SNG HNH PHC - CHT BNH AN The Joy of Living - Dying in Peace

t Lai Lt Ma th 14 Dch: Chn Huyn ---o0o--Ngun http://thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 26-7-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
LI NGI DCH CHNG M U 1.- BN TM THANH TNH 2.- HC THEO BT THCH CA 3.- THC HNH THEO GIO PHP 4.- TU TP KHNG D 5.- HNH PHC - KH AU U DO CHNH TA 6.- HNH PHC DO LNG T BI 7.- BN CHT CA TM 8.- NIT BN TRONG TM 9.- CUC I QU GI CHNG I - TM TNH GIC 1.- THC S NGH NGI 2.- T BI V TR TU 3.- T DIU 4.- CON NG DIT KH 5.- NUI DNG TM BNH NG 6.- CHO V NHN 7.- TM TNH GIC K DIU CHNG 2 - CHT BNH AN 1.- SNG C NGHA 2.- SA SON CHO CI CHT: THC TP CHNH NIM 3.- SAU KHI CHT 4.- QUN TNG V CI CHT 5.- NG TI NGY MAI 6.- CI CHT TI BT NG

7.- NGHIP THIN L BN DUY NHT 8.- TIN TRNH CHT 9.- HNH L MANG THEO KHI CHT CHNG 3 - SNG C NGHA 1.- CHUYN HA TM THC 2.- BT U NGAY 3.- THIN NGHIP V C NGHIP CHNG TH 4 - CUC SNG TNH THC 1.- K TH L AI? 2.- IU PHC TM 3.- TM CHNH NIM 4.- THN VAY MN 5.- NGHA CUC I 6.- TA V NGI KHNG KHC CHNG 5 - NHN NHC 1.- V SAO SN HN? 2.- LO PHIN KHNG PHI L GII PHP 3.- CHUYN HA TM 4.- TU CHUYN NGHIP 5.- CI DANH HUYN O 6- THC TP HNH NHN NHC CHNG 6 - TINH TN 1.- VT THNG TNH LI BING 2.- TIN MNH V TIN PHT PHP 3.- MT TIN THN CA BT 4.- VT THNG PHIN NO 5.- T TIN V TINH TN 6.- NUI DNG NIM VUI CHNG 7 - HNH TR CA THIN GI 1.- CI VNG DANH LI CONG CONG 2.- TA DI TA TM NI VNG V 3.- MT MNG V HAM MUN 4.- NHT TM QUN TNG 5.- NGI VI TA TUY HAI M MT 6.- C NHN HAY CHNG SANH QUAN TRNG 7.- LNG T BI V LNG CHNG 8 - TR TU 1.- HIU BIT V V NG 2.- CHUYN M SANG NG 3.- BN PHP N 4.- TI NGUYN GIP I

---o0o---

LI NGI DCH
Khi no c duyn gp li c t Lai Lt Ma th 14, Chn Huyn s li nht tm nh l cm t v ha thn ca B Tt Qun Th m theo nghi thc Ty Tng: l phc xung cho tt c thn mng nm st trn mt t, tht lu. Tuy khng phi l hc tr trc tip theo truyn thng Pht gio ca ngi, nhng qua ba cun sch dch thut. Chn Huyn hc hi c nhiu iu tht ng knh qu, hn tt c nhng ht kim cng ln ca th gian. c t Lai Lt Ma cng nh qu thy Thanh T v Nht Hnh, hai v thy Chn Huyn may mn c trc tip hc hi, l nhng bc minh s ca nhn loi trong th k 20 v nhiu th k sau ny na. Chn Huyn xin xi u nh l ba v. n c v cng tn ca ba v li cho th gii hin ti v cho cc th h tng lai thc s khng th ngh bn. Con tht may mn v cng trong kip ny c theo hc vi qu ngi. Nu tm con cn cht cha nhng v minh, phin trc, th l do nghip d nng n khin cho s chuyn ha tm con cn qu yu. Nhng gio php m qu Thy ging dy, bng ngn t hay bng chnh cuc i ca qu ngi, u rt su xa, mnh mng m thc tin v cng... Con hy vng trong nhiu kip na, con s hnh tr tinh tn hn trn con ng gii thot. Do nhiu thin duyn, nht l nhng hng dn, khuyn khch t anh Chn Vn m Chn Huyn c th dch c ba cun sch ca c t Lai Lt Ma th 14. Cun u tin l "T do trong lu y" hay t truyn ca ngi, k chuyn t lc ngi mi c cng nhn l ha thn ca t Lai Lt Ma th 13, cho ti ngy sch c nh xut bn Harper n hnh bng ting Anh vi ta "Freedom in Exile". Ha s V nh ct cng lin lc vi nh xut bn quen thuc ca ng xin php cho Vn Ngh in sch dch ln u nm 1993 v ti bn ba ln ngay sau . Cun th nh, Chn Huyn cng c nh xut bn Parallax cho php dch, xut bn nm 1996. l nhng bi ghi li cuc hi lun gia c t Lai Lt Ma vi cc tm l gia Hoa K nm 1989 ti New Port, California; mt cuc hi lun quan trng m u cho nhiu i thoi v cm thng gia cc khoa hc gia u M v truyn thng tu tp chuyn ha ca Pht gio. Cun sch "World in Harmony" c dch l "Th gii ho ng" cng do nh Vn Ngh n hnh. Chn Huyn rt tri n ng V Thng Tit, gim c nh Vn Ngh, trng coi vic in n v pht hnh hai cun sch trn vi rt nhiu lng thng. Cun sch ny do hi Pht Hc Lng Cy Phong (Canada) xut bn, vi s ph gip pht hnh ca nh Vn Ngh. Cc bn trong nhm thin Lu

Chuyn (Toronro), cc nhm thin tp vng Nam California: N Hng, Php Vn, Khm Hng, Thin Tnh, Tam Ha v Anh o, cng nhiu thn hu cc ni khc gp cng c bng cch t mua trc mt s sch. Chn Huyn rt sung sng trc nhng h tr tch cc ca qu bn. Chn Huyn ring mnh xin thnh khn nhn li nu trong bn dch c an no khng sng sa hoc sai lm. c mong qu v c gi cao minh vui lng ch im v sa cha cho. Cng theo ngh ca Ban X Hi Lng Cy Phong, s tin bn sch d ra sau khi tr n ph v bu ph gi sch, tt c s c dng gip cc chng trnh gio dc tr em ngho v tht hc ti Vit Nam, trong c trng Mu Gio Gia Mn. Qu v c gi c xong cun sch v Sng Hnh Phc - Cht Bnh An ny, chc chn mi ngi s rt ta c t nhiu iu hu ch. Chng ta ai cng sng v ai cng s cht, mi ngi phi t tm ly phng cch mnh c th sng Hnh Phc, cht Bnh An. Xin cu nguyn ch Bt v B tt gia h cho tt c chng ta, ai cng c tinh tn, vng vng trn con ng gii thot. Sen bp xin tng ngi, Mt v Bt tng lai. Chn Huyn, knh Foutain Valley, Thng 10-1999. ---o0o---

CHNG M U
Ti xin tng nhng bi ging ny cho nhng ngi khng c th gi hc hi nhiu. Ti khng c g ni khc hn nhng chuyn ni trc y. Vy, xin qu v ng c sch ch c thm kin thc hay thm nhng t ng mi, m nn c gng dng nhng iu ti gii thch chuyn ha tm mnh. Nu ch nghe hoc c thi khng , qu v nn thc tp nhng g hc hi c, lun lun c gng p dng nhng iu vo cc sinh hot tm linh. Nh vy gio php mi c ch li thc s. Chnh Bt ni: "ng lm cc vic c, hy rn tu nhn tch c, lm iu lnh v chuyn i ton din tm thc mnh". l gio php Nh Lai. Chng ta nn nghe theo li Bt dy v trong thm tm tt c chng ta, khng

ai mun b au kh, ngi no cng mun sng hnh phc. Kh au l kt qu ca nhng hnh ng sai lm v bt thin, trong khi hnh phc l kt qu ca nhng hnh thin tt p. Tuy nhin, mun b iu xu lm iu tt, chng ta khng th ch thay i cch ni nng hoc hnh ng m chng ta ch c th lm c chuyn ny bng cch chuyn ha tm ca mnh. Trong i sng chng ta nn hnh ng mt cch thng minh, c mc ch v phi bit coi cc mc tiu c th thc hin c chng. Trong truyn thng tu hc Pht gio, mc tiu ca chng ti l t ti Nit bn tch tnh, ti qu v Bt. Loi ngi chng ta may mn c kh nng t ti cc mc tiu ny. Qu v Gic ng m chng ta tm kim chnh l s t do nh vt thot c nhng vng tng thiu t tm t. ---o0o--1.- BN TM THANH TNH Bn cht ca tm vn d thanh tnh, nhng cm xc bt an lm kh chng ta ch l nhng lm ln nht thi.Tuy th, chng ta khng th loi b nhng cm th tiu cc bng cch ct bt mt s t bo trong b no. K thut gii phu ti tn nht ngy nay cng khng th lm c chuyn ny. Cch duy nht l chng ta phi chuyn ha c tm ca chng ta. o Pht dy rng tm l nhn duyn chnh khin ta b lun hi. Nhng cng chnh tm li l ci duyn ln nht gip ta thot vng sanh t. S gii thot ny thc hin c khi ta kim sot c nhng ngh bt thin v pht huy c nhng t tng tch cc, hng thin. iu cn bit l cng vic chuyn i ny i hi s kin tr nhiu nm trng. Chng ta ng nn mong c kt qu tc thi. Hy ngh tng ti cc v thy ln trong qu kh. Qu ngi chu rt nhiu gian kh trong vic thc chng tu tp. Cuc i tu hnh ca Bt Thch Ca l tm gng ton thin nht cho chng ta. V lng t bi i vi chng sanh, Bt Thch Ca ra i trc y hn 2500 nm ti n . Ngi lt lng M l mt hong t. Ngay t khi cn nh, ngi c nhiu hiu bit v t bi. Ngi hiu rng bn cht ca chng ta l ai cng a sng hnh phc, khng ai mun b au kh. Kh au khng phi lc no cng do ngoi cnh a ti cho ta. Khng phi ch i km hoc b hn hn mi kh. Trong hai trng hp trn, chng ta c th t bo v, chng hn bng cch tch tr lng thc. Nhng nhng ni kh nh sanh, gi bnh cht l nhng ci kh lin h ti bn cht su xa ca dng i, th chng ta khng th gii quyt bng nhng iu kin ngoi bin c. Ngoi

ra chng ta cn c sn trong mnh mt ci tm khng thun ha, c th tip nhn mi vn rc ri. N cha ng nhiu t tng bt thin, tiu cc nh nghi ng, sn hn. Khi tm ta cn b nhng t tng tiu cc ny ba vy, th d ta c qun o la l mc, thc phm tuyt ho n, chng cng khng gip ta gii quyt c vn . Bt Thch Ca tm qun st nhng chuyn v qun tng v bn cht ca chnh cuc i ngi. Thy mi ngi u kh, ngi cng bit rng chng ta s d kh v c ci tm v k lut. Ngi thy rng tm ta chy nh th hoang n ni nhiu m ta mt ng. i din vi ci tm cht cha nhng au kh v kh khn ca con ngi, ngi dng tr tu tm xem phi chng c mt phng cch no gip cho ngi ta thot c nhng kh au ? Bt cho rng cuc sng i vng gi trong cung in khng phi l phng cch thot kh m c th n cn l mt tr ngi na. Vy nn ngi t b ht thy nhng tin nghi hong gia, k c lin h vi v con, sng cuc i ca k khng nh. Trong vic tm o, ngi hc vi nhiu v thy, lng nghe h dy d. Ngi hc c t nhiu t cc v thy ny, nhng khng ai a ra c con ng thot kh mt cch tuyt i. Ngi tu kh hnh rt nghim mt trong su nm. T b cuc i sung sng ca hong gia v tu kh hnh nhiu nm gip ngi c duyn pht trin tr tu trong khi thin qun. Ngi di gc cy B , ngi vt thot c tt c mi chng ngi v t c qu v Gic ng. Sau , ngi bt u ging dy, chuyn php lun, cn c vo nhng kinh nghim v s thc chng ca chnh mnh. ---o0o--2.- HC THEO BT THCH CA Khi ni v Bt, chng ta khng ni ti mt con ngi c tnh thc ngay t khi ra i. Bt bt u ging y nh chng ta. Ngi l mt con ngi bnh thng nh chng ta, cng nhn thy ci kh ca sanh, lo, bnh, t. Ngi cng c nhng t tng v cm th sng kh y nh chng ta. Nhng nh vo ch tu luyn quyt tm v kin tr, ngi t c nhng qu v tnh thc a ti tnh trng ton gic. Chng ta nn nhn ngi nh mt tm gng noi theo. Chng ta ra i vi t cch mt con ngi t do v may mn. D phi chu t nhiu kh au, chng ta vn may mn c tr thng minh, c s tnh thc khng khc g ai. Chng ta li c nghe nhng li ging dy thm su ca Bt, v hn na

cn c kh nng hiu c Pht php. T thi Bt Thch Ca ti nay, cc Pht t nhn Bt v cc t gii ca ngi nh nhng tin nhn ng noi gng. D chng ta sanh ra l mt con ngi bnh thng, chng ta cng nn rn li dng nhng duyn may qu bu ny trc khi cht thc chng phn no Pht php. Lm c vy, chng ta s khng cn s cht. Mt ngi tu tp gii c th cht bnh an khng hi tic g, v ngi x dng c tim nng ca h. Tri li, lm ngi m chng ta khng mang c du n tch cc no vo trong tm thc, ch lu gi nhng g phin trc, th chng ta lng ph i mnh. Gy au kh hay cht chc cho con ngi hay cc loi khc, ta ging nh loi qu ch chng ging ngi. Vy nn hy sng cho xng ng vi kip ngi, ng lm mt th ph hoi. ---o0o--3.- THC HNH THEO GIO PHP Trn th gii c khi ngi ta nhn danh tn gio gy ra chin tranh. Chuyn ny xy ra khi chng ta coi tn gio l mt th nhn hiu ch khng thc hnh theo gio php ca tn gio . Tu tp phn tm linh l mt phng cch gi gn k lut cho tm tr ta. Nu chng ta cho nhng t tng bt thin hng dn, khng bao gi chu gng sc chuyn ha chng; nu chng ta dng gio php lm cho t i tng trng hn, th gio php c th tr thnh mm mng ca chin tranh. Tri li, nu chng ta thc tp chuyn ha tm mnh, th khng bao gi n s l nguyn nhn gy ra xung t. C nhiu ngi ch ni gio php trn mi li. Thay v dng gio php tr kh nhng t tng bt thin ca mnh, h li nm ly n nh mt th ca ci m h l ch nhn. H dng gio php gy ra chin tranh hay thc y cc hot ng ph hoi khc. D l t theo o Pht, o n , o Thin Cha, Do Thi gio hay Hi gio, chng ta khng nn hi lng ch vi ci danh hiu m thi. iu quan trng l ta bit rt ta ra nhng thng ip c ging dy trong cc truyn thng tn gio khc nhau ny, chuyn i tm thc v k lut ca chng ta. Ni tm li, l con Bt chng ta nn noi gng Bt Thch Ca. ---o0o---

4.- TU TP KHNG D i khi suy ngm trn cuc i Bt Thch Ca, ti cm thy mc c. D gio php ca ngi c ging dy theo nhiu trnh khc nhau, nhng Bt trong lch s r rng kh tu trong su nm lin. iu ny chng t rng tm ta khng th c chuyn i bng cch ch ng, sng thoi mi v hng th nhng tin nghi. N cng chng t ta ch c th t o sau mt thi gian di tu luyn kh khn. Tht khng d g t ti mt trnh tm linh trong mt thi gian ngn hoc khi ta khng c gng. Ngay c Bt, ngi xng ra gio php m chng ta theo y, cng cn phi kh luyn nh th! Chng ta lm sao hy vng t c gic ng khi ta ch tu tp t nhiu v an vui vi s thanh thn? Nu c chuyn cc bc i s thi xa, ta thy rng h kh cng qun tng v thin tp trong n mt. H khng dng con ng tt no khc. Nu chng ta thc tm quy y Bt, ta phi nhn vo ngi nh tm gng noi theo. Mun kh cng tu luyn cng phi bit tu nh th no, khng phi c c gng kh cc l gic ng c. Trong o Bt, chng ta cn c nim tin v s tn ty, nht tm, nhng thm vo ta cng phi c tr tu sng sut na. D nhin ta c th t ti mt mc pht trin tinh thn no nh n lc v tn tm, nhng mun ti b gic, ta cn phi c tr tu. c th nui dng nhng c tnh v pht trin nhng tnh thin c sn, ta cn hiu l tr tu cng c nhiu trnh . iu quan trng l ta bit ch tm ta vo mt i tng ng qun chiu. Mt ngi thng minh nu khng c c hi, th anh hay ch ta cng khng c c hi dng tr tu ca mnh cho mt i tng thch hp. Mun c s hiu bit ln, ta cn tm nhng c hi c th p dng gio php vo i sng. Vy nn Bt khng dy ta ch cn c lng tin vo Bt l . u tin, Bt dy v T Diu ri cn c vo ngi ging dy theo nhiu trnh , a ra nhng phng cch khc nhau cho i chng hc theo. ---o0o--5.- HNH PHC - KH AU U DO CHNH TA Kinh in do Bt ging dy c dch ra ting Ty Tng gm trn 108 cun, chng t ngi ging dy rt nhiu. Nhiu kinh in cn cha c phin dch ra ngn ng Ty Tng na. Hc o ng hong, ta s c lng tin v c tr tu. Ta nn c gng hc cho hiu v hnh tr nhng li Bt dy, ta s pht trin c tr tu v lng t bi. Dn d ta s gi c k lut cho

tm mnh. Theo trit l Pht gio, chng ti khng tin rng mi s vt c hnh thnh hay ch ng bi nhng yu t bn ngoi. Chng ti cng khng tin nhng s vt c nhn duyn bt bin. Chng ti cho l hnh phc hay au kh l do chnh mnh to ra. Tnh cht ca cc hnh nghip chng ti lm ra ty thuc vo tnh trng ca tm thc mnh, ty tm c k lut hay khng m thi. Kh khn v au kh ti t ci tm v k lut. Vy nn, hnh phc tht s ngay trong tay ta. Chng ta t gnh ly trch nhim, chng ta khng th mong i ngi khc mang ti cho ta hnh phc. Mun c hnh phc, ta cn nhn bit nhng nguyn nhn to ra n, ri pht trin nhng ci duyn ny. Trong khi ta nhn din nhng nguyn nhn gy au kh, ri loi b chng i. Nu ta bit nn tp nhng g, nn b nhng g, th ta t nhin c sung sng. Cn nguyn ca au kh l v minh. V minh c ngha l quan nim sai lm v t ng. Tt c nhng kh au v lng chng ta gp u do quan nim sai lm ny. Vy nn khi ni rng Bt v lng t bi m loi tr mi t nim, c ngha l Bt do lng t bi lm li cho mun loi. Mun vy, ngi dy nhiu gio php c trnh khc nhau ta thot c v minh v nhng t tng bt thin. Ai hc theo ngi, hiu c chnh kin v thc tp c th s thot c kh. Chng ta knh ngng Bt Thch Ca v ngi dy ta nhng gio php thm diu nh th. ---o0o--6.- HNH PHC DO LNG T BI Bt l ni nng ta ng tin cy v ngi pht trin tm t bi v dng ht cuc i ngi nui dng tm . Trong i sng bnh thng cng vy, ngi ng tin hay khng l ngi c lng t bi hay khng. Khi mt ngi thiu lng t bi, th d h hc cao v thng minh, ta cng khng thch nng ta vo h. Hc gii khng , iu cn bn ca con ngi bit gip ch k khc chnh l lng t bi. Mt con gi c lng t bi hay c thin mun lm iu tt lnh cho ngi khc, th ta c th yn tm tin vo h. c tnh quan trng nht ca Bt l lng t - l mun mang li lc ti cho mun loi. V ngi pht trin c nhng tnh thin ni ngi, nn Bt c kh nng gii thch v s quan trng ca nhng c tnh . V ngi thc chng c nn ta c th nng ta vo ngi.

Bt Thch Ca, v sng lp ra o Bt, l con ngi vng chi, ton thin, ta c th nng ta vo ngi mt cch an ton. Nhng khng phi ch trng vo s ton thin ca ngi, ta cn phi thc tp theo gng Bt. Ta phi bit cch b nhng con ng bt thin i vo no thin. D khng c hc hi trc tip vi ngi, nhng nu chng ta hiu bit t nhiu v nhng gio php ny, th ta c th i u vi nhng kh khn v kh ly mt cch tt p hn. C tng tng c hai ngi cng gp mt vn . Ty theo h hiu o hay khng m h s c nhng thi v phng cch khc nhau ng x. Thay v lm gim bt kh ly, ngi khng bit o li lm cho tnh trng bt bt hn v gin hn, ghen t v.v... Con ngi c cht tnh thc v hiu bit, s c tinh thn ng x ci m hn, thng thn hn. Vi cht t hiu bit v Pht php v kinh nghim tu tp, d ta cha th chm dt mi kh au, ta cng c th i din vi chng mt cch d chu ri. Nh vy, nh gio php m chng ta c li lc trong i sng hng ngy. Cuc i v thng nh my ma thu. Sinh t ca mun loi c th coi nh nhng mn kch. Con ngi sinh ra, cht i no khc nhng vai tr cc ngh s ng tung ra v trn sn khu. V s v thng m chng ta khng th c an bnh. Ngy nay hy bit mnh may mn c lm ngi. So snh vi sc vt v qu d trong a ngc, i sng con ngi tht ng qu. Nhng d n ng qu ti u, chng ta ri cng s phi cht. Suy ngm v cuc i ngi ta t khi sanh ra ti lc cht i, ta khng thy c hnh phc trng cu v cng khng c an ton. Ngay s sanh cng km theo au kh. Sau l phi i din vi nhng vn nh bnh tt, gi nua, gp cnh bt nh hay khi khng t c nhng g mnh a thch. Mt vi vn ta phi i din nh chin tranh th do chnh con ngi gy ra. Nhng tu chung, khi no cn sng trong ci lun hi ny, khi no cn b nhng cm th phin no- mt th c dc xm nhp tm tr, th chng ta cn au kh, khng c hnh phc hay an bnh lu di. Tt c cc phn t ca cy c dc - tri, hoa, r, l v cnh - tt c u b cht c ngm v. V mi sinh hot ca chng ta u b nh hng bi nhng cm th xao ng ny, ta s sm mun gp vn v kh au. V bnh v cht l tnh cch t nhin ca i sng, ta khng nn ngc nhin khi b au m hay t vong. Nu khng thch bnh khng thch cht, vy th ta nn chm dt vng lun hi. Ta nn chm dt khng sanh ra trong ci ny

na. Khi no tham sn si cn trong ta th ta s gp cnh kh hoi hoi. Khi tm tr b phin trc ta khng th c bnh an. Cu hi quan trng l: lm sao cho ta dt c chng. ---o0o--7.- BN CHT CA TM Nhng cm xc phin trc khng phi l bn cht ca tm. V nu chng l tm th khi no tm c mt chng cng c mt. Khng phi vy. Th d mt ngi c th rt nng tnh, nhng u phi ngi ni nng sut ngy? Ngi kh thng i khi cng d chu ti ci. Vy nn, nhng cm xc phin no trong ta d rt mnh m, chng khng phi l nhng th dnh cht vo tm ta. Chng khng phi l tm. Phin no l do v minh. Ging nh kh nng tip xc c mt trn ton thn th ta. V minh xm nhp tt c nhng cm xc tiu cc trong ta. Khng c phin no no m khng lin h vi v minh.Vy th ta phi tm hiu v minh l g. chnh l tnh trng tiu cc ca tm gy ra tt c nhng phin no cho ta. N chnh l ci nhn a ta vo vng lun hi. D v minh hay chp ng rt mnh, nhng ch l mt tm thc sai lm. C nhng thnh t ca tm thin (gi l tm s thin), c th chng li vi tm v minh. Nu ta da vo chng, ta s nh c gc v minh. Bn cht ca tm l trong sng v tnh thc. Trong bn tm, khng c nhng phin no. ch l s che lp ci tm chn tht. Vy nn tm chn tht c th nh bt gc r ca v minh. Mt ngy no , ta s gic ng: tm ta trong sng tnh thc hon ton. ---o0o--8.- NIT BN TRONG TM Hin nay c th bn cha thc chng c lng tin tng vo nhng chn l ny. Nhng nu bn chu hc hi v p dng lun l, phn tch hc, bn s dn dn tin vo kh nng dt b c nhng cn tr ca tm. i cng, ta c th ni Nit bn chnh l d vng mt ca phin no, v ta c th t ti Nit bn ngay trong tm ta. V ta khng mun b kh v ta c th t ti Nit bn, ta cn qun tng v ci kh. Nu hiu c s lun hi v bn cht ca kh, ta s tu tp Gii, nh v Tu. Khi thy vt g p ti u, ta hiu rng n c tnh cht gy kh au. c hng khi mun t ti cnh gii Nit Bn, ta nn c mun t c mt cnh i tt p hn trong tng lai. Trc , ta phi bit qu trng cuc i hin ti, nu khng bit cch sng sao cho pht trin c lng t bi, th c l ta chng cn bn ti

chuyn t ti i sng tt p hn sau ny. V ta c th thot vng sanh t, nn iu cn bn l ta phi tu hc lm hin l Pht tnh. Mun nui dng hng ny, ta nn qun chiu v s khao kht hnh phc v ght kh au ca mi loi cng nh mi ngi. Vy mi chng ta u nn pht nguyn gip tt c chng sanh t ti qu v Pht. Mun t ti mc tiu , ta cn thc tp con ng gii thot. Kinh in ni ti quy y Bt, Php v Tng c gic ng. Ni chung chng ta c th nng ta vo nhiu phng php. Khi b nng chy, ta nng vo bng mt ca cy. Khi i ta nh ti thc phm. Tng t nh vy, khi mun c li lc nht thi, ta c th nng ta vo cc thn quyn a phng. Trong cc tn gio khc nhau, chng ta thy nhiu gio php nng ta. Trong o Bt, Nit bn tch tnh hay tnh trng thot kh tuyt i, chnh l ni ta nng ta. Nit Bn hay trng thi an lc ha bnh l g? D chng ta khng thch au kh, ta vn c kh v tm ta b nhng phin no chim ng. Do ci tm khng k lut ny m ta tch ly nhng cm th tiu cc. Tm v k lut chnh l nguyn nhn ca phin no. Nu ta dt b c nguyn nhn ny,ta s t ti trng thi dt kh, gi l gii thot hay Nit bn, l hnh phc trng cu. Do ta nng vo Pht php. c th tht s dt kh, ta phi i theo chnh o. Ta cn nui dng nhng tnh thin trong ta. Khi u, ta ch nhn bit rng tm ta l i tng ca ngu si, thin kin v lm ln. Khi s hiu bit v bn cht cc php ca ta tng tin, ta s nghi ng, tm hiu mi s vt c t tnh ring chng? Ta s dn d hiu rng nhng i tng trc y ta thy hon ton tt p m ta m thch, thc s chng c bn cht ring trong t thn chng hay chng? Tng t nh vy, nhng g lm ta gin d c t tnh c lp khng? Cng quen thuc vi nhng suy ngm ny, ta cng tin su vo s hiu bit v thc chng. Kt qu l ta s c kh nng pht trin tr tu v thc chng v t tnh Khng ca mi s vt. Chuyn ny y nh thp ln mt ngn n sng ti ni ti tm. Nhng khng c ngha l chng ta c th gic ng c ngay, vt thot v minh tc th nh khi ta bt ngn n in. Pht huy nhng tnh thin trong tm phi c thi gian, t t mi lm c. Nhng tn gio khc c nhiu phng php pht trin tnh thng v lng bc i, nhng khng c truyn thng tm linh no gii thch rng mi s vt trng rng, rng vn php u nng vo nhau (tng tc, tng nhp). Ch

c o Bt cho rng ta s c gii thot khi hiu c tnh Khng, bn cht tht s ca vn vt. Vy nn ch c Bt, Php, Tng l tam bo xng ng cho nhng ai mong c gii thot nn nng ta vo. c Bn S Thch Ca Mu Ni dy chng ta nh vy. Ta quy y nng vo Pht, Php, Tng ging nh ta khng cn li no khc i. C nhiu loi tn ngng. Trong nim tin tng sng lng, trong lnh ta qu trng tnh thin ca Bt, Php, Tng. Ri ti lng tin v tn nhim v tn tm khao kht mun c gng t ti nhng qu v ging nh tam bo. Nu ta c gng nh vy, chc chn kip sau ta s kh hn. Khi ta tu tp hng ngy, lc cht ta s khng nui tic chi na. iu quan trng lc lm chung lm sao ta gi c thin tm v nhng hng thin, trong lnh. Bn c th thc hin c iu y v bn tu tp trong i sng hng ngy. Nu ta tnh thc c khi sp la i v hng tm ta v ng thin, chc chn khi ti sanh, bn s ti c ch tt p hn. ---o0o--9.- CUC I QU GI Hc hi v cc trnh gic ng v cc gio php a ti tnh trng hng thin l iu rt li ch cho tm ta. Khi hc, ta s c gng lm theo nhng bi ging v chc chn s tin b v tinh thn, c th i ti gic ng. ng ngh rng mnh khng c thng minh hc hnh nh vy. Ch b qua nhng c hi c hc hi gio php ko l mt dp may. Mi loi chng sanh, k c loi su b, cng c cho l c Pht tnh. Loi ngi chng ta may mn c kh nng hiu c Pht php. Khi nghe hay c v gio php, rn p dng hiu c nhng tnh bt thin v lm hin l c trong tm nhng tnh thin. Nu ta khng nhn thy c nhng khuyt im ca mnh, ta khng th tin b c. Ngi ta thng nh vy, khi khng ch c bit, ta khng th nhn ra c nhng li lm ca chnh mnh. Ta thng hay ku ca rng ta khng lm g sai quy ht. T xt mnh l chuyn ti quan trng. Ta c thi quen sng m khng hay bit mnh lm nhng g. Ta phi lm sao lm tn v p ca tm ln. Ti khng c nhiu kinh nghim lm, ch bit cht t thi, nhng ti bo m vi bn rng chng ta c th lm c nh vy. Chng ta thy cuc i qu gia v cng v ta c t do v nhiu may mn. Nhng chuyn ny khng ko di mi mi. Sm mun g ta s phi i din vi ci cht. Nu b a vo kip t hn, ta kh c c hi gp Pht php. Ta

s b au kh trin min. Chng ta rt cn tu tp ngay c th bo tn c nhng tnh thin, loi tr tnh c, trong hin ti v tng lai. Nh vy chng ta s thc chng c t nhiu con ng thot kh. Hiu r iu ny, ta s bit n Bt, ngi thy c gi tr v ng tin bit bao. Ta cng s hiu thm c gio php ca ngi. c sinh ra trong hon cnh tt hn, lm ngi hay lm thn cng cha . Khi no ta cha dt b c phin no trong tm, ta vn cha thc chng c an lc v hnh phc vnh cu. Khi hiu cht nh v chnh o v con ng thot kh, ta s bit c cc i lc ca phin no mnh ra sao v s gii thot l c tht. T , ta s nui dng hng mun t ti Nit bn, thot c mi ni kh. Nhng nh th cng cha , ta phi i xa hn, nui lng mong c gip cho tt c chng sanh u thot kh. Ti ging v nhng kinh nghim ca ring ti, ngh rng nh vy c li ch cho cc bn nht. Chng ta tu hc th nn nhn xa. Ta khi u vi mt cn bn vng vng, xy dng mt ci g c gi tr tm linh. D nhin ta cn thi gian, nhng khi bt u bit nhn xa v c gng lin tc, ta s t t t c vi kt qu. D qu v Pht l chuyn xa vi, nhng khi thc tp hng ny, ta nn bt u trn cn bn . Cui cng ta cng c th t ti gic ng. c th thc tp, ta phi bit lm g v lm cch no, nn ta cn nghe hay c nhng bi ging nh vy. ---o0o---

CHNG I - TM TNH GIC

o Bt t trng tm vo s tm hiu ni tm v thc tp pht trin n. Theo quan im Pht gio hc hay dy Pht php khng phi l chuyn thun l thuyt. Chng ta hc hay dy Pht php cho ci tm v k lut ca ta vo khun php. Nh vy ta s nh thc c Pht tnh trong ta. Ta c kh nng dp ht nhng chng ngi trong tm v kt qu l ta t ti nhng huyn nng phi thng. Ti rt sung sng khi thy nhiu ngi khng phi l Pht t, nhng vn mun hc o Pht. Nhng trit thuyt ca cc truyn thng khc nhau trong Pht gio c th thch hp vi nhng kh nng v nhu cu d bit ca mi ngi. Tt c nhng gio php khc bit ny u c chung mc ch l gip cho con ngi hng thin hn, sng cuc i tt p hn. Vy nn, cc tn gio hi ha vi nhau l iu v cng quan trng. Mun vy, chng ta cn phu hiu nhau r hn.

