animas vulnera, ut ad te semper
(ptOTi dtT^youptevot, o; ri> arrpdoiTov /.7.t attTtov searo- anhelemus, et tuo ducti lumine, Te, inaccessara
TiTeuovTe; owtj, axaTaVauffrdv ffot -r,v el;ojxoXdy>jff[v /.->:< aiternamque lucem, intueamur; etjugi confessione
vr/yyfj-ty.v dvy.r.iuv.ouzv, toj avap^w llarpt, ffuv t-Jj agamus tibi gratias, ingenito Patri cura tuo unige-

fxovoyevet oou Ttw, xat t'Ij r.yvy^itxt v.yi dyuBui /y. nitu Filio, et sancto bonoque ac vivifico tuo Spi-
'Cojo7T'ji'o oou rivsup.zTt, vuv /,zt tze<, stat e<; :<j ,; atwvac ritu, nunc et semper, et in secula seculorum.
T'»> ^i-.jvwv. 'Aa/v. Amen.
T Kai ziuh, ®ede Kupto^, e^aXro' tx TU7Tt/.a ?i/o- 1 Si, Deus Dominus cantatum fuerif, recita-
'
mus
 ACOLUTIA OFFICII GRiECI
A mus Typica ; sin autem Alleluia, ea differt post feev lioi 'AXXr.Xovt: UTTep^
p*>ec auTa, ptzx rr.v evvazry D
Nonam. o"jpav.

NONA.
1 2"ii Post Benedictus, Rex cnelestis, Trisa- \ Mera tg E-JXoyy,T&4, BantXe-j oupaVte, Tptoaytov,
gium, Sanctissima Trinitas, Pater noster, Domine Hxuzyix Tpia;, IlaTep r,p.wj t Kupie zkirrtw to' to
misercre duodecies, Venite adoremus, ter dicun- ; Acutc TOocxu:/Ko*w,uev ex y '. E^Ta 6 ^a^fzo; 6 jry '. '!)•;

tur Psahni lxxxiii. Q'jam dilecta tabernacula. Et oyaTrr.Ta -a c*f/;v^p.aTa- xaci 6 7i5', Euod/.Kaa; Kvpte
lxxxiv. Uenedixisti Domine terram. Et lxxxv, In- t/,v yjjv v.'A r.i\ KXr>ov, Kupte, to qu£ ggu. ITaJ.iv

clina boinine aurem tuam. Dicitur autem ultimi IlotVaoy fxeT' e/iou.

hujus Psalmi versiculus bis. Fac mecum.

* Gloria, Et mmc. Allcluia, ter. Domine mise- T Aoca, Kai vuv. *A).?.7,Xou(« e/. y'. Kupie eX^ffoy
rere,ter. Et si dictum fuerit, Deus Dominus acci- ; y'. Kat et ,u£v 0ei; Kupto; e'*|x).ro, eTiarjet^ ro t^;
ii« s disi Tropariuin ; sin aiitem Alleluia, Troparium yjjiepa; TpoTraptov et Js *AX).y,?.ouiar, -o 7rapov et; y^ov
quod hic nonitur, tono obliquo 4. ttX. $'

Qui hora nona pronobia mortera secundurn car-

r
O iv rfj eyvarr wpa 6Y r'p.a; capxi ^avarou yEuaapte-
neni, ilegustasti, mortitica in nobis carnis pruden- vo;, v£V.po>aov T>;c aapxi; rptutv to ippdvrpta, XptGTe 6

tiam, Christe Deus noster, et salva nos. 0605 rptwv, xat cojaov rptac.

Veusiculus i. 2TI'X02 «".

252 Appropinquet deprecatio mea in conspecta 'EyyiaaToj r^ tiirtifc ptou, evoJTrtdv cou, Kvpte,

tuo.Domine juxta eloquium tuum da mihi intel-

:
tov Xdytdv oov cuveTtadv pte.

lectum.

Vebsictjlus ii. IJVXOZp'.

Intret postulatio mea in conspectu tuo, Domine, EtcEXOot to a£('ojp.a p.ou EvojTTtdv oou, Kupte, ftera
secunduni i-loquium tuuni eripe ine. to Xdytdv oou pucai pte.

Gloria, Et uunc. Martalc. Ad£a, Kai vuv. 0£OTo>ttoy.

Qui pro noljis ex Virgine genitus es, Benigne, et '0 di rlpat, y&vVYjdetr; h. ITap9e'vou, yal oTaupwotv
tolerata crucis morte mortem vicisti, et veluti Deus. uroptErvst?, chyaBi' o QavzToj tov Qtjztw oxuXsuoai;, vtat

dsmonstrasti resurrectionem, ne despicias quos eyepotv rj£t'|a; wt; 0eoc, jxr, 7rapt'^*p£ ou; EjTAaoac T|p

manu tua formasti; ostende, Misericors, beneflcen- */Etpt' oou* t^ErHov tx,v cft).av9pf,j7Tt'av oou eXe^ptoiv, ^E^at
tiam tuam. Snscipo tuam Genitricem, pro nobis T>iv TE/touoav oe ©eotox.ov, TrpeoSeuoucav urtep ^ptwv* xat
deprecantem et salvum fac, Salvator noster, po-
; gwoov, 2oJi>:p /'ptbjv, J\aov a7T£yvwoptE'vov.

pulum profligatum.
Ne tradas nos in finem, propter nomen sanctum M>7 $ri nctpa$&r,s xi/ac etc te'?.oc, 3i<x to ovopta oou to
tiiuni ne disperdas testamentum tuum, et ne
; st aytov KK( pt>i ^tao/.e^aoY:; t>:v otaoVjTBjjv oou, */.at, pt>?

nvertas misericnrdiam tuam a nobis, propter Abra- airoOTy.or,; to eXeoc aou ats' /'ptojv, Si' 'ASpaapt tov
haiu dilectum tuum, et propter Isaac servum tuum r,ya*rrpte'vov u*ro oou, y.ai c)ta Toaax tov tJou/ov aou, xat
et Israel sanctum tuum. TapxriX tov ayttiv cou.
T 2fiD Trisagium. Sanctissima Pater
Trinitas, ^ Tptcayiov, Ilayayta Tptac, IlaTEp rptojv. Kai ei
noster. Et, si dies festus sit, dic ejus Contacium; si ptEV EOTtv EopTW, Xsye To xovTaViov auT*oV et 3' ou,
autem Contacium non sit, hrec dicantur Taura*
Videns latro auctorem vitae prndentem e cruce, BXe'ttojv o Xt:ot>:c tov ap-/_ryov Tr*c tit>r,^ etti oTaupou
dixit Si non esset carnem indutus Deus, qui
:
>tpepta'pi£vov, £'}.Eyev* Et pt>: 0eo; u*r>,p"/e capxo>9£tc o
nooisoum in erucem actus est non absconderet sol ; auv rptfv OTaucojOEtc, ov>t av 6 >7/\toc Tac av.Trjvac eva-
radios suos, neque succussa terra fluctuaret ergo : 7T£)tpUt|jeV, OUrJe r C£tOptE'v>7 EV.UptatVETO* d)X 7Ta'vT0JV
y>7
qui hrEC cuncta sustines, meraento mei in regno Kupte, ev
a'v£*/_optevoc, ptvr,oO>:Tt ptou, t>J (3actXet'a cou.
tuo.

Gloria. Ao£a.

Latronum fuit crux tua, veluti libra

In medio Ev juiaw t^uo ?.ecTOjv Cuyoc 5t>tatocuvr,c eupeQr, o GTau-
juslitite quidem depresso ad inferos praj
; altero poc, aou* tou ptev jtaTayoptevou Etc atjr.v, toj fia'pet /S),a-
pondere impietatis altero autem levato lapsibus,
; aaJr./yjac.* tou vtoutf t^opevou
t5e TTTaiaptaTOJv, 7rpoc yvtLatv
ad Dei coguitiouem. Gloria tibi, Christe Deus. OeoXoytac. XptaTe o 0eoc t3o^a aot.

Et nunc. Kat vuv.

Agnum, et Past/irem, et Servatorem mundi in Tov ajpivov, >tat 7rotpteva, xat awT/ipa tou xoffptou, ev
cruce videus Mater, dicebat lacrjmans Mundus
: toj aTaupti 9eopouaa >i TEV.ouoa, £'Xeye tJaxpuouoa, '0
quidem exultat accipiens redemptionem ; sed uruutur Koaptoc ayaXXETat,
t*ev (Sey^ou-Evoc, Tr.v XuTpwotv Ta oe
viscera mea, spectantis crucifixionem, quam, Fili CTrXay^va ptou tjoXEyovTat, opojorc T>iy CTaupwatv, r]y
mi et Deus, pro omnibus pateris. ujtEp Ttayr&jy u7iop:£y£t';, d Yiic xai ©etjc ptov.

Kupte
 AD MINORES HORAS.
^ Kupte D.ir.qw p.'. '0 ev itavzi xaiot<> v.xi Tcxar)
,
1 Dotnine miserere, qnadragies. Qui omni tem- D
wpa. Kvfie O.ir.aov y'. Ao£a. Kal vOv. Tr,v Tt^iojTepav pore et omni hora. Domine miserere, ler.
Glorja.
'Ev ovjfxaTt' Kuotou, evJ.oyraov IlaTep. '0 'hpevc- '0 Et nunc. Excelsiorem. In nomine Domini, bene-
Qeoc ot'/.Tet'pr.cat r.pi^. Kat ei eCTt TeoaapaxocT^, Tac dic Pater. Sacerdos Deus misereatur nostri. IJt,
:

Tpei*c pteya?.ac «jteTavotac Trotr.Teov. si sit quatlragesima, faciendre sunt tres magnse re-
Terentite.

MESORIUM NON/E.
To Jeute Trpocxuvrlcwfjisv, y'. Kat ot ^aXptoi 6 pqS', 1 254 Venite adoremus, fer; et Psalraus cxu
'Aifetre rractTei; Kuptov K«i d Q\ 'EHo-aoXoyr.cottat' coc Laudate pueri Dorainura et ix, Confitebor
:
tibi
KuptE, ev oXr; xapoYa txou. Kai pX9""\ 'E&Xou .ueKupte e£ Domine in toto corde meo : et CXXXlx, Eripe ine,
ctv9pwTrou jTovrpou. Domine, ab homine raalo.
•J
Ad|a. Kai vuv. Tpiaayiov. ITavayca Tpca;, ITaVep T Gloria. Et nunc. Trisagium. Sanctissima Tri-
y.jxwj, xai TaTpoTTapta Taura. nitas. Pater noster, et heec Troparia.
*0 tpojTiaac t« eWyeca dta craupou, /.ai xa),£ca; ei; Qui terrestria per crucera illuminasti, et vocasti
.UETavotav ajj.apTiwXouc ur; ^oiptar,; pte tyjc, not^ivr.c, cou, peccatores ad pcenitentiaiu, ne rae separes a grege
IToi^v 6 xaXot*,, atXkot ^y T/,aov
( fxi, AearcoTa, roi" tuo, Pastorbone sed qu&re mc, Domine, errantom;
;

nXavwtxevov, xai a'ye'a cou iWuvy) auvapt'9,ur,aov, a>; et, quasi solus misericors ac beuignus, tuo sancto
fjiwoc, eXs^ptwv xpi cpiXa'v9pc«)7Toc;. gregi annnraera.

Ad£a, Gloria.

'.Q; o Xr,CTrj; i-UoXoywv avaoow aot tw ayaaw* Ev Quemadraodum latro confitens clamo tibi lume-
t>5 (jaotXeta aou p.vr,c9r,Tt' ptou, Kupte* wci auv aurw tte fico In regno tuo memento mei, Domine ; meque
:

apt'9,ur,aoy, o exouatw; ra 7Ta9r, urrsp rpttjjv xa-atje£a[j.evo;. ei adjunge, qui pro nobis serumnas tantas tiltro su-
stinuisti.

Kat vuv. ©eotoxu

Et nunc. Afariale.
Tov eV f.pxc, aTaupw^EVTa cTeuTe Ttavre; Ufxvr'aojfjiev

auT&v yota xar«f$6 Mapia ejrt tou fcuXoy, xai eXeysv Ei Pronobia suffixum in crucem, venite oranesado-
Kxi craupdv UTTO/jivetc;, gj urrap^ei; 6 Yihq xai 0ed; reraus : illura enira vidit Maria in ligno, etdixit :

tiOU. Quaravis crucem subeas, tamen es Filius et Deus

To Kupte i).tr,GVJ,
fj/.
Aot^a. Kat vuv. T/,v Tttj.tUTE- meus.
pav, y.xi <xi Tpet"; j.ETcevoiai, Ehx Xeyopev ty,v tv-/j,v 1 255 Dumine miserere, quadragies. Gloria. Et
TauTr,v tou ^eyaXou BaaiXetou. nunc. Excelsiorem, et tres reverentiae. Postea dici-
AsaTioTa Kupte 'Inaou Xatars, o Qtoc, iuf.u, d piaJtpo- mus istam orationera Magni Basilii.
Quu.r^y.c, izi xolq ^fttSy 7iXy;pc/j.eX^fj;«ffi, zat a/pc rr^ Regnator , Dnc Jesu Christe , Deus noster
jrapouancj upa? ayaytiv r'tAac;, ev r, ini rou tCoJ07ioiou §uXou qui inter delicta nostra longanimis es, et nos per-
xpefiajuevo;, toj euyyufiovi ?.r,aT>5 Tyjv et; tov Trapacfetaov duxisti usque ad hanc lioram, in qua e viviHco ligno
WfJoitoiViCTac; etaocTov, xai 0avaioi tov 9a'vaTov wXeaa;* pendens bono latruni viam ad ingressuin paradisi
tXaa9r,Tt ri/tv ToF; aptaprwXor; xat «va^tot; douXot^ praeparasti, et morte mortera intcremisti propitius ;

aou* rjjiapTOf/ey yap xac >ivofj.r'aaptev, v.ai ou« eafxev esto nobis peccaturibus et indignis famulis tuis :

a^toc apat Ta oftpaTa XfAWV, xai |3Xet|;at et; ri u<|o; peccavimus enirn et inique egimus, neque sumus
tou oupavou, JcoTc naTeXtTToptev Tr,v 65ov t«; cTt/.atoau- digni qui levemus oculos, et suspiciarnus cueli alti-
vr,; aou, zac eTTopeu^ftev ev rots 9£?.rtJ.aai twv xapocwv tudinem quia dereliquimus viam justitiaj, tuaj et
;

Y,\;f»v. 'AXX* ixeT£uoptev t>;v gy)v dvcUxazov aya9orr,Ta, abivimus in voluntatibus cordium nostrorum. Ergo
Cferaat jt/j-ojv Kupte, v.aT* xo ttX^Oo^ tou eXeout; aou, xai obsecramus incoraparabilem tuam bonitatem, parce
oojcov Jiptai;, cTta to ovotta aou to aytov, oti e^eXtTrov ev nobis secundum multitudinem misericordiae, tuaj et
LtaTatoTr.rt at rpte'pat r.fj.(ov e^eXoli r'fja; t/;; tou avrt- salvos nos faoproptersanctum nomen tuura, quia de-
xetttevou /etpo;, y.ai dfcpec rftry Ta x(xx^Tr,(j.aTX, xai fecerunt in vanitatodies nostri deraanu inimici erine
vexpojaov to aapv.tzoy rt/wv cspdvrjfxa -
tva "iv rraXatov nos, et dimitte nobiB peccuta, et carnalem nostram
a7To9£;J£VOt av9pW7TOV, TOV V;OV evouaojpte^a, y.ai Gvlr]- prudentiam mortifica, ut expoliantes nos veterem
awptev rw «furepw AearroTy; >tai vtr,cT£ttoyt* xai outw toi? horainem, induamus novum, et vivamus Dumino ac
aot; axoXou9ouvT£; jrpoaraypiaaiv, £t; ty.v acwvtov avsE- Moderatori nostro; et sic tua sccuti mandata, ad
nauaiv /.aTavrr,awptev, £v9a jravTWv eariv eucfpatvo^vwv seternara perveniainus requiem, ubi est omniurn
Trj xaTotxta. 2u yap « ovtwq aXr 9tv>7 ( eutppoauvn r.xi laetantium habitatio : Tn enim Christe Deus noster,
ayaXXtaat; twv ayaTrojvTWV ce Xptare o 0eo; rptwv, es vera Te diligentium Isetltta atrjue exultatio : et
v.ai aoi t>^v cToqav avane^ptiro/iEv auv tw dvdpyot HdCTpt, damus gloriamTibi cum ingenito Patre, et sancto
xac Tcjj 7rayayc'oj xac a'ya9w, xac ^WOJiotw aou iTvEuptaTt, bonoque ac vivifico tuo Spiritui, nunc et semper et
vuv xai o.ti, xai et; tou; atojya; twv acwvWV, 'Aftiiv. in secula seculorum. Amen.

• TYPICA
Modo ante, modo posti\onam rccitanda.

fforoloqium quidem exhibet Tjpica ante Nonam eju&qiu' Mcsorium; sed cum (ut ex num. 250 Prlma suitt
fsalmui 102,
Nonam ejusque Mesorium recitari

c
coliigiturj Typica modo ante, modo post debeant. saltus esse eristi-
mavi magisque consultum, ea hocce et ponunlur in Typieo S. Snb.r, et
loco legemla proponere : sic enim
Horarum minorum series alque ordo minus interrumpitur. Vox aulem Tvpica multiplici signilicationc
Junii T. II VIII gaudel
 ACOLUTHIA OFFICII GR^CI
A Grxcorum voluminibus. Xfnam dedimus num. 3G, kic datnri aliam. De hac igitur vocc, D
gaudet in ecclesiastitis
AICTUHE N. B. prout hk Philosophalur Goarus in Euchologio ful. 124 ad iltam vocem, xa nmtx«, Psalmum
accipitur, ita

vigesimum secundum (voluit scribere centes/mum secundum) pra-sens vox suggerit intelligendum, qui et
TtpiJTz Tvnatd, ad discrimen inter ipsum et 145 deuxecta xvmxa vocatum punendum dicitur. Ambo vero
1v-t/-z audiunt, vel quia v.o-a tovfi twttw; juxta normam et rubricas cantari, vel potius quia in Officio
t»-; iwHtwv legi consuescunt. Ut enim Graeci post fiiya unwu-vov, Completorium magnum, aliud /j.t*pov
minus habent et post Primam, Tertiam, Sextam, et Nonam medias horas sibi prajscripserunt, Meawpia
:

VOCatas sic, quasi his ad divinas laudes non facientibus satis, post Se.vtam et f/£awpiov ejus, a)to?.ou9tav

twv Tutti/wv, Typicorurn oflicium subjunxerunt in quo curn inter alias preces, etiam Psaimi, xxu (comge
:

sccunda
itfium ui) et cxlv reperiantur, ut e Typicis extracti, eorura primus dicitur, irpona xvmvx, et secundus
Ps. K5 ;

oeOrepa xvrtc/.y. Et ful. 1HG his, ex mente Eruditissimi Lconardi Plnjllarse Areopagitae, ad.dend.um censet idem
Gour Psabnos illos duos jam memoratos, TvirixSv nomen solos non mereri sed et quaocumque in Liturgias
: ;

priiicipb, Christi in mundum venturi figuram, tuttov, gerunt Psalmos autem illos hoc nomine maxime :

dignos, quod expressiorem, u(. Patribus plaeuit, Ciiristi figuram exhibeant.

sinc cantu 236 Hactenus Qoarus Restat ut nos Typica ipsa ex Horologio integra exprimamus. Dicuntur autem ut ait
rratandi S. Snh.r Typicum, /yyy. >d est t sine cantu et modulatione, hoc modo : Postquam dictum est, 'EuXoyet tyoyfi

p.vj tov Kuptoy tvXoynxh d Kvpie. Benedic anima mea Dominura ; Benedictus es Domine ; recitatur Psalmus
Cll et claudiiur ann L<>\y, Gloria. Deinde smccdit Psalmus gxlv et dicitur, Kal vvv, Et nunc. Sequiturqtte
Iikc Troparium.
Cbriste Deus qui es unigcnitus fiiius et Verbura '0 ptovoyevr;; uto; v,y.i >.oyo; tou 0£ou ctQdvazoc, V7r«p-
cum proprHs
iimiiurl.tlt; ])ii, qui propter nostram salutem incar- yoiy, v.yi y.yxyoCc.yp.tvot oia xr,v r<j.trioyv oWTrpiav
preclbus.
D&tuSj et ex sancta ac seraper Virgine Maria, im- aapy.&Bvivott$ ex Trj; dyiac, 0£otqV.ou y.xi aeiTr^pQsvou Ma-
mutabiliter homo mortera
factus , crucifixusque pt'ac, aTpirtTw; £vav9pwrrraa;, aTaupw9e('; -e, ~X.o.iGxk o
r
morti' conculcasti, qui unus de sanctissima Trilli- (-);o;, jy.yy.-'o Qavarov r.y-.r^y.^' zlc, oiV t^c, xytac, Tpta-
tate, conglonficaris cum Patre et Spiritu sancto, 6V, fjwooiy-^ixzvrjt; x'o riaTpt y.ai z'h a'yt'o) riyeu^«Ti,
salva nos. oo>cov ip.*xc\.

%\1 1 Scire oportet, in magna Quadragesima non T Eioivyi ypr,, ot: xy p.eya'Xy, TeooapaxoOT>j ou Xsyo-
dici Typicorum Psalmos; sed post hanc oratifmem, p.vj touc. Tf^>y Tunf/.riiV tya1[xo'jc,
m
a)Xz (jsxx xr,v tvy/p^
exlnhiiain miin. 254, Regnator Domine Jesu Chri- xi,-j AzvTZoxy. K'Jpte lr,f7ou 0:0; rpwj, apyerat
Xpio~£, 6

ste, Deus noster; incipit designatus Chorus sic :

6 TeTayfievo; y_opo; outwc. Mvv:a9/,Ti yp.wv Kupte, p.eTa
Meinento nostri Domine, cura modulatione ad to- [aO.ovc, et; Y,xov Tt/\. 5'. xai eu9'j; - Mazaptot oi Trrw^ot
num obliquum 2 ; ct statira dicuntur evangelicae tw TtveujjLaTt. Metjc 6*e to T£>.o; twv Gxiyoiv, eyou^evot
Bealitudines Peati pauperes spiritu. At vero post
: oi o^uo ^opot Xeyouotv outw;'
qucmlibet versiculum duo Cliori siraul dicunt sic :

Memento
nostri, Poniine, in regno tuo. Memento Mvr,oOr,Tt rptwv Kupte, eV xfi paat^eia oou. Mvr;a9r,Ti
nostri, Domine, curn veneris in regnum tuum. r!ptwy Kupte, OTav eX9r,; ev xrt [3aat>.£t'a oou.
1 Et si sit Quadragesima, duo simul Chori psal- T Kat et ptev eoti TeaaapaxooTr}, ivouptevot ot §vo
lunt modulute Memento mei, et ad singula faciunt
:
X°P ' ^^ wct ^"^ u-O.ouc, xh, Mvrio9r,Ti r,p.wv v.ai p.z-
reverentiam unam : alio autem tempore sine cantu Ta'votav cC e ro xa9' e: •
et 3* ou, yyp-a.

et modulatione.
l
Ji>S Comm. Nc hic hsereat Lcctor, sciendum cst, quatnor apud Grxcos celehrari Quadragesimas, prirnam

rlures Paschx, alteram Apostolorum; tevtiam Amimptionis ; quartam denique Nativitatis : eam autem qum Pascha
Qracorum anttccdit, Meya>r,v,Magnam appellari : id quod colligitur ex Symcone Thcssalonicensi, sic pronuntiante in
Quadraijc-
Retponso LVII. K«i tJta touto pia»,ovTwv aX>wv MeyaXn XeyeTat, oTt xai eTepat' etatv* ctvxr, dk toutwv UTrepeyet.
simx.
Ki propterea h&q potius quam alice Magna vocitatur, quod aliis omnibus excellat. Imo vero, ut observat
Oniijius, jrjunia septem aut }>lurium dierum, ante festa Sunctorum observari solita, eamdem nomendaturam
obtmcnt. Atquc ul probare nilitur Cangius ex Joanne Jejunatore; qui in Pcenitcntiali pag. 89 sic hubet : Ta;
ouo Teaoapay.oora; tou aytou ^'(Xmrcou/.ai twv t|5'ATCoaTo?-wv, v.[Ayxoc\
ptev ^et^civ tou; y.oapuxou; 6pt'Couev. In -jl>7

duabus Quadragesimis, S. Philippi videlicet et duodecim Apostolorum, secularibus esura carnis interdi-
ciiinis. Hirc ohcrvntio dispellit tcnebras, quas superior Horoloijii locus comparatus ad alios,
affundere potuisset.
Nunc enjo vidcamus, quomodo in minoribus iltis Quadragesnnis siveJejuniis concinatur istnd, Mvr,a9en x/j-wv.
Memorato nostri.

Gloria, Et nunc. Ao^a, Kai vuv.

259 Momento nostri, Domine, cura veneris in M^r^a^rTt ipwj, Kupte, orav e>.9r; ev t^ f3aatXet'a
regnum tuum. aou.
Memento nostri, Dominator, cum veneris in re- Mvr,a9r,Tt r^twv, AeairoTa, oTav e>.9r; ev xy [3aot>eia
gnum luum. aou.
Memento nostri, Sancte, cum vencris in regnum Mvra9r,T( Y.pwv, ''Ayte, OTav £>9r; iv xy paotXeta aou.
tuum.
Chorus cndestis celebrat Te, et dicit Sanctus, : Xopo; 6 £Ttoupavio; u^jtver oe xai >,e'yet, *Ayto;, ayto;,
Sanctus, Sanctus, Dominus Sabaoth; pleni sunt aytoc, Kupto; oa€aw9, rrXrpr,; o oupavo; y.cci r\ yrj xr,c,
cceli et terra gloriaj tuaj. Jo^r,; oou.

Versiculus. 2TI'X02.
Venite ad eum, et illuminamini; et vultus vestri IIpoa£>.9gT£ Trpo; auTov, v.xi ^wTia9r,Te"xat Ta rcpoawrca
non confimdantur. vp.£iv ou p.r\ xxxaio~yyvBr}.
Chorus ccelestis celebrat Te, et dicit Sanctus, Xopo; J
6 £7:oupa'vto; vpvtl oe,x.at Kyti' Ayto;,ayto;,
Sanctus, Snnctus, Dominus Sabaoth; pleni suntcoeli
ayto; kupto; aa6aw9, 7;Xr'pr ; 6
( oupavo; xat r, y~ xr.c,
et terra glorias tu».
^o^r^ oou,

Ao^a
 AD MINORES HORAS.

Ao£a.
D
Gloria. Al CTOHE X.

Xopi; avt'o)v A.yye*XoJv xal 'Ap/ayye^XoJv, pteTa rca- Chorus sanctorum Angelprum et Archangelortim,
cwv TJfc ercovp avtwv ovva'ij.eoJv, uuvei ae, xat Xryet* cum onmibus crelestibus virtutibus, celehrat Te, et
"Ayto;, aytoc, ayio; Kvpto; aa€aoj9, 7rX>,pr,; 6 ovpavoc, dicit Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus
:
Sabaoth;
xat ri y>? t»,; fJocr; aov. pleni sunt cceli ct terra gloriaa tuas.

Kai v3v.
Et nunc.

2G0 Hio recitatur symbolum JViVwnai», eoque finito dicitur sequens prccatio, cui Oratio Dominica su&-
nectitur.

"Avec, acje;, ffvyy^pr.aov, 6 ©eoe , Ta T-«paTrrojpiaTa Remitte, dimitte, condona, Deus, peccata a nobis
i?ftffiv Ta Exouffia, xat Ta axovata* Ta ev Bpyol xai Xoyto' admissa, tam llbere quam coacte, tam opere quam
Ta ev yvwffei y.y.i ev ayvot'a* Ta ev vvxii xat ev ruipy.. sermone, tam scientor quam inscienter, tara noctu
Ta xata vovv xai tJtavoizv Ta rcavTa rpuv avy/o>pr,aov, quam interdiu, tam mente quam sensu omnia rm- ;
fl
oj; dya96r; xat <piXa'v p(j)7-;oc_. bis condona, ut bonus atque hominum
araans.
, .
T Et si quod festum Domini celebretur, dioimus variaptr
T Kzt
,

6ij/.ev wm , ,
derjTTOTtxv: eopT>5, Xej/Ofxev
,

to Tavrr,; ejus Contacium si autem cum eo concurrat San- itngutas fbrlai

:

xovTaxtov. Et oe tv/oi xai *Ayto; eopTa£oruevoc ev Tav- ctus celebrandus, prius dicitur Sancti Contacram,
T7J, Xeyerat TTp&JTov t-j tov 'Ayt'ou* Ao£a. Kat vuv* Gloria, Et nnnc [Postea] Contacium festi. Si Alle-
[ftcura] to t/ic eopTric. Et o'' 'AXXnXouta e<|aXro, rj ovx luia cantatum fuerit, vel non sit festum Domini, dic
eori JeaTtQTixr) eopT>i, Xeye irpojrov, tq zr.c, pteTaptopf^ji)- primo Contacium Transflgurationis, deinde diei
cew;, E?Ta to t>5c >;pr.epae/ t>7 ieuTepa tojv aao>pta'-o)v. feria secunda Incorporeorum Contacium. Gloria.
Ao£a. MeTa to">v 'Ayiojv a'va'rcauaov XptaTe'* Katvuv. Cum Sanctis dona, Christe. Et nunc. Tutela Chri-
FIpoaTaatV twv XptaTtavojv* 'fiaavTO); , t>5 Tpfaj, tou stianorum. Similiter tertia feria Contacium Prcecur-
npoopopiQu, xat xa9e-;>5c.. soris et deinceps.
2GI 7/#c aufcm Contacia in Horologio integra subjiciuntur, hoc modo :

To Ti7S pteTafz.op(fwaew;. Contacium Transfignrationis.

'Erri tov opouc pteTap.opcffi»9r;c, v.yi w, e/wpouv In raonte transfignratus es, Christe Deua Tran*fl'ju-
: ot
aou fo^av aov, XptaTe ratl onif,
pta9r,Tat' Tr,v o 0-0;, e9eaaavTo- quantum capaces erant discipuli tui, viderunt glo-
tva 'jTav ae tJwffi aTavpovptevov, to ptev 7ra9o; voi?ffWo*cv riam tuam, ut quando te cernerent sublfttum in cru-
exovaiov, rw oe xoffpt&) xrpv^watv, 0Tt av uTrzpyetc, cem, nossent Te id pati hljere et ut praedicarent ;

a.7>rfylic, tou IlaTpoc to aKy.vyy.Gu.y.. mundo, essc te Patris splendorem.

T>5 |3'. KovTaxtov twv 'Aaw u.a'TO)v. ''H/o? Feria 11 Coutacium, Tncorporeo7%m Tonus 2.
( f3'.
'Ap/taTparrr/ot 0eov, XetTovpyot Get'ac do£r,c,, tuv *Ay- Archistragegi Dci, Admini^tri divinsB gloriaa,
yilwv odr.yai, xai dpyr.yni aawptarojv, to avfi'^e'pov Angelorum ductores, et principes incorporeorum ;
ypuv Ttpea^evaaTe, v.ai xo [xiya eXeoc', 0)5 twv aaoj- quod convenit, id nobis petite, et magnam misori-
[i.i%.tyiV a'p/_iaTparr,yot. cordiam, sicut Incorporeorum Archistratcgi.

T>5 TptTr;, tou IlpoJpoptou xovTaxtov. Feria 111 Contacium PrxcursortS.

T
H/_o; (3'. Ta avw ^r,TOJ. Tonus (3'. siCUt Ta a'yo) ^TJTQV.

ITpoijjiriTa 0eou, xai IlpoJpopie tr,c, yaptTO',, t>5v xapav Propheta Dei, et Prsecursor Gratiae, e capite tuo,
Trv ariv, a>; poaov iepr^TaTov ex ttJs yi5s eupa'ptevot, Ta? velut sacerrima rosa, in terra invento, medelam
iaaet; iravTOTe Xa^fiayoptev, xai yap TtaXtv u; j-ooTepov, semper accipiraus : etenim, ut ante praedicaa
,

ev xoaptfj) xr,puTTet; f>;v pteTavotav. mundo pcenitentiara.

C ,» ,

r« TeTpacit xat rn TcapaaxeurJ touto. 'H/_o; 0'. Feria iv et vi, hoc, Tonus 4.

'0 ui|fj)9et; ev Tfjj ffraup&j exouatw^, e^wvuucd aou Christe Deus, qui ultro suffixus es cruci, ostende
xatvrj TToXtTei'a, tov? otV.Ttppov; aov oV>jpr,aat, XptaTe raiscricordiam tuam, nova illa ijn;o a te cognomi-
0eo;' evffpavov ev t>? $wxy.zi aou, tou; jriaTo-Jc. Bzat- natur gabernatioue : exhilara virfute tua mleles
XeFc y,\jwj' -jh.y.c, yoprr/&v aurotc, xaTa twv noXeutoiv Imperatores nostros ipsis Tictorias concede, et :

aupipta^tav e^oiev Trlv arlv, ottXov etprivnc, 6oirTi?rov fer contra hostes auxilium, armaturam pacis, tro-
TpoVatov. paaum inexpugnabile.
T>5 TrefXTrrj twv ayt'wv 'ATroaToXojv.^H/oi; 13'.
Feria vSS. Awstolorum. Tonus %.

Tovc aafpaXeFc xai 0eo^9oyyovc x>:pvxac,TKv Kopu(p>,v Securos et divina loquutos pra;cones, disoipulo-
twv p.aTr,9fJJv aov, Kupte, TrpoaeXaoou etc artoXayfftv twv rum tuorum columen, Doraine, admisisti ad per-
ayaOwv aou xai avarrzvatv tovc ttovouc yap cxeivw xai fruendum bonis t.uis, et ad requiescendum illorum
;

rov OavaTov , eo";'^fjj urcep rraaav oXoxa'pTco)atv,o p.ovoc yt- eniiu labDres ac mortem quovis holocausto luboutius
vojoxwv ra eyxa^pfJta. suscepisti, tu qui solus conla pernosti.

T>5 auT>5 r'pt:'pa, tou aytou NtxoXaov Eailt-m f>

ria Contacinm S. Nicolai.
T
H/oc y'. r, tlapdeVo^ axptepov. Tonus 3 sicut r, UyoOivoc, ar//r,pov.

"Ev Tot"i; Mupoi?, "Ayte, lepoupyoc dviody^c, tou Myrensibus ; Sancte fuisti sacrorum adrnini-
,

Xptatou yap, "Oate, to euayye'Xtov 7rXr,pojaac, 'iOr./.vc, ster : nam Christi Evangelium adimplens, Dive,
tkv ^v/rv aov vrrepXaou aov, xat ecojaac tovs a9u)ou; e/. animara tuam posuisti pro populo tuo, innocpntes
tov QavaToU' o^ta tovto r;ytaa9y;c, w; u£ya$ ptvaTv;; 0eov magnus mysta divina3
eripuisti e morte, ideo sicut
Tr;; /aptTo;. gratiso, sanctificatus es.

Sabbato
 ACOLDTHIA OFFICII GR^ECI
L Sabbato dicimus Gloria cam Sanctis, et prsesens T<3 2a66fltTti), Aeyoptev A6£a pexatibv *A-/e'wv, xat to D
Troparium Martyrum, Tonus obliquus 4. ITapov Maptupixov TpoTfsfpioy. ^H/oc. tt^. §'.
262 Comm. Hpc Tropurium invenie» num. 233; ct inchoatur ab his verbis 12; dnooyac xr,z cuaer»);.

llluil autem, quod sequitur, dicitur quotidie, prae- Toura 0£ ).e'-/£Tat v.y.V ntdfftrtV, iy.xo- «acoarou.
terquam in Sabbato.
Tutela Cliristianorum, qure non confunditur; im- HpoGTtxaia ~<~>yj Xotartavoiv axxxattjyyvvt , uetjixtfa
r
mutabilis apud Conditorem intercessio ; ne despi- •j-OO' xov rxotr.xf.v du.v-.7- )--.z t {j.r, iraptoris aptapTCflXwy fo)?-

cias voces peccatorum deprecantium , sed matura oeaiy "iutva- dXka TT&ofpOaaov a)c d.ya.% ii- xf.v f3or,9etav
nobis ferre auxilium : ad te enim fideliter clamamus /p.Mv, twv ntorwc xpavyaSovT&w cor Tolyyvov tic Trpsff-

Dejpara, perpetua te honorantium patrona , legatio- cetav, xal OTTEUffoy £i£ t/.iaiav, r, TrpaaraTeuouaa «et
nem accelera, ad supplicationera fe«tina. ©eotoxe, twv rtf/twvTwv ae.
*\ Domine miaerere. quadltygm, et si sit Quadra- 1 T6 Kupte IXfaaov ij.' . v.al, et ecTt Teaaapaxocrr;,
gesiina. Excelsiorem Ciierubim. In nomine Dornini, ~iv Ttpttottepav tojv XepoucYpt. *Ev >t&> ovaptari Kupt'ou,

benedic Pater. Sacerdos, Dominus misereatur nostri, euioyriffov TlaTep. '0 'Izovjz- '0 Kupto; oixret'py;<j*i

et fiunt prsBstitutee reverentise. Deinde dicitur Tri- rpa; ; y.ai Ta; TiTUTCo.uiva; pteravotas' EfTflt Tptaayiov,
sagium, s;iuriissima Trinit;is. Pater noster, Domine Flavayta Tpt'ac, riarep f[j.wj, Kupte eXeVaov 16'. EtV]

miserere duodecies, Sit nomen Domini benedictum to ffvOfUa Kupt'ou EuXoyy?ptevov, xat tov (jjaXptoy >,-/'. eto'

cum Psalmo xxxiii. Si autem non sit Quadrage- oux lati TEffflapaxoaTW, fxera t6 Kupte eXer,aov pt', eu9u;
siina, post Domine miserere quadragies dictum, di- t6, EiVi to ovopia Kuptou ex TpiTou. Ao'2a, Kat vuv, xat
citur tcr : sit nomen Doraini Gloria, Et nunc et y(vzxd.i amXutfts
fit dimissio.

APODIPNUM.
J\ podipnum, uli jam nuncin ipsa Capitis hujus inscriptione dcclaratum c*t, respondet Completorio Latino-
rum ; itaque nuncupatur, quia ano tou Seittvou, id est, a coena decajitatur. Duplex autem apud Grxcos est
AjTooemvov ; alterum ptyct, Majus; alterum pttxpov Minus, Prius psallitur per totam magnam Quadragesimam ',

posterius per reliauum anni tempus : sic onm habet Anthologium Arcudii: OuTWpy TeXetTat to ^s'-/a "ATroJetTtov

ev ~fi \KVf7tr, xii-yjv.wj-ri, y.y-.x XTiV Ta;tv tou rraXaiou xai xa9oXixou Tyrrixou, xa9d); -/eypaTTTat* to $k pttxpoy
A .
-',., 3 i|j '.•::;/: ',/.!j ru jtpdvcj) TtxpexTo? T/5; \j.vfj'ixr- TeoaapaxotTT^ «'/f.Ita quidem fit magnum Apo-
dipnuni iu magna Quadragesima, seeundum sanctionem antiqui et universalis Typici, sicut scriptumest;
sed parvum Apodipniim, tmod psallitur toto tempore extra Quadragesimam etc. Hinc castigandus fiidetur
Qoarus, >/"< sujn-a mtm. 253 non obsaire unuut, Apodipnnm utrumque quotidie rccitari. Utrumque porro de-
scribilur in Ilorologto sed quia Magnum prolixius est quam ut conimode hic possit e.xponi, tantum dabo Apo-
:

dipnum rainus, in quo interdum psalli axoXouOiay aliorum Sanctorum diximusnum. 190.
" 2(JS
Ver modum Versiculi dicimus, Gloriatibi, *T llotouvTe; axtypv liyoavj, AoEa aot 0eic y*pt(5v

Deusnoster; gloria tibi. 362a aot.

Kex co.'li'stis , Paraclete, Spiritus veritatis, ubi- Baat/eu oupoVie, Trapa^z^Te, to LTveupta ~r>$ ath 9ei'as,

que praesegs, et replens omnia, thesaure bonorum, 6 TTzvTz/ou Trapwv xai Ta iraVTa ir^pwv, 6 Qyiaaupos
et vita) largitor; veni et habita in nobis, et nos ab rwv «yaQ&y y.y.l 'Cwr- y/jyc/j-,, eX9e xtxt o^vojcov ev

omni inacnla expurga, et serva benigne animas no- r,(jAV ,

xat x«9api(jov rj/a; airo Traar;; xr,At'io;, xai
stras. dWfipv Aya9e Tas fu/^; xptwv.
1 Trisagiura, Sanctissima Trinitas, Pater noster 1 T6 Tpiaa-/iov, t6 Ilayayia Tpta;, t6 LTaTep r.p.Giy,

Quia tuum Domine miserere, duodecies, Venite

est. OTt ffoii etjriy, ro Kupie 0. .r,~'yj :
t6'. to, oeute Ttpotrxuv^-
adoremus, (er, et Psalmus l. Miserere mei Deus tjwfzev /'. y.xt tov v'. EPi/iffov pte 6 Q-o; xaTa t6 /J-tva

secundum magnam misericordiam tuam et l\ix, : SXeo? o*ou. Iv7t i )'

r
. o QiU uc. ~r,'j fictffet-iv ptou. Kai
Deus in adjutorium meum et cxlii, Domine exaudi : pp£'. Kupte ^eioaxouaov t-*js Trpoaeu//;; ptou.
orationem meam.
2GU Comm, Deinde proponitur recitanda Doxologia major auum dedi num. 207. In Jpodipno autem recita-
tur tantum usque ad hsec verba inclusive, El; xbv aiuva rou aiwvo; iu seculnm seculi. Post h&c dicttur, Kupte
Karaou*/)?, Domine rrfugium ; u( eodeffl illo numero habetur : sed in (ine omitlitur "Aytoi; 6 0e6; Sanctus Deus;
ci ejus loco dicitur Kara^tuaov Kupie
: lv t« vuxti raurri avaptapT^Tous tpuXa^Qnvai r'p.a;. Dignare Domine
nocte ista sine peccato nos custodiro.

1 Postea sic dicimus : Vere dignum est, Excel- 1 VjIBoc outwc \iyo\j.vj- ''Kitov ioTtv (hc. d\r$&'. Tr,v
siorera, Credo in unum Deum , Trisagium Sanctis- TifJLtwrepav, HtaTeuw et'; eva 0e6v, to Tptaaytov, to
sima Trinitas, Pater noster, Troparium Sancti illo llavay('a Tptac, to IFIxTep ^ptaiv, Tpoiraptov tou xara
die colendi, vel sequentia. rr.v r.u.ipxv 'Aytou, r, xd T-otpwxat.
270 Patrura nostrorum Deus, qui seraper nobi- 'O 0e6? T\'j-i<j'ji-j itj.'~i'j, 6 TrotoJv aet pte9' ipGrj y.zxa

BCum agis juxta mansuetudinem tuam, ne avertas xi-j a6v eTrtetV.etav pt>i aTT0OTr,ayj; to eXeoc aou acp' «awv.
misericordiam tuam a nobis sed eorumdera rogatu ; «XXa rat; aurwv ixeatatc, ev tiorejr, xuoe'pvr,aov xr,-j twv
vitam nostram in pace guberoa. r.pojv.

Sanguine Martyrum qui sunt in toto orbe, vclut Torj ev 6/o) rw xoffuu Maprupw v aou, wc 7rop(pupav xai
purpura ac bysso, ornata Eoclesia tua, tibi clamat. (juaaov, ra ~l\iotxx, r, "ExxXkoi'* cou OToXtffaueVTj, Ot'
Christe Deus, per illos ostende misericordiam tuara aurojv fSoa aot, XptcTe 6 0e6c* Toi /aw aou xov- otxTtp-
populo tuo, et pacein tua gubernatione concede, et fiou? uou xaTam^ov, eipjivw Tjj 7roXtTet'a aou Staomut-
namiarum miserere nostrarum. A~'t rafs tyjyai$ f,u.€iv xo ueya e?.eos.

Gloria. Ao'ca.

Cum sanctis dona, Christe, requiem ammabus Mera tojv 'Aytwv ava'Ttauaov, XptffTe, Ta; tj/u/as tojv
JouXwv
 AD MINORES HORvS LXXV
A oovXwv aou* iVQa oux eort i i
Ou Xi rr:, ou aTevayptde, servorum tuorum, ibi, ubi non est labor, non do-
a.V.x c*,w>7 dTtXeuaoTo;.
D
lor, non gemitus, sed vita sempiterna.

Kai vuy.
Et nunc.

Tr) TtpeaSefa, Kupce , irdvTWv tcTjv 'Ayitov xal Omnium Sanctorum

r/i; ac Deiparm precibus, Do-
@eotoxou, Triv criv Eiprrvyiv oo; rptiV, xai e)ir;coy rjyd;, mine, pacem tuam da nobis, et miserere nostri,
W; ptdvo; OtV.Ttpp.OJV.
tamquam solos misericors.
T Td Kupte eXiVcov f,.',
trr* xai t/v euysv. '0 ev 1 271 Domine miserere quadragies, deinde dic
TtdvTt xxipta, xai rraar, tlpa. Td Kupte e).eV,aov 7'. Ad!;a, orationera, Qui omni tempore et hora :
Iterum, Do-
Kxi viv. 'ftv ripuforipav. 'Ey ovdfiari roj Kupiou, eu- mine miserere, rc'r. Gloria. Etnunc. Excelsiorem.
Xdyr.aov IIaTe'p. At' eu-jcuv tojv dytwv IlaTtptov /u<7,y. In noraineDomini, benedic Pater. Per preces san-
ctorum Patrum nostrorum.
"A<7m)e, dpXuvTE, ortpuope, dypavTe, ctyjr,, TrapOeVe, Impolliita, Incontaminata, incorrapta, intemerata
Gedvv/j.-jt Aeairoiva, r Heov Aoyov rot; dvOpdurot; casta, virgo, Dei sponaa,
t>? Domina qua: Deum Ver- ;

ftapa&rjw oou xunaei evwaaaa, xai triv dTTWjVcay rfii- bum admirabili tuo partu bominibus univisti tuja? ;

ctv TOU yevouc. ^uttT.y T o": oupavioic, cuvd'}aoa. 'II tojv abjeetam generis nostri natnram conjunxisti coele-
<y-0-.tnpiv<,rj u.vjr. :/-'';. xai v',rj iro).epiou/i.eVwv (3or,- stibus, et qua: cs desperatorum spes unica, atque
aeta* ri ETOiptri avT'.7/'jt: t<7jv £t; ai VTpoaTpejr-oVTWV, xzi oppressorum auxilium, prompta tutela ad te recur-
TrdvTcov T'uy Xpiariajvcov ri xaracpuyiov u.>i |3r}eXuc]>] «s reutium, et omnium Christianorum perfugium ne ;

tov a'u.apTO>).oy, Toy hje.yr,, rvj oXayaoXc, Xoytapt '/-";, xai me

fastidias peccatorem execrabilcm turnibus co- ;

Xoyotc, xai Trpdtieotv, 6X"ov eptauroy av^petwaavTa, xai t>7 gitationibus, sermtmibus et operibus totum inuti-
twv rioavwy rou f3t'ou da9utj.t'a yvtoptri oouXov yevduEVOV. lem; et servum voluptatum hujus vitaj pra) volun-
'A).).' o>; rou tptXavQpwTrou 05ou ptr/tr?p, miXavQptoirojc, taria segnitiefactum. Sed tamquam benignissimi
i> —
C7t).3
J~.
Kao
ayvjnaorvri .'.0 :_':'.'
stt eptot
.<...'-,-
_.-.
rw aptapTtoXw xat aawttp' xa
. '

Dei mater, benignc miserere mei perditi peecatoris,

ptou Triv
Oe';at eV purrapcov yu'/.i,rj TtpoocjeooupieVy,y O ot et meam
tibi inquinatis labiis oblatam preccm su-
aer/aiv xai roy aov Tidy xai r'pto>y tTstmoTriv xai xuptav, scipe atque Filium tuum nostrumque Djininura
;

rrj iJ/Tptx/j aou trappr,aia ypoju.tvr: fjWwrrriaov , tva materna deprecare fiducia ut et ipse mihi aperiat ;

dvjicy; Kapioi Ta tptXdvGptOTTa arcXdyva t/j; ajroj dya- pietatis suoe benigua viscera;et, non habita innu-
uorrTo;, y.ai Traptoojy piou Ta avapi^ptr.Ta TrratVuara, merabilium meorum lapsuum ratione, me convertat
eTTtOTpE^y; /ae rrpo; p.gTayoiav, xai tojv aurou evtoXwv ad pcenitentiam, et faciat mandata sua probeadim-
ioyi.rr» c5o'xtptov ayac)ei'£rl pte.
plere.
Kai Tr-peatj txot aei, o'j; i/ir.uorj itai a'jy.7T5:9>:; xai 272 Adesto mibi. semper misericors, facilis. ac
tfi).aya9ot;, -y liev tco Trapdvri (3io), 6£ppt.ri Trpoarant; x» bona; et in hac quidaui vita fervens patrona atque
)r9o;, . :
; ..'/ evavritjitv Etpouout; y-.T.uyrjzy., xai 7T0j; auxiliatrix, coercens adversaritium impetus,
etviam
tfcoTripiav xa9ot5r,youaa pie; xai ev tw xaipco rr/; £;/>j' ad salutem nnmonstrans deinjje exitu
c m tem- : 'i

p>.ou r/7v a'9),t'ay p>.ou t]/j-/_):y TrepieTrouaa, y.ai Ta; axoretyx; poreprotege rniseram raeam amiuaiu, tenebrosasque
6'tjjet; Tt7)v rrovrjptov tTaipidvtoy, ndppto auTr;? tTtTTeXauvoutja. maloruin dsmouum foruias procul repelle in tre- ;

Ev ue Tr7 tpocepa v:u.e'pa rrj; xpiaewc;, Tr/; atiMvtVj pie mendo autem die judicii a' poana sempiterna erue
puofteV/, xoXoaeco;, xat t/; ccTropprfrou 7,;/: roij croj me, et fac Ueredem Filii tui et Dei nostri ineffabi-
Tiou /.yi l-)£',-j ripujjv xXripoydptov pte aTTO^etxvuouaa' r; lis glori:e ; qnam 1.1:1, lem adipiscar, Dominia mea
zai xvypLf/iL, AfaTTotvx u.ou uTrepayt'a Oeordxe, ota t/7; sanctissima Qeipara, tua intercessione ac tutela ;

g/T; pteatTetV: xai aVTt/,/|£',,:, yy'otTt xati cpiXav9p&)Tri'a gratia 1

16 -: benignitate unigeniti tui Filii, Domini,
tou pioy',y£vou; aou Tiou, tou Kupiou xai 0eou,xai 2co- Dei et Servatoris n<>stri Jesu Christi : cui convenit
T>7po; r'p.toy Ir,aou Xptarou, w rtpeTret Traaa t)j;y., Ttpt/i omnis gloria, honor et adoratio, cum suo ingenito
xai Trpo/.uvr,ot;, auv t'7j avap^co aurou Ilarpi, xai rco Patre, et sanctissimo bonoque ac viviflco suo Spi-
c/ravayicp xai cryaQco xai Cojottoio) aurou nvEupiari, vuv ritu, nuuc et semper, et in secula seculorum.
xai aei , xai et; Toj; atdjva; Tfjjy aicovwy. 'Aptr'v. Amen.
Kai 06; rpuv, AfaTtora, TTpdc jtt/ov arttouatv aVart-j- 27:1 Da nobis, Domine, cubitum concedentibus

C atv atoptarocj xai }///;' xai cTi«cyuXac;ov ryy.:, atrj tou quietem corporis et aiiimrj3, et a caliginoso pcccati F
t^otpepou u-joj t/;; ccptapriat;, xai arro iraaricj axcoreivrjt; somno nos libera, omnique teuebrosa ac nocturna
xai yu/.Teptv/Tc rcTuTTaOeiV;. Ilauaoy ta; dppidc, rcov ttx- mollitie. motionum impetus
Reprime extingue ;

9djy, aSeaov rce TreTrupcotJieva peXr, tou Trovnpou, ra xa9* ignita maligni jaculaadversum nos d ilose ''inissa ;

r'u.o)v aoXi'toc; xivoupievisf, tz; t/1; aapxd^ r/jtojy eTtxvccara- carnis nostco rebellionem compone, et omneni ter-
cet; xaTaaTEtXov, xxi rtav yeojje; xai uXixdv r;u.cov cppd- renam atque materialem in nobis cogitationem, sopi;
vrrpia xotptriaov, xai aorprjaai /u.iv d 0edc yprryopov vouy, largire autem nobis, Deus, mentem vigilantem,
awcppoya Xoyiapidv, xapcVav vrjtpouaav, i/Ttvoy IXatppov, prudentem intellectum. cor castum. somnum levem
xai Ttaar,; aaTayt/./;; oayTaatV; a'7rr,).Xayp.£yov. Atayd- et ab omni satanica imaginatione liberum. Temjmre
orr.aov 0£ riptacj i/ t7> xpttp'7> rrj; Ttpoaejy-/?;, Eamptyptl- orationis de somnio excita nos, in inandatis tuis
vou; EV Tat; evro).a7; ao J, xat T>iv ptvr,ptrjv Ttoy adjy xpi- firmatos ; ut raemoriam tuorum judiciorum
et fac
ptxVjjy, ev iauTOtc, dTtapdOpauaTOV eyovrac. Ilavyu^tov indelebilem servemus. Da nobis quoque, ut per no-
rptV t>7v c5o;oXoyt'ay ydptaat, et'; to upivetv xai euXoyet ctem totam celebremus et benedicamus atque glori-
xai cj'j;d£tty rd Trdjvnpiov, xai pieyaXoTrpeTrec; ovopid aoj, ficemus augustum et magnificum nomen tuum, Pa-
rou Ilarpd;, xai tou Ttou, xai tou dytou IlyeuttaTO;, yuy tris et Filii et sancti Spiritus, nunc et semper et in
xai dei, xai et; toj; atcTjya; rdjvaicovwy. 'ApnrjV. secula seculorum. Ainen.
T Kai ytvETat drtdXuat;, xai rj auy^topr,at; Trapd rou T Et fit dimissio, et delictorum veniam petit Sa-
'Iepe'coc. cerdos.

274 Comm. //ic mo>ii'( fforologium, iltum venix pcu ndx rilum <{n vreiidum esse ev Ai/odipno majore unde
non gravabor illum describere. Sic eryo habel :

^ llotriadc d ITpoeaTto; p.£tdvotav eiri y>i;, Xtyet Tott; T Prtepositus iuclinans se ad terrara usque, di-
AdeXcjtoF;, EuXoyetTe Ilarepe; ccytot, auyywpraaTe' piot- cit,Fratribus Benedicite, Patres sancti, ignoscite
:

Ttjj dptapTwXw. Kai oi AaeXcpoi, '0 0ed; auyywpriact mihi peccatori. Et Fratres : Deus ignoocet tibi,

Pate
 ACOLUTHIA OFFICII GR^CI
A Pater, sancte. Et incipiunt Fratres a dextero et si- ooi, n^rep ayie. Kat ctoyovxott ot 'A^e5.rpo« arco xov D
nistro choro secundum Ordinem singuli facerecon- (Je£(oj v.y.i «piorepou /opoO xxr:* TC^1 IV £ h xxi eT? TroteFv

similiter, et aller ab altero petere et accipero ve- 6(jiQtrj>c„ xxt dixua&ou v.xi W&y&xvsw ou/wpr,atv, pte'/pt<;

niam, ilonec omncsabsolverint. Tum Sacerdos dicit. y\> Ttfsif^invj y-.yj-.t'.' 6 0£ 'lepEU^ MTjftv Eu^wiy-efla

Oremus pro Fra-

Christianifl recte sentientibus. Et vizzo xutv opQoJoiJwv XptoTtavwv. Kxl 'Ao-Xyot. ouve-
tres assiduc; Domine miserereT
Pro feli<-i itinere yi'&% to, Kupte O-ir.aov 'Tirep eCouwaew; xat evto/uaewt;
e

et robore Christiani exercitus. Pro Archiepiscopo TOU tpi),0/pt'cTOU ffTpaTOU. T7T£p TOU *Ap/ lETCtffXOjrQU
nostro, et tota nostra in Christo Fraternitate. Pro rpwv, Kal itdar,' -r,- ev Xptorw rptwv d^iW^oxY^xoc,.

Patribus et Fratribus nostris derelictis. Pro omni- 'Trrep tow aTto).ei<y9e*vTwv riaTepwv v.xi 'AoeXcfwv rjptwv.
bus qui nobis serviunt et servierunt. Pro habenti- 'Tjllp TWy tTia/OVOUVTWV V.Oti JtSt/.OVrffaVTWV fyXv
bus nos odio et amanlibus. Pro omnibus qui a no- 'YiTiO TWV JJUOIUVTOJV /.7.1 ayaTTWVTOlV f.fidc,. 'Ynko TWV
bis indignis petierunt pro se orari. Pro redemptione evretXapteVcdv ry.lv xoic, dvxltoic, tu/£o9ai Jrrip auTwv.
captivorum. Pro navigantibua in mari. Projacenti- 'TTrip avappuoews twv at/ptxXwTwv. "Trrep twv ev 9a-
bus in infirmitate. Pro ubertatefructuum terra;. Pro Xa'ffor, tcaeovtwv. 'Tikdtuv ev aa9evet'ai(; xaraxetpevcdv.

oranibus defunctis Patribos et Fratribus, hic se-

, 'Yr.i. EU<popt'a5 twv xaprcwv xfjc. yf.z,. Kat uTrep rcavTWv

pultis, et pro Orthodozis, qui sant uliique terrarum. twv TrpoavajrauaaptEvwv FltXTcpoiv Y.y-i 'AoeJ.cj-wv, twv
Droanjua et pro illis, Doiuine misercre. IvQaJe x£ipte'vwv, xxt obtotvxuyQV op9oJo!*,wv. EiTiwpey /at
27S" Et omnea accipimus veniam a PraBposito, et urrep auTwv to, Kupie eXeyjffov*

discedimus ad suum quisque cellulam, recitantes 7 Kfitl ).yy.Bxvoy.iv ot noivxe^ au//wpr,otv dno tou
lianc orationem : ITpoeiTOJTo:, xat a'7rep/o^E9a iv zotc, xe^Xt'015 %-K.fhv, Xe-
Habentibus nos odio et Ifedentibus ignosce, Do- yovtes zfjv vjyr,v yv t/,v.

mine. Benefacientibus benefao. Fratribus atque fa- Xo\- ptitjuot xat aotxouffiv ru.£c, ovyytiii)r,aQV Kupte.
miliaribus concede facientiaad salutem postulataet Tot; ayaQonoiouotv, ayo-%-?<jir<Gov . Tolz, d^i^ooiq y.cli

vitam aeternarn. Infirmos respice , et iis medelam ypvov, y-trjiiai zct cojTr,ot'av yx~ryy.-.y.
B iotoic. itooc, v.y.i
p
largire. Gubernamari naviganfbs. Iter facientes
in XjtjiYiV xr,v attivtov. T0U5 ev ao9eveLa erctaxE'}at, xai iVctv
comitare. In bello adjuva Imperatorem. Mendican- fj&iprvcat. Tovf ev 9aXaoff7j xuoepvroov. Tot^ ev oootrfo-
tibus pro nobis, et nostri miserentibus veniam pec- Tw BactXet ouptpta/raov. Torc rjtaxo-
pt'at; ouvocTeuaov.
catorum tribue. Secundum magnam misericordiam vouct xat £?»£oufftv f.u\%cs , a-japTtwv acfeatv ijwpraat. Toug
tuam miscrere eorum qui senostris indignorum pre- ivTzi^yu.ivouc, f,y.tv roic, dvy^ioK-, eiJ"^eo9at UTceo aurwv,
cibus commendarunt. Momento, Domine, defuncto- eXetfffov xaTa to -liyy oou tX-Q'- Mvr,a9r,Tt, KuptE, rtjjv
rum Patrnm ac Fralrum nostrorum, eosque ibi re- ,
7Tpo/.ot j.rOe'vTOJv riaTeowv xai 'AfJeXtstflV fu\Gsv, r.y.i ava-
focilla, ubi ltimen vullus tui aspicitur. Memento, rcauaov auTo-J; oirou £7Ttffxor:erTai to tpwc tou 7rpoff'j)rcou
Doiuine, Fratrum nostrorum captivorum, et eos oou. Mvr,c9r,Tt, Kupte, twv 'AtSeXcfwv fyiitv twv at/fjia-
ab omni necessitate libera. Mernento, Domine, re- XojtoJv, Y.o.i XuTpwoat «uWjc. arco itiar^ TreptcTaffew;.
ferentium fructus ac bene facientium sauciis ec- Mvr,c9rTt, Kupte, twv xzprcocfopouvTwv xat xaXXtepyouv-
clesiis tuis , illisque concede salutaria ipsorum twv ev Ta^ xyixtc, cou exx).rot'atc, ylou 1J05 ctvzotc, zd
postulata et vitam aeternam. Memento , Do- iiooc, awTrpt'av y.i'.r,-j.y-y. y
xat Cwr;v xf,v atwvtov. Mvr -
(

mine, etiam nostrum humilium, peccatorum, indi- o9r,Tg , Kupte, v.xi r\y.5iv twv TaTtetvwv, xat ajjtapTwXwv,
gnorumque famulorum tuornm; atque illumina xat dva^('ojv oouXwv cou* /.ai cowticov rptwv tov vouv toj
mentem nostram lumine cognitionis tuae, et in se- tfWTt t«; yvwffew^ oou, xat 6$fr/Y,cov f.ydc, ev t^ Tpt'6w
mita mandatorum tuorum nos dirige, precibus in- Twv evToXtTtv oou" TTpeo&er.'at^ Tr5; rrava/pa'vT0U Aecrrot'-
cotitaminat» Duminse nostrse Deiparee et semper Vir- vr,; r-j-wv ©eoToxou nxi atntotoBivov Maptac, xat rravTWv
ginis Mariae, omniumque Sanctorum, quia benedi- oou twv 'A'/t'wv oTt EvXovr/iTOC e* et'4 tou? atwva; rwv
ctus es in secu!a seculorum. Amen. tcovwv. 'Aptrjv.

CONCLUSIO.
fessiones : modo enim Arius, modo Nestorius, modo
II|rV habes, eruditi Leclor, lotum Officii Grseciordi-
Euluches, modo Sabcllius modo alia fnereticorum ,

liem : in qua siae dubio obaervasti, quam .v.i';ie ubique

monslra proftigantur. Verumtamen Orienialis Ec-
ingeminetur Kiipn i'/lr,mv ei £ym, iyiic, iyioc. Ci'r(e clesia per suum Kat vvv, non lam clare Verbi
Concilium fasense «eu Vasonense (erranl qui Fasa- xternitatem expticat, quam Occidentalis per sinnu Si-
tense appellant) passim tertium inscriptum, et eelebra-
cut erat in principio. Quamquam Concitium Pasense
lum auuo lixxix, emisiieliuhnem islam minfice ililau-
supra cilatum, can. 5. Hanc clausulam etiam in Ec-
dal ; qnandn can. 3 ita saneil : Et quia tam in Sede usuepalam fitisse sttpponat. Et quia
ctesia Orieiitoli
Apostolica, quam etiam pei' totas Orientales atque inquit,non solum in Sede Apostolica, sed etiam
provincias, dulcis et nimium salutaris con-
Ituliai
per totum Orientem, et totam Africam, vel Italiam
suetudo est intromissa, ut Kyrie eleison frequen-
propter haereticorum astutiam, qui Dei Filium non
tius cum grandi aflectu et compunctione dicatur
; semper cum Patre fuisse, sed a tempore coepisse
placuit et.iam nobis, ut iu omnibus Ecclesiis nostris blaspheraant, in omnibus clausulis post Gloria, Si-
istatam sancta consuetudo. et ad Matutinum, etad
cut erat in principio, dicitur ; etiam et nos, in uni-
Missas. et ad Vesperam, Deo propitio intromitta-
versis ecclesiis nostris, hoc ita dicendum esse de-
tur. Et in oninibus Missis. seu in Matutinis,
seu in cernimus.
Quadragesimalibns, seu in illis quas pro defunctorum
278 Sed in qu&slione faeli particularis facilc errare
commemoratione fiunt, semper Sanctus, Sanctus, potuit Concilium. Mullo facilius errare polui etjo, in
Sanctus eo ordine, quomodu ad Missas publicas di-
nujusce Offtcii partibus conjuntjendis expticandisque ;
citur, dici debeat
quia tum sancta et tam dulcis
:
neque dubtiu quiii erraverim persxpe enim tam
: quis
et desiderabilis vox, etiamsi die
noctuque possit lynceus, qui in taniis tenebris nusquam offendal, uus-
fastidium non poterit generare.
dioi,
quam incurrat t (Juare oro eruditum Leclorem, ut quos
277 Obsenasti, opinor, prseterea singulos Modulos
deprehenderit crrores, mihi indicare ne gravetur. Rem
swe Troparia esse fermc simjulas fidei orlhodoxx
con- gratam prxslileril parato qui corrigam : nam fut lo-
quar
 AD MAJORES H0R AS.
A quar cum S. Augustino in proamio libri 2 de Tri-
Nilul anlcm
3 in hanc rem potest
nil.) sive aberrante magis optabo a quolibet
,
afferri tllu- b
,
stnus, quam id quod in sua Constitutione, Presby-
reprehendi quam, sive ab adulante laudari
, : teri gra;ci, habet Clentrns
VIII. Graci, inquil, cre-
nullus enim reprehensor timen dus est amatori
dere tenentur, etiam a Filio Spiritum sanctum
pro-
ventatis. Hoc tamcn moneo anliquum Orx- ,
cedere, sed non tenentur pronuntiare, nisi
corum Officium, neque ad Anllwlogium Anlonii Ar- subest
scandalum ; prasertim si degant inter Latinos, aut
cudii, neqtie ad Horologium Cryptz-ferratm onlinis neccssitas postularet confitendi fidem catholicam,
S. Basilii , tamquam ad suam normam , exvjen- quia tum oporteret etiam pronuntiare.
dum esse : quia Horologium ritibus Latinis con-
lioc
2S0 cum hic scandali periculum abfuerit, ob
Ljitur
formins esl, qnam Grxcis : illiid autrm Antlwlogium islud de processiime ex Filiosilentium,
ortltodoxia Juan-
taiiluin est pro iis, qui iter agentes seu peregre pro- nis iu smpirionem rncari nnu potest, adeoque uer ipsa
ficiscentes, segrotantes, vel alias legitime impeiliti,
inslilnlw festi ordinritioqiie quoritm
offtcii, cansa Itxc
choro interesse nequeunt, ul patet ex titleris Clemen- traclavinns, ud Irium Doclorum grsecorwm commuiiem
tis Papse VIII, ad ejusdem Anthologii
calcem legen- laudem. Nec enim fas sil opinari, eos se voluisse per
dis.
Iwiiiiiirn, lnerrliatiii loli Oiieulali Ecclaix eommrn-
279 De htijiis Officii auctore Joanne Eucltaita du- dare, velut cx revelatione divinitus facta. Maneal ctiam
bilare poteritaliqnis, orllwdo.vusne fiteritan
hxrettcus : nobis Joannes, eo quo aGreecis jure appellabatur, san-
quia ntim. 186 diserle affirmans /irocessionem Siiirilus ctus Pater noster licet necdum compertum
; sit,
a Patre, tacet de Fiho ; eoque potesl in suspieionm an et quo die fuerit a suis Euchaitis cultus, ut ta-
venire, ne communi Grxcorum plurium errore, eiim- lis et credantur. Sancti ipsi ea novi
; stti [esti insti-
dem a Filw quoque procedere non crediderit. Error, tulione, ipsismet qui illud lunc suscepluri esscnt,gi\rcis,
futeor, lac fuisset gravis, et quidem jam tum damna- tamquam fidei ase pr.cdicalzsrclatm-ibtis, testimonium
j} tus a Romana Ecclesia : sed ex isto silenlio, Joanni dedisse orthodoxias, tieet quoad islud punclttm miiius
illi hxreseos nota affricari non potest. Nam (ut est e.rplicaix dilucidxque. Oreinr uuiem
E
ipsorum Docto-
apud Baronium lom. 9 ad an. ~dl) Grxci, dicentes rnm Truts, ut ad ftdei catltolicx unitatem qnam ipsi
Spiritum sanctum a Patre procedere, sed non itegun- tenuerunl, redeanlomnes ubique eornm puste.n, quibits
tes procedere a Filio, non dammtntitr ; sed illi dumla- tamsalutari doctrina olim frtit el iiifornuiri Ucitit : ac
xal, qtti id negant. Atquc hoc modo. Hadrutnus Papa, salva rilttum Itinc illtnc Itiudnbililer insiilultiritm diver-
in responsionibus ad Carolum Magnum, datis adcersus sitate, litm illi revercnlee suspicianl Laiiimrum officio-
sijnodt secundse Nicxnx oblrectalores, excusat Tarasium rum cursum breviorem ; quam Lutini probant prott.rio-
qui Spirtlum sanctum dixerat ex Patre procedere per rem grxcorum Iwc Iruclutu explicatam, ad ejns hono-
Filium; etait : Hocdogma Parasiusnon per se ex- rem, quem omnis lingua laudal Dominum, in secula
planavit, sed per doctrinam SS. Patrum confessus sccutorttm. Amen.
est. Consuli eliam potest S. Thomas p. 1. q. 36 art.
 INDEX
SANCTORUM Quorij/K Itoc Tumo Acta vel Memorite amtuw illustrmUur.

rantia adn.inistratus
310. Cap. 7, Quffidam
i\ccadius seu Achadius M. v. Paulus viventis mirabilis, aliaeque
7 virtutes 311. Cap.
8 cra M. in /Egypto Boreali, ex Hagiologio Ha- 8, Futura Bardonis gloria revelata, pradictus

bestino obitus, secuta u.iracula

57 313
11 Acretus sive Heretus M. Jquiletse ex Martyro- 10 Bardo ex abbate episcopus Moguntinus,
§ 11
logiis Elucidatio paragraphi pracedentis
458 Papebro-
9 Adeleida, matrona Bergomi, Sylloge de ejus el chiani, etgestorum B. Bardonis
ante episco
marili cullu, setulc elc. 236 patum 28* 111 Gesta ejusdem in episcopatu,
10 Albinus M. in Numidia cum Mammario ex et verior mortis annus 30«
,

Mrll. 11 Barnabas Apostolus Comm pr. De cultus

264 die, et
9 Alexander, M. Nicaeoe, cx Mrll. 169
anno martyrii ex Actis quando et quo- : iW
9 Alexander M. Episc. Prusae ex Synaxariis
,
modo sub nomine Joannis-Marci composita
MSS. Grsscis, 418. Acta vitae prioris, cx Mombntio 417.
162
10 Alexius, Episc. in Bithynia, ex Memcis 273
Emboi.ismu.s, An et quando Romae, Alexan-
11 Aleydis Scarembekana, Ord. Cisterc. Camerae dria? ac Mediolani Sanctus prffidicarit. §. 1,
B. M. juxta Bruxellas Comm. pr. De titulo Examinatur excursus in TJrbem ante raortem
Sanetae Christi et Alexandriam post illam cx Ub. 3
aut Beatae passim adsoripto , 471. ; :

Vita auct. coaevo Cisterc. ex MSS. Prologus Recognitionum 420. §. 2, Reliqua Barnaba?
et Clementis Acta in Syria, ex iisdem
471 Cap.i Educatio, vitamonastica, illustres libris :

virtutes, miracula 472 Cop. 2. ob lepram se- et quae his fides esse possit. 422 §. 3, De
gregata, variis consolationibus et visionibus Romano et Mediolanensi Barnabae Apostolatu,
illustratur : animas Purgatorii juvat, 473. et hujus fiindamentis 423.
Acta et Passio,
Cap. 3, Morbus, pius obitus, beatitudo varie sub iwmine Joannis Marci, Barnabae Conso-

revelata brini, e.c MS. Gr. Vatic. el versione G. Sltieli

475
11 Alvarus Garcias, Ord. S. Jacobi M. in Altjarbas
425. Laudatio, auct. Alexandro Monacbo Cy-
409 prio, exMS. Vatk. intcrpr. eadeiu. Prologus
11 Amabilis, Presb. Ricomagi in Arvernia Gomm. 431. Cap. 1, Barnabae ortus eteducatio con- ;

pr. De duplici die cultus, viiaque et iniracu- versio ad Christum Paulus exceptus 433.
;

lis, olim et recentius scriptis 460 Sermo de Cap. 2, Evangelium socio Joanne-Marco prse-
Vita, ex MSS.
401 App. de Translatiune et dicatum, Martyrium Cypro 437, Cnp. 3, de
miraculis, 461. Miracula recentiora ex im- Petro Fullone, Antiocheni Patriarcbatus inva-
presso Galltcti. 463 sore, Cyprum sibi suhjicere volente 441.
9 Amantius, M. Nicaeae, cx Mrll. 109 Cap. 4, Inventio Corporis, et hujus exinde ce-
10 Amantius, M. Roraae, soc. S. Getttlii lebris cultu 444. Analecta. § 1. Quando et
261
10 B. Amata, Ord. S. Dominioi, vtJe Diana, 357 quomodo Rehquiae allatae Mediolanum, et ibi-
9 Ananias, M. apud Groecos, ex Stjnax. 170 dem 13 sec. inventae 448. §. 2 Earumdem ,

7 Anthinus Presbyter, auud Gracos, ex Menxis, translatio 16 sec. 449, §. 3, De Reliquiis ex-

35 tra Insubriara 450. §. 4, De epistola S. Bar-

naba.', in ipsius ea, et qualis sit 432. §. 5.
10 Apollo, Episc. apud Graecos, ex Mcnxis. 273
8 Athro, ab in jEgypto, exSynax. ci Vitis PP. 07 Expenduntur et excusantur quaedam illiobje-

10 Aurisus, M. Roma.', cx Mrl. Hieron. 268 cta 454

11 Barnabas Apostolus Salaroine in Cypro. Ejus
B caput anno mdcxvi e Cypro Neapolim alla-
tum exaniinatum et donatum Domui Profes-
,

Jijaithenius Ab. et successor S. Columbae 233 Ac- soruni Societatis Jesu 35*
ta ex MS. 234 10 Basilides. M. Roma?, ex Mrll. Hieron. 208
10 Bardo, ex Ab. Hervelden. Ord. S. Benedicti, 11 Basilla, Romae M. via Salaria cx variis 458
Archiep. Moguntinus. Comm. prsev. De Actis, 11 Batatzinus Abbas Habess. ex Hatjiotoijio Habes-
a fere coaevoscriptis, annoque mortis etcultu, sinii 400
296. Agta; cx MS. Cxsareo 298. Cap. 1. 10 Benj:iiiiin,M.apudGrieoos,<".rcS;/n<u<iTi» MS. 272
Bardonis natales, monachatus, et
institutio, 11 Blitharius. Presb in dicec. Trecen. Comm. pr.
egregius in litteris ac virtute profectus 298. de cultu Brecae et Sezana», atque de Actis
Cap. 2, Ex Decano Fuidcnsi Praepositus S. 407. Acta, ex Mcmbranis Herovallit 408
Andreae.Werdinensi et Hersfeldensi Abbatiis 10 Boguiuilns Archiep. Gnesuen. in Polonia, Praf.
donatur. 300. Cap. 3, Promotio ad Archiepi- de scriptoribus Vitae, ultimaque hic danda
scopatum Mogunt. 302. Cup. 4, Senuones co- 320. Vita auct. Stepliano Uumalevtcio, Regu-
ram linperatore liabiti in Natalibus Domini hniiim Cnlissii Pr.rptmto. Praes. auct. Cap. 1,
et S. Joannia Evung.' 304. Cap. 5, Serino de Bogumili natalis, casla apud Archiepiscopum
Christi Incarnali excellentiis 307. Cap. 6, avuculum educatio 337. Cap. 2, Sacer do
Episcopatus mira cuin mansuetudine et tolc- tium-susceptum, in eoque humilitas Boguiniii,
Junti T. II IX et
 INDEX SANCTORUM
Dobrovien- pendium 197. Cap. 2, Duae illustres prophe-
et studium orationis 338. Cap. 3,
absentia revelata 1 98. Cap. 3, De Regibus
sis parochiaecura fldeliter administrata 340. tia; :

prophetat, absentia narrat, occulta peccata

Cap. 4, Decani Gnesnensis munus accurate
revelat Sanctus 201. Cap. 4. De rebus levio-
impletum miracula 342. Cop. 5, Bogumili
:

cura dicecesis ris momenti prophetat; mortem variis, et pce-

in Archiepiscopatu virtutes :

impensa nam peccatorum praenuntiat 204. Cap. 3,

visitandae : liberalitas pauperibus :

fundatum 343. Alia prophetici spiritus, et longe dissita co-

monasterium Coronoviense
Quam justus in omni vita et in suo gnoscentis, testimonia 207. Liber 2 de Mira
Cap. 6,
culis 211. Cap. 1, Aqua in vinum mutata,
regimine Bogumilus 346. Cap. 7, Prudentia,
morbi curati, elementorum vis superata 211.
fortitudo. patientia Bogumili 348. Cap. 8,
Dimisso Episcopatu institutum Camaldulen- Cap. 2, Miracula in rebus inanimis et bestiis
patrata 214. Cap. 3, Serpentes et Magi coer-
sium Eremiticum amplectitur Bogumilus 330.
citi, adjuti pauperes, januae ultro apertae 217.
Cap. 9, Vita ejus eremitica, obitus, roiracula
352. Analecta. § 1, Diplomata seculi 12 et Cap. 4, Peregrinantibus iter prosperura, ser-
vis libertas, conjugibus pax, pluvia petentibus
13, titulos Archiepiscopi et Beati Bogumilo
stabilientia 354. § 2, Elevatio corporis sec. impetrata 220. Lib. 3 de Angelicis visionibus

13, et cultus successive continuatus 335. § 3, Cap. 1, Sanctus inter Angelos conspicitur,
Instauratus hoc seculo 17 cultus, Vita edita, inseque ab his videt animas in ccelura subvehi

corpus translatum 356 225. Cap. 2, Angelis colloquitur, ccelesti Iuce

orans circumdatur 228. Cap. 3, Mors Sancto
10 Bonaventura, Gcner. Eremitarum S. Augustini,
divinitus revelata, et pie obita 250
Card. S. Caecilias, Romie, ex Alphabelo Augu-
sliniano Thomx de Herrera 386 10 Crispinus, M. in Numidia cum Mammario 264
10 Crispolus, M. in Hispania, Disqnisitio de hujus
ab alio Romae passo distinctione 269
11 Crispolus, M. Roma? via Nuraent. 458
JJeata Cscilia, Ord. S. Dominici, ride Diane 357 8 Cristus, Cressus, vel Orestcs, M. Caesarea) in
8 Calliope, M. apud Gracos, ex Menxis. 54 Palaest. ex Mrl. Hieron. 56 a
7 Candidus Ep. mortuus Trajecti. Comm. de cultu 9 Cumianus, Episc. Scotus, Bobii in Italia, ex
9. Acta elevationis an. 1623, ex AIS. 11 mouumcnlis loci apud Uijhellus 241
10 Canides, Reclusus in Cappadocia, ex Mcnxis 9 Cyrus, apud Graecos, ex Synaxariis 237
Grtvcorum 274
8 Carus, M. Nicomedia?, ex Hieron. 56
10 Cassianus, M. Romse, cx Ilieron. 268
10 Censurius, Ep. Autissiodori. Sylloge de ejus .Uamianus Vas, Ord. S. Jacobi, M. in Algarbtis

Chronologia , cultu aliorumque ad ipsum

,
469
scnptis 274 7 Deocarus Ab. O. B. Hernriedae in Germ. 39
10 Cerealis. M. Romae, cum Getulio 201 H Diana, Caecilia, Amata, Ord. S. Dominici Bo-
8 Chlodulphus, Ep. Meten. Comm. pr. dc cultu, nonioa. Comm. pr. De veneratione corporis, et
vita, translatione 125. Vita ex MSS. Cap. Vitae scriptoribus 337. Vita Aucl. Tltoma
1, lllustris prosapia, institutio, possessiones Malvenda Cap. 1, Vita B. Dianae in domo pa-
126. Cap. 2, Vita laicalis et episcopalis 127. terna, sub voto virginitatis 358. Cap. % In-
Cap. 3 Acta cum S. Trudone 128. Cap. i, gressus in monasterium : hujus institutio per
Alise ejus virtutes, obitus, sepultura 130 BB. Cceciliam et Amatam, Roma submissas
8 Chrestus, M. Caesareaein Cappadocia, ex Mrlio 359. Cap. 3, Pius obitus Dianae hujus et :

ilieron. 57 Sociarum duplex translatio Miracula ex au- ;

9 Codratus, M. apud Graecos, ex Sijnax. 170 MSS. 360 Cap. 4 secunda sancta-
cthenticis
7 Colmanus seu Colmocus, Ep. Dromoren. in Hi- rum reliquiarum hanc secuta miracula, ex
:

bernia Comm. pr. F. B. de ejus cultu, sede, MSS. monasterii 361

nomine, aetate, et Actis fabulosis. Acta ex 9 Diomedes, M. Nicaeae, ex Mrll. 169
MS. nostro Salmanlicensi. Cap. 1, Vaticinia 9 Diomedes, M. apud Gragcos, exSynax. 169
de futura sanctitate, pueritia miraculis hono- 7 Donata, M. iu Africa, ex Mrl. Hier. 8
rata, monasticae vitae initia 25. Cap. 2, Mira- 9 Donata, M. in Africa, exMrl. Hieron. 58
culavariaet obitus26. Arp. An idem S. Col- 10 Donatus, M. in Numidia, cum Mammario 264
mannus etiam fuerit Episcopus Lindisfarnen- 8 Dorostolus, M. Caesareae in Cappadocia, ex Hie-
sis in AngliaT 28 ron. 57
9 Columba Presb. Ab. in Ins. Jona. Comm. pr. E
F. B. § 1, De Jona ins. monasterio Hiensi,
et cultu Sancti 179. § 2, De variis Actorum Jjjbremundus, Ab. Fontanetensis in Normannia.
scriptoribus 181. Vita brevioh Auct. forsan. Comm. pr. ex Saussayo et Arturo 281 Vita .

Commineo, Ab. Hiensi, ex MS. Belforlii. Cap. ex Brev. Silvanect. 282

1. Nativitas sancti, et miracula aliqua ab eo 11 Emeritus, M. Aquilieae, ex Mrll. 458
patrata 184. Cap. 2, Mortem suam sanctus 9 Enneim, vel Alia, V. M. v. Thecla 170
pnenoscit divinitus, eamque pie obit. 186. 7 Eppo. Presb. M. inter Slavos v. Godescalcus
Vita prouxior, Comm. pr. F. B. § 1, De 39
hujus Vitae auctore Adamnano, ejusque scrip- 7 Erasius, M. in Africa, ex Mrl. Hieron. 8
tis 187. § 2, Schismatis Scotici a Sancto prse- 8 Euristes, vtde Cristus M. 56
dicti causa, progressus ac finis 189. § 3, de 8 Eustadiola, Abb. Biturigis. Comm. pr. De cultu
tempore obitus S. Colurabae, ceteraque ejus et vita 131. Vita, exEdit. Phil. Labbe.
vitaschronotaxi 191. § 4, de adventu ejus in 8 Eustolus, Ep. M. Nicomedias, ex Hieron. 58
Britanniam, et peregrinationis causa 192.
Vita. Prologus duplex 195. Primi libri Ca-
pitulationes 196. lib. I. De propheticis reve-
latiouibus Cap. 1, Miraculorum Sancti com- austa, M. in Numidia, cum Mammar 264
1
 AD II TOMUM JUNII
10 Faustina, M. in Nucuidia, cum Mammario 264 res gestae, zelus pro suse gentis conversione
10 Faustinianus, M. in Numidia cum Mammano 40. §. 3. Martyrium pro flde toleratum : pro
264 veteri cultu justa praesumptio 41
9 Faustus, M. Romse ex Mrll. 173 Godoaldus apud Senones, ex Brev. Mrll. 42 Di-
10 Faustinus, M. in Numidia, cum Mammario sguisiiio. De
S. Gudwalo episcopo Britanno,
264 Gandavi Flandria deposita, et S. Godoaldo
in
9 Felicianus, M. Romae, cum Primo 148 praedicto, Senonibus honorato, idemne, an di-
11 Felix, M. Aquilejae cum Fortunato. Comm. pr. ver6i sint 25 *
De eorum Actis, Reliquiis, cultu 453. Acta
ex Mombrilio el MSS. 4S6 II
10 Felix, Diac. M. in Numidia cnm Mammario 264
11 Flora, V. Ord. Hierosolym. apud Bellum-locum H»abentius, Mon. M. Cordubae, v. Pelrus 37
in dicec. Cadurcen. Ex Jacobo Bosio 481 8 Helius, M. Caesareae in Cappadocia, ex Hieron.
11 Flora seu Flos, virgo, Ordinis S. Joannis Hie- 58
rosolymitani in monasterio Hospitalis Belli- 10 Henricus Baucenen. Tarvisii. Comm. pr. Da
lociinGalliadioecesis Cadurcensis.coMM. pr.e- scriptoribus Vitae ac Miraculorum, cum Ac-
vius. § 1 Vitaantiquitusscripta, atque aliainde torum synopsi, ex Panegyrico Balthasaris
impressa i etin lianc nonnullorum animadver- Bonifacii 363. Vita Auct. Petro Dominico
siones 36 * § n De situ monasterii, conditori- Ep. Tarvisino, Prsefatio de sua aliorumque
bus et amplificatoribus ejus anno ac die obi-
; certa scientia 365. Cap. i Vita Tarvisii
tus B. Florae 39 * § ni De disciplina mona3- sancte acta, et vulgo talis aestimata quaedam :

terii ; distinctione sanctimoniahum statu ; etiam miracula 366. Cap. 2 Concursus ad

corporis et cultu B. Florse, ejusque Actis defuncti corpuset exequias : miraculorumper
41 * Vita ex codice ms. antiquo Gallico Hos- notarios exceptorum multitudo 367. Cap. 3
pitalis Belli-loci, e scriptis confessarii magna miracula ipsa, a pag. 370 ad 386. App. de
parte collecta, latinitatedonata ab Hugone elevatione corporis incorrupti Ibid.
Amadeo Theologiae doctore. Cap. lortus, ado- 8 Heraclius, Ep. Senotien. Comm. pr. de ejus
lescentia, ingressio in monasterium, tenta- cultu et aetate 70. Vita ex MS. et Brev. Se-
tiones et consolationes Florae 43*. Cap u noncnsi 71
Variae ejus exercitationes pioe et ecstases, ab 11 Herctus vel Acretus, M. Aquilejae, ex Mrll.
ipsomet confessario ejusconscriptae 46.* Cap. 458
m Alia virtutum exercitia et gratuita Dei 7 Hieremias, Mon. M. Cordubte, v. Petrus 37
dona 48 *. Cap. iv miracdla ex eodem cod.
ras. Gallico, ab eodetit Amadeo latine versa
51 *
9 Florentius, Ep. Afer, cVi///oi;eDeejusEpiscopatii, 1 thmarus Ep Roffen. in Anglia. Vita ex Capnra-
aetate, cultu Tarvisii 178 vio 291
11 Fortunatus, M. Aquilejae, cum Felice 455
7 Fortunatus M. vide Paulus 7
8 Fortunatus, Ep. Fanen. in Italia Comm. precv.
De ejus cultu etVita, seculo 12 scripta 104 :
Janttaria, M. in Africa ex Mrl. Hieron. 8
ViTAtiiic/. Joatine Nonantulano, ex MS. ec- 8 Januaria, M. in Africa cx Mrl. Hieron. 58
9 Januarius, M. Nicaeas ex Mrll. 169
clesix Fancn. Prologus 105. Cap. l, Virtutes
10 Januarius, M. Romae, ex Mrl. Hieron. 268
S. Fortunati, expositze verbis sacrae Scriptttrte
7 Joannes, M. ex Menxis Grtecorum 9
106. Cap. 2, Corpus miraculose translatum
107. Cap. 3, Inventio corporis. Liquor ex 7 Joannes Hierosolymorum Episc. vu. Sglloge,
De ejus aetate, virtute, cultu 4
ossibus manans. 108. Cap. 4, Contracta et
distorta mulier sanata 110 8 Joannes, M. ^Egypto Boreali, ex Hagiologio
in
Habessino 57
G
8 Joannes Raynutii, O. Bened. Tuderti in Um-
\jarcias Rodriguez Mercator, M. in Algarbiis, bria, Sijllnge Reliquiae, inventio, cultus pro-

469 batus 144

1 1 Garuiua Ab. Abess. ex Hagiologio 460 10 Joannes Dominici Ord. Prred. Card. Budae in

8 Genesia V. M. in Pedemontio Cherii, Sylloge Hungaria. Comm. pr. De ejus vita, beatitatis
De allato illuc corpore 55 titulo, die atque anno mortis 388. Elogium

9 Georgius, Presb. Mon. Vabren. in Aquit. ex ex S. Antonino ejustliscipttlo390. Vita Auct.

o/ficiis propriis 241 Fr. Joanne Caroli Florent. ex MS. Conv.
8 Germanus, M. Gerundae in Hisp. Cultus certus Florentini, collalo cum editione Lenndri Alberti.
59, Acta apocrypha ex MS. 60. Censura 62 Pra?fatio ad Franciscum Bcrhngerium fra-
10 Getulius, M. Romte, cum Cereali, Amantio, trem 393. Cap. 1 Natalis, educatio, et pia

Primitivo. Comm. Preev. De anttquitate Acto- Jc.annis adolescentia 395. Cap. 2 Ingressus

rum, cultu Reliquiarum, Getulio et Zotico ad Ordinem Pncdicatorum, Novitiatus,, Pru-

distinguendis 261. Acta cx MSS. el Mombri- fessio 396. Cap. 3 Praedicationum prajstantia

lio 262 et efticacia, 398. Cap. 4. De causis relaxatas

8 S. Gildardus Ep. Rotomag. Comm. hist. De ip- tunc Religionis, earumque potissima schis-

sius et S. Medardi diversa aetate, ac fabulosi mate diuturno 401. Cap. 5 Joannes a Gre-
synchronismi auctoribus, etconjunctione cor- gorio XII Ragusinus Ep. tura Card. S. Sixti

porum apud Suessiones 67 creatus, cottstanter ei adhajret 403. Cap 6 .

7 Godes<alcus, Princeps Slavorum, M. cum Ep- In Pisano Concilio eligitur Alexaader

: VI
pone Presb. et Sociis. Comm. ex Scriploribus huic ut cedat suadet Gregorius Ragusinus ;

coxvis §.1, Natales Sancti, regressus ad pa- et ab hoc illo mortuo ad Sigismu'idura Imp.
ganisraum, ae poenitentia de malis populo pro unione legatur 405. Cap. 7 Indicitur Sy-
Christiano illatis 39. §. 2, ejus jam conversi nodus Constantien. ad eam venit per se
Joannes
 1NDEX SANCTORUM
Joannes, per Legatos Gregorius, et Pontifi- pensa a Margarita abusus correcti 326.
:

catu cedit Joanne et Renedicto depositis,

: Cap. 3 Caritas ejus erga pauperes, prasertim
schisnm wtitlgoitur '1O6. Cap. 8 Ragusini per tempus duplicis cui assueverat Quadrage-
lauil^s ; legntio in Ungariam : obitus et se- simas. Orandi studium 328. Cap. 5 Mors
pultura Buda: 409. Vendicanda) calumniae, pravisa et pie obita 330. App. 1 Sancta san-
impact*, quaj leguntur apud Platinam
ipsi ctse Reginae posteritas in Scotiaet Anglia ex
* Aelredo Ab. ei aliis 331. /1pp. 2 desacri cor-
in VitaGrogorii PP. xn. 34
11 Jounnes Tientialliene, Ord. Min. Tudertij in poris translationibus, ac novissima Capitisad
Umbria : ejtis tulttis 482 Scotoruin Collegium Duaci 333
11 Joanncs ab Avellino, Ord. Min. de ejus cuttu 9 Maria Canonica, V. M. v. Thecla 170
482 Vita, e.r MS. Ruijerii Ep. Freqiientiin 8 Mariamna, V. M. Canon. v. Thecla 170
cognali 483 8 Marius, Solitarius Mauriaci in Arvernia. Comm.
8 Jocnndus, M. /Egypto ex Mrll. Uieron. 55
in pr. de ejus cultu certo, Actis apocryphis, in-
9 Jolus, seu Giolus Erem. Sellani in Umbria certa oetate 111. Vitam vet. MS. Mauriacen.
Comm. i, Cultus antiquus ac hodiernus; Prologus 113. Lib. 1 opocnjphvs. Cap. 1.

statns corporis imago in-

nuper inspecti ; Missio viri Apostolici in Arverniam, etseces-
venta et sculpta 248 §. 2. Instrumentum sus in locum solitarium 114. Cap. 2 Miracula
publ. de inveutione imaginis. Aurtor Vi/*249 a vivente patrata : praeparatio ad mortem
Vita, ex ltalico Jacobilli 250 110. Cap. 3 Iionor a S. Austremonio impen-
8 Julia, M. in Africa ex Mrl. Ilieron. 58 sus mortuo, quem Auctor raultis laudat et
9 Julianus. Monachus Edessam, ab eo qui
circa invocat 119. Lib. 2 certior. Cap. 1 Transla-
18 Oct. colitur verosimiliter non distinguen- tio corporis Mauriacum, et secuta miracula
dus, 173. Vita, ex S. Ephrem Syro, ibid. 121. Cap. 2 Alia ad cjusdem invocationem
Alia ex Men.r.is 174 miracula 123
8 Julius, M. Dorostori in Mcesia, ex Jlieron. 56 10 Mammarius Presb. cum sociis MM. in Numi-
8 Justus, M. Gerundas v. Germanus 58 dia. Comm. pr. De actis, ioco et tempore cer-
taminis. Acta ex MSS.et Mabiltone 204
9 Martha Canonica, V. M. v. Thecla 170
10 Martinus, M. Romas ex Mrl. Ilieron. 268
Jjampites, M. Nicomeiliio ex Hieron. 56 10 Duo Martyres in Numidia, cum Mammario
10 Landericus, Ep. Parisien. ex triplicis selatis Bre- 204
viariis 289 9 Virgines tres, MM. in Chio insula ex Synax.
7 Landulfus, Ep. Asten. Vita, Auct. Philippo 163
Malabayla, ex ejus MS. 43 9 Milites xv MM. Romae ex Mvl. 169
10 Laurentius, M. inNumidia cum Mammario 264 10 xx Martyres Romae ex Mrl. Hieron. 268
10 Leucius, M. in Numidia, cum Mammario 267 7 Martyres plures Clerici et Laici apud Slavos v.
10 Libusa, M. in Numidia, ex Mariyrologio 264 Godescalcus 39
7 Lucianus, M. Caasarea; in Cappad, ex Mrll. 8 9 Maximianus Episc. Syracusanus in Sicilia
, ,

8 Lucianus, M. Caesareas in Cappad. ex Hieron. 58 Pr.rf. De cultu ejus in S. Gregorii Epistolis

9 Lupus, Princeps Bergomi in Italia, Sylloge ; de fundato : Vita Auct. Octavio Cajeiano Syracu-
ejus et nxoris cultu, aetate, etc. 236 sano S. J. 23S
7 Lycarion, M. cum venenum miscue-
eo qui ipsi 8 Maximus seit Maximinus, Ep. Aquis-sextiis
rat, Hermopoli /Egypto, ex Menxis 8 Comm. problem. De incertitudine tam cultus
quam aetatis aut nominis 53
M 9 Maximus, Presb. M. Alexandriae ex Martyro-
logiis 168
M7
acarius, srn
Marccllinns,
Macer M.
Episc. Velaunen
vide Paulus,
sive Anicien.
,
7 10 Maurinus, Ab. M. Coloniae Agrippinae. Inventio
Corporis Auct. Slephano Mon. ad S. Panla-
Comm. hist. Deejusmiraculis, cultu, transla- leonem 270
tione 5 10 Maurinus abbas, martyr Colonias. Addenda quae-
8 Marcia, M. Marty-
Caesareae in Cappadocia ex dam detempore, quo vixerit 27 *
rologio flier. 58 8 Medardus, Ep. Noviom. et Tornac. Comm. pr.
8 Marcianus, M. in ^Egypto, ex Mr. Hieron. 55 §. 1 Varia Actascripta. Tempus vitae et mor-
8 Marcina, Macrina, vel Marina, M. Nicomediae, tis 72. §. 2 De S. Medardi monasterio ejus-
ex Hieron. 50 c quc privilegiis 74, §. 3, De secunda ejus ec-
8 Marcus M. Dorostori in Moesia, Hieron. clesia, a Ludovico Pio constructa et tertia ;

56 b ab Innocentio 2 dedicata 75. §. 4 Cultus

10 s. Margarita. Scotiaj Itegina, Edimburgi. Comm. Sancti, Reliquiae locis variis 77. Vita metrica
pr. §. 1, De ejus cultu veteri an novo, Vita auct. VenantioFortunato.fxranVs MSS. Vita
scripta a Theodorico Confessario, an etiam a prosa auct. eodem, ex plunbus MSS. 78.
Turgoto Ab. 1 quid de eo Ab. Aelredus 310. SuPrLEM. auct. Anonymo Suession. seculi ix,
PRorYL.ELM aii Vitam, ex Genealogia Regum ex Acherii Spicilegio. Prologus. Cap. 1, Ado-
AntjH.r per Aeltedum Ab. et alios §. 1 Regiae lescentiae miracula duo, obitus, sepultura82.
familiw historia, a morte S. Edgari, qui fuit Cap. 2, Ecclesia supra corpus erecta, mira-
abavus S. Margaritae, usque ad hujus cum cula patrata, Episcopus monasterio injurius
Malcolmo Scotias R. conjugium 318. §. 2 raorte mulctatus85. Alia vita auct. Radbodo
Prosecutio historiae, a matrimonio Margaritae Ep. Noviom, et Tornac. ex MSS. et Surio.
usque ad mortem Davidis R. natorum ex ea Cap. 1. Ortus : illustria in juvcntute faci-
minimi 321. Vita Auct. Theodorico sanctae, nora, Sacerdotium 87 Cap.i Mira erga fures
Confessario ad ejus filiam Mathildem Reg. ex mansuetudo et beneficentia, alia prodigia,
MS. Prnlogus. Cap. 1 Nobilitas generis, vir- Episcopatus susceptus 88. Cap. 3 Sedes No-
tutes regias ac matronales 324. Cap. 2 Cura
viomum translata adjunctus ei Episcopatus
:

honori regni et ecclesiasticas disciplinao im- Tornacen. morbus, obitus 90. Cap. 4 Ccrpus
Suessionem
 AD TOMUM II JUNII.
Suessionem translatum, miracula varia 01. suiim Macedonius. §. 1. De anno, quo Arius
Cap. 5 Ecclesia constructa alia miracula.
illi h.eresiarcha, quo S. Alexander ep. CP. S.
Warimberti episcopi, monasterio injurii. dira Pauli decessur, obierint 13. *
§. n Objecta
mors 02 Documhnta de corpore S. Medardi Valesii coutra explicationem datam 15.* §
translato Divionem indeque communicata
, in Duo Valesii argumenta, quibus adstrui-
Noviomensibus parte collccta a Petro Franc.
; tur Paulus ante Tyriam synodum episcopus
Chifflelio S. J. §. I. Translatio sacri Corporis fuisse, refelluntur
16. * §. iv De Hermantii
in Burgundiam 05. §. 2, Tempus translationis et sequacium sententia 17. * §. v De
ejus
primae aliarumque post secutarum memoriae tempore, quo celebratum sit concilium Ale-
06. Insignis portio sacri corporis a No-
§. 3, xandrinum in causa Athanasii qno item An- :

viomensi Capitulo petita, a Divionensi con- tiochenum 10. * §. vi De tempore concilii

cessa 08. §. 4 Apparatus ad exceptionem d. Romani et xviii mensium commoratione A(ha-
Reliqu ae et confecta desuper instrumenta 100. nasii Romae 20. * §. vu Respondetur obje-
§. 5 Capella S. Medardi in Velaunis, anony- ctionibus ahter sentientium 22 *
mis Reliquiis multis insignis 103 7 Pax.Ord.Min.Cassiaein Umbria, ex JacobiltoW
11 Mendus Valle, Ord. S. Jacobi, M. in Algarbiis 9 Pelagia, V. M. Antiochiae in Syria. Comm. Hist.
ex /Jinjiol. Lusil. 460 Memoria et cultus ex Martyrologio Ro-
§.i

7 Meriadocus, Ep. Veneten. in Armorica, exvartis mano, Menaeis, S. Ambrosio etaliis 153. §. 2
35 c A quibus ejusdem nominis haec distincta :

7 Mochus seu Monachus M.

Paulus 7 v. quaedam de matre et sororibus 154. §. 3,
8 Mucius M. in Africa, ex Mrl. Hieron. 58 b Illa an vere Martyr dicenda 156. §, 4, ^Etas
8 Mueiaxa vel Mucianus, M. Caesareae in Cappa- Virginis, Martyrii tempus. An templum CP.
docia ex Ilieron. 58 a Acta 157, S. Jo. Chrysostomi de 'eadem i
Mucianus, M. Nicaeae ex Mvnll. 160 Oratio 150, n 161
7 Petrns, Presb. M. Cordubaa suh Saracenis, sn-
ciietWalabonsus Diaconus, Sabinianus, Wi-
N
strebundus, Habentius, Hieremias Monarbi.
ex Memoviali S. Eutoqii
N aucratus seu Naucratius Praep. Studitarum C.
P. Conf. Comm. Quo fundamento referatur hoc
11 Petrus Rodriguez,
17
Commendator Ord. S. Ja-
cobi, cumsex sociis M. in Alegarbiis ex Car-
die? 133 doso 460
8 Nestor, M. Nicomediae ex Hievon. 56 8 Philippus, M. in ^Egypto Boreali, ex ffagiologio
Habessino 57
7 Potamiaena Zunior , V. M. Alexandrias in
O
vEgypto, ex Palladio ct Sgnaxaviis 6
10 Primitivus. M. Romae, Soc. S. Getulii 201
vfliva V. M. Panormi Comm. pv. de recentiori- 7 PrimosusM. uWePaulus, ex Mvl. Hier. 7
bus Actorum scriptoribus veteri cultu, aetate :
9 Primus et Felicianus , MM. Roraoe Comm. pj.
per conjccturam 292, Vita ex editione Coje- §. Deeorum Actis et Relrquiis. 148 §. 2 de
i

lani 203 eorumdem corporibus in Carniolia. 150 Acta

9 Orestes M. apud Graecos ex Synax. 169 ex MSS. 151
Privata, M. in Africa, ex Mrl. Hieron. 8 a
8 Ptolomaeus, M, in jEaypto Borenli, cx Hugifl.
HabcsstnoMS. 57 c

X alsemon, Ab. Habessinus, ex Hagiologio melv.

genlis illius 460
10 Pansemne, pcenitens Antiochena, ex Synnxariis l^uirillus M. in Africa ex Mrl. Hievon. 8 a
MSS. 272
11 Parisius, Ord. Camald. Presb. Tarvisii, Cnmm.
pv. De vita miraculis, morte, et cultu, Tar-
visii atque Bononiae 477. Vita ex Hist. Au- J\estitutus, M. Romae via Nument. 458
gusiini Florcntini 478 7 Richardus, Episc. Andrix inApulia. Comm. hist.
8 Panlinus, M. Gerundae. v. Germanus 58 De invento corpore, cum probationibus vete-
7 Paulus, M. cum Sociis Fortunato, Macario seu ris cultus indeque sumptis indiciis aetatis. 242
Macro, Primoso, Accadio sive Achacio, Mo- Historia inventionis ot Translationis. Auct.
cho MM. an in Africa Begarcii aut Bisacii, Francisco Duce dndrix. 245 Miracula, ex MS.
Europa? exMrl. Hiev.
vel Byzantii in 7 eodem 247
7 Paulus, Ep. CP. M. Comm. ex Variis Pr.ef. 9 Rhodon, M. apud Graecos, ex Synax. 17
Plura ejus festa, Vitse scriptores, elogia 13. 7 Robertus, Ab. Ord. Cisterc. in Anglia Com- ,

Cap. 1, primum sub Con-

Adolescentiae ejus, mcnt. de locis habitationis et Vita scripta. 47
stantino M. exilium, Ordinatio Episcopalis, Vita, ex Capgvavio 48
depositio sub Constantio 14, Cap. 2, Varia 10 Rogatus, M. Romae ftl Mrl. Hievou. 268
ejus exilia 17. Cap. 3, Acta inSynodo Sardic. 1 Rosselina, Virgo Cathusianaprope Arcusin Pro-
circa ipsum, ejusque martyrium 10. Cap. 4, vincia. Comm. Hist. Pveef. de scriptoribus et
Solennis translatio reliquiarum , et cultus memoriis hic collectis 484. Cap. 1 Familia
apud Graecos 22. App. i, De Corpore Vene- parentes, fratres consobrini, nomen Rosseli-
tiis23. App. 2. De anno quo obiit Alexan- nae; panes mutati in ficres. 485. Cap. 2In-
der decessor Pauli 24 App. 3. Continens gressus in Ordinem, transitus ad domum
Dissertationem de tempore quo epi- ,
Cellae-Robaudi, ante, in gratiam B. Joannae
scopi CPolitani, Alexander obiit Paulus ei , vel Dianae concessam. Monialibus domus
,

successit, et S. Athanasius Alexandrinus Bertaudensis 487. Cap. 3 Professio, conse-

CPoli fuit, dum accusavit Paulum episcopum cratio, manualeexercitium, etpralatura. 480.
15
 INDEX SANCTORUM.
Cap. 4 Virtutes et pius obitus, elevatio incor- 1 1 Victor M. Aquilejae, ex Mrll. 458
rupti corporis ocuii seorsim servati. 490.
, 10 Victorianus Diac. M. cum Mammario in Numi-
Cap. 5 Varia cellae-Robaudi fortuna per ,
dia 264
quara ea tandem ab Observantes venit ab : 11 Victvrianus, M. Aquilejae, e.r Mrll. 458
his facta Translatio corporis. 492. Cap. 6 Mi- 7 Victurus, M. in Africa, ex Mrl. Hieron. 8 a
racula aliqua postea patrata 495 10 Victurus M. Romae, ex Mrl. Hieron. 268
9 Vincentius , M. Levita Aginni in Aquitania.
Comm. pr. De Actis antiquis ac cultu, variis-
que circa personam et Reliquias circumstan-
l^abinianus, Mon. M. Cordulxe v. Petrus 36 c tiis 163. Acta ex MSS. 164 Aliaex Lectioni-

8 Salustianus, M. in Sardinia Sylloye, de cultu et bui, 165. Poemata Ven. Fortunatt, de ejus ec-
recentiorum commentis 57 a etesia 167. Pcena in violatores ejus , ex Greg.
8 Sciciusvel Sicius, M. Gerundaec. Germanus 59 Turon. 167
7 Sebastiana, Thauniaturga apud Graecos, ex Me- 9 Vincentius, M. Gnesnae in Polonia; cultus; di-
, meis 35 b ve.rsus ab Aginnensi in Galha 164 d
7 Sebastiana Virgo et Martyr Heraclea; in Thracia. 9 Vindemialis, Ep. Afer. Sylloge De ejus Episco-
Comm. rn. De die cultus, patria, palaestra et patu, aetate, cultu Tarvisii 178
tempore martyrii loco depositicnis , deque ,
8 Viticus vel Eutychius M. Nicomediae ex Mrl.
Actis ipsis 1 *. Duplex Actorum synopsis e Ilieron. 56
Rynnxario et Menaeis Graecorura 3*. Acta
GraecolatinaAuctore anonymo. Cap. 1. Capta W
sub Domitiano imp. Sebastiana plumbatis ,

cwditur 4 * Cap. 2. Disputat cum Praeside; VV alabonsus Diaconus M. Cordubae v. Petrus

igni imposita non laeditur; hunc precibus suis 36 c
extinguit 6*. Cap. 3. Itcr Marcianopoli He- 8 Willielmus, Archiep. Ehorac. Comm. Hist. §. 1
raclea. Tormenta hic inflicta 9 *. Cap. 4. Ob- De antiquioribus ac fere coaevis Auctoribus
ab iisque defensa, capitis
jicitur leonibus ,
Actorum 134. §. 2 Vita ex Legenda Jo. Cap-
damnatur. Corpus defertur Rhaedastum 1 1 * gravii 135; §. 3 Electiocontroversa examina-

9 Silvester, Ord. Cumaldul. Floreutiae in Etruria. tur Romae, probatur in Anglia, 136. §. 4 S.
Comm. pr. De ejus vita ex familiarium relatu Bcrnardi apud Ccelestinum 2 et Eugenium 3
metrice et vulgariter scripta. 252 Vita Ex gravescontra illiusordinationemquerelae 137.
Italico Domni Zenobii Mon. MS. Prologus §. 5 Deponitur ab Archiepiscopatu Williel-

253 Vita ex Rhyllimo ejusde.m 256 mus. substituitur Henricus 138. §. 6 Eo et

7 Spisina, M. in Africa, e.r Mrl. Hieron. 8a SS. Bernardo Ab. atque Eugenio PP. mor-
8 Spisinna M. in Africa, ex Mrl. Hieron. 58 b tuis, ab Anastasio PP. restituitur Willielmus
7 Stephanus, Presbvter apud Graecos ex Menxis 139. §. 7 Hujus m suam Sedem regressus,
35 a et sancta mors a veneni suspicione excusata
11 Stephanus Vasquez , Ord. S. Jacobi M. in Al- 140 §. 8 sancti corporis elevatio, quando et
garbiis 470 quibus auctoribus facta 141. §. 9 Transla-
8 Syra vel Syria, Virgo in territ. Trecen. Cumm. tionis solennitas, eamque secuta miracula 142
stabilitur cultus, quaeritur aelas, Reliquiarum 7 Wistrebundus, Monaclius M. Cordubaj 11. Petrus
inspectio declaratur. 63 b. Iiistruinentum de 36 c
reseratione copsai , ex Promptuario Treccnsi 7 Wlphlagius, Presb. et Curio Ruensis in Pontivo
Cammali 64 Galliae. Comm. Hist. §. 1, Patria Sancti , ac
pia educatio, et vita in conjugio; susceptum ,

causa depositum officium Curio-

et pcenitentia;
nis29. §. 2 Eremitica S. Wlflagii vita, filia-
I arasius, M. ex Meu.ris 9 b runique ejusexemplaris castitas30. §. 3 Tem-
9 Tecla, Mariamna, Martha, Maria, Enneim vel pus obitus, translatiocorporisad Foresti mo-
Alia , Virgincs Canonicie MM. in Perside , nasterium. indeque Monstrolium 31 f. 4 Re-
Comm. pr. De earum conditione, actis, aetate liquiaecum Ruensi et Ambianensi Ecclesiis
170 Acta. Ex Synax. 171 MS. communicatae, non sine Monstroliensium gravi
I I Theopemptus et 4 socii aptid Graecos 458 sensu. 32
10 Theophanes, Reclusus juxta Antiochiam, ex Sy-
naxariis 272
10 Theophilus, Archiep. Gnesnen. t'. Bogumilus
336 .
vo Ep. Persa, cum tribus sociis peregrinis in
10 Timotheus, N. Ep. Prusae in Bjthjnia. exSynax. Britannia. Comm. pr. de ejus aetate et vitae
Qrxcorvm scriptoribus. Acta auct. Goscelino moti. ex
270
9 Trojecia V. Ruthenis et Pictavis in Gallia.
,
MS. Cap. 1 Vita 284 Cap. 2 Inventio 286.
.

Sylloge de ejus utroque loco, cultus diebus Cap. 3 Translatio Rameseam 287. Cap. 4
,

aetate, nomine Translatio sociorum ad ecelesiam Sancti in

177 ,

loco inventionis 288. App. Miracula 288

T alentinus, Ep. Tungren. Comm. de cultu 9. Acta

elevationis an. 1623, ex MS. 11 /tjacuarias M. Nicomediaa ex Hartyrologiis 270
1 1 Vulerius de Ora, Ord. S. Jacobi, M. in Algar- 10 Ziddinus M. in Numidia cum Mammario 264
biis 409 8 Zoticus M. Caesareae in Cappad. ex Hicrony.
Martyroloyio 58 a

INDEX
 INDEX

CHRONOLOGICUS
Rcrum prcvcipuarum, spectantium ad eos prcesertim Sanctos, quorum hoc Tomo Acla
vcl Amiivcrsaria illustrantur.

SECULO I ET II. SECULO V.

jin. 49 Potuit Barnabas Apost. Roma Me- Atre et Hor, Abbates in ^Egypto, mire humi-
diolanum et Brixiara pradicaturus excur- lis hic, illeobediens 67 b
risse 423 :et an. Cypro martyrium
53 in Post 460 S. Canides Reclusus floret in Cap-
suum igne consunimasse 416 e padocia 2"4
Seculo I excunle S. Sebastiana V. M. in Thra- 475 Ob S. Amabilis Presb. Arvernus 463 d
cia sub Domitiano imperatore 1
* 478 Invenitur corpus S. Barnaba; 417 d, 445 d
116 Obit S.Joannes Hierosolymit. Ep. vn 4 c Circ. 500 S. Censurius Ep. Autissiodori 274 c

119 S. Justus patriarcha Alexandrinus ordinatur SS. Florentius et Vindemialis Epp. AfriCon-
17 a fessores 178
124 circ. Romae, sub Hadr. Getuliuset socii Mar-
tyres 261 c SECULO VI.

SECULO III. S. Elremundus Ab. Fontaneti in Gallia 281

Post 508 S. Gildardus Ep. Rotomag. iAure-
250 S. Austremonius Arvernis Apostolus missus Synodo interest
Iian. 68 b
112 e 516 Natus Colmanus seu Colmocus, Dro-
dicitur S.

253 S. Mammarius et Socii MM. in Numidia, morens. in Hibernia Episcopus 24 e

Africae prov. 264 522 Circ. obit S. Heraclius, Kp. Rotomag. 70
Sub Decw Calliope M. 54 b 530 S. Medardus Ep. Sedem Veromanduis Novio-
Sub. Maxim. sec. 3 aut 4 S. Potaraiajna ju- mum transfert 74 b, assumit etiam eccle-
nior V. M. in yEgypto 6 b siam Tornacen. Ibid.

296 Felix et Fortunatus MM. Aquileja? 4B5 541 Aurelianensi Synodo u subscr. Maximinus
Circa. 300, Germanus. Paulinus.Justus etSci- Ep. Aquis-sextiis 54 d
cius, MM. Geruudae in Catalaunia 59 545 Obit S. Medardus Ep. Noviom. 83 d
560 Circ. Dedicatur ecclesiaS. VincentiiAginnen.
SECULO IV. 167 b
575 Sigebertus R. Austrasi* occiditur machina-
Sub Diocl. S. Vincentius Levita M. Aginni tione uxoris , fratrem Tornaci obsidens
163 b 84 e f
SS. Primus etFelicianus MM. Romae 148 590 S. FortunatusordinaturEp.Fanen. 103 c
304 S. Basilla M. Romas 459 b 594 Ob. S. Maximianus Ep. Syracusanus 238
305 Natus S. Paulus Episc. CP. 14 e 597 Obit. S. Columba, Pater Monachorum 191 e,
311 Pelagia V. M. Antiochiae, potius quam sub natus 522, et 563 transgressus in Britan-
Numeriano 157 d e niam 192 c
325 Nicsena; Synodo interest S. Paulus, Notarius 599 Venantius Fortunatus fit Ep. Pictaven. 72 e
S. Alexandri Presb eo legati a S. Metro- See. 6 vel 7 S. Marius Solitarius in Arvernia
phaneCP. 14 d 111
336 Arii hajresiarcha) infelix interitus 14 + c SECULO VII.

336 S. Paulus Presb. C. P. in Pontum relegatus

factione Arianorum 14 d 601 Ob. Baitheneus, successorS. Columba? 233
337 cir. obit S. Valentinus Ep. Trajecti ad Mosam 7 Sec. S. Yvo Persa Ep. Peregrinus in An-

10 a
•
glia 284 S. Blitharius Presb. Brecis inTri-

340 S. Paulus Ordinatur Ep. CP. mox ejectus

cassibus 4C7 b
intruso Eusebio Nicomed. 14d,ethoc mor- 635 Britones aSaxonibus victi 198 d
tuorestitutus 17 c 640 Circ. S. Eustadiola Abb. Bitur. floret aedifi- :

347 S. Paulus CP. Sedi iterum restitutus, 14 d

catur ecclesia S. Amabilis Reomensis 161
644 S. Itharaarus ord. Episc. Roffen. 291 b
ex sententia Synodi Mediolan. 20 e.etan.
350 strangulatus 14 e, 21 d 648 Cyprum invadunt Saraceni 448 b
Sec. 4 sub med. Virgines v Canonicaa in Per- 648 Revelantur corpora SS. Primi et Feliciani
side, sub Sapore 170 MM. Romoe, et transferuntur in Urbem
303 Interficitur Julianus Apostata sub eo Timo- 148 f
theus M. Episc. Prusaa 270 650 Circa. floret S. Landericus Ep. Paris. 289
Orthodoxia 656 Ob. S. Ithamarus Ep. Roffen. 291 a
381 ConciliumCP. sub Theodosio, quo
restituta, Nectarius Ep. ordinatus 22 c, 664 Farnensi in Britan. Synodo interest S. Col-
allatumcorpus S. Pauli CP. M. ib. d manus, Ep. Lindisfarnen. 28 d
Circ. 400 obit Trajecti ad Mosam S. Candi- 690 Cyprii Christiani cum corpore S. Barnabse
10 b ad tutiora transeunt. 448 d
dus, Ep. ignotaa Sedis
SECULO
 INDEX CHRONOLOGICUS
1074 Witheby monast. pro viris O.C. restaura-
SSCULO VIII. tum 48
Post 1077 transfertur corpus S. Ithamari Ep. Roi
Ob. Bobii S. Cumianus Ep. Scotus 241 fen. 291
1093 13 Nov. in Malcolmus, Rex
praelio cadit
778 Carolus M. R. Franc. recipit Catalauniam ;

trausfert corpora 4 Gerundensium MM. Scotiaa uxor ejus S. Margarita die 3 post

»9 c
moritur 318 a
1100 Wilhelmus Rufus R. Angliae moritur suc- :

cedit Henricus cui nubit an. 4 Mathildis

SECULO IX. ,

filia S. Margaritas 323 c

80C Transferuntur Mediolanum Rel. SS. Primi
et Feliciani MM. 148 c SECULO XII.
Sec. 9 Hennedense monasterium S. Deocari
a CaroloM. conditur in dicec. Ejstett. 38 f

825 TranslataeReliquiaeSS. SebastianiM. Romani 1103 Ordinatur S. Landulfus Ep. Astens. 44 d

et Reniedii Ep. Rotomag. non item S. Gil-
1110 Henricus R. Germ. Italiam violente ingre-
68 f ditur, ut Schisma stabiliat 45 a
dardi
Post 825 Ludovicus Pius Imp. restaurat Ha- 1113 Ossa S. Fortunati Ep. Fani requisita inve-
silicam S. Medardi Suession. 7C a niuntur 105 f, 109 a
841 Ecclesia S. Laurentii Venetiis tradita Monia- 1114 Mathildis neptis S. Margaritae uxor Henrici
libus Benedict. 23 c Imp. 323 d
84C Fundatur mouasterium S. Pantaleonis Colo- 1120 Monasterium Uraugia fundatum a S. Ottone
270 a ep. Bamb. ejusque primus abbas Echardus
nite
Naucratius Prapositus Studitarum Conf.
28* f
848 S.
Constantinopoh obit 134a 1124 David filius S. Margarta fratri Alexandro
850 cir. Monstroliuin transfertur corpus S. Mar- succedit in Scotia 320 e
cellini Ep. Velaunen. 5 c 1130 S. Landulfus Ep. Asten. Antipapa? se opponit
45 b Ecclesia S. Medardi ab Innocentio
851 Curdubao sub Saracenis passi SS. Petrus ,

Presb. Walabonsus Diac.et socii Monacbi Papa II consecratur 76 b

37 b 1132 Fundatur monast. Fontium juxta Ripum in
Anglia, a Richardo Priore Eborac. O.C.
SECULO X.
48 f
1134 S. Landulfus Ep. Asten. moritur 45 f
943 TransferunturrorporaSS.Ebriilfi, Ebremundi
1140 Thurstinus Ep. Eborac. moritur eligitur ,

etAnsberti 281 e
S. Willielmus, sed ab Eugenio Papa cas-
950 Corpus S. Clilotulplii Ep. transfertur Metis
satur Electio 135 d
Layum 126 a
1142 Ursulanae iv translatae in Hassiam 52 e
966 Invenitur Coluiiia: corpus S. Maurini Ab. M.
1145 Cistercienses recipiuntur in Polonia mona- ,
276b
steria couduntur et dotantur an. 1153 et
970 S. Juliamis Mon. fioret. propeEdessam 173 e
1188
974 Fundatur in Carinthia Collegiata SS. Primi
1151 Nascitur Bononiaa B. Parisius Camaldulen^is
et Feliciani 150 b
478 f
988 Divionem translata varia Sanctorum corpora
1153 Obeunt SS. Eugenius Papa 3 et Bernardus
metu Normannorum, imprimis S. Medardi
Ab. Clareval. adversati S. Willielmo Ebo-
Episc. Noviom. 95 cf
rac. 139 e, Itern David R. Scotiae f. S.
Margaritse 323 d
SECULO XI.
1154 Restituitur Eboracensibus S. Willielmus et
moritur 140 d e f
1001 Invenitur et Ramesejam transfertur corpus 1159 Obit S. Robertus Ab. Ordinis Cisterc. in
S. Yvonis Ep. Persae 287 f Anglia 48 c
1019 aut seq.Yenit Benedictus PP.VIII in Gerina- 1171 Transfertur corpus S. Landerici Ep. Pari-
niam et Fuljam 39 * e siensis 290
1031 Ob. Aribo Ep. Moguntinus:succedit B. Bardo 1196 Transferuntur Andriae Rel. SS. Erasmi et
296 c
Pontiani 242 e
1039 S. (Sondulfi reliquias tianslatae in lumulum Post 1196 creditur Cherium in Pedemontio allatum
SS. Monulfi, Valentini et Candidi 12 f corpus S. Genesiae V. M. 35 b
1036 Reginardo Ep. Leodien. succedit Nizo seu Circa 1200 Arnaldus Ep. Gerundensis elevat 4
Nitbardus 12 c Martyrum corpora, eorumque (utputabat)
1037 Dedicatur EcclesiaS. Martini Moguntiae 297 c
Acta Romae invenit 59 c
1039 Ob. Conradus Imp. succedit Henricus Niger 1200 Circa floret S.Richardus Ap. Andriaa 242
antca Rex Burgundia? et Dux Sueviae 12d,
297 c
1051 S. Bardo Arcbiepiscopus Moguntinus mori- SECULO XIII.
tur 31 *
1054 Malcolmusrestituitur in regnum Scotiae 321 f 1204 S. Cuthberti corpus incorruptum invenitur in
1066 Godescalcus Slavorum Princeps cum Sociis Anglia 323 b
Martyr. 42. Haroldus Com. exclusis /Ed- 1209 S. Dominicus Bononiam venit 358 f
gari R. liberis rcgnum Anglia; tenet ; et eo
1210 Prussias mittitur Episcopus et Apostolus
Normannus ,319 de
caeso Willielmus
Christianus O. Cisterc. 355 a
1070 Marganta nubit Malcolmo Scotiae Regi
S.
1236 Ob. Bonunias B. Diana, Ord. Praedic. 358 b
320 d
1238 Transfertur Corpus S. Mejardi Divione 97 e
1073 Hermanus, non Reraensis, sed Metensis Epi-
1212 Tavira in Algarbiis Milites S. Jacobi a Mau-
scopus 12 f ris caasi 469
1250
 AD TOMUM II JUNII
1250 rirca.Elevatur corpus S. Bogumili Ep.Gnesn. 1396 B. Bogumilus claret miraculo equi suscitati
Erem. 356 d, item corpora Margaritae et 353 f
Malcolmi Regum Scotiae333 e.Obit Aley-.
dis Sc;irembekana, 0. Cist. Camerae prope SECULO XV.
Bruxellas 471
1256 EcclesiaSS. Marcellini et Petri ab Alexandro 1403 Colliguntur miracula S. Bogumili 353 b
PP. IV consecrata impositis multis San- 1406 vel 16 Transfertur altare cum corpore S. Deo-
ctorum ReliquUs .13 * cari Ab. Hernriedae 39 a
1257 Minoritee obtinent Mediolani ecclesiam SS. Na- 1408 Transfertur corpus S. Landerici Episc. Paris.
boris et Celsi, cum multis Reliquiis 448 f 290 f, B. Joannes Dominici 0. P. ereatur
1260 Circ. Transfertur corpus S. Marii Solitarii Cardinalis 390 c una cum aliis
; 392 d
Arverni 111 Cella-Robaudi traditur Vir-
c, 1414 Celebratur Concilium Constantiense 407 b,
ginibus Carthusianis 488 b Claret miraculis S. Marcellinus Episc Ve-
1263 Nascitur B. Rosselina V. Carthus. 487 launensis 5 Q
1267 Obit Tarvisii S. Parisius Camaldulen. 479 e 1417 Depositis aliis tribus incertis, creatur Marti-
1269 Florentini, victis in festo S. Barnabae Are- nus V Papa 409 a
tinis, ei ecclesiam erigunt 451 d 1419 Obit Joannes XXIII, Expapa Florenti'33 409 b
1270 Floret B. Pax Ord. Min. Cassiaa in Um- 1421 Zedelilzii in Bohemia occisi ab Hussitis Cis-
bria 49 tercienses et Carthusiani 3 c
1271 Nascitur B. Joannes de Avellino Ordinis Mi- 1422 Papias ad S. Petri in Ccelo-aureo
Monachis
norum 482 c succedunt Cannnici Reg. Mortarien. 43 d
1279 Ordinatus Eborac. Ep. Willielmus Wykwane, 1419 Budae moritur B. Joannes Dominici Card. Le-
elevat an. 1283 corpusS.Wilielrai decesso- gatus 390 c, 411 f
ris, obk Pontiniaci 1285, et miraculis cla- 1430 Scribnntur miracula S. Amabilis Presbyteri
ret 141 c d e 465
1190 Tarvisii aedificatur Ccenobium S. Christinae 1435 Corpus S. Wlflagii in novam arcam transpo-
478 e nitur 33 a
1286 Transferuntur Rorase corpora S. Getulii et 1438 Requiritur et invenitur corpus S. Richardi
Socinrum 261 e Andrien. Episc. 246 f
1300 Ctrc. Trecis fundatur festum S. Syris: 63 e; 1441 Capitur a Turcis Buda sepultura B. Joannis
:

canonizatur S. Richardus Ep. Andriae 243 b Domimci evertitur 390 a

1444 Ethelredi tilii S. Margarita) R. corpus incor-
SECULO XIV. ruptura invenitur 331 d
1450 Ob. Stephanus Baldellus 0. Prad. miraculis
1304 Burgi Raynerius 0. Mi-
S. Sepulcri obit B. clarus 414 d
norum 144 c 1451 Franciscus Dux Andriae scribit inventionem
1313 Ob.prnpe Tudertum B. Joannes deAvellino S. Richardi Ep. 247 b
0. Min. 482 a 1461 Inspiciuntur et elevantur Trecis Reliquiae
1315 ObitB. GiolusErem. Sellani 251 a, et Tar- S. Syriae Virg. 64
visii B. Henricus Baucenen. 364 f 1482 Hernriedaa aperitur capsa S. Deocari Abbatis
1319 Elevatur corpus S. Deocari Abbatis Hern- 39 a
riedae 39 a 1488 Ruit turris S. Stephani Divione, uihil laesis
1329 Obit h. Rosselina V. Carth. 485 b, 491 b, Reliquiis aut ullo praesentium 98 b
Tarvisium occupatur a Veronensibus et :
1490 Conflagrat opp. et monasterium Hernriedae
rursus a Venetis an. 1337, 370 b 38 f
1330 Ob. Tuderti B. Joannes Raynutii 0. Bene- 1493 Inventa corpora S Barbari et Pauli CP. MM.
dictini 144 c f in eccl. S. Laurentii Venetiis 24 a
1334 Dedicatur nova Eccl. S. Cathar. in cella Ro-
baudi et elevatur corpus S. Rosselinae
491 cd SECULO XVI.
1346 Obit Helion Magister 0. Hieros. frater B.
Rosselinae 487 b 1501 Minores observantes inducuntur in Cellara
1347 scribitur Vita B. Henrici Baucenen. 363 d Rnhaudi, ubi corpus S. R isselinae 493 c
1347 Ohiit B. Flora virgo, Ordinis sancti Joannis 1510 Transfertur corpus BD. Dianai Bononiensis
hierosolymitanis 37 * 361 b
1348 Obit Flnrentiae B. Silvester Camaldulensis 1518 iEle^ S. Olivae Panormi Minimis tradita
253 a Eodem anno, item 63, et 74 saevis- 295 c
sima pestis per Italiam 401 c 1528 Ordinatur a Claromont. Ep. officiura S. Marii
1352 Florentiae grandis inundatio 253 c 113 b
1353 Destruitur ccenobium B. Parisii, ejus corpus 1546 Transfertur corpus B. Gioli Eremitae Sella-
fertur in civitatem 479 b nensis 251 b
1356 Nascitur Florentise B. Joannes Dominici fu- 1568 Elevantur ossa B. Joannis Raynutii 0. B.
turus Cardinalis 392 a 145a
1368 Obit Florentiae B. Paula Camald. 253 a 1571 Reliquiae S. Barnaba transferuntur Medio-
1375 Transfertur festum S. Amabilis 460 f lani 4S0
1378 Cceptum schisma ecclesia? gr.ive 401 e, cnn- 1577 Henncus R. Franciae instituit Ord. S.
III

tra Urbanum VI 405 b Spiritus 30 a

1580 Transferuntur in Hispaniara Corpora SS.
1371 Tarvisii elevatur incorruptum corpus S. Hen-
rici 386 Mar^iritae et Malcolmi RR. Scotia 335 a
1378 Ordinem Praedicatorum ingreditur B. Joan- 1584 Tran^feruntur ossa B. Dian» et sociarum
nes Dorainici 398 a 358 c
1392 Transfertur Divione corpus S. Medardi Episc. 1597 Caput S. Mirgaritae R. Scot. traditur P.itri-
97 f bus Societatis J. Duaci 335 c
Junii T. II X 1597
 INDEX CHRONOLOGICUS
1597 Ob. Josephus Anchieta S. J Apostolus Pra- 1629 Mediolani sublata per S. Barnabam pestis
siliae 147 e 450 f. Urbanus VIII approbat Regulam a
1598 Transferuntur Florentiae corpora BB. Silve- Ven. Marina de Escobar scriptam Brigit-
stri, Jacobi et Paute CamalJull. 252 b tinis in Hispama 147 f, quae obit an. 1633
147 f

SECULO XVII. 1635 Episc. Ambianensis , translaturus aliquid de

Reliquiis S. Wlflagii a Monstroliensibus
,

violatur, 33 a, eos poenitentes absolvit et

1612 Reperitur Narnia) incorruptum corpus Ven.
Firminae, Abbatissae Clarissarum 4 e designatam translationem perflcit 34 b
Barbari MM. 1640 Civc. Episc. Podien. recognoscit Reliquias
1617 Translata corpora SS. Pauli et
in eccl. S. Laur. Venetiis 24 a capellaj S. Medardi in Velaunis 104 a
1618 S.Barnabae apostoli caputeCypro allatum, 1644 Visitatur incorruptum corpus S. Rosselinae
elevatum Neapoli in ecclesia domus pro- 493 f
fessorum societatis Jesus 36* b 1G50 Capitulum Novioraense a Divionensi impetrat
1623 Trajecti recognita Corpora SS. Valentini os femoris S. Medardi, et solennitertrans-
Candidi, Monulfl etGondulfl Epp. 11 a fert 98 et seqq.

1625 Ob. Duaci Ven. Joanna de S. Catharina 0. 1653 Incendium Lugduni extinctum a S. Amabili
D. cujus habetur Vita 51 f 466 e, fit translatio S. Rosselinae 494 c
162G Ob. Antuerpiae Ven. Anna a S. Bartholomseo 1660 Reperitur imago et traosfertur corpus B.
Teresiana 3 f Gioli Erem. Sellanensis 249 e
1628 Corpora SS. Primi et Feliciani in Carniolia 1666 B. Bogumilo Ep. Gnesn. erigitur novus tu-
adjudicantur Franciscanis in Stain 15 f mulus 357 b

NOTITIA
 NOTITIA ICONUM
TOMUM II ET III JUNII
ILLUSTRANTIUM.

Prceler Iconem frontalcm, el effigiem. Augusthsimtp. Eleonorce Jmperalricis cuidedicatur hic

Tomus, eodem spectuntem Pyramidcm, Sanclissimai Trinitati ab Augustissimo
el prceter

Imperalore crcctam Viennte, ingratiarum actioncm pro aversa ab Urbe et Provincia

dirte
peslis lue Pag.w: alque Leoniani Triclinii Roime, atque Antoniani apud Patavinos
sacclli tabulas, in folio tibero paginis 78 et 241 Tomi m ajnrficandas : nullce eum ma-
jores lamitUE gravant; inlra texlum tamen impressce majores minorcsve
figurce, ad trigin-
ta Itoc ordine invenienlur.

71 5. Leo Papa ct Carolus M. Imp. ex Musivo ad

Ad Acoluthiam officii Grxci. S. Susanme.
78 Iidem in Tricltnio Leoniano ad latits dexlrum
,

\jorona Hymnograi>horum ex Triodio, Pag. xx 78 Iidem ibidem ad latits sinistrum.

Semantertum Uijneum , convocando ad Synaxim po- 80 Scutnla, ibidem in Labaris expressa.
pulo, xxiy 98 Efftgies B. Guidonis Cortonensis.
Semanterium Ferreum, cumquode xgros sacra Myste- 100 Ejusdem arca marmorea, veteris et gentilitii
ria feruntur, xxvii opens.
115 Effigies S. Joannis a S. Facundo,in habitu Or-
dinis Augustiniani.
Tum porro in ipsis Actis Tomia.
127 Ejusdem in habilu Collegialium Salmanticen-
sium
Pag. 76 Abbatia S. Medardi Suessionibus.
206 Effigies S. Anlonii Palavini, et habila recen-
250 Efjigies incorrupti corporis B. Gioli Cellanensis.
tiori.
258 Effigies B. Dianx Bonon. Ord. S. Dominici.
206 Effigies B. Benedicli Aretini, in habitu vetu-
365 Effiijies B. Henrici Baucenensis,
sliori.
394 Efftgies B. Joannis Dominici Florentix,
231 55. Franciscus et Antonius, ex Musivo Latera-
452 Crus S. Barnabx Apostoli in sua adhuc carne,
nensi.
Florentix apud Auguslinianos.
232 Eleonorx Sabaudx funus, adslantibus Fratribus
492 Corpus S. Rosselinx ftrginis Carlhusianx.
in habitu anni 1296.
495 Ejusdem ocuti adhuc incorrupli.
233 Incorritppla lingua S. Antonii Patavini.
234 Mandtbiila cum costa in argenteo capile.
Tum in Actis Tomi 111.
239 lconismus Ecctesix Patavinx, exlenus spectatx.
416 SS. Basilins, Nazianzenus, et Chrysostomus ex
58 Scuta Gentilitia S. Cunerx,parentibut ignoian- Menseis conjuncti.
ter afftcta. Ibid. Solius S. Basilii effigies ex MS. Vaticano.
 ACTA SANCTORUM

JUNII
TOMUS SECUNDUS
SEPTIMA DIES.

SANCTI QUI VII IDUS JUNII COLUNTUR.

Joannes, vn Episcopus Hieroso- S. Paulus Patriarcha Constantinopolitanus

Sanclus
lymorum.
,
,

Martyr.
S. Marcellinus, Episcopus Velaunensis sive §, Colnianus seu Colmocus, Episcopus Dromo-
Aniciensis in Gallia.
rensis in Ilibernia.
S. Potamieena Junior, Virgo et Martyr Alexan- ^ Wlphlagius, Presbyter et Pastor Ruensis,
driis in .-Egypto.
Eremita in Pontivo Galliae.
S. Fortunatus Petrus Presbyter,
S. Macarius,
Walabonsus Diac.
seu Macer,
Sabiiiianus, Monachi , Martyres
S. Primosus, I
Martyres in Africa vel
Wistrebundus, Cordubae in Ilispania.
S. Accadius, alibi.
Habentius,
sive Achacius , \
Ilieremias,
S. Mocbus seu
, I
Anthinius Presb. j
Monachus ,
apud Gracos.
Stephanus, I
S. Yicturus,
Sebastiana, Thaumaturga apud Graecos hono-
S. Evasius,
rata.
S. Privata,
Meriadocus, Episcopus Venetensis in Britannia
S. Januaria, i Martyres in Africa.
Armorica.
S. Donata,
Deocarus, Abbas Heinrideae iu Germania.
S. Spisina, l
Godesoalcus Princeps , 1 in Gennania
S. Quirillus I
Eppo Presbyter, [
Seplem-
S. Lucianus Martyr, Csesaresa in Cappadocia.
Alii Clerici et Laici, ) trionaliMM.
S. Lycarion, Martyres Ilermopoli in
I
Godoaldus, Senonibus honoratus.
cum Socio. I .Egypto.
Landiilphus, Episcopus Astensis in Italia.
S. Tarasius, I

Martyres apud Gra>cos. Robertus, Abbas Ordinis Cisterciensis, in

S. Joannes, I

Anglia.
S. Valentinus, Episcopus Tungrensis.
Pax, Ordinis Minorum, Cassise in Umbria.
S. Candidus Episcopus , Trajecti ad Mosam
mortuus.

Junii T. 11 PR.ETEKMISS
 PRyETERMISSI

PR/ETERMISSI ET IN ALIOS DIES REJECTI.

Opera R. P. Godefridi Ilensehcnii pi;c memorioe, nisi aliud indieent litteramargini addilae.

l
ancti Guilielmi, Abbatis Divionensis, deposi- Micliarl Pw lib. i cap. 249, et refertur hor die in

S Sautsayi.
tio, inscripta est Martyrologiis monasticis
JVionis Dorganii ; Ordinatio seu Eene-
et

dictio Supptemento MarlyrJlogii Gallkani

S. Vinnentii Mart.
Fitam illunravimus
festum exceptionis indicatur
1 Januarii.
m
S.
Antw
tem,
iv Junii.

Illidius,
snneto Ordiins Pr.rdicatorum, a Mareltesio au-
ut

Aflilitionibits
etiam ibi inter Prsetermissos

Episcopus Arvernorum inscriptus est

Molani ad Usuardum. Vitam illius
dilimiis,

Vitasub fmem xm Januarii. illustravimtisad ttiem v Junii

d. p. S. Genesii Kpiscopi Claromontani

Translatio, Lug- S. Gabaldus, Episcopus Ratisponensis, inscriptits
diino, ubi obiit, ad Sedem suam m hac colitar Uf- :
est Meuologio ScoticoCumerarii. Conslitutiis rstisa

S. Bnnifticio, in cujus Vita num. 29 Goibaldus

ftcio cum Iribus propriis Lectionibus. yJcta illuslrata
xv Januarii. dicilur v Junii.
iedimus
translatio, m- S. Zenais, referttntur in Meii.cts Gracoritm, necnon
S. Wulstani, Episcopi Wigorniensis,
\

Martijrologiis Anglicanis Wilfordi et S. yEsia, ( ab Octario Cnjetano et Ferrario : de iis

serta est

Wilsom; ilem monasticis rVionis, Dorganii, Me~ S. Sosanna) egimus vi Junii.

Ferrarii. De ea Amantius, el Alexander stint inscripti MS. Britiel-

nardi et Bucelini, atque Catalogo
xix Januarii. lcnsiS. Gutlitx : alSS. Amantius, Lucius, Alexan
agimus ad Vilam, datam
Lindisfarnse, Nor- dria {imo Alexander) Donatus, Peregrinus refe-
S. Colmannns, Archiepiscopus
olarus, memoratur runlur apttil Beilam supposititium ct ullitni apuil
thumbria.' Apostolus.miraculis ,

in Menologio Scotico Dempsteri. Res

ejns geslas il- Galesinium. egimus De vi Junii.
lis

liisiriiriiinis xtui Februarii. S. Claudius, Episcopus Vesontionensis, memoratur

Coloniensis, Ordinatio, a Galesinio, Canisio, et in Fastis suppositis Bedae.
S. Heriberti, Archiepiscopi
inscripta est Faslis Gelenii. Ejus Vita legi
potest Acta ejus dedimus vi Junii.

xvi Martii. Agobardus Confessor, indicatur in scriptts additioni-

bus ad Gterenum. De eo egimits vi Junii.
B. Vulfranni, Episcopi et Confessoris, Translatio
S. Priscus Martyr inilicatura Greveno in Additionibus
indicatur in MS. Ftorario. Acta ejns viilere licet
ad Usutirditm.forsau aliunde liuctronstatus : eljam i
xx Martii.
S. Gabrielis Archangeli festum, solenne el cum ru- ocn Jiiuii aliqiiot islius nominis Marlyres itediinus.
D p Sergii et Quirini Martyruni exceptio rmlatur in ali-
brica, noliilur in Fastis Mthiopicis Jobi Lndolfi :

elm JI agiolngio Metrico gentis laudatur ipse, alli-

qiin quod
Breviario fut vitlrbaturj Ctuuiaceiisi, ail

hominum flagitia ampttorem nolitiam cotisrqueiiilum indicamus,

gasse dsmones, cum filiabus
S. Venantii, Episoopi et Confessoris, memoria sen
perpetrantes, quo titulo ei in rcgione yEgypti so-
lennitatem hanc sanxerint decretorumDoctores : trtiltsliilio fttatn aiiten Translatio S. IFlstani Wi-
qux potcruut eiaminari aut eliniii illustrari addiem goriiiensis Episcopi rtiuta eratj indicatur in MS.
minc assignalum xvni Martii. Egimus Roinami Dttcts Altempsii : sed, loco non inilicato.
ejns culiui
de. en nos xxvi ejudem. nescimiis divinare qms inlelligatur.

memoria, ob victo- Serenus Episcopus, Hierosolymis preesens, cmn S.

S. Isidori, Hispalensis Episcopi,
Stephani corpus invenirctur ; ttnde Religuias in Bel-
riam Ferdinando Regi Legionensium proouratam,
rccolilur m Menologio Bucelini. Aria ejus illustra- giitm delatas,apud Hasteriensead Mosam canobium
rinius iv Aprllis, deposuit, ibidem etiam lumulatus ipse, cum titulo

Papia et Confessoris, inventio eor- Sancti ; ttiutlatur a Fizeno nostroin Ilist. Lemlien.
S. Coelestini I.

MS.quod adoii. 4SO, qui in margine tiotitt. Molan. 7 Junii

poris in civitate Mantua, inscripta est

Reginm etiu conie.iiu nit. Ccslitum Imnoribus coli adiltl-

fnit Rosenbergi Senatoris Bohtmise, dein ;

Sueciir, et Ferrnrii Gatalogo generali. Acto. ej'us que ; Ita ccenobii conditorem Widencum testa-

detlimus, et alia addenda linbeiniis VI Aprilis. menti sui tabulis inseruisse, testatur Molanus.
B. Stanislaus Pulonus, OrdinisCanonicorura Regu- Ego hactenus tale niliil potui reperire m opeributt

larium Caslmiriee ad Cracoviam dkebaUir in Actis

Molani. Rayvaus in Hierogazophylacio Biigico, dc

excusis obiisse hodie : sed oerus ejus natalis agitur, isto monasterio agens, uullius cullus meminit, iieque

qnando in Appendicibus Moji relatus est, 111 Maji. Sanctum appellat ; solum ait, iu medio templi tno-

S. Servatii, Episoopi Trajectensis, relatio corporis

numetttum extare, antiguitate veueratnlum, atldttis
milalitr n tiirreuo, Maurolijcii, Molano, Qalesinio, hisce versilitts :

Canisio, Saussuyo, Ferrario, et in oariis MSS. Serenus, Stephani referens a limine sacro

Dies natalis est. xiii Maji. Reliquias, a;de hac, prEeventus morte, quiescit.

S. Theodorus Martyr,
Ancyranus, memoratur m Vbi ni-i Episcopus dicitur, nequemventioni corporis
Men.ris et Meiiolvgin Basilti Imp. et Sirleti, uec atlfutsse, ct JJastertn nnn satis prvbutur esse tam
noii Riitliciiorum Fastis. atqne Sglln.iarlo et Alltho- vetusta.

logio novo Grsrcorum; itent n Mola.no, Galesinio et S. Eugenia, Virgo Cenumanis, in fornice subterra-
Feiriirm, el vocuiur etiam Receptto Reliquiarum. neo ecclesia; S. Victoris, miraculis clara circa
Iterum a Gr.rcis el Romano Martljrologioindicatur, surdos.ac propterea appellata S. Ouyne. Ita An-
qimnilo Acla drdimus, xvm Maji. tonius Corvaserius in Prologo ad Episcopos Ceno-
Andreas Catranius, Ordinis Praedicatorum post vi- mimenses pag. 18; adtlens, se nihil certi potuisse
tam Perusii in patria sancte peractam, ubi et intelligere de tempore quo vixerit aut die quo

Lector etPrior fuerat, impetrata facultatedisces- obierit. Inierim Arturus suo Gynco.ve inscruti ipsam

sit versus Pontum Euxinum, ubi in uibe Capha a ail liutic ilittn. Poterit ileea setnper agi, quandocer-
Tartaris, ob fidem Cbristi aniiuntiatam.captus et tiora monuinetita tle Mirarutis acceperimus; et for-

capite plexus fuit circa anuuin uotXS. Ila post atios san dtes uatults, uutalius qtto lionoralur polissitnnm

aliquando
 AD DIEM VII JUNil.
a
aliquando itidicabitnr. Qttod ad vnlgare rwmen nl- lense inslilultim profesta, a fralrc Rege ftierit Be-
tinel, tam ipsum poluil, absque nllo ad attdilitm cu- nrdicltttis dnla Abbatissa. Interim nullam habet
randum respeelu, formari ex latino Eugenia, quam alierutro in Ordinc cultum, neque. nomen in alleru-
ex Eugendo formatum est S. Oyan sic autnn for- :
trius Haqiologiis.
malum, potuit dedisse occaswnem surdis tpsatn San- Jacobus a Laude, qui vidit animam S. Francisci,
ctam inuocandi, cujus nomen jam habebat affxnitatem ccelos in modum
splendidissimae stellae adscen-
cum sensu ab eis requisito. dentem, miraculis clarus, jacet Assisii ad Por-
Fr. Berengarius . Archiepiscopus Cracoviensis, in tiunculam. Ila Waddmgtis ad annum 1226 nttm.
latere dextro accepto vulnere, victor migravit in
28, et Haroldus num. 12 sed quo die obierit ;

ccelum. Ila Indiculus Bealortim aliquot Martgrum non mdteitnt ; neqtte tribuunl ei titulum Beati
sacri Ordinis Preedicutorum.
cum Regula el Con- quod factt Arlurus ad hunc diem , eumqite secittus
ejusdem Ordinis Romse anno 1615 ex-
stilntionibus
Jacobillns.
cusns. Ferrarius in Catalogo generali nd httnc 7 Urraca, fundatrix et Abbatissa Sanctimonialium B.
Junii, In Polonia, ait, B. Berengarii, Episcopi Marise de Cannis cum lilulo Beatas ittdicatur m
;

Cracoviensis et Martyris. Verum lalel hic aliqnts Menolntjio Cisterciensi Chrysoslomi Henriquei, ettm-
error : quia inler omnes Cracovienses Episcopos nul- qtte. seculus est Claudius Chalemot.
Citnntttr Prtrits
liim fuisse Berengarium, conslal ex accitralo Cala- de Vitretjn in sno llinerario
Hispanix, et Srtjuinus
logo, per Christopliortim Kolski et Joannem Csesa- Itbro 3 Sattclormn Ordinis Cislrrciensis : quos, nisi
rinm rollecln, Cracnviarqite sul> iinniini 1633 excuso. ab illis riltttos, non cidimtts ; neqite annus, quo vi-
Deest etiam nomen ejus in Trittmplto Martgrum .rrnt, indicatur.
ejusdem Ordtnis, a Jonnne Rechac anno 1680 edilo, Petrucia de Cenazano, inter Beatas Augustinianas,
ubi capite ulltmo de Martgribus Polonis el vicinis a Cmiolano indtcatur, qitse moriens, inqttit tem-
Septemtrionalibus agit. Deest quoque idem nomen pore nostri Provincialatus, id esl mlraannos 1466
ejus m Anno saneto ejnsdcm Ordinis, Galltce el el 1470, in capella imaginis Deiparse srprltlur.
Belgtce excuso ; ac dentque in Diario sacro Domi- Herrera m Mphabeto Coriolanum dcscribens, addit,
nicano Marchesii. in sex tomos exlenso. sepulcrum ejus ab omnibus ignorari. Arlurits m
Murtlia Sanctimonialis tndicaiur alj Acheria tnmo 13 suo Gynxcea eamdem ad littnc diem retulit.
Specilegu inter varias Lectiones ad Gelltmense Mar- Joannes Tozalius, Numantiae an. 1307, Ordinis
tyrologittm, e.r alio codice MS. perantiquo, quam Julianus, in Cortonae Helruria, an. 1449, \Minorum,
utterinr inquisiiioni proponirnus. Angelus a Verbosa, in Bosnia an. 1498, Lancitititc
S. Ezelendis, Virgo in Anglia, inscriptaesl MS. Flo- Laurentius a S. Martino , in ApulialiHmirM,
rann, de qita utltil uiiud meminimus legi&se. anno 1505, lcum titulo
Joannes Gronde Sacerdos, vir Apostolicus, Daven- Epiphanius Laicus, in Apulia an. 1510, Beatitatis
triae in Belgio; memoratur ex Saussayi Martyro- Ruello, ab Hugonottis occisus, in Gal-[ refrrun-
loijio tnter Pios. lia anno 1562, \mr ab Ar-
Dierger, Abb.is Confessor, indicatur in MS. Flora- Alphonsus Lupus, Barcinone an. 1593, \inro in
rio et ttpttd Grevenum. De quo, inspeetis variuritm Elisabetha a S. Ludovico, in Lusitania/iVurtyro-
nationum Calalogis, nihil potuimus hacteitus inve- anno 1318. Ingio
nire. Fianrisrano el Elisabetha in ejus Gijnxceo.
Ermengardis, Comitissa Monialis, inscripta est Ka- Ven. Mater Anna de S. Bartholomaeo, Trrcsanarum
lendarto Cisterciensi : aliis etiam ix hnjtts, sed inler Fttndatrtc Antuerpix; quam urbem suis precibus
Prxtermissos. srmcl itenmque ab imminentibus hostibus eripnit
Matrona quaedam vidua, sed non expresso uontine, obiit niiiin 1626, in festo sanctissimse Trinitatis
laudatur a Joanne Nyder lib. 1 Fornicarii cap. i, cnjits rtmsa rttiti proprdtem speretur tn Rota Roma-
et lib. 2 cap. 0, qtiam ul Beatam Anonymam in- nn finienda, convenit tupremum istud judicium re-
srrtpstt^Artiirus suo Gynecxo. verenter prxstolari, ut, cum pleno sanctiiatit it-
Monachi Ordinis Cisterciensis, in raonasterio Bohe- tulo integrisque Aclts, referri a nobis in hoc opere
miae Sedelitz, ab Hussitis anno 1421, circa fe- pnssil.
stum Pentecostes interfecti et cum iis Carthu- ;
S. Eustolius Episcopus, Martyr Nicomedise, in-
siani, ex monasterio trans pontem everso profugi, srtiptus est MSS. Ciisinensi et AUempsiano : in
etiam occisi ; iiidtcanlttr in Chrottico Citizensi alns vniJunii.
Pauli Langii, el referttntnr ad liitnc diem in Mar- S. Maximinus, Episcopus Aquensis , itidtcatur in
tyrolntjtn Benrilietiiio Mcnttrdi cl Bucelini; qui nl- MS. Carmeiilano Cototiix adservato, Vlirajertino
legal Menologium Henriquez, ejusque Fascicu- Carthusianorum, ci alio Parisiis descripto. De eo
lum : iii quibus nulla horum menlio fu. Sed ra rsi tiijiitins vm Juuii.
apud Jonijelinum, in Notttia Abbaliarum Ctster- S. Marius Confessor, variis locis Itoc die colUur : sed
ciensium in regno Bohemix, ttbi ttit, Zedelilzium prsicipue sequenti, guo Vitam dnntus viu Junii.
octavo ab urhe Pragensi lapide, versus Mora- S. Clodulfus, Episcopus Metensis, propmntut u Fer-
viam, fundatum esse anno 1143, additque ex Lnn- rario ci Gatesinio. Vitam daniits vni Junii.
gw ad titinitm 1421, ab Hussitis funditus eversum Batheni Abbatis, et S. Columbre discipuli, comme-
fuissc : deinde vero ex ruderibus augustissimum moratio in Helvetiis, ut putatur, importalis eo
Conventum extructum esse. Reliquiis. Iia Dempsterus tn Menoiogio Scotico,
Piae et heatae memoriae Agnes, ffladislai Bohemiie Verum inilln hujus rei memoria est apud Henricum
Regis ftlin. Primislai soror, Abbatissa, restaura- Murerum in ffetvetia sacra, nequeapud Canisium,
trix Ecclesise S. Georgii Pragu? Ordints Benedi- aliosque. Vide quee de Batheno indicavimus v Ju-
ctini, Congregationis nostrse finquit scriptor Ne- nii , et inrii filu S. Colttiiibr dabUur rjus 17-
crologii Doxanensis Ordinis Prsemonslratensis)
. In i\ Junii.
Soror professa, obivit vn Junii, seculo 13. Iitt S. Columba Confessor intcriplus est MS. Trevirensi
Btttbtmii in Epitome rerum Bohemicarum pag. 256; S. Muriini. Ejtts Acm damus ix Junii.
addens, Necrologium Doxanense sustinere xlatem S. Felicula, socia S. PetronilliB, et S. Nicomedis
annortim tiecrnlortim , et absolute Beatam appel- Martjris Roraae, ut legitur in Historia Petronillae,
lans; neqiie permittens ut in duas distrahatur; ttittil snlicrl 31 Mnji. Ila MS. Slioxiianiim. S. Felicula
cnim in eo repugnantix inveniri, ut Prsemonslrti- seorsim colilttr zm Junii.
S. Berthaldus
 6 ACTA SANCTORUM.
5 Hsec ibi: quorum originalia attn optarcntur fplura 6 Niftil ibi de tempore Sedis neque nos de eo pos- D
AICTOHE D. P.
enitn Odonem, extra
caqne Latine scripta reperisse ntmus definirequidqiiam. De Translatione Saussayus
Offlcl»m
proprlum, controversiam videri dehei) respondit tundcm Bernardus ad xxn Decembrts ista habet : Ipso die Translatio S. ^ Decem
Laijrac, nostri Anicicnsis Colfegii Iiet tor anno MbCL- Marceilini, Ecclesiae Podiensis Episcopi : cujus sa-
xxxix, nec adversoria P. Odonis, ncque vcteres Po- crum corpus Episcopus Norbnrtus ex eo oppido
dtensis dicrceseos titiths c/tarlasvc inviniri nunc ttsptum; Monstrolium detulit, perenni cultu observandum.
ct libel/um misit Officiorum, i/li diaxesi propriorum, Est Monstrolium situm ad Eiaveris ripam, a Podw
anno mdcxui mandante Epitcopo Justo editum: quo vcrsns Occidentem quatuor mi/liaribus Gallicis, uti
Lectiones, Hymni, et Antiphon.r <ie S. Marcellino fere ab co distal oppidum S. Pauliani. Ipsum autem
praecnbuntur, diversx quidcm a Communibus de Epi- Podium hattd procul abest a Liger fluvio.
scopo Confessorc, $ed compositioms novx, e.r. tlictts Ua
tumptm, ut nihii inde buc rcfcrri mereatur.

DE S. POTAMI/ENA JUNIORE
VIRGINE MARTYRE A LEXANDRI/E IN /EGYPTO
SYLLOGE HISTORICA-
Martyrium ex Palladio, tempus ejus, et dies cuhus
Sl'D MAXI-
HMNO
E
Onamquam hujus Sancta Martyris
suo Firginum
herius noster tn
nomen La-
Menologio
tot£ OtJtatovTo; eupy,Tat.
TrXraOevTa, uTroxaua^at toutov Xapt7rpwTa'TW
Ke?.eu«t Ae'cr,ra piyy.v, TTtaari;

7rupt'. Bpa-
A Seniore retulerit, ad xxm Februaru ; quia tamen non ^ouar,^ oiiv t/j; 7rt'aar,;, xat a^oo^pa exxato|j.e'vr,;, Tr&oe'-
q>t.r colitur
ttpparrbal, quo td auclore il/e facerel, pldcuit TEtvtv o javrptepo; "Ap/wv t/j Maxapta exet'vr;, liytjjv,
?K Jinul
tuvr Bo/litndo diffcrre ipsum usqite ad xxvm Juiiii. oTt, 'H (ZjTe/Qe, uTro7^'yr;9i toF; QeXrptaat tou tJeoTroTou
aou. eyoic, iv toj ?.£or,Tt' ae xaTayyia9r;yai xe-
ctq " Vl am
quia ta/i die inler u/ios Alexandrinos Martyres, Ort- Xva. itiivati !
1 > i„ w • / -,'
,,, .' prx pttdore
giuis discipulos, sub Severo passos, et ab Eusebio /euo). II oe «TrexptvaTO Aeyouaa- Mrj yevotro toiouto; amittcre
iib. 6 •

laudatos, occurrebat quxdam Potami;ena qnam cum TTOJTroTe otxaoTr;;, 6 xcAeuojv urroTaTTea^at' pte aawTta.
;

ista jttniore sijnonyma, /aitdnta in Vitis Pttliiim Pal- A"oaavE<; ouv exervo;, xeXeuet auTr;y i/.SjBgiGav ept-
liitlu rt Ilerucltdis, mu/ti confundcbunt, F/ocejUS con- t/.yOrjvat sv t&j ),e'^r,Tt. 'H O^e a^t'y;at (pwvy;v, emouaa.
muUirem, cgrcgium Triv xe^a),r;y tou Baat/./w; aou, ov au <foc>5, et x-x&tTat
siiiinn ul sxpcqae lau-
fccil illttd

ihtttim in hoc opere Synaxariorum par aot to outoj; tit Tt uo)pr'aaa9at,. p.yj xe/tuarc ue ex3u9rj-
Dicione et f
t

Pansits rejxrtum, nbt ejus Acta ail diem vu Junit sic vat- a) v Aa xaT* 6).t'yov p.e TTpoaraHov ev zf, (ipy.aovar, th'g~

inveniebantur reluta. T»5 xvxfi r[xipx. Mvr'ptr, Trj; dytac,

ori xa.Taya/.aa^at, tva i'or,; 7r'Jor.v U7roptovr'v ptot euya-
MapTupo; floTa/Ai'vr,;. Eadera die memoria sanctag pt'a770 o Kupto§, 5v uy ayvoerc. Kat yo)),aa9eraa xara
Martyiis Potaminee. Baroniits, ex corrnpto qnodam /At/.pov, oj: e:r( TiapaTaVet wpwv TptaJv, outoj; e;e''|u^ev,

Palladii texiu, Potameniam legerat; tlcrvetus, etim- ^Oaaaar; Tr;; Trtaar;; Trept tov zodyr.Xcv. Hactenus Pal-
dem interpretans sub nomine Heraclidis apud Lipoma- laditis. quas sic Loline redduntur in Vilis Patrum a
dlslinifuilur num, Potammnam sed vera nomtitis scriptio, in
;
Rosweido editis, phrasi aliquantulum contractiori (quod
condltlt n
melioribus tani Eusebii quam Paliadn exemplaribus, est ctiam tn Synaxarit.s pr.rcitutis notatur sed substantia
it tempot i
]]'>!& {j.idtvy., Fruslra igitnr cum Baronio conabimur prorsus eadem incipiendo ab hocsigno*.
htec Potamiss
tliius ]>crsonas, paii castitutis laude, ccrtuniitns toco 3 Potamhena qu?eilam, puella formosi^ima fuit

eodem, ac simili fere martyrii }>er picem ferventem con- tempore Maximiani persecutoris, ancilla cujnsdara qux Latine
siimmuti fiite,aliter qnam per conditioncm distiiiguere, intemperantis Quara cura multum ™dduntur
et libidinosi.
x
rogasset, et ei varia promisisset eius dominus, eam l » e ?»'
quu ingenua uita, alleru .serva fuit; et per temporis
rationem, cujuscausa Senior ista, hmc Junior dicatur. non potuit decipere. Quo f;ictum est, ut is tamlem hucrprete
Jitnioris aiitem apud Pailudiitm Hcletiopoii- furore percitus eamtraderet Pra;fecto Alexandrino,
f/istoria p
tiintnn Episcopvm cop, 3 sic Graece invenitur. qni erat e<> ternpore, tamquam Christianam, et quae

2 'O p.y.x.zpiic, 'laMJojpo; o XevoiJoyo;, auvTeTuyrxw; temporaet Imperatores insectaretur maledictis pro-
'Avtojvu'») T'«i dyt't»y.ai /Aax^pio), ypatpyje, aaov o^tr.yraaTG pterpersecutbnes; pollicitns se ei magnam pecunice
<jU < .i SUO 7Tpayua, a/.y.xoo; 7T^p" xutou. *
1
'0ti UaTap.i7iva ti; vim daturum, ob ejus calamitatem, dicens: Si ei
domlno f\
i- wpatoTarr, xdpr}, xaTa rov xatpov MaEtpuavou tou 3iM- persuaseris ut meo desiderio assentiatur, eam cu-
stra ad stn- stodi, nullo affeetam supplicio
/.tou, -r.oivinv.r, Ttvc,; axoAaarou, uir^p/Ev r,v izoXkx quod si mansisset
frttm ' ;

citutn, lir.y^r/ivc. o TauTY,; oe^TroT»",; 'jt.Wj/ lim (jtaaopon;, in <

j
h qnam initio ostenderat austeritate, rogavit
aTraTf/Tat TauT'^i' oux Id/uey. 'Kv oi"; to TeJ.euTaKJv /^a- ut ea supplieio affecta moreretur, dicens, Ne viva
vetc, 7rapaot'oV.»it TuaTy,v Tfi /ar' £)tetvov /.ai&ov 'ETTap- meam irrideat intemperantiain. Producta autem
yu) zrc. A?.eEavjp-['?;, eVoQTov auTrlv SeJwxtijc '.'j; \ot- ante tribunal virgo 1'urlis, divisis ad pocnas sumen-
QTiotvf,v, y.xi \S).yrt ^f,\t-'iuwj y.at toui; xaipo :
. ; e.al das comparaiis instrumentis, corpore fuit excrucia-
-<> l Wyndilc, lm to^; otojyp-orc' U7iooy/jf/.evo; auTw /pr,- ta; ct adversus multas et varias rationes, mente,
p.7-7 ix--va Eitt if, TauTr;; au^^opa- 'lid TkEtor,; TauTr.v, tamquam turris firma ac stabilis, resistebat. Inter
(^y.oyc, ouvOeiOat ^xou toj 0-/.07:';), ^•JXz.lov aur/;v aTip,!)- instrumenta autem suppliciorum, crudelius quod-
pr,Tov sav dh e^p.£t'v« zy) il dpyf.t; auTr;; auoTr,pt'a, dara ceteris tormentura ab eo qui tunc erat Judex
7rapeK7).eaa Ttp.wpou^eVrv auTrv aTroOavetv, Xva pr, 'Cu><: % inventum est. Juliet enim magnum lebetem, pice
).t\ojv xaTaye).aar) jtAou rrj; aowTta;. llpoa/Oetaa oe impletum, veheraentissirao igne accendi. Cum bul-
ei /arficl
irpo tou (SrjjiaTO; r avO^pefa, Jta^LJpoi; opyavot; rtptoj- liret ergo pix, et valde arderet conversus atl illara ;
frtittito,
tamqttum py-txot; ro awfia ecaoavtTeTO, xat Trpo; zo?,aou; ?.oyt- Beatam sasvus Prsises dixit; Abi, pare voluntati
C/trtstlana, G<y.ovc, E7ruypop.a'/_et xr) yvwf/r,. 'Ev ot"c opyavot; domini
TOJv Tt- tui ; alioqui, ut iutelliges, jubeo te devolvi
/AOJptojv wfxoTepo; Tt t AaaTrptwv |5aaavo; rrapa tou in lebetem. Illa vero respondit, dicens : Absit, ut
sit
 DIE SEPTIMA JUNII
A sitjudex adeoiniquus, qui mejubeat parere libidini mergi in picem. Apud Hcraclidcm, cura cavendx nudi-
et intemperantiae. Ille itaquc furnre percitus, jubet lalis nttlla cxprimitiir ; scd primario pclilur lenta in AICTOHK D
et moittca
iilam exui, et in lebetem injici. Illa vero vocem picem immersio, qttod eliam Stjnaxaria habenl : hxc
w texiu di.
emittit, dicens; Per caput Imperatoris, quem vero etiam caput immersum diciinl, ita ut pice totum tiersitas ?
tu times, ne jubeas me exui sed jube me panlatim
; conderetur ; pJtfJjti oj t, xufilr, ofofc UxXitftr, uui -oi
in picem ferventem demitti, ut videas quantam Ppan(iou n$ sftsme,, cum Auclor ipsesolnm dical, ad
mibi largitus est patientiam Christus. quem tu igno- collum usque pervenisse piccm, quando Virgo expi-
ras. Quaa sic paulatim demissa spatio tiium hora- ravit.
rum, emisit spiritum, cum pix pervenisset ad ejus 5 Quod ad tempus Marttjrii atlinet, Maximinum
collum. ex inleipreltitwne Herveli reperio in edaione Roswei- an tfiiriini-
nm pro Sta-
i Prsefatur Palladius, quod Isidorus, Xenodochus di; sed quaulum ex Annolalis intetlitja, pr.rter ejtts xlmia/itu?
Alexandrinaj Ecclesi» et Presbyter, fcujus in monle meiiteni. Fatetur enini, in Grxca Parisiensi editione
Nitrix cxercitalionem descripserat Cap. 1 J rem istam, legi M^ifiiai/oC, idtmqut.se in aliis Grxcis lcgisse,
dignam qua; mandetur litteris, siui narravit, velnt apntl veleret Palladu atque Heraclidis interpretet. Ego
ut audlta a
auditam a B. Autonia, qiinr. convenerat: et iisdem vcro exislimo S. Antonium ea narrasse
S. hidoro cx Isidoro, qttse

B. Antonio.
fere vertnt eadem apud eumdem Roswejdum legunlur suo tempore in fervtntissima Dioclctiani ct Maximiani
suo tilulo Paradisi Heraclulis Eremitx, ex interpreta- pcrsccitiwnc facla memincriit fipse s.rpe spectiilcr Mar-
tione interpretis inccrli, sed veteris; non tiimen audet lijriorumj nou evenla aiiniccxxxv, sua nalivilale an-
Rosweidus diversos auctores dicere; et merito, cum nis xv priora, qux solo majoritin relalu polucrat didi-
prorsuieadtm eodem fereordine narret uterque lextus. cisse. Atlianasius certe in Vita ipiius, illustrdta ad Mariijrn
Hcraclidis Qunl si Palladius, ad Lausum Principem scriliens, xvii Jniiitarii, cap. xi descrtbil tjus profectionem Alc- Sjiectntor
nomcn uttde libro suo feccril Paradisi Mulum, Heraclidis nomeii
et xandriam, tempore persccutionis, a Maximiano Iinpe- etdetiir S.
prrflxum attumpsirit Antomus
; idemque sui proprio nomine aliquando ralore excitatx, fenit auiem eo Antanius, ut ipse,
Paradisu,
flllssc.
j; describi fecerit, appellans ipsum Lausiacam histariam < aniore martyr, aut congrederctur, aut alios prfelian-
Varintin
E
tamrn subinde Iritrr sensus, interpretum tes spectaret, aut adhortaretur, et ad locum felicis
forlassis precipitantia magis, quain quod in originali- sanguinis prosequeretur. Postquam autem persecu-
bus te.rlibus differtntia aliqua fueril : quamquam cttam tionis turbo defluxerat, et beatus Episcopus Petms
per transcribentes obvenisse. Ita apttd
Itsec illis pottiit
martvrii coronam exceperat, regressus estadpristi-
Pallailium deprecalur virga nr scean jubeal (quod ad num monasterium ut miranditm non
; fnertt, si curam
verecunduc commendationem facttjscd potius lente im- oculis ejns passa fiterit Potamiaana.

DE SS. PAULO, FORTUNATO,

MACARIO SEU MACRO, PRIMOSO, ACCADIO SIVE ACHACIO,
MOGHO SEU MONAGHO,
MARTYRIBUS IN AFRICA VEL ALIBL
Ex Martyrologii Hieronymianiecgraphis quatuor aliisque MSS.

Auspicantur hunc vu Junii quatuor Martyrolo- cium locus fuerit Afnar, et legendum Bagarecii in «»' B^are-

Ilieronumiatd apographa, a relatis in Africa? Quid eo quodlocus esset ignotus. occasione

"°
gii si,

tilulo Martyribus, sed cuminsigni inipsisdi- S. Pauli Episcopi Constantinopolitani, occurrentis

versitate tam Sanctorum nominibus, quam circa hoc die; cum inter hos Martyres primus forte nomina-
retur Paulus, ln fuerint etiam adscripti Constantinopo-
F
illorum palaestram ;et varia eorum,in altorum Fastis, esl
Vel B'Zac-0
Martyres seguela.Antiquissimum Epternacense,ita habet:vi\ Iilus litanif Quid si Bizacium, Bizacenxprovincisecaputi itn in Africa''
tributi
Junii. In AfricaPauli, Fortunati, Macari, Primosi, Afnea, aliquts converterit in Byzantium? In Lucenst
Afrlcsc,
Aceadi, Mochi. MSS. Richenoviense in Suevia, et apographo palatstra fuitomissa: in Martyribus autem
Rhinoviense in Helvetta, ista referunt : lu Africa enumerandis ipsum convenit cumapographo Corbeiensi
Pauli, Fortunati: et in Bizantio, id est Constanti- MS. Aquisgrancnse ; Natalis, Fortunati, Pauli, Ma-
nopoli, Macarii. Duo priores etiam Africae tribuuntur, carii, Primosi, Magni, et Arosii, loeo Achaici*fl«^
in MS. Adone Reginx Suecix. At Corbeiense Hiero- Accadii et Macri. In MS. Augustano, Geltonensi.
nymiani Martyrologii apographum, ifa kabet: In By- aliquo S. Galli, et Parisiensi Labbei. absque palsestra

zantio civitate, Pauli, Fortunati, Macri, Primosi, f't mentio Pauli, Fortunati, Macri seu Magiri, et Pri-
Achaci, Monachi. MSS
Vaticanum S. Petri, Tre- mosi seu Primasi. In MS. Richenoviensi, Primosi.
virense S. Maximini, Tomacense et Lxtiense; In H<ec vel ideo accuratius deduximus, ut lector apquum
Byzantio natalis SS. Pauli, Fortunati: etadditur in de his judicium possit ferre, aut e.r aliis MSS. majtts

duobus ultimis, et Achaici mouachi. Aliml MS. Re- lumen conferre. Videtur hoc velle e,riu'>ere Saussayus,
ab alUs By- gvur Sueciae, ab Holstenio vulgalum; Constantinopoli in Supplemento Martyrologii Gallicani, dum ista scri-

xantto,
natalis SS. Fortunati Episcopi, et aliorum quatuor. bit: Viganti, intra montes Cevennicos, in Neinau-

Verum lnc Episcopatus ab aliis Fortunato non tribui- sensi Episcopatu, natalis SS. Pauli, Fortunati, et n. p.

tur. Notkerus: In Byzantio nativitas SS. Primosi, Achazii monachi. Hsc ille. Verum optandum esset,
Fortunati, Macri, et Macarii monachii. Verwn Ma- utsuas iis addidisset probationes; tanto etiam maga,
unicum aliis nomen, et Achaicus dicitur
cri ei Macarii quod neque Vigantium, neque Cevennicos montes,
monacbus. Apographum Btumianum aliam pal&stram potttenrn hactenus tota Gallia reperire, nedum in dice-

monsttal, hoc modo: In Begarecio, Pauli, Fortunati, cesi Neinausensi: et quand» reperirentur qumtita no- ilem vigantii

Macri, Primosi, Cathari monachi. Quid si Begare- mina, non tamen sine certiori probatione adscrtberem in Gullta,

Gallue
 8 ACTA SANCTORUM.
A Gallix Sanetorum istorum vel marlyria vel corpora, tium, perperam forle pro Bizacio reperlum. In MS. D
nisiadhucpnrsenlia; cum faeillime potueril alirui li- Barberiniano referunlnr viie Junii, SS. Paulus, For-

brario obrepsisse, ul Vigantium seriberet loco Byzan- tunatus, Macarius monachus, qui huc spectant.

DE SS. VICTURO, EVASIO,

PRIVATA, JANUARIA, DONATA, SPISINA, QUIRILLO,
MARTYRIBUS IN AFRICA.
Ex eociern Hierpnymiano Martyrologio et aliis.

Jn MSS. Labbeano, Geilonensi,

AUera h.rc est Martyrum
Hieronymiani apogra-
quatuor Martyrologii
Classis, indicata in si, Privatae.
Galli: Africa Victuri, Privatas, Donatae : at pro
et S.
dua~
pltis, quse in Epternacensi ila exponitur. In bns ullimis in Augustuno tegitur Privati et Donati.
Africa, Victuri, Evasi, Privatae, Januari», Omissa palsestra Africa, fit mentio Victori, Privatae
Donata, Spisinre, Quirilli. In apographis Lucensi et et Acusi (forte loco Evasi) in MS. Aquisgranensi. At

Blumwno scribitur Victori, etin ultimo deest Quiril- nomina Victuri et Vasii, loco Evasii, habentur in
lus. In Corbeiemi, legitur Privati, Januarii, Spissi- Richenoviensi, et additur Innocentii, cujus alibi non

na? : in ceteris convemunt cum Epternacensi. MS. fit mentio. Apud Grevenum legitur Victoris, Luniciae,
2 Rrginie Suecix, ab HoUtenio vulgatum, ita habet : In Privatze ; ubi Luniciae nomen loco alterius deprava-
Africa Victuri, Evasi, Quirilli, cum aliis quatuor: tum cst. In MS. Maximininno Jit mentio Victuri.
quorutn nomina dedimus: etita exponu7ituraNotke.ro: Iterum Januaria, Donata, Spisina ex iisdem MSS.
In Africa Victurii, Evasii, Privitse, Januarue, Do- referuntur sequenti die, uti tbulem annotamus, et lecto-
natffi, Spismse, Quirilli. Ubi errore amanuensium est rem monemus. SS. Victurus, Evasius, Privata se~

Privitse et Spismse, loco Privatai et Spisinse. quenti etiam die hubentur in MS. Barberiniano, quas
2 MS. Barberinianum ; In Africa, Victuri, Eva- huc relegamus.

DE SANCTO LUCIANO
MARTYRE C^SARE^ IN C APP ADOCIA
Ex iisdem antiquis MSS. Martyrologiis.

Martyrotogti II leronymiani apographa alibi passos etabhoc diversos, in-

mine appellatos, sed
Antiqua
conclndunt hunc diem hisverbis: In Caesarea ter quos Lucianus Antiochenas Ecclesise
eminet
Cappadocipe S. Luciani Martyris. Qusb ea- Presbyter, Nicomediae passus et Helenopoli in Bi-
dem, et sola, habent Rabanusulqiie Notkerus., thynia sepultus, cujus Acta dedimus vn Januarii.
qui ob eo diem auapicautur. Ado etiam eadem
hunc Major dijficultas apparet in eo, qttod sequenti die, sive
habet, Martyrolughim sub nomine Bedse excusum,
et oclavo Junti, iterinn inter septem Martyres, C&sarex
plurimaque MSS. Usuardi, se<l auc'a, cum Martyro- in Cappudocia passos, referatur Lucianus. Nos hac
hgiis Colonix Lubecx anno 141)0 excusis, quas secuti
et prnemonitione facta hunc ita seorsim relatum relinqui-
Orevenus, et alii. Atdievi hujus, Lici-
Maurolycus, mus. et alium sequenti die ponimus cum soctis, secuti

nianus Martyr apud Caesaream Cappadociae, relatus antiqua monumenta indicata. Porro absque palxstra
in MS. Divionensi, credi potest esse hic, de quo agi- sub fuiem referturLucianus Martyr in MS. Gello-
mns, Lucianus, qui et Lucanus appellatur in MS. nensi et alto S. : quin etiam Luciana scribitur in
Galii
Regin.r Suecia:, ub f/olstenio citulo. MS. Augustano et Parisiensi Labbei. In MS. Divi-
2 Plures Imctenus dedimus Murtyres, Luciani no- monensi Licinianus, idque ad vi Junii.

DE SANCTO LYCARIONE,
CUM EO QUI VENENUM IPSI MISCUERAT,
MARTYRE HERMOPOLI IN ^GYPTO-
De cultu et Martyrio ex Menseis.

Ptolomxo 4 Greographise cap. ab eo conversus tortor. Illius memoria celebratur ad

Hermopolis ,
lib. et

5 Epp.vuTto'\i<; ptyxlYi, Magna, et metropolis hunc vii Junii in Martyroloyio Romano hisverbis: In Romanum
ab occasu tiuminis Nili mediterranea (unde /Egypto S. Licarionis Martyris, quilaniatus, virgis MrUum
et Hermopolites Nomus ibidem censetur) fuit ferreis ignitis csesus, aliaque sarvissima passus, de itto.

urbs, post acceptam fidein Christi, Episcopalis in gladio demum percussus, martyrium consummavit.
jEgypto prtma. In hac urbe passi sunt S. Lycarion, In Notis allegatur Menoiogium Grxcum, scilicet Car-
dinalis
 DIE SEPTIMA JUNII. 9
A dinalis Sirleli, quod is amlraxit et iu, quoe in Meuxis 3 Lycarion ex iEgypto, urbe Hermetis seu Mer-
Passio cx
Gra-cortim apud Uaximum Episcopum Cytherorum
et curii,propter fidem "iii Christum captivus, in qna;- lnter qu,e
Menxis,
iv Bt'ot; 'Ayiuv sic Itabentur, stionem ducitur et nblatus PrsBsidi, Cbristum ab- hausto Innoxle
;
veneno,
2, 0'jto^; r,v i£ AtyuTrrou, ttoAeo^ '\Lt,jxoxt' ota ^e tr,v jurare jubetur. Verum nnlens ei obedire, in carce-
et; Xptorov mauv auXXr,a9ct€, dtyerai ei; eceTaotv, r.ai reni, tenebris et fcetore pessimo plenum concludi
7iapacT«<; to") "Xojovti oa/ctyTujXfizai tov Xpioroy e:o uo- jubetur
(
: et post aliquot dies eductus, ferreis ungu-
aaoOat- ptv^ Trei9o/j.eVou oe «tToiJ ev Eomt&fet /yi $uqa)oV- liscarpitur; atque cruce suffixus, merabratim
in
otaTK tppoopa KoeSetp^rivai, TrpoaraooeTat. MeTa oe' ti- torquetur. Inde abstractus rursum cruciatur, et
"as rtiepa? eteye/Ojtc teeTat otOr.potc, xat OTavpto r.stra. flagelhs conciditnr. Deimle et latera uruntur, vir-
eomertltur et
TT/iyvuT^t, Kat KstTa pte),oc aivi.ite.rai, 'Ey.ei9ev oe aitoana- pisque ferreis igne candentibus pectus ustulatur. In plec/llltr qtil
oGetc OTpeoXrjvTat jtai lUaoTiiTeTat, Kat Tac 7i>eopa; xa- fornacem postea ardentera conjectus, post triduum tpsum parw
Taxaierai, y.at pagootc 0lJr,pai; TtupO)5ei'oaic xara to inde ilbesus exivit. Coactus etiam medicata vcneno rat.
OTiiOoc. ExxafYrai. Kra ei? xatuvov exxau9etaav ept6a/l- pbarmaca bibere, innoxius sumpsit eumque qui ;

Xerai, xai JiapxeVa? ev aunj ii(te'paq rpeis, eEj))[8ev venenum prapararat, ad fidem Christi attraxit qui :

aSXaciic, xat t7r,).r,iut'pia tfappiaxa, nieiv avayxaTerai. mox capite plexus est. Sanctus vero, evulsis nervis,
"A t!e xaTatfaytiv xai avevepyr.Ta
tfavevta, tov rauTa in ollani accensam immittitur ; ct cute a capite de-
/.epaaap-evov etc tx.v tou
Xptorou Tiiottv eireonaaaro, os tracta, sic gladio percussus, mortem obiit. H.rc ibi
xai trv xetfaXrv amrtoiBn. '0 t5e "Aytoc e/.cma-ai
Ta utquo tempore coronam martycii acccpent 11011 cxpi 1-
veupa, xai ev >.e'Sr,Tt exxaievri ettSaMerai, xai xt.v ttopav mitur; ncc aliud quidquam suppetit, unde de eo ftat
acfaipeiTai T175 xetpa?.)jc, xai outu tov Std £t'tpouc oe/eTat aliqua ralionabilis conjectura.
r
iivy-ov.

DE SS. TARASIO ET JOANNE

MARTYRIBUS APUD GR^COS
Ex Menaeis imprcssis.

S. Lycarionem, subdmtur in M&nms Grx-

Post corum ista, T>7 autyj y^epa ot aytot Mssf-ri^E; Gladio Joannem cura Tarasio scindunt,
Tapaato; -/.zi 'Ioj^yyyx, ^u tsIhovvzxi. Ea- Ad ferri acumen mente turbatos niliil.
dera die saucti Martyres Tarasius et Joannes, Eosdem gladio occisos referunt Mentea MSS. a nobis
{^ladio consumniantnr : et ibi ndilnnhir verstis, cum reperta Divioneapud Petnm Franciscum Chiffletium
allusione cl nomen Tarasii, quasi anb tou -ap^oaw, nostmm, prout etiam eosdem in&eruit |3t'ot; 'Aytwv
turbo, terreo, sumpti. Ma.riihits Episcopus Cyiherorum.
Iwxvvrv T;p.youat cjy T^paaiw,

DE SANCTO VALENTINO
EPISCOPO TUNGRENSI

ET S. CANDIDO EPISCOPO
TRAJECTI AD MOSAM MORTUO.
De cultu eoruin, ad diem Translationis Hxo, aetale, episeopatu.

Habemus pervelustum Breviarium

secundum Ordinarium
Trajecicnse,
EcclesiseS. Servutii,
2
num mccxl
Aurex-Vallis Monachus, quicirca an-
sEf/idiiis

sms a<l Ffarigerum Abbatem Lo- Encommm

floruit, in
s Valentini
sub initium repertse Typographicse artisexcu- biensem Additionibus, <«»> is cap. 17 inter Episcopos
,r Egidio
sam : in quo, quia necdum inventa erat ratio Tungrenses nudum nomen retulisset Valentini, ultimi \\,,,<
,'
\ n i

ninui ad prsclum adhibendi pro titulis, kos ubique \ina ante S. Seivatium Episcopi, ista adjunxit Nonus
;

cum ceteris rubncis manu suppletos videre est. In <o Tungrensium Episcopus B. Valentinus-, novem or-
BreviariOj mi hunc diem vn Junii, pnsscribitur offt,- dinum Angelorum valenter amicus ac : dein cap.

cium recitandum de Tran&latione corporis S. Servatii 1 s, de S. Valentino Episcopo nono, ista scribit : Bea-
CultUS 7
Episcopi Trajectensis, cum Commemoratioiu' San- tus auteiu Valentinus horum ultimus, Spiritus san-
Jnnil.
ctorum Valentini Episcopi Tungrensis et Candidi cti attactu prafmonitus, seu quolihet Ecclesiastice
Episcopi, nescitur cujus Ecclesise ^s.ed Trajectum ora- traditionis exemplo prffidoctus quocumque Dei ,

tionis causa ad S. Serr<iii> sepulcrum profecti, ti<t<let>t- nutu jtissuve inductus, cum ad extrema vit?e perge-
que sancte mortui : <i hxc additur in dicto Breviario ret, baculum pasturalem super altare Beata1 MarieB

Oratio, sive, >ttt ibidem appellatur, C»il<ci<> : Exaudi Virginis ponens, sub indissolubilis anatbematis
Domine populum tuum, Sanctorum Confessorum vetuit animadversione, ne quis inde ternerarius lol-
tuorum Valentini et Candidi solennia celebranlem, leret, ne mercenarius im-
qius orbato Praesulatui

et temporalis vita; tribue pace gaudere, et a^teruum mergeret , donec per revelationem Jesti ChristL
reperire subsidium. cominus electio idoneum Doctorem et Episcopum
Junii T. II 2 animarum.
 10 DE SS. VALENTINO ET CANDIDO EPP.
A animarum suarum inveniret. Qtia sententia cunctis cum deccssoribus septem Eptscopis Tungrensibus, inse- D
AUCTuRE G, U. conterritis, retroque cadentibus universis, absque ritur etiam Episcoporu/u Trevircnsium Catahgis. Hos S. Vatentinus

benedietione Pontificali Sedes Tungrensium mtrre- sequitnr Browerus in Annolibus T/evirensibus, asse- non videtur
fttisse simuf
bat spptem annis. Perpendere quis negligat magna-- ritque, Valentinum, tfl ordine Ulo numerandum xxvi, Episropus
nirnitatem pra^cipientis obetlientiamque plebis? Vere atque anno cccxxi suffcctum 8, Maximnto, post se- Trevircnsis

digno pastore dignuspopulus, quem tanta mora vo- ptcnnium obiisse an/w cccxxvn. Verum constat, quod
tis expectat et precibus. Obiit idern beatus Valen- jam pridem S. Agricitts, Episcopus fuerit Trevirensis :
tinus ante annum Dominicffl Incarnationis treeente- utpote qui anno cccxiv interfuxt Concilio Arelatensi ;

simum octavum, seilicet circa ea tempora, quibus et cx numero Episcoporum, qui post dlttm subscrlpse-
urbi Honianie praeerat Constantinus Augustus, suc- runt, videlur unus cx senioribus, odeoque diu anteu
cedentibus ei Constante et Constantio filiis ejus; Episcopus Valentinum perpcram deduci
fuisse. S.

utriusqut
sepultusque est honorifice in Ecclesia S. Mariae Treviros, ex horum Chromco circa imtium fabuloso,
festum 7 Tungrensis juxta suos collegas, scilicet Tungrenses conati sumus suadere in Exegesi prseliminari ante
/unll. Episcopos cujus festumaquibusdamagiturseptimo
: tomum VI Maji, de Episcopatu Tungrensi et Traje-
Idus Junii.Quo siuiiliter die ceiebratur festivifas R. ctensi: idemque confirmabnnus ad Acta duorum deccs-
Candidi Episcopi et .Jonfessoris : cujus corpus re- sorum Episcoporum SS. Martini et Maximini rfie xxi
quiescit Trajecti, juxta Sanctorum corpora Pontifi- el xx Junii. Sitamcn certiom monumcnta nobis Tre-

cuin Tungrensium. Hacc ibi, in quibus conjungitur, virenses indice.nt, libenter omwa rctractabnnus, cum
ad hunc vn Jumi, fcstum SS. Valentini et Candidi gratiarttm actione aii tlicm xvi Jufu, quo S. Valentinum
Episcoporum. Treviris adscribit, Romanoque Martyrologw inscripsit
Tempus Sedls. 3 Verum guia dicitur circa ea obiisse tempora, Baronius, alias a nobis tbi /ir.r/ermittendum. Viderint
quibus urbi Rom&nss praeerat Constantinus, succe- interim Trcvirenses, an quem credunt Martyrem,
dentibus Constante et Constantio filiis ejus, imo
ei veliut distinguere a Tungrensi, qui Trajccti fiabetur et

et Coustantino aeque filio ejus, qui prarfuit hisce Gat- colitur Confessor. Hoc fortc sensu S. Valentinus
h;t Belgicx regionibus et altis usquead Alpes;et quia Episcopus Trevirensis indicatur in MS, auctario
successioilla contigit anno cccxxxvn, mortuo Constan- Carthus/x Bruxeliensis ad Grcvcnum xxi Apriiis.
tino Magno xxn Maji die Peniecostes; arbitramur Molanus certe ita sensit, quando in Additionibus ad
nna eumdem annum obiisse S. Valentinum, eique Usuardum diexvj Julii ceiebravit S. Valentinum Epi
sint mora successisse S. Servatium Sedem autem ; scopum et Martyrem Treviris in Indknlo autem :

Tungrensem potius ante Valentinum vacasse septem Sanctorum Bclgii S. Valentino Episcopo Tuugrorum
auuis, mortuo S, Maximino circa annum ccctn sum- absque martyrii mcntionc assiynat diein septimiuji
vta Diocletiani et successorumpersecutione, utiaddiem Junii, vel in Natalibtts Sanctorum Belgii, postmodum
xx Junii ,
quo idem S. Maximinus colitur, docturus editis, seipsum aliunde corrigit et explicat in elogto
sum. Proinde censeo initium S Valentini ad annum suprarelaio, ubi addit sub finem, tfwmTreviris celebran
cccviii, aut etiam serius referendum esse, die xvi Julii, nulla itcrum martijrii fucta mentione
4 Dc S. Candido citatus &gidiust in marginali Demochares, de divino Missse Sacrificio cap 33, nttdum
additione, ista insvper scribit: Hic post obitum S. no/ne/i Valentini tnscruil Catnioqo Episcoporum Tre-
Servatii, Domino sibl revelante, relicta patria pere- virensium, scd (ut monuimusj ex fabuloso Chronico , et

gre fertur venisse ad tumulum S. Servatii ; et illi decessorem ejus S. Maximinum statuit adfuisse Con-
Etogium S. EcclesisB per multos annos, Sede vacante, nocte ac cttio Agvippinensi nnno cccxlvi, cno/mi planc errore,
Ca/ididi.
die deserviisse, usque ad obitum suum in tempore cum is fuerit celcbns S. Maximinus successor Agritii,
D. Agricolai Episcopi. Hsec ibi, Acta S. Agricolai cujus Acta dedimus xxix Maji. Baronius, qui citato
dcdimus v Februarii, ac dixmus eum Sedem Traje~ Demochare et Motano, inseruit Valentinuni ut Mar-
ctensem ante armum cccc Mortem veroS,
obtinuisse. tyrem Martyrologio Romano, ut jam dixi : an non, $i

Servatii retulimus xm Maji ad annum ccclxxxiv, Indiculum et Natales Mciani legisset, voluisset aliter
sic ut inter utrumque vacaverXt Sedes annis circiter scribere, judicet Lector.
xvi. 7 Alia apud Trajectenses sub ritu dupUcis cclebra-
Veneratio
Memoria 7 r
> Molanm Natalibus Sanctorum Belgii, ad hunc
in tur solennitas Confessorum, quorum Corpora aut etlam
Junti apud
vii diem Junii, etiam agit de S. Valentino Episcopo Reliquiae in Ecclesia S. Servatii requiescunt, idque FeOruartt
Molanum
Tungrensi, et de
Candido Episcopo atque ex
S. ; die vi Februarii, uti tunc iter Prsetermissos, pluribus
Cbronicis Leodiensium et informatione Trajecten- deduximus, eorum unum S. Valentinum, /r n«n-
et

sium tsta scribit : In loco ad Mosam, qui Trajectus dtini plene discussa, remisimus ad diem xvi Julii : tait
dicitur, oatalisSS. Valentini el Candidi Episcoporum. autcin die, tn vetcri Ecclesi:r S. Servaiit Breviario hxc
Quorum prior proximus
fuit prsedecessor sanctissimi prsescribitnr Oratio : Propitiare nobis, quaesumus Do-
Servatii. Posterior vero causa orationis illuc venit mine, famulis tuis, per sanctorum Confessorum tuo-
ad sepulturam Servatii, ei ibidem permansit reliquo rumServatii, Monulphi, Gondulphi, Martini, Valen-
tempore vitaBBUse, vacantis Episcopatus officium tini, Candidi, et Amandi, et aliorum, qui in praesenti
supplens. Reliquiae utriusque in summo altari as- Ecclesia requiescunt, merita gloriosa, ut eorum pia
servantur, et natales cum translatione S. Servatii intercessione ab omnibus semper protegamur adver-
concurrunt. Quod nos supraex Breviarioindicavimus. sis. Ex ft/s Martinus colitur xxi Junii; Monulpnus Elevatio
Dc ntroque hoc die etiam agunt Mirmus in Fastis c/ Gondulpbus xvi Juiit : occasione vero eorum yirfe- rLliquiarum.
Belgicis, Fisen in Floribus Ecclesist Leodiensis, cum tur S. Valentinus ad eumdem xvi Julii relatus; et
Martyrologio Gallice
anno 1624 excuso : in Leodii sacra corpora eorum, simul cum corporibus&S. Valen-
quo uterque appeilatur Episcopus Tungrensis quod tini etCandidi, sub eodem monumentu lapideo in </ita-
;
itidem l<'<tt Saussayus in Marlyrologio Qalltcano. Ge* tuor capsis adversantur, jam inde ub anno uxxxix;
lenius in F<>.,tts Agrippinensibus, S. Valentinum reco- iterumque apertum fuit monumentum istud decimo septi
ht. Zn MS. Florario Sanctorum ad diem vn Januarii mo secttlo anno xi et xxni, quando Historia Etevu-
loco7unii t ita scribiturdepositio
; Apud Tun^rim tioniapisediclse, abocnlato testc Gutliclmo Fexhio. fet sic
Valentini, urbis Episcopi et Confessuris
eiu.vdein etiam lege nomcn infra ntnn. 7 lin. peuulf.J Ecclesix
;

aohnt pleraque ex supra relato encomio JSgidii pvo- S. Servatii Canonico ct Cantorc, dcscnpta cst, sicitt
leruutur, quod Uerum ad diem nonttm Jutii.
fit eam nobis transmisit D. Alardus Laurentius van Eyi
d Iuterim, quod etiam monuit Molanus, Treviri Canonicus S. Servatii, cujus erga nostra studta sum~
celebrant Vaientiuum ad diem ivi Julii ; et passim, mam Immaiutatcm s<3-pius experti sumus. Saussa/jus in
Martyrulvijio
 DIE SEPTIMA JUNII. n
Martyrologio Gallirano ,
pv.nlictormn quatuor Gon- in circuraferentia durioris cerae qua constabat, ha- auctobe D. *.

dulti . Monulfi , Valentini et Candidi inventionem beb.it hsec verba.. (Hermannus Dei giutia Epus. ^
aliquam, nrsamus, quando aut quomodo factam, refert Rrmi:n.)
iv Martii 3 Quarto, super eodem operculo plumbeo, ag-
glutinataa erant quatuor laminae plumbe», longitu-
dinis unius pedis , et latitudinis duorum pollicura,
ACTA ELEVATIOMS distantes a se mutuo fere spatio unius pedis : quibus <"' titulls
EP iscoP orum
4
quatuor laminis insculpti erant hi tituli, singuli
singulis, idque raagnis litteris et hoc ordine, vide-
SS. Valentini Candidi, Monulphi, el Gon- licet incipiendo a septemtrione seu a cornu Evan-
dulphi. gelii, Scrs Candidus Epi. Scts Gondulpiius Epis.
Scts Valuntinus Epus. Sgts Monulfus Epus. Praa-
dicto cooperculo plumbeo elevato extractoque, de-
l\_nno a nativitate Domini nostri Jesu Christi
prehensura est quod dictus loculus erat distinctus SS Candidi
mdcxxiii, mensis Aprilis die xxn, Indictione vi,
in quatuor spatia seu intervalla, in raodura et for-
Pontificatus S. D. N. ^ttnliniet
Gregorii ejus noininis Pa-
mam quatuor capsularum idque per interpositio- Monutphl
pae XV anno iii . Leodiensi Epissopo existente
nem trium laminarum similis plumbi, inter extrema
,

Ferdinando aBavaria; insiynis Ecclesia. Collegnita.

latera l<>culi transversim pari distautia collocata-
S. Servatii oppidi Trajectensis Leodiensis dicecesis
rum , facientium ut dictum est , quasi quatuor
,

Praeposito Engelberto Boonen, S. T. Doctore, visi-

tatum fuit et inspectura, per Reverendos et vene-
rabiles Dominos Winandum a Geldria Protonota-
rium Apostolicum, Adamum Brockart, Guilielnium
Fexhium. Guilielmum de Bemmel, Joannem Ste-
vart, pratacta. insignis
nonicos , et respective,
Cantorem, Vice-proepositum, et fabricae Magistrum
(praevia ordinatione ejusdem Ecclesia. Decani et
Capituli) magnum illud et antiquum lapideum mo-
sub lapideo
monumcnto numentum, situm super lapideum columnam, retro
altare S. Petri Apostolorum Principis, in crypta
prajfatce Ecclesi;e S. Servatii.
ctoque, per elevationem lapidei operculi
estineo loculus plumbeus, longitudinis quatuor plus
capstilas minores : in quibus erat videre distincte
reposita ossa (indubie quatuor Episcoporura, in ti-
tulisoperculo insculptis nominatorum et desiguato-
nuornm Reli-
rum) non ad unura corpus, sed ad quatuor corpora
qu>x eranl in
(ut ex multitudine et numero dictorum ossium et i capui;
Ecclesiae Sacerdotes Ca- articulorum constare poterat) pertinentia. Erant E
Decanum, Camerarium , quippe iu singulis capsulis omnia fere ossa, quae ad
integritatem humani corporis spectant; puta cru-
rum, brachiorum, scapularum, dorsi, manuum, pe-
dum, digitorum sola capita erant fere in miuutas
:
partes dissoluta, mentis tamen integris existentibus,
in lisque multis deutibus adhuc inh;erentibus; salvo
Eoque aperto dete- quod de corpore S. Valentini pauciora erant ossa,
, repertus non omnia viiehcet quse ad integritatem corporis
pertinent.

inventus
minus pedum, latitudinis circiter sesquipedis, aiti- 4 Insuper in capsula S, Valentini erat linteum
plumbeus lo- tudinis vero unius pedis; confectus ex laminis plurn- seu sudurium, in quo colligati erant cineres corpo-
cvlus, spissitudinis unius digiti, et tectussimili plurabeo
bi, ris S. Servatii in magna quantitate , et quaiitum cineres eorpo-
operculo : quem videre erat fuisse ligatum duobus capacitas dicti sudani ferebat; et in eodem lamina rhs S. Servatii:

funibus, et uno cingulo coriacio, obsignatis etmu- ptumbea quadrata, in qua insculptum erat antiquo
niti. impressione quinque sigillorum cereorura, dis- charactriv. cineres S. Servatii. Erant etiam inter
solutis autem et disscissis anuo Domini mdcxi. cum sanotaossa prajfata nonnulli panni, quibus fuerant
idem inonumentum adhuc semel visitatum fuit, eo eadem tecta velinvoluta, sed valde consumpti et ci-
quod non constaret quid in eo servuretur. Ceterum neribus affines. Inter ceteros?ratunus adhucinteger
quia tunc non fuit exacta ibidem repertorum notitia ex rubra liy^^n, longitudinis humani corporis, opere
servata, nec scripto mandata; placuit praefatis Do- flonbus intertexto quos pannos consultum visum
:

minis eadera hoc iterum anno visitare et inspieere, est Uominis praenominatis inde extrahere et ad ,

et hujus visitationis notulam servare ne, sicut ; cameram Reliquiarum transferre; quo et
nt et men ,
translata
antehac. tanti thesauri prsesentia in oblivionem fuerunt quatuor meuta quatuor dictorum sanctorum tai Episeopo*
veniret, et Sanctorum corpora debito sibi honore Episcoporum,
r
successu temporis in pretiosis thecis """ Helata
,, , , od Cumeram ,.

collocanda, et nevntiom popull, cum alus plunmis ReUquiarumm

i i

fraudarentur.
2 Super prsedicto plumbeo operculo jacebat im- Reliquiis sanctis , m praedicta Ecclesia et in dicto j,'

primis antiquum pergamenum, ex parte consum- Reliquiarum loco seu eamera asservafis, subiude
cum hnc In-
ncriptione ptum in quo veteri
: charactere adhuc legebatur in- exhibenda et o.st'_'ndenda.
exesa, terstitiis XPI. mxxxviiii...
exesis IHU.. 5 IIis ita repertis ,
inspectis, el diligenter exa- Omnia ad vi-
exhi-
iN orb Rece Romanorum Augusto anno mmMis, Decanus et Capitulum dendum
resolverunt Dotnini
bUa,
PKIM M E' .11 SUNT RELKH IE ULPI TlNGREN- prffifati, ad honorem Dei et Sanctorum, ad confir-

sis Epi a Nithardo Leolucensi Epo kt a Gerakdo mationem fidei Catholicae, et ad excitandam majo-
Camsi Epo. rem populi erga sacras Reliquias devotionem di- ,

lltterls, anno Secundo, ibidem jacebant Iilterse; etiam in perga- ctum monumentum et in eo loculum aliquantisper
lt> 11 exaratus
meno ^criptce. et anno mdcxi praedicto imposit», apertum relinquere , et populo ad hujus rei famam
continentes tenorero praefatarum litterarum, cum confertim affiuenti introspectionem concedere , et

interstitiis vetustate exesis, ut supra. Tertio, quin- litteras prjefatas de anno mxxxix ibidera positas,

que sigilla, quae fuerant primitus funibus et vincuiis sigillaque Episcoporum, qui dictas sacras Reliquias
5 siQilOs,
coriaceis impressa, .^ed ab iis (ut supradictum est) ibi legenda videndaque exhibere
reposuerant ,
in ,

testimonium antiquitatis el veritatis. Itaque compa-

anno mdcxi abstracta etdivulsa; quorum duoerant
Eeclesias, e* viridi cera, cui erat impressa figura ruerunt Ordinum Religiosorum hujus oppidi Supo-
S. Servatii, Patroni ejusdem Ecclesiae; duo alia Guardianus Francis inorum, Prior Vagusti-
riores,

erant verisimiliter sigilla duorura Episcoporum, nianorum. Rector Societatis Jesu, Gubernator op-
pidi Claudius de Lannoy, Dominus de la M
>itry;
Leodiensis el Cameracensis , in supradictis litteris
mentionatorum, ex alba cera , cui erant impressa? duo Consules, rolen et vander Heggen; cum S icre-

tario Laval, aliique quam plurirai Ecclesiastici et

nomitie F.pi- effigies Episcoporum cuin litteris circumquaque, sed et post debi-
scopi Remen- ut nullum certum no- seculares, viri et mulieres qui oranes praedictum t i<n Ltntratio-
ita vetustate consumptis,
:

sis,
loculuiu, sanctis dictorum quatuor Episcoporum, ut
nem
men ex iis colligi posset : tertium satis manifeste
prsedictura
 14 DE S. PAULO EPISCOPO CP. ET MART.
. tos, non quidem a coxvoAuctore, sed ex ErdesixCon- cccxxxx, Ordinatus Episcopus ac depositus sub
CTORE F
K\
sianhnopnlitanx tradithne post aliquot secula conscnp- Constantio :

atterum ex
Menais.
tum, ideoqtte inmultiscircumstantiis minus accuratum: CCCXLI, restitutus in Sedem suam f mortuo Euse-
riau).o;, o (J-iyy^ 'Op.o).oyr<zr,cn vffipytv i/. rr,z Qecca- bio :

Xovocr;, Notfifpio? yevopevo; xoci *T7royp«©evs 'AXeHzv- CCCLit, iterum ejcctus, iterumque per Jiilium et Con-
o"gqu rov rfyioJwtrou Ilarpofpyoj KoiyaTavTivouiroXeGdc, stantem restttutus ; ac rursus per Pfiilippum Prjrsidem
Atz/.ovo; t«; «ut>5; oyia^ exxXrialag' ovrrep ooOdooijoi missus Thessalonicam, indeque Romam
oi pfofectus :
^
/xeTa Trv TeXevTrv AXs^fv^pou UaTptxbyr.v Trpo/eip/tov- cccxlvii, post Concilium Sardicense, Constantino-
t«i KwvffravTtvoujroXeW;, KwvaTaVTtvog oe o BaatXeu^, poli iterum receptus :

'Apetxva; «v, UffoarpG^ac arro 'AvTio/eiV; exSaXXei rou- cccl, occtso Constante Imperatore, landem Cucusi
tov «rri tou oprfvou, xeet «vt* exeivou etWyet £0ce'ctov tov exul ^trangulatus sit.
Nt/.o^eOtV;* o oe *«T«X«oWV ttv P'»)L(r,v, supe t&v uiyxv
'A^xv^oiov, sXDeo/rJfzevov xaxetvov utto KcilvaTavrfou tou
CAPUT I.
olxeioU SpiSvoU. Aii ypotuuxTUiv ouv tou Bact/.eoj; Kuv-
ffravTO^ aTTo/aacavouciv oit/^oTepot roO; ot/.e('ou; 9po- Adolcscentia S. Pauli primum sub Con- :

vou5* x*i naXiv exSaXXovrai Trapa K&JVoravTibu fj5 T/j;

stantino exilium Ordinatio Episcopalis : :

'Apetavatv rjuptoouX*]. Tore ypatjei Ko')vot«$ nphq tov

depositio sub Constantio.
'AoeXtfov yvroj Ko)vo*T«VTtov, 6'rt et Lt>) airoXaSotev toucj
BpoVjj;
'AlteXaSevJ ouv tov opdvov 6
auTWV, eXeutJOLtai p.t T.a

Seto;
ojvafuew; %y.zd cou.
IlauXo;' utxpov xat
TJ. neaalonicx natum esse S. Paulum teslatur ejus
tiera BaVarov KtibyaravTOG e$opi*?CT«i etg Kouxouaov 'Ap- tijmd Grarcos Ehgium, et Socrates lib. 2 cap. 16; K- Thrssaloniez
Ltevfa;, xai anoxXstoOeif £v oi/.r,ux-i Xetroupywv, arre- Imhjue asserere niliil cst quod vctet. Annus vero quo
tialus,

v
nv/yv; rr py twv 'Apetavwv fiera* rou toVbv wjiOfPGptou, proiierit in Ivcem, ne palimnitu quidem ccrto potest
ftapaooi^ r^v '}jy/'v tw Kuptw. Magnus Conlessor rcperiri : aliquid tamen ile hoc per conjecluram dici
PauJus, Thessalonica oriundus, Nutarius fuit et poterit, dedarlum tx lempore quo scitur Episcopus ct
Amanuensis Alexandri
Patriarchs sanctissirai Ponamus emm, cum Socrale alque
Presbyler fuisse.
Constantinopolitani, sanctseque ejusdem Ecclesise Soxomeno, Paulum, anno vulgaris .rrse cccxl, Ate-
Diaconus. Ilunc orthodoxi, postmortem Alexandri, xaudro mortuo successisse; addamus, el Concilio Tyrio
Patriarcham Constantinopolitanum ordinarunt. anno cccixxv pro eodem interfuisse, ultqne jam tum
Constantius autem Imperator. cum csset Arianus, Presliylerum ; t ledamus denique, eltuiu Constahtinopoli,
reversus Antiochia, Throno illum contraque ejicit; verosimtlltmum
nti est. oliservatum fiuste Canonem
eum inducit Eusebium Nieomediensem. Paulus i(a- xi,non itapridem condituminConcilio Neocxsare. nsi,
que Honi.im perveniens, invenit Magnum Athana- atmo cccxiv ciiucto; qui muiidut. Presbyterum ante
siuin, suopariter Throno, jubente Constantio, ex- annum xxx non ordinari. HisadmUsis, debei saltem rtnte annum
pulsum. Deinde ambo per litteras Imperatoris Con- aitirannum cccv nutus fuisse Paulus, et quidem latn 305.
stantis, Sedes suas recipiunt sed rursus, instinctu quatn diu
;
tlin, uitlc aniiitm cccxxxv suscepcrit Preslty-
Arianorum, per Constantium ejiciuntur. Scribitita- tcralum. Idem dedmilur quod tiuno cccxxv Ni-
e.r eo,
qui" Constans ad fratrem, quod si Cathedras suas crno iiilerfnil, Concilio, Nolarius Alexandri, a Mc-
non reciperent, ipse contra eum veniret cum exer- tropliane Eniscopo CP. ut nosquidem arbitramur, tlluc
citu. ItadivinusPaulus in Episcopatum restitutus, Ktcx-
legali. Debet ettim P;tulus aetatem antinrum xx tunc adfuit
brevi post mortem Constantis denuo exulare com- habuisse; adeoque /ius/ annum cccv natus neqttaquam
nx Synodo
325:
pnlsus in Cucusum Anneniaa, ibidem publico carceri fueril. Sed neque fuerit nutus multo ante : quandoqui-
inclusus est,- et, ab Arianis proprio Episcopali Pailio demabAlexandro,mortivicino, successorin Bpiscopatu
strangulatus, obtuiil animam Domino. „„„„ I: XI iesignalus, apud Socraiem astate juvenis
,
;
,
,

6 ( Bferiim ,itm dicitur Confessor, nolim mtelligas appetletur, respectu Macedonii; qui annis circiter vi-
Q>tn iftnfu rfl- hodiema voris hujus significatione, m opponatur Mar- ,,,„„ nost ,
pula sub sexagesimum isttitsseculi.propriam
catur Conftis- Iijii: sed antiquiori, qua titulus isteetiamMartyribus, hseresim, a nomine ejus appetlalam, propagare catpit,
sor.
prtcsertim si exilia aliasque calamilatcs anle mortem dejectus Sede episcopati, ci saltem aliquamdiu super-
suslinuissent, ab Ecclesia tribui solcbal. Neque, cum vixet ii.

