ccDvacc* cc 11

€0 CC <Cc Ov
CC
((€..<
(V(C( CCC. ( <
« CCccccj CC (( €'
CCCCC
((C '( (UCi CO i
'
(C .
C<8 i &
( c i (0«: <

ccc cc c
I « (
(( CJL '
3 '
C g(CJ
C e
£C< CC C1
C c('C-

C | m CCCC ccc< i <

v c C#'« '

g.$C
:
e

(£ C<(CC 1C< (
<
•
•
< C CCO '

C "«C
<jT«c (CC
CCTC
c^
S C( C CCCC '

^ | '
<.c<c cc cc
«CC
^
i .

,
ccccr , .cccccC ( (c ccc-cc
•<: 'CC ccccc.cc
CCCC^i •(<',./
«:<««? ,Y (fK*< ,&<***
<LC ( C('cC<C t< C (

;CC '

tLM ' CCcCu

rc ti tC< c C ><CCC'
C (<^iCcCCCC vQC CC(C<*C (CCC€CcuC'(-
<<C4C
m ( <
;

'
.

c c < <i-i c c « cc<< cc«

c<# rr ( cc< ccc c cc :
ccccc-cccex cc c <tcc«
couic c ccc -
•< CC( c c cc C
C:(fC(
( v .
<r • ;

r,CC CCCCC C. ccccg ccccsccccc

I 6 c cCC ( C c CC O ( C C0<cC.< <f <<*.

lCCc
ccm.ccc-i cc . ccc..
<M -C CCc
i(U.c cc"(C(
Z-'€&C cca C(CXC
C CQ
c c ccc«. (j(c <^v
CCC
'

c
V V
C C.c
v '*
C( cccc
H CCt
<cc
(

C
('
CCCC
CCC C
CC< C<CCvOT ccc<fic<C< CCCccCCLCCC
c c < u cc(Cc c c cccr-' c
c c?cC( « (j cccC&Sp^ -c< «ccccscc c
C *M
<

CCC
<

<(r
cc<r * r
ccc&ccc
'-r.trlCCCciCCC (CC< u •

(CCCCC ( (Y-
C 'C(<( c c CC(C'<

CC ;
C < -.< v ,(C CC<CC( CC <v c oo < c
c.cc«c<a CCCC-KC' CCCCdtC
,. (<«rc.. r
,-
< <c( r-«

VILLANOVA COLLEGE LIBRARY

'
cc c< cc cc Villanova, Pennsylvania
cc<c^c c ( cccccccc. XC '

c ( :
'-
cccucc rcc^
CC (
C(CCC
i ( (uccrtc c<r ft*f». X.0
ctcccctrcc This book was donated
cc(c« CC C<< i

3-4-49
(C«(CC c
C C( CCCCC (C K CC
by
.
Cfli
CC« CC ! C((( CC>1
r
C;,(< CC Rev....."!i..-Sullivaiv..O.,S,.A
V <
i B
;cc<s < cc c« t(
< ( cc (C<i
p: ( cc ( «r (crc'< ( (C<C
C
(j.

<ccc cci ( ccr ( <( c <

'
('
<C< CC
"pCCC (
K.'C1 « > C C- :< '
< <X(«:cC 'X cC.t/OK C.v«J<<C- v- < <c cc <

ccc«
-

fpcc 'C>( C fC CCcC C((C<fiCC<( (

(
•< .

CCC
c « c CCV'C<
CCCC c?< c r
^(C <#( (C "<i <ccmu-> ( <
< <
'
c
C cc <a'<ccccc
<
cc«cc
rcccc r <Cc< c
<
Cr CC^ (((
C(( C
C-CC
CC • (iCCCC(^CCC(€CC
<*

.CCCCCC _ccccc c dti< c c C^C-CC

CtCCtOCC c«TC CC
cc
IC
(i < (

C
|£ £K< ffiAC
cc^c^cccc/c c CC cCCCCCCCCc ccrcc
CC' (C (CT'<<
:

(C ccc - cc<f <:? cc<C< c ;-c <(<cc <cT€ ccc c

'

C Cc«
<

<C c«-

1 CCC CCC CCcccC C <!('< <C i (C£ CCCCCCv CC C cC f

CCICCCCCCC CCCCCC' C i
«X ((' '«Caccc (C (cci«t ; cc ccc
ccc cc C<C .CC<C( ccccc
r
C C(C(CC CC CCCccC': <C(( C C.CC i "C"'
C c<X<<t( v (CCCCCCC C(C (C<C Cc<^ ;
O c ( cc

C cc«n <r cccccc a < •© % ccc^ <

CC CC :
<(CcC( (

^:
;
CCCCC ccc (C((C if
( C<( <( cc c <.. auC( (CC CCC
cc cc
'C( C( (x,f
* c.-(C CC C CCf
i m C(C ^c cc' (.( < CCC"
yyS
' •
:

[R ' < rn C r -^, - '

c.cccca
(

CC ' cc^ CCC '

C'C (CCCCC
C C«€
:c.cc CC ''€ CCC CCCCk-,'-^ C,(C 'CCCCC
:

ccc«C <rcccc(«
 rmc<& c<g cco
a (•
cc cck cc<?
CCCcCC <XI^ cCG
CCC:v C<£ CC#. CCC c<Cc
cm ccc J*
C :C
."<

QGt C
fe cc
CJC <eucc:
<<: <r<c ^M^V- $ 5fe ccc cc. V
rT^
l/iJjMML

?CCO <
P^
« «Sfctfr CpC
!

CCC C^tESCj v CCc< j

«CC C ^OCCCCC CC C
4 CLC<MCCXC<£<KC
CCmCCCC!
"^ <\C'v riCCCC C'.c C&"C<
cc o.c cc< - <
mm< <

fC cl c

C €C'
c cu
c «ss
r@^c c «cs
c«f
'v
crcr
(i,;CC
cm
OC&
cc CCjl
'

:ccccc< ccjo
( ccC^BBSl-

CCCCC^CC(CC
CfK CjJL^ClXClC w><rf<fu. C C^CCjC-
f cpr«
C ^<&Mmxl
-

( „
(
'€&Cg&£gi CCCV®

]C< cccc <

nrcci «c
«r c cccoo c<*r ccs «rirc cccct«cc
Dtc<
j CC C v
;rc'c ecc cccc <

(p( (C«
TC. CCfCu CC0 CCcC C
cm cmc ccc *&f, f 5[CC €C(d
CC -
CCC mC<&L( <r<Cc ck Sccco c< «msc cc o
ccc cccc c EXO c CCOC ,
.

itc ccccccc
CCc C c CC C€C

(<

% cc^cp
ccc ccC coCccCc
ccc j
«EgCCCC
W
I

TcX
CC CCC cC(c xc
 ACTA

SANCTORUM
PARISHS. — E\ T Y l
J
I S V. GOUPY, VIA fi ARAXClfcM,
 Digitized by the Internet Archive
in 2012 with funding from
Lyrasis Members and Sloan Foundation

http://www.archive.org/details/actasanctorum27unse
PDANIELPAPEBROCHIUS SI
OBHT AN MDCCXIV; MT. LXXXVn.XXVBI IUNII
^tcta tomis tersex medio <Papebroctuus avo
Cdidit; actavirum nulla,vet ista probant.
 ACTA
SANCTORLM quotquot toto orbe coluntur, vel a catholicis scriptoribus celebrantur

EX LATINIS ET GR/ECIS, ALIAHUMQUE GENTIUM ANTIQUIS MONUMENTIS

COLLECTA, DIGESTA, ILLUSTRATA A

Godefrido HENSCHENIO, Daniele PAPEBROCHIO

Francisco BAERTIO, Conrado IANNINGO
ET JOANNE BAPT. SOLLERIO
E SOCIETATE JESU

EDITIO NOVISSIMA, CURANTE .IOANNE GAHNANDET

JUNIl TOMUS SEPTIMUS

SANCTOS A DIE XXV USQUE AD FINEM MENSIS COMi>LEXUS CLM TUACTATU PKAELIMINARI QEI CONTINET
CHRONOLOGIAM PATRI ARCHARUM ALEX ANDRINORUM
SIMILITER ILLUSTRATAM

PARISIIS ET ROMM
apud VIGTOREM PALME, bibliopolam
1867
"" Tam V
„
 WILHELMIN/E
AMALI^
ROMANORUM IMPERATRIGI
SEMPER AUGUST^,

AUSTRIACO-BRUNSWICENSI,

MAGNANDLE, PLE, FELICI

Temporis non multum fluxit, ex quo Csesareum accedere ad

thronum nobis licuit, Augustissimoque Imperatori nostro por-
rigere tomum de Actis Sanctorum Junii quintum. Proximum
illi thronum insidet Majestas Tua, Augustissima Imperatrix .

quamobrcm ct proximus ,
qui nunc prodit in publicum tomus f

^ ad illum properat , seque sistcre Majestati Tu?e gestit, conferens

Sanctos, nominatim expressos, atque opera nostra illustratos,

.
plusquam trecentos , omnes corona glorise sempiternpe redimitos
in co^lis et quorum nonnulli, e Regum prosapia geniti, portarunt
etiam coronas in terris ,
quique Germaniam Tuam ditionesque
Austriacas , aut origine generis sui, aut depositione corporis, aut
vitse totius cursu illustriorem fecerunt. Ex horum numero sunt,
qiuie e generosis Germanirc populis, superato Rheno in Gallias
transgressis , ibique Principatum consecutis, prognatse fuerunt,
Sancia Theodechildis Virgo, Clodovsei, Christianorum Franci?e
i
Regum primi, filia ; ejusque neptis, pariter Theodechildis dicta,
Regiis thalamis plus vice simplici dignata , ex Theodorico Austrasiae
progenia Rege; nec tantum patrem et maritos, sed et fratrem
et avos, et proavos nacta Reges. Ex adverso, venerunt in Ger-
maniam ex Anglia diue illustres Sanctpe, et ipsa; Regii stemma-
tis , altera Regis filia et vidua , altera neptis et virgo : illa Judith ,

hsec Salome, appellatse ;

quse in Terram sanctam peregrinatse
junu t. vii a atque
 atque ibi sacris Christi Doniini vcstigiis calcata loca , ab coque
relicta salutis humanse monumenta veneratse, ex reditu substite-

runt prope Danubium in Bavaria, illamque sanctis rcliquse vita?

sua3 exercitationibus et splendore virtutum ac miraculorum con-

decorarunt. Accedit beata Hemma, in Germania et nata, et edu-

cata, et mortua; quam Vita3 Scriptores testantur, recentior qui-

dem, in celeberrimo ac hodie Serenissimw Domui Austriacw

gentilitio Archiducatu Carinthice, origine sanguinis e Principum
ac Regum prosapia procreatam ; vetustior vero , Serenissimi et sancti

Regis atque Imperatoris Henrici , consanguineam fuisse. Quid

S. Erendrudis? E finibus Germania? circa tractum Rheni ad inte-
riora ejus translata, pra?fuit Salisburgi monasterioSanctimonialium,
a S. Ruperto, qui istic loci Episcopus et Apostolus fuit, fundato; qui-
que laudatur in Vita a nobis edita , tamquam ex Regali prosapia
Francorum nobili ortus : quod utique ct consanguinea3 ejus competit.
Atque ha3 quidem omnes sed et alise illustres sexus Tui ac Regia3
,

Stirpis Sanctie, Augustissima Imperatrix, immortalia Germanise de-

cora, repra^sentantur Majestati Tua3 hocce in tomo : earumque nu-
merum coronat Hungarise Tuie Sanctissimus Rex Ladislaus, victoriis

pluribus, etiam divinitusmanifestereportatis, clarissimus; ac Wara-

dini, in finibus Hungarise atque Transilvania?, quod Magnum passim
cognominatur, et non ita pridem felicibus immortalis memorise Au-
gustissimi et Gloriosissimi Leopoldi Imperatoris , Soceri Tui , auspi-
ciis, e servitute Othomannica in libertatem Christianam vindicatum
fuit; ubi et gloriosum monumentum sancto corpori suo obtinuit La-
dislaus, et miraculis post mortem innumeris coruscavit. Cui autem
hsec regia Sanctorum Germania? atque Hungarirc decora offerri potius
conveniat, quam Serenissim?e Germanorum Hungarorumque Re-
gina3, Augustissima3 Romanorum Imperatrici? Illi prasertim qua3 ,

eorumdem Sanctorum regios simul et sanctos mores non tantum

a3inulata semper est ipsa in se, sed in prolem quoque suam ,

adhuc innocentem, dulcissimas filias, a teneris unguiculis trans-

fundit. Illa3 enim, quod a matre traxerunt, jam nunc
incipiunt ma-
nifestare desiderium suum noscendi ct colcndi Sanctos quorum a
,

sacro fonte nomina sortita3 fuerunt, amiulre

pietatis materna? atque
avita3. Id enim nuper intellexi ex epistola Viri Religiosi
,
qui tenel-
larum Archiducum ingenia, ad litteras et
virtutem proclivia, mode-
ratur; dum cx illarum voluntate
postulabat a me instrui de
Sanctarum aliquot, illic minus notarum,
rebus pra^clare gestis in
exemplum Alumnarum. Felix Materet
dupliciter felix! qua3 in stirpe
fehci Austnaca nupcr, volente
Deo, inserta, in se et in prole sua
fehciter propagat antiqua3
pariter ac recentis Austriaca3 Arboris
ramos, eosque decorat fructlbus
honoris ac honestatis. Uberiores
istius-
istiusmodi fructus, quam desiderare potest tenella parvularum jetas,
leget in hoc tomo, Majestas Vestra, habebitque delectum. Resplen-
det quippe, in altera Thcodechilde, cum castimonise laude, magna-
nimitasregia, in propaganda Religionc Christiana; in altera, conju-
galis amor et felicitas, omni selectarum virtutum genere divinitus

cumulata. In Salome ct Juditha, excelsus in divinis obsequiis ani-

mus, nec labore fractus, nec adversis debilitatus. In Erendrude ,
exemplum bonorum operum subditis a?que ac domesticis salutare.
,

InHemma, multimodis a Deo exercita, constantia, plusquam viri-

lis, in orbitate, dum filios sibi duos, morte nec opinata ereptos
conspicata, dcsiderium illorum non solum tulit moderate, verum inde
majori quoque in Deum exarsit amore. De sancto Rege Ladislao

gratulari prrccipue velim Augustissimo Imperatori , inter tot terrena

sceptra, dignissimo ejus etiam in regno Hungaripe, ac Transilvania

successori felicitatisque heredi : qui fortassis et oculo dignabitur

ejusdem gesta, dilucide hoc tomo explicata, exemplo Pientissim

juxta atque Augustissimi Parentis, qui curas diurnas nocturna Acto-
rum hujuscemodi nostrorum lectione consuevit levare, atque ad
exempla, quse legebat, Sanctorum fo^mare sese : tum vero etiam
se ceelo eosdem advocabat Sanctos in adjutorium sibi contra hostes
suos. Quo et factumest, ut nihilo paucjora suo tempore, quam olim
S. Ladislaus, imo etiam plura, Deo adjuvante, vicerit pr?elia, expu-
gnaverit civitates, subegerit regiones. Orabat nempe Csesar, et orante
ipso, quod olim Moysi accidit, Duces ejus reportabant victorias. Re-
deo ad Reginas, parelia Tua, Augustissima Imperatrix; quarum
oplendor virtutum, eo clarius in Majestate Tua micat, latiusquc per
urbem diffunditur, quo sublimiori resides throno. Omnes illae videri
possunt insculptflc in Columna Tua coronata, supereminente Crucis
salutifer?e signo, quibus prosymbolo uteris cum hoc adscripto lem-
mate; Recte et Constanter. Rectitudo qujppe operum Tuorum respi-
cit, ceu Columna, ccelum; Constantia vero in operando, opera ipsa
quotidiana coronat, et quidem, per virtutem Crucis, corona glorige
aeternse. Vis commcmorem singula, quse recte operaris? Non ausim
equidem; nc videar ad gratiam loqui, aut modestiac Ture molestus
sim. Audebit autem absque ejusmodi metu, pridem vita functus,
Venantius Fortunatus, Pictavensis Episcopus ; qui, dum annis
abhinc plusquam mille et centum ,
poematibus suis Reginam laudavit
Theodechildem preedictam, si justa trutina appendantur ejus enco-
mia; Tua procul prospexisse, et in Theodechilde celebranda sum-
psisse gesta, videri potest : ita conveniunt omnia inter se laudum
praeconia. Audi igitur, nonme, sed sacrum Poetam illum, eumdem-
que Episcopum, sanctitate vitse et eruditione etiam sacra eximium,
suis modulis, prseter paucula verba, sic canentem :

Inclita
 Incliln progenies, Regali slirpc coruscansl

Cui celsum a proavis nomcn origo dcdit.

Currii in orbe volans, generis nova gloria
vcslri,

ElectoYali patruus axe micans.

Sed quamvis nilcat generosa propafjo parentum

Moribus ex vestris multiplicatur honor.
Cernimus in Vobis, quidquid landatur in illis :
Ornasti anliquum , Amalaberga*, genus.
Mens veneranda, decens, solers , pia, cara, bcnigna :

Cum sis prolc potens , gratia major adest.

Evitans odii eansas micat ampla potestas;
Qna terrore minus , plus in amore venis.

Mitis ab ore sonus, suavissima dicla rcsultant

Verbagne coHoquii sunt uuasi mella favi.
Femiucum sexum quantum prwcedis honorc,
Tantum alias superas el pielalis opc.

Si novus adveniat, reeipis sic mentc benigna,

Acsi servitiisjam placuisset avis.
Paupcribus fessis tua dextera scminal escas,
Ut segetes fructu ferliiiore metas.
Unde foves inopes, semper satiaia mancbis;
Et qucm sumil cgcns , fit tuus illc cibus.
Pervenil ad Christum , quidquid largiris egcno;
Et sinemo videt , non peritura manent.
Stat sine frandc tuum, quodmiliis adasfra, talenlum :

Quas bene dispcrgis , has tibi condis , opcs.

Quw Domino vivis^ summos non perdis honores :

Rcgna tencs terris , regna tenendo polis.

Sit modo longa snlus, pro munere plebis , in orbc;
Fclixl qiifp meritis lucc pcrcnnis cris.

Quse tanidudum cecinit Poeta ille, nunc in Majestate Tua videmus

completa cum eoque nos, ac toto Sanctorum Museo nostro, vo-
;

ventes accinimus :

Sit modo longa salns , pro munere plebis , in orbe

Fclixl qua; mcritis luec percnnis eris.

Atque ego imprimi&, minima Musei pars , sed ardentibus votis

nulli cedens;

AUGUSTISSIMjE majestatis tuje

Devolissimus Cliens
CONRADUS JANiMNGUS
Societatis Jesu

SYN0PSIS
 SYNOPSXS ACTORUM
TOMI VII JUNII
vicesimus hic septimus de Actis Sancto- dinandus Aragonius, Ep. Calatinus ; et Aquis-Stati-
Timus
rum primi Semestris, et septimus Junii, cora- liis, Majorinus.

plectitursex ultimos dies, in iisque Sanctos,

Ex Clero denique inferiori, habentur, Crispus

nomine proprio aut numero definito notos, Presb. et Crispinianus Clericus, Romae sub Juliano
sexus, Apostata; et Mediolani Liprandus Presbyter contra
plusquam trecentos quorum qui virilis sunt :

secundum triplicem Statum, Ecclesiasticum, Mo- Archiepiscopum Simoniacum ignis judiciura innoxie
nasticum et Secularem, hic distribuuntur in tres expertus qua etiam in causa ibidem martyrium in-
:

Feminee vero, cujuscumque sint Status, signe pertulit Arialdus Diaconus, ActisaB. Andrea
Classes :

Vallumbrosano descriptis, una cum Actis He.rlem-

quartam Classem constituunt, ordine regionum.
baldi, ejusdem Ecclesiae Capitanei, postillum inter-
fecti, simulque honorati. In dicecesi Vicentina
STATU ECCLESIASTICO. Theobaldus Presb. Erem. natione Gallus, diversus
IN
a Caraaldulensi Theobaldo, cujus Vicentise corpus
habetur. Dantur primi Vita et Miracula, tum Vi-

Primum locum, antiquitatis et dignitatis titulo, centias, tum in Gallia, tum Mercuriae in Belgio
patrata.
tenent Principes Apostolorum Petrus et Paulus; de
quorum Actis, Fcclesiis, Moaumentis, agitura pag. Extra ItaliamhabenturEpiscopi, Marcianus Pam-
362 ad 436. Ex horum DiscipuhVoccurrunt, Sosi- Hispania Henricus Olomucensis Ord.
pelonensis, in ;

pater et Jason, cognati S. Pauli nec non Sopater ; Pramonstrat. in Moravia. In Gallia, JEmilianus
Mnason Cyprius ; item Crescens, Gala-
Berccensis et Namnetensis, a Saracenis Augustodunum obsidenti-
tiaa dubium an etiam Galliae accedit
Apostolus, ; bus, dum ei succurrere nititur, csesus. Salvius in-
Maria, Matrona Hierosolymitana, Mater Joannis certas Sedis, apud Valencenas in Belgio. DicenTius
Marci et S. Barnabao Matertera. Praecipuus
, omnium Sanloncnsis, in Gallia; Antidius Vesontionensis, in
S. Marcus Evangelisla, relatus quidem fuit mense Burgundia; de cujus Translatione certioraquam de
Aprili sed hic, quoad initium ac finem sui in
; Actis referuntur et Anthelmus.ex majoris Carthu-
;

yEgypto Apostolatus, resumendus, tamquam caput siae Priore, Ep. Bellicensis, cum Vita a coaevoscripta

Patriarcharum Alexandrinorum, quorum Historia et corporis elevavi Historia. Nec tacendi, Joannes
Chronologica, usque ad praeseDS seculum xvni de- Episc. Golihiee, juxta Mceotira paludem ; cujus occa-
ducta; praemittitur huic Tomo, cum Appendice de sionedePortis Caspiis, dequeChazariiseteorura Cha-
iniliis, ex
erroribus et instilutis Copto-Jacobiticis, atque ganis agitur; et Dionysius, Bulgarix Archiepiscopus,
occasione etiam de Habessinis /Ethiopibus, eorum- apud Kioviam in Russia defunctus.
dem errori schismatique implicatis. Inferiori ingradu extraltaliam claruerunt, Adal-
Apostolicis temporibus propiores , succedunt berlus Diaconus, Egmundae in Hollandia cujus Acta ;

S. Martialis Lemovicensium Apostolus, cujus occa- et miracula Monachi Mediolacenses et Egmundani

sione agitur de initiis prsedicatse in Galliis fidei, per scripsere. Oldinus Presb. Martyr, Hugardiae in Bra-
duos eruditos Commentarios, unum Joannis Cordesii, bantia Heimeradus Presb. Eremita in Hassia, cu-
;

Canonici Lemovicensis, ea referentis ad tempora jus Vitam damus, scriptam ab Ekberto Monacho
Decii; alterum Petri de Marca, Archiepiscopi Tolo- Hertsfelden.si.
sani : quibus subnectuntur copiosa Analerta, de
Ecclesiis, Reliquiis et Miraculis ipsius S. Martialis, EX STATU MONASTICO.
a pag. 491 ad 52S. Illuc etiam spectat S. Irenseus,
Ephcopus Lugdunensis el Marlyr : intercujus eccle- Apud Graecos celebrantur, David et Lucas Ana-
siam alteramque S. Justi mota de corpore contro- choretx.Apud Latinos, ante S. Benedictum, Maxen-
versia, exponitur a pag. 303 ad 346. Denique Abbas, Fund. insignis monasterii
lius in agro P
S. Syrus Genuensis Ep. priscis illis accedit. ctaviensi. Benedictini vero, Babilenus Ab. Fossatensis
Alii Episcopi, per Italiam quidem, Pontifices in eadem Gallia, et Bapolenus Slabulensis atque
Romani duo, Leo II el Paulus I, ambo ex Anasta- Maimundariensis, in territorio Leodiensi. Cistercien-
sio Hibliothecario ;
posterior etiam ex Epistolis sein Ordinem exornavit Arnulfus, Conversus Fdla-
propriis illustratus. Tum Maximus Taurinensis ; nensts inBrabantia, cujus admirabilempoenitentiam
cujus tamen Acta, S. Petro Damiano indigna, re- actaque duobus libris dedit, ei familiaris Goswinus
felluntur ; aeque ac Pro/-peri Episc. apud Regiura- Cantor Villarien. In regno autem Neapolitano, Mon-
Lepidi in yEmilia, perperam confusi cura Prospero tem Virgilii, nunc Virginis dictum, et ampla in ta-
Regiensi, Scriptore Gallo datur autem Historia :
bula cum circumjectis locis hic expressum, incolere
translatorum corporum, tumipsiusS. Prosperi, tum coepit,Ordinemque eremiticum fundavit, Guilielmus,
S. Venerii Eremits, multis ventilata, a pag. 47 ad 63. cujus Vitam dedit ejus discipulus Joannes de Nusco
Suntet alii hoc tomo Episcopi Itali; Vigilius Tri- fuit autem is Ordo utriusque sexus ; nunc viri su-
dentinus, cum Vita valde antiqua. Cassius Narnien- persunt, sub Regula Cisterciensi.
sis, eujus Lucam ablati partem Narnienses tandem Carthusiani, praeterS. Anthelmumja.m indicatum,
receperunt. Deodutui
Nolanus cujus decessores , habent hoc mense Joanuem Hispanum, fundatorem
ac successores proximi ex suis Epilaphiis cogno- ,
Repausatorii in Sabaudia. Dominicani. Neapoli
scendi dantur Leolinus et Hitarius Patavini ; Fer-
.
Guidum Marrarnaldum: Franciscani, Benvenulum,
Junii T. VII B Corneti
 Clarissam, Spoleti et Officium ex Mosarabicis Ritualibus datum Zoili :

Corneti in Calabria ; Angetinam quoque historia explicatur.

mense, quem translatio memorabili
in Umbria. Prae ceteris autem
hoc
Ordinis Tertia- Paulus Medicus, ex Grscorum Synaxariis innotes-
sui
terminat. notabilem habent. Medicus Martyr,
Doctorem Illumina- cit; et Utriculi in Umbria colitur
rium, B. Raymundum Lullum,
Universitatis post corporis memorabilem inventionem clarifi-
tum, a Saracenis lapidatum in Africa,
Balearium catus.
ab eo nuncupata) Patronum, in Majori
insula tumulatum, a pag. 581 ad 676, cujus tnph-
a EX FEMINEO [SEXU.
cem Vitam, unam, dum adhuc in vivis agebat,
coajvo scriptam, et nunc primum
ex pervetusta
Romana nobilitas, inter Christianas Matronas, a
membrana editam secundam, a Carolo de Bovello
;

compositara, a Benedicto Gonono eruderatam ter- ; cura, Sanctorum Martyrum corporibus impensa,

tiam, a Nicolao de Pax Patricio Majoricensi

impres- celebrat Lucinam, et jEmilianam, sub quarum no-

sam. Praecedit amplus valde Commentarius, ad minibus antiquitus etiam Tituli duo habebantur in
explanationem dubiorum inde subnascentium, et Urbe. Apud Regium Lepidi, Jucunda Virgo. In
probationem constantis ob omni memoria cultus. Hispania Tarraconensi memoratur Eurosia, Virgo
Sequuntur copiosa Miracula, ex Processibus pro martyr, sed narrantur de ea incerta multa, sicut et
Canonizatione formatis ac denique doctrinae ad-
; de Tygride apud Mauriennam. Hic etiain titulo vir-
mirabilis coramendatio et approbatio cum grandi ; ginitatis et constantire in tenenda fide, celebres ha-

Catalogo scriptorum ejus in omni fere materia ; bentur, advectae ex Hispania, Pecinna , alias Per-
atque vindicise contra calumnias illorum, qui so- severanda, Macrina et Columba, Sorores.
lenni judicio convicti fuerunt supposuisse Gregorio Clara quoque est Clodovasi, primi Francorum
IX Bullam condemnatoriam librorum Lulli. Regis Christiani, filia Theodechildis, fundatrix mo-
Solitariam quoque vitam, nulliOrdini obstrictam, nasterii S. Petri Vivi apud Senones, ubi et prarae-
ut simplices Ereraitae, duxerunt, prseter Presbyte- moratum Ducem Bazolum servavit, et simile Epita-
ros supra nominatos, Venerius, apud Regium Le- phium habet, quod utruraque sri incisura damus :

pidi et Henricus, prope Veronam, in Italia

,
Aman-, ; ipsam autem docemus distinguendam a nepte sua,
dus cum Sociis, apud Petragoricos in Gallia ; et Theodechilde juniore ; quam virtutibus amita3 parem,
Wambertus in Normannia ; miraculis clari omnes. Fortunatus proprio poemate laudat, ut avo, patruo,
fratre, ac marito Regibus nobilem; Metisque, pa-
AD STATUM SECULAREM. tris sui in regia, sepultam. Simili fere generis prae-
stantia commendabilis S. Rictrudis, Marchianis in
Fere spectant plerique, sub Gentilibus Impera- Belgio hoc mense colendam, filiam suam
dedit
toribus Martyres quos inter clarissimi, Joannes et
; Clolsendem, Abbatissam ibidera. Orpii in Brabantia

Paulus sub Juliano Apostata, famuli Constantiae Sanctimonialis obiit Adilia Virgo, stirpis Francicae
Virginis ; et qui eos morti addixerat Terentianus soboles.
Campiductor cum filio, ad eorum corpora daemoniis ln Germania prope Salisburgum obiit Erendrudis
liberato : nec non Gallicanus, Exconsul Romanus, S. Ruperti Episcopi soror, fnndati ab eo Nonber-
per ipsos conversus, et apud Ostiam pauperum gensis parthenonis Abbatissa cujus miracula dan-
;

factus Hospes, indeque pulsus, Martyr in ^Egypto. restauratum a S. Henrico Impera-

tur, qualia, post
Aucxas Rex Barbarus, cum famula sua Luceia, tore Monasterium, scribere ccepit Caesarius, ibidem
Romae mortem passus pro Christo. Marcellus etiam Capellanus.
puer Romanus, cum Anastasio missus in Gallias a In Carinthia vero monasterium Gurcense, Virgi-
Xisto Papa, et Argentonii, ob fidem praedicatam, nibus a se collectis, fundavit Hemma Comitissa,
necatus cum eodem. marito ac filiis orba ;
pergitque ibi coli, propter
Accedit Ladislaus, Rex Hungarise, cujus Acta frequentia miracula, etiam postquam Virginibus
habentur. Petrus et Febronia, conjuges, Principes suffecti Canonici sunt : qui deinde Lateranensibus
Rutheni, in condito a se monasterio, David et Eu- conjuncti,susceptam eorum regularitatem retinent,
phrosyna dicti. Sampson, ex fundato a se Constan- quamvis pro Abbate Episcopum habeant, serie ab
tinopoli Xenodochio appellationem nactus cujus : inde usque nunc continuata sub qua non cessanti-
:

Acta Grsco-latina dedimus, ut ea Simeon Meta- bus miraculis, serio acta est causa canonizationis,
phrastes jam octogenarius scripsit, ex certiore et nec nisi turbatis in Germania rebus intennissa iu- :

propiore, quam alias quasdam Vitas, notitia. Tum terira selectiora miracula legentur.
Sergius Magisler, ab Officio militari nuncupatus, Ex
Anglia in Bavarira venit, matrimonium fu-
conditor monasterii ad sinum Nicome-
Nicetiatas giens, regia Virgo Salome, summaque iu paupertate,
diensem. Pappius seu Pappianus, apud Mylas ignota et reclusa, prope Altaich vixit
in donec a ;

Sicilia. Herlembaldus Miles, Defensor

Ecclesiae Me- transeuntibus illac peregrinis Anglis agnita, nota
diolani, de quo supra. Petrus
Confessor, Astae in facta est cognats suae Judilh, nobilissimas viduas,
Lombardia. Bazolus Aquitanise Dux, a et hanc ejusdem vitassociam accepit: cum qua,
Clodovajo ibi-
captus, et cum suis bonis omnibus
traditus filise dem mortua, colitur propter miracula, a Monacho
ejus S. Theodechildi, apud quam ut
Sanctus suum Altaichiensi coaevo scripta.
habet Epitaphium.
Atque hi sunt praecipui Sancti, quorum hoc tomo
In Hispania, sub Saracenis Mauris,
habentur illustrantur Acta quo autem die, quibusve pagi-
:

Corduba: celeberrimi duo, Pelagius ac

Zoilus, nullis nis reperienda sint
singula, docebit subjunctus
blanditiis flexibiles, ut impuro Regi
obsequerentur Tractatui praeliminari Index Alphabeticus eorum-
Prioris Martyrium Raguel Presbyter
scripsit prosa' dum.
versu autem Roswitha Poetria in
Germania- cujus
FACUL-
 FACULTAS R, P. PROVINCIALIS

SOCIETATIS JESU FLANDROBELGKLE

ET SUMMA PRIVILEGII CESAREI

Edictis Philippi II Ilispaniarvm Iiegis, deinde Serenissimorum Archi-

Cum ducum Alberti et Isabellw, Belgii Principum, rursumquc Philippi III, ac
novissime Caroli II, Regum, confirnutiis dic n Decembris mdcxcii et xix Junii

Mucxcivj Provincialibvs Societatis Jcsu, pcr Flandrobelgicam pro tempore fuluris,

potestas facta sit eligendi Typographos el Bibliopolas, qui, ad quorumcumque
aliorum cxclusionem , soli impriincre ac rciinprimcrc possinl libros ct opcra quwli-
bet, rite approbata, curantibusque ejusdcm Socictatis Patribus edita aut porro

edenda, sub consueto suiv Majcstatis Privilcgio, non alitcr impetrando, quam in

scriptis obtenla et pnccxhibita licentia prtedicti Provineialis ; idque sub gravibus

pcenis, in contraventores aut aliter impressa importantes stalutis, ut latius in ipsis

patentibus littcris apparet. Quod ipsum cum etiam sua Ctesarea Majcstas valerc
voluerit in ditionibus, S. R. Imperio svbjectis.
Ego infrascriptus, Societalis Jesu per Flandrobclgicam Provincialis, poleslat e
adhoc mihi facta ab Adm. R. P. N. Pneposilo Generali Michaele Angelo Tamburino,
concedo Vidum Petri Jacobs facultatem imprimendi, et per sc aliosquc vcndendi
Tomuni VII de Actis Sanctorum Junii, collectis et illuslratis pcr Godefridum Hcns-
chenium p. m. Danielem Papebrochium, Franciscum Baertium, Conradum Jan-
ningum, et Joannem Bapt. Sollerium, Socictalis nostra; Presbyteros Theologos.
In quorum fidem hasce manu nostra svbscrpilas, consuetoque ofjicii sigillo munitas,
dedi Antuerpiw, anno mdccix, xxii Maji.

JOANNES BAPT. ARENDTS.

SUMMA
PRIVILEGII REGII
Regise Majestatis diplomate sancitum est, ne quis, nrfeler voluntatem Danielis Pape.
brochii e Societate Jesu, ejusve ad illustranda Sanctorum Acta Adjutorum et Suc
cessorum, ullo modo imprimat vel recudi faciat, ex parte vel in totum, Tomos
eorumdem, de argumenlo illo, vel jam editos vel porro edendos ; aut alibi excusos excu-
dendosve invehat, venalesye habeat : qui secus faxit confiscatione exemplarium et aliis
gravibus pcenis mulctabitur ; ut lalius patet ex lilleris, BruxellEe datis.

Signat. LOYENS

Et ego Danicl Papehrochhss, Socivlatis Jesu, Vidvee Petri Jacobs, Typograplii

quondam Antucrpiensi;,pciiiiitlo,vt Tomuin VII de Actis Sanctoitini Junii, inditlh:
meo pridem imprimi a marito ejus cceptnm, ct nunc ab ipsa absolutum, snb suo
nomine publicet. Dutnm Antvcrpiw, Kulendis Junii mdccix.

APPRO-
 APPROBATIO
MUMlflO ORDINARII

hic septimus vicesimus de Actis Sanclorum, septimus vero mensis Junii,

Tomus et

PP. Godefrido Henschenio P. M. Daniele Papebrochio, Francisco Baertio,

a

Conrado
Janningo, Joanne Bapt. Sollerio, Societatis Jesu Theologis, studiose illustratus, in

puiilfcam prodire Iuccm geslit, una cum Chronologia, quae illi praefigitur, Patriarcharum
Alexandrinorum. Et ego utrumque opus dignum censeo, quod publicetur ad multorum
ulilitatem. Dabam Antuerpise xxvni Maji, mdccix.

P. v. HALMALE
Archidiaconus Anluerpiensis, Librorum Censor.

PROTESTATIO AUCTORUM
uod ante praegressos quinque menses identidem sumus protestati, nos t in hoc de

Q
„1.
ab w.™
jActis

nostris,

TTominibus
protestamur.
Sanctorum opere, servalas
aliorumve huc
errori
relatis

obnoxiis scripte ;
velle Urbani Papae VIII Constitutiones

Commentariis aliud pondus

idem anle hunc septimum
tribui^

Tomum
quam sit
Junii
; neque
historia?,

denuo

JO. BAPT.
 JO. BAPT. SOLLERIl S. J. T.
AD TOM. VII JUNII

TRACTATUS PR^LIMINARIS
DE

PATRIARCHIS
ALEXANDRINIS
Cum Appcndice ; de initiis, erroribus, inslitutis Copto-Jacobiticis

ILLUSTMSSIMO DOMINO

GUILIELMO
ALBERTO
BARONI DE GRYSPERRE, GOYCK ET LIBERSAERT
Brabantise Cancellario, suce Majestatis a Consiliis Status etc.

VIR ILLUSTRISSIME, sub cujus potissimum auspiciis lucem aspicerent

Non studiorum
diu dubitandum fuit,
meorum primilix : vix enim Sanctorum Historiographis, superiorum nutu adjunctus socius,

vel eo nomine, tam singularem a te benevolentiam experlus sum, ut Traclatus lantummodo inchoati,

jam tum patronum te designaverim. Et vero quem alium totonostro Belgio, aut eruditione prxstantio-

rem, aut omni disciplinarum genere exculliorem, aut, quod me impellebat mngis, vastissimi nostri de Sanclis

operis, studiosiorem nancisci potuissem. Quod sine ullius invidia dictum velim, sane opinor neminem. Elenim
propensam in Sanctorum Historiographos voluntatem, ut sxpius luculentissime dernonstrasti, ita egregio deposito

locupletatum exornatumque eorum Museum, perpetuum fecisti benevolentiae tux testimonium. Opus loquor
C. Plinii de Historia naturali, quod inter pretiosa proavorum tuorum cimelia diuconservatum, grandiinfolio per-
gameno Veneliis anno mcccclxix excusum est, Romanis novae formae typis tam elegantibus, ut primo inluitu ju-
dicentur a pluribus, manu exarati characteres, et lypographica ars, duorum et quod excurrit seculorum dccursu
ad summam perfectionem adducla, necdum eos valent superare. Erit hoc, inquam, xternum tui in nos studii

vwnumentum. At quam prxclare de ipsis Sanctorum Actis sentire soleas, deque eorum exacta crisi judicare,

testatisssimum fecisti, dum non ita pridcm magno accusationtim volumine illa impetita cerneres; tantum videli-
cel tibi otii, gravissimas inter occupationes rehquum fnit, ut tuom;t arbitrio totam controversiam examinandam
susceperis : quseque integerrimi judicis partes sunt, collatis accuratissime criminationum cum defensione momentis,
illarum vanitatem, Actorum vero sinceram fidem veritalemqiie deprehenderis. Felices profecto viros litteratos

pronuntiare uitsim, quorum lucubrationes prudentissima tua in jwlicando pe.rtpicacia expenierit. Id adeo me
impellitut td te accedam confidenlius, haud dubia spe fretus, quin pro ea, qua polles, rerum abstrusarum co-
gnitione, oculo censorio sis examinaturus qaae de Patriarcharum Alexandrinorum chronologica serie, primo hoc
meo conatu definienda existimavi. Porro lua illajudiciorum integritas non ad solos eruditos sed ad omnes iatis-
sime sese diffunait. Felices, quicumpie xquitati lux forenses etiam cauias commissas
• unquam habuere; felices
qui te arbitro, domeslica componi dissidia, res fimiliares partiri, lites dirimi, contentiones sopiri voluerunt.
Ignosce VIR ILLUSTRISSIME, si forte modeslis. tux vim inferre videar, dum tuas tibi virtutes prxiico.
Alii Majorum tuorum insignia, titulos, avitam nobililatem, prxclara in patriammerita, quibus par est, laudibus
encomiisque extollent, sed mihi, qui te unum, lucubrationum mearum patronum elegi, non alia obversantur,
quam qux excultum ingenium, summam in ferendis jitdiciis sequitatem, incorrnptam ftdem, innumerasque alias
nnimi tui dotes propius uniceque circumslant. Enimvero quse lua sunt praeclare gesta et toto late Belgio notis-
sima, quaeque ad primam te dignitatem merito evexere, prorsus lalia esie omnes cognoscimus, ut aliunde splen-
Junii T. VII C dorem
 dorem accersi minime neresse sit. Vidit te olim et obstupuit bonarum artium mater, Lovanium, dum jnvenis

odhuc Jurisprudentix dares operam, ea ingenii sagacitate, ea Romam Belgicique juris notilia, ut xqualibus

longe antecellens, Fisci, at aiunt, et Becani partes cum summa omnium admiratione e.t applausu obiveris. Fi-

derunt deinde et experti sunt conjunctam cum ingenii acrimonia summam judiciimatiiritatem jurisqueperitiam,

qui in causis patronum advocarunt, pauperes prxsertim et ob egestatem auxilio deslituti, quos tu desertos susci-

pere, miseros tutari, oppressos vindicare, ila libi proprium feceras, ut jure merito pauperum pater, patronus,
advocalus et audires el esses. Singularis hujus lux in panperes, viduas et pupillos Christianx misericordix toi

testes superstites habeo, quot eliamnum beneficiorum tuorum gralissimam serjiant memoriam. Nec hi solum le

demiranlur, sed qui judiciis prxerant magistralus, levibus hisee velitationibus, iis te, summa cum voluptate.

proludentem conspexerunl, qux deinde ad ardua quaehbet, et summi momenli negotia, gloriose provexere. Nimi-
rum, qui et eloquentix palres, et rerum tractandarum peritissimos antiquitatis oratores, ut es litterarum aman-
tissimus, propriis in fontibus consulueras, facile inlellexisti, lere.nda ei prius angustiora atria, qui in amplissi-

mas olim palxstras descendere meditatur. Et, erant hi sane ad insignia alia, qux te manebant munera, condigni
gradus. Nec fefellit exspectalioncm summa Regis de te existimalio, ulpote qui erudilionis, integritatis, aliarum-
que virlutum luarum fama impulsus, in Burgundica Mechlmix Curia, singulari et vix hodie usitato exemplo,

meritorum luorum solo intuitu, Consiliarium te essejussit. Qux tua tum fuerit in dicundo jure perspectissima

xquilas, atque in rebus administrandis dexteritas, aitero benevolentix argumenlo, eadem Regia Majestas com-
probalum reliquit, dum te prx ceteris, e Belgio ad Regi/un Matntensem evocatum, in supremo, quod vocant.
Flandrix Senatu, tocum habere volu.il. Existimavit nimirum Rex prudenlissimus, plurimum sibi prxsenli con-
silio profulurum, cujus tolmnerila el in se et in Patriam ante perspexerat. Quid a te illic gesta, quid probalam
apud Regem fidem, quid ejttsde tua probitate opinionem commemorem ? Nondum elapso commorationis Malri-
tensis biennio, novis le muneribus cumulatum, novis ornatum lilulis, ad propria remisil. ut ubiante Consiliarii
parles egeras, supremi moderatoris vices obires, in eadem, inqttam, Bttrqundica Curia; atque una sanctioribus
Hegis consiliis adhibitus, totius Belgii graviores curas in te susciperes. Quod profecto lanta Laude, tanta omnium
Ordinum gratulalione per annos complures prxstilisti, ut vacante subinde tolius Brabantix principe Cancellarit
digmtate, inventus sit nemo, quiad eam lecum aspirare prxsumeret, nemo qtti vel tacenle Rege, suo te ad eani
snffragionon eveheret. Quantum ex eo tempore Patrix universx profueris, sive Senatus Brabantici res admini-
strando, sive qux ad rem publicam propius atlinent, in amplissimis Ordimbtts, communi utilttali prospiciendo,
tnalo suspicere tacitus, et Belgarum omnium acclamationibus meam adjungere, quam parcius delibando, cum
vulgalissima sint, nonpro meritis recensere. Accipe modo, VIR ILLUSTRISSIME, pro iis quibus nosprx-
venisti beneficiis, dimSupoi/, sane perexiguum, sed officiosissimx humanitatt tux, eo sallem titttlo gratum futu-
rum, quod a clientum tttorum aliquo proflciscalur. Non diffilebor equidem, tractationem chronologicam, seu
mavis, exactum ordinandorum temporum calculttm, iis difflcultalibus esse obnoxium, ul perspicacissimam etiam
oculorum aciem attt fallat aut fugial : fallat, minutiis sxpe ad scrupulosarri trutinam hattd facile revocandis;
fugiat porro, ob incredibilem in computanda temporum rulione Anctorum discrepantiam.
Adhxc coaptandx inter
se diversissimee Epochx, Chrisliana, Akxandrina, Bioclelianxa, Mahumetana xquanda
annorum mensiumque ;

opposita principia, ad eas sxpe angustias Chronologum

redigunt, ul quid potissimum decemat, nec per se salis
disptcere, nec aliorum adjumento satis certo s'.aluere possit. Erit hxc, opinor, VIR ILLVSTRISSIME,
justa apud te excttsalio, sicubi deprehendas, me a ventate aberrasse ; quod itt pro tua in me benevolentia, audacter
corrigere et castigare. non graveris, etiam atque etiam postttlo. Interim perge, ut facis, favere Sanclorum Histo-
riographis, eisque concessa a Rege privtlegia lueri, ad reliqui Semestris Acta alacriter prosequenda. Ila te Beus
et Sancti felicem ac sospttcm diutissime
conservent.

Dabam Antuerpias ex nostrse Societatis

Professa domo, Kalendis Sextilibus
anno mdccviii.