y l gio php ca Bt, trc ht chng ta hy tng hai cu k quy y Pht, Php v Tng: Cho n khi c gic ng, Con xin nguyn lun nng ta vo Bt, Php v Tng. y l gio php i tha, nhm gip cho tt c mi loi u c gii thot. Chng ta c hai cu k sau y ni v s nui dng tm tnh gic: Vi thnh c v nghe nhng li ging php ny, Xin cho con c chng ng tt c chng sanh. Tm tnh gic l c mong t c qu v Pht gii thot chng sanh khi cnh kh au. Mun pht trin tm tnh gic, chng ta phi thin tp ch khng phi ch pht trin bng cch suy tng, mong c v cu nguyn. Khng phi ch hiu sung bng tinh thn l c. Cng khng phi ch cn c Pht cho l xong. Ta ch c th t ti gic ng hay tnh gic bng thin qun su xa v trng k. Mun duy tr thin qun vo tm tnh gic, ta cn bit ti nhng li ch khi ta bit nui dng n. Ta phi c mong cu rt ln, mong trau di c ci gic tm ny, cm thy nh l mt nhu cu thc bch. Nu ta thin tp mt cch thch th, ta s d thnh cng hn. ngh cao qu mun chng sanh s em li kt qu rt tt. cng l duyn chnh yu mang li cho ta hnh phc, kin cng v thnh cng i. Khi tm ta y nghi ng v xu c, t nhin ta s cho rng ngi khc ngh by v mnh. Lin h gia ta v ngi khc nhum y nhng tng bt thin ny. a s trng hp, chng a ta vo con ng au kh. iu t nhin. Vy nn, ngay trong cuc i ny, ta cng v tha th cng sung sng. Cng sn hn c c, ta cng km an vui. D ta i kim hnh phc cho chnh mnh hay cho ngi khc, d cho ta tm cu an lc ngn hay di hn, ta u cn c lng t bi cao qu. Tng t nh vy, khi mun c lm ngi hay thn linh, mun c thnh cng trong nhng kip sau, ta phi pht trin thin tm. c ti sanh trong iu kin tt p hn chnh l hu qu ca s tu tp, chng hn nh thc tp gii khng st sanh. Thc vy, c sanh ra trong cnh gii tt hn l nh lm nhng vic thin nh king st hi, khng trm cp, thc hnh mi iu lnh (thp thin): sanh (khng st hi); b th (khng trm cp), v gi lng oan chnh (khng dm dc); ni li chn tht, ni li ha gii (khng ni di, khng ly gin); ni li nh nhn, ni iu xc thc (khng ni li c c, th l v ba t); khng tham lam m rng lng gip

ngi khc v gi c chnh kin. Chng ta gom gp nhng duyn lnh c th c ti sanh tt p bng cch ngng lm nhng thnh ng c hi cho k khc. Cn bn ca chuyn ny l ta phi c lng nhn i i vi h. ---o0o--1.- THC S NGH NGI Khi gp bc s, chng ta thng c khuyn nn ngh ngi. Nhng ngh ngi ngha l g? Ngh khng phi l ch nm di trn ging, m cn c ngha l lm cho tm thn c thoi mi. D y s c gii thch hay khng, khi ng khuyn ta nn ngh ngi th c ngha l ta cn c thoi mi, th dn v tinh thn, khng lo u na, ch khng phi ch cn cho c th ngng hot ng. Tinh thn ta ch c thoi mi khi ta c nhng cm ngh v thi lc quan. Khi tm tr ta cn b nhng cm th tiu cc, phin mun ch ng, th khng th no thoi mi c. Vy, ngay trong chuyn sc khe, khi ta c yu cu ngh ngi cng c ngha l ta cn c lng nhn i, v l cch tt nht ta khng b u lo. V nhng duyn do nh th nn mi ln Atisha (v hin gi n ) gp ai, ng ta cng hi: "Tm bn c bnh an khng?" Cng nh ngy nay chng ta cho nhau: "Bn c khe khng?" (How are you?). Ngi khng hi ngi i thoi coi h c lng tt hay khng, nhng mun hi coi h sng ngy nh th no? Cu hi ny c tnh cch su xa hn, ti ngh cu hi ca ngi khng phi ch c tnh cch tn gio. Ngi mun hi "Bn ngh ngi c khe khon khng?" ging nh chng ta hi "Bn ng ngon khng?" v ngh khe chnh l kt qu ca tm tt lnh. ---o0o--2.- T BI V TR TU D nhin ta cn nui dng thin tm, nhng lm cch no, l vn . Trong vic tu luyn tm thc c thin tm, ta cn c chnh nim hay tm tnh gic v l hnh thc ti ho, ti thng ca thin tm. l ci tm thin v bin, c b tc thm bng tr tu. Kinh in ging v tm tnh gic, cho l mt tm thc c hnh thnh do hai c vng: mun phc v tha nhn v mong t ti qu v Pht. Th no l b tc bi tr tu hay tm hiu bit? Ta xt ti ci tm mun nng ta vo Bt l mt thc th ti thng, c mi c tnh v hon ton t do. Hoc ta ch coi Bt l mt v thn linh qu bu thing ling. iu

ny ty theo lng tin ca mnh. C ngi ch xin nng ta vo Bt sau khi phn tch, tm hiu v bn cht ca Bt, v s hin hu c th c ca ngi. Sau khi nghin cu nh vy, ta tin Bt c th l mt nhn vt c thc. Ta hiu bn cht ca ngi, l ngi c tm ton thin v t do tuyt i, khng b vng bn vo mt rng buc no. Khi hiu v Bt, v mt con ngi tnh thc ton din nh th, chng ta hon ton tin tng quay v nng ta ngi. Nim tin ny mnh m v kin c hn l ch c tn tm tn gio m thi. Nui dng tm tnh gic cng tng t nh vy. C th c nhng v B Tt cha hiu r v tnh Khng, nhng tm h khao kht p ng c mi c nguyn ca chng sanh. Do c vng , h c th ny sinh ra tm mun t o gip mi ngi v mi loi. Nhng thng khi ni ti tm tnh gic, ta ni ti nguyn mun tm hiu coi c th chm dt c kh au cho i chng khng, v nu c th nn lm cch no gip chng sanh dt kh. Cn c vo cc t tng , ta xt ti ngha ca s gic ng, theo hai iu sau y: - T bi nhm vo chng sanh. - Tr tu ch vo gic ng. Khi chng ta nui dng tm cao qu mong c gic ng gip chng sanh, v bit ta c th t ti trnh , th tm ta tr nn huyn diu v kin cng. S khc bit s rt ln lao khi tm t bi c tr tu h tr. Bnh thng khi nhn vo chng sanh khn kh, ta sanh ra mt tm nim rt mnh lit mun gip h kh, v ta khng chu ni nhng cnh au lng . Nhng nu ta nhn v phn tch su hn ta s hiu v u m h kh v bit h c kh nng nui dng nhng yu t dit kh ca chnh h. Ta c th nhn ra nhng iu trong ngi kia nhng chnh h th b bn lon trc cc s kin v khng bit cch pht hin nhng yu t tch cc ni trn. Ta c th nhn thy ngi kia khng nhng ang b au kh m cn ang b vng vo nhng hnh nghip bt thin na. H ang b lm lc, hng vo nhng hnh s gy ra au kh lin tc trong tng lai. Chng ta s khi ln nhng tm nim t bi, thng xt chng sanh khi nhn r kh nng thot kh ca h m v u m, h cha nhn ra con ng c. Cng ging nh khi ta thy mt con ngi c th gii quyt vn ca h mt cch d dng m h khng lm ni v u m hay v thiu sng

kin. Nhn thy ngi khc ang kh, ta nn bit rng h cng ging mnh, khng h mun b kh. Ta pht khi c mong: "Nu s au kh ny chm dt c th hay lm, cu xin cho ni kh sm chm dt!" Khi ta bit con ng v nhng phng cch thot kh, th nhn ngi kia ta cng thy thng xt h nhiu hn. Khi tu tp c tm tnh gic, chng ta nn c hai mc tiu: mong t ti qu v Bt v mong c cho ngi khc. Tm tnh gic hng v tha nhn, khng ch lo cho mnh m mun gip ngi, l lng t bi. Mun nui dng tm t bi ch tht, ta khng nhng cn quan tm ti nhng ngi ang au kh, m cn cn coi h nh nhng con ngi d thng, d mn na. ng thi ta phi c kh nng nhn thu bn cht kh au ca h. Mun nhn din r rng nhng nim au ni kh, trc ht ta hy ngh ti nhng kinh nghim mnh tri qua. Nhn din theo cch d dng hn. Chng ta thng ngh lng t bi v quyt tm thot khi lun hi kh no nh hai mt ca mt ng tin. Qun tng v nhng kh au ca mnh v tp x b chng i l v ta c quyt tm mun c gii thot. Khi ta mong gip ngi khc c kh, l ta ang nui dng tm t bi. ---o0o--3.- T DIU Nn tng ca s gii thot khi kh au l gio php T Diu . y l cn bn quan trng nht trong Pht php. T Diu c th chia lm hai phn: Kh v Tp l nhng nguyn nhn v cc h qu ca nhng cm th bt an m ta mun thot ly. Diu v o l nhng con ng ton din cho nhng hnh nghip trong tng lai. Nu khng hc v khng i theo con ng ny, m ch qun v hai s tht u (Kh v Tp), th chng ta tht s t trng pht mnh. Th l ta c thoi mi hng i thi c l cn tt hn. Ch ngh tng v ci kh m thi th ngh lm g? Khi ta c khuyn nn ngh v Kh l v do , ta s bit cch thot c kh. Qun v kh ta c quyt tm vt kh, c t do. V th, gio l T diu rt quan trng. gip chng ta thin qun v ci kh, ta nn bit c ba ci kh khc nhau. Trc ht kh v b au n, kh v s thay i v thng v nhng ci kh trn y khi sinh sng. Kh v au n l do nhng vn v phin trc trong cuc i. Kh v v thng lin qua ti nhng hnh phc gi tm m chng ta mong cu. Nhng th hnh phc ny chng tn khng c lu

bn. Nhng nim vui thay i v tr thnh ni kh rt mau, nn ta gi chng l nhng ci kh v v thng. Cn bn cc loi kh trn u l thuc v ci thn t i, lin h ti nghip bo v cc cm th phin no. Do m sinh ra nhng nguyn nhn khin ta ti sanh lin tc trong ci lun hi. Vy nn chng ta khng th trnh c kh, khi cn sinh hot trong cuc i. ---o0o--4.- CON NG DIT KH Mi s tht trong T u c th c gii thch cn c vo bn du n ca Pht php: v thng, kh, khng v v ng. S vt no do nhn duyn m thnh cng u do nhn duyn m thay i v hoi dit. V bn cht ca nhn duyn cng l v thng, thay i tng pht giy, nn chng to ra kh no. l nguyn nhn ca kh. Khi qun v nhng tp hp m chng ta gi l thn v tm, ta s hiu chng u c bn cht v thng. N thay i theo tng giy tng pht v l mt sn phm ty thuc vo nhiu nhn duyn m ci duyn chnh l v minh. Thn tm ta gm nhng tp hp - sn phm ca v minh - nn ta c th hiu rng bn cht ca n l kh. Khi qun chiu v s v thng , ta s hiu rng v minh l nhn duyn chnh ca s tp hp ng un trong thn tm ta. Khi cn l sn phm ca v minh, th d ta sinh ra trong hnh tng no, ta cng s b hoi dit. D xu hay p, to hay nh, thn ta ri cng i thay. Khi hiu thu c iu ny th ta s khng cn b kh chu v nhng kh khn nho nh na. Ta s hiu l khi no cha thot c nhng rng buc ca phin no, th ta cha th c chn hnh phc. Ta phi luyn tm nh vy. Khi thc tp theo li ny, ta s thy nhng phin no, bt an mi chnh l k th thc s ca ta. Tim n lng l trong tm thc ta t lc no, chng ch mang li cho ta kh au. Khi nhn din, bit chng l k th th ta c th khi s chng tr chng mt cch hu hiu. Cc i s Ty Tng thi Kadampa (th k 12 v 13) thng dy: "Khi b nhng k th phin no bp v chng qu mnh, ta ch c cch nghin rng chng li m thi, ng chu thua chng". Mt khc ta nn nui dng tm chn ght nhng cm th bt an . Ta cng cn hiu l khi no cn v minh, ta khng th no c hnh phc chn tht. Vn l ta c th loi b c v minh chng? Dit ch cho ta rt r rng phng cch thot c v minh . Bt ging v th ba (s dit

kh) ny rt r. Ai cng c Pht tnh - ny c hai ngha: trc ht, nhng lm li do tm u v v minh; th hai Pht tnh l th ta c th t c. Khi qun v t duy v hai iu ny, ta thy dit kh l chuyn c th thc hin. V th nn ta pht sanh tm nguyn t ti gii thot, Nit bn. Khi tm thy nhng khuyt im trong vng lun hi, ta c th tm c mt li sng no khc hay chng? Mt khi ta bit c Nit bn,ta s khi tm mun t ti . Tm bt an l cn tr chnh cho s gii thot ca ta. Vy nn ta nhn tm bt an nh k th chnh v ta s mun chin u thng n. Trong thc t, lc u ta kh m chin u v ngn chn k th ny. V chnh phm ca bt an l v minh, mun ht bt an, ta phi ngn chn c v minh. Yu t duy nht khin ta thng v minh l s hiu bit v v ng. c tr hu v v ng, khng phi ta ch cn hiu n hoc thnh thong t duy v ngha ca v ng m ta phi nht tm qun chiu v n, cng nh qun v Khng. Ta phi c ci thy chn thc th mi t t tng bc loi b c nhng cm th bt an. Tm li, ta cn thin qun v tp lm quen vi ci nhn v ng trong mt thi gian di. Mun nui dng ci thy v v ng, ta cn thc tp c nh. Nn tng ca s thc tp ny l phi trnh hnh s mt cch bt thin. Trc khi chng chi vi cc cm th bt an, ta cn phng nhng hnh s tiu cc. Tch ly nhng nghip xu y s khin ta b nhng cm th bt an thng tr. Nhng c nghip do tm bt an a y c th tm thy trong mi hnh ng sai quy nh: trm cp, git hi, t dm (nghip thn) v ni di, li hai chiu, m tiu, ni th (khu nghip); sau l t kin, mun hi ngi v tham m ( nghip). Khi ta c c nguy phm vo mt trong mi iu bt thin ny, ta phi bit km ch v tm cch ha gii n. Nh tu tp theo thp thin chng hn. Mun vy, ta phi tin thuyt nhn qu v nghip bo. Nu ta gy nhn xu, th s gt qu xu. Khi lm nhng vic c bn cht tt, th kt qu l ta c an vui. Cng tin thuyt "nhn no qu ny", ta cng tu tp gii v lnh xa nhng con ng bt thin. c sanh ta trong kip ngi l mt s c c nht v hn hu. Ta cng ging nh cc sinh vt khc, nhng con ngi c bit hn v c tr thng minh v khn ngoan. Khi hiu rng kip ngi ng qu v c gi tr, ta s bit dng tr khn ca mnh i vo chnh o. Khi hiu bit v nhng kt qu xu ca mi iu bt thin, ta s hiu v sao nhng vic c l sai

tri. Lm nhng vic bt thin , ta s b ti sanh vo cnh kh nh b a lm sc sanh chng hn. Bn c nhn nhng loi vt th thy. Khng mun b nh chng, ta phi trnh cc nghip d. Tu tm nh vy, t t ta s nhn din c kh au v c quyt tm gii thot. Mt khi ta hiu r c nhng ni kh ang lm mnh phin no, ta c th thay i i tng, tp nhn vo n nh nhn vo ci kh ca mt ngi khc vy. Ri ta tp luyn tm, mong em phc lc ti cho cc chng sanh. Nhng ngi ang au kh khng phi l khng lin h g vi ta. Hnh phc tng lai ca ta ty thuc ni h rt nhiu. Nui dng tm v tha mong cho chng sanh c li lc l mt iu tuyt diu. Ngay c khi ta cn theo ui mc tiu ring nhng nu tm ta c mong c gip ch chng sanh th ta li t c mc tiu ca mnh l hn. Nui dng lng v tha c li nh vy. Chuyn tin khi ta cn bit l chng sanh v ta u c lin h v chng c chi phn bit. ---o0o--5.- NUI DNG TM BNH NG Chng ta nn luyn tm ta lun lun nhn chng sanh nh nhng sinh vt gn gi v d thng. Chng ta nn bt u bng cch qun bnh ng. Ta thng cm thy gn cn vi nhng ngi thn thuc nh b con, bn b. Nhng ngi ta khng a c xp vo loi k th v ta cm thy xa cch vi h. T d nh ngi Ty Tng chng ti khi nghe v nhng cnh kh au, nhng thm kch ni qu hng th chng ti cng nhau ti cha cu nguyn. Nhng khi nghe tin Trung Hoa b l lt, th thay v cu nguyn cho cc nn nhn, c khi chng ti li vui mng. y l ci tm phn bit cn tu sa. Thc tp s bnh ng l sa thi khng cn bng k trn. Nhng ngi bn chng ta by gi cha chc l thn hu ca ta trong cc kip trc. H cng c khi l k th. Nhng ngi ta coi l k th ngy nay cng vy. H c th l bng hu. Ta khng c l do chnh ng khi tm phn bit. Theo i s Gungthang, ngay trong cuc i ny, mt ngi bn ta coi l thn nht, cng c th tr thnh k th khi h l ni mt cu sai tri. Nhng ngi khi trc l bn, sau c th tr thnh k th v ngc li. Chng ta ai cng thy nh vy. Thi phn bit ny cn c loi tr, v n cn c trn s tham m v gin hn. R nht l khi ngi kia i thi th ta cng thay i. Mt khc nu ta cm thy gn gi vi cc chng sanh khc khng k ti a v ca h th d h i thi , ta cng vn vy thi. Khi ni ti bn b hay b con, ta thng ni "bn ti, b con ti". Ta nhn

mnh ti lin h c tnh cch rng buc. Ta nn cn thn i vi s phn bit ny. Khi no cn tm phn bit, bn khng c kh nng thy mi chng sanh u bnh ng. l l do khin ta nn qun chiu thy rng bn thn nht ca ta trong i trc c th nay l k th. Mt khi ta nui dng c ci tm bnh ng vi mi chng sanh, ta s c kh nng hiu c lng tt ca h. Vy thi, k th tht s ca ta chnh l ci tm bt an ch khng phi l nhng con ngi ang au kh v b phin no nm u. Mun nui dng tm t bi, ta nn hiu r v s khc nhau gia cc loi au kh. Ta thng pht tm t bi ngay khi nhn thy nhng ngi tn tt hay thn th ang b au n. Nhng khi thy ngi kh gi hay c hc, thay v thng xt, ta thng ghen tc v mun tranh ua vi h. iu ny chng t tm t bi ca ta c tnh cch phn bit v khng hon ho, v ta khng hiu c nhng au kh trong tm ca tt c chng sanh. Ta cn phi nhn bit tm bt an trong ta chnh l k th tht s ca mnh. Bit nh vy, ta s hiu c nhng kh au do phin no gy ra trong tm mi ngi khc. Ta cn pht khi v nui dng lng t bi i vi tt c chng sanh. Gi lin h gn gi vi mt nhm ngi m ta coi l bn hay b con, ch l s vng mc, khng phi do lng t bi ch thc. V kt qu ca nhng rng buc l kh au. Vy nn ta cn nui dng tm bnh ng i vi ngi khc, khng b rng buc, gin hn, khng b tm phn bit lm cho ta mt t do. Bc th hai l ta coi ht thy mi ngi u l quyn thuc. Hu nh ai cng tng lin h vi ta, c th l m ta chng hn trong qu kh. Trong tng lai, chc chn h cng s tr thnh bn hay b con ca ta na. Trong bi cnh , ta hy nn nh ti s t t ca h, nh lng m i vi con vy. Sau ta nui dng tm X, thy ta bnh ng vi chng sanh. Ai cng nh ta, ch mong c hnh phc v thot cnh kh au. Khi luyn cho tm ta ngh nh th ri, ta s thy mnh khng th phn bit thng nhm ny ght nhm kia na. Ta qun chiu thy c lng tt ca mun loi, lun mang phc li ti cho ngi khc mt cch trc tip hay gin tip, khng phi ch gip cho b con m l gip ht thy mi ngi. Trong cuc sng ca loi ngi chng ta lin h vi nhau rt nhiu. Ta c hng kt qu cng trnh do bao nhiu ngi khc lm ra. Hng ha do th lp rp trong cc xng, cc nguyn liu do th o t hm m; ngay khi c hay nghe nhng li ging ny, ta cng nh n bao nhiu bn lm vic. Nh h chu cc m ta c hng, c bit ti Pht php v nhng phng cch nui dng tm tnh gic.

Ngay c chuyn t ti qu v Bt, ta cng phi nh vo lng tt ca chng sanh. Nh nh vy, ta s thy gn cn vi mun loi. Ta s thy chng sanh lc no cng t t c. ---o0o--6.- CHO V NHN Qun tng ti lng tt ca chng sanh, ta cng nh ngh ti thi v k nhiu lm li ca ta v nhng phc li do lng v tha em li. Khi hiu c nhng li hi ca hai thi tri ngc ny, ta s khi tm mun trao i a v ca ta vi ngi khc. Cho ti nay, ta lun coi trng mnh hn ht. Nay ta thay i, quan tm ti ngi khc v coi mi ngi u ng qu. Trc nay ta coi nh tha nhn. Nay ta nhn ra l lm hi lng ngi khc quan trng hn v nhu cu c nhn ta khng c g ng k. l cch tu hon chuyn mnh vo a v ngi khc. Khi ta hun tp tm ta nh vy, th d cho mi ngi sng hay c x cch no, ta cng vn thy h d thng. l cn bn ca php tu cho v nhn. Do tnh thng m ta cho - ngha l hin tng hnh phc v tnh thin ca ta cho ngi. Do lng t bi m ta nhn - ngha l nhn ht vo mnh nhng kh au v tnh c ca ngi khc. Tu tp nh vy, ta nui dng tm thc trch nhim mt cch mnh lit. Ta tu tp nh th c th em phc li ti cho ngi khc. Khi chng ta c th t ti Nit bn trong tm ta, ta s thy ngi khc cng c c hi nh ta vy. V ta khi tm mong c gip cho ton th chng sanh c ti Nit bn. Trc tin, ta phi t ti gic ng, l iu kin duy nht gip chng sanh. Mc tiu ca s gic ng l ta mun gip cho chng sanh t o. iu ny i hi mt s cam kt vng chc v can trng, mt ci tm tnh gic. Cng nui dng tm mun mang phc li ti cho chng sanh, ta cng c ha bnh v hnh phc trong t thn. Khi c ha bnh trong ta ri, ta c nhiu kh nng hn trong s ng gp hnh phc cho ngi khc. Chuyn ha tm thc c thi tch cc chnh l nhn duyn cho ta hnh phc trong nhiu kip tng lai. N cng gip cho ta thoi mi, can cng v c tinh thn cao. i vi ti, ti c gng gi c tm lun lc quan bng cch hc v hnh theo chnh o. Khi gp vn , ti gii quyt n d hn v ti lun nh v hiu i l b kh. Khi bit rng mi s u tn hoi v s au

kh cng vy, ti s khng mt nim tin. V tt nhin khng bao gi ti ngh ti chuyn t hy dit. Gio php thc s gip ch chng ta trong i sng. Nay ti hn su mi tui, v ti thu thp kinh nghim c th ni mt cch t tin rng Pht php rt hu hiu v thch hp cho nhiu ngi. Nu cc bn thnh khn thc hnh cc nguyn l ca gio php ny th chc chn n s gip bn trong i sng hin ti cng nh trong cc i sau. Tu tp rt c ch cho bn v tt c chng sanh. N gip chng ta bit cch bo v v sng ha hp vi mi sinh. Khng phi v gio php hu dng thi xa m nay khng cn hp thi na. Tri li n rt kh c, rt hp vi thi i ny. Khi ngi ta khuyn bn nn thc tp theo Pht php khng phi ch v mun gi li mt truyn thng c. D sao, khi c v hc v o Bt, ta cng ng gp nhiu cho truyn thng ny. Nhng khi thc tp bn c th to nn mt gi tr tm linh no cho tm thc bn. Khi ngi ta ng gp vo vic xy cha hay dng thp, ngi ta ngh l mnh ang thc hnh Pht php. Nhng s hc hi v tu tp quan trng hn nhiu, v kt qu trn tm linh c th ko di sang nhiu di sau. Nhng cng trnh xy ct bn ngoi c th tn li cng thi gian. Nhng g ta xy dng trong tm s cn li lu bn hn nhiu. Chuyn quan trng hn ht l ta phi sa son chnh ta c th sng hu dng trong i ny v c c hi tu tp trong cc i sau. Sau na, ta phi hiu c rng, nhng s kh au phin no trong ta u do k ni th, l ci tm bt an mang ti. Khi nhng cm th bt an cn ng tr trong tm thc ta th ta khng th c hnh phc. Ta c th lm ch nhiu phng tin, nhng chng c bn cht ph du, nn chng khng th em cho ta hnh phc vnh cu. Ta khng nn ch ch ti cc i sau m ngay by gi phi lm sao dt b c cc phin trc. Vi thi ny, ta mi mong t ti s gii thot t do, dt ti Nit bn, ra khi lun hi. Ta c th pht tm rng ln hn l s mong cu gii thot cho ring mnh: l tm mong cho ht thy chng sanh c gii thot. S tu tp ny ging nh tr i hc: bt u l trng mu gio, ri ln tiu, trung hc... mc tiu ngy cng ln hn. l cch xy dng nhng gi tr cho tm mnh. Ta luyn tm thay i thi hin ti v k vi thi t bi ngh ti chng sanh. ---o0o---

7.- TM TNH GIC K DIU c lm mt con ngi t do v may mn tht l qu, v ta c c hi nui dng tm tnh gic. C c hi tt m khng bit dng th tht ng tic. Khng c loi no hn loi ngi trong kh nng to phc li. Nhng khng phi ngi no cng c t do thc hnh Pht php v c phc gp c Pht php. Su b hay cc th vt u khng c nhng may mn ny. Ch c nhng ngi sanh sng ni c gio php ca Bt mi c nh vy. Trn th gii ny c hn nm t ngi. Bao nhiu thnh ph c c nh hng ca Pht php hay s quan tm t nhin ca con ngi i vi ng loi? So vi cc loi sinh vt khc, loi ngi hin din rt t. Trong nhng ngi c c tin tn gio cn nh na v trong s cc tn , s ngi c lng t bi i vi nhn loi li cng t i. Nhng con ngi nh vy rt kh tm, v khng d hi cc nhn duyn cho h hin hu. Bn ng bao gi ngh l mnh khng c kh nng tu tp nghim chnh hay nui dng cc c tnh. Bt k tui no, trnh thng minh ra sao, so vi loi vt th chng ta u c th thc hnh Pht php c d dng. Ngay c khi gi yu hay b tn tt ta vn c tr khn, ng nn ch. Ngi tr cng nn hng hi. Ta c nhn vo cuc i nhng hin gi tu chng c phn khi. Cc v ny lm li mnh li ngi bit bao nhiu. Chng ta nn theo gng h. Khi c c hi qu gi c lm mt con ngi t do v may mn, nu ta khng lm c chuyn g hu ch th trong tng lai, ta s kh c lm ngi. Ngn ng Ty Tng c cu ni rng, mun tu tp nhng tnh thin th kh nh la ko xe ln i cao, trong khi mun vng vo cc hot ng bt thin th d nh ci xe tut dc vy. Ta c khuynh hng lm nhng chuyn bt thin ngay c khi ta ngh l khng nn. Khi ngh mnh l mt tng s, hay l mt Pht t thun thnh ca Mt tng, ta vn c th thiu hng hi trong vic tu tp. Nhiu tnh thin ta khng tp c v n b nhng tng bt thin lm gin on, khin n tr nn mng manh. Mt nh chp trong m en cho ta thong thy cnh vt chung quanh trong giy lt. Ta gp Pht php cng kh khn v ngn ngi nh vy thi. Cc thin tnh ca ta yu km v s tu tp v hnh tr khng mnh, trong khi cc tnh bt thin th y quyn php v xut hin lin tc. Vy ta phi ht sc c gng nui dng nhng tnh tt.

Ch c tm chnh nim a ta ti gic ng l c kh nng dit tr c nhng nghip d. Sau hng h sa s qun chiu hiu xem iu g c li ch nht cho chng sanh, Bt Thch Ca cho bit iu chnh l tm tnh gic hay tm chnh nim. Ch Bt trong qu kh nui dng tm chnh nim gip cho chng sanh ht kh. Qu ngi tu tp, to bao nhiu cng c v cui cng t ti gic ng. Mi v iu tu chng v thy chnh nim chnh l th c li ch nht cho tt c mi loi. l ci tm trch nhim gip mi loi c c cc tnh thin, n cng gip cho chng sanh c ha bnh v hnh phc. D l mi tu tp hay sp t ti Pht tnh, tt c u ty vo vo s pht trin tm tnh gic. Trong cuc i bnh thng, lng v tha mong phc li cho ngi khc cng rt qu gi. Khi ta c thi tch cc mun t mnh v ngi, ta c kh nng gieo trng nhng ht ging hnh phc cho mi chng sinh v gi c ha hp vi thin nhin. Mt con ngi sng cc nh mt con ch trong ci lun hi, khi c c tm tnh gic, th lp tc c coi l B tt. Ngi v tri u phi knh trng con ngi . Tm tnh gic ging nh mt th nc ngt c th bin st thnh vng. l v khi ta c chnh nim, cc hnh vi bn ngoi nh ni nng, hnh s ca ta u c chuyn ha. Nhng tnh thin khc ca ta ging nh cy chui, ch c mt chm tri ri b tn li, trong khi chnh nim ging nh mt th cy nh tri, lin tip kt tri khng bao gi ngng. Nh vo tm tnh gic ny, chng ta s sm c gii thot khi kh au, s hi. Tm tnh gic cng l tm mong cu ht thy chng sanh u c gic ng. N hin din trong ta ta c th gip chng sanh kh no. Mun pht trin n, ta phi nhn ra l mi loi u c cng bn cht vi ta. Ai cng mong c hnh phc thot c au kh. Bn cht tm h cng l th nh sng trong tro nh tm ta. Nhng chng ngi ca h ch nht thi v ngu nhin. Ti khng ni rng h khng b chng ngi, v chng cng nh bn cht ton thin v kh nng ot ti qu Bt ca tm thc h, tt c u c t khi thy. Bnh thng ta b chng ngi v v minh nn khng gic ng c, nhng khi ta loi b c nhng ngn che ny th tm ta s nhn thu mi s. Tm kim hnh phc, vt thot kh au l quyn t nhin ca mi chng sanh. Chng ta c c hi ngang nhau trong vic ny. Khi so snh hnh phc ca tp th vi hnh phc ca mt c nhn, ta thy ngay tp th quan trng hn nhiu. Hiu vy, ta bit ta nn i tm kim ngun gc hnh phc cho mun loi.

Khi ni mun mang chng sanh ti Nit bn, ta hiu chuyn ny khng th lm bng cch dng ca ci hay thn lc c nhn. Ta ch c th ch cho h con ng chnh o i ti Nit bn m thi. Mun lm th, chng ta phi kinh qua nhng on ng . Nu khng c kinh nghim thc chng, chng ta khng gip c bao nhiu. Tm tnh gic hay chnh nim tht k diu v ng trn qu nh ngc nh ng, trn ht mi tm khc. Ch t c tm c nhiu phc bu ri. Ngay trong ci lun hi, n mang cho ta nhiu kt qu tt nh tm hn c bnh an, sng ha hp vi mi sinh. Khi chnh nim tr thnh ng c to ra cc hnh nghip, th phc bu s tip tc tun trn. Nu ta hnh tr B tt o, th ngun n phc s lin tc h tr ta khng bao gi dt. Ch nguyn sanh tt hn s cng dng ch Pht, nn hnh ng cu gip chng sanh cn tt p hn na. Chng ta c th hi ti sao khi chng sanh mong thot kh v c hnh phc, ta li khng cho h t c gng? Cu tr li l tuy h s kh, nhng h lun lun chy theo n. Tuy h mong c an lc, nhng v v minh v bi ri, h lin tc hy hoi s bnh an. Chnh nim mang an lc ti cho h. Tht khng c g qu bng. Khi ta khen ngi mt ngi v bit tr n nhng k gip anh ta, th ta s phi ca ngi cc B tt ra sao, khi cc ngi ht thy chng sanh d h khng ku cu? Tng mt ba n cho ngi i cng c ngi i coi l cng c, th ta ni sao v cc B tt lun lun cho chng sanh t ti an lc ca qu Bt? Khi ta c th nui dng tm B tt nh vy, t nhin l ta s c hng phc, v c an lc cng nh t c cc c nguyn. Ti thng khuyn mi ngi l nu mun c th hng nhiu nht th hy nn lm vic gip ch chng sanh. Nhng ai khng ngh ti ngi khc, ch mun t c nhng c vng ca ring mnh tht l in r. Khi ni ti dn ch v dn quyn, chng ta ni ti s an vui ca m ng. Cng quan tm v lm vic tt cho x hi, chng ta cng c an lc. Mt khc, nu ta c ti, tranh hn v p t kin mnh trn nhiu ngi khc, th ta s khng t c cc c mun ring t. Lut t nhin l cng nhiu ngi b p bc th cng nhiu chuyn ln xn. Cng dn c quyn li v bn phn i vi quc gia, chng ta l Pht t cng c bn phn em an vui ti cho mi loi. l s cam kt ca chng ta. Mun c quyt tm hn, ta cn thanh lc cc c nghip c chng khng cn xut hin sau ny na. Vy nn ta hy tham gia vo cc vic lm li cho chng sanh v trnh nhng g lm hi h.

y l chuyn m mi chng ta u nn lm. C ngi c gii thot rt mau, nh nghip thin c ca h. Nhng a s chng ta khng c hy vng ti c ci Nit bn mt cch huyn diu nh th. Khi ta trng mt ci ht, ng mong cy m hoa kt tri ngay. Ti nh hi nh sau khi gieo ht, ti khng cho n thi gian ny mm m o ln ngay coi n ra sao. Nh vy khng c, ta phi cho thin nhin i theo tin trnh ca n. Nu ta vi phm lut t nhin v mun gic ng ngay lp tc, th ta s tht vng. Ti thng ni gin l khi ta ni ti thi gian ba nm hay ba thng t gic ng, th cng l chuyn to lao nh cc khu hiu tuyn truyn ca ngi Trung hoa. Ta c th nhp tht ba thng hay ba nm, khi tr ra vn ch l ngi thng vi ru tc di hn m thi. Vy nn ta phi nhn xa v gi c nguyn t ti gii thot, d cho ta cn phi tu hc nhiu i na. Chnh nim hay tm tnh gic l nhn duyn duy nht gip ta t o. Mun nui dng tm ny, cn nht l ta phi thanh lc c nghip v to nhiu thin nghip. Khi ta thy c nh hng ca n trn tm ta v bt u thc chng c ri th ta nn th nhn mt nghi l trnh ln nguyn vng mun i theo con ng B tt ca mnh. ---o0o---

CHNG 2 - CHT BNH AN

iu m tt c chng ta quan tm ti l lm sao sng v cht cho bnh an. Cht l mt ni kh, mt kinh nghim m chng ta mun trnh, m n cng l chuyn chc chn s xy ra cho bt c ai trong chng ta. D sao, chng ta c th chn mt s hnh nghip gip ta i din vi chuyn ny mt cch v y (khng s hi) v bnh an. Mt trong nhng yu t chnh khin chng ta gi c tm an bnh, khng lo lng khi cht, chnh l cuc sng chng ta tri qua. i sng cng c ngha, khi ta cht cng t tic nui. Nhng cm xc ti vi ta khi cht ty thuc rt nhiu vo li sng ca ta. ---o0o--1.- SNG C NGHA Khi chng ta c mt i sng tch cc v c ngha, th lc ht i - d ta khng mong i ci cht - ta cng d chp nhn n l mt phn ca i ta. Ta s khng tic hn g c. Bn c th hi phi lm sao cho cuc sng c ngha? Cuc sng ca ngi ta khng phi l mang au kh ti cho ta v k khc. Loi ngi l mt sinh vt c i sng x hi, hnh phc ca

chng ta ty thuc vo nhiu nhn duyn. Nu ta sng ha hp c vi thc ti, l ta sng c ngha. Chng ta khng th sng mt mnh. Ta cn phi c thc n, qun o v ch . Tt c nhng th ny c c l nh s c gng ca nhiu ngi khc. Hnh phc cn bn ca chng ta ty thuc ngi khc. Sng cho thch hp vi thc ti ny l mt cuc sng c ngha. V hnh phc ca ta c lin h vo ngi khc, nn ta phi chm sc h. Nhng thng th chng ta tng nh chnh mnh l ngi to mi th. Chng ta cn phi m rng tm nhn, d rng iu ta quan tm nht vn l s an vui ca chnh mnh. Khi chng ta c ci nhn rng ri, t nhin l chng ta s v tn tm hn vi ngi khc. y khng phi l chuyn g thing ling v thn thnh. Chuyn gin d ch l v tng lai chng ta ty thuc vo ngi khc rt nhiu. Quan im ny khng nhng thc t m n cn l mt th o c th gian. Gii quyt vn bng cch dng sc mnh l kt qu ca chuyn coi nh quyn hn v quan im ca k khc. Con ng bt bo ng c tnh cch nhn bn, v n a ti i thoi v hiu bit. Ngi ta ch i thoi c khi c lng knh trng nhau, hiu bit nhau trong hng ha gii. y l cch sng sao cho c ngha. Bnh thng khi ni v tinh hoa ca o Bt, ti hay ni v chuyn ta cn gip ngi khc, hoc t nht, cng khng lm hi ngi khc. l iu cn bn ca Pht php. Thc t m xt, y cng l iu chnh ng. Nu mt c nhn c lin h t i vi ngi khc, th lu di, th no ngi cng tr thnh mt con ngi sung sng hn. Nhng hnh ng bt thin d cho c em li li lc tc th, nhng trong thm tm, bao gi bn cng cm thy kh chu. Thi t bi khng phi ch thun l nhng cm xc thng xt th ng. Trong x hi cnh tranh tn tin ny, i khi chng ta s phi cng rn. Nhng chng ta c th cng ci ng thi vn t bi. Khi mt con ngi sng nh vy, ti cui cuc i, ti chc chn rng h s cht mt cch hi lng, khng tic hn. Trong quan im tm linh, ngh ti cuc i hay nin k di dc s cho ta ci nhn khc v s cht. Trong nim ta sng qua nhiu kip, th ci cht ch nh thay i qun o m thi. Khi o qun c rch, chng ta i ly ci mi. iu ny nh hng ti thi ca ta i vi ci cht. N lm pht khi, biu hin quan nim cht l mt phn ca cuc i. Tng tm thc th thin ty thuc vo b c ca chng ta, n ch tn ti khi b c cn lm vic. Ngay khi b c ngng l thn thc ny ngng. Tr c ta l iu kin cho tng tm thc ny biu hin. Nhng phn ln ca

tm thc tinh t thm su tip tc hot ng. Phn ny v thy v chung (khng c bt u cng khng c kt thc). ---o0o--2.- SA SON CHO CI CHT: THC TP CHNH NIM Khi chng ta la i, ngi khc c th nhc nh ta nn rn ngh tng theo hng tch cc cho ti khi phn tm thc th ph tan r. Nhng mt khi vo ti tim thc tinh t, th ch c nhng nghip lc ta to ra gip c ta m thi. Lc rt kh c ai nhc nh ta thc tp c na. Vy nn, iu quan trng l ngay t khi cn tr, ta phi c thc v ci cht v tp thi quen ng ph vi s tan r ca tm thc. Ta c th tp c thi quen ny qua cch qun tng dng hnh nh. Nh th thay v s cht, ta s cm thy ho hc khi ngh ti n. Ta s thy rng khi sa son ci cht t nhiu nm ta c th i din vi kinh nghim mt cch tt p. Khi bn c th i vo vng tm thc su xa trong thin qun, th bn c th kim sot c ci cht ca mnh. D nhin bn ch t ti trnh ny khi tin rt xa trong vic thc tp thin qun. Trong Mt Tng c nhng phng php cao cp nh php "Chuyn Di Tm Thc" (coi thm trong cun Tng Th Sng Cht ca Sogyal Rinpoche, S c Tr Hi dch, Thanh Vn xut bn), nhng ti tin rng iu quan trng nht khi cht l thc tp chnh nim. l nng lng mnh nht. D trong thc tp hng ngy, ti qun tng ti chuyn cht v thc tp theo Mt tng chng by, tm ln trong mt ngy, ti vn ngh rng khi cht, nh ti tm chnh nim l chuyn d hn c. Chnh nim l mt tm thc rt gn gi vi ti. Khi qun tng v ci cht, khi sa son chuyn y, d nhin chng ta cng ht lo u v n. D ti cha thc s sn sng i din vi ci cht, nhiu khi ti cng t hi khng bit mnh s ng x ra sao khi thc s i din vi chuyn ny. Ti bit chc l nu cn sng, ti cn lm c thm nhiu vic. mun sng cng ngang nga vi s ho hc ca ti v ci cht. Xin nh rng cht l mt tin trnh thc tp trong o Bt. C nhiu phng php: mt l lin tc qun tng ti ci cht lm tng tinh thn khng vng mc vo i sng cng cm d ca n. Hai l thc tp tin trnh cht lm quen vi nhng tng tm thc khc nhau ta s gp khi cht. Khi tm th ph ngng li, tm vi t s biu hin. Qun tng v ci cht quan trng v n gip ta tin vo c tm thc vi t.

