E pape de pscogo educatvo, su mbto de accn como profesona
competente y como aternatva de formacn son os panteamentos que
genera este escrto, en donde se reaza un recorrdo de a dscpna de a pscooga educatva, sus acances, e campo de accn profesona en e mbto educatvo escoarzado o no escoarzado. Es una refexn persona que aporta neas de nvestgacn o con e ob|eto de estabecer ntercambos de opnones, de traba|os o de refexones en torno a quehacer profesona de pscogo educatvo y su nsercn abora. lNTRODUCClON E traba|o que a contnuacn se expone, presenta agunas refexones sobre os sguentes panteamentos: Ou es a pscooga educatva? En cuntas reas de estudo se ha dvddo? Para qu nos prepara estudar como pscogos educatvos? Cues son os campos de accn de pscogo educatvo? Tambn se presentan o que son as funcones de a pscooga educatva y os benefcos que aporta a a educacn, resatando a necesdad y a mportanca de a presenca de un pscogo educatvo en as escueas e nsttucones educatvas de nuestro sstema educatvo nacona, denomnado SEN, en Mxco. Es una refexn que quere aportar eementos para a construccn de a dentdad de pscogo educatvo, una profesn que se ha vueto necesara para e Sstema Educatvo Nacona, que se requere en as Insttucones Educatvas de todos os nvees. En e caso de Mxco, habamos de Educacn nca, Preescoar, Prmara, Secundara, Nve Medo Superor y Educacn Superor en as modadades escoarzadas, como tambn en as modadades No escoarzada, Educacn de adutos, Educacn a Dstanca y Educacn en Lnea. Por a mportanca de tema, se pantearn agunas consderacones de traba|o profesona de pscogo educatvo. HAClA UNA DEFlNlClON DE LA PSlCOLOGlA EDUCATlVA La Pscooga es e estudo centfco de a conducta en e proceso formatvo de a persona, de cmo os seres humanos senten, pensan, aprenden y conocen para adaptarse a medo crcundante o en su acepcn ms ampa, es e estudo de a conducta en un nve de ntegracn especfcamente humano (Beger, 1999). La pscooga moderna se ha dedcado a recoger hechos sobre e comportamento y e contexto, y a organzaros sstemtcamente, eaborando teoras que os expquen. Estas teoras ayudan a conocer y expcar e comportamento de os seres humanos y en aguna ocasn, ncuso a predecr sus accones futuras, pudendo ntervenr sobre eas. La pscooga se ha dvddo en varas reas de estudo. No obstante, estas reas estn nterreaconadas. La pscooga fsogca estuda e funconamento de cerebro y e sstema nervoso, mentras que a pscooga expermenta dsea tests y organza nvestgacones para descubrr a conducta de hombre en reacn con su medo ambente y consgo msmo. La pscooga educatva desarroa marcos tercos sobre e aprendza|e, a reacn educatva, a ntervencn pscopedaggca, sobre e mane|o de os contendos, entre otras neas de accn. Las reas de a pscooga pueden tambn descrbrse en trmnos de reas de apcacn. Los pscogos socaes, por e|empo, estn nteresados en e modo en que as personas se nfuyen mutuamente y e modo en que actan en grupo. Los pscogos ndustraes estudan e comportamento en e traba|o y os efectos de ese entorno. La Pscooga abora se desenvueve bscamente en nsttucones de servco tanto prvadas como pbcas, ntervnendo en os procesos de recursos humanos, organzaconaes e nterpersonaes, as como en os factores pscogcos que ncden en e traba|o y a productvdad. La pscooga cnca ntenta ayudar a quenes tenen probemas en su vda dara o estn dscapactados para a vda productva (INTEC, 2001). Y a pscooga educatva? Los pscogos educatvos ayudan a os estudantes a eegr sus estudos y su futura profesn, dsean programas educatvos, fortaecen as herramentas de aprendza|e de os aumnos, partcpa en e dseo panes y programas de estudo, en a formacn docente, en e dseo de programas en nea, entre otra muchas cosas ms en as que puede partcpar y contrbur en a cadad educatva. La pscooga educatva es a dscpna que se ocupa de os procesos de enseanza y aprendza|e; ampa os mtodos y teoras de a pscooga en genera y tambn fundamenta sus propas teoras en e ramo educatvo (Urbna, p. 575) o se