Aleiandrum ( Paulum Patriarohas Constantinopo-

8 Godefridns Hertnniiliiis, in novissima fiin Gal-
litanos appellart audis, existimes temporibus Constan- juvenis Nola-
lica S. Alhanasii, scribil, tempore Concilii Nicxni
tuti Magni et Conslantii, quibus illi prxdictxEcclesix jamBiaconum Paulum
tius.
fuisse ; cujus opinionem ut se-
prtefmnmt, hanc habuisse prserogativam : tunc cnim querer, deberet ea antiquiori auctoritate confirmari.
iiilnl supra reliquos Episcopos (si amplitudinem et Cftie Gelttitiis Cyzicenus in Hisloria Concilii, ejus
splendorem urbis txcijnas obtinebant dignitalis;sed ea
,.' Ptttnarcliut mentionem faciens, tanlum vocat Lectorem atque No-
postmodum successoribus eorum coltata est tu Concilio tarium, nec videtur omissurus fuisse digniorem ejus
'
ntinopohtano primo, decretumque ut Episcopus titulum, si eum habuisset. Si qnis lamen contenderit
iiilus Regite, secundum, post Romanum Pontificem, Gelasium nihil in monumentis de Paulo invenisse,
haberet Itonoiis locum. Quamvis enim supposilitium prteter Officium Notarii, itaque decepium, Ordinem
hunc Canonem esse non levibus decausis eruditi exi- Lectoris de suo addidisse, eo quod Notarii (lesteGoaro
sltment : hoc tumen concedere videntur, statim post in Euchologio Grxco ex Lectoribus eligerentur, non
absolutum Concilium, ab iis qui adhucprsesenleserant, magnopere repugnabo et tum niliil oberU, quo minus :

conditum esse, el Episcopos Constantinopotilanos ea Diaconus fuisse credi pornt anno xtatis suss xx aut
jurisdictioncutictepisse.Denique Sanctum huncseculo ixi Favebit quoque supenus Elogium ex Menxis. an cliam
iv vixisse, sicut omnibus estindubitatum; ita.quoanno Diaconus.
Difflcilius.aitsentiar, verum esse id, quod habet Fita
erii, quove consccratus Episcopus, aut corona SS Metrophanis et ilexandri.a WSS. BMiolhecx
martyrii donatus, non seque certum : de quibus, ex Vniicuu.r.rcluiu ci/uiu a Photio; duodecim dumtaxat
variis indiciis, ita iiisitm esl slatuere, ul Natus sit uiiuos numerasse S. Paulum, quando Concitio Nicseno
ititliu hujus sccttti iv tinnn dciudc
:
iiuerfuit Notarius Atexandri : litnc enim consequens
C lirot.oiogia cccxxv. interfui rit Concilio Nic cno, Notarius sancli forei utiic uiinuni xtatis xxn iusceptum Presbyleratum.
IV. i ijus. Alexandn Constantinopotitani :
Quts verc credat, id apud Grsecos fieri potuisse ? uti
cccxxxvi, ,i Constantino Magno in Pontum missus etiam, duodennem puerum in Concilio OHcumenico No-
sit :
tuiium futssc Alexandri, tocum Episcopi Constantino-
politani
 DIE SEPTIMA JUMI. 15
A politani Metrophanis ibidem tcnentis? nec Notarium Macedoniano historiaram scriptore, qui in laudem D
qualemcumque, sed talem, cujus ratio in snbscrtptiuni- AUCTORK D V
Auctoris sui, ea de Macedonii nominatione abAle-
bus habenda fuerit, proul habttam reperitsupra memo- xaudro facta, putatur fuisse commentus etc.
ratus Gelasiust Reversus'a Conalio Constanlinopolim 11 Verum, pace Eminentissimi Baronii ; si Sabi-
res]>ond4tur
Paulus, forte Dwconatu (siquidem ante non fuentj nus iii gratiam Juctons sui fingere volmt, aliisque,
certo lamen intra decennium Presbtjteratn initiatu& ut id crederent persuadere potuit : cur non laudabilius
est : Presbijierquippe erat cum anno axxxxv Concilio eloijium Macedonii finxitf Sed neqne Socrates Sabino
interfuit Tijrio. fidem adhihutt, ut statim post locum citatum fatetur
Ab Atexandro 9 Nunc ipsam Electionis et Cousecraiionis historiam ipe Baromiis. Ille enim ait, Sabinum pro suis conte-
C P. optatui awltamus ex Socrate, illam ad tempora Constantii re- xuissc apidogias potius, quam historias ; et quao vi-
xuccessor. ferente 2 cap. 6. Alexander, Ecelesise Constan-
lih. derentur reprehensione digna, in Catholicos rejicere
tinopulitanae Episcopus, qui contra Ariuin strenue solitum esse. Deniqne Soxomenus uon obscure sigmfi-
dimicaverut, cum tres quidem ac viginti annos in cat, eam se historiam ex Catliolicisftabere tcstibus, cum
Episcopatu egisset, octo vero ac nonaginta vixisset, dicit Macedonianos etiam fateri, utrumque ab Ale-
;

ex hac luce migravit, nemine in suum locum subro- xandro laudatum ; sed eiuomium Pauli <id Masedonium,
gato. Mandavit tamen iis, penes quos jus eligemli Macedonii vero ud Paulum transferre. Rettqua ,

erat, ut alterum ex duobus, quos ipse nominaret, qu* adfert Baronim nihil ud rem prse&entem fa-
eligerent ac, siquidem eum vellent, qui et ad do-
; ciunt; cum consideranti perspicuum sit, Macedonium
cendum idoneus et vitaa ac morum intpgritute con- illnm, qni Conventu Tyrio Eusehianorum parte»
in
spicuus esset, Pauium, quem ipse Presbyterura adversus Athanasium srctatns est, alium omnino esse duos Macedo-
ordinaret, assumerent; aetate quidein adhuc juve- ab illo, de qtio luc injimus. Macedonius emm in Con- domos ah ipsn
nem, sed prudentia seuem. Sin eum sibi mallent. ventit Ttjrio Athunasii adversarius, saltcm ab anno
ctmfundt.

qui externa tantum specie gravitutis commtndare- cccxxxv Episcopus erat, et fut Athanasius ex Synodo
tur, Macedonium eiigerent, seniorem aetate, qui Alexandrina refertj &tate et ingenio putidus : a/tcr
Ecclesiae illius jam pridem erat Diaconus. Hine vero ejusdem nominis, qia Paulo ConstnntuiopoiUano
vero in deligendo Episcnpo major exorta contentio, adversatus est stth imperio Constantii, anno cccxlii
Eeclesiara conturbavit. Nam populusduas inpartes primum ordinatus cst Episcopus, et anno ccclx, post
divisus erat, his Ariano faventibus dogmati, illis varias insanix suse tragozdias, novam hxresim excogi-
Nicaeni Concilii decretudefendentibus. Et superstite t-ivit propagavitque, qua Spiritum sanclum a dtvimtate
quidem Alexandro, Horaousiani superiores luere, omnino altenum pronitntiavit.
dissidentibus Arianis et de proprio dogmate interse 12 Interea Paulus, prius quam ad Episcopatum
digladiantibus sed postquam ille fato functus est,
: accessit, jum
primum cxiftum suum, idque
pertulerat Puittut adhuc
sub Constantino Magno, a quo, tesie Atltanit\t<>, in t'rv>byter rele-
anceps utrmique futf concertatio : proinde Homou-
a
Qtittts
siani quidem Paulum designaruntEpiscupum, Ariaui Pontum rrlrytfus jmt. Qno autem relegatus sii anno, Constantmo,
vero studia sua in Macedonium conferebant. Et in u! defimri n»n facile potest, allum silcntibus de eo au-
ecclesia quidem quoe nunc dicitur Irenes, et contigua ctoribus; iiapotest non incongrue sttitui, exilium iliud

est ei, qua3 nunc Magna et Snphne vocutur, Paulus accidisse intra septennium u/timum Constantini : quo
Episcopus ordmatur in quo sane videbatur mortui
; labente plunmi tam Presbyteri guam Episcopiorthodtixt
Alexandri valuisse suffragium. vttrtarum Ecclesiarum, exilio mulctati fitisse sciuntur,
10 Dicitur hic Macedonius, morienle Aiexundro, Constantino Arianis mmis faciles prxbente aures. Si
an Maccdo |

nium ordtnu- Diaconus dumtaxat fuisse : srd Athanasius ni Epist, quis ittiufn velit annt> cccxxxvi, adnitente conciliabulo
fodem forte
rit Prcslnj- ad Solii. ul supra vidimus, diserte affirmat eum Sa Constantinopotitano, uti Ailianasius tn Gallias exula- tempore quo
terum ? cerdotem jam tum fuisse quando accusavit Paulura, tinn ivit, ita Pauliirii fuisse mtssum in Pontum : nihil \ Attianasius,
pnesente Athanasio. Deinde quod dicatur, externa in eo incommodi video. Quod enim in Alexandrum Con-
specie gravitatis tantum enmmendabdis, non ita stantinopolitanum effundere iton audebant odium, pro-
intettigendum cst, ut judicaverit Alexander, impietatem pter auctoritatem inlegritatemque virt, Tmperatori /><>-
ammi ejus contegi larva pietatis >iu<> pactoenim de iali spectam et probatamj convertere potuerunt in Presbyte-
eligeado vel mentionem facere voluisset?) sed, quod, ritm ejtts Pauluni, eu matjts, quod in Concilio Ti/rio
citin quadam gravitate
mediocris esset virtutis, affectata AHanis contra Athanasium non consenseht ; uti ego
nomen apud plebem couciliasset.
aliquod sibi sanctitatis verosimitius esse arbitror, quamquoddamnationi Atha-
Verum in eo eirasse Alexandrum postmodum patuit, nitsn subscripserit, ua soli btaterant Ariani, mentiriin
qui ulinam ullimus in tutibus deceptus fuisset. Sane si similibus assueti, Revocatus porro, redierit ex Ponto
quulis e.rut Macedonius, talem esse vel suspicatus fuis- Constuntinopolim Paulus, quando ex Gallus Alexan-
set Alexander, nullo pacto tllum cutu Paulo comparas- dnam Athanasius <innt> CGGXXXVin; tunc enimplerique
set, putassetve dignum Episcopatu. Quantum m prx- ob fidem exttles Ortkodoxi, trium fratrum Imperatorun

Xnissis discrepet ab Jthanasto Sncrtties, defimre non contrnsu, ad sua redierunt ; mortuo prxcedenti anno
rfnuiitopere attinet, neque verodefiniri deberet, si totam eorum patre Constantino.
hahc de Pauli electione historiam, cum Btmmio, ut a 13 Obscuriora lunc sunt Pauli gcsta usque ad ordi-

Macedonianis confictam, rejicere possemus. Ipsum uu- nationem Episcopalem, mortuo Alexandro, annocccTL et Kpisc<$pvt
diamus ad an. 340 num. l(i : Cum Alexandh Episco- factnm, ut supra tetigi er Socrate. Sed ordinatus ordinatus
vix

pi integritatem animi considero. adduci non possura futt, posthabttO ct Macedonio, mm hujus indignatio ac an 310

ut credam, ab eo una cum

Macedonium
Electionem
Paulo, ad electionem laciendam Episcopi Constau-
Pautl (nhuto-
sam reputantl tinopolis, tum nominatura fuisse quippe qui stu-
Jtaronio, diosissime Eusebianoium part.es sectatus esset, ab
eisque adversus Athanasium in conveutu Tyrio cum
aliis legatus delectus. Certe quidera, qualisnam
quoque cendit Eusebii Nicomediensis Episcopiambiiionem trans-
Sedem Constanfinopolitanam, cuditque ipso-
eundi "<i
: rnm ct atiorum m Paulum accttsationes. Confestim
enmi. qui cum Eusebio Nioomediensi faciebant, Im-
peratoivm Constantiuin contra sanctissimum Pau-
lum accedunt cum multis calumniis et hoc deferen-
;

foret,Alexandrura existimo minime latere potuisse. tes; Sine tuo, Imperator, decreto, Alexandru mortuo,

Hsec sane de eo in conventu Tyrio ita se habuisse, in solium Constantinopolis soipsum coJIocavit. Im-

Athanasius ex. Actis ejusdem in Apologia secunda perator autem consessum haereticorum Con^tantino-
sa?pe demonstrat : quamobrem in eam facile sen- poli contra divinum Symboluiu congregari praeci-
tentiam adducor, ut existimcm , tum Socratem piens, Paulum Confessorem ex ecclesia ejici, ejusque
tum Sozomenuui mutuatos istxc esse a Sabino, illo loco, pridem Beryti, tuuc autem Nicomediae Epi-
scopum,
 II. DE S. PAULO EPISCOPO CP. ET MART.
scopura, Eusebiura iutroduci jussit. lta dicitur in accusalionem suam produxerunt Canonem iv Nicseni, D
w r.rouE D. P.
Synodo Constanlinopolitana Constantii Tomo 2 Con~ in eollecttone Labheanatomo-\ Col. 30, Episoopo opor-
cil. edttumu Lahheanx col. 88, et 89. Patna hahet tet, maxime quidem ab omnibus, qui sunt in Pro-
Socrates lib. 12 cap. 7, sic loguens Imperator vero : vincia, constitui etc. Talem emm Canonem iu eadem
Constantius, non multo post ordinationem Pauii, Synodo sancitum fitisse, probat pene omnium tnterpre
Constantinopolim ingressus, oh illum ordinationem tationum et collectionum concordia. Verum Paulus et
^ravissima exarsit ira; collectoque Arianorum An- alii Orthodoxi merito crediderunt, se ab kujus Canonis
Cttl mo.r puUo tistitum Concilio, Paulo quidem Episcopatum ade- observationc excusari; cum qui inter Conprovinciales
ntbrogatur
ioit| Eusebnim vero, aburbe Nicomedia translatum, erant, de hseresi essent suspecti; et Constantinopoli
Btuebltu v<-
vamrthvn. Constantinopoleos Episcopom designavit. His i(a tunc phtres essent Orthodoxi Episcopi, per quos legiti-
gestis Imperator Antiocbiam profectus est Ex me poterat ordinari, et absentium approbatio ahunde
duobus ftis textibxis patet primo, non sub Constantino suppleri, prsesertim urgente necessitate; idque juxta
Magno Episcopum fuisse Paulum : cum accusetur, eumdem Canonem, quisic pergit : Si autem hoc diffi-

quod sine decreto Constantiij tunererum potiuntis, se cile fuerit, aut propter instantem neccssitatem, aut
ipsum Episcopum fecerit, Patet secundo, Conciliabu- propter itineris longitudinem ; tribus omnino eum-
iitin illud Constantii, ante annum cccxl, quo ordinatus dem in locum congregatis, absentibus quoque suftra-
Panlus, habitum non fuisse. gium ferentibus, scriptisque assentientibus, Electio
\\ Qualesautem calumniaj, modo indicatx, fuerint, fiat.
propter ca-
lllllllllllS
quibus in isto Arianorum conciliabulo accusatus est Pau- 16 Allerum accusationis caput fuerit, qimd solu-
MaoedonU, ins, difjicite est definire, tocente S. Athanasio. Aliud tiori vitse indulgeret et turpiter vixisset Panlus, etimpudlcitia
Conciliabulum Ariunorum, sub titulo Concilii Sardi- adcaqtte depositionis patna esset mulctandus, praectpiente
censis, accusat eum, quod ipsius causa Constantinopoli id Canone lxx inter lxxx /irabicos apud Lnbbe Tom.
Uomicidia millepairata fuerint, quod altaria kumano 2 Col. 313 Si quis Episcopus deprehensus fuerit
:

sanguine inquinata, interfecti Fralres, et extincti Gen- in adulterio, aut alio simili crimine; deponendus
tiles : verum his accusationibus (ingendis, post secun- est, nec est amplius in eumdem gradum restituen-
<>um tertiumque exHium, occasio primum data est. Sed dus etc. De tali crimine accusalnm fuisse Paulum,
fortassis ex Sozome.no lucis quidpiam kauriemus Sic iterum insinuat Sozomenus lib. 3 cap. 10 cum ait, --

ergo loquitur tib. 3 cap. 3. Mortuo Alexandro, Con- Constantem animadvertisse, nonob vita? turpitudinem
stantinopolitansB Ecclesise S icerdotium obtinuit Paulum fuisse depositum, quod sententia contine-
Paulus : qui, ut Ariani quidem et Macedomani as- bat. Adde Arianorum impudentiam, quapluresOrtho-

serunt, Episcopatum huuc sibi ipseinet compara- doxos Episcopos, de. eodem crimine non veriti sunt ac-
verat, praster sententiara Eusebii NicomedisB, et cusare, falsis etiam tesfibus subornaiis, uti fecerunt in
Theodori Heracleaa quae in Thracia est. Episcopo- Athanasio acpostea in Aphraate;sed ad suamipsorum
rum; nd quos, utpote flnitimos, Ordinatio pertinebat confusionem, cum impostura patuisset. Illam autem
(iil npparet cx srd falso.
Sozomcno,) \ erum, ut reliqui fere omnes affirmant, ob testimo accusationemmeram in PauIumea/wBniam fuisse, rccte
niura Alexandri, cujus in locum successit; ab Epi- et paucis probat Athanasius, ex eo quod Macedonius,
soopis, qui tnm forte Constantinopoli morabantur, quiillum accusabat, cnm eodem communicasset ; quod
ordinatus est. Nam Alexander, jam natus annos ei mtntiite licebat per Canones,U verumcrimen fuisset.

octo el nonaginta, ex quibus tres ac viginti in Epi- Acrusationes hse, si revera prolatx fitennt contra San-
scopatu fortissime transegerat, cura ex hac vita ctum, ut ex Sozomeno recte videmur colligere ; mirare,
migraturus esset, interrogantibus eum Clericis, cui- lector, Hserelicorum pro Canonum observatione zelum,
oam post ipsura comraittenda es<et Ecclesia; Si tunc nempe curn eos prodesse putant ad stabilienddm
virum, inquit, pietate praeditum, simulque idoneum kseresim, atias minime scrupulosorum : ut patet in Eu-
ad docendum qureritis; habetis Paulum : sin homi- sebio, quo instigante reus fl(/c6fl(M**Paulus. Isenim non
iicin :i'l res seculares et ad colloquium cum Judici- multo ante,contra ejusdem Concilii Canonem xv, Berij-
bus aptura mavultis, potior est Macedonius. Et tensem Bpiscopatum, ad quem ordinatus erat, cum Ni~
utrumque quidem testimonio Alexandri ornatum comediensi mutaverat; et jamconabatur, ejecto Paulo,
fuisse, confitentur etiam Macedoniani verum ad : a Ntcomediensi ad Constantinopolitanum transire, et

re agenda! et ad dicendum instructiorem fuisse reipsa iransiit. Ad secundum ve.ro accusationis caput
Paulura affirmant; pise autem ac religiossBvitse te- respexisse videri potest magnus Athanasius, cum ad
stimonium tribuunt Macedonio, Paulum contra de- Solit. verissime de hssreticis dixtt : Veritatis semula-
liciis ac solutiori vitffl indulsisse calunmiantur. Ex tores, tametsi sancti, tametsi puri appareant, rei
illorum igitur confessione, Paulum disertissimum fiunt, cum illis libuerit, cum eam quam voluntcau-
fnisse apparet, et in Ecclesia cum summa laude sam finxerint.
Ad varios outera fortunae casus et collo-
docuisse. 17 Existimat Auctor MS. nostri, Paulum, post
Ati eo tempore
quendum cum potentioribus, nonrecte comparatum depositionem suam, ex Oriente Remam profectum .
Romam pro-
illum fuisse, res ipssetestantur. Nullas enim adver- ibidem cum S. Athanasio aliisque Episcopis exulibns, fecius stt?

sariorum insidias discussit, perinde ac facere solent apud Jtihinii Pontificem causamsuam egisse, Atkana-
ii, qui in hujusmodi rebus solertes sunt Imo vero, sius quidem abanno cccxxxix, usque ad initinm ccc-

quaravis multitudini admodum carus esset. tamen xli Rom.v commoratus est, expeclam accusatores suos :

fraudeeorum, quifideminNiceena Synodo stabilitam sed de Pauli in Italiam eo tempore profectione., apud
eti temnnrn ivjiciebant, muhas pertulit calamitates Socratem et Sozomenum aliosque Anctores altum si-
;

ac primo quidem quasi turpiter vixisset insimulatus, lentium; unde suspicor Auctorem Manuscripti, s?.cun-
Ecclesia Constantinopolitana ejectus est. dum Sancti exilium, quo duranle Romam profectus est,
13 Certum est hic narrari u Sozomeno ea, quse a his reiulisse ; cum easdem utriusque iti-
prsesertim
<ir Ulegltima morteS, Pauli integro seculo elapso credebant etspar- nerisreferat circumstantias, eumdemque exitum. Itaque
ordlnatlone,
gehant de eo Ariani
Macedoniani; verosimititer
et aerosimilius mihi quidem videtur, sanctum Prsesulem
eadem, quse contra itlum et apud Imperatorem, et in attt m Ponto, uut forte Constantinopoli soli Deo ,

Conciliabuio fuerant uHata in medium, Primumpro- et sibi modeste vixisse, expectando cum longanimi-
inde accusationis caput hocfuisse videtur, quod Episco- taie tempus divinse misericordiie et consolationis,
paitmsibi comparas&et, prsster sententiam EusebiiNi- Al Eusebius fttt ait SocratesJ Constantinopolitana
comedim ei Theodori Heraclex; ad quos, utpote ftntti- Sede potitus, nullo pacto quiescere poterat sed :

tnos, Ordinatio pertinebat, Fortassis etiamad firmandam omuem, ut in proverbio est, movebat lapidem ut ,

id
 DIE SEPTIMA JUNII. 17
id qnod proposuerat ad finem perduceret, hempe, S. Paulus Constantinopoli; tlum interim Athanasius
deleret ex symbolo Consurstantialem, et Athaiw- Romx moratus, ibique in caitta ejus Synadut covam CTORi F. B.
sixan Alexandrina Sede dejiceret. Elegit itaqUg An- Julio Ponlifite celebrata fnit; donec etiam ipse, anno
tiochiam celebrandis ui* conciliabulis , tandemtfne sub ccoxui cjccttis ConstanlinopbU, eoditm renire cogitur.
Ccnsulatu Marcellini ci Probini, anno cccxli, prsesente Rcin ijestam ila narrtil Sncrtites lib. i rtip. 13 HfflC
Constunttu Imperatore, convenil Synodus Antiochiam cum
: audisset Imperator Constantiua , qui tum An-
el fne longior sun in tis, qux spectant Allmnasium) tiochise morabatur, mandavit Hermogeni
Magistro- nermoncnei
liic Episcopatu depositus est, et m ejus locum intrusus militum, quem in Thracise partes miserat, u( per conalur vi
Gregorius Paitlum ex-
ille sacrilegus ;
qui tanto furore et crudeli- Constantinopolim transiens, obiter Paulnm Eccle- 'peiurei
tate irruit 111 Ecclesiam, ut Alhanasius, qui ad tem- sia exturbaret. Ille Constantinopolim ingressus to-
pestatem hanc, si posset, avertendam c.r Itutia Alexan- tam oivitatem oommovit, dum Episcopum per vim
driam accurrerat, coactus sitclam se subducere, Ro- ejicere conatur stnt.im enim populi seilitio subse-
:

mamque proficisci, cuta est, cunctique parati erant Episcopum .l«fen-

18 Interea vafer et miser Eusebius, ut ail MS. dere. Cum autem instaret HermoRenes, ut. militari
\fortuo Euse- nosiruin, mala executus quanla decreverat
bio, sedem , legatos manu Paulum expelleret; exacerbata nonuli multi
etiam miserat ad B. Julium Rouianuin Archiepi tudo. ut iu talibus
suam recupe- fieri solet, violento irrpetu in il-
rut. scopnm, prolatas in Athanasium accusationes de- lumruit; domoque ejns tncensa, pedibnsque fune
nuntians; rogaveratque, ut oausa ad se evocata innexo per civitatem illum trahentes, peremerunt.
Judex eorum fieri vellet, qu«e contra Athonasium Gesta sunt hsec duobus Angustis Consulibus Con- ,

acta erant sed morte pra?ventus numquam in- stantio scilicet m et Constante n, id est anno ccc-
tellexit, i(uiil Julii Episcopi Romani judicio de , m.ii. Alienissima hgsc quidem erani u mansuetudine
Athanasio eique adhaerentibus, fuent constitutum: Stincii : ii/ quis cohibeat furorem irata plebis, crudeli-
exiguo enim tempore post Synodum supervivens , tatemsuam seinm fidei interpretantis .' III t ipsaautem
miser interiit. Proinde facta pcr mortem invc >ris forte ctiam famti amplificavit, qux omnia augere snlet
serl in lumultn
ttlitnn elitfttttlt potestau, Orthodoxi. quibus satis occiditur.
pro- tint Macedonianis, ad conflandam majorem Ortho-
a
taitt crtti Prxsulis innocentia; iterum B. Paulum
stti doxis invidiam, ex parte conficta sunt. Auxerunt pro-
receperunt, et in Ecclesiam induxerunt; adhortanle fcciti hrc ttniniit Aritttti in conciliabulo sun. aputl I'hi-
eos ci confirmante Asclepa, Gazx m Paleestina Epi- lippopolim suli nomine SynOdi Sardicefisis liabito ,

scopo. E.r liutientis tlictis osicutliiur palmare Ariano- quando ium atrociter ui Paulum
, cl Asclepam exclama-
rum mendacium ,
cum aiunt m sua pseudo-Sardicensi rant. Ipsos audiamus. De Paulo, inquiunt, Oonstan-
Synodo, Paulum Athanasiicondemnationisubscripsisse. tinopolit.anae quondam civitatis Episcopo, posl redi-
Neqne cniiii nl fecissepotuil, m conciliabulo Tijrio ,
tum exilit sui, si quis audierit, perhorrescet. Etite-
ntjus tempore Episcopus nondum erat; neque Anlio- rttm inferius, Asclepas autem cum ad Constantino-
clteno, lunc al> Arianis ipsis depositus neque ante Epi- poltm civitatem, propter Paulum venisset
:
post ;

.... ttinmi. ittm iitnc S. Alexandri Presbyter, am eo immanitatem rerum atrocitatemque, commisit qure
lotus pro Athanasio staret : m eo felix, quod tempus media in Ecclesia Constantipolitana gesta sunt ,

non permiserit ni ab illis deciperetnr. post uiille b tcidia, quas altaria ipsa humano san-
guine coinquinaverunt, post interfectiones Fratrum
CAPUT II. extinctionesque Oentilium etc. Du<> nt his pro sua
impudentia peccant haretici, et >i><«tl omnio mentiendo

Varia S. Pauli exilia. augeant, et quod Orthodoxis Episcopis adscribant, <jux

ipsimet patraverant fsi tamcu facta erantj quaique illi

prxcaverenonpotuerant, nisi '

ereticos in suis ecclesiis

T ix B. Panlus
in ecclesiam suam al> orthodoxis dominari }>>> misissent.
Maceilonln
contra Pau- erat receptus cum Ariani eodem tempore in eccle-
, 21 Constantius autem Imperator, audita Hermo-
Impernlor
Ittm orilintt!t>. sia, qua> nunc ad Paulum dicitur, Macedonium or- geniscaede, inquit Socrales, statim Antiochia <h::ivs- tpie Pautum
dinarunt Episcopum atque id f ictum est ab iis ;
v'i~, equorum permutatione veloci Constantinopo- extkliu
qni antea quidem F.hspIhm ouncta turbanti operatn iimaccurrit. Et Paulum quidem urbeexpulit, ipsam
navabant, tunc temporis vero auctoritatem omnem vero civitatem mulctavit e\ annona diurna, quatn ;

quasi successorio jure obtinebant Theogni scilicet ,

Pater ejus Constantinopolitanisdonaverat, adimens
Nicseno, Mari Chalcedonio, Theodoro Heracleaa in plusquam quadragiuta millia modiorum antea :

Tbracia Episcopo, Ursacio Singiduni in superiore enim <

ctoginta fere millia ab modiorum fru nenti .
F
Moa ia, Valente Mursffi in superiore Pannonia Sed urbe Alexandria advecti, civibus erogabantur. Ilur
Ursacius et Valens, postmodum poenitentia ducti, ccrti cuttt fcrtssc p/ttiii S<> outetttis ,quod existimaret
libelluin satisfactionis, Julio Episcopo obtuleruni ;
multitudinem, otio ac deliciis abundantem, ad sedi-
et doctrinse. Consubstantialis subscribentes , in tiones proclivem esse ; iit>tj<><i eliam }»c<i<> in ieditio-

Commnnionem recepti sunt; tuncvero pro Ariana sos animadversurus, nisi eos sibi tlHiites ac supplices
perfidia acriter decertantes, gravissimos
bellorum urrere vidissel Macedonium porro civttatis Epi-

motus adversus Ecclesias excitaverunt; ex quibus scopum designare distulit, quippe qni infensus erat et encs tntt-

bellis unum fttit illud, quod a Macedonio factum etiam illi ; non solum eo q I praeter ipsius senten lctat.

pst Constantinopoli ex hoc enim intestino Chri-

: tiam ordinatus fiiis.-et verum etian
Episcopus,
stianorum bello, crebrre in civitate ortse suut sedi- quod, "1' seditiones inter ipsum Paulum excitatas,
ei

tiones, multique earum violentia periere. li« Socra- ium .ilii nnilti, iiiui Magister-militum Hermogenes
tcs tib.% t'"i>. I-. vel, utbrevius habet MS. noslrum, interfecti esseni Passusergo, illum ptebem colligere
eodem tempore contigit ab Arianis Episcopis, in im ea E clesia, in qua fuerat ordinatus, rurstis \n-
nunc dicta ad Paulura Ecclesia, impiura Macedo- tiochiam contendit,
nium Episcopum ordinari qua de causa tumultus : 22 litt tencpestas, qux in Alhanasium, Alexandriam
in urbe Imperatoria excitatus est, plurimique in su- : ve '.m. anno co xli >><• tvierat, m Paulum quoque
bortis seditionibus obtriti expirarunt. Se<iii i. .n, -^ Constanlinopoli <in"« cccxlu se effudit : <i sicut antea

Romam venerat, nunc eo- Paulus i:<>-

enim, ut testatur Sozomenus, crebrae in urbe extite- tlie Alexandrio profugus ita
riinm vemt
runt bellis haud absimiles, plebe ex utraque parte
. tletti Paultis jirnfeittts csi, Orthodoxorttm omnium ccr- euin utiis exu-
in se mutuo irruente. iissitttuin Quamvis enim dicat Alhanasius
ttsij/imi. tibus:

20 Mansit m laniu omnium rcrutu perlurbatione Paulum ferro vinctum in Singera Mesopotamiffl de-
Jttini T. II 3 portatum,
 18 DE S. PAULO EPISCOPO CP. ET MART.
portatum, et inde Emesam, acsisedUionumetcxdium mendatione effecisse videtur, ut is ab eodem Imperatore
auctor fuissct; facile intelligi potest, eummajorideinde litteras ud Fratrem acciperet. Ille yero quam propte-

libertati permusum, aufugere Romam potuisse. Pergit rea uh Arianis mercedem retulerit, uudiamns ex eorum

Socrates eotlem Uh. cap. Porro Athanaaius post 15. in Conciliahulo pseudo-Sardicensi Synodica ad Dona- CP revocatur
diuturnos labores, wgre tandem in Italiara perve- tumCarthaginen&em.}AQ.j\minum&Trever\s,inquiunt,
nit. Interea in Occidentis partibus Constans, Con- totum Concilium damnavit pmpter quod collegas .

stantini filiorum natu minimus, solus Iinperium nostros Episcopos, quod ad Gallias miseramus, no-
administrabat, fratre ipsius Constantino, a militibus luerit suscipere : quoniam Paulo Constantinopoli-
et

intcrfecto. Eodem tempore Paulus quoque Constan- tano, nefario homini ac perdito primus ipse com-
,

tinopolis Episcopus, Asclepas Gazse, Marcellus An- municavit; et quod ipse tantse cladis causa fuit ,

cyr» minoris Galatia?) Lucius deni-

fquae urbs est ut Paulus ad Cuiistantinopolim civitatem revocare-
que Badrianopolis, alius aliam ob causam, accusat! tur propter quod homicidia multa facta sunt.
;

et Ecelesiis suis pulsi, in urbem Regiam adventant. Causa igitur homicidiorum tantorum ipse fuit. qui
Ubi cum Romanse urbis Episcopo, causam
Juho, Paulum olim damnatum ad Constantinopolim revo-
suam exposuissent ille, quae est Romanae EccJe-: cavit.

qui a Jutio si«o praerogativa. liberioribus liiteris eos oommuni- 25 Porro Imperator Constantius Antiochia? de- ,

PP. resti- tos in Orientem remisit singulis suam Sedem resti- ; gens, cum ei renuntiatum esset, Paulum Sedem
tuuntur supradictos suam denuo occupasse, eam rem permoleste tulit ,
tuens, simulque perstringens illos, qui

Episcopos temere deposuissent. Ita^ue illi Roma nec valuere Fratns litterse lenire animum. Pliilippo

digressi, et Julii Episcopi litteris freti, suas quis- igitur Pra?fecto Prietorii, utpote qui majorem reli-

que Ecclesiaa occupaverunt ; et epistolas ad eos, quis Provinciarum Rectoribus potestatem obtineret,
quibus inscripts fuerant, miserunt. Verum bi, ac- et secundus ab Imperatore diceretur, raandat per
ceptisJulii litteris. reprehensionem contumeliae loco epistolam, ut Paulum quidem pellat Ecclesia Ma- ,

duxere ; et convocata Antiochise Synodo in unum cedonium vero illius loco in eam inducat. Praefectus

B collecti, de communi omnium seutentia conscnptis itaque Philippus, seditionera populi pertimescens
litteris, Julium acrius insimulant. Paulum circumvenire aggressus est. Imperatoris
23 Hermantius, quihunc Pauli atiorumque in Ur- mandatum penes se occultat specie autem publico- ;

bem advocatum ad annum cccxxxix aut cccxl retule- rum negotiorum progressus ad balneura publicum, E
Tterum tamen
rat, circumstantias ipsas errorem arguere dicit, si hoc quod Zeuxippi vocatur, Paulura hunnrifice ad se pellilur.
anno GCCXMII dicantur orthodo.u ilh Episcnpi, Itomam accersit ; eiusmodi necessitatem adesse dicens, ut
uenisse. At ipse nullam talem assignat, neque cgo quam primum illi veniendum esset. Paruit Paulus:
quidquam video quod certiori historise repugnet, adeo- quicum accitus venisset, statim Pra;fectus manda-
quc cur recedere tlebeam a Socrate et Sozomeno. E tum Imperatoris ei ostendit. Et Episcopus quidem,
contrario, quod Ariani, tot ex diversis Ortentis parti- se indicta causa damnatum animadvertens, patien-

l'iis EjHMopns, n.r iitlltuf Imjieriituriim litteris rcsti- ter tulit : Praefectus vero, circumstantis multitudi-
tutos, statitn iterum expellere potuerint, sine graviori nis impetum reformidans (plurimi enim, rumore ac
teste credendum non existimo hoc tamen in ipsius suepicione ducti, illuc convenerant) unam ex lava-

sententia dicendum foret) satisque est, quod in Atha- crijanuis aperiri jubet; per quam, Paulus in Pala-
nasio et Paulo id fieri potuisse miremur. Paulo au- tiuiu abductus, et conjectus in navem ad id compa-
teut litterse Romani Pontifick sufficere non poterant, ratam, confestim in exilium mittitur: prsecepitque
ut consilium fiduciamqut caperet redeundi : quippe non ei Pra^Iectus, ut Thessalonicam Macedoniae Metro-

solum ilii cum Arianis res erat, verum etiam cum polim (ex qua urbe Paulus jara inde a majoribus
irato Imperatore. Accepit itaque etiam epistolas Con- suis erat oriundus) proficisceretur, utque in ea civi-
stantis ad Fratrem, teste Auctore MS. nostri his tate degcret : et reliquas quidem urbes Myrici
verbis:Porro B. Paulus, relicto Oriente, Occiden- adeundi facultatem ei concessit, ceterum ad Orieu-

pautus cnmn tem petiit. cui imperabat Constans, Constantii fra- tispartes vetuit accedere. Paulus igitur, praeter
per Conttantit \tv ibique inveuiens magnum Athanasium, S. Ju-
.
:
expectationem Ecclesia simul et Urbe pulsus, cele-
Tmperatorti riter abducitur.
Uo Romano Archiepiscopo, uti et praesentibus aliis
tttteras,
ex. Iialia Episcopis (nempe m concilio Romano, juxta 2G Praafectus autem Imperatoris Philippus, ex
F
Lnhhi ii nt. iii. inchoato anno superioii post ciadem Balneis publicis progressus, recta adecclesiamcon- Macedoniu»
Alexandrinam) omnia exposuil quapropterab ipsis : Aderat una Macedonius velut ex machina
tendit. ,

in.Iiit i'iir.
quidem, Synodalibus a Constante autem Impera- ; quadam demissus et cura Prasfecto in curru se-
;

tore, Csesareis litteris instructus, iterum revertitur; dens, onmium oculis ostentabatur. Circa illos mili-

adveniensque Constantinopolim, magno Ecclesiae tum manus strictis gladiis incedebat: quo spectaculo
gaudio recipitur. conterrita est plebis multitudo , cunctique simul,
2\ Ut autem Utteras Constantis acciperet], non pa- tam Homousiani, quam Ariani, ad ecclesiam prope-
ruiti contulit advenius Legatorum $x Oriente, seu ro- rarunt, praivenire singuli et ecclesiam occupare
gatu hnperatoris .
ut putat Socrates seu alia de causa summo studio adnitentes. Postquam Pra-fectus una
mtfi orum. ffierantNarcissusCiiix,Tlieodorus Thrax, cum Macedonio ecclesiae appropinquare ccepit re- ,

Maris Chahcdonensis, et MarcusSyrus; qui (prxter- pentinus absque ulla causa metus plebem ipsosque
quam quod fidem Antiochise edttam . nec Romx nec adeo milites invasit. Nam quoniam ingens ille ad-
apud Occidentis Imperatorem proferre ausi fuerint,$ed erat hominum multitudo, ita ut Praefecto Macedo-
aititm a secompositam tradiderint ad interrogata Im- niura deducenti nullus daretur transeundi locus ;

peratoris, in causa Pauli et Athanasii . respondendo milites plebem violenter impellere aggressi sunt.
nonfuerunt. Itaque Constans , cum animadverteret, Cum autem contrusa plebs, propter loci angustiam ,
eos injuste insidiatos esse Paulo atque Athanasio ,
retrocedere non posset rati railites plebemobsi^te-
;

nec ob crimina aut ob vitie turjiitudinem, ut deposi- re , de industria transitum intercludere

ac velut ;

tionis sententia continebat, sed ob dissensionem fi- in hostem irruentes, districtis gladiis obvios fenre
cum mgenli
flei; illurum communionem esse aversatos; in pa- cceperunt. Tria igitur hominum millia, ac prseterea straqt civium
triam eos remisit, cum persuadere nequivissent id, centura et quinquaginta, tuuc occubuisse dicuntur,
qu u 0i nnpc-
travlt S Ma-
cujusgratiavenerant. Sedet S. MaximinusTreviren- ahi a railitibus trucidati, alii constipatione multitu-
xlminus Trt- sis Episcopus, Arianis rejectis, cum Paulo communi- dinis oppressi. Post tam prxclara facinora Macedo-
vlr. cavit ; et, ut erat apnd Constantem gratiosus, sua com~ nius, perinde acsi nihil raali gessisset , sed integer
et
 DIE SEPTIMA JUNII. 19
A et punis esset ab omni culpa. a Praefecto verius propositum. Httc autem vcrbonm Athanasii explicatio D
quam per Ecclesiasticos Canones, in Episcopali Seiie nemini mira uideatur ; siveenim sententiam Baronii Al CTonE p
'

'

constituitur. In hunc modum Macedonius et Ariani sequaris, sive nostram, simitis aliqua adkibenda ett.
per tot tantasque hominum caedes , ecclesia potiti 20 SeJ nonilum difficultatem exhausimus, quam
ree repugnat
sunt. movet Philippus Prwfectus Prretorii. slnno siquidem
mor 1/1 Prx*
27 Difftcultatem hic movet Buronius, hanc Pauli cxxliii, qno contigisse putamus superius retata. qux- f-do Prxto-
retegationem sub Plutippo Pr*side t referendam existi- que ipse dicitur executus, nondum tllo munere funge- rit nominan'
Hmnc persr- mam ad annum CCGLI, post mortem Constantis Impe- batur ut ei hegibus eo anno scriptis ad Leontium
cutionem ad aunum 342 num. 47,
ratons. Quse autem, inqnit ad Prxfectum Pr.rtorti, satis tiquet) sed hujus officii ad-
hoc temptis
tam Socrates, quamSozomenus pnsthsec subnectunt ministrationem aggressus estanno cccxlvi, et propterea
ptrtmere
de Pauli Episcopi Constantinop<4itani persecutione, existimabam ad tempus illud, tertium Pauli exilium
perPliilippum Praesidem excitata; eacontigisse, non transferendum : prxsertim cum nil obesset. quo minus
hoc tempore vel huic proximo, sed post conventum diceretur S. Paulus Coneilio Sardicensi interfuisse.
Sardicensem sno loco manifestum erit. Et rursusad Verum quia asseiitur, Constantius fuisse Antiochix,
annum 351 num. 36, Hallucinati sunt, inquit, So- cum Paulus Thessalonicam abduceretur; anno autem
crates et Sozomenus, dum ultiraum Pauli exilium CCCXLVI, non Antiocln.r, sed Constantinopoli fuisset,
(quem saepius exulasse superius dictum est) conti- sententiam mutavi. Censendi ergo sunt Socrates et

gisse putant ante Concilum Sardicense : nam post So omenus, pm Leontio per errorem Philippum po-
ipsum, liquet Paiilum favore Constantis fuisse resti- suisse, aut pev anticipationem Praefectum Prsetorii
tutum. Sed, ut verum fatear errasse videtur Barontus nuncupasse, qui tum tantum Magister militum erat,
ipse, cum dicit Socratem et Sozomenum, ultimum Pauli qiialts Hermogenes, alterum lmperatoris mandatum
exilium Stjnodo Sardicensi prscposuisse. Hi emm tres preecedenti anno infeliciter exequi conatut,
diversas Pauli proscriptiones referunt,qunrum uttimam
contigisse diserte asscrunt post mortem Constantis : sed CAPUT III.
primam omiserunt, qua sub Constantino magno rcte-
gatus est; uti etiam de en tacuit Baronius : qui prx- Acta inSynodo Sardicensi circa Paulum et
terea tertiam postponens Sardicensi, eoactus est eam martyrium ejus.
cum quarta confmdere. Ego vero, dnm rem atlentius
considero, totam hanc de Philippi persecutione histo- 1 ion multo post tempore, inquit Socrales, Pautus
Paulus Con-
riam, ut fabutosam rejicerem potins iquod tamen qui Thessalonica Corinthum se pergere simulans, in
stnntem rur-
fieri possit non vidco) quam postponerem Sardicensi. Italiam navigavit, coram narraturus earum partium sus mterpel-
Quis enim creilat, quod tamen inde sequeretur, Mace- Imperatori, quam parum ejus litterx apud fratris ani- lat,

douium ab anno cccxLii, quo interfecto Hermogene miiiii valuissent. Ille vero, istis non sine mcerore uu-
secunda vice sub Constantio ejectus est Sanctus, usqae ditis, Synodum Occidentalium Episcoporum Mediota-
DStenditvr rjiti Synodum
ad ccci.i Episcopatu Constantinopotitano abstinuisse, nnm convocavit : ad qnam etuim convenerunt ab
rottone histO' titedlolanum
Hca; ad quem tantopere anhelabatf aut Constantium tamdiu Orientalibus ablegati Eudoxius, Martyrius, et Mace- convocat;
preces Arianorum, Macedonium unice dssiderantium donius Cilix, aliique factionis Arian.c Ilt secum de-
distulisse, urbemque Regiam Episcopo destitutam reli- ferebant Fidem, multis verbis conscriptam. Verum
quisse? Tdtamen ez kypoihesi sequeretur ; quandoqut- Occidentales Episcopi, non quod Grseci sermonis
dem non ante Macedonius Constantinopoti Episcopus ignari esseut, aut quod ea niinime intelligerent
renuntiatus est. quam Paulus per Philippum esset sed revera quod ap.o6aiov non exprimeretur, et nihil
abductus. Deinde, qui de Paulo sciipserunt, affirmant, innovare vellent, nequaquam admiserunt Nica-nara ;

eum ultima vice exulare jussum tn Cucusum fuisse Fidem sufficere asseverantes, nec quidquam amplius
abreptum. At ea de qua nunc agimus persecutione, curiose inquirendum. Vix quidquam aliud de hac
Thessalonicam abductus est, ibique jussus maneretsic Mediotanensi Synodo litteris mandatum invenimus
tamen, ut per totum IUyricum, libere, quo vellet, sed coltigimus ex sequentibus hic, magis magisque
proficisci liceret : ex quo patet >it>rrsa hxc fuisse exilia, Constanti innotuisse Pauli et Athanasii sociorumque
maleque in unum confundi. innocentiam : ac proinde eumdem Imperatorem, saepius

28 At quoniam potiorem hac Athanasw in re testem apudFratrem institisse, ut Sedibus suis restittterentur.
non habemus, ejus verba, in Commentario prsevio Ito enim pergit Socrates
allata, explananda sunt ; et o&tendendum, ex UUs nil ^l Cum Imperatoris litter», quibus mandabat,
contra nos,pro nobis veromultum probart. Consideranti ut Paulus at Athanasius Sedibus sms restitueren-
cui favet au- itaque manifestum est, agere eum de quatuor diversis tnr. nihil proficerent plebs enim continuis pene
ctoiHas Atha
exiliis, et nonsolttm de exilii tocoquater mutato. Dicit seditionibus agitabatar, et Cour.tantiut aures, Aria-
natii,
enim, quod Constantino in Pontum relegatus sit,
a nornm calumniis n ptetas, Fratri surdas pj ebt bat)
ei a Constantio ferro vinctus in Singera Mesopota- Panlus et Athanasius ad Conciliura provocari po-
miae abductus quod nemo facile de sola mutatione
:
stulant, ut tuui ipsorum negotium, tum Fidei causa
ioci intelliget cum Baronio, in eam forte opinionem generali Syimdi sententia terminaretur : docebanl
inducto, ex errore Nannii interpretis, qui Paulum in que non aliam ob causam se fuisse depositos, quam
Pontum releaatum ut Fnle^ subverteretur. Indifitur er^ o iterum gene-
r
tttt esse, non a Constantino\ uti
di Indt Saidi-
Gr.rctis Athanasii textus habet ; sed, p^r illos, nempe rale Concilium apud Sardicam, quae urbs est Illy-
cam:
Eusebianos. Id etiam quod dicitur, in Singera Meso- rici ; idque <"v sententia duorum Imperatoruro;
potami», ixide Emesam, quarto denique in Cucusum (jiinrnni alter lioe per liltcras naL'itaverat. alter

etc. intcrpres Latinus mate vertit, inde Emesara, vero, Orientis scilicet Irnperator, libenter annuerat.
atque ex Emesa in Cucusum. Verum, inquies, quod Annus agebatur undecimus ab obitu Parentis duo-
Thessalonicam abductussit, videtur ignorasse Athana- rum Augustorum, inchoatus scilicet \\\ Majt anni
sius. X"n ignoravit Quo pacto enim diceret
sane. cccxlvii, vet •' citius inchoata sit Synodus) erat un-
quarto, tttst qux enumerat exilia, aliud
prteter trnt. decimum par Consulum, computatis extremis; prout
agnosceret. Sed quia non tam exilium, quam queedam Socrates tempus ssepius designare consuevit. Consules
ad patriam dimissio videbatur; noluit inter Martyris autem eraut, Ruflnus et Eusebius, quo lempore
passiones numerare nl. quod non adeo magnam vim Synodtis Sardicse congregata est; et ex Occidentis
habebafy ad Arianorum itt Orthodoxos EpiscopoxcruJe- quidem partibus (recenti circiter convenerunt Epi-
litatem demonstrandum, quod hoc loco maxime ei fuit scopi, ut scribit Athanasius ; ab Oriente vero sep-
tuagiuta
 20 DE S. PAULO EPISCOPO CP. ET MART.
tuaginta sex tantum adfuisse, refert Sabinus et Lucium, et quntquot falibus conjuncti sunt. Ii
AlT.TORK t. B.
quorum e numero fuit Ischyras Mareotiea; Epi*co- circumeuntes simul exteras regiones, persuadebant
pus quem ilti ipsi, a quibus depusitus erat, Atha-
;
judicibus, non esse credendum illis, qui in eos digne
nasius, Epiacopum ejus regionis constituerant. sententiam protulerunt ut hoc genere commercii, ;

Quippe alii infirmitatera corporis cau^-ati sunt, alii sibi queindam ad Episcopatus reditura procura-
praestituti temporisangustiam praBtenderunt, culpam rent; Pust tot tautasque sententias putaverunt
omnem c-»nferentes in Julinm RomanSB lirlns Epi- restaurare judicium et veniunt pro judicibus
scopum : cum tamen ab eo temppre, quo Synodus defensores, pro defcnsoribus rei, eo tempore cum
indicta fuerat, et quo Athaoasius, Synodi conses- eorum defensio non valeb;it quando illos accu-
sum expectans Ronia; commorabatnr, anni et sex satores sui, facie ad faciem arguebant. ffsec ultima
mensium spatium interoessisset, nem\pea finito Con~ verba pr.rscntcs cos fuisse affirmant: quos acciisaimnl
cilio Mediotanensi anno ccgxlv exeunte, ad mstatem Anatii, interque illos numeratur Paulus : tam autem
anni cccxlvii : nisi forte hoc temporis spatium, accep- impiulciitcs quis credet hsereticos, ut auderent asserere
tum ''.' Epistola Anliochenam
Ju\ii t ad SynotLum Paulum non potuisse se tueri, cum ab accusatoribus
tnale Iwo transtulerit Socrates; cum spectet ad n suis facie ad faciem argueretur; si palam constaret
Concilium Romanum, Qujdquiddeeo sit Athanasium t
omnibus, eum tum tempori$ Attamen longe abfuisse.
Romie moratum non fuisse, illo intermedio tempors, responderi non omnino incongrue posset, cum hic gene-
constat r.i Vita ejus num. 167. ratim faquantur de omnibus, necessuno de Paulo non
huir \nterfu\s- 32 Sed difjicilis hoc loco, in utramque partem <«- esse intelligenplos, Sed neque pro Theodoreti opinione
se Paulum, rnrrii dissertalio. An Paulus Sardicensi Concilio in- cou/irniuihlu, facit ejusdem Conciliabuli loous alitts
col.
neij/tt Theo-
terfuerit, ut ait Socrates cum Sozomenos <m secus, nt 700 in futr, qui sic habet: Asclepas autem cura ad
doretus :
credidit Theodorctus; sic enim loquitur Histor. lib. 2 Constantinopnlim civii.ilnn propter Paulum venisset
cap, Constantius Orientis et Occidentis Episcopos post iminanitatem rerum atrocitateinque. commisit
jussil Sardicam convenire nam et alia multa quas media in ecclesia gesta sunt bodiequecun
Erclcsiai mala suberant, quse Synodicatn curain ac Paulo, cujus causa hasc ge>ta sunt, cnmmnnicare
medelara deposcerenl : quippe et P:nilum Gonstan- non cess;it sed et illi Occidentales Episcopi per
:

tinopbfitanum Episcopum, rectae Fidei acerrimura Asclepam Paulo communicant, accipientes ab eodem
defensorem, Ariani lariiquam seditionis auctorem scripta atque ad illum mittentes. Sanc, dicet aliquis
accusaverant post csedem nempe Hermogenis) aliis Theodoreti senlentiam sequens, si adfuisset Paulus non
quoque cnminibus adjectis, quae ativersus veijaa opus luis^r! nim eo per titteras communicare, ct super-
pietatis prsecones solenl confingere Verura populus lluum quemquam illa de re accusare; cum multo gra-
eum Sardicam abduci passus non est, cum adversa- vius rsstt, prs^sentem iu Synodo ad communionem <id-
riorum insidias metueret. Parum me morct, futeor, mittere. Verum non adfertur ea per litteras cum Paulo
Thcodoreti luec narrantis auctoriias. Si cnim Paulus communicatio, --t ostendantur Occidentales jam excom-
Constantinopoli erat t et revera Ariani ei insidias pa- lunicaiionispmnas incurrisse (satis enxm adhocexiu-
raverant; t/<i<> /utrio Constantius eum vi non compulil dicio Arianorum erat, Athanasium, Mareellum alios*que-
Satdicam proficisci? Deinde, jous timere insidias Atttioclii.r flcjiositas, tutercsse Sijnoilo'' scd ud invidiam
Sardica poterat t prsesentibus inter tot Orthodoxos Ortliodo.ris conflandam, <iu«<l tum temporis cum Paulo
Athanasio, J/osm, n Julu Pontificis l<-<jatis, in Con- per litteras communicassent, quo tot tantaque propter
cilio ro fihe convocato, ut innocentes absolverentur, illnm liomicidia patrata fucrant, adcoquc ct
et illa merito
Arianorum calumniss palam detegerentur? Plus pon- cts-lcm imputari.
deris apud me haberet, ut negarem eum adfuisse, per~ 34 Putft iijitur nec pro Theodoreto, nec pro So-
petuum iii Actis Synodi de Paulo silentium : quopqcto rrute ei Sozpmeno, ex his omnibus quidquam concludi pro Socrate
sed ConciH) cnim dcium prsEclaro nominalissimse civitutis Episcopo ]><>sse. IUius autem auctoritati horum auctoritas merilo et Sozomeno
t
Sardic iit
tam cahtmnio,se ub Arionis (ut videbimus) accusato $t in hoc casu prsefertur : propterea, quod multo ante probat ratio.
Puuto iilcn- t

tium prxsem fuisset, t-acere potuissent Concilii Sardicensis Tkeodoretum scripserint, et quidem Constantinopoli
Patres? //»c argumentum, guamvis negativum, tanti ubi ij>^r Paulus vixerat, adeoque melius seu per tradi-
fecit Baronius, ut puiaverit propterea, Socrate et S<>- tionem, scu per monumenta uli</u<t scire poluerint, qux
xomeno posthaftitU, Theodoreto adhserendutti. Existimo circa eum acta fuerant; guam in Syria, ubi suam
tamcn n«u incongruam ossujiuhi rationem posse, ob Tlieodoretusvulgavit historiam. Milital etiam pro So-
ijiKtm censuerit Sardicensis Synodus, expressam de crate et Sozomeno ratio, qux etiam a'quaii utrimque
Paulo meutioncm sibi non esse faciendam. Quippe cum auctoritate, non lens est momenti. Constat enim tem
Paulus, non tam ab Arianu Episcopis, quam ab Impe- pore Sardicensis Concilii Paulum non fuisse Constan
ratorr ejusque ministri* fuisset expulsus ; imo a prima tinopoli ; sd vel in Illyrico, vet in Italia. Si in Illij
sua restitutione anno cccxli, in nulla amplius Synodo nco, qui (icri potuit, ut Surdtciun, qux Regionis
fuisset accusatus ; sed solum militari manu, non Eccle* illius urbs est, u«n venerit (pro ut ei licebat per edi-
sinstira sententia Episcopatu dejectns ; expressior ejus cttim Prsetoii* eo temporp qno cjus causa agebatur :

mentio invidiosa fnissel Patribiis apud ImpeKatorem : si ni ltulnt quod verim existimoj qui credi potest cum
eujus animum, satis alioquin Orthodoxis infensum t ti- Athuuasio aliisaue Episcopis eo non fuine profectus.
Theodoreto mitcruti hac de causa magis in/lammandum. Contenti Maneat igitw verc-simillimum, Paulum Sardicensi m-
non favet.
igitur fuerint Paulum generali clausula innocentem terfuisse.
dectarure, duin aiunt in epistola ad omnes Episcopos, 35 Cum erno Sardicam omnes convenissent, Eptscopx
Nos dilectos Fratres et Commmistros nostros Atlia- quidem Qrientis conspectum Occidentolium refuge-
nasium, Mircellum, Asclepam, et ceteros Commi- runt, negantes se in cotloquium nnn illis venturos esse,
nietros, qui cum ipsissunt, innocentes et puros pro- nisi prius Paulum et Aibanasium e suo coetu eje-
nuntiavimus. ei-^eni, aliorumque u se depositorum communioni re-
Orientatibus
/:'l'i-.co}>ts
33 Sed neque ea ejusdem nominis Arianorum Con- nuntiacsent. Sed cum Protogenes Sardiccnsis, et
neque pseudo- dica srlm-
.Sii

Ixndlcensc ciliabulo rnu argumentum satis certum potest, quo Ilnsiiis Episcopus Cordulue, neiiuaquam pati possent matlcc (Irjra-
ulftrmrtttr Paulus Sanhrcnsi interfuisse, nut iirjelur. ut Paulus et Atlianasins a consessu excludei'entur; s s

Prxsentem fuisse Synodo vitlentur ossrrcrc Anani, ( Irtentales illico discesserunt; regressique Philippo-
dum col. 7tl'( apud Labbe, sic toquuntur. Dicimus au- polim urbem Thraeise, ('oncilio seorsim habito, vo-
tem Asclepam, qui ante derem et septem annos. cem quidem Consuustantialis palam anatheraate
Episcopatus honore discinctus est, dcinde Pauluin damnarunt, avopiovautem vocabulum et opinionera
litteris
 DIE SEPTIMA JUNII.
21
mterisjsuis inserentes, quoquo versus transmise-
moii compuiafwnilms finem prioris anm pro inlcgn, II
runt. Episoopi vero Sardica? constituti, pnmum
siinicre : Concilium eiiiiu Sarttirense ,'ul ipsa tcslc. ilixi- Acronnr ».
quidem illos ob desertum Concilium coDdemnarunt, »ii« Itufino Eusebio Consulibus
et id «l amw ,

deinde Athanasii accusatores dignitate sua spolia-

.'.'..xivii celebratum ftitl, Baronius mortuum
Paulum
runt; et conflrmata Nioaenao fidei formula. avouofou staluit aniin ccci.i ccrum mlnl invenio, rur ea mors
.

qniilem vocabulum rejecerunt, Consubstantiaus an- ,»m >lin liifferenda sil, quandoquidem Conslans inilio
tem vocem np^itins promulgarunt; scriptasque ea anni cccl funesta nece snblatus fuerit : cujus nwnis
Paulitt et
de re litteras quiiquo versum etiain ipsi miserunt intiilin m Oricntem perlalo, credendi imn siuil
Arinni
Atnanatius Paulo quoque et Mhanasio, aliistme ub Arianis fulei diu distulisse, quin Atlianasium alioique Nicsmec fulei
aiiique absrt- causa ejectis, Sedes suas restituerunt. Geterum Epi-
vuntur. propngnatores accnsarent apud Constantium cnjns in :

scopi, tam lii qui Sardicae eonsedarant, quam illi Orthodoxos furor, j»m uno allerove a>,n» fraternis ar-
qui ad Philippopolim Tliracise Beparatum Concilium mis. tamquam aggere quoiam opposilo, coerdlus; ,11»
habuerant, cum singuli id quod sibi visum fuerat svblato, torrentis insi»> sese effuierit. Adeoqut snfft-
p .-. i^sent. ad suas quisque civitates reversi sunt. cicntabunde mensesfere novem, iis agendis, quae inter
30 Enm iu mmluin finita Sardicensi Synodo, Pau- morlem Constnntis, inilio anm. ei Pauli, sexlo. Novem-
lus neque Constantinopolim neqne saliem
Thessaloni- bris obilam, verosimiliter intercess runt.
cam rcversus est; sed in Itnliam, cum reliquis etculilnis 38 Crudele Iwc suum facinus Ariani orculinrr ,i»- :

Conslante
Fratri bellum
Episcopis, u,l Constanlem Imperatorem Imo tumfor- iliirniiii: sed frustra. De hoc Athanasium juvat »,, l,re
s"' m Ar "'

minitante,
san «, l ,'tim primum venil, et non anle Mediolancnse. iisserentem in Episl.ai Solit. Eusebiani, inqnit, hoc %aat
'
Jlic verocum successum Sardicensis Coucilii ititellexis- scelere commiss sine ullo pudore, ut ubique
.,
men-
sel: omnia quse ibidem acta fuerant, Fiatri Conslanlio daces ,
hominis oxtincti aliam causam finxeruot,
significavil : horlatusqve esl, ::i Paulum ct Athana- tamquam ex morbo periis et, cuni longealiud constef
sium in Sedes suas restilueret. Sed cum Constantius omnibus ejus loci incolis. Siquidem Philagrius, per
ejus rei executionem qm.tirlie differret; Oceidentis i.l tempus eorum locorura
j, Vicarius, omniumque quas
Iraperator hanc ei rursns optionem detulit, ut vel ipsi vellent liistnn; se.l tamen super hoc scelere
Pauluin et Athanasium redintegraia dignitate reci- stupens ac mcerens (credo quod alius, ac non p .tius ,
r
pferet, suasque illis Ecclesias radderet; vel, nisi id ipse, ejus necis auctor esset) pluriuiis rem prodidit,
fecisset, hostisipsius esset, bellumque protinus ex- et inter reliquos mihi notos Serapioni Episcopo',
ntsi eos re-
stituat,
pectaret. Littera autem, quas ad Fratrem scripsit,. Pauluin ab Eusebianis in arctissimo el obscurissirao
sunt hujusmodi. Sunt bic apud me Athanasius et loco reclusum fuiss.-, relict [ue ibi ut fame perf-
Paulfls, quos quidSm pietatis causa persecutionem ret; deinde post sex dies, cura e. ingressi Euse-
pati percunctatus cognovi. Si ergo pollioitus fueris, biani,hominem adbuc spirantem invenissent, per
te suas SeJes redditurum, et in eos animad-
illis vim Episcopum strangulasse, atque e.i L;ein<re finis
versurum, qui sine causa illos insectantur; Viros ad ritara clausisse; et dixis-H. inferendae necis mi-
temittam: quod si brec. ifa ut dixi. farere recusa- nistrum Phihppum Praefeclum fuisse. .1" autem, ut
vens; scias velim llluc me venturiim esse, teque Mi-ii.ru excusa indicant, Episcopali Paliio slrangulatus
invito suas illis Sedes redditurum. H.i-e cuin Impe- stt, tacentibus omnibus aliis, n»n omnino affirmare pos-
rator Orientis cognovisset, in maximnm redactus snmus : verosimile lunicii id fucii htxc Alhanasii iuir
est dif&cultatem statimque accersitis baud paucis
: nili» Cum cilim pnliircii! (iiinc c.rtiiiilitin, cl puiius
Orientis Episcopis, Fratris sui condiliones eis pro- cnrccrciii intrarent, ui mortui cadaver sepclirent, quam
posuit, et quidnam faciendum esset interrogavit. spirantem su/focarent ; sane firn poluit, ni laqueum
llli saiius esse dixeriint, ut Athanasi i
concederentur iimi habentes ad manum, nec quidquam aptius, qiw
Ecclesiae , quara ut civite bellura susciperetur. Pastorem bonum interimerent sanguinarii lupi, arri-
Proinde Imperator necessitate constrictus, Athana- jiiirritit Episcopulc Pntliinii . signum Pastoraiis solici-
ii» Fpiseonali
siinn ad se vocat. Interim Occidentis Imperator, iiiiIiiiis; forsan noii sntc iivinai providentise consitio, :'»tli» tujfo-
Paulum r.um duobus Episcopis et reliquo hnnnriflco iit nperttus constaret omnibus, liunc solam mortis cau- e tlits*

apparatu Constaritinopolim mittit, tnm suis tnm sniti fuisse, quod perfecte imitaretur eum, qui aniinam
Synodi litteris commuuitum ; quem venientem suam pro ovibus posmt. Sacrilegum hoc facinus adeo

C Constantinopolim Constantius honoriflce excipi cu- tlciestatii cst anliquitas, ut ,n Hymno ipsius festo can- ^
Pautus Scrfem ravit : et Macednnius Panlo ad modicum tempus tauilo, lus repetatur versictdus, quo iicitur ejus s.m-
su>im reeujie- loco cessit, in privata qua.laui urbis ecclesia con- guis cla :iai'e Dominum, ut sanguis Zacharise, qui
ad
rat
ventus agens. Tempus id plusquam duorum annorum occisus est inter templum et altare. Et sane, prose-
fmt. adeoqne modicum didi non potest, nisi respectuan- i/ii/tiir Athanasius,
a.I boc scelus vindicta divina
norum quadraginta, quibus Constantinopoli Arianido- connivendura non putavit. Pbibppus eniiu. non- ejus mors
sibi

tninati sunt. duin vertente anno, Prsfeetura sua cum magna dwlaUtu vin-
'" "'"
37 ProsequiturMS. nostrum Sanctis igitur Paulo : ignominia spoliatus est, ac jam in.le privatus, lis
Moriua etAtbanasio in Sedes suas restitutis, reflorescebaf quibus minime volebat, ludibrio fuit. Moestus igitur
Cimstante
Orthodoxa doetriiia, et Ecclesia cimi admirabili iniriun in modum,
quemadraodunt Cain emens et r
i,

gaudio legitimis suis Episcopis et rectaj tidei Docto- et tremens, percussorem expectans
et quotidie
ribus Iruebatur. Dnnec de medio Cnnstante sublato, longe a suis ac patria sua, veluti attonitus, quod
Maxentius Imperium adeptns est. Tunc Arii ger- minime volebat, morte extinctus est.
mina Constantium iterum in sanctos Paiiliiiu et
Athanasium aecendunt; rursus mandata, rursus CAPUT IV.
rninre. rursus fuga celerrima, rursus per omnem
terram mare Sauctorum Pauli et Athanasii per-
.( Solcnnis Translatio Rcliquiarum, et cttltus
secutio. Et primum quidem Paulum Constantino- apud Grtecos.
politanum Episcopum, deportari in exiliuni jubct
Constantius quem quidera bi. qui abducebant in
:

oppido Cappadociae Cucuso strangularunt. Incidit i aulo. uti iiximus, e meiio sublato, Macedonius
m Cucuso r ,
, lnta
strangulatur gioriosum sancti hujus Prsesutis Marlyrium, in Con- Conslantinopoh Ecclesiis potilus est : qui maximam li- /
„ r ,,,,,,, „i S
Pautus. bertatem apud Imperatorem nactus, annes quam crudelem,
sutntitm Sergii etKigriani, idest cccLannum Christi:
quem dum Sociates lib. i cap. 10, quarlum vocal post quam horribitem excitaoit m Orthodoxos persecutio-

Conaliitm Sariicense; perspicuum est, cam m ejus- item, uiliil atiinel hic longius entirntrc ; cum ra passim
apuil
 22 DE S. PAILO EPISCOPO CP. ET MART.
apud Attctores legi possint, ncc ad Acla g/oriosi Mar- quibus aeternorum bonorura consecutus est felicifa-
Al CTOIIE V II.
Itjrii periineant. Unnm ontnibus lcsluttitn, dijisse suf- tem quorum etiam nos omnes digni efficiamur,
:

fiiutt : perscculionein fuisse Ititud minorrm illa, i\uam precibus et intercessione S. P. N. Pauli Confesso-
/tasst suni ii, oui sub Ellinicis Ini/ieratorilius ido/a ris, pcr gratiam Christi, cui gloria et imperium in
adorare cogcbantur. Duravit hxc per triginta aniios, secula seculorum. Amen. Iia MS. noslrum.
scilicel %b anno cca, nd CCCLXXX. Cum iiuiem quaira- 41 Ex ilirtis colligimiis, solennein limc Translalio- in ccctesiam
ginlii aiinos Socrales et Sotomentts numernrunt, tttce- nem peractam e.v.vr, ut dixi in Commentario prsevio, t/USO tib ipsO
perunl ab anno cccxl, 7110 Eusebim, deposito Paulo, vii Junii, anno ccclxxxi. Synodits enim, media meti- nomen retl-
nutt.
Sedem Constantinopolitanam invasit: qmmvis (ul vi- sis Maji inchoata, non diu protracla est: stalimque a
ilinius 1,011 una eice inlerrupta fuerit ejns possei Stjiiodo, imo ea adhuc durante, coepit c.r AncyranU
Atlamen persecutione tnm horridum in modum s.c- partibus surrnm pnjiiits ttppropinquare Conslantinopo-
viente: ostendit, inqnit, MS. npstrum, nniversorum lim. Eerlesiam porro Itanc, qux posl illatas S. Pnuli
Dorpinus, quam vere dixerit, Pnrtas inferi contra Reliquias, nb eo nomen accepit, ejus persecutor Mace-
Eccles 'iii non prsBvalituras tandemque per Gratia- iltmius sedificaverat,ut eesetarx et
;
munimentum hieresis
niim suscitavil Imperatorem Theodosium, veremag- su.e: scd divina providentia eamdem convertil in tro-
num, vere p'iim, Sirmii in civitate Illyrici, genere ph ttim orthodoxse ft lei, ei gtoriosiesimi Alhleiz nwnu-
Hispanuro, fide autem perfectum filinm S. Gregorii vifiiittin: csi fniin. teslf Sosomeno, aades maxima et
Theologi. Isprogressus Barbaros, victor reversus in illustrissima. Vervm, i,t s ipe in similibus firri assolel,
est Constantinopolim, xxiv mensis Januarii, sub riun Eciiesia S. Pauli passim nnncuparclur, dicere-
Consulatu Gratiani v et ipsius Theodosii 1, anno luique in ca ejusdem Sancli Corpus esse reconditum :
QCCLXXX. Hic itt tjisn stiiiiin initio adventus sui, Aria- est, inquit Soiomenus, ut multi, veritatem rei
fuciitiii

nos, Nicxnx fnlei consrntirc detrectantes, ecclesiis ex- ignorantes, ac praisertim mulieres et quamplurimi
pulil, easque Qatholicis restituit ineunte dein mense : ex plebe, Panlum Apostulum illic conditum esse
Vecembri ejusdem anni, Concilium secnndum Generale suspicentur. Neque error hic apud plebews semper dr-
conrociivii Constantinopolim qtto, auno CCCLXXXI, de- : liimt ctiiii tempore ascendit ad digniores et prxapuos,
:

/Inlto CP ciinn quinta mensis Maji, eonvenerunt Eptseopi ortho- ftnim Principes ejusdem nationis. Hinc enim verosimi-
Cnnctllo
doxi centum et quinquaginla. In eo Concilio Ariani, liter conligit, ut sectilo xmGrxcus aliqnis (haud dttne
E
ur.de poslca
aperte profitenles nolle se doctrinam Consubstantialis non itiftinx iint.rj pro egregio munere ad Uetjit.tnii
Caput in Gal-
amplecli, jubenle Tmperatore, Concilio, Eeclesia, et Francorum ferre se p/ituri: Caput S. Pauli Apostoli. tlas allatum.
utiie ejedi suui universa Synodo id approbanle, Deiinle
; liem novam e: sibi hactenus inauditam Regina defert
S. Gregorio Naxianze.no Constantinopolilanum Eptsco- 11J Cleinentem IV, qui ab anno mcclxv ad mcclxviii

ptilitni tvtro abdicaiitc, in suceessorem ejns clectus est iinin tsttli Ecrlesix pnrsedit. Pontifex erroremex parte
Nectaiius, ct omnibus prcrdictis Episcopis manus intpo- dedocet, asserent, Caput S. Pauli Apostoli nullibi
tiet.i btt\ consecratus. TIxc quoniam nonmagnopere ad tjuiim Romx esse.
S. Paulum speciani, volui paticis perstrtngere, itt ar- 42 Cum ergo fas sit credere Grsecum istum non om-
dti.rin temporis prosequerer latius deducta qui miuti imposloiem fuisse.
: volet, quin reveru capnt illud pro sed hoc cum
v
ntletii Socratem Itb. . > variis capilibus, Sozomenum et toli liitlnlttin Ctiiistitnttinipidi fueril suspkari quis corpore cce-
;

1'lititnt n, ipsttmqtte S. Gregorium. possct,quamvis Apostoli non fuerit, pretiosum tamen dilnr csse
Venetiis.
solennilrr
'/11 Dum hsfc, quee supradixi, Conslantinopoli et per thesaurum fuisse, si possessor novissel sestimare; Caput
Heliqiiixtraiis- Orientem agerentur, post morlem S. Pauli ; sacrum nempe. Intjtis S Pauii Episcopi et Martyns. Iu hanc
feruntiir VI'
hujus Martyris Corpus ex Cucuso Ancyram, incertum sane conjecturam videtur propendere Baronins; ctpro-
qntt occasione, translatum, ibidem m
veneratione habi- penderemus etiam nos, nisi Caput cum corpore haberi
ittm ! Dtmec Tmperalor Theodosius, finita Conslan-
it. Vrnctiis indirosset , Rontn rciliens, Collega nosier Jan-
tinopolitana Synodo 'ni habet MS. nostrum ex Sfcmtf ntiiijtis. cnjtis ea de re hic subjicitur Appendix. Fueiit
n Soiomeno) ntl inde
nrbem Regiam transferri
illud iijtiur, si tete S. Pauli nomen oc iitulum affixum sibi
curavit, prxsenlibut etiamnum Episcopis, qui .s',/„,„/,i Itabebot Ctipttt olluttim ui Gullitini, alterius cujuscum-
inlerfuerant. Hi igitur cuin Clero suo, mnlta vene- i/ite Pauli, Marlyris vel Confessoris : plnres enim
ratione et piissimo apparatu; Cives Constantino- utriusque generis Grseci m Meneds recolunt, tliebus ac
politani; Imperator ipse, cum universo Senatu et mensibus variis, rt nos ex ipsis; m quibns etiam Epi-
satellitio; Episcopus Nectarius, cum omni Clero et scopi '1'iti; ttnus Plusiados 111 Biilnjniu, in exilio mor-
populo religioso Urbis Regiio, longe ultra Chalce- itttts sub Iconomachis, vin Martii; alter Corinlhi,
donem nbviam processerunt sacratissimi his Reli- fmtfr S. Priri Argivorum Episcopi, xxvn ejusdem.
quiis; easque venerabunde ac religiosa susceptas, Et lii frnires etiam Constantmopolitani fuerunl. I)e
ingenti cum laetitia, laudantes Deum, voceque con- qitllms ritlr tlirtti 11 nolits od dies prxnolalos.
cordi psalmos et hymnos pariter cantantes, multo 42 Hiee sttnl quee de sancto Itoc Eptscopo el Mar-
ciini honore tuler'iiit, per medium civitatis; atque tyre, tanla nb Arianis perpesso, reperne potvi, et per
ita deposuerunt in ecelesia antiquo Irenes, in qna chronologiam , non omnino rero absimilem, digerere.
ipse Episcopalem suam Cathedram constituerat, et Itt bc. v, ,/„,,/ erratum furrtt , ne mireris, memor eru-
ex qua abreptus fuerat missusque in exilium, ut in- ditissimi vtrt Godefridi Hermantii, qui postquam am-
terflceretur. Ibi per totam noctem celebratis festi- nia, ijtnr ad hanc historiam pertinent diligenter estper-
yisvigiliis, summo cum gaudio et animi alacritate st ruttiitis, tandem ante Sardicense Concitium narrata
ineffabili, mane omnis liac multitudo, cum sar.er- iftitti expulsione., finem imponens dicit : Reliqua huius
dotibua psalmos et cantica feliciter prosequentibus, vitae, adeo intricatse. difficile est debito ordine re
iilem saeiiiiu pignus inde transtulerunt ad ecclesiam ferre cum Auctores cna;vi, ex quibus haurire de-
;

ipsius issignitam nomine, proximam S. AnastasiaB beremus, perpaucis de illo egerint, et quasi traus-
in Mauriani tractu. Cumque ea omnia. pro meritis eundo ad alia qusedam, tantum pauca de passionibus
pia- conversationis ejus, sic perarla essent, sacro et ejus, eaque non satis distincte, narraverint.
oinni memoria venerando tumulo ipsum condiderunt.
Oranes deiiule Episcopi, cum divino ot religioso
Clero ipsoque Imperatore per multos dies sacris ,
appi:ndix 1

vigiliis eum honorarunt; magnisque laudibus

cele- De corpore S. Pauli Venetiis.
brarunt plurimas ejus, propter Religionem et
ortho-
doxam fidem, persecutiones et exilia, et raortera.
\jolitur feneliis die vn Junii , Paulus Episcopus
ConstantinopoliUD."." s
 DIE SEPTIMA JUNII n
Constantinopnlitanus et Martyr in urbe quidem tota lent a?difirare unum altare S. Laurentii,
;
diruentes n
Culttti Vene- sub ritn semiduplicis Officii de Cnmmnni Pontifxcis altare vetus,
quod ibi erat, in ipsoinvenerunt quod-
m, Martyris; in ecclesia vero Monialium S. Laurentii, dam sepuiorum marmoreum, in quo erat Corpus
ubi Corptts ipsius lionorifice quicscit, sub rttu duplicis istud, in quibusdam pannis laneis involutum ; et
propni, saltcm quod altinet ad Lectiones secundi X»- habebat super pectus pyxidem quamdam eburne im,
cturni atque Orationvm, cujxis hic tenor: Omnipotens in quo nihil er;.t prteter paucos Hneres et igno- :

sempiternas Deus, qui hodiernam diem B. Pauli* rabatur cujus esset , et nullus aderat qui posset ,

Martyris tui atque Pontificis, martyrio consecrasti; recordari quando positum quia, ut
ilii fuisset.: j im
prsesta quaesumus, ut qui tanti Episcopi passionem dixi, jam erant ducenti sexagintaseptemanni ela;
veneramur ejus fide atque constantia roborati
,
, Ambigentes igitur prrefat.e Dominaa, quid de hac
ipsius et in prsesenti mereamur habere auxilium, re agendum esset. statiin lioc Reveremlissiino Pa-
et in futuro consortium. Tnnotuit nobis primitm san- triarche Thoniue Donato nuntiant : ipse vero tunc
ctns iste Martyr ex Ordine recitandi divinum Offi- infirmitate detentus, per Venerabilem virum Jaco-
cium juxta ritum Ecclesiae Patriarclialis et dice-
, burn de S. Duniele Vicarium sunm, cura quibusd i

cesis Venetiarum, quotannis imprimi solito : <\r notitia religio-is viris, ad hoc videndum misit. Qui in^pe-
nominis natum est desiderium sciendi pluscula, de ejus cto sepulcro , visoque Corpore censuit illud non ,

vita, gestis, martyrio: desiderium veroimpulit me,cum insi ali.-ujus Saucti es^e ; jusMtqu- 1 ti.lli, et in ,.!i-
paucis ab annis, videlicet Christi mdclxxxvi, appu- quo honesto loco reponi, donec aliqnid certi habe-
lissem Venelias, ut primo quoque tempore adirem Ec retur. Pm-cqtit insuper ipsis Monialibus, utdili-
clesiam S. Laurentii., coram cogniturus ,
quod absens genter per omnes monasterii libros inquirerent, si
desideraveram. forte in aliquo ipsurum materia aliqua de hoc e\-
45 Prima sive antiqua ejus nominis ecclesia fuit ab staret. Coeperunt itaque A^enerabiles Dominaa de ote
in ccclesia
Antjelo Participatio, Venetiarxtm Duce , sub initinm ac Deus per » lam
humiliter orare, ut dignaretur
S. Lnurentti .

sccult noni, itt Sansovinus testatur, .rdificdta , una cum misericordiam nomen illud demonstrare.
ecclesia S. Severi in insulis, qtix dicebantur Gemellse. 48 Post aliquot vero c'ies, Dumiii;i quaedam, tlum i>;

Utramque ab eodem commissam fuisse curse quorum- esset inChoro, propter hoc orans vidit apud se , rt ttgntta cu-
dam Monachorum, ait idem Sansovinus, negant alii; Missale quoddam antiquissimum et pene oblitera- ,
jiis e\sent,

solumque Presbyterosibi constitutos : in hoc autemconve- tura quod ipsum accipiens, dixit
: si Deus 1i;j ;

niunty quod annu DCCCXLI utraqne ecclesia tmnsirrit in retur mihi ostendere nomen servi sui! Et tpsura
jus et potestatem Sanctimomalium Firginum, eo ab aperiens , invenit in principio scriptuin, qua- C f-
qux est Mona-
charum Ord. Orso, Angeli Ducis nepote et Episcopo Olivetensi, in- pora, et quae Reliquiai Sanctornm , et iu qu •
l co
S. Benedicti: Iroductarum sub regimine sororis ejus Romanx, tam- in dicta Ecclesia jacerent. Et perquirentes sing s

quam primx Abbatissx , ad ttortnam Regulx Benedi- loca, omnia suis locis quemadmodum in dicto lil ro
ctinse. Hx vero cum reformationem Clunia ensem -scripiiiiii est, invenerunt. De h"C rero sic scriptum
suscepissent, sub Abbutissa Trionissa Gradenica ; sub erat. In altari ab extra, quod estjuxta cancello .

ejusmodi discipiina tam feli iter processerunt, pr.rc jacet Corpus S. Pauli Episcopi et Martyris, quod
puis Venetx nobilita'tis familiis istic fitias suas collo- altare, est illud quod superius dixi. Sicut manifeste
cantibus : ut earum opibus ac potentia tantum spten- cognitum fuit illud est : Corpus S. Pauli praefat .

• > veteri
doris atque ampiitudiniSy tantum sacrarum Reliquiarum De hocS. Paulo habeturVita et Passio in pl Uissal ,

sacrxquesupetkclilis, accesserit ecciesix S. Laurentii, libris ijisins ecclesi» ; habetur etiam Missa >! ips i

itt nulii secunda videri possit Fenetiis totis ; postquam propria, habentur Orationes in antiquis Missalibus;
scilicet, destructa veteri, novam a fttndamentis xdifi- habetur etiam quo die festivitas ejus celebratur,
cavit Sicara Carosia Abbatissa, sub finem secuh xu. septimo seilicet die Junii. Delatum pn pterea fuit

uhi spectatttr 46 quodadrem nostram prxcipue facit, vidjere

Istic, Missale illud prasdictum ad Reverendiss. D. Pa-
fcre integra est, per lucidam crystaltum , summo cum decore expo- triarcham praecitatum : qui e i
viso super hoc ha-
compages os-
situ super aras duas veneranda ossa sanctorum Mar- bita diligenti consideratione , statuit ut sepulcrum
sium.
tijrum Barbari , de qno xiv Maji egimus , et Pauli aliquod in aliquo altari construeretur, in quo Reli-
Episcopi Constantinopolitani, de quo nnnc agimus; ut qui» praefatas de :enter collocarentur; quod et factum
de Reti^ liis S. Candidse Virginis et Martyris, sancto- 1'nit, Stcque jussu ipsius D- Patriarchse indicto Mil-
rumque Platonis et Ligorii pariter Martyrum, nec- lesirao,dievero primo mensis Maji, translatse fue
non beatorum Leonis Bembi et Joannis Plebani Con- runt; et in eodem sepulcro, cum Hymnis et Can-
tteindt
fessorum, modo nihit dicam. Ossa ergo Pauli in capsa, ticis, adstante raaxima populi multitudine d r islata .

ut dixi, pellucida conspiciuntur, sic ordinata coaptata- sime collocatao fuerunt ubi Deus per merltn ips us Maji
: !

que inter se, ut corpus conflent membris fere omnibus Martyris noncessatmira :ulademonstrare,etomn bus
perfectum , paucis ad integritatem deficienlibus. Id ipsum devote invocantibus, ab omni tribulatione et
autem quomodo allatum ac sxpius de loco in locnm sit aegritudine, auxilium et levamen singulare pi a

translatum, explicare cupienti t in matius venit libellus ad [audem ejusdem Dei Patris omnipotentis, cui est
ltalicus ,
qttem I). Paulinus Flamma, Prior Crucife- 1 ins et gloria, in secula seculorum. Amen.
rorum, consarcinavit annum mdcxlv, inscriptum, *al> 'i!i JJtinam servati similiter fuissent libri, continen-

Yera origo ecclesiarum giuriosorum Martyrum Lau- tes Vitam et Passionem prxdictas; quas tamen non
rentii et Sebastiani. alterius fuisse Pauli quam Constantinopolitani, probat
Fttcrunt itla 47 Ex ipstus ecclesise archivo oblatuth postea est, dies assumptiab antiquo cuttus. Fuit is dies v>

inventn tub
Latinum scriptum, quod Flam>
ipsitm iltud originale ac liler, una cum corpore, allatus Constantinopoli. Qu mdo
altarl an.
ma Itatice in epitomen, eamque satis obscuram, con- autem aut a quibus altatum illud Venelias sit, }<u-
149G 10 Aj>r.
traxerat, estqut hujusmodi Antio Domini MCCCCXCIU, : stranunc qussiverimus, Lectwncs excusx , indicata

die vero x mensis Aprilis, Ducante in inclita Ve* Translattone a Theodosio Imperatore curata , solum

netiarum civitate Augustino Barbadico, inventum addunt : Deinde Venetiis in ecclesia S. Laurentii
fuitCorpusS. Pauli Martyris et Episcopi in Eeclesia maxima veneiMtiirae asservatur ; ac deniqne sic f<
scrtpsrrt'
A i

S. Laurentii Venetiarum, quotl jam per bis centum nnutt :Hicdepatientia libellum tanto lepore confecit, libellum de

modum ad tolerandas libenter tribuhi r '

t < ntia '
sexaginta septem annos in eadem absconditum , ut rairura in
fuerat. Pra-sidente in eodem Monasterio Vener;il>ili tiones oran»*sexeitet. Nescio juhIc hocpotuerit habe i;

D. Elisabeth Molino Abbatissa. Duin prsefata D. cum neque Hieronymus , neqne Piwtius, Puuli ftt/j s

Abbatissa, et D. Sacristan», qiue tunc erant, vel- meminerint inter Scriptores Bcclesiasticos. Quia mo r.

differunt
 24 ACTA SANCTORUM.
difftrunt Patientia ei Poenitentia, tuxpicor occasionem
\\ XTOBE C J
V
cr Gennadio sumptam t apttd quem cap. -Jl legitur
APPENDIX II

Paulus Episcopus incertum quis, verosimiliter ta~

mrn quod Latinus aliquisj scripsit tle ptunitentia Xjontincbit fixc Dissertationem dc anno f quo obicrit
quo dat legem poenitentibus,
iibellura, in ita debere S. Alexander Episcopus Constantinopolitanus, sucees-
dolore de peccatis ne bupra mensuram , tristitue sor S. Metrophanis de quo die iv Junii ; decessor
,
,

immensitate desperationis mergantur. vero S. Pauli, de quohic egimus ; cujus Qrdinatio et

Translatlo 50 Bistoria Translationis factx anno mdcxvu reliqua gestorum Chronologia ex obitu illo prsecipue
,

annl 101*7. pendet.Sed quia Metrophane supradicto anno cccxl,

.///.; SS. Paulo et Barbaro communis erat, data est in

ni Appcndice ad \w Maji : kic sufficiet indicasse, quod <piu obierit Alexander, fere mayis supposui quam pro-
ea solennissime facta sit die i Februarii ; et quod in btici ; ct hujusce rei tractatio non minus factura sit

capsula hsec leganlur : S. Pauli, Episcopi Constanti- ad illustranda qux illic. quam quac hic disputata sunt:

nopolitani, qui ab Arianis occisus est annu Domini putavi, reponendam esse Dissertationcm hanc eo locot
gcclv , hac capsula, Ka-
corpus repositum est in qui utrique disputationi prxmissae magis communis est,

lendis Februarii udcxvii, Reverenda DorainaAdria- id est iii calce hujus ipsius Tomi; ne propter illam ,

na Contarena Abbatissa. necdum plene absolutam , remora injiciatur current}

pr.rlo.

DE S. COLMANO SEU COLMOCO

EPISCOPO DROMORENSl 1N HIBERNI4
COMMENTARIUS PR^EVIUS
Dc ejus cultu, Sede Episcopali, nomine, aetate, et Aetis fabulosis.

olmanosp/ttres, Ecclesiasti o i ultu honorandos, buerit , colligitur etiam ex MurUjrologio Usunrdi'

(-<« quamvis ipsimet au>t<i per Grevenum
Sfrmnria fjus
^nobis tradunt Hiberni, vix , </'/'"/ sic habet vn Junii: In In Martyrolo-

.norint eos satis distinguere. Is vero quihodierno Hibernia Colmani, Ejiisrnpi et Confessoris. Ex eo- tjiis.

Cutlus J^lir colitur Colmanus, primus habetur Eccle- tlrm ttut aliis iidem exscripsit Molanus; a<l<ttt<}ite. ex
Eccltsiasticus de quo Beda
siae Uromorensis Episcopus. De quo,prxter Ccelitum siki, ut vredo , <<pitii<<ur ; in Ilistoria
honoremei delatum, vixquidquam affirmare tuto possis: gentis suse. Quod aa recte adjectum stt, infra discu-
\ta incerta sunt omnia. Sedes Episcopalis usque ad tiemus.

aeculum duodecimum pene ignota; nomen varium, sstas 3 Srdrs Episcopalis, ut s\i}<ra di.t i, us<}ue tul sccu- Episcopatus
dubia, Acta fabulosa. lum duodecimum ignota inter Episcopatus Hibernise ; Dromorensts,
2 Quod venerationem Sancti, seu cultum a tempore aut ciinn ipse numquam Episcopus Dromorensis fuit,
< nt aiunt immemorabili spectat; kunc probant primo aut certe successores non habuit. Ita Jacobus Waneus,
Acta qualiscumque fidei : extant ennn m codice MS. Eques Auraius, ditigenter salis scrutatus quidquid ad
ante trecentos annos exarato, qui fitii olim Bibliothecz. Com-
Praesulcs ffibernix pertineret, nobis testatur in

pTobattir cx Satmanticensis Collegii Societatis Jesu , nunc autem mentario de HsdemPrxsuUbus, quodeS. Colmano in
Codice SaU ad Musseum nostrum pertinet etcontinet Acta SanctO' atjett*; Ecclesia, inquit, Dnmiorensis originem suam
manticensi.
inin ffiberniss ; nc potissimum eorum <iu<<rvni tum
.
debet S. Colmano Aradeornm gente oriurido,
,

temporis agebalur annua festivitas ; adhoc verosimi- primo coanobii Muckmorensis apud Antrimenses A.b-
hin conscriptus, ut r.r <<• in preedictoriun Sanctorum bati, deinde primo hujus Se*Us Episcopo. ITunc Jo-

solennitatibns, vei inter divinu?n Officinm velad iuen- celinus in Vita S. Patricii cap. 96, apud nos num.
sam Religiosis famitits pnelegeretur. Secundum m<>- 83, Colmanelum vocat; sed Mocolmoc etiam dictum,
nnmenlum Ecclesiastici cultus, S. Colmano antiquitus notat vetustus Engussiani Martyrologii Scholiastes.
delati, exhibet nobis Breviarium Cathedralis Ecclesix Claruit Colraanus seculo vi : quijtpe qui natus
Aberdonensis , lypis editum Edemburgi anno Chrisli fuit anno dxvi, obiit septimo Idus Junii : annum
mdix ; in <}n» sexta Jnnii prsecipilui celebrandum fe- vero obitus ejus uondurainveniraus. De hac S*>de in
Ktum ntu soirnuiori , vuni novem Lectionibus <'< vita Libro Centii Camerarii, quod mireris, nulla habe-
Sancti , qux "l> Actis infra proferendis via differnnt : lur mentio. Ideoque credibile videtur, aliquot
Jirntai ,'ii
additurque hxc Oralio : Mentibus misins Omnipo- sculis eara proprio carnisse Antistite, Sunt qui
Aberdonensi, scriptorlbus
tens Deus gloriam tuae laudis infunde; et dum B. opinentur, toto eo tempore Dia-tesi Archiepiscopi
antiquh lgno~
.
tui atque P i
tith is, festivi- Armachanj fuisse inclusam atque ut Episcopatus IIS ; I ,

tatem agimusjin seterna refrigeria , ipso inlerce- erat olim tenuissimus, itaadmodum pauca sunt, qua?

dente , transferaraur. Per Dorainum etc, Ferum il^ Episcopistraduntur. Ego certe non reperi, fateor,
quo pacto cultus ejus propagatus est usque u<i hodier- nientionera Episcopi cujusquam Dromorensis post
ittnii Scotiam? Non nlm verosimiliter ratione, quam S. Colmanum, ante Anglorum tempora; nisiunius
•juott moderni Scoti Sanctos fere omnes Hibernos, suos dicti Rigan, qui obiisse dicitur anno mci. Hactenus
ab Uilirinis ftitiuiit, aut saltcm ad se spectare contendant, seseque fParacus. Auctores quos citat, Hiberni sunt, fulci non
ad Scotot
transtattu, eos esse ,
qutrum majores antiquitas vocabat Scotos magnx ; Centius < Honorius III
'amerarius, postea
quodquamvis convincalur erroris, cultum tamen kujus Pontifex Romanus^ cum adhuc essel Camerarius t

S Colraani confirmat, Nan enim ipsum colerent Scoti, censuum Romannc Ecclesite prg^grande volumen scrip-
usque ad An-
iii i eumdem ante coluissent ffiberni: sed illi, cum sit, inquit Lwltwims a S. Carolo in Bibliotheca Pon- gtorum adven-
invenissent eum m horum Kalendariis, ad se traxe- tificia lii<. i. //"' forte inveneril Warseus enumeratos ttiin in mbtr-
ntam.
ru.it, nvn invitum. Sanrti riiim cultum stbi deiatuni Episcopatus IIil><ini;c, <jut>i<jiu>t initio seculi xui juiis
ntm respuunt, tametsi subinde habeat aliquem errorem aliquid pendebant [iomoiiar, absquc ulla mentioue Dro-

admixtum. Ceterum quod cultum apud Hibemos lm- niorensis, quasitunc non cxttlisset Ule.
 DIE SEPTIMA JUNII. 23
4 Altera /is est de nomine. Ordinarie quidem Col- scopus, Aradeorum b gento fuit oriundus -.eujus D
manus appellatur; Abcrdonense tamen Brcviarium, privileuium sanctitatis. S. Patritio Hiljorniensium i\ us.
Colmorum et Colmum ; y£tttjnssiaui Martyrologii Aipoetolo, longe antequam nasceretur, n Deo est b
Xomen sanctt ScholiastesMocolmnni vocat, uttupra retutu // arxits. revelatum. Dum ennn aliquando ab Ardniachano Colmtmu Si

rarium. Patrlcto Tevt'

At quo modn h;rc omnla nomnm tnm dteersa mter se ail Sabballense c properaret nionestorium apnd ; lalus.
riiiirruiniit, c.rphcatiim fcre rcprrtcx xxxi Jnnuarn, in qurmdam liospitutus est Episcopum, qui ob reve-
Commeuturio pnrvio ad Vilam S. AnUtni. qui atiam rentiam tanti bospitis, se suumque lorum. oraatina
JEdus .Mcdocus ,Moetiocus vocatur : qute sicontideraverit die recedenti obtulil. Quod vrrus mundi ooutetnptor
facilereperies, quo modo idem Colmanus, Colinocus, accipere renuit, dicens i Non mibi a Deo traditus
:

Colmus, Mocojmocus appellari poiucrtt. Usserus, Wa- es, sedpost sexaginta annns nascituro, qui iu valle
rteus, Colganua, ettam Colman illum uocatum affir- vicinn, i|uam paulo antea, Missam decantans, An-
nutut ; et nihtl mirum est, diminutiva ab Ilibernts gelica multitudine frec[iientari per fenestram eccle-
usurpa, i. siaeconspexi, suum fundnbit mouasterium. Alii quo-
Chronotoxis 5 Chronotn.rim vero duhitnn, et .Jctu fabulosa, ea- que Episcopo, a se eisdem partibus ordinato. se
dubla et Acta tlem probant argumenta. !) anno mortit nihil comper- suaque omnia ipii tradere volenti. simiHter ait.
fubulosa pro-
tuta futetur Waraeut : nativitatii, ipse, Usserum tecv> Beatus quoque Abbas Columba in campo Conalleo-
bantur
tus, stotutt DXVfj qiiod, nec unde reftitem bale.o, nec rura e nobili Mongano se suamque posteritatem
/".

nnde confirmem. Si tamen verumest; multa in Actis ei offerre cupienti, de eudem Golmano siunh prophe-
ejus per aunchronismos fahi rmivincuntur. htiprtmts tico spiritu dixit Crede nnbi quod te suscipere
:

cum introducitur S. Columba, Spiritu prophetico Mun- nequeo, quia cuidarn sancto viro, qui in Aquilonali
nano prsmuntiant ; In ripa fluminis Locha, ab aliquo ripa fluminis, cui nomen I Ii;e </, suum construet
Sancto viro (Colmano tciticei) conatruendum monaste- monasterium, donatus es a Den. Hic enim apud
rr Anachron!-
s IIUS II /»'• iutm ; suspecta ut mtiiimum rctblttur pruphetia conti- Dsum et homines erit venerabilis.
pheita s. Co- deranti, S. Coiumbum ioqui, tamquam de re dtu post 2 Pontifex vero Cohiianus h patruiissuus, beatum
lumli.r,
futura ; cum Sauctus hic, quatuor anniipost Cohnanum, infantem in fonte novo, quem Djus omnipotens in bnptizatur a
B mmpecirca u\x. prodieritin tucem;
Colmanus uero't ipsius bonorem de ierra jam eruropere fecerat. ba- patrvo suo
Chnmiiiuxt, DXVI, Catmano:
in suppositu Vacillut item quod ptizavit. Tempore post hasc transacto, dura parentum
E
narratur de magisterio S. Cay/am num. 2 : is eium, vitulos quodam die custodiret: liqnis unum dlorum
te&te PFarsr.o t e.r Abbate Nendrumtnsi factus est Epi- eo dormiente alistulit, atqne coraedit. Quem puer
scopus Dunensis, sedecim annis aniequam na&ceretur sanctus, a somn" excitatus, dihgenter quajsivit
S. Colmanus. Forte dices, ut litteras discerct ad Epi- sed non nisi ossa, et partem corii ejtis invenit : quse
scqpuni tmssnm, qui Abbas Nendrumentis prius fuerat secum deferens, eodem corio circumamicta. cnrain
vitulum a
tt Magisterio (fioque eutndem adhttc titulum, immoet Officium gere- vacca deposuit, ac deinde signo CruciB salutifera; Litpo dtvora-
S. Catjlani ;
bai $ed hoc iiieongruum : halent enim Episcopi ple- signavit. Nec mora. vitulus, sanus atque iuteger, titnt retusci-
i 'imque quod ad Det gloriam agani ; quamvis Gram- surrexit. Postha-c ad S. Caylannm i Nendrumensem
tnaticam non doceant. Abbatem, ut apud eum litteras addisceret, a pa-
G fcrum, omistis reliquis, considera, guam inepte rentibus traditus est : qui eum diligenter iiistruxit.
sed mitlto
fingatur S. Colmanus tuscitasse S. Davidem, postea et bonis moribus informavit. Eo vero vita et m.u-i-
clarivs r.r re- Litteras doce-
suscitatione Menevensem in Anglia Episcopum, mortuum malerno bus proficiente, quadam die, ctim lectionem suam tur a S. Cat/*
Davidis Me/tr- utero effusum ; et /mc quidem in reditu ab Urbe, ubi memoi-ia? commendaret, patrem Abbatem. quid ulte- tano:
ensis:
i

Episcopus consetratus fueraf a §. Gregorio. S. Da- rius facere deberet, iuterrogaYit. Cui pater spiritua-
vid Episcopus mu/tis annis ante S. Colmanura natus lis responilit : Petram illam, in qua oflendunt Fra-
ct Episcopall
est, oslentum estx Martti,ad Vitam ejusdem
(fuiii ut tres ad Matutinas euutes mnoinue quod ille, ex obfdientia
consecratione :

petram Cruce
ii s ihigono anno dxix fuit ordinatus. Et Gregorius Magnus Pon- signo Grucis pritis opposito, perfecit. Kursusque
comminult.
suscepta, tificatum tenuit ab anno dlxxxx a quu Colmanns ; eumdem, quid adbuc ageret interrogavit ; Cui Ab-
vonsecratus dieit.ur, anteqttam Davidem infantem «wci- bas ait : An, quod tibi ilictum est, perfecistil Verae
tarct, nempe septuagesimo post suscepium a prxdicto humilitatis professor respondit; Deus quidem perfe- ct fragmenta
Davide Epitcopatum. oit. Caylauus di\it : Iu vicinum mare fragmenta in mar,e pro-

6 Sunt et alix in Actis, qux Lectori displiceanl, illius lapidis projice. Quod Angelis cooperanttbiis jecta rursus
Causa dIi ouas ctiadunat
ineptiif ptihus. i/uaiii fabcllc ; et fortasstt crtt non nemo, ipse coraplevit. Unde fragmenta illa, divina vir-
Acta fulndosa V
hlc dentur. 'ftti jmliccf, convenientius ejusmodi Actain hoc opere tute in unum coadunata, Petra Colnianni vo-
sitpprtmt, quam vulgari. Idem et mcum erat judicium, catur.
Setl tntertm consiilcians pleruruinque Hibertiorum 3 His et consiinilibus ibidera per De.im ostensis
Sanctomm , nec erstare aliu . nec certiora; cre- Aytbeum
miraculis, lieneilictionemagistri obtenta, /.

didinon omnino inutile futurum publtco, ti kactenus Ymlioensem Episcopum, sapientem ac religiosum Fit discipulus
S. Aytbci,
itiedita. el a nemiue. forsatt etlemla, rurtoso pro- viruin, adivit, ut lineain recte vivemli abe<< disceret.
ponrrciitur Lcctoi t : pr.rscrttm cutn Brcrturii Aberdo- Apud quem diviriarinn scripturarnm studiis, Jrju-
nensis collector, ex iis Leetiones pro Dtvino Offtcio nio, orationi, et vigiliis sedule ii sistens, aliqtiot

desumpeerit; stepiusquecitentur ab Hibevnis ffistorieis, annis docilis raansit, multaque miiacula per eum
guibus vix aiia suppetunt rerum patriarum monu- Iieus fecit. Concedente itaque S. Ayibeo ad terram
deiiide suos
menta. nativitatis reversus. sanetos Patres. videlioet Epi-
revisit.
scopuni t.olinaiiiiui siiiiin jiatruum. Caylanumque
doctonem suum, visitavit; cum quo aliqimntulum
ACTA FABULOSA demoratus, exemplar omnium virtutum Monachos ;

S. .Vacmjsius
ad mehora exbortabatur. Deinde stepe venerabilera diciruttts ei
Ex Manuscriplo nostro Salmanticensi. Macnyseum, Conderensem / Episcopum petiit, qui disnjnat lo-

ho6pituiu preesciens adventum, eis necessaria jussit

CAPUT 1.
prseperaru ldo itaque illuc perveniens, in omni hi-
laritate suscepttts est : ibique paucisdiebus raansit.
Valicinia de futura sanctilate, pueritia mi- Dehinc, iuitn consilio, venerahilem scnem, ubi lo-
raculis honorata, Monasticas vdx inilia. cum serviendi Deo fundare deberet, eonsultt. Qui
respcuiilit; Voluntas Dei est, tit in finibus canipi Coba
fteatissimus vir Colmanus, Druraorensis a Epi- m tibi construas monasterium.
Junii T. II 4 1
 ACTA S. COLMANI EPISC. HIBERNI.
tits, sanctissimorum Prscsulum Columbst, Aidani, Ft-
naiti, cestigns pra>ctnre inststens.
APPENDIX F. B. 4 Ista igitur si conjccturu plareat , facile causuni
An S. Colmanus Dromorensi etiatn Episco- inveniet Lector, cur Sciles Dronwrensis nsque ad srcit- conjectura
tum dnodecimnm rrhiirjuittir
pus fueril Lindisfarnensis in Anglia, fuertt historicis incogttita, cttam Cen-
judicio Lecto-
tio Camerario, quod mtratur Warteus; ct cur Colma-

rroponitur
M, olantts in Usnanli Marttjrobgio a &6 aitcto, septi- nus, pertria ut minimum secula, nullvxn Imbueritsuc-
mtie Jiniii amieclit kseC pauca vcrba, qtix nnn exiguam cessorem St . tsta, inquam, conjcctura jdacuerit.seqnctnr,
oplnlo Molanl
pnssnit sust itarc controvcrsium ; In Hibernia, inquit, S. Colmanum huur, non seculi sexti initio, sed vet in
Colmani, Episcopi et Confessoris. ile quo Beda in fine ejus, vcl sequentis exordio natum fmsse. Anno
Historia gentis sure. Priora qui.de m vcrba dcsumpsit enim dolxiv Lindtsfarnensis Episcopus conventui Ea-
Colmani
e.r Greveni Martgrologid, ut supra diximut; atteram rensi interfmt, eui tam diu supervixme debuit, ut tno- Hndisfarnen*

partem , an esc aiw suctore acceperit, un ex propria nastena duo, non snnitl, sed successtve cxtrucre />o- sts octas.
opinione vel conjectura addiderit, non facileaffirmavero. tucrit. Kiltil prxterea de xtate ejus aut vitx tcm-
Citatautem in margine lib. 3 capui 26, et lib. icnput 4. pore reperto enan Colgani, suspicantis,
: opinionem
Et initie qutfem Mofani etror intoleralnlis videbatur, Colmanum Lindisfarnensem, fuisse Columbanum ne- 1

quippe Colmanus istc , de quo agii Beda toas stcpra potem Briuni, illum qai (teste Adamnano in Vita
citntis, non Dromorensis in Hibernia, scd Lindisfar- S. Columbx, apud nos num. 'o~Z\ vnsculum ferebul lacte
nensis fnfuit Episcopus
Angliu etpostquam bide, ob :
plcnum. ex quo Sanrtus dsemonem signo Crucis expulit,
ntum Paschatis cclcbrantti Hiberntcnm, cujuS plusquam rcjeeimus ibidem Annvtato d.
par erot fuit tenttx
,
ad Hienscs jmmum deinde in, . 5 Arta ejus fiabes apttd Bedam tib. Zcap. 2b' et
Acta cx tteda
et ratis.r of> Hiberniam rediit, duo legitur comtruxisse Monasteria; 26, /. kcap. 4. Anno Dominicaa Incarnationis dclxi
quas ndratur primum non proctil ab Hiensi insula, Imsbofinde tli- defuncto Finano Lindisfarnensi Episcopo, qui post
Hpiscopatum
rejlctenda Aidanura fuit, Colmanus mccessit inEpiscopatum.et trlennw ad-
ctum, quod insulam vitulse albffi significat : alterum
B ipse missus a Scutia. Triennio post, anno Dominicae minlstrat
Magco dictum in Hibernia. Sed de Muckmorensi cce- :

nobw, ciijus primus Abbas latbctur ab /Jibcrms histo- incarnationis sexcentesimo sexagesimo quftrto, qui E
ricis, uulhi meutio apud Bedam : qu k omnia suaderent, fuit Ossui Regis vigesimus secundus, Episcopatus

alium Colmanura Dromorensem Episcopum , alium autera Scotorum, quera gegseruntin Provincia An-
Lindisfarnensem esse. glorum annus trigesiraus, siquideni Aidanua decem
-2 Verum dum con&idero, Cohnanum Lindisfarnen- et septem annis. Finanus decera, Colmanus tribus
rttrsumque sem, rtruin tanctimonio clarum, Episcopatum tenuere. Iiic videns. in conventu Ea- vir/ii\ ln
et Ecctesiastico cultu
alia (>'• guos ra-isa }'a-
dignissimum nnllo qttod sciam alio die coli , tacente id rensi, doctrinam suam spretam, sectamque esse de-
ainptectnidn. • i // \t\i C<:-

etiam Cotgano, ubi de eo agit in Triade png, 382 spectam assumptis his qui se sequi voluerunt, id
; hbiandi,
num. 16, quamvts e.r Quatuor-Matjistrorum senlentia est, qui Pascha catholicum et tonsuram corona? re-
cuin dical obiisse vm Augusti : tlutn praeterea adverto, cipere nolebant, in Scotiam regressus est, tractatu-
Episfopatum Jhtmiorcnsfiii, abxtateS. Colmani usque rus cum suis, quid de his facere deberet Eo reslgnat Epi~

ad seculum duodecimum, fuisse historicis quasi incogni- autem abeunte suscepit Episcopatum Nordanhum- scopatum
tum, nullumque toto intermedio ilto tempore exstitisse brorum famulus Christi Fuda, qui erat apud Scot-
Sancti successorem unde putarunt, altqui, eo tempore
,
tos Austrinos eruditus atque ordinatus Episcopus,
EpiscopatUtn Dromorcnsem, Arilnwchano Arcliiepisco- habens juxta morem provincia illins Coronara
patui fui&se inclusum : denique dum reperio, in Actis Tonsuraa temporis
Ecclesiastica3, et Catholicara
fubuivsis vestigium uliquod antiquse memorise seu tra- Paschalis regulam observans. Vir quidem bonus ac
tlitioms, qiiit' doceal peregre ordtnnlum fuisse S. Col- Religiosus, sed permodico terapore Ecclesiam re-
nmnum (fingitur enim id factum Rom;e). Hxc, in- gens : venerat enira de Scottia, tenente adhuc Pon- et hnpetrafo
ad reglmen
qutiui, cvnstderans, ccepi ultcttus mecum cogitare, an tificatum Colmanu. Porro Frutriluis, qui iu Lindis-
monasti I"
noii tolerabili ex conjectura Colma- dici posset S. farnensi ecclesia, Scottis aheuntibus remanere raa- sticcessorc,
nus, prius Hiensis Monachus, deinde Muckmoren- luerunt, pr^positus est Abbatis jure Vir reverendis-
sis primus Abbas fuisse : defuncto autem in Britan- siinus etmansuetissiraus Eata, qui erat Abbas in
ui" Fincmo Lindisfarnensi Episcopo itluc profectus ,
monasterio quod vocatur Maiiros quod aiunt Col- :

Ecclesiam Ulam regendam suscepisse, tenuisseque per manum abeuntem petiisse et itnpetrasse a Rege
tHennium ; posteaque reversus in Hibemiam, relicto Ossui; eo quod esset idem Eata unus de duodecim F
EpiscopatUj constructis duobus atiis monnsteriis, relt- pueris Aidani, quos prirao Episcopatus sui tempore assumptlsqve
Hi tlqulls S.
quo vitx tempare, Dromorx (qux parva est urbeculaj de natione Anglorum erudiendos in Christoaccepit.
Antani,
assentinitc Arcbit'i'iscoi'i< Ardmachano Episcopnlta mu- MultumnamqueeumdemEpiscopum Colinanutn.Rex
nia exerruisse , rudcs ad virtutem instruendo, bapti- pro insita illi Abiens autem
prudentia, diligebat.
tando, confirmando, prtedtcando, ideoque post centenos domum assumpsit secum partem 08-
Colrnan
aliquot annos, ptr otwleta plcbei.v traditionis vestigia, sium Reverendissimi Patris Aidani partein vero in ;

ciciittus sit primus fuisse Dromorensis Episcopus, alibi ecclesia cui praeerat reliquit, et in secretario ejus
ordinatus. condi praecepit.
3 Obcssc rnictvr httic optnwni ,
quotl Mago mona- 6 Colmanus igitur relinquens Brittanniam per-
Solvlhtr c( sterium nobile sit in Conacia (qui nunc est, inqutt git Beda itb. 4 cap. 4^tulit secnra onines, quos in cum tHsci-
aiin eontra pulis redit
'."/;/<MM/,\,('<tmihiiiis de Mageo) quodque Inisbofinde, Lindisfarnensium insula congregaverat, Scottos
Motanum "b- tii Hibetnlam
jectio: modico discreta freto, «</ prsedicti Comitatus jura per- sed et de gente Anglorum viros circiter triginta,
tineut; Droroora vero stta est ln Lagenia , Xncongrue qui utrique raonachica? conversationis erant studiis
tijtiiir tlireiciiir,tnqtiies,Sanctus,relictis suis Monachis, imbuti. Et relictis iu Ecclesia suaaliquotFratribus,
qm Ang/w fuentnt StCUli,procul intiescdcm stbi
ipsum e.r primo venit ad insulam Hii, unde erat ad praedi-
delegisse. Verumtamen cur dici nequeat, posl constru- candum Verbum Anglorum genti destinatus. Deiude
ctum el rectc ardiiitituni ntrumgue monnslcrium cum ,
secessitad insulamquaradam parvam, quiead Occi-
esset Episcopus. Apoetolicorum luborum causa diversas dentalera plagam ab Hibernia pTOCUl secreta, ser-
ediiote plagas ejusdem insulm, et Dromorst oasu aliquo mone Scottico Inhisboufende, id est Insula vitulae
substitisse, forsan spe illic fundandi monasterii : quid albaj nuncupatur. In hanc ergo pervcniens, non-
quibus ititum
entnt uliutt ageret va, peregrinationibus pro Hivina struxit monasterium ; et Munachos inibi, quos de
fundat
glorw jam assuetus, dc erigendis monasteriis solici- utraque natione collectos adduxcrat, collocavit. Qui monasterlum
cum
 DIE SEPTLMA JUNII. 29
cum invicera concordare non possent, eo quod Scotti tidiano Fratrum cibo contenti, nihil ultra quaere- D
tempore sesratis, quo fruges erant colligendae, reli- bant. Tota enim tunc fuit sulicitudo Doctoribus AIXTORE ¥
cto monasterio per nota sibi loca dispersi vagarentur; illis, Deo serviendi, non seculo tota, cordis exco-
;

at vero hierae succedente redirent, el his quau An- lendi, non ventris. Unde et in raagna erat venera-
glipraiparaverant, coramuniter desiderarent; qua±- tiune tempore illo religionis habitus ita ut ubi- ;

sivit Colmauus huie dissen^ioni remedium etcir- cumque

:
Clericus aliquis aut Munachus adveniret,
cumiens omnia prope vel longe, invenit locum in gaudenter abomnibus umquam Dei famulus exci-
Hibernia lnsula, aptum monasterio construendo, peretur. Etiamsi iu itinere pergens inveniretur,
qui lingua Sccttorum Mageo noroinatur; emitque accurrebant et flexa cervice, vel manu signari, ind? ab om
partera ejus non grandera, ad construendum ibi rno- vel ore illius se benedici gaudebant ; verbis nlbui hono-
nasteriura, a Comite ad cujus possessiunera perti- rati
quoque horum exhortatoriis diligeuter auditum
nebat ea conditione addita, utpro ipsn etiain, qui
;
pra±bebant. Sed et diebus Dominicis ad eccle-
eis locum comraodaret, consistentes ibi Monachi L)o- siam sive ad raonasteria certatim, non reficiendi
miuo preces offerrent. Etconstructo statim monaste- corporis, sed amliendi serraonis Dei gratia couflue-
rio, juvanteetiam Comiteetvicinis omnibus. Anglos bant: et si quis Sacerdotum in vicum forte deveni-
ibidena locavit, relictis in praafata insula Scottis. ret, mux congregati in unum vicani, verbum vitffi
Quuil wdelicet monasterium usque hodie ab Anglis ab illo expetere curabant. Nara neque alia ipsis
tenetur incolis. Ipsum namque est quud nunc , Sacerdotibus aut Clericis vicos adeundi quam
,

grande de modicoeffectum, Mageo ronsuetevocatur; praedicandi, baptizandi, infirmos visitamli, et. ut

et conversis Ja.ui dudura ad meliora instituta om- breviter dicam, animas curandi causa fuit. Qui ia ct ipse ec-

nibus, egregiuraexamen continet Monachorum, qui tantum erant ab omni avaritiae peste castigati, ut
cleslastico
irulf.U non
de provincia Anglorum ibidem collecti, ad exera- nerao territoria ac possessiones ad construenda mo- indiijnus
plurn venerabiliuin Patrura, sub regula et Abbate nasteria, nisi apotestatibus seculi coactus, accipe- judiCtitur
Canonico, in magna continentia et sinceritate ret. Qu& consuetuioper omnia, aliquando post luec
proprio labore manuum vivunt. tempore, m Ecclesiis Nnrdanhyinbrorum servata
7 Vtvtutrs ejus paucis proposuit idrm venerabilis est. Hactenus Brda, quibus non solum Culraani, sed
laudatur cjus Beda lib. %,Cap. 26: QaaLntssinquiens, pareimoni», et pradeccssorum ct discipulorum ejus laudat virtules;
successorum cujusque continentise fuerit ipse cum prEedecessori- Brdam,
ut merito dt scipso apud lih. 3 cuj>. 25 dicere
ci discipulo-
rum parci-
bus suis, testabatur etiam locus ille quemregebat potuerit ; Cum plurimi, rx pncdecessoribu.» meis, fue-
monia et
ubi abeuntibus eis, excepta Ecclesia, paucissimte rint, quorumsanctitati coelestia signa, et virtutum
continentia domus repertse sunt ;hoc est illas solummolo, sine quae fecerunt rairacula testimonium prabuerunt; eos
quibus conversatio civilis esse nullatenus poterat. Ni- ipse Sitnctos essenon dubitans, semper eorum vi-
hilpecuniarum absque pecoribus habebant: si quid tam. mores et disciplinam sequi non desisto. Disci-
enim pecunise a divitibus accipiebant, mox paupe- pulis vero ejtts ipsique Sancto id accommodare liceat,

ribns dabant. Namneque adsusceptionempotentiura quod de Sanctis Bpiscopis canit Bcciesia ex sermone S.
seculi, vel pecunias colligi vel domos providere Maximi; cura dicat Scriptura, Gloria patris estfilius
necesse fuit, qui nuraquam ad ecclesiara, nisi ora- sapiens ;
quantse hujus sint glorise, qui tantorum
tionis tantum et audiendi Verbuin Dei causa, ve- filiorum sapientia et devotione laetatur? Hrc dicta

niebaut. Rex ipse, cum opportunitas exegisset, cura stnt, tu nemo miretur, quod Molam conjecturam se-
quinque tantum aut ses ministris veniebat ; et cutus, Colmanum Lindisfarnensem Episcopum,
,

expleta inecclesia oratione, disce lebat. Quod si for- Sanctorum cultu dignwn extstimaverim.
te eos ibi refici contingeret, simplicitantum et quo-

DE S. WLPHLAGIO
PRESBYTERO, CURIONE RUENSI
IN PONTIVO, GALLI^; REGIONE
COMMENTARIUS HISTORICUS
I. Patria sancli, ae pia educatio et vita in conjugio susceptum, e ; irenitentia
causa depositum, ollieium Curionis.

ua, seu Rugua, vel Ruga ad Madiara, vulgo 2 In Ambianensitractu S. Wlphagii, Presbyteri
Etogium
Confessoris, qui Pontivus ortu, a prima sstate,

R Rue surMaje, oppidum Pontivi, in Gallia, et

Saussay i

luutd procul ab Oceano Britannico, inlcr So- cumiusacra propensus esset.Clericali matriculaese

, monam et AUiliam fluvios, celebratur tum ob adscribendum curavit : inde tamen, quod forte

venerationem Spiritus sancti, tum ob cultum S. Wlfla- adolescentiae efferatos motus pertimesceret, legiti-
gii Presbyteri, vulgoS, Wlfly, ibidemolim EccUsis mo sese matriinonio obstrinsit : in quo cura juste
Spiritus sancti Pastorist qux modo ipsi S. Vulflagio et sobrie viveret, moresque pr*ferret ad omnem
cst dicata : quia ipse ut Patronus dicUe Ecclesix ibi- pietatem compositos, Ru» oppiduli, morluo Sacer-
Memoria tn
dcm ad hunc d/riu vii Jin/n /lonoratur. De eo iit anti- dote, in Pastorem electus ac assumptus, aliquo
MS. Marlij-
roiogto quo MS. Martyrologio Centulensi sive S. Rickarii tempore, raulta dignus laude, ob egregie admini-
CeiUldcnsi. monastcrii in todem Pontivo, a Rua circiter quinquc stratum miraus, enituit. Verum instigante livido

leucis Gallicis dissiti, ista legunlur: In pa#o Puntivo humani generis hoste, inidipsum cumuxore, qu;tra

Sancti WlHagii Presbyteri etPastoris. Integer pa~ pro sorure j im habebat, reversus est, multa cum
gus Pontivus rst iit dicecesi AmbiamnsL Htnr An Irea s gregis sui offensione. Sed aspirante Domino, nioi

Saussayus, in Supplejnento Martyrotogii Galticani, adpueuitentiara flexus, in delicti expiationem, reli-

ita exorditur elogium hujus Sancti, ctis omnibus, ilierosolymam, sacra Red^raptoris
vestigia
 32 DE S. WLPHLAGIO PRESBYTERO.
charius, sive Raginarius fuerit nuncupatus; quod in ecclesia Abbatiali S. Salvii Ordinis BcncdicHni,
.
c .- ni o n deinde nomen cotnmunicatnmst toti terrte tractui, ad ubiplura Sanctorum corpora magna oum vencraUone
arccm ejusmodi pertinenti. asservantur. Postmodum, inquit Malbrancus, non so-
G. H.
|j Ut ut est, fiabei regiuncula illa Parochnm ab lum Ruguenses, Bononicos, Morinos, S. Wlflagii
sub R.
Bpiscopo constitutum, ex eo utiqne tempore t quo ibi S. veneratio Monstrolium pertraxit ; sed etiara Mon-
Dagoberto I.

Wlptilagius, ibutcm m hjnutii> Carmctitss et Sinwni strolienses ipsum, ejus beneflciis recreati et illecti,
Muriiii placet certe tumulatus, mira- inter Tutelares suoset Patr s retulerunt. tem- rcclesiu llli
vita functus,
pluin Wlflagiano numini nominique erigendo et in- construltw:
culis clarescere cospit. Defunct/um autem UH pntant
tempore Dagoberti f Regis Francorum, antcquam S. digetando, quod modo occupant religiosi ascetsa de

Richariui, PaAor ejus spiritualis, moreretur, quodpro- Monte Carmeloet utPrasidem venerantur suum ..

bat hoc moiia dictut Ignatius. Cum S. Richanus xxvi Quin etiam Wlflagii augescente gloria, ulterius pro-

ApriHs, ut Alcuinus in ejut Viin o nobis edita scribit, cesbit populi munificentia quippe anno m cgcxxxv, :

spiritum emisisset, positus m sepulcro a discipulo capsa ejus inveterascente, aut potius pretiosiorera
Sigobardo. ubi ipse prseceperat ; scilicet i*n Foresto per sua benefieia cxigente materiem fabro raan- ;

monasterio, quod etiamnum c.riat sub proprio Al>(>atc t datum exquisitissimo, ut novam architectatus, di-

sed <>!> censum exiguum ibidem pauci subsunt Monachi vite multoime incrustraret argento. Qua confecta,
ubijacuit spatio v mensium et xu dierum, i<l est a evocatusest Ambianorum, dein Morinorum Episco- Corpus novat
vi KaJendas Maji ad vn [dus Octobris, utt in alns pus, Juannes cogimmento Juveuis, ad Wlflagii cor- thccx imposl-

Aciis fegitur. Tunc, inquit Ignatius, cum Monachi pus in ditiorera illara thecain transferendum qui tum an. 135. :
1

Centulensea vellent Corpus S. Rieharii Fumlatoris ad condictum diem festivae illi Translationi, Aprilis
inde corpMi ui coenobium suum transfeire, obstitH Sigo-
ad vicesimo operam navans, comperit in antiquo
Iramfrrhtr rnl bardus, nisiin hujuslocumad Foreste monasterium scrinio hasc verba argenteae laminffl incisa : Hii:
Fbrt Ut >no-
ante transferretur corpus S. Wlflagii, sepultum in cortinbtur Corpus Sancti Wlflagh Cokpessoris.
nasterlum:
Raginarisclusa loco ad monasterium Centulense ffsec fere eadem habet Ignatim CarmeMta, nisiquod
B
pertinente ; et ideo, ut Simon Martin ait, postea ap' asserat, Translationem hanc factam per Coadjutorem

pellatum Eleclusum S. Richarii. Concessil id Ocial- dicti Joannis Juvenis, Eptscopi Ambianensis.

dus Abbas Centulonsis, S. Richarii successor. Qui

cum suis Monachis accessitad sepulcrum S. Wlfla- §. IV. Reliquise cuni Rnensi et Ambianensi
gii corpus elevarunt, et cnra solenni processione
: Ecclesiis,non sine Monstrolensium sensu,
aclumioibus accensis inter canttca et laudes divinas eonimunicatse.
detulerunt ad ecclesiara S. Mari&e in Foresti mo-
uasterio; et inde ertulerunt corpus S. Richarii,
atque ad proprium <'i" s monasteriuni Ceutulense yeverat intereatRuensibus erga suum olim Pasto-
\jre
portarunt. Hm Ignatius ex Archivio, inquit, Ruensi rm, Wlphlagium, devotio lanta, ut ecclesius duas Pa- liuensilms Re-

ei inde prohatS. Wlflagiuni uno alterove anno ante rochiales nomvni ejus neque explere Hquiam pcten-
dicatas haberent ;

S. Rtcharium, c.r hac vitamortali migrasse. Ncque eam posse viderentur, aulsatis condignevenerari ilium,

obstani hsec verba antiquioris Vitm : Locus in quo nisi Monstrolio reciperent Corpus vel saltem aiiquas ,

Sanctus bomino servivit, in territorio vilke Ruguse ejus Reliquias. Ciero igilur Populoque Ruensi postu*
situs est, qui antiquirus subjacet monasterio R. Ri- tantc, animnm induxit Franciscus le Fevre de Cau-
charii Confessoris ; ubi vox antiquitus, respectu tem- martin , Episcopus Ambianensis, ut Monstrolium pro
poris quo illa Vita post aliquot secula fuit scripta, su<> Episcopah munere visitans , effectum daret , quod
>,.!: neqne tdeo cum Malbranco, ad tempora iili tam juste videbanlur exigere. Qnx resquam eegris

Caroli Martelli aut Pippini Regis, difforondus est Mon&troliensvum anirnis accepta sit , quantumque in

Sancti obitus. Translationem fiauc Corporis ad Foreste periculum adduxerit Episcopum, ct quo exitu fuerit
monasterium factam esse Kalendts Octobris, indicat felicius terminata, malo ex publicis Actis, Gaiiice de~

dictus Maioraucus lib. (> cap. 32, quo die inscripta scriptis impressisque Laline reddere quam wiena
, ,

est Martyrologio MS. Centulenst feslivitas S. Wlfla- epitome uti. Primus actus in Conventu Gallicani Cleri

gii Presbyteri et Confessoris in pago Pontivo, et anno mdcxxxv die vm Auguiti , Parisiis , prsesidento

natalis iterum appellatur, loco translatiouis : etdeinde Archxepistopi Turonensis Coadjutore celebratus , ita

cetebrata per octo aHes hac solennitate, die ix Octobrii, describitur, in Processu quem voeant verbali Gongre~
Translatio S. Richarii, de eremo in locum
facta est gationis istius,

monasterii a se fundati, uli ex eodem Martyrologio 15 Dum Acta in priori conventu recitarentur F
EptsC Amhia-
reUtlimusad xxvi ApriUs, diem ejus natalem. a Domini) de la Meschiniere, supervenit D. Archi- nens s, eam
13 Permmsil sacrum corpus S. Wlflagii in dicto episcopua Bordegalensis , locumqne suum sumpsit: illls daturus
ntde Mon- Foresto monasterio per aliquot secnla, multis miraculis Dominns autem Episoopus Ambianensis supplica- 1634.
slroluim :

clarum ; postea ad monasterium S. Salvii, a fundatore vit, ut audiretur super lacto quudam, in quo lm-
scio, incorpore ibidem quiescente, sic appellatum ;
nor et auctoritas Bcclesiae fuerat velieraenter laesa.
vulgo Monasteriohim seu Monstrolium, oppidum m«- Facta ergo sibi dicenHi poteslate minutim deduxit ,

nitum pvope ostium Cancem fhtminis, delutum est, injuriam, sibi in eccU-sia Monstroliensi irrogatam,
quuit ob incursionem Normannorum factum, asserit anno mdcxxxiv, die vii Junii ; ubi cum visitationem
Malbrancus. ferum Ignatius Carmehta attribuilea prosequeretur, et secundum formam juris provi-

translationem Amulpho Comiti Flandrensi, quiposl disset supplicationi, sibi a parochiae Ruensis habi-

ubitum Adotphi fratris, aurw dcgqcxx-xiii morlui, ob- tatoribus porrectae , pro impetranda parte aliqna
ttnint Bononiam et vicinas ditiones; ac postea, capto ReliijLiiarum S. Wlflagii , cujus corpus olim depo-
Monasteriolo castro regio, Pontivam provineiam suerant in monasterio S. Salvii apud praed. Mon-
propriffi ditioni subegit, eoque transtulit S. Richa- strulium assentientibus Monaclns
; separaverat ,

riura, et S. Walaricum, et in castro Mor.asteriolo iude partes aliquas, praidd. Kuensibus Parochianis
servari pnecepit, uti eo pltvnhus tcguntnr xxvi Apri- donandas. Verum ipsius Monstrolii incolse, prae-
iis nii Uistoriam Retationis S. Rickarii, a nobis cdi- textu devotionis, quo erga praed. Sanetum moveri
iuin pag, kVTt ct Knlendts AprUis, ad Acta S. Wa-
;
se protestabantur, et cnjus Ueliqiiiis privari se nul-
lartci ejusq nc Rclulwncm, num. 2. Quo eliam tempore latenus ferrent ; vehementer concitati ,
pulsatis

Borpus S. Wltiagii dclatum fuiese Monstrolium arbi- campanis arreptisque armis, tumultuario concur-
tratur dictus Ignatvus, ibique permansisse, depositum rerunt in ecclesiam , et coram Majore atque Sca-
binis,
 DIE SEPTIMA JUNII. 33
A bims,faote imprfu
Episcopum a Sacramento in clesiamque eommissae quisquam incurreret. vitas
a Uonstro-
,
, D
Gonflrmationis plusquam bisrnille hominibui con , niembrorumve jacturam , vel sanguis ullus effunde- aictohf. d. p.
lienstbus tndi-
ferando, venientem; ipsum,, ut erat roohetum, retur conati tamen modis nmnibus sumus
nne vlolatur; ; ut eos ,

epomidem, ef siolain indutus, absque aliquo digni- ad delicti agnitionem converteremus ; itaque cave-
tatis respeclu, prostraverunt iu lerram pluribusque remus ne temporalis
;
pcense remissio, quam eis be-
iotibus contuderunt tam inira quam extra ecrle-
, liigne iinpetraveramus a Rege , cederet in prrui-
siam : sic ut vulgi furentis niauiim a-gre evaserit, ciein auiin iiniii sua dimitteremus per- . si ipsoa m
adjuvantibus Toparcha S. Maurilii, et Domino Mi- tinacia; per senlentiaiii nostraro, latam xxv Juuii
chon Sergeantio Majore loci qui ad aiixiiinni fe- , aiino mdcxxxiv, eos supposuimus interdicto.
reniluiii aceurrerant. 1!) Postea vero commiseratione taoti plurium ,
publicilus ro-
10 Sic per nocteiu elapsus ipse, questus e6t Re- bonorum, qui, licet gravissime sentirent crimen !/'•'•"

gi <le rominissa contra se violentia qui mox Com- aliorura, cum iisdein tanien
:
manebant privati Sa-
gui Impetrata missanum eo misit , informationem sumpturum ile cramentorum participatione , ahisque muliis gravi-
eisa Itcge dt-
llcti venla,
preedietis. Hic omnia veritati consona inveniens, hus i]h vanas interdicti suspcnsiones induV-
causis;
quosdam ex civilius in judicium traxit ipse vero : simus; quoad tandem stiterunt se nobis Mag. An-
xxv Junii seditionis auctores excommunicatos de- tonius delUinbres, Locumtenens generalis et Ma-
claravit, oppidumque cum suburbio supposuit Inter- jor Monstrolii ac M:ig Kranciscus Hurtrel Advo-
; ,

dicto quod tamen uno mense post suspendit, ad

:
catus et Procurator Rrgias ihidem ex vi proc.ura- ;

instantiam duorum civium, totius oppidi nomine tionis silii injiiiietae a Majore, Scabinis aliisque ,

sibi lactam, usque ad primum diem hnjus curren- Populum Monstroliensem repnesentantibus atque ;

et Inteidtcto tis anni. Eo termino ad exitura vergente alii duo , exposuerunt nobis extremum dulurem, quo uni-
iuspcnso,
supphcaverunt ut sententiam vcllet
rcives simiLiter , versus populus altieiebatur, propter excessus atro-
iu/ill /irnfl-

ciens,
ad semestre alterum suspensam tenere quud etiam ; cesque injurias illatas pcrsonse nostrs aiiisque asai-
indulsit, assignana eis xiv Junii prasentis. Verum steuiilnis Ecclesiasticis ; quodque magna ducebantur
hoc etiara die appropinquante, ciun nihil videret i pcenitentia , propter offensam Deo et Ecclesiae irro-
ab offerentilius
Monstroliensibus moveri , ad testandam commissi gatam. Quare considerantes in quanlatn calamita- sattsfactionem. ,

faciuoriset satisfactionem aliquam poanitentiam , tem inci iissent, Sacramentis privati et, extva conv- quamcumque ,
prsestaodam
Ei :i continuavit nihilominus,
desisa , iniiuionem Ecclesiae positi , nisi clementia magna
rem commftit etiam noii rogatus, suspensionem usque in diem usi sententiaa imstr.e effectum identidem suspen-
Conventui Cle- xvAugusti. Ipsis autem in sua pertinacia reinanen- dissemus ; cupientesque ab eadem ahsolvi , ac Deo
tibus ne culpam agnoscerent, supplicare illum Con- et Ecolesue facere satis ; priiniiiu quident gratias
greg itioni , ut sibi quid agendum suggerat ef pro- nobis egerunt , pru condonatione reis apud Rrgem
videat ; reparandse injuri» contra Erclesiam suam- impetrata ; deinde bumiliter uos orarunt , ut supplt-
que persouain factas, oiiine jus suum eidem com- ctbus veniam absolutiouemque impertireuiur ad ,

mittens. quauicumque pcenitentiam a nobis iiijungeudain

17 Exborruit ad facmus tam enorme Congre- paratis etiam ad capsam reliquiariam S. Wlphlagii
;

gatio, laudataque prudentia et mansuetudine Epi nostro arbitrio vohintalique oonsignandam adden- :

scopiAmbianensis, in toto processu monstrata, do etiaro , quod licet hostiles circum Monstroliura ,

examinavit mature ac morose totius causaa statum, dccursiones, egressum redderent pericuiosum vias-
ipsamque in crastinum deflniendam reinisit. Tum que mfestas omnistamen populus paratus erat no-
;

vero resumpta eadem queivla fuit omnibusque cir- : lns s " sistere ad quamcurnque vellemus pceniten-
,

cumstantiis diligenter expeusis, facinus dd. civium tiam suscipiendam quando id ab eo exigeremus. ,

Monstroliensiuin, commissuni contra prad. D. Epi- 20 Igitur de misericordia Dei confisi qui non ,

sci pum , in bubitu suae diguitatis et functioue sui vult mortem peccatorts, sed ut convertatur et vi-

muneris constitutum , censuit enorine sacrilegium vat ;

considerantes insuper non aliuin fructum ab annuente
coiivcntu C/e-
continere contemptum religionis nequaquam
, et injunctis per nos censuns nitendi, quam couversio-
toierabilem. Quare pro curanda reparatione crimi- nem reoruin ; ad hanc vero eos divinttus perdu-
nis, et populo illo ad ollicium revocando Congre- , ctos secundum relationem praedd. Dominorum
,

Tpsis detnde gatio ipsa sibi causam assumpsit ; Episcopumque de Lumbres et Hurtrel deputatorum ipsius oppi- ,
ii i,i', iitiiitt.t.
consuluinus super ea re Dominos Pradatos
i
prsed. rogavit, nequid an.plius ageretvel stat,ueret, di ;

nisi ciim cognitione ca'tus totius ; quando jam non aliosque deputatos Ordinis ecclesiastici , in con-
amplius ageretur res sua, sed causa communis Cleri ventu generali Cleri Gallicani; quihus onine no-
totius iiijungens Promotoribus , ut quibuseumque
; struin commiseramus. Hi vero, afr
ci Ecclesiaj jns
occasionibus id exigentibus, de negotii illius statu quod gra-
tcntis helli prsesentis circumstantiis, per
ad sc referrent, ut citra tnoram providere possit. vihus iucommodis periculisque expouendus esset
II i,i missis sccuta est :hc xx Septembris elj Episcopo
t-. , populus, si ad congruam satisfaetionem compellere
Ambianensi sententia , InteTtticlum tollc-ns tenoris se- tur; gratum habuerunt assenseruntque , ut indul-
benigno rela-
queniis. gentia extraordinaria uterenvur. Itaquede consensu xat.
1K Franciscus, Dei misericordia Ambianensis et mandato ipsorum, pure atqne simpliciter abstu-
Episcopus, oiunibus, prsesentes Litteras visuris, sa- limus interdictum, a nohis positum et fulminatum
lutem ct henedictionem. Notum facimus quod, ,
super oppidum et suburbia Monstroliensia eo facto :

propter excessus comuiissos contra personam po- permisimus et permittimus ut sacrosancta Missa,
stram pluriumque Ecclesiasticorum nobis assisten- canonicales Horte, aliaque divina Officia dicantur
tium, in oppidu Monstrolio npstra: dicccesis dnm , ihidein et celebrentur uec non, ut Sacraitienta Ec- ;

ihi in visitatione essemus, et Confirmationis Sa- clesia' administrentur prsdicti oppidi incolis tam .

cramentum ministraremus Rex ; , solita pietatc a-u-i^ quam sanis atque ut eorum corpora, qui in ;

impiilsus, jusserit informa- communione sanctse Ecclesia= decesserint, terra

motus, et justitiai zelo
henedicta cond uitur ecclesiastica et iniinia omnia
tiones ad judicium definitivum procedi
siiiiu . ct ,
;

exerceantur, sicut ante lnterdictuui praefatum.

contra eos qui ex inforniationihus, per suus Offi-
iniri.i ,/iiin
2i Qnod autent ad capsam S. Wlphlagii
pertinet, n ex capsa
itrctiirii/iim ciales sumptis, deprehenderentur reij sed ad liu-
25 Jii/m, millimas preces nostras posnam remiserinius qui ordinavimus et ordinamus, utea aperiatur perMag.
, JJJJfJJ^jJ^,
fuerant condemnati. Nos autem quamquam cavere Nicolaum le FeM-e. Preshvterum Capellanum Ec-
clesias Ambianensis, Eleemosvnariuiu
nostrum, qui
voluimus, ne pro reparatione injuri» in nos Ec- ,

Jtinn T. U 5 inde
 34 DE S. WLPHLAGIO PRESBYTERO.
inde accipiet preed. S. Wlphlagii portiones a nobis parochialem Ruensem et aliis duobus parvis ossi- ;

AICTCRR D. P. ipsi pra^seriptus quas a loco in quo requiescunt bns tibialibus pro ecclesia Cathedrali. Cantatis
,
;

transferet ad ecclcsiam S. Mariae Munstroliensis, ergo solenniter Sauctorum Litaniis, et in terram

cumitantibus Majore atque Scabinis oppiili et reis prostratis quotquot aderant; praedictas Reliquias e
privatis : postea vero transferentur prsefatse Reli- capsa suinpsit, reverenferque misit sivpra pulvinum,
ad ecclesiam parochialem Ruensem
quiaj, partim ,
eo fine coopertum mappi et pretioso quodam velo.
rcorum sum- partim ad nostram Ambianensem ut ibidem de- , Cumque claudendas iterum arcae
imposuissemus
ptu alibi ho- center ac reverenter conserventur eumque in a<tum separationis praedictae, in pergameno exara-
;

norandas:
finem fundahitur in praed. ecelesia oostra Missa tum ; detulit prasdd. Reliquias vestitus et comi- ,

solennis, guotannis celebranda in festo S. Wlphlagii talus ut supra ad aram principem ecclesi.v
, ubi :

die vii Junii ; snb qua et tota die illa, coram proedd. reperit totum Clerum oppidi, cum magna populi
Reliquiis ardebit candela cerae alba?. Quai fundatio multitudine , omues paratos ad instituendam suppli-
Mi-s.o atque candele ut perennare possit, consti- cationem, iu seuteutia Episcopali praescriptam.
*Sept Tingts *
tuent Major et Scabini Munstrolienses fundum
dil. 2i Cum ergo D. le Fevre cappara induisset op- ;

fa^qiie pro-
centum et quadraginta librarum, in reditum an- timo ordine progredi ccepit pompa a Corpore op- ,
cis\io)mHtcr
nuum ei rei impendendum , precter mulctas ad , pidi prascipuisque civibus ducta in quibus perso- :
arcumliitas,
quas rei fuerunt eadem ex causa condemnafi. Ut naliter noscebantur cumplures ex iis, quos condem-
autein memoria sati.sfa'tionisfactae Deo et Feclesia; naverat D. de Minomenil Consiliarius regius, Ma*
cousen elur, praedd. Major et Scabini poni curabunt gister supplicum libellorura domus Regiae, et Com-
in ecclesia Ambianensi eo qui ipsis assignabitur , missarius a sua Majestate deputatus; qui omnes
loco, marmoream tabulam , in qna sciiipantnr iit- gestu et Iiabitu prreseferebant peenitentiam de com-
ad nosfram intercessiouem et in
teras abolitionis missis tanlam. ut etiam lacrymas fumlerent, et ge-
favorem damnatorum a sua Majestafe concesv&'. *
mitibus aures circumstantium ferirent. Hoc ordine
Denique ad hujus sententia? publicationem execu ventum est ad ecclcsiam S. Mariae, locum exequen-
tiniieinque deputavimus ac deputamus prsed. Mag.
, il;r sententiae designatum; ubi pruad. D. le Fevre
Nicolaum le Fevre, cui fecimus potestatem agendi ijisas Reliquias imposuit altari majori, et conse-
qunl [uidad effectumprssdictorum conveniens fuerit. quenler ad Antiphonas , inter procedendum decan-
Datum Parisiis etc. tatas, ceeinit Orationem de
Wlflagio qua finita, S. :

22 Qno modo porro res acta Mohttrolii sit t

decla- priusquam absolutionem ab Interdicto pronuntiaret
qua de rausa
ral iequent Instrumenlum : Die xwin Septembris D. le Fevre, intonavit Hjmnum , Veni Creator,
Clerl congie- yocxxxv Nos Victor Bouthillier, Consiliarius Re- prosequente Clero ac onmi populo , cum magnae
gaU Commts- gms, Coadjutor cum futura successione Archiepi- devotionis exhibitione addidic Orationem de S.
:

sartus,
M-n| ( ;itiis Turonensis , in mandati a sua
virtute Spiritu idem Dominus, ascenditque summum altaris
Majestate emanati et , commissionis Dominorum gradum , et inde voce clara pronuutiavit absohitiL»nis
Archiepiscoporum, Episcoporum aliorumque De- , sententiam. Tum vero nos, sermonem assumentes,
putatorum Cleri GalHcani, Parisiis de licentia Re- repraesentavimus eis gravitatem delicti , et quam
gis congregaiorum , ad excipiendam submissionem parum proportionata eidem esset ratio peeme. exa-
et satisfactionem, Ecclesia? debitam, propter exces- ctae ; exaggerantes proinde obligationem ecjrum
sus Monstrolii conimissos, inpersonam Illustris. ac erga Ambianensem Episcopum, qui eos tractabat
Reverendiss. D. Episcopi Ambianensis; contulimus ul pater filins; et exhortantes ut caverent in aliud
nos ad oppidum prsedictum ubi tam secundum : simile delicluni incurrere quae verba excepit po- :

post altnlu-
Monstrotium litteras deputationis Dominorum deLumbresLocum* puli conclamatio, mixtum gaudio dolorem testata,
tlone.m po-
ven I ;
tenentis generalis et Majoris , atque Hurtrel Advo* et gratura erga clementiam sui Pastoris affectum ; puli, avfcrt
cati et Procuratoris d. oppidi, signatas xxm prae- ac tindeiii preed. I». le Fevre assumpsit Reliquias,
teriti Juliiquando consequenter ad supplicationera
; pr ut in mandatis habebat, auferendas. Quibus de
nobis porrectam nomine communitatis et babitan-. rebus omnibus prsesentem hunc pruces^um verba-
tium oppidi prsed. iterum se stiterunt praedicti lem formavimus, ae manu nostra signavimns con- ,

illorum Deputati ; verbaliterque requisiverunt, ut tra signante Secretario a nubis ad id lecto coram ,

procederemus ad sublatiouem interdicti, fujminati Mag. Natali Gantois, Canonico et maguo Archi-
contra praed. oppidum per pra?d. D. Episcopum , diacono atque Vicario generali ditecesis Bononieu-
Ambianensem ; promitteutes integre *e submittere si> Mag, Francisco Tombes item Canonico Bo-
; ,

omnibus, quaa sibi injungerentur, ad satisfactionem noniensi et Priore Rumeliacensi ; Jacobo du Bois,
Ecclesisesecundum sententiam pra?d. Episcopi. Sculifero Toparcha de Monmoreau et Equite Or-
Posl quod ii;i actum, transtulimus nos ad
"l'.\
dmis Dominae nostraj de M^nte Carmelo, aliisque.
Abbatiam S. Salvii, ubi Mag. Nicolaus le Fevre, 25 DiUit r poetea sunt extractx
toque prmsen- sic Reliquise, cum
tt, Delcgatus Eleeraosynarius praed" 1). Episcopi, ad executionem solenni procen&ione, ad parockialem ecclesiam S. Ma-
BptiCOpi pr.nl,sententire deputatus, praesens adfuit, Sto- Mnndibulam
rix. de Amistallo in i/it'<lt<> civitatis Monstrolii , <'
pra H itiiii.
lainsacram indutus; ut per ipsuni procederetur ad dltari impositai, Tum vcro po&t cantatum Ilijmnum
,
aperturam capsaa S. Wlflagii indeque edueerentur ,
Veni Creator, cuyn Oratione <(< Spintu sancto, facta
portiones iu prffld. sententia ordinataa. Quem in est relaxatio publica Interdicti. Huic actioni prtesentes
finem statim apertum
ostium sarristiae, coram fuit fuerunt Victor BouthilLier Coadjutor
, et snccessor
nobis el D. Gabriele de Bauvau Episcopo Nnnne- Archiepiscopi Turonensis Gabriel Bauvau, Episcopus
;
tcnsi , populo. In quam Sacristiam
atqtie infinito Namnetensis; Prior ei Rehyiosi monasteriiS, Salvii,
ingressus prsed. D. Fevre, processit adaperturam le
aliique plurimi Ecclesiastici. Celerum sacrx Reliquix
capsaapraed, et ea aperta accesserunt praedd. Major extractse summa cum Ixutia exceptx fuerunt, tum a tt 0\<. cuta':

ef Scabini, cum omni reverentia et subraissione of- Ruensibus cxtra oppidum occurrentibus, tum potissi- pro ,imb'anen~
ferentesilh totam capsam, auferendam vel aliter >i Ea ia.
mum ab Ambianensibus cum generali pioces-
, qui eas
se-x oblata stll
habendara pro beneplacito D. Episcopi. Respondit sione lotius CUHet omnium Ordinum Religiosorum
capsa t„ut( autem D le Fevre, D. Episcopum contentum e^se totius urbis exceperunt, apportantes in occursum the-
poidones pnrtiombus iis quas antea extrahcre vuluerat;
dumt;
,
cam sacri corporis S. Domilii Presbyten et Canonici
seihcet maxilla Sancti transferenda ad ecclesiam
,
Ambianensi*.

DE
 DIE SEPTIMA JUNII.
3S

DE SS. ANTHIMO PRESBYTERO

ET STEPHANO, APUD GR^COS
Notitia ex MS. Gracis atque Menais.
Quod liabuimns a nosliis Parisiensibtts collegii
Av9«vJevE-/i«!)v "Avtiu.o; xpw™ (3i'ou,
Glaromontani ad tempus concessum MS. Sy- flpo Tr; TeXevTii; «peTdivJxzpTrov 'y='pe(.
naxarium Ecciesiee Conslantinopohtanse, valde Fl. rem probatae germinans vitae, Anthimus,
tiniitiitnm, atl littnc diem vu ista Imbrt. Virtutis ante fata fert fructum suse.
Mwirr, tijjv 6aiu>v IlaTepojv yiijw 'Avlipiou ITpeaSrjTEpou Ac S. Stephano, similiter in pace dormienti , lioc
xvi 2r£'fzvou; Memoria sanctorum Patrum nostro- ticciiiiltir.

rum ,
Anthimi Presbyteri et Stephani, virorura E^u-jjjjtj-- ^TE^avo; ou i^opet 0"Te'aou;.

strenuorum, twv anwdztrjjv tou

'0 Tztjxy-iAr, ytlo apeToiv o('oe TtAi/.uv.
; TrXnioYcov $Xopev-
ti'ou, prope a;des Florentii. Georgius Codinus de Stephanus coronse, quam gerit, nomen ferens,
Originibus Conslantinopolitanis pagina
59 scribit Virtutis esse plexam fatetur manu.
jEdes Florentii et Callistrati a duobus fratribus ,
ln MeneeisMSS. Divione apud Petrum Franciscum
ita nominatis fuisse constructas, quae post eorum C/iiffUlium adservalis, azque Stephanus atque Anthi-
mortem in monasteria fuerunt mutatae. An ibidem mus appellatur Presbyter. Qux dignitas in MS. Me-
bi Sancli vixerint , non nisi e.v aliqua convenientia diolanensi BMioihecr Ambrosianx et Cluromontano
possttmus judicare. De singulis aliquod distichon ha- prxcitato solum tribuitur S. Anthimo, uti et nos [eci-
belur in Mcn.ris exctisis : et de Anthimo qui . h mus : Meneea neulri canulem adscribunt.
lifihr, teXewutok , in pace requievit, sic canendum
przcipilur, cum alliisionr ad nomen "Av9ifioc, id est,
Floridus.

DE S. SEBASTIANA
THAUMATURGA APUD GR^COS.
Cultus ex Menaeis et Synaxariis probatus.

supra indicatum MS. Synaxarium Grxcum cum

Jam Ecclesiae Constantinopolitame ,
magnx
utantiquum . ita
distichon hoc additur,
stianae , a venerabilitate
al/usionc ad
sumptum.
nomen Seba-

auctoritatis , ista sub finem hnjii^ <iiei lEov.fjTiv.vr^ wc zx ?.ocira toO Ptou
habet :M^-po; Yip&v ^eSaoru we,
Kect XTjsioattxt* Seoceara r.-j.m, y.y\ ~o rou fitav flloz.
•crje, 0*u^aToupyoO. Et sanctaa Matris nostrae Se- Sebastianse tota veneranda ut vita,
bastianse Thaumaturgse , sive miraculoruni effe- venerandus omnibus exitus fnit.
Ita
ctricis. Duohic subindicantur : Primum Sebastianam Habemtis Martyrohgium Arabico-Egyptiacum, quod
alicui monasterio ftminarum preefuisse , et [orte Con- r.c Arabica lingua inLatinum transtulil Gratia Simo-

stantinopoli aut sub hujus Patriarchatu; id enim si- mtSj et nobis Roma transmisit Athanasius Kircherus :

uniflcare videtur titulus Sanctae Matris nostr»; in quo ad hunc diem indicatur Certamen S. Seba-
deinde, quod miracula plurima , in vita vet post obi- stianse , ubi vox Certamen forsan loco Memoria in-
(iiHi , patrarit; unde ei factum Thaumaturgas <<>'j>to- serta est. Interim veneratio ejus confirmatur ,- et

mentum. Ea miracula olim fuisse descripta, verisimile suspicio nascitur , ipsam aliqnatenus ad Mgyptum
est. lit MS. Synaxario Chiffletiano similiter Thau- pertinere, seque et alias secum in aliqua ejus eremo
maturga appellutur, ct cum Menseis excusis dicisis exercuissea
dicitur in pace vitam rinivisse : utrobique autem

DE SANCTO MERIADOCO
EPISCOPO VENETENSI IN BRITANNIA ARMORICA.
Ex variis recentioribus, Vita antiquiori usis.

-nier Gallicanos civitates Brilannis Annonc.r est Armoriar, jam altera vicerecusas annn iidclix ; et

Episcopalis urbs Venetensis, Venetura et \'e- inter Auctores . quibus sc usum profitetur, sunt Ati-

tfemoria
I
M-i
netiffl

-Setlcs;
Vannes, olim Ditcnm
clittm
tjine ad
tlicia ,

vn Jiiuii cttlttt sacro

cttltjo

Ituiic tlicni

vcneratitr S. Meriadocum vultjo S. Meriadec, *ttum ,

gustinuadu Pas. Joannes Chenu
in Catalogo Episcoporum Venetensium. Sed
nomen exprimunt tantum liltilo Sancti pt:cftxo et
.
, ei Claudius Robertns
Itt nutlum
,

tjus ittSan~
Episcopum. Hujtis aliquam Vitam Gallice edidit Al- shtiiitini duodecimum aut decimum tertium hujus
Sedis
cli apud
varlQt; beitus le Grand inter Vitas Sanctorum Britannite
, Episcopum. Sammtirihttiii decimnm quintum : de quo,
inquiunt
 ST, DE S. MERIADOCO EP.
inquiunt , consule Proprium Sanctorum dicecesis in desertnm locum, Deo soli ut serviret, recepit :

eullus in Venetensis ubi fertur ipsum obdormivisse in Do-

,
ubi diuomni sanctitate, vitam ducens eremiti-
in
Venetentt
mino vu Idus Junii. Tdem Proprium allennt ctiam cam, delituit. At deindc clara virtutum lucerna, ne
Proprio,
Albertus !e Grand, quod uos hafiemns Veneti excusum sub modio esset diutius divino indicio pVopalata, ,

anno iwncxxx tt inde subdimns aliquod Vitse Compen*

;
super candelabrum evecta est. Patefactus enim cce-
dium, in tres Lectiones parvos , ad secundum Noctur- lesti nutu Christi faumlus, sublato e vivis Hinguthano

num in Malutini» recUandas, distinctum : quibus alibi Venensi Episcopo, magna Cleri et pnpuli cdnspi-
additnr hsec Oratio : Deus , qui de hujus mundi ratione , de solitudiue dilectissima abstractus , ele-

inedia, per medium pauperiatis, Beatum Meriado- ctusque est Pontifex, atque Episcopus ordinatus :

cum, Confessorera tuum atque Pontificem, abstra- quamquam ipse subesse, non prseesse, deideraret.
xisti ad patriam elaritatis, tribue nobis quaesumus : Sic suscepto Pastorali munere, mores Epiacopales
ut, ipso pro nobis intercedente , dirumpas nostrae ita induit, ut vix ullum, ante vel postejus tempora,
vincula pravitatis. illa Ecclesia Pra3sulem viderit ,
qui majori solertia,

2 Prxterea idem dlberttu allegat, antiquum Le- doctrina , vigilantia , integritate, p ; etate, gregera
Legenda commissum. Propter quarum virtutum ex-
gendarium manuscriptum detentum in ecclesia S. rexerit
63 HS vtta
Joannis Traoume Meriadec, Poigtdicta, iu paro- cellentiam, et clara suse sanctitatis ac glorise, quae
Gultlcn,
chia Plongaznau dicecesifl Trecorensis : quam Vi- cum vivus tum defunctus prodidit, argumenta . a
tam utmam sub fintm edidisset : iunc certior fides ad- majoribus inter dicecesis hujus Tutelares praseipuos
hiberi possel iis qux refert, et in Lectionibus non ha- habitus et in hunc usque diem a posteris sacris
,

bentur. Talia sunt . quod S. Meriadocus anno 758 honoribus, qui beatis Opitulatoribus deferuntur ex-
natus esl : sed cifris transpositis opinamw legendum cultus, hoc ipso die, quo ad beatitudinem migravit,
anno 578 aut 587, tune autem valde senex fuisset venerationis celebratur obsequiis. Hxc Saussayus. et Lectiones

Vitr autem Epitome, ezpropnis Ecclesiae fenetensis, novx,

drca anmtm 659, quando in lectionibus dicitur con~
secratus Sacerdos. Deinde, ait idem Albertus, Meria- est qme sequitur :

dofum, post acquisitas interstudia scientias, a pa- Meriadocus illustri stirpe Conani minoris Bri-
i ,

rentibus ablegatura ad aulam regiam, in eaque tannia? Regis editus a teneris annis sese ad vir- ,

ubi narrantur
quinquennio vixisse a vitis immaculatum omni , tutum omnium studium comparavit humilitatem :
ejus ordinatio
pietatis et sanctitatis exercitio deditum. Postea ob- vero maxime in deliciishabuit, Christi Domini ve- Presbyteralis,
latum ab eisdem matrimonium recusasse et praeele- stigiis insistens. Legitimam adeptus setatem, sacris vi/a sol taria.

gi*se siicros tnliues Sarenlotioque suscepto seces-

( ; Ordinibus ordinatur; et inania mundi nominn, quaa
Bisse in locum solitarium in Vicecomitatu Roha- suspiciunt homines, et junioribus animos faciunt,
iifnsi, ab oppido Pontivio
liaiid ubi hoc
procul , aspematus, bonis omnibus et honoribus cessit, re-
tempure extat sacellum ejus nomini dicatum. In- cepitque se in locum quemdam non procul a Pon- ,

mutta par- terun cum prsedones vicinaloca devastarent eum . tiviensi castro, in quo solus degebat, perturbatio-
ticttttiria
institisse apud Vicecomitem Kohanensem, ut dictos num expers, vitaeque compos securissimae,
condiut.
prsdones pelleret : eique se id nequaquam posse ii ^Egrotos ibi plurimos , qui ad eum sanitatis mlracula, ele-
efficere respondenti . promisisse .
se id peraeturura recuperandae gratia confluebant, sospites restituit. ctioad Epi-
scopatum,
si tres celebres mercatus concederet in paroecia Cumque insignis hujus virtutis et sauctitatis fama
Noval, scilicet die sexto Julii, octavo Septembris, percrebuisset Venctenses vives coneiliuin cogunt,
;

et primo Octobris. Qua conditione a Vicecomite Cnpitulumque Clerum impensius ob-

et universura
acoeptata, dictos praedones solis S. Meriadoci apud secrant, ut Meriadocum in Episcopi nuper defun-
Deum precibus fugatos fuisse. Denique, post admi- cti locum sufficiant. Quibus in id convenientibus,

nistratum in omni sanctitate Episcopatum , vita fun- datnm est negotium quibusdam Canonicis.ut Me-
ctum esse et in ecclesia Cathedrali sepultum, ac riadoco, ipsummet populi precibus et Cleri concor-
taiu m eo quam in loco solitudinis suaeclaruisse mi- dibus animis cooptatum Episcopum renuntiarent. ,

raculis multasetiam in Britannia hac dicatas S.

: iii Et licet sibi delatum onus deprecaretur ira ;

Meriadoco ecclesias interque eas sacellum castri , tamen ingeininatis omnium votis urgetur, ut iis tn (oquc vr-
Pontivii et aliud in paroecia Plou-gaznou, supra in-
, tandem cesserit. Paucis post diebus in Ecclesia Ca- tates.
dicato. Hsecinler alia Albertus \e Grand.
V
thedrali, celebri Episcoporum conventu, et magno
i Andreas Saussayus, in Marlyrologio Gathcano, populi concursu , fausta acclamatione plausuque
exhlbetvr hoc eum exornat elogio : Apud Venetum in Armo- annum sexcentesimum quinqua-
consecratur circa
Elotjium ex Meriadoci Episcopi et Confessoris ex
rica, S. , qui gcsimum nonum. Caritatem maxime et misericor-
Saussayo
regia stirpe Conani, provinciae hujus Principis, edi- diam erga pauperes et a^grotos exercuit, enrum iue-
tus, calcato temporalis glorise fuco , humiJitatis diam sublevando salutique consulendo. Cum vero
Filii Deiimitator, sese. ne natalium fulgor specta- pie et sancte vitam confecisset, miraculorum gloria
bilem mundo redderet, induraentis vilibus tegens, celebris, septimo Idus Juuii obdormivit in Domino.

DE SANCTIS MARTYRIBUS
PETRO PBESBYTERO, WALABONSO DIACONO,
SABINIANO, WISTREMUNDO, HABE.NTIO, IIIEREMIA,
MONACHIS CORDUBJl IN HISPANIA.
COMMENTARIUS HISTORICUS
Acla Martyrii ex S. Eulogii Memoriali Sanctorum ; patria eujusque et cultus.

anctm Ealogius Preshvtcr Cordubevns, cujui ipse eoronaltts esl. Primumfutjam bis di.rimus obiter
4X.S0 Vitnm et Passionem dedtmiu xi Martii, bis

S
Di Cl I.l. atlWUlisindum Pampelonensem Episcopum xvn Kal.
rrifsit <le Martpitms passii in Saraccnica Decemliris i/^ins anni, juo Petrus Preshyter,
,
Wa-
sui temporis persecittione , tfvtt tlenmm ttiam labonsus Diaconus, Sabinianus, Wistremundus,
Ha-
bentius
 DIE SEPTIMA JUNII 37
bentius et Hieremias Monachi uno die una hora, gniatnr a Plinio
, ,
, ista cognominetur CUra ab Aulo D
vn Idus Junias in Aira. pccclxxxix interempti Hah, eamqve Valcargadum , aJii Alamedam hodie EX S. FfLO-
sunt ; oiquc aln ante et post ipsos nonnulti, istic no- Hci contendant. Sed Aulo isti nuper conficto nikii cre-
minati : deinde comjiOSV.it /wsturo opus, sub Htuli Me- dimus malumusqjtts arbitrio Lertoris retinquere imuro
,

morialis Sanclorum , ab anno Cftrtsti dcccl usque an diversa loca opinari vetit.
ad lvi passorum Ubrts tnbus quorum seamdi Capile , 4 Beatissimua vero Habentius , virili jnm fetate
qninto de iis quos preeferl titulus texuit narrationem, perfectus, e civibus
,
Cordubensibus , Monachorum
Scnarius filc sic prtefatus : Veniamus nunc ad illum mysteri vita oblectatus, S. Chriatophori monasteriura inco- Itabin/ius ex
Martyrum, senani sacratissimum Martyrum globum qui uno luit, quod situra estin spectaculum urbis,
monasterio s
ipsc est vene-
,
in parte Christopfwri
die unaque hora, snb ictu saevientis mucrunis ob , Australi supracrepidinem ulteriorem Baetis
rabilis nume- ibique :

ro.
testirnonium veritatis , occisi sunt. Hac occasione seculo mortuus Christo autem sub arctissima Re-
,

mulia de senarii numeri mysteriis Tamayus, in Notis gula degens utpote spnntaneo carceri
,
se tradens,
an suiim Hispanicum Martyrologium, qim apud eum aliis m.iceriarum
'

ferreisque sepibus circumclusus ,

legi possunt, vel apud Petmm Bungum de numerorum laminis intus ad carnem obseptus, per fenestras se
mijsteriis; quem describit : pro omnibus sit ffugo de adventantibus exhibebatvisendum. Iste talis ac tan-
S. Vtetore, in libro de, Sacram. sic loquens : Sena- tus, cum Reato sene Hieremia (de quo supra effati,
nns, quia ex partibus snis constat : bis tribus , ret quique etiam inter ceteros Dei servos [fuit] acrio-
terduobus, signura perfectionis est retidcirco voluit ribus stimulatus ftagris) occubuit. Tia de. Habentio
Deus sexdiebus complere opera sua ut ostenderet, Suhgius, cujus monasterium eo loci esse
;
, xtbi nunc
se in his qua3 fecerat
nec supervacaneum aliquid , S. Juliani templum, operis pervetusti, px adverso
posuisse, nec imperfectura rehquisse. Hac prsemisso pene urbis visitur, existimat Moralez, De Hieremia
veniamus ad singulos, autem ipse Eulogius ante librum primum prxfatus ,
,

2 Petrus Sacerdos urbe Astigitana progeni- , in erat,sicut in PassioneS. Isaicividimus, ejus, marty-
D. P.
tus et S. Walabonsus Diaconus ab Elephensi rio cuin aliis hic nominatis coronati, exemplo,
n
; ,
non- ffieiemias se-

Primus cf $e-
civitate exortus, utrique prioribus coaevi Marty- nullos ad publicum prosilientes sub eadem confes- nex, ollm cum
,

uiore et Ube-
cundut Cordu- ribus 'scilicei SS. Isaaco et Sancio , de quibus jam sione peremptos fuisse. Libri autem cap, 10 ubi de ,

bx sludue- egimus die et v) Cordubam studio m meditandi S. Columba, xvn Septembris passa, huic ait sororem
rant,
adeuntes, liberalibus disciplinis traditi sunt. Sed fttisse Elisabeth, cujus taudai propositnm, quod cum
Deo fautore, scientia et doctrina Scripturarum pol- viro suo Hieremia adhuc vuTgo admixta gerebat ;

lentes , sub Trugello Abbate , monasterio sanctae et qui longe auteqtiarn monasteriura peterent , multis
gloriosaa Virginis Mari» prasficiuntur, quod in vico jam Christo religionibus , inter conventus populi,
Cuteclara, non longe ab urbe in parte Occidentali consecranint : quihts et Snb'-»l^n fuisse indi \l X xancte conver-
praeclaro ancitlarnm Dei proposito enitescit. Nota autem possimns dubitare, ulrum unus idemque hic lau- siitiu in secu-
tst antiqnis historiis Astigis, hodie dicta Ecija; de detur, facit Caput secundum, pauto nnfe pnegressum
Eliphensi civitate , major est controversia , nisi quod istudquod modo tractamus : ubi Auctor Hiereraiam
omnes in eo conveniant alias Ihpensem vet Ilipu- . commendat, "i ip.Mu-, [saici patruelem, virum summa
et virginum lenscm scribi potuisse <i<mm uam Eulogii Scholiastes : (
timoris Dei reverentiapraeditum ; qui etiam inclitus
ca-nobio prX' Ambrosius Morales , nnmmum etiam reperit, cui cir~ opibus rebusque abundans, et conjux ejus venera-
fecti fueiant:
cumducebantur hxc litterm mvn. id est, Municipium bilis totaque pene eognatio, delndn Tabu-
Elisabeth, ac Iiberi ,

ni !, ,,-. ,
.i- -

epepi.a. Ilipulre autem du& fuerunt, una in Lusitania, sumptu proprio fund-imenta ipsius cmnobii l.-umi -
blum condide- i

de qua puto hic non cogitandum, quando nec Georgius tes, divinarum legum perenni adtuesuri obsequio, r sibl d"if- i.t

quidem Cardosus id fecit ; altera in Bxtica , quam pridem se.se contulerant; scilicet ad Tabab-s vicu- que :

prsedictus Morales mediam ponit inter ffispalim ei lum qui in partibus Aquilonis, inter prserupt
, i-

Cordubam, ubi nunc oppidum Pennaflor. Tamayus, tiura atque condensa silvarum, septenis ab urbe mil-
pro patria sua stans, refutata ea quam Piinius Con- liaribus distans, f^inosissimis , in exevi-it^itione vita3
unus Astigita- ventni ffispalensi attribuit , aliam in Tnrdutis , ubi monastic;e, virorura atque ancillarum Dei , tatibus
nus, EUphen-
ipse natum se dicit, prseferendam rriisit qu r proprie exempHs provocatorum , rtuuoribus decorabatur. At-
sis altus:
,

ConventttsCordubensisfuerit.Qidntanaduennas^ieiA&Tn que ttn ex ipsomel Eutogio demoiistratum manet,quod

hodiernam otim Eleplam fuisse contendit : Bermudez SS. Sabtnianus, Wtstrebundus, Habentius, et Hie-
de Pedraza llulupulam fuuse vult , qux nunc est remias . seqneomnes fuerinl Monachi ; sicut in titulo

Granata. preetulimus, r/ tenet Romanum Marhjrologium :quin

3 Pergit poiro Fulogius, ct, Sanctus, inquit, Sa- etiam prioresduo Monachi fuisse videntur quos enim
.*

binianus ex vico Froniano montanre Cordubensis, Sanctimonialibus , sui regimim mbditis , Abbas Fru-
jam juventutis Monachus; et Wistremun-
plenaa Monachos?
gettus, prseficeret, ntsi

dus ex Astigia, adolescens strenuus, e ccenabio

,
5 Pono
cum Petro Wallabonso, fam sex,
lii ,
«'(

/cr/tus prt-
dem, guarfus S. Zoili Armilatensis , quo dudum sub Regula vel viri fortissimi et prrei-larissimi ad expugnandum ,

omnea autein
Abbate se dederant unus a tempore longo in ca- ; ln.stem improbura descendentes, omnes quasi ex uno 6, tfaAome-
stris Domini militans, Wistremundus vero nuper se ore clamavernnt, dicentes Et nos sub eadem pro- fi Di puft/io ;

in idem ccenobium conferens ad martyrium ambo , fessione o Judex manemus qua pridera confra- f[ crati.
, , ,

discurrunt. Qui locus pene a Corduba triginta et tres nostri sanctissimi, Isaac et Snnctius decide-
amplius niillianbus distans, vastissimam hprret in- runt '/"-• v, wteill kujus ipsius ?nensis ei anni, ut jam
ter deserta montium solitudinem : ad cujus collis vidimusj. Exercesententiam, crudelitatcin evi^era,
ingresst mo- radifes, quo idemsitum est, tlnmen Armilata discur- et m iiltionem tui vatis , Mahomethi, totis ezardesce
n.,steiium Ar- rens fhodie Guadalmellato vocant) magna piscicu- furoribus : quoniam con- (^liristum Deum veranfer
mttatense.
lorum solatio inediam relbvet Monaohorum ex , fitentes praevium Antichristi et auctorem profani
,

(/[-
quo etiam Armilatense ccenobmm appeTIatur. JSx dogmatis vatem vestrum esse profitemur; vosque I
il < ntiii

cotlan.
tahs dtscnptibne Morales colligit, vraedictum monaste- letali succo prophetismi ejus infectos, et virulento
rium fnisse non longe supra illud, quod nunc vide- prsedicamine zabuli propinatos, seterna nostmodum
mus et veneramur Franciscnnorum ccenobium, cih luituros tormenta scientes , dolemus; vesframque
S. Franciscns «le Monte nomen est. Sed ie hoc pluri- orbitatem et ignorantiara satt^ deflemus. Hasc cum
bns ad Act<i S. Zoili, xxvn Junii. Astigiam vevo, animosn spiritn Snncti Dei professi sunt. statim de-
S. Wistremundi patriam; ab Astigi supra dicta di- coilari jnlieiitnr. Prius tamen beatum senem Hiere-
versam censet Tamaj/us , quod hxc titulo Veteris insi- miam, nescio ob quam assertionem, Hagellis gravi-

ter
 38 DE SEX MARTYRIRUS CORDUBEN.
ter caestim, et inter ipsa verbera (ut fernnt) emor- numero haberentur, qui violenta morte innocentes
IX S. BUtOCI tnum hajrentem gressibus
, vix foras traxerunt. ,
occubuissent ; Std ut illi , qui a Normannis uc Danis
Hictemta vago illo dumtaxat
Qui Martvres, dum ad locum mactationis accede- grassaioribus interfeeti fuerunt,
prius dire fla
rent invicem sese quasi ad epulas invitarunt. Et.
, more dicanlur Martyres; Hispanos tamcn tnterfectos
geltato, 7 Jit-
nit an. 855. quidem reverentissitni Dei ministri, Petrus et
pritni a Mauris, de quibtts S. Etdogius ogit, negai ille in du-
Walabonsus ruentes, ceteri deinceps sub eodemju- Uum vocari posse ex odio nominis
, quod occisi sinl

gulantur momento septirao , scilicet Idus Junias, Christiani, quaeuna causavere Martyres facit. Fue-

feria pritna, Era qua stipra cap. 2, scilicet nccc- rtint tiimen etinm Christiani, qui Martyres agnoscere
,

Lxxxvuii, qtt.r nostro anno DCGCL1 rcspondet. nolebant , eo martyrio objicerent,

quod se ultro
6* Corpora stipitibus defigentes Saraeeni . post eoque coactum fuit conciliabulura Cordubae, jubente
aliquot diertim [intcrvallum] , vastissimo consum- Abdarachmanno Maurorum Rege, procuraute Re-
Corpora ere-
marunt incendio, eorumque cinercs perdendosflu- caffredo Episcopo. In eum, inquit idem Mabitio, in-
mantur
tniui tradiderunt, inquit Eulogius, et caputhoe finit. surrexit Eulogius ; ob idque ab eodem in vincula
Ltbro autem i
, qui in Capita non distinguitur , estque cum aliis conjeetus, Documentum martyriale uno
n-hit prseparatio ad seeundum, in genere fereagensde librocomposuit cum Epistola ad Willesindum
, :

Martyribus, quos in sccundo sigillatius erat laudaturus. qtiinetiam iu Memoriali Sanctorum apologiam Mar-
Eorumdem , inquit, Sanctorum corpora ,
qui pri- tyrum scripsit, cum in lib.ro primo tura in tertio ; et
tn i mflictu ocoisi sunt , equuleis ver-is vestigiis ipse tandera raorte pro Christo atfectus est anno
affigentes Gentile*. post sextum diem allisionis eo- dccclix, wi jam supra insinuavi, id ipsum tamen
i , id est pridie Idus Junias, inopinato scelere cru- distinclius votui ex Mabilione notare : eo quid hic En-
delitatis, cuncta jam putredifie resoluta, atrocibus hgium, Monackorum ticet amantissimum, Monachum
incendiis deputant. Quin etiam, ne virtutum erao- t nnrti nun ftfis&e ingenu agnoscal : sed istos, de quibus

lumenta possent prsestare Christicolis, deformesci- h c magna cum verosimilitudine contendit,

egi aliosque,

neres, quos legere e camtno quieverant minacis ,

non solum Monachos, sed et Benfdictinos fuisse.
alvei ultimo conduntur abysso. Cadebant dictas hlus y Dederat illc, ex die xis: Februarii nostri, Vitam
12 ejtudem.
aitnti illo, habenle litteram Dominicalem D, in Sabba- S. Beati Presbyteri, cum utulo Abbatis Hispanici,
tntn ; nt indicentur hsec facta in Feria vi, quae non inter suos Benedictinos : de qno quia videbatur post
potest dici dies se\tus post diem allisionis seu mar- Tamayum dubitasse Henschenius, ex ipsittsmet Bcati
tyrii horum sex Martyrum, nisi computatis utrimque scriptis, Monackum fuisse, probare coaatur, non mul-
extremis. Sic etiam in Ubri i Prsefalione, post quin- tum in koc refragante Henschenio; $ed Benedictinum
In hoc ergo incumbit Mabilio, Ilenedictina
tum Martyrii a S. haaco tolerati diem fkic autem certius probari optante.
professto
ceciderat ni Nonas Junius feria iv, ut diclum est) re- h! sallem ix seculo, omnia ant pleraque Hispanix cw- cisdem adscrl-
ffttrem actam Dominico die, septimo Iduum Junia- nobia Benedictinam regulam tenuisse comprobet ; guando }ita a
quam modico pauca monumenta, qux
monasteriorum veterum Muhitione.
rum. Notabite est autem intervallo in- illa

vicem sibi martyria successerint. Nam S. Sanctius co- sola nobisreliqua fecit Mauricabjrbaries, illam tantum

ronatus fuit Nonis Juniis, feria vi; nostri autem sex, nominant. Prastaadata autem PaHe 2 ea expendit,
vii Idus Junias feria i, sive Dominica; uade mirum qux videntur indicare, eamdem Regulam usque ad xi
est Galesinio, Canisio atque Dorganio potnisse ob- secutum flispanis fuisse ignora,la%; sustinetque, ca
repere , ut hoc martyriunn notarent iie sequenti : cum ad solam Cluniacensem reformatiojiem speetare, sane
etiam Uhuardus, qttiprimus eos iu Martyrologium re- perquam verosimiliter. Liceat ergo BenedictinU in suo
tulil , vi omnibus qust quidem videnm exemptaribus, hic sensu abundare; habear tamen excusatus ergo, nc
hoc die scribat , item Corduba SS. Petri Presbyteri desingulis in partieulari monasteriis id de/ininm, quod
Haventiij Hiereniise, et aliorum trium : quosinsuper apud anliquos nondum invenio; neque in decessorum
Romanum Martyrologium nominat. meorum mutem aliquid, priusquam venero ad
scriptis
7 Joannes Mabilio, parte 2 seculi 4 Benedictini retractandum Commentarium pr&vium unte vitam S.
i ei <tas yiar- I 880, particularem tractationem instituit, de Mo-
ihj Benedicti Anianenw Abbatis \n Februarii. Fuerint
'••
t'H t II 'II
nachis, qui inter Martyres hoc seculo refernntur, atiqua, fuerint etiam mulla tunc temporis ccenobia Br~
</-/ tua a S
in Qallia .Imjtw, Italia; atqueante omnia observat,
. nedictinn apud Hispnnos ; omn>a fuisse talia, necdum
/ u ogio
hunc morem apud veteres fuisse ut Marlyrum in , reperi quod evtncat.

DE SANCTO DEOCARO
ABBATE HERNRIENDjE 1N GERMANIA
«;. II,

Nolitia ox variis, prjcscrlim cx Grclsero.

E
ichstadium, sive urbs (,\ rmanix
Eystetta, Mattkxus Merian, in Topograpkia Franconix pag*
Bpiscopalis, Impeni Fruncuuico ad-
ciiruto 2G. addit t dictum oppidum Hernriedam, anno mccg-
.sciijita, od Alcmannorum fluvittm, tn conftniis xi.iii nb Henrico V Episcopo Eystettensi muris tin-
ISuevix et Bavuri.t , Itutc ab aliquibus tribuitur; ctum [uissr ; e.iqueanno mccclxxxiu a Frederico IV,
/« Eyxfettensi sed manet sub dominio praprti Episcopi, cum territorio itidem Fpiscopo, arcem adjunctam
domimo In
subjecto. oppidum H^seiin^tanum, sive
itoc est 2 Erat autem locus, inquit Gretserus, initio va- txlructa
IlHrnriedense, vicinuin Jnspacrnsi Marclnonatui, stus et desertus, cum a S. Deo-caro incoli cceptus *dtcula
quod Mia inctinabiila debere mona^Ierio S. Deo cari, e^t : in cujus gratiam Curolus Magnug esiguam s •
Mar x
*
'

Hernritda
scribit Oretsrrus in Eptscopis Eystcttenstbus, lib. 2 aedicnlam. Deiparae Virgini consecratam, extruxit
Op/itdtl II,
Observationum cap. 8, ubi de S. Deo-caro, agit. quas in magna ruligione et veneratione fuit usque
Ejus enim monasterii, inquit, orcasione (quod et alibi ad avorum vel proavorum nostrorum memoriam.
locus a S.
Bflbpius factum no^imus) varii ibidem domicilia fixe- Nam anno salutia mccccxc, in Vigilia Sanctorum
Dcovnro ruut, et terram incultara excolere copperunt, tanto Apostolorum Petri et Pauli, incendio periit cum
exeuttus, studioet conatu, ut vel invitam mitescerecogerent. potiore civitatis parte. Supradictae sediculae, vel
oratorio,
 DIE SEPTIMA JUNII. 39
A oralorio, vel capella? adjecit postea Carolus Magnus dicebant. Fuhnus etiam vidimns exte- Aichstadii, ac *' rrr>HB G. H.
additum
in-signemonasterium Ordinis Divi Benedicti, cujus riorem urbem a Suecis exustam, a quibus asserit Mr-
monasterium
primus Abbas S. Deo-carus. Sed non diu post, Hanusanno udcxxxii interceptum oppidum Hernrie-
nempe sub Eicbenbaldo EpiseopojEystettensi vm, dam, ejusque arcem anno seqittnti die xxm Marlii vi
monachis subrogati Canonici sunt. Quo anno Do- expugnatam : an aliqua tam sacris Reliqniis injuria
mini Deo-carus res mortales reliquerit, adccelestem fnerit iltata, nescimus. Radents Tomo 3 Bavarix
beatitudinein translatus, mihi non iiquet. Certum sanctm p,ig G2, asserit, partem hodie Monachii in
est, sanctitatem viri post mortem variis miraculis a regia Boiorum, et ^acrano Principis coli.
Deo decoratam et illustratam esse. 5 Thritltemius lib. 3 de Piris illustribus Ordinis
3 Anno elevatum e<t sacrum cor-
salutis mcccxvi S. Benedicti cap. 234, atiqnod de S. Deo-caro Ab-
Corpus elcra-
pus S. Deocari, praesente Ludovico IV Imperatore bate Elogium adfert;sedin hco alucinatur. Deo-carus
tum anno 131
Bavaro, et Philippo xxxix Episcopo Eystettensi inquit, Monachus et Abbas Heidenheimensis in
repositumque in sarcoptiago lapideo, portione de dicecesi Eystettensi, vir valde venerabilis, scientia
Ludovico Imperatori data, qui ea
sacris Reliquiis Scripturaram et religione raonasticffl conversationis
Nurimbergensiura tempium Laurentianum cohone- insignis. multis effuUit virtutibus. Ejus festum vn
stavit : in eujus altari, duode.cira Apostolis conse- Idus Junii agitur sacr.-e autem Reliqui* ejus :

crato, religioseasservataest. AnnoChristiMCCCCxvi, Nurimbergae habentur. Amoldus fVion, citato Tri-

vel, ut est in alio exeraplari, mccgcvi translatum est themio, pejorem addit explicationem, his verbis : h\
hoc altare, cura Reliquiis S. Deo-cari, ad novum monasterio Heydemhemensi apud Aiehstadium in
sacellnra, in honorem S. Deo-cari dedicatum, quod Turingia, S. Deo-cari Abbatis, religione monasticae
translatum vulgus quoque S. Guttliebs-Capell nominat. Anno conversationis insignis. fPionem describit Menardus :
an. 148*2.
Doinini mcccclxxxii, ipso Paschatis festo, prasen- el Ferrarius etiam addil menda, illis graviora. Non
tibus Wilhelmo Eystettensi, nonnullisque Canonicis videnturilh considerasse, qnod inter urbem Aielistndium
tani Eystettensibus quam Henriedensibus, apertus et Turingiam, in qua fuit Heidenkeimense monaste-
est lapideus ille, de quosupra, sarcophagus; in quo rium, interjaceat tota Franconia. Bncetinus ergo eos
reperta sunt sacraossa Deo cari, viridi eoque seri- tacite emendat, dum S. Deo carum, Hasenrietanun
copanno involuta, non sine gratissimi odoris fra- seu Herrenriedensem Abbatem appellat sed qvod :

grantia qusB ex veteri con titorio exempta, Williel-

: addat enituisse prsecipu i generis nobilit ite, ac fuisse
mus Episeopus in uovum, abs se procuratura, Palatinura etSacellanum Caroli Magni Imperatoris,
transtulit. alibi non legimus.
4 Porro tain Hemriedae, quam Nurimberga? Deus 6 Huc itsque hsec a se scripta reti^nerat P. Hen-
Miracula varia miracula, beatis hisce lipsanis intervenienti- schen us : quibus si quid addi, aut Catalogus Miracu-
patrata
bus, edidit nara et caecis visus, claudisque gressus
: lorum, a Gretsero in Monasterio Rebdorffensi visus,
re^titutus e?t : fugati omnis generis morbi, etiara obti ' j
p $s (; i v re tibuit, scriptis ea super re
epilepsia : foedus strumge turaor depulsus : vita Eystadium littevis ad R. P. Ignatium Pfeften, illic

reddita ad mortis limina admotis in praeceps de- Collegii nostri Rectorem. Is autem die xxn Martii
lapsi quidam, absquenoxi, inv cato S. Deo-cari anno mdcx '
nssime respondit, se ipsum continuo
subsidio. Denique raulta alia beneficia, ad sacros hos admodum
excurrisseReb lor(fium,atque ibidem accessisse
cineres, mortalibus accurrentibus divinitus concessa Reverendum DominumPriorem infulatum,simulque ejus
sunt.quorumCatalogum verna :uloidi unateconsi rip S tbpi iorem : qtti aiunt, nullam se notitiam taiiACatalogi
tumvidiin monasterio Rebdorffensi propeEysta lium, habere ; imocredunt Vttlcano traditum. Rogavit tan.en
monstrante admodum Reverendo Patre ac Domino P. Rector /K Priorem, ul per juniores Monachos ul-

Leonardo Crausio, ccenobii illius Priore vigila tionem in dictum Catalogum faciendam
simo. Quid autem Reliquiis istis factura sit, post- imperare vellet : quod et promisit facturum scse, Quia
quam Lutherus Nurimbergam occupavit, mihi in- vero S. Deo-carus Heriiriedx vixit ac tumiilatus est,

compertuiti est. Altera et potior pars Hernriedffi re- ejus ju,- sacr b Reliqui < ibidem dtu venerationi fuerunt
verenter cnstoditur et colitur. Nec plura de S. addit idem r, \e per Reoerendissimum Dominum
/.'. '

Deo-ear » indagare potui. Ractenus Gretserus. At Vicarium Generalem curasse ;/ "< tciHbi atquein ulte- '

supra citato toco Merianus ait, Reiiquias S. De i-cari riora documenta inquiri ; ac nobis t\i. i! qua fuerint
etiamnum Nurimbergae in ejns Capella adservari. inventa, submissurum. C<>m vero tantum elapsum sit

Fuimus nos anno i£DGLX.Nurimbergti, et vidimns in quod ea expectemus, inventionem merito des-
'-..

choro majoris Ecclesiz Mausoleum S. Sebaldi, Nu- perabimus.

Hmbergensium Patroiii. SuO quo ejus corpus adscrvari

DE BEATIS MARTYRIBUS

GODESCITALCO PRINCIPE SCLAYOIUIM

EPPONE PRESCYTERO, ET ALIIS CLERICIS AC LAICIS
SYLLOGE HISTORICA
Ex Scriptoribus Saxonicis, Ejusdein e( supparis a^vi.

§. I. Natales Sancti, regressus ad Paganisniuni, ac pcenitentia dc malis populo Christiano

illalis convcrsio. "• H -

ANiSO ULXM. um editum auuo mdxv Martyro-

e^sct Colonias mdxxi recusum ; excitati fuerunt Carthusiani Bru-

C
logium Usuitrdi, ntm
Auctario Greveni
iliustri xetlenses, ut novum additamt ntum coiligerent, *<•<! Secundum
nut Patrum Carlhusianorum Colonwnsium, et hactenus typis non excusum : in quo ad hunc vn Ju- Acta a0 -

iterum cum Addtttonilus hinc tnde /tovts antto ntt ista annotarunt :Pa:ssio beati Godscalci Principis alia^pta
"NVandalorum
 40 DE S. GODESCHALCO ET SOCIIS MM.
Wandalorum Occidentalium, qui foit velut alter percunctari ab eo, quis esset, aut quid nosset ru-
AIC70RE D. P Macbabsus, et cum Ippone Presbytero, aliisque moris. At ille, Ego sum, inquit, homo pauper,
innumeris utriusque sexus, a Wandalis infidelibus HolsatiA genitus autcm rumores quotidie
: sinistros
rebellaniibus interfecti sunt. Conligit hoc eorum experimur quia Princeps iste Slavnrum Gotlescal-
:

martyrium anno mlxvi, cum Albertus sive. AdaWerlus cus, multa mala infert populo et terra nostrae,
Archiepiscopus ffamburgensis prmesset Ecclesiss Bre- sitimque crudelitatis suae saturare cupit sanguine
imnsi, siib guo Canonicus esl Adamus Bremen-
factus nostro. Tempus enimvero esset, ut vindex Deus
6ts : ex cujus Hisloria EccleMastica decerphnus, qum ulcisceretur injurias nostras.
kabi i de vita et nece 1». Godesealeiet sociorum: eaaue 5 Cui Godescalcus Multum, inquit, coarguisvi-
:|

confirmamus tum ex Chronico Slavorttm, quod ffelmoU rum illum Principem Siavorum revera enim mul- :
indlcat sc eos
dus Presbyter deduxii usque ad annum iiclxviii, <jiw tas ille pressuras suscitavit populoet terrse vestrae, vetle teconcl-

tum-ex Chronico Alberti ultor paternae csedis existens magnificus, Ego autein Imii.
(lorebat; Ahbatis Stadensis,
creali anno ucgxxxh. Ex hisce autem snam Histo- sum vir ille, de quo nunc sermo est : et vetii ut
i iinn petfecit dlbertus Krantzius Decanus Hambur- loquar tecum. Doleo enim me jtantum nefas com-
gensis, anno hdxvii vita functus. misisse adversus Dommuin et Christicolas, et ve-
Godeschalcus impt rante Conrado
2 Adolescebat hementer cupio reilire in gratiam eorum, quibus
Godetehalcus
ln monastti lo
Salico, qui S. Henrico ad annum uzxiv mortuo suc~ me tauta injuste intultsse recoj:nosco. Accipe ergo
eruditus, cesserat; Rege autem Anglorum, Danorum et Norve- verba mea, et revertens ad populum tuum, annun-
Knut ieuCanuto Magno e.t Bernardo
gorutn existente lii eis, ut ad locum destinatum transmittant viros

Duce vicinorum ad Albim Saxonuni. Eo tempore, fideles, qui mecum clam agant de fcedere et pacia

inquii Adamus Ub. - cap. 48, virtute Knut Regis -

t conditione. Quo facto omnem hanc turbam latro-
Ducis Bernardi pax firma trans Albiam erat, cum num, cura quibus magis necessitate quam voluntate
etiam Ca^sar Winulos bello domuerit. Principes detineor", tradam in manus eorum. Et hsec dicens,
E
enim eorum Gneus e( Anatrog, Pagani erant Uto ; designayit locum et tempus. Qui cum venisset ad
ei
laterim a Du-
vero tertius, filius Misliwooi, m ile Christianus. prflesidium, in quo Saxonum superstites cum ma- (' Bernardo
Unde i'i pro crudelitate sua a quodam Saxonum gno timore consistebatit ; nuntiavit Senioribus ver- capilur.

in ui/i mem transfuga interfectus est ; filium babens Gotescal- burn istud absconditum, suggerens omnibus nmdis,
mortis pater- cum, qui per idem tempus apud Lumburg monaste- ut transmitterent viros ad prffifixum colloquii lo-
riuin Ducis litteralibus erudiebatur studiis, Godes- cum. At illi oon intenderunt, reputantes dolum
chalco Gothorum Episcopo ejusdem ccen ibii curam insidiis opportunum. Post aliquot igitur dies idera

agente. Verum is, comperta morte parentis, ita fu- Princeps a Duce captus, et quasi Princeps latro-
rore commotus est, ut, rejectis cum fide litteris, utim in vincula conjectus est. Reputans autem Dux
arma corriperet, amneque transmisso, Winulis se virum fortem, et ad arma strenuum, utilem sibi
Dei iniraicis conjungeret : quorura fretus auxilio, fore; iuiit cum eo fcedus, et honorifice donatum
Prfaceps
Christianos impugnans, multa millia Saxonum in abire permisit. At ille dimissus, abiit ad Regem et dimissus
fncl US
Ltthomun, pa ris viudictam. Hunc tandem, quasi
prostravit Danorum, et mansit apud illura multis diebus sive confert se ud

latronum principem, Bernardus Dux capiens, iu annis, variis bellorum exercitiis in Nortmannia sive Itegem Dano-
rtun.
custodia tenuit virumque arbitrans fortissimum,
: Anglia virtutis sibi gloriam consciscens; unde et
juncto secum fcedere, dimisit eum, Qui veniens ad filia Regis honoratus est.

Kuut Regem, profectus est cum eo m Angliam, et

ibi mansit multo tempore. §. II. Godeschalci jam conversi res gestaj ?
Chrlstlanti
3 Ilit Adamiis t
quse. omnia eisdem verbis Albertus zeius pro conversione gentis suae.
plurlma Xnftrt Stadensis scripsit in Chronico suo adannum mwxii,
ffelmodtu lib. xcap. 19 sub initium eadem indicat : ac \(a Helmoldus, et ex eo Krantzius lib. 2 Wandalix
congregata, inquit t multitudine latronum, percussit cap.'iti, ad locum Helmodi jam retatum in suis Notis.

in ultionem patrisomnem terram Nordalbingorum Henricus Bangertus, ista addit : Godeschatcum, a

et tant;is strages fecit Christianse plebis, ut crude- Bernardo Duce redeuntem, terra et ditionibus pa-
litas Dmnem mudum excesserit ; nihilque remansit triisexcludebat Ratibor, qui interim Wagria^Prin-
in Holsatorum et Sturmariorum provincia, sive cipatum invaserat, Christianam religionem profes- F
eoruui qui Thetmarsi dicuntur, quod manus ejus su^, atque magnae inter barbaros auctoritatis atque Strenue m
\uiiiiijiit et
effugerit, praeter notissima illa prassidia Ezeho ei potentiae. Daniam In igitur Godeschalcus delatus,
AngtiQ n iu
Bokeldeburg. Illo se quidam armati contulerant, Kanuto Regi primum in Norwegia praeclaram ope- gerit,
cum mulieribus et parvulis et substantiis, quaa dire- r.iiii miiitaudo prsestat. Tanta ibi viri euituit pru-
ptioni superfuerant. ffsrc ibi. Est Ezecho, apud /?/'- dentia et fortitudo, ut Rex eum cum Suenone, suo
gmonem ad annum S09, Esselfedt, a Carolo Magno ex sorure nepote, in Angliam ad bellum mitteret.
contra irruptiones Danorum construclum, ad flumen Hiciterum claris facinoribus editis, item Sueno-
Storam seuSluriam, oppidum nunc Itschoa appelia- nem, paulo post Regem sibi devinxit, ut Syritham
tum, iu DucaVu Sturmatix ad confinia Hohatix pro- filiara ei nuptUm daret. Hxc ibi. At post mortem
prie dictx, ut hic distinguitur. Sed ad conversionem Regis Knut et filiorum ejus, inquit Adamuscap. 59,
Goteschalci progrediamtir, de qua Helmoldus dicto Goteschalcus rediens ab Anglia, contra Slavoniam
capite Wsicsciibit : venil infestus, omnes impugnans, magnumque Pa-
4 Quadam ergo die, cum commemoratus PrincepB ganis terrorem incutiens. Quv. Albertus Stadensis
latrocinali more per campoa et miricas ferretur, refert ai annum mxlu. Porro Adanius lib. Z\cap. 21
videns regionem, viris et ecclcsiis quondam refer- et sequenti, res ejus geslas iia prosequitur.
tam, yastffl solitudini subjacere, exhorruit propri» 7 Trans Albiam vero et in Slavonia rcs nostrae
Contcientia crudelitatis opus ; tactusque dolore cordis intrinse- adhuc magna gerebantur prosperitate. Godeschal- il taitirjuam
tacttis, prudi nt
cus, deliberavit a nefariis cteptis tandem cohibere cus enim, de quo supra dictum est. vir prudentia
i ii-

ac foitfi
manus. Avulsus ergo parumpera sociis, et quasi al et fortitmline praedicandus, accepta in uxorem filia
insidias exiens, inopinate oifendit quemdam Saxo- Regis Danorum, Slavos ita perdomuit, ut eum quasi
nem Christianum. Qui cum armatum eminus ve- Regem timentes trbutum offerrent, et pacem cum
nientem fugeret, ille cl.imore sublato hortatur ut subjectione peterent. Qna temporis occasione nostra
subsistat jurat etiam se nihil ei nnciturum. Cum- Hammaburg pacem
:
habuit, et Slavania Sacenloti-
que vir timidus, recepta fiducia, substitisset ccepit bus ecclesiisque plena
; fuit. Godeschalcus igitur, vir
religiosus
 DIE SEPTIMA JUNII '.1

A religiosus ac timens Deum, Archiepiscopo etiam ci» plena) essent ecclesiis, erclesiae vero Sacerdo-
D
mullos paqa- tibus. Sed et Kycini et Circipani, et quaecumque
nos convenit. qunm, solvendorum c.uisa votorum, solitus erat gentes circa Panirn habitant, receperunt gratiam
frequenter venire. Iu Slavania ulteriori nemo un- fidei. Est. autera Panis fiuvius, in cujus ostio sita
quam potcntinr surrexit, ettam fsrvidus Christiana; est civitas Dimine : illuc quondam protendebatur
religionis propagator. Eteuiui si vita ei longior limes Ahlenburgensis parochi». hlem Hrlmnhlns
concederetur, omnes Paganos ad Cliristianitatem cap. 22 describtt novas Episcopatus, ab Alberto Ar-
cogere disposuit, cum fere tertiam partem conver- cltwpiscapc Hammaburgensi erectai, inter quttt Joan-
teret eorum, qui prius sub avo ejus Mistiwoi ad nem, inquit, iu Miklinliurgum desiinavit. Iste .bmi-
Paganitatem sunt relapsi. Igitur omnes Slavorum nes peregrinationis amore Scotiam egressus. vi nit
|n.piili, qui ad Hammaburgensem respiciunt dicece- in Saxoniam et clementer, ut oinnes, susceptus
:

, ... sim,' sub devoto Principe Christianam fidem co-

illo ab Archiepiscopo, non multo post iu Slaviam mis-
Saccrdotibus , . .

pro inicrprcic luerunt. hoo est Wagin, Obodnti, vel Reregi, et sus est ad Godeschalcum : apud quem coiiiinoratus,
serviens, Polabingi, itern Linoges, Warnabi, Chissini etCir- illis diebus multa millia Paganorutn baptizaeae de-
cipani. usque ad Penein lliivinni. Provinciaj jam scribitur.
plense erant ecclesiis,ecclesi;e aiitem Sacenlotibus :

SacerdoteS vero libere agebant in iis, qnse ad Deum §. III. Mailyrium pro fide toleralum : pro
pertinebant. Quorum industrius Princeps Godes- veteri cultu justa pfaesumptio.
chalcus, tanto religionis exarsit studio, ut ordinis
sui oblitus, frequenter in ecclesia scrmonein exbor- r»n firma fuit in omni regno, quia fortissimus >for(ais lien-
tationis ad populum feeerit, ea quas mystiee ab Cae«ar Henricus Ungams, Boemos, Slavos. et oir.nia r,c ° 2 lm P'-
Episcopis et Presbyteris dicebantur, Slavanicis ver ra '°"
Bnitima regna potenti manu coercuerat. Quo trans-
bis cnpiens reddere planiora. lato ad Superos, swcessit in sceptrum films ejus
„ 8 Intinitus eorutn erat numerus, qui quctidie Henricus, puer octo annorum statimque ebullie- :

mvlta etiam ' onvertebantur ail Domiiium, adeo ut pru Saeerdo- riiut perturbationee variae in regno : eo quod Prin-
catnoblacon- tibus in tntas mttteretur provincias. Tnne etiam cipes, qui contentinnes affectabant, contetnnercnt
ttrult,
p e r singulas urbes coenohia tiebant .sanclorum viro- infintiaiu Regis. Post non multum quoque temporis
m canonice viventium: ilem Monachorum atque
rii mortuus est Berjoardus Dux Saxonum qni res :

Sanctimonialium, sicut hi testantur, qui in Linbice, Slavorum et Saxotuun quadraginta annis strenue
Aldinburg, Leontio, Razisburg, et in aliis civitati- administravit, cujns hereditatem Ordulfus et Her- et Bcmardo
btis singula viderunt. In Magnopoli vero, qu;c est
iii"
manuiis hlu ejus luter se partiti
-i .... .n,
sunt. Et qunlem
, Ducr Saxo
mm
, ivitas I Ibodritorum, tres Deo servientium dicuntur Ordulfus Ducatum stiscepit gubernandum, licet for
ongregationes. Gratujabatur ergo Archiepi- titudiue et imlitiae usu longe a felicitate paterna
copus de uovella plantatione Ecclesiarum, misit- diverterit. Deuique post inortem patris vix quinqua
que de suis Episcopis et Presbyteris viros ad Pnn- transierunt auui, st.:tiin Slavi rebellare paraotes,
.
ipem sapientes, qui rudes in Ciiristianitate populos primo
1
oiiiniiun Godeschalcura interfeeerunt. Etqui-
^ „, r
a Stacis rcliel-
confortarent. Ordinavit in Aldinburg, defuncto dem vir omni a?vo meraorabuis, propter udera Uao nbuspropter
Abeliim, EUizonem Monachum Joannem Scotuiu : et Principibus exlnbitam, a barbaris occisus est, ftitem occidi-
""*'
onstituil in Magnopoli in Razisburg esse dispo- ; quos ip6e nitebatur ad fidein couvertere. Necdum
:.uit Aristonem quemdam, ab Hierosolymis venien- enim completae sunt iniquitates Ainorrliainrum, uec
tena, et alioa alibi Pcaeterea cum ipse veniret in venit tempiis tuisereiidi eorum. Ideo oeoesse fuit ut
Ilatiiiuabtirg, enindem Godeschalcum Principem in- venjrent scandala, ut probati fierent maaifesti. P.is-
vitavit a.l colloquium, magnopere exhortans, ut sus est aiitem alter Machabsaus in urbe Leontio
ille
animatiisque
ilLf p ltura .„.„
. ,
Christo laborem ad Bnem constanter vu Idus Junii cuiu
(quae alio iiomine Lenzin dicitur)
ali Arc/nepi- •
'

perducat, victonam uli pollicens m ommbusathitu-

. _, .... Presbytero Eppone, qui super altare immolatus cst,
SCOp
imiii postremo, si quid patiatur adversitatis pro et aliis taiu i.aicis quain Clericis, qui diversa pro cl "" w M'
E
'
Chrtsti nnmine. beatuni fore multaque illi de con- : Cliristo pertulerunt supplicia. II, c HeimoUus: a
jj"

versione Paganorum in ecelo reposita prsemia, innl- Adamus ttttctor cojevus eadem
modo drscri- eode-m fere

tas etiam coronas de singulorum salute venturas. btt : Trans Albiam vindktse magnitudo pervenit.

r HacUnus Adamus auctor cosevus; quse, sed pluribus quoniam Princeps Godeschalcus a Paganis ioter- p
tmissis, retuiit rttam Alberlu& Stadensis. Helmoidus fectus est, quos ipse ad Christianitatetn nitebatur
vrru plurimas interponii circumstantias, uc proinde, cnnvertere. Et quiilem vir omni aevo meraorabilis,
qusk ipse Itli. I tiap. 20 inthrl, expedit interseri re. Sic magnara partem Slavonise couversam habuit ad di-
rrijn sn thit. viiiain religionem. Passus est aiileiu noster Macha-
9 Post mortein ergo Kanuti Regis, reversus est baeus in civitate Leontia vit Idus Junii, cum Pres-
^ntiini Pti nlo- „ , .

bytero Ippone, qui super altare immolatus est et

.
,

ri.iin <iin !„.,.

tlodescalcus in terram patrum suorum et inveniens :
;

rtndam pro- hereditatem suam a quibusdam tyrannis invasam, aliis inultis tam Laicis quam Clericis, qui diversa
pantt, dimicarestatuit: et comitante victoria possessiones pro Christo ubique pertulerunt supplicia. Badem
cum Principatu ex integro necepit. Statimgue, ad habel Alberlus Abbus Sladmsis u,l anuuiit ulxvi: -,,l
t""13 imo
Sa.ro Chritiintogus MS. in membranis nosttis ad un-
-

conquirendum sibi apud Pominum gloriara et houo-

rem, aniinum intendens, Slavorura populos, quos iiiini sequentem. Kranttius lib. 3 Wandalix, capilibus

Christianitatis olim susceptse jam tenebatj ohlivio quatuor primis describit Godeschalci setum eximium
ad recipiendam credulitatisgratiam, etad gerendam in promovenda fnl,\ aUaque, usqtte dum et ipse alii-

Ecclesise curam suscitare studuit. Et prosperatum que, Martyres Christi mortem oppetunt, uti Sclw-
miinjiiiein utljiin.iit. Qntis uittetn Krantzius
est opns Dei in manibus ejus, adeo ut infinits gen- tiastet tnl

tiiiui multitudo conflueret ad baptismi gratiara. Et Wandalos vocat, Adamus w Allieitus Winulos, et

resodificatse sunt per universam Wagirorura pro- Eelmqldus Slavos appellat, populos ad Balthicum
vinciam, nec non et Polabiugorum et Obotritoruin ,i„i, e. iii hodierna fFagriael Meklinburgensi Dueatn.
micntis ait id

mdiqut Sa- ecclesise, quondani dirute. Jaiuque raissum est in 11 Ex dictis videinr indubitabilis causa Miriiiiti:
ri-iiiiiiiints.
omnes provincias pro Sacerdotibus ac ministris ad ttittlutii iiinivii hac in opere, deesse videbilur fortir

verhi, quo rudes Gentilium mores doctrina thlei tan probatiii rullus, testimonium altud non liabcntis,
imhuerent. Gratulabautur itaque ficleles de novellai qnaiii Jdditiones MSS. Carlhusianorum Brnicllen-
faclumque est, ut provin- sium, nuUit reliisnaritnis Maitijroloijiorum e.rempla-
plantationis incremento :

Junit T. II G rilnts
 42 ACTA SANCTORUM.
ribus adtluctis hactenus confirmabilcm. Scd si Ba censeantur, ut ex carum aliquo Kalendario vcl Marty-
ACCTORE 0. II ronio, Romanum Martyrologium recognoscenli et au- rologio nunc similiter amisso, credantur ii quos di.ri
De antiguo
eorum cuttu genti, licuit, ex simihbus Molani Additionibus ad Carthusiani accepisse istud additamentnmf Hoc autem
prxsurrplio eumdem Usuardum cui suas Carthusiani isti paraue-
t
semel posito, ct considerato martyrii tempore, iunc to-
rationabiUs, runt, augere Romanum, supponendo nilnl illum scri- lerata, quando ipsum solum non sufficiebat Catholtcis,
psisse fsicut omnino supponi dcbct vir integerrimus, id ut publicum alicui cultum decernerent, vel c.r judicio

ip*um prsefatusj irisi prselucente alicujus velustwris Prscsulum, vel ex suffragio popuiari eorumdem diu-
pubUceque usitati Marlyrologii exempto; cur non pus- tttrna conniventia probatp; sed reqnivebantur insup&r
simus ac debeamus de Bruxeltensibus Carthusianis, miracula, ejusmodi cultum Dco gralum esse testantia ;

exemplum Colouiensium sccutis, supponere, quod de consequens utprsesumietiamdebeat, ea non defuisse,

flt

his Motanus, et de Mofano Baronms; ante Romanum ipsu nbi corpova tnmulata fuevitnt loco; tunc saltcm

Martyrotogium prstfatus, guod tanti viri nec brevem cum inl Ghristum gens lota rediit, et quos ftdei odio

schedulam deperire aequanimiterpatiatur? Marlyres fecerat, sttidio religionis caipit invocave Pa-
12 Prxterea sicut Ecclesiarum Orientalium San- tronos? Si S. Godescalco et sociis, non obtigit, ut lu-
cto* recipimus, etiam ex fulc unius MS. Synaxarii, cus scpultuvx eorum coitvcrteretttv in monasterium ,
etiam ex uni-
eo ttstimonio.
quoil pubticum usum habuisse prsesumitur, citra aliam itaque certius perennaret eorumdem cuttus, sicut conti-
probatwnem ; propterea quod eo favore dignse sint tllrc, git Ebbeckesdorpiensibus Martyribus, subannvm mlxxx
suf> infidetibus dissipatst conculcatseque Ecdesix, ut similiter cxsis, et n Februarii relatis ex (ide Acto-
vetcrisapud eas retitjionis fragmenta omnia collii/antur rum, perquam confuse post aliquot secitla collectorum ;

nc pereant ; citr eodem favore Septemtrionales, similem hoc saltem prx talibus habentisti, quod eorum historia
sub hxreticis sovtcm passae, quarum vetusta ritualii, fueiit covvovum auctorum littcns ccvtiorifidc consignata,
modis tam vuriis deperdi necesse fuit, ditjnse. etiam non ut vidimus.

DE S. GODOALDO
SENONIBUS 1N GALLIA IIONORATO
G. H. Notitia cultusex Breviario ci Martyrologiis.

Godnaldi memoriaa7f/»ra/ur tn Breviavio Martyrologio GalLicano ista scribit : Senonis S. Go-

Sancti
Metropotitanae Ecclesi.v Senonensis, quod Ita- dualdi Confessoris, qui Deo toto corde intentus,
bemus anno mdcxxv excusum, eaque mcmoria raunduin carnemque odio sanctissimo irapugnavit,
prsescribitur universae dioscesi : sed nihil in pe- victorque ex stadio egressus, beatara ovans perre-
cuhttri recitandum additur. Similiter
Godoaldi Con- xit ad patriam. Ssec ibi qu e passim de omnittus
:

fessorisnomen inscriptum est Auctario Greveni ad Qanctis Confessoribus dicipossunt. Reliqua latent, nisi
Vsuardum, anno mdxv ct mdxxi impresso. Canisiusin u Senontbus atiqua luc affundaturi
Martyrotogio Germanico : Sancti Confessoris Go- 2 Honoravit, atiquot abhinc annis et morluo pridem
doaldi. Tn Martyrologio Betlini, auctius Parisiis ex- Hensiiwnw, prsesentia sua nostrum museum vir evu-
cusoanno mi.xxi istahabenlur: Eodem dieS. Godoaldi ditus Ctoudiits Casteltanus, Parisiensis Canonicus, do-
Episcopi etConfessoris. Quauinde deseriptit Molanus cuitque nos de S. Godoaldo, itlum vulgo S. Goaud
insuisad Usuardum Additionibus. In MS. Ftorario nominari ; ejusque insignes Reliquias asservari Piti-
tres Sancti ita conjunguntur : Sanctorum Confesso- veribus, vutgo Pluviers ; ac tituiura esse in vico, qui
rum bietgri Abbatis, et Godoaldi, ac Colmani Epi- dicitur Yeire : qttx ambo
pago Vasti-loca sunt in
scopi, An ex simili conjunctione nomen Episcopi fnevit nensi, Senonensi diaicesi subjecta. Accepimus per no~
Godoaldo adjunctum, queeri potest,sed non facite de< stri apud Senones Cottegu Rectorem anno mdclxxviu
t

fintti. videtur ct patria apud Ferrarium addita, dum processurn ferbatem, de iaspectis anno mdlxxi Cor-
ista referuntur : In Hibernia S. Colmanni Episcopi. poribus etReliquiis in ecclesia Metropotitana, absque
1U.I S. Godualdi Episcopi : et pro ulroque citatur uttti mentione S. Godoaldi, nec etiam itle nominatui
Molanus, qui in prima editione sub finem ntjit alio in Catatogo per nos indedelato, quo explicantur ea quec
charactere de S. Colmanno, cum antea Godoaldura in ecclesia et m dicecesi servantur Sancturum lipsana :

Episcopum et Confessorem, absque ulla ioci notitia, eoque impensius hic imploramus Senonensium diligen-
proposuisset : et in posterioribus editionibus hunc soium tiam.
proponil nulia Colmanni facta mentione. Saussayus in

DE B. LANDULPIIO
EPISCOPO ASTENSI 1N ITALU.
Commentarius praevius de cultu et vila.
G. H.

urbs Episcopalis Ligurix mediterraneae retulit nd Kalendas Jmnt /m nrbis Apud Astenses
AV M \\\lv
Asta, Ttnitmnn tnl (htriitni, subest Serenissimis Sanoti Landulphi Episoopi. M
:

Ferrarius, m Nova
Duribut Sabaudia <i Pedemontii, dt qua topographia ad Martyrologium Romanum, ad verbum
Rclatus ad pluribut egimns xxx Vitam S.
Martii ad Asta, ex Galesinio enmdem refert, sed putat errare,
i /unfi. Secundi Marlyris Astensis. Jam sumus iU' B.
nciuti cuiu Ecolesia Astensis in Talmlis liunc Episcopum
Laitdulplio, ejusdem urbis Episcopo, quem Qalesinius t nou habeat : ac propterea in Catalogo Sanctorum Ita-
cilfllla codicilusMSS. et Tuljulis Ecclesia; Astensis, lix nitllam ejus mentionem facil. Postra tamen in Ca-

taloijn
 DIE SEPTIMA JLNII. 43
talogo generali ad
KafenAas Junii ; Astre in Lignria, Canonicos Regulares eum cooptatum, esset dicen- D
inquit, B. Landulphi Episcopi; rt inNotis t Ex dum cum ab istis inter eos, qui ex Canonicis Re- acctobe
:

Martyrologio Galesmii, Qui tamen in Tabulis Ec- gularibus a-1 Episcopatum fueruat assumpti, noster mahbayli.
mortuus 1 clesise Astensis iK»n est : de quo Baronius in Anna- Landulfus recenseatur. Quamquam enim, ait Pon-
Junii.
libus ad annum 1130. Uhusfuit ex illis, qui Inno- nottus 1. r, c. SS, n. 3, in ipsa Abbatia usque ad an-
centio I Papae adheeserunt. Vertim debuit habuisse num Mccxxn, qu<> Hononus III Mortarienses Cano-
Tabulasvaldeimperfectas : negueulla Acta, ex quibus nicos Benedictinis Monachis suffecit , eisdem
ipsi constare patitisset eum vn Juniiu&a functum, Fer- Monac.his hujus cijenobii regiraen incubuerit; in ea-
dinandus Ughellus, tomo iv XtaliaS snrrx, deducit dem tamen, tam antea, quam post Monachorura a
Episcopos A&tenses, et intra illos ponil xxix B. Lan- Luitprando Rege factam introductionera , semper
dulphum, mm longo elogio, quod, nt in Prologo fate- extiferunt Cierici Regulares seu Canonici. El qui-
tur, vuietur accepisse a docto et erudito Philippo demquodante, probatejusdem Luitprandi Diploraa,
Malabayla, Monacho Cisterciensi, olim Congrega- pro confirmanda donatione de quadam alpe, eidem
Acta scripta. tionis Fuliensium Monachorom S. Bernardi emeri- Ecclesiae olim facta ab Ariperto Rege, ubiLucidum
to Generali, patrkcet Ecclesiasticarum rerum lange Presbyterum alloquitur Rex, his verbis Ipsi Inco canonla» :

perito. Nos eadem Acta, kinc inde latius deducta, ab venerabili, et tua: Religioni firm intes jatu immina- nrnulares.
eodem auctore tradita Pkilippo Alegambe nostro Rom <*, tam alpem etc. Quod vero etiam post introductos
anno mdcxlix accepimus, triennio antequam dictus to- Monachos, probant Privilegii Pasclialis II isthaec
musw Ugheili ederetur; eaque kic damus, cum edi- verba ad Abbatem et M inachos Ordinationes Mo- :

tione Ughelli collata. Prxnotaoit Malahayla, se hanc nachorum. seu Cationicorum vestrorura, a qimcura
Vitnm mflegissrvx Mmmmentis S. Petri in Cuelo-au- que Catholico suscipiatis Episcopo, et in solennitate
reo, et Astensis EcclesiEe, ac diversis Auctnribus, Paschali per subjectos vobis Clericos Baptismuni
quorum Landulphus a S. Paulo in
prsecipui sunt, fieri concedimus.
Historia, Julius Fallelus in Memoria, Joannes Phi- 2 Verum euimvero cuin abhorreat a fide, quod
lippus Novariensis in Chronolcgia, Bernardm Abbas in eattem Abbatia duplex ac duplicis instituti con- ssd potias
Bonavaltensis et alius quidam in Vita S. Bernardi, ventus, Monachorum scilieet S. Benedicti, et Cle- wonachos
ricorum Regularium S. Augustini, simul extiterit, Bencdictino.1,
Gabriel Pennottusde Canonicis Regularibus. Malabayla
m atque wb Sanctura appellat Fran- cum nullum aliud firmius afferatur argumentum, E
tituio finem :

ciscus autem Augnstinus ab Ecclesia, in Histaria Pe- illa verba, Lpsi toco vener.ibili, et tu;e Religioni
demontana et Episcopis Astensibus, cum Ughello, ete. aptius aecipientur in eodem sensu, ae ista, pau-
Bealuiu dumtaxat, quod et nos facimus. lo ante in ipsomet Diplmnate praemissa ; Prrefatai
Basilicae, vel tua? Almitati. Nempe ut significent,
Tibi viro AIiud, vel Tibi viro Religioso. Cum ma-
VITA xime Rector illius Ecclesiae, non Praepositus, sed
Auctore Philippo Malabayla, Presbyter tantum ippelletuc. Verbaitem illaPrivile-
gii Paschalis, MonachorumseuCanoniooruinetc.iiura

LlI,.
0„
\"uani vere dictum sit a Sapiente ; Ceneratio prse- huic postremo non additur Clericorum, pro -

terit et generatio advenit, terra autem in aeternum mis suiit habenda : idem namque signifieat vox Ca-
stat; eura in omnibus universi orbis civitatibus, tum nonicorutu, ac v^ Regularium, quaies utique erant
in ea, quam suo ortu hic Sanctus, de quo loqui in- Monachi Et quando :ti im a it u :orum, I

stitui ius,ilIustrioremreddidit, et Pastorali officio ad potius ad aliquos Clericos, U gulariter viventes in

sa pascua feliciter deduxit, sitis superque per- aliqua -x viginti octo Gcclesiis, quae ineadem Bulla
t iti

Vureglata sppctum habetur. In eodem namqueloco firma con- Abbati subjiciuntnr, esset referendum id verbiim,
fan M i
sistente Astensi urbe, plurimae ex ii- familiis, de quam admittendum, ut in eodem coenobi i duplexdi-
prognatvs, Nam
quibus ad posteros aliqua demanavit mem iria, per versusque maner conventus. illisverbis, Per
r

varia temporura intervalla, dilabentium aquarum in Oeric s v ibis - :i i'i[ \

etc, d isign iri Cl iricos seu

morem, prasterauntibus unis, novisque subide in Sacerdotes mercenario*; quo LdmuneraParochialia

loci oncedentibns, quam vauum sit propriaa obeun Monachi idhil1 - ilent, ne tio inficiabitur.
1

perpetuandae studium, apertissime docuere. 1 leatur, quod etiamsi ejusmodi Clericorum Re-

In iis porro familiis urft fuitea, |usede Vareglata, gularium conventus in ia ^bbatia extitisset, ipsi
x ulg i
Vang i. dicebatur : ita scilicet denomin it i idem Abbatia nitui- ad exter is 1 1

3 , astro ejusdem i iminis, altero ab urbe lapide : Pi el ii- sumpti, ex mme |ue non horum F
i

sive quod hsc familia, uti ab aliis pluribus nobilium M ichorum . .

I
iii

ium familiis factitatura fuit, ipsura castrura ipsorum, [uorum e . i.b latia, fuisse ; et m his

e\:i'ililii'assi'l quod ejusdera potiretur dominio.

: sive nostrum Landulfum, ratio suadet.
nobilioribus eam fuisse :lesia S. Fran- In hac igitur Abbatia Laudulfus, forti ac ge-
Certeex :i

gentilitium extat neroso tirocihio, in regulari instructus disciplina,

oisci, in qua illius sacellura et ,,,,„,„,„

sepulcrum, monun ta testantur. Ex hacigiturfa- mtiis ac virtutibus facere p irre- mmpsii ,

milia editus Landulfus, ubi ex pueris i i xit ;

ul brevi illius fam tum ad Me- i tura id ali is,

apud Astenses nonnulla roenobia essent diolai sem civitatem perlata, hujusArchiepiscopus
etiamsi
in quibus, pro more illorum Ans '1 iiii-, gregi suo opti ne consultum
Benedictini instituti, I)

qua ratione illum suo Clero adjicere fit prxpoMui

temporum, adolescentes nobiles in Chri tianis vir laverit, si
\ wrll
ne tamen do- posset. Ubi igitur sese obtulit occasio; Landulfum
tiitilms et in scientiis instituebantur j
|/i i iol ..„,.

mesticorum consuetudo in iis adipiscendis moram Nazarianaj Can micae PraBpositura instituit. Quo se- i

afferret, parentes illum ad celebre ccenobium S. cundum quamdam novitatem c. Landulfus a S.Paulo
Hi-t. suae c. i. (a quo ea, quse de hoc Sancl usque
Coelo-aureo apud Ticinum ainaudarunt. Ilie
i

Pet.ri iii

tn Ctrlo titc
Landulfus iis ommbus, quibus ingenui adolescentes ad ejus electionem mutuati sumus) factum fnisse as-
-
ut reverafuit, quod Monachus Canonican
It» 1'ai'icn-
informari solent, sed pietate in primis adeo se de-
I
seril : (

sts ontisteril
illud ricorum praeficeretur Landulfusporro ipsi Anselmo
inslructus. didit, ut, quo majores progressus in ea faceret,
omnibus adimuistrum se fidelem ac officiosum
ipsura institutum f 'it araplexatus, quod Religiosi ita in

siquidera Joanni exh Hierosolymitanam expediUonem

ut ad
illius coanobiiprofitebantur a. El t,

proficiscenti, individuum comitem sese adjunxerit.

Philippo Novariensi Chron. 1. 3. c. 53, el Gabrieli
Pennotto, lib. 3, c. 34. n. 2, fides praestetur, inter Verum cum maritimo itinere Syriam petens cum sua
classe
 44 VITA B. LANDULPHI EPISCOPI.
A
classoAnselmus.Turcieam longe potentiorem obviam Curiam, aut Synodum, ignominjosum verbum pro- D
MCTORI habnissel; ne impar viribus opprimeretur. iter re- tulerit. Ipse porro Grisolanus tum quidem Medio et in Concitio
WALAMVUL
Comes Archtc flexit. et Constantinopolim se recepit. Hic autem laniim rcdire fuit permissus. paulo post vero, ab llomano
* retn
pcragtt:
piscopi Con- suprsma ssgritudine correptus, secundurn utrnmque iis qui causam ojus judieandam susceperant, simo-
stantinopoli
hoiuinem, caritatem, solertiam, et prudentiam ex- niace ingressus judicatus, non ad suam Savonen-
mortui :

pertua fuil l.andulfl ; qui sicutiviventi summainser- sem rediit Ecclesiam ; sed Romam repetens , ad
,1
vierat assiduitate, ita e vivis </ exempto justa per- monasterium /'
S. Scbastiani se contulit, ubi paulo
solvi solicite curavit. post vita functus sepulturam accepit.
,

i Postea, ciiu: Anselmi obitus Mediolani renun- 5 At Landulfus post Synodum Roma digcessus, erpotur Epis-
aclum ut
tiatua fuisset, de successore eligendo agi cceptum. a Canonicis Catbedralis Astensis in su.-vj patriaj copus Astensis:
nUttiUuatur
Archiepiseo-
Eratin urbeSavonensis Bpisoopus Grossulanus, seu Episcopum eligitur * , ipso anno mciii. Quoniam
pus. Grisolanus dictus, ex Vallisumbrosae Monachis, qui vero eorum operum, quaj illi sanctitatis et optimi
pro Vicari i Archiepiscopali segerebat. Hic advoca- Pasturis, etiam apnd exteros, opinionein pepere-
tis Primicerio el majoria Ecclesisa i irdinariis, ut runt, nulla huc usque reperimus in Cathedralis Ar-
coram se ad electio-iem novi Archiepisoopi proce- cbivio raonumenta, hic recensebimus quss in hujus
derent, commonuit. Hi vero, cnra uobilibus Clericis ecclesise splendorem ac utilitatera preestita, ex eo-
ct pra'cijiniv Mediolanensium habito consilio,
ci\niin dein Archivo cognovimus. Cujusmodi fuit quod ;

non nisi Landulfum de Badagio dictum, ex ejusdem siiuvitatis "dnre. quem ciroumquaque ejus virtntes
maj iris Ecclesite Ordinariis, eligendiim censusrunt. afflabant, attracti Abbas EccIesisB ;/ S. Theofredi
Scd (irisnl.ino, qni simoniacis artibus viam sibi ad Martyris, et Armajsnns Cervariensis Ecclesiea
eam dignitatem pararat, ne de absente persona Praspositus; ad illius patrocinium demerendum, acciplt latgas
donaliones
electi i lieret. prohibente; ad nutum Arialdi Abba- ecclesias suas sponte illi subjecerunt : promittentes,
tis S. Dionysii, quidam Clerici, qusedaraque pirs in ejusdem Landulfi gratiam uflerre qnotannis
populi, r]iiilius de Grisolano eligendo ante convene- Astensi Ecclesise, in die Assumptionis, unain libram
rn, liinicin Archiepiscopum eligendum clamarunt incensi et Ainedeus. Dominus Anforiani h
:
Buzo- ,

atque laudarunt simulque idem Abbas ptludamen- laschi etTevoleti, keec ipsacastra, cum oinnilms.
tum Episcopale in illius humeros injecit. Quae vi eorum Landulfo donavit. Mar-
pertinentiis ipsimet
dens ipsc Grisolanus, in Episcopalem conscendit chio prasterea Montislerrati
Reiuerias Gugliel
Sedem : sed non diu male quaesito honore quiete filius, obtulit monasterioS. Secundi deTurre rubea,
frui illi licuit. In humanis adhuc erat e Liprandus, portionem sibi spectantem in Lacu Langiano et :

Titularis S. Pauli Compito, zelo in Snuoniacos in Obertus itein ejusdem Montisferrati Marchio, jura-
memorandus quippequi anno MLXxvnsummisPonti-
: mentuin fidelitatis prsestitit ipsi Landulfo, pro op-
ticilnis. in simonia ex Insubria profliganda omnem
pido r quod ab Astensi tenebat Ec-
S. Salvatoris,
scd ob Griso- operam navantibus, abeisdem Simoniacis, quod hac clesia. Valfredus denique Curtis-Sedouis Dominus,
lanum Slmo- in reaorem acfidelemse illis probaret, naso et au- hanc illi teslamento legavit et Landulfus vice versa :
niaee fncluln
ribus fuerat mulctatus unde Gregorius VII per :
non modo confirmavit donationes, a prasdecessori-
Arclitepisco-
pum. epistolam ei, tamquam Christi Martvri, gratulatus lnis factas monasterioS. Anastasii Sanctimonialinm
fuerat. Ilic igitur, quibiis artibus GrisplanusArchie- Benedictini instituti, a Berengario Rege olim fun-
piscopatiim ct alhistn-
obtinuisset edoctus, advocata con- dato verum eliam adjouit uuulrsias S. Miuhaulis ut
.
hitit monaste-
cione. nequaquam pro legitimo Pontiflce ha- S. Laurentii,etquidquid Episcopus habebat in loco rio :

bendum edixit, qui per munus a manu, a lin- Montanerii, in Vulpilio, et Travezole.
gua et ab obsequio, Episcnpale munus obtinue- Ex
,
Tabulario vero eivitatisaliisque monuraen-
rat. Et ut dictis fldem faceret, paratum se obtulit tis, quao sequuntur, hujus Sancti Actis inscrenda
boc oomprobare per divinum judioium, boc est per censuimus, secundum memorias Julii Falleti. Cura
Jgneiu sine Itesione transeundo. Id quodetiam indi-
Ottonis prsedecessoris ipsius tempore, anno scilicet
cta rlie. et loco ante S. Ambrosii ecclesiam sl vencftcia ait-
i
mcxcix, epidemia Astensem civitatem adeo alllixis-
ipse prajstitil ferrl curnt
urbe coram ipso Grisolano, et
;
tota set, ut ad viginti octo millia ex ea obiisse memorisB
:

alns nonnullis Episcopis inspectante, per accensam sit proditum ad fegrotorura curationem adhibiti
;

lignorum struem transeundo, illajso non tantum fuerant cxtun mudici, ac chirurgi , et praesertim
oorpore, sed et vestibus Sacerdotalibus, a flammis Lausanenses. Quorum quidam cum magicis artibua
liuc illucque agitatis, pedibusque nudis
prunas potissimum sanitatem conferrent, iis mulieres sen-
quasi niollem arenairi percalcando. * Ad quod jndi-
sim ita -e dediderunt, ut processu tempons. ad
cium liret exler. itus Grisolanus sese abdidisset
, concihandum auiorem atque atrocia veneficia, illis
illms tainen fautores turbas conciendo
, ec rem ad- uturuntur. Quae ut percepit sanctus Episcopus, ne
duxerant ut ha?c jam armis d cerni inciperet
; : rus procederet, inultave remaneret cum Magiatra- ,

incendioque urbs ipsa conflagrasset, nisi Landulfus tibus egit. At lii inquiaitione facta, hujus criminis
e Bua peregrinatione opportune reversus,
mature reas, et in iis quasdam e prima nobilitate, ad incen-
occurnssrt, Clerum ct populum ita allocutus:
sedat ttirlins Cur tlniMi dainnarunt. Verum cum
ipse sanctus Kpisco-
erctlatas. delege Presbyteri Liprandi (In.ce^t de illius sen- pus prospexisset, ex hujus pumie exucutione inter
tentia ui experimento per ignem sumpto)
et Griso- illarum propinquoa exontnras simultates; quse tan-
lano contenditia ' el homicidia in vobis facitis ? En dem in aperta odia ac dissidia, raaximo cum Rei-
vobis certissime dico, quod ego apud Doininum publieaj detrimento, essent eruptura eam pienam ;

Papara Paschalem, ejusque Curiam et Synodum, in perpetuoa carcerea intra privatos parietes cora-
comprobabo, illum non ]ins«e subsistere in numero mutandiim duxit. Ralus praterea ad exterrundas
Episcuporum aut Clericornm. Clerus et populus eas. qua3 fortassia adliuc latebant, hujus criminis
huic authentico viro (hoc est summa virtute ei au- affines, aptiorem biijus poene dinturnitatem, sub
ctoritate prasdito) credulus, una cum Gri« earum oculis versaturam, qnam atrocioris illius mo-
et Presbytero Liprando, etiamsi senio
et corporeia mentaneam et facile oblivioni tradendain acerbita--
macerutionibus prope confeclo, aliqnos ad id electos tem, fore.
ad Koinanam Synodum, ubi Grisolani
cansa discu- 7 Anno dcinde decimo sequentis seculi cum ,
tcietur. proflcisci volnerunt.
Cum vcro ibi causa Henricus Germani» Kex Italiam intrasset, profe-
ipsa examinaretur, Landulfus
ita promissis stetit , cturus Romam, ad coronam Imperii snscipiendam
ut nullum tamen in Gnsolanum, ante Papam , vel ac in speciem se fidelem filiumque S. Petri profes-
surus ;
 DIE SEPTIMA JUNIl.
surus; S. Landulfus offirii causa se illi cnniitem idem Sanctus ad Tnnocentii obedientiam suis prac- D
k adjunxit. Et Henricus in gratiam ipsius. nec non k dicationibus et inaudita miraculorum frequenti.i ad- ai rtiHE i

I m Bernardi Parmensis, / Victoris Bononienais , m duxerat, invito licet ac renitente Ansclmo. Unde
M\L\1IV\L\.