Cht khin ta hiu l c th chng ta c nhng gii hn. Khi c th ta khng cn tn ti c, ta cht i v vo mt c th khc. Bn th hay ci Ta, l kt hp ca thn v tm ta s cn tn ti sau khi ta cht d cho khi ci thn ng m ny khng cn na. Ci thn vi t th vn cn. Theo quan im ny, ta khng bt u cng khng ht hn, ta cn biu hin ra cho ti khi t ti qu v Bt. ---o0o--3.- SAU KHI CHT D sao th ai cng s cht. Ch tr khi bn thy tng lai c bo m v bn lm nhng nghip thin trong i ny, khi cht i c nhiu nguy c ta b sanh ra trong nhng iu kin t hn. Trong i ny, d bn mt qu hng, sng i t nn, bn cng vn c lm kip ngi. Bn vn c th tm c s tr gip. Nhng sau khi cht, bn s gp nhng hon cnh hon ton khc. Nhng kinh nghim bnh thung chng ta thu thp c trong cuc i ny khng gip g c cho kip sau. Nu bn khng sa son cho ng cch, bn c th gp nhng bt hnh. Sa son bng cch hun luyn tm thc. Mt trnh luyn tp l ta tp nui dng lng thnh tht, nguyn t bi v cc hnh nghip hng thin, phc v tha nhn. trnh khc, bn bit kim sot tm ca mnh, mt hnh thc su xa hn trong vic sa son cho tng lai. Khi c th iu khin c tm mnh th l bn t c mc tiu chnh ca thin tp vy. Nhng ngi khng tin rng sau khi cht cn c g khc, th nn coi ci cht nh mt phn ca i sng. Sm hay mun chng ta u phi i din vi n. t nht nh vy, ngi ta c th ngh ti ci cht mt chuyn t nhin. D chng ta c tnh trnh khng ngh ti, th chng ta cng khng th n ci cht. i vi vn ny, ta c hai cch: mt l ta khng ngh ti n, dt n ra khi tr c mnh. t nht, ci tm ta tm yn. Nhng y khng phi l gii php tha ng, v vn vn cn . Sm mun g bn cng phi gp n. Cch th hai l i din vi n, nhn su vo n. C nhng binh s cho bit trc trn nh h s hi nhiu hn l khi lm trn. Nu bn ngh ti ci cht, tm tr bn s quen vi ngh . Khi chuyn xy ra, bn s t b ng t v kh chu. Vy nn ti cho rng ni v ngh v chuyn cht c ch li hn. Ta cn sng sao cho c ngha. Trong kinh in, cuc i c coi l v thng nh m my ma thu. Sanh t ca chng sanh cng ging nh cc din vin ra v sn khu. Bn nhn thy h trong b o mo ny hoc b y

trang khc. Trong mt thi gian ngn h thay i y phc nhiu ln. Cuc i chng ta cng vy. i ta tn i cng ging nh tia chp, ging nh tng ln xung vc su. Nc bao gi cng chy xung, khng th chy ngc ln i cao. i ta s chm dt d cho ta khng nhn ra iu . Nhng ngi chp nhn gi tr ca s thc tp tm linh c th ngh ti nhng kip trong tng lai, nhng bnh thng, ta ch ti mc tiu ca cuc i sng ny. l l do khin ta bi ri v b vng mc vo lun hi. Chng ta lng ph c cuc i. Ngay khi ra i l ta ang tin dn ti ci cht. Vy m ta dng c cuc i gom gp thc n, qun o v b bn. Ti khi cht, ta b li tt c nhng th ny. Ta s phi i mt mnh qua th gii khc, khng c g theo ta ht. Nu ta c tu tp, in vi du vt tt p trong tm ta th l iu duy nht c ch cho ta. Nu khng mun mt th gi, mun tu tp phn tm linh, th ta nn qun tng ti s v thng v ci cht ca chnh mnh. V ngay t khi mi sanh ra, c th chng ta l v thng, bt u b hoi dit. S thc tp tm linh khng nhng em li li ch cho cuc i ny, m n cn mang li an lc cho cc kip sau na. Mt tr ngi ca chuyn tu tp l ta thng ngh mnh s sng rt lu. Chng ta ging nh mt ngi mun nh c mt chn no . Nhng ngi t nhin mun thu gp ca ci, xy ct nh ca, trng trt ma mng. Tri li nhng ngi ti cc kip trong tng lai sau khi cht th ging nh nhng ngi thch du lch. Du khch ch sa son p ng nhu cu y cho ti khi cuc hnh trnh kt thc. Kt qu ca qun tng v ci cht gip cho hnh gi t b m nh bi chuyn i nh danh vng, ca ci, a v. Khi lm vic p ng nhng nhu cu ca i sng ny, ngi hay qun tng ti ci cht s th gi to ra nhng nng lng c th mang li an bnh v hnh phc cho cc kip sau. ---o0o--4.- QUN TNG V CI CHT Ta nn bit nhng li ch ca qun tng v ci cht - v nhng thit thi khi ta khng lm nhng chuyn ny. Khi suy ngm v v thng v v ci cht, ta s c c hi tu tp. iu ny m mt cho ta. Trc ht khi c thc l sm mun g ta cng s ri b ci i ny, ta s ti kip sau. thc ny t nhin s a ta ti nhng truy tm v tm linh. Th nh, qun tng v ci cht gip cho ta ko di v tip tc vic tu tp. Trong mi n lc - d

v tinh thn hay th tc - u c nhng kh khn cn tr. Sc mnh ca thin qun v ci cht s gip bn i ph vi nhng tr ngi . Cui cng, chnh thin qun li l mt ngun khch l bn thc tp cho thnh cng. Do thc tp, bn s ti vn sanh t nhiu hn, v khi loi tr c nhng ngh, nhng hnh ng do vng tng, bn s lm cho cuc sng thm ngha. C nhiu iu bt li khi khng nh ti ci cht. Khi khng ngh ti n, t khi bn chu tu tp. Khi thiu chnh nim v ci cht, th s tu tp ca bn cng ch pht ph m khng c hiu qu. Bn s bn bu v nhng chuyn i ny. C nhng ngi th gii v tng kinh mi ngy, nhng v h khng thin qun v ci cht, khi c vn , h ging nh ngi thng: chp nht, ghen tung v gin d pht in. Ngn ng Ty Tng c cu: "Khi no m v c nh nng mt tri, bn ging nh mt hnh gi tu chng. Nhng khi c vn , bn mi l r con ngi tht ca mnh" Kinh nghim hng ngy cho ta thy rng a s chng ta u nh vy c. Khi khng c thc v ci cht, chng ta coi trng mi chuyn trn i. V b m nh bi danh vng, a v v tin ti, bn t khi no chng bc trc nhng hnh ng bt thin. Ngi khng ngh ti ci cht d nhin l khng cn ti nhng kip sau. H khng trng nhng gi tr tinh thn m sn sng suy ngh, hnh ng theo vng nim. Nhng con ngi nh vy l ngun gc gy au kh cho chnh h v cho ngi khc. Nu bn qun l bn s cht, bn s ch ngh ti chuyn lm sao sng mt cuc i giu c. Bn quan tm nht l chuyn lm sao c ch tt, qun o p v thc n ngon ming. Khi c c hi, bn s khng ngn ngi e da hay lm hi ngi khc. Hn th na, bn cn cho l nhng hnh ng bt thin chng t bn l ngi c kh nng v hu hiu. iu ny chng t bn khng s hi nhn v tng lai xa pha trc. Chng ta ai cng s cn sng nhiu kip khc. Tng lai hon ton ti en, ta khng th bit c n ra sao. Khi qun iu ny, bn s thin v nhng hnh ng c tnh cch ph hoi. Hy nh ti Hitler v Mao Trch ng mt bn v pha bn kia l cc thy Milarepa, Tsong Kha Pa (cc i s rt c knh n ti Ty Tng). H ging nhau chuyn cng l ngi v u thng minh. Nhng ngy nay, Hitler v Mao Trch ng th b khinh ght, ai cng phi git mnh v nhng hnh ng tn c h lm. Trong khi , ai cng hng v cc thin s Milarepa v Tsong Kha Pa nh nhng ngun cm hng. Mi ngi cu

nguyn cc ngi vi tn tm v lng thnh khn. l nhng con ngi c tim nng nh nhau nhng hnh ng khc nhau. Hitler v Mao Trch ng dng tr thng minh ca mnh trong nhng hnh ng c mc ch ph hoi. Hai v thin s th dng tr tu xy dng. Nu chng ta cho tm tr ta b nhng cm xc phin trc kim sot, th n s gy ra s tn hi trong nhiu kip sau. Kt qu l ta s cht trong tic hn. Khi cn sng, ta c th c nhn nh nhng con ngi tu tp gii, nhng s tht ta ch tu b ngoi. Chuyn k mt ngi tu tp t cho l sau khi cht th no cng c ln ci phc. Bng nhin ng ta b au nng. Bit mnh th no cng cht. Bn ng ni: "i vi anh th khng sao u, anh s ln Nit bn, ch c chng ti y l mt bn v khng ai tr gip cho chng ti na thi". Ngi tu tp gi tng ni: "Nhng nu chng ta khng phi cht th vn hn". Lc lm chung ng ta khng ngh ti tnh , m ch than th v ci cht! thc v ci cht c th c trin khai bng cc phng php thin qun thng thng. Trc ht bn phi thc s hiu l ci cht chc chn s xy ra. khng phi l vn l thuyt m l mt s tht hin nhin quan st c. Ngi ta tin rng tri t hin hu t nm t nm trong khi loi ngi ch mi c trong mt trm ngn nm nay m thi. Trong sut thi k di dc ny, c ngi no m cha phi i din vi t thn? Cht l chuyn tuyt i khng th trnh c cho d bn trn xung di y i dng hoc bay bng ln tri lng lng. D bn l ai, bn cng s cht thi. Stalin v Mao l hai ngi c th lc nht trong th k ny. Nhng h cng phi cht v h cht trong s hi v au kh. Khi cn sng h cai tr mt cch c ti, chung quanh h l nhng ph t v y t sn sng nghe lnh h. H cai tr mt cch tn bo, sn sng hy dit tt c nhng g chng i li uy quyn ca h. Nhng khi i din vi ci cht, tt c nhng k m h tin cy, tt c nhng iu h da vo nh quyn lc, kh gii, qun i, u khng cn dng c. Trong hon cnh , ai cng s s hi. Ci li ca s c thc v ci cht l n gip cho bn sng mt cuc i c ngha. Bn s thy chuyn ha bnh v hnh phc quan trng hn nhng th vui ngn hn. Tng ngh ti ci cht cng nh ta dng mt ci ba ph tan nhng ham mun v tnh cm bt thin. Khi chng ta nh ti danh hiu v nhng cng trnh ca cc bc thy t c Thch Ca Mu Ni ti nhng v thy mi qua i gn y, ta c th c thy nh h vn cn hin din trong ta. Nhng coi li th cc Ngi ln Nit bn c ri. Ch cn li t x li, mt t tro v xng. i vi c Th Tn

cng vy, ta ch cn thy c cht xng v x li ti nhng ni ta ti hnh hng Khi nhn thy nhng di vt ny, ta u mun khc. Khng cn mt ai trong s cc thnh nhn n sng ti ngy nay. Ta ch c th c v cuc i cc ngi trong s sch. Ch cn li nhng ghi chp, nhng on ngn ca k c. Cc i , cc v vua ln th uy trn thn dn ca h, khi i din vi ci cht cng u mt ht sc mnh. Vua no cng phi chu thua. Nhn vo lch s, ta thy rng cht l chuyn ng nhin v ph qut. V thng thc s c mt. Nhn thc ny gip cho ta tu tp kh hn. Tt c cc i lnh t ca th gii, d h c yu knh hay b th ght, u phi cht c. Khng ai c th nh la c thn cht. Hy so snh vi tnh trng ca bn, bn c bng hu, h hng v gia nh. C ngi cht v bn phi chp nhn s au bun y. Sm mun g nhng ngi khc cng s phi i din vi cng vn . Mt trm nm sau, s c ngi ni rng t Lai Lt Ma ging dy ti y. Nhng tt c chng ta hm nay, s khng cn ai hin din na. Ta nh ny c th cn tn ti hay sp . Thn cht cng khng knh trng ngi nhiu tui. N ging nh mt cuc x s tnh c. Bnh thng th ngi gi i trc ngi tr. Nhng nhiu khi con chu li cht trc, cho cha m, ng b phi lm m ma chn chng. Nu chng ta c quyn, chc ta s lm lut cm ng tri khng c ngi tr cht i. H cha c th gi vui hng cuc i. Nhng lut to ha khng nh ai s cht trc, ai s i sau. Khng c qun i no bt c thn cht. Ngi giu c nht cng khng mua ni ng ta, ngi khn ngoan nht khng th nh la ng. ---o0o--5.- NG TI NGY MAI Chng ta khng ai khng yu qu con ngi mnh. Chng ta lm mi cch sn sc cho chng ta. khe mnh v sng lu, chng ta n b dng, ta tp th dc. Khi hi au yu, chng ta ti ngay bc s v ung thuc theo toa h cho. Chng ta cng lm nhng nghi l tn gio cu xin thot c nhng rc ri, kh khn. Tuy vy, ci cht vn n vi chng ta mt ngy no . Khi ci cht ti, khng ai c th gip c ta. Bn c th gi u trn chn Bt, v c Dc S c th ti cha lnh bnh cho bn nhng khi ci cht ti th h cng nh b tay Khi tui th ht, bn phi i thi, ci cht chc chn s ti l iu d hiu. Cuc i chng ta s chm dt, khng phn bit chng ta l ai ang sng ni no. Mi 24 gi, ta

li mt i mt ngy. Mi 30 ngy, ta mt mt thng v mi 12 thng, mt nm li qua i. C nh vy, cuc i ta ri s chm dt. Ch khi ta c gng tu tp phn tm linh th mi sng cuc i hp vi gio php. Ch sng thi khng ng ngha vi tu tp. Trong hai mi nm u cuc i, ta cho l mnh qu tr tu tp. Hai mi nm sau, ta ni: "ti s, ri ti s tu tp", nhng ta vn khng lm. Trong hai mi nm na, ta ni : "Ti khng th tu c, ti khng c c hi". Ta s ly l do l v qu gi, mt khng nhn r, tai nghe khng tinh na. C nh th, ta ung ph cuc i ta. iu l lng l d c th chng ta gi, bnh, kit lc, nhng phin trc trong tm ta vn cn nh ti nguyn. Chng khng bao gi gi i. Ham mun sinh l c th ht khi ta gi lo nhng nhng xc cm phin no khc th vn mnh m nh xa. Khi cn l tr con chng ta dng th gi chi. Thi th u, ti c nhiu bn chi, nht l nhng ngi lo qut dn ch ti tr ng. Thi , c mt ngi vn hi ti v nhng mu sc khc nhau, nhng ti s hc v lun l. Ti khng bit tr li v cn qu nh. Ti rt bc mnh v quyt nh phi hc tht chm. Khi 15, 16 tui, ti bt u ngh ti nhng tin trnh ca con ng gic ng, nhng s xm lng ca Trung quc lm d dang chuyn hc hnh ca ti. Ti c tu tp cho ti khi ti 25, 26 tui, ng thi ti phi thng tho vi ngi Hoa. Nm 25 tui, ti tr thnh ngi t nn phi sng lu y. Trong na cui ca thp nin 20 ti 30 tui, ti hc rt chm ch. Hai mi lm nm qua, nay ti vo thp nin su mi ri. Ti rt mun tu nhng cuc i ca ti b xoay chuyn nh vy. Ti ch c an i ch c t Lai Lt Ma th nh Gendun Gyatso cng phi b d cng trnh ca ngi. Ngi va trng coi xy ct ngi cha ti Tashilhunpo va dy hc tr. Tiu s k li cho bit ngi bn rn ra sao. Mt ba c ngi t ni: "Con mong c v ni tu luyn cho nghim chnh". Ngi bun b tr li: "Khi ta cn n ti Kangchen, ta khng cn nhiu th gi. Ta ngh nu ta cn , th ta ti b gic ng. Nhng ta b c hi lm li ch cho nhiu ngi cng tt, v vy m ta xy tu vin Tashilhunpo ny". iu ny l mt an i cho ti. D ti khng th nghim mt tng kinh, cu nguyn hay nhp nht, th ti cng c mang li ch ti cho nhiu ngi khc. D nhin ti c tu hc nhng ti khng ht nng lc vo c v cn bn nhiu cng vic khc. iu ti mun ni l: nu bn tu hc thoi mi, vn vui hng nhng th khc, th kh m t o.

Gampopa vi i s Milarepa, hc hi v thin nh trong mt thi gian di. Ti lc ng sp i Milarepa ni: "Ta cn c mt iu na ch cho con, nhng c l by gi cha phi lc". Gampopa tr li: "Xin thy hy dy con, tt c nhng g thy c, hy truyn cho con". Nhng Milarepa t chi v Gampopa ra i. Ri Milarepa gi vi theo: "Hy khoan, v con nh con ca ta, vy thi ta cho con bi hc cht". Ni xong, ngi vn o, cho Gampopa thy ci mng chai cng ca ngi, chng t ngi ngi tu thin cc k nghim mt. Ngi thm: "Nu con tht s kin tr, con s t ti qu v Bt trong i ny. c hay khng ty theo cng phu tu hc ca con thi". ---o0o--6.- CI CHT TI BT NG Khi pht trin thc v ci cht, bn cng nn bit l thn cht ti lc no ta khng th on bit c. iu ny c din t trong cu tc ng sau y: "Ngy mai hay kip sau, bn khng th bit ci no ti trc". Chng ta ai cng bit mt ngy no ci cht s ti. Vn l chng ta lun lun ngh n s xy ra trong tng lai m thi. Lc no ta cng bn rn chuyn i. Vy nn ta rt cn qun tng ti chuyn ci cht s ti bt ng. Kinh in vit rng cuc i ta khng bit chc di bao lu. Ci cht khng theo quy tc hay lut l no ht. Ai cng c th cht bt k lc no, d h gi hay tr, giu hay ngho, khe hay bnh. Ta khng th bit g v chuyn ny. Ngi khe mnh c khi li cht bt ng trong khi k nm lit ging li cn sng kh lu. So snh nhng l do gy ra ci cht vi nhng iu kin gi li s sng, ta s hiu v sao ta khng th bit trc ci cht. Ta thng coi c th mnh l mnh m, s cn tn ti lu. Nhng thc t lm ta tht vng. So vi v thp, thn th con ngi tht yu t, mong manh. Chng ta n ung gi cho c th khe mnh, sng cn, nhng nhiu khi thc phm lm cho chng ta bnh v dn ta ti ci cht. Khng c g bo m cho ta sng hoi c. Nhng cng trnh ca khoa hc v k thut tn tin din t rt r rng mun ca loi ngi l c sng y v phong ph hn. Nhng chng ta nm ly nhng tin nghi mi, coi chng nh l nhng dng c duy tr i sng. Xe hi, tu thy, xe la, my bay l lm cho i sng ta d chu v tin nghi hn. Nhng nhng th ny nhiu khi li gy phin trc cho tm thn ta. Ci cht v tai nn giao thng c t s cao khp mi ni. Chuyn ny c ngha g vi chuyn chng ta mong di chuyn nhanh v an

ton? Khi b tai nn, ngi ta cht tc khc, khng h c bo trc. D ta c sc to ra an ton, mng sng ta vn b e da. Ta khng th bit lc no ci cht s ti khi i du lch. Cht hay cuc i chm dt l mt iu kinh s. T hn na, tt c nhng g chng ta c trong cuc i ny - ca ci, quyn hnh, danh vng, bn b v gia nh - khng c g gip c ta. Bn c th l mt v tng lnh quyn uy c lc lng qun i v i sau lng, nhng khi cht th h cng khng bo v c bn. Bn c th giu sang, mua c bo him y t loi tt nht, nhng chung cuc, bn vn khng th mn chuyn vin thng thng no ngn chn c ci cht. Khi bn phi ri b th gian ny, bn phi b ht ca ci li, bn khng th mang theo xu no ht. Ngi bn thn nht cng khng th i theo bn. Bn s phi sang th gii khc mt mnh. Ch c nhng kinh nghim tu tp gip c bn m thi. Mao v Stalin l nhng lnh t c rt nhiu quyn lc. An ninh vy quanh h rt chc chn, ngi thng khng th gp c h. Ti cn nh r khi cn Bc Kinh, ln no ti cng gp Mao trong cng mt cn phng . Nhn vin an ninh ng ngay ca, ng vo chng ti khng ri mt. Nhng khi ci cht ti, th s an ninh khng c gi tr chi ht. Tng t nh vy, ti tin l c nhiu ngi mun hy sinh mng mnh i ly an ton cho t Lai Lt Ma, nhng khi ci cht ti vi ti, th ti phi lo ly. L t Lai Lt Ma cng khng hn g. Khi ni ti l tu s c nhiu tn th cng khng gip thm chi ht. By gi ta coi ng triu ph, khi cht ca ci ch lm ng ta au n kh s. Trong nhng gi pht cui, ngi giu c thng phi lo lng nhiu hn. Mi s vut ra khi tm tay kim sot ca h. Thm vo ni au n th cht, tm hn h bi ri hn bao gi ht. Ngh cch phn chia ti sn, s cho ai nhng ci g - li lm cho h thm lo u. y khng phi l chuyn trit l m l chuyn thng ngy. iu cn bn l ta phi qun tng v nhng chuyn ny hiu rng khi cht th ca ci l th v gi tr. Khi bn cn sng, bn b v b con c vai tr rt quan trng i vi bn. Bn coi trng h v c cm tnh nng hu i vi h. C ngi tr thnh thn yu ti ni bn tng nh mnh khng th sng thiu h. Nhng khi bn cht, h cng chng gip c g! Mt vi ngi sn sng lm bt c chuyn g cho bn, nhng trong lc , h v phng. H ch c th cu nguyn cho kip sau ca bn. Qu vy, thay v gip ch, th bn b, thn quyn thng gy ra nhiu kh au cho ngi sp cht. Khi phi nm lit,

kit sc trn ging m cn lo cho tng lai ca gia nh, qu l chuyn kh tm cho bn. Bn lo khng bit chuyn g s xy ra sau khi bn cht i. ---o0o--7.- NGHIP THIN L BN DUY NHT Ci thn tht qu gi i vi bn. N tng l ngi ng hnh ng tin nht t khi bn bit ngh. Bn lm cch chm sc n mt cch ti ho. Bn nui cho n khng b i, bn cho n ung khi kht, bn ngh khi n mt. Bn sa son lm mi chuyn, bt k chuyn g bo v n v lo cho n c d chu. Ni ng ra th ci thn n cng phc v bn, n lun lun hin din gip bn t nhng mong cu. Coi tri tim thy n mu nhim ti u? N p lin hi khng bao gi ngh bt k l bn lm g, khi thc hay khi ng. Nhng khi ci cht ti, c th bn chu thua. Tm v thn tch ri ra, ci thn qu gi ca bn tr thnh mt ci thy gh rn. Vy thi i din vi ci cht, ca ci, bn b, thn quyn v c ci thn bn khng gip g c bn. Ch c nhng hnh nghip thin m bn gieo trng trong dng tm thc n gip bn i din vi th gii b n y m thi. l l do khin cho s tu tp c th gip bn sng mt cuc i c ngha. Ni chung, ngi ta khng thch ni ti ci cht. Nhng n u c bin mt khi chng ta nhm mt li hay xua ui n ra khi tm tr ta? Trong bt k hon cnh no, mt ngy kia ta s phi trc din vi n. Vy nn mun chun b, ta nn tp qun tng v ci cht. Ngha l ta tng tng ra tin trnh ca ci cht. Ta ch c th nh thin qun lm cho tin trnh quan trng ny c tt p v c bit m thi. c kt qu, bn nn thin qun v tin trnh cht sau khi qun rng ci cht chc chn s xy ra. Chuyn thc tp s cho bn sc mnh ca tm linh khi ci cht xy ra. Nh chng ta bn lun, ci cht c th xy ra bt k lc no. Khng c mt du hiu c bit no bit con ngi s cht ra sao. Ci cht ti khi dng sinh mnh ca h ht. Hoc n c th xy ra khi c mt tai nn bt ng. C th bt u l bn b au m. D nhin bn ti bc s v ng ta s k toa thuc. Nhng ln ny hu nh mi chuyn khc i; thuc hu nh khng cng hiu ri bn c l s lm l v cu nguyn. iu ny thng thay i tnh trng sc khe ca bn, nhng ln ny bn li b au nng hn. T hn na l bc s k ny khng nh r c bnh ca bn, v n ln xung bt thng. Vn ko di, bnphi nm bnh vin lu hn v mt

hn. Hnh nh hy vng lnh bnh ngy cng m nht. D m m cng lm cho bn kh chu, v sau nhiu cn au, thn bn nh b t cng. ---o0o--8.- TIN TRNH CHT Tm thc ca con ngi sp cht ra sao? Sau khi b au m lu ngy, tm thc bn s tr nn lng lo. C th trc y bn l ngi rt thng minh v nng ng, nhng nay tm bn tr tr tr nh cng khng cn. C nhng lc bn qun c tn ca cc thn nhn k cn. Khi cn au gh gm ni ln bn khng cn c sc m cu nguyn na. Trong tnh trng bi quan , bn bt u mt ht hy vng, khin cho mun sng b lay chuyn. Bn cng bt u t hi khng bit mnh c th lnh bnh c chng, ti sao mnh li b au kh nhiu vy? Gia nh v bng hu thng cm khi thy bn khng cht v cng khng khi bnh. Nhng cng ngy ngi ta cng th khng ch ti bn nhiu na. Thn bn t t mt nhit lng v bn cng ra nh mt khc g. Cc v i s tng ni: ba n cht ca bn ch l vi vin hay vi mung thuc bn phi nut mt cch kh khn. Nhng li ni cht m bn nghe c c l l bi kinh hay li than khc. Khng c nhng li l d thng. Nu bn giu c, c th tm bn cn bn bu v nh ca, v nhng s tin m ngi ta cn n bn, hay v cch phn chia ca ci cho ngi thn. Tm bn y ry nhng lo u au kh khng din by c. Bn rn thu tho ni vi cu, nhng kh ai nghe ni. Lc kh nng pht m ca bn hng, ch c cp mi mp my. Cnh tng tht l th thm ti nghip. Trong tnh trng ng thng , cc thnh t hay t i (t, nc, gi, la) ca thn th bn bt u tan r. Bn c th thy nhiu o gic khc nhau, bn thy nh b t t trn cao v b chn vi di t hoc bn cm thy nh b t chy. Khi thy i tan r, mt v mi bn nh b p cht li, li kh khc. Khi th i tn hoi, thn th bn nh b p mng xung. Ha i ra i khin thn bn lnh dn. Kh i tan r lm cho bn khng cn c ng c v th rt kh khn. Bn bt u th gp v ngn hi, cho ti khi th ra di mt hi cht nh dy n v cm b t. Tim ngng p v ch trong vi pht b c cng ngng hot ng. Y khoa coi nh bn cht. Theo y khoa hin i, sau khi phi ngng th v tim ngng p ch vi pht sau l b c cng ngng. Nhng theo Pht gio, cn c bn giai on tip theo na. Khng c du hiu g bn ngoi m ch l nhng cm th v hin

tng ni ti. Trong mi giai on, bn nhn thy mt th nh sng khc nhau. u tin l nh sng trng, ri , ri en v sau cng l cm gic thnh thang ca khng gian v tn, mt th nh sng trong sut. D tng th ca tm thc ngng hin hu, tng vi t ca n cha thot ra khi c th ta. Kh nng tr vo vng nh sng trong sut ty thuc kh nng nh tm ca cc thin gi tu tp lu, nhng cng c khi do tnh c, ngi ta vo c cnh gii ny. Thin s Ling Rinpoche, thy ti, l mt th nghim ln ca mt cao tng c nh lc hng mnh, an tr trong nh sng trong sut tht lu. Trong mi ba ngy sau khi vin tch ngi trong trng thi , c th vn ti p. ---o0o--9.- HNH L MANG THEO KHI CHT Khi sng bn phi cc nhc kim n v tin ti, nhng cht i, bn phi la b ht thy. Ai bit r c nhng ngi tha k s tiu dng tin ca mnh ra sao? Trong my ngy u, c th con chu cn bun v tang ch, nhng sau vi ngy, chng c th ci nhau tranh dnh phn hn thua. i sng bn s qua i nh vy. Nu bn i thm ngha trang hay l ha tng, bn nhn vo nhng ngi cht, c th b tn hi, s thy mnh cng chng khc g. y l cch qun v v thng. Nhng khi cht i, bn s khng bin mt hon ton nh m c kh b chy m bn s tip tc i ti. Kip sau ca bn s kh hay t hn, hon ton ty thuc vo s tu tp m bn lm. Bn c tin l mnh s c sanh ra trong cnh gii kh hn khng? Nu khng qun tng v ci cht sp xy ra, ta s khng nh tu tp. l ngi hng dn cho ta i vo mt cuc du kch, ti mt ni ta khng h bit trc. Trong i sng cng vy, khi ti mt ni l lm, ta thng phi hi ngi i ni ri. Ta mang theo bn , d tnh s ngng u, ngh ni no v mang theo nhng th g. Nhng khi ta di sang kip sau, l ni hon ton xa l, th nhng kinh nghim bnh thng trong i ny khng gip ta c bao nhiu. Hng dn vin duy nht l s thc tp ca ta. iu ny khng c ngha l ta mang theo nhiu kinh in, nhng tm thc ta phi c sa son v chuyn ha. Nhng iu tu tp no s gip ta i sang mt th gii mi? Ta c th tin chc l nhng nghip thin ta lm. Phng cch hay nht l sng theo Thp thin (10 iu tt), trnh mi nghip c. Nu chng li nhng du n thin trong tm ta, nht l nu khi cht ta gi c tm thc cho tt lnh, th chc chn ta s c ti sanh trong cnh gii kh hn. Kip sau s ty

theo nhng hnh nghip ta lm. Nghip to ra khi ta cht (Cn t nghip) s c nh hng trc tin. Nh rng chnh nim lun lun gip cho tm ta c thanh tnh, an lnh, ngay c lc lm chung. Thc tp c tm tnh thc s gip ta gi c chnh nim khi cht, v c ti sanh vo kip tt hn. Theo quan im Pht gio, khi ta sng i thng ngy vi chnh nim, ta s c thi quen tt, v chnh tm tnh thc ny s gip ta i din vi ci cht. Khi la i, ta s c tm thin hay khng, ty theo ta c thc tp hay khng khi cn sng. iu quan trng l ta nn sng hng ngy sao cho cuc i c ngha, tm t lun lun lc quan, nng hu v hnh phc. ---o0o---

CHNG 3 - SNG C NGHA

i s Gungthang thng dy rng: c lm ngi l mt c duyn hn hu, c khi ta ch c lm kip ngi mt ln duy nht m thi. D chng ta tri qua nhiu kip trc y, ta vn cha bit sng kip ny sao cho xng ng. Hin nay, chng ta tht may mn c sng khe mnh t th cht ti tinh thn, li c tu tp theo Pht php. Cuc i nh vy tht l c nht v nh. Gio php ca Bt cng tht c bit. Khi thy l do Bt Thch Ca Mu Ni, ri truyn xung cc v i s ngi n , sau lan qua Ty Tng (cng nhiu x khc), v ngy nay truyn thng tu tp theo Pht gio vn cn sng ng khp ni. Ti x tuyt bng Ty Tng, chng ti c cc truyn thng ca o Pht. i ny tht l thi im quan trng cho chng ta c gng ht mnh, em Pht php p dng cho chnh mnh v cho tt c chng sanh. D mi ngi chng ta u c lm kip ngi qu bu, nhng chng thng hng i m khng nhn bit c s qu gi ny. Hn na, chng ta cng khng nhn ra gii hn ca nhng cuc sng khc trong ta khng c duyn c hc v qu trng gio php: Chim mung, th vt l nhng loi sng bn chng ta nhng khng c kh nng hiu c o. D lm ngi nhng nu chng ta sanh ra, khng tm g ti nhng li ging dy ca Pht, th cng nh loi vt ta khng c hiu bit. Nhiu ngi tuy c nghe ging dy, nhng v l do g khng thc tp th cng khng ch li g my. Chng ta thc l may mn v cng, chng ta khng b sanh ra trong th gii s khai khng c Pht php. Chng ta cng c t do, khng

gp nhiu tr ngi ln lao, c c nhng iu kin thun li nh vy, ta nn nhn thc c tim nng v gi tr ca hon cnh mnh ang c. Ngay cc nh tiu thng cng bit rng lm n phi c thi, ng ch. Mun bn th hng tri ma th ch tht bi m thi. Tng t nh th, nh nng bit v thi tit i thay, h bit khi no phi trng trt ngay, d cho c phi lm vic ngy m cng rn lm cho kp. L ngi c t do v c duyn may, ta phi nm ly c hi tn dng nhng thun duyn ny. D nhin khi ni l chuyn tu tp rt quan trng, ti khng c bt mi ngi ai cng phi tu. B buc ngi ta lm chuyn g ngay c chuyn tu hc, cng l iu khng tt. S thc tp quan trng nht trong o Pht l vic chuyn ha tm thc. V mun chuyn ha tm nn chng ta mi thin qun. Thin l phng tin gip ta lm quen vi nhng hnh thi tch cc ca tm . Trong cch thc tp ny, ta cng tm cch ch ng ci tm ni lon v v k lut ca mnh. Tm cng c gi l thc (Mind) l th c th hun luyn c. Ging nh khi ta tp luyn cho loi nga, lc u n l mt con nga hoang kh iu phc, nhng ta hun luyn n dn dn, n s nghe lnh ta. Thi gian u tin cng vy, khi tm ta cha quen tng phc, n thng c nhiu ngh bt thin v ta kh kim sot c n. Khi ta thin qun v lm quen vi nhng g tt lnh, ta c th hun luyn v t t chuyn ha tm . Thin qun l cch ta hay i tm , chuyn i n thnh ra tt p hn. ---o0o--1.- CHUYN HA TM THC Khi ta suy ngm v gi tr ca i ngi, cng c c hi hn hu ta ang c hng, ta s thy cn phi chuyn ha tm thc ca mnh, v ta cng mong ti c b gic na. Ta cn thin qun tp cho tm quen vi ch ta qun tng, th d qun T bi chng hn. Nh vy ta s chuyn ha tm ca mnh. Th d nh mi khi ngh ti nhng au kh ca chng sanh, chng ta ny sinh tm trch nhim, mun gip h. T gn gi, ta tr nn quen thuc vi nhng hnh ng tch cc. Khi ta gp mt ngi no ln u tin, ta khng nhn bit c nhng thi , thi quen hay cm xc ca h. Nhng khi quen vi h hn, ta s quen vi nhng cch phn ng ca h. Chi vi bn tt th ta s nhim tnh

tt. Ta cng c th gim bt c nhng thi xu nh c bn tt, v ta cn thn khng mun lm g phin lng bn. Trong tm thc chng ta c rt nhiu, khng th m xu cc loi tm c bit. Tm c ba loi chnh: mt l trung tnh, hai l c ch li (thin) v ba l loi bt thin. Ta cn phi lm quen vi tm s thin cng ging nh ta nn chi vi bn tt. Ta cn nui dng nhng tm s tch cc, nhng th c li lc cho ta. Ging nh khi lm vn, ta nn trng hoa v nhng cy hu dng, nhng ta cng phi nh b c di i. Khi ni ti chuyn to nhng g c gi tr tinh thn cho tm, ta phi t mnh c gng x dng ngay tm tr mnh. Ta phi gim thiu nhng nhn thc bi quan tiu cc v nui dng tng cng nhng g tch cc. Trc ht, phi bit phn bit nhng nhn thc tch cc vi nhng g tiu cc c tnh cch ph hoi. Ta phi nui dng v pht trin nhng g tt p. Vi nhng tm phin no nh gin hn, ghen t, tranh ua, vng mc, ta cn tm hiu v sao chng li c hi, v u chng khi ln trong tm thc ta lm cho ta au kh, mt hnh phc? Hiu c nhng tr ngi do chng mang ti, ta c th lm cho chng nh li c. Ta khng th ni mt cch gin d rng nhng nhn thc c hi v trong kinh in dy nh th. Ta phi t quan st mnh thy c chng c hi ra sao. Th d nh khi ta ni gin v biu l cn gin ra mt cch mnh m d dn, ta thng ni nhng li kh chu vi ngi khc. Khi ni in ln, ta khng cn sng sut phn bit g c. Mt mi ta xu x mt cch khng khip, thi bt an thy r. Nhng gia nh lin tc ci nhau c hnh phc hn chng? Nhng ni ngi ta chng i, tranh u vi nhau liu c ha bnh khng? D nhin l khng. Nu bt ng ta c mt ngi khch hay nng gin, c l ta khng hoan h tip n h. Nhng nu khch l mt ngi vui tnh, t i th ta s mi ngi chi v rt tr ngay. Ta c th d dng nhn ra nhng tnh gin hn, ganh t, ho thng ni ngi khc. Cn bn ca tt c nhng tnh bt thin ni ta gm ba th: tham, sn v ho thng. Khi ta bit c nhng tai hi ca cc tm ny, ta c th nhn ra c nhng du hiu khi chng sp pht khi. Nhn bit c nh th,ta c th hng dn tm mnh v pha thin. Thc tp theo cch ny rt hiu qu v c ch li. Khi ni v thin, chng ta thng ngh ti chuyn ln ni cao ngi tnh lng. Pht php thc ra l chuyn ha tm thc, cch duy nht chuyn ha l ta phi thin qun v thc tp lin tc. D u, ta cng c th thc hin c s chuyn ha ny.