PR.EFA-
 AD

LECTOREM
Patriarcharum Hierosolymitanorum series, ante Tomum meo Daniele
111 Maji a Magistro
Postquam
Papebrochio explicata prodiit; complures eruditos viros desiderium incessit, reliquorum etiam
Orientaliura Patriarchatuum successionem simili modo diductam videndi. Placuit tuncquidem lau-
datissiraum consilium, ea praasertim de causa, quod ad opus de Sanctorura Actis", non semel agno-
visset essepernecessarium. Nimirum cum
Patriarcharum illorum aliquis inter Sanctos recurreret,
saepe

de figenda istius aetate ita laborandum erat, ut tempus singulis impensum computaretur, tota a principio
si

series formari commod-e potuisset. Verum cum major eum tunc cura
teneret reliquos Maji tomos depro-
magis succederent, dilatumin dies rei exequendae propositum tantum
perandi, atque alia ex aliis urgentia
non abjectum est. Deinde vero in manus ejus venit. Habessini Poetae Hagiologium metricum manuscriptum
anni circiter mccxxv, cum ejusdem gentis Fastis a Cl. V. Jobo Ludolfo Consiliario Caesareo et Orienta-
lium rerum atque linguarum scientissimo communicatum. Hic cum videret, Alexandrinos Patriarchas ali-

iiuos diebus fere iisdem notatos, quibus dicuntur obiisse in Historia Patriarcharum Coptitarum, Abraha-

mo Echellensi interprete, post Chronicon Orientale typis Regiis Parisinis edita, existimavit eos usque ad

S. Athanasium et ultra, non rainorijure ab Alexandrina Ecclesia haberi Sanctos, atque adeo operi nostro
dignos inseri, quam tales habentur et coluntur Romani eorumdem trium ac quatuor priraorum seculorura
Pontifices. Visura igitur ei est hoc argumentum aggredi methodo chronologica, ut de singulis suo cujus-
iiue die posset agi tanto securius quanto ex concatenata eorumdem tractatione tempora haberentur verosL

milius explorata. Neque in solis vigintiprimis citra controversiam Sanctis sistere voluit, sed totura chro-
nologicum ordinem animo complexus, haereticorum etiam et schismaticorum eis intermixtorum putavit
intexi debere nomina, ac successorum qualiumcumque seriem quoadusque poterat exponendara, quod tanto
existimabat faciiius quantocujusque tempora distinctius videbantur definitain Historia Patriarchali prae-
dicta, cum ibi inveniret non solum numerum annoruin atque dierum collatum cum -Era Martyrum ^Egyp-
tiis usitata, sedinsupernotam ferise in qua quisque obiisse dicitur; qui characteres si inter se et cum mo-
numentis aliunde satis certis, convenirent, nihil poterat optari exactius ad Chronologiam undequaque
perfectam.
2 Hac spe illectus, multa tentare occepit, verum quos characteres prima fronte tanti faciendos credide-
rat, quosque adeo magno subinde labore conciliare conatus fuerat, postea deprehendit, fassusque est, in-
certissimos plerumque et mendacissimos, aeque ac Scriptores ipsos Arabes, in suamet Historia et subdu-
cendis calculis adeo negligenter versatos, ut pluribus in locis, neque inter se, neque cura semetipsis con-
cordent. Urgebat nihilominus cceptum opus, a Grsscis Latinisque Scriptoribus auxilium mutuatus ;
quin
etiam ab Elmacino, HistoriseSaracenicas conditore, Christianorum qnoque res non indiligenter scrutato et
satis fideliter referente. In hoc ergo intentus erat, quando impraevisa necessitas vindicandi ab objectis
calumniis sua eatenus edita Sanctorura Acta, iniquissimis prsejudiciis anno mdcxcv gravata, non solum
parerga isthsec, sed etiam ipsam Junii impressionem, plusquam dimidia parte absolutam, sistere coegit.
Inter hsec oculis superfusa caligo, omnem ei per se quidquam legendi scribendive facultatem in quintum
usque annum abstulit. Non ideo manu moliri quod posset sed hoc agenti, oblatus e
tamen desiif aliena ;

Gallia ejusdem argumenti tractatus, operi, satis jarn Arabicis hallucinationibus perplexo, tenebras novas
offudit. Patuit tum magis ineptorum Auctorum discrepantia, et dumpraefatum tractatum alienis oculis con-
cordiam revocaret. Ediderat cum Parisiis sub titulo Historise Ecclesiz Alexandrinx anno mdclxxvii J. M.
Vanslebius Ordinis Prsedicatorum, secutus potissimum Arabicum et toto jEgyptounicum (si credere fasest)
codicem,cui titulus Lampas in tenebris elelucidatio officiorum divinorum. Auctori nomen estAbulbaracat, quem
usque ad annum mccclxiii progressum, subsequens ipse Vanslebius, quam infeliciter illum ex Arabico ver-
terat seu verius in epitomen contraxerat, tam nihilo accuratius suam ipse rem egit, fecitque ut Papebro-
chius, recepto post quinquennium visu, quidquid
csecus dictaverat recognoscens, judicaret facilius de inta-
gro novam tractationem instituendara quam vetus corrigeretur adducereturque ad eam perfectionem,
sibi
qua; mereretur aliis suis
lucubrationibus jungi. Instabant intenm amici, ut patrise susb civitatis Annales
ab annis viginti cceptospromitti, compilandos resumeret, tot in eam rem monumentis subsidiisque
instru-
ctus et in ea qua tunc erat annorum quinque et septuaginta setate,
;
mortem jam aliquoties per Dei mise-
ilconliam eluctatus, non sineret longiori sua dilatione intercidere opus,
quo ipsum obligata Patriae fides
lmpellebat, et cui, sinonlucem, saltem extremam manumposset
ipse, ceteris dimissis, afferre.
3 Paruit ergo ac suos de Patriarchis Alexandrinis conatus mihi in studiorum societatem nuper addito
recensendos corrigendosque commisit, Collegis aliis Baertio et Janningo,
duobus ultimis tomis Junii finem
imponere properantibus. Lubens obsecutus sum, omnem per aliquot
menses conatum adhibens, si quo
mcdo, quse alienis oculisusus, aliena
manu scripserat Papebrochius, ad rectam Chronologise normam exi-
gi possent. Tenuit me
aliquamdiu, molestus in paucis et tsediosus labor, cumque nihil proficerem, imo d e
componendis Arabicis characteribus penitus desperarem,
eo animum adjeci, ut spretis illis cafculis, alios
verse Chronologise fontes consulerem.
Itaque arguraenti difficultate nequaquam absterritus, Patriarcha-
lem Chronol.igiam ex integro condere
aggressus, eos mihi Auctores praehabendos putavi, quorum fides,
Arabicis fabulis, suo loco non semel
referendis et refutandis, anteferenda videbatur. Consului etiam Cri-
ticos'
 PR^EFATIO
jv
TiUemontii, Papebrochio eafenus ignotum multa
et erudituin opus
ticosrecentiores, Pagium imprimis
suggesturnra consideratione. digna etiam
quoad Patriarcbas Alexandrmos, submde vero refellenda
jTen non semel men fao
Alios item expendi quornm >n progressu
ant.quis concilianda.
aut cum Scriptoribus
Ad ipsos Patriarchas,
maluissem continuam Orthodoxorum aut saltem Conoilio
quod attinet,
recurret.
texere, audio enim superesse adliuc in iEgypto, et
Chalcedonensi inhsorentium (Melcliitas yocant) seriem
uti recentissime m.bi testatus est, l.tter.s Ca,-
suorum, seorsim ab aliis, ecclesias et Patriarcbam habere,
Superior illic Missionis nostraa, P. du Bernat, asserens eum, qui hodie Melchitis se.u Graecis pre- i
ro Jatis,
totius ^gyptilonge doctissimura, vel potius
umcum qui doctus
est, Alexandrinus Patriarcha, virum esse
in Europabene institutus et in Academia Pata-
appellari possit. Cretensis est natione, liberalibus artibus
retinens atque in colloqu.is, cum Bornato habi-
vina Theologi» Doctor; doctrinae illic haustae etiamnum ,

Catholica? Hoc unum ip-e

tis, plane Orthodoxus. Quid igitur, inquies,,reunionem moratur cum Eeclesia
quae ad reconcihationem
impedimenti pratexit, gregem suum, Turoico jugo pressum, noneafrui libertate,
Francos (in Latinos Eu-
necessaria est. Dioit pro concione ad suos, quod tota ^Egypto, praeterquam apud
ropseos nominant) insolitum est tantaraque suorum Alexandrias, Cairi, Bolbitinae {Rosetlo) Pelusii (Damiet-
;

tej et PosidiiYS««2) curam gerit, ut omnium sestimationem promeritus sit. Subditos numerat Coptis mul-
to pauc.iores, a quibus nibilominus, prisca Patriarcharum appellatione, Papa vocitatur. Rogatus hic a
Bernato, utrum praedecessorum series alicunde procurari posset, rem Monachis suis commisit, a qui-
bus nihil hactenus obtectum est ; atqua idcirco coactus fui eorum, quos Jacobilas appellant ,
ordinem
prosequi.
4 Fuerunt autem etiam inter illos, si Arabicis Scriptoribus credimus, morum conspicui probitate, et
inter suospro Sanctis habiti, ac fortassis etiam coram Deo tales, si Chalcedonensis Concilii detestatio

possit m aliquibus raagis ignorantiaj invincibili, quam pertinaciae culpabili adscribi. Totum tamen de ipsis
judicmm relinquendum Deo et Catbolico Lectori, nec ulla vera sanctitas cuiquam adscribenda, qui Roma-
na; Ecclesiaj contradixerit. De virtutibus ergo talium pauca admodura obiterque durataxat indicabuntur :

Chronologia vero solicitius curabitur, usui futura circa qualescumque Ortbodoxos Patriarchas, alia sine
certa temporum ratioue vagaturos, et nonnullos yEthiopicaeEcclesiae, seu veros seu falso reputatos San-
ctos, quos uti non omnes recipiendos, sic nec continuo rejiciendos censeo. Etenim verosimile est, illa in
geute multu serius quam in /Egypto defecisse penitus Orthodoxiam; nec prius forsitan, quara Nubia sivc
Libya,utnque nationi interjecta, in partes Jacobitarum transiret, et Habessinis, qui tunc adhucerant, Ca-
thoiicis, communicationem omnem cum ^Egyptiis Orthodoxis, raultoque magis cura Pontificibus Roraanis

praecluderet; quod factum seculo circiter octavo, existimamus. Hoc autem ne cui fortasse erudito rairum
videatur, utpote qui statim objicere mihi queat, Ecclesiam Habessinicam a Metropolita Copto etiam perea
tempora gubernan sohtam ; advertere oportet, Metropolitas illos sive Archiepiscopos, mitti quidera ex
M^\ pto m ^Etbiopiam, tanti tamen apud eos
auctoritatis non esse, ut quidquara in Habessinorum religio-
ne rautare audeant, utraque gente moribus suis pertinaciter inhaerente, ut se in yEgypto didicisse refert
Beruatus, et iatius patebit ex Dissertationibus Tractatui huic nostro subjunctis, quodhic verbo visum est
indicare.
5 Legi interim possuntquae in excusationem Moscovitarum dixit praelaudatus Papebrochius ante Tomum
1 Maji. Si enim hi, seculo
primum decimo conversi ad Christi fidem per Episcopos Graecos, tunc quidpm
ad Runianae Ecclesi* unionem regressos, sed non admodum diu in eadem constantes diutius taraen prassu-
mi possunt unitaiem ac veritatem Catholicam tenuisse quanto raagis Habessini ^Ethiopes, tempore sanc -
;

ti Athauasii adducti ad veram Salvatoris Jesu Religionem per sanctum Frumentiura sub .Ethiopico, nomi-
ne Salama cultum eorumque Hagiologio inscriptum, et quidera sub Rubrica, xvui Decembris, Romano
vero Martyrologio ex Graecorum Menaeis, xxvn Octobris? Primara quidem fldei Christianse
notitiam putant
ahqui lllos accepisse per Candaces Reginae .Ethiopum Eunuchum,
a S. Philippo Diacono baptizatum, et
per B. Matthaium, Apostolum et Evangelistam, illuc Angelorum
ministerio supra uubem delatum, ut ad
ix Octobris indicat Hagiologion
: sed haec omuia refutat Cl. V. Jobus Ludolfus, libro 3 capite 2 Historiae
su« ^fithiopica?, et hauc Frumentio praelaudato loudemunice deberi demonstrat;
deinde e.\ Pliuio docet,
Candacem fuisse Reginam Meroes, quae regio fuit antiquorura ^Ethiopum, non
Habessinorura, quia his
numciuain feminae imperaverunt.
Nunc quoniam Hagiologii Habessinorum facta est mentio, fietque deinceps, quoties ex eo
aliquis vh!
Patnarcha vel alius laudandus in hoc Commentario veniet, velistius Ecclesiaede illo judicium qualecum-
que expbcandum ; operae pretium fuerit, bic praemittere eam notitiam, quam de eo scriptam Papebro-
cbius reliquit, et quam Ludolfus dare praetermisit. Repertum Hagiologion illud fuit a praed. Ludolfo anno
wuclxxiv m
Anglia, ubi servabatur yEthiupice anfe tria minimum secula
scriptum, apud Eduardum Po-
cockium, Linguarura Hebraicae et Arabicae
in Academia Oxoniensi Professorem ejusque Latinam versio- ;

nem per quemdam suum discipulum Joannem Henricum Henerum, ipso

Magistro praeeunte ac recogno-
scente, concinnatam, ipse benigne transmisit
Papebrochio sub annum mdclxxxvih, excitus ea diligentia
qua m Graco Moschis Ephemeridibus ille usus fuerat, sed quia versio ejus, in gratiara tironum istius
ungme concmnata, adeo presse inhaeret ^thiopicae
paraphrasi, atque verborum ordini, ut nauseam potius
movere debeat, quam oblectare Lectorera, *que
ac cetera ex alterius lingu* Poetis verbotenus reddita;
Ungl,
conannam™,
11 XtUS intdleCtU Den,
° rrUden,er
dare, °T
lTma versionem T'
1
P° teSt
liberiorera magisque P^«»ere
dilatura est consilium,
quoad praalaudato Jobo vacaret id per se facere, et ver-
sionem clariorera cum ipso textu ^thiopico orbi erudito
dare, quod pollicitus era. facere si SynaxaTia
^th.opica nactus fu.sset. Quem in finem non semel Missionariis
nostris molesti fuiraus. Verum praeclara
consiuamors mterrupit, sublato e vivis Ludolfo, vm Aprilis
mdcciv
7 Interim nerao vitio vertet spero si quod praasenti usui
; satSs foret, phrasi clariori et concinniori
explicare conatus Papebroch.us, servato, quantum
sit
potuit, verborum praescriptorum
sensu. Exordium
Hag.olo g n modo laudati acc.pe vel a transcribente, vel
potius ab ipsomet Auctore suo,
in tertia persona
WWHenvtom.ilnttmtnePatructFilnetSpirtiuiS. uniue Dei,
ecribimue Hywtot \ucl . NN.cel-
 AD LECTOREM. _
v

est, humilis in plcbe, et inter homines vili.s. u Nimirum Eneomium

iqit vir patiper, qui blesus, et lingua balbns

Caslestium et Terrestrium, quorum orationi se commendal : et sub alas auxitii Dornime nostrse Marix se reci.
piens, de misericordia Christi filii ejus con/idit. m Contingat sanitas segrotis, auxilium afflictis, remissio pecca-

toribus. et pramium jusiis, ubicumque canetur in aliqua Congregatione Apostolicse et Christianx Ecclesix, et

in quocumque loco legetur . iv Angelorum hominumque ccetus, castra Christi ejusque malris, Pax vobis. Cum
aperuero ad veslrum encomium, decerpite, obsecro, fructum cantici de linguamea.
osmeum Mecum estote, me-
cumque consiste. v Suluto Patrem, ac Verbum Filium ejus : saluto et Spirilum sanctum unius ejusdemque essen-
tix Saluto Mariam, glorix eorum participem: Saluto Angelos, e.t Congregalionem ejus, qui est primogenilus
;

unwersi, quorum efjigies ct nomina in c^lo descripta superius sunt: ubi Congregatio Fidelium omnium Chri-
stianorum, prsesertim Electorum, intelligitur.

8 Ex hincsequitur Ordo Hymnorum sive Odarum, singulis anni diebus respondentium, ternis quater-

nisve aut quinis, vel pluribus etiam strophis rhythmicis, pro numero Sanctorum aut Festorum, quolibet
die concurrentiutn. Strophae autem singulse constant versibus quinque, in rhythmura desinentibus, Stylo
poetico perobscuro, propter transpositiones saepe tales, ut sensum integrura eruere volenti, necesse sit ab
ultimo versu incipere. Porro non videtur Auctor restrinxisse stylum ad eos solos, qui publica Ecclesise
vel Alexandrina? vel Habessinse auctoritate commemorantur ut Sancti, sed etiam ad alios quoslibet, de
Ecclesia alterutra bene meritos , maxime Reges et Metro-
posteriorum seculorum Patriarchas , ,

politas, quorum anniversario cnjusque die, laudat virtutes aut Acta tamquam personarum memoriss

venerabilis, quod hic notasse plurimum juverit. Atque hsec ad operis illius specimen satissint. Auctoris
nomen, in titulo autographi prsetermissum, spatio ad id vacuo relicto, videtur Papebrochius in decursu
operis invenisse, ad 111 diem Januani ; dum ejus diei Oden, post quatuor de totidem Sanctis strophas, sic'

finirianimadvertit: Juste omnipotens Domine, qui delicta dissimulas, et inveterata restauras ; secundum mise.
ricordiam tuam, require servnm ttium Paulum, possidentem in patientia animam suam, et innova locatum in
portu tranquillo. Cui enim Auctor, nisi sibi, hsec petere judicetur? .

9 Idem pronomine primae personse, itaque nomen suum subticet. Simile quid
etiam alibi faciens utitur
apud Graecos feeere eorum Hynmographi, seu Canonum sacrorum Poetae, ultimas cantionum Acrosticha-
rum strophas ordiendo a nominis sui litteris. Operis quoque totius Epilogus, Sanctorum ordinibus omni-
bus ipsum opus benedicendum offerens, et eorum auxilium petens, scribenti, dictanti, legenti, audienti,
et in aliam linguam conversuro, sicfinit: Oratio eorum, e.t benediclio eorum sitcumservo ipsorum Nagadexo,
in secula seculorum , Amen; ubi vel cognomentum Pauli intelligit, vel potius nomen Librarii sive Scripto-
ris, ab Auctore diversi. Alterutrum vero Monachum fuisse monasterii Gerizan, indicat dies xxxi Januarii
ubi ipsum commendatur sancto cuidam Hippolyto, Doctori et Martyri, cujus corpus mari mersum cum
per miraculum emersisset, istuc illatum fuisse videtur.
10 Ipsum Auctorem ultra annum mccv vixisse non invenit Ludolfus; suspicarer autem aetatem suam
satis indicare xxix Martii, ubi videtur orare pro anima Michaelis septuagesimi primi Patriarchse, qui obiit
circa annum mcxlv, tamquam specialiterei obligatus, nisi etiam raeminisset nonnullorura illi suffectorum,
ac denique Joannis IX Patriarchae lxxxi, mortui anno Martyrum dcccclxxviii, id est mcclxii Christianae
^Eras, juxta Abulbaracatum, in eo seque ac Historia Patriarchalis desinentem adnumerare cujusque Pa-
triarchae annos ac menses, ac postea nuda plerumque nominarecensentera, inquibus cum Michael sitxcn,
ac verosimiliter ultra seculum xiv vixerit, incerta pendet conjectura de aetate Auctoris, nisi raalis opi-
nari, continuatorem loqui, qui in fine meminerit Michaelis, vel lxxi, vel xcn.
11 Quod
attinet ad Historiam ipsam Palriarchalem, quam prsecipue examinandamet illustrandam Ma-
gistermeus sumpserat, pertingit ea usque ad Athanasium Patriarcham lxxvi creatum anno mcclii et in ;

plerisque notat convenientiam dierum, mensis, ac feviarum hebdomadis, sub quarum concursu obierint
s inguli Patriarchse,
et quidem annis, ab Incarnatione Doininica ad marginem definitis annis item Impera- ;

torum Romanorum ac Grsecorum, et denique Muslimannicorum. Verum unde multura Iucis sperabat, ibi
invenit Papebiochius tenebras plusquam Cimmerias, Auctoris sive Interpretis vitio inductas, dum ad
marginem elogiorum Patriarchalium, deductis columnis describitur Chronologise Patriarchalis ratio, hoc
modo.

21 Nomina et Historia
Tempus Summa Nomina Siimma
c annorum
Patriar- Imperato- annorum
Palriarcharum Alexandriae.
clialus. Incarnalionis. rum mundi,

Marcus Evangelista, martyrii Anni - Anni Anni

coronam est consecutus, 7 07 :,:>iu
1 anno sexagesimo septimo, Galba dies
etmensibus quibusdam ab dies Caesar. 230
Ascensione Divina. 230.
*

Anianus. Ilunc ordinavil S.

Anni Anni Vespasia- Anni
Marcus, et est sutor ille
qui aptavit
18 86 nus 5586
II ejus calcea-
dies dies Csesar. dies
menta. Obiit die Domi-
nica vigesima Halhuri. 216. 80. 80.

12
 PR.EFATIO
'
Patriarchalis Historiae. ideam concipere et ex erroribus mox
12apposito schemate, facile est totius
Ex
serie judicium ferre. Sanct, Marc,
«tatem veros.m.lhme,
demonstrandis et alibi demonstratis, de reliqua
proxime Dissertatione fundamentah, ub. num 8 et,9 pauc.s et.am
,,uoad fieri potuit, definivi, sequenti
Hic aliapaucis addam quae s.mu mamfeste ostendant,
ifutavi qu* eadem Historia male combinaverat.
Exhibite tabul» pr»m,ttitur long.or narrat.o
Arabicameara Chronologiam ineptissime esse congestam.
Temporednpcnsa-
«quabreviterdecerpo qu* ad ordinandorum temporum rationem spectant. S.c habet:
honisD.JesuChristipost ejus Asccnsionem ad coelos, divisx
sunt Provinax inter Apostolos qmbussacro- m
sortem Marci Evangelistx ut pergeret in tfgyptum Alexan-
«anetum prxdicarent Enangelium, ceciditque in
Nubiam. Itaque Roma egressus Marcus, Pentapohm petut
driam Pentapolim occidentalem, Mhiopiam et
primum, annuntiavitque in omnibus ejus Provinciis. Poslhxc dixit ei Spiritus sanclus, surge abi Alexan-
. .

Midtiphcato credentinm
lh iam
.
El profectus est Alexandriam, anno septimo Imperii Neronis
constituit Sanctus Awanum Episcopum Alexandrix et cum eo tres Presby-
in Christum numero ,
,
,

Quo egressus est indc et abiit Pentapolim ubi mansit bwnnio, annuntians
teros et Diaconos septem. facto

consecrans ipsis Sacerdotes. Tum Alexandriam reversus est, invenitque fratrum crevisse numerum et in fxdt
el
Anno a D. N. Jesu Christi ad ccelos Ascensione xxxv,
confirmatum; quibus addens animos ab illis recessit.

adfuit Marcus martyrio duorum Apostolorum Petri el Pauli, et iterum Alexandriam reversus est et co-

ronam consccittus est martyrii postrema Barmudx Algyptiorum anno Incarnationis Dominicx lxvii et

septimo mense cum Uimidio. Quam raulta hic peccet Historia, ex pradicta Dissertatione clare perspicies.

Unum unicum estquod cum nostris Annalibus convenire censeam, Petrum et Paulum, martyrium su-
et
biisse anno ab Ascensione Domini xxxv, qui est ab Incarnatione lxvii et Neronis xiv sed quam id verum :

est, tam est palpabiliter falsum, Marcum isti martyrio adfuisse, aut ex ipso Historiae calculo adesse po-
'

tuisse. Cascus sit qui id primo intuitu non advertat. Ex tabula, obiit Marcus anno, non ab Ascensione,
sed ab Incamatione lxvii, postrema Barmudae, hoc est, Aprilis Juliani xxv; ipso eodem anno Romae mar-
tyrio affecti sunt Petrus et Paulus xxix Junii, ut in Fastis suis Copti fatentur, qua igitur ratione, obse-

cro, potuitMarcus Apostolorum rnartyrio adesse, qui plusquara duobus ante mensibus e vivis excesserat?
Rursus, quomodo Marcus dicatur obiisseanno ab Incarnatione Dominica lxvii, mense septimo cum dimi-
dio, nequaquam intelligitur, nisi anni Incarnationis aliter accipiantur, quam passim acoipi soleant. Edis-
serant nobis Copti quid ipsis veniat nomine ^Erae Incarnationis Dominicae. Jam quae sit in praefixo sche-
mate summa annorum mundi, cur adscribatur GalbaCa^sar cum adhucsuperesset Nero, non vacat plu.ibus
exagitare. Quam enormiter a recta Chronologia deflectant Scriptores iidem Copti, in Marci successore
Aniano, diximus in Tractatu a num. 38, hic tantum observabo apertam alteram Historiae contradictio-
nem. jam vidkuus, Marcum coronatumxxv Aprilisanni lxvii, Anianum porro ab ipso S. Marco
Statuit, ut
fuisse ordinatum; itaque Anianus Apostolo immediate successit, ergo si Anianus obiit xx Hathuri seu xvi
Novembris anno Lxxxvn.non solum anni xvm,sedxix integri, et dies non ccxvi, sedccvi numerandi sunt.
Satis de Historiae et schematis hallucinationibus, ut evidenter appareat, merito rejectam a me ineptiarum
farraginem, cui componendae tantum laboris frustra insumpserat Magister meus Papebrochius, ut postea
ad nauseam quandoque ent repetendum, adversus insulsi operis hodiernos decomptores.
13 Inter plurima quae in eum finem molitus est Papebrochius, nequid intentatum relinqueretur, occa-
sione Justi, Patriarchaj VI, sextura Junii diera occupantis, cceperat pridem dispicere, utrum abjecta
Chronologia marginali et retenta feria cum annorum ac dierum cuique adscriptorum nuraero, iisque cura
ChronologiaGeorgii Syncelli, Nicephori Patriarchae CP. et Theophanis Confessoris collatis, explicari posset
annorumilluc spectantium ratio, per concurrentiam diei et feriae, sicut in suepe citata Historia notantur,
verosimiliter, ut tunc arbitrabatur, ex antiquioribus et verioribus Coptorum monumentis, quseque recen-
tioribus illis additionibus essent praehabenda. Diu hoc saxum volvit Papebrochius non omnino feliciter, ut
sa?pe conquestus est, et in Tractatu nostro pluribus
locis declaratum invenies. Juvat tamen monumenta
aha Copto-Arabica enumerare, inter quae unum censeri potest, Liber de Vitis Patriarcharum citatus in
Histona praed. semel iterumque, ab Elmacino autem
saepius allegatus. Eam Historiam fortassis habuit,
et ad sua
usque tempora continuavit Abulbaracat, -Monachus
Jacobita supra laudatus, quem utinam inte-
grum m
lucem protulisset, qui ejus Compendium nobis Gallice
edidit Vanslebius; sed servatis mensium
nommibus Copticis, quibus in sua Gallica epitorae
substituens nomina Latina, quasi idem utrique gentium
inittum eorura s.t, hallucinatus ipse, Lectorem suum
quasi primus primi mensis dies etiam
facit hallucinari ;
s.t pr.mus Latin. Septembris, eidem
pro parte majori respondentis, cum tamen initium
mensis Thoth ca-

au
qu.bus ,™h aS
n 7>-
n ° Stri
bir, usque ad D.oclet.anum ?\
SiC d 6 CeteHs Nihil raa is ouod ad
' S ,
annos Alexandrin»
- attinet, '
M™
utitnr .dem Abulbaracat, fidem ei
habere possuraus, applicanti illos cu-

M? T^
iTctulTT
h 0b t
I
Pr0 P teren0rraeS ets "° 1-odeclarandoserroL.in
'

?
eSt> qU0(1, S ' CUti
quibus capita
n ° n distinxit initia mensiu '» Copticorum et Roraanorura
iis unus
st

Kirlr^i^^^risSo
seruit Suppleraento

MmusZ,MEphriZ7oJZ Z*
Prodrom uiCon ti
~^*
pLT^ C ° natUS
»'cf et ductum usque ad annum
u >><»>
Patriarchaliura no

mbcxxxih, in-
eumdemexElmacinoillustrare;nara qui in Historia
". q™» Atl.anasius

^
'

T ^ ^™'
svntrtut^ ^ ^ T ^
t
* ambo '«veniuntur
logio,non aliter. Deficient e eZ rino' ZfiHt £
' SJC
in Hagio-
bere usque ad Matthaum, ***** n ° mina
^UrbaniTlII
cham Cairi viderat, anno moclxxiu
ex ^gypto MS. Patriarcharum
ad buctv^itl
Alexand^ „on, m fv»f
W^ 1™
^
^ ^6
1
™
pr0CUrante
MDCCV "
tUF
^ 6Um
ine ^ectato
'
qUem

QUe m supra nominavi, P. du

^ Mr
advenit missus
'

Bernat, qni se illura ex Coptica Zl ''

no^t^t^T^^^
-
; Cyril^ iT H
pridemadfinem perducto.So At is Tractatu nostro jam
>

habenda fide neglectissimis °P ln !° nem nostra ™ conflrmet. de non

Z
^LleST^^ Mh
et turbatissimis •?*
rudium i
quaentare, pro omni arte "1
hberali et scienti; 1
quibus vic ' um
muius secuhs fuit, et
'

esse pergit. Ne tamen omnino

intereat
 AD LECTOTEM. .
vll .

intereat notitia, forte usui futura, siquando Tractatus noster novis typis subjiceretur, visum est Copticae
diligentise exemplum non subducere Lectorum oculis quibns cum nostro Catalogo hunc conferentibus
;

facillimum erit innumeros errores castigare, quod hoc loco licitum mihi non censui. Atque hinc etiam
intelligent, quam nulli mihi adjumento esse potuerit novus hic Catalogus, tametsi cum reliquis pridem
mihi ad manum fuisset. Prseter lapsus caeteros, en bina accurationis specimina. Post S. Petrum Martjrem,
hsc paucula interseruntur : Hic Palriarcha marlyrium subiit anno xix imperii Diocletiani ; quod quam sit

falsum ex Tractatu palam fiet. Specimen alterum inde desumas, quod si annos omnes praefati Catalogi

in unam summam collegeris, deprehensurus sis, Sedem Patriarchalem ad annos circiter centum et quin-
quaginta vacare debuisse. Accipe igitur nudam nominum seriem, annos et menses regiminis, quemadmo-
dum Bernatus ad me transmisit.

CATALOGUS
PATRIARCHARUM ALEXANDRINORUM
A sancto Marco ad Joannem, anno mdccvi adhuc Ecclesiam Alexandrinam Copticam
qui
moderabatur, a P. Bernato Cairi descriptus.

Temp. Sedis Temp. Sedis

Ordo. Nomina. Ordo. Nomina.
anni. mens. anni. mens.

i S. Marcus 7 LIII Chael 11

ii Anianus 11 8 LIV Cosmas 7 5
iii Milius 11 9 LV Chenudens 21 3
IV Cardianus 10 8 LVl Chael 28
V Abrimus 12 1 LVII Gabriel 10 10
VI Justinus 10 9 LVIII Cosmas 13 10
VII Aumanius 13 3 LIX Macarius 20 3
VIII Marcianus 10 3 LX Thcophanius 4 7
IX Celadianvs 13 7 LXI Mina 12 8
X Ayrinus 11 LXII Abraham 3 11
XI Juiianus 9 8 LXIII Philoteus 23 10
'

XII Demetrius 4"2 11 LXIV Zocharias 28 10

XIII Heraclas 13 LXV Chenudens 15 11
XIV Dionysius 11 9 LXVI Christodulus 30 11
XV Maximus 17 LXVII Cyrillus 14 3
XVI Theonas 19 2 LXVIII Michael 9 11
XVII S. Petrus Martyr 9 10 LXIX, Macarius 26 7
! XVIII Archelaus 6 LXX Gabriel 14 2
XIX Alexander 40 9 LXXI Michael 4 8
XX S. Athanasius 46 LXXII Joannes 19 8
XXI Petrus S 9 LXXIH Marcus 22
|
XXII Timotheus b' 9 LXXIV Joannes 27
XXIII Theophilus 29 2 LXXV Cyrillus 7 8
XXIV S. Cyrillus 23 LXXVI stthanasius 11 1

XXV Dioscorus 16 1 LXXVll Gabriel 2 2

XXVI Timotheus 21 10 LXXXIII Joannes 29 5
'
XXVII Pelrus 7 2 LXXIX Theodoshts 6 6
! XXVIII Atbanasius 3 9 LXXX Joannes 2 3
XXIX Joannes Monachus 5 7 LXXXI Joannes 6 5 j

XXX Joannes reclusus 1G 11 LXXXII Benjamin 11 8

XXXI Dioscorus novus, id
est jnnior. 2 4 LXXXIII Petrus 8 6
I
XXXII Tbnolheus 16 6 LXXXIV Marcus 14 6
xxxiii Thcodosius 22 7 LXXXV Joannes 6
! .

XXXIV Pelrus 1 11 LXXXVI Gabriel 4 3 '

XXXV Damiiinus 24 11 LXXXVII Matth.vns 3 3 j

XXXVI Anustasius 11 6 LXXXVMI Gabriel 17 10

XXXVII Andronicus 4 11 LXXXIX Joannes 25
;
xxxviii Benjamin 28 11 XG Malthaeus 13
XXXIX Agathon 18 9 XCI Gabiiel 8 1
XL Joannes 9 3 XCII Michacl 1 3
XLI Isaac 2 10 XCIII Joannes 3 4
XLII Siwon 7 7 xc.iv Joannes 4
|
XLIII Alexaniler 24 9 XCV Gubriel 43
;
xliv Cosmas 1 3 XCVl Joanncs 15 4
|
XLV Theodorus 11 7 XCVII Gabriel 17
XLVl Chael 23 6 XCVIIl Marcus 16
1
XLVII Mina 9 9 XCIX Joannes 9
; xlviii Joanues 23 11 c Mnlthru 16 i

\LIX Mmcus 23 3 CI Marcns 11

1 L Jacolms 18 8 CII Mallheeus 14
LI Simon 3 7 Clll Joaunes 30
1 LII Joseph 19
1S
 PILEFATIO

\ interim Tractatui huic, ad majorem

leadariuffl,^gypttaci anni, cum
sc.re uno obtutu
^^^SSS^^
«^"a^a^SSS T
7^1^
poss.t, ut pso est concinnalum, pr»lo
diei ordinarie respondeat, §2^™*J^XartH respondet yEgyptiis dies
commisi. Verumquia quarto quoque anno,
^.™^J^^^Sui Bissex.ilem annum pr*-
unus, quinque Epagomenis addrtus u.
^f^Z"™, seS uno d 'e inchoentur, quam solebant,

al.ter hoc casu al.ter

qui semper, cursus. Igitur qu.a
atacto Xexte LatinoTum. redeat communis, quoque d.vers.tat.s schema
et Coptici dies, placet illius
„ communf cursu anni, conjugantur Romani
talis concursus obvenerit in uno
ex pr.m.s sex ann, JSgypt.ac,
oZ r" ot es usui futurumf quoties
circa fer.arum concursum per l,t eram
adcalcem vero totius tabula censui addendum
aliquid
meSus Pro vuIgar.Chr.st. Ara ab In-
Lector v.dere poterit.
Sominicalem in nostro Bissextili, ut ibi curiosus Auctore de.nde vero
Orientalis aliegata ab
Sonetoominata (semel dumtaxat in contextu Histori»
reducend» sunt, ut.tur Abulbaracat,
ostendi) ad quam ceterae
annotata in margine tam infeliciter, sicut
annis Alexandrinis, quorum Epocham, yulgarem
nostram
ia principio su* Histori* apud
Vanslebium,
scribere cccxx.v ; itaqueprogreditur .nips.ussen-
Eram pracedere. ipse ait, annis cccxix; cum deberet
vero cclxxx.v, unde initium sum.t nova Mra , ah.s qu.dem
teritia usquead annum suum dcui,
Christi
inchoataab initiomensis Thoth, id est a xx.x Augusti.anni
Diocletiani, .Egyptiis vero Martyrum dicta, et
nobis cclxxxiv. .

/Egyptiis et Habessinis Christianis usitatissima

^ra atque ad vulgarem nostrara
16 Est autem hsec ,

Digressione post Theonam xvi Patriarcham. Non asque facile

facile aptabilis, ut explicatum invenies in ,

quibus Elmacinus identidem in progressu utitur,

calculo nostro aptantur anni Hegirae Mahoraetanse,
passim conjungit.
eamque, dum agitur de rebus Christianorum cum J&T9 Martyrum non ,
satis feliciter

quod nullum fixum initium habeant anni Saracenici, utpote ex mensibus

Difficultas autem, in eo consistit,
Mahometani a phasi novi lunii ad phasim alterius novi lunii metiuntur. Cum
lunaribus constituti, quos ,

Cangius in Glossario, verbo M-gira) numquara triginta dies excedat, neque

enim hoc intervallum (ut ait
minus sit quam viginti menses sic compositi, ut quatuor menses altcrnatimconsequentes,
novem, et tales

triginta dierum sint et tres viginti novem, sineullo utrimque excessu,

atque ex talibus duodecim, annus
illorum constituatur necessano fit, ut hi duodecim menses a plenitudine solaris anni deficiant, atque ita
;

diebus undecim vel duodecim excedantur ab anno nostro Solari. Hine ergo fit, ut cum Januario
nostro v. g.

cceptus annus Arabicus fiaiatur die decima nona vel vigesiraa nostri Decembris, et inchoetur annus
sequens, aliique similiter anni ex ordine sequentes, semper anticipando eorum initia, tandem integer
unus annus intercipiatur, quo nostrorura annorum numerum Mahometani excedunt. Apparethoc ex tabula
variarum Epocharum apud Cangiura expansa usque ad annum mdcc sub verbo Annus, ubi annos ab incar-
natione Christi tum etiam cum Hegiris compositos videbis quando die vi Junii incipiebat
tum cum aliis, :

currere Hegira mcxii, quae solum fuisset numeranda mlxxviii, si Saraceni processissent per solares annos,
ut excessus creverit per istos defectus ad numerum xxxiv Hegirarum, toties augendus, quoties ex defec-
tibus istis lunaris anni, Hegirse spatium implebitur.
17 Hegira autem dicitura fugaMabometi, Meca Medinam, cum propter novitatem doctrinae, mortem sibi
inferendam timeret, anno Christi dcxxu, xvi Julii, feria quinta qua in epocha constituenda, impostor
:

ille voluit imitari ^Egyptios Christianos qui omissis epochis a gentilium Regum vel Imperatorum ap-
;

pellatione deductis, novam sibique propriam constituerant, ab initio saevissimee persecutionis, per Liocle-
lianum suscitatae, sicut jam vidimus. Porro supposita tali, quain explicuimus anni exordiendi instabili-
tale, eaque ad stabilitatem anni iEgyptiaci reducenda, mirum non est, si Elmadinus eique similes Ilisto-
rici Arabes, non admodum scrupulose persequantur justuin numerum ; sed nominato anno Hegira; suae
adjungant eum annum Martyrura cujus pars potior cura suo anno conveniebat. Idem Elmacinus, non
,

raro adhibet annos Imperatorum Constantinopolitanorum : sed horura seriem chronologicara valde incer-
tam et defectuosam habuit, qui quoties illos attingit, toties fere labitur contra certissimam ejus temporis
Chronologiam quare nec mentionem quidem eorum faciendam Papebrochius censuerat, ne inutili erra-
;

torum circa ipso elencho, augeretur Tractatus, aliis magis necessariis satis ampliandus ego loco suo non ;

paucos annotavi.
18 Prius tamen quam rem exordiar, gratanter mihi commemoranda est utilissima opera quam
Papebrochio contulit vir Clarissimus Jobus Ludolfus jam saepe commeraoratus, et ssepius nominandus,
Majestatis Caesareae Francofurti Consiliarius, Auctor Historia3 jEthiopicae, aliarumque plurium lucubra-
tionum eo spectantiura. Ab hoc enim cum accepisset Hagiologiura metricum saapedictum, eoque, ubi
ferebat, paraphrastice, ut melius potuit, exphcato, identidem usus esset, noluit suo unius, in talibus non
\alde versati, judicio committere fortunam lucubrationis talis, sed ipsius arbitrio rem
totam relinquens
:Jece sua? primaa manuscriptum eidem misit recognoscendum rogans, ut omni cum libertate moneretj
;

notaretque singula correctionis alicujus vel explicationis egentia quod quam studiose fecerit, etiara ad
;

usum meum decursu operis apparebit. Interea non verebatur Papebrochius

in
,
neque vereor ego, ne
nobis, Vanslebii Dominicani recentissimum exemplum
sequentibus, crimini vertatur uti ante hac ab
sinulis factum, quod ad illustrandam Historiam Ecclesiasticam.scriptoribus
utamur, non solum schisma-
t.cis sed et.am Mahometanis, postquam ille temere
obgannientium ora obstruxit in Responsionibus suis
ad Exhibifonem Errorum ab eo, ut praetendebatur, commissorum

remittiLr
^ '
"^
in quatuordecim voluminibus nominis
Acta Sanctorum Martii Aprilis et Maji ad
quas Responsiones Lectorem
<
;

19 Hic denique subnectere oportet, quod proprio loco, nescio

per quam oblivionem, prartermissum est
.b. sc.l.cet, ub, deCoptorum cuniEcclesia
Romana unionibus in decursu ope.^s
pag. 85. Legeram jam pridem, ut illic indico, iactam r <B! e,um
^P r"sertim ^Sur >

Oregono
fireD-nrio XIII m „„;
XITT ve um cum•
wn ™ L
„„ t
re. gestaj
<"•'" esse aneram (Wnr„™ cura nCatho hcis unionem
alteram boptorum sub Y?
. sor.es memor.aa vitib excidisset,
id solum asserere
Lrere tunc P°'
notui auod
ul °- uo
tenacius rahaerebat. Postmodum ahud a ens
K reoeri in P™..„i„ lno Quodi ante7 „ ^rat.
Habet is Tomo .1
Apparatus sacri, qua, Lectorum cunositate
curState oranino '.
oran no digna jud.cav. Zl
Memphitica auetotilaU :
Synodus
Gregorii
 AD LECTOTEM. ix

Gregorii XIII Pont. Max. anno 1582 in mensemDecemb. indicta , tres habuit subinde Sessiones.... Interfuere
Primo Secundo autem Palriarcha Alexandrix, qui in eos atque yElhiopiam
consessui Episcopi et principes Viri.
habet antiquilus jurisdictionem, Abbates Coenobiorum, et Primarii viri Triginta. Tertioilem iidem, cum Patribus
'Societalis Jesu, Joanne Baptista Romano imprimis, quos pietas ejusdem Pontif. Maximi eo , suo nomine ut
prxessent Synodo cum Pontificio Diplomate allegaverat. In primo autem consessu ; de occasione disjunctionis
,

ejus genlis a Romana Ecclesia locuti sunt ita nostri, ut in pseudo-Synodum Ephesinam conjicerent culpam,quam
Dioscorus hxreticus Episcopus coegerat hand lc.gitimam, neque Synodi nomine dignam. In ea enim monslrarunt
receptam fuisse Eutychetis insaniam, duas negantis in Christo naturas, quam hxresim Chalcedonense legitimum
Concilium e sexcentis ac triginta Patribus, Leone, primo Pontif. Max. summa consensione damnasset. Quo facto
eorum Coptorum majores, homines minime malos, non doctissimos, idem fuuse ratos duas naluras in unam
certe
verbi conjunctas hypostasim, ac duas cum Nestorio hypostases copulare. Id quod antea vera Ephesina Synodus
exploserat. Inde agitur consequentium errorum fontem, ac seminarium exstitisse.
20 Cum autem demum indagandx e suis scriptis (quse vix habebant el ea quidem exesa velustate) tempus ,

pelissent, dimissa tunc est Synodus. In secundo igitur consessu

cum Copti mordicus suas hsereses sese. retenluros ,

assererent, contra qux nostri antiquissimas Synodes, fidemque, quam illi a B. Marco recepissent, objicerenl;
urgerent quoque, duas in Christo naluras denegare nil esse aliud, quam miscere ac perturbare universa : et eodem
simul negare mendacio, Divinum Verbum humanam induisse naturam, id quod Christianx aures nonferunt: in
allerum mensem rejecta est Synodus. At in terlio consessu, Deo aspiranle, Circumcisionis lex primnm fuit abro-
gata.Deinde post sex horarum disputalionem deduabus Christi naturis, tandem Synodus universa divino afflatu
c rem alhnel, nna cum Catholicis sentieridum, anathematis pcena proposita; Si quis
oncordissimc sanxit, quod ad
Christum altera nalura spoliaret. Quicum idem Deus, idem sit verus homo, et divinam habeta Patrejaminde
ab omni xlernilale naturam, et humanam sumpsit ex Matre, definitis temporum spatiis : Coptos autem, quam-
quam duarum abslineanl nalurarum appellatione, non tamen ab iis, Deum et hominem, Christum esst uegari

cd ab ea loqwndi ratione idcirco refugere, ne consuetudo ipsa loquendi, duas inducere videatur hypostases. Sic
peracta quidem res esl manus dedere veritati, Satanas tamen omni conatu
Kal. Fcbruarii anno 1583. Sed etsi

prohibuit, quin Chirographo, quod confessi fueranl, confirmiirenl ; lum Patriarchae Vicario idprocurante, homine
pessimo, quique ea ralione consequi se posse Patriarchatum speraverat; tum mori.e ipsius Patriarchx, a Turcis
quoque, nostris in teterrimum carcercm conjectis, quasi Orientalem illum tractum, sive Ponlifici Maximo, sive
Regi Calholico subjicere vellent. Qux calumnia, licet paullo post fuit agnita, Turcx tamen Proregri accepla fu.it
occasio, ut quinque aureorum millia nostri persolverent, si vellent liberari. Quam summam, Coptis et mercalo-
ribus numerantibus , charitas Gregorii Ponlif. Max. liberaliter reslituit. Hoc satis aperte innuit, nostros
Romam, ex quo statuet a principio sequus Lector; quam merito saepein operem
re infeeta, redire ooactos ;

dixerim, suspecta mihi esse, qua3cumque Copti hactenus speciosis verbis, ad veramerrorum ejuratione
visi sunt pollicitari.

SCHEMA PARALLELUM
KALENDARII ^EGYPTIO-ROMANI
1. Thoth viii Augustus i Thoth ix September

j
f 21 XXI B 18 XIV i

o o a 2 g 22 XXII C 19 XIII

w O rt>
f 23 XXIII D 20 XII
9 1'
o 3 M
&O
|

K B ® 3 g 1 K 24 xxiv E 21 XI

2. - CD
5. SL 3 5. | 25 XXV F 22 X
S.
H. nT 26 XXVI G 23 IX
Q.
27 XXVII A 24 VIII

28 XXVIII B 25 VII

29 XXIX C 26 VI

30 XXX D 27 V
1 I c 29 IV
2 II D 30 iii

3 III E 31 Prid. n Baba

ix September. E 28 IV
31 I
F 29 III
32 1

33
G 30 Prid.
4 IV F 1 Kal. III

5 V G 2 iu
6 VI A 3 ii 1 x October
7 vn B 4 Prid.
8 VIII C 5 Non.
9 IX D 6 VIII 34 1Y A 1 Kal.
10 X E 7 VII 35 V B 2 VI

11 XI F 8 VI 36 VI C 3 V
12 XII G 9 V 37 VII D 4 IV

13 XIII A 10 IV 38 VIII E 5 III

14 XIV B 11 III 39 IX F 6 Prid.

15 XV C 12 Prid. 40 X G 7 Non.
16 XVI D 13 Idib. 41 XI A 8 VIII

17 xvn E 14 XVIII 42 XII B 9 VII

18 XVIII F 15 XVII 43 XIII C 10 VI

1 19 XIX G 16 XVI 44 XIV D 11 V

1 20 1 XX A 17 XV 45 1 xv E 12 IV

Junii T. VII.
 SCHEMA PARALLELUM

u Baba x October v Chiac i December

46 XVI F 13 iii 106 XVI c 12 Prid.

47 xvn G 14 Prid. 107 xvn D 13 Idib.
48 xvin A 15 Idib. 108 XVIII E 14 XIX
«9 XIX B 16 XVII 109 XIX F 15 XVIII
50 XX C 17 XVI 110 XX G 16 XVII
51 XXI D 18 XV 111 XXI A 17 XVI
52 XXII E 19 XIV 112 XXII B 18 XV
53 XXIII F 20 XIII 113 XXIII c 19 XIV
54 XXIV G 21 XII 114 XXIV D 20 XIII
55 XXV A 22 XI 115 XXV E 21 XII
56 XXVI B 23 X 116 XXVI F 22 XI
57 XXVII C 24 IX 117 xxvn G 23 X
58 XXVIII D 25 VIII 118 XXVIII A 24 IX
59 XXIX E 26 VII 119 XXIX B 25 VIII
60 XXX F 27 VI 120 XXX C 26 VII

iii H athur. v Tuba

61 i G 28 V 121 , D 27 VI
62 II A 29 IV 122 II E 28 V
63 iii B 30 III 123 111 F 29 IV
64 IV C 31 Prid. 124 IV G 30 III

125 V A 31 Prid.
xi N( rvember
l JfiTiiicirius

65 V D 1 Kal.
66 VI E 2 IV 126 VI A i Kal.
67 VII F 3 lli 127 VII B 2 IV
68 VIII G 4 Prid. 128 VI I C 3 iii
69 IX A 5 Non. 129 IX D 4 Prid.
70 X B 6 VIII 130 X E 5 Non.
71 XI C 7 VII 131 XI F 6 VIII
72 XII D 8 VI 132 XII G 7 VII
73 XIII E 9 V 133 xm A 8 VI
74 XIV F 10 134
IV XIV B 9 V
75 XV G 11 iii 135 XV C 10 IV
76 XVI A 12 Prid. 136 XVI D 11 iii
77 XVII B 13 Idib. 137 XVI E 12 Prid.
78 XVIII C 14 XVII! 138 XVIII F 13 Idib.
79 XIX D 15 XVII 139 XIX G 14 XIX
80 XX E 16 XVI 140 XX A 15 XVIII
81 XXI F 17 XV 141 XXI B 16 xvii
82 XXII G 18 XIV 142 XXII C 17 XVI
83 XXIII A 19 XIII 143 XXIII D 18 XV
84 xxiv B 20 XII 144 XXIV E 19 XIV
85 XXV C 21 XI 145 XXV F 20 XIII
86 XXVI D 22 X 146 xxvi G 21 XII
87 XXVII E 23
88 xxviu: F
IX 147 XXVII A 22 XI
24 148
89
VIII
XXVIII B 23 X
XXIX G 25 Vll 149 XXIX C 24
90 IX
XXX A 26 VI 150 XXX D 25 VIII

IV Shiac
vi Amschir

91 i B 27 V 151
92 ii C 28
I E 26 VII
IV 152
93 iii
D 29
II F 27 VI
94
III 153 111
G 28 V
IV E 30 Prid. 154 IV A 29 IV
155 V B 30 III
xn De cember 156 VI C 31 Prid.

95 V F 1 Kal.
96 ii Februarius
VI G 2 IV
97 VII A 3 in
98 157 VII D
VII B 4 Prid.
1 Kal.
99 IX 158 VIII E
C 5 Non. 2 IV
100 189 IX F
X D 6 VII
3 iii
101 160 X G
XI E 7 VII
4 Prid.
102 XII F 161 XI A
8 VI b Non.
103 XIII G 162 Lxn B
9 V 6 VIII
104 XIV A 163 XIII C
10 iv 7 VII
105 XV B
!

164 Ixiv D
11 iii 8 VI
165 XV E 9 V
vi Am-
 KALENDARII ^EGYPTIO-ROMANI.

vi Amschir ii Februarius vn Bermaha IV Aprilis

166 XVI F 10 IV 226 XVI c 11 ln

167 XVII G 11 iii 227 XVII D 12 Prid.
168 XVIII A 12 Prid. 228 XVII E 13 Idib.
169 XIX B 13 Idib. 229 XIX F 14 XVIII
170 XX c 14 XVI 230 XX G 15 XVII
171 XXI D 15 XV 231 XXI A 16 XVI
172 XXII E 16 XIV 232 XXII B 17 XV
173 XXIII F 17 XIII 233 XXIII C 18 XIV
174 xxrv G 18 XII 234 XXIV D 19 XIII
175 XXV A 19 XI 235 XXV E 20 XII
176 xxvi B 20 X 236 XXVI F 21 XI
177 XXVII C 21 IX 237 XXVII G 22 X
178 XXVIII D 22 VIII 238 XXVIII A 23 IX
179 XXIX E 23 VII 239 XXIX B 24 VIII
180 XXX F 24 VI 240 XXX C 25 VII

vn Bermaha ix Ba scnes

181 I G 25 V 241 , D 26 VI
182 II A 26 IV 242 n E 27 V
183 III B 27 III 243 lu F 28 IV
184 IV C 28 Prid. 244 IV G 29 III

245 V A 30 Prid.
iii Martius
V MM i |ia

• 185 V D 1 Kal.
186 VI E 2 VI 246 VI B 1 Kal.
187 VII F 3 V 247 VII C 2 VI
188 VIII G 4 IV 248 VIII D 3 V
189 IX A 5 111 249 IX E 4 IV
190 X B 6 Prid. 250 X F 5 III

191 XI C 7 Non. 251 XI G 6 Prid.

192 XII D 8 VIII 252 XII A 7 Non.
193 XIII E 9 VII 253 XIII B 8 VIII
194 XIV F 10 VI 254 XIV C 9 VII
195 XV G 11 V 255 XV D 10 VI
196 XVI A 12 IV 256 XVI E 11 V
197 XVII B 13 111 257 XVII F 12 IV
198 XVIII C 14 Prid. 258 XVUI G 13 iii

199 XIX D 15 Idib. 259 XIX A 14 Prid.

200 XX E 16 XVII 260 XX B 15 Idib.
201 XXI F 17 XVI 261 XXI C 16 XVII
202 XXII G 18 XV 262 XXII D 17 XVI
203 XXIII A 19 XIV 263 XXIII E 18 XV
204 XXIV B 20 XIII 264 XXIV F 19 XIV
203 XXV C 21 XII 265 XXV G 2J)
XIII

206 XXVI D 22 XI 266 XXVI A 21 XII

207 XX VII E 23 X 267 XXVII B 22 XI
208 XXVIII F 24 IX 268 XXVIII C 23 X
209 XXIX G 25 VIII 269 XXIX D 24 IX
210 XXX A 26 VII 270 XXX E 25 VIII

viii Bermud ,
x Buna

211 I B 27 VI 271 , F 26 VII

'

212 II C 28 V 272 11 G-J 27 VI

213 ii D 29 IV 273 III A 28 V

i 214 IV E 30 III 274 IV B 29 IV

215 V F 31 Prid. 275 V C 30 III

276 VI D 31 Prid.

rv Aprilis
VI J unius.

216 VI G 1 Kal.
217 VII A 2 IV 277 VII E 1 Kal.
218 VIII B 3 iii 278 VIII F 2 IV

219 IX C 4 Prid. 279 IX G 3 iii

220 X D 5 Non. 280 X A 4 Prid.

221 XI E 6 VIII 281 XI B 5 Non.
222 Xll F 7 VII 282 XII C 6 VIII

223 XIII G 8 vi 283 xm D 7 VII

224 XIV A 9 V 284 XIV E 8 VI

225 XV B 10 IV 285 XV F 9 V
xBiiua
 SCHEMA PARALLELUM

x Buna vi Jiraius xu Musre vm Augustus

286 xvi 10 IV 346 xvi 9

287 XVII 11 ni 347 XVII 10 IV
288 XVIII 12 Prid. 348 xvin 11 iii

289 XIX 13 Idib. 349 XIX 12 Prid.

290 XX 14 XVIII 350 XX 13 Idib.
291 XXI 15 XVII 351 XXI 14 XIX
292 XXII 16 XVI 3E2 XXII 15 XVIII
293 XXIU 17 xv 353 XXIII 16 XVII
294 XXIV 18 XIV 354 xxiv 17 XVI
295 XXV 19 •
XIII 355 XXV 18 XV
296 XXVI 20 356 XXVI 19 XIV
297 XXVII 21 357 XXVII 20 XIII
298 XXVIII 22 358 XXVIII 21 XII
299 XXIX 23 359 XXIX 22
300 XXX 24 360 XXX 23

xi Abib. Epagomeni.

301 25 361 24
302 26 362 25
303 27 363 20
304 28 364 27
305 29 305
306 30 Prid.

BIS QUJNTUS COPTORUM

vii Julius.
ET BIS SEXTUS ROMANORUM
307 1 Kal. Ioier se comparati.
308 2
309 3 361 i E 24 ix Kal
310 4 IV
362 ii E 25 VIII
311 5 iii
363 iii U 26 VII
312 6 Prid.
364 IV A 27 VI
313 xm 7 Non. 365 V B 28 V
314 XIV 8 VIII
366 It. V. C 29 IV
315 XV 9 VII
i Thot.
316 XVI 10 VI
317 XVII 11
318
1 I D 30 III
XVIII 12 IV
319 xix
2 11 E 31 Prid.
13 iii

320 XX 14 Prid, ix September.

321 XXI 15 Idib.
322 XXII 16 XVII
3 III F 1 Kal.
323 XXIII 17 4 IV G 2
XVI iv Non
324 XXIV 18 XV
325 xxv m 19 XIV
Ei mc porro.
326 XXVI 20 XIII
327 v Tuba. xii December.
XXVII 21 XII
328 XXVIII 22 121 1 v Kal.
329 XXIX 23 122 II 29
330 XXX 24 123 III 30
124 IV 31 Prid.
xii Musre
i Januarius.

331 25 125 V 1 I Kal.