Sigifredi Vercr-llensis Eponis Novariensis

, et n cum bic ab Innocentio dignitate privatus , et seu
Episcopi, ac Matbildia Comitissm rogatu, Ecclcsiae vi seu inetu extorris , obiisset ; Mediulanenses
o Viraniae amplnm PrivHeginm a Sigonvu in Hen- , eumdem Sanctiun in suum elegerant x Archiepi-
rico ad annum MCXTI relatum, concessit. Peroppor- scopum. Cui electioni etiamsi S. Bernardus minime
tune autem Sanctus hic Pastor Astensi Ecclesise acquievent, iu ejus tamen gratiam, Innocentius ei-
concessus fuit, maximaa persecatfoms turbine huic dem Eccleslae suos Suftraganeos restituerat. Sunt
impendente ab eodem Henricol V,qni pro vcro Ponti- porrn S. Bernardi civitatem Mediolanensem mo> ,

fieeGelasiop idofum suum Burdinum in Ecclesia ado- nentis, ne Summi Pontificis supremam et divinitris
adfi.net Oela-
$io Ponllffci
randurn proposuerat. Qua in re cum A&tenses, sui datam auctoritateni, ad suum s<?nsum ciiarct.uid.im
legiftmo cfn- Pfc&toris Landutfl exemplura secuti, schismatico ptttarent, hcec verba Epist. cxxxr. Agnosce potius
tra Burdinum, Imperatori morem gerere aperte et constanter re- rn qua potestate, gloriaet honore SurTraganeorum
cusassent; indignatus ille, dum Germamam repe- tuorum privata extitisti. Qnis pro te valuit obviare
tar anno mcxviii, extrema quaeque minari ccepit.
\ Apostolicse auctoritatis jnstissimae severitati , cum
Civitas vero, nullannquam haereseos vol schismatis provocata tuis excessibus, decrevit te tuis illis an-
labe polluta , et tara sancti Pastoris praesidio fir- tiquis et prseclaris ornamentis denudarel mutilare
mata, adeo uon haesitavit uf fugienti in Galliam ; membris ? Et hodie coafusa et mutilata jaceres, si
Gefasio egregiam peeuniarum vira etiam «iibmise- non benignius ,
quam potentius tecum actum
rft. Q.ize ulturus Henricus, exereitum contra eam fuisset.
mi3it. Cives vero munitionibus urbis diffisr, quod 10 Cum igitur Landulfus Anselmo, debitam alio-
hse in sepibus et vallibus dumtax.it tum consiste- quin a Suffraganeis Metropolitano reverentiam de*
rent, oratores miserunt cum quibus pactus fuit: negaret, tum quia ille Pseudopapse adhaerebat , tum
Honricus, ab omni tnfestatione cessare, dummodo etiam quia Summus Pontifex, ne eumdem pro Me-
oentum millialibrasargenti illi persolverent, unius- tropolitajam haberet, interdixerat ; non desino mi
que mensis alimenta exercitui suppeditarent, Qnse rari, quomodo aliqui y ex pr.e Hctis Auctoribus ve-
cum civitas praestitisset , ille spreto juramento, riti non sint, hunc in Landulfo Catholicae unitatis
educentis civibus pro obsidibus datis , triginta in zeluni , debitamque Christi Vicario obedientiam
medio exercitus, perjurium illi nequidquam expro- damnare et in Anselmo protervitatera
: et rebelHo-
brantes, capite truncari fecit: reliquos in Germa- nem commendare, de ipso Anselmo ita scrib
niarn abduxit, ubi ad metalla damnati, qui pecunia Hic Archiepiscopus fregit audaciam Episcopi Asten-
se non redemerunt, brevi hanc vitam cum eeterna sis, qui nolebat inter Suffraganeos Ecclesise Medio-
commutarunt. lanensis connumerarr. Etenim Anselmus , cernens
8 Anno deinde mhxxx rursum Landulfo certan- prse omnibus Landulfum sibi adversari, et ipaius
qnem post
et [nnoceritio dum fuit. ut a sua Ecclesia aliud schisma averte- potissimura respectu, a sna Bcclesia detractos Suf- (ibuAioncm
II contra ret, contra Innocentium II legitimum Pontificem fraganeos intelligens armis illum ulcisci et pro- wbls sux
; ,
,
Ainirhlum munerlbu*
a Petro Leone, qui se Anacletum II dicebat con- , sequi decrevit, Itaque contractis e\ Mediolanenst,
Anrijiajiam :
placat.
flatum. Quanti vero ponderis fuerit ejusdem Lan- aliisque nrbibus Anacleti partes tuentibus, milita-
dnlfi auetoritas ad id milma praecavendum rmn , ribus copiis, Astam contendit. Verum civibus ita
modo penes suos Ast ises, se penes alios quoque,
! 1 sese tutantibus, ut urbis expugnande spes nulla
etiaiii exteros, amplissimum testimonium prasbuit superesset ; ad vastationem agri , direptionem-
S. Bernardus Epist. 1-0, dum illum inter paucos que viciniorum castrorum, arma convertit : Qure
eos Episcopos enumerat, qui cum praecipui sancti- mala, pecania aliave ejusmodi jactura, redimenda
tate et auctoritate in Ecclesia haberentur, Inno- Landu Anselmo ; prseter cetera, donavit
centii partes tuendo, suo exemplo, prudentiores et ingenns ponderis auream Crucem, gemmis pneful-
reiigiosioresquosquein eamdem sententiam pertra- gentem quam ille maxime peroptabat, veluti pro
:

xerant ad Episcopos enim Aquitanise ita scripsit

: : tropheo, in sua ecclesia erigendam ae consen tn-
Dei judicium esse cognoverunt, et acquieverunt dam.
Episcopi q Equipertus Monasferiensis, r Hildebran- 10 Fama igitur virtutum Landulfi, ac stndiis in F
dus Pistoriensis, * Bernardus Papiensis, Landulfus sua causa taenda invitatus Innocentius, e Galliis Innocentlum
r \p ,n,
Astensis, t Hugo Gratianopolitanus , Bernardus Romam rediturus, sacros Paschatis dies anni wc-
exeipil
Parmensis : horum gloria specialis, et praecipua xxxu apud ipsum Landulfum, suosquefideles Vsten

sanctitas, et auctoritas etiarn hostibus reverenda, ses transigere decrevit. Cum eo autemfuitS. Ber-
minoremet meriti etoflBciitenemus
facile nobis, qui nardus : qui prssens utique cognoscere potuit ea,

locum, aut errare secum, autsapere persuasit. qu» de Landulfi pra^cipua sanctitate, ceterisque
9 Inter hos porro Sanctissimos Pontifices , eo dotibus deinde scripsit. Discedentem deinde Ponti-
mauis luec Landulfi gloria et sanctitas enituit, quod ficem Landulfus prosecutus est Placentiam : in qua
ipsius Metropolita u Anselmus Mediolanensis Ar- cum Innocentins Concilium celebrasset, Landutfus
chiepiscopus, suos Mediol inenses e i schism Lte in- ab eo dtmissus, ne ob ipshis absentiam, in su e cau-
tt Archtepls-
eopum Medio volviss haud contentus ; alios etiam suee ProvincisB sa^ praejudiciura Anselmus aliquid mouretur,
lanentem :

Christi fideles et Ecclesiasticos in primis, ab Inno- repetiit, CJbi pari cura ^r solicitudine, iis oranibus,

cerftii obedientia ad Anacleti factionem pertrahere ijn.r se ipsura, et populum sibi coinmissura Deo ac-
nitebatur. Cujus nefariis conatibus Landulfus prae ceptabilein reddere possent, eo magis semper in-

ceteris dum obsisteret, Innocentius, ne vel huic, cumbere perrexit, quo sui cursus finera appropin-
vel ceteris Episcopis Mediolanensis Ecclesise Suf- quare sentiebat.
fraganeis, reverentia Metropolitano debita religio*- 11 Sicutivero sanctitate celebrem vitam exege moritur anno

rat Landulfus, ito et mortem sanctissime obiit, ann 134

nem injiceret, Apostolica sancl eos omnes ex i
1

jurisdictione sive superioritate M^diolanensis Ar- sui Pontificatus trigesimo prirao, et reparatsa salutis
chiepiscopi excmit. Qnod ijuia ab An.-torilms , «jui humanee mgxxxiv. Elatura solenni pioque ritu, tota

de Archiepiscopis Mediolanensibus egerunt fuit , dice :esi, nedum civit ite, hoc orbat i Pasf ire, inge-
pra?termissum libet li«n- pcrsjw.-iurn tacere ipsius
: miscente ipsioa cadaver tum quidem more eorura
;

S. Bernardi verbis, ad eosdem Mediolanenses ; quos teraporum, erga eos qui pro Sanctis haberontur usi-
tato,
 40 VITA S. LANDULPHI EPISCOPI.
• tato, in eapsa marmoroa loco sublimi posita recon- tissime per plurei pagimu Ugltellus dacripiit, in
ditiir ; deinde vero in altare sacelli S, Agnetis, Petro Qrosiulano 81 et ejus successorc Jordano ,
M'l IIIAI I \
odseo Cathedralie inhsercntie, includitur. Ejus au- r/ 82 Archiepiscopui Mediolanensibus, e columna 173
tem obitua in Necrologio, Kalendario vetustorura atl 187.
Breviariorum interaeripto, ita adnotatoi l»(,'itur, f Altts S. Snbx. el dictiur obiisse anno 1117. De
vii Idue .lunii, obiil beatssmemoriee Landulfue Epi- toplura ritlr ante lom.7 Maji.ia trnclalu tle Episco-
Aeteneis. In Kalendario veronon itaantiqui pi \fediolanensibu8.
Brevinrii, cjue modo, quoa tero- nomen eodein [iene g S. Theofredue, ex Thebxa Legione Marlijr, circa
rum Sanctorum, descriptum eub eademdie cernitur: Orlam Padi euliinr 7 Seplembris,
nempe m IduaJnnii i andulfl Episcopi. Quod utique, li Ugheilus Ruzoluscum appellat. Auctor vero in
Bicnti etiam, quod ipsiui corpui fueril intra altare marginectlat Noiai publ. an. 1111 etmoxinfra anni
recondituro, eveniesa dicendum, cum pro Sancto 1119, /•/111.3.
eorptti attarl fnrji babendum fuil declaratum. El licet, quo tem- i
i
Ibertum Marchionem Salvatoris investivit anno
tnt tusum
pore, i
'
i
v"' " id tatutum fuerit, nobieeil adhuc
'

1119 I! Landulphus. //// Franc. Augustinus ab

pertura, exploratum tamen habemus, non nisi K' ilr-.Hl.

poel annum _cc< i ejui corpui in altari fui o re- k Bernardus, ex Abbate Oenerali FaUumbrosano
positnm, Nam
anno Mattheus Catena Archipre-
e Cardinalis, Parmam legatus, ibidem factus Episcopus
" li i
Cathedralie, ipsammel Eci le iam heredemex antto 1106, mortuns anrto 1133. 4 Decembris, quo
asse instituit, ea condilione, ut sepeliretur in Ca colilur Sanclis adscriptus.
pella anctaa A: neti i, juxta capsam marmoream, in I Vietor creatus anno 1104, vita functus an. 1130.
qua po i
r M iii eral Corpua Beati Lai dulii Episcopi ; m Si;.efredus sttccessit Gisulfo posl 10 Januarii
pia eciliccl flducia fretus, ad ipsius Sancti patroci- »///// Il08,o«o //.! reperilur alictit inslrumento sub-
nium obtinendum, ipsammcl sui corporis, bujus scripsisse : et Sigefredus saltemad annutn II 06 />._*-
ancti reliquiii vicinitatem, quo [uo modo profutu- fuit.
ram. n Epo
et Hebo, ntmtum adhsesit ffen-
aliis Eppo,
rico Imperatori. Consulendus Caroltts a Basilica Pelri,
ANNOTATA (i. II. in Episcopis Novariensibus pag. 349.
o Viradaj aliis, ecclesite S. Petri in Episcnpatu
« Disputationem wquentcm omisit Ughcllus et Cremonensi privilegium anno 1115 Kalendis
, Julii
merito. Tolaenim, m legcnli patcbit.eo recidit, quod concessit.
itnii sit wrosimile duplicis inslituti professores in eodem Gelasius icreatus exeunte Januario 1118. Htc
p
monasterio fuisse xu sectdo . ctim inlcrim m taberna- autettt margine rursus allegatur Falletus.
nt
culo majorit aitaris, ad utrumque posterioris Equipertus bic videtui esse Archiepiscopus Ta-
arcus <\

angulum,clare si tilptirepi i iantnr genuflexi, hine Mona- inter Bosonem, qui prsefuit
rentasiensis, cotlocandus
cltti.s, inde Clericui : rt liodiedum Canonici et Hremitse onno 1090, et Israelem creatum ntino 1134.
Augusliniani, excepta Regula toto ctxlo divcrsi, com r Hildebrandua xviii Pistoriensis itt Hetruria,
munitei eanidem ecclesiam leneant, monasterium inter sedit ab anno 1 107 ud 1133.
se divisum hutnmtcs. Ughellus ergo islis .«i, «_, tam- s Bernardus _xv Papiensis sedit ab anno circiter
quam incerlis, ista solum habet. Ili lurationis gra- 1110 adannum 1132, atu lequcntem.
tiaadS. Petrum in Coalo-aureo Papiensi missus t S. Hugonis Gratianopolitani Vitam dedimus Ka-
,

Sanctique Benedicti inetitutum amplexus etc, De lendis Apritis, quibits mortuus est 1131 de S. Ber- :

hoc monasl n i.fltmi MartU ail Vitam s. 'i

ipiani, nardo Parmensi jam egimus.
ididem \fonai M Benedieiini, cttjus Acta, ad illud tem- ii ///,. est Ansel s V Pustrella, adlectus nu.
! i, ibidem rettilimus, 1123 ;« .' ," '
ex dicto Landulpho describil
li Aneelrous, liujus nominis i. Valvasarius, alias Ughelltts, uti el electionem S. Bernardi
: de quoetiam
de Buis, ab Urbano - Papa anno 1696 c-n/trm./u. videTroctatttm pra Hic aulem in margine //-
ilat <n.

est. tat B ! n. Ab. Bonaevall, iu Vita S

.'

Bern. lib. 2
i- Landulpltnm a S Patilo floruisse lempore Pelri cap. '2,'/ mox infra rap. 3, ac tleinde Guill. Ab. in
Grossulani, dicti inselmi sticcessoris, indicat i'n istius Vita S i: rn. cap, 'i el Ab. Bi ntevall
elogio Ugliellui ut autem hic Caput primum, x Etiam
:
sie ./.- hac electione tiidc Tractalumpned.
postea od astcriscos ' '
Caput 9, 10, 11, 12. et marg. iwtatur Auctor
y /// libri, ctti titulus, Suc- -

ruriui 21.
ab .
... iet '

pro /.,. idulfo latidalur

il Dictut Aneelmus mortaus est Kalettdii Falletus.
anni 1100 cnjus laudes proseguilin Ughellns. S m
:
nililer ///« r Nota publ. 3 Fe-
ll.ii sequentia ea
e el / and Ifo k S Panlo .'./- bruarii.

DE SANCTO IIOBEUTO
visr.vrr, ordinis cisterciensis in anglia
COMMENTARIUS PRyEVIUS
De locis habitationis el Vita scripta.

uter illttstr, i
kd 'istercieiM Sam ... \u
AWO
i
i tioi cienscs transgressus, acprimoin monaster.io de Fontibus
V l \ \\ \
I
.'i.uii. iitl Christmn migravit anno ucxxxix S. prope /i'.'/'/;///
...
' limitem cidentalis et Septemlriona-
obertus, in Dncatn Eboracensi orlus, sl h. partis jain dicli Ihi atus, Prium fluvium. ffinc ,/

l"tn titilfw :>: Pastorseu Reclor Ecclesis* factus : qui iintio ncxxxvii migravit ad ;/,/,////// Northumbme, et
liOltlt, l

.'/lll,IN,//ir.'/l/|. »/,-//.\MiMH,|s( 1 -riii i||

I
Novum-monasterium conslruxit, primus ejus /ibbas /"-
Septrmtri nali Ducatui partt stimpril ; ii ctus. Sitits hujus lociignoratvr. Fuit certt in confinia

Dunelmensii
 DIE SEPTIMA JUNII. 47
Duneimensis Episcopatus, aut sic tpse forsan Nor- bore erat strenuus, in lectione et meditationo assi- D
ct sttus ftovi thumbriae annumeratur, sicut olim cnm toto Ducalu duus, in oratione devotus, in consilio providus, in I \ CAPOBAVI0.
- motwsterii.
Efboracensi fuit in regno Nnrthumhrovnm. In dicta sermone facundus.
Dunelmensi dioecesi vixit S. Godricus Eremita, quem 2 Elapsis autem quinque annis, annoscilicet Do-
S, Robertus, ut infiu iu Vita diciturmm. 8, ssepius mini millesimo centesimo tricesimo septimo, collata
invisere et alkqui consueverat, utpote confessi ni a quodam nobili poasessione tnagna, in plaga Nor-

et conscieotiae illius medicue. Degebai is infra Du,- tluimbrke, venerabilis Robertua in Abbatero electus, post Abbtu
nelmum in toco IfHnckale ad Illirum fluvium. Atnum 'l assumptis secum undonm Fratribu-i, Noviim-ino- ,\r,uimonaste-
S. Robertus per Novum-castrum transitum fecit. nasterium construxit. De inen^i saii itus numquam
H vulgo Neucasle inconfiniis hodiernx Northnmbrix surrexit, et in Quadragesima p tnem et aquam cq
et agri Dunelmensis situm <'.>/, supra quod Neushela medere contuevit. Quodam tompore Paschali, raor
ad Orienlalem Alovum fluvium est : sed et piurimain tificato uustus appetitu, cuin apposita sirnere non

utraque provincia loca a Novo seu Neu denominatio- posset, Frater qui ministrabat, dixit ei Quare non ;
erpetitum a
nrm hubent. comedis, Pater'? Cui ille Si haberem panem ave-
:
se cttntm,
2 Vitam S. Roberti damus primogenia phrasi apud t
naceum butyro litura, puto quod imle comedere po;- non attinait
Jnauneni Capgravium Legendse Anglix, Loudinianno sem. Quo atlato, considerans *e moilicum concu- oht itum .

VUa scripta-
mdxvi excusse insertam. Laurentius Surius asserit t piscentiaa consensisse, vehementer expavit et :

eambona fide conscriptam, et stylum passim non- severus inse judex et ultoreffectus, gustare renuit,
nihil mutavit. Sed non absque mendo. Nam asserit S. et incibatus permansit. Et cum cibum illum paupe*
Godricum solitnm recipere confessiones viri De ribus ad portarn juvenis quidam, splendi-
raitteret ;

Roberti, cumille Anacfwrrta non fuerit Sacerdos, at- dain habens faciem, totnm cuin paropside sumpsit,
que cum (utjam insinuavimusj Robertus fuerit medi- et statiin evauuit, cumque de vase ablato sermo

cus confessionis et conscientioe S. Godrici. Aliqua fieret, paropsis super mensam coram Abbate ceci-
ei&dem verbis conferuntur in hac S. Roberti Vita t
et dit. Erat euim Angelus Doiuini, qui eleemosynam
Vita S. Go.lrici relata xxi Maji, videturque eodem viri Dei de coelo missus accipere vemt. Pr.etersoli-
tempore atraque conscripta. Auctor Vitae S. Oodrici tum servitutis et orationis pensuni, ceutuui quinqua-

fuit Galfridus, qui illum novit, et varia habuit a Ger- ginta Psalmos quotidie Domino decantabat.
mano Priore, et Rrqinaldo Monacho
comobii Dunel- 3 Factum est, ut quodam tempure sotito atteii-

mensii ; eadem
nec dubito quin
diiigentia fueril h tc tius oraus, et lacrymis abuudaoter faciem rigans,
Roberti Vna exarata. Auctorem forte indicaret Prolo- animam suam coram Deo eflunderet, petens ut ac-
gus, n alibi reperiretur. Ex Laurentii Surii relatione^ ceplam habect servitutem suam et Fratrum suo-
passim sua contraxerunt, Chrysostomus Henriquez, tn rum, et nomina eorum m libro vitue couscriberet.
Fasciculo Sanctorum Ordinis Cisterciensis, distinctione Et facta est ad eum vox de ccelo, dicens Confor- :

xi ; Angelus Manrique,in Annalium Cisterciensium tare, fili, quoniam exaudita esl deprecatio tua : et inttUigit
tmlna suo-
tomo 1 et %
et alii. nomina filiorura tuorum, pro quibus rogasti, in i'ui-
rum scriuta
ji

3 Post editam apud Capgravium Vitam,sacra Ro~ lis scripta sunt. Sub euim duo de numero illorum
iu tiliro vitx

berti memoria inscripta esl recentioribus nonnulli s in terrascriptisunt, quia cor eorum a terrenorum cxceptisi
Memork
Fastts. Martyrologiis. Primus id fecil Richardus Witfordus amore numqiiam recessit. Nec multo posl duo Con-
quod Anglice edidit Lomlini anno mdxxvi ver-i, relicto Ordine, vitam in seculo misere finie-
in suo ;

secuti, Molunvs iii Auclario Usuardi et Galesinius; runt.

t,ni fVion, Menardus, Bucelinus >» monasticis; ei 4 Ctim autem per <j NoYum-Castrum transitum
iita tus Hennque, Chalemotus atque alii r Cistercien - facoret, int r juvenurn copiam hominem vidit mira- ,;

Martyrologio Anglicano- bih curiositate huc el illuc discurrendo, procaci vultu

sibus; Wilsonus denique in
Il.riionem
cum hodierno Romano, ubi ista leguntur: In Anglia negotium arduum suggerere. Et
blandiri, et quasi
COgtt srqui,
considerans vir Dei non esse liominis officium, sed
S. Roberti Abbatis, Ordinis Ci&terciensis. Longiora
inmvci ludibrium; po^nti virtute verborum impe
altqua abaliii referuntur etogia, sed e.r ipsis Aciis de-
rat, nt societatem illara quantocius relinquat. Hcus
sumpta. Nonnullas ejus Reliquias haberi Monasterii
calamistrate, non es viris a a-
fVestphalix apud Patres nostros infra summam aram, tu, inquit, illia i

rius recede velociter, et sequere me. Qui statim

habeo ex Catalogo Reliquiarum inde nobismisso. Optem :

scire qualea,et quando allatse eo sint. demisso vultu Abbatis vestigia per lutum platearura,
velutad caudas equorum ligatus, cunctis mirabili
stupore perculsis, sequebatur. In diverticulo semita-
vim rura extra urbem dixit ei vir Dei Quis es tu, et :

quid cum hominibus illis tractabas? El ille, Quis

A Joanne Capgravio edila-
operamea non telatent.
sura, inquit, beni nosti, et
Nuptia? cum magna pompa a divitibus parato in
V enerabilis Abbas Robertus, ex provincia Ebora-
vico illo celebrantur. Paraveram et egu, quomodo
HectorEccla- censi ortus, in puerili aitate levitates et infantium
su; ludos ilevitans, et in litteratura proficiens, cujusdam sponsus in convivio ab aeniulissuis occisus rueret,
et indignati convivie in iiltionein sponsi festinarent,
ecclesiae Rector Dimissa tandem ecclesise
efficitur.
et ira et ebrielate excajcati, mutua csede iuulti peri- el neinilias
et animarum cura, in monasterio de u Whiteby
seditionem versa, faleri,
habitum monasticum petiit et accepit. lllis autem rent; futurum etiara, uturbs in

intestinum bclluin conflaret per quod multorum

dielms b Richardus, Prior Monasterii c S. Marise
;

anima; caisis corporibus sortem nostram deveni-

in
Eboracensis, cum duodecim sociis, Iucutn quem-
rent. Putabam me gaudium niagnum de adepta
dam, nomine Fontes, a i/ Thurstino Archiepiscopo
victoria magistromeo nuntiare Nunc dissipato per
suscepit;et in Abbatem electus monasterium con-
:

teconsilio meo vacuus redeo, et inai is recedo. Vir

struxit, et habitume Cisterciensiumassumens.vitam
tam monti- rt julietadirt
illorum et mores zelabat.Non eratquipanem siune-
autem Douiini. malitinm illius execrans, prsecepitin
cttus iri ,i,, rttm
nomine Dcmini, m deserta loca petens, ulterius ho-
:

Whlteby, ret otiosum ; vel quieti indulgeret, nisi labore fati-

miiubiis illudere noii pra3sumeret. Ad banc vocem
gatus. Famelici accedebant ad mensam, fatigati ;ui
liquefactus inimicus evanuit, ettantum |«.st ?e lior-
lectiiin : numquam satiati, siue tnstitia <i murmure,
tieln Clster-
clensls, iii
rorem reliquit, utequi, binniiu, fremitu, etungula-
cccnol io de rum omni benedicebmt Dominum. Huic
alacritate
rum fossione ssevientes, vix asessoribus suis pote-
FonlWus, etenim congregationi sanctse, vir Domini Roberlus,
se adjungeus, in la- rant coerceri.
f ebtenta Abbatis sui licentia /,
 1N VITA S. ROBERTI AB. ANGL.
A ''
Quadam autem
nocfe vidit diabolum secus in- Quidam ab utero matris suaj mutus effectus,
magno luctu et lamentatione, opem S. Thomas ro invoca'o
troitum chori consietere volentem, sed doii valen- in
tanatur mutus
tem introire, Erat autem quasi rusticus, surcinctus Martyris diu perseveraudo postuiavit. Cui S. Tho-
iidrt rrplom -

r« uclus
nudis et longis tibiis, portans in tergo sportellam, mas in visione appnrens. dixit Surge veloriter, et :

liuno auie pectua fuaibus innexam : et producto ftd Novum-monasterium festinando progredere, et

collo, potatu oculorum, ccepit chorum circuire. et a S. Roberto illius loci Abbate loqueiam et perfe-

monnrhnium acuto intuitu cunctos considerara, si quid sibipla- clam sanitatem nihil hsesitans consequeris. Ille vero
in thoro, citum invenire potuisset. Viro enim Dei instantius in corde suo murmurans, dixit Quis praebebit tlu- :

orante, et Fra*res a torpore exeitante, dum impr6- caium? Quis exhibebil viaticura 1 Sanctus respondit
ct aliiplures.
bus ezplor&tor diu pn fice-
frustra expectans mliil Ille tibi ductor erit, qui verbo cuncta creavit. Cre-
indcqur novili- ret, cum indignatione recedens, cborum Converso- dnlit igitur, ct gaudens pervenit a*l locum et sa- :

um txtraher», lutem optatam adeptus, glorificabat-Deura k. Alteri k

rum diligenter intuetur si quem somnolentum vi- :

det, cachinnando oontemnit; si quem noxiis cogi- insuper muto loquelam reddidit, contractum cura-
tationibus oocnpatum, huic toto conatu tripudians vit, phrenetico sensum et rationis usum dedit, pue-

applaudit. Denmm inter novitios juvenem reperit, rum contractiiin gressiliiisdire\it,ciecumillumina\it,

corde ad illicita vagantem, Bolocorpore prsesentem; et multis aliis sanitatis bene6cia suis meritis devote
nw.imtsne
quiquomodolatenterposset exire, jam fugam medi- poscentibus contulit.
mortuum :

labatur. Hunc inimicus, suum esseadvertens,fusci-

nula tridenti arreptun, in fisoellam suam projecit,
ANNOTATA G. H.
e< veloci cursu foras extulit. Tunc Vir sanctus,pro
Pratre illo solicitus, eum mi diligenter perouiri
fecit. Sed ante auroranj vagus et profugns, relicto a Whiteby oiim Streneashala, dicta, monasierium
suavi jugo ( bristi, secutus fherat inimicum ; et sanclimonialium, cujusprima AbbatUsa fuit S. ffilda,
coadonatus iniquitatis tiliis, latrociniis deditus, a S. Beda ih. 4 Ilist. Angl. cap. 23 laudata. Huic
capitis abscissione viiam in brevi finivit. sacceasit S. Elfleda, fitiaOswy Regis Northumbro- i

(i ("iiin vice quadam Missam celebraret, vidit runt : citjns Elfledx Vitam i/lustninmus addtrm vni
mare, multiplicatis voluminibus fluctuum in sublime Fchrutvtr. Illud monasterium tempore Danicaa in-

Irt risionc erectum; ei quia navis fracto suo gubernaculo, et festationis deletum scribit Malmesburiensis, lib. i de
navfra&ium ruptis rudibus incerta vagatione ferebatur, donec Oestis Regum A»gl. cap. 3: sed restauralum anno
scopulis ilHsa.a oompage sua penitus dissolveretUr; mlxxiv a&sevii Duaelmensis, >le Gestis Regum Angio-
1 1
hiantibua undis viri absorpti, pro meritis prsemia runi, tt Witeby appellatum
primi nicmeranlw : ubi

K-repiuri. snimas dederunt. P"*t Missam vero rai- Abbates, AVillielinus, Nicolaus, Benedirtus Ricar- ,

curat tubmer
sit Fratres, qui ouarto die in littore et loco a viro dus, uui supererat cum scriberet auctor circa annum
SOS srjnliri :

Dei designato, subraersorum corpora invenientes, MCXXX : sub cvdfmt(ut Ricardo S. Roberlus ibidem
ecclesiastics Bepultnras tradiderunt. monachus fuit. Est etiam nunc Whitbye oppidum ad
coittrn nwlc 7 Matrona qucedam, admonitione eervi Dei vitam Ooeanum Germaniount, in parte BoreaU Ducatus Ebo~
dlcoi titftn- suam emendans, seculi pompam et ornamentorura raeensis vuigo Northridinge dicta. De ipso monasterio
liitui n s.
vnnilatem contenipsit, ut intcr delicins domus su» consutendum monasticum Anglicanum tomci /»tg. 71.
Bvrnnrdo
soiitariam vitam agere videretur ssepius ergo . b Joannes Prior Haguslaldemis, m Historia, £)u-
Dominam illam visitare, et ad meliora prjevocare nelmensis continuata. ad annum 1132 eadem sic accu-

consuevit. Hinc Fratres quidam, pravis suspicioni- ratius deseribit. Ricardus Prior cCBnobii S. Marise
bus fatigati familiaritatem illara carnalis affectionis Eboraci, et seniores ejusdetn loci cum eo, non sine
illiciUe causa fore incusant : et multorum aunbus seditioea contradictionfi sui Abbaiis Gallridi et Con-
infectis, demum ad B. Bemardum et gusestio deve- ventus, regressi sunteodem anno vi Kalendas Ja-
nit : ad quem servus Dei veniens, cui m spiritu no- nuarii, construxerunt conobium de Pontibus
et

iiii n et meritum divinitus innotuit, et vocans eum juxta Ripum, dante eis possessionem Turstino Ar-
secretius, dixit : Frater, inquit; ftoberte, falsa chiepiscopo in qua prsfuit priinus eorum Abbas
:

sunt omnia, quss contra te sinistra suspicio niachi- Ricardus, vir in Elcclesiaeticis negotiia experientis-
nari conata est. E1 in signum amoris zonam suam simus. De eodem monasterio constructo consule eliam
eidem ontulit i
: qure meritis utriusque multis infir- Neubrigenst m lib. i cap. 14-

mis postmodo sanitatis bene6cia restituit. c Abbatiam S. Mariffl Eboraci, fundatam anno ;

8 Sanctum etiam h Godricum, utpote confessio- 1078. asserit Dunelmensis.

nis e1 conscientise illius medicus, Bgepiusi invisere d Thurstjnus ffenrlci l Regis Gapellanus, in
Anima cjis
et virtu- Eboracensem ArchJepiscopum eiecius est anuo 1114,
et alloqui consuevit. De morbis vitiorum
,,, QlobO
itj'.c> uh iiiin remediis, de secretts coelestihus et angeiicis vi- mortuus anno 1140. Ita Dunelmensis, et Hagustal-
Attgrhs in sitationibus*. de Sanetprum patrociniis inter se dis- densis,
(titnin dtftr-
si diem cum noctibus continnabant. Cumqne
rentes, e S. Bernardus epist. 98 ad Ricarduiu confwmat
tur:
Godricus tandem in cel!a sua consisteret, vidit duos missos t Claravaile, qui insiitutum et mores Ordinis

muros candidos, ad coalum usque directos»; m quo- ij<<, erent.

rinn uno tres Spiritus anfjelici apparebant.qui spiri-

1'
Sub initium monasterii cospti, civm facultate Rt-

tuin juadaii Abbatisin globoigneoad supernadefe- cardi Abbalis sui-.

rebant.Unus a dextris,alter asinisrris procedebant; g Novum-castrum, vulgo Neucasle, ud Ttntim flu-

tertius aupra omnium verticem nimiacumexultatio- rintii tu confiniit hodiemx Nortlvumbrise et Dunelmen-

ne praiibat. Non enim, inquh Godricus, disponente sus diascesis-

Douiino, solus a cnrpore miprare p"iuit, quia cuin Godricus 21 Muji, in cujus Vita
h Cnliivr S.
eo quffidam bonas vitae femina de Haslinges disces- num. 33 eadem de anima S. Roberti w Edithaa
sit, nomine, Editlia. Kt iicet fuerintlongo terrarum refnuntur. Futt is Ercmita nun Sacerdos , %t jam
spatio separati ; eadem lanien hora in eadem beati- dt.n.

tudinis Borte sunt conjuncti. Irruerunt in occursum i Drtjebut illc supra ripam ffiri fluminis , in loco

ejusdem Abbatis spiritusnequam; sed decertaniibus Ftncbale tn'ta Duneltnutn : ad qucm in hujus Vita dt~

pro eo Angelis, diabdlus in sna prsesumptione con- citur S. Robertus sa?pius descendisse pia* cousola-
funditur, et in Binum Abrahss Robertus servus tionis alimenta percepturus cui in ^piritu prophe- :

anno Doniini millesimo

Cliristi excipitur. Obiit auteiu tiae semel pra?monitus dixit Memeuio mei, Pater, :

centesimo quinquagesimonono, septimo Idus Juuii, quia

 DIE SEPTIMA JUNII. 49
A liiia in hac carnis corruptione, faciem meam amplius k Suriui, reliquis omissis, itaconcludit : Multa alia D
non vidobis. Post mortemS. Roberti vixit S. Godri- vir Dei miracula edidit, qua; studio brevitatis sunt
cus fere undecim unnis. omissa.

DE BEATO PACE
ORDINIS MINORUM CASSI/E IN UMRRIA
Ex imagine, ex Jacobillo, el ex aliis.

iassia, opptdum Vmbrix est, in diweesi Spole- lari studio servabat. Non enim solura suis Modera- obedientta.
CIRCA MCCLXX. '
taua,uti dielum od Vilum B. Ril.e de Cossm, toribus, sed praeterea ex summa humilitate procu-
Fremitarum S. Augu-
.sanctimonialis Orilntis rabat se subjioere et submittere voluntalem suam
VJ. istini, lioc oppido prxler mo-
die xxn Muji. In aliis quod valde placuit Domino
se inferioribus :

Deo, quo cooperante multa tam in vitu quam post mracula.

naslerium diclorum Bremilarum est eiium Conveutus
Frotrum Minorum S. Fruncisci, circa annum mccxlvii mortem patrata fuere miracula. Huctenus Jacobillus.
erectus, ejusque ecclesia denuo renovataonno mcccxxiv. Inler Beutos Ordiuis Serapbiei illum reeenset Fmn-
In hoc Coueenlu floruit Bqatus Pax, ex urbe Tlieaiiim, ciscus Gonzqga, pnr. i pag. 98; Rodutplaus Tossinia-

sive ul aliis placet Reatina ortuiidus, et vita linc nus, iib. I fnl. 120 ; et plures alli, ab Arturo iu Mar- Beati tUuU
mortali e.ruius circa annum mcclxx die vn Junii. Su- tijrotoqio Frtineiscaiio eilnli, upntl qnem isla leijnnlur :

crum ejus rorpus tunc cum dcbita venerutione sepultum Cassiae in Uinbria Beati Pacis Confessoris, virtuti-
Sepultura. est in capelta mbterranea alfayis mojoris : qua postea bus et miraculis spectabilis. PFaddingus meminit ejus E
iliruta, fuit translalum tn alium ejitsilem ecclesise lo- ud annum 1270 nnm. 27, asserens, eum provinciam
cum, sed hacteuus incognitum, Solum lioc tempore in Romanam illustrasse, sepultumque in loco Cassiae
dica ecclesia videtur imago ejus m aliqua eapella, in custodia Montanorum, el adaiinum 1291 tium. 06.

crecla ad konorem S. Caroli Borromxi el hujus Beati Spoletance, inqiut, dioecesis in Urabnae regione Con-
Capjdla, ventus Cassiae, concessus Fratribus, inquit Rodul-
Pacis : uii Ludovicus Jacobillus tomo i de Suiictis et

Bentis Umbrix teslutur, ista insuper de vita ejus ad- phus, anno mccxlvii; in quo Frater Pax, uti habet
tlens .'
Hio Beatus magno zelo isestuabat in Hegulaj Pisanus, multis virtutibus et miraculis claret.
-uae observatione, et omni obedientia, quam singu-

Junii T. II
OCTAVA
so

OCTAVA DIES JUNII

SANCTl QIII VI 1DIS JUMI COLUNTIR
Maximus vel Maximinus, Episcopus Januaria,
Sanctus
Aquis-Sextiis in Gallia. Mucius, Marlyres.
S. Calliope, Martyr apud Gra'cos. Donata,
S. Genesia, Virgo Martyr, Cherii in Pe- Spisinna,
in Africa,
demontio honorata. Julius,
S. Marcianus, l ,. _ Eustolus, Episcopus, Martyr Nicomediae.
Martyres ,n ^gypto.
S. Jocundus, I Germanus, i

s. Cristus sive Euristes, Martyr Cajsarese in Paulinus, I Martyres Gerundse in

Paleestina. Justus, Catalaunia.
I
s. Marcus, Scicius, I
Martyres Dorostori in Mcesia.
s. Julius, Syra vel Syria , in territorio Galliae Trecensi.
S. Viticus, Athre. Ahhas in ^Egypto.
S. Neslor,
Gildardus , Episcopus Rolomagensis , in
S. Carus,
Martyres Nicomedise. Gallia.
S. Lampites,
Heraclius, Episcopus Scnonensis in Gallia.
S. Marcina, \
Medardus, Episcopus Noviomensis et Torna-
S. Acacius, I

censis, Suessione et Divione depositus.

S. Salustianus, Martyr in Sardinia.
Fortunalus, Episcopus Fanensis in llalia.
S. PtolomaBus, .

Marius, Solitarius Mauriaci in Arvernia.

S. Philippus,
Martyres .Egyptii. Chlodulphus, EpiscnpusMetensisad Mpsellam.
S. Joannes,
Eustadiola, Abhatissa Biturigihus, in Gallia.
S. Acras,
Naucralius, Piu'positus Studilarum Constan-
S. Dorostolus,
tinopoli.
S. Chrestus,
Wiliclmus , Archiepiscopus Eboracensis in
S. Marcia,
Martyres Ca>sareEe in Cap- Anglia.
S. Muciana,
padocia. Joannes Raynulius, Ordinis Benedictiui Tu-
S, llelius,
derti.
S. Lucianus,
S. Zuticus,

PRyETERMISSI ET IN ALIOS DIES REJECTI

Opera R. P. Godefridi Henschenii piae memoriae, nisi aliud indicent litterae margini
appositse.

Severinus, Episcopus Septempedae in S. Scholasticse translatio aliqua, in Vita Gallica in-

Sanctus
Piceno ( quae urbs ab boc Patrono suo dicatur. Acta ejus dedimus x Februarii.
nunc Sanseverinum appellatur) memoratur S. Licinius, Episcopus Andegavensis. memoratur
in Martyrologio Rommw, et Ferrarii Ca- ab Adane, Notkero et aliis ejnsque^ Qrdirtatio ap.
:

talogo. Nos ejus Acla, quando etiam referebatur, jn Ihititr a Saussayo, uti latius deduximvs unte ejus

dedimus vm Januarii. Vitam xiii Februarii.

S. Victorinus, Confessor Camerini, imcriptus est S. Eleuiherius, Episcopus Tornacensis, indicatur in
Martyrologio Romano, et FeiTarii Catahgo Stm- MS. Fhrario. Ejus varia Acta dedimus xx Febr.
ctomm Italix, Est is fraler S. Severini Episcopi S. Oswaldus, Episcopus "Wigornieaiis, indicatur m
Septempedani, in cujus Actis major pars ad S. Fi- qiiudam MS. Kalendario Ordinis Bcnediclini. Vttam
ctorinwn spectat, quse (ut jnm dixij dedimus vin ejits dedimus xxix Februani.
Januarii. S. Fina Virgo Trecis, fulgente cum lampaile in oc-
S. Saviniani Marlyris celebritas Trecis, inscripta est cursum Sponsi cum sapientibus soriulihus pro-
Martijrolotjio Gatlicano Saussayi. Acla martyrii gressa, cclebratur a Ferrano in Catalngn generaH t
dedimus xxix Januarii. altegante Breviarium Trecense ; a Saussayo, in
S. Rembertus, Episcopus Hamburgensis, meworatur Supplemento Martyrologii Gallicani; et ab Aituro,
a Ferrario et Gelenio, Vitum ejus dedimus iv Fe- in Gynseceo sacro. hjnota est Camuzato et Nicolao
bruarii. des Guerrois de Sanctis Trecensitms. Itlustris autem
S. Tlieodori, Ducis Martyris, corporis translatio, est S. Fina in Hetruria, in oppido S. Geminiani :

Heraclea Pvnti Euchaitam, qux inde Theodoro- hsec an ob Reliquias aliquas Trecis colatur, optare-
polis dicta, rcfertur in Menxis ac Syna.iaiiis : de mits scire. Istius Acta illustravimus xu Martii
eo fuse egimus yii Februarii. S. Domitiani, Episcopi Trajectensis et Tungrensis
Translatio,
 DIE OCTAVA JUNII. »1
Translatio, facta anno mclxxii, proferlur in MS. oppellatum. Dnas ab eo epislolas scriplas refcrt S.
Florario. Natalis ejus est vn Maji. Isnloriis Hispalensis de Scriptaribus Ecclesiasticis
S. Marcianus in JEgypto inscriptus est apnqraphis cap. 32. et sequilur Hononns Angustodnnensts.
Marlijroloqit llieronymianl ; quod sectiti Notberus, Joonnes Biclariensis, nuctor coxvus, in Chronico ad
Grevenus, et ahi tn MSS.
Dedimns decem Faslis, annum 584 de terlio Concilio Toletano aijens, Sum-
Marlyres, in qnorum
/Egypto dux est S.passos, ma, inquit, Synodalis negotii penes Leandrum
Marcianus, forson seorsum iterum honoratus. Ad- Hispalensis Ecclesiae Episcopum, et beatissimum
dilur in apoijrapho Corbeiensi , uti alibi s:rpius Eutropium monasterii Servitani Abbatem, fuit.
Jocundus, qnod inlicosse sufjicit. Reliqua relnta Hinc sumpla occasio a recenlioribus Ulum Sanctum
sunt v Junii. appellanili. ferum absltnent o diclo titulo Vnlenlini:
Cspciis Maurus, ad corpus snncti Infantis Ferdinandi el Gaspur Esrolanus lib. 2 Historix Valentutx cap.
illuiriiiatus, indeqite ad Chrisli fidem conversns, ac \1 num. 5 asserit, Concilii Toletani Summam
tandem Murttjr pro en factus. ub ipsisque Mauris in fuisse penes S. Leandrum Arrhiepiscopum Hispa-
honore habitus, slriicm desuper sepulero, refertttr in lensem, et Abbatem Eutropium Servitanum. Ubi
Hogiologto Liisilniio Cardosi. Res gesta coutinetur el sxpius de ipso agit. uti et Franciscus Dtagns in
in Actts ipsius B. Ferdinandi ad num. 130 litt. k. Annalibus regni Vnlentix 5 png. 206, et semper
Itb.

qux Acta vide v Junii. absque litulo Sancti ai«( Beati. ldem faciunl Am-
Martyres xx Tarsi, sub Simplicio Judice, indicantur brosius Morales lih. 11 cap. 70, et passim alii.

in Martijrologio sub nomme Bedx. De iliis egi- Ceterum dum pngnailt Augustiiliani Eremttue el Ca-
mus vi Junii. nonici Regultires de ipso,utrisque prudentior videlur
SS. Paulus, Fortunatus, Macarius Monarhus item : Joannrs Morales, dum in Aclis Sanctorum Ordinis
In Africa Victurus, Evasius, Privata, indicantur Benediclini abstinnil Ordinis menlionc. Tumaijus
in MS. Romono Cardinnlts Burbenni. De lus cttm Acta ex Isidoro, Pseudo Maximo, el altis edidit,qux
antiqnis eliain Morttjro/oqus egimus vn Junii. apud ipsum legi possunt.
S. Petrus Episcopus, iMartyres Cordubse in Hi- Ertbfridus Magdeburgi, inter alia semel Angelum,
S. Walabonsus Diac. |spania f
refenintur a Galesi- thuribulo aureo Eratres in Cboro cantantes thu-
S. Sabinianus, i nio, Canisio, Dorganio. Acla rificantem, vidit. Ei admodum familiaris fuit,

S. Wistrebundus, [dedimus die eornm natali beatissima Virgo, collatis pluribus et spiritus et
S. Hieremias, vii Junii. '
cnrporis beneficiis. Ila PVaddingus, ad aiinum
Memoria sanctissima Dei Genitricis. agi solita in 1249 imm.9 et Haroldus num. 4; Arturus, in Mar-
Sostlienio, suburbio Constantinopolitano, memo- lijrologio Franciscano, Beatum appellat.

ralttr in Menxis et Synaxariis Grxcorum. Medardus, Abbas de Moris in Campania a S. Rer-

S. Sostratus, Martyres Nica-ae in Bithynia, refe- nardo constitutus, inter Abbates sanctitate illu-
S. Heraclius, Iruiitiir ii Ferrurio in Cutalogo gene- stres aevi XII, recensetur a Muurtqite ad an. 1153,

S. Primolius, \rali, qniallegat Menologium Graeco- cap. 5 num. 4. Idem citrn iiiutn Beati ad hunc dietn
S. Quartus, Irum. Verttm perlitstraeiuiits plnrima profertur a Cltnjsostomo ffenriquez el Chalemoto.
S. Cillianus, l Grxcorum Menologia siveKalendaria, De eo ad Vilam S. Bernnrdt poterit agi. st aliquid

neque, potuimus aliquid hujusmodi reperire. Opina- cerli de cullu Ecclesiustteo sctutnr el indicetur.

miir forsun 111 aliqua Nicsex Bcclesia horum asser- Joannes, Episcopus in Anglia, ex Abbate de Fonti-
vari Reliqu/as, tdeoqne e.v levi quadam conjectura bus, vita functus anno mccxxv, referlur a Cltrtj-
credi Niexx marttjrio coronatos. Libenler discemui sostomo Ilenn/jiiei et Menologio Cisterciensi cum
rei veritalein. tttiilo Beati ; sed absque illo a Chalemoto sequenti

S. Severinns Martyr inscriptus esl Bononix perluslra- die.

tx per Masinum, ob aliquas Reliquias asservatas Joannes Chanonius, seu Chiononus, Montisserrati
ln Metivpolttnna S. Pelri et bnsiltca S. Stepltuiii, Monacbus, Onlinis S. Beuedicti, anno 1569 mor-
forsan hoc die relulns ob memoriam S. Severini tuus, tit vir venerabilis inscitptns est Menologto
Episcopi Septempedani Romano. in Murttjrologio Bacelini.

S. Hilarius, primus Episcopus Ecclesla; apud Viro- Guilielmus de Mota, xxvn Generalis Carthusiano-
mandiiam, nolalur in- MS. Florario Sanctorum. rnin, ub eximiam virtutem inscriplus Martijrologio

Refertur Hilarius primus Episcopus apud Sam- Gallicano Saussayi, sed inter Pios.
murlhanos m Cnlalogo Episcoporum Noviomensium; Amandus a Zirekzea, Lovanii an. 1534, Ordi-
sed absque ullo litulo Sancti aut Beati, uut indicio Franciscus aCruce.in IndiaOccid.an. I584(nis Mi-
Maria a Tuleto Virgo, in Hispania t norum
ulterioris notiliie, quum mnjorem optaremus ac-

quirere. Beatrix de GuevarraVirgo Arevali an. 149' inagnae

Berterici Episcopi Commemoratio, hodie prxscribitur opinionis et sanctitatis, n( Beati relali ab Arturo
Murtgrol. Franascano, Vinjincs etiom tn ejus
m Catnlogo Sanctorum Episcoporum Viennensium, tn et

e.r dnplia MS. ecclesiarum S. Petri et S. Mauritii Ggnxceo.

nobis communicato. Catatogus iste nl plurimum ac- Francisca et Maria sorores, Ordinis Minimorum in
ceptus est ex Adonis rirnnensis Episcopi Chmnuo; dicecesi Granatensi, vitas perfectione insignes,

iihi nrque dies obitus tniltentiir, neque nomini qutd- cum titulo Beatarum rcferiintnr ab Artitro in eodem
quam additur, quo cnltus signifketur. Gtjneeceo.
Joanna de Ordinis S. Dominici Pro-
S. Catharina,
Bronus, Episcopus Hibernus, memoratur in Vita 3

S. Brigidir : de qno ait Colganus, pag. 543 iiuin. fessa, Duaci in monasterio S. Cathann.-e Senensis,

19, obusse anno 581, die 8 Jnnu : ad qnem promil- celebris ob plurimas apparitiones quae ciim ejus ;

virtutibus et felici raorte, obita anno mdcxxv, de-

lit plura, quse a posteris ejus expectabimus.
20 captlibus, leijuntur apud Jo.mnem de
Eutropius, ex Abbate Servitano, Episcopus Valen- dnctae
Reiltitc sett de S. Martn. Einsjite memona ceiebra-
tinusin Hispania, circasextiseculi finem doctrina
et vitse sanctitate clarus, memoratur hoc die in tur in Anno Sancto ejusdem Ordinis, nec non in
Fn^l/s Be.nedictinis ll'ionis, Mrnardi, Bucelini, Diario Marcltcsa.
a Ghinio in Natalibus Tran-.lat.io anniversaria novem corporom Sancto-
eisque rilntis u Ferrario, et

Sanclorum Canonicorum, ei u Tamayo Salazar m rum, quse asservantur in Basilica majore Cra-
Martyrologio Hispanico; atque ab his Sanctus ha- mona\ indieatur tn Sancluario Cremonensi Pere-
tjriin MeruLr, et Diario Cremonensi Josephi Bre-
belur : quo enm litulo non reperimus apud antiquos
sciaui
52 PRiETERMISSI.
sriani. Quatuor priores Proteclores Urbis censentur, Annalium Capucinorum a pag. 682, usque ad 689.
et cohintttr Httnc cum titulo Beati referunt Artunts in Marty-
SS. Marcellinus et Petrus Martyres n Junii. rologin Frauciscano et Mttsinus in Bnnniiiii perlu-

S. Himerius Episcopus, illir xix Oclobris, aliis xvn slrnta : scd ab ea tilttlo nbsiitict Bovcrius, additque;
Junii. ne processus pro ejus Canonaaiione instituerelur a

S. Homobonus Cunfessor xm Novembris. Paleollo Cardinale, Fratres pro consueta humiliiale

SS Babilas et Simplicianus Martyres, xxiv Januar. obslitissc.

S. Archelaus Martyr. xxm Augusti. SS. Nabor et Nazarius, Martyres Roma?, memoran-
S. Arealdus M.irtyr, I Septembris. tur m apographis Martijrologii IJicroiitjminiani
B. Facius Confessor, xviu Januarii. Eptcrnaccnst ct Lucensi, altisque variis MSS. ab
SS. Primus et Felicianus Martyres Romae indican- aliis cunt Martijrolmjio Romano xn Julii.

tnr m MSS. Gcllonensi, Augustano, et aliis. Co- S. Marcella Virgo, indicatur a Grcvcno in Auctario
htitiur ix Junii. Usttardi, occasioue S. Maximtni Episcopi Aqus-
S. Pelagia Virgo imcripta est MS. Martyrohgio Gar- Sextise, quasi fttisset ancilla S. Mnrl/i.r, et cttm ea
melilano Coloni.r osscrcato ; item Maurolyci et Fc- a Maurohjco et aliis refertur xxix Julii.
At Miirtgrologw Romano
licii. IX Junii. S. Audomari, Episcopi Morinorum. relatio aut se-
S. Trojeria Virgo apud Ruthenos
, , ex Pictavis cunda translatio corpons, indicaiur in MS. Tor-
oriunda, mcmorntur a Ferrario , ciialis monu- nacensiet Florario ;item a Molann, Saussayo, IVio-
mentis EccleSse Ruthenensis; itemque ab Arturo nc, Fcrrarto ct ahis. Dics natalts est ix Septemb.

tn Gtptxcco Sacro, et a Saussaijo in Supplemento S. Michaelis Archangeli festum tertium indicatur

Martyrologii Gallicani. Ai eadem esse Trojecia apud Seldenvm secundo Kaleitilnrin Coptico sive
itt

vtilctur. quam Rttlltcm folunt quamlo ilc ca a*ji- , Arubico, adjuncto SynedriU ; de primo cl secitndo
*
mus ix Junii. festo actum prxcctlcnli tlte inter pr.nermissos.

S. Coiumba, Abbas in Scntia, memoratnr in Florario S. Marci Confessoris translatio Essendite, comnxe-
MS. el a Camerario. Ejus Acta ilamus ixJunii. moralur a Theodoro Rhatj inter Ammas illuslres

SS. Nicander etMarcianus, Martyres, referunlur in Italix, Clwi.r etc. coIiIut vi Octobris.
maynis MenseU excusU et in MS. Synaxario Di- S. Publia, Vidua Abbatissa, indicatur a Canisio el

vionensi ac Menologio Basilii Imp. el alio Sirleti .-

Greveno. Forsan est qux Antioclti.r vixit sub Jit-
setl luc alterum vocat Germanum, Synaxarium au- liano Apostntn. et colitur ix Octobris.
tem Divwncnse Marcuin, prout ca omnia explican- Translatio o,uatuor Corporum
Ursula- Sodalitatis
tnr, die. quo Lutnii ipso* colnnl, xvn Junii. nse,ad monasterium Breirenaviense in Hassia
S. Theodulphus, Episcopus et Confessor, relatus est anno 1142, sub Abbate secundo Henrico. relala
in Avctario Qreveni ad Usuardum. VHetur esse a Gelcnio. Dc iis agcndum. xxi Octobris-
Episcopus Abbus Laubicnsis vtfra
ct xxiv Junii. S. Syra, soror S. Fiacrii inCampania Gallicana, jii-
S. Carilephus, Preshyter et Ereniita in finibus Ce- scripta esl Breeiarto Aberdonensi , Menologiis Sco-
nouiannorum, rrfertur ab Adone , Beda Sttpjiosi- hcis Deinsieri et Camerarii , el Gtjuxceo sacro
tttto, Grevcno, Maurohjco, et in variis MSS. qta el Arlttri. Colitur Iwc ilie S. Syria m territorio Trc-
Carlenius vuletur a Notkero vocari. Ejus nntalis eam dUtinguimus a S. Syra, cujus naia-
censi: sei
esl Jemdicimus esse.
i Julii. xxm Octobris.
S. Severinus, Episcopus Catanensis , solo nomine S. Mametus vel Mamertus Diac. atl linuc diem re- /

aijimus i'i Aitts S. Agrippinas V. M. (cujus corjius S. Antoninus illius socius,

j feruniur inter
liuiltc translulisse is dicilur) non apte etiam Itodic Sanclos Arvernos a Jacobo Branche, nccasiune S.
colendus proponitur ab Octavio Cajetano. Sanctx il- Marii, cum quo dicuntur additi S. Auslremonio, Ro-
lius Acta iliinilii erunt, festo ejtts prxcipuo, vm Jul. ma in Arverniam misso a S. Pelro ; pulalur aulem
S. Disibodus Episcopus in dioecesi Moguntina in- primus in loco stti nominis reqitiescere ; sccuiuhis,
tcripius esl Murtyrol. Angl. Wilsoni, Scotico Dem- e.xSavarone acceptus, xdificasse ecclesiam Compen-
pslert ; monasltcis IVionis , Dorqamt , Mcnardi, sannin versus tiwnlti/ia Arvernix. De primn
aiinnus
Gallicano Saussayi. Acia ejus vnria liabemus dan- in Vita S. Marii de allero agt poteril qnniulo de
:

da viii Juli.i. S. Austremonio , Noyembris.

S. Abundius, Martyr Cordubae, meinaraiur ab Usutfr- S. Verani Episcopi Translatio, Albingauni in Ligu-
do. Bcllino, Maurolijco, Molano, Cantsio. Verum ria, atlfertur a Ferrarin, a
quo ejus natalis slatui-
Roa de Sanctis Coraubrnstbus et Ta-
Mariitttis de '"''•
xiv Novembris.
mtujus Salazur, aliique cum Romutw Marltjroloijio S. Melania, quje in pacequievit, indicalttr m
MenseU
referunt eum xi Julii. MSS. Divionensibns. Videtur esse Senior.: sed de
Honorius a Monte Granario, Capucinus Bononise, ea poleril agi quando de. Melania Juniore
, . ilhus
anno 1509 ntorttius est ; cujtts vitam, gesta, ct mi- nepte aijunt Fasti Grseci atque
, Latini , die
racula late deducit Zacharius Bovertus Tomo i, xxxi Decembris.

DE
 DIE OCTAVA JUNII. 53

DE S. MAXIMO VEL MAXIMINO

EPISCOPO AQUIS-SEXTIIS IN GALLIA
COMMENTARIUS PROBLEM ATICUS
De incertitudine tam cultus, quam aetatis et nominis.

EC. I, IV Aquae-Sextiae, urbs Provincix ad Arcum flu- S. Maximinum inveniri, asseruit nobis, qui ipsas vi- pntiuM ovam
VEL VI rutm, inter Mas&iliam et Rkodanum sita est, thsse se ail, Claudius Castellanus, Pariaiensis Cnnoni- inMentio
unWjuorum,
Archiepiscopatu, Academia , el Patiamcnto cus. Refertur tamen , sed ad diem prsecedentem,
iltustris. Ejus primi Episcopi apud Anto- S. Maximinus Episcopus Aquensis, in MSS. non-
Sex prinrwn mum Monchiacenum Democharem de Divino Missx nuilis minime antiquis; ut sunt Carmelitarum Colo-
Eptsinpnrum
tempus Svdts
sacrificio, Parisiis anno mdlxii excaso, cap. 'A"2, cen- iii.e, Cartliusianorum Ullrajecti, et quaddam Pari-
incertum: sentur hi tres, S. Cedonius, Maximus
Maximus, S". siense.
iii Coucilio Aurelianensi quarto. Joannes Chenu in 3 Ad hunc vero dirm, primus occurrit Molanus in
a se anno mdlxxih ex
satts re-
Episcoporum GalUx Chronologica Imtoria, anno mdc- Additionibus ad Usuardum t
ceniioribus
xxu cdita, primum, Maxi-
eosdem tres proponit : sed editum, ubi.aliotckiractere ista habeti In Gallia, ci-
muro seu Maximinum Claudium appellat. Apttd vitate Aquensi, depositio B. Maximini, primi civi-
B Robertum in Gfallia Christiana, anno mdgxxvi vul- tatis Episcopi et Confessoria : quibus Baronius in
gnta, tn enumcranlur : S. Maxirainus, S. Cedonius Martyrologid Romono ista adjunxit: Quem Domini
vel CheHdonius, Lazarus, Basilius, Maximus qui- : discipulum fuisse tradunt : et pro liac traditione ai-
bus a Sammarlhanis ante Maximum apponxtur, Ma- legatPetrum in Catalogo hb. 5 cap. 101, etDemo-
carius. Ferrarius et Saussayus, ad diem xxx Maji, charem in Tabulis Episcoporum Aquensis Ecclesiae. dtsclpuhu
Chritti ha-
S. Maximi, primi AquensisEpiscopi Ordinationera Sed hir sua e.r Petro de Xtitnlibus habct ; itle vero
berL
referunt, ut ibi inter Prsetermissos dictum est. Ut Plebanus sanctorum Apostolorum Venetiis, istum Cata-
autem temporis ratio obscrvetur, a certioribus ad logum inchoavit die S. Barnabx anno mccclxix, et
minuscerta progrediemur *
atqueita Maximus, ultimo absotvitxvi Moji anno mccclxxi, magis soUcttusut
loco relatus, subscripsit Concilio Aurelianensi, circa intra pauca lempord congereret plurima, quam ut so-

annum dxli habito. At qui quinto loco a Sammar- Uda, genuina, et selecta daret;et qusede S. Maximi-
thanis appnsitus est Macarius, ex Vindiciarum Pro- no profert, asseritse excerpsisse exLegenda Magda-
vinciae libelio , ab illis refertur ad annum dvi. lenaa, quod secntus Buromus adla ut Xotis, res pestas
Quartns n Claudio Roberto insertus est Basilius, qui intextas haberi curh Actis SS. Marthaa et Munse
et snclus s
interfuit, inquit , exequiis S. Hbnorati A.relatensis Magdalenae. Controversias de adventu S. MariseMa-
.1/ II I t 1/"-
Episcopi, imo S Hilarii Arelatensis Episcopi. Quem gdalenx et sociorum in Provinciam, hactenus satts qdnlcn.t
ttirut-n errurem , ex Claudio Roberto descripserunt agitatas, necdum lubet aggredi; fiel id mense Julio,
Sammartbiini. Dedimus v Maji Vitam S. ililani, com- quando nmbje coluntur. Interim remtttttnns curiosum
positam, et in aiiqua Arelatensi Synodo recitatam, ab lectorem ad Franciscum Bosquetum, qui lib, Hislo- i

uno ex junioribus Episcopis, qui exequiis Sanctt ado- riarum Ecciesiae Galiicanx cap. -ide hac controversia
lescens adfuerat. In hac num. 31 ista leguntur\ Dum agit. Varia in utramque partem congerunt Sammar-

singuli cupiunt fimbriam decerpere, corpusque con- thani in elogioS. Maximini, et concludunt, quodei

tingere sancti Basilii, tunc Presbyteri, uuncPon-

: nos factmns, cum hac Bosqueti sententia. Illa traditio
tificia summi invenit industria, ut maximam partem aliqua ettam auctoritate subnixa est , adversus
coopertoni, utraque manu discerptam, quo corpus quam absit ut sentiam, si per Ecclesiam non licet.

ejus tegebatur, arriperet; et longius recedens, di- 4 Sactenus Hemchenius : postcujus mortem accepi

videndo populis erogaret. Jacobus Sirmondus ad epi- Ofjicia propria Aquensis Ecclesise, excusa anno mdg-
ad diem vm Apritis, prxscribitur festum F
stolam settam libril aSidonio Apollinari inscriptam
, lxviii, '//"
Ittventio 6
Busilio Papte, conjicit ftunc Basilium fuisse Aquensem Translationis S. Maximini ; jubmturqtie omnia fieri, A/ir. sed an
Episcopum, adeoqtte promotum ad iilam Sedem, post utin principali Festo, praeter Anttphonas, ad Magni- htijtts ?

anniim ccccxlix, quo ad Cliristum migravit S. Hi- fiatt et Benedictus, et hancCottectam; Da nobis quae-

laritis. At tertius, Lazarus dictus, a Claudio Roberto sumus, omnipotens Deus, beati Apostoli tni Maxi-
et Sammarthanis profertur, absque ulla probatione, ad mini translattone gloriari ; ut sicut ip^ius meritis

annnm CCCCXX. gregera tuum ad viam veritatis reducere dignatua

2 Quidni consequenter S. Maxirainus seu Maxi- es, ita nos ejussemper patrociniis sublevemur, et
mus primus, et S. Sedonius seu Cedonius aut Cheli- aeternae beatttudinis gloriam consequamur. Oportet
donius quar.to Chrisli seculb, cum pax Ecclesiis esset, admodum recenter inventum conpus, transialumque fuis-
an S Maxi- vixerint, ct ad Christum migrarint, atque ideo inter se: nam in Gollectione Sanctorum corporum aliarum-
fninut posset Confessores Maximinus vm Juuii, at
colantur, S. qne Retiqutarum. qu.v. sunt m Pruvinciu, GalUce ex-
adscnln 4 cusa Gratianopoli anno mdcxxxvi, Caput quidem in
S. Sedonius xxui Augusti. Pro istius S. Maximini
seculo:
veneratione, ad talemaut alium quemcumque diem, sta- Cathedrali Aquensi essedicitur, decorpore vero altum
Ecctesia S
bitienda soliciti, perlustraoimua quidquid habemus in silentium, etiam ubi nominantur Retiquise asseroatss in Maximim,
quam Regia atque Parochiati S. Maximini ecctesia, Patri- Paschati
Martyrologiis antiquis, tum manuscriptis pturi- 2

bus Prxdtcatoribus uttributa tu rjusdem nominis oppido, anno l liti

mis, tum prselo excusis ; et summopere mirati fnimus
nata.
nihit de e<> reperiri, sattem adjectum, in quatuor Mar- sexleucis dtstante ab Aquensi Metropoli ; quae Phro-
Sieronymiani apographis ; nihU haberi apud
tyrologii cltia, Ucet nunc credatur Aquensis Maxiraini esse,

multotamen prius istud nomen habebat, quam inter

Bedam, tamgenuinum, quam Supposititium ; ni/ul legi
Sanctos Provinciates nominaretur hic, ut ostensumest,
apud Flornm, Rabanum, Usuardum, Adonem, Wnn-
delbertum, Notkerum, aut Belhnum aliosque simtles. antiquis itjnotus.

Quin imo in antiquis Litanus Aquensibus nultum 5 Duos autem Sanctos Maximinos novit Galiia,
Trevirensem
 34 ACTA SANCTORUM.
Trexnrensem Episcopum unum, in Aquitania natum mino Trevirensi apud Burgundiones dicatae , data
ArcTtme o. i
ac mortuum, fratrem S. Maxentii Pictaviemis Epi- Chtffletiis occasio est Vesonttonensem hujus nominis
vtrtrtur E-
SCOpi, forlassis etiam S. Maximte finjints in Forojutio Eptscopum comminiscendi : sic potuit etiam dari
pitcopl Tre-
vtrensis esse cult.r; cujus Episcopi Acta illustravimus xxix Majt ;
Aqttensibus ; quibus fortassts nnltus alius, vel Maximus
alterum, Miciacensem propter Aurclianas Abbatem, vet Maximinus Episcoptts fuerit, quam ille Aurclia-
qui colitur xv Decembris, vultjo S. Memin, cum aints nensi Synodo subscriptus anno dxli: cujus altquando
S. Mnximin dicatur. Uterque variarum per GalUas inventum elevatumque corpus, creditum sit esse Se-
ecclesiarum Palronusest. Alterutntm igitur istius qno- nioris, vulgo jam e.ristimati cum Maijdalena venisse ;
}>ro Maximo,
que Patronum duerim, quam eum cujus
esse potius ideoque Caput seorsnn servatum, reliquis ossibus eo lo- secuti 6
nullits noscebatur cultus antequam Prsedicatores circa co conditis, ubi dcnuo inventa nuper sunt die Episcopo. vm
an. MCCLXXX, Carolo Andeyavensi Sicilix Rfye fa- Aprilts. Ceterum nihil horum uffirmaverim; ideoque
dente , obtinerent ecclesiam istam et monastertum. istarum Reliqutarum e.xtstimatar sanclitati ntliil de-
Mcnunit illius Paschalis Papa anno mciv, in
II, trtictuni volo; neque piimiun in Martyrologio locum,
enumeratione Cellarum, ad monasterium S. Victoris quem Aqueusi Maximino jttm adscripsit Baronitts, ei
Massiliensis in Aquensi Episcopntu pertinenfium. Quo- negatum, quoad aliud Ecciesia non statucnt. Intcrim
(1hinc fnrte
niam autem ecclesia illa patronum aynosctt S Maxi- mato faieri, ignotos mthi primos Ecdestx Aquensis
nnlus Mitxi-
miuus Aqutn- minum Episcopum, credtderim id ita semper fuis- Episcopos, usquead seculum vi et Aurelianense Con-
se t a/tfue adeo Episcopi potius quam eam es-
Abbtitis cilium ;
quam tam inccrtos pro certis assumere.
seee<iesiam. Sicut autem occusione ecclesixS. Maxi-

DE S. CALLIOPE
MARTYRE APUD GRyECOS
Sylloge ex Mcnaeis Gracorum.

tbular Martyroiogn Romani, ad IntncwuJu- misque ab^cissis plectitur sed has illi Angelus :

mii referunt memoriam S. Calliopa* Martyris, et totam persanavit. Deinde supra testa-
resrituit,

Mcmorin
Jtfni

Romano,
yrol.
in
Ti
tata capite
quae ob Christi fidem, mammis absrissis,
atque adustis carnibus, super testulas volu-
demum truncata, martyrii palmam ac-
rum fragmina raptatur, igniqtie aiJQritur
partes
fricantur.
adustas
Demum,
sale
tum
asperguntur
capite abscisso, martyrio coro-
et ciiicio
:

per-

cepit. In notis citantur Grxci in Menologio, videlicet natur. Ad gloriam Domini nostri Jesu Christi.
Snlfti, qiti Acta cjus dcscripstt ex magnis Wcnxis, in Eadem lequntur iv /3t'ot; dyttav apud Maximum Epi-
qnilitiF. ista leguntur. Tw avzri rpXox, Eadem die (sci- copum Cytherarum.
licet \\u,quo primo loco propomtur ceiebranda Relatio 3 Quia iocus lmartyrii w non addebatur, vidcbatur frustrain-
s * rta HisP anis
Reliquiarum S. Theodori Megaiomartyris) ryfa dyiac, esse i-ujitscitmque occnpantis. Arrripuerunt eryo eam
... TT . . . . . Aaversariis.
MapTvpo; KaHioms, S. Calliopes Martyris, subin- noninittt recentwres Jlispani, tpsiusque ttomen ,-Jitver-

telliye «'Urot; Certamen, vei pvipr, Memoria. sams, sub nomtne Juttani Arclnprcsbyteri Toietamex-
2 AOrr, r,v y.axd toOc yoovoji; A3xt'ou tou BaoiKw;, num. 555 sic inseruerunt. Triboraci, quod
coyitutis,

tormenta wpa C'^iJ.azoc'\yi xx).?.et tyjyrit, dialdpnovw ouoye- oppidum nunc Lerma est in Masburgiis, comme-
tvlemta ei Oefoa ouv dvayy.dttxxt drroOTzvat tkz tou Xoiotou dyx- moratio S. cognomento Lerama?, a qua
Calliopte,
H*nsciM, ttt: K«i xirj-iMCj- w; cie xpoCTaiWC •'•jzrc avzvy-zo, nomen accepit oppidum, quae in persecutione Ne-
y.i/.tZi-yi ocfo^&o);, jwti tqu; |jtaoTo j; %
v.o-K-izy.i oOc, "Ay- ronis, mamillarum abscissione, carnis exustione, et
yO^c. ETTtOTac vyitic, axioiiltv. Etta err' oiTpaV.ou /e/.ofA- super ardentes testus volutatione, dernum capitis
pevoj <yjpizy.i, y.txl ttvpi v.xra^y.iytzai, v,at tac, xazx- abscissione, fidei causa Martyr evasit. Agunt de ea
^?e/0£t'oa; oapxvc aXaTt ETtiTt^ooeTai, kqci TptvtVot^ Graecorum Menologia et Martyrologia vill die K ,

\><i(d'jp.azt. xaT;*Tpt'6eTai, et'9' outw; zy.v y.tyaHv azozip.- Junii, annoxn Imperii Neronis. Hxc ibi, sed Grx-
vtxat, et; doZxv tou KuptVj ip.w "Iyoou K^iotoO. 'A^r.y. corum Menxa et Menofogia habent passam tempori-
Qux sic Latine reddo. Ha?c temporibus Decii Impe- bus Decii Imperatoris, etsinedubio apud Grseros. In-
ratoris, et corporis fonna et. aniini pulcliritmline terim Tamayus Salazar in Martyrologio Hispanico, non
illnstris fuit comprehensa antem cogebatur a
: contentusGrxcorum elogio, copiosam narrationem, *ed
Christi caritate et fine descissere in qua dum con- : ejusdem figlinss adjunxit, ad quam avidum sinutium
stanter et fortiter persistit, graviter caeditur, mam- invettttonum remttumus.

DE S. GENESIA VIRCx. MART.

CHERII IN PEDEMONTIO HONORATA
Syllog-e ex traditione loci, tle allato illuc et reperto corpore.

edemontium qnid esset, interrogatus quidam, muris cincta ; inter quorum multa, nihil civitalibus ce-

P
Chrrii bisf- fhaud ineple fertur respondisse, oivitatem, qnae dentia, unttm Ciierium; de quo in Atlante Bla-
est
signi in op-
trecenta niilliaria suo ambitu complectatur. viano legitur, qund a Frederico Barbarossa titulo
pido.
Nam, prater verinominiscivitates, Episcopali Maximae Villse decoratum, revera talis est, tum
Scdi- insiijnes ttrs, sub Metropolita Taurinenst; con- propter nobilitatem ecclesiarum, conventuum, et
tinere dicitur circiter quingcnta >iuinquaginta opptda omnis generis Eedificiorum ; tum propter opes inco-
'arura,
 DIE OCTAVA JUNII. S5
larum, solique ubertatem: ubi multae familiae nobi- ut omnino mcertissimx kabend.e sint conjecturx, fun- D
Patrona S. les, multi mercatores opulenti. Dtstat Taurino ad dat,r in simitltanea translatione Reliquiarum. Quare
Genesia hoi
Orientem sex septemve passuum mxllibus; atque unius iiiahu de ipso koc loco seorsim ayere.
4ie colitur,
miliiaris intervallo respicil> vicinum sihi ad septemtrio- 3 Curavi igitur per nostros Cherii, iterum quseri,
nem vicum Antecelhura, vulijo Andeseno dictum quid saltem de inventione ct hodierno cultu certius
inter qu& inventum rovpus S. Genesiae Virginis et scribere pnssem ; et vespansum kujuscemodi a supra Traditione
Martyris, cum cansam pr.Tbinsset contentwms ; ea (audnto Rerlore acccpi, e.v traditwne potius quam certo
autnn ha-
betur,
miraculo dirempla fertur, et Cheriensihus cessisse re aliquo litterarummonumento: Percurrente bubulco
pertus thesaurus, qui ei annue honornndo festum volue- quodara cum aratoriis bobus agrum, Cheriioppidura
runt csse hunc vm Junii ;
fortastnsquw tali die factitm inter et pagum Antecellii positum, genibus flexis
mivaculnm sit, aut olim sic colebatur in ea qux dicitur constitisse boves. Hujus
novitate perculsus bu -
rei
isto loco stetisse S. Genesiae eeclesia, nuni autem fun- bulcus, ut hinc atque illinc oculos raentemque con-
ditus periit. vertit.aratrosepulcrum detectumaspexit simulijue ;

2 De Sancta illa scripshse dicuntuv Guilielmus altius fodiena tellurern, capsulam iiabuit; qua san-
de qua seri- Baldesanus Metropolitanx Taurinensis Canonicus, in ctorum Juliani, et Basilissa?, et Genesiae reliquiae
ptores Pede
Htstoria Ecclesiaslica Italtx Occidentalis, nobis necdum condebantur. Palam retotafacta, continuoClienen-
tnontani
visa, sed attctoris diliyentiam coijnttam habentibus ex ses et Antecellenses confluxere, et cum quisque ad iocitm
ejusdem Sacva khtoria Tkebxa, Taurini vulgata anno pnpulus ccelestis thesauri niraium cupidus esset, eo latmtts arcm
piccubuitse
1598 et auctius 1G04; et Paulus Britius, anno 1642 ventum fuit. ut armis litem conficeie pergerent tioves,
factus Albensis Epi&copus, in Additionibus MSS. ad Qua re perspecta, utpaci consuleret, consiliura iniit
Baldesanum; item antiqua MSS. quxdam insignis Episcopus, imponendi sacras Reliquiascurrui, quem
Colleijiatx Che>iensis. Hinc informationis aliquid pe- dm-eret, par indomiturura juvencorum ; ita pactus
tentihus nobis, respondit nostvi istic Colleyii Rector adstantium pacem, ut cutn procedentes juvenci ve-
anno mdclxxxix R. P. Joannes Fvancisrus Dabray, nissent ad bivinm, cujus altera pars Cherium, alfera
E
opinionem esse prxdicturum auctorum, fundatmn in Anteccllium ducebat, illius gentis es.set thesaurus, et vrtam pro
qutedam Sanctavum Juliani cujus in urbe aut pago consisterent. Pra?cipiti ea cnntentlo-
pariter repertis et Basilix Reli- illi
conjectant, ni m miraculc
quiis, fuisse illuni ex kujus mille diseipults, magistvaz igitur cursu correpta via juvencis insistentibus,
non teroii; diremptam
miiia suas commortuis, unam; cujus covpus, una cum prse- plane divinitus factura, ut Cherium versus iter susci- iii f'ivorrm
dictorum duovum Svnctorum Reliquiis, illuc ab Antio- perent: nbinulla raora interposita, currura advexere Cfnrcinium
chia tulerit civium uiiquis, a sacro belio redux post ad tcmplum majus insignisCollegiatsesanctaj Mariie
illam anno mxcviu per Christianos occupatam. Sancto- de Scala ^Ohservitt autcn Clieriensis Commuuitas,
rum istorum Acta ad ix Jauuavti illustravil nostev quod qnotannis quando experitur ccelum, vel niraia

Godefvidus Ilensclteriiiis, ex qutbus cum in sE-jypto, siccitate, vel crebrioribus quam par est plnviis tel-

non in Syvia passos constet; et Hieronymianum ve- luri noxiura, publico cultui expositis Keliquiis, et qui Sanctam
tustius Mavtyvoloijium Antinoo illos adscribat;merito per novemdiiun circumlatis eccle^ia tota, ita feliciter pro phnra
aut sennitatt
existimavit Antiochiara. pro Antinoia fnatn sic etiam cnnciliare sibi illud consueverit: nam aures vertit wvocant
scribiturj obvcpsisse, co facdius quod Antiochia Syvix ad precantium vuta, ut inpluvias plerumque, vel se-
celebrem qitoque kabuerit Martyrem Jultauum, twbis renitatem, secundum temporis exigentiam, cadum
koc mensexxr commenwvandum. Sed neque in
dte convertatur.
y£yyptwrum istorum Actis Genesiu ulla nominaturt

DE S. MARCIANO ET JOCUNDO
MARTVRIBUS 1N /ECVPTO-

Ex Marlyrologii flieronymiani apographis.

Martyrologii ffieronymiani apographa

rimii MSS. rtfenmt, et cum iis Grevenut in Addilio-
Ouatuor
auspicantur kune Ju/ui ver-
octavunt <li<m kis nibus ad Vsiiardum. Celeorantur die quinta Martyrea
in /Egypto Marcianus, Nicander, et Apollonius,
bis: iEgypto Marciani. ln
vi I.liis Junii in
etnim dictis apograpkis Martyrologii Sieronymiani
apographo Corbeiensi, Parisiis excuso cum
inscripti: « '/'"' quia hic diversus forsan fuit. sub ista
,li,arto Specilegii per Lucam Ackerium, additm
przmoiiiiwnc /"'(• d ie lUuiu producendum statuimus; eo
socius Jocundus, uii etiam m Martyrologw antiguo
maximequodsociutSocun&xis addalur, diversus asocits
ejusdem monasterii Corbeiensis: quareet nos eumdem
anten nominatis.
noluimus separare. Nolkerus eumiem diem ita etiam
ordilur: In ^Egypto nativitas S. Martiani, qurm jitu-

DE
 56 ACTA SANCTORUM

DE S. CRISTO SIVE EURISTE

MARTYRE CJESARE.E IN PAL.ESTINA.
Ex Marlyrologio Hieronymiano.

Csesarea, iniev urbes Palsestinee celeberrima, in apographis Martyrologii ieronymiani Lucensi et H

plures operinostro suppeditavit Martyres, inler Blumiano, itemque apud Notkerum iia legitur: In
qtws ud Inmc ihein in MS. vetusto Reginse Ciesarea Palsestinae natalis Cristi: pvimai/ue littera
Sueciae, per Lucam Holstenium vulgato, primo mutata, scribitur in apographo Corbeiensi, Eristi; ac
loco aliquis ibi passus refertur, hoc modo : vi Idus ,ln- cummajori etiam diversitate niMS. apographo Bpter-
uii, Csesareae Pala stinae aatalis S. Chresti sic etiam nacensi Euristis. In titulo proposuimui
.
nomen Cristi,
criHtur m MSS. Augustano, Gellonensi, Sangallensi, ct adjunximusshe Euristis, propter anliquitatem MS.
et Parisiensi Labbei, nec non Riclienoviensi m Suevia, Eplernacensis. Si quis majorem lucem affuderit, aul
Oresti ib Aq uisgranensi, Cesti m Rhinoviensi. Verum aliter senserit, libenter acquiescemus.

1)E SS. MARCO ET JULIO

MAItTTltlBUS DOROSTORI IN MOESIA
Ex Martyrologio Hieronymiario.

Progredimnr cum quatuor Martyrologii ffiero- xxvn Maji S. .lulius, cujus Acta et varia elogia ad
lymiani apographis, m quorum tribus, Epter- dictum iliim edidimus: nec nwtlo habemus unde eum-
nacensi, Lucensi, uc Blumiano lertto toco sic dcm arbitremur, aut eliam diversum statuamus. Sit
leijitnr: In Dorostoro civitate, natalis S. jiidicmm penes leclorcni; qui si quid cerlius possit ad-
Marci. Quxeadem liSfenlurin Marlyrologio Notkeri, ferre, nobis ac Sanctu beneficiiim preestabit. Natale S.
et alio Reyinx Sueci^ svpra citato. In apagvaplw Cor- Marci, non uihlila pahrsivo, aut ullo Socio, hubetur
beiensi additur illi socius his verbis. In Durostoro ci- in antiquo Kalendario anle. Psalierium quod petlinet
vitate, natalis' S. Marci, Lucii. Fuil Doroslorum ad monasteriitm Trevirense S. Maximitii. Al Marti,
civitas in Mpssia inferiori el hodierna Bulgaria, ubi pro Marci, letjiliir iu MSS. Gellonensi, aliquo S.
plnres proCltristi [ide decesserunt Marlyres ; puta, xxv Galli, el Pavisiensi Labbci.
Maji, Passicrates, Valuntio, et aln : quos seculus est

DE SANCTIS MARTYRIRUS NICOMEDIENSIBUS

VlTlCO, NESTORE, CARO,

LAMPITE, MARCINA, ACAICO.

Ex Eodem Martvrologio.

itarto loco referttntur inprxcitatis Martyrolu- Acaici deest in Lucensi ct Bhtmiano, in Corbciensi vero

Q
tis. ei

in
k

'

mmunanda
gii
rt
Bieronymiani apograpkis
tn

Nicomedia,
vetuHissimo guidern Epternacensi

palsrstra
fti

Vitici, Nestoris, Cari,

Marcinae, Acaici. Consenttunt alia apoqrapha
Nicomedia;
Vitici, atque Nestoris; differunt in reliquis.
et
sex Martyres

in
Lampi-

nomtnibus
Aam
sic;

loco
legitur Foci
hlle

rum
Marinse
quam Acaicus
ita
; ut videatur forsan alius

habelitr.
a reliquis seperandus.
Murtyr,

In Nicomedia Eutychii, Nestorii et

Eutychius potiitur loco Vitici. MSS.
: ubi
Riche.noviense et Aquisgranense cum Grcveno; In Ni-
comedia S. Nestoris. Viticus, absque patjestra, re-
et

Apud Nutke
tam

Cari, Lampitis, umco vocabulo Itabenl Carolapidis et fertur in MS. Qelloncnsi, Augmtano aliquo S. Galli,
Carolapis: pro Marcina vtro Marina nomen autem : et Labbeano. Nec plurade tis obtinuimus.

DE
 DIE OCTAVA. JUNII. 57

DE SANCTO SALUSTIANO
MARTYRE IN SARDINIA.
Sylloge de veteri ejus euliu et recentiorum commcntis.

ntiqua memoria S. Salustiani in Sardinia tempestatem pertulisset, ad coelestem requiem vo-

Memorla
antiquis
Fastls :
in

A
miano
et
reperitur
:;
m jam sxptus laudato, vetnslissimo
Martyrologii Hieronymiani apographo Epter-
.nacensi,de quo inapographis Lucenei
ista leguntur. tn

addiiur Silvianiani, in
Sardinia natalis Sahistiani;
MS. apographo Corbeienei,
et Blu-
catus, evolavit vi Wnejunii. Deindein Annotatwne,
Fara, inquit, lib. I ile Rebus Sardinia?, Salustianum
quidem iniraculis clarum ex Usuardo commeiuorat,
haud tamen patriam exprimit, ut Dimas m Cbro-
nico, qui illum Calaniainim, amore forsan patrias
utt/ne (Utt advertit Franciscus Maria Florentinius, in ductus, facit. Quorsum ergo et ipse Ferrarm, tam
suisad diclum Martgrologium Notis) in onmibus qui- lcviamjeclura mxus, ipsulhin elogio, Culiiriiaiiar urbi
ims innitimiir MSS. libris nullaabaliis Martyribns adscribtt / 8S. Qabinum et Crispulum Tumbus fuisse
differentia signatur. Salvntor Vitalis, m Additionibtu martyrw coronatos, diximus ad ditm ecrum natatem
ad Annales Sardinise paa. &G, inter Martyres illum x\x Maji, illosque m Martifrologu Sierohymiano
numerat, sed sub Hadriano coronalos: quod uitimum Turrilms m Sardinia adscribi; quodde S. Salustiana "" T « Tr ""i ' l

non continuo odmitiimus, ideoque cum prsedicto Mar- noit dicitur, neque arbilramur hunc cum illis aliquid
v> " nl}
tyrologio Hieronymiano eum post Mortijres Nicome- commme habere, nisi id meliori eg antijuitate argu~-
dienses collocamus. Usuardus solum ista habei : Iu mento probelur; uno, nihil in-xter eorumcultum.pro-
Sardlnia S. Sa.lnst.iani ; interponitur vox Nativitas, babilius etiam martyrium, de illo posse <,„;. tj„, „,(.
B
apud Noikerum. Celerum ipse et Bellinus, Grevenus, ditur supra ex Corbeiensi apographo Silvianianu», »
Motanus, aliique cum Usuardo toquuntur. Forio nobis m
titub omittiinr, rptia veremur ne. pcr errorem
absque palaestra Salustianus habetur in MS. Gello- sit intrusus, dum aliunde. mu)m- lux affulserit quiia
,: :nsi el Sangaltensi : at Salustinus tn MS. Augnstnno, reliquit Scriptoribui, eiiuni Sardis, nulla ejus mentio
Sedustinus in Labbenno : Maurolycus Justinianum facta reperitur. Denique non assenlimurSBio/iysw Bon-
appellat. fanl, qut lib. 13 Triumphi Siuitio, mi, Sardinix cup.
_ Primus Confessorem ewn*dixii Galeeinius, et 15. eremilam scribit iixisse in mohtibus Calarilanis; an ereviita in
dltume Cala-
tamen allegal Usuardum : m citjus excmplaribtfs ptu- etsolttm allegal Maurolycum ad diemxm Junii, tmn rttana ?
ribus quse habemus, nomen Confessoris non reperitur. iii textu, quamnota marginali cum tmnai Maurolycus .

Galesinium secutus est Baronius in Martyrologio ejusdem non memtnerit addfem istum, sed sihan hac
liomano, et deinde Ferrarius m Catalogo Sanctorum vin ista habeat In Sardinia S. Justiniani foi
:
Sa- i

Xtalise, uM hoc addit elogium : Sallustianus, qui et Iustiani. Qui pro reliquis recentiorum pieeuomiuuto-
a recentlori- Justinianus scilicet apud Maurolycum) Galari (ut iinitasserlis adttiixerit auctorevfide dlgnos , noslrum
bus Confessor
quibusdam videtur, 111 Sardinia, eadem tempestate, assensum haud xgre obtinebit; gratis assurnvta hacle-
habetur:
qua SS. Gabinus et Crispulus Turribus, mira san- nus, grulis rejicimus.
ctitate vixit, et miraculis aliquot fulsit. Is cum eam

DE SANCTIS MJRTYRIBUS jEGYPTIIS

PTOLOMyEO, PHILIPPO, JOANNE ET ACRA

Ex Hiigiologio Metrico Anonymi Hubessini.

->i!ci ceteros Martyres, quorttm nolitiam, ul> Ecclc- Numquid autem et uh acie gladiif Non existimo: sed
sagittis
i
sia Alexandrina acceptam, suh in Faslis conser- pariler martyrio consummatos, persuadet communis om~
et flammls
servati,
I
iulntu, c/
varunt Habcssini,
eorum Pociu ;
et

iri*>>iiiia

Mgypto Septeratrionali
Metro JSthiopico consignavit
etiam w Quadriga
adscripta, hoo
prxti-
mu~
u/uiii hic

vitam ni
mentoria, Si

non colerentur eadem

mim

die,
post
pace (iniissent, soto Gonfessionu tituio
l>>r<: miracula dimissi,

Est autem Septemtrioit&jjs

clari,
videntur. gta-
iUi marty-
iu»i cuw/j/fs-
se

do Salutem dico Htolomaeo et Philippo, Joanni et

: /Egyptus, unde ilti ad tribunal adducti sunt, et forsi-

Acrae, ex ^Egypto Boreali consoci;ttis qui cum : tan Alexandriam, a<l dexteram Nili ripam versus
stetissent ad martyriura coram tribunali immitis Mare-rubrum. Sub Maximino passos, si non sub Dm-
Judicis, liberavit eos Doininus ab advolante sagitta, cliiiiinti, divtnare licet, definiri non potest, deficienti-
et ab igne in pyram composito servavit illaesos. bus ad id argumentis.

Jnnii T. II DE
 58 ACTA SANCTORUM.

DE SANCTIS DOROSTOLO,
CHRESTO, MARCIA, MCCIANA, HELIO, LUCIANO, ZOTICO,
MARTYRIBUS CiESARE^E IN CAPPADOCIA.
Sylloge cx Martyrologio Ilieronymiano.
n. P.

hos Chrisliathlrlas reprxsentat rwbis ve- prseposuimus. In aliis qualuor est magnus consensus.
Septem
tnstissimum Martyrolmjii Hieronymiani apo- Nomen Marciae est in MSS. Angustano, Gellonensi et

gra.-ph.um monaslerii Epternacensis his verbis : aliii S. Gulli, Marthae scribitur in quotlam Pari-
et

Caesareae Cappadocise, Dorostoli, Chresti siensi. At Martiae et Mociani in MS. Richenoviensi.

Marciae, Muciani, Helii, Luciani, Zutiei. Ex lus me- Est aliquis Lucianus Martyr Csesare.r Cappadocix,
moria Chresti deesl in aliis tribus apographis, forsan propositus hesterno die seu septimo Jttnii ; sed seorsim

quod inter Martyres in Cecsarea Ptilxslinx passos Iwc absque sociis :verum iterum hac die. cum sociis in eis-
die referatur ; tum Euristus in hoc MS.deest; etloca ilem antiqitis monumentis : qua de re monemas Lecto-
Helii legiturin Corbeiensi, Helianaa, deestqne in Lu- rem, vt, si quid eerlius repererit, dignetur proferre :

censi; sed Helii est in Blitinittno. Dein loco Mutiani inleriin uli reperimus, rcltquimus omnia.
habetur in aliis tribus Mucianae el uleo in titulo sic

DE SANCTIS JAMJARIA, MUCIO,

DONATA, SPISINNA, JULIO

MARTYRIBUS IN AFRICA.

Ex eoclem^Marlvroloalo.
toties etiam hoc die allegata, aiitiqua Mar- quod pridie hujus dici siveseptimo Junii, inter septem
Jam tyrologii
in
Hieronymiam apographa ronsignant hos
Africa ]>as\o$. Ex his nomen Muci est in solo
Martyres Afros reperiantur nomina Januarias seu Ja~
nuarii, Donatse, et Spisinaa seu Spissinas. Verum in

Epternacensi, ct Julii in solo Corbeiensi. Qux iisdcm Martyrologiis, et quidcm cum quatuor sociis,
iii trifiiwscriMJur Januaria, in Epternacensi est Janua- diversis a duobus liic junctis. Si quis eosdem voluerit

rius, ct loco Spisinnas legitur Spishix atque Spesinse, esse, funem contentiosum non trahemus, maxime si

et contractius Spinae. Sed iterum oritur controversia, aliquid verosinulis ratiocinii prae se tulerit.

DE SANCTO EUSTOLO EPISCOPO

MARTYRE NICOMEDI^
Ex eodein Marlyrologio.
». P.

fincm Martyrum hujus diei proponitur, in gia Casinensis monasterii charactere Longobardico, et

Sub quatiior Martyrologii vrsedicti apographis,

ctus Episcopus Eustolus, sive Eustylus, aut
San- Romanum Dncis
eumdem Eusfcolum Episcopum,
Altempsii, seplimo Junii referunt
ut Nicomedias corona-
Eustulus : sed ex qua urbe aut Cathedra ad- tuiu. Plura de ejus certamine non extant, hactenus a

ductus eo fuerit, non exprimitur : martyrio autem co- ; utinam

?iolns visa ca aliunde pro designato Supple-
ronatus prasiimitur, ut plures alii; idque Nicomedia1 ,
mento emeryant !
Sede Imperatorum. Etenim antiqua eiiam Martyrolo-

DE
 DIE OCTAVA JUNII. 59

DE SANCTIS MARTYRIBOS,

GERMANO, PAULINO, JUSTO, ET SCICIO,

GERUNDjE IN CATALONLE.
COMMENTARIUS PR^EVIUS.
De eorum cultu certo, Actis incertis.

Ilispanis Gerona, antiqua urbs

Gerunda,
Ausetanorum
vulijo Hispanicum, et post saltum Pyrenaeum superatura, 1"' * ind <
est , in /Iispnma citeriore sice in deditionem accepta oppida et castella, m qmlms
Tarraconensi, et Iwdiema Cataltmia, dives et videtur Gerunda
ff^l'
fuisse. Domeneccus, ad dirtum ZroUMaant
relata
munita, cujiis titulo olim utebantur filii pri- xxvm Januarii Vita ipsius Caroli, profrrt diploma '""'<»'<,
mogeniti Rcgum Arugonix, dicli Comites seu Princi- ejustlem Arnaldi de veneratione illuts in capella
prx-
pes Gerundenses. H.rc, suscepla olim ftde Cliristi, dictorum quatuor Sanclorum Martyrum, quod diploma
gloriatur sc liabnisse S. Narcissuin Episcopuni, in lubet liic exhibere, sicnt, omisso exordio, Latine
excusum
persecutione Diocletiani el Maximiani martyrio coro- est.

nalum xvm Martii, quando Acla marlyrii el variami- 4 Attendentes.... quod virtutnm decore adeo
racula dedimus, In eudem persecutione passi dicuntur refulgebat Carolus Magnus, quod Altissirous, pro
Sancti quatuor Martyres, Germanus, Paulinus, Ju- ejus claris et dignij meritis sibi gratis, dignatus
stus, et Scicius sive Sicius quorum festum solenni fuitgrandia et crebra miracula operari, ut gesto-
;
E
Offlcio celebrari proximo secunda post
die seu feria rum suorum pollens historia manifestat Et quod ;

festum Sanctissimae Trinitatis, eosque nominari in propterea fuit per sanctam Sedem Apostolicam di-
Cultus feria 2
post festum. Collectis Missa? et Officii divini, asserit Antonius gne Sanctorum Catalogo aggregatus, et de eo per
SS, Trinitatis. Vincentius Domeneccus, Ordinis Prxdicatorum Theo- totam Alamanniam sulenne festum die intitulata
logus, in dicecesi Gerundensi nntits. in Historia gcnc- qnarta Kalendas Februarii in Dei Ecclesia anno
rali Sanctomm Principatus Catalonix, in qua Acta quolibet celebratur ; Attendentes insuper et ad me-
liorum Martyrum Hispanice describit, tlesumpta ex moriam reducentes, quod inter ceteras Hispanias
ob bene/icia
libro, manu antiqua scripto, quem tenent in Catbe- civitates, Gerundensem civitatem armorum poten- prxsttta Ge-
drali ecclesia Gerundensi diligenter custoditum. Ea tia abstulit Saracenis, et Gerundensem Ecclesiam, rundm,
cx Hispnnko Domenecci, a se Latinitate donata, cdi- sponsam nostram, nec nonomnia Monacborum cca-
Actn martyrii dit Joannes Tamayus Salaxar in Martyrologio Hispa- nobia nostrse dioecesis fundavit pulcherrime, et do-
ex MS. Genni- nico; sed ita,.ul fidere uon possimus jam s.cpius de- tavit etiam affluenter; Ideo volentes et pia consi-
den.
prclienso vix qnidquam ita sincerum dorc, ul non ali- deratione ducti, plurimum affectantes, ut tam in
quid de suo admisceat. Quare felicitati tluximus, quod dicta Ecclesia Gerundensi, quam in ceteris Eccle-

ex ipsa Catttlonitt aceeperimus originaria Latina, ad siis nostrarum civitatis et direcesis, de eo celebris
judicium dc ipsis immediate ferendum. Tilulus hic erat et colenda memoria perpetuo habeatur ; de consilio
Incipit Historia quatuor Martyrum Lapicidarum et assensu nostri venerabilis Capituli, statuirnus et
civitatis Gerunda?. Annus Martyrii nullus ibi expri- etiam ordinamus, quod de cetero dicta die fiat an-
niiiur. solum nominatur Dacianus Prseses, misstts a nuatim festum signi novi, de almo Confessore B.
Dioctettnno ct Maximiano, etiam in Actis S. 1'inceu- Carolo Magno
praedicto in Gerundensi Ecclesia

tii notus : Domencccns tamcn assignat annum ccc, ct prrelibata quod in altari capellae beatorum
; et

initio folii Junium mensem, cujus diem vi Idus, sive Martyrum Germani, Justi, Paulini et Scicii, quara
huno vni Junii, definit Tamayus: quem hic, quamdiu fundavimus et dotavimus, in ipsa etiam Ecclesia,
ccriius niliil proponitur, qnod sequamur lantisper , simul cum ipsorum Sanctorum iuvocatione ejusdem
tenebimus : potius quam e.rtcrniitu Fcrruritim, qtti nec almi Confessoris, sic intituletur et perpetuo collo-
ipse fundamenlttm allegat definiendi diem xiii : erravit cetur et quod post utrasque Vesperas et Laudes
;
F
aitlctu typographus ejus, quontlo cx Gerrnano fecii ipsius festi, fiat processio per Clerum dicta; Eccle- cetrbrandum
Gesmanum. sife die praf.ita ad capellam prjefatam ; et coram '",,^'i," )fa ,i,j.
2 Fuisse Sanctorum horitm corpora primo exlra altari praedicto ipsius capella;, fiat de ipso almo rum.
mitros civitalis deposita iu ecclesia, oltm B. Marix, Confessore Commemoratio, prout in ipsa est fieri
Trunstutio
postea S. Felicis ibidem Martyris : dcitnlc a Canlo consuetum in Processionibus, quse fiunt in festivi-
prniia fucta
a Carolo Man- Magno Imperatore cum singulan honore ci reverentia tatibns Sanctorura, sub quorum vocabulo seu invo-
ad Ecclesiam Cathedralem transiaia, et in altari Bculx catione sunt constructa altaria in eadein nec non
;

Vmjiuis cqllocata ac tlcmum ch Arnaldo de Monte-

;
quoil omnibus et singulis ecclesiis nostrarum civi-
Rotundo, liinc Canonico, postea Episcopo Gerundensi, tatis et dioecesis pra?dictarum, in utrisque Vesperis
dclaiti otl Ciipellam, abipso in honorem horum Sancto- et Laudibus, dicto die anno quolibet, cum Oratione
ritm constructam, indtcant Acla tum Lonnu veteris et Antiphonis propriis, ad hoc per nos designatis,
secttnda ab
MS. litm Hispanica Domenecci. Prsefuit auiem Ar- Commemoratio celebretur.
Arnaltlo Cuno- 5 Hncicnus Ilensclicnitis, mhil quidem hsesitans d. r.
nultliis istc ttrhi ct dicecesi Gerundensi ab anno mcxcvhi
.

nico ante
quin Gerundensium traditioni crederet de translatione
1189 mccwi diciturque de illo, quod ac-
usqtie utl uiiiiiim ; Arta qutindo

cessit ad Curiam Romanam, et inde habuit Vilam diclorum Martyrum, ex suburbio ad Calhedralem facta et ubi compo-
tempore Curoli Magni ; stib quo expurgatam a Sara- >««'
istorum Sanctorum.
3 Itlcm Arnaldus Episcopus, ob beneficia a Carolo cenorum spurcitia civilatem, et sucras xtles restaitralas
lia,gno prsestita Ecclesix Gerundensi, statuit, m (cstum esse constabal : merito tamen dulmts de veritate Acto-

ejusdem m urbe ct dicecest Gcrundensi celebraretur, nd rum, non e.c aliquo veierum Chrisltauorum scripto,
pariler in lucem produclo non etiam ex tradita
diem xxvm Januarii, ad quemActa ejtts illustractnnis, ttiuc ;

ab Etjinanlo scripta; ubi eap. 3 narralur bellum ejus per manus memoria, mox a facta translatione ibidcm
Gerundx
 60 ACTA SS. QUATUOR MART. GERUNDEN.
k Gerundm conscriptorum ; sed posl amios abinde qua- trantcm. a Spiritu sancto edoctus, cognovit quare D
iucTOBB g. ii.
dringentoi ct amplius, fere autem nongcntos post Mar- dicta veniebat et incepit eidem prredicare de Christi
; persiifidet fte-

apocnmfa^ J rum
lt Passionem composita Romx, indequt nllata : vita et morte, et aliis articulis fidei , et permansit ri Clirlslia-

nam:
nec emm vetustiora esse, stytus totus loquitur. isque d. mulier cuin Presbytero vocato Stepbano, per
d.

non /lispanicus, sed Italicus. Itaqne valde nmbigens tres dics, jejunando, oraiulo et sermones audiendo :

HenscheniuS) expediretne itla, huicoperi tnserere, ju- quibus bene informata recepit sacrum bnptisma :

dictum ea de rc milii rehquit ; qui solum omntbus e.i- et fuit ita dulccdine divini
amoris inflammata, quod
vensis existittiavi, nnn suhtraltendnm disacto lectori fa- cmnia mundi oblivioni tradidit. Tertia vero die au-
adtatem. pmprio axbitrio statuendi de re tota, judican- diens Missam, vidit in manibus Sacerdotis, dum sa-
dique quam non sine caitsa ca dumtaxat ut Apocrypba crum Corpus elevasset, puerum valde pulcberri-
legenda proferam. mum, facientem cum inanu ei signum, ad modum
hominis vocantis alium completoque mysterio re- :

versa est ad propriam domum.

ACTA APOCRYPHA 3 Lirus veroprcedictus, maritus Floris defunctie. idsm hxe per-
accepit uxorem, consobrinam germanam dictarum siiadet sux
consobrlnK,
Ex MS. aniiquo Gcrundcnsi. mulierum Floris et Gelidse, nominatam Florentiam,
Pofria et j>a- ex qua genuit binos filios, quorum unus natus est
rentes Marty- jF lagrante et inardesrente persecutione Maxi- valde pulcher, alius autem leprosus in omnibus
rum: niiani et Diocletiani, adfuerunt in civitateGerundae, membris. Quibiis auditis, parenteset amici concur-
quatuor uterini pugiles et gloriosi athletse, pro runt ad visitandum intcr quos venit illa fidelis
;

Christi fidc gloriosissime certantes ; videlicet Ger- Christicola, scilicet Gelida, quae dixit consobrinse
manus, Justus, Paulinus, et Sicius. Qui nenipe germanae suae Cara soror,
: si scires mysterium,
sancti Martyres oriundi fuerant de terrilorio Gi- quod a Domino factum est, citius laetari deberes
rundae, quod vulgariter dicitur a Lampurda, in qiiain tristari. Vides, inquit, filium tnum leprosum?
quo est villa quaedam, quse dicitur la Pera b : ubi hoc designat tuam legem quain tu ser-
infidelitatis, ut sic filius
erat vir qnidam nomine c Eter, qui habebat duos vas : sed si cnpis sanitatem, pueri, crede in Domi-
ejus leprosus
sanelur;
filios. qnorum unus vocabatur d Lirus et alius Si- num Jesum Christum, filinm Dei unigenitum, na- E
rus : ct in alia villa, qu;e dicitur Cursa e, erat alius tinii ex Maria Virgine; et accipe sncriim baptisma
r
duorum matcr homo,
nnmine Corus, qui habebat duas filias, qua- tu et filii tui, et videbis miralulia Dei. Deinde nar- Qifibus btipti-
Chrtiliana rum una vocabatur Floris f et alia vocabatur Gelida, ravit sibi omnia, qnae ipsa Gelida viderat et audie- satis, baptl-
oblt. Primam autem, Deo disponente, scilicet Florem, rat a Sacerdote Stephano praedicto, Quibus aiulitis
znutur et pri*
vigni,
accepit in uxorem pradictus Lirus secundam :
d. Florentia, Spiritu sancto inspirata, rogavit d.
vero, scilicet Gelidam, accepit Sirus in uxorem. Gelidam, ut mitteret ei d, Sacerdotem. Et iilico d.
Prima autem, scilicet Floris, a pra^licto viro suo, Gelida, non pigra sed diligens, uiisit praed. Sacer-
scilicet Liro, habuit duos filios, scilicet Germanum dotem. Qui venit et stetit in domo d. Florentiss per
ft Paulinum; altera vero, scilicet Gelida, a viro sex / dies, informanilo eam de fide. Quae instructa
HUO Siro habuit alios dtins filios, scilicet Justum et plane, rcquisivit sacrum baptisiua : et sfafiin d Sa-
g Sicium. Cum ergo praedicta scilicet Floris conce- cerdos baptizavit eam cuin filiis suis. Cuin autem
pisset, vidit quoddaiu somnium videbatur enim :
ille leprosus fuisset baptizatus, statim curatus fuit
quod ipnis // exiret de utero suo, qui totam patriam a lepra. Quod videns Florentia, ardentius dilexit
illnstraliat. Qute excitata retulit somnium viro suo, Factorem, et rogavit ut audiret Missam quod ita :

qui fuit valde admiratus. Procassu autem temporis, factum est. Cum autem sacram Hostiam elevasset
natisque jam dictis duobus filiis dicta Floris na- ;
Sacerdos, Germanus et Paulinus fratres, per rimas
travit ipsum somnium cuidam roatronae, vocatae i portae camerse viderunt Christum, sicut matertera
l''oTuniia',jain Christianse. Qusb quidem divino Spi- eorum viderat et stat.im territi clamare coeperunt:
:

ritu edocta, interpretata fuit ipsum somnium, di- et festinantercameram intrantes, peracta Missa
cens Audi, filia Floris boc quidem somnium quod
; ;
sacrum baptisma susceperunt.
vidisti, a D. N. Jesu Christo tilu revelatum extitit :
4 Quibus peractis prad. Sacerdos lnquebatur
nam scias pro certo, quoil hi duo filii tui, duo can- et corum pa-
cum Florentia de
absente Gelida, quae pran-
fide,
ter,
delabra erunt lucentia ni sancta Ecclesia : et quia dium parabat. Lirus vero maritus Florentise venit.
hoc lumen veritatis videre meruisti, restat ut sa- et reperiens d. Sacerdotem cum uxore sua, furore
crura baptisma recipias, ut ei qui in coelis regnat repletus arripuit gladium, et voluit eam interficere
valeas sociari. His autem auditis dicla mulier Flo- sed statim divino nutu eflectus est immobilis, et
ris eflecta est Chrisliana secreto modo ;
quas post patiebatur morbum gravem. Scd statim Gelida ve-
non multos dies obiit. Et vir ejus misit filiossuos, nit, et una cum d. Florentia ante altare beatie Vir-
scilicet Gerinanum ct Paulinum, ad suam materte- ginis se prostraverunt, rogantes Cbnstum ut osten-
ram, scilicel Gelidam, et ibi morabantur. derelsuam potentiam. Oratione autem facla, vene-
nc sororl,
altorvm ma- 2 Dicta autem Gelida nocte quadam in somniis runtad d. Lirum, ostendentes ei filium suurn a le-
iri, appareni audivit vocem, diceutem sibi Veni ad nie. Quae :
pra curatum, dicentes ei : Si tu credis in Dominum
k respiciens, vidit sororem suam, valde pulchram, Jesum Christum, et te baptizari permittas in nomiue
dicentem sibi Desiilerasne mihi similem k pulchri-
; ipsius, recipies sanitatem, Quod ille videns, et se
tudinem habere ? ()u<e respondit Quomodo potest : cruciatum dixit Credo in Doinimim Jesum Chri-
; :

fieri ? cum
cx utero matris nigra fuerim et sim. stum, et baptizari volo in nomine ipsius, et statim
Kespoiideus soror defuncta, ilixit Vade ad Stepha- : curatus esl, et immediate vocato Sacerdote praed.
nuin, qui liioratur liic prope hic dicet tibi, quid :
sanctum Baptisma percepit.
te oporteat facere, locus autem
quo prtedictus in 5 Tunc his peractis, Gelida cum viro suo Siro
Steplianus tunc morabatur, vocatur nunc S Maria ad domum propriam rediit qui quidein Sirus, re- :
(n i

palruut
de Angelis. Quibus peractis, d. defuncta disparuit. periens uxoreui suam quadam nocte intra cameram
Dicta autem Gelida, perterrita cx liis quae vidit et orationem facientem, et perpendens eam esse Chri-
audivit, surrexitante lucem et arripieus iter, ne- : stianam, arrepto gladio voluit illam jugulare. Sed
sciebat quo iret. Dominus autem, cujus nutu ista statira Angelus Domini, formapueri, adfuitcum
in
fiebant, misit et lucem de coslo, qu;u dircxit eam maximo Sirum in terram prostra-
luiuine, et i[tsum
usque in locum, ubi d. Stephanus tenebat do- vit, ita quod per totam noctem extra sensum fuit.
mum. Cum autem d. Stepbanus vidissct eum in- Mane
 DIE OCTAVA JUNII. 61
Mane autera facto, Gelida misit ad ejus consobri- Rufinum nomine, officialem suum. Qui primo venit D
nam germanam et virum ejusdem, narrans eis ca- ad civitatem quae dicitur Einpnrias, et invenit ibi Ex
M ,s
sum qui acciderat. Quibus auditis, accesserunt ad Felicem, et duxit illum vinculatuiu usque o Cerun-
Sirum, et in lecto quasi mortuum viderunt. Cum- dam. Et cum iliidem tuisset d. Rufinus, qiuesivit
que excitatus fuisset d. Sirus, vocavit uxorem liomines peritos in arte lapidea : et fama istorum
ejus ; et in prajseutia circuinstautium narravit quffl juvenum volabat. Tandem ducti sunt ante Rufi-
viderat et valde tristis veniam petiit ab uxore, et
; num : quibus Rufinus ait : Audivi famam vestram :
eorum oslcn-
fieri Cbristianum se postulavit, et sic sacrum bap- idcirco feci vos venire, ut faciatis mihi imagines ilun/ vanlta-
tismum suscepit. lapideas Deorum noslrorum,
honunes et muheres tcm et
6 Isti igitur quatuor. Germanus, Paulinus, Ju- eos adorare possint. Respondens Gormanus, nomine
Patrnclcs 4
flxcfl slaltia-
ad aetatem debilam pervenientes,
stus, et Sicius, aliorum et suo, ait : Rnfine, audi e i ie verba
rlt, cixttbes artem mecbanicara tam lapidum quara lignoruin salutis. Omnes dii gentium d&monia ; Dominus au-
vivunt: didicerunt. Erant autem multum periti lapicidae, tem ccolos fecit. Miror multum de te et de prnden-
et in arte sculpturae famosi artifiees ; quos equidem tia tua, ut nobis dicas quod faciamus deos tuos.
non invenitur habuisse uxores : forte enim consi- Numquid majores eriinus diis tuis I nam factor ma-
lium Christi de virginitate servanda, ferventi amore jor est faetura. Agnosce Deum omnipotentem, crea-
quo in Christum ferebantur, opere implere cupie- torem cceli et terras, qui propter suam magnani
bant. Unde Matthaei xxix dicitur ; Sunt eunnchi misericordiam, misit Filium suuin uiiigeuiiuin in
qui seipsos castraverunt propter regnum ccelorum ;
terras, natnm de Virgine, passum in cruce pro
qui potest capere, capiat. Hos, inquam. quatuor peccatis primi parentis hunc adora, quoniam hic :

strenuos, defensores pariter et confessores Catho- est Rex regum ei Dominus dominantium.

lica; fidei, elegit Deus et oriri fecit in istis Hispa- ft Quibus auditis Riilinus furore repletus, jussit
tttcdia mace-
nise parlibus, ut Christum in tam atroci persecu- eos mittere in carcerem . ut ibi f.nne morerentur :

rn/i in car-
-tione, constantissime confitereiitur, et fidem ortho- et praecepit custodibus, ut nullns daret eis suhsi- cere,

doxam eorum martyriis mirabiliter in cordibus fi- dium. Missis ergo in carcerem veint, Angelus Do- E
deliuin roborarent, et multis miraculis sanctisque mini, conforlans et dicens : Nolite timere : nam
doctrinis mirabilem demonstrarent. Propter quod Dominus Jesus Christus non dimittet vos. C r-

Deus, bonis et justis praemia dispensans, sicut il- tatis igitur Sanctis Dei Angelus discessit : et in oc-

los specialiter ad certamen manyrii elegit, pro fi- tavo die Rufinus fecit eos sibi praesentari : quibus
dei Catholicss defensione ; sic etiam in hac Gerun- prassentatis jussit eos expoliari, et plumbatis /'

d:c civitate terrestri, et in eivitate Paradisi ccele- iterum in carcerem recludi. B( ecce \n-
caedi, et
>!c n !>luli !>>

sti, gloriusissime magnificavit ; de quibus loquitur gelus Domini confortans eos, sanavit eos. Tertia tis cxjl,

Apostolus ad Romanos viu ; Quos praescivit et prae- vero die iterum Rufinus f*cir eos silii praesentari,

destinavit conformes fieri imaginis Filii sui : quos dicens : juvenes, cur vuttis propter illum Cruoi-
autem pradestinavit, hos et vocavit : et quos vo- fixum mori '? Relinquite eum, et abnegate, el ado-
cavit, hos et justificavit quos autem justiticavit, rate deos nostrus : et faciam vos magnos vlros in
;

illos et magniticavit. terra, ab omnibus liominibus honorari. Tunc

et

clarens mira 7 Mortuis autem eorum parentilms, arte prad. sancti Viri una voce clamaverunt membrum : i
'

uxoribus, in fide Catbolica permanen- satansa Deos vestros coltte nos autem credimus
culis. Utentes sine ! :

tes, etiam miraculis claruerunt. Nam primo, in loco in Jesura Cbristum, et proeo mori parati snmus.
Tunc Riifttuus jussit sibi tnbunal parari, ante por-
qui dicitur Ultra-montem, cum quamdam domum
tain Vallis-tenebrosw scdcus pro tnl ali de-
ajdificassent, quidam ex coadjutoribus ex asdificio ; e'.

cecidit : et fractis cruribus et brachiis, spes vitae in dit sententiain. Primo, quod Gerraanus, qui dice-
eo nou erat. Beati autem isti videntes descende- bat Dciim omnipotentem, et filium suum unigeni-
runt; et ipsiim a terra levantes, divino nomine in- tum asserebat. cum silice ct martello caput ejus

vocato, ita pristinae sanitati restituerunt, ac si iniin- tunderetur. Secundo, quod Paulinus, qiu dicebat,

quam aliquid mali passus fuisset. Completo autem Christum passum in cruce pro peccatoribus, decol-
accesserunt ad locum qui dicitur Fl issa laretur. Tertio quod Justus, qui dicebSt quod Cliri-
d. opere, ;

dum ingressi fuissent locum, viderunt ibijuve- stus esset caput Ecclesia;, et resurrexit tertia die,
et
nem. iti surdum et iniituin a nat ira. Cui dicti Sancti capite truncaretur. Quarto, quod Sicius, qni dice- eapUitdae
,

nantur.
compatientes, accerserunt eum et tangentes au- ;
bal quod Christus quadragesimo die a sna resur-
rectione ad ccelos ascendit, et quinquagesimo die
rem et linguam ejus, dixerunt; Audi, et loquere ,

imsii sanctum Spiritum in linguis igneis super Apo-

et redde gratias Altissimo. Et statim apertffl sunt
stolos. igni traderetur. Qua sententia data Sancti
aures ejus, et solutum est vinculum linguae ejus, et ,

Fama autem Dei voce magna dixerunt Gratias agimus tibi,

Ioquebatur recte, benedicens Deum.
:

incepit ventilari per totain villain. Ipsi fu-

Domine, quia mori nos dignos fecisii pro te. Dum
eorum
Sancti Dei cruciarentur, vox de ccelo venit cum
gere volentes hominum laudes, recesserunt inde, et
magno tonitru, dicens Pretiosa est in conspectu
venerunt ad villam qme dicitur MonetO, in quo re-
:

pererunt unum hominera possessum a daemone et :

Domini mors Sanctorum ejus Quam vocem auiliens

nomine Rusinus, timiiit, et, cecidif in terram et tremens,

statim Sancti pradicti hominem, in Dei, ;

cum magno tiraore intus portale q intravit; et ip-

sanuni et incolumem reddiderunt. Qui videntes fa- /

mani excrescere, recesserunt ab illo loco, et vene- sum portale jusmi cum llpidibus et calce claudi .

quod ex t
ita ii"» fuit aportum popuii autem
et in porta civitatis repererunt
:

runt Gerundam ;

fugerunt ad domos proprias. Istis autem fectis,

unum senein claudum, postulantem eleemosynam :

veiierunt mulieres dev.ita' et lioncst;e de nocte. et

ad quera accedentes Sancti Dei. dixenint; In no
ceperunt corpora Sanctorum, ct sepelierunt ea in
mine Jesu Cbristi, Nazareni, crucifixi, surge et
tunibis marmoreis; et cuilibet tuinbai fecerunt
ambula. Qui illico surgens, secutus esteos.
suum scriptum, scilicet in ei clesia 1!. Mariai extra
8 Temporibus autem regnabant duo Impera-
illis

Maximiauus, qui per- muros, ulii iiunc est ecclesia S. Felicis r. r

tores, scilicet Diooletianus et
a
Postaliquod tempus Carolus Magnus, Impe- Corpmaiub
Ilti/lno
111
/'/ - /. i
\Q flU- sequcbantur Ohristianos qui miserunt Datianum,
:
ro '°
st

pere,
iilula scul' Gubernatorem generalem super totam Hispaniam, ratoret Rex Francias, cepil civitatem Gerundffl; et
fecit mivam Sedem in Mesquita Saraeenorum, in
^
ut Christianos persequeretur. Hic ciim venisset \ a-
n lentiam, ibi crudelissimo n interiiciebat Cflristianos Sede qu;e nunc est. Et fuit sibi revelatura, quod
Gerundani unum crudelem virum. quatuor
et niisit versus
 62 ACTA SS. QUATCOR MARTT. GERUNDEN.
qnatuor Mart.yres fuerunt sepulti in d. ecclesia et : ceptum esse. fn Domenecco etiam Cfficus habebatur ; D
magno honore transtulit in altari B. Mariae et : scd calamo in nostro codice deletum id est, et ibi nihil
fuerunt facta ista die, meritis istorum Sanctorum, erat de tactis oculis, aut visu recepto.
infinita iniracula. Et post magnum tempus, quidara n Inter hos fuit S. Vtncentius Levita, ct adjungun-
Canonicus istius Sedis, vocatus Arnaldus de Monte- tur a varus aln 18, quorum Dnx statuitur Orion, de
rotundo, ad honorem et reverentiam dictorura San- quibus egimus 22 Januarii,
ctorum. fecit in d. ecclesia quamdam capellam cum o Gerundx Martyr obiit S. Felix Kalend. Augusti.
tumba, in quam transtulit dd. Sanctos s. Et ibi in- p Tamayus, plumbeis globulis flagellari.
s stituit quoddara Sacerdotale Beneticium : et pro- q fdem, in urhem cum cetera plebis caferva fugit.
deindr in pter ista facienda ipse accessit ad Curiam Roma- r Idem addit : Dies agonis creditur vi Idus Ju-
propriam ca- nam ; el le liabuit Vitam istorum Sanctorum, ob nii anno Domini ccc. Annum eumdem indicat Dome-
peliam,
quorum reverentiam ipse plures expensas fecit. neccus, et adjungit ; Elap-is dein multis centenis an-
Quare bene creditur, quod meritis ipsorum Sancto- nis, scilicet usque ad onnum dcclxxviii ,-
quo, sicut
rum ipse 1'nit Episcopus Gerundae, et vixit per t Annales Francorum nos docent , Carulus Magnus
multum tempus et fuit bonus, simplex, et castus;
; Pampelonam acquisivit, et obsides accepit a civita-
et ali® grafia- eorum nomine fuerunt sibi factss, Dei tibus Osca, Barcellona, nec non et Gerunda quas ;

gratia et meritis. Sit Deus benedictus in secuta se- potuit etiam personaliter adiisse, nondum tamen Iin-
culorum. Ann-n. perator : hoc enim primum facUts est anno dccc, ne-
H Temporibus antequam civitas Ge*
praeteritis, que Cataloniam cum illo titulo unquam vidit.
VeiUU rx
rundae publice faceret festum dd. sanctorum qua- s II tv funiiiit Acla Tamayi.
easu puella,
SanctU ' bla- tuor Martyrum, ernt in d. civitate quaedam bona t Oerundensium Episcoporum cataloyus.
ta, mulier, uxorata viro, quaa habuit* flliam quamdam,
quaa cum esset trium annorum. casu cadens, perdi-
dit totaliter vires ambulandi, quia non polerat ali-
ICENSURA D. P.
quo raodo suis pedibus aut tibiis sustentari cura ;

antea sufficienter etjuxta aetatera viriliter ambulas- uid differant genuina Sanctorum Martyrum Acia, ^
\J
set. et tunc viribus quasi destitnta differebatur et : ex Proconsularibus accepta commentariis judiciorum,
hoc spatio quasi trium annorum. Qua de causa vet certe ex cosevorum scriptorum relatu accepta, ab
mulier prasdicta, et mater infirmae puells, sffipis- iltu post ex veteri traditione compositis ; et htec rursum,
sime flebat prse tristitia considerans et quasi du- ; ab iis, qux, iiulla ejusmodi traditione vrselucente, gra-

bitans, quod ipsa puella longo tempore sic viveret lis omnino sunt conficta ; nemo potest ignorare, in hu-
et numquam ad. infirmitate liberari posset. Adve- jusce nostri opcris lectione versatus. Talis autem facile
niente autem vigilia diei Sanctorura dictorum, et dijudicabit, qua in classe ponenda sint, istiusmodi loco

audito quod ipsi Sancti multa miracula faciebant ;

actempore inventa Acta horum, ignotorum alias Mar-
de voluntate \iri sui, vovit puellam ipsam mitti in tyntm; de quibus hocsolum eatenus sciebatur, in sub-
confratria ipsorum Sanctorum, casu quo a d. infir- urbana ecclesia sub altari repertos, ubi ante irruptio-
nntate curaretur. Qno facto, jacente dicta puella in nem Saracenorum repositi fuerant; et seculo vm, re-
quodam u estramine (quia aliter stare non poterat cuperata a Chtistianis Gerunda, translato : ad Ca-
nisi jacendo) et matre existente solicita per domuin Ihedralem esse ; numero guatuor, et nominibus distin-
circa ministerium ; ipsa puella gradiendo tentavit ctos, vel per traditionem servatis, vel ex lalerculo
se elevare propria virtutej nullo alio adjuvante. Et apposito notis, Plus de iis sctri potuisse Gerundm,
subito robo-
stans erecta et ridens prae gaudio, quia diu erat quando nemo credet, qui con&ide-
facta iranslatio fuit,
>a'nr.
quod non steterat; vocabat matrem suam, ap-
sic Arnaldus Canonicus, bonus et simplex,
raverit, qttod

plaudendoet dioendo Ecce, mater mea, ecce am- ; qui, ob Sanctorum u se in novam capellam transla-
bulo : et vixit in eadem
et sic de cetero convaluit, torum reverentiam, plure-- expensas fecit, dicatur
civitate. sana et integra in omnibus membris suis ; ipsorum I itam Roma jam exlubui-
attulisse, quttlem

et fuit uxorata, et liabuit filios; et post suo tem- mus, Fuerit haud dubie persuasus quemadmodum iile,

pore obdormivit in pace. Et parentes ipsms, obtenta infuntt alii, pii magis quam rerum periti, omnium
d. gratia meritis ipsorum Sanctorum, statim po- pro Chrisio passorum notitiam Romse posse invenirv;
suerunt ipsam puellam infra confratriam dd. San- ignarus nusquam studiosus abolita olim fuisse sancto-
ctorum. rum Martyrum Acta quam ibi, intentissimo in eam
p
rem Diocletiono ejusque ministris; unde factum, ut
ANNOTATA G. H. illuslriorum quarttmdam passionum kistorias, postmo-
dum utcumque resoriptas, non quidem omnino impro-
a Lainpurda vulgo l*Ampurdan, regiuncula attja- baverit Gelasius Papa, sciens eas in nonnullis ecclesiis
cens Emporise, in ora Httorali maris Mediterranei, in- legi; testatum tamen, suo de Apocryphis Decreto, esse
tcr Rhodan vulgo Roses, Qerundam. et voluerit, eas a Romana Ecclesia non recipi. Cum
b Quod illud oppidum Pera hodie sit, ignorari asse- ergo Arnaldus, non minori anxielate quam devotione,
rit Tamayus, pcrquireret ibi Acta prtedictorum quatuor ; inventusvi-
c Eter, Tamayo et ffomenecco Hater. detur sciolus aliquis, qui quxstum facturus ex boni viri

d Lirus et Sirus Domenecco Lyrus et Syrus, Ta- pietate, Legendam confinxcrit peculiarem, acceptofun-
mayo Lirus etSyrus. damento ex Legenda S. Felicis Mariyris Gerundensis,
e Cursa, Domenccco Coraea. tpi.f ipsi nomina Diocletiani et Maximiani missique ,

f Tamuyo Flora.
Floris, ab tis in Hispanias Datiani, et Officialis Rufini sup-
g Sicium Tamayo et Domentcco Scicium. peditarit ; Einpiirias item atque Gerundam. Quatuor
g Tamayus Ex ejua alvo ignis coruscans totum aittem cnni essent m qiucstivne, incidit ei cugitare de
terraa ambitum illuminans prosiliret. Quatuor Coronatis, quod deorum htatuas nollent
eo
Foecunda etiam Domenecco, Facunda Tamayo.
i scnlpere, martijrium passm itaque etiam Lapicidas ;

kTamayus, ut me pulchrior evadas. fecit, Veritus demde ne simplex relatio, istis licet ve-

Domeneccus pro espacio de seys ineses. ffinc

1
stita circumstantiis, non satisfaceret Canonico suo, nisi
Tamayus per semestre. etiam adderet quibus parentibus nati, et quomodo facti

m Tamayus caecum, mutum et surdum, et deinde e&senl Christiani ; licere sibi voluit fingere Lirum et
tactis ccuUSj lingua et auribus, et pOstea, visum re- Sirum fratres, filios Cori ex duabus sororibus Flore et
Gelida
 DIE OCTAVA JUNII G3
A Gelida filiabus Etheris ; quarum prior Germanum conscribentibus, otium vel aninius fueril de eorum na- D
atque Paulinnm pepererit ; allera, Consobrinum suam talibm parentibtisque bmgas historias texere, u[ auctor AICT »"B c. a.
Florentiam, Flori demortux superinduetam, jumque Iuc fecit. Jtim vero iiomina villurum, Pera, Cursa,
ex Liro malrem Justi el Sicii, converterit ad Ctiri- Ultramont, Flassa, Morels, eo liberius commentus
stu/n una cum viro suo, Stepltwoque Presbytero adtlu- videtur auclor, quod sperarel Mtspanis eo eerliorem
xerit bopiizaiulos : de quu Stephano quia turpe videba- (aciendam fidem antiquitatis, quominue iu habereniur
tur dici itilul, adsrripsit in margine ; Fertux, iiuuc notu : quti fiducia eitam nnracula addiderit apparentit
Stephanum advenisse cumBeatis Magdalena, Lazaro, subMis.su Cluisti.el leprte pe.r Baplismum punjalx.
Ceiidonio et aliis qui cuin pervenissent Massiliatn,
; Sententia autem in Martyrei lala, secnndttm diversi-
iste ad hanc provinciam confirmandam remeavit. tatem umfessionis singulorum, tle Personarum divina-
hitjnttm profeclo patella operculinn. Igniisceiiduiit int, rum Irimtute el Capitts Ecclesix firmitale, non minus
rim rudilati secuh xn ac xui, qnod istti ab Arnaldo ut .
ineptead Jtitlicis personam videlnr concepla, qnam titu-
thesaurus recipi, etapud Gerundenses fidem potuerint lns Gubernatoris Generaiis Hispaniarum datur D,i-
invemre : quotl autem Domeuecco et Tam-njo ctiam tiuitti. Praesidem antiqui s«//
Romanis Hispani appel-
visa sint prxlo digna, nemo mirabilur, qui noverti lasscni, Capitaneum Generalem recerHiores. Similitei
Domincccum, initio hujvs seculi, udhuc tttl tuliarudts, Altare Beatae Virginis, atite qtiotl Grlido rt Flarentia
scripsisse; Tamaiji slomttrliiim (eiieum, ml quan-
et prostratae finguntur, non duisset pruna sitb Oentitihus
tumcumque absurdas fictiones approbandas digerendas- Christianitas, et alia litijus generit, quilms immoran
que. Unum dtco, unquam exemplo probandum,
ntillo non vacat.
quod Christianis, Mttrttjritm passiones cum gererentur

DE S- SYRA VEL SYRIA

IN TERRITORIO TRECENSl 1N GALLIA
Cullus stabilitur, qiucritur a?tas; Rcliquiarum iuspcctiodcclaratur.

SEC IV,
acra S. Syrse vcl Syriae vulgo Sainte Syre, 3 Pluribus autein annis latuit corpus beali Mar-
AUT V.

S
niatronae. In
alque Lubecse
memoria ad hunc
Trecensi
verbis :

MS.
et
vm

In territorio Tricassinensi B. Syrue

subannum 1490
Junii inscripta
Carmelitano Colonix adservato

Florario, et Martijrologio Colonix

excuso; dicitur, optirme
est MSS.
lus
tyris, ob nimiam Christianorum persecutinnem et
ejus sepiilturse Deo erat cognitus. Igitur
locus soli
caiupus ille fit miraculis tWidus, et redMlens virtu-
tibus: propterquod excitantur remoti odore, vicini
attrahuntur dulcedine : conveniunt regmti, recepta
:

Matronae. Secuti Grevenus et Molanm in Additionibus exultantes sospitate. Famaergo volitar.te, qua.iJam
ad Usuurdtttu, Maurolycus, Felicius, Canisius, Fer- mulier, Syria nomine,oculos habenscarentes iumiue,
rarius, a quibus omnibus Matrona compellatur: Mulier toto corde quserens beati Martyris thesaurum oc-
auicm in Actis S. Sabiniani, Trecis suh Imperatore cultum. [venit] , et ipsnm flagitat ut recuperet
Aureliano martynum passi, qux ad diem xxix Ja- visum. Quaerens ergb quem eorde desiderabat,
nuarii duplicia edidimus : priora autem et antiquiora Christum planctibus invbcat, ac sanctum Martyrem qnnre fjus
excodiciuusMSS, Rotomagensi et TrevirensiS. Ma- precibus exorat. A>\ locum veuit, et nondum oratio desuptr
slructa e.ccle,-
ximini. In his cum relatum esset, quomodo inter alia couipleljatur,et eocejam mulier exatiditur: oculi
sia ?
miracula sanguine ejus restitutus fuisset msus Impera- etenim reparantur ad usum, et depulsa caligine
toris ; ista num 12 subduntur. reformanfur ad visum. quantas laudes et gratia-
•
Jfg. S. 3 Audiens hsec quffidam mulicr, nomine Syria, rum actiones illa Deoet beato Martyri refert! [gi-
Hai. qua3 * quadraginta annos ab oculis cseca sedebat, tur miraculo divulgato, accurritur a civibus, acce-
Septuaginta aitparentibussuis : Ducile mead amabile gaudium, leratur ab omnibus : hstantur communiter omnes,
C ubi sacratissimus Savini:inuscu'lesleiu Liluriamcon- ac Deo resonant voeibus laudes: quia ipse tam
ad sepulcnm
S. Sabiniani quisivit. Parentes autem illius dereliquerunt eam.et prseclaro miraculo dignatus est revelare Martyrem
Mart. nolueruntcum ipsa perg^re. Exiit parvulus de ger- suum populo suo. Ergo ex communi sententia,
mine enrum, et intront adeam et en-nprehendens : hortante plurimum Ii. Syria, decenter construitur ibldem egit
eam mauibus, iu viis ejus ambulaverunt, et nescie- sancta ecclesia. Qua diligenter .'edtficata, nou im- vltam relt-
rtint ubi requirerent passionem sanctam. Venientes memor benefieii accepti li. Syria, devutit se Deo
autem, ubi S. Savinianus requiescebat, affixi sunt servire et beato Martyri : ibi se aflfligens multis
pedes eorum, et non potuerunt amphus iter per- jejuniis, orationibus vacanset vigiliis, sevivainho-
gere, quiain loeum sauetumadvenerant. Illa liumi- stiam Domiuo immolavit. Ac sic juste ac sancte
!i corde flectere genua sua in terram ccepit, et orare vivendo, per martyrium, ac per
iuuneiisuni vitfiB

confidenter, dicens : Deus Chnstianorum, etS. Sa- magu:u devotionis famulatum, meruit adipisei san-
viniane, qui tibi impetrasti coronatn pretiosam, la~ cti Martyris in ccelo consortium, adjuvanteDomjno

pidibus pretiosisornatam, o^tende virtutem tuam in nostro Jesu Christo, quicumPatre etSpiritu sancto
me. Cum hsec orasset, in ea hora aperti sunt oculi vivit et regnat Dcus per omnia secula seculorum.
lumen diei, et sepulcrum S. Saviniani.
ejus, et vidit Amen.
ubi cxcitas Multus autem populus festinabat videre virtutem 4 Jlarieiius testimonia de S. Syria, ex antiquis
ejus curata desumpta: ex quibus collujimus
Dei. Tunc loquitur ad eosSyriu: Diligamus sepul- AciisS. Sabiniani
futrat :

turam, et faciamus cellam magnam, ubi S. Savinia- eain vi.nsse, cum jnm Cliristiana relitjto ut suo vigore

nus vitam non deposuit.sedmutavit. /Ixc in priori- atque ectiestx Christianorum .s<ntre erigerentur.
esset,

bus Actis S. Subiniani qu& in posteriorilnts Actis, ex

.- Ceterum ad quodnam seculum, quartum forsan aut
Promptuarw Anttquitatum Tricassinsc dnvcesis a Nico- quintum, debeat rcferrt, non possumus defiuire. Non
lao Cammato vuiijato el a nobts, editis, cum pturibus arbitramur aulein il/am udscnOendam Ordint Benedi-
Aha ab hae
circumslantits de vita Syria', describuntur , ideoque ctino uti Menardus et Buceltnus fecerunt, aut referen- est S. Syra
ttitim luc videniur addcnda, ut scquitur : dam ad annum dcxl, uti fecit dc Sanctis Tncensibus soror S.

agens Fiacni.
 64 DE S. SYRIA TRECENSI.
aijcns Xicolaut tles Gucrrois. Illorum assertio eo niii- Syria? Commemoratio in Missa, prsescribitur in Bre-
ai ctonr. G. II
lur, quoU crctlanl fuissf sororcm S. Flacrii. Scoti stve viario Lingoncnsi, iiuno mdciv.
//iticrm. IIiijik i/itiilcm soror Syra appellata est: sed

M monaslicam vittm in camobio Brigensi Meldensit TESTIMONIUM

diaoesis tlu.nl, ac /iosicu monasteriutn pueUarum pro-
pr Ciitiiliititiiiin ainslrii.nl cl tjiibcritnril, tlum rcrona- Reseratse capsae Rellquiarum.
talem liabel xxm Octobris. Saucla aulem Syria. tte Ex Promptuario Tricassino Camuzali.
ijua nunc scrmo, ciitctur Rilliact aul cerlc tion procul
aji ipso loco.ulii S. Suliiiiianus depositus erat, cl prog- 1 n nomine sancta) et individuae Trinitatis, Patris et Jusxu V.caiio-
iiula el ctluculil. Nam cum parentcs ejus nollcnl cum Filii, et Spiritus sancti, Amen. Universis pr.-^seiites
rum T)eceti'
sium
ipsa pergere ; parvutus illam niuuu appreliensam de- litteras seu prissenspublicum instrumentum inspe-
<lit.ni. Fuiste tniiciii Rilliacum vicum quinque circUer cluns, Odardus Hennequin, in utroiiue Major, et
: ucis urbem Tricassinam, atl eumUcm cum ipsa
i ifni Petrus Kiene, in Jure canonico Licentiati, Ofikia-
lUirinin Sci/uuimm. asserit Gamuaatus; eumque dein les Trecen^cs, ac S. Mar^aretae in ecclesia Trecensi

u sancto Miiriijcc iluiiim Sabinianum, nunc vero S. Arehidiaconi et 1'anonici prffibendati Presbvteri,
Swui' vocabulo ti/i/icllin i. Menardus ez Lectionibus Vicarii generales in spiritualibus Reverendi in
Ullatt S. SyriaJ, nt cclrrt fragmento repertis, isla Christo Patrisj Domini D. Ludovici Dei gratia
uiliiiii it . ciiinii ii Camuzato rrluiu.ct huc referenda, Trecensis Episcopi, a suis civitate et dicecesi Tre-
Postquam exobscuracustodia, in quamdetrusus
:. censi notorie absentis, S;ilutem in Domino sempi-
fuerat, S. Savinianus admirahda virtutc evasit sta- ;
ternam. Quoniam ab humana? mentis memoria cito
timapud dic i Rilliacum capit» plexus eat, ibique dilabiturquod gestum est, nisi scripto coufirmetur,
SaceHum ct ejus corpus terrse mandatuml Quod cum diu occul- eapropter serie praesentium notum facimus, quod
capta itt ifjinii-

nim
inni fuisset, tondem Virgiui, cuiSyriae nomen erat, nos auctoritate dicti \i. Patris, ad laudem, gloriam
Utius
i:
ilivma revelai i maniiestatum est. Quae onm et hoiinreiii Dei Salvatoris noBtri Jesu Christi,
iniilluui vitae teinpus caste pieque ibidemtraduxisset; ejusque gloriosissimie et intemeratae Matris piis^i-
aacrosanctas Martyris Reliquias religioso honore mae Vh*ginis Mariae ac totius Curise ccelestis, vene-
prosequens ad ejusdem sancti Martyris mo- rationemque et decoratiouem S. Syriae Virginis,
,
E
11 [ii aediculara sive sacellum extruxit. totiusque populi Christiani firmiorem et indubitatam
coram muttis
ln quo et post obitum condita est in lapi- fidem, dictie ^ue S. Syri;e meritorum et miraculorum tcstibus,
( |r c savo , qui hodieque in eodem sacello ,
ejusdem, quse quotidie fiuntetper universum orbem
ipsius Virginis nomini Bscrato, visitur: inquoqui- renovantur, exaltntionem iu villa deS. Syria et
;

dem ejusdem Virginis corpus, sarea capsa affabro capolla ejusdem Sanctae, in qua ab antiquo capsaj
factaconclusum, requiescit. Ipsa vero sedicula, intra quam sacrum et gloriosum corpus dicta? S.
magno peregrinorum undique confluentium concur- Syriaj reponitur et requiescit, die data pra?sentium,

su, maxime eorum qui calculo laborant, celebratur: in Notariorum publicorum, venerahiliuinque Reli-

ln quibus divinitus curandis egregia quotidie mira- giosorum et discretorum virorum, Magistri Nicolai
cuia eduntur. Ejus dies festus in Tricassina dioe- Coiffardi in utroque Jure Licentiati et Jacobi Roci-

cesi Octavo Junii si'leimi celebratione colitur: et gnoti, Canonicorum dictae Trecensis Ecelesia?, ex

jam inde ab anno millesimo trecentesimo llenricus parte venerabilis Capituli Ecclesias Trecensis ad
de Noa. Decuuus liirlesiae Trecensis, eodem nou- hoc commissorum et deputatorum, Nicolai Mergey
nullos annuos reiliius in id cmnulit, ut novenis Matricularii Presbyteri in dicta ecclesia, Fratris
Lectionibus illius festum ageretur. Heec ibi: quorum Christopliori deCrusi Pra?pusiti et Religiosi prole-ssi
iiltiii.iim confirmaiis Nicolaus Des Guerrois, m ln\to- monasterii CeWse prope Trecas Ordinis S. Benedicti
ni, Frecensi, ipsius Uenria Epitapliium proferl ad an- pra;sentia, etpluriumalioruin nobiscum existentium,
iitim mocc: scd corrigendum monet, ci uniiuin mortis personaliter accessimus de mane, et nobis ibidem
jnt-rt scribi Mcccxxvn ; quasi diccret, pranotato seeulay in dicta capella existentibus, ornamentis et indu-

nf, ni, .iii.t. tamentumtalia fundantis; indequesumptam mtmtis Sacerdotalibus reverenter et honorifiee ve-
occasionem a yrala posleritale, mortem ipsius funda- stiiis et indutis, niaxima et copiosa populi dicti

toris isto anno signandi. Cetera verba Menardi magna locidedicta S. Syria et aliunde multitudine ibidem
c.r /iutic tcititi! iii Martyrotogio Gallicano Saussayus : congregata, de voluntate et expresso consensu
iicruiif/uf iit Svpplvmetnto addiem vn Julii, Trecis, venerabilis etdiscreti viri Magistri Guillermi Acuti
ttii/iiit, ipsa die memoria s. Syrae Virginis ; et in Presbyteri, in Jure canonico Liceutiati Canonici et
Inihcc Topographico oslendit, tlc eadem S. Syria ilia Archidiaconi Brena? in dicta Trecensi ecclesia, ac
iicfi/iiciiilii esse. Curati parocuialis ecclesiaa S. Saviniani de dicta

(> Addit Meaardm ,

quod Dominicus Gnillotius, S. Syria; Johannis Quatreuxet GilletiSymon alias

Curio S. Aventini Trecensis, cuidam scripsit; in le Febure, Matriculariorura et Provisorum fabricaa

capsa su/icr
i,t /itilronx veteriMS. hos de S. Syria versus esse repertos: dictae parochialis ecclesias S. Savianiani
de dicta S. attare rfepo-
Im nla c( Regia Campanis celebrata est Syria terris, Syria pluriumque parochianorum et habitantium riUur:

Cujus quisque piam percipit seger opera. dictss villse de S. Syria etaliorum ibidem existen-
taboranlium.
Linquit arenosos per to gravis bernia renes, tiuui, cantatis certis et decentibus Antiphonis, cum

Sanatur meritie fractio qusequetuis. Versibu^ et Orationibus sequentibus, dictam cap-

Talilms iim meam serves cruciatibus alvuiu : sam, exi-tentem retro altare chori dicta^ capella^,
Creilimus es tanti veramedela inali. descendere et super dictum altare ponere fecimus,
Ora pro uobis summum, pia Syria, Regem, 8 Qua sic posita inspectaque diligen'er, visa et

Ut scrupulo cun t viseera nostragravi. visitata ipsius capsae firmatura, quam bene seratara

Mfniiriliiti ob primam horum oersuum vocem Regia,

,
et firmatam, absque aliquali apertione aut fractura
iiilniiiiiiir, fuissc ex regali prosapia, ac perinde non iu aliqua sui parte facta, invenimus; eamdem per

distinguendani esseabillla Syria.qua? fuitS. Fiacrii honestos viros, Petrum Chevry et Juhannem Che-
soror, et filia Scotoriim Regis. Yctutn debile argur. vrv aurifabros, Trecis commorantes, cum suis mal-
niftiiitiit: ul fiiim utin tltrtnn, qtuul dici posstt, Regia leis et instruraentis ferreis aperire fecimus. Qua
Svria, i/ina intrr Reginas cceiestes atlscripla; cur non aperta laudes Deo decantando, visitavimus diligen*
poeset lnc titulus atl liticnim verifiGari, conjectando quod ter et revereuter quid intra eamdem capsam erat
ttliii fucrit S. Colloquilli Regis, apud Senttites liono- maxhuaque cum cordis devotione et lacry-
raii, dc quo nos etjimus xvi Martii. Deinum hujus S. maruru
 DIE OCTAVA JUNII.
marum aspersione inspeximus, et intra eamdem diuanie pararat, quam suum, de una S. Syra seu D
capsam quamdam cuvam seu capsam parvam, Syria Virgine Opusculura elaborandum sumpserat AtCTORE D P.
ChSfflet» de
reverenter et honoriiice quodam panm> an- Petrus Franctscus Chtffletius : certe multo prius quam hoc aroumen-
Lirjuo pallio deaurato viridi et perso duplicato ipse Ulud, inter Quatuor similia Opuscula secundum, to opusculum,
circumdata, ornatam et decoratam, Kt m praBmis- oderet anno mdglxxix. ; nec scio an ipsum unquam
sorumomruumetpluriumaliorum ibidemalHuentium Alagister nostar viderit, qttippe tunc primo allatum
et congregatorum praesentia repertum fuit corpus Autuerpiam^cum paralysis virum diligentissimum cor-
sacrum, scilicet caput et alia ossa sacra dictas S. ripuit, atque a suo Museo ad valetudinarium transtu-

Syriffl Virginu*, cum pluribus aliis ossibusgloriosis lit. Caroli Le Cointe tomum 3 Annalium vidisse dc non iidu jftn-
etsacris, reverentialiU retmagnificereposita,recon- controversia prxnotata poluerat, et Avluri a Monasle- sclientus;
|n eaqUB
rejieiliiiitur uita iu quadaiitparvaet honesta cuva intra dictatn rio Gynssceum sacrum, ubi argumenta quxruntur, ad
caput el ossa eapsam panno de serico figura-
existente, recondita ftniititiiittiti distinctionem S. Syriaa RilUacensis, a dis
S, Stjcv,
io, el (utpramittitur) circum amicto ; Cleroque et cipula S. Burgundofora, in Brigensi prope Mt Idas
populo ibi astanti in majori parte per nos monstra- coznobio, dicta etiam sorore S. Fiacrii, cm Meldenses
ta. Quod quidem corpus dietae S. Syriae Virginis, twii ittinc vm Junii, ut Trecenses; sed xxn Qcto-
cum capUe et aliis ossibus et reliquiis sacris, prout bris sacrum habent, teste Mabilione, ubi de S. Fia-
reperta in eadem capsa fuerant, per nos Vicarios crto.

prsedictos, in quodam sacco lini desupersuto, coo- 11 Sed apparet, ffensckenium non existimasse ope- sed ncque

perto quo/am sandali rubro sericeo houesto, cum rx prctmm, contrariam opinionem muitis ventilare ;
Cotntltm in-
spexit, i-ontra
qua decuit reverentia in prajmissa cuva, prout alias quando in Saviniani Actis, tam clare quem itiud
antiquissimis S.
iut praemissum est) tntra dietam capsam posita et distincteque desaibitur mulier, cmcaab annh \l, inter salptum:
eadem post reclusa fuerant, Te Deum laudamus, cum Antipho- parentes suos, id est consanguineos manens; quot cum
cantatum nisVersibus et Orationibus decentibus sequentibus, illa frustrarogaretut se t divinitus monitam, ducerenl
Te Deum
ct Missam, M^issaque de dicta S. Syria in ejus honore alta voce nii locum, iii quo Sanctus Martyr obterai exiit parvu- :

lenniter decantata, laudea Deo devotissime et di- lus de germine eorum.et comprehendenseammani- E
ctze S. Syriifi referentes. inte raliter reposuimus, bus, ilii.nt >}iio voluit. Non video, quomodo hxcpossint
i
roul hujus Corpus et Reliquise pro nunc in dicta aptari Virgini, in Scotianatx, adeoquesuosibi paren-
capsa reponuntur, recluduntur , et dimittuutur. tes habenli; nec in promiscui sexus setalisque familia;
Quibus sic repositis, inclusis, et dimissis, eamdem qualem verba pr xcitataindicant, inducenlia parvulum

tleituo
i nostrorum Notariorum el Testium pras-
ipsam in d_j ^ernniu' i od^m ; wd tn nwnttstcriu, sub Abbatis&a

occludunttir iissi rum praesentia per dictos aurifabros claudere,

i
degenli : nec tot annis cxca censeri potest Abbalissa

et tum clavis ferreis bene et secure serare et firma- fuisse, aut si fuerat antea etquidem fundatrix vcsnobii

re fecimus. Qua sic firmata, dicti aurifabri, imagi- Cataluwriensu, credibile non est caruisse una saltem

nes et alia jocalia et oruamenta ejusdem capsaj, ministra, adsuum obsequium deputata. Praeterea cjus-
^ nuper reparatae, de et super dicta capsa nuit/ sunt antiqua itta Acta, unde Rilliacensem Syram
I

apponi promiserunt, et apponere inceperunt. novimns, ttt pnus consaipta possint videri quam S.
9 In quorum omniura et singulorum tidem et Burgundofora et S. Fiacrius nascerenlur. Longxvas %

testimonium praemissorum, praesentes litteras seu prxsertim Deo sacras Virgines, faleor Mulieris ac
"'"
praesens publicum instrumentum,per Notariospubii- Matronae naminibus compellari posse ; nec, ad hocpro ?"" 7 r«
_ dens ct crat
cos subscriptos, qui nobiscume testibusinfrascriptis bandvm, recurrere oportet '"I
,

titulum Uommas, qua exAcfisS ,

adpraemissaprsesentes fuerunt, fieri sigillique Cu- ; passim in Gnllia Sanctimonialei utuntur. Sufficiunl savtnianl:

riae Trecen&is quo utimur in hac parte, una cum vcrlnt py.ixitata, nc vtrginein quamvis, Sanctimonialem
1461. 13 admodum sero scripta
signetis nostrissignisquepublicisetsubscriptionibus cogitet aliquis , nisidicere velit,
Augusti.
dictorum publicorum Notariorumsubscriptorum, te- esse Acta S. Saviniani, quando ignorabatur cujus con

i
imusetjussimusappensionemumri.Actafuerunthaec ditionismulier fuil, qux occasionem exhumando •
hoc vel ipsQ codicum vetustas possit
in dicta Capella S. Syriae, anno Domini mcccclxi, jiiima iiciht; seti

d,exiiimensisAugusti,Indictionenona,Pontin>atus redat guera.

Sanctissimi in Christo Patris et Domini nostri Do- 12 Insurgit nihilominus Chiffletius m Cointium, a et sicut atte-
Vi'it,'
rius sic
„.niPii divina providentiaPapaell, uino ui ; regni qvo occasionem teribendi Opusculi sumpsit; quia eam- ( ilhirll te [,'
,

vero Illustrissimi de Christianissimi Principis et dein facit Syriam Brigensem et Catalaunensem, at dicipotsunt
distinguit: et, Proferat, inquit,
/'.''
Domini nostri, Domini Ludovici Dei graiia Franco- que a Rilliacensi
rmn Refjis. anno primo. Praeseutibus ibidemdiscre- velunum certo aflirmatum testimonium, quod ad
tis ithonestisviris DominisiEgidio Colerne, Cano- Syram Ri liacensi m m n pertineat. Bai autem quid
Bcclesi» collegiatse S. Stephaui
prael>endato l qvando de Rilliacensi habemus tale, quod ad
nico
Trecensis;Petro de Jugny, Curato paroch Brigensem ct Cataiaunensem pertinere credi n< ]

Laurentio Jacquet, 1'cniit tiimcii. et, Doceat noSj inquit, ubinam Bri-
clesiee de Dropto S. Bazoli;
umvel Catalaunensium c.neni S Syrae reli-
Capellanq Rectore dictae parochialis ecclesiae de di- gens
de Bourgongne, Joanne
Jacobo quiae, extra Riiliacensem ejus lipsanothecam.omni-
c i S. Syria;
tam pridem ps
Brouart, Symone Coleson, Perrino Vilat, Leornar- notam. Respondeo,
bus iltas

quam periit Pitaquam habi n

do Praestat et Nicolao la Plattote, dictae Capelia3
:

perire,
quin ,(„,,/„„«,
matricul iriis seu luminarium ejusdem Capellas ad- si, enim loquitur, Dubitare vix cuiquam licet,

ministratoribus, parochianis et habitantibus de S. Syrise jam olim l,,; wiptse, in '•''^"^

resgealse,
majorum nostrorum manibus fuerini sed quaE
>;i
dictaS. Syria, cum pluribus aliis utriusque ^exus quens.
:

,;„, mm, Nortmannorum, atque Hungarorum

testibus adpraemissa vocatis specialiter el r<
Galliarum plerisque ecclesiis
Signatum Henricus Dorcti, et Joannes Guerry. barbarae irrupi s,

Bacrisque eari noni ntis vastitatem attulere;

eisdem Syriaa Vitam eonscriptam periisse par

et S.
APPENDIX CRITICA, est eestimarfr. S«l an etiam necesse creden .
in lali,

Vita, asserlum haberi, qvoii Catalaunis

De distinguenda Meldensi ac Treeensi lni- si qua eaiitil,
a qua Rtlliad
tulerit cxcitalem annis quadraginta,
jns nominis Sancla, deque hujus contra
Uberata, atdificandamibi ecclesiam
suaserit, m cujus
calculos patrocinio. ubi primo ^axeum
ministerio vilam reliquam exigeret,
tumuluii], deinde et mausoleum aae^uf. Ista u£
1 slnm de Syra Commentariohn pnelo Henschenius
9 giulis
Jumi T. 11
 w DE S. SYRIA TRECENSI.
gratis prstsumuntur, Ua jure merito negari possunt, nulla neque parentum, nequc fralrum, tieque sororum
AUCTOBE D. P quoad positive probentur ; non probaiititr autem ex fa- mentio fiat.

miliari superiorum seculorum vitio, synonymos Sanctos 16 Hh contra Chiffletii opinionem pro verosimiliori
confundere solitorum. Henschenii sententia dcductis t
ab eodem sumo Opus- Miracula
Htltiad
\ZPcrgtt tamen Cointiumque urget ChiffUtius, ut ciili clausulam, uiule Sanctx in curandis calculis efficax
scripta
dicat, cur post omnem memoriam, aeque a Rillia- opitulatio clarius elucescet. In S. Syriae adnotandis nulta.
facta Trecls censibus seu Trecensibus et a Cataliunensibus Sy- miraculis, Trecensium ac Rilliacensium diligentiam
et Catalauni; requiro etdelectum. Multa negliguntur, quaB,
ra seu Syria colatur ad diein Junii octavam si non ; si ab
eadem utrorumque Patrona est. Respondebo pro idoneis excepta testibus, et scripto mandata essent,
Cointio ego, Meldis, nbi mortua unu sii, distinctos plurimum Dei et Sanctorum augerent gloriam, et
mansisse dies: confusionem Trecisfactam, et Catalaur piis mentibus plurimam aflerrent utilitatem multa :

nis receptam probabo, exipsomet Chiffletio, qui }>aij.ll vulgi ore circumferuntur et infuscantur fabellis,
fatrtur, quod Crebrescentibus Rilliaci miraculis, stu- qua? apdd prndentes fidem non faciunt. Admonet
prxter unum
dium etiam repullulavit genus nosse, et res prae- Desguerroisius lectores suos, minime ausum se guu Gaspar
ciare gcstasPatronae suae. Tunc vero, inquit, emer- esse de nomineappellare famosum,ete prima nobi- Coliniacus,
sit fabula de genitore ejus Davide Scotorum Rege, litate Calvinianaj haereseos sectatorem, qui, invo-
nbi conficta cui Margarita conjux cum Syriam et Fiacrium cata olim S. Syria, immanibus a calculo tormentis
Lege»da, genuisset, Edmundo postea secundis nuptiis sibi exemptus est. Imo propter hanc ipsam causam (si
fabulosa, ul
fatcfur conjuncto, quinque alios hberos, Levicum, Flo* res ita se haberet) debuisset omnibus innotes-
ille

Chifftetitu: rentium, Furseum, Mansuetum, et, Triduanam ex cere, ut intelligereturprolem esse Syriaui illius Pa-
eo susi-Hpit. Ha-c in rhytmicis versiculis, Gallico tris.qui solem suum oriri facit super bonos et malos,
sermone concinnatis, typis mandata adhuc super- et pluit super justos et injustos. Sed rem incredibi-
sunt : sed et ducentis fere abhinc annis in Brevia- lemnarravit Desguerroisius Nam Gaspar Coliniacus, (non ifle fise-

rium Autissiodorense inculcata fuerant, referun- a B. Syria persanatus, bene Catholicus fuit, etcog- reticus Ad-

turque a Benedicto Gonono in Vitis Patrum Occi- nominis atque in tertio gradu consanguineus illius, mnalius
E
dentis ac (msime conjectura fallit)
; illa ipsa eraut, qui Admiralius, hoc est, Regiaj classis Pra?fectus.
quae novem digesta lectionibus in ecclesia Tre- Catholica regione abjurata, foedissimam nomini ac
censi recitari solitaerant, festivo S. Syriae.die, ex familiae suee notam inussit.

institutione Henrici de Noya, Decani ecclesiae S. 17 Seriem familiae Coliniacensis justo Tolumin--
Petri Trecensi-s, ut legere est in ejus Epitapliio an- explicuit vir clarissimus Dominus du Boucbet (uinlr
scd cjits
no MCGC. consanguinitatis schema, a communi ambobus proavo
cotuangut-
14 Invenio omnia apud Gononum pag. 248, et
ista, GuiUielmo Cotignxo deductum, hic omittittirj qui Du- neus, ex mi-
tt s. Fia-
cr ii soror Wpitaphium apud Des-guerrois, ut dixi. Sed si fabufa minus du Bouchet sequensmonumentum, ex schedis nisterio ft-
dici ccepta, esl,quodS. Fiacrius, prsetensus S. Syriae frater, qui autographis Nicolai Camuzat, antiquae probitatis Uorum tiegis)
ac Scota,
fsicut tn Vita legiturj ex Hibemia nobilibus ortus viri, transmisit, in externorum gratiam sic Latine

parentibus, solitariam vitam appetens, Meldis ad legendum. Hoc scriptum est in tabula, appensa in

Faronem Episcopum advenit, seculo Christi vn nunc vetustate

sacello S. Syriae Trecensis dioecesis,
fUius fuerit Davidis, in Scotia-Britannica circa an- consumpta, quce adhuc legi poterat anno mdciv.
nuin millesimum regnantis: cur non etiam fabulare- Gaspar de Coliniaco, Dominus et Baro de Bovain
putetur, qtiod S. Syria, S. Burgundofors inmonasterio et de Beaufort, Sector mensarius Dominorum Del-

Brigensi discipula, etCatalaunensis monasieriiinstitu- phini et Ducis Aurelianensis, libero Burgundiae Co- anno 1539
xmi mdxxxix, sep- evomuit 7
tn.i, a longinqua regione ad partes Gallicanas per- mitatu oriundus, hodie Apriljs,
calculos,
venit ; quodque furit soror S. Fiacrii; quod denique tem calculis, quos ore evomuit, liberatus est qui :

q\ix erat eadem ipsasit, quac ad S. Sabiniani corpus visum re- se de vita periclitarisentiens, cum se Dominaj
fortt Md- cepit, quo anjiis caruerat quadraginta l SyrsB certe sanctae Syrse devovisset, pr;edictis calculis ejectis.
dtnsis.
aiit Syrise nomen nihill/ibernicum vel Scoticumsonat: nunc prospera utitur valetudine: unde se idem Do-
et quod hujus nominis una colatur m Trecensi dicecesi minus profitetur ecclesiae Dominus Sanctae Syrae ve-
vin, altera Meldis \\n Octobris, argumento mihi est, ctigalem. Erarit prsedicti duo Regii juvenes, Fran-
non solum diversam utramque esse; sed etiam diver- cisciI Francorum Regis filii (quorum Gaspar de
sissimis locis seputtam ; Rilliaci unam, de quo nemo CoUuiaco erat anno mdxnxik Sector mensarius)
ambigit; alteram Meldis, quo scilicet revcrterit ad Henricus Delphinus, qui natus anno mdxviii, annuni
ad invocatlo-
Brigense S. Burgundoforx seu Farte monasterium post ; tunc aetatis agebat xxi et irater ejus Carolus Dux nem S. Syrix
;

Catalaunense recte institutum, mortem obitura in pri- Aurelianensis, quipostmodum vita cessit ante pa-
iiu> conversionis loco, apud spirituales suosPatres Fa- trem anno mdxlv. Nec vero incredibile videatur,
ronem et Fiocrium et cultus quidem perseveraverit,
: renum calculos a Gaspare fuisse ore ejectos; non
Retiquix autem utaliorum multorum Sanctorttm perie- modo, quia drvinae virtuti nihil est impossibile ; sed
rint etiam quia passim videmus, obstructis ureteribus,
15 Interim Catalaunenses, cum forte, instaurato urinam in reuibus excoctam ore ejici unde con- :

quod olnn illu rexerat monasterio, ipsam proSancta fta- stat, sicuturinae, sic et calculis pervium esse transi-
diversa certe beri antiquitus intelUgerent; neque vel corpus vetcer- turn a renibus ad stomachum, et inde ad guttur, si
a RUUacensl tum diem cultus haberenl ; faciltime induci potuerunt quando omnipotenti Deo naturalem ejectionum or-
mutto seniore.
seculo xii vel xiu, ut cum Rilliacensi Syria, hcet dinem immutore placuerit.
longe vetustiori, ipsam confunderent ; et quse <le illa ex 18 Hacienus Chiffletius, deisto miraculo qui de- :

enjtts Dtvlone
Actts S. Saviniani iciebant, apphcarent Meldensi, nique finem Opusculo suo facit, in imagine Sanctx ;
apud Caimeti-
per ridirulam de genere regio fictionem, assumpto }>u- quam non probat, haud multis adbinc annis, reprae- t is itnwjo

tris nomine, qui annis fere quadringentis fuerit filiis sentari in veste ornata et variegata, qualis esset no-
Frustraautem nititur Chifflettus error^em
suisjunior. bilium laicarura: magisque laudal, et stri incisam
Davide substituendo Eugenium IV sive
corrigere, pro exhibet aliam, solidae molis effigiem, qua3 ad justam
Eoganum: necdum enim Scoto-Britanni contra Ih- pene statnram prostatDivione in Basilica Carmeli-
bmio-Scoios evendkaverunt S. Fiacriura, nec facile tanorum, in quajam pridem instituta est Sodalitas
evendicabunt; cum autem h&sc fecerint, numquam Chif urbanorum, sub S. Syriae noroine, haud exigno po
quisquis ut sentit, probare poterit, puli Divionensis solatio et fructu. Vestis illi oblon-
fletius, aut ille

soivrem ipsi fuM«Syriam; cum in Actis S. Fiacrii ga, caput velatum linteo, orario modeste obducti
 DIE OCTAVA JUNII. 67
sinus : apertum lihrum dextra sustentat, in quem vectioris xtatis, etiam laicis potest canvenire, q.ta- D
intentos habet oculos : vestis interna sparsa liliis, rum muitas sic invcmes antiqnitus pictas. Jstius ta- AlCTnRE D. T.
et confraterni-
opinor ad regium ejus genus designandum ; sinistra meu loct describendi causa mihi prxcipua fuit Dtvio-
tas
et palraam gestat, virginitatis symbolum ; et bacu- nensis itta Sodalitas, quam pro calculorum dotoribu»
lum, vel fulcrum senilis aetatis, vel peregrinje sus- aut leniendis aut avertendis potissimttm credo insti-
tentaculum. Potuit hoc modo Meldcnsis Syria, et Ca- tutam: sicuti alibi aiise S. Liborii, qui colitur xxm
talaunensis kospita cxprimi; non item Rilliacensis (ut Julii.
ego quidem existimoj nisi quatenns matronis pro-

DE SANCTO ATHRE,
ABBATE IN ^EGYPTO-
Ex Synaxario MS. et Vitis Patrum.
otitia hujus Sancli habetur in MS. Sijtiaxa- Athre, Athre. Ille vero statim dimisit cultellum in
rio, a nobis Divione apud Petrum Francis- medio pisce inciso, et non perincidit eum, et cu-
Mcmoria in
Fastis HS8
Grmo
N.
Satictorum
ntm Chiffleliitm
quibus ad hitnc diem
Elogia, lcgitur
Socicttttis

:
vm
nostrx reperto, in
Junit, inter altorttm
Iri avxri rp-Epa: 6 "Oato<;
currit ad eum. Et miratussum tantam obedientiam
ejus, quia non dixit; Expecta donec incidam pis-
cem. Dixi ergo Abbati Athre Ubi uivenisti obedien- :

'AOpe ev dpivr, T£?eioi/T»t. Eadem die Sanctus Athre tiam hanc? Et ille inihi respondit: Non est raea,
in pace vitam finivit, el hi addutitur versus, cum al- sed istius senis est. Et tulitme, dicens Veni. vide :

lusionead nomen, sumpta ar.h toC oSfjzlv, videre. obedientiam ejus. Coxit ergo raodicura piscem ma-
Kz/./r, ra Tf,t '/«<; ep/fpovw; OrxTirvaac,, le ; ita ut perderet eura voluntarie, et appusuit
'XQttUc, ~o xccXXqc,, A9oe, zov aov AeiiroToy. seni et ille manducavit, nihil loquens. Et dixit ei:
:

Speciosa mundi transvolans animo, tui Bonum est, senex ? Et ille respondit : Bonum vable.
Nunc pulchritudinem Domini vides, Athre. Post haec modicum, nimis bene co-
attulit ei illud

2 Mcntio ejus nperitur in Vitis Patrum lib. 5, ctum, et dixit Ecce illud penlidi, senex; male
:

Etooium ex
auctore Gr.rco incerto, sed interprete Peiagio, Ltbello illud coxi. Et ille respondit Etiam modice tibi :
Yitis Patrum.
13 num. 43, ttbi Abbas Sisoi, narrat ista: Veni ali- maleexivit. Etconversus ad me Abbas Athredisit:
quando ad Abbatem Hnr et Abbatem Athre. Hi Vides quia hsec obedientia illius senis est. Et exii
ambo aon erant de una provincia: fuit autem mter ab eis, et quidquid vidi, hoc feci secundum virtutem
eos magnagratia, donec exirent ambo de corpore. meam. Hjec dixit fratribus Abbas Sisci. Sanctus
Abbas autem Athre summse obedientiae erat Ab- : quidem Hieronymus, in Epistola ad Ctesiphontem,
bas vero Hor multa; humilitatis. Feci ergo paucos inter Origenistas ab Ept^copis damnatos numerat
dies apud eos, investigans virtutes eorum ; et vidi prxdictum Hor: sed ut ab hseresi numquam resipuisse

mimbile quid, quod fecit Abbas Athre. Attulerat compertum noUs non est t ita non sine causa factwn
enim eis quidain unum piscem modicum, et voluit putatnus, quod laudato Athre, ipsius seu dtsctpulo seu

illum facere Abbas Athre seniori Abbati Hor. Po- socto, nusyuam in Metuets mentio inveniatur ipsius

suerat ergo Abbas Athre cultellum, et incidebat Hor.

piscem illuin ; et vocavit eum Abbas Hor, dicens :

DE SANCTO GILDARDO
EPISCOPO BOTOMAGENSI IN GALLIA
COMMENTARIUS HISTORICUS
De ipsius el S. Medardi diversa aetate, ac fabulosi Synchronismi auctoribus et conjunctione
corporum apud Suessiones.

POST AN.
OVIII.
Duo ftortierunt, scatlo Christisexlo, Episcopi in

Gallia, de quibus tria narrantur, qu.c simul

conjuncta, audientis animum continuo tam
melli,

quoque
eisdem parentibus,
die
cit.lcm

simul Episcopi ordinati, ac deniqua eodem

ejusdem annidie ex hacvitaad eterna prxmia euocati
tlte prognati, eodem

ijrata afficinnt admiratione, ut vix conside- dicuntur. Hadrianus tamen f^aiesius, nihil motus re-
Mirabilis fasttatls it-

Syncht oni.t- rarc citm sinanl, sintne verosimilia >ati*. Smti illi centiori plurium assensione, libro 8 Rerum Francica- vincitur.
mus S Gil' Gildardus, Episcopus Rotomagensis, vulgo tltctus ritnt pag. 483, notanduni esse ait, errare ens, qui
dardt et Me- Medardum Noviomagensium Episcopum, et GiMur-
S. Godard ; et S. Medardus, Episcopus, primo Viro-
dardi,
mandensis, ttim SeJe translata Noviomensis, nc /<«- ilnm Rotomagensem Antistitem, fratres geminos
sica simul etmm Tornacensis. Prnnus in apographo fuisse, '-r uno eodemque die ut natos, sic Sacerdo-

Corbeiensi vetustioris Hieronymiani Martyrolagii, ita tes factos, ac mortuos aiunt. Habemus queedam Acta
posi alnis iniii" <!'i seriptos Sanctos tt.l.ttius tuccnilur, MSS. ile S. Gildardo, ex collectiane Nicolai Belfortii
Rotomago civitate, depositio S. Gildart, Episcopi desiinijita quorum auctar in Prologo fuiclur, Vitara
:

et Confessoris. Usuardiis.cum cgissct de S. Medardo, illius incuria antiquorum hactenus latuisse. Hinc

de illo Itrc subjunxil, Eodem die, S. Gildardi Ruto- videtur assumpta Ubertas audaciaque quaetibei de c>> .i^-

magensis Episcopi. Admirandum aiilcm est, quod >je- severandi. Ipsa nomina, in ardus desineinia, favebant

iuccnlioni
 DE S. GILDAKDO EPISC. ROTOMAGEN.
A inventlmimnat
invenlioniiiorx : rsiomoito, Bernardus,
sed istomoda,
seil tiernaraus, Gerardus,
uerardus, Fulsit Gildardus, Pastor sacer atque lenignus,
D
e. n. Gothardus, Adelardus, aliiqiw
Nithardus, Adelardue, aliique plurimi Dapsilis et constans, verbi quoque lumine fla-
Er dictis
ejusmodi Sancti possent fratres censeri, modo seculo eo- [grans. deflnitur

dem vixissent. Ilicxv annis, tempore Felicis, Gelasii, Annst:isii et utcuing>te

tempus Sedls
2 Nos, relictis istis prorsus indignis, ul operi lniic Symmachi Paparum, subZenone cnituit, etB. Lau et morlis.
inseranlur;nunc quidem ie s. Gildardo paucis agi- dum Constantiensem
Episcopum consecravit. Dein
mus, ad definiendam xtatem ejus cultumque proban- tdem Ordericm Gildardi mccessorem Ftavinm asseril
dum ; tnox infra de S. Medardo daturi, quse de eo viri, adhuc tempore Symmachi vrsefuisse. fila functus luc
ex silcntio
Actorum doctrina et sanelttnte eonsjncui, dicio seeulo sexto scrip- est xix Julil ainio iixiv, ita nl e.r hujus calculo jam
3.
Medardi. serunt, scilicet Venantius Forlunatui et Gregorius ante ex vita decesserit Gildardus. Ut autein attigisset
Episcopus Turonensis; quorum vrimus Vitam et solula tempora Felicis IllPapse, imnoccccxcii mortui, ultra
et stricta oratione composuU ; dtipUs testimonium aUer xv annosnecessarioprvcedcret ejus Episcopatas Verum .

adjunxit; sed uterque sine ulla prorsus S. Gildardi agnoscimus calculum Orderici in ista antiquitate non
mentione. Subjungimus illis aiiam fitam. a Ratibodo essetam accnratum, ut ei multum fidere audeamus :
Episcopo Novicmensi et Tornacensi seeulo Cfirisii mi- quippe qui multo junior suam ffistoriam deduxit ad
clecimn scriptam, nt<jiic ex ktijus quoque perpetuo de annum usque mcxli, quo tempore plene vigebat per-
S. Gildardo siltntio colltgimus, tunc necdum fuisse tuasio, duorum etamplius seculorum prscscriptione fir-
inventwtn mirabitem iltum synchronismum, supra indi- mata.de germanitate et syndironismo utriusque Sanctt,
catum; cujus etiam non meminerunl Monachi Suessio- ex qttibus Medardum constabat xv annis sedisse, et
nenses, vei m Vita ejusdem Sancti a Boscioedita, et in proinde consequens credebattir, ui tolidem etiam sedisset n. p.

MSS. latius extensa, vel m Sermoneprimoibidemaptid GUdardus. Synckronismus satis ca. dictis corruit :
SyncfwonU-
Germanitas aut saltem Fratemxtas non ssque tnus srcnlo 9
Busaum, Decreta iasuper sub nominibus fformisdse, eflicaciter
certus credc>
Joannis III, et Gregorii Magni Summorum Pontifi- falsa monstrari potest (quid enim vetat unum fratrem batitr:
cumexcogitata, etaviris eruditis repudiata, huc usque allero esse viginti annis aut etiam triginta seniorem,
non procedunt. Denique non conjunxerunt hos Sanctos ct pluribus etiam, si diversa fuerint matre natij posset
antiqua Martyrologia, autalia iit.ecumnuc monumenta Utmcn citius credi ea opinio, non habuisse aliud funda-
de S. Medardo infra rcperienda; qnibus Molanum mentum, quam quod inter se fuerint ambo patrueles aut
vwtutn credo, "' rem, in aliquibus MSS. procul dubio consobrini, vel etiam unus alterius nepos ex fratre a-ut
repertam, tacitus prxteriret. sorore. Interim praedicta opinatio non videtur anti ]uior

3 lh>c supposito, guod scilicet ex S. Medardi Vita esse seculovm aut etiam ix ; tunc certe inde sumpta
nihil deS. Gildardo sperari possit; quserimus quidde occasio fu>t, corpus prioris cum corpore posterioris jun -

eo suggerant Scriptores anliqui. Principtum ftat a gendij /ioc qin sequitur mndo.
Concilio Aurelianensi I, quod annovvmaut initio se- 5 Fuerat S. Gldanli corpus olim depositum Roto-
quando cor-
quenlishabitum arbilramur. Huic subscriptus inveni- magi in ecclesia suburbana Deiparx Virginx dicata,
pus Hotomago
tur Gildaredus, Episcopus Ecclesiffl Rotomagensis sed cui postmodum nomen a!> illo est indiium; nec du-

metropolis, estque S. Gildardus, de quo agimus, erat- bilamus, quin mutandse appellationi causam dederint
quc dioto anno Episcopus, et forte aliquamdiu ante muUiplicia miracula, ejusmeHtis etintercessione ibidem
Subscr i/>sit
ittcSynodo consecratus, aut etiam pridem mortuus antequam or- patrata. EsteaEcclesia, jam vxbi inclusa ct jmrochia-
Aurelmnensil, dinaretur S. Medardus : id enim factum anno dxxx, lis,etiamnum S. Gildardo sacra : quamquam Reii-
infra atl ejus Vitam probamus. Secundo celebratur qune ejus inde sinl translaUe ad Abbaiiam Suessionen-
memoria S. Gildardi in Vila S. Laudx teu Lautonis, sem S. Medardi, ubi sub rilu semiduplici xvii Junii
delatum Sues-
Episcopi Constantiensis, quam Rotomagi descripsintus adventns corporis celebratur. Odo Abbas ejasdem Mo- slouem est,
ex MS. Legendario ccenobii Canonicorum Regularinm t
nasterii donavil brachium inde sumptum Nicolao dc

dandam ad diem \\\ Septembris, ubi ista leguntur : Normannia, Abbati RotomagensiS. Audoeni, vtta fun-
siquidem eo tempore (sub Childeberto RegeJ Antistes cto onnoMxcn. Primx translationis monumentum ac-
pra?clarus et meritis magnus, Beatus scilicet Gil- cepimus ex veteri ecclesiz S. Audoeni MS. quo
dardus sanctffl Rotomagensis Ecvlesiae civitati prae- Transtutio S. Romatu Rotomagentis Archiepiscopi ce-
erat Pontifex, cujas benediotionis numere eum icbrfitnr, Hstrikuta in octo Lectiones historia ; sed
oportebut sublimari Pontificali iu apice. Tunc idem primis diiabns Lectionibus cum initio tertiee deficientibus;

memoratus Saoerdos Christi siraul et Pontifex, sic latnen ut e.v perwdo , ticei aicephala % appareat,
pcsefati Regis est accitus in curia. ut eum scilicet Ludovicum Pium (qui anno dcccxxv Roma acceperat t
roboraret in ordine PcntilicaL benedictione sua. et m S. Medardi Suessionensi ecclesia collocavcrat

Qu«d audiens prfflfatus Antistes, et juvenilem in eo Reliquias S. Sebastiani; ac deinde, cum ea peregri-
enim annorum duodecim) mente
cernefis ffltatem (erat norumturbx capiendx angustioresset, destructa veteri4
iiitiiens meritorain tnagmtudmem, ad sacros quidcm amptiorem novum a fundnmentn rdxjicandam. curnvcral;
Gradus eum promovere disposuil Episcopatus au- ; et truftsiatuiitcm eorporis S. Medardi, quod consequens
tem adapicem eum promovemium indignum et ni- cst , magnificentissime celebrarat) apparet, intjuam,
mium rudem est arbitratus. Dumque hujusreian- Ludovicum Imperatorem, rogatum fuisse ab AObateS. mandante
Ludovtco
xietate estuarat, et semet sopori dedisset; adesl ei Medardi qui erat Htblmnus ipsius Gancellaruts, Pio post an.
et constcra- Angelus,nimiaclaritatepnefu)gidQs, eumque I idemque Aiibas S. Dionysii nec non a Pr&pasito Ro- 825,
vU S, Law mioe est'aflatus. Gildarde, inquiens, Pastorbeate,Vas doino, tti Rotamagoaffetrijuberetwrpps S GUdardi;
duin Spisc
electionisac Rector Ecclesisa, ne exjstas ultro istius ne scilicet (et lnc incipit acepAala periodusj eorum
ConsUintUn.
de meritis quoniam prapfecit eum Dcus
anxius, corpora ab m\ icem sepultura divideret, quos coele-
Constantiffi urbie populo. Quapropter ne pigriteris stis aulai sinus pariter uuius liorEe articulo in coe-
eum tua insignire benedictione quoniam multa : lesti gloria suscepisset.
beneficia per illius merita ostensurua est Dorai- G Tnm sic pfogreditur ipsa narralio. Remota ergo
nus in civitate memorata. Expergefactus autera omni dilaiione./mpera/orauorum Primatumconsultn,
idein Pontilex , divina animatus inspiratione ,
pro S. GUdardi corpore ocius idoneos Rotomagum caput tamen
eum benedixit Episcopali more. 3vc H>i, qut- nuntios dirigit. Quo comperto cives ejusdein urbis, Rotomagetial-
l>us similia leguutur m Breviario Constansienst anni gravi mcerore concussi, et ad repuguaudum cou- bus retictum

UDCIX. spirati.primo quidem armis gr^gatira obviare, et

4 Orderiau Vitalis, lib. 5 ffistorise Ecclesiasticx buic edicto violenter conantur resistere sed tan- ;

pag. 5bt), de eo sic scnbit dem saniori consilio correpti, Imperiali cedunt po-
testati;
 DIE OCTAVA JUNII. 00
testati obnixe tamen expetunt sui Pastoris ali<[ua
; fortiana, plura adjiciuntur non admittendn; imprimis, i)
donari portione, ad ejus aeternum meinoriale. Le- quod Remigius Rcgem Chludoveum baptizavit,
U, \i >ns c i
' i

et nteu
gati igitur, nihil ex membris immiuuereausi, Cap<vt S. Medardo, lunc Veromandensium Episcopo, sus
prorsus apo-
B. Giidardi ibiilem relinqiumt ffortassis jnm attte se- cipiente iMum de sacro fonte. Baptizatus cst Chlo- cnjphiS
paratum u corpore, ei in propna, ut fit, hieroiheca ad doveus anno ccccxcvi, et S. Medardus solum cansecia-
publicos itsus repo&UumJ et mutua vicissitudine Qa- tus Sacerdos anno pxxx. De obttu vero S. Gildardi,
put B. Romani, cum corpore S. Remigii, ejusdem ista ibi habentvr : Tandcm electus Dei Antistes, se-
Sedis Archiepiscoporum, adpropria delernnt. Quibus nio confectus, cum quindecim annorum spatio in
Monachi B Medardi unacuinpopulo festive obviam Episcopatu imlstasset, nec a Dei opere unquara ces-
procedentes, magno cum tripudio corpora Sanclo- saret , invalescentc a?gritudine coepit arriter fati-
rum excipiunt, et in sua eccle^ia honorifice recoa- gari. Curaque populum civitatis, de futura Pastoris
dunt. Aliqua etiam Reii<}uia sevvaturin ecclesia 'V absentia mcerentem, esset cousolatus; Deu omnipo-
thedrali Atrebati. Colitur S. Romanus cujus occasione tenti omnes Cummittens, ac quscuimiue Dei sunt
h.rr discimus die xxiii Octobvis : qttando dandx eruni peragens, nec non sacramentum Corporis et San-
reiiquae Lecttnnes quinque, m quibus nihilde s. Gtl- guinis Domini devote percipiens, inter discipnlorutn
durilo : Sanctus autem Remigius sive Remedius, Ca- manus spintum reddidit, et ad Angelorum fc<>u r

roli MartelU, filius, Uerum snb annum mxc re/atus tium] transiit, quorum in t^rra colloquiis crebro
ftiit Roiomatjum, x.ix Januavii, quando dc eo egi- perfrui meruerat. Fertur autem eadem hora eodera-
mus. que moaieuto animam reddidisse, quo et venerahilis

vt brachium 7 Extat in pvaefato S. Audoetii monasterio Sermo Medardus germanus i-|ih obiisse dignoscitur: et sic
iis relalum in festivitate Suiictoruin, quorum Reliquiie in prae- p^iriter migraverunt, quemadmodum uno eodemque
fuit jwstea.
senti, S.Audoeni, eeclesia requiescunt, in Lectiones die inhanc vitam ingressi, et ad Pontificatus hono-
d&stributus, nobisque ex perantiquo istic codice a Pe- rem subiimati fuerunt.
tro Froncisco Chifflftio imlieatus, hoc prmcipio, San- 10 Hsec ibi. e.r qiUbllS elayia 'lesttnijita in varitt
ctoruin gloriam, dilectissimi, crebris solennitatibus MSS. leijuntur hoc tnodo : Depositio S. Gildardi R ito- E
venerari diviui^ invitamur beneficiis. In iv dntem raagensis Episcopi, fratris S. Medardi, quus ferunt, Inserta ttiam
Mirtyrotogtit
Lectione sic habetnr ; B. Gildanlus Rutoma^ensis una die natos, eademque die Episcopos ordinatos,
nonnuttis.
Praesul, cujus sacri eorpuris ut thymiama apud nos similiter quoque una die ab hac luce Bubtraetos.
bra-hia redoient, nnbis pio obtentu d^fensionis ad- Secuti shnt alu, qui deinde ediderunt Martyrologia,
hibeat clypenm, contraomniuni impetusinimicorum. Mauvotycus, Feticius, Canisixts, ei Galestnius: s,-J luc

Duo forte tt/iiwi braclai ossa, duobus argenleis Orachtis more suo. ex ttwiu conjectura, adjunzil utrumque inter-
servabaulur aiclusa ; nam unum dumtaxat una CttfB fuisse Cuncilio Aurelianensi prinio, nnimum nan
corpore S. Remigii aliisque Sanctorum lipsanis Sues- advertensad subscriptiones Episcoporum t interquos So-
sionifnis allaium. petentc Gttalleuo et concedetite Odone fronms,Episoopus GcclesiseVeromandeusis^cut subro-
Abbattbus, scrtbit atxctor ihstorix Sant-Audoenensis gatus inCatalogis Episcopomm rc/)eri(ttrAld.raerus, ac
lib.
->
cap. 25'. Iutellit/iinus etiam, Atrebati in ec- deinde Medardus. Verum.ut supra indicavimus, eidem
clesia Calkedraii Retiquiam <ili<juam S. Gildardi mon- ojoiuoni vulgandx etiam Poemtua servwerunt. Extat in

Slruri. MS. Trevirensi monasterii S. Mazimini Hymnus de ffymno MS.

8 Nunc observo , ex occasione conjunctorum jam sanctis Confessoribus, Medardoet Gildardo, editus a
corporum SS. Gildardiet Medardi, isto ix ac sequen- i
rifardomonacho.petenteLanfredoS. Medardimona-
tihus seculis componi cmpisse multa in ut^iusque laudem, clio, quem llijm:ium passemus mtegrum dure sed ne :

Exhlnc magis
quibus enritmdem, tamqitam germanorum fratrum, mi- tatttum tribuamus hisce fabuUs^ sufficiat untcu slrophe,
invaluit fabu-
la. rulnlts Sijuchronisinus pro fnitdaiiienio fuit, super quo quse sic sonat :

struerentuv cetera ; pvxeunte in swi Ephemevide Ortu geinellos dies una pmtulit,
melrica fPandelberto Prumiensi ,
qtli seculo jam Atque ad culmeu Praesulatus extulit.
dicta mediante Jloruit, et ad vi Idus Junws tta Proque virtute laureati pariter
cecinit. Diem natalitium dedicastis solenniter.
Progenies, meritumque pium quos junxit, et ara, 11 Apnd supru memoraiuin OAerictm Vttalem de carmini
atltt am.
Gildardus senas (idus) pariterque Medardus ho- his insignis Audoenus sic versific ivit :

{norant. Hi sunt Gildardus fratres gemim atque Medardus.

Secuti mox alise aiiaeque compositwnes prosa et versu, Una dies natos utero, viditque sacratos '

aijne intei ceteras "

Sermo de utroque, >/ttt est secun*- Albis indutos, et ab ista carne solutos.
dus intertres editos post rilam S. Medardi, in Bibiio- Hoc Poema intcgrum edidit Laurentius Snnus, sed

tlteca Flonaceiisi per Boscium : ubi (ut imte aiiquid ipstim perperam adscripsit beatissimo Au.in.-n.> Vr-

excerpumjtstapag. 147 habentur : Beatos Medardum cluepiscopo Etotomagensi : quucumque enim insignis

mundam Audoenus futt, censtrx debet el ptu- quaaringmtis

etGildardumuniH quidem ortus effudit in : iUe
facta compo
sitlonum va- sed quibus exurdiura una contulit nativilas, eadem nhus annis junior Sancto. Similis at Antiphona a Su-
e' .intiphona.
riarum artjU- in sanctitate et magnificentia applausit libertas. Et rio adjuncta, quasi ea euctorem habeat S. Gregorium
mentum,
variis interposilis Ambos una hora veros Dei Pree- Turonensem; sed ttiam hsec quingentis post tstius obi-
sules, ambus uua eademque dies egregios creavit tum aituisconstructti est, tn hnnc sensum Avete ma- :

orbe PraBsules, ortu gemelli, aanctitate

Pontiflces, et varia statuit mundi lumina etc. Dein gtii toto

pa<l. 178, Finito cursus sui agone pariter de

ccenu- compares, sacrati simui, cucnati pariter, juncti
ergastulo dicastis diem festum mentis, S. Medarde, cum
Gy-
lenta mundi voragine, pariter de carnis
populo.
evulsi, paritt-n[ue laboris sui teterno cunsolati suut raldu inclito, opem poscenti semper ferte

prremio. . . Simulletale murtis persolveruntdebUum, H m- !>!. Patrocinium utrisisque aequaliter ambimus,

/>oss U mu* hactemu; libenter tameti
siaulque ad aBternuin pervenerunt regnum simiil ;
cetcra probare n«><
Tta
olarissimi extiierunt vict»res, simulquead aBternam correriun pim dieta, ubi meiius instructi fnerimas.
KaUtndts Decembns,
gloriara suscepti sunt triumpluintes. Haecibt. potlioeor fiisce quibus nunc scripto

9 In Vtta MS. qttam habcmus ex CvKcctione Bel~ anno muclxxviii.

DE
 70 ACTA SANCTORUM

DE S. IIERACLIO
EPISCOPO SENONENSl IN GALLIA.
COMMENTARIUS PR^GVIUS.
De ejits cullu et vita.

• emoria S. Heraclii Episcopi Senunensis non ausi sunt ulterius consecrare locum, quem cer-
cincA dxxii. reperitur in quamplurimis Martyroiogiis, ad nebant ceelitus consecratum. Quibus similia babet

Cuttus
8 Junii
in MSS.
M!
gregationis
r
/zuncvin diem Junii,ut sunt
Vaticanum S. Petri
Oratorii; MS.
et
MSS.Romana,
Valliccl/anitm
Centulense S. Rtcharii;
Con-
Saiissaiius ad diem

nulla fit mentw

m
Majt, ubi cum S. Chlothilde Re -
gina una agit de S. Theodechilde ejus filia. de gua
tn Actis S. Heraclii infra dandis, ut
MSS. Leodiensia, S. Lamberti et S. Laurentii; MS. vel ideo kic ptacuerit ista proferre.
Ullrajectinwn S. Mari.c, ct ohnd pervetustum AIS. 3 Alter dies, venerationi S. Heraclii tributus, est
*t rxcusii
iu Anglia exaralum, cum MS. JFlarario : sed, quod ad Nonas .Julii ; quem Saussayus auspicatur his uerbis :
fastts : ponderu majoris est, eumdem refert Usuardus in Mar- Senonis festivitas.S. Heraclii, Episcopi hujus Me-
tyrologio MS. dUplici Parisiensi monasterii S. Ger- polis et Confessoris cujus beatus transitus Eccle-
:

mani, ubi vixitet scripsit; Tdem eumdem habet, prout siasticis diptychis colendus notaturdie octavoJunii.
est editus cum additionibus a BeUino, Greveno et Mo- Eodem dic nono Julii cetebratur ejus memoria in MS.
lano, idque secutisunt Maurolycus, Filinus, Gaiesinius, Flnnino, et in Mattijralagio Cofoniae et Lubecr sub E
Canisius, Ghinius, cum hodierno Martgrotogio Ro- annum iidO Uem 9 Jutu.
etapud Grevenum in Additioni-
excuso,
mano, istis fere ubique verbis : Apud Senonas S. He- bus ad Usuardum. Imo, qnod maxime notandum, in
raclii Episcopi. Breviarw Ecclesix Metropolitanx Senonensis , ijuod
2 Andreas Saussayus in Martyroiogio Gallicano habemus anno hdcxxv excusum, nulla S. Heraclii (it

mm tlogin cum hoc elogio exornat. Ipso die Senonis transitus mentio hoc vm Junii, sed solennissima fe&tivitas prx*
apud Saus- S. Heraclii Episcopi et Confessoris, qui Agritio scribitur ad dictum diem nonum Julii forsan ob corpus
;
saottm.
surrogatus, sanctissimae coDversationis gloria pro- ejus et fratris S. Pauli , successoris in Episcopatu^
diginrumque splendore illustris, eximiasolicitudinis trunslatum ex ecclesia S.
ad Joannis Evangelistae,
pastoralis piorumque operum instantia, Ecclesi» Ecclesiam Cathedratem S. Stephano sacram. Colitur
hujus gubernacula gessit obque clara merita a S. : ibidem S.Paulus sub ritu duplici die quinto Julii.
Remigio invitatus, baptismo Chlodovei Regis, in 4 Fuimus nos urbe Senonensi anno mdglxii, ct
in
quo divinae potentiie mirabilia eluxerunt, interfuit invenimus aliqua Acta S. Heraclii, qnx Joannes Nico- vita exMS.
puritatisque amator ac cultor egregius , fovendi laus Domvuiie Societatis Jcsu
Professor Rhelorices
virginalis honoris stiidio, S. Joannis Evangelistae curavit describi, et cum suo originali contulit. Eadem
ccenobium construxit in suburbio suse civitatis, ubi Acta, omissis verbis Innc inde superfluis, extant in
Virgines Den sacras collocavit. Persuasit Theode- supra citato Breviario, divisa per novem Lectiones, ad
cbildem Chlodovei filiam, Christo ut florem integri- Matntinum recitari solitas. Auctor vixit aliqnot seculis
tatis perennemque servitutem devoveret, atque in post aetatem S. Heraclii. imo post incursionem Paga- et Dreviario
S. Petri li"nnrem monasterium conderet; ubi ipsa norum, forsan Normainwrum, quanda corpus in Eccle- Senensi.

ad extremum usque perseverans, Christo puros red- siam Calhedralem illatum esse indicatur.
did.itfamulatus. Tandemque beatus Pontifex, tot 5 Tempus quo fuerit in Episcopum assumptus, et
meritis plenus, bonorum operum abiit ad praemium; quo ritum finirrtt. in Actis non prxscribitur, nec m
,
nec minus post mortem miraculis, quam in vita vir- atiis antiquis monumentis. Baronius, in Notis ad hunc d. p.
tutibus divinis refulsit ; in praedicta basilica S. viii Junii, ait, migrasse ex hac vita anno quingen-
Joannis Kvangelistae, qui impensedevotus erat, sicut tesimo septimo. Idcm scrilnt Carolus ie Cointe ad Tempus Se-
moriens concupierat, sepultus. H.rc ibi, gux cadem, (/( " s ?" e
au. 564 num. 36, sed neuter ullnm profert sui asserti
ct Sammar- ,
.. . , _ ' ' adf an. bll.
thuntm.
sed contracta, teguntur apud Sammarthanos in Archi- documentum. Non vidit aaromus, fortassis nec Caro-
episcopis Senonensibus, in hoc apud utrosque corrigenda, lus, Testamentum ipsius Theodechildis, scriptum tn
•juod inillo antiquiori auctore pnreunte , faciant puel- favorem Viviani monasterii anno nono regnante Chlo-
tare monasterium virili antiquius ; cum tamen ab hoc thario, Gennano tpsins virginis, qui stattm u morte
istuii pendere debuerit, pepcnderitque quamdm stetii ; nec patns, anno dix, aut ut turdius dxi, regnavit apud
seorsim uspiam nominetur, si lamen nominetur uspiam Sues&ionas, donec extinctis etiam fratribus nepotibusque
prssterquam in Vita, mox indicanda. Memoratus supra Monarchiam obtinuit, anno dlviii, sed annis solam
Agricius, decessor ejus, colitur sm die kujus mensis tribus; utautem eam tenuisset annis novem aut pluri-
Juiiii, uti ct xxviii S. Theodechildis, fundatrix mo- bus, non potuit eorum rutio luc fuisse kabita, quia dm
nasteni S. Petri Vivi, in quo corpus ejus quiescit. ante debuit abiisse Heraclius, qui fratrem S. Paulum,
Dicii monasterii Chronicon edidit Clarius, tbidem mo- de quo nobis agendum ix Julii; habuit in Senonensi
nachus ; ubi indicat /llud cotistrnctum, dum regebat Cathedra successorem : ac deinde S. Leonem, anno
Arehipraasulatum Senonicae Ecclesiaa Beatus Hera- dxxxi prrsentem Goncilio /tuneiiatiensi ui. Hujus
clius. Hobertus Monachus Altissiodorensu plura addit memoriam recolunt x\n Aprilis; ubicorrectum vclim,
his verbis. Ad dedicandam basilicam cum
Hera S. quod Henschenius posuit de Heraclio, I.eone acTheo-
clio, tunc Senonis Pra?sule, vicinarum quoque ur- EpUtolam a Sir-
dosio, quibus S. Remigius scripsit
bi:im Prsesules aflfuere. Ubi dum in orationibus mondo relatam Tom. i Conc. Gallix pag. 204; intel-
pernoctarent, Angelicas audiere voces, dulcissime ligens ipse Heraclium Parisiensem Leonem littnc ,

concrepantes. Facto mane accedentes ad altare, vi- Senonensem et Theodosium Autissiodorensem et ;

dent in quatuor angulis medioque marmoris Crucis addens, datam Epistolam circa annum Christi dx :

signacula decenter impressa : stupentesque proinde. Sirmondus enim Epistoiam illam punit velut scfiptam

sub
 DIE OCTAVA JUNII. 71
tub Joanne Papa I, qiu srilit ab anno dxxii ad xxvi timeret sustlnere qui quamdiu
:
; vixit geminae dilc- D
nec rcpugnat Theodnsium Autissiodorensem ail hujus ctionis intimo flagravit ardnre. Hoc namque verum BX UHEVIARtO
Pimlifiralum usque pervenme, Qtiod igiiur tine trste esse ipsius sanctitatis [signum] deraonstravit cari-
ei argitmento dejinivit Baronius, sine scrupulo nnja- tas, quando pcr eum unum quodilam operari digna
tur ; ut ratrnus saltrm vrriftrentur sitbscripliones, Ile- ta est divina benignitas, quoil ad propalandum per-
raclio altrihuix in Rrgwritm diplomnium ecgraphis, fectionis illius testiraonium, in subseqnentibus de-
etsi alias nan sincerissimis, dc quibus agimits aii tlir/n nudabit noslrai lectionis studium.' Quodam etenim CXCUm a
S. Theodechildis, Virginis Regia?, filiaj Chloduvei I, tempore, dum pastorali curae deserviret devntus.et nalivttate
sctlicel xxviii Junii. coelestia cogitaret ; cfficus quidam anativitate, apa-
rentibus est praisentatus, deprecans cum aliis, ut
orbitati sine apud Deum subveniret miseratione et
VITA preoibus. Ipse vero divinae pietatis roboratus gra-
tia, retinens in anirao, Regem cceli ac terraj Doini-
Ex MS. el Hrcviario Senonensi. nura posse omnia flexis genibus in terram corpore
prusternitur, et ante majestatem Jesu Christi sup- prectous
Fpera> pretium est; Fratres dilectissimi, et ratio- plicaudo lacrymis perfunditur. tltuiiinat
Deinde toto spiritu :

Laudundus nabile, nos unum Omnipotenlein, qui est urigo to- versus ad Dominiim. erectis Iuminibus divinum
Deus in San- tius sapientiae, in orani
loco dominationis ejus, tota exposcit auxilium deprecans, quatenns ille, qui
;
ctts,
mentis et corporis coliaudare fortitudine, et in om- cunctis creuvit ex nihilo, lumen caeco reddere suae
nibus ejusdem operibus Domino confiteri et bene- virlutis signaculo. Sentiens itajue precibus ,,iiis
dicere. Et quoniam, Scriptura testante, lienedicunt Domini nostri adesse potentiam, erigens se consti-
omnia opera Domini Dumino, maxime oportet ut tuit ante oranium qui aderant preesentiam. Deniqu
nomen Domini benedicat rationabilis creatura, quae fac to sanctce Crucis signo in caeca facie, prssens
ad imaginem ejus fa.-ta est, ut testatur liber Gene- iuraen recepit, qui numquam viderat
Dei laudes
seos in principio. Ubi [autem et in quibus laudetur claraantibus cunctis. In hac igitur virtute tam ad-
magmficentia ipsius, indicat David Propheta, di- mirabili sentire debet, quisquis mente adhaeret fidei,
cendo Laudate Dominum in Sanctis ejus. Lauda-
: quam gloriosus in miraculis extitit; quamque Deo
tur Domini Jesu Christi patientia, quando Sancto- carus in vita enituit, per cujus manus divina pietas
rum ciim eo in nelis regnantiiun a fidelihus tantum opus edidit. Raro autem vel numquam ui
Ps 150
sallem ciii-
praedicantur opera. Dignum est itaque ut in Eccle- librorum serie invenitur, quod alicujus Sancti me-
atte Ecelcsix sia eorum nomen sit memorabile, qui semet aluic- rito lumen caeco nato redderetur, nisi per Dei fi-
proprits. gantes, crucem suam in vita detulernnt pro Christi lium; sicut Evangelica lectio testat.ur, quando fa-
noinine. Verum, quando de omnibus totius mundi, ciem caeci nati linivit ex sputo, dicens: Va :

lingua vel ratio non potest dicere, nec ut merue- natatoriam Siloe, et lava et ivit, et lavit, et. vidit,
:

runtmentionem eorum ullus sermo valet exprimere; et credidit Domiuo. Quapropter omnibus modis ex-
oportet saltem nos eorum opera recitare et nomina, tollenda est istius Sancti gloriosa devotio, qui Do-
qui pro nobis desudantes tota die laboraverunt in minum ac Redemptorem nostrum iraitatus est in
Domini vinea. tali miraculo.
S. Btraclius 2 Imprimis siquidem Beatissimum Heraclium 4 Veriiin ne alicui vidcatur istud incredibile, adesl tiapti-
successor S. pro possedigniusextollamus vocibus, qui Senonensis quamvis superius dictum sit, Vitam illius fuisse sint) Chlodo-
Aaricti vei R.
Ecclesiae eftulsit Pastor quartus decimus. Successit
:

destructam flammarum voragine hoc namque in :

nanique in Episcopatu, beato et magni meritiAgri- q Itin antiqui temporis libro scriptum invenitur.
cio : qni clarus miraculis, corpore quiescit in Apo- In Hymno quidem uno, qni ad laudem ejus adhuc
stolorum Principis monasterio extra civitatem, in in ecclesia recitatur, in qua jit in sequentibus di-
illo quod Vivus vocatur suburbio de cujus vita vel : cetur) corpus defuncti quievit, ilii etiara de ips
virtnribus uon est modo tempus disserere, quia ad illud scriptura ostendit , quod credere debet qui
eiini quem senno noster desiderat, festinamus ten- que legere vel audtre poterit. Tempore eteniin quo
derc. IIujus igitur sanctissimi Praesulis Heraclii Clodoveum, Regem Francurum, B. Reraigius vil ili
generatio gloriosa, in nostrorum librorum non re- Iavacro perfudit ideui Pastor noster, prassens et
;

peritur pagina, quia ut scriptura visa est testari in cooperator, cura eo divinuiii opus complevit quando ;

cujus Vita aedificio principalis ecclesiae, ternis vicibus eailcm amborum iueniis Chrisma sanctum detulit visio
ittcendto
fuit vorata flamraarum voragine. Eodem etiam tem- Angelica, sicut Vitam ejus legentibus declaraturin
qttidem perltt,
pore liber vitae vel operationis ipsius sanctissimi Remensi Ecclesia.
viri, sicut a patribus traditur, ejusdem isrnis depe- 5 His et aliisPraesul noster decoratus virtutibus,
riit incendio; nec fuit qui repararet, turbatis omni- Senonensem Ecclesiam bene rcxit, curis intentus struit ccclc,
bus tantie calamitatis periculo. Scimus tamen, necest Pastoralibus : qui (ut per nis ser em ad stam S Joan-
nis Eitanij.
sapientibus incognitum, quia Sauctis Dei nihil no- nos usque manavit) castitatem veram animi et cor
cet ;nl laudis eorum cumulum, utcumque in mundo poris in via semper amavit; et ut pius Dominus
habuerint njtivitatis exordium quod : maxiine illam sibi conservaret in omni tempore, ecclesiam
Scriptura monstrante declaratur, quia textu sancti quamdam extra muros construxit, iu honore S.
Evangelii lnauilestum reperitur; quud factus homo Joannis Apostoli el Evangelista? : qui, sicut libro-
Dei filius nou ministros
quos sanguis orna-
elegit, rum immaculatus et virgo per-
testatur historia,
ret regius; sed de plebe piscatores, nianu victum mansit usque ad vitae ultimi. Quod bcne in Do-
quaerentes et retibus. Hos itaque tanta Spiritus niini dilectinne demonstratur omnibus, qui euin ho-
sancti confirmavit gratia, ut lnvicti superarent ter- norando dilexit ceteris Apostolis amplius, el Virgini
renae dignitatis supplicia, nec tiraercnt cruciatus Matrem Virgin commendavit in cruee positus. pro Sancti-
sustinere prae codesti gloria. Ecclesiam vero supradictara idem Pontifex noster mowaltbus ;

3 Magnus autem Sanctus iste, cujus hodie cele- ex rebus propriis pulchre ditavit, et quae digne
certum est
branius solennia, etsi martyrium non senserit, nec Deo in ea deservireut Virgines aggregavit saepius :

tumen (juta tormentoruin genera; non est tamen incredibile, qunque in illa Missarum solennia. cre-
celebravit
placult Deo :
nec dubitatur ab aliquo actus ejus et vitam pla-
, dens et confidens in Domino, sibi profutura benti
cuisse Altissimn. Debenius etiam procul dubio sen- Apostoli oiationeset merita. Et quoniam idein lo-
tire, quia, si neccsse esset, cruciatus corporis non cus in secretiori parte suburbii erat positus ; ssspe
Honiinum
 72 ACTA SANCTORCM.
\ lioininuin fugions consortia, ibi Deo serviebat vigi- ecclesiam, pro Apostoli et fratris amore, niraium D
i\ iiiiui Uia et brationibus. dilejiit; in eaque corpore sepultus juxta fratrem
Postquam vero Spirilu eancto sibi rcvelnnte iii pace quievit.
quod deposito corpore, a I>i"' mercedem
. it, 7 Labente denique curriculo raultorum teinpo- utertjue postea
m miitm a
laboi*is reciperet, cui devote servivit : tactus febris runi, et crescente numero Christianum nomen per- tr "'" lol "s "d
mtutr seiiulfus .
, . ,
s s "!''"""-
incommodo, beata meiiiora m lecto recubans collo-
, ,
-

sequentium : timentes cuncti hujus civitatis incolae,

cavit. Tandemquam multis hinc e( inde lacryman- quod Pagani vi ntes corpora Sanctorum tracta-
tibua, plurimis vero praj doloris angustia renl pessime, quia per idem tempus totum regnura
Christianum decet in cinere et
ranlibus, jacens ul vastabanl ; communi consensu, amborum tollcntes
cilicio, levato super
se sanctc Crucia sjgnaculo, Reliquias, cantantibus Clericis, cum honoremaximo,
deposito carnis onere, aniraam reddidil Domino, detuleruut in principalem ecclesiam D. Stephani
i
Imnibus igitur pari voce concordnntibus, a Protomartyris. Ilii eliam, sicut adhuc videri potest,
dictam ecclesiam, quam ipse construxerat, I ri- iiiuno eodemque locopositi, in Domini pace quies-
fice deportatus, in optimo loco, sicuf in vitajusse- cunt, auroet argentocircumdati. Credimus autem,
j:ii. esl tumulatus. Facta sunl autem ibi, ad laudem nec alicui debel "**" dubium, quia quisquis iisilem
Dei. plura miracula, quse multis modia expertaluit patrocinantibus divinum postulat auxiliuni, si bene
languentium varia
iniiltitudo dum quisqne sospes : vixerit, per eorum merilu consequetur veniam a
regreditur a tumulo, qui debilis venerat, perculsus Domino Jesu Christo ; qoi cum Patre et sanctoSpi-
uti tt s, Pau- aliquo membrorum incommodo. In Bpiscopatu qno- ritu vivit et regnat, per omnia secula seculorum.
tui tucceuor.
qne successit si beatissimus Paulus, ejus frater Amen.
secundum caroem, Confessor c^rr^ius qui eamdcm :

])E SANCTO MEDARDO

EPISCOPO NOVIOMENSI ET TORNACENSI
SUESSIONE ET DIVIONE DEPOSITO
COMMENTARIUS PR^VIUS
§. I. Varia Acta conscripta. Tempus viutB e( mortis.

asm'i»xi.\. —^-nter illtutlres GoUiarum Episcopos floruit tecuto ceterosque Aquitaniee populos contineret, ritlr utl Acla
I Chrisli sexto, ut supra diximus, S. Medardus, S. Sigeberti Regis num. 'is, iii i Febrttarii. Potuit
I in vita, obittt. ac deincevs miraculis clarui ; qui-
' '
ergo Fortunatus, qusejunior versu seripserat, jam se-
Fortunalo
itrtfta, i"i-
-M-iius mvx mertut honoran ctmslrucla ecclesia, n Re- nioret Episcopus Pictavensis factus anno oxcix. jussit
mum versu gibns Clothario et Sigeberto; et rerum gestarum obti- Carotum le Cointo Sammarthanos enim, qttiiecesso-
ners scriptorem Venantium Forlttnatum : i/ui, sicut rem rjus Placidum, facittnl Miavssmrm. enormiter
Anonymus Suessionensis, ad eorumdem Actorum Sup- f.firntr ostemum est ml Acla S. Gerrnani ParUiensis,
L
ple.mentum prsrfaltir n S. Grpgorio Turoncnsi rogatus, xxvin Maji uiiiii. 2 .* ul'i /miirii correctum aliquid re-
cum Vitam gloriosi, et cum omnire-
Piciavis agcrct, lim, et prn jin,- seculi vi qno mortuns sil Fortunalus
verentianominandi,DomininostriMedardi,succincte poni primos annos teculi vn, quibus adhttc vixit potuit,
... ,, ditmlr iiro^a.
qiiidem, tampross quam vcrsibus, sed tamen lucu- inqttam, Fortunatus, jam Episcopus, /""."/ reddere,
poiiaa 600.
lento sermo e p ir trinxit. Alius atttem, xqueSiicssio- iii ordtne ad Officium divinttm, qu& versu junior scrip-
nensis, •''I Mounclius, Auotor Sermonis mox plenias serat : potuerunt etiam Suessitmes Monachi, tn gra-
, . citandi, dr. prs dicto Forlunato ait, ^uodejusdem Patris tiam Theodeberti jam Regis sui, mulasse fiuulriii ilun-

eircaannum '' letro et arctissima edidil oratione, "/ est, sulam enim cur de hoc dubitem, quod infra expo-
(est
^
p
•,711, brevissima prosa. Bt metro quidem prius quam prosa. nefitr tamen, quod supra iixi, Versus esse
nuvi.hii
Nam t 'armen, titiii laiidc et bejiedictione viventis adhuc antiquiores quam Prosa sit: ideoque eos ponendos
rti Regis, et Suessiones ruii> fratre Chilperico jtriiiin loco.

utis, adeoque postannum DLxnr, atit circa dlxx, 3 Hoc rrgo facimus, extrahentes ros ex Forlunati
fn:ll hoC lilo,l" :
Carmmibus, """" 1574 " .lnfuhn Salvatore Solano /,„,„,.„/>.
En tua templa colil nimio Sigebertus honore, Calari, n 1*117 u Christiphoro Browero MogunlU ,, \^s
lnsi^i'.iis operi promptus, amore tui. editis; conferentesque cum vetustissimo MS. Augus-
Ciiliumi' cttstodi '|ui templ in culmine duxit, tuno Marci Velseri et alio nostro; scriptoria quoque
Protege pro meritis qui tibi tecta dedit. menda nonnulla, licet omnibus communia, corrigemus
/Yi..." iiiiuin, in /. ' i
'
catur Tl debei i" r.r rtitii>itiil>i!t conjectura, sensit id >>iitnim> cxigentc.
Regi ; deinde Sanctum rogot,a\ Sigeberti quondam Profam i>rii tl<il>t»ius ex ejttsdem Veiseri antiqiiisstmo
animsa sempiternam requiem prastare digne- similiter MS. ciu Fortunati auctoris nomen expresse
tur, qm tempti ejus spatia de> lens, ad prtefrgitur, collatam eum Vivionensi, accejitisa nostro
excelsa fastigii tegmina suraptuoso di Pelro I-iiintisi ii Chiffletio; ilem cttm Audomaropoli-
1 Obtit Sigebertus Rea Aastrasise anno dlxxv. tano eeclesiae Cuthedralis rt Trevirensi monasterii S.
Theodebertiis vero ejus nepos etijus felicitatera, cre- Mit.iiiiiiui : <ni:r r.iiiti riuiiii in MSS. Cathedralis
bris successibus dilatatam, s| in externis gentibus Pragensis, Csesatis-insulst, atque Regiun Suecise.
jiisto dominandi jure procul extensam, Auctor optat Media eaque i>n<>r pars, excusa est m Bibliotheca Flo-
esse longmvatn primttm i,ijiiuie tapit attna dxciu, riacensipag. 130 elseqq., tamquam tertius Sermo ie
>i tntnos \iv natut, mr msi unno dc Sttessiones .S'. Medardo; t«i<t vero Prosa accuratissime habetur
cmpU possuier». ijmiiii lale tattem ea atate Austrasio- impressatom. S Specilegii Acfieriani pag. 397 et seqq.
tiim puicrri r.tjiiuiii, su- ut ttiam Turones, Pictones. e.e tribm aptims nota Mss. Parisiensibus, s> thrft S.

Qermani
 DIE OCTAVA JUNH. 73
A Gnma.ni, Prati: ClauM J„l„ Canmici,
A„„„u, tt opuscub una Scriptoris ai OohBrar* harmosia D
coire
Wuffl ininnnvnl. Qnin ct Ferdimmdus UgheUnB tom fecit qniims v&rbis si mdfcatw Vita quam sub
:
Rad- mtotmi t
i Zftma sacrse col. 1128 memnut sfusdem VUss, ex bodi nonrine damus, credi poterH fac, non tam
ipst it-
MS. Biblwtheca S. Augustini Romx n Vinccntw tam scripsisse, quam scribi jnssisse. Nec in aliquo,
Beiio ciiLr, n Hieronymo Monelb Bpisropo Nuee- inquit posterior inc soriptor, voluit posteritas* illi
rtno dicatx mb fiuem seculi snperioris. viro, scilicet Fortunafo, derogare, qui ejusctem Pa-
4 Poterani his Actis subjnngi elogia Sancti, excer- tria Vitaro metro jam dudun etaretissima edrtdit
pta ex Gregorii Turonensis Jhstona Francorum tt oratione, Sed quae ille acsi in b-qpitu tetigit. hoo
Gioria Confessorum, nis\poaterior, isque potiorloens, illa nrediocri dilatare calalho operea pretium
duwt
in Supptemento describeretur totus. Intertm hi ttuo quae vero '
pervetus orator in pelatione prs I

auciores, Fortunatus, mqttam, et Gregprius, possunt hfflc novus relator postens ad notitiam traSepe
iste
al. pcr.ecUis.
quasi Synckrooi huberi, m qui S. Medardo jam ordi- procoravit, tiaud suig commentis extorta,
verura
nato Emscopo nati saitem erant, vel aliqua etitrm sctate veteribus antiquorum utcnmqua ch&rtuMa inserta.
adolescebant, si tpsi Gregorio irr&eripsit sua poemata Hsec ilh quando aiu poat Normannorum incemiia
,
jam
Fortunatus. Utrique a Fortunato scriptx Vitss subji- stabat, tertium ssdificata, S. Medardi ecclesia, quaiis
dmus Supplementum jam dictum sic enim potius vo- etiamnum tuperest, ucxxx
cum
........ afylnnocentio Papall
Supple- ctm debet,quam Vita aKera scriptum a quottam Snes- comecrata.
mento scripto
sionensi, u. apparct; qitia in Prologo Sanctum appel- G Babemus nihiiominns tertiam quatndam Vitam,
circa an, 890;
Vlta 3 a Bos-
lans, utiturhtuio Domini nostri; indicat autem seculo etic.m post h.<c ui nobis qmdem videtur compositam ; cio etlita.
ix scrrpsisse se, guando mem. Iftait, quod nova a Ln- quam, prsefixo fallaci (jlT.toFortunati, aluiii prxiau-
dovico Pio Imperatore extructa Busilica, nuper e^t a dutus Boscius; dt qua -/'
qnis velit !><>tuis agere .\n-
MarcomaDnis exusta. Hoe enm liber, qui Gesta ctorem Sermonis^ qvam <!> Yn<> sub nomine Radbodi
Normannorum inscribitur, refertadtenmrm dggclxxxvi nd nos missa, ntm '
,

-/"" / ''"' magnopere contra niiar .*

his verbis PosthgfecSigefridos, Kex famosissimus-,

: sed stninl judtcabo, exiguse admodum vetustatifi sermb-
ecclesiamB. Medardi ign« cremavit; el palatia re^ nem ipsum c.sse. Quin etiam ad h»<- credendum. vel
gia, interfectis et captivatis terrae accolis. Prxfatur ideo propendemusj
E
>iuui de prsdicla Dedicatiohe nec
quidem Aucter, quod ea qnoque quaj historicua verbo quidem nteminit, tamq%am ea res j<nn fere e
Fortunatus) elegiata m(ex.uit metro, ot manifestiora memoria abierit. Ut ut est, ipsam quoque tcrtiam istam
legentibus furvitt., jjrnwa expres^it : sed ea vel /'"..- Ytinm eeeulo xin anliquiorem non esse credimus
;
eissiyta sunt. vel in Resbacensi codtce, nn<ie scrivtum scriptamque ab aliquo Sammedardensi Monacho;qui
istudnobis dedit Acherius, /mst Acta per Fortunatum nuiii, novh imtrnctus monumentis, Radbodi
contextum
rrfiiu, fnerunt a quserentibm brevitatem omissa : <i»nre magis dilalare, et ex atiis quandoque supplere studuit,
nilii! _(. causaviu.Usndum putamus a tiiuto, e.r re >><>ins \tijii exercendicmsa; «<, si acceptum terraB infode-
uato. rit talentum.ad iracundiara ipsum talenti provocaret
5 Ex amhabus pono, i>l est ex Fortunati et Ano- Dominum, ut aitin r>:>f<«i<>; ubi profitetur se notithD
nijmi Supplementis Actis, cemposita esi seculo, ut puta- tradita continuatim tiniversa illius prssconia per-
mus, xr excunte vel xn inchoante, Vtta altera, quam stringere. Hnnc Vitam habemus, in Ms. nostro et m ertginalt
submisil nobis Ildepkonsus Urayet, Monachus Cor- Actorum mensis J.nnii, et contuHmm cum codtce MS. ,i/s turpUer
intcrpolaio.
bciensts, ci studiorum nostrorwn amanlissimus, tnti- Reijin? Suscim nwn, 130 signato, snl absque tur<>-
thssime descriptam ex coxtice Compendiensi 8. Gorrr>\- tiino ct principio. 1» his mnlta inseruntur non satis
lu. Eomdem Vitam reperit in Bibliotheca Thvj,na inter se et nun veritate cohsrentia; ei ideo a lioscio
Philippus Labbe noster, ejusque mitium et litub ,
Ca- u«r> edita, attt certe in MS. Ftoriaccrtsi omissa. I>i-
pitulorum indicavit; addem convenire wn Vita, .<pli<-i'hiii credo, et quidem fure merito, quod omnia -/«.t
item Vita 2 er
<lit<nu Lauventius Surius edidit nihii mulato stulo, velut ecclesiam spectant tribuantur uni Chlotario Re i,
USS. et Surio,
scripta,
auctore primum Fortunato Presbytero scrvptam : nulla l«<-!u mentione filit Sigeberti, qui ex voltintate
cui tamen, iw/uit Surws, ab alio quodam docto patris iiiuiii perfecit, Prseterea »<»t leviter peritos of-
viro non p.iiica postea a^ijecla esse non dubito. fendit, <]i«>d tribuatui eidem CWotario procurata apud
Snrit opinionem seqntitur Claudins Dormaym in Ili- summum Pontificem confirmatio privflegii S. , ;i

atortti Suesswnensi l/h. -t rnp. 14, verba hinc sumpta Leone, sanctas Romanee upbis EpiscopOj vt aliis
allegan». Ast m MSS. prsenomtnatis Auctor habetur venerabiltbus Episcopis concessi, Necessario enifn
Radbodus, Episcopus Noviomensis et Tornacensis, hir intelligendus esi Leo aliquis, ipsa monasterii fun-
quem cum Sammarlhanis arbitramur esse secundium datione posterior; puta istius r/->n/tr,r\ Papa secundus,
hujiis, nominis cujus etiam ^ermones ile Annuntia-
: <jiu sedii ab Octobri anni doTxxii, usque ad Majtm
tione B. Marii» Virginis manuseripti asservantur «inn <], i.xxiv ;
onl <erlc I tertlUS rcl quaPtOS, <iut

Tornaci tn monasterio S. Martini. Morhtus is est aeculo ociavo aut nono pnrfuerunt Ecctesiec. Noii vi-

Brugis anm mxlviii, sapultus m tempto Cathedmti detttr rttiun aliquik Chlotharius I, quam ex Mero-
Tomacensi. Joannes Bes\ ius < 'otlestinus, in Bibliotheea vingicis substitui posse ad impetrationeM dietse tonfir*
et scrlbi
Floriacensi, edidit Sermonem Anonvmi de primi tem^- rrintiiiiiis , sed asiumendus est ex ' 'arolingicis Lo-
jussa Rad~
Ootlo L/iisc. pli S.Medapdi statu, ejnsque ut niajus fieret lapsu ;
tharius, filius Ludovici Transmarini, qut huip anno
et de interitu Guarimberti, Abbatis simulque Epi- i)i ii ii iv sutcessit ,
ct superfuit ustfne ad annum
scopi ; in ijiio Sermone dicitier, t/uod de principalibus nccuxxxxvi. Interim non est assvmrptus aliauis /'"'.-
I'..Medardi gestis aliqua Scriptoris, qui non nomx- irfer. qui tcnijiorc talis Regis jhnucrtt; sed substitutus
naliir, compendiosa oratio perstrinxit; qtKeque in Horrerisdaja /'''/'" 7"' sedii quidcm tempore t'hi<>t«ru
his et in illis, mctro sctlicet ac prosa editrs aliisve primi, sed div ante vita functus, >in<im S. MedardUs
ckartis potuit reperire, in unius eongeri^ra quantN- ordinaretui Episcopus, aut construeretur ad ejus hn-
tatis coacervare, moderata institit brevitate. Nam norem mmtasterium. Inceperal ftunc Vitam prsiopa-
praeclara ipsius angusta olim fuernt ratrone
vita rare et Annaialis ilhustrare Henseken/ius, verum ubi
conclusa ; virtutumque ejtisdem insignia, cum ad hane labyrmthum pervemt, removil mamum <> tabtths,

Tran.slatione eorporis, qua?ilani propemodtrm infan- nci/iic eani htitc opert inserendam judicavit . solum ergo
tia vilihus esaravii schetJnljs. CUm ergo snccinrta n«to , aetiptam videri seeulo xu ant xin , dnt post
esset Fortunati auctoritas, et nefjligenter habfta Normtirirtorum incuisumem ac templt Medardensis de-
legentibus displiceret (propter seriptoria, ut credo, strurtiortem. Robcrtus Qitaltemuttu*. ni Prtoiiegio S.
mcito\i ; posteritas ex praecepto obedientia) utraque Mcdurdt prupuynato, Arttc. 25, opwatur, unnni nun-
Junii T. II 10 dcmquc
 74 DE S. MEDARDO EPISC NOVIOMEN.
A demque Auetorem esse Vitx et Sermonis prsedictorum : Idus Marti . anno Dominicae Incarnationis dlxii
AUCTOnB D. P, sed m hoc adco prolixe commendatur magnificentia Indictione decima. At S. Gregorii charta istam habet
Sigebnti Regis, in perflcienda dotandaqueS. Medardi clauntlam : Datum vn Kalendas Junii, anno ab In-
ecclesia, ut hoc solum tufjicere posrit, od sfuctoiem carnatione Doroini uxciv Indictione \i, qust pertir
secernendum ab auctore Vitm, qui Sigeberti, ut dm, nebat ad annum pritredentem, ad quem aliqui dtctitm

nuequam meminit. Ptivilegium remiltant, aut certe pro Indictione xi,

Deflnitur 7 Tempus vitse et mortts pluribut discussimus ad statuenda xu. Sed ul non tam est consideratipne
est
tempun
Sedtt,
Vitom S. Bleutherii § 2, quts nolumus repetere : satis dignum, quam quod annus Christi utrique privilegio sil ctim nr>(<i
nnnorum
ebt indicare, quod mortuum hunc esse anno dxxxi adsciiptuS) quod dicto secuh sexto et etiam sequenti
Christi,
ostendimus, eique tunc successetit S. Medardue ; sed nccditm fuerat usu assumptum apud ulios seculares
ante consecratus Episcopus Veromandensis, quod arbi- Principes, vel Ecclesiasticos Antistites , et primum
tramur [artum cirra annum DXXX ; "' dein scdem seculo ix in Italia cceptum jieri censet Mabiltv. serius
Noviomum translulisse quod potuii contigisse anno ,
cliam Romants Pontijicibus placuit.
DXXXIj et tnudrm ouno DXXXIl etiam assumpsisse rc- 1) Privilegto Joannis Papx Simplicius, Notarius E/iis,Coporum-
fftmen Ecclesiss Tomacensis. Quia autem Fortunatus sanctaB Rnman» EcclesiBe, subscripsit et sigillavit : t/uc suijscri-

Oregoriano autem subscripserunt Gregorius sanctse ptiohibus.

asserit, eum Episcopum consecratum, conversatione
<-<y\ '.-i j, ((! (jiiinis annorum cireulis, in sanctiruonia Roraauaa sedis Antistes, Euterius Arelatensis Ar-
ipsius Sacerdotem extitisse pretiosum
offlcii ac ,
chiepiscopus, ignotus aliis, fimo prxerat tunc dictss
deinde longeevitate defessura, requiem deprecatum, Ecclcsix S. rirgilius) Gregorius Portuensis Epi-
spiritnm emisisse, ideo arbitramur circa annum nxi.v scojius, Amlreas Albanensis Episcopus, tantum hinc

atbletam triumphalem fubiibidem additurj convexa noti, atque adeo ditbii an unquttm fucrint; Augustiuus
ooeli asceudisae, ar vere tunc longaevitate defessum Cantu&riorura Episeopus, non nisi anno dci ordina-
fuisse qui puer et innocens, S. Eleutherio puerulo
;
tus Anastasius Tiburtina? Episcopus, qui Synodo
;

compari prxdixerat Episcopatum. Et quia Auctores, Romanse anno Dxcvetiam subscripsit; Petrus Ananise
maxime posteriores, volunt S. Eleutherium moribun- Episcopus, Agnellus Sutrinaa Episcopus, etiam hinc E
dum attigisse annum xtatis teptuagesimum sextum; sotum noti ; Mi/llitus Lundoniae Episcopus, sed onno qunrum multi
adeoque cum eodem fere anno natus esset S. Medardus, DCiv tuntumordtnatus; Joannes Volaternensium Epi- annit Istts non
fiwunt.
pervenisset ad annum tetatis circiter nonagesimum fid scopus, qui etiam Synodo Romanx anno DXGV sub-
quod nobis non satis ptacetj mallemus S. Eleutherio scripsit, ct forte idem ut Episcopus Falaritans sub-

tribuere sttatis unnos circiter sex et sexaginta, acS. scripsit Synodo Romame anno dci: Tiberius Silvae-
Medardo annos assignare omnino octoginta : libenter Candidae Episcopus alibi ignotus; Marinianus Ra-
tamen certiores characteres prolaturis manus dabimus, vennatis Ecclesiae Episcopus, sed qui Joanni amto
Jinn ifno in toco fuerit primo constitulus Episcopus, dxcv mortuo successit; Vitalinus Sipontinensis Epi-
nolumus multum inquirere, Carolus le Cointe in An- scopus, nusquam ahbi inventus hactenus ; Joanues
et sttus urbts nalibus Francorum ad annum 53 num. 24 et seqnen- Syracusanorum Episcopus, succe&sor S. Maximiani,
Vliumnniliui. ii''tis liutic controversiam deducit, ubi scilicet sita fuerit anno Dxcrt dic i^Junii (uti tiim dicetur) primum vita
Augusta Viromanduorum quse per multos annos ,
functi Sabinianus Tudertinorum Episcopus, alibt
;

Episcopis Viromdndemibus nomen dedit num ad So- : ignotus ; Eulogius Alexandrias Episcopus, Dominicus
ntpnain fluvium, ubi hodie cst oppidum S. Quintini, Carthaginensis Episcopus quorum subscriptiones ,

an vero ad Dulmanionem rivum, ubi hodie visttur Ve- merito esse Labbe asserit ; Fortunatus
suspectas
romandia . seu Vermandum . monastei ium Ordinis Neapolitanorum Episcopus Joannes Surrentinus ,

l'i monstratensis. Nos cum Cointio arbitramur potius Episcopus, qui saltem istis temporibus floruerunt
Quintinopolim fuisse ; argumcnta aj>ud hunc lector Primaevius Nursiensium, alibi necdum inventus; Fe-
poterit videre. lix Portuensium Episcopus, non obstante quodjam
supra Gregorius Portuensis Episcopus subscripserit ;
"I De i nonasterio S. Medardi ejusque Sed Felix atiis Synodis Romanis interfuit anno uxcv
S.
ct dci ; Gloriosus Ostiensium Episcopus, hinc pri-
lVi\ ileeiis.
luum notus Constantius Narniensis Episcopus
;

M. t
ortuo S. Medardo superfuit Chlotharius Rex an- prxdictis aliis Synodis subscriptus; Constantius
diolanensis Episcopus, tuncflorens; Sutellius Bur-
jMe-

Bcctesia s
non omnino sedt cim, qutbus illum miraculis clai um
Medardt cospit magis honorare, ac novam Ecctesia fabricam digalensium Episcopus, <lcquo silere omnes melioris

inchOare, quam filium ejus Sigebertum ad excelsa natae catalogos, indicant Sammarthani; Vitalis Ve-
fastigii tegmina sumptooso decore produxisse, supra soncensium Episcopus, Bonifacius Placentiae Epi-
diximus ex Fortunato. ffuicmoa accessisse monaste- scopus, alibi ignoti Syagrius Augustodunensium ;

riutn, n quidem Ordinis Benedictini, probari volunt Episcopus istis tempoiibus sedens ; Flavius Reinuruui
c.r Prwilegiis illic tunc datis. Fuit istis temporibus Archiepiscopus, qui a quadraginta annis e vita de-
Pontifex Romanus Joannes anno dlix, 111. creatus cesserat; Ansericus Suessorum, sive Suessionum,

vita functus anno dlxxii, sub ujus nomine datum prt- <
Episcopus, qui successit Droctigisilo , circa annum
viiegium allegatur n Baronio, in Notis ad hunc vm dcii i
"t Sammarthani statuuntj vita functo, post quem
Jituii, his verbis : Praa excellentia meritorum tanti itle prsefuerit usque ad annum DCLtl ; twh Theoderi-
fuissr mox
viri S. Gregorius Papa indulsit, ut ejus monaste- cus Rex, pro <o scilicet anno quo regnabat adhuc
adjmictuin
mantuterlum niiin caput osset omnium monasteriorum totius Childebertus ejus pater, idque apud Austrasios tantum,
Uon pnCmtin GallifiB, aliaque superaddidit privilegia; et quaaolim cum apud Suessionenses regnum teneret Chlotharius;
ex l'ritil><iii>.
Theoderici; ac demum
aS.Joanne Papa eidem fueranl elargita, confirma- Brunichildis Regina, avia
Joainii i ct
Gregario i vtt stabilivitque. Extant ile nis liltcnu Apostnlicae Petrus sanctse Rpman» Sedis subscripsit et sigil-
adntijitis, Praterea lavit.
in Registro Lib. 12 Indict. 7 eap. 8-2.

utriusque privilegii, sciticet Joannis a Gregorii, me- 10 Kn sttbsctiptiones omnium Episcoporum, ob quas Priv iKjiattla,
miv.tt n«m. 3;t Privilegium
Baronius ad an. OJii Sammarthani m Archiepiscopis Bisontinensibus sub utt proferun
tur, mertto
Joannis Papse hactenus ineditum habemus ex collectione Silvestro II asserunt, hoc diploma tot esse inustum

Magni subfinem
Nicotai Belfortii, aliud vero Gregorii lalsitatis notis, ut rairum sit nondum eas esse ab tmpnbata,
ommtim epistoiarum adjectum est per modum Appen- omnibus deprehensas : Phiiippus autem Labbe m
dins. Utrique adjungitvr annusdatx Buli.r, et prwri suis Conciliis , ante privtlegium istud Gregorianum
quidcm su ; Datum Ronuc in ecclesia S. Silvestri v hanc piscmittu observationem : Privilegium istud,
quod
 DIE OCTAVA JUNII. 75
K quod velut appendix improbarunf ex or-
attexitur, sancto regulari ordine Fratres in ipsa loca consis- D
thodoxis, Cardinalis Perronius, Sirmondus, Launo- tentes vivere doberent. Et ut libentor acquiescerent, AICTORE G
jus, aliique viri pereruditi ;ex heterodoxis Blon- in privilegio eisfirmaro jussit, vel etiain immunita-
dellus : propugnavit vero nuper, edito adversus tes concessit, ut melius eis delectaret, pro Rege et
Launnjum libro, Rubertus Quatremarius 0. B. Fi- pace, suiniiii Regis Christi clementiam exorare.

ctas autem subscriptiones, neque illis congruere Hxcibi, quxinaltera Vita rcpettutiur.
temporibus vel ipse ultro fatetur Baronius, ac postea 12 Primiim monasterium S. Diouyiii prop» Pari-
aildit. Subscriptiones falsi arguere, pronum futurura sws con.lttlcial Dmjobcrlus primus, et teste Fretlcijario
cuivis vel parttm in historia illoruru temporum ver- cap. 79. Psallcntium ibidam adinstar monasterii
sato ;
qui et varia in marginibus ad ipsum textum sanctorum Agaunensium instituere jussorat; quoi
Grcgorii anuotat, unde hoc privilegium a nonnullis ciitim in monasttrio S.
Meiarii viguisse scribunt Satn-
credatur effictura. Idnti etiam iniujis posset ostendi marlhanihoc modo:ln hoc vixeruntolim quadrin-
ad privilegium Joaitnis Pap.r terlii, quod datum dici- genti Monachi, qui jngem in choro psalmodiam,
(iir anno olxh, pra>cellentissimi Chlotharii suadente quam Laudom porennera appollabant, die noctuque
clementia et cnrain Rege Chlotario et omni sibiinvicem per turmas succedentos persolvebant,
plebe Francorum et Regum manibus firmatum, et nihilominus in acadamia publica divinas liiiina-

et r.s consensu Bandaredi Episcopi Suessorum fa- nasque disciplinas profltebantur in qua S. Dado :

ctura, et septuaginta Episcoporum auctoritato soli- sive Audoenus, Dagoborti Regis Cancellarius ol Ar- iu eo ftiil
psalmodia
potutritnt a datum. Interea Rex Chloiharius vitam anno tu.xi, ohiopisnopus Rotomagensis, bonis lilteris excultus mnUmia,
dlu post se- ftnierai, et Sigebcrtus ftlius, cujus nulla mentio in dicto fuit. Ab hoc depondent feuda bis cantum viginti,
cutis Joanne
diplomate habetur, templi spat.ia extendens, ad ex- Prioratus septem, Prspositurse septem, in quibus
tt Greaoiio
atiquo dala celsa fastigii tegmina sumptuoso decore produxit :
iimnibiis, nec secus ac in ipso S. Medardi castro, et
fuiiie. multis aliis oppidis, Abbas
uti Venantius Fortunalus testatur, nulla ullius tnona- jurisdicti m Episcc
stei.ti facta tneiitione. Itaque illud postea adjunctum palom, indepondenter abomni Episcopo vel Archie-
E
B arbitramur; ac deuide sequentibus seculis (cum Regula piscopn, exercet, quianullo medio ad Sodera Apos-
S. Benedicti, quae in dicto Privilegiopreescribilur,per tolicam portinet. Hsec Sammarlhani. Beneficia hoc
omnes Galliarum regiones vignet) ab aliquo Ponlifice tempore ab Abbatia S. Meiardi dependentia rccementiir
Roinano Joanne fnam plurimi hujtts nominis fueruntj iu Registro beneficiorum dioscesis Suessionensis /'«:/.
datutn esse prsecitatum diploma, quod deinde Gregorius 30. Attrtnr Vitst S. Deicoli Abbatis, secul,, x scriptse,
aliijiiis forsan IV aitt V eul VI confirmarit, amatores et a nobis atl xvnt Januarii illuslratse, num. \ ista

autem indiscreti antiquitatis transtulerint atl Joannem scribitUrbs Suessionum ita i'st meritis atque mira-
:

III et Gregorium Magnum, infelici nimiuin conatu, culorum sublimitateB. Medardi Episcopi instignita,
et adjunctts circumstantiis rerum et teslium ob <iitas quatenus nulli videatur esse secunda, In Historia
non posse consistere ipsum Privilegium a plerisque Translationis S. Sebastiani ai iictum monasterium,
judicalum est. Imo etiamsi omnes supra nominali EpU appeUatm S.Medardus, Suessionensium iu omnibus
scopi floridssent dtcto anno dxciv, uulla tatnen vcrisi- protector. Simitia leguntur in Historia Miraculorum
militiidine fingeretur, quod amnes illi ex tam t'nrisis S. Vedasii, ad diem vi Febmarii eiita.