Mi khi ta t ti mt s hiu bit no qua ci nhn phn tch ca thin qun, ta nn ch tm vo iu mt thi gian. Kt hp thin qun phn tch vi s ch tm vo mt i tng c th gip ta chuyn ha tm mnh dn dn. Phng php ny hu hiu hn l tng c trm ln bi kinh cu nguyn. Theo phng php ny, ta c th lm cho cuc i qu gi c ngha. Thay v thc tp ngay, bn li hn s lm vo ngy mai hay thng sau hoc nm ti bn, s khng lm kp. Nu bn ngh mnh ch c th thc tp sau khi lm xong d n ny hay thu xp xong cng chuyn kia... thi gian tu tp s khng bao gi ti. Ta bit rng khi vng vo chuyn i, cng ngy ta cng c nhiu vic lm hn, ging nh bin khng bao gi ngng ni sng. Tt hn ta nn bit dng li v bt u tu tp. ---o0o--2.- BT U NGAY Khi ti cn nh, ti ch phi hc thuc lng v tng kinh. Ti c nhiu ngy gi nhng khng thch tu lm. Khi ti vo la tui hai mi, ti c gng hn v c cht hiu bit v chn l, Nit bn. Ti hy vng c tnh tu di hn chng ba nm hoc ba thng, nhng cng ngy ti cng bn bu khng c th gi. Hin ti d bn rn, ti vn thng to ra th gi tu tp. D l tng ni th gii sng trong phng ring, h cng lun lun c chuyn lm. Khng bao gi bn c th c t do, ra khi tt c cc sinh hot. Vy nn mi ngy bn phi kim cho ra th gi tu hc. Mi sng bn nn dy sm hn c th thin qun trong vng mt hai ting ng h. Nu bn bo rng khi ht vic bn s thc tp, c ngha l bn khng thc s mun tu hc theo Pht php. Thy Gangthung ni: "Nu bn mun tu tp, ng bao gi ti ngy mai hay ngy mt mi bt u". Phi bt u ngay ba nay, ti mt ngy no c th khi c th gi th bn cht mt ri. Cht l chuyn chc chn, nhng khi no cht th khng ai bit c, n c th ti bt k lc no, nn ta khng th tr hon vic tu tp. Tu tp khi cn tr l chuyn quan trng v cng, v khi thn tm ta cn nhiu nng lc v ti mt. Bnh thng khi gi yu ngi ta thng b bnh v tr nh suy gim. Nhng ngi tu tp t khi cn tr, lc gi thng cng hot ng nhanh nhn, ti mt v tr tu minh mn. Khi tu tp lu, quen vi cch chuyn i tm thc ri, th lc cht ta c th a tm ta vo vic thc tp thin qun. Thc tp gii, bn s vui v n cho ci cht. Tu tp va va, bn s khng s cht v d tu tp km, s khng c g tic hn lc la i.

Bt u, chng ta tnh ha cc hnh nghip bng cch nhn nhn chng mt cch ci m. Thnh triu mi phng ch Bt v ch B tt, chng ta sm hi nhng nghip d phm v v mnh t bao kip. Chng ta xin nhn li v sm hi. V sao ta li sm hi tt c cc nghip xu? V nu khng lm, cc nghip ny s c kh nng ch huy ta khi ci cht ti. Vy nn ta cu tha lc, nng ta vo thot khi nhng qu xu cc cc nghip mnh gy. Ta phi nhn ra v tnh ha cc nghip d cho nhanh v ci cht khng bo trc ngy no s ti. N khng i cho ta lm xong mi th nh nh, n khng ch v cho php ai sng thm ch v ngi cha thc hin thin nghip. D khe mnh hay au yu cng khng khc: ci cht khng i ai bao gi. N c th ly mng ta khi ta cha sn sng. Cuc i qua mau v rt ph du. Ta s phi b li tt c ca ci v thn quyn. Nu khng hiu c vy ta thng hay to nghip d ca thn, khu, i vi nhng ngi thn hay s. D h c thn tnh hay khng, tt c ri s bin i. Bn cng cht. Hn na, chng ta d to nhiu nghip xu hay tt vi h ri ta cng s ra i. Bn, th, b con, ca ci tt c u tm b, v thng v s bin i ht. S ti lc chng ta khng th no nhn thy hay nghe c ting h na. Ta ch cn thy h trong tr nh. Ta s thy mi chuyn nh mt gic m. Tt c u l hin tng v mi trng m ta sng u ch l nhng k c m nht. ---o0o--3.- THIN NGHIP V C NGHIP Tuy nhin nhng nghip d m ta tch ly s cn , d cho th v bn ta bin i, nhng nghip d sai tri gy ra s cn vng bn trong tm ta, lm cho ta phin no, nu ta khng tm cch tnh ha v ty b chng. V khng hiu c bn cht ph du ca mnh, chng ta khng bit rng mnh ch cn sng mt thi gian ngn na thi, nn chng ta b tham, sn, si hng dn gy nn bao c nghip. Chng ta lnh m vi chng sanh, quyn luyn bn b v hn gin ganh ght k th. Ta tch ly nhng nghip d nh vy t lu i, trong khi cuc i ta c ngn dn. Ngy khng ch v m cng khng i. Tng pht tng giy thi gian tri qua v cuc i ta c thu ngn li. i ngi tin ti chung cuc mt cch chc chn, khng th thay i c. Cui cng ta ch c th nng ta vo nhng nghip thin ta lm. Nu bn sng c o c, nu thc tp mi iu thin, pht trin lng t bi tm bn c th c nhng nng lc mnh m ca thin nghip, th l

nhng th duy nht gip c bn khi cuc i chm dt. Khng ai v khng c ci g khc gip bn na. Lc tm bn khng cn ch n nu, v bn c th thy mnh khng to nhiu nghip thin. Bn s than th: "Ch v v minh, khng hiu bit v tnh trng d s lc ny, li b li cun vo vng dc lc ca nhng th vui nht thi m ti to nn nhiu nghip d trong cuc i ph du. Ti lng ph th gi vo nhng hot ng v ngha". Ni nng ta ch tht chnh l Pht php. Chng ta cng quy y vi Pht v cc v B tt, nhng theo trong kinh dy ch Bt khng ty sch c nghip c cho chng sanh bng cch dng tay g b chng i. Ch Bt cng khng th hon chuyn tr tu ca cc ngi vo tm chng ta c. Chng sanh ch c gii thot khi thy c chn l. Chng ta phi nng ta vo php l th tht s bo v ta... Nh vy, ngha l ta phi nng vo s thc tp Pht php. Khi ta b mt chng bnh thng thng, ta cng phi nghe li y s. Vy th khi au kh v trm ngn phin no trong tm thc, ta nng vo php ngha l phi nghe li dy ca c Th Tn, ngi vn c coi l mt lng y. Khng c thuc no cha kh au tn gc r ngoi li ging ca Bt. Trong th k ny, hai trn th chin I v II git hi nhiu ngi. Mt tp th ng o (khong 6 triu) ngi Do Thi b c Quc X git hi. Nhiu triu ngi cht trong thi Stalin, thi Mao. Nguyn nhn v tm thn nhng ngi cm quyn b nhiu lon. Khi chng ta khng bit cch km ch nhng ri lon trong tm thc, th chng s t tung t tc, kt qu c th l nhng tn ph khng khip. Chng ta c th ni rng mt ngi in lon cng c kh nng hy dit c nhn loi ri. Tt c nhng rc ri kh au, phin trc ca loi ngi trn th gii ny u v nhng trng thi tm thn bt an, nhiu lon. Tt c nhng tnh thin, hnh phc u do mun lm vic c ch li gip ngi khc (li tha), d cho cc cng trnh thuc v th tc hay trong chiu hng tm linh. D cho ta khng theo mt tn gio no, tt c chng ta ai cng cn c tm lng thin. Nh vy ta s thc chng c ha bnh v an lc. Khi c ngi ci vi mnh, c phi ta sung sng hn chng? Khi ngi ta nhn nh hay cn nhn mnh, ta cng kh chu ch? Chng ta l loi sinh vt sng thnh x hi, nguyn tc cn bn ca i sng l s hp tc v s tng quan mt thit vi nhau. Tinh thn hp tc c xy dng

trn lng t i i vi nhau. Nu chng ta c lng t i, th chng ta s c hnh phc trong gia nh, vi hng xm v cng ng mnh ang sng. Ngc li nu ta c m mu chng i gin d nhau, ta s c th rt giu sang nhng khng c hnh phc. Trong nhng ch c ti, c nhng k lm gin ip theo di mi hnh ng trong cng ng, ngay c trong gia nh h na. Kt qu l khng cn ai tin c ai, lc no cng nghi ng mi chuyn. Mt khi chng ta khng cn tin tng, v khng bit qu trng lng thnh thc ca ai khc th lm sao ta sng hnh phc c? Ta s phi sng trong mt x hi y s hi, nghi ng v ta s ging nh mt con qu, s ci bng ca chnh n. Vy nn c tm mun to phc lc cho ngi khc, cho chng sanh l iu kin thit yu cho mt cuc i an lc Ngy nay, ti cc nc pht trin, c nhiu tin b v k thut v vt cht. Nhng v con ngi thiu bnh an ni ti v lng t bi trong thm tm, cc quc gia ny ang phi i din vi kh nhiu vn . Nu ngh rng ch c tin l em li hi lng v hnh phc th tht qu lm ln. Lng v tha chc chn l mt iu kin ng k. Do s tin b v k thut tim nng ph hoi ca chin tranh hin i ln khng th tng tng. D nhin chng ta s cho rng i khi phi cn ti chin tranh xy dng ha bnh. Nhng lm sao ta c ha bnh lu di cn c ni chin tranh, hn th v bn git k khc? S hp tc thc th, ha bnh v phc lc lu bn ch c th xy dng trn tinh thn t bi bc i. Khi no i ra nc ngoi ging php, ti cng nhn mnh rng lng t i thng ngi rt l quan trng. Trong kinh in o Pht im chnh yu l phi bit nui dng lng v tha. l lng mong mi pht trin Pht tnh cu kh cho mi loi. ---o0o---

CHNG TH 4 - CUC SNG TNH THC

Ti thy rng con ngi nui dng tm tnh thc (hay tm chnh nim) l ngun gc ca tt c mi hnh phc. l con ng p ng v tha mn c mc tiu ca i ta v ca mi chng sanh. Lm sao chng ta b qua c chuyn ny? Nhng ngi trong chng ta mun i theo con ng ca B tt l nhng con ngi c tinh thn trch nhim cao: mun gip cho mi loi trong v tr c an vui. Chng ta cn hc hi nhng gii lut khc nhau, cn bit nn thc tp cch no v trnh nhng li lm ra sao? Thc hnh c nh vy

cha , chng ta cn phi sng i hng ngy sao cho thn, khu, ca ta khng to ra nhng nghip bt thin. Chng ta phi bit t km ch khng hnh s sai lm. Ta phi pht trin phng cch tu tp sao cho ngay trong gic m, ta cng vn tnh thc. Lm c nh vy l chng ta c th gi gn c tm chnh nim, khng n b tn hoi. Cho d ch trong khonh khc, ta ngn cn cc chng sinh khc khng cho h c hng phc li; hoc trong mt vi giy pht no , ta gy tr ngi cho tm chnh nim th ta cng cn bc cc B tt ang mun gip mun loi. Kt qu l trong nhiu kip sau, ta s phi sng kh s. Nu ph hoi an lc ca mt chng sinh c th gy ra chuyn a sanh vo kip khc thp km hn, th vic ph hy an lc ca v s chng sanh s a ta ti u? Vy nn nu chng ta c ln ln tm tnh thc vi vng tm, lc ng lc m, nui dng tm chnh nim ri c khi li tht nim, phm li nng th ta cn lu mi tinh tn, tinh thn t ti mc cao hn. Mun dc tm tu tp mt cch can m v t tin, ta phi thc hin y cc gii hnh B tt. Bn nn qun tng l nu bn khng n lc trong vic hc tp v thc hnh B tt o, th bn cn b lun hi trong nhiu kip thp km. Nu v nhng phin no v cc hnh nghip bt thin, bn b rt vo nhng kip sng kh au th Bt cng khng gip g cho bn. V lng ch Bt i t i bi th hin cu gip chng sanh, nhng v li lm ca chnh mnh bn khng c cc ngi cho. Nu bn khng cn trng, nhng phin no xm ln tm tr mnh, bn s tip tc b a vo ci bt an. Bt cng khng cu c bn. Cho d thot c nhng kip ti tm bn cng s l mt sinh vt b nhiu thng tch au m hay cc tr ngi khc. Vy th iu quan trng l chnh bn phi t mnh thu nhp c cc nghip thin v loi tr c nhng nghip d. Hin nay chng ta ang rt may mn, chng ta c lm ngi v gp c gio php ca Bt; ta c nim tin v c hi pht trin nhng tnh thin. y l iu him c. Chng ta c th khe lc ny, c th giu c v khng gp nguy him. Nhng cuc i c nhiu bt ng cng vi nm thng tri qua. Thn ny l th ta vay mn. Nu hin nay ta b vng mc vo nhng kh au v hnh nghip bt thin, th chc chn trong tng lai ta s khng c lm ngi. Nu may mn sinh ra c lm ngi, th cng li phi vo hon cnh t hn, v ta cng ch tip tc gom nht c nhng hnh nghip xu m khng bit ti nhng nghip tt. Tr vi trng hp ta gp c may, nhng phi c gng lm ta mi lm c vi vic thin. Ta s rt au kh,

tm tr ta bi ri v m m. Vy nn ta khng c may mn lm c chuyn g tt p. Sng au kh nh th, ta cng to nhiu nghip bt thin, c th tai ta khng h c nghe ti ting "hnh phc", ni g ti chuyn ti sanh sang kip tt lnh hn? Bt Thch Ca t bi dy chng ta mt cu chuyn ng ngn nh sau. Hy tng tng trn i dng c mt ci vng nh bng bnh trn sng. Di y bin c con ra m, mi trm nm mi tri ln mt nc mt ln. C may c lm kip ngi ca chng sanh, cng ging nh c may ca con ra khi n ni ln chui c vo ci vng trn . Chng ta thng to nhiu c nghip, vy nn ta s phi ti sanh trong a ngc y kh au. Khng phi c sng trong kh au l ta tr ht c qu xu u. V khi sng trong hon cnh t hi, chng ta li hay to thm nghip d, li cng au kh. Chng ta c sn trong tm thc nhng ht ging v iu kin thm nhiu phin trc v to thm nghip c. Mt khi b a vo nhng ci thp km, ta kh thot ra c. Vy nn khi ang c may mn sng i t do, nu chng ta khng nui dng tm linh lm quen vi tnh thin, th cng nh ta v tnh lm hi chnh mnh vy. Chng ta mong c hnh phc, khng mun b kh au. Ta li c c hi nui dng cc nhn duyn ca hnh phc, hy b nhng gc r kh au. B qua c duyn nh vy l chuyn in r nht i. Nu chng thu thp nhiu c nghip, th khi cht ta s nhn thy a ngc khng khip v ta s cht trong s hi lo lng. Sau thi gian ngn trong ci Trung m, ta s b ti sanh vo cnh gii xu xa, rt c th b a xung a ngc. Nhng nim au v ni kh lm cho ta n hn tm t trn y phin no. Chng ta ang c c c hi hn hu, do tnh c hay do may mn. Ta hy nhn bit v phn bit ci g tt p tm thi, ci g l vnh cu. Nu chng ta khng chm sc phn hn, ch sng bung th vo cuc i trc th tm ta s ri vo m l. Ging nh ta l ngi khng c u c vy. Nhng cm th phin no tim n lng l trong tm thc ph hoi ta. Hy coi chng lm hi ta ra sao. Chng hn khi ci gin pht khi th n ging nh mt ngi bn tt n bo ta: "ng lo, ti ti gip bn y". Bn c th b i phng i ch khc nhng ci gin pht khi, lm nh n cho bn vay mn s can m gi to, khin cho bn thy mnh to bo v tr a i phng mt cch in r. S ngu mui (Si) cng ti vi ta nh mt ngi bn nh nh, ri n lm cho ta tht vng v tn hoi ta. Khi gin ta hu nh pht in v mt ht nim v s bt phn bit. Bn c th nh mt ngi ny nhng li trng k khc. Khi gin bn ni ra nhng iu v l

v gy hn ng l khng nn ni. Khi s sn si gim xung, ta s nhn ra li lm ca mnh v n hn, nhng ta to nghip xu mt ri! ---o0o--1.- K TH L AI? Bnh thng ta ngh ti k th nh nhng ngi ngoi ta. Ta ngh ti nhng lc ma qui hay th hn nh nhng th u khc. Ta nhm vo i phng v cc th bn ngoi tm cch bo v mnh. Nhng theo gio php ca Bt, k th bn ngoi khng hn l k th. S th hn t bn ngoi trong thi gian ny c th tr thnh tnh bng hu thn thin sau . D cho l k th chng na, th h cng ging nh mnh mong c hnh phc, khng mun kh au. l nhng k cn ti lng t bi ca chng ta. Nu chng ta ngh k th l nhng g mang tai hi ti cho ta, d ch c tc hi trong thi gian ngn ngi, th chnh ci thn ta cng l k th ca ta vy. N mang ti cho ta bao nhiu au n. Tng t ta cng c th coi tm tr cng l k th ca ta na, v khi tht vng nn lng, ta tht kh s. K th bn ngoi mai kia c th l bn, khng bao gi l k th mi mi. K th chnh l tm phin no ca chnh ta. chnh l k th tht s v n s hin hu vnh vin trong ta. Trong kinh Bt dy: nhng tm phin no l k th, l th gy ha cho ta. Mun c gii thot hay ti ci Nit bn khng phi l thay i ci thn mng ny, hay dn ti mt hnh tinh khc. Ngi dn Ty Tng thng ni v i sng gia nh nh "Ti ang lang thang trong vng lun hi" lm nh nu khng c gia nh th h s c gii thot. Nhng khng phi l s gii thot ch thc. V chnh sinh mng mnh l mt sinh hot lun hi, v chnh v ci thn ny m chng ta tch t nghip d. Tham, sn, si c coi l nhng k th ni ti nm ngay trong chng ta. D chng khng c kh gii, chng vn ch ng v sai khin ta c. Chng to nn nh hng v hu qu tn hi v cng. Khi chng ta khng chng c c th ta c th chy trn nhng k ngoi th. Nm 1959, khi b qun Trung quc vy khn, chng ti qua o, vt ni trn thot. Thi xa ngi ta c th n no trong n ly kin c, nhng ngy nay nu n trong n ta s tr thnh mc tiu cho h tn cng. Cc v vua cha thi c xa sng trong thnh quch, tng nh h s sng vnh vin. l l do khin ta cn thy rt nhiu n ly n . Vn L Trng Thnh bn Trung Hoa cng vy, xy dng bng bao nhiu mng ngi cng v mt l do . Nhng np sau cc cng trnh kin trc, nu k th vn cn hin hu ngay trong con ngi bn, th bn khng lm chi c.

Bn lm sao trn c k th ny? Nu c vi ging vi trng c hi trong bn, th bn c th ung hay chch thuc dit chng, nhng chng ta khng th dng mt sc lc bn ngoi dit tr phin no trong tm ta. l nhng k th th thit. D cho tt cc v thn trong v tr hay tt c cc sinh vt trn th gian th nghch vi bn, h cng khng th a bn vo a ngc c. Phin no, tri li c th y bn vo tc thi. Vy nn t thu s khai, phin no lun lun l k th lm hi v hy dit chng ta. Khng c k th no dai sc nh nhng tm hnh phin no. K th no cng s cht v bin i. Nu ta thun theo yu cu ca mt k th bnh thng, th t t h s tr thnh bn, mang li li lc cho ta. Nhng ta cng nng ta vo phin no, th chng li cng tc hi v mang au kh ti cho ta. l th k th thng trc, lu di v l nguyn nhn duy nht gy ra nhng kh au ca chng ta. Cn chng hin hu an n trong ta th ta cha th c hnh phc. Nu mnh b sa vo ci li vng mc, th bn ng mong cu hnh phc. Bn phi nhn din, bit nhng cm th phin no l k th tht s ca mnh. Nhn din c chng ri, bn s dng cc cht gii c v c can m i din chng li chng. Bn phi hiu rng l ngun gc ca tt c kh ly ca mnh. Trong i sng bnh thng, khi gp mt chuyn nh l ta ni gin v mun tr a ngay. Khi khng b qua c chuyn g l ta mt ng. Khi mt ngi lnh ra trn h tnh nguyn chu b thng v ch tr v sau khi chin tranh chm dt, t ho khoe nhng vt tho trn mnh h. Vy th ti sao ta li khng kiu hnh v cng trnh kh cc chin u chng phin no ca ta? c hng li cht t, ngi ng ph, ngi t hay nh nng rt chu thng chu kh trong cng vic. Vy ti sao chng ta khng chu cc vi cng tc kh khn hn: l vic t ti qu v Bt cu chng sanh? Khi lm chin chng ta c th thng k th v ui h ra khi b ci mnh. H c th tp hp li, tng cng qun lc v tr li trn tin. Nhng khi chin u chng phin no, mt khi bn thng v loi c chng th chng khng th quay li na. Trong kha cnh ny, phin no l mt th k th yu t. Ta cng khng cn v kh nguyn t hay bom n ph hy chng. Chng yu t v mt khi ta nhn thy s tht v nui dng c tu nhn , ta c th loi tr c phin no. Khi ta ph hy c phin

no trong tm, th chng s i u? Chng bin mt vo h v, khng c ch no tr n. Vy nn chng khng th tr li lm hi ta. Khng c mt th phin no no hin hu c lp. Khi sn si ni ln trong tm ta, chng kh mnh v lm cho tm ta ri lon. Tuy vy nu nhn n cho k th n s khng cn ch tr. N khng trong c th hay trong cc gic quan ca ta c. Nu ta c tm nhng cm th phin no trong cc thnh t tinh thn hay vt cht ca ta th ta s khng tm thy chng. Chng ging nh nhng o gic m thi. Sao ta li chng li ta xung a ngc? ---o0o--2.- IU PHC TM Nu chng ta lun tnh thc v qun chiu k cng th ta s bit nn hun tp hay nn b bt nhng tnh kh no. Khi bit c ci g c gi tr ri th ta s nhn din c ngay mi khi chng bt u khi ln. V ta c th t km ch c. S ch tm v cn trng rt cn thit, ty theo mc tnh thc m ta ch tm c nhiu hay t. Ta cn theo di thn khu v ca ta bt c lc no. Tm ta ging nh con voi, nu ta n i lang thang khng iu khin th n s ph hoi. Tm cha c iu phc c sc tn ph mnh hn loi voi rng nhiu. Vn l lm sao cho tm vo k lut? Bn cn c chnh nim, n l si dy kim sot thn, khu, nghip ca bn. Si dy chnh nim s ct con voi tm bn vo i tng qun chiu nh vo mt cy ct. Ni khc i l ta buc con voi tm vo nhng tnh thin, khng n lang thang v nhng hng bt thin. coi tm i v hng no, nu l hng thin th bn nn vui mng v lm cho n mnh thm. Khi bn hng c tm v pha tch cc, bn s vt thot c s s hi. Thin hay bt thin u khi ln t tm, ty theo tm bn c chuyn ha hay cha. iu quan trng nht l phi iu phc c tm, cho n vo k lut. Tt c nhng kh au, s hi u pht khi t tm ta. Bt dy rng khng c k th no mnh hn tm ca mnh. Trong cuc i khng c g ng s, ng gh cho bng tm mnh. Bt cng ni rng chnh tm mnh l ni pht khi nhng c tnh tuyt ho. Thc tp tnh thin, ta c hnh phc, hun tp tnh c, ta b kh au. D ch mi thc tp, khi cng ch ng v kim sot c tm , ta cng sung sng, thnh thi.

Khi ta an lc, nh nhm, d cho c v tr coi ta l k th, cng khng s hi hay au kh. Mt khc, khi ni tm ta b xo ng hay phin no, th cho d c mn n ngon tuyt trc mt, ta cng khng thng thc c n. Nghe nhng chuyn hay ho ta cng chng thy vui. Vy nn ty theo tm ta c k lut hay khng, ta s vui sng hay au kh. Khi chuyn ha tm ta khng tham m, khng chim hu l ta t ti hnh B th Ba la mt. B th Ba la mt ngha l bn cho chng sanh ht thy nhng g bn c, k c nhng qu lnh do hnh b th ny. S tu chng hon ton ty thuc vo tm mnh. Tr gii cng vy, l mt tm thc bt hi i vi tt c chng sanh. l s thc chng v ng. Nhn nhc Ba la mt cng th, vng tm ca chng sanh th v lng, nhng khi bn iu phc c tm mnh, bn c th loi b c tt c k th t ngoi ti. Khi tm bn an bnh, d c v tr th nghch bn, bn vn khng phin no. bo v chn khi b sy xc, bn khng th che ph tt c mt t bng da. Bn lt mt lp da di gt chn bn th hu hiu hn. ---o0o--3.- TM CHNH NIM Mun bo v tm mnh, bn cn c gng gi gn chnh nim. Khi bn khng chnh nim s b hao ht, cng phu thu nht c trong qu kh s b mt nh b k trm cp i vy. H qu l bn s sinh vo mt ci thp km. Nhng c nghip ging nh k cp, k trm chng lun tnh to ch c hi, nu c dp l chng cp ngay cng c bn c. Chng ly di cuc i hnh phc ca bn. Vy nn ng cho chnh nim b yu i. Nu i khi l tht nim, bn nn ngh ti nhng kh au v hn ca cuc i nh tng cng chnh nim ln. Lm sao gi c chnh nim v tnh thc? Gn cn cc bc thy v nghe h ging dy bit nn tu tp ra sao. Bn cng knh trng gio php th bn cng tnh thc. Khi gn tng thn tt, bn cng c thm chnh nim, bn s bit nn hun tp cc c tnh no, nn x bt nhng tnh bt thin no khi c nghe php v thn cn vi cc thin tri thc. Khi qun chiu v tnh cht v thng v nhng kh au trong ci Ta b, bn s thy s v t s tp c chnh nim. Mt phng php khc thc tp chnh nim l bit rng Bt v cc B tt l nhng tr tu siu qun. H lun lun bit r bn ang lm g, nh ti s hin din bn s cn trng hn. v Bt v ch B tt c chnh nim

thng trc thng sut, ta khng th du h chuyn g. Ta thc tp qun tng knh ngng Bt khi hiu chuyn ny. Bnh thng chng ta tng rng Bt v B tt ch ti ta khi ta tng kinh, cu nguyn hay nim hng danh ca h. Khng phi vy. Tr tu Bt siu vit, ngi nhn bit mi chuyn d vi t ti u. Ngi c i tr hiu c mi s vt, vt c khng gian ln thi gian. Khi qun tng Bt, ta nn bit rng Bt v cc B tt lun hin hu bn ta. y l mt iu quan trng trong s tu tp hng ngy. Nu bn c chnh nim, th mi khi mt nim bt thin khi ln, bn c th km ch c mnh. T d, khi ni chuyn vi mt ngi khc, bn thy mnh bt u ni gin, chnh nim s gip bn dng li hoc thay i ti. Bn ngh ti bn th s thy d i phng c v l v dng nhng li l khiu khch, bn cng khng nn tr a. Thay v i ph vi tnh trng , bn tm ti kha cnh tt p ca i phng. Lm vy bn s bt gin. Tm tr ta ging nh mt con voi, thng b nhng cm xc lao xao u c, bn nn ct n vo mt ci tr vng chc ca s tu tp tm linh. Rn c gng ht sc quan st tm mnh, ng s h pht no. Coi xem n sp lm g,ang lm g. Chng hn khi thin qun, ngay t lc u bn nn ch tm mt cch cn thn, khng b xao lng cht no. Thi gian u, c th bn ch tm c khong 15 pht khng b tht nim. Sau khi c thi quen nh vy, bn c th thin ta lu hn. D nhin iu phc tm v ch tm qun st ti thin qun l chuyn kh khn. Buc tm mnh lm iu mnh mun cng khng d. Nhng dn d quen i, bn s thnh cng. Bn c th dng bt c phng php no gip bn kim sot c tm mnh. Chng hn ngi quay mt vo vch gip cho bn t b chia tr hn cch khc. Lc ny nhm mt li th tt, khi khc m mt ra li d thc tp hn. Tt c ty thuc vo khuynh hng c nhn v c duyn ca bn. Vy nn cn phi tnh thc v cn thn i vi nhng phin no v cc hnh ng v ngha l. Nu bn mun i u hay lm chuyn g, trc ht phi bit vic c ng lm chng? Khi bn bt u b tham m hay gin d ai, th bn ng lm g c. Khng ni g, khng ngh g, bn lm nh mnh l mt khc g. Khi bn mun ci ct hoc ba hoa v chuyn g, hay mun ni v lm li ca ai, mun nh la k khc, hoc gi mun ni nhng li th l, mun a ra nhng nhn xt chua cay, hoc t khen mnh ch k khc... nhng khi , bn nn coi mnh nh khc g th hn. Khi thy mnh c khuynh hng mun t ti mc tiu c nhn m khng m xa ti

ngi khc, m li mun tho lun v chuyn , th cng nn lm nh mnh l khc ci. Khi bn sp mt kin nhn, li bing hay chn nn, hoc khi mun ni ra nhng nhn xt tn nhn hay qu t mn, th hy rn lm nh khc g i. Ngi thiu trng thnh v tm linh c u c hp hi ging nh nhng a tr con a tranh ci, khng th chi chung vi ai khc. ng bc vi h m nn t bi vi h, qun hiu rng tnh kh kh chu ca nhng a tr y l do phin no trong tm tr chng. Do ta hiu chng hn, ng bt chc chng. Thin qun v tnh gic gip bn vt thot c nim v ci ng ring bit, Bn s thy bn l mt phn ca B tt. Hy lun qun nh vy v nht quyt t ti chn nh trong i ngi qu gi ny. ---o0o--4.- THN VAY MN Chng ta cng cn i din vi s vng mc vo ci thn ny. Khi cht i, thn ta c th c ling cho chim kn kn n, ta u c quan tm. Vy c sao ngy nay ta li vng mc vo thn mnh n th? Nu ta mn mn g ca mt ngi c th lc, sm mun g ta cng phi tr n thi. Ci thn ny cng l th vay mn, d ta c gng gi gn ti u, s c lc ta phi b n li. Vy m v n, ta to ra nhng hnh nghip gy ra bit bao au kh. Chng ta hy qun chiu v ci thn ny: trc ht l lp da. Di n l tht, gn ct, mch mu v.v... Quang tuyn cho ta thy s tht: thn ta l tp hp ca xng, da v tht. Nhng ta thng ngh y l thn th p lch s ca ti. Nhng nu nhn su vo, di lp da hng ho ch l tht, xng, ri ty... Cn bn ca n l g? Sao ta li yu qu ci thn n th? Ta cho l phi sn sc thn mnh cn thn. N cn qun o v thc n, m khng phi bt k qun o no, y phc phi l th p. D nhin ta cn qun o che thn cho m hay nng nc, nhng sao li tiu nhiu tin vo chuyn che thn n th? Ngoi ra ngi giu sang cn cn trang sc, ngi th x l tai, k x mi eo nhng th tng teng v ? Tt c nhng iu trn l kt qu ca v minh. Nu bn qun chiu chuyn ny cho k, bn s thy rng bn khng th tm c t tnh ca ci thn. ch l do tr khn ca con ngi to ra bao nhiu th chuyn. Do vng tng, ta gi ngi ny l giu c, k kia l p . Ngi i ngh vy th cn c, ch tu s m eo trang sc th tht l t hi. Hy ngh coi Bt Thch Ca sng ra sao? Ngi ch l mt v tu s gin d, khng c cht trang sc no.

Vy khi qun chiu v thn, bn s thy n khng c t tnh. N ch l tp hp ca nhiu cht d bn, ging nh mt b my sn xut rc ri, sao ta cn vng mc n. V sao bn gi gn thn th vt cht ny? Bn khng n c th tht , khng ung c loi mu v cng chng gm c loi rut gan ca mnh. C th ta c li ch g? C phi ta rn bo v thn mnh cho ti khi cht cho kn kn n chng. Thn chng ta bt u t hai ci trng ca b m, nhng nu chng ta bc qua mt vng nhng th ny trn sn nh, ta s thy n gm ghic v cng. Nu nhn xa na, ta s thy c th mnh c to ra nh nhng cht xu x t bao i trc. Cng vy, khi ta nhn su vo tnh cht ca thn ta, th xong, tht, da... u l nhng th ng gh tm. Mi ngy, cho ti khi cht ta n ung nui dng ci thn. Ti ngoi lc tun ri, sut hn su mi nm , ti n bao nhiu thc phm, n bao nhiu tht? Bao nhiu sinh vt mt mng v ti? Chng ta dng bao sc lc nui ci thn. Nu mc ch cuc i ch c th thi th c l ta nn lm loi th hay su b, t nht l ta khng lm hi loi khc. ---o0o--5.- NGHA CUC I Nu chng ta khng th dng tr thng minh ca con ngi mt cch tch cc, th c l cuc i ny khng c mc tiu no c. Ta ch l ci my sn xut ra phn bn. Lm ngi, chng ta phi bit dng tr tu v chnh nim v bt nh lm li ch cho chng sanh. Nh vy cuc sng mi c ngha, l con ng dn ti ha bnh tm thi v vnh cu. Hc cao hay giu sang chng c g l ht. Nu chng ta khng c lng t bi thng xt chng sanh, th d c phng tin v ti nng ti u cng v ch v v ngha. V th, chng ta phi dng thn mnh nui dng tr tu, thc tp chng nghim nhng tnh thin. Hy rn t km ch v hiu rng gip ch k khc l mc ch ca i ngi. Khi hiu vy bn c th lun lun kim sot c thn tm v dng n gip ch chng sanh. Nhng ngi thng minh bit nui dng chnh nim v nh i s an lc ca h ly nhng s au kh ca k khc. l nhng ngi c th t ti qu v Pht, l con ng ca t do v c lp. Vi lng can m, t tin v thoi mi, h tin s t ti mc tiu nn h thng ti ci vi ngi khc thay v gin d, cau c. H t bi vi mi ngi, thn thin v thng thn, i x vi mi ngi nh bng hu.