concepta como un mbto de conocmento con una entdad propa, como una dscpna que ocupa un espaco defndo en e concerto de as dscpnas pscogcas y educatvas (Co). Sn embargo, Hernndez Ro|as, en su bro Paradgmas en pscooga de a educacn, demuestra e aporte que reaza a Pscooga educatva desde os paradgmas conductsta, humansta, cogntvo, pscogentco y sococutura, y sus dervacones desde o epstmco; desde a reacn educatva, concepto de enseanza-aprendza|e, pape de docente y de aumno, estos paradgmas han ogrado contrbur en e desarroo de a Pscooga educatva. En certa razn esto ha nfudo porque as prmeras generacones de pscogos educatvos eran formados desde a ptca de un nco paradgma, prncpamente en e conductsmo, que generaba un dseo nstruccona, una prctca educatva que entenda a aprendza|e como una modfcacn de conducta. As, e pscogo educatvo reamente ograba especazarse tanto en ese paradgma que su vsn y prctca profesona responda a esos eementos tercos, en donde fundamentaba su quehacer profesona y despus, poco a poco, fueron aparecendo os otros paradgmas que permearon a prctca profesona de pscogo educatvo y abreron grandes vsones de traba|o educatvo. Los pscogos dedcados a a orentacn vocacona tenen generamente e ttuo de pscogos escoares. En su traba|o tratan de encontrar, medante una combnacn de tests y entrevstas, os probemas que afectan a os estudantes en a escuea. Despus de atender agn caso especa, e pscogo ben podr recomendar que e estudante sea aceptado o tome cases especaes para e me|oramento de su condcn. Por otra parte, os estudantes con probemas de a|ustes bengnos quz recban orentacn de pscogo escoar en forma tan ampa, que ben puede amarse ntervencn pscopedaggca. La pscooga educatva ncur tambn a escuea, pero os pscogos educaconaes sueen tener tambn otros campos de accn. Les nteresa ms aumentar a efcenca de aprendza|e en as escueas medante a apcacn de os conocmentos pscogcos sobre aprendza|e y motvacn. En este caso, se es encuentra ms frecuentemente como maestros e nvestgadores en as nsttucones educatvas (Urbna. p. 576). LA PSlCOLOGlA DE LA EDUCAClON SE REFlERE SlMULTANEAMENTE A 3 AREAS: Un corpus de conocmentos pscogcos que se consderan reevantes para a prctca educatva y que se concreta en os manuaes y cursos destnados a os futuros educadores. Unas reas de nvestgacn que canazan os esfuerzos de os pscogos educaconaes en os departamentos unverstaros. Unas actvdades profesonaes que desempean os pscogos educaconaes en e seno de os servcos de a pscooga escoar. Estar de acuerdo con Csar Co, experto nvestgador de a Pscooga educatva, en que sta es un dscpna puente; podemos consderar como ob|eto de estudo de a msma os procesos de cambo comportamenta provocados o nducdos en as personas como resutado de su partcpacn en actvdades educatvas. A respecto se sguen sustentados aportes, como os de a Dra. Frda Daz y Gerardo Hernndez, entre otros. EL PAPEL DE LA PSlCOLOGlA EDUCATlVA Agunas personas pensan que a pscooga educatva so es e conocmento que se adquere de a Pscooga y con apcacn en as actvdades para e san de cases. Otros creen que mpca a apcacn de mtodos de pscooga en e aua y a vda escoar. La pscooga educatva es dferente de otras ramas de a pscooga porque "su ob|eto prncpa es a comprensn y e me|oramento de a educacn" (Aarcn H., 2001). Los pscogos educatvos estudan o que a gente expresa y hace en e proceso educatvo, o que os maestros ensean y cmo os aumnos aprenden sgnfcatvamente en e contexto de un currcuum partcuar, en un entorno especfco donde se pretende evar a cabo a formacn y/o a capactacn. Tambn se afrma que en su carcter de dscpna purparadgmtca ha fundamentado sus nceos terco-conceptua, tecnogco-nstrumenta y tcnco-prctco (Co 1983, Daz Barrga y Hernndez 1994). La pscooga educatva se enfoca en e estudo pscogco de os probemas cotdanos de a educacn, a partr de os cuaes se dervan prncpos, modeos, teoras, procedmentos de enseanza y mtodos, prctcas de paneacn, nstruccn y evauacn; as como mtodos