Italiat, Galli.r et Anglt.e ditionibus, ex Mgypto etiam

atque. Carthagine, qux
WandaXis Arianis gemi-
sub §. III. De secunda S. Medardi ecclesia, a
scfbtti ; una cum Theoderico Rege ct Brunerhilde Ludovico 1'in extrucla; et tertia, ab Inno-
Regiha, Romam dtcto die vn Kal. Junii convenissent centio II dedicata.
snbscripsissentque.
11 Additam nihilominus ecclesix, a Sigeberto per- 1« coltectione Sicolui Belfortit tlirunlnr clauslruin,
Basittca ac qua aliquam congregotionem
fecl.e, ile dixi, fuisse dorinitorium, refectorium, et hospitale a Carolo
monastcritim
S. Medardi Monachorum, currente adhuc seculo Cltiisti sccto, Magnosumptuosissimeac vere regio opere extructa ;

multa nobispersuadent. Acprimo, quodS. Gaugericus, et decretum Synodi Duciacensis viginti et pieunhirOo-
profertur
Episcopus Cameracensis et Atrebatensis, prope unius Bpiscoporum, anno dccclxxi habitas, in qua rotus, ntagnus
as Gangerico mcenia Cameracensia in supercilio montis hasilicam confirmantur donationes Carolo Calvo ltege facUo «' Calvui
;i

ienefeclsu
Cttmtit.n etm- fabricarit : quam ex rebtis propriis pro opportuni- huic monasterio, ex prsescribuntur plenariae refei tio-
tnonaslcrto:
slruuntur:
tate dotatam in sanctnrum Confessorum Medardi et nes quotannis conferenda?. De liac Synodo consule F
Lupi (quorum semper Reliquias speciali amore se- plurima, vui tomo Concilioruma Philippo Labbe con-
cum portabat) honore et memoria consecravit et : gesta, sed absque talis decreti mentione proiude fides
constitutis Fratribus in perpetuum servituris, i'ra- ejus sit penes Belfortium et Sammarthanos. Carolum
trem suum, Landonem nomine, prafecit. H.cc c.c MiKiitiiin tfUinl iiitittct, nilnl illiuii uliiitl reperio egisse,

Actis vetustissimis, ai S. Gaugerici natalcm xi An- tjttiim Monasterium quoddam ditissimum, in

tjiititl

gus'.i dandis, prselibamns. lmo mansisse loa> nomen honore S. Medurdi Confessoris f latuin, ob a

Medardi, indicant etiamActa his verbis Sepul-

solius : rem filti sui Hugonis, auxil (ut dicunt) iiest,adjun-
tus est autem S. Gaugericus in basilica, quae est xit, Novalicio, celeberrimo in Itatia monasterio, ubi

in vertice montis, ab ipso sancto viro in honore B. ijisr ffugo praserat Pater, sicut legilurin NovaUciensis
Medardi constructa. Arbitramur autem itl faclum sub Chronici frtitimeuio, Tomo
Francieorum du Chesne '2

ttiitium seplimi seculi, ad exemptum monasterii Me- putj. 229. Tbidem autem max narratur, quomodo idem
veniens, ubi inulta? celto erant,
iu«d'amen
iardensis, prope urbem Suessiont nsem <>>>< *tr<t>ii Floruit Huqo.in Franciam
Sutsstonenst
S. Bailiildis ibMniie
......
Nnvaliciensis coenobu.... pralata
i

nt
, . itlt Novoll-
codem seplimo seculo S. Bathildis Regina, >;» post > siib ,.„.„„ ,„/vcc k.
lcnefat.il
olninin nuiriti sui Clilotlovei secundi, anno DCLV] vila monasteiio S. Meiardi, obiit IdusJunii; ibique sa-
fuucii, cum Chlothurto III filio sito regnum adminis- crum ejus corpus honorifice requiescit humatum ;

tnirtt. IIiijus Acia duplicia illuslravimus ai diem xxvi ile quo, posi mttllos annos, retulit Abbas loci, quoi

Januarii, in quorum nnm. 9 ista leguutitr :

prioribus upud ipsos mullas virtutes et miracula por eum Domi-
Prajteriro non debemus, quod per seniores basibras nus illo in loco sit operatus, et quanla venerationo

Sanctorum, Domni Dionysii, et Domni Gcrmani, et ab incolis loci haberetur; unie occasionem sumemus
Domni Medardi, et S. Petri, vel Domni Aniani, seu ail imJunii in ejus cultum <in.rr<-ii<lt. Interim nola-

S. Martini, vel ubicumque ejus pertinxerit notitia, mus, uoit esse inter beneficia CaroU numerandum
Pontificibns sive Abbatibus suadendo pro zelo Dei i/uoil alteriipsum locum suljecerit.
pracepit, et epistolas per hoc eis direxit, ut sub 14 Ceriiusesl, Caroli filium, Ludocictm pium, tolo

sequasse
 70 DE S. MEDARDO EPISC. NOVWMEN.
A trquas&e primam Ba&itiram. per Galotharium Sigeber- hodiernx ecclesise sifum, ad septemtrionale latus cce- D
AICTOBI
Ittdovlcus
D. P.
tutnque Regea conitructefn i novamque m konorem nobii; atl tatus vrro mcridionnie, vacuamaream, in qua in opposito

Medardi monasterU
Pltut post an. ,ss. Sebastiani et constructisse, post annum auctor designat capellam S Trinitatis et Croviacense latcre,
825, \Ha:\\\,f/uo istuc Roma allatse illiut Reliquix.ut est palatium. RegUtus, apud Suessionensesagentibus t iliud
tn proprio fa tie re twro n/trmtum ad xx Januarii. pro snbnrbano fuisse, contcndtt Dormayus vol. i cap. 14,
Seii licet i't eo libjfo perducatur liistoria uetjue ad ip* ubi retusMS. allegal, iu quo S. Medardi Abbatiano-
siua JmperatorU mortem, obitam anno dggcxl; rtarre- minatur Fiscus Croviacus, ei huic consonans Hadria-
turque sotnttum ipsi, ibiasun a filiis incluso, dininitus nus Vatestus, in Nolitia Gaihnrum. Vicus, inquit,
novam ftclt ob[atttm ; itttlia tamen (quod eane mirutn tjusmodi Croviacus, vulgo Crouy, pSrum distat a raonasterio
Ecclestam:
structvra fit mentio. De ea nihilominus. abunde certos Suessionifo S. Medardi, ad ipsumquepertinet : qui
tfot vpddit, ipso seculo w tcriptum, Vitse S. Modardi vicns uf nomen hodieque et vicinia indicant) villsa
Supplemcntum ; eui consonans Auctor supra citati re^alis fjscalisve Croviaci pafs fuissc videtur*. Su-
primi Sermonis priorem domum ita furnlitns ever-
t rius Croiciacum ; Bmcius, ('hroniaciirn scribit; quad
sam scribit, ut Lapis super lapidem in lota illa ne- librariis mendis accensendum, et ex tot meliorUtus
quaquam relinqueretur fabrica \poqua gloriosua MSS- corrigendum esse, suadet ftodieque usitatum
Ctesar. templum multo majoris adorsus est
. . . aliud vulgare nomen Crouy : ad cujns vtci parochialem ec-
quantitatis, . quod cum omnium virtutum decus
. . clesiam ducit irans-Iearenshsuburbii porta septemtrio-
obtineretj totiusque schema dignitatis et glorias prae- nalis, pn ntim mt.r in Oiientem flexam, relicta ad
tomieret, nulli extitit inferiua, cura elegantia sui meridiem Abbatia S. Medardi.
clahiil esse superius. Verttm non diu ea sU stetit, sed 16 /// mancipatus a rebeUibus filiis Rex
fiac custodiai
futidem Sermo prosequiiur ;i Marcomannis olira, id Ludovicus, queritur, inter miracula S. ffrbastianinum. Sicut probat

gua a A'or-
o dccclxxxvi, exusta, ab illis maxima <•* 93. quod ad ecclesiam tantum, et ad Fratres raro Oratorium s
mannls exus- parte honorum deciditgradibus, quibus constabat ; sibi via, et ipsa cum summa prospectione custodum, Trinitatts,
taan. 880, et quasi ad posterorum dedecus,
solum superstes patebat. Drmdr niim. I

i't narriit, i/itomoilo inirressiis

relii ii '' in mei sui ongt storum lapidum acer- i

sanctaa Trinitatis vicinum carceris oratorium, post

vus. Jltnc intelligo secundam istam ecclesiam ado Matutinalem expletionem, solus ibi pernocfevit :

prorsus loco stetisse, quam est et hodierna : tle hac cumque perfenestram extra, intuitum dirigeret, vi-
eiitin videturmox dtcere Sermo, nescio quomodo inter ditcominus jacentem custodem euum, somnb mero-
sr coka rens t quod tempori-istis hodietenus superesl que sopitum; et ejus ensem, frequenti cervicalis
bus, quse tribus dimensa intervallis, vastam sui cor- quo super fueral expositus impulsu penes fiihda- }
pcns quantitatem prnefert omnibus, testudine vide- menta Basilicae impexum ; umic in mentem sibi venit,
Hcel eminens, longitudine vero atque latitmiine abunoexprope stantibus Litaniarum vexillis hastam
plurimum excellens,
arripere; eique aceeptivm aliunde ftmiculum cum lo-
Claudius Dormay, primo Hxstoriss Suessionensis
I.'i
queo innexuit, perque eamdem fenestram jecit, dtque
roluuunt tttti vrtctis Suessionensis urbis icknonfpphiam
i
.

Aaoarte comprehensum mucronem sustuht. Exqui-

Subjint. tjit.r multtim rnlrtitr ad iittrl/ectiim rri /<r.r-
bus apparet, istud S. Trinitatis Oratorium quamvis
sentis facere; et volumineSt cap, 31 narrat,
quomodo
surifj-if alia adeo capax, ut hist. Remen. cap.
a Flodoardo lib. 3 ollm adhxrens
an. 1130 dtdi- Qdo, Abbas recens electus, ad dedicandam novam S. Lndoviclanx
ii vqcetur Hincmarus anno dcccliii
ecclesia, ubi
cata. Medardi ecctesiam, invitavit Innocentium II fquianno iiasilicx
SynoHum provincialem cum vigtnti Episcopis, pluri-
Mcxxx "t Oalliam venerat, ipsumque Aurelianis bene- busque Abbatibus et Presbyteris cetebraril) appareb, in-
dicSeral m Abbatem ut die xv Octobriseam consecraret, qtittm, Orutoiium istutl inhxsisse ipsi majoti basilicx,
Uti i<t tt. nit nomen li. Marix Firginis, Sanctorumque
sic ut hanc abinde daretur tradsitus, adeoque eam-
iii

Apostolorum et Martyrum, atque S. Medardi qui

:

dem Basilicam fuisse monasterio Meridionjtlem, si recte

deinde dies annue kabitus est fcstivus, accurrentibus
iltius Oratorii situm notavil Dormayus putat autem :

undique ad eam cetebrttatem peregrinis. Accipe ergo

quodrecte, quia ex relatu Monachorum seniomm qui
ad partem iltam vidisse sc dicunt fundamenta prodi-
giosx crassitudinis ; nec non circum locum, quem ivse
palatio regio assignat, fossam triplicem osten-
tant.
17 Fateor lamen non videre me, quomodo sibi co-
ksereat Sermo ; ubi, descripta ea quam Ludovicus ex-
truxeral ecclesia, conlinuo subdit. H.ec, inquam,
(iomus a Marcomannis oliin exusta etc. ac deinde
immediate post, idem praenomen repetens, dicit; Haec,
istis eliam npdietenus superest temporibus. Si
enim de tcclesia, ab Innocentio II dedicata, hxc sunt
intelligenda ,-
quomodo tunZ adhuc, ex Ludoviciana
ecclesia, supererat immensug congestorum Iapidum
acervus, qui polnerat debueratque jaciendis novioperis
fundamentis murisque educendis fuisse absnmptus lotus ?
Snspicor ergo vettemenler, tolumittud comma deMar-
comannis, ab interpotatrice manu futsse insertum ;
adeoqae solam Ludovicianam Basilicam, etiam ufiimis
illts verbis describi, etkanc adkuc stetisse cum Sermo
recitaretur; at<iue ita optime ipsi convenire titulum
supra propositum de ruina primae et resuscitatione
nova? ecclesise. Hinc vero esset consequens, Sermonem
istum (unde etiam mtm. 5 sumpsimus testinwniutn, de
Vita S. Medardi compendio Bcripta) antiquiorem essl
ro, jttod
dabimus, ad Fortunati utrumque textumSup-
plemento; consequens etiam ejset, quod compendium
ppmdictst u knogrbphiet pmrtem kuc speciantem et vule
; istudnovo styh Radbodus donavent et expotivent ; sicul

postea
 DIE OCTAVA JUXII 77
A postea Incnbrationcm ipsiusrnet lertiae Viix auctor mr- cultns S. Medardi, de auo ^
Pnstor loci ^Franciscus
siu phrast umptiori reformavit Cotlet rogatut ista ecripsit* Ut vestris mtisEaoiam ^""Vi,-",
vos aoire velim. ims habere yvo Patnono op£Hi c,
%. IV. Cultus sacer. Reliquiae variis loeis. nostri Gelaoniensis S. Medardum ; cujus integra
mandibula, exoeftis tajnen dentibu», ab uomemorar
Cultus 8 Junii 1?! emoria S. Meilardi est passim omnibus Fastis La- bili tempdre extat in acclesia nostra*: authentka
tinis adsctipta, et ij<sis Martyrologii Hiewnymiam autem illius rei ecripta nulla modo haberaus : ra-
apographis, sub fitiem a posleris adjunaa his (eve ver- tione eiiim baHorum
«ktecedentium doperdita, ut
bis:In Gallia civitate Suessionis, depositio S. Me- apparet. fuerunt, Bicta mandibula capitibus gerrw»-
dardi Episcopi et Cotifessoris. SimUia legunlur in batorum seu phreneticorum novem diebus alterna-
genuino Martyrologio Bedae : quibus addidit Florm :
tivis apphcatur, oblatis totidem diebua Miss&a
sa-
De cujus ore visa est colurnba exisse, curn praecen- crificiis in honoraro dicti Sancti, mandibula m&.
tem terminret vitam. Rgbanushoceiconciwiaoit eh- sente; aliaaque precea durante
ad novena solitm
gium. vi Idus Junii, in Gallia Suessionis civitate, Deum funduntur, Quod profeetonon care< effecxb :

deposttio S. Medardi Episcopi et Confessoris: cujus raro enun trnvlraiitur ope irif.-nTa et neminem ;

vita, plena virtutibns, conscripla est. N.am largus

fere vidi absque aliqua, tametai non
tota, morbi sui
fuit in eleemosynis, virtutibus clarus, prophetiai ac fiiriaa alleviatione disceseisaa.
Fuerunl tamen
spiritum habuil, ter quinis annis Veromandensium tres aul quatuor qui sanitatem non recuperaruni
urbis Episcopatum tenuit; extremuiu ad coelestia (fortasse quia aliunde fexabantur) inter plus quam
migrans, Suessiouensium ad urbem oorpus ejus triginta quatuor aut quinque, quos a sex annis
translatum esaj ibique* aepulcrum multis virtutura ti- quibus lnc onlcio fungor pastorali, vidi sanatos.
tulis clarult. /'"//«, qux didlur scripta, estillaquam Haec sant qusa vestraa ttoverentiaa mandare valeo :

damus Veroma%*
auctore Fortuuato, aui etiam sdlius quia t.iniui nihil authentici hic habemus, qiiasso si
densis Episcopatus meminit. Ab eorfemFortunato Vitam qiml fort&sse peculiare habeaa dignetur mihi signi-
B et prusa et inet.ro nobiliter esse OOBScriptam testatur ficare. Datum Geldonias hac jciiii Januarii anno
in suo elogio Nfttkerus. Eumdem celebrant Usuardus, MppLvn H&cille. Est Vita Oaliice, pro Geldonien-
Ado, et passim omnet Martyrologi manuscripti atque g
sibus edita, in qua eadem mimcula narrantur.
cumiis Bellimis, Maurolycus, afyique recentiores, alibi 21 5fi*«dentemS. Medardi in-ecctesi&S. Martini,
ssepius n nobis indicati. Atiqua ejusdem Translatio in Tornaci ti aliquas Reliquias Duaci m ecclesja Chlle-
dicatur Usuardo MS. S. Gudttlae Bruxe.llis
TornncS nm .

i?i ad xix giata, nec non ui monasterio Lseiiensi, asierit m ,-. Latvt,
Maji, de ijuu nihil certi comperimus, quando, quo- Hicrogatophytacio Beigico Rayizius /n payo etiam
modo, aut quo facta sit.
Berthemio prope Lovianum est ecclesia S. Medardo
\\) Lontjo eum encomio ad liunc diem honorat Saus- dicata, uoi et aUqua Retiqma Hiciiw haberi. tn pago
et 9 Sentembr tn !l" !< lu * u0 Martyrologio Gallicano, praetereaque
ad temtoni Gandensis Seven ejken, tive Ad-septera-
ob quasdam diem ix Septembris de translatione corporis ista scribit QuercuJi, solebat S. Medardus tnter Patronos haberi,
SeUqaias Divione, in basilica S. Stephani Protomartyris coe-
Dwwnt ser* ,.,. ,. _ ., _ _, ..
. * .
eique erai aiiquod attare dicahm dBgidius Golenius,
vatat
nobitica, repositio Reuquiarum S. Medardi, Epis< opi intcr Retiquias Colonise asservatas numerat brachium rntmur
et Confessoris gloriosissimi : quae e suburbano S. Medardi, in ecclesia paroehiali S. Jacobi : ejus-
Suessionensi monasterio allatse, per Jacobum de dcm ait aiiquas esse in ecclesia Collegiata S. Gere inw,
Vitriaco Cardinalem Legatum in thensa seu capsa el in Abbatia S Martini majom, Bruvitlare celebre n uvillarl,
collocataefuerunt supermajus altare. Hrnc iln. In monasterium est tribus leucis ab urbe Coloniensi, de
dicta S. Stephaui ecclesia Divionensi colitur festum quo egimus xxn
Aprilis ad Vtlnm H. Waiphelmi
S. Medardi hoc viii Junii\ sub ritu duplici primrn Ahhatts; autem ecclestam dicatam SS. Nicolao
fiabet
classis ; et in sexta Lettione dicuntur sacrsc ejus ei Medardo, ibidemque in hierotheca vin, inclusa est
Reliquise ibidem summa in veneratione asservavi. scapula S Medardi. Quomodo autem Reliquix S.
Prseterea die ix Septemh. celebralur festum Revela- Medarrli iiiuc primum ailaUe iterumque in desolato t

tionis S. Medardi, sub ritu duptiei secundos classis pridem saceUo inveniat, huic restaurando, fundandoquc
et quarla et quinia agUur de ea Trans-
in Lectionibus postaa ud illud monasterio occasionem dederint, fuse
C lationeRetiquiarum t cujus historiam infra damus, in ifhitam tege m Protogo, ad Vitam B. Erenfriii ,
r
sexta autem Lectione ista particularia recitantur: FundatorU \xi Mtji, '/»' totm de eo argumento est.
Illatis Stephaniensem basilicam sacris Reliquiis,
in Sed solum il» diruntnr inventir Rrln|in:i' S. Medardi
eo usque increviterganovum Tutelarem heligio, ut et aliorum Sanctorum, cura charta in fasciculum
a S. Medardo ea potius quam a S Stephano vulgo compositas. Fortassis fundato monaslerio plus fuit im-
nuncuparetur. Umle initum est consilium sedem petratum, ht ecolesia Trevirensi S. Mathix, inter
alteram in propinquo excitandi, in quam cura S, Reliquias majoris attaris, esse quoque aliquam S. Me-
Medardi nomine etiam parceciae titulus derivaretur. dardi, iegitur in historia Reliquiarum, post Acta S.
Nemo alterutro loco ad S. Medardum preces in Mathix cap. 4. Ihomas Joannes Pes&ina, in Diarip
irritum funditj prsesertira si in eliciendis -1 eio Reliquiarum Ecclesi» Metropolitanz Pragensis, m-
imbribus, aliisve avertendis publicis caU-mjtatibus dicat ad Imiic viuJnnii, S. Medardi brachium Carolo
""JT '
laboraiur. Celebris porro est haec dies, ex hujus IV Imporatora ex Galliadono allatum anno mcci i vi,
Sancti sacrorum ossium elatione de huraili eondi- ali enque donatum Ecclesiaa Pragensi : de cujus
torio, et in omatiorem hierothecam translationej aliorumque Reiiquiarum solenm ibidem eseceptione,
Jaeobj Cardinalis Episcopi Przenestini, Sedis Apo- vide ad commune ipsarum festum n Janttarii in Ad-
stolicaa per Gallias Legati, manibus, anno Christi dendts ad Prxtermissos Ulvus iiei Tom. 2 pag. 1084.
octavo it tricesimo supra ducentesimura et millesi- UUesippone quoque, in nostra S. Roc/d ecclesia, ali-
nuim facta. Hscc ibi. Prtenominatus Cardinatis est quas ejusdem Sancti Retitfutas Itaberi, invenietur ad
Jacobus, ut dictiim, de FUHaco, Epixcopus primo earumdem \bi factam anno L*S87 translationem, inter
Aceonensis, deinde non Pramestinus, sed Tusculanus : PnetermtSBOS ad diem sxv Januarii.
de quo late agimus ad Vitam B. Marife Qigniacensis 2^ His omnibus non obstantibus, tupra iaudatus
ab ipso scriptam imii Junii. IhUphonsus Urayet arbitratur, corpus S. Mqdardi
20 In Dticata BrabantieE Geldonacum sive del- fuisse^asservalum in proprio manasteriet neque Divio- parlstis,

donia opptdum, Gatlo-Brabuntis JuiJoigne, leuds nem ablatum ttnquam; et P.aruiensei pro celebri parth
duabus Tltents, at quatuor Lovanio dtssitum, Ofilebratur clua S. Medardi, nvn pe&ivuse Divtune, sed Suessione
ItllJUS
 78 VITA S. MEDARDI EPISC. NOVIOMEN.
hujtu Sanrli Reliquins, quas magna cum ceremonia Humani victor vitii. super astra triumpbas;
tusceperunt. K contrario scriptit nobts Petrus Fran- Atque cremas carnem, das animae requiem,
cisctts Clnfflriins noster, annn MDCL die n Angutti Te inter mundanos vepres gradiente, fatemur,
Divione, quod Noviomenses, missa recens legatione, Calcatis spinis proroeruisse rosas.
S. Medardi os femoris alterius a Divionensibug 2 Flore refertus ager suaves tibi fundit odores,
impetrarunt. eorjue a se expeetent, utejus transla- Balsaraa, thura, replens b qua; paradisus habet.
tionis historiam certis antiquorum tostimoniis affir- Cauta per angustinn figens vestigia callem, elcnluptatitm:
maret : </><'»/ an scriplo typit edito fecerit, non compe- Sic dedit arcta tibi semita lucis iter.
rimus. Interim narratio d. lldephonti Vrayet etiam Lata voluptatum via quae submergit Averno,
meminit prtedictss donationis ac translationis ; quibut Dub-ia carnis alens, mortis amara parat,
ex Domini ta Haye Decani Ecdtsim Novio-
litteris Hoc numquam sacros flexisti tramite grcssus,
mensis, anno mdclxxxvhi, xn Kal. Februarii .ln- Nec potuere tuos prava tenere pedes.
tuerpiam ilmi<. addere licet, S. Medardum tn duzceri Durum iter ad laudes, gravior via ducit in altura;
Noviomenti plus qnam quadraginta ecclesiarum Varo- Quo lalior est potior, gloria major erit.
chialium Patronum haberi. * In Catalogo Reliquiarum Quee prius incipiam sacri miracula facti
i|i
'
s misto, pedum ejus Episcopale etiam istic haberi Cum quidquid facias, omnia prima micentf
dicitur. Claudius Dormayus, lib. 4. Hislorise Sttessio- Dum fuit ad superos humano in corpore vita,
nentis cap. i.'i, scribil Normannicx devaslalionit lem- Ex oculis fugiens, lux tibi cordis erat.
pore fuisse in urhem Suessioncnsem detatum corpus 3 Qui caecus"venit, rapuit palpando salutem,
s Medardi, et depositum in eccle.sta ejusdem Sancti. In mediis tenebris fulsit aperta dies. cszctim iltu-
niinat
Optaremus nancieci certa documenta, e quibus conslaret, Qui voluit furti causa penetrare latenter c,
c
posterioribus secuiis etstilisse ibitlem aut corpus S: Me- Te religante sedet, te reserante fugit,
dardi, aul saltem varia ex sacris ostibus; quod ccedi- Fur sine d profectu, voto deceptus inani, d
musquidem; sed lamen ojlirii noslri esse putavimus, Omnia restituens, criraina fraudis habet fin-em in
qute nncti fuimui monumenta proponere, absqut prx- Nara semel ut molles carpserunt palmitis uvas, rinta ilepre-
judicio ulhus parlit,Fuisse etiam Liciaei in agro Pa- Non valuere grailus imle referre foras htnsum,
risiensi tcclesiam S. Medardi, indlcntur m Januarii Nec potuit r.iptor pedibus subducere praedam,
B
nostrt in Bistoria miraculorumS. Gcnovefspag, 151 Raptori alnliixit e sed sua prada pedes.
nnm. 34. Ergo suis laqueis ceepit miser esse ligatus :

%\ Hactenus, si pauca a me adjuncta excipiat, P. Venerat ut caperet, captus at ipse fuit.

Henschenius qiti cnm tnihi ordinanda Acta Nolisque
:
Nec te'ii:it niustum, sed iniqua menfe rotatur ;
Monumtnta illustranda reliquisset, offensut ra. qttam inoriginaltbus Autea quain biberet, ebria turba jacet.
translntl I /t.r 8 invenerat, temporum pcrsonarumque confusione;
Dluioncm Incepit servare mayis, quam ferre racemos;
coactus fm ego id ipsum agendo, multa in singulis permittU abi-
COTpOliS. et Et datus est custos, qui venit esse rapax.
observando, pro paucis pcriodis, a quibut Commenta- Donec, Sancte, tuis verbis tu jusseris ire,
rium prnwium inchoarat ille, rirca ordinem setatemque Ut furtum impleret doctus ab hoste, ; redit. /'

Auctorum, Paragraphum bene magnum de novo com- Quae manet haec animi pietas, sanctissime Pryesul,
ponere, tum etiam deS. Medardi eccletiit disquititio- Lredentem auxilio qui facis ire tuo?
nrin; lerlium itrm
novum Paragrapltum inlerponere Tinnitum rapit alter inops, magis improbus, lllura, '/

secuudo ar quarto. Vrnriiiiii interim iii manus meat, Qui jumentorum coiia tenere solet
morlem, qux pridem illr congesterat in
post Chifflelii
Absconditqiie sinn, fceno praecludit hiatum,
miiirriiim traclatus
Noviomentibus promissi : unde da- Et tenct ipse manu ne manifestet opus.
tiritinnahulum
timus haud posnitendam Appendicem intignium monu- Te veniente, sacer causas patefecit opertas, furatus,
mentorum, Translationis Divionem factm veritattm,et Tinnitu incipiens jam quasi furta loqui. i/isiim referre

continuam cx anno dcccci possessionem per secula fere Nil valet abscondi, nil claudi, nilve teneri, cngitur ;

singula comprobantium ; rum instrumentis novera Facundo strepitu prodidit omne malum.
acceptis circa Reliquiam, ut dixi, Divione allatam, Pandebat prnpriam veluti subjudice causam,
festivissimeque exceptam. Porro dum ex Flexiensi Nil do fure timens liberiore sono.
nostro Collegio aliud qussro, simulque intrrrogo, quis [ndicat, accusat, convincit. damnat, acerbat;
Sam tut sit ille, sub cujus nominc inter Flexiam et Te pnosente tamen non licet esse reuin.
huilium habetur parochia vulgodictaS. Mars intelligo Absolvis furem solitae pietatis amore,
pluret ette hujus nominis, upud Ctnomannot et Andet,
Addens et monitus, cautus ut intret itcr ;

villat atque eccletias, qutt S. Medardum hunc dc quo Prsecipiens querulam secum portare rapinam,
agimut Patronum colunt viu Junii, nec' altum esse Ne vacua tristis spe remearet inops.
requirrmlum.
5 Hinc tanien, ut potero, cum raptus ab orbe h
[fuisses,
Quds dederis populis, signa verenda loquar.
VITA METRICA Cum pia composito veberentur membra feretro,
Subtractum meruit csecus habere diem
i :

Auctore Venanlio Portunato. Anxius ille sacra luineu suscepit ab umbra,

Et tua mors illi lucis origo fuit
Ex variis Manuscriptis el typo cusis. Dumque sepulcra darent, oculi rediere sepulti, durr, Corpta
Tunc sopor ille tuus bune vigilare facit. od seiiulturam
Jniii' Christicolas, quos actio vexit in auras, ferdtr, c-xeus
Cum fugis a mundo, datur illi luniine niundus, illuminatur.
Ctrlitmot/tintl
Para tibi pro meritis magna, Medarde, patet; Te linquente iliem tunc fngiunt tenebra3.
fuaa munil,
Qui sic vixisti terrenis hospes in oris, Antiqui vultus lucem stupuere modernam,
Ut ca-luui putriam crederis a esse tuam. Et vcteri fabricse prima fenestra venit.
Exilium tibi mundus arat, ccenosa caventi, 6 Comjiedibus validis alter manicisque ligatus,
Et modo te gaudel cive manente polus. Mox tetigit templum, ferrea vincla cadunt.
Esutus tenebris, vestitus tegmine lucis, Tam grave fragmentum, dclorest vel ccrnere pienam,
Post obitum frneris liberiore die. Pondera tot miseros sustinuisse pedes,
De tellure satus, factus possessor Olympi, Si c.onnexa foivnt, /. elephas nec solvere posset,
Bl matrem linqueni cuni patre, beta tenes, Nec poterit rigidos ipse movere gradus.
Non
 DIE OCTAVA JUNII.
79
A Non minus est illi, quam subverlente procella Obtinuitque Mium lux peregrinalooum.
D
Littoribus Libycis anchora fi-aeta jacet. H Quid referam, rautis qui verbo verba dedisti ? acctorb
Pcena quidem gravior cecidit crescente triumpho
Quodgravat ejiciens, quod juvat omne locans. F " iU,,>K
Vincere rem ssevam gloria major erat. l\ vss
Cuncta nec enumero tua me praaconia vincunt :
tnutos fa-
Sohit vlncinm Non habuit tot vinda pati miser ille ligatus. Et non potui velle fuisse, vide.
si , Cit loqui.
compedtbus Sed tua quo virtus plus mereretur opus. En tua templa colit nimio Sigibertus r honore
Cura solidarentur non sic strepuere catena?, Insistens operi promptua amore tui :

Ceu tinniverunt cum crepuere eerae. Culmine custodi qui templum iu culmine duxit .•;,

Quas fuit illa priua nimiis niale vincta catenis, Protege pro meritis, qui tibi tccta dedit.
Jam tibi qui solvis libera dextra favet. Hoc t perpauca ferens ego Fortunatua amore ,

7 Lignea vincla gerens ad aulam,

/ alter oonfugit Auxilium posco, da mihi vota, precor.
et cippo
Quae simili merito scissa repente cadunt
alstrictum :

Nec mora vix tetigit sacrati limina templi,

ANNOTATA D. P.
Fit tonitru in ctelis/arma ferendo tibi.
Grandia divisi cecidenmt pondera ligni, a Crederis pro Credideris.
Et qui gessit onus, corruit ipse simul b Replens ./. repletus alii replent.Sed
: et alia
Expavit subito de libertate recepta, quxdum subindt, mutata littero una, rtddidi clariora,
Atque magis timuit, quando solutus erat. quod tunwn celatum nolo. Su utfxt, Si csscus veuit,
Quae ratiu fuerit, cecidit cur pronus in arvis? scribo , Qui quia sic fu aptior disticki proximi se-
:

Gaudia magna quidem ssepe timere solent. quela.

Dum stupel unde salus laceris est reddita plantis, c Sensum, sub hac correctione clarum,sic conupe-
aridam ma- Admirante animo membra soluta fluunt. rant librarii
num satiat:
:

Inde vetus mulier, pariter nascente periclo, Qui voluit furti causas penetrare latentes.
j
Vulnere naturae mortua membra tulit. d Impressam, perfecto.
Inclusosm digito morbos numerante tenebat, e Abduxit .i. abstulit.
Nec poterat ducto pollice fila darc. f Ali buste .{, ab eo quem sibi putabat kostem.
Secum nata quidem, sed non sua dextra pependit , g Impr. ille : sed sensus exigit, illum, et tinnitus
Corporejuncta suo res aliena fuit. ponitur pro tintinnabulo quale jumentis appenditur.
,

Tempore sed tardoest, cmn jam spes fractajaceret, h Impr. urbe , malo , orbe, quamquam et ab urbe
Ante tuos tumulos vivificata manus. raptus sit, Suessiones translatus.
Sic inopinatum commendat gratia votura. i Minusbene, substractus. Est qui legendum puta-
Desperata salus dulcior esse solet. vit, substratus, scilicet feretro , idque consonal Rad-,
Mobilis ergo venit digitis torpentibus usus bodo.
Et dispensatus fluxit in ungue vigor. k Itnpr. Elephantem solvere possent nec po- .

Arida nervorum sese junctura tetendit, terat : quse sensum non habent, puto me dedisse.
Agnovitque suum vena soluta locum. 1 Vita 3 vinctum hunc, uti et priorem , dsemonia-
Apta ministeriis incepit palma moveri c\un fitat ; nos infra aliam talium vinculorum causam
Servitium discens libera dextra fuit. dabimus. Aula autem hic Ecclesiam significat.
Nec tantum profugos pietas tua reddidit artus, m Digitus numerans, idem qui index. Hunc in-
Reddidit et victum, pensa trahente manu. telhgi patet ex mox nominato pollice : utroque enim
,
virginem 8 Eripuisti aliam de peste purllam
aliam sana-
siiuili ; sitnul (ila ducuniur, MaU ergp impressum , Inclusos
tam Chri- Membraque restituens , plus aniruse tribuis. digitos morbo numerante tenebat : quis enim mor-
Sto dicnt: Desponsato viro mortali iege jai ebat bus numeratis?
Nunc thalamis Chrlsti virgo dicata micat- n Indicatur quod katc virgo, facta Abbatissa aut
Sponsa quidem radiat curn virguiitate modesta, Superior monasteriit multas Deolucrata sit, materspi-
Spe meliore fruens nupta tenenda polis. ritualis.
Nec fructus uteri sterilis deperdit onusti o Itu legendum non , misero , u( adjectivum suo
Flore pudicitiae mater habenda placet; respondeat substantivo, parvae, id est, infantulx.
Acquirit cunctos, natum quoquenon habet unum n, p Ita melius, quam, tonsacomis : indicatur autem,
:
Progeniemque sibi gignit amore Dei. quod voti causa csecus ille tonsuram Monachalem vel
manum a 9 Inde pari ntorbo defienda infantia parvae Clericalem prius susceptt quam visum.
na'ivitnte membra
In lui em veniens necata trahit. Limata .i. serena, Impr. Limatae.
q
aridam
sanat :
Mors et origo simul o miserae processit ab alvo, Passim quidem legebatur amore sed absit ut cre-
r :

o bxtinctam generans mater anhela manum. dam Fortunatum eodem in dislicho bis usum eadem
Commendata tuo rediit medicata sepulcro :
voce, quam rursus repeteret post alterum distichon; et

Quod de matre perit, de tumulo recipit. vox, honore, magis concordatcum sumptuoso decore,
10 Dumjacet alter inops, visu caligine clauso quo simili in srnsu ecclesiam a Sigeberto constructam
Csecus nec misero lumine lurnen erat.
,
prosa postmodum edita laudat.
CKCUm illll-
Longa nocte oculos quarto jam mense premebat s Huic requiem praesta, legijubet VeUerus, pvo-
mtnat. In [uce obscurius, vivus imago necis; sam secutus : sed hsec ve[nn^ minus viventi convenit,
Vocibus hunc medicis monuisti tempore somni quam votum, quo pelitur ut insui regni culraine diu
Tenderet ut velox ad tua templa gradum. servetur Rex.
Mox veniente die sed non sibi furfice pressa
, ,
t Impressa, ILtc pia pauca : sed puto clariorem
Enituit Christi vertice p tonsus homo.
,
mc sensum dedisse.
Detrahit hic crines nitidos ut haberet ocellos
Et mercante coma munera lucisemlt.
Qui titubante gradu tractus pervenit ad aulam,
VITA PROSA
Per biduum recubans ante sepulcra fuit. Auctore eodem Ven. Fortunalo.
Tertia lux rediens nocturnas solverat umbras,
Et caeco occurrit sic revocata dies : fcr pluribus Codicibus MSS.
Undique limita q cecidere a fronte tenebrae,
Sanguinis unda rigans luminis atra lavat.
Sicca lucerna novo flagrante refulsit olivo Oeatissiiui Medardi Antistitis Vitam ,
qure per
universum
 80 VITA S. MEDARDI EPISC. NOYIOMEN.
universum virtatum propalatur insigui-
orbem Tunc prsedam gladio secante-corripiens, ipse raagis D
\i cioni bus, nequiviinus silentio praterire qunmvis non ,
prredatus, intra patentia Bepta constringitur; et
m r.
quod effringere violentus voluit, nequaquam evasit,
1
i 1

vaLearacs gestorum a euneta peratringere. Bt quja

BI H09 1

IVolotjUS. solennitatii eju« diem, veneratione perspicuum, In posterum suo orimine captivatus, gustum ha-
uvis donatuni
a omnium populorura catervas quotannia expetere ,
bere de fructu non meruit et redeundi aditum ,
dimittit:
Depositioou suai commeraoratiofrificip&lis invitat; ebrius non invenit: nec amittere poterat quod praj-
cre cat univeraorum pectoribus pro Bdei b ardore
in sumpserat, nec auferre fas habuit quod ainbiei>at ;

devotio, Sanctorum panditur magoitudo

'1 ii iii ut : sed cum inibi primo diluculo , rei praescius vinea;
si in hac rarus sii qiti axiaiat imitatoroperis, cun- dominator occurreret furera reperit, quem sua ;

ctos tamen Eaetal ejua intercessio potiores. Hujus jam praeda pr63vinxerat et uterque alium mutato .

riginem prdpterea primum suggestfo nostri jure servabat, Tunc usque adeo Sancti ultio rei
serraonis insinuat, ul nullus Forsitan det-perationis saevil in crimine, tituvas propriamanu discerpens,

obstaculo magis colpandua offendat quoniam Deum

: augmentum magis illi profusa oblatione trihueret,
integro amore diligere,non gentium divisa
facit et delictum objurgatione castigana, remeandi aditum
discretio , sed unita d ftdei pleaitudo; ne divina indulgeret.
gratia, quaa volentibus cunctis generalia ostendituri 5 Pari igitur meruit pama percelli , vel perdu-
speciaiis esse judicio fallente credatur. ranie insidia coerceri, qui vasa ejus noctur- domum
y Pater igitur bujus, noraine Nectardus , de forti na obreptione prasveniens, distenta melle furatus apumrap-
fuerat. Custodes deceptiune callida fallere potoit, ' or m " 6
''
Francorum genere non , luii infimus Itbertate. Ma-
Ulustri pro~ ,
n , earum acu~
,
, ,

apud ter vero Romann, uon Protagia, absolutis ela- pncus iju«Mi rapnerat temerarius nonevasu. Uastro- i eis iit,c,ut
tapla
( eromanduos iiiii servitute oataiibus : quas in Christi tabernaqi- rum habitacula sublata; apes cum indignaiione lin-
natus puer, quebant ubique furem non casto ditantes opere,
lis (ut censemus) pretioso foacunda partu plus pla- :

cuit, quara si integritate servata nequaquam se sed aculeorum ssevitia persequentes : quousque la-
et : quorum in Viroman- tronis detecta confusio , Sancto quod fraudaverat
densi territorio e1 babitatio fuisse dignoseitur, et reddidit, e1 veniam proatratus invenit. Sed nec ira- ^
origo. [d qua urbe cum adolescens ad scholam re- merito pia Sacerdotis indulgentia reura nou damna-
currerel ,
casululam quam ei sua genitrix fecerat, Lat e\ crimine, quem ip^a ultrix prseda torquebat.
per ipsum ad artificem componendam direxit : 6 Accidit etiam siraile sub hac proditione my- ejus bovem
quam iii itinere caeco a se invento mox prasbuit. sterium. Dum viator quidam juxta domum ejus, cum tni/itnia-
buto ftttatus,
, , y-rlil titit
Similiter quidquid ad escam accipere deberet, dum .
itineris copia praeteSiret , capiens illius calli-

cmeo, ctbum auorum parentum gregem t pascerel si pauperem , da iraude jtivcncum , furti scelere tintinnabulum
pauperlbut vidisset, cibum egenti porrigebat, ipse ferens ino- collo prasripuit : atque biatum ipsius impressi gra-
piam diei ducensjejunia. Nec illud esl reticendum
, iiiiiiis fraude condemnans, nullius contemplatione
rei gestae mysterium. Dum adhuc esset in scholis deprehensus ahscessit et : cum jara se censuit vel
it,Eleutherio
vir sanctus, parvua el innocens , dicit ad Bleuthe- criminis evasisse periculum, vel sortitum compen-
pradlcit
Bplscopatum; quemdam puerum, quod publica in actione
riunj f dia fuisse per furtum; obsjaculo nullo serata n ,

f Comitivam g assumeret et cum triginta annorum ; ipsa ilcdit cupiens domini redire
praeda tinnitum ,

9 vitaa spatium caperet, ipsum dixit futuram summum prajsidio quae quaralibet abditis penetralihus stu- hoc ultro
:

sotumte co-
U*i IVmtiliccin qui in Tornaco civitate Pastor est
: dio diligenti locata, vel ferrata claustrorum ohse'
... , gitur ipsttm
diilus Ecclesia}. Iln Sanctus ijinnl praedixit quasi , ratione retrusa maneret; tinnient aml.itu scelus reslm „ e .

Propheta.divino spiritu.jam probavit. nullo modulante vulgahat , hiatu ingenti vomens,

3 Deinde cum crebrius ad templorum oracula, auctorem geminanta confudit. Tunc

crirainis querela

fldei monitu h promulgante, disourreret; et tene- latro prseteritamemorans, confusa mente perculsus,
oiii.ii nihllr rositatis annos, libratis patientia moribus tempe- rcvexit doraino territus quod abstulerat, quod etiam
u-vllvns
rarel propriaa voluntatis arbitrio-; dum mundi ille- pietatts studio non o servabat. Ita demum reddita
cebras vitando despiceret, officiura Sacerdotis ex- juri naturse, coepitspecies.se non animata celare,
copit, pariter et animo conversus et habitu. Mo- nec sonitu se detegere. Sanctus igitur
nisi pulsa

1'iim claritate prajcellens, confestim claruit, apud athleta Christi , absque reatu proprio, pro delicto
urbis Pontilicem conversatione praecipuus , apud confunditur alieno atque ideo mercedem reo pro :

cunctos menti: puritate i sincerus, Numquam se culpa tribuit, neinani ambitione tristior remearet^),
numquam moaroris 7 Quadam q vice prsBcelsua Clotarius Rex in V
i

ubertate plus extulit,

1
acerbitate turbavit. Fuil semper tolerans in adversis, procinctu Francorum movens exjercitum , cum
,

F
mitis pro» peria ; cunctos sibi obedientiae sedu-
in transisset fluvium cujus est Suminar vocahulum fi ( '9(i mililes

litateprmferenSj egentibus larga miseratione suc- onmia quae inveniebant loca praedantes etpecora; eogunturabla
pervenientes castellum s, qund fcrtur Novio- tadimuterei
currens et ex omnibus calcato vitiorum fomite,
:
intejj

niliiiafur angusti callis tramitera , sanctae conversationis magum, et Isaram fluviu. j , quidquid fuit/ veni-
gressu surgente conscendens . quicquid adversum culorum, carra vel summaa u trahentium pedes ,

est horruil quicquid pretiosum, elegit. Quid plura?

,
aifigentes, de loco nullatenus moverunt per tri-
hospee cerneretur in seculo et jam pussessor diiuin. Ad villam S. Medardi", qiiaa x Sellentiacum
l i , x
esset in ccelo, tunc crescentibua muniis k per sin- dicitur, occurrunt viro sanctissimo et data oratio- :

guios Sacerdotii honores interjecta discretione , ne y discaricantes quaj tulerant, laxati pergunt iti-
tjjmporum, ecclesiastici moris tenorem percurrens, nera.
Presbyterii officium electus excepit, probatus ebti- 8 Nec illud omittendum cst quod per rairacu- ,

ouit : et ita se deinceps sanctis coepit publicare vir- lurn factum est. Cum porcarii sui in glandem por- Pwct abacti,
/,,;

tutibus, ut Christi merito putarjatur alumnus. cos deducerent, et ab iniuuis hominibus furto sub- gmquo re- 1

4 Conligit ergo ut auturani tempore, fructus, ducti fuissent diviua mox virtute soh , de longa (i eunt
; .

mitescente / botri Min-n , varicantem vindemiam regione, nullo homine sequente, ad sanctum virum

ubertas oatenderet, per quam latronis temeritas reducti sunt. Nec hnc inter reliqua rairanda signa

ejus gratiam publicaret. [ntempesta igitur nocte, praatereat. Quidam Tosio nomme, daimonis graviter nbrratur tncr-

ciiui potiua in bjamanis corporihus , curarum diver- oppressus infestatione , curari meruit expresso viri Qitmenus.
/Ult 1)1 1(1
Efltate seclusa , dominante silentio , blandi soporis Dci signaculo,
vin ca dt-
onus incumbit; yineam suam, cupiditate m fraudis 9 Sed cum jara multimodis virtutura fulgeret
prehetisum
m impulsus, latro capiendus cxpetiit, tenendus irrupit. studiis , famaque ejus per diversa orhis spatia
gratia
 DIE OCTAVA JUNII.
81
gratia crescente praecelleret; defuneto Viromanden- conferat etiam petitum pro delictorum indulgentia
Episcopus sium ; urbis Pontifice, in ejiii locum colssecratur n
cunotis generale praesidium, qui speciale
factta sedet solennita- auotow roi
Episcopus. Ubi conversatione coalesti ter quinisan- tis suEe bodie mundo
annts 15 preeatitit ornamentum TU». BX IIS3.
f.
norum circnlis in sanctimonia ipsius officii Sacerdos
extitit pretiosus : et nisi qood percussor corporis ANNOTATA D. P.
.defuit, martynium Confessor implevit. Sustinuit
jugiter diabolo prseliante calumniam, sed pervenit a MSS. Audom. et Veheri addunt, ejus insignia
victor meritis ad coronam. Tunc Pontifex lieatis- cuncta.
simus, membrorum compage, protenta longsevitate Ii MS. Bciforhi, amore.
defessus, spiritum requiem deprecatus emisit, et d Noviom. unitatis plenitudo,
signa tn
convexa eceli athleta trinmpa&lis asceudit. Inter e 3 MSS. addunt, porcorum
ejus morte. : verosimilius Radr
reliquos, etiam asseverante (ut vidit) Willacarioa boldus, equorum hoc enim ingenuo puero convenitn-
:

Presbytero, quando S. Medardus accepit eorporis tius

transitum ipsius horae momento cceli proraus aperti f Colitur S. Elentherius die 20 Februartit quando
sunt, et ante Sancti corpusculum fere per tres horas varia ejus Acta dedimus ex antiquioribus, ubi ista
divina luniinaria cunctis videntibufl adstiterunt leguntur Quem videns nutu
:
j
cor- Dei Medardus,
moxque iu terra grande fluxit dduvium , ita ut reptum lusorie Frater Eleutheri, nuntio te
dixit :

plueret multum calida aqua de nubilo. huic civitati Pontificem summum affore. Quod ita
* 10 Cujus borporis solenne pignus, praecellentis- probatum est.
Ad fcretrwn
simi Clotharii Principis Francorum vel devotione g Comitiva atiquando accipitur pra dignitate Co-
vel tempore, Suessionensium urbs,tanti muneris nntis, isque videlur hic esse sensus.
prsemio ditata, promeruit. Sed cum omnium popu- li Varia Mss. fldei monita promulgando.
cumtur sur-
lorum fides solenni ambitione, gravissimo feretrb, i Ms. Maximini, sincentata purus.
dutt tradenda sepulturaa membra conveheret et unani- , k Achrrius. «ngulis Sacerdotii honoribua.
mitate vel amore gestandi onus l**ve sentiret; tnnc 1 Aiia. mitescentibus botris succo varicante vin-
obviam Sanctum habuit , damnatis aurium dudum demiae. ]

aditibus, surdus 4u1d.ua occurrens et pretiosi; m Boscius, fructus capiendi impulsus latro expe-
veiaminis peplum osculans, psallentium illico stu- tiitet irrupit. ,

pens melos audivit, et fraudaii sensus usum reci- n Atiu, servata, fe/servato.
pere mundatus fide promeruit. o Alia, quo actus pietatis studio nou errabat :

11 Postquam igitur, devotione fidelium, maximo alia, quo veniam pietatis studio non orabat.

item paralyli-
decore praefulta ejus tumuli urnaexornata surrexit; p Huc usque edita fitain Bibliotheca Floriacensi
cus prolixum est ennrrare, quantis se virtutibus, quan- Boscii.
tisque pro debilium clamor attollat emundatione <[ Roc numero retata, deerant iu MS. 8. Maxi»
tropbaeis a qup quidquid fusis precibus expetitur,
: tnini; sunl in aliis, etiam illo quo usus est Andreas
incunctantereffectibusobtinetur. Hujus igiturtempli ihiCheme, quiista refert Tomo I scriptorum historix
proforibus parldyticus quidam depositus et ejectus, Francorum pag, 545.
quem omnium membrorum debilitas diverso jure (3 r Aliis Somma, yu///oIaSomme; antiq uioribus So-
discreta datnnaverat, pristinae incolumitatis meruit mona.
augmenta suscipere, ct salutis gloriam obtinere; ut s An
forte Nigella, vulgo Nello, oppidum mediutn

singulis vigor artubus redditus, confestim suffra- inter ulrumque flumen? FilaZ. [nter tsaramfluvium
gante remedio adstaret illaesus et cujus prius, com-
: et urbem Noviomagum, quasi hanc jam iransisset

inunis usum serraonis adnexa palato lingua confu- ejcmius.ijiioii minusprobo. Radbodus inter Novxomum

derat, virtutem sancti Antistitis resoluta oris com- et Tsaram rem actam ait,

page laudabat. t Vehicula, id est eqni, Gallice Voitures.

12 Protinus scilicet saRpe palam triumphante u MS. Vitseri Saumas, al. Sagmas, et Sagmata :

eaptivi /*6e- mysterio, quos iniqua ferrei~ponderis retentacula aqud Hadbodum, plaustra scribuntur, apndMonachum
raniur, gressibus negatis adstrinxerant, ad templioraculum Suessionensem, cat penta,
summus Antistes veniendi praestitit facultatem; et x Ms. Noviom. Salenciacum, vulgo Sallancy,
robustam metalli naturam exuperans, vasta compe- prope Noviomum.
dum vinclaconfregit. Multos igitur promiscui sexus, y Discaricare, vutgo descharger, exonerare, onus
quos rnembroruin debilitas miseranda contraxerat, deponere.
utfii iiii sanan usibus restitutis virtus medica indiscrete solvebat. z Jonas in Fita S. Eustasii Abbatis Luxoviensis
tur.
Crebrius etiam oculorum captis tumine, purgatis 29 Martii, appellatnum, 10 S. Eligium, Veroman-
fenebris, praesidium contemplationis indulsit, et densem Episcopum, sub quo, Noviomensi tunc Epi-
redivivae lucis compendia desertis habitaculis re- scopo, scribebat.

stauravit, Multa quoque et innumera virtutum y. Aliis MSS, Willicharins, et Walcharius.

L
suarunj insignia, qu?e diebus singulis ex. morecon- (3 ht '.\ Vita cap. 2'i, in/irmilatem ejus sicexplicat,
crescunt, relatio nostra praeteriit, ut nec lateret utntque pcdn in piisliMinrareflcxo, ad vitam quoquo-
silentio magnitudo operis, nec diei consumeret spa- modo semivivens tenebatur imago; quia et manua
tium tanta prolixitas dictionis y. nugacitervacabanj ab opere, nec ad aliqojd agilea
13 Hujus ergo piam inajestatem fusis ind°sinen- exeri, nec dissipataa saltem ori habiles erantappli-

ter precibus exoremus, ut [clementissimi Theode- cari.

Thtoilebn to berti 5 Regis nostri felicitatem, crebris successibus y IJtc desinit MS. Cxsaris insulst, Chiffletius
Hcji oplalur
dilatatam, etin exteruis gentibus justo dominandi etiam quscdam MSS. habuit, in quibus deerant vota
fcl citas.
jure procul extensam, pro sua pietate longSBvet ; pro Regibus mox nominandis.
et clementissimi t Sigiberti quondam Regis animse 3 Jam dixi, Theodebertum hunc capisse regnare,

sempiternam requiem praestare dignetur, qui templi etiamin Aquitania apud Pictones, an, 893,
et et dila-

ejus spatia devotus extendens, ad excelsa fastigii tari per victorias on. 000.

Quamquam regnipaternidivisione, Chilperico

tegmina sumptuoso decore perduxit; quatenus eo £ in

dem intercedente, servatoculmineregiidiadematis, majori natu, Suessidnes eum regno Neustrise; Sigi-
protendantur sceptra regiae potestatis ac perinde : berto quatuor fratrnm mninno, Austrasix regnum Me~
pacemque tribuat tenendum obtigisset anno 501 Chilperico
medelam pnpulis, universis] : tis sortito ;

Junii T. II 1 tamen
 8-2 SUPPLEMENTUM AD YITAM S. MEDARDI,
A tameti fraternx dilionit urbes invadente, etRemos usque ruin, perspicuum est, per idem tempus studia libe- D
n SIICILEGIO.
progresso, maleeuus ille conatus cessit; nam rediensa raliatepuisse ;
quia et rudis Christians legis cultus
Hunnis Sigebertusan, 364, teete Gregorio
iebeltatis in bia Galliarura partibus adhuc pubescebat, et idolo-
L L
Turon. k cap. 2 2, non modo ablaia recepit, sed et
lib. latrise vana superstitio necdum ex toto obsoleverat.
Suessionas civitatem occupavit, guam annis satismul- I.iquet itaque eatenus collapsa fuisse litterarum qumdo valde
tis tenuit, utopus inchoatum a patre, a fratre autem, stuilia, ut protiosi admodum haberentur earum se- tanBuebant

homine libidinoto improbogue negleclum, perficere po- ctatores; quandoquidem extene nationis vir, tanta- '" "'

tuerit : obiitautem interfectus an. 573 machinatione que regionura intercapedine semotus, ad ejus Acta
ejusdem fratris, quem toto fere vegno exutum Tornaci scribendatam succinctus breviator sesc admoverit.
obsidebnt, Dormayus exutimat,
xtatc quadragenarttt. Fuere namque ea quae per euin vis divina operata
Clothariura patrem, Sigeberto, tamquam magis <aro est, magna valde et admiranda, qu;e relatio prae-
etmagis probato, commendasse quod dici non
cospta : dirti Auctoris, ut ipse fatetur, prsteriit. Feruntur JJrmljito*''"""
potest, nisivelimus Clothanum, dum adhuc w eret, hodieque multa deeo, quibus necomnimodis dero-
partitionem regnorum aliam instituisse, per quam Sige- gandumest, mr sanee fidei ejus repugnandum. Qui-
berto obvenissent Suessiones : hoc autem nullum habetin bus omissis, ne fabulosa iuagis quaiu vera scrip-
ffistori i fundamentum, sed contrarium potius, ilivisio- sisse criminarer, duo tantum, qua? ab lionestiori-
Dem Legitimam appellanlc Gregorio, quam ipsi inter bus viris fideliter narrata comperi, licet iners, vili
se fratres sorttto fecerunt, absque ulla prioris divisionis schedula vulgarique sermone, mandare ausumduxi
mentione. ea quoque quab jam dictus bistoricus elegiaco inte-
r Apud Acherium, cxMSS. Corbeiensi et Resba- xuit metro, ut maniiestiora legentibus forent, prosa
censi, ultimus paragraphus, annuo in sacris usui longe expressi g. 9
aptior, legebaiur hocmodo : Hujus ergo piam Maje-
statem fusis indesinenter precibus oxoremus, ut ANNOTATA D. P.
conferat pro delictorum indulgentia cunctis gerierale
prsesidium, qui speciale solennitatissuse (>odiemundo a Hic nempe titulus in MS. Resbacensi prxnota-
^
ornameatum. Quia cuncta praeconia sunt
praestitit liatur.

non modo ejus, qui accepif ut pro nobis dignus suf- b Prsemortuis trilius fralribus, omnium natu mini-
frag itor adsistat; sed potius sanctse et inseparabilis mus Chtkarius Monarckiam oblinuit anno JioS, obiit
Trinitatis, cui honoretpotestas, virtus etimperium, lilil ; demonstratautem Browerus, solum circa an. 563
Laus '! jubilatio in omni gente, loco et tempore, et iu Gallias nppulisse Fortunalnm; atleoque subSige-
per infinita seculorum secula. berto Clolharii fitio,tunc Turones etPiclonaobtincntc,
ut diximus.
c S. Gregorius Turon. factusest Episcopus an.
SUPPLEMENTUM d Carminum Itbros edidit ct
S73.
Nolis illustravit Cliri-
Auctore Anonymo Suessionensi seculi ix. slopkorus Browerus prsenotatus, prsrmiltens Tractatum
de Vita Aurtoris. De Sanctorum Vnis ab co alitis,
Ex MS. edito a Luca ficherio Tom. 8 cgimusSS Maji ante Vitam S. Germani Episc. Pnri
sicnsis, similiter ab eo scriptam,
Spicdegii.
e Scriptorem Sttessionensem esse hinc colligas : Mo-
naclius, an Clericus, uon disputo.
PROLOGUS f Distanl TuronesJVoviomoplus 'iiiam 70 lcucis.

g Cum horum Vita appareat, vereor

ferenihilin liac
Incipiunl Actus Medardi Praejsulis almi a. ut integrum kabeamus contexlum, tdcoque malui Sup-

Er Ifallii Jrt plementum vocare, qttam Vilam.

Gritlium a/>-
1 ortunatus, natione Italus, Presbyter Ravennen-
putiut Fvrtu- sis, suo tempore eruditissimus, ex Ravenna pro-
tiatus, gre liens, Galliarum fines peri gre adiens, Pictavensi APl T I.

rure eommodam sibi delegil babere stationem. Ea

Atlolcscentix miracula duo, obitus, se/mltura.
tempestate Chlotharius, Chlodovei magni quondam
Francorum Principis filius, paternammonarchiam, itur Beatus Medardus in lege Domini ab
\ ipso
posl mortem fratrum suaeditioni snbactam, potenti tenero ungue meditabatur nocte ac die; hanc medi- F
moderaraine regalique seeptro regebal b, Per idem I'uer ojitimis
talioneconcipieiis, linguarevolvens, operecomplens mnr,lms prx-
i'"' tempus inter Gallicanos Praesules c Grego-
'l
juxta illud Psalmistae : In labiis meis pronuntiavi ditas,
rius Historicus sermone actu Turonis
ronenil fumt- el habebatur omniajudicia oris tui. Et quia nihil imbecillius eo l'sa. 18, 13
tlarlt, insignis.Hu ipertajamdicti famaviri, affectuose qui a carne superatur contendebat, ut bonusathle-
(
ei :
diligebot, germanaB caritatis obtentu erat i
ta, certare utvinceret; ne vinceretur,
carnis ille-
e i summo ingenii acumine prseditus. Conferebant celiras resecans, perfectum vitas gradum
denique subire
frequeutius seria quaeque de Scriptuns, certabat. Consentiebat in eo incessus, sermo,
modo et
verbis, nunc scriptis, alterna vicissitudine habitus, humilem se in prosperis, mitem exhibens
disserentes. Denique, rogatus ab eodera
venorabili iu adversis obedientias
: bono cuiictis imitabilis,
Pontifice, edidit perplura dopuscula,
maximemetro frugalitate laudabilis, et universo morum probitate
soripnt i
Uam hidens, de vita et virtutibua
Sanctorum; inter quaj habobahir insignis. Erat
S. Ntttaidl, ri Vitara gloriosi, el
ei studium recreare pau-
eura omni reverentia nomi-
peres, alereegent.es, et quidquid ex paterna sub- etergapaupe-
liimili Domini nostri Medardi; succincte quidem,
«•

Btantia percipere poterat, eorum usibus sedule res iini>rimis

tampro^quamversibus.sedtamonlnculentostylo pendebat. Opera, mtsertcors,
pretium
duxi unum e pluribus
pietatisac mi.-ericordia; opus, quod puerulusgessit,
-2 II. rc qnorsum tali petita principio? Ut noverit narrare; ut qualis quantusve a puero in juventute
quis ii.ni eiini visa, Bed taiiiHinaiidita.ct
hsecprocul adoleverit, debinc ab adolescentia
ratinextera regione positum, narrasse. ln senectutem
Possent quam maturus excreverit,
proctil potltVS e 'l uil1 cogqoscat qui imitari
de iis, qu:r a puero ipse gloriosus gessit,
et tx relattt desiderat.
plura conlici voluinina; si quis
allenoi curiosus ac solers 4 Una dieruiu Nectardus vir gloriosissimus, ge-
lurr prrscrutari, et indagare lurr,
et paginis man-
dare decrevisset. Omnium perspecta
nitor ejus ab itinere remeans, domum
cum suis re- ex commenda-
serie tempo- tls sitn a pa-
vertitur. Aberant tuuc fortuitu famuli
domus, nec tre equis,
fuit
 DIE OCTAVA JUNII. 83
fuit in promptu qui equos defatigatos pastnm mina- 8 Dum adhuc pueruhis sub tutela parentum domi D
ret custodiendos. Injungit pater dilecto sibi filio eos
moraretur, contigit inter propinquos ejus d« termi- ** smcileoio.
ail pastum duaere, et ad horain custodire qims nis agri cujusdam CimUrm imx
:
disceptatio. Cumque ex communi
illesuscipiens minavit quo ju^siis Cuerat, omnera consensu statuta die ad videnda agrorum exissent
solerter ailhibens ililigentiam. Intereadum bis inten- confinia. contigit affuisse hi de quo cum eis el
tus habebatur,
contemplatur eminus viatorem, fabula est. venerabilem puerum. Ul>i ver<> ventum
equestrem sellam loraque in ea dependentia i est a<\ lornm, de quo senno habebatur, videt co-
gestantem. Quem advocans, sciscitatur quisnam minuslapidem terros tixiim, uti fieri assolel m ter-
esset, quo pergeret, cur taliter onustus abiret. At minis agrorum, super quem i>edem injiciens : Hic
ille rei ordinem pandit. Profitetur se ignotum lioini- est. inquit, limes et confinium horuin jugerum. A<1
nem, eqnuin qu<> vehebatur leto periisse, quo ster- cujus levissiraum tactura lapis iUe ita subsedit, ve-
nebatursecum vehere, et longius iter habere. Tunc luti cera facie candentis ferri liquescil
cum untim de-
i
"ipparet
sanctissimus puer, necessitudini ejos compassus, equidem stigma plantae pedis
ditset viaioii, ejus in eadem caute laptdimtl-
cui JUttJ obi- unum e pluribus equum capiens : Sume, inquit, et adeo subtiliter expressum, ui a nullo artificum ex- jium nnpm-
erat ; sterne tibi. quo libuerit pergens. El ille Non est, pressius exsculpi autsignari possit. Ii< mmnUn-
:
co ntions
inquit, tui juris nec datu tuo ejus libere possum se.lata, rerum omnium arbitrum Dominum, '"""'
qui ma-
potiri servitio. Cui puer Accipe securus, iter car-
: gna operatur in minimis, glorificantes redierunt in
pens tutum;et si quis te lmpetierit, nie auctorem sua. Extat usque in hodiernum idemlapisin mona-
dati incunctanter habebis. Haec viator amliens, tl Uifm lo/lll.
ju- sterio sancti Medardi, magnique penditur, ac vene-
benti libenter obtemperat, cornipedem sternit; et rationi habetur a multis. Hbbc duo tantum de ejus
qui eatenus pedester trMisadveniTat, equester hinc pueritia dixisse suffi iat nunc ad ejus transitum :

et alacer cupito pergit itinere. stylura verlamus.

a pluvla pr*- 5 Inter h;ec convivium itinere fessis instruitur; !> Tempore quo prascellentissimus Chlotharius
tegitur ab jamque prandio imminente, ad a< rsendum vene- Rex Francorum """'""" '"'
reversus ,.si a Britannia, exusto <.<<'"'
aquila, -,. _, I Hrijl,
rahilem puerum it unus ex numero ipse auteni se- hlio suo Cnranno
a cum uxore ac filiabus, glonosus
B :
„i corous
cesserat sub quadam arbi re, quia diespluvius erat. Confessor Domini Medardus, evocante Be Dotnini s«8H*onai
'"'''"<""'••
Is itaque qui ad exhibendura e fueral ilirectus, gratia, apud Noviomag b castellum, capul jara
dum ciim eo colloquitur, sursiim intentus conspicit lectulo deposuerat. A.d quem visendumcum introis-
b
aquilam, expansis alarum remigiis omnique distento set Rex. Optiniatiim silu obsequentium fuliitiis i

E
corpore, tara congruenti latebra puerura confovere, terva, ultimum ei v ile f . :iens, b inedictionera i

ut in nullo penitus contingeretur ab imlire. II".' ilm votissime poscif <-t accipil Cum itaquein hac Regia
miratus, commonet eura domum regredi, paterno- visitatione de loco sepulturts ejns sermo haberetur,
que convivo interesse. Id Rogo, in- ille recusans : Sacerdos beatissimus sua se Sede censuit cespiti
quit, rediens domum. habeto me excusatum. Reor, commendandum. Econtra Rex Suessionis eum de-
ob hoc remorari cnpiens, quo jaiu dictus eques in ferendum, ibique tumulandum disposuitj asserens
hac morositate longius protraheretur, quatenus si se super eum basilicam constructurum, co bium-
a quoquam insecutus fuisset, minime reperiretur. que aedificaturum. Cessit igitur dilectus Dei Itegiaj
Perlata sunt patri ah inquiliuo quse viderat at-
(i voluntati, cque plenus virtutibus, plenus et gratia
quod etiam qne audierat a filio. Super quae plurimum rairatus, migravit ad Dorainum. Ad cujus transitum, sicut in
vldent arct-rsi- dikito prandio, sumptis soc is, ipsepergit adlocum, libro de vita ejus a Fortunato inscribitur c, divina
:'
ti parentes oraiuatis Iiujus ipse gestiens.contemplari auspicium. c
luminaria cunctis praesentibus micuerunt. Faroa vo-
At ventura est, intueturdiligentius quod ?'""' 'Irc,r'"r
ulii illo : et Ians tanti luctus pranuntia, totius orbii populos ad
, ,
.
,
comoojlttum
relatu didicerat, visu probal ; prudenterque perlegit eju ex quiai i
Ivo :at. i
onditur aro latil rpus
interius,quod gerebatur exterius. Inter luec col- sanctissiraum, insignitur pretiosis vestibus, auro
legae recensent sonipedes,daranum reperiunt, unura textis involvitur linteis, componitnr feretr umu-
deesse cognoscunt denique blanditiis parvulum
; lantnr desuper tnargaritis cris] tibus aureapepla.
mulcent quatenus si facti esset conseius fateretur. Fit Inotus ingens populorum, gaudh ividens Au-
/"'' eeliira-
Erat siquidem aliquantula de hac re in eo suspicjo, cuncurrunt. mnc inae chon, psalraodiam , jia ;mJ( 'i .

gelorum :
i i .

qm.i jam lat.e"patebat, pietatis eum affectu erga in- p< r onant, illi lectiones congeminan! vigilii sacrse i

digentes festina largi tipne munificum fore. Itaque devotionis nox omnis expenditur, et interluctus et p
prodit patri pie admissum facinus et li< dis] en- : <
j
t gaudia venitur ad diei exordia. Episcopi <'i 'rimates 1

dium passus, congratulatur tamen de felici provectu qui turafortuitu defuere palatio, certatim conveniunt,
gratissirase prolis. concurritcatervatim numerositaspopulorum : plan-
7 Interea famuli, curiosius iterum iterumque jemli docta proruunt ex villis et viculis promi i

numerus vero
eorum summam subito redintegra-
recensiti"- equis, egenorum examina.
tquoTlim >n tam reperiunt; et damnum, quod caritate cogente, 10 Instructo itaque itinere, procedil Rex ad ec-
paxcuisreperi- pia admissum fuerat fraude, nibilominus caritate clesii in qua ctelestis servabatur thesaurus, sti-
tur integer.
largiente mirabiliter restaurattim inveniunt. Magno patus hinc inde stolatis Christicolis ac primoribus
itaque patercum omnibus attonitus gaudio, non tam chlamydatis. Venitur ad Saii.ai corpus agunturquas :

de recuperationc damni, quam de incremento beata- Dei sunt Post haec mitis Sicamber d ulnasprimus ,/

rum virtutum in filio dans ei manniii, ducit ad

; supponit, '1<-Iiinc Episcopi, exin primi nobilium :
/,'i'nrri* SUti

Rex ipsn nts-

domiim. 'Amplexatur niater filiiim, convivantesque quibuslibel lit accessus. Sustollitur sursum per <>s-
cp
pariter jucundantur, admirantes gratiam Dei tam culacoelestibusgazisdignissimumnumisma Sentiunt
evidenti obumbrationis indirio in eo es*e diffusam. onus leve, ia ffenso gradientes itinere. Fit clamor
Deliinc genitor postquam affatim exhilaratus est confusus, istis psallentibus, illis flentibus; et inter
Care. inquit, nate, utere ut lihet rebus a De bis choros psallentium et agmina lugentium, vces to-
coneessis refove ex his indigentes, ea lequalitate
: nant per nubila. Qui<l memorem Diera hanc gaudii '

dumtaxat, ne cum alii refrigerantur, nobis sit tri- dixerim, au moerons? aut moeroris simul et gaudiil
bulatio : sed ut nostra abundantia, aliorum sit sup- Unuin sine altero fateri minus oportet, a<l tanti diei
liiter flrtus
plementum. Devotum, ut oe[u>ti, Christo famula- qualitatem exaggerandara Restat ergo ul <Iie- ipsa, gattdio miX'
tum impendens, erige nobis in statione paradisiacae et -au.Iii flir.itur et iii<rr..i'is. Cui enim ii.ui erat io»,

amoenitatis tabernaculum, ubi tecum quiescamus nai i. iiliiin <le ejus absentia corporali, praesertim
sine fine mansuri. destitutis pastore ovibus, quibus post transilum nec
gleba.
 84 SUPPLEMENTUM AD VITAM S. MEDARDI.
A gleba corporis t celabaf.ur? quibusque non erat gravedine ponderis; raanet parte altera tanta fixum D
i \ BPICILBGIO.
gaudendum ile ejus tam evidenti gloria, cui coeli pa- immobilitate, ut putaretur plumbea immensx molis quoad ipsa
vitla Sancto
tebant, luminaria obsequebantur divina, et Regahs species non humani corporis esse materies. Tunc
donctur
famulabatur potentia? tnsistant igitur floepto operi, Rex, liberalissima erga Sanctum afHuens benigni-
regio gradientea itinere. Confluit undique palatina tate, reaccercito Commentariense, factaque more
Uluminatur < li "i -.gestientes frrre pi|_'nus ii"bile. Interea CEecus solenni donatione, fiscum cum omni integritate con-
excus
quidam, inter turmas properantium veniens, sub- scriptum, ac impressione proprii annuli signatum,
stratus loculo, ragatis mox tenebris, videndi rece- delegavit Sancto perennibus unquam seculis possi-
j.it ui rim virtute sancti Antistitis. Hinc cumulantur denltim. Dehinc spe certissima subnixi, extollunt
gaudia, laudantur Sancti prseconia. „ super ulnas beatissimi funeris sarcinam, adeo levi-
Properant aggressum iter conficere, confluen
1 1
gatam, nt putares pro aeris gravedine stipulae acces^
tibus passim populorum catervis, perveniuntque/' sisse levitatem. Fiunt populatim lacrymosa gaudia,

Adtipiacum villam. Ibi Axona amne transmisso, fle- psalmodiaque personante pergunt ad tumulum, di-
ctunl gressum ad urbem Suessonicam. Ruit obviam tissime refertum.
civitasomnis Suessio, duce praevio venerabili ma- 14 Duin hoc iter agitur adest inter permiscuos bracMa suras-
gnaruraque virtutum viro Bandarido, g ejusdeft properantium cuneos horao quidam vastis catenarum que catenatut
exapitur Ito-
tunc urbis Pontiflce, cum crueibus, ceroferahbus, compedibus ferreis brachia surasque m pervinctus,
norlficr sws-
tiontbus. ac thymiamateriis. Stipat undique illud creleste adeo ut ei in gradiendo difficilis esset tibertas. Hic

n Sacerdotum turba canora

iritum numerositas dum, solatio sustentatus alieno, ante Sanctnm fuis-

totiua ordinis Clericorum, immensitas populorum, set expositus; illico ut manu peplum con-
tetigit,

omnigenis vocibus una Deo canentiura. Mutuatis trito chaiybe, disruptisque catenarum repagulis ac
vicibus ii s1post alterum, certatim se ingerentes,
1 ii solo fenus delapsis, redditur virtute sancti Antisti-
colla supponunt. Propulsatur alter ab altero, hisre- tis absolutus et liber, pergens cum reliquis ride

cedentibus, illis succedere cupientibu3. Magno se subnixus ad munerariisuitumulum loetus et alacer.

romuneratuin vTHilidit, cui, etsi non gestandi, Itaque ubi ventum est ad locum, commendatur
E
ceiiMi
culumhx ad
saUem vel tangendi loculum copia fuit. Excipii tumulo beatissimi Sacerdotis pretiosissima corpo- corpus uis.r
tandem solenniter, tanti muneris nobilitata prsmio, ris gleba, plena virtutis ac gloriae, pneclaris mox
urbs Suessionica sacratissimum pignus corporis bea- indiciis evidentissime propalata Nam cnm ejus sa-
tissimi Medardi : amplectitur festive Patronum, ex cratissima membra tumulo clauderentur, ccelum
Curatur mu- tunc proprium habitura tutorem patrias, universalis apertum est, et duse columbaevis® sunt descendisse
tut.
Ecclesiaa lumen inextinguibile. Interhsec obviam tit quasi nubes, et de ore ejus egressa est coluraba
Sancto quidam multatis aurium aditibus, diutina candidasicut nix.
Burditate attonitus : qui utpeplum, quo sacrumte-
gebatur corpus, fide ignitus manuattigitosculatusque ANNOTATA D. P.
esl ; fraudati sensus usum ilico recipere a Sancti

virtute promeruit. Gratulatur admodum Rex, con- a Perperam hxc intrusa sunt, ex Gestis Francorum
gamleii! Suvnlotes cum Primatibus, exultant po- anonymi fnbutatoris, nam prius S. Medardus obiii.
puli, flt gaudium in coelis ob magni merftum Con- quam istud factum nnrretur.
fessoris, b Noviomagum. aliis passim Noviomum.
Retransmeant fluvium, properantque in praB-
1"2 c ferba Fortunati hxc sunt num. 9.
dium secus Litus jam dictiamnis, prope quod tumu- d Ex Sicambria, rnuic Geldrla, Francorum Reges

landus erat, ubi bodieque est stips h lapidea, habens originem trahere medii xvi opinio erat : hinc tihul de

de, uper vexillum sanct.o Crucis sculptum, cum no- Chlodoveo baptv&ando, mitis submittit colla Sicam-
mine Sacerdotis. Ibidem lecticam sacri funeris ber.

deponentes, moras pauiisper nectunt fortuitu, vel e Rectc /ichenus legijubet^ credebatur, idestcon-
quia Ivi-x necdum venerat,
vel quia in his quae ad cedebatur.
jus f Fit.r juistcriures Attipiacum, puto legrndum At-
congruebanl
sepulcri aliquid imperfectionis ,

Crotiitri tati-
inerat, quod in hac morositate perficiendum foret. tichiacum, vulgo Attichy, Noviomo tribus, Suessioni-
tlspa deposi
tum corput Era! autem illud rus, quo hsecagebantur, exditione bus guinque leucis distans.

C regalis fisci, vocabulum est, exan-

cui Croviacus i g Bandaridus sedit ab anno circiter S42 ad 566,
tiqun, profano idolorum cultui mancipatum. Nam quorefcrinr ipsis Kalendis Angusti obiisse et coli. Rad-
et usque hsec Danorum tempora bifrons lapideus /.
bodo, Bandaredus; Saus&ayo, sedad %Augusti. Ban-
magnsB latitudinis ante fores sacraa aadis in eodem darinus scribitur.
loco perstitit. Eruderato itaque agro, et in planura h Stips, W est stipes : in Vitse 3, Columna.
redacto, construitur nobile mausoleum, receptui i Vttltfo Crouy, una ab urbe lettca trans Axonam
tanti hospitis dignissimum. Encceniatur locus, in vulgo 1 Ayne.
quo sacrum Christi ovium famosissimum toto orbe k Dani, alias Formanni, seculo 9 bis Parisios 06-
eratalveare futurum. sedemnt , totamque Franciam infestarunt ; quous-
13 Igitur adveniente Rege coadunantur cohortes quc Dux covnm Rolfo, suscepta fulc Ckrisiiana, et
movtri porru
nobilium. apponunt
plebeia multitudo populorum accepta Guroli Simplicis filia nn 912, pei^missus Nor-
neguU;
manus ad feretrum, sanctum corpus ad tumu- laturi manniam a gente sua diciam possidere, paccm regno
luui, nituntur certatim attollere sed, quod est :
dedit.
dictu mirabile, adeo manet immobile, ut penitus 1 Basileus, Grsece "Rxaiktv^ Rrx.
moveri pussct n nemme. Succcdnnt nlii post alios, m Dc kujusmodi publice posnitentix fnrma, cum
(rustra robur impendentes Hserel Basileus l eventu obltgatione vel voto vincula ipsa circumgestandi\ qitoad
tautte rei attonitus ; stupor iu commune possidet apud aliquem Sanctum miracuto solberentuv, frequen-
omnes. Tandem
animo conjiciens quid ressagaci ti.ssimn occurrunt in opere nostro exempta. Non
prwtenderet, facta ex medietatejam dicti fisci tra- videtur hoc intellexisse 3 Victm Auctor cap. 21, ubi
ditione, accito Commentariense, jubel conscribito- kominem descripsit, atroci immundorum spirituura
muiii annulo proprio roborandum. Exin spe raeliori infestatione pervasum, et expulso dsemone vin-
fldentiores. applicant iterato ulnasad loculum. Ge- cula dissoluta eodemque modo idem loquitur de alio,
:

minatur virtus miraouli, panditur devotio Sancti. quem lignea vincula gestantem describit Fortunatus
Attollitur sursum parte quidem ex una ubsque ullius num. 7.
CAPUT
 DIE OCTAVA JUNII. 8S
CAPUT II. tutfs eximeret. Factum est autem, dnm Missa* cele- D
brarentur, resolutis nervorum arentibua ligaturis \ I BPIOILi I.IO

Ecclesia SUpra corpns erecta. miracula 'pa- gratias Confessori referens, ad sanctum accedens
aliare, gratiam benedictionis accepil incolumis. Et
Irata, Episcopus monasterio injurius inor-
quia priusquam teniplum sedificaretur, eral super
te muktalus.
sepulcrum Sancti cellule minutis contexta virgultis,
el dedicato templo fut amota, dignum esl ut de Dotoru drn-
limn mitiaan-
Ex tempora- X ost tanti officii inferias, prona Regis mnnificen- ipsius ligni tenuitate magnum ali |uid proferamus.
h vtminco tia festive celebratas, erigitur super Sancti tumbam Nam ssepe i!c eo hastulee factae, parumper acutas,
sacclto.
pro temporis opportunitate parvum tugurium, exili dolori dentium remedia contulerrnt, Haec audiens
vittiine constructum; quousque, ut Regia decreverat Charimerus i. qui tunc Referendarius Cbildeberti
dignilas, coacervatis in npus expensis, aula famo- Regis habebatur, dum dehocdolore laboraret, ba
sissima perito fabricaretur studio. Huncquidem ejns silicam sumpturus ex ligno, a
Sancti expetiit, ut
ardentissimam devotionem pedissequa protinus est virtute Sanctimedicinam mereretur accipere sed i

efflcacia comitata, Deinde, cumulatis abunde in opus veniens, ostium reperit obseratum Confisus ergo
suceedit basi-
sumptibus, qui non Regio solum, --e-1 el fidelium quia virtus Beati ubique sil prsesens, extracto cul
H<>t, jussu
Regls extrui sunt quorumcumque inunere prompta ilevntione tro assulam extulit ab ostio, statimque ul dentes
cce.pt u exhibiti ; orditur venerabile Dei templum mira la- attigit, noctius dolor abscessit. Habetur apud nos
tomorum peritia; essetque in brevi, manu celeri el bacuius ejus, de quo plerumque infirmi medica
consummandum, s: ejus conatui mors ex improviso rniiia suiit experti k, Hactenus extra propositum
non Nani Turonis pergeus ail lioatissimi
olistitisset. aliorsum digressi, nostra quodam postlimihio repo-
Martini tumulum, diutissime oravit, plurimaque ibi scentes, ea quae coepimus exequamur, Homo qui- ii isalvuntw
io tnxlijner
munera contulit per plurimas quoque Sanctorum
: dam, ligneis catenai loris insolubiliter arctatus,

basilicas tnulta dona largitus est. lude regressus, famosa toto orbe gloriosi Confessoris Christi expe-
qtiam ipso ilnm iii venatum exercet, valida febre
Cotise saltu tiit suffragia, s v libertati se reddi supplex ex-
mortuo ct
Compendio palrtio rediens, ingrn- postulans. Ut ergo sacraa limina
corripitur; et sedis fide aftlatus
inibi sepul'
to,
vescente incommodo, lecto sternitur; sicque com- attigit, repentino fragore uno eodt [ue to
mune mortalibus debitum solvens, finem regno et et ccelum intonuit, et vasta compedum v ula di-
vii«e dedit a. Hinc mceror Gallias occupat, Franci- rupta longe dissiliunt i
homo peroptatss redditus li-

gena gens induitur luctu, lacrymis opprimitur, sin- bertati, stupore attonitus, solq prosternitur Dehinc
gultibus pra?peditur. Inde Suessionis evectus, in timoreposthabito, pergit, levigatisjam artubus, ante
ipsa,quam cceperat necdumque finierat, basilica, sacro-sanctum tuinuliiin, [audes Domino el gratias
quamque et villarum reiiitibus plurimis ditavit, et Conlcs ri ivleieus [ii'o libortaie reoenta. Fit cun-
muneribus maximis cumulavit, ante gloriosi Pon- ctis admirationi tam cita el efficax divinae v irt.ui is

tificis tuinuluin bonestam merito obtinuit sepul- operatio, quam Dominus, in Sancto sno glnriose
turam. truinqilians, ob ejus meritinu suis fidelibus diluci-

lli Post quam filius ejus Sigebertus, non minori dandum, mirabili omnipotentiae suae instinctu, mira-
absolvit fil us
quam pater erga Sanctum fervens devotione, opus biliter patrare dignatus est. Muheivtila quaedam an-
Sigebertus,
quod morte patris interdiu dilatum fuerat, fino te- nosa, supervivens cadaveri suo, cui omnem salutis UuUcril ma
nus consummavit, intrinsecus varietate diversarum spem ipsegenuinsenativitatisexortus.ademerat; in- nut "i da
s.irniliir
specierum adorriavit, extrinsecus agroruro reditibus ter prsepeditos diversarum calamitatum mmodis it

ampliavit. Nec mulio post et ipse. cuni fratrem' promiscui sexus cuneos, ad experta toto orbe bea-
suurn Chilpericum apuil Tornacum civitatem obsi- tissimi Sacerdotis praesidia seseraptim conferentes,
dere disponeret, versutiis Fredegundae uxoris suae, magnae fidei devotfone subnixa se contulit. Erat
Victoriaco duobus Taruennensibus latera
1/ villa a enim ei a primis vagitibus inainis arida, omni hu-
b
gladiis transverberatus, mortem, quam fratri suo moris valitudine exhausta, perplexis volse digitus
etiom Ibi
paraverat, sibi ipse concivit; et luctura ingentem suinino teuns brachio ros quasi aliena dependens.
tumulatus,
suis rontulit. Hinc a fratre Lambris perlatus et se- 11.1'cul scaiilp ineiiioriam beati Confessorissu isse

pultus, eximlc postea Suessionis relatus. in ipsarn, ex|»'snit, alfuit protinus meritum divi- per Sancti

quam operose construxit, basilicair lateri patrissui nitatis suflragium. Restauratur in ea, quod vitio

junctus, honorifice depositus ac sepultus est c.Ne- natura defraudatum fuerat aut peccatum repara- ;

nio sanc autumet, hanc esse basilicam, quae oHm a tur membrorum naturalis iiitcgnras et i[iinil nimus ;

Chludovico nuper est a Marco-

Caesare d ccepta, habuit ex utero, Sancti remisit etumulo. Revirescit

Verum
pnor, a Sigeberto juvenilis m.iniis in senili brachio; et quse prius sti-
mannis e exusta. illa

populorum, propter pein ostiatim quseritabat, quia impos laboris exti-

Rege patrata, ob frequentiam
pro qtia sec.
omnigenum virlutum insigniaad memoriam egregii terat; post docilis nendi facta, efepil commodius
9 ampttor vivere. Itaque so^["'s effecta
Marivns Sebastiani / coiifluentium, a Rodoinotunc sins jam stipendiis
excitatu, a
g:iui|pt. hctaiur, gloriatur, exultat, sanctuin magni-
Danis exurl- Praeposito ejusdem ccenobii, Augusta praeceptione,
tur. ficat Sacerdotem, gloriflcat, veneratur, adorat, "i-
cooperante semper bonae memorise Hilduino Archi-
I

l capellano o Abbateque jam dicli Monaslerii, fundi- des dehitas Domino, gratias votivas suo rependens
9 maximo ambitu augustius est inunerario.
tus destructa, et in
restaurata. 18 Processu temporum, cum jam locus ipse ha-
Bz Abbate
17 Hic nostra intermittentes quid Gregorius beretur iiisi^ins, extitit quidam Warinbertus no-
,
factm 1 1--
historicus de hujus sanctissimi Pontificis virtuti- mine aula Hegia frequens, et inter Kegis dome- tcopuii
;

Kuller u anu plurimum valens. Hic posl excessum Auberti

debtlis cura-
bus referat, huic Opusculo innectendum, ratum du- sticos
l venerabilis viri, qui idem ccenobium
strenuus rexe-
tur merltls xirous. Medardus, inquiens, gloriosus Confessor,
S. Mrdardi. juxta urbem Suessionis quiescit, ad cujus sepulcrum rat, Regia prseceptione successit ; dignitate quidem,

same compedes miserorum confra"tas adspeximus. ut post patuit, non merito. Qua per aliquot potitus

Post scriptum de miraculis ejus librum //, mulier annos, decedente vita Drausione Suessionicae urbis
manu debilis devote expctiit h»ati praesidia Sacer- Episcopo iii. loco ejus substituitur n, denique nactus
Cathedram Pontificnlem, sategit inaxima summa,
doiis. Deniqnecum reliquis vigilias fiib' integra ce-
lebrat, confisa ab ejus virtiite nianus humore ligatas ne prioris dignitatis privaretur honore; quod licet
difticulter, obtinuit tamen. Itaque voti sui compos
posse dissolvi, qui infelicium catenas potentia vir-
effectus
 8(5 SrPPLKMEXTTM AD VITAM S. MEDARDI.
A effectus, coepit commendatum sibi locum n-_ [< i
genua ante Sancti tumulum fiexit, extemplo per Ti

BX 9PH QIO secreta ejus prorupcrunt vitaha; cujus corpus firque eges-
ILI habere, quia eral plus justo tenax ; caecaque cupi- alvi
tlsmteslinis
II
dine illectus, retlitus atquefiscalia, quae qui ibidem in coameterio ejusdem coenobii, honore sibi congruo,
reditut tno- moritur.
tuuterll dita-
Ltomino militabanl accipere soliti erant, suis suo- depositum ac sepultum est s.
pidut : rumque usibas male sibi providua detegabat; im- 22 Vos, vos, inquam, qui dicimini Pastores,
memorque pastoralis officii, suimet cui Abbates, Rectoresque Ecclesiarum, vos haec fabula,
creditum sibi gregem negligens, pasoua dominica- non fubula, sed res veraeiter gesta, respicit vos ;

rum "viiuii tupino di nte carpebat. instruit. vos admonet. Videte ne abusive, aut no-

19 Erat denique in p igo Cenomannico rus nobile, minetenus tantum, horum nominum dignitatem ad terrnrem
taro magnitudine praestans quam censu, quod Sigi- sortiti sitis. Pascite fideliter commissum vobis gre- rrxiatonim
bertus qu ndam Rex, cujus supra meminimus, ob gem. Quid est fideliter^ id est, sine fraude. Fraus tisimiiium.

amorem beatissimi Medardi, quem impense djlexe- namquediciturfracta fides. Nam AnaniasacSaphira,
rat, monasterio ipsius contulerat; cui ex duabus quia fidem fregerunt, Deoque mentiti sunt, tempo-
Latina videlicel atque Britannica o, quociam rali morte plexi sunt. Cayete ne fraudem faciatis

enti Snitimum erat, nomen ex anti [uo Mat- Sponsas Christi, id estEcclesise ejus, nemercenarii
i i litum fuit. Matvallis ergo, id es1 bona val- ejus, velquod deforn ius est, lupi veracius vocemini
lis, fundus ipse v catu I ; qu a, sicul fati sumus, et mortem, quam Pastores illi, et iste de quo sermo
el confinio lati c era praestans, el censu plu- texitur, in corpore pertulerunt, vos in anima pa-
rimo ampla marsnpia complens. Sed q liara diffi- tiamini. Expendite et considerate, si is de quo lo-
cile erat ipsius fundi annuales ei uberes fructus quimur aliquos habuerit ante se simili mortis exitu
isse ad idem caanobium, distrahebantur an- consimiles. Intuemini Judam traditorem, et Arium
ad qunn d< -
speciebus, quibus vehendi et hseresiarcham considerate, quorum unus humani-
nuatira; et in aliis
firiniluin
annonam deferendi facilior copia videbatur, eorum pretia ex- tatem Christi, alter Divinitatem extinguere nisi,
pendebantur in melle a a tle, aliisque speciebus ; arnbo sicut sensu inanes vixerunt, itaquoqueventre
el .
ann tguli plurima plaustra onusta a I jam vacui perierunt.
dictum deduc ibatur m >n i terium : sed eaj mi dictus
E
Episcopus ad mum diverti faciebat Episcopium, suis
ANNOTATA D. P.
u ibua expendenda. Hoccorapcndio mercabaturprae-
sentis vitae lelale mox futurumexitium, et seternae
maa ine\ itabil detrimentum. Talibus eo in- i
a Mortuus est Cl6iliariu$anno§§\ t relicti&qiLatuor
Btante fraudibus, 1> i famuli tristabantur; insistendo filiis, divisumregnum,
inter qttos

precibus, continuabanl jeiunia; illacrymantes ante b Victoriacum, vulgoYitry, 2 leucis distare Duaco

sepulcrura Sancti, profunaa trahebant suspiria. indicat Cognatuslib. 1 historix cap.65, etDuaco vi-

ann 20 [gitur quadam vice dura advenirent solito ciniorem esse vieutn Lambres.
$lbi Ut
suuiii l/OJIfl'
oneral i
carpenta, penura Episcopii repletura, & nti- c Idem narrat Gregorius Titron. lib. 4 cnp. '16.

vhi vendica$' d Ludovicus Pius Imperator, ah anno 814 ad

gil Episcopum casu fortuito defuisse. Itaque servi ,

tent.
Dei, nacta oi :a ione de ejus absentia, pergunt 840.
obvia ii, plaustra perducunt ad Sancti Hasilicam, e Marcomanni, iidcm qui Normanni, et Dani.
reponunl in suis promptuariis quae fuerant patrata f Dr S. Sebastiani Reliquiis, huc allatis an.
826,
apClericis. Ilico furorc accenditur, ignescit ira, actum ^O Januarii %. 7.
perturbatur mania; minatur se adventurum, ft.de Hilduinus etiam Abbas erat Monasterii S. Dio-
j.

ip a vindicaturum, Interea milites Domini, tbr- nysii Partstis; monasterium autem S. Medardi obti-

midantes promis-sum silii exitium, concurrunt ad nuerat anno 817. juxta Sammarthanos,
aulam per Iriduum Domini implorant clementiam, h Fortunati librum inteltigil proculdabio.
;

periunt, pharos q extingunt, universa i Charimerem, inquil idem tib. 9 cap. 23, Refe-
V
id iUfttUtt- osl a obstruunt, et per illud triduum nec campanse rendarium, cum corisensu civium, decrevir. auctori-
irn ens,
rtis
in ea quatiuntur, nec divinae in publico Horse ca tas fieriSacerdotem, sciticet Episcopum Virdunensem.
nuntur. Regreditur ad urbem furibundus Episcopus, Quas autem Gregortus hic hastulas vocat parumper
corapertoque quae agebantur, effervescit iterata in- \oii, auctas, uti legit Acherius) denliscalpia
c sania, reaccenditur ira repetita consurgensque possis intelligere.
;
p
mature, transit flumen; accelerat iter ad monaste- k Hactenus Gregorius Turon. libio de Gloria Con-
rium, quasi vindictam acturus ex Clero, ignarus fess. cap. 95, ubi memoratnr baculus Sancti, nescio
properans ad sibi imminentem perniciem. i »t,vel ilius Suessionibus servatus, de quo Vitx
21 Itaque cum pervenissot, invectus furia, ante 3 auctor cap. 22 sic loquitur; Sed et virtutifer ejus-
tfftQCtH rair. Sancti basilicam, et non solum neminem se praesto- dem Patris baculus plurimo fuit tempore sanctimoniaa
sli Oillls
lantem inveniret, sed et omnia ostia munita cerne- habitus ; de quo nonnulli variis languoribus obsessi,
re!.j ccepere sui irreverenter valvas sancti templi expulsis incommodis, redivivas sanitatis multoties
concutere, etconclamare til aperirent. At hiquiin- sunt remedia experti. Ipsius quippeattactu, febriura
tro habebantur, attentius Sancti flagitabant auxi- crebro tepuit fervor, immanissimus immundorum
lium. Iterum iterumque qui extra erant, pulsant spirituum siluit furor; et si quid extitit sinistri,

januas interius remorantes moras nectunt. Quid

: medica virtus potenti medicamine perturbavit.
pluribus immororl Ipse, non jam Sacerdos, sed Porro idem S. Gregorius, etiam in Historia lib. 4
hostis ssevus, quo plus fervebat insania, eo amplius cap. 19, hsec habet : Tempore quoipie Chlotharii
concutit ostia. Tandem aperiunturab uno&dituor Regis, sanctus Dei Medardus Episcopus.consummato
regise. Qui mox eedem sacram ingressus, ut vidit boni opens cursu, et plenus dierum, sanctitate prae-
Clericum, qui ei ingredienti aditum praebuerat, cipuus, diem obiit. Quem Chlotharius Rex cum
stantem; baculo, quemtuncmanu gestabat, caput summo honore apud Suessionas civitatem sepelivit,
ajus allisit tam valide, ut totus cruentaretur san- basilicam super eam fabricare coepit : quampostea
guine. At ille nt erat moerens, imprecatus est ex Sigebertus filius ejus explevit atque composuit. Ad
xdifuuiH pei- animo, quod mox patuit in facto. Pergit, lieu miser! cujus beatum sepulcrum vidimus vinctorum compe--
CUttt; non jam Episcopus, sed vir sanguinarius, cothur- des atque catenas disruptas confractasque jacere :

uoso gressu ante Sancti tumulum, cruentis manibua quae usque hodie in testiraonium virtutis ejus ad
oraturus. sed mox liorribiliter moriturus. Nam ut ipsum Beati sepulcrum reservantur.
1
 DIE OCTAVA JUNII. 87
1 Hildephon&m Urayet, apud Sammarthanos assi- ut adhuo puerulus, multa sese domaret abstmentia, D
gnal unttuin GGK. expensam suara pauperibus distribueret, ac vesti- a |,, " |,f -

ni Acla S. Drausii sive Dransionis dedimus 5 Mar- menta sua indigentibus benevole largiretur. Qua- gj"™ '

tn, etimque diximus decessisse posl an. 075. dam siquid«»m die, casulam, quam ei mater sua non t roa nauperet
n Anonymi Sermo dicit, quod apud Kegera pecu- modici pretii fecerat, dum ipse in manibus haberet, mii«rieor*,
niae magnitudine j
» i amicorum intercessione obtinuit fortuitu cfficum quemdam habuit obvium; eujus
Pontificatus dignitatem. qnam tunc patiebatur nuditati compassus, eam be-
o Econtra idem Anonymns, qui, quasi Bonavallis; nignissirne porrexil parentum te nporalium veste.m
; etlicet cxco
donat
non Latina atque Britannica, cui finititnus est,
ex, indignationem revereretur, quod tamen ab eis sus
lingua, sed ex ubertatis abundantia, plenaeque fer- ceperat, spirituali patri Deo praesentare non dubi-
tilitatis copia. Hodie fortassis Beaulieu, in Luval- tavil .

lensi Decanatu, ipsisque Britannite confiniis, ad Or- Contigit eo tempore genitorera suum, quem
'i

donem rivulum, 80 leucis procul a Suessionibus. pranominavimus, ab itinere<redisse, equosque suoa,

q ?Jcherins in marjinr : Sic tunc Monachos vo- qui defatigatierant, quia tnnc servientes aberant,
cabant," inquit. Ita passim Gregorius Turonensis, ut huio sancto puero, quo iu prato sub ejus custodia
docte observavit Hadrianus Valesius rqiiurum
lib. 17rerum reflcerentur, commisisse, Puer autem ox patris
i pa- curam
Francic. pag. 55(S, fuse vero in cap G Discept, de prascepto equos hilariter suscepit, et voluntati ejus commfj- tre
Basilicis. Ego ea causa nolim contendere. Radbodus, assentisns, injunctum sibi officiura officiosissime samgtrens,
communi utriusque nomine, Fratres nominat. adimplere properavit. Cum vero in oustodia eorum
q Id est, lucernas et cereos, inquit idem Acherius intentus esset, vidit fortuitu ignotum quemdam
ni margine: hinc Pharo-cantharus apud Anastasium pertransire, ac sellam equestr ei quaa equitan-
Biblioth. pro candelabro majori, alias Gerostata. tem condecent a tergo gestare Percunctari puer
r Regite, id est, valva pnncipales : de quibus multa quade causa
ccepit, sic incederet onustus, cum so-
vide apud Magrium in Uierolexico, et Cangium in lummodo via vianti gravi satis impedimento videre-
Glos.sano. tur. Equum raeum, ille respondit, contigit casu E
s Hccc fuit modestia Imnorum illorum rirorum, erga deperisse, quaa tamen equi erant inutile mihi vi-
tam male meritum, ipsoque in scelere, quo excommu- sum est perdidisse : facilius nempe solum ei|uum
nicationem incurrisse censeri poterat, tam notorie ex- mihi erit coraparare, quam et equum, el quaa ad
tinctum. hujusmodi condecent officium, reparare. Puer au-
tem bonaa indolis, tantae illius compatiens fatiga- n H$ alt*
tioni, cum jam eum praa nimio tabore desudantem quemdat
ALTA YITA et pene iam deficientern vidisset, ex piisMino uhVctu """' ^' ''

mentis In nomine, att, Dininni, unum ex Ins tolle,

;

Auctore Radbodo Episcopo Noviomensi et quos hic in custodia suscepi. Cumque viator, hoc
Tornacensi. suse potestatis non esse ambigens, aliquantulum
remoraretur ; Tolle, ait, sicut dixi, et quocumque
Ex MSS. codicibus cl Surio. te pertransire contigerit, me hujus concess s el

auctorem et patronum incunctanter habebis. Per-

CAPLIT 1. suadenti puero eques libentissime utpote nimis ,

defatigatus, obteraperavit equoque quam citissirae i

Ortus, illustria in juventute facinora, strato, cum multis gratiarum actionibus laatus abs-

Sacerdotium. cessit.
5 Post ejus abscessam, cum jara domi paratum peraguUam
Salentiaci
apud Vero-
B eatissimus Medardus,
patre Nectardo, matre vero Protagia genitus, apud
egregice vir sanctitatis. esset, perquemdara servorum puer
prandio interesset invitatur. Itle vero,
a parentibus ut
111 ;|, 1
orpj„ (!ll
uoc cemttur
manduos 'i

Salentiacurai hereditariam prasdecessorum suorum missus est, eminus prospiciens, videt puerura pro* afantuto,
natus,
possessionem, natus atque altus. Est autem prae- pterpluviam, quaa tunc forte ingruebat, aliquantu
dium iilud Salentiacus in Episcopatu situm Viro- liun ab equis secessisse; ac tamquam latebram
mandensi, in regione autera Noviomensi qui IVo- ;
propter imbrium effir-ioncii] qinerentein, ;ib oliicio

viomus, cum tunc temporis castrum seu munitio declinasse; et in aitura oculos elevans, videt aqui-
Utterarum haberetur, postmodum ipstus ejusdem gloriosiPon- lam alarum expansione, omnique ad hoc distento K
studits eru-
•
titicis Medardi ordinatione, Pontificalis Cathedraa corpore tara cohgruenter puerum cooperire, ut in
ditur
honore, ut postea dicendura reservamus, sublima- nullo, cum circumquaque piuvia illa grassaretur,
tus est. Sanctus itaque puer, sub parentum tutela ab inundante aeris illius contingi posset exunda-
diligenter educatus, divinss providentia gratise stu- tione. Hoc diu miratus, tandem non sine multa tre-
diis litterarum eruditus, parvo in tempore inspirataa pidatione appropians, huraillimepuorum sanctum
scientiaa lumine praa ceteris consodalibus suis emi- adiit, et ut ez prsecepto patris, paterno interesset
nentius claruit. convivio diligentissime invitavit. Puer autem ire

2 Erat autem illi eo in tempore consodalis qui- recusans; Precor, inquit frater, revertens domum,
prxiicit puer
S. Elenthe-
dam, Eleutherius nomine, quem ipse tamquam si- apud parentes meos super hoc rae habeas excusa-
rium fore milis similem, puer videlicet puerum, socius conso tum. Eade causa fortassis remorari cupiebat, quo
Epiacopum, cium, quam multa diligebat familiaritate. Hunc jam dictus eques in hac reraoratione longius evehe-
itaque, cum aliquandq iuvicem colloquerentur, ut- retur, ne forte ab aliquo, si eura insequi vellet, in-

pote propheticffl gratiaj afflatus spiritu, Episcopum veniretur. Reversus itaque aervulus parentibus fllii
futurum esse puer ipse preedixit ; et non multo post, replicat excusationem et non sine multa stupefa-
;

ejus spiritualem praBnuntiationem, ipse per quem puerum ex ordine pandit obura-
ctioue, aquilae super
proplietaverat, Spiritus sanctus adimplevit. Cum brationem, Parentes, cum omni familia super his
pottea Tor- enim aHalis et morum sibi divinitus aspirasset gra- quai audierant murmuraDtes, invicem laatantur;
dein *P tt '

rrniifiwi ei
naceuscm i . i

ut vero certiores ti.mt, ad videndum tantum noc

i

tia, in Tornaco civitate Pontificali Deo annuente ,,„„ fa .

ordtnatum.
Bublimatus est Cathedra. Ita Medardas lioc quod miraculum hilariter sese cohortantur. Relioto con- m ,n a:
prajdixerat, quasi propheta, divino spiritu jain pro- vivio pater cum omni ruit familia, mater cum an-
bavit. ciliulis ejus currendo pene atterit vesJigia ;
unum
3 Erat ei super egentibus cura non raodica, adeo omnibus votum, si furte qua; auditu didicerant, visu
etiam
 VITA S. MEDARDI EPISC. NOVIOMEN.
etiam probare possent. Ubi vero illo venium est, su?e benevolentiam, et in servitio Dei ejus atten- D
U i
i.hh:
invenitur diligentius, et qnod relatu didicerant ipso dentes industriam, Eptscopo eum qui tunc temporis sitb citra
BADBOD. Eptscopali
RX MS. suoruro oculorura testimonio veraciter confitentur, Viromandensi praaerat Ecclesias cojnmendaverunt ;
c<<n$iUu'us,
Pater mater Boper 01io quam familiariter lacfy-
et orantes devotissime, quatenus Episcopali benedi-
raantes, Deo puerum commendant; ac non sine etione ad Clericatus promoveretur officium. Com-
multa devotione, carissimae suae sobolis innocentiam mendatum itaque sibi benigne pra?sul suscepit, be-
retractant, nevole ampiexatus est, et diligenter enutnvit; et
G Inter haec milites, quorum equos custodierat, tamquanj unicum et uterinum filium, in fide et
equis recensitis, unum deesse reperiunt, quem doctrina Ecclesiastica educare liberaliter elabofabat.
(iii. nujusmodi mos esl hominibus) a puero in- Quantsa ipse liberalitatis, quantsa sanctimonise seu
equttm nb-
tentetn ftu- tente requirunt. Blande ac leviter puerum demul- castimonite se a puero exhibuerit, quanta humili-
sus se via- cent, ins>istenter ab eo requirentes, siquam per tateseu reverentia et apud Deum et Urbis Pontifi-
torl dediue,
eum damni hujus adinvenire possent recuperatio- cem clarnerit, pro certo edicere, non est nostrae
nem era$ i
siquidera aliquantula super talibus de possibilitatis. Eratquidem magnanimusin adversis,
illo euspicio, quia eum erga pauperes non nescie- mitia in prosperis, cunctos sibi obedientiae seduli-
banl esse munificum, ac quidquid uspiam reperire tate praeferens, morum claritate prsecellens, egen- omniexeeU
lit nrtute
poterat, inusus eum audierantexpendereraiseroruro. tibus larga miseratione succurrens. Sicque viriliter
Cumque afamulia ea de causa et privatimet publice fomite conculcato vitiorum, angustiorem conscen-
arguei etur, appropians patri rem ordine pandit. Mi- dens scalam virtutura ; quidquid Deo contrarium
patur pater clementissimam compunctionem iilii et ; sentiebat, declinabat; quidqnid vero placitum ffove-
Licel damni aliquantulum sibinon nesciret immine- rat, omni nisu exequebatur. Erat siqnidem in ora-

ro, admodum taraen super benevoli pueri benevola tione assiduus, jejuniis et vigiliis intentus, aliorum
congratulatua est compassione. Tantumhujus pueri tribulationibus tamquam suis ipsius lacrymablliter
Dominus in sua prospiciens voluntate famulatum, compatiens; omnibus omnia factus erat, ut omnes
ipso eodera momento magnum subito dignatus est ad aeternam confortaret consolationem.Quid plura^
ostendere miraculura. Nam cura denuo equorum Multis attestantibus peregrinus erat in seculo, et
alhim ilni- suorum solicite recenserent numerum, divirfa sie jam pro certo mansionarius credebatur in coslo ;

nifus suli- operante majestate; totam eorum integritatera ex facies ejus jucunda, Iiii^iki ejus facunda, os ejus in
itUutum
improviso reperiunt. Mirantur astantes, familia iaudera Dei semper erat apertum. Oarnis voluptati-
reclplt
cuncta laetatur. Pater cum matre filium quam fa- bus relnctans, perfeetiorem sjnritualis vita3 lineam
miliariter amplexantur, et ut ad altiora se subrigat toto nisu exequebatur ; obedientia^ virtute omnibus
laerymabiliter cohortantur. Fili, aiunt, omnia no- se imitabilem, frugaliiate laudabilem, et universa
stra sunt tua, utere nostris ut libet: tuo, aiunt, et mornm probitate praebebat in^ignem. De virtute in
Vs. 83.
nostro, ut tibivisum fuerit, in Dei gratia utere pa- virtutem seenndum Psalmistam transmigrabat, ut
trimonio, nt nos tecum consortes perennis vitae ha- Ueum Deuruin videre promereretur in Sion.
beas in praemlo. Non
enim ejus se ora- diffidebant 1) Decursis itaque cum mtilta Iionestate inferio- pos t altos
tione salvari, quemjam tantis a Deo videbant vir- rum ordinibus Graduum, post bonam eorum admi- Ordinee
sitsceptos
tutibus illustrari. Et bsec dicentes, secum adducunt nistrationem ; divina sibi aspirante gratia, sub inul-
puerum; multoque cum gaudio, in his etaliisbonae tiniodo utriusque sexus testimonio, Sacerdotale
Kuaa Bobolis actibus, Deu gratias relerentes, gratan- pruinotus est ad otficium. Simul vero ut tam su-
ter sese reficiunt. blimi promotus est dignitati, qnanta corpus suum
7 A,ccidit postmodum, dum domi puerulus habe- parsimonia maceraverit, quis posset explanare. Ipse
dixcentalio- retur, inter*indigenas non modica quaedam alterca- qniilem multa se affligens abstinentia, esurientes
nrin dt mjri
tio, de terminis videlicet agrorum, ut frequenter reficiebat; sitiens ipse, sitientes refocillabat ; nudos,
limililms
dirlmtt i
liri i
videtur, jugis et infinita disceptatio. Rixaban- suse non parcens nnditati, misericorditer vestiebat;
tur multoties a mane nsque ad vesperam, et (ut et omissis suis suorumqne usibus, quidquid sibimet
hujusmodi rnsiius moris estjpenejam ad arma subripere poterat, pauperibus et egenis benigne
usque invicem exprobando proeesser;int. Genus largiebatur. Postquam cry» vir beatus dignitatem,
eniin hoc agreste hoininum, si quid mter en S dis- ut pr.elibatum est, adeptns est Sacerd«itii, divinaa conse cratur
sensionis exortum fuerit, nisicum multa ignominia dispositionis gratia, raultimoda miraculorum me- Saceidos.
terminare nesciunt. Cum verotandem, ex communi ruit declaratione publicari. Deus siquidem, cujus F
eonsensu. ad dirimenda agriculturae suae proces- ipse sanctis institutionibus viriliter elaborabat obe-
sissent confinia ; contigit cura eis affuisse et bunc dire, per multa eum insigma mundo non dedignatus
imi rlmeus
venerabilem puerum. Dbi vero ventum est ad lo- est declarare.
ui ta n \li cnin, cum diversi diversa sentirent
vidit puer la- ;

ijium pettlt: pidcin terra) plerumque videri solet in

fixum, ut GAPUT II.
terminis agrorum: semper quera pedem injiciens;
Hic est, inquit, terminus, et hujus contentionis li- Mtra. erfja furra Oencvolentia. Alta prinVaia.
mes certissimus, Ad eujus levissimura tactum lapis
fipiscopalus susceptus.
ille ita subsidit, veluti cera a facic candentis terri
Apparet equidem figura plantae ejus, in
liquescit.
eadem caute adeo subtiliter expressa, ut a nullo
artiflcum expressius exsculpi
c lOntigit forle illis in diebus latronem queindam
Fnrem vineaTH
aut Bignari posset. nocttt irifjres-

Ita contentione sedata, Dominum, qui magna ope- cum aviditate uvas et palmites, et quidquid arri- siim,
ratnr in miuimis, glorificantes, redierunt in sua. pere potuit irreverenter discerpsisse. Secabat ghulio
Extat usque in hodiernum diem penes nos idem quod manu discerpere non poterat, quaeque manum
lapis, magna?quc apud eos quibus est cognitum ha- evadere poterant, pedibus atterendo conculcabat.
betur venerationis. Haec duo, quaj in pueritia ejus Sanctus audem Medardus ipsa fortassis eadem hora
acta eognovimus, dixisse suftkiat amodo autem ad : solitis incumbebat orationibus et, sicut hujusmodi ;

ea qua3 in inaturiori ejus flstate per eum Dominus decet horainem Deum tam pro inimicis quam pro
,

operatus est, Deo ipso anuuente, tota raentis inten- araicis deprecabatur. Orasset autem necne non ,

tio est dirigenda. dormitabat tamen, neque dormiebat pervigil custos

8 Respicientes autem boui parentes bonaa sobolis Israel. Cum enim miser ipse latro plenis prseda
manibus
 DIE OCTAVA JUNII.
80
manibus effugere conaretur, tota nocte vineam
cir- in prsesentia: amicis suis
s(d Cllin uris
cuiens, aditum exeundi reperire non el allinilms. ,, m jr,,„ ,.,,. D
eareiit non potuit imo, ; lare non poterat, factionem hanc
nagitiosissimam ai ctohk nA-
vellet nollet,. ad usqne auroratn suo
valenttm. ij.se furto de- lacrymabjliter disseruit; el eorum ltll„U. EX US.
vinctus, sapienti usiis
jbidem tota
ipsa nocte permsmsit. Quid consili... s. Medardo,
quod maligne defraudaveral
ageret"? A snmmo
usque ad suramura vineuni tum suppliciter reslitint.
itaque acuslo- rependoj tum discuBrendo cireumquaque peVcurre-
l:i Rex postfa Chlotarins exercitum movens,
dibus depre- bat dbstrusos Sentiens exitus mlUtes aim
: silii , miqua; suaj iiiinii.;ii„ viofenter transivit
ttcnsum, auvium ej ubicumqua ftirtti sud /„-
malitia cnscieiitia; admodum JprquebatUB. Miser potuitdepnssd itiis. ailjaccns
;

ctos imuiobl-
,.iiim' devajtavit terri-
ipsa uvas quas decerpserat dimittere non poterat, torium. Cum mulla
prada inter Noviomuni ille
les.

imo tamqimm proprias ad augmentum judiofi sui

revertebatur et Isaram verum. quia et
ijeservare p&gjjjatur. Aurora igitur illucescente
Episcopium ;

, Viromandense et qme sub illa flegebant

Ecclesia,
custodes subilo conveniunt; vineam conculcatam dcpnclatus eral, diviiun ult s digne ,
el laudabi-
disruptos, viudeiniamque irreverenter de-
palrtiitea
liter prwdicandam gon evasit sententialn. Parcena
secatam reperiunt et e vestlgio Istnuiem eircum-
;
quippe Don.inus et ipsi Chlothario,
quaque insequunlur. Stupefantus nimiuin
et qui cum ipso
. raptor erant participibua hujus cKmints
; equ^s tamen
infelix, lateliat in vinea, queiu sua ipsius rapina, eorum .et omnia veliicula plaustra scilicel et alia ,

timquam jam judicatum pene cqndemnaverat. Te- quiblis pncla evchchatur, adeo divimtiis allixil nt. ,
nebat quidem rapinam in manihus, irao ipse a sua per omnc tnduum a loco illo nullo inodo posscnt
ipsms rapina tenebatiir ; liullumjani misero patebat moveri. Perspinientes .'in tantiun lioc Dci mira- ,

.liuLri un). imo in mainlius suum ipse 111 palara praa- ad sanctiim Dei Saccrdotcin Mcilar.huii. ipn deposUa prx-
culiiin,
et se reum ferehal judicium. .Mistiactus ileinum a lat.ihulo tnnc temporis Salentjaci remorabatuf, itit iclajsat:
,
suppliciter
confitentem, eonuisionis suai igimminiam confessus est in pu- confugiunt cique unaiiinii deVotione-, quai deprm-
;

blico. Qpnfessus est, se rameudi causafurtim vineam dati fueranl rdstituentes, c ab eb super conftiissis
irrupisse et, cum maxima parte noctis ad id ela-
;
absolutionem suscepissjnt, divino illo vincujo mso«
R liqjasset,nnsquam dxltum reperisse. Eratibi videre luii, la-n etalacres ad propria rwersi
sunt. mfra
miseriam., videre miserum illum in seipso suaj ge- ct ineffal.ilis i.ci clementia! Quos ipse Deus judicii
starc sententiam Uamnationis, qui et rapinam prae- sui per trid ijustissjma ligaveral condemnati ,

ripuerat, et ab ipsa sua rapina publice se conlite- sanctus ConfesSor Medardus uni, in njomento ,„-
ii.iini- De laSrocinlo suo gustare non po-
eoarctari. dulta relaxavit absolutione. V,-re lin-u.i Petri et
absolvlt tuit, etquia sanctuin Sacerdotem injuste inseque- qui ab eo suscipiunt d ives suni regni co lorum .

oriustumque ,

bdtur, oondtemhauonis suas jericulum unpuue non quibus cuncessuin est vere poemtentes tani potonter
abire pcrmit-
lit: cvasit. Adjudicatus ergo jam cogebaturad sujjjfli- a nexibui absoV>ere peccatorum a.
riinn, cum sanctus ipse Sacerdos ex iniprov.su ac- 14 Tosio postmodum quidam, ,pii sic dicebatur,
misero factus est munimentum.
-, Memor gravissima daemonis depressus infestatione, n.l vi- ent rgumenum
siquidem Dci servus Dominioce orationis oratlone et
, in rpia rum Dei non sine multa pafentum seu amicorum
Crucis slijno
nramus ; Dimitte nobis , sicut et nos dimittimus sm.ruiii perductus esi tatlgati Dolens autem •.
tiberat:
.lelnt.iribiis nostris; manibus eum cripuit
vix de Sanctus ipse , a .luholo,prafoccupata Deie
insequentium •; blandeque ac leniter demulcendo, iiiiagiiieiii, liilenlissiinarnad Hciim fudit oratioifemi
,.!i h.-ic eum
culpa clementer absolvit, et eum sicut moxque sisiui Oucis imposito, pbtenti^sjm i Spirnus
crat onustus alnre libere permisit. sancti virtute, et diabolum expulit, et hominem
11 Hac eadcm patientia vir sanctus plerumque iilum in pristinam sanitaleni restituit. Tantiim liunc
et in alios usus est. Qnbdam namque tempore, cura Dei servutu plebs universa adniirabatur, ut quida
in omnlptane
noctu latro alius apes suas subripuisset apcs ipsse ; qui.I e\ .jiis ore siiscepisset, , nin summa devotione vtrtute cxcei-
in sancti viri ullionem, relictis vasis suis, malcfa- studiosius cxcqueretur. Erat enim justus in judicio, lcm.
nltcii olcrare
ctorem illum circumquaque difiugientem, acerrima pro\idns in consilio, in prosperTtate-mitis , iuad-
,11111/0,ntque
nl< apibus crtt eotepus instimuiatione persecuia? sunt , quousque versltate fortis; erat patiens in trilnilatione, larga
tiato, coudo- ad Sinctum, vellefr nollet , regrederetur ; et ejus miseiis siihvciiieiis raiseratione ; et Iioet omnibus
nati
provolutus vestigiis . suppliciter pru commjisso cri- ijtse pr;cstaiiti',r jinlicarctiir. ninnihus tanicu tain
mine vetffem precaretur. Cui mox ut Sanctus ma- quam prsestantioribus numillime obsequebatur ; et
num exten.Iit benedictionis , et apes tamquam nbe- per omnia PrseTatis suis Bbediens , subjectis suia
dientes ab ejus insecutione cessaverunt, et antiquo amicabiliter sese affabilem exhibebat. Erat m ora-
domini sui dominio evidenter scse reddiderunt. tione assiduus, in eleemosynis largus, aliorum in-
12 De taiim quoque, quiei similiter furto sublat commodasua ipsius sestimansj pro universali omnium
tus est, non est tacendum, nc nesciant malefactores, prosperitate Dominum sedulo exora^bat.
ciiruiinon modicam Deo eise super oppressione 15 Contigitergo eo in tempore Vifcmandensem l plsegpus l'.'-

fidelium suorum. Tanrum illius maiigniis quidam Episcopum, qui per aliquot annorum currirula igsarn romanaensis,
tiiiiniinfurto licet tnvltus,
furtim in exteras abducere partes pru'stimpsit et . rexi rat Ecclesiam, Dei sic prseordinante clemBntia,
sublatum, tin- ordirutlus.
ne ah aliquo insequentiura deprehenderetur, tintin- divinuin ad judicium evocari ; et sponso EcclesiaB
tninabuli soni-
tn recuperat: nabuluin quod a collo dependebat praBreptum, prasrepto, Ecclesiam illam peraliquol temporis apa-
multa graminis impressionc obstruxit. Cura ergo tiuin vidu*i, l','r.',i'ii- vcn, iinii sinc multo fletu
nemine se insequente in propria aevenisset, et alie- Episcopi sui cxciihiis, Kcgis ,-t i iptiiiiaiiiin assensu,
num illud pccu* jam ex certo sui esse juris non sanctissimum Sacerdotem Medardum plebs omnia
desperaret; in tintinnabulum illud, quod sicdamna- illa Viromandenais, etomnes eidem provincias adja-

ver.it. rediit sonitus adeo ut ubicumque esset rc-

; centes . Episcopum sibi unanimitcr ucclniiialiant

positum, et jugiter sonaret, et circumquaque audi consecrari : quorum petilioni cumdiutius, iinligiiuiii

retur. Abditum samius in cubiculis penetraliuni, in sc jndicans, \ir Bei restitisset ,

divina tandem di-
scrinio vel arca frequentius rcconditum semper , spositioffe miiltimodis eqruni precibus (atigatus as-
tamen et ubique liberrimosonitu, latronis illms de- sensuin dedit, et Niriuiiainl.iisis Prtesulatua curam

clamali.t fiagitium. Audiebant vicini ct mirahiintiir; regendam , non eine devotissima cordis compun-
quid tamen res prsetenderet necdum scientes, ma- ctione suscepit t>. Flebat siquidem populus ille ,

gnum aliquid designari arbitrabantur. Praudulentus tantsm sancti Confessoris duricordem reveritiis bb-

deniurn latrb, sua diu tortus conscientia, ciiin jam =tinationem compiingebatur et ipse Sanctua, t:
:

seprotantomiraculodivina judicatum pertimesceret tam pleliis illius luctuosam admiratus devotioncin.

JumiT.lI 1'-! Vicit
 90 VITA S. MEDARDI EPISC. NOVIOMEN.
A Vioit fandem populi supplicantis supplex oratio. et vallatus et rivulis montibus quoque et vallium
,

AlCTOflE IIV
quae sibi a sanctis Pontificibus objiciebatur obe- cuniculis ,
quod contra plurimam hostium incur-
DDOD KX MS,
diontia et . licet invitus, ecelesiastioa tamen su- sionem a paucis commodissime possit defendi.
portes vi r( ;

Episcop l tx- scepit guber/iacula. Quoil vero inviius suscepit 17 Ibi ergo, ne ulterius direptioni subjacerent prxdicationi
constantcr in
ptet feliciter ct intente ailministravit. Hujus quippe Prae- gentium, Episcopali Sede confirmata, sanctus Prae- -

lationis horiore sublimatus, sanctissiimeque Unctio- sul Doiuini, suas oves pastnralitatis multa praedi-

nis sacraiiienln oonfirmatus, die noctuqiie in lege cationis instantia confortabat. Praedicabat instanter

Domini meditabntur , et infatigabiliter divinis in poenitentibus promissam remissionem peccatorum ,

laadibus persistebat; et cum ab ipsa infantia cu- praedieabat oinnibus appropinquare ,

regnuin Dei
randis pauperibus sedulo insudasset, tum praecipue citoquejudicium Dei futurum. His et aliis multimo-
mffjoreu iu boc diligentiam adhibens, in ipsis ma- dis praedicationibus, et c-arus Deo erat, et in populo

jestatem ipsam Dei se non diffidebat amplexari. amabilis admodum habcbatur.

Sedula quideiii praedicatione subditorum animas a ,
18 Cum ergo Ecclesiam quam Noviomi constru- mnrtuo S.
Elt utkerlo
diabolica liberabat seductione, bono suae conversa- xerat felicissime gubernaret, et suos quosque, prout
t s exemplo confortabat , et quoscumque devios diximus, ad a;ternam remunerationem confortaret
seu erroneos noverat de ipsis niortis faucibus ad c S. Eleutherium Tornacensis Ecclesiae Pontiticein,

vitam proedioando revocabat. Quid plura? Quod ore quera ipse ut praelibavimus in iufantia sua futurum
pradicabat, indissimnlate opcre ne , aliis reprobus esse praedixerat Episcopum , hominem contigit

efliceretur, explere non negligebat. exuere ac post felicem Pontificii sui admihistra-
;

tionem, de terrenis ad ceelestia coronamlum trans-

ANNOTATA G. H. migrare. Post cujus lugubres exequias cum de ,

Pontificis electione invicein dissererent ; peraoto

a ln Vitu 3, ista aililuntur. Si quando verosubulci triduano jejunio , et solennibus hostiarum victiiuis
sues ejusdcm agerent in glandem, quoties furtim Deo devote oblatis ; subita sancti Spiritus inflam- E
subducebantur toties ad pr.iprium rcvertebantur unauimiter sanctum hunc Me- Epi- rlitjitur
, mati inspiratiorie,
scnpus Torncf
dominum. Nam nullo praeduce ad beatoim virum de dardum elegerunt, ejus se orationibus confidcutes cen
Innginqua repedabanl intercapedine. contra impetus muniendos esse malignorum spiri-
b In eadem Viti dicitur hujusj consecrationis tuum. Id Clerus. id.Populus acclamahant in hoc ;

caput extitisse Ii. Remigius Remurum Arcbiepisco- Rex ipsc Proceresque palatii, prajcipue comprovin-
pus , qui H. Meds.ra.um sanctificationis perungens ciates Episcopi, consentiebant. Legerant siquidem,
oleo, super gregcin Chrdsti Pastnreiu instituit, coo- vocem populi vocem ipsam esse dominicam et
, ;

perante Spiritu sancto. Hxc ibi. De xtate et anno quod unanimiter populus expetierat, omni re-
taiu
obttus S. Remttjii egimus Februani, et ostendimus mota excusatiouo fieri adjudicabant.
vixisse saltem.ad annum 580, ulterius progressuri ad 19 Recusabat humillime insignis Dei Pra;sul,
Kitlendas Oetobris, quando ex professo de ipso aijemus. quod plebs tam unanimiter acclamabat obstinato ;

el multum re-
eis auimo, impotentem se et indignum vociferante,
ltir/u'tis, SU-
CAPUT III. magnanimiter resistebat. Pontificali demum Me- , utram-
scijiit

tropolitani scilicet et Comprovincialium suorum , guc Eccltsiam

rcgpndain :
Sedes Noviomum translata. Adjitnctus Epi- evictus aucteritate Regisque ac Procerumassensu,
;

scopatus Tornaci. Morbus. OOitus ptebisque coacfcus incessabili acclumatione, vix con-
cessit ; et unanimi, Pontiflcali videlicet ac Rcguli
auctoritate , duas illas Ecclesiam unam fecit
Yeerum priusquam beatissimus Pontifex Episco- utrttmque ovilc Pastor egrcgius, consilio et aucto-
Ob barlniro- pali sublimatus fuisset Cathedra, crebris et intole- ritate comprovincialium .Episcoporura tempore d ,
rum trrupttO'
rabilibus a Wandalorum, llunnorum, Hungarorum, Hormisdas Papa;, sub sanctissitno Reraigio Rerao-
ncm factam ct
resumcndam, et aliarum gentium irruptionibus universalis deva- rum Archiepiscopo, assensu Regis et Curialium, ac
n stataerat Gallia. Destruotis civitatihus, diruta Gal- utriusque plehis acclamatione tandein suscepit ,

Licana Lamentabatur Ecclesia exectis matrum vi- ; et. ut utrique Ecclesias, Cathedralis semper lionor
sceribus, inhumata infahtimn projiciebantur cor- maneret, benigne concessit. Quot et quanfa in re- F
pora ; conjugibus interfeotis, matronae viduatae re- gione illa opprobria. quot et quantas perpessus sit el Tornacen-
rnanserant; et praa nimia desolatione, ad interne- injurias, quoties comminationibus injuriatus fuerit ses a suis
bmbnris mo-
oionemusque indigenae omnes pene devenerant. Do- Tornacensiuin, quoties pro incessabili prasdicatione ribus conver-
leus it.iquc vir beatus oivitatis illius
Viromandensis, adjndicatus fuerit ad supplicium licet nos lateat
, tit
quam regendam susceperat, jam factam desolatio- Deo tamen soli manifestum esse , nulli est ambi-
b nem, veritusqne iterandam b Paganorum irruptio- guum. Erat enim gens ipsa fera et indomabilis
Catheitram ncin Noviomum, quem munitionem prsenonrthavi- durae cervicis pipulus
;
et implacabilis, pravis ad-
ftoviomt, mus, sano satis consilio Sedem constituit Episco-
cottvcat,
modum subditus pbsequiis idolorum, et cum multa
palcm. Est cniin regio illa fertilis et amcena, vineis obstinatione suorum defendens 'culturanj Deorum.
et hortis abundans, multaque annonsa cultura; bel- His ipse se viriliter injiciens sanctus Episcopus ,
licosos geqprans homines, el in Bcclesiasticis offlciis Evangelicas et Apostolicas institutiones imperter-
utriusque sc\us personas, Deo generose servientes:
eorum objectionibus magna-
rite praedicabat, falsis
est el regio ipsa silvis circumdala et paludibus, et nimiter respondebat, et imaginarias eorum opinio-
sua ipsius habilitate conlra hostiles non parum mu-
nes veridica Propbetarura praenuntiatione viriliter
nita eicursus. [pse quoque inter geminos
rivulos expugnabat. Aderat siquidem ei divina semper gra-
loco amceito et constilutus est Novimnus, ab Orientc Galliola,
tnunito:
ab ti;i. quaeillum et ab infidelium protegebat incursu,
Oi cidante. Margarata ciroumfluitur, quosambos
ter- et eorum quoque infidelium ad dulcisonam spiri-
tius quidain suscipit, qui Versa noniinatur ; et sic tualis doctrinae iustitutionem emolliebat auditus.
pariti r confluetftes non [onge a moBntbus lllis in Sicque factum est, ut parvo in tempore innumera
tearam, qui ncagni e.~tnominis, dilabuntur. Cir- biliseorum multitudo ad fidem Catbolicam oonver-
oumquaque ibi virent pomaria, gratia ibi
planities teretur et Deo praeordinante, per inaestimabilem
;

est, et amoenissime pratis et pascuis

vireutibus , sancti hujus Pontifiois instantiam, sacrosancti bap-
BUis aon modicum arridet habitatoribus. Est etiam tismalis uuda maxima ex parte sanctificaretur.
locus ipse ab Oriente et Occidente adeo rupibus
20 Comprobatur in hoc sancto Pastore veridica
summi
 DIE OCTAVA JUNII
91
A summiPastorissententia. quam sanota et Evange- ni, et indefesse se suosque Dom
—Ino commendans, D
Marci 16 lica nos edocet historia ; Signa, inquit, eos qui hmta oratione spiritum exhalavit.
Slgna F.van- felix corpus, aittoiu:
me credent, haec sequentur : in nomine meo daemo- fehcioremque animam! Mox, eorum
geltca palrat ,
certissimo qui mnnoD.
nia ejicient, linguis loquentur novis, serpentes tol- us
aderant testimonio, coeli aperti stmt et divina lumi-
v.x
;
lent, et si mortiferum quid biberint non eis nooebit; 1'te inoritiir;
naria, duarum lioraruin spatium, ante
fere per
luiulnnrlous
super aegros manus imponent, et bene habebunt. Sancti apparuere prsssentiam, de tenebns eum
tran- cirleslitius ap-
Daemonia quidem sanctus Dei Athleta ejecit , cum sitoriis ad lurem designantia pirenttbus.
pro certo transissa
Creatoris imaginem ab idolorum cultura, remissio- perpetuam. Hoc tanto beatissimi PrBBSulia
scd Spirltua- animati
11«,
nem peccatorum praedicando, rclocavit. Lingua eum miraculo, majori ut eum transferrent accensi
sunt
nova locutum esse non diffidimus; cum ad ejus prae- desiderio. Corpore itaque sancto composito
ac de-
dicationem, quam eotenus r.on audierant, infideles lato ad ecclesiam, nocte illa exequialem
cum iuulta
non nescimus. Serpentes siqui-
ad fidem transisse devotione celebrarunt vigiliam f.
dem eum manifestum est ejecisse cum praedicatio- ;

nis sanctae antidoto, ab execrabilis serpentis vene-

ANNOTATA G. H.
nosis immissionibns, languentium ei gentium corda
concessum est sanasse. Mortiferum multoties bibit, a Wandali, nnno 407 duce Qundenco; Ilunni,
veruoi ei non nocuit cum profanis semper repug-
; anno 431 duce Atlila. Gullias mtStarunt, Quibus
Rad-
nans persuasionibus, neqne diabolo neque ministris iodui adji-ni Hungaros, ut ab Eunnis distinctos, i/m
ejus succubuit, jEgros bene se fecit habere ; cum subsecutis seculis idcm fecerunt,
eos ad verag fidei sanitatem, de infirmissima eonver- li Maxime propter domcstica' bella, qmbus ssrpeim-
tit incredulitate. Sic itaque ad imitationem summi miscebantur Pagani,
Pastoris, qui, sicut ab eo in Evangelio suscepimus, c S. Eleutberium er hacvita decessisse anno f
- i31,
aliashabens oves. de dunbus unum ovile fecit, san- diximns od illius Acta 20 Februarii,
ctns Pontifex Melardos, leroeem illam Flandren- d Est <iyilu.z auctoris, vel interpoiatoris. Nam S
sium gentem, suae Noviomensi Ecclesiae associavit ;
Hormisdas marluus anim 523, 6 Augusti, quo co-
tsl
annis quln-
et per quindecim annorum spatium, licet aliquo lti- lilur. Qtind idcm de S. Rmigio dicindum vidctur.
ttecltn sui
Episcopatus neris intervallo remoti essent, ad divinum eos cul- e IAfita 3 ait, a S. MedardoS. Radegundi im
tum informare indesiuenter elaboravit. Quindecim positum fuisse velum, earaque sanctae professionis
annis commissam sibi divinitus insedit Cathedram ;
priraitiis initiatam, etqmequeserunda forent, quae-
eo in tempore, non sine multo labore, increduloset que evitanda, edoctam. Quxpoteruni ad kujusPitam
infideles ad fidem educavit Catholicam : resedifica- 13 Augutii accuratius examinari.
tio ecclesiis, eos qui Deo inibi servirent, non sine f Tbidem, Funalia vincebant tenebras praeimmen-
sacrae manus impositione decenter consecravit; et sitate luininis, omnisque illa basilica multis cereo-
quidquid Deo plaeitum noverat, incessabiliter et in rum adornata luceruis resplendebat.
excogitabili devotione ordinavit e,

qnavt tnorlo 21 Hujus ergo temporis transacto spatio, sanctum CAPCT IV.
correptus, Dei Pontificem gravissima contigit deprimi corporis
infirmitate; et invalescente morbo, corporeos ejus Corpus Suessionem translalum. Variamira-
sensus de die in diem paulatim deficere. Jacebat cula palrata.
quidcin Sancti corpus omni pene sua ipsius virtute
destitutum ; autem, quia semper Christura
spiritus
desideraverat, omni nisu suspirabatad eum fessum : M:ana vero facto, cum Episcopi, quibus interesse
Cnrpm Smm*
corpus ad suam anhelabat materiem, anima veroad slonem effcr.

advenicutibus eain unde processerat tendebathereditatera. Confiue- piuabilis muUitudo convenit nobilium : ex castellis tur, Regi iuc-
et civitatibus, de.agris et munieipiis adjacentibus collante,
inculctit fltlcln bant undique, quos ipse regendos susceperat, ad
Chrtsti :
Pastons sancti plorabundara visitationem conflue- :
inestimabilis accumt conventus, alii ejus devote

bant undique paternam sibi lugentes adimi

filii, desiderantes iuteresse obseqmis, alii admodum lu-

consolationem. Verura, licet corpus et sensus ejus gentes, patrem Per mpilias ergo
separari a liliis.

corporeos gravis illa ranrtis occupasset instatltia, plurant.nnn lacrymas R<iK irrumpens ciun Kpi^copis

non tamen a prsedicationis officio sanctissim&e ipsius ct Optimatibus. suis ipsius humpri^ corpus su>fiilit

linguae retardabatur facundia. Deum cnnle suspira- sanctissimum Suessionis, sicut pradixerat, efferce
;

Deum incessanter prajdica- volensa*l sepelieadum. Ea aimirura hora, quibus

bat. et ore fatebatur :

bat, et ad fidem Catholicam, usque ad ipsum niortis interesse contigit, ineffabilem Iu^.mims pftpuHexpa-

suae momentum, quoscumque poterat instanter ex- vere g^emitum, dum non mo •< ijla in ecctesia, sed et

hortabatur. per totain civitatem et in suburbio, per vicos quoo_ue

a Chlolhario 22 Cum autem beatus hic Pontifex vitte propin- et [tlatea^, unam et eiradein vocem audireat plo-
Rege invisitur. quaret ad exitnm; contigit Clotharium Regem ,
raiitium. Kecolebant siquidem urbis iUiu^ indigense

pnstquam Chranuin filium suum cum uxore sua ac Patris sanctissimi, qua entenus informati fuerantj Inter Vero-
filiabus combusserat, a regione reverti Britanno- benignissimam ppaidicatiftnem dblebant vero et mandensium
;

rum Cognita vero hujus valetndine Pontificis, ad vehemrnter aiu' 'hanfur, quia cum Patcem amisis- lacrymas
eum visendum humiliter festinavit; ejus senmi dif- sent, Patris etiam sepultura, Ite^is et Procerum
fidens contra diabolicas infestationes benedictione violentia, frustrabantur. Compatiebantur quisuper-
muniri, et intercessione apud divinam majestatem venerant ad tantam plebis illius compunctam illa-
reconciliari. Cum ergo in hac regali visitatione, in rrvmationera; verura quia regia urgebat dignitas,
conspectu ejusdem et Principum, desepultura Pon- ad sanctissimi crirporis intente insudabant transla-
relicta huic tificis tractaretur, suorum assensu filiorum sua se
tionem. Vix ergi ct non sine multo labore, patre
dtsposttione in Sede Sanctus ipse prceordinavit sepeliendum. mcerentibus et tugentibus flliis erepto, sicut a Rege
sepulturae acceperant, iter aggrediuntur.
Cujus sententiae obstinato animo Rex resistens,
Suessionis eum constituit transferendum ; asserens 2't IIujus audita transfatione sanctissimi Cnnfes- cjicus lumen
soris, et non desperan^ de tanti clementia interces- reelpU :

se super corpus ejus basiiicam decenter a?dific:itu-

rum, et ad laudem et gloriam divinae niajest.itis soris, inter portantium cuneos, c^ecus quidam fere-

ccenobialem servorura Dei regulam ordinaturum. tro se humjllime submisit; et protinus secundura

Cessit igitur beatissimus Pontifex regiae dispositio- fidem suam, quia bene speraverat, per S. Medardi
meritum
 92 VITA S. MEDARDI EPISC. NOVIOMEN.
meritnm, visum gratuito Dei nninere recepit. Quid 28 Defertur igitur corpus sanctum ad sepultu- D
Arcrmii: plura? Qui prius in civitate tantam audierant devo- raui verum illo in itinere Deus pretiosissimam 'tulutls
:

RAIHlnD. suam non dedignatus est clarificare margaritam.

rx «s.
tionem lugcntium. ct tunc suprr hac caeci illumina- ° .
", "Jj*"*»*
chiorum
tiolie. tantiim Dei et sancti Pootilicis perspieiebant Antequnm enim terrae corpus sanctum conderetur, „„,,.„„
miraculum.. ulnas libentissime sancteilliusevectioni quidam vastis catenarum loris, brachia surasque de-
Bupponunt. Magna se eredit ditatum rcmuneratione, vinctus, per medias properantiutn ttirmas non sine

cui etsi n-ii gestare, saltem illud Sancti feretrum multa diflicuitate sese injecit; cui mox ut sancti

quoquoni ido licufl attri 'lare. Episcopi et Optimates .Confessoris coricessum cst tangere operimentum,
ad id se pfficii bilariter cohortantur; et onus illud orania mox ili^siluere repagnla catenarum. disruptis- Mpei ilui .

leve entientes, n prsecepto Regis apmi Attipiacum que compedum vinculis, iiberrime cum multa gra-
villam, fluviiim Axonam navigio transgrediuntor. tiarum actioue sequebaturTnuncrarium suum. Per-
Postmodum vero iter dirigentes contra ejusSem ventiim est tandem ad eam quam ei Rex, non sine
fluminis undam, sicut Rex praeordinaverat, iter ad Dei providentia, praonlinaverat aepulturam Epi- :

urhrm Hectunt Siiessioniram. scopi cum

Abbatibus, peractis prius quas Dei erant,
ocntrril citm 25 Dci et saricti Pontificis gratia Bandaredus sanctissimum illud corpus terrae decentissime cora-
suis lipiscopus
StJMsionensis Episcopus, eum debita processione mendant.
Suessionensis ;
reverenter occurnt, ac sanctissimum corpus prout 29 Ecce reiteratur sancta Sancti gloria. Nam
tribus colum-
deoebal h morifice suscepit. Sic soAemniter felix illa cum ejns sacratissimamembra tumulo clauderentur, bis apparcn-
Suessionensium cfvitafi sanctum Dei suscepit Con- ccclum apertum est, et dua» columbae visas sunt de tibus.

iii. amplexata est festive Pbtronum, amoilo scemlisse quasi nubes, ac de ore Sancti egressaest
proprium patrife habituVa defensofem. Inter bos columba, candidatamquamnix. SicigiturDei athlcta
properantium oiJheos (juidam se ingessit, auriura Miilunliisdeterris evocatus, laetatur cuin Angelis ;

cl lUF&ttl
auditum rveu- diutius frustratus officio ; qui mox ut peplujn, quo lugentibus in terra fihis aderuptus, cum Fratribus
perai .
sacrtiro tegebatur corpus, osculando devote attigit, suis, quod semper desideraverat, coronatur in ceelis,
D fraiubiti sensus usum iliico sancti Pontificis inter- ubi gratulaliunilo amodo c.um eisdem Fratnbus se-
cessionc suscipere promeruit, GrStulatu? admodum quitur Agnum quocumque ierit. Sequitur ergo Ag-
Rcx, gi-atulant.ur ctiam Pontifices cum Qntimati- num et inaBstimabilem inhabitat lucem; de terrenis
bus; inaghum fii in cn-hs gaudium, et astantes uni- incommoibtatibus gaudetse ad ccelicam translatuni
vi ri Deum ex toto corde nou sine lacrymls com- prosperitatem gratulatur, se de bac nostra tran-
;

puncte venerantur; sitoria infelicitate ad perpetuam commoditatem

26 Retransmeant ex pTSecepto Regis praedictum translatum, de tenebns his ad incomparabile Iiimen
flimnMi \\ im. perVeiriuntque in pr.i-diiun, ubi Rex essenssumptum; lastaturquoque, se carnalibusexu-
prceordinaverai sepulturam. Ibi, Deo disponente qul tum illecebns, Angelicis choris esse adscriptum.
Corpus loco cuncta pricviilet et priennsrit, lecticam, qua san- Exultemus ergo et nos, Fratres dilectissimi, super
movtri ucqult, ctum illius corpus evhebatiir, nescio qua dc causa hac heatissimi Pastoris nostri Medanligloriosissima
contigit deponi. Et ecce iterata miracula geminan- remuneratione exoremus remuneratorem ejus
:

tur. ct in universali conspectu astantium, sanctis- Deum, omnipotentem Patrem; quo sanctis-
videlicet
simi Pra-snhs merita glorificantur, Cum enim san- simi bujus Pontilicis Meilardi exoratus precibus, nos
ctissimam ejus glebam, ex injuncto sibi officio, ad cum eo m aeterna regni sui adscribere dignetnr hc-
sepulturam deportare vellent; divino nutu tanti reditate, per Dominum nostrum Jesum Cbristum
eam pond&ris persenserunt, ut nullo modo corpus Filium suum, qui cum eo in unifate Spiritus sancti
Sancti a loccr, ubi eum depbsuerant, movere possent. vivit et regnat Deus, in secula seculorum. Amen.
Alii aliis succedentes ail evectionem totis viribus
elaborabant* alii alios tamquam invalidos et impo- CAPUT V.
tentes increpabant. Verum, licet tamquam im-
alios
beciiles causffrentur, ipsi tamen cum ad id sese Ecclesia illi conslructa. Alia miracula. Wa-
prseparassent, desiderio suo cx toto frustrabantur. riinberti Episcopi, monasterio injurii, dira
Rex et qui aderant diligentef causie bujus rccen- mors.
sentes eventiim, cuin petiitus quiil res haec praeten-
derel ighprarent, Dei Bolius supplicifer super hoc 1 eractis celeberrime beatissimi Dei athletse inferiis.
F
exorabant subsidium. Tuinultus non minrmus super Rex Chlotharius supra venerabile Sancti corpus Oratorium
bac retardatione perstrepebatin populo, dicentibus parvumad tempus jussit aedificari tugurium, quiuis- construtt

alus; quia de Seile sua tamqiiam captivus abductus que ad faciendam inibi ecclesiam, nei-essaria pararet Rcx Ctdolha-
rius,
fuerat, hoc divinitus fieri et mcrito ; aliis antem expensarum. Contracta vero undecumque potuit non
objicientibus, Reg*em co1»pus sanctum reverenter parva pecunia, sanctuin illud Dei dabitaculum in-
transtuiiSBe ex verse devotibnis studio. stanter ordiri perproperabat, et plerisque negotiis
27 Rex nimium attonitus ad Sancti loculum non postpositis ad hoc perficiendum enixius elaborabat
ast oblatln- sinc iinilta deyotione appropinq*uavit, et solenni fecitque parvo in tempore quod benevola confeperat
ns partis ><•-
facta traditione viljsa illins regalis Croviaci, in uua mente, nisi, secundnm quod unicuique imminet,
galis cill.r
Sanctus ipse sepeliendus ciat, medtetatem Sancto relnis e"bm humanis nimis mtempesttve contigisset
in quo nn-
ikIi ui perenniter h:ibi j inlimi. sigilli Regalis, impres- excessisse. Cum enim in Cotia silva venatu exer-
Ip altare S.

tlciu iiiIkji.c
sione eonflrmavit. Contigil Mrco res mirabilis et ceretur, validaproh dolor correptus lebre, cum M.ilm
I ii

laudabiliter recitanda. Moa enim ujnis supposifig ad Compendii palatium repedasset, parvo post tem- sepctttur ;

onus illinl sanotissimum, partequroeutexaltera sine pnre morte praeventus postmndinn vero in eccle-
,

ullii difitcultate sttblevare potuerunt ; parte vero ex sia eadem.quam jaui sedificare cisperat.ante
sanctum
alteia incredibilis penderis, et penituj immobile [servi] Dei Medardi allare linnoritice est sepultus.
persenserunt. Ail hsec Rexjucundb satis vultu, tan- Expeusas vero quas huic praeparaverat operi, se-
facitc tituti-
lultir
i
'Mi l)ei iviractans gratiam; quam citius potuit ad c iimi qund David Rex filio suo Salomoni ail tem- commeiidata
mdificatione
Confessoris' Banctissimi dominiuin, illam qqnm sibi pli Dommi ii-ilitii itioiiem fecerat, filiosuo, Sigeberto
i ,
lesi i
Slge-
retinuer&t jussit parttm lesiduam. Kec
resigillari nomine. ad aedificationem ecclesisc, quam Den vove- berto fiho
mnra : Dei gratia sanctum mox sustulere adeo levi- rat, cxiicnilenilas.lei-i-liqiiit ;mandanset remandans
ut quod eotenus desperaverant, sine ulla ei, quatenus qua ei erga patrem caritatis debitaa
si
ibtliciiltutc a paucis deportaretur ad sepulcrum. dilectio maneret, omni occasione seposita, sanctse
huic
 DIE OCTAVA JUNII.
03
huic quara prsenotavimus cedificationi, quousqueho- vncibus altisonis ccepit magnificare. Mirantur
om- n
norifice compleretur, totam prorsus intentionem nes lam citissiraam divinEe virtutis operationem
el U i.u.iu
adhiberet. concordi omnes acclamatione potentissimam DAOI10D,
sancti
aui. hac 31 Sigebertusveropatresepulto, in regno confir- Pr.esulis collaudant interventionem, L\ US
dccenter
matus^quodapatreinjioosusceperatnegotii.largiflue 3,i Anicula queedam annosa
crtructa, mmis, et quodammodo
prosecutus est. Adrairaliili enim diversi generis tapi »inni« arida
suo ipsius auperstes cadaveri, cum ei
manus arida restUiAtw
uni coiistnictione, secundum quod a patre sussepe- quasi alienura quiddain debrachio dependeret aiUcubi
licet :

rat, ecclesiam illam decoravit, auro

argentuac ne- et jam de vita pra niniia sua ipsiussatate
desperaret,
cessariis in otficioecclesiasticooruamenturum varie- ad sancti tamen Confessoris m )riam, ctijus ce-
tatibus abundanter exornavit; censu et redditibus, lebrem famam audierat, devotissima menle perve
prout regiam decebat dignitatem, affluenter et excel- nit; euiiniue imiltimoilis precibus lmn sme multa
lentissime ditavit. Eleganter veroecclesiacomposita, laorymarnin profusione, super arnlie su:e
raanus
undecumque potuit elegantiores ibi sacrari onlinavit qua nimis angebatur, solicitabal rocuperatitme.
Ut
personas, quo etpatris sui beaignissime com-
votiiin ergo se ante prasentiam be.iiissiuu pontificis
cum
pleretur, et iuibi Deo in asternum ecclesiasticum multo ejulatu exposuit, affuit repente per Sancti
offi.ium ex debito, .pro universali sua videlicet et ejusdera mentuni divina. Majestatis suffcagiutn.
patris sui oinniiiinque fidelium salute, perenniter Reatauratur mox raulieri ouod vltio natue» defrau-
exhiberetur. Idem ipse venerabilis Rex Sigebertus, datuiii crat reparatur
: in ea manus aridse naturalis
cumfratrem suum Cliilpericumnomine, apud urbiin integritas : et quod minus dc matris assumpseral
ilxdem se-
pelihir. Toniacum obsidere disponeret, apud Victoriacum utero, interceasoTts soi benignissimo cesumit pras-
Fredegundis Reginae versutia interemptus, cum sidio. Reviviscit manus jufrenilis m jam prasmortuo ct alteri
prius eum Lambris sepelissent, ab ipso eodem fra- vetube illius brachio : e< quffi pitus elqemosi nam inullercutr
tre suo postmodura Suessionis relatus,
Chilperico taiinniani impos laberandi ostiatim qutesierat, jam
in ecclesia quam decentissime composuerat, prope tunc effectadocilis, suarum ipsius laborationum vi-
patns sui tumulum decenter est sepultus. vere ro.pit stipcndiis. Sospes effeijta gaudel nt l;n-
Mlracittls 32 Quia vero pro sanctae ilhus ecelesiae redifica- tatur,gratias qnamplures suo icfmvns miinerario,
claret S. quoque cui Eedifioata est veneratio-
tione, pro Sancti Deiim adoratet veueratur. Snniliter et alia ninlier-
Mcdardtts:
ne, adhuc autem pro Regum hononficentia, quos cula, e.dem manus morbo laborans, ante Sancti
pnenoiniiiavimus, cospto ab opere aliqiiantulum de- ejiisilem prsesentiain sanitati restiluta estc.
viaviraus;amodo necessarium ducimusad propnsiti 30 Post aliquod vero temporu intervallum, cum
nostriseriem redire, qiiieque post transitum giorio jam Ipse loous inultie cirru nquaque liaberctur ve-
sissimi Confessoris ad hnnorem ejus Deus operatus rieratipnis,WaEtmbertus*quidam qui sic uomjnaba
Wtn unbntus
sit miraciila, licet pauca de niultis, non residemus tur, post venerabilis Autberti decessum regia pr:e-
Pragpoiiitut
scripto commendare. Htijus quidem Sancti fama ceptione regendum idem coenobiale suscepit 1110- moiiaitrrll
circumquaque increbrescente a, infirmos variis de- nasteriura Qun cum aliquot potitus esset anms, S. Mcdardt
xtjri varii
tentos languoribns, ad ejus meinoriaiu ex multis Drausionem Suessionicse civitatis Episcopum vita
sanantur
terrarum partibus accidit confluere; quibusper me- contigil excedere, Sedeinqueillamaliquamdiuabsque
ritum sancti sui atuletae, gratia divina non dedignata rectore vacuam manere. Post ejus autem LuguBres
est subvenire Quud ergo prius memoriie occurnt, unanimi consiiio Regis et civium Warim-
inferias,
prius dicamus quatenus de singulis non snlum-
: bertum bunc, quein praidiximiis, Gathedraa illi pon-
modo singulares, verum raultimoda; Deo gratiie re- tificali, suo magisqu iin Dei, ut post patuit, arbitno c' iimnt
Biilieoptu
ferantur -. Rectorem substituunt. Adeptus ergo tegimen epi-
Suetslontn-
detar tlentium 33 Tngiiriolum illud quod corpori sancto super- scopale mullo elaborabat studio, ne priori privare-
atlactu vimi- esse prsescripsiraus, tantse virtutis di- tur dignitate
Eedificatiito ; et, licet cumdifficiiltatenoo mi.nima,
vina disponsnte gratia cnmpertum est esse, ut si obtiiiuit tainen qtfod mile quassierat. Ileu socors
quis dentium attactus ex virgulis quibus
dolore nimis et ignava mens homiuum ! Miser hic iiinua
contextum fuerat, locum duloris tangeret,confestira a?stuans cupulitate, dum prava 1
siue ambitionis au-
omnis illa dentiuin intirmitas abigeretur, quod et gere non cessat commercium, corporis sni, et (quod
in palatio Regis divulgatum est. Quidam namqiiu, magis dolendum est) aniniEe quoque sibi, prub flolor 1

aut asntlx
Carimeris nomine, qui eo in tempore Cbildeberti prasparat evitium. Attentus siquidem nxtra modum F
janitarum, Regis Keferenilaritis habebatur, quia boc eodera negotiis secularibus, ac suis plus justn pravls teliiis mn -

morbo gravissime laborabat, ad eamdem S. Medardi inbians cupiditatibus, locum illum sanctiini neglectui ntnfcitt at>-
utittir .

basilicam deductus est. Ctnnque januas ecclesia. ccepit habere j

qua^que jnibi i Regious el aliis pro
clausas reperissef, et eum dentium dolor magis ac elebmosvnarum largitione deputata fuerant, suis
magis firgeret, de una januanim fiducialiter hastu- male usibus retinere. Qvse inibi Deo servientibus
lam excidit, et ubi magis infirmitas grassabaturcon- fideles quique, Dei et S. Medardi gratiu, prcenrdina-
alii lamjuo- fidentissiine quod, exciderat apposuit, moxque ab eo verant, suis qise in thesauris pecondoVat; ac ser-

res per ba- quem diu perpessus erat dolore iiberatus est. II i- vorum Deiposth.ibita snlicitudiiie, redditus Ec desiaa
culitin suis satcllitibus irreverenter distribijebat. Suis praa
betur etiam baculus ejus apud nos. per.quem ple-
rosque 111 firmos diversoruin languorum medicamina ninnii ingluvie eructnantibus, spiritualis illa con-
expertos esse coinperiiuus. gregatio esnriebat; stiis inulto vino exiestuantibus,

34 Quidam quoque catenarum loris indissolubili- sancta sancti Pr.esiilis f.unilia pne nimio sitis ar-

ter arctatus, gravissima niniis fatigatione, sancta dore pene deficiebat, Nudi el pauperes servi Dei
Vincula sol- lugebant et laiueni.ibintiir. familiares au|eni miser-
Sanctissimi liujus suffragia ex|,etiit, confidens se
vunlur
sanctissima ejus mterc aasjon e ab illa impeditione rimi illius Episc •
[> - per plateas in vestibus pretiosis-

posse resolvi. Ut ergosancta? basilica? valvas attigit, simis gliiriaiiantur. Acclamationes servorum Dei

repentino fragore, uno endenique ra itnento, et cce- siiiil.i i;pisrii|,ns anre pm ti 111sil1.it ; cilm fiiuneis

luin intonuit, et vastis compedum vinculis disriipus Pra'l.itus ussnt, niiriun i|llrri iniiiu.un, taiin|ii;im a
et longe dissilientibus, liomo illc indulue adbuc in- nullo argiieiiius, non sine multa conlis et oris arro-

scius multo attunitus stupore, solo

liberalitatis, gantia, iinmineniissibi vindicta) nescius, pro iululo
prostratus est. Deuule resuinpfts \inbus, cum jam ivpui.ib.it. Ad libitnm siiiuii miserum iltam, qUi
se sentiret expeditum, pro recepta libertate Ilnniii pa-.fi.iis in.ligne sibi nomen usurpaverat, oves I'o-
et S. Medardum, cujus hoc intercessione obtinucrat, mini non suas tractare licuit verum illius, cujus
;

erant
 94 VITA S. MEDARDI EPISC. NOVIOMEN.
erant propriae, manus effugere nullo modo potuit. 30 Ibi sajpe per beatissimi Pontificis Medardi D
u CTOHB Audiat ergo intente quicumquc pr.idationis eccle- meritum gloriosa fiunt rairacula : ibi qui fideliter ^riosa ftunt
RADBOD. miracula -

siasticae fungitur officio, quam terribili pro hac *er- precantur, grata consequuntur reraedia : ibi certa
I\ U8
voriiui Dei reclamatione percussus sitjudicio. vere poenitentibus non denegatur indulgentia, quam
37 Erat siquidem m pago Cenomannico quod- nobia quoque peccatoribus, de ejnsdem tamen gratia
tt pr.rdittm darn prsdium, quod Rex Sigebertus, ejusdem aedi- non desperantibus, per ejusdera S. Medardi lar-
Ma'1'tiHrtn ficator ecclesia?, ad ejus, quam inibi Domino ag- giatur intercessionem, qui fidelibus suis «eternaa
sibi rtudicat ;

gregaverat Congregationis, firraaverat dominium. felicitatis repromisit consolationem, Jesus Christus

Prsedium illud Matvallis dicebatur, ex Britannica Filius Dci, qui cum Deo Patreet Spiritu sancto vi-
videlicet et Latina lingua nomine composftq, quod vit et rcgnat Deus, per omnia secula seculorum.
Bona-vallis nostro scilicetct Romanaa linguae vul- Amen.
gari potest interpretari eloquio. Matvallem itaque
illara, id est Bnnara-vallem, quia multis abundat ANNOTATA G. H.
redditibua, ipse sibi Warimbertus ad perditioncm
Buam usnrpaverat, et ex toto negleetis, sicut dixi- a In Vita per Monachum Suessionensem lonrja pa-
nnis, Frad-iliiis illis, villa? illius cansus suis usibus raphasi dicuntur sanati cxci, surdi, contracti, claudi,
atqite ttirle mancipabat. Gemebat Medardi pauper Congregatio, lepvosi, amcntes, paralytici,energumeni,
ptatutra ad quin qu«'d eprum erat usibus deputatum, contra ca- Sic in Vita 3, ut apud nos MS. habetur, appo-
h
monastsrlun
nonicam institu^ionem male dilapidabatur id Episco- ncbatur fabulosa promotio privilcaii monasterii S. Me~
advecta
reptttturus, pio. Quudam itaque dte, cum secundum consuetu- dardi, qux apud Boscinm cst omissa. De qua supra

dinera, de praedro illo plaustra onusta, ut diximus, ante Acta cgimus.

ad palalium episropale deducerentur ; comperta c Duo lirc miracufa in eadem Vita 3, sio fusius

Fratres illi Episcopi absentia, vehicula illa, utpote distintjuuntur, nt qwd de prima mufiere hic dicitur,
quas sui erant juris, ad sancti Pra*sulis divertere dividatur intcr ambas, hoc modo : Alio nihilominus
coegerunt ecclesiam ; dondiffugientesprojjefensione tempore , quaedam admodum
paupercula extitit
jiisini;r, si quoquo modo inferretur, corporalem mulier, cui arida manus omni exhausta dependebat
sustinere molestiam. Sua ergo cum suis reposuis- humore, ut ramale vetus. Htec enitn marcida, are- E
eent in promptuariis, sanctissimi Dei Athletae la- scente nervorum compage, tantura torpebat ad
crymabiliter solicitabant merita, quatenus aut ejus otia imposque laboris, solo inhasrebat brachio,
;

intercessione furibundus ille invasor placaretur, aut plenitudine viroris effu3ta. Cum autera relatu mul-
ejus defensione ab ejus protegerentui insania. Ve- torura comperisset, adSancti memoriam, creberrirae
rehantur siquidem, quod nou post multum prove- aegrotantes concurrere, ejusdem amoris facibus ac-
niaset, nisi gratia divina lugenti sua:» familiaa propi- censa, ad locum toto orbe venerandum pervenit
tiabili clementia subvenisset. Ut enim ad Episcopi anhela. Inter promiscuas vero turmas, sacras, ea-
qiiod factum erat pervenit notitiam proh dolor ; I dera qua advenit nocte, vigilias continuavit, et se-
noi retractans institutionem canonicam, nec reve- quentem diem cum pluribus festivum in divinis
ritus judicialem Dei sententiam, cuiu iustibus et exegit laudibus. Sed dura fraterna caterva sacro-
glaojis, uonjam Praalatus, verura vir sanguinarius, saucta publice Missarura solennia percoleret, ecce
ad ipsam Meda/di cum multo superbiae fastu,
S. nervi protendi. et ex improviso acsi inanimata
cum indoctse plebis conventu, ausus est properare ccepit species animari. Yentilatis namque digitorura
basilicam, Cumque irreverenter sanctuarii regias articulis, contiuuo manus illi, ohtentu reviruit san-
furibundm con uterent, eosque qui pro BuJ&tanea tormentorum cti Pontificis ; rediensque in florem, muliebrem
accedit suorum aditum obstruxerant, expro-
expectatione denuo didicit inire laborem. Accedens ergo ad altare,
brationibus contumejlosis insequerentur ; furibun- cunctis intuentibus incolumem protulit raanura :

dus ipse Pontifex, per medium eorum irrurapens, ibique suo satisfaciens desiderio, sospes ad propna .

pr&sumptuose nimis et cum multasuperbia, excru- cum ingenti remeavit lsetitia. Altera item raulier
n.ni custodeS mmabatur, nisi cito sibi janrae ape- tenjaissimis suarum rerym facultaiibus pauper, a
rirentur. primxvae vagitihus, eodem agebatur infor-
aetatis
38 In tam eminenti mortis discrimine, servi Dei tunio in annis procul dubio senilibus. Nam arefacta
treraentes,Deo et S. Medardo, non sine multa la- illius dextera. spem ei, salutem, auxilium, consi-
cryinaruin profusione animas suas coramendant; et lium subduxerat; et ab ipso genuinse ortu nativita-
sic divinitus animati, aperiri furentibus illis jubent tis, perplexis iu vola digitis, effectum pariter ade- ^
ecclesiara. Mox infelix Episcopus ingressus mo- merat laboris. Confidens autem sibi posse Sancti
trasterium, ul eum qui sibi aperuerat, prse nimio virtutem succurrere, qnaa profectum salutis aliis

ostiario yiacf timore secus januas percepit daiitescentem ; tam consueverat inferre; cum copiosa manu debilium,
vulmu ttipi- valide illi baculum, quem munu gestabut, illisit in ad eumdem, uhi aegris frequens patebat medicina,
ctt:
capi ". ut pene totum ejus vestimentum exundanti suppliciter accessit locum. Ubi cum aliquot invigi-
cruentaretur sanguine. Stupefaqtus Frater, et pene lasset diebus, in continfiis piae ebsecrationis persi-
decidens, ad Deum suspiravit et ei querimonisa ; stens precibus : quod pene ex raaterno utero arni-
hujns causam, cum aliter n<>n prsesumeret, intimo serat, diu optato sanctissimi Confessoris Christi
cordis murmure lacrymabiliter commendavit. Au- meruit patrocinio. Siquidem po^t diuturna nimiae
diaut tyranni servorum pei reclamationes, et reve- aegritudinis tempora, aridis in momento articulis,
reantur ; audiant Gdeles quique celerrimam Dei con- rediviva; juventutis gratia resplenduit ; et cutis su-
solationem, e( confortentur. Statim enina infelfcis- perducta raanui, grandaevo consumptae situ, maxima
ipsr diffmu simos ille Warimbertus, exi-ors etirapouuitens, mux pars miraculi revirescentibus extitit nervis. Eadera
vlacerUnM ut ante sanctissimi Confessoris meraoriamtamquam insuper dextra, ita in oculis cunetorum apparuit
eitpirat.
oratdrus genua flexit, divino terribiliter percussus sanissima, ac si in ea nihil periculi, in transacto
judicio, diffusis per alvi secreta visceribus, raisera- tam longo vitae suse spatio, pertulerit. Tunc primura
biliter expiravit. Fratres autera ecclesias, malura compos lanificii, rauliebria feliciter exercere opera
pro inalo reddere nolentes, Fratris illius, quem didlcit et quae prius diurnam sibi ostiatim provide-
;

uercussum diximus, sedata querimonia, corpus batstipem, postmodum colo, fuso et filo superstitem
defuncti honorifice in ipsa eadem sepelierunt vegetavit senectutem. Incolumis ergo effecta, inju-
ecclesia. bilos vocis collata sibt attollebat beneficia repetens-
;

que
 DIE OCTAVA JUNII. oa
que domum, divinum, quibuscumque potuit, revela- suum S. Prudontium Marttjrem Lintjonensem, qui D
vit sacraraentum. VI Oelobris cal-tur,
Diviontm ietuUtUI ante vel ;jos1 M7CTOM r>

monasterii vaslalionem : idem forle fererint Terttaiten-

DOCUMENTA m, cttm corporibus SS. Silvini et

Anglite, Besiieiui
monasttrio postea donatis : sed de modo «I auctoribus
Dc corporejS. Mediirdi Translato Divioncm, ejus de qua hic ugimus translationis,
dislinctorem rer-
indeque communicata Noviomensibus imremque nnitttatn pmbtt hisloria propria, quam tx
parte.
duobus Codicibtts MSS. atlern Cisterciensis, uliero
Coiyteolensis Abbatise, qu.r Ordinis Prxmonslratensis
in Btirqttnilitt est, Chifflotius
Colkcta a Pelro Franc. habuit, nosque etiam ex
Chi/fletio S. J.
priore deseripseramus, Ijoc tenore :

3 Postgloriosissimum Confessoris eiimii Medardi

§. I. Translatio sacri corporis in Burgun-
transitum, qualiter, arbitrio pii Regis Clotharii, tlttod raston-
diam. sanctissiirium ejus corpus Suessiuni fuerit allatum. ttlnts Fran-
et tam sui, quam aliorum vimrum bonoriun usque- clam Mortnan-
jyocumenta J\cturus Cltiffletimtle osseuno ffmoris S. Medardi, quaque cirrumfiiientium diligentia maxlma*; inibi
vchtatem amw mdcx Noviomensibus concesso; ante omnia stabt- fuerit recoiiditiim ubi postmodum prn -
transtuttonis, ; t
.-: n -
Rex
lieniam sibi censuit fuiem translati Divionem corporis, super ejusdem Confessoris sarcophagum, parpul-
Itaque scliedam ejusreperto, collectis ah eo monumen- crutn ihcepit monasteriuin, eleganti operesatis ad-
tis prxpositam, in li.rc verba. Realitas translationis mirandum, replicandi non censuimus nocessarium ;

probatnr, nnn tantum ex traditione, sed etiara nam scire volentibns, sufficienter in ejus u Vita (ut
scnpturis variis.Ac ex Catalogo Reliquiarum S.
i vere comperimus) est explanatum. Quomodo quippe,
Stepliani, n ex ejnsdem ecclesi» tabulario, iii ex plurimorum transacta temporum intercapeuine
Vita Garnerii Prapnsiti, iv ex Clironico Bezuensi, ad castrum Divion, in inferioribus Burgundiss par-
v ex historia longiore translationis, vi ex hujus tibus sitnm, exinde fuerit traosNeetum, quamvis
compendio. Continuatam vero' possessionem pro- exilera, nostrae tamen narrationis flectamus b gras-
et conttnua-
bant, i tres Translationes, per occasionera trinse sionem et juxta ingenii possibilitatem
tam Divionc ; succe ,

possesstonem reaedificationis Stephani

n Erectio Paro hiae
S. ;
ribus pariter et nunc existentibus descriptione ,

probantia, S. Medardi, ante annos quingentos, ex pracitata verissima insinuare conemur, quemadmqdum pro-
Vita Gernerii ; m
Gratiaa et rairacula iv Mi- ; borum hominura, credibiliuui quoqne, didioimus re-
raculum capsae Sancti, sub ingenti ruina anno latione.
qtto lentpore
MOCCCLXXXVin illibatae ;
v Delibera^iones Capitula- 4 Igitur, duin Marcomannoruin gens effera, su
inortttte dtlu-
res, pro apertione vel circumgestatione capsre, in perbiae iracundiaeque facibus acccnsa, insatiabilis liatur eectesia
siipplicationes, puldicarum necessitatum causa insti- etiam cupiditatis fame concitata, Suessionicse ter- S. Sledrdl,
tuendas. Vcrum siruti hxc ex Actis colligi debere minos cfvitatis invaderent, atque loca circumquaque
notuvtl, nee lomen colleelas reltqmt vir ttilujens, sed consistentia impietatis atrocitate
depopularentur
i>i gutbus Ca-
pluribus simul partim edendis, pdrti/m parandis ,t.l edi- homines quos non dirm capsionis Suse ligami-
et.iaiu
talogus Reli-
quiarum. tiotiem oceupatusj tta non itivenw Grttlios et miracula nibus innexuerant, raembrorum abscissione seu ,

alin, quom unum illud quarto loco notatum, neque capitum detruncatione debilitarent aul penitus ,

Gttrnerii Prxpositi Viiom : invenio autetn Catalogum periraerent ; cuncta quoque animantia eorum, una
primo hco citatum , veluti ante annos abltinc circiter cuni omni supellectih coii^unifieiit, seu ad invicem
trecentos descriptum post Marlyrologium, Obituarium dirimerent; propius ad praedicti Confessorisfbasili-
atque I/omiliorium ipsius ecclesiae ; uln omnium ulti- cam, habitatoribus cunctisque satis opibus mundanis
vium itttmeratur Caput B. Medardi Confessoris) eujus opuientam, gressum cursimtendere acceleraverant;
corporis residuum itt argentea capsa, super utajus al- ut ita saltem irremediabilem suaa saevitatis araen-
tarr, est revcrenter collocatum. tiain, insecutionis improbitate, prsedaa quoque aug-
2 Beznensis monasterii, qnatnnr leitcis Dtvione mentalione saturare quivissent. Denique tuin temS
Cfuonteon lltatls lltue
Besitettse, dt>stit, Chronic.on Acfterius editlit tomo i Spieileijii poris, oinnibus totius Galliaj incolis, beati Praesulis etl'tm s. Seba-
sui, sive, nt titulus liabet, Librtim memorabilium Medardi ecclcsia habebatur praecipua ; quia illic. slttni lirli-

seu etiara chartarum Bezuensis itionasterii, auctore subveniente divinae operationis clementia, manci- Qi&ll,

ut sub finein apparei Joanne, Monachb ejusdem loci, pahs diversarum innYmitatum molestia, quampro- F
inilto sentli xu collectum. Veuiens auctor ad annum pere fiebant medicamiua :
ideoque, quia coalestium
Dccrj£xxxvni, qtto narranda sibi erat monasterii prx- virtutum munera, sincera lide nuniiliter postulan-
fati tlesnUtiio : prxmitit, quod Normannis totam Fran- tium implorata, meritisqne Sebastiani Marfyris ibi
ciam vastantibus, neque uspiam Francis tiifam quiesceutis quantdcius impetrata, quotidic exu-
resistendt firmitatem reperientibus, multa Sancto- berabant augmentata, eo amplius terreiiaruin copia
rum corpora Divione castro invecta sunt, eo quod rerum , ex offertoria datione populi, illic Domino
firmissimum inexpugnabne videretur quorum
et : vota persolventis , non minimum suniebat incre-
quaidam postea sunt relata, quibusdam postea re- mentum.
manentibus. lstis autem quas fuerunt relata prseteri 5 Sed qui praelibati Martjris corpus invexerat,
tis, de its sotum qttx remanserant ipsum porro ogere, videlicel^ugustus dire recordationis Ludovii us ,

atque adeoiniisnumerare corpus S. Medardi, exeon- priraam regiam videns ambire non posso allluentis
te.rttt seqtienti patet, qui talis c.st : Delatum est a populi exuberantiam, funditus eara dirucre jussit,
Suessionitis corpus Beati Med irdi Episcopi : deta- et tam culrainis inaltatione, quam longitudinis por-

tura et a Tertianensibus corpus Beatissimi Silvini rectione ampliavit honorifice. Quam ijervasores

eorum Episcopi. Nostri quoque Patroni Beatissimi atrocissimi paulo superius nomfnati aggredlentos,
Prudentii corpus eodem delatum, et iri Basilica B. diversisque spoliis ibidem repertis eain extientes,

Stephani collocatura multis anuis permansit; quous- dciniiin etiam ipsos murorum parietes coinbustione

qite sciticet itoti taiititm ipsis redditum tllud est, v/ ignis funditus diruentes everterunt i sieque munda-
el historia rei
donttluiii etiuni corjius S. Silvini, tjiwd Dirttnte />er- nse falicitatis gloria, quanimiurapollebat, destitutam
tjestx ex 2
Uss. manserat ; adeoque et corpus S. Medardi dici debet ex dimiserunt.
istius aitctoris scnsu Dtvione ettatii reinansisse, saltem 6 Eodern autem tempon- Ysraarus c, Diviouensis

ad aiinos mullos. Bezaenses credo ipsosmel Putronum territorii Comes, istius fama extermiiiatiouis audi-
ta;
 flO VITA S. MEDARDI EPISC. NOVIOMEN'
ta ; dum Gallias, visendi gratia qnaliter se habe in dominio, Pra?su]isque eximii reliqnias Canonici ^
i \ USS renl Bua, tendere properaret cum uxore sua </ recr.nderent in suo monasterio.
CIIIPLKT. 8 Factum eSt autem, recpptn honorifice ab utro' sct tnox ad
Lanlpadia (ipsius enim ex parte, fundorum ampli-
d
tudine illic pura poseidebat plurima et eo jarn ad qne Conventu corpore sanctissimo, [et] cum pro^ intraculorum
Ymarui Cotnei freguenttam
OCttirrU tnifr- locum appBopinquante, quem Fratfci dieunt Krie- capsionis obsequio certatim protelaretur cantus vo
posnitentibtur
rcntthus cor- rias e Domine, talia e\ improviso casus contigit, qui cis in jubilo, immanis statim affhit congregatio
pus Sauctum rmdiqne conourrerftiS, qu?e vir-
eum per qfiod iler venera£ jocundissinie remeare plebis, catervatjm
ccinpiilit. Naro neoius quoiMurn loci illius tutes optaliant mirrficas cernere, quse super his
linsset ingressuej s%os«ecum preecede'h&.equrtant£s 1 qui infirmabantur per euindem fiebant mirabiliter.
nampan» mirilnis snis tiunitus insohuiti Qui gre&i Quisquis enim EBgrotus, qualicumque corporis im-
sum prolinus inirans secuifl restitit, et a sequentfbus bectlli tate deteatus, aecedebat per ip^ius jirapsen- ;

quidnam essej perounoiari snlicite ccenit. Qui cum tiam exorataGujictipotentis clementia, rppentinam
faterentur se nescire, eos jussit equitare veiocius, illi^o se ricepisse incolnmitatem gaudebat. Unde
qno possct '•\jm-iim ccr-lnis, ipiiji ilu ilcsignaret tin- qui ^atenus de ejus prjesentia fuerant increduli,
tinnabuli aonus, ubi veniens anlea nullus silii appa- sera ducti poanitentia Monacjii, demum coeperunt
ruerai lialiilutionis lncus, Erant auteni illi quos au- contristari, dicentes, secum tiansterre A.ntistitem,
iliciant, qm BerbflTorum intjrecutionem liicjemlo ut Comes primitus per siiain disposuerat legationem.
evaseraqff, cl coipns Sancfl Mcilanli Gonfessoris', Quilius e coirtra oppidani ; NequaqMam (iriquiunt)
ouod canns haljcliant. iluintax.it sccuiu eatenus at- ita debi>r prsosumptive enim vobis dari rogft^
tit'iM :

tulerant, stis, quitd primitus fuerat cnncessain. Cuncessimus

7 Seil ilntn ad illos impetus sonipedum, strcpi- vobis gratulanter rus optimiim ; vos vero identidem
tus quoqiie arincrnni, ail invicenrenllidentium pro- nohis corpus virtutrTerum. Fecrmus commeroium,
ct a pcrtcrri-
tis detetictuni. pinquuis accederet; et more solito louge iateque partibus ambtbn^ laudaliiliter stabiiitum mddo :

Bilva, qnasi rcsjionilcns, sniiitinii geminaret; nnnia sic pt deinceps indissnlubiliter maneat subnixum.
(ul putoj divinitus obsessi Eprmidine, metuentes esse 10 Ceterura improbe iMonachi resistentes, Cleri-
E
sc iiiicivcptiis undique, glebam Antisrftis eximri Joruitaquq sermonibus acquiescerH negligentes, in- ct frustra
scapnlis e\i'iici'anics, candelabra quoque et tintia- stantins labjprabant effice^re, quatenlis ad suasecum rctmctantibus
nabula, neoffon etomnem appanatum, ad celebran- transveherentur Reliqui.-H. I^tius ei^o disc^ptat.io- °i>^°i l cm.

ilam Missuil licccssui-iinii. ail lcriaiu ilcpDiicnlcs, fiis fremitu, ex nt.raque plebe iramensus armorum
fugerunt liuc illucque dispersi, opacaque nenioris statim tii apparatns : nam potius qnisque pmni se
latibula nes citissime petterunt. UnuB fameri e<>- veJlet inferre pericftlo, quam ca^eret unfluam talis
rinii, iii. n valens sc ceteris pedum segnitie aequipa- Patroni solatib. Vertmj Confessor prsestantisSimus,
rare fugjentibtra, a depfehensus
inilnilnis est qui : qui apnd Deurtf, intemeratai fidei confession^e, obti-
qutB silri roiiiiccrant infurlunia, |icr nnlinem narra- nnit conipescere Hbidinis iucendium, ipse quoque
vit percuiictaiitilius. Quod audiens Comes Ysm.inis, demum tniiiiilluata1 plebis tlammas sedavit iiiinni :

niniis «icrc fcrens rclala, mbx ;i'l tcrrain riini suis et ab utroque cnnventu
corpus ejus iutra castrum,
proistratus, emefiti OonfessoriS implnrare ccepii cle inbasiKoa Pn-toniartyns hononficeest reconditum :

rercrenter
nicnliaiii. nt per ejus somaiis f quam ibi ven*era- ubi clnens signis et victuiibus, persa?pe suffragatur
toltit, liaiitnr pi'.'cscntiam. apml Dcuiu sibi peccatorura Deo ibi famulantibus.
f irapetrarel vemam, ci illis an sret lit ejus crpns
secnm possent ailipsnrum transferre patrjam. Quod ANNOTATA D. P.
cl !
«
'
'
1
1 r 1
1 est. Porro finitis omXtionum sennonibus,
.siiisiui) se direxit : equis rursum ascensis, quo ten- a Vitas dedimus ajitiqitiores, sed mdla. enrum me-
ilcliat. ultcrius proficisei voluit : veruin sumpto liunit jgdificati a C/iltftftario JRege mpvasteMi : cujtts
c.rporesacr.atissimo, cum omnibus ibidem repertis, iiiiiHun ftitemur itt>bis adluic esse incertum, ma&ime si

relcniis ipiain potuit, iiinlc veucrat gratulanter re- de BhnediHis afiatur, q&ia$i tlli tbi a prihcipio fuerint.

ped ivii. b GratTiu proprie Cnmitem sitjm{icat : hic vero

8 (,ini Sliquot terrariiin spatiis li anseursis Gal- idem quod ypacpefoy stylus : Grapliium habet Camjii
lise, tiucs ingrfessua Burgundise, ad suuin jam di- Glos$arium\
c
* socattsgue
ctum castrum injni appropinouace : et prsemisSis c Ysinarus infra Ymarus alfai Aymarus et Ade- F
NonachU at- antc sc nuntiis utrique mandavit oongregationi marus. Ghiffletms liic notat, qnod non fuit Comes
gue Canonlcli (Monacliis viilcbcci et Cariniiicis) Suessinnensi- creHo qida /n>r ah ahquo peijperam di-
.

r /, nijatenus ile ;

offtrt:
insperato gaudio cStngratularentur : atque ccetu ctum invenerity Clnonuti S. Bfinigni $icttur Aiiomarus
(I
niaxinio sdpati, ire obviani ne mora-
psallcntiiiiii illustris vir ex Senatoribus, muitas babens posses-
rentupi Etquoniam ^antamsibi Deusmisericordiam sinnes, tani in Inviunciri pago, quam in aliis re-
impendefat, quod iSim beneficio sibi flivinitus col- gionibus, scilicet pagd Turonensi, Aureiianensi,
lato, ad sua iiullo resisteute obstaculo redierat ;
Senonicn. Antisindoreusi, et Tornodorensi
snic fretus optime conjugis copsilio, utribjje.brmni d ,4Uas ri/tim Limpagia et Lampaya.
guod his da
tur.
nliquiil de suo impertiri ibsposuit, ut Monachls oor- e An forpe Brierias iutelHijam Briontam, sive Bri-
pns sacratissinuiin intra sua iiiiiiiiin septaponere ii gerium, uut Bri^ensem s<ilium, Divwne Sttessionas
coneederet Canonicis vero villam quamdam, a su- ; vejiientious transeunditm regiunculam, ujilgo laBriff?
pr ii.cinnrati. casiellotnbus fere nnllibusilictantcm,
i Soma, Gnece -.'•<\xj, corpus.
f
jura hereditario Hltbere concederet. Quml audieotes g Monachis scmccl S. Benigni, et Onnnnicis 5.
Mcii.-u ln. dc prsesentia Confessoris aliqnantulum Stepham.
incrcilnh. vilhc quoqug cupiiline inHaiiimali, ili\e-
rimt. phinnium cs~c sc ilimtos Sanctoriiin pigno- §. II. TerprjusTransIetionisppim^e, aJLiarum-
htis villam
ribus, rurisque possessione indigcre potiiis, un.le
prautlgenti' (fue |»osi sri.'u!;iriim memoi'i<T.
lius; sine maxime snppeihtaretur familise siini[iuis, De
quo fcliri ciiiinicrcio Canonici sunt nimiuni gavisi, II[istorta pmnissa annum nutal nullum, nullum
dicenics, omnino scsc forc beatos, si talis Petroni eiium CHronkon Bnuense; solum indefinite designat Tramlatlonem
diu Inierentiii' patroeinio. Nec mora fuit ulla de- :
fempus Normannitx, aua anno edSem hancfactam
pHpyialionis
crcviiquc Cqn%s [satis] fieri utrorumque delibera- o ,, ,. , ,, amio t"Jl. .

DCOCf.xxxvl s. Medardi crusla^n efalestam supra duct-

tioni ; ut Monachi de reliquo villam possiderent suo iittii, til istbiehnio pnus auam Beiuense monastetium

ub
 DIE OCTAVA JUNII.
97
abeisiem barbarit vattaretur, N„u tamen neeesta esl
Stephani, sed sancti Medardi vocabatur. Propter
ut ipso cinnci inciierit in corpus sanctum Ysmarus, D
quod constructa est allera basilica, huic er-olesias AH
quin polius credibite est, n„n niti Normannis digressis TOIIF. D
satis vicina, in hom.re
Dei et prasfati
n regwnt pacata, iter ex Burgundia m Francitim ab Confsssoris
«"•seorata i inqua Deusjugiter per suum fidelera
illo susceptum;
ex ttntinnabulo corpus comitante,
el
Urafessorera Medardum, populis ad earadem con-
/«?« a/hntde conjecluram formo, quod tempore utcumque quieto, cir-
nuentibus, ,„. „„„ lo et ca|1 u devotion
verosunile, ;a ,
sin „,„.
flt cuiverint aliqnoties per Franciam mendicabundi cum ruiu, prssstat beneficia
non modica,
sancto corpore Monaciii, ad sttpem pro restauratione
14 Uucetiamfacit insignis noi,i,,i ex Chartularto Ibtitem in-
monasterii vel sui sttstentatione corrogandam ^«/71^ : S. Stephani, sic transcripta nobisqiu transmissa .,/,'„/„ ,, fa-
ratione /"/(» differn istam a
historiam posse in annum ( hiffletto. Tempore Ismari, Comitia vilhe mtte iiienii)-
dcccci:nam anno dcccxcix profligalos aSichardoDnce Divionis syna panti
Dei misericordia praslante,
ejusqua probitate c 10- /lelirloiiiada-
Normannos notat Chifflelius, ut ab 111 requies aliqua perante, corpus beatissimi Medardi
in ria.
sccle iam
esseper annos nonnullos potuertt. Protomartyris Stephani, transferri fecil
Prxdictum annum etiam cum mense Majono- Fuerunt
tutn ex dona- 12 ordinata qusedam dona panis, pro
tione tunc remedio animsa
lari in Vita Garnerii Prsipositi, idem Chiffletius ejus prsedecessor
facta |ue suorura, in curte s. Sie-
observaverat ; quin etiam addit,
eodem menseetanno phani, semel in bebdomada scilicel ;
die Jovis, et
datam chartam, per quam ipse Ademarus et conjux trihus anms
continuisj ac ssepe deficiante pane,
pjus Lampaia nomine, ut est in Chronico S. Benigni, mutuo capiebant ab A.bbate. Completo eleemosyn»
dederunl S Benigno mansum unum indominicatum, tempore, pauperes olamabant ad quod Vbbas
pro :

cum supraposito, ternsque ad eum pertinentibus ac pjetate continuavil eleeraosynam de suo,

per dirai-
silva qui mansus est in villa Ruffiaco et aspiciunt
:
:
annum vel circa, contra voluntatem Conven-
iliiiiu

ad ipsummanaum, exceptis indominicatis terris, tussui, imoinCapitulo dictus Conventus

eontradixit.
c ilonica? et mansa vestita septeni et quinque apsi. Quonon obstante, dictus Abbas pius donura semper
I idetur autem omnino teneri posse iltud esse prx- continuavit, ut est cons.uetum. Haecibi quibus prte- .

dium, cuicorput S Medardi cdmparalum, ei a Mona- mjssis noto, quod Divio Lingqnibus Metropolt
ma.distet
kis postpositum, snpra cst dictum. Ttaque sme scruputb
1
leticis xiv, eique etiamnum subest, licet Burgundici
susciperepossumus, idquod in MS. CodiceS. Stephani, Ducalus pridem Caput facla. Hinc tempus sedentis
artyrolagium el Necrologium si riptum invenilur, Angrimi notalur ,u prxmisso Compendio quod tempus .

liis verbis : Anno

duminicie Incamatioiiis nongente- fuil uh „11111, circiter dcccxcv, usque „! di ccxn,
simoprimo, Indictione quarta, 111 mense Majo, sub qiiando in S. Benigni monasterio Monachum prafns-
n medicto divina providentia Papa quarto, regnante sus, Sedemcessit Gurneria-supramemorato Prteposito,
vero in Galliis Karolo cognominato Simplice, par- il„.„m obtenturoiisque ad annum dccccxxi. Subqnibus
niii justo Dei judicio, partim Principum inertia, mulla procul dubio ad S. Medardi corpus facta mi-

et compendio
Gallia fere tota a barbaris Marcomannis, incendio, racula sunt, quorum nutia ,ul posteras servata mnno-
hlstorix ex rapina, ao innumerabilium suorimi depopu-
caede ri, 1 es/.

MS. S. Ste- lata est, ac devastata. Dumque non esset qui resiste- 15 Prima, quam signatam rwbh dedit Chiffletius,
phani,
ret barbarorum ferocitati, nulhisque essct qui se speclatad annum mc\x, quando Guichardus Archie- RstlquU
sibique cariora salvare posset, fugaB prsesidiuui im- piscopus Lugdunensis, iv Nonas Julii, consecravit <//l„iibiix iin-

plorabat. Ea ergo crescente terapestate, contigit altare S. Joannis in cryptis S. Stephani, sub eoque positman.
11.'ii,
multa Sanctorum pignora a Galliis in Burgundiam collocavit aliquid de Reliquiis S. Medardi. Postea
deferri. Inter quse corpus virtutiferum beatissimi invenio defiagrasse ecclesiam S. Stephani, in Vigi-
Medardi Noviomensis Episcopi, ab Hysmaro Comite lia Apostoloruiu Petri et Pauli, Indictione xv, anno
terriforii Divioncnsis
uxore ejus Lampadia, ex
et ucxxxvn, quando summii cnra servatas Reliquias, ap-
confinio urbis Suessionicse (in quo quondam sepul- parel expost seciitis earitmdem elevationibus ac transta*
turse traditum fuerat, sob pio Rege Franeorum tionibus. Reparata autem ctade; cum anno mcxli, v
Chlotario) adcastrum Divion, in inferioribus pani- Kal. Maji, altare Ivlajus S. Stephani consecraretur;
bus liuigundiae. delatum est. inter alias Reliquias qusedara etiara S. Medardi m
13 Nam prsefatus Comes iter faciens pro rebus eo repositaa sunt. Veruin his omnibus pnvtcrmissis,
suis agendis, qnas copiose inibi possidebat, obvios Compendium mpra allegatum sic progreditur : Post
c
ubi eadem res baluiit in quadam barbaricam perseeu-
silva viros haicautem evoluto multorum annorura spatio, sci- F
slrictlm nar- tionem fugientes, nihilque secum portantes, prseter licetanno abincarnatione Doraini uccxxxvni, quinto Transtatum
ratur,
glebulam sancti Confessoris. Dumque ad illos iinpe- Idus Septembris, translatum esl praefatum corpus cor/nu anno
1238
tus sonipedum strepitusque armorura ail invicem gloriosissirai Confessoris Medardi , r'i bonorifice
coilidentiura accederet propius, nimio divinitus li- conditum in hac matre ecclesia, „ Reverendissimo
more concussi, metuentes se esse a barbaris inter- Patre, Domino Jacobo Cardinale, in Francia tunc
ceptos, glebam Antistitis eximii scapulis exoneran- Legato rleinde per Reverendum in Christo Pa-
;

tes, et ad terrain deponentes, fugerunt huc illucque trera, Dominum Robertum de Baubigneyo, becreto-
dispersi. Unustamen illorum, 11011 valens se ceteris runi Dootorem ac Abbatem hujus ecclesies, supra
fugientibus pedura segnitie sequiparare, a militibus majus altare decenter repositum, usque in bodier-
pr.i ifati Comitis est deprehensus : qui qU8B sibi con- num diera.
tigerant inforlunia per ordinem recitavit. Quod au- IG Postremst hujus reposilionis monumentum, m
diens pius Comes Hysmarus, lmplorato sancn Con- tabulario Divionensi S. Stephani, invenil, idem qui tt mi.pir
Robertum
fessoris au-xflio, celeriter gratulanterque ad castrum prsenotata omnia, Chiffletius, his conceptum verbU 1

Divion repedavit : prsedictumque sanCtissimi Me- Anno Domini ucccxcn, rlie Veneris, in Vigilia in-

danli corpus seciun afferens, hoie matrici Ecclesise, ventionis li Stephani Protomartyris, u Augusti,
in bonore Protoraartyris sancli Stephani consecra- fuit positum beatissimum corpus S. Medardi super
tae. cum magnis laudum praeconiis et applausu po- altare prapdicfi Protomartyris S. Stephani, perRe-
puli dedit. Quodetin ea bonorilice fuit reconditum, verendum Patrem et Dominum D. Robertum de
Garnerio tunc Prseposilo in eadem prrcsidcnte, An- Baubigneyo, Deeretorum Doctorem, Abbatemque
grimo vero bonae memorise Lingonensem Cathedram prsedicti monasterii prssentibus Fratribus, B.
:

pastorali rligtiitate leliciter regente. Atque ob insi- Petro de Liceyo, Priore ejusdem monasterii, Fra-
gnia virtutum, qua? ad rleclaranda Sancti merita tre Guiilime de Arcu, Galtero de Rupeforti, Petro
Deus frequenter operabatur, jam non ecclesia sancti d'Autroiche, Philippo de Grave, Guillelmo Preley,
Junii T. II 13 Pariseto
 98 TRANSLATIO S. MEDARDI EPISCOPI.
Pariseto de Lux, Maxello .le Erangiis, Philiberto 19 Atlilit in sua super hunc contexlum Annotatione
BX »IS.
de Villa, Regnaudo de Preria, Hugone Bonsonalle, Chiffietitis, >in<>d Richardus Chambellan, tum Abbas S.
» IIIFLF.T.
Petro deTanueria, Joanne Laurentii, et Guillelmo Stepliani, datodiplomate, die Lunsc, xxi mensis Aprilis
Vergerii : et Sacerdotes dePuerum, Frater Perre- proxime sequentis, codem nimii ttm n>iit>> mcccglxxxviit, s«la<ii/ pro
netus de (xreyaco, Joannes de Veronis, Joannes ile [tiirlcs omnes invilavit, <nl >>i>cm suam conferendam nparanda
111
postra Abb.
BUuntinen- Lufomon, Michael Columbier, etPetrus <!' Iledua, ejus basilicx restitulionem ; quam asserit, fundatam luma Alib
sem iljique devote assistentibus et psallentibus in hymnis primitm trecentesimo et quadragesimo prnno
fuisse

et canticis. Quamquam auiem idem Robertus, non anno a Dumini passione eumque in finem innovat :

wnliti post transierit ad potiorem S. Pauli Bisunti- Sodalitium seu Confratriam, sub S. Stephani el S.
nentis Abbatiam, itbi usque </>l annum hccccxxvui n- Medardi nominibus ac patrociniis m ecctesia sna jam
;i/t; Stephanensis lamen Collegii usque nil mortem tilini institiitam, multarum gratiarum ac meritorum

mcmor, meruit nt ex Necrologio quotannis commemo- participatione instgnem. Assciii autem, ecclesiam S.
raretur, siil> kac formula ;vi Kalendas Martii, Depo- Stephani, penuttima illa die Januarii, sola velustate

sitio Venerabilis Patris Roberti de Baubigneyo, coltapsam, cum pinna seu campanile ipsius,cum vo-
Doctoris in Decretis, Abbatis monasterii Sancti tis, arcubus, et muris lapideis (quamquam nullmu
Pauli Bisuntinensis, et quondam Abbatis hujns in ipsis appareret liesionis indicium) repente corruis-
Ecclesias Conventui nostro, pro »110 An-
qui dedii senl, et ad terram funditus concitlissent. Qttod vero
niversario singulis annis faciendo, el pro una Col- animo conceperat RichardustAbbas, de restituenda ec
lecta pro defunctis, quolibcl die dicenda in Missa clesia sua, itt ctimulate prsestiiissc memorulur i>t Ne-

nostra quotidiana, quinquaginta scuta auri : cum cralogio, ubi hiec habentur: xiv Kalendas Septembris, flinctits an.
<l>

suis libris, quos de bonis nostree Ecclesiae sua in- Depositio bonse memoriae Reverendi in Christo Pa- 1495, \>)Scpt

dustria acquisivit, ponendis in nostra libraria. tris, Domini Chambelland, hujns oppidi
Richardi
17 Setipra1 islit onmibusmemorabile est ntiranituni, oriundi, in jure Canonico Baccalaurei, bujus Ec-
quad itt veleri guodam s-.cjic diclse ecctesist libro, qui clesine vicesimi quarti Abbatis, per annns decem et

An. 1488 pergameno rubro vestitur, tegilur lingua vulgari octo abbatizantis nec non ejusdem (post illam gra^
:

rutnte turri scriptum, et Laltne redditum facit hunc sensum : Anno vissimam ruinam, die penultimaJanuarii, hora circa
incarnationh Domini nnstri mcccclxxxvii, secundum decimam ante meridiem, anno mclcci.xxxyii factam)
usiim Divioueiuium, annosawMarlii vel aPaschate reparatoris curiosissimi, ac fundatoris amplissimi
inni inchoantium ; >i»i nobit, a Kalendit Januarix plurium reddituum ; et inter celera, qme diffuse lia-
nunc auspicantibus anmim, rssct i.wxviii, jam dicti bentur itt mense Februario, in additionibus post fo-
seculixv, penultimo mensis Jauuarii, sub Missaso- Iiimi481 et S3, miilta alia bona huic Ecclesia3 fecit.
lemii, dnin Post-communio cantaretur, in eccles 1
Qui dictus migravit anno mccccxcv, dio liac xix
ef monasterio gloriosissimi Protomartyris et fiilei hujus mensis.
Catholicffl pugilis Domini S. Stephani Divionensis, 20 Denique, ne seculum iillumtestimonio vacetprx- an. 1524 in-
quae est Ordinis S. Augustini et dioecesis Lingo- sentis Divione cnijtotis S. Medardi, eliam sequentia cliiilitnliir

nensis campanile lapideura, impositum absidi ip^ius c.i Schedis, inlra ipsa attarium c/ii.r vocant sepulcra attaribus fle-
;

lit/iiice Sanctt.
ecclesise, im.a cum medietate fornicum arcuumque inclusis, legunlur post ecclesise Martyrologium. Mi-
el parastatarum, corruit; vitio cum induxerat, non chael Episcopus, Dux Lingonensis et Par Fran-
tantum longaavitas temporis, sed et incendium du- ciae, anno Domini mdxxiv.xxv Aprilis, consecravi!
UUsl manent
plex aul ti iplex, q i
praeteritis annis eadem turris in ecclesia Sancti Stephani, altare Deiparoe Virgi-
oinms ln
clioro. > iiin fornicibus paiiel busqne sustinuit : reliqua an- nis, ef Sanctorum Mammetis ac Desiderii Marty-
tem fornicum arcuumque ruinse contiguorum ita 111111, 111eoincludens ReliquiasS. Desiderii, S. Me-
sunl labefactata, ut gravioris damni metu fuerint dardi, et S. Antonii Abbatis. Et rursus, eodem anno
funditus demolienda; undo toia eGclesia miserrime tticttt Episcopus xMii Aprilis, consecravit pro tertia
desolata ac destructaj icet. Quamquam autein om- vice altare majus ecclesias S Stephani, inclu-
nes Religiosi tunc essenl in boro, cant mtes praj 1 dens in eo Reliquias S. Stephani, S. Augustini,
dictam Miss im nec lo ge a loco uinre abesset ; >
S. Medardi, S. Benigni, S. Georgii, et S. Martini
frequens mn s a tal s, sexus, atque conditionis
1 Episcopi.
populus; tamen, per Dei Creatoris gratiam, nullus
prajsentium, sive Religiosus, sive Secularis, vel ^. III. Insignis portio sacri corporis a No-
etiam La cns, Isesus ullo modu fuit.
vioniensi Capitulo petita, a Divi insi
1« Quodque eo etiam aropliusest, capsain qua
concessa.
eratetetiam nunc est corpus glnriosi S. Medardi,
et casn
Sllti

fbrnicit ctiam I pt el Confessoris, tunc expositum super altari

arca ciiijiiiiii
J ranseamits ml seculum koc x\ii, recenlemque cotn-
'' iraag s s.s. Stephani Augustini,
et supra municatarum cum Noviomensibtts Reliquiarum memo-
quse, capsara scilicet, imaginesel altare, totus for- rtittii, tnjtis ititiitim m Cltifflelit collectaneis faeit
nix 1
e :idit, nec minimum quidem perstricta lint; Epislola Noviomensis Capituli petitoria sequentis tc-
cura tamen dictae iroaginesetalturecomminutapror- iiints. Illustrissimo ac Reverendissimo Domino,
sus ontrita sic essent, ul nullum deinceps
;l
"l D. Cabilonensi Episcopo, Ecclesia? Sancti Stephani
usum habitura omnibus aippareret. Similiter .-t
re-
1/ 1 oiirin
Divionensis Abbati, Regi a sanctioribus Consiliisj S,l lltlillt
liquiarium, in quo clauditur junctura
manus sive et venerandis admodum Dominis Decano, Canoni-
cuni rcliouiis os pugni gloriosi S. Stephani, insertum statuaj
praj. cis, etCapitnlo pra-fata; Ecclesia; S. Stephani Di-
s. Stephanl. dicti s, Medardi, inviolatum remansit
cum crystallo, vionensis Decanus, Canonici et Capitulum iiiM^nis
posita antesaerum istud Sancti Pn nartyris re- Ecclesise Cathedralis ISeata; Mariaj Noviomensis,
liquiarium. Qubb omnia, judicio Theologorum et
salutem m
Domino. Numquam tetiore nuntio af-
Clericorum eruditorum, graviumque
personarum fecti sumiis, nec majore perfusi gaudio, Illustris-
plurium, cestimata suntet habita pro
miraculo; di- sime Praesul, viri venerabiles, quam cum sacras Decanus et
tque el.
debere attribui dicunt, suprascripta
Beatissimi nostri Patris, Ecelesiaj nostraa Patroni Capilvium
'-" ,l " u Dei, .1111111:1 regentis et
: '
'
gubernantis, primique Praesulis Medardi Reliquias apud vos Navlomen.
qm per suam magnam misericordiam, voluit mira-
servari, et in inaxima veneratione haberi novimus
;
oulose oustodire, defendere, el conservare
capsam, liinc enim fiiturum speravimus. ut
corpus, et reliquiarium Ditedii
'" una 0I "" "" " '
• l i "os benevolentia, aliqua nobis tanti thesauri (quem

Bint lauaes, et humiles gratiarum actiones.

 DIE OCTAVA JUNII. 99
geret, ac suse postliminio redderetur Serli
Episro- vimus etex eisdem Reliquiis (sicut nobis declara-
;
D
pus, Ecclesire
Patronus, familiai parens, debita tum i'st per testimonium chirurgorum infrascripto-
veneratione colendus, etqunvis thesauro Dobis pre- rutn.qiii in dicta nostra Ecclesia, ad id expresse
tiosior fittnrus. lllud igitur a vobis quam possumus vocati convenerunt) os sinistri femoris accepimus;
ardentissimis precibus et votis exposrirnus, ut in- postea honeste inclusum, ejusdemque nostrje Ec-
signcni aliquam sacrarum illius Reliquiarum parti- signatum, praefati Mag. Joannis Cro-
clesise sigillo
culara erogaredignemim ut qnem bactenus ab-
; chet Canonici fidei custodiendum, et indictam No-
sentem venerati sumus, veneramurque etiamnum viomensem Ecclesiam transferendum tradidimus et
solenni festo, vestro posthac bencficio, prsesentem <- inisniiiis ideoque prsefatorum Dominorum De-
;

venerari et exoscnlari liceat; maximam a nobis ini- caui, Canontcorum etCapituli Ecclesise Noviomeu-
e l petuni
ah~
turi gratiam, nulla unquam oblivione delendam, si sisv itis et precibus plenarie satis factum gaudemus
qunm S. Me-
d arlll sitl Re- quem antemille et amplius annns ereptum luxi- et declaramus, ac per Magistrum Marcellum Coi-
llquiam. mus, rcdditum ex parte, summo animorum guiidio trnier Presbyterum sigillo nostro muniri et obsi-
recipimus. Ha-c ad vos itaqne hnjiis nostrae scrip- gnari jussimus : idemque factum "\ parte Mag. Lu-
tion causa est : ct summa votoruin est, ut queni in dovici Bruns dicti Capituli Seeretarii, qui ii-dem
aliena Sede tanf.o cultn prosequimini, in propria litteris sigilluin Ecclesiiu et suum apposuit cbiro-
sinaf s debita veneratione celebrari. Valete, et nos graphum.
aliquando voti compotes efncite. Datnm Noviomi in 21 Datum Divione, in nostra Abbatiali et Colle-
Gapitulo nostro vn Idus Aprilis, anno Domini mdcl, giata Ecclesia, die primamensisJuIii anno Domini
signatum Souillart, dicta> Ecclesise a secrelis.de miilesimo sexcentesimo quinquagesimo, prsesenti-
mandato prsefatorum venerandorum Dominorum bus nobili .loanne dr Helloval, GcclesUs nostrse Ca-
Decani, Canonicorum, et Capituli Ecclesiae Novio- thedralis majori Archidiacono, et Magistris Joanne
mensis. Cortabon, ejnsdein Ecclesiae tiostrse Catbedralia
22 Nikil opus existimo, hic ex OalUco Latmum Canonico ; Juiiano Pean, S. uonorati Canonico Pa-
B
apponere lenorem ipsarum credenlialium, Lcguto Ca- risiensi ; Francisco Cornu, Capellano dictse iv-ele-
pitulari Doininn Crochet atl pr&dicta datarum, aul sise; Leonardo G-uibauds ,-t Stephano Courtautchi-
sub tua rl le-
resolulionis inter Acta Capilularia notata : sufficiet rurgis, adem urbe cotnm ifantibus, cestibus ad sUiiiil fltle

gratiosum oil supplicationem responsum, uirutsgue id vocatis ei infra sigtiatts , insuperaliis tnultisviris
instvumenti mentionem lioc modo faciens, Jacobus de fide dignis, quorum nouiina pro muititudine sub si-

Nuchezes Dei efSanctae Sedis Apostolicse gratia lentio manHiii. Subscripsere qui sequuntur.
Qitiluts Episeo
Episcopus et Comes Cabilonensis, nec non in san- Jacobus Episcopus Cabil. Abbas s. Stephani.
pus CalAlout II

ctiori concessu RegisConsiliarius, Abbas S.Stephani Petrus Je Souz-morin, Consiliarius ni suprema ute slgnaturA!
ut Abbas re-
spondrt, Divionensis Lingonen. dicecesis, Decanus, Canonici Bugundiae Cnria et Canonicus.
et Capitulum ejusdem Ecclesise universis praesenfes ; Benignus Milletot, Decanus.
lifteras inspecturis salutem in Domino. Notum fa- Anth nnis Bernardus Suyoi, Cantor.
cimus, quod libello supplici et capitulari deiibera- Josephus Milletot, Prsepositus.
tione, ex parte Reverendorum Dominorum Decani, Stephanus Arnisis, Thesaurarius.
Canonicorum et Capituli iDsignis Ecclesiae 1h j :ims- Andochius Veruion, Canonicus.
simni virginis Mariae Noviomensis,nobis praesentatis ,1.1! F. do la Cbauziz, Canonicus.

per venerabilem Magistrum Joannem Crochet, Re- Anthonius Loppin, Canonicus,

gis Christianissimi Sacellanum, ejusdemque No- Theobaldus liillebaudet, Canonicus.
m snsis Ecclesise Canonicum, deputatum ac fun- Joannes de Bellev ii, Archivista.

datum procuratione, per Notarios R-^ms Poignet Joannes C rtab ti,

qttod eorum
et de TargnyNoviomi cominorantes recepta, a su- Steph tnus Courtaut, chirurgus.
prec bus in J
ellnatus. pradictis Dominis et Decano, Canonicis et Capitulo Lud ivicus Guibauds, chirurgus.
illi data Novioini septimoldus Aprilis, curren- : i Joannes Crochet, Canonicus Noviomen.
tis millesimi quinquagesimi, de mandato praefato- Juhanus Pean. P. Cornu
rum Dominorum, per Magistrum Nicolaum Souil- Do mandato Illustrissimi D. Domini mei M. Coi-
lart a Secretis ejusdem Ecclesise signata cujus ; gnier
quidem procurationis ac deliberationis causa et I iis { sigilli in cera rubea.

supplicantiurn siirnina votorum est, quatenus bea- De ni mdal i dictorum I' uninorum Decani, Carto-
tissimi Patris Medardi, ejusdem Ecclesiae Novio- nicorum et Capituli.

niensis Patroni et primi Prsesolis, cujus corpnris Brunet Secretarius

Stephani Divio- Locus f sigilli in oera viridi.
translatio in eamdein nostram S.

nensis ecclesiam facta anno nongentesimo

est 23 His acceptis prtenominatus Capiluli Noviomensis
quarta mense Majo lllndque Legatus, continuo fecit scribi et signauil Imnc Aclum,
primo, Indictione ; itnde mox eon.
religiosissimo ab illo tempore servalur sf in maxi- Joa Crochet, presbyier insignis et catltedrali
- lirilur /rl.slMI

Ecclesiae B Manae Noviomensis Canonicus, nec mentum

ma veneratione habetur; aliquam insignem sacra-
rum Reliquiarum particulam impertiri velimus ut ;
,,.,,, Regis Christianissimi Sacellanus et Eleemosy-
eamdem in dictam Noviomensem Ecciesiam trans- nar omnibus praesentes litteras inspecturis et
us,
notum facio, quod cum Ulustrissimus et
ferre possint, ct inibi suinmo animorum gaudiocon- visuris

servare, venerari et osculari valeant. Reverendissimus Dominus Jacobus de Nucbezes,

23 Quapropter liis omnibus anditis et at-
nos, Episcopus et Comes Cabilonensis, Abbas Erde-
si:e seculariset C illegiataa Sancti Stepliani
Vene-
tente consideratis, ad majorem^Dei gloriam qua in ;

suis Sanctis resplendet, dictorum Venerabilium Do-

ralnlos Viri Decanus, Canonici, ef Capitulum ejus-
Eccle iae, portionem Reliquiarum corporis
niinoriiio Decani, Canonicorum et Capituli Novio- ,],,,,

beatissimi Patris pritnique Ptsasulis

Noviomensis
mensis Ecclesise precibus, tamquam justis et ra-
Medardi, capsa sii|ier tnajus altare Ecclestie S.
mittat ets os tioni consonis satisfacere eupientes, omnibus et in

Stephani ab antiquo existentis

quam extraxerint,
femorts singulis prsesentium tenore certiflcamus et attesta-
femoris sinistri esse decla-
mur, quod hodierna luce, in dicta nostra Ecrlesia, ,
dirurgi -id boc vocatios
Canonicis,
majori qua potuimus devotione, easdem beatissimi rarunt eamque Venerabililms Decano,
;

supradictae EcclesiaB Noviomensis ex

Capitulo
Patris Medardi Reliquias, in oapsa super inajus al- Ht

eoruiu puraliberalitateet benevolentiaconcesserint,

tare ab anttquo servata positas, susccpitnus, visita-
in
 100 TRANSLATIO S. MEDARDI EPISCOPI.
. in dicta Erclesia fideliter servandam, honoramlam, Apostolicis, etnonnullis ex urbe Primoribus, reve- D
T.X \IS.
ab omnibus fidehbus et dioecesanis venerandam, renter olitulit: qusedam prasfatus super hnjus saeri etsnerumos
rogante A'o-
vtomenriwn
!i< tmque portionem in theea ferri albi, sigillo pignoris poncessione, a Venerandis Dominis, Ab- *&"Wtrt*
dU:
legato mngno supradictte Ecclesiee Sancti Stephani munita bate, Decano Canonicis Divi Stepbani Divionen-
et
positam, illis cuin honore et revcrentia Noviomi sis, Ecclesi.x Noviomensi facta; per qnam suus red-
deferendum, niibi Crochet tradiderunt, tamquam debatureidem Ecclesiss Patronus, Sedi Episcopus,
proeuratione ad hoc fundato a supradictis Decanoet plelii Pastor, ante tot annos ereptus et nova civi- ;

Capitulo dictas Noviomensis Ecclesise concessaj tatitutela, novum parabatur adversus

praesiilium
coram Poignet Carquj Notariis Regis Noviomi
et 1
ingriieiitem hoslium impetum. Quaa ubi finiit, gra-
commurantihus, facta de die nona Aprilis prasentis tulatus eidem prsefatas Dominus Episcopus, sacram
anni, subsignata Sovillard, de mandato dictorum ex illius manibus Divi Meilardi Reliquiam exrepit,
Dominoriim ideoque ego dictus Crochet, eo no-
; acsupramajus altare deposuit, habitaque interim
mine snpradictis Illustrissimo Domino ile Nuchezes, fuit perme Capituli Notarium publiea l^ctio dupli-
Episcopo Cabilonensi el Abbati S. Stephani, et De- cis instrumenti actusve publici concessionis et tra-
cano, Canonicis, et Capitulo dictaa Ecclesiee S. Ste- ditionis praedictse reliquise, etjuramentum a prsefato
phani gratias agens et referens ; dietam portionem, Domino Crochet praestitum, quod illa eadem esset
in Bupradicta tlieca inclusam, majori qua potui sacra Reliquia, quae sibi Divione concredita fuisset;
reverentia recepisse fateor; eisque promitto, eam visitatum insuper accurate sigillum, quo dicta tbeca
fldeliter deferre et dictis Decano, el Capitulo No-
, claudebatur, e filo sericeo viridipensile et integrura
viomensis Ecclesisa tradere utdereceptione dictaa : repertum.
Reliquiae, per litleras, ampliores gratias continen- 28 Tandem ipsius thecae facta est apertio qiu illud cap-
per
ste ad id
tes. supradictum Abbatero et Decanum, Canonicos, praefatum Dominum Episcopum : e qua eductura
prxpuratsc
et Capitulum, quam primum certiores faciant; in est os oblongum, panno sericeo viridi involutum, iuponit.
cujus rei fiilem prtesentes titteras subscripsi. Datum ac sigillo variis iu locis munitum ; quod quidem E
Divione, anno millesimo sexcentesimo quinquagesi- suo involucro exutum, quanta fieri potuit reveren-
mo, prima mensis Julii, Joaunes Crocliet cum para- tia,conversus ad populum Dominus Episcopus
gropho, illuil venerandum exhibuit, nonnullis etiam deoscu-

20 Fuit etiam, qui Noviomensi civitati obtentum landum porrexit ac postquam satis conspectum et
;

thesaurum, receplum Palronum, hisversibus graiula- exhibitum fuit, inter musicae suavioris concentus,
rctnr. et innumera candelarum ardenrium lumina, quas
Romanae iratus domitor Carthaginis arci, tum singuli manibus acceusas gestabant, m lignea
quiluts ob-
tcntum tlic- Sub palrio vetuit sidere inembra tegi. theca decentissimead eumfinem paratareconilitum ;

saurtim tle- Iratum credet'patriae quicumque Medardum ac postmodum egressa supplicatio Catheilralem
siderutum
Noveril in patrionon jacuisse solo. Ecclesiam repetiit, arljunctis reliquo ordini prae-
At non ira fuit, verum indulgentia corpus :
dictis Franciscanis, et capsam deferentibus Domi-
Hisnegat, in quorum mente supersteserat. nis ac MagistrisAntonio Picard Thesaurario, et
Exuvins patitur mortis tellure recondi Carolo Bourdin Scbolastico quam inter Episco- :

Ignota, Regis quo pia vota trahunt. pales et urlncas faces deducebant duodecim e cera
At servata suis niens immortalis, apud quos camlida ingentes Kcclesiae Patronornm ima-
taedae,

griilulatiii
Nobiliore sui vivere parte cupit. ginibus insignes.Quae capsa ubi in dictam Eccla-
Poeta Sed neque perpetuo servatum es( passusabesse siam, inter campanarum suaviter sonantium modu-
Corpus, etexternia membra jacore locis. lamina et tormentorum bellicorum strepitus, illata
Ecce suos repetit post secula ileua penates est, et in media navi decentissime repnsita ; hobita
Et piusad hotum Pastor ovile redit. est de laudibus praedicti sanetissimi P.itroni concio
Occnrre, et carum reducem amplexare parentem diserta, per nobilem virum Dominum Robertum de
En patrios subeunt ossa paterna lares Romain Archidiaconum. Qua finita. et in chorum '
t
Quasque tibi abstulerat vicin.i Suessio, reddit inducta solenni ritucapsa praedieta Missa solennis ;

Divio, Burgundi gloria magna soli. per Dominuin Episeopum celebrata est: ad cujus
27 Anno reparati orbis millesimo sexcentesimo Offertorium eductum e theca praedicta sai-ratuin
quinquagesimo, die Dominica vigesima Novembris. pignus, singnlis e Clero ad oscula porrectum est,
Legatus 20
Itoeembrlt Post Primam solenniter in clioro Noviomensis, Ec- deinde reconditum et post Vesperas, etiam solenni
;

gralunter cc- ilesia', et ut in festis annualibus solet decantatam, pompa decantatas, in armaria, qua> est in sinistra
cij) lur:
Olerumque, Proceres et populum canipanaruin parte altaris, repositum, ubi magno cum bonure
modulatione convoeatum, instituta esl solennis servatur, et magno populi concursu colitur. In
BUpplicatio: in qua pracedebant Patres Capucini et qnorum prsemissorum fidem ego Nicolaus Souillart,
Regulares Divi Augustii Canonici, dein sequebatur
i Presbyter, publicus ejusdem Ecclesiae Notaiius,
Clerus Noviomensis Ecclesite frequenti oumero, ac piiblicum hoc instrumentum confeci omnibusque ;

postmodum Reverendissimus Dominus Episcopus praesens ailfni, una cum deputatis et rogatis a Ca-
Pontificiis indutus vestibus post ipsum Nobiles pitulo Notariis Apostolicis, qui suum etiam
; confe-
aliquol vicini, civitatis Proceres et Magistratus, cere publicinn instrumentum ad futuram rei memo-
pridiead eam ceremoniam invitati: qui quidem riam.
omnes candelam seu cereum e cera camlida praefe-
rebant, singulis Capituli liberalitate donatam;
de- §. IV. Apparatus ad exceptionem dictarum
muni succedebat in oera pene multitudo promis- Reliquiarum, et confecta desuper instru-
cui sexus. Quo quidem ordine
postquam ventum menta.
est in sedem Franciscanorum, pera^endaa so- huic
lennitati. destinatam, Dominus ac lost h.rcud nsiim P. idcm vel
Magistrer Joan- Cliifflcttt trttnscripln,
nes Crochet Canonicns, sacri gestator muneris Secretarius vel Acluarius Appentlicem ad superiora
qnod Divione attulerat, cappa indutus, et infra gra- talem addtdit : Ne quid in hujus tam solennis appa-
dus majoris altaria constitutus, sacrum illud pignus, ratus deseriptione praetermissum videretur, operre
quixl ulnis gerebat suatheca inclusum, adventanti etiam ex levionbus quibusdam cir- ««V"»" 1
duxi,
pretiuiu .'