332 26
333
27
Et sic porro.
334
28
335 vi Amschir.
29 ii Februarius.
336
30
337
31
178 1 xxvm vn Kal.
Prid. 179 xxix 24 vi Kal.
180 1 xxx 25 Iter. vi.
vni Augustus.
vii Bermaha.
338 viu 181
Kal. ,
26
339 IX v Kal.
IV 182 II
340 X 27 IV
iii 183 111
341 XI 28 iii
Prid. 184 IV
342 xu 29 1 Prid.
Non,
343 XIII
vin iii Mi irtius.
344 XIV
VII
345 XV 185 V
VI 1 Kal.
186 V,
2 vi Non. II

AD
 AD BIS QUINTUM
EPAGOMENON
OBSERVATIO
l^uper intercalatione coptica hic proposita, scru- Abulmagedo, Patriarcha lxxiv, ad annum mcgxvi,
puluru movet Tillemontius in Eumenio. Patriar- quo obiit in die Epiphaniae, tunc in diem Jovis aut
cha VII, tomo 2, parte 2, pag. 497 editionis Bruxel- Mercurii cadente ; ex quibus eum praetulimus, qui
lensis, et obvia erit uniquique difficultas, intercala- magis cum die obitus conveniebat. Scitum est illud
tionem ^Egyptiacam cum nostra Juliana conferenti: Poetse, Neqnid nimis; et illud, quo ipsi quoque di-
id vero non semel animadversum, me identidem ligentiae modum
adhibere monemur, Est aliquo pro-
tricis non contemnendis implicuit. Rei cardinem in dire tenus cum non datur ultra.
exemplo Tillemontii exhibeo. Annus cxliv nobis Ita plane agendum censui, idque adeo confiden-
fuit bissextilis, vulgata autem opinio est apud Lab- tius quod crediderim vix quemquam inventum iri,
beum (Introduc. Chronolog. capite 10, §. 11) qui super tantillo negotio cavillari in animum in-
anno, nostrum bissextilem prascurrente, intercalare ducat. Neque tamen tacitam velim recentem noti-
sobtos vEgyptios. Quod si ita est, cum annus eorum tiam a Bernato acceptam , ex qua , si vera est
communis incipiat a xxix Augusti, addendus fuerit constat Chronologorum nostrorum de intercalatione
bisque numerandus quintus Epagomenon anno no- yEgyptiaca opinionem , non esse extra controver-
stro cxuii, atque adeo initium ejus more Coptico siam. Juverit ex ipsius responso ldipsum cognoscere,
ducendum fuerit, non a xxix, sed a xxx Augusti. novissimo in exemplo propositum. Ex diebus Epa-
Posito autem hujusmodi additamento, dicendum vi- gomenis conficiunt Copti breviorem mensem, quem
detur in eo concursu, diem x Babse illo anno, non appellant Nesim seu Nesi ; quique solos eos quinque
in vii Octobris, qua Eumenius obiit, sed in vm in- dies complectitur, mensibus Copticis aequalibus su-
cidisse siquidem vn Octobris tunc solum coalescit
; peraddendos. Si annus bissextilis fuerit [Kebus ipsi
cum x Babae, quando nulla intercalatio Coptica fa- vocant) accrescit dies altera, ac proinde quod ,

cienda est; quae omnia palam fiunt, tabulam hanc nuperrime dicebam, prima mensis Thot vel Thut ad
nostram inspicienti. unum diem differenda est. Sic porro intercalatio-
Hic nodus est, sa?pe scindendus potius quam nem fieri tradit prsefatus Bernatus. Dum apud nos,
exacte solvendus quique saepius in decursu ne-
,
inquit numerabatur annus mdcciv Coptis diceba-
, ,

gotium facessere potest , iis potissimum quibus tur annus Martyrum mccccxx (intellige ex parte, ut
Chronicon Orientale tueri in omnibus propositum alibi explicatum invenies.) Ipso illo anno intercala-
esset, aut ubique cum ceteris minutius conferre si- tum nobis est xxiv Februarii Copti vero non anno;

mul et conciliare. Equidem in hsec mihi tanto- nostro proxime elapso, ut fert communis et recepta
pere laborandum non censui propter frequentissi- opinio, sed sex tantummodo post mensibus seu in ,

mos et enormes errores chronologicos in eo Chro- fine Augusti ejusdem anni nostri mdcciv, sextum,
nicopassim occurrentes. Nequid tamen neglectum seu mavis bis quintum Epagomenon adjunxere, sic
videatur, monendos putavi eruditos lectores, diffi- ut postridie, annum suum Martyrialem mccccxxi
cultatem illam nobis tanti visam non esse, ut quo- primum sint exorsi. Utrovis modo fiat, satis mani-
ties annus bissextilis occurreret , coeptum semel festum est intercalationem nostram cum ^Egyptiaca
filum interrumperemus. Idcirco yEgyptiacae inter- sex circiter mensium spatio recte coadaaquari, sed
calationis nulla fecme ratione habita, ita litterarum haec indicanda videbantur ut pateat qua ratione ,
,

dominicalium cyclo usi sumus, dum feria hebdoma- in occursu anni bissextilis feriam cum die mensis
,

dae cum die mensis concilianda fuit, ut Latinorum hic et nunc conciliandam statuerimus, spretis minu-

more, sicut faciendum, cum Chronologis docet Ric- quas operae pi-etium non erat scrupulosius
tiis illis,

ciolius, ex duobus annis bissextilis litteris, prior examinare. Hanc ergo spartam iis facile concessero,
serviat diebus, intercalationem nostram a Kalendis qui cum forte Orientale Chronicon nimium depe-
Januarii praegressis, altera vero mensibus intercala- riant , rem alicujus esse momenti existimaverint :

tionem subsequentibus.Hanc methodumanobisple- certe quo magis Historiam illam excutio, eo magis
rumque servatam invenies, prseterquam in Joanne. judico non esse luce dignam.

SE-
 SERIES
PATRIARCHARUM ALEXANDRINORUM

Obitus Obitus
j

Ordo Nnmina Ordo Nomina

Annus Dies Annus Dies

t S. Marcus M. 62 25 April XXVIII Athanasius II 497 16 Sept.

ii S. Annianus 84 16 Nov. Esaias

m S. Abilius seu Mi- xxix Joannes I 505 29 April.

lius 98 29 Aug.
XXX Joannes 11 517 22 Maii
IV S. Cerdo 107 15 Junii
XXXI Dioscorus II 520 7 Octob.
V S. Primus seu E-
phrem 119 27 Julii XXXII Timotheus III 537 7 Feb.

VI S. Justus 130 6 Junii Asterius

VII S. Eumenius 143 7 Octobr. XXXIII Theodosius et Gaia-

nus 567 22 Junii
VIII S. Marcianus 153 1 Januar.
Paulus 544 relegatus
IX S. Celadion 167 3 Julii
Zoilus 552 abdicalus •
X S. Agrippinus 179 30 Jan.
Apollinarius. 569
XI S. Julianus 189 4 Mart.
xxxiv Petrus IV 570 19 Junii
XII S. Demetrius 231 9 Octob.
Joannes 577
XIII S. Heraclas 246 4 Dec.
xxxv . Damianus 607 12 Junii
xiv S. Dionysius 265 9 Martii
S. Eulogius 604
XV S. Maximus 282 9 April.
Theodor. Scriba 606
XVI S. Theonas 300 3 Januar.
S. Joan. Eleemos. 616
XVII S. Petrus I M. 311 25 Nov.
XXXVI Anastasius 614 18 Dec.
xvm S. Achillas 313 13 Junii
Georgius 630
XIX S. Alexander 326 17 Jan.
XXXVII Andronicus 621 2 Januar.
XX S. Athanasius I 371 2 Maii
xxxvm Benjamin 660 3 Januar.
Gregorius Arrian. 349
"
Cyrus 640
Georgius Arrian. 361

XXI
Petrus 650
Petrus II 380 20 Julii
XXXIX Agathon 678 7 Octob.
Lucius Arrian. 378
XL Joannes III 685 27 Nov.
XXII Timotheus 385 20 Julii

XXII! XLl Isaac 688 ZNov.

Theophilus 412 15 Oct.

XXIV S. Cyrillus I
XLII Simon I 700 18 Julii
444 27 Junii
XXV Dioscorus XLIII Alexander II 729 1 Feb.
Haeresi-
archa 454 4^ Sept. XLIV Cosmas 730 24 Junii
Orthod. S. Proterius M. 457 26 Jan. Cosmas 743
XXVI Timotheus II 477 29 Julii XLV Theodorus 742 I Feb.
Orthod. Timotheus 482 XLVI Michael I 767 12 Mart.
XXVII Petrus III 490 28 Oct. XLVII Minas 776 19 Jan.
Orthod. Joannes
482 pulsus XLVIII Joannes IV 799 II Jan.

Anonymus
 SERIES ALEXANDRINORUM PATRIARCHARUM. XV

Obitus Dbitus
Ordo Nomina Ordo Nomina
Annus Dies Annus Dies

Anonymus LXXVI Athanasius III 1261 27 Nov.

XLIX Marcus II 819 17 April. LXXVII Gabriel III 1271 2 Januar.

L Jacob 830 8 Feb. lxxviu Joaunes VII 1293 22 April.

LI Simeon II 841 30 Sept. LX.OI1X Theodosius 1299 31 Dec.

LII Joseph 849 20 Octob. LXXX Joannes VIII 1320 29 Maii

LIII Michael II 851 17 April LXXXl Joannes IX 1327 28 Mart.

LIV Cosmas II 858 17 Nov. LXXXII Benjamin II 1339 6 Januar.

LV Sanitius I 870 19 April LXXXIIl Petrus IV 1348 8 Julii

LVl Michael III 896 16 Mart. LXXXIV Marcus IV 1363 31 Jan.

LVII Gabriel I 926 15 Feb. LXXXV Joannes X

LVIII Cosmas III 938 27 Feb. LXXXVI Gabriel IV

LIX Macarius I 958 20 Mart. LXXXVII Matthaeus I

LX Theophanius 962 6 Dec. LXXXVIII Gabriel V

LXl Minas II 974 1 1 Nov. LXXXIX Joannes XI

LXIl Abraham 979 26 Jan. xc Matthaeus II 1

LXIIl Philotheus 1003 10 Oct. XCI Gabriel VI

1

Arsenius XCII Michael VI

LXIV Zacharius 1032 3 Jan. XGIH Joanncs XII

LXV Sanitius II 1046 29 Oct. xciv Joannes XIII

LXVI Christodulus 1077 10 Dec. xcv Gabriel VII

LXVII Cyrillus 1092 6 Junii XCVI Joannes XIV

LXVIII Michael IV 1102 23 Maji XCVH Gabriel VI

LXIX Macarius II 1128 19 Dec. XCVIII Marcus V

LXX Gabriel II 1145 5 April xcix Joannes XV
LXXl Michael V 1147 29 Mart. c Matthaeus III

lxxu Joannes V 1166 29 April Q Marcus VI

LXXIII Marcus III 1189 1 Jan. CII Matthaaus IV

LXXIV Joannes VI 1216 6 Jan. Clll Joannes XVI

LXXV Cyrillus III 1243 10 Mart.

AD
 AD SERIEM
CHRONOLOGICAM

PATRIARCHARUM
ALEXANDRINORUM

DISSERTATIO
FUNDAMENTALIS
JOANNIS BAPTISTuE SOLLERIl S. J.

De sancti Marci Apostolatu et obitu.

§. I. Orientalium el Arubum cle anno obitus S. Marci hallucinationes.

auspicamur Patriarcharum Alexandri-

Hinc
norum seriem Chronologicam, posito semel
Tiberio imperante,
ptiis et vicinis populis
Evangelium a S. Marco ^Egy-
annuntiatum tradunt, ex Me-
fundamento tutins ex ordine ad reliqua nologio Basilii
Imperatoris Porphyrogeniti, atque
processuri. S. Marcim ; primum yEgypti ex Synaxario veten Graecorum in membranis, quod
et finitimarum Regionum Apostolum, Ecclesiae Ale- exstat in Collegio nostro Claromontano Lutetiae, Aliis alium
xandrinse Fundatorem et Protopatriarcham exti- ubi de Marco dicitur, xxtx tou; xp°' 0U S TiSepiou
J'
statuentibut,
tisse, nemo, opinor, hodie inficias ibit quidquid ; fLataaposro« Xpiaroi \ciyov uviY.ryvtt. Chronicon
Episcopatum aut Patriarchatura ejus ii in dubium vulgo Alexandrinum, Papebrochio Constantinopoli-
revocent, quibus excludere eum lubet, quod Annia- tanum, Cangio Paschale dictum, signat annum in
nus alicubi primus Alexandriae vocetur Episcopus; Caii Caligula». Alii sub Claudio anno n et m cum
quasi non apertetestetur Eusebius Hist. Eccl. Lib. Eusebio et Hieronymo, ahi iv ut habent Monumenta
2, cap 24editionis Valesianae et in Chronico ad; Coptica Patris Bonjour pag. 17; alii ix, cum Eu-
annum Neronis vw, sedisse Annianura \>.izi ~bv tychio id faclum volunt alii, juxta Chronicum
;

'A7t6cto).ov y.y-l Mapxoy, Gloriosissimi

^\ty.-j-/0.aj-r,v Orientale Echellensis, ad Neronis tempora diffe-
Evangehstae hujus Vitam,.solita sua eruditione, in runt alii alia, quasi de industria, ad involvendum
;

Actis Sanctorum illustravit Godefridus Henschenius negotium, comminiscuntur. Perturbata videsomnia:

(non Bollandus, ut aliqui perperam citant) ad xxv nec minus incomperta, quae de anno et die obitus
Aprilis, quo Lectorem remittimus, ut de rebus ge- memoriae prodita sunt.
stis et martyrio doceatur nobis illud hic unice pras
: 4 Dolendum vero illinc plus affusura esse caligi-
ipsisque
quo
oculis est definire, demum anno ^Egyptum
in nis, unde lucis aliquid sperabatur. Scriptores vEgy-
JZnyptiis.unde
pervenerit, quove anno et die martyrium consum- ptios intelligo, ab annis nondum quinquaginta La- lux peranda
maverit. tine editos, et publici juris factos, Eutychium Ale- erat, tencbras
affundentibus,
2 Rem intricatissimam non satis dissnlvisse vide- xandrinura, Severum, ex quo Chronicuin Orientale
F
remansit defl-
turlaudatus Henschenius. Etenim in Commentario Echellensis ; et Abulbaracatnm Vanslebii, quorum
niendus annus praevio §. 2, relatis Severi seu Chronici Orientalis hic seculo xiv ; Chronici collector, xni ;
primi duo,
tnarti/rii,
ab Echellensi editi verbis, Actisque nonnullis MSS. seculo x floruere ; ac proinde non sunt tantae aut

in eara sententiam propendet, ut Marcus, anno vetustatis aut auctoritalis, ut ex eorum fide, anti-

xiv Neronis seu imperante Galba, hoc est Christi qua et probata Ecclesiae monumenta concuti, nedum
lxviii, occisus dicatur contra quam scripserunt
;
convellipossint. Equidem quo attentius eorum scri-
Eusebius, Hieronymus, Beda, aliique cum Baronio pta considero, ut quam modestissime dicam, suspe-
passim uno excepto, quod sciam,
et recentioribus ; cta habeo plurima, tum ad temporum rationem.tum
Tilleraontio, in hoc Henschenium secuto. Nec milii ad res ipsas spectantia. Alii aperte edicunt, eos

a Majorum placitis discedere integrum putarem ;

mavis incertissimis
ineptiis, fabulis, mendaciis, seu nott.sitie ad~

mixtione fa-
nisi Henschenius ipse, rem a se non omnino dis- popularibus traditiunculis plerumque adeo scatere,
bularum,
cussam, fateretur, dum itaconcludit Mulumus hxc ;
sit verum a falso discernere. Neque
ut difficillimum
Lectori ulterius discutienda proponere, quam diclx Actaipsaab Henschenio relata, iis omnino immunia
sententise mordicus adhxrerc. esse, ex nonnullis suo loco expendendis patebit.
3 Non potuit, rei huic discutiendae opportunior Acta Marci, Arabice a Petro Kirstenio edita,
S.

afferri locus, quam quo figenda est epocha, cui quorum meminit Seldenus, quam aetatem redoleant,
ex quopendet
toia mccesso- deinde tota Patriarcharum nostrorum chronologia nescio, nec ipsa conSulere licet. Ceterum, cura Ara-
r "m chronolo- superstruatur. Non me latet, esse quam implexis- bibus aliis dissonent, quanti moraenti esse debeant,
sima obscurissima celeberrimae istius Ecclesiae
et ex illis quae mox subjiciuntur, facile quivis intelli-

primordia, eaque potissimum quae S. Marci Apo- get. Itaque ad tutius procedendum, ea primum re-
stolatum et mortis tempus circumstant. Sunt qui jicienda sunt, quae ut minimum valde suspecta ap-
Junii T. VII I parebunt ;
 2* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
ex raelioris Alexnndriae, (ut creditur) ex Historia D
desumptam
parehunt ut quod verosimilius fuerit,
Ambaj Severi. Jacobitse Episcopi Ischmunim, ouem No "nulh/i.
ArCTOIU.. not* scriptoribus demonstretur. delius est
non Or- vixisse, ait Vanslebius, anno Martyrum dclxxxvii.
5 Eutychius Patriarcha Alexandrinus,
J. B S.
Chronicon
quas nouts fig Christi dcccclxx, quam deinde aurtor Coptita nescio
Melchita, Gracanico tunc Schismati Oricntale,
tnentis cumu- thodoxus, sed
parum exercuit. quis, ad usque seculum xni, eodem quo ccepta est
larit FaUij- implicitus, eruditorum ingenia non
chius Patr
in re auctoritate pollere debeat aut stylo, continuavit. Eam Historiam passim ineptis-
Qua vero hac
ex variis erroribus, in sola lacinia, a Sel- sime consutam, certioribus monumentis destituti,
possit,
deno tantopere ponderata, detectis, sequus Lector nonnumquam sequi cogimur; ceferum in iis qune de

statuere poterit. De ordinandi Patriaivhnm

pote- Marco narrat, eo mihi fere loco est quo Entychius ;

Preshyteris concessa. de prtmis Episcopis a ncc satis capere valeo, quamam hic scriptor monu-
state
de origine nominis
yEgypto creatis, menta antiqua consuluerit adeo symmistis suis
Demetrio in ,

ea jam unice repugnantia, uteis passim adversetur. Audi pau-

Papa?, suus erit disserendi locus ;

cula. Jam Eutychius prodidit. anno Claudii ix, Chri-

expendo, qua; a receptissima chrouologia iinmen-
sum abhorrent. Non sum ignarus, calculos Orienta- stixLix, Marcum Alexandriae versatum. Si Chro-
nico eredimus, non ante Neronis annum, Christi
lium, ut vulgo dicitur, modo septennio, modo octen-
vii

antevertere nec de eo laborandum lx aut lxi, illuc pervenit.

nio nostros ;

crederem, nisi ipse et socii sanpe omnia sus deque 9 Quomodo hic Eutychium cum Chronico com-
verterent, nullo ordine, nulla sihi regula prafixa. poni facile posse Tillemontius viderit, Nota vn in Eutychio m
multis
En pauca de multis, quae vel legentis oculos conti- Marcum, haud satis intelligo. Ex Eutychio Marcus, conlrarium,
nuo oflendant. cum Anniano Pairiarcha, ordinavit Presbyteros
6 Annus ngebatur (inquit) Claudii Csrsaris nonns, duodecim etc. Clironicon solos tres Presbyleros no-
plura absona
commctttus dc cum Marcus Evanyelista in urbe vcrsalus est Alexan rninat, et Diaconos septem. Ille Marcum occisura
s. Marci initio drU, hoc est, Alexandriam venit erat is Christi : retulit, Petrum, anno Neronis priino, Christi
uti et
et fine,
xlix. Finem jam connecte cum principio. Ait, Liv Chronicon, anno a Domini nostri Jepu Chrisli
;
E
Marcum, cum Alexandriaj aliquamdiu fmsset cora- in cxlos Asccnsione xxxv, Marcum adfuisse scribit imo
el

moratus, profeclum esse in Burcam : tum subdit : martyrio duorum Apostolorum Petri et Puuli, et iterutn sibi ipsi.

alque crat Murcus, Evangelii Auelor in Alcxandria et Alexundriam reversum. Quid multa? Idem ipsum
Barca annis vn ; et anno hnpern Ncronis Csesaris jam Chronicon, ubi Evangelistam interemptum dixit,
dicli primo, orcisus esl Alexandriec, nempe Christi annoi.blncornationcDorninii.XMi; paulo post sui
Liv. Ego hic annos qninque. non septem invenio. immemor, martyrii coronain consecutum testatur,
Minutiascondonemus. Occisum jam dixit Marcum anno lxvii el mcnsibus quilusdam ab Asreusione di-
scripto per
anno Neronis primo Alexandrise ante autem asse- ; vina. Credant qui volent apud cordat<>s certe
;
eum Evange-
lio, ruerat ;
quod lempore Ncronis Ca-saris scripsit Pcirus exigui ponderis esse oportct hujusmodi Histo-
Apostulorum Princeps Evanqciium Marci cumMurco, rias.
Iniijnu Romuna, in itrbe Romse, el aitnbuit il/ud Murco. 10 Abulbaracatus, in suo apud Vanslebiura Pa-
Catalogus
Plura hic fingit Eutychius, merito castigaoda. Illud triarcharum catalogo, mendis refertissimo ; ut mi denique Atml-
qr.is credat? Tempore NerenisCa?saris Evangelium rabiliora de Marco comminiscitur, ita aliislongius baracati men-

aliisque eum- a Marco scriptum Romas, et primo Neronis anno tantummodo speci-
a vero aberrat. Sufficient bina dosissimusest.

dem spectanti- Marcum Alexandria? occisum ? Corpns Marci igne mina. Makcum Evangelinm suum Romaj scripsisse
bus,
crematum attexit, qua lide viderint alii. Turpissime affirmat lingua Franca (Latinam intelligit) annis
labitur in assignapdo anno martjrii S. Petri, quem duodecim post Ascensionem Domini, nempe serse
sub annum xxn post Dominuin no.-truni Jestjm commums xlv et xxv post annis Alexandriam a
;

Christum cruci affixum narrat, insigni annorum cir-
cilerxm anachroni?nio. Ubi rursus notatu dignum,
Petrum et Marcum eo ipso anno scripsisse Evange-
lium, quo occisi sunt, llle Romse hic Alexandriae,
Petro missum, qnod est (ut ipsi nugari placet) Clau-
dii Cajsaris ix, Christi xlix. Atque audi, ne parum
hallucinatus dicatur, enormiori lapsu reliquos si-
gillat Evangelistam martyrium subiisse asserens.
;

quod nemo anle Eutychium somrnaverat. Si vero mperante Tibcrio Csesare, quem scimus vita functum
Petrus anno Liv martyrium subiit. et sibi iterura anno Christi xxxvn. Plura referre non vacat Ex
aperte contradieit Eutychius. et falsum ent Petrum bactenus commemoratis non absurde quis conjiciet,
sub Nerone cecidisse, utpote qui non antexiu Octobris parum authentica, seu mavis fabulosa, esse vetera
aimi illius liv Imperinmcapessivit.Petroxxix Jun yEgyptiorum monumenta ecclesiastica, ex quibus
prascedentis, jam cruci affixo.Quid quod Neronem tam opposita scriptores tradiaerint, ut sibi ipsis
Claudii filium faciat ? certe adoptivum, vel potius cohserere nullatenus queant.
generum dicere oportebat. H Hbdc praamittenda fuerunt, ne cui fortasse
Ccrtiorcs rfu-

Seldeuo ta- 7 Plunbus supersedeo, non minus inepte consar- mirum videatur, nullam apud statuendo nos, in ces nobis
men raldc cinatis, ob quae magno suo merito a Raynaudo va-
Chronologiae nostra; principio, Orientalium istorum eruiit Sus>-
laudatus. pulat. Faustus Naironns, eum ut impostorem
tra -
rationem haberi. Ipsorum Annalilms nihil detra- bius, Hierom-
ducit utalibi dicam plura addit Pearsonius jiihs, etc.
:
in ctum cupio, prassertim ubi res tractant ad suam
\ ind. Ignat. a pag.
171 ; neqne Pocochius ipse in- aetatem magis accedentes, quarumque proinde noti-
terpres,elogm magw decoro eum exornat.
Mirari tia certior ad eos promanavit. At vero quid talium
sane hcea Seldenum. virum ceteraeruditum,
Echel- Scriptorumauctontas valeatadfaciendam fidem, non
lensern, et alios Eutychian.s illi. figmentis. aut ex- video quando Eusebius, Hieronymus, aliique pro
;

csandis.autexpicandistantumoper^insumpsisse. batissiml notae scripto es suppetun cerdus et ,

aliquot s^T^Z^:i^^!f ^<*

Ongenem tempore
igni consumptis,
Justiniani
in quibus legerit
"ostiis co
conciliari possunt, admittantur : sin repugiiantia,
extitisse. Satis de
Eutychio.
vel, more suo, depravata tradiderint, tamquam du-
bia et incerta repudientur
8 Cbronicon Orientale edidit Echellensis
donec aliunde roboris
;

Parisiis ahquid, seu majoris lucis accessent ; idque in iis

an. mdcli, eique inseruit Historiam
Patriarcharum maxime, qua? primorum seculorum res
gestas com-
plectuntur.
 HISTORIA CHROSOLOGICA. * 3

plectuntur. Alias verendum puto, ne istiusmodi fa- excedat. Quid enim vetat credere, Marcum, jam a
bulosis narratiunculis rerum nostrarum Historiae Petro triennii spatio institutum, proximas .<Esrypto AUCTOHE
enerventur potius, quam confirmari queant. regiones peragrasse annis Christi xxxvn, xxxvm et J B. S.
et sub Caio,
ttiam prx 12. Examinandum superest, utrum ex S. Marci xxxix, donec anno xl Alexandriam progressus sit, Alexandriam
Actis S. Marci Actis,
ab Henschenio recitatis (ubi annus Neronis imperante Caio Caligula, ut stalim dicemus? Hoc venisse dice-
quibuscum- tur Sanctus,
xiv ejus martyrio tribuitur) erui quidquam certi admisso, iaciliorem ad concilianda reliqua viam li-
possit. ordinandae Chronologias conveniens Nota in cebit sternere.
titulo Henschenius. eaex duodecim MSS. Latinis et 15 Qui ad postremos Claudii annos Apostolatnm
quam sub JVe-
Graecis esse compilata ; unumne vero, an plura an- differuut, vel adNeronis initia, praedicationem ni- rone
num illum Neronis exprimant, non invenio expli- miuin coarctare videntur; praeterquam quod Euse-
catum.Maruscriptum, qnod apud nos exstat, a Theo- bio, Hieronymo, Chronico Alexaadrino, aliisque
dorico Pauli sub finem seculi xv exaratum, et quo aperte contradicant. Accedit, quod verosimile non
miillum Henschenius usus est, anno quidem Christi sit, regiones Palaestinae adeo propinquas, taindiu
lvii Marcum Alexandriam perducit; sed de anno Evangelii luce privatas, consentientibus omnibus,
obitus ncn meminit. Ut ut est, ex una alterave Ac- Marcum primum fuisse qui illud ibi annuntiaverit.
torum illorum periodo plannm fit, qnam parum ad Quod si verum
Philonem de Christianis agere
est,
temporis rationem investigandnm conferre possint. sub nomine Therapeutarum, eumque aetatis jam sa-
Ita habent num. 7 : Factum esl autem ut beatisnma tis provectaa fuisse, dum sub Caio Caligula, circa
festivilas nostri Paschatis, id est Dominicus dies sun- annum xl, pro suis Judaeis Romae legationemobiret;
InPaschate ctus, occurrerit viqesimo die mensis Burmuti,. quod est quomodo res Christianorum perspectas habere po-
occisum sta- vin Kal. Maji, quo tempore eorum (Alexandrinorum) tuit, tam sero innotuerint? Adde quod commu-
qui
tuentibus,
Serapiara agebatur celebnlas etc. Serapiaca illa cele- nis persuasio ferat, in Orbis divisione, inter Apo-
britas ut constat ex Kalendario Constantiniano stoloset Discipnlos, Marco ^Egyptum obtigisse; quis
(qnod mutilum /Egidius Bucherius Commentariis in obsec.ro hactenus eam partitionem ad annum xlix,
Victoris Canonem, mensibus scilicet Martio, Aprili, nedum nlterius distulit?
Majo et Junio truncatum, inteprum Petavius Ura- 16 Conjecturis agimus, in ea certiorum argu- tum Romam
reversus ad
et quidem nelogise suae inseruit, et Bibliothec^ Caesareae Vin- mentorum penuria, quas tamen aliquantulum stabi-
Petrum,
dum Serapia- dobonensi, Petrus Lambecius libro 4.) Serapiaca, lire conabimur. Si me judice controversia ilirimenda
ca agebantur; inquam, celebritas illa agebatur. non vm, sed vn sit, non mcongrue adversantia testimonia ita conci-
xxv Aprilis. Quomodo
Kal. Maji. sive igitnr con- liari posse opinabor, utauctores nonnullos de primo
cum xx Barmuti, quas est
necti potest xv?
Aprilis Marci in Missionem adventu locutos, alios de reditu
Quomodo, inqnam, Aprilis xv jnngi potest cum exponendos existimem. Rem ita concipio. Marcus
solennitate Paschali, quae ab anno lix ad lxx in Evangelii semina in Thebaide, Libya, Marmarica,
talem diem non incidit"? Inversa hic plurima, et iis Ammoniaca Pentapolitana aut Cyrenaica, ^Egypto,
;

num. 12 exhibentur, ubi recte trige-

con,traria quae peraliquot annos sparserit inde redierit ad Petrum,
;

simus Barmudae, sed male Neronis Imperii annus anno fortasse xliv quem Romam secutus, ibi, Ro-
;

xix, indicatur. manis ita postulantibus, quaj. a S. Petro concio-

13 Multa praeterea habent MSS. illa, valde in- nante audiverant, scripto Evangelio tradiderit (id
concinne combinata, quorum nonnnlla expendit Til- enim Roms?, non in .Egypto factum, contra Chry-
neque juvant lemontius, tom. 2. Historiae Ecclesia^ticae part l. sostomum, Historici prope omnes tuentur) rursus
Acta S. Bar- editionis Bruxellensis mdcxcv, pag. 388 et seqq. ad gregem sibi concreditum postliminio reversus. scripto ibi
nabae, jque Evangetio rur-
Mdii ostendendum erat, calculos non recte compo- Nihil liic, quod magnopere vituperan possit video
mendosa. sus profectus
sitos esse, afque adeo nec tales, quorum de causa narn et li, qui a nobis dissentiunt, alia de causa Alexandriam.
vulgatissima Eusebii, Hieronymi, aliorumque Chro- Marci'in Alexandria Romam, et hinc iterum Ale-
nologia desereretur. Nec magis me movent Acta S xandriam migrasse, absqueullo scrupulo concedunt,
Barnabae ad sub nomine Joannis Marci
xi Junii, ut Tillemontius ipse non uno loco fateri cogitur,
relata, et Magistri mei Papebrochii Notis illustrafa; Neque est quod quis objiciat multiplicandas eo pa-
neque etiam Laudatio Alexandn Monachi yEgyptii, cto EvangelistEe peregrinatior.es, admittendumque
ubi in fine capitis 2 multa de Marco narrat, aucto- quinies aut sexies ultro citroque commeasse. Mi-
ribus nostris contraria. Primum enim opus et sup- nhne vero abunde nobis fuerit, si semel vfigypto
;

posititium est, et mendis refertissimum, ut modeste egressus, Petrum consuluisse dicatur.

dicam. Alexander, Encomium non Historiam texit, 17 Scio Eusebium, Hist. Eccl. lib. 2. cap. 13

nonnulla admiscens, sacris litteris non satis confor- et 16, itade Marco scribere, ut insinuet, Evange-
Ita secum se
mia; pr*terquam quod junior sit, quam ut cum gelium abeo, ad Romanorum instantissimas preces, concilialur
antiquis nostris veniat in comparationem Nunc prius conscriptum, quam in ^Egyptum perrexent. Eusebius, et
cum eo Epi-
rem lpsam propius intneamur, ex aliis Latinorum Et subscnbere videtur Epiphamus, Hajresi 5 plianius,
tantummodo et Graecorum auctoritatibiis, quantum Marcus, jussus S. Petio Romee Evangelmm edere,
a

per caliginosa temporum illorum vestigia licuerit, mittitur a S. Petro in Jiqypliorum regionem. Ve-

probabiliora determinaturi. rum hic Rhodus, hic saltus, cui superando multi
frustra insudant, nisi media aliqua via ineatur ;

%. II. Aposloluttts JEgypliu», varie a va.riis nec video, qua alia ratione Eusebius secum ipse
componi omnino queat. Siquidem in Chronico edi-
ordtnatus, certiori calcuto ditjeslits.
tionis Scaligeri scribit, ad annum Claudii secun-

'^'uam variae, quam pugnantes sint circa primam dum, hoc est Christi xlii vel xliii (Hieronymus,
S. Marci susceptam in yEgyptum Apostolicam ex- inquit Tillemontius, annuni praecedentem signat,
Rectiussub /l-
peditionem opiniones, supra annotavimus. Quot ca- imo subsequentem, Claudii m, *apud Pontacum :
nem Tikerii
)

Gqyptum, pita, tot sententiae easque quo examinaveris dili-

;
Marcus Evoncjelista, intcrpres Petri, in /Eqijpto et

Alexandrix Christum annuntiat. Quis ex hujusmodi quique, post

gentius, tanto ambigas magis fluctuesque incertus, ;
uditam /Egyp-
quid postponas, quid pra-feras. Id nobis agendum, verbis concludet, Marcum ante eum annum Alexan-
lum, asserunt
ut, quam maxin a fieri poterit, verisimilitudine dis- driae et in ^Egypto non fuisse? Jara vero Tillemon- Ecangttium
cordias componere enitamur. Qui sub extremis tius aliique, certum pntant, tunc temporis Evange scrlptum,

Tiberii annis profectum in yEgyptum Evangelistam lium necduma Marco descriptum, sed anno primum
affirmant, nihil asserunt quod probabilitatis limites xlv aut serius, cum post captivitatem Herodiamim
S.
 PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
Romam Qui ergo Eusebius in
rediisset. ordine tantillum immutato. Non est inverisimile, D
S. Petrus
Historia asserere posset, non nisi exarato Evange-
Marcum, Evangelio Romae elucubrato, missum fuis- in
^ayptu
remeasse
Egyptiorum re- se a Petro Aquileiam, anno Christi circiter xlvi.
lio, Marcum a S. Petro missum in anno 49,
gioncm, quera triennio eitius in /Egypto el Alexan- Commoratum illic cogitemus ad annum usque
inChronico dixiU Fallor, xlviii, Petrum denuo inviserit ; tandero ad Alexan-
dritr Cltristitm annunliasse

si ea rectius explicari queant,

quam quo a nobis drinos regressus, anno Claudii ix, Christi xlix, ut

conciliantur modo. Marcus, ut supra innuimus, saepe diximus. Disceptare non lubet si haec non ;

vertente Tiberii imperio, anno Christi xxxvi aut placeant, aliud invenias, quod probabilitatis limites

xxxvii, vicinas ^Egypto regiones ingressus, iis ex- non excedat. Ad annum mortis Evangelistae disqui-
colendis triennium impenderit ; donec anno circiter rendum progrediimir.
xl, yEgyptum primum attigerit, deinde Alexan- 21 Jam satis praemonui, Arabum testimonia, de ac deniatie

dnam progressus. Apostoli nostri obitu, nullius apud me momenti esse, Alexandrise
oecubuisse,
18 Probabilissimum nec dissentit Tillemon-
est, saltem quod annum adeoque ipsorum causa
attinet,

tius tom. 1 pag. mihi 1172, Apostolos in varias nullatenus a recepta chronologia recedendura. Fa-
Cur ertim non
cito adicrit missiones distributos eo anno xxxvi, ad quem An- cilis igitur et expedita res est. Eusebius prselauda-
oblatam sibi tiocheuae Ecclesiae fundatio ab Eusebio reducitur, tus, Hist. Eccl. lib. 2 cap. 24 ita loquitlir Inte- :

lorte proviti-
quando Evangelium gentibus annuntiari ccepisse, ren, Nerime.Octavum lmpetii nnniim itgente, primus
eiamf
sine controversia admittitur. Atqui in confesso post Marcum Ernngelistam, Alexandrmsr Ecclesix
etiam est, Marcum prinium et unicum ^Egyptiorum adminisirationem iiaeepit Annianus. Graecos alios non
an. 8
fuisse Apostolum Ouid igitur adeo vacillandura in adjungo, Zonaram, Nicephorum, etc. quoniam Eu- Neroitii
Christi 02,
Ecclesiie illms primordiis stabiliendis ,? Rursus quid sebii testimciiium iisdem terminis transcripsisse
juxla
obest, quo rainus ^Egypti finibus hseserit ad
in liquido apparet. Porro de Marci obitu ea esse in- cotiimitncm

unum aut alterum annum, quousque commoda ad telligenda. nec adversarii ipsi negant, nec dubitare scntenliam,
urbem ipsam Alexandrinam via aperiretur? quod sinit S. Hieronymus de Scriptoribus Ecelesiasticis,
satis opportune ad annum xl reducimus. Enimvero clarius rem conficiens his verbis Morluusest autem E
:

Acta apud Henschenium, et Arabes lpsi, expresse (Marcusj octavo Neronis anno, et sepulius 'Alexandrix,
affirmant, Marcum satis diu circumjectis populis succedente sibi Anniano. Citat praeterea Seldenus, in
prtedicasse Evangelium, antequam a Spiritu sancto Eutychianis commentariis, Sophronium, ac tritis-

moneretur de petenda Alexandria. sima Martyrologia, Eedae scilicet aliorumque. Ad-

Favet conje-
cturahuic
19 Conjecturam hanc nostram claris adeo testi- dere poterat Baronium et chronologos, passim in
Chronicon Pa- moniis contirmant auctores non minimae notse, ut hanc sententiam conspirantes, tametsi pro diversa
schale attique, eam omnibus opiniouibus anteferre non
reliquis computandi ratione, in aptandis Neronis annis ad
dubitem. Chronicon Alexandrinum seu Paschale Christianam epocham non omnino conveniant.
,

(ut vocat Cangius) ad annum Caii Caligulpe m, Nihii eos moror, qui Baronium secuti, expuncto
Cbristi xxxix aut xl, in rem nostram testatur : Probi biennio, ab alii3 dissentiunt ; mihi octavus
Marcum Evangeltslam, apud ^Egyptws el Alexandri- Neronis annus juxta probatissimam Labbei, Pagii,
nos liiversatum, verbum Cltristi annuntiasse, primum- et aliorum Chronologiam incipit a xm Octobris
,

que Alexundriai Ecelesias conslituisse, quibus pra-fmt anni lxi unde consequens est, Annianum proba-
:

annos xxn. Consentit Anastasius in Historia, anno bilissime ordinatum anno lmi eique ipsi S. Marci
;

Christi xl ita scribens : MarcttsEvangelista, jEgyp- obitura innectendum ut recte advertit Ricciolius,
;

to et Alexandrix salutare verbum evangrlitabat. In Chronologiae reformatae tom. 3 in catalogis Patriar-

eadem seiitentia est Georgius Syncellus, ipso illo charum pag. 17.
anno xl iisdem prope verbis usus In JEgypto et : 22 Omnia in hunc annum bellissime quadrant,
Atexandria salutis verbum Marcus unnunliat. Liceat quas ex Chronico Paschali supra memoravimus port annos 22
;

modo ab eo anno xl, Episcopatus seu Patriarchatus ab adventn,

nec cst guod Eusebio et Hieronymo, velint nolint, consentienti- Alexandriam,
dissuadeat, Alexandrini exordium deducere. Statuam subinde, bus. Tribuuntur illic Patriarchatni S. Marci anni
Marcum, re- haesisseMarcum in ^Egypto et Alexandriae, usque xxn. Inchoentur illi ab anno xl, ad lxii Evange-
verso Romam ad annum xliv ; quo ad Petrum, captivitati Hero
Petro, listae exitum aptissime perducent. At, inquies, Prae-

c dianae ereptum, in Paltestinam accesserit eum Ro- ; dicationis Apostolicoe initia ad Tiberii imperium re-
mam comitatus sit ; ibi Evangelium scripserit ; et ferri posse, supra admisimus. Quid tum postea ?
ipsam (si ita vis) Petri epistolam, Babylone (hoc Multum per omnem modum. Etenim cum Tiberius
co ctiam re- est Ronue) datam ubi aperta Marci fitii habetur
;
anno xxxvu vivere desierit, non solis xxn, sed xxv
diisse sub an. mentio atque inde, anno fortasse primum Claudii
;
annis Marci Episcopatum durasse concedere tene-
nono, Christi xlix, ad suos jEgyptios remeaverit.
biinur.Respondoo, non diffiteri me, Marci praadi-
Certe, hoc geminatse Marci profectionis beneficio,
cationem yEgyptiacam, mterrupta tamen serie, ad
et Eusebius secum ipse componitnr, et difficultates
annosxxv extendendam; verum Chronici Paschalis
Tillemontii nullo negotio dissolvuntur praeterquara
:
auctoritatem nullatenus inde infringi ex eo patet,
quod Clironici narratio in annum mortis Evangeli-
quod auctor ille, Episcopatus annos numerare so-
staeaptissime quadret, ut mox, Eusebio ipso suffra-
lum incipiat, ut debet, a primo Marci Alexandriam
gante, ostendam.
adventu, seu ab Ecclesiae Alexandrinae constitutione a przdicativ
20 Nolim hinc dissimulare quod de Patriarcha- et fundatione, in quo nihil non ordinatissime sta-
ms initio'"»"
tu Aquileiensi, objicere nonnemo posset.
Nota tuitur. Sane quibuscnm hic pugno, fatentur (ut
ii,
Aqiiiln.r lu- est controversia, aliis, constanti traditione, eum alias dixi) Marcum
ctesiam oidi- satis diu in finitimis yEgypto
a S. Marco erectum contendentibus
nassc an. 4G, , aliis con- provinciis, et (si ita vis) in ipsa ^Egypto proprie
tra totam narrationem ut commentum
respuentibus. dicta laborasse, priusquam impellentedivino
Nihil ad nos spectat de rei veritate
Spi-
hic decerne- ritu, Alexandriam duceretur, ut
videre est apud
re. Neque aio, neque nego. Fuerit tamen Marcus
saepe laudatum Tillemontium. Nihil
primus etiam Aquileiensium Apostolus, igitur exjam
per me li- dictis inanno adventus etobitus
cet; virum sanctissimum (ut Acta apud haesitandum. Quod
Hensche- reliquum est de mortis die inquirendo,
nium breviter
Hermagoram successorum ordinave-
referunt)
exequaraur.
rit
;
Romam et ^Egyptios suos postmodum repetie-
rit. Totam Historia seriem in systemate
a nobis
posito facillime sustineri, nemo non videt, annorum

§111
 HISTORIA CHRONOLOGICA.
dicto coleretur ; Sancti Matthxi Evangelium annun-
g. II. Dies morlis, cum Serapialis et Domi- tiabal, dicens, Stale et auscuttate cavlestis nnntii ser-
monem. Quidni etiam suspicemur fleri potuisse, ut
nica Paschali, an el quomodo possit
Marcus Serapia illa, tamquam abominanda, suis
eonciliari ?
vetando execrandoque, forte et turbare volendo,
efferatae plebisodium in se concitaverit. Id ex Actis,

H c nobis negotium facessunt, prseter Arabes,

quos judicio exclusimus, Acta ipsa et Martyrologia
qualiacumque ea sint, haud obscure colligitur.
Num. 5 ; /Judierunt viri civitalis, quod GnliLrus qui-
plcraque, Bedae praesertim aperte affirmantia, ; dam ibi veneril, qui Deorum sacri/icia destruxit, et

Marcum dic Feslo Paschx a Paganis comprehen- prohiberet ceremonias eorum ; et qtixrehanl interficere
suin ; aut ipso die aut sequenti immanissime jugu- eum, ponentes ei plurimas insidias. Similia habentur
lalum. Torquet eruditosomnes illud Festum Paschx, num 6 ; ubi Christiani multiplicali in fi.de, irridentes
in-xxix aut postremam Barmudaa, hoc est in xxiv simulacra subsannantesque Gentiles, facile inteliigun-
aut xxv nostri Aprilis incidens, (inepte hic dies ab tur eos magis concitavisse : unde num. 7, Serapia-
aliqmbus eonfunditur cum xxiv Nisan) ubi constat corum opporttinitate adunati insidiatores, prolinus di-
afe anno Christi xlv ad fir.em usque primi seculi, rexernnt ad eum capiendum.
nullum Paschae festum aut xxiv aut xxv Aprilis in 26 Quocumque te vertas numquam ea via proba-
Ecclesia celebratum. Ita scilicet arguunt, qui ho- bile facies, in festo Paschatis, Maucum a furenti et quidem in
diernis nostris tabulis Paschalibus iunixi, ad earum populo aut raptatum aut occisum. Quapropter, si Dominica, 25
normam exigi volunt, quidquid quovis tempore olim quid divinando decernere liceat, non absurde puta- Aprilis, male
postea credita
accidisse comperimus. Quasi nesciant, non primis bimus accidisse, ut cum in antiqnioribus scriptis
Paschati ;
solum duobusseculis desideratos hujusmodi exactos geretur, Beatissimum Evangelibtam magnoe ali- E
calculos, verum etiam seculis posterioribus, tertio, cujus celebritatis tempore interfectum, imperi-
quarto, quinto, de terminis Paschalibus graves tior nonnemo, id continuo de solennitate Chri-
exortas esse controversias ; de quibus eruditissime stiana Paschali interpretatus, Acta interpolave-
ad Victorii Canonem disputat Bucherius noster, rit ; idque posteri, re non examinata (ut innumeris
ostendens, nec a Concilio Nicaeno accuratissimos in locis factum eruditi noruntj bona fide transcri-

eos limites praescriptos, nec diu etiam post, aut re- ptum reliquierint. lubet, magis
Sentiant alii ut
ceptos universim aut observatos fuisse. Haec eo genuina mihi videntur Acta a Baronio aliisqne ci-
dicta sunt, ne quis absurdum putet, si eo, quo tata, nullam festi Paschalis menlioiiem facientia,
Marcus passus est anno, Dominica resurrectionis, tametsi in Dominica passumEvangelistamaffii-meiit.
apud novitiam illain Christianitatem, xxiv aut xxv Dominicam illam facilius amplector, quse licet pro-
Aprilis celebrata dicatur, quod mihi nec asserere prie Paschatis tamen eo sensu
non fuerit, potuit
lubet, uecomnino negare. Paschalis dici,tempus Paschate ritu
quo dicitur
24 Sit ita tamen, more hodierno Pascha egerit ecclesiastico protrahi usque ad Pentecosten,- imo et
Marcus hypothesi insistendo, certum est difflcul-
; ad Sabbatum ante Dominicam primam post Pente-
tatem non adeo commude explanari posse. Qui Mar- costen, seu festum SS. Trinitatis ; qui alius modus
cum, aiunt, diversuiu a communi rjtum in Pascha- est ad salvandam utcumque Actorum veritatem.
tis celebratione observasse, ut id pro arbitrio ad- Nisi malis per festivitatem Paschalem, intelligere
struunt, ita, nec quis iste, nec qualis esse potuerit, Dominicum diem, tamquam mysteni resurrectionis
indicare curant. Alii solvendo nodo, ferrum, ut ita memorativum nequeenim Acta nostraomnia MSS.
;

dicam, admovent; pro arbitrio statuentes, Marcum indicant, ipsum Pascha tunc celebratum sed Bea- ;

ipsa Paschatis solennitate ab Idololatris raptatum, tissimam festivitatem nostram Paschalem, id est Do-

donec putaretur emisisse spiritum ; sublatum au- minicum diem Quod nemo non videt accipi posse de
tem a tidelibus respirasse tantillum, animamque omni Dominica, ut aliis etiam exemplis verisimile
traxisse ad usque quod mihi nequaquam
xxv Aprilis ;
reddit, vir doctissimus Guilielmus Bonjour Ordinis
fitverosimile, scriptoribus omnibuscontrariumcom- Eremitarum S. Augustini, in appendice altera ad
muni propeconsensu testantibus. Plausibilius aliquid Dissertationem de nomine Patriarchae Josephi,
comminiscerentur, si Actis et Martyrologiisoppone- Romae editam mdcxcvi, pag. 45.
rent Martyrologium Hieronymianum ex recensione 27 Attamen nun diffltebor, superesse etiam diffi-
Florentinii, aliaquepluraab Henschenio enumerata, cultatis aliquid, si vera est multorum cum Baronio
inquibusNatalis Marci ad xxin Septembris velMe- ; opinio, quod Marcus die Dominico captus, biduo
naea, ubi ad xi Januarii collocatur totam illam de ;
excruciatus, non ante diem Lunae certamen consum- "artyrio a\
duos dies
Dominica et Paschate historiam apocrypham pro- maverit. Sic enim in annum a nobis stabilitum, protracto,
nuntiantes. Verum nec hujusmodieffugiis quidquam Christi lxii, coincidere ea non possent ; currente
proficitur. Quid tandem ? littera Dominicali [C, quo Dominica cadit in xxv
25 Minus adhorreo ab opinione Magistri mei Aprilis; quoque proinde, servatis omnibus circum-
Papebrochii, existimantis, popularem illum furo- stantiis, Marcus non xxv, sed xxvi obtruncatus
rem in Marci excidium commotum esse, occasione diceretur, quod nullo pacto est concedendum : neque
celebritatis, non Christianae, sed Idololatricae qua- ;
egoconcesserim. Idcirco liti isti ultimaedissolvendae
sed obierit in
lis deprehenditur agi solita in honorem Serapidis, facillime occurres,si illam bidni durationem aeque
Serapiis, posl
illud actis. vn Kal. Maji, seu xxv Aprilis, ut supra ostensum incertam asseras, ac illud quod de festo Paschatis
est. Favet non parum huic conjecturae citata ab nuper disputavimus. Si acquiescendum non putes,
Henschenio Vita manuscripta, assignans Evange- dicam, Apostolum Sabbato xxiv comprehensum,
Iistae martyrio calebrilalem Serapiacam, licet eam Dominica agonem consummasse.
male confundat cum vin Kal. Maji, et hunc pejus 28 Ad Acta provocas, diserte affirraantia, captum
cum xx Barmudae, vel ut in aliis exemplaribus die Dominica, postridie occisum 1 Sequor, nihil ea
MSS. legitur xxiv Barrauthi, et utrumque pessime magnopere me feriunt. Fateor illic num. 8 et 9 si- cum pridie
cum Dominica Paschalis. Favet praeterea Hagiolo- gniticari, martyrium ad duos dies protractum ve- inchoatum ;

fuisset.
gium ^Ethiopicum ad diem xxix Bunae, Junii xxm, rum si potes, illacompone cum num. 10 ubi indu- ;

aliquam ejus antiquiorem elevationem sic recolens: cuntur Ethnici, ob exortam procellam qua corpus
Salutem Marco, qui cum tempus su<e prxdicalionis Evangelistse comburi prohibitum est, ita loquentes
impleturus esset, et Serapis in suo templo Thorma Quod Beatissimus Serapis,m sua hodie festivitate,
hunc
 PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
Esto jam ad binos dies 32 Negari non potest, eisdem in Actis etiam D
hvnc viriim volnit invisere.

lueta diiraverit clarissime verba illa innunnt, in

;
expresse asseri, Marcum pridie captnm, non nisi

ipso Serapidis festo Mareum esse occisum. Si itaque postridie expirasse, quod esset die Lnnse. Sed quid

Serapia Dominica eo anno oelebrabantur, dubi-

in iis Actis facias, ubi non unae contradictiones occnr-
runt conciliandae? Si cni placeat dies
tari nequit quin pridie captus fuent. Sin minus, difflcillime

qualiFcnmque dies placeat martyrio destinatus, vel etmodo more Romano, modo
hic confusos agnoscere,

Acta falsitatis arguuntur, et ad dirimendam contro- more ^Egyptiaco computatos, qmbus ullimis in usu
versiam niliil conferunt; vel ex iis ipsis mani- fuisse probat Bonjour, dies suos, saltem sacros, a
feste iternum evincitur, obiturn ad Serapidis festi- vespera non inrongrue dicere poterit
inchoare ;

vitatem esse redncendum, hoc est ad xxv Aprilis, sancturn Marrum, sub vesperam, cum Serapiaca
quod nohis sufficit. celehrari inciperent, ab Idololatris captum fune ,

29 Plunbus contendere, operae pretium non exi- tractum, aliisque modis crudeliter habitum, postea
Sumat tamen stiino. Siqnis pertinacius tueri velit, Marcum die detrusum in carcerem, tandem postridie, durantibus
annum »13 qui Dnminica xxiv Aprilis captum et raptatuni, postero adhuc Serapiacis et Dominica die, ultimo supplioio
colet,
tantum die Lunae xxv, lux.atis membris, et carne affectum. Hase iterum ad tuendam quoquo modo "'"/ef" a
„ .... Sabbnto in- ... .
.

quae si rejicias, tncis immoran chnatim

,

dilacerata, crudeliter mactatum non erit opus ea ;

Actnrum fidem ;
tol ,

de causa recurrere ad annum lxviii, ut vult Tille- non lubet. Mihi, ut jnm professus sum non semel, Dominka
montius. Quid enim tantum piaculi esset, si pro aliis omnibus praeferendi semper videbuntur Euse- «j»»Hut(afts

anno lxii, sumeretur annus proxime sequens Lxnr,
Paseba incidente in in Aprihs, sub littera Domini-
cali B. Hoc si magis arriserit, nequid iis quaej.tm
antea definivimus merito ohjectetur, aut ex tali mu-
tatione labefactari ea putes dic Evangelistam
bius, Hieronymus, aliique antiqui, superius relati,
nisi quam ex Actis illis aut ex Arabicis scri-
aliunde
ptoribus argumenta depromantur.
33 Citatus Ronjour, ut melius conclusionem suara
;
eliciat, Henscheniano quoque argumento utitur, de _

exeunte anno xl Sedem Patriarchalem Alexandriaa xiv anno Neronis, iisdem in Actis expresso. Dolen-
j tt »»c Annus 14 •

pnmum duin est non designasse Henschenium, ex qno MS Neronisunii

i ,

constituisse, et eam porro tenuisse annis

cumahquot mensibus. Ad propugnan-
xxii exactis, annum illuin hauserit. Ego septem apud nos etiam acceptussit,
dam vero Eusebii, Hieronymi et aliorum auctorita- nnm exstantia consului, in quorura nullo annus nescilur,'te
AT j • ... • admitlitw , ,

tem, dum annuin Neronis vin Apostoli morti attri- JNeroms dectmus quartus expnmitur; sed pleraque
buunt eos non inepte mterpretaberis de anno Ne-
; variant, aliis Caii, aliis Claudii tempora adduceuti-
ronis octavo completo, quod alias nonsemel factum bus. Cum autem de lllis in superioribus abunde
comperiinus. actum sit, nihil opus' est dicta repetere. Demum
modo patia- 30 Sane Illustrissimus Pontacus, in Chronico quae auctor idem, ex Echellensi et Seldeno deprom-
tur Pascha a Eusebiano, nnn est veritus Anniani initia, adeoque ptaadducit, vel momenti sunt perexigui, vel sic a
Serapiis et Marci exitum, referre ad annum Neronis ix, cui nobisjam refutata.ut confidam viro eruditissimo non
distirgui.
tanien subscribere non ausim. Mihi pra?placet statu- ingratum fore, quod acoluthicamejus lucubrationem
tus annus, ex ciMiununi et probabilioi-i Chrunoloso- refellendara paucis susceperiui, in iis dumtaxat,
ruiii cnnscnsu, Christi lxii, et xxv Aprilis ; sive c U8e ^e S.
l
Marci obitu ex occasione congesserat.
Dnminicus fuerit. sive quiscumque alius hehdoinada
dies, quo indubitate Serapia a Gentilibus recoleban-
CAPUT I.
tur. Nonausim, inquam, Pontaco subscribere, ta-
nietsi ultro fatear in eam sententiam me vehemen-
Atias posset Primi Pafriarchnc decem, omnes Sancti, ab
ter propendere ea solum de cansa, qnod eo pacto
;
annus G8 anno Christi xl ad clxxix.
leneri, quo et annus et mensis et dies obitus et Serapia conve-
ista con- nire videantur, aeque atque in annun. i.xviii, pro
currerlnt: quo tantopere pugnant, et recentissime praslau-
alii I. S. MARCU3 EVANGELISTA,
dalus Bonjonr, in dicta appendice uhi polissimum, ;
A Joanne Marco, S. Burnabx consobrino, veiosi-
ex cliaracfensmorum istornm supposita harmonia, militer diversus, nec aitctor Ordinutioiiis Patriarchnlis,
putat inconcnssum manere, passionem S. Marci
conti- ipsi ub Euttjcltio male a/fictx, a Setdeno pejus ejrposttse
tjisse tnnw Chrisli lwiii. Non
recte, ut ego quidem et defensx.
arbitror nam eadetn illa omnia, et eodem plane
:

modo, in annum illum lxiii, imo et lvii coinciduut,

Oanctus Marcus, yEgyptiorum Apostolus, Se-
ad quos fut alios tacean,) Marci passio, ipsissimis detn Patriarchalem Alexandriae constituit aono
illis argumentis retrahi posset. £vangelistt>
Christi juxta aeram commttnem xr. ; eam tenuit
31 Quid igitur obest (inquis) quo minus proanno Marcus,
annis xxn non cuntinuis gloriosam martyrii
, ;
sed non obiis- Pimfaci standum existimem 7 Dicam.
set in Domini-
Utut vellern palmam consecutus anno lxii xxv Aprilis, ut ,

ca Sanctus,
non video argumentum illud a Serapiis desumptum in iminari
praeliminari Dissertatione demonstrare co
biduo super- ulio modo siihsistere, qmdquid speciose jactetur, nati sumus. Labores in ardna illa missione exant-
stes, nisi siAeta MbS. sancfi Marci pro cujusque
libitu lati, miracula, aliaque eo spectantia, videri possunt
torqueantur D,x, nupemme et brevi
rursus ratio- ; in Actis ab Henschenio digestis; quorum non semel
cmio .,o puto posse confici.
Praefata Acta, ut ab supra meminimus.