de nvestgacn, anss estadstcos y procedmentos de medcn y evauacn para estudar os procesos que desarroan os estudantes en su proceso formatvo, ya sea en e nve escoarzado o en e no forma. Las metas de a pscooga educatva son comprender os procesos de enseanza y aprendza|e. Los pscogos educatvos desarroan conocmentos y mtodos; tambn utzan os conocmentos y mtodos de a Pscooga y otras dscpnas reaconadas para estudar e aprendza|e y a enseanza en stuacones compcadas. E ob|etvo prncpa de a Pscooga educatva es entender a enseanza y e aprendza|e, y a nvestgacn es un nstrumento fundamenta. Los pscogos educatvos dsean y conducen muchos tpos dferentes de estudos de nvestgacn en su ntento por comprender a enseanza y e aprendza|e. Conducr nvestgacones para probar respuestas posbes es una de as tareas fundamentaes de a Pscooga educatva. La otra es a combnacn de os resutados de varos estudos en teoras que ntentan presentar una perspectva unfcada de reas como a enseanza, e aprendza|e en dversos contextos y as caracterstcas de desarroo de ser humano. Tanto os estudos descrptvos como a nvestgacn expermenta pueden proporconar nformacn vaosa para os profesores. La expermentacn permte a os pscogos educatvos r ms a de os pronstcos y en readad estudan a causa y e efecto. Las correacones e permten pronostcar eventos que es probabe que ocurran en e aua. Los estudos expermentaes pueden ndcar reacones de causa y efecto, y deben ayudare a mpementar cambos tes. La pscooga educatva mpca e contendo y e proceso. Los descubrmentos de a nvestgacn ofrecen varas respuestas posbes para probemas especfcos y a teora ofrece perspectvas para anazar cas cuaquer stuacn que se pueda susctar. E proceso de anss de a nvestgacn y a teora aentar a pscogo a reazar consderacones de forma crtca, sn embargo, en as nvestgacones se puede hacer uso de una sere de metodoogas de nvestgacn nscrtas en o cuanttatvo y en o cuatatvo, o que mpca e anss de o cuatatvamente humano. FUNClONES DEL PSlCOLOGO ESCOLAR: En este apartado tratar de menconar agunas funcones que reaza e pscogo escoar: Ayuda a buscar soucones a os probemas tanto acadmcos como conductuaes que surgen en nos, adoescentes y adutos. Orenta a pedagogo, a os docentes y drectvos escoares sobre as estrategas que puede utzar para souconar os probemas que se presenten en as nsttucones educatvas y en e proceso de enseanza-aprendza|e. Estmua a a creatvdad, a nters, haca os aspectos acadmcos, tanto de persona docente como de a pobacn estudant. Busca soucones |unto a a parte drectva sobre probemas de dscpna, respeto, toeranca, as como a a eaboracn de proyectos educatvos centrados en e aumno que permten a nnovacn en a Insttucones educatvas. Procura dar una formacn permanente y coectva (taeres, dogos) reaconados con o que es a formacn acadmca a todos os agentes educatvos ncuyendo a os padres de fama. Partcpa en e dseo de programas educatvos en os dferentes nvees de partcpacn desde a educacn nfant hasta a educacn profesona promovendo estrategas pedaggcas centradas en e aprendza|e. Desarroa proyectos educatvos nsttuconaes para mpementar estrategas nnovadoras en a bsqueda constante de a cadad educatva. Fomenta y favorece a mpementacn de a orentacn educatva en os centros de enseanza, para guar a os padres, profesores, y de manera especa a os estudantes, para que stos se conozcan a s msmos y sepan cues son sus posbdades en cuanto a aprendza|e. Se nvoucra con e persona docente, drectvo y padres de fama para a ntegracn de estudantes con necesdades educatvas especaes medante a sugerenca de estrategas para e desarroo de sus potencadades. Partcpa en procesos formatvos de traba|o docente medante e desarroo de estrategas ddctcas que fomenten e aprendza|e sgnfcatvo, contextuazado y apcado a stuacones reaes. Partcpa en procesos formatvos no escoarzados en programas de prevencn y correctvos para que os su|etos ogren su desarroo persona e ntegracn a a socedad. Partcpa en nvestgacones