Domino Episcopo, prspsentibus Domino Decano, ce- pompctm de-

cumstantiis, quas publicum dictaereceptionis instru-
scrlblt
terisque deputatis a Cupituio, Canonicis
ac Notariis mentuin capere non potuit, ahquas hic coronidis sccrelaritts,
iustar
 DIE OCTAVA JUNU. 101
instar attexere illasque prresertim, e quibus non- Clero ct popitln Novmmensi vir«rum
:
illnstrivm chvro- D
nilnl Imic eeremonise decoria et ornatus aceessit. graphis obmgnata, m perpetaum sic legeretur ; A<1 P.X MS
Iutap has triumphalis arcus, qui iti prineipe Cathe- majorem Dei gloriam, et honorem Beatiseimi Pa- Dentque
lertbUur
dralis Ecclesise janua conspicuus visebatur, priroum tris Medardi, primi Noviomensis Episcopi et Pa- ampltor re'a-
silii locum jure vendicat ; qui tum eleganti stru- troni.Hujus Instrumenti publici tenere omnibas in
clura, cum pieturis et emblematis, quibus varie Christo fldeMbus, tam prajsentibos quam futuris, sit
distinguebatur, mire spectatorum oculos recreabat notum, quod nobieCarolo Fransoie el PetroTargnv
et lectorum animos pascebat. Constahat porro Presbyteris Capeilanis Ecclesi® Cathedralis Beataa
duabus utrimque columnis, inter quas mediua hinc Mariae Virginis Novioruensis, ac Notariis Aposto-
Medardus, inde Gildardus, accnratissime depicti licis Noviomi degentibus snbsignatis, aparte vene-

eminebant; curn hac epigraphe, singulis eolurana- randorum Dominorum Decani, Canonieorum et Ca-
rum basibus inscripta. pituli dictffl Ecclesia Cathedralis Iteutae
insignis
UTBRQUE DILECTAM rri.CICT UrBEM. Mariaa Virginis Noviomensis, novissime talis, qua?
Dua^ postmodum tabulae utrique iroagini subjectae seqmtur, facta est relatio,
triump/ia/e/n
visebantur, in quibua binae manua
in mutua con- 33 Prmfatos videlicet Dominoa singulari semper
arcurn nim
siiis lemmatis
ne\rc fosLiera, eorum caritatem, et mo-
fraternara pietatis ac devotionis affectu ergameritaeteximiam
riiiu animorumque similiiudinem, expnmebunt hac sanctitatem Beatissimi Medardi, quondam hojus
inscriptione :
' urbis Noviompnsis primi Antistitis et Patroni dnctoa
VER.E FRATERNITATl SACRUM. mense Martio nuperrime
extitisse, praecipue vero a
Parturit una diea geminos, geminosque perungit, elapso; a quo venerabilis vir, Dominus acMagister
Una duos tumulo destinat, una polo. Joannos Crochet, Domini nostri Francnrum et Na-
Qudssic ni fragili vinxit nexu concordia, varraa Itn^is Christianissimi Eleeraosynarins et Con- E
tnlius ret
Esse duos certo crede, nec esse duos. siliarius nec nou dictffi Cathedralia Noviomensia gestx per
30 Porro convexum dicti arcua spatium quinque Canonicus, in dicti Domini nostri Regis Comitatu mlsmrn Dt-
tabulia replebatur, quaB subjectorum ^pigrammatura per Burfjundiae Provinciam nuper er officio iter ttnncm Lt-
materiam exponebant. Prima, urbis Divionensis agens; dictis Dominis Decano, Canonicis, et Capi- gatum.
repraesentabat effigiem, cum hoc tetrasticho :
tulo litteris expressis, renantiavit, Reliquias sacra-
A Divisqnondam deduxitDivio nomen, tfcsimi corpuris dicti Beatissimi Medardi in inclita
Quod cultu in veterum Numina, prona foret :
Ecclesia Abbatiali et Collegiata Sancti Stephani,
tabulisque A Divis hodie teneat sibi Divio noraen, civitatis Divionensis Ltngonensia dicecesis, subau-
Divorum donis reliquiisque potens thenticis teatimoniis ab antiquo
et probatissirais
Secunda celebrem Divi Stephani in eatlem civi- asservari, venerationique publicae perpetuo exponi
tate Ecclesiam hac inscriptione :
ip.sariimque Reliquiarum partem aliquam, ex pro-
Os sacrum magni Clerus Stephanita Medardi missione sihi a Reverendissimo D<miino Cabilo-
dono moenia nostra beat.
Mittit, ct hoc nensi Episcopo, dictae Ecclesiaa Stncti Stephani
Accipimus laeti obryzo pretiosius auro :
Abbate, et a venerabilibus viris Dominis Decano,
Si gemmata daret dona, minora daret. Canonicis et Capitulo dietx Ecclesias antea faeta,
et eptgram- 31 Tertia, utet sequentes aliaa, quaedam prseci- de faciii posse obtineri, si procuratorio aliquo aut
maUs. pua Divi Medardi miracula continebat; haec nimi- libello supplici, a dictis D:)ininis Decano et Cano-
rum, tripHcem igneum globum, qui ipso moriente nicis Noviomensibus emanato, fulciretur : ex qua
conspectus est, cum hoc hexasticho :
prasdictarum litterarum lectione et continentia, tan-
Dum capis exultans ccelesris praemia palmae, tus de novo in przefatorum Dominorum aniniis de
Corpons emissus carcere, 'Dive tui. dicto Beatissimo Medardo conceptus est zelus, ut
Ecce globus triplex faciem coalescit in unam. generali congregatione ea propter inter ipsos die
Igneus, et cceli sidera summa ferit. octava Apritts anni pnesentis celebrata, unanimi
Quid tanta hrec tumulo surgunt miracula? victor omnium cunsensu decretum sit, prsefato Crochet,
Ad Buperos triplici nobilis hoste redis. ab ipsa Burgundias Provincia retrresso, et in urbe
Quarta, Medardi Apotheosin, hac inseriptione. Parisiensi pro tunc existentt, rescribi, viceque to-
ARDENS EVEXIT AD /ETIIERA VIRTUS. tius Capitularia Congregationis titteras procurato-
Sublatis quon lam Tyrinthius undique raonstris rias, et libellura supplicem. in finem obtinendas
Visit ab Oeteis regna paternajugis :
altcujus partis dictarura Reliquiarum Sancti Me-
Sic te, tot curas, ror sajva incommoda passum, dardi oportere transraitti, prout de faeto prasfatas
Virtus sublimi duxit ad astra, via litteras procuratorias, Noviomi coram Poignet et
Quinta, denique miraculum continebat apium, Targny Notariis regiis expeditas, dictumque libel-
furem suis aculeis insequentium. lura supplicem per Magistrum
Nicolaum Souillart
Abstulerant fures alvearia nota Medardo :
dictorum Dominorum scribam ordinarium, de ipso-
Admissam fraudem sedula sensit apis : rum mandato subsignatura, sub data Nbviomi die
Insequitur totia fugientem viribus hostem, septima [dus Aprilis anni praedicti, transmiserunt.
Lancioat <
j
t stimulis ora genasque suis. 3't Quibus instrumentis sic iegitime fundatus et
quomorto i$
Casta placent apium castris, ideoque profanas munitus praadictus Crochet, legationem ad dietam Reliqmam
ferre manus, c&stsa non potuistis apes. civitatem Divionensem, pro dictis Reliqniis, tatn a obftnuertt,
Demum in ipsius arcus vertice prsegrandis aquila praafato illustrissimo Cabilonensi Episcopo, quama
visebaturexpansisatis, quasi denuoreiucis Medardi prtedictis Dominis D scano ei C i
'

stae Ec-
tectura corpusj vel certe symbolum erat renovati clesias sancti Stephani Divionensis, humiliter po-

anioris, foBderisque mutui parentis in prolem, et stulandiset obtinendis, libetitissi ne suscepit ; ipsara-

vioissim prolia in parentem, quod et subdita indi- que tain feiici ac desiderato successu adimplevit, ut

cabat epigpaphfl. ab ipsis respective Dominis, dicto Crochet, pro

Antiqui rbnovantur AMORES. Capitulo Noviomensi hac parte stipulanti, insig-

in

3^ Non videbantur Noviomenses satiari posso, prx- nispars dictarum Reliquiarum corporis sanctissimi
dicanda qnaquaversum vulganda sua super obento
et Medardi magnifica liberalitate donata fuerir, ride-

ab ips civitatem \ n io n ras u, pro votis

thesauro Itetitia qitQpropter ampliorem etiam Rela-
;
titer i in

tionem scripserunt, qust a Notariis Apostolieis, acRe- et satisfactiona supplicantium, reportanda. Quare
verendissimi Nuviomensis Episcopi, aliorumque de pr»fatua Crochet mde digressus, ad urbem Novio-
ineusem
 102 TRANSLATIO S. MLDAKDI KPISCOPI.
mensem dieSabbati decima nona mensis Novembris stndio el labori dicti Croohel gratulari, stiamque in D
anni prasdicti se recepit; dictasque Reliquias in dictis Reliquiis conquirendis ei comparandis laudare
ccenobialem domum Fratr Minoruni sancti Fran- diligentlam ; ip as interim, praestito prius per di-
cisi i secum intulit ibique existens, prae-
dicti loci ; ciniu Crochet super veril ite diotarura Reliquiarura
fntos Dominos Decanum, Canonicos, Capitulum sibi commissarum juramento, de vasn quod prie
dictce Cathedralis Ecclesise de suo ad urbem accessu, manibus (eneliat extrahendas, videndas, et exaiui-
el dictarum Reliquiarum asportatione praemo-
de nandas esse. Quapropter praedictom vas illicosuper
nuit. Quo audito prsedicti Domini statim ad ipsarum majiis altare dictje conventualis EcclesiSB a dicto
ct Soriomum Reliquiarum receptionem, ornatiori quo potuit fieri Crochet delatum est, et continuo secato filo sericeo
atlulcrit. pendebat antedictns magnus
apparatu, sese accinxerunt; ac propterea indicto viridi, in qtio Nio-iilus

solenni Sancti Medardi serviiio. postera die Domi- io pyxide inclusus, per dictum Dominum Episco-
nica hora octava matutina, nobis praedictis Notariis pnin reseratum est; in eoque repertura os smistri i'""ln ' m
r'01'et ff/ii-
ad sequentia videnda et observanda expresse voca-
e
lenioris. panno senceo vindi
, ,

obvolutum,
, .
et
. •

in mmu,
tis, i
sentibus, a dicta Cathedrali Ecciesia Novio- multis partibus Capituli dictaB EcclesiaB Sancti Ste-
n solennis processio, Reverendissimo in Cliristo phani llivionensis parvo sigiilo cerae rubeoe Hispa-
Patre Domino Domino Henrico de Baradat, Epi- nicae, coiiformiter ad tenorem pr.if.it. o conclusionis
scopo Comite Noviomensi, Franciaa Pari, Ponti-
el perlecta1 ,
iiiiiuitiiiii. Quoil qnnlein os, de dicto panno
ficalibus ornamentis induto, el ad dictam Reliquierum evolvens. dictus Dominus Episcopus, et in manibus
receptionem faciendam a dictis Dominis Decnno et accipiens, magna tit par est reverentia densculatus
Canonicis rogato, praesente i Clero, viris nobi- est; sursumque ipsum elevans, dictis Dominis De-
libus, civitatis priroatibus, frequentiori etiam quam cnuo, Canonicis, viris EcclesLasticis, Optimatibus,
antea visus sil populorum concm su un lique a sisten- totique populorum dictae civitatis multitndini prav
tibus, ad dictam eoenobialem et conventualem Fra- monstravit, el plerisque osculandum dedit. Quo sic
trum Minorum Sancti Francisci Ecclesiam in- peracto, sonantibus interea organis, el toto rausi-
stituta et peracta est corum in hymnodiis et canticis jubilanle choro,
''
35 Qno pervenientes et illius chortim intrantes, nec non etiam per (otam civitatem torraentis belli-
praedictum Crochel ad gradus majoris altaris stan- signum heliine concrepantibus b im-
cis, et aliis in

tem, stola opertum, et vas quod lam quasi uno cu- bardis, praefatus Dominus Episcopus praedictara
bitolongum, ex laniina albiferrea confectum, prre Reliquiam in capsam ligneam, panno sericeo villoso
manibus tenentem, invenerunt cui quidem vasi : viridi decorara, et undique textura et fimliriis au-
pendulus eral n agnus sigillus cc rae viridis in pyxide reis varieg itara in me li i
c lori .1 ctae c mventualis
etiam albiferrea inclusus, effigiem Divi Stephani E c'es te depositam, retulil et reposuit.
repraesentans : ad quero dictum Crochet Dominus 37 Mox iisdem ordtne et pompa, quibus ad di-
videlicet Episcopus, Decanus, Thesaurariits, Scho- ctani Ecclesiam processum fuerat, singulis de Clero
lasticus, aliique plures ex senioribus Ca ac urbis Optimatibus, cereos accensos m manibue
dictse Tathedralis Ecclesiae, cum dictis viris prima- gestantibus, praefata Reiiquia, sic in capsa compo-
tibus ac civitatis magistratibus accedentes, magiia sita, Cathedralem Ecclesiam; per venerabiles
tii

hinc inde facta reverentia et consalutatione, ccepit virosDominos Antoniura Picard Thesaurarium, et
dicttis Crochet, alta et intelligibili u.ce, adjunctis Carolum Bourdin Scnolasticura relata est; inque
etiain multis de Beatissimo Mi ;antibus navis super mensam decenter praeparatam ','!
1
^'
'"."T,'
encomiis, totura suse Legationis narrare negotium. ta. Cbi decantatis arte musica variis canticis, ]"!.',',,

Quomotio videlicet ab Ulustrissinio et Reverendis- Nol ihs i n- Dorainus ac Magister l; ibertus

de Ro-
simo in Clin>t" Patre Domino D. Jacobo de Nu- main, Dominus temporalis de Fontaine, Presbyler
chezes, Cab lonensi Episcop nec non dictae Abba- t, Canonreus Archidiaconus ac dicti Do.niui Episeopi
recognosecn-
tialts et Coliegiatie Ecclesiae Sancti Stepbani Divio- Novjomen Generalis Vicarius,
daiiiqiie is de virtutibus et
txhibuerUi nensisAbbate, et ab ipsis di
!

Ecclei e venerandis meritis Sanctissimi Patris Medardi eruditum er

Decano et Canonicis perbenigne receptus fuissel ; monem habuil quo finito et medium
: in dict e Ca-
quoiiuiili) etiain, vice et nonitiie Liouiiiioritni Decani thedralis Ecclesi e chori rep irtata ;t pra di tis l;.'-
et Canonicorum Noviomensium, blato supra me- Liquia,Missa solennis de dicto Beatissimo Medardo,
morato supplici libello singulari benevolentia an- per dictum Dorainum Episcopum pontifi ali
ritu
nuentes, rnox partem Reliquiarum corporis Sai.cii celebrata est. Ad cujus quidem Miss ffertorium,
Medardi, supra omnem spein et votum insignein, .
xtracta Reliquiaa dictoDomino Episcopo;
ex ejus sacratissima theca extract&m a chirurgis, omnibus, Decano, Can micis, Capollanis Vicariis,
os sinistri femoris vocatam, ct iii ip*o iju..d |u;i- choralibus pueris, ceterisque viris ecclesiasticis,
monstrabat vase inclusam, concessisseni prout nec non viris nobilibus
;
.-t civitatis Noviomensia
lam iu Processu verbali, ad hoc ex ordinatione mngistratilius .i.l .
sculaiidiiin ponvi-ta est, si.-iiiinoue
dicti Doiniiii Cabilonensis F.piscopi, Dominorumque ni dicta capsa inclusa : Horisque canonicis integra
Decani et Canonicorum Sancti Stephani Divionensis ill" die persolutis, in quadam armoria retro maius
expres&e ronfecto, ei ab ipsis, cum utrorumque altare sita, recondita
innuentes ac ol occlusa est;
magnis subsignato, ub dala lii-
sigillis ipsi aflixis nihilominus singulos ilii prassentes adhortantes
mensis Julii printa anni prsedicti, quam in
vii ni tlie
tara praefatus Dominus Episcopus, quam
dicti I'"-
quailam dictorum Donnnoruni Decani et Canonico- canus et Can i,
quatenus pracfata sanctissimi
rum conciusione, per Magistrura Lutlovicum Brunet Patris Medardi Reliquia, s.c sub tam solenni rilu
ipsorum Secretarium, suli eaclein data subsignata approbata, postraodum futuris temporibus, a Christi
ab ipso Crochet exhibitis, et per Magistrum Nico- fidelibus debito honore coleretur. Dequibus omnibus
laum Souillart, Noviomensis scribara
Capituli praefati Venerandi Domini, Decanus et Cauonici
prsefatum. publice perlectis, amplissime contine- dictie Calhedralis Ecclesia? Noviomensis, a nolus
tur. Notariis actum seu processum verbalem fieri et sibi
36 Quibus omnibus eo modo per dictum Crocliet tradi petierunt quem illis concessimus et tradnli-
:

enanatis, praefatus Doiiiinus Episcopus Noviomen- nius.

sis, tam suo quam (iictorum Dominorum Decani,
38 Acta fuerunt hasc Noviomi in dictis Fratrnm
Canonicorum, Nobilium, Optimatum, et totius po- Minorum conventuali Divi Francisci, et Cathedrali
puli civitatis Noviomensis nomine; dixit, se multum
Beat* Mariae Virginis Noviomensibus Ecclesiis,
die
 DIE OCTAVA JUNIL 103
A dic vigesima pra-dicti mensis Novembris anni pra?- contractum es Munere nomen expungere non T)
condlfo ad s^nlis millealmi &<j x{Tiitr-sinii fju inquagesimi . prae^ aliunde suppetat nobis, quam a jrratiarum artione m mi
memorlarn
sentibus Reverendissii n Christo Patre Domino el. pereniu jugique memoria; et illam rjuarn possu-
desvpcr ln-
strnmoilo Domino Henrico de Baradat, Episcopo et Comite mus cumulatissimam rependimus, et hanc perpe-
Noviomensi, Franciaa Pari venerabilibus ei cir- ; 1

mus in omnium nostrum animis peren-

curaspectis viris Dominis, Nicolao de la Haye De- naturam, et ad posteros aefeerna serie transituram 5
cano; Roberto de Romain Archidiacono, el Vicario apud quoa vf( p r vestri memoria, nnllo
generali dicti Domini Episcopi; Antonio Picard vel Locornm sputio vel intervallo temporura oUife-
Thesaurario, I laudio de Chipre Cantore, Carolo randa; votraraque liberaiitatem non aiiua quam
Bourdin Scholaatico, Ludovico Flamen, Radulpho mundi finie excipiet, imo et ipsa mundi bn>to su-
l'Evesque, Antonio Cottel, Guillelmo Vielle, Ludo- pers - sevoque >iip<-n<'r futura <'-r.

vico Desme, Antonio Blattier, Ludovico le Febure, 40 Societa vero quam uobiscum inire gestistia,
Presbyteris Canonicis; Nohili viro Domino Carolo et cujus votum publicis consignatnm monurnentis
et soctetas
de Belloy , Domino
Salancy loci natalis teraporali dc ;i vohis nuper ad nos allatum est, p^rrjuam libenti inn u'rosque
prsfati Sancti Medardi, nec non locorum d'Amy et animu aeternumque vobiscum
-
; ; l .
/innn'ur.

de Belloy, magno Senescaldo in Picardia provin- foadus, non dextrarum modo, seil et animorum con-
cia, Consiiiario Regio, atque cubiculi Domininostri junctione, quos invicem nectimus indissoiubili vin-
Regis unoex primoribus ordinariis nobilihus etiam ; culo caritatis vosque in partem spiritualium bono ;

atque integerrirais viris Dominis, Francisco de rniu. qu ecum jue tandem illa futura mh'. admitti-
Gbarmolue Praeside, locum tenente fori regii No- mus : qua; ut viventibus vobis semper adfatura, ita
viomensis in civilibus ; Claudi i le Blond, locum irientil)us defutura pollicemur. Non e»1 a

etiam tenente dicti fori in criminalibus el

|
quod vobis in choro sedem vestemque defera
laribus, el alias ei pru hoc tempore urbis Majore; cum in ipso pectoris nostri medituliio, artifice
Philippo Marcotte, Petro Goyer, Balthazare de Vmoi i> ma iu insculpti, im insidealis. Qund ut ra-
i, Fourcroy, Regii ;Hen
An-
Coti liariis el \ — soribus tum seternumque
testem adhibemus
sit,
j

liujus sic

eum, qui
inter nos sanciti
rico de Sainct-Massent, Ballivo Noviomensi ;
f..Hi]pri.s et vobis et
tonio de Fourcroy, Dominas nostrae Francorum nobis sanciendi auctor f'iir Medardum; qui \"s
!:-. »nsili.iri'i ac |>raedicti Ballivi Noviomensis sempiternum beet, vestraeque pietatis fructum sno-
locumtenente ; Gabriele BeuAViu, praefatorum I)o- rum mnnerum au>iinne cumul-t. Valete. Datum
min irum Decani, Can m corura et CapituH Novio- Noviomi in nostra Capitulari (-Ke^lca, sub sigillo
mensis etiam Ballivo; et aliis honorabilibus tam de Ecclesise nostrae, ac Magistri Nicolai Souillart

Cl ro quam de civibus viris, ob nimiam eorum fre- Presbytpri, Notarii nostri ac publici Vctuarii. clii-

queutiam snppressis, hic nobiscum Notariis praedi- rographo Anno soluris kdcl, xi Kalendas Decembr.
i . ignatis. De niani];ir.p prsfatorura Ven. j ra;!ilcni,ii Domino-
Ili NRU US EP - OP S NOVIOMBXSIS. rum, Decani, Canonicorum et Cajiituli Noviomensis
Se.quuntur alia chirographa pramominatorum Notario- EcclesicE. Souillart.

rum Apostolicorum, et illustxium virorum cleri ac po-

puli i\ oviomensis, quibus nihil attinet imm >rari. Polius ;;. V. C;i|n?Il;i S. Medardi, in Velaunis,
tractatum hunc claudat .7 '.-.. anonymis Reliquiis |»luiilni? tnsignis.
Bcclesia Cathedralis Beats. Marm Novhmensis,
Ecclesix Coitegiatas S. Stephani Divionensis, pro S. ffacobus Bi Prior-major Conventus Dominx
Medardi ucceptis ab ea Reliquiis: ac perpetua Ordi S. Augustini, in opt re Gallico dt

illa societatem, et bonorum spitituatium co nmunionem s ., t s -1 ei 1

'.' 1 '

$o si >' annum
$am '( , hoc tenore ; mdclii, /'";/. 4*21 . tuhcripto m martjine vni et xxiv
ln cupelta
3'.( Venerandisadmodum viris, Dominis Decano, Junii, uijit <lr Capella S. Medardi >ti]>er Elaverim, S Mcdardi
Aijuntui
Dittiotn nsi Canonici: et Capitulo Ecclesiae Divi Stephani Divio- vulgo Saint Mezard d*AUier, subj ci 1 Pm ad Elacerim,

Capltuto qi . Decanus, Canonici et Capitulum Eccl dnm, ad ejnsdem (luvii ripam dexteram sifae, U-ucis
giatix
Cal ie ralia Beata? Marias Novioinensis, Etsi multa .
r al urbe I'< i ,
/ uorum M.i> \

a vobis, eaque maxima uno tempore tc !_ erim t in quem ipse Blaver, Arvernia tota percursa t
1

beneficia, Viri venerabiles, quaivix animus _ m illabitur. Parochix nomen ipse Jacobus $<nl>it
Saiut Aond, ' ' Samt
tione, nedum sermone lingua possit assequi. Du-
plici potissimum nos fatemur obstrictos
tauien Avo. Neutrum nomen Latine scivil redden S
•rniSllCO
vinculo, Muneris et Amoris. Muneri in tam insi-
. hil.h-
I; (] quiee dono ^raoris, in tam b
,

consociatione. Muneris, quod ideo gratissimum Gallica nomina sumpsit, etiam Ja<-<h>ini pnelaudatum
nobis, quod ab amore sit profectum, et rei sit om- numerat ni&i quod Avol, ipsi •- Avolus, snb Paro-

niuiii nobis carissimEe ; Amoris qui <

:
f nobis eo nescio unde sumptum nomen, <( ii>i*<i".«>!i mihi adhuc
Aond dicta
juoundior, quod in vestrorum societatenn 1
tu!,r s S isayum

morum, et in oraniura parteuvbonorum adsciscat. Uti nnilitm apud cum . c«jns nomen
Hoc posteriore si devincti sumus, certe sumus ad Gallicum Aond, nisi \ rh %it aliquis S. Abundius
priore devicti. Cirm enim Parentem liberis, Chenti- Murtijr. <iit<il>* tres Rom > iss

bus Patronum, Clero Praesulem Pastoremque red d >. et <:

'
Mant ium 1 5
dideritis, nihi) est quod vel pro Parente liberi, vel Pctri, Romanum Martyrologium
per E/jitto-
lam ; pro Patrono Clientes, aut pro Pastore ac Praesule neminem. lt<' ,.

'.,
Patron cotatur, Interim venio ad Reliquias,
Clernsreponat, inferius longe semper erit quidquid ,,'
q ..,, t$

'
conentur rependere, etiamsi vitam expendant, Amo- 11! dicta capella servatas, de <inii<us «V

42 Monstratur ibidem, inquU itle, ufagna |uan-

rem vero quia daturamore compensare, ne omnino
titas Ossium san itorum in a qu^-
simus aut <>>< \ ideamur ingrati, amorem offeri ous
parati etiam in t grandibus lapideis arcis implendis suffi :iunt
aflectu, imo et effectu copiosum ;
tu

pectura, naturae leges sinantj ,.,,,,, .

te cariosa <' albo ferro tecta, monstran-

-.
1]
ves.tra transire si i,

elevata ad dextrum latus altaris, quaa etiam tur quatuor

vobisqueet convivere <i commori qui enim vos non :
a )
^,,.
arcv,
ejusmodi ossibus plena est ubi inter alia
readmemus, a quibus sic nos amari sentimus, ac ip sa ,

1 tiam in amore prajvertimurl At cum solvere, et videre est quatuor vel quinque capita, partim inte-

gra,
 10'. TRANSLATIO S. MEDARDI EPISCOPI.
gra, partim fracta in partes, aliaque membra simi- loca renpere sese, qualis est, inquit, hic S. Medardi
liter habita; ex quibus rl.no patet hominum e^e pluribus vallibus oinctus, acfere in abyssim depres-
interfectorum, ac morte violenta sublatorum. Qua? sus, circumstenfibus undique altissimia rupibus; et
quarum una qu* plana sunt, occupantibus arborum procerarum
ad corau Evangelii consistit arca, satis alte supra
dicitw
S Medutdi, pavimentnm chori eminet, ac nomen S. Medardj silvis. Ttnn cxorditur enumerare perseeutiones, quafl
prsefert, tota fere autem plena est ossibus, magnis passa Agaunensis ecclesia est primiim ab Etbnicis, :

ac parvis: interque alia sunt quinque humana ca- dein ab Arianis Sabellianisque, ac denique luriea
le j

phta virnnnn aut puerorura, omniaque Brmiter clausa a Saracenis, Religionem vero loci, inquit, augustio-
ei crate fecrea circumsepta, eminente desuper S. rem reddit multitudo ex circum vicinis regionibus
alia S. Fer-
Medardi effl™. Ad cornu Epistolae alia conspicitur illuc accurrentium, omnibus diebus Dorainicie ac
rcoli, sub nomine" S Ferreoli, nescio an Arvernensis, an festis, tempore medise Quadragesimae usque ad
.i

Yesontionensis. Hsec tuxnba, supra chori pavimen- omnium Sanctorum, sed prtecipue, in Nativitate S.
et ffequens
tum elevata, insistit lapidibus quatuor, eodem modo Jbannis feaptista», festo S. Petri Apostoli, et m tlhiC ('.«('
popif
quo altera S. Medardi ; sed plenior Reliquiis est' Natali S. Medardi ;
quorum numerus saspe ad mil- II corivurstts.

quam illa, earamque spectabilior esl Maxilla, nullo lenarium accedit. Uttaceam Processiones, iltuctoto
dentium deflciente integra, cum aliquibus ossibus, anno duci solitas, ex plus quam duodecim vicinio-
etiamnum inter ^e luerentibus e1 carnc vestitis, ribus parochiis ; idque cum tanta profusione elee-
supra quam tumbum ne quis possil irreverenter mosynarum, ut sufflcianl servandis sartis tectis,

ascendere, peribolo ligneo cmgitur. ecclesiffi ornandae, alerido Priori ibidem deservienti,
48 Tumulus qui raedia templi navi extat, gerit Est autero confitentium ibidem et coramunicantium
Litulum S. Mauriiii. Nescio an ei includantur ali- magnus numerus : qui major etiam foret, si Coufes-
quas Thebsei rum Keliquise, quarum multas variis in sariorum suppeterel copia.
tertia S.
Ataurttii,
locis haberi constat; is m pavimentum modice de- 45 Nec desunt miracula eaque frequentia ; sed,
primitur, et crate ferrea bene circummunitur. qimi) litteriscommendata non sint. prrecerlentium E
scquentlbus
Quartus denique, altius terrae infossus, solaqu sui i Priorum incuriae adscribitur iuterira n^tatunj est. n &j fs :

quarta S. mtra-
medietate ab ea extans, bene clauditur etiam ipse ;
oinnis generis infirmosUluc deferri, partimjumen- CltttS.
-t tignea crate cinctus, nomen habet S. Caprasii, tis impositos, inter stramincos fasces duos, velutin
Martyris Aginnensis, cujus etiam Reliquias aliquas lecto ; alios furculis subax.illaribus nixo^, qui pro-
hucnllatas.deducla a majoribustnnlitin liabet.Ethic priis pedibus sani regrediuntur ;
quidam secundo
etiam totus impletur ossibus, quemadmodum com- aut tcrtio ; nonnulli post nonura 5uaa devotionis
perit idem qui prsecedentia onmia, D. Henricus diem ; prout placet Deo ad honorem suorum San-
de Maupas du Tour Episcopus Podiensis, dioecesira ctorum, quorum nomina, licet ignota terris, con-
suam hfece nuperis annis visitans. Ad centum au- scripta tamen tenet liber a itae. Refrigescens ultimis
tem vel centum viginti passus inde, invenit fontem liis seculis caritas, permisit collabi hospitale, quod
a S. Ferreola^ cognominatam ; cujus ibidem adstat majnrum pietas in conspectu ecclesiae fundarat pau-
Foi.s S. Fer-
intra concham statunculus iapideus. Fons ille pro- peribus, cujus nunc solum parietinae visuntur.
rtoLi pnpe
abest, fundus valde est ac fornice tegitur. estque vulgaris Gttnfttthts, inl ]). Martiolis apud Letnovices Monachus
opinio, istic immersam aliquam ipsius Sanctse Reli- ci Prior Vosiensis, in Chronico (juod n Roberto Rege,
quiam indeque procedere tot curationes miracu-
; iil est, til> anno dccclxxxvi,
ttsgue ad mglxxxiv de-
kisas, quas aqnas hinc sumptae haustus adfert. Di- duxit.*qttodqueLabbe protulil Tom. "2 Xt>v;r Bibtiothe-
citur illa sepulta in aliqua sui nominis ecclesia, in c& cap. \'6, enumerans Sanctos in Episcopatu pi ecla-
districtu Lemovicensi sed de translatione corporis
; riores, Beata FerreolaV, inquit, in ecclesia S. Mar-
ad Velaunos nulla uspiam notitia, tini et B. Dominius, sive Dominicus, in
; basilica
ilta plenx 44 Hactenus Jacobus prsslaudalus : qui deihde S. Stephani, juxta ca-trum ile Gimel, requiescunt. S. Ferreola
et S. Doml-
siin/ ostibua occasionem investigans tol ibidem collectorum sacrorum K*t prope Tullensc ibidem oppidum, leucis fere
itlud
nlns prope
Martyt um, vt ossium, iiliiul abincotis exscutpere non potuit : quam quatuordecim ab urbe, unde de hoc et ttla notitiam di- Ttillum.
tteiti/nr,
credere ipsos, temporibus Bolitos fideles
antiquis stinctiorem requirimus, saltem dierum quibus coluntur, F
Velaunenses, imminentihus gentilium atque barba- siquidem u cultus adhuc supersit.
rorura infestaticmbus, ad abdita et inaccessa magis

DE S. FORTUNATO
EPISCOPO FANENSI IN 1TALIA
COMM.ENTARIUS PRyEVIUS.
Do ejus cultu, et Vita, seculo xn scripta
Vmln-Lr
Finura
Epistopalk, m
, Seiwnensis urlis anliqm et hocet sequenli mense, scilicrlS. Paterniani, primi
marii Adriatici, inler
littore Epitcopi, xii, Julii,
Pisaimm
et S. Fortunati , hoc vm Jttnii.
et Senogatliam , ita a priscis eredi-
iur appellata,
2 Fuimus nos ibi, anno mdclx mm pro/icisceremur ActaexLngen-
Inter Pro- quod prseclaro olim .Forlunx Romam, liuiuauissime excepli ab
',

uii, v u,
Admodum Reterendo darlo scrlptn,
tectores Fa- fuisset nulniiiiiia, inide et Faniiin Furiunae Domino Uatthseo Gatleto,
Cantmico Pamitentiario
eliamiium a nris malitis solet iwniinan. Inter
,

hujua qui Acta diclorum Sanctorum Potentiani et

Fortunati
urins Epitcopos mnt quntuor, Stinctorum colalogo in- a nobis attignuta, sua ipse maiui descripsil,
tcripti, quot ipsa ut suos Proteetoret et Patronos ac Jio-
colit. mam ad nos luratiii deferri atm hoc lestimonio: Nos
Buorum memonam elaptit proximis mentibus eelelna-
infrascripti,Joannes Baptista Marcolinus Prasposi-
vimus, scillicet S. Eusebii xviu Aprilis, el S. Ursi tus Caihedralis Fanensis, Lucas
it Maji alwrum duorum Acta liakmus Amianus Canoni-
;
, profetvnda cus Theologus, et Canonicus Gallettus
, attestamur

medio
 DIE OCTAVA. JUNII. 105
medio juramento, tactis etc, supradictos tractatus rio marrnore ac pretiosis exculptis lapidibus unde- D
de Vita Sanctorum Fortunati et Paterniani Epi- , quaque exornavit, anno Domini mdcxxxviii. Id si- wctoin <•- tt.

scoporum et Protectorum cmlatis Fanen&Ls, La- nifltro ad eumdern cliorum sacello sub ara, marmo-

tmo sermone descriptos, fideliter de verbo ad ver- reo in monumeuto, conduntur corpora SS. Ursi et
bum collectos et extrartos ex tabulis publicis, scri- Eusebii, Fanensimn Episcjporum super eam vero :

pturis, ac membranis pergamenis in oodice magno sunt Keliquiaa variae... Invisimu» deinde S. Pater-
manuscriptOi ad bmus colunmas, ac magriis litteris niani templum, io quo oorpue ejus quiescit,- u( ad
rnbeia in qualibet periodo ful. 327, chancteris ejus Natalem dim sii Juiii poterii iadicari,

Goihici mixtim et L<m^obardici, coopcrto ex tabel- 5 Aildit aupra laudatus Uijhellus Uta: De R. For-
Iis li^iicis pslliculatis uigri coloris; qui asservaiur tunati Episcopi vita tractatUU) edidit Joannes No-
iii archivio Catbedralis Kcclesiae Fanensis : ubi nsntulanus ; quem nos hic, ex antiquissiino codice
sunt descripta? Vit» Sanctorum, qua3 uiHiquitus pergameno auguatiasimeB NonantuJanEB Abbatiae
sufc nttrsta- loco Leetionum legebajniar in choro omissis verbis ; (lesrnptuin, ad majoretn ejusdera Sancti glorianij
tione Cajntuli eo spatio antiquitate corrosis damua. Verum compendium
nonnullis in : et ilhtd $olume$t Actorum,
afflrmamus, ut supra, concordare cum originali ,
quse aecepimu* ex MSS. Fanensi, Omisss sedicet ibi

S. Fortunati ad folium 271 a tcrgo, usque ad fo- eunt longa Prxfatio et comparationes, desumptx ex *a-
lium ^77 per totum, et S. Paternjani ad folium 278 cm Seriptura, et adliortatio sub finem de flagellti divi-
usque ad lolium 283; ubi sequitur Vita S. ji£gidii rm tolerandis. Prxterea, Nananlula o S. An-
quia
Abbatis. In quorum fidem. sehno {de quo egimut iii MaHiC\ condUa est in agro
E^<> Joannes Baptista Marcolinus , Praepositus Mulinensi, aliquol dierunt itiaere ab uibc Fanensi
Fanensis, affirmo, ut siipra. dissita, videtur dtctus Joannes, Nonantuta amdem
Ego Lucas Amianus, Caiionicus Theulogus, af- oriundus fuisne, >>ed Fmu vixtsse : atserit enim >u<m.
firmo, ut supra. 13, se interfuisse spectaculo Uquoris usanantis ex
Ego Miitlia-us Gallettus, Canonicus Pcenitentia- ossibus S. Fortunati et num, 1G indicat, se
: facie
rius, atfinntt, ut supra. cognitam babere mulierem, a contractione libera- E
JoannesBaptista Alferius,Dei etApostolicseSedis tam. Itlcin in Utulo kujus fttx appetlatur vir elo-
gratia Episcopus Fanensis. Universis et singulis quentissimus,
iotum facimus et attestamur suprascriptos Nobi- ,
6 £. Fortunatum creatum Episcopum cnra annnm
les ei Admodum Reverendos Dominos, Pramosi- lixc diximits ex Vijlietlo : at quo anno e vtta hac de-
tuni Joannem Baptistam Marcolinum, et Oanoni- cesserit, non constat ; m tamen recte definimu* S.

cos Lucara Amianum Theologura, et Pcenitentia- Ursura illi suecessisse anna DCXXT, cnnse-juens esse w-
i.iiin Matth&um Gallettum, Caihedralis Fanensis, dfatnr, ul uttta antutm dcxx istt vuerit Vuicentius

fuisse et esse tales, quales se supra fecerunt respe- Nol&U {n rujus fanulia extat ilitutre sacellum in Ca-
ctive, supradictaque omnia in praesenti quintemo thedrali Fanensi) edidit anne udcxxi Itatica phrasi

chartse 30 contenta, scripta et oopiata per supradi- Vitas quatuor Sanctorum fipi&eoporum Fanensium^ et

ctum Dominum Gallettum. exlibro, modis et formis ad ritutuS. Fortunati prxfatur, autiguas mesnoriat
superius descriptis et designatis, servato in Archi- per incursionem Barbarorum, Gotfwrum, et Longobar-
vio supradictaa nostra* Cathedralis Ecclesia? sub dorum, periisse. Interim describit educationem Fortu-
tribus clavibus, prout nobis -constat. Et propterea nati sul> piis pareniibus.eumque ad exemptum virtutum
,,
Tramlationii
Bupradictis omnibus et propriis eorum manibus sub- a sc descriptarum prapomt, sea per mnltus
,
mmtasque
seriptiSj plenam et indubitatam fidem fore et esse evagationes. Idcm, Bpiscopum asserit creaJsan anno
adhibendam, prout in similibus semper adhibitara dxcii ;functum hoc die vni Jiniii, non adduo
vita

fuisse et adbiberi, testor. In quorum fidera etc. anuo. Addit sacrum oorpus extro urbem in ecctesia ipsi

Datum ex nostro Palatio Episcopah Fanensi hac dicata, atque inde ad ecclesiam Cathedralem transta-

die prfma 1661. titm, Petro existente Episcopo Fanensi, non tamen oniw
Ego Joannes Franciscus Thomassinus, mcmii ut apud Ugkellum legitur, sed aiiqual seculis

Cancellarins. citius : etforte Petrus iste collocandus est post Ama-

Et (um, qui ad annum dccxuii refertur ; et ante Joan-
est sigiliwm Episeopi appo&itum,
3 Ferdinandus Ughellus, tomo primo Italiar sacrx nem, qui ponitur fioruisse aano dgcclui. Xam deinde

c in Episeopit Fanensibus, statuit, quiutum S. Fortu- dicitur num. 12, anno mcxiii plebs Fanen^is pia du- F
Captivi libe- natum Leoni successisse, circa annum i>xc. Hunc bitatione perquisivisse, ubi vel quomodo bujus ahni inventionis
rati, venditit quod signum esl jam
0mum >

narranti inquit, erga Christianos captivos adeo de- Pontificia ossa quiescerent :

sacfit vatls,
flagrasse caritate, ut sacris divenditis vasis , illos pridem factam fuisse translationem ad Ecclesiam Ca~

tluiissiiua servitute eximeret quod sane praeclare :

thedrolem, quasub pyramide reperta fuerunt. lmo
in

factum iii saepe piis mentibus evenire solet) cura eodetn tempore dicuntw ptura patrata miracuta, qnssse

Fortunato venisset in suspicionem, Gregorium Ma- vidisse coafirmabant, qui adhuc tempore scriptoris
et scriptx
gnum consuluit, an in hujusmodi pios usus sibi li- vebant : undecalligimus, aliquot eiapsis ob illaperqui-
VUa.
cumque favo- annis Acta fuisse composita, ante seculi xn
cerct vasa sacra distrahere : in facti sitiane

perrexit esse pius, donec dimidium. Demum S. Fortunati memuut Pailippus

rem retulissetresponsum,
Ferratiu* m Catalogo generuli, et alio Sanctorum
ipse corpore, quasi e durissiino carcere exolutus ,

evolaret ad ooelutn vi Idus Junii : cujus sacrum Ztalim, et in Kwa Topographta.

corpua apud Cathedrale templum in area marmorea

asservatur: ubi tamquam Tutelaris ejus civitatis VIT4
quotannis festa dies concelebratur.
Auctore Joanne Nonantulano.
4 Non etiam ibidem inter alia armotavimus, in dicto
templo, admodum
venusto etiam in frontispicio ,
Ex MS. Ecclesim Fanensis.
Aram mar- praster chorum et orucem, quatuor ad mediam na- PROLOGUS.
tnoream con- vim intereolumnia numerari; atque in dextro ad
struit anno Prtesulis Fortunati, dilectissimi Fra-
ohoruin sacelio post pulcliram aram marmoream (jloriosi
1638.
hanc inscriptionem legi : Aram hanc, lub qua vene- tres, festura venerabile celebrantes. nostri Con-
laudibus nos oportet iusistero ad cu- :

rab. corpus S. Fortunati, civitatis liujus Antistitis, ditoris

jus redundat lionorem quidquid sancmati pie fue-
Patroni merittss. asservatiur, Hector Diotallevius .

testante Propbe-
Arirainensis, Episcopus Fani, in ejus honoreiu Pa- rit ac religiose collatura. Eteuim
14 ta,
Junii T. II
 106 DE S. FORTUNATO EPISC. FANENSI.

a, in Sanctis suis mirabilera Dominum esse di- luciilum sidus emicuit cujus vita laudahilibus mo- D :

A IOA.XNB
cujus s rortunatus.
• lf
dicimus, quia quidquid recte sapiunl, quidquid lau- ribussimul et forina doctrina? salutis effulsit :

BX MS. in omm rtrlu-

Peal 87, 38, dabiliter cperantur, quidquid suaviter in monbus luerat m cogitatione sobnetas, operahone con- te erimuts, m
/•< Sanctot
i
erga proximos redolent, ab illo indeficienti fonte stanlia, in fide solidltas, in spe longanimitis, in
tUvlnltm percipiunt, qui munera gratia: caritate perfectio in exhortando quoque fuerat
pietatia BUJperns :

inslructos
epiritualis abundanter cunnibus triliuit, et nulli im- alacer, in corripienclo severus, in consulendo benig-
properat. Ipse enim est, qui juxta beati Job testi- nus, in ignoscendo facilis, in irascendo difficiiis in

moinum, facit Arcturum, facit etiain Orionas, et oper.indo

.
*
solicitus, iu docendo assiduus. Constil.utus „
gurtst
,
aosquc
II v .-ulas, ct interiora Austri. Ha:c ccelestia sidera, in corpore, corruptionem corpons ignorahat : quia carne
Fratres, liumanis visibus subjecta cernuntur sed : carms infirma per vigorem spiritus stiperahat : prae-
quoniam caraales, quique ad i;'>H ln '"' ne ' J1 spiritua- ter carnein vivebat in carne : sic vivebat in inunclo,
iium non assurgunt, ex ipsis instruuntur rebus vi- quasi non esset e niundo. Imo nequaquam erat e
ornfitu ICeetr-
sibiiibus quas noverunt Arcturus quippe mundo : iiam si Christi discipulus erat, quod utique
sla compnra-
tur Arcturo:
quodclam co'leste signum est, inler tenebras noctis erat, profecto ex hoc mundo non erat. An forte rjrtrn tnun-
lucens qnod septem :quidein continet stellas, et contenclis Cbristi discipulos fuisse de mundu ? Amli dum vtvens,

semper volvitur, sed numqtiam seniit occasum. Quid ipsum Christum discipulis suis dicentem Si esselis, Joan. 15, 19 ;

ergo per Arcturum, nisi Ecclesia sancta signatur, inquit, de hoc mundo, utique quod suum essct, dili-

quse Dimirum tenebras :tis irradiat, dum hujus geret mundus. An de hoc mundo B. Paulus Apo-
Gal. 6 h
mumli caliginem sua claritate diverberat, et igno- stuliis erat, qui dicehat; Mihi mtindus crucifixus

rantia: csecitatem a fidelium cordibus prorul elimi- est et ego raundo'? Nequaquam igitur, beate Fortu-

nat : ad quod peragendum septem stellis fulgida nate, de hoc mundo fuisli quia ijisum cum suis :

redililur :quia iluni Septemplici munere gratiaj spi- pompis et concupiscentiis abnegans, carnein quoque
ntualis instruitur, ail alios illuminaiidiim potens tuain umnino mortificans, nudus nudum Dominum
efliiilur. Anlet etiam et lucet, quia Conditoris sui scquens, crucem tuam pust Dominum bajulasti. Qui
!

desideriu vebementer exssstuat, el lucem aliis di- enim de hoc mundo est, nequaquam ea, qine mundi E
vinaa cognitionis infundit ; quse quidem semper sunt, abjicit imo nimis cupiile amplectitur et dili-
;

volvitui-. sed nullominus tnergitur, quia inter pro- git et dum transitoria ludificata mente inscquitur,
:

cellas et turbines hujus mundi Ecclesia sancla col- a semper mansuris honis procul excluditur. Sod tibi '"'""" <"<""-
missa avxtt
liditur, scil iuiuiquam astaiussui soliditate dejicitur. nequaquam, excellentissime Praesul, auls; ccelesti'
i,iiii i , iiiin supra flrmam petram solidata conststit, jaiuia clauditur quia talenta tilii coramissa pie di-
:

licel iliiiniiia violenta conveniant, proceliaa tumentes spensans et fiileliter augens, dum geminata Lucrn
insurgant, ventorum rabies saeva propulset, divelli tuo creditori reportas, Domini tui immarcessibiie
tniui'11 non poterit, quse super firmam petram fortis gaudium feliciter intras.

iiiniiiiui'. Ferre ergo debel Arcturum, cum per sep- 4 Nullaliiius. inquam, Fortunate sacer, a super-
terrcno laoer-
tifiu'iiii'111 sa*m'ti Spirilus graliam in caritate corro- nse patriae reraoveris ingressu, quia tuin fiileliter in
naculo ad ctc-
boravit Ecclesiam, ad cujus ornatum Orionas et terreno tabernaculo militas, in ccelesti monte feli-
lestem mern-
Hyadag decenter apposuit. citer religiose quiescis. Sed hic forte quis instat, ttm transta-

^ i irioin-s quij.pi' steltse sunt, quae in, (empore ii qniii sit taliernaculum, quis sit inonsille sanctus, tus,

hiemali apparent, et in suo ortu validas excitant seterna felicitate decoratus, interrogat. Hoc tabei
Sanoti i/i<>

Orionllnts,
tempestates. Quid igitur per Oriones nisi Sancti naculuin, est Christiana militia: mons sanctus, est
designantur, qui in hieme apparent, el tempestates iramareessibilis gloria perennis. ShiI qui nou vita;

maximas excitant quia dum tiilei gratiam conge-

:
habitat. in non ascendit i» montem
tabernaculo, ;

latis adhuc prsadicavere Gentibus, quorum corda quia qui non currit stadium, non accipit bravium :

frigore infidelitatis obdurata torpuerant, valida illos qui lalioris exercitium recusat in militia , remune-

tempe?tas illataa persecutionis attrivit seil hiemis

:
rationis donativum non habebit in patria. Seil felix
asperitate cedente, cum cceli facies serena succedit, Pontifex iste quem colimus, qui ingressus est sine
a radio s,.|is aeris Lepefacta temperies fructibus macula, operatus justitiam
et esl sine tnacula in ;
ct llijatlibus. quva stue ina-
procrcandis fomenta ministrnt; Hyades fulgentes gressus est, quia nullam notara delicti crirainalis cula oprralus
apparent, quaa Largos imbres effundunt, et ad ger- incurrit justitiam est operatus, dum quod sibi voluit ivstitiam:
;

minandum terram fertilem reddunt quia nimirum, .

alterincm negavit, et quod sibi voluit alteri devo-
postquam crudelitas est sedataGentilium, postquam tus impendit sine macula ingressus est, qui nec se
•

nniiuii principibus, jugo fidei Christianse suppositis, nec alterum laesit justitiam operatus est. qui leeis
:

ilmn.r caritatis ardorem orbis pacatus accepit; divinse iiiainhitiim devotus implevit : sine macula,
Bancti tnox effulsere Doctores : quibus tanto magis inquam, ingressus est, qui lumbos siios, Domino
licuit imlu-es doctrinse spiritualis effundere, jubente, prsecinxit justitiam operatus est, qui ar- lumios /".. -
quanto ;
CiTI ..' ttt lu-
liberius eis concessum <'st. in pace recte permanere. dentea lucernas in manibns tenuit. Lumbos namque riruu* in ma-
Isti itaque sunt Dotninicse vinesa sacrsa cultores': prsecinxit, qui carnis sua> lasciviam per continentiam nllnts habitil:

isti sviiit qui tenera arbusta, in agro plantata Domi- coarctavit; ardentes lucernasi» manibus pessit,
iiiin, ccelestibus aquis infunduut: isii sunt qui ad qui proximis suis lucis exempla monstravit lnmbos :

proferendum justitiae germen, terram alieni cordis pi :• linxit, qui carneiii suam concu-
iiiiii vitiis et
fcecundum efficiunl isti sunt qufovile Dominicuma
:
piscentiis prorsus extinxii ardentes lucernas in
:

lupis insurgentibus protegunt isli sunt qui vene- :

manibus habuit, qui caritatis fervore semetipsum
naiis pravitatia hsereticse jaculis clypeum Catholicas vehemehter accendit : iumbos inquam, praecinxit. qui
defensionis opponunt: i-i sunt, qui Scripturarum i
corporeos sensus ab onini inimunditia? inquinamento
sacra mysteria, densls ad operta figuris, ad cogni- compescuit; ardentes lucernas in manibus tulit, qui
tionis luceiu perseriem expositionum adducunt. proximis suis lumen doctrinaa spiritualis ostendit
lumbos praecinxit, qui sihi custodiam assidua? cor-
cAput i. rectionia adhibuit; ardentes lucernas in manihus
tenuit, qui sacra; conversationis exemplis, proximos
Virtutes S. Fortunati verbis Sacrx Scriptu illuminavit.
rx expositx. 5 Unde merito, vir iste sanctissimus inter sexa-
ginta f.irtissimos computatur, qui (sicut in amoris
J.nter lios ergo gloriosus Domini Fortunatus, velut Cantico legitur) Salomonis lectulum ambiunt ;
qui
ad
 DIE OCTAVA JUNII 107
ad bella doctissimi, gladios in manibus tenent; et
D
unusquisque, propter timores nocturnos, super fo-
inter 60 for- CAPUT II.
Al CTOtlK

tes viros ad mur suum ensera imponit. Quis vero Satomon, qui 1»"»« BI US.
lectum Salo- Corpus
paeiticus dicitur, nisi Dominus Jesus Christus acci- S Fortunati miraculose translatum.
monis nostri
pitur? qui nimirum est vere pacificus, dum genus
Chrisli,
liumanum proprio sanguine fuso, Deo Patri recon- Ut enim reverenda senom testatur auctoritas, ec-
Att Ecclesia
ciliavit; et utrumque parietem, e diverso venien- clesia quondam extra urbem non procul a muris ejus eittra

tem, in se ipso, qui lapis est angularis, circulo fidei fuerat dedicata, iu qua beatissimi Fortunati vene- urbem,
rabile corpus honore debito fuerat collocatum.
et caritatis univit : cujus pacifici lectus sancta Ec- Ac-
cidit autem, ut plebs devota fidelium,
clesia vel anima quaeque
fidelis efficitur, dura a non longe ab
tmindainc solicitudinis strepitu vacua in solo Con- illa qiiam pr;efati simitis, ad hunorem B. Pater-
niini sedificaret ecclesiam. Uude factura est, ut
ditoris sui desiderio pausat; et ut intus Sponsus
pupuli, semper novitate gaudentes,
ccelestis quiescat, cor suura ab omni seculi cupi- antiquam negli- ad aliam S.
gentes ecclesiara, novam basilicam devotius fre- Paternlani,
ditate prorsus emundat. Quid vero per sexaginta
fortes, qui hunc lectulum ambiunt, nisi sancti Pra- quentarent, ibique suae venerationis vota persolve-
rent. Tandem igitur Petrus Autistes, qui Fanensi
dicatores aperte signantur? qui dura sex operibus
Ecclesire prseerat, instanti pupulorum supplicatione
inisericordiie vigilauter insistunt, dum legis decalo-
pulsatus, Abbati, ordinato in H. Paterniani ccenobio,
guiu spiritualiter implent, quasi ad sexagenariurn
veterem illam concessit ecclesiam, ejus.pie dominio
numerum surgunt. Hi protecto Salomonis lectulum
ambiunt: quia mentem sanctam, improvida aliquantulum discretione commisit. Abbas
in qua Christus
itaque usurpata licentia, cogitans, ne venerabilis transfwrl nui-
quiescit et habitat, verbis et exemplis instituunt :
la lil potuit,
illa vetus ecclesia aliquando sibi impedimentum af- Corpus:
quibus a mentis aditu venientes hostes abjiciunt,
dum ipsam mentem exemplis sustinent et doctrinis ferret, sacrosanctum curpus B. Fortunati cupiebat
erudiunt. Hi tenent gladios, et ad bella doctissimi
attferre, et innova quam construxerat basilica col-
locare. IIoc Episeopus cognitu. ad pnedictam eccle-
B existunt; quia dum verbum Domini complent, quod
accinctos ensc siam cum suis Clericis properavit Abbati prasci-
cor(j e percipiunt;
r magis ad spirituale praj-
raagis ac ;

super femnr. . . •
l
, , , piens ne
snnctum corpus audaci temeritate
lium semper mstructi, liostem sunm diabulum sa- ,

contingeret, Sed imminente populorum frequentia

pientia simul et fortitudine vincunt. Per gladiura
priuvaluit Atibatis amlacia et s.icro curpore super ,
enini, Domini verbura anus vero
intelligitur ; per n
plaustrum imposito bobttsque suhjunctis, ad novam
bona, operatio figuratur de quibus bene adhuc :

basilicam pmperare conantur. Sed ecce ventus tur-

subjungitur uniuscujusque ensis super femur
;
tiiin^. e regione prorumpens, tantam densi pulveris
suum, propter tiinores nocturnos. Quid per ensem,
nebulain in illorum facies impetus sui vigore con-
nisi rigorem cunversationis et quid per femur, nisi ;

torsit, ut alteralterum non posset aspicore; ct ipsi

carnis appetitum accipiinns? Electi crgo quique,
buvus vertiginem ducti, nequaquara valerent ultra
in
quijam ad perfectionem vitae provecti sunt, semper
procedere. Sed quoniam stultorum superbia contu-
onsem super femur stium imponunt; qui a rigore
max nec etiam flagellis acquiescit, illatis verbe-
,
dcstrictte sibi severitatis adhibita?,
appetitum carnis
ribus et stimulis boves urgere, plaustri rotas mani-
assidue conterunt; ne hostis, quera in nocte mundi
bus adjuvare, illisque tertio hanc temeritatem ten-
hujus timent, repente veniens, mollem aditum in
tantibus labor in nibilum cedere.
eis inveniat; et per voluptatis molliciem eo facilius,
8 Consuluit tandem Episcopus, uthominum ces- sed bohus
quo voluptuosiores invenerit, ad graviora perducat.
sante divino committeretur arbitrio. plaustri sibl
officio, res ista
Et lalcs proruoto ad Fcclesite regimen deput nuli
Recedentihus ergo procul hominibus, plaustro sub- rell,-tls,
sunt, qui duin semetipsos provida meditatione discu-
juncti boves, rccto tramitc tehdunt ad urbem; ne-
tiunt, dum proprios mores severitate rigida com-
que a dextris vel a sinistris ab itinere deviant, do-
primant, qualiter subditos corrigant ex semetipsis
nec cum sacro corpure Episcopalem ecclesiam in-
agnoscunt.
trant. Frequens adest populorura conventtis, tetitiae
6 Unde laetare, Fanensis Ecclesia, et iu lauderu ad
voces ail cmlum tolluntur, magnalia divina laudan- porlatur
tui Conditoris, eo quod tibi talem providit Antisti- CtUhettrultm.
tur oxultant Fanicolse cives, qui venerandis Reli-
:

tem, qui donec tibi corporaliter adhsesit in terris,

quiis tanti Pontificis non privantur sacriun corpus
C sacris te documentis instruxit, moribus decoravit,
:

plaustro deponitur, hvmnis et laudibus crebrisque

virtutibtts exornavit; et relicto tandem carnis erga-
vigiliis honoratur; saxea pyramis erigitur, i'n qua
A splrltibus stulo, cum Domini
gaudium coronatus intravit,
sui
immundis sanctum corpus, cum locello io quo fuerat, honore
a spirituum malignorum incursibus te sauctarum
liberat, debito collucattir. Sed eodetn tempore quo vetus illa,
precum potenti brachio protegit. Spirittialibus igi-
de qua locuti sumus, B. Fortunati basilica ob populi
tnr gauihis plebs Fanensis, exulta, tanto munita
,
incuriam fuera! derelicta; sasvse mortalitatis pestis
Patrono ciijus dum sacras Reliquias pio ainore
:
immissa Fanensem populum ilevastabat qu.e mux :

veneraris in terris, sanctis ab ipso precibus con- et peslls scda-

receptis sacris iu urbe Reliquiis, impetrantibus hu-
foveris in ccelis. Hic orationes tuas, quas ei cora- tur.
jus almi Prtesulis meritis sedata quievit : quod ex
mendas, intra saerarium exauditionis ilivinte prae-
superni sequitate judicii non duhium est evenisse :

sentat : hic tibi salutiferos imbres, copiam fructuum,

ut qui exigente negligentise culpa, seversa correc-
cceli serenitatem, et corporum incolumitatem im-
tionis flagella pertulerant ; ad debitae religionis exer-
plorat hic tibi sinum divinte misericordiaa aperit,
:
citiiiin redeuntes, benignss
consolationis gaudia
(l omnia tio-
et divinae pietatis aures, quas peccando concluseras,
na ojiud laeta Doininus omnipotens errores
sentirent. Sic
Iteum impe- hic interpellando sacris orationibus referat. Uude,
nostros verbere paterno castigat et qtios pcr tia- ,

trat. si forte investigare delectat, utrumnam te Patronus gella viderit einendatos, aetcrnae consolationis dono
tuus pio amore dilexerit suspice retro transacta
,
laetificat.
miratula, et intuere diligenter, quanta tibi contu-
Sed intueri ilili^entius libet huc insigne mira-
lerit exiraias dilectionis insignia.
culum, cui veterum facta videntur obtulisse prsesa-
gium. Nam sicut in Regum reperitur historia, Arca ) Reg ',.

i-l seq.
fcederis Domini a Pbilistaeis est capta, et m Azotum Sie. inii l><i
translata ; ubi etiam, exigentibus peccatis Israelitici eupta a l'/ii-

populi, per aliquod teuipus mansit. Sed quoniam llst.us,

Philistaeos
 108 VITA S. FORTUNATI EPISC. FANEN.
A Pliilistaeos ultionis divinae plaga percussit, Arcam nibus servant, et legis divinae qnam gnstarere dul D
AlCTOm
Domini diutius violenta dominatione retinere non certinem assiduesemper inmentis palato retrartant.
JOAMME F,X MS.
prasvalent. Plaustrura itaque novum faciunt, Arcam Qui liene fcet;e etiam dicuntur, quia nimirum hi,
fcederis superimponunt, boves fcstas illi sub-
ilfiid qui tantz perfectiunis e\istunt, nequaquam steriles
jungunt, earum vitulos domi concludunt, nullum in Ecclesia pernianent iinino dumalios d^ctrina et
;

qui eas regat duetorem constituunt. St il plaustro j

exemptij instruunt, mulios Dominn filios verbo pras-
subjuncta boves recto tramite pergunt, gressua dicatinnis gignunt. Sed notandum, quia dum boves
suos ab itinere Betsamisnullo modo flectant, in plaustrosiilijungiintur, earom filii domi includuntnr
irf tst Ecrlfila
cum Arca doraini veniunt. Sed quid, Fratres. quid quia nimirum dum perfecti in scientia pnedicant;
a dsmnontbut
oppuqnata, per Arcam foederis, nisi sancta Ecclesia designatur? hi quiadhucin sensu parvulisunt, qui adhnc doctri-
Ipsa namque eet divinae promissionis pignore fcede- nie alimento indigent, sub disciplina? magisterio
rata, ipsi divina credita sunt sacramenta, ipsa est cohibendi sunt; ne forte dum ad alios docendos
dominicse dcsponsationis annulo subarrhata, ipsaest adhuc docendi prodeunt, semet ipsos perdant, et in liethsamis,
id cst patrlam
qu» Spiritum sanctum in pignus et arrbara aaternaa alios non acquirant. Sed plaustro arca superponitur
rternam
hereditatis, ad quam vocatur, accepit. Hanc olim et in Bethsames reducitnr. Bethsames, Domussolis ducuu
Philistsi captivam duxerunt dum per hominis . inlerpretatur, per qiiaiu aeterna patria figuratur ;

hisplaga ma- primi delictum, dominium super eam maligni spiri- quam venis jnstitiaa sol semper illuminat, dum eam
gna a C/nlsto tns habuere, qui recte per Philisheos ssignantuT : suae claritalis presenti visione hetificat. Percussis
percussis ergo Philistieis,
I'liu i,i i quippe, Potione cadentes interpretantur arca plaustro
superposita bubns
et maligni spiritus quasi potione superflua cecide- trahentibus in Bethsamos reducitur quia nimirnm :

runi, dura nimia conlra Dominium superbia tumes- per Christi victoriam superatis malignis spiritibus,
oentes, de claritate patriaa ccelestis ejecti , ad aeris sancta Ecclesia, evangehcis sacramenlis instructa,
hujus caliginem corruerunt: qui Arcarc Domini cap- per prsedicatorum ofticium ad obtinendam gloriam
tivare conantur. dum iocum beatitudinis, quera per- patriie caslestis erigitur, ubi claritatem aeterni solis
didere, hominibus invidentes; genus humanura, de aspiciat. et gaudium perpetuae fehcitatis obtineat.
qun ;i'<lilii iiinla rral Krcli-si.i, su^i'stii>ne |iesti fera 11 Sed ecce, dum prolati testimonii sacramen-
ad delictum traxerunt. Sed tandem unigenitus Dei tum inquirimus, a te, Beate Fortunate, longe eva- E
Filius, sua in ii deserens, nostra suspiciens; rema- gati samus. Sed precamur, ignosce; ad tuum hono- Sed fit Arca
nens in sinu Patris, egrediens de utero matris; in- rem ista prosecuti sumus : ignosce, ut ea qua; de dictfitr Eccle~
sln Fanensia.
sanabili Philistseos plaga percussit, dum malignos tuismirabilibusrestant, dieere valeamus. Tu quippe, pcr s. Fortu-
spirilu.stnoriendur.oiit.nvit, regnum illorum destruxtt, beatissime Pnesul, suave Domini jugum sacriscer- natttrrt.

dominium, quod super electos habuerant, oranino vioibns portans, novo plaustro subjunctus, Fanen-
l'sal. SK, II delevit, Sicul ei per Prophetam dicitur; Tu humi- sem Ecclesiam, instar Aroie superimpositam, in
liasti superbum, sicut vuineratum. et in virtutebra- Betlisames adduxisti ; dum eam verbis instruens, et
clni tui dispersisti inimicos tuos. Superbum quippc, eitempiis informans, adieterni solis contemplandam
u bone Jesu, potenter humiliasti, dum aposlatam gloriam siiblimasti. Revera, inquam, novo plaustro
Angelura, qui ob superbiam dignitatera amisitange- suhjunclus, beate Fortunate, fuisti dumevangeli ;

atqun per licam, tuis fidelibus subdidisti : ut ejus suggestio- cis sacratnentis instructus, veterem hominem cum
Sunclos pul- nis illecebrus per vigorera spiritus vincant, eum- snis actibus exnisti; et novum eum, qni secundum
sls:
que es obsessis corporibus pellant, et ejus callidi- Deum rreatus e^t, cum sanctitatis operibus induisti.
tutis machinamenta penitus destruant. Tu quoque, Novo plaustro subjunctus es dnm carnalem sensum :

fortis et invicte Jesu Christe, diabolum vuLnerasti veteris legis a te prorsus excludis,
et spiritualem
qttasl ttovo
dum ea, qus contra te direxerat, in ipsum fortiter intellectum per gratiam novie legis assumis. Novo
Sptritus
jacula retorsisti, et propriis eum tehs occumbere plaustro subjiinctus es, dum bujus inundi pressur plauslro
praeeepisti buis [quippe pro ovibustibicommissis pat.i uon renuis, etDomini siilijunctum,
:
opprimitur, qui ea,
telis
quam liomini propinaverat, morte perimitur. tui passimies imitando devotus amplecteris. Novo
\0 Tandem igitur plaustrum novum erigitur plaustro subjunctus es, qni cum Christo bnmiliatus
j
p!ati\trn
boves, quaa foataa fuerant, Bubjunguntur, arca su- in terris. eura ipso exaltaris in coelis : et quoniam ^
tubveeta
perimponitur, Bethsaraes ducitur. Qnid per
el in vivens humilitatem spontaneam eligis, jam solutus
EvatKjiHco,
plauscrum novum, nisi novi hominis nova doctrina a corpore ineffaliilem glonam percipis. Sicnimirum,
signaiur? Plaustrum quippe quatuor volvitur rotis, sic boncJesu, qui tua vestigia sequitur, doctrinis
et.Domini Jesu Christi nova doctrina continetur inslruitur, exemplis informatur, inter cives angeli-
quatuor Evangeliis. Quatuor enim Evangelia ill» cos in ccelestibus houoratur et frequenti devotione
pra?signaverant rotca mirabiles, de quibus Propheta in terris ab Ecclesias filiis celebratur. Qui enim tibi, skquere-
cxln
Ezecbiet in auavisione sic loquitur; Quocumque qni veiavita es, bone Jesu, vivens adhasserit, mo- "t""'
-

Biecu, l, ig
ib ii piritus, illic eunto spiritu ibanl Bpiritus enim
: riendo nequaquam moritur, imo ad vitam felix in-
\ itee erat in rotis. Vos quippe, vos Evangelistse qua- troducitur, cinn a prsesenti vila relinquitur. Electo-
tuor, istaa rotae iui-tis, qui spiritum vit», quem rum quippe non deficit, sed augetur, nec occi-
vita
vobieJesusab arce Patris infuderat, toto corde se- dendo sed ex ipso occasu principium aoci-
prteterit,
quentes, ea dumtaxal nubis cmlmda nnsistis, qna- pit. IQuid eniiu] ? An mnrtem incurrisse B
ab ejus magieterto didioistis. Quid vero per boves Fortunatus dicendus est, quiaeterns: vitse aonjunctus
quee plaustrum ducunt, nisi sacri prasdicatores est ? quietsi corporaliter a nobis absens est, per
congruedgurantur? Bos namque animal eetaratris crebra miracula semper nobis pnesens est ?
1'r.i dicatorl-

tnu iptum
aptum, quod cornua producit, ungulam quoque 6u-
traheittUttu dit, et ruminat. Sic nimirum doctores
Bancii, terrara CAPUT III.
Uisttti ttoum alieni cordis prsedicationis vomere scindunt
et dum Inventio corporis S. Forlunati.
fatarum,
;
Liquor er
vitiorum spinas BXtirpant, ad virtutumgermina pro-
ossibus mancvns.
creanda aptam efficiunt; cornua vero producunt,
diun hesreticam pravitatera arguraentis oatholicis .Laefare ergo, Fanensis Ecclesia ; spirituale gau-
ventilant. dum solidttatem
robur saactiJ itis as&u- et diiim sume quia nequaquam te Pontifex tuus de-
munt; quo niuniti, occunsantibus immius,
:
coramlatUmt
quasi seruit : et qui olim te spiritualibus alimentis insti- oculatii,
oornibusarmatafronte, resistunt. Ongulam quoque tuit, etiiim nunc praeclaris signis illustrare uon
imduiitctmminant, dum discretionis modum in om. desinit. Ut, etsi de inuumeris, pauca narremus,
illud
 DIE OCTAVA JUNII 109
A illud pra?cipue notificare curavimus quod ante pau- excellentissime Prasul, me idoneum calamum sacris D
pvst inven/um cos annns inultorum oculis ostensum innotuit. ; ut eo manibus Utinam mepeservitutisnffieiuin «ctom
tuis efficias !

an. 1113 cor-

verissimum rundis appareat, quo plures adhuc in tibi complaceat Utinam ino tua merita protogant, U^JJ
\
pus.
carne viventes existunt, qui hoc se vnlisse confir- et ad societatem patriaa superna perducant, in qaa
mant. Anno itaque ab Incarnatione Doniini railtesi- sublimatus exultas.
rao centesimo tertio decimo, cum plebs Fanensis i'i Veneranda sunt, Fratres, superius enarrata comporatw
pia dubitatione perquireret, ubi vel quomodo huins miracula, olim transactis comparanda mysteriis,
et '"<' tiquor
almi Pontifieis ossa quiescerent ; placuit tandem, iit Nonne huic simile es*e videtnr divinse illnd virtutis °.
qua rx pe '

pyramidern illam, confringerent, in qua sacnim cor- msigne, cum sitieuti popnlo longi itineris labore Exod. n, 6
pus cum suo locello contincri majorum relatione defesso, Moyse exorante, irriguos fbntes petra pro-
didicerant. Igit.ur pyramis evertitur, saxea arca fudit? Sed intueamur ditigentius, Fralres, quid
1
detegitur, detcrta aperitur, venerabilis ille thesau- spiritualiter illa petra signaverit, quis iUe sitiens
cum corpon- rus, qui qua?rebatur, intus aspicitur et quoniam ; populus fuerit, quas aquas ad refocillandum arcepe
bus SS. Euse-
caritas electoruin sancfa semper societate cnn- rit. Quid vero petrasignificet, Di ctorgentium beatus
ri0r . io, *
bii et Ursi, ,

gaudet. quia nec singularis esse caritas potesfc ; Paulus insinuat; Petra, inquit, erat Christus Sci-
alii duo cum ipso reperti sunt, quorum sncra nomi- licet de hac petra fiuraina manant, dum spiritualin
na, supposita scriptura declarat, dnm alteruin Eu- ab ipso sacramenta procedunt, a quiblis fideles po-
sebium, alterum Ursura vocari demintiat. Et merito puli poculum salutare percipiunt. Haec petra, virga
tres isti Pontifices nno mausoleo clauduntur, qui lignea bis percussa r*»fcrtur
quia profecto duo sunt :
,,/ ,.,
est
eailem fide Trinitatis et Unitatis instructi, ea- ligna crucis, in qua Dominus Jcsus lapis angularis Christo,
suavm tle

sc odorem
dem Pontificali dignitate sublimes, ejusdem Fanen- pependit, ubi lancea perfossus aquain et sanguiuem
spirai : sis Ecclesiffi sacri Kectores, ad eamdem felicitatis simiil emisit. Sacra quippe nos aqua regenerat.
perpetuie gloriam pariter pervenerunt. Sed detectis s;uil;iiis redunit, caro immaculata cibando consoli-
venerandis Reliquiis, tum vero cerneres nivis ean- dat. H»c namquetria sunt indivisibilia sacramenta
dorem in ossibus, ut jam in ilhs futurae per resur- salutis, inquibus Christiain fides roborata consistit,
rectionem glorificationis imaginem prsesignares ;
et totius ii£ereticae pravitatiset mundanaa sapientise {•;

ab (o oleum odoris quippe fragrantia tanta manabat, ut myrrhse maclimaiiieiit.a confringit; Joanue Apostolo testante, I
Jnan. 5, i

emanut, omuium ungneiitorum odoramenta m- Omnequodnatum est.e\ Deo, vincit

et balsami et qui ait; mun-
comparabili suavitate tratiscenderet. Saxea qunque dum ; et haec est victoria, nueevincitmundum, fldes
arca, B. Fortunati sanctificata Keltquiis, contra nostra. Et quasi ab co ouaereres, nnle nostra fides
naturalem soliditatis suae iluritiam sacrum coepit testimouium hatnTit , m<>\ snbsp-cntiis adjunxit ; Tria ] Jl,; "'- 5, 7

emanareliquorem, adeo largiter, ut et ipsa tota namquo sunt, qua; testimonium dant in terra, aqua,
madesceret, et suppositum pavimentum stillicfdiis sanguis, et caro ; et tres sunt qni t.estin um
sacris infunderet. dant iu ccelo, Pater, Yerbuni, et Spiritus. Baec '(ini nqna
F-irtunatu
13 Sed sacer ille liquor exceptus a p!uribus, di- sunt. testimonia tua, bone Jcsu , hsec sunt illa
Fanensei
versum diversis est operatus effectum, dum aliis sa- fluraina salutis, quaa de tua noliditate profundisj refectt,

diversa in lulem.aliis cnntulit detrimentum. Etenim spiritualia bis fluentis sanctara Ecclesiam irrigas, his urentem
divenis ef- dona, Paulo testante, aliis vitse prasstant odurem, siiiiu iii cordibus fidelium tuor.um extinguis, his
ftcnn.r,
odorem aliis exhibent mortis : et Duminus Jesus, aquis satietatem perpetuam donas, his vitiorum
2 Cor. 2. 16
juxta vaticiniutn Simeonis, aliis in resurrectionem, sterilitatem aufers,et foecunditatem justitiffi pi;obes.
Luc 2, 31
in ruinatn ahis positus fuit. Et quoniam bonum Has aquas, Fanensium turba fidelium, de viva petra
male accipienti cnmmutatur in malura, DominiJesu tuus tiln produxit Antistes ; et quod ad eruditionem
buccella.qua^ electos sanctificavit Apustolos, impmrn tuam adhnc tibt visibiliter exhibet, cGpiosius olim
Judani deteriorem dum ab ipsodiabolum non
fecit, spiritualiter ministravit atque ministrat.
expulit, sed inclusit. Nam, sicut Evangelistatesta- 13 Et tu quippe cum antiquo populo patrum in
tur. mox ut buccellam Judas accepit, tn illum dia- ^Egypto fuisti, sub Pltaraonis domino gemuisti,
bolus introivit. Caveasergoettu, cujusconscienti:un Moysera ducem accepisti, rubrum mare transisti :

pondus iniquitatis onustat, ne ad spiritualia dona sed quia adhuc per desertum incedis, quia siti defl
non purificatus accedas quiadum itnmundus mnnda
: cis, labore tabescis, pro te Moysesorat, aquam 'ibi
F
miraculo contrectas, benedictio tibiinmaledictionem mutatur de petra producit, ct recreationis fomenta largitur. /,;-,,
Xsrael
quotannis et qui alits vitam conferret, tibi perniciem opera- An non in^Egyptos eras, cum originalibus compe- j£gypto < i

iterato, dita criminibus, In tenebris manebas, et divinaa

tur.Renovatur autem istud annua revolutione mi- jrantlbus iiii

comparandoa:
raculum et dum B. Fortunati festivitas colitur, de
: cognitionis luce carebas ? Ubi etiam sub Pharaonis
saxi duritia liquor ille salutaris egreditur : et, ut domimo nimis oppressa |pluraiias, duru sub diaboli

plus mireris, in mense Junio ardor vehe- cum solis jn^o captiva, corrnptinnis injuncta [sarumnas] de-
menter incanduit, saxum natura rigidum moHiciem flebas Sed prassto tibi est Moyses, qui te liberat ;

.„ccipit et ne forte hoc naturaj lapidis imputes,

;
divinagratia B Fortunatus tibi providetur Antistes,
mox transeunte festivitate, hoc miraculum desinit. qui te per veritatis doctrimun ab erroribus igno-
etiam ridenteMemini quoque me, licet inilignum, huic interfuisse rantias solvit; et dum te ad notitiam tui Conditoris
Auctore, tn- adducit, ab iniqui hnstis dominio eripit. Eo quoque
spcct.aculo petram tolam vidisse roadescere
;
et, ;

deqm moto ad
sciibviutum.
dietu miraliile manna cceteste saxo rigentediffluere.
! ducente rubrum mare transis. dum perejus dnctri-
Unde te, Fortunatc sarer, totocorde laudamus, qui nam et ministerium, baptismi lavacrum percipis ;

nos miraculis tantis illustras : quia dum nobis signa quod ntipjue tunc rubrum eflficitur, cum roseo san-
exterius exhibes, divinae cognitionis interius nos guine Dominic» Passionis intingitur. Videas autem,
luce perfundis. Hoc quippe confinnati miractilo, te ne adhuc de securitate prsssumas. Etenim per de-
veneramur, adscriptum inter senatores aulsB ccele- sertum inceilis, iter tibi est per insidias, per multos
stis. Hinc quae de te pie dicuntnr, veraessc perpcn- tos lulmres oportet te redire. ad patriam : sed uti-

dimus hinc, pulsati Fratrum Fanensium precibus,

: nam m boc umere sitias, ut satietatem beatae refe-

ad tuas laudes scnbendas accessimus. Imo nequa- ctionis invenias, illam, inquam, satietatem, quam roan 7, 30
repromitttt Si quis sitit, quothortatur
quam nos coinponimus, tua sunt prorsus ista
ista bonus Jesus sitientibus :

quae dicimus. Tu scriptoi es, ego sum tibi calamus inquit, veniatet et de ventre flueut aquffi
;
bibat,
^Zsata^
hos per me characteres signas, per me populis viv;e : et alibi, Beati qttiesuriunt et sitiunt justi- gan t t
cognoscenda fidelibus tua miracula mandas. Utinam, tiam, quoniam ipsisaturabuntur. Hanc beatitudinem
votis
 110 DE S. FORTUNATO EPISC. FANENSI.
A votis omnibus, plebs Fanensis, amplectere; justitiffl ccelis consistens, laudibus te prasclarae virtutis ho- D
M i i.piu: siiitn vehementer assume, ut ad cjus saiuritate a noret. Cujns facta dum solerti meditatione considero,
IOAXNB
attingas : in te ipsa tabesce, ct carnis exiccans hu- alternm Heliseum illum esse perpendo, quem in Sa-
mores, a te ipsa penitus deflce. Huic tuo desiderio, maria coiiniior.intem Naainan ille Syrus lepra per-
Moy-i vice. Pontifex venerandus Fortunatus occur- cussus adivit et in Jordane fluvio septies Heliseo ln*tar yaa~
;

ret ; precibus alrnis tuse sitis extinguet ardoremj monente lavatus, munditiam pristinse sanitatis ac- mnn Syrl ad
Eliseum
Dominum Jesum vivam pftram orando pulsabit, ut cepit. Quid rogo, Fratres, quid iste leprosus, nisi prrgenlli,
tibi fluenta gratke spiritualis impendat, quibus sa- genus d°signat liunianuin'? Quod eo tempore defor-
tiata piDguescas, etadgaudium geternae refectionis mem cutis varietatem contraxit, cum innocentiae et
altingas. Quoties enim inunera supernaegratire per- sanctitatis decorem per inobedientiam depravatum
cipis, quoties miraculis illustraris, quoties doctrina amisit, et pollutionis multifaria? sordes per pecca-
:
perfunderis, toties tibi perspicuas aquas petra tum assumpsit. Sed Heliseo mandante Jordanem
«nrff rnrnju- producit, ut in bis raunditiffl lavacrum et pocuium ingreditur, septies lavatur, ac tandem mundatur.
m* I
> .11, salutis invenias. Nonnevero Iimpidissimum te irri- Jordanis quippe , Descensio dicitur ; Svrus vero, alqite in
cluudi su- gavit gratiffl divin&a rtuentum, cum impetrantibus Sublimis interpretatur. Heliseus ergo monet , ut Jordane lava-
ntlafcm (e-
runf.
Beaii Fortunati meritis, daemones effugatos, infir- Syrus, qui leprosus est, Jordanem ingrediatur; quia ii jussi :

mos curatos, claudos ereetos vidisti? Unde si te sitis sanoti praodicatores pracipiutit, ut qui peccati lepra
1:1 divina? r-ngwisreiidffl virtntis exurit, audi, ni ,l,-i ii , sublimitatem mundanse dignitatis abjiciat,
quod tibi proponimus insigne miraculum, in cujus cervicositatem superbioe cornprimat ab elationis ,

fonte restinguere poteris desiderii asstuantisincen- turgidse fastu omnino descendat, humilitatis lava-
dium. crum intret ; ubi , cooperante septiformi sancti
Spiritus gratia , dealbationeni totius sauctitatis as-
CAPUT IV. sumet.
18 Et tu igitur, plebs Fanensis, ad tuum Heli-
Conlractael distorta mulier sanata- senin concurre, ejus monita summa devotione mentis E
amplertere, quatenus salutarem munditiam valeas qitu tnonenfitr
i'au, ercula
utedam mulier paupercula, quam omnes fere obtinere. Et tu siquidem, ut opinor, in Syria 1'orte FatiPttses,
auctorl nota,
novi tis, quam ego quoque facie cognitam habeo, consistis, aliquando sordida forsitan lepra contin-
pluribus narrare solebat, quod in noctis visione geris; et ideo ad Heliseum propera, Jordaneni in-
cognoverat: cujus quidem verba nequaquam ab gredere, lavare septies, nitidamque cutem [recipe].
ejus ore susoepi, sed fideles testes et subse- In Syria quippe es , dum contra tuum .Auctnrem
quentia ciroa ipsam deolarata miraoula fidem elata mente tumeseis, dum in tua scientia gloriaris,
prsecedentibus astruunt. Qusein Urbinati territorio
dum divinte sapientia^ nullatenus acquiescis. In Sy-
mediocri genere orta, ex altera parte corporis erat
ria es, quoties tui Conditoris praecepta contemnis, tit et Ipsi a
invalida, adeo ut digiti retortje manus, braohio quoties mundi houoribus delectaris ; et quia cuiu lepra spiri-
tenaciter adheerentes, adhuc ostendant complexionis tuati mttndan-
mundo ditescere eupis, Christi paupertatem imitari
et contractum cms pedem a terra
ingratsa vestigia di.
:
non appetis. Hinc quiamox te lepra turpis mvadit;
su penderet ut juxt.a genitalia applicaref. Crucia-
ut a Christo recedis, qui sibi adhEerentes sanetifi-
batur itsque urgente inopia, morbo quoque torque-
cat, praedo te malignus aggreditur, qui suos imita-
batur apposito. Devotis (ergo] precibus Dominmn
tores totius iniquitatis contagio sordidat. Scd ne
exorabat ut ri permitteret, quam totam vivere
,
pereas, ne sordibus involuja putrescas, egredere de
non sinebat. Adest nox quse flnem curis imponet.
in $omnls jtfti
Syria ; omnem depone snperbiam , mundi projice
vlta gravttcr
Debilis ba3c somno resolvitur, devinitus ei consi- honores postpone, ad
dignitates, relinque divitias,
perlclitart, lium siiluiis recuperandse tribuitur. Aspiciebat igitur
Heliseum curre, ad Pontificem tuuin Fortunatmn
in visione nooturna videbatur sibi quatenus dum
:
affVctu jiii cordis aceede ; ejus monitis acquiesce,
alti fluininis ripam baculo sustentata prsscederet, Jordanetn humiliata prorsus ingredere ; compun-
angustum tandem et difficile reperit iter, cujus ctionis et pcenitentise lavacro [totam] te, si sanari Ad Patronum
etiam expediti perioula formidarent; cum a dextris stium
cnpis ,
asperge : cumque lavata septies fueris
obstantibus rupibus divertioula nulla paterent, a fun.ittit,
profecto mundaberis : quia in sanctum Spiritum
sinistris fluvius prescipitanter incederet, ante ocu- credens, cujus gratia est septiformis; septiformes
los vehemens prtecipitium immineret. lntentabant sordes vitiorum abjicies, et insestimabilem juslitios
ei undique omnia mortem et ut. majoris infortunii :
candorem percipies: Sicut ergo Naaman ille Syrus ad
terror aocederet, baculum, qun sustentabatur, de-
admom tut Heliseum sanandus accessit sic et tu, quoties pec- ;

tnciitrir: lapsum alveus torrentis aocepit. Sed circumspiciens

cati morbo deprimeris, auxilium hujus almi Sacer-
quor, nodo sublevarel asperos casus videl ecce sicttt mulier
;
dotis inquire ad eujus beneficia postulanda debilis
:
illa,
duos Benes non prooul assistere; quorum alterum
etiam ei contracta mulier nocturna visione docta
patrem suum esse cognovit, quem jam delunotum
perveuit.
esse memineral alterum vero, qui vultus admodum
:

iil Igitur nrbem ingressa, B. Fortunati frequen-

fueral reverendi,
cognoscere potuit. Pa- mi le
tabal oratorium, prece sedula ejus miplorabat auxi-
terna eam solicitudine pater alloquitur, ne timeat
lium, quatenus consequeretur salutis promissae so- qtix ad
exhortatur, recuperandaj salutis flduciam praibet,
latium, Sed ut futurum circa illam miraculum ma- tiiiitiilitm
si ad B. Fortunatum, Fanensis eeclesias Sancti
Praasulem, gis celebre tieret, cunctis fere Fanensibus ostiatim (iralil,

venire festinet. victuni qiiEerendo prius innotuit quain fructnm ,

17 *_« iis tandem evigilans nuilier, lianc se-
lanuiii optatai liberaliunis acceperit. Sed tandem aliquando,
proflclscltttr,
oum visionem ssepe retractans , utpote ile salute cum juxta.tumulum B. Fortunati procumbens ora-
rei uperanda solicita, laborem assumpsit itineris; et ret magnus eam repente stupor invasit
, adeo ut ,

baculo sustciiiante subnixa, Fanensium urbem vix senMi derelictajaceret, et apertis oculis penitus nil
dciiiiiin fatigata subivit,gloriam tuus Quantam tibi videret.Interim ejus ossa contorta quemdain fra-
projstal Antistes, plebs intuereFanensis. A
remotis gorem emitluut, nervi siceati virescunt et quos ;

finibus languidus evocat; et oum eos curare

in re- morbus male contraxerat, ad proprios usns virtus rtcipit uslim
ginne propria valeat, te tamen solam suis miraculis inembroriim.
divina refnrmat. Ad se tandem reversa mulier tre-
illustrare deliberal ui, sicut in terris vivens ciba-
:
mebunda surrexit , et utroque pede subnixa, non
riatibi sacrffl prasdicationis impendit;
ita nunc in adbuc se sanain intelligens, baculum quo sustentari
consueveraf,
 DIE OCTAVA JUNII. 111
A consueverat, in pavimento quaerebat. Quod ut cir- riores per laborum exercitia reddat. Numqviidnam D
cumstantes aspiciunt, contra morem solitum illam nos, dilectissimi, Paulo Apostolo meliores? numquid " '
T llu
'

incedere admirantur quid sibi contigerit sidicita ; ; David Rege mitissimo sanctiores» numquid Job pro- 12??!?
intentione perquirunt. Confitetur illa, quaa circa se batissimojustiores tetunde Paulo Apostolo Angelus
divinitus facta cognoverat in laetitiain moi omues ; sathanas, stimulus caruis, qni colaphizet apponitur
j ; cor. 12,
prorumpunt , divinam omnipotentiam laudant, B. pro quo ut ejiciatur, ter Domioiim rogat, et non
Fortunati raerita venerantur. Verumtamen prae- exauditur ? irao apposita simili causa ostenditur,
dicta mulier sine bacuio quidem inoedit sed adhuc ;
cum virtulein in infirmitate perfici , divino ei ora-
claudicat: quod ex ditina dispensatione arbitror culo dicitur. Propheta quoque David, ut flagellis f sa i. 55,2
evenisse, ut in altero divinae munera pietatis intel- corrigeretur orabat Proba inquit Doniine et : , , ,

ligat, in altero severitatem adhibita: correctionis tenta me ure renes nioos et cor meum. Et quasi
: Psal M". I!

attendnt. Etenim Dorainus oranipotens pauperes ab eo [quid teutationes sibi] prosint oxquireres in ;

suos pia severitate flagellat, ut eo inagis fulgidiores alio Psalmo evidenter insinuat; Castigans, iuquit,
efficiat, quo vehementius in camino mundanse tri- castigavit me Dominus, et morti non tradidit me.
bulationis exarainat. Beatus Job divina voce laudatur, etquod ei similis '"'' '" l8,

20 Amplectenda sunt nobis divina flagella liujus- in terra non sit superna asxertione probatur et
, :

Adhortniio ut modi et iequanimiter toleranda quia ab hereditate : tainen filiis orbatur, possessionibus spoliatur, a di-
/taaeita Dn paterna indignus excluditur quisquis paterna ca- gnitatibus sublimatus dejioitur, [pessimo] insuper
,
puliriiter *.. ..
,, , ,

faanlur.
stigatione commomtus nullatenus emendatur. Ne morbo percutitur et a plauta pedis usque ad verli-
,

ergo nos, dilectissimi, ab hereditate sua Pater cce- cem vulnus aperitur; ut profecto fldeies intelligant,
lestis excludat optemus, ut nos per flagella suas
; in hoc miindo sempcr esse plorandum quia, qui :

pietatis emendatos etticiat, mentis nostrae Juriliara bic in lacrymis seminant, illic in gaudio metenl e( ;

coraprimat, carnis nostrae lascivias severitatis sux qui hic euntes deflent, in futuro cum exultatione
mucrone trucidet, et, quod magis mirere, eo cla- laborum suorum manipulos colligent.

B
E

DE S. MARIO SOLITARIO
MAURIACI IN ARVERNIA-
COMMENTARIUS PR^EVIUS
Dc cjus cultu ccrto, Aclis apocryphis, cl incerta selate.

ejferri sacrum corpus, pro pluvia vel siccitate impe-

L
ua Durdanius Ihiv/us Lemovices ab Arvernis
tranda, quin optalus sequatur effectus.
•<eparat . a<l Auzam rivulum , jacet Mauria-
2 Vila prajfati S. Marii Confessoris Patroni
J cum ; in eoque Bcnediclini Ordinis el re-
urbis Mauriacensis, e Latino yetustissimoque quo-
,

'„, '/,',„",„
Mauriaca <*^^ formationis Cluniacensis, ccenobinm . quod a
dain membraneo manuscripto monasterii S. Petri
Theodechilde, Chlodovei Francorum Regis filia, fun-
ejus lem urbis atque posl Vitam et miracuia S.
datum creditur , S. Petro dicatum. Oppidum vero
,

Austremonii , ejusdem S. Marii Acta continente

ipsum cumlitulo Archipresbgtcratus, sub diaxesi Cla-
,

fideliteretad verhum descripta, uti <><l calcem ecgra-

romotttana ud ptures circum vicos extensi, o<l provisia-
/<!<i legilur, et interscltedasP. Odonis Gisssei veperta,
nem Episcopi pertinet, qui ecclesise ihi Parochiali Cu-
«<l nos venit beneficio /'. Petri Possini sub hoc titulo,
ratum imponit. Ail casnobialem vero ecclesiam cori<us
Incipil Viia S. Mari , Patroni nostri qui titulus
S. Marii, m eremiticx suge exercilationis loco sedecim
;

I'
aliique, Capitibus yrsefixi singulis, eleganliori notantur
C leucis distante sepulti . transferri curavit nobilissima
rtibricu. Sequuntur «tiiciii in eodem codice, satis male
quaedam feiiiina, noniine Ermengardis, quod exinde
habito . Passio SS. Tiburtii et Vincentii, Vitaeque
multis ibi miraculis claruit , celebri religione cultum
Ar-
Sanctorum (iuinidii - (cujus Reliquias pos,- I
'"
1 . 1 r »
i

Itac viii Junii , tioti snliini istic, sed et pe.r totam

sidet Conveutus Mauriacensis Benedicti, Odonis,
verniant et Aquitaniam. Dommicus tle Jesu, Carme-
Albmi. Ihtx utitent ideo liic adjungo , ut i<<<osi<nilc tnterYUat
aban.circ. Uta Discalciatus , in Pita seu Historia panegyrica , ., ,. '., Patronorum
IQWmr/mi; faciam, ipsum Maurtacense i<r<i<<i<iu<u adhuc wpercsse
hujus Sancti, allctjaltis a Jacobo Branche inler Cilas
aut superfuisse , cum ista Odoni Gissseo tl<< scribe-
Sanctorum Arvermx, existimat, Ermengardim prts-
Ixiiilur . unlc iitcttium srcnli liujus <lcluucl<< .
Iicrt 111

diclam eam esse, quaa Stephano, ejus nciiniiiis quinto

Pullatio Ilcitrficioriiin cl Ituliclbiis Abbutiui nni Gullttit
Episcopo Claromontano, 111 favorem, ecclesias Ca-
nusqtiam lltud iioiiiiiiiiur. t't ul est, cclnn ub eis <j'tt
thedralis dedit Ecclesiam Silvaniacensem
,
cum ,

mtnc lociini possident de prsesenti sacri corporis cultu

unUoluim.11- Nohanensi tempore Philippi Franciaa Re-
turra* ,

ac statu distinctius edoceri ; tum etiam de pranomi-

gis, circa annum mlx. Addit idem Branche, quod,
ii.iii^ tribus Sanctis, Benedicto, OJone, Albino, quo-
licet Sanctus hic proprium habeat Mauriaci sacel-
iuiii ibidem Vitse haberi dicuntur, sminc vulgo noli,
lum, tamen Dominica festuin prsecedente, scrinium
Benedictus totius Ordinis Patriarcha . Odo Abbas
ejus efleratur processionaliter in proximum oppido
Cluniacensis Albinus Andegavensis Episeopus ; an
nionlem. ad duos belhci tormenti jactus distantem,
,

alti ttobis ttjtioti. De primo el lertio egimus m

farsan
dictum Podium S. Marii ibique relinquatur totos ;

Martio nec non m Majo de Alcuino, alias etiam

,
tres menses, visitandum a frequentia concurrentium
dtctu Albino; tle lldone Brturi xvm Novembris. Gui-
illuc vicinorum quo in monte prsedictus Stepha-
:

nidii autem, seu Quinidii, Episcopi Pasoniensis, Acta

nus ecclesiam consecrarit, supra cujus tectum nocte
illuslravit Bollandus ad diem xv Februarii. Sciri
sequenti lux magna effulserat, totam circura 1II11-
ct ecclesia etiam velim, sintne adhuc 111 usu Invitatorium, Au-
niinans regionem. Agitur de Itoc ntontc
tiphonse, Versus Responsoria et Hymni oflicii
num. 33 et 35, simulque indtcalur , numquam illur , ,

S. Marii,
 HS DE S. MARIO SOLITARIO.
S. Marii ad Maiutitium, Laudes ac Vesperas, sicut
, jussit ut direretur vocabulo Bernardus; num. 12
ai i<ine D. P
i
in rodem eodiee pcnuntur ante Vilam ; quseque for- qnnd cawttf, Salmana nuncupatus, a Sancto vocatus
tattis antiquum $nritomma } iperque scribendse argu- esi baptismo Bamerus; quodque Stennonio ^aro-
in

mentutn nutmimstrarunt : unde ea tpsu valdc optamus lifiico idrm Sanctus

nnm. 14 gesti in se miraculi
i.illli !.-,, I. publicationem fortiter interdicens; locutioni Tento-

Culfus tafc
3 Non \bi autrm conrittit Sancti illius cultus ; tota nica? assuetum imposuit vocabulum Hilpericus^ S. dum
Teulonl-
di/fusus, enim diacesi Claromontana Officium deeoflt sub ritu Gregorius Turonensis, in Arvemia natus et educatas, cii unm^na
samiduplicu parthn hac di$, partim prsreedenti; uti
, qui tu sua Francorum Historia duortim potistimum impii/mitiir
soclo S.Au-
opparet ex Breviarits Ecclesiss Claromontanw et mo- Episcopatuum, Turonensis, videlicet et Claromoniani, strcmonU,
nasterii Casat-Dei, Complures per Arverniam et Antistites sibi enumerandos proposuit seriatim ; inter
Aquitaniflm ecclesiae pluraque altaria, inquit Juco- hos primum statuit Austremonium, Decio et Grato
bus Branche , inveniuntur eidem dicata, in quibus Coss. id est anno ocl, missum in Gallias, uti ipse ait
per intercessionem multa Deua operatur mi- illius, lib. 1 cap. 28. Aiqui tota tvnc Gallia, unis parens
acula
i puta ecclesia Villae siccaa, prope Cadurcum;
; Romanis, Francica et Teutonica ignorabat nomina;
Capellu intra aedem Divae Virginis a Portu, Cla.ro- quxetiam inepte finguntur assumi ab liomine, qualem
raonte, aliaque ibidem S. Petri in ecclesia S. Ju- , tuncMarium eoncipere oporteret^ lingua, teae, natione
aut etiam rli-
liani Brivatensi; in vicoS. Saturnini prope Clarum- Romano. Quod siista inepte fingerentur detati, multo scl/mlo Cbrisli
raontem Massiad, Orceti, Outablae prope lesorium;
; etiam ineptius ftnguniur de eo, qui {ut scriptis ab
BonnBBguis, prope Ussetura Fortunis, prope Mu- ; anterioribus traditum. inq uitAuctor Vitszipso inittoj
ratum; CroncaB e1 Moledis, prope S. FJorum; ud ex illorum collegio fuit di^pipulorum, qui cum Do-
S. Bonitum, prope Achonem. Besseriis autem pago, minum Jesum praesentem in carne vidissent, pnmos
pcr sacrlta ct
a Uarta:
ijin duabus leucis Pebraco, ad vi\ Jun. con-
distal Apostolorum Petrum Paulum Homam sunt secuti,
et
currunt rustici, suaei animalia commendaturi, suc- ac divinae prasdicationis sub eorum magisterio fide-
i
essu optimo, ul ipsemet ex mdcxlhi,
iis intellexi an. les extitere ministri.
rjuando illuc ut minimum duo millia confluxerant G Joannes Savaro, Pr/rses
E
et Prsefectus Arvernix,
Florult rnim
nec probare potui Dominorum quorumdam secula- vir eruditus deque litteris et patriie suss historia optime Avstremonlus
jium cupiditatem, vindicantium sibi bonum partem meritus, de S Austremonio scribit in Oriqinibus Urbis secttto 3,
caseorum, magno tunc numero oiforri solitorum ;
Claromtniiaii.r, ciiiii, postquam annos sex et triginta
metuique ne tis id nnale aliquando cedat, suae prsfuisset Ecclesias, sibi substituisse S. Urbi-
4 Ttlem Jacobus Branche, istis sic relatis, ad finem cum, decessisseque a<i Iciodorum vicum, et adhuc
Yii.r GallicSi a se post, pratallegatum Carmelitam sex annos superfuisse. Acta S. Drbici dedit Hensche-
Yitam non
rtuieiniiiit.r ; Latinm veteris, qttam etiam tr> arckivis niuSfd/ocuitque vita functum circa aiinum cccxu; rur-
seripsll s. odo
Ab. Cluniac. ecclesia Brivatensis servari asscrit, auctorem facit S. sumquedie v Junii, de successoribus ejus Sanctis Leo-
Odonem, Abbatem Cluniacensem ; teetem nutiimno- gontio Iliidio probavit, ex eorum Actis, seculo iv
ct

minans, neque animadvertens quod antea dixerat de Atque hinc porro exmente Turonensis ad S.
floruu-se.
Ermengarde, velut tranelationis curatrice, secubo xi Austremnniura, seculo jii dimidio advectum, facilisest
admedietatem provecto; quodque S. Odo obierit anno ascensus ; non ilem ad eetatem Apostolorum; cui qui

dccccxlii, unp ut minimum seculo citius. Adde, quod S. Austreraonium admovent ex quadam opinatione vul-
stylus tam vefbosus, qttalem hic reperiO ac potissimum t/i, ignotas t>ibi suarum Ecclesiarum origines cwpide ad
libroprwio fqui tamen et secundus ejusdem Auctoris Apostolos attollentis, enormem coguntur in Episcopnrum
suiit nequaqnam
Odonem istum referat, ex suis scri- successionibus admittere hiatum : quodfierinon deberet
ptis satis noscendum, Neque dixerim hunc ecripsisse absque certissimis testimoniis, qualia j>ro S. Austre
quidpiam, rogatuma Mauriacensibus Monachis, prius monio non habentur, nedum pro S. Mario ; atqueadeo
forsitan quam transferretur ad ipsos Corptts, in propin- vacillet nctesse est, quidquid de hoc, ut tali, dicitur
utpote verbo-
tUsima "t.
qnopossidentes et regentes parochiam, S, M&rri dictam toto tibro pnmo ViHf. Tolum tamencontextum hicdare
ctiuiit ipsam; nisi Ermcngardis alia anterioradmitta- proposui, ut suo quisque rem arbitrio sestimet, tanto
fur, quse translatfbuem curaverit. Tunc eriim facile quanlo fidelius transcriptam acceperit
liberior futurus.
concessera ab Odone composit/um Ofjtcium, quodpostea qualemcumque S. Marii Viiam,
extenderit alius ampiissima plirasi, addens ex suo 7 Etjo in ea nihit videg, in quo possit verosimilis F
librum secttndum de. translatione et miraculis posterio- atiqua, de S. Marii xlate, conjectura formari, quam verosimilitor
ribus : maneret tamen diffictte capln, quomodo talem ipsa illa Teutonica nomma,quas atias per summamab- dictus mtsisse.

auctorem habens, s Marlum

satts habuisset eo innominato poUiceii, surditatem inducta deberemus agnosccre, Quid enim,
s cut ipse
simpliciter scripturum se Acta Sancti, prout tradita altuittle babemns,
quo ille vehementer suadeatur non missus a S.
siini abantiquia et juidemscriptis, ui posiea innuitj esse multojuniorS. Gregorio Turonensi? qui cum ple Pctro;
seque.... Bdem totiushistorise committere eis qui rorunique Arvernorum Sanctorum Acta suis in libris,
haec tradiderunt. Tdem autem queritur de uno quopiam de gloria Martyrum et vitis Patrum, insigniter illu-
recentiorum, quod, antiquis non contentus, Acta S. strarit ; S. Marii tamen non meminit. Primi autem,
Marii tanfis superfluitatibus, tantaque inanium im- qui deeo scripseruntaliquid, videntur Monachi Mau-
plerit luculeuta nugacitate dictorura, ut gravibus riacenses fuisse, postquam ipsis fuit loci sepulcralis
quibusque lectoribus sive auditoribus, non solum cura commissa. Liceat ergo opinari mihi, quod sicut
uauseara atque fastidium, verumetiam tnisiob Sancti a S. Petro missus S. Austremonius dicitur, quia
reverentiam] totum pene quod ibi dicitur, cuntem- missus ab aliquo cjns in Apostolica Sede successore,
nendum penifus videretur et alyicienduin. pnta S. Fabiano, initio anni ccl yita functo>; sic et S.
trmporaque ct .i / tiianii hsec censura non etiam caderel in ipsam- Marius, ad reliquias Gentilisnii in Arvernix superioris
res tnire con- met Uliut Prrfationem verbosissimam totttmquc librum montanis extirpandas, missus al> atiquo Arvernorum
fUndmtem, primum : in quo non solum verba,sed res etiam ipsse Episcopo, seculo vi vel vn, Francisjam tota Arverma
tates sunt, Henschenius noster dubitaverU, essenins
ui dominaritibus, dicatur missus a S. Austreraonio, quia
ticet in Giil-
typis evulganda nostris ; ipseque Auctor merito caverit illustrior nullus occurrebat, cujus nomini ca missio liis venrrit
fidejuberepro veritate ht&ioriss, a s« scribendst ex cm- adscriberetur, db hominibus, minime malis, et initia anno '200,

ttquit,Quis enim utcumque peritus linguarum ac tem- fidei Christiante apud se posita per S. Austremonium
porum, sine stomacho tegat, quod socius futprseferturj agnoscentibus. Iia optime intelligetur, quomodo potuerit
S. Austremonii, missusque Oatiiam Boma Sanctus, m Marius, conversis bapti&atisgue a se ponore nomina
Erraouio iamomaco a se curdto et baptixato nttm. 11, Teutonica, td est, Francica : st tamen alia uomina itti

unquam
 DIE OCTAVA JUHII.
113
unquam habtterunt, et pltts quam a morbis corporis cu- siasticis pariter et laicis, fiat et
ct Marius celebretur
festum, D
rnti fucrunt, nec a nalivitale
fartc perti-
Ghristiani. .Equidem prout solitum et de jure statutum in d.
fieri
vereor, ul totn itra AicTom: d. p. i

nent ad secu-
tot verbis deprseiicata Oentiliam conver- dimceai diebus Dominicis et Festis solennibus, agatur 10 Se-
in
lum 6 vel 7. sio, aliud habeat m rei veritate fundamentum; quam tota prad. Parochia"; scilicet pttmi-r.
quotlS. Marius, nulloadhuc imposito sacrs
memoria miracu- TramkMo S.
ordina- lorum intemerata Virginis die ix Maji ;
aimiliter et Hartt:
tionis officio, seil pii pectoris npellente devotione, festum B. Quinidii, xv Februarii;
et ejus Transla-
cl simplex Cteriotte; montanis Lorninibtts, Chriitumis tio. xxv Septembris et Translatio S. Marii
;

quidem, seAperquamrvdMi inuituendu uttlem operam Pxeabyteri et Confessoris x Septembris.

Cupieu-
navatierit, ex ca quam stbt delegerat soliludini appro- ; tes insuper eorura volnntatcm
adbuc propensio-
bante, aut etiam horlante Claromontano Bpiscopo, qui rem reddere conoedimus in Domino omnilius et
;

ei ClertcaUm lomsuram dederat. Se,lhxc per te ,ttju- singulis, prasdictas ecclesias visitantibus
et pral
,l„-ri lector
;
et quantumplus /Sdei mereantur qux stri- torum Sanctorum fe.-ta diebus superiorihus celebi
ran-
ctiiu dicuntur libro 2, qttam qux libro i inm proltxe tibus, xl dies Indulgentiarun
juas ab hoc pcrpe-
exaggerantur. tuo statuimus valituras. In quorum omniuin et
8 Certiora sunt veteris cullus monumenta, in eo ubi singulorum robur, 6dem, et lcstimunium
Ejns in loco
prlmrn sepul- Sanctuscrcmiticamvitamduxit ,i mpvXtus fuit loco litteraa sigiUi noatri rotundi appensione jussimus
titrx mcmoria seritabejus ibi spelunca tt„- muniri. Datum domo
in nustra
Claro- Episcopaii
minart S. Mary le Creux. in tabulis ex Arvernorum moutensi, diev mensis Maji, anno Domini mijxxviu.
dialecto, leCroz, id est Cavum S. Marii, sive ad lilte- Signatum G. Dovitre; elsigillatum mfra rubra cera,
r.tui S. Marius cavus. Ibi erecta super ipsuin eccle- vincta rortlttlo rttbro srnm.
sia Parochialis, sttb tituloS. Petri, etiamnum servat 10 Miiamttr luc niltit pom pro vm Junii. qiti tam-
arcam cprporis ligneam, circulis ferreis circumrla- qtttitn Nataiis S. Marii etiam nunc colitur Offtcio se.mi- Hee/ hodiedum
iiau, unde assumptum fuit translerendum Mauria- dupi.ici, ut paict solus atjatur
expropriorum dicecesis Claromonlarut
natalis 8
cuin eademque in valle scaturit fons, ab eodera
: festortim intlieitlo iintc nobis transcriptn, ct Ultline
re- Junit.
Sancto nominatus. ex quo bibentes a?gri sanitatem citandt Officti pro anno muixvi quando idem E
; festum,
frequenter hauriunt : et ducentis abinde passibus tltnceoticuirenscnm Fcna v Pcntecoslalts liebtliitiiml.e,
iuonstratur lapis, unde is populura solebat iustruere, transferri conttgti usqiie tn xm Julii, cum addilo;
dicta Sedes S. Marii : ipsa vero ecclesia plurimum Fuit viii Juuii. Miujis eiitim intritnt indelur, Transla-
ctiam nunc visitatur, absente licet corpore, et mul- tionis festtim, cttm pnerogatlva Indultjcnlitiriim tain
tis illustratur miraculis. Jlu Jacobus te Briinche, qni sludiose postultidim apopulo, coiieessumque ab Episco-
tion videtur posiea mtigni fncere, quod Marojolium, ubi po, non perennasse ttd poslcros; sed in diclo Ortliue
Satteli anima visa cst, venieutt ad sepulturam curan- Indiculoque omnino prmteriri; fortaesis quia in vinde-
titiiit Episcopo, ferri iu cailum, putelur ab aliquibus tnieetemjms cadens, minus aptum erat cienao cancursni
rsse, quod hodie vocatttr Potlium S. Marii, diversum a popttlart. Fuit attlem Episcoptts Tltomas, ut Itoc obi-
prxdicto, inter civitalem S. Flori et Mauriacum, qui ler dicam, qm Socielalem nosiram, ex Italta atlductam,
tocus ubest leuets 8 a loeo septtltttrae : eslque vero pro- primus stabiltrit in Galtia, jaclis trium CoUegiontm
pins, Mitrojoliiint hautl distare, a parochia S. Victo- fuinlttmeiiiis, Billomi inArvernia Quis i!le Tho-
et Patisiisin Fran-
ris, si nvn esi ipsamet; siquidem hic tbi dtcitnr in cor- cia, quod tii iiia.rimtini tleinde celebritatem ampliiudi-
71104?

pore requiescere num. 19 distatque a Cavo-S. Marii nemque excrescens, Claromonlani Collegii nomen usque
solum teucis dttabits. Quod atitetn prxnominatitm Po- ad noslra hscr tempora lenuil; donec suum tllud Uex
dium attiuel, id quoniam jacct in via Massiaco Mau- Liulovtcus XIV fccil, cxpiltjiie. Ludovici Matjtti vocari;
itaeitm eitntibits. credddcrim, transeitnle illac corpore tertium Mauriaci erectum fuit,
; uttdr. diploma prxnola-
donatitm Maitriaccnsibus fttissc , occosione mtractilt, tum aceepimus, abstfue spe inveniendi quce suprtt opta-
ctrcit mtilum in pr.eceps lapsum patrati num. 2o : sicul bamits vetusttora tnonumcnla.
alias smpe in lultbiisfacliim tcgitnus.
9 Hacteutts scripseram, quando Matiriaco accepi,
,-ililitm ttiite annos clx ct amptitts Episcopate drcretum.
VITA
tte festo Tratislationis x Scplcnibris cclehrontlo, tn heec
verba : Thomas du Prat, miseratione divina Claro- ExveleriMS. Maitriacensi.
ntonlensis Episcopus et Dominus, universis et sin-
gulis Christi fidelibus, in eoqui est vera salus, salu- PROLOGUS.
tem sempiternarn. Cura Pasturalis estvigilare super
gregein sibi commissum, et illius in omniljus salu- Jnter omnes Sanctos, qui post Doraini Salvatoris
tem procurare, imo Omnipotenti se tribuere fidelem adventum, vel vita, vel praulicatione claruere per
fnfer Sanctos
ministrum, et maxime si ea quae petuntur anima- niuinlum, illonnn Vfil maxime apud fideles attollenda prasclpue lau-
rum salutem concernunt. Considerantes igitur fer- sunt merita, per quos fides ipsa toto orbe fundata dandl.
vorein caritatis devotiunemque sinceram subilitorum esf, ac prupagati. Qnamvis enim postea extitermt
nostrorum, civium et habitatorum villaj Mauriaci, multi, qui et saiictse vitae mirandis exercitiis ii-
Staluil Tho- prafiUe nostra dicecesis, quatn babent erga eccle- tisque magnis, et signorum quoque gratia «•olluta
mai E/iisc. ut
siam parochialem d. vilte, ubi imago Deiparas et iugentibus enituere miraculis quidquid tamen isto-
inttr alta ;

,j't.,Jam fcsta sacrosanctae Virginis Mariae veneratur et decora- rum obtinuit fides et mentum, totum ad
illorum
tur, ob miracula qua? Deus ornnipotens, intuitu spectat nihilominus meriti supplcmeDtum, per quos
beatissima? Virginis, ibtdem crebro et tle dic iu isti ad gratiam cradulitatis, et ad virtutempervenire
dieii, facere et operari dignatur
nec non et propter ; poluerujit periidcrn operationis. Huc acccdit, quod
corpora Sanctorum Quinidti Episcopi et Marii Con- imsestimabiliter furtioris virtulisfuit meritique ma-
fessorum, quae requiescunt, coiuntur, et venerantur joris, iiuam esse nune
tempore agnovisse
possit, eo
devutissime a dictis civibus alia in ecclesia praed. ac suscepisse credulitatem verse pietatis, quo m»n-
oppidi, videlicetin ccenobio S. Petri Ordinis S. dum tanta fuerat gloria ac virtute comprobata, post
Benedicti. Nos
ergo, ex officio nostro optantes, illorum etiam ex hac vita discessum, qui ejus agni-
qui fttlein pri-
eorum prajdietorum subditorttm nostrurum devotio- tores ante fuissent atque cultores. Ea namque, qui- nti aununtta-
nem augere, sicut sitimus et desideramus Domi- m bus bi post hanc vttamapud Deum se vivere et per runt popuHtt
no concedimus, permittimus, et volumus, quod de
; illumplurimum se posse deraoustrant, indubitanter
cetero annissingulis, eodem in loco, a viris eccle- ac certissime probant, nequaquam illos, dum hic
Junit T. II 15 viverent,
 114 DE S. MARIO SOLITARIO.
viverent, in cultu pietatis errasse, acper lioc imita-
WCTORE D. P.
indubitabilem sequentibus cffecis-
tionem verae
se :
fldei

qnodjam temporibus nostris tot et tantis cer-

LIBER I APOCRYPHUS
tissimum factum est documentis, ut facilius, etiam
nolens quispiam, credere liis cogatur, qu» negare
CAPUT 1.

non posse convincitur, quam ut credere velit, labo-

r 18 persuadendum cuipiam videatur. At vero Missio viri ApostoHci in Arverniam et

ttlant atlltuc
priinis temporibus grandis binc poterat luima-
illis secessus in locum solilarium.
reccntem pro-
nis mentibus nutabilitas dubietatis irrepere ne ;
bantes mtra-
cvlti. forte illud quod credendum pravdicabatur, tale quid _l3''atus igitur Marius, ut scriptis ab anterioribus
Dlscipulus
damesset, quodad tempus aliquod praevalens, postea traditum accepimus, ex illorum collegio fuit disci- Chrlttt,
penitus esse desineret. Sed profecto tanta reduu- pulorum, qui cum Dominum Jesum prsesentem in
dantia inluerebat illis virtus et gratia Spiritus san-
carne vidissent, primos Apostolorum Petrum et
ut ipsam sinceriter intuentes in fidei pradica-
cti, Paulum Romam
sunt secuti, ac divinae praedica-
tione certitudineui veritatis, nullam in ea recipere
tionis sub ipsorum magisterio fideles extitere nii-
possent ambiguitatem dubitationis. Imo vero tantum nistri.Unde quatuor ex his Princeps Apost.olorum
in eis exuberavit, tantaquo illos ejusdem Spiritus Petrus, electos atque expertas virtutis testimoniis
abundantia replevit, ut non tantum fortissima fide approbatos, primo ad proximiores direxisse fertur
retinere, verum etiain pradicatione inslantissima Italiaj fines; postquain ibi sufficienter verbum fidei
toto illam satagerent orbe diflundere. pradicassent, deinceps ad Gallias usque pmgressu-
2 Jain vero quis digne valcat ajstiinare, quanta ros, idemque verbum per ipsas disseminaturos a.
quantasque glori», et quanti meriti virtus
et multa sua
fuerit, Horum primum nomine Austremonium b conse-
toleritiitta. illa, qua. prn eadem pradicatione per totani mundi crasse perbibetur Episcopum; comitesque illi attri- n S, Vetro
latitudinem disseminanda, nec pericula vel labores buisse Necterium c Presbyterum, et Diaconum d
in Gallias
missus,
asperrimorum expaverunt itinerum, nec universa- Mainmetum, atque Marium, verbi Dei strenuum fi- c d
rum angustias indigentiaruiu, nec barbararuni im- delemque ministrum. Ita nondum alicujus uffieii
inaiies gentium feritates, nec affuturas absque dubio Sacerdotalis sublimatione promotus, jam tamen di- E
multimoda* persecutiones, postremo nec tantorum vinas pnedicationis rainister Apostolica per Spirituni cum S. Au-
tam diversa genera tormentorum, et per ipsa tan- ifiemonio,
sanctum electione monstratus est dignus et qui :

dem illatum crudelissimae mortis exitium? Quud si fines, domos, et possessiones, notos et amicos de-
aliquando aliquibus borum , in talibus patientis, serens ac parentes, ad labores Apostolicos in fidei
supenue pepercit consiliuin Majestatis ;
quis tamen annuntiatione ac testificatione properanter adjuvan-
audeut dicere, illos passionum gloria caruisse, quos dos, annuntiando eamdem exteris nationibus fidem,
constat scmetipsos ad omnes perferendas passiones, idem quod Apostoli ministerium sortitus est eum-
non tradidisse solum verum etiam quodammodo
, demque laborem factusqne est alienis vir Aposto-
;

ingessisse? Talium unum, nobis peculiarem Patro- lica? dignitatis, qui secutus Apostolos alienus fieri
ul fecil S. Mariuin, dignatio
nuni, Snnctum scilicet ccelestis non cunctatus est suis.
Martus;
attribuit: ob cujus ingens merituni atque eniinen- 4 Et illos quidem quos, Ordinum sacrorum gra-
tisshnain gloriam aliquatenus exprimendam, pauca dibus acceptatis , ipsa ordinationis necessitas ad
qusedam de hujusmodi putavimus in primis
viris iicet solum
solicitudinem impellebat, injunctae administrationis
Clericus esset
generaliter loqui. Nunc ad specialia ipsiuBita nobis, non adeo mirum est instantissimos operatores fuisse
pro exilitate sermonis, toquendi sive narrandi vide- Dei agriculturse Deique sedificationis. At iste, nullo
tur iiilentiu dirigenda, ut ca ipsa tanen non aliunde adhuc imposito sacrse Ordinationis officio, scd soli
laudanda putentur aut approbanda, quam ex eo ipso pii pectoris compellente devutione, instantissimus
cujitl Acta
iiiniiii iii
quod generalis talium Sanctorum probatur habere nibilominus operator effectus, nonne digne
est pro
hosttate ob- 1 l.itio; hoc est. non commentitiis aliquibus aut tantae virtutis gratuita ac spontanea assumptione
(uyC'1'ti, extrinsecus perquisitis laudationibus, sed ex ipsa mirandus? Nam qualiter cum sociis, quibus ab
suorum evidenti intimutione gestorum, Jam dudum Apostolortim principe comes ac minister fuerat at-
siquidem nescio quis hujus beatissimi, sicut et plures tributus, opus assumptum fuerit executus, historica
aliialiorum suscepta narratione gestorum, tantis de tllis traditio nobis evidenter ostendit; ubi ea quse
ilhim superfiuitatibus tantaque inaniuni opplevit lu- de ipso vel circa ipsum deinceps suntacta narravit.
culenta nugacitate dictorum ; utgravibus quibusque Et verbis quidem illud ipsum satis astruxit, asserens
lectoribus sive auditoribusnon solum nauseani pariat illum non minus sociis insignem, tain pra?dicatio- sociii tamen
atque fastidium, vcnim etinm (nisi ob Sancti rcve- nibus, quam virtutibus atque miractilis, una cum
ju/i'Io tn fitie
prtcdicanda
i.iitiaiii tuium peue qiicul ibi dicitur, contcninen- illistotam pene Italiam ad verae pietatis adduxisse inferior,
ili.iu penitus videatur et abjiciendum. Quapropter culturam. I)e moribus quoque ipsius animique vir-
S,iiij>!iilu> bis oiiiiiilms penitus omissis, gesta beatissimi viri, tutibus ac vitae instructione, prasclara retulit multa,
tliilltiil prout nobis tradita suut ab antiquis, ita simplicit sr quibus appareret, quod ad tautos populos conver-
tiroul Italicn-
acbrevitor decrevimusexpromenda; ut non tatitum tendos satis in eo prasdicationi congrueret vita.
titi tinlitiiti-

tus teflpta.
silimet consideratiolH' iligna ct laudalnli, seil na de- Verum id quod deinceps narratur actum, oiunem
rata c endatiolie sinl \aciia. Neque enilii allt hac in re attestationem probatur superare verbo-
extra appositis compositionibus debent superflue rum. Id autem est, quod sanctus ille Puiitifex Austre-
phalerari, auf proprii internique sui decoris neglecta monius, cum prsediotis duobus sociis, Necterio
consideratione, tantss pulchritudinis admiratione et Presbytero Diaconoque Mammeto, remorans adhuc
glonticatiniie fraudari. Fideni sane tntius historise, in Italiffl fiuibus, tertium illum socium, et in prae-
ab anterioribus nobis ab ils nra:-
traditas, de ipso vcl actibus dicationis officio comministrum Marium beatissi-
nvt/t r I"
ipsius, illis qui committimus; lan-
heec tradidere mum, delegisse diritur ac judicasse pra?mittendum r, Arvcrniam .

tuiuque sccundum relationein eorum, vel recitamus ad insinuandum verbis et virtutibus, fidei et vir-
ejus gestn, vel pnudicanius de magnitudine tamen : tutis Christianae doctrinam gentibus Galliarum.
mi liiti meritorumque ipsius nulli penitus ambigen- Quod onus ipse, licet maximum, nec expavit. nec
duni esse censenius, quam quotidianis satisque mi- recusavit, nec tamqnam gravissimum cunctabundus
randis comprobari miraculis vidcnius. suscipere dubitavit. Nam de hac re a Sanctn illo
conventus, qualiter illius mandatum acceperit atque
susceperit,
 DIE OCTAV \ JLNII. «5
susceperit, juxta ea qua tradita hinc accepimus, mirum si ad ha?c obtinenda magnis quantumcumque D
brevitcr aliqua inserere putavimus. laboribus putaveris properandum, nec ab iis ullus te B * > IS -

5 Vides, inquit S. Austremonius, Mari, vene- revocaverit metus quorumenmqne perpetiendorum.

•jui suscepta rande frater, et dilectissime fili, cum ratione tem- Sapientcr igitur atque utiliter inchoaiiduin non re-
e.rhortatlone
poris, tum quoque et dignitate operis et utilitata cusasti,qund favente Deo fortiter consummasti.
Austremonii
operationis, atque ad ultimurn paucitate nos cogi Postulatum itaque orationum suffragiura mox in
operariorum ut in , agricultura Dominica nulla pra-senti beatus Ponlilex abunde studuit impenden-
penitusdebeamus torpere desidia : sed totis viribus dum, benedictione solenni pietatis illi prosperitatera
ita jugitersancto nobis insistendum est labori. ut si itineris, devotionem operationis, instantiam fru-
fieri possit nullum momentum temporis, nulla pau- ctumque nb inimicis tuitionem, patiendi
laboris.
sationis requies dependatur inutili vacatioui. Igitur fortitudinem. sustinendi longaninutatem, atque ad
dum nos in his adhuc finibus remoramur, per te ultimtim certamini bono et cursui consummato
partes orbis occidui claritate sanctce prffidicatiqnis fideique servatae repositam, a justo judice, justitiae
ac luinine veritatis volumus illu>trari utet pereun- ; coronam.
tibus populis salus per te conferatur aeterna, et tibi 7 Ita profectus, Italias finibus transmissis, atque
per salvationem illorum Domini tui gaudium, atque Alpibus superatis, pervenit ad Oallias, verbum dis-
Arveriilainqu
in regno coelorum super multa constituaris. Ne seminans pietatis per quaaoumque transibat loca inyrrssus,
verearis hominum ferociam barbarorum, quia missos Hnc modo ipsam quoque Galliam pene pertransiens,
nos esse nosti a Domino, sicut oves in medio lupo- Aquitaniseque regionibliis appropinquans. in terri-
rum. Sed numquid suos oderat. quos ita mittebat? torium devenit Arvernicum; ubi in qnodam ipsa-
an non potius quantum diligeret studebat hinc , rumque conflnio patriarum locatus, sol veritatis ab
ostendere, qucs et insectatione hostium, patientise Orientalilms adveniens oris, usque in ipsos limites
palmam acquirere, et de ipsorum postmodum sub- Occidentalis Oceani porrectis facilius radiis resplen-
jectione in coelesti curia volebat sulilimiter trium- deret; itaque iUuminaret innumer.is mulliliidines
phare? Ad hnjus igitur remuneratinnem prselii, ad populorum, antequam eo venirct. Ibi quoque tem-
g
hujns semper aspice gloriam triumphi; et numquara pore pauco , per totam circumcirca regionepi,
ad laboris quanticumque, sive tribulationis perpes- Evangelicm prsedicationia eadem lux clara difiun-
sionem, aut metus aliquid patieris aut ttedii. Tum ditur; verba pr.-cdicationis , operum miraodorum m „ti„patrat
beatissimus Marius, alacer mngis ac gaudens, quam signa sequunlur; et quidquid auditum vcnire posset miramla;
alacriler
dubitans aut pavidus, ad tale beati Pontificis horta- in dubium, gestis mirabilibus assertuin, cerlissi-
profcctus.
mentnm hoc mndo fertur dedisse respnnsum : Quam mum comprobatur. Reddcbantur namque hnnina
dulcia mihi tua, Beatissime Pater, sunt mandata ! caecis, surdis auditio, debilibus membrorum forti-
quam salularia videntur tua monita! quantique et tudo vigorque, a-gris quibuscumque atque languen-
opportunitatem afferre meriti comparandi, et beati- tibtis ad integrum pristina salus; fatigatis ab spiri-
tudinem praqiarare priemiiconsequendi! Agnosco te tibus immundis perfecta ctiratio nec violentam ,

utilissimum praceptorem, et saluberrimum horla- aliquam vexandi ineorum sinebantur habere corpo-
torem. Par est igitur, ut me promptis<imurn habeas ribus, in quorum cnrdibus amittere cogebantur jus
obaudiiorem. Vadam laetus et alacer, eroque Deo improbnrn pristini doininafus. Ita divinis sagitlis
juvante non piger injuncti a te ofiicii prototo posse atque spiculis preedicando emissis, <lum Dei niiles
minister. Superest ut me semper indesinentibus tuis invictus coruscantibus se protegit atque elfulgurat
orationibus prosequaris, atque a cominuni omniiim armis, subactis hostibus universis, satis nobilem 'e
n agistro Christo Jesu Domino nostro sedulis obti- illorum subjectione triuraphum regno meruit im-
neas votis, ut et laborem congruum suscepto mi- portare coelorum. Et ille quidem ccelestis ostensor
in valle J»r-
nisterio juvet impendere, et laboris impensionem luminis humiiem sibi locuin, eoque adhuc tempore,
nensi crltam
nnn inanem aut infructuosam illis circa quas im- fama satis obscurum, propriae delegit habitationis :
sibl local :

pendetur gentibus existere, tantamque mihi ad pas- hcc est in quodam viculo, qui vulgari vocaljul" dici- F
sioncs universas, pro suo nomine perferendas, di- tur Vallis f Jornensis. r
gnetur patientiam dare, qutc immauitates omnes 8 Ibi igitur quaquaversum verbi seminandi gra-
valeat superare. tia discurrens, locatum sibi habebat hospitiolum,
*
6 Ita jam securus et intrepidus , summa etiain ouo rediens privatim secretiusque maneret. Veruin
c cuin devotione, ac si nullo monente, proficiscar ul- nequaquam obscuritate lori luminis claritas obscu-
et Apostolk-o
ptenus spiriin, troneus. Quid dicis, virvere mirabilis ac stupende? rati, quin potius claritate luminis obscuritas loci
Solus veritatis prasco ad innumerabilia cultorum fal- potuit meruitque depeili. Nam, ut de aiio quodam
sitatis impugnator non cunctaris accedere? In tot Sancto ait qiiidam, aQque sanctus ac doctus, illu-

populorum, tauta etiam antiquitate confirmatos er- stratur latibulum, dum limen recluditur. Denique,
rores, non vereris unus omniuin eversor insurgere? cum per loca circumquaque sita, perque diversas
Hinc certe probatur, quia quantum in te fuit, ad longius eliam positas reginnes, doctrina virtiitniu-
1

depellendos omnes, non Gallorum tautum, sed to- que, illius splendor effulgeret; sanctitas ac sinceri-
tius orbis errores, totum te et morlis omnibtis atque tas vitaj omnibus accedentibus mirabilis videbatur
intimis votis, si res evcnire posset, inipendere cu- nihilominus resplendere de qua re multa, ac m
:
"
nl lW
pivisses. Mirandum jam raultum non erit, quod superabundantius quam necesse est, a quodam rela- absllncntia

terrifica cnncfa facile contempsisti, dum ccelum esse tore actuum vitasque ipsius accepimus dicta, qua
unum optasti ex illis. qui enarraverunt gloriam Dei, nec omittenda ex toto, nec ei parte maxima puta-
atque in omnem terram exivit sonus eorum, et in vimus attingenda. Illud quamprimum Apostolicum
fines orbis terrae verba eorum.
Paulo Apostolo Cum exemplum iinitanduni sihi esse congriiuin dux.it el

legationem pro Christo fungi concupisti, atque unus commodum, castigare srilieet et in servitutem redi-

esse ex adjutoribus Dei mysteriorumque ipsius

, gere proprium corpus, ne aliis pradicans ipse repro
dispensator fidelis, et tara strenuus minister Christi, bus efficeretur. Abstinentia itaque mirabili pollebat,
quo secundum promissionem ipsius illic esse posses sed non liane sapienter quam mirabiliter
minus
honoriflcanfe P&tre, ubi Filius ipse, cui ministrastis exercebat nempe virtutis hujiis ratio semper
: ita

hac, inquam, tanta non inanis, sed verae magnifi- observanda deposcit, quam .le-nis Dominus in Evan- '

viiiia gloriae delectatus, acquisitione tantse sacrse- breviterquidem, scd pleniler intimavit.
gelio, Cum
que dignitatis «tudio pietatis illectus , non aileo enim de Joanne Baptista dixisset Venit ; enim
Joannes
 116 VITA S. MARII MAURIACENSIS.
. Joannes Baptista, non manducans neque bibens coramxerc eiis operum et justifieationes et remu- D
Bl MS. et dicunt, dxmonium habet; ac deinde de se ipso; nerationes unus obtinuit plurimorum.
vlgUUsgue
se exercens:
Venit autem filius hominis mandurans ct bibens; et
dicunt, eccc horao vorax et vini potator, peccatornm ANNOTATA D. P.
amicus et publicanorum insipientiam talia dieen- ;

tium his stalim paucullS redarguit verbis, Et justi- a Hic in margine notabatur Lect. II, ut appareat
pro tf/icio proprio thstuiciam in Lectiones Vitam fuis-
t
ficata cst, Inquit, sapientia a filiis suis quod tale :

est, ac si dictum esset, Irisipientes quique ac stnlti,

se. idque per totam Octavam : nam infra initio num.
justitise sive injustitia? meritum non nisi in sola 7, notatur in margine Dominica infra Oct. Lect. I,
ac porro ad astertscos, paucarum Itnearum inter-
consideratione constituunt vel sumendi cibi vel a
vallo interponendos. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8.
cibis ahstinendi; dum summam justitia* palmam
illam tribuunt solis, qui eo tantum more quo ipsi b S. Austrimonii Actadabuntur iNovembris.
solent a corporalibud abstinent cibis ; illos vero c Necterii, Branche Nectariura appellat, ejusque
minus reputant justos, qui cum ceteris utuntur corn- Vitam tradit sub die 9 Dccembris.
munibus alimentis at * vero generosi verae sapien-
:
d Neque hic Mammertus proprium aliquem cnltum

tise filii totum justitiaj meritum, nec ahstinentia?,

hahtt. ted de. eo agit Branche post Viiam S. Marii;
nec edulio, sed sapientise deferunt soli; qua inter additgue quod jn Arvernia sttperiore, prope oppidum
ceten>s religinsi cujusque hominisaetus, abstinendo Salers, parochia sit S. Mameti quam Joannes
dicta,

quoque, sirniliter ut edendo, non nisi rationabiliter AicelinuB Episcopus Claromontanus an. 1208 dedii suse
Cathedrali, nbt suspicatur sepultum Sanclum, quem
et jejunatur panter et manducatur. Suflieiat h.xc
dixissr paucis de tantae intimatione virtutis, ne qui etiam vocat Mammertum.
eam pulent in sola jejunandi diuturnitate, sed in e Idem Branehe putat S. Marium prius ordinatum
fuisse I'resbiitcrum t iicccssittttc i>t exigente sed boc
edendi potius moderatione tomper< ;mentoque con- r :

sistere. Vigiliarum etiam laudabili strenuitnte, ora- nullus antiquiov dixit, solumqueex Hijmnis abeo pro-
tionum perinde jugi pene continuatione, divinaeque fertur, quod
legis assidua meditatione vir beatus, instantissimo Hic no!)ilis nobilibus progenitus parentibus, E
sanctne ac beataa vitffl studio, memoratur satis insi- Contemptis pompis seculi, vitam suscepit Clerici.
gniter viguisse. f Idem locum describit montosuui, qui termi-
9 Mores * nihilominus habuisse et castos ad nat Vallem Montis-journalis, sitam inter civitntem
perlectum atque castigatos, et virtutum insuper S. Flnri et Mossiacum ubi, inquit, hodie visuntur
:

omniuin speciositatibus adornatos, modestiai ieni- pagi duo pulchri, ab ejus nomine dicti, S. Marii le
tate tranquillos, gravitatis honestate compositos, Creux, et S. Mary le Plain, id est S. Marins, seu
sustinondi longanimitate fundatos, patiendi toleran- pagns S. Marii, Cavus et Planus, a situs diversita-
tiafortds, sunvitate benignitatis amabiles, dilectio- te. Prior solum nominatur in topograpkica Arvernise

nis erga omnesplenitudinc redundfintes, caritatisin tabula ad occidunm latus Mtissiuct, ct seque OC ipsum
Dominum ardore ferventes, compatientes universis distans a S. Floro leucis 4, in quo mortaum et sepul -

undecumque tribulatis pro posse largos, sed ultra

;
tum Sanctum, idem postea assevcrat.

largiendi possibilitatem misericordes egenis pacis ;

semper cupidos atque cnncordirc, si\e ronservandaa CAPUT II.

sive reparandaeinter quosque mortales virlutijugi- ;

ter studentes utrique ; totius ad postremum injusti- Miracxila a viventc patrata': pnvparatio ad
tice, et iniquitatis exosos,justitiaetotius et aequitatis mortem.
atque universre honitatis ac benignitatis dulcedi-
ne 'l<:ios cunctreveromalitia^seu ferooiaivel etiam
|
;

cfficax atl severitatis nimice amaritudine vacuos. Tali sanctas Jam vero de miraculis, quae privatim in loco
eonvi i rionmi puritate pariter atque exercitio vita?, talique mo- gessit propriae habitationis, praater qua? p au ca illa scilicet

infidellum ,
rum omnibus florens virtutibus institutionc, doctri- diversis in locis obsalutem populorum, spectantium dictinctius
ripta,
nam perornans sanctsB prsedicationis adjunctis ,
turbis astantibus egit; nonnulla. satis licet pauca,

etiam signorum ac prndigiorum admirabilibus ge- signantur, et promptaa meinoriae nostra^ scripto an-
Btis, lotam convertisse dicitur ad fidem Dei ac Do- terinre sunt tradita : quia nimirum facilius h;ec,

mini nostri Jesu Christi nuiltitudinem lunge late- assignatis etiam curatarum et nominibus et passio-

que circumpositrc gcntis. Pensandimi igitur est, nibus personarum, a circum manentibus dignosci
quantailli pramiia supernss retributionis tot ettan* traditione sequentibus potuerunt, a ; quam illa.quse

ta merita compararunt sancta? opcrationis quando- inter externos atque externis exhibita, pro suiquo-
;

quidom, si vitam sine crimine ducens. snlummodo que multiplicitate colligi vix possibilia, multo ci-

injunctum prasdicationia officium inculpabiliter ex- tius preBsentium oblivioni qnam posteriorum me-
sequeretur, non parum ex hoc ct meritum compa- morije sunt mandata. Haec ergo ex eis, scriptn tra-
raret, et assequi pram.ium crederetur. Rursum, si dente, ad nostram usque notitiam pervenerunt
Ideoquc nullo aut imposito aut executo prsedicationis offi- haec nos quoque, nnn tam pro magnitudine aut nu-
multlpUciori cio, vitam solum gereret tantae puritatis, tantique merositate gestorum, quam pro ceternrum babenda
Itiude (ttgnus.
acquirondis virtutibus laboris et exercitationis , et certitudine, notitiae tradimus posterorum.

hbnc, humani aspectibus devitatis, in conspoetu 11 IhMiinniacus quidara furiis agitatus, ad bea- kiirnronenum
tum deductus virum, ingentimctu prassentiam per- a se ttbcratum,
tantuni ageret divinitatis, ea quoque sola immen-
sum ]Miss(.'t acquirere, meritum ccelitus restituenda? horruit illius; clamantibus statim diemoniis per os
mercedis. Quod si etiam, et nulla exteriusabscou- ipsius Cur, honio Dei ; quare, Vir boate, venisti a
;

sione celatis bonis ejus moribus 6t actis, excmplo propriis deturbare nos sedibus ? Satis te sanctum,

tantummodo sui, absque admonitione scilicet aliqua satis norunt omues, satisque potentem : quid ne-
verbi, pigris quibusque excitationem, ac snlicitis • cesse est sentiaraus tuam in nos potentiam exercen-
propria salutis nielioranda- semper vita
1 1
cngendi- tem? Et si ejicimur, ab seterno saltem nolrs inte-
que propositi praiberet iniitationem liinc quoque ;
rim igne parcatur; cujus sine fine perpetiendi in-*

nou minimam mercedis ©ternffl mereretur retribu- stare et ipse nosti, ac nimium nimiumque propin-
tionem. Quam ergo ingentia supernorum conquisi- quare jam tempus. Istas sivc istiusmodi voces, ut
ta llli putamus merita pramiiorum, qui tot magnifi- saepius sunt auditi gemebundiproclamantes s]>iritus
immundi,
 DIE OCTAVA JUNIl. 117
immundi, mox a S.ancto silere sunt jussi, atque ab tuie sentians operationis, notitiam adeptus fue-
et D
obsesso homine tota rura festinatione discedere. ritpleniorem tuae agnitionis et dilectionis tua> in f\ m
Quibus statim abscedentibus, horao corpnris liheri sumpserit ferventiorcm, veliit tantse agnitnr bonita- Utuntinotun-
qun oapttwt
saua-que mentis effectus, ail pedes procidit Sancti, tis, ardorem. Cumque uujusmodi, eta i eisdera
fidemque confessus ac fldeiitatem professus Cbristi verbis, flexis ad terram genibus, oculis mentis nc
Jesu Dei et Domini nostri, gratias illi multas pro corporis ad crelum erectis, potentiam exorasset
sni liberatione, ac Sancto per quem liberatus fuerat Omnipotentis tacile quod petivit obtinuit
; et ita ;

devotissimus eoepit exolvore. Quem vir beatus, fl qucid petebatur, libeutissime impertivit. Si quidera
dei Christianasregiilisdiligenter instructuin, ac ilem corporis ad integriim liiniinibiis lrformatis, tn-tis
de baptismate sacro sanctiflcatum , jussit ut di- sine mora ctecitas depulsa, lux est provotojuounda
tiaptizal ct
instruit
ceretur vocabulo Bernardus, qui prins appellabatur homini restituta ;
lux quoque interior mentis ita
Marius Ernionius. De implenilis quoque Dominicis man- llli est potentia et largilate Divinilatis indulta, ut
datis, deque actibus bonis fortiter ac jugiter exer- ciim eatenus aut inouria propri.v salutis, aut gen-
cendis, et pleniter eruditus et suificienter admoni- tilitntis errore detentus,necdum esset sacrosancti
tus, non vocabulo tantum inani, aut snla
flde edo- lavacri ablutione mundatus; mox illud expetensde-
ctus est esse Christianus scd qui vas fuerat antea ; votissimus aociperet, fldeiqoe in Dominum et spei
dasmoiium, vas didicit deinceps esse virtutum. Sic ac dilectionis instructione firmatus, Christianitatii
enim ciim ceteris comministris didicerat probusiste insignia non minus vita quam credulitate praeferret
divime pradicationis sacrameatique minister sic ;
qui cum anteaesset Salmanaenuncupatus, a Sancto
eos facere ducuerat verus ille uuusque magister, ut vooatus est in baptismo Barnerus.
ad Dominuiii verum quosque conversos primo ,
ii) Ncc discredendum
, beatum illum Dei dis-
fidei doctrina imbutos, ae sic baptismntesacro puri- pensatorem alioruni quoque circa quorum tunc , frnc iwlam
fieatos, omniaservare docerent, qusecumqueipsisab adhuc laborabat salvationem, in eodem facto pra* suljsltma-
illo mandata quod de unoisto.de
fuissent. Proinde, optasse ac procurasse salutem, quai bis tion mi-
tlonem
doccns cam decttnans,
observare
quo supra retulimus, est dictum, id non putainus nimani traditum est sulisecutam cum miru sibi
;
E
prxcepta : esse superfliuiin qnia cum beatus ille Domini di-
; opere agnito, tunc usque incredulorum plurima
spensator tot et tantas ad Dominum oonverte- oredidit multitudo ; lumenque veras fnlei, nc possi-
ret hoininum turbas in hoc uno non negligen- ; bilitatem etiam Dominum ipsuin quandoque viden-
ter est considerandum, quantum ex ceterorum di. iiinunieris aperuit unius illuminatio cseci. Ve-
omnium instructione colligere potuerit ac studue- rum quia, ob istiusmodi facta , undecumque ad
rit fructum cui Dominionni observanti praeeptum
: eiim concurrentibus tuiliis, in eo loco, ubi sibi
non sufficeret ad solam fidei perceptionem aut sa- mansioiiem privatEB delegerat babitationis vaca- ,

cramentorum initiatiunem sua conversos prsedica- tiiuiem jam babere non poterat optatas quietis. qua
tione perducere ; sed ad totius quoque sanctae con- soli L>eo solus liberius inhaereret, dum corporeis
versationis religiositatem studiosius infonnare. sensibus strepitibus nullis inqnietatis, et ob hoc
1% Pauco post tempore exacto, transeunte per inquietantibus, mundum omnem e( cuncta creata
viam nocturnis tenebris beatissimo viro, cum qui- libera transcendere mente valeret ; htijus rei gratia
datn luminibus orbatus, nesciens quo intrare, do- secretiorem aliqueni loculum perquirere pit. I(a-
mos circumiret loci ipsius, clausasque palpando que In eadera .lornensi, ut dicitur
quieseentium fores, vocibus importunis inquietaret c , Valle spccum quemdam reperit ,
quem sibi
intrinsecus dormientes ; impegit fortuitu in Dei ad id qiind optabat habilem satis esse putavit. In
rogatus a cxco hominem, per eamdem (ut dictum est) viam trans- huncigitur ingressus, solitis vigiliarum oratinnum-
In tpelunca se
euntem. Quem cum, nesciens in quem impegisset, que ac jejuniorum stmiiis absque ulla iutermissio-
iltnllt .

ipsumesse itiox didicisset corruit statim ad pedes ; ne manebat intenius et qui aliorum innumerabi- ;

illius, atque hoc modo votis illum coepit implo- liuintantam curam gesserat animarum.aastimari vix
rare supplicibus : Tu es Sancte ; tu es ille pradica- potest quantam bie maxiine solicitudinem assum-
tus Dei' servus ac minister fidelissimiis etiam , tu pserit sure eo praecipue, quod ad supremam jam
;

meritis dignis intimus ipsius ac multum familiaris perductus sstatem instarejam non nesciret beatum
,

amicus; tuam omnes erga miseros cunctos miseri- sanctis laboribus flnem. Ita nempe mos est viris
u cordiam redundantissiiiiam esse testifieantur tuam quibusque
; quo proximiorem adesse
virtutum, ut'

iugentem miseris quibuslibet succurrendi poten- sentirent meriti comparandi terminnm, eo solici-
tiam aeqiie fatentur et mihi ergo potens ipsa suc-
: tius instent ac iaboriosius ad illud comparandum.
currat misericordia tua, lumina reformans olim Sed etiain liicdiutius latere non potuit nam lumen :

amissa; et post diuturnam nimium tsediosaecaecita- tantum, tantis licet illis latebris occultatum, velut
tis noctem, visionis optatas serum tandein reparans per quamdam rimam clarificum satis radium emisit,
Deam invocat, diem. His imploratus Sanctus nflectuosis ac sup- quoprofecto, ubinam lateret, ignarostandem, vellet,
plicibus verbis hominis opis indigi , ipse quoque nollet, nosse permisit.
affectum insumpsit pro eodem Dominum implo- 14 Denique vir quidam nomiiie Stennonius, pa-
n I quam
randi, ac talibus illi supplicare nihilominus et vo- ralysis aliquamdiu infipmitate vexatus, nec pa- acct '
" l

tis coepit et verhis. Tuum est, Domine Dominus ruiu jam totius corporis dis^olutione gravatus, jus- paralyttcus,

noster, qui omnium misereris, tuum succiirrere sione ut postea retulit) divina? revelationis admo-
univer-.is, cujiiscumque opis indigis. A te nobis nitus, atqne ope ipsius (ut crediturj virtutis addu-
est totum, si quid boni habemus a te poscendum : ctus, ad speeum quo Marius sanctus latitans
,

necessarium oinne, quod indigemus. Tui est ergo morabatur, utcumque devenit. Quo perductus, per
muneris, si qua nobis adest, efficacia talis opera- fenestellam quamdam curiosius intrnspexit ac u- :

tionis, qua humanis corporibus aliquid re-

fit in dit hominem, vestimentis yilibus indutum, tlexis in

formationis. Tu hominum et re-

igitur et formator terram genibus summisquedigitis Bustentatum, cor-
formator, cujus est omnis snlus, ac per hoc om- pore quidein humi acclinein, sed ad ocelos vul-
nium es salvator tu suscipe nunc votum niea)
;
tum et oeulos erigentem, atqne ab imo pectore su-
precationis, effectumque tribue devotffl supplicatio- spiria erebrq profunda trahentem ; illicoque intel-
nis ; atque ita huic homini ca?cati vultus repara lu- lexit. Dei esse hominem illum, quem sibi revela-
men, ut ipsa corporei reparatio luminis ejusdera tio ccalestis mandaverat expetendura. Coepit itaque,
illuminet mentem : dum bonitatem atque virtutem stausforis, ostiolumquaterepulsibuscrebris, quous-
que
 118 VITA S. MARII MAURIACENSIS.
que ab orationis intentione sancta deductum nominavit petram, [Super hanc, inquit] asdi-
trus, D
quisnam esset deintus perquirentem Sanctum andi- ficabo Ecclesiammeam, et portae inferi non praeva-
ret. Tnm rcspondrns illi ait, Stennonium vocari, lebunt adversus eam qua3 sunt utique universo- ;

gravi apprehensum inflrmitate dure vexari, ad ip- rum diversa genera tentamentorum, per quae in fi.Ie
sum rsse divinas revelatimiis jussione transmissum, nutabundi quique atque instabiles facile praecipi-
ut incnr-;c valetudinis optatum valeret obtinere re- tantur in infcrnum. Vos igiturpetram hanc, pmp-
mcdium. Dignaretur ergo siii miscreri, et divinae ter quam beatus ille Apostolus Apostnlorumque
propcraret olisequi voluntati, quae per illum sua> sommus a Christo appc-llatus est Petrus , fortiter ct patientia,
debilitati monstraverat debere succurri. Ita San- amplectentes.de nulla jain sitis vel intrinsecus vel
ctu*, supernae revelationis ac jtissionis primo perci- extrinsecus pulsantis inimici impugnatione soliciti
tus audilu dehinc miserationis compassionisqne quin (ut Jacobus ait Apostolus)
,
omne gaudium po- Jac. 1, 2
erga debilem tenerrirao motue aflVciu ; hominem tius existimare debetis, cum in tentationes varias
suscipiens, precosque pro eo illi cujus est omnis incideritis; etsi.juxta alterius viri sapientisdictum,
salus supplioes fundens, invalidis continuo mem tamqnam aurum Den deinceps pretiosissimum pro-
bris recuperationem vigoris obtinuit
pelidumque ; bati fueriiis in camino bumiliationis.
i
revaleseentis, sanguinis pcr venarum meatus
i

lfi In hujusmodi itaqne tribulationibus at.pie ad-

celeri discursu abunde repleri virumque [ vidit : versis. in lns diaboli fatigantis incursationibus gra-
]

perfectse redditum sospitati, totis adstare membris vibusquebellis, ea vos spe consolantes et laotabundi,
protinus validum, quem acceperat pene desti-
totis quia nostis per multas tribulationes oportere v..s
, carUaremquc
tutiiin. Tuin gesti miraculi publicationem eidem rcgnum Dei;
introire in magis pertimescitc, illud nutuam te-
fortiter interdicens, locutinni Teutonicss assuetum nrrc.
deque eo semper estote soliciti, ne inter vos ipsos
imposuit illi vocabulum, videlicet Bilpericum for : fraternam ulla perturbent scandala caritatem ne ;

tassis ut et ignoto in illo ante vigori corpore resti- invicem provocantes, invicem invidentes, mordeatis
tuto, et noto cunctis nomine immntato, res posset
et comcdatis invicem, ntque ita (quod absit) ab in-
utcumque celari quam satis metuebat, ob sub-
; vicem consumamini omnc enim regnum in scipso
:

etindam rursns inquietationem frequentantium, pu- diviaum desolabitur, sicut ait Christus Dnminus no- Mnt. 12, 15
li
blicari. Verum.nesicquidemcelatio ista potuit ob- ster, et domus siqtra domum cadet. Dissidentes
tiueri: nam et hoc insigni miraculo, quantumlibet namijue ac seipsos alterutrum impugnantes, exter-
ipse occuli vellet, usquequaque celerius diffamato, nus quilibet impugnator t"ta facilitate dejiciet at :

illu.l esta'ctum, quod a nobis est similitudine

qua- contra, dominicum illud prajcipuum unicuinque
dain superius intimatum hoc est farto isto, velut ; mandatum studiosissima integritate servantes, hoc
radio foras emisso, ubinam esset lumen occultatura cst invicem diligentes, tamquam scilicet unius coe-
pente est ignorantibus manifestatum, Quibus lestis patris filii ac per Imc omnes invicem fratres,
denuoad eumdem, tamquam bonis filiis ad dulcis- illud dubio procul in vobis implebitur dictum sa-
simum ssepius recurrentibus Patrem, dilectam San- pientissimi Salomonis, Frater fratrem adjuvans,
cto non poterant non obturbare quietem. tamquam munita et fortis itemque illnd, Si
civilas : l'rov. 18, 19
IS Sed quio beatum illum fidelissimumque ope- pravaluerit quispiam contra unum, duo resistent '' le *• '-

rarium suum jam

Dominus omniiiin Deus, digna ei funiculus triplex diflicile rumpitur ita et coutra
Nmtt appro- : :

plnguare ee tantorum laborum suorura mercede, post paululum omnes visibiles atque invisibiles hostes, contraque
vldene San- decreverat remnnerandum idemque Sanctus, cor- ; adveisantiaciinctapersistetissemperinexpugnabiles;
ctus,
poris fessi deflciente vigore, finem vit:e praesentis et Dominum qni caritas est, quique Deus est pacis,
sibi sentiebat de proximo affuturum ; non putavit manentem in vobis habentes, et nulltim dissensio-
ulterius eo modo percurrendum hic, vacati ;m nis aut discordia; patiemini maluni, et ad omne
Domino incessabiliter observando; sed implo-
soli opus bonum liberi eritis ac prompti exercendum.
randain potius libertatem, corruptibilis carnis vin- Haec vos ideo nunc convocatos maxima curavi soli-
oulis disruptis , in coelis illi perenniter assistendi. citudine commonendos, quia vitae praesentis adest
Itaque cnrporis incommodo post modicum tactus, milii in proximo finis. Idcirco laborem, quem in
idque causi sse res .lutionis ultimss
non ignarus; vobis bactenus expendi, ista consummandum cxlior-
oircummanentes omnes, quos ipse regno acqnisive- tatioue curavi , ut et vos in bono perseverelis in-
rat Christi et l)ei, ad se ''t>nv..ratus fecit aggivgari. cepto, et ego pro vobis recipiam [mercedem], quam
Quos primo de F
fidei admonens integritate servanda, de Doraini misericordia spero.
tiim deinde de vita fldei congruente tota bonorum 17 A.l hoc dirtiim singultus omnes et gemitus
o < .
itOi actuum instantia jngiter tenenda, ad postremum de ntes, amaras universi lacrymas profuderunt,
fideh laon. pacis atque concordi» deque fraternse dilecl paternitatis illins dulcedinem
. ',
is pariter ac tuitionem
mutua in invicem ct in omnes ferventissima in- se .1. llebaiit amiltere, et desolatorum pericula pu-
struens mcrtem snam
el obsecrans hujusmodi ad eos caritate, pillorum metuentesconquerebantur incurrere. Quos
[ugeri vetati
janctse profudit verba doctrinsa Optime nostis, fra- : Sanctus pie redarguens; Cur, inquit aut pro me ,

trei et filii, qiia> vobis jnni ..lim, de fide cre lenda dolentes, aut pro vobis a.leo metuentos mcesutudini
et operibus servanda, tradiderim sic enim nos de- : atque tristitise ita vus jam nunc ccepistis addicere?
bere eos inatruere communis noster ac vester oiu- Ubi est quod, paulo ante adhortans vos, astruxi ;

niumque Deus et Dominus ipse magister edocuit, nihil scilicet u i [uam \ ibis timendura esse pericuti,
ut posl pei plam fldei veritatem sacrorumque my- si piae fidei soliditate firmati, et sanctse sitis a.l in-
steriorum initiationem , ad omnia sua servanda vi.-ein caritatis Porro autem de
vinculo colligati?
mandata vigilantia nobis et solicitu.lo alque instan- mc gaudendura potius quam tristandum est vobis,
tia numquam desit. Quapropter Bdei primitus fir- si tamen vcra me caritate diligitis quandoquidem, :

missimum, tamquam et justitia» totius nc salutis, sicut de Dei et Domini nostri bonitate clementiaque
corde et »re. ro vns moneo stabiliter funda-
| confldo, dc tantis tamque diuturnis vit.e istius !a-
nientiini ;
super quml virtutum omnium Bediflcatio boribus atque miseriis ad beatitudinem quandoque
stabilita, contra tentationum, contraque vitiorum perpettiam locumque trausco sempiterna3 quietis.
omnium [violentiam] manere jugiter poterit incon- De vobis igitur confortamini in Domino et in po-
stare in fldo.
cnssa : de qua re satis osse securi Christo polli- mihi autem et optate et implo-
tentia virtutis ejus ;

cente debetia, qui fldei suas fortitudinem quam rate, ut sim tandem unus de beatis illis, qui habi-
,

omninra primus Ap. tolorura confessus fuerat Pe- tant in superna dnmo ipsius, quorum unum pleinim
est
 DIE OCTAVA JUNII. 110
est perfectissimura bonura, sumraura illud, quod est cepit ac sategit asdificari, eamque Domino in hono D
ipseDeus.beatum beatificumbonumvidere.amare,
et rem dedicavit Apostolorum principis Petri ubi Uem atiam
:

' oco
et laudare in secula seculorum. Unura est quod ad etiam nunc sanctus quidara Martyr nomine Victor '" P r *- i

j -, l. ... r% i_
dictxvisianis,
et petit S. praesens rogo faciatis, Dominum scilicet et Patrem a corpore requiescit. Ita sanctus ule ac beatus Praa-
j
Austromo' meum Atistremonium, Arvenorum Epiicopum qui sul Austremonius, beatissimi illius sui quondam
,

niam ad-
vacari.
ine olim in has par-tes ante se direxit, ad meam pii- discipuli saluti fidam memoriara, non uno tantura
sillanimitatero properanter venire rogetis; nec de- in loco, procuravit habendain qutB, ubicumque per :

dignetur aut pigritetur hunc quantocius famulum, orbis vastitatem seculis post futuris esset habenda,
in suprerais constitutum, expetere; ut miuisterii a salutem erat (ut rebus nunc probatur) omnibus
S. Pelro
se injunrti. et a me gratia opitulante superna ut- [fidera] liabentibus prssbUura, Credibile namque vi- sacram
curaque expleti, retributorum mercedis dignantissi- detur ob hoc pnedictam ecclesiam in loco illo vo-
mum fore, illuc migranti prtesens studeat exorare luisse construi, etnomini prineipis Apostolorum ma-
communem Dominura. Quod ut petivit, ita mox gistri et sui et Murii beatissiim e consecrari, ubi
astantium turba fideliura , concito properuute nun- illi gloria animse beatee in coelum oonscendentis ap«
tio, adimplevit. paruit; et ut tradita scilicet posteris tantae raeiuo-
ria visionis, attestatione ecclesisa mox ibi constru-
ANNOTATA D. P. ctaj roboraretur; et dura ccclesia ipaa Petri esset
honori et nomini consecrata, pro tanti discipuli me-
a Hoc ipso supposito, concludo ego ex nominibus ritis magistri nihiloiuinus tanti pius ibidera cultus
Francicis, ad Francorum in Qalliis dominantium tem- celebrior haberetur. Bene siquidein satisqufl con-
pora Sanctum pertinere. gruenter gloria sibimet utriusque respondet, cum
b Salmana, Regis Madianiiarum nomen, Judicum et discipulus , non iste quidem solus , sed non
8; et Erraonius a monte, Ennon similiter ex Smp- miniinus e pluribus , magistri magnificentiara
> turis noto dictus, magtiam milii suspicionem iiujernnt, eo protestatur, quod tara idoneum ad tantum mi-
quod tota ilta mutatio nominnm gratis confirta sit : nec nisterium, hoc est ad procurandum diversarura gen-
gentiles fuerint, sed Ckristinni, qui dtcuntur sanati : tiura salvationera, tain efficacera opere et dortrina,

quorum vera ac prima nomina Bernardus atque Bar- delegerit ac destinaverit praadicatorem; et ipse non
nerus, sola fuernit memorise poslerorum tradita, Tdem parum glorise de tam raagniflco probatur obiinere
dixerim de mox sequenti Stennonio, quem Branchc magistro, quem cum Deus et Dominus noster Jesus

Stemoniura vocat. Christus suiinet Vicarium relinquens in terris, pas-

c Addit iilem Branche, quod vallis illatunc porri- cendisovibus suis, hoc est regendis universis prae-
gebatur ad longitudinem leucarum sedecim; puta a fecerit Christianis ; ipse illos non mediocriter glo-
S. Fioro usque Tssorium et uttra, Alanione et Eiaveri riosos effecit, quos per orbera sui nihilominus vice

fluviis inlersecta, dirigens, conversis per eos populis tamquam magi-

stros utique prasesse donavit.

CAPUT III-
20 Hac igitur et Manus bcutus, per illum prirai-
Laut ma-
tus fuveute dubio gna
Deo, gloria praaditus, eo sine sanctt

Honor a S. Austremonio impensus mortuo :

praastantius eflectus est gloriosus, quo plurium con-

quem Auctor multls landatel invocat. versione pojpulorum et apud Deum et apud homines

TX um Austremonius digno procurabat ob-

forte S.
probatur esse glorificatus
maxime apud homines jam
: denique, si

olim gloriosiores sunt

illi quam

sequio sepulturam cujusdam Beati nomine a Lucii, ;

hibiti, qui terreno alicui regno potuerunt plures
a
pro Christo martyrizati peiiato tamen a se hujus- subjicere gentes exinde numque frequentior
Yenens San- :

ctus, videt modi nuntio, ceteris omnibus expediri festinanter de iliis fama cuiu laude, qua definitio esse no-
est
tnortul ant- acceleravit ; et assumptis propriis comitibus itineris, scitur rei ejus quaa apud homines gloria vel est vel
vtam ln cflE-
lum frrrt sancto Presbytero Necterio atque Marameto Archi- nuncupatur. Neque enira vere et absolute esse di-
diacono, ad beatum Dei hominera pruperandi iter cenda est glona, quae non rebus ipsis alicujus verju
assumpsit. Verum cum pervenisset ad locura, quem virtut.is, sed ventosa atque inuni tuma tantuin et

appellunt b Marojolum, superno luraine illustratus luude constat. Humana siquidem potentia vel forti-

beatus Pontifex, aspexit et vidit Sancti ipsius ani- tudo illa qua plurimorum multipli-
virtus vocatur,
J

citas pojmloruin humano imperio bellis edomita

F
eductam, ad cceli celsa cons-
niain, vinculis carnis
cendere; arduumque illud intimuin ingressu lil/ero subjugatur cum sit apertissime illud oranium pri-
:

mura maximum superbise vitium, qra< dominari

penetrare. Unde plurimum illius beatitati congra- et

tulans ; Dominumque cum si>ciis multa glorificatione cupiunt homines hominura, naturae utique sibi lege
coliaudans, adexhibendas sacro corpori dignas ve- consortium at vero illa vera credenda est libere-
:

nerandi funeris exequias, id quod restabat ltineris quc dicenda et virtus et gluria, qua subjugautur
ccepti citatis sociis hortatus est maturari. Ita per- homiues Deo, qua terreua superno et mortalia sera-

ventum specum, ubi Sanctus solita-

est tandeni ad piterno conquiruntur imperio : atque exinde non

rie vixerat, quo tunc corpus ipsius exanime

et in laus inanis famaque ventosa mortalium comparatur,
jacebat. Ibi quuque psalmis ef bymnis, probeatail- sed verae virtutis praapotens efficacia ab ipsa, quae
Iius ad Dominum trnnsmigratione, supernse Maje- Deus est, nec transitoria pro
veritate laudatur;
ct supm ipsa.sedperennis renumeratio compensatur. Sedquia
stati debite persolutis, venerabile corpus solito et
corpusjubet diximus, veritate
vera illa virtus, qiue ali ipsa ut
ecclesiam digno curatum obsequio, Pontifex beatus novo con-
fabricari didit mausoleo; ubi etiain tanti Patris meritis con- iaudatur, non ipsi soli, sed omnibus eonstat esse
agnitoribus et dilectoribus veritatis
dignam fabricari jussit c ecclesiam, quae etdevo- laudabilis

tioni satisfaceret fidelium, qui per Sanctum credi- pensandum oobis estjam, quantam hoc cuicumque
derant. populorum ; ac posteris omnibus repraesen- ita Deo militanti pariat gloriam, cujus verm iuda- I

taret ac testaretur ingentiura ipsius apud Deum rae- bilem beatamque famam boni omnes ot Angeli et
ritorura magnificentiam. homines pia congratulatione frequentant. Ad tuntam
autera gloriam esse provectum non ambigerent,
et
19 Quin etiain in loco illo Marojolo nuncuputo,
hunc Dei uulitem fortissimum Marium beatum [ilice- aconversione
ubi supra memoruta beata illa sibi fuerat visio con-
gentMum,
cessa, qua Marii beatissimi animam intimis gloriae rem], ctiarasi solummodo homines centum, vel certe
ecclesiara prae- mille, aut postremo decem millia hominum, diabo-
coelestis penetralibus vidit illatam ;

licae
 120 VITA S. MARII MAURIACENSIS.
licao perditioni vi sanctae prsadicationis ereptos, beatificantur.Ad tantum ergo tamque intimum D
] \ us. i
Ihristi Domini conquisiisset redemptioniealvandoa. gaudium introductum, r<1 tantaa gloriaa celsitudinem qnare eum
tunio nnmcro Invocat
per rum Cnm \ri-o, |n xtu S8 quae ab anterioribus fxadita, dum te gaudemus ac prasdicamus pcrductum, no- Auctor.
salvatorum, superiua Bunt relata, non dioo hominas, sed norai- strarum, Sancte Mari, nimium deprimens pondua
nuiu iiiillia, constet ease inuumerabilia, quaa per relcva mcsstitiarum; de profundo tantarum nos
ipsuin regno eoalorura sunt acquisita; rastimationem allcva miseriarum; atque omnibus ablutis tuis rae-
o i

im excedere jam non est dubium, quanta Ma- ritis et precibus culpis, illam nobia obtine raundi-
niiNi nostrum reputare debeamus ccelo terraque tiam cordia, qoa in ssternum summi Dei et Domini
l loria efferendom. nostrivaleamus tecum visione beari et hanc ip- :

Vere21 felix operarius, vere beatus, quem et sam, qusssumus, dilue primitus culpara, quod ne-
unilv ingnis ei
glorta acgut-
merces jaiu beatifical operia peracti, el magis ma- quaquam tua gloria dignis, nec Batis tibi gratis
sita tn cirlo gisque beataficatura jugiter accessit merito operis, fortasse sermonibus, tuos conscribere pr<esumpsi-
quamdiu Beculum volvitur, jugiter. Quamvis enira niiis actus ; nec patiaris insolubile manere deli-
perse nii in hac vita, qua jaui caruit, possit ope- ctum, quod non peccandi studio, sed cum imperitia,
rari, quo sibi meritura comparet majoris in futura tum negligentia, aut etiam temeritate dicendi, quod
viia prasmii consequendi operatua est tamen dtira ; non debuerat forsandici, constat esse coininissnra.
bic viveret talia, qua» toto tempore seruli hujus, Fave precaraur no^trae erga te devotioni, et mdul-
dum semper augmentatum Deo exhibent fructum, ge ei qusB adhuc inest nobis imperfectioni ; quo-
quifl audeat dicere, uon ea proficere in ejus futuras niam si quis in verbo non offendit, hic perfectus est
supremo inducio retributionie augmentum? cujus vir.
labore ac studio constat actum, nperante scilicet 23 Ecclesiam sane, quambeatus Pontifex Austre-
rt ^ratia \n-\ schini, ut cunrta nuno operenturbona monius, ut dictum est superiua, in honorem ac me Scintltus in
qusB agunt quicumque per ipsum conversi proban- moriam Sancti istius construi prascepit ; devotione $Ul nomints
ecctesia '

tur a<l Deum. Denique illa Domini repromissio, qua sumptibusque fidelium celerius extructam, ipse,
Sanctus,
de servdfldeli e1 prudente, conserviB cibum oongrue (utscripto traditura accepimus) Domino consecra-
f
ministrante, novimus dictum, quoniam super omnia vit, donationesque prsediorum /"multorum, ad eum- E
bona aua constituet eum ; si curiosius, discutiatur dem locum factas, ob servientium ibidem subsidia
et vigilantiua intelligatur, hoc ipsum intiraare vi- Clericorum, auctoritate propria confirmavit. Quod
detur. Si quidera hoc pie creditur atque indubitan- autera non immeritus illi nec indebitus honor talis
terin Ecclesia Catholica prsedicatur; pra^dicatores deferretur in terris, gratum habuit virtus mon-
tumqitam Banctos, et hocet in futuro, super illos esse con- strare ccelestis. Etquidcmpro tantis beneficiis, ab
ftdeli </
stituendoa, quos regno Christi et Dei sua fuerint omniurn ho-
ipso lnc etiam adliuc vivente collatis,
Iviiii^ellco
pra-ilicatione lncrati. Seil hic, super justos licet et minura maxima veneratione dignissimus erat;' et
S'tvo :

bonos, super oorruptibiles tamen atque mortales eorum preecipue, quos sanctae fidei et imbuerat
meiorumque praasentium multis miseriis redundan- doctrinis et sacramentis iuitiarat: verum ne post
tes, futurorum vero plenitudinia bonorum adhuc ipsius ab hac vita discessura memoria obsolesceret
nimis egentes, probantur constituti, ac per hoc su- anteriorum, si hanc jugiter non refricaret exhibitio
perpauca adhuc bona Domini sui ast ubi in futura : posteriorura quantum ad corporalium praebitionem
;

illa beata vita omnes omnia possederint bona, quae- spectat beneficiorum, non minora ccepit. hic viven-
cumque animi eorum exigit corporisque natura ; tibus prorogare defunctus quain prsestiterat et ipse
aummoque ipao, quod Deus est bono perfectissime hic nihilominus vivus. Venientes namquead locum
pro suo quique frui coepcrint merito; quicumque SU39 provistim requietioni g, adEcclesiam suse di-
tunotalibus prasfuerint, non utique ad dominatio- catara venerationi, imo etiam ubicumque loci pro
ncm atiquam super eos exercendam, sed ad con- quibuslibet illum incommoditatibus implorantes,
gaudendum invicem dc bono ab istis caritative im- dum celerem consequantur vel visus vel auditus seu
penso, ct ab illis obedienter ac fructuose accepto; ceterorura sensum reformationem, aut membrorum
nonne posaunt rectissime dici super omnia Domini quocumque modo debilitatorum restaurationem,
suibona constituit? Quod si dedicere nemo potest, sive pervadentium dsemonum etiam nonimploratam F
illud jam sine dubio consequens est, ut quanto a pervasis evasionem, postremo cujuscumque moe- nntltis cla-
majoribus meritis excelluerint subditi, tanto ex- stitudinis atque angustiaa relevtitionem.virtutis ejus rcscit
ntiraculls.
cellcntius emineant et talibus prslati. Constat potentiam non sinunt in oblivionem Ea tainen
ire
igitur, iii augmentum glorisa talium Praelatorum, quse per ipsam potentiam fiunt, dura subinde exhi-
augmentata proflcere meritaaimul etprsemiasubdi- benturet transeunt nisi litterarum quibusdamquasi
;

torum. vinculis alligata retinentur, fugaci tantura cora-

22 Ad hoc ipsum denique spectat illa multiplica- missa meuioriae celerius elabuntur. Unde quia jam
tonini remuneratio balentorum, qna boni|ac fideles ex his ita sunt elapsa qnam plurima, ut ea nulla
servi intrare jubentur in gaudium Domini sui. Nam nobia possit revocare memoria pauca qua?dam re- ;
gul rrvili/um
sil>i talciifitm
cum pioa omnea ac justosdubium non sit ad parti- centius gesta huic subjuncto altero placet explicare
muttipHcavU cipandum Domini sui gaudium introducendos ; sic Libello.
omnea e contra impioa atque iniquos in exteriores
tsnebras ejiciendoa ; cur boni lucratores talento- ANNOTATA D. P.
rumque multiphcatores speciali ramuneratione in
illud gaudium jubentur intrare '?
nisi quia quiddam a Lucium Martyrem nullum norunl Arverni : Saus-
n privatum ac proprium obtinehunt, quud, Sancti
io sayus quidem in Supplemcnto ex Ecclesiz Tolosanx
licetac BeatU ceteri non habebuntf I<1 autem est, Diptychis atl 20 Octobris profert Sanctos Euticum,
quod sieut ipse Deus non de sola suasibimet beati- Luciura et Marcellianum si-ii hos Nicomedienses esse
:

laic phuiissima atque perfectissima gaudet, sed Martyres, constabit ex Martyrologia. Hievonymiano ;
etiam <le bonis a se impertitis gaudere, dignatur adeoque ilti kvc tratri nequeunt. Branche, liac circum-
creatnris suis, sicut ssspe per Prophetaa loquitur stantta dissunulata, dicit Claiomontc fitisse Sanctum,
hoc modo, Gaudebo super voscum vobis bene fece- cum tiiiiittum acceptt.
ro; itaet illis.non de ea sola beatitudine donat gau- b Morogeol, inquit Branchc, una leuca distat a
derc, quam sibimet et in seipsis adipiscuntur, ve- vallc Montis journalis : nomen iu tabula non repcrio,
rum etinm dc ea qua per ipsos alii una cum ipsis scd Murol, EWettCU infra Clarum-montcm, undcad /o-

cum
 cum morHs S. Mary le Oreux rrstant huicx 8.
DIE OCTAVA JUNII
Verum
m
bilissima quaidain lemina, noraine Ermengardis, D
propinqttiorvin locum-credere sttaderetmox facta mmtie cum mgenti muliiliidme Militnrn, Innirn adiens an- « «a
S. Victoris Itoc mim nvmittr dicta pnrochw.Bitvutr, tiqua? beati eorporis tomalafioniB, '"""'

^
: "'
tfdetfcel specom
non Cluromoutc, venitntt transeunda,
cNon hoc licuissrl scrulo 3, peroecuthnt ailhur fer-
illui.i

siiperiori
Vallis-.Inn.^n.is, ul.i

etmteKpromptaJeeelesia olim snper illum

rjuxtft fta ser.none ^SSm
coiporis,
vente. ftierat eonstarueftt, asportatBm idem
eorpus av leeo
d Branche /taftftir, S. Victorem hunc non alhinds ipso, ei abi juiii nni satis ferte
digno sibftpre grato
tiotmii esseauam exhac Fiia, et diem culVus ignorari. celebatur staeauio acl quonMam monasterium
; s.
Quul siprxdieta parechia revera corpus ejm habeat Petri, loeo illo sitam quem appellani Maurinciim,
seque ac nomenT sei etmfuderit eum S. Victore Mtm- transvehi feeit, ubi Mligioaornm dtgno gratomie
siiiensi, iis regionilms notissimo, 21 Juhi: eoque iie exoblereturservitio Monaohorom. Vertm eum ia-
„
swim Vietorem cetendum siDi jump»erfr, aeflts' tilias tml iter matoraflo eonflceretnr; aoeidit
ut veniretur mulus, lii
iiiui.iiiluti Satalem: super iillisMinani quaiiidam rupem, prmeeps cum
qiiain miii.ii- scrinlo
lapsus,
e Xac cum moribws
hoc ejuf meufi caiwemt, qno pant Apionem. Ibi, non tam fortnitocaBU.auani
oirit S. Ausmmtmius: neeessario dispsnsstioniB dirinee prospeetu, ut et
f TJn mxid quoi sequieur, ik iotaUoni ecctemm rtrtas Sanett quairta esset mantfestaretur, et eadem
etc. translntio sibimet non ingrata comproliiirctur nni- ;

g Svpponit Branehe, i.l it quo ora polwl iubivart, lus, qui saeratisstmum serinio eortditom
eorpus dB-
moruii eorpus fuisser ab ttliquo Episeoporum aliqnando fereb.it, ex eadetn
rnpe delapsns, in prof luni
clivaiuin dc tcrra. ruit, quoil Militrr
ipsam niille ferre passuum spa-
tio liornbili rimia- palebat. Quoil fcmina vencralnlis
cerneus, incinqiic ingenti exterrita, ae mflestitudrne
LIBER II
luetuosissima compreiieusa, mox eumdem San-
Sanctn inco-
Mnjori certitudine scriptus. ctiim i.ililiiis
eompellare sermonibus Si tu,
eoepit : aato,
Beate, ut c.redimus, Muri, vere Dei Sanctus, vere E
CAPUT 1.
Dei probaris amieua pateaf nune qnaso, quanta
,

llln apuil lllinii gltatia, <|Hailta liln ah illo collai i sit

corporis Maiiriacum

Scorporis
Translatio et secuta virtus: ne.sitrogo talis tuus, qualis esset vilis cu-
miracula. jii.slibet liominiscasus; nec. tanti, ut fiilimus, tui
thesaurr ilispendiuin patiamur, quod etiam
icut *
icut * actus vita»
vitfe Sanctorum seqnentibua
Sanctonnn sequentibus propo- in hujusmodi periuulis nobis prajsidio fore pie gra-
Eliam scri-
mintur ad imitationis exemphim ita qua? in aliis
; tulainiir.
lienda Sanctn-
ve! eirea alios mira gesserunt, ad testinuuiiiim pro- 26 Inter hac vcrba, requisitns in tanto illius ,„,„„,
iuin iuituculn
am
jtost mortem, fcniiiiur virtntis ipsnrum ut qwemifleatior atque
:
profumli pr.ecipitio inulus, ita sanus et illa^sus ac ReUquiii
gloriiisitu* couiprobata fuerit ead^in virtus, eo d«- toto corpore rigenB est repertus, ac si se ipse leni- edueuur,
votius imitanda qua conquisita eat actio judice-
illa ter super pluiu.is ruliatiirus moHissimas collocas-
tur quod aequre sentiendnm est, tam de iilis, quae
:
set.Scrinium pprinde, quosnrnmi corpus erat re-
dum Iul- viverent miranda egerunt, quam de eis, conditum, ita sanuni et integrum atque in nullo
qua? post hujus vitse cursum, vel per ipsos, vel penitus laesum pariter est repertum, ut manifeste
propter, a Domini- fiont iitraque enim et virtutis : probareturid, qnod inttis erat, totum conservasse,
magnitudinem testilicantur, et ad studium imitatio- quod in tantam profumlitatem de tantie alinmlinis
nis liortantur ita beneficia, corponbus collata, op-
; iniiiiensitate corrnerat. Tuin vero in admirationem
tabilius atque utilius beneticium sa*pius conferunt metus, gaudium convertitur felicis feminte In-
in
animarum. Huc * acced ;
t, quod ha?c, dum mentes ctus omnesque. qui aderant, ineffabiliter Esetiflcat
;

liommum ad lerventiorem erga Sanctos et amorem ostensa beati Dei Coufessoris, hominumque doctb-
incitant et venerationeiu, succurrentiurem eis
du- ris tam prasdicalulis, virtus: qua? utique l.etltia
apud Deum opitula-
bio procul acquirunt et hic et multo major gratiorque fuit, ex eventu atque mnir-
tionem. Jam quantum haec eadem, etad incredulo- sione periculi. quam si nihil tale contigisset in-

licntltitdinis
rum convincendam valeant infldelitatem, et ad ro- curri. Cum enim in virtute Sancti, eveetio corpoTis
"btenl.r : borandam atque augendam proficiant fidelibus fi- sni ita ab ipso regi posset atque servari, ut per
dem ea quam maxime, quse, post beatum illorum
; quselibetprsecipitfograderetur; nihil fcaraen illi pe-
ab bac vita discessum, obtinentibus ipsis mirabilia metueretur; vuluit tameii Detrs «'t peri-
riculi saltnn
omnibus diligenter considerantibus
finnt, satis est clitationcm accidere, et metum mcestitiamque
manilestatum. Quis einm dulutare jam valeat de plurimam increscere, ut quo majnr pivrce^^isset
beatitudine illius invisibilis vitae, curn in eaconsti- grayiorque tristitia, eo nihilominus major snccede-
tutos in hac visibili tanta videat operari? Proinde ret gratiorque Uetitia ; et virtus, qute vix posset
in his referendis mliil ai j trari debet essesuperflni, agnosci in avervione seu remotinne incurrrndi, ma-
aut etiam cnmmodi parvi vel prufectus exigui; ac nifestissime pateret in evasione absque ulla laesione
propter hoc sicut nobis proftcuom videtur non ut- incursi pericnli tanti b.
cumque ea referre, sed arctlori ac durabiliori litte- 27 Postea vero quam ita trausiatmn est, atque
rartiim memorfee commendare ; ita lecturus vel au- in monasterio supra memorato digna veneratione
difnrus quisque onerosa non debebit habere. De * repositum beatissimivenerabite Confessoris corptrs; contmpopu-
virt.utibus igitnr, quas Marius gessit, posteaquam et in endein loco. etquocumque alibi ob impenden latores etuto
corpore.
hincad supernam patriam demigravit, (quia libello dum opiiiilutionem est delatum, miraculis corusca-
superiore utcumque explicuimus actus vita?) se- vit ingerrtibns: e quibus primura istud commemo-
quenri hoc tentamus aliqua vei pauca referre omis- ; randum putamus. Villasac terras ejusdem monaste-
sis scilicet antiquioribus universts, lorrga jam obli- rii depnpulabantur atque etiam aufbrebant qoidam
vione sepultis; et recentibus tantum, vel quae potentes seculi, divini timoris immemores et incu-
nostra? propinquaverunt memoriie.Iireviter annota- riosi contra quos quia Monachis humanum defi-
:

tis. ciebat nuxilium, conierrc secoacti sunt ad divinnm.

29 Atque illud putamus primitus memorandum, Itaque S. Marii corpus iJetulerunt ad villam quam-
quod tunc asseritur gestum, cum corpus illius a dam Hibernaliam nnncupatam, circa quam sibi

loco transferretur, ubi primo fuerat sepultum. No- secutares illi damna pluriraa inferebant; ut tanti

Junii T. II 16 possessoris
 129 ACTA S. MARII MACRIACENSIS.
A possessoris illius loci saltim Corpons praesentia ter- 30 Superius memorata rursus necessitas expo- I»
EX MS. ab invasione illiua desisterent, atque a solita
riti, poscit beati Confessoris corpus alio deportari. Nam-
qwrlam fertn-
tibtts mule prseaumptione eumdem depopulandi. Verum ex illis que existentibus plurimis , qui res Monachorum Etato Uertm
dicentes flt unus, nomine Aldebertus, de Castro Sanias nuncu- usqucquaquediripercnt, pessumdarent, atque vasta- corP ore
comminantes
pato, ubi hoc factum audivit qui terreri debuerat; rent et e contra ex toto pene deficientibus legalium
;

praesentia Sancti, e eontrario furiosam versus in talibus Rectoribus Potestatum qui eas ab illis ,

iram, aggregatis satellitibus suis cum arrnorura tuerentur atque defenderent, aut etiam qui vel di-
strepitu, contra Monuchos advenit ; atque objurga- ripi prohiberent vel direpta qu&que reddi compelle-
tionibus ac minis territare, ac detnde assultu terri- rent ad indefectivum S. Marii suffragium necessa-
;

pcrcutiuntur cum lanceis et giadiis ca'pit impetere,

fico si forte Monachis recurrendum. Itaque ob
rio saipius erat
c-rcitute.
ita deterritos posset cfiugare. At in ipso assultu causam detulerunt illum aliquando ad Orcedum,
istiusmodi
improbo, una universis caecitare percussig, atque quamdam possessionem suam quam Orcedum c ,

ad terram eorura decidentibus lanceis famuli Mo- ; vulgo appellant. Ibi dum divertentibus eis ad eccle-
nachorum in eosdem statim irruerunt, ac duris icti- siam, sacri Corporis scrinium illuc esset introdu-
bus sacrilegos verberare coeperunt quousque illi, ; cendum ; accidit super idem scrinium advulantem
vellent nollent, humiliati, iiidulgentiam precaren- consedisse aliteui gallum. Sed is mox vocem araisit
tur, ac peterent pacem et tam depreeteritis male
; pariter et volatum : quod factum illud fortassis obmutacit in-
factis, quam de praesenti tanta praesumptione, polli- quadam significatione portendit,
superbos quosque sittens tllt

gftllus.
eerentur emendationem. Ita illi, qui superbi vene- ac leves super sancti Marii famulos, imo etiam in
rant, et Dei Sanctique Marii servos territaturi, uno corpore sub Christo capit.e membrainsurgentes
ablatis etiam sibi pluribus caballis tremebundi re- atque insilientes, eosque oppressione improba ac
dierunt, et pro suis ausibus non immeritu duriter temeraria deprimentes, vocem illain cito amissu-
verberati. ros qua in nocte vitae praeseutis super Dei servos
:

n 28 Porro in illa clamitatione ac minis, qua Mi- una exultatione grandique voce se efferunt, gauden
rt qui manutn lites contra Monachos fuerant ante jurgati, quidara tes et cantantes, ipsamque pariter levitatem superbi
injecerat
(ul fertur)nomine Girbaldus, iraprobe ac scelerate volatus, quahumilesquosquesubse habere atque de-
scrtntu.
contra scrinium, quo sacrum Corpus habebatur con- primere, seque super omnes satagunt scraper extol-
ct injurix
ditum, sacrilegam extenderal manum. Sed i> mox, lere. Quamvis enim in bonam partera multo aliam
auctor ex eo-
toto corpore debilitatus ac pessime infirmatus, do- habeat gallus gallique cantus signiticationem, novi- gue dejlcitur :

mum quidem utcumque rediit, sed irremediabiliter mus tamen multa per significationem et in bonam
eadem detentus infirmitate permansit. Venit etiam et in malam accipi partem. Et certe idquod conse-
postea ac plurimis diebus, ante Corporis sacri praa cutum est in exhibitione virtutis, quae nunc narranda
sentiam prostratus, Banitatisque remedia petivit suscepta est, nobis satis putamus est intiraatum,
sed ullatenus impetrare nequivit, ac sic ad mortera quod in illo factodixiraus significatum ; dum in se-
usque vexatus infirmitate, miseram vitam debita quod esset ceteris expectan-
ipso expertus est unus,
incurablU tfe- morte finivit. De cujus temeraria nimis offensione, dum. Denique post paululum contra Monachos ad-
bilitutv puni-
in illa scelerati brachii extensione,non est omitten- ventantes, illi ipsi sui malefuctores cum coepissent
tttr.
duiri, quod a nonnullis fertur auditum, qnasi vo- adversus eos eorumque famulos dure jurgari, ma-
cem videlicet sonuisse beatissimi Confessoris, ita laque multa solita superbia minitari unus ex lllis ;

Contra illum conquerendo dicentis

sive de illo : contra ipsos impetu facto, mox deeo
in quo sedebat
Quid me ciedis ? Quem quidem sacrilega illa extensio cecidit equo, eodemque equo potius moriente, ipse
nou tangebat sed, sicut Dominus et Deus noster
; pedes remansit directus eques et humiliatus, qui
Christus, qui sub praesentia, non jam sacri, sel sa- fervebat minitans ac superbus reputandus forsan, ;

crilegi PontiuVis, in ipso buo corpore, quod est ca- quantum ad sensuiu historicum, interillos, de qui-
put Ecclesiae, sine culpa ceesus, verba illa protulit; bus sacer Psalmus ; Ab increpatione, inquit, tua,
atque etiam postea, contra persequentem membra Deus Jacob, dormitaverunt qui ascenderunt equos.
Bua Saulum, de coelo clamavit; Saule, Saule, quid Qui si fortesua correctus [poena], didicit non esse
me persequerisl ita Marius beatus, hominem contra confidendum ulterius de operibus malis Deoque re-
se rabientem, famulosque suos, :ic sibi sub uno Do- belhbus congruenter illud potuit dicere propheti-
;

mino Deoque conservos, furibundis vocibus et mi- cum Super equum non ascendemus, nec dicemus
;

DAcibus gtadiis impetentem, audiri fecit atque in- ultra Dii nostri opera manuum nostrarum. Alia
, Os. 14. 4
telligi voluit sese persequentem qui membra, et ; vice nlem corpus ab eisdein Monachis cst delatum F
per Dei gratiam sibimet conjuncta, et piadevotione olius itcm
in locum sua; possessionis vocabulu Glenadum d,
punitur.
subilita atque subjuncta impia csesione laadere; Acciditillic ut quidam rusticus, reverentiae Sanctis
d
properabat. habendae ac timoris ignarus, deportationem illam
29 Post isia, relato Corpore sacro ad monaste- sacri Corporis, atque expostulatioms exhibeudas
rium, locumque suse requietioni divina dispensatione illi venerationis, stultis deridere caapisset ac proca-
Sunatur innls
acer. provisum bomo quidam, arsura pedura comprehen-
; cibus verbis ; sed liic continuo falce, quam gerebat
sus amborum, illius suffragium tn tanta necessitate manu, oculum sibimet evulsit ; et quae S. Mario
sibi credidil expetendum. Verura cum ad eumdem reventia esset habenda, quodque exhibita illi vene-
locum modo quo poterat depropi raret ante- ; ratio non deridemla, sero cognovit.
,

quam illuc perveniret , velut in occursum illi 31 Homo quidam uxoratus, cum ita esset inva-
praecucurrit virtus Sancti; et quod ab illo desi- dente daemonio dementatus, utipsam uxoremsuam
derubat expetere, antequam expeteret adimpleto rabidis dilacerare morsibus couaretur, ad praesen-
desiderio largissima illius benignitate raeruit obti- tiam deductus est corporis B. Marii. Ubi dum furio-
nere. Nam in ipso itinere arsura illa penitus extin- sishuc illucque motibus et actibus debaccharetur,
cta, redditaque sibiest ad integrum suffragio Sancti visum est ecclesise Custodi durioribus illnm alliga-
Balua optata. Adolescens autem quidam in lem minibus debere vinciri quousque virtute Sancti
,

§t pedum d<-
monasterio morabatur, qui Dominicus appellabatur. recuperato sensu, nihil quemquam ultra hesurus, Uberatur
bititat
ls ciiinessetpedum debilitate multatus. prostratus secureposset postea solvi. Sed dedignatus est San- energumenus,
in orationem, et aliquamdiu decubans ante sancti ctus, eum qui sibi curandus esset adductus, non suai
Murii corpus, pedibus restitutis ac reformatogressu, soliu^ potestatis relinqui. Itaque, sub incipientis diei
integr&e sospitati celeriter est restitutus. crepusculo, dormientcm Custodem ipsura visus est
idem
 DIE OCTAVA JtfNII. 123
A idem Sanctns verberare per snmnum, atque incre-
pitando dicereeum qui adductus esset, expnstulando
;
CAPUT
atque assequendo pnesidio divinse virtutis, humanie
provisinnis atque custodiaa non egere prsesi.liis. Alia ad S. Marii invocationem miracula.
Perductus est etiam eo quidain puernlus, sermonis
mtitus toqueta elocutione multatus. Is cujusdam pauperis erat V^orpus illud sacruin, per lora diversa aliquoties
donatur. filius, sed ad talem medicum venerat sibi medica- jam memoravimus deportatuin. nec alicunde absque Ad montem
turum, qui pro exhibendo meilicina? beneficio copias miraciili exliibitione ad locum suas requietionis ' w ""« ?"«-

non exposceret pecuniarum quin potius ad eum, fuisse relatum. De qua re ab anterioribus scripto
;
'^f'"'"
qui semper libentius habuit pauperibus humilibus- accepimus traditum memorite nostrae quod nus- ,

que cnncnrrere, quam humanas altitudini tiinnriqne quam pro aliqua delatum fuerit necessitate, et suo
favere. Itaque non expensa pecunia, sed valentia illos quocumcpie fraudaverit voto, quicnmque
in eo
locutionis accepta, multo utique pretiosiore atque laboraverint deportando. Denique pro hoo ipso in
utiliore quani grandis pecunia qui puerum mcestus ;
cujusdam mont.is excelsi, monasterio proximi, pul-
adduxerat, tetus recepit et Deo, et illi tam po- ;
cherrimo loco, ecclesia illi aadificata est, et sacrata ;

lenti medico tamque pio debitas agens gratias in qua solito Corpus sacrum, pro aliqua illuc ne-
,

Verum non sic dixerim beatum

propria revisit. ,
cessitatedelatum, debitis excolatur obsequiis, Itaque
Confessorem beneplacitum habuisse semperque ha- si quando nimia cceli serenitas indigenti am necessa

bere pauperibus humilibusque concurrere, ut de- riaruin induxerit pluviarum, i-um debitaveneration-
dignetur altis etiam in hoc seculo atque divitibus, necessitatique congruis supplicationibiis, defertue
si humiliter expetant ac devote, necessaria quaeque illuca Monachis Marii beati venerabile corpus ;r
prorogare beneficia. statimque, noxia siccitate remota, pluvia descendi} (i&niia ml M-
optata. Itemsi ingentior noxiarum profusio extiterit """"' [mpe ~
32 Denique Nobilis quidam, Stephanus vocabulo, '"'"'
pluviarum, pari modo, Corpore sacro pro obtinenda
e
• de Castro Scurralias e nuncupato, cum febribns la-
immensis, illuc serenitate delato , postulata statim serenitas
E boraret virtutem supplex et devolus
expetiit IHarii beati, morbis nmnibus redit quse et Sancti meritum postulantibus prodit,
ccelitns facile- ;
p
et eam pro qua pestulatur periclitantem messium
'<","','",ie'nta 1 ue uiedentis; ante cujus sacri prresentiam Corpo-
reparat. viriditatem,
„ni, ris tota cordis humiliatione prostratus et corporis,
optatum cito meruit incursse valetudinis obtinere 34 Nec videtur omittcnditin , nuod cum vice -

, .„ , , . ,. , cumi>ie .lli
quailam illuc esset delatum,
,

mansissetque diebus
remedium. Erat autem ( ut traditum accepimus) ,•„„., immlne-
quamvis lialiitus laicalis et nelsitudinis homo secu- aliquGt non relatum; quidam mala? mentis Imnii- rentj

laris morum tamen prohitate vitasque

nes furto cogitaverunt indeasportandum. Quod
lllud
, honestate
laudabilis. Et ipse igitur, depositis febribus atque
cum perverso corde tractarent, consiliisque si.iistris

remedio sospitatis accepto, rediit domum, qui pra>- quo id possent actu explere perquirerent
nodurna ;

ter exfenora munera, multo acceptiora pietatis et

visinne cuidam pauperi ccolitus ostensum est ac
devotionis ad sacrum detulerat lneum Marii beati praeceptum, ut Custodem illius ecclesise quantocius

requietionis. Alter aeque vocabulo Stepbanus, sed

monere curaret, quo S. Marii corpus ad monaste-
UtriQue
babitu religiosus
rium referri sine dilatione satageret. De cujus ille
, professionis titulo Monachus ,

visionis afque praeceptionis, aut ilubiits certitudinis,

diris et ipse febfibus apprehensus, ad locurn eum-
aut timidus indicationis prima tali apparitione no-
dem similem detulit devotionem parem protulit ,
;

luit qniilquam illi , cui jussum fuerat, indicarc

postulationem ; nec dissimilem retulit omni, mala :

quaprnpter npus appantionis secundse, sed non

fuit
valetudine deposita, sospitatem.Duaemulieiesunam,
similis prima 1
Ea namque non jam solummodo mo-
sed suam singuks cascitatem lugentes, illum
.

,.,,., 2 sibi ad
nitiis, seil pru iiiohedicuiia! culpa digna est piena
impendendum remedium putaverunt expetendum
qui luce veritatis penitus carenfes tot illumiuave-
multetus. Nam in ea jaiu visione andivit sibi divi-

rat superno lumine gentes.

nitus dici Quia prteceptioni ccelesti debitam obe-
Nec inanis talis earum
;

dientiam denegasti, gravi erisad prsasens addictus

reputata est fides ; nam totius ea?citatis tenebns de- m
't""'"'" " l
~

pulsis, lumen optatum virtute ccelestis obtinucrunt

debilitati. Quam comminationem sine mora secuta
llluminatoris.
comminata: nam pedibus graviter tn- ^tiimjianu,
est debilitas
firmatis, jam pene totum gressuum amiserat
qui
usnm, satis sibi potuit persuasum viileri, ne ailliuc
ANNOTATA D. P.
expectaref terti visione moneri. Cum autem ali-
i

quanfuni tempus in ea mansisset debilitatione, nul-

a Hujiis Capitis prior medietas , secundum notas
lum sibi rectiiis prc recipienda putavit expetenda
marginales, dividilur tn octo Lectiones, nescio an reci-
salute. qnaui illum, cujlis ilebilitatus fuerat virfulis
tandas in die Octavx ipsius, an vero inproprio Trans-
castigatione. Itaque iinlulgentiam culpae relaxatio-
lationis festo, quod etiam fuerit cum Oclava celebratum,
nemquevindictsecoram praesentiapostulans Corporis """<"" '""
!>rr quam deinceps cetera legebantttr. Xnitia cujvsque dtbilUatt
.. . .

sacn, pnstmae reforman meruit sospitati. Ita San-

Lectionis * notat'it. blt

b miraculum
ctus, cum facile posset secreta virtute furunculos
iS'i iior coiiiiijii media circiter via, "i'i
illos ab aspnrtatione sui Corporis prohibere; atte-
Topographia Arvernia votttt Podium S. Marii, al-
terum ejusdem npminis nolari debuerat circa Mauria-
slatinne quoque miraculi maluit fortasse manifeste
monstrare, nulluin sibi ad repausandum us<|tie in
eiini, ot iu Comm. Prxvio dietiim, ubi tabula sotum
diem resurreetionis gratiorem essc alinm, quam
notat S. Marii.
sacri illius monasterii locum; a quo se nullatenus
c Orcet prope Clarum-monlem Branche <<<n>ti-
auferendum, et ad quem ram solicite inonere cura
tutt . nee 1'lvs eiiiiim iluabits leucis ipsum removet
vit citius revehendum.
tabula.
35 Ipsam etiain in illo monte sitam ecclesiam
d Glenat, 8 leucisin meridiem ilistuns Mauriaco, , i . , . D<dienta
e Scorrailles, solttm 2 leucis removetur ad
quam sibi grati luxent, sub ipso quo consecrata ,.,,.,,/,,,,
eamdem
est tempore declaravit. Denique cum eamdem con-
partem.
secrationem exhibiturus venerabilis ac reverendus
Sfepliaiiiis a Arvernensis Bpiscopus advenisset, at- _

que ''iiiti Nobiliumque multiplicitate,

ingenti Cieri
cumque plebei populi innumerabilitate, eccli siam
ipsaiu in honorem Beatissimje Dei geuitricis sancli-

que
 m ACTA S. MARII MAUPJACENSIS.
que Confessoris Christi Marii dedicasset ; omniaque neribus astarent precibusque devotis ;
potentis San-
qnae tanti officii solennitas ezposcebat, implesset cti virtute janua patefacta. Hberaque illis cst facul-
sole m occasuro ruente, tenrisque solitas tenebras tas introeundi concessa. Quod factum quantum eifi ea ultro aper-
ta admttfun-
induouite, in ercle^ia illa ehiritas coalestis emicuit adauxerit erga ipsum sanctaa devntionis affectum,
lucis ; claritasque ccclestinni ministrorum tanta co- quantamque praestiterit et quam prrebuerit praedi-
ruseatione roeplendzrit, ut pars maxima circumpo- candam de t&Eltse virtutis ostensione laetitiam, multo
noc/urno sitaa regionis miro illo splendore claresceret, et est intelligere facilins quam dicere. Ita votis adau-
lutninr il-
lus/mtur
omnes etdem ecclesias propius assistentes prncul ctis, muneribus oblatis et precibus qui de ;
praestita
Calttut aofagere nimia admiratione compelleret. Cujus
Btri sibi salute Patrono prepriogr itiaa venenmt reiaturi,
ostensione miraculi quid aliud ille Dei confestsor praastantiorera erga se gratiam rediene praadicaturi,
eximius intimavit? nisi se, una cum illis jam sibi Mirae infirmitatis angustia gravissima, hoc est pe-
cura/ur iynis
sociatis spiritunm agminibus beatorum, gratuni ha- dum arsura, comprehensiis quidam, nomine Ro- sucer uni,
buisse, ecclesiam sfbi constrnctam atque sacratam t>ertus, ante pra^sentiam corporis Marii beaiti est
invieere; et quanta ipse apud Deum interna? lucis deductus ; qnein quanto durior arsuraa illiua arcta*
claritaic resplendnit, ostenso exterius lumine de- liatangustia, tanto elemenf.issimi Confessoris cceli-
olarare. Bt quia valeat existimare, quanta illi cla- tus reniediantis celerior adfcrirt medicina. Mox nara-
ritate Dei vultus inftrigeat, qui luce veritatis ipsius, que pessamufi Hle ignis, adcernendtam minime visi-
et per fldem cognitioms, tot illurainavit populos, bilis, ad punii-ndum dire sefi&tbilis, ita in hotnine
tothomines illustravit ? Jureigitur, post beatam ad illo penitus est extinctus, ut praeter eam pedum
auperna transraigrationem, in aeternum suam de- partem, quae consumpta jam fuerat, bodieque vir
monstrat hominibns exterius lucem, qui eis agno- ille superstes ad intcgrum sospes existat, non mi- attehque :

scondara ac adfpiscendara exterius nihilorainus de- ntis et nunc ad omnia valens, quam ante morbi
monstravil eamdem. illius incursionem ad cuncta valebat. Ejusdera in-
Causa cnjusdam oxtitit aliquando devotionis,
.'(<>
commodi alter gravatione depressus, eamdem in
qua asepe dictum sacratissimum Corpus beati Cnn- sui sanatione, Sancti clcmentiam expertus e.st pa-
C.iiiis iU„-
feesoris ad monasterium deferretur, quod Bellus- riteret virtutem; eademque ad omnia valentia ro-
VllllU/lll,
loeus b speciali nuncupatione vocatnr. Cumque per Imratiis, in scrvitio monasterii usquenunc strenuus
b
Dordonium fluvium navigio devehendum navi im- permansit ac devotns.
poneretur; adveniens ihuc quidam Iuminibus orba- 38 Mulier ex Lemovicensi solo, miserationem
tus, divina miseratione et Sancti virtute, ibidera deposcens Marii beati, pro reformatione luminum itluminatur
ctccui
est illuiinnatiis. Dum
vero ad praedicturo esset mo- filium adduxerat caseum quem die dominico ante;
:

curatw
debitU
n 'isti 'i -1111)1 perveutum, sacrumqiie corpus in oc le- Sancti quo soHtuna est reverendam
festivitatem,
sia ipsius monasterii susceptione desiderata debita- sacri corporie glebam deportari in illum quem bu-
que veneratione depositura ; virtus 1*1
i perlati ma- perius memoravimus montem, ille ccelestis illumi-
nrfesta faeta esl thesauri, Nam quidam pedibus nator et animarum et corporum, eaecatum filiura
debilis, cruribus contractus, tanti hospitis pia vist- vid&ntem fidedi reddidit matn, qui tot qunndam
tatione consolatus, gressibus reparatis incolurais est mefltibus orbos c»cas rapuerat infidelitati. Alio
Senonlbus
plitVlQ nn- erectns Apud Senonensem Franciae civitatem, in tempore mulier alia filium aeqne parvum, brachiolo
petratur, monaeterio Principis Apostolorum Petri, quod co- debilitatum, ante praesentiam exhibuit Corporis sa-
gm mto diciturPetri-vivi; beati Confessoris Ghri- cri : cumque misericordia illius aliquamdiu postu-
sti Marii agrhunt nliqusindo solennem ejnsdcm nm- lata nec impetrata, domuna desperata rediens, extra
nastsrii Monachi festivitatem, Quo tempore, cum loci fines jam fuisset egressa; retro respiciens, et sanatw dcbilc
jani dintius siccitas inimica oommoditatem brachlum,
detinuis- de ipso Gonfessere beato apud ipsum conquerens ;

set lEubrtum, messiumque ubertas periclitaretur Sancte, inquit, Mari, quam fida veneram de ira-
indigentia fliutina pluviarum ; ea die pro tanta petranda super hujus parvuli sanatione misericordia
prxdones neceasitate Marius sanctus ab illia est devotius im- tua, de qua nunc ulterius adipiscenda diffidens re-
arcentur, Necdefuil affectui pi* devotionis optatus
ploratus. deo moesta. Haec ea dicente, puerulus, quem pau-
exhibitae implorationia effectus : nam statim die lulum requietura terraa deposuerat, eontraetum
ipsa siccitas diuturna remota, redundansque neces- brachiolum ad illam extendere coepit, restitutum et
sai iarum reductagst copiapluviarum.Eademquoque sanum. Tum vero querimoniam de Sancto lugu-
ipsa die, ad depraedandas res Monachorura, turma brem, in gratiarum, jam illi debitaniin,, convertit
qurodam irruerat milirum improborum : quorura actionem nec spe resumpta, sed re ipsa quae spe-
:

energumenus duetator ac primus, a famulis Monachorum captus rabatur accepta, qus redire moesta eceperat, redi*
tttitiatitr
est, et in vincula merita conjectus. Sed a Cellera- tnm complevit laetabunda. Vir quidam loci ipsius
rio monasterii famulus in Bilvam directus, cura nihiiominus parvulum gravlter infirmatumad enm-
esset ibi dcemone se corripiente vexatus, S. Macii dem sacrura attuht locum. Qui cum per aliquot
servu» effectus est, el continuo liberatus. dies, non solum remedii nihil acquireret, vernm mor/uus
37 De regionibus, in quibus ille beatus doctri- etiam ingravescente quotidie languore deterius suscUalur,
Peregrmi
nain pietatis primus seminavit, cujua serainationis semper haberet quadam nocte ad ipsum tandem
vb i (i .'( Slu ;

(.'i lusl.
nunc usque fructifieans messis, beatos fructus hor- perventum est mcntera. Cum pater, afflictum cer-
reis coelestibus mittit : adventantes quidam, tam- nens filiuin, mortique suprema defectione jam pro-
quam patrem amantissimum specialemque patronum xinium ; moestus et ingemens, () sancte Mari, aie-
pie revisuri, ac pro sui salvatione debitas eidem bat, non huc ad te filium meum, ad mortem exci-
gratias acturi; cum ad superius memoratum Mau- piendam, sed ad recuperandam vitam attuleram.
riacense monasterium pervenisseni quo translatum ; Iuter hujusmodi verba rarsus inapiciens puerura,
olim Corpus sacratissimum nossent; atqne ab ec- ante praasentiam jacentem sacrarum Marii reliquia-
clesiffi CUStode adituin pivraivntnr ad illud sarra* rum, invenit illum aliqnantulum respirautem ac
rium interins, quo erat repositum venerabile Cor- melioratum: aliquantuluraque epei resnmens, atque
pus nescio qua Enjuria aut obotinatione custodis
: opem Sancti enixiori devotione deposcens, ita post
nequaquam apertum csi iliis. Verum ille beatus paululum vita- ivstitutum et incolumitati filium re
Pater tndulgentissimus, pati non potuit filios pios cepit; ut factomane, ante patrem saltitans etjoca-
de sui ntgata invisione remittere mcestos, quos de bundus, cum ipso rediret domum, quando mortuus
ipsnrnni per sestdvatione gratos acreptabat et gra- efferendus expectabatur ad tumulum c.
tulabundos. Etcnim dum aute januam loci cum mu- ANNOTATA
 DIE OCTAVA JUNII. 125
cationem factnm miraculum aliquod esset. Respon- D
ANNOTATA D. P. sum est, Plura; inter alia auteui accidisM unum, «' "»
cujns signa esset etiamnnm in eeolesia videre. Sci-
a Septem Episctrpo* Stephanos rn-h habnii. Pri- licet cum die Sancti fosto, Consnles oivitatis in
miim sec. 7, secnmlum nn. 951, Tertinm, Quntium, sriia braehiali eoHoeatam inragineni Sancti pnrta-
Qiiinliim sec. 10, Sextiim un. 1126, Seplimum tm. rent in prooessione, secandttm consuetudinem; ecce
1105: i/unre vertor ne gratu htec deiieaHo adtcriba- tihi beoretiei duo, iii vui qus
[ssorio Montferran-
tur al> ancturibus Gullts Stephano V, potttts quam nli- dum ducit, per mcdiam se pompam trajecerunl, non
cui successurum duorum. sotum absqve rev.-rentia sed etiam irridendo
ulla,
b Baulieu trans Donlonium, 9 lencis infra Mau- dicentes, hamines insensatos, qni tanto cum ho-
riacum. nore gestant. annesum tninciim. Qua bktsphenria
Horum miriiculu uhtjtia cum lrtultsscl Brtinclie,
c prolata, continuo utrique pes dexter excidit, tam-
magnum, inquit, aliorum numerum refert P. Do- (inam si vi revizlaus fuisset a eorpore qnare nnn :

minicus Carmelita, ande expectabo n qnm hic deside- quin culpam poanitentes agnoverint. Interim
duliito
rtiriinr. Inierim er Jacoio addam. quod de sua sic ad memoriam facti uterque pes appensus est dex-
prefert iUe, tamquam lesits tle nisu. Cum, mquil Mau- terobrachio imaginis ubi ego utrumque vidi, et :

riaci essetn in ho-pitio meo, qutesivi cuinam Sancto videre potest quiscumque accedere volet ad imagi-
dedieata ecclesia ioci esset : responsumqudmihi est, nem, supra majus altare collocatam.
S. Mario, Rursum interrogavi, num ad ejus invo-

DE S. CHLODULPHO
EPISCOPO METENSI AD MOSELLAM
COMMENTARIUS PR^EVIUS
De culiu. vita, translatione.

-nier Episcopos Ecclesiw Metensts numerari ultra beatissimi Confessoris Christi) Arnulphi , atavi sui,
Llfti A Dl XCH.
triginta, qui m nnii<iiiis Catalogis ei Marlyrologiis Ilane Ytiaiir dumus deecriptam e.i vetusto codicc Tre-
<! ,lu< < ,

m
Memoriu
I
clesite
kujus Ecclesix vere Sancti habiti fuerttnt, docei
.MewUsius Episcopus Madaurensis,
Suffraganeus, >n Prxfalione ad Historiam Epi-
etliujus Ee-
virensi
cum ea
monaslerii
quam Acherius
de Aetts Siiiiciorum
Xmperialu

Ordinit
ct
.*>.

S.
Maximini, collatam
Mabilio edideruni Tomo 2
Benedicti, acceplam
s

scoporum Ecclesix Metensis § C. Ex istis ad hunc MS. V. C. Andress du Cltene.

1

in Fuslis. cj codice

vin Junii coliinr S. Chlodiilphus, pluribus sacris 3 Inscripserunt hnnc enmdem suis Martyrotoyiit

FastU mseriptus, et non solum in MSS. Ecctetix Benedtctiuis Arnotdus n'<«n, Dorganiut, Menardns, ,\<ut lutl 010-

Metensis, sed etiam in Hilariacensibus S. Naboris,ei Buxelinus. 1'crnm ex 1'titt jam citata cotligit Mabi- lt«< ll«\,

MS. Florario, ubi ista leguntur: Metis depositio B. Chlodulphum nusquam Monachum fuisss Ere-
lt<>,

Chlodulphi, ejusdem nrbis Episcopi et Confessoris. mitamve; sed ex laicali ritaad Episcopalem Sedem
Similia habentur in Martyrologio Bellini de Padua, assumptum, aut certe id huic auctori ignotum l'ui<se:
quod prulieinr, e.iegil nlen; Mabtlio
secundum morem Romanx cnrix VeneiiU aiino 1498 e«iit itlitiintc <tuit

excnso, qtind secuti snnt Grevenm ei Molanus in Ad- minore sotum charactcrc ActU suu iltius Vitam ad lere.

ditionibus ad TJsuardum, Manrolycus, Canisiut, eum Deilinitts tttl Ktilentltis Febrnarii post Vitam S. Siye-

hodierno Marlyrotogio Romano Galesmius: item ei berti pag. -A.\ diplomata <U<«, lam hujus, quam Cltit-

Ferrarttts. sed hi duo ad diem vn. Nos Prioribus ctim derici RegU, i<r« monasteriu Stabutemi >t Malmun- u i ,i >' ii ..

Tltcodoro Rhay inhxremus, hcel Meirrissius et Suns- dariensi concessa, <u quHna Chl '
tuipbus appeltatur ,s S, <«in-< I<

sayus ipsum Sanclitm referant vm Maji, n« tlu inte.r di>nh.>lnns S ^'-!ii'i'li sul< <itt« Rege 8. Deei-
!;,.ji. ;

:
II <tf.

1 Paulus fFarnefridus de Epi-

missos diximus. derius, Eptscopus Cadurcorum, Epistota 53 Tomo I

scopis Metensibus, ista scribtl: Godone de mundo es-

Andrex <l<t Cliene Scriptorum hUtnrix Francorum
cedente, Chlodulphus, beati Patris Arnulphi g it
-
pag 878, Clodulphum nominat Dominum illustrera

lis fllius; Ansigisi quoqne (a qun seinen propagatum

et Tirum excellentissimum Iwrtalurque ;
«i patris

est regium) germanus, ad Episcopale culmen ob monitus et acta recordetur. Fail antem Chlodulphus

paternae sanctilatis gloriam tricesimus atque secun- proximo quoque lempore, saS eodem Sigeberto I<'<je,

«r.'<itt«i«s Episcopus Metensis: in eoque Episcopatu twn Arrftie.

dus asceDdit de quo niliil ad nos amplius, prseter
:

,.,., !<<<<
n«n autern
quod a tali radice exortus est, fama jierhix.it Hxc pleims ttieritni nnninits est, Iruttslaltis tttl
i entls «iil
Trevirensem Archiepiscopatum, qnod /»«( nonnullos
Wamefridus ad Anyilramnnm Episcopum Metensem, . III ,./',.

qni tlttix Ecclesix prxfuit ab anno circiter dcclxix, «l<<ts Saussayus ei Bucelinut, rque ac vitam ejus mo
usque n i tinitttiu dccxcix. iKistieniu . ttl<.-,<jiic uliti fundamento adstruunt. Demum
2 Postea auctor atiquis, ob stmcHtatem vitx et forte ejusdem farinx fabulam arbitramur, qitad cum Roserio
I tta sctiptu
miraculornm excitatus, res gestas S. Chlo- attetore fabutosO diciint alijm. Chlodulphum, tn tn«-
virtutem
dulplii collegit, atque hanc quam damus Vitam con- irimonio novem procreasse lrl<er«s, quia m <iuia Vita

aut ajtuil ,ttiiiju<<.< a\ domesticos scripiores nutlam fieri

scnpsil. 11 ic ntim. 5 meiniial Pippini Regis, et suc-
Magni <i Lu<i<<e<ei metiiitiueiu e«iijuijii nllitis reperimus.
cedentis prolis, scilicet Caroli
Chlodulphum sepul- I Est Lavum. celebrtt locut in Comitatu Caluomon-
Pii: item num. 17 asserit, S.
Apostolos tensi, prope capitalem Lotliaringix Nanceium, quem
tiun in ecclesia. quae antea ad sanctos ( orpiu t.ttijuttt.

dicebntur, jam ad S. Arnulphum vocalur. Scilicet Udetricus Arcliiepiscopus Remornm ejusque mater Eva transtatum
(<«„< ,'/,.<(/ obtulerunlS. Arnulpho Metensi. Burasdo-
sub filtis Ludovici P«, quando m chartis CaroltCahn
monasterio S. Arnuiphi, <•(
inveniiintur Canonici de nationis charta extat apud Sammarthanos i» Archie-
piscopis Reinensilnts. apud Meurissium ad Fitam
ei
a Ludovico Regni Germanie, nominanlnr Fratres
ex ccenobio sanctorum Apostolorum, nec non et S. Chrodulpbi, Ut nutemjam indicatum Layum magis
cetebre
 126 VITA S. CIILODULPIII EPISC. METEN.
ceiebre redderetur, Dco consecraretur ; obtinuit
ac Chlodnvei Regis procreatum dicunt: qui Choldoveus, D
dictus Udetricus ab AdaWerone Episcopo Metensi, ut prsedicante S. Remigio Remensium Pontifice. et se fr " irf s,
A,,Jul P>
corpus S. Chlodulphi eotransferretur, atque Prioratus et (ot;im franciam Christianaa religioni primussub-
Monackorum, a monasterioS. Arnulphi Metensis rfe- didit, et in honorem debitum decus Ecclesia?,, prout
pendentium, institueretur: uti factum
est anno dccgcxix unquam plus potuit, dilatavit et exaltavit. f Deota--
Protai u,
die xi Decembrts : ad quem diem memoria S. Chlo- rius Arisidi Pontiiex, et g Firminus Ucetia? itidem Firmhil et
dulphi celebratur in MS. Fhrarxo, et alio MS. Car- Pontifex, et Gamardus S. Goerici Pra?sulis genitor, Gutnardi,

Uttrojectinx, afgue Translatio appcllatnr et Remfridus fratres hujus Ausperti extiterunt. Ma- Renfridt.
thusiss a
ter vero Domini et venerabilis Chlodulpbi h, Doda f
Greveno et Canisio. Sed kanc aliqui asserunt fartam vi
SeplcmbriSi Saussayus vero ipsam refert ad xvi De- nuncupata, non minori nobilitate clara refulsit sed :

COput Mcfis cembris. Meurissius addit in ea Translatione illustria banc ipsam nobilitatein. animimorum pietate et
strvatum. qusedam miracula facta, ct caputejus adseruari Metis sanctitategloriosissime illustravit ac denoravit. Quae
itt ecclesia S. Amutphi. Nos ea Miracula nancisci op- cum viro pudicissime, prout fert mundus, vivens,
tamus, siquidem uspiam scripta extant. non patiebatur bunorum exhibitione se imparem
fore: et dum B. Arnulphus Pontificili cathedra su-
blimalus cst. ipsaetiam, ferveute in ea ignea sancti
VITA Spiritus gratia, non solum spirituali veste et vela-
/mstea Trcvi*
inclusa
mine induta est, verum etiam apud Treverenses obat
Ex codicibus MSS.
inclusione usque ad diem mortissese retrusit alque
religavit.
PROLOGUS.
3 Igitur Chlodulphus, venerabilis indolis puer, ut

JJcati Chlodulphi, Metensis urbis Pontificis glo- par erat, etut nobilium filiis fleri solet, scholis tra- Bducatus
Horlatio ad
crtrirandu riosi. depositionem veneralnlein annuo reeuisu com- ditur et liberalibus litteris docendus exhibetur: inputateet
a'
frta San.to proficiebatque aetate, nec minus vero doctrinaa spi-
'''
'
memorantes, Domini gratiam magnificare, collau-
ntm.
dare. et benedicere dignissiinum decrevimus, et ritualis effluentia. In quo parabatur etiam thesau-
utillimum judicavimus; simul etiam summa utilitate rus des-iderabilis, qui requiesceret ejus in ore sa- .,

monemus, notam semper in nationibus facit

ut ijui pienti ; studebantque pii et doctissimi magistri, ut

virtutem suam, et qui est Deus faciens mirabilia, eorurn benignissimus auditor , tempore pra?finito

quique gloriosus est in omnibus Sanctis suis; sicut effectus paterfamilias, sciret et haberet unde pro-
eisdem Sanctis gloriam contulit sempitemam, sic ferret nova et vetera. Hic itaque liberalissimus pue»*,

nobis eorum festa celebrantibus peccatorum omnium a pueritia in adolescentiam juventutemque, huma-
conferat veniam, omnes in commune et singuli sum- nis divinisque rebus et studiis bene adultu?, profi-
madevotione exoremus. Siquidem Sancti, qui labo- ciebat ; satagebatque solertissime Deo et omnibus
rum multimodorum et propriorum operum ielicis- bonis hominibus, verbis et factis perfectissime com-
sima retributione seterna prsemia assequuntur, cum placere; malis autem favere, et eortim amicitiis vel
ChristoDeo in aeternum gaudentesregnant; eteidem ad modicumjungi sic effugiebatetreuitebatur, sicut
Christo Domino summo \capiti incorporati, devicto pravam vitam et mores prorsus imitari abhorrebat
niundi principe, devictis cunctis hostibus, stola im- ac despiciebat. Erat astate et sapientia majoribus
mortalitatis induti, et laurea perennitatis adornati, subditus, erat sequalibus a?quus erat minoribus be- ;

ci ram suo Domino victores semper assistunt,et de

nignus et mitis, et mira benevolentia ab omni or-
praesentia sui Regis continua festivitate laetantur. dine, sexu et professione, dulcissime amabatur.