Trong cch c x, ng gy phin no hay lm hi k khc. Nn c x gin d, khim tn, hy bt chc con mo lun hnh ng nh nhng, lng l ch khng ri rt ln. Khi c ngi no cho bn nhng li khuyn c ch, hy tip nhn v knh trng h. Hc nhng c tnh ni ngi khc, coi mnh nh hc tr ca tt c chng sanh. Khi ngi ta ni hay lm nhng iu tt, hy khen ngi h, bn c th khen thng mt, nhng nh vy coi nh nnh ngi ta. Tt hn l nn khen h vi ngi khc. Khi c ngi no c ca ngi hy v tay theo. Thng khi nghe ngi ta khen nhau, ta hy ni mt cch bi quan: "ng vy, tuy nhin...", hoc khng cng nhn nhng li khen m li nu ln vi khuyt im. Nu c ngi ni ti nhng c tnh ca bn, th bn nn xt li coi mnh c nhng tnh thin chng. ng ci ti n phng ln, coi mnh l ngi rt quan trng. Thay v t mn, bn hy t ra bit n khi c tn thng nh vy. Khi ti cn nh, thy tr tr tu vin dy ti vit ch. Thy k chuyn khi dy hc, c ln thy ni ti b ru, ci bu c v si u l ba th trang sc ca mt thy tu. Trong thnh chng c mt tu s cng c ba th y. Anh ta cm thy hnh din, dui di i chn ra mt cch t mn. Nhng khi thy ti ni l du hiu ca mt s mnh khng tt, anh bn vi rt ngay chn li. Khi c khen ngi, bn ng phnh mi ln, ch nn ngh rng ngi khen c thin tm v h nhn ra c nhng thin tnh. Khi bt u bt c d n g bn cng nn hng vo vic mang phc li cho chng sanh. Hnh phc v an lc trong tm mnh l chuyn khng th mua c, ta ch c th nui dng chng. Khi thy ngi c hnh phc, ta nn chia x nim vui vi h. Hy vui sng khi thy ngi khc hnh phc, khng ganh t, khng cnh tranh ch vui vy thi. c nh vy, bn s t nhin c hi lng v s thy i mnh c ngha. Bn c th an tm khi bn khng bao gi l k th hay lm phin ngi khc. Nhng ngi hay gy hn v lm phin ngi khc thng lun lun bt an, khng phi ch khi thc m ngay trong gic mng cng vy. Nu bn gip ngi khc v to nn mi trng ho bnh an lc, bn s c an lc ngay trong gic m. Vui sng khi thy ngi khc hnh phc l nim vui trong sng, v nhim. N cho ta phc c ngay lc v trong tng lai. Nu bn kh s v ghen t khi thy k khc hnh phc, th mt bn s cay, lng bn s au v huyt p cao vt ln. Ngay lc ny, ti y, bn kh tm v au n, tng lai cn t hn na. ---o0o---

6.- TA V NGI KHNG KHC Bn nn nhn chng sanh cnh no? Khi nhn h bn nn ngh nh h m bn c th t ti Pht tnh. Hy nh ti nhng tnh thin v nhn h bng con mt thng yu. Nu bn gip nhng ngi c thin tm, ng h nhng ai t t vi bn hay ang au kh th bn s tch t c cng c. T d nh bn hy knh trng ngi ln tui hay cha m bn, ngi gi s cng nhn nhng tnh thin ni bn v ngi tr s hc c nhiu kinh nghim ni ngi gi. Lin h ha hp gia cha m v con ci l iu rt quan trng. Cha m c bn phn chn sc con ci v con ci phi bit n cha m. Ngy nay ti nhiu quc gia, cha m v con ci khng gn nhau lm. Cha m khng yu con my v con th khng knh trng ph huynh. Nhng ngi con nh vy ch mong b m cht sm, v b m th mun xa con. Gip ngi cng kh l chuyn quan trng. Khi nhn thy mt ngi n mc tm tt v hp dn, ta thng mun gip h ngay; nhng khi nhn thy mt ngi rch ri, m yu ta thng quay i. Nh vy khng tt. B ngoi tm tt v hp dn c th lm ta lm ln, nhng ngi khn kh khng c g ng ngi. Mi khi thy mt ngi hnh kht, ti rn khng bao gi ngh rng h thp km hn ti. Ti khng khi no t cho mnh hn mt ngi n my. Nhng khi gp mt ngi t ra thng minh khn kho, ti khng b h chinh phc ngay. Ngi ta c th thng thn d thng th chng ta cng vy. Nu hai ngi ci m gp nhau, th bn c th tr thnh bng hu. Nhng khi bn vn v thnh thc m ngi kia p ng ngc li, d nhin bn s dng mt phng cch khc i ph. D sao, iu quan trng l ng bao gi la di hay lm tn thng mt ngi b p bc. Hy sng sut v khn ngoan bit nn hun tp nhng g, x b nhng g. Nn c lng tin vo nhng sinh hot tch cc ch ng nng ta vo s h tr ca ngi khc. iu quan trng nht l mi hnh ng ca bn phi c li ch cho ngi khc v tho mn nhng nguyn vng ca h. Hiu c im then cht ny, bn s lun c gng gip ngi. Bt l ngi thy rt xa nn bit ci g c ch lu di, ci g ngn hn. V vy li khuyn ca ngi c tnh cch uyn chuyn v mt v B tt lun lun cu chng sanh th i khi c th lm mt vi iu thng b cm k. Chng ta nn chia x thc phm vi ba loi ngi: nhng ngi b a y nh ma i; nhng ngi khng c ai bo v nh n my, sc vt; v nhng ngi tu hnh, tr gii nh tng ni. Chia thc n ra lm bn phn, ta

nn cho i ba phn, ch gi li mt. Mi khi n ung hy cng dng Pht, Php, Tng v b th mt phn cho n my, mt phn cho ma i. Thn th ca bn l mi trng cho php bn qun chiu s tu tp tm linh. Vy nn ng hy sinh ci thn mt cch nh d. Bn nn trnh hai thi cc: ng sng xa hoa qu, mang cc trang sc, mc th qun o k l; n ung qu b dng, v lm vy bn tiu ht cng c ca mnh. Nhng cng khng nn ri vo thi cc kia, sng hon ton kh hnh, th c th kit lc. Nhng li hnh xc nh trn d thi tit ra sao, xing lnh vo bp i... u l cc oan. ng lm kh mnh trong khi khng nhm vo mc tiu no c, iu ny ch lm cho thn mnh tr nn v dng, cn tr vic tu tp. Vy nn nu bn dng chnh ci thn ny tu tp Gii, nh, Hu, bn c th nhanh chng p ng c nguyn vng ca cc chng sanh. Thi phn bit, b phi cng rt nguy him cho s tu tp, v gio php ca Pht c nhiu trnh t ti gic ng. Nu thay v dng Pht php thy c Pht tnh, chng ta li dng n to nn s chng i hay chia r gia cc truyn thng hay cc tn gio th tht l bt hnh. Vic quan trng l chng ta phi lm quen vi cc gio php khc, bng cch lng nghe, nhn su v qun chiu m khng k th mt mn phi no. C hai quan im: trc y ngi ta ch lo hc hi truyn thng ca mnh, khng ch ti cc truyn thng v trng phi khc. Li c nhiu ngi tm cch hc hi nhng mn phi khc vi mnh. Phng php th hai ny thch hp v tnh trng th gii ngy nay. Trong gii Pht t Ty phng, nhiu ngi ch bit truyn thng mnh theo, ngoi ra khng hiu g ht. H lo lng, bt rt khi tip xc vi cc truyn thng khc. Ti thung ging h hiu l c bn mn phi Pht gio ca Ty Tng u theo Pht php ht, khng h tri chng nhau. Theo ti, ti nhn ra l nu ta hc theo c bn phi th rt c ch v li lc. Nghe ni th, nhiu ngi cho bit h mun hc c bn mn phi, nhng tm c thy dy ht mi mn phi nh vy rt kh. Vy nn chng ta cn phi hiu thu cc trnh khc nhau trong bn cch tu tp c th gip c ht thy chng sanh. Ti x Ty Tng, dn t, khng kh v nc trong lnh. Trc khi ngi Hoa trn sang, nc u cng ung c. Vi kh hu v mi sinh nh th, nn chng ti t phi ch ti vn sc khe v v sinh. Ngy nay ti nhiu nc tn tin, nm nhim khin dn chng phi c nhiu bin php phng nga bo v tr em. Chng ta phi hc tp vi nhau v chuyn ny. Chng ta c cc th cn bn cho mt cuc sng an lnh, th phi

 tm ti i sng ca cc chng sanh khc. T d nh nu ta o t hay ct c khng c mc tiu, ta lm hi bao nhiu loi su ci kin. ti loi vt nh b , l ta bo v mi sinh. Nhng ngi hiu bit chuyn ny nn ng ra gip ngi khc hiu vn ny. Trong s tu tp B tt o, vic hun luyn tm thc l quan trng nht. Trong khi tu dung, B tt khng coi thng mt chuyn g, vy nn khng c chuyn g m khng mang phc li ti cho B tt. Khi bn hnh tr php tu ny, nn nh mi hnh nghip u ch mang phc li ti cho mi loi v nh hi hng mi cng c ca bn cho h. Nhn k vo cc B tt ta s thy h hnh x hon ton v ng. Bn cng nn tnh thc tu tp nh vy. Ch ni thi th c ch g? Bn phi thc chng. Lm sao ta c th gip c mt ngi bnh bng cch ch c sch y khoa? Bn lun v hnh nguyn B tt khng , ta phi h th cng phu hnh tr v thc tp. ---o0o---

CHNG 5 - NHN NHC

Mun duy tr tm tnh thc mt cch ton vn v bn vng, th thc tp nhn nhc l cch hiu qu nht trong tt c cc phng php. L do l khi ngi khc c hay lm g hi ta, th ta rt d mt i thi t i. Ch c phng cch qun nhn nhc mi gip chng ta c. Bc u tin: ta phi ngh ti nhng li lc do tnh nhn nhc v nhng hu qu ca s sn hn. Thc tp nhn nhc l cch hay nht c tm an bnh. D cho ta gp phi nhng tnh hung i nghch hay nhng nng lc th hn, ta cng khng b phin no v tm ta vn c sng sut. Dn dn ta s pht trin c lng can m v s quyt tm. Mt khc, sn hn v on th c th gy ra nhng nguy hi ln cho i ny v nhng kip khc trong tng lai. Bt k ta l ngi d thng l ti u, khi cn gin bng ln l nhng c tnh bin i ngay lp tc. Ging nh ta c ngi bn thn, nhng khi gin, ta c th ni hay lm g khin tnh bn c th b mai mt lun. Sn hn lm cho chng ta v ngi gn bn ht an vui. N gy ra nhng bt ng v kh au. Sn hn c kh nng cn tr s tin b. N c th lm pht khi nhng hnh ng hay li ni m bnh thng ta khng bao gi lm. Khi chng ta b sn hn trm lp, ta c th i ti cc oan v git ngi. Nhng hnh ng tiu cc nh th li nhng du n mnh m trong tm ta v kt qu ta s ti sanh trong nhng hnh thi rt thp hn. Bao nhiu

cng qu bn thu gp c do s thc hnh gio php c th b tiu tan ngay trong cn gin d, c bit l khi ta gin cc v B tt. Trn con ng nui dng tm linh khng c g cn tr v tai hi bng s gin d. Tng t nh vy, khng c cch sm hi no tt bng s nhn nhc. Vy bn nn thc tp nhn nhc cng nhiu cng hay. ---o0o--1.- V SAO SN HN? Sn hn c th v nhiu nguyn do, trong c lo u v phin no. Trong i sng, chng ta thng c nhng phn ng phi l i vi cc s kin hay hon cnh ta gp. Khi c chuyn g lm cho ta kh chu, ta thng li cho ngi khc. Thay v phn ng tc thi nh vy, ta nn bnh tm nhn k vo vn . Trc ht xem coi c gii php no khng? Nu ta c th gii quyt c th khng cn vn na. Nu vn khng th gii quyt c th lo lng ch c hi m thi. Hay nht l ta khng cho s vic lm tm ta phin no. Th d nu c ngi dng gy nh ta, phn ng bnh thng l ta ni gin v mun tr a. Gio php dy ta nn bnh tnh v tm hiu nguyn nhn ch thc ca chuyn ny. Cu hi l thc ra ngi hay tm ngi , hay ci gy nh ta? Khi l lun nh vy, ta s nhn r ngay l ta nn gin tm phin trc trong con ngi kia v n khin ngi hnh ng. Chng ta nn theo th d ny phn ng vi nhng s kin tiu cc trong cuc i. Ngy no tm ta cn kh v sn hn th ngy ta cha c an lc t tm. Chng ta ai cng bit khi ni gin ta th mt cch kh khn, tng nh b ngp th vy. Khi lm sao ta n ngon ng yn? Tm khng vui v thn khng khe. Khi ng khng c, tm tr ta tr nn bt n. Kinh in dy rng nu ta sn hn trong i ny th i sau sanh ra lm ngi xu x. D nhin c nhng ngi khn kho, k c mt s ngi qu tc Ty Tng: cng gin d trong tm, h cng t ra ti ci bn ngoi. Khc vi h, a s chng ta thng l s gin d ra ngay. Nh vng ng Bc (Amdo) qu ti, khi ngi ta gin l mt ln. C mt ngn ng Ty Tng: "ng bt chc ngi Amdo!" Vng trung tm Ty Tng c coi l t ca Pht php. D tt c dn vng cha bit kim ch v chuyn ha tm h nhng h cng c hc c th kim sot c gng mt, v khi gin d h vn mm ci c. Khi ni gin, lp tc mt mi ta tr nn xu x: din mo nhn nh, nh. Sc vt nh loi mo chng hn, khi tc gin chng cng t ra rt kh

thng. Khi bn c thc v nhng tnh cm tiu cc v khi bn bit nhn k mt con ngi ang gin th bn s thy r nhng iu ny. Sn hn khng nhng lm cho chng ta xu x, m cn lm cho chng ta tr nn n n v vng v. N tc ot ca chng ta nhng nhn thc ng n. Khi mt ngi no lm hi bn v bn tr nn gin d, th ci gin c n b cho tai hi bn phi chu hay khng? Tm li sn hn khng c ch li g, n a ta ti nhiu au kh trong kip sau. Vy nn, sau khi b thit hi, ta nn chp nhn chuyn v ta qun nhn nhc. Nh vy tt hn v t nht n ngn nga c nhng au kh trong tng lai. Khi ni gin th ngoi ci kh hin ti sau ny ta cn b phin no thm na. Gin d l th khng c li ch chi ht ta nn b n i. V gin d, ta c th git hi nhng ngi gip chng ta v vt cht, hoc t ra t t trng vng ta. V sn si, ta c th lm cho bn b ta phi tht vng, ta t chi nhng hin tng ca ngi khc. Tm li, gin d khng bao gi em li an lc. Khng mt ai an vui hnh phc khi h sn hn. l mt loi k th, mang cho ta nhng hu qu t hi. Sau khi bn ngh ti nhng li lc ca nhn nhc v bt li ca sn hn, bn nn rn tm hiu nguyn nhn ca nhng cn gin. V bn c th bt u vt thng c sn si khi loi tr c cc l do gy ra n. Nguyn nhn gy s gin d l s tht vng ca ta khi khng t c nhng g mong mun, hoc phi tri qua nhng g ta khng a. Cn gin bc ln vi nhng cnh l c hi ca n. Nhng phin no trong tm nui dng cn gin, ta phi rn ngn nga chng. K th bnh thng lm hi chng ta nhng h thng c nhng bn rn khc. H phi n ng, chm sc gia nh v bn b h. H khng th n lc mt cch lin tc v c hiu qu ph hoi hay lm nhiu lon tm t ngi khc. Nhng gin d th lc no cng lm mt vic em phin no ti cho ta. Cng vic duy nht ca n l lm hi ta. Vy nn bng bt c gi no, ta cn phi phng nga khng cho cn gin khi ln bng cch ng cho nhng lo phin nui dng n. ---o0o--2.- LO PHIN KHNG PHI L GII PHP S bc bi khng lm cho ta t c c mun hay c c s an lc. N gy ra xo trn v ri ren. Khi bn thy c iu g kh chu xy ra cho bn,

m bn c th trnh c, th ng bc mnh m hy trnh n i. Nu l chuyn khng cn c th cng ng bc bi, kh chu khng gip g ta, lo lng cng khng gii quyt c vn . Khi c nhn duyn th ta khng th ngn n xy ra c. l lut ca to ha. Khi khng th trnh c kh khn th s lo u, s hi ch lm cho tnh trng t hn. Khi hai ngi cng mc mt chng bnh, mt lo s, mt khng, th bn bit ngay ai l s l ngi b bnh nng hn. Nu bn so snh dn t nn Ty Tng vi dn cc x khc, bn s thy h l nhng ngi can m. H khng vui qu hay bun qu. D h tri qua rt nhiu au kh ln lao h vn chu ng c. C nhiu ngi b kh au cng cc. H b t ti sut 20 nm, nhng h ni vi ti l thi gian tt nht i h. V h c th n lc cu nguyn, thin qun v thc tp cc tnh thin. y l s khc bit v nhn thc tinh thn. Nhiu ngi thng thiu dng cm chu ng trc s au kh trin min nh vy. Nhng nu bn chp nhn v coi l c hi chuyn ha tm mnh th c th t ti iu hay. kt lun, ta c th ni: nu chuyn g c th thay i c th ta lo u lm g? Nu khng th thay i, th lo s cng v ch v n khng gip ta gii quyt c vn . L ngi tu tp tm linh, chng ta nn t nguyn gnh chu nhng kh khn t ti nhng mc ch cao hn. i vi nhng vn v au kh nh nhoi ca th gii Ta b, ta nn c thi ci m khng b xao ng. Nu ta c th chuyn i thi i vi nhng cnh kh ln nh khc nhau, th i ta s thay i. Thc ra qun chiu ci kh cho ta nhng kt qu tch cc: khng kh au, ta khng c quyt tm chm dt lun hi. Khi tm vng, ta qun v nguyn nhn gy ra kh. C ngi t hnh xc hay hy hoi mt phn thn th v tn ngng. Nu ngi ta c th lm nh vy v mt mc tiu v ngha, th sao chng ta li khng chu cc mt cht t ti gii thot v c an lc lu bn? Sao ta li chng bc ngi kh trn con ng gii thot? ---o0o--3.- CHUYN HA TM Tm ta c kh nng t nhin l quen vic no th d lm vic . Khi ta coi ci kh l th c th chuyn ha c th cng ngy ta cng dung cha nhng ci kh ln hn. Ta thy nhiu ngi nhy nhm ln khi b su b cn, b i kht hay b gai chm chch lm st da. Ngi no quen vi nhng th th coi chng khng c ngha l g. Vy nn khi gp nhng

vn nh nh nng lnh, ma gi, au m hay b thng tch, s lo u ch lm chng trm trng thm. C ngi khi thy mnh chy mu th khng s hi m tri li tr nn can m hn. Ngi khc khi thy mu, bt k ca ai th xu ngay. S khc bit do tnh trng vng vng tm tr ca mi ngi, ngi kin cng, k nht nha. Nu bn rn tp i ph vi nhng phin trc nh, th bn s khng cn s au kh d n ln lao ti u. l thi an nhin t ti ca cc thin gi, khng bao gi b bt an khi h gp cnh kh au. Khi bn tuyn chuyn vi nhng phin trc chc chn bn s gp kh khn v nhiu vn . Trong cuc i thng nht, c ai i nh nhau m li an lc. Mt s ngi b git, a s u au kh. Khi ta khai chin vi phin no, nng lng tch cc trong ta s b yu i, trong khi lo phin mnh hn, chc chn chng ta s b kh t nhiu, ta phi chp nhn tnh trng khng b nn lng. T mnh chp nhn nhng ni kh nh thng c sn hn l k th tht s trong ta. Mt con ngi nh vy mi thng trn v thc s l anh hng. Khi ngh ti ngi m ta coi l k th, ta thng cho h c t tnh c lp. Ta cng cho rng vic ngi gy hi cho ta cng c mt t tnh ring. Nu ngi kia c sng v bn bn b thng, th chnh vin n n cm vo c th bn ch u phi k th? l kh gii ca con ngi ang b kh au km ch tm tr. Bnh thng ta sn si vi ngi , sao ta li khng gin ci cn nguyn gy ra chuyn ny l nhng ni kh kia? Sao ta khng gin vin n? Sao ta li ght con ngi ng gia hai th ? Bn c th cho l ngi kia ng gp phn ca h vo cu chuyn ny. Nh th bn cng nn gin chnh mnh, v bn cng d phn trong . Nu bn khng c th ai bn vo bn c? Ci au ca bn khng phi do vin n, m chnh thn bn cng c phn trch nhim. Ngi kia c kh gii, nhng chnh thn bn lm ci bia cho vin n. Nu c ngi hi bn, th nn nh trong qu kh bn cng tng hi ngi khc tng t nh vy nn mi c hu qu nh ngy nay. chnh l kt qu ca c nghip c ni bn. D cho bn b ngi no lm hi, cng chnh l do li ca bn, bn c trch nhim trong . Khi bn hay k th ca bn lm chuyn g khng phi, bn nn nh rng l do nhiu nhn duyn. Bn khng nn au kh. Nu ai cng hnh x theo mnh m khng b nh hng bi nhn duyn no khc th ai cng sng hnh phc, v chnh l c vng ca tt c mi ngi. Nhng v chng ta m mui v khng tnh thc, chng ta vng vo nhng hnh nghip bt

thin lm hi chnh mnh. Khi qu phin no, ngi ta c th t t, d bn nng sinh tn ni con ngi thng rt mnh. Do , ngi ta hay lm hi nhau l chuyn khng c g ng ngc nhin. Khi thy chuyn nh vy, thay v gin d, ta nn pht khi tm t bi. D khng t bi c th cng phi bit sn si khng ch li g. D bn ngh bn cht ngi kia l c c, th bn khng nn gin d. Bn cht ca la l t chy mi th. Khi bn b la lm phng, bn c gin la khng? Cch hay nht l trnh la i cho khi b phng. V c bn cht tt, ngi kia ch nng gin nht thi, ta khng nn sn hn h. Nu bu tri bng nhin b khi che ph, ta c gin tri khng? Vy ti sao ta li v gin ngi khc? K th lm hi bn l v nhm ln v v minh. Nu bn cng gin d th c hai u c li. Lm sao bn li cho l mt ngi ng, mt sai. iu tai hi bn gp hm nay l kt qu nhng hnh nghip c ca bn. Bn khng thch n th ti sao li lm li? V chuyn g cng t mnh, sao li gin ngi khc? Bn cha chuyn c nghip c th hu qu ca n cn tip tc din ra. ---o0o--4.- TU CHUYN NGHIP Nhn su vo ngi m ta gi l k th v qun t bi, nhn nhc, chng ta c th thanh lc c nhiu c nghip c. K th cho ta c hi thc tp nhn nhc tng thm gi tr. Nhng h v lm hi ngi, h s b a xung cc ci thp km. Nghip c xa c khin cho ta b k th lm hi. Ngi v nhng c nghip i ny s kh au di di trong tng lai. Nhng hnh nghip bt thin trong qu kh khin cho b k th lm hi. V lm hi ta nn h li tch t nghip xu v b kh trong tng lai. Nh th c th hiu l chnh ta c trch nhim v nhng nghip bt thin ny ca k th v chnh ta y h xung kip sau thp km. Nh vy, chnh ta gin tip lm hi h. K th cho ta c hi tp nhn nhc v t ti gic ng, trong khi ta li y h xung a ngc. V l ngi cho ta nhn duyn tp nhn nhc, k th mang li lc ti cho ta. Vy nn, ngi ng gin chnh l ta ch khng phi l k th ca ta. H mi l ngi ta cn phi i x t t. Tm khng phi l mt vt cht, khng ai c th s m, lm hi hay ph hy n. Nu c ngi ni nhng li kh nghe, th l v kh thng i vi bn, th thc s h khng lm hi c bn, nn u cn gin d? iu quan trng l bn hy thoi mi v bnh thn, ng ti nhng g h ni. Bn khng cn phi bun phin hay s hi. Nu bn bo rng nhng li chi ra ca k kia lm hi ti ti sn ca bn, th bn nn bit vt cht l th ta s

phi bung b sm hay mun thi. Nu bn cho rng cn phi gin d th bn nn bit nhng g tt p cng ch dng trong i ny. Nhng kt qu ca s gin d m bn biu l s ko di trong kip sau. i sng c th so snh vi hai gic mng. Trong gic m th nht, bn c sung sng mt trm nm ri tnh mng. Trong gic m kia, bn ch c vui trong chc lt ri tnh dy ngay. im chnh yu l khi bn tnh dy, bn khng cn c sung sng nh trong mng na. D cho bn sng t hay nhiu nm, bn cng s cht. D cho bn giu c v hng th ca ci trong thi gian ngn hay di, khi cht bn cng s mt ht, nh b cp sch vy. Bn s tay khng i qua th gii khc. Ngi Cng sn coi thng Bt, Php v Tng. H ph hy cha chin v cc bo thp, coi nhng th khng ra g. Bn khng nn gin d v d c ai lm thng tn cc nh tng Bt hay kinh in hoc bo thp, h cng khng lm hi c ti Tam Bo. Nu bn b hay thn nhn bn b ngi khc hm hi, c th v nghip c ca h xu v v nhiu nhn duyn khc. Ta khng nn sn hn. Khi thn th hin ca chng sanh b hoi dit, v nhng hin tng hu tnh v v tnh, th sao ta li gin v tr th nhng ngi c tr c? Khi x hi thiu ha hp, ta nn nh rng v chng sanh sng nhng iu kin khc nhau, nn ta c nhng suy t v hnh x khc nhau. Chuyn ny t nhin. Nu c pht khi nhng ri ren, xao ng hay ri lon, th bn cn phi bit l kt qu ca hnh nghip ni bn, v nn trnh tr th. Thay vo , bn nn nui dng lng t bi. l cch sng tnh thc v to thm thin nghip. T nh mt ngi b chy nh, phi dn i ni khc. C kinh nghim ri, h s vt b nhng g d lm mi cho la. Ging nh vy, khi ngn la sn hn pht khi, lin quan ti s vng mc g ca bn, th cng trnh tu tp ca bn b lm nguy: n c th b thiu ri. Bn phi bit vt b ngay nhng th ang lm cho bn b rng buc. i khi chng ta phi hy sinh nhng nim vui nh c an bnh v hnh phc. T d, bn nn np pht thay v b x ti cht tay. Nu chng ta khng chu ni nhng au kh nh b trong ci i ny, th ti sao ta khng bit km ch ci gin l th lm cho ta b a y trong a ngc? V mun lm tha mn nhng tham dc m ta s b au kh trong a ngc c ngn nm. Nhng kh au khng gip ta hay chng sanh khc t c mc tiu trong i. Mt khc, khi ta hiu c nhng li lc ca c nhn nhc v nhng tai hi ca sn hn, th d kh bn cng s rn vt thng c cn gin. Gng sc y cng nh thc hin c mt cng trnh ln. Cui cng bn c th dit

c nhng kh au gi tm hay cn bn ca chng sanh. Nh vy, chng ta nn t nguyn chp nhn nhng kh khn v phin trc nho nh to c cng c v lng v nim an lc bt tuyt. Khi nghe ngi khc khen ngi bn mt cch vui v th bn hoan h nhn lnh. Nhng bn thng sanh tm ghen t khi nghe ni ti c tnh ca ai . Nh vy khng c. Nu bn cm thy nh th th cu: "Nguyn cho chng sanh c an lc" dng lm g? N ch l mong c thi sao? Nu bn tht s mong cho tt c chng sanh c an lc, v do bn nui dng tm tnh thc, th khi h c gng c hnh phc, sao bn li b lt ra ngoi? Nu bn mong chng sanh t thnh Pht o th ti sao bn li bun phin khi h ti b gic v c knh n? Nu bn c trch nhim chm sc ngi no, m sau h t sn sc ly c, th bn chng sung sng sao? Chng ta thng nguyn: "Cu cho ht thy chng sanh c an vui, ht au kh". Khi h t lm c nh th, ta nn mng cho h. Nu bn khng mun h c an vui, th cu mong h t c gii thot lm chi? Nhng ngi tc gin khi thy ngi khc kh gi l v h khng c chnh nim. Ngi khc c hng ci ny hay ci kia l chuyn khng lin can ti bn. Mn qu khng thuc s hu ca bn th sao bn li bc mnh? Ti sao bn b mt danh ting, phm gi v thin tm gin d? Sao bn nh mt nhng c tnh cn bn l th gip bn t c ti lc v danh gi? V cc nghip xu, khng nhng bn s lm hng nhng n lc gii thot m bn li mun cnh tranh vi nhng ngi tu tu nhn tch c, nay c gt hi qu lnh. Chuyn ny c nn chng? Ti sao bn li cm thy sung sng khi k th ca bn b au kh. Lng mong cu ngi kh khng lm hi c h. Ngay c khi ngi t ra phin no nh bn mong, th duyn do g khin bn sung sng? Nu bn hi lng nh vy, th thi tiu cc s khin bn i xung. Khi bn vng vo vng phin no , bn s gp nhiu kh au. Bn s b a xung a ngc. Li khen, s knh phc u khng c gi tr, khng ko di kip ngi c. N khng lm cho bn giu hn cng chng khe mnh hn. Nu bn c th phn bit c iu g c ch, iu g khng, th bn s thy nhng li lc ca lng tng knh nhau. Bn s nhn ra khng phi l ci li vt cht m l tinh thn c nh nhm. Nu bn mun lng bn c tha mn, th sao khng i ng hay ung cho say? Nu mun c s vui v nht thi, bn c th dng ma ty na ! ---o0o---

5.- CI DANH HUYN O Ngi in thng hy sinh mi th c danh ting. Mun lm anh hng, h sn sng cht ni trn a. Hy sinh c tnh mng ln ca ci ly ci danh ho lm g? Nhng ngi lo mt danh ting ging nh tr con xy lu i trn ct, khc lc khi cng trnh sp . Vy th, khi c ai khen ngi, bn ng nn sung sng qu. Danh l th khng c cn bn, ting tt cng v ngha. B vng vo danh vng v ting thm s khin bn qun tu tp nhng tnh thin. T d nh cc tng ni hc kinh in, khi mi vo tu vin, h thng khim tn. Sau , h c thm kin thc, ri u Tin s v Pht hc (Gheshe). H bt u c hc tr, t v thay i hon ton. Thnh thong ti gp vi ng thy c hc tr Ty phng, h t ra rt hnh din. Cc doanh nhn cng vy, khi h thnh cng h ra v ta y, eo nhn v ng h mc tin. Ty Tng th h eo bng tai t gi. V sau bng tai ch lm rch tai h ch khng c ch li no khc. Khi nhng v thin nh trn ni cao c cht danh ting th h thng ri ch tu xung ni. Lc u h thng khuyn ngi khc thin qun v kh v v thng. Nhng dn d chnh h qun c ngha ca hai th ny v trong h ch cn nhng tnh bt thin nh ganh t, cnh tranh. Ngi yu v khim cung khng la gt hoc chn p ai. Ch c nhng ngi mun t ra hn ngi mi c tnh ghen tc v tranh ua. V vy, t khen mnh v mun c knh n l chuyn rt nguy him. Chng lm pht khi nhng tnh bt thin. Vy ta nn hiu rng nhng ngi lun lun ch ta tht ra l nhng ngi bo v ta. H ngn khng cho ta ri xung cc cnh gii thp km hn. Trong khi chng ta cc kh v nhng tm t v hnh nghim tiu cc, sao ta cn mun kh hn v danh ting? Thay v ni gin vi nhng ngi gip ta khng b tri buc vo danh ting, ta phi thy gi tr ca h. Chng ta lun lun ci u chui vo con ng dn ta ti ci kh. V khi ta c Bt ban phc, th k th ca ta s ti v ng ca a ngc bng cch hy hoi danh ting m chng ta vng mc trc y. Khng c qu nu chng c nhn, nu c nhn th s c qu. l qu ca tnh nhn nhc, m nhn l s ph hoi ca mt ngi khc. Vy th, nhn nhc pht khi ln c l nh k th lm hi ta. Bn lm sao cho rng s ph hoi cn tr phc c ca mnh c? T d ngi n my l c hi ta b th, th bn u th ni h cn tr s thc hnh lng v tha? ---o0o---

6- THC TP HNH NHN NHC C nhiu hnh kht trn th gii, nn ta c nhiu dp thc hin tnh v tha. Nhng k th v ngi lm hi ta kh him hoi, nu ta khng lm hi ai th ngi ta cng khng hi mnh. V th c hi thc tp nhn nhc khng nhiu. K th cho chng ta c duyn thc tp hnh nhn nhc m khng cn phi lm hi ai, chng ta nn nm ly c hi v bit ti gi tr ca k th. Chnh h thc y ta thc tp hnh nhn nhc theo con ng B Tt. Nhn nhc cc k quan trng trong hnh nguyn ca B tt, v hnh ny c pht trin khi k th hin ra. S thc tp hnh nhn nhc l kt qu ca s c gng ni mnh v s hin din ca k th, nn phc c ca cng trnh ny trc tn gip cho k th an lc. Bn c th cho rng k th to nn c hi cho ta thc tp, nhng h khng h c thin . H khng bao gi ngh "ta to c hi cho ngi ny tu". Nhng sao bn li coi trng Nit Bn? Nit Bn l s chm dt vnh vin nhng kh au. Nit Bn khng c hng v cng khng c l do em phc li cho ngi t ti . Sao bn li coi Nit Bn l th qu bu? Ngi b coi l k th ca bn v h c mun lm hi bn. Nhng chnh h cng l ngi gip bn c hi thc tp nhn nhc. Nu ai cng lun lun gip bn nh ng bc s chng hn, th lm sao bn thc tp c? Ta c th thu gt c phc c nh hai loi ngi: Bt v chng sanh. Lm hi lng cc chng sanh, bn c th t ti qu v cao tt hn tt c mi ngi. Chng sanh v ch Bt ng u gp phn vo qu v Bt m ta t ti. Sao ta ch tn knh Bt m b qun v kn ca vi chng sanh? Bt l cu cnh sau cng ta nng ta vo, l v mang li phc li v bin cho tt c mun loi. Mun lm qu ngi hi lng, ta hy lm vui lng chng sanh. Ta khng c cch no phc tr n qu ngi. V mun cu cc chng sanh yu i kh s, ch Bt hy sinh c tnh mng v c khi v c a ngc cu gip. Ch B tt cng vy, qu ngi th hin tm tnh thc v dy chng ta tu tp phc v chng sanh. Chng ta tr n qu ngi bng cch chnh mnh gip mi loi. Vy nn d c ai lm hi ta, ta lun lun phi x tt, c gng to nn phc lc cho h. Mun hnh ng c nh th lm hi lng ch Bt, chng ta nn t coi mnh l ti t ca mi loi chng sanh. D h c gim ln u hay git ta, ta cng khng tr th. Bt v B tt c lng t bi v lng, chc chn qu ngi s chm sc mi loi. Chng ta theo chn cc ngi, sao ta li khng bo v

cc chng sanh? y l phng cch tt nht t lng bit n qu ngi v t ti mc tiu ti thng cho ta. Nh vy mi loi, k c con su ci kin u l bn ta ht. Kip ny sang kip khc, ta u c an lc. Tm li, rn khim tn, ng kiu hnh v c gng lm li cho chng sanh, l cch tt nht ta t mc tiu ca mnh. Bnh thng chng ta nng ta vo Bt, Php v Tng. chng ta hng tm thanh tnh v Tam bo t lng tn knh. Nhng khi ta nhn ti chng sanh, c bit nhng ngi l k th ca ta, th ta thng pht khi tm ganh t v tranh ua. Sao li tri ngc nh vy? Khi chng ta coi ai l bn hay ngi thn m ta rt thng mn, th ta thng trnh lm nhng g ngi khng a. Chng hn ta thch n cay m bn ta khng thch, khi mi h ti n cm, ta s lm n theo khu v ca h. Nu ta c lm nhng mn cay chua, khng k ti bn th thc s ta c coi h l bn qu chng? Hnh nh chng ta khng coi Bt l bn thn, v ngi ch c mt tng v quan tm duy nht l s an bnh ca chng sanh. Chng ta th sao? Mt mt ta knh l Bt, mt mt ta coi r chng sanh. V chng sanh m ch Bt c phc bu, v h m Bt th hin tm tnh thc, tr nn bc gic ng, trong khi chng ta khng coi chng sanh vo u. Lm nh vy, kh thay ging nh chng ta khng coi Bt ngang vi mt ngi bn thn ca mnh. Gin d l nng lng tn ph nhng tnh thin ca bn, vy nn bn rn thch n v tr kh n i. Thay v kh chu v th ght k th, bn hy nhn h nh ngi thy qu gi dy cho bn bi hc nhn nhc. Ta thng coi chuyn tr a k th l iu ng lm, d theo lut php bn c quyn t do bo v. Nhng nu bn nui dng trong thm tm tnh cht tnh thc th bn s nui dng c thi tch cc mong cho chng sanh c an lnh. Nh th, bn s pht khi c tm t bi i vi k th v tt c mun loi. Chuyn ny ging nh khi ta di mt tng ln ngn chn dng nc trong mt con knh. Khi di c th nc bt u tun chy. Cng vy, mt khi bn nui dng c lng thng xt i vi k th, th bn cng nui c tm t bi i vi tt c chng sanh. Nu bn coi k th nh mt nhn duyn ti cao tu tp nhn nhc v nu bn pht trin c tm i t i vi h, th l du hiu bn thc tp thnh cng. Lm cho chng sanh an vui, khng phi ta ch t ti qu v Bt m ngay trong i ny, ta s c ting tt v c an lc. Ta s c nhiu bn, khng c k th, cuc i s nh nhng thanh thn. Khi cn lun hi v sau khi thc hnh tnh nhn nhc nhiu kip, ta s c sanh ra trong hnh thi p , sng

lu v khng m au. Ta s t ti an bnh theo lut ca to ha. Chng ta bit i ngi rt qu, nht l c duyn c bit ti Pht php. Ta cng hiu nhng li lc ca nhn nhc v nhng bt li ca sn hn. D cho ta c th thc tp by gi hay khng, t nht chng ta cng thy nhng li gii thch ny c ngha. K t nay tr v sau, mun c an bnh, chng ta hy lun lun theo con ng ny. ---o0o---