educatvas, socaes, profesonaes y aboraes para acrecentar e desarroo de conocmento, propo de a especadad as como regstrar os mbtos de ntervencn profesona. E pscogo escoar es mportante en e desarroo funcona y equbrado de una Insttucn educatva, ya que a travs de ste, hoy da, se ha demostrado que es un eemento cave para e buen funconamento de os recntos acadmcos, ayudando prncpamente a os aumnos y a todo e persona, en a bsqueda e mpementacn de a cadad educatva. Tambn este se ntegrar a equpo de persona docente de una nsttucn educatva y estructurar programas de orentacn escoar y vocacona que permtan a aumno reazar una satsfactora adaptacn a ambente de a escuea, de hogar y de a comundad. Prestar atencn ndvdua a os casos especaes de aumnos con probemas de aprendza|e o dscpnaros, e mpementar programas de orentacn vocacona, a fn de que os estudantes e|an su futuro campo de traba|o de acuerdo a sus ntereses, apttudes y otras caracterstcas de personadad. E orentador es quen nforma a os padres de os ob|etvos y actvdades de a abor educatva y os nvta a que acudan a cuando tengan aguna nquetud. Tambn cta a os padres de fama cuando es necesaro en cada una de as probemtcas que se presenten, sugrendo accones especfcas (Aarcn, 2001). Mantene una buena comuncacn con os padres de fama, para proporconares nformacn acerca de a evoucn de os nos. Organza frecuentemente ptcas o conferencas con os padres de fama, sobre temas reaconados con e desarroo de educando. Proporcona a os padres nformacn cara y precsa sobre os programas de educacn, adems de que ayuda a os padres para que conozcan as apttudes, habdades, ntereses, acttudes y desenvovmento de os nos. En cuanto a sus abores respecto de os educadores, e pscogo educatvo coabora drectamente con os maestros con a fnadad de atender nmedatamente cuaquer dfcutad que se presente en e aua (Urbna, P. 573). Tambn ste comparte datos ndvduaes de aumno con os docentes, con a debda consderacn de carcter confdenca de os msmos. Brnda ayuda para detectar a os aumnos con necesdades o probemas especaes. Una vez dagnostcados os probemas nforma a os maestros sobre e progreso de os nos en tratamento. E pscogo educatvo orenta os aumnos de os pantees y es brnda atencn ndvduazada en e caso de notar cuaquer dfcutad respecto de su desenvovmento, o en su defecto, cuaquer nquetud, afcn o taento especa, con e propsto de que e educando se conozca a s msmo y con esto desarroe me|or sus apttudes y habdades. Tambn dagnostca y proporcona e tratamento adecuado a aqueos nos que presenten ateracones en su desarroo psco-afectvo, cognosctvo, fsco y sococutura. En manos de pscogo educatvo est que se forme e debdo equbro entre fama y escuea, ya que forma un azo de unn entre padres, aumnos y profesores, guando a cada uno de forma efectva haca a meta fundamenta que es e debdo crecmento acadmco y profesona de os aumnos. Agunos de os ugares donde e pscogo educatvo partcpa actvamente en e rea de educacn especa son os sguentes: CAM: Centro de atencn mtpe, nsttucn educatva que ofrece a opcn de ntegracn educatva, educacn bsca para aumnos con o sn dscapacdad, reazando adecuacones pertnentes a currcuo. Se orenta a os padres de fama de as necesdades de os aumnos, sus h|os, para su ntegracn soca. USAER: Undad de servco de apoyo a a educacn reguar. Reorentacn de servcos nnovando a gestn escoares as escueas reguares, favorecendo a ntegracn escoar de os aumnos con NEE.