Mssf "
UOt qUOt to rau ^ eo nostro
33 Celebris d^eptatio superest, tacite non praa- „
adhrK exTanr ?
m
Vs»-
.

rt
,

^:™^^?^z::°"^T°-
ratinne festn ^par,,™,™ ^
erapiorura
-
adeo ut Q u a !r
Marco *
nd
Barnabx;
si ne Eva ;u Marcus idem
consobrmo, de quo Paulus ad Tim. possettie»

ea insa admitte n e
m in a co„c ,r
cum D"un
z£ ZrZxr;
rTZT 'TT
1 ' ^ &W™™ U C ° nCedis '

&
4 ad C ° loSS 4 et ad P'"'emonem
'

eo (liversus
est
?
an potius ab
'

»«•» *"**»
AcL 12et f cum BarnabM consobri,, °
Ule, qui
;

cotjLitiiattts
'crrti
»»"
«-

r
Maronm raptatnm
&
et i„ terfectua
z:z,Tfl T;
M. T n
yr *
«onfundendns an cum j
3

Evangelista de quo hic agi-

u aB8t, ° ne m
alioqninnonesset m*£mx£ Ird" T '
?
ab Hetlschellio dissiir.ulatam,
^
^^ ^
Serapiaca agebantur ego ; manfetu
,
'
^ J" T^ *"*"*"* ,

^*™*
.

2 Junii ad Vitam § '

Lu„;. seu die Dominicam 2

t ^ "-
p*™^' -^ Pane 8T"'" Alexandri monachi
Dominu-a Marcnm obiisse adeo
Christi lx„, quo xxv 4,4 b
P
'",
u ann, EuSeblan °
eque, te
'^ ** identifloa °^°
Marcis, tam-
quara n ° n in ' eri9imil «. exhibetur, supposita Hen-
^
' DomhT, inc.msse
Dommtcam .

schenii chronologia. Ceterum

perspicuum est. cum Euseoianam pra>-
prajferendam
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 7*

ferendam modo censeamus, quae ibi dicta sunt, ad aliis, vt res ferebat, virttm aliquem e.rimium, eumque.
hujns ejnsdem normam erunt revocanda. Ex illaita- Palriarchamcrearent. Alque itatvanmt institutum illnd AIICTOnF.
J. B. S.
que cum Raronio, Tillemontio et commnniori sen- antiqtiius, quo creari solitus a Presbyleris Patriarcha j
successive
tentia probaliilins cxistimanius, Marcum Bornalnr el sncressit in Incum ejus decrelum de Putriurclia ub ordinantibus
consobrinum («ive unus idemque sit cnm Joaune
is Episcopis creando. Is etiom petitt al> eis, ne Putriurcka Patria cham
usque orf
Marco, sive, ut Cotelerio magis placet, etiamdiver- Alexandrinus Papa vocitarelur ; quoU signipcat Avum. Alexandrinum
sus) ab ^Egyptiorum Apostolo omnino esse distin- Sed veroab Hanania, quemconsMuit Marcus Patriar-
guendnm qnando temporum,
,
locorum, et rerum cliam //lexandrite, usqve ad temporn De.metrii [is Pa-
gestarum series uni eidemque personse eompetere triarcha fuit Alexandrinus undecimus, nohis duorieri-
nequit. mus) nullus eral in Provincia /Egypii Episropns ; nec
36 Si vera sunt quaj supra disseruimus, noster Patriarchae ante eum crearant Episoapos. Ille autem
vEgyptiis excolendis jam tum incumbebat et diu in- factus Palriarclia tres consliliiit Episcopos. Primusfuit
Ewebiana
in suriaverat, antequam nlterad Paulnm et Barnabam hic Pulriurcha Alexaudrinus, qui Episcbpos fecit.
Mironologlti,
(quam nUM arcessisset, anno cireiter xliii aut xliv. Ille, omni Hactemts Euiychh prriocha.
Hrtorcm dubioprocul, Alexandriae et in yEgypto morabatur, 38 Multa in bac versione a Soldeno depravata,
niluntur textu
putamtts)
cum bic morienti Barnaba?, si Actiscredimus, ades- et in sensum suuin maligne detorta, conqneritur et male in Lati-
setannoLi. Item Paulum liic juvabat Romie lxii fuse demnnstrat Echellensis. En pauca. Uhi legen num verso:
cum Alexandrinus praedicationis cursum
et lxiii, dum est Constiluere, quod Presbyteris conveuire
consummasset. Quid multa'? Dum serunriam ad Ti- pnterat, semper Selrienus vertit Creare, quod iis
motheum scriberet Paulus anno lxv, adhuc in Asia nequaquam competit. Scribit, In provinciis jEgypti
supersteserateognatusBarnabae, Evangelistadudum dic, In territorio j£gypli:'\\\a. enim, ad rein praesen-
ex humanis sublato. Qnapropter, nisi veherrienter tem, conceptum formant longe diversum. Pejus idem
fallimur, veritati conformius erit, M;ircos saltem reddidit, Et primus fuit liic Patriarclta Aiexandrinus
geminare; nostrum Petri discipulum et filium riiee- qtii Episcopos fec.it. Quantum haec differunt ab Echel- E
re alterum Pauli et Barnaboe, vel alterutrius jier-
;
lensis interpretatione, sic legentis? Et est primus
idque ex
petnum ferme adjutorem. Hsec breviter indicasse Patriarchtv, qai in Alexandria fecit Episeopos. Mitto attctore, mtdta
iebet censeri, suffieiat si cui rem accuratius lubebit expendere.
: aliae\ quibus merito Seldenus insignis imposturae fatsa commcn-
probatur
el
adeat pracitates, Baronium ad annum Christi xlv, arguitur. Hnjnsmodi enim ea snnt, ut nec mihi nec to,
iicersus
et Tillemontium Hist. Eccl. tom. 2, parte i, pag. aliis. linguae Arabica? ignaris, iudicium de lis ferre,

mihi 180 et 413 Nullus interim nobis opponat mtegrum sit. Satius est ostendere, Eutycbium non

Abulbaracati Vanslebi.mi aut Coptorum aliorum hac
in parte fictiones adeo insipidae sunt, ut nec com-
: rum .Egyptiorum scriptis non satis consona, argu-
memorari mereantur. Poeta Habessinus haud dubie
Evangelistam intelligit, dum ipsum hoc exornatelo-
gio Salutem dico Mari^e Soboli, quem iraxerunt
:
fmtibus in bovile instar
romburere, pluvia el
pauca liic more sno comminisci. et veritati et alio-
mentis aliunde depromptis.
39 Et primo quidem, nihil ad rem conficiendam
accommodatius, qnam si ^Egyptios ipsos inter se et oliis gentis
tuitri. Cum vellent enim igni committamns, alius aliorum gladiisjugulaturi. Certe siw scriplori-
btts contrario,
minuta grando exlinxerv.nl vim Chron con Orienlale ut superius monebam, de duo
;

flammue; el nimbus sarrum corpus involvens, visus est decim ilhs Presbyteris, ordinandi seu creandi Pa-
ipsum coronare : quas omnia sic Evangelistam desi-
triarcbam potestate preeditis.altum silet. contrariuni
gnant, ut una Hagiologus iste indicare videatur, non obscure innuens Constiiitit (inquit) Marcus,
:

Jnannem Murier sobnlem, de quo Lucas in Actibus Annianum Episcopvm Ale.randrix, et cum eo irrs

Apostolorum cap. 12 et 13 scribit, quod sanctus Pres/yieros, et Diaconos septem. Clarius Acta, in

Petrus a vinculis per Angelum absolutus, vcnit ad /Egyptn primitus conseripta, num. 5 ita habent :

domum Maris, malris Joannis, qui cognominalus est Annianum ibidem (Marcus) ordmavit Episcopum, cl
Marcus ; uhi per Mari.c sobolem, patet Joannem tres Presbyteros, id est Melinni (aliis Melianum vel

Marcum significari. AbtliumJ Sabinum et Cerdonem; et Diaconos seplem,

37 Tricas alias Seldenus, ex Eutychii penu, in et ulios undccim, ad Ecclesiaslicum minisierium jierti-
|©n* ex Euty-
chioui certis- lueem protrusit ad labefactandam Hierarchiam
,
nentes. Non male barc concordant cum Chronico et ;

tima arrijilt
Ecclesiasticam, frustra tot annis tantisque machinis Eutychio fere ex diametro repugnant ucde hic :

Seldenus,
a Sectariis impetitam. Nimirum, Achillem ille in igitur sua hauserit, nequeo vel conjectando assequi F
^Egvpto reperire visus est , quem gregarii sui 40 Adversatur pneterea Eutycliius vetustissimis quoad modum
Palriarcliam
Orbe invenire nequidquam tentaverant,
toto reliquo Ecclesiae Alexanririn* constitutionibus, quibns ordo ,
eligeitdi ante

quemque novis armis indutum Catholicis omnibus et mndus eligendi, constituendi, et ordimnrii Pa- Alexaniliuin,

intrepide opponeret. Quo successu norunt polemico- triareham prsescribitur apud Echellenseni c:ip. 2. eumdemque
ordinnndi,
rum periti : nos Eutychi: verba , ut a Seldeno Adde quod Severus, Histona? Patriarchalis colle'-
de ordinatis
Sancto 12
i Latine reddita sunt. subjiciamus. Constituit item ctor. diserte tradat in Agrippino Patriarcha x, se-
tresbyleris, Marcus Evangelista duodccimPreshyteros, cum Ha- squiseculo quam Alexander sit, seniore, eum non
nania (nobis Anniano) 9 ui ne.mpe manerent cum Pa- a Presbyteris illis duodecim, sed a populo constitu-
Iriareha adeoutcum vacaret Patriarchatus, eligerent tnm.Ejusverbasunt: Tunt convenerunt populn
Ulium e ditodecim Presbyleris, cujits capili reliqui vnde- miler, et imposuerunt manus suas homini HmentiDeum,

cmi nwnusimponerenl, eumque benedicerent, etPalriar- cnjiis uomen Jgrippinus ; et constituerunl illum Pu-
triarcham, et se.de.re fecerunt svper se.dem Evungelicam.
il.am enm crearent ; el dein virum aliquem insignem

rlujerent, eumque Preshyterum secum conslituerent, Rursus de S. Petro Hieromartyre ita scribit Cum :

loco ejus qitisic fuclvs esl Patriarcha ; ut ita se.mper autem requievisset Abbis Theonas Patriarchu ; conve-
nerunl Sacerdotes Alexandrise et popnlns, imposue-
exstarent duodecim. Neque destit Alexandrix instilulum
l>oc de Presbyleris, vt scilicet Patriarcham crearent ex runtque manus suas Petro, ejus filio ac discipulo, et
I J resbyteris duodecim, usque ad tempora Alexandri Pa- collocaverunt eum in Sede Alexandrina. Nihil hic duo-

triarchse Alexandrim qui ,

fuil ex numero illo cccxviu decim illis Presbyteris, ad eligendun aut creandum
/s avlem vetuit ne deinceps Patriarcham Presbyteri Patriarcham facultatem habentibus, nisi et popu-
irrarent : etdecrevit, ut mortuo Patriarcha conveni- lum velimns, olim Patriarchas Alexandrinos or-
i eht Episcopi, qui Palriarcliam ordinarcnt. Decrevit dinasse, quod nec Seldenus ip<e admiserit. Pluribus
Heni, vl vacante Patriarchatu, eligerenl sive ex qua- ejus generis testimoniis adducendis hic supersedeo,
eumque regione, sive ex dvodecim illis Presbyteris sive suis locis ea relaturus. Certum apud Alexandrinos
semper
 g *
PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
semperfuit, quod Episcopus benedtct,
,. .

el

M*
non beneiu
i „„,;,• ini
™ plunmumdogma
^•"^'^ SMimpugnandum
nilns 88 aua ad
abutuntur
catho- I)

***<
gmL
,

citur; al.os ordinat, ipee vero

eulogiam seu
StaStatoTSh id ipsun. confirmat. Quid enint

Jj*™ ^,
nem (qua nempe initiatur seu consecra tofl
«g . « 1
"**.
.

^op»,, Jtottefon(! , ,„ od

S^CSteiT^
jerf flJrfem nec«* /fccereXetpotovfev, nec «H?«a»i wsi
ipst
drino^ieronymusquantum
Presbyteris illis licuisse oliin, non

sed etiam,
solutn baptiaare,
absente Enisco-
volueris: demus etiara

sacrificare et prsedicare,
licet. Profecto abunde ea mihi sunt ad convellen- confirmare baptizatos,
Ceterum cum eam con- po, chrisma conficere, eoque
diira Eutychii auctoritatem.
consecrare Ecclesias, altaria et vasa, tametsi id
vindicato
troversiam ab Ecbellensi, in suo Eutychio cap. 6.
Vindiciis Ig- vetitum semper fuisse Echellensis observet.
Rom» editoMDCLXi, et a Pearsonio in
Hieronymum, nec alibi legimus,
discussam in- At enim nec apud
natianis parte i. cap. ultimo operose per im-
licitum iis fuisse, sacros Ordines conferre
veniam, non gravabor praecipua eorum argumenta ordinare.
positionem manuum, nedum Episcopos
refcrre. Huic rei serviet. quod Episco-
Hoc illud saltem est ex S. Hieronymo,
pus facit, non hoc Presbytero Episeo-
Presbyter
PARERGON 1.
;

pum interesse, adversarii coguntur admittere. Et ctiamubi

Oo antiquo riln Electionis ct Qrdinationis :

deo laudatus Pater, specialem aliquam Alexandri-
norum in designando Patriarcha cousuetudinem, sic
J^Z
Patriarckarum Alvocondrivorum. xandrmis
in praefata epistola explicat, Alexandnee a Marco
(CHELLENsis, tota priori
JjjCHELLENsis, libri sui parte disputans Evangelisla, usque ad Heraclam et Dionysium, Pre-
Commentis cum Seldeno, multiplici argumento adversarium sbgleri semper nnitm ex se eleclvm, et in e.rcelsiori
istis nihil affi-
adoritur. Inter alia citato cap. 2, ex antiquis illis gradu collocatum, Episcopum nominabant. Nomina-
ne liabent ve-
iEgyptiorum monumentis egregie demonstrat, pri- bant, inquit, non ordinabant. Quomodo si exercilus
scum apud Alexandrinos Patriarchas instituendi n- Imperatorem faciat, ant Diaconi eligant de se, ijttem

tum, nihil affine habuisse cum Eutychiana histo- industriumnovcrintet Archidiacanum vocent. Quoe om-
riuncula. Summa in eo consistit, quod triplex fue- nia aptissime exponit Franciscus a Messana, in ex-
rit, et etianinum ibi sit, manuum impositionisgenus, plicatione difticiliura Hieronymi locorum, verbo
juxta triplicem hominum ad illam concurrentium Episcopus
juxta rjuos di- conditionem;Populi nempe.PresbyterorumetEpisco- 44 Mirutn interea quam sibi applaudat Seldenus,
slinguebatur purum. Populi hiqnit.dabanliirel mtmerubaittursvffragia in imaginaria Eutychii cum S. Hieronymo confor-
triplex impo-
Pearsomm
sitiomanuum,
manuum elevatione et extensione; deinde impositionecon- mitate. At vero Pearsonius Antipresbyterianus (ad-
tametsi Ca-

firinabantur. Presbyteri bis etiammanuscapil- ordinandi missaSeldeni versione) recte expendit magnam inter tholicistji
imponebant, cum ad suffragia guoque danda, tum ad utrumqne discrepantiam, non solum quoad tempus wrm,
designandam personse ctectx admissionem, electionemque centum et amplius annorum, sed et quoad rem ipsam.
approbandam. Episcopi bts adhuc el ipsi manus impo- Etenim quod Hieronymus Presbyleros, iinum ex se
quarumpn nebant, nimirum ad suffragia conftrmanda, et personam electum, et in excelsiori gradu collocasse ct Episcopum
ma Populo electam designandam et udmillendam, tandem ad ipsum nominasse asseril ;
quul, amabo, ut iterum repetam,
suffraganti, Ordinrm conferendum. Idem argumentum prosequitur quid cum ordinatione et creatione Episcopi commune
totis quatuor sequentibus capitibus, salva etiam Eu- exhibet'? ubi Eutychius, et electionem, et
interim
tychii auctoritate, qua non semel Antagonistam creationem, et ordinationem rotunde affirmat. lllam
acriter urget, ex illo ipso Scriptore discrimen, inter autem duorum testium dissonantiam lepida distin-
Episcopos et Presbyteros, apertissime evincens. ctione tollere conatus fuerat Seldenus. Cum enim seldenir*
«
42 Statuit igituret probatefficacissimisrationibus, uterque, de facto sive de usu tantummodo loquatur, et tlocinim
Eutychii verba, si quid veri adstruant, non innuere historice rem nnde narret ita bonus ille ; architectus p ° ' '

secunda Pre- aliud, quam quod peculiari eo fortasse modo ad il- vim argumenti eluserat. Aller de facto, inquiebat, lo-
sbytcris eli-

gentibus,
los Presbyteros spectaverit electio nequis scilicet
; quitur simul ac de jure loci simptici anlequam ulla om-
extra eorum numerum Episcopus assumeretur nino, usus ant factt mutulio ibi inlroduceretur: alter de
quemadmodum adhuc hodie videmus in praeno-
fieri jure simplici et instituli mutatitme. Praeclaram me
bilibus multis Germaniae Collegiis, jus habentibus herculeet subtilem argutiam Eruditissimi quique, !
I

ut Episcopus, non nisi ex suo corpore, et ab ipsis Hieronymi verba non adeo clara invenerant, quin
electus, ordinetur ; consecratione solis Episcopis de sensu dubitari posset. En tibi subita luce perfu-
reservaia. J.ta fere Alexandrias accidit,
Populo inte- sus Seldenus, expressam illic et juris et facti di-
rim ad electionem concurrente, quse ex duodecim scriminationem, et jus quidem Episcopum ordinandi
esset facienda. Cum eo tamen optime consistit, ut Presbyteris concessum, evidentissime deprehendit.
tertla sotis
EpiscopU or- jam ex Echellensi dicebamus, quod ordinatio penes 45 Ceterum, exploso Seldeni ratiocinio, Episcopos
dinantibus Episcopos .emaneret, ex pr.ovinciis et dicecesibus,
competebat,
Alexandrinos a prima eorum origine, populi suffra- et ostatfti
metropoli Alexandrinse subjectis, accersitos; quo- giis solito eligi, potiorijure Pearsonius colligit ex
e

rum saltem tres praesentem consecrarint, ex prse-

scripto antiquissimi
Canonis, qui dicitur Apostoli-
Epiphanio hasresi 69
est, ut post Episcopi
Alexandrtoe autem consueludo
;

mortem, sitccessornon diulins dtf-

^
pos,
''J'''J"!"
spistx
rt

cn&, Ekioxoho« Xttoo^vMo

\mi 'EttcwJtov Wo y,- feratnr ; sed subinde paris luend.v gratta subrogetur, ne
rpiuv; vel juxta canonem 5 Concilii Niceeni
oditionis aliis Itunc, aliis illum postulantibus, in populo jurgia et
Ecclesise Alexandrmae
Oportet ut Episcopus consli-
,
conUnliones existerent. Supponit hic manifeste Epi-
tuatur, prxsenhbtis ommbns Episcopis itltus
Provineix: phanius.non solos illos duodecim.sed et populum, in
jurta Cone s, vero conventus eorum dtffmlts redditur,,
lium fficx- ob tnstantem eligendo Patriarcha partes suas antiquitus habuisse;
ipii ahquamnec.essitatem, aut ob locidtstantiam,
num adsint quod apprime iis congruit qu» Parergi huius prin-
tres Episcop, ud ordtnaiidum illum. Ubi
hjc ohsecro cipio ab Echellensi demonstrata dicebamus. Quan-
id.ordi. tum vero idem Epiphanius ab haereticorum nostro-
nandos Episcopos ? Imo quid
Ecclesia Alex&u^ in
rum, de omnimoda Episcopos inter et Presbyteros „soM
drina, a primis usque temporibus, selt
cautum mar aequalitate, delirio abhorruerit, luce meridiana cla- Episcopl"'
gis, quam ne Presbyteris id juris
tribueretur r ut rius apparet ex iis, qua? contra Aerianos disputat *«<'"
,s '

contra Eutychium superius ostendimus

? haeresi 75, ita enuntians ; Ordo vero Episcoporum
43 S. H.eronvraus, celebn illa ad Evangeliura, ep. „. ad gignendos Palres, g,gnit enim Patres Ecclesi*
ordo
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 9 *

onlo vero Presbyterorum Patres nou polesl generare ; finitum. Illud vero maxime notandnm monetpraefa- D
per iotionem vero regciierationis filws generat Eccle- tus Pearsonius, parteni decreti ab Alexandro facti, aogtore
B
sias, non Palres, non Magislros, el qnomodo peri po- restringere morem
de eligendo Patriarcha, non ad l„,
/^ e a < ,. nl
test, Presbyterum constituat, qui non habel manuum
ut electionem a Presbyteris, sed ex Prestiyteris fa- sicamo
impositionem ad ordinandnm? Quis credet, Epipha- ctam; quod idem superius ab Echellensi demonstra- statutut,
ninm, taiem articulum inter Ecclesiae dogmata re- tum diximus. Antiquum enim morein desiisse tra-
ferre ausum, tum, cum trium seculorum opposita dit, eo quod Alexander decrcvil, ut vacante Patriar-
consuetudine convinci poterat, ex vicina eaque se- cliatu, eliyerent ex quacumque tandem regione, sive ex
cunda totius orbis Ecclesia, a S. Marco constituta? duodecim illis Presbylcris, sive aliis, virum aliquem
46 Argumentum aliud palmare desumitur ex ele- eximium, perspectse probilatis, eumque Patriarcltam
vt patet I»
ctione Magni Athanasii, Alexandri successoris crearent. Electio igitur viri cujuspiam eximii, pcr-
ithanaslo, ;

qui, si vera
narrat Eutychins, primiis, contra ri- spectee probitatis; antiquum morem evacuavit, si ta-
tum illum antiquissimmn, statutus fuerit non or- ; lis unquam fuerit.
dinatus solum, sed et electus Episcoporum suffra- 49 Negari non potest, peculiaria quaedam in estoquodin
giis, ut Eusebiani objiciebant, tametsi Episcopi Patriarcharum electionibus, Alexandrinis fuisse ceremonia
^Egypti in Synodo congregati, epistola ad omnes usitata quale est, quod Liberatus memorat in P*"aiar *>
r, s,
• • allqiiid Pre-
i ,

Ecclesiae Catholica? Episcopos scripta, contrarium Breviano Consuetudo quidem est Alexandrirc, illum sbuteris Afe-
:

magna animi contentione asseruerint, et testati qui defuncto succedil, excubius super dcfuncli corpus xandrlnis sit
sint, Qnod omnis multiludo, omnisque. populus Calho- agere, manumque. dexlram concessum -
ejus capiti suo imponere ;

licse Ecclesix, clamoribns vocifemtionibusque postula- cl scpnlto. manibus snis accipere collo B. Marci Pal-
rin, AtbanasiumEcclesix Episcopum dari. Concur- lium, el tunc leyitime sedcrc.
ceremoniam Verum haec
tui nemo ob-
rebat igitur Alexandriae ad electionem Episcopi, ex tantum insohtam indicant, pro honore S. Marci
jecit aliquem
in ejus ordi-
veteri consuetudine, etiam populus. Utcumque ta fortasse inductam et magnam praeterea festinatio-
;

natione defe- men factum fuerit, illud in neque ab aperto est, nem, pacis gratia, ne in tanta populi multitudine
ttum, duodecim, nequeex duodecim illis Presbyteris Atha- tumultibus et factionibus occasio praeberetur. Nihil
B
nasium fuisse assumptnm, quandoquidem Diaconus haec tamen faciunt ad stabiliendum jus aut factum, E
tantum existeret, necdum ad Sacerdotium protno- quo ex Sacerdotibus, et a Sacerdotibus duodecim,
tus. Quis nescit, quot hostes, sagaces juxta ac po- eligeretur, crearetur et rite ordinarelur Episcopus.
tentes, sibi adversantes habuerit Athanasius ? Quae 50 His necdum acquiescit Seldenus. Qui argutiae Fatsum quo-
et qaalia per fas et nefas excogitata et adhibitafue- struendae suppeditavit materiam, eidem firmandae, aue estquod
rint, ftoa mores aut doctrinam solum, sed
ad ejus fulcrum subministrat Eutychius noster, in allegata "^("j
W »i
et ordinntionem criminandam
? Quid autem plusibi- pridem periocha; affirmans a Marco ad Demetrium,
lius objectari poterat, quam quod creatus fuisset nempe annis circiter cxx, nullum totam ^Egyptum,
contra ritum, ab usque S. Marco inviolabiliter ob- praeter Alexandrinum, Episcopum habuisse. Atqui,
servatum ? Nam quod reponi hic posset, mutatum si nullus erat in yEgypto Episcopus, a quo tandem

ab Alexandro usitatum antea morem, id ipsum, ordinari potuit Alexandrinns? Hinc consequensesse
magis eorum animos merito exacerbare debuisset contendit Seldenus, a Presbyteris tunc temporis
ut vel inde ansam arriperent Athanasium inse- fuisse consecranilum. Mirabiiia hic more suo pro-
ctandi. cudit Eutychius, ex ejus fide nullatenus admitten-

ne dubio
47 Jam vero duodecim illi Prebyteri turpi- da. De rei possibilitate dispufare, nihil ad praesens
~
U,' ''
gyp
m- ter exauctorati, quas quaeso machinas non movis- attinet. Scio Historicos tradere, per aliquut integra
fecisseni
"l' ue r e \f
glecti Presbij- sent, ad deturbandum primum illum priscorum pri- secula, unicum in Scythia Tomorum Episcopum Episcopi,
vilegiorum violatorem ? Multis sane opus non erat exstitisse : id etiam in yEgypto factum, Eutychio,
Arianis Imperatorum auctoritate praepollentibus se primo et soli id narranti, non credam. Infidam
adjungerent, speciosissimam calumniandi Athanasii Seldeni versionem hic denuo multis incusat Echel-
occasionem minime neglecturis. Nihilominus inter lensis.capitibus, 8 praesertim et 9. acerbius in eum
innumera illa Historiae Athanasianae monumenta ,
invectus. Tanti mihi non est Eutychii auctoritas, ut
C nec vestigium talis accusationis reperire est Neque traditionem ejus, tot explicationibus et elucidatio-
J
'

aut adversarii
ejtts Ariani.
epistola pseudo-synodi Sardicensis, nequePhilostor- nibus tueri operae pretium existimem. Satius est
gius Athanasio infensissimus, nec quisquam alius rem prorsus incredibilem, ex optimis historiaa mo-
tot adversariorum, id ei exprobrasse legitur neque : numentis, confutare ^Egyptium illura, ut superius ;

ipsiusmet Athanasii aut EpiscopOrum ^Egypti apo- monebam, poptilarium suoruin telis exarmando.
guiabinitio
logiae, ejus rei ullam faciunt mentionem. Videat Praestat id praefatus Echellensis cap. 7. Alexandri-
modo aequus rerum sestimator.. an hujusmodi ratio- norum et aliorum scriptorum testimoniis demon- 5" '"'^^'
l <
cinatio plus nimio non valeat, ad exsufflandam to- strans, Episcopos in AlexandrinaeEcclesiae diaice>i, mons trantur;
tam illam Eutychii historiolara. Adde his Gregorii non solura ante Demetrium vel Heraclam et Diony-
Nazianzeni de hac eadem electione Athanasii testi- sium, sedab ipsis illius Ecclesiae originibus, semper
monium, ex qua pateat, populum et tunc, et antea, exstitisse.
in ea locum hahuisse. Totius populi suffragiis, inquit, 51 Producit primo Melchitarum Martyrologium,
non pravum exemplum quod postea
autem secundum ubi ad diem xxv Aprilis eslcommemomlio ccrtaminis
inolevit, neque per vim et cxdem, sed Apostolico e.tspi- Marci ApostoU, sancti Evangelistx, qui Chrislum
rituali modo, ad Marci thronum evehitur Modum illum . prsedicavitsub annis Tiberii Cxsaris in unwersa Mgypli
Apostolicum antiquum ritum denotare, nemo, opinor, ethibyee Regione... mullaqiie edidit miraiula.et Christi
diffitebitur. Ecclesias exornavit, consiilueiis eis Episcopos, atque
Mntc ftngitur 48 Taceo cetera, quibus pari soliditate ostenda- his inferiores Sacerdotes. Suffragatur Severus in
ex SynaxarUs
Imputari Ale- tur vanitas argumentationis Seldeni, ex Hieronymi Marco, ita scribens : Ipse ve.ro inde discedens, Pen-
et Actii ve-
tandro indu-
verbis perperam deductae. Pergit.deinde Pearsonius tapoltm perrexit ; mansilqueibi annosduos, annuntians, tuttis,
ClUS
Ordinans Episcopos, Presbyteros et Diaconos, m
IIIOS,
alterum, non minus ineptum, distinctionis mem- el
brum excutere probans Eutychium narrare sira-
;
omnibus cjus Provinciis. Succinit veteris Vitae S.
pliciter factum, seumoris durationem et expiratio- Marci auctor anonymus : Pentapolim pergit, inquit
nem, praetenso Alexanari decreto imputatam. Errat et Ordinans Episcopos per regiones illas e.l Clencos,
autem Seldenus, dum Alexandro tribuereEutychium ilerum Alexandriam venit. Consentiunt Scriptores
docet, quod in Concilio Nicaeno Can. 4 fuerat de- Graeci et Latini, Synaxaria et Martyrologia vetu-
Junii T. Fll II stissima.
 10 * PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
stissima. Unum prp omnibus proferam Simeonem atque communitus,
sententiam protulisset; credibilene
d^J*|£^ *g^^
Origenem est,
D
ntkillalt
Metaphrastem, ita de S. Maroo loquentem Con :

camantibu,
Marmari- ipsum, aut Eusebium acerrimum ejus hyperaspi-
stituit et confirmavit Ecelesias per Libyam, Origene vet
sten, nihil de violatis juribus, nihil de abrogato ve-
cam, Ammoniacam, Pcntnpolim, Aiexandriam... Or-
Eusebio,

teri ritu, nihil de paucis et novitiis Episcopis in

dinaverat autempro se Episcopum Alexandrix Annia-
num : nliis qvoque. Ecclesiis lomje lateque, Episcopos, snum exitium ordinatis, ad justam defensionem
dicturos fuisse? Interea tantum abest, ut de pauci-
Prei-dyteros, Diaconos dederat. Quae ad hacc elu-
tate eorum qui in se conspiraverant, conqueratur
denda Seldenus eflugia qusritat, ne referri quidem
ntur
Origenes; ut potius hostium multitudmem incuset.
ex Voplsci et 59 Adducit insuper Pearsonius argumenta alia, Inimico (ut loquitnr in Praefatione tomi sexti in
Adriani Cr-
minime contemnenda. Locus Vopisci in VitaSatur- Joannem) adversus nos acerbissime pugnanle, pcr suas
saris epistola,
ru>vaslitleras,reveraEvangelioinimicas,omnesqueMgy-
nini, ex Adriani Cassaris epistola ad Servianum,
obtinet. quidquidSeldenus contra pti ventos adversus nos coucitante. Qui sunt, obsecro,
vimcertemngnam sed contra-
Epistola; verba sunt AEgyptum, quam tanto numero Episcoporum
vent,Lilli JEgyptiaci, nisi rinm
luctetur. : potiui.

hi laudabas, Seruiane charissime, lotum didici le- ultitudo? Erantigitur, ut saepe eadem inculcem

vem, pendulam, etad omnia fumx mumeuta volitantem. erant, inquam, in ^Egypto, atque in iis Synodis,

Illi qut Serapim colunt, Cliristiani sunt : et devolisunt plures quam tres Episcopi non a Demetrio, sed a ;

Serapi, qui se Christi Episcopos dicunt. Fatendum, S. Marci temporibus constituti. Cavilletur modo
et ex ca qux Seldenus quantum lubuerit, et adversus solem dis-
multa ibi immisceri Christianis indigna ; nihilominus
Evaiislo Pa-
px adscribi- idevincitur, fuisse Adriani aevo Chnstianos in ^Egyp- putet nibil me movet prodiga illa, et tuendis prae-
;

tur, to, (iiu Episcopi appellarentur : in iEgypto, in- judiciis maleadhibita eruditio. Paucis concludi posse

quniii : nam Adriani epistola Alexandrinos ma.xime arbitror, totam illam Eutychii traditiunculam, fal-

et vEgyptios describit. Licet igitur Adriani verba, sam esse, et sine ordino, sine judicio tam imperite
in multis ambigua et dissertationibus obnoxia sint; coagmentatam, ut his aliisque per suos Annales
id certe negari non potest, recteex iisdeduci.fuisse sparsis, de Ecclesia Alexandrina pessime meritus

eo tempore in ^Egypto Episcopos. dici absque scrupulo possit.

53 Circumfertur sub Evansti Papaj nomine epi- 36 Juvathic, ad rem penitus conficiendam, alia Adde quod
stola, ad omnes per yEgyptum Fratres, hoc est subnectere specimina, quibus denuo appareat scrip- Eutychius,
in atiis nntUa
Episcopos : atque ut demus Evaristi non esse, ve- torem illum, Ecclesiao su;e praeclarissimas res ge- gravissime
tustissima sane est; et quisquis est auctor, putavit stas, aut plane ignorasse, quod turpe est; aut ne- haltttcinattu,

tpsntsque Evaristi artate, plures in ^Egypto fuisse Episcopos. gligentissime tractasse, quod indecorum. Quis ferat
Alexandri Ex Alexandri Patriarchae epistola docemur, ante Origenem, quem nescivisse videtur, creari ab ipso
Episc. Alex.
Concilium Nicaenum, pene centum /Egypti Episco- Episcopum Maubagensem, et cum Theodoro Mop-
pos in Arii condemnationem consensisse nec de ; suesteno fipsi, ThaddaeoJ Theodoreto et Iba, viris
pauciori numero, prioribus seculis, usqnam ahbi fit tota historia Ecclesiastica notissimis, inepte compo-
mentio. Heraclam multis exornat Eusebius : si is ni? Quin et dudum mortuos, ad vitam simul ornnes
Episcoporum auxisset numerum, id profecto laudi revocari, ut coram Justiniano Imperatore compa-
ipsi ub Encomiasta verteretur. Dionysius, Heraelae reant? Satin' sobrius erat Eutychius, dumhsecscri-
successor, devariis Episcopis loquitur, et ad varios beret? Mirubamur statim fabellas, ab eo in Deme-
scripsit : ut verisimillimum non pauciores tunc
sit, triocontextas : magis sane mirum est, Demetrium
et rtdtculas
tedisse, quam exstiterint Alexandro Patriarchatum eumdem tamquam cum mortuis litterarum
induci,
fabellas com-
tenente. Diutius quam par est, rebus alioqui satis commercium habentem. Eo tempore, inquit, scripsit mentus sit,

patentibus inhaerere videinur. Demetrius Palriarclta AJexandrinus ad Gabium Epi-

et Synodo 54 Quapropter, omissis pluribus a Pearso- aliis, scopum Ilierosolijmornm Maximum Patnarcham ,

contra Origc- nio diligenterexpensis, unum

ad dirimendam illud Anliochenttm, el Victorem Palriarcham Romanum,
nem habita l.tem postremo loco adducam, quod, teste Photio deratione computi Pa»chatis et jejunii Chrislianornm,
Cod. M8, Pamphilus Martyr siraul et Eusebius, in et quomodo a Paschaje Judxoruin deducatur.
apulogiae pro Origine libro 6 lta memorant : Syno- 57 At Gabium ipse tradit fsubdit Pearsoniusjxvn
dus, aDemetrio, Episcopnrum coacta, et Presbyterorum Aurelii anno Hierosolymis Episcopum creatum, tres
quorumdam contra Origenem, quse... decretum ferit, tantum annos sedisse aut igitur sub finem Imperii
:

Alexandria quidem pellendum Oiigenem, neque in ca Aurelii, aut sub initium statim Commodi scripta est
versari aut docere permiltendum. Verum Demelnus, haee epistola : quo tempore nec Deraetrius Alexan-
una cum JSgypti Episcopis aliquot, sacerdotio quoque driae praefuit. sed Julianus nec Victor Roraae, sed
;

ilhon nbjudicat, subscnbenlibus etiamedicto huic,

quot- Eleutherius. Certe cum epistolae ex Oriente ad Vi-
quiil anlea snjfragati ei (uissent. Hic
ille est Deme-
per supii"""
ctorem, de celebrando Paschate missae sunt; Nar-
rerttm ac
trius, qui factus Potriarcha, cum nullus es^et in cissus Hierosolymorum Episcopus fuit inter Gaja- ; temporttm
Provincia JSgypti Episcopus, tres (ut garrit
Euty- num autem (quem Gabium appellat Eutychius; et ignotantia"'-
chms) constituit Episcopos. Scilicet in iis Synodis Narcissum, octo Patriarchas recensetPapebrochius.
tres tantum, cum Demetrio Episcopi sederint, nu- Neque vero ulla exstat memoria scnptae ad Victo-
perrime ea dignitate donati. lmo,
inqua ridicu- inquit Seldenus rem a Demetrio epistolae Episcopi tantum Palae-
:

lum sil Ires Demetnus, summus Ongenis adversarius,

tres sibi stinae indicant, Alexandrinos secum in diePaschatis
sottim Episco- procul dubiovelutauxiliarios
Episcopos instituit Nem- observando consentire, idque constare ex litteris ad
pos imagtnari t
pe postremis Patriarchatus annis
(quod nescio an se invic.em missis, nulla Demetrii mentione facta.
Eutychius ipse admitteret) tres illos
stipendiarios De Alexandro scribit quod Achillam socium suum,
condux.t Demetrius, cum diu Origeni ;

fuisset amicis- qui anle ipsum Patriarcha fuerat, de gradu Patriar

imus; idque eum solum in finem,
ut eorum auxilio ckali dejecit; quia Ario recepto, contra Petri Alexan

Scum^VfmeS'.
^™ aUCt ° ritatis
P°» dere **" mandatum
drini Hic Alexander in mortuun
fecerat.
quoque saevit. Pridem Achillas obierat ante finem

^fl "'
55 Suis ea canat Seldenus.
studiose ca.cutientls r TdT" "" qUOm0d ° ^
ab AleXaildr0 d °
A
tr.bus tautum auxilianis illts
tra antiquissimum Alexandrime
ve

Ecclesi»
H,„ £j TmoZ
''
|
radtt
l
tyCh
!
,atriareh « li tura de e ^us? Missun, faciamus
' Um
'
J
atqUe ° rdinem ch ™nologicura prosequa-
'

tius ^gyptiacas, consuetudinem

^™'
ordinatis,' stipatus

II
 HISTORIA CHRONOLOGICA. ir
mortem Anniani innectit anno lxxxvi. quod nobis D
Quid quseso vetat dicere, Anmanum a A tCTOnl
ANNIANUS. non placet. -

II. S.
Marco ordinatum anno lxii, mensibus aliquot ante

Annus obitus el tcmpus sedis ex Eusebio. Marci obitum? Ecquid eo modo habebuntur anni
XXII aVoz/r.oyc ?

Posthabilis
\ NNIANUM srribendum monet
Hananiam vocat,
Euse-
Anizanum.
Valesius in 62 Non video cur Eusebii Chronologiam nobis
biura Eutychius,
• alii eripere velit Tilleraontius, ut aliam tot absurditati-
,€gyptiorum
calcidis, Dicitur hic in Historia Patriarchali obiisse Dominica, hus refertam substituat. Melius arguere quis posset
dit vigesima Halhuri, idestxvi
Novembris; sedisse ex Actis S. Marci et scriptoribus aliis, tradentibus,
Signatur in margine
vero annis xvm, diebus ccxvi. Anmanura a Marco initiatum biennio ante obitum,
annus Christi lxxxvi, imperante Caesare Vespasia- cum in Barcam properaret. Verum, ut daremus ita
no. Abulbaracatus Vanslebii ait, Annianum Patriar- accidisse, nihil inde aut Eusebii aut nostra nume- Ucet daretur

cham oreatum anno Alexandri ccclxxxiii, mense ^" *

randi ratio magnopere patitur. P^tenim non negat
^"^rd
Majo; vita functum xx Noverobris, anno ejusdem Eusebius, Anmanum antea a Marco ordinatum ; obitum fuisse
jErae cccxciu, postquam rexisset Ecclesinm annis sed annos Episcnpatus ejus non nisi a S. Marci ordinatum.

xi, mensibus vii. Haec retulisse, rejecisse est poe- ; transitudesumit quod et nobis
;
sat, est, tametsi
nitet enim operae, in iis ad rectum ordinem redu- admitteremus etiam triennio, aut (si itavis) sexen-
cendis antea insumpts3. Ne igitur siepe eadera di- nio ante, Annianum ordinaturr. fuisse. Quis nescit
cenda occurrant, aperte pronuntio, peregrinis iis primis illis Ecclesise temporibus, id aliis etiam in

calculis, primis prasertim hisce seculis, nullara me Sedibus, non raro usuvenisse ? His interim nihil
fidem habiturum. Quid enim? Ubinam quis xvi obstantibus, verum erit, Annianum non nisi xxn %

Novembris in Dominicam cecidisse inveniet anno annis et mensibus fere septem Patriarcha? munere
lxxxvi? quomodo a xxv Aprilis ad xvi Novembris pe-functum.
B nuroerari possuntdies ccxvi? Quis imperium Ves- 63 Paucissima snpersunt de sancti Anniani Ac- g
pasiani ad annum lxxxvi produxit? tis, videnda apud Henschenium xxv Aprilis post S. paucaex

59 Episcopatus annos restringit ad xvm ; quem Maroum. Virum Deo dileclnm.ct omni e.r parle mira- Acta super-

'
Eusebius, S. Nicephorus, aliique unaniraiter, Euty-
chio ipso consentiente, extendunt ad annos xxn.
bilem, nuncupat Eusebius lib. 2, cap. 24, brevi elo- s X"1«m
gio omnia complexus. Nam quae de ejus nobilitate adiiAprilis.
^
Quidantem Abulbaracatus somniasse potuit, tam tradidit Petrus de Natalibus, uti et de aliis ab eo
manifeste sibi contradicens? Largiamur ei, Annia- rebus gestis, nec Baronio nec Henschenio satis
num sedisse ab anno Alexandri ccclxxxiii fquod probantur. De nobihtate, inquam, nnn video unde
is annus notaret annumnam
tamen falsissimura est, id hanriri potuerit, cum sutorem.et probabiliter ve-
Christi Lixjlargiamur, inquam, coepisse Annianum teramenlariura fuisse, Acta S. Marci, et yEfjyptil
ab anno ccclxxxih, usque ad cccxcni. qui esset Scriptores uno ore memorent. Scilicet occasione
Christi lxix ; in qua, obsecro, arithmetieae regula reficiendi Evangelistae calcei, laesus primum, divina
didicit, a mense Majo anni Lixad NovembremLxix, deinde gratia illustratus vocatusque ad fidem, exin-
intercedere annos xi et menses seplem? Iterum re de S. Marco adhaesit, successor ejus in Patriarcha-
peto, nihil hicArabes moror, nisi auctoribus nostris tu factus. Diversis diebus, a diversis Martyrolngiis
conciliari possint. ejus Natalis celebratur, hodie a Romano conjungi-
60 Eusebius Historias Ecclesiasticae lib. 3, cap. Marco constansque est Venetorum opinio,
tur S.
14 editionis Valesianas, quam hic sequimur, ita corpus ejus cum Magistri reliquiis, Alexandria ad
obiisse slatui-
scr-it,i t Hujus (Domitiani) anno quarlo, primus Ale-
: ipsos translatum esse.
xo.ndrinorum Ecclesix Episcopus Annianus, duobus et
"*'
iT/v""
annis exaclis, abiit e vita cui secundus ordine
viijinti ;
111. S. ABILIUS seu MILIUS.
successit Avilius. Non lubetcum Eusebio litigare su-

per ordine hic statuto, quasi primus Patriarcha aut

Annus obitus ex Eusebio, rejectis aliorum
Episcopus fuerit Annianus: alibi mentem suam ex-
eum posl S.Marcum
sedisseait Nos erroribus. Pax ecclesia; sub eo.
c plicuit,dum
igitur, bona ejus venia, Annianum secundum, Abi-
/\bilius, Eusebio Avilius aliis Melius, Arabibus
lium tertium dicemus, et sic deinceps. Porro nume- Ex Chronico
et Habessinis Milius. Chronicum nostrum
scnbit
ab Eusebio anni xxn, mirifice exponunt initium
Orientali,
rati
Ordinatum antea Mehanum.Wa. narrans Scnptumestin Vitis Pulrmr-
:

et finem Episcopatus Anniani.