Idcirco uostra non egent veneratione nec nostris 4 Cum vero omnipotentis Dei antiqua pietas 13.
,
S, Arnulpho
annuis solennitatibus indigent; sed provisa sunt Arnulphi, hujus beati Chlodulphi genitoris cor, ad patrc ad
nostrse infirmitati hzec divina subsidia, ut quoties- divina studia, et ad coslestia opera stia inspiratione Eniscopatum
lUetentem
cumque perteinpora revoluta perque assignatos dies intime accendisset, et ferventissime ardere coegisset
electo,
Sanctorr«m merita recordamur, recordando et in actum est, defuncto Papulo Metensium Pontifice,
i

dulces venerationis affectus exhibemus; eosdem hunc eumdem B. ArnuJpbum snmma instantia a
Sanctos nobis, ad evitanda mala et acquirenda bona, Clero et plebe postulari ; et tanta vis in postulando
dulces patronos et pios exoratores, apud Deum deo- erat, ut k Theodericus Rex [ipaum efs concesserit.

rum Dominumque dominorum, mereamur. Nam] licethunc inter amicos amicissimum et inter
consecretales secretissimum haberet, esset etiam
CAPUT 1.
palatii Rector, et audiendorum reddendurumque
consiliorum priinus auditor, et sapientissimus red-
Iliustris prosapia. Institutio Fossessiones. ditor; vicit tamen nobiiissima plebis, utita dicam,
admirabilis improbitas, et inverecunda in rogando
l3cripturi aliquid ex B. Chlodulphi gestis, et de constantia: et B. Arnulphus, eruditissimus laicus
tanto viro locuturi , consueto ordiuejustas narratio- et sanctissimus Major-domus, derepente Clericus
Satu» j>«ti >

S Arnutj.lio
nis, quis vel unde fuerit, primum necesse est iuti- factus, Calhedras Pontificali votisoranium populo-
memus : prosapiaque. sic nobilis, ic inclita, quia rum felicissime ad regendum est elevatus. Dum au-
pra?sentibus luculentissime patet, uti futuris etiatn tem Ordinationiis teinpus imininenH. c\ [ti^a- late-
u\ erta sit,juitum est utfaciamus. Nam genealogiam brarumque cunctarum desperatio jam facta fuisset;
paternam a B. Arnulphus, hujus sanctse Metensis praedia et suppellectiles multarum divitiarum, quas tx retictls sibt

Sedis Pontifex, coruscam mirabiliter facit, et decen- ab to facultu-

ditissimus possederat, honestissime partitas, multa
tibus
tissimam mirabiliter reddit; dnm ejus genitor praa- sanctaa Matri Ecclesiaa contulit, plurima etiara duo-
dicatur et est, qui ex antiquo Senatorum genere, bus filns suis Chlodulpho et Anchisasjure heredita-
patre b Arnoaldo procreatus, Franciam ornnem, imo rio habenda derelinquit. Qui paterna benedictione
totam Galliam i obititate ac decentissima generosi- donati, in brevi locupletissimi efticiuntur; et totius
superando ingenti gloria famosam
tate superat, et in patriaj principatum post Regem, regio munere glo-
reddidit et honestam. Arnoaldus, quem dicimuSj riosi, gloriosissime assequuntur. Sed beatus Ponti-
patrem habuit cAnspertum; qui ditatus non solum fex [cum] qu;i! vcl ex suo retinuerat, vel etiara in
jiroavo
Ansptrto, rerum opulentia, verum fratrum dignitale et </ con- archivis sancta Ecclesia? sibi commissse thesauro-
d sociali excellentia ploriosus eflulsit. Sanctum nain- rum ac pecuniarum repererat, cuncta usibus pau-
que e Aigulfum, Metensium Pontificem, ex filia perum distribuens, bonus fcenerator dispersisset
multa
 DIE OCTAVA JUNII. 127
multa necessitate coactus, filios adiit; utque sui n Scilicei Carolum Magnum, et Lu^ovUum Fium D
suisquemisererentur, humili prece supplex exposcit. Imperatores. i uss
Quia autem Dni prsevidentia, et inevitabilis praedes-
so!um pauca Chlodulphuin adhuc dulcissimum, juventutis
largUttr
tinati'
CAPUT 11.
;
flore vernantem, su* sanctrc Eccle>ix- praeficiendura
decreverat, et plebi Cleroque Metensi ad regendum Yita laicalis et Episcopalis
preeficere disposuerat
Deo et Christo ejus et
; res quas possidebat, et quas
filiis spiritalibus postea cul-
c
Oane iit ccepta proseqnar, B Chlodulphus, dum chlodulphui
laturus erat, ejusdem Dei et Dumiui nostri Jesu vixit in seculo, vixit sine querela; qua? sibi fieri adhuc virtuti-

Christi instinctu sibi retinuit, nec patri ex his quaj nolebat, nulli fariens ;
quas sibi volebat fieri, proxi- '"' l" M( '

multa contulit, verum adsimiles usus im-

petierat, mofaciens; injuriam fratri non inferens, et illatam
posterum eroganda servavit. sibi patientissime sufferens; firie perfectissimus, spe
5 / Anchises, beati viri junior filius, petitionibus ad ulteriora, et haec divina diffusus dilectione Dei ;

patris in cunctis libentissime assenfiens, universa et proximi ferventissimus, visceribus pietatis ad

quae habere videbatur, voluntati ejus tradidit; et dandas eleemnsynas plenissimus. Animum et nien-
Hberattori cjus
fratrl poste- nihil de crastino cogitans, pauperein Christum se- tem, in laicali proposito positus, sic informabat.
ritas gloriosa cutus, ut haberet thesaurum in ccelo, manibus quatenus dum postinndum Dei providentia aliis
promtttltur. prseesse cogeretur, ipse
patris cuncta quae habebat vendere et dare paupe- prius sibi praesse rloctus.
ribus deliberavit. Quapropter ejnsdem piissiini pa- doctrinae officium. quod subditorum mentibus eral
tris, beati videlicet Arnulphi, magnificis benedi- infusurus, assiduse operationis studio instructus et
ctionibus ditatus, spirituali ac per hoc prophetali attritus , semper doceret exemplo quos instruere
prsevisione, quod totam Franciam imo et totatn ,
compelleretur sermone.
Galliam, sibi et filiis suis per multas generationura 7 Sic multorum annorum temporibus decurren-
successiones omnipotens Deus collaturus esset, au- tibus, jam B. Arnulpho bujus sancti vin genito-
dire pruraeruit. Quod et accidit, dum idem Anchises, re, postEpiscipatus digniUtem, post eremi dulcissi-
sicut pater fuerat, Majnr regiee domus effectus, mam solitudinem, ad coBlestis patriae sterna gaudia
ejusdem officii successionein m filio et post, filii ;
translato; jam a B. Goerico sur-ce^sore ejus, cce- a
filio dereliqmt. Nam Pippinus ex rninisterio in Re- lestium virtutum et omnium Sanctorum societati
gern totius Galliae, a beato Papa Stephano consecra- adjuncto; Domno etiam b Godone Episcopo ad b
tus et benedictus, primus ex B. Arnulphi ielicissima seterna translato; jam tandem kic, in omnium
stirpe, regahbus sceptris seque et n suecedentem virtutum gymnasio, nobilissime assuetus et bonse
prolem, felici auspicio et beatis iuitiis, decoram actionis scholis decentissime informatus atque eru-
reddidit et honestam. ditus, qui interim aliis bene subesse noverat, ad

Pontificium erectus, deinceps subditus diligentis-

ANNOTATA G. II. sime pra?esse, et commissos honestissime regere stdi Sltttnsi
co»pit. Nam. ut ordine rera refcram, dum B. Godo prx/lciiur,

a S. Arnulphus colitur 18 Julii, quo mortuus cst Praesul ex hnjus mortalitatis incolatu trnnsissit, et

circa annum 040. Deo omnibusque Sanctis felicissime conjtinctus es-

b Arnoaldus, cognomine Boggisus, Dvx Austra- sef ; plebs et clerus coepit qu;erere precibus et voci-
six. bus Patrem et Pastoreni ; et rogabant regiam digni-
c Anspertus, Senator et Dux Austrasia'. tatem. quo B. Cblodulphum, nobilitate et sanctitate
d Consocialis sive uxor censetur Blithildis filia insignem, sibi dare dignaretur Antistitem. Nam
Chlotharii I Regis. De quo matrimonio varii longas multos ex genere ipsius, generositate in tota Fran-
dispntationes scripserunt, in quas non est animus in- cia primos, sanctitatis et virtutum ac miracuiorum
gredi, aliis pro eo stantibus, aliis ut fabulatn rejicien- gloria celeberrimos, per multos annorum cui

tibus huic sanctae civitati prafuisse et profuisse comme-

e Paulus /1'aruefi idus de Episcopis Metensibus, morabant ; et laudibus dignissimis, quibus viribus
Agiullus, inquit, fertur patre ex nobili Senatorum poterant, ad setbera usque efferebant. Regia vero
familia ortus, ex Chlodovei Regis Francorum filia majestas, videns populi fidem ac devotionem, per-
procreatus. Apud Meurissium de Epist opis Metensibus pendens etiam ar! haec virum satis ingenuum ac- ;

anno 593, die 22 JSfovembris et in

dicitur obiisse ;
cersitum, ut curam regendarum animarum susci-
omnibus antiquis Sanctus appellari. jiiat. commonet utque utilitati Fratrum coznmr da
:

f Deotarius Arisidum vicum, in finibus Rutkeno- administrare non denegarr t. ex parte Dei et ex sua
rum olim situm, in Episcopatum erexisse, et a fratre auctoritate imperat. Ille reniti cupiens, sed omnino
Aigulfo ordinulus dicitur; cui Moderivus, filius An- non prasvalens, baculum et ofificium Pastoralitatis
sperli, successisse aaseritur: de quo, ejusque Arisidensi suscepit; et votis populorum Pontifex factus, Ca-
Episcopatu, agit Gregorius Turonensis lib. 5 cap. 5. thedrse Sacerdotali supersedere compellitur. Dantur

g S. Firminus Episc. Uceticensis, vulgo Usez in voces iu altum laus, dectis et lionor Deo canitur
; magnoom- ;

dum " lu "' 'jaudio;

Gallia Narbonensi, coiitur xi Octobris. felicem se omnis sexus et :etas profitetur,

h Doda, in Fila S. Amulphi, sed nomine non indi- Sanctis invicem succedentibus animarum quotidiann
cato, plurimum laudatur. Dv secessu ejus ad Treviros lucra cumulantur, diaboli Eeterna detrimenta pro-
agit Browerus inAnnalibus Trevirensibus lib. 7 num, 38, videntur et procurantur. Felicia tempora, felicesque
sed locum ignoran dolet. dies sibi affore plebs fidelis inclamat, etbeatam se

i Post Agiulfum sederunt Arnualduset Pappulus, pro tanti Pastoris successione testatur ; dum ejus

dcin S. Arnulpbus. pio exemplo ad bene agendum informatur, verl

k Loco Theoderici apud Mabilionem legitur Theo- prsedicatione eruditur, benedictionibus jucundatur
debertus, a fratre Theoderico anno 612 occisus, et hic virtutum insigniis roboratur
anno sequente profluvio ventris mortnus; his ergo annis S Igitur B. Chlodulphus ordinatus Pontifex, non
esset Episcopns factus Amutphus, quod ad cjus Vitam i temor cummissi officii, ocepit circuire datum
examinabitur 18 Juhi. Episcopatum, ut quoo corrigenda erant corrigeret,
1 Ista etiam refert Paulus Warnefridus. et quae confirmanda erant confirmarel bonapatro- .

in Tntelligit Pippinum H
erstallium, et Carolum ciniis ot dignis favoribus attolleret, mala justa

Martellum. censura resecaret : sicque Deo et Christo ejus an-

nuente,
 128 VITA S. t
CHLODULPHI EPISC. METEX.
nueute, in brevi iipicem perfectionis ohtinuit. ut Erat in Tungrensi urbe c Remaclus dignis- D
cor.tulit.
r\ uss.
omnium bonorutn felicissimo applausu, justus atque simus Pontife», cui iste puer S. Trudo dulcissimo ad S llema-
t x perfecto
la cn perlect-M (..iiniiiio dtceretur et esset. Nam in laicali copulabatur affectu, cui etiam, quod ei gratia Spi- rlum;
proposito constitutus, dum «ireret sine querela, et ritus pancti inspirare dignata est, et quia bonura
esset veru.s Dei cultor, haberetque pacem cum om- heredem Jeaura Christum Dominuin Dei filium ha-
nibus Imminibus; neque defemleret se, sed daret bere deiiberasset, cuncta ordine pandit. Sanctus
semper locum irse, esurientem et sitientem inimi- Sacerdos Remaclus, qtria sibi et suas Ecclesia?,
cum cibans et potans nec vellet unquam vinci a
; qui curoque conferre potuiseet, justo et bono injre-
malu.sci vificere semperin bono marafn: postquBm nio, ut conferret, rectum decerneret; etquiahnjus
Pontificale conscendil solium, omnia parvissima
bfflc sancti viri [bona] in suub civitatis dicecesi et vicino
ffictus san- deputans, coepit demam, Christo Deo prsesule, no- eonstituta erant; ccepft Deura precibus contiuaiB
cffttbniu An-
vas honio fieri, el ex bonisad meliora proficere : et exorare, ut, qui B. Trudonis menti devotionem et
tttlM.
qui iu activas vitaa palsestra bene pugnare consue- animi benignam intentionem cuncta relinquere et optantem ejus
biina sux
jara in oorttemplativse vitse dulcedine, se ip- pauperibus erbgare inspiravit, suaj Ecclesiw filiis
Ecelesia; ri-
suni fortissime atterens, orationum jugi instantui, hasc tradere et tliesaurum iu eoelis ob hoc adipisci
Imi,
lectionis ei sacrae meditationis continua vigilantia, beatum viruni, donaret. Sec qoianon est in bominfl
nortu et interdiu, lioris et momentis omnibus ceelum via ejus ; et non volentis, neque currentis, seil mi-
depulsans, quia necdum corporis pra?sentia ]
r.n, screntis est Dei alit.er quam beatus Sacerdos sesti-
;

conversfttione et niorum probitate avidissima in coa- maverat, rcs haec processit, aliasque sese proten.lit.
testibus habitabat. Et quia erat parentibus non so- Nam iliim bcalus Truilo tottim se et cuneta sua Deo
lum nohilibns, verum etiam sanctissimis procreatus ;
devovisset. sed quo se verteret, et cui Sanctorum
sanctitatem quidcm prioram imitari, nobilitatem sejungeret, certum non haberet ; continuis preci-
vero carnalero virtute animi et mentis vigore supe- bus coiitinuisque lamentis coelos et ccelestia depul-
rare ac transcendere vivacissime procurabat sic- : sans, Deum rogabat. nt per aliquein Sanclorum
que dtvino fretus auxilio, ad divina opera exe- suorum, quid se vellet agere, edoceret; et quo se
quenda sese probabilissimum reddebat; ut non et sua subdcre disponeret. palam facere dignaretur.
Bolum sibi prodesset, vernm subditis et cunctis se Et qtria iiiultuiii valef ,l,'|,i cc.ilii) jnsti assidua, nmi
eernentibus specimen pietatis effectus, imitabilem diu voti sui efncacia frustratus ;sed bome volun-
atque sequendam vitam suam praestaret. Quid ultra? tatis compos elfectus, quailain lioctium post longum
Fide perfectus, spe credulus, caritate dulcissimus, vigiliaruni et orationuiu consuetum laborem. An- At><j.'tica risi-

tations missus
pietate insignis, sermone ad utilia promptissimus, gelica meruit visitatione consolari, et quas sibi
ad vana dicenda rarissimus, vcletiam nullus. casti- erant facienda plenissiine instrui. Oratioues, inquit,
tate coutineiitissinujs, eleemosvnis largissimns, vitae tua; et eleemosyna?, dilectissime frater Trudo, nt
innocentia probatissimus, erat Christi bonus oilor in boniis odor, et ut felicia aromata ant ispectum
omni loco, cujus nomen erat diffusum unguentum, summse Divinitatis ascenderant ego vero, ccelestis
:

flagrans arornatibus et odoramentis optimis qui ;

nulitiae consors,a Deo hnc missus sum, quas tibi
sancta Ecclcsia, sponsa Sponsi ccelestis, vere
ciiiii facienda sunt nuntiare. Adimplevit Deus et Christus
dicebat Trabe me post te, curreinus in odorem un-
;
ejus, volum atque desiilerium tuum, etquas assiduis
guentorum tuorum. precibus postulasti, pius anditor perficiet, dabitque
tibi sapientiam et notitiam litterarum nec soli tibi, ;

ANNOTATA G. H. verum etiam multis ad divina mandata iin-

aliis,

plenda, sapiens doctor effectus, prodesse poteris.

a S. Arnulpho nd eremum drcedrnti snceessit S. Surge ergo et vude a.l B. Remaclum Tungrensis
Oociicus, qui corpusS. Aniulplii transiulit e Vosago Ecclesiae Pontificera ; adest enim in proxitna villa,
Mriit>. colitur 19 Septemb. qua; Septemburias dicitur; et quasciiniqne jusserit,
b De S. Godone aliqua onservntu ilnjna dedimus implere festina : revelat enim ei divina pietas,
8 Mnji. ijvo ruliiur, ac diximui videri ulnisse eirca quce tibi sunt facienda : erit enini tecum Deus
anntim 050. cui successit S. Chlodulpbus. omnipotens, et custodiet te in omnibus ad qtias
perrexeris.
CAPUT III. 10 Evigiluns vir beatus, et multum secum demi-
rans, quam cito poterat, sumptis secum duohus
Acla S. Chladulp/ii cum S. Trudone. pueris, a.l beatum virum ire properat : sed ante-
quam veniret, beatus Pontifex stios occurrere, et
Oane ut dicta et praeconia, qua? de Sancto protu- summa devotione sanctutn juvenem deducere iubet.
limus, vera esse comprobemus gesta aiiqua in ; Qui deduclus, dum se peilihus sanc.ti Pontificis
medio deportavimus, ut sapiens auditor [magna] ex prosternere vult; exurgit sanctus Pontifex, et in
pan is conjicere et ex aliqnihus bonis mnlta optima amplexus ruens, ocnlos et vultus dulci osculo demul-
compensare valeat. Igitur teinporibus a Cllilderici cet, et interosculandum, utrimque satis lacrymatum
Regis Francorum, lmc eodem sanrto viro civitati est. Post miiltnra vero lac.rymarum et fletnum im-
Metensium pnrsidente, et super custodiam com- brem, quo in invicem se perfudenint, et diim vix a jubetur iiinia
iiiissi gregis ferventissime vigilante, erat in parti- singultibus cessatum est, sanctus Pontifex Ad stm s. Clilo- ;

bus Hasbanies vir niagna; nobilitatis et prajcipuaj quod, inquit, venisti, fili, ut dicas fltilp/io otjer-
non necesse ;

S. Trudo sanctitatis b, Trudo noniinatus. qui ab ipsis infan habes mysteria enim revelans Deus, quae mente
:

b lies piissimis rudimentis omnipotenti Deo, prout geris et qua3 tibi sunt facienda, mihi Sanctomm mi-
ferebat tenera 8?tas, servire incipiens, etiam pau- nimo revelare dignatus fili perge ad est. Perge,
pertatis summus appelitor, faoultates et possessio- B. Chlodulplium Metensis urbis Pontificera glorio-
nes, quibus ditissime abundabat. Christo Deo tra- sum, et ejus nutu atque dispositione, cuncta, qua?
dere concupiscebat eumdem Christura Denm et
; et in his partibus pnediorum et facultatum possidere
Dominum nostrum nudus nudum sequi desiderabat. videris. Deo et Stephano Protomartyri tradere
S.
Cujus benignissimo desiderio et aflectui justissimo festina : et fac eum tuarum terrenarum rerum he-
Divma bonitas, more consueto, ut effectum daret, redcm, quotu in anernse felicitatis gatidio merito-
illico affuit etordine, quo dicemus, qnodpia mente
:
rum illius ac virtutum felix ac perpetuus heres ef-
conceperat, ut inspiraret, auxilium consiliumque
fici merearis. Traditis vero facultatibus et rebus ac
possessionibus,
 DIE OCTAV \ JUNII. 120
possessiouibus, per manus S. Chlotluljilii Pontificis, verum rem cunctam ordine narrans, ut voti
sui D
l''-o ct Prntomartyri, teM uncnio cx eisdem rebus compos efiici mcreatur. gestibus quibus unquam E* HS-
effecto, munificentiam ejusdem venerabilis Fontifi- potest efflagitat. S. Chlodulphus afi et.oiie beni-
Sacerdoa hsc piis one
ois humillime aggredere ; et ut tibi magistrum, qui ciclptlur
''"- hauriens,
et in gratiarum actionibus, et in
te sacris imbuat litteris providere dignetur, obnixe Dei omnipotentis laudibus sgendis
totus conversus,
depnsce et dabit tibi supernae Divinitatis antiqua
; et ut, qui secum aderant
idem facerent, adhorta-
bonitas gratiam, non snlum in oonspectu sacratis- tus itcnrai
: arl beatum virirai sese converfens, ut
simi-Pontittcis, vcrum etiam coram omnibus Deum ejus desiderii efflcaciam summa et individua Trinitas
timentibus : iterquetuum etvota tua, et quaecura- condonaret, iterum iterumqu» rogabat.
Quia vero
i|iie in pueritia ex tunc ad divinum servitium per- id tempusethoramonebat, h jam diei magnapars
ag lum faceredisposueras,et votis te astrinxeras, processerat ; itur ad prandium et pranden- j iiiter
prosperanda noveris, et piissimis affectibus tuis ihun, divini verbi semina venerandus heros bonaa
eSeclus salutares securos, me praedicante, volo terrse snlcis, videlicet piis auribus, et pio cordi
ut cartissime credas ea cnim loquor, quaa raihi sancti juvenis
:
Trudonis, seminare non desistebat.
exiguo Dcus et Spiritus sanctus revelare dignatus Multade mundicontemptu, plurima de vitae ternaa i

cst.
appetitu,quantagaudiabonorum, quantaa sinl pcenaa
ac IKctas tlt-
II B. Trudo audiens, simul et multis be-
haec inaloriim quod |,ro peci ati nbus et impiis
; -
scedit. c
lictionibus Pontificis confirmatus, domum redit, tcinhs Salvator nosterex sinu Patris, ct ex summa
et sumptus itineri necessarios parat pecuniamque, arce ccelorum [descenderit],
:
ibi manens, et
qua satis ex nobilis imis et ditissimis parentibus vcniess,- ut nos ad agnitiom m Divinitatis reduceret,
ibundabat, secum assumens, Metim usque ire pro- magna pietate facundissimus
Pontifex edocebat
perat; Domi |iic Dco, qui diligit mansuetos in Miscetur cibus, qui on perit, sed cjui pern anet in
i

judicio, et docet mites vias suas, faciente, prospera vitam a-ternam qucm Pater Deus fidelibus suis
;

velocitate el veloci prosperitate, quotendebat per- senq.cr subministrat ; et calix inebrians, qui sic
autem saepe memoratam et sui me-
venit. Ingressus praeclarius e-t,
E
cibi et potus susteutaculis : feli-
moratu saape memorandam urbem Metensem, nus- ciusque se beatus juvems animae sagina refectum
precibus in quam declinans, recto gressu Erclesiam B. Stephani esse dicebat, quamcorpus fuerit opulentia camium
ccclctia s.
Protomartyris , quaa est caput totms civitatis et epularumque exsatiatum. Quid immoror? finitur
Stephani ftt-
sis,
Episcopatus, cum devotione summae humilitatis et dies, nox sequens transit. Die vero altera illuces-
pietatis intratj ouerelamque et rera pro qun vene- cente, quia mens jusli et perfecti viri crepusculum
rat, I Srephano, lacrymarura multis im-
ct S. nescit, sed semper Spiritus sancti duli i fervore
bribus etpectoris multis tunsionibus, prostratus de- (ervescit; adest sun.mo diluculo prae foribus vene-
promit. Qu:il amplius?Diu oratum est, diu lacry- rabilis Trudo, et conti intromissus, magistrum
matum est; diu frons terrae, pectori manus [appressa divinarum Scripturarum expetit ct evocatus isjim :

est] : ab oratione vir beatus, non semel

et post h.xc pridie illum sancto Pontifici praesentaverat, quia
aut bis, sed frequentius, salutaris signo Crucis sese erat illius artis peritissimus, et mulia bonitate
muniens, exsurrexit. Huic rei quidam venerabilis conspicuus, suscipit commenjlatum, aggrediens
ejusdem Ecclesiaj sacer provisor, quem Custodem opus honestissimum. Dum magister fidelissime, et scieniiis va-
vel Thesaurarium vocabant, intererat qui devo- : sine aliqua invidia, injuncta exequitur; discipulus riis excolitw,
tionera sancti viri tain ingentem maximo stupore auiem, ingenii memoriae Dei gratia concedente
et
admirans, exurgenti ah oratione manus dat; et capacissimus in brevi notitia e divinarum
efficitur, t
quis esset, aut unde esset, aut quo tenderet, aut Scripturarum imbuitur et quod ad divina mvsteria, ;

n Custode pc quare veniret. suinino studio sciscitatur Iluic re- et ;ul sacros usus peragendos pertinet. pleuissime
iii accessum
sponsum est a Trudone, se bonestis parentihus na- instruitur et edocetur.
ad S. Chto-
dulpliuin: tinn iii Hasbania; Metim usque properare, salutem 13 Sane quia in bac vita mortali sine snbsidio
animae suraina inteutione qusrere. Ilac autem corporis anima subsistere nequit
B. Chtoduiphus ;

Angelicis oraculis, et B. Heraacli Tungronsium Pon- Pontifex, dum spiritalia subministrat corporis ,

tifieis jussioniljtis esse aggressum S. Chlodulphi : etiam subsidiis et necessitati multo studio proviilere
r _,,
ctti
„.„„„„„,„„
(cconotnus
Sacerdotis vero praesentias ut inferri et deiluci me- procurans, accersito reruin su irtmi ceconomo, ut necessaria
rcatur, summa devotione ef piissimo affectu se tanto viro, seriusque et sequus, maxiraa diligentia inotius mini-
strut,
vcllc : et cujus rei causa advenerit, gloriosissimo et siiiiin a eura, quaeque erant necessaria, uti sibi-
F
Pontifici suggerere, anirao sibi esseprofltetur. Nulla niet ipsi. ministrare raaxime habeat, vivacissime
M fuit : vir veuerabilis et custos thesaurorum Ec- impei ii. Suscipit quidem mandatura [ille] : scd quia
clesiasticornm B. Chlodulpbo Praesuli audita enar- aniraalis homo ea qua? Dei sunt non nercipit, snl
rat ; ct quoil tantus ac talis vi», ex peregrinis par- sola carnalia et caduca diligit ; Deumet servosejus
tibus advenidhs, Pontificali dignitate sese praeseu- ignorans, cobpit invidere, quidquid usibus sancti
tari ohnixe postlllat. refert. vn i ,lare compellebatur . et inter quotidianas que-
12 B. Chlodulphus ad divina surama devotione rimonias quadam dierumhoc maledictionis elogium
garatus, nullam morara in sancto viro accersendo silu impingere, miser infelixque, non tiniuit. Den-
fiei-i passus est : verum eidem, qui sihi haec nuntia- tium dolorem, inquit, ante non patiar, quam
verat. beatum viruin, summo honore et summade- iste alienigena vel solius Psalterii notitiam ad
votione, ad se dedueere et sibi prsesentare im^erat. plenum apprehenderit. Dei autem antiqua bonitas,
Nuntius qiiam cilius valuit, et quam devotius potuit, qui novit purgare vitia, et novit coinplere justa
pii Patris Doraini videlicet Chlodulphi jussionibus dlsideria ; iledit B. Trudoni facilitatem optiini
obtemperans, jnvenem prsesentise sancti Pontificis sensiis, ct grandem efficaciam
boni ingenii
ita ;

rcpi-oseiitat; et eum csse, de quo ilixcr.it, liniraliter nt ante annl circulum, non modo Psalteni per-
suggerit. Cui Sacerdos venerabilis Chlodulphus, fectam scientiam, vernm reliquarum sanctarum e t ttmie sdi
jaiu plenus lacrynianun, jain plenus singultuum, Scripturarum non modicam plenitudinem felixhau- precatut,
»'<"«*"»"""•
reverentissime assurgens, et in oscula dulcia serit. Finitur annus, et B. Trudo Psalterium plene
rucns ;
postquam diu lacrvmatuiu cst, postquam novit; el ecce infelicem caconomum ultio, suo m ilo

ubercs fletus longissime effusi sunt, sihi

con- omine imprecata, subsequitur. Nam dolor 'entium
sidere virum fecit; et causa sui adventus
qusa fortissimus sic miserum invasit, ut in brevi vis
sit, percunctatur. Nulla dilatio fit in refereudo : eegritudinis vitam anuuamque ab eo extorqueret
Junii T. II 1 7 sicque
 130 VITA S. CHLODULPITI EPISC. METEN.
sieque impletum est illud rusticum proverbium, orphanis et percgrinis ac Deo servientibns distri-
Stultura est hYre insilum servum Jex donis boni Do- buturum : qui nisi esset mirifica humilitatis virlute

nuui. prseditus, et iusi vituperatione hominum magis gau-

14 IgiturdumB. Trudo, ad quod venerat, plene deret quam deleotaretur popularibus extolli favori-
consccutus fuisset, etlitteris bene instructus esset, bus; non soluni juberet verum, ne de se talia
;

et moribus ; dumque res et facultates, et quidquid scriberentur, summo conamine inbiberet, F.lecmosijms

preediorum, guorum non modica copia erat, possi- 10 Nam sanctus Episcopus, quanta eleemosyna- tlandts f/e-
ditus,
dere videbatur, Deo et S. Stephano et B. Chlodul- rum largitate, quanta pietatis ope erga indigenas
Trudo posts- j-lio sub fortissimis testamentis tradidis-
Pontifici et advenas, sine aliqua personarum acceptione, ef-
slones S. Ste-
set; jam tandem missionem petens, ejusdem vene- fluxerit, dura ipse secretissimum esse omniuo op-
phano offert
tabat; omnis ordo, omnis sexus, omnisque profes-
rabilis PontinVis Chlodulphi benedictionem etcom-
meatum expostulat , et ad sua quam citissirne sio passim rcsonabat. quanta solicitudo, quanta
festinat ; et ut, quaa olim raentc disposuerat, sancti cura, quantumque desiderium viro huic sanctissimo
desiderii pio voto ardens, opere implere potuisset, inerat, creditis ovibus divina et liumana, domi fo-

omnino satagebat. Quid deinceps B, Trudo egerit, risque, noctu et interdiu utilia ministrare, et mo
quanto animi fervore monasterium et reliqua ser- ruin ac corporum infirmitatibus dulcissime conti-
tt fn Hasba- nueque adesse illud implens Omnipotenti te tri-
vorum Dei habitacula construxerit, et ad Deo ser- ; :

mam rtdit,
bue, etconclude eleemosynam in sinu pauperis. et
viendum sanelos vims a^re^averit quisque cursus ;

vitae ejus fuerit;quam sancte, quam juste, quam ipsa orabit pro te nam ut aqua lgnem, sic clecmo-
;

pievixerit; qui nosse desiderat, ad libellum saneto- syna extinguit peccatum. Nam, qiiuil rarum cst, in alilt virtu-
tibits fulget
cuncta lione* resecandis vitiis, severitas et pietas in mentis ejus :

rum gestorum ejus recurrat, et ibi

l's. 18, 16
sacrario, eo pacis amore inter se confcederabintnr,
stissime descripta reperiet.
ut protestatur Rex et m mentibus
Psalmista David,
Sanctorum obviare misericordiam et vcritatem
sibi
ANNOTATA G. H. E
et osculari pacein et justitiam, quie subditos verbo Act. 1

docebat, operationeet operis exhibitione prius iui-

a Childericus Rex Austrasiorum factus est circa plere studebat; imitans illum de quo Scriptura tc-
annum 659, Ejus tempore S. Trudoadhue vixit Me- statur; quiaccepit, inquiens, Jesus facere et docere.
tis, uon eo venit. Gaudebat cum gaudentibus, flebat cum flentibus.

b Colitur S. Trudo 23 Novembris, ex cvjus Vita Non humilibus consentiebat. Quaj

alta sapiebat, sed

seguentia sunt desumpla. sunt Caesaris Csesari, et quse suut Dci Deu redde-
c S. Remaclus fuit Episcopus Trajeclensis, ab bat, duin regalia negotia et palatinas curas cum

anno 050 ad GUO : sed qwiwlo hic auctor scripsit,Epi- fratre Anchisa, ad celebrandas vigilias animarum
scopi residebant Leodii, et resumpserunt nomen Tuti- commissarum et gregis conimissi, pra?videns et pro-,

grensis, ut alibi ctare demonstramus. Colitur S. Rema- curans, intentissimus et utraruinque reruin peritis-
clus 3 Septembris. simus, sic hoc officiura implebat, acsi de altero ad
d In Vttu S. Trwlonis Septimburias. eum nihil attineret. Felices dies, felicia tempora,
e S. Trudo a Grammatica per reliquas liberales quaetanto Pastore gubernari disponique mernerunt!
artcs progressus, anno sexto Episcopatus S. Remacli Felix populus, qui hujus institutis et monitis ad
sacne Scripturte studium arripuit : in quo optatum ns- ccelicas aulas indies plus plusque proveliebatur !

secutus profectttm, in Clerum assumitur; et per gradus 17 His igitur hujusmodique gymnasiis ccelestique >e<jcr, Deo
Ecclesiaslicos promotus, ordinatur Sacerdos : dein ad palaestra per multa annorum spatia Den omnipoten- vacat :

S. Remaclum anno Episcopatus ejusremissus, decimo ti deserviens, tactus inflrmitatis molestia, ad diem

in dicecesi illius verbum Det evangelizavit. Qux ex pervenit ultiuiuin. Et, lieet corpus languoris mole-
Chronico Trudonensi constant, stia gravissime premeretur, spiritus tamen Dco et
Creatori suo, adid bene doctus et institutus', servire
CAPUTIV. non desistebat. Oculi ccelo semper et ccele*tibus
intenti,manus itidem ad Deum et ad divina conti-
. AUcb S. Chlodulphi virtutes, Obitus, Sepul- nue erectse, raens et vox precibus quibus poterat
tura. animam suani Angelis et Archangelis, et omniura
Sanctorum agminibus [commendabat, et] ut sibi

S. Arnulphi
IV. ivero quantulacumque Patris nostri et Ponti- suffragio essent, studiosissime invitabat. Anima si-

Vitam curat ticis Chlodulplii gesta seribere aggressi, quantss hu- quidein viri sanctissimi ad eeterna gaudia et ad pra-
conscribi militatis extiterit, quamque vile mancipiura sese mia sempiterna perveniente, et spiritu ejus suiiiniis
adjudicaverit, paucis referemus, et ad imitandum spiritibus consociato, discipulorum mcestaetluctuosa
fidelibus Clinsti.uus proponemus. Certe vitam feli- turba, quee non solum ex tota urbe, veruin e\ agris
cis patroni nostri et patris suisanctissimi, videiice t villisque clamosis vocibus undecumque irruperat,
Arnulplii, itera B. Chlodulphus a describere fecit : corpori sanctissimo debitas excubias exsolvit ; fere-
in qua quid egerit, quid ineruerit, quid asseoutus troque impositum, ad ecclesiam, quai antea ad san-
[sit]; qu.uii iigiis erga pauperes, quam parcus
I ctos Apostolos dicebatur, nuuc aiitein S. Arnulplii
sibi, quam devotus in omnibus divinis cultibus ex- mortuus, in
sanctissimo corpore insignis, ad S. Arnulphum vo-
ecclesla
titerit,prout potuit scriptor describere studuit. Cui catur. intra Meridiem et Orientem sitam, deferunt; S. Ari.ulpht
libcllo etiam U. Cliliidulplius b inserere jussit, quod et ut devotins poterant sepulturaa tradunt ; et per sepelltur
tempore quodam, dum in pauperum usibus B. Ar- dies trigiuta, animam spiritumque ejus Missarum
nulplius sun vel quffl sanctaj Ecclesia^ fuerant cuncta solenniis, orationibus continuis, vigiliis et psalmo-
expendisset hunc Clilodiilphum primum adiit et
; , diis continuis, fidelissimus populus Deo omnipotenti
ut sui pauperumque Christi necessitatibus succur- conimendare studuerunt.
reret, mulia prece deposcit; is vero denegavit, vel 18 Qnia autem plenus dierum, virtutum atque
juveutuie suadente, vel (quod magis credibile est) sanctitatis fuerit et, quia non sit revocatus in diuii-
tiqut stiam
divina praescientia praevidente, B.Chlodulphum ad dio dierum suorum, hinc liquide clarescit; dum re-
erga t/isvm
parcitutem similes usus natum et priedestinatum ; videlicet ei- currentes ad Metensium Pontificum catalogum,
i.seri. dem sancta; Ecclesias postmodura praeficiendum, et invenimus B. Arnulphnm, jam in perfecta (etate,
qua; paravisset, itidem Christi pauperibus, viduis et promotum votis populorum, et ad Episcopatum ma-
gis
 DIE OCTAVA JUNII. 1 31
gis raptura quain eleetum, in quo sedit c annis quin- Ecce reverentissime Domine, Chlndulphe Pontifex,
D
decim cui euccedens sanctus Goericus rcxit Eccle- habeto conscriptam, quam poposcisti Vitam et geni- «x
; *s-
Eatlo temj)o-
siam annis decem et septem, cui item venerabilis toris tui gesta:juste quippe el perfecte ci uisti,
Godo subsecutus, regimen Prsesidatus administravit ut cujtis tenes Scdem, crebro relegas et Acta.
annis octo. Iluic viro is, ile quo in prassentiarum b ferum sequentia moio iwn sunt in dicla Vila,
nobis sermo est, Chlodulphus beiitissimus successit; sed leguntur apud Paulum ffarnefridum.
et infulas Sacerdotiifelicissime, diim adornatur c Hos annos
, ita ordinamus,
Arnulphuspra- ut S.
adornans, rexit Ecclesiam annis quadraginta duo- fueritab anno 611 aut poliut (112, usque
ad annum
bus. Puterat autem esse annoruin triginta, dum 626; inde S. Goericus, usque ad anrmm 642, acpo-
pater ejus Dominus Arnulphus ad Pontificium su- itea S. Godo, usque adannum 650
denique S. Chlo- ;

blimatus est : sicque hinc inde colligentes, aestima dulphus itsqne ad annum 692; r.ui successit S. Lan-
mus dies ejusdem Domui Ghlodulphi Pontiticis ve- dericus, eique subrogatusS. Abbo anno 697,
mortuus
nerainli d centum fuisse annorum, gratias agentes anno 707, uti ad hujm Fitam diximus 15, et ad V,-
Deo Patri ct Filio et Spiritui sancto, viventi et re- tum illins I" Aprilis.
gnanti ante omnia tempora, et nunc et in omnia d Si subsisteret hic calculus,
fnmet S. Chlodulphus
futura secula seculorum. Amen. cenlum duodecim annorum. Quid si dicalur fuisse 30
annorum, cnm S. Arnulphus reliquil Episcopatum?
ANNOTATA G. H. ita peroenissel ad xtatem nonaqinta seplem annorum,
creatus Episcopus iinim suo quinto et quinquagesimo,
Auctot Vits S. Arnulphi •am ita concludit. Judicio Lectoris hxc relinquimus.

DE S. EUSTADIOLA
ABOATISSA BITUWCENSI IN GALLIA
Commentarioliis Prasvius, <le ciiltu ei vita.

i—~mloritit ksec sanctissima Abbatissa seculo Christi sanctimonialis : n ita Scariola Virgo appeltatur in

F
iptimo, potissimum temporibus S. Sulpitii Pii, nonnullis Martyrologiis vi Junii. Saussayus, in Mav
Archiepiscopi Bituricensis, mortuicirca annum tyrologio Gatlicano, memoriam ejus a sexto Idm Junii
dcxlvii, xvii Januarii ad quem diem hujus transtulit ad sextum Idus Maji; nbi ista scribit Bi- :

Acta illuslravimusj et Wlfeodi ejus successoris : in turicis S. Eustadiae Deo sacnatae Virginis, fundatri-
hujus aiitem elogio, quod inseritur Historiae Archiepi- cis Medii-Monasterii ac primae ejusdem Abbatissae:
BltKjiirmex scoporum Bituricensium auctore monacho Sansulpitiano quae columbina puritate nitens, rehctis suis Virgini-
Patriarchto
conscriptx, tomo primo Novx bibliotkecse Labuepag. bus perfectae sanctitatis exemplis, immaculatam
Bituiicensi.
53 hxc referuntur Beato Wlfeodo Bituricensem
: animam Deo reddidit, honorificoque funere a Ro-
Ecclesiam cum laude egregta gubernante S. Eusta- chone Archiepiseopo Bituricensi, in asde S. Pauli
diola, nobilissima quondam matrona, ob opinionem Virginum Christi paranymphi, sepulta est. Hxc
eximise sahctitatis celebris habebatur Bituris. Haec Saussayus, qui si Acta S. Eustadiolx vidtsset, atiud
namque femina memorabilis, gloriosissimo Patriar- protulisset ehgium, neque Eustadiam appettasset Vir-
ehaSuI|iifii> mllinc in humanis agente, jatnque Da- ginem, sed Viduam D» sacratam ; non etiam retu-
goberto Magno regnante, Ecclesiam Medii-Monaste- lisset eamdem ad diem x Maji we tam u se po- : exciu
rii. amplitudine et facie perspicuam, intra ejusdem ieni exemplo Hugonis Menardi, quem in die secutus

Biturig* civitatis moenia extruxerat ; atque ibidem est, non tam \n in ipsa Be xedictin linis S ;lis a i- - '

i i

ipsa, consentiente suo Thetradio, viro multa

filio '. quod etiam ts fecit in >nto Menelagio. 81
probttate conspicuo, monasterium devotarum Vir- nuem usque ad Archiepiscopatum Rochi seu Rochonis „
ginum instUuit, Quibussese Abbatissam et Matrem quem hic anno dcxcvi suscepit, Eustadiola vixerit
exhiluMis, eas fnisivnli conreiiiptitm, ad foi miiUtinla oeroeniste ad fmem circi Hmi secnli, ac
damnatorum supplicia, ad ambienda aeternaa vitse tunc pj :m pa-
prsemia, ad Christum unice amandum
denique ,
iriiun migrasse. ba tem aulem videtur sub nomine Scu-
monitis et exemplis jugiter inducebat. Siquidem '/ 1- tyrolo /'.. '.'' >'' '
Luhecve an-
eadem venerabilis matrona, instar illius sanctissi- tiquitus excusis, atqne Ftorario MS.idque dit vi, nt

mas Annae, qune (ut referl Lucas Evangelista) uon inter Prxtermissos dictam. Vita extat in Cod '
\TS.
discedebat de templo, jejuniis et obsecrationibus Ecclesi t !>'» ( 'otlegiat u Can mi '« i Sancti-
serviens Deo nocie ac die ; jejuniis, vigiliis, sa- monialium, vulgo Medii U \ tn urbi Bi-
cris meditationibus, orationibus, et alu- spiritua- turicensi, quam inde it Pkilippus '

libns exetritiis oinnetempus vita- sua- expendens, tomo 2 V ig. 576 ef sequentibus, qua-
tandem feliciter consuramato hujus mortalis vitss lem nos kic damus.
agone, sexto Idus Junii ad prismium beatttudinis
Obttus tjjttiiii.
aeternae ab Angelis perducta est. Cujus sanctum
corpus pia tidelium devotio humandum duxit ad
VITA
Ecclesiam Prioratus divi Pauli Apostoli, prope et Ex editinne Pltilippi Ltibbe S J.
extra muros Bituricse civitatis ubi usque in ho- :

dierniim diera generalis resurrectionis gloriam ex- J; uit in urbe Biturigensiun] illustrissima quaedara
pectans, in laudem Domini nostri Jesu Christi inul* femina, 110111111«Blustadi ila, tempore quo venerabilis
Sl „„, oria<j e
tis coruscat miraculis. II >> ibi, Tn antiquo Martyro~ Pontifex Sulpitius Biturigensem nptime guberuab it , ,.. ipngna-
logio Abbatise S. Laurenlii Bituricensis, apudPhilip- Eeelesiam. Ihec autem femina, etiam in seeulari '".

pnm Labbc in Bagiotogio Franco-GalUx prsesertim uillnio habitu, religiosam ducebat vitam; orta ola-

Aquitaniac, addictum sextumldus Junii ista leguntur: rissimis parentibus, ao secundum seculi dignitatem,
Bituricas S. Stadiolffl Virginis. id est, inquit Labbe, nobiliUt^ Senatoria florentibus et, quod lus est ;

nobillus
 132 VITA S. EUSTADIOLyE ABBATISSjE.
Catholiea pollebat doctrina, ut nullus quantase abstinentia maceravit,^aut quantse carita- D
nobilius, sic
70 annis ab
fiJe, tisqnahtseque bonitatis extitit'! Per septuaginta ;ui-
i \ BDIT earo ha»reticus valerel seduoere. Nohilis erat csu carnls
L4BBB. dignitate inter suos cives norum spatia nec quadrupedum nec aviuin carnes
C.| riobilior opere; seculi ahstinet:
.

aliquns in cibum sumpsit. Si inter potentes seculi

clara, et in divinorura munerum gratia pretiosa.
Igitur cum a flore sute infantiae esset litteris aliosve orta esset altercatio vel odium, sic snis lo-
i
outionibus, si prope vcl litteris si proeul essent,
sacris instituta exercitio disciplin irum, erudiebatur
; ,

religiosis moribus, et in cunctis erat subjecta pa- eos pacificabat , ut numquam ulterius ad pristina

rentibus Crescente vero Betate et gratia prudentise, redirent Sed

plurimas sanitates per
scaudala. et

erga illam ornnium affectu crescebat. Itaque pa- eftis orationem Dorninus operatus est, ita nt etiam
csecum illu-

rentes ejus, tiraentes ne forte recedentibus illis de ex aqua, de qua manus atit faciem lavabat, et ceeci minat:
mundo, neres succederet extraneus; coeperunt eam visum reciperent, et ab aliis languoribus variis
exhortari ac ei imperare, ut ad propagandum genus plurimi sanarentur.

illorum nuberel . ingerentes ei dictum illud Apo- 5 Quodam tempare tanta erat siccitas, ut ccelura

stoli : Si nupseril virgo, non peccabit Erant enim putaretur quisi areum el terra . velut ferrea : Ku-
opulenl i possessionibus . atque faculta- stadiola autem Dci famula, (liim more solito gratia

tib i- per Galliarum el Aquitaniaj fines nimium di- orationum ad Basilieam B. Pauli Apnsi.-li juxta in summa
latati. Tamdiu ergo persuaserunl filiss suae, donec muros exterius portam, in qua delectabatur nocte s ccitate !'!ii-

nuplul trndlla ac die in oratione atque lectione meditari, quadam rmm iui/ie-
|p permisitseviro iegitimo sociari. Cumque juxta
,,

traf.
partt Tetra-
su"s natales sortita esset bonorabile c mnubium et die pergeret; suggerente sibisancto Spiritu, blandis
(lium
Cor. 1, 28 torura immaculatum, atque genuissel unum solum-
sermonibus sanctas S >r<ire*. i;iia^ in suum lia
modo filiura, nomine Tetradiuni; virejus, finem obsequium, admonuit diceus; Filiae dilectissimas, de-
vitse praesentis faciens, migravit a seculo. precemur piissnni Domini misericordiam et veniam
:i Nobilis autem puella, cum morte viri sui fuis- pro peccatis; ac supplices et cum lacrymis funda-
se! viduata, et fervente inundi cupidine ad iteran- mus preces, ut nobis dare pluviam dignetur. Cora-

at mnrtuo dum th ilaraum el 0] !

tsu eam v icarent; elegit pleta vero oratione , dum ad suum reverteretur
marilo vldua , piritalibus nuptiis copulari L> -o (in quibus ccenobium, et a supradicta basilica B Pauli cum
a luctu incipitur, se 1 a I gaudia sempiterna perve- processione fuisset egressa; statim cueperunt sonare
nitiir) qu im carn ilibus nuptiis subjici, quee a laetitia tonitrua, micare fulgura, et nubes densissimse ter

semper incipiunt, et ad finem cum lurtu pertingunt. ram operire Biturigam : moxque tanfa adfuit inun-

Soluta enim a lege viri, maluit Apostoli consilium datin pluviarum, ut venerabilis Mater, cum suis

seqni, dicentis; Beatior erit si sic permanserit, se- Sanctimonialibus, arrepta fuga, veloci cursu, cum
cuiiilum umconsilium. Afflata ergo^piritu sancto, summa festinatione ad suum monasterium pervenit.

ut sine mundi solicitudine esset et tdta Christo mi- Vestes autem earum fuernnt madelactre, ac
sic si in

litaret.abjecto seculari habitu.sicin nmnibus semet- guriritiMn mag iniMi fuissent demissie.

ipsam omnipotentis D ii servitio mancipavrt, ut pro- fj autem, inter cetera pietatis opera, pedes
I|is;i

picr Evangeliura omnia sua relinqueret, ut Dominus hospitibus lavabat et crine tergebat; orationesque
ait Si vis perfectus essej vade et vemle omnia qwm
:
tantas indesinenter die noctuquo cum lacrymis Do-
Psal 41. ',

habes; et da pauperibus , et habebis tliesanrum in mino fundebat, ut recte cum Propheta dicere posset,

cp i, el veni soquere me. Pauperibus enim propter Fuerunt mihi lacryma^ raea^ panes die ac nocte.
Salvatoris prBeceptum dedit res suas; sed pra^cipue Erat fide plena, caritate suct-ensa; affabilis allor|uio,
i» omtd pir-
construtt ct paupei ibus Deo servientibus. Nam impriinis domos, amabilis aspectu ;
prudentia prasdita, temperantia tufc excellit :

omal ttxlt-
quas intra rncenia Riturigae civitatis possidebat, in clara, inlerua fortitudine firma, censura justitiae
stas,
honore S. Mariaa semper ^'ii^itji^, vel beatae Mar- stabilis, longanimitate larga, patientia robus'a, lm-
tvris Eugen bb, Basilicasdedic iri fecit;e1 exabundan- militate mansueta; itaque eam cum omniuin harum
tia thesaurorum suorum, ex vasisaureis etargen- virtutum gemniis decor sapientiaa adornabat, ni se-

teis; margarel emmarumque vartis gene- i

cundum Apostolum sermo iUius semper essel ^ale
ribus ad irn i
. faciendo cruces, eandela- conditus. Multorum pauperum consolatrix, pere-
bra, calices, e1 reliqua vasa sacro ravslerio congrua; grinorum cum humilitate susceptrix, esurientei re-
i
libros ac turres cunstruendo. Vestiiuenta ficiens, nudos vestiens pupillis viduisque subve- ,

quoque sacra fecit; et altaria palliis pretiosis , qnse niens; sed non valet os huraanum per singula boni-
eitm tanobio
manu propria cum suis jiuellis opere eiegantisMmo tatem ejus omnem disserere.
Virglnum
I
. cum fresiis aureis, et procinctnnis, ac pa- Jamque tempuseratut habitaculum suae carnis
7
rietes cortinis orna,vit. Sed et monasteriura atque relinqueret (nonaginta enim annorum setatem et
ccenubium dignum aediflcavit ^iiii suisque puellis ;
amplius habebat) et ad ccelestera patriam migraret.
(.-f
ex feminarum sexu, juxta normara Regulaa para- IIluc igitur per opera bona festinans cum esset senex
tarum umiv, magnum ibi agmen; quaa ad
inclusil ac plena dierum, et setatis suaB tempora consum-
exemplum H. Eustadiolas sua omnia relinquentes, mato splendore meritorum illustrasset cognovit
;

et se De i plenissima voluntate voventes, propo itura horara exitus sui propinquare : et bona conscientia
Bervare castitatis , «'t adornari studuere virtutibus eam exhilarante, parata erat pulsanti Doraino con-
vnnatjenarla
ceteris. festim aperire; ac Deo e*. raente gratias agens, et
obil :
4 Igitur cum S. Eustadiola memoratum monaste- velut hospes habitaculum relin-
novus alienum
rium consummasset; omnes suas villas ac facultates quens, et ad propria vadens, cura ipsarum actione
ita per testamentum, jnx( [egem seculi et canoni- l
gratiarum beatum exhalavit spiritum qui Ange- :

cam institutionem, ibidem delegavit atque dicavit, lorum sociatus choris coBlestia regna petivit, ubi
ut ea numquam ulterius jure hereditario deinceps inter ignitos lapides in ccelestis Regis ornamento
Vel i|)savcl aliijuis pussileret, sed illa et-set una ex coruscat.
iis quic per ejus exemplum Bemetipsas voverent 8 Igitur ex omni latere urbis Innumerabilium
vitm VKKJIIO
Christo. Plurimse vero puellae, harum exemplo ad populnrum undique caterva confluxit; eumque om-
luctu sapeti
coelestem patriam anhelantes, respuerunt carnales nium esset infinitus animi mceror, •Clericorum in-
, m
ccelestem et immortalem sponsum in- terruptis singultibus acediosa Iamentatio spiritales
venire mcrerentur. Gaudebat monastprii Mater hymnos canere vix sinebat. Interea ventum est ad
Euatadiola de sancto studiu filiarum. Quis autem basdicam S. Pauii, quatn ipsa dudum suinmo con-
dieere valeat, quanta humilitate ipsa se dejecit, vel struxerat nisu ubi miro decore sepulta, cuin glo-
:

rioso
 DIE OCTAVA JUNII. 133
A rioso triumpho tempus resurrectionis expectat. Re- 10 Nec non et quidam, nnmine Thenderamnus, n
ligiosus autem Biturigee urbis Pontifex, Rocco dum contractus ji^Jibus. et plantis ad natfs haeren- i •.
| 01 1
t
I.Mlli
nomine, qui enutritus in Etula Regis fuerat, et in tilms, a proximis in vehtculo deportatus esset ad .

hanantur (oti-
obsequio fuueria li. Eustadiols prsesens aderat venerabilem tomulum; invocato Salvatoris nomine detn conlrucli.
testabatur, se numquam vidisse tam imraensum fle- et B. Eustadiolaa, sic gressum adeptus est restitu-
tura, vel in obitu alicujus in ecclesia religiosi . wl tionem, nt aanus et incolurais ad suum rediret habi-
in fiiiH cujuslibet Regiae potestatis. Unde p itet Itsec
; taculum. Quaedam etiam feraina, nomine Leuni-
Dei faniula, quam utilis, quam benefica ftiitseraper childis, dum
claudis pedibus et brachiis contractis,
omnibus, quaesic amabatur et plangebatur ab mu- ante ejus sepulrrurn fuisset depprtata, mox recepta
nibus. Lugebant absentem quam non amiserant, ,
sanitate mirabiliter ad sua propria remeavit. Alia
sed praemiserant ; sod repente variis infirmitatibus quoque feroina, nomine Bona, cum essel cacitate
salutem reddendo se prodidit esse prassentem, dum percussa, ad ejua tumulum est deducta; et c\tn rt

per Dei gratiam frequenterad suum venerabile se-
pulcrum multis virtutibus miraculorum, ut sol
quidam, ipsa resplenduit quorum pauca strictim
memorare volumus,
gestorum innumerabilis copia.
Pre^bylenj, cui ufficium erat. ex oleo lampadis illius
peruncta fuisset, recuperavit luraen, et ad doraum
:
gaudens remeai it.
ut e\ his intelligatur similium 11 Sed talium signorum multiplicitas numerum
excessit tot enim et tanta hujusmodt facta sunt
;

!) Erat Presbyter, Leodebodus nomine csecttate sanitatum beneficia, ut si scriberentur per singula,
percussus; cui tanta tides ioerat, ut non dubitaret, roagna complere possenl volumina, Sed e( usque
Invocnfur e
Hluminantvr quod si paucitatem pulveris quem super tumulura bodie t>>t ibi frequenter sanantur aegroti, ut eviden- scrtytort.
cxct nico tibus 9ignis B. Bustadiola demonstrel cum Chri-
-2
p Eustadiolae posset invenire, mixtam oleo de lam- , se

pade, quaa ante sepulcruui illius erat, posuis sl

stovivere et pluriraum apud eum posse. Qus et

per oculos suos, sicut in noi te per Angelum ii fue- pro nobis solitn pietate sua dignetur intercedere,
rat nuntiatum ccelestem consecutUTUS me<licinam ut nos de praesenti seculo nequam erepti, gaudio
B .

foret, Quod cum fecisset, victis tenebris lumen justorum cum ea mereamur interesse Quod nobis
recepil ocuiorura. Sed et homo quidara <l" Picta- misericorditer concedat J'*-us Christus Dominus
vie -i urbe, Praetextatus nomine, cum ad sacrum nnsrMi', qui cum Patre et Sp.ntn sancto vivit et

tumulum propinquasset, fundens orationem Domino i>'Lirit Deus, peromnia secula seculorum. Amen.
et liquore sancto fnisset perunctus ; invocnto Chri-
sti et B. EustadiolEe noinine , confestim luraen
recepit.

DE S. NAUCMTO SEL NAUCRATIO

PR.EPOSITO STUDITARUM CONSTANTINOPOLI
COMMENTARIUS HISTORICUS
Ouo fundamento censeatur hoo die relatus in Synaxario.

in MSS. Menvis, quae Dioitme apud rius, ibiiem monachi? Cur Stephanus, ille virtutis

Q
- ,:,,,

Petrum Franciscum Cltifletiitm repeiiinus. ce- amans Praepositus, cuiu discipulis quinquaginta sex
Cuitut apud um centum
lcbrant tioc vw Junii memortam Sancti Nau- exactus mi nasterio, p istquam una i et
Grxeos
ratii, qitem asserunt vitam in pace finivisse, decem, '
i
i cum pii Rpiscopus ante fuerat Moe-

hos versus addunl, cum altusionead elymoa nominis,

cho-Syuodum, tamquam Evangetii infractricem,
C et

ii naoigttndi peritia sumpli.

anathemate damnassei .'

Tr,v Nocvaparos ;',' sxmfW, siUTpenei 3 De Naucratii liberatione, ,t Prttfectura Studi-

''•' -'• AiJyU. tarum illi commissa, in iicla fita S Nicolai St rr
'Xry 'j-jy/rv v«0v
:
r <: - '-']

Deo cap. 7 num. 30, ista teguntitr : Ubi porro Theophi- ;;

Enavigata Neucratus terra,

CiMinnrnl.it, animae gubernatori, ratem.

lus Imperator jam diem obiisset, unoque nns"re
locm foret, arbttntmur liunc S. lumulo pariter liseresis, quo existim m a c r- 1 i, il i «>' txillo rt-
Yidetur fuh 2 si conjectttrs '"""
qui cumsci ipt i'-~ it ,T.' Chris*ti amans uxorejus Theo-
$'' SilKlllu Naucr.itum, esse Naucratiura oirum illustrem. i :

vidlelprxfuit,S Tlteo- dora, ''niii fiiio Michaele admodura juvene, R ui

inter Studitas Conslanlinopolt
•' ipuli, • X- Nicolai condiscipulus,in [mperii irce i suscepisset; impiusque Jannes, cum
,i Stttit < •

Ftbrunrii illttstrata, cap 2 praelud o quodam ssternae ultionis hic quo is ib li-
" nobis ad iv |

cujus \'"'i

n. li emmeranlur illustres viri, qtti indicto ni„u i^i,-- cationem a divinis sortitus esset: magnusque Me-
Nichlao, videlicet S. Tueo- tlniilins Ecclesise gubernacula Pontifex obtineret
rio tiim floreiant cura ipso
De affl in- Patribus in uuum co mtibus, initium
doruj, ejusque frater Joseph, postea Arcliiepiscopus
i

i i

cura orbis jara fines qmdtlnJt

Th.essal licensiura, Quin < Timotheus, ithanasius
i
habuit Orthod ixi e celebril is,

Quos enira mores conjjjn- serenitashaberet. runcpla leetiamc immun s Pater

quoque et Naucratius.
gunt, locus quoque in unum co»it. Locus enim in nosterac Christi famulus Naucratius, ab exili re- i

moribus laudatur, vicissimque m-n-as m loco amati diens, venit Byzantium proque certaminum merito, ;

lauleiu hnberi. Plurimtis Naucratio scripsit epistolas multocumhon ire ablmperatri le ips [ue Patri ircha i

S. Theodorus Sluiita ex quibas scimits, eum variis susceptusvirinclitus, eorumrogatu sacraa Fratrum
sodalitatis, in unum tunc cdngregat», in venerabi-
carceribus probatum , alque iltustrem pro orthodoia
m epistola aulem lissimo Studii monasterio Prsefecturam suscepit :

/itlf Cltri^ii, extitisse Confessorem :

magnus Theadorus, multis n iper

ad prxnominatum Atltanasium, isin leguntur : Cur [|U ,,„i quidem
>" e-iilutin
laboribus enutriens adaugensque, ad miUenarium
mtssus, Naucratiua et A.rsenius fratres arcta custodia huc
numerum provexerat. Eratque rursus novo
us'iue detinentur, parique modo Basilius et Grcgo-
fere
vigore
 134 ACTA SANCTORUM.
A vigore vegetum Christi illurl ovile, velut cuidara 5 Hsec ibi, ex quibus omnibus collegimus videri
" It.
t
Paradiso simile, multas virtutum rosas ac spiritus Naucratium, Praepositum Studitarum, Constantino-
Travaiatloni suaveolentiam adspectare volentibus prtestans . . poh Sanctorum venetatione dignum habitum, sed quod
\ Theodoti Per td tempus illustris quoque ac lcetitiaa plena non repereramus nomen ejus sacris Fastis inscriplum,
Stvd. Translatio contigit Confessoris ac sancti Patris ad xvih Aprilis, quo in Christo obdormivit,
dictum
nostri Theodori, ab insula Principe ad nostrum hoc inter Prmtermuaot dumtaxal eum retutinius : nunc au-
monasterium, providente piissima Augusta, ac ma- tem existimamus, eo quod dictus dies aut PaschaM
gno Pontifice universoque Ecclesiee coetu concur- tempore. aut veneratione aliorum Sanctorum esset im-
rente : fuitque gloriose depositus vicesimo sexto peditus, vei quod koc die vm Junii sit facta aliqua
Januarii, juxta inclitum ac afflatum a*Deo ejus Reliquxarum elevatio, vel ex alia denique quacumque
et vidrtur
avunculum Platonem, una cum fratre ac Episcopo causa, diem istum cultui ipsius seu annuse commemo- vidi 8 Junii,
Joseph, a dextris ad Orientalem partem delubri rationi delectum. Versus supra relati indicant aliquam
sancti Praecursoris : quo utique loco victoriosorum ejus in gubernandis subdHis prxceUentiam : et qui cum
Martyrum Reliquia? condita? sunt. Naucratio in de±tra parte sacelli sepulti referuntur,
1 Methodio aulem pietatis defensore ac praecone omnes suum proprium cuttum habent ut S. Nicolaus, ;

ad beat.im lllam sortem commigrante, cum [gna- successor ejns, iv Februarii; Theodorus decessor, xu
Uus Pontificalis apicis gubernacula suscepisset Novembris; Plato Hegumenuset Archimandrita Sac-
admirabilis ille, multisque certaininum coronis re- cudeoi um iv Api ilis ; et Josephus Archiepiscopus
,

moi tuut 1«
vera inclitus Nancratius, decima octava Aprilis Thessalonicenstum xiv et xv Julii : qui autem Nau-
Apriltt,
mensis in idipsum soporatus est, obdormivitque, cratium ab exilio revertentem susceperunt, Theodora
sicut ct Socti
successorem suum relinquens beatum Confessorem, Imperatrix, rt Methodius Patriarcha, illa quidem
tuls qutqut
ac niulta passum Patrem nostrum Nicolaum. Hxc rclata a nobisest ad diem xi Februarii; iste infra, xiv die.bus.

ibi ac dein, relato S. Nicolai exdio et redttu ad re- hujus Junii, referetur. Imo qui supra indicantur cum
gimen monaslerii . miracvlis et morte , i&ta de ejus ipso vixisse, Alhanasius et Timotheus, non videntur
s, pultus sepultvra Porro ejus Nicolai
adduntur. compurt- ,
annux commemoralionis inter Sancios honore caruisse :
cum allte ctum, plurimaque certaminum gloria inclitum ta- namaddiem x\n Februarii egimus de quodam Atha-
$an, tis,
nasio, nihildum de Studitis cogitantes; et Timotheus
bernaculum, una cum B. Naucratio depositum est
ad dextram partem, in gloriosissimo ac sacro Mar- aliquis relatus a nobis fuit Kalendis Februarii, idem
typum quod a dextris delubri Prsecursoris
sacello, fortassis qui supra taudatur.
situm est: quo in loco sancti PatrisnostriTheodorj Naucratius autem ab exilio reversus anno dcccxlii
praeclarissimus ac venerabilissimus et honorabilis illoque vel sequenti creatus Prdepositus Stuthtarutu, in
Tcmpus vitm.
loculus constitutus est. ea dignitate vitam explevil anno dcccxlviii.

DE SANCTO WILLIELMO
ARCHIEPISCOPO EBORACENSI IN ANGLIA
COMMENTARIUS HISTORICUS
§. I. De antiquioribus ac fere coaevis Auctoribus Actorum.

quando prxter duas

!" Cum ante accessum Patris Godefridi Hensckenii
ad hanc tam vasli
plivitus a Superioribus solus
opi ris molitiom m, eidem ap-
Bollandus, pri-
iineis,

ilta tun$ suppetebat, visum

historia Nicoloi Harpsfeldii,
fuit
istas auctoritates nihil de
Boltando, ex
seculo sequenti exeunte
Anghcana pr»>(>'Q
j,i/
accc-
[syendani
Capgravli,
mos Januarii , utcumque consarctnati . dies collecta editaque Duaci anno 1622, transcrihere vxtx
Bollandui coepisset prselo dare; consitium ejus erat, diebus singulis mortisque compendium, sicui iliud refeitur ab eodem,
seculo xii cap 11, ad aliquam sciiicet tanti viri noti-
I

referre singula singulorum Sanctorum festa. Tta ibi .

k
notantur, OctavseSS. Stephani, JoannisEvangelista?, tiam; et ex seculi \nt cupite 2(). unam alteramve
et Innocentium : item i Januarii , Canonizatio S. tineam deTranslatione. Necdum sciticet antiquior Au-
Osmundi Episcopi Sarisburiensi§ ; die n, Inventio ctor ullus Bollando in manus venerat ; venit tamen,
s, Vedasti aliarumque Reliquiarura Atrebati priusquam ad viu J'anuarii procederet impressio, Nova
in Belgio; diVm, Inventio S. Quintini apud Vero- legenda Angli», Londini edita anno 1516, ex nuto-
cf f-rr cozvi
manduos, et Relatio capitis S, Jacobi Apostoli ad grapho cottectoris Joannis Capgravii, MonachiAugu-
tl.IKi.lt I
\, ,!., .,,, nsls
terium S. Vedasti. Similiter ergo ref sttniani, anno m ilxiv vita functi; unde sine dubio fiistortam
erant solennes Sanctorum Translationes, quarum accipere maluisset compendium atiud, verbis brcvius, Angtim:

annua festivitas agi vel acta fnisse inveniretw : nisi sed rebus prolixius : veneruntet Guilielmi Neubrigen-
superveniens Henschenius iuasisset, ista omnia notare sis, de rebus Angticixsuitemporis, libri quinque, ipso
inter Prsttermissos, et integrum de unoquoque Sancto quo S. Willielmus vixit seculo xii ad finem vergente
omnique ejus cvltu tractationem reservare, a,l prseci- scripti ; et sparsam vencni Sancto prsebiti suspicionem
puum cvjnsqve diem, Id ubi placuit, sepositum fuit refeltentis, testimonio domesticorum, desvper a se stu-
quidqvid hujus generis praeparaverat Bollandus, unde diose requisitorum.
pararat
omj ndlvai
i <
inter Prsstermissos viu Januarii; hoc svlum nunc le- Jlac Bollando et Henschenio subsidia aderant,
3
accessit intcr
1 1
.< i i ii, ,, -
gitur de Sancto prsetitulato, S. Guilielmi, Archiepi- eo tempore quo dabaturad prselum vm dies Januarii,
x Scriptores
psfetdlo;
scopi Eboracensis, translata? hoc die Reliquiee anno hauddubie adhibenda tunc omnia, nist mutata consilia andquvs
MCI LXXXV, ideoquehic ejus adseriptimi Marivi-ulnn-io suastssent totam de Willielmo tractationem differre m
Anglicano et Ferrarii Catalugo nomen.Colitur vm mensrm Junium. Interim vero prodierunt Londini
Junii Historiae Anglicanaj Scriptores antiqui x; quorum
^ Ita sepositum reperio Cumme.nlariolmn de Trans- secundus, Joannes Prior Hagustaldensis, sut temporis
latiuue S. Wilhelnu : qui nepaucis totus abwlverctur hislonam tcxuit, ab anno sciluet mcxxx, usque ad liii.

Dia.
 DIE OCTAVA JUNII.
133
Diro i.iu, non uv, anmim mcxl
ut habent edita, post Archiepiscnpo Eboracensi, vir summrp nmnsupturU-
COXVUS Jo,
D
sequcntium annorum numeros nno phu quam par est nis, pietatis, et .uT.Tonn u
ffagustalden-
caritatis elisitur. Seil livor eilax
augentia. ~Erroris occasionem librariis deait, quod de ctamor dominandi quemdam ejusdem Eccle9ia Ar-
sis,
Turstino Archiepiscopo, cujus mortem eo anno retule- chidiaconum in regionera dissimilitudinis adeo at-
rat Joannes, cosptam ejus historiam prosequens, ccepit traxit, ut inter eligentes dissidium excitans, a
a Connlio Remensi, m quo Turslini electio fueratcon- sai "' parte Electmri impediret. Lieet enim in
firmata ; scripsitque, Anno mcxix Calixtus Papa electione, ejus lauduin praeconia clerus acclamans (lelnde ellai-
Conciliura Rerais celebravit xm Kalend. Noverabris, et plebs applaudens, illum justitiaeel
mor imato- [ur Archi-
sed *n nume- Indubitabilis est lue annus e.r ipsis Concilii Actis. In- rem pra?cipuum testarentur; negotium tamen sus- ejnscopus;
ro annorum
terim Librarius, novum hic annum xnchoari ratus, nec pesfSitur, ad ApqstolicaB Sedis examen provocatum,
vitiatvs a h-
brariis, considerans quam longe Caliitx Pontificatus prxcesse,- Summus autem Pontifcx Cistcrciensis Or.linis b
nt obitum Turstini, ista scripsit, Anno mcxli Calixtus Eugenius, non vitio personae, >ed sira voluntatis c
Papa, deinceps vero cetera omnia de Turstino, usque arbitrio, eleetionem ejns eassavit; et Henrieum
ad sequentem annum, qui incipil, Post mortein Tur- Murdaeh, prsedicti Ordinis Professorem, Elioracen-
stini quem curn debuisset prsetitulare, Anno mcxli,
; s;< Ecolesiap Pastorem ordinavit.
prsetitulavit mcxlii; et sic cdnsequentur omnia, usque 6 Venenosis vir Dei Willielmus detralientium
ail mcliii, quem prsetitulavit ucuv. Sed Librarii iur- morsibus laceratus pro consolatione patientiam ,

pissimum errorem, ut alia intermedia taceam, convin- habuit; variosque eventus eonstantia superans ani- ul> Eiir/enio
3 dcposltus ut
nt hujusmodi finis aiini istius ; Obiit Eugenius Papa. mi sui, ad Henrieum Wintouiensem Episcopum,
cilto creatus,
successit ei Anastasius vir grandaiviis. Bernardus patrumn suuin, accessit : a qu.j benigne susceptus,
quorjue Abbas Claraj-vallis, quem unctio S]»uif ns ad ejus obsequia omnem familiam suam assignavit.
docuit de omnibus, defunctus est. Henricus etiam Sed vir Dei pompam seeuli abhorrens, in quoilam
Arclnepiscopus Eboracensis apud Beverlacum , Episcopi rnanso solitudinem ariectans, mansit
,
; et
pridie idus OctoWis, obiit. Constatautem duos prio- commissorum suorura pcenitudinera gerere, et ultri-
resobiisse anno mcliii, Bugenium viii Julii, liernar- ces puenanim rlammas lacryraarum ubertate restin-
xisque nd dum xxi Juqusti : ne autem de Henrico for&an aliquis guere curavit Erat enim vita ejus in sumnio silen-
an, 1153,
dubitet, faciet mors successoris, obita sequentis anni tio,moresque tranquilli; nec vox vana aut otiosus
Junio, vmi die. Fuit interim hocnotandum, ne Le-
Iiiic sermo ejus intenlionem a divina contemplatione
lil it Stlll-
ctor, Willielmi historiam inventurus u Joanne lam impedire potuerunt. Augebant ardorem devotidnis tarhu j.ten-
prseclare deductam, miretur; primo, quodin numeran- considerata damnatorum supplicia, heatorumque
dis iimus uno semper ul> editis differam; drutde, quod praemia; etquam gravesit, in extrema ventilatione
nihil ex ipso habeam de reditu ad Archiepiscopatum, Deum videre et perdere, a memoria non rei t
;

unde fuerat dejectus; et in quem fuit ab dnastasio, pauca, sed debita, indulgens naturre ; nulla. gute.
Eugenii successore repositus; nihil etiam </- morte,
, Et si quando generositatis eminentia visitantium
qinim sanctissime obiit sex mensibus
Anasta- ante turbas offerret etiam invito, ipsarum
in aspectu
sium Pujiam, ijiso anno MCLIvrftexi Decembris extin- tam honorabilis, et laetus, et gratiae plenus appa-
ctum. ruit, ut eum aliquid angelicum habere ipsa visio
4 Pono, in referendo Willielmi ftne, deftcientis indicaret.
coxvi scriptoris vicem supplebit, xtatte proximus 7 Mors tandem, summi Pontificis Eugenii, et
Joannes Brointon, Abbas Jomalensis, inter prtedictos Archiepiscopi Henrici, in unn eoderaque d die, vi-
d
x Scriptores sextus; cujus Chromcon ad annum usque tam violenter samto reve-
abrui.it : qiite Spiritu
et absentia
mcxcviii pe rvenit ; item i'h'iv;imhs Monachus Doro- lante B. Willielmo revelata suut. Cum autem illis divinilus
bernensis, in ordim praedict-orum Scriptorum wpti- diebus quaedam calcaria mirabilis sculpturae Winto- cotjnoscit
item duo
ejusdem seeu-
mtts, qnt ab anno mcxxii smnpto initio, Chronicon re- niensi Episcopo a transmarinis partibus fuissent
U alii,' liquit daductum usque ad secttli ejusdem annum xcix; transrnissa, ea vultii liilari viro Dei obtulit. Quihus
quo etium tempore tcribwe desiit Neubrigensis prseci- inspectis, per ordinem ei aperuit, qtiahter praadicti
tatus. II is tnbits, ue pariter Thomas primo, snbnixus Patre, uno eodemque die, in diversis terrarum lo-
Stuhs Dominicanus, seculo xiv describens Artus Pon- eis in fata deeesserunt : adjiciens quod Cardinalis
tificum Ehoiacensium, agit de Henrico Murdak et ille e, qui suae Electionis prsecipuus defensor ex-
de Sancto Willielrao. Eosdem omnino Auctores ha- stiierat, felicibus auspiciis elevatus., Ap.istolicae
et vnus se- Itiut is, ijui Vtttim composuit, insertam Legends San- 1
dignitatis ciilmen ascendit. Venerabilis summus
cuti 14 ctorum An<jlt,x, su!> nomine Joannis Capgravii edita ; Pontifeij amator, Eboracensis Ecclesiae
veritatis
quse, quia brevis et clara est, digna miht videtur prius Canonicis, B. Willielmum iterum eligentibus, ele-
legi, quam Syllogem Actorum ex synchronis auctoribus ctionern corrtirrnavit, et consecrationis f ei munus
compaginare aggrediar. In scribendo autem nomine, impendit.
quod Nettbrigensi et Harpsfeldio Guilielmus est, Cup- 8 Rediens igitur vir Dei. cum per pontem urbis
gravio Willelmus, sequar cxterorum ronsonam ptu- Eboraci transitu.m faceret, populi sequentis ponde- afque iterum
ralitatem, notando Willielmus. rositate rupto ponte, magna plebis pars in aquae /
dccfus :

prc.fiiniium cecidit : sed a sancto Episcop.. facto

II. Vil.i c\ Lcgcntla Joannis Capgravii. Crucis signo, et oratione fusa, ab omni periculo
incolumis et illaesa ad terram evastt. Elapsis post
B >eatus Willielmus,
insignitus, ex patre Herberto strenuissirao Comite,
praeclaris natalium titulis haec aliquot /i annis, plenus
mosynis, jejuniis, vigiliis; et onrni sanctitate Deo
bonis operilms, elee-

Rei;lo f/tnr-
reedttus, et matre Emma sorore Regis Anglorum Sto|.liaiii, placens, a seculo ad Deuin migravit sexto Idus Ju-
originem traxit. Verum ne sola parentum generosi- nii. Post obitum vero ejus puellam qnaiud.iin. a
mntliiiidincm
tas vitoc ejus seriem titulis decoraret, evolutis an- nativitate caecam , iltaminavit : contraetos tres submergen-
noruin eiretilis, ciiin setas tenera discretionis regi- gressibus restituit, surdo auditum pralbuit, hydro- 'Itnil Mih.it.

minesolidari omni morum honestate

cceijit, pollebat. picura saiiavit, paralyticura et leprosura optataa > i-

Ht Thcsau- Crescentibus tandem virtutis et sanctitatis ejus me- luti reddidit, inortuiim resuscitavit ; et usque in
rarius l ...
ritis,Eboracensis Thesaurarius effectus, opes sm- hodiernum dienr, in loco requietis ejus, omnipo- mortvus ini-
racensls, ruculis
inter raanus egenorum transire coegitj nulliiin tlie- tens Dominus precibus ejus et meritis rairacula
Clarrt;
saurura pretiosiorera existimans, quam penuriam ostendit.
patientibus subrenire. Defuncto tandem a Turstino !l Anno autem Domini millesimo ducintesinio
octuagesimo
 136 ACTA S. WILLIELMI ARCHIEP, EBORAC.
A octuagesimo fcertio t, tranfiacfa sunt cum magno proprias opes inter manift postulantium opem frans-
nccTonH D P.
|>retioso collocata. ire coegit, nulhun thesaurum pretiosiorem reputans
honore ossa ejus, ei in scrinio
Hxc itle, tx sequentibus cotlfirmanda, prius tamen in quam palientibus penuriam subvenire.
cvrptis trans-
ftrfttr. nonnullis corrigenda illusirandave, per Annotationes 11 Deinde nulla facta morse ttientione, Inter baec, Opponunt el
sc atiqui
sulnectas. inquit tdem Bromton, Archfprajsule' Ehoracensi Tliur-
stino in fata dece"dente, Canonici singuli Williel-
ANNnTATA. * * mnm praeferunt; tara pro hone&taie morum quam
excellentia merrtorum, Verum mod dicit n singulis

a Obiit Turstinus anno 1 140 iie '>

Febr^arii. pr.rhit um, mox temperatcfimSed livor edai-, et addit ;

b Ordinatus Engenius est an. ll'i.">; aute qucm impetuosus amor dominandi, quemdam ejusdem Ec-
fcdermit a/u, coram quibus castsa Eboracensis ventttata elesiw Archilevitam :k1c'o traxit in regionem dissi-
etidtn fnit .
ut iiifni videbitur Innocenlius II. defnn- militudinis, ut inter eiigentes excitaveril dissidium,
ctus ttnno 1 I 'i.l ; Ccelestinus II. quinque solum men- a saniori parte iropediens electumi licet de ejus
sium Pontifex ; et Lucius II, post undecimum Sedis electione Clerus et Plebs Eaudum praecouja aocla-
mensem iefunstus\ massent. Suspenditurjgitur causi, ad examen Sedis
c yon prmsus ex *uo orbitrio egisse Pontiftcem Apbstolicae provocata! Il.rr illr.
ille, verbis ut apparetj
vere Sanctissimum mortem miractda te-
'quod et post fere'iisdem,posteain VttQJtn apud Capgravium translS-
stantur, edjtp in noslroad Majum Propyl&so sedap- lis ; qttod r! 111 .\rijiirntihiis USU i-tinrf ohsrrv<:\sr . IV-

parente causa rationabili motum, agnoscit Bromntonus, nim Brompton, longioris temporis, apud plures I'«n-
et

cum ait processisse ex zelo, nl prsestyffiitur pio| c"<iiu' tifices Acta tnuisiliri/s, nuisiim vidrtnr initwdiate ad

impulsorem habuisse S. Semardum,constatex Spisto- cnm defcrrr, n quo fnit decisa, Eugenium. Non ita
lis ejus, ffagustaldensts : sea eamdem causam per gradus suos
d Satit fuerat dixisse, uno eodemque anno, nam acctt rate deducil hoc modo.

Eugenius obiit 8 Julit, Henricus li Octobris, eumque 12 Interfuit Willielmus, Conies Ehoracensis, so-
suu niliilotmmis sanctitas itignum ro gradu probauii : liciLufi super promotionfi ejus. Apparuit aute.m hora
ad eumdi m tamen errorem pra ivit Gervqsius. eadem super eos in aere magnum signum Crucis,
e Conradus, Cardinalis n EpiscopM Sabinensis, per longitudinem e! latttudinem ecclesias S. Petri
dictus Anastasius IV, coronatus {%Jnlii 1143. protensum. Adversatus est electionihuic Walterus, ati ArchXdiae.
E'>or. suscl-
1'
Pallii munus dicere debnit,jam pridem enim or- fcundoniensis Archidiaconus, cum sociis suis Ar-
tatl:
dinatm Willtfelmus eral, sciiicei an, 1143. chidiaconibus ; quem proficiscentem ad Rngem Wem
g Pontem knnc, sei polius vicum in quo pons est, Comes interceperat, et in castro suq de Bihaua in-

Saxonibtts K;ikl'V vocitatum Cambdenus : ab scrtbil cluserat. Habesfnisi fallor principium dtcausam ac-
Iidc antefn eventu Normannice nuncupatum Pont-freit cusationis, contra electionem objectx; quasi Comes iste,

.i. Pontenvfractum. Insternitur ille Uro fluvio, Saxo- ex voluntute Regis; Willlelmum conimendasset , impe-
nibus Ottsa diab, unde Euuraci nomen haud inepte diissetque praedictum Archidiaconum ne posjetcommen-
dertvatur, quasi supra Urum. dationrm, quasi electionis libertati ndverstiftlem, red-
h Jmo d/rhus dumta.rat, Decepis&e anctorem videtur dere irritam : quod ex SfquegtibuS clarius fiet. Per-
Ordmatio Episcopalis , annis si ante mortem su- duclum itaque Eleclura ad Lincolniam Rexlibenter
srepto suscepit, et in terris et possessionibus Eboracensi- quia ftex dl-
cvbatur cle-
i Leqe, quinto, unde Harpsfeldins; post amios, bus connVmavit. IIoc vero Gerrasius I)<><<>hri neusis cfioncm
man-
inquit. centum trigintS et unum; qui, additi, ad Rex autem Stephanus dedit Arohiepi-
sic explicat : davissc,

1154, fatiuut l-2H:i. scopatum Ehoracensis Ecclesia; cuidam CJerico,

nomine Willielmo, quibusdam Clericis ejusdera Ec-
§ III. Klfi-iio Willielmi controversa, exami- clesise consentientibus, ahis vero (ut audebant) re-
clamanliljus.
patur Roma}, probatur in Anglia; et Ele-

Canonici.
cassnfu prlma
Atoniaj, cius ordfnatur.

Rio mcxu. post

scopi, Cleiici Ll.Mrac< i n--ps, securnluii] lie-idoriacor-
mortem Thurstini Archiepi-
13 Ergp eodem
ex mwustaldensi habeturj
amw
mgxli luihuc currente fsicut
Henncus Episcopus Wm- aut etlam
Legatus, ad audientiam Domini Apostolici pecunla im-
direxit Willielmum, Electum Eboracensem. Inter- p<tias&e
pellabant euim eum WiUielmus Abbas Rievallensts,
F
dis sui, varia et vaj^a sententia circumacti fuerant
ctcctione itia. et Ricardus Abbasde Pontibus secundus, Cuthber-
tpto anim, pnper electione facienda. EHfegerant au- thus Priov de Giseburn, Wallevus Prior de Kirka-
tem, persuadentp Legato, tJenricoWintoniaa, nepo-
ham, et Rodbertus Hospitalis, quod pecuniaria
tem Kegis Sfephaiii, Ileiiricuiu de Coilli qui quia :
sponsione ambierit ad honorem hunc. Rodbertus
preefuit Alibatfte Cadomensi, noluil Domnus Aposto- quoque Bisech Pnor Hagustaldensis, audita ele-
licus eum praTfici Archiepiscopatui, nisi renuntiaret ctione ejus, statim domum suam exposuit et Fra-
priori honori, Mense Januario Lterum de electione tres;et sub Bernardo Abbate Claras-vallis Mona-
tractantes. in |iers«ui;im Willielmi Thesaurarii plu-
petunt mt-
chum se contradidil ; nc sriiicet eum cngerelur habrre
iimi ronsenserunt, Adiii Bromptonus I.>te autem
Uelmum ite-
:
Archiepiscopum t
quem,extali, licet Qilsa, accusa^tione
ijis nepotem. B. Willielmus ex spectabili prosapia Regis Ste^hani
credebat Simoniaca labe^nfcctum. Hinc Vpsum S. Ber-
ortus, praeclaris natalium titulis fuerat insignitus : nardum ecejiit adversarium expertri Willielmus quod et S. :

eral i nim Berberti Comitis,viri potentissimi

filius
unde demum sub Eugenio III, Bernardi discipulo, Bernardvs
et Ne\brigensis; Vir plane Becundum carnem oobi- deponi eum credidit,
conligit, ut infra videbimus; nunc titem
lis, morum ingenua lenitate amabilis. Thomas
et
Rumx inchoatam prosequor ex Hagjtstatdensi, ad an-
wroStwn; Bx Eramasorore Regis progenitus; vir num Mrxi.ii, sic scribente.
quidem genere nobilis, sed morum excellentia, et 14 His diehus Willielmi Electi Ehoracensis causa
virum opti- vita mundissima inctimparabiliter msignis. £(pro- Innocentius
et
niiim, audita est, in consistorio Papa^ Innocentii. Affnit
fecto, inquit dum parvulus esset, igno"-
Bromton, ne,
•>
adducta ad
et Magister Walterus Lundoniensis Archidiaconus, se causa,
bilitatis turpitudinem tenerse medulhe pradibarent, pra3 manibus gestans allegationes Abbatum etPiio-
moralis pasddjfngi pedibus est additus; et cum rum
doctum, U- scriptas in eum. Tandem datum est praa-
beraltm in litterarum laurea refloreret, liberalibus imbuitur ceptum, ut in Dominica tertia Quadragesimae se-
pauptres. disciplinis. His et aliis divin» gratisB donis pensa- quenti anno, super qujestione hac, et qui adfuerant
tis, Thesaurarius Ecclesi* Eboracensis effectus. tunc et qui abfuerant, illuc concurrerent. Anno crgo
MCXLllI,
 DIE OCTAVA JUNIT 137
mcxliii, secundum tenorcm praecepti Apostolici, Wil- sciretur I.... Cum in multis accusaretur
is, qui sibi D
lietmus Abbas Rievallensis, Richardus Abbas secun- viodicare electionem in praefata Ecclesia impie cu- Ar cTo*E d. pI
dus de Ffentibus Outhberthus Prior Giseburne,
, piebat; tandem omnis controversia ad
testimonium
Wallevus Prior de Kirkaham.et Robertus Ilospita- viri iUustris, WilHelmi ipsius Ecclcsiae tunc
Decani,
lis Rorare convenerunt, cum quibus WalterusLun- conticescerejussa est ut nisi capitulum intrusin-
;

doniensis Archidiaconua et Willielmus Cantor , nis, quod huic inter cetera impegebatur,
ille pro-
Ehoracensis. Astitit ot Willielmus Electum cum priae manus juraraento araoveret
suis oranino cona- :

suis coadjutoribus adversus queni coram Aposto-

: tibus tanta frustraretur ambitio.... Non
jarnmento causamur
Decanl Eho- lico processerunt in causam hi qui euin appellave- ententia remissionem : neque enim prnfuit adv.r-
rnc purgart ran-t. Sumnia vero querelac eurum in hoc niti vide- sario etsi largior indulgentia, qui ne ipsum quod
jussit i
baf ur quod Willielmus Comes Eboraceosis, in
; ultro spoponderat implere prjevaluit nara de quo :

Capitulo Eburacensi prrecepit ex ore Regis, hunc prsssumere visus est defecit ei, ne sibi ipsi defice-
Willielmum eligi. Idcirco decrevit Apostolicus, ut, ret pej-irans Quid ergo? Ille non jaravit, et
si Decanua Eburacensis Willielmus juraret, hoc iste Episcopus est.
Regis prseceptum ad Capitulum per Comitem ne- 17 Equidem non definierim, an illum a jurando
idqw. cum
quaquam perlatum, huncad consecrandum solenni- absternwni conscientia s\ia, an alia causa aliqua
mayna acer-
ter posse admitti: si tamen et ipse pro se fidera unum dicere me poste credo, si electionem WHUelmi bitate verbo-
quad itto se daret, datione pecuni^e hunc honorem se non appe- vere prxcessit itludquod accusabatur prseceptum Regis, rvm
excusante,
tisse. Impetratum etiam fuit, vice Decaftia&am ignarum prorsus fuisse Electum ; excusabilem etxam
approbatam personam ad sacramentum posse sub- tam ipsum, quam Synodum Anglicanam, q»k
fuisse,
stitui electionem probavil ; quando, ut supra dixU Sagustal-
15 Sic Willielmus, atransmarina regressus pro- densis, impetratum erat, vice Decani, vel impediti
fectione, mense Septembris apud Wintoniam, se- vel ret usantis, aliam approbatara personam ad sacra-
B cundura Apostolici decretum, Legati constititjudi- mentum posse substitui E
pro uno autem Decano,
:

fecerunt atti ;
cio, considentihus Cleri Anglia? nobilibus. Instabat tunc Episcopa, indeque forsan excusationem sumente;
pro eo multitudinis desideriura, non tam depascen- inrrexit Episcopus alius et Abbntes dnu , satisfacturi
lis, quam exigentis eum consecrari. Non apparuit pro Etecto. ffujus etidm virtutem et mores ignorasse
ibiquisquam, qui adversus eummutire prsesumeret. Bernardus debuit, nec nisi ex adversariorum relatu
Mandatus ad hunc Conventum Willielmus, Episco- cognovisse eum, quem reprxsentat cum titulis; Servi
pus Dunelmensis, directo respon^ali excusavit se. nequam Turpis infamisque person» Publice infa-
; ;

Vice ejus surrexerunt Radulphus Nuel, Episcopus inati, nec purgati, imo et convicti. Neque his omten- adversus or-
He Orcadis; Severirms Ahicis Eboracensis; et Be- tus ; Ego dico, inquit, et confessum nam qui, ut dmatum :
et
ordmatorem;
nedictus, Abbas de Witebi, satisfacturi cum Electo judicium evaderet, ultro elegit ad testimonium
et sic ordi- Willielmi Decani confugere illo sibi deuYieute,
<•( pro Electo. Consecratus estitaque a Legato,sci- ;

natus WU- quid nisi suo judicio a causa decidit, ore jiruprio
tietmus fuit
licetHenrico Episcopo Wintoniensi ; vi Kalendas
a patruo tuo Octobris, Willielmus Archiepiscopus Eboracensis, condemnatus iPergit ergofactum exaggerare llernar-
Winton. Lp. multis collaetantibus super ejus promotione. Gerva- quod consihum
dus, ac denique mkerabiliter qu ertre,

sius Dorobernensis id sequius interpretatus, tamquam det Pantifex miseris Abbatibus illis, quns ad accusan-
Cantuariensis Archiepucopi jus eo facta invasisset Lr- dum fPitlielmum yocatio Apostolica Romam traxit

gatus; cum, inquit, sic fut supra dictum est) factse sed et aliis quamplunbus ex. illo Episcopatu viris

electioniTheobaldus Archiepiscopus Cantuariensis sis; sintne obedituri etSacramenta accepturi

non consentiret, Henricus frater Regis, Wintonien- ab hoinine bis intruso, primo quidem per Regem,
sis Episcopus et ApostoHcffl Sedis Legatus, prae- deinde per Legatum, quiillum in sanctuariura Dei,
sumptuosa semper magnanimitate famam colligens, contrajus fasque, contra mandatum summi Ponti-
praedictum Electum apud Wiutoniam consecravit. ficis, in injuriam sumina3 Sedis et totius R<jmans3

Curiae, cum non potuit per ostium, fodit argenteo,

ut aiunt. sarculo, unde impudenter intrusit'.
§. IV. S. Bcrnardi, apud Cirlcstinum II et
18 Nihilo levior, Ucet brevior, esl Epistofa ad Epi' s pro-
Eugenium 111, graves contra ordinatio-
scopos Cardinoles; u6i inducit etivm mentionemcujns- ia tu ndul-
nem Willielmi querelae. dam Ponlificii rescripti his verbis : Quid enim de eo tum Aposto-

dicam, quod occultas et vere tenebrosas litteras ha-

JJj"J|
/Vbiit itaque novus consecratus Eboracum, et vix buisse se gloriatur Willielraus iste ?
. utinara 'i prin- ,.,r

-Vot'oPontiftci
duobus annis in pace sedit,(«l« eodem Gervasio.Uoo cipibus tenebrarum, nouaPrincipibus \postolorum. F
<„>, stlno 1
queritur Ber- autemeodem Kanoinquit ffagustatdensis, Obiil Papa Tale rescriptum non potuit aliunde fuisse profcctum;
nardus, [nnocentius, xxiv Septembris : et mdla interjecta quam ex eo, quo dixit ffagustaldensis concessum, ut

mora, substitutus est pro eo Coelestinus, vir gran- vice Decani substitui ad sa* ramentum dicsndum posset

dfflvus ; eodemque ipso die ordinatus Romne, qno Wil- alia persona idonea. Ulud autem concedendi causa ra-
lielmus in Anglia, ubi scilicet nihildum sctebatur de tionabilis fuisse Tnnocen io potuit ; quod defens^es eie-

Pontiftcatus mutatione. Hxc autem ubi innotuit S. ctionis non diffiterentur quidem, missum aRegA Comi-
Bernardo, simul etordinatio Willielmi; excitatus est tem, Capituloqw commendasse personam Wilhelmi;
ejus ferventissimus u-lus, ut contra hanc, quam Ulegi- setl negarent imperasse electionem absoluto mandato,

contra sm- timam credebat, lidvif Pontifici scriberet, »rc non Epi- a plerisque intellecto ut tali, quantumcttmque
tentlam de,
scopis Cardinalibus Curise eas Epistolas,quat >» ordine urgenlibus terminis usus fortasst Comes fuerat. Atque quodtamen
ctssoris ordi-
Epistolarum ejns censentur cczpcxiv et v. Et primam ita coniroversio tota recidebat ad merum scrupulum, ra tonabiU
natum Wll-
secumium juslitiam
>p<u'tet vos, pars utraque, pro sua quseque conscientia vehe- fuisse vidltur:
Uetmitm, quidem sir arthtur : *

(|u;i-<'X iege est, suscitare semon fratris vestri de- mentius uvserit, suis quseque occupata prnejudiciis, el

tuu.ii quod digne adimplebitis, si Pap» InnocenJ

: adminiculis diversarum relationum ac deposiHonupt,
i! "» !""'' Il '
tii, cui inhereditate Domini succeasistis, et defen- illa prsejudicia roborantibus : inter -/"'

ditis beue gesta, et miuus adimpleta perficitis. Prsa mereturne hxsitarei Decanus, provide !»<>>! postula-

manibus est in quo id liceat experbci, Causam Ebo- ium, nt idonea quseiibet persona sufficeret ad electio em
racensis Bcclesia^ per eum fuisse decisam, quis purgandam. Plurima >» Sanctorum Actis ku
ejusmodi inter viros
nesciat? At quomodo executioni mandatum sit, ecclesiastica occurrunl tricarum
quod egressum est' de labiis tanti viri, utinam ne- etiam sanctissimos exempla ; imprimis eeUbru illa "i-
18 ter
Junii T. II
 138 ACTA S. WILLIELMI ARCHIEP. EBORAC.
A ter Sanctos Leonem Hilarium Arelatcnsem contro-
et sinrr.Prior sic incipit. Importunus sum, sed habeo
ArCTORB D. P.
versia a nobis exposita in Appendice ad v Maji ; in excusationem Eugenii Apostolatus excusat me.
:

quibus aliud medium non invenias, quam excusare Aiunt, non vos esse Papam, sed me et undique ad
partis ulriusque eonscientiam, secundum ijiiam agentes me confluunt, qui habent negotia... Et nunc est
singutee, coram Deo fuerint immunes a culpa. etiam alia e.xcusatio, non minus idonea, quia causa
19 Stc tamen preeoccupato per S. Bernanluin Cce- honestissinia est. Contra idolum illud Eboracense
interim nega-
lestuio Papa, cum Willielmns, ui scribtt Neubriqensis, iterato stylus dirigitur, ea scilicet necessitate,
tur a Ccelesli-
no Paltium, coiisecralione, ut dictum esl Winlonix accepla, Res- quod saepe a nobis hoc telo impetitum, necdum
ponsales idoneos, pro petendo solenniter Pallio, ad confossum est Solius Romani Pontificis nosci-
Sedem Apostolicam direxisset ; emergentibus ad- tur esse, peremptoriam dare sententiain ad depo-
versariis et eum proponentibus, ne-
ruulta contra sitionem Episcoporum.... Solus proinde, si dicere
gatum est jussusque ad eamdem Sedem in propria
;
audeam, in culpa es, si culpa non feritur, qua?
persona accedere et prc semetipso, tamquam Eeta- ferienda est iVilllelmum
; ; et ea impetu, quo fuerit ferienda :
deponl po-
tem babens allegare Interim, inquil a<l annitm quo autem impetu, non dico ferienda, sed fulmi- sttttans :

mcliv Hagustalilensis, Coelestinus Papa obiit dievm nanda fuerit pradicti Eboracensis culpa, vestrae
Martii; cui Lucius successit, ttic xn ejusdem Mar- conscientiae derelinquo. Ceterum quod factum non
tii ordinaius. non adeo austerum spiritum animi ge- est, vobis credimus reservatum ut in eo eiperia- ;

rens : in conspectu cujus Henricus Episcopus tVin tur Ecclesia Dei, cui ipso auctore praeestis, fervo-
lomensis, Willielmi patrnut el ortlinaior, gratiam re- rem zeli vestri, potentiam brachii vestri, et animi
Legato tamennomen etofficium nonobtinuit:
perit... sapientiam ; ettimeat omnis populusSacerdotem Do-

quod tandem
sed nepolissui causam cffuaciler egil. Nam anno mini, audiens, sapientiam Dei esse in illo, ad fa-
mittit Lu- mcxlv Hicmarus faliis Ymarus) Episcopus Cardina- ciendum judicium.
cius II. lis Tusculanus, ex Cluniaceusibus
tib lnnocentio II 22 Quid faceret, sic constrictus, et tantum non ad-
;
assnmptus, directusab Apostolico Lucio, Legatus juratus. a suo quondam Abbate, Eugenius ? Fuit, in-
E
Ute llei-um
venit in Angliam, habens Pallium Willielmo Ar- quil Haguslaltlcnsis, in augustia animi positus, dum, jubet citarl
cbiepiscopo destinatum ; postquam scilicet, ut scribit frustrata Romanorum sententia, Abbatis consulto Episc. Dunel-
Tlwmas Stubs, lite in Curia Romana sub Papa In- prafert satisfacere. Elegil ergo cetmdem, quam In- mensem, qu.
Decanum Ebo-
nocentio II, Coslestino II, et Lucio II, per annos noccntius, causa decidendse rationem, et pra?cipit rac.
quinque... debito processu c.urrente, nihilinventum tandem eumdem Willielmum ab Episcopatus officio
est, quod Consecrationem deberet elongare. Moram cessare ; donec Willielmus Episcopus Dunelmi, De-
autem fecit per negligentiam idem Willielmus oc- canus quondam '5boracensis, secundum decretum
currere ei, circa alia minus necessaria occupatus. Innocentii Papce, huic controversiae sacramentosuo
Fuerat euim filius Herberti Wintoniensis, enutritus finem daret. Ita deftnivisse se, cum rescripsisset Ber-
semperin deliciis et divitiis, etraro labori assuetus; nardo Eugenius, et Dunelmensis a Pontificc requisitus
benignitate taiuen animi innocentis et liberalitate adjitratusque veritatem palam edicere, contra Ebora-
plebi valde carus. censem videretur rescripsisse ; urget Bernardus se-
cunda Eptslula : et, Quousque, iuqtni, sarmento inu-
§. V. Instante apud Eu.nenium III Bernar- tili occupatur sudocatur fructus ? Et certe
tellus,

do, deponitur ab Archiepiscopatu Williel- tempus putationis advenit. Siquidem homo pacis
ejus, in quo speravit, quod se purgare deberef, non
nius, eique substituitur Henricus Abbas
purgatione, sed amputatione opus esse testatur.
Fonianus, Saneti diseipulus.
Extant denique littera? ipsius de eo ad Apostolicse
Sedis Legatum, in quibns manifestam ejus asserit
Ubiit itaque Lucius Papa, inquil Haguslablcnsts, intrusionem, electionem negat. Ita ergo quem sibi
Creato Euge-
genio III dif-
xm Febrttarti, rexitque Apostolicam Sedem Euge- paraverat defensorem, accusatorem sustinet. .. Qua-
/ertur tradi- nius, Abbas observationis Cisterciensis, prius vo- nam via procedendum sit ad ejus dejectionem (ne- guo intrusio-
tia Pallit catus Bernardus, ordinatusque xvm Fcbruarti. D«- que enim una esse videtur) non e-t meum dictare item agnos-
functus e»t etiam Wilhelmus, primus Abbas vobis. Nec multum nostra
interest, in quam par- cente,
Rievallensis.... defunctus estet Ricardus, secundus
tem arbor infructuosa cadat, dummodo cadat
Abbas de Fontibus transtulitque ad regimen illius
;
Ubi asserit se habuisse clandestinas littcras execra-
loci Bernardus Abbas Clarm-vallis Henricum
Mur- tionis sua?, aut verum est, aut falsum quod loqui-
dac, Abbatem flege, Monachum) Clanevallis, ex- tur. Si verum est, reus est furti, et summi Pontificis
cellentia quidem generis, sed potius excellentem criminati... sed absit ut tanta de tali viro credatur
frugahtate conversationis ante Monachatum sub
;
, duplicitas, quanta ab isto ei imponitur. Nempe
venerabiliArchiepiscopo Turstino, tam in Ebora-
Innocentius hic erat; cui si pro se respondere li-
censi Ecclesia quam in circumjacenti
Provincia, ceret, procul dubio diceret huic : Quia ego palam
ex dmio parentum, honoribus et divitns
locupleta- in te dedi sententiam, et in occulto locutus sura
tum. Rcsumpta itaque confidentia ; convenerunt nihil.
qui adversati fuerunt Willielmo Archiepiscopo,
et 23 Videns ergo Willielmus (u\ cum Hagustal-
cum eo iste Henncus, plurimum prasuraens sibi de tlensi progrediar) conatus suos nequaquam prospe- recetht in
gratia Apostolici. Quibusinstantibus in
appellatione rari ,-
eum litleree, quas pro se ulleqabal, obreptionis el Slciliam Wll-
adversus eumdem Arcbiepiscopum Eboraci, Hic- Uelmus:
subrepiionis avguerenlur ; et Dunelmensis causam, cui
marus revocatus Romam rediit, Palliumque repor- prius se patronuni obtutrrat, palam desereret, ne di-
tavit.
cam proderet ; Foma discedent ;ad Rogerium, Regera
21 Anno mcxlvi, Willielmus Archiepiscopus
Ebo - Siciliae, cognatum suum divertit et cum Rodberto, ;
racensis Apostolicum Eugeniumadiit,
officiisui ple- Cancellario ejusdem Regis oriundo de Anglia, sci-
et Bernardus nitudinem, id est Pallium,
postulaturus. Adstipu-
suas querelas plurimis diebuscommoratus est.
licet in Salesberia,
labantur ei instanter suffragia Romani
Senatus •
Tunc alfhctione ejusdem Willielmi permoti Milites uU data ab
scnpsitvero adversus eum BernardusAbbas attis novx
Clara- quidara, consanguinei ejus, quamdam possessionem
vallis, cui Apostolicus quasi offensx cau-
peccatum ariolandi Monachorum
putavit repugnare, et quasi
de Fontibus, cum copiis opum, quae sa irittatus
scel.s idololatria; nolle Eugenius,
ibi eongestse conservabantur, incenderunt. Facta
acqmescere. Extant epistotx ejus btn.r,
nnmero est super hoc querela coram Apostolico, qui pluri-
ccxxxvm et ix, potentissimx ommno el uehementis- mum voluit posse manus in eurndem Willielmum

injicere
 DIE OCTAVA JUNII. 139
injicere et ulcisci. Atque hoc est quod Neubrigen~ D
sis ait, causis ingravescentibus atque invalescenti- AIXTOAE D. P.
§. VI. Mortuis adversariiset Henrico Archie-
bus adversariis, Papara Eugenium contra Williel-
piscopo, iterum eligitup a Capitulo, et
mum, sive per veritatem, sive per subreptionem,
a Poutilice Anastasio confirmatur WHIiel-
implacabiliter irritaturn fuisse.
Vi AnnoMcxLvn, secundum Galloset Anglos, adhuc mus.
Jtemts amio
1147 tlectio- currente usque ad Pascba, celebrandum ilie xiApritis,
nem cassat, %\agustaldetisi dcflcienti succedens Joannes Bromttm,
Dtm dtposi-
secundnm hodicrnum usitm,jatn inchoatn xlvni; Euge- tus WUliel-
nius Papa, sicut scribit Gervasius Dorobernensis, a narrata breviter depositione Willielmi, vitam ejus sic mus solUarlt
Roma recedens pervenit in Franciam, ut Cisalpino- Vir Dei Willielraus, patientiam super
proseguitur. vtvU,

rum Prsesulum concilium celebraret. Convocati hoc habens. ad Henricura Wintoniensem Episco-
sunt itaque ex mamlato Domini Pap» Prajsules et pura patruum suum accessit : qui ei mansionum
Prrelati, ut eidem Rerais occurrerent; et in media suarura obtulit optionem, ad ejus obsequium uni-
Quadragesima celebravit Eugenius Papa Concilium versam clientelam volens inclinare. Sed Dei electus
magnura Remis Adstiterunt in hoc Concilio tanta retutans, in quolarn manerio dicti Praesulis

Cleriri Eboracensis Ecclesias, una cum Henrico in sohtudine raansit : cupiens ibidem coramissorum
Murd.ic, tunc temporis Abbate^de Fontibus, accu- gererepcenitentiam ; et ultricespcenas flammarum,
santes Willielraum Eboracensem Archiepiscopum, ubertate restinguere lacrymarum. Post haec mors,

et dicentes, eum neque canonice .electum, neque cujus sententia dives et pauper ad paria judicantur,

legitime eonseeratum, sed auctoritate regia intru- in uno eodemque (ut fertur) die Papae Eugenio, et
sum : tanderaque prtefatus Wiltielmus convictus et Archipr*suli suo Henrico vitam violenter abrupit :

depositus est. Alberico Hostiensi Episcopo pronun- Cardinalis vero ille, qui prius electionis viri Dei

tiante sententiam, Decernimus aucto-

et dicente Willielrai pi\eeipuus defensor extiterat. felicibus
II
:

auspiciis elevatus, Apostolicae dignitatis culmen

E
ritate Apostolica. Willielmum Eboracensem Archie- moriuntur
aiiumque ascendit, Anastasius vocatus. Qui de praedecessuris
substitulju-
piscopum, a Pontificatu deponendum, eo quod Ste- Eugenius et
phanus Rex Angliae, ante canonicara electiunem, sui sententia dolens, erga Dei electum Willielmum Hinricus,
bet.

eum nominavit. Cum igitur Dominus Pnp.i Euge- sententiam suam non mutavit, sed taraquam veri-
tatis zelator, Canonicis Eborac^nsis Ecclesiaj, \pro
nius beatum Willielmuin, Eboracensem Arcliiepi-
niajori et digniori parte illum Willielmura iterum
scopum, minori parte Cardinalium sibi consentiente,
ut praadietam deposuisset eliLr entibus. electionem cjnfirmavit. Hactenus, Bvom-
propria voluntate, est,

reliqua verbis HagustaldensisJ directa tonus, nescio tamen quo rumore abreptus, ut emlem die
(prosequor
Episcopum Dunelmi Ca- crederet mortuos Eugenium Papam et Henricum nnn quidcm
epistola ad Willielraum et
Archiepiscopum. Intercesserunt enim, nt supra dixi, nodem </>.
pitulum Eboracense, infradies quadraginta acceptas srd brevi in-
Epistola^, in locum ejus virum htteratum, discretum,
tres omnino ?nenses. Nam de Eugenio ejus Epitaplnum
tervallo.
Secundum Apo- dicit, quod
religiosum eligendum decrevit....
decretum, in suburbium de Richemund Eripuit solenne jubar mundique decorem
stolicum lioc

Martini, in Vigilia S. Jacobi Julius octavura sole ferente diem.

apud ecclesiam S.
convenerunt majores Cleri Eboracensis
Apostoli ;
De Henrico autem irrefragabilis testis Hu<jtc<ta/densis,

in ejtismorte scriptionem jinh-n^, asseverat, quod apud

Ecclesiae et Diceceseos, de electione Archiepiscopi
tractaturi et fut cum Gervasto paucis absolvam) ele-
;
Beverlacum pridie idus Octobris obiit.
Elif/itur autcm 27 Sed, quia Eugenii mors Tiburi accidit, sepul-
gerunt Archiepiscopum, pars Capituli major D. uti et S.
Hciirlcus, tura rjits ad S. Petrum fortatvs ad xm Octobris dilata
Hilarium Cicestriensium Episcopum pars altera ; Beinardus;
eoque die anniversarium ejus ih* ipsius Bastlicse
Henricum Murdac, Abbatem de Fontibus. Prredi- sit,

Necrotogio adscriptum : quod ansam errori isti Jede-

ctus autem Papa Eugenius, cum utraque electio se-
praesentata, rit. Undecumque ortum, optime corrigit Neubnjm.sis,
quenti hieme ei fuisset Autissiodori
Henrici Murdac conflrraavit et reliquam historiam prosequitur, haud panlo dtstin-
electionem praedieti
ctius, tib ii cap. 20 agens de institutione Hugonis
et alteram, cum plurima tamen persunsecommenda- ;

Dunelraensis Episcopi, et restitutione Guillelmi

tione, eassavit ; et ipsum Henricum propriis mani-
Eboracensis. Profectu* eral ille R«mam in Comitatu
bus consecravit.
majorum ex Electoribus suis, et Responsalis, ab Hen-
25 Addit ffagustaldensis, factum id esse apud ci-
rico Archiepiscopo electionem improbante missi. Sed
vitatem Treviris, in Octavis S. Andreae, Dominica
venerabili Eugenio, uiquit Neubrigensis, ex hac luce
secunda Adventus Domini de : Willielrao autem
paulo ante subtracto, iuven^runt Anastasium Sedi
et Treverii prxmiserat, quod eum de Sicilia reversum Henricus
Apostolic» pr33sidentem, et coronatum xu
h.ltt,
a Pupa
con-
Episcopus Wintoniie ad se tulit, eique non nisi
tecratur.
Tres quippe viri venerabiles, et in vita sua amicis-
quasi Archiepiscopo officiosissime quotidianum mi-
simi, tempore illo morte quoque interim Wil-
denedentes, in
nisteriura prserogavit. Qui in tototempore humilia- Itclmus, Ro-
brevibus intervallis separati sunt Eu^eaius Papa
tionissuae, non protulit murmur, non querimoniam ;
mam pro- ;

inens sibi conscia conservavit pa- Romanus, Bemardus Clara^vallensis Abbas, Henri- feetus,
sed corde tacito
cu^ Eboracensis Archiepiscopus e quibns Eugenio :

tientiam. Adversus aemulos non oblocutus est, imo xs

et Bernardo prius absumptis hic autem obiit
ab obloquentibus animum et auditum avertit. Nul-
AujxsU Benrieus e vestigio, U «(, non ,
totis duobus
us ex sociis adeo frequens et continuus assedit le- QU ° rUm
Vlll = at0 * ut e
ctioni, institit orationi totus enim immutatus est
:
™"' P ost secutus est
s ''"' s - "! .

Guillelmus olim
ffagustaldensis de B.
ansitu, tertio adliuc superstite,
in virum Aterum. Huctnius
Eboracensis, qui Wintonia) morabatur. sue rectipe-
Willielmo, nec amplius quidquam : utpole reliquam
urtis sub Archiepi- rationisconcepta (uam priraus eum deposuerat,
scriptionem impendens referendis
eamque finiens seoundus ut deponeretur egerat, tertius ei sucoes,-
scopo Henrico, viro etiam sanctissimo ,-

serat) Seilem Apostolicam celeriter adiit : et judi-

cum ejus Sanctorumque Bernardi el Eugenii mortibus,
postu-
anuo (ut duvij mgliii, non liv secutis.
cium non accusans, misericordiam humiliter
certus tr.uisitu Eboracensi» Ar-
lavit. Et ecce .le

chiepisoopi nuntius suporveniens, verecuudissimas

ejus preces multuiii ailjuvit.
28 Mem niuitu, qiu Henrici mortem Ronue nun-
tiaverunt, videntur mihi secum reduxisse ui Angliam
llllhlll-US
 142 ACTA S. WILLIELMI AKCHIEP. EBORAC.
Praelatis a Eboracensis Ecclesiae, nec non a Cano- multipliciter involutura ipsae autem sacrae vestes
:

ex ys. nicis, ac ceteris Clericis ac Laicis desiderio ardenti olei pinguedine, quod de sancti Patris corpore re-
OFFICIO
aflcctabatur. Sed licet omnium desiderinm ad boc sudaverat, et aspectu et tactu ceruebantur infusae.
esset directum non tamen omnibus est concessum,
; Amotis igitur Patena et Calice, qui juxta corpus
tantnm sancti Patris gloriara cernere, aut opus ita in sepulcro fuerant collocati ; Archiepiscopus et
gloriosum ac magnificum inchoare. Episcopus praafati, una cum aliis qui meritis prae-
37 At ubi venit plenitudo temporis, quo Deus in cellere credebantur, incipientes a capite, sacras
sui secreti Sanctum suum decreverat subli-
sinu Reliquias cum reverentia et devotione debita con-
inare erexit in Archipraesulem Eboracensem Ve-
; volventes, iu quadam capsula locaverunt et ad :

nerabilem patrem WiUielmum, qui prius per multa locum secretum et securum cum summa devotione
liindtin Syno-
tem|iora in eadem Cancellaria> ofiicio fungebatur, in huraeris suis portantes, sigillis appositis etvigi-
n v " s sucees
cujus ministerio gloriosi Gonfessoris sui corporis lanti custodia deputata, cuin raaturitate debita re-
translationem prieordinaverat consummare. Nec cesserunt. Mane autem facto redeuntes, clara luce
rt in allam
vacare creditur a niysterio, quod Antistes Williel- sacras Sancti Reliquias, quas prius invoiverant
eapsam trans-
mus WUJielmi corpus transferret. Sed boc ad pras- evolventes, et cum exacta reverentia pertractantes
lutum. ;

sens valentibus et volentibus mystica reserare reli- ipsas vestes sacras. in quibus gloriosi Confessoris
cto, nobis liceat cogitare ;
quod dicti Prresulis me- corpus involutum fuerat, in partem ponebant; ea
ritis et affectu singulari, quera ad S. Willielmum vero qua; ad corporis substantiam pertinebant, in
gerebat, est adscribendum, quod aliis praetermissis capsula ad hoc diligentius praeparata devotissime
opus tam sancturn et sublime eidem fuerat reserva- collocabant,signantes capsam et custodiam adhi-
tura. bentes.
38 Anno igitur ab Incarnatione Domini mille-
adjuvante
Sttetu Vunel-
sirao ducentesiino octogesimo tertio, et praefati ANNOTATA D. P.
Patris Willieliui anno tertio; nobili viro Antouio
mtmst,
B Bek, electo ad regimen Episcopatus Duneltneiisis, a Ftierunt posi Rogerum, S. fVillidmi successo-
cum esset electio ejus confirrnata; Archiepiscopus rem, iis/iu ad Willielmum auctorem Tramlalionis;
1

et Electus, eodeni spiritu (ut pie credi poterit) in- Walterus Gray, anno 121li ab Ecclesia
Wigorniensi
spirati, ad hoc vota sua unanimiter direxerunt, ut ad Eboraetnsem traductiis Sewallus, ez Decano fa-
:

translatio S. Willielmi et consecratio ipsius Electi ctus j4rchiepiscofus anno 12b6; Godefrnlus, simililer
concurrerent; et eodem die celebrarentur ; ut sancti a Decanalu assumptus an. 1258 et Walterus Giffard, ;

Piiiri^ translatio,procurante Electo, celebrior fieret; ab Episcopatu Badoncnsi et fVeUcnst un, 1205 evo-
et ipsius Electi consecratio, S. Willielmi precibus, cutus.
pro cujus tr.uislatione zelabat, finem felicem ac exi- b Siipra nominatus Tbomas, de quo Franc. God-
tuiii optabilem obtineret. Firmato itaque proposito winus de Prsesulibus Anglir, pag. 010, dicdque ele-
tt jubente He-
gt Eduardo
invitantur Illustris Rex Anglioe E Iwardus, ac se- cliim an. 1280 rexisse annis 13.
reniss ma Regina Elienora, nec non ef Magnates
terrie Angliaa, tain personae ecclesiasticaa quain IX. Ipsius Translalionis solennitas,
§. eam-
seculares ut tantaa solennitati, ad honorem Sancti
;
que secuia miracula,
et intercessionem Electi, cum devotione debita suarn
prarsentiain exhibererit.Licet autem crederetur a SI aclenus qnatuor primx Lectiones, alix quinque sic
multis, quod aeris intemperies, quae post tropicum L. V.
fiidie festi
hiemale solet ingruere ; et inaxima Regis et Baro- S. Willielrni translatione solenniter cantarentur ;
suli Olficio
liiiui occupatio circa dispositionem Walliae, quae ut celebnor dormiens qui-
esset solennitas, Deus oinnipotens
illis temporibus de novo fuerat acquisita ipsius ; Sanctum suijm miraculo rairificavit insigni. Dor- dum.
Regis et Procerura adventum irapedirent ex ins- : mientibus siquidera in ambone quibusdain Canoni-
perato tainen est Regi coelitus inspiratum, ut firmo corum servientibus, qui r.um dominissuis ad eccle-
tniraculose
servato.
Cum autem
proposito tantae solennitati interesset. siam venerant ; unus ibidera quiescentium, caput
iu tam sancto proposito permaneret; accidit ut suuni, super basim pulpitu in quo legi solet Evan-
quadam die in ennnentem locum ascenderet et cum ;
gelium, reclinavit. Et ecce, dum tertia Leclio lege-
cacumine, lapso pede ab alto cecidit
esset iu loci retur, per impulsum fortuitum, lajiis columnaris
unde et ab omnibus assistentibus, nec mirtira stu- non modici ponderis, super caput quiescentis eci- i

pefactis, confractus et quassatus in corpore puta- dit; quod caput ipsius inter lapidem cadentem
ita
batur. Statim vero Rex ipse, absque omni laesione et basim jacebat compressuin. Quod videntes qui
cunsurgens, Deoomnipotenti et S. Willielmo gratias pra;sentes fuerant ;accurrebant, ut lapidem erige-
egiti casum suum inimico humani generis irapu- rent, putantes caput ipsius irreparabiliter fuisse si-rvatur a
tans ;salvationem suam meiitis gloriosi Confes-
et
confractum. Surgens vero ille qui dormierat, nibil lupso In eaput
soris, quern honorare disposnerat, constanter ad- saxo:
mali sentiebat tenam a autem suara quani habebat
;

scnbens. Ex eo autem die ad honorandum S. Wil- in capite dissolvens, advertit eam ex utraque parte
lielraura tanto desiderio est accensus ; ut quara capitis a superiori lapide et infefiori corrosam, et
ciiius iter arriperet, et ad civitatem Eboracensem
quasi dentibus mordicatam ita ut omnibus aspi- ;

de die in diem solicitus properaret.

cientibus luculentius appareret, opus divinum esse,
39 Appropinquante vero tempore quo sanctum quod sic confracta tena ex utraque parte, et capite
cnrpus debuit subliraari; praevenit diem ipsum Ve- intercluso, evasit illaesus. Attendens ergo pr.efatus
nerabilis Pater Willielmus Archiepiscopus Ebora-
serviens, se a tanto periculo liberatum, Deo et B.
icnsi^, nec non et Menevensis b Episcopus. frater Willielmo gratias egit; cujus raeritis non immerito
Electi Dunebnensis. similiter et idem Electus et : credidit se a tanto discrimine evasisse.
intempestae noctis silentio intrnnies ecclesiam, De- 41 Sequente vero die, circa Horam primam,
cano comitante et Canonicis, Litanias concinunt, convenientibus ad ecclesiam Praelatis. qui ad so-
jiuino eleva- orationes fundunt; et ad tumbam
S. Willielmi, lennitatera venerant, praesentibus etiam Rege ac
tum ut elam ejus iuiploranles auxilium,
humiliter se proster- ma*
Regina, et maxima comitiva Comitum et Baronura, tjiso dle
dt <i;>iWcro
corj •
nunt. Tandem ab oratione surgentes, amoto lapide proposito prius verbo Dei per Venerabilem Patrem
ne, in celebri
convcnlu
sarcophago superposito, reperiunt sancti Pontificis Willielmura tunc Archiprsesulem ; Rex ipse, una
corpus, sacris vestibus, in quibus sepultum fuerat,
cum Episcopis qui aderaut, sanctae Reliquiaj capsain,

iu
 DIE OCTAV \ JUNIl.
143
in qua erant sanctae Reliquiae, cum summa devo- tum reviviscerent, quod cum ad feretrum S.
Wil- D
tinne et reverentia, in humeris suis circa partern lielmi mater cum filia pervenisset; stare T.X 112.
poterat,
unam chori, ad locum ubi nunc corpus Sancti re- quae mortuaputabatur: et infra breve tempus, OFFICIO-
matre
quiescit, non sine magna pressura solenniter baju- ibidem rlevote orante, lilia viva, sana, et alacris est
labarit : non enim valebant in corpus ecclesias cura inventa. Mater autera nimiura consolatione
repleta,
sanctis Reliquiis prae multitudine hominurn descen- ipsius S. Willielmi servitio 61iam devovit
; et ad
et succollante
dere ; quamvis Regis stratilates b ad praeparandum propria, post publicationem tanti
beneficii, per S.
Bege defertur viam pro viribus niterentur. Sic igitur S. Willielmi Willielmi suffragia a Deo percepti, cum puero h
a d locum corpus, cum gaudio et solennitate qua decuit, ab
prgjiaratum
remeavit.
corpus ;
imo in altum, a communi loco in chorum, Dnmino 44 Erat etiam circa tempus translationis S. Wil-
(
disponente venerabiliter est translatum. Transla- helmi, quod quidam Religiosus, de Ordine
militiae
tionis autem officio jara cumpleto, Archiepiscopus Templi Jerosolyniitani, habens tibiam unam, virtute
consecationis mysteria solenniter peragebat. Qui- sensibili ac vitali a multo tempore destitutam in
libet autem Episcupus, qui huic solennitati inter- tantum, ut illa pars corporis aresceret, et animali
fuit, cum essent undecim, praeter Archiepiscopum operatione sensibiliter privaretur. Qui cum audis- Templarii
ipsum, qnadraginta dies, omnibus vere contritis et BquitU arlda
set, quod per S. Willielmi suffragia, jam de novo
hliia sanan-
proxima post Epiphaniaiii, Ec-
confessis, Dorninica translati, multis inflrrnis sanitas redderetur; devo- lur:
Indulgentlx
ab Episcopis clesiam Eboracensem in bonore Translationis S. tionern suam ad Sanctum dirigens, de sanitate per
conceduntur, Willielmi visitantibus, de poanitentia pro peccatis ipsum obtinenda spem firrnam concepit Corpit igitur
suisagenda, assentienteetratificante Metropolitano, infirmorum more meiubra sua languida i mensurare,
misericorditer relaxabant r. atque ad honorem Sancti luminare pra?parare, prout
42 Non multurn autem temporis effluxerat, post fieri assolet ex ipsa mensura. Statim vero absi|iie

translationem sic factam quin Deus cceli, sanctrrm

;
morae dispendio, virtute Spiritus sancti, cujus gra-
ttquuntur
tnutto mlra-
suum Willielmum toti provineiae reverendurn, etab tia molimina tarda non novit, restitutus est plenarias
cula. ipso remedium in tribulationibus et angustiis rerjui- sanitati. Ipse vero se salvatum sentiens, gratus
rendum esse, multis miraculis declarabat. Hujus tanti beneficii, statim miraculum publicavit, ad ho-
autem temporis miracula, multa praetermissa sunt, norem et laudem S. Willielmi et in testimonium ;

quia non sunt Ecclesia? et ministris ejus solenniter miraculi, tibiam ceream et pedem, sub sigillo suo,
et certitudmaliter, propter eorum qui ea viderant ad feretrum S. Willielmr transinisit.
ignorantiam et negligentiam, nuntiata multa vero : 45 Accidit etiam ad laudem istius gloriosi Con-
quae nuntiabantur, et certa fuerant, non sunt me- fessoris, quod quidam contractus a nativitate, cum
ttem pucr
moriae commendata, nec in scripturam redacta esset quasi trerlecirn annorum, ad tumbam, in qua contractus,
aliqua autem, quse ita publice prserlicatasunt, quod S. Willielmi corpus ante translationem requievit,
latere non poterant, ad honorem S. Willielmi et est a suis parentibus deportatus. Cumque uno die
perpetuam memoriam, continun subjungnntur. Qua- in Processione solenni sancti Confessoris corpus
darn die Dominica d ante Ascensionem, proxima portaretnr; contigit, ut cum Processio cum sanctis
pnst translationein (ut prasdictum est) consumma- Reliquiis in ecclesiam esset reversa, dum adhuc
tam, mulier quaedam in civitate Eboracensi, in quo- staret Processio inter turabam et ostium, cantica
dam batello e in aqua, quie Wse vulgariter nomi- lamlis solito more decantans; contractus, qui juxta
nat.ur, more solito fluctanti, flliam suam jam trien- tumbam dormierat, ad strepitum eorum, qui in Pro-
nem tenuit; et dum ad alia casualiter intenderet, cessione fuerant, excitatus, nervorum in se rectifi-
Puelta sub-
merta in flu~
ipsius filiade hatello cecidit; et' per prafatum fln- cationem et directionem sentiens, propria virtute
mine vium sub quinque navibus, quasi usque ad
rapta, surrexit : et qui sine adjutorio ad locum non venerat,
aquae ruedium, nunchuc nunc illuc fluctuando, aquse adjntorium ad motum et gressum amplius non requi-
fluentis impetu ferebatur. Quod videns mulier, ccepit rens, sanus abiit; Deo et S. Willielmo, prout aetas
lamentabiliter ruere, miserabiliter clamare, et ad- gratiarum referens actiones.
illa jiermisit,

jutorium invocare. Accurrunt igitur qui prope erant; 46 Anno autem secundo translationis ipsius San-
in batotlis se recipientes, ad relevationem puellas cti, quaedam inulier de Villa fatigata, quantum ad
pro viribus navigabant : quam tandem appreben- sensus exteriores, cum quiesceret ; in sopore apjia-
dentes ; cum quasi ad tractum arcus, a loco in quo ruerunt ei S. Joannes / Beverlaci, et S. Willielunis,
l
cecidit, fuisset violentia flurainis elongata ; navigio sicut postea eadem mulier vivae vocis oraculo refe-
mttlteri
consequentes, ad terram protiuus reduxerunt. Mater rebat. Ipsamque Beatus Willielmus manu sua utra- mnt.r, post
vero filiam suam apprehendens, et in ipsa sensum que tetigit; ipso facto signans ad ipsius adjutorirrm visiouem
forte quia non Suncti,
vel motum cognoscere non praevalens, fructu veutris se venisse : quid autem
ei dixerit ,

se privatam lacrymabiliter querebatur. totam visionem mente tenuerat, nullatenus explica-

43 Ailfuit ad clamorem multitudo vicinorum, mul- bat. Cum autem expergefacta fuisset; ingenti est

tipliciter experientium, si forte aliquis eorum in accensa desiderio, S. Willieluium peregre visitare.
puella possct aiiimailvertere aliquoil signuiu vitae : Cuiiique loqui non posset, coepit nutibus et sigrris

cumque ab omnibus mortua putaretur; quaerunt f desiderium auimi sui aliis ostendere insolito niore :

f Coronatorem, utofficium suum, sicut moris estcirca propter quod quidam circumstantes, nutus ejus
atl votum
submersos in ariua, circa puellam mortuam exerce- nullatenus intelligentes, ipsam mente alieuatam
maltis rcvi
visclt. ret. Unus autem assistentiuni ab aliis excitatus, ad existere judicabant. Tandem vero post multas iusi-

honorem S. Willielmi nrium denarium super corpus nuationes et ejus desiderium divinantes, qnod

puellae g plicare ccepit, ut S. Willielmus sacris ad S. Willielmum, jam de novo translatuin. voluu-
suis precihus matris mcestitise inederetur. Mater tatem direxerat, cognoverunt. Adduxerunt igitur
etiara ipsa, ex hoc concepta spe de adjutorio S. ipsam ad feretrum S. Wilheluii jam per tres dies,
Willielmi, accepta sua inter bracbia, ipsam ad
filia et ibi quiescere perniiseriint. Hora vero quasi ter-

feretruni S. Willielmi ccepit celeriter deportare. Et tia, cum Missa celebraretur, in choro parumper
factum est Domini atjuvante clementia, antequaui dormivit : et cum incepisset Sacerdos Angelorum
perveniret ad locum intentum, coepit puella se mo- Canticum, videlicet Gloria iu excelsis Deo, excitata
vere, et viva veraciter apparere divinaque dispen- : surrexit, et solutum est vinculum lingu* suae, coa-
satione sic actum est, ut cum appropinquaret ad pitque dicere; Saucte Willielme, miserere : gratias
locum iutentum, spiritus vitales et animales in tan- ago tibi, quia per tua suffragia usus lingua;, quem
perdidi,
 144 ACTA S. WILLIELMI ARCHIEP. EBORAC.
perdidi, est mihi a Domino restitutus. Coepitque d Pascha aiuii 1284 celebratum fuit Aprilis
EX »8. adstantibus recitare; qualiter in eodem loco, statim atijue adeo Dominica ante Ascensionem , fuit 14
OFFICIO.
loquela red-
anteqnam surgeret. S. Willielmus eam visitaverat; Maji.
d\tur, et capiti suo manum supponens, eam erexit; et sic v Batellus, cytnba, unde Francts Bateau; diminu-
per ipsum expergefacta , sana surrexit , beneficio livum a voce Batus, Anglis Boate, qtiod Belgis Boot
lingme plenarie restituto, Eadem etiam mulier, dicitur.

ooram multis de ecclesia circumstantibua et aliis, f Coronatnr, inquit in Olossario Spelmannus, apud
principium infirmitatis sua>, et finem plenarie reci- nos Corotree Officialis pervetustus est, ad tuendam
ivii nec non et qualiter S. Joannem et S. Williel-
; pacem ac dignitatem regiam, in quovis Comitatu
nium pnus in somnis viderat, et quomodo spem populi suffragiis constitutus ; moris autrm Anglis et

recuperanda; conceperat sanitatis. Oratione vem ab Belgis est, inventa cadavera uon sepeliri nisi a Magi-
ipsa et adstantibus ad Deumet sanctum Willielmuiu straiu inspecta, ne forte non casu, sed voluntarie, cssdes

i ffusa, ad parentes suos cum gaudio remeavit. patrata sit.

g solennem sponsionem plicari denarium, etiam

//</

ANNOTATA. D. P. hodifdum usus obtinet in Betgio, apud eos qui mutuo

sibi matrimonium clam spondent: qui etiam eum inter

a Tena idem quod Tenia: ubi Gongius annotat, quod se dividunt, suam quiquepartem donec jungantur ser-
sicut in Concilio Londinen. an/ii 1208 cap. '> cavetnr, vantes, in pignus.
nr Clii/ci nisi in itineve audeant-puhlke portare\xxi\i- h Anglis Cbilde, Belgis Kint.
ias, quas vulgo Coifas vocant; sie in Provinciali i Hunc quoque ritum in utraque Britannia freque\i-
Cantuatieh, lib. 3 tit. 1 agatur contra Clericos por- tissimum probabunt miracula SS. Thomse Herefordien^
tantes infulas ant tena coram Praelatis etc. ut idetn sis et Caroli Blesensis 2 Octob. et "28 Septemb. Quin

nt Tena, quod Coifa, pileolus lineus, etiam die Junii ad Miracula B. Bertrandi Aquileien-
b STpccTTiXfroie Dux militise, kic videtur pro Satel- sis, notavimus alios sepulcra Sanctorum cingere.
lite poni. k Puer itic dicitur citra differentiam sexus, sicut
Bicante Lect. vn notabatur, legendum Evange-
c inlans Latine , Grsece paioYov. Erasa hic aliqua
lium secundum Lvcam, Nolite timere pusillus grex: vel r.r/rita, legi non potuerunt; utinam aiiunde stip-
ei nihilominus, juxta veterem usum festorum in eccle- pleantur.
siisyluribus, continuabantur Lectiones cozptss historite. 1 S. Joannis Beverlacensis Acta dedimus 7 Maji.

DE B. JOANNE IUYNUTII,
MONACIIO BENEDICTINO, TUDEBTI IN DMBBIA.
Reliquiae inventee ; cultus probatus.

•moria hujusce B. Joannis, qui a Patre rat. Observo enim, sub tempus quoobiit Joannes, civi-
ANNOMi CCXW Raynutius, a patria Tudertinus, a miseri* tate.s integras sine ullo scrupulo solitas gentilibus suis,

Betiquix
B. Joannis
M;
'. o '
' i
cordia in pauperes
natur, celebrior
ipsius r.itvi.T,
Eleemosynarius cognomi-
facta est ab anno mdlxvhi;
per spirilus malignos indicatss,
qui cum laude sanctimoniss vixerant, adscribere statim
amorte titulum Beati, Sanctive; imo etiam monumen-
tum aliquod cum ejusmodi titulo posteritati relinquere,
a Tudertibus quxsitx ac inventae, ob Episcopo eorum ut ue memoria cortim exciderel lapsu temporis. Nec

Angelo Csesio tronslatae, atque in capsa tnarmorea re- longius a Tuderto quatrendum exemplum, quam inde
posila fuerunt. Narrat hxc pauculis Joannes Baptisia abest Burgum sancti sepulcri; ubi in tetnplo Patrum ulldatvs
Possevinus, in libro de Sanctis ac Beatis Tudertibus, Franciscanorum quiescit integer r\' ft litnjna-
adhuc, carneque ac
rlo Burgensi,
impresso Pcrusii anno mdxcvii, ei dedicato supra dicto pelle veslitus, B. Raynerius; qnem
similiter ipso quo
Episcopo, sic fere pag. 116 et 117 Ilalice scrtbetts. decessiltempore honorarunt cives sui sanctitatis tilulo
Soiebani Sacerdotes e corporibus dsemoniacorum per ac monumento ; quod ipseanno mdclxxxv coram in&pexx
adjurationes ecclesiasticas excire nequam hospites, in et examinavi. Monumentum autem iltudest ara gran-
SaceUo nisi cryptam malis appellare) sub altari prin- dis, et super extensus lapis solidus, peramplus, circum
cipe ecclesix S. Margaretx t qux non procul exlra mu- cujus extimum marginem nutjusculix antiquse formse
per d.rmonem ros civitatts Tudertinse sita est. Erat autem memoriu-, incisa legitur ka?c inscriptio: Anno Domini mccciv, in
tndieats,
n/ muntur
niii potius traditio quaedam, u majonbus ad posteros festoomnium Sanctorum, Sanctus Raynerius migra-
transmissa , quod istic loci quiesceret Corpus Sancti nli- vit ad Dominum, quo anno hoc altare Commune
an. 1568,
cujus : sic tamen ut nihil d<- Sancto illo determinate Burgi fieri fecit ad honorem Dei etdicti Sancti Ray-
quod malignus Spiritus per os energumeni
sciretur, nisi nerii.
tdixerat; quiescere ibi Corpus B. Joannis Eleemosy- :i Sed ad Joannem redeamus, aliaque sanctitatis ejus
narii. Hanc ob rem fodere istic cmperunt, atque inve- indicia ex Possevino proferamus. In ecclesia suprame- n Joannes
nerunt die iiiSeptembris anni mdlxviii, capsam mar- morata S. Margaretse, videre imaginem olim pictus
cum titulo est ejus, more
riun radiis}
Beati, moream, in eoque ossa B. Joannis, clarissime, indicata Monachi depictam sine diademate, sed cum radiis quU
per djunctam laminam plumbeam, hisce ipsis inscul- busdam in capite; qualiter depingi solent Beati, per
/ m Qocesl Corpus Beati Joannis Raynutii
verbis. canonizationem solennem Sanctosnondum
in relati. Ad
de Tuderto, sepulti in monasterio S. Margaretse de hxc imposiias humeris portat crumenas septem, cum
Tuderto, gui transiit ex hoc inumio ad Patrem anno gestu distribuentis eleemosynam pauperibus circum ap-
Domini uccccxxx, die vui Junii. pietis; utscias cur Eleemosynarius appellatus sit. Si~
veroilmtHter 2 Credibile est, laminam prsedictam sarcophago im- mulque intelligas picturam istam esse posteriorem
stotim a mor- positam fuisse una ctim sacro Corpore, statim a morle inventione prsenarrata: quare nec curavimus eam hic
te dato
Joannis, ita suadente ac persuadente fama virtutum exprimere, alias
uti curassemus. Insuper subscripsit
atque miracutorum ejus. qux de ipao narrari plurima, sanctitati ejus Illustrissimus Dominus Angelus Cesius,
testalur citatus Possevinus, quamvts nullum ipse refe- Episcopus Tudertinus,quando anno hdlxviii die iii

Septembris,
 DIE OCTAVA JUNII. 145
A Septembris, ut diximus, inventas in capsa marmorea gni anno mccccx quod lamen ipsnm non diu trnuii, D
Ossa ejus ez-
venustiuime facta sacras Joannis Reliquias, pubhce sed cversum quoqtte Moniales suas in urltem
jiosita oene- immisit, AICTORE C. J.

raltoni;
populo moustravit venerandas; eademque capsa dein
iii ubi oompttratis alujnot xdibus, exxdipcarunl
monaste-
repositas condidit ilenuo sub allari, unde fverant ex- rnim novum, in enque intluserunl locum, qui vulgo au-
tractx. Denigue adducit Jacobillus ex Missali antiquo diebat Militaris ; unde et novum monasterium ntmen
MS. quod iu ecclesia S. Joannis Tudertini (iia ap- traxil, appellalumque esl Militare, impostla ei coro-
pcllal) scrvutur, anttquitalem venerationis B.
verba, nide anno mcccclxxx; militalque Deo sub Regula S.
titiilns Tiea-
Joanni oltin intpensx, abuntle probantia : Die vin Junii Benedicti.
li tn Missall mcccxxx obiit B. Joannes Tudertinusapud monaste- et distrultur
apposilus. excepto tem-
rium S. Margaretaj, extra portam Tuderti, et ibi fuere eorum tempta, unum si excipias S. Marqaretx; pto.
sepultus est. quod prxsentia sua protectione
el a ruinis scrvasse
.4 Annotal porro JacobiUus nonnulla tle monaslerio videri potest B. Joannes, Ittijtis Reliquix ibi
solius
S. Margaretx, ejusque mutatione vttria. Nerrrpe illud, remanserunl nam alias omnes, quas idem Bealus (uli
:

atqne aliutl S. Bartlwlomseo sacrum, tilim membra fuisse legitur in codice untiquo mouasterii Mihlarisl
portavit
celebris monaslerii S. Pauli, exlra muros Romanos plurimos e Palxslina, qtto reltgionis causa trajecemt,
siti: uli ipse tcstatur legi in Brevi aliquo Innocentii in eademque ecclesia contliderat,
sccum tramtulerunl
Popx III, anno mcciv direcli ad Abbatem ac monaste- Moniales, atque hodiedum veneranlur in monaslerw suo
liuin ejusdem S. Pault. Quia vero monasterium S. Mtlitari. Exhisce, credo, principiiscoUujit Jacobillus,
Monaslerium Margarelx, extra civttatem positum, periclitabatur B. Joannem e monasterio S. Pauli propt' Romam (ubi
S. Murgurelx tempore belli, uitttum fuil cum monaslerio S. Georgii eum primilus nwnaslicam vitam professum, aitj Irtins-
unltur aliis
iulra muros; ac deiinle utrumque, nna cum monastertis ti^se m Terram sanctam; vmtalisque ibidem locis sacris,
S. Bartltolomxi,et S. Catliarinje. in unum coierunt, retUvisse in Italiam, ac monasterio S. Margarelx a
cum monaslcrio S. Benigni Presbyleri ac Martgris Moderatortbus stits pr.rpositum, etdem Reliqums amt-
Tudertini: id quod pritlcm xdiftcatum fuerat ab ipso portatas donasse de qnibus si qtiid amplius doceamur,
:
1S.Joanne sub regula Ordinis sui. Conttgit autem poierimus atjere suo cujusque Sancti tlts. E
quinque istltsec monasteria coalescerc in unumS. Beni-

Jttnii T. II 19 NONA
146

NONA DIES JUNII

SANCTI QDI QUINTO IDUS JUNII COLUNTUK.
Pumus, Martyres Romani, via Faustus Martyr Romse.
Sanctus |

Nomeniana. Julianus Monachus circa Edcssam in Meso-

S. Fei.icianus, I

S. Pelagia Yirgo, Martyr Autiochiee in potamia.

Trojecia Virgo , Ruthenis et Pictavis in
Syria.
Alexander Martyr, Episcopus Prusae in Bi- Gallia.
S.
thynia. Flnrentius, i Episcopi Afri, Tarvisii in
Chio.
Sanctie tres Virgines, Martyres ex insula Vindemialis, i Ilalia.

S. Vincentius, Martyr Aginnensis in Aqui- Columha Ahhas, Scotorum et Pictorum Apo-

tania. stolus.
S. Maximus Presbytcr, Mart. Alexandriae. Baitheneus, Abbas in Hibernia.
S. Diomedcs,
Con J u S es Ber S omi in Italia '

S. Amantius , AdeTeida, i
>

S. Mucianus, Martyres Njcbbsb in Bithynia. C.yrus, a. Groccis honoratus.

S. Alexamler , Maximianus, Episcopus Syracusanus in Si-
S. Junuarius, cilia.
Sancti quindecim milites, Martyres Romae. Cumianus, Episcopus Scotus, Bobii in Italia.
S. Orcstes,
J Ceoigius Sacerdos, Monachus Vahrcnsis in
S. Diomedes, Martyres a Graecis' honorati
Aquitania.
S. Bhodon,
Richardus, Episcopus Andriensis in Apulia.
S. Ananias, |
Martyres anud eosdem Graecos. Jolus siveGiolus, Eremita, Cellani in Umhria.
S. Codratus, '

Silvester, Monachus Camaldulensis Florentia1 .

S. Thecla,
S. Mariamna,
Virgines Canonic», Martyresin
S. Martba,
Perside, sub Sapore Rege.
S. Maria,
S. Euneiiii,

PRjETERMISSI ET IN ALIOS DIES REJECTI

Opera R. P. Godefridi Ilenschenii, piae mcmoriae, nisi aliud indicent litterse appositsc

margini.

s~ ^m ancti Antonii veneratio sacrorum pignorum, et de S. Patrieio xvn Martii.

monasterio Lezatensi prope Tolosam, me- S. Prochorus Diaconus, indicatur inMS. Adone Re-
^^J in

/^^^moratitr apml Saussayum in Supplemento Mar- ginse Sueciie. De eo, cum Mariyrologio Romano U
L /tyrologii Gallicani. Guilielmus Catellus, lib. 3 aliis, egimus ix Aprilis.
Langedocti pag . 477, ex Chronico Comitnm Furen- Bartholomaeus de Cerveriis, Ordinis Praedicatorum
sium seribit, anno 1107 a Rogerio Comite fuisse Martyr Savigliani in Pedemontio, indicatur in
ad Capellam Deiparae Virginis Montgausianam Anno saucto ejusdem Ordinis, Nos Acta mariyrii
translatacorporaS. AntoniiLezatensis f(u/ion(?n. dedimus xxi Aprilis.
Sammartltani Tomo 4 pag, 564 descnbunt Leza- SS. Alexander Miles et Antonina Virgo, Martyres,
tense ccenobium: quod, sacratissirno corpore S. referuntur in MSS. Menologio Basilii Imperatons
Antonii de ^Egypto Abbatis nobilitatum volunt el Synaxario Bcclesise Constantinopolitanx : itemquc

Breviaria Cluniacense et Tarbiense. S. Antonii m Figurato Moschorum Kalendario, ipsorumque

Mayni corpus adservari in ejus Archicanobio in Synaxariis. Acta martyrii dedimus, quando Latini
dicecesi Viennensi ostendimus ad ejus Vitam.Si pro- eos colunt, ui Maji.
ferrentur Acta trarislationis, posset forsan aliquo Joannes Anglus, ex Abbate de Fontibus Episcopus
indicio collitji, cujus Sancti id corpussit censendum. Eliensis anno 1220 creatus, cum titulo pias me-
S. Cyrillus Episcopus Alexandriuus, colitur a Grx- moriae a Chalemoto inter Cistercienses indicatur.
cis in Men&is et Mellologio; item in Kulendariis Franc. Godwinus, iu opcre de Antistibus Anglix
'

necnon Hagioiogio Melrico

Coplitis et /Ethiopicis; pag. 312, parcus alias Sanclorum taudator, virum
Anonymi Habessini, necdum edito, et usui futuro appellat ob egregiam pietatem apudliistoricosper-
ubi Acta dedimus xxvih Januarii. celebrem sed decessisse ait 1226
; vi Maji.
SS. Patricii, Brigidae, et Columbas Abbatis inventio B. Andreae de Pischeria, Ordinis Prsedicatorum,
corporura contigit hoc die, quo de S. Columba agi- Translatio apud Morbitium Vallis TeUinae oppidum,
mus. At de S. Brigida, in cujus Actis hxc inventio facta anno mdclxvi, inscripta est Martyrologio
habetnr, egimus i Februarii. Comensi. De illo egimus xix Maji.
Sifardus,
 DIE NONA JUNII. 147
Sifardus, Monachus Besuensis, a Danis interfectus, Arnulphus de Felsera Conversus in ccenobio Flan-
refertuv a Bucelino: de eo aliisque tunc occisis egi- driEe Ninivensi, opificio Sutor Ordinis Praemon-
mus inter Prxtermissos xxi Maji. stratensis, ccelestera in tcrris vitam agens, et
SS. Sisinius, Martyrius, et AlexanderMartyres, in- caritatisoperibus mirifice intentus, diutini laboris
scripti sunt nonnullis Kalendariis. Eorum dies na- sui dignam mercedem accepturus, migravit ad
talis, qnando de iis egimus, censctuv xxix Maji. Dominura. Ita.foannes Chrysosttmus Vander Stevve
Vincentius, Episcopus Toletanus,'post Menaviensis, in Natalibtts Sanctovum Ovdinis Prxm«nstralensis,

auctoritate Dextri et Juliani Petri proponitur in mque citatis Joannes le Paige lib. 2 Bibltothecse
Martijrologio Hispanico Tamayi ; sed id, ut figmen- Pra-monstratcnsis pag .315 ; etambo Beatum .more
tunt, CSt a nobis rejectam ad Acta S. Vincentii, suo appeilunt. Fuimus aliquandn in dicto Ninivensi
Episcopiet Martyris Mcvani.r in Umbria, VI Junii. aenoino, at nihii de ntiqno cultn intelieximus,
Tagmo, ex-Capellano S. Henrici Imp. Archiepisco- Raymirus.«'i<Rinierus<!)(2 Rarnerus Fagiani, Pecru-
pus Magdeburgensis, defunctus anno 1012, fortas- sinusOrdinis Minorura, jfundator variarum Con-
sis ut Sanctus olim habitus fuit. Sed quiquid dc eo fraternitatum, cum titulo Beati refertur a Masino
dici posset ex Dithrnavo ejus cojevo jam habct lcctor, in Bononia petiustrata, et Jacobiiio de. Sanctis et
inter Analecta Novbertina ntim. IGet seqq. vi JuniL Bealis Umbrix. Ejus obitus indtcntur a Wadtngho
Annn a S, Biivtholomxo Tcvesanuvum fundatvix An- ad annum 1201 num. 11, et Huroldo num. 4. et
tucrpise, malc rclata ad huncdiem in Acie bene Or~ dicituvpwis et zelantissimus prsedicator, sed absque
dinata, obiit, ubi inter Prxtcvmissos dc ea, xnJunii. titulo Benti.

S. Landericus Episcopus indicatur in MS. Florario. Femina aliqua, ut Beata Anonyma, cujus animara
Vidctur esse Partste/isis, referendus x Junii. in ccelum deferri ab Angelis vidit S. Columba
S. Wilhelmus Episcopus indicatur in MSS. Pva- Abbas, Gynxceo Avturi, de quo agitur
rcfertur in
gcnsi ct Florario. Vidctuv esse Eboracensis, de quo infrn in Vita S. Columbv. num. 89.
egimus die pvseccdcna vm Junii. Joannes, Abbas Graudis-Patri Ordinis Cisterciensis
SS. Valcrius et Dionysius Martyres vefcruntuv in in Comitatu Namurcensi, cum titulo Beati refer-
Kalendaviis antiquovum Breviaviovum ct Mtssalium tur ab Henriquez Fisen in Floribus Lcodiensibus
Mcdioianensium, omissi in cum quibus
veccntwrtbus, elogium habet, sed <tbs{ue Beati titulo, Saussayus
ct nos omiltimus eos, dum majov lux accesserit. Dc- Piis adscribit.
dimus G Maji nltra 80 Mnrtijres Mcdkdaneuses, Onuphrius, primus Abbas Generalis Ccelestinorum,
suis nomtnibus c rpressos, ita forsan alibi hosce repc- ut Beatus cum etogio indicatur a Bncelino, citnnte
riemus. inter alios Menardum : sed ts in secunda Appendi-
SS. Asimus et Parilius, primi duo Curiensium in ce habet, quod dies ohilus ignoretur. Utroque citato
Helvetia Episcopi, huic diei adscribuntur in Hei- refertuv tn Mavlyrol. Comensi Alogsii d& Tottis.
vetia sacra Murert, allegato Petro Cvatepolio. Pvi- JacobusdeCameratainHetruriaan. 1525iui Beati
mus pvoli.rc laudatur ab hoc in Itbro de Electovibus Joan. a S. Maria Mart. Mexici 1580' Ordinis
Germanix pag. 476, diciturque.
ecclesiasticis aiino Catharina Manrique inHispania 15351 Mtnornm
452 interfuisse Concdio, quotl Leo Poulifex cele- refevuntitv ab Avttiro.
bravit ; ubi inteliigituv Chalcedonense, prsecedenti Josephus Anchieta, Societatis Jesu Presbyter, pas-
auno celebratttm hortatit Leonis; sed cui, prmter sim BrasiLiije Apostolus, el Thaumaturgus nuncu-
Apastolicx Sedis Lcgatos tres, ab ecclesia Latina patus in ea gente, cujus conversioni totos 44 annos
Additur porro, quod tandem moriens
adfuit nullus. impendit ; obiit hoc die 1597. Extat Vtta Latine,
Parilio Ecclesiam suam commendavit. Hunc Hispanice, Gniiice edita ;
pvolixtus ctmm Lusitanice
Mnrrrus continuofacit Episcopum Curiensem sccun- per Simonem de Vasconcellos, cx documentis et pro-

duni dc primo autem addit, quod in Mediolanensi

; cessibus atUhenticis pro Canonizatione. Nos omnibus
quodam Concilio Abundantius Chumensis Episco- absttnetnns, pvopositum habcntes de homintb<is So-
pus ejus vice subscripsit, hac formula : In ommbus cietatis nostvx ,
quantavis sanctttate et mtraculorum
suprascriptis pro me, et pro absente sancto Fra- evidenlta clarts, omnino non agere ; nisi post qnam
tre meo Asimone Episcopo EcclesiasCuriensis pri- fuerinl solenni Apostoliav Ss.U* decreto Sanctorum
maa Rhetia?, consensi. Nescio ex qnibus Acds aut Beatovum Alboadscrifiti ; licet ex ejusdemSedis
snmpta luc sint iii novis-~vna cevte Conciiiovum
, tacito saltem consensu, Ordinariorumque tolerantia
editione, per secula xvi nusquam vel Asimi vel Asi- manifesta ac dintuvna, us ubi seputtt habcntur locis,

monis Episcopi nomtti, pro quacumque Ecclesia, honorcs obttncant : quos si alteriuS Ordinis Relijmsi
vcl Seculo apparet; nusquam etiam Abundantius habevent, omnino eorum Vitam inserercmu^ .1 < tts

Chumensis; et inter Episcopos, vel Cumanos vci cum titulo Venerabilis.

nostris, sattem

Comenses, nnltus inrcmtur Abundantius. Restat Vener. Virgo Marina deEscobar, Valli-snleti defnn-
igituv ut ex ipsamet Cnneusi Ecclcsia, dc Ctdtu cta anno 1033, tam mirabth in Vita atqne po.st

utriusque prscnominati, certius et distinctius do- vtortem fama sanctitatts inclaruit, ut dc ipsa ca-
ceamur. no7ii:anda Romx pridem agatur. Fitam scribeve

Arcotamia, vidua Phocensi Galliae provincia, ab

in cceperat , dum illa adhuc viveret , magnre vtr

Ennndio laudata, nl Sancta inscripta est sacro sanctitatis Ludovieus de Poute, quam deinde ex
Gynxceo Arturi, quam necdum in ullts Fastisrepe- Processibus pertexuit, et in magni operis formam
rimus, extendit is. qui Ludovico gubernanda Httns con-
in

S. Comus Abbas, Regii in Maria insula caustri, re- scientia successcvat, Mtchacl Ovcnia ; a quo etiam
fertur a Camcrario et Dempstero in Mcnologio habemus penes nos epUomen MS. ejusdem Vttx.
Scotieo. Unttm htc addiderim, institutam ab ea Congregatio-
Colmaiuis inscrtptus est Catalogo Sanctovum Hiberno- ncm Sanctimonialium Bngittinurinn, sub Regtda
nrtn, ab Henvico Fitz Simon edifo. Scd inter Col- cident Sanctx olim a Christo dictatu, cldcindc ipsi

manos scu Colmannos quis distinguet, cum nihil Marinx divinitus tradita, cum aliqua mutatione,
addatuv? qualem loci guam Re-
ac temporis ratio extgebant :

Ermengardis, Comitissa Britanniae, a S. Bornardo giilum Vvbanus VIII approbavit, pev Bullam an-
edocta, cum titttlo Beatae inter Cistevcienses censc- no 1029 dntam.
tur ab Henriquez et Chalemoto, et in Gynxceo SS. Basilides Getulius, Amantius, Zacharias, Ceu-
,

Arturi. Saussatjus seorsim Ptis adscribit. surius, Oliva Virgo vefevuntur in vqriis MSS. el

loco
 148 PR.ETERMISSI.
etiam Gentilis apud Grevenum Gall. Diesnatalisest < xxm Julii.
loco Getulii Itgitur
el alios. Pertinent hi ad varias classes Marhjrum, S. Michaelis Archangeli celebritas in Sosthenio .

x Junii. suburbio Constantinopolitano, indicalur in MS.

quas proferemus seqnrnti die
Eniscopus, indicalur in MS. Flora- Sijna.rario Ecciesia Constiintinopolitanx et alio Mc-
S. Landericus
rio: videtur csse Parisiensis,rrfcrcndus x Jnnii. diolanensi ; diciturque festum secumlum m Kalcnda-
S. Kskilli. Episcopi et Martyris , Translatio inscri- rio Arabico Seldcni. Poterit dc eo agi m illitts fcslo

ptaesl Florarw MS. et Auctario Grrveni ad Usuar- xxix Septembris.

dum, nee non «pnd Cunisium. Natalis cst xu Junii. S. Dionysii. Episcopi Parisiensis, et sociorum Eleu-

Fortunatus Episcopus Neapolilanus, iiiscriptus est therii ct Rustiei memoria, ob detecta corpora

Catalogo Sanctorum Itulie, diciturque S, Grego- relebratur in MS. Usuardo Regina Succix et a

nii plures ad eum cpistolas scripsissc. Is ab aliis Saussayo. De eo agendum ix Octobris,

Sniior, qui Mena3 Patris fcstum indicaiur in Kalendario Arabi-

non habelur Sanctus, sed Fortunalus
et colitur xiv Junii. co , a Seldeno in Sijnedriis veternm Hebrxorum
sub Conslantiu floruit,
Encenia aedis ejus in Marjur, inter Ha-
B. Joanna, Regiensis Carmelitana, in Vinea Car- edito, et

meli et Acie bene Ordinata coli dicitur hnc dic, sed bessinos a potatti Rege structtc, in HagMogio me-
per crrorem unins litterae, ut apparet e.v Novo Or- trtco. Vuletur S. Mennas celebris Martyrindtcari,

dinis istius speculo ubi Vita cjus rrfcrtur ad qui colilur xiNovembris.
,

ditin ii Julii. S. Edmundi. Episcopi Cantuariensis, Translatio <«-

IIiMulphus, Episcopus Trevirensis inscriptut trbratnr 111 Breviaho Snrishitricnst, et MS. Flora-
S. ,

Grrvenuni. rio, atque Murtitrologto Colonise ct Litbecx an-

est Florario MS. et addilionibus ad
Alns xiJulii. no 1400 opud Grrvcnmn, Canisinm c
c.rcuso, item i

Episcopus Cenomanensis indiculur a Ferrartum. Dics ejus nalalis est xvi Novembris.
S. Lilnirius, ,

Ferrario et Saussayo in Supplemento Marlijroloijii

SS. PRIMO ET FELICIANO

DE
MARTYRIBUS ROMANIS VIA NOMENTANA.
COMMENTARIUS PR^EVIUS
§. I. Dc eorum Actis ct Reliquiis.

nter ilhistrtores Martyres Rmnanos, qui in prr- nse hnbent Acta mim. 3. Nomentanam civitntera ap-
Lameutanam et ex veteris Nu-
SCB DIOCLF.-
TIA.X.
T utione
tolerata

SS. Primus
Diocktiani et Maximiani. postplurima
tormenta, passi sunt,
et Felicianus, etipsi cives
merilo censeqtur
Romani.
pcllari hoc tempore
menti, oppidi Sabinorum, ruinis instauratum
nec procul inde Viam Numentanam in
fiiisse,

Salariam
Acta martyrii dedit Laurentius Surius, sed uti \>r%,- incidere, accurate docet Athanasius Kircherus in suo

faturj mutata phrasi et aliquanto brevius descripta. Latiopag. 221 ; cni conscntit in hisActis notata distan-

Nos ea reperimus ui quam plurimis vetuslis codicibus tia xiii miltiarium ah urhc Roma. Ibi ergo ad arcus
MSS. ex quibus duot penes nos habemus, et alterum Numentanos, juxta (atHs intra) Arenanum seputtis,

qnvtlfcm cfiaractere antiquissimo exaratum. Ifahemus et cum Paganorum cessasset, Christiam

persecutio
prxterea eadem Acta ex codieibus MSS. Ecclesi e ibidem basilicam ad honorem Primi et Feliciani
Ac/a marttjrii Calhedralis Audomaropolitanx in Artesia, Trevirensi construxerunt. Et ita ftniunt Acta, cum consensu an~
danlur cx ve-
monasterii 8. Maximini, Rebdorffensi Canonicorum liquorum Fastorum.
tttstls ms.
Regularium in diaseesi Eichstettensi , UUrajectino 3 Anastasius Bibliothecarius, wi Vita ThecAoriPon •

s. Salvatoris, Parcensi apud Lovamum, et triplici Romani, cum Pattlum Constantinopolitanum

ttftcis

Ri-gin.t Suecis. Eademin Cxsaris-insulaadRhenum, Episcopum ac Pyrrhum, in hxresin Monothelitarum

,-, Capuss et Neapoli iu Campania, tum etiam Rom i in relapsos, atque a Theodoro condemnatos fguod factum F
Translalio ad
BiU iot Itccis Valliccllemi, Lateranensi et Vatieana traditur anno DCXLvmJ indicasset ; ista subjungit.

c.ittuit, snntque etiam in tomo 2 Bonini Mombritii. Eudem tempore revelata sunt corpora sanctorum stephani in
Mtitjntis tiOique a<l stuporem est consensus, si aliguot Martyrum Primi et Feliciani, quse erant in Arenario Cwlio montt.

minutiae nutliusfere momenti excipiantur. Tnterim non sepulta via Noraentana, et adducta sunt in urbem
plaeent JoanniHesselio ; forsan quia utrique lmpera- Romam. Quse etrecondita sunt in basiltca B. Ste-
tori dieuntur prssentati Sancti, quod unitribuena^um. phani Protomartyris in Ccelio monte, ubi et dona
Neque nos credimusea esse primx notr atque ex Pro- obtulit, gabathas aureas tres, tabulas ex argento
consularibus Aefts desumpta : sed diu post exornata ante confessionem, arcusargenteos duos. Hinc Ba-
rltrtonco sttjlo, ct circumstantiis sermonum uttro citro- ronius, in Natis ad htnv dww, iitahabet : In eadem
que hahitorum, fortassis etiam variarum pcenarum : antiquaS. Stephani Protomartyris memoria, inCce-
scripta tamen putamus diu ante corporum translatio- lio monte posita , adhuc extant vetustissima* ipso-
nem. rum sacrse imagines, inusivo opere intextae, ubi et
2 Ijisis antiquis Actis innittintur Martijvohtjia, et eorum corpnra fuerunt recondita, quam quidem ob
Cultus rx an qitod habemus, antiquissimum S. Sieronymi Epterna? causam in Martyrologiis variorum, i>ost hane transla-
ttquti Fattis. cense apographum, ita hunc i\ diem auspicatur : v Idus ttunem scriptis, natalitius eorunulcm Marttjrum dies
Junii. Romaa Primi et Feliciani. In pervetusto MS. apud Muntem Ccehum descrthttur. Ita Usuariliis, v
Reginm Suecue, a Ltu-a Hoistenio in Animadversis ad Idus Junii, inqitit, Roraas in Ccelio-monte SS. Pri -
Marttjtoloijium Romaiinm sestimato, apponitur via nii et Maxirniano Im-
Feliciani, sub Diocletiano et
Nomentana. In apographo Curbeiensi Parisiis excuso peratoribus. Hi gloriosissimi Martyres, longaivam
ita hahetur ; Nomentana civitate, passio SS. Primi in Doraino vitam ducentes, et nunc simul paria,
Martyrum. Fuisse illos jussu Imperato-
et Feliciani, nunc sigillatim diversa et exquisita ferentes tor-
rum traditos Promoto Prtesidi civitatis Nomenta- raenta, tandemfelicispugnse cursumgladio aniraad-
versi
 DIE NONA JUNII. 140
versi consnmmarunt. Additnr in Martijroloqio Ru- aurtore. donationis fact.r isli ecctesi.r, qux vulqo Tusca
mano. A Prumoto Prasiile Noraentano. Eodem moio nella; nomen liuhel, mler Orneliim et Castrum, ticuA AI CIQIIE D
hmir diem oitspimnturAdo et Notkeriis, qui Inuqissi- inirr Prxtermissat diximus, Tuscanett.T
mum ex ipsis Ariis atteximl elogium : rt Iws srqnnn- 6 Celebramits hocdiemartqriuni S, Vincentii Agin-
tnr passim rccentioies. nensis in Aquitania
"'
ubi etiam marturium passus est
4 Ntm e.riare Itoc trmpore Romtr uihsnotaHlea Rr-
;
clSs."
5. Caprasius xx Octobris : in cujus ecctesia ibidem Caprtuli,
Jteliquia' Ln- liquias SS. Primi et Feliciani, coUigimus ex India asservantur Reliquia» corporum SS. Primi
et Feli-
giont atl Riiijiiittrnm, per Ofttieiam Faiirirolum edilo in Tlie- ciani, 11011 lamen capilis : indeque fuit occasio arrepta
lactim Verba siniro tihsrnnditonrbis Rtimsr, ubi nilnl de illis, ue jut- dicendi, hos Martyres ibidem una cum Caprasio
num. fuisse
dem in errlesia S. Slepbiini 111 1'telin inanlr, jam Rt,- coronatos estque illud Aclis imiinnllisS.
; Caprasiiin-
tiinda, de 1/110 tujii illr reijitmr 2 ecclesiaS, Est locus, snium. Ound tameu 11011 reperitur in accuratioribus
ad sinistrum latus laci Verbani, iiiuir Majoris, Legiu- Anis, quaha extant apud Labbeum m Appendice ad
nas tllrtits; qiiem Ptiiilus Mtillijia 111 llislnnn ,li, n luci
desrriliit cap.
Toiniim 2 Nnv.e Uiblwiberr ; nec etiam in ullis
Mm
23, osseritqiir, corpus S. Primi et Reli- tyrologiis antiquis m quibus
, celebmtur memork
quias S. Feliciani depositas fiiisso, in ecclesia S. Caprasii, el qnitein cum pleniore elogio, sed abs-
S. Primo dicata, easque a Sergin Papa secundo do- qutulla mentione horum Martgrum. Novum nonesi
natas iuisse, rujns translationit monnmentum Gale- quoil per emrem dicnnlitr ihi passi Mniiijrrs,
ubi eo-
sinius iuNotis ud bunc diem asserit italegi Ilic iitm r.riani
:
Reiiquix, Exempla sxpius occurrunt in
S. Prirni Martyris corpus, venerandum in Christo, hoc neslro opere. Unam profe.ro ex Oregorio Turo-
humatum quieseit : quod Deo dignus Papa Sergius nensi lib. 1 Miraculorum cap. 47. ubi, SS. Nazarium
Junior Eremberto illustri viro concessit ab urbe et Celsum apud Ebredunum GaUiarum urbempas-
Roma, cum liymnis ac laudibus, spiritualibusque sos, lectio c»rtaminis narrat, et ipsa corpora fuisse
canticis, cum esset translatum quem inter Sanctos ; sepulta ; cum ceriiim sit, Mediolani, gladiofuissi
illos
ejus spiritus teneat primatum, niultis signis est
in sublatos, uli xxvm Julii dicendum. In Martyrologio
g declaratum. Reconditum est corpus B. Primi Mar- Gallieano Saussayi ad diem secundum Junii adjungun- E
tyris cum Reliquiis S Feliciani anno Incarnationis tur S. Vincentio SS. Primus et Felicianus jua«
Domini nostriJesu Christi dcccvi, Kalendis Augu- snnul passi essent, quod ad Acta S. Vincenlii Aqui-
sti,Indictione vin. Ordinante Domino Angilberto nensts hoc i\ Juiia rejicimus ; quoad usque ctri apud
Archiepiscopo anno xxm. Passio Sanctorum vi Idus Aqinnenses erudUi certiora nobis subminislrent docu-
Junii. Idem iiittititiitriiiiint exhibel Bonaventura Cusii- iiirnin, pro separandis suis Sanctis abliisquos hic pro
linnxus de Uallnriim Insubrum anliquis Sedibus
, iu ferimus, cum Actis S. Caprasu ad diem xx Octobrii uimil \'i in.
Iiulin tllusirain columna 373, sed Indictionem ix. elucidanda. Tnterim nihit causx videmus, ob quttm
tjnia vero Scrgiiis tecundus sedit a dic xxvn Juiiiia- Saussaquspnlnrrit ros rrfrrrr adiJnnii, sicul fecit, rl
rn aniu dcccxlit ad iilterum xxvn Januarii anni inter Prmtermusos luuc diximus. Inter Relbquias tjux
dcccxlvii, legendum arbitramur anno dcccxlvi, In- cum corpore.
S. Rigoberti, Archiepiscopi Remensis,
dictione ix, Sffgilberti Archiepiscopi anno xxin,
enumeranturiyjanuarii m historia Transtationiscap. 4,
qmn Archiepiscopatum Mediolanensem auspicatus pro- anno dcccxciv ad Veromanduos transtatx, etadcaput
batur an. dcccxxiv, lu eodem quaUcumque monumen- ejuspositx) eiimii reeensentur aliqux Sanctorum Pri-
toileruni abrrratur, dnm passiu Sanetorum vi Idus
miet Feliciani Martyrum.
v Hus Junii, adscribitur. Perperam etiam,
Junii, lorn
7 Masinus in Bononia pertustrata, ad hunc ix Ju-
inAppendice ad tomum x Annalium Bcclesiaslicorum, 1111 asserit, S. Felicianum m
coli variis Ecclesiis, ob /.' Uguia S,
transfertur eadem res aiSergium Papam terlium.quia Reliquias Roma delalas ; scilicet apuA Sanctimon iales /, iiii ml /(<'-

sedu ab anno v ad xn posl nongentesimnm, quia tune

S. Ludovki ut vin Piitiella, ob corpus tthrtijits S. Feli- nonl*
apud Mediolanenses non Angilbertus, sed Acho vel
Atho Episcopatum
ciani anno mdcxxii cimi facultate Gregorii \F aece-
tenuit prout videre est in nostra de plnm: ilrm m Ecclesia Srrriliirnin : quja iln sil Ca-
Archiepiscopis istis Exegesi antt tomum 7 Muji. put S. Feliciani Martyris, ex cuiinieiio S. Cyriacx
Deinde Sergius Junior solet appellari, secundus, non aniw MncLX obientum. Aliquas ctiua Relfauias esst
tertius. Ouia rero Castilionseus asserit, cx oppiduli S.
ail in ecclesia Columbani Patrum mfirntis ser-
Legiuni ruinarum reliquiis, quanta olim ejus 1'uerit nruiiiim. uti etiam in ccclrsia Omnium Sanctorum :

3 amplitudo, facile dignosci fqute ruinet forsitan factx sed istorum inlul credimus ad hos, de qnibits nunc agi-
sunt,quando Frederieus Barbarossa anno mclxi Mr- mus, Sanctos pcrtinere. Plures eo nomine passi /,' im 1

diolanum evertit, m latius ad Vilam S. Oaldini xvm ftterint; pluribus etiam idem nomen impositum fuerit
ApriHs dcilti.riiiias lim potest, ut tsta occasione fue- ab eruderatoribus sacrorum corporum, qui
'

Martyrum
niiialin transvei Reliqui pnedici
te t t. es.se credebantur, nuUum autem nominis indicium prxfe-
5 Jacuhus Gualla, lib. 5 Sancinaru Papise cap. 20, rebant : qualibus nomen aliquod dari ad arbilrium Vi-
Papi.r, Acta Muitijrii SS. Primi ei Feliciani deducit, eosque carii Pontificii, ipsn ad cultum publicum auferri per-
fratres appellat et corpora Ticinum delala asserit. inttteiiiis, usus obtinuit.
Capite oniem prxcedenti agit dc Ecclesia S. Agath t, Primi Martyris, Romie passi, corpus in
8 llu S. 1 nj'»'f
ibidem a Poitburiio Reqe Longobardorum condita, ad- ccemeterio CyriacDe sepultum, anno mdclxvii de-
detis, ipsam esse venerandis Divoruru Martyrum Pri- latum est in dicecesim Comensem ad pagum Cam
mi et Feliciani Reliquiis decoratam. Antea vero, pum-Dulcenum in valle S. Jacobi, ct mcnwiia in-
nempe lih. 4 cap. 14, dixeral, iuier Reliquias, anno srripiu Martyrologio Comensi Primi Aloysii de Tnitis;
muiv in ecclesia S. Petri in Coelo-aureo inventas, qui taincn prudeiiter monet, liunc Primum 11011 censen-
fuisse aliquas SSPrimi et Felin.-mi. Aliquas etiam duiit fratrem S. Feliciani, quod idemdeaiiis sub utro-
Iwriiin m pago Quadringento agri Alexandrini in qnr rtomine Retiquiis apud varios dicendum esl : nam
arca marmorea asservari, annolat Ferrarius adelo- Coliegium nostrum Monasteriense m et alibi uttitts-
Qitadiintjcnti
liiniii Westphalia,
ijiitnl Iwriitu Siliirlnriiin. Idrm Culalnjn Genrrilli in- que.
111 aliquas suh nominibus SS. Primi rt Feliciani Reliquias
dieat, qnod Tuscanaj in Hetruria colatur tlie iv Mar- habet, et TtisraneUce in Setruria iidem iiomiuaniur
tiiTranslatio SS. Cornelii et Pontiani Pontificum, inter Sanctos, de quorum ad ecclesiam S. Mari.v Mn-
Primi.Feliciani, et aliorum Martyrum. dr qmt ernn joris translatitme ibidem fit Officium Duptex die iv
niliil addat 111 Nniis, neque alijiiul legerimus alibi, Martii.
ejpectanda nebis ultenor instruclio de ipsarum Re-
liquiarum quulitatc ac quaiHttate, deqiie lenipore et

§11
 loO DE SS. PRIMO ET FELICIANO MM.
victorias et glorias ab hoc divino consilio a popnlis D
frequentari, ut illis debitus honor dicotur ille vero fercnda in
Dc corumdcmSanctorum Corporibus,
;

§. 11 tnnntem ad
debitus est, qui iu Dei gloriam totus cadit : inde
Lithopoliin Carniolia. propriam
enim nos hortatur David ; laudate Dominum in Sanrtorum
Sanctis ejus ; ob id custodit Dominus ossa eorum, ccclcsiam.

//i Carniohx Joanncs Ludovicus Schonlebius, Camiolim inferioris ne unum ex his conteratur, ut mirabilis in Sanctis
opp'do stoin, Archidiaeonus hujuscc operis nostri studiosis&imus,
,
suis appareat, atque uti par est a nobis glorifice-
ssepius nobis scripsit de utriusque Sancti corporibus, in tur. Quapropter cum discrimen aliquod inter Cam-
sua provincia pridem lumoratis, in ecclesia olim S. Ra- nicenses et Fratres Minores de Observantia nuncu-
degundi dicata,nnnc vero utrinsque Sancti nomen fe- patos, circa Sanctorum MartyrumPrimi et Feliciani
rente prope oppidum Stain, quod Lithopolim eruditi corpora obortum sit. ubinam asservari debeant
appellant. Postremae illins litterse tenorem hunc refe- num in dictorum Fratrum templo, ubi nunc a plu-
runt : Solicito dncumenta de corporibus SS. Primi rirais anuis quiescunt an vero supra montern pro-;

ct Feliciani Martyrum, qnae in Carniolia servaridi- cnl, in ecclesia ad ipsorum sanctorum honorem
cuntur; et quidem in loco solis tribns milliaribus constructa Nos, primum ducti, quod in civitate,
;

distante ab hac quam incolo urbe Labacensi. Ha- ob vicinitatem longeque minores temporura mo-
bent Patres Franciscani in Stainseu Lithopoli-
illa lestias majores fiant populorum concursus ad tem-
;

tani, prope quos in edito monte cst ecclesia, hodie plum Fratrum Minorum de Observantia, ubi propi-
SS. Primi ct Feliciani dicta, ex quo borum illuc tiatoris Christi Dei ac Domini nostri praesentia
allata faeruntcorpora qu** inde in oppidum trans-
; ubidivina Officia sacraque celebrantur, cantantur ;

lata sunt, modica dumtaxatparte relicta in monte, ubiSacramentum administratur, frequentantur con-
cre luntur
h iberi torpO'
propterTurcartfm incursiones et hsereticorum inso- ciones, et processiones ad quam quidem rationem :

ra, lontias. Hibitat ubi ut plurimum Provincialis unice ac primum aspicieudum est, ut sanctae Ec-
Franciscanorum, cujus Secretarius milii familiaris clesire usu, sanctoruraquo Patrum et Doctorum
primus dielus illuc excurret, et requisita documenta testiraoniis moneraur accedeute, quoJ cura custo- E
:

adferet Ita ille dic vii Julii, Labaco anno mdclxxxi

: :
dia sit adhibenda circa totum thesaurum (depra?dari
lisitator

transmittere non potuit, Chrorepisco-

sed h'u .' cito posl extinctns, enim vult, qni thesaurum publice portat in via) nec pu$ an 1628
si quid accepit. hostium, nec furum, nec solitudinis pericnlis expo-
10 Edidit tamen idem Schonlebius, eodem adkuc nendus est; exemploque edocti sumus, cum ob in-
anno, Carnioham antiquam et novam, sive Ineliti vadentium Turcarum metum, commuui populoruni
Ducatus Carnioliae Annales sacroprophanos ab .
voto de deserto ad habitationem translatus est, ubi
Orbe condito adnostram usque astatem, cujusTomo nunc dicti Fratres sanctarum Reliquiarum, eccle-
iparte 3 ad annum dcccclxxiv pag. 517 hsechabere sia;, altarium, non tantum cultui, verum etiam se-*
scribitur,... Eodem anno Abrahamns Pritingensis duhe custodias operam dabunt, civesque cum illis :

Episcopus, in exilium pulsus ab Ottone Imperatore, demum, quia melior est conditio possidentis, praa-
quod cura H^nrico Bavaro, fasces Iinperii pren- sertim Reliquiarum sanctarum, ut totius Christiaui
onno B74
aUato. ,
sante, conspirasset, in Carinthiam fugit; ubi ad orbis, consuetudo et exempla suppetunt, bonaque
lacum Weresee fundavitCoIlegiatam Ecclesiam, cum fide Fratres in dictae ecclesise, sibi cum annexis
Decano et qninque Canonicis, sacrara aedem SS. Pri- collatac, possessionem ingressi sunt
atque ob eas :

mo et Feliciano Martyribu.s dedicavit, illatis eorum causas, aliasque nobis notas, de pleno judicio sa-
lipsanis, quffl nunc in Carniolia Litbopoli apud Pa- noque consilio, nullo particularium afiectu, sed ju- Frntrlbus
tres Franciscanos sub Altari summo asservantur :
stilise et religionis (cujus species est Sanctorum reli ngucnda
statucrat,
.quorando vero et qnando hnc translata sint, non- cultus) sanctorum Martyrum dictorum
zelo ducti,
dum deprehendi. ln ejus asdis ccemeterio nostra dcpositum ecclesia^Fratrum adjudicamus, ibique
petate,cujusdam pridem defnncti sejunctum a reli- asservari mandamus ac pronuntiamus, sub duplici
quis ossibus cranium, omnique tenore naturali de- clavi, quarura unara civitas, alteram Fratres lia-
stitutum, ex sese candidum lilium protulit, quod beant.
unacumhlio in sedis sacrario hodieqne levatur. Ei 12 Verumenimvero, cum popnlorum devotio-
miraculo simile jam vidimns, in Add&ndis ad xvi Maji nem erga ecclesiam supra montem multi contesten-
Tomo 7 png. 701 ubi reprzsentatur, incorruptum tur, et allegent quod in dictorum Sanctorum hono- F
:

(i- inlque
adhuc corpus B. Francisci Senensis cum !/fio ex ore, remissis ad
rein fuerit sedificata, quodque si deleretur corruet
adhuc muntctn dua- ;

anno 108 i
Mariano nomine per folia inscripto. Postquam autem ad majorera Sanctorum honorem, populi devutionem, bus particulis.
istaSckonlebius scripserat, anno scilicet mdglxxxix meritique incrementum insigne, ex utroque corpore
Chrontcam Garniolise patria lingua Germanica edidit Ossis frustum honorifice ac prucessionaliter eo
Joannes Weichar&us Valvawr, ei pag. 810 ait, sar- transferatur, et asservetur sub duplici itid^m clavi,
cophagnm qui Sanctorum ossa nunc continel, sub altnri quarura unam Parochus, alteram Civitas teneat.
aspiciendum offerri per ferreas crates : deindepag. 811 Atque ita Camnik civitas, ut Sion erit; ponetur in
ait, leuca una a civitate inter nivosos montes ceteris eo murus et ante murale duplici civitatis et cam- :

eminentiorem unum numerare ecclesias quatuor ; qua- porura protectione gaudebit; intus et extra spirilus
rumprima sit SS. Primi et Feliciani, secunda S-. Ra~ pascua inveniet in inferiuri ecclesia peccatis de-
:

degundis, tertia S. LaurentU, quarta ilerum SS. Prirai biles sanabuntur, ut virtutibus procedentibus as-
ct Feliciani ; atque in hac remanere etiamnum scri- cendere possint in montem. Nostri hujus decreti
ntolum, continens partem aliquam dictarum Reli- authenticain copiam partibus communicari volumus,
quiarum. originali apud Parochum diligenter servato. In fi-
1 1 II #c quando et guomodo fuerit ab ahis partibus dem etc, Datum Labaci die prima Februarii annoa
nam cum a separata, docebit pariter nobis missum Instrumentum. virgineo partu sidgxxviii. Et subscriptum erat; Fr.
Fronciscanis
Nos Fr. Nanlus a Monopoli, Dei et Apostolicaa Ca3sar Episc. Ans. Visitator Apost. et Patriarcha-
ca reposceren
tur, Sedis gratia Episcopus Ansariensis, S. Caes. Ma- lis. Ita ecgraphum, nobis ex Carniolia missnm, ubi
jestatis Concionator et Consiliarius , Pr.opositus Visitatoris nomen, initio Nardus, in fine Ctesar Vi4'arorls
Lansbronensis, Canonicus Olommensis, Parochus illius numen
sniptum, suspicionem nobis injicit, neutrum locum in~
ct tdulus,
Gurgfeldensis, per Styriam et Carinthiam cum om- tegmm esse, Caesnardum vocandum. Nec accura-
scd
nimoda auctoritate Visitator delegatus Apostolicus tius videtur Episcopus Ansariensis, pro Ansa-
dici
et Patriarchalis, Nerao est qui nesciat, Martyrum mensis : cum Anserium nuspiam ullum esse velfuisse
sciatur,
 DIE NONA JUNII. 151
sciatur, Ansamum Mcesise secundre urbs ex veteris jusserunt militibus, ut dueerent eos ad fanum Her-
Imperiis tiotitia monstraLur ab Ortelio ; unde titulus culis ; et, si sacrificare noluissent, fortiter eos pce- I x MSS.
iste snmi potuit, ui passim sumi solent ex Partibus in- nis aflligerent. Et accipientes eos milites, tttrau cmdun~
duxerunt
fidelium quos dari mos est ejusmodi Episcopis, in Ma- secunduin jussionem Imperatorum ad fanum Her-
jorum Episcoporitm subsidium ordinatis, quemadmodum culis. Et cum nulla possent rationeeos movere, sed
iste orilinatits videlur in subsidium Patriarchie Aqui- pro Christi noinine optarent magis mori quam vi-
leiensis, ad remotiores Ecclesias visitandas, Denique vere extenderunt eos milites, et virgis fortiter
:

lnbet hic a Carnis quserere, quomodo civitasvulgedicta mactaverunt, dicentes eis Quare non obeditis de-
Stain etiam :

Cainnik Stain qenerali nomine, Arcemque vel lapidem signi(i~ cretis Imperatorum, et sacrificatis diis omuipoten-
dictum. caitte, hic vocetur Camnik, an forte antiquius itlud ac tibus? Martyres dixerunt, Imperatori cuele^ti obe-
proprittm nomen quod Visilatoris istius tempore scioli dire debemus, qui
potestatem habet, et corpus et
o/jectarint, ttsitatiori contempto ? animam perdere gehennara. Imperatores vestros
in
terrenos, qui colunt simulacra vana et inania, ge-
henna ignis inextinguibilis suscipiet.
ACTA 3 Cumque milites Imperatoribus nuntiassent quse yumentum
Ex variis antiquis Codicibus MSS. gesta sunt irati valde jusserunt eos tradi Promoto abductl,
;

Incitantlbus
TJ. empore Diocletiani et Maximiani Imperatorum,
Praesidi civitatis Numentanffi, ut eos fortiter Iania-
ret et, si diis libamina ponere noluissent, eos in-
:

idololatrls, saeva fucrat Christianis orta tempestas, ut quicum- terficere jussit. Et areipientes eos milites, duxeruut
qiiL- inventus fuisset hujus vise sectator, et idolis in via, quae dicitur Numentana, milliario tertiodeci-
conseutire noluisset, diversis ac variis suppliciis mo, ferro vinctos et miserunt eos in carcere juxta
:

puniretur. Igitur sancti viri, Primus et Felicianus, forum civitatis. Beati vero Martyres Priraus et Fe-
in fide Chnsti perdurantes, a templorum Pontifici- licianus ab oratione et hymnis non cessabant
bus incusati sunt Diocletiano et Muiimiano, dicen- psallentes Doinino et dicentes Proptcr honorem :

tibus Dii nobis dare responsa contemnunt, dicen-

:
nominis tui, Domine, libera nos et propitius esto ;

tes ; Nisi Primum et Felicianum sacrificare com- peccatis nostris, propter nomen tuum ne quando ;

pellatis, nulla vos beneficia consequi poteritis. dicant gentes, Ubi est D>3us eorum ? Quotidie vero
Iroperio vestro, ne pe-
Succurrite itaque nobis et ab Angelo Domini refocillabantur, et benedicebant
jussu fmpe- reamus. Tunc Diocletianus a et Maximianus jus- Dominum. Post multum vero temporis, jussit sibi
ratorum Vin- serunt militibus, ut inquirentes eos diligentius, Promotus Prseses in foro clvitatis Numentanae ti-i-
cti,
comprehenderent erant enim cives Roraani. Cum- :
bunal praeparari : et sedens pro tribunali, dixit :

que mquirerentur, comprehensi sunt a militibus :

Intromittantur personoe. Cumque intromissi fuis-
qui ducentes eos ad Iraperatores, ferro vinctos sentsancti Primuset Felicianus, Jixit ad ens Prae-
ab Angelo
confortantur
jusserunt cos in carcere recludi. Cumque pro ses : Secundum prasceptum Dominorum nostrorum
h Christi nomine vincti fuissent, adfuit eis Ange- Principum sacrificate diis, quos magnos esse divi-
lus b Domini, qui eos consoleretur et absolvit ab Angelo
; nitas dictavit. Saucti Martyres dixerunt : Noli
rcfocitlantur :

eos a vinculis, quibus constricti erant. Et dixerunt dicere Dominorum, sed dic, Impiorum, qui interfi-
beati Martyres : Te benedicimus, Domine Deus ciunt in Christo credentes, et colunt Iapides et ligna.
noster ;
quia consolatus es nos servos tuos, et dis- Quomodo autem vobis dii vestri benefieia praBStare
solvisti vincula nostra psr Angelum tuum, quemad- possunt, qui loquentibus non loquuntur, videntes
modum et Beato Petro Apostolo tno. Et te petimus, non vident, nec aliquando visuri erunt '?

Domine Jesu Christe, ut ab ejus meritis nou nos 4 Audieus hasc Prseses, jussit eos ab invicem
S Felicanus
facias esse alienos. separari, aestimans eos per poenam posse mutari a teparatur a
2 Post aliquos vero dies, jusscrunt eos Impera- consensu eorum, et sic sacrificarent. Et separato Prlmo,
tores suis aspectibus reprarjsentari. Cumque intro- B. Pnmo,dicit Prteses B. Feliciano Consule sene- ;

missi fuissent beati Martyres Primus et Ftdicianus, ctuti tuae, et sacrifica invictissimo Deo Sovi,
Bsrcult tt
ex Offieio dictum est : Adstant. Et. dixerunteis Im- dum jussionem Dominorum nostrorum. Respondit
Jovi sacriflca-
rc renuunt. peratores : Vos estis, qui jussa nostra contemnitis, B. Felicianus : Consulet Dominus Deus meus se-
et pro nihilo computatis ? Sancti Martyres dixerunt nectuti mea?, qui me ex juventute raea in fide sui
Et pro niliilo computavimus semper. Imperatores nominis cust-idivit, et deinceps custodire dignetur.
dixerunt Patienter ferimus injurias vestras
: : Nam minaa tuaeterrorem mihi possunt inferre ter-
sacrificate Deo Herculi et Jovi, et nolite perdere renura, sensura vero meum nullo modo possunt in- /ituiiitmds

vestrigeneris dignitatem. Beati Martyres dixerunt : mutare. Iratus vero Praeses : jussit eum fortiter tiitieratur :

Nos Deo hostiam placatiohis et laudis offerimua iu cumplumbatis tundi. Postea vero erecto, dixit ei
odorem suavitatis et non consentimus operibus ; Ut quid non deponis istaro insaniam pectoris tui,
tenebrarum quorum vos participes estis. Impera-
;
eteligisdies bonos et jucundos, et non tormentis
tores dixerunt Accedite et saerificate Deo Herculi
: diversis corpus tuum macerare 1 B. Felicianus ait:
et Jovi invictissimis ; sin alias, fortiter vos carni- Ego jam sum octoginta annorura, et sunt anni tri-
Martyres dixerunt: Tormenta
fices lauiabunt. Beati ginta ex quo agnovi veritatem Dei, et elegi bene
pro Christi nomine pati non timemus, ut admarty- vivere in Christo, qui de manibus tuae crudelitatis
rii coronam pervenire possimus sed et libenter hsec : me Et cum multa his similia dicer r,
liberabit.
arnplectimur, ut promissionum ejus participes esse jussit eum Praeses ad stipitera ligari, et acutos cla-
mereamur. Imperatores dixerunt : Cessent verba, vos ut manibus ejus ac pedibus tfgi pnecepit. Et
parati mm- auxilium vestrum
et diis inipendite libamina, et ad dicebat ei Praeses insanus ; Tam diu fixus stabis,
ttjrium pati:
eos invocate. Sancti Martyres Primus et Felirianus quamdiudiis imraortalibus debitum reddas officium. clavis manus
dixerunt Miramur impudentiam
: vestram. Quo- Ad haec S, Felicianus, fixus in Domini amore, laeto etpedespsr-
modo ergo possimus lapides et ligua ad auxilium canicie vultu, pendens in ligno, psallebat Domino, foratur;

nostrum invocare, qui in tantis miseriis sunt re- dicens : In Dotnino sperabo, non timebo quidfaciat
dacti, ut nisi ab hominibus auxilientur, et nisi ferro mihi homo. Dicit ei Praeses ; Miser, depone hanc

st plumbo fuerint strictius confixi, nullo mndo stare vanitatem mentis tua?, et nega te esse Christianum,
possuut ; et nisi a canibus custodiautur, a furibus et libera te a cruciatibus diversis, qui tibi prsepa-

nocte rapiuntur. Et ista scientes, ut quid C38ci estis T rantur. Cui responditS. Felicianus, dicens; Infelix
Tunc indignati sunt Diocletianus etMaximianus, et humo ac miserrime ouinium, Crcatorem meum de-
negabo
 m ACTA SS. PRIMI ET FELICIANI MM.
negabo, qui fecit cmlura et terram, mare et omnia scparatus a me, dequopromittebas, et dicebasmihi,
qua> in eis sunt ? Et quomodo huncpnssum negare, quia diis vestrismortalibus consentiret. Hic autem, Amboconjunc-
ti moncnt
et adnrare deos truncos et vanos? Tunc furore re- [adstat] confidens in Domino, [quia] ipse nos libe-
Piwsidem.
pletus Prceses, jussit eum diu torqueri. Sanctusvero rabit de omnibus pcenis, pro cujus nomiue hsec pa-
Felicianus dixit : Gratias tibi ago, Domine Jesu tiraur : quia omnia,qua3 videntur, ad terapus sunt
Christe, unigenite fili Dei vivi et veri, quia merui quaj autera prn?paravit Deus his qui diligunt eum,
computari modo eorum societate, qui pro nomine
in aeterna silnt.Ecce adunati facti sumus in gloriam
ad stipitetn redemptionis nulla nos inimicus fraude decipiet,
tno ad martyrii coronam pervenerunt. Iratus vero :

Uaatus triduo
sine cibo I'r<eses, jussit eum tribus diebus ettribus noctibus nec aliqua nobis tenebrarum caligo [Christum] au-
mantt, in ipso ligno manere, neque aquam, neque pa-
et bripiet. Dicitei Prseses ; Sacrificatediis, et libamina
nem ei ministrari, dicens Vel sic deficiet. Cumque
; ponite : nam ferarura vos faciam morsibus oruciari.
rompleti fuissent tres dies et tres noctes, et S. Fe- Beati Martyres dixerunt : Audi nos, et intellige, et

licianns permaneret in Dei laudibus satiatus cibo redi a dsemonibus mortuis et perituris, et crede in
coelesti, dicebat: Adjutor meus esto, ne derelinquas Deum vivum ct verum, in Jesum Christum filiura
flaacltls CSBMU me, neque despic.as me, Deus salutarismeus. Pra9- ejus, ut salvetur anima tua. Tunc Prseses, accensus
earcerl Inelu-
ses vriv», furore replctus, jussit eum flagellis caedi, furore, dixit Feliciano : Quid in insania perduras,
ditw.
et sic de stipite deponi, et in custodiam reckidi ; et sicutet hic perditus? Accedeet sacrifica. S. Felicia-
jussit ut nullus ad cum penitus ingrederetur. nus dixit Non est enim perditus : sed si acquiescis
:

5 Alia vero die. jussit sibi B. Pnraum prsesen- verbis ejus, mereberis introire in potentias Domini :

(ari. Cumque adductus fuisset, Pn.motus dixit ei sed quia te obduravit pater tuus diabolus introitum
Preeses Ecce frater c
: tuus, jam consentiens Impe- habebis in ignem aeternum. Cumque in angustia
S Primus
Pratidi, de ratorum decretis sacrificans diis omnipotenlibus, animi positus esset Prases, jussit eos ad amphi-
& ifiiciano
.
modo est amicus Augustorum, ct Dominus intra pa- theatrum duci, quod est juxta forum civitatis Nu-
perverso, non
latium. Unde tu.si similiter consenseris, et saerifi- mentanaa etsedenspro tribunali, jussit ad eos di-
:

credit,
caveris diis invictissimia eritis arabo Augustorum mitti duos leones ingentes, quorum rugitus omnis
B ;

amici. Respondit S. Primus? Quamvis sis filius populus civitatisNumentanae expavescebat. Cumque E
Ad eos immls-
iliaboli, t;imen praenuntias quod frater meus con- dimissi fuissent, corruentes cura impetu, ad pcdes
si leones
senserit Imperatori ccelesti, et non hominibus va- ipsorura se volvere cceperunt ; et quasi pater filiurn
iussirciis, qui spem suam in Doniino ponere nolue- postmultum tempus videns ; ita cura orani gaudio
runt, et ideo in exterminiurn erit anima eorum, et et raansuetudine congratulabantur eis, et ad vestigia
in interituin nunc quasi tu suadendo, ficta, et
: et eorura se volvebant. Cumque recessissent leones,
non vera meditaris niliil enim ignorare possunt ii
: jussit ad eos ursos ferocissiuios dimitti : qui et ipsi
ei wsl man-
qui Spiritum sanctum accipiunt. Nam B. Felicianus, pariter cura dimissi fuissent, deposita omni ssevitia, suetcunt ;

quera tu snppliciis fatigasti. et eum aproposito suo quasi agni blandientes eflecti sunt, et ipsi volvere
iiiuiare non potuisfi, in custodia eum esse fecisti : se cceperunt ad vestigia sanctorum Martyrum. Et
ille autpm pro noinine Domini, quasi in paradiso, dixerunt beati Martyres : Przeses iniquitatis, ecce
ita laetatur. Verumtamen quantascumqueiili pcenas fera cognoscunt Creatorem suum ; et vos cajci corde
et verbera intulisti,hodie mibi per Angelum Domini perduratis, et non cognoscitis,
Deum, qui vos ad quo cum
nuntiata sunt : unde non mereor ut a passione ejus imaginem suam creare dignatus est. Tunc populi conversi es-
Tunc sent 1500,
separer. jussit eum validissimis fustibus cse- fremitus inter se dabant, et infinitos clamorcs ad
d
fustibits cx- di, rnif.usque sacrificiis consentiret. Cumque csede- ccelum et crediderunt in Domino plusquam mille d
;

dktur. rotur, respondit B. Priuius : Etsi corpus meum in quingenti viri cum omnibus suis. Convenerat autem
potestate habes, animam autem meam non habet multitudo vicinarum civitatum ad spectaculum quasi
in potestatem nisi solus Deus. Iterum dixit ei Prse- duodecim millia, exceptis pueris et mulieribus.
scs : Accede et sacrifica diis. S. Primus dixit : Tu 7 Videns autem Prasses, quia non potuit eos su-
ef scpulti
sacrifica diis tuis, et ego omnes adsistentes tibi : perare, et quia multi crediderunt per eos Domino,
clarmt mira-
aul''in sacrificabo Deo meo sacrificium et hostiam jussiteos capitalera subire sententiam. Cumque eje- cutis
placationis. Dixit iterum Prseses militibus, ut lam- cti fuissent extra araphitlieatrurn, ibidem juxta de- F
padlbus latera ejus exurerentur. Cumque levassent corporaeorum projecerunt inhumata
collati sunt, et
eum in equuleum, et lampadibus corpus ejus exu- canibus. Sed non fera, neque avis, neque musca
rerent; psallebatbeatus ac gloriosus Martyr Christi corpora eorum tangere potuit. Nocte vero a Chris-
Primus, dicens Igne nos examinasti, sicut exami-
: tJ.iiiis fidelibus rapta suntcorpora, et portaveruntea
lawpndibus
natur argentum non moriar, sed vivam, et
; et ad Arcus Numentanos intra arenarium et ibi fe- ;
exuritur,
narrabo opera Domini. Et benedico te, Domine cerunt planctum magnum,
ea in sin- et involventes
Jcsu Christe, quia in te confidens nihil sentio, quae done nova cum aromatibus, juxta arenarium posue-
mihi ministri diaboli intulerunt. Et dum hsec au- runt ; et in hyranis ac psalmis per triginta dies ac
disset Praesus quia nihil sensisset, dixit ad suos : noctes inDei nomine e perdurabant ; ubi raultabe-
Puto dii virtutes snas ustenderunt hominibus. aut neficia exuberant usque iu praesentem diem. Et si
nihit scnticns
per maleficia superat hic omnia. Ad hsec S. Primus quis a?grotorum ibidem perductus fuisset; liberaba-
ilixit PrsesunnVmaleficiis imputare, quse Cbristus
: tur, aquacuraque infirmitate detentus esset. Quod
ad laudem sui nominis servissuis conferredignatus etiam nuncfacereChristura, nullus ambigat usque
et
est ? Et jussit eum deponi de equuleo, et praecepit in hodiernum diem. Et dum post aliquantos annos
conflari plumbum, etextensum eum in lecto, bul- cessasset persecutio Paganorum multi Christiani, ;

lieus in ore ejns fundi pracqjit, ut omnia interiora in honorem beatorum Martyrum Primiet Feliciani,
butUeni
ejus consumerentur et S. Felicianum adesse
: basilicam in nomine ipsorum f construxerunt, spe-
plumbum f
pracepit, ut <(uasi territus passione ejus, sacrificiis rantes se misericordiam consequi in nomine Domini ac basltica
consentiret. Cumque extensus esset B. Primus, nostri Jesu Christi est autem basilica eorum ab
:
consfructa
quasi aquam honoraritur.
plumbum bibit, quod ei
frigidissimam urbe Roma^ railliarioquartodecimo. Quorum natalis
fuderunt et psallebat Domino et dicebat
:
Ecce : est v Idus Junii, regnante Domino nostro, cui est 9
quam bonum ct quam jncundum habitare fratres in honor et gloria, in seculaseculorum, Araen.
vt aqttom
bibtt. unum. Et iterum : Quam dulciafaucibusmeiseloquia
tua, super mel et favum ori meo.
6 Et dicebat B. Primus Praesidi : Ecce non est
ANNOTATA
 DIE NONA JUNJI. i53
td in principio expresse non dieitur, neqne no&intkulo '.

ANNOTATA D. P. id posuimus.
d Cirdo numerum certum pro incerto poni.
a Verosimile est, uni tantum eorum prarsentatus e Non est valde verosimile, id eis, fervente quam
Sanctos : nominari tamen^ambos, qitia utroque Cltri- maxime persecutione, licuisse.
stianos persequente, res acta est. ( Constantjpm MagnusrumLicinio fecit Chiistianii

b Anor/ica hxc prxsentia plernmque in Actis, diu potestatem ecctcsias xdificnndi et exornandt Martyrum
post martijrta scriptts, mvenitut ; nrc dnhito quui ca, inonumenla, anno 312.
xque ac verbo utrimque ItahUa, sint ud arbitrium Au- g Ex eo quod nulla hic fiai mentio revelatorum ac
ctaris composita. translatorum, corporum merito insertur, Acta hxc diu
c Fratres, non snlum sptritu, sed etiam carne ger~ anteafuisse composita r puta in conjlmo secult 7 vei 8.
manos fuissc Sanctos, satis est vcrosvmile : quia tamen

DE S. PELAGIA VIRG. MART.

ANTIOCHI^ IN SYRIA.

COMMENTARIUS HISTORICUS
§. I. Memoria et cultus es. Martyrologio Rom;ino, Menaeis Graecorum, Menologio, S. Am-
brosiOj et aliis.

E
meminunns, Numerianum
1MTIO
SEC. IV. Heri Pela^ia : Itodie,
inl<>r Prxtermissos, dt S.
id es( ix Juitii, ioco ipsnm
vixerit,
giis, quod
;

sciam omutbus, reetius prxtermissum. El

a Men.ris atiisque Marttjrolo-

rao refenmus cnm Martyrologio komano, vero pererrorcm lihrai it id hic facturn suspkor, qm Jfw
sic leijente Apud Autiochiam S. Pela-
: merianum el<«jw hujus Pelagia; Martyris irtscniit ;atm
Mcmoria apud gi#, Virginis et Maityris, quam sancti Ambrosius /jrorimePelagisePcenitentis, ubiprxtermittitur, wseri
Latinos 9
et Joannes Chrysostomus magnis efferunt laudibos. drbuissi-i <jiienindmodum iln id imerunt Mcnzeu 'quam-
.

Jun.
Eamdem celebrunt Meitxa Gi;rn>ntm, toin SinuuruU quani neque hoc recte : cnm $ub Numeriano non vixerit
MSS.quam impre&sa VenetHs.JniUis quidem legimu». P'1'nirrnsPelaLria, utidiufalsoputatum fuit, et videbitur
Kcti T«; <xy(e-$ Wiko-fioic,- r~i; otx ro ;xr, diz^xpilvxi viu OctobnsJ w Martyre Antiocliena niillum Impe-
scutjW, iooiyr, tzooz yijv k*. tov u^ouc. Tovzy.v >txi o vj rutorem. nuUumtempus mortis indicantia. Sed ipsum
y.ytmc, 'lojxvvr; Xoj^^z^aoz ey/.wuioic iz<u.Y^iv. Et elogium accipe :

S. Pelagias, quae ut ne violaretur, e sublimi prae- 3 'II dyt* UeXayiat imr,oyvj ln't Nou^sptxvo-j rou cum hoc rto-

ceps ruit in terram; cujus et S. Joannes Chrysusto- Bxo/./io:, ct.-j

'
\v'.<.'r/y'7.i -.?_ IjvV;, yivyjz £>'j'j:oj. P'°-

mus laudator extitit. //; Mcnxis wro : Die ixJunii Ma%v ^s o "Aoybiv t^; Tio/.£f.};, 5t« yr,<. ri-iy-wr i
'fj-.rj,

;'ad s referi Sirtetus in Menologw, mimts rectej san- y.rdi-iOs >j~.L?-v>i-'j^ T'jO /.'.azr.iy-i. y-jTw. Oios txzz}.-
ctae Martyris Pelagire Antiochenae; qua> eum accu- Oovte;, -r.i<-,iiy:jy't.i^yj Tov oJxoW yj-rc, jSou/ouivot tov
sata esset apud Praisidera suaeque metueret virgi- xuiza.rjii aaiTYv. M«0o'jo"a oe touto y, 'Ayi'z, r.yotv.y.-

nitati, Deum precata est; ac decenter cooperta, /i0"£ U.CA.00V r.i'jt.iLZi'j%L, e(0c s> Evovateftivti xareX9ij' t-^v

summam domum, in quajussu Prifsidis detinebatur, oi TiitlO^TWv iizi Tr, vzw/ivzt, i/.ivjy, ax^iv.^y ro-j;

conscendit. ; seque inde praecipitans, animam suam wztAzz sv :<]s T'Jtco) iv ot ittj/lvj -'jnnvjyi^h.t, ir/y-.ii-
r
Deo reddidit. Venerabilis Joannes Chrysostomus VjfjX Tz; yd'jy-t iuci -'> .; 'j; j'.j/;j.o'>; aowja (; ziv ov-
encouiiis ipsaiu celebravit, tum propter illihatam oavh-j, )Tf<oy,tJ;aTo iizl noXii icpo^ t)eov, p.r, Trapaoo^rvai
r
ejus castimoniam, tum propter exercitationem vir- Toic aTpZTiwTatc, ct)Xx roo to3 y.c,y-f rrjxi r.oot 7-Jtov

tutis admirandain. y.-.iLiw ayvrm y-y.\ x»9apav" xat zx-jzct ecTTovaai /.xi
^
2 Eadem Menxa dte vm Octobr/s tres Pelagias az{j.vrjb$ iziOi<jZiii\xact i7j~.h, r.yoiow.i to rrjivux toj
r
fn Men.tis di&tinguentes t primam appetlant sauetam Matrem Kvptti). My. :'>ij 'ji
'.'j :j-.y
Aj/wv, ^tx v'oj avv xCzy
etiam 8 Oct nostrami; estque famosa illa peccatrix, quse vulgoPoz- i^siiXdiyi ".". :
'- ptaOTv.

nitens audtt. rcfereturque a nobts vm Octobris. Alte- 4 Temporibus Numeiiani Imperatoris floruit S.

rian nominani sanctam NTartyremj estque Tarsensis, Pelii{j;ia Antiochiae Syriae , genere illustris : quam
de qua nos iv Muji. Tertiam indigitant sanctam Vir- cum Praeses istius civitatis inaudisset religione

ginem, debetque una et eadem esse cum hac nostra Christianam e^se, iuilites misit ii>sam capturos : qui

Antiochena; «n etiam ex addito EL><jw coltigilur, abeuntes circumdederunt doraum ejus. Quod ubi
q«-imc>s tn iilo non appclletur Martyr; imo violenta sancta Virgo auimadvertit, paululum ut expectarent
mnrte noii occidme insinuetur; illum enim defectum rogavit, donee induta descenderet : illisque consen-

prxcipilium ejus tieutibus et promissione fisis, vertit se ad orieniem.

supplent adjuncti duo uersus, qui ad
illo ipso in [oco quo solita erat orationes suas Deo
non obsmrr alfadunt
KtjYiUviv ravynvaa. xpr^vov %i<r/yjr<z uiv/xv. otferre ; manibusque et oculis in ccelum sublatis,

Kprjxvot; rov hyBoin euffuu^ Mi>- ,

diutius Deum precata est, ut ne militibus tradere-

Dum praecipitio corporis, pr?ecipitium tur; sed prius ad ipsum Iimc abiret easta et im-
Majns fugis p-udoris, inimicum probe, maculata, quam comprehanderetur. Atque lueecum
Pela^ia virgocasta, praecipitas tuum. dixisset, seqne deceuter urna-set spiritum Deo ,

Similiter tres distinguit Pelagias Menologium MS. reddidit. His autem auditis, obstupuit curo suis
nologio Basi-
ttt peranliquum, -/ttod Basilii Imperatoiis iussu conscrir Prseses, et miratus est.

ptum putatur;*ed Tarsensem assignat diei vn Octo- 5 eum in pr<emis&is allegentur sancti Docto-
Se<i

bris, reUquas duas octwse. Elogium quod de Antio- res, Ambro&iusaiqueChrymtomus, qui S. Pelagiam

chena Virgine contextum dat, convenit fere cum Me- laudaverint ; ipsos, ut vetustissimos au< !<>;.<, hquen-
adjunxit lamen linperatorcm, sub qtto tes audiumus. Ambrostus, de vera Itbertate ac serntuU
nxis impressis :

Jiiutt T. II 20 ad
 154 DE S. PELAGIA VIRG. MART.
ad Simplicianum ,'quotl opusculum, nisi Epistolam ap- sinu, quo pudorem tegerent, nec gressum impedi- D
quw fluvio se
AIXTOHE C J
prllarc mahs, tn alitionc Coloniensi anni 1610 T«mo t rent consertis manibus tamquam choros ducerent,
;
mergunt
pag. 407; in Parisiensi vcro anni 1 M8G, Tnmoicol. in medium progrediuntur alveum; uhi unda torren- pudicitlx cau-

937 reperirc cst) sic ait : Quid sublimius S. Pelagia? tior, ubi profundum abruptius, eo vestigia dirigen- sa.

Eiuidem Nulla pedem retulit, nulla suspendit incessum,

quas vallata a persecutoribus, priusquam tamen in tes.
opitd AmbrO'
eorum conspectum veniret, aiehat ; Volens morior, nulla tentavit ubi gressum figeret; anxiae cum terra
slum laus,
nemo me contingct manu nemo , oculo protervo occurreret, offensa? vado, Videres
laetie profundo.

violabit virginem. Mecum feram pudorem, mecura piam matrem stringentem nodo manus, gaudere de
incolumem verecundiam. Nullum praedones lucrum pignore, timere de casu, ne sibi filias vel fluctus
Christum sequetur
suaj capient insolentiae. Pelagia auferret. Has tibi, inquit, hostias, Christe, immolo,
liberiatem nerao auferet nemo captivam videbit :
prassules castitatis, duces itineris, comites passionis.
liberam fldem, insignemque pudicitiam et prosapiam Sed quisjure rairetur tantara viventibus fuisse con-
prudentiae. Quod servum est, hic manebit, nullos stantiara, cum etiam defunctce imraobilem stationem
in usus debitum. Magna igitur piae virginitatis li- corporum vindicaverint? Non cadavera unda nu-
lertas , quas septa agrainibus persecutorum , inter davit non rapidi cursus flumine volutarunt quin
, :

maxima pericula integritatis et vitaa , nequaquam etiam sancta sensu carens pietatis,
mater, licet

inclinata est. Ll quod probare illic intendit Ambro- tamen adhuc servabat amplexum et religiosum ,

sius, veram scilicel libertatem in virtute ac sapientia quem strinxerat nodum nec morte laxabat; ut qua3
posttam esse. religionidebitum solverat, pietate herede more-
G Sed uectiratiiis etiam traelat de eadem Saneta retur legendum pulo, pro mereretur) nam quas
(ita

lihro 3 de Firginibus : ubi qurstionem proponit, Quid ad martyrium junxerat, usque ad tumulum vindi-
super eorum raeritis existimandum sit, qui se prae- cabat.
cipitavere ex alto, vel in iiuvium demersere, ne in 9 Hactenns Ambrosius, satis, ut solet, ehquenter, Mrntio Pela-
g>x apud
persecutorum inciderent manus ; cum Scriptura tum dc Pelagia, tum de matre ejus ac sororibus;
Cfirysosto-
divina vira sibi Christianum prohibeat inferre? qux simul sub aspectum posuisse , deinceps juverit. mum,
Propositam autem quxstionem resolvit, atque exem- Ner minus juverit adduxisse liuc pauca, qux Chryso- E
plo S. Pelagiae probat , tales virgines tuendec ca- stomits habet orationein sanctum Martijretu Ljnatiuni,
stitaiis amore laudabiliter sibi mortem intulisse , et qiunn postridie festi S. Pelagiae rreitavit. cujusque sub
marlyrii gloriam obtinuisse ; sic respondens : De exordium sic alattm SaucUv itulicat : Heri pueila,
Virginibus quidera . in necessitate custodiae con- plane adolescens et virgo , beata Martyr Pelagia ,

stitutis, enodera lmbemus assertionem; cum mar- magna cum laetitia convivium (ita festivitatem ejus
tyrii extet exemplum. S. Pelagia apud Antio- appellai) nohis apposuit : hodie celebritatem illius
et rlta
comjicndio chiam quondam fuit, annorum fere quiudecira, so- heatus hic ac generosus Martyr Ignatius vicissim
dcsctlpta, ror virginum, et ipsa virgo. Haec primo domi clas- excepit. Jttverit denique ex VUa S. Luciani , quam
sico persecutionis inclusa , cum se a prjedonibus vn Januarii illustravimus, et ab antiquo Auctute ano-
fidei vel pudoris circumsederi videret, absente ma- nymo scriptam diximus, quamque. germanam et scri-
tre et sororibus, vacua prtesidio, sed Deo plenior ptorum perpetua raeraoria comraendatam, ait Baro-
rt in Vita S.
Quid agiinus, inquit, msi prospicias, captiva virgi- nius ad an. cccxi nitm. 3; juverit, inquam, illu inde Lucianl.
nitas ? Et votum est et metus est mori quia mors : decerpere qu:c huc spectant, et num. 10 (ubi de disci-
non excipitur, sed adsciscitur. Moriaraur scilicet, pulis, qui ad S. Lucianum Nkomediam venerant) sic
vel si nolunt licere moriamur. Deus remedio non
: legunlur : Aiunt autem Pelagiam quoque fuisse ex
offenditur, et facinus fides ablevat. Certe si vim ejus discipulis ; quae Antiochiae Syriae vix.it : qure
ipsam nominis cogitemus, quaa vis voluntaria? Illa etiara dicitur seipsam e tecto altissimo dejecisse,
niagis est vis, mori velle nec posse. Nec diffleulta- cum accessissent qui eara erant comprehensuri ,

tem veremur. Quis enim est qui vult mori et non timens ne abominandum quid per vim sustineret
possit; cum sintad mortem tara proclives vise? Jam (eratenim virgo) et eo modo esse mortuam quam :

enim sacrilegas aras praecipitata subvertam, et ac- etiam in hodiernum usque diem honorant tamquam
censos focos cruore restinguaiu.Non timeo, ne dex- Martyrem, qui sunt Martyrura araantes.
tera deficiens non peragat ictum nec pectus se ,

dolorisubducat nullum peccatum carni relinquam,

:
§. 11. A quiOus ejusdem nominis distincta, a
nec verebor ne desit gladius. Possumus mori no-
quibus indistincta Pelagia nostra. Quxdam
stris annis, possumus mori sine carnificis beneficio.
de matre ejus ac sororibus.
Matris in gremio fertur ornasse caput, nuptia-
7
lem induisse vestem, ut non ad mortem ire diceres, \jt cosptam num. % distinctionem trium sanctarum
sed ad sponsum. Ast ubi detestandi persecutores
Pelagiarum prose-tuamur porro, loquendum itobis est Pctagi.r di-
ereptam viderunt praedam pudoris, matrem et
sibi
cum Episcopo Veronensi stm-juiintur
Aloy&io Lijiotnnnno, iu sua,
tres
cum vtta sorores cceperunt quaerere. Verum ilte spirituali tvl duas S. Joannis Chrysostomi de S. Pelagtas !au-
inntris a c
volatu jam campum castitatis tenebant, cum subito dibus orationcs, Praefatione; ubi sic orditur
sarorum, : Arbitror
hinc persecutoribus imminentibus inde torrente
,
te, optirae lector, pro certo habiturum, aliam esse
fluvio exclusai a
fuga, inclusa? ad coronam Quid ; Pelagiam, cujus "Vita jam prsemissa est, Turscnsrm
veremuri inquiunt. Ecee aqua, quis nos baptizari
nempe, de qua nos egimus iv Maji; et aliam, quam
prohibef? Et hoc baptisma est, quo peccata do-
deinceps cluabus orationibus divinus Pater Joannes
nantur, regna qua:runtur et hoc baptisma est
:
Ckrysostomus suavi suo eloquio ornaturus est.
post quod nemo delinquit. Excipiat nos aqua, quse Prior enim Pelagia in judicium coram Diocletiano
a t.ipomanito
regenerare consuevit excipiat nos aqua,
quse vir- :
Imperatore, matre infideli prodente, adducta est,
gines facit excipiat nos aqua
:
quse ccelos aperit, , ac bove asneo incenso combusta adde, id factum :

infirmos tegit mortem abscondit

, , martyres red- esse Tarsi in Citicia, unde
Tarsensis appetlatur.
et
dit. Te rerum conditor precamur, Deus exani-
; 'ne Secunda vero hzec Antiochena virgo christiana ,
mata spiritu corpora vel
unda dispergat ne mors ; matre orta, in judicium non est adducta, ncc igne
separet funera quarum vitam non separavit affe-
,
absumpta, sed se ex alto praecipitem dedit, atque ex.
ctus sed sit una constantia, una raors,
:
una etiam eoconsummata est, idqne Antiocluw, non Tarsi, Ex
sepultura.
quo etiam admoneris, Pelagiam An-
tertiara illam
8 Hsjc effataj et suspensae paululum incincto
, tiochenam;... quae prius meretrix, rooxad Dominum
conversa,
 DIE NONA JUNII.
155
A conversa, singulare cunctis peccatoribus.pcenitentise tam sibi
videntes praedam pudoris, matrem et so-
D
praebuit exemplum aliam oranino ab his duabus rores ejus, cceperunt quaerere. Rreptara sibi
viilebant *t'croM
,
c. j.
esse, quse virgines extitisse leguntur , licet una ex prxdam pudoris Pelagiam, quam imprimts qttxrebant.
eis etiam Antincliena fuerit. Sed quomodo ereptam ? iVon aqnis aut flttmine, ad qux
1 Lipomanno Galestnins in suis ad
Sulfriigatur tttntiim confugisse mater et sorures legtmtttr, non ipsa:
tt Gukstnio: Martijrologium Notalionibus die iv Maji (ubi de S. imo ipsa jam erepta noscebalur satcllttum poteslati,
Pelaqia Tarsensi,) atque ait : Tres numerantur Pe- alio modo morlua. Matrr igitursola, cnm alits
flhabus,
lagiaa una Tarsensis, de qua hodie (iv MajiJ...
:
juxta Ambrosinm, dicenda est fugissc ad
fluvium; eoque
altera Poenitens vm Idus Octobris tertia Antio- , ; prohibita longius procedere, instanlibus a lergo
hostibus,
chena, v Idus Junii, de qua Mediolani fit vin Idus niulittssc aqms sr commitlere qiiuin miiitibui, rt satvo
Octobris quo die Graeci item celebrant trium ha-
, putlore mortem oppeterc quam itlo , perdito prolraltere
rum martyrium seu obitum potius. Atque hxc ad, vilam longiorem. Imo
etiam Bnrmitus debet Amliro-
ipsr
distinctionem trium illarum convincendam satis sttnto stum ahter intellexisse in Annalibus, quam in
Mariy-
ui niltil de diversis diebits dicam, i/uilius a/md Lnlinos rologio explicat. Ad annum quippe cccix citnto Am-
singulm coltiuiur, ac Marlijroloijio Roinano iitscribuntnr: brosii de Pelagia texln, continuo subjungit num. xv
die iv Maji, Tarsensis; ixJuitii, Antiochena Virgo textum Busebii, ejusque verba de nrcatts vohtutaiio
Martyr vni Octobris , Antiocliena pcenitens. Sed
; prxcipitio, mtelligivult dr. Pelagia Ambroiiana.
quarlam addeve videtuv Baronius, in Notattonibus ad 14 Sed ilubium muverr nonnemo possit, num re
Itic
Martyrologium txjunii; illam sciticet quam Grseci , ipsa innoluerit Eusebio Pelagia nostra, de ejusque.
vin Octobrts cum Tarsensi et Poenitente simul propo- matre ac sororibus ab rmlem agalur quando tta lo- ,

nttnt,atque Antiochenam appellaul; qnamque ttos indt quittir dc ChristianU Antiocbix proptrr religionem
, iVattr et /ttt.t

elitun citm sito elogio produximus supra nnm. 2 et 3. rarie critciatis, l,l,ro vm llistmm E ""~
Ecclesiasllcx cap. V""'
et putamus nb Itodiernt Antioibena inilistinclam, uti xxiv, jnxta Christophorsmii, atcap. x.ajuxta Valcsii
mwJr,
]) ibidem ccepimus monstrare ex vrrsibus, adjunclis elogio divisionem : Jam vero quaj apud Antiochiam gesta
E
qitod Mcn.ra tltdriu bubeitl , manifeste altudentibus ad sunt, quid opus est in memoriam revocare ? Ubi
alii
prxcipilationem ,
qita intrriit. Sed citr distinclos opi- craticulisimpositi.... alii dexteras suas in ignera
natur Baroniust In eodem Menologio , octavo Idus immittere maluerunt, quara impia libamenta con-
Octobris agunt Graci, inqnit de alia Pelagia An- , tingere. Ex quibus nonnulli perieuium vitantes
tiochena, qua) , antequara teneretur a persecutori- priusquam caperentur et in insidiatorura manus in-
bus, oians ne dispendium pateretur virginitatis, in ciderent; e sublimibus tabulatis pracipites se dede-
pace quievit. runt; propter impiorum malitiam mortem lucro de-
12 Aliam vocat nb illa qu:r Itodie ccdiiur; non atio, putantes. Quaedam etiam sanctissima femina et aui-
pulo, nixits funilnmentn, quam qttoi e.ristimet in pace mi fortitudine admirabilis ; opibus ac splendore
quievisse ahtul enim niliil allegat discriminis
:
imo : generis, bonaque imprimis fama Antiochia? percele-
fatetitr, quod in Martyrologio de una eademqne Pe- bris, qu;e duas filias virgines, corporis forma et
lagia Ambrosius et Clirysostomus aeque citentur, setatis flore praestantes, Christianae religionis praa-
quodqiie conveniant in Martyris nomine et loco; ceptis instituerat cum plurimi
; , stimulante ipsos
nimiruui quod Pelagia nomine; et patna faerit , invidia earum latebras curiosius
,
, investigarent ;

Antiochena quod insuper ne jacturam pateretnr deinde comperto eas apud exte»os degere
; ,
omni ;

virginitatis, mortem voluntariam oppetierit. Nihil studio atque opera Antiochiam eas evocassent
ergo diversitatis est, nisi qttod altera in pace quievit, postqnam mulier sese ac in militum
filias laqueos
ut ptttat Baronius : sed non id putat Ambrosius, non incidisse sensit, ad inopiam consilii redacta , filias
Chnjsoslomus, non Mensta Grxcorum ipsa aut Meno- allocutaest, et quanta ipsis mala a militibus immi-
logia. Prxcipitio interiisse suam luculenter ufflrmnt , nerent exposuit omnium vero malorum gravissi-
;

Clirijsoslomus ; ut mfra put.-bit . Idrm dc sua sopponit mum ac maxime intolerabile esse stuprum, cujus
Ambrosius nitm. a nobis productus, cum ila loquen- minas ne auditu quidem sustinere, sibi ipsi ac filia-
tem favit, mori paralom, ut castitati sux consiilerel : bus fas esset. Ad haec, animam servituti et obsequio
Jam sacrilegas aras praecipitata subvertam, et ac- daeinonum mancipare omni morte exitioque pejus
censos focos cruore restinguam; qtwd non sonat, in esse, cum dixisset unicuni adversus hiec omnia
;

C pace quievisse. Et pergit Non timeo ne dextera : , reniedium esse admonuit; si ad opem Christi con-
deficiens non peragat ictum.nec pectus se dolori sub-
"
fugerent. His dictis idem omnes consiliura amplexse,
ducat... nec verebor, ne desit gladius. Qttare? Quia cum ad medium itineris pervenissent, facultatem
possumus mori noslris armis, possumus mori sine a militibus petunt, ut tantisper de via deflectere
carnificis beneficio ,
per prsecipitium nempe votunta- siln liceret. Quo impetrato compositis honeste ac ,

viiiin. Mensea ipsa et Menologia aliitd non habent de decenter vestibus, in prieter fiuentem fluvium se
mortc ejus, quam quod spiritum Deo tradidit, irap^- conjecerunt. Hactenus Eusebius ex editione Falcsii.
$w.i -"; nvEvixa Kupiu;
-.<'<>
sic nl prsescindant a modo 15 Cedrenus in Compendh has facit nxorem et fl-
quo tradiderii , violentusne tlle fncrit, an iion. At in lias S. Adanci, seu Adauci. anno xi persecutionis nnrl s '"''

ailjiturtis versibus mortem violentam s A<la " ci

, et quidem per Diocletianx passi in Phryqia. Sed rmu Adancus, n<i-
r r,, . ., r ,
nxor et ftltx ;
prsecipilium accersitam , innuunl eadem Menxa . ut timie {tatus,
,
tti Phrggta passus sit, <iut<i uxort uc filta-
num. 2 dixinnts. bus ejus cum Antiochia? Neque vero siluisset Euh'-
aometAm- 13 Sed pergit Barnnins , loro citato ad IX Junii : biu* tuiii arctitin sauijuiiiis vinculum, si tulc inter ipsos
''"?"" Verum inter se discrepant quotl ml Pelagiam
"'I? , fncit, intercessisset; prxsertim cum non muitis versibus tn~
ctla
Ambrosius n Chnjsostomus ; dum Ambrosius eam una tcvjertis dr Adanco rt mutre cum flltul<u\ mjat : imo
cuni matro ct sorore fluvio mersam testatur; Clirv- tamexpresse distinguit tnter se ioca, ubi singuli passi
sostomus aiiteiu e sublimi tectose dedisse praecipi- siint, ut mhi/o tiiiijorrni inlrr hos, <i<iain iutrr ittacon-
tem dicit. Quid ad ba>c dicamus non habcmus. , nexionem innuere videatur, Baronius ad annum 309
Ita illc. Sed Itnbemns nos quod dicamtts; mersam qtii- itnin. 15 aliier srutit, m eamque inclinat senteatiam,
dciu Pelagia matrem fiuniintex Amhosio cou-.i„<:, et itl bunc Eusebii ntirrutimirm inteltigendam putct de
mersam cum flliabus saltem fuemnt duatus ; sed i/l.v iisdem Pelagiae s<<r<>ii/nt* ac matre, </<• <t<ttbns Ambro-
diverste u Pelagia ; quam idem Ambrosius jam unie stitiu toquenlem audivimus £ I ; quamquam enim ctr-
stbi mtirtem intttlisse sine gladio et sine carnificis be- ciiiiislttitlrr perquam dtvcrs.r rrferuntur, refiiiinlui
neficio indicat, quam detestandi persecutores, erep- taincn ntrobiqiie gettus rt fluis morlts eadrm ; >jit<«/

neuipe
 !5G DE S. PELAGIA VIRG. MART.
ncmpe flnvio sc stta sponte merscrinl, idquc nc pudici- jam ubique circumcorsnntes videbant) ventnras se

JUCTORE C. J. Hoctptum amfmnntur ex vrr- intelligerent, et ab iis metuerent turpem in corpora

ti/rjaclurum faccrcnt.
sett Pelagir sua vim, ad fluvium Orontem cucurrisse. vnltns
pollus tnatcr Kt, 70« BtMHu
proxime pr,vm>tnt narrationi sum
de matir ac fitiabus ; quando ail, nmmilloB Anttorhi.r, obnupsisse flammeolis, et in profiuentem praecipites
tt sororcs-

priusquam caperentur et in insidiatorum manns periisse.