CHNG 6 - TINH TN
Tinh tn l mt yu t quan trng trong vic nui ln tm tnh thc. Ngay trong i sng hng ngy, mun hon thnh cng vic g ta phi c kin tr. Tng t nh vy, ta phi c gng trn con ng t ti nhng mc tiu tm linh. Khi cho li bing ch huy, ta s khng tinh tn chi c. Tuy nhin, ta phi bit kho lo trong khi gng sc. Ngi Ty Tng c mt ngn ng ni rng s c gng phi lin tc nh mt dng nc ang lun lu. Tinh tn c ngha l ta cn ch tm vo bt c vic g ta lm. Trong tinh thn , khi tu tp ta s c nim vui. Kin tr khng c ngha l c gng ti a mt thi gian ri c lc bung li. Cha kha ca thnh cng l phi gng sc lun lun v u n. Trong nhiu loi tr ngi, nn lng l mt ro cn ln khng cho ta tin bc trn con ng tm linh. l do s thiu t tin, khng t trng. i ph vi thi c hi , ta phi c lng tin v quyt tm. Ngh ti Pht tnh l mt thi rt tch cc v mnh m t c nhng iu k trn. Ai cng c Pht tnh,c ht ging gic ng. Do mi chng ta u c kh nng bnh ng vi mi ngi. Ta nn da vo tim nng bm sinh vt qua nhng cn nn lng, tht vng. Ngh ti ch Bt trong qu kh cng l iu c li ch. Qu ngi khng t ti gic ng ngay tc th. Lc u qu v cng ging nh ngi bnh thng, kh s v lo u v phin no. Ch sau khi kin tr tu luyn trong nhiu kip, qu ngi mi t ti cu cnh ton gic. Chng ta nn hng khi, hc hi t cc tin kip ca cc ngi i theo bc chn h trn con ng tm linh thch hp. iu quan trng l ta khng nn tnh li bing v tinh thn ch bi trm lp ta. Ngc li ta phi nui dng lng t tin v c tn tm vo kh nng cng tim nng ca chnh mnh. ---o0o---

1.- VT THNG TNH LI BING Vy th tinh tn ngha l g? y n c ngha l ta bit vui hng khi thc hnh cc nghip thin. Bn c th vn lm nhng vic v thng v pht hay gy ra nhng hnh nghip bt thin, nhng trong Pht gio, nh th khng c coi l tinh tn. Thc tp tinh tn c ngha l to c nhiu nim vui ln khi pht trin cc tnh thin. Mt tr ngi ca tinh tn l tnh li bing. N th hin ra nhiu cch khc nhau: nh tnh tr hon, hoc l b vng mc vo nhng hot ng v b, khng chu tin vo kh nng ca mnh, tt c u v gii i (li bing) c. Ta phi vt thng nhng tr ngi ny. Mc tiu ca Pht php l chuyn ha tm thc. N cng ging nh mt cng trnh xy dng ngoi i, nhng n phi c th hin t trong ni tm ta. Khi khi s xy ct, ta phi tm coi nhng hon cnh v phng tin cn thit l g thu thp cho vt liu. Tng t nh vy, ta cn nhn din nhng tr ngi v dp b tng th mt khi mun chuyn ha tm mnh. Tr ngi chnh ca s pht trin cc tnh thin trong tm l s li bing, khng c kh nng hon thnh chuyn g c. Khi bn b vng vo nhng hot ng v ngha v khng th tu tm, l li bing. Khi bn tr hon cng vic ti mai mt hay b qua i, bn cng ang bing nhc vy. Nu bn ngh: "Mt ngi nh ti, lm sao m tu cho c?" th cng l mt hnh thi gii i. Mun vt thng tnh li, ta phi bit l do v sao ta li. Bn ch bit tnh khi loi b c nhng cn nguyn ca n. Nhng cn nguyn khin ta li l: ph phm th gi, ngh ngi hay ng nhiu qu; khng xc ng trc cnh kh lun hi. l ba yu t chnh lm cho ta li bing. Cng nhn din c s gi tm v nhng kh au trong ci nhn sinh, bn cng mong vt thng c chng nhiu hn. Tri li, khi bn khng nhn thy cnh kh trn i v cm thy ang sung sng, th bn s khng c mun c gii thot. Ngi Aryadeva, mt v hc gi ni danh ngi n ni: "Mt con ngi khng b tht vng v cuc i th u c tm ti Nit Bn? Tht kh xa la th tc khi ta quen trong nh th u c mun i ra ngoi na". Nhng phin no trong tm c v nh ci li, mt khi bn b ri v vng mc vo ci li , bn s khng th g ra c c t do, m s b chng a vo ci sanh t. Mt cch chng bnh li bing l ngh ti v thng v ngh ti ci cht. T thn khng c lng t bi. Dn d, tng

ngi mt, thn cht s mang ta i. Chng ta lun lun nghe ni ngi no cht ti mt ni no, trong mt thi im no. Khi nghe tin mt ngi cht, ta thng ngh rng h ti s, m khng bao gi ngh ti lt mnh cng s ra i. Chng ta cng ging nh l cu kh di khi ngh rng cc bn mnh b a vo l st sanh, m khng bit l chnh chng cng s b nh vy. Khng s cht nn chng tip tc vui chi, n ng. Khi no thn cht ti l iu ta khng th bit c. N c th ti ngay thm ngay khi ta va mi bt u mt cng vic g . Thn cht khng cn bit ai c d n va khi s hay ang tin hnh d dang. N c th ti bt ta bt c lc no, mt cch bt ng. V ta th no cng cht, nn khi cn sng, ta nn rn to thin nghip. Khi b thn cht ving ri th mun b tnh li cng qu tr, lc khng th lm g c na. Vy ch nn chn ch, ng tnh chuyn tu tm dng tnh ti ngy mai, hy bt u ngay i. Nu bn lun tr hon, vic phi lm ti ngy mai hay nm ti... th d c lm mt danh sch nhng vic ri ghi vo my Computer, bn vn s b au nng bt thnh lnh mt ngy no . Bn s phi vo nh thng v ung nhng th thuc bn chng a cht no. Bc s c th gii phu cho bn. C khi nhng ngi mc o trng t ra t t, thng ngi; cng c khi h m x bn nh m mt ci my ra sa, chng c tnh cm chi ht. Bnh thng khi ngi ta khe mnh, h thng ba hoa l h khng tin kip trc kip sau g c. Nhng khi ci cht gn k, bn s nh li tt c nhng c nghip. Tm bn c th trn y n hn, au kh v phin no. Bn c th nghe thy c ting chung trong a ngc v s n vi c nc tiu ra ging. Mt ngi quen ni vi ti rng khi anh ta b m nng v thn th rt au n, anh nghe nhiu ting ng rt l tai. C khi ngi ta ngt xu v qu au n. Trc khi tnh li, hnh nh nhiu ngi thy mnh chui qua mt ci ng. l kinh nghim cn t. Nhng ngi to nhiu nghip xu u kinh hong khi h thy t i trong thn h tan r. Nhng ngi to nhiu nghip lnh khi gn cht li cm thy hi lng v sung sng. Khi chng ta sng, ta c th b k th bt ta phi xa ri qu hng, nhng ta vn mong c ngy xum hp vi b con thn thuc. Nhng khi cht th ta phi vnh vin la xa gia nh v b bn. Ngay c ci thn th yu qu tng theo bn i bt c u, bn cng s phi la b n. V khi cht ri mi ngi s coi c th ta l th nguy him, d s v xu x v cng. My v Du

gi (Yogins) thng ni: ci thy ma lun lun hin din trong ta, ngay c khi ta cn sng. Thn mng l th kh kim trong kip sau. Vy nn khi c may mn lm ngi, ta khng nn v ngu mui m ch ng ngh thi. Pht php thng tha ca Bt mang li cho ta ngun sui an lc bt tuyt. B l con ng cao tt ny v b li cun vo nhng c duyn gy kh no th tht l bt hnh. Hy km ch mnh, ng tr hon na m nn c gng c sng sut thc hnh chuyn tu tp. N ging nh chng ta sa son ra trn vy. Trc ht bn phi c t tin chin u, bn phi quyt tm chu cc kh thng c tt c nhng tr lc. Ging nh mt v tng cn c v kh tt v lnh thin chin, bn phi c tr tu v nhiu c tnh. Khi nh nhau, bn phi x dng ti a ha lc ca kh gii, nhm thng vo k th. Tng t nh vy, d tu tp theo phng php no, bn cng phi x dng tr tu mt cch tnh thc, c chnh nim. Kt qu, bn s thng k th li bing v kim sot c thn tm, tin bc trn con ng tm linh. Nu ngh rng bn khng c kh nng v thiu thng minh th tht l sai lm. Ngay trong i sng hng ngy, bn cng nn t tin khi mun lm vic g . Ngi Ty phng hay thiu lng t tn ni chnh mnh, ti khng bit ngi Ty Tng v cc x vn ha khc c b nh vy khng. Nhng khng tin chnh mnh lm cho ta rt suy nhc. Trong vic thng ngy hay trn con ng tm linh, ta u cn gi vng lng tin. ---o0o--2.- TIN MNH V TIN PHT PHP Nhng v o s Kadampa trong thi xa khng c g vui th trong nhng ci hang kh khc ca h. Nhng h c quyt tm tu luyn nn h sng trong , rt an nhin v t ti. H dng tt c con ngi ca h - thn, khu v - thc tp Pht php. Khng bao gi h s b thiu thc phm hay phng tin v s cht. Cc ngi ngh d c phi i xin n, h cng vn dng th gi cu nguyn khi ch cht ch khng ph th gi vo chuyn g ngoi vic tu tp. Khi cht ta thng lo u khng bit ai s gip ta, ai s cu nguyn cho ta? Nhng cc o s Kadampa thng ngh: "Sao ta li phin ai gip cho? Ta thch cht t nhin trong hang trng, nh mt con th hay con chim vy". l s quyt tm tu tp ca cc ngi. H ni: "Nu ti b coi nh mt k v gia c, ti cng vui lng chp nhn. Nu ti phi sng nh loi ch, ti cng cam tm. Ti s i lang thang nh mt con ch, nhng vn tu tp theo Pht php". Quyt tm nh vy th cui cng h s tr thnh Pht.

Nu bn tht s mun tu tp, bn phi c quyt tm v t tin. Thiu t tin, bn khng hon thnh c chuyn g ht. Hy i theo con ng tm linh vi tn tm v khng mong cu g. c chuyn i ngi Milarepa, ta bit ngi b ht thy: bn b, cha m, ca ci. Khi mun lm trn nhim v i vi mt ngi hay vi ngi, chng ta phi c quyt tm. D nhin l khi mun nui dng tm chnh nim, mun em li ch ti mi chng sanh, ta cng cn c tm B kin c hn. Nu bn ni bn mun nui dng tm chnh nim gip chng sanh, ri li bo bn khng kh nng, th tht l chuyn ngc i. C tinh thn can m khng c ngha l bn phi kiu cng. T mn v t tin l hai im khc nhau. Khi bn nui dng nhng tnh thin nh t bi, chnh nim; bn cn lm vi s t tin. Chnh nim a ti t lng t bi, thng xt mi loi. Bn khng b rng buc vi nim sai lm v Ng na. Bn c th ht lng phn u c quyt tm. Nhn li nc Ty Tng, chng ta phi lun lun tin l ta s thng. Ta phi c lng tin. ti ni cho bn nghe mt cu chuyn, vo khong nm 1979, trong thi gian hi c ni lng, khi ngi Ty Tng c ra nc ngoi thm b con, c mt ngi ti ni chuyn vi ti. Anh ta sanh khong nm 1950 ti Lhasa v ln ln , nn c thy nhng cuc ni dy ca dn chng. Anh ni ngi Trung Hoa rt khn lanh v dn Trung hoa th qu ng. "Kh gii ca h y dy, nn chng ti khng lm g c", anh ta rt chn nn. Ti ngh ting sng ca nhng nm 1950 vn cn rn vang trong tai anh. Ri cng c mt v s t vng Dokham ti, ng ta thy nhiu cuc giao tranh ti , nhiu lng b bch ha v dn qu b git hng lot. Ti ni vi ng l dn ta qu t m h qu ng th nhng chuyn xy ra nh vy! Ti hi: "Nhng nu mt ngi Ty Tng nh nhau vi mt ngi Trung Hoa th sao?" ng thy ci v ni: "Nh vy th d lm, mnh c th gin vi h nh trong lng bn tay mnh vy". l mt th d v lng can m. Khng cn phi kiu hnh nhng iu quan trng l phi t tin, ngh rng bn c th lm c. Nm 1959, khi khi s c vn nng vi ngi Hoa, x Ty Tng chng ti vo hon cnh rt kh khn. Ton dn ti ch c su triu ngi, tht ng bi quan. Nhng t nm ti nay, chng ti khng bao gi b cuc, v chng ti tranh u cho mt l do chnh ng, cho cng l. Khng bao gi chng ti mt quyt tm, qun mc tiu. D gn 50 nm k t khi Cng sn Trung quc sang Ty Tng, chng ti ng l b dit vong, th li

ang t c mt th ng quc t. Chng ti c nhiu x h tr v c th t c thnh qu trong thi gian khng lu na. Lm sao chng ti gi c lng tin v khng b chn nn? c Bt t bi, con ngi ni ln ton s tht, dy rng: "Chng sanh thp km nh nhoi nh su b, ong, rui... cng u c Pht tnh. D yu ui ti u, nu c gng trong nhiu kip, chng cng c th t ti qu v cui cng rt kh t l Pht qu". Chnh Bt dy rng tm tr chng sanh cng c tim nng thnh Bt. D yu km, au kh ti u, loi no cng c th thnh Bt c. Nh vy, khi c sanh ra lm ngi, ta bit th no l thin, c, ta bit hnh tu B tt th lm sao ta li khng c o? Nhng v o s v i n v Ty tng ngy trc cng l nhng con ngi nh chng ta. H t ti nhng qu v cao nh vy l nh h c sn Pht tnh v c lm ngi. Chng ta cng th, cng c lm ngi v c Pht tnh bn trong. Khng th no ta li khng t ti gic ng. Khi c tiu s ngi Tsong-Kha-pa, ta thy ngi tu tp cc kh ra sao vt thng nhng giai on pht trin tm linh. Trong nhng on vn vit t khi cn tr, ngi cho bit khng hiu c Trung o l g. Nhng ri ngi va tu phc v tu hu, sau ngi vit ra nhng bi rt su sc, sng sa v xc quyt v nhng iu ngi chng c. c nhng ti liu nh vy cho ta nhiu cm hng v hy vng tinh tn c trn con ng thc chng. ---o0o--3.- MT TIN THN CA BT Ti xin k chuyn mt tin thn ca Bt. o Bt khng tin c mt thng sng lp ra mi th. Pht tnh khng phi l mt ci g do mt v thn linh t trn cao ban xung cho bn, m l kt qu ca con ng chn chnh bn theo. Bt Thch Ca Mu Ni trong lch s khng phi l ngi t ti qu v Bt trong mt kip m thi. Ngi tch t cng c v thin nghip t bao kip trc ri. Truyn k trong mt tin kip, ngi l hong t Vishvantara (c ngha l ngi gii phng v tr), con vua Samghaya. Vishvantara khng phi l mt ngi thng m l hin thn ca mt B tt c nguyn cu kh tt c chng sanh. V ngho l mt trong cc nguyn nhn ln ca kh au nn ngi nguyn thc tp hnh B th trc ht. Cha ngi l vua Samghaya, va can m, nhn hu, thng minh v rt am tng Kinh V . Vishvantara c phn nhiu ging vua cha. Ngi khng h bit

s hi v lun lun t bi vi mi ngi. Ngi c t cch ca mt hong t nhng cng bnh d vi thn dn, ai cng c th ti vi ngi. T hi nh, ngi ch ti chuyn tm linh, ngi rt tin tng ch Bt v B tt, thng t lng knh ngng. Ngi i tm thy hc o v lng nghe gio php. Theo truyn thng, ngi thng lng nghe li ging dy ca cc v thy ri dng tr suy xt, phn on t m. Sau khi thin qun, ngi mi thc tp. Gio php khng phi l th trit l kh khan. Ngi hiu l nhng bi hc ngi p dng vo i sng hng ngy. Nh nhng du n thin sn trong dng sng tm thc, nn ngi tin b rt mau. Ngi nui dng tm k lut v kim sot c nhng cm th phin no. D nhin chuyn ny khin cho ngi c bnh an, vui v v hnh phc. Ngi chm ch hc nm mn chnh l vn phm, y khoa, ngh thut v khoa hc ni tm hay tm l Pht gio. ng thi ngi cng c hun luyn v hnh chnh v ngoi giao lo vic cai tr vng quc. Sau khi hc xong, ngi tr thnh mt v thy cho cc hc sinh u t khc. Ai cng u yu mn ngi. Lm mi cch p ng nhu cu ca dn, ngi quan tm nht ti chuyn dp c nn ngho i nhng cng ch ti cc thng gia. Bnh an v ha hp khp ni trong x s ngi. Hong t Vishvantara rt giu c, nhiu quyn lc v rt c knh n. V ngi c tinh thn tin tng gio php nn ngi khng ham danh li th tc, cng khng lm dng quyn th hay a v mnh. Ai cng bit l khi quyn bnh lt vo tay nhng ngi ngu dt th c hi cho h v ngi khc. Hng ngy chng ta u thy nhng ngi hp hi c nhiu tin qu t lm h hng cuc i mnh ra sao. H hch dch, thin cn v khng quan tm ti kin ngi khc. Hong t khng nh vy, ngi kim sot ng quan v hnh ng ca mnh. Ngi c t cch ca mt ng hong nhng li t t, d mn v thnh tht vi tt c mi ngi. Khi bn c ng lc trong sng v hng tt th quyn lc v tin ti c vai tr ca n. Chc chn n gip cho bn hon thnh cc mc tiu. iu quan trng l thi bn. Vishvantara l mt ngi rt tin b, v nhn thy nhng kh i ca lun hi nn ngi nguyn phi c gii thot khi cnh . ng thi ngi cng c lng t bi vi t c chng sanh. Ngi thc hnh Lc (su php tu qua b t o), nht l hnh B th cng l v c lng t bi v lng. Lng t bi ca B tt l tnh thng v iu kin. Ngi ngho i v au kh li c quan tm hn. Hong t l ngi rt thng minh v d thng, nhng ng qun chnh chng ta cng c tim

nng khi nhn duyn th cng chuyn ho thnh ngi tt. Khi c duyn, ch n vut mt. Hong t chnh l mt v B tt c hnh nguyn ln, d ngi th hin bng nhng hnh ng tm linh hay th tc, nhng hnh ng no ca ngi cng c mc tiu l cng nhiu chng sanh cng hay, gip mt cch trc tip hay gin tip. ng lc ca cc hnh ng t bi khng h b vn c v chp ng. Do lng t bi, hong t c thi quen cu gip nhng ngi ngho kh. Ngi c ca ci v quyn lc khi cn th c th dng, ngi khng b tay v thiu phng tin. Ngi rt tnh thc, hiu nn b th ci g v nn cho vo lc no. iu ny quan trng v thiu tnh thc th d c tt, bn vn c th lm li khi b th. V vy t bi cng cn c tr tu. Ch cho thi th khng phi l cch thc hnh hnh b th mt cch hon ho, phi c mt s tiu chun. Bn khng c coi thng ngi ti xin bn gip , ngc li bn phi sung sng khi gp h. Bn nn nhn h nh nhng v thy ti cho bn c c hi pht trin lng v tha. Bn nn cho ti vt v th gi ty theo nhu cu ca ngi thiu thn. Mt s khng c em tng l ruu, thuc c v v kh. Thc tp hnh b th ngha l bn phi bit cho nhng g thch hp vi tng ngi. Vishvantara c mt ng lc trong sng v lnh mnh; ngi b th cho mi ngi v iu kin, ngi khng phn bit ngi ny ngi khc, tng cho bt k ai th g h cn. Vy nn ngi hp dn nhiu ngi t ni xa xi ti xin, ngi rt xc ng trc s ngho kh ca chng sanh. v lng qung i ca ngi do cng ngy cng tng tin. Ngi thit lp v t chc nhiu a im b th, v t mnh kim sot cng vic. Ngi tixin u hi lng, khng than phin g ht. Vishvantara cng b th cng vui v cng quyt tm th ng lc ca ngi cng trong sng hn. Cc bn c th ni hng tham gia vo vic b th khi bn bit qun tng v nhng phc li ca vic ny. B th ngha l bn gip cho ngi ngho tng v lm cho h bt kh. Nhn h vui l bn to c hnh phc trong tm thc mnh. Hnh phc s to ra mt mi trng an bnh chung quanh bn v lm cho bn cng ngi xung quanh c an vui hn, Ngi qung i c bit ti nhiu v c knh trng ti mi ni trong x hi. Tng lai, bn s c ti sanh trong cnh giu sang, lng v tha cng lm tng tr sng to trong ta. Vishvantara rt tin vo nhng phc li do hnh b th mang li v mun pht trin tnh thin . Ngi tin rng ngi c th tng tay, chn v ton th

thn mnh cho ai cn ti. Cm th ny bt ngun t lng t bi su xa ca ngi i vi chng sanh. Hnh nguyn b th ca ngi ln n ni mt t b rung chuyn, khin cho vua Tri phi ng xung, thy nguyn nhn ca chn ng chnh l nguyn ln lao ca Vishvantara. Mun th coi hnh nguyn ca Vishvantara thanh khit ti u, vua Tri gi trang thnh mt ng lo m la. Khi ti gp hong t, ng lo ni: "Ti t xa ti y xin ngi tng cho ti mt con mt, v ti th m m ngi c hai mt, trong khi ch cn mt mt cng nhn c mi th". Vishvantara im lng mt lt trc li cu xin ny. Ngi cn nhc cn thn li hi v mun bit coi mn tng vt ny c tht s gip ch cho ngi kia khng. Ngi m rt kin quyt, nhc i nhc li rng b m la l chuyn rt kh s. Hong t bn quyt nh s gip ng ta, coi nh ng cho ngi c hi thc hnh hnh b th. Khi nghe ngi ni vy, triu nh rt lo ngi, h khng hiu ngi s lm sao v h cu xin ngi thay i nh. H ngh thay v cho mt, th tng cho ng lo nhiu tin bc trong kho bu ca hong gia. Nhng ngi mun gi li ha nn qun thn khng thuyt phc c ngi. Vi quyt tm y t i, ngi cho ng lo lun c hai mt. Ngay khi , vua Tri hin ra nguyn hnh v khen ngi hong t v hnh ng v ng ca ngi. Vua ni: "Hong t b th hon ton l do nguyn v ng v v tha, nn ngi s c li hai con mt". Ngay khi , Vishvantara nhn r hn bao gi ht. Vua Tri bin i v hong t rt vui sng. Tn tm vo gio php ca ngi cng chc chn v su xa. Triu nh khng th tin c khi thy chuyn xy ra nh vy, nhng thy mt hong t khng b h hi g, h rt vui mng. Vishvantara tip tc b th v ting tm ngi lan rng khp ni. Ngi c ln phi cho c con voi ot nhiu gii thng, l biu tng qu gi ca hong gia, tng trng cho uy quyn v hong phi. Tin ny c truyn ra nhanh chng trong triu nh v lan ra qun chng, ai cng chng vic lm ca ngi. H khiu ni ln hong , cho rng hong t m mi theo ng tm linh nh vy th khng nn cho ni ngi. Vua cha bi ri v ngi thng qu hong t, hy vng nhiu ngi. Nhng sau khi suy ngh chnh chn, vua t quyn li ca vng quc trn ht v lu y hong t. Theo lnh vua, cc quan c chiu ch ca vua cho hong t nghe. Ngi khng t v bun phin g, c l t bun hn ai ht. Ngi ni s tun lnh vua cha, nhng ngi mun ra i mt mnh, v v hai con li kinh thnh. Nhng cng cha v ngi i thp tng ngi. V vy, gia nh hong t gm c hai con sa son ri hong cung, ch mang theo nhng g vua cho php. Khi ra i, hong t ni vi triu thn phi knh trng cc tng ni v cung ng cc nhu cu cho

h y . Ngi mong h s tip tc cu gip nhng ngi ngho kh v c cc. Cui cng ngi cho bit s lun lun cu nguyn cho nc, cho dn. Hong t ngh nu mnh n c trong mt gc rng th d ui theo mc tiu tm linh hn. Trn ng i, gp ngi xin gip , hong t vn lng b th dn dn mi vt ty thn. Khi ti cui cuc hnh trnh, ngi b th hu ht mi th k c xe v nga. Hong t v cng cha mi ngi b mt con nh, tin vo khu rng tha. Tr cn nh qu nn cuc sng ca cng cha kh khn hn. Hong t nhn cuc sng mi qua gc cnh khc: ngi cho l t nay ngi c c hi thin nh v t c mc tiu gii thot, hn l khi cn trong hong cung, ngi chng th thc hin c. Cuc i nh vy tht l kh khn cho mt gia nh. H khng c li tc nn tr i thng trc, m chng rt au kh. V hong t lun chm m trong thin nh, nn b v phi ra ngoi kim n. Tuy vy ting tm v lng bc i ca ngi vn ngy mt ln. Mt i v chng khng con nghe danh ngi, h ngh nu hong t tng cho h my a con ngi th h s dng chng lm y t. H ch khi cng cha i ra ngoi kim thc phm mi ti xin con ngi. Vishvantara phi suy ngh, tuy rt yu con nhng ngi cam kt gi hnh b th. Hai v chng kia lm p lc khin ngi lm vo hon cnh kh x. Vishvantara khng mun lm cho ai cn ti ngi phi tht vng, nhng ngi cng quan tm ti tng lai ca cc con. Ngi c gng i ti tha hip. Ngi ni vi hai v chng kia nu h mang con ngi ti hong cung th vua cha s trng thng cho, v h khng c i xin chng na. ng b kia cho l nu lm th, h c th khng c thng m cn b t. Thy chuyn c th xy ra thc, hong t b kt cng. Thu ht can m, hong t yu cu h ch cng cha v nng c t bit chng, nhng hai ngi khng chu. H cho rng cng cha c th t chi v cn tr nguyn b th ca ngi, khng cho h mang tr v gip vic. Ngi min cng phi cho h mang tr i. Cng cha tr v nh hay chuyn th ngt xu. Vishvantara cng b ri vo tnh trng phin mun. Khi tnh li, h an i nhau v Vishvantara tip tc quyt tm hnh hnh b th cho chng sanh. H tip tc sng bit lp trong rng. Vua Tri nghe ni v chuyn cho con cng ngc nhin ht sc. ng nh ti th thch tm lng cao c ca hong t mt ln na. ng ci trang thnh mt ng hong ti nh Vishvantara. V ny tip n vua tri v hi ng cn g? Ngi l mt ni nghe ting tm ca ngi rt nhiu, nghe ngi cho c con ci, khng bao gi

t chi ai iu g... Ngi ny khen ngi hong t v cui cng mun xin mt th. Hong t bo ng ta c ni, ngi s rn gip cho. Ngi l mt ni: "Ti sng rt c n, khng c ai thn tnh, nn xin hong t cho ti b v ng ti bu bn v cuc i ti c ngha l". Vishvantara rt bi ri, ngi cm thy mnh s phi thua, khi tri tim lng ca ngi gp phi th thch ln lao ny. V ngi l ngun hy vng v l tr lc duy nht ca ngi. S tn vong ca ngi ang b ng chm. Nng yu ngi v nu phi ra i th s kh au khng chu ni. Ngi ni khng nn li. Cng lc , ngi nh rng mc tiu ca i mnh l gii thot gip tt c chung sanh. B v nn n ng b phi xa ngi. Vishvantara bit r cuc chia ly ny s au n ti u. Nhng ngi kia p ngi, ni nu ngi t chi th rt cuc ngi lm hng nguyn b th cao c ca mnh. V ngi s khng cn l do sng na. Hong t c gng an i v, ngi ni ti phc li lu di ca hnh b th cho tt c chng sanh. Ngi cng khng th t chi v lm cho mt chng sanh ang au kh phi tht vng. Cui cng ngi nh cho ngi n ng c n kh s kia b v ca mnh. S can m v lng tt v bin ca Vishvantara khng v ch. Ca ci v hnh phc v bin cha sn trong con ngi ngi, trong v con ngi. Khi ngi n ng dt tay v ngi i ra, th h bin mt v vua Tri xut hin. Vua ca tng c hnh ca Vishvantara, gi ngi l vua ca mun loi, vua cho bit tm lng v i ca hong t nay c v tr u bit ti, vua ch n th thch m thi. Vua Tri khuyn hong t v v tr li hong cung, v thu xp ng b lo kia mang hai con ngi ti tr. Vua cha gp li con chu rt vui sng, c nc m hi n mng. Sau t lu, Vishvantara ln ngi ni nghip cha, lm ng vua sng o v vng quc ngi lun c ha bnh v hnh phc. Nhng cu chuyn nh vy khng phi nghe cho vui tai. Chng ta cn hc v rt ta hng khi t . Ngi Ty Tng c cu: "Tiu s cc i s phi c coi nh bi php dy cho cc t". Cuc i B tt Vishvantara l bi hc v hnh b th. l hnh m ngi mi hc o Bt cn phi thc tp. B th l mt c tnh m c ngi nhn ln ngi cho u c li lc. Ngi cho c cng c. c th sng giu sang v hnh phc trong tng lai. Ngi nhn th tng thiu. Tng, cho c hai kha cnh: mt l dng ln Bt hnh b th, hai l gip ngi khn cng thiu thn. iu ct yu l chng ta phi bt u pht trin nguyn b th, h tr bi nhng t tng tch cc v t bi. Ta nn cho ci g

mnh c th cho. Nhng iu cng quan trng l ta phi nguyn thc tp b th hoi hoi. Chuyn ny s lm cho ch ta thm mnh v c quyt tm hn. ---o0o--4.- VT THNG PHIN NO Trong v lng kip lm ngi hay sc sanh, bn nhiu ln gp cnh kh au ngang tri. Bn tri qua khng thiu cnh kh no v tm bn y phin no. Thn bn c th b mua bn, lm tht, b thiu t hay lt da. D cho bn tri qua, nhng vn nn vn tht s lm cho bn au n. l kt qu ca nhng vng tng tiu cc trong tm bn. Nhng kh au khng nhng khng th gip g bn trn con ng ti x Bt, m cng khng gip cho bn c giu sang hay sng th hn. D trc y t v thy, bn tri qua nhng kh au v lng ri, t nay n v chung, nhng kh au vn c tip din, khc no nh nhng cc hnh tra tn bn. Nhng nu bn qun v Pht tnh, hng tm bn v v c c gng th d c gp kh khn hay khng, cuc i bn cng c mc ch. Theo ui con ng ti chn nh th nhng kh khn ch c gii hn, v nhng th ny phi li bc khi bn c tin b tm linh. Cng thc tp nhiu bn cng c nhiu thnh qu. Nh thi v tinh thn ca bn phn no tinh tn, nhng kh khn cng s tr nn d gii quyt. Nh nng lng ca s tu tp v sc mnh tinh thn, bn c th chm dt kh au. Trong vng lun hi, kh au khng th dt, tng tng bn b bn vo bng rt au n. Mun ly vin n ra v ht b au, bn phi c gii phu. D c th c nhng hu qu khc, nhng chc chn bn s vui lng chp nhn ci au ca gii phu loi b c vin n trong bng ra. Ngy nay ngi ta thng m x ct b hoc ghp mt b phn no vo trong c th. i khi bn phi hy sinh mt phn c th sng cn. trnh b au nhiu, ta sn sng chp nhn ci au nh hn, d cho cc bc s, thuc men v phu thut c th lm cho ta kh chu, ta cng phi cng tc vi h thng c cc tt bnh. Vy th nu mun vt qua mun ngn kh i, nu ta chu ng nhng gian kh nh th cng l chuyn d hiu thi. Bt Thch Ca ging nh mt v thng lng y, gip cho tt c chng sanh u c th tr thnh Bt ht. Ngi ch dy cho ta mt con ng rt m i,

nu ta chu theo k thut ta s cha c v lng au kh. Bt l mt ngi dn o tuyt vi. Nu ta phi vt qua mt ngn ni cao v kh leo, ta khng th p mt ci my xe leo thng dc ln c. Mun ln ti nh ni, ta phi theo con ng vng vo. Tng t nh vy, Bt dy chng ta nhiu php mn vi trnh khc nhau ty ngi hc. Nhng php mn ny t t s gip chng sanh t ti qu v Bt. T d nh hnh b th, u tin Bt dy ta b th thc phm v.v... Khi ta tp c thi quen b th, t t s c ngy - khi tr tu t bi trong ta ln hn ln - ta c th b th d dng c thn mng, tht xng ca mnh! S ti ngy bn nhn c th bn khng khc vi thc phm. Khi bn s khng thy kh khn trong vic hin tng thn th mnh. D sao, nu cha luyn tm c, th chuyn ny v cng kh! i khi trong truyn hnh, ti nhn thy nhng th nghim kh tn bo trn sc vt. Bn c th thy cnh y s m c ca mt con vt ang cn sng. Ti phi nhm ngay mt li khng th coi tip. R rng l ti khng c thi quen nhn nhng chuyn nh vy, trong khi ngi quen coi ri th khng ngi g. Tng t, khi nhn my con g b nht trong lng pha ngoi tim n, ti thy rt bun trong khi i vi ngi sp lm tht v nu g th con vt khng khc g rau c. Lc ny, tng i vo a ngc cu vt chng sanh c th lm bn kinh hong, nhng khi lm quen vi n ri th s d thi. Cc B tt x b c tm hnh tiu cc th khng cn b au n v th xc. V khi tp c tr tu, h cng khng b kh au v tinh thn na. V chp ng mt cch lm ln, chng ta lm cho thn tm au kh. Nh c phc c, chng ta s c an lnh v th cht, v nh c tr tu, chng ta c hnh phc trong tinh thn. Vy nn d cn trong vng lun hi, ngi t bi s khng bao gi nn ch. Nh c tm B kin c, nh s tnh thc, cc B tt s loi b c nhng cm th tiu cc ca qu kh v thu gp c c i dng phc li. Do , h c coi nh nhng v ng trn nhng ngi ch tu tp gii thot cho mnh. Vy thi bn nn can trng ci con nga tm tnh thc i t ci an lc ny ti vng ha bnh kia. Khi thc s tnh thc, bn lm sao cn nn ch cc na. Mun p ng c cc c vng ca chng sanh, bn phi tch ly c nhng nng lng vng chi, an vui v bit lc no nn dng li. Phi c hng khi tu tp v kin tr, ngha l khng b ngang s thc tp, bn s c an lc nu tm c nim vui khi tu tp. Dng li sau khi thnh cng

ch khng dng khi cha lm c chi c, Nu bn t p mnh tu hc khi tm bn cha mun th bn s i ti ch ght c ni bn ngi thin. Vy nn bui ban u bn phi kho lo, lc mi tp, mi u gi thin, bn nn ti tnh v vui hng giy pht . Vy nn ngh ngi trc th tt hn. ng nn p bn ti kit sc, nn ngh x hi khi b nh vy. Ti li ca chng ta v chng sanh th v lng. Chng ta phi ph hy chng i. Ti li y c ngha l nhng cm th phin no ngn cn s gii thot v t o. Mun x b mt li lm trong v lng ti, chng ta phi cn kh nhiu nng lc. Nhng chng ta cha h bt u x b c mt phn ti li. Trm lun trong cilun hi tht l kh, chng ta cng nh chng sanh phi t c v s nhn lnh mi thnh Bt c, mun c mt nghip lnh phi tn bao cng sc! Chng ta cha h lm quen vi mt phn cc c tnh , chng ta ph phm cuc i mt cch l lng. Khng knh ngng Bt, khng gp cng vo vic hong php, khng b th cho k kh, khng tng c v y cho k s hi, khng tng an lc cho k au bun... Khi cn trong bng m, chng ta lm cho b au n, khi ra i, ta bt u l nhn duyn gy au kh. i ta khng c mc tiu v ta khng mun theo con ng thc tp tm linh. Nu bn l ngi thng minh th sao li b qua c vng ny? ---o0o--5.- T TIN V TINH TN Bn phi pht trin lng t tin v thc tp thin qun, trc khi thc tp theo con ng tm linh, bn phi nghin cu v quyt nh coi c nn tu tp hay khng? Nu bn thy mnh khng th th ng nn bt u. Khi bt u ri th ng b cuc. Nu khng bn s c nhng thi quen b d. Khng nhng trong i ny thi quen cn lm hi bn trong cc i sau, khin cho nhng kh au chng cht thm ln. Vy sau khi xem xt k coi bn c th thc hin c hay khng ri hy khi s. V khi quyt tm th phi i ti ch. V phin no, nhng chng sanh khng th lm trn nhng mc tiu ca h. H v tnh i vo con ng t y i mnh. Mun c cht tin bc, nhiu ngi phi lm vic ngy m hoc phi hnh x d dn, la lc. H b vng vo nhng sinh hot thp km m hnh nh h chp nhn chng mt cch vui v. Chng ta c hnh nguyn cc chng sanh, lm sao ta ngi yn nhn h cho c? Chng ta cn c thi t tin, nhng khng nn hnh ng vi s kiu hnh hay can m m bi quan. Va kiu ngo va bi

quan l mt t tng bt an cn loi b. Nu chng ta ri vo s chn nn, thiu t tin th nhng cm th phin no s xm chim tm ta d dng. Chng ta phi gi lng t tin khi ngh ta l con chu hay t ca Bt, mt lnh t v i. T tin nhng khng kiu hnh, lng t tin khng c g ng trch v n gip ta lm c nhng g ta mun lm. Nu chng ta t tin v coi phin no nh k th, th ta c th vt thng c tnh kiu hnh. Ta khng nn mc c v s t tin . Ai thng c lng kiu hnh v gi c t tin c th c coi l ngi can trng v thng li. H c th t ti qu v Bt v chng sanh. Khi chng ta c c tn tm , d c b cm th phin no quy ry, chng cng ch nh by h trc s t, khng lm hi ta c. Ging nh loi ngi bo v con mt ca h trong bt k hon cnh no, chng ta phi thng c phin no d kh ti u. Th l b t chy, b git hay cht u cn hn l b thua phin no. ---o0o--6.- NUI DNG NIM VUI Bn phi nn nui dng nhng nim vui, nhng ngi theo hnh B tt thc tp mt cch vui v, sung sng, nh tr con c tham d tr chi vy. Bn phi i theo con ng B tt m khng t mn. Ngi i thng tham d vo nhiu sinh hot c c cht hnh phc hu lu d h khng bit r h c th hon thnh c nguyn vng hay khng. H c nm mi phn trm hy vng nhng h vn lm vic rt cn c. Nhng khi theo chn B tt, chc chc mt trm phn trm, bn s tm c nim an lc vnh cu. Sng theo con ng B tt rt vui v li ch cho bn v cho mi loi. Khng c hnh phc lu di vi cc th vui sc dc v ham mun ti vt. Nhng th ging nh mt ngt bi trn li dao sc bn. Khi bn lim mt , bn c th thy v ngt ca n nhng ng thi b t li. Nhng khi bn hng v con ng gii thot, cng vic bn lm s mang cho bn phc li v an lc. Khi khng t mn, cng vic s gip bn gii thot. Lm nh th, s c gng ni bn c th t c kt qu. Vy chng ta nn vui v bt u sng theo con ng ca B tt, ging nh con voi b chy nng nhy vo h nc mt mt cch sung sng. ---o0o---