Adems que puede coaborar en : Escueas de Educacn Preescoar. Escueas de Educacn Prmara. Escueas de Educacn Secundara. Escueas de Nve Medo superor, en e rea de Orentacn educatva. Insttucones de Nve Superor, en e rea de atencn a estudantes, programa de tutoras, orentacn educatva. lNTERVENClON DEL PSlCOLOGO EN EL PROCESO DE PSlCODlAGNOSTlCO: E proceso pscodagnstco que e pscogo reaza e permte dentfcar os ntereses, necesdades, habdades, capacdades, acttudes, vaores y normas nherentes en a formacn ntegra de aumno. Es reevante destacar os avances e dentfcar cmo se ega a stos, as como destacar os factores de resgo que entreazados, orgnan o ncden en perturbacones de su desarroo, por o que tene que dar respuesta en determnar cues son os factores o crcunstancas de dcha probemtca y as msmo ofrecer aternatvas que favorezcan y fortaezcan a desarroo de aumno; por consguente es de vta mportanca estabecer por o menos cuatro e|es de accn que e pscogo deber tener presente, son os procesos de: APRENDlZA]E Es e proceso de a estructura menta de aumno medante a partcpacn concreta de probemas cotdanos, es a representacn smbca que e aumno procesa en as estructuras cogntvas (memora comprensva, razonamento, magnacn y creatvdad, atencn y observacn entre otras), y en a utzacn de mtodos y tcncas, donde e aumno se apropara de nuevas reacones de conocmento. En este sentdo, se puede afrmar que e aumno desarroa conocmentos, habdades, acttudes y vaores medante e proceso formatvo que e permte enfrentar una sere de stuacones compe|as en a vda persona, famar y profesona medante a ntegracn de as capacdades cogntvas, motoras y socafectvas. DESARROLLO DE LA PERSONALlDAD O AFECTlVlDAD Es e rescate de as experencas vvencaes que e permten conocerse a s msmo en una compe|a red de nterreacones sgnfcatvas para e aumno, donde a partr de una red de sgnfcacones socaes que tene orgen en a socazacn ogra estructurar as competencas socaes, e desarroo de a autoestma, autopercepcn, entre otros eementos propos de a personadad. lNTERACClON SOClAL Proceso por e cua os aumnos se reaconan entre as personas y sus guaes con e sentdo de pertenenca y pertnenca en su actvdad famar, escoar y comuntara. Esta nteraccn prncpamente se desarroa en a escuea a nteractuar con sus pares, en e aua cuando e docente empea estrategas de traba|o coaboratvo y aprendza|e cooperatvo (e respeto, toeranca, empata, asertvdad, accones sodaras entre otras personas). SALUD MENTAL Y FlSlCA Campo de accn que debe de consderar a comuncacn con a saud pbca, escuea y padres de fama, en a medda de as posbdades de os recursos de rea pscogca y de os espacos de a nsttucn educatva, se traba|a con a premsa que os aumnos requeren de un tratamento teraputco a partr de pscodagnstco (|an, 1996). RELAClON CON OTRAS DlSClPLlNAS. La Pscooga de a educacn en readad no exste como una entdad autnoma. Es a Pscooga operando de eno en e campo de a educacn, a que aporta sus haazgos. Es una construccn ograda por estudosos que necestan dar respuestas adecuadas a as demandas de proceso de aprender. Esa construccn se reaza medante a confuenca de dversas dscpnas, ya que, a a hora de brndar una respuesta recurre cas nevtabemente a aporte de otras cencas. En a actuadad se empeza a ensambar dnmcamente a pedagoga en cuanto a teora de a educacn con a Pscooga en sus ramas genera y evoutva para contnuar con a socooga y a Economa. Los probemas de aprendza|e se tratan a partr de conocmentos centfcos que provenen de dversas cencas, as comande o no a Pscooga (Sadaa, 2000.) En cuanto se reacona con e mbto educatvo, partendo que a educacn es propamente o humano, a parte humana que construye cutura y socedades, en este mbto, a pscooga educatva permea e proceso de ser humano en reacn a a construccn de conocmentos, a desarroo de habdades, acttudes y vaores que o forman para que aprenda a aprender, aprenda a convvr, aprenda a hacer y aprenda a ser (Deors, 1998 ), es decr cubre todas as esferas de a personadad desde o cogntvo, o soca y as capacdades personaes que e permten desarroar sus propas competencas a partr de su contexto en e sentdo ms ampo. ORlENTAClON EDUCATlVA La orentacn educatva es e proceso de apoyo haca os ndvduos para ograr e mxmo a|uste a a escuea, a hogar y a comundad medante auto comprensn y auto a|uste. La orentacn educatva estuvo centrada en resover os probemas socoeconmcos de dstntas socedades humanas, as como nvestgar a ncnacn profesona. As surge a necesdad de contar con una orentacn que consdere a educacn ncdenta