18 Laudantvr ili.r qitidrm, ut Christianw et aman-
inciderenf, wblimibM tabuhitis pra^ripites se de-
ptitlmis; sed an cl ittiidamhc suut nb iiicuisaui
disse. Qiabus cahts, lcste Baronw, Euseliius plane
tcs sed non a s
woricm, nc Ubidinem incuirerent ae peccato Attgustino
nnscitur signasse Pelagiam, paitcis usus verhis, quasi sponte.
conscntiicnt? Non sanc taudandas ideo, scl stimmo
pulnrcl fnctnm Virginis, tam admirahile el passim no-
tttm, plttrthusr.rplicart non drl>ere. L'st qm mspicalur, dedecore dignas censet Augustinus ; cmn ad simiiem
dc his matre ac sororibus S. Polngia?, agi a Chrtjso- qu i stionem respondel, lib. 1 de Civit. cap. 25. Si de-
testabile facinus et damnabile scelus est, etiam se-
stomo sub iwmwibtis Domnin», Rernices ac Pro&do-
Oes, ffomiUa Ll apud Fmnloncm librn 111. £V iicrum,
ipsum hominem occidere, sicut veritas 'manifesta
qut fieri posse putat, <i>tod Mvrtgmhgiwn Bomaman proclamat ; quis ita desipiat, ut dicat; jam nnnc
xu OclobrU, ubi Antiochiae sanctorum Martyrum pecceinus, ne postea forte peccemus?jam nunc
Beronici, Pelagise virginis, et aliorum troadragmta perpetremus homicidium, ne forte postea inci-
novera passionem notut, de Pelagia nostra ejusque ma- damus in adulterium Nonne, si tantuni domi- '?

ac sororibus intelligt dtbeal. Sed Chrysostomi ora- natur iniquitas, ut non innocentia, sed potius
tre
Pelagia, ahaque de Domnina et filiabus peconta eligantur, satras est incertum de futuro
lumtt de
disparata inleree exprimuni loca et cimtmstan- adulterium, quam certum de prfesenti homicidium
nimw
ttas. Martyroiogium vero mimernm majorem assijuat
Nonne satins est flagitiuin committere, quod poeni-
Murttjruiu, quamut Pelagiae nostT&conveuiat. Quare tendn sanetur; quam tale faciims, ubi locus salu-

de ftts jilunbiis agere uuitc nihtl allincl : atttncbit forte bris poenitentiaenon relinquitur? Et Gap, sequenti
snh fnicm : Hoc diciraus, hoc asserimus, hoc inodis
ad xu Octobris.
omnihus approbamus neminem spontaneam mor- ;

an sit tem sibi inferredebere, velut fugiendo molestias

temporales. ne incidat in perpetuas. Neminem pro-
Martyr
'

pter aliena peccata; ne hoc ipso incipiat hahere

\feorgius Cethcnus, in suo hisforiarum Conipcntlio, gravissimum proprium, quem non polluebat alie-
Qtti se ipsos
pprimiuit, i oi <<;iit dc ntatrc ac (iliabus, quse ut puttidtise suse
num. Neminem propter sua peccata prieterita ; pro
plerlque cotisulcieiit, sesc iu aquas prsecipilarunt, ait : Quees- pter qua^ magis hac vita opus est, ut possint pceni-
nefarii,
tionem esse, sintne effi Martyribus annumerandae, tendo sanari. Neminem velut desiderio vit» tnelio-

LCudem qusestio instiini potestde Pelagia, quse se prse- ris ; qure post mortem speratur; quia reos su?e

cipitio; eadtm de alris Chrrstianis feminis, qux aliit mortis, melior post mortem vita non suscipit.

modis vitam sibi ademerunt pothts, quam peccatum Nemintm item posse, propter declittationem peccati

qtiodris committerentj aut pudicitise jactvram pateren- instantis ; probat toto capite 17.
fnr. Ftitcuditm quidcm est, quod actio istiusmodi, qua 19 Nihilominus, salvtt rnagm Docloris, quem et imo et

sibi quis moritm sponte infeit, si in seipsa consideraia fauere ndbis mox videbimus, auctoritaU hac; aio, lau- Miirtijres ali-
qui appellatt
fiicai, nnn moilo non digna martyrii nomine, sed impia dabilem esse Pelagiam nostram, ct ob amorem aistiia-

iis, ct ob v.oiicm ipsam, amore cjus per prtecipitium

nefariaque dici debtat. Fatendum insuper, quod ple-
vumque in eadem nnpietatis culpa judtcandus sit esse, qu.rsitam nc invcntam, atqnc hanc martyrii nomine
guisqvns seipsum interimit, vel ut miserias prxsentis dettiinuitam. Potest id ostendi e.r pluribus Tabulis ec-

vitse cradat, vcl ut ad feliciorem stutum iranseat, r/csitif.!tc!s. qux sttmmam hac i>i re ftdem o'<t< tere -/--
vei
ut commissum oHm peccatum in se vmdicet, vel ut bent, Quotquot enim oidi foidi antem Grsecas el Ar bo

iv.slitits ejus pcncufiim critet, vcl denique ut rim pu- Mgyptias, et Latinas) fbre <>>tiiit\ koc die Martyrem
don sin> itc pulwiitr infcrri. (imuui quippe maia tsia, fitciunt Pelagiam expressis terminis uti docent citatu :

qute morte declinurt cupit, minora sunt, <\nam ul tunto §. 1 vcrba e;r Marttjroloqio Romtnw, Menxts Gr.rco-
impendio fugiantur: bona vero qxvx consequi stulte iu- runt, ct Vtta &'. Luctani: nec non e Sanctis Patribuv, a Martijrolo-

tcndtt, tttntum abest ut consequi tlla via possit, ut xter- Clvrysostomo, qui ipsam beatam Martyrem vocat ; el gls e/ SS.
Patribui :

num vnser pcrdituriis sit. Ambrosio, qni in ipsa martyrii extare exempluin
F
17 Quid trgof an nulluste hudabiliter possit oc- affirmat. Martyrem similttcr exprem appetlant fii.t

cidertj aitt unquam? Laudatur in histotm

occiderit Sanctorum non ita pridem editx Venetiis, lingna
Romanis Lnnclia, nota matrona, qux violatam pwli- nitnc Grxcis vulgari, sub hoc titulo, M*nvi 'louvfto
cittam sua morte crptavil : landatur in Iisdvm Uticensis •jy.-y,. 7>5<; xyiai p.apnjpo; YiO.y.yiaz, tt5; ev Avrio^eia.
Nonnulli
Catn t
cujus clanssimi excessus Utica, ait VcLlcrius Mensis Junii die rx, sanctse Martyris Pelagia; An-
lawinti a ncmpe Pelagia
Getitilibui,
Mniiiinis, monumentum est, in qua ex fortissimis tiochena?. Itcm Molanus in Aucturio Usuardi : S.
ejus vulneribus, ma?iu propriu inflicth ac iteratts, Pelagiae, Virginis et Martyris Antiochenae, quae se
plus glori» quam sauguinis emanavit. Scd h;rc <jen- ex tecto prsecipitavit, ne in illusorum manus inci-
titutm laus est, neuttqtiam laudanda Christianis. Lau- deret. Similia habet Canisius m Martyrologio Ger-
tiatur ab his apnd Nteolaum Oloum in historia dttilz, manico. Dcnique tabulm Jrabo-JEgijptir satis c.rpri-
matroua Aquitcimsts, Digna nomine, genere vobihs, iniin! Marlijnum ejus, cum inqttiunt ; Cert.amm S.
reiigiont ciwra, admirabids midicitia, venustate pcr- Pelagice Antiochens.
quam decora : qv.se cnm, occupata civitatt sna, tnau- 20 Eodem modo Sanctas Martyres facit Ambro- mater ac ac
duet Hunnos in obvios quosque ft-rn<, in fcmiwis VBTO sius niatrem ac sorores Pehgiae, cum dcscripta illa- soiora eju$,
pulctitudine prxstantes itbttiine s.cvirc, in supertorem rum mortt, ait ; «anctam matrem, licet sensu caren-
mdittm snantm partcm consceudit, statitens mori potius tem pietatis, tamen adhuc servnsse amplexum fitia-
quam vim pati; cumque re ipsa illam sibi paran a mi- rnm... nam quasad martyrium junxerat, usque ad
lite quopiam, forma ejus capto, viderct, in subjectum tumulum vendicabat. Quid de sanclissima virgint
Nunthontem flwolum sese prxcipitem dcdit.
Laudantur Apollonia, qux omnittm scriptis ac imguis prxtlicatwr
HmilUer apud Procopium, de bella Persico lib. 2 cop. Moriijr, nonue st> vpsa uttcrcmit et sponte sittt in e.t S. Apol-
alii etiam a
Christianis,
8 (tihi de occupata per Chosroem Antiochia) geminae ignem insiliens ? impia ctttu tm-
Et cur interemit ? Ne lonia :

illustrinm istius civitatis crvium uxores, quas fe- ptis verba proferret. Tcslatur enim Mttrtyrohginm
runt urbe egressas, cum in manus hostium [quos Romanum dc ipsa ix FebruafH, quod cumpersecuto-
res
 DIE NONA JUNH. «57

res, constructo ac suceenso rogo, comminarentur

vivara se eam incensuros, nisi cum eis impia verba §. IV. Pelagix &tas. Marlyrii tempus. An
proferret; pauiulum intra seinetipsara delibe-
illa tei/iplum ConstantinopoliY Acta.
rans, repeote se de manibus impiorum pmripuit;
et in ignem, quem paraverant, majori sanoti Spiri- I lon multum operx in assitjnanda icfate, qua obxil

tus tlamma intus aocens», Rponte prosilivit. Ocndit Pelagia, pnnendum ertt ; nndtum erit i>i iletrrmiiiando Annos 1$
nata
igitur sc Apolloma occiderant et Pelagia, materque
; :rr,r Cluistionx anno. Aitatr niun puellam VOCOt
ac sorores ejui : occnht « illa. ne impia oerba pmfe- Clmjsnstcmns, plane adolesceniem : ei distinctiue
ren&peecwet; occidsr.unt se islx, ne libidini corpus Ambrosius, qumdecim fere annorum ail cum
fmsse.
esopomntes, pudkiUum perderent ac pecoato consenti- quetsita a militibus f per mortem effugil eorum manu*.
retit : mors Apolloniac pmponebatur, sed intra minas At quoto Christi anno! Silent kic Martvrologia. Nam
adltitc stabai persecutorum } propimebalur el Pelagiaa quod mter «mnia \iduin Bnsiln Menologium assrrit,
ac soctabns, post vwiafa corum corpora haud dubie temporibus Nuuieriani fuisse Pelagiam, factum rr-
infrrenda. Quumobrem cum paria inter vpsas fuerint rore librarii putavimut supra num. ^ Neaue enim snb
pleraque omnia : dicendum, pari quoque Spiritu intm ipS0t ad nnriiiin <:\:lx\xiv C&SO, potcst nnta fuisSO Pe-
molas, mortem per se ipsas anticipassc, ut perictdo lagia, puella plane adolescens, et annoruin fere
piccandi se subducerent, et castx ad castissimum spon- quindecim cum obiit. Obui autcm verosimiUime post
sniii riinis advolarent. Utque illud fecit Apollonia, ma- scaili iv annitm m; Itim quod tlla anno Dwclrthini
jori Spiritus saucti flamraa intus accensa, quam erat severisshna, ei ante illud lempus nnspiam nsa, pubh- rtinl initU)

externa rogi; tta debet eUam in Pelagia idem Spiritus cata sunt cd'cta adversus Christianos, eorum tem da ac sectti iv,

sanctits singulari modo operatus esse; cum xque hanc libro.s ; inm quodinter Martyns Antiockenos, pontpu-
atque illam Martyribus sanctis annumeret Ecclesia, blicationem edicli patsos, ipsa quoqjte enumeretur, aul
21 Quid atl hir Augustinus? Negantem supra au- snlirin tacito nomine indicetur ab Eusebio, uti supra
dtnmus, cuipiam l/crrr quavis dc cnusu sibi mortem cnm Baronw sumus tum d< hiqtte quod in Vito
opinati ;

'•

inferre. An igitur ab Ecclesia disscnimt, mortem S. Luciani nominaiim dicatur Pelagia tx ejus disd-
quod non
Apotlonise Pelagiasque laudibus proseqitente? Absit Durianvs autem a nobis itatuitur, ri
pulis fuisse. l

negat etiam
Aitattstinus imo conseniit ; eum cap. 16 de Civit, admittit, sancfas mentaiio ad Vtlum. vn Januurtt tUustrutam, martij-
feminas tempure per&ecutioni*. ut msrrfalnres suec rium passus annn CCCH.
pudicittEe devitarent. in rnpturum atque necaturum i'i Quid st drciter hunc ipsum annum Pelagiam <i forU "ii

se tfnmen projeris.se, eoque mod<> defunctas esse opprtuss, 1

mortem dicamus, et quidem posi Lucianum? iio rjus n

;

earumque martyria in Cathnlica Ecclesia venera- Quamvis enim oppetiisse possti ante ipsum, et tamrn
ti<iii-' (-•1cIiim , i'1!m:i Ji'"ijiieiil;in iwn vl>s<nre indicans,
: ex ejus discipuiis fuisse, quod Vita tantum asserilj
aut Eusebianam Sophroniam, out Ambrosianam ma- nihilominusprobabilior videlur ia lu ata opiniopost
quod reliqui "nn, ejns <l.srijmH, qui
,

tirin inn suis filiabus. Addit quidem Augustinus, quod

i obiisse, proplerea s

de his nihil temere audeat judicare, nempe qtto tn Vita Luciani rtum, 10 ewumtrantur, snpervixerint
iitni ac mo<lo colantur ac Martyres sint: esse enim
i martyrio magistn sui : cur non et Peiagia? ' m ipsa

Martyres atque coh negarenon audet. Moxautemin sola, si jam mortua, inter vivos recenseatur? Sttpervi-

modnm inquirens, scitnonem sic prosequiiur: Utrum cisse autem reliquos, manifeste commonstrat auctor
sed txaoatf
dlvino niitu
ennn Etvlesia.-. aluimluis fide dignis testificationibus, i ,m ,nt. aliqttos ad ipsum Nicomediam, quo vo-

fac/um csse, ut earuoi tnemoriam sic honoret, divina persuaserit catns ni quaestionem fuerat dntiocnia, venissi ; aiios

auctoritas, uesciit: et tien potest, ut ita sit Quid iion vcnisse ; el ex horum numero fuisse Eustoliam,
si enim hoc fecerunt, non humanitus deceptae, sed Dorotheam, et Severam. Tum addit ; Aiunt autem
divinitus jussae; nec errantes, sed obedienfns ; si-cut Pel tgiam quoque liiis^e ex ejus discipulis, quaa An-
de Sampsone aliud nobis fas m n e$t cn'dere?Cum tiochiaa Syriae vixit. Supenixerit igitur et tipsaLu-
autem Det a jubet, seque jubere sine uilis ambagi- dauo, sed >'"n multum; aun uno amiopost cessaverit

bus intimat, quis obedientiam in cnmeuvocet?quis omnino perscattio, mblatis lyrannis, et GoJtstantino

obsequium pietatis accuset ? Magno, feresoio, rerum potiunte.

22 Atque tlfl duin admittit magnus Doctor, esse 25 Barminis vi Notis Martyrohtgii ad v Junii ait, T< mpiutn
,
nonnttllos martyrii gloria decoros, qui se ipsos pereme- tuisse non tantum Antiochite, sed et Constaniimv ....
rnnt, consentit in eo Ecclesi t placitis; et <l>tm expticat, poli celebrem inemoriam S. Pelagia? ejusqueeure fm vi- ;
et nulli te-

merc Imi- quo movente se peremerint, extraordinarium ft cmlitus giam basilicain.impiuHiCoiistaiitinumCoprfinyrniiin.

tandum. insptratttm assignat modum, de !"" supra non dispu- demolitum esse, m testatur Cedrenos inCompenrlio.
tabat. Monrt nitrrra, iml/i temrrr imitandum pauco- Inspexi curt<mt< Cedrcnum, an Pelagi® huic nostt e

ntm. jni ab Ecclesia loudantur, exemplum jitnt ipsi ;

potins, '/»<"// alteri cuivis temptum tssereret Constan-

cum laude fecerunt, quod atits crimini dueeretur timpoli; nec aliud reperi apud ipsnm, i'inm >]it<>d

quemadmodum non ideo sine sceleiv facit, quisquis Constantini Patriarch.v cadarer projectum sit in b-
Deo unmolare tilium decreverit quia lioc Abraham : eum, qui vocatur Pelagium, \-A% Trc.'IiTovJr^r//:v o rrz

quamvis etiam laudabiliter fecit. Etporro e.rplicuns, quomodo irj(y.% ll-lzyiivc, Vtxo^" ou o ^sOfifjr: y.J-y/^ny., x*t
laudabiliter
ab aliquibus, per tancti Spiritus instinclum, unn modo raoov xaraSixr» ubipnus fuerat S. Pelai^ia?
Tto^r,^?;,
flat jubente Constantinus Goprony-
licitc, sed ctmm laudabilissime agatw, quod alii om- tem[>lum, quod invisus Deo
Deo.
ninn ilhcitum rst; pttlrhrr profert exemplum intlttts, mus demolitns. locum aepeli«ndis capite damnatis

qui cum obediens potestati, sub qua legitime cou attribuerat. Nihii kic daPelagia nostra poti^simum,

stitutus est, hominem occidit, nulla civitatis sna? imo ne quidem de Pelagia Martjre. Ut nihil hmcpro
lege reus est homicidii imo nisi fecerit, reus est :
it/a qua de agimus , Virgyne Martgre cmctudi
.

impeni deserti atque contempti. Qnnd si sna spr.nte possit potion jure , quam pro Tarsensi aut Poe-

atque auctoritate fecisset, in crimen effusi humani nitente.

sanguinis incidisset. Itaque unde punitur, si fecerit, 20 Sed pcttitiitspnuio inspiccrr hac temphtm lubet,

injussus; inde punietur, nisi fecerit, jussus. Quod truod altis iwn S. Pelagia?. W
Pehgii appeUatum S.
s Pelagtl
(jKOd atits

si ita est, jubente Imperatore quanto magis ju- ;

repcrio. De eodem quippe Pelagio o<jens Zonara< : rocatum
inquit, xipaoc, r,v -vj fzstpTVpog UeTjxftov, 8 k«8s-
bente Creatore? Sactenus Augustinus de lictto etnon 'jr.n-j,

lirito sn/cidto; rt nos dc smciditriim martijno; srcuti >.wv 6 ptflo9so?, xat j3ci9poy opu^a? (3a9uT«TOV ( kei tou?
/.arzyt/ov; pt-T-^st 7TpoffBTa|e. Dbi templum fuerat
loquendi modum Historico-Ecclesiasticum et antiquo-
rttm Patrum purttm pcttsi Imhentrs, <fuid
;
de tllo sub- Martyris Pelagii.quoddestruens unpius Coiistautnuts
titius nuncnon male disputent Thcolo<ji. Copronymus
 io8 DE S. PELAGIA VIRG. MART.
A Copronymus, profandum ibidem puteum effodi jussit, pellatus sit : unde opinati fuerint, templum qunque, D
U!l rOBE I i.
m eunique morte damnatos abjici. Ilaec Zonaras quod ante ibidcm extittssc scicbatur, toO ayiou Wiky.y(o\i

UbroiS, ubide S. Stephano juniore, qui sub Copro- potius quam TM ^yict^ Hilzytxt fuisse.

nymo necatus fuit, Jn ejusdem Vita MS. xxvm Xo- 30 Sed de tricis istinsmodi, nan maijni montenti,
vcmbris iliustranda, vocatur stmilitcr o rov etyiov f«ep- sil satis : duas quibus S. Pelagiam nostram laudavit

rupo^ Uikayiou vyoiSuncti Martyris Pelagii templum, Cbnjsostomus, adbuc Preslnjtcr Antiocbcitus, jirodttca-
diciturque ruinseproximum fuisse, cumillud Imperator mus Orationes ; qnas edidit pridem Latine Aloysius orationes
iconomuchus evcrti jussit. ffabemus igitur, idem tc/n- Lipomannus, Tomo vir de Vttis Snnctorum, ct cxiilo (tu,v s.

C/injsostoml
ptum ab alus S. Pelagiie, ab aliis S. Pelagio tribui : Snrius die ix Junii, Earum printam eamque pr<>h.>i<>
tteS.Pelagia
habemus insuper, et huncct illam, Martyrem appelr rcm ednlit postea, ctiam Latuto-Gr.rce, Fronto Du-
tartab ommbus, prxterqnam a Cedreno : sed vix ftti- c.rus noster, aitque in Notis, illam se promere e duo-
bemus, qtto sententias illorum Auctorum conciliemus, bus MSS. Chrisiianissimi Regis Henrici IV, in
aut utri Sanclorum prx attero sarntm fuisse tlicamtts quorum altero adscriptus margini fuit dies Octobris
templum itlud. vin, hoc pacto Mrivi 'OxToSpuo r,' : qua dic etiam in

27 Agit tle eodem tempio in sua C»nstantinopoli Meimloijio inscriptam, supra monttimus. In ultero Itxc
Christiana Dowinus >lu Cange ltl>. iv num. xxvi, et ftnt inscripttO, 'Ey/.WjUtoy tU zr.-j xyhv Ky.u C)i'JW U7.Q-

S. Pelagiae Sed postea iliustrans

Martyri attribuit. Tupa Utlyyixv, *iv Laudatio S. Pela- (tantur La-
iv 'Avxtojeiot.
tme tantum,
Zonaram, et libro ejus xv num. vn legens locum, a gia3 Virginis Martyris Antiochense. Hanc eamdem

nobts snperiori numero prolatum, ubi templum illud Lnwluitoneni,, cum Grxce jam legi possit apud Fron-

S. Pelagii Martyris appcltatur, /uvrere animo, ac tonem, Latine tai/lum bic edimtts ; ndjkientes ailciam

dtfficultatem diversarum seiitenliarum notare cospit : ejttsdem C/tnjsostomide eadem Lttudatiouem, utrantque
pntut tamen, nodum sohisse scriptorem Vitse MS. e Surii editione.

S. Peiagise Antiochenee, seu Pamitenlis; cui hiec 31 Edtmns antem illas hoc poiius die ix JuniU cnm
et Junii
IrlbuUur fuit iiicata ajdes, eadem est
uti rult ipse : Nam, ait, pterisque Grscornm Latinorumque fastis quam vm t
potiua cum
n CaiiQio sancta Pelagia cum sanclo Pelagio. Quippe eadem Octobris; Ucet Grxcis tum iteretur Pelagi:e memorta, .,,,., ^ quef
f< /lll/l.l j II

llt/llltl,
Pelagia. ex insigni scorto in sanctam Monastriam in McnEcis et Mcttolatjw, Lalinisque clutm celcbrctnr in K
B mutuia, monasterium hominum virili habitu et eunu- ecclesia Mediolanensi, ut Galestuius supra num. 11
chi specie ingressa, ac Pelagii assumpto nomine, testatur, et Breviaria Mediolanensia docent; nempe
vitani in eo sanete exegit, sexu post Hlius obitum impressum F^enetiis unxxxix; et S. Caroli Cardina- quam. 8

dumtaxat depreheiiM». Recte quidem hsec. Etdicatam lis jussueditum; et nunc postremo Ocubris
Arcliiepiscopi
quoquc xdem ei fui.ssc Constantinopoli, rectc asseruerit; recogmtum Medtolam mdcxxxv, utrumque ju.rta ritum i l0 [ an (

siquomodo Martyrem appellari Pelagiam, seu Pela- Ambrosianum : tdem docent Lectiones, a S. Sede
gium iHiint posse ostenderet, Quod cum ostenswn nan Apostolica approbatae ad illorum usum, qui in ec-
sit, itii- videam quo pacto ostendi posstt ; aliud clesia Mediolanensi Romano ritu utuntur, editx
excogitandum est , ud couciliaiidus textus diversos, Mediolani mdglxii. Primum lnc notatum Breviarium,
assignandusque Martyr, cui templum dicatum fue~ viii die Octobris, tres habet L<-<tione-< proprias de S.
rit. Pelagia, sedquseadmodum aberrant a vcritate historix
28 Constat ex Comincntariis nostris ad Vitam Pe- noslrse. Jlinc illa pastea eliminatx sunt, successitque
qui repu-
lagiffl Tar^ensis die iv Maji ; ipsum Constantinopoli protribus una dumtaxat propria eague desumpta e S.
tliant nunc
aliis homonymis notiorem, tcmplnm nomini suo dica- Ambrosio, prout u nobis num. 5 producta est, ut nunc f.ectiones

tum oblinuisse Perx transsinum;verosimiliter, utibi- in Breviariis ecclesijs Mediolanensis, tam Romaui qua m <j»s anti-
I? "" 5 '
dem opinamur, exsedificatum propter allatas eo Reliquias Ambrosiani ritus, legitur.

Sanctar. Cum vero interjectusinus prohiberentur Con- 32 Atij-te e.c his notare juvat, quam noi temere
rccttus fn etcommodo suo, eo accurrere,
stantinopotitani, pro libitu damnandi sint illi, qui rccentas olim in ecctesiasticis
. , , r i
- • a veritatt
buendutn ac vata sita sanctx Marlyri solveve; fieri potuit, ut tabttlis Historias subinde nunc reprobant et falsitatlS
U u cna s
Taru »s>,
attifl eidem templum wi ipsa civitate sua moliti sint, errorisve arguunt ratione ttixi, cum id publica aucto-
quod diutino tempore coltapsum, Imperator Coprony- ritate noscantur~fecisse Ecclesix ipsx,in rebus ac tra-
mns sequaverit solo, et tocum in cametenum morte ditiombus domesticis, quamm alioquin tenacissimx sutit

multatorttm converterit. Martyrem fitim tnvettire opor- plerxque ittitt<<tics. Lraioncs Breviarii istius, tametsi
tct, ittt tcntphtm illud aUvtbuamus : pro Antiochena perpcram applicatx fuerutl Pelag'ue, habent nihilomi- p
aulcm Martyre Pelagia nullnui nobtssuppctit anjumen- nus in veritate fundamentum; decerpLrque sunte S.
tum aut conjectura ; sed nec pro aiia quavis ejus>lcm Ambrosio, 2 de Virginibus sub fntcm; ubi <le Vir-
lib,

nominis, prxter Tarsensem, qnamvis ei pro illa sat gitie Christi sponsa, ad lupanar damnata,et Milite, tl-
lcrissit, quam attulimus, cmijectura. lam inde inviotatam mutatis vestibus dimittente, ajit,
29 At, S. Pelagii vocatnr templum illud Zonarx neutrius expresso nomine, scd tantum toco Antiochia
r, [oi " trl- m
aliisque, Ntillum equidem reperio
Pela- t.Jneptr S. iudirat" : quod scientibus, Pelagiam quoque Antioche-
butum
gium, dequo suspkaripossim Constantinopoli tcmplum nam, el castitatis servantissimam fuisse, videri potest
babitissr- Laudatur quidem in Martyrologio Romano suffccisse, Ambrosianam illam Kistoriam imp> udentcr
ttt

xxv Martti S. Pelagius, Episcopus Laodicete, qund huic appliearent. Nos illam <<< SS. Dydymo ac Theo-
ob Hdem Calholicam tempore Valentis exilium et dora, aut de SS. Alexandro ac Antonina. ';* xxviii
alia passus sit, sed tamcn quievit in Dumiao, et nu- Aprilis a iii Maji illustratis, intellectam a S. Am-
si>mui inter Martyres anuumrratur. ut m nostris de brosio putamus nisi opinarimalis similepar Antiochix
,

ipso Commentariis ad dietum diem videre est. Si ta- tpKKpu- certasse. Sed lectiones ipsas ne ommuo pcreant
niiii Mariyyem vclis td> exilium et icrumnas
dici posse, acctpc.
toleratas; nondum adtcripseris eitemplum, quin conti- 33 i Antiochiae nativitas S. Pelagia^ Virginis et utt hic letjere

[ortf per nuo audias, <p<o<\ objectum nobis modo est; cum idem Martyris. Hkc sacra Virgo, cum diebus ac noctibus
errorem tempium ctiam S. Pelagia: vocetur, car S. Pela- orationibus vacarct.urgente persecutionisproceila, ab
gio potissimum adscrtbis/ Fuerit igitur templum apparitoribus rapta, in medium producitur, et libera
tlhttl, a Copronymo eversum, Petagire jmtius qttam voce se Christi ancillam profitetur. Jubent continuo
Pnlagii ; Martyris potius <juam Poenitentis; et Tar- iniquitatia judices, Virginem Christi aut sacnlicaro
sensis potius quam Antinclipnse, aut cujnsrisaltsrius. aut lupanari prostitui.Confidensin.DeumVirgo, ido-
Quod autem Pelagii vocctur faclam esse po-
itonntilhs, lnrum spretis libammibus, lupanar introducitur et :

tcst ex co <piud locus tempoie itlontm vx UO.y.ytoj ap- dum fusis lacrymis divinum imploraret auxilium
ecce
 DIE NONA JUNII. 159
A eece vir miles, specie terribilis, irrupit in cubicu- cuisset et virginitatem ad finem usque servare, et D
lum, in quo Virgo orabat. martyrii coronara percipere, adjudicium Virgocogi- r.x s 10-

Suspicataitaque Virgo, hostem introisse, con- tavit, dimidiatae

i nm>os.
ii. coronae corapotem factam abire,
tremuit. Cui miles Ne quaeso paveas, soror fra-
: : cuin utriusque victoriae palmam assequi liceret :

ter huo intravi, salvare animam tuam. Vestimenta
mutemus conveniunt mihi tua, et mea tibi. Sume
: rantium hominum ad spectaculum proponi, atque
habitum, qui abscondat Virginem trade qui consa-
cret me Martyrem. Paratus sum mori, ut Virgo
conservetur. Mutato igitur habitu, sub militari
chlamyde, puella de lupanari evolat, multis extra
certantibus, quis primus ingrediens ovem Christi
contaminaret.
ob idque noluit in judicium accedere, ac intempe-
; procacihtis oculis sui aspectus voluptatem pra;bere,
etsanctum illud corpus injunse subjicere; sed ex
thalamo et raulierum conclavi, ad alterum tha-
lamum, hoc est, in ccelum ipsum ascendit.
3 Magnum quidera est, carnifices ipsos circum- manis taudan-
stantes, et hominis alicujus latera fodicntesridere :
da qunm si

pcr tormen/a
m. Unus autem ceteris audacior, introgressus sed nihilo rainus, quam illud, hoc est. Quorum la-
oppetUsiet
exclamat :mirurn Puella ingressa est vir vide-
! : tera fndiuntur, eorum sensus prae tormentorum
tur. Recedamus hinc, ne et nos mutemur. Currunt varietate consumitur; ut raors ipsa nonampliuster-
tamen omnes rapitur niiles sub veste feminea; et
: ribilis, sedliberatio quoedam, et urgentium malorum
Christum confitens ad supplicii loeum deducitur. remissio videatur. Pelagia vero, cum nihil talc ad-
Fertup quoque puellam il!o cucurrisse, et cum suo huc passa esset, et corpus integrum atqueintactum
vade de nece certasse. Dicebat miles, Ego jussus haberet, neque dolorem aliquem sentiret; forti qua-
sum occidi te autem absolvit, quando me tenuit.
; dam excelsi animi magnitudine certe illi opus fuit,
At illa : Non ego te vadera mortis elegi, sed prse- ut ex hac vita morte vndenta seipsam ejiceret.
dein pudorisoptavi. Horum denique piam controver- Quamobrem cum illorum tolerantiam admiraris,
siam impiorum gladius diremit ambo etenira glo- : hujus etiam, quam dixiraus, fortitudinem adinira-
riosa raorte martyrium consummaverunt. Sed liaec re cum illorura patientiam ohstupescis, et hujus
:

B veritati ntinus tonsona, ab ipsa Mediolanensi Ecclesia, generosam mentem obstupesce, quod talem mortem
ut diximus. jam reprobata sunt. Vera accipe e dttabus subire ausa fuerit. N«>lim rera hanc sirapliciter pra>
Cltrijsostomi Ortttiontints. tereas ; sed cogita, quomodo par est teneram illam
virginem, quae uihil aliud noverat nisi virginalem
aulam, tempore affectam fui^se
illo cum mihtes
ORATIO I
repente irruentes, et ad fores ipsas stantes vidit,
;

5. Joannis Chrysostomi, Presb. Antiocheni, qui ailjitdicium illam vooabant, et per fortim pro
dein Episcopi ConstannnopolUani. talibus tantisque rebus pertrahere volebant. Non
pater intus erat, non mater, non nutrix, non an-
De S. Pelagia Yirg. ac Mart. cilla. nondenique vicinus aliquis aut amicus prassto
erat : sed sola a carnificibus illis comprehensaest.
Xjaudetur et summis praaconiis celebretur Deus, Quod enim exire, et carnificibus illis ac mtliubus
Devtela per
quod mulieres etiam ipsa?, quin etiam puellae, iror- respondere, quod emiUere. Ad earnificum
os erigere et vocera
Christum
morte tem contemnant ac derideant virginesque, admo- ;
quod eos aspicere, quod deniqtie consistere et res cnmpectum
intrepida,
dum adolescentes et nuptiarum eipertes, ultro infe- pirare potuerit, hoc certe tale ac tantum est. ut
rorum stimulos invadant, neque ob id tamen aliquid nemo possitnon illud admirari atque obstupescere.
grave patiantur. Omnia ha?c bona per Christum Non luec natune humanse facta sed Dei, majirc-m :

ipsum, e Virginegenitum, nobis allata sunt quan- ;

partem conferentis, auxilio id fiebat. Atipsatamen
doquidem, post partura illura et ortum maxirae ad- ottosanon erat sed a seipsa promptum et genero-
:

rairabilem, mortis vires dissolutae sunt, et diaboli sum aniraum, voluntatem, propositum, studium et
potentia ita enervata est, ut non a viris solum, sed alacritatem afferebat- Divinaigitur ope ac benevo-
ab ipsis etiam mulienbus conteranatnr ; neque mu- lentia factum est, ut Ikgc omnia ad eventumprrlata
lieribus tantum, sed vel ipsis puellis ludibrio sit. sint. Itaque ipsara et almirari, et beatam dicere
Qfieniadmodum enim optimus aliqttis pastor, cum merito debemus : beatara.quod Deipraesidiumatque
leonem pecora ipsa et g-regem totum vastantem ce- opem habuerit ; admirabilcm, quod tantam animi
'
porit, etipsius den'es evulserit, atque ungues secue- alacritatem ostenderit.
rit, juhamque totonderit talem reddit, quem vel
;
4 Quisenim non jure obstupescat, audiens illam F
pastorum pueri contemnant ac derideant, puellisque temporis raomento tale propositum iniissej confir- consilium in
deineeps illudendum tradit : ita et Christus ipse, masse, et ad exitum contulisse? Scitis enim omues arena capit
o;ipe/endx
cum raortem , naturae nostraj antea borribilem vos, (|iieinadmodum post multa, siepe ac multo
mortls, it exe-
et totura genus humanum perterrefacientem, expu- tempore cogitata, cum occasio ipsa rei conatum a qaitur,

gnaverit, et omnera ejus timorem dissolvepit eam ;

nobis oxigit, si vel paululum timoris raentem no-
virginibus etiam ipsis illudendam tradidit. stram corripuerit, formidine repente perculsi con-
2 Quainohrem et beata virgo Pelagia, tantacum silia omnia effundimus. At veroilla, momentotem-

illam ul/,o voluptate ad mortem cucunit. ut neque carnificum poris, consilium itahorribile ac formidolosum inire,
oppetit Pe-
manus expectarit, neque injudicium ingressa fuerit; decernere, et reipsa perficere potuit. Non prwsen-
faffla, pudl
sed proprii animistudio, etsummaalacritate.illorum tium virorum terror, non temporis ccleritas, non
drta causa.
sua ipsius, cui tot insidia parataa fuerant, solitudo,
1
sasvitiam anteverterit. Patata erat ad crueiatus, tor-
mentaque, etoiunesuppliciorum genusperfereudum: non quia intra donuim sola coraprehensa fucrat,
sedmetuebat tamen.ne virginitatis coronam perde- non aliae denique res beatam illara Virginem pertur-
ret. Hinc autem discas, impiortim hominum intem- barunt sed ita securo et pra-senti animo omnia
:

perantiam, Pelagias virgini timorem attulisse, quod faciebat, ut si amici et noti aliqui homines illicprse-
ab intemperata illorum hominum injuria virgo se sto essent. Idque jure optirao non enim eratintus :

submovit ac pra^riptiit. Ll quod e marium nuinero sola, sed consiliarium habebal Jesum ipsum. Ille

nemo antea facere aggressus fuit : omnes enim ad Virgini praesto erat; ille ipsius mentem et cor ex-

judicium accesserant, et illic fortitudinem suam os- citabat; ille animum confipmabat solus, inquam, :

tenderant. At mulieres ips;B, propter natura? suae ille metum omnera ejiciebat. Ha>c autem non sim-
conditionem, ad injuriam accipiendam paratiorem, pliciter Jesus factebat, sed quoniam Martyr ipsa
talem mortis rationem sibi excogitarunt nam si li- : illius auxtliosedignara ante prsabuerat.
5
 1G0 DE S. PELAGIA VIRG. MART.
A b E domo igitur egressa, petiit a militibus, ut undarum impetu ad ipsum portus aditum irruente,
EX 5. JO- etvestem mutare. Ingressa
sibi liceret redire intro, navigium merce copiosa et margaritis pretiosis re-
CHRTSOS.
vero intro, vestem mutavit, incorruptam pro cor- fertum, rum jamjara ab illa ipsa Huctuatione sub-
delusis nutili-
bus, rupta; et pro fragih et caduca, stabilem ac sempi- juergendiim esse videretur, pericnlum mox diffu-
ternam. Ego \ero prseter ea, qu;e dicta sunt, et giens, ab ipso aqnarum impetu impulsum, quara
illu.l niiror ; quomodo milites lili gratiam, qnam celerrimeadportum transmissum esset. Sicmilitum
Pelagia virgo petierat, concesserunt ; quomodo mu- illorum invasio ac terror, cum omnibus undis for-
lier viros decepit : quomodo nihil eorum, quse fu- midolosior incidisset, fecit, ut multo celerius puella
tura erant, illi suspicati sunt : quomodo ejusdolum festinaret ad cuelum ascendere quseque navim :

noii animadverterunt. Neque enim est, quod aliquis ipsam submersura videbatur unda, illa salvam ad
dicat, aeminem unquamtalequippiam fecisse. Multfe tranquillum portum transmisit : ac deinde corpus
enim fortasse se prsecipitarunt, et in mare seipsas illud, omni fulgore splendidius, ex alto deferebatur,
injeeerunt, pectusque suum gladio trajecerunt, et diabolum id videntem feriens. Non eniin itafulgur,
laqueis colla inseruerunt (nam multa hujusmodi e ccelis demissum, nobis terribile videri solet, ut
temporibus iflis acciderant) sed Deus ipse militum Martrris corpus, fulgure gravius, dasmonumtunnas
illorum conla excsecavit, ut Virginis Pelagise dolum tunc perterrefecit.
non animailverterent. Quamobrem e niediis retibus 8 Sed ut discas non sine divina providentia id
Virgo avolavit et sicut cerva. cuiuevadit venato-
: factum fuisse, hoc prsecipue licet aperteintelligere,
rum manus, in quas inciderat, ad alicujus moutis ex ipsius Virginis propositoet promptoaniino; quod-
verticem, venatorum pedibus et telorum jactibus que milites illi Virginis dolura non considerarint,
inaccessura, statiin confugit, ac deinde a cursu de- sed quod illa petierat, libenter concesserint; quod
sistit, e loco illo sine timore aliquo eos despiciens, denique ad exitum res ipsa perductasit. Licetetiam
ac providen-
a quibus antea insidise parabantur ; ita et Virgo nihiliiminus et ex ipsa mortis ratio&e hoe intellige-
illa, cum in ipsas venatorum inanus iucidisset, et re. Multi enim e sublimi tecto dejecti, nihil mali E
parietibus ipsis, velut quibusdam retibus, corapre- passi sunt : alii vero, quibus corporis membra ltesa
hensa esset ; cucurrit, non in montis verticem, sed et mutilata fuerint, post casum ipsummuito tempor
i:i ipsum cceli fastigium, quo nulla erat ipsis aece- supeifuerunt. At in Virgine nihil tale Deus ipse
dendi facultas dainde lllinc vacuis manibus eos
: fieri pertnisit : sed statun jussit animam corpus re-
revertentes aspiciens, gaudebat, cura infideles ho- linquere, eamque lpse accepit : quippe quae, quan-
roines redargutos, et multo rubore adspersos vide- tum satis fuit, certaverat, et rem omnem impleve-
ret. rat : non enim mors illa ejusraodi casus, naturam,
C Cogita quale illud fuit, sedente Judice, adstan- sed Dei jussionem, consecnta est. Jacebat igitur
cttin confit-
sione redntn-
tibus carnificibus, paratis torraentis, universa naul- corpus illud, non in lecto aliquo, sed in solo. Nec etiam cadaver
tilius nd Jtt-
titud collecta, cum milites ipsi expectarentur, propterea tatnen honoris expers erat, quia in solo iwjinis ttono-
tttcem. qui Pelagiam adducerent; omnesque praj voluptate ipsojacebat sedsolumipsum ex eofuit. honoratuni,
:
re afftcienlis.

gestirent, et tainquain ebrii essent, praedatu in ma- quodcorpus illud tam gloriosum excepit : quin iino
nibus se habere sperantes ; tunc illos ipsos, qui ejus quia in terra jacebat, eo ipso corpns illud erat ho-
reicausa missi fuerant, vultu in terram demissore- noratius, Hujusmodi enim sunt injnrhe, quae propter
deuntes videre, factumque illud narrantes audire. Christum accipiuntur, ut honoris curaulum nobis
Quantum dedecus, quantura moerorem ac probrura afferant. Jacebat igitur in solo ipso, et angusto
oumibus iinpits
illis tuncfuisse, par est? Qua tristi- quodatu loco sed Angeli Pelagiio corpus circum-
:

tia, quo vultu. et rubore perfusos milites illos re- dabant, et Archangeli omnes hunorahant Christus :

credtmns; qui reipsa didicerant, senon cum

diisse, denique ipse prsesens erat. Nam si domini mortuos
hominibus, sed ciiin Deo bellum gerere? Joseph, servos aliquos nobiliores ad sepulturatn deducnnt,
qup tempore adomina sua insidiis petebatur, vestem neque id erubescunt niultn magis Christus ipse
:

ini|uiris acscelestis barbarse mulieris manibus de- Virginem, quaa ejuscausa libenter animam enuse-
tentam reliquit, et nudns exiit Pelagia vero, neque rat, et tantuin periculum susceperat, prassentia sua
corpussuum ab intemperatis iliis hominibus tangi honorare non recusavit. Jacebat itaque illa, et epi-
passa est sed cum anima ipsa corpore denudata in
; taphium habebat marlyrium quod susceperat. con-
ccelum ascendisset, et sanctam suam carnem apud If-ssinuK oruatu decora; et \rste,omni regali pur-
hustes reliquisset, ita dubios et perplexos adver- pura pretiosiore induta. Erat autem vestis illa du-
saiios reddidit, ut nescirent quid agerent neque : plex, una virginitatis, altera martyrii. His fune-
eiiiin habebant, quid reliquiis illis deinceps face- bribus donis ornata Virgo hsec, ad tribunal Christi
rent. Talia sunt perfecta Dei opera, rerum despe- assistif.
em ad inultam facilitatem sil.ii|iie adversan- ; 9 Talem habitum et uos viventes sc inortui no-
tiuin res. quse viilentur facillimse, ad extremain bis ipsis r.ilinrlaiio
parare studeamus; illud stientes, quod qui
desperaliniiiin transferentis. nil iiiiiniiinl
auratis vestibns corpus suum exornaverit, nullain
rirlullliits
7 Quid enira difficultate illa majus, in quam ex ea re mortuo honiini utilitatem attulerit; quin- iii imnitain.
puella tunc incideran Quid facilitate itlarum, qnas etiam multoruin invidiam et reprehensionera exci-
,11 l/lttl III 1(1 iniliies tunc tractabant, planius videri poterat? Ha- taverit; quippequi, neque in niorte, ambitiosns et
im virtul iln bebanl puetlara intus solam comprehensam, domo falsse gbriaj appetens, f-o desierit at si virtute se :
xit.
ipsa \elut carcere quodam conclusam, el tamen ornarit, tnult.os etiam post mortem sui laudatores
rnlierimt, prsedam uonassecuti. Contra puella ipsa, habebit. Etenim ipsiseliam regalibus aulis apud om-
cuin omnibus auxiliis atque adjutoribus deserta es- nes homines splendidius erit sepulcrum illud, ubi
set, neqne ullam evademli vimn hnlieret, sed prope corpus jacuerit, quod miid virtute ac pietate vixerit.
illarum ferarum manus se positam videret; ex ipsis Hujus rei vos ipsi testes estis, qui divitum monu-
fimribus, u( aliquis diceret, abrcpta, omnium insi- menta, quaravis aureis vestibus contecta, tamquam
dias diffngit, et milites acjudicesprincipesque illos speluncas quasdam pra?tereuntes; ad sane.tam hanc
superavit; idque eo tempore, quo omnes se illius Virginem, multo cum studio et animi alacritate,
victores futuros, sperabant. Postea vero, quani accurritis quoniam, euiu martvrio, confessione et
:

puella qisa mortua e.-t, tunq in majorem desperatio- virginitate, multse et aurea; vestis Ioco. funns suum
netn inciderunt, ut discerent Martyrura mdrtera, ornarit, hinc postea discessit. Hanc igitnr pro vi-
Martyrum esse victor am. Iloc perinde :

ribus et nos imitemur. Contempsit

fuit, acsi, illa vitamhanc :

contemuamus
 .DIE NONA JUNH. ICl
contemnamus etnosdelicias, irrideamnssumptuosos stuporem afferamus. Maxirae quidem. Quamvis enim
D
apparatus, abstineamus a crapula et ebrietate, fu- nemo praesens esset, qnamvis soli per viam incede- ax s «h.
giainus voracitatem. remus, neque sic tamen iinmodestos nos esse opor- cl "» s °s-
ad festum 10 Non teinere luec nuncdico, sed quoniammul- teret: tlivinos illos oculos metuentes, qui semper
Pctagtj digne
tos video,postquam concio liiec dimissa fuerit, ad patent, et ubique praisentes sunt, omniaque intuen-
celebraniium
ebrietatem, ad eauponas et mensas ilias, quae sunt tur.
in bospitiie publicis, et ad alia inhonesta opera sta- 13 Nunc vero etiam illud considerate, multos
tim reversuros. Quainobrem precor vos et hortor, haereticos hic esse inter noseommistus, qui si vus !,,,— "'
ut seiuper sanctam lianc Virginem in memoria et ita saltantes, ridentes, vociferantes et ebrios que tbtdem
vide- vttaittla.
mente habeatis, neque concionem lianc celebrein nnt, summe nos condemnantes discedent. Quod si
dedecoretis nondenique fiduciam nostram, ei hoc
; aliquis uni alicui horaini scandalum afferens, inevi-
die festo ad nos proficiscentem, imminuatis. Etenim tabiles pcenas dabit ; nos, qui tam multis scanda-
non temere cum Gentilibus disserentes hujus diei lum aflerimus. quam pcenas daturos putas ? Sed
festi celebritate gloriamur; eamque objicientes, prohibeat illud Deus, ut post hos sermones, et hanc
erubescere illos facimus, cum diciinus, quemadmo ; adrnonitionem, aliquis iis vitiisobnoxius inveniatur.
dum urbem mtegramac totam, tantumque popnlum Nam si antehac, qui hujusniodi facinora committere
puella una mortua smgulis annis ad se attrahit, audebant, venia digni non erant; post consilium
idijue post tam multos annos, neque tempus ullum atque increpationem hauc, pcana ipsa multo gra\ ior
honoris hujus seriem interrupit. Verum si sense- erit et inevitabilior; tam iis qui haec faciunt, quam
hac celebritate conimittuntur, majore
rint, quae in qui fieri vident et contemnunt. Ut igitur et illos
laudationum parteprivati erimus. Haec enimmulti- pcena liberetis, et vobis copiusiorem mercedem com-
tudo, quae nunc prassens est, si bene ordinata ad parare pussitis, fratrum nustrorura curamsuscipite:
nos accedere posthac studuerit, ea resmaximonobis ad ea, quae dicta sunt colligenda atque enarranda
erit ornamento : at si cum segnitie et negligentia eos impellite, utper tutam viam haec raeditantes. et E
ihulta hic aderit, probrum et accusationemnobisea iis, qui domi remanserunt, mensae hujus reliquias
res afferet. aflerentes, illustre convivium etiam illis habeatis.
11 Ut igitur vestra multitudine, charissimi au- Ita enim et gustum maximum perci-
hujus diei festi
ad titciimbcn •

dum proxtniO' ditores, nos exultarepossimus, eodem recto ordine piemus, et sanctam Martyrem ad majorem benevo-
rum eorrtctto- domum revertamini, quo par est eos redire, quicum lentiam provocabimus, vero honore illam prose-
talibus Martyribus versati nam si quis non ita ; quentes quae majurem etiam voluptatem capiet,
:

domurn redierit, non solum nihil profecerit, verum si fructum aliquem et utilitatem animas juvantem
etiani periculum maxlmum sibi attraxerit. Scio vos adepti redierimus, quam si huc venerimus, et pos-
hoc niurho non laburare sed non satis hoc vohis
: tea tumultuari simus. Faxit Deus, hujus sanct3S
est ad excusationem, nisi et fratres ipsos, inhoneste Virginis, et eorum qui similiter certaverunt, ora-
se gerentes, ad modestiam maximam, et ad conve- tionibus ac precibus, et ut haec, et alia quae dicta
nientem et couipositum statum redigatis. Honorasti sunt, diligentermemoria teneatis ; et ut ad opus
Martyrem praesentia tua ? eamdem illam et proxi- ipsura omnia conferentes, in omnibus ad finem
moruin tuurura einendatione honora. Si enimvideris usque Deo ipsi grati simus cui gloria sit et im- :

inordinatum risum, atque inhonestura cursum, et perium, nunc et semper, et ln secula seculurum,
illiberalein incessuin, indecentemque habitum et fi- Amen.
guram; accede, et illos ipsos, qui talia committunt,
acerboet terribili vultu intuere. At contemnent
et irridebunt potius. Sume tecum duos vel tres
illi,

1'ra-
ORATIO II
tres, vel plures, ut qui hssc facit, multitudine ipsa Ejusdem de eadem.
praeseiite correctus, modestiorneque fiat. Quod si

sic illorum amentiam represseris, eos ipsos ad Sa- Ma lajore quidein tbeatro sancta Virgo Pelngia Diab0 [ as
cerdotes deferas. Scd vix fieri potest, ut ad eam digua esset: raagna enim hujus puellae certamina iidus
imputlentiam illi devenerint, ut si reprehensi ac ro- extiterunt, ob itlque copiosiorem theatri frequen-
gati fuerint, non cedant, verecundentur, et ab inor- tiara requirunt. At satis illi tameu est Christus,
dinata et ludicra chorea se retrahant. Qnotl si de- qui solus pro omni ornaraento hujus Virginis pa- F
cem, si tres, si duos, si unum tantum lucrifeceris; negyriin ae celebritatera praesens exornat quo :

niultam utilitatem tibi comparaveris. eniin loco Christus adest, illic omnium Angelorum
12 At niulta est viae longitudo. Longitudinem chorus prtesto est. Et oinnes quidem Martyres sua
ttd honeste hanc ad eosquos supra di\imus, colligendussponte corpora cruciatibus fortiora praestiterunt, ob idque
per vins tn-
ectkndum,
subeanuis. Multo thuris vapore viara impleinus. Ho- magnum quoddara theatrum adversus diabolum sibi
nestum quideiri lioc est. Verumnon tautum via ipsa paraverunt cum incorporeos spiritus corpore
;

honesta apparuerit, si, vaporisatqueodorum instru- ipso superaverint, et carnein suam cum ferro con-
mentis per illam totam dispositis, aerem ipsumodo- tendentem fortiter exaibuerint. Cum vero eiiam
ris stiavitate perfuderis; quantum si omnes, qui puellas ipsas video. pro Christo crucifixo mori ge-
bodie perillain ipsam viam inceduut, Martyriscer- stientes tunc diaboli temeritatem ftagis rideo, qui
;

tamina inter .se narrantes domtim redeant, linguas cum permulta vaticinandi loca sibi excogitaverit,
ipsas singuli pro vaporis instruinento exercentes. quasi res futuras in illis ipsis praenuntiaturus easet,

An non videtis, cum Imperator inurbem ingreditur, nuli illutlpraevitleritac vatieinatus sit, quantuin de-
qtiMincomposite atque ordinate milites ipsi, ordine decus, quovis risu .dignum, hodierno die passurus
utrimque disposito, armati incedunt: virissim se esset.
hortantes, ut quieto et sedato ac reverenti gratlu 2 Quid enim niagis ridendum aliquis duceret,
procedant, quo qui eos spectaut, compositi et
iis, quam quod lioilit' passus est diabolus? Qui licet Vir-
spectatu dignivideantur? Illos igitur iraiteniur nam : ginera irretitam haberet, apraeda tamen ipsa exci-
et nos Imperatorem detlucinnis. non corporeum ali- dit; et puellain. qiiain appreliendit, tenere non po- ctdelususa
quem, aut terrenum, setl Angelorum Dominum. tuit; quasi iinibiain, non Virginem apprehen- puella,

Atque ita ingrediamur, nos mutuohortantes ad con- tlisset. Nam bum llla simplioitatem columbae cum
cinne atque ordiuate progrediemlum, ut non niulti- serpentis prudentia conjunctam haberet, ut eolumba
tutline solum, verum etiain ordineipso spectatoribus qiiiJem simplex comprehensa est, sed ut prudens
Junii T, U 2 serpens
 102 DE S. PELAGIA VIRG. MART.
serpens diffugit :quamvis enim essct comprehen- haberet : ob idque prompto animo ad eura casum
KX B. JOA. sa, de victoria tamen non desneravit neque ani- ;
festinavit.
CDIITSOS. 5 Itaque puellae ct virginis fortitudine atque ani-
mo aut consilio capta fuit, licet corpore detenta
esset ; sed artem quamdara atque consilium exco- mo illo victus es, diabole. Qu» enim Domino ipsi ei dlaboln
olim proposuisti, ad ea puella qusedam ejus famula Ipsl Insultan-
gitavit.quo eoruiu, a quibus comprehen^a fuerat,
t6
temeritatem eluderet, et eos tanquain stupidos red- te provocavit; et ad tecti fastigium accurrens, illinc

deret. seipsam jaculata est cumquea Judice vocataesset, :

3 Sedquidnam hoc fuit? Se consilium mutasse tihi,qui hoc suggessisti, non obtemperavit, neque
puella simulavit: idque ut credibile videretur, subdolam pugnam subiit novit enim versutas co- :

quamvis in tantac fluctuationis et naufragii periculo gitationes tuas, cum saepe virginos ipsas ad Judices,
constituta esset, vultutamen ipso hilantatem pra?fe- tamquam ad flagella exoipienda, vocare soleas, pos-
insidiatores rebat. Figmento igitur illo milites capti, et puellse tea vero sine pugua iis, qui pugnam subierunt, acer-
pudicUim hilaritate decepti, hnmanius in illam se gerere cce- bius deteutas ejicis. ad pugnam vel ad At si vere
perunt. Qua; cum ab ipsis petiisset, ut tamdiu lice- stadia puellam provocas, congredere nunc cum illa,
ret abesse, quoad ornatum sponsas cnnvenientem e tecto se dejiciente, eamque illinc decidentem sus-
sibi indueret eundi potestatem milites ei concesse-
;
tine : audeas contra illam stare, et pala?stram expe-
runt; quippe qui ea re nonsolum illi Virgini gratum riri. Excita quamcumque velis astutiam. Habester-
facturi essent, sed futurum etiam cogitabant, ut a rampropugnae campo: urge nuncgladios ipsos, ut

judice ipso magis laudarentur, puellam veste or-

si mortem inferas substerne interficiendis : hoinini-
per prWCipl-] natam duxissent. Illa veroconsilii sui composfacta, bus dura cacdis instrumenta: para decedenti puell»
ttum effuqitn
statim se veste induit, quce vere decora est. Cum confractionem. Omnes enim quanturavis abstfusas
te;
eniin animi fortitudine, et resurrectionis spe multa atque ahditas artes tuas, velut infirmissiraas, illa

se iiuluisset alque corroborasset, ad ipsius tectifas- superavit; quodque majus est, neque illud a Deo
tigium cucurrit, et seipsam praecipitem dedit.
illinc exegit,quod scriptum est Angelis tuis manda de ;

Itaque palaestrs genus illudexegit, quod,utrnagnuni me, Domine, ne unquam offendara ad lapidem cor-
quidpiam, aliquando diabolus Domino Lpsi propone- pus meum ; sed id petiit, ut animae prasciperet, post
re ausus fuerat, cum dix.it; Si filius Dei estmittete casum ipsum e corpore discedere.
deorsum. 6 puellam, genere quidem et sexu feminam,
4 Hujus puella? fidem et animi magnitudinem animo autem ipso marem virginem duobus no- 1

valde obstupesco. Quid enim tunc alia virgo secura minibus extollendam, quod in Virgiuum grege, et ac virginita-
tatis martyril.
ipsa non cogitasset? Dixisset quidem : Do meipsam Martyrum choro numerata sis puellam, ita con- !
que laudem
animosibi ex hoc loco pra?cipitem, cum id facere eo ipso coa- tinentem, ut neque aspectu quidem ipso fruendi fa- merente.
pnumtUtl-
ma%
cta sim.quod stuprum metuo.Laudahile est proposi- cultatem intemperato Judici pr&bueris. Hujus igi-
tum, mudo casum ipsum mors consequatur quara- : tur puellae temperantiam et nos iraitemur, et contra
vis enim in me mortuam hostes debacchati fuerint, voluptates ipsas victorise trophaea erigamus : incon-
id tamen ego non sentiam, meque insciente hoc tinentiae atque interaperantice irapetum frangamus,
facient. At si in terram collisa?, corporis membra etanimum ipsum ad pietatem servandam corrobo-
perfracta fuerint, aniraa vero in membris permanse- remus : judices ipsos a tentationihus submoveamus,
rit; corporis turpitudinemmuleste ferens ac dolens, et cum opportunum non abjectos, sed audaces
est,
tunc nihilominus ad Judicem ducta, ea patiar, quse nospra-stemus : denique merahra nostra, quae sunt
sempertiraui tradent enira stupro corpus ipsum
: super terram, mortificemus, ut Dominus ipse hoc
membris loesum, ac me violatam dimittent : sicque humile corpus nostrura tale rcddat, et in eam con-
duplicem feram calamitatem, tum corporeis mem- ditionem transferat, ut corporis sui formam cum eo
bris lasa, tum virginitate spoliata. Ha?c satis qui- communicet - cui sit gloria et imperium in secula.
dem fuissent, ut aliara puellam perturharent. At illa Amen.
ita confisa est, quasi finis ipsius sponsurem aliquem

DE S. ALEXANDRO MARTYRE
EPISCOPO PRUS/E IN BITHYNU.
Ex Synaxariis Grsecorum MSS.

celeberrima olim urbs Bythinix et sancti Hieromartyris Alexandri, Episcopi Prusse.

Prusa,
Epiacopalis, apud Montis Olympi radices, Ejusdem memoriam repenmus Mediolani in Biblio-
profert et hoc die u Junii et sequenti duos theca Ambrusiana in libro, littera et numero 148
suos Episcopos Christi Martyres , Aleian- signato : item Parisiis in MSS. Menxis Cardinalit
drum scilicet et Timotheum. Hunc constat sub Ju- Mazarini, et Patrum Ordinis S. Dominici Congre-
liano apostata occi&um,
ut seguenti die dicetur; at quo gatwnis S. Lxtdovici, atque ettam Divione in Colle-
tempore S Alexander martyrw coronatus fuerit, non gio Sorietatis Jesu apud Petrtun Franciscum Chi/Jle-
potuimus investigando assequi. Illustris nihilominus tium : in quo exemplari additur, quod £i'<fei Ts^etou-
ejus memoria celebraiur in antiquo MS. Grzco Sy- tzi, gladio consummatur : in qunque appununtur ver-
naxario Ecclesix Constantinopotitanse, a<l usum nos- sus :

trum aiias concesso a Patribus nostris Parisiensibus II aveuTrpETTK^ ao( xdaf/oi; izpQOuvr,$
Collrgii Claromontani, in quo ista leguntur : T»j amr) *0 Xa/iTrpo^ a$lo$, 'A^aviJpe, tou Jjufous,
f.p-ipx, "A&%;oi$ tou ay('ou iepofiapTupo^, *&\e$jzv$pov 3 Ornatus ingens Sacerdotii tibi est,
'Ettiokgtiou npuoTv Eadem die u Junii, certamen Gladius agonem finiens, Alexander.

DE
 DIE NONA JUNII. 163

DE SANCTIS TRIBUS VIRGINIRUS

MARTYRIRUS EX INSUIA CIIIO.

Ex MS. Synaxario Divionensi.

^•"Njhios est magna insula Asix, in mari jEgeo et Martyres ex Chio, efeque Virgines gladio peri-
M ' Ieario prope Ioniam, dc qua plurtbus actum est niuntur. Ubi prxpositio airo patriam videtur dcno-
fl xv Maji, ad vitam S. Isidori, ibidem sub
iihe tare, tion solum locum ubi capt.v et unde abductae
\^ADeci<> martyrio coronati, Sinc adductse dicun- ud supplicium sunt. In eodem MS. adduntur hi ver-
tur, sed non additur quo, tres pariter Virgines, et sus :

gladio interemptas, dum in supra citato MS. Sy- "ETTi^pi['<javTO zrj ypwa xwv atjuarwv
naxario, Divione a nobu reperto, sic legitur, Tj5 ocutw Nitpqxi 0eoS Tpet$, ac, avet/e to £i^o$.
r,pUpot, Eadein hac die ix Junii, ai tiyieu Ma&Tupe^, Divinitatis tres sponsas cruor pinxit,
od cctto Xiw, K.ai rrapQevoi, tyyti xtkuavvxtiti. Sanctae Colore roseo, qui dedit gladius neci.

DE SANCTO VINCENTIO
MARTYRE AGINNENSl IN AQUITANIA.
COMMENTARIUS PR^EVIUS
De Actis antiquis etcultu, variisque circa personam et reliquias controversiis.

sivc Agennum, olim urbium Aquita- micans, pro amore Christi martyrium adeptus, ma-
SUB DIOCLTT-
Aginnnra
nix princeps habita fuit, nunc inter prsecla- gnis sa?pissime virtutibus fulget : atque fi.rc ex libro
ras ejus regionis civitales adhuc censetur, Miraculorum Gregorii Turonensis desumpta sunt.
Neque S. Ca-
sita Garumn.e fluminis ri-
prope dexteram Usuardus ista solum habet: In Galliis civitate Agen-
prasii disci-
pulus, pam, ubi Mgircium amnemrecipit, estguesupra Bur- no, passio B. Vincentii, Levitas et Martyris. Adoet
degalam, a qua circiter viginti leucis Oallicis distat, Notkerus aliique addunt, loco Pumpejaco; quo scihcet
vulgo Agen dicta. urbis Episcopusha-
Primus hujus corpus delatum fuisse infra in Actis dicttur. Consen-
betur passimS. Caprasius, ejusque discipulusS. Vin- tiunt passim alia Martyrologia cum Romano.
centius Levita et Martyr, de quo illud apud Sam- 3 Historiara passionis ab incolis retineri, asserit
marthanos ex ejus Proprio B. Vincentins eodera
: jam cilatus Gregorius Turotiensis, quam scriptam cir- Dttntur Acta
pfissionis
ordine fuit ordinatusab ipso B. Caprasio, quo B. ca annum ccccxl, post corporis revelationem traitsia-
tx MSS.
Stephanus ah Apostolorum Principe B. Petro. Imo tionemque, sed hactenus desideratmn, nacti sumus,
et B. Vincentius a Saussayo,et forsan ab aliis recen- ex mstijni MS. pergameno Passinnah ccenobii Bode-
tioribus pluribus, etiam S.Caprasiiin Episcopatu ha- censis Canonicorum Regularium S. Augustini in
betur successor. Verum cum Gregorio Turonensi et Westphalia, a Joanue Gamansio ibidem descriptam; et
antiquis Lectionibus Ecclesix Aginnensis infra pro- contnlimus cumaltcra Vtta.quam antedescri[>seramus,
F
ferendis, B. Vincentiura solum Levitam agnoscimus, ex Codice MS. Ultrajectino Ecclesir S. Sulvatoris,
tt tectioniuus
nvfjue Episco
a quocumque Episcopo, qui ignoretur, ordinatum, mtractam, Si >i"is tamen velit pUmaria Acta propriis
pus vldetur
fussse; Nam S. Caprasium, nobilissimi Fausti filium, et fuiste longe pleutora, unde alia quxdam accepta in un-
juvenem decoratissimum, ac Christi Martyrem, no- tiqm-. Lectionibus inveniantur^ nolumus ca de re con-

minant MSS. antiqua. Acta quoque et apnd Surium trovertere; w ideo illas ipsas Lsctiones e Galfia sub-

xx Octobris, el apud Labbeum in Appendice ad To- mis-^as subjungimus iis quie damus /Jctis : ipsas enun
miim % Novx Bibliothecx, et apud Bellovaeensem lib. etiam habuit Saussinjus, eusque m Supplemento Mur-
[Qcap. 135 e.rtant, nulla dignitatis Episcopalis aut tiiflnijit Qallicani more suo umplificavit, tacite sic re-

et prior ilto alterius sacri Ordinis suscepti mentione. Consentiunt jiciens, qux ante ad hunc ix Junii ediderat. Ibi indi-
cnnstructio
passus : autem UUs omnia passim Martyrologia, tam manu catur translatum essecorpu* ad Conchense monasteri •»t.
basillc* ex

exarata quam typis excusa, etiam sub nominibus Vsitar- cujus in prioribus Actis ?iu!la /i£ mentio ; utt nee Ee- Fotlun ito

di, Adonis et aliorum, cum Martyrologio Romano ad ctcsta? ad eju* honorem Pompejaci erectx. Leontium
diem xx Octobris, quod tunc latius erit discutiendum Archiepiscopum Burdegahnsem condidisse, etexornasse
Antonius Dadinus de Alteserra, lib. 4 Rerum Aqui- ahquas S. ftncentii basihcas, teslatur Fortunatus,
tanicarum cup. 17 asserit, sub Diocletiano anno auctor ilti co.vvus fib. 1 Carminum Poemate 8 et 0:
Christi ccclxxxii {forte cclxxxxii legendum) Vin- quod utrumque infra damus. Ahqua Ecclesia S. Vin-
centium Diaconum Aginnensom capite truneatum : centii anno oi.xxxv iltuslrata fitit eadesti visione, eum

at S. Caprasium, nobilem adolescentem Aginnen- eam militcs violassent in civilibello, quod Gunthramnus
sem, anno cccni ca?so capite martyrii laureaniadep- susceperat ad persequendum Gundebadum, quise Chlo
tum. Scposito ergoS. Caprasio, Acta S. Vincentii tharn fiUum fingebat, ct Burdegala Convems fugerat.
rt poema
proferimus. Rrm gestatn Gregorins tunc Episeopus Turonensis

2 In pervetusto Martyrologio Flori, quod cum ge- describitj lib. 1 de Gloria Martyrum cap. 105, et lib.
inscrlbitur
nuino Martyrologio Bedse ante Tomum 2 Aprilis edidi- 8 Historiee Francorum cap. 3o. Qux etiam loea con-
ttntiguis
Pastis. mus, ista ud liuuc ix Junii teguntur: Aginuo, pasi-io stituimus addcre, ut tector omnia sub ttnum quasicon-
S. Vincentii Martyris, qui Levitic» stoloe candore speetum hnbeat.
 16'. DE S. VINCENTIO AGINNEN. M.
A 4 Sammarthani in Bpiscopis Aginnensibtts, u!>i de ad camobium Conchense una cnm S. Fidis pretiosis
Arcrnnr n h.
S. Caprasio png. 86 et 87, inter multa de S. Vincen- pignoribus translatse: hsscenim fuerunt quadam furtiva
Mrmoria 6
jVotirrnfc.
tio eliam dicunt scquentta. Plurima? religinnis est, indusivia ab Aromsdo Monacho Conchensi e propiia
Aginnensem populum, anniversariapompa, die sexto ecclesia snblata, ct Conekas eirca annum DCCCXG de-
Novemnrrs, in montrm vicinum; ecclesiamque ibi ere- rectn, cttm loco CaroU Stmplicts, rcgno Francix
fieitts sublata. ctam conscendere cum sno Magistratu; quem noxis prseesset Odo Aquitanus: uti accurate indicant Acta
niu per confessionem expiatum, ccelcsti pane illic Translatwnis qua kademm et soluta etstricta oratime
refici, institutum est; ut scilicet sospitali ImicDivo amscnptii; umle et S. Fidis de Conchis monasterium
gratnlentur, quod ejus beneticio pestilentia abierit nuncupari docent Sammarthani, Nulta interim ibi fit

anno mdcxxix. Varia per hanc dicecesim repe- mentio Reliquiarum S.Vincentii, ibidem asservatarum,
riuntur sedes , hujus Martyris memoria? conse- aut eo translatarum ; quare dc illis opiaremus diligen-

varir ejus
cratflB; sed insignis in Manso Aginnensi [vulgo le tius inquiri, et admoneri.
Oultm ii,
tcctesix. Mas de TAgenois) quod oppidum ad Condomiensem 7 Colitur idem S. Vincentius Martyr etiam ra
Polonia
nnnc dicecesim pertinet, ubi etCollegium Canonico- Archiepiseopali Polonise Ecclesia Gnesnensi Olftcio 6 Jttiiii.

rnro. 11 &c Sammarthani, religua commodius infra ad triitm Lectionum, et in Episcopali Cracoviensi Eccle-
Acta notantur. sia f\t Commemoratio ejusdem, sed die sexta Junii itti

5 Saussayus, ut supra indicavimus, hmga elngia S. discimus ex accurato Catalogo e Polonia ad nos misso :

Vincentii habet; tum in ipso Martyrologio Gallicano, sed qnse hujus cultus occasio fuent, non divinamus;
tum in Supplemento aihunc ix Junii, ac prteterea ad veremur autem, ne corpus aliquod subeonomine illuc

diem secundum Junii ista scribit: Agenni, natalis Roma allatum sit. el hic ex Gallia perperam assum •

sanctorum Martyrum Vincentii, Primi etF«liciani; ptus.

quorum egregia pietas et fides, tormentis et san-
flton sunJ uii
guine profusomagnifice declarata, mortein eoniin et
jurujrntl»
$ Primut apud Deum pretiosam, cfccoram hominibus glorio-
ACTA MARTYRII
et Felician, sam eorumdem memonerm' reddidit. Hxcibi,phrasi Ex MSS. Bodecensi et Ultrajectino.
B omnibus Martyribws communi, conjungendo disparatis-
sima inter se, eaqiie at> hoc ix Junii ad diem sccundum in Aginnensis quondam urb'is territorio, regionea a
perperam Iransferendo. lit apographo Martyrologii M''(r'nsium, quce una est de nobilioribus civitatibus Prxstlgias
Hieronymiani Blumiano ad hunc diem, ista teguntur: dxmontt ln
Galliae, sacrilega Paganorum turba solito more
rota tgnea,
In Gallia Pompejae Martyris, ct in apographo Lu- convenerat, ceremonias non verse religionis, sed deorsum ct
censii In Gallia Popejae, Primi ct Feliciani. Pro falsae seductionis exercerein templo, diis suis con- Miisitw ro
quibus nimium intricatis aliquanto distinctius in upo- secrato. Quo videlicet inhabitantes dzemones, falla- luta,
grapho Corbeiensi Parisiis excuso sic habetur : In Gal- cia sua, convenientis ibidem vulgi mentes oculo-
lia Pompejaci passio S. Vincentii Martyris. No- rumque acies fallebant; ut pntaretse plebs illami-
mentana civitate passio SS. Primi et Felicinni Mar- seraliiiisaliquid operis diviniinsimultatibus lude :
i-

tyrum. Sunt ergo distinctiloco, Primus et Felicianus diaboli intueri. Nam per ejusdem templi fores,
Martyres Romani, via Nomentana sepulti [uti latius qnasi ad nutnm alicujus inibi constituti numinis,
in eorum dctis hoc ipso die dicitur) et S. Vincentius, aut ut verum dixerim, inhabitantis dwmonis b, rota
passus Aginni, atque translatus Pompejacnm. Et. for- flammis circumsepta, solita erat prorurapere et a;

san ex simiti errore SS. Primus et Felicianus Fratijes, summo collis vertice in praeterfluentis amnis gurgi-
visis tormentis illatisS. Caprasw, de quosupra actum, tem, in praceps deorsum propere devoluta, percur-
se huic adjunxisse Aginni, et mavtyrio coronati dicun- rore; rursusque a flumine ad sedem templi devio
tur m Actis SS.*Caprasiiet Fidei, relatis a Surioad i*otatu, vanavomens incendia, remeare. Ha?c autem
diem xs Octobris et apud Labbeum Nova Bibliotheca
in omnia fallacissimusille et invidus bonorutn omnium
Tomo 2 pag. 5)10. Sedmagis probatur qux in Appen- diabolus ideo faciebat, ut persuaderet miseris hu-
dice dicti Tomi 2 alia habetur Passio S Caprasii. sine jusmodi phantasmate, quatenus crederent eum esse
meutione S. fidei, aut SS. Primi et Mar-
Feliciani quod non erat.
tyrum. Habtmus et nos MSS. Acta MartyriiSS. 2 Ad meraoratum itaque delubrum, uti jam enar-
Caprasiiet Fidei, absque ulla SS. Primi et Feliciani nare ccepimus, Prseses antedictsB urbis cum multa
notitia, vti et alia MSS. S. Fidei absque mentione S, vtncentlus
plebium turba convenerat, etad progredientrs rotae siijnti Crttcls
S. Caprasii ct SS. Primi et Feliciani. Antiquiora igneura gyrum ingentis populi solipHudo pendebat. evertlt
denique Martyrologia solum refcrunt S. Caprasium Inter quas populorum catervas S. Vincentius F ,

ad diemix Octobris, quando poterit hsc controversia decus Martyrum mox futurus, ut credendum est,
(lcfirtii t
miseratione Dei, ne popnli diutius illuderentur, ex-
6 Altu qusestio hic suboritur, de translato corpore hibitus, et nulli antea incolarum cognitus, celeri,
An RttlquiX
Conchas S. Vincentii ad monasterium Concben>e, uli hisce quantum rei exitus docet, martyrio coronaudus
trunslutx nudis verbis infra in secundis Actis dicitur. Quod sub advenit; et quaenam haec populi esset celebritas,
bac ampltficatione rcfertur a Saussayo in Supplemanto :
solicitus Dei eultor aguovit. Nec eum doli latere
Divinitus factum est, ut sacrae ejus exuviso, de diaboli potuere ; qui erat verus Dei famulus et fide-
Pompejacensi ecclesia ad monasterium sancti Sal- lis cultor Domini nostri Jesu Christi. Prorumpenti
vatoris, Conchense dictura, nunc collegium secula- ergo de templo huic firaudulento diabolicffl machi-
rium Canonicorum in dioecesi Ruthenensi, transfer- natioiiis operi, Athleta Christi elevata sursum dex-
rentur una cum S. Fidis inclitae Martyris (quse Vin- tera signum Crucis opposuit; atque lllico omnis
centium ipsumque ejus consecratorem Caprasium in diabolici phantasmatis illusio, facto signaculo verae
pugna fidei puella fortis praecesserat) pretiosis pi- Deitatis evanuit, et nurnquam mibi fallacia nequis-
gnoribus: ubi etiamnum in magna reverentia con- simi deceptoris mentes horainum in posterum sedu-
servanfur. Jlxc Saussayus, mnlta coacervans, qux ex
cere tentavit.
jam dictis satts comtttnt nulla enim invenitnr
: societas 3 Attonitus est Praeses ad potentiam Nnminis
Vincentio cum S. Caprasio et S. Fide: imo
fuisse S.
cujus virtute perspicit vacuata Dei
illius, sui in-
singuli seorsum vidcntur collocandi, ac forsan
diversis cendia; et signaculo veri Numinis extinctam reli-
temporibut martyrw coronati; quorum primiis diuante
gionem suara subito deplorat et irrisam. Exagita-
alws ab Altaserra collocatur S. Vincentins. Quod au-
tus itaque furiis, sanctum Dei famulum catenarum
lem potissimum huc spectat, non sunt ejus
Reliquix. vinculis praecepit implicari, et vinctum Dei homi-
nem
 DIE NONA JUNII 165
nem ad templi Dei sui aditum jubet usqne perduci in complacito sibi solo, venerabiliter uti dignum D
eaptus.
sperans Martyrera Christi vincere, vel de
poenis erat, tumulantur. Factumque est, divina annuente fX
numinis sui destruetione dignam ultioncm rediiere. clementia, ut neutro loco beneficia beati Martyris
Tunc insania perfidi hostis cuepit debacchando deessent; altero, pretiosi corporis prfflsentia dotato;
furerc; nam diabolus, de fano suo extrusus, habi- altero, miracutorum etvirtutum exhibitione decora-
taciilnm sibi elegit in Praeside ; justoque Dei judicio to.Credimusenim providam. humanarum necessita-
id actum est. nt S. Vincentius, glorioso martyrio tum Dei providentiam, ideo beati hujus Martyris rompejacum
et qu<rs(ionl transfertur.
coronatus, celerius migraret ad coelum; et Prmses, membra in Pompejacensis soli gremio voluisse lo-
sut>jectus, fl-
agitante diabolo supplicium accepturus sempiter- cari, ut magnum quid incolis beneficii t.ribueret
drtn c/nisti
profltstur: num, praeceps desqenderetin infernum, A lictoribus prsesentia tanti tumuli. Oremus ergo Dominum
igitur ad quaestionem Prnesidis vir beatas, suppli- Deum nostrum, ut qui Martyribus suis tanta tri-
ciis innocens mancipandus, attrahitur aquo Prajses :
buere pro nominis sui confessione dignatur, nos
furibundus, satellitibus iniquis circumseptus, nomen quoque peccatores misericordia? suae expertes non
illico, patriam, genusque perquirit. Cui nihil vir patiatur: pnestante Domino nostro Jesu Christo,
inclitua respondons, nisi tantum se servum Christi, cui est honor et gloria in secula seculorura.
et Vincentium c nomine, profitetur. Amen.
extensus 4 Cumque invictissimus Christi testis sapius in-
erudelUer terrogatus, nisi servum
nihil aliud, se Christi et ANNOTATA G. H.
-
cxditur Yincentium uomine, respondisset; commotus nimio
furore Prseses, despici se eo [ratus], elevatus
at> a Ita constanter MS&. Suspicor tamcn Nemeten-
solio, furibundus exclamat ; etpost hsBC defossis in sium, ez infra scripto Nometo ; seu etiam Verneme-
humum satisalte tripartitis d sudibus, Sanctum Dei tensium legendum, ex secundo Poemale Fortunati, quod
jubet extendi. AdhiMtis ergo hinc inde verberibus, inscribimr dc Basilica S. Vincentii Vernemetis :

cum teneram corporis cutem crudelis lacerator in- 31 quamquam hic quoque R&tenses vere dictos aliquos,
dfivf, et hominem Dei ad nullain mo?stitiam pennn- irque ac in Lotharingia ec* qui et Mediomatrices,
E
vere posset; ipse etinm auctor sceleris et illator colligi dtitur ex oppidi Mezin, Aginno septem lcucis
auppUciorum eihorruit, sanctumque virum duci ad distante ad Occidentem, qund a Mettis seu Mediis,
locum haudlonge remotum a templo praecepit. Ab- ita dictum videtur; sicut miigo appellatur le Messin
solutisitaque apatibuld membris, Laceratus qi Mediomatricum jam dictorum regio.
sed spiritu alacri robustus; cura adassignatum lo- b Sammarthani hanc illusionem ita describunt. Ex-
cnm ducentes celerior anteiret, el segnius sequenles oriri videbatur rota, et ex templi penetralibus emt-
hetus increparet, propter spem victoriaB et martyrii care in aerem, ac sublime ferri inflammata
coronam sibi jam de proximo paratam Prassi- ; Rem mirain ignaro rudique populo faciebat, quod
dem. illaturum membris quietera potuis quara mor- rota scintillantibus ac flammeis orbibus volutaretur,
tem, triumphum magis quara interitum, Isetus omnem
in partem fragmentis, cum
ientibus
expectat. Prseses post paululum, eosfevior quo ille perrumperetur, ef. in flumen Ga-
frag ire dissoluta
hilarior videbatur, ad constitutnm locum diabolo rumnam pr«cipitare fragmenta orania uno puncto
comitante subsequitur. Adest apparator mortis, ho- temporis cernerentur. At tunc multo majores plau-
et captte minem Dei percussurus. Attollil cervJcera Martyx sus movebantur, cum ex undis emergens quasi re di-
plecttlur.
intrepidus, et cadenti deorsura gladio, gloriosioris vina rota, eadem qua ante fulgoris pompa, iisdera-
vitse beatitudinem deferenti, sine cunctatione collum que flammarum prasstigiis, qua via et quo vene-
externlit. Fit beati capitis pretiosa desectio : Dei ratmodo, in eadem adyta templi, ex quibus pri-
servi spiritus post triumphum, co3li conscendit ad mura eruperat, se conditum ibat. Quse arbitramur
prsemium. eleganti oratoris calamo ita exornata atque ampli-
5 Corpus juxta solitumtelluris sortitur e hiatum, ficata.
a«l tempus quidem pro confessione nominis Christi c Forte legendum htcest inf.a, Nominati.
Corpus humi
depositum, sed in setemas vitae gaudio cum gloria d Scilicet duobus ad utramque manpm et uno ad
deposttum,
rcsunu.iilum, Quce oinnia probabiliter gesta, et ibruta pedes.
nunc daemonis terapla, et erecta in mclius Martyris e Id est, sepulcrum. p
tecta testantur: deniqne ex eo terapore numquara f Ergo circa an. 440, si vere sub Diocletiano pas-
autsaerilegi Paganorara cultus, autdsemonum phan- sus Vincentius est.
tasmata in loco illo paruerunt: tantum beneficii, per g Pompejacum, an jam m Registro beneficiorum
effusionem sacri cruoris et interventum beati Mar- dicecesis Aginnensis appeltatur parochia S. Vineentii,
tyns, Cbristus Dominus contulit in partibus illis. cujus Patronus est Abbas Cteyracensis, retinquo istic

Latuerunt autem sancti Martyris membra per ter decidendum, et nobis indicandum.
r dena aut eo amplius lustraf; quo tanti temporis h Ita MS. UUrnjcctiiium : in Bodeccnsi itcrurn
post 159 cir-
Clter ii/uios
emenso intervallo, cuidam boni operis Christiano Metensi lcgiiur, qnod jam dixi oppidum Mezin posse
reperhtm beatus Martyr Vincentius in soranis apparuit: et credi m Lcctionibm infra legitur Reonemense.
illKsum, Iocum sepulturaj ipsius manifesta indicatione dete-
gens, ut corpus suuin ad locum alium noraine
ALIA ACTA MARTYRII
<J
g
Pompejacum, quinque ferme millibus a Nemeto con-
stitutum, transferretur, edixit. Sancti igitur et reli-
Ex antiquis LectioniOus Ecclesix Aginnensis.
giosi viri, Pompejacensis loci Pivsbvteri, relatione
hujus revelationis etiocti, ad indicatum Iocum cum
Jjeatissimus Vincentius , Levita Agennensis ; nt
grandi fide ac reverentia convenerunt: etsagacius
inquirentes, qubd revelatum fuecat, post tanti tem- a Patribus tratlitur reique deolarateventus quadam ;

poris spatia, reperiunt Martyris corpus die, dum pro more suo intentus esset in coslum, .
; sancti lic0

illaesum, post tanta supplicia, tantique temporis m- confestim Angelicam promeruit admonitionem, qua- ,„„„„„
tervalla, nullo tabo luridum, nullis compagibns dis- tenus ad martyrii palinam festinaret intrepidus.
solutum, nullis vermium morsibus exaratum. Ad Itaque non immemor factus tantw admonitionis,
electum ergo Martyris locum, juxfa pr&fatae reve- munitus undiqne vexillo sanctffi Crucis, velut alter.
lationis admonitum, effossa a fidelibus B. Vincentii Elias quo vocat eum Spiritus, adire dsliberat quan-

Christi Athletie membra gestant l, r; et Pompejaco, tociu». Tandem solicitus adeo suae vocatiouis, ut
erat
 K ACTA S. VINCENTII AGINNEN. M.
erat totus in Deo positus, non longo post temporis 4 B. Vincontii Agennensis Martyris, post multa D
intervallo, quoddam Agennensium oppidum invisit tormentorum supplicia praciso tandem capite
,
C crptis post
quod a Velanum agris Reonemensis ruris 50 annos rt-
festinus, Cbristiani perpauci, qui tunc temporis ibidem ade- I

Cfiristum pr,r- velatur:

dicebat antiquitas. Cumque
Saneto praedica-
ibi in rant, corpus illius colligentes, metu Gentilium, al-
dicans
tionismunere consisteret, idolorumque cultoresava- tius maluerunt c terrae scrobibus condere, quam
riis superstitionibus retraheret ; tentus ab appari- cunctis irreligiose evidenter ostendere. Quod qui-
toribus, quasi auctor sceleris, catenarum vinculis dem per dena eoque amplius lustra Fideles etiam
atrociter implicatur atque ad Praesidis audientirtm
; latuit, ut ne quis vel qualis meriti, vel ubi esset,
innorens suppliciis raancipandus adductus, tribunali solicitus fieret indagator, sed nec investigare cura-
ejus satellitibus undiqne septus statuitur. Quem vi- ret. Peractis vero tot annorum spatiis, non est pas-

Prxsidi sisti-
dens Prases, confestira eum verbis compellat ama- sus Deus Martvrem suum sic latere ulterius, qua-
tur: ris. Tune es, inquiens, ille scelestissimus, qui no- tenus lucerna, multis adeo lucem datura, in dorao
strorum deorum culturam abominaris et eorum , Dei esset exposita. Quemdara igitnr bonae opinionis
potentiam quibus nescio incantationibus ad nihilum virum, non adeo in longinquo positum, adiuonuit
redigere conaris? Aut sacrifiriis quibusque amaritu- et locum beatae sepulturae et Martyris nomen edo-
dinem oflensaj Majestatis dulcare contende aut ; cuit.
poenarum inauditis genenbus te procul dubio attrec- 5 Itaqne ut certior de visione fieret, nec ut so- rcpcrltur in-
tandum crede. let, quid inde dubitaret; totius seriem martyrii, corruptum,
ad auscslta U 2 Quod B. Vincentius audiens, nullum super his ipsis seculis inauditam.curavit sibi texere manifesta
Christt fntnii responsum illi darevoluit; sed Christum tacito corde indagatione. Factus ergo compos tantae visionis, ne
lum el Levi-
precabatur, ut sibi in omnibus auxiliari dignetur. quid temere ageret, prius intra se deliberat, quod
tnm ait :

Cumquesic faceret, et nec de his. quibus percun- postmodum faciat. Castrum qund ab incolis Pompe-
ctabatur cuipiam verbum faceret subinde Prases : jacum dicitur, fere quinis millibus a Reonemense
notitiam nominis, et patrire ac generis exqitirit re- separatum, expetiit ac Clericis, inibi Deo servien-
;

licto cultu Christianae religionis ; ut his cognitis, revelatum exposuit. Pompe-

tibus, quid sibi fuerat
posset deinceps secretum ejus noscere dulcibus ver- jacenses, Deique Presbyteri tantae revelationis com-
bis.Cujus verba athleta Christi despiciens, genus potes facti, inasstimabili gandio jucundati, accele-
ac patriam, quod sibi superfluum videbatur postpo- rare festinant quae audita didicerant. Itaque ut
nens; se Vinoentium nomine, etsi indignum Christi ad indicatum perveniunt locifm, a Domino quaeren-
tatnenfamulum ac Levitam esse, conspectu oranium dum indicant suffragium, quatenus qui extitit inci-
nullo metu territus non cessat clamare. Prseses" tator, fieri dignaretur et ostensor. Primo vigiliis,
vero nimium commotus, se ab eo non ambigens, jejuniis, et orationibus incumbunt, et postmodum
surrexit e trihuuali, atque cura maxima indigna- fide et devotione locura sepulturae perquirunt. Ef-
tione Quid hunc adduxistis
circurnstantibus ait : fossa tellure, quae humatis corporibus superducitur
sacrilegum? Intelligo equidem virum non esse sani divino tandem indicio, quo patent omnia, corpus
capitfs, quoniam noluit dare responsura inferrogan- Martyris inveniunt; adeo incorrtiptum post tanta
tibus. Et quia genus servoruin suppliciis emenda- supplicia, post tanta temporis intervalla, ut nulla
tur, adigatur tormentis, ut sic quiescat ab insania tabe luridum. nullis vermium morsibus attractum.
mentis. Tripartitis itaque sudibus in terram, de- nullis etiam compagibus dissolutum videretur, acsi
fossis binc indeverberibus contunditur, flagellatur, eodem die sepulturae esset illatum.
cutis rumpitur, sanguis effunditur, caro per frusta 6 Inventum itaque corpns Martyris, e sepulcro
ungulisdiscerpitur; sed mirum in raodnm in magis levatur ac multis populorum turbis comitantibus,
:

inagisquelaetusefficitur;et ut saevius agatur, alacer quas ibidem cnnvocarat dies festus, nd destinatnm
transfertur
hortatur. locum, Pompejacum scilicet ut vir Dei monuerat, Pompejacum,
,

3 Cumque
torvus lanista lacerando deficeret, vi- usque gestatur; et condigno honore, iramensis cum inde Conchas.
rumque Dei nulla nxestitia afficerent, qui nihil aliud laudibus, fnmulatur. Post multa vero annorum cur-
ni-iChristum corde ac voce habebat; torqueri eum ricula ab eodem loco elevatum, et divino nutu in
Praeses diutius jubet; ut vel sic Cbristum, otsi non collegium d Conchense translatum cum maxima ,

negando, taceret. Ergo ut vidit B. Vincentium jam illic reverentia veneratur. Quamvis autem idera lo-

jamque finire stadium, ac labilis vitaB propemodum cus, ipsius pretiosissimi corporis praesentia ditatus,
terminare cursum praecepit a sudibus eum solvi, et
; meritisjue sanctificatus, innumeris virtutibus glo-
ad delubrura duci.quatenusvel aris thusadolenssacri- nficetur non tamen loculum prioris sepulturae
:

ficando, deorum injuriam Praesidisqtie iram placa- privatum sua benedictione credimus quem prae- :

ttmplum ct ret, aut gladio vitam Cura autem nec prece

finiret. sentia tumuli miraculis pridie effulgere cernimus
titula pricibus nec pretio assensum daret, nec visione tormento-
dejtctt:
rum aniinum flecteret, solvitur a patibulo, membris
pridem etsi laceris. spiritu tamen alacer ac robu- ANNOTATA G. H.
stus'. Nec solum divino spiritu confortatus sacrifl-

care contempsit, verura et tcraplum cum idolis prae- a Saussayus Velaunura agrum Reonemensis rnris
ceps orando dedil. Proinde data sententia, dueitur Verum Velaunnrum urbs cst Potlium, vulgo
appellat.
B. Vincentius ad victimam sed facta oratione, ; Le Puy en Villay, procul irtde in Aquitw.ua prima
signo Christi munitus, tanto amplitts laetus, qtiantn situm.
per coronam victoriae, quae imrainebat, ad Christum b Eratscriptum munimentis, sed absque sensu, for.
properabat intrepidus. Ad destinatum autem locum te errore amanuensitt,
et posuimus imminentis.
Praeses cum suis satellitibus advolat, ut vel ejus c Sammarthani tradunt, sacras ipsins Reliquias
morte exeatiatus, et injuriam deorum vindicaret. montem
furtim abreptas fuisse, et sepultura lo-
et suaj vesaniae finem facerct. Adest lictor qui eum catas in spelunca; in qna fertitr delituisse, qt
percuteret, adeo torvis ac minacibus membris, ut templum piorum ars concinnavit, et religio con-
et
eapite ptecll- solo ictu imminentis gladii, vitae cursum termina-
li secravit ut qui locus viventem obtexerat, mor-
tur Hortatur futurus Martyr lictoVem
ret. ut feriat, , tuum illustraret, clarumque prodigiis exhiheret, non
ciijusspes acspirituscorona jamdudumpotituserat: plebeiae tantum multitudini, sed proceribus etiam
sicque B. Vincentii capitis gloriosa desectio,' incli- atque pnncipibus, quos certa in memoria est, Gal-
tum Levitam insignemque Martyrem reddidit ccelo. liarumReginamjugum monttssuperasse, tam sanctas
constat
 DIE NONA. JUNII. 107
constat custodifas hiisse Reliquias; donec tandem civitatibus, celebrem S. Vincentii fuisse memoriam, P
Conchas translatae sunt. ejusque sacras Reliquias honore cultas claruisse EX USs
d De Conchensi monasterio supra actum. miraculis, quod postea anno 560 num. 15 appiicat ei-
dem S. Vincentio, et ipsum seciindum poema Fortu-
HISTORIA ECCLESlyE nati integrum refcrt. Ilinc forsan arvepta occasio apud
recenttores Ilispanos, asserendi S.
Vincentium Agen-
Ex Venan tii Fortuna ti lib. \ Carminum.
ne.isem, a S. Palevio Cxsaraugustano Episcopoprx-
POEMA VIII. dicatioms causa Cxsaraugusta in Galtias missum, et
ibimartyrio covonatum, ejusque corpus fuisse e Gaitia
J.empore vita brevis, meritis fit longior almis, in Hispauiam ad urbcm Vatcntiam atlutum, ac postea
Angustosque dies tendit honore fides. ad Castrense Gallix camobium translatum. Qu.e omnia
Post finem sine fiue manet mens debita Christo, magna cum rerum omnium confusione ad hunc diem
Linquens turbam hominum stat sociata Deo. refert Tamayus Salozar in Martyrologio Hispanuo,
Hac ope suffultus Vinoentius extat in xvutn, auctoritate pottssimum Iletecx poetx, cujus carmina
Genus marty- Gloria martyrii cujus optima viret creduntur nuper composita. Retiquias; Castrum deta-
rli.
Vertice succiso rapuit qui ex morte triumphum, tas, esse S. Vincenttii Caesaraugustani tate ex Aimoi-
Et nova de terris proles ad astra volat. no, etcarmine et prosa, deduxtmus xxn Januarii ne- ,

Credidit unde uecem, Sancto dedit hostis honorem, que Lubet hisce fabulosis nairatiuncuUs refutandis dtututs
Percussorque magis morte perenne jacet. tnhxveve.
Viceratille miser, hunc si jugulare nequisset
4 Sed revertamur ad ceteras euclesias S. Vincentii rt Cvsarau-
Nam abstulit unde caput, contulit inde poium. quasa Leontio Papa aut conditas et dedicatas, aul gustt nixlstt
Hujus amore novo pia vota Leontius explens, ornatas, dixitsupra Venantius Fortunatus. Fuitenim flngtfur.
tcciesia orna- Quo sacra membra jacent, stannea tecta dedit. Leontius iste seeundua, totus in ecclestis Sanctorum con-
la.
Et licet eniteat meritis venerabile templum, struendis, restaurandis et exornandis
B : et hoc de basili-
Attamen ornatum prabuit iste suum. cis SS. Martini, Nazarti et Dionysii Martyrum,
Praamia succedant, operanti longa salutis Bibiant ct Eutropii JSpiscoporum Santonensium, atque Varix hujus
Hujus ut obsequiis culmina saucta juvent. Deiparx Vxrginis, idem Fortunatus gui tum florebat,
Sancti ecclesix

Habuit Ecctesta Buvdegatensis duos consequenter teslatur libro i Carmiuum, Poemate 6, et 10, OC se-
Leonlios, virtute el fuclis cluros : quorum unus alteri quentibus usque ad fxitem tibvi, ubipassim de Leontio
successit anno circitcr dxli, et /itc est de quo agttuv, agit. At quo loco fuennt basilicae S. Viucentii supra-
defunctus kaud diu post dlxiii. Caroltu le Cointe scriptx, non factte defuuri potest; quia in Uegistro
utrumque dicit Sanctum coli. Primum, xxi Au-
ut benejictorum dituzesis Burdcgalensts indicantur duode-
gustt; Secundum, xv Nuvembvis, sed Ilteronijmus Lo- cim aitt etium plures puroclnx, sub isto nomine dicatx
pez, illius Ecclesiz Canonicus Theologalis, negat ullum intev qims in Arckipresbyteratu regionis inter duo mana
talis cuttus cxtare vestigium in antiquis novisque fastis, seu flumina, Qarumnamet Dordonnam sitx, sunlqua-
tuor parochiv S. Vincentii, coguominatx de Floyraco,
POEMA IX.
du Prat, de Carignan, du Moulon, unde facite atta
De basilica S. Vincentii Vernemetis, aliqua potuit ad Garuranam. fuisse; altera ueroVerae-
metis, haud procul Burdegala eonstructa dicilur a
^jultoris Domini toto sonus exiit orbe, Cointio ad an. 5(i2 num. 20, sed qua de causa aut
Nec lucus est ubi se gloria celsa neget. conjectura iddefiniat non explicat, et nosdeeo nomine
Sed cujus meritum scimus percurrere inundum, haud pau/n aiiam conjecturam supra formavimus.
Hujus ubique viri surgere templa docet.
Ecce beata nitent Vincenti culmina, summi,
Munere martyrii, qui colitastra poli.
MIRACULUM
Promptus amore pio, quae Papa Leontius olim Pcenae iu violantes Ecclesiam illata?.
Condidit, eximio consolidata loco,
Ecclesia con-
Nomine Vernemetis vuluit vocitare vetustas, \Auctore Gregorio Turonensi.
dita
Quod quasi fanum ingens Gallica lingua refert.
Auspicii praamissa fides erat ante futura, ./Vd Galliarum Martyres recurramus. Vincentius, Lib 1
Ut modu celsa dumus staret honore Dei. Agennensis urbis et ipse Martyr (cujus passionis Miracutorum
Hic etiam Sanctus, Domini suffultus amore, historia ab ineolis retinetur) Leviticas stolo? can- cap. 10 j
Virtutis suminte signa tremenda dedit. narratur
dore in Ecclesia Christi micans, magnis saejus^ime

et dicata.
Nam cuin templa Dei Praesul de more drcavit, virtutibus fulget in pervasoribus rerum suarum
:

Martyris adventu da>nionis ira fugit
' al. purte Reddilur incolumis quidam de * peste maligna;
Cui vidisse Pii templa, medela fuit.
Miracula. Emicat aula potens, divino plena sereno,
Ut merito placeat hic habitare Duo.
Nunc specie suadente loci ac virtutis hunore,
Evocat huc populos, hinc decus, inde salus,
Qui plebem accendit venerandae conditor * arca?,
*al. arcis Talibus praemia justa metet.
officiia
3 Cardinalis Barontus, in suis ad hunc ix Junii
; plerumque ultor severus existit. Tempore autera
illo, quo contra Gundebadum commotus exercitus,
ad Conveniensem urbem directusest; ab hujus hos-
tilitatis multitudine basilica ejusvallatur tota. Erat
enim in ea plebs omnia rerum suarum praesidia ha-
bens, confidensque de reverentia Martyris, quod
nullus ea prsesumptione temeraria auderet attiDge-
re :,et obseratis ostiis se ab intus cum rebus inclu-
serat. Circumdantes autem hostes, cumaditum, per
quem ingrederentur, iuvenire non possent ignem ;

Notis, asserit, de hujus S. Viucentii basilica, et mi- ostiis aedis subjiciunt; quem diuraultumque succen-
alibi a S. raculis ibi Venantium Fortunatum
factis, scripsisse dentes, non apprehendebant valvae; donec inipulsu f/uotnodo
Vinventio Cx- elegans epigramma, extans lib. i Carminum. Ast securium comminutis, ingressi sunt. diripientes res, itrumpentes in
saruugustano
»on dtstui-
hujus Sancti immemor, inter tot divcrsa studia, cum pupulumque inclusum inoregladii trucidantes. Sed ecdtsiam
etus :
ad annum 542 num. retulisset Heliquas S. Vincen- non diu haec res remansit inulta nam alri a dfflmone
:

tiiCeesaraugustani Martyris (ut die xxn Januarii correpti, nonnulli in flumine Garumnae necati, multi
deduxtmusj a Cklothario et Chitdebevto Regibus in etiam a frigore occupati, diversis in partibus diver-
Gallias portatas, ereclamque itli Pansiis basiticam, sorum morborum genere vexabantur. Nam vidi ex
addit, non Parisiis tantum, sed pluribus Galliarum eis multos inTuronieo territurio, qui in hoc fuerant
mixti
 Ili ACTA S. VINCENTII AGINNEN. M.
A mixti scelere, graviter trucidari, et usque ad vitae Josephus Scaliger, patria jdginnensis, si Brietio et D
&UCT- praesentis amissionem intolerabilium dolorum cru- ahis credatur. Hic hbro 6de Emendatione. temporum, tn quo Grego-
QBEGOBIO rlum arguens
oiatu torqueri. Multi enim ex his confitehantur, se typis Roverianis anno 1629 recuso, pag. 618, Hujus
ti ROIfENSI 'callger
judicio Dei ob injuriam Martyris fuisse morti pes- Vineentii Aginnensis, inquit , basilica erat non
simae destinatos. Ecce quantum Deus prsestat Mar- longc Lugduno Canvenarum ad Vallem Caprariam,
tyribus suis : eece qualibus eosdera laudibus Cliri- cujus basilicae etiam hic auctor meminit lib. i Mi-

stus Domlnus, bellorumfidelium in>pector, honorat raculorum cap. 101 Vallis Capraria distat Aginno
.

ecce quantum ipsius nominis dignitas Christiani, si plusquam itinere quatridui. At Gregorius perperain
non Gentiliura more aut inhietnus cupiditati, aut interpretatur fuisse juxta terminura Aginnensis ur-
luxuriae serviamus. IIxc Gregorius Turonensis de bis Quare raire alucinatur noster Gregorius. Sic
Gloria Martyrum qux idem nonnullis circumstantiis
: Scaliger : sed ipsummet ahicinari ostendit
Fronto i

additis ita describit lib. 7 Historix Francorum cap. 35. Duacus in cpistnla ad Rosweidum nostrum, quam ad-
2 Audierant eo tempore Duces Gunthramni Re- huc servamus. Ejns, dictum loeum tllustrantis, fiaec
gis, Gundobaldum ultra Garonuam in littore resi- : Familiaris est sermonis,
verba stint terminos, non
dere, cum ingenti hostium multitudine : ipsosque urbium ppmcaria vel amburbalia spatia, sed ipsos
thesauros, quos Reguntlns tulerat, secum retinere. nominari districtus. Unde convincimus erroris Sca-
Tunc irapetu facto, cura equis Garonnam nando ligerum, qui S. Vincentii Aginnensas historiara ipsemet
transiere, nonnullis de exercitu in amne demersis, perperam intellexit; et quia turpiter alucinatus est, haltiicinatus
probatur.
Reliqui 10 littus egressi, requirentes Gundobaldum, Gregorium existimavit alucinari. Ettamen fuitnimis
invenerunt caraelos cum ingenti pondere anri atque credulns Scaligero Browerus, cum scripsit sibi hse-
argenti, sive equos, quosfessos per vias reliquerat. rere aquam, quia basmcam Gregorius ait fiiisse
Audientes deinceps eos infra inuros urbisConveni- juxta terminum Aginnensis urbis, quod de Martyre,
cse commorari, relictis plaustris ac diversis impe- non de basilica dictum oportuit. Cur enira, quaeso,
r, dimentis eum populo minore» robustiores viri ipsum, dictum oportuit de Marlyre et nonde basilica? Qnia
sicut jam Garonnam transierant, insequi destinant. somniavit Scaliger, scriptorem, quem legerat Gre-
Quibus properantibus venerunt ad basilicam S. gorius, scripsisse, niilites irrupissse in basilicam S.
Vineentii, quse est juxta terminum Agennensis ur- Vincentii, siiaiu ad urbem Conveuarum, quiMartyr
bis, ubi ipse Martyr pro Cbristi nomine agonem juxta terminum urbis Aginnensisdicitur martyrium
diciiur consummasse, inveneruntque eem refertam Consummasse. Unde illude^avTaCEToScali^er? Dicit
diversis thesauris ineolarum. Erat enim spes inco- Gregorius, Gunthramni milites, cum ad Convenas
lis, non esse a Christianis tanti Martyris basilicani pergerent, trajecisse Garumnam, ac deinde S. Vin-
jvxla terml- hanc deprsedatos,
violandam cujusostiasummo studioobserataerant.
: centii basilicam illis occurrisse ;
mtm Agennen-
sis wbis,
Nec mora appropinquans exercitus, cum reserare
: esse mox a Deo punitos ; reliquum vulgus, quod
teinpli valvas non valeret, ignemaccendit; consum- iram divinam evasit, non sine grandi metu pro-
ptisque ostiis, omnem substantiam cunctamque su- gressum esse , ac dein ad Convenas conventum
pellectilem, quam in ea invenire potuerunt, cum esse. Non ergo necesse est, inde intelligamus basi-
sacris ministeriis ahstulerunt. Sed multos ibi ultio licain S. Vincentii, propinquam Lugduno Convena-
divina conterruit. Nam plerisque manus divinitus rum : potuit enira statim, trajecto Garumna circa
urebantur, emittentes fumum magnum, ex sicut portum Alinzoniae, cujus meminit Paulinus, hoc est
incendio surgere solet. Nonnulli arrepti a dsemone, post septem leucas, occurrere S. Vincentii bas.ilica t
per energiam debacchantes, Martyrem declatoabant. quae totidem leucis Aginno distat {nunc dicitur Gal-
Plurimi vero, semoti a seditione, propriis se jaculis lice, le Mas d'Agennoy, Mansus Agennensis, oppi-
sauciabant. Reliquum vero vulgus in ante non sine dum quo Reliquiae S. Vincentii servabantur
illud in
grandi metu progressum est.... Nonnulli autem ab usque ad tempora bellorum civilium) ac deinde mi-
exercitu, qups fortior avaritise aculeus terebrabat, lites au* Convenas perrexerunt. Lege, relege histo-
longius evagantes, perimebantur ab incolis. Hatc riam plane alucinatum esse Scaligerum fateheris.
:

Gregorius Turvnensis, quem audacter, sed falso arguit llac Fronto Ducseus, cui subscribimus.

DE SANCTO MAXIMO PRESBYTERO

MARTYRE ALEXANDRI/E.
Ex vetustis Mai tyi ologiis.

Celebris est memoria hujus Sancti Martyris in feremus. Eumdem, sed nullo verbo addilo, refemnt
pluribus Fastis : sed dotendvm, quod in illis antiqua MSS. Richenoviense, Rhinoviense, Trevirense
solis et abtque ullis Actis martyrii : ab aliis S. Maximini, Leodiensia S. Lamberli et S. Lauren-
vero Martyribus inde tantum
bujus nominis tii, Bruxellense S. Gudilas, Reginae Suecise ab Hoiste-

distinguimus illum, qvod fuerit Presbyter, et Alexan- nio vulgatum, MS, Fhrurium, etalia uti ctiam, scd ;

ili:r st( passus. Illum referunt guatuor Martyrologii palaeslra omissa, MSS. Praijeuse, Angustanum, Pa-
Hieronymiani apographa, his vcrbis : In Alexandria, risiense Labbei, Grevenus denigue iti Auctario Usuar-
Maximi Presbyteri. Jn tribus apographis adjunguntur di : sed semper in omnibus eum Presbyterum fuisse
quinque Martyres, sed quos Nicxas coronatos mox re- indicatur.

DK
 DIE KONA JUNII. 160

DE SANCTIS DIOMEDE, AMANTIO,

MUCIANO, ALEXANDRO, JANUARIO,
MARTYRIBUS NIC^E.E IN BITIIYNIA.
Antiquissimum Martyrologn Hieronymiani quc Bibliotherse Vaticame num. 1449, et VUrajectino
apoqrnphum monasterii Eptarnacensis, relato Ecctcsia' Collegialx S. Marix, nec non apud (Jsuar-
in Alexandria Maximo Presbytero, ista sub- dum, BelUnum et alios, de primo Martyre ista hdbett*
jungit : In Niccea civitate, Diomedis, Aman- tur; Nicaeas natalis S. Diumedis. ffttjus, omistta pa-
ti, Muciani.Alexn.ndri quibus Januarins additur in
: laestra, menlio fit in MS. Pragrnsi, uti Alexandri et
tribus aliis apoijrapbis, ubi Amannensium oscitantxa Januani in altero Fatkano S. Petri, Leodiensi S.
fuerunt omissa i*ta verba, m Omnia
Niciea civitate. Laurentii ac Trevirensi S. Maximini. Nomen Aman-
optime distinguuntur in MS. Martyrologio Reqin& tis, sivr Amandi, loco Amantii et Januarii, legitur
Suecise, per Holstenium vulgato, in quo ista leguntur : in MS. Barberinia.no, ei solum Januarii in MS.
In Alexandria Maximi Presbyteri. In
natalis S. Casinensi et Altempsiano. Atque hsec ex vahis MSS.
Nicasa civitate natalis S. Dinmedis, cum aliis qua- Sedetiisusus Mnitrolycus, istascribit; Nicasffi, San-
tuor quorum nnmina e.rpressimus. Eodem modo ab
: ctorum Diomedis, Amaranthi. Motiani, et Januarii
aliis duunguuntur in MSS. Brusrllensi S. Gudilte, Martyrum. Quibus similia leguntur opud Felicium et
Medicseo et StrOviiano apud Florentinos, ubi ita legi- Galesinium, sed hiC loco Motiani liabet nomen Mou-
tnr : In Nica^a civitate, Dionysii, Amantii, Motiani tiani, et apud eosdrm Amarantbus est, qui aliis Aman-
et.Januarii, omisso Alexandro. Etquiloco Mutianus, tius. E.c his omnibus tta deductts, stabitttur antiqua
hicscribitur Motianus, etiam Modianus rt Monunus lectio, de corona martyru, eUdem Nicaeae in Bitbynia
alibi nomtnatur. In Vaticano Ecciesix S. Petri, alio- collata.

DE SANCTIS QUINDECIM MILITIBUS

MARTYRIBUS ROM^-
Ex codem et MS. Cardin. Franeisci Barberini.

Martyroiogium MS. quod Romee reprrtmus in Maximinif Leodiensibus S. Lambcrti etS. Laurentf&
Bibltoihrca Emtnritttssimi Cardinalis Bar~ et MS. FI»rttrio atque in MartyrologU Notkiri rc-

hos SS. Martyres nobis ita rrprx-

berini ,
cuso ex MS. Bibtiothecz S. Gaili inter anttquas

Rom;e passio sanctorum militum

sentat. ,
Tn apogntplio Corbeirnsi solnm cen-
Leclioiies Canisii.

numeru quindecim. Quo itidem eodBtm numero refe- sentur milites tredecim. Retigua cum eorum nomini-

runtur m apographis Martyrologii Hieronymiani ,

bus latenl.

Lucensi et Blumiano; item in MSS. Trrvucnsi S.

DE SS. ORESTE, DIOMEDE, ET RIIODONE,

MARTYRIBUS APUD GR^ECOS.
Ex Synaxariis MSS.

.1/5. Synaxavium GrKcum Ecclesisc Con- monasterio Crypt.r-Ftrrat.r in Latio, Parisits in Bi-
IUustre Cardinalis Mazarini et Patrum Onlints S.
stantinopolitame, quotl ptrtintl ad Collegium Cla- bliotheca

romontanum Societatis Jesu Parisiis, hunc diem Vominici Congregationis S. Ludovici, el Taurini nt
i\ Juitu auspicatur ab htsce tribus JUarlyribm; Bibliotheca Ducis Saiaudix. Est u/n/uis Rhodon

sed dolcndumnullum illorum etogium, siculi

, ijuotl Martyr. a nolus ex MSS. Latinis rtlatiis 111 Januarii.
tiliarnm ibidem adjungatur. Verlm sunt tsta : Die ix At varii Maiiyrts, nomint Orestis et Diomedis, n-
ejusdem mcnsis Junii, certamen sanctorum Marty- penuntur in Fastis, tam Latinis quam Grxeis ; sed
rum Orestis, Diomedis, et Ruodonis. Etidtm leijuiitur nusquam hi tres aut duo illorum conjungiintur.
tii MSS. Menxis Grxcts ,
qua. ipst reptrtmiis m

Jitnii T. II •n DE
 170 ACTA SANCTORUM.

DE SS. ANANIA ET CODRATO

MARTYRIBUS APUD GR^COS.
Ex iisdcm Synaxariis MSS.

uod nos Divione in collegio Societatis Jesu nxa Mazarini , et Patrum Dominicanorum Congre.

Q ircperimus tipitd Petriun Fraiu iscitm Chiffle- gationis S. Ludovici Pnrisiis , in quibus indicatnr
San- ?wv xymv Map--jpwv 'AvavtVj xat Kofyxrou
aOlr.aiz
J tium Synaxarinm , cxhibet sxpe Ulustres :

ctos, alibi non satis cognitos, atque inter il/os

Certamen Sanctorum Martyrum Ananioe et Codrati.
aii ixJunii Sanctum Martyrem Ananiam gladio
hluic
Eosdcm omissa voce aOiY.atc, iiubct Stji/a.rarntm nostri
Collajii Ptnisieusis.
Martyrologium quod cx Anibo-
occisum, ubi hi subduntnr versus.
Tr.v yX&aaav tiytv wc, ghxBy.v xxtx nka.vn^ Mgvptiaco Latinum fecit Grutta Snnonius Maronita,
'Avavta; o IJIJpzvc, ov KTetvei oi:xByi, postea Tripolitanus in Syria Archicjiiscopus ; et nobis

Martyr Ananias, ense qui mortem tulit

Homa transmisit Atbanasius Kirchcrus. ctiam ad hunc

Habuit errores contra, linguam pro ense. diem i\ Junii eorumdem nomina. Quis autcm
refert

Sunt varii Sancti, Ananin? nomine insigniti, a quibus fuerit error , qucm Ananias gladio litujiur cer-
contra

farta disquisitione hunc arbitramur divcrsum csse. His tacit, an Idololatiis. qux passim in ejusmodi vcrsibus
posttis iidjunctum illi socivm snppedilant MS. Sgua.ra- ver.it nomine WJ.vr.c ; an Hxrescos, quteipsa inerus
rinm Ecclcsnr Constantinopolitanx, imoet MSS. Me ^rror est ; non divinamus.

DEQUINQUEVIRGINIBUS CANONICIS

TIIECLA, MARIAMNA, "ARTHA, MARIA, ENNEIM,

MARTYRIBUS IN PERSIDE.
COMMENTARIUS PR^EVIUS
De earum condilione, actis, aetate.

SEC. IV. ii.t prima origo et defunta notio

sit ftteritque 2 Nec in solo Orientali Imperio h.csit earum insti- quo itimii in

Q
iharum vocnm, Canonicus et Canonica, inter tvtum usque in Persidem illud sese extendit; ubi Persitfem
,

projiagato.
Erant hx in pcrsonas ecclesiasticas* apud Lattnos vtirii Chrisliana fides hattd medtocres progrcssus fcccrat
f ,

matrlcula quiete proseminata eo tempore, quo sub Diocletiano et

eccletla
prx celeris erudite argumen
varie disputant;
ministrorum tum hOC vcntilat
titm ftoc v< Nicolaus Desnos in libro cui titulus ,
Maximiniano eoi^umque decessoribus tyrannis, ijravis-
SCI yt-t, Canonicus Secularis et Regularis. Apud Grxcos ea simis ca jnctabatur procellis apud JRomanos ; el r con-
rcs controvcrsiam tiou habct : ex pluiibas eium aucto- trario , opud hos quietem nacta aliquam , regnante
ritatibus, quas in Glossario infimx ac medix Grxci- Magno Constantiiw, persecutionem crudclissimam sus-
tntis collegit doctissimus Cangius, apparet qxwd Kavwv tinere caepit, sub Saporeejus noministl. Etenimcirca
t^; h.yJ:ir,iyr,_, idetn mt ,
quod Latiius Matricula ec- annum Christi cccxxvi, ut scribitTheophanes, Judaei

clpsiee cujusque, coiitiueiis descripta nomina personarum apud ipsurn criminati sunt Symennem Ctisiphontis,
sexus utriusque, ipsius Ecclesise ministerio deputata- etalterum Seieucice Archiepiscopum, ceu Romano-
rum, et de provcntibus illtus sustentari solitarum. Ita, rum amicos, quasi res Persicas cis revclarent; unde
ut prseteream Goncilii Nicseni Ganonem 19, S. Atha- horrenda persecutione commota, plurimipro Christo
nasium in Vita S. Antonii, ct S. Epiphanium in martyrii corona fuerunt decorati inter quos Ust- ; r' Sapore

Hxresi Meletianorum, aliosque; utque de mulieribus hazanes Saporis paedagogus, et Symeon Archiepi- *"* medlum

hicsolum agam ; illis quos modo nominavi Patrtbus scopus; et, praeter alios plures, ceatum Clerici et
proximi sevi scriptor Socrates, lib. 1 cap. 17, in ser- Episcopi, et alia innumera multitudo, una die mar-
monem adducit :a; rtapOEvovs, t£c ctvcfyiyooLp.p.ivaq iv tyrii palmam adepti sunt. Ab eodem insuper inti-

rw Xhiv iy.y'/.Y.ai€>v moiovi ; Virgines, ecclesiarum Ca- delissiino Sapore, in prsecipuis urbibus, nobilissimi
earumgue
noni inscriptas : et tales fuerunt ad quas extant Epi- quique ad decem et octo millia, cruciatibus lior-
instUuium
jii>fidionn stolx S. Bnsilii, 300 et 302; prima quidem toti ea- rendis et ab humana penitus alienis natura, Marty-
magns; rum Collegio scripta ,
postquam ipsi nuntiuverat Bos- tyres fuerint effecti. Sic etiam circaannum cccxliu, Chrlstianos
vexante,
poruts Episcopus , depositissc illas susceptam de ejus idcm pristinis seeleribus hoc adjecit, ut ?ubditos
fxde suspictonem ; attcra Theodorae Canonicse nomi- Christianos dire persequeretur. Regnavit ille usque
natim, cui et pluries scripsisse se indicat, et optat con- ad anuum ccclixx, totis scptuaginta tuniis potitus im-
summationem propositi illius boni, ad quod anhe- pcrio : fortassis tamen emollitus nonnihil, quando Ni-
labat. ... actu respondere pollicitationibus suis ;
et sibi7ti ttrbaii jam tertium aggrcssus obsidere, ingentem
postquam clegcrit institutum vivendi secundum regu- divinitus peiyessus est cladem, ab iisdem aquis qvibus
,
lam Evangelicam, et usque in rninimis et minutis- evertere urbem putaverat ; magisque ctiam perterritus
simis illam observare, nec quidquam eorura prae- visione , qua suis ipse oculis , Angelum , splendido
terire qua? scripU ibi sunt ; ubi porro idem Sanctus amictum ordinatu in parte murorum stantem , et
,
7"T mi "' slp -

minutitn explicat, quee ad Evangelicze vitae professio- Constantium Imperatorem manu tenentem conspexii ittin suorum,
nem speclant ; omnia (ut qutdem putoj ad vitam Ca- anno c.GCLi unde et mortem minatus est Magis
;

nOQicarum referenda. consilii tam violenti auctoribus.

 DIE NONA JUNII. 171
A 3 Penes hos prxcipnam eztinguendorum Christia- cantur Pax sacris, Mariae et Marth» , Theclas et
norum fuisse solicitudinem , exercendorumque contra Ahias atque Ancillse ejus, quas nihil indignatae aut
eos judiciorum potestatem , titm e.r qjiis plurium Actis tergiversantes, propter transeuntes divis», ac simul
hoc in tum pomsimum ex Actis
opere deductis patet, necatsc sunt gladio Presbyteri sui (qui infra in Actis
ei Hatmstnis
S. Syra> xvin Maji illustratis. Nunc autem prodeunt vocalur Paulus ) et Mehronis, qui forte Archimagus ""'*: ^dhts
quinque Virgines Canonicae prxdicta Saporis per~ , est, mfra Narsas Hsec aulem cum sequentibus ad
dictus. ^^ nu -'-

secutione coronat.r, eo modo, quein prseter morem pro- Actis bene conveniunt, rt ea quadamtenus suppleni;
lixe, noMs desaibit Sijnaxarium MS. nostri Parisiis sedcumaliqua in nominibus varietate ; dum pro Ma-
Collegii, primum hacfenus, ct unicum, in quo earum riamna, Abia scribitur ; el ntttmte Enneim tacelur

Invenluntur
et nomina passionem reperimus , sub hoc titulo :
et nomen; conditio ancillaris, ahis vjnorata exprimitur,
passte qti «- Mvr.pr, twv aytoiv ttevte Kavovixwv, v~b tou npeaSuTi- Qnis scit tui Reliquix earum exPerside Alexandriam
que Canonicx. pou auT&w txnorpxiBzia&Vj ©ExArjq, M«piap.vr,e,, Map0«?, translat.r non fuerint, idqne diexx\ mensit Tuba, qua
Maptas xat 'Evvee^. Memoria Sanctarum quinque coluntur ffabessinis £ac deinde translatse non sint, sdU
Canonicarum, a Presbytero suo decollatarum, The- tem pars, Constantuiopolim?
clae, Mariamnae, Marthae, Mariae, et Enneim. 5 Ihcc porro s in memoriam mihi revocani aliqs verioHhl-
4 Fuit Martyrium istud tam cetebre inter Grxcos, quinque Canonicas, quarum Menaea excusa adxxa tnna quam
ctlatn Mo- ut ejus notitia per illos transierit ad Ruthenos ac Martii prolixam absque titulo narraitonem texunt ; ad
scMs
Moscos quorum Synaxario anni 1679 inscribuntur
,
diem autem xxn. memnriam notnnt absque passio-
Thecla, Martha et Maria, sed veluli passx sub Dio- ne, ab ffenschenio, ad dictam diem de SS. CallinU
cletiano et guidem anno cccxv
, cum ille ante annos , ca et Basilissa agente, num. ~\juremagno rejectam ut t

decem imperium abdicarit, licet privatus supervixerit mcredibilibus refertam fabulis, quarum caput Drosis
uii annum Eadem notitia per Alexan-
istius seculi xvi. sive Droselaj filia Trajani Imperatoris, apnd ipsas
2 MtiTtii
drinos, Nubiam et Habassiam penetravit,
JEggptios , clam effecta Christiana : cui commento occasionem for-
prttermis-
B sed tnl alium prorsus diem, scilicet xxx mensis Tuba, tassis dederint Persicx istse quinque, nullo ex capite $a
qtti respondet diei xxv Januarii nostri natn in Ila- : suspectabiles nobis. Harum ergo certamen Hic accipe, E
giologio eorum Metrico, jam ssepius laudato, sic invo- velut circa medietatem seculi iv consummdtum.

ACTA EX SYNAXARIO MS.

jjjv xoiiq yp.ioy.ic, Sacwp tou Baot^io)? nepowv, ~\r,- l.n diebus Saporis Regis Persarum, juxta vicum
sub Paulo
ffiov-^Y-&p.r $\\Zd7u: r.v npEaouTepoe,, IIauAoc,TouyOfxa,
l
Asa, erat Presbyter quidani Paulus nomine. opi-
dtvite
7tXoutou xa/xwv, y.y-l 'iyw p.zr eaurou rrevTe Kavovtxa^ bus affluens, et apud se habens Canonicas quin-
i're>bijt-ro
irapQlvou^.
TAuTai ouv twv apeTWy xaTSXoattou vto
xrj atylri que Virgines. Hae ergo, cum miro virtutum splen- sancte viven-
v.ai eAaitTtpuvavTQ' tepoupyouvToc; dk tou IIkuXou xat dore fulgerent (sacra ipsis ininistrante atque cum fibus j
Yirglnlbusj
avu.^dllovToc, aixcdc,, -/.xi rd S&ap.e.va 8«oaupi?oVTO«, eisdem psailente Paulo, thesaurum vero sibi colli-
-ac, tou,0=ou ivxoXzc,
'0 gente ex iis qu* donabantur) perseverabant ipsae,
eipya^oVTO vujtTa? xat r.u.ipcc,

6~£ U.ia6x.xklQC3 ^IXOO^OC, p.Yj (JEpOiV TT/V xaTa TOV 0eov noctes ac dies Dei praecepta adimplentes. Talem ea-
auTO>v 7;po)co7r«v E7Tto*t5ouaav opav xaQexaffniVi v.ai tot? rum indies manifestiorem et semper ad auteriora
xpetTTOfftv EirexTeiVojxevriV, xl u.r -/zvdx%t r.y\ Troief; t
extentum profectum cum ferre non valeret omuis
boni inimicus diabolus, quid fecit et raachinatus est?
2 Ilxpaffxeua^et fi«vu9^vat Jia Ttvo; Ncpo">?, tw 'Ap- 2 Procurat, ut a quodam indicaretur Narsae.Ax-
ytuayu tou BafftXeoi? Ilepffuv, ot( eoti [IpEaouTepo^ xi$ chiraago Kegis Persarum, ac diceretur ei Quiaest ;

XpiffTtavo?, 7tXoutu 7roX).o) xwu-wv xat et /3ou?.£t «Tto- quidara Presbyter Christtanus, perquam opulentus;
xepo^aviiffat xhv ttXoutov auTou, TTapaoTTjffov p.-:?a t'Zv cujus facultatea lucrari sivis; jube eum sisti. cum iis delattis iste

IIap^£vwv, 'jjv
e
eyet p.z f eauTou* xaxetvw trv irtortv au- quas secum habet Virghribus autem nulenti- pecunlarum
: ipsis
causa,
tuv u.r, apyyioafjtevwv aTroxepo^avei? tov i~.-j.-j-y. jt^outov, bus tidem suam ejurare, possidebis omnes eorura
F
auTwv, /.x-yj^xiyc, auTou;. '0 dk t\>9io)c, itapiaxrtfev divitias.Statimigiturmandavitillumsibipraesentari,
auTOVj ui~x
~'~<» TtapQevwv xai auTuv twv jrpay/zaTWv.
cum Virginibus et facultatibus omnibus. Satanas
Tote eioeXQovto? tou tfarava Iv -?, v.y.yjiy. tou npeffc-j- autcm ingressuruscor Presbyteri, feciteum Praesidi
Tepou, etTierv ^po; tov "Ap^ovTa, "ivx rt eXaSe; t^ %ar,- dicere Quare accipis bona ni stra, qui niliiltibimali
;

u.axa ru.>jiv, p-rMv oot xax6">£ JtaTtpala/jtlvwv y.y.l tov fecimus? illum vero respondere ; Quia Christia-
aitoxpi9j?vai xat et7retv" Aia to eivat ce XptffTtavov, x«i nus es,etmandata regia non observas. Tum Pau-
p,)5 tpuXaTTEtv xx -t(j<yGxxypy--~ xov Bxff[Xe'w;. Kat 6 lus : Ecquid ergo mandas ut faciam Ubi Solem, in- ?

ut ens serret,
IlauXoc., Kai Tt fi-ot TTpotfTaTTet^ t'va Ttot^cu ; Ea> rov quit ilie; adoraveris, et sanguinem coraederis, tulle
ftdem ejuiut:
nXtov, e(*7rE Ttpoaxuv^orjs xat *ayr^ yJ.ua, Xxot xx aa, quietua sunt, ac domum abi. Miser autem conver-
TropeuOriTi otxaoe. Tore o a'9)>o; TrsptOTpaferc, v.xi tJiv sus, et opes suas super terram expositas intuens ;

Ta yjjy.uyxa yau-ci xetfteva, ©r,oi'* IToiSi ~-J.vxy. ooa av Facio, inquit, quajcuraque jusseris : et mox Solem
EtiTKe fAor xai 7Tpotxuv^ffa? tw rXiw, xat ^aywv atfia adoravit, comedit sanguinem sacrificiorum ex eis-

twv QuaaJv, xai rrtwv e| auTou, eXaSev "a tiJta. que sumpsit quae ante habuerat propria.
bibit, et
3 *£2c, o^s 6 'Apytu.yyoc, e|eiteos j
tou oxottoO, ITeToov, 3 Archimagus vero, spe sua deturbatum se vi-
(pyifft, xat ra; xata ae Ilap^evou? Trot^izi o ffu 7re7rot'«- dens Persuade, inquit, etiam iis quas apud tesunt
; qttod >
'>""

v.ac,, xai XaSefv av^pa;' xai tote ?.acov-£; tov jtXoutov Virginibus, ut et ipsa.1 facientes quod tu fecisti vi- ;
i rglnlbus
tuadtre
\j[j'""'j t Ttopeuea9e o7tou 9eXeTS z?i pouXeaSs. Tots o riauXo? roa suscipiant; et tunc accipientes quae vestrasunt, JttSSUS,
itpoaeXQojv t^T; n«p0evot5, oj;ot'y' *0 'Aoywv, Aaouv ra abite quocumque volueritis. Tunc Paulus Virgines
yui_[j.y.'.x iuwj, ~a.-iaxr,Gt Y.ai Vfj.dc, TTOtJjaat ro
r
,i/'iji.y accedens, ait : Dicit Pra?ses, qui pecunias aosti ts

tou BaoiXsw; , 7rporpe7ro)v xat outw; anoOTpaojjvai accepit, Venite etiam vos ad faciendam Regis vo-
TtavTa irpos )?/xas. Kai toou e;w gipayov ro afua xxt lunt:itera, pollicens quod ita redditurus oobis ^it
ETrtov, xzi tw r'Atw xat t&j itupi TtpooexuvTjaa, xai tt&o- omnia nostra. Ecce autera ego sanguinem comedi
TpETTET3!l Y.XI UfXO.' TOUTO ~tif~aai, Y.xi \xOV.V XX 7 U.I- et bibi, Solemque et Ignem adoravi hortatur vero ;

XtOX, Y.XI XT.OSlV.V QtY.xdl. Al 0£ 7Tap9EVOl, TtpOTEpOV etiam vos idem faccre, ut nostra recipiamusac re-
ip.Trxvaxvat to TrpoowTTOv auTou, w; e/. auv^^uaro; tt*7rov deamus domum. Ast Virgines, velut ex composito,
pnus
 !72 ACTA DE QUINQUE VIRG. CANONICIS.
T.X WS. SVNAl prine in ojus vultura conspuentes, diterunt : Quia tX
0?i oW; troAuraa; touto jrowaai /.«t Tr&d; /'f/ac ztmiv
cutn inde-
que ratione
omnino ausus es facere, atquo ea de re nos etiam
id ifasu y.y't tSeurEpoc 'loudac «rsTavSr;;. 'E/.eivo; ota y,i-
rtjtcitur; alluqui ecce apparuisti alter Judas. Ille propter pe-
; y.y-y rrapaoY-'; rov i>Jtov AeaTTOTrv /U'7>y y.at oVjaa/y-
cuniasproprium doroinnmetmagistrniN tradens, nec Aov, xai ~y.i~y p.r /.epdV.aac eiWfcaro aeaurdv. 'Ioou xat
illas luoratus est, et scipsum strangulavit eccum : ffu, SSXaz, 6 OEurepoc 'louffa;, ata -y>. ypr^ara airwXs-
vero e-Uam tu, propter pecunias aiiimam tuatn oe- tjys, aov zr]v 'jjuyrv* xri o-jcfe ec'c euvotav r.Msc tq jTXou-
cidisti, miser, et secundus Judas neque in men- : atou exetvov, tou syovro; y^r,u.y.-y. TroA?.a jtati Xiyovro:'
tem tibi venit Dives illc, qui haliens multas opes *I jyr., 'iyzic, ttoXaz ciyxBd- ydys, 7rt's, eumpivou- xat o^ta
dixit; Animamea,halM'sb(inaplurima,comede, bibe, touto rxouaev, "A^pov, Taurr rvj yuxrt rr.v tjjuyrv dr.xi-

juoundare ut propterea audivit

; Stulte hac nocte : rovatv arrd aou, xai «oe rrotj/.aaa;, rt'vt earat ; Ae'youev
rfpetunt animam tuam a te, et qure parasti oujus ojv coi, ivomvj to-Ii 0£o-j iaraaevat, oti a^ooTeo?
r
erunt? Igitur dieimus tibi, coram Deo adstantes, tou te fl/oyatoj xat tou 'louiSa mi aot K/r/,i,y rr.'-,vj'.y.i-
quiautriusque et Judae et Divitis fortuna te manet, Y.y,i. nxkrj y.xtzztvgxv auTov to TrooaojTrov, uy^ xnn^-y.^oj.
atque hoc dicto iterum in faciem ejus, velut aposta-
t», despuerunt. '

4 Tdre TTpoaTa^et toO ' Kpyjj.xyw ETU^Onaav eirt iroX-

Tunc ex mandato Archimagi diu mnltum-
4
?.ai"c wpatc* TUTTTOfie'v«' ^r ui?. pa'c'J*tov, 'H^ueF; riv KJ-
guare vlrgls que vapulaverunt duni autem virgis ra?deban-;

diu cxsas ptov Yjj/oy 'IsaoOv X&tarov Trpoaxuvouuey, eXeyov, -oTc,

tur dieebant
, Dominum nostruui Jesum Cbri-
:
TrpoaTay^aat toG Baat/ewc o«x J-a/.ouoy.tv, v.-A o
0£
stum adoramus et mandatis regiis non obedi-
,
0e').£tc TTout. Kat d *Apyt'^ayoc TiaVra Tpdirov
f/ryavd-
mus. Fae quod libitum tibi fuerit. Archimagus
p.£vo; aTTO/.ep^avat Ta To-j HaJ/o-j yoruara, are^-rvyTat,
interim, omnino intendens c|uomodo pecunias Pauli
5"ta y,£tpo; HauAou ra; ze^a?.a; to>v UyLjvjw a-o-ux-
suas faceret, pronuntiavit sententiam, ut ipse ma-
9«vat, av.oTr^x; o>; ou -£tavy'.a£Tat 6 IlauXoc T'yJ-o t-o[^_
1111 Mia Virginum
uui capita
cuiuui
r amputaret
iu ei 1C ^"""""^
sive enim noc
hoc ; i :
; ' ' -n
x '
, , cat, xai toutou yevouei-ou «Troxeooavet iravTw; r^ yo y!_
ille facere mandatura exeque-
detr
strectaret, sive " »/ .. Eri - . • - ,'
'

,
B ii .- 7 F 2 a * truvaipE9euToc itat tou flafuXou r«tc a t'«ic n«p-
fubolur »]>
semet de-
retur, et ipsis et
et
,
r.iulo
1'anlo
,-
sublatis de medio, cuncta
i
L' -/^ »i boi - - •

9lvot5. '0 'Jf a;/to; ;/.el"vo; TOUTO a*X0U(T«s y.y.i

.

y-_
^ -
insuam devenirent potestatem. Miser autem ille rur- :

collare; ptOTpatpeie, /.71 (0O.V ~x yor'u.y-y>, FlotOU £;'-£> IIsfvTa 00«

sum conversus, pecunias intuens; Quajcumque
et
-poo/Taca;- /ai Xa^uy rd ;t''.o; rcXyifltow twv ITapQeVwi
jusseris, inquit, facio arreptoque gladio ingres- : c
atgtxero. At oe Ayt'«t, iJouaat «utov, K«i E*;eoTriff«y,
sus est ad sanctas Virgines. Hae vero viso illo cun-
p.ta owv>= /.f/o-jatv ijpoc avrdv' "AQXte, irot/A«v wv -V/-
sternatae, una pariter voce ad ipsuin dixerunt :
9ec /.ara t^? Trot'w:vr; aou, w; apyotxo; xai aypto; Au-
Miserande Pastor noster cum sis, tamquam rabi-
!

/oc, aTro/-T£'.vai r/j-a;; touto eart to «ytov ffwua )t«t

dus atque agrestis lupus contragregem tuura venis?
y.i(j.x, 6 7T«p« ti3v /eto'o/ aou eXa/^Sayoyev rv«0t-OT(
Hoccine est sacrosanrtum corpus et sanguis, quse ;

gum tpsitm T'> -7oz ffou it^o; 1^5 at'ovto; Kfztv BffTt' xat «^et? wi,
Instar Jndx de mauu tua aecipjmus i scito, quod gladiusquidem r
«Trepxd ae Ja irpd; to> Kupio/i «^twv 'JjGffo&v XptffTov, c
stranguladum ille, quem nobis inlligi-s,
(

rxterna uobis vita est tu

prxdtcttnt,
;
oe, xa9 w^ npoeAro/xsv, t>?k (|*u^v oou b*7raAeas[c. ffuv rw
vero, sicut jam pranliximus tibi, auimam tuain KUovt^)' rflfjfwv 0*6 rw t^; y.yyyjr.; a/&tv('o, ttooeuV/: rtpoi
perdes simul cura pecunia, brevi per laquei funem
riv aua/o/ov aou 'Iouoctv.. Tauxa jtat ETepa ctv« i

abiturus ad condiscipulum tuum Judam. Hcec et

aav, /,at 7rpoa£U^ap.e'vat a'peT(/-/}9^a«v ra'c x.; a)a?.a;
auTO v
alia queedara dixerunt, deiude orantes capite plexre
ot' aurou.
ab illo sunt.
5 Tunc Archimagus ad eum inquit Scito, Pau- :
5 Tdre o '.\pyt'p.a;o; Xeyei xrpo; «utoV' Y^>./.>, ...

prout Ar- le, quod in nullo hominum conspexerim tantam ge- IIau).£, oTt ev ouijevi twv «vQpwjrtov Te9e'«^at twv tt&o-
chimaqi nerositatem ac promptitudinem animi, quanta tevi<
ooiiffav

^ ffot euipufav nai l~t-/.ou>j:,-y,oiz -'I

:
->, J X jiI to
deopollere; proptcrea non Ucet imhi absque Rege
Ba Ct «no/uffat ae ou ouva,,.at, Sti avaaaOiv oSto=
dmnttere me
te
tiante_quae acta sunt, ad
: futurura est enira
maguam
ut, ipsi nua- ri nepi aou ^' l^ou « «icay/aW^ 5 «sya^ ffe t^
evehat dignita- te munmfai. Kuv ouv 6uop«vfir,T ( ih9*
fA£'J iuw »«£»
U/J.OJV, U.S1V0JV
tem. Nunc igitur nobiscum jncundare, manensin ev tw y.illioi ithaafw r.porj, v.y.i Trpota; «ya^epofisv t.
proximo nobis cubiculo mane autein referam Regi :
7r£p£ aoj rw BaoLASt. '0 ok «Gaioc, «ir£/pi'varo, Te-
dete. Responditvero ille miserandus Fiat sicutju- :
ve'a9w 0)5 xeXeuei;. Kat t' vvxni-t.a-io-zzO.a^ \\'/y<_-jy-
bes. Noote autem mittens Arcliimagus famulos
yo; to.; ooj/oj; auTOU, ayotvt'-.; TTSpiAaSeTv to> -.uiyr,-
suos, prascipit Ulis, ut Pauli collo loqueum inne-
(ii orl fustu Xw tqS IlauAou Tipoa^Ta^e, kok outoc «Tro7rvt':>t. K«i
ftulum Ba- cterent, itaque eum suffbcarent. Ipse vero raane TTputa^ eiaeXWjv, o'j; suptv aurov /.p-^ay.evov, Karedtxa-
dem noctc.
ingressus et suspensum reperiens, damnavit eum cevoj; eavtov /.pe^aaavra, /.ai icpQOeT«l;e /aTactcaaO^vat
veluti qui seipsum suspendio uecaverU, et auferre /.at pt^vat ro^ KUfft ^opav /.ai ojto; ouTti) ['jiy.{>tn\ xr.v
jussit, atque canibua devorandum projici. Ita
ille yjy/.y «jrspd /.;; /.at tou 'A> -7. /j,r,u.y-_t aira-
f/tji.y.-pj
violenta morte anima.n evomuit et Archimago pe- ; wpJtevro^ QoSt m'p«« «i ri feos^uaa irap« r™
cunias ejus lucrato, ac Paulo miserrimum exitum «y/uv •/^«>'-'-». rtC «8Xio)T<feou nkx.u ujroop&Toc ftj
sortito , finem habucrunt qua; de illo proeJixerant
BoSwccoa.
mulieres sanctae.

DE
 DIE NONA JUOII 173

DE SANCTO FAESTO
MARTYRE ROM.E.
Ex Marlyrologiis, Florenliie scriptis ct exeusis

-nter alta quamplurima Martyrologia variarum n ex kiscetribus Martyrologiis, ad liauc diem nanam
EcclesiarumT, $«» collegimus, reperimus Floren- Junii , ista reperla descrips^mus : Romae i

MSS.
I
ratinn
tise

-tiana
;
dxio

alterxtm
Magni Ducis Medicxi,
in
altevfofn

Bibllotheca
xn Bibliotheca
in pergameno exa-
Illustrissimi
Lauren*

Car§li
Sancti Fausti Martvris, qui sub Juliano Imperatore
passua est. C"jus sacra memoria cnm ibidcm, et sine
dubio aiiis etiam in ecclesiis, lecta fuerit eftam hoc
; iu
Strozzii, Senatoris Morentini; in qua etiam asserva- opere referenda venit, ut detnr occasio aliis ulterius
batur Martyrologium Florentise excusum anno ejns venerationem vromovendi, si forte ejus ibi RriL
lxxxvi per jFranci&jffln de Bonacursis Presbyterum : quise fneriut 111 veiterntioite aut etiam ecctevo erecfor.

DE S. JULIANO MONACHO
CIRCA EDESSAM IN MESOPOTAMIA.
COMMENTARIUS PR^EVIUS.
Sanctus hic Julianus ab illo, qui a Giweis xvni Octobris colitur, verosimiliter non
distinsruendus.

CIKCA CCCLXX. Edessextus Diaconus S. Ephrem , cujus Acta tum dicitur exrevelaiione prsescivisse, qui inteHtus ad
Boltundxts illustravit ad Kalendas Februarias, annum ccglxiii pertinet : Ephrem autem, <j<i*,de ijuu
Vifam scrip- amiaitium cum variis Sancti i Himre- hodxe agilur, familiaris et contuberualis, vixit u
sit s. Bphrem /iriii-; , ohut , qux istipritno opei u ftostri cotidito- anxxum ccglxxviii. Quamquam vero prxter hsec nihil
Syrus, pro eodem
ridiligentissimo occasionem dedit, texendi Paragra) commune habeant Acta, qum hoc el i^to die proferuntur;
locoac ttm-
v Commentarii Prxvii; ubiprimo, ex Sozomeno lib. 3 nihiltamen habmt, quod magnopere diversos esse ma-
cap. 13 hxc verba producit
. Per idem tempus : ti.nt. Fieri enim potest , utqui, de interi ri erem
circa Edessam Julianus accuratissimum genus dis- adeunda, ad investigandos viros conteiuplaiivn- .

sciplinae monasticae exereuit : qui, velut corporis coitsilium petens mtm. 0, audivit, quia Satiusest 'juie-
expers, talemvitaa institutionem ac modumsecutus tam vitam dueere, et in quiete perfeetionem qua?-
est, ut carne carere, atqueexossibus solum et cute rere quam leviuiu atque instaliilium rernra causa
.

quare Roma- constare videretur. Quare Eplirem, scriptor Syrus eremum circuire. Fieri, inqttam, potest,ut idem cu- de jito mitl-
no Martijrolo.
gio adscrip-
tractatura de ejus vita contexuit. Eadem fere , sed riositatis quidem ergo numquamex rdlu sua ex^e&erit, tn nanant,
ttts e.st, a/ia phrasi, dicit Nicephorus lib, 9 cap t 15. Tracta- consilio salubri parens; aliis ttancn justissimisque tic

tus istuts iuitiuin, ex lingua Syrxaca (ea fola Sanctus cawis, et discipulos multos suo exemplo attraxerit, ad
scripsitf Itcft Qrsecam tandem miraculo edoctus Gnece cellas ipsi vicinas comtruendum, et in Montem Sinai
redditum invenit (jcrardus Vossiu§, atque inter reli- emtrrent, ad ecclesiam ibi fabricandam; et anno
qua ipsius opera Latine edidit ; nos Grsecum et quidcm cccLxxii, putso jam secxtndum S. Melefio Antiocheno',
integrum, hacienus frustra optamus; eoquequod invc- ad Ecclesuim illam solmdam accercitut fuerit, et Cy- t.iqunqnam
obitantm.
nimus editum cogimur esse contenti Li autem hoc die rum similiter, a<i compescendam Ariani islic Episcopi
damus . non quia Grsecit m Menseis vel Synaxariis vesaniam : ad Regiam qxioquetpsam alxquando profectus;
suis vet Orientalium scriptorum altquts, ita faciendum nc deniqueadpriorem jttxta Euphratem reversus palxs-
ostetiderit ; sed guia id fecit Cardinalis Baronius, usus stram, vttam ibisancte comsxtmmarit , ipso -ino cotitur

'J Junii ad
facultate, qua alios plures Orientales, a Sanctitate com- die xvm Octobris.
qnin eptsdtm
nrbiitrium mendatos , inscripsit Romano Martyrologxo : in qno 3 Ntlul ergo repugnat quomimts unius ejusdemque,

dc eodem d-
lecto. prxsens dics, sUrilior ceteris, visus est aliquo aiujmento Ephremiani Ttactatus pars sint tam qux de initio , la sinl,
egere ; quare eumdem sie conclusit: Edessie in Syria conversationis Lntinadedit Vossius, quamqu.v de reli-
S. Juliani Monaclii, cujus pr&clara gesta S. Ephrem quie vitx actis Grxce referuntur tn Menseis : salvo
Diaconus scripsit quoexemplo Carthusiani Colonien-
: quedservitis in seculo conditionu Menxa non memine-
ses. tertiam Surian.e collectionis ductioremque edttwnem rint; a oua initium sttmunt ea qux nunc dantur, tam-
moliti, prasdictum de S. Juliano fragmenium a Ge~ qnam dioersa ab actis ejus, qut ad Euphratem mona-
r
rardo f ossxo Tungrensi pr.rposito Latine redditum ac- sticum auspicatns (ubi et finivit) prxtUeta omnia per
ceperunt, Sanctorumque Vitisinseruerunt. variaSxjrise eietnse loci eghsc nnrratur. In Itoc tam.-n

2 Colunt S. Julianum Greeei ad xvn Januarii, et rererentia Romani Martijrologii matjis duci me fateor, guorum i/j

Habent atias cum pltniori elogio ad xvm Octobris quem ad etim ,

quain sofnla nlta ratione: propensior aHas ad unum opertbus cj-
tat tnttium
Grxcl 18 Oc- itu m ettam Romano Martyrohgio, adscriptum inveni- eumdemqne statuendum, qui hocdie Latinis proponitur,
tob, S.Ju- mus piieenitte Sirleti Menologio, his verbis Iu Meso- : quique a Grxcis colitur tn Oetobri. Quamquam enim
liamtm.
potamia, ad ripam Euphratis, S Juliani Eremita). num. 5 naiTftur, quomodo post xrv annos exaritationis
Est autem XUrbs Mesopofamue Edessa ad pnedtctum sux obierit Julianus aique Ephtffm ; , ejns soctetate

fluviutn. Convenit igtttir ererritattonts locus , convenit pnvntum se doluerit ; apparet tamen ex sequentibtts ,

etiam tempus vitse. Hic enim Juliani Apostatx tnteri- plura adhuc alia hunc de illo nairanda habuisse ,
quas
 174 VITA S. JULIAXI MONACHI.
siad nos pervenissent integrajortassis continerent omnia et Jacob iti regno coelorura; filii autem regni eji- D
qum narrantur in Menmis. Qitod ut facilius dijuiicet cientur in tenebras exteriores , ibi erit fletus et Mar. 8, U
leclor, congruum duximus, i]>sa quoqueirx Oclobri sum- stridor dentium. Suspiransque dixi : Libera nos ,

pta huc transferre, ne ois agendum sit de Juliano, ve- Domine , a tenebris exterioribus et fletu illo ac
rosimiliter eodem. stridore dentium : et memento nostri in beneplacito
ponuli tui, visita nos in salutari tuo ad vidondum ;

in bonitate electorum tuorum, ad laetandum in Iseti-

VIT/E ITIUM tia gentis tuae, ut lauderis cum hereditate tua. Me-
Ex fragmento S. Ephrem Stjri , Interprele Ge- meuto nostri , Domine , sicut merainisti latronis

rardo Vossio. cum veneris inregnumtuum : et corpora nostr.i.ex

monumentis cum gloria resuscita , dignosque uos
"ptimus hic afque fortissimus inter pietatis pugi- raptu justorum redde in nubibus ; ut et nos modicam
Primum ter-
les, servusadhuc sub dominis secularibus cum esset, hereditatem niontis sancti tui, precibusSaiictorum
vus,ab hcra
OenttUi anten quidem, sicut ipse nobispostea enarravit, vi- tuorum, accipiamus. Amen.
tnm raulta intemperantia atque lascivia peregerat 3 Beatusergo Julianus, corpore quidem erat.ro-
mutla com-
autem ad agnitionem
tandeffi veritatis deveniens, bustus, sed nimio labore atque exercitatione confi- puncttonis,
optime vitam suam traduxit multa a propriis : ac ciebatur, Patrum vestigiis insistendo. Illitteratus
dominis m civitate Heliopoli a apud Libanum passus autem cum addiscere conabatur. Hic pieta-
esset,
est quippe qui cum idololatrarum furore atque in-
; teui atque religionem colens, cellam habebat, in qua
sania participabant. Ceterum defuncto jam ejus per se quietam atqne tranquillam vitam ducebat, et
tum Mona- liero, vitffipriori renuntians, effectus est Monachus. cubile tenebat sed cum illi non sufficeret angustia
:

chut, a negll- Dominiim aulem Deum tota anima ac corde dilige- cubiculi, intus sibi illud in modum sepulchri tedifi-
gentioribus bat, ita ut in omni pene virtutum genere se exer- cavit; angustissimum quoque ejus ingressum red
rr.ulfa patitur.
cuerit. perfecerifquc. Magnam enim possedit com- dens, per quem cum mo- introiret, in eo, velut in
punctiouem, et liumilifatem eximiani non tamen , : numento aliquo orabat lugens ac plortms. Opera- ,

ut quidam pos. vitae abdicationem atque secessum batur autem et propriis manibus carbasa ac vela
facere solent, qui negligentiae ac otio confemptioni- navium. Compunctionem porro et planctum amabat,
que mandatorum Dei sese tradiderunt lumbisque ; si quis etiam alius : ita ut prajtereuntes cellam ip-
suis haudquaquam per continentiam pra?cinctis, jn sius, vocem ploratusejus audirent. Ejulabat enira ,

abyssum malorum suas ipsi animas defixerunt ita ; sicut solent qui filiura aut filiolam sepeliunt unige-
ut aliqui nec de rebus quidem ad suum institutum nam, revocantque cum cantu : sua quippe peccata
salutemque pernnentibus instrui se sinant; sed eas ipse sibi ante oculos constituens, anxie dies noctes-
etiam respuere 'propter suas concupiscentias non que deflebat ; ipsasquenoctes brevissimo somuo
dubitarunt; soloque pietatis atque religionis habitu transigebat : cura siquidem retributionis ipsum ,

amicti, seipsos domiciiium phalangis d.xmonum ef* serio excitabat. Quam roultas porro tentationes at-
fererunt. b Negligens quoque in iis quibus reside- quetribulationes sustinuerit, propter negligentiores
bam quidam erat Monachus, qni filium valde
lncis, Fratres, dici non potest : cunctas vero eas, perhu-
parvum habebat, et hunc tamquam inobedientem militatem et patientiam, absque detrimento prateri-
atque immorigerum in sacrificium daemom propter bat.
suam avariiiam offcrre non verebatur: verum divino 4Valde quoque erat pacificus temperans ac Jwiicium jujl ,

auxiliu assumptus praeservatusque est puer. Cum continens, tolerans et constans mansuetus et cle- memaria ,

enim deduxisset eum miser et ignavus homo in mens, pius atque religiosus, et voluntariae pauper- tructat :

quemdam subterraneum locum ubi multum auri , tatis amafor. Qui enim cum pecuniis in eremo resi-
putabatur reconditum ab iis qui sacra sepulcra pa- det, omni in loco ingemiscet, ac contremiscet et ad
rabant daemon conspccto Crucis signo
; quo puer , extremum inventio ac prseda maleficis erit: qui vero
1'loium niins
amictus ae eonsignatns erat, non est ausus ei noce- inopialaborat, insidiiscarebit. Quin et impiger, et ad
fllittm diaboto
o r lufltl II', re nam cum aoalabo e adduxerat eum vir ille
:
,
opera extraordinaria promptus et cxpeditus hic vir
quem patrem hic appellare piget pudetque. Sic igi- beatuserat,etamaledicentiaconvitioqueomnialienus:
tur re explorata, et ex eventu cognita ,surgens ab- humilis quoque in sermone, in opere, in vestitu, in
stulit 'i puero analabura. Hursusque vox ex locis ab- ingressu atque incessu. Neque enim ut cgo et mei
ditis atque secretioribus audita est , cum omnino similes pigri, in negligentia suos percurritdies: sed
consecratus is sit Deo, frustra mali quid contra ip- in omni compunctione dies vitae su;e perfeeit. Et
sum tentari. Puer igitur admirabiliter liberatus ac quemadmodum qui carcerali detinentur custodia
cnnservatus , enarravit quae successerant omnia ; dum coram tribunali Judicis producendi sunt, prte
Cructi tigno simulque quomodo a Domino nostro Jesu Christo timore angore plorant
et sic et beatus Julianus ;

impedltur. assumptus, prot<ctusque esset. Celebris quippe de assidue tremendi tribunalis Chrlsti recordabatur
;

eo increbuerat sermo ac rumor; ita ut etiam conci- quare et continenter flebat, judicium futurum cogi-
linm a sanctis Patribus, occasione rei quse aceiderat, tans. Ubi autem compunctio, et lacryms, et humi-
colliacretur. d litas ; ibi nequaquam
instabilitas et quaecumque ,

Ipse Sandus, 2 Beatus vero Julianus. mortificans in se mun res perversa ae improba regnat; sed optimus ordo
c/ copiosis
Bphremo fa~ danas concupiscentias, quantnm monastica vivendi viget ac disciplina, et omuis res bona ubi vero ista :
Iticrtjmls
mtttarls, exigcbat ratio, in sua residebat cella prope autem : non adsunt, mull.um a scopo, qui quaaritur, aberra-
ejusdem cellain etiam mea sita erat nam ejusdem : tur. Evitabat is quoque colloquia atque commercia
eramus c Congregationis ambo. Accedebat igitur is mulierum occasiones omncs inanium voluptatum
,

ad eellam meam et egn vicissim ibam ad ipsum

,
; amputans. Quando vero pulsus ad Synaxim audie-
pmficieham enim ex colloquio ac conversatione viri bntur, ante omnes alios Fratres pccurrere contende-
mirabarque cum viderem tantam in homine barbaro bat. Sic vero in Sjnaxi consistebat, absque ulla ocu-
co^nitionem quippe ex partibus occidentalibus
, lorum distractione, quasi jam ipsi tribunali Domini
oriundo; glnrificabamque Deum, qui non vult quem- nostri Jesu Christi assisteret.
qiuim perire, sed omnibus per pcenitentiam igno- 5 Quodam autem
die ad ipsum dixi Quis, obse- :

Bcere, et illius dicti Evangelici recordatus sum : cro, hosee libros corrumpit? quippe in quibus ubi ,

Amen quod raulti ab Oriente

dico vobis , et Occi- scriptumerat Deus, aut Dominus, aut Jesus Chri-
dente venient, etrecumbent cum Abraham, et Isaac, stus, vel Salvator. litterarum elementa deleta rc-

periuntur 'i
 DIE NONA JUNII.
175
A periuntur Beatus vero ad rae Nihil, inquit, a te
?
m™'™
:
simi cursoris.Nam viae similis est humana vita ; et D
sacm penitus abscondam. Foruicatrix mulier ad Salvato- ideo magis consideranda nobis
sunt , non quas in *' '". s.
in Uhrli rlQal .

reinaccedens, lacrymis pedes ipsius rigavit, et ca- itinere occurrunt , sed quas
post viam confectam mn™
capitis sui abstersit
pillis et ego ubiciimcjue ; nobis eventura sunt. Quaeramus ergo
quomodo in
nomen Dei mei scriptum comperio , lacrymis rei^uic nos oporteat versari
,

,
ac demorari in regione ,

meis rigo ut et c b"> remissionem ab eo pecca.

;
illa, in qua perpetuo habitaturi simus post liujus
torum accipiain. Ego vero gratiose ad eum dixi vitae viaeque finem , uhi nimirum requies nobis in
Deus, qui benignus cst et misericors, bonum illud illo eritseculo tum etiam,
; uhi portio nostra futura
tuum suscipiat propositum verumtamen libris par- ; sit, iu profundo, an in excelso ; in requie, an in
cas, obsecro. At ille dixit Non irrigaturcor meum, : di.lorilms in tenebris, aut in lace
, ; in igne, aut in
nisi plorem coram Dumino Deo meo. Ardenter porro refngerio. Ista spiritus noster scstimet ac perve-
in religione se gessit atque exen-uit , ultra viginti Btiget, et os loquatur. Ab ejusmodi cura atque
so-
quinque f annos : et interea moritur in Domino, in licitudine non recedat cor nostrum, quamdiu in
f ca-
tnortem obedientia et porsecutione, quam passus est, dignus duca ac momentanea hac versamur vita ; illosque
ejus lugct seterna factus beatitudine. Beali enim (inquit Chri- qui a tali nos cogitatione ac cura avertere
Ephrem et impe-
stus in Evangelio) pauperes spiritu : quoniam ipso- dire volunt tamquam
, deceptores et perditores
rum regnumccelorum. Beati qui persecutionem
est nostros contemnamus h.
patiuntur propter justitiam h
quoniam ipsorum est :

regnum coelorum. Meis sane oculis excidunt lacry- ANNOTATA D. P.

ma3 super disjunctione ac separatione viri istius.
,

6 Narravit Bcatus hic cuidam aliquando Fratri , a Heliopolis Edessa distal totius Sijnr inter-
et narrat dicens Frater quiilaiu in
; interiorem ingredi vult jeciu, leucisplus quam centum : de ea pluribus uciuui
quod consi-
Uum ipsi da-
eremum ut ibi viros contemplativos investiget :
, i Marlii, anle Aciu S. Emlocix, (ut fcriurj nmccrsx,
tum sit. consilium igitur mihi suggere propterDomiuum, ex- ci martyrium passx.
B peditne utcum isto isthuc vadam an non ? Frater , b Locum himc in Grxco suspectum sibi de mcndo
autem sciens operarium eum esse, dixit ad ipsum : cssc, notacit in margme Votsius : ipse ergo per con-
Satius est quietam vitam ducere, et in quiete per- jcctwam cliirum sensum fccit.
fectionem qujerere : nam de parvis et levibus atque c Analabus, Latinis Scapulare ,
quamdom crucis
instabilibus rebus inquirere', causa ere- et illarum formam habebat antiquitus , cl etiamnum habet apud
mum eircumire, minime necessiriiim est. Dixitque Minimos 8 Francisci de Puulo humeros cum parte ,

vicissim Beatus Quid est perfectio? et, Quae sunt bracliiorum tegcus, atque ante pectus ctad dorsum dc-
res illas exiguae et instabiles? Ab quem Frater : fluens : unde Dorotheus Mbnachus , apud Possium in
Perfeotio est, cujusvis sermonis et omnis actionis Notis Analabns, inquit, in modum crucis ponitur
,

finis : nam scriptum est Finis ; verbi q , omne au- super lmmeros significat eniin symbolum Crucis,:

•J
sculta :Deum time, et mandata ejus observa : qtias quam uostris humerisjngiter portare debemus. Hic
enim accidunt unicuique nostrum in hoc seculo, autem fere solus amictus constituebat parvum habitum
sive tristia ac gravia, sive bona et laeta, finem ha- Monacliorum et solus pueris uc lironibus dabatur.
,

bcut, quapropter etiam a tempore consumuntur at- d Sequentem § </<• vita monasticx commendatione,
que delentur; at qua; post vitse hujus exitum re- ui qui nihil «</ Julianum faciebat expunxi, m Vossio
manent , aeterna sunt et immnrtalia. Di Surioque Ugendum; poterat etiam omitti prior , ni&i
mente habeamus ut vo-
judicii et retributionis in , I uiiluas recudendum suasisset.
luntas nostra perfecta sit in Domino. Nam sicut e Hinc intetlige quamdam Laurx formam,sub uuu
duobus aliquibus accidit iu longinquam regionem summo Prxside ad Euphratem fuisse; de Lauris ,

peregrinantibus quorum alter taedio itineii^ af-

, autem, eammque differentia Ccen biis vide Cont- ,

ieetus incipiat interrogare adventantes, quidnam mentarium anie Jcia S. Euthymii iOJait. num. 1
sibi obviam reperturi sint quod viam indicet? illi f Eriju videtur Monachus foctus, post annum 350,
autcm responderint viam asperam et rursus m- ; : aut 3'i5.
terrogat Post asperam viam
; quidnam ? illi , g Tta scptuoijinlu uln : culjniu : Finem loquendi
vero, postea terram revirescentem , dixerint eis pariter omnes audiamus.
r apparituram ceterum itincris ejus comes, cernens
: b Sequitur iijual Vossium gravis adhortatio ad di-

ipsiiin ita enixe ac studiose de via percontari, ait ligentiam in bonii operibus, xternum profuturam;
ad euin : Desine, o comes, adeo curiose de via in- prx curiositate mutta salubria sciendi, qu.r parum y
quirerc, quam pertransiuiri sunuis instar velocis- prosuni , cii effectui mm mancipantibus.

1VLIA EJl JSDEM AUT ALTEMUS

TOT~ 021 'OV ILVTPO^ 'TMilN lOYAIANOT TOr '£N TiT *ET<I>PATII.

S. P. N. Juliani ad Euphratem.

fe Menceis Gracorum xvm Octobris.

\_/^TOi; o iv 'Ayioe; UaTKp r^wv 'Iq-jIuxvoc, y.alazi- Jjanctus Pater nubter Julianus, mnndo rennu- ln SJ e t H „ cu
liic ,

ttwv t&v xorjp-ov, artftAOiv iv tzT; hyf)yic tou Ey-jipaTou tiaus , ripas Euphratis flumiuis
venit ad ibitjue arf Euphra- ;

T,?r.X\J.<i\>- W7.1 EllpWV ZY.tl1t OTTY.lxtOy, TOV Lt.QVaGTKV h speluticam reperiens monastiLain sub ea vitam tanseexu- ,

TOUTtiJ ^(^ye |3i'oy. T'iCtJv Tiot\X-it tr.hiioayzic TTpoccp- nisiituit. Hunc multi cnpicntes imitan aJ parvu- ,

hvr,actV TU auiy.poT^T';) rl ~rj.7'w, y.yi /.zt-Ay- i-r£z\j.t- lam iilain specum affluxerunt ; tuguriaque in cir-

i/o i yjpwOev, f^/ f' [ ruv i/.xznv ycyovaai, clziZolh^^i -x cuitu eius exstruentea'. tacti sunt usuue
l
ceutuui .
• , . .
ptures se
. 7iaf/a-r^y,i-;ta tw diSxnxxho. lisdem quibus Magister vicntautes. juttgunt.
2 Outo; o Qxvl).x<7iqc, xat (JpaxovTa a-KSA-uvi, /.at % (Iic admirabilia ctiam draconem interfecit , ct
 176 VITA S. JULIANI MONACHI.
'n loco inaquoso fecit scaturire fontera. Hic etiam u&op vj
yf,
avuopo) (sXuoat TteTtoiy.xev. Outo; xai et; to
\ UBK< profectus petra qua Le- Sivettov opo; eXOwv, iv rn Tterpa, ev Mwcy]; o NopioQe-
i
in Sinai montera , in , in yj

miracuUa
clarui
gislator Moyses iVnm vidit , quantum videri po- tt; rov @eov v.'/.%, t',K rv tjwyzvj, i htv, ixY.lr.lixv
r
oiy.o-

test , ecclesiam struxit, quaa hodiedutrj permanet. Jo/ATice, f.yt fi£/pi tau vvv nepieorti'. 'AX^x Yal tr,v tou
Quiil etiam, cnm iinpii utque apnstatas Juliani redi- ovoaeSwq xai znovzx-ov IouXtxvou -jr.ooxoo^r.v dr.o xdv
tctln.am m lum ex Persitie multi forraidarent ipsumquer, ut ; Ilspocav rto^Xot oiooioxt^, intl Txotnx^ovv, yiviiov.ov.iz,
Slna itruit,
ijuein verum Dci famulum esse nuverant, depreca- avtav zo-j fiioO SouXov yvr.oiov, im ^tY.xxr,v r'^ie'pav zr)v

rentur; usque in decimam diem orationem suam izpoi; &iov atJrou ayiav Tiuoovjyiv inzxTtivxc,- Ou ^tovov

sanctam ad Deum prorogans, audivit, Non propter rJii ci, ^KOvofiV, aXka. r.xi 3i ixloVtv noiXkStv wavvu-
ct Julinnl
te tautum , sed et propter aliorum multorum con- yoi>$7ixb2./Xf,Git.$ f otuapoc xxi Svaotarie, lojXtavo^ aTro-
im)i morttm
prtcnosclt tinuatas totia noctibus preces, impius et iwjuiuatis- atpanerai.
simus Julianus occidetur.
3 Post aliquod autem fempus cura beatisaimua ,
3 Ms r a Oe ypovov<i rivx-,, tou fxx/.xoiou Me).eri,'ov e^

AnMochlam Meletius esset Antiochia ejectus, virum liunc san- AvTio/tixc Jtw^Sevrot, TExpExotXeffavTO rtve; tov Ma-
jiroficiscenti, ctum aliqui advocaverunt, orationis, solatii, at- xapioy roi/rov, tvync, xart TtapaitKceoj; r.xi 7Tapr,yopi'a;

que consilii causa. Epse vero consensit; et vadens, TtoXXuv ivvzv.x- xat ffUv8£/XEV0? xai arrep//ifJLevo<;, npni-
hospitatus per viam est apud feminam Christi eoe/Gr, iv oow Trapflt y/uvauto? yikoQioW xai tnzi irapaxAi-

amahtera. Ibi dum invitatus pranderet, contigit h\-j-. rJ-. et^ OErirvov roO 'i\y(ov, omo iiyt. tjrraE*"£; jtat-

minUtram septennera puerum, quein prsedtcta mulier habebat 6*i'ov /' yvvr, yovoyzvki, iv zrj roxntCr, gu^raktiuue.vov.
mutier, filium
ujiigenitum instruenda mensa occupari et pau-
, ,
fjttxpov tt, oyHtx/.{j.iiiv nxozXOov auvifSr, Tteaetv ev tw ypiaxv
c.T puteo
lum ouid rx ocuIjjb abeuntem cadere in fuiteura. Id r, riptta •juvf,, fjiy,5ev to TtapaTtav aJ\/\tt»j^et'oa, cOJjx /jaX-

licet nosset venerabilis matrooa, nihil tamen com- Aov ro <iipivp av.zw-.uixGX., peyaAoij-j/wc Styixovec xat

mota est animo; sed puteum diligenter claudens, tov "Aytov r6 icaiotov eTtt^r.ToOvra TtepexpouoaTo, o"ta

magnnniraiter ministrare pergebat; Sanctumque de voaov E7Ttflupt6aoay. Touoe eTttu-eXfjjc ro natdiov eTtt^Touv-

puero requirentera fallebat, morbum qui acciderat, to; im Tfit, TpaTte^ris eX^eTv, xai euXoytac, aTteXauoat,

ill.rsum ir~
praetexens. Cum auteni ille instantius rogaret , ut yvoiaTov EyevsTo tq TcoxyOiv. Eu9e'o); 3e twv Tpxnitr.c,

Clptt juberetur ad mensam accedere puer, suscipiendaa be- .-ijj',-y_z., v.yi to /a'Xu|jLpia tou CfpexTO;; «Ttoppi^a^* oic,

nedictionis causa ; innotuit tandem qw>d factum zlSt to TEaidiov aX).'jau.£vov ev ror; uo*aotv uyte;, xat ota

erat. Statimergo ile mensa surgens ille et putei ,

TratoovTi ~fi /etpt TtpoTeot/i;, dy%jxi touto Bii tivo^
operculum avellens, ut puerura vidit in aquis salta- twv TtapeupeOevTwv xsieuet" v.xi toutou yevoptevou, to Ttat-

bundum et velut nianu ludentem, jussif eum a

,
oiov EpoJTOJfievov' o-jJev rt oetviv 7ta9etv ecfaaxe, ota to
pricsentiuin iiliqno inde educi. Quo faeto, interro- xou(**roeff9ai xat ocve/z-tBxi ir.i rou TtpoootttXouvTov cTutu

gatuapuer, dixit. niliil mali se passuin elevante ,

Xfltt 7rpoG7rat'CovTo; ye'povro;.

sa !!• sustmente qui seeum versabatur ac ludebat

sene.
4 porro Antiochiara. recepit se ad
Ingresstis 4 'Acpt/.voptevoc oe et; "Avrto/etav, v.xzr^r, zic, to
.rgcr ipstt,
ad aliorwn speluncam, qua olim sanctua Apostolua Paulus
iu CTtrXatov, ev w 6 ayto; 'AttoctoXo; IlaO/o; Ttore evarte-
votum occultabatur. Cumque muttitudo non rainima po- xpujtreTo, Kat 7t/r,9ou; .
6Xryou oup&euovToc ispoc, ro
puli illuc confluxisset, utilitatis et benedictionis OTtr.Aatoy yzpiv rrrc, exTou 'Ayioy utpeXetacj xai euAo-
caosa ; jacebal ipsefebri calentissima correptus, vix yt'^;, Xaupw irupETU Guo/e9ei; quto;, exetTo afipavlc, -e
T.-/i'uJ J.xi ryyyjQ-j aiCVOVC,. '12; Hk Ot aUTOV W/XouV,
leviter anbelans ac pene sine spiritu. Inatantibus Tti&t
r
tanltati »» iiiliiluiiiinus iis qui aderant, dicentibusque multo Tto/Aov; eTvat tov; tito ivj TcpooptivovTOCj Xeyovre;, xat
tibi recuperatj eTttoeoptevoj; t^; eu?.oyt'a;, 'Eav uyzta,
plures expectare foris, benedictionis illiua indigos, aufj:aie'p£i y'pitv f,

respondit; Siquidem condncibilis nobis sanitas est. OTttxpivaTO, $'-l>r, zxuzr.v navTo)v o Kupto;- xxi Ttpoeu^a-

indulgeat eam Domiaus omnium : facta autem ora- jievo; avEOTyiffey aurog eaurov ex tq3 Xauporarou irupeTou,
tioae semetipse excitavit ab ardentissima Ota T/Jv tou irXrjQous u^Xetau. 'Ooeuovro; oe auTou Ttore,
llla febri,

propter utilitatera; Wultitndinis. Sancto autem suum v.xi eitt ra paoi'XEta aTtep/opLe'vou, rt; xaTaxef'u.evo; wv,
.it/n iiiiii
iter ad palatium prosequente et abeunte, quidam Ttpooeyytoa; vr, ctoupa aurou, tuHoic, aveoryj, axoXoufev
erlglt ;
humi stratus adrepens, et villoa pallii ejus rontin- auT';J, o>; TtaAat o ^wXo; T(I) IleTpoj xai Iwavvr,-
geus sunexit, eumqup sequebatur.sicut
, statiiu ille
olim claudus.Toaiinem ac Petruro.
i> Ncque lioc solurapnpulo profuit, sed etiam Ji Kat ou touto ptovov, aXXa xat etc^ zf,v op9oJo|ov
Pscvdo-epl'
tcopum multos in fide orthodoxa firmavit : deinde ad exer- TtiffTtv uTtooTyipt^a; [7toXXou;],uTteoTpEtjJ/ev e7ti r>:v dav.r,-

citationis su83 palrestram revertens, perCyriurbem rtxrjv auTou TtaXa('cTpav, ota t>?; Kupou -Kopzixv Ttotou-

transitum habuitCyropolitani autem apprehende- u.evo;. Oi oe Tf,c, TtoXew; Kupou xpaTrioavre; tov "Aytov
Sanctum ad suum M>Uuium, dicentea, Asterium
i",iu! £i? irapaxXrtfftv, 'O.v/ov Tou Beou JouXe, 'Acreptov Ttva
quemdam loco Episcopi nostri expeetamus homi- .
ayTi tou Tjrtcy.oTtou y'pt'wy Treooo^oxwuev, 3uau.-:vf) v.ai

oratione nem truncutentura et perniciosura^ raetuimusque, oXeQptov -p-^petvov fjeO' rptwv xai fcof.Or.aov itxi ouvx-xi,
ne quibusdara sennnnibus doloais nos subvertat jV, ~>Te r^ arojJtvXw auTofl yXwffox auro; ev Xoyoi;
garrula ejus lingua mane ergo nobiscum : et, si :
Ttci Otarpetlrj r'ptac. '() oe TtpocpLetVa; xat eu/riv Ttav-
quid potes, adjuva nos. Ille vero mansit, et paucia vuyiov o/.tyojv o*aveX86yTO)v EXTeX^ffa^, -0e>?Xarw ooyri

ad se venire permissis, totam noctem precando in- toutov aTtexTEtve, pitd; xat ptov/;; rptepa; Cwr.v ertwouvoy
suinpsit, illumque divina ultione necavit, anius dura- eaca; toutu 1
'YpocTpe' |a; ,
oe Ttpo; tou; pta9r,Ta;, v.xt

taxat diei vitam reliquam inter cruciatus indul-

ei /povou; i/.avou; 5*tapxe'oa; cuv auToi;, Ttpo; Kuptov e|e-
regrctius
pens. Denique reversus ad discipulos suos, cum 5rjptr,oov.
iiifiHur
iisque emigravit.

DK
 DIE NONA JUNII. 177

DE S. TROIECIA VIRGINE
RUTHENIS ET PICTAVIS IN GALLIA
SYLLOGE HISTORICA
De ejus cultu utroque loco, ct cultus dielms, aclate ac nomine.

Ecclc&ix Ruthenensis
Proprium
studio Ludovici Abelly
de Sanotis , clesiarum peregrinatione suscepta, in his omnibus
\Episcopi concinnatum, quos invisit sacris locis, suae ineum devotionis pios
et successoris Qabrielis de Voyer , notato nd ardores edidit. Cum autem, eodemfervore incensa,
ln proprils diem ix Junii nomiiie S. Trojeciae Virginis, Ruthdnam ail ecclesiam S. Stephani pervenisset,
Ruthen re-
lata Uodie,
hsec adtia Omnia de Gommuni ix
: Semiduplex. longissima pcenitentia exacta, vitam
Angelic* pu-
Lectionum et Commemoratio Sanctorum Primi et
, ritatis amulam
consummatione absolvit; quin
felici
Feliciani. Nomen illud vulgo S. Trieze velTrmise , exuta carnis sarcina. quam asgre semper circum-
pronuntiatur et scribitur, quod utrumque in prohun- gesserat, auimaui cupidam conspectui Domini, imo
tiatione eodem recidit; sed prior scriptio nativa magis Sponsi dilectissimi, ad beatam ejusdem emisit frui-
videtur Claudio Castellano Canonico Parisino, qui tionem, mentiumque supernarum felicissimam so-
primus eam nobis pro hac die suggessit. Fortassis no- cietatem. Fulsit, tam antequam post mortem, innu-
nten ab origine Gnrcum (ut multa hujus generis inter meris divuiffl Virtutis insiyniis ; ob qua? signa gloria?,
Gallo-Romanos evant, post Catltoticajn Religionem sacratissiiua ejus pign^.ra, in basilica S. Stephani
susceptamj primo fuit Trisagia, id esi Ter-Sancta condita, ab incolis, qui patrociniaejus nou innniter
vel Tns;esia *</ Ter-Veneranda, unde vulgana istaec ambiunt, ingenti cum houore conservantur.
nomina manserinl : pro quibus, ex cultiori postea Qat- 4 Hjcc tllc, pluribas quidemverbis, ut dut, uterts
t

ticismo, solttu vocalem secundam, sciticet e, concur- sed ad kistorihm, addens nihil, qudm quod pauperibus
rentem cum una tiquidarum, mutare in diphthongum orta parentibus; id quod nec omisit Artnrus ; etquod
nomine for- oi, atque Tres, Truis Lex, Loix; ; Me Moy , /""- huinili loco uata sit dixit, mnWa dumtaxat phrasi.
san a Trisa-
nuntiare ; matuerint aliqui substituere Trojeciam Fortassis additamentum hoc Saussatjus eo intendit, ut
gla vel Trl-
sagia detorto: fortnsse etiam a veteri Troia repetitum nomen videri illam distingueret a Triasia, cui ad xvi Attgusti hac
gui de suo
volentes, uli factnm in Trecis, antiquius Tricassibus, elogium lettuerat, Pictavis Natalis S. Triasia^, Vir- uddtt, hurtu-
vulgo Troyes. Ut ut est : nomen nunc placel usurpare t ginis reclnsae. qua) a S. Hilario edocta, abjectis se- tttalem nuta-

quomodo m divinorum Officiorum ordine, atque adeo in culi pompis et deliciis, virginitatem suam Regi liutn.

Collecta sub Sacris legitur. aeterno consecravit atque in cellula sese toto vitse:

Z Philippus Ferrarius, in Catatogo Generali Snn- decursu coutinuit. Postquaiu autera pra^claris om-
mlnus bene ciorum qui in Romano Martyrotogio non sunt , ad nium virtutum omamentis dotata consenuit, in re-
ad atiis ad tUem prs&cedentem ipsam retulit , nescio qua </< causct, purum Ueo spiritum reddidit, ina-
ligiosa statione
diem 6 po- ei scripsil : Apud Ruthenos. Trojeriae Virginis, in gnisque meritorum clarificaUoiribus post ca'le--te]ii
Anm tatis vero subdit, tta se kabere ex Tabulis et Mo- excessum insignita est. Non ideo tamen fiet «t diver-
numentis ecclesipe Ruthenensis. Qm> tamen parum sam credam, Apparet enim quod Saitssayus, aliud
moveor ; tam enim facite illi fuit in num&rali Itttera ntlnl /n\r oculis habncitt, qnam Gallicam quamdam

eVrare ,
quam manifeste erravit \n Alphabetaria ; et 8 instructionem, Pictavis sibimissam, nbi Sainte Triaise
pro U legere , sicut tegerat v pw c; et hujusmodi erro- scribebatur. I.i hxcquidem primis annis aS. ffilario
res non rari apud Auctorem illum sunt. Gratias m- fqui anno ccci>xvii e vivis abiitjad votum virginitatis

teritn ei debemus pro aliquanto pleniori notitia ; dum recepta, aliquantis forsan veclusa vixerit ; vei potius
exiis fi m monumentis docet , qnod in sede S, Stephani Pictavensis ecclesise ministerio deputata, juxta eam
condita est. Itn antem nune Cathedralis ibidem nomi- .ihn aliis habitaverU; sed peregre deflmcta sit; qnod F
diit.it iniitgtte
tiuit etogio
natur, olim (ut ferunt S. Marise nomen sortita. Am- tamen e memoria exciderat Pictavorum, ideoque credita
gu.x
ea Ferrario, ttti e t.
plius est, quod idem Ferrarius de Actis ejus ,
qux stt perpetuum m sua patria rectusa bixisse. Asl ibi
16 Augusti
hacienns nulla viiere poluimus, kabet kts verbis : Ea Troecia in sacris dicebatur, uon Triasia, uti patet <-.r eoliiur Pic-
tavis
ex Pictavis oriunda, cnm peregrinationem eccle- hitaniis Pictonicis, ab Henrico Ludovico Castanco de :

siarum suscepisset, tandem ad Ruthenensem ur- Rochepozay quartum rul<juhs ; et ex indice ecclesia-

bem veniens fea vulgo Rodes diciturj ibi vitam ruiit dioscesis Pictavensis, post Episcopos ejusdemur-
plaue Angelicam duxit; claraque miraculis m mul- bi& ii Joaniie l>^it<> erudite Uiustratos subtexto.
la senectute quievit, uti monumenta MSS. praedi- 3 Dixerim erijo, non duas Ulas, sed unam esse, S.
vetustas nominis,
tamen
notris
cta habent. Hxc cum legissel Saussayus, de >lte nihil Hilariid(s«pw/am; quod ei <-t Picto
eudem esse
haesitans quin Ferrarium sequerelur, titterariuin t«- num traditio verosimitefadt fquare ipsam etiam seculo videlur
men errorem correxitin Supplemento sui Martyrotogii, iv adscripsi defunctam veroapud Ruthenos IwciilJu-
atque Trojoeciam scripsit .-
exempiique , in nomine iiu : deinde vero cum miraculis inclaresceret, motos

ct iit die, sequacem kabuit rfrturum a ntonasterio , in PlCtoneS, ttl sir.rnlim civis lyfli-ini"^ altijuas c.r A<jUl-

Gyneeceo sacro. tania peterenl et obtinerent : quarum translatio cele-

pci Saussayum 3 Idem Sattssttijns, brevem, sed substaniix plenam brata stt wi Augusti, incertum 7»" seculo; causamque
fi jilnra oer- Fi > rarii Annotatiunculam, longo verborum fle < u in dederit nominandx ab eadem Sancta ecclesta,in quam
ba extenso quamquam neutro nunc loco supersit
hunc modum Aquitania
extendit. Apud Ruthenos in illatie fuerunt :

S. Trojceciae Virginis, quae ex Pictavis pauperilms quidpiam, <im«i ';/" ,

/'" l '''" i cognoverim, hxreticis m
gtx etiam
orta partmtibus, muiidum, mentead coeli'stia erecta, sacra omnia utrobique bacchati* seculo superiori. !)< tn palrla <<••

a pueritia contempsit, sequecarneet spiritu Christo ecclesia quod dixi, patet rx Notis ad Litanias Picto- clesxim unc-
Domino in perpetuum dedicavit; quein ut ubique, vna^. anut UDCXLU, tump- ta sit traus-
sive edUionis quartas ; nbt,
lata illuc ali-
omni alio nexu i|iiaui ejus amoris expedita, since- tis Saussayo verbis dicitur, guotiaS.Hilarioedocta, gua Reli-
1 1

rius ac securius coieret ; celebrium Aquitaniii; ec- abjeetis seculi pompis,toto vitae dccursu, iu cellula. qma.

Junit T. 11 23 sibi
 178 ACTA SAXCTORCM.
A sibi a praefato Praesule assignata, sese religiose lis intra Pictavensem urbem ceruitur, Sanctse D
continuit ; additimiue, Ubi nunc ecclesia Parochia- Troecie nomine conspicua.

DE SANCTIS EPISCOPIS AFRIS

FLORENTIO ET YINDEMIALE
TARVISII IN ITALIA
Sylloge. De corum Episcopatibus, fugae vel exilii tempore, ac culiu.

irvisinam sub Republica Veneta ditionem, usque differt : hic entm sccundum ipsummet fuit Hnn-
• IRCA AM. D.

Dies ex Fer-
rario. T ifaurisai
rum in
videtur adscripsisse
tuinominis Metropolt Cathedralis ec-
clesia,S. Joanni Baptistae ilicata. complunbus
ditatur Rcliquiis Sanctorum, quos Carmine fiavd in-
eleganti enumerat Bartholomstus Burcticlaii, uti lcgere
Plinius; guo- nerici vm annus :

mina Episcoporum Provinciae Proconsularis,

quod si etiam citius in regnum in-
ducalur, anticipandus etiam annus erit. Ibi inter no-

Caput ipsamet Carthago, vel qui in exilium missi

sunt occvrrvnt Florentii duo, Uticensis et Seminen-
cujus
ct nomen
ecclesix :

cst in Italia sacra Fcrdinandi Ughelli tom. 5 col, 4o*(>. sis, ambo in Corsicam relegati. Inter Episcopos autem

Ibiinter ceteros appeliantur, ut Urbi a se dilectac ad- Byzacence Provincise, habetur Vindemialis Capsen-
siut, sis cui licet nihil adscribatur, credibile tamen est,
:

1 Vindemialis item, Florentius et Chilianus. hunc quoque, uti et aliosplures, fvisse ex numero illo-
De Chiliano, quis sit, et quando colendus, cupio a rum qut in ipsa persecutione non perierunt, sed per-
Tarvisinis doceri. Aliisduobus diem hunc nonumJu- manserunt ccclxxviii, quorum xlvi fuerunt in Corsi-
mi assignat in suo ad Calalogum Sanctorum Itali.r af- cam relcgati.

phabetico Indice Philippvs Ferrarius ; addito guod 4 Ex ilttt autem vel relegatis vel ultro fugitivis
eos vtl non
corpora habeantur in ecclesia Cathedrali; de ipsis plvrimi in Italiam transgressi, ibique sanctc mortui,
cxcepit r.t se-
tamen toto illo libro nusquam agit, sive propter expe- variis coluntnr diebus : ncque uptius ullitin occurrit pelivit Tatia-
ctationem ulterioris notitis, sive per oblivionem. Gav- tempuSj qiittm Uunncria persecutio, ad quos Tarvtsi- nus,

demus baltem diem nosse, etnotitix huic addimus verba norvm istorum advenarttm vet futjam vef exilium refe-

Ughelli, de iisdcm in Tarvittnis Episcopis ita scriben- ramus. Nttm circa annum cccc, quo Titianum vixisse
tis : ussait Ugkellus, cjusmodi occasiouem nutlam ofjert
2 Tertius urbis Episcopus, Titianus, floruit circa Africa ; diceremque 500, non 400, sa>berc illum vo-
Cultus ex annum cccc nostrae salutis : cujus temporibus ex luisse", nisi Episcoporum reliqvorum Cltronohgia pari-
Vqhctlo pro- Africa Tarvisium venerunt sancti Episcopi et Con- formiter procederet, scd nullis auctoritatibus firmata ;
batur
fessoros Florentius et Vimlemialis, qui Carthagi- quare nihil vcrcbor ipsum Titianum fsi ita nominaba-
nensi ConcilioeontraArianos interfuerunt ; ibidem- tur revera is, qui advenas Afros cxcepit, ct tumulavit
que Tarvisii sanetissime defunctos apud S. Joannem post Jucundum et Helviandum cotlocure, nec tamcn
Baptistam Episcopus Titianus sepelivit, prope Quintum audebo numerare. Quis enim non vidcst inter
Cathedralem, marmorea arcategente, ubi scriptum Joannem, qui primus .occurrere dicitur pro annocccxx,
legitur Reliquia? Sanctorum Confessorum atque
; usquead Felicem, qui camdcm Ecclcsian auno dlxviii
Episcoporum Florentii et Vindemialis. Eam arcam administravit, pluresquam quatuor Episcopos mediasse ?
nunc intra ecclesiam haberi, illuc translatam ab Epi- adeoqne inter Helviandum, qui anno cccliv urbem
scopo Rothari sub annum mxx, scribit prselaudatus Attilm tradtitit, iluqne excidium cjus cvasit, et Felicem
vel sedit cir-
Ughellus, fortassU r.r Historia Tarvisina Joannis !'<<-
prsedictum t»to s\cul<< posteriorem, plures quam unum ea anuinn,
nifacti Itb. 1 pag. 37 ; ubi hic dtat, sepulcrum eo- Titianum ponatdos. Nescio etiam quodnam Carthagi- non 400,
;
rum esse intra capellam iis dicatam atqve recentimc- nense contra Arianos Concilium invenerit Ughellus: sed 500
moi m eleganter omatam, munificentia Bonacorsi nam qux sub fincm qiturti s<cu(t istic habita Concilia F
Bombcue, Canonici ac Nobilis Tarvisini : tn extimo sttui, aut Donatistamm sclttoma spectarunt, aut eccle-
autem nunc ecclesix S. Joannis Bapttitse perseverare siasticam disciplinam, nec adsunt Episcoporum sub-
eorumdcm Sanctorum antiquitus sculptaseffigies in viva scriptioncs, mter <juas reperta nomina Florentii et
petra : quas si nanciscar atiquando delineatas, curabo Vindemialis, causam dcderint ita satticndi.
a ii incidendas. 3 Joannes Bonifacius, supva nominato tuco, scribit
3 Victor Vitensis (uti Chiffletio operum cditoripla- ad iniiium 304, quod ambo in Corsica obievint, ac pri-
et Victore
1'iten. pcrse- cetj non Uticensis, Episcopus, Ub. 4 de persecutione mus quidem. idque statim a svo ifluc appulsu, FIo-
cutlonis tcm- Africana, profert NominaEpiscoporum Catholicorum rentius ; Vindemialis vero aliquamdiv post ; cum
pus diversarum Provinciarum, qui Carthaginem ex praa- prius insutares illos, tkrmonem sub specie serpaitis
cepto Regali venerunt pro reddenda ratione lidei, grandioris adorantcs, a sttperstitione tam fceda abdn- alms, non
die Kalendas Februarias, anuo vni Regis-Hunerici. xisset, serpente occiso : Rothanm vero Episcopum vivos sed mor-
Annum vi legit Sirmondus in notitia Episcopatuum sepultorvm ibidem corpora inde adwxtsse Tarvisium. Tarvi- tuos
sium atlates,
Africx, ex eoque Labbeus tom. 4 Conciliorum, atque Unde aliutl non possum judicare, quam ex Africa in diclt.
hunc sccutiis Schelstratius : sed si anno Christi Corsicam transtjrcssos Sanctos pro ccrto taieri, quomodo
ccgclxxvi regnare Hunnericus ccepit, ut vult in Epi- vero Tarvisii sint corpora ignorari. Serpens autem a
tome Chronotcgica Labbeus; profecto sibi contradicit, Vindeiuiali occisus, atiud nonfucrit quam victona e ; us
cum persecutionem ab eo susatatam ad cccclxxxiv de lurresi Ariana.

DE
 DIE NONA JUNII. 179

DE SANCTO COLUMBA
PRESBYTERO ADBATE,
IN IONA SCOTIvE INSULA.
COMMENTARIUS PR^EVIUS
§. 1. De Iona insula, monasterio Iliensi, et cultu Sancti.

-
Ona insula, adjacens Mttlx, i/ttx una est ex Ebu- ipsttm tliserte affirmat Beda, verbis §. 2 num. 10 ci-
d:s,seuHebridibvs,veneiabilt Bed-v Hii nuncupata, tantlis; qvod S. Columba gentem Pictorum verbo et *"„',„"""''
_ aiiis Hya, Hu, Hoia, Ithe, I, Eo, etc. nunc a exemplo ad Cliristi ftdein converlerit; el insvlam
'

suta lepultus M s
JLsancto incola svoque Aposlolo Coluuiba, vutgo Htjensem ab tis m possessionem acceperit, ad conden-
s.Cotumba: nominalur Collumb-kill, id est Cella Columba; : quia dum tnibi moiuistennm. Et expressius
lib. 5 cap. 10
;

scilket in ea celtam seu monasterium idem Sancltis Erat autem Columba primus Doctor fidei Christia-
exstruiil ; guod celeberrimum evasit inter omnia mo- nae transmontanis Pictis ad Aquilonem, primusque

nasteria hodiern.v Scotise ;

propler monasticsedisciplinas fundator monasterii, quod in Hii insula, multis diu
severttatem, ct Monachorum sanctilatem ; liujus prx- Scottorum Piotorumque populis venerabile, man- _
li scrtim, primi sui Abbatis et Patroni, qui tbi exccssil e sit. Prxtereo auctores reliqvos a Colgano allalos, quia

vivis ct scpulcrum sortitus cst ad multos annos. De eo ita hi omties Beda posleriores, ex eo potuerunt hausisse

cecinit tWalfridus Slrabus m Vua S. Blathmuci, quain qvod narrarvnt.

dedimus xix Januarii. 3 Altud testimoniitm affert Colganus ex Vita sc-
Insula Pictorum quredam monstratur in oris, cunda a se edita, quam a Cvmineo Abbate Hiensi pu-
Fluctivago suspensa salo, cognominis Eo, tat esse conseriptam; vl>i sic habelur : Postquam vir

Qua sanctus Domini requiescit carne Columba. sanctus, ad ea qua; quondam mente proposuerat

ubi non rre-

- Negat tamen Hector Boetiut, primum Abbatem implenda, ad peregrinationis videlicet propositum
tt afttrmantur Hijensis insulxS. Columbam fuisse : asseritque,
w prx- et ad convertendos ad fidem Pictos, opportunum
lmnatttrla ^irta insuta monasteria exstitisse, antequam Sauetiis tempus adesse videret; patriam suam reliquit, et
fmsse .,,
quo Ma- ad insulam Jonam, quae in septemtrionali Oceano
g nasceretur ji a ,,,„,„ scribit de lempore,

xitnus Bornanorum Leijatus, gentes Scotorvm extra fi- inter Hiberniam et Britanniam sita est, prospero aut etiam se-

nes Britanni» propulsavit, hb. 6 Hisi. Scotorum pag. cursu navigavit nobilissimum construens />»<<™ negam
: ibique
monastcrium, candidos Monachorum greges saluti-
SM "'r
110 :Exulabant per idem tempus, Christi Sacerdo-
'

tes acMonachi, quicumque Scotici erant nominis : feris doctrina) alimentis pavit.Fervm cum manife-
quorum magna pars in Hebrides delata, in Jona In- slum sit fvt osteiuiam num, 12) eam S. Cumi-
§ seq,

sula sacrum constituere coenobium multis verse : nei non esse; parvm ant nthtl ad hanc rem conferre
pietati deditis ad hano nostram usque a;tatem insi- potest. Pltis fortasse probaret, quod narral idem Boe,-
gne: dubium, an viris, an feminis, sanctitate plus ints lib, 9 fol. 107, his verbis : Aimo, qui hunc fuerat
pollentibus ; nam secretis aedibus religiosam cole- secutus, Columba Aidnnum, Conrani Regis filium

bant vitam. Multa exinde per secula celebrius au- (quem Eugenii insidias declinantem, in Hiberniam
ctum est hoc ccenobium cum modicis primum fuis- ;
cum matre secessisse, supra dixiraus) Convalli Re-
set cceptum initiis et piorum numeru et pradiis
;
gis jussu secuin ducens, ut avito regno prrefieeretur,
ad sumptus collatis, et multorum postea Rcgum in Albionem est reversus. Vix Columba e navi in
donariis, effectum parvo post teinpore commune Albionum littus descenderat cum ei nuntiatur ;
,

Convallura, decimo regni sui anno, qui erat a Cluu-

p Scotorum Regum coemeterium. Et rurstts ml Fer-
gussium II, quem ipse regni Scotorvm primum re- sti natali quingentesimus septuagesimus octavus, p
stauratorem facit, alii primvm conditorem ; Restituit, diem obiisse : et jam tum ejus funus in Jonam, ut
inquil fol.119, Fergussius, templa diruta, aut po- Regum monuraentis conderetur lugubri pompa cum
puli defectu neglecta ; sacris Mmistris, ad Dei cul- ingenti omnium inoerore efferri. Ad quera uuntiuin

tum, Sacerdotiis donatis. Qui exularant Monachos Columba extemplo in Jonam, ut amici Regis fune-
reduces, mira caritate amplexus, ut populum vera ralibus interesset, trajecit. Cumque parentando pio
imbuerint pietate, structis ad id putrio ritu cellulis, Regi extrema reddens obsequia, religiosis cum viris

quibusdam ad vitae necessaria pradiis donavit. Jonse perseveraret: Kynnatillus.Cuiivalli frater, in Argadia
Abbatiam condidit, ubi Scotorum Regum deinceps dictis coinitiis populi suffragio Rex est designatus,

voluitcsse sepulorum. Ven. Beda lib. i Ilisl. Eccles. Ad hrjec nihil motum Ciduiubam, inceptum iter pro-
gentis Anglor. cap. 9, narrat, anno Domini ccclxxvii, secutum, Kynnatillus Rex Albionem adventau- in

Maximum in Britaniiia Imperalorem faclum, aut ,/"»- tem, praeter omnium opinionem,' mira excepit be-
tius iisitrpatorem Imperii, in Galltnm transiisse nb ;
nevolentia. Sed et Aidanum placide complexus

eoqtie Gratianum Augusttim per insidius interfectum ; admirantibus cunctis, jubet bono esse animo fore ;

sed quod in Scotos Pittosve Brilanma ejeeerit, non dictitans, ut brevi avito regno potiretur, ex eoque

memiittt. Et postea eap. 12 afftrmat, Brittonibus conira nascerentur, qui Scoticam gentem olim multis le-
Pictos et Sct>ti>s JRomanis fiiisse svbventum, illosquB varent incomroodis. Sune si tempore S. Cotumbr, sieut postea
fuerunt.
Britannia ejeetos: vbt rursus iiitlla nientio de Maximo. liegum Scotorum moitumentnm in Joua ftterit; credi-
Profeiat tgiinr Ileelor Boeitus, si sibi credi eelit, au- bile forel et mointsteriuin fuisse, antequam Sanctut c*
ctores asscrtorum suorum tesles idoneos : limeu eiiim ul apjiellerct. Sed illud qtus nolns affirmetf tacentibus
meliores adferre possit, qttam sint Aeta S. Ursitl.v, Atlamnano et Bedo, quorum prtmtis alutd omnino nar-
quse videlvr ante ocvlos liabvisse. cum paginam 122 ral de Aidani coronatione nvm. 86; alter non obscure
scriberet. Qvoad initia Hijensis monasterti , conlra aliud mdical, dum vocal Columbam primum Doctorem
fidei
 180 DE S. COLUM15A ABBATE HIENSI.
A fidei, primumque fundatorem monasterii in Hiensi ritus, nullt post Apostolos et mirabilem Martinum, D
iocTonB p. d. Boetio Buccanano in prophctia, doctrina, et rairaculorum ostensione,
[naula. Quapropter quidquid a et

narratur de Regum Scotir, Hibernix et Normannix atque angelica frequentatione videatur secundus :

tumvlis, tempora posteriora pertinet, de quo txtat

(i< ! quoji vel ex. his paucissimis sentiscere licet. Cum
Sancli prophetia, referente Adamnano num. 09. Huic sederet in quadam insula scribens, et in alia doraus
Columba, quamlibet angusto ct vili,
Joco, inquit S, altissima sedificaretur, et quidam de culmine ejus-

non fantum Seotorum Reges cum populis; Bed etiam dem enormis fabricsead terrain corruere ccepisset,
barbararum exterarum gentium regnatores, cum
el in ipso subitanei casus periculo, dixit Angelo Dei
plebibus sibi subjectis, grandem ct non mediocrem sibi assistenti ; Auxiliare, auxiliare. Et ecce in ip-
conferent honorem b Sanctis quoque aliarum Ec- :
sius monumenti atomo, ita ruenti homini subventum
clesiarum, non mediocris veneratiu ei conferetur. est ab AngelOj quasi non scriptori, sed iabro sem-
Subdit Odonellus ; Quod veridici Christi prognostse per adesset. Cum gravis infirmitas, imo lues et
vaticinium secula posteriora viderant efficaciter pestilentia intolerabilis; universum pene populum utctarusmt-
adimpletum. Fuit enim postea tantus illi exhibifus devastaret, benedixit Iapidem dc littoreis saxis, et raculls,

lionor ac veneratio; ut non solum plerique Scoto- ubicumque prsecepit in aquam mitti atque ipsa ,

rum Albiensium, aliquot universse Hiberaia?, et di- aqua infirmantes potari vel aspergi qui in aquam :

versi exterarum gentium Reges, sepulturam ibi de- missus, et contra naturam suam in raodum spuma?
Ligentes, in eo fuerint tumulati ; sed et ipsum supernatans, et hoc modo divinam se benedictionem
iiujiinstrriiini, oumia c<rn<>lii;i. a I). Culumbae disci- percepisse contestans oinnes morbos medicando
,

pulis et successoribus ererta, habuerit sibi subjecta; sanificans, super aurum et omnes gemmas prctiosas
el Caput amplissimsB olimCoIurobineeCongregal ionis ac super omnia medicamenta fuit salubcrrimus. Et
extiterit ct (quod magis mirandum, et longe inu-
: ad augmentum miraculi, a nullo per id temporis
sitaiius est) ipsi Episcopi provincise, in quajacet, morituro, licet diligentissime custoditus et cautissi-
ordine inusitato, debuerint loci illius Abbati sub- me requisitus, unquam poterat inveniri.
B cssr ad exemplum primi Fundatoris , qui non
; G Hoc uno de multimoda sanatione commemo- «
Episcopus, shiI Alihas extiterat. Ad posteriora tem- rato, alterura, de multiplici in penuria subventione,
, n , f // iyP , lf(fl
pora pariter spectat, quod Joannes Fordanus nanat, libet ad memoriam revocare prudens lector, e\ scnpturarum,
;
ut
vi Scotichronico, et auctores supra nominati : Duo mo- his duobus, et tacita discat restimare. Cuidam pau-
nasteria, inquit, sunt fundata, unum nigrorum Mc- perculo, omnibus rebus indigo, contulum iu veru
nachorum, aliud sanctaruro Monialiura Ordinis S. Sanctus exacuit, quod ab eo silvis et aquisjussil
Augustinij rochetatn deferentium ; et ibi est refu- infigi quod cuin faceret, ita dives effectus est ut
: ;

gium ; id est asylum. Monasterium vero Monachorum et domus ejus eamdem abundantiam nou caperel .

usque ad tempus Regis Malcomi, viri S. Margare- et uxor ejus, terrestres delicias cura marinis fasti-
ta\ fuit locus sepulturae et Sedes Regalis, quasi diens, veru in perniciera sui, a viro fecisset incidi.
oniniuin Reguro Scotiaa et Pictinise. Pauci tamen Doctrina vero beatus Columba cum omnes anterio-
videntur ibi habitasse. res adsequaret,hoc transcendere non injuria
in
4 Hoc quoque inter Hibernos disceptalur auctores censetur, quod per trcs dies nliimos comraemora-
av insulam illam a Pictis acceperit S. Columba, an tionis in terra, cunctaei revelata sunt sacrae Scrip-
vero a Conallo Comgelli filio, Dalnedinorum seu Scot- tura? sacramenta, omnibus retro mortalibus aut
lonamaqul' torum Atbiensium Rege, Si antiquitatem spectes ; af- penitus occulta, aut certe juxta Apnstolum per .