CHNG 7 - HNH TR CA THIN GI

Mt phng php tt nht kim sot tm l tp trung t tng. Khi ta ch tm vo mt chuyn g, ta c th loi b c nhng lp th ph ca vng tm ri ren. D bn thin tp theo phng cch no, s thnh cng ca bn ty vo s ch tm qun tng. Khi bn c th ch tm vo mt im th bn cng c th ch tm vo bt c i tng no. Khi phi hp ci thy v khng vi tm an bnh, bn c th loi b c nhng cm th bt an. Mun c c ci thy c bit y, bn cn phi nui dng s tp trung tm . luyn cho tm c th tp trung vo mt im, bn cn c mt s iu kin cn v . V vt cht, bn phi c mt ch ring bit. Gp g nhiu ngi khng tt, v khng nn dnh vo ci vng ngi l i mch bt tn. Nn mt ni t phi lin h ti ai, ting ng l mt th lm phin ti s nht tm, nn bn hy chn mt ni yn lng, khng n o no nhit. iu quan trng nht l lm sao cho tm bn khng b ri ren. Nu tm bn khng b kt vo nhng nim, nu thn bn khng ng y th bn khng b chia tr. Khi bn lo ra th ging nh tm bn b kp gia hai hm rng ca nhng cm th bt an. khi ngh lan man t chuyn ny qua chuyn khc, bn cn qun tng v nhng bt li ca s vng mc v tham m. Ti sao mt thc th v thng li b rng buc vo mt thc th khc? Nu hai ngi cng sp b hnh quyt, th liu h c vng mc vo nhau chng? Tng t nh vy, nu hai ngi cng b bnh sp cht m cn rng buc vo nhau, hoc tranh ua vi nhau th tht l k cc. Vy th mt con ngi v thng li b vng mc vo mt ngi khc thc v ngha. Bn b v b con u v thng c, h thay i tng pht giy, khi bn b rng buc vi h, bn s mt c hi tm c s gii thot vnh cu. V tnh cht bt nh ca tm t, chng sanh c th nay l bng hu, mai l th nghch vi bn. V bn b vng mc nn bn cng khin cho ngi khc pht khi tm rng buc. Khi bn ham mun nhiu v khng gp nhng lin h nh th bn s khng vui v khng c vng chi, an nhin. Cho d bn gp c nhiu nim vui th n cng khng cho bn hnh phc. Bn s ngy cng tham lam, vng mc nhiu hn v lm hi chnh bn. Khi c nhng tham m trong lng, d cho gp hon cnh tt p hay khng, bn cng khng c hnh phc. Bn cn phi chm dt nhng h ly ny ngay t trong tm bn. ---o0o---

1.- CI VNG DANH LI CONG CONG C mt ngn ng ni rng nu bn nm trn ni vng th vng s lm xy xt thn bn, nm trn vng bn th thn bn s lm bn. Lin kt vi nhng k thiu chn chn, bn cng s hnh ng khng chn chn v thiu lnh mnh nh h. Khi t khen mnh, khi h gi tr ngi khc v khi vng vo nhng cu chuyn lm vui lng chng sanh trong ci lun hi, bn s b li ko vo nhng ci sau km ci hn. Ging nh loi ong ht mt m khng b vng vo mu sc ca bng hoa, bn ch nn nhn nhng th g cn cho s tu tp tm linh m khng b dnh mc vo nhng chuyn trn tc. Nhng chng sanh c tm m mui hoc tham m vt dc v danh vng c ni kh ln gp ngn ln ci kh khi b vng mc. Chng ta nn khn ngoan, ng b rng buc vo nhng danh li v n s lm cho ta khi tm s hi. V sm mun g ta cng s phi t b nhng th m ta tham m. Ngn ng cng ni: "Ci g hp ri cng tan, ci g cao ri cng rt xung thp". D cho bn thu thp c nhiu ca ci, nhiu ting tt, bn ni danh khp ni, th bn cng khng th mang n theo khi cht. Khi cn c ngi ph bnh, ch bai bn, c sao bn li ly lm t mn lc c khen ngi? Nu cn c ngi khen tng bn, c sao bn li gin d nhiu nh vy lc b k khc ch trch? Chng sanh v nghip d v ty tnh trng tm thc, h bt nht, tht thng n ni Bt cng khng th lm hi lng h c. Bt Thch Ca vi bao nhiu tng tt v c tnh tuyt ho hp dn v s ngi ti vi Bt, m cng vn c nhng ngi ni xu ngi. Nh vy, khi h ni xu v nhng ngi bnh thng nhiu vng tng phin no nh chng ta, th c g l u? Vy nn chng ta khng cn phi lm hi lng chng sanh th tc. Khi mt ngi no khng c bn, thin h s ch ci, cho l v ngi khng tt. Nu c nhiu bn b, thin h cng vn ci ch, ni l k a nnh. Ngi ta ni th no cng c. Bn hnh x cch no th cng kh m sng thoi mi vi nhng k thiu trung thnh. ---o0o--2.- TA DI TA TM NI VNG V Tr khi h t c iu h mun, nhng con ngi th tc u tr thng kh s. Ngay Bt cng ni kh m tin tng hay lm bn vi h. V chng ta s gp rt nhiu vn trong cuc sng th tc, nn Bt khuyn ta chn mt ch vng v, xa nhng thnh th n o tt bt, c tr ni xa xi ho lnh s c nhiu iu li lc. Trong rng su hay trn ni cao ch c th hoang v

hoa c ti p. Khng ging loi ngi, th vt khng c tm nghi ng, mong cu chi c. Bn khng s b nhng hon cnh chung quanh xm phm, bn d dng lm bn vi chng. Sng trong hang ng hay mt ngi cha trng hoc dui gc cy tht l vui. Nu bn c th sng nh th, khng tr li i sng c, nu bn c th trong hang, khng gp ngi khc, th bn s khng cn nhng cm th tiu cc nh tm tham m chng hn, ch bn khng c ch nhn, ch l thin nhin rng m, th bn s vui v. Nu bn bit hng c cnh th hay bit my. Trong nhng ni nh vy, bn khng cn c g nhiu. Nhng v tng ang tr gii thng ch c mt bnh bt v my tm vi rch lm y o. Khng c ca ci nn bn chng cn du dim c. Nhng ngi giu c thng phi cn trng v h s ngi khc nhn thy tin bc ca h. H s c ca h bc mi, b h hng vo ma ma hay b chut b cn nt. H lun lun phi lo bo tr v ct k chng. Khi ngi Ty Tng chng ti mi b lu y, mi ngi ch c vi ci bao nh ng c nhn, tht l tin li. Khi ti cn Lhasa (th nc Ty Tng), ti c nhiu c c truyn li t cc t Lai t Ma i trc. Phi lm nhiu chuyn gi gn chng, chng hn nh phi phi phong qun o v.v... Cc thy trong gii ng ca tu vin thng yu cu tng s khng nn c nhiu ty thn h c th sng n gin. Ngha l bn sng lm sao m ca ci ch l ci g di bn chn khi bn ng ln: bn khng c g mang - khng cn gi. Nhng v thy thi Kadampa hay ni rng d cc tu s xut gia, h thng t giam mnh vo cn nh th hai. Ngha l sau khi th gii tng hay ni, nu bn thu thp ty thn th bn vn b vng vo chuyn phi bo tr chng. Nhng ai khng lm ch th g trong hang trng th khng c g phi du dim, khng c g s hi. Truyn k nhng ngi trong lng nghe ni cp sp ti, h chy i, mang theo nhng th g h c th mang v du i nhng th c th du. C mt ngi khng lm g c, ng nhn mi ngi chy ti chy lui, khi ngi khc hi sao ng khng lo, ng ta tr li: "Ti khng c g nn khng cn lo u". vt thot c nhng tham m, bn nn qun tng khi cht, bn phi xa ri bn b, thn nhn, ca ci v c thn th ca chnh mnh. Khi sanh, chng ta cng ra i mt mnh, khi cht, ta cng cht mt mnh. Sanh v t

l hai thi im quan trng nht i ta, khng ai c th gip hay chia x ni kh vi ta c. Du khch ti ng mt m ni qun tr ri i, cng th, ta l du khch gh chi mt cuc sng lun hi. Khi sanh ra, thi gian u tin l lc ta gh qun tr ng m. i ta ging nh thi gian ta ngng li trong qun, v ta khng sng hoi c. Sm mun g ta cng s cht v thn ta s c phu nh n mang i trong khi gia nh v bn b than khc. Nu lc bn mi n hn lm nhiu chuyn bt thin, khng lm c nhiu chuyn tt - th qu tr mt ri. Vy nn trc thi im , bn nn v rng m tu. Nhiu cu chuyn cho bit nhng ngi t o thng n c ni vng v thanh tnh. t c ngi ni thnh th t c gii thot. Thin nh ti nhng ni c lp nh th c nhng li ch g? Bn s khng c nhng ngi gi l bn gn bn. Khi bn c nhiu ngi thn quen bn cnh, d bn mun c yn tnh tu tp, h cng bn yn. Sng gn nhiu ngi, trong th no cng c nhngngi bn khng a, ch nhn thy h l bn kh chu. Nu sng c lp, bn s khng c vn vi bn hay k th. Khi bn sng bit lp ni xa xi, coi nh mnh cht th lc la i, chng ai phi than khc chi, chim chc v th vt quanh bn s chng than khc, cng khng lm hi bn. Trong hon cnh y bn c th thc tp nhng tnh thin nh qun tng cc c tnh ca Bt, qun v tnh Khng hay nim ch, khng c ai lm bn b xao lng. Khi tham m hay sn hn khi ln trong tm ta, nu ta thc hin c nhng g mnh ham mun th s c hi lng, vui sng hoc vi bt kh au trong chc lt. Nhng nu ta b c tham m v sn hn th ta c hnh phc lu di. Ngi c tr trong chng rng cy m khng cn b rc ri, cng chng cn tranh lun vi ai. Mi sinh chn y s em li an tnh; mi g thm hay nh sng mt tri u lm cho tm ta bnh yn. Trong gc rng an n bn c th thin qun thanh tnh trong mt ch xinh xn lm bng . Bn c th hi hng cng c cho tt c chng sanh. Khi no chn ch , bn c th khng ngn ngi, di chuyn ngay sang khu rng khc. c mt ni nh vy tht l hay, bn khng cn nng ta vo ai, bn t do hon ton v c lp, khng b rng buc vi iu g ht. Bn s khng c c hi phn bit y l bn, y l thy, kia l th ch. Bn s hi lng vi cuc sng, c ci g l vui vi ci . ng tri cng khng sng c nh vy. c mt cuc sng c gi tr ni vng v, bn cn x b ht nhng nim tiu cc v lun lun thin qun, hnh tr chnh nim.

Tm li, bn nn sng mt mnh trong mt ch c lp ni rng su th bn s t b kh khn, bn s c an lc v t b phin nhiu. Bn phi x b nhng nh gip bn b hoc lm hi k th. Bn ch ngh ti chuyn t c Pht tnh ht thy chng sanh, bn phi ch tm vo mc tiu duy nht c th nhp i nh v chuyn ha tm thc bng cch nui ln s hiu bit. ---o0o--3.- MT MNG V HAM MUN Trong th gii ny v cc th gii khc, ham mun lm cho ta d b chia tr. Khi bn ham mun mt vt g, hoc ham c ting tm danh vng, lng ham mun c th lm cho bn mt mng. N lm cho bn b g b trong i ny v a vo a ngc nhng kip sau. Mt trong nhng ham mun mnh nht l ham m sc dc. Khi hn nhau, ta ch ng vo b xng c da v tht che ph, c g khc na u? Hnh thc p ca ngi ta yu khng t n hin hu, cng khng phi c t v thy. Khi nhn b xng th ta s hi, d n khng di chuyn c na; vy ti sao ta khng s b xng khi n cn sng v bit i li? Thay v rng buc vo mt th xu x nh b xng, sao ta khng ch tm vo s an lc vnh cu ca Nit bn? Khng nhn thy nhng g bn thu trong thn ngi khc l chuyn khng ng ngc nhin, nhng nu ngh thn mnh khng d bn th tht k l. Ti sao ta yu thch thn mnh vi bao nhiu cht d tit ra bn ngoi ? Sao ta yu thn ta hn yu bng hoa sen ti p ang h cnh trong nh sng, khi mt tri l ra khi m my? Chng ta thch vut ve thn th mt con ngi, l ni sn xut ra phn? Ta khng thch con su, con b sng trong m phn, sao li ham mun ci thn bt tnh ca ngi yu? Khng nhng chng ta khng thy r c thn bt tnh ca mnh m ta cn b vng mc vo thn bt tnh ca k khc. Ngay c nhng th hp dn v tng i sch nh rau ti, thuc thang, ngay khi ta b chng vo ming l chng thnh ra d bn ri. Khi ta nh n ra, ta lm d mt t. C nhiu du hiu c th gip cho ta hiu v sao thn ta bt tnh. Nu bn vn khng th hiu nh vy, th bn nn ti mt nh xc coi. Khi bn s khng mun s vo da ngi cht, sao bn li ng m vo thn th ngi kia? Thc tnh ca thn th l khi ta n t nhin th tc v mng chn mng tay s mc di khng khip. V vy ta phi rn vut chi tc tai - y nh nh bng kh gii ca ta vy. t nhin, chng ta khng p m xu x. V xu

x nn ta rn thay i, bi trt phn son ln c th ta. Ta to ra b ngoi hp dn i vi nhng ngi v minh. B nhng cm th m mui hng dn, chng ta hnh x nh nhng ngi in. Mt s ngi qu nhiu tham vng phi lm vic cc nhc ti khi v ti nh l h kit sc, ch cn ln ging i ng. l v h b rng buc vo tin ti, l th lao ca cng vic h lm. C ngi sau khi lp gia nh li phi i ra ngoi quc lm vic kim sng. Xa ngi mnh yu mn l mt nhn duyn ln kh au. H ch c th gi in thoi hay vit th. Thot u h rn bin h cho vic i xa, nhng sau mt thi gian di, h cm thy nh h bn mnh cho cng vic. Bn c th hi lng vi cng vic, nhng xa v con lu ngy khin cho bn khng th vui. Nu c t do, bn c th a thch cuc sng an ha trong gia nh. Bn vn l ngi ci m t t nhng xa gia inh lu, bn c th khng cn l ngi tt i vi li xm k bn. Thnh thong c nhng ngi au kh v khng c con. H i bc s khm hay ti gp cc o s mong sanh c. H cu nguyn v dng thuc ch sanh c con. Mt s ngi khc th ngc li. H au kh v sp c con, h ngh ti chuyn ph thai. Nhng ngi thch c con th coi nh tm c kho tng. Nhng khi tr ra i ri ln ln, tr nn mt a con v k lut, khng bit nghe li, th n tr thnh ngun gc ca phin no. Tr ln ln l bn phi ngh ti chuyn hc hnh ca n mt cch nghim tc. Bn s thy mnh khng th gi con ti trng tt nh bn mun, hoc khng bit chn trng no. Ri sau khi c gng cho con v trng, bn thy rng con bn hc khng gii. Hoc l hc xong nhng khng kim c vic lm tt. Ngay c khi c cng vic tt ri, bn li bn tm lo tm v tm chng v lo lm m ci cho n. i sng ca chng ta tip din nh vy, chng ta chm sc cho cc con qu nhiu. Sau khi nui v dy chng, khi ta gi yu phi chng gy, mt m chn chm th ta s cn nng ta vo chng. Nu chng t chi gip , ta ch cn nc than th v ni rng "chng th khng c con". Vy nn Bt Thch Ca ni: "Lp gia nh cng ging nh ta b mt chng bnh". V c quan nim nn cc tng ni th gii xut gia, ri khi cuc sng gia nh. Xut gia khng phi l chuyn i bun, chuyn la gt ngi khc hay bt u mt d n. Mc tiu duy nht l tu luyn tm linh, nu bn lm nh vy v khng lo u v thc phm, o qun, ca ci, ch chuyn tu v thc hnh thin nh, th cuc i xut gia tht l huyn diu. Bn c th dy sm v bn khng b ph thuc vo ai. Khi bun ng th i ng. Phin din th

bn khng b vng bn vo nhng chuyn v ngha tm thng. Trn bnh din su xa hn, bn s c dng hin trn i mnh cho s nghip gii thot. Khng bao lu sau khi tu tp nghim chnh, bn c th sng rt an vui. C ngn ng dy: "Nu bn tu tp ng hong, th d sng trong gia nh, bn cng s ti Nit bn c. Nhng nu bn sng nh loi sc trong rng su nhiu nm di m khng tu tp th bn cng chng i ti u". Ham mun tin ti, ca ci l nguyn nhn gy kh no, khi khng c tin chng ta khng lm g c. Ta phi tm c vic lm c tr lng cao, nhng mun c lng cao ta phi i hc. Do , ngi ta ti trng hc, v mt s ngi cn lm c bng cp gi. Chuyn bun bn nh no cng cn vn ling. Nhiu dn t nn Ty Tng bn o thung trn h ph n tht l cc kh, nhng c nhiu ngi lm n cc nh th l c th theo ui con ng tu tp tm linh. Tng t nh vy, ngi ta cu nguyn v tham d cc nghi l tn gio, nhng khng c nhiu ngi ti nh cc ng thy xin h "cu nguyn dm cho chng ti c gic ng v ln ci Nit bn". H thng xin cc thy "cu nguyn cho chng ti c bun may bn t". Khi bn kim c cht tin ri th bn s phi bn tm bo v n, phi bit gi vo nh bng no. Thi ny c rt nhiu ngn hng, bn s tm nh bng cho bn mc li cao nht. Trong khi bn c th b mt hay b n cp mt s tin bt c lc no. C nhiu cch dng tin. Ti ngh ti mt ngi Ty Tng c bit xin ti th l im o v ng ta s xin bo tr cho bui l. Sau khi nghe ti ni v nhu cu gio dc tr em v s cn thit bo tr cho tr c hc hnh, ng i xin c bo tr gio dc ch khng bo tr l im o na. y l mt tm gng tt. Mt cng sc lm ra tin, nhng ngi bit cch dng tin sao cho c phc li. Ni no ti cng nghe ni ti chuyn ngi ta cng tun cho ngi mi cht ri n ung linh nh. Tht l ngu di, sao bn li n mng khi c tang? Khi chng ta thu gp c tin bc v kh gi hn v ti chnh, ta nn tiu xi n mt cch tch cc vo vic gio dc, y t v.v... ch ng tiu phung ph. i ngi l c may rt ln v kh gp, nhng nu ta dng i ta theo ui dc lc nh loi vt th tht ng mc c. Lm ngi, ta c nhn duyn t o ln. Tht l v phc nu ta ch dng n nui sng ci thn ny. Khi gi nga, ta cm thy d chu nhng thay v gi cho thch, ta ng nga th hn. Khng ai mun nga gi cho vui. Tng t nh vy, khi bn c ham mun m t c th bn hi lng trong chc lt. Nhng tt hn ta khng nn ham mun hay vng mc chi ht.

---o0o--4.- NHT TM QUN TNG Khi bn ch tm vo mt i tng, bn c th gp kh khn v b chia tr, ngh sang nhng chuyn khc. C hai nguyn nhn khin cho tm bn khng ch vo i tng c. l s kch thch hoc bung th qu ng. B kch thch l mt cn tr ln khin ta khng ch tm vo i tng c. Ta b chia tr v ngh ti mt i tng khc bn ngoi hay ngh ti nhng nim trong tm. Ta phi bit lm cho nhng vng tng dng li. Mt trong nhng yu t chnh khin ta b chia tr l tm ta b cng thng. Khi tm tr b kch thch qu th n rt lanh l, i din vi vn , tm ta v qu nhm l nn ta b khch ng mnh. Trng hp ta nn thu tm vo trong. trnh b khch ng ta nn qun tng ti nhng hu qu tiu cc ca s bt an, qun v tnh cch v thng v thc cht ca lun hi. Qun nhng th th hi nn ch, nhng n gip ta tnh to v bit thu tm v nh (c chnh nim). Mt khc nu ta qu nn ch v xung tinh thn, ta s tr nn km ci, mt kh nng phn tch v suy xt. Ta khng cn tr sng sut bit phn bit. l s tr tr, bung lung. iu ny khng lm dng s vng mc ca tm i vi vt, m n lm cho tm ta khng cn sng sut. Khi khng sng sut, thi d vn ch tm vo i tng, ta cng khng cm nhn c n r rng. Trng hp ny bn nn rnlm cho tm mnh ln bng cch qun tng nhng tnh cch tch cc ca tm chnh nim, qun v Pht tnh sn c trong tm bn v s may mn khi uc lm mt con ngi t do. Ngh nh vy, tm tr bn s tr nn ti mt, sng sa. i tng ca thin qun c th l bt c vt g, chng hn mt tng hay mt bng hoa. Nu bn chn bng hoa, trc ht bn phi ngm n tht k. Nhn vo mu sc v hnh tng ca bng hoa to hnh nh n trong tm. D hoa c trong tm nhn hay khng, bn c thin qun n bng hnh nh c trong tm thc. Trong mun ngn i tng thin qun, nu bn chn hnh nh mt v Pht th rt ch li. Bn s c hng nhiu phn li lc Bn nn hnh dung c Pht trc mt mnh, ngang tm trn khi bn nh l xp xung t. Bn qun tng hnh Bt rt sng lng v trm tnh, b kch thch qu. Nhn vo hnh tng sng lng cng lm cho tm bn khng b bung lung. y l cch thin qun theo kinh in dy. Nu bn th gii theo mt nghi thc Mt tng v bn qun tng theo phng php ny th bn hnh dung thn bn nh thn ca mt v thn linh

ri thin qun trn . Khi bn ti trnh Du gi Mt tng cao cp th khng nhng quan thn ni chung m bn cn ch tm vo tng im trn thn mnh. Mt php khc l bn qun tng vo bn cht tm, vo s sng lng cng ho quang ca n. Trc tin bn khng ngh tng ti nhng kinh nghim trong qu kh, cng khng c lan man sang chuyn tng lai. Khi bn c th ngng cc vng tng, nim th tm bn s c t do nhn bit bn cht thanh tnh sng lng ca tm. Khi bn lm c nh vy ri, bn nn tm an tr trong . Tm s qun tm, mt tm l ch th, mt tm l i tng. l cch dng tm lm i tng qun st. ---o0o--5.- NGI VI TA TUY HAI M MT C mt phng php khc nui dng tm chnh nim l nh i s an lc ca bn ly nhng kh au ca chng sanh. Bn tp nhn mnh v chng sanh c cng mt bn cht. Php qun ny rt mnh lit, n pht khi c l nh c l tr tr lc, nhng cng l do nh sng ca nhng thc chng trong s hnh tr hng ngy. Khi u, bn qun tng v s bnh ng ca bn vi tt c chng sanh, bn s hiu l chng sanh ging ht bn, khng mun kh au, ch mong c hnh phc. H khng nhng c c vng m cng c quyn c hnh phc, thot khi kh au. Ri gi tm khng phn bit, khng tham sn si, bn nui dng tm mun tt c chng sanh. H cng nh bn, c kh nng tm c hnh phc, vt thot c kh au, h khng khc g bn trong phng din ny. Bn s d dng hiu c chuyn ny khi dng tr quan st. Ngay c nhng loi su b nh xu chng cng ging nh bn. Mt con su ang b v pha bn v bn ngn tay chm vo n, n s quay u ngay v thu mnh li t v. D l con su ci kin rt yu i, chng cng rn trnh kh tm vui. Nhn nhng loi vt ti nghip , ti khng th khng bun. Ngay c thng hay cc bc thn thnh cng ging chng ta trong s tm cu hnh phc, trnh n kh au. Chng ta thng cho rng nhng bt hnh l do qu qui gy ra, nhng thay v buc ti chng, ta hy qun tng rng chng cng nh ta, ch mong c hnh phc ch khng mun b kh au. Nu bn c th thy c chng sanh u cng mt bn th, bn s thy khng cn nh cc thy lm l tr t ma na. Bn s khng b tn tin bc v nng lc.

Mt ln ti c mi i tr ma qu ang lng hnh mt a im gn ni ti c tr ti Dharamasala. Ti phi ng , lm nh ti bit php tr t vy, v khng c cch no khc. Ti ti v qun t bi, ch tm ht sc vo s bnh ng; mi chng sanh u c bn cht ging nhau, u s kh, mong hnh phc. Ti c bit ngh tng ti nhng g b gi l ma qu ti ni ; qun rng chng cng c cng bn th vi mnh. Kt qu dn chng cho bit t ma ri i, khng cn quy nhiu h na. C th ch l s trng hp v tnh, hoc ti t c cht kt qu do qun t bi. Trong a s trng hp nh vy, qun t bi thc s c th gip cho nhng loi chng sanh . So snh nhng hn ma bng qu y vi cc nn nhn b chng quy nhiu th chng kh au hn nhiu. D sao, cng l dp cho chng ta thc tp v pht trin tm t bi. V tt c chng sanh u c bn cht nh chng ta, nn ta phi rn bo v chng. Thn th ta c nhiu phn: chn, tay v.v... d chng l nhng phn khc nhau nhng v chng thuc cng mt c th, nn ta mun bo v tt c thn mnh. Trong dng sinh dit c hng h sa s chng sanh. V mi loi u ging nh ta, mun c hnh phc v xa lnh kh au, nn ta c gng gip cho chng sanh kh. Bn c th hi: chn v tay ti l nhng th khc nhau nhng t nht chng cng l thn ti, khi chng b au ti cm c, cn ngi khc au, ti u c cm nhn thy? H kh au khng lm cho ti au, v sao ti li phi bo v hay gip h khi kh. Tt nhin ni kh ca ngi khc khng trc tip lm cho bn au. Nhng nu ngh h l nhng chng sanh nh bn, bn nn gip h. V s chng sanh t t vi bn, vy nn s kh au ca h cng ging nh bn vy. Khi bn nhn h l ngi n cn, d thng v t t vi bn, bn s thy mnh phi rn gip cho h bt kh, lm nh bn ang lm vo cnh y vy. Bn v h u mong c hnh phc, th sao bn li phn bit mnh vi ngi? Sao bn ch lo cho s an lc ca bn? Khi bn v h u khng thch b au kh, th sao bn li phn bit mnh vi ngi, ch lo bo v mnh m thi? ---o0o--6.- C NHN HAY CHNG SANH QUAN TRNG By gi nu bn so snh mnh vi chng sanh coi bn no quan trng hn, bn s thy bn ch l mt c nhn trong khi chng sanh th v lng. Hn na khi bn ni v mnh v chng sanh, bn lm nh hai bn khng c lin h g. Thc ra hnh ng ca h nh hng ti bn v bn lm g cng c hu qu trn tm h. Hnh phc v kh au bn tri qua th h cng nm mi. Hai bn lin h vi nhau, nhng nu k v s lng th s vui v kh

ca chng sanh ln lao hn c nhn nhiu. Tt nhin ta phi sang bn cnh an lnh ca c nhn (thiu s) v quan tm ti a s chng sanh. Ngi khn ngoan phi bit hy sinh mt ngn tay cho chn ngn kia c an ton. Tht l in r nu chng ta hy sinh chn ngn tay cu ly mt. Tng t nh vy, nu c mi ngi b x ti, th ngi khn ngoan phi bit hy sinh mt ngi cu chn ngi kia. Bn c th ni, nu nhng kh au ca ngi khc khng trc tip lm hi bn, bn khng cn phi gip h. Nhng trong thi gian gn, n khng nh hng ti bn th cng s c hu qu gin tip v sau. Thng thng nu ngi khc sung sng th bn c hnh phc. Bit lo mnh trong nim an lc ca chng sanh th ng nhin bn s c hnh phc. Nu bn khng k g ti an vui ca k khc, nu bn git ngi, cp ca hay ot ngi phi ngu ca h th bn lm kh h rt nhiu. Ngay trn bnh din php lut, nu bn git ngi th s b trng pht. Nu cu ngi cht ui th bn s c ca ngi v tng thng. y l chuyn hin nhin trong i sng hng ngy, khng phi chuyn tm linh. Bn c th ngh mnh khng cn ti ni kh ca ngi khc v h khng phi l bn, bn khng th thc nghim dm h c. Trong khi v tin chuyn ti sanh, bn li tin rng trong cc kip sau, c th mnh s phi kinh qua nhiu au kh, nn bn c gng c th trnh nhng ni kh . Ngh nh vy l sai, v bn tin rng bn trong hin ti v trong tng lai l mt. C s tip ni gia hai kip, nhng l hai sanh mnh ring bit. i sng kip trc v kip sau ging nh nhng thnh t ca mt xu chui. V khng c t tnh ring bit nn ta v ngi kia ch l nhng tn gi khc nhau tm phn bit cc phn t trong tp hp xu chui . Mt i qun hay mt xu chui cng vy, t n khng hin hu ring bit. Khi chn tay lin hp vi nhau, ta c mt th gi l thn th. Khi xu nhiu ht vo nhau ta c mt xu chui. Nhiu binh lnh tp hp thnh mt i qun. Con ngi ang au kh kia cng ch l mt biu hin, t n khng c bn cht ring. Nu ta quan tm ti ni kh ca ta trong kip ti, th ta cng nn ti s au kh ca k khc trong thi ny. S tht ti hu l khng c ci g hin hu vi t tnh ring bit, khng ai l ch nhn ch thc ca s au kh. Kh ch l ci kh v ta cn gii tr n i. Bn c th hi ti sao bn cn nui dng lin tc lng t bi, gip chng sanh bt kh? Nh vy bn c th b kh hn chng? Cu tr li l khi quan tm ti kh au ca ngi khc, bn cng thy c l do v sao bn mun

gip h. Bn pht khi lng t bi mt cch t nguyn, nn bn s khng b nhng kh au ca ngi khc vn vo mnh. Thng thng ta b kh v ta khng cam lng nhn n, n trn ngp tm ta v lm ta tuyt vng. Ngc li khi bn t nguyn chu kh tu tp th quyt tm ca bn khin chuyn khng cn gy phin no na. Thay v chu thua nhng kh khn, bn li thy mnh can m hn. Bn bit r l do v sao bn gp phin no, nn n khng lm cho bn nn ch m ngc li, n s lm cho bn sung sng. Khi nui dng lng t bi bn nn qun tng ti nhng kh ly ca chng sanh, ngh tng ti s t t ln mn ca h, v nhng l do khin bn mun gip h thot kh. Bn s khng b nn ch m ch hi kh chu khi trc din vi nhng kh au ca h m thi. Vy nn c s khc bit r rng gia hai s kh, v cuc i lun hi ca bn vi nhng kh khn m bn t nguyn i u mang li li lc cho chng sanh. Khi t nguyn nh vy, bn c th gii tr c v s nim au kh ni kh th l iu nn lm. Ngi c lng t bi s thy mnh nn b cng tp hng chu nhng ni kh ca chng sanh vo lng mnh. Nu bn c thi quen luyn tm bn c nh th, bn s c sung sng v bn gip c chng sanh bt kh. Bn s thy mnh hnh phc nh con thin nga bi trong h sen. Hnh nguyn ny gip cho bn vui lng ti sanh ngay c trong a ngc gip chng sanh bt kh no. Khi h c gii thot ht, nim vui s rng ln nh i dng, phi th khng? Khi gip cho chng sanh hon thnh c nguyn ca h ta cng chng c g ng t ho. Bn khng cn phi kiu hnh v chuyn . V mc tiu ca bn l gip chng sanh t c s nguyn ca h, bn ng mong cu c n b g ht. Khi bn cn trng trnh nhng phin no nh nh khng ni li th l, bn cng cn pht trin ci tm mun bo v mi loi. l tm t bi bn nn hng ti. Khi bn quen thuc vi s tu tp nh vy, bn s coi ngi khc nh chnh mnh. Nu bn cha lm th nn thc hnh ngay phng php pht trin tm tnh thc bng cch tm ti nhu yu ca ngi khc nhiu hn mnh. Nu bn ang tu tp nh vy th nn c gng thm. Bn nn nhn mnh nh mt ci b y lm li, m ngi khc th c tnh thin nhiu nh nc bin. Hy coi ng chp ca mnh l mt lm li v ngi khc l ni pht xut ra nhiu tnh thin. V bn nn tu tp t mnh vo a v ngi khc. X b ng chp v thn qun chp nhn c chng sanh. ---o0o---

7.- LNG T BI V LNG T nguyn thy, khng c ci Ta ring bit v c lp. Nu bn vn quen coi ci thn mng mnh l do cha m to ra, th sao khng nhn ngi khc ging nh th? (H cng do cha m h to thnh). Vy th khi lm vic cho ngi khc v v h m bn chu cc l chuyn khng c g t mn. Khi bn nui mnh, bn khng mong c p ng g c. Vy trong khi lo cho mnh khi b phin nhiu (d nh nh nghe nhng li ni khng t i chng hn), bn nn pht trin tm t bi, lo gip tt c chng sanh. D l nhng thc tp kh khn, ng n lm bn dng li. Ch ngh rng bn khng th tu nh vy v kh khn qu. ng nn ch m thi lui. Tm i t rt li lc v hu hiu. Ngay lc ny n c th ngoi tm vi ca bn, nhng nu bn tp quen ri th bn c th pht trin n c. T d nh c mt ngi rt c cm vi bn, mi khi nghe thy tn h l bn s ri. Nhng thc ra khi gn gi vi ngi , bn s t t thnh ra thn thit. Nu bn mun chm sc mnh v ngi khc th bn nn kn o thc tp hon chuyn mnh vi h (t mnh vo con ngi kia). l s tu tp ti cao nhm t ti Pht tnh. Qu vy, mun t ti chn nh bn phi bit hon i con ngi mnh thnh nhng con ngi khc. Php hon chuyn ny khng d tp, nht l nhng ngi hp hi, t thng mnh th kh m hiu v mun thc tp php ny. Bn c th ngh nu b ci thn ny, ca ci ny th bn khng cn g vui ht. "Cho ci ny i th mnh ly g m dng?". l ting ni ca ng chp. Bung x l mt thc tp tm linh, tp tnh thin. Tng t nh vy, khi bn lm hi chng sanh nh git hi sc vt ly da hay tht, cp ca ngi khc, hip p, chi bi hay la lc ngi, d lm hi v thn mng hay tinh thn... bn cng s b a y, kh au cng cc trong a ngc. Mt khc, bn s to c nhiu phc bu khi gip mi ngi, cu mng h hoc chu kh thay h; bn t c nhng thin cn. Bn s c sanh ra lm ngi t do, may mn v mai hu s t c gii thot. Nu bn t kiu v mun tro ln ng trn mi ngi th bn s c nhiu k th trong cuc i. Ngi ta s ni xu bn v k bn. Trong kip ti bn s thnh ra ngi khng in hoc ngu ngc. Nhng nu bn khim tn tm mt v th thp thi, ngi ta s knh trng bn. Nhiu khi hu nh s tranh dnh li a ti thnh cng, l cch x th ca cch chnh tr gia. H ha hn ny n khi vn ng tranh c. S di tr v thiu thn trng ang lm nhim khng kh chnh tr ton cu. Nu bn gi c khim cung v coi

mi ngi u ng knh trng hn mnh, bn s c sung sng trong kip ny v an lc kip sau. V ch k, bn c th buc k khc lm vic cho bn. T d, ngi ta dng nga v loi vt khc ch cho h m chng quan tm ti chng. H ngh ti chng nh nhng phng tin h x dng m thi. Lng nhng con vt thng b au n. Kt qu ca s hnh h th vt l h s b ti sanh lm kip tru nga. Khi bn hin trn thn, khu, cho chng sanh, th tng lai bn s c sanh ra trong gia nh giu sang v c mi ngi thng mn. Tm li, tt c nhng an lc trn th gian ny u l hu qu ca hng mun lm li cho chng sanh hay ang lm vic gip ch chng sanh. Tt c nhng phin no, bt an m chng ta gp phi, l kt qu ca nhng mong cu hnh phc cho ring mnh, l kt qu ca lng v k. Trong cuc i lun hi ny, tt c nhng tnh thin ta c hng trn con ng tin ti Pht tnh, u l kt qu ca tm t bi, quan tm ti s an vui ca k khc. Khng cn phi ni g thm. C coi s khc bit gia nhng con ngi km ci nh chng ta so vi c Thch Ca Mu Ni. Trong bao i, ta ch quan tm ti chnh ta v nhng g ta a thch m thi. Hy coi nhng vt tch ca ta. Ch Bt tri li, tri qua bao i qun mnh, ch ht lng mang an vui ti cho chng sanh. Tht l khc hn vi chng ta. Bnh thng chng ta bn rn nhiu vi nhng kh, vui ca chnh mnh nn qun hn chng sanh. Nay chng ta c th thay i, ch quan tm ti s an nguy cha chng sanh m hy qun mnh i. Nu chng ta khng thay i an lc ca mnh ly ci kh ca chng sanh, th khng nhng ta khng thnh Pht c m ngay i ny ta cng khng c hnh phc. Mang nhng nim sai lm v ng, chng ta au kh, s hi v c c. Nh vy lm g? Nu ta khng x c nhng ng chp v vng tng v t tnh c lp ca ng, ta khng th thot kh. Nu khng b la i th ta s b phng. Vy nn mun trnh b hi v gip chng sanh ht kh au, bn nn hin mnh cho chng sanh, coi h cng ng cng chiu nh chnh mnh. Bn nn ngh mnh l mt phn t trong chng sanh. Bn phi lm sao cho tm thc bn chp nhn iu mi m ny. V bn hin mnh cho h, bn phn duy nht ca bn l phi gip cho h t c nguyn. Bn khng th dng mt, thn mng hay li ni ca mnh lo cho ring mnh na. Bn phi coi chng sanh quan trng hn chnh bn. Bn phi ly nhng th g tt ca bn em tng chng sanh.