Marcus, chartim : Assumpsemnt liominem nomine Melinniim,
supposuimus eo ipso anno, quo obiit S.
annura iv et ordinaverunt eum Patriarcham super Sede Marci;
nempe anno lxii proiude inchoando ad
:

Alijijpto, Penlapo-
sumitur a xiu crevitque numerus /idflium in
Commodi, cujus quadriennii initium m ;»«'».
etAfrica; fuitque Ecclesia , ejus tempore
Septembris anni Christi lxxxiv, numerantur anni ti

Obiit autem die Lunx prima

Tuti: vacamtque Se,le>
omnino xxn, iiqne exacti, ai:oi:Miac, si Annianus quoniam eo ttmpore
tribus annis absque Patriarcha,
mense tantum Novembri e vivis excesserit, quod
Hierosolymornm. Notantur in mar-
contigit destruclio
facile Arabibus concedendum putamus
licet pas- ;
annus
gine Patriarchatus anni xn dies cclxxxvi
sim disoipulus Magistro in Martyrologiis conjunga-
;

Christi xcix, regnante Tilo Csesare. Scatent haec de-

tur, ad xxv Aprilis et Labbeus diem signet xxv
;

nuo non paucis erroribus, quibus refutandis, et ve-

Augusti, quod non scio ubi ipserepererit. Statuimus
anno Christi lxxxiv, riori tum historise tum Chronologiae substitnendae,
itaque obiisse Annianum illo
commentarium subjicimus.
Novembris xvi, die Martis, sub littera Dominicali
wEgyptii 65 Scriptum est in Vilis Patriarcharum elc. ita et Severo,
C; vel die Lunaj, sub littera D, si forte
rem clarius explicat Severusapud Echellensem pag.
necdum intercalaverint.
xv 148. Congreijatus aulem populus (mortuo Anniano)
61 Litem nobis intentat Tillemontius, Nota
cuo pacto '

et inilo consilio, assumpserunt

hominem nomine Melia-
pag. 411, his verbis : Ad aanos xxnquad attinet,
optime salvan-
num, eumque Patriarcham constituerunt snper Sede
tur V anni Anniano adscriplos, desumendi ii non sunt a morte S.
sancti Marci Evangelislx. loco Anniani. Melianui
Episcopatus ; Marci, sed a die. quoS. Marcns eum ordinavit : idque
iste continentia prseclarus erat, qui confirmavit
annum LXIl, ut facit Eusebius autem
reduci non poterit, ad ;

populum in cognilione Christi, crevilque. Ortlwdoxorum

sed od finem lxhi, sic. ut inde inclioando, rexeril annos
plebs in ASgypto, Pentapoti et Africa. Nihil hic, quod
xxn completos d-noitUaac,. Nirairum Tillemontius
 12* PATRIARCIIARUM ALEXANDRIN.
quam ut alium in sensum detorqueri queant. Hac
ut plane verisimile non adraittatur ; unde et Euty-
igitur auctoritate freti, annum illum xcvm morti
cliii eommentura explodas, de solis Presbyteris ad
Abilii assignare non dubitamus, quidquid ajii va-
electionem Patriarchaa concurrentibus. Nequedubi-
hunc, alium annum numerantibus.
taverim quin Melianus iste idem ipse sit.quem cum rient, illis aliis

Sabino et Cerdone sanctus Marcus olim Sacer- 71 Hoc posito de die quaarendum restat. Sci-
:
c ™ £««&«
dotio initiaverat, Anniano adjutorem. mus festum ejus in plerisque Martyrologiis recoli
66 Quid autem illud ; Fuitque Ecclesia ejus tem- xxii Februarii, quo die eum Bollandus in Acta re-

poreinpace? An sub prsedecessore Anniano

forte tulit. Vidimus in Chronico notari i Thot, seu xxix

passa est Christianitas Alexandrina? Itaexistimo ;

Augusti, ubi si recte interstitium ponitur cclxxxvi
dierum, perveniri deberet ad n Thot, seu xxx Au-
frustra alioqui et inepte haac dici viderentur. .Sed
quee ha;c aut qualis persecutio excogitari potest, gusti. Abulbaracato placet in Thot, quem mensem,
in pace fuit
sub Abilio aliis historicis ignota? Crediderim alludi ad seditio- uti et alios, perperam semper cum nostris confundit
Bcclesia.
nem Alexandrinorum anni lxxii, in qua fortasse Vanslebius. Ceterum quiscumque ex his dies eliga-
Christiani, a Judasis necdum satis illic distincti, tur, anno xcviu, sub cursu litterae Dominicalis G, obiisse Abi-

Abilii obitus cadere diem Lunse, ut liuman.

post excidium Hierosolymitanum, iisdem cum hisce non potuit in 98
probabilittr
immersi calamitatibus, exagitati fuerint. Postmo- vult Chronicon unde et hic feriam ejus deserere
:
29. Aug.
dum vero imperante Domitiano, cum Romanorum cogimur, ut Eusebium teneamus ac proinde ;

ira in plebem Judaicam deferbuisset.verosimile est, omnibus rite perpensis, ita Abilii Patriarchatum de-

Eccle.-iatn Alexandrinam tranquillitate frui ccepisse. finiendum credimus, ut siab Anniani obitu ducatur,
67 At, inquis, extremis Domitiani annis anno Sedem obtinuerit annis xiii, mensibus ix, et diebus
xcv sieva in Christianospersecutio exarsit. Sic est fere xvi ; vita functus xxix Augusti annixcviu, die
verum utrum ea, utpote non diuturna, ad Alexan- Mercurii.
drinos usque propagaU fuerit, tunc adhuc sedente 72 Aliam plane methodum sequitur Tillemontius^
E
Abilio, non ausim pro certo affirmare, nequeexAc- mihi tom. 2, p. 1, pag. 510, Nota 8 in S. Clemen-
quidquid sen-
tis nostris comperi quemquam, eo tempore Alexan- tem.mire se torquens ut feriam in Chronico adscri tiat Tillemm-
drias Religionis causa supplicio affectum. Poterit ptam tueatur. Etenim ubi Anniani obitum, ex eo- tius, tres
itaque ex Chronico, et ex Severo admitti, sub Abi- dem Chronico, collocavit anno lxxxvi, ut feria illa aanos ei
decurtans
lio ^Egyptiacam Ecclesiam in pace fuisse. De die cadat in annum xcvi; contra omnium Chronologo-
obitus uiox erit agendum cetera omnia, a Chroni-: rum, et ipsiusmet Chronici et Eutychii sententiam,
co relata, falsa sunt, et ridicule combinata. Nec multis pertendit, Abilium non sedisse ultra,annos ix
magis accuratus in metrico suo elogio Poeta Ha- et dies cclxxvii. Invento auteni suo rationem hanc
bessinus est, sic Abilium alloquens, sub nomine non satis solidampraetexit.quod triennium vacationis
Milii: Pax tibi Milio, Patriarchm Alexandnx con- in Chronico adstruatur. Verum, praeterquam quod
stiluto, anno post Christi Ascensionem quadragesimo futili causas talis cessatio imputetur, adeoque et ip-
quinto, (qui essetnobis aNativitateejusdem lxxviii) sa neganda potius videatur quo jure totum illud
;

sicut ardentem terram refrigerat pluvia, ita tnihi, viro tnennium, Abilii annis detraxit Tillemontius ? cur
afflictionis, imperlire gratiam intercessionis tux. ex Cerdonis successoris tempore (ut faciendum erat)
68 Vacavilque Scdes tribus annis absque Patriar- non decurtavit? At, inquit, Cerdo sedit annis fere
cha. Si quiete fruebantur Alexandrini Christiani, xi,nempe ad annuin circiter xu Trajani. Id habet
quaanam hujusmodi vacationis ratio ? Magna profe- ex Historia Eusebii ? at numquid Eusebius idem
Bejecto causa cto quoniam eo tempore conligit destructio Hierosoly-
excidii
; annos xm Abilio diserte attribuit ? Ut quid igitur
Jerosolymilani
morum. En tibi parachronismum annorum xxv et hujus potius quam alterius Episcopatum restringit?
amplius. Capta est siquidem ab Tito Hierosolyma Altercari non vacat. Chronico Orientali adhajreat
viu Septembris anno Christi lxx. Ut tamen ita fa-
Tillemontius. nos ei toties Eusebium anteferemus,
ctum ultro assentiamur, quid Hierosolymae destru- quoties conciliari non poterunt.
ctio impedimenti afferre potuit electioniPatriarchas 73 De rcbus a S. Abilio prxclare. geslis nihil hacle-
Alexandrmi?UniusChroniciassertionenonmoveor, Acta apud
nus legimus (inquit Bollandus ad xxn Februarii)
ad istiusmodi cessationem admittendam. .Fque ab- Bollandnm
praeter illa quae nos etiam ex Echellensis Chronico 52. Feb.
surda est nota marginalis, dum ad Imperium
triennii in- Titi et ex Severo supra retulimus. Quod ex Gracorum V
terponti/tcio, Ca?saris, Abtlu obitum reducit.
traditione Pearsonius, et ex Constitutionibus S.
6J Conferhuc Abulbaracati ineptias, itascriben-
Clementis itidem allegat Tillemontius, Abilium a
tis Abilius factus est Patriarcha mense
:
Lecembri S. Luca Evangelista ordinatuin Episcopum,
fuisse
anni Alexandrini cccxcv. Ut quid reticet
interpon- alibi non reperitur. tamen id verum est, Euty-
Si
tificium duorum annorum, Annianura inter et Abi- chii periocham supra impugnatam, et Seldeni ratio-
lium, ab anno cccxcm, adcccxcv? Obiit, inquit, cinia non parum enervat.
m Seplembris anno ccccvn, administrato
Episcopatu
annis xi et mensibu.t ix.Annus ille Alexandrinus
cccxcv signaret annum Christi circiter lxxi
IV. S. CERDO.
et ;

ccccvn fere coincidit cum nostro lxxxiii.

Qujeom- Etectio a Presbyteris el Episcopis facta anno
nia a vera chronologia enormiter
aberrant. xcvm. Obitus.
70 Certum nobis est ab Eusebio non
aliisque in recedere
quamdiu nihil occurrit urgentius,
quam quod
Chronico per
peram asser- montius hic objicit. Is lib. 3, cap.
21 Hist Eccl
Tille-
J uxta Chronicon nosi.rnmconstilutuscst Cerdopnmo
anno imperii Trajani (ccepit hic imperare xxvn Janua-

m ^™- ^^ in^s n
itahabet: Hoc (Trajano) primum
adhuc principatus riixcyuiPetdefunctus est die Sabbali,undecima Bunse.
annum agenle, cum Abilius qui
ein
itmtcZsl^n
:: zz:::am
locum successit Cerdo. Anni
r eSM
^™:r
tredecim

-
annos
ine ^ di-ccLXxx, regnante Doraitiano dsare.
:

Omnia
jtejecto
Chro-

„ici Oiieiil"
1 "

illi xm ab anno lxxxiv hic iterum imperite digesta,

calculo.
cuicum eodem Eusebio mortem Anniani nam cum Episcopatum
affixiraus' Cerdo iniisse dicatur xcix, et terminasse cix, anni
ducunt nos ad annum Christi
xcv.n, q U0 a xxxn
Januarn Trajanus Imperium capessivit
illix et dies cclxxx inveniri nequaquam possunt
,

saltem si;
praedecessore vita functo xxix Augusti
exacti intelhgantur , utiomnino in Eusebii mente ; hoc vero
accp.endos putaraus mortuo v Junii. Necferia convenit: Domitianus vero
: ubi Trajani unnus
primus et post Trajanum
Episcopatus anni tredecim collocatus, insignem collectoris illius
clarius expr muntur
oscitantiam demonstrat. Non est in computando fe-
licior
 HISTORIA CHRONOLOGICA 13*

liciorAbulbaracatus Vanslebii. Hic, ubi Cerdonem quinta Junii anni illius cvn, die Sabbati, " ubernata
ait,Patriarcham creatnm anno Alexandrino cr.ccvn Ecclesia per annos novem non plenos, seu perannos
[non ante mensem Septembris, quo praederessor ab viii et dies fortasse cclxxx
quo Chronicon no-, m
ipsoobiisse dicitur) mortem refert ad annum ejnsdem strum Orientale manifeste hallucinatum ostendimus,
jErae ccccxvn, post Episcopatus annos x, et men- et porro ostendemus in sequentibus Patriarchis.
ses xi Satis de erroneis calculis. Chronicon Eusebii, cujuscumque tandem editionis ,

75 Negligenda non suntquae deCerdonis creatione nihil nos magnopere moratur. Errat, Cerdonis ini-
a Severo memorantur. Percipicntes inqttit, Sacerdotes tia temporibusNervae implicando; errat, adscribendo
el Episcopi, qui anle illum ( Abilium) erant :'n en regione, annos xi, qui saltem ab Scaligero reperiri nullatenus
quod Putriarclia defuiictus tssel ; maisti canvenerwitad possunt.Putamus non lutum iter ingredi, dum in-
Alexandrtnam urbem; ac inito cum populo Orthodoxo, terutramque Chronici recensionem medii procedi-
qui in e.a erat,consilio,sortem projeceriinl,ut. cognoscerent, mus.
Cerdonis ele-
quivam dignus qui sedcret in Sede S. Marci
esset , 79 Alia hic denuo viaprogreditur Tillemontius,
clio ex Severo
Tclertur,
Domini nostri Christi, post Pa-
Evangelistip, discipuli atque ut triennium vocationis propugnet , contra
Irem liuiic Melianum (ita Abilium vocat) et convenit expressam Eusebii et ipsius Orientalis Chromci au-
eoriim opinio ope Domini nostri Jcsu Chrisli in
, ctoritatem, Cerdonis initia, non ad anp.um Trajani
hominem electum, limcnte.m Deum, cujus nomen Cer- primum, Christi xcvm; sed ad xcix reducit inde ;

don. Haec eo allata sunt , ut Eutychii fabula , et vero, ut Episcopatus annos x et dies cclxxx repe-
Seldeni ampullee iterum explodantur ; ac praeterea riat, cogitur recurrere adannum cx; quo fit, ut se-
ut pateat, quam parum verisimile sit , Sedem Pa- quentium trium Patriarcharum ordinem, non satis
triarchalcm, post Abilii obitum, tnennio fuisse va- apte (ut mihi quidem videtur) constituere teneatnr.
cuam,atque adeo justa de causa Chronici Echellen- quod patebit in decursu. Jam vero si Chronicon lllud
E
sis narrationem a nobis superius rejectam. Orientale adeo deperit, invenisset saltem quo feriam rcfragante
7C Ex verbis Eusebii, nuper in Abilio adductis, ab eo assignatam in tuto collocaret. Non legerat ncqutdquam
constat Cerdonem ei successisse anno primo imperii Hagiologium Habessinum, ubi hic Patriarcha invo- Tittemontio.
Trajani Christi xcviii
, sufFragante Echellensis ,
catur xxiBunae, id estxv Junii; eaque in Sabhatum
Chronico, ut statim vidimus. Frustra Tillemontius incidit anno cx, sub Dominicali F, qua potissimum
pugnat pro anno xcix dum praefatus Eusebius ,
de causa ad eam xv Junii Acta ejus illustravit Ma-
et ex Euscbii Historiae Ecclesiasticae gister meus Papebrochius; nihil tummagnopere so-
lib. 4 , cap. 1, ita habet :

menle
Circa xii annum imperii Trajani, Cerdo Alexandrinx licitus, an quae in eo Chronico referuntur, satis ad
Ecclesise- Episcapus, cujus paulo supra mentionem feci- trutinam essentrevocata, unde et postmodumad cal-
mus, abiit e vita : quartusque ub Apostolis, ministerium cuios nostros maluit accedere.
ejus Ecclesix sortitus esl Primits. Hic nec certum 80 Ceterum illis paura tradi
in Actis potuere
mortis annum designat Historicus , nec ministerii praeter Hagiologii brevissimum encomium quo , Breve Cerdo-
Cerdo nis elogium,
tempus omnino circumscribit notato tamen alibi ,
ille sub nomine Ccdriani vel Cedreni , (ex
in quo nifi it
accurate initio nempe anno Trajani primo. Qui
,
yEthiopica dialecto , ut per epistolam significavit de
martyrio}
ergo factum credemus, ut in Chronico oppo- Ludollus) ita colitur : Salutem tibi, Cedriane, qui
sita et in diversis editionibus pugnantia referantur ? 1
pingeris quartus in numero Patrum id est Patriar- ,

Versio Scaligeri Cerdonem collocat ad Nervae initia charum; Beatus Marcus, radix Patriarcharum sive ,

anno xcvn, sedisse ait annos xi mortuum interim :

primus eorum Alexandriae institutor Baptismum ,

anno Trajani ix, ipsi cvn, aliis verius cvi. Contra tibi gratiose contuht; et propter meliorem tnam prse

vero S. Hieronymi interpretatio, ex recensione II- aliis vivendi rationem , mertasti ab eodem Sacerdolii
lustrissimi Pontaci, licet etiam Cerdonis initia re- Episcopatum. Pulchre convenit Chronici de Cer-
ferat ad Nervam, legit annum xcix, et perducit ad done testimonium, quod essel continens justus et ,

Trajani xi , qui omnino

cvm. Dubium est Christi mansttcttts tota vila sua. Nec pluribus opus fuit, ut
mihi non est quin variationes illae amanuensium
,
inter Sanctos connumeraretur tametsi Martyro- ,

vitio irrepserint, quod non semel in eo Chronico ac- logia nostra ejus non meminerint: sed quod utrobi-
cidisse, quis ignorat ? que (inquit Papebrochius) taceatur genus obitus, non
77 In hac igitur lectionum diversitate, illud mihi favet Georgio Syncello asseveranti, quod persecu-
,

praehabendum video, quod magis Historiae consonat, tione. sub Trajano mota martyrio mortem oppetiit.
,
ititer varian-
les lectiones. et sequentium Patriarcharum seriei ex eodem Eu- Favet tamen Syncellus supputationi nostrae, quae
sebio ordinandae, erit accommodatius. Asserit ex- eum ,fervente ea persecutione diem obiisse ,

presse in HistoriaEusebius, anno circiler Principatus declaravimus. Monet Ricciolius, hic justo scrupu-
Hadriani m, mortuo Prinio, anno Episcopatus sui xn, losior, Cerdonem nostrum, ab Cerdone haeretico
Alexandrince Ecclesise, Sacerdotium suscepisse Jttslum. esse distinguendum , quod satis per se apparebat.
Salvandi omnino sunt anniilli xn Episcopatus et ;
Probabile est denique, Cerdonem hunc eumdem esse
quidem pleni salvandi sunt successoris anni xi ,
:
cum illQ 1 ui a s Marco , cum Sabino et Abilio,
-

non ultra annum cxxx extendendi, ut mox stabilie- Sacerdos ordinatus est, ut supra meminimus.
tur. Cum annus m, concurrat cum
igitur Hadriani
anno cxix, non verebor anno, Primi obitum in- ei V. PRIMUS, rectius EPHREM.
nectere. At, inquies, eo pacto Cerdonis exitum col-
locare tenebimur anno cvn. Utique id ipsum est :
Annus obitus ex Eusebio, nomen Eplirem,
quod contendimus et eo quidem anno, designatam
:
apud Habessinos ; qui etiam Eplirem
a Chronico Orientali feriam (cui tantopere fidit Til- Syrum colunt. Judworum in Mgypto
lemontius) opportune nobis faventem operiniur. lumullus.
78 Nec illud urgeas, futurum nempe ut ita Euse-
Statuitur au- bianse historiae vis inferatur. Nequaquam. Quisenim rimus, aliis Aprimus, Papebrochio probabiliter ,
tem obiisse ex Eusebii loquendi modo non colligit, istud Circa,
funii an. 107,
1
Ephrem; dicitur in Historia Patriarchali obiisse. ler-
patilatitudinem aliquam,cum deCerdonisannis aeque Errantibus
tiaMusri, id est xxvn Julii die Dominica. Nota ,
Orientalium
atque obitu non videatur habuisse Eusebius quod marginalis scribit regiminis annos xn, dies lii, sub valcutis,
scrupulosius definiret; quamvis id alibi plerumque Aureliano Caesare. Purro anniilli xn et dies lii, ex
satis accurate observet. Licebitigitur ita Chronolo- Chronici illius supputatione, a Cerdonis obitu ad ,

giam ordinare , ut Cerdo e vivis ereptus dicatur annum cix fixo. perducere omnino non possunt nisi

ad
 14* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
ad annura cxxi, quo assignata feria non concurrit : obiit, translatam esse ad ei synonymum Patriar- b
quodquidem parura esset, nisi toto triennio exorbi- cham, et contra. De Syro enim coaevus suus Palla- a >> ep nren
Syro '
taret, pro eo annocxx scribens cxxiv quis autem ;
dius, Historiae Lausiacae cap. 101, scribit, quod
tunc temporis vixerit Aurelianus Caesar, fateor me cum tempore famis, aluisset magnain paupernm in-
nec hariolando conjeetari. In nomine discrepat, cum firmornm copiam. in lectis ad id paratis trecentis ,

duratione regiminis fere convenit hicAbulbaraeat, implclo anno, cttm successissel ferlililas, (utique raense
sed numerat Alexandrinae Mraz annum ccccxxix, Majo et Junio) el omniii recle sncccderent , cttm nilul

qui esset annus Christi cx, juxta Vanslebii errantera huberel amplius quod ayeret, ingiessus cst in suortn cel-
supputationem juxta oommuniorem cv
,
multum ,
lam, et post niensem csl mortuns. Non indicatur his

utiqiie deficientera a vero anno mortis etiam ex ,

verbis initiura Februarii, quo Natalem ejus Latini
illorum calculo. Video Orientales illos nullo raihi colunt; aut finis Januarii, quo eum colunt Graeci;
hic iterum subsidio futuros. sed aestivum tempus, quo ejus ad xv Musre, id est
82 Sequor Eusebium , cum quo et Eutychius, et vui Augusti, irieminjt Hagiologium, ut qui Spiritum
me.liusex Nicephorus , et ceteri omnes conveniunt in assi- sanctum in specie columbae viderit obumbrantem ,

Eusebio gnando annorura xu numero, sive interim pleni illi caput sancti Basilii.
ttaluitur, xxvni Januarii,
sint, seu saltem inchoati. Ego plenos nialim; unde 85 Sed et tertia Amschiri, id est in c t0

si tantisper supponamus Primum Cerdoni, nullo ha- habes ejusdem Syri translationem, etiam in Coptico fastisrecte
bito interstitio, successisse; rexerit ille Ecclesiara Kalendario notatam. Die autem vu Tubae, id est "'*""««».
annis integris diiodeciin et diebus liij nempe a vi n Januarii, sic canit Poeta : Salulem tibi, Paler
Junii ad xxvn Julii, quo obiisse facile concedara; Ephrem, plene sapieittia et Chrisli timorc, qttem in
non die Dominica, sed die Mercurii, anno iii Ha- corda ftdelitim ejtt.t, veltil situla transfudisti. Nihil
driani, Christi cxix, currente littera Dominicali R. quidem hic additur, quo Patriarcham, Marci succes-
Frustra hic obluctatur Tillemontius, Chronici Orien- sorem tam propinquuin intelligas sed neque quo " ;

talis patronus, aliam a nostra Epocham Primo at- Syrum, alibi bis memoratum, intelligere suadearis.
479 Nam praeterquam
'

tribuens, tom. 2, p. 2. pag. Quidni tamen praesumamus eum hic invocari, qui
quod Eusebius annos xu plenos Primo nusqnam de- solus alias, inter omnes Patiiarchas sanctos, annua
neget; non recte ait Tillemontius, in Chronico illo, commemoratione in Hagiologio careret. Ephremi
Primus obiisse Cerdonis mortem referri ad annumPrimi ad cx, et nomen suggessit nobis, in suo Patriarcharum Ale-
27 Julii an.
annura cxxv; sed (ut nos nuperrimelegimus) ita ut xandrinorura catalogo, Ath.inasius Kircherus , pro
ex Chronici illius ordine, si eum auetor sequi desi- supplemento Prodromi Copti ; et Clarissimus Lu-
deret, mors Primi reducenda sit ad annum cxxi : dolfus per epistolam mihi significat, pro Ephrem
atque is est quam Pontarus designavit ; rerum hic Coptis pronunciari Pltrim . quam autem facile hoc
verbis.non re,a nobisdissentit: siquidemannuscxxi, converti a Grascis potuerit in Primus vel Aprimtts,
ipsi est Hadriani tertius, quo Sauromatas vel Sar- nemo non videt. Hactenus Pjpebrochius, nos seriem
matas Imperator ille debellavit. Haecautem omnia, Chronologicam pertexamus.
deipsins Tillemontii consensu, annum Chri.sti cxix
apertissime denotant.
YI. S. JUSTUS.
83 De Patnarchae hujus Primi rebus gestis, ni-
hil quod sciam Scriptores commemorant. Credibile Tempus obitus cx Eusebio, luus ct Hngio-
est, et ipsum, et Christianos, non paucis divexatos logio.
calamitatibus, Judaeorum tumuliuantium causa, de
quorum cladibus ha;.; Eusebius lib. 4, cap. 2, me- Ovnctcs Justus, jnxta Chronicon ohiit die Sabbali orientaUbta
morat : Cum Imperator (Trajanus) annum jam imperii duodecima Buns, id est vi Junii, plncens Deo. Sedi denuo
oclavum decimum atligissel (Christi cxv) rursusJudseo- ejus in margine adscribuntur anni x, dies cccxv ifertur.
;

rum lumullus eaortus, maximam gentis illius multitu- additurque annus Cbristi cxxxv, Antonino et Com-
dinem eilinxit. Qaippe Alexandriae el per totam modo Multum sudat Tillemontius ut ea
Caesaribus.
Sub eo in
JSyyptum ac Cyrenaicam, velut a violento qnodam et componat sed inani conatu, nec anno, nec feria,
;

Agypto gesta. scditioso dsemone eiayitatt Jtidset , adversus Grxcos et nec residuis diebus cccxv, in ejus calculum apte
c Gentiles,qui una cum ipsis hahitabant, tumultum cxci- quadrantibus. Abulbaracat annos x, menses ix ad- F
tare coeperunt. Proyressa detnde in majus sedilione ,
struit : dissentit in aera
Alexandrina non bene fixa;
seqnenti amw beltum. non mediocre conjlarunl ,
et errore Vanslebio dies xu Bunae cum
familian,
Lupo lunc temporis totius JEgijpli prxfccturam ge- xn Junii male confunditur. Ceterum iu describendo
rente. El primo quidem conflictn forte Jttdxi Gen- annorum numero nihil Graeci, Eusebius et Nice-
tiles superaverant : qui mos Alexandriam confu- phorus, ab Orientalibus discrepant, neglectis die-
gientes Jud.ros qut in ea urbe degebanl captos rura minutiis, annos xi Justo tribuentes.
,
,
Jam vero
interfecerunl. Haec Eusebius, multa subinde con- exmodo nostro computandi, ab anno cxix pertingi
serta praelia enumerans, et Jttdseorum infaiila mitlia oranino debet ad cxxx; qui ab Eusebio tot characte-
internecione delata, adeo ut civitas ipsa Alexandrina, risticis insignitur, ut omnera dubitandi locum no-
a Komanis eo tempore subversa, publicis
expensis bis praeripiat.
fuerit instaurahda. Mirum sane si tot inter tragce- 87 Audiantur ejus verba, ex lib. 4 Historiai Ec-
dias uihil Patnarcha, nihil Christiani perpessi fue-
E useblana
clesiasticae cap. 5 in fine
Porro anntim imperii stti numerandi
:

rint, tametsi qui res gestas eorum tempocum memo- duodecimum agente. Hadriuno, rum Xystus Episco- r(Ui0 '

riae mandarunt, nihil de hac re retuleriut. palum urbis Romae decem annis obtinttisset, scptnntis uh
84 Diem obitus supra admisimus ex Chronico Apostolis Telesphorus in ejus locum surcessit. Anno
Orientali, cum certior alius
non reperiatur. Nolim deinde et mensibus aliquot intcrjectis,
Probabde e hic omittere quae Magister meus Eumenes Ale-
tum vocari Papebrochius de xandnnx Ecclcsix administrutioncm,
se.cttts ordine
Ephrem Primo, quem Ephremnm ipse putat,
ejusque cultu (post Marcum) sttscipit, cum
verosimillime disputat, decessor ipsitis annos
suo postea loco reponenda. undeam prxfuisset. Quod de Xysto
Cum in Hagiologio Coptico, inquit, nullus et Telesphoro
appareat ibi dicitur, nihil ad rem nostram spectat vulgo
tahs nominis Ephrem sanctusi praster Ephrem Sy- ;

notum est, in texendo Romanorum

rum; neque credere possim, S. Marci Pontificnm ca-
succcssorem talogo, Eusebiura hallucinatum esse expuncto ex
quartum, omnino praeteritum in Fastis ,
esse- cogor eorum Albo Pontifice Cleto unde
suspicari, notitiam temporis, quo Syrus Baronius mo- ;

Ephrem nuit, magis Ecclesiae Romanae

alumnis, quara aliis

esse
 HISTORIA CIIRONOLOGICA. 15-

A esse fidendum. Non ita de rebus Alexandrinis sta- defunctum tradit anno vi Antonini, qui ipsissimus D
fX qua Justus tuendum, cujus alumni, jnniores omnes et parum est annus Christi cxliii. Convenit nobiscum Tille- AU TORE
obiitan. 130, accurati, longe Eusebio posthabendi sunt, ut alibi montius in anno cxliii, morti Eumenii vindicando, 1. B. S.
6 Junii, obiit Eume-
e\ professo ostendimus. Itaque ex allegato testi- licet ex ejus Episcopatu triennium decurtare coa-
niusan. 143,
monio, clarissime patet, obitum Justi referri ad ctus fuerit, quod exordia anno cxxxm male collo- 1 Octobris,

annum Christi cxxx, Hadriani xiv; qui erat Epi- casset. Miritice qtiadrant omnia, in eum annum
scopatus xi, tantuin non plenus utpote quem au-
; cxliii Antonini Pii vi, vel ipsa etiam feria a Chro-
spicatus fueratprobabilissime, exeunte Julio, cxix, nico Orientali subjecta, Dominica nempe, in quam,
eo potitus, usque ad vi Junii cxxx, qui fuit dies currente littera Dominicali G, vn Octobris tnnc
Lunae, sic ut sederit annis integris x et diebus cir- incidit. Quem vero in Eumenio scrupulum movet
citer cccxm aut cccxiv. Convenit hic cum Historia, Tillemontius, tom. 2. p. 2. pag. 497, circa bissex-
Chronicon Pontaci, convenit Chronicon Scaligeri, tum ^Egyptiorum, alibi excussimus.
tametsi ille Jtisii obitum revocet ad cxxxn, iste ad 92 Cum hac Chronologia Eumenii , initia refe-
cxxxi. Siquidem utrobique notatur annus Hadriani rente ad annum xiv Hadriani, non male convenit,
xiv, quo et templum Veneris ab eo Romas dedica- quod ejus tempore dicatur, in Historia Patriar-
tum, quod certe exactior chronologia anno cxxx chali, Martyrio coronala S. Sophia citm tribus fdia-
accidisse fatetur. bus. Acta enim, illustranda die i Augusti, certamen
89 De S. Jttsto egit Papebrochius in Actis ad illud referunt ad tempora Hadriani; nec in illis
vi Junii, ei, quam tunc meditabatur, Chronologiae quidquara argumenti Karonius reperit, cur ad prio-
insistens, nempe quam ex Historia Patriarchali res potius quam ad posteriores ejusdem Impera-
Echellensis haustam, jam corrigi mavult ex certio- toris annos ipsum referret. Nam caesis filiabus
ribus Eusebii Poeta Habessinus tale de
calculis. S. Sophiae, seniiebut Hadrianus prarparari sibi iram
Justo elogium concinnavit Salutem diro Juslo,
: divinam, quam reipsa expertus est anno cxxxvm,
qucm cum patre et matre ejus baplizavit Marcus : is hydropeextinctus. Celeberrimani toto Oriente fuisse E
consenescens in caslilate, et in sanctitate adolescens, opcrtet Sauctam illam Martyrem, Romas passam :
sub eo pussa
Iwc die ciirsnm suum Romae S.
indubie absolvit, et satisfecil de- cujus tam honorificam memoriam Alexandrini re-
Sophia et
siderio sao , eeternx scihcel beutilalis. Recte dicitur colerent. Siquidem et Hagiologus Habessinus, en- /ill.l. III

ad magnam senectntem pervenisse. Nam, si verum comium Eumenii sicetiam canit : Salutem Euvienio, Oriente
ceiebres
est quod eum sanctus Marcus sacris undis abluit, qui bona eleait, mala sprevit, dignus ut constituerelur .

septuagenario majorem fuisse oportet. Fueritne ex in Sede S. Marci Alexandriar. ln diebus kvjus Apo-
Clericis, cum Episcopo Anniano, et Presbyteris stoli, id est Apostolici viri , tradid.it Sophia ad mar-
Abilio, Sabino, Cerdone constitutis, non est hujus tyrium filicis suas. Nihil praeterea de hujus Patriar-
loci ulterius indagare. Chronicon Orientale paucis crae rebus praeclare gestis reperimus, plura suo loco
encomium complectitur, his verbis : Erat autem pla- daturi, si uua ex Copticis Synaxariis autaliunde nan-
cens Deo. ciscamur.
93 Probabile est Ecclesiam Alexandrinam, ejus Ecclesia Ale-
xandrina a
VII. S. EUMENIUS. tempore variis aerumnis exercitam, si non ab Ha- Barcochebo
driano, aliquamdiuapud/Egyptum commorato, dum Judsco-
Ejus tempore Passa S. Sophia. Barcochtbus p ompe monumentum restituit, et Antinoum ama- rum duce,
i

JudceUS, ac Bltsilides hairesiarcha Ectic- sium donavit apotheosi saltem ab infidelibus, aut
;

siam vexanl. Judaeis. Constat certe ex Eusebii Chronico, fervente

ultima Judaeorum rebellione, anno priinum cxxxvi
C3 a ncti:s Eumenius, Eusebio Eumenes vel Htjme- plane oppressa, et quingentis et octoginta millibus
nivus, olnit, inquit Historia, die Dominica, decima interfectis constat, inquam, Barcocltebum, Jttduicx
;

Buliie,hoc est vn Octobris; cum sedisset, juxta fuctionis ducetn, nolenles sibi Cltristianos adversus Ro-
numeros marginales, annos x, dies cxxn nume- , mannm militem ferre subsidium, omnimodis cruciutibus
randos a decessoris obitu, nempe a vi Junii. Hoc necasse : id vero de ^Egyptiis Christianis intelligen-
quidem recte ; sed fallunt de more adscripti anni. dumexistimo. Accessit et domesticum bellum altero F
fnni enim ab anno cxxxv regere cceperit, atque ad perniciosius, a Basilide Alexandrino, Gnosticorum et abHire-
cxlvi, ex eo Chronico pervenerit jam non x, sed parente, erroresillic suos disseminante. Hic atitem siarcha Basi-
;
lide vexata.
xi anni cum diebus cxxn omnino haberentur. Per- Arcanorum qttotumdam spccie, portentosus fabulus com-
tinax vero et Julianns Caesares, nescio qua veri menlus, opinionis impiz macliinamenta in immensum
specie in iisdem marginalibus addi potuerint. Errat extendit, ut pluribus prosequitur in Historia lib. 4.
et Abulbaracat vel Vanslebius, non solum confun- cap. 7. Eusebius praelaudatus. Qui fnerintSS. Vi-
dendo x Babae cum x Octobris, sed tribuendo Eu- ctor, Corona Martyres, an in Syria, an in
et socii
lio annos xiii. et menses ix ubi secundum ip-
; /Egypto Henschenius ad xiv Maji
passi, explicat :

sorum supputationem, a men^e Julio anni Alexan- hic eorum meminisse visum est, quod sub Antonino
drini ccccxl, ad x Octobris ccccliv, numerandi es- passi dicantur.
seiit anni pleni xiv, et inenses fere iv.

91 Nobis praaplacet Eusebiana ratio, ex Histor. Vlll. S. MARCIANUS.

Ecclesiasticae lib. 5, rap. n, ubi sic habet Ale- :

xandrix cum Eumenes tredecim annos explesset, Mar- Tempus Sedis, Elogium apud Habessinos,
cus in ejus locum designatus est : quo deinde post de- ex eo recle senticntcs de processione Spi-
cem Ponlificatus annos morluo, Alexandrinx Eccle- rilus sancli.
sise administi utionem Celadion accipit. De Marco seu
Marciano et Celadione, paule post recnrret sermo. (^anctus Marcianus, Eusebio Marcus, mutato for-
Ex Chronico
Hic Eumenio anni xm pleni tribuuntur, iique a tasse ab jEgyptiis nomine, propter reverentiam Orientali,
mense Junio anni cxxx inchoati, ducunt ad cxliii, primi Patriarchae. Admtrabilis fuit, juxta historiam
non cxliv, ut perperam notant ambae Chronici Eu- Patriarcbalem, vitie et virtutum. Novem annis ct
sebiani editiones turpius adhuc errantes in suc-
;
mensibus tribus lenuit Sedem . tum dcfunclus est, die
cessore Marco, quem obiisse volunt anno cl vel Dominica, sexta Tubx, id est i Januarii, sub Antonino
cli, manifesta contradictione, annos ei x regiminis Imperatore. Vera haec omnia putamus, et calculis
assignantes. Recte nihilominus Scaliger Eumenium nostris apprime congruentia , adeoque ineptissime
nugatus
 ,6* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
imgatus ait notarura marginalium consarcinator, Tillemontio hic etiam nobis subscribente. Chroni- D
annnm signans clv, imperantibus Sevtrro Cxsare ct con Eusebianum Scahgen eumdem calculum sequi- *«CTO»B
ejus Antonino. Abulbaracat, jEv* suaa Alexan- tur, Pontacus postefiorem clxviii scnbit verum '• B. 8, :
filio

drinae adhaerens, creatum ait Marciannm mense uterque is annus perperam cum anno viMarei
Aurelii et Lucii Veri copulari videtur. Porro an-
Novembri ccccliv, qui esset Cbristi centesimus cir-
num clxviii Historia indicat, lib. 4, cap. 19, his
citer et trigesimus ; vita functum cccclxiv, septima
Januarii : tenuisse nibilominus Sedem Patriarcha- verbis : Snprailirto Imperatore ( Lucio Vero, collpga
lem annis x, et mensibus duobus. Oculos tuos, Le- Marci Aurelii) octavum principatus anaurn agmti
ctor, nisi haec oscitando scripserint, et Abulbara- apud Alexandriam, cum Celadion per annos xtv Ec-
catus et ejus interpres Vanslebius. clesiee prxfuisset, successit AffHppinus. Cceperunt Im- '» annis
Mar.
ci Aurelii
95 Fehcius paulo rem expressitChronieon Orien- peratores illi regnare a vn Martii clxi atque ,

de consensu prxcurrens.
Eusebii, tale seu Historia Patriarcharum ut statim dixi- ,
adeo octavus eorum annus, procul dubio nos dedu-
nius, annos novem et menses tres, seu dies lxxxvi, ceret ad annum clxviii. At recte monet Tillemon-
Marciano adscribens quibus perducimur ad annum;
tius, tom. 2, p. 3, pag. 143, quod et alii observa-
cliii praetenso concursu notabilem, Dominica ni- runt, Eusebium horum Cassarum aatate ad Chri-
in

mirum in sextam Tubae seu Januarii cadente, sub i stianam" Sram applicanda, annum unum anticipasse;
lillera Dominicali A, in quo et Tillemontius no- unde qui ipsi octavusannus est, vere tantum dicen-
biscum consentit. Mirari tamen subit scriptorem dus est septimus ; ac proinde , etiam de Eusebii
illum, alias tam accurafum, non advertisse, quodab consensu, Celadionis exitus ad annum clxvii, omnino
octava Octobris ad primam Januarii , menses qui- est reducendus, ut palam fiet in stquentium serie
dem tres, sed non pleni intercurrant, et dies lxxxvi, disponenda, juxta ipsius Eusebii sententiam.
desumendi omnino sint a praedecessoris obitu, ut 100 Hagiologus Habessinus, ad praedictam ni Ju-
plerumqne numerat praefatum Chronicon. lii,Celadionem exornat, a quo nominatur Kaladian, Celailionis
B 96 Verba Eusebii supra adduximus, nbi quos nonus in numero Arcliiepiscoporum ;
quem Dominus, Encomium et

obiit Minria- etectio.

Marco, nobis Marciano, annos x tribuit, satis ex propter opera bona et magnain fnlem ejus, liberavit a
nus Ja-
I

nuarii 153: ejus phrasi intelligitur, non fnisse expletos, cum id servilute hujus mundi, roque transtulil ubi einn exsp'e-

ahoqui semper, expressis terminis addere consue- ctabut paraia merces. Nihil praeter haec de ejus Actis
verit. Est igitur in confesso, Marcianum sedisse an- traditum reperimus. Electionem ad Patriarchatum
nos ix, dies lxxxvi, obiisse vero die Dominica, l narrat Severus apud Echellensem pag. 149. Erat
Januarii annocliii, non cl, ut Eusebii Chronicon, autem iis diebus in populo, homo quidam amans Deum,
nuper refutatum, pessime annotavit. Porro annus nomine Celadianus, quem convenientes, populus Or-
ille cliii erat Antonini Pii xv, prupe finitus, vel ut thodoxus el Episcopi, qui erunl iis diebus Alexandrix,
alii necdum inchoatus quando-
scribunt xvi, sed ;
assumpserunt et Patriarcham constiluerunt, ac in Sede
quidem Hadriano non successerit ante xxv Februarii collocaverunt Evangelica ; eratque dilecius universo
cxxxvm imo aliqni initia ejus differunt usque ad
; populo. Nisi satis eversa? essent Eutjchii et Seldeni
xu Julii ejusdem anni. machinae , dicerem ex hoc testimonio itcrum labe-
97 Brevissimum Marciani elogium, de admira- factandas.
bili ejus vita et virtutibus, ex Chronico Orientali,
ita amplificat Hagiologus Habessinus a quo re- , X. S. AGRIPPINUS.
fertur. ut Octuvus in nume.ro bonorum Episcoporum,
Columnarum nomine appellulorum ; quique ut conver- Quod annum morlis in speciem sibi contra-
le.ret Elhnicos a via impielatis , el Cliristianitalem rius Euscbius, concilialur.
gratia copiosa ditaret , consecutus est donum Spiritus
sancti,ipsum a filio sumentis: unde apparet, quid de k5 A ^'CTUs Agrippinus, Abulbaracato Agrippius vel
prueessione Spiritus sancti Statuitur
contra errorem Grae- , Agrippa, in Historia Patriarcbarum defunctus dicitur
obiisse 30
corum, Habessini sentiant. v Amschiri, id est xxx Januarii, post-
die Veneris, Januarii
quam Sedem tenuisset annis xt, diebus ccxi. Belle
IX. S. CELADION. haec cum superioribus concordant caduntque in ,

annum clxxix, quo sub littera Dominicali D, ha-

Ejus a populo ct Episcopis facla eleclio. betur coucursus feriae, et ab anno, decessoris morte
definito, anni xi ; atque a ni Julii ad xxx Januarii,
Oanctus Celadion, itajegunt Eusebius, Georgius
numero reperiuntur
dies ccxi justo ducuntque ad
,

Sj'ncellUs, Nicephorus, Abulbaracat, apud

quem et annum Marci Aurelii xix : sic ut hic iterum nota
vocatur ab Historia nostra Claudmnns.
;
marginalis exerret, adstruens annum clxxxi, et ri-
Eml, mquit, populo nimis dilectus. Sedem tenuit
an- dicule addens Caesares Alexandrum et Maximinum.
nis trttutuardebim et rhensibui se% sive diebus clxxxiii, Abulbaracat, peromhiadissenUt abeterisrait enira
ut est in margine: mfunttn est die
Ju.ita Cltroni-
Jovis nona , quod ordinatus Agrippinus mense Augusto obierit ,

st iii Juln. Haec quidem

optime digesta,
con obiit xv Amschir, qui esset ix Februarii, non xv, ut
anno 167, sci ,in,s ohseoro eum concursum aptabit anno
clxix? male semper interpretatur Vanslebius. Male etiam
3 Jutii, qu s Macnnum
et Antonmuni Caeskr^s
eo tempore tribuuntur anni xit, in defectu quinque mensium et
yel soimnando coimn.nisci potuitt
Celadionem con- amplius quos tamen alibi Vanslebius annotare
;
stitutum ait Abulbaracat, mense
Februario, ^Era sblitus est. Perseverat hic auctor in discrimine
Alexandrmae aitno cccci^xiv', Christi
circiter cxl- ahnorum xiv, a' calculis noslris siquidem creatio-
mortuum cccclxxvii, nobis cliii, a :

sana chmnolo- nem Agrippini tribuit anno cccclxxvii, ^Erae Ale-

gia.more suo multum deficiens:
verum hic solito xainlrinae Christi
fehcior, quod cohsequenter , circiter cliii ; mortem anno
erret', dhnos Sedis Bu J-
cccclxxxIx, ChristicLXv. lllud mirum, quodincir-
merans x,,i et ihOnses quinque,
qui hlc sa ltem'ih cumscribendo Episcopatus tempore
ejus computihh Conveniiint. '
hic silh , ut ,

alias, non contradicat. 1

consentit
'
99 Anni nii quatuordecim et menses
sex Ponti- 102 Opponi contintto bic potest quod in hujus-
Busebius, flcatus, ob.tum Celadionis
trahunt ad annum
quod
cLxvii; modi supputatione calculusEusebii a nobis deseratur,
'di supputati, speeiew
natahs dies vereiu Julii ---'*-J
si ""'
repug" 1
tamen fcli 1 ui s praeferend.im toties protestati
/"
T f™
littera Dominicalis E

T^ ^* ^™ ^
halTeturconc^f ,

nempe diei Jovis a Cb onico 5 CaD 9 de Commod ° :

Unentah
,en ta as?
ass.gnatusi '
Porro
' - '

, cum Antoninus novemdecim annis imperium

tenuisset
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 17*

tenuisset, Commodus Principalum accepit: cujns anno Dum ex Stoico Philosophum Christianum, Agrip-
,
D
primo Jiilianiis Ale.randrinx Ecclesiee suscepit Sacer- pino synchronum similibus disciplinis alumnos ADCTOBE
,

tlntiiiii!, ciim% Agrippiniis duoJecim annos Episcopalis instituisse, quos inter Clemens ille, ab urbe Alexan-
administi ationis cxplcsset. Non inficior, hcec Euse-
. . drina cognorninatus, licet Atheniensis origine, plu-
bii verba accommode esse intelligenda, prassertim rimum eminuit Stromateus ab operibus, et Con-
, ,

in annis xn Patriarchatus quos plenos videtur ac- , textor nuncupatus.

cipere, usitata sa?pe phrasi, etiam tum cum deesse
nonnihil ad complementum deprehendimus. Cete- CAPUT I

rum quod attinet ad annum i Commodi, cui respon-

det, e\ optimorum chronologorum suffragiis, annus Alii octo Patriarchse usque ad fincm perse
Christi clxxx, ducto initio a xvi Martii evidens ;
cutionum, ab anno clxxix ad cccxi.
est, obitum Agrippini cum eo combinari non posse,

nisi defunctus dicatur clxxxi quandoquidem abs- ;

XI S. JULIANUS.
que ulla controversia Natalis figatur ad diem xxx
Januarii ( quo die anno clxxx Commodus Patri , Electio laudala ex Severo. Annus morlis,
necdum successerat) id vero apertissime Eusebio apud Paghtm perplexus, elucidalur.
repugnare ex eo patet, quod Patriarcha? Juliano
proxime secuturo annos x integros tribuat
, et , ([janctus JuLiA.xus, quando obierit, non additur
nihilominus obiissedicat anno Commodi x, qui certe in Historia Patriarchali, ignorantia diei De anno aut sive id

est ci.xxxix, quid manifestius quam quod ab anno acciderit, sive librariorum transcribentium incuria. die aliut
clxxx ad clxxxix non nisi anni novem nume-
, Invocat illum Hagiologus Habessinus ad diem octa- nihil trad.it
Chronicon,
rentur? vum Berimaha, id est iv Martii et addit, quod in ;

103 Sed neque ultra clxxxix, Juliani morti per fi.de et bonis operibus obdormivit, postquam sedisset in
ipsum Eusebium protrahere licet, si velirnus sal- Eosdem annos x habe-
Apostoltca Sede annis decem.
vare tempus Patriarchatus Demetrii ad annos xliii mus adscriptos margini apud Echellensem, et dies
extensum, terminandos anno Alexandri x, Christi xxxm; ubi perperam ponitur annus Christi cxci, et
ccxxxi ut ex Labbeo, Tillemontio, et aliis contra
; absurde Pupienus et Gordianus Caesares. Placent
Pagium infra demonstrabitur. Adde quod nec anni tamen anni illi x et dies xxxiu, quibusjusto cal-
xu, pleni inveniendi sint in methodo Eusebii, tam- culo pertingitur ad annum clxxxix, atque a xxx
etsi aMium clxxx manu-tenueris, conjungendo an- Januarii ad iv Martii, dies etiam xxxiii inveniuntur.
num i.bitus Celadionis cum clxviii. Explanandis Fallit igitur Abulbacarat , annos tantummodo
,

hisce ambagibus, sedula meditatione assecutus vi- ix et menses xi innuens, ac in reliquis de more
deor, quid Ensebium, vel ejus editores aut inter- turpiter aberrans ; cui proinde identidem corrigendo
pretes fefellerit. Recole quae non ita pridem diximus nelectori fastidium creem, in posterum superseden-
de Marci Aurelii teraporibus anno uno anticipatis : dum censet, nisi ubi quid utilitatis redundare inde
quid magis pronum, quam ut in Commodi filii aeta- poterit. Neque Nicephorum citare lubet, quod hic
tem tale quid irrepserit. Jam vero si Oommodi praesertim ,
parum accuratus sit, dum Juliano an-
initia, ex istius auctoris mente, ad clxxix referan- nos xv, Demetrio x, Heraclse xlih tribuit 'sive id ;

tur, conciliabitur secum ipse Eusebius, ita expli- amanuensium vitio ut quidam volunt sive qua- , ,

candus, ut annum Commodi appellet necdum in- cumque alia ex causa evenisse dicatur.
choatum quod chronologis frequentissimum est 107 EusebiusHist. Eccl lib. 5, cap. 22, Chronici
;
et cum Euse-
annos Csesarum ad Julianos aptantibus. Orientalis et Georgii Syncelli calculum diserte confir- bio convenit

104 Dixi ex ipsius Eusebii mente. Etenim ex

, mat, Commodo decimum annum imperii
sic scribens. in Sedis
duratione.
ambobus Chronici editorihus constat Agrippini , agenle, cum JuUanus decimum annum explessel; Eccle-
siW et nobis
obitum innecti anno Marci Aurelii xix seu ultimo, siarum Alexandrix administrationem suscepit Deme-
restituitur.
Christi clxxix. Fieri autem potest, ut in Historia trius. Annus Commodi x, ut paulo ante dictum est,

Eusebii, aliud Commodi initium accipiatur, vel dum respondet anno Christi clxxxix tametsi hic dum ;

regni consors faclus esrcLXxvn, veldum Augustus a Julianus moreretur iv Martii , necdum in rigore
Senatu nominatus, eo ipso anno Marci Aurelii pa- esset inchoatus ; quod hisioricis familiare est , ne
tris xix. Hoc pacto anni x pleni Juhano vindicari perpetuis annotationibus rerum seriem interturbare
poterunt, tametsi eorum finis reducaturad clxxxix, teneantur. Itaque ex ordinata jam serie numerantur
et consequenter anni xl.hi, saltem non pleni Deme- anni pleni omnino x Patriarchatus Juliani, cum
vel ix Octobris ccxxxi finiendi qui diebus xxxm ex Chronici methodo, a decessoris Obiit auten
trio , ad viii , ,

Julianus
omnino erit Alexandri Caesaris annus x. Puto ea exita computatis , unde dubium mihi riori est, quin 4 Martii,
ratione Eusebium et nobis et sibi restituendum. At, Julianus obierit illa iv Martii clxxxIx, die Martis. anno 189,
inquies, si annus Commodi primus connectitur cum Chronicon Eusebii editionis Scaligeri, Demetrii or-
clxxix, jam annus clxxxix non erit Comraodi x , dinationem refert ad annum etiam Commodi x, sed
sed fluet xi. Nihil ea me feriunt , quamquam cum Pontacus ad praeeedentero quod admitti nullatenus ;

Labbeo Tillemcnlio, etc. statuas Commodum a pa- posse supra ostendimus, et ex dicendis manifestius
tre Collegam ab anno clxxvi declaratum. Hoc unum demonstrabitur.
conor ostendere, ex vario illo Commodi principio, 108 Alia hio, nostris haud. ita quidem dissona, Pagius, aliter,

altero dum consors imperii factus est, vel dura Au- sed satis turbata, et nulli, quam saltem allegat, numerans,

gustus est appellatus altero dum patri extmcto

, antiquorum auetoritati Pagius in innixa, statuit
successit, temporum ordinem facillime interturbari Critica Historico-Chronologica ad annum i ubi
potuisse. Hoc qui nesciunt, nullum se cum chrono- clxxxviii asserit, Demetrium eo anno Episcopalum
logis commercium habere, fateantur necesse est. Alexandrinum consecutum esse. Cum enim (inquit)
103 Hagiologus Poeta sic Patriarchae huic acci- anno ccxxx vita functus fuerit, hoc anno Ecclesiam
Hoaiologi
satututio. nit. Salutem Agrippino, gui eleclus est post Celadia- Alexandrinam administrare ccepit. Supponit nempe,
num, ut induerel Pallium Episcopah, fidei stamine ex unanimi eruditorum suffragio adversus Chroni-
contextum. Hic qitia misericors el pacificus eral, adeo con Orientale, Demetrium per anrios prope xliii
nihil gregis sui ad proprios usus intervertit, ut moriens Patriarchatum tenuisse quod et in Nicephori co- ;

nec valorem quidem unius drachmx in victu aut ve- dice MS. Londinensi reperiri, atfirmat Pearsouius
stitu post se reliquerit. Probabilissimum est, Pantse- in Annalibus Cyprianicis. Postea vero apud eum-
Junii T. VU III dem.
 18* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
A dem Pagium, anno Christi ccxxxn, ita legitur Mors
:
gnatus raptusque est ad Apostolicum Thronum,licet D
auctoek Demetrii Episcopi Alexandrini, et initium Hcraclx uxoratus, qualis antea nemo sed cum uxore virgine ^cet dece „.
;

" mmc
' B s
ad amwm ccxxx pcrtinent, ex Chronico Eusebii, lam virgo comprobatus insigni miraculo, ut ex historia «n«-

juxta editionem Pontaci quam Scaligeri. Bona ejus Patriarchali et Abulbaracato postjiaulo memorabi- latctn"'
'"" IXn

venia, in nostra Pontaci editione anni mdciiii, inve- tur. Dies obitus iterum nullus exprimitur, et per ^

nitur annus ccxxxm : in Scaligerana mdcvi, annus insignem lapsum, contra omnium scriptorura sen-

ego quidem existimo, quidquid

et recte, ut tentiam, pro annis xliii, nntantur in inargine soli
ccxxxi ;

pro anno Alexandri x posnerit ix, ut etiam in xxxn, atque pari hallucinatione, tem-
et dies ccxix ;

Pontacensi legitur, ex quo (ni fallor) Pagius argu- pus Patriarchatus sub Philippo Cajsare exorsus, sub
mentum desumpsit. Decio absolvissse traditur anno ccxxiv. Albulbaracat
109 Ceterum vellera hic mentem suam clarius Demetriumordinatum ait anno Alexandrinoccccxcix,
aut obscurita exprimeret Pagius. Etenim anno ccxxx, obiisse si mortuum dxlii (Verum non vacat errorem ultra
tis aut erroris
ve \n Demetrium, cur sub Canonio anni ccxxxn, corrigere) anr.os vero regiminis eidem tribuit xlii,
Baronio ccxxxiv , eum collocat ? cur Marianum et menses xi, in quo propius ad veritatem accedit.