^ mahis /"'"""" 7"'" "' asserunt Beda, Wigorniensis

•'
speculum et in aenigmate, comperta, irao requirenda
s"co3a.'
ct Walfridus Strabus : si situm loci comideres, loqueris atque enucleanda proposita quae propter absentiam :

forsitan et senties cum Ussero pag. 703. Quamquam, Baithenei, familiarissirai videlieet illius discipuli,
eum situm,
insul» attentius considero, a
inquit, imo propter indignitatem generis humani, litteris
Britonum et Pictorura finibus longius remotum, non sunt attitulata. Porro prophetiaa dono ita raor-
atque Mulae et ColvanssB Hebridianorum insulis tales omnes pragponderavit, ut et pra?sentia ceteris
Adamnani Malea et Colosus) proxime pro-
(qua; sunt abscondita, et absentia, non soluin vicina, sed et
pinquum; eo inclinal animus, ut Tigernaci et Ulto- longe posita, sed et prasterita et futura, in uno ine-
niensium Annalium collectoris, sententiam magis vitabilis oeuli ictu deprehenderet. Vas ante eum,
C approbandam existimem qui a Conailo Comgalli
; pro solehni benedictione, lacte plenum oblatum est
filio Rege Dalrieda?, insulam Ia? (sic
enim eam vo- quod cura benedmsset, et vasculum iliico crepuis- f
cant) ColumbaB-cilli oblatam fuisse tradiderunt; set, increpuit ministrum, cur non ante infusionem, et Prophetix-
Conallo videlicet (ut eum Frondonus etiam appellatj per signum sanctaj Crucis, antiquo hosti locum in rfono -

sive Convallo illo, de cujus religione mira sunt, qua? eo permanendi interdixisset. Item lactis similitudi-
memoria sunt prodita. nem, ex tauri testiculis expressam, in propriam, id
b' Jlirc cst Uta insula, vita, miraculis, reUquiis, et est sanguinis, eminus benedicendo, convertit natu-
Cultui ijus er Columbae celebeirima, Festum ejus cetebratur
cultu S. ram. Regura vicinorum bella et pra^scivitj et ali-
Martyrohgtts, hac \\ Jumi. Itn ,ui
eumdem diem Usuardus ; In quando compescuit aliquando verojustiores causas
:

Scotia B. Columbre, Presbvteri et Confessoris habentibus favit; injustiores vero, divinae justitiaa
magna1 et admirandse virtutis viri. Martyrologium conjunctus, non adjuvando despexit. Subversionem
Romanum; In Scotia S. Columbaa Presbyteri et quoque civitatis, qua? nunc Nova dicitur, in Italia,
Confessoris. Ttm Notkerus; quem volo hic ad lon- in subitaneo stupore, terr;e hiatu, irao ccelestis iraa
gxm rcfene, m Lector ad manum habeat antiquissi- respectu subversam conspexit; et aliis, ecstasim
mum forsan virtvtum S. Columb» compendium; si ejus mirantibus,id ipsum nuntiavit. Sed et hoc
Acta pcr Adamnanum scripta excipiantur. In Seotia praedixit, quod Gallici nauta?, sicut et factura est,
insnla HibernifiB, depositio S. Columbse,
cognomento earadem rem ipso anno in Scotia relaturi essent.
•« noni(na»m apud suos Columb kille, eo quod multarum cella- 7 Die quoque ultimo vitae mortalis, id est sab-
notktrt, ruTII( j (j e9t monasteriorum vel ecclesiarum, insti- bato, cum Psalmum trigesimum tertium usquc ad
tutor, fundator, et rector extiterit; adeo ut Abbas eum versum perduxisset in scribendo Inquirentes :

monasterii, cui novissime prseruit, etubi reqniescit; autem Dorainum non deficient omni bono astanti- ;

contra morem Ecclcsiasticum, Priruas omnium Hi-

bus inquit, Quod reliquum est Baitheneus scribat;
berniensium babeatur Epiflcopomm. Nec immerito:
ut videlicet, qui in regimine Fratrum ei successurus
quia idem Sanctus, per inhabitationem sancti
Spi erat, non solum docendo, sed et scribendo, disci-
pulos
 DIE NONA JUNII. 181
A pulns ad se vocare deberet; Venite, filii. audite me, batibus ,
Praspositis
Arcbidiaconibus , Decanis .
, D
timorem Domini docebo vos. Et addit Ha»c rlies in : Priorihus, aliisque viris Orthodoxis quamplnrimis; »cctobbf, i

Scriptura sacra Sabbatum, id est requies nppella- statuentes diem Translationis dictorum Sanctonim,
tur, in qua milii requies eeterna paratur. Ecce enim ab universis Clin-ti fidelibus per Hiberniam consti-
bac noete Uesurrectionis Dominica?, vado ad Domi- tutis, n l.lns Junii (corrigendum putamus, et \ Tdus
num Jesum Cbristum, magnsB resurrectionis ito- letiettiliimj per singulos annos celcbrari. transferen-
rem. Et hoc scitote, quia per tres continuos dies, tes festum S. Columbaa in crastinaj
tavarum
mare ciausum niinia tempestate tenebitur; ut exe- Reliqniarum istarum. UbinotatColganus, rarum csse
quiaa mere non a vulgaribus turbis Buperstitiose, privitegium, qmi Translatio aligua celebmri jttbealur
sed a sanctis Fratribus meis religiose celebrentur. cum Octava. Noioei cgo. idcoelccium viieri i\ Junii,
Qui cum piurimos discipulos, socios sanctitatis 3U8B, qiita is tniiio mci.xxnv Dominicus fueril, tali actioni
pares habuisset unum tamen, Comgellum scilicet,
; opporlunus. Quo letnpnrc auicm, etquomodoS. Colum-
Latitie Fausti nomine illustrem, praeceptorem bea- li.i- Tteliquise ad Catheiralem Duneitsem translate
tissimi Columbani, Magistri Domiui et Patris no- piiiriuin furrtnl, el itistiltt Jona rl monaslerio, m .///"
stri Galli, virtutiim
meritorum suorum, quasi ac olint. primumque corpore requievit, viie § tx ad Acta
unicum, exemplo Isaar, reliquit heredem. Hactmus S. Brigidx i Februarii.
Notkerus : sed pace tanti viri, inquil Colganus, non II E,t el altutl S. Columbie festum, inquit Col- T'i"c','ml
recle vocavit ipsum, Primatem aut ejus successorem, inniiis. iii /tppendice quarta ad luc Acta cap, i,
oinniiim Hiberniensiiini Episcoporum, cum ejus sue- nempe vu Decembris; ut colligitur cx Mariano G «

cessor solum inter Bpiscopos Provinciss m.iii... .i.ii ad eumdem iiem sic lusbet
illius i:i qua Nativitas : S.
obiii, seuScotiic Albiensis, principatum seu /" ceden- Columbse, immaculati ef praeclari, Vcrum, cumnon
tiam habuerit. Sunt et atia in hoc Notkeri contextu, soleat Nativilas sancti rum festive ..-'<
brari, pmterqttam
''"'' '''I'
1 "'"'"""' "/'" s habeant : rcrnm itl commo-
fiei 11. Marix Virginis et S. Joannis Baptistx, qnia ho-
LamexaUii
quopue Morii. dius ad acla per Adamnanum conscripta. Meminerunt ruiii, et iiim aliorum Nalivitas, sancta ./ immaculata
li rt tilm de cultu ejustlem sancti Martyrologia. Satisbu- abomni peccato exttitil ; crediderim hot /.../. »> memorix
riense ; In Scotia festum S. Columbae, Praesbyteri causaaGormanoinscriptum Martyrol uam
ot Confessoris, singularis mirificseque virtutis viri. veneralionis Neque. <..//././ diversii iiebus colitur S.
~ . , . nomen ......
Martyrologium n Carthnsianis Coionise auctum; In Lnliiiiiha ; sedetiam varto appelhtur twmine; videlicel .., ;.'/.,,,

Scotia S. Columbae, Presbyteri et Confessoris, ma- Columba, Columbus, alque hinc deiuclo nomine Co-
gnas et admirandse virtutis viri. Petrus Galesinius, lumbanus; /// Ninianus o Ninia, Columbcellus sive
In Scotia S. Columbee, Presbyteri et Confessoris, Columkillus, !/u/ii iiempc mitltarum cellarum, vel ../

admirandarum Yirtutum Christianarum et divina Jocelinus in Vita S, Patricii ait) centum camobiorum
vivcndi ratione praeclari. Ai ne pluribus verbis iiem /"//,/'./"/• exslitit, '//..' nominc imssim ab aliis Columbis
pleritmgue sonantibus inhxream , ipsius cum laude ci Columbanis iistinguitur.
vona Jinnj meminerunt in suis Martyrologiis, Feli-
cius, Canisius, Molanus, Arnoldus fVion, Dorganius,
Hugo § II. De variis, qui ik S. Columba scripserunt,
Menardus, David Camerarius, Thomas Demp-
Martyrologiitm Anglicanum; ct ex Hibernicis,
sterus,
Aucloribus.
Marianus Gormanus, Catholdus Maguir, Calenda-
rium Casseltense, ci Martyrologia Tamtactense ac lnter cns. ./ii/ dc S. Columbatn scriptis stiti memi-
Dungallense, iu quorum ultimo legitur : S. Columba- nerunt, primus mihi memoranaus venil S. Brd„. JjJJJjj
kille, lilms Fethlemidii, Abbas nigrorum Mon u h i- Quamvis cnim plurimi, ie sancto itlo Scoti tilt iqu
rum, in monasterio Dorensi in Hibernia, et Hiensi Aposlolo, scripsisse ferantur, eliam oculalt /, ics,
in Albione. iluni ,7 ./.'/'/, 'i.../'./// sciipla proferri videantttr ;buncta-
8 ffsec omnia Martyrologia memoriam ejus rcfcrtint mcit //.".. reliquis vroferendum existimo; tum quiajam
nana Jinni, tjtta die. ri obiit ipse, et fesltim ejus cete- superiori paragrapko, ud probando,m nostram senten-
bratum fuii. usque ml anntlm tun.xxxv. Tunc obTrans- qusedam ejns verbn adduximus, /»/// oh insignem
tiiiui.

lationem SS. Patricii, Brigidse, ei Columbx, aucto- Historis Ecclesiasticse notitiam; tametsi ""/ uno /7/
ritate, qitemadmodum inquit Colganus, Pontificia, /" .
/,',', uttir. parum admodum de virtutibns et mira-
- , ,
dtcnona Junii ceiebrari cceptam, natale insins festum culis S. Columbas « le fuisse compertum. Ttaque sic
Jiattslalto ' '

Beiiqtiarum
,
trauslatum fuit
.

m
,

diem sequentem non post ix Ju- ;

loi/niiin- lib. n Historix Ecclesiasticx gentis Anglor.
junii. nii, tit alicubi inadvertenter dixerat idem Colganus; i<7/'. 10. Erat auteiu Columba primus Doctor fidei
sed itt postea corrigi jussit, diem Octavarum dtct.e Christianae transmontanis Pi.-tis ad Aquilonem,
Translationis, hl e.st xvn Junii : quemadmodum habe- primusque fundator monasterii, quod in llii insula
tur in Officio Translationis trium praedictorum San- multis diu Scottorum Pictorumque populis venera-
ctoruiu, ttpiitl ipsum cum jutn dicta correclione legen- bile mansit. Qui videlicet Columba, nunc a non-
do, uiiie Acta S. Panieii. Nos de en Transialione nullis composito a Cella et Columba nomine, Co-
egimus, ci Lecliones Officii istius dedimus i Februarii, lumcelli vocatur. Idem pluribus dc to agit '/'/. 3cap.
atite Acta S. Brigids § x. Vcinm, ctnn illa conti- 4. Siquidem, inqtiit, anno Incarnationis Doiuin ; i

gerit, ui diximus anno >in.xx\v, aieoque sex pctte quingentesimo sexagesimo quinto, quo temporegu-
scculis past mortem S. Columbas, mirari quis posset, bernaculum Romani Imperii post Justinianum Ju-
ctir pnntiim festum jussum sit ecilecc Translationi, An stinus minor accepit, venit de Hibernia Presbyter
quia ttiiini pr.icipuoiuiu Hibernise Sanctorum simul- et Abbas, habitu et vita Monachi insignis, nomine
tanea ctt festivitas erat, eoque solennissima, ei etiieis Columli.ui, Britanniam prsBdicaturus verbum Dei ;

piiriiciilnit festo prseferenda? an vero, quia antt i<l Provinciis septeiutrionalium Pictorum, hoc cst, eis deadventu
iempus ncctliim invaluerat pro tota Hibernia usus celc- quua arduis atque horrentibus montiuin jugis ab ;,,','.J,,!",„,
brnuttt NatalemS. Cohtmhx, persolam Jonam insulam australibns eorum sunt regionibus sequestratie
ct monasteria ei subjecta receptum ? Non hoc, sed pri- Venit autem Britanniam Columban, regnantein
mutn poiins sonare videntur verba Officii Itinc intiiiuli, Pictis Bridio, Meilocbon, Rege potentissimo,
filio
i/n. i' siini hujusmodi : Tempore vero Translationis nono anno regni ejus; gentemque illam verbo et
m fesii i n eorum, in dicta ecclesia praBsidebant cum dicto Le- exemplo, ad fidem Christi convertit; unde et pras-
11 ejusdem. ga to (saticet Joanne lil. S. Stephani in Cce.lio-monle possessionem Monasterii
fatain insulam ab eis in
Presbyteiv Cardinali) quindecim Episcopi, cum Ab- facieudi accepit. Neque enim magna est, sed quasi

faiiiarumm
 182 DE S. COLUMBA ABBATE HIENSI.
familiarum quinque, juxta yestimationem Anglorum; nens de S. Coluraba unum scripserit. Altera,
fibrum
AlCTOIir F. B quam successores ejus usque liodie tenent, ubi et quod auclor Monachum Hiensem fuisse, et
indiret, se

ipse sepultus est, cum esset annorum septuaginta vtxusse cirea annum dcl, qu& duo cum in Cumineum
septem post annos circiter triginta et duos, ex quo
;
cadant, non levi argumento sunt, cidem Vitam iianc
ipse Britanniam praedicaturus ailiit. Juvat hicinter recte adscribi. Verum auctorem Monachum Hiensem
jiccre verba Jacobi Usseri dc Primordiu Bntan. fuisse, et vixisse circa annum dcl, qua ratione ostenditur?
Eccl. pag. 21. ut inteiligat quid sit Familia, juxta Nempe ; quod S. Columbara vocet Patronum. Est
Eestimationem Anglorum Diciturautem inquit, hic, : vero is novx et anttqux Scotix communis Patronus :

Hida, tanfa tcrr.e portio, quanta ud familiani nlen- potuit igitur Patronum vocare scripfor, qui Monacfius
dam sufficiat (unde, quod Beda in Ecclesiastica Hiensis non fucrit. Nec magis circa annum dcl vixisse
Historia familiam vocar, Saxonicus illius interpres conviucitnr e.c vcrbis ill/s; Ut a qiiibusdam, qui tuuc
Hydelandcn vertit) vel quanta unico per annum coli prresentes fuerant, didicimus, in obitu vidclicet S.
pos^it aratro ; quemadmodum tum ex Dunstani Abbaiis ; Quod nobis ab expertis
non etinm ex his,

charta anno dcccclxjii data in qua terrae partem : traditum est. Nam eodem ^nodo loquitur Jdamnanus,
concedit ?eptem aratrorum, qnod Angelice dicitur narrans S. Columbse obitum qui tamen ultra annum :

septem Hidas. Vtde Cangium m verbis Familia et nei.xxxx floruit. Ferba, qux Colganus pro firmanda
Hida. Prosequitur Bcda. Fecerat autem, priusquam istorum Actorum antiquitate adducit, mifii potius suspi-
Britanniam veniret. monasterium nobile iu Hi- cionem injiciunt, merum tlla Adamnani compendium
bernia, quod a copia roborum Dearmach lingua essc ; quandoquidem in iisdem circumstantii.s, ipsius
Soottorum, hoc e^t Campus roborum, cognomi- Adamnani verf/is utatur.
natur. Ex quo utroque monasterio, plurima exinde 13 Ut autem clarius pateat, nou recte monumen-
monasteriis
monasteria. per discipulos ejus, et in Britannia et tnm hoc qualecumque, Cuminei Abbatis censeri; con-
pcr eum in pr><pagata sunt
Hibernia, in quilras omnibus : sideret lector, Vitam hanc, non esse, unam in duas
constructis, idem monasterium insulanum, in quo ipse requiescit partes divisatn secunda? vcto partis initium
; dccsse,
corpore, principatum tenet. Habere autem solet ipsa quod existimavit Colganus ; sed fttus duas, omnino i

insuln Rectorera semper Abbatem Presbyterura intcgras.a diverso auctore conscriptas, quarum secunda
cujus juri et omuis Provincia, et ipsi etiam Epi- sit acephala. Qiwjnodo cnim, si ejitsdem Vilx pnrtes
scopi, ordine inusitato, debeant esse subjecti : juxta essent duse, narrato et salis fuse descnpto felicissimo
exemplura primi Doctoris illius, qui non Episcopus, sancti Abbatis obitu; in secunda, vix intcrjeclis al/quot
sed Presbyter exstitit et Monachus: de cujus vita miraculis, additisque pauas circumstantiis, eadem de
et verbis, nonnuMaa discipulis ejus feruntur scripta morte narratio resumeretur? Quod si persuasum fuerit,
et diidfulis: haberi. Verum qualiscumque fuerit ipse, nos hocde non esse unam ^'ttam, sedduas; apparebit satis, neu-
illo certum tenemus,1 quud reliquit successores, tram recte posse Cumineo adscribi. Non priorem. cui
magna continontia, ac divino amore, regularique tamen ejus nomen prxfixum reperitur in codice Sal-
institutione insignes. Hactenus Beda. manticensi : quia vttx Cuminian.e locum integrum citat
11 Itaque seculi octavi initio, cum Beda scripsil; Adamnanus, <}tu in hacnon reperitur. Ohjeccrat id sibi
credebantur quidam, cx discipuliset successoribus, Ab- Colganus, objectumque facilc solverat ; dicendo, locum
fjUOTum dc batis sui ct Magistri Acta litleris tradidisse. Hos hunc ab Adamnano exscrtpluiK, in perdito folio periisse;
Mmjistro
quindecim numero, ex variis auctoribus collectos, ordine revera enim dcest unum, forsitmi etiam alterum, in
suo scrlpta
perierunt. temporis <i\i<u.'< potuit sermto, usque ad Adamnanum, MS. Salmanticensi. Verum responsio liaec ; si diversa
eiuinterni Colganus, in Appendice Zad Vitam S. Co- sintAcia, ut esse ostenduntnr valere non potest. Nequc t

lumbse, quos apud //'swu facile inveniet, quisquis illo- enim prwr Vita ea est quam scripsit Cumineus cum ;

rnni curiosus fuerit : nihil enim hie attinet referre hrc integra habeatur, et tamen ub ea absit requisitus
singulos; cum de ilfis hoc solum certi supersit, quod locus. Quin, si recte ejus initium considerem, videtur
dicantur scrtpsisse. Si tamencredimus, ActaabAdam- primum exarata, cum jam Hibemos ffagiographos
nano conscripta, sine interpolatione tdita tsse, ui om- incessisset religio, Sanctos sux nationis omnes, ad S.
niuo apparet eredibile ; dubium nullum essepotest, quin Patricii afjinitatem vel consanguinitatem adducendi.
revcra seculo septimo repcrta fuerint quorumdam Sed neque secunda Vita, scu cjus fragmenlum Cumineo
exemplaria, qux sibi ci.su testatur Adamnanus. Uti- potcsl attribui, magis quam qusevis alia ; cum et tttulus
nom ca modo sujicrcssent, simul cinn codcm Auctore desit, et locus ab Adamnano relatus.
jitU iii factura tot tantisque mirabilibus, quot et quanta 14 Mttgnus Odonellus, Tirconaflise Pnnceps, di-
de hoc Smtctp iiarrantur : ul enim prtestore non possunt, gua prarlaro genere ni Sanctum patrix tutelarem pic-
qui post Adamnanum scripserunt, Notkerus, Symeon tate, Acla S. Columba^ tabore non parvo Hibernice YUa per
Scotns, Joannes Tinmuthensis, et foannes Capgravius. conscripsit, colligeus ea partim cx Adamnauo dtversisque Odonellum
Siquidem h\ ea eodem fonte, Adamnano scilicet, aut Vitx ejusdem Scnploribns, partim c.r aliorum Sancto-
Breviariis, tllo nequaquam antiquioribus, hauserunt. rum Actis, aliisque antiquis historiis ct monumentis.
Volganus 1*2 R. P. Joannes Colganus, m Conventu FF. Edidit autcm ca libro tripartito, anno Christi mdxx,
Yitain unam
Cutnineo
Miuorum ffibemorum strictioris observantim Lovanii ut ipse in Praefatione testatur. Verum quod pluribus
attribuU, S. Thcofotjtx Lector jubilalus, idemque in patriis contigisse videtur, qui Hibernoritm Sanctorttm Acta
historiis actisque Sanctorum eruditissimus, sxpius hic colligcnda susceperunt, plus difiqenlix impendit ut in-
nominandus : duas, quin potiut lres } S. Columba) Vitas venirct mttfta, quam industrise ut ez multis scligeret
edidil, quas al> antiquissimis auctoribus primum con- vera, aut saltem minus de falsitate suspecta ; dumque
Priorem desumpsit ex Belfortii ad
scriptas existimavit. promisctte omnta,
xque probuta, congcssit in
qitasi
Surturn Supjdemcnto. quod eodcm tcste mariuscnptum unttm, nikil inter auctores ex quibus desumpta sunt di-
e.istnn tn bibliotkeca Autberti Mirst Antucrpiae, ct stingttens, admirandam quidem compostttt historiam,
Bollando nostro commoilatiim sxpius aflegamus ; eamqus scd credttu difficilem. Ipsius Colgant, qui Latine
nttnbuit auctori antiquissimo, qui ante telit}uos omnes reddidit ediditque, audtamus judiciutn^ in talibus cre-
scnpscrit, scd Anonymo. Alteram ex MS. Salman- dcndis non usquc adeo scrupnlost : Douellus, inquit,
tieensi nostro cnut, attribuitque Ctimineo Alho, Abbati opus suum divisitin tres partes. Prima refert, quae
IJ:ensi, tamqtuim vixdimidio a morte Sancti transacto S. Columba gessit usque ad ejus peregrinationem
scculo cxaratum : idque duabus potissimum de cunsis. in Britanuiam, quaa plerumque erant ab Adanmano
Pnma, tjuad m Codicc Salmanticcnsi MS. nomen omissa, et ex parte diverso ordine relata; in se-
Cuminei pt a-digatur ; et quod, tcstc Adamnatto, Cumt- cunda, qua3 iu Britauuia, ante ejus reditum in Hi-
berniam
 DIE NONA JUNII. 183
A berniam ad comitia Drunchettensia, gessisse vide- ragrnpho preceilenli. Inrrnics insnper apiul cumilcm, D
batur; in tertia, quse in istis comitiis, et postea in Appcndice prnna,
Officium Ecclesiasticum islius aictohe r. B.
toto roliquovitasdecursu, pereuni Donunus dignatus Sunctt, prout aiino iwcx-aPurisiis esl impressum;elAp-
est operari. Nos vero, Auctoris vestigia prementes, pemlice tertia, parte sccunda, litulos scriptorum, liym-
idera opus totidem partes seu tres libros distin-
in nosgue integros, qui per S. Columbam creduntur
guendum et transferenduro censuimus, in hoe solum compositi. Denique longum Catalogum ilhistrium
ab eo differentes, ut quoodam quae parte prima vel virorum, qni in Hiensi insula aliisque monasleriis,
secunda refert, speotata ejus mente etrerum gesta- ab illtns Abbate dependentibus, cnm magna cirlults
rum ordine, ad secundam vel tertiara partcm seu laudevixcrunt.
librum transtulerimus; quod nonnulla, hinc
itein 16 Revbrtor (unde initto num. 12
digressus sumj Prlor Vlta ab
inde ab ipso reiata, tamquain
ex monumentis vel ad Acta S. Columbse, primo loco edita ni Iriudc eudem edUa,
apographis, vel ex rerum torte veregestarum nimia Saitciorum. Ab aniiquo omnino Aurtore ea conscripiu
exaggeratione speeiem fabula? prseseferentibus, con- r.ristimai,
quiedidit, Colganus; quamvis rerlo defiuirc
sulte omittenda duxerimus. Inter hsec fuere, quaa non uudeat, quis sit ex numero eorum, quot
de Morgano heroe mira referuntur item illa longa
Appen- m
; dice 3 enumeral; hoc laniiun sibi lixuiii firniumquc
et inultis capitibus fuse deseripta historia, quae habens, a scriptore omnino syncltrono et tesie oculalo
Scachran Clilereach Clioloimchille, id est, Errores esse e.inrntti.
Ducitur vero ad hoc asserendum, duobus
seu erratici circuitus Clericorum Columbse-kille in- potissimum argumentis : primum est, quud more anti
scribitur et nonnulla alia ejusdem farina;. Licet quoritm Hiberniam
;
vocet Scotiam, et Hibernos,
enim probe sciamus, Auctorem hujus Vitae nihil Scotos. Ferniit iisdem quoque nominibus utilurAdam
inseruisse, nisiquod ex ahis Historiis fideliter de- nanus, qui tamen synchronus non est. Alternm, quod,
sumpseril; et illam prsesertim narrationem, quae stpost Adamnanum scripsisset, plura videatur scriptu-
de erroribus seu erraticis peregrinationibus Mona- rusfuissc; habuisset enim amplissimam scribendi um-
chorum S. Columbae agit; esse tantae antiquilatis, teriam. Scd iteque tlla ieesse potuit m tam anliquus
D ut non solum vetustis scriptoribus fuerit cognita,
.

et eetate proxtmiis fuerii : credoque plura scripturum

fabulosa
sed et pervetusto stylo, et opere distincto dudum
jucHcatvr. fuisse.sive post.sive untc Adamnanum scripserit; nt-
couiposita ; tamen quia nobis apparent, vel exege- si maluisset tanitimsclectiora quxdam, per moiun
tura, vel librariorum (qui miris mirabiliora immi- compendti, senbere. Neutrum ilaque argumentum ia-
scuerunt) licentiis et commentis esse ita depravata, tis concludit, Vitam hanc Aiamnano anteriorem esse.
ut non solura fabnlaruiu speciem prseferant, sed ex Acceiit, quoJ miraculum de veru, feras, pisces c aves
parte fabulas admixtas habeant; hic consulto omi- ultro cuj.ienlc, 67
iiinn. relntiiin ; cl quxdam utia,
simus ; ne quse succreverunt zizania et lolia, tritici usqne adeo conveniant cum narratione Adamnani; ut
puram alias collectionem, vel suspectam vel ingra- lnuirrx ilio, aui illum ex hoc scripisse verosimillimum
tam redderent. Ita Colganus, prudenti usus amstlio. cvaiat : quin ci verba plane eadem, iisdem quanioque
Potutssft lamen todcm jure prmtermittere plura, quae locis, in utroque reperiuntur, at suntheec; locusvero
videntur ex monumentis apoeryphis descripta, aut AngelicsB condictionis, Colliculus Angelorum usque
fabulosis circumstantiis ita immutata, ut fldem hodie dicitur in lecto resedit pernox, pro stra
nuliam mereantur, pmsertim tacente Aianmo.no. mine nudam petrum, pro pulvillo habens lapidem,
Ntlitl Ittc altinet referre singula, lirdium creeiur qui usque hodie, quasi
ne. quidam juxta ejus sepulcrum
legentibus : si qitis curiosus fnerit (aliellarum, qux ab- titulus stat monumenti. Qnx verba usque hodie/br-
surdilate pluceant sua, fitatn ab Odoncllo ctmscrip-. iiiidiitein merito injicere deberent, deprxtensa scripto-
tam, qutnio luco inveniet apud Colganum. Monitum ris antiquitate: non enim, mtlgari communi e.t usu,
elittm Lectorem velim; cuin subinde conlinget a me eorum esse sotent, quiderebm suotempore gesth nar-
qttxilam ex Odonello referri; i,l non fien nisi uln ea rationem instituunt.
narrat, quee aliunde verosimilia probaniur, vel eo 17 Oli litts rultiiiies, si atiltquiurent Ititnr Aditmuunu
ccrle referuntur animo, ut fabulositas osteuilatur. Auctorem credere voluerimus; facile persuaderi mihi
15 Expediamus paucis reliqua, qux tle S. Co- smam, ipsum Cumineum, m gubernatione mona-
csse
lumba edidil Colganus. Quoniam maxima fuit S. sterti Hiensis Adamnani antecessorem ; cum certnm
Columboacum aliisejusdem nalionis Sanctis familiari- sit, eoiem Aiamnano teste, Cumineum dajesiis S. Co-
C las et coMueludo(nam,pr$eter ordinariam, quam Spi- liimb.e scripisse, Adamnanum
et illius scriptis usum
ef forsan a
ritus sanclus cordibus inserere solet caritatem; eorum fuisse, locum ex iis inlegrum m suam historiam
Cumtneo
multl discipuli ejus fuerunt, alii eodem tempore variis rens; qui frustra in Vita duplici, secundo loco edtta, ,. rtpta, hlc
monasteriis prxpositi Abbates, quidam Ecclesiarum requisitus a Cotgano, ideoqite periisse assertus, m hac dtttur.

EpiscopiJ inde aecidit, ui n.c ullu reperiatur Sancti reperitur. Et potuil sune Cuiiiineus, sexaginta circiter
Collecla a alicnjus synchroni )'ilu, in qua non hujus aliquod
Cohjano,
me- artuis post S. Columbie obitum scriln-tts, verba Itxc
etiam omiC morabite factum commemoretur. Ea omnia in prima usque hodie nsiu-jxire. IIt< de causis, cum statuissem
tuntur. partc Appendicis secundx collecta erlnbet Colgafnus : tinam cx vitis brevioribus, Actis Aiamnani prolixio-
nobis sufftciet nl hoc loco indicasse : nam molem horum rtbus prxmtitcre, Ituiic iiliis prztuli: persuasus prx-
Actorum illis, rursus imprimendis, augere, opus pror- terca judtc/o Erudtiissiuii P. Mabilionh : qu\ inter
susessel innlile ; cum aliasatis multa l/icdaiuri simus, Actu Sattctorum Ordttiis S. Benedicti seculo primo,
quibus virtutes et gcsia hnjus Sanctt explicanda exor- etimdem fitam tumjuum u Cumtrieo Albo conseiiplum
nandaque sinl : alias eadem more nostro darcmus. Ce- editht, ex MS. Compendiensis monasterii, soltuu m
terum qutsquis hxc in Colgani Sanctorum Triadc aliquibus loquendi formulis diversam ab ea, quam hic
leget, meminerit, non oinnes Sanclorum Vilas ibidem dabimus ex Belforlio uutgatam a Colgano : ubt enim
relaias ejusdem cssc auctoritatis. Quaui.r vcro sint, liic liabet : pro pulvillo liabens Iapidem, qui usque
inquirendum eritfSUO quoque die, ant in opere nostro, hodie quasi quidam juxta ejus sepulcniin tiluius
aiitiiiuid euindcin Colganum, f/tc oero aliud adjttnxit statmonumenti tlle scripsit, quasi quidam titulus
:

diligentist argumentum, ejusdem Appendicis parte se- monumenti perdurat, et hissimilia, qu.r m Annotatis
cuiida, culliijcus ex varits Auctoribus Martyrologiisqlie paucis tndicabo: ex quibus interim milu recte tnfrrre
quidquid de laudibus S. Columboe reperire potttit, quo videor, lilirartum qui Compendiensem codicem smpstt,
niliil oiuisit eorum qu.r ud honorem sancti spectarent, recctitiorcm latinseque tiuijiir nonnihit studiosiorem
factlemquc iwlns viam stravit ad i-tillum antiquiim pro- fuisse, quunt il/um cujus cxcin/ilur nactus est Bcljor-
banditm confirmandumque, quod jum prxstitimus pa- lius, quodque Itic subjicitur ; dilutis tantisper atiis, qux
prolixtori
 18'. VITA S. COLUMB.E ABBATIS.
prolixiori Vitm per Aito.mn.anum scriplx aptius pra- noctes, eadem commendasset Angelus de Aidani
iiiitinitnr. ordinatione Sanctus Dei ad Junam transnavigavit
;

insulam, ibique Aidanum in Regem, manuurn impo-

silione ordinavit. lnter Ordinationis quoque verba,
VITA BREVIOR de filiis, etnepotibus, pronepotibusque ejus, futura
Auctore forsan Cumineo Albo. Hiensi prophetavit, inferenshaec verba: </ Indubitanter cre-
de, o Aidane, quod nullus adversariorum tibi pote-
Abbate.
rit resistere, donec prius fraudem agas m me et in
posteros meos. His ipsis verbis alloquere
Ex ftelforlii Manuscripto. filios

tuos, ne regnum perdant : quod si non obau-

dierint; flagellum, quod tui causa ab Angelo susti-
CAPUT 1.
nui. in eos retorquebitur. Quod lta evenit manda-
Nativitas Sancti, et miracula aliquot ab eo tum viri Dei transgredientibus.
i Item alio tempore, dum Sanctus in Jona insula
patrata.
moraretur, quidam de suis e bonae- raemorire Mona-
k^anctissimns igiiur Columba, a Scotornm natione clius Brito, ad extrema perductus est quem cum : Morlentis ani-
a
('»- oriundus, tale habuil nativitatis exordium. Angelus sub hora exitus visitasset virDei, et paulisper ejus mam.
fUtura
lutnbm suncti- Domini genitriei ejus in somnis, quadam nocte assistens lectulo ei benedixisset ocius egreditur, :

tas revttutur
inter conceptum el partura apparens, quasi quod- nolens videre morientem. f Cum ille paulo pust de
matri,
dam miree pulchritudinis peplum, diversis floribus medio factus esset vir sanctus in platea sui mona-
;

adornatum, detulit; ipsumque paulo post reposcens sterii deambulans, intentis ccelo oculis stabat stu-
abstulit, atque elevatum et extensum vacuo aere pefactus. Tantae admirationis causam interrogare
dimisit Illa proinde tristis effecta; Cur, ait, tam ausus est unus e Fratibus, qui solum tum aderat
cito lcetiflcum abstrahis pallium? Atille; Quia, in- cui Sanctusait: Nunc sanctos Angelos contra ad-
quit, tain magniflci est honoris, ul diutius apud te versarias potestates bclligerantes vidi: Christoque
non possit, Quibus dictis, peplum mulier gratias ago, quia victores sancti Angeli, animam
E
retineri
ohsistentibus
paulatim a se elongari volando videbat, camporura hujus peregrini ccelo receperunt : sed hoc sacramen- ui arlum, d/c-
latitudinem in majus crescendo exeedere, montesque tum, dum advixero, nemini quaeso reveles. Quodam monibus, </e-
el saltus majori sui mensura superare : tum deinde item die, summo mane suum advocat ministrum g fetri vldet,

hujusmndi vocem intelligil . Mulier rtoli tristari Diermitium, inquiens iti: Sacrae Eucharistiae mini-
item ueati
Ot mayistru. filinm quippe innumerabilium dux es, qui steria celeriter praeparentur
editura hodie enitn B. Bren- Brendant,
:

animarum, quasi unus inter Prophetas Dei connu- dani natalis est dies. Inquirenti ministro cur talia
morabitur. Pos1 editam quoque prelem, beati pueri praeciperet, cum niulum
a Scotia nuntium de ejus
nutritor, spectabilis vitsc Presbyter, Missa finita ad obitu praecessisset;tandem aitSanctus Obsequere ;

hospitium reversus, totam suam domum invenit jussioni mea^; hac enim praeterita nocte, vkli subito
clara luce irradiatam, globumque igneura snper fa- apertumccelum, Angelorumque chorosS. Brendani
ciem pueruli dormientis stantem: qud viso statim ahimse descendere obvios quorum lurainosa clari-
:

intremuit,et prostrato in terram corpore miratus, tate totus eadem hora illustratus est mundus. Alia
sancti Spiritus gratiam super eum ccelitus eflusam etiam die, dum Fratres ad opera manuum exituri
intellexit. essent; Sanctus e contra die illa preecepit otiari,
2 Quodam sanctum Episco-
teropore vir sanctus, sacraeque oblationis obsequia parari, et aliquam
jiinn b Fennianum, suum magistrum, juvenis senem, prandioli abjectionem fleri ; se etiam ait oportere
Angelo» h ibet adiit. Cumque appropinquaretjille Angelum pariter, Eucharistiae mysTeria, celebrare, pro anima sancta,
Iomttet, ejus comitem itineris, vidit, el adstantibus Fratribus quae ipsa nocte inter Angelos vecta fuisset. Fratres
intiraavit ; Ecce, inquiens, videte sanctum advenien- obsequuntur; et ad ecclesiam, quasi solenni die, h
teraColunibam, qui tn sui comitem habere raeruit Abbate cumsancto pergunt: et inter sacra sacriticii et S. Coluni-
Angelum Domini, [isdem diebus, cum & nilitoni- mysteria, ait Sanctus; Hodie proS. Columbano Epi- btinl Ejiiscopi:

bus discipulis, ad Bril inniam transnavigavit

quo : scopo decantandum est. Tuncergo intellexere Fra-
cum i
pervenisset, el cum,quodam die solenni, tres, quod Columbanus Episcopus Lageniensis ,
hi ...
Episcopo Fenniano Missam ce-
i

carus Columbaa amicus, ad Dominum emigrasset. Et

anle, vinum ad sacriucii mysteria complenda post aliquod intervallum temporis, auidain de La-
aguam verttt liitn irlvemretur; de istodefectu ministros altaris genia c mmeantes provincia, ea noctb eumdem
iii vtnum.
inter se con [ui n nti Sanctus audiens, ad fontem obiisse nuutiant Episcopum, qua Sanctus dixit,
pergil iini urce ul ad sacrae Eui liaristiae ministe- 5 Interea remotiorem abhominibus locum, aptum-
ria aquam fontanamDiaconus hauriret. Quahausta, quo orationi, quaesivit in saltibus ubi dum ali- :
contra P.rino-
i 'iii - Habi ergo vinum, quod Dominus ad
i- quaud oraret, subito vidit contra se uigerrimam
i nes pugnat,
sua misil nda mysteria. Hoc cognito, sanctus volcntes noce-
pei igi inum aciem, cum ferreis praeliari verubus
re nxonasterioi
Bpiscnpus cum ministria eximias Deo retulii gra- qui, sicuti Sancto iro per spiritum revelatumerat,
\

tias: ipse veroBeatus juvenis, non sibimet, s» d S. monasterium invadere, e1 multos Fratres volebant
Finniano adscribebal sudibus trucidare. Ipse ergo contra eos dimicabat;
\\ Alio quoque tempore, in Himba commorans et itamajori diei parte utrimque dimicatura est; nec
ildanum >••- insula,quadum nocte, per extasim mentis raptus, innumeri contra unum praevaluerunt : irao et Angeli
gtm ordlnal Angelum Domini ad s issumvidit; praa manibus tandem arifuere, quorum timore daamones cessere
• t prophetat.
vitrem 'dinat is Regum habentem librum : quo loco, ut postea ipse Fratribus intimavit. Lknn in
de raanu Angeli accepto, legere caepit. Sed secun- tugurio suo vir Domini soribens sederet, subito
ilnm mandatum Angeli, Aidanum in Regem ordi- immutatur illi facies, et hanc puro de pectore
iiinv recusaus ( magis enim fratrem ejus diligebat) promit vocem Auxiliare, auxiliare.
: Duo au-
subito (lc manu
Angeli percussus flagello est cujus ; tem Fratres adjanuam stantes, subitse voeis inter-
livoris vestigium in ejus la*ere, di^bus omnibus rogabantcausam. Quibus hoc dedit Vir sanctus re-
a pei Hoc quoque intulM verbum
mansil vitaa sponsum; Angelo Domiui, qui nunc inter vos sta-
Angelus Pro certo scias, me a Deo missum,
:
bat.jussi, ut cuidarn ex Fratribus, lapso de culmine
"i Udanutn iu Regflm ordines: quod si nolis, per- domus quaa fabricatur, subveniret. Hocque conse-
cutiam te iterato. Cum itaque per tres continuas quentcr Sanctus intulit : Valde mirabilis et pene
indicibilis
 DIE NONA JUNII. 185
A indicibilis est Angelica pernicitaai: ille enira coeli- domum secus parietem posuit: in quo mox incidens D
Angelum in cola, tantisinterjacentibus terris et aquis, viro la- canis domesticus EX *"-
ejtis, disperiit. Adhaec uxor ejus :
labentta auxt-
bcnti subveniens quasi in ictu oculi priusquara ter- Unus, ait, tuurum incidet in sudcm, et
filiorum
lium mittU :

rara tangeret, eum sublevavit; et ne ullam fractu- peribit. Propter quod ille veru amovens, in silvam
rara sentiret, eftecit. Uno dieruni Fratribus congre- reportat, etdensis infigit. dumis, utnullum laederet. tancti bene-
flelvm irrttum
gatis, sanctus Dei Coluraba: Hodie in Occidentalem Sed postera die reversus, capream in illud incidisse
faciens,
campura nostrae insulce solus ire cupio nemo me ; reperit. Iude quoque illud amovens, sub aquis ab-
sequatur. Quibus obsecuridantibus.sulus futi voluit) scondit et infixit. Sed alia reversus die, esocora in
egreditur. Sed Frater quidara, alia means via, eo invenit ingentera, quem vix solus portare potuit.
occultavit se iu raontis vertice ; explorare cupiens, Tunc etiara veru supra tectum suura infixit, in quod
non sine permissu Dei, Sanctuni suum
quodet vidit, corvus vulans lapsus, interiit. Quo facto, deprava- ,-„, w/s ,
mirificantis. Nara in monte stantem, et expansis tus ipse uxuris consilio, veru de tecto ablatura, et pauper,
cum ullis An-
gelis Ih ora- manilms ad ccelum orantera, oculosque iu altum in plures partes concisum, igni tradidit. Et statim
ttone versa- levantem vidit et ecce (mirura dictu ) Angeli ce-
: ! pauper factus est, ac deinceps planxit hoc, reliquis
ttir,
lerrimeadvolantes, Sanctum virum orantera circum- diebus vita^ suae mendicans,
stare cceperunt, albatis vestibus induti; mixtisque 8 Quadam hiemali nocte S. Servanus m, oratio- n
cum eocolloquiis, quasi exploratorem persentientes, nis studio ecclesiam ingressus, orabat: posl quem Fpsecatestl
id summa remearunt. Tunc ipse Beatus monasterio nesciens Columba pro eadera causa ingreditu luimne cir-
cumdutur
se collectis Fratribus transgressorem
reddidit, et mulquecuraeoaurea lux de coslo descendeus, totam
quaesivit, cum non mediucri objurgatione. Ille ergo replet ecclesiam sed et exedrae illius separatum
:

sibi conscius, reum se esse confitetur, veniamque conclave, ubi Servanus latitabat, coaleste illud lu-
flexis precatur genibus. Cui Sanctus cum grandi men forraidabili repleverat timore et sicut nullus :

comminatur severitate, ne cui hominum in vita di- meridianura solera potest irreverberatis oeulis in-
cat, quod vidit. k Paret quidem Frater; sed, post tueri, sic nec illam rlaritatem sustinere Servanus
ejusobitum, factum istud Fratribus cum grandi in- potuit; imo fulminalisplendore
nihilineovir- viso, ^
timavit protestatione. Locus vero Angelicae condi- tutis reraansit. Sanctus vero
Coluraba, poat nun
ctionis, colliculus Angelorura usque hodie dicitur. prolixam orationera egreditur; Servanumque, ad se
Cum de Scotia / Patres quatuor visitationis crastina die advocatura, his compellat affatihus con-
Sacriflcans, gratia, Columbam adiissent, in Himba insula
S. solatoriis; Hac pneterita nocte in conspectu Bei
lucc cwlesli commorantem uno eodemque consensu Sanctum placuisti, filiole, oculos
; ad terram deprimendu, ti-
ftonoratur,
celebrare mysteria precibus invitarunt: quodetfecit more lur-is • nam si non ita fecisses, oculi tui obcre-

Sanctus quadam die Dominica. Post Evangelii carentur visa luce n.

vero recitationera, viderunt globum igneum de ver-
tice S. Columbae, ante altare stantis, et sacrara
oblationem consecrantis, tam diu ardere, et instar
ANNOTATA F. B.

columnae alicujus ascendere, donec eadem perfi-

cerentur sacrosancta mysteria. Alio etiam tempore, Hic ea solum annotare votui, quze hanc fitam
illo commurante eadem insula, sancti Spiritus
in spectant, ejusque a Compendieasi MS. per Mabilionem
gratia, super eum abunde et inconparabiliter effu- edito diversitatem cetera, qu&pertinentadS. Colnmb e
:

sa, per triduura mirabiliter sicmansit ut per tres ; hi&toiHam, dabuntur inferius ad acta per Adamnanum
dies totidemque noctes. intra obseratam et coelesti scripta.

et alias per lumine repletam domum manens, nullum ad se per- a MS. Compendiense habet, Sanctorum.
triduum mitteret accedere, non raanducans interea neque b Idem, Finnianum; sed Adamnanus, Findbarrum
bibens. De qua domo immensas claritatis radii. per vocat, alii Finniam, de quo latius infra,

rimulas valvarum et claviura foramina erumpentes, c Cohjitnus, pro, quo cura, legendum monet, quo
noctu visebantur carminaque spiritulia, et ante
: antequara : nam mirarulum Itoc non est factum post
inaudita decantari abeo audiebantur. Sed et multa transitum Samti m
Britanniam, quo Abbas existens
alia ( ut postea coram omnibus professus est) ob- profectus cst ; sed cum Diaconus adhuc juvenis, magi-
scura Scripturarum et ignorata hominibus mysteria, stro suo a sacris ministraret in ffibernia. Consideret
discere meruit eo loci. hunc locum lector; aut enim valde mendose conscriptus
7 Quodara tempore venit ad eum quidam plebeus est ab ulriiuque MS. Compendiensis et BelfortH libra- p
pauperrimus, conquerens. quod, unde uxorem et rio : aut mento Cumineum,
dubitabitur, an error hic in
Pauperi parvulos cibaret, non babcbat. Cui compatiens Uei qui auclor prxtenditur, cadere potuerit. Et utpro, quo
mirablliter
servus; Miselte, ait, homuncio, devicina silvatolle cum, legeris, quo antequam, vix omnem anm hro-
subvenit
contulura, et ad me ocius defer. Quod cuin lUe fe- ittsiui suspicionem tolles. Siqxridem enim verba ista,

cisset. Sancius contulum acceptum in veru exacuit iisdem diebusSanctuscum duodecimcominilitouilms

propriamanu; et cum benedixisset, inopi dedit, di- discipulis ad Britanniam transnavigavit, ad prace-
ct'ii>; Muc veru diligenter custodi, quod nec homini, dens miraculum pertineant ; ut nempe S. Columba di-
nec pecori nocebit, sed tantum feris et piscibus et : cendus st( visitasse S. Finnianum, iisdem diebus quibiu
quamdiu boc habueris, non deerit tibi omnino cer- profectus est in Britanniam; quomodo dicitur adiisse

vina caru. Quu ille audito, Iffitus domum revertitur. senem ipse juvenis, qut jum qnadragesimttm secundum
Cumque veru in remotis terrse infixisset lucis, vicina aunum xtatis excesserat? Stn eadem verba spectare ve-

transacta nocte, perrexit visum. et cervura ingen- Us nd sequens miraculum, ut dicatur ivisse in Britan-
tem transfixum invenit. Quid multis? Tota domus ni-tni Sanctus , statim postquam aquam mutassei m
ejus fennis carnibus victitabat. Sed persuasaa dia- viiiuni ; patet anachronismus : miraeulum enim istnd
bolo fatua ejus uxor, post non multos dies; Tolle, patrartt juvenis, existens Diaconus : m Britanniam
inqint, veru de terra, poterit enim quispiam homi- vero profectus est Sacerdos et Abbas, quadragenario
num aut domesticorum perire in eo sicque ego et : major. Usserm tamen de Eccless. Britt. Primordiis
tu cum liberis nostris captivi ducemur, aut servi- paij. lll^, adsimilem quxstionem deS. Gildarespon-
gui suusu tuti subjiciemur. Cui maritus Nun ita, inquit, liet:
: det, juvenes vocari ab Hibemis scriptoribus viros 4-0

uxoris. nam sanctus Dei boc interminatus est, nulli homi- annoriim, tdi/ue probat er Adamnano infra num. 85.
num noriturum nec pecori. Verumtamen consen- Forsitan Hiberni, nti amarunt diminutiva in nomini-
tiens tandem uxori, tulit de terra veru, et intra bns, ita ct diminuere gaudebant tn hominibns aetatem,

Junii T. II 24 appellundo
 186 VITA I S. COLUMB.E ABBATiS.
appeUando jnvenes, qui eranl quadrngenarii. Attamen da?, hoc est die Sabbati, ministro suo Diermitio, D

ui dix/, EtiSpicio anackronismi non lollitur. clam consequenter sic profatur; In sacris volumini- (amque mt-
tiixtro siio

d Ilic locus cst, quem Adamnanus ex Cumineo in bus dies hsec, Sabbatum nuncupatur; quod inter- tevctat
suam historiam tramtulit, swut et alia ptura. pretatur, Requies. Et vere mihi Sabbatum est, quia

e Covtpcudtense AiS. quidam bonorum actuum vitaB mihi ultima dies est, in qua, post laborum

Monachus. mejrum molestias, sabbatizo et hac sequenti Do- :

f Qui eodem momento de medio factus est. minica nocte, patrum viam ingrediar. Jam enim
g Mmus recte Diormitium, Christus meus me invitat, et sic mihi ab ipso reve-
h Abbate cum sanclo pergunt. latnm est. Minister hinc contristatur, et a Patre
i Ista verba interjicii, fulgureae (ut asstimo) cele- consolatur. Tum Sanctus inde egrediens, in montem
ritati parilis; ex Adamnano (<>rsun desuntpta. monasterio supereminentem ascendit et in vertice :

k Paruit interim etc, ejus paulisper stans, suo benedixit ccsnobio et habi-
1 Quatuor Fratres. tantibus in eo, prasentibus et futuris multa pro- ;

m Fernaus, phetans de eis, quae posteris diebus impleta sunt.

n Addit, sed dum vixero stude banc celare vi- Post haec descendens de monte, ad monasterium re-
skmein. versus est; et sedebat in cella, Psalterium scribens.
Cumque ad illum trigesimi tertii P.salmi versiculum
CAPUT II.
pervenisset, ubi scribitur, Inquirentes autem Domi-
num nnn deficient omni bono; ait in fine paginae;
Morlcm suam Sanctus prxnoscit divinitus, Cessandum est: quas vero sequuutur lc Baitheneus
eamque pie obit. scribat. Et bene profecto convenit sancto decessori
novissimus, quem scripsit, versiculus; successori
JLfum vir Dei in Jona moraretur insula" quadam vero, id est seeundo tiliorum spiritualium Patri,
sancta die facies ejus subita hilaritate a affloruit, et aeque congruenter, sequens; Venite filii, audite me,

B oculis in ccelum levatis valde lajtiticabatur, ac paulo timorem Domini docebo vos. Hic nempe (sicut de-
Quadriennio post tristabatur. Duo autem Fratres ad januam sta- cessor, cui numquam bona a?terna deficient, com-
differltlf rjus bant : quibus de hac re inquirentibus ; Ite, inquit, mendaverat) non solum docendo, sed etiam scribendo
nwis, pre-
oti
in pace : non dicam b. Cum ei pro re indicanda suscepit. Pust hoc, ad celebrandam vespertinam
ces discipu-
lorum, molesti essenl ; Si celaveritis, ait; prodam : quia Dominicae noctis Missam, ingreditur ecclesiam /; l

b vos amo. fidem dantibus, sic proluquitur Nunc

Illis : qua consummata, ad hospitium reversus, in lecto ecctcsiam
in Britannia peregrinationis ter deni complen- Noclu ad
niea.- resedit pernox pro stramine nudam petram, pro
;
prvperans.
tur anni : petivi autem a Domino, ut in fine trige- pulvillo habens lapidem, qui usque hodie quasi qui-
simi hujus anni dissolverer, et cum ipso essem : et dnm juxta ejus sepulcrum titulus stat monumenti.
haec fuit causa lactitite, super qua c me molestastis. Ibidem ergo residens, novissima filiis commendavit
Angelos etiam sanctos vidi, egressuros de ccelo verba, dicens; Mutuam inter vos, et non fictam,
obvios ; sed ecce procul subito retardati, propius habete caritatem cum pace m sic enim Dominus :

accedere non permissi d sunt; quia Dominus, quod auxiliahitur, et ego cum ipso mauens, pro vobis in-
mihi roganti donavit in hac die fieri, multarura Ec- terpellabo, ut vobis temporalia et aeterna proveniant
clesiarum orationes pro me audiens, cito mutavit bona : et hic paulisper eonticuit. Media vero nocte
e sicque a Domino donatum est, ut quatuor ab hoc sonante campana, festinus surgit, ad ecclesiam ocyor
[die] addantur anni, quibus mihi in carne manen- ceteris currens : et solus introgressus, juxta altare,
dum esL; iisque terminatis, subita emigratione ad fiexis in orationem genibus, incumbit.
Dominum lastus transibo. f Ilaec igitur Tecordatio 11 Diermitius autem minister tardius prosecutus,
f
et ilerum causa inihi meestitia.' fuit. Secundum hsec ergo verba, n totam intriasecus ecclesiam Angelica luce erga
I pse iii </ ihf- vir Domini quatuor postea in carne mansitannis: Sanctum repleri eminus videt. Quo appropinquante
feit ot> so- quibus transactis, quadam mensis Maji die, senio ad januam, lux visa ocyus abscessit o eam vero et :
lcnnitateni
faschalein. fessus, plaustroque vectus, pergit ad visitandos ope- alii ex Fratribus eminus viderunt. Diermitius ergo
rarios Fratresj ad quos ita exorsus est: ln solen- ecclesiam intrans, flebili ingeminat voce,- Ubi est
nitate Paschali, nuper
mense, Aprili g peracto Pater?' Et nondum Fratrum lucernis, per
allatis
3 desiderio desideravi migrare ad Christum; sed ne tenebras palpans, Sanctum ante altare recumbentem
vobis laetitisB festivilas in tristitiam verteretur, invenit. Quem paululum erigens, et juxta sedens,
diem obitus paulo diutius protelare malui. His ita sanctum in suo gremio posuit caput : p ceteri accur-
dictis, valde tristati sunt Fratres. Sanctus autem rentes Fratres plangere cusperunt. Sanctus autem,
Columba sedens, ut erat in vehiculo, conversa facie necdum egrediente anima, apertis rursum oculis,
Strpentes
ad Orientem, insulse et insulauis benedixit habita- hinc inde circumspiciebat lseta facie, sanctos scilicet
btnediclio- toribus. Ex homini vel pecori
(|ua die vipera nulla obvios intuens Angelos. q Tum Diermitius sancti
ne f.toat.
nociva Post Benedictionis verba Sanctus ad
fuit. dexteram sublevat, ad benedicendum Fratribus : ef an/e attare
suuui revertitur monasterium; paucisque elapsis ipseque Pater in quantum poterat suam simul mo- procumbens
diebus, duin Missarum sotennia ex more Dommica vebat manum et post sanctam benedictionem taliter morUur.
:

celebrarentur die ; subito elevatis
cics ejusflorido rubore perfusa videtur; nempe
eadem hora Angelum Domini supra volitantem solus
Ab Angrlo vidit intra ipsius oratorii
rfrinttanti
causam inquirerent, hoc eis responsum dedit;
tatitise
viorte monc-
titi :
Mira est Angelic» naturaa subtilitas: ecce enim
Angelus Dornini, pro cujusdam Deo cari depositione
missus, nos desuper intra ecclesiam aspiciens et
benedicens, rursumque per h parustitiam ecclesia;
sursum oculis, fa- significatam, continuo spiritum exhalavit, facie ru-
bente et mirum in modum exhilarata, ut non quasi
mortua r, sed dormientis esse videretur. Post san-
parietes. Cum praesentes ctae egressum animffi, hymnis matutinis terminatis,
saerum corpus de ecclesia ad hospitium cum canora
Fratrum psalmodia reportatur, et teruis diebus to-
tidemque noctibus, s horribiles exequiaj explentur.
Post haae Sancti corpus, raundis sindonibus involu -
tum, dehita humatur cum veneratione aeternali ,

reversus, nulla solis i exitus reliquit vestigia. Hoc Prophetla

resurrecturum claritudine. Unus enira aliquando
Saiictus, seipsum significans, aiebat: quod tamen ejus de ex-
Fratrum ad Sanctum ait : Totus Britanniarum no- equiis com-
tuni temporis Fratres ignorabant,
sciverunt autem pulus ad tuas conveniet exequias post obitum tuum. ptctur ;

postea.
Cui respondens ; Non, ait, ita fiet: nam promiscuum
10 Vir itaque sanctus, in fine ejusdem hebdoma- vulgus non aderit: mei solummodo familiares Mo-
uachi
 DIE iNONA JUNII. 187
nachi mea sepulcralia complebunt Quod et factum puer, nunc despirabilis vobis, ab hac hora nomina- D
est: nam per tres illos exequiales dies et noctes, bitur in tota Scotia, sapientia, eloquentia, bonis ex yss.
grandis sine pluvia facta est t venenosa tempestas, moribns, virtutum ubertate. Qnod ita juxta Sancti
qua prohihente, nulla potuit navinila transfretare. sui prophetiam Dominus complevit, ad laudem et
Post sepulturam vero Saneti, tempestate sedata, gloriam nominis sui.
totum tranquillatum est sequor.
12 Perpendat itaque lector quanti, qualisque ante ANNOTATA F. B.
Deum meriti ftierit in u Ecclesiis, quem ita signo-
x rum praerogativa mirificavit in terris x. Nam in a Compendiense : effloruit.
recenscutur carne vivens, Angelos vidit, tempestates sedavit, et b Qui cum ei nimium pro hac re indicanda mo-
aliqunt par
maria tranquillavit; ecclesiam sibi non apertam, lesti essent.
eum patrata
mlracula,
salva sera sine clave ssepius rcseravit, sola Domi- c Ibidem omittitur prontmen, me. d ltem % sunt.
nicae Crucis impressa effigie. Post genuflexionera e Quibus soilicet ecclesiis sic a Dorniuo donatura
quoque et orationem surgens, in nomine Domini est : et eadem verba habet Atlamnanux.
mortuutn ctijusdam plebei filium suscitavit, et post f Omittitur; Haec igitur recordatio causa mihi
celebratas exequias patri et matri reddidit y. Lapis mcestitiae fuit.
etiam ab eo aqua intmctus, mirum in inodum contra g Melius, peracta.
naturam lapidis in aquis supernatat, quasi pomum h Paruaticiatn, Mabilio legenditm monel, posti-
vel nux. nec potuit ejus benedictioue subraergi. ciam : Adamnanum.
vide infra ad
De quo insuper quidam fegrotus natante bibens la- i Gompendiense et Adamnanus melius, talis.

pide, a vicina morte rediit integraraque carnis , k Tdem Comp. Barthaueo, quie sequuntur per-
recuperavit salutera. Qui denique lapis, postea in scribenda.
thesauro Regis recorulitus, multas in populo sani- 1 Et k%c Aiamnani fere verbis : post talem igitur
tates effecit indigito Dei, quo benedictus erat, per terminat;e pagiusB vt-rsum perscriptura, sauctara
j^
manura viri Dei Columba^. Silvam aliquando ingres- ecclesiara ingreditur.
sus, mirae raagnitudinis apro obviat, quera forte m Comp. Doniinus autem confortator bonorura
venatici insequebantur canes : quo viso, restitit vobis auxiliabitur.
Sanctus; ct sancta elevata nianu, Ulterius, inquit, n Prosecutus eodeni momento, erainus totam ec-
procedere noli, sed hic morere et mnrtuus est. ; clesiam, Angelica luce intrinsecus repletam vidit.
Quinque etiam cujusdam mendici vacculas bene- Eadem lux ocius recessit, prius tamen a Fra-
dixit, et in centenariura et quinarium procedere tribus visa nonnullis.
jussit nuinerum, eratque in filiis et nepotibus ejus p Patrem mori cernentes, quem viventem dile-
ha?c tlorida benedictio, et crevit homo ac dltatus xerant, morientem haud inodice plangebant.
ultra modum est. q Diormitius vero, ut Fratres beuediceret, ele-
13 Justorum animas ab Angelis in ccelum ferri, vata illius dextera adraouuit sed et ipse Pater ;

etiam post et e contra reproborura ad infernum pertrahi a dav sanctus illud annuens, in quantura poterat, simul
mortem :

moniims, sarpHiiumero vidil. Oswaldum R^gem, m manura levabat.

procinctu belli castrametatum, et in papilione su- r Melius; inortui; u£ conveniat cum dormientis. }

pra pulvillura ilormientem, allocutus est, et ad bel- s Onorabiles. t Ventosa. u Ia excelsis, for-
lnm procedere jussit. Processit, et secuta est victo- san legendum, in Ccelis.
ria: reversusque, postea totius Britannine Imperator x Comp. addil : Et post Apostolos donativum
ordinatus a Deo ; et tota incredula gens baptizata sute gralise contradidit, namque in carne ut Ange-
est :. Nara usque ad id temporis tota illa Saxmiia lus vivens etc.

gentihtatis tenebris obscurata est, excepto Rege y Idem, hoc miraculum sfe exprimit Lapis etiara :

Osw.aldo et duodecim viris, qtii cuin eo inter Sco- ab eo aqua intinctus, mirum in modum contra na-
tos exulantes baptizati sunt. Totum etiam mundum turam, aquis supernatat, nec sancti viri benedictio
velut sub unu solis radio collecium, sinu meutis ullatenus potuit submergi.
mirabiliter laxato, manifestum perspiciens specula- z Llem. kxcomisit asquead ista verba , toturu etiam

batur. Quodam item die repente suo ministro dixit mundum etc.

;
Pulsa campanam cujus ; sonitu Fratres mcitati, ad
ecclesiara properant. Quibus Sanctus Pro Aidano,
ait, et populo ejus orate: hac enim hora ineunt bel-
;

AD VITAM PROLIXIOREM
lum. Et post intervallum egressus, coaloque inten- COMMENTARIUS PR/EVIUS.
dens, ait. Nunc barbari in fugam vertuntur. Aida-
noque victoria cessit : sed et de numero exercitus §. /. De hujus Vitx auctore Adamnano, ejus-
interfectorum, trecentorum et trium virorum, pro- que scriptis.
phctiae spiritu narravit.
ii Post mortem viri Dei valde grnndis facta est /V'''« S. Columbts, ceteris omnibus prolixiora et mmn atna
verno tempore siccitas. Fratres auteni, [contra] maijis aulhentiea, Adamnanua
scripsit vel Adomaa- Albas mimts,
ptr Uhros
imininentera plagam, candidam beati viri tunicam, nus, quibusdam Adamannus nonuspost ipsum Hien-
;

ejus et tuni-
sui indutus levaverunt monasterii Abbas, et rrimns totius insuls abeaque
cam plmia quain hora exitus erat, in sis

impetratur. aere. et ter excusserunt, ac libros ipsius stylo de- dependentium Ecclesiarum. ffunc nonnnlli recentiores,
scriptos legerunt.Mirum dictul eadem die pluvia eumdem esse volunt.cujus ad meliorem vitam conuer-
vehemens facta est, die noctuque descendens, et sio, insignisque pcenitentia ram dono prophetix, nar-
B,da ™//. .; ...
valde Isetas eodem anno produxit segetes. Cum i //i>/.
ralur a Venerabili lib. -_'.'i, et

etiara aliquando raolestaretur Fratrumconstipatione, u preedecessoribus nostris xx\i Januarii, quo colitur

quidam valde despectus vultu el babitu puer clain posnitens iste Adamnanus. Sed Dempsterum aliosque

retro accessit, utvel illius amphibali fimbriam,ipso ijravissime exerrasse, ostendit Colganus, tx Martyro-
nesciente, tangeret quod tamen Sanctum non la-
: logiis aliisque ad istam diem : mihi mfpciens negandi

tuit : nam post se rranuin

extendens, cervicem argumentum super visum est, Venerabilu Bedx silen-

tium. Qui enim fieri possel, «i cum Auctor

'»< lib. o
pueri tenuit, Cui tremefacto ait Sanctus Aperios, :

quxslione !, Paschate <' Tonsura

et porrige linguam.Quod cum puerfaceret, Sanctus cap. 16 --.
fi iii

mauu etastantibus Ctericali, Adamnani Abbatis Siensis laudatissimam

ei extensa benedixit ; Uis.it : IIic
faceret
 188 DE S. COLUMBA ABBATE HIENSI.

facerel mentionem, ne uerbo quidem alterulro indicarel aliornm scriptis invenerat, et per lotam vitttm suam a
AI CTOIU. F n
toco t eumdem ipsum esse, cujus lib. \ narrasset admi- senioribus audierat. Uti enim ex Bedx narratione su~
rabilem sanctitatem? perius relata patet, cum Adamnanus ex Angtia in*
2 .1/ quamvisa sancto ith P<Tuiivnte et Monacho Tonaminsulam domum rediisset, primacura ejus erat,

.sii alius, non ideo minoris, nn<> potius majoris esl au* suos subditos ad legitimum relebrandum Pascha addu-
ctoritatis. Siquidem Adamnanus Abbas inter Sanctos cere : sed cum fructu exoptnto se fmslrari videret;

'/ui laudatur refertnr m Martyrologio Anglicano \\ Septembris, iter iii Hiberniam inslitnii circa annum dcxcvh, ut
Ilnlu,
ii
interque viros sux gentis n xtatis maxime cons\ TJsserns existimat in Primordiis Eccles. Britt. pag.

<i venerabih Beda numeratur : qui ii>i de eo loquitur 1IGS; adscribendum est, fritctum amplissimum colle-

lib. ;>/K/i. I<>. Adamnan, Presbyter et AbbasMona- git perrijvc . quod non licuerat domi, omnibus pene lli-
chorum, qui erant in insula Hy, cum, legationis bernicis Eccltsiisad legitimum Pascha traduclis : nec

gratia missus a sua gente, venisset ad Aldfridum ante annum dcciv videtur l<^r,•vtl!>«• ad Hiensem insu-
i
Anglorum; et aliquamdiu in ea provincia lam, m sua pervicacia persistentem. Credibile est autem
moratus, videret ritus Ecclesiae Canonicos ; sed et a cum, dum pio laboriin rcducendis Hibernis erranti-
pluribus, *|ui erant eruditiores, esset solerter admo- !>u\ vacaret, Acta S. Columbaa Xitteris mandasse .

mdis. ne contra universalem Ecclesise morem, vel ur Pr<rfatianem primam; Beati

in observantia Paschali, vel in aliis quibusque de- nostri Patroni, Christo sufiragante, vitam descri-

cretis, cum suis paucUsimis et in extremo mua Li

jitnrus, Fratrumflagitationibus obsecundare volens;
angulo positis, vivere praasumeret ; mutatus mente dicipotest, Fratres, quorum rogatu scripsisse se ait,
est ; ita ut ea, quae viderat et audierat in Ecclesiis Hibemos fuisse Monachos, qui erant in Dearmach
Anglorum, sutesuorumque consuetudini libentissime monasteriisque ab r<\ dependentibus. yEquum sane erat
praeferret. Eratenim vir bonus etsapiens, el scien- nt ipsos eo beneficio dignaretur, jam mt legilimum Pa-
tia Scripturarum nobilissime instructus. Qui cum scha traductos ; necminus conveniebat enmdem id ro-
domum rediisset, curavit suos, qui eranl in IU gaiiab iis, qui Patronum ipsum S. Cnlumbam vene-
quive eidem erant subditi raonasterio, ad eum,quem rabantur, et tamen res ejus, ut Britannia prsesertim
rerat, quemque ipse toto ex corde susceperat, gestas, obscurius cognoscebant. Poluit etiam, quodrO'

veritatis callem perducere; nec valuit. Navigavit gatus fuerat in Hibernia prstdicans, post suum inde
itaque Hiberniam : modesta
et prsedic ins eis ac reditum fecisse in ipsa insuia lona, quinque illis nut

extiortatione declarans legitimum Paschaa tempus, quatuor mensib vixit, defunctus ipso ann*
plurimos eorum et pene omnes, qui ab Hiensium DCCIV.
erant dominio liberi, ab errore avito correctos, ad -'i Acta %
sie ab Adamnano conscripta, reperta fue-
uf legltlm» vuiiis in cu-
Paschal U unitatem reduxit catholicam.aclegitimura Pas runtin monasterio ffindbergensi in Bavaria,
dieibut vejjer-
ii*f< ruor acer~ tempus observare perdocuit. Qui cum celebrato in Henrico Canisio edita Tngolstadii anno 1604; rur-
1 1 m' i
Hibernia catholico Pascha, ad suara insulam rever- susque ea Canisio, n Thoma Me.ssingamo, i>/ 1

tisset; suoque monasterio catholicam temporis Pa- gin Sanctorum Hibernise, Parisiis anno
1624, sed
schalis observantiam instantissime prsadicaret, nec mutiht, ui iii MS. reperiebantur. Ain<<l exemplar iu
tamen perficere quod conabatur posset; contigit monasterio Augix-divitis invenit, nobisque et Colgano
eum, ante expletum anni circulum, migrasse ilo se- communicavit, R. P. Stephanus Vitus Societatis no-
culo; divina utique gratia disponente, ut vir, unita- strx, ediditque ille in Triade sanctorum Hibernix,
tis et pacis studiosissimus, ante ad vitam raperetur quarto loco inier diversa S. Columbae Acta. Cense\ (x quorum
iihnnii de io- Beternam; qnam, redeunte tempore Paschali, gra- vero Colganus, exemplar codicis Augiensis adeove- uno, Ip&lut
cii S inc(U for&an Dor-
viorem cum eis, qui eura ad veritatem sequi nole- Utstum ettanta (ule uv integntate exaralum, ut, nisi in
conscripilt. benei auto-
bant, cogeretur habere discordiara. Scripsit i'iem Germania <s*ct repertum, ipsum videri merito posset, grapho,
vir de locis sanctis librum, legentibus muttis util- quod DorbeneuSi S. Adamnani discipulus et successor,
limum, cujus auctor erat docendo ac dictandoGal- propria descripsit. Confirmare id possent hxc iti
manu
liarum Episcopus Arculpbus, qui locorura gratia fine verba Obsecro eos, quicuraque voluerint hos
:

sanctorum venerat Hierosolymam Porrexil au describere libellos, imo potiusadjuro per Christum
tera librum hunc Adamnauus Aldfrido Regi, ac per judicem sfculorum, ut pustquara diligenter descri-
ejus est largitionem etiara minoribus a<I legendum pserint, conferant et emendent cum omni diligentia,
contraditus. Scriptor quoque ipse, multis ab eo ad exemplar unde traxerunt, et hanc quoque adju-
munenbus donatus,in patriam remissus est. rationera hoc in loco subscribant. Quicumque hos
3 E.v hac Bedx narratione, ttti colligimus quam virtutum libellos Columbae legent. pro me Dorbe-
eruditus, quam prudens, quam veritatis amans, quam neo Dominum deprecentur, ut vitara post mortem
prompti ad omnia,qus meliora certioraque viderentur seternam possideam. Verum, ut liber in Germania
animi fuerit kic Adamnanus; ita etiam qmestionem inventussit, non admodum me movet,qno minus cre-
ceterisque
movere quis posset, quomodo Bedn ignoravt rit, Acta dam ipsum esse Dorbenei autographum : cur enim idem
pr.rlato, ea
S. ColumbfB ab eo fuisse conscripta, quod tamen igno- odex, ob hxreticorum persecutiones aliaque ex dabuiitar
rasse videtur, ex constanti de iis silentio, etiam ubi causa, in Germaniam transferri minus potuit, quam
dicit, discipulosS, Columbffl qussdam de eo scripsisse; ejus ecgraphum? patet vero factum cs.se altexutrum.
qnomodo item ipse Adamnanus librum de locis sanctis S Ceterumhoc exemplar Augix-divitts, aliis a Ca-
Alfrido liegi obtuleiit, non autem libros de gestU S. sinio et Messingamo editis, etiam ideo prrferendum;
Columbos pariter a se conscriptos, Il,r< , inquam, for- quod sit magis integrum, et Windbergense MS. videa-
midare facerent aliquem, nevita S. Columbee tantum turex hoc destimptum, pluribus rebus, tsedio forsitan
auctorem falso titulo mentiatur. Sed formidinem om- vocum barbaricarum vellibraHiincuria t prjetermissis. At
nemtollet ipse Adamnanus; qui mtm. 82 in finelibii iic inusitata, quse hic nafrantur, quxdam quemquam
secundi, meritti S. Columbaa adscribit, quod in utra- offendant; sciendum, non tam scripsisse Auctorem qum
(/ .!<'« .S.
que legatione Anglica, ad Egfridum nempe et Aldfri- vidit, quam qusepost centum circiler annps deS, Co-
Columbx ul-
timU vitm ai\ . dum Reges, grassante per regiones istas pestilentia, lumba narrari audivit, oh ejusdiscipulorumdiscipulis;
nU. incoUtmis evasertt adeoque mirum non Yitum S. qui quamvis, teste venerabili Beda, magna
: est t continen-
,
Cnlumhie neque ab auctore fuisse oblatam Jldfndo tiaet divino amore regularique institutione essent
Regi, neque innotuisse Bedm ; quandoquidem constet insignes,eodem tamen affirmante, barbari eranl et
Adamnanum , post finitam legationem Anglicam, de mirum, si inter narrandum,
rustici; ac propterea nil
virtutibus et miraculis S. Columbie scripsisse s quse m fomtan prsster rei veritatem aliqua auxennt, aut mi-
 DIE NONA JUNII. 109
i ris circumstantiis adornarint. Qutenam vero facta est, prima Sabbati
prsectse semper esse celebrandam; I)
sint hujusmodi, diffteile sit affirmare ile singulis : tu, sed, ut barbari et rustici, quando eadera priraa M ltdbe r

lector, judicio tuo utere. Sabbati, quaa nunc Dorainica dies uuncupatur, ve
niret, ininnne didicerant. Et rursus lib. cap. -2:\ '<i

§. II. Schismatis Scoticicirca observationem in Synodo Pharensi, idem Beda Wilfridum, contra
Paschatis, a S. Cotumba praBdicti causa, Colmanum etrilum Scotorum, ita inducit disserentem :

progressus, ac ftnis. Constal vos, Colmane, neque Joannis, ul au a-

tis, n mpla sectari neque Petri, cuju traditioni
*
;

j\.ntequam progrediamur ad alta, digrediendum est scientes contradicitis ; neque legi, neque E\
ad ceiebrem itlam quse&lionem, de Scolorum errore in observatione Yestri Paschte c iii-rn.-io. Joannes
Eliuidatur
error Scoto- eirca tempus legitimum celebrandi Pas hatis quan- : enim, ad legis Mosaicae decreta
terapus Paschale
iiim, doquidem de eo in hac S. Columbae aliisque Sanctorum custodiens, prima Sabbati curabat
1. I de
quod :

Hibernorum vitis subinde flat mentio. Arqumentum vos nofl facitis, qui non nisi priina Sabbati P h
koc fuse et erudite tractapit Jacobus Usserus de Pri- celebratis, Petrus a decima quinta luna usque ad
mordiis Ecclesiarum Britannicarum a pag. 925 : sed vige imam primam diera, Pascha Dominicum cele-
non ea, 7"» par erat, in Romanam Ecclesiam • brabal quod vos nou facitis, qui a decim quartj
.
1

ritus reverentia. De eodem scripsit dSgidius Buche- usque mara Lui am,
I

iem Dominicum Pas- -

rius Societatis Jestt, capite 10 erudissimi commentarii cha? observatis ita ut tertia decima :
I

snt PaschaUm canonemVictorii, aliique. Tumetiam

ii! ram, saepius Pascha incipiatis cujus nequelex ul- :

pr apdecessores nostri Tomo nr Februarii men lam fecil mentionem, neque auctor a< d r Evan- 1

xviii, iui /'tittm Colmani Episcopi Lindisfar-

sancti geliiDominus in ea, sed in qua luna vel
nensis %. 2. Utis qux a prsedi vetus Pascha mandncavil ad vesperam,
'

bus meis ibidem vi

dictasunt, visum est adjicere nonnulla, Corotlarii loco testamenti Sacraraenta m commcmoi
aut etucidationis ergo. Omnis vero kmc disputatio ad Pass onis Ecclesiae celebranda tradidit, [tem
tria potissimum redigitur : primum,quatisfuenterror vigesiraam primara, quam lex maxime celebran-
Scotorum in celebrnndo Pascliate; secundum, unde or- dam commeudavit, a cielebratione vestri PaschaB
tum, qucm progressum, tt finem habuerit ; tertium, cu- funditus eliminatus : sicque, ut dixi, iu celebral m 1

jus peccatt rei fuerint, qui huic errori tenacius quam suiuiiiiu neqne Joanni, neque Asit
festivitatis,

par erat adkaeserunt. Primum ut elucidetur, liceat ex neque Petro, neque Romanis te

toto Bucherii commentario aliorumque scriptis qusedam Evangelio concordatis. His exp Scotv
qui contra
paucis coltigere, </».''' ad rem no&tram spectant, quse- rum irca lem\ us celebrandi Paschatis crrort
1

staiuta
Apostoiorum que ipsi pluribits deducunt et probant. Tnitio nascentis quod secundum erat, unde originem traxeril q<
Ecciesisz Ipostoti n Christo instituli, cum, Judxorum creverit et sublatus sit, exponamus.
Sabt ito abrogato, Dominicam Ckristianis deinceps re- 8 Quemudmodum certum est, Resurrectioni Chri*
ligiosius observandam sanxissent : similiter, Paschate 'sti recolendx Dominicam ab ipostolis destinatam ; ita

Jiidxorum abolito, sequentem post istud Dominicam quoque constare videtur, nutlum Cycium aut calculandi Vuttodum <
'/

iniit.i solennitati deputarunt. Hoc Petrus Romae, rationem, ab illh prxscriptam, qua fttec Paschalis
./,. pasi hati
prxscrlpto,
Marcus Atcxandria:, hoc retiquiper orbem Apostoh Dominica inquirenda foret. De Nicana etiam Synodo,
ftdetibus a se conversis tradiderunt : excepto forsan verisimilius contra alios, mullis ostendit Buckerius
Joanne t qui dicitur permisisse Ecclesiis /Jsiaz, ut Pa- cop. 3 et 11, koc solum ab easancitum, ut Pascha in
sc/ni, liinn decimaquarta, m quamcnmquediem incidenle, die Dominica post decimam quartam lunam, non in
et .\ictiKL

Synodi, cetebrarent. Huic ritus tam prsecipui diversitati oppo- ipsa decima quarta luna, celebrarelur. De <'» <<»-

suii se seculo Christi secundo Victor Pontifex, nec tem, quo hsec Dominica invenienda foret, nihil deter-
tamen inducere omnes potuit ad Pascha, uniformiter minatum , nihilque universali Ecctesise prsescriptum
cumreliquis Ecclesiis, in Dominica celebrandum; <!<>• fuit. Uttamen sacrosancta Synodus erroris oc
nec seculo demum quarto in Nicseno Concilio error nem omnem eam curam Alexandrino
auferret, Epi-
omnino sublatus est; ut testantur Epistolse Constantini scopo delegaverat ; quoniam apud ^Egyptios, huius
Imperatoris »>l Ecclesias,et ('>»" ilii ad Atexandrinam; supputationis antiquitus tradita esse videbatur pe-
ijur declarant, Romanam ceterasque orbis Ecctesiasde ritia; per quam qui annis siugulis dies praedictse V
Paschati solennitate cum Alexandrinis consentire, et solennitatis eveniret, Sedi Apostolicaa indicaretur :

Asuinas deinceps consensuras : nempe in eo, quoduna- ut hujus scripti ad longinquiores Ecclesias indii ium
nimiter iu Dominica post decimam quartam lunam generaliter perveniret. Ita tanctus !.<« Epistol. 01
t

nonin ij>s>i luna decima quarta, Pasclta celebraturi ad Martianum Augustum. Cum igitnr nuttum cyctum
essent. lia quod ub Apostolis traditum fuerat, omnes Past halem pi ss&cripsissel Nicxnum ; licitum sibi et

Ecclesise receperunt : uh/uc id confirmat responsum ibile existimanmt nonnulli, si aliquem excogtta-
Aeesii Episcopi Novatianorum apud Socratem lti>. I rent : vixtamen ullus prodhl, qui non subina
ca/t. 10; ,/ut interrogatus <i Constantino, num ipse fidei raret, aut saltem alicujus dissidii <«nsum non prseberet:
ct defmitioni «V festo Paschx consentiret? respondit : ut quo Romanus Pontifex, nominatim S. Leo, 1
-
Nihil novi, o Iraperator, a Concilio definitura est; xandrinum aliosque Episcopos consuluisse reperitur.
sic enim olim ab iuitio, et ab ipsis Apostolorum Donec tandem Alexandrinus Canon, (ea forsan ratione
quod Episcopo Atexandrino 1/ tandrinus
temporibus, tum Fidei definitionem, tum Festi Pa- a Nicsena Synodo cura
C r«e, tui
schalis tempus traditum accepi. demandata esset, Pasckaiis Dominu x d< signan e) ce- , <(

7 Ab Imc Niceeni Constitutione deflectebant Scoti, teris omnibus prselatus, per omnes Ecclesias seculo
in Bominicam quod sanctum Pascha luna decima quarta celebrarent, Ckristi sexto paulatim receptus est.
cadentc ccle
si forte hxc in Dominicam caderet; cum eo casu lu~ 9 Tnterim dum hsec aguntur, primis Ecclesix se- frtis JtHtHicc
biutiunt
iiiim vigesimam primam expectare debuissent; nonan- culis, prxsertim persecutionum tempore, non alio usi 84 mnorttm
usi fucrant
tcm ui eo, quod luna decima quarta celebrarent, in fuerunt fUieles, quam Jodmco octoginta quatuor anno-
Lattni,
quamcumqiie hebdomadse diem incidente, cttm Judseis rttm Cyclo : qui cum ab ij>>-<i patientis Christi lempore

ct Asiaticis. Testatur hoc Venerabilis Beda lib. 3 cap. 4 tii designandis lunee pkaenomenh exerraret, paulatim
Paschae diem, non semper in luna decima quarta c<> devenerat, «/ ante squinoctium Pascka subindece-
cum Judaeis, ut qnidam rebantur sed in die qtia- ; tebrandum notaret. Verum Latini, etiam post Nicae-
dam Dominica, alia tamen quam decebat liebdo- num, uon ij>snm propterea abrogandum censuerunt ;
mada, celebrabant. Sciebant enim, ut Christiani ,
scd pottus cmendandiuu , et ad rcctutn iiorinaiu rc<lu-

Kesurrectiouem Dommicam, quae prima Sabbati ccndn m

 100 DE S. COLUMBA ABBATE HIEXSI
\ cendum. Atquehoc non semel, sed wpius factum, cum ral Hist. Enles. 1,1, 2 cap. 19, Hibernos Iwrtatus D.

AU IWIK I'. II
uliiptts itt eo error advertevetur. Iiajue anno i 'hristi est.ne paucitatem suam, in extremis terra sinibus
qcccxxxi, ijtin Paltadius a Ceetestino Papa ad Scotos constitutam, sapieutiorem antiquis sive modernis ITonoril, et
,

in Christttm cvedentes ordinatus, et primus Episcopus qua; per urliem erant Cliristi Ecclesiis sestimarentj Joannis P.
missus t*i, eralCycli annus L, qtiem Pvospev qnin- neve conlra Paschalea eomputos, et decreta Syno-
tiim vocat, quemqtte ab anno Christi cccxxzxu deduxe- dalium tntius orbis Pontificum, aliud Pascha cele-
miii, ilcittw castigatum. Hunc ergo idem Palladius brarent. Scripsit item Joannes IV, anno sexentesimo
i/uem crirre ejusque discipuli, qui ipsi mortuo post unum circiter
et, quadragesimo elecius Ponlifex, ante consecralionem
> /tmi //...., n"i iniiiiim successit, s. Patricius, Hihernimintulerunl; susceptam vehementer eurum errorem
intuiiiiiiii . redarguens,
rjus Apostott ;
ttei tiliti u,i videnttir eorum snccessores, quam Ctjclo Porro Honorii Pontificis monita irrita oiimiiia non
isto lxxxiv annomm
hahemus ex Paschasini : qui, m fuere, affirmanle Betla Itb. 3 cap. 3 cap. 3 : Gentes
Lilybetani Episcopi nd Leonem epistola, si ripta anno Scotorum, quae in Australibus Hibernise insulae
>
cxliv, Romana supputatio /nusim dicebatvr; neque partibus morabantur, ad admonitionem Apostolicae
adeo II ftrli molibus deflcctebat , anno post uttimam Sedis Antistiiis Pascha Canomco ritu observare di-
correctionem dumtaxat quinquagesimo. Seqnenti vero dieisse.
secttlo, >ii;<> S. Columba flovuit, decursis duobus Cycli 12 Maxime tamen utl errorem totlendum contulit
istius integris peviodis et <<>iii<lius, duobus diebus tuna- Synodus Farensis, sic clicta a loco. qui in Eboracen-
ftera ii ironomicas, et fere tribus Alexandrinas pvx- sttim seplemtrionalium lni>>ir. silus rsi.
i
Streneschalch
vertebat cujus erroris exigua uni imlla ratio hal>itn dictus, rsi. stiius Phari;
til uoiitr Whitby, vel Whit-
videtur, lum nondum <ic Paschate suo Hiberni
quia baye, liuc esi Albus-sinus, nominatus. Ibt Rex Osn<i-
didicerant dubitare, tum quia homines isa pene extra iiiis. ii«i regnare ccepit anno dcxlii, convenlum habuit
tiilrui positi, Kjiirtaliiittnr ali aliis m errore versari, Stfiiiiinii, rt eorum qui Paschalem Canonem Alexan-
De ipsoS, Columba ili//i<<«lias cst ali<iua : cujus Actis ihi, it, it, observabant, anno DCLXIV. Pro Sculis venit

B
tiiiin. 8 dicilttr liisdem diebus, quibus m Clonoensi Colmanus Episcopus Lindisfarnensis, cum Clericis
Cosnobio Sanctus hospitabatur, revelante prophetavit stits; pro legitimo Paschale Agilbertus Episcopus, cum
spiritu, hoc est de illa, quas post .li.'s multos, ob ili- Aijuilitiiie. tffilfrido, Romano Presbyteris; et Jacobo
versitatem Paschatis festi, oria est inter Scotias Diacono. Rutiones pro utraque senlentia, lnur inde ul-
K
1
i
discordia. Utinam pluribus narrasset Adam- taias, refert Beda lib. 3 cap. 25, el nas ad Acla S. IVilfridi
nanus, quid Sanclus de ista discordia pvophetavevit. Colmani xvm Februarii. hucitevius existimat . iiru- ITesb:
Nam quid potuit ilr ista discordia propltetare ; cujus trum decertanltum, swe qui Catholicum, sive <\i>i Sco-
cattsa futurus esset error, in quo ipse lunc versabalur, itriitn Pascha defendebant, in sua causa satis instru-
si errorem suum ipse ignovavcvit >
Si vero non ignora- ctos futsse. Eti«i<>iti tlissrttatiniirni istam considerans,
verit, quomodo i«iitiii in eo inculpabiliter perseverare ,
argumentum Wtlfridi saits firmum et concludens elt-
n txemplo s<t» uiiisaiii prxbere schismali Responden- cctr videov. quod eval hujusmodi. Cyclus, ttesignans
tlttiii videtur, nihil ipsi <• S. Spirilu revelatum fuissr, Pitsclia celebvandum litna decima quarta, erroneus esl
prseter schisma futnrum, rjns>ii,e causam, divcrsitatem alqni Cyclus lxxsiv annorum designat Pascha cele-
scilicet Paschalis festi : sed utra pars m eo erraret, brandum luna decima <jituria ; evgo Cyclus tstr vitiosus
voluerit Deui Sanctum latere; ut Scoti, non pcr pri- est .
iXctjaliut pvimam propositionem Colmanus, multis
valai rcvelationei ;sed per Ecclesiasticos canones sucros coiiiciitlctts, Joannem Evangelistam ali,<s,/iic s,nici<<s ,

rittis ri r, remonias discevent. liniu ticcniiii quarta Pascha celebvasse : quod opevose
10 Septimo deinde s>>r«l„ ultra medietatem provecto, refutandum fmt Wilfvido, ad veritalem contra Colma-
«</ vlllottus
CUlllllllllt it/i-
enormagis appavr.ve capil ; poslquam decursa adltuc iniiustabiliendam. Hic, si quid evincere voluisset, nr-
Jllllllt, titia periodo, dies tres cceleslis lunse tetatem Alexandri- gare debebat Cijctum, quem Scoti sequebantur, in lunain
n. sotidos quatuor prscvertebant
r adeoque tunc sxpe : decimam quartam itnquam relvaheve Paschalem ..nlnt-
contingebat, m
Paschalem Dominicam prse-totooclidno itiiiiirin nt fruHva negassel, ccelo evvorem demon-
.-

venirent. Buclietius etenim, collato Hibevnovum cyclo

stranle. Etenim alterum sustinere volens Colmanus
cum Alexandrino canone, dicit, ab anno dcxlii ad (nempe licitum esse m luiiu decima quavta, ul iuli Itn-
dclxiv dccies quatev iiiiiuiiiiiii viginti trium Oominicam
, \/<tttii> /<'/«, si iii inciderit, Pascha celebrarej
Scotos octiduo Pascha commum prscvenisse; itaque rite auctoritate S. Petriet univevsalis Ecclesise, cl senlen-
scripsisse Bedam lil>. 3 cap. '2:;. Nonnumquam illis int Regis, iiiiii tantum victus, sed obrutus est.
temporibus contigisse, anno uno Pascha
ut his in 13 Hoc facto Episcopus Ceddus, cum pluribus aliis
celabraretur : el cum Rex Oswinus Pascho Domi- quicolloquio inlevfuevanl, u<l legilimum Pascha reducli
i" "". solutis jejuniis, facerel ritu Scotorum ; tunc
1

sintt Colmanus vevo, videns doctrinam suam spre- Ctddi Fp.

li l" ,111 i :>; | Repino Eanfled cum suis, persistens adhuc in jeju- tam, sectamque esse desper-tam assumptis liisi|ui ;
Scotorvm tr- iii. liai.him Romanum, diem Pahnarum celebra-
i.
r'i
se soijui voluerunt, in Scotiam regressus est tra- :

ret. Hancpovrodivevsitutemea cycloi,xxxi\ annorum ctaturus cum suis, qui.l de his laeere deberet... su-
tumpskse originem, Beda lib. Cap. 22 testatur nm '•>
<

scepit tintrm pro illoEpiscopatum.... famulus Christi

ait;ad diversitatem hanc tollendam, missos i-se ail
Tuda, Catholicam tempovis Paschalis reguiam obser-
transcribendum, discendum, el observandum circu- vans. Ita Beda ///>. 3 .<i/>. 2li. In fine seculi septimi Tlllla .
Sp.
los Pascl
lecemsovennales, obliteratis per omnia rrini iii Angliam Adamnanus, Abbas Hiensis, ut di-
erroneis octoginta quatuur annorum. Quomodo vero riutn rsi num. 2 : ubi veritatem edoctus, vevevsus tn
eo paulatim deventum stt dicamus.
Scotiam, pluvimos ex iis ad Catholicum ritumtraduxit.
11 fix tiut iii' >ti quidem r vivis decesserat S. Co-
Ultimse denique rrraittium Reliquise, quse adltuc in
lumlia. r„ui ta Angliam ii/>/.ii/i/ S. Augustinus in fine pturibus Cotumbensium monasteriis supererant, sulilatte
imulntlm ex-
tiuclus cipera
sexli seculi : Alexandrino Canone paulatim m omnes siuit per Nattanum Regem Pictorum. Hic quippe rr- NaUanl ftegis,
s i,i, it inducto isque advertens Britannorum
S. Aiitjitsliin,
:
ritatem edoctus, ul Itabet Bala Iltsl. lib. :i ra/> 22,
i7ii> i Pasclix celebrationem errorem, frustra tentavit per Epistolam Cci</jri<li AbbaXis, rt />er rtiiitdrm ndtno-
etis in rectam viam reducere. tferum cum mutjts mn- intus ut regia auctovitate inveteratum errovem , ,/ut
Cailtulir.c Religionis cultns a S. Auguslino scatiiltil, ctiitsa noii tems crai, tolleret ; slalim t>l exe-
ejusque sttccessoribus per Britanniam propagaretur, nittiini mandavil. Accessit pius wlus
et prudentia S.
eodem eliam incremento innotescebat, ritus celebrandi
Bgbcrti Episcopi qm divinomonitu in insulam Hien-
;
PaschatU tu Hibevnia noneonvanire retiquis per orbem el Eijletti
sem missus est, cuin iter m Fctsntiii pararet, fidem im- Epiicopi.
Ecclesiis, Quapropier Honoriut
Ponlifex, ui Beda nar- nuntiattnus tstts gentibus, Rem ut gesta est narravit
Beda
 DIE NONA JUNIT. 191

Beda Ilist, lib. b" cap. 10; et nos nd /fctn S. Boisili nempe, illn annn Pasclia celebratnm fuisse. meuse D
Tomo 2 Jnnnarii, §. 3 pag. 541. ApriU, <liem<iue saai obttus Sabbatum fuissc, <{tu«\ Wctomt.
14 Uttimo loco qumritur ; quam culpam incurrerint incidebat m nonam .lunii ; dtfficnltas cst, ut annus
Errantfs Sco- Scoti, aliti quam opnrtebat DomviXCQ Piisclm cciebran- reperiatur, quo Pasrbahs soiennitas >>i Aprilem, et
ti, initio ln- non C06,
tes. Quo ad S. Columbam aliosque Sanctos. qui inter nona Junii in Sabbatum incidebat. A>i hanc qusestio-
sontcs,
primos flurusrunt, certum e$t, eosomni culpa vacasse ;
nem, historicorum opnnoncs quntuor, a nobis c.ipcn-
utpote Paschales circulos, quos bvna fide n majonbus dendiis, profert Colaauns : quintam enim, qn.<- Demp-
aeceprrunt. sequebatttur : atque itn excusat illos Bedn, steri est, nihil moror, utpote >i«ll<i antiquitatis testi-
et npud ewndem /f'ilfn<lus, ut dictum est ad Acta S. monio suffullam, quaasserilur, Sanctum anno sexcen-
Cohnnni xvni Frbruarii tutm. 1G, aliique omnes. V c- tc.^iino sexto nlnisse.

rumilli, qui post adventum S. Augustini in Britan- JG Primn est quatuor Magistrorum, qui in Anna-
niam t tam errorem suum, qnam praxim unirersalts libns ad annnm Cltr\>t< quingentesimum nonagesimum ""' j9 '

EcclesUe scire. pufuerunt ; iioti nmnitio inculpabiles serunihi7tt. ita loqinnttnr : Hoc aiino, Aidi An-
filii

fuere, neque pertinaciir nota eximendi sunt ; viri cete- niirii Regis Hiberniae vigesimo quinto, Columba
roquin sancti, magnis virtutibus conspicui, et miracutis filius Fedlemidi, Apostolus Alhani;e, id est Scotije
post moriem cluri. Quia tamen rilum solum. et non /i- Albiensis, pra^cipuiis post S. Patricium praeco
dem spectabat error, non censentur graviter deliquisse. veritatis, et seminator Religionis in univcrsa fere
deinde culpa- Mujori iulerim Coliiiaiins reprehensione dignus videri Hifaernia, obiit in sua insula Iliensi, m Albania,
biles,
potcst, qui, eliam post convcntum Farenscm, ni errorc anno suse pt-regrinationis trigesimi) quiuto (hoc est

suo perstitit. Hienses autem Monachi >ic<jhc adkucper inchoato) die nnno Junii, nocte Dominica : cum
Adamnanum persuasi sunt, ut « sua partinacia disce- esset annorum septuaginta septem. Favet huic sen-
derent : ut de talibus merilo intelligatur, reprekensio tentiae, quod <ll<> arnto, cyclo luntt h, solis 13, littcra

Joannis IV Pontiftcis, <i<l Episcopos et Doctores Scot- Dominicali F. E, Pascha celebratum fuerit sexta Apri-
r
torum, apud Bedam Historix lib. 2 cap. 19. Reperi- hs. J ernm nona Junil tunc non eral Sabbatum, scd

mus quosdam Provincise vestree, contra orthodo- diet Imr.r, Scnicntin secunda est Mattii.it Westmo-
poslea perti- xam iidem novara ex veteri lueresim renovare co- nasteriensis. Anno ^ratia-, iihiin', quingentesimo
naccs; K
nantes, Pascha nostrum in quo immolatus est nonagesimo octavo, S. Columbanus, Doctor Scoto-
598,
Christus, nebulosa caligine refutantes, et quarta rura et Pictorum, obiit ; qui posteris multa sancti-
decima luna cum Hebrseis celebr:ire nitentes. Non tatisdocumenta reliquit. Similiter Sigebertus in
non tnmen
tamen lurc vcrba lum riijorose, ut Usscrus existimavit t Chronico ad eumdem annum «it S. Columbanns ;
Il.netict^
furrunt aciijiienda sunt. Ncc enim hsereseos, prout nunc acci- Ahbas et Presbyter, Doctor Scotorum, obiit. At tllo
pitur, Scotos accusat Ponttfcx ; scd eorum dumtaxat anno, neque Pascha mense Aprili celebratum est, »<•-

pertinaciam graviter perstringit, qua recusabant se, que nona Junii Sabbatum erat, quippe Cycloluna, 10,
quoad ntum cclebrondi Paschatis, conformare praxi solis 19, httera Dominicati E, Pascha fuit trigesima

universalis Ecclesix, monente prspsertim et hortante Martii; nona Junii, dies tunx. Tertia conjectura est

Pontifice. Per veterem autem haeresim inteUigenda Hermanni Contracti c Tigernaehi veteris Chrono- >ei 506,

videtur, non Quarta-decimanorum Hxreticorum, sed nrapbi, ut eum vocat Cotganusjin Annalibus Ctuanen-
simihs suse Asiaticorum peninacia; qua et hi, Ronmno sibus,opud Usserum de pTimordiis Ecctesiarum !'><-
Pontifice nequidquam reclamanle, in errore suo persti- tannicarum; qua asseritur Sanctusanno quingentesimo
terunt. El recte lioium pertinacia illis objicitur, qui si- nonagesimo se.iio obiisse. Huic adhxret Cotganus,
mittbus Asiasticorum argumenlis, imo eorumdem exem- qu '

eo anno, Cyclo lunx 8, solis 17, littera Domi-

plo, crrnrcm suum tuercntur. A Quarta-decimanorum nicali A G, Pascha ceiebratum fuerit vigesima secunda
vero haeresi longe aberant Scoti, qui nec cum ipsis in Aprilis, nona iviyi Junii, crut Vigilio. Pentecostes.

dogmate convenirent; nec auctoritate ipsorum, nec ar- 17 Pnr btic tamen senti ''.;<" altera,

yvmentis utereniur, ud errorem suum probandum. qusr cst Usseri et Warsei, quam etiam probabilem
fatetur < 'olganus ; Columbam scilicet anno quinyeji
sed 507-
§111 De tempore obitus S. Columb.v , cete- tesimo nonagesimo septimo, quo, ('tjcl<> lunx 9, solis

raque vitce cjus chronolaxi. 18, littera Dominicali F, Pascha cetebratum est xrv
Aprilis, nuijrnsse ad Domtnum. Objicitur contra hanc
"dinalurustcmpora hujus sanrli Abbulis ct Apostoli, opmionem, anno nxcvii nonam Junii, n<>n Sabbatnm,
adverto, ad unumcapul reduciomnia, quxColganns <hs- sed Dominicam fuisse Sed hocutprima frotii vi .

Chronotarii putatperquatuor. Qttxrit enimprimo, quotannis vixerit; argumentum insolubite; re tamen bene upensa, nul*
tota pendet ub secundo, quoanno morluus sit ; tertio, <}»<> annovenerit in lius, uxt saitem it-vt<<ns momenti apparebit. Si enim
anno mortis, considerentur singutu, <n Sancti acta sunt;
Britanniam; qttarlo, quotannisperegrhiatus fueritinistis <ji<.>' »l<<ii<

regionibus. Omnia, tnquam, hatc ad unam reducuntur verosimile eum non S<tl>!><.ti«, sed Dominica, post
fiet,

quxstionem; quo anno nempe obierit Sanctus : hoc ubi mediam noclem jam tum inchoata, animam exhalasse.
satis certo definitum fucrit, reliqua necessario conse- Ila qtnppc l<>;ui!ur Adomnanus ; Tum proinde me-

qucntur. Vixit eiiim, tit ipsemet Sancliis testalur, in dia nocte pulsata, personante clocka, festinus sur-

Britannia triginta quatuor annis, et mensibus circiter, gens adeeclesiam pergit ; citiorque ceteriscnrrens, Cum Sanctus
obierit, in
duobus : quia triginta compleverat, cum jam ab Angelis solus introgressus, juxta altare flexis in uratione
I)o<nintca, non
siln apparenlibus deducendus essel ad Dominum sed : genibus recumbit. Narratur deinde, <i>«>.l Diermilius ,,i sabbato

H preabus discipulorum cjus retardati, in hoc exilio illum subsecutus, extrema itli impenderit obsequia :

7>!<rs!hin reliquerunt, reversuri post atmos quatuor, ad ipscquc Snnctus, omnibus jam congregatis benedicens,

suscipiendam ejus animam, ct in aelos evekendam : annnam reddidcrit Crealori. Sanesi media nocte dum-
quutuor nutcm isti ainu transacli ciant. circa festum taxat, et non ante, datum lutt si<jnu»< conveniendi ad

oui ostenditur Pasclur, quod mense Aprili celebratum fuit : atm vero ecctesiam ; patet, Sanctum post mediam noctem obiisse ;

fuisse, latitiam festi nollet turbare luctu mortis suse, ud duos quarta cuim liorjr partc, ut min/nium, post <l<i!niu ad
c/niicr menses eamdem distulit, nempe usque ad no- orationem signum, supervixit. Sin ante mediam noctem
nam Junii ; scpuitwiquc est, vt inquit Bedalib. ScapA, pulsatum fuissevelis, ut <><l initium prsseise Dominicm
cura esset aniiorum sepfnagint;i se|»tein. Putct ita- Officium inchoaretur ; nihilominus verosimiteerit, eum
que /wc lutiim inquirendum, quo anno Sanctus obierit, qui prxscntibus omnibus suis discipults obiit, >i<'>t ante

ut elara fiant omnia. /'crum boc opus, iuc labor esf. mediam noctem expirasse. At, inquies, quo pacto di-
Qitamvis enim duo certo explorata adiat C«!<j<ntus ; ccrc tunc Sanctus potuit, mortem snam prxnunlians
Ha3c
 192 DE S. COLUMBA ABBATE IIIENSI.

Haec in sacris voluminibus dies Sabbatum nuncu- norum, inqttil Beila, septuaginta septem, scptimo
AUCTODS P patur, quod interpretatur requies
[i
: et v«re mihi est nempe jam duobus, ui mininum, mensibus ittchotito.
iium ha;c hodlerna ;
qtiia iiujus praesentis labo- 20 Quid huicchronotaxirepitgnarepossitnon vtdeo; quamvis allter
riosaa vitSB ultima est, in qua post tneas laboratio- prxlcr auctoritatem Bedx, asserentis lltst. Itb. 3 cnp. scntiut Bcda.
nura molestias, sabbatizo et hac sequenti media
:
4, quod S. Columba, anno Dominicae incarnationis
venerabili Dominica nocte, secundum eloquia Scrip- quingentesimo sexagesimo quinto, venitBritanniam,
turarum, Patrum gradiar viam. Quomodo, inquam, praedicaturus verbum Dei provinciis septemtriona-
Saucto hrtc iies Sabbatum erai, a Dominiea, et non
Sabbato, moriem quieverit hi ipeemet Sanctut expii-
lium Pictorum —
quodque sepultus est post annos
'
circiter triginta duos, ex quo ipse Britanniam prae-
cat; Quia, inquit, hujus prsesentis vitae ultima estj dicaturus adiit, Vernmtamen, quamvis magni sesti-
.1 exigua sequenlis diei particulapro niltilo reputatur. maiiilit sit venerabilis Historici aucloritas; nequaquam
Patet oero claudicare simililudinem eliam hancdedie iiinicit iit linc eit.su audeo euni Adamnano prseferre, cui
Sabbati ; alias debuisset pridie vesperi, atil saltem ipso direcle repugnal. Huic enim, ui iis quse S. Columbam
die labores finiisse, non media nocte, transacto jam spectanl, credi i<ott«s debel, utpole magis versulo :
Sabbato, quod finitur nd
fespcram. Etenim salis si- prxsertim cutit ipse Betla futert videatur, se non ex
anifical se nonSabbato, sed Vominica nocte moriturum: cerla scientla, sed tanlum ex conjectura loqtti, tempus
Hac sequenti, inquiens, media venerabili Doratnica prsedicationis definiens annos circiter triginta duos.
nocte, Patruni gradiar viam. Corruit igiturid, quod Nec mntim, si circa adventum S. Columlne m Bn-
nii.iniiiim suz chronotaxeot Colganns putaverat fulci- titnniiim ad
annos exerraveiit : ul
iluos emm
videtur
mentum. hausisse, nul rx tempore conversionis ijeniis istius, attt
18 Accedii altertim inconveniens in 'scntentia Col- exfundatione Hiensis monasterii. Qnid autem mtri.si
gani. Siquidemanno quingentesimo nonagestmo sexto, Fiiiidnitii Hiensis monasterii et plcna qentis conversio,
qno mortuum beatum virum staluil, nona Junii Sab- Aposloli odventum duobus annis subsecuta stt >. Aceedit
m um qnidem erat, sed ctiam Vigilia Penterostes. '/'""' ""'"' venerabilis Aitrtor parum perspecta unircr-
Quatro igitur a Colgano, au oerosimile sit, Sanctum, sim habuerit Acta S. Columbaa, ul
tnulto mlnut fatetur ipse his
fn <mWiij
qui iiem mortisux, quem voluit, eiegit ; eamquedistu verbis :cujus (Columbx) vita et verliis nonnulla
.le

Penttcottet, leral, ne Ixtiliam Puschalcm Irislilia morlis sux tur- a discipulis ejns feruntur scripta haberi. Verum
baret voluisse mossto funere contristare suorum oni- qualiscumque fuerit nos
;
ipse ; lioc de illo certum
mos, ipso Pentecosles festo, quando pniiiisis gaudiis, tenenius, quod reliquit successores etc.
uti cx tprophe- n/i adventum s. totus
Spiritus, in orbe terrarum
n<i collloilar.
iiiiiniliis exultat. Qussro, inquam, an verosimtle sit, IV. DeadvenluS. Columbx in Orilanniom,
Sanctum,, .11 in Vigilia Pentecostes aut ipso diedeces-
et pcrajrinalioHum ejus causa.
siirus rritt rtim mortem suam pridie prsedicaret, ser-
R
;

monis initium a Sabbato tantum capturum fuuse, et non i\esiut mtiiln, utquantum ftert potesl inquiramns
Causn perc-
polius tam solenni festivilate, cujiis ne verio quidem
ii (parum enim certi reperiri poteslj quse causa fuerit, ob
grlnatlontt
mcitiiuii. Aitctttc ciiuin considerentur verba hsec, In Columba
tlttain S. reiiquerii Hibemiam, ubi jam ltittanincx.
Paschali (inquit) solennitate,
,
uuper Aprili peracto monasteria exlruxerat ; aditurus Britanniam, et vitam
mense desiderio desideravi ad Christura Dominum, duclurus tnicr infideles, ct barbaros inftdelibus pefores.
sicut iinlii concessum, erat, si maluissem, emigrare : Causam Ittijtts peregrinationis, fabulx simitlimam,
sed ne vobis IsetitiaB festivitas in tnstitiain verte- primum habeas verbis Odonelli, in Vita ,'i apud Col-
retur, diem meae de mundo emigrationis paulodiu- ganum, libri 2 inilio. Porro Columbam his aliisque
tius protelari malui nempe usque ad fmem temporis
: arcanis favoribus et praerogativis magnmcatum, fntnllosa 1,1
Paschalis, qitod Sabbato post Dominicam Pentecosles, signis et prodigiis inclitum, multis variisque labo- Oitnucllo
jnitu Ecctesite ontiquam consuetudinem terminatur ribus, quos iu restaurandis ecclesiis, excitandis
alioqui m<ii trat, cur « nonam Juuii obitum differret " asteriis, reforroandisque tum Cleri, tuni populi
ciiiu Paschalis prsecipua lofenniltu octiduo finiatur. moribus eiantlarat, gloriose perfunctum placuit ;

Quid, quod lucc omnia eliam conctudant u< Cyctis Christo ipsum Hibernis, vel quia tanti viri conver-
Scotorum erroue.isf Nam, st anno oxcvn, Pascha satione indigni, vel verius quia alii magis indigi
commune t«tt Ecclesisenon habuerinl, sed seplimana erant, suhducere, et gentium conversioni destinare.
nnii prssvenerint, eadem Quare ne ea solicitudine suscipienda, vel
differentia nihil obstante, ali amor
manet ttupiex ratio, cui oiiis prseposita clironotaxisin- patria; retardaret nativi soli amantissimum, vel
nititu! Paschascilicet celebralnm jutssc mense Aprili; amicornm importunitas retraheret invitum
;
; divina
nc Sanclum oHiise nocte inler Sabbatum Domimcam, providentia, qmc sua dispositione non
et in fallitur, ea
itt iKiiiiun Junii inctdentem, finila jam Paschali ei evenire permisit, qu;e sancto viro sic peregre profi-
Pentecostali Ixlitia. ,X«n< retiqua ctl.e rjus tempora ciscendi necessitatem imponerent; ut et patientis
ordinemus. meritum cumularent, et omnem nectendi moras
ttatut ttt 10 Proiiit ilaque m
lucem sanctus infans, lumine prsetextum abrumperent, ceteraque impedimenta
versr fidei et virtutum exemptis illustraturus utramaue superarent. Cum ejlim aliquando S. Finnenuni in qnasl Sanctus
liticuin com-
Scotiam, anna n\\ exeunle st vetis cum Gormano, ; ecclesia tle Droimfioun invisisset, ab |tie sacrura nioilalo ac-
ut diximus m Commentario Prsrvio ad Acta breviora quenitlain codicem commodato accepisset, coepit li- ,<!./««< ctam
n«iii.\), iiutKin esse. \n Decembris; sin minus, initio brum, quia multum arriserat, totum, inscio Finneno cxscrlbens,
aitin n\xi
erat einni uniiiicuin sepluaginla sei etpau-
: describere quare in ejus loci ecclesia, a tinito Mis-
;

coitiiumensium, cum sanctis suis laboribus finem im- sarum sacriticio, perdius et pernox bserebat; ut re-
jxmciei nona Junii, a«no quingentesimo nonagesimo inotior a slre|iiiu conspectuque aliorum, qui fortas-
s .•«<„. Prtelium Culebrehtinse, quod occasionem sis impedimento essent, cceptum opus maturius ab-
Sanclo praebuit m Britanniam transeundi, commissum solveret. Placuit Deo ea sancti viri elucubratio ac ;

est iiiiiki »]. xi. iit insinuavimus ad Acta S. Palricii, proinde, aliam ad propulsandas noclis tenebras lara-
duobus annis antequam S. Columba i«ii<kci Hiensem padem non babenti, per noctes singulas coeleste lu-
insulani. Annoergo olxih idem Sanelus in Britan- men suppcditabat, quod dextera scribentis manus
iiinni ventt, tum esset annorttm \lii. Deinde, trans- e quinque digitis, velut quintuplici face, luculentis-
iKtts titqinta <iu<iiu«r ct duobus mensibus, convertendo siniuin diffundebat.
fn Brlfannlam Sic favente ccelo, et excubante
tipnil St,3 Btitunnos, fundandoque per eas ir<t<<<ncs manasteria, Columba, liber jam pene totus exscriptus erat. Mi-
moriuus cst umw Dxcvn, titcnse Junio, cum essetan- rum ! Sed mirum intnjts csl, Monachum ct Abbalem
non
 DIE NONA JUNIT. 193
non invenisse locum, quo po&set in cclla ant domuncula Proinde nec me Finneno injurium, nec restitutioni D
sua, remotis aliis testibus, ttbro describendo vacare; obnoxium, nec culpaa cujusquam in hac parte reum mctom f. b.

«f ideo oportuerit noctu diuque maune in ecclesia, loco agnosco; ut qui sine cujusquam damno, multorum
orationi potius destinalo. Mimm, non (uisse in mona- consului spiritali commodo, quod nemo debuit aut
sterio, imo nec in ecclesia, lampadem aut candelam, juste potuitimpedire. Causa utrimque audita, Kex,
qttam liceret Abbati tle noctc accendere, seu partium rationes male pensans, seu in alteram
22 Pergit Odonellus Intempesta nocte, quidama
: privato affectu magis propendens, pro Finneno sen-
S. Finneno Bubmissus, qui codicem repeteret ad ; teutiara pronuntiat et sententiam ipsc Hibernico
cirlesti lumlne ;

ailjutus sit; ecclesiam, in qua S. Columba.pervigilabat, advenit versu, abinde in hunc usque diem inter Hiheraoa
qui insuetum splendorem, pervalvarura rimaserum- famoso, in hunc modum expressit Le gach boin qulcatuam :

pentem, admiratus suspenso gradu propius acces-

; a boinin, le gach leabhar a leabhran, id est I3u- •• Columbm :

sit ; admotoque ad januse fissurara oculo, riinari culus est matris, Iibri fsuua esto libellus. Datam a odjudlearit,

ccepit, quid intus agebatur. Videns virum sanctum Rege sentcntiara, utabsonam
apertc iniquam, et
exscribendo codici intentum, et ccelesti lumine, e S. Coluinba justa censura palam taxavit simul ;

propriis digitis mirabiliter emicante, circumfusum, praadicens, tantam arbitrii obliquitatem non diu
totus religione perculsus expavitet non ausus sub- : abituram inultam. Quis credat, Sanctos adeo pronos
inde, aut ostium pulsare, aut scribentis intertur- ad lites et jurgia, ut ob libeilum unum inlerpellare
bare quietem ausus tamen est, curiosior, quam
; velint jndirium Regium? Quis credal, S. Columbam,
punitoque
miraculi
par erat, talis prodigii spectator et contemplator qui injuste in se latam exeommunicaHonis sententiam
exptoratorc, existere. Verum quantumcuraqne ille silenter ex- (ut ahhi vidsbimus sequo el submisso animo tulit; AV-
plorabat, oculatissimum excubitorem Columbam gis injustitiam palam arguisse, vindictam eliam divinam
advertit, et plane nffendit ; indigne ferentem, se a minitando, ob rem tam modicam sibi adjudicatam ?
quopiam, veluti furtive et latenter, observari. Quare Tantsene animis coslestibus ir.c ?

ut curiosus explorator propriaexperientia disceret, 2't Interea, inquit Odonellus, Curnanus, Aidi Ke-
arcana servorum Dei solatia non esse temere per- gis Connai-i* filius, qui tum apud Dierraitium obses E
scrutanda, grus qusedam cicurata, qua? in ecclesia er:it, pomcerio inter alios adolescentes coufuijientem
in civltatis

erat, incauti hominis oculum impacto rostro effodit, piia ludebat ortaque ex lusu contentione, Regii adejuttute-
:

pendulumque ad genas reliquit. Ille mox unde ve- ceconomi filiura, baculo in capite porcussura, inte- lam mle, 'fe -

cer
uerat regressus, et mira quse viilit, et damna qiue rimit ; ac casdis pcenam, aut certe Regis iram de-
'

retulit, exposuit S. Finneno qui extra peudentera : flectens, ad S. Columbam, veluti tutissimum
iamuli oculum, Cruce primum signavit, mox propria asylum (cui propter ecclesiasticse iramunitatis
sede collocatum pristinaa sanitati extemplo resti- privilegium, et sanctitatis praerogativam, a nomine
tuit. Ceterum indigne tulit irrogatam sibi duplicem putarat illatum iri violentiam) quantocius confugit.
injuriam, aliam in nuntio exoculato, alteram in co- Sed nec sic effugit irapotentem Regis iram : qu;e
dice clandestine et sine suo assensu descripto. niliil ecclesiasticae immunitatis contemplatione, mlnl
Dissimulata tamen priori, quam curiosafortenuntii sanctissimi Prsesulis reverentia, nihil Regii adoles-
lis inter
temeiitas videri posset promerita, de posteriori centis commiseratione mitescens, usque adeo de-
Sanctos
exorta,
Columbam convenit, et expostulat. Jttvaret hic scire saivit ; ut nobilem obsidera, ab obnitentis Columbaa
causamtantse festinationis, ob gnam necessarium fuerit, sinu urabraque avelli fecerit, et morte protinua
nuntium de nocte adire S. Columbam, non expectati muhtari. yEgretulit virsanctus repetitam iajuriam,
sequenti dic, gux negotiis agendis esset aptior. Nec a3grius adiuodum Ecclesiasticaj immunitatis pr»ju-
mihus fidicula est indignatio S. Finneni, ob exscriptum dicium unde, seu prophetico spiritu futura prsedi-
;

e inscio codicem. Sane si bonus esset, non erat cur cens, seu juetiti» zelo corameritara ultiouera inten-
xijrc ferrct, etiamse inscio describi; sed gduderepo- tans; Ego, inquit ad Regem, expostulabo cum
tius debuisset, quod ita descriptus, ud Dei gloriam et fratnbus et cognatis meis iniquum arbitriura suum,
animarum lucrum, in pIuHum manibus posset versari : et contemptam in me temeratamque Ecclesue iiu-
nisi credere malis, Sanctum hunc tam stolidi capitis munitatem et audient profecto aequis auribus
:

fuisse, quam nunc (ortasse sunt aliqui, qui putaut li- querelam meam, sentient injuriam, et si uon meam,
bris suis rarioribus xstimationis discedere aliquid, si at certe Dei atque Ecclesiaa causam, ducto in te
/ier descriptionem vel impressionem, publicijuris fiant. exercitu, vindicabunt.
1

23 Sanctus autem Columba, mngis actori, guam 2ii Haec dix.it, et Kegeminas, re quidemmetuente, F
cum cum indigna-
actioni, qua? nullam a?quitatisspeciem praetendebat, verbis autem spernente, Kegia aula et civitate
tione abeuntt
et ccram deferre volena, respondit se, si quam irrogarat m- suis lsetanter excessit, et iu S. Boetii monasterio
J tnsldlas stru-
Diermitio
juriam, aut damnum intulerat, ad rubitriiiui Dier- ea nocte substitit : ubi ab amicis prsmonitus est, xertt
Rege Bi-
btrnia fue- mitii filii Kerbhalli, Regis Hiherni», plene resar- in monte Bregh., per quem sequenti die iter factu-
iit agitata:
citurum. De eo arbitno cum inter utrumque , rus erat, insidias ei a Rege Diermitio et suis pa-

convenisset, Temoriam Regis civitatem una perre- rari, ne ad suos coguatos via pateret. Quare,
qua illi

xerunt. Ubi coram Rege causam prior exorsus S. ut postera dies propositum iter prosecuturus,
illuxit,

Finnenus Ex nostro, inqfeit, cqplice, aequissime

; solus et sejunctus a sociis, quos aliam viam carpere
Rex, Columba me inscio alterum exscripsit; utri jussit, montem conscendit ; ac, quemadmodura socii,

nostrum transumptus liber debeatur, litigamus, et divinis canticis intentus, secure ac BBmulisinvisus
litis arbitrum te deleginius. Ego autem ea ratione percurrit. Eo igitur periculo cum omni sua comitiva
mihimet adscribendum contendo, quod mei codicis libi -ratus, brevi in Ultoniam penetravit ;
ubi tum Sanc(us vero
ejus cognatio, familiiset ditionibus bifariam divisa, eognatos tuos
veluti partus quidam sit, et iructus me inconsulto
"<t "jt'^ em
demessus quid pro sejuris liabeat, alleget.
: ille si sed animis unita, Iate dominabatur. Familiarum al- exeitaru,
... i, , , ,-,
-
i

Ad hsec Columba Fateor, inquit, librum, de quo

; teri, quae a Conallo conditore Kine-Conaill, ia est

controvertitur, ex Finneni codice exscriptum sed : stlrps Conalli, dicitur, Princeps erat id temporis
per me, meaque industria, labore, vigiliis, exscrip- Anmircus, Sethnffi filius, ipsius Columbsa patrue-
tusest; et eacautela exsenptus, ut proprius Fin- lis alteram vero, qua^ ab Eugenio Conalli fratre
:

neni liber.in nullo factus sit ea exseriptione deteriorj propagata, Kinel Eoguin, id est stirps Eugenii ap-
eo fiue, ut quae preeclara iu alieno codice repe- pellatur, duo filii Murchertacii, Fergussius et Dom-
reram, securius ad meum usum reconderem, et naldus, commuui imperio regebant. Hiergo ulrius-

commodius in alios ad Dei Gloriam derivarera. que familias viri principes S. Columba? justam de

Junii T. II 25 iniquo
 194 DE S. COLUMBA ABBATE HIENSI.

iniquo Rege querclam excepere, et regiam temeri- Hiberni, raeaprotectione innixura, in loco qui Lam-
an-eich dicitur interemerat, fudistis in altero,
ADCTOBE F tatem ulturi, militem conscribunt, in Connaciam
;

cum Hrge Fiacujum filium Boadani, suosque confcederatos,

Connatlx ducunt, adscitoque in auxilium Aido Rege Conna-
guod ei a
ciffl, in ultionem necis filii prono Diermitio, cum nepotes Roderici. Ceterum cum illata Regi Dier-
S. Molassio
suis copiis occurrenti, praelium indicunt, in eo mitio clades paulo post ad aures Sanctorum Hiber- pro pccni-

loco, qui Culdreranhi dicitur. Columba autero, qui nia pervenit, Columbam, quod tantse cladi vel au- tcntia impo-
prEesto fuerat, diem ineundi ctor vel occasio fuisset, taxabant ac aequum esse itum :
sit.
cum suorura copiis
communi consilio censuerunt, ut factum suum, te-
prselii jejunio et oratione praevertit; Deum afflicte

rogans, ut Regiae insolentiae vindicibus, sine suo- meritatis speciem praeferens, solenni pcenitentia ad

rum damno, aunuat victoriam. Sic oranti spectabi- S. Molassii arbitrium expiaret. Quorum censurae

lis Angelus Domini nuntiat impetrasse qui-

factus et direetioni vir sanctus, jam ante quae inde sibi

dem quod petebat et unum tanturomudo e suorum

;
superventura erant humilitermo-
ccelitus edoctus ;

copiis, qui fluvium, utrasque copia dividentem, te- rem gerens, S. Molassium convenit, eiquem factum
mere trajiceret, casurum. suum, quara potuit exaggeraudo retexuit, rogans
et dum utrlm- 26 Porro cum in designatum conflictui locum ut qua placeret pcenitentia damnaret, obsecuturum.
gue oranle
Utrimque ventum erat, et cceptum hinc inde dimi- Sanctus veroMolassiu*, non tam culpae gravitatem,
Suncto, pu-
cari S. Finnenus, a Rege advocatus, pone Regias
;
qua; forte nulla fuit, quam divinaa voluntatis bene-
gnatum
copias orationi se dedit easdem sanctse Crucis si- ;
placitum pensans, illi injungit ut .terra et cogna- ;

gno incessanter muniens, et Deo obnixerecoramen- tione sua egressus, reliquam deinceps vitam in ex-

dans. Ex adverso autem S. Coluniba retro suos, in tera regione exul traducat, ubi plures Christo ad-

eo loco, qui ab eventu Suidlie Cholvim-Cbille, id est jungeret, quam sui occasione bello perierunt. Vir
Sessio Columbse-lalle, deinceps appellatus est, jugi sanctus de ea occasione vehementer mcestus ;
Quod
oratione et Crucis signatione, Principum sui causa indictum est, inquit ad Molassium, fiet.

belligerantium causam Deo commendabat. Utroque 28 Eamdem fere migrationis causntn, quoad rem
ipsam, aliis fabnlosis ornatam civcumstantiis, profert E
interea exercitu pradium conserente, acriter utrim-
Altud com-
que dimicatum est et, licet a parte Regis plurimi
: Usserus de Brit. Eccles. primordiis pag 922 . ; quam mmtum pro-
ceciderint, neutra pars in fugam inclinat, quamdiu inquit, Anonyraus vitce S. Columba3 scriptor, ex fert Vmerus.

viri sancti in oratione perseverant. Advertens vero Adamnano fusius explicat. Si quis curiusus est, illam

Columba magnam fieri stragem adversi exercitus, apud Usserum legat, qui narrationcm istam comtnuni-
S.
victusguc R.P. Vtto Societatis nostne accepit. De-
divinitus instigatus, mittit nuntium ad S. Finnenum, catam sibia
DlcrmUlus
esset. nuntians ei victorium suis partibus esse divinitus sideraturin edito Adamnani opere, neque ego credidero

concessam et rogans, ut ipse munimine suarum

; hujus esse, quamvts forte alicubi repertum ejits nomen
precum desinat eam retardare, oura majori Regii prxse tulcrit : sufficiut ipsum Usscri tcstimonium pag.
exercitus dispendio : fore enim, ut si preces conti- 904 ita scribcntis : Hoc praelium, quod poetica magis

nuando pergat apud Deum instare, Regis exercitus quam historica fide habetur hic descriptum, est
vinbus resistat, diutius resistendo conflictum pro- Culedreibnense quod altero ante relictam a
illud,

trahat, et cum majnri elade victoriam moretur certo Columba Hiberniam anno, id estDLXi gestum fuisse,

eripiendam. Sanctus autem Finnenus, probe sciens ex Adamnano declaravimus uti et nos ad Acta S. ;

Vcroslmilior
numquam Coiumbam in mendacio deprehensum, Patricii Commc/ilarii ptwvii paragrapho quinto. Ut
pciegninaho-
credidit cjus verbo, et annuit postulato : statimque enim certum est, in Odonelli et Pseudo-Adamnaui nf.s cctusn,

Regiusinilesfusus fugatusque victoriam fecit utrim- narratione, fabttlosis circmnstantHs omnia esse obscu-

que feliciorero. Ceciderunt nibilominus in eo prse- rata ; ita dubilari nequit, quin Culedreibnense prse-
lio,quod vulgo prselium Cublreinneuse dicitur, ex Ititm, intcr Diermittum et Cunulliosfamosum fuerit ct
Regio milite tria millia virorum ex adversa vero ; crucntum ; etverosimiiitcr causam aliquam S. Columbaa
parte tantuin uuus, qui pra.'fixos pugnse limites te- prabuerit transnavigandi in Britanniatn. Eam vero
mere transiliit. Ceterum S. Columba cum victo liceat per conjecturam dicere, non aliam fuisse, quam
Rege pacem iniri fecit, et rem totam utrimque com- qu«d ipse ex eadem cum victoribus esset familia, sive

pnsmt. Liber autem, qui S. Finneno perperam a svos precibus juverit in bcllo justo, sive id fecisse so-
Rege adjudicatus, belli occasio fuit, S. Columbaai lummodo credilus sit, atque ub id (ut plerumquc eve-
reniansit; et tamquam celebrius monumentum, in nire solctj indinnatwnem Rcgis proccrumque, et Ec-
composuerlt Tirconallia argenteo involucroobductus asservatur, clcsittsticorum liis faventinm incurrent : qui coacta
pacem retento et Cathach, id est praeliator, vulgo appeilatur : Sijnodo, in eum anatltema pronuntiare decreuerint
sibl libto,
fertque traditio, quod si circa illius patriae exerci- ita ut hoc audiens, mcrito potuerit exclamarc S. Gil-
tum, antequam hostem adonantur, tertio cum de- das : quam stultum est genus vestrum, nihil
bita reverentia circumducatur; eveniat ut victoriam prudenter intelligenslwl exclamasse ferturin Pscudo-
reportet. Codicem aliqucm S. Cvlumbar, quoniam in Atlamuano.
plures conscrii>sit, cxtitisse iu Ttrconoliia, artjvnteo 29 Cam igitur S. Columba, inter reliquos Conal-
sumetur ex
inctusum involucro, credo assercnti Odonello, ejusdem lios.passim tantarum czdiumreus, ore populi nihit di- invidla apud
ulim Regionis Priuci}<i. Nec mirum, sj libro illi, ad stiinjitcntis divulgaretur ; et vidcret, se omnium con- vtcios conjla-
bellum justitm, ob lionorem ta Sanc/o,
et intcrccssiouem S. Co- temptui et odto expositum, pdrum inter proximos fructus
lumbx, per excrcxtum eircmnlato, adscrtbutur concessa spirittialts posse colligere, consilium inierit ad aliam
Victoria : sed an olim pro coilem codice Reges ud nrtna gentcm transeundi, ut Rcgis aliorumque invidiam decli-
convolarint, merito dttbitumns, leslemqite rcquirinnts naret, et majori cum fructu saluti aliorum incnmbcret.
idoneum, Pergit interitn Odonclhts. Antequam tamen abiret, credo contigisse illud, quod
icd exitium 27 Causa, utdictura cst, cura Diermitio Rege com- Atliintuanus nairat num. 85 nempe, quod cum veni- ;

ipse sibi Columba ad suos coguatos Mihi, inqirit,

posita, S. ; ret Sanctus ad Synodum congrcgatam, qux inse ex-
prxdtxerit.
juxtaquod ab Angelopra?monitussum, ex Hibernia communicationis tulerat sententiam; in ejus comitatu
migrandum est, etdum vixeroexulandum, quodmei apparuerunt Angeli, proptcreaque Brendanus Abbas
causa plurimi per vos extincti sint, tum in hoc pacis osculo eum saiutavU. Qui rcprehensus a reliquis, et anatkematc
ultimo praelio, tum etiam in pneliis de Cuifedha et qv.odexcommunicato pacem daret; vsionem Anjelorum, per Sijnodum
decreto,
Cirilrathain olim imtis in quorum altero, Colma-
; qua Sancti declarabatur innocentia, omnibus palam
num magnum. filium Diermitii, quia Cuannum fi- enarravit : et ita incondemuatus discessit, Synodo ne-
lium Colmani, filii Buadoni, filii Ninnedii, Regis quaquam ausa condemnare, quem ccelum absotverat.
Neque
 DIE NONA. JUNH. m
A Neque hxc sententia vidvtur iti eum ferenda fuisse, ut puro insertara simplicitatera continerent columba D :

reum tantarum ceedium in prxlio Cuildrebnensi; sed etenim siraplex et innocens est avis. Hoc itaque vo- a. aihmnano
potius pro altis crimiribus ab hostibus ejus confictii, camine et homo simplex innocensque nuncupari EXUS -

auliniqua interpretattone exagqeratis. Ita enim loqui- debuit, qui in se columbinis moribus Spiritui sancto
turAdamnanus Cum pro quibusdam venialibus et
: hospitium praebuit cui non inconveuieuter congruit
:

contra inuQ- tum excusabilibus causis, sanctus excommunicare- illud, quod in Proverbiis scriptura est; Melius est
xium, vel tur Columba. Atque inde forsitan originem sumpserit nomen bonum , quam divitiae multae. Hic igitur
ob levem
fabella, qua posterionbus scriptoribus Ribernis ptacuit noster Pra?sul non immerito, non solum a diebus
culpam.
afftrmare, Sancto in pcenam eam peregrinatiouem im- infantice hoc vocabulo, Deo donante, adornatus et l>rov - w i l

positam fuitse : quod revera fatsitatis videtur convinci. proprie ditatus est; sed etiam praemissis raultorum
Si enim, ut ait Adamnanus, post apparUionem Ange- cyclis annorum, ante suae nativitatis diem cuidara
lorum, agnitamque innocentiam, Synotlus eum excom- Christi militi, Spiritu sancto revelante, quasi filius
municare ausa non est ; quo pacto decreverit talem ei repromissionis rairabili prophetatione nominatus
pccnttentiam imponendam, qua sanctum virum a se est. Nam quidam proselytns Brito, homo sanctus,
repellerent? etiamsi tunc in itsu fuerit Hibernis, pro S. Patricii Episcopi discipulus, Mauctancus e no-
criminibus aliquibns similes per totam vitam peregri- mine, ita de nostro prophetavit Patrono, sicut no- et S , Moctei
nationes imponere, ut S. Cotumba apud <!<} Columba
ipse fecit bis ab ant quis traditum expertis compertum habe-
;

vaticinium.
Adamttttnttm nuiu. 21. Itaque milti verosimilius appa- tur. In novissimis, ait, seculi teraporibus, filius
ret, ut initio dicebam, Sanctum, ad declinandam in se nasciturusest,\ cujus nomen Columba, per omnes
concitatum invidiam, spontaneum exilium elegisse insularum Oceani provincias divulgabitur notum,
forsitan divino monilu, ut ait Odonel/us, et sanctorum novissimaque orbis ternpora clare illustrabit. Mei
virorum consilio, inter quos fuisse potestS. Molassius; et ipsius duorura monasteriolorum agelluli, unius
divina hoc ita dtsponeitte prurtdentia, quo tnajori cum sepiculae intervallo disterrainabuntur : homo valde
fructu Cltristiana fides, stmul cum vila monastica, pro- Deo carus, et grandis coram ipso meriti. Hujus igi-
pagarctur. tur nostri Columbae Vitam describens, in primis
B
brevi sermonis textu, in quantum valuero, strictim.
coraprehendam, et ante lectoris oculos sanctam
VITA PROLIXIOR ejus conversationera pariter exponam. Sed et de mi-
Auctore S. Adamnano Abbate. raculis ejus succinte quaedam quasi legentibus ,

avide praegustanda ponam quaa tamen inferius,

, ;

Ex membranis Augix divitis in Germania. per tres divisa libros, plenius explicabuntur quo- :

PR.EFATIO DUPLEX, rum primus propheticas revelationes; secundus

,

vero, divinas per ipsum virtutes effectas ; tertius, Acta in tres

tibrot dtvisa.
Xjeali nostri Patroni, Christo suffragante, Vitam Angelicas apparitiones continebit, et quasdara su-
descripturus,Fratrum a flagitationibus ubsecundare rer hominem Dei coelestis claritudinis manifesta-
Vera sc Scrl- volens, in primis eamdeiu lecturos quosque admo- tiones. Nerao itaque me de hoc tam prsedicabili
pturttm sjwn-
nere procurabo, ut fidem adhibeant compertis; et viro, aut mentitum aestimet, aut quasi quagdam du-
det Adamna-
nus, stijln res magis quam verba perpendant, quae, ut aestimo, bia vel incerta scripturum sed ea quae majortira ;

quamvis in- inculta et vilia esse videntur ; meminerintque, reg- fidehumque virorura, tradita oxpertorum, con^rua
culto,
num Dei, non in eloquentiae exuberantia, sed in relationenarrantium.et sine ullaambiguitate exara-
fidei florubmtia constare nec ob aliqua Scoticae.
: et turum sciat et vel ex his, quse ante nos inserta pa-
;

vilis videlicet linguae, aut nomina anoniala, aut gen- ginis reperire potuimus , vel ex his quae auditu
tium obscura, locorumve vocabula (quae, ut puto, ab expertis quibusdam fidclibus antiquis, sine ulla
inter alias b externarum gentinm diversasvilescunt dubitatione narrantibus, diligentrus sciscrtantes, di-
linguas) utilium et non sine divina opitulatione ge- dicimus.
starum despiciant rerum pronuntiationem. Sed et 3 Sanctus igitur Coluraba nobilibus fuerat oriun-
lioc admonendum putavhnus quod de beatpe me- ,
dusgenitalibus, pafrein /"habens Fedilmitum, filium f
rroriae viro plura studio brevitatis, etiarn memoriaj Fergusi : raatrera vero Etlmeam nomine, cujus pa- F
digna a nobis sint praetermissa: et quasi pauca de ter Latine Frlius-navis dici potest, Scotica vero Wustrcs San-
cti natates, et
c plurimis, ob evitandum fastidium Lectoruin, sint lingua nave. Hic anno secundo post Culedreh-
Mac virtutes.
pturimis bre-
exarata c. Et hoc, ut arbitror, quisque haec lectu- tine g bellum, setatis vero su;e xlii, de Scotia // ad Qh
vitatis studio
rus forte annotabit, quod minima de maximis per Bi itanniam pro Christo peregrinari i volens, enavi-
prxtermissis.
populoa fama, de eodera beato viro divulgata, dis- gavit. Qui et a puero, Christiano deditus tirocinio

perser, it, aunorum etiam paucorum comparationem, et sapientiiC studiis, integritatem corporis et animae

qua? nunc breviter exarare disponimus. Hinc post puntatem Deo donante custodiens, quamvis in terra
hanc primam praefatiunciil.ini, de nostri vocaiuine aptum moribus ostendebat.
positus, ccelestibus se
Praesulis, in exordio secunda?, Deo auxiliante, in- Erat enim aspectu Angelicus, sermone nitidus,
timare exordiar. opere sanctus, ingenio optimus, consilio inagnus,
2 Vir d erat vitse venerabilis et beatae memoriae, per annos xxxiv insulanus miles k conver^ifu^.
d
Monasteriorum pater et fundalor, cum Jona Pro- Nullura etiam unius hur;p intervatlum transiie po-
Sominis dig-
pheta homonymon sortitus nomen nam licet di-
: terat, quo non aut orationi aut lectioni, vel scrip-
verso trium diversarum sono linguarum, unam ta- tioni, vel etiam alicui operationi incumberet jeju- ;

nationum quoque et vigiliarum indefessis laboribus,

men eamderaque rera significat hoc, quod Hebraice
iHcitnr Jona, Graecitas vero Peristera vocitat, et la- sine ulla intermissione, die noctuque ita occupatus,
tina lingua Columba nuncupatur. Tale tantumque ut supra humanam possihilitatem uniuscuju^que
vocabulum, homini Dei esse non sine divina indi- pondus specialis videretur operis. Et inter ha3C
tum providentia creditur juxta Evangelio- : nam et omnituis carus, hilarem semper faciejn qstendens,
rurn fidem , Spiritussuper umgenitum
sanctus sancto Spiritus sancti gaudio intimis lastificabatur
seterni Patris descendisse monstratur in forma illius praecordiis.
aviculae, unde pleruinque in
quae coluraba dicitur :

sacrosanctis libris mjstice Spiritumsanctum signi- ANNOTATA F. B.

ficare dignoscitur. Proinde et Salvator in Evangelio

suis praecipit discipulis, ut columbarum in corde a De Fratnbus, quorum rotjatu scripscrit Adamna-
nus*
 106 VITA I S. COLUMB.E ABBATIS
imttonem pro vila monastica diei, ostendit Can- D
A iii«, vide qux iiximus t'n Commcnt. prxvio BHIB. 3 i
i

gius ni Ghissario.
sub finem.
Aiamnanum ea iti- k Insulanus miles , ii esl, Monaelius m insula
b Ex hoc hco colligere liceal.
quxitum spiritualis stl
gestis S Coiumbx, Ilirusi : eo t/uad vita religiosa,
tentione scriptisse, ui libros suos de
eliam nationibui nm- militia super lcrram.
„,,„ miirrms modo, sed exleris
prmertim Anglis; tiuibusquam grata et-
municarel,
ni librit suis
sent qutscumquc scripta, fuerat expertui MONITIUNCULA.
tlr locis stmctis vtrnm ul morte prxvenlus per/l-
:

crrc ipse non potv.il, unde faetum . ut Venerabilis "usi prxfationem eequunlur in MS. Augix divitis

Beda vitam, S. Columbx ad Adammno scriplam igno- omnes tiluli capilulorUm libri primi : forte non a primo
raverit, Anclore co modo collecti, ssd u iescriptore aliquo:

c il/S.S. ezempUma pro, exarata ; et infra, exa- cumque ittt ai singula Capitula ttcrinn iescribendi re-
rare ; caraxata habent et caraxarej verbum ,"quo currerent; <»»< ittius labons eumpxnituit, et anic se-

etiam alibi ueum fuusc canstat Adammnum ah tuiidum uc terlium tibrum omisit. i\'<'s. quandoquidem
eodem itto ei anleriaribm seculie, teste Cangio m Glos- I
m solemusj Actorum Capita aliter omnino diversuri
sario. Quapropler quieumque , caraxata et caraxare sumus, ad cujusque hbri initium tilulos et divisionem
expunctis, substituit exarala et exarare, voluit plus capitulorum, proiu in MS. habentur referemus, ct
guum oportebat sapere. dcinde in margine cujnsque Capitis nitiium assignabi-
lluv inchoatur Prxfatio seeunda, hoc titulo i«
(1 mus. Cticium, quia sx/ie titulus cum Capitulo ila

MS. Winibergensi vrse/ixo : Ihcipit Prajfatio se- cohseret, ut sine illo hoc intelligi nequeax, quidquid

cunda. Sed in MS, Augix divitis paulo aliter :

in necessario »</ clariorem inteUigentiam e.i iltis repeten-
secunda Prjsfatio; ciwn in eo- dinu erit, nulis lnscr aichtdeliir.
NomineJesu CttrisTi [ ]

exemplari vrimx Prxfationi prxpositus esset hic

,1,1,1

litulus; in Nomine Jesu Christi orditur

Praefatio.
PRIMI LIBRI CAPITULATIONES.
Ai in JVindbergeusi primm Pmfatiom pnefigitvr litu-

lus',

Incipit
qui Auctoris vrimi esse non potest, nrnpe hic :
prima Praefatio, Apologiaque Adamnani Ab-
D
ii
'e

De
virtutum miraculis brcvis enarratio.
S. Finteno Abbate, Tailcbani filio, quomodo

batis saneti scriptoris. Quit enim seipsum sanclum de ipso S. Columba prophetaverit.
vocetf iii De Erneneo, Filio Crasenii, prophetiaejus.
e Sancium hunc Prxsulem, Mocteum etium seu iv De adventu quo modo prrenuntiavit.
Cainnichi ,

Moohteum appellari, notat Colganus. Be illo inter v 1>< inuiculo S. Colmani, gente Mocusailni, S.Co-
Prxlermitsos egerunt prsedeccssores mei :!i Martii; liiinliii* revelato.
jui.iii.iin,- de causis <» 19 AnpiKl! rejecerunt, quando vi De Corinaco, uepote Lethani, prophetationes.
forsitan volerit hujus prophetise veritas U.lustrari. In- vn De bellorum fragoribus, longe commissoruni,
terim indicasse sufficiat, momsteria ulrique Sanclo di- propbetatio.
caia et sibi adeo propinqua non inveniri a Cotgano in vin De bello Miathorum.
loln Hibcmia Scotiave neque adeo spes est a mc in- : ix De filiis Aidani Regis, S. Columba? propbetia.
veniri posse. At cur necesse sit % cum de monasleriis x De Domnallio, filio Aidi.
non aijui Prophetia ; sed de monasteriorum agellulis. XI De Schandlano, Filio Colmani.
Quid autem vetat monasteria, longo ab inviccm inter- xii De duobus aliis regnatoribus (qui duo nepotes

vallo dissita, agros haberepropinquosf Muredachi vocitabantur, Baisanus filius Maic-

f lie patre ac matre avisque S. Columbie credimus Eire. et Eochodius filius Domnail) prophetatio.
Adiiniiiuiiu ; ie reliquis progenitotibus cognatttque xin De Oengnssio, filio Aidi Comrnani, prophetia.
quos assigmt Sancliloginm Genealogicum apud Colga- xiv Prophelia beati viri de filioDermitii Regis, qui
iiiiiu , fidcs sit penes auctorem, Juvat tamen attexere, Aiilus-slane lingua uominatus est Scotica.
quse notat Vsserus de Primord. Eccles. Britt. pag. xv De Rege Roderico, filio Tothail, qul in petra
GWl. Fergussius, pater Fedlimidii, non recte puta- Cl<<itbe regnavit.
tur Fergussius fuisse Erci filius, qni Scotiae Regi- xvi De duoliuspueris, qunrumjuxtaverbum Sancti,
lu:s dedil originem. Fergussius enim. S. (olumbae unus in fine hebdomadis obiit.

; avus, ut ex Hibemicis libri Ballimotensis Sliguntini xvn De Colcio Aido, Draignicbi filio, a nepotibus
genealogiis didicimus, filius Conalli fuit, iilii Nelli Techurech orto, et de quodam occulto matris ejus
Naigiallach quo Conallo, non autem a Conallo
: a peccato, prophetia Sancti.
filio ejus, niajore natu Fergussii fratre, totus ille xvin De Laifrano hortulario, Iioinine sancto.
Ultonise tractus nomen accepisse existimatur, qui xix Dc ceto mngno, quoinodo Sanctus prophetavit.
Gitaldo Cambrensi (u1 videtur) Kenel-Cunilla ; nobis xx De quodam Baitano, qui cum ceteris ad mari-
hoiiu" TiiTuiu-la uiijiellutur. timum navigavit desertum.
g Dc bello Cule-Drebtino diximus in Comment. xxi De Nemano quodam, ficto poenitente qui postea, ;

prxvio num. 37. Becundum verbum Sancti, carnem equaj furtivae

b Patria Hilwrnum fuisse, ostendit Ussents ex Of- comedit.
ficioejus Ecclesiattico, n< </<"' sic canitur. xxn De infelici quodam, qui cum genitrir.e peccavit.
Felix Ilibernia Columbam genuit, xmii De 1 vocali littera, quss una Psalterio defuit.
Qui de prosapia Regali claruit De libro, in byilriam cadente.
xxiiii
Sed morum gratia magis emicuit. xxv De corniculo atramenti inclinato.
Relinquens jiatriam carara Iliberniam, xxvi De adventu alicujus Aidani, qui jejunium sol-

Per Chriati gratiam venit ail Scotiam. vit.

Vcruni luiii certum id est, ut probari uon debcal : quod xxvn De aliqno miserabiii viro, qui ad fretum ela-
si deberet, /«" tnu momenti aifeirent fti versiculi re- mabat, mox morituro.
eeulnis COmpOSiti. xxviu De Roniani juris civitate, igne sulphureo coe-

i Peregrwari iicebanlur pro Christo Monachi, qui liins prolapso combusta.

ad itliinii intulam fidem Chritli annuntiari barbaris xxix De Laifrano, filio Feradachi, quomodo Mona-
rudibusve se conferebant: sed ei omues ,/itt deserta chos probavit in labore.
patrio cituni monaslicam profitebantur, vl ssepiut in xxx De Fechno Sapiente, quomodo poenitens, ad
huius uitBS cfecitfsti lit,i>,t advertere: imo sini/dtaier S. Columbam, ab eo praenuntiatus, venit.
XXXI
 DIE NONA JUNII 197

A xxsi De Cailtano ejus Monacho, sancti prophetatio tavit, quod est majoris miraculi, vivurnque et inco- D
lumem patri et matri assignavit. v crtow
'

M,v,,v
xxxn De duobusperegrinisFratribus. 2 Alio item tempore, idem vir bcatus, juvenis
xxxm De quodam Art-Brenano sene, quem in Scia Diaconus, in Hiberniaapud Findbarrum eSanctum
Insula baptizavit. Episcopum commanens cum ad sacrosancta ;

xxxiv De navicula.noctu transmutata;juxtastngnum mvsteria necessarium defuisset vinum, virtute ora • , „

phti tlms clti-

Lcchdiae. tionis, aquam purara in verura vertit vinum. Sed ret mtracvUt
xxxv De Gallauo, filio Fachni, quem daeraones et ctelestis ingens olarituditiis lumen, et in noctis

rapuere. tenebris et iu luce diei, super eiun aliquando, qui-

xxxvi Beati proplietia viri de Findchano Presby- busdam ex Fratribus, diversis et separatis vicibus,
tero, illius monasterii fundatore, quod Scotice apparuit eflfusum. Sanctorum quoque Angelorum
Ardchain nuncupatur, in Eticbaterra. diilces et suavissimas frequentationes luminosas
xxxvu De quodam sancti salamine Spiritus, Mona- liabere 'meruit. Quorumdara justorum auunas cre-
chis in via laboriosis raisso. bro ab Angelis ad summa ccelorum vehi, sancto
xxxviii De Lugidio claudo. revelante Spiritu videbat : sed etreproborum alias

xxxix De Nemano, filio Gnitbriche. ad iuferna a djemonibus rapi, stepe numero as-
xl l)e Presbytero, qui erat in Triota. piciebat. Plurimorum, adhuc in carne tali i

xli De Erco furunculo. conversantium, futtira plerumque prasnuntiabal me

xlii De Cronano poeta. rita, alioruin lieta, aliorum tristia, In beilorumque

"''"""""
xi.ni De Romano filio Aidi, filii Colceni et de ; terrificis fragoribus, iioc a Deo virtufc orationum '

Colmano Cane, filio Aileni, prophetia sancti. impetravit, utalii reges victi.etalii regnal ires ef-

xliv De Cronano Episcopn. ficerenlnr victores. Hoc tale privilegium, non tan-

xlv De Ernano Prosbytero, sancti proplietia viri. tum in hac prsesetiti vita conversanti, sed i

xlvi De alicujus plebei familiola, sancti prophetia postejus ix carne transitum, quasi quidam victo-

viri. riab fortissimo propugnatori, a D smnium San-

xlvii De quodam plebeio, Gereo noinine, filio Ai- ctorum condonatum esthonorificatore. ~
duni, sancti proplietia viri. 3 Hujus talis honorificentiee, viro honorabili ab

XLvm De alia etiam requalibet minore, sancti ju- Omnipotente coilitus collatie, etiam unura proi re
cunda prieseieutia et prophetatio viri. mus exenipluin quodf Osxvaldo regnatori Saxo-
;

xli.x De bello, quod in munitione Cethirini post liii-n, pridie quam contra Calhonem i

''

multa coiiiinissiim est tempora; et de quodam Regem fortissimum praeliaretur. oatensum erat.

fonticulo, ejusdem terrae proximo. Nam cum ldem Oswaldus Rex esset m pn
L De diversorura discretione xeniorum, sancto re- belli, castra metatus quddam die in suo papil

velata viro diali gratia. supra pulvillum dormiens, S. Columbam in visu

videt, fijrinacoruscantem angelica cujus altapro- ;

LII5ER I ceritas verticenubestangere videbalur. Qui scilicei

Beatus, suum Regi proprium revelans nomen, in
Dc Propheticis revelationibus. meilio castrorum staiis, eadem castra, exceptu
qiiailaui parva extremitate, sua protegebai fulgida
CAPUT 1.
veste ; verba, eadem
ct Iiecc confirmatoria contulit

Miraculorum S. Colambas compendium. scilicet quse Dominusad Josue, ante transitura Jor-
danis, mortuo Moyse prolocutus est, dicens; Con-
\ ir itaque n venerandus, qualia virtutiini docu- fortare et age viriliter : ecce ero tecum etc. Sanctus
menta dederit, inbujus libelli primordiis, secundum itaque Columba, ha-e ad Regem in visu loquens,
CAP0T '; nostram pra>missam superius pi dssiunculam, bre- addit : Hac adbellumpro- "ktoriam de
si-.|iienti nocte ,1.. castris
tlOStt jnniini

viter erunt demonstranda. Diversorum namque in- cede hai : vice mihi Dominus donavit, ut ttt,
s. Columba.
festati mes membrorum perpessos homines, in no- hostes in fugam vertantur tui et Cathon tuus ini- ;

mine Dumiiii JesuChristi, virtute orationum, sana- micus in manus tradatur tuas, et post bellum victor
r< vit ;da?monuroque infestas ipse imus hoino, et revertaris, et feliciter regnes. Post hsec verba ex- p

dxmonitms, innumeras coutra se belligerantes catervas, oculis perrectus Itex. Senatui congregato banc cnarravit
corporalibus visas, et incipientes mortiferos super visionem ;
qua confortati «iniies. totus populus pro-

ejus ccenobialem ccetum inferre morbos, hac nostra mittit se, post reversionem de bello crediturura, e(

animantili», de insula retrotrusas primaria /<, Deo aiixiliante re- baptismum suscepturum : nam usque in i<l temporis

pulit. Bestiarum furiosam rabiem, partim mortifica- tota illaSaxonia gentilitatis et ignorantiaa tenebris
;,

uentli et raori tione, partiin forti repulsione, Christo adjuvante, obscurata erat, excepto ipso Rege Oswaldo, cum
imperal; coinpescuit. Tumores quoque fluctuum, instarmon- duodecim viris quioum eo, Scotos inter exulante,
;

tiumaliquando in magnatempestate consurgentium, baptizati sunt. Quidplural Eadem subseuita nocte,

ipso oeyus orante, sedati humiUatique sunt navisque :

Oswaldus Rex, sicuti in visu edoctus fuerat, d?
ipsius, in quaet ipsecasunavigabattunc temporis, fac- castiis ad bellum, cum admodum pauciore exercitu,

tatranquilhtate, portum appulsa estoptatum. In re- contra millia numerosa progreditur cui a Domino, :

gione Piotorum aliquantis iliebus inaneiis. imle re- sicut ei promissum est, felix et facilis est concessa

c versus c ut Magos confunderet, contra flatus con- victoria. Et Rege trucidato Cathone, victor posl

trarios ponti erexitvelum ; et ita veloci cursu cjus bellum reversus, postea totius Britanniae Imperator
a Deo ordinatusest. Ilanc h niihi Adamnano narra- fiiici tcenttt
navicula enatans festinabat, acsi secunduni habuis-
tionem, meus Decessor, noster Abbas Falbeus, in- h
lapldem set ventuni. Aliis quoque teinporibiis, venti navi-
benedlclione
Kan til,us contrarii, in seeundos ipso orante conversi dubitanter enarravit, qui se ab ore ipsius Oswaldi
Vlli miitiiilim - , ,„ ,„ i l
Regis, Segineo Abbati eamdemenuntiantis visionem,
)e(M „ sunt. In eadem supra memorata regione, lapnlem de
fluinine candidum detulit, quem ad aliquas pro- auilisse protcstatus est.

futurum benedixit sanitates. Qui lapis, cuntra na- 4 Sed et hoc etiam non pratereundum viiletur
turam, in aqiia intinctus quasi poinum supernata- quod ejusdem beati viri per qusedam Scotic» linguae
d vit. II"C divinum rairaculum coram Brudeo tl Kege carmina, laudem ipsiuset noininis ommendatiouem,
quidam, quamlibet scelerati laica? cunversationis
et familiaribus ejus factum est. In eadero itidem
mortuum puerum susci- hoiuines et sanguinarii, ea nocte qua eadem decan-
proviucia, plebei credentis
tavera •>/•
 198 VITA II S. COLUMB.E ABBATIS
A taverant cantica, de manibus eorum, qui eamdem quis silentium de Cruce objiciut) tjuod nlios latelat,
| ,i i.i
eorumdem Cantorum domura circurosteterant, sint nanatur ; quod publicum ct omnibus cvat notissimum,
AI>*MV
liberati i ;
qui flaramas inter et gladios et lanceas omitlitur.
tfymt us nit

laudem rjus incolumes evasere; mirumque in modum paucis ex g A Beda et JFigornUnsi in Chrontco, ad annum
composilvM ipsis, qui easdem Sancti viri coinmemorationes, 034, Ccdualla vocatur.
pie cantantcs
quasi parvi pendcntes, canerc noluerunt, in illo h Obtigit hxcvictoria Oswaldo anno 635, non mul-
mvrtts leixca-
h> llberat. Bemulorum impetu soli diaperierant. Hujus miraculi tis antiis ante vel pdst Adamnani nativitatem ; post
testes, non duo aut tres, juxta legein; sed etiam morlem S. Culumbx anno$t8; cum Falbeus (i/ui juxta
ccnteni aut eo amplius, adhiberi potuere. Non tan- quatuor Magistros anno 677 obiilj ietate (lorcret : Se-
tum uno aut loeo, aut tempore, hoc idein conti-
in gineus vero Abbas erat, quando Rex Oswaldus. ex
gisse comprobatur sed etiam diversislocis et tem-
; Hyensi insula, fidei Magistros, qui Northumbrosjn-
ponbus in Scotia et in Britaunia, simili tamen et struerent postulavit; et Aidanum Episcopum Hijensem
modo et causa liberationis, factum fuisse , sine ulla Monuchum impetravd. Cui in Amjliam abeitnti forsitan
ainbjguitate exploratum est. Hsec ab expertis unius- Segineus Abbas, cum Sociosuoet successore Fulbeo, se-
cujusque regionis, ubicumque res eadem simili con- junxeritj ut Rcgi Oswaldo, quem fniem edoctum ipse
tigit miraculo, indubitanter didicimus. Sed, ut ad aut decessor suus baptizaverat, victoriam adeo prsccla-
propositum redeamus, inter ea miracula, quae idem ram, novumque regnum gratularetur : eaque occasione
vir Domini in carne mortali conversans Deo donante hoe S. Columbx miraculum Oswaldus Segineo narra-
perfecerat; ab anuis juvenilibus, coepit etiam pro- verit. Quin piissimum Regem. ssepius cum Monachis
pbetiae spiritu pollcre, ventura pra;dicere, praesen- tltjensibus, a quibus fidei Christianx principia dulicerat,
tibus abaentia nuntiare quia quamvis absens : cor- fumiliariter dc rebus sacris contulisse, dubium esse non
pore, praesens taraen spiritu, longe acta pnevidere potest.
poterat. Nam, juxta Pauli vocem, qui adhaeret Do- \ Htnc credo ortamfabclhun, quatn Odonellus rcfcrt
mino unus spiritus est. Unde et idem vir Domini lib. 3 de. gestis S. Columbx num. 8 et 9 apud Cultja-
sanctus Columba sicut et ipse quibusdam paucis
; num pag. 432.
Fratribus, de re eadem aliquamlo percunetantibus,
nonnogavit; in aliquantis dialis gratiffiapeculationi-
CAPUT II.
bustotum etiam imiudum, veluti uno solis radiocol-
lectum, sinu mentis mirabiliter taxato, manifestatum
Du3B illustriores prophetix, absentia revelata.
perspiciens s-peculabatur. H&c de sancti viri hic
ideo enarrata sunt virtutibus, ut avidior lector bre-
viter perscripta, quasi dulciores quasdam prsegustet i^aiietus Fintenus a, qni postea per universas Sco-
dapea : qun tamen pleuiusin tribus inferius libris, torum Ecclesias valde noscibilis habitus est, a pue-
ado-
Domino auxiliante, enarrabuntur. Nunc mihi non rili aitate integritatem carnis et animaa, Deo Fmtenus
lescens pius,
indecenter videtur, beati viri, licet pracpostero or- adjuvante custodiens, studiis dialis sophise deditus,
dine. prophetationes effari, quas de sanctis quibus- hoc propositum in annis juventutis conversatus in
dam et illustribus viris, diversis prolocutus est tem- corde habuit, ut nostrum S. Columbain, Hiberniam
poribus. deserens, pcregrinaturus adiret. Eodem aestuansde-
siderio ad quemdam vadit seniorem sibiamicum, in
ANNOTATA F. B. sua genteprudentissimum venerandumqueClericum,
qui Scotice vocitabatur Columb-crag b, ut ab eo,
a Totum hoc Caput prxtcrmissum cst in e.rcmplari quasi prudente, aliquod audiretconsilium. Cui cum
Windbergensi. suos denudaret cogitatus, hoc ab eo responsum ac-
b Insula primaria Biensis est, in qua Sanclus pri- cepit;Tuum, ut cestiino, a Deo mspiratum devo-
murium snuni monasterium conslruxit, et sanctitate tumque desiderium, quis prohibere potest, ne ad
maxime claruit, Particulavero, huc, innuit, Sanctum sanctum Coluinbam trausnavigare debeas? Eadem
iituc inlona futsse,cum koc Caput et duplex exordium horacasu duo adveniunt Monachi.S. Columbaa, qui
reliquis jam scriptis prxponeret, si cetera in Hibernia de sua interrogati deambulatione Nuper, aiunt, de ;

scrtpseril. Britannia remigantes, hodie a Roboreto Calgachi c

c Nempe in lonam Insulam, ex qua identidem in venimus. Sospes anne est, ait Columb-crag, vester Monachus
regionem Pictorum excurrebat ad munus Apostolicum. Columba sanctus Pater? Qui valde illacrymati, cum lirri votetis

d Bridium, fitium Meiiochon, vocat Beda, cujus magno dixeruut moarore, Vsre salvus est noster ille suecessorem
anuo nono Coluntba a
in Britannictm venit, Regnare is Patronus, qui his diebus nuperad Christum com-
ergo cseperit juxta Bedam anno 6">. Verum cumnos migravit. Quibu sauditis Finten, et Columba, et ora-
ctmtra Bctlam seutiamus, Sanctuni duobus annis citius nes qui ibidem inerant, prostratisin terram vultibus,
Britanniam adiisse ; oportet hoc contigisse anno prx- amare flevere. Fintenus consequenter percunctatur
Regis septimo. Pluribus de illo atjil Usserus pag.
dicti
dicens ;
Quera postse successorem reliquit? Baithe-
GU2, ubinonnullorum errores refutat. neum, aiunt, suum alumnum. Onmibus clamitanti-
e Itlcm hic Finnianus et Finnia alibi vo-
est t qui bus, Dignum etdebitum Columba ad Fintenum in-
;

catur : de eo agitColganus 18 Martii, putatque eum- quit,Qui ad haec, Fintene, facies?Qui respondens
ilcm esseS. Fridianum seu Frigidianum Ep. Lucen- ait Si Dommus permiserit, ad Baitbeneum virum
;

sem. Ai prudeceesores mei, eadem die inter Praeter- sanctum et sapientem enavigabo, et sime susceperit
missos, nilnl ituitttniur cos distinguere, quod fueius
i
ipsum Abbatem habebo. Tum deinde supra memo-
disputandum relinquo ud 10 Septemb. aut 18 Novemb. ratum Columbam osculatus, et ei valedicens, navi-
Itlem Colganus Vita^in Vttam primam,dicit, S.Co- gationem praeparat; etsiue morula ulla transnavi-
lumbam iuos Finnianos habuisse magistros ; unum, de gans, Jonam devenit insulam. Et necdum, in id
qitomotloetjimus; alterum,qui cognominatur de Cluain- temporis usque, nomen ejus in his locis erat notum
Eraird seu Ctuntinlcnsis, cujus vitam dedil 23 Fe- unde et imprimis, quasi quidam ignotus hospes, hos-
briiai ti.
pitaliter susceptus est.
f Hanc victoriam fusius descriptam vide in Alfordi 6 Alia die nuntium ad Baitbeneum misit, ejus
Annalibus ad annum 635, et apud Balam Itb. 3 cap. allocutionem facie ad faciem habere volens. Qui, ut
1 ct 2, qui cuni uirtutisanctae Crucis adscribunt : verum erat aftabilis et peregrinis appetibilis, jubet ad se
unum miraculum alteri non repugnat, et hoc loco (ne adduci. Qui statim adductus, primo (utconveniebat)
flexis
 DIE NONA JUNII. 100
flexis genibus in terram se prostravit; jussusque a sit; ut videlicet illius ampbibali / fimbriam, quo D
sancto Seniore, surgit; et residens, interrogatur Beatus induebatur, occulte, et (si fieri posset) ipso mctobe
a Buitheneo adhuc inscio, de gente et provincia, nesciente et non sentiente tangeret. Sed hoc tamen AI,U,N -

nomineque et conversatione, et pro qua causa inie- Sanctum non latuit: nam quod corporalibus oculis _ ,
rit navigationis laboreni'* Qui ita interrogatus, om- retro se actum intueri non potuit, spiritualibus dc s. Erne-
nia per ordinem enarrans, ut susciperetur, liumili- Unde subitorcstitit, et post se extendens
respexit. nto,

ter expostulat. Cui sanctus Senior, his ab hospite manum, cervicem pueri tenet; ipsumque trahens,
auditis, simulque hunc esse virum cognosceus, de ante faciem suam statuit. Omnibusque qui ibidem
quo pridem aliquando S. Columba prophetice vati- circumstabant, dicentibus; Dimitte quare hunc ,

cinatus est; Gratias, ait, Deo meo agere debeo qui- infelicera juniorem retines puerum? Sanctus e
et
dem in tuo adventu, fili ; sed hoc indubitanter scito, contra, haec puro pectore verba depromit propheti-
quod noster Munacliusnon eris. Hocaudicnshospes, ca; Sinite, Fratres, sinite modo. Ad puerum vero
valde constristatus, infit ; Forsitan ego indignus, tremefactum dicit, fili, aperi os, et porrige lin-
tuus non mereor fieri Monachus? Senior conse- guam. Jussus tura puer, cura ingenti tremore ape-
quenter inquit: Non quod. ut dicis, indignus esses, riens os, linguam porrexit quara Sanctus, sauctam :

ex quo San- hoc dixi ; sed quaravis inaluissem, te apud me re- extendens manum, diligenter benedicens, ita pro-
cti de se va-
tinere, mandatum tamen S. Coluinba? mei decessoris pbetice profatur, dicens; Hic puer, quamvis vobis
tlcinium tn-
teltigens.
profanare non possura, per quem Spiritua sanctus nunc despicabilis et valde vilis videatur, nemo
de te prophetavit. Alia naraque die, mihi soli seorsim tamen ob id ipsum uespic!?t: ab hac enim hora,
sic prophetico profatus ore, interceteradixit: Haec non solum vobis nnn displicebit, sdd valde placebit,
mea, o Baithenee, intentius debes audire verba: bonisque moribus et anima? virtutibus paulatim da
Statim namque post meura, de hoc ad Christum die in diem cre^cet: sapientia quoque et prudentia
seculo,expectatumet valde desideratum transitum, magis ac magis in eo ab hac die augebifur, et in
quidam de Scotia Frater, qui nunc bene juvenilem hac vestra congregatione grandis est futurus pro-
bonis raoribus regens a?tatem sacra? lectionis studiis fectus lingua quoque ejus salubri et doctrina et
:

satis iiubuitur, noraine Fintenus [gente </ Moc cu eloquentia a Deo donabitur. Hic erat m Erneneus, m
moje, cujus pater Tailchanus vocatur]; ad te, in- filius Cresceni, postea per omnes ScotiaB Ecclesias E
famosus et valde notissimus: nui haec omnia su- /'»' eoc*' e
-
quam, perveniens, humiliter expostulabit ut ipsum ;

berrimo per
suscipiens inter ceteros adnumeres.Monachos sed ; prascripta verba Segineo Abbati de se prophetata fotam Sco-
hor ei in Dei praescientia pra?destinatum non est, enarraverat, meo decessore Falbeo intentius au- tiam ;

ut ipse alicujus Abbatis Monaclius fieret; sed ut diente, qui et ipse cum Segineo praasens inerat,
Abbasfutunts,
Monachorum Abbas et animarum dux, ad cceleste cujus revelatione et ego ipse cognovi ha?c eadem,
regnum olim electus a Deo est. Noles itaque hunc qnae enarravi. Sed et multa alia, iisdem diebus qui-
memoratum virum, in his nostris apud te retinere bus in Clonensi ccenobio Sanctus hospitabatur
insulis, ne et Dei voluntati contraire videaris: sed, revelante prophetavit sancto Spiritu; hoc est n,

hsec ei intimans verba, ad Scotiam in pace remittas, de illa quae post dies raultos, ob diversitatem Pa-
ut in Lageniensium vicinis mari finibus monaste- sehalis festi, orta est inter Scotia? Ecclesias discor-
rium construat; et ibidem Christi ovium pascens dia; et de quibusdam Angelicis frequentationibus
gregem, innumeras ad patriam animas ccelestem sibi manifeslatis, quibus qusedam intra ejusdem cce-
perducat. Haec audiens sanctus junior, Christo, la- nobii septa ab Angelis tunc temporis frequcutahantur
crymas fundens, agit gratias, inquiens; Secundum loca.

S. Columbae prophetiara fiat mihi, et mirabilem 9 AHo in tempore, cum in Jona insula. die fra-
de adventu
pra^scientiara. His denique diebus verbis Sanetorum gosa? tempestatis et intolerabilis nndarum magni- nnachi.
in mbcrniam obtemperans, et a Baitheneo accipiens benedictio- tudinis, sedens in domo Sanctus, et Fratribus prae- tempestuoso
redil; Praaparate ocius hospitium, aquam- dit /daclde
nem, in pace ad Scotiara transnavigavit. Haec mihi cipiens diceret ;
USi ;
qnodam narrante religioso senePresbytero, Christi que ad lavandos hospitum pedes exhaurite; quidam
mihte. Oisseneo e nomine, Ernani filio, gente ex ipsis Fratribus consequenter, Quis, ait, hac die,
Mocu-Niethcorb, indubitanter didici ; qui se omnia valde ventosa et nimis periculosa, licet breve fre- F
supra memorata verba, cujusdem ab ore S. Fin- tum, prospere transnavigare potest? Quo audito,
teni, filii Tailehani, audisse testatus est, ipsius Mo- Sanctus sic profatur ; Cutdam sancto et electo ho-

nachus. mini, qui ad nos ante vesperam perveniet. Omni-

7 Alio in tempore vir beatus, in tnediterranea potens tranquilitatem quaralibet in tempestate dona-
Hibernireparte, monasterium, quod Scotice dicitur vit. Et ecce eadem die aliquamdiu expectata navis,

Dair-mag f, divino fundans nutu, per aliquot denio- in qua Sanctus inerat Cainechus o, juxta Sancti
f
in Monasterio ratus nienses; libuit animo visitare Fratrcs, qui in prophetationera pervenit. Cui Sanctus cum Fratribus
et ab eo honorifice et hospitaliter
Campt raOorls (j Clonensi S. Cerani A ccenobio commanebant. Au- obviam venit,
honoriflce vero nautae. qui cura Cainecho
ditoque ejus accessu, universi undique ab agellulis susceplus est. llli
suscipltur.
monasterio vicinis, cum his qui ibidem inventi sunt inerant. interrogati a Fratribus de qualitate navi-

congregati, cum omni alacritate suum consequentes grtionis ; sic retulerunt, sicuti S Columba prius de

Abbatem Alitherum ?, Sancto Columba? quasi An- tempestate et tranquillitatepariter. Deo donante.Jin
gelo Domini obviam egressi vallum monasterii, una- eodem mari et iisdem horis mirabili divisione prssdi-
nimiter pergunt humiliatisque in terram vultibus
:
xerat; et tempestatera eminus visam non sensisse,
eo viso, cumomni reverentia exosculatus ab iis est; professi sunt.

hymnisque et laudibus resonantes, honorifice ad 10 Alia ltidem die S. Columha, in sua commanens
v
ecclesiam perducunt; quamdamque de lignis pyra- matrice ecclesia. repente in hanc subridens erupit
vocem, dicens Columhanus Beognai, ad -
midetn k erga Sanctum dcambulantem cnntingen- ; p filius
nos transnavigare incipiens.nunc inundosischaryb- rfe coiumbano
tes, a quatuor viris a?que ambulantibus supportari
fecerunt ne videlicet sanctus senior Columba,
;
dis Brecani q sestibus valde periclitatur; ambasque
'"
(t
m ™ /*""
_'
ejusdem Fratrum multitudinis constipatione, mole- ad ccelum, in prorasedens, palmas elevat turbatum :

staretur. quoque et tara formidabile pelagus benedicit quem :

8 Eadem hora quidam valde despcctus, vultu et tamen Dominus non ut navis naufragio,
sic terret,

habitu, puer familiaris, et necdum senioribus pla- in qua ipseresidet, et undis obruatur; sed potius ad

cens, retro in quantum valuit se occultans, acces- orandura intentius suscitetur, ut ad nos, Deo pro-
pitio,
 200 VITA II S. COLUMBjE ABBATIS.
poBttransvadatomperveniatpericulum. * Alio
pitio, d Pro, gente Moc cu Moje, Colganus legendum
u CTOHB quoque in tempnre, de Cormaco r, nepote Letbani, pntat, genitricede Moc-umaine; nam, inquU Mater t
UMMIf.
viro utique sancto, qui tribus non minus vicibus hujus S. Finteni fuitde stirpe IMaine seu Manii,
eremuin in s Oceano laboriose qusssivit, nectamen filii Nielli magni Regis Hibernia?, quse stirps Mac-
mvenit; S. Columba ita prophetizans ait; Hodie camaine, id est progenies Manii dicebatur. Eqa si~
dr Cormuco, iternm Corrnac, desertum reperire cupiens, enavi- milibus, qux identidem occurrunt, immorandum non
jare incipitab illaregione, quie ultra Mndam / flu- existimo: si enim ejusmodi Sancti publicum in Eccte-
nia flm ••< nofl
asiecutvro i
iumsitanj Eirros-domnonndiciftlr: oec tamen etiam
\ sia cultum obtinucrunt, commodius ad ipsorum natales
hac vicequod qusrit inveniet; et non ob aliam ejus explicabitur ; sin minus, ad Bislonam elucidandam
culpam, nisi quod alicujus religiosi Abbatis Mona- aui confirmandam parum conferent, leves plerumque,
< huin, ipso non permittente, discessorem secum non conjecturx.
recte comitari, navigio susceperit. Ossineum, affirmat Colganus, eoii in ec*
e Ilinir
Post beilum Cule-Drebene, sicuti nobis tra-
11 clesiaTengamensi 11» Julii, cui prmfuit cum triginta
>/r rren/n
ditum est, duobus transaetis annis (quo tempnre vir monachis; citatque Martyrologia Tamlactense et Dun-
pugnw,
beatus de Scotia peregrinalnrus primitus enavigavit) gallense.
quadam die, hoc est, eadem hora, qua in Scotia f IUnd ipsum monasterium est, de quo Venerabilis
commissum est Iiellum, quod Scotice diciturMona- Bcda //A. 3 aip, 4 a/t ; Mnnasteriitm nobile in Hi-
x y moire idem homo Dei, coram Canallo y Rege
.' ; bernia, quod a copia roborum Dear-mach (rectius
filio Comgill in Britan^ia conversatus, per omnia J)uirmagh) lingua Scotorum, lmc e-t dmpus-robo-
cnariavit. ftgJa 6e bello commisso, quam etiam de rum cognominatur. Situm est, inquit Colganus, in
illis Ri-gibus, quibus Dominiis de inimicis victoriam Midia australi tractu Lageni t, adeoque diversum ab
condonarit; quorum propria vocabula Ainmerius s, eo, quod supra vocatum est Roboretum Calgache m
/ilius Setni, etduo filii Maic-Errse, Dnnallus et Fer- Ultonia. Usserus pag. 600 pluribus de hocmonasterio
gus, Sed ci de Rege CrutfBhiorum a, qui Echodius- disserit, et refutat Cambdenum, qui putavit per Dear-
Laib vocabatur, quemadmodum victus currui insi- mach Armacham designari.
dens evaserit ; similiter Sanctus prophetizavit. g Clonense illud Coenobium in Occidentali MU
'
Alioin tempore, hoc est, post multus asupra tncmo- ilinest ad Sinannum fluvium, fundatuma S. Cerano
MII.
cumesset vir San-
rato bello aniini uni traiiscursfts, scu Kierano, et Bibernis Cluain-mucnois dicitur, teste
<t A\dan\
Regtt crven*
iius Jona insula; subitodicit ad suumministra-
in Colgano.
ta vlctoria, torem Diermitium; Cloccam [3 pulsa. Cujus sonitu b De S. Cerano seu Kierano agetur 9 Septemb,
Fratres incitati ad ecclesiam, ipso Sancto Pracsule quo obiit.

prseeunte, ocius currunt. Ad quos ibidemflexis ge- i Alitherus Abbasjuxta Quatuor-Magistros, Anna-
nibus iniit; Nunc intentepro hoc populo etAidano y liam Hibernicorum scriptores, pr&fuit monasterio de
Rege Dominum oremus: hac enim hora inierunt Cluain-mucnois, ab anno 589 adannum 505: arfeo-
bellum. Et post modicum intervallum egressusora- que non ita S. Columba triginta quatiior annis ver-
torium, respiciens in ccelum, inquit; Nuncbarbari sattts fint in Britannia, quin subinde reviserit llibcr-
iii fugam vertuntur; Aidanoque, quamlibet infelix, niam.
tamen concessa victoria est. Sed et de numero de k Ad eiim modum, quo nos umbella sen baldachino
exercitu Aidani interfectorum, trecentorum et triuin utimur in Proccssionibus, causa venerationis erga SS.
virorum, vir beatus prophetice enarravtt. Sarramrntxnt, atque ad arcandam lnrbam, pluviam, et
<tr ftegis tt' 12 Alio in tcnipore ante supradictum bellum, solis ardorcm,
Uui nicci wo- Sanctus Aidanum Regem interrogat de regni suc- Amphibalus, byrrus villosus, caput et totumcor-
I

rr, /ntitfO.
cessore. se tc-pondente nescire, quis esset le
1 1« > <
pus circumtegens quo Monachi passim utebantur : vide
,

tribns liliis suis regnaturus, Arthurius, an

Eochodius Cangium.
Find, an Domangarthus; Sanctus consequenterhoc m Quamvis hic Erneneus, filius Cresceni, dicatnr
profatur modo; Nullusex his tribus erit regnator per omncs Scotiss Ecclesias famosus futunts et val-
nam in bellis cadent ab inimicis trucidandi. Sed de notissimus, et revera talis fuerit; Colganus tamen
nunc, si aliosjuniores habes, ad me veniant; etquem satis divinare nequit, an
iis is qui \ Junii, an vero

exeis elegerit Dominus Regem, subito supermeum aliusqui 18 jfugusti colitur juxta Mrol. Tamlactense,
irruot gremium. Quibus accitis secundum verbum Sigineus autem, Abbaserat Hiensis, cum S. Aidanus
Sancti, Eochodiua Buidhe adveniens, in sinu ejus Episcopus anno 2 S. Oswaldi Regis, Christi 635,
recubuit: statimque Sanctus eum osculatus benedi- destinatus est in Britanniam, teste Bedalib. 3cap.5:
xit, et ad patrem nit ; Hicest superstes, et Rex post putaturque obiisse an.631: cvlitur vero juxta Tam-
te regnaturus, et filii ejuspost eum regnabunt. Sic lactense Mrol. 12 Aum&ti.
omnia posl suis temporibus pleue adimpleta sunt. n Vidc Commcnl. pr.t viuni num. 23.
Nam Arthurius el Eochodius Find, non longopost o S. Cainechum xi Octvb. coli asserit Colga-
temporis intervaHo, Miatorum superius memoratu in nus.
bello trucidati aunt. Domangarthus vero in Saxonia 3 p Columbanus hic, alibi Colmanellus vocatur. De
bellica in strage, interfectus est, Eochodius autem eo acturus fuerat Colganus%G Septemb. Ipsum hocioco
Duidhepost patrem in regnum successit. adi, si plura < upis.

q Charibdis hmc, Hibernice Coire Brekain dicta,

ANNOTATA F. B. in faucibus Oceani,inter Ultoniam el Scotiam Albien-
sem, ubi vorticosum illud mare insinum de Locfb-Fea-
a Colitur sanctus Fintenus 21 Octobm teste hic bhuil magno impetu influit.
Colgano, qua dn- deillo erit agendum. r S. Cormacus Abbas Dormagensis, 21
Juniicoli-
b Columb Crag, id esi, Columba cognomento tur,juxta Tamiactense Martyrologium aliosque.
Crag, forsitan 23 Sefytembm de eo ageturinter 1'r.r- s Eremum in oceano quasrere inteliigo eum, qui
Utrmistos. insulam quamdam incultam et aptam solitudini inqui-
c Ruboretum Calgache, pritts S. Columbs celebre nt,
monasterium, nnnc civitas nobilis in Uttonia ad septem- t Fluvius Connacix celebris, vulgo Muaidh, nobis
inuorw <! Sedet Episcopalis.Dori&mvocai Colganxts, latine Moadus sive Muadus appelfotus.
"i" Deriam, Hiberni Derry.UfionBo fundationis ejus u RegioOccidentatisConnacis,vulgoIrros-ChiKnn'
agil Usserus m Indice Chronolog. anno 540. Domnaiu appellata. Cirros habet Windbcrgense MS.
 DIE NONA JUNII. 201
X Praelium, sic dictunt a loco in quo commissum est, dlanum e, filium Colmani, apud Aidum d Regem in D
qui Hibernice teste Colgano vocatur Moin morde Do- vinculis retentum, visitare eum cupiens, pergtt ;
AliTOHE
re-Lothuir, iti finibus aquUonaris Uttonix. Contigit ipsumque cum benedixisset, confortaus, ait;
ADAHN.
Fili,
jit.iiit Usserumetnosan. 563. nolis contristrari, C d
sed potius lsBtaVe et confortare :

XI.
y aufConvaUumnominant. Hujus
Alii Congallura Aidusenitn Rex, apud quem vinculatus es, de hoo
pietatem multis describit Hector Boetius de rebusSco- mundo tepreecedet; et post aliqua exilii tempnra,
torumfol. 166 num. 40. triginta annis in gente tua Rex regnaturus cs : ito-
z Donallus et Fergus aut Fergussius in Hibernia, rumque de regno effugaberis ; et per aliquot exula-
seu potius Midia, regnarunt annp 505 : vocanlur vero bis dies post ([tios a populo reinvitatus, per tria
:

fitii Mac Ercse, id csi, Nepotes Erc.r, quia pater eorum regnabis brevia tempora. Quas ounota, juxta vati-
Murchertachus Ainmireus autem,
fiiius erat Ercae; cinationem Sancti, plene expleta sunt e. Nam post
ftltits Setnte, regnum anno 5G6,
triennale sequenti triginta annos de regno expulsus, per aliquod exu-
mortuis duobus prioribus, inchoavit. Quia tamen hic labat spatium tcmporis sed post a populo reinvi-
:

primus nominatur inter eos, quibus Dominus concessit tatus, non utputabatf.ribusamiis, sedtemis regna-
victm itint, guamvis nondum Rex esset Midix, qui Re- vit meusibus, post quos continuo obiit.
ges Hibernim nassim vocabantur; suspicor eum tum 14 Alioin tempore, per asperam et saxoaam re-
tempoiis Regem Ultonise fuisse, in cnjus flnibus gestum gionem iter faciens, qua uicitur Artdamuiirhol f,
est bellum, Regibus Midis. eituppetiasferentibus. Vule et suos audiens comites, Laisranum g utique filiura
qnss dicta sunt a&Acta S. Patricii 13 Martiicomm. FeradaWii, et Dermitium ministratorem, deduobus
prssvionum. 34 et 36, et Cohjanitin in hunclocum,si supra h memoratis Regibus [qui nepotes Mureda-
plura cupis. cbi i vocitabantur, Baitanus fllius Mac-Erce, et
I
<x Regem hnncCruitheniorum Pictorum interpretatur Eochodius filius Domnailj in via sermocinari ubbc ;
riin riim /i>-
Colganus : verum Brudius tunc Pictos regebat. Oportet ad eos verba depromit : tiliuli, quare inaniterde Jlllll IIIUl/,-111

igitur hunc Regulum fuisse civitatis cujusdam aut his sic confabulamini^ Nam tlli ambo Reges, de abseru nun-
tiat
tructits tit velcirca Ultoniam, eorum qui sequenti capite quibus nunc sermocinainini, nuper ab inimicts de- ;

E
Itt. x Cruthinii vocantur, ct a Ptctis genus duxisse. capitati disperierunt. In hac quuque die aliqui de
Cetera quss de hac i>it<jnu ct his Regibus quxi'it disptt- Scotia k ;idvt'n(autes naut;e, luec eadem vobis de
tatqueColganus, apud tp&um lege si lubeat. tllis radioibunt RsgiDUs. Quod vsnerabihs vm v iti-

(3 Clocea campana, Belgis etiam Ktocke. Vide cinium eodem die de Hibernia navitores, ad looum,
Cangium, ZvDiermitio autcm videinfra num. 14. qui dicitur Muirbolc peradisi / pervenientes, supra-
y Hxc Aidam Regis Scoloi uin Albtensiuiu victorta, scriptis ejtis binis comitibus, sed eadera navi cura
quandonam relata stt, diversa variorum est sententia, .Sancto navigantibus, de iisdera interfectis Regibus
Colganus adhxret Usf&ro, quipag. 70*.) existimat prx- expletum. retulerunt!
lium hoc futsse Lettrrdfiise. iittno dxc coitimissum, 15 [Oengussiusm, filius Aidi Commani] de patria \iii.

juxta Annales Uilonienses. Sed cur id Miatorum voce- cumaliis duobus iratribus effugatus, ad Sanctuin in m
tur ab Adamnano, nnllibi produnt scriptores Hiberni, Britanniaperegrinantem exul venit. Cm benedi prstdtctt En-
gussium tunc
et ego divinandum relinquo. Forsitan non fuit eo prselio hasc de eo prophetizans sancto promit de pecfore exntem,
po-
superatns Rex Saxonum Occidentatium, ut existimare verba Hicjuvenis, defunctis ejus ceterisfratribus, stea fnltciUt
:

videntur Usserus aliique; sed rebeltes aliquot barbari, superstesremanens, multo est regnaturus inpatrta rognaturum,
qui similenomen sibi assumpserant. Sane videturAdam- tenipore, et inimici ejus coraiu ipso cadent : nec
nanus numero Sfiquenli, bellam Miatoruma bello Sa- tamen ipseunquam in manus tradetur inimicorum :

xonico distinguere. sed morte placida senex interamicos morietur. Quaa

5 Forsttan sexto post obitum S. Columbx anito, omnia, juxta Sancti verbum, plene sunt adimpleta.
Christi&OZ, cumRex Aidanus, contra sEdhilfridum Hic est Oengussius, cujus cognomentum Bronbachal.
Nordanhumbrorum Regem exercitum ducens ab eo , Alio in tempore, cura vir beatus in Scotia per ali-

victus fugatusque est, ut narrii Beda ttb. cap. 34. i quot demoraretur dies, ad supradictum Aidura n n
z Olnit Aidanus Rexanno %postbellum Deghsastan, [Slane, filium Dennitii Regis] ad se venientem, sic Atdum itimi-
setatis fere octogesimo. Nec tamen eidem immediatcsuc- prophetice locutus, ait Prtecavere debes, tili, :
(tmm reqnl w partem amis-
Eochodius-Buidhe, aliis Eugenius, sed
cessit ftltus tibi a Deo totius Hibernise regni prserogativam •
snrttm,
post breve imperium Kenneti-ker fttii Conal, vt habent t
narcimt' pi-iedfsMiiMtam, parricirlali facientc \)m ,in, F
in suo Scoti-Chronico Frondonus atque Georgius Bu~ amittas : nam quandoque illud commiseris, non
si

chananus, ex eisque Usserus. toto patris Regno, sed ejus aliqua parta, in gente
tua brevi frueris tempore. Qusa verba Sancti sio

CAPUT III. sunt expleta, secundum ejus vaticinationem : nam

post Suibneum, filium Columbani, dolo abeo inter-
De Regibus Prophetat, absentia
narrat, oc- fectum, non plus(ut fertur) quam quatuor aunis et
culta peccata revelat S. Colainba tribus mensibus, regni concessa potitus esl parte.
10 Alioitem in tempore [Rex Rodericus rilnis

Tothail o, qui in Petra Cloithe p regnavit] ut erai

D Jomnallus
lutnbam
u
in
a, tilius

Dorso-Cete
Aidi, adhuc puar
t> per nutritores
ad S. Co-
adductus
sancti viri amicus, aliquam ad
Lugbeum Moccumin^legationem
eum occultam
misit, scire\ ilens
per
Itoderitum
1,

'/

b plai Wa mort-
est : quem intueus percunctatur, inquiens; Cujus si ab intmicis esset trucidandus, an non? i\ vero
fitiurii;
Prxdlcit
Domnallum filius liie, quem adduxistis? Illis respondentibus, Lugbeus, a Sancto interrogatus de eodem rege, et
(hu ftlhltcr Hic est DomnallQs, tilius Aidi, qui ad te ideo per- regno, e( populo; et respondens quasi misertus,
regnaturum. ductus est, u t tua redeat benedictione ditatus. Quem dicit : Quid de illo qua hora ab
inquiris misero, qui
cum Sanctus benedixissetj continuo "ait Hic, et ; inimicis occidatur nullo modo scire potcst? San tus
super omiies suos fratres superstes erit, et Rex tuin deinde prpfaturNumquam iu manus tradetur
:

valde famosus; nec unquarn in manus inimicorum inimicorum sed insuasupersuamplumatiunculam

:

r morietur domo. Quod Sancti de Rege

tradetur, sed murte placida in senectute, et intra Roderico
domum suara, coram amicorum familiarium turba, vaticinium plene adimpletum est nam, juxta ver- :

super suum morietur Iectum. Quaaoronia, secundum morte placida

domo obitt. * Alio
bum ejtts, in stta
in Jnna
beati vaticraiuni viri, de eo vere adimpleta sunt. in tempore duo quidara plebeii, ad Sanctum,
Eudeni tempore Sanctus et in eodem loco, ad Scan- commorantem inaula, deveniunt quorum unus :

Jumi T. II 2G Meldanus
 202 VITA II S. COLUMBiE ABBATIS.
Meldanus nomine, de filio suo, qui prsesens erat, remiges, depositio velo valde perterriti, retro reversi, D
AIXTOAE Sanctum interrogat, qtiid ei esset futurum? Cui illam obortam ex motu fluctuationem vix belluino
AIVXMH
Sanctus sic profatur Nonne Sabbati dies hodierna
: evadere potuerunt Sanctique verbum recognoscen- :
untus
instantem est? filius tuusferia sexta in fine morietur septima- tes propheticum, admirabantur. Eadem quoque die
mortem. nae; octavaque die, hoc est Sabbato, hic sepelietur. Sanctus Baitheneo, x ad supra raemoratam insulam
Alter proinde plebeius, nomine Glasdereus, et ipse navigaturo, mane deeodem intimavitceto; inquiens, tfemriw Bat
de filio suo, quem ibidem secum habuit nihilominus Hac praaterita nocte media, cetus magnus de pro- theneo;
atterius diu- interrogans, talem Sancti nudit responsionem; Filius fundo maris se sublevavit, et inter Jonam et Ethi-
turnam vi-
tuus Krnanus suos videbit nepotes, et in hac insula cam insulara se hodie in euperficiem eriget a?quoris :
tam:
sepelietur. Quae omnia, secundura verbura Sancti, cui Baitbeneus respondens, infit Ego et illa bellua :

suis jdene temporibus expleta sunt. sub Dei potestate sumus. Sanctus; Vade, ait, in
17 Alio in tempore supra memoratum Colgium s pace fides tua in Christo te abhnc defendet peri-
;

xvn. Fiechrach or-

[Aidi Draignicha filium, a nep.Hibus culo. Baitheneus tum deinde a Sancto benedictione
occuitum ma- tum] apud se in.Iona commorantem insula, Sanctus accepta a portu enavigat
, transcursisque non :

trisprccatiim
de sua interrogat genitrice; si esset religiosa, an parvis ponti spatiis, ipse et socii cetum aspiciunt :
noscrns. jnbet
a fllto tnone- non. Cui ipse inquiens. ait; Bene moratam et bonaa perterritisque omnibus, ipse solus aequor et cetum
rU famse meum novi matrem. Sanctus tum sic prophe- ambabus manibus elevatis benedicit subintrepidus :
tice profatur; Mox Deo volente ad Scotiam profe- eodemque momento bellua magno se fluctui immer-
ctus, matrem diligentius de quodam suo prasgrandi gens, numquam deinceps eis apparuit.
pcccato interrrogato occnlto, quod nulli homiuura 19 Alio in tempore quidam Britanus (3 gente,
confiteri vult. Qui haec audiens obsecutus, ad Iliber- nepos Niath Talaiarc, benedici a Sancto petivit. cum xx
fl

in.ini emigravit, Proinde mater ab eo studiose inter* ceteris in mari eremum quaesituru^. Cui valedicens
Pattano lo-
rogata, quamlibet primule inficiens, tamen suum Sanctus, hoc de ipso propheticum protulit verbum. cum scputtu-
confessa est peccatum juxta Sancti indicationem
;
Hic homo, qui ad quoerendum in oceano desertum r *,
pcenitudinem agens, sanata; deque eo quod Sancto pergit, non in deserto conditus jacebit ; sed illo in
^
alteri mor/is
manifestum est, vakle mirata. Colgius vero ad San- loco sepelietur, ubi oves femina trans sepulcrum
slgmtm dat.
clum reversus, per aliquot dies apud eum commo- ejus minabtt. Idem itaque Baitanus, post longos per
ratus, de fine sui interroganstemporis, hoca Sancto ventesa circuitus a^quora, eremonon reperta ad pa-
audil responsum; In tuaquam amas patria, Prima- triam reversus, multis ibidem annis cujusdam cel-
rius alicujua ecclesiae per multos eris annos : et si lulas dominus y permansit, quae Scotice Lath-regin-
forte aliquando tuum videris pincernam, in ccena den dicitur iisdemque diebus accidit, quibus post
:

amicoruin ludentem, hauritoriumque ( in gyro per aliqua mortuus est in Roboreto Calcagi, ut, propter
collum torquentem, scito te mox in brevi moritu- hostilitatis incursum, vicina ad ejusdem loci eccle-
ruui. Cjuid plura? Ikcc eadeiu beati viri prophetatio siam plebecula cum mulieribus et parvulis confuge-
sic per omnia est adimpleta, quemadraodum deCoI- quadam die mulier deprehen-
ret; unde contigit, ut
gio est prophetata, Vir beatus quemdam de suis deretur aliqua, qua3 suasper ejusdem viriscpulcrum
Monachura, nomine Trenanum «, gente Mocuruntir, nuper sepulti oviculas rainabat. Et unus ex his, qui
JVavfgatvro Legatum ad Sootiam exire quadam praecepit die. viderant viris, sanctus Sacerdos ilixit; Nunc pro-
prmdlcit inve-
nicndum Qui hominia Dei obsecutus jussioni, navigationem phetia S. Columbae expleta est, multis prius divul-
so-
cium, parat festinus, unumque sibi deesse navigatorem gata annis. Qui utique supra meraoratus Presbyter,
coram Sancto queritur. Sanctus liaec consequenter inibi de Baitano enarrans retulit, Mailodrauus o
eidem respondens, sacro promit de pectore verba, nomine, Christi miles, gente Moeurin.
dicens Nautam quem tibi adhuc non suppetisse dicis,
; 20 Alio in tempore Sanctus ad Hinbinara e insu- xx
nunc invenire non possum vade in pace usque : ; lam pervenit, eademque prcecipit die, ut etiam
t
quoad Hiberniam pervenias, prosperos et seeundos Pcenitentibus '(,
aliqua cibi consohitio indulgeretur.
\, mnno
habebis ilatus quemdamque obvium videbis homi-
: Erat tunc ibi inter Pcenitentes quidam Nernanus, committe
nem eminus occursuruin, qui primus prae ceteris filius Carthur; qui a Sancto jussus, renuit oblatam dum ab eo

navia proram tuae tenebit in Scotia hiceritcomes : accipere consolatiimciilam qnem Sanctus his.com- f" anu >- :

itineris per aliquot in Hibernia dies; teque inde pellat verbis; Nemane, a me et Baitheneo indul-
revertentem ad nos usque comitabitur; vir a Deo tam non recipis aliquam refeetionis indnlgen-
elecfus, i|in in boc meo monasteno per umue reli- tiam tempus
1 quo cum furacibus furtivae
erit ,

quum tempus bene conversabitur. Quid plura? Tre- carnem insylva manducabis equ». II ic idem itaque
nanus aceipiens a Sancto benedictionem, plenis ve- postea ad seculum reversus, in saltu cuin furibus
lis per omnia transmeavit maria et ecce appropin- : talem comedens carnem. juxta verbum Sancti, de
quanli ad portum navicuhe Laisranus x Mocumoie craticula r, sumptam lignea, inventus esl.
citioFoccurrit, tenetque proram nautae recognos- : 21 tempure Fratres intempesta nocte
Alio in
eiini ipsum esse, de quo Sanetus prsedixerat. suscitat Sanctus, ad quos in ecc'esia congreeatos XXN '

j- -^ x, t> • Atnrntis
18 Quadam die, cum vir venerabilis in Jona de-
- ^ ..•
dicit Nunc Dnminum mtentius precemur:nam p a ,r(cirf*
:

moraretur insula, quidam frater Berachusj/nomine, hac in hora aliquod inauditum in mundo peccatum ei ineerti
'" " m
ad Ethicam sproponens insulam navigare, adSan- perpetratum est, pro quo valde timenda judicialis a,, ' ( t

attn t
oeeur- ctnm mane accedens, ab eo lienediei postulat. Quem vindicta. De quo peccato crastino die aliquibus
surum cetum,
sanctus intuilus, inquit; O tili, boilic intensius prse- paucis percilnctantibus intimavit, inquiens ; Post
caveto, ne Ethieam cursu
ad terram directo per paucos menses, eum Lugaido et nescientc, infelix ^

latius coneris transmeare pelagus, sed potius cir- ille homuncio ad Jonam perveniet insulam. Alia
cumiens minores secus naviges insulas ne videlicet ; itaque die Sanctus ad Diermitium, interjectis qui-
aliquo monstruoso pertenitus prodigio, vix inde busdam mensibus, priecipiens profatur ; Surge ci-
possis evadere. Qui a Sancto accepta benedietione tius : ecce Lugaidus appropinquat : dicque ei, ut
Becessit ; et navem conscendens Sancti verbum miseruin, queiu seeum in navi habet, in Muleain
quasi parvipendens transgreditur. Majora proinde t propellut insulam, ne hujus insulas cespitem cal- t

Ethici transmeans spatiapelagi, ipse et qui ibi ine- cet. Qui praecepto Sancti obsequitur ad mare ;

rant nautae, vident et ecce cetus mirae et immensce

; pergit, Lugaiduque adventanti omnia Saneti prose-
magnitudinis, se instar montis erigens, ora aperit quitur de infelici viro \erba. Quibus auditis ille
patula, nimis dentosa, supernatans. Tum proinde infelix. juravit, numquam se cibum cum aliis acce
pturum,
 DIE NONA JUNII. 203
pturum, nisi priiis Sanctum videret Columbara tur, s.rpiusque per decursum Itorum Actorum fit men- D
euraque alloqu.retur. Qute infelicis vcrba Diermi- tio (utpote. itno e.r primariis diicipulis, in cujus qremio a.xtohb
tius, ad Sanctura reversus, retulit. Quibus anditis Sanclus eipiravit) non audet determinure Coltjanns, A "A " N -

Sanctus ad portum perrexit; Baitheneoque, prolatis multum minus ego.

sacrte Scripturae testimoniis suggerenti, ut miseri h Supra, td est in lituh Capitis xn, ex quo verba
prjedlcit. ne- po?nitudo susciperetur, Sanctus consequenterinquit: desumpsi parentheti inclusa, ad eluctdandam narra-
pwnl-
glecta Baithenee, hic homo fratricidium in niodum tionem .

dam-
tentia.
nandum.
perpetravitCain, et cum sua matre moechatus est. i Murcdachus itaque filiot habu.it binos, Murcher-
Tum deinde miser in littore flexis genihus, leges tachum uuum, ex Erca Dalriedianorum Principts
rifpnitpntim expleturtim
pcenitentiao nrnmioit
no promisit,
P»\'n.ptiin_m [se
f
iiirt!» Ss^nnfi
juxta Sancti fi/,'„ lM« .'.... .j.-i
flia, Mac-Ercse dictum
rt _ n _.___
a quo Baitanus nepos, de ,

judicationera. Cui Sanctus ait ; Si duodecim annis quo hic agititr altcrum Domnaldum, ex quo Eocho-
:

inter Brittones, cura fletu et lacrymis poenitentiam diua. Occnbuemnt autem, ut aiunt Quatuor Magistri,
agens, nec ad Scotiam usque ad mortem reversus per Cronanum Kienactx Regem seu Principem inter-
fueris, forsan Deus peccato ignoscet |tuo. Haec di- fecti.
cens Sanctus, ad suos conversus, dicit ; Hic homo k Id est Hibemia, quo confirmatur, kanc prophe-
filius est perditionis, qui quam promisit poeniten- tiam a Sancto in Britannia cssc prolatam.
tiam non explebit : sed mox ad Scotiam reverte- 1 Portus aliquis Scotix Albicnsis, qui nunc quxre-
tur, ibique in breviab inimicis interficiendus per- retur frustra.
ibit. QuEe omnia, secundum Sancti prophetiam, ita m Omisi ex textu voculas duas, hic namque ; cum
contigerunt. Nara miser iisdem diebus ad Hiber- vicem illarum abunde supplerent verba titulit parenthesi
iiiam reversus, in regione quie vocatur Lea /., in inclusa, sinequibus fnstoria intelligi non poterat. Quis
mauus incidens inimicorum, trucidatus est. Hic de autem ille Oengussius, filius Aidi Commani? Colga-
nepotibus Turtrei X erat. nus legendum putat. Colmani : existmatque eum esse,
de quo Quatuor Magistri anno 616 ; sic dicnnt
ANNOTATA F. B. JEgussim, fUius ColmaniMagni, Princeps Austratium
Onellorum, Pnnceps seu Rex Mediae, obiit.Sed
id est
a Obiit Domnaldus, filius Aidi, post pntrem Rex qui dicitur Colmani intetiigendus esset Nepos.
filius
Hibernix, anno 642, juxta Usserum in indice Chro- Undc vero cognomentum Bromba-chal acceperit, relin-
nologico anno vcro 639, juxta Quatuor Magistros :
; quititr dtmnandum.
qni addunt, quod decesserit in Ardfothadh regione de n Dicitur hic Aidus Slane rcgnasse ab anno 594 ;

Tir-Aodha, post poenitentiae palmam. Integro enira et596, cum Subineum cognatum suum interfecissel
t
anno in sua letali mfirmitate, singulis diebus Domi- partem regni amisisse. Colmano Rimiedo cum ipso
nicis coramunione corporis Christi refectus, interiit. rcgnantc : </.//, ut 6O0
aiunt Quatnor Magistri, anno
De kis fides sit penes Auclores. ambo occubuerunt. Quod autem additnr, postquam
b Porsum-Cette, Hibernice Druim-cheat appel- sex. annis regnassent, de Aido Slane intelligi solum
latur, estque dicecesis Dorensis, in regione Ultonise poterit : cum Colmanus non amptius quatnor regna-
Kiennachta vitlyo dicta, in quacirca annum 586, in- verit.
quit Colganus, habita sunt celebria regni Comitia ,
o Hic ille Rodericus est, in Fita S. Kentigerni
qux Druymcettensia vocantur, quibus interfuit S. Co- 13 Jannarii num. 31 nominatus Rederic qui toto :

lumba, Aidus Ainmirei Fiiius Rex Hibernix , et Ai- corde quxrens Dominum, fidem Chrisli in regnum
danus filius Gaurani Rex Scotorum Albiensium , cum reparnre studebat, eumque tn ftnem S. Kentigernum
multis rcyni Principibus. ad sc invitavit.
c Severinui Ketennus libro% de Regibus Hibernix p De Petra Cloithe seu Alcluith, vide dicta in
refert,Scandulanum, Principera Ossoriae, ideo in Comment. pra-vto §. 2 a<l Acta S. Patrtai 17 Martii,
vinculis a Rege Aido detentum fuisse, quia refra- est enim ejusdem Sancti patria.
ctarius accusabatur in solvendo tributo, a majori- q Lugbeus Moc-Curain, cujus frater videtur fuisse
bus consueto Regibus Hiberniaa. Scd hxc cum
solvi Lugneus Mocumin, tle quo infra num. 54 ; forsitan
Chronologia Quatuor-Magistrorum non consentiunt, ex cognattone S. Brigidx aut Macomi Regis Hibernix.
Vide Colganum. Vide Colganum.
d Aidus, Filius Anmirei, filii Sedhna3;~postquam r Plumatiuncula, Lectulus plumis confertus aut
27 annis regnasset, occubuit in prselio de Dunbolg pulvinar : diminutivum a plumacium. Vide Can-
in Lagenia, per Branduhium Lageniae Regem m- gtum.
terfectus anno 594. Ita Quatuor-Magistri. s Qux parentesi inclust, ex titulo desttmpta suut.
e Impleta esse, nullits atius, quod sciam, Histori- De hoc Colgio seu Colgano, putat se egisse 20 Februa-
cus narravit. Snfftcit lamen Adamnani auctoritas , qui rii Colganus.
rci gestx fuit a>tatc proximus : siquidem, ut dixi t Hauritorium, instrumentum hauriendi, aut potius
Aidus fiints Anmnii anno 594 obiit : a quo tempore bibendi.
triginta Principatus stti annos inchoasse opurtet u De hoc Trenano egit Colganus<2Z Murtti.
Sca,ndt(inum, OssorixPrincipcm ; adcoquc Adamnani, x Inter dtversos L^isranos cognomines , quserit
qui seculo septimo floruit, penc attigisse tcmpora. Colganus, dc qtto Itic agatur, nec satts defintre valet.
f Difficilr nunc invenire, quis locus iste, vel in qua y De hoc Beracho, ttt Sattcto, existtmat se egisse
regionc fuerit, si tamen tttrinsque Rcgis mortem in Colgamts 5 Fcbntarii.
annum 563 aut ultra referre liceut cum Quaiuor-Ma- z Ethica insula, qitx lib. 3 vocatur ab Adamnnno
gistris, non dubitarem assercre, locum hunc in Picto- Terra-Ethica, versus Oricntem Septemtrionatem re-
rum regionibus fuisse. dc quibus Beda lib. 3 cap. 4, spectu I/iensis Insulx postta, insigni monastcrh' V
arduis atque horrentibus montium jugis ab Austra- Campo-itntge altisque p/uribus ornata, forsitan cadem
libus sunt regionibus sequestratae etc. cst, qux vulgo Heth-land. Latine Hethlandia a
g Fuit Laisranus Abbas Ilicnsis, mortitus anno Georgio Buccanano tn descriplione Scoti* pag. 39
601, juxla Qiiatuor-Miigi^tros. Co(i cum asserit Col- VOCatur, sexnginta nnltiana longa, et Itinc quandoque
ganus 16 Scptembris, juxta Tamlactense aliosque. Continens appelluta.
Diermitii vero coluntur varii apuii Htbcrnos Marttjro- a Baitheneus Itoc eodem die colitur. Vide Vitam
logos, prxscrtim 6 et 15 Jnnuarii, ac 2 Aitgusti. An cjus infra.
autcm aiiquo ex lns diebus colatitr iste, de quo hic agi- /3 Colganus quxrit, quis sit hic Baitanus inter
plures
 204 VITA II S. COLUMB^E ABBATIS.
pluren homonymos fnomcn enim gentis distinctivum proselytus, Aidanns e nomine, filius Fergnoi : qui,
AtMTnnF. omissum estj ipsum adi, nconjecturam cupis. ut fertur, dundecim annis Brendano ministravit
ADAUN. quia solits intutbitobat, aut Mocualti, vir valde religiosus qui ut advenit
y Cellnlx Domiitns, aut
:

quia paucorum Monachorum Prior erat. Cellula autem ejusdem diei, juxta verbum Sancti, jejunationem
Rath-reginden (ut legendum putat Colganus) est solvit. "
Quodam quoque die, quemdam ultra fre-

Dicscesis Verensis, secundum ejusdem Colgani opi- tum audiens clamitantem, Sanctus hoc profatur
nionem. modo Valde miserandus est ille clamitans homo,
;

9 Aiii legunt Moel-Odhranua . an. et quando qui aliquaad carnalia medicamenta petiturus per- advcnam pec-
catorem clto
fn/atur, inquirit Colganus, nihil certi afftrmans. tinentia, ad nos venit cui nppnrtunius erat veram montiu'iim,
:

Christi Miles, id esl Monachus, fuisse intelligitur. de peccatis liodie posnitudinem gerere : nam in

t Certum est Colgano, Hinbinara esse unam ex hujus fine heodomadis morietur. Quod verbum,
Jfebridibus, quamvis nunc nulla insula talis nominis qui iuerant prsesentes, advenienti misero intiraa-
extei ; tempore enim nomen illud in aiiud transit. runt. Sed ille parvijpendens, anceptis qure popo-
'C Pcenitentes intellige, qui posi grave peccatnm scerat, citius recessit ; et secundum Sancti pro-
in aiiquod monasterium ad tempus se subduxerant , pheticum verbum, ante finem ejusdem septimanae
majori prss reliquis austeritate macerantes sese. mortuus est.
r, Sumptam de craticula lignea cui supra carbo- . 24 Alio itidcm tempore Lugbeus, gente Moccu- WVIII
Ita-
nes carnem imposuerant, quia ferream non habebant min, cujus supra uvcntionem fecimns, quadam ad clvitatem
lix cailesti ig-
ad manum. Sanctum die post frugum veniens triturationem .
nc tlelelam,
Existimat Colganus hunc esse Lugaidum de nullo modo ejus faclem intueri potuit, miro super-

Tir Dacroebh, de quo agunt Hibernica Martyrologia fusam rubore valdeque pertimescens cito aufugit.
;

31 Januarii. Quem Sanctus complosis paulum manibus revocat.

t Uule&insula una Hebri&um, nunc Mula. Qui rever.sus a Sancto statim interrogatus, cur
,

x Est Regio septemtrionalis Ultoniss, comitatus ocyus aufugisset, hoc dedit responsum Ideo fugi, :

/Jinilrfmnisis. quia nimis pertimui, Ac post aliquod medium in-

1 Nepotes Turtrei, populi septemtrionalis Ulto- tervallum fiducialius agens, audet Sanctum inter-
ni:v, vulgo lli Tuirtre, fd est Nepotes Turlrei, reli- rogare, inquiens Numquid in hac hora tibi aliqua ;

querunt suum nomen parti Comitatus JSndromensis ,

formidabilis ostensa visio est? Cui Sanctus talem
tju.r ftiam iiiiiic Hi-tuirtre vocatur. Ita Colganus. dedit responsionem ultio nunc in : Tam terrifica

remota orbis parte peracta est. Qualis, ait juvenis,

dcque ca intra
CAPUT IV. vindicta, et in qua regione factal Sanctus tum sic annum
affore
profatur ? Sulfurea de ccelo flamma super Romani liunttum ;

De rebus levioris momenti prophetat mor- : juris civitatem, /"intra Italiae tcrminos sitam , hac
tem variis el poenam peccatorum pr#nun- hora effusa ferme millia virorum, excepto
est : tria

tiat. matrum puerorumque numero, disperierunt. Et

antequam praasens finiatur annus, Oallici nautaa, de

XXXIII,
0»
'uadam die Baitheneus a ad Sanctum accedens Galliarum provinciis adventantes, hsec eadem tibi

II
ail Necesse babeo, ut aliquis de Fratribus mecum
,* enarraliunt. Quaa verba post aliquot menses, veri-

Prophctice
Psalterium, quod scripsi percurrens emendet. , dica fuisse, sunt comprobata. Nam idem Lugbeus
novU unicutn Quo audito Sanctus sic profatur Cur hanc super : simul cnm sancto viro ad Caput regionisj pergens,
iii Psalterio nos infers sine causa molestiam ? nam in tuo hoc , nauclerum et nautam adventantis barcae interro-
mtnium,
de quo dieisj Psalterio, nec una superfiua reperie- gans, sic omnia illa de civitate cum civibus, ab eis
turlittera, nec aliadeesse, exceptaIvocaH,quce sola audit enarrata, quemadmodum a pra?dicabili viro
deest. Et sic toto perlecto Psalterio, sicul Sanctus ?un( pra^dicta. -
preedixerat, repertum, etexploratum est.*Quadam 25 Quadam brumali et valde frigida die, San- XXIX.
itidem die, ad focum in monasterio sedens, vidit Gtus magno molestatus mcsrore, flevit. Quem suus Monachos
Lugbeum b, gente Mocumin, eminus librum legen- ministrator Diermitius de causa interrogans moesti- suos nimto
tabore jnemi
tem ; cui repente ail Fili, precave aestimo enim, : tise, hoc ab eo responsum accpit N"ii iinn,<'rit'», :

Ubellum in
agitnni cii\ii- quotl quem lectitas liber, in aquae plenum sit casurus o filiole, ego hac hora contristor, meos videns
in
rttm, vasculura. Quod mox itacontigit: nam ille supra monachos , quos Laisranus nunc gravi fatigatos la-
memoratus juvenis, postaliquodbreve intervallum, bore in alicujus majoris domus fabrica molestat,
nd aliquam consurgens in raonasterip administra- quae mihi valde displicent. Mirum dictu Eodem !

tionem, verbi oblitus beati viri, quem sub axilla momento hora) Laisranus , habitans in monasterio
negligentius inolusit, subito in hydriam aqua re- Roboreti-campi ,
quodammodo coactus, et quasi
pletam cecidit liber. '
Alia inter haec die ultra quadam pyra intrinsecus succensus ,
jubet Mona-
ct quiescere
fretum c Jonsa insulaa clamatum est. Quem Sanctus, chos a labore cessare, aliquamque cibationum con- jussos :

sedens in tuguriolo tabulis suftulto, audiens clamo- solationem praeparari ct non solmn in eadem die ;
atramenta
rium stimn rem, dicit Homo, qui ultra clamitat fretum, nonest otiari , sed et in ceteris asperse tempestatis diebus
,-;
trten lum subtilis sensus : nam hodie mei corniculum atra- requiescere. Qnao verba ad Fratres consolatoria a
menti inclinans effundet. Quod verbum ejus mini- Laisrano dicta , Sanctus in spiritu audiens , flere
strator Diermitius audiens, paulisper ante januam cessavit : et mirabiliter gavisus ipse, in Jona in-
etans, gravem expectabat superventurum hospitem, sulacommanens, Fratribus, qui adpra;sens inerant,
ut corniculum defenderet : sed alia mox faciente dixit Et Laisranum monachorum benedixit con-
;

causa, inde recessit : et post ejus receseum hospes solatorem.

molestus supervenit , Sanctumque osculandum 26 Alio in tempore Sanctus, in cacuinine sedens
appotens, ora vestimenti inclinatum XXX.
efludit atra- montis, qui nostro huic monasterio eminus super-
advcnlrt
menti corniculum. eminet.ad suum ministratorem Diermitium con- hospllem
» 23 Alio itidem tempore tertise fcriaj Sanctus versus, profatus est dicens; Miror quare tardius panUentem
fratribus sicprofatur jCrastina quartaferiajejunare appropinquat qmedam de Scotia navi^ quae quem- ,

proponimus >l : sed tamen superveniente quodam . dam advehit sapientem virum qui in quodain faci- ;

fejunlum sot- molesto, consuetudinarium solvetur jejunium. Quod nore lacrymosam gerens pnenitudinem m<>\ adve- ;
i enrfi ni ('
ita ut Sancto praostensum est, accidit. Nam mane niet. Post proinde haud grande intervallum ad
i
,

bospills, cadeiu quarta leria, alius ultra fretum clamitabat Austrum prospiciens minister, velum navis videt
ad
 DIE NONA JUNII 205
ad portum propinquantis ;
quam cum Sancto adven 28 Cnm per aliquot dies in insula demoraretur D
tantem demonstraret, cito surgit inquiens Eamus , ; Scia n vir beatus . alicujus loci terrulam mari vici- v TOM i

proselyto obviam , cujus veram suseipit Christus nam /UM9UN

baculo percutiens, ad comites sic ait : Miruro
.

n
pcnitentiam. At vero Technanus h ile navi descen- dictn, o Filioli; Hodie in hac hujus loci terrula WXIII,
dens, Sancto ad portum pervenienti obvius occur- quidam gentilis senex, naturale per totam bonum Scnem, tptl

rit; cum fletu et lamento ante pedes ejus ingeni- custodiens vitam.et baptizabitur , et roorietur, et
tot .
vita le-
gem nnturx
culans flexis genibus, amarissime ingerauit; et co- sepelietur. Etecce, quasi post unius intervallura ii rnfli erat,
raiu omnibus qui ibidem inerant peccantias confi- , horee, navicula ad eumdera supervenit portum :

tetur suas. Sanctus tum cum eo pariter illacrymans, cujus in prora quidam advectus i

ad eum ait Surge flli et consolare

; dimissa , , : tus, Geonas o insulae Primarius cohortis : quem
sunt tua , quaa commisisti peccamma ; quia , sicut bini juvenes de aavi sublevantes, ante beati con-
scriptum est, Cor contritum et humiliatum Deus spectum viri deponunt. Qui statim, verbo Dei b dt lege Chri-
non spernit. Qui surgens gaudenter a Sancto sus- , Sancto per interpretem recepto credens , ab eo slt Instrult et

ceptus, ad Baitheneum, tunc temporis in Campo- baptizatus est : et posl expleta baptizationis mini- bapttzat,

Lunge i Praepositum commorantem, post aliquot steria, sicuti Sanctus propbetizavit, eodem in loco
XXXI est emissus dies , in pace commigrans. *
Abo in ibidemque socii, congesto lapi-
[uenter obiil ;

mortcm Cail- tempore binos mittens Monachos ad suum alium iliim aeervo. s-qvltonmt qui Im.l: <[;;, .

;
tittit su\
discipulit
Monachum, nomine Cailtanum, k (qui eodem tem- nitur raaritima; fluviusque ejusdem loci, iu quo
I,
pore Praepositus erat in cella, quae liodie ejus Fra- idem bapt.isma acceperat Dobur Art-Branani p
,

I tres Diuni l vocabulo vocltatur, stagno adhaerens usque ni hodiernum nominatus diem, ab accolis
Abffi fluminis^l haec per eosdem nuntios Sanctus vocitatur, ' Alio in tempore, trans Britanniae dor-
commendat verba Citoeuntes, ad Cailtanum pro-
: sum '/ iter agen , ali [uo in desertis i I
:ul
\wi\
perate; dicitoteque ei ut ad me sine ul)a veniat , li- ivj erto ; ibidem, juxta ali :uju marginem r vuli,
naviculam
morula. Qui verbo Sancti obsecuti exeuntes.et ad ura Sanctus
uii rantis, mansionem faciens ;

cellam Diuni pervenientes . suae legatiunculae qua- eadem nocte dormientes semisopore degustato , ,
ci nd\a '!>•"

litatem Cailtano intimaverunt qui eadem hora, suscitat comites, dicens; Nunc, nunc, cel ieattiiro
:

subducit
nullo demoratus modo, Sancti prosecutus legatos, foras exeuntes nostram, quara ultra rivum na^vicu-
E
ad eum in Jona insula commorantem, eorum itine- lam posuistis in domum huc citiu advebite et
. .

ris comes ceb riter pervenit. Quo viso Sanctus ad , in viciniore domuncula ponite. Qui continuo obe-
eum taliter locutus his compellat verbis Cail-
, : dientes, sicut eis praeceptum est fecerunt. i, ,

tane, bene fecisti ad me obedienter festinando : re- que iterura quiescentiBus Sanctus post quoddam ,

quiesce paulisper. Idcirco ad te invitandum misi intervallum silenter Diermitium pulsal inq ,

amans amicum, ut hic mecum vera finias obe-

in Nunc stans extra domum aspice, quid illo agitur
dientiavitae cursum tuae nam : ante hujus hebdoma- vicul . ubi prius posuisti naviculam. Qui Sancti
dis finem ad Pominum in pace transibis, Quibus praecepto i
bsecntus , domum egreditur : et i >pi-

auditis ,
gratias agens Deo , Sanctum lacrymans ciens, videt vicum flamma vastante totum c

exosculatus, ad hospitium, accepta ab eo I mari : reversusque ad Sanctum,quod ibidei

ctione ,
eademque subsecuta infirmatus
pergit : batur retulit. Sanctus proinde Fratribm , de quodam
nocte, juxta verbum Sancti, in eadem septimana ad narravit aemulu persecutore, qui easdem domus ea-
Christum Dominum emigravit. dem incenderal nocte.
27 Quadam Dominica die ultra sa?pe meroo- , 29 Quodam itidem die Sanctus in suo sedens ,

ratum clamatum est fretum quem audiens Sanctus : tuguriolo, Colgior eidera lectitanti juxtase, Pro-
:

clamorem ad Fratres, qui ibidem inerant Ite, ait,

, ; phetizans ait Nunc unura tenacem Primarium de
:

celeriter, peregrinosque, de longinqua venientes re- tuae Praepositis dioeceseos, daemones ad inferna ra-
giotie, ad nos Qui continuo ob-
ocyus adducite, piunt. At vero hoc andiens Colgius, tempus et ho-
seeuti adduxerunt hospites. Quos
transferantes , ram in tabula describens, post aliquot menses ad
Percgrinos Sanctus exosculatus, consequenter de causa per- patriam reversus, Gullanum filium Tachtin eodem
rcccns appul-
cunctatur itineris. Qui respondentes aiunt; Ut hoc horae momento obiisse, ab accolis ejus regionis per-
etiam anno apud te peregrinemur venimus. Quibus , cunctatus invenit quo vir beatus eidem a d»moni- ,

Sanctus hanc dedit responsionem Apud me ut : , bus raptum enarravit*. Alio in tempore supra rae- 1*

dicitis, spatio anni unius peregrinari non poteritis, moratus Presbyter Findchanus s, Christi i
XXXVI
nisi prius Monachicum promiseritis votum. Quod [illius monasterii fundator, quod Schotice Arti
qui inerant praesentes, valdemirati sunt, ad hospi- nuncupatur, in Ethica terra] Aidum cognomento
tes, eadem hora adventantes , dici. Ad quas Sancti Nigrura, regio genera ortum, Cruthinium /

ad procesuo •
verba senior respondens Frater, ait; Hoc in mente de Scotia ad Britanniain sub flericatus habitu se- I

nem suspiclt trregulari

propositum licet in hanc horam usque nullatenus eiini adduxit, ut in suo apud se monasterio per ali- \td\ ordi'
ut c i" morl-
tmos; habuerimus ; tamen tuum sequemur consilium , di- quod peregrinaretur annos qui scilicel Aidus : i

vinitus (ut credimus) inspiratum, Quid plura ? Eo- valde sanguinarius homo, et multorum fuerat truci-
dem borae momento oratorium cum Sancto ingres- dator, qui et, Diermitium filium yCerbuill, totius
si, devote flexis genibus votum moriachiale vove- Scotia; Kegnatorem Deo aiictore ordinatum, inter-
runt m. Sanctus tum deinde ad Fratres conversus, fecerat. Hic itaque idem Aidus, post aliquantum in
ait II
: duo proselyti, vivam Deo seipsns exhibentes
I peregrinatione transactum tempus, acoito Episcopo,
hostiam, longaque in brevi Cbristianse tempora quamvis nou recte, apud supradictum Findchanum
miliiia', complentes, hoc mox eodem mense ad Chri- Presbyter ordinatus est. Episcopus tamen uonausus
stum Dominum inpace transibunt. Quibus auditis, esl super caput ejus manum iroponere, nisi prius ]
I

ambo Fratres, gratias Deo agentes ad hospitium , idem Findchanus , Aidum carnaliter amans suam dextram prx- ,

tnorlturam,
deilnrti siint interjecti^que diebus septem senior
: . capiti ejus pro confirmatione imponeret dextram.
Frater ccepil infirmari, et endem peracta septimana Qufe tahs Ordinatio, cum postea sancto intimaretur
ad Dominiiiu migravit similiter et alter, post : viro, asgre tulit tum proinde hanc de illo Find- :

septem alios dies infirmatus, ejusdem in tine heb- chano, et de Aidn ordinato, formidabilem profatur
domadis ad Domiuum feliciter transit. Et sic, se- sententiam, inquiens Illa manus dextera, quam :

cundum Sancti veridicam prophetiam, intraejusdem Findehanus , contra fas et jus ecclesiasticum, super
mensis terminum, ambo praesentem finiunt vitam. caput filii perditionis imposuit, mox computrescet ;

et
 -206 VITA II S. COLUMB/E ABBATIS.
A et post raagnos dolorum cruciatus, ipsum in terra antiquitafem spectcs , scripsit in fine noni seculi , cen- D
M rORE i

sepelienda praicedet; et ipse post suam humatam tttm ut minimum annis untcquam Episcopi Civitatis-
ADAMN. sEmonenses srriberent. Est autem Istria Ita-
manum mullos superstes victurus est annos.
, per novor, se

OrdinatuB vero indebite Aidus, sicuti canis ad vo- licarum Provinciarum sub dominio Veneto una ; atque
niitnm iwertetur suum et ipse rursus sanguino- ,
hoc scnstt hic dicitttr Romani juris, id est, intra Italiae

lentus trucidator cxistet, et ad ultimum lancea ju- terminos sita fuisst civitas illa.

gulandus , de ligno in aquain cadens submersus , g Caput regionis quod sit vide infra Annotatione
morietur : talem multo prius terminum promeruit q. Barca autem navim significavil

vitffl , qui totius Ilegem trucidavit Scotiac. Quaa h Fechnanus hic, quisnam sit Samtus , et quando
beati vin prophetia, de utroque adiinpleta est. colatur quxrit Colgatius, ncc rerto definit : ego cxisti-

Nam Presbyteri Findehani dextera , per pugnum mo, nisi alta suppetant argumenta , eum nullo cultu

putrefacta, in tcrram eurn prsecessit; in illa se- publico coli.

.

| itdo finem pulta insula ,

quae Ommon nuncupatur : ipse vero, i Monastcrium Campi-Iunge est in Etltica , Brit-
in/rttct m pra
verbum Columbae, per multos post vixit tannis insula, ut dixi Cap. 3 Annot. z.
juxta S.
dictt.
annos :Niger solummodo nomine x
Aidus vero , k DiffwUe cst , ut fatclur Colijanus , rcpcrirc , qua
Presbyter, ad sua priora reversus scelera, dolo die colatur hic S. Cailtanus; suppomt enim ipsum
lancea trans6xus, de prora ratis in aquam lapsus coli. Xcc mirtim est plures esse Sanctos ejusdem no-

stagneam, disperiit y. minis, citm illud vcteri lingua Scotica Macilentum

siijnificet.

ANNOTATA F. B. 1 Diniaa legcndum videlur Colgano non Diuni : no-

mcn enim Diiinus Hibernicum non cst, scd Diraa. De
a 5. Columbm discipulus et successor , de quo flumine Aba nihil alibi reperio.
SSSpiUS- m Noial Colganus, emissam liic fwisse Professionem
b Dc hoc acttm Capile pr.rccdenti Annut. q. Rciigiosam, prxtermisso anno Probationis, Sane in
c CeHum videtur, Insulas illas, quas nunc Hebri- Vitis Sanctorum plnra hujus rei sitppetunt excmpla.
dcs vocamus, et quarnm una est Jona, antjustioribus Vt emm rccte ostendii Suarex Tom. 3 de Religione "
fi fltis seu wituariis ab invicem distingui , ut fat ile lib. 5 Cap. 12 a jure divino nuila probatio fuit requi-
trans fretum clamautem audire potuerit S. Columba. sita, sed solum humano ; antiquitus quidem ex usu
Jntelligitur autem clamor iste fuissc indicium alicujus, Utnlum aut prsescripto sanctorum Fundatorum , non
transvcln petentis. expresse determinato tempore, quamditt durare deheret.
(1 Ilinc apparet, inquit Colganus, quam vetus sit Alexander autem III sic integrum annum prxmitti
illo consuetudo jejunandi feria quarta, quam in hunc voluit, ut esset illo omisso Profcssio invalida , nisi Re-
usque diein videiuus in Hibernia servari. Sed mc- figio et Novilius consensu mutito abbreviari voluissent.
ram consuetudinem fuisse ritra prxceptum colligitur , Tandem Concilium Tridentinum scss. 25 Cap. 15 de
ex eo quud in gratiam hospitis solveretur. Vcrum
, sic sanxit, ut, quomodocumquc annns Pro-
Rcgularibus
succedente tcmpore non taulum in Monac/torum , bationis integcr omitterctur, Professio subsccuta esset

cluustris Ii.tc consnetudo pcrmansit ; sed per Mona- nulla

rhos JSpisCopos ad innnes fideles, pcr nnircrsam Bri- n Scia, insula Ilebridnm una, earumque maxima,
tanniam pmpaguta cst. Sane O-lo Episcopus Canlua- quadraginla duo tnillia passutim lonija , alibiocto, ali-
riensis, secuXo decimo ad tnedium vergente, constitu- bi duodecim lata. Ita Buccananus in descrijdione
tionU suse Cap. ant pnrcrpit in sua provincia , aut Scotir.
}>i nts prxceptum fuisse declaravit. o Hxc Insuia quamvis videatur esse Hebridum
e De duobus hic nominatis Monackis aut Sanctis, unn, nullibi tamen cjm mcntioncm rcperioapud Cambde-
Aiiiano et Brendano, varias adfert conjecturas Col- itum, uut Buchananiim : verosimililer , antiquo nomi-
ganui , ut a rcliquis ejusdem nominis eos discemat. ne obhterato.
Ipsum vide, si curiosut es. p Id es{ fluvius Art-Branani, erat enim hoc nomen
f Notherns, ad nonam JunH in elogio S. Cnlumba% Centurioni, inquit OdoneUus.
asserti Romanijuris civitatem, dt qun hic mentto, eam q Ilunc lorum, si qua elucidatione indiget, expla-
esse ad cujus ruderu Civitas nova Istrix , excitata nare polerit Georgius Buchanauus tn dcscriptione Sco-
est verosimiliter non dm onte seculum octavum, imo tiae, lib. 1 fol. 6 num. 70, ultra Cnapdaliam ad oc-
, :

p
octaro seculo , Caroli Magni tcmponbits. Sed longe cidentem hibernura excurrit Cantiera, hcc est Re-
cclebrtor quzstio est, quodnam nomen habuerit ista , gionis caput, Hibernia? occurrens, a qua modico
qu.v dirininis conflagravit ctvitas. Quidam voluit anli- freto dirimitur ipsa longior quam latior, adeo ar-
;

qunm AZmonam fuisse, cx Argonaulicis fabulis notam : ctis faucibus Cnapdaliaa conjungitur, ut vix mille
contra quem x^conlcbius Archidiuconus Carnxotim in- , passus expleant idque spatium nihil aliud quara
;

fcrwris dignum cruditissimo auctorc librum cdidit,

, arena adeo humilis, ut per eam naviculis tra-
sit,
quo antiquz sEmont.c nomen
suse Carniolix ct La- ductis nautse plerumque navigandi compendiura
bacensi cirttati vendicat.Argumcnta prsecipUQ paucit quaerant. Hanc attingit Lorna, Argatheliae adjacens,
perstricta invenies xxix Maji, ad translalionem S. e* usque ad Abriam pertingens, Regio plana nec
Marimi. Ne itaque actum agam ex eoiem solum , ii ^cunda, qua Grarapius mons humilior est, et
noto. in Istria a Plolomxo statui civitatem nomine magis pervius, Braid-Albin regio vocatur hoc est ;

Alvum, qnam idcm Schonlclnus c.iistiutnt fuissc eam, quasi altissimam Scotiee partem dicas; ac ubi ma-
ex cujus ciueribus nata est Civitas Nova. Nam Clu- xima pars illa attollitur, Drum Albin, id est Scotiae
verius testatur, se vidissc in mappa antiqua Gcogra- dorsum vocatur. Nec omnino sine "causa ex eo :

phica fluvw Quaeto intnsecatam Istrtam juxtaqite , enim dorso tiumina in utrumque mare decurrunt.
Prxtorium nomine Silvum ut autem vix dubium : r Hunc Colgium cxistimat Colganus coli 20 Fe-
vulrtnr , quin cursu temporis Quaetus in Quietus brnarii, et eadem die de illo egit, putatque ecclesix de
transicril , ita credibile est ; errore scribcutis Alvum Colgan nomen ab eo reiiclum. Nos de eo tunc egi-
liili

in Silvum transiisse. Adeoque in Istria , uhi nunc Ci- mus inler Prztermissos, vocatur in titulo capitis Col-
vitas Nova est Quietum fluvium, antiquitus Al-
ad gius filius Cellarch.
vum stetit ad Quaetum. Et hanc non Hunni non , Vitam S. Findechani dedit Colganus 11 Martii,
s
Sclavi, sed Deus ipse seculo sexto in justam peccatorum qua die a nobis de eo actum inter Ptwtermissos.
pumtionem evcrlit , teste Notkero ; cujus scriptoris si t Aidus hic, cognomento Niger, gente Cruthinius,
 DIE NONA JUNII. 207
a Quattwr-Magislris qtiandoque Rer Ultonise aut Dal- gentos passus, aliquando vero per octo, hoc est
mille D
laredix vocatur ; quo conftrmalur id quod dixi Annot. passus incomparabili elevata modo audiebatur.
, « ,:T0 "'
a ad capufi hujus libri, per Crmthiniutn, non Regem (Mirum dictu!) nec eorum, qui secum
in auribus
kum -

Piclorum fut vult Colganus) sed Reijulum quemdam in ecclesia stabant, vox ejus modum humana* vocis
Ulionix Dallarcdi.tve mtelligcndum. in clamoris granditate excedebat; sed tamen eadem
v Id est, filium Fergussii, cognomenlo Cerbuil. hora, qui ultra mille passuum longinquitatem
sta-
I iVoit moribus Presbyter , qnamvis valnle ordi- bant, sic clare eamdem audiebant vocem
, ut illos
nalus. quos canebat versiculos, etiam per singulas
possent
y Nou ergo a Fiaclma succcssore in prxtio cxsus distinguere sjllabas. Similiter autem ejus
vox in
est, ut eiistimasse viilenliirQnaluorMagistri, sedjussu aunlius prope et longe audicntium
personabat. Sed
forsan ipsius bello pelttits, victusque et in fuga agni- hoc miraculum de voce beati viri, non semper,
sed
tus, ne comprehenderelur, in aqms desiliil, et sub- raro accidisse comprobatur quod tamen sine di-
;

mersus est. vini Spiritus gratia nnllo modo

fieri potuisset. Sed
et illud non
tacenJum, quod aliquando de tali
est i l°n,e
CAPUT V. et incomparabili vocis ejus elevatione,
juxta Bru- '' i '"»'''""

dei a Regis munitionem, accidisse traditur. clare percipi-

Nam tur
Mia prophetici spiritus longe dissita cogno-
et
ipse Sanctus,cum paucis Fratribus. extra lie^is
scentis testimonia. munitionem, dum Vespertinales Det laudes ei mo e
celebraret, quidara Magi ad eos propius a.cedentes,
in quantum puterant, prohibere conabantur, ne de
XXXVIJ
I nter has prasdicabiles prophetici spiritus prophe- ore ipsorum divinae laudis sonus inter Gentile^
;m-
Discipuli a tationes, non abs re videtur etiam de quadam spi- diretur populos. Quo comperto. Sanctus
labore quadrage- el instar
rituali consolatione nostris conirnemorare litterulis,
redeuntes,
simum et quartum Psalmum deoantare eoepit mi- utrui
quam aliquando S. Columbae Monachi, spiritu ejus rumque in modum ita vox ejus iu aere eodem mo-
;