Bnh thng ngi km bn hay ganh t, k bng bn th tranh ua, ai kh hn th ln lt bn. Bn cng nh vy, thng ln ngi km mnh, tranh ci vi ngi ngang vai v v ghen ght k hn mnh. Bn hy hnh dung ra ba loi ngi km mnh, bng mnh v hn mnh . Sau khi pht trin cht t tm tnh thc, bn tng tng chnh bn ang vo a v ca ba loi ngi k trn. Hy hnh dung v cm nhn s ganh t, tranh ua v ghen ght ca ba biu hin i vi chnh con ngi c ca mnh. Bn s thy mnh d ng vo ch ca ngi khc, sau khi bn kinh nghim v hiu c nhng cm th tiu cc ni trn. Chnh bn v qu v k, nhiu khi cng ln lt ngi km mnh, ganh ua vi ngi bng sc v ghen t vi ngi hn mnh. ng v pha chng sanh thp km hn bn cm nhn c s ghen ght, hoc ng v pha chng sanh ngang sc vi bn thy c tnh ganh ua, hay v pha nhng ngi hn mnh hiu c tnh dnh ln, coi chnh bn nh mt con ngi khc ch bit chp ng... bn c th qun chiu v nhng tnh cch tiu cc y. Sau , bn tha h qun v lng ganh t, tnh cnh tranh v kiu hnh. Trc ht v tnh ganh t, bn hy t mnh vo ch nhng ngi thp km hhon bn. Bn s thy sao ci Ng ca "Hn" (tc l bn khi trc) li c knh n m "Ta" (tc ngi kia) li khng? Hn c nhiu ca ci, hay c khen ngi, m Ta th v danh tiu tt, li b ch nho. Con ngi "Hn" lun lun c sung sng trong khi bn ch thy vt v qun qut v y kh no, kh khn. "Hn" ni danh khp ni trong khi "Ta" b coi l thp hn, chng c gi tr! Nhng vn ca chng sanh khng phi do bm sinh hay t nhin m c. Chng hin khi ra l do nh hng ca nhng cm th phin no. Khng phi v bn cht chng sanh xu xa. Nu ta c c tnh no th nn dng n gip chng sanh. Ta phi rn chu ng c nhng kh khn khi gp phi. V s bt cn i vi ci Ta v k m chng sanh b nm vo vng sanh t lun hi. Ng chp khin chng sanh khng nhng thiu lng t bi m ch bit hunh hoang t c v chnh mnh. V vy bn to ra s cnh tranh. V tnh ganh ua v ln p ngi khc, bn cng qun tng bng cc tp trung tm vo n, t mnh vo v th ngi kia, cnh tranh hay ln lt i tng (tc l bn khi cha thc tp), nh trng hp qun v tnh ganh t vy.

Trong v s nin k, thi chp ng mang li kh khn cho cuc i ta trong vng lun hi. Mi chng ta u mong t c nhng c vng, nhng khng bit cch lm. Tri qua bao nm thng kh cc, chng sanh vn khng hiu g ngoi chuyn lm cho mnh au kh. T trc ti nay, bn ch bit chiu chung ci ng. D bn c gng ht sc ci thin ci Ti hin hu, bn vn khng c c hnh phc. Tip tc cng chiu con ngi mnh s khng thay i tnh trng ny. Vy, bn nn thay i, bt u gip cho chng sanh c an vui v thot c kh au. Bn phi hun luyn tm thc mnh, ch quan tm ti phc li ca k khc. Lm nh vy l bit theo gio php ca Bt, l v thy c v ng tin cy. Dn d, nhng li lc ca tnh v tha s hin l ra. Nu bn thc tp t lu di, bit i s an vui ca mnh ly au kh ca k khc th ngy nay bn t c nhiu tnh thin ca Bt ri. Bn c thi quen ngh ci "Ti" l kt qu ca s phi hp gia ci trng ca m v tinh trng ca cha mnh, th nay hy c gng tp thi quen thn thng vi nhng chng sanh khc. Khi bn hiu thu c nhng sai lm v ng chp, bn hy rn b x quan nim i v t nghuyn gp phn vo hnh phc chung ca mi loi. Quyt tm tu tp gip chng sanh, bn s em ca ci v c mnh c c hay n cp c ra dng to phc li cho mi ngi. Ti y, bn hy qun v con ngi c ca mnh thm ln na. Hi , bn ngh l ngi khc sung sng trong khi bn kh s, h ch bit chm sc ci thn h, khng quan tm ti ai khc. Lm sao bn khng ghen tc vi con ngi c? T nay nu bn mun khng ngh ti hnh phc c nhn na m gnh chu dm ngi khc nhng kh au ca h, th d m hay ngy, ng hay i, thc hay ng, bn cng phi c thc v cc suy tng ca mnh. Dng chnh nim bit c nhng lm ln u m ca mnh. Khi thy k khc hnh s bt thin, hy chp nhn nh li ca chnh bn, d phm vo mt li nh, bn cng nn cng khai nhn trch nhim. Bn khen ngi ngi khc che lp ci hay ca mnh. Hy coi mnh l ngi phc v tha nhn. ng iu khin gia nh t vi ci danh li ph du. T trc ti nay ch v lo cho mnh, bn lun lun lm hi chng sanh. Nay hy cu nguyn nhng bt li ch ging ln bn, ngi khc c an vui t nhiu. ng tm tr bn b xao ng v dung tc, thiu thanh tnh. Lm sao bn c an lc v bnh thn.

Bn nn ngh ti cch hnh s ny. Ci chp ng ca bn c th khng mun nghe li, nhng nu bn bt buc n thay i ngay, th n cng phi chu thi. Nn nh t thu no , ng chp ch mang li cho bn kh au. Nay rn kim sot v hu n i. Khi bn si m v bi ri, khng bit pht trin nhng cn duyn ca hnh phc, khng bit dit tr gc r ca au kh, l v chp ng nm u v hy dit bn. Nhng ngy nay li vo d vng, ngy nay bn thy r s v k mang ti t hi v kh khn bit bao nhiu. Khi thy mnh vn nghing v chuyn theo ui phc li ring cho mnh, bn rn y b nhng hng qua mt bn. Nay bn phi gn nhng ci li ca mnh cho ngi khc, bn phi can m. Hy gip h bng cch tng h kh nng, th gi v cng sc ca bn. Nu khng cn trng, bn gip ngi m li tnh ti li ring th bn c th b lm hi hoc tiu dit. Nu bn ci v k nm quyn th n s a bn vo a ngc. Bit th, bn phi ngng, khng ngh ti lm li ring cho mnh na. Mun t bo v, bn hy qun v s an vui ca tt c chng sanh. Hy bo v v chm sc h. Bn cng bit bo v v chm sc ci thn th n cng khng c hy vng. N s khng chp nhn v sng c khi gp nhng vn nh nht. Bn tr nn bt lc, ri vo tnh trng bn cng nhiu vng mc. D cho bn lm ch tt c chu bu th gian, bn cng vn khng hi lng. Cui cng th thn mng m bn ang chm sc v ngh ti ny s phi cht, n s b hy hoi. Tm s ri thn khi ch cn l mt xc cht. Thn bn bt ng v ngay khi tm thc thot ra khi n th ci thn bt u tan r, h thi. Thn th ch l sui ngun ca s hi, sao bn li cng chiu n. Nhn vo n mt cch v t, thn ngi cng ging nh mt khc cy vy. D bn c nui n bng thc phm n khng h bit n bn. Khi bn b kn kn xu x, n cng khng kh chu. N khng nhn ra c iu li hi xy ra cho n, th ti sao bn li vng mc vo ci thn ny? Thn bn cng khng bit lc no c khen, khi no b ch trch, sao bn li quan trng ha nhng chuyn ny? Nu bn b vng mc vi ci thn ca mnh ging nh bn thng mt ngi bn lu nm - nh tt c chng sanh cm nhn i vi ci thn h - th bn nn thng thn tt c mi loi, khng nn ch thng thn mnh. Mc d ci thn c nhiu khuyt im, cu to bi nhiu cht d dy, bn vn c th dng n nh mt dng c t ti c nguyn phc v. Cho ti nay, bn hnh s tht tm pho nh a b vy. By gi bn phi thay i

theo chn cc hin nhn. Theo chn Bt v ch B tt, bn phi chp hnh nhng vic cn lm. Nu khng, bn lm sao dit c Kh? ---o0o---

CHNG 8 - TR TU
Tt c cc php hnh tr ni trong cc chng trc y nh b th, tinh tn, nhn nhc v.v... l gio php Bt Thch Ca dy chng ta t c tr tu. Tr tu hay hiu bit c nhiu ngha, nhng ni y chng ta bn ti tr tu v tnh Khng, s hiu bit v thc ti. Thy Long Th (Narajuna) ca x n dy: "Ti xin xng tn Bt dy cho nhng gio php tuyt vi: Duyn khi, Khng cng nh Trung o, Nhn duyn, tt c u cng mt ngha". Bt l ngi c rt nhiu tng tt, c tnh v ngn t ca ngi u tuyt diu. Nhng trong cu trn y thy Long Th mun ca tng tr tu ca ngi. Thy mun ni r l khi c tr tu ta s hiu tnh Khng, thuyt Duyn khi v Trung o, tt c u c ngha tng ng. C nhiu l do quan trng v chuyn ny. Gio l duyn khi c nhiu hm rng ri, i cng l mi vt hin hu u ty thuc vo nhiu nguyn nhn v iu kin khc nhau. T d nim vui, ni kh ca chng ta pht khi ln, ty thuc vo nhng nhn duyn c bit no . V mun c an lc, chng ta phi tm hiu nhng nhn duyn ca hnh phc v em ra thc tp. Khng mun au kh th ta tm hiu nguyn nhn gy ra au kh v loi tr chng i. l ngha ca gio l T Diu l bi ging chuyn php lun u tin ca Bt: c kh v nguyn nhn gy ra kh; c th dt kh v c con ng dit kh. iu chng ta thc s cn l hnh phc. Khi cn trong vng lun hi, ta c th c hnh phc nhng n khng bn vng, ta thc s mong c c an lc vnh cu. Xa la vnh vin kh au chnh l hnh phc bn vng. l mc tiu ta mun t ti v o l con ng gip ta hon thnh nguyn ny. ---o0o--1.- HIU BIT V V NG Mi s u do duyn khi m hin hu, kinh in o Bt khng bao gi ni ti ci ng c lp. Khng c hnh phc hay au kh no m khng lin h ti nhiu nhn duyn. Kinh in cng khng khng nh c mt ng

sng to ra v tr. Qu quyt v mt ng sng to hay v mt ci ng ring bit l tri vi l duyn khi - mi s u do nhn duyn m thnh. Khi ta cng nhn mi s vt u do duyn khi, th ta khng th chp nhn mt ci ng bt bin, hon ton v c lp c. Nh vy, nu ta chp nhn c mt ng sng to ra ton th v tr th tht phi l. Mt hin tng khng c t tnh, v n hin hu ty thuc nhiu nhn duyn. N cng ty thuc vo cc thnh t, ty vo khi nim v tn ngi ta t cho n. Tuy nhin, vt th tuy khng c t tnh nhng khng phi l n khng hin hu, n hin hu v c nhiu nhn duyn tp hp, ty vo nhng nhn duyn n biu hin ra, nn chng khng c t tnh c lp. iu ny chng minh KHNG cng c ngha l Duyn khi. Hiu nh vy ta khng b ri vo cc oan ca ch thuyt H v (Khng c g ht). Khi ni rng mi vt do duyn khi m thnh, ta hiu chng khng c t tnh c lp v ta khng b vng vo quan nim thng hng bt bin. Vy nn Khng, Duyn khi v Trung o c cng mt ngha. V mi hin tng u trng rng, khng c t tnh, nhng cm th bt an trong tm ta cng khng c t tnh, khng phi do bm sinh m c. N khng hin din ngay t u, n pht khi v nhng ngh tiu cc nn kt cc n cng c th b loi tr. Nguyn thy, tm ta sng lng v tnh thc, l nhng tnh cht nguyn thy ca tm. Sn si v tham m ch khi ln lc no hi vi iu kin, nn chng cng c th b loi tr. Trong bn cht, tm ta c kh nng x b vng tm v nui dng chn tm hay Pht tm. Trong s cc t ca Bt, c nhiu loi ngi, nhiu hng khc nhau. Bt hiu nh vy nn ngi ging dy Pht php theo nhiu trnh khc nhau. Do chng ta c th thy hu nh c cht khc bit gia cc kinh in. V th, li dy ca Bt c th c xp thnh loi kinh in " ngha" hay loi kinh "cn din ngha". Trong cc bi ging " ngha", chng ta c th chp nhn nguyn vn li Bt dy; n khc vi nhng bi ging m ta cn tm hiu Bt v s hin hu ca mi vt. Chng hn nh trong cun kinh "Kho tng tr hu" (Treasure of Knowledge), kch thc ca mt tri v mt trng c t bng mt na chiu cao ni Meru, ngn ni c coi nh trc tri t thi . Theo o lng thi xa, n vo khong 400 dm. Kinh in ni ti mt tri v mt trng m ngy nay khoa hc o c r rng. Trong kinh , quan nim v o lng khc vi khoa hc thc nghim, v ta cng phi cng nhn s

o lng trong kinh sai vi kin thc khoa hc thi hin i. D kinh l do Bt dy, m ngi l v thy rt kh knh, trng hp ny ta khng th cng nhn "nguyn vn" li kinh nh vy. Ta phi din gii ngha kinh theo mc tiu v ngha m Bt mun ging dy lc . Cng trong kinh , tm ca ta khi cht c coi nh c tnh thin v c tnh bt thin. Nhng trong sch "Tr hu trch yu" (Compendium of Knowledge) li ni tm lc cht trung tnh, khng tt khng xu. Cun "Du Gi Mt Tng Cao Cp" th dy rng chng ta c th thc tp cc tnh thin ngay khi sp cht. Nhng l gii ny khng ging nhau, ta kh dng l tr lm cho cc kinh sch ha hp vi nhau c. Khi thy s khc nhau nho nh nh vy, ta nn nh l cc bi ging trong sch Mt tng rt ch trng vo cc biu hin ca tm, gm nhiu trnh t th n vi t. Sch cng gii thch cho ta bit cch qun vo nhiu tng lp ca tm. Nhiu qu trnh thc tp Yoga c th c chng minh bng l lun hay bng s chng nghim ca chnh mnh. Vy nn khi dng nhng kinh sch Mt tng lm cn bn, ta phi hiu rng nhng d kin trong kinh in ca h phi khc cn phi c gii thch ch khng th chp nhn nguyn vn. Ngy nay trong khoa hc c nhiu ngnh nh thin vn, thn kinh, tm l, vt l ht nhn, l nhng ngnh hc do kt qu ca nhiu cng trnh nghin cu thc nghim. Nhng ngnh ny c nhiu khm ph rt gn vi gio php ca Bt. Ti ngh rng, do d, cc nh tr thc Pht t v cc trit gia cn lm quen nhiu vi nhng ngnh khoa hc ny. Trong khi cng c nhiu iu khoa hc khng chp nhn. C hai l do: c th v nhng th khng hin hu - hoc s hin hu ca nhng th cha c chng minh. ---o0o--2.- CHUYN M SANG NG Chng ta khng th chp nhn kinh in ch v l li Bt dy, m ta phi phn tch tm hiu ngha v mc tiu ca bi ging, ri em din gii. Ta cn nghin cu k lng nhng g c nhn mnh nhiu ln trong Pht php. C nhiu phng php nghin cu, v ta dng tm nghin cu nn ta phi c mt tr c sng sut, khng lm ln v i tng nghin cu. Lm c nh vy mi ng tin tng. Ta khng th cn c vo nhng kt qua nghin cu do mt b c lm ln v ng nghi ng a ra. Khng ging nh cc

cuc nghin cu nhng i tng nh ngoi i, khi ta tm hiu tm thc th mc tiu s mt l ta phi i ti s chuyn ha tt p. Ta phi tm ra cch chuyn ha tm vng ng, v k lut thnh tm thanh tnh, an bnh. l l do trong o Bt c rt nhiu bi bnh ging v tnh cht ca tm, v cc tm hnh. Cng c rt nhiu nhng bi ging chi tit v cc trng thi ca tm thc khi n chuyn i t tnh trng m vng ti trnh tm sng sut, tnh thc. Tin trnh chuyn ha t m sang ng, nhn su hn vo t tnh cc php, din ra t t. Khi u, chng ta c th quan nim hon ton sai lc v thc ti. Sau khi qun chiu, dn d ta hiu c nhng duyn do khin ta phi thay i, t hon ton m lm thnh ra lc nghi, lc lm. Ta bt u ngh s vt c th th ny, cng c th th kia. Qun chiu su hn na, ta tin ti ch nhn bit nhng m lm ca mnh khi trc. Tuy nhin phi lu hn na tr ta mi t t c th rt ra c kt lun xc ng. Thin qun v nhng g ta hiu, s lm quen vi nhng iu . V ta thng sut c vi cc php v tm thc ta tr thnh tr tu. l phng php luyn tm. Khi tm tr ta qun chiu nh vy, trc ht ta cn bit rng mi s vt u c mt cch hin hu t nhin v bm sinh. Khi tm bt u qun chiu n i tm bn cht ca thc ti. Thc ti hay chn nh khng phi l th tm ta mi ch tc ra. i tm ngha thc ti tc l tm chn l, tm bn cht s hin hu ca cc php. Mun hiu c i tng bn trong hay bn ngoi, ta u phi hiu cch n sinh tn v hot ng - tc l ci logic ca chn nh. Chng ta qun chiu vo chn nh cc php. Chng hn nh i vi tm trc ht ta phi nhn bit nhng vn hnh t nhin ca n. Ta cn phn bit c tm trong sng v nhng biu hin ca vng tm khi c tham m khi ln. Ta c th qun chiu mt cch khc, nh quan st cc kinh nghim hng ngy. Bui sm nu ta cm thy bun phin, th ci bun c th nh hng ln cc cm th khc sut ngy hm , d cho n khng phi l duyn trc tip: v bun bui sng nn ta kh chu bui chiu. Trong th gii vt cht, khi c hai cht hp nhau to ra cht th ba, cht sau ny c th khng ging nhng tnh cch c bit ca hai cht u. Ta c th quan st chuyn ny d dng trong cc ngnh ha hc. Nu bui sng cm thy bun hay rt vui, th sut ngy ta cm thy d bun hay d vui hn ngy khc (ty theo cm xc u ngy). V khi bun th tm d b ng. Khi vui th d c ngi no lm li, bn cng coi nh v b qua d dng. Bn thy r rng nhng xc ng trong tm ta ty thuc vo nhiu nhn duyn m thay i.

Hnh phc gip ta coi nhng phin trc nh nhng hn, trong khi kh au khin chng ta tr nn hp hi, d ni gin hn. S tht l vn php u do tm khi. Nh th khng c ngha l mi s vt do tm khi u hin hu. Chng hn do tm, ta c th tng tng ra sng con th, m trong thc t th th khng c sng. Nu mi th trong tm u hin hu th phi c sng th thit. Ta cn bit xem cc php hin hu cch no? V vn php khng th thay i lut bin ha ty theo tm ca ta, nn ta phi theo tin trnh ca chng v chuyn ha tm ta cho khi knh chng vi cc bin ha . Nh vy, ta c th sng hnh phc hn v gim bt c au kh. V ci gin gy ra phin no nn ta bit nu khng gin th tt hn. V lng t bi to ra hnh phc nn ta thy cn pht trin tm thin ny. Sn hn v t bi l hai thi cc tri ngc nhau, khng th cng hin hu. V l hai trng thi tm i nghch nhau, nu ta c gng pht trin v nui dng tm t bi th tm sn hn s yu i. l phng php chng ta theo tu tp tm linh. Chng ta c gng nui dng lng t bi v n mang hnh phc ti v x b sn hn v n mang li au kh. Qun chiu nh th rt l quan trng. Chng ta i tm chn l v chng ta c th t c nim tin vo chn l qua s phn tch v tm hiu. Nh ph bnh tr danh ngi n chia Pht t lm hai loi: nhng ngi rt thng minh ch hc Pht php sau khi thy n c ngha l v nhng ngi km thng minh theo hc v c tn tm. Loi trn tm hiu ngha nhng li ging, H dng l tr tm xem gio php c cha nhng iu thiu hp l chng? Khi h hi lng, thy cc bi php khng v l v khng bt nht m li c nn tng vng chc, th h s tin tng v c hng khi theo hc d cho h cha hiu thu ngha kinh in cho lm. Trong gio php ny, thng ngi ta dng l lun loi b nhng tm thc sai lm. Ai nghi ng mt ch no c bit u c c duyn dng l tr tm hiu. Vy nn ti thng khuyn nhng ngi mun tr thnh Pht t l trc tin nn c thi bi quan. Trong i sng, chng ta c v s hot ng v nhn rt nhiu d kin qua ng quan. Chng ta c khuynh hng coi nhng sinh hot v hin tng ta gp nh nhng s tht tuyt i. Ni khc i, chng ta lm tng, cho l mi s hin hu ging nh hnh tng ta nhn thy. S tri chng nhau gia cc php hin by v bn cht thc ca chng l ngun gc gy ra nhiu vn cho ta. Cui cng, kho st s khc bit v tm hiu v thc ti, v

chn nh l u mi ca cc trit thuyt trong Pht gio. S hin hu chn thc ca cc php c th hiu c qua nhng phn tch, qun chiu v thc tp. ---o0o--3.- BN PHP N Tt c cc tng phi Pht gio u cng nhn bn du n ca Pht php: vn php u v thng, nhng g bt tnh u kh, mi hin tng u khng c t tnh (v ng) v Nit bn l s tch tnh. Tt c cc hin tng ngay t khi mi khi sanh, u c bn cht thay i v thng khng lc no yn. l do nhn qu khng v l do no khc. Mi s do duyn khi u v thng, thay i, khng tn ti vnh vin m lin tc tn hoi. Tnh cch v thng ny c cc chng nghim khoa hc xc nhn. Nhng hin tng tp hp v v thng, ni chung u do nhn duyn to ra. Chng ta c bit quan tm ti bn cht ca thn v tm, nhng phn t to nn con ngi chng ta. l nhng nghip qu ca cc cm th bt an v hnh nghip nhim, bt tnh. Vy nn ngi ta ni thn tm l nhng th lu hoc (bt tnh). Nhng cm th phin no b ch huy bi v minh v ci thy sai lm v t tnh. i tng ca si m v bt an l kh, khi thot c nhng bt an th c ha bnh. Vy nn c cu: nhng g bt tnh u kh. Cu hi l chng ta c b kh no v tn hay khng? Php n th ba ni r l khng c ci kh vnh cu v vn php u trng rng, khng c t tnh. l thc tnh ca vn php, tuy b ngoi chng hin ra nhng th c t tnh vy. Khi nim vn php c t tnh l mt khi nim sai lm, khng c nn tng. Chng ta c thin kin sai lm ny v lu nay c thi quen suy tng nh th, Nu nay chng ta c gng hiu ngha ca tnh "Khng" v bn cht ca v ng, ta c th ph c t kin v c ci thy chn tht v bn cht ca cc php. Nguyn nhn ca nhng t kin - nhng cm th bt an - l th c th b loi tr. Ta cng c th b c m lm v tri kin sai lc v t tnh cc php. Khi chng ta loi tr c nhng nguyn nhn lu hoc ny, ta s t c s an vui. Vy nn Nit bn l ha bnh tht s, th ha bnh khng lc la, gi di. Nn tng ca tt c gio php v cc php tu Pht gio l nguyn l Duyn khi. Ti sao? Trc ht s tu tp c c cng nh nhiu nhn duyn. Tu tp thy c thc ti, hiu c s hin hu trng rng ca cc php. Mi s u nng vo nhau m c mt, khng c ci g c t tnh hay hin hu hon ton c lp. Hiu thuyt duyn khi ri, ta s c ci thy mi m

v tnh Khng, c th pht trin v qung b trit thuyt ny. Th hai, bit mi s u ty thuc vo cc php, ta s hiu c rng nim vui ni kh ca ta u l kt qu ca cc hnh ng do chnh mnh lm. Tng t nh th, a s cc hnh nghip ca ta cng c nh hng tt hay xu vo ngi khc. Nu ta khng tm ti h, ta s thua thit. Ngc li. ta cng c li lc. l nhng li ging cn c vo thuyt duyn khi, cc li sng Pht gio cng da vo thuyt ny. Ngi Pht t hnh s bt bo ng khng lm hi ai. Quan nim v ng v cc php tu tp u c nn tng ca thuyt Duyn khi. "Khng" l mt cch din gii khc ca l Duyn khi. Theo l lun ca thuyt ny, bn c th hiu c rng, cc php u khng c hoc thiu t tnh c lp. Do bi cnh cc hin tng u nng nhau m c mt nn mi c lin h tt yu gia nhn vi qu. V do , chng ta mi tham gia vo vic hnh tr cc tnh thin nh t bi, thng yu, b th, nhn nhc, tr gii v tinh tn, thin nh. Nhng tm s nh tham, sn l do khi nim sai lm v s hin hu ring bit ca s vt. Khi ta nui dng ci tm ch ch vo v ng, n s i u c vi vng tng sai lm v thc ti, do tham m hay sn hn s t ng yu i. Nhng tm thin nh t bi, thng yu c th pht trin, khng cn s ym tr ca v minh v ci thy sai lc v thc ti. Khi ta thc tp v Khng phi hp vi cc phng tin thin xo ca tm tnh thc, th hai th ny phi hp vi nhau v lm cho kh nng tm thc ta c gia tng. Dn d, tm hiu bit v tnh Khng ca mt i tng, s thot c tnh phn bit v cc khi nim, trc tip thy c tnh Khng. Khi ta quen tu tp theo li ny, ta s ngng c cc m vng, lm li vo ci thanh tnh. Trng thi tnh lng chm dt c ht cc vng tng, t ti chn tng Pht tnh. vt thot c tm bt an, ta cn pht trin ci thy v Khng. Khi no bn cn tng thn tm ca mnh l nhng th c t tnh, bn cn khi nim sai lm v ng. Chp ng mt cch sai lc, khin bn tch ly thm nghip xu v nhng nghip d ny a ti kip sau. Mun t ti Nit bn, thot khi lun hi, bn cn trau di chnh kin v Khng. Nhng ngi tu cho chnh mnh cng cn phi t ti ci thy v Khng. Mun nh vy, bn phi nui dng tm mnh sao cho lun c an tnh. Trong nhiu loi Tr, bn nn c bit chm sc ci tr i tr c nhng cn tr ca tnh gic. Thc tp ng gii l nhng nh hng u tin ln Tr . Nhng phng

tin tu luyn u c dy tin ti qu v Bt. Tt c gio php ca Bt u cn c vo thuyt Duyn khi, v mc tiu ca n l thot kh. Ch thy tnh Khng cha , bn cn phi tp tht s lm quen vi n. Bn ngh v ngha ca Khng v qun chiu s vt trong ci thy . Chng hn quan st mt m ng, chc ai cng mong c hnh phc, trnh c kh au. Nhng gng mt h din ra v s nhng din mo khc nhau, ty nhn duyn ca mi ngi. Khng c s vt no c t tnh, d mi th u hin ra nh c t tnh vy. V th, gia thc cht v hnh tng ca mi vt c s khc bit. Khi bn hiu nh vy, bn s thy mi th ch nh gic mng hay o nh. Bn s bit qu ci "Khng c bn cht" ca mi php v bn c th gim thiu c tham m v sn hn. V vn php u khng, nn khng c g mt hay cn, c hay thua. t Lai t Ma th 7 khi ging v bn cht thc ti ni rng cc th: "Sc, thanh, hng... biu hin ra v c su gic quan (lc cn). D b ngoi, ta thy bao nhiu cnh sc p phong ph, nhng thc cht ca n khng ging bn ngoi. i vi tm bn, mi th u hnh nh c t tnh, l v tm bn b ngn che, si m. Chng ta cn phi hiu nh vy, v do bit rng nhng g hin ra trong tm ta u do ci Si y quyn lc in n ln tm ta. Khi c mt nh tng no hin ra trong tm, m ta bit thc ra n khng hin hu nh hnh tng ta thy, th ta s khng b tht vng". Khi ta i din vi cm th vui hay bun m nhn thy c thc cht ca n, th c ci g ta sung sng hay tht vng u? Ta vng mc vi ai v ti sao ta li vng mc? Ta thng cho l ngi ny trn, k kia di, bn th thn tnh, k th th d ght... Nhng chnh ta, ta nn coi tt c h u l gic mng, l o gic, v ta nn c thi bnh ng vi mi ngi. Nh vy, khng phi l ta khng bit phn bit tt xu hay nhng iu khng hin hu. D thng thng ham mun c coi l xu, nhng mong t ti Nit bn cng l mt ham mun vy. Theo c l, Nit bn l th nn tin ti trong khi ci lun hi l th nn b i. Vy nn ta cn qun v Khng. V ta phi hiu l khng nn nhn Nit bn hay Ta b l nhng g hin hu tht s v c t tnh c lp. Chng ta c bn v k th, nhng ngi to phc li cho ta c gi l bn, nhng ngi lm hi ta gi l k th. Gi l k th hay bn khng c g hi, iu c hi l ta b vng mc vo ngi m ta gi l bn - h th no ta cng vn thng. Ta cng s lm ln nu ta lun lun gin ght k th, coi h l ngi hon ton xu c. Thi

 l sai lm. Hiu c mi chuyn u hin hin ra nh vy l do nhiu nhn duyn kt hp, ta s coi mi th u huyn o nh gic mng. Chng ta mong c hnh phc v coi mnh l mt thc th c t tnh ring bit. Quan nim sai lm ny lm cho ng chp ta nng thm. Nhng thi chp ng ny tim n t nhin v thoi mi trong tm chng ta, chng ta lun lun nng ta v ci u trc nhng t i nh trc mt v thy kh knh, v chng ta vui lng n ng tr trong tm ta. Hy nhn li coi du vt ca n trong nhng tnh hung chng ta sng, tri qua. Ch Bt coi nhng thi chp ng l k th kh chu nht. Cc ngi chin u thng c n nn t ti gii thot. Mt s qu thy Kalampa ni v cc thi chp ng nh sau: "D cho ton th con ngi ti b p di sc mnh ca kh au, ti s c gng dng rng cn vo cc chp ng v x chng ra thnh tng mnh". Cc ngi cng thch chng: "Ta nhn thy ngi ri, ng chp i! Mi mang ti cho ta bao nhiu vn , ta phi nh bi mi, b c mi mi c!". Thi chp ng ny cng vi quan nim sai lm v t tnh cc php lun lun mang au kh ti chng ta. V vy cho nn, d ta lun mong cu c hnh phc, ta vn gp ton vn kh khn v au kh. T u, chng ta sng nh vy. C th chng ta sanh ra lm vua tri trong mt kip no , nhng trong trng hp y, ci ng chp cng vn nm su trong tm thc ta. Vy nn ta khng c hnh phc lu bn. Trong ci lun hi, ta khng c nim vui vnh hng v chp ng v khi nim sai lm v t tnh. V chp ng, chng ta b quay lin tc trong vng lun hi. D c khi ta c hng s an lc tm thi, nhng nu v i lm ng, b a vo nhng ci thp km hn, th ta li gp ton au kh. Nhng ngi t coi l Pht t thun thnh th th cc gii lut, thng cho mnh l ngi hnh tr tinh tn. Nhng nu s tht bn vn b chp vo ng v hiu sai v t tnh cc php, bn s lm tng mnh l con ngi c bit. Bn hnh s ging nh mt ngi chuyn cu gip ngi v ng lm ch nng ta cho k khc. T mn nh th, bn s b ti sanh vo ch khng tt sau ny. ---o0o--4.- TI NGUYN GIP I Phng php thot kh l hiu v qun chiu vo tnh cch rng khng, khng c t tnh ca cc php. Nu bn coi trng php ny, bn s c li

lc, s t ti gii thot v gic ng. Trc ht l Vn: bn phi nghe ging v php, ri T v Tu: hc hi v qun chiu. Bn rn hiu c nhng cn bn ca php tu, v coi nhng iu ging l nhng li khuyn qu bu. Kin thc m thi, khng c ch li g, bn phi chuyn tm tu tp. Khi nhp tht, nu bn ch trong cn phng nh sng thoi mi v tin nghi th khng phi l kin tr tu hc. Bn phi thc tp nghim chnh tht s. Ti nghe ni c nhng thin s ngi thin rt p v rt lu, nhng h hu nh khng c tnh cm m p i vi cc thin sinh. Tm h khng cm c nhng kh au hay an lc ca cc chng sanh khc. C th l v h lun lun thin qun trong s bung li. Khi qu bung lung tm , h khng cn sng sut hay nhy cm na. Hoc l thay v qun v s trng rng ca t tnh, h li qun v ci trng khng h v nn mi khng c cm xc? Khi tu tp m ta bin thnh ngi khng c tri tim, khng quan tm ti an vui, au kh ca k khc th li tu khng tt. Vy th, khng phi ch trong lc thin qun m sau na, bn nn lun lun c chnh nim v tnh thc v ng quan ca bn. Lun lun qun chiu tm mnh, khi qun v tm tnh thc chng hn, bn nn ca ngi cc tnh thin ca ngi khc, du nhng c tnh ca mnh i. Bn cn nui dng tn tm cho mnh v qun st cc hnh nghip thp thin. Nn trnh cc sinh hot bt thin v n o, nn hc hi v qun chiu v ngha cc li kinh v lm vic gip ch chng sanh. Ti xin kt lun bng my cu trong kinh Shantideva m ti thng tng hng ngy: Khi cn th gii, Khi cn chng sanh. Ti nguyn i mnh, Gip ngi bt kh. ---o0o--HT