Scotum addueit, cum Lupi et Maximi Consulatu 112 Mihi indubitatum est ex Eusebio, Georgio
"rt« m
(annus is certe est ccxxxn) Heraclae initium copu- Synceilo, Nicephoro MS. Londinensi, Eutychio, et eit

lantem Curad retinendos annos Heraclae sedecim, chronologis passim omnibus, Demetriurn Ecclesiam
?
pn atmTa
recurrit ad annum annura cupit
ccxlvii? Contra, si Alexandrinam gubernasse per annos xliii, non ple- sattem mn '

ccxxxn cur utrobique notis Romanis exprimit

, nos neque enim e<p'o).oi<; Eusebii et aliorura aucto- P lenos
:
-

ccxxx ; aut cur, ad salvandos annos Demetrii xliii, rum semper plenitudinem illam importat, ut alibi
opus habet retrogradi ad clxxxviii ? Denique quis diximus, et recte etiam advertit Tilleraontius, Nota
Juliani obitum cum anno clxxxviii combinavit, 21 in Origenem tom. 3. p. 3. pag. 354. Rursus
postquam Eusebii Historia et Chronicon Scaligeri, absque ulla haesitatione assero, obiisse Demetrium
R sufticientibus characteristicis contrarium manifeste ix Octobris anni ccxxxi quod ita ex Eusebii Hist. E
;

affirmant ? Nec in Pontaco quidquam prsesidii Pagio Eccl. lib. 6. cap. 26, demonstrari posse existimans,
superest, licet notetur annus Commodi ix siqui- ; ejus verba recito : Decimus hic erat annus jam dicli
dera (ut ante probavimus) die iv Martii anni cxxxxix, Imperatoris Alexandri, cum Origenrs, aburbe Alexan-
erat adhuc in cursu, usque ad xvi ejusdem mensis, drise Csesaream migralurus, Scholam, ad fidcles ejus
annus ille Commodi nonus. Si Pagius menses et dies loci insliliiendos H eraclse dereliqv.it, Nec multo post
vocasset in consilium, non tara facile annos deter- Demetrius, Alexandrinorum Episcopus, fato functus
minasset. Verum de his iterum statim recurret di- est, cum per tres et qnadraginla annos Ecclesiam ad-
cendi locus. ministrassel. In cujus locum successit Heraclas.

Jvliani laus
^ Ad Juliani laudem, brevi Poetae elogio nu- 113 Nihilmoveor auctoritate Chronici Eusebiani,
per memorato addi potest, quod de ejus electione ex Demetrii obitum anno anticipantis nam, prajter- :

Severo tradit Echellensis pag. 150. Erat quidam quam quod Historia longe sit accuratior, palpabili-
homo, Presbyter supiens, qui operam divinarum scrip- Eusebii Cko-
tererrat editioScaligeri, secessumOrigenis ad annum nicon cum
turarum studio navaverat, nomine Julianus, ambulans Alexandri xi referentis cum constantissima sit eru-
; historia
in via continentise, religionis el mansuetudinis. Conve- ditorum omnium opinio, vivo et superstite Demetrio con fert
niens igitur congregatio Episcoporum Synodaiiter, si- migrationera illani contigisse in quo Pontaci edi- :

mulque populus orthodoxus in urbe Alexandrix, et tio toto triennio ab altera differt, Origenis exilium
studiose inquirentes in universum populum, neminem cum anno vin Alexandri connectens. Praeterea cer-
compereruut huic Presbylero similem, quamobrem, ma-
tissimum est, Heraclam in instituendorumcathechu-
nibus impositis, Palriarcham eum cqnstiluerunt.
illi
menorum munere Origeni successisse ; certissimum
An hunc ex Capitulo Eutychiano assumptum gar-
cst,Heraclam post Demetrii obitura Patriarchatum
riet Seldenus ? Sed quid de Demetrioagricola.qui
An- adeptum qua igitur veri specie sustineri poterit,
:

geli monitu(utHistorianarrat, et mox

declarabitur) Origenem, non nisi biennio post Demetrii mortem
fuit Juliano successore designatusper racemura uvaj Alexandriam deseruisse? Quidquid Nicephorus, et
media hieme morituro oblatnm. Sunt qui S. Pan-
aliqua fortasse Historia? Eusebianae manuscripta a
c taenum a Juliano vel Demetrio adlndos missumasse- Tillemontio citatade Origenis discessu sentiant.nihil
runt, uteos infide Christiana confirraaret,
Clemente
p
a proposito recedendum putamus. Quidquid Pagius
SubMoMe- Presbytero Alexandrino in illius Cathedram
sub- de Demetrii obitu disputet, nec Labbeum, nec Til-
xandrixgeita stituto, quam usque ad geveri
persecutionem anno lemontiura, nec me a sententia diraovebit. Statuo
ccn tenuisse dicitur. De templi Serapidis
conflagra- itaque, Demetrium ab anno clxxxix,
iv vel v Mar-
tione,anno n Commodi, Christi clxxxi,
meminit tii,Episcopatura exorsum, sedisse per annos xlii
Eusebii Chronicon. Origenem vero
anno clxxxv, et dies ccxix (ut Historia Patriarchalis tradit) seu
natum oportet, si, dum parens Leonides
marty- menses vn et dies iv, ubi pro annis xxxn scribendi
num pateretur annoccn, septimura decimum Obiit Demt-
annura utique anni xlii unde procul dubio obierit Derae-
:
attigerat, ut testatur preefatus Eusebius, Histor trms 8 vel 9
trius, vin vel potius ix Octobris, die Martis,
1-ccl. lib. 6, cap. 2. anno oc"tobm~«r>ii°
ccxxxi, quo die etiam in Hagiologio Habessino, 23L
nempe ad xn Babae Natalis ejus recolitur.
Xll. S: DEMETRIUS. 114 Illic porro sic eum Poeta veneratur Salu- :

tem Demelrio, HabcsS

Mtraculosa ad Episcopalum institutori abstinenlijr a potu, et consti-
n
designalio, sin- ' 't"nl
tutoriciborum in Penlecoste. Nisi ipse pcr Spiritum
(julans abslinentia, virginitas
in conju
tU mZ eo

'"" sanctumrevela ^et, quomodo reperlus fuissel

(110 Stervala et nrnhnla ' r , Computus, Cyclum
ilrnZ
aiventto, , 1 ,
V t Cydl EPadarum
-n
cujus nomen Epacte? Quid abstinentia illa a potu
J - !L!
****
relata in
Fastos jEthiopicos.
/Vil,;™;™* auiu[d cibi pentecostales indigitent, nescio. Epactas
ireshpiscopt
, r . an
„,. t—
causa
„„o,w persecutionis Ale-
ijcisixuttonis
<i

ab Alex andrinis ad alias gentes propagatas,

com-
xandrtte creatit Floret raunis est eruditorum opinio, et res
Clemens Alexan- Scriptoribus
drmus Origenem ejus discipulum Orientis notissima ; tametsi Scaligero
ignorata, ut
urbe constat ex hbro ejus de em.endatione
peUit Demelnus.
pe temporura ;

quod hic Ludolfus annotavit, et ante

ipsum Peta-
a.nctus V US Ceterum uod nic Hagiologus
Demetrius, ex decessoris or aP „i ^ •
'
1 narrat, apud
oraculo desi- |
ahos me legere non memini.
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 19*

115 Non est quidem improbabile, scripsisseDeme- tis certum est, feriam quintam majorem in vni Mar- D
tt altis (rium, Palriareham Alexandrinum (ut tradit Euty- tii ineidere non potuisse, si vera sunt quae de ob- AICTOBE
patriarchis
chius) ad Episropum Hierosolymitanum, et Patriar- servatione Paschatis, a Demetrio constituta, Orien-
communica-
cham Anliochenum, el ad Victorem Palriarcham Ro- tales certatim affirmant.
tvm,
manum, de ralione compiili Paschalis et jejunii Chri- 120 Juvat hic iterum observare quam leves et
itianorum, et qttomodo a Paschate Judxorum abduca- vanae sint Seldeni ratiunculae, ad stabiliendum jus
tur ; de qua re multos exararunt libellos el epistolas, illudPresbyterorum duodecim a Marcoordinatorum
jam Commentum
donec co, qui modo Christitmorum
observatur, extra quos nemo ad Patriarchatum promoveretur. Seldeni novo
pro figendo Pascha conslitueretur. Sed hoe non probat, Deme- En tibi hic, non laicum solum, sed agneolam, argumento
'du Paschatit, trium Epactarum primum fuisse inventorem. Notan- sed matrimonio junctum, legitime tamen in Sede
dum interim est, non sedisse tunc Hierosolymis et S. Marci collocatum. Commentumne diceret Sel-
Antiochiae, quos Eutychius nominat Gabmm seu denus totam hanc narrationem, an, factum inso-
Gaium et Maximum , ut alibi etiam monuimus ; litum nihil statuto juri derogare ? Inepta effugia ;

quare expuncta hic sunt eorum nomina, ut cuique praetexenda tamen , si Beda JEgtjpltus reliquis
]ibe''um sit, vera substituendo, corrigere scripto- Orientalibus antefertur. Alteram etiam Seldenianae
rem, defectu sanae Chronologiae saepius exerrantem. argutiunculae partem evertit Chronicon nostrum, ita
116 Videtur Epacte solenniter constituta in ali- in Juliano scribens : Post hunc fjulianumj nullus
ro flne sub illo 1 ua Synodo_ Alexandrinorum Presbyterorum ad , Episcopus manere potuit Alexandrise sed clam exi-
,

collectam. quam Hierosolyma fortasse, Antiochia, et ex aliis bant, et conslituebant Sacerdotes omni in loco. Erant
partibus convenerint legati in hoc missi, idque die ergo Juliani tempore Alexandriae, vel saltem in
ii Hathur, id est xxix Octobris, quando Hahessinus ^Egypto, plures Episcopi, et quidem ante Alaxnn-
Poeta ita canit. Salutem vobis Sacerdolibus, lande et dri.r manebant : ergo falsum est , ante Demetrium,
encomio dignis, qui sine cunctatione concurristts in unum nullum lota Eptscopum.
jEgypto fuisse
locum, tid convenienditm super computo Epactaritm, 121 At vero difficultatem ea Chronici verba mo-
E
B eumdem accepturi a Demetrio, ipsum per Spiritum san- vent, non tam facile dissolvendara. Quid enim causae
Episcopi urbe
'
clum edocto. Ita qnidem sentiendum, si Orientalibus fuisse dicemus. cur post Julianum, nullus Episcopus exules, vica-
istis-creditur ; probabilius tamen est, eam qusestio- manere potueril Alexandrix? An forte Demetrius tim Presbyte-
ros ordinant,
nem Romae, Lugduni, in Pulsestina et in Graecia omnes ad proprias Sedes diraisit? Si ita est, cur
discussam ; sed non omnino compositam, donec clam exibanll Opinor hic persecutionem indicari,
Quartodecimani a Concilio Nicaeno, damnati et pe- qua saeviente, Episcopi, ut facilius Christianis suc-
nitus extincti fuerunt. curreretur, constituebant Sacerdotes in omui loco. Sed
117 Non minus miranda sunt, quae de Demetrii Juliano, tempore Commodi vita functo, nulla Chri-
Electio indicio
recentis ttvse
electione ab Historia Patriarchali et Abulbaracato stiani persecutione vexati leguntur,usque ad annum
hieme allatx meraorautur. Ea scilicet nocte, _ua moriturus erat ccu, quo Severus eam sua
excitavit, praesentia m
ad decessorem
j u .j aiulS| apparuisse Angelum, qui nunciaret : Qui yEgypto et Alexandriae, variis cruciatibus et sup-
morientem. ,.
. . _ n . .

pliciis eam accendens, annis omnino tredecim post-

,
tngretltetitr ad te, racemum iifjerens ttvx, htc falrtar-
cha erit post te. Quod cum populo, de successore in- quam Julianus e vivis excessisset. Nihilominus par-
terroganti, Julianus prope agonizansenarrasset di- ; ticula illa, Post, tanti teraporis intervallum non
xeru.nl Ubi invenietur uva hieme ? Patriarcha, morbo
: videtur admittere.
oppressus, nescit quid dicat. Interea Demetrius, agri- 122 Quid hic probabiliter dici possit non video,
cola, uxoratus, vineam putans, racemum repererat; nisi ad seditionem aliquam Alexandriae satis fre- a tempore
quem ccelesti quodam instinctu ad Patriarcham de- quentem recurratur, et id quidem sine ulio funda- satis prolixo.

ferens, a plebe detentus. et vinculis ferreis obstiictus, raento. Malim ego illud, Post, ad totos tredecim
quotlfugnm pararet, ordinatus est Patriarcha. annos extendere quemadmodum et Eusebius par-
;

118 Fusius subinde deducitur in praefato Cliro- ticulam, Recens, accepisse legitur, dum lib. 6. cap.
Stupenda nico Orientali, miraculosa servatae cum conjuge 2. initium persecutionis Severianae, anno illo ccn
probatio ser
virginitatis probatio, multisque ornatur circumstan- motae, ita consignat : Igitur Severo annum iniperii
vatx cum
uxore vn-gini-
*
l"s occasione murmuris suscitati ex eo, quod co-
' decimum agente, Alexnndrtse et totius Mgijpli Prse-
latis; gnoscendorum peccatorum gralia praeditus , occulta fecturam oblinenle Ltrto Episcoputum vero Ecclesia-
;

C quaeque delicta ('puta carnis^ redargueret, ipsemet ritm illarum post Juliani olntum Demetrio recens
conjugatus, ubi decessores omnes coelibes fuerant. udepto ; vel (ut est in graeco) weaxTTi rore \J-t-cc lou-

Itaque monitu Angeli de secreto revelando et suara havov, quaa ita raelius Christophorsonus vertit,
;

et uxoris integiitatem , in solennitate ferix qninlx TSInper tum posl Julianum. Utrumvis praeponas, et
majoris, miranili prodigio palam exhibuit. Etenim Recens, etNuper tum post, ad magnam certe lati-
celebrato eo die Sacro, uxorem coram universo po- tudinem suntamplianda : quodetin Chronico Onen-
pulo, prunas ardentes , linteo, quo praecingebatur, tali usu vernre existimo.
circumferre jussit, impositoque thure adolere incen- Illud etiam non omiserim, ex ea ipsa Chro-
123
sum cumque id, intacto semper linteo, non semel
: nici periodo, non incongruara Eutychn exphcatio-
et hinc forte
repetiisset, agnovit populus utriusque pudicitiam nem posse desumi. Quid si enim quis lta eum m- explicari
plane inviolatam. telligendum putet, dura a Demetrio creatos in Aie- posset
119 Reliqua huc spectantia servare praestat in xandria Episcoposnarv&t, ut illud potissimum tempus Eutijcltius.
diem, quo colitur, ix Octobris. Numerabat tunc De- connotet, quo, aliis clam exeuntibus, alios a Deme-
metrius annos lxiii unde probabile est, nec Pa-
;
trio substitutos indicet; qui lictoribus m Christia-
"jus miracu-
" nemorira/m triarchatus initio id factum: alioqui ad annos cen- nos saavientibus, ad raartyrium eos excitarent, aut
recolttnt tum et sex vitam protraxisset nec sub flnem, ne ; captivos solarentur, aut trepidantes accenderent,
Babcisini.
dicatur, anno aetatis xx Episcopatum adeptus. Utut aut vacillantes in fide confirmarent. Fateor, etiam
est, ipsum miraculum adeo celebre popuio fuit, ut sic, mendacii aliquid in Eutychio relictum iri, at

dignum censerent, cujus annuam commemorationera saltem rei substantia ex parte salvabitur, vel dete-
in Ecclesia agerent. Hinc in Hagiologio Habessino, getur origo, unde verosimiliter errandi materiam
ad xu Barmaha seu viu: Martii, salutatur Demetrius, auctor ille desumpserit. Non vacat Eutychio lon-
quia hodie ostendit vtrtntem virginitutis suse. Cur illa giores parare vindicias si cui jam dicta non fece-
;

potius, quam vera qua res contigit die, ejus rei rint satis, haud gravate concedam, totam ejus nar-
memoria recolatur, non habeo unde conjiciam. Sa- rationem prorsus esse fictitiam.
12i
 20 # PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
et a Deme- lius, idem omnino quo Heraclam vita functum
est,
124 Certiora sunt quae sub Demetrio
statuimus, nempe Plana h.c omn.a apud
ccxi.vi.
AICTOHE trio gesta narrat Eusebius. Sub ejus
vnriis locis
laude, Eusebium, prreter hoc unum quod sedec.m annos
J B. S.
initia florebat Alexandri* magna doctrin»
Certiora
Magistro ad Indos integros indicare videatur. Ceterum cnm tamdl-
quxdam to sanctus Clemens, Pantsno ejus
sed anno ccn, in Cappadociam secessit serte, et annura mortis Demetn. cum Alexandn x,
Pontiflce misso •
ille ;

gesta,
hic vivebat et docebat adhuc Alexandriae anno pcxi. et obitum Heraclae cum Philippi Hl] connectat ;

Saevissimam persecutionem, Severo proesente et quis non videt, annos illos sedecim, non' plenos, sed

instigante, promotam jam innuimus; quainnumera- inchoatos significari? Mihi quidem id adeo certum

bilis Christianorum multitudo , ex Thebaide et est, utputem, exiguo fundamento niti illam docto-
yEgypto Alexandriam pertracta, cum Leonide Ori- rum virorum conjecturam, existimantium in Histo-
martyria
genis patre, sub annum ccn interiit; biennio post riam Eusebii, ubi de Heraclae annis sermo est, er-
illustria.
Plutarchus, Heraclae frater, cum multis Origenis rorem irrepsisse. Quasi vero non saepe etiam alibi,
discipulis; Potamiena virgo, aliique, glorioso mar- anni ab Eusebio notati, eo modo intelligendi sint,
tyrio coronati. Origenis in varias regiones peregri- utjam aliquoties, Tillemontio praeeunte, inculcavi-

nantis, vices aliquandq supplevit Heraclas, donec mu

ille a Demetrio anno ccxvn revocaretur. Non est 127 At, inquies, Scaliger in Animadvers. Euseb.
autem dubium quin egregiam Origenes Demetrio notat, codicum omnium, tam scriptorum quam edi- difflcultamiu
Pontaci,
navaverit operam verinn dissensiones illa? tandem
;
torum Eusebiani Chronici, mia coflspiratione, He-
Origenis
exarserunt, ob quas Origenes exulare jussus est. raclre mortera conjici in annum quintum Philippi
expulsio
Sanctus isle Patriarclia, inquit Chronicon, Sacerdo- ideoque stare non posse, quod tradit Eusebius loco
tio quemdam nomine Origenem, qui astu
amoveral citato, anno nempe Pliilippi tertio, Heraclam, post

Presbyterium obtimierat ab Episcopo Cxsarex Palx- sexdecim Episcopatus annos, diem extremum obiisse.
slinx ; quare reversum Alexandriam noluit recipere Rursus Pontacus, in Notis ad Chronicon Eusebii,
Pater Demetrius, quoniam lurreticuserat. Satis crude observat, hunc, lib. 7. cap. 28 Historiae, asserere,
el Scaligeri
ea dicuntur ; sed neque de Origene hic disserendi Dionysium e vivis excessisse, anno Principatus Gal-
locus. An ob lapsum, an ob alias causas a De- iieni duodecimo, cum Alexandrix Episcopatum septem-

metrio expulsus sit, tum erit examinandum, cum decim annos occupasset. Annum vero Galleni xu in
ad ix Octobris, ipsius Demetrii Acta illustrabun- annum Cbristi cclxiv (niihi cci.xv) incidere, ideoque
tur. Dionysii initium, cum tertio Philippi Imperatoris
anno concurrere non potuisse. Ita fere Pagius ad
Xlll. S. HERACLAS. annum ccxlvi.
128 Pace doctissimorum virorum dicam : ingens
Expeditw circa annum obitus diffcultales illa difficultas levi momento evanescit. Hoc ante-
ejus el cultus dics ; dvctrince laus, et ri- quam ostendo, quo pacto ipsi
interrogare liceat, salis commoift

gvr in recipiendis ad Ecclcsiam aposta- eara Chronicornm patentissimam eontradicfionem explkalis;

tis. deglutiant, dum initia Heraclse referunt ad Alexan-

dri annum ix, Ciyisti ccxxx obitum vero ad v ;

Obiit Beraclas IIiERACLAS, aliis Ilieroclas vel Heraclius, Coptitis Philippi, Christi ccxLvm?His tamen nihil obstanti-
an. 246, Taocelas, Habessinis Taroclas, defiinclus est die Lu- bus, anni dumtaxat xvi Heraclae adscribantur.
4 Decembris,
nx, oclava Chiac, seu iv Decembris, et vacavil Sedes Nunc ad Scaligeri animadversionem respondeo
anno uno. Causa non additur ; ceterum non displi- verum esse, quod initia Dionysii collocentur in
cet ea vacatio, usui futura ut Eusebii Chronicon cura Chronico sub anno Philippi quinto sed nego inde ;

Historia coraponatur. At tempus margine

Sedis, in consequens esse, quod Heraclas eo anno obierit. Si
annis xvi et diebus lvi, definitum, adjunctus annus annum et menses, forte aliquot vacationis, annu-
ccxl, sub imperio Vaieriani Cxsaris, aliaqne, susti- merassent, nullo negotio et observatio Scaligeri, et
neri nullatenus possunt. Numerus quidem dierum Pontaci Nota conciliarentur. Ita ego rem componi
lvi, a iv Decembris retractus, primordia Heraclae, posse existimo. Obierit Heraclas iv Decembris
non absurde conjungit currj k. Octobris, quo Deme- ccxlvi, vacuo subinde throno per ut notat annum,
trium obiisse innuimus in annis autem determi- : Historia; cui addi poterunt menses bini aut terni ;

nandis hic, usquara, infidus est Chronici Orien-

si
talis calculus.Demetrio xxxii, Dionysio xix,
Maximo
xii, Theona;annos attribuens unde et in Hera-
ix
clae tempore auctorem errasse suspicamur.
Euty-
chius et Abulbaracat annos solum complectuntur.
Sed neque feria quidquam lucis affert ; nam dies
Lunae,cum iv Decembris connexus, perduceret nos
ad annum ccxlviii cui si cessationem addideris,
; Historia recedam.
jara ad annum Philippi quintum Dionysii ordinatio
reduci poterit. Inde ad annu.n Gallieni xn (quem
; ego, non cum cclxiv, sed cum cclxv combino) com-
mode invenientur xvu anni Dionysii, quosPontacus
tanto molimine frustra quaesiverat. Puto, hac ra-
tione difficultatibus illis plenissime satisfieri ; sin
minus, Cbronicorum auctoritate nihil moveor, ut ab
.

non nisi sub finem anni ccxcix Dionysius regere 129 Pagius, iis sese molestiis extricare conatus,
lncepent,quod sanae Chronologiae repugnat. Nos rejecloqM
in graviores incidit, nec Historiara nec Chron.ca Pagitet
Heraclam obiisse credimus anno ccxcvi,
iv Decera- secutus. Scribit is jam dicto anno num. 4, Heraclx Tillemont"
>ns, d.e Yener.s. Interea anni
scTdccim ah
sexdccim
illi ab Eu
P.„- obitus anno Christi ccxlvii eonligit. Quis hoc anto cakiilo.
sebio, Syncello.Nicephoro
Pearsonii, etaliis passim illum asseruit ? aut quem _in hoc calculo auctorem
annotati, multum negotii Chronologis facessunt habet? Rursus, a quo anno, xvi annos Heraclae nu-
adeo ut Pagius et Tillemontius, ad
eos integre con- merare incipit ? si a ccxxx, anno integro et amplius
servandos, et Heraclae mortem cum
anno ccxlvii exorbitat : si a ccxxxn,
quocumque se vertat, num-
copulandam Scaliger, Pontacus
; et alii, Eusebii quam inveniet xvi annos completos. Tanti est
an-
Historiam interpolatam putaverint.
Explorandum tecedentia cum consequentibus connectere.
Pergit
ergo an Eusebii loca ad concordiam
revocari ne- tamen .• Si xvn anni Dionysii, inquit, anno sequenli
queant.
(ipsi ccxlvii) inapianlur, quo lertius Philippi
126 Scribit is Hist. Eccl. lib. 6, cap.
adhuc
35, j„ hunc; in cursu erat , Heraclas annos sedecim auot e
modnm Anno autemliujustmperii i

* - »= -
: (Philippi Ciesa- Eusebius assignat, sederit. Nos annos Dbnvs ab

SM^sar S5:r=;=
i

V.I cx Euscbio
conflcitur
Ecclesix suscepit Dionysius. Annus
;=;=r-°™- ;
ille
"
Philinpi ter-
130
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 2p

130 Annos sedecim Heraclae necdum invenit Pa- Seldenus habet, non debet nos dimovere a consensii
gius. Demus ei, annum Pliilippi m nd usqufi ccxlvii mensem quo Patriar-
Historiae et Hagiologii, circa
protrahi cum liic imperium adeptus sit mense Mar-
; cha obiit. Verum quod pro die vm Chiac,
quid est,
tio ccxliv, annus ejns tertius non superat mensem queni notat Historia, Hagiologium notet diem xvin
Martium anni ccxlvii. Quid inde Pagio praesidii? ejusdem mensis, id est xiv nostri Deceiubris? Quid
Iterum repeto, si Heraclatn anno ccxxx incepisse est, quod apud Usuardum et in Martyrologio Ro-

dicat, anno integro in suo computo excedit si vero ; mano, Heraclv festum ponitur xiv Julii? Idne
ccxxxn, nee anivs quindecim jilenos reperire pote- translationis, elevationis, aut inventionis causa fa-
rit. Mirum non eamdem methodura secutum hic ctum sit, nihil est unde dijudicari queat.
Pagium, quam pQStea in Maximo et Theona obser- 135 Ejus lempore, inquit Chronicon Orientale, Martyrta
qusedam.
vat; ubi considerato etiam obilus die, accuratius in martgiio coronuti sunt sancii Sevgius, Bacclius et Bar-
reliqnis processit, ut suo loco annotabitur. Eadem bara; quod indicio est, Sanctos illos Alexandriae
illa inveniendorum scdecim annorum solicitudo singulari.in honore habitos. Et duorum quidem
Tillemontium ctiam impulit, ut mortem Heraclae istorum cultus toto Oriente celeberrimus ab anti-
anno ccxlvii innecteret, non satis consequenter ad quo fuit de Barbara est quod ejusdeiu cultoribus
:

sua principia nam alibi Chronici Fcriam scrupulo-

: tam procul diffusum inveniri.
gratuler, cultum illius
sius amplexus, hic eam deserit, annum pro arbitrio Colunt eam Latini Decembris cujus Acta cu-
iv :

determinans, qui nec in Eusebii Historia, nec in riosius excussa videre qui volet, adeat Respon-
Chroniois exprimitur; quique, admisso vacationis siones Papebrochianas. Quod autem Chronicon ad-
anno, ut ipse non illibcnter concedit, cum Dionysii dit, Primum fuissc Hcraclam, qui Papa cognomina-
annis nullatenus coraponetur, servato obitus die, tus sit, quaestionem tangit, tot lepidis circumstantiis
quem nobiscum admittit iv vel v Decembris acci- ab Eutychio exornatam, ut opera? pretium videatur
disse. Mittamus tricas. peculiari disquisitione eam expendere.
131 De Heraclae sanctitate ct doctrina fusius
eritdisserendum in Actis, ad ejus natalem diem iv
Beraclx laus PARERGONII.
a doctrina. Decembris vel ad xiv Julii, quo ejus memoria in
Martyrologio Rom. agitur : pauca id delibasse suf- De origine el notione nominis Papce.
ciet. Ab non Grammaticas solum, sed et
Origene,
fidei Christianae principiis cum Plutarcho fratre im- Uisquisitioni propositae occasionem praebet ad-
Discrepanti-
butum, auctor est Eusebius. Constat Philosophicis ducta jam statim ex Chronico nostro Orientali pe- bus hic Orien-
disciplinis egregie fuisse instrnctum, sumpto inde riocha, aperte significans, primam vocis hujas Pupa talibus ct

subsidio ad vanam ethnicorum sapientiam confun- Occidentalibus

originem ad ^Egyptios referendam, contra quam
dendam. Sunt qui velint praeceptorem ei fuisse sensermt olim Scriptores Occidentales omnes, ma-
Ammonium, Philosophum Christianum. Tanta porro gno numero a Theophilo Raynaudo, operum
citati
doctrinae ejus celebritas, Julium Africanum Ale- tom. 10 in Onomastico Pontificio, verbo Papa.
xandriam invitavit, eosolum, ut ejus consuetudine Cbronici praedicti interpres, Abraham Eche'lensis,
uteretur. Eruditioni consirailes mores et virtutes dissertatione bene longa, de origine nominis Pap a,
adjunxit, quibus in tantum profecit, ut cum Ori- illiusque proprietate in Romano Pontifice, adversus
gene, instituendorum catechumenorum curarn su- Seldenum edita Romae mdclx, Latinorum ornnium
scipere fuerit coactus. opiniones operose juxta ac erudite examinat et re-
132 Tradunt nonnulli, post Demetrii excessum, fellere conatur ; atque ex Orientalium Scriptorum
compositas turbas Alexandrinas, Origenis occasione monumentis ea se ernisse existimat, quibus ad
Higor in reci- excitatas alii contra, Heraclam, non minus quam
; HeracLv tempora pertinere nominis Pupa primordia,
fiendis ujms-
tatts.
Demetrium, Origeni fuisse infestum ; verum accu- non obscure demonstret. Scopum attigent nec ne,
ratiori ea examine indigent, et suo loco discutientur. aliorum erit judicium operae pretium certe facturi
;

De rebus in Patriarchatu gestis vix quidquam me- videmur, Lectori haud ingratum, si hoc loco, hu-
moriae proditum. Dionysius, in epistola, ab Euse- jusmodi discussioni quodammodoproprio, ea paucis,
bio recitata lib. 7, cap. 7, haec habet : Ilanc ego et ex instituto nostro, delibanda suscipiamus ex ;

C regulam et formam a Beutissimo Papa nostro Heracla quibus non inverisimiliter colligere quis possit, cui
accepi. Eos cnim qui ab hscreticis veniebanl , tamelsi demum genti, cui idiomati, incunabula sua debeat
defecissent ; seu polius non defecissent illi quidem, sed sacra illa, et toti orbi Christiano veneranda Pon-
in speciem cum fralribus communicantes, clam per- tificis Romani appellatio.
versx doclrinx magistros audire delati esscnt ; ab Ec- 137 Tres potissimum nationes, seu mavis linguas
nonnullis
clesia ejectos, posl multas landcm prcccs , non prius invenio, hanc sibi praerogativam jure quodam suo
etiain absona
admisit,quam queecumque ab adversariis audiverant, vendicantes Latinam nimirum, Graecam, et ^Egy- quvdam
;

palam cxposuissent. Ac tum demum ad Communionem ptiam, vel potius Syro-chaldaicam. Quocirca tres conjectantibus
eos admittebat, nequaquam existimans iteralo Baptis- in classes dispertiar, quae in medium afferuntur
mate opus esse. verisimilitudinis motiva ; de singulis eam laturus
1 33 In altero ordine Kalendarii Coptici apud sententiam, quae salvo meliori judicio, veritati con-
"'« ohtus ex Seldenum pag. 38, ad xvm Babae, id est xv Octo- formior apparebit. Repetendae interim et "explo-
Copt»rum bris, legitur nomen Herculis, seu Heraclii Patriar- dendas sunt ludicrae illae quorumdam argutatiun-
totendari
chae. Sed an Alexandrini? Mihi ratio dubitandinon culae, nullo fundamento subnixae , nominique tam
occurrit alia, quam quod tali die de eo nihil habeat Augusto injuriae et ineptec-jnsarcinatae. Quisenim,
Hagiologium juxta fastos Ecclesiaa Alexandrinae
,
obsecro, nomen Papa, propter Romanorum Ponti-
descriptum, ubi ad xvm Chiac, is de quo agimus ficum amplitudinem et majestatem ab Interjectione
ita salutatur Pax Bcalo Hieroclx, qui fuitposl De-
: admirantis, Papse ! frigida allusione derivari non
meliium Patriurcha : cum oves suas ab hyxnis cuslo- admiretur?Quis non rideat nugaces et frivolas ori-
disset migravil in regnum ccelorum, felicite acceptu-
, ginationes, ductas ab initialibus litteris Pauli et
rus ibi Pastorum [bonorum] prxmium et mercedem Pelri, pe, et subinde Papa? hemnPaler
unde Pa,
Doctorum. Patria:, Pater patratus, aliasque non minus ridica-
134 Prior illa dies mensis Babae, potuit poste- las ut quod Papa a papilla oriatur, quasi Pontifex
;

rins assumpta fuisse, ex causa aliqua nobis ignota : Mamma sit totius Christianitatis ? Quis non aegre
et in une solum Kalendario reperta, ex tribus quae ferat, Symbolicam illam genesim, a pappo carduo-
rum
 PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
rum flore in lanuginem abeunte, tamquam cadu- Domini ccxxii (hic manifeste hallucinatur, nam D
citatis et brevis Romanorum Pontificum vitae pe- anno priinum ccxxxn Heraclas Thronum conscendit)
riodi, indicativam ? imo quis non cum Echellensi imperante ex eodem Eutychio Alexandro Severo. Au-
ctores et parentes, id est populus seu JEgyptiaca
eara levitate sua evanescere fateatur? Plures id ge-
nus notatiunculas suppeditat Ignatius Braccius, plebs, ijux id nomen Palriarehse imposu.it. Occasio et
quibus vel solum commemorandis inhaerere religio ratio, qux plebem illum induxit ad id nomen impo-
est, cum tanto temporis dispendio. nendiim Patriarchis etc. Tum ita concludit :

1 38 His ita praetermissis, probabiliores alias La- 142 Oux omnes sane cireumstantix satis superque „.
c * *n
. ,

l i t hane
tinorum etymologias solidioresque sententias, non esse videntur, ad sententtam Itanc celeris probabtliorem tertamsibi

prius adducam, quam Echellensis rationes et argu- reddendam; easque tamquam obscuras, ignobiles et ^ntentiam

menta tractavero, auctori illi usque adeo evidentia, spurias (ita vocat oinnes aliorum sententias) quodam-
ut non semel pronuntiet, Orientalium opinionem, modo hubendas ; cum nec parenles agnoscant, nec au-

tot circumstantiis prasditam, tot characteristicis in- clores, nec natulium locum, neque tempus, neque im-
signem esse, ut Scriptorum nostrorum adinventio- positionis aut originis'occa$ionem, aul verisimilem ra-
nibus, fere diceret somniis, longe sit anteferenda. lionem, aul demum notionem nomenclutionis. Quamob-

pro p, inus Videamus modo qnanti momenti ponderisque esse rem, ratione. ad Itanc liabita, futilcs esse videnlur : Cum
ailegatur debeant auctoritates, ab ipso allegatae. Sic orditur rationes, quse non deducuntur ex propriis princi-
Eutychius, de Gen.
cap. 8 : Eutychius Pairiarcha Alexandrinus . . . ori- piis, inar.es sint, ut docet Plalosophus 2.
ginem, notionem, occasionem, et quando nomen hoc anim. cap. 6; et l. de anim. cap. 2. Igitur omnium
Papa, Alexandrinis Putriarchis omnium primum im- probabilissima habenda el exislimanda est, hscc Orien-
posilum fui.t, sic in sua Ecclesiastica narrat hisloria. talium opinio, ul qu.e ex propriis diducilur principiis,
Sequitur lextus Arabicus, cui Echellensis hancsub- Jure igilur concludit P. Raynaudus, poslquam vurias
dit Latinam verMonem. allulil sentcntias : Itaque haereo in vocis notatione,
, . . , • . male trahit
139 Si qui tero pereunctati fuerint, cur Patriarcha et subjecta ei notiune quam proposui. Aliorum non
,

fl n „„ aurfu _.
Papam, ut
Alexandrihiis, Papa, voeatur? (Papa autem Avum plaeenl tpsi sententia sux notalione hseret. Pace E : in
Avum dictum
asserens (quia significat.) Hoc qnidem ideo ; quia a tempore Hana- Echellensis dixero, perperam Raynaudi verba hic
sit pater nix, quem Mttrcus Evangelisla Palriurcham consti- traducuntur. Hxret Ruynaudus non inficior sed , ;

Episcoporum, Alexandrix, usque ad tempora Demeirii Patnar-

ttitt haeret firmus, adhaeret et inhaeret sententia;, quam
et hi Patres
papvli)
ehx Atexandrim, qui fuit undecimus Palriarcha Ale- et ex potiori paite nos amplectimur non tamen ;

xandrinus, nullus erat in provincia JEgypli Episcopus, ha?sitat, non titubat, non male eum
vacillat, ut
nec Patriarchse qui ante illum erant, constituerant auctor hic intellexisse debuerit. Sed ad Eutychii
[ibi] Episcopnm ttllum. Fttclus auiem Demelrius Pa- narrationem redeamus.
triarcha, Ires creavil Episcopos : el is est primus Pa- 143 De fide eorum qua? narrat hic historicus in
,., . „ qw lomen
suis Annahbus, sic habet m praetatione bdwardus enm re rmm
. , . .
, ,
Iriarcha, qui in Alexandria fecil Episcopos. Eo antem
defuncto, suffectus est post illum Heraclas Patriarcha Pochokibs , ecrumdem interpres Si in anliqua appellat :

Alexandrix, qui viginti creavit Episcopos. Uuus vero historia multa habeai fabulofa, cum pluribus (pene dixe- commentm
exhis Episcopis, ., . , .,, j . recens in-
Eumenius,
,

notttine in legem prseva- ram omuibusj qui cum Uaciunl, illua ipsi commune. . .

ricatus est. Cujus quidem fama cum ud Ileraclam de- Pertinet ad antiquam historiam (nain scriptor ille fabulattyris
Ittiti t^set. congregavit Heraclas Patriarcha Synodum seculo tantum x floruit ut suo Ioco diximus) per- ,

Episcoporum,el ad urbem Eumenii perrexit ; ejusque tinet, inquam, ad antiquam historiam narratio, tan-
slalu satis coijntlo, alqtte perspecto nei/olio, illum ad topere ab Echellensi laudata, quas ut minimum
verttulem redn.rit. Plebs vero nudiens Episcopos appel-
suspectae fidei esse deberet ; certe tot ineptiis suf-
Itniles Patriarcham Aba patreni, dixit opud se, si farcinata advertit Raynaudus pauca, quae ab Sel-
nvs Episcopum appellamus Aba patrem, Episcopus deno referuntur, ut pronuntiare non dubitet Hoc
appellatPatnarcham Aba patrem, oportet ut nos Pa-
et :
„ mtmm .

commentum (de nominae Papa) annumerandum .s>_ sentipsivs-

triarcham appellemus Kaba seu Papa, id est Avum bene muliis. quibus hic Ttujes recens refossussca- met inter-
; aliis
cum sil Pater patrurn. Itaque a tempore Heraclse, lei ,• ui, qttod S. Marcus non prxfuerit Alexandrinx
pretes'

Alexandrimis Patriurtha, Baba seu Papa, Avus quodnon

id esl Ecclesiae, scripserit Evanqelium ei inseriplum,
dictus fuit Hautenus Eutychius supra refututus. sed a S. Petro exaratum, Marcosit suppo.silv.rn quasi
;
_ Addit deinde Echellensis cap. 9 Euitj- . dedighantePetro titulum et munus Evangelistz ; quod
iliiitnre tiurrationi qiiam superiori captte relulimtis, de prinihs Episcopus Romanus fiteril S. Linus ; el ulia non
illa origine nomims Papa apud Mgyplios , bini adhuc pauca, qttie hoiiittn, inter nebulas schismatis Grsecanici,
adslipulantur Alexandrini s« iptores, Christianus
uuus, iitcubantis Orienlali Ecclesix, sub annum dcccc, scri-
uller Mtihomelttnus. Horum primus est Georgius Ho- benli excidisse mirum non est, prseserlim cttm Medici-
maidius, parte sui Chronici in Ncrone ; alter Abu-
i
nam quam doelrinam sacram
polius versusse vtdeutur,
betriisHabbasides, parte secunda sute Apologix
contra nec lam cum peritis Theologis consuetudinem hubttitse
Christianos, ex Christianorum ALgypii
(ubi scribebat) prodalur, quam cutn Saracenis et Aslrologis, Albttte-
vulgatissimis scilis. Apud Echellensem, sic ambo gnio, Alchnido, Albumasale, cl ejusdetn (ttrfuris aliis.
rem narrant ex Eutychio totidem verbis totam
ut
,
Ita Raynaudus : plura additurus, si omnia Eutychii
rei gestae seriero, autille
ex ipsis (Scriptorum enim commtnta expendisset.
.llorum duoruma3tatemignoramu
8)desumpsisse vi- 144 Certe Faustus Naironus, Diss. de origine,
deantur. Totaproinde Echellensis
Romae edita " "
s '"s ,,

argumentatio mox nomine ac relisione Maronitarum ,

,
< '!

subjungenda unius Eutychii

auctoritati innititur, mdclxxix, et in liuoplia ibid. mdcxciv, Onentahs Maron m.
postmodum discutiendie. En tibi Echellensis ratio- ipse et Echellensis popularis, acrius in Eutycliium
oinium exca[i. 10 de^umptum.
insurgit; mendacem, fabulosum, impostorem appel-
141 Dicimusitaque, inquit Echellensis,
Bchellensis hanc Eu- lans ; quod commentitia enarratione, Maronitas fe-
credit, ita
>'it et Onenlaltum altorum senlenttam,
cwptum nnminic P, m „.
de origine
•/.»...•» cerit haereticos
-cni, Monothelitas; et
u<z;i cii_us iiiuuuuieiiuis,- _i Maronem,
iviaroueiu, a qua
quo
T mf ^
, , .
tlici
P a hlWrem stlMam ipsi nomen traxerint, Monothelismi antesignanum.
_u_ Heracla :

S
looua
c ei

P
idal
i,

ubinoTendaTvt
ta
n
\
,
a ' iS

* l>
imUUur P ritt -
ro >"> blU,a
"° 8 «»«
Profecto no » P° ss »™. I^J Echellen-
>
satis mirari
«s, scriptori de gente sua pessime merito, tantum

21'pm TZlTneT "TrT 1"^ '"' l

'^ aUctf "' itatis trlbuerc voluerit > in re0 » s
"
Pue Mo- P^
dixiit ^T^iTp^hTc Z r_T (
thelis,ao lonRe vetustioribus qu * "° prlde ad
ejus aevum propius accederent,
'
q
ut earum recentior
esse
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 2:1*

esse potuerit apud .^Egyptios memoria. Nam illa ad Anastasium Papam scriberes. Alios etiam eodem
quae tot seculis Eutychium antecesserant quid , noaiine indigitat: Ne me mittas ad sex millia libnrum Al'CTOHK
vetat, levibus, et fluxu temporis, ut fit, in immen- ejus, quos legisse beatum Papam Epiphanium crimina- J. B. S.

sum auctis, fictisque populi traditionibus, ad ipsius ris. Et rursus Erupit aliquando contra Papam Epi-
:

setatem promanasse ; maxime cnm Echellensis ipse phanium etc. In epistolaad Augustinum
Incolumem :

fateatur, non a lingua ^Egyptiaca, sed a Syro-chal- et mei memorem teChrisli Domini Clcmentia tueatur,
daira nomen Papa esse derivandum. Domine. venerande et Beatissime Papa. Ita etiam re-

Vi aulem
14S Aliorum haec sint de Eutychio judicia: nihil hqui ejtisdem aevi, nomen Papa cuilibet Episcopo
jUerandn.r mihi definire lubet mitius tractari virum facile
: tribuebant.
$ic vere sil
patiar, castigatis nonnullis minoris momenti errori- 148 Et erit qui nobis cum ^Egyptiacis mercibus,
aclum ;
bus. At vero nurnquam hoc ei (seu mavis Echellen- nomen Papa Romam transfretasse persuadeat? Li-
si, id ex ipso perperam deducenti) numquam hocei 'ceat mihi potius nunc ita concludere: Ergo apud Quin polius
aliunde didi-
concedam, ut prima vocis illius, Papa, notitia^Egy- Alexandriam nata primum non est vox Papa, nec
cerint Algt/ptU
ptiis accepta debeatur. Sit ita, per me licet: omnes .Egyptios auctores autparentes.agnoscit; totumque eo titulo suos
ea? circumstantiae concurrerint, dumyox Papa, pri- Echellensis ratiocinium corruere necesse est, om- Patriarcnas
mum Alexandrinis innotuit: veri sint auctores, vera nilius illis circumstantiis, tam accurate expensis, honorare.
occasio, verus apud yEgyptios usus permanserit: circumvestitum. Peccat, inquam, Echellensis argu-
ecquid inde legitime confecisse se autuniat Echel- mentatio siquidem scriptor ille non solum cum
:

lensis," nullibi eam antea auditam fuisse? atqueadeo Eutychio fontem assignat, unde fortasse ^Egyptii
originem et notionem ab illa gente unice repeten- primum ejusmodi honorifica compellatione Patriar-
dam? Hanc ego sequelam negari posse, et perne- chas suos ornare cceperint, quod ei non gravate
anliquwr gandam puto. Neque id gratis: suppetit enim non transmitterem ; sed ex ea narratione consequens
lamen ea vox
una abnuendi ratio, quae Graecis aeque ac Latinis, esse, etiam insultando pertendit, riusquam ante id
latinis ct
Grxcis esse, vocem illam, in sensu controverso, non fuisse inco- tempus, nomen Papa innotuisse, quod mihi nullo
B gnitam, antequam p'ebs jEgyptiasimile quid partu- modoprobatur. Sicigitur iterum pronuntio. Admissa
riret, plusquam probabiliter demonstrat. etiam et supposita veritate narrationis Eutychianae,
146 S. Ignatii Martyris epistolam ad Mariam non continuo inde deducitur, nomen Papa natales
frobalur ex Zarbensem, aliis Castabalytam, in qua beatusAna- suosprimum apud .Egyptiacam plebem invenisse.
S. Iqnatio,
cletus, Papx nomine decoratur, non audet ut sup- Atque haec ad propositum nostrum sufficiunt. Ulte-
posititiam rejicere Echellensis : nec ego illara, ut rius procedit Pearsonius in Vindiciis Ignatianis,
genuiuum Ignatii foetum, suscipere hic cupio. Sit parte 1 cap. 11. ostendens, traditionem illam ^Egy-
spuria, si ita vis, sit cujuscumque volueris: credi- ptiacam ab Eutychio confictam ; et qu;ecumque eo
bile tamen est scriptam eam fuisse, cum nondum pertinent, futitiaesse, falsa etabsurda. Justo fortasse
Heracia? nomen Orbi innotuisset. Non acquiescis ngidior, viri hujus, licet doctissimi, critica videri
fortasse. At Tertulliani testimonium mihi
Esto : poterit,certead rem nostram nullatenus necessaria
omnino peremptorium est, ex cujus libro de Pudi- aut oppurtuna. Nos cceptam cum Echellensi disce-
citia cap. 13, luce meridiana clarius redditur, no- ptationem prosequimur.
men Papa, Latinis prius in usu fuisse, quam ^Egy- 1 49 Est pneterea, quod in hac .Egyptiorum no-
ptii a Syris suum Baba mutuarentur, ut videre est menclatura vehementer displiceat, saltem, prout
apud Pamelium, aliosque Tertulliani Scholiastas ad vox illa antiquitus sonuit apud Latinos quibus fa- Adde quod ;

primitus ita
praedictum caput tertium decimum. Tertullianus miliare fuit Papas nominare Sacerdotes, et verosi-
vocabantur
autem obiisse creditur circa annum Christi ccxv, militer Clericos omnes, ut ex Tertulliano etiamcol- Presbyteri,
jam decrepitus, cum hbrum de pudicitia diu ante ligitur; nam de
Episcopis est extra controversiam. aut etiam Cle-
rici omnes;
scripsisset. Si autem vera est genesis .Egyptiaca, ab ipso prin-
Cypriano, 147 S. Cyprianum (qui martyrium subiit anno cipio, nefas fuisset id alteri tribuere praeterquam
ccLvm. factus Episcopus ccxlviii) Heraclae synchro- soli Romano Pontifici; quemadmodum Alexandriae
num fuisse, nemo est qui dubitet ; ille autem jam soli etunico Patriarchae, ut distinctivum adscribe-
tum Papa cognominatus legitur epist. 3, ad quam batur, noniine Aba seu Pater, Episiopis reservato.
ita Pamelius. Papx nomen priscis lemporibus accom- Constat vero, ut jam innuebam, ex S. Hieronymo,
modatum fuisse aliis Episcopis quam Romano, satis Baronio, Raynaudo, Cangio, aliisque, et fatetur
conslat ex hac epistola, ac aliis infra Cleri Romani ac tandem ipse Echellensis cap. 12, quod prius cap.
Confessorum, ad Cyvrianum. Plenius ad eumdem 10, improbabile asseruerat ; constat, inquam, omnes
locum Rigaltius ita scribit. Sic appellari Carlaginis saltem Antistites Latinos, ea olim appellatione do-
Ephcopum, non invident Romani : sed nec aliter appel- natos donec Gregorii VII decreto, anno
fuisse,
lal Romanum Pontificem Tertullianus, libro de Prx- mlxxiii, ad solum Episcopum Romanum, gravi de
script. adversns haereticos, et libro de Pudicitia. Hi causa restringeretur. Sane frustra sudavit adversa-
fuere tunc Romano Pontiftci, cum plerisque aliarum rius, ut Theophili Raynaudi assertum infringeret,
"wonymo urbium Episcopis, tttuli communes. S. Hieronymus quod omnibits olim Clericis, posteaque omnibus saltem
« nhiy
ahquando Theophilum Episcopum Alexandrinum Episcopis, commune fuerit nomen Papx, tametsi non
Papam appellat, ut in apologia contra Rufflnum: dicerenlur Palres palrum, id quod cum notione
Erijo el epistolx Papx Theopluli el Epiphanii, et alio- yEgyptiorum ex diaraetro repugnat.
rum Episcoporum te petunt, te lacerant; et paulo post 1S0 Minime vero ad rem facit, ut probetur, Epi-
Leclis nuper Papx Theophili epistolis. Iterumque: scopos olim vocatos Palres patrum, locus S. Epi-
et Patres
Nunc primum a Papa Theopltilo didicisse impietales phanii, Haeresi lxxv Oido vero Epi- Patrum dici
ita scribentis :

ejus. Et ad ipsum data: Adnitere ergo,

in epistola scoporum est ad gignendos patres, gignit enim patres nihil ad rem

Papa amantissime atque Bealissime. Non quod hunc Ecclesise : Ordo vero Presbyterorum palres non potest facit.
titulum Alexandrino Episcopo pecuharem crederet; generare ;
per lotionem vero regenerationis filios ge.nerat