y as necesdades de ndvduo para propcar su desarroo ntegra (Sadaa, 2000). La Orentacn educatva en su acepcn ms ampa, es un proceso de acompaamento en a trayectora escoar o proceso de formacn, que tendra que abarcar os sguentes campos: Orentacn vocacona Orentacn profesogrfca Orentacn acadmca Orentacn pscopedaggca Orentacn profesona Orentacn para e desarroo persona Orentacn para e desarroo comuntaro Orentacn a padres de fama Orentacn famar Orentacn a docentes Orentacn a drectvos escoares Orentacn nsttucona, Y actuamente se podra ncur a Tutora. La orentacn vocacona es e rea educatva que pretende eaborar programas de ayuda por pscogos especazados, drgdos a os estudantes de todos os nvees, con a fnadad de que encuentre en s msmo sus apttudes e ntereses y as ogre tomar decsones por medo de nformacn sobre ocupacones, vocacones y a preparacn para e traba|o. MODELOS DE ORlENTAClON EDUCATlVA Modeo Centfco: este proceso se basa en os ntereses, a ntegenca, os vaores y a personadad de su|eto a orentar; ogrando e me|or rendmento con e menor nmero de fracasos. Modeo Cnco y Pscoanatco: es e enfoque cnco de as teoras hechas con a fnadad de canazar a ndvduo a una me|or eeccn de carrera a|ustando sus emocones y personadad. Modeo Desarrosta: traba|a de manera grupa en e desarroo de a vocacn, eaborando programas efcaces para a eeccn extosa de os ndvduos. Los test en a Orentacn Vocacona: Es a recoeccn de datos personaes para a bsqueda vocacona, por medo de entrevstas, cuestonaros, as cafcacones de os aumnos, etc. Tpos de Test y e Perf Vocacona: Pueden ser de apttud menta, rendmento acadmco, nterese personaes, pruebas de personadad y autoconcepto, vaores, motvacones y metas, temores y aversones, factores de desorentacn e nfuenca, etc. Toma de Decsones: Etapa fundamenta, ya que marca e futuro afectvo, profesona, econmco y soca de quen o asume, egendo as oportundades de medo ambente, as como a forma de pensar y sentr para desarroar un proyecto de vda ntegra y reasta. Pan de Vda y Carrera: Es a forma de proyectar o que se quere en a vda por medo de a eeccn, estabecendo os ob|etvos de vda para eo es mportante: Convertr e sueo en ob|etvo a travs de a vda. E ob|etvo debe ser congruente con os vaores. Vsuazar e resutado. Pantear metas nmedatas. Preveer obstcuos y accones. Buscar ayuda en todo momento que sea necesaro. Tomar a decsn. EL ORlENTADOR EDUCATlVO E pape de orentador es uno de os prncpaes nstrumentos en a toma de decsones de os aumnos en a bsqueda de un proyecto de vda. Entre sus actvdades est a de ayudar a a eeccn profesona y resover os probemas referentes a confctos de dentdad de os aumnos. Tambn debe abarcar temas de sexuadad y adoescenca ya que son parte de a naturaeza humana en as etapas de transcn de un ndvduo (|an, 1996). La evauacn de os aumnos es muy mportante esta ser medante entrevstas, regstros, comentaros de os aumnos, a observacn de a conducta, pruebas de capacdad menta, pruebas de aprovechamento y pruebas de dagnstco. Herramentas para a Evauacn: La observacn proporcona nformacn sobre os aumnos medante dferentes tpos de observacn como: en e aua. capacdades de aprendza|e. de os hbtos de estudo en a escuea. caracterstcas personaes. as reacones socaes. dfcutad de expresn ora. puntuadad. hbtos nervosos. probemas de saud, entre otras muchas ms. FUNClON DE PREVENClON: PRIMARIA: Cuando se tene un probema pero an no se detecta, ya que no est provocando ateracones en e ndvduo. SECUNDARIA: E probema ya sa a fote pero no es grave ya que as ateracones no son notoras. TERCIARIA: E probema ya es grave y es necesara a ayuda de un profesona para souconar e probema. (E|empo: as drogas, etc.). SERVlClOS BASlCOS DE LA ORlENTAClON Se debe brndar apoyo a os aumnos tanto ndvduamente como en grupo. Se brnda apoyo a docente para ograr un xto adecuado en e aprendza|e de os aumnos. Se brnda apoyo a a dreccn de a escuea para que e funconamento de a nsttucn sea coherente entre a msn, vsn, metas y