Anastasium enim simul cum Theophilo nominans, Ecclesix, non Quid tum postea? quid haec
patres.
illum, non hunc, Pu/iamvocat: Quid faciunt epistolx obsecro ad praesentem de facto quaestionem? Nura-
Theophili Episcopi, quid Papx Anaslasii, in toto orbe quid quia Episcopi etiam Episcopos generant, proavi
hsereticum persequenles? Imo in epistola adTheophi- olim dicti fuerint, atqne ita etiam abavi et tritavi
lum data, Anastasium, Papam appellat: Ex dispen- induci queant? Nec raagis quidquam juvat, quod
satione Dei factum puto, ut eo in tempore tu quoque nonnulli Praesules insignioris notae (ut Gregorius
Nyssenus
 24* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
Magnericus, et alii) semel primarii omnibus sub hero in familia prapositi. D
A Nyssenus in Conc. Nic. ;

Omitto hanc rem, et ingeniose, et non

alia a variis in
AUCTOBE aut iterum honoris gratia Patris patrum appellatione
J. B. S.
cohonestati fuisse reperiantur nam si ex hujusmodi : omnino inverisimiliter excogitata talia enim sunt ;

titulis fas sit arguere, non deerunt Clerici inflmi quae animum explere von valeant.

ordinis, imo laici sanctitate illustres, quos ad Pa- 153 Reliquum est itaque ut cum Baronio, in no-
triarchatus, et siquae sunt majores dignitates, pro- tis ad Martyrolog. Roman. x Januarii, Rnynaudo, Ipta
vox
moveas. Ne pluribus molestus sim, ita alteram par- Pearsonio germanam vocis Papa notionem
et aliis, veroslmlllus
creditur
tem contra Echellensem absolvo. Notio nominis a Graecis accersamus, quam snppeditat Marianus
tnstiluta a
Papa, ut sonat apud ^EgypHos, non respondet no> Victorius, in indice ad Hieronymum, verbo Papa;
Grxcls,
tioni, quam apud Latinos habuisse, ex Tertulliano asserens, Romanum Pontificem dici Papam, quia
et Cypriano intelligimus ac proinde falsum est, ; est omnium Pater, Tidnv.i enim (vel ut alii Wximac,)

originem et notionem nominis Papa eam esse, quam et TixTta Graece Patrem significat. Id autem tam
i

ex Eutychio se demonstrasse superius arb>'trabatur indubitatum videtur Ludolfo, linguarum Orientalium

Echellensis. peritissimo, ut totam*Eutychii ipsius ratiocinationem
151 Non desunt argumenta alia, paris aut majo- falsam et vannm pronuntiet. Quippe Arabicum Baba,
Latinorum de ris roboris, adversus praetensam Orientalium pra- inquit, nihilaliud est, quam Graecum YIxkkzc, quod
eiymo vocis rogativam sed praescriptae nobis brevitati jam dicta
;
Arabes, ob defeetum litter» P aliter efferre non
Papa, senten- ac Baba, in Comment. Histor. ^Ethiopicae
sint satis. Nunc Latinorum probabiliores nomencla- possunt
tiones paucis expendamus. Sunt qui putent apud pag. 446. Consonat Walefridus Strabo, lib. de reb.
Ra3 naudum, nomen Papa, complexum esse ex du-
:
Eccl. cap. 7, ubi Papa nomen, Paternitalis appella-
plici Pa; qnod monosyllabum, auctore Festo, pro tionern esse ait, et Clericormn concjruere dignilati.

patre usurpatum estin Saliari carmine, qua ratione Sic vt Clerici venerandi, mquit Baronius, eodern no-
volunt, Papam idem sonare quod Pater 'patrum mine appellarentur : poslca tamen nomen illud cccpit
speciosa sane etymologia, sed mihi non usqne adeo esse peculiare Episcoporitm, ut iidem Papse dicerentur.
placita. Etenim, ut fatear titulum illum bellissime Ex quibus egregie confirmantur, quse superius ad-
quadrare in Romanum Pontificem, et origo etnotio versus Echellensem disputavimus. Audiatur etiam
non minus qnam. Orientalium Baba, a
displicent, Rigaltius, in suis ad Cyprianum observationibus
Syro-Chaldseis deductum. Origo quidem, qnod pe- pag. mihi 12: Celcrnm in malricula Cnropalatina
regrina videatur ea derivatio. frivolam inducens adeodesceuderat appellatio Paparum, etiam ad in/imos
balbutiem, e", quo Pontifices ccepere, seculo, ni Saccrdotes, ut ipse Protopapa fnobis fortasse Archi-
fallor, inauditam, eta sermone Latino satis aiienam. presbyter^ subessel Palriarchx Constctntinopolitano ; el
Notio vero, quia eadem trahit cum opinione Echel- Papa dicebalur i\uitihet Sucerdos, quales nos liodie
lensis incommoda, continuo ad Pontificem restrin- Patres vocitamus: et Presbyleros etiam plerumque in-
gens, quod ex Tertulliano, Cypriano. Hieronymo feriores, sicuti Senatores, patres jam olim appellatos
aliisque novimus, primis Ecclesiae seculis fuisse fuisse, ait Sallustius, vel iriale vel curse simililudine.
commune. Praeterquam quod (ut argumentatur Cel- Scio Goarum, in notis ad Cedrenum, distinctionem
sus Mancinus, apud laudatum Raynaudum) battolo- facere inter Ucnacet Waiiac, et alteram summoPon-
gise vitiura inducit, dum Pontifex Papa et Pater pa- tifici, alteram Clericis minoribus, tribuere; sed quo
trum una vocitatur; quod esset dicere Papa Papa ea fundamento nitantur, non satis intelligo, in illo
eodem idiomate, phrasi hactenus inusitata; licet omnium consensu, vocem Papa Clericis omnibus
non raro diversi sermonis synonyma, in usu eccle- olim fuisse communem asserentium.
siastico conjuncta reperiantur; ut sunt, Pater Ab- 154 Pluraquicupit, laudatum nuper Pearsoniura
bas, Presbyter senior, Episcopus inspector, sine ulla et ab his
adeat, primamcontroversi nominis radicem accurate '

Iransiata
battologiae nota passim circumferri solita. exponentem, ubi ita concludit ; Erat igitur hxc liie- acl latinos,
152 non pauci sentiunt, -nomen Papa idem
Alii rorum, ab ipsa lingux Gr&cse origine, blanda appellntio
significarequod Directorem aut Custodem, prisco Palri data. Posteriores Grxci, eamdem appellationem
idiomate apud Italos, sive aliunde obrepserit, sive etiamillis tribuerunt/quos quasi Patrum loco habemus,
ab Oscis manarit. Sic, inquiunt, Papati, Papates, Scholiastes Homeri llamra-
t nyicjytiivr.rsic, <I>iW.fpovr;u-
Pcpv, pro paedagogis et moderatoribus in Actis vewrepou mov 7ipeooi;T£pov.
y.r,'j
Juniores senioribus,
SS. Viti et Modesti, apud Petrum Damiani, etalibi tamquam filii parentibus, tituliim hunc tribuebant
frequenter notati inveniuntur: atqui Pontificem et ubi setali dignitas aliqua accessit, titulusvenerutionis
Romanum, Chnstianorum omnium Directorem et habebatur, to 71x71712 stai tq ccktzx, ov didOic, 6 Kazrn
Custodem esse, nemo est qui dubitet: quidni ergo,
a cura et munere inditam ei denominationem agno-
dlla. 7rpo« Wp« ^007 <£>nvx, Suidas. Sub hac vene-
rationis nota ndnac, a Groecis,
Papa a Latinis, pnmxvis
scamus* Quid quaso est, quod in hac opinione, tam Ecclcsix temporibus tribuebatar Episcopts, quos loco
pausibih oratione subnixa, vehementer vituperes? spintitalium Putritm habuerttnl. Jam quomodo ad
Non est, ut verum fatear at si, ubicumque vel ; Latinos vox Papa transierit, siquis me ro-et facilis ;

umbra nomuiis Papa appareat, inde liceat origina- et expedita responsio ut terminos scient.arum et
;
t.ones eruere profecto Braccius tot tibi fontes ape-
; artium omnium taceam, aio, cum sexcentis aliis no-
qu.d tandera statuas incertus sis.
riet, ut
Erit qui a minibus, usu Ecclesiastico receptissimis Romam
Papa et pappare puerorum, hoc est
nX
m
ctbo vel cbari, commigrasse. Si circumstantias qLrat Echelle
puenlem etymolog.am adsciscat, quod Pontifex spi-
nihil eae rae morantur, dum origo et itic sib irecte

pL
aPappo
a o
c

::x
teste Polluce,
cc esiam nutriat Ent
quas,
,
servorum prscipuo,
-

^ ™ dc <•<*
^° WiS?sss£
quidam existimamt, nomen Papa, Latinis venera-
atque m er eos Dommo, e t Senmre, merito Pontifi-
tionis ergo jam tum usurpatum

«
,s appellationem or.r, «mtenrtat, de
lud n Evangeho Qutsputas est
q uo nimirum
uisse
stiana religio eis annuntiaretur
um Oiri-
vero ita
•

3£
^
.
fideUs dispensa-
;
proprium Christianis factum, u c Ckri Sacc e r
et s i

:::s;:z::s::t^ ^t,busii,udipsura,adaptav;rint tibi:de E s c -

;
ieromnes^.r^Z
Dei^titutus
dilectus,
tempore,
ut universae ejus famili^ det cibum in
.„„... ...
^Zt^Z^^T^
155 At, inquies, cur Papse. potius quam Patris
J?

W _;
bus
P pascens eam
;
Zl
:!,dicitur, quod,
(o Pappus
apposite ;

est
I CtnDaet
doctrina et ccelest
ccelestibus
'bus dapi-
nomen servi
nomine usi Romani fuerint, quo nobis argumento
faci es verisimile'? nara huc
tandem redeat necesse
est
 HISTORIA CHRONOLOGICA. as*

A est, siqua superest, difficultas. Dicam, id populari 158 Eusebius, Hist. Eccl. lib. 7, cap. 28, ita D
(ulipl«i' es vitio, seu mavis recepta consuetudine factum, ut habet Dum liscc aguntur fet Antiochia) hseresis Sa- AICTOBE
:

J. B. S.
nationes mosateni excutitur,) Dionysius extrenmm diem obiit,
peregrina passim magis placeant quara nativa vo- cx Eusebio
umant pere-
arina voce cabula. Cujus rei exempla innumera Europaeae po- anno Principatus Gallicni xn, cum Alexandrix Epi- aliisque
parcntes suos tissimum nationes subministrant, quorum copiam scopatum septemdecim unnis obtinuisset. In ejus locum scribuntur
honorare) an. 17,
prae oculis habeo, extra Belgium non queeritan- subrogatus est Muximus. Jam ostendimus, annos illos

dam. Vulgo notissimum est, animarum directores, xvn, non a tertio Philippi anno, Cbristi ccxlvi,
religiosos praesertim omnes, non vernacule hic, sed quo Heraclas obiit ; sed a quinto Philippi, Cliristi
Latine Patres indigitari, quasi in ea voce honori- ccxlviii inchoandos qua ratione tota Dionysiani
:

ficum quid et venerandumeluceat, quodlinguanostra PatriarchatusduratiocommodissJmereperitur, modo

pari elegantia exprimere nequeat. Vicinos haereticos anuus xn Gallieni, non cum anno cclxiv, sed cum
Batavos adeas, illic Ministellos comperies, vulgari cclxv conjungatur; sive annus ille xn vere nume-
solsecismo Domine vocitari. Mercatores iteminprae- raretur, cum extinctus est Dionysius sivo, ut ego ;

cipuis quibusque portubus unum quemdam prima- existimo, adhuc xi in cursu esset, ut notatEuse-
rium gentilem habent, quem Latine Consnlem dici bii Chronicom utriusque editionis Pontaci et Sca-
voluere. Quid quod filii patritiarum familiarum pa- ligeri.

rentes suos Gallice nominare consueverint Mon peve, 159 Nota est celebris inter Chronologos contro- inchoatt 248,
sic ut obierit
Ma mere : Hispanice Pappa, Mamma, vocibus a versia, relata a Tillemontio Hist. Imperatorum tom.
anno 265.
sermone Be'gico quam remotissimis. Quod si nunc 3, p. 2, pag. 885, de exitu Galli et Volusiani, ac
Echellensis horum, et id genus sexcentorum, pri- Valeriani et Gallieni principio ; aliis cum Petavio,
mitivam originem, locum et tempus nativitatis, au- Bucherio, Labbeo, Natale Alexandro, etcommuniori
ctores et occasionem investigare voluerit, nse is me sententia, epocham illam anno ccliv figentibus
hercule nugas inceptet, quas arbitraria sunt ad ra- aliis, cum Pagio et laudato Tillemontio, certantibus
tionis norraam exigendo, quod tantumdera est, acsi pro anno ccliii, utGallieno annisuixv integri vin-

operam det, ut cum ratione insaniat. dicentur. Litem illam operosius discutere nihil hic
130 Quae cum itasint, veram etgenuinam nominis ad nos attinet. Magisplacet priorum opinio, in quam
et sicad Ro-
m a ntim Pon- Papa originem, non aliunde quam a Graecis repe- tandem Pagius ipse manifeste inclinat, Dionysii obi-
liftccm restri- tendara, puto esseindubitatum. Facmodo inid con- tum ad annuraccLXv reducens quidquid alibi saspe ;

cta tandem ea sentiant discrepantes sententiae, nullo negotio par- inculcet et repetat, Dionysium anno cclxiv obiisse,
cst.
tem litis alteram compositam dabo, conciliatis om- in quo viri eruditissirai diligentiam fortasse quis
de-
nium quoad notionem differentiis nam eaa demum ; sideret. Nihil igitur superesse videtur,quod remo-
singulas certatim conspirare videntur, ut Romanum rari nos debeat a seligenda probabiliori ea et magis
Pontificem antonomasticePa/re»?fideliumostendant, recepta opinione, quae unanimiconsensu Dionysium
non natura aut gente, sed aetate et admonitione, ut asserit vita excessisse anno illo cclxv quera si per- ;

loquitur Rigaltius , auctoritate ac doctrina ; ut olim vicacius contendas appellandum annum xn Gallieni,
apud Romanos a Senibus Senalores, et Patres di- jam prope exactum, vel xm proxime inchoandum,
ctitatos novimus et ut ita Romanaa urbis Antistes
; nihil inagnopere refragabor.
dicatur Papa, quemadmodura antonomastice Rex 100 Alias nobis difficultates objicit diei obitus et Quscdam sub
Romanorum, Augusti cognomento condecoratur ordinationis definitio. Latini in suis Martyrologiis eo memorabi-
xvn Novembris, casufortasse lia Acta.
illumque idcirco Pontificera Maximum merito appel- Dionysium colunt die

lamus, tamquam 7ipuToy twk ['epetov, ut Justinianus potius quam consilio. Baronius in Notis male eum
aitNovella 131. confundit cum Dionysio, qui a Graeciscolitur v Nonas
Octobris; tuncenim^reopagitamvenerantur. Certius
XIV. S. DIONYSIUS. de die cultus credemus Coptorum Kalendario apud
Ludolfum, et Hagiologo Habessino, decimam septi-
Tempus Sedis et obilus ex Eusebio, wrumnai mam Thoth hoc est xiv Septembrisindicantibus. Ibi
sub Decio toleralce, scriplorum copia cl Poeta sic canit Salutem txbi, Dionysi, Pater noster
:

prip.slanlia, an fucril Origeni adversulus. et Palriarcha, merito cognominatus Sacerdos. Ephe-

siorum pucri dormierunt tempore regiminis tui, e.t in
kjANC/rus Dionysius. cognomento Magnus. Hic erat diebus luis mortt adjudicatus fuit Mercurius Antoiuus ;
VarianUbus
circa lempus Subaita sapientissimus (inquit Historia Patriarchalis) autem Monachus factus est. Melius dixisset, na/asesZ
Patriarcha- et ex genlis Primoribus ac Optimatibus ; cui causa con- nam, sicut ad diem xvn Januarii docet Henschenius,
tm Arabibus
versionis ad fidem fuit lectio epislolarnm Puuli. De- in lucem Antonius venit anno ccl, et usque ad an-

fuucto Demetrio, qui ipsmn baplizarat, prxfeclus judi- num circiter cclxxi pie in domo parentum vixit quo ;

chs ab Hierocla, ejusque Vicarius fuerat constitutus, ob tempore jam Dionysius pridem obierat. Melius Abul-
insiijnem ejus sapientiam et ingenium. Hoc ferme est baracat Monachatum S. Antonii distulit ad tempora
'
quod memorant, Dionysium Heraclae successisse
alii Maximi successoris.

in Catechumenorum institutione, dum hic ad S. 161 Verura neque xiv Septembris fato funetum fn die obilus

Marci Thronum post Demetrium evectus est. Omi- Dionysium affirmare audemus cum prsefatus Ha- major:
dtffl-
cultas :

rursus Chronici Orientalis auctor indicare giologus, ad diem nobis ix Martii, ita canat Sulu- :
sit hic
diem mensis ac feriam, qua Dionysius vivere desiit; tem Dwnysio fzEthiopice Dionalheo) Doctori omnium
sapientissimo, quem ab errore converlit Pauli epistolx
unde fortasse utilitatis aliquid fluxisset ad mortis
Annum Claudium lectio. Postquam afflictionem et exilium in diebus suis
tempus inquirendum. cclxi et

Caesarem, ut alibi fecit marginalium compilator, hic sustinuisset, emigravit hodie in cadestem regionem, Ar-

etiam per suramam incuriam apposuit. Accedit quod chiepiscoporum ccetui conjungendus. Dubitare haac non

scriptores Arabes mirum in modum varient in tem- sinunt, quin verus dies obitus ix Martii recolendus
pore, quo Sedem tenuit Dionysius. Historiasiquidem sit. Quod vero Coptis Habessinisque venerabilior

annos xix regiminis, et dies cclxxxi illi adscribit manserit xiv Septembris, si conjectando opinari li-
Abulbaracat annos dumtaxatxi, et menses ix. Cata- cet; crediderim id factum, propter aliquam sacri
logus Kircheri annos xvm. Contra vero.Eusebii, Hie- corporiselevationem, translationemve, perquemdam
ronymi, Syncelli, Nicephori concors sententia, Dio- ex successoribus festivius celebratam.
nysii Patriarchatum adannos xvn extendit; iis etiam 162 Fateor mihi praa reliquis arridere,
ix Martii

computatis,quibus semel atque iterumexularedebuit. quod existimem eo fere mense, seu mavis praece-
Junii T. Vll IV denti
 26* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
contmplus glorix sxcularis ; laudum a prxfectis ac
denti Februario, Dionysinm probabiliter ordinatum minarum denique
decurwnibus profectarum dnpectus,
AUCTOKE annoccxLvm, dumnumerari vulgo inciperetPhilippi vocifcrationum, persccutio-
I. B. S. quia hac potissimum methodo
qux coram intentabantur,
Csesarisannus v ;
cujusque modi malorum
6 Martii,
Ecclesiastica num, fugx, .vrumnarum, cl
eum dic Jovis, Eusebii Chronicon cum Historia ejus qux sub Decio et Sa-
non tolerantiam, cujusmodi sunt ea
putavi conciliandum. Quamquam de cetero jEmilian», nobis
bino, et quse in hunc usque diem sub
multum laborem
in neque enim pradictum
eo ;

contigeruntl Pacem quidem Ecclesise, pnesortim

Chronicon tam ad veram chronologiam redu-
facile tumluts, t
j {

Dionysium statuitanno v Philippi Alexandrinse, rescripto suo Gallienus restituerat paticntiam

xeris dum eniin
anno cclxi at occupata ab yEmihano tyrannide,
;
muttum,
anno Gallieni ei suhro-
creatum, Maximum
;
vero xi excrcuit
nihilominus annos xvn rotunde adscribit non ante cclxii ea frui licuit Dionysio quando ad ;

cV^^^^:^'^'^^nuper eaque
suos regressus, fornudolostssima etcalam.tosissima
lue urbem depopulante, acerb.ora sib, visus est to
Limus, sensu accommode explicetur. Alia,
ut commodius
urgentior causa, ad diem illam Martii ix praeferen- lerare, quam qua m
exsiho pertulerat, videatur
ordinetur
nimirum successoris Ma- Eusebius, lib. 7. cap. 21. et 22.
tempus dam, me movet; ut ita
166 Illud admiratione dignum, tot inter cala- ncc tanun eo
ximi Episcopatum, quoad fieri poterit, integrum
successoris.
minus liccle-
mitates, inter diras sievientium tyrannorum, ac siam
conservemus, eum adannos xvm, si non plenos, ut Ulusiri.

furentis idololatricse plebis persecutiones, ea doc vit,

plerumque Eusebius loquitur, at saltem mchoatos
producendo, quod alias fieri nullatenus posset; cum, trinae monumenta a Dionysio elaborari potuisse,
lumen nuncupari mcruit.
etiam ex Pagii calculo, indubitate mortuus Maximus merito
quibus Ecclesise
Neque 'enim vitio ei vertitur, quod aliquando Cy-
sit anno Probi ultimo, Christi cclxxxii, ix Aprilis,
priani Firmiliani sententise dc rebaptizandis
ut brevi monstrabitur. Reliquum esset, ut, quot et

mensibus, seu ex /Egyptiorum more quot diebus, hfereticis faverit, dum ab ea opmione sapienter
prseter annos illos xvn sederit Dionysius, inquire- juxta ac modeste recessit. De divina Filii substan-
retur. Sed quis id ausit decernere, quamdiu de or- tia ita scripsisse putarunt nonnulli, ut Arianam

dinationis tempore, post annum vacationis, nihil hseresim praeformasse videri potuerit; verum ab ea
certi deprehenditur? Sane cclxxxi aeque ac dies illi labe Baronius et alii, et ante ipsos Athanasius,
anni xix, pro mero libitu a Chronico Orientali viden- Dionysium nostrum doctissime vindicarunt : de
turadjecti. In illa incertitudine hoc unum pronun- quibus, reliquisque ad opuscula ejus spectantibus,

tiare licet Dionysium, post annos xvn Episcopatus

: opportunius alibi disseretur. Hic summarie dici po-

impletos, verosimilius obiisse ixMartii, anni cclxv, test; quae contra Novatianum, Sabellium, Nepo-
die Jovis. tem, Paulum Samosatenura, aliosque haeretieos
liiijhij-.il breve scriptis tl
elogium ; 163 Incliti hujus Patriarcha3 Acta, Hist. Eccl. lib. edidit; quse ab eo recte sancita et decreta sunt in
6. et 7,Eusebius non incuriose recensuit, proprio Ecclesise utilitatem quse ad explananda orthodoxa
suo loco digerenda postmodum atque illustranda. dograata erudite elucubravit, immortalem viri san-
Summa rerum capita hic delibasse gratum procul du- ctissimi memoriam, toto orbe Christiano celeberri-
bio iis fuerit, quos tricae chronologicaealiquantulum mum reddidisse. Nec silentio praeterierim raram
fatigarint. Observat in primis Valesius, in Notis ad illam et prope insolitam, in homine litteris unde-
Eusebium pag. mihi 318, cognomen Magni ab omni- quaque exculto, docilitatem, cum humilitate vere
bus fere antiquis Patribus Dionysio attributum ;
Christiana conjunctam, ut posteris dubium relique-
quam appellationem, sane illustrcm, adeptus est, rit , magisne modestise an doctrinse laude sit
multis praeclare gestis ac fortiter toleratis ; nec non commendandus.
Origenis
opusculis illis, quibus et Catholicam veritatem egre- 167 Satis certum est, prseclaras eas virtutes, auditor,
gie asseruit, haereticorum blasphemias acerrime non ab Origene, sed ab altioris ordinis Magistro,
confutavit, insigne istius seculi decus et Ecclesiae Dionysium didicisse. Fuit quidem teste S. Hiero-
orr.amentum. En breve laborum ab eo exantlatorum nymo, insignis Origenis audilor, talis nimirum, ut
specimen. quse bene doceret Origenes, non quae male praeci-
gravem a 164 Sub ipso Episcopatus initio futuris cala- peret, amplecteretur. Verum an ejus etiara impug-
plel/e rexa-
mitatibus prseludere visa est, dira furibundi populi nator? ut vult Baronius, et notat Kircheri Patriar-
tioncm
seditio, in Christianos excitata, qua senex Melra, charum Alexandnnorum catalogus. Non existimo.
Quinta fidelis mulier, admiranda illa et provectse jam Facile eruditi conveniunt, Demetriura praesertim,
F
numauam <i

setatis virgo Apollonia, excussis crudeliter dentibus, et probabiliter etiam Heraclam, cum Origene con- fuit adverst-
flammis consumpta alii alio mortis genere mar-
; flictatos ; at verosimilius plerique sentiunt, Diony- lus.
tyrium consummarunt. Secutum non multo post sium non adeo a primo suo institutore alienum, ut
horribile, et lerrificum Decii edictum, cujus persecu- potius laudatorem ejusfuisse Halloixius, Huetius
SeCUla rjraiio: ,

persecutio tione late per ^Egyptum grassante, innumeri prope aliique existiment.
Certe Origeni in tormentis exi-
Vecii,
Christi pugiles, immanibus suppliciis excarnificati martyrio ab Dionysio missum, quo
stenti librum de
interierunt de quibus Eusebius lib. 6. cap. 41
: animum dolore ac miseria tabescentem relevaret,
et 42. Dionysius autem quo pacto, Dei nutu fugere inficiari nemo potest. Epistola vero ad Theotecnum
primum coactus, inde a militibus jussu Sabini, Ta seu Theoctistum, Csesariensem Episcopura, quam
posirin. perductus, mirabili demum
dispositione e Stephanus Gobarus apud Photium prodidit Cod.
rr.anibus satelhtura ereptus fuerit,
perspicue tradit 232 in fine, satis evincit, quod defunctum Orige-
epistola, ab Eusebio praefato recitata, lib. 6.
nem laudibus prosecutus sit, Magistri etiam tum
c ** ; observans Dionysius, illius erroribus (opinor) non-
165 Sed parva ea videri poterunt, si cum iis dum eo tempore multum pervulgatis.
mox ct
comparentur, quae sub Valeriano idem, anno cclvii,
fecit et pertulit, ab ^Emiliano in
Valeiiai Cephro relegatus,
hinc ad interiora Lybiae raptus, exsilio
XV S MAXIMUS
Apostolicis
laboribuscumulato; ut ipsemet denuo luculenter £j us orthodoxia conlra Paulum Samosatc-
expomt, apud Euseb. lib. 7. cap. n, ubi
Germanum Hltm Ct ManicllWOS. Manetis interitUS. Av-
queradam increpitans, pauca pro se nervose
indu- ni Ullius vacalio.
cit Quot vero numerare potesl (Germanus)
:
perinde -mjr
atque ego sententias judieum, publicationes,
proscrip- JUAXiMuslNicephorolfaximfantu, male ab Historia
imu. dtreptiones bonorum, abjectiones dignitatum, Patriarchali sedisse dicitur annis dumtaxat xn. et

diebus
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 27 *

A diebusccxi; nec felicius eadem assignat morti an- Latinos inducere potuerit, ut ea die memoriam P
num ccLxxni, tempore Valenani Cassaris. Georgius Maximi facerent ;
quem verosimillime vita functum AICTOKE
gusebiuman- Syncellus et Nicephorus adscnbunt Maximo annos nuperrime diximus ex Coptorum et Ha-
ix Aprilis, ]. B. S.

noSedis 18,
vui, quod factum reor omissione unius litterae scri- bessinorum Kalendariis. Crediderim casu id factum,
bendo pro cn. Non tantum aberrat Abulba-
hr, r, aut (si divinare oportet) uliqua ex jam alibi repetitis
racat inannorum numero, quosad xvn, et menses causis fortasse alleganda est, Translationis nimi.
v extendit. Vix dubitandum est, quin Maximus e rum, Elevationis, vel hujuscemodi celebritatis, quae
vivis excesserit anno cclxxxii, postquam Ecclesiam prae proprio natali die, aliunde nostris Martyrologis
xviii annis rexisset, ut palam est ex Eusebio His- innotuerit.
tor. Eccl. lib. 7, cap. 32, sub finem. Annus is erat 172 Subjungit denique Historia Patriarchalis, Cur Sedes
post ipsum
Probi Imperatoris sextus et ultimus, quo nempe quod fuit. Sedes vacans post Maximum anno uno abs-
anno uno
is a inilitibus Sirmii interfectus est secunda No- que Patriarcha. Neque hin facile causam conjeceris, vacaverit t
vcmbris. Concinit Eusebii Chronicon, eodem ipso praesertim imperante adhuc Probo, nulla re, quod
anno, et interitum Probi, et Theonae Maximi suc- sciamus, Christianis molesto. Neque Eusebii silen-
cessoris initium recitans ; neglecto, ut solet, vaca- tium argumento esse potest ad eam cessationem
tionis anno, de quo mfra eritagendum. negandam, quem scimus annis plerumque integris
Christi 282,
109 Historia nostra Patriarchalis, licet in anno- Patriarchatuum tempora subducere; ita ut Theonae
9 Aprilis. rum numero longe aberret, videtur tamen ipsis- proxime sequentis annos xix, utrimque incompletos
simum illum annum designare, dum ait, obiisse numerare teneatur, ut statim videbitur. Quid si
Maximum xiv Barmudx, id est ix Aprilis, die Do- Abulbaracato tantisper fides habeatur, narranti,
minica quse omnia apte concurrunt in annum
;
quod posl. Maximum, nescio quis Bebnudensis creatus
cclxxxii sub cursu litterae Dominicalis A, quo est Putriarcha : at cum seipsum caslmsset, gradu de-
etiam argumento utitur Pagius, solito hic accura- jectum, ideoque e.t Patriarcharum calalogo expun-
B tior, si monuisset annos illos Maximi xvm, ex Eu- clum. Id si verum Bebnudensis ille annurn
est, facile

sebii methodo non complete accipiendos, cum ab istum occupavent. Notari nihilominus hic quoque
anno cclxv numerentur. poterit, et pro aliis similibus casibus pracgressis aut
170 Laudat Maxiroum Hagiologus Habessinus, secuturis servire, quod de S. Juliano superius dixi-
PauliSamosa- quod cum impiaj doctrinae vir diceret, Humanita- mus, post hunc nullus Episcopus manere potuit Alexan-
teni doctrina i cm< s ve humanam naturam, nudam
j esse a con- drise, propter immanitatem scilicet Alexandrino-
scnp a.
junctione Verbi, id est, Divinitati non esse unitam ; rum gentilium, populari furore contra Christianos
diploma excommunicalionis statuit in omnibus regio- saevientium, etiam tum, cum Magistratuscessabant;
nibus, contra ejusmodi doctrinam tenentes, sci- cujusrei luculentumspecimen in Dionysio attulimus;
Manetis
Meritus.
licet Manichaeos, veram in Christo humanitatem quamquam de cetero haec potius exilii quam vaca-
agnoscere recusantes; ut videre estapud Baronium causam prastexant. Utcumque se res habeat,
tionis
aliosque, Manichaeorum deliria recensentes. Historia certum est annos Theonaa, ex Eusebii conputu, a
solum dicit, quod ejus tempore juit Manes ; et addit, Maximi decessoris obitu desumendos.
cujus pellem dciraxerunl Pcrsx, et projecerunt illum
feris, ac quotquot in ejus juraverant sententiam, ca- XVI. S. TIIEONAS.
pite inveiso in lerra sepeliverunt, donec morlui sunt.
Ad quem annum teterrimae istius insaniarum col-
Tempus Sedis pietas ergaDeiparam: Eccle-
;
luviei exordia referenda sint, tradit Pagius anno
sia Alexandrke.
Christi cclxxvii. Hagiologii verba ita ad Historiam
Patriarchalem aptanda putarunt viri eruditissirai,
utrimque crederent de Manete et Manichaeis
ut 5anctus Tiieonas, secundum Historiam nostram
Obiit 3 Janua-
sermonem esse, ex quorum sensu haec dicta sint. seu Chronicon Orientale, sedisset annis ix, et die-
ni, anno 300.
Mihi nihilominus probabilius videtur, Poetam Ha- bus cclxiii in quo non minus fallitur, quam is qui
:

bessinum alludere ad Paulum Samosatem, mipu- marginiannos Christi adaptans, inepte Diocletianum
dentissimum Divinitatis Christi impugnatorem, a adscripsit anno cclxxxiv, quo cum Theonas ex

C Dionysio decessore et Synodo Antiochena profiiga- Chronici calculo moreretur, necdum fasces Dio-
tum, quem et Maximus insectari debuerit. Atque cletianus sumpserat. Obiil igitur Theonas die Mer-
huc referenda sunt, quae habet Baronius in Notis curii.cctava Tubse, id est iii Januarii, quod recte in
ad Martyrologium Romanum xxvn Decembris : Historia notatur; n&n anno illo, sed quo currebat
Ad liunc Maximum, inquit, qnem alii Maximianum littera Dominicalis G, cucurrit autem anno ccc,
dicunl, S. Felix Papa, successor Dionysii, scripsil quo usque perducendus omnino est Theonae Epi-
epistolam, advcrsus lunc emergenlem hseresim Pauli scopatus, ut inveniantur anni circiter xix, rotundo
Samosateni, cnjus epistolx fragmentum recitatur in numero ei attributi ab Eusebio, lib. 7, cap. ultimo ;

Actis Synodi Ephesinse conlra Neslorium, reperitur- Syncello, Nicephoro aliisque. Suffragatur nobis Pa-
que deinde intexta in Concilo Chalcedonensi ex scriptis gius, ad eum annum ccc Theonse exitum et Pelri
S. Cyrilli Episcopi Alexandrini. initium recitans, nixus etiam auctoritate Chronici
171 Plus aliquid ad Maximi laudem conferre Alexandrini seu Paschalis, sub anni istius Consu-
«Wwi quae de eo scribit Eusebius, lib. 7, cap. libus Petri inaugurationem collocantis. Quod autem
videntur,
elogimn. .inni sedis
ii ; fuisse aerumnarum, ceterarum-
nimirum exilii, ait, Eusebii Chronicon in annum sequentem ea per- ijiwmm
19,
que Dionysii perpessionum, socium et participem ;
peram differre, poterat ex editione Pontaci, paulo acciplendi,

atque adeo gloriosum Christi Confessorem. Quod ante ab ipso citata, recte notante annum Din-
nequis in dubium revocet, ita in fine capitis stu- cletiani xvn, refellere Scaligeranam ; in qua male
diose monet laudatus Eusebius, Maximum (qui a signatur annus xvm, qui esset Christi ccci ;
quam-
Dionysio Presbyter, et Compresbyter dicitur) posl quam non diffitear, ita etiam annum Diocletiani xvu
obilum ipsius Dionysii adminislraiionem Ecclesix accipiendum, ut moriente Theona, necdum intelligi
Alexandrinx suscepisse. Hinc procul dubio desump- possit vere inchoatus, quemadmodum passim fieri,
tum est elogium, quo, ad supradictam diem xxvn jam saepe monuimus. Sed neque de inveniendis an-
Decerabris, in Martyrologio Romano exornatur : nis Theonae xix solicitus est Pagius, quo scrupulo
Alexandrix, S. Maximi Episcopi, cui satis clarus alias plus nimio angebatur : in quo Tillemontium
et insignis titulo confessionis ejfectus est. Nescio quid socium habet.
 28 PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
ad annum cccm esse
in Notis Eusebianis, D
174 Interea, cura certum sit ex praecitato Eu- lesius,
rejicienda; subscribente Labbeo, deserta priori sen-
AUCTORB sebii lib. 7, cap. ultimo, Petrum, Theonae succes-
>. D. S.
sorem, praefuisse annis xu et ante perseculionem ;
tentia, qua cum Petavio senserat, ex Conciliabulo
Colitur apud
quidem tribus (eve annis, id est tribus circiter an- Cirtliensi demonstrari possc, anno antecedenti cccn
tatinos 23
Aug. al iter ah nis; dubitari profecto non potest, qnin anno ccc contigisse. Quod scribit Cangius in Glossario, Ver-
aliis.
thronum conscenderit (ut admittunt praelaudati bo Annus ; Epochse Diorletianx.r, ab /Egyptiis Chri-
Pagius et Tillemontius) unde consequens est, Theo- stianisEcclesix Alexandrinss hactenus usurpatx
nae tempora ita interpretanda, ut a mense Aprili initum desumi a perseciitione Diocletiani ; id arbitror,

cclxxxii, ad Januarium ccc. Sedem tenere non po- virum cetera diligentissimum, ex inadvertentiapo-
tuit, nisi annis xix utrimque incompletis. Quid suisse ; uti et illud, quod adfert ex Exegesi Hen-
Labbeum moverit, Theona? cum anno
ad obitum scheniana, nihil ad rem propositam faciente.
ccxcvin copulandum, necdivinando assequi possum. 177 Neque indagamus etiam, quo anno Diocle-
r»cipit
Quod ad diera cultus attinet, dissentiunt Latini a tianus imperare enim tot argumentis annoinilla
coeperit : id

Coptis, et hi ab Habessinis. Primi Natalem ejus stabilivere Petavius, Bucherius, Labbeus, Riccio-
recolunt xxin Augusti cujus rei non lubet iterura lius, et novissime Pagius ad annum cclxxxiv ut ;

hariolando causam indagare. Calcasendius Arabs, audiendi omnino non sint qui pro cclxxxv,,

recensens festa Coptitarum, apud Seldenum de cclxxxvi, vel cclxxxvii adstruendo, incassum antea
Synedriis Hebraaorum pag. 3G6, ad vn Tubae, id est desudaverunt unde extra oranem controversiam
:

n Januarii, notat festum Thomae sed lege.iduin ;

positum est, Diocletianum anno illo cclxxxiv, xvii
Theonae, vix equidem dubito et memonali vel ;
Septembris, Imperatorem renuntiatum. Dubium su-
Scriptoris sphalmati imputandum, quod scribenti, peresse potest, quo anno ^Egyptii seram suam
vii pro viii, et consequenter ejus interpreti, obrep- Diocletianaeam, vulgo Martijrum, auspicati sint ;

serit ii pro ni Januarii. quomodo

Difflcilius capio,
Habessini, Alexandrinos fastos sequi soliti, Teu-
nam (sic ipsi pronuntiant) retrahant ad secundam
Tubae, xxvm Decembris. Quomodocumque id f.i-
ctum sit, Aiexandrinis, de die cultus apud se usitati
quandoquidem annum illi suum, non a Januario ut
nos, sed a xxix Augusti desumere soleant. Scio,
E
auctores a me laudatos uno ore asserere, exordium
celeberrimfe Epocha? proficisci a die xxix Augusti,
seu 1 Thoth ^Egyptiaci, praofati anni cclxxxiv ;

testantibus, potius standum censeo. quod novihmium, ut Calvisius apud Pagium obser-
175 Antistitis hujus pietatera enarrat Poeta Ha- vat in ipsum diem xxix Augusti incideret, qui
,

bessinus, eumque alloquens'ita canit ; Salutem dico propterea Annus, primi Cycli lunaris, est appella-
Patriarclise Teuuae ;
qui Petrum, suum pnstea succes- tus, ut et hodie fit. Atque haec doctissimorura viro-
sorem, baptizavit ; et preces singulis horis, a quolibet rura testimonia, et rationes aliae ab iis adductae,
recitandas instituit, ac turrim Marix Virginis nomini nullum videntur reliquum facere ambigendi locum,
xdi/icavit. Quando id ille fecerit ex certo indicio quin saepe dicta Epocha in anno nostro cclxxxiv
determinari nequit. Certe si turris illa extructa est, fluere incipiat.
sedatiores iuisse oportet Gentiles Alexandrinos; 178 Aliter nihilominus annos illos supputasse naronii hm
vel saltem erigi omnino debuit, ante Achillei videtur
Tyran- Cardinalis Baronius, tom. G Annalium, in
nidem, qui a Diocletiano victus, capta
Alexan- appendice de legatione Coptitarum Patriarchae m
dria, innumeris calamitatibus
totam ^Egyptum Gabrielis ad Clementem VIII. Ubi, occasione sub-
immersit ; quando et funditus eversa> urbes scripti anni, a sanctis
Bnsiris Martyribus mcccx, haec sub-
et Coptus, a quarum postrema Coptitarum
nomen, nectit. Peculiaris ista est, antiquitus servala Alexan-
ahquot postea seculis fluxisse.non nemo existimat; drinorum fidelium et totius Algypli Chronologia, ut a
quo fuudamento alibi discutiam. Catalogus SS. Martyribus nu.merent annos,
Kircheri ex pietate nempe
Theonam vocat Ecclesise columen. De Ecclesia, sub deducta. Etenim horrescentes nomen Diocletiani Impe-
Theonaa invocatione Alexandriae posita, meminit ratoris, acerbissimi Chrislianorum persecutom, in an-
S.
Epiphanius in Panario, haeresi 69 et mentio de ;
norum numeratione, quam ille ab exordio sui imperii
eadem habetur in Actis S. Petri Alexandrini Epi- faciendam prsescripserat, recensere, (quod posteros fe-
F
scopi, iuquit Baronius in Notis ad
Martyrologium cisse diximus,) ipsi ab ejusdem Imperatoris annoprimo,
Romanum. Vere etiam dicit Historia, quod sub eo itidem numerum deducenles, pro nomine persecutoris
fuerit DioclelianusImperator perfidus ; sed cujus per- Ecclesix Diocleliani, sanctos Martyrcs posuere : secl
fldiam et crudelitatem Theonas procul dubio quod in dicto numero invenianlur ipsi eam Chronolo-
exper-
tus non fuerit. giam inchoasse abanno Domini duccntesimo octogesimo
tertio, primus vero annus Diocletiania nostris
(ut vi-
DIGRESSIO BREVIS. dimusj numerelur anno Domini ducentesimo octogesimo
quarto nihil tamen scias esse discrepantix ; cum idem

Be JEra Martyrum, celebri apud -Alexan- sitapud eos oct0 9 esi ™us terHus tertia ex parte, qui
drinos apud noslros Latinos octogesimus quartus. Nam mense
et Arabes Epocha.
Tholh, qui incipil quarto Kalend. Septembris , ipsi
annum auspicantur. Hactenus scriptor ille eminen-
Amii Marty- iViiiL fortasse notatu dignius de S.
Theonae Epi- tissimus in quibus, ut fatear pleraque esse veris-
;
riim rl .1.1 a SCOpatu memorari potest, quam quod
Dlocletlani i
in ejus tempo- sima, non video qua urgente ratione pronuntiet,
guo
raincident celebrata tot eruditorum
distin- ,
Chronologicis -iBgyptios suam Chronologiam inchoasse ab anno Do-
guantur. Dissertatiombus, Diocletiani, vulgo
Martyrum Epo- mini cclxxxiii.
cha, ^gyptiis potissimum et Arabibus usitata, et 179 Nec magis placet, quod subditur ; Nihil hic
anobisdeinceps cum aera Christiana
frequentissirae esse discrepanlise, cum idem sit apud eos lxxxiii terlia x ci, r
oiiolo-
connectenda. Visum est itaque operaa
,

pretiuraea hic ex parte, qui apud nostros Lalinos lxxxiv mallem oriim Can""
semel dicere, quae alias non ;

sine lectoris fasti- dixisset, annum lxxxiii Copticum, esse efellitii',

d.o saepe repeterentur. ex duabus
Non quaeritur quo anno fe- tertiis partibus nostrum ut ita loquar lxxxii, quo
,
ral.a, seu mavis furialia Diocletiani edicta sint tamen neque quidquam proflceret, ad probandum
promulgata, et subinde horrenda
illa carnificina in quod videtur intendere, nempe ajram Martyrum
un.versos toto orbe Christianos ha-
excerceri cceperit bere principium anno cclxxxiii. Videamus

^Ztt^rXm^z^tT rr° ini laiiar) satis

evincit Va-
annus Hie mcccs Mart um
Chnst.anam aptari commodissime
igitur,

^
possit,
-
^^ servato
ejus
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 29

ejus principio in anno cclxxxiv. Tritus est Chro- (ut alii censent ) mense Martio. Sedem tunc Pe-
nologorum Canon apud Riccioliura, Chronologisa re- trus obtinuerat tribus fe.re annis, seu tribus cir-
formatae pag. 102, de Epochis aliis ad Christianam citer annis ; est autem indubitatum, annum per-
aptandis, ut annis datis dematur unitas.et residuum secutionis nonum eum ipsus
esse, quem diximus

addatur anno quo ccepit talis Epocha. Id si hic fiat, Christi Fateor annos xn in calculo Euse-
cccxi.

non erit ullatenusnecesse recedere a constantissima bii non expleri; sed eam passim esse Scriptoris obiit an. ii 25

Clironolcorum opinione, de capite aerae Diocletia- hujus numerandi rationem jara toties inculcavimus, Noremb.
naeoe seu SS. Martyrura, copulando cura anno, non ut ea de re plura dicere sit plane supervacaneum.

cclxxxiii, sed revera cura anno cclxxxiv ut plu- ; 182 Martjrologium Romanum, ad diem xxvi
ribus exemplis in decursufiet manifestura. Verum, Novembris, hujus sanctissimiPatriarchasmemoriam licet colatur
ejusque diffi- 20 « LatinU ;

cultas solvitur
ne a proposito recedatur, sumamus annum illura ita celebrat Alexandri Natahs S. Petri, ejusdem
:

mcccx a sanctis Martjribus, et subtrahatur unitas urbi« Episcopi ; qui cum esset omnibus virtutibus exor-

residui fient mcccix addantur modo anni ducenti

;
natus, Maximini prsecepto copite oblruncatur. Erat is
octoginta quatuor, invenietur plane annus mdxciii, Maximinus, Maximiani Armcntariiex sorore nepos.
quo legatio Coptica, ex ipsius Baronii confessione qui Diocletiano et Maximiano imperium abdicanti-
instituta est, et scriptae litteras xvi Hathur, xn bus, Caesar dictus, crudelitatem suam in Oriente
Novembris, non xxn, ut perperam ibi quoque scri- exercuit, ut habet Eusebius Hist. Eccl. lib. 9, cap.
bitur. Ex his palam est, Epocham Martjrum irarao- 6; cujus textum nulla emendatione indigere, quam
biliter figendam ad totiesrepetitumannumccLxxxiv. frustra Baronius adhibuerat, ostenditPagius ad an-
Qua proinde methodo imposterum annos SS. Mar- num cccxi, num. xv. Sed a Latinis non colilur Pe-
tjrum ad nostram vulgarera Epocham tuto reduce- trus ipso die quo coronam adcptus est. Id factum
mus, regulara tamquara certam ubique applicando. recentius, praevalente solenniori deinde festo S.
Catharinae Virginis et Martjrisaliam enira anti- :

XVII. S. PETRUS MARTYR. quiorem praxim demonstrant Usuardi MSS. orania,

Kalendariura quoqueCopticum Seldeni, et aliud MS.
quod habemus a Gratia Simonio Maronita Latine
Tempus Sedis et dies cultus. dedicala ei Ale-
redditura, servant praedictam diem certaminis xxv
xandrise Ecclesia, miraculum in fonle
Novembris. An vero alternatio ista inde proeesserit,
Jlaptismali : Arii Schismatici excommuni-
quod Copti intercalare soliti anno bissextilem no-
calio •.
an S. Dionysio fuerit exsilii socius ?
strum praecurrente, pro eo qui apud nos esset xxv
docirina et marlyrium dies, ipsi xxvi assumpserint, ut vult Tillemuntiusin
Notis ad sanctum Petrum, ex iis quae de Coptorum
^axctus Petrus Hieromartyr, prxfectus esl anno inter calatione alibi dicuntur, prudens lector sta-
Poslhabito
Historix Pa-
de.cimo imperii Dwcletiani , qui anno vigesimo sui impe- tuere potuerit.
iriarclialis et rii amputari jussit caput islius sancti Patris Patriar- 183 Poetae Habessino, die n mensis Amschiri,
aliorum com-
chx, martyrinm conseculus est. Errat hic toto ccelo et apud
et quae nostri Januariidiei xxvnrespondet, celebratur
putu, Habessinos
Historia errat auctor marginalium, annos x et dies
; Dedicalio ejus sedis, quam populus Alexandrinus ver- celebrior sit
cccxxxm ei attribuens, et mortem conjiciens in sus Occidentem rrdificavit Petro, qui est summaelcom- ejus sedis
(ledicatio.
annum ccxcv errat denique in conjunctione diei
: plementum verx qnando vox de cazlo audita est
fidei ;
Veneris cum xxix Hathuri, quo matyrium contigit, mutieris, prxnunlians, quod prope eam quam inhabila-
xxvnostri Novembris. Etenim isteconcursus exige- bal domum, construe.re.tur Ecclesia. In fastis /Ethio-
ret litteram Dominicalem B quae cum signet an- : picis Ludolfisolum notatur Dedicalw wdis Petri; et
num cccix, biennio integro decurtaretur S. Petri epitheton, summa et complementum fidei, videretur
Episcopatus quem ex Eusebio, eumque secutis
; potius Petrum ApostOlum significare, nisi etiam de
Chronico Alexandrino et Nicephoro, constat annis hoc Patriarcha legeretur apud S. Atbanasium
duodecim, saltem incompletis, Ecclesiam gubernas- orat. i contra Arianos, quod eodem pene o.rticulo
se, atque adeo ante annum Christi cccxi rnartjrii temporis ( quo S. Petrus decollatus est) sacrata
lauream non esse consecutum. Baronius et Labbeus Christi virgo.... iis qui aderant , has a Numine
pro anno praecedenti cccx certant secuti procul ; allutas voces se audisse fidem faceret : videlicet ;

dubio Eusebii Chronicon editionis Scaligeri, ubi Petius inilium Apostolorum, Petrus finis Episcoporum
Achillae, Petri successoris, ordinatio in annum Con- Martyrum Alexandrix. Et hoc oraculum idem Atha-
stantini v perperam rejicitur; quemadmodum Petri nasius omnino completum esse ait : Nam novissimus
initia male collucantur sub anno Diocletiani xvm. omnium Marlyrum Episcoporum, qui in Gcnlilium
Melius Pontacus Achillae ordinationem retulit anno persccutione sunl passi. Petrus habelur. Potuit ergo
Constantini vn, Christi cccxn, vel anno cccxm, quo Hagiologus loco proecitato spectavisse Petrum Pa-
probabilius factara ostendemus, ubi quae ad Petrum triarcham, cum aliqua relatione ad Apostolum imo ;