vaores de a msma, para un me|or desarroo de os aumnos. Esto se ogra medante a evauacn de estudante, as asesoras, servcos nformatvos, de nvestgacn y evauacn y servco pscogco, como se ha menconado anterormente. EL ORlENTADOR EDUCATlVO : Es e encargado de aproxmar a os aumnos con a readad de dstntas asgnaturas, profesones, y actvdades aboraes. Se debe acudr a dstntas facutades o empresas donde se expque a os estudantes a profesn o profesones que se mparten o a actvdad reazada. E orentador-gua, prevamente se encarga de estabecer as condcones de a vsta como responsabe en e ugar a vstar. Debe reunr a grupo para dar a conocer e pan de estudos y centros de traba|o. Se debe desarroar a actvdad una vez por semana tratando de cubrr e tota de as profesones (Sadaa, 2000). 2.- ORlENTAClON ACADEMlCA: Formua estrategas para e me|oramento de proceso de aprendza|e, dando aternatvas para a soucn de os probemas de cada ndvduo con respecto a su rendmento escoar, de acuerdo a sus necesdades y adecuando as reas fscas para ograr un ptmo aprovechamento escoar y prevenr as a desercn escoar. FACTORES O PROBLEMAS UE AFECTAN PARA LA DESERClON ESCOLAR: Famares. Econmcos. Nve acadmco de os padres. Ba|a autoestma. Maa conducta. Rechazo famar y/o soca. Ba|as cafcacones. Inasstenca. Desnters en e estudo. Casarse a temprana edad Embarazo. Edad o nve de maduracn Adccones, entre otras muchas ms. Cuando e orentador dentfca aumno(s) con ba|o rendmento escoar debe nvestgar as causas de probema, y reazar en consecuenca programas para me|orar e rendmento escoar segn as necesdades de cada aumno. 3.-ORlENTAClON PERSONAL Y}O AFECTlVA: E aumno debe aprender de autoestma tanto como cuaquer otra asgnatura. Es mportante saber como enfrentarse a os probemas, como pensar, etc. "E hombre puede tener e contro de su propo destno" ,(Masow, Erkcson y Gasser) una de as deas prncpaes de a pscooga humansta es a saud menta. Los programas de educacn afectva ayudan a os estudantes a saber qunes son, que es o qu queren en su vda y cmo ograro sn afectar a os dems. E adoescente debe sentrse acogdo, aceptado en una comundad educatva y ms an en su grupo de case. Consegur una transcn adecuada y formar un grupo de aumnos con vda propa es en gran parte tarea de orentador. La redaccn democrtca de as normas de case, as negocacn de sstema de evauacn, decoracn cooperatva de aua son actvdades que estructuran a grupo, o enan de vtadad y provoca que e aumno se senta ntegrado y su desarroo es ms frme y seguro. Lo dea es que e orentador educatvo sea un pscogo educatvo, y respecto a su formacn, debe estar preparado para os retos de futuro, su formacn tendr que obedecer a os requermentos de a socedad cambante, en a que hay avances en e campo centfco y tecnogco, con o que crecen probemas cada vez ms compe|os (Urbna, 797). As como estabecer nnovacones currcuares en a formacn profesona de pscogos educatvos medante currcuos ntegrados como a experenca de a Unversdad de Coma as como un dseo currcuar panteado en trmnos de competencas profesonaes que ncuya as competencas bscas o transversaes, como o seaan os bros bancos de a ANECA en e Espaco Europeo de formacn unverstara. En Mxco una de as nsttucones educatvas en e nve de Educacn Superor orentada a a formacn y actuazacn de profesores asmsmo contrbuye a me|oramento de a educacn y que ha vendo mpusando a formacn de pscogos educatvos desde de 1979 es a Unversdad Pedaggca Nacona, cuyo programa de estudo est basado en e modeo constructvsta. La partcpacn de pscogo educatvo se pantea de acuerdo con os dferentes grupos a os que deber atender. Por o tanto e pscogo educatvo dsea, evaa, mpanta, y actuaza os programas de formacn de todos os nvees pero a msmo tempo reaza adecuacones currcuares a nve persona o grupa, as tambn en e dseo y coordnacn de programas de formacn de docentes, en e anss de os eementos de proceso educatvo para orentaro haca e aprendza|e o centrado en e desarroo de as competencas de os aumnos.