"auulum Eu-
attinent, satis fuerint confirmata. potuit utrique Sancto comraunis fuisse Dedicatio
seli
«n sedit 181 Eusebius Hist. Eccl. lib. 7cap. 32, ita con- aedis, in quam prioris corpus translatum sit, et
f 'trm
annis troversiam omnem dirimit, ut oculato pene testi fi- hujus facti memoria annua consecrata in fastis. Sed
fmn-
des negari non possit. Post Theonam, inquit, qui cur haec potius quam dies anniversarius martjrii,
annis xix ministerio perfunctus esl, Episcopalum Ale- nusquara sic notatus istic, ubi plures ejusdem nomi-
xandrix sortitus est Petrus. Qui quidemtoto Sacerdotii nis successores adscripti suis quique diebus inve-
sui tempore, quod annis gessit duodecim, maximam niuntur ; quidem eorum duo cum rubrica, qui
et
quoque ipse gloriam est conseculus, et ante persecutio- honor potius huic primo tribuendus videri posset?
nem quidem, tribus fere annis Ecclesiam rexil. Dein- Fateor hic mihi haerere aquara.
ce.ps vero rehquum tempus setatis, arctiore disciplina 184 Historia Patriarchalis factum incredibile in- Congelatur
fons ne bap-
semet exercens, transegit; nec minus inlerim communi terserit, Hic cst, inquiens Patriarcha, cui Anliochena
;
tismus
Ecclesiarum ulilitali magnifice prospexit. Quam ob illa mulier filios suos adduxit, ut eos baptizaret, con- iterctur.

causam, nono perseculionis anno, capite. truncatus, co- crevitque aqua baplismalis, ut minime illos Palriarcha
ronam martyrii promeruit. In superiori Digressione baptkarc polueril. Qua de re diligenler inquisivit a
innuimus, tantum non certum esse., iramanissimara malre ipsorum, causam : quse ait illi ; Mare concita-
Diocletiani persecutionem,sic antonomastice appel- tum est tempestatibus, et jamjam naufragii periculum
latam, coepisse anno cccm, exeunte Februario, vel nobis aderat : tunc eductis uberibus consignavi eos san-
guine,
 30* PATRIARCHARUM/LEXANDRIN.
gtdne aqua maris bapthavi. Ait Patriarcha, Beue
et
nes ejus pcenitentiales, scripii, ut ipsemet testatur, D
Ipse qunque dum qwrtum Pascha persecuttonem jam apprehende- E>"S
bapHzati sunt fule lua. Subdit denique : doctri
H
rei, hoc est anno cccvi, non cccv, ut vult Baromus,
Anum cammunione privavit jussu Dei : non quod pe- '<"i«ale,,
quique a sexta Synodo recipidnttir can. 2 apud
(c

stiferam illamsuamhffresimjamtum vulgasset, ut

a nonnullis perperam creditum ; sed quod fuisset Labbeum tom. 6, pag. 1141. Scripsit etiamlibvum
partieeps, perniciosi Schismatis, a Meletio, in Sy- de Divinitate, qui citatur in sancta Synodo Ephe-
nodo Alexandrina damnato, excitati subsultoria ut ;
sina, et reperitur in sacro Concilio Chalcedonensi

ita dicam pcenilentia, modo Catholicus, modo ite- Act. i, teste Haronio in Notis ad Martyrologium

rum apostata. Ceterum quae de monst.ro illo in ipsis Romanum. Sed de iis hactenus, qui cum tyrannis
Arii excom- S. Petri Actis referuntur, de celebri visione in qua gentilibus colluctati sunt : cum quibus et intinitus
municatio ob
Christns disscisso paliio apparuit, deque ultima ad prope numerus omms sexus et ordinis in
aatatis,
schisma
Mcletianum. Achillam et Alexandrum admonitione, notiora vulgo /Egypto et Thebaide , martyrium consnmmavit.
sunt, quam ut a nobis hoc loco commemoran de- Nunc ad eos pergimus, quibus cum aliis belluis, non
beant. Utrum vero prsedicta Acta eas falsitatis et minus exitialibus, fuit decertandum.
suppositionis notas prso se ferant, ut tamquam spu-
ria reprobanda sint, quemadmodum Pagius ad an-
CAPUT III.

num cccx num. 3 sentire videtur ; alterius est inda- Patriarchae, cum Ario et Arianis coniliclati,
ginis : quarti ad mensem Novembrem, ubi ex pro-
usque ad Dioscorum. Ab anno cccxi acl
fessoexaminanda illa erunt, tantisper rejicimus.
CCCCXLIV.
185 Verum (ut ut ibi aliqua fortasse reperiantur
non satis accurate conscripta) qua3 de fortissimo XVIII. S. ACHILLAS.
Petri elogium.
Christi Athleta Eusebius prodidit, eum tota Ecclesia
Catliolica illustrissimum reddidere. Ita ejus elogium Cullus ex vano scrupulo negalus a CopHs et
paucis ille coucinnat, lib. 9, cap. 6 : Per idem lem- Habessinis, quia Arium msceperit in gra-
pus Pelrus quoque, qui Alexandrinx Ecclesix summa du Diaconi. Ejus et S- Pierii taus.
cum laude prarfuit, vere prsecipuum ac divinum Epi-
scopornm decus, tum ob totius vitss sanctimoniam, tum 0-^"Ctum Achillam Historia Archelaum norainat,
Conlra men-
ob studuim ac periliam sacraritm Scripturarum ; nul- et suffectum, ait, die Sabbati, Sedemqne tenuisse sex
tlosos Clmtil-
lum ob crimen compreltensus, prxler omniiim exspecta- menstbus tantum, et pauculos dies, qui hic pro ni- ci et aliorum

lionent, subito et absque ulta probabili causa, utpote hilo habentur. Cuusa autem ejus mortis fuit, quod calculos,

Maximino jubenle, capile truncatur. Hoc nempe glo- Arium susceperil imprudentius, et ideo occidit eum
riosissimo fine coronari merebantur immensi labo- Deus. Alexandrini, et consequenter Habessini, in-
res, pericula, fugas, tentationes, quibus toto ferme dignum ea de causa censuerurit, quem interSanctos
Episuopattis sui tempore Petrus vexatus fuerat ; ut suis fastis adscriberent. Obiit is decimanona Bunx,
docet Arnmonius Monachus, in libro de caade SS. die Marlis, qui esset xni Junii, tali concursu postu-
Patrum in monte Sina et in solitudine Raithu, apud lante litteram Dominicalem A, quo Aohillae obitus
Valesium in Notis Eusebianis psg. 319 : Cnm in cel- perperam retraheretur ad annum cccx. Mendosos
lula mea sederem juxta Alexandriam, m loco qui di- proinde calculos hic denuo missos facimus, uti et
citur Canopus, venit mihi in mentem vt proficiscerer Abulharaeatum, qui applicatis superiusinfelicissime
in Palmtinam. Primum enim, sequo animo ferre non ad aeram Christianam annis Alexandrinis, turpis-
poterum, cum viderem vexaliones el quotidiana pericula, sime labitur in ipso Martyrialis Epochaj principio,
quse fideles sub iniquissimis tyrannis suslinebant : Pe- creatum Achillam asserens, anno Manvrum xix"; et
rumque sanctissimum Episcopum, huc illuc subinde successori Alexandro, contra omnem omnino Scri-
fugientem, ac sese occultanlem, cui proprium gregem ptorum antiquorum fidem, annos xl attribuens
secure ac libere pascere non licebat. cum vix per annos xiv infulas Patriarchales posse-
18G Baronius, inter alia quae in Petrum confert derit.
laudum prajconia, afRrniare non dubitat, ipsissimum 189 Brevissimum fuisse Achillae Episcopatus ex Gelasic
An fuerit Cyziceuo
illttm esse, de quo Eusebius lib. 7, cap. ji ubi Dio- curriculum, constans est Chronologorum sententia
Dionysii ;
;
ostenditw,
exulis socius nysius, crebros exilii sui, sub yEmiliano, anno unde in Eusebii Chroniconmanifestus errorirrepsit, F
cclvii mutationes enumerans, ita scribit Ego qui- dum altera edit.ione, x
: in in altera vi anni adscri-
;

dem nunc et Petrus et Caius soli, reliquts Fratrtbus or- buntur. In Eusebii Historia hic desinente, nihil
bali, in deserlo el squutido quodam Ltbyse loco conclusi verum esse
nobis amplius pra?sidii superest. Interea
sumits, tridui itinere dislantes a Panetonio.
Hanc ego puto, quod tradit Pontaci editio, Achillam ordma-
laudis partem Patriarchae nostro concederem perlu- tum esse anno Constantini Magm vn, a xxv Julii
benter, si qua probabilitatis specie res tota fulcire- anni cccxn fluere incipiente, atque ita inauguratio-
lur. Eusebius certe, qui tam sedulo monuit Maxi- nem differendam in aunum illum cccxu vel cccxm,
mum, ejusdem exilii socium, ipsum illum esse qui ut sentit etiam Pagius, et ex Gelasio Cyziceno, ne-
postmodum ad Episcopatum evectus est, non vide- mine contradicente, demonstrari potest. Scribit hic,
tur id de Petro pratermissurus, cui
profecto ma- in Commentario Actorum Concilii Nicasni, quem tom.
xtmo erat decori vertendum, quod
sexaginta fere 2 Conciliorum inseruit Labbeus a columna 106 Acliiltam
anteanms, insignem adeo pro Christo obiisse
confessionem scribit, inquam, lib. 2, cap. in fine, quod post
l ;
pertuhsset unno 313,
prsterquam quod comites illi Uionysti
:

divini Pelri marlyrium, qui fuil Episcopus Ecrlesix

procol dubio in gradu aliquo
Ecclesiastico fuerint Alexandrinse. et in ipso marlyrio fuit consttmmatus, et
collocati, ac proinde annumsaltem
vigesimum forte incorrupttt sui certaminis corona redimilus; vidua re-
ettngestmum expleverint quo pacto
octogenario" ;
mansit Ecclesia illa annum unum : transacto autcm
proximum aut majorem fuisse Petrum
oporteret, anno, ordinatur in Sede sancti Martyris Petri, Achil-
dum martyrium subiit quam circumstantiam
Scri-
;
las, vir gravis et rnagitanimus, ac sancte prudens, reli-
ptorum saltem aliquis litteris consignasset
De pos- gioneque pariter ac sapienlia plurima ornalus, ttt nobis
sibilitate altercari non vacat
non Eegre :
feram si
quis Baronio plus
antiqui e.l omni carcntes errore Commentarii referunt :
quam rationibus meis tribuendum
qui multa prius exhorialione usus, suscepit Arium in
censeat.
Ordinem Diaconor.um. Cum autem hic 7nensibus tantum
187 De sancti Petri doctrina satis constat ex quinque supervixisset, suscepit Sacerdotii principalum
prajcitato Eusebii testimonio. In
pretio sunt Cano- ibidem Alexander.

190
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 31*
190 Pluribus opus non est, ut evincatur quod lium, cccxvm Episcoporum, in urbc Nicxna, et D
propositum erat ac proinde, ;
si Achillas obierit Arium analhemate percusserunl Ordinaverunt etiam aictore
.

xin Junii, mortera ejus incidere in diem Sabbati, Symbolum. Jejunium correxerunt, et constituerunt ' "• s -
.

sub cursu littera? Dominicalis D, anno cccxm. Epactam. A/firmat Athanasius, discipulus hujus Pa-
Nihil offert Tillemontius Nota i, in S. Alexandrum, tris Palriarchx, dicens ; Pater meus lAlexander, quo-
quod huic Gelasii testimonio opponi merito possit. lie.s Evangelium in sua cella leyebal, id stans pra-sta-
Sane Chronici Orientalis et Eutychii calculis, ad bat, ac lampade accensa, nec unquam Evangelium se-
rectaro rationem reducendis, frustrainsudat : verum dens legit : nec freyil unquam jejunium quamdiu ,

et de Chronico illo et de Eutyehio satis superque solinmundo erat. Obiit autem xxn Batmudse, die
dictum est. Martyrologium Roraanum, post Usuar- Lunse, mensis nostri Aprilis xvn. Huc usque Chro-
dum, Adonem, supposititium Bedam et alios, Na- nicon sive Historia Patriarchalis, adscribens Alexan-
talem ejus recolit vn Novembris, his verbis Alc- : dro Episcopatus annos xxn, dies cccvm.et obitum
xandnx Beali Aclnllai Episcopi, qui erudilwne, fide, ejus innectens anno Christi cccxviii in quo aper- ;

conversatione ac moribus fuit insignis. Quam causam tissirae, more suo hallucinatur, uti et Abulbaracat,
habuerint talem diem praeeligendi, ignorantiain fa- cujus erroribus notandis taedet papyrum inficere.
teri malo, quam frustra hariolari. Mirari interim FalliturprsetereaidemChrouicon, dum auno Alexan-
liceat inanem illum et vanum Coptorum et Habessi- dri xv notat convocationem Concilii Nicaeni nam :

norum scrupulum, qui virum de Ecclesia praeclare illud anno cccxxv congregatum nemo hodie dubitat,

meritum, et Eusebio laudatissimum, ea causa divi- qui non cum aliquot hypercriticis cavillari velit.
nam ultionem expertum dicant, ac proinde Fastis Superius autem confecimus, Alexandrum anno pri-
suis indignum, quod Arium, necdum haeresim pro- mura cccxm Patriarchalem thronum conscendisse.
fessum, susceperit imprudentius addere poterat ; Demque nec feriae concursus quadrat in annum
Chronicon Orientale, quod ad sacerdotium promo- obitus, quem constatfuisse annum cccxxvi, currente
yerit. Atobsecro, cur etiaraAlexandrum successo- littera Dominicali B, xvu Aprilis, in diem Domini-
rem non exeluserunt, qui Arium ad altiores etiam cam tunc incidente ; ubi ad praedictum concursum
gradus evexit? Utut est, nimia hrcc Coptorum atque requireretur littera Dominicalis A, adeoque notare-
Habessinorum religio, Achillee sanctitati nihil pror- tur annus cccxxvn, contra quam sentiant accura-
sus derogare poterit, ut ex professo demonstrabitur tiores Chronologi et Historici, nullo fere excepto.
tum, cum ejus res gesta? prolixius erunt dige- 194 Perspicue idtraduntS. Athanasius, Alexan-
rendaa. dri successor, in Apologia secunda, aliis Syllogo, et certo statuilur

191 Magnum Achillam appellat Athanasius, orat. Theodoretus 26; eum mortuum asse-
lib. 1, cap. Alcxander

2 contra Arianos, ut inquit Baronius in Notis ad rentes, post menses quinque a ConcilioNicaeno ab-
Martyrologium. Eusebius, saepe citato Iib. 7, cap. soluto. Theodoreti verba sunt Cum admirabilis ille :

ultimo, cum hoc elogio exornat Sub quo (Theona : Episcopus Alexander, qui Arii blasphemiam expugna-
Patriarcha) etiam Achillas, eodcm quo Pierius tempore vit, post quinque menses a Synodo Nicsena, vivendi
Presbyterii honore decoralus, Alexandrix claruit : cui finem fecisset ; Alexandrinse Erclesise Prsesulatum A-
etiarn Christianse fidei institutto commissa . erat. Hic thanasius suscepit. Ule vero ita loquitur in Syllogo :

prx ceteris omnibus, sublimioris Philosophise et Evan- Nondum quinque menses (scilicet a damnatis Arianis
gclicx conversationis sineerum specimen operibus ipsis in Synodo Nicaena) prsetcrierant, cum Alexauder mor-

exhibuit. Haec de Achilla adhuc in minoribus consti- tcm obiit. Sed tempus expnmit Auctor
et signantius

tuto, quem in eadem vitaa ratione constanter perse- Libelli Synodici in Synodo Csesariensi, dum ait :

verasse, certioribus argumentis ostendi non debet, Alexandro Papa Alcxandrix, quinto post mense quam
quam quod, Petro martyrii laurea coronato, nullum Nicsea domum reversus esset, ad Dominum digresso,

habuerit Ecclesia Alexaudrina Achilla digniorem, Alhanasius Prxsuialnm merito accepit. In confesso
obiisse anno
quera viro sanctissimo substitueret. est ConciliumNicaenum, xvm vel xix Junii inchoa- 356, vel forte
192 Locus postularevidetur,utdePierio,Achillae tum, ad xxv Augusti anni cccxxv fuisse produ- 325.

et ex occasio-
socio olim et quodammodo collega, obiter aliquid ctum. Si igitur Alexander ad Eeclesiam suam re-
M, iaus insinuetur. Martyrelogium Romanura, ad diem iv dierit exeunte Septembri mense, aut sub.initium
S. Pierii.
Novembris, ita eum praedicat : Natalis sancli Pierii, Octobris aut forte serius ; minime dubiura relin-
Presbyteri Alexandrini, qui ih divinis Scripturis nobi- quitur quin vel initio anni cccxxvi e vivis excesse-
liter cruditus, vita purissimus, et ad Christianam Phi- rit, vel sub finem cccxxv, ut putavit Hermantius,

losophiam nudus penitus el Caro et Dio-

expedilus, sub j n Vita Athanasii lib. 3, cap. i, fretus opinor
cletiano Principibus, reqente Alexandrinam Ecclesiam auctoritate Epiphanii, id diserte asserentis haeresi
Theona, ftorentissime docuit populos, et diversos tracla- 69, ut dicetur dum de Athanasii ordinatione infra
lus edidit : posl persecutionem omne vilse suse
vero disputabitur.
lempu% Romse versatus, in pace quievit. Pro majori 193 Plana ha?c sunt, et satis explorata. De die
parte desumptum est hoc elogium exS. Hieronymo obitus ambigi potest. Nam si Alexander, absoluto Concursus
de Script. Eccl. cap. 76, ubi ait, venisse illum in Nicaeno Concilio, Alexandriam recta perrexit fa- ferix cum die ;

tantam eleganliam,ut Origenes, junior vocaretier. Sub- pervenerit circa finem mensis Septembris mortis
cile eo ;
Jfenschenium
dubitat Photius Cod. 119, an martyrio vitam non q U o posito, dicendum erit, recte
apud Latinos me- et Pagium
finierit ; scripta ejus Origenianis nugis et fabulis inoriam in fastis recoli xxvi Februarii. Probabilius (efeilit,

respersa asserens, de Spiritu sancto periculose et pa- tamen censent Henschenius, et eum secutus Pagius,
rum pie docere, aliaque obscurius tradita quae hic :
verum diem obitus fuisse xvn Aprilis ; ea nempe
ex occasione attigisse sufficit, suo loco exami- de causa, quod putaverint diem Lunas, a Chronico
nanda. Orientali signatum, cum xvn Aprilis coincidere
(melius notavit Tillemontius annum cccxxvn.) Ve-
XIX. S. ALEXANDER.
rum, quod pace eruditissimorum virorum dictum
Concilii Nicxni contra Arium pars magna, sit, contrarium evidenter ex chronologicis regulis

non lamen ejus Prceses fuit. Ab eo proba- demonstrari potest. Vulgo notus est celebris versi-
tus baptismus, pueris a tredenni puero culus, quo litterse mensium initiales exprimuntur,

Athanasio collatus. Astra Dabit Dominus, Gratisque Beabit Egenos :

Gratia Christicolse, Ferel Aurea Dona Fideli.

S ancti Alexandri anno xv coadunalum est Conci- Prima littera initialis menstrua A, respondet Ja-
nuario,
 PATKIAKUHAKUIVI ALEXANDRIN
PATRIARCHARUM ftuna»"'»»»'
Hellesponto ad Euphratem, D
Itaque Aprili toto rellquo Oriente ab
nuario, Februario D) et sic deinceps.
Patriarchatui Antiocheno attnbuta ut. potest m-
debetur G. Jam veroo ittera Dominicalis, ut dixi, Caroh a sancto Paulo a
diem mensis telligi ex Gcograph.a sacra
mum est,
est B, unde certissimum est primum
pr

^SLSS S^tgur^- eam- 1» Qualis interim quantusque Alexander fuerit,

Scnptorum ommum, Ejmbf
mensis diem >,
cujusque existimari potest ex praconns
demfnfeSam inddere
adversus vaferrimas Arii ma- laudatio'.
an fucrit anno xv qui invictam illius,
vm, xv, xxn, et xxix. Fuit igitur dicto
hocc
Februar. chinationes, constantiam et fortitudinem praedica-
5li
Aprilis etiam dies Veneris. ergo tandem
xvn Hon
11 April. an Usquead
runt. Utpotequi, teste Athanasio orat. 2,
17 Jan.anno potuit nonquadare in diem Dominicam atque adeo :

mor morlem eontra cam hxresim depuynavit ; tribulationes

326. assignata feria mhil haberi potest, quo dies
:

quam in multas, [labores ingentes, qvamquam jam senex, in

tualis Alexandri potius in xvn Aprilis,
non dccrepita xtate sustmuit. Egregia illa epistola ad
xxvi Februarii referatur. Si cui haec argumenta
satisfaciant.peremptoriam aliud hincdesumat, quod
Alexandrum Constantinopolitanum, a Theodoreto
illo ipso anno Dominica
Paschatis incidat in m lib. cap. 4 recitata, pastoralis solicitudinis, zeli
1,

prorsus indefessi, et illibatas doctr.nae luculentum

ligitos testes appellet, et manifestissime
anno cccxxvi, non cum die prajter cetera exhibet testimonium. Sed htsc omma
reperietxvii Aprilis,
Lunae, sed cum Dominica concurrere. Si Chronicon paucis complectitur supra laudatus Cyzicenus Oe a-
Alexandrum del.neans, lib 2, cap.
Lsarmuaa;, scripsisset xxu
xxii Barmud*,
pro xxil x Tubae seu xvu sius, ita 1 :

Vir in summo honore ab omni Ecclesiv Clero et populo

Januarii, longe probabilius, meo quidem judicio,
concurrentem omnino habilus, magniftcus, liberatis, facundus, xquus, Dei
dixisset, haberetque eo anno
cum eadem xvn, assignatam feriam videlicet ,
vmator, amaus hominum, pauperum studiosus, bonus et

Verum de hoc certi aliquid definire mansuetus erga omnes siquis alius. Atque et illud po-
diem Lunse.
difficillimum est, quamquam mihi valde verosimile stremo advertendum, quod fortasse Alexandrinis et
videatur, ipso Januario mense, et quidem circa ini- ^Egyptiis reliquis occasionem praebuit, Patriarcham
tium, si non sub flnem Decembris praecedentis, suum Concilii Nicaeni Prsesidem appellandi. Quo-
Alexandrum obiisse, quidquid tergiversetur Tille- niam Concilii istius congregati Patres, in epistola,

montius. ad Ecclesias per Alexandriam, /Egyptum, Penta-

197 Interim lioc elogio ornatur Alexander in polim et Libyam constitutas, destinata, ita loquun-
Martyrologio Romano, ad diem xxvi Februarii : tur : Siquid prxterea vel Canonibus vel Decrelis con-
Cvltvs apud stilutum Iwnoralissimus Dominus fraler et coltega
Alcxandrix samti Alexandri Episcopi, gloriosi senis ; est,
Laliitos et
qui posl bcatum Pctrum, ejusdem cimtatis Episcnpum, noster Alxander, ad vos reversus, certius pcrferet, ut
Coptos.
Arium Presbyterum suum, hxretica impielate depra- qui Aelorum ornnium Auctor fucrit et particeps.

vatum, et diuina veritate convictum, de Ecclesia cjecit, 200 Salvanda superest Rufini aliorumque narra-
ac postca inler iwccntos decem et octo Patres in Nicxno tio, vulgo decantata, de Baptismo ab Athanasio
ejus
Concilio eurndem dmnnavit. Actis ejus enarrandis puero ludibundis pueris collato, quo die Alexan- 1 Athunasim

supersedeo, quae ad praedictam diem illustrata con- der jam Patriarcha Petri Martyris festum diem tredenn

suli possunt. Coptitae et Habessini festum ejus reco- annua celebritate recoleret. Pagiusadannum cccxi
lunt die xvu Aprilis supra indicata. GrEeci, quod num. 20, pluribus eam rem prosequitur, Rufini
mireris, illius nusquam raenrinerunt in Menaeis suis, auctoritatcm satis probabiliter tutatus, Baptismum
sed neque in MSS. Synaxariis, quse vidi, praeter- illumrejiciendo in annum cccxm, ipso illo quo
quam in Divionensi et Parisiensi, ubi adxxix Maji, Alexandrum Patriarcham creatum diximus. Siqui-
nescio qua ex causa, refertur. Apud Alexandrinos dem eo tempore Athanasio adscribi poterunt anni
celebratur prseteiea v Novembris commemoratio circiter tredecim, adeo ut inter pueros, tamquam
cccxvmPatrumipsius Synodi, veluti tunc conclusoe, natu major, Praesulis munus sibi vindicaverit,
aut {quod mihi longe est verosimilius^ tunc apud se quidquid verha illa o-jjioj yevo(iYii/w octenm

publicatae ab Alexandro. aut decenni majorera concipere prohihere videan-

198 Hagiologus Habessinus Alexandrum Glorio- tur, quemadmodum Papebrochius in ejus Vita ad
C
Nicxni Conalii Prxses existens,
sttm appellat, ut qui n Maji cap. i observaverat, alia via Historioe Rufi-
Concilii Nicv-
ni Prasses non exclamavil, audiri faciens hanc sententiam Excom- : nianaa veritatem integram servare conatus ;
quam
Alcxander municalus
fuit Arius in ccelo et in terra. Simili etiam modo,- ex totius ordinis chronologici serie hic sta-
ut Mgyptti
modo Abulbaracat aliique Schismatici Orientales, tuta, haud gravate securiori et certiori methodo,
scribunt.
Alexandrum Concilio isti praesedisse fingunt; sum- posthaberi voluit.
pta fortasse errandi occasione ex Synodo Alexan- 201 Potissima quas Papebrochium
difficultas,
drina, anno circiter cccxv contra Ariura ab /Egy- Baptismum illum retrahen- pttcros W"
aliosque induxerat, ad
zarisse, »«»
pti Episcopis sub isto celebrata, vel ex alia ab Osio dum in annum ccciv vel cccv, eo faciebat maxime, est inceris'-
congregata aliquot post annis, forte cccxx vel se- ; ut Athanasio xxx annorum tetas tribueretur, dum m ue,
rius, ut mavult Hermantius et alii. Sed nihil nos ad Episcopatura assumptus est. Verum ea non pa-
movent commenta /Eijyptiaca. Socrates, lib. 1, cap. rum lenitur ex adducto per Pagium S. Remigii
13, enumerans, qui NicaBnam Synodura fecerunt, di- exemplo, quem constatsequenti seculo, setatis anno
serte primo loco ponit Osium, his verbis Osius : vigesimo secundo, ad infulas Rhemenses evectum.
Episcopns Cordubx Hispanix. Ita creilo ut superius Dicendum itaque, Atbanasius, dum Patriarcha or-
scriptum est. Vito et Vinceniius, Presbytcri urbis dinaretur, annum vigesimum sextum non
aetatis
Romx. jEgypti Alexander Episcopus; magnx Antio- fuisse pratergressum
unde juventutem ejus calum-
;

chix Eustathtus, Hierosolymorum Macarius. Simili- niandi ansam arripere potuerunt Arii assecla quod 1
,
ter in Catalago subscribentiura bene
longo, apud nulla veri specie praetexeretur, si aetatem Canoni-
B0 &.
Labbeum, eodem ordine, Osius, Vito, Vincenlius, et bus praescriptam attigisset. Tillemontius, Nota 2 in o^ gpiscop*
Alexander Alexandrinus leguntur. Nimirum tres Athanasium, PP. Benedictinos congregationis S. o«(»'«"""'
illos, tamquam Sedis Apostolicae Legatos, Nicfenaj Mauri secutus, putat proedictam historiam ad fabu-
Synodo praesedisse, ii soli negare audent, quibus las ablegandam. Non assentior, nec tanti roboris
Roman. Pont.ficis auctor.tatem lubet
incassum ar- video ejus argumenta, ut non potius cu.n Pagio
rodere. Adde, quod cum
ea Synodus Nicae» in Bi- existimem, totara Rufini narrationem verisimilitu-
thyma esset congregata, nihil juris
competere pote- dinis limites non excedere.
ratPatnarchae Alexandrino, in provincia illa,
cum 202 Commentum Eutychii, de potestate a S.
Marco
 HISTORIA. CHRONOLOGICA. 33

A Marco duodecim Presbyteris collata, ut Patriar- tumque usus. Tum subinfert praefatus Pagius, Quid D
ab cham suo ex collegio eligerent et ordinarent, quem manifestius ? auctohe
„ on item,
'' B s
Xtixandro ritum, trihus jam prope secuhs usitatum, invertisse 205 Eo nempe collimant liaec omnia Paeii argu-
° :
'

, ,. contra com- .
inversvm menta, ut probet, Athanasium non fuisse ordmatum munem chro-
ordinem
Alexandrum, auctor ille solus et primus prodidit
eleclionis. supra abunde excussimus Parergo primo cui ;
ante finem anni cccxxvi. Verum in manifesta ea nologorum,
proinde iterum commemorando aut refellendo, ope- luce caecutivit Petavius, aliique eruditissimi chro-

ram insumere supervacaneum est. Quod in Alexan- nologi : nec ego ea videre me fateor, quae auctor ille

dri Chronologia desiderare quispossit, in Athanasio vult esse plusquam perspicua. De anno mortis et

studiosius examinatum inveniet. sedis duratione infra disputabitur, confusionis evi-

tandae gratia, ne principium per flnem, seu (quod
XX. S. ATHANASIUS. eodem dubium per aeque incertum probari
recidit)
videatur. Mirum imprimis, tantum a Pagio tribui
iis, quaa a Papebrochio in Vita S. Athanasii num.
Anni Ordinationis et obitus, certo slabiliti
39 obiter indicata et refutata invenerat; non quasi
contra opiniones variorumjmprirnis Pagii,
a Beda asserta, sed anescio quo postmodum addita,
solulis omnium
argumentis. Episcopatus
et uti videri potest ante tom. 2 Martii cum hac re-
gesti et Georgii Arianorum,
ejus loco sub-
strictione, Creditur. Non dubitat tarcen Pagius ; et
intrusorum, chronotaxis. Gregorii exitus- hinc contidenter subjungit : Hucusque sancti Alha-
nasii initium anni illius cccxxvi principio perperam
Oancti Athanasii, cognomento Apostolici, tempore fuisse consignatum.
Erral Histo- congregalum est Concilium Galatix, cui adfuit Basilius 206 Manifestius aliquid in medium proferre opor-
riaPatriar- Magnus, et anathemate percusserunt Arium; Atha- tuit, ut contra receptissimam opinionem quidquam exlemsuspi-
chalis in no- cione fugsc,
lando obitu.
nasius vero magnis conflictatus est persecutionibus, et evinceret. Nam quod ex Sozomeni verbis, Sedis
B sxpius e sua Sede depulsus, sive fut alii referuntj tri- vacationera multorum mensium inducat ; fallor,
E
bus vicibus.Ejus tempore floruit Cyrillus Hierosoly- siquis aliusex ea narratione extundi posse existi-
mitanns, Basiliusm Magnus, Gregorius frater ejus, Ma- met. Esto Athanasius fugam paraverit (quod in-
carius major Jlexandrinus, Antonius Magnus in terim nec Athanasius ipse, ubi tamen id opportunis-
Monle Orientali, et Pachomius in yEgypto snperiori. sime poterat ; nec Socrates, nec Theodoretus, nec
Obiil sanctus Patriarcha septima Bescinas, die Jovis. quisquam inquam, Alexandri
alius tradidit) Esto,
Haec de Athanasio Historia Patriarchalis, quibus designationi multum Tunc cum ad Epi-
obstiterit,
omnino indicat annum ccclxxiii, quo, sub cursu lit- scopatus successionem venit, fuga diu multumque usus.
terae Dominicalis F, septima Bescinas seu n Maji Quid hasc aliud indicant, quam quod onus, angelicis
cum die Jovis coincidit. Tribuit ei in margine annos humeris formidandum, merito extimescens, non
Patriarchatus xlvi et dies xv, eos computando sci- prius acquieverit, quam divina dispositione Episco-
licet ab obitu decessoris Alexandri, quem vita porum votis, Cleri suffragiis, et totius Populi flagi-
functum statuerat xvn Apriliscccxxvn, in qnoprae- tationibus, Episcopatum capessendura adverterit.
ter morem satis consequenter errat. Turpiter vero 207 At vero, siveex sola Episcopatus declinandi,
labitur, quisquisadseripsitannumcccLxiv, regnante sive quacumque alia ex causa Alexandria abfuerit etcontra Cleri
Constantino Constantini filio. Integra haec ex histo- Sanctus, non tam procul aberat (ut recte notat Pa- Alexandri te-
ria referenda fuerunt, ne quid a me dissimulatum pebrochius num. 41) quin tempore electionis, statim
s a '""
existimes. Quantae porro auctoritatis sint aut esse post Alexandri mortem fieri cceptae, vel intra vel
possint characteres hi Coptici, jam ad nauseam de- circa urbem absconditus ageret, citoque repertus,
cantatumest; ut mirum sit, iisaPagiosuam flrmari fuerit communi consensu ordinatus uti ex ipsius ;

sententiam. qua Athanasium eoanno ccclxxih obiis- Cleri testimonio num. 42 ipsemet aperte demon-
se, putat se demonstrative ostendisse. Contra ego strat cujus, imo et Arianorum verba, nullius in-
;

sentire cogor, non ultra annum ccclxxi Episcopatu terstitii, nedum octo vel novem mensium vacatio-
perfunctum. Id quibus argumentis contra Pagium nis, faciunt mentionem sed post obitum Alexandri,
:

conficiam, ordinate explicandum. ait, omnem mullitudinem populumque Calholicx Ec-

Erral HPa 204 Illa itaque prinium dirimenda est controver- clesix in unum coactum, quasiin speciem unius corporis F
jras, dum sia, quo nimirum tempore Athanasius aut electus, et animx, clamoribus vociferationibusque postulasse,
dinalionem.
aut ordinatus fuerit Patriarcha; qua de re ita lau- Athanasium Ecclesix Episcopum dari, idque publicis
datus Pagius ad annum cccxxvi num. 3 Divi Atha- :
votis a Christo expelisse ; nosque utfaceremus, permul-
nasii Ordinalio non nisi sub hujus anni finem peracta tos dies ac noctes, jurejurando obteslatos fuisse. ; cum
est, cum. anno trecentesimo septuagesimo ,
tertio, die INTEREA NEC IPSI AB EcCLESlA DISCEDERENT, NEQUE
secunda mensis Maji, ad Deum migravit; et, ut te- NOBIS DISCEDENDI FACULTATEM PERMITTERENT.
statur Cyrillus Alexandrinus, annos quadraginta sex 208 Quid ad hiec et plura hujusmodi testimonia, Sozomenive r-
inlegros sederit. Quare non dubito, quin ea Ordinalio quae brevitatis causa omitto ? quid ad haec, inquam, bis recte ex-
positis.
VI Kalendas Januarii, ut ad genuinum Bedx Marty- reponet Pagius? Dicetne, obsecro, universum Cle-
lyrologium addilur in Manuscripto Ecclesise Vuttcanse rum et Populum Alexandrinum, a xvn Aprilis(quo
sancti Peiri, dia videlicet xxvu mensis Decembris, die Alexandrum obiisse arbitratur) usque ad xxvil
sancto Joanni Evangelistv sacra, facta sit; et huc us- Decembris, ab Ecclesia non discessisse ? Legerat tamen
quesancti Athanasii inilium, hujusanni principio per- haec et alia apud Papebrochium, vel apud Athana-
peram consignatum fuerit, prxtermissa vacatione Sedis sium ipsum editionis Parisiensis anni mdcxxvh, tomo
per aliquot menses : cujus causa fuisse videtur fuga primo, pag. 726. Unde igitur tantaviro confidentia,
Athanasii. Nam, ul ait Soxomenus lib. 2, cap. 17, ut manifestum esse velit, quod usquequaque est in-
Atltanusius ipse fugam paravisse dicilur, et per vim ab credibile, et nulla prorsus auctoritate firmatum ?
W male inlelr
leclo Sozome-
Alexandro coaclus esse, Sacerdotium susciperet :
ut Videt hicCleri Alexandrini sententiam, a Sozomeno
no alin,
lue cujus rei testis est Apoliinaris Syrus, ita dicens : Post non multum differre nam ubi hic posuit, fuga diu
:

ad n
Dccemb hxcvero impietas bellum inferre non cessat. Sed pri- multumque usum Athunasium ; illi per multos dies et
"ferendam
Wat, mum contra beatum hujus viri (Alexandri nempe) do- noctes populum obteslatum affirmant, Atltanasium Ec-
ctorem armatur : et hic, tamquam filius patri, adjutor clesix Episcopum dari.Sed quishaec ultra octiduumex-
aderat : detnde vero contra hunc ipsum, tunc cum ad tendat? Vidimus ipsi coram, Clementem XI, dum ad
Episcopatus successionem venit, fuga quidem diu mul- Pontificatum eveheretur, diu mullumque, summa et

Junii T. Vll V Urbis

 34 # PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
postmoduro (diceres lucis pertesiim) agens
se,l
Urbis et orbis admiratione, obluctatum ; ubi interim
ille
A ;

de Athanasii mnrte, Consules apud nullum anti- ex Socr a

lucta illa vix totum quatriduum tenuit. almtjue.
i„

209 Meliusitaqueetlongeprobab.lioriconjectura quorum inventos, suo ipse arbitno suppomt. eam

Ordi- signans anno ccclxxii mendacnque Soeratem ar-
censuit Papebrochius, supra citato num. 39,
;
Athanasii or-
dinatio pristi xvm Januarii, sive xv guens, eo argumento, quod ex Pag.o de.ndereferam,
nationem S Athanasii ad
no loco resti-
et haud difficulter refellam. Observavit et.am Peta-
Kalendas Februarii reponendam; quo die a Graacis
vins, in Diss. de Photini damnat.one cap. 2, Socra-
colitur cum S. Cyrillo, Alexandrino itidem Epi-
:

scopo, qui dies Athanasii Natalis fuerit, non qui- tem numqwm temere aut falso notas Censulares adhi-
quem proinde secuti sunt Hermant.us m Vita
dem (nam n Maji obiisse dicendus est) sed
in ccelis
bere :

Episcopatu Sic enim scimus (Papebrochii verba sancti Athanasii, et Papebrochius n Maji, quorum
in :

sunt) loculas de Episcoporum Ordinaliontbus antiquitus sententiam adversus Raronii, Pagii, et ahorum ar-
Ecclcsias : et quemadmodum solebant hunc suum Nala- gume.ita tueri conabimur.
lem quolannis celeberrime age.re Episcopi, dum vive- 212 Agmen ducat illud, quod ex Cyrilli epistola
rent, exemplo ab Imperatoribus sumpto ; ita sxpeconli- i ad Solitarios desumpsit Baronius, loco superius Primum Pojjj
git, quodjam indicavimus, eumpost mortem remanere citato, Socratem idcirco mendacii redarguens, quod orwmentun
seu inte- ^Cjrilloifl.
feslivum, sttbindeprx ipso obitus die. Atque haec ap- illic sedissedicatur Athanasius annis lotis
luiluT:
prime consonant iis, quae supra retulimus de Ale- gris quadraginta sex. Parum id Pagio visum, nisi et

xandri obitu, non cum xvn Aprilis aut xxvi Fe- Socratem contradictionis accusarct, propterea quod
bruarii, sed cum anni cccxxvi initio probabilissime et ipse Athanasio annos quadraginla sex Episcopatus

copulando nisi quis malitad anni cccxxv exitum

;
adscripserit, uti et Nicephorus et alii ; unde solita

reducere, ut est apud Epiphanium, Haerei-i 69 ita sibi libertate exclamat, vanas quascumque Cyrilli
loquentem Ubi itaque reprvbatus est Arius, et hxc sic
: verborum interprelationes, a contrartz sententix asser-
peracta sunt (in ConcilioNicaj no) in eodem anno deces- toribus in medium abdurtas. Legerat, opinor, Pape-
sit e vita Alexander, iv to> aii-w ixit mtietai 'Kkii,av- brochium dum ha=c scriberet Pagius, apud quem
Jpo; toO ptou. cap. 34, num. 399, ea exstat interpretatio, quae
210 Ceterum cum aliquaihidera immiscuerit Epi- vanitatem non redoleat, ex Grseeorum potissimum
et objectx
phanius, utcumqueinordinata, dum Achillam statuit loquendi modo deducta, quem Pagius ipse, cum Eu-
dilflcultaies Alexandri successorem, quem certutn est praeces- sebium alibi explicaret, non semel nobiscum admit-
complanan- etiam er-
facile suspicari quis posset, in aliis dum verba, annis completis, annis
sisse ; tere coactus est;
twr.
rorem Nam
quod Achillam vices tantum-
irrepsisse. exactis, vel, posttot annos, benigne exposuit deiannis,
rnodo Athanasii supplevisse scribat, ad menses cir- non undequaque imo quandoque utrimque
integris,
citer tres, donec a comitatu rediret, id aliunde cla- incompletis. Non est verborum igitnr vana Cyrilli
rissime redarguitur. Putat nihilominus Papebrochius interpretatio, nec vana interpretatio verborum So-
ita excusari Epiphanium, quod supposito primoer- cratis sed vana potius
; Pagii et Baronii illatio, ex
rore de ablegatione et absentia Athanasii, cum sci- Scriptorum illorum verbis desumpta; ut fateri de-
ret Alexandriae consuetudinem esse, ut post Episcopi bent, quicumque Eusebium et Scriptores alios Grae-
mortem sucressor non diutius differretur, sed subinde cos accuratius perpendere. Atque id ultro fassus est
alV aaa, simul, seu statim, pacis tuendx gratiasub- Tillemontius de Cyrilli scp'6Xoi; 'iztca etc. et Socratis
rogaretur ; necesse habuerit aliquem substituere, Siaviaac, irr, etc.
donec reverteretur, qui ex Deo vocatus erat, et a B. 213 Quod si cni non lubeat his acquiescere, cre-
Aleiandro decrelus Athanasius. Quidquid interim de dat saltem testi fortasse oculato Rufino, Cyrillo an-
his alii statuant, nobis id probabilissimum e l ex fide
videtur, tiquiori. lib. 2, cap. 3 diserte affirmanti, Athana-
ftuflni forle
statim ab Alexandri obitu electum communibus om- sium quievisse in pace quadragesimo et sexto anno ocutata.
nium acclamationibus Athanasium et non multo post, Sacerdotii sui, vel, ut Sozomenus
;
ait, lib. 6, cap.
licet fortasse reluctantem,
ordinatum atque in 10, cum sex annos Sacerdo-
et quadragintacircifer
throno S. Marci collocatum, bonum illum nempe, re- tium obtinuisset, quod in sententiam nostram tara
ligiosum, Christianum, devolarium, etvere.Episcopum.
apte quadrat, quara repugnet Pagio, ex cujus cal-
Idque, ut jam diximus, ipso annicccxxvi prineipio,
culo, non anni quadraginta sex, sed quadraginta
et verosimihter Januarii xviu acproinde vane sibi ;
septem et amplius conputandi sunt nec anno qua ;

abblandir. Pag.um, dum

manifeste evicisse seputat, dragesimo sexto e vita migrasse dicendus esset
liuc xtsque Alhanasii initium, anni
cccxxvi principio Athanasius, sed quadragesimo octavo, quod necPa-
perperam fttisse consignatum. Haec de Athanasii
pri- gius ipse admiserit. Equidem si a proposita iam
mordi.s,. sat.s (ut op.nor) firmata, viam sternent, ut sententia recedendum viderem, non ad Pa«ium <=ed
annum mort.s veten suo loco, unde eum Pagius ad Baronium ultro accederem. Vidit etiam Tille-
molitur depellere, non minori certitudine resti- montius.a xvu Apriliscccxxvi.ad n Maji ccclxxhi,
U
mi%
^m Socrates, Athanasioproximus asvo scriptor,
ib. 4, cap. 16, ita habet
annos reperiri xlvii
vacillando, Pagium sequitur ductus etiam prse-
: et nihilominus,
;
quamquam

Porro Athanasius, Gra- :

tensa auctoritate, a qua alterum argumentum dedu-
Idem contra inno iternm et Probo Consulibus,
post tot et tanta pro cit Pagius nempe ex celebri epistola S Proterii
:
Pagium anno Ce eX ha ° b Ce mi ravit m "»nos ™
371 redditur, t r Tn
sex et

scopatttm
"'
quadramnta.
\
<

quadraginta, non sir>„

sine. ;„»„„i;k
'J

ingenlibus ..-...,..
'

w
'

pericnlis, JLpi-
j
.
qui et ipse Episcopus
i. ...
Alexandrinus fuit, in lueuiu
,.
Dioscon subrogatus, ut suo loco dicetur.
locum
j. ,

administrasset. Enmdem Consulatum, qui 214 Scribit is anno ccccliv, ad S. Leonem Pa-
annum ccclxxi notat, eumdemque
annorum Episco- pam, epistolam de Paschate, quam ex MS. acce-
patui lmpensornm numerum habent
auctor Vite ptam Bucherius noster inseruit suo ad Victorii Ca-
Anonymus et Metapbrastes, Socratem secuti. Baro- nonem commentario ubi pagina 84, sic legifur
;
:

beatse memorise Patre nostro et Eptscopo Anastasio

aunbus, cum ceteris tllafrequentior, (le-
liberalior verior gendum
noscaturesse chronograplita, qu.T
et cum Xiv Luna Paschalis,
aiunt Athanasio, )
a Fastis dedncta est
constilanbHs. Certequidem,
xxvm die mensis Phaminoth, id est nono Kalendarum
cum velera monumenta in
antiauts Scrtptoribus
Aprihum die provenisset, die Dominico ; in subsequen-
interdttm invenimus
Consulibus tem translataest Dominicum,
essestgnata, magno affleimur ita ulquinta die mensis
tenebns oberranti fax aliqua
gaudio, perinde ac si m Pharmoti, hoc est pridie Kalendarum Jprilittm, cele-
exoptata prxfulg, eat. Haec braretur Pascha Dominicnm. Hos characteres omnes,
inquit
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 35*
inquit Pagius. notare annura ccclxxiii nullus infi- quare et hoc subsidium Pagio eripitur. Demum et
.

D
cias ierit. At vero caute dissimulat, invenisse se illud palam est, istud Hieronymi Chronicun, parum AITCTOHB
apud Hermantium et apud Papebrochium num, 400 hoc loco esse chronologicum ; quod ne exemplis
et sequentibus, dilucidam loci illius explicationem, longe petitis ostendam, nil mirum est Athanasii obi-
quem liquet mendosissimum fuisse, adeo ut necdum tum toto biennio diflerri, cum ejus Ordiuationem
a Pagio plene correctus sit. Nam si vere notetur posuerit anno Constantini xxiv, Christi ccexxix
in MS. Oclogesimus Diocletiuni anmts, longe absunt hoc est toto triennio serius, quam vere contigerit.
characteresilli ab anno ccciaxiii, et melius scnpsit Parco pluribus, unico hoc sublato, siquod in eo
Bucherius annum octoqesimum nonum. Pagii infor- Chronico habere Pagius poterat, praesidio.
tunium est, quod textum, ut in Actis SS. vitiose 217 Nec ei magis prodestinfida saepe Theophanis nec Theo-
impressus erat, non consulto fonte, transcripserit. Chronographia. Etenim eo ipso, quod Pagius citat, phanes;
Ceterum nihilex eo confici certo posse non solus , Cauonio, tam disparata conjunguntur, tam Pagioad'-
Papebrochius, sed Petavius, aliique pridem obser- versa, ut de Theophane silere mnlto fuisset prse-
ei
vaverant. stabilius. Exemplo rursus utar non plus uno Ad- imo ex hoc
proteril de
ad hominem :

213 Habet hic nihilominus suos Pagius subsidia- mittetne Pagius, sanctum Basilium anno primum premitur,
paschate epi-
rios apudTillemontium, Nota 106 in S. Athana- ccclxxiii creatum fuisse Episcopum? Sed non hic
stola nihil
pagio opitula sium, qui ahquamdiu in speciera tergiversatus, in sistendum est. Quid si ego ex ipso Theophane ita
tur hanc demum partem cum PP.Benedictinis aliisque contra Pagium arguam ? Asserit illic Tlieophanes,
recentioribus inclinat, hac potissimum S. Proterii illo ipso anno obiisse Athanasium, quo Basilius or-

auctoritate motus; nam quod ex S. Hieronymi aut dinatus est Episcopus atqui juxta Pagium hoc fa-
;

ex Orientali Chronico prcesidii haberi putat, nullura ctum anno cccLxxi.ergo Athanasius annocccLxxi
est
omnino est. Mirum sane, Sucratem, Rufinum, Cy- migravit e vita. Non credo ego Basilium eo anno
rillum, Sozomenum, antiquosque alios, ancipiti illi inauguratum verum non minus propterea premit
;

epistolari periodo, posthaberi. Ei, inquam periodo, argumentum ad hominem, nec rainus ostenditur,
quae ad totius epistolae contextum videri possit ad- quam parum fundate arguatur ex Theophanis Chro-
jecta, tum ad totius coutroversiae Paschalis ra- nographia.
tionem non magis faciat, quam si contrarium le- 218 Reponet aliquis Pagii defensor, esto Theo-
geretur; nisi, ut recte advertit Tillemontius, indi- phanis Canonia non raro sint perturbata, vel potius
care voluerit S. Proterius, Canonem Paschalem, ipsius non sint; sed abquopiam imperite sup-
alio
superstite adhuc S. Athanasio, ad usuue eum an- pleta, ac saepe contra ipsiusmet Theophanis mani-
num ccclxxiii, fuisse definitum ; idque in scriniis festam sententiam, uti demonstrat Papebrochius in
inventum, Proterium induxerit, ut crederet, S. Exegesi Praelim. ad tom. iii Martii demus, in- :

Athanasium etiam tum fuisse superstitem. Niliil hic quara, Canonia, Theophanis Chronologiae interjecta,
per periocham
valde attinet Magistri mei Papebrochii annotationes om- ejus non esse illud sane negari non potest, quod
;

depravatam, nes repetere : sed quid obsecro, minus ponderis ibi ibidem affirmat ipsemet : Exercilulissimum et conli-
haberet defuncto Patre noslro Athaiwsio, quam super- nuis laboribus assiietum Chrisli Alhletam Alhanasium,
slile Putre, nostro Athanasio, ubi de sola Pa^chatis majrusse ad Dominum, post gesti Episcopatus annos sex
celebratione est sermo? Id autem unius alteriusve et quadraginta, quorum integros quadragmta in perse-
litterulse mutatione nullo negotio fieri potuit, scri- cutionibus periculisque,pro fide el pietate susceptis, per-
bendo pro o:7iiSi'ovtoc,
ettoScovtoc uti pro Alhanasio egerat. Ex hoc ita Pagius argutatur. Athanasius
in ea ipsa constructione, nullaque re inediante, ha- anno ccclxvii, mense circiter Jumo, revocatus est
betur Anasiasius. Recte hic si usquam alibi. ad in Ecclesiam suam igitur ab eo anno ad initium
;

textum Graecum provocare licet, quem nemo huc ccclxxiii, sex illi anni, quibus in tranquillitate vixit
usque genuinura produxit ubi tamen S. ipse Pro-
; Athanasius, numerandi sunt.
terius monet, non satis certum seu tutum esse eam 219 Mira aeque ac falsa ratiocinatio. Mira, quod
ephtolam transferre in Latinse vocis eloquium. Plura ipsi Pagio repugnet falsa, quod nec id asserere po- rejectis cavil-
;

lis omnibus
alii adducunt enervandaa hujus auctoritatis gratia, tuerit Tlieophanes, neque ex ejus verbis ullatenus
indeprodvr
qnae ut minimum, incertam eam faciunt et dubita- profluat. Primum ex eo liquet, quod et Pagius et ctis.

tioni obnoxiam. Mihi certe longe probabilius vide- Historici omnes fateantur, Athanasium anno cccxlix
tur, in S. Proterii epistolam, transcribentium vitio, vel cccl Alexandriae honorificentissime receptum,
praeter alios errores, etiam hoc sphalma irrepsisse; aliquot subinde annis pacitice et quiete Ecclesiam

et sicut pro Alhanasio legitur Anaslusius, sic pro suam administrasse. Quumodo ergo asserere posset
defuncto, superstilem appellari. Utut est, rationum Theoplianes, eum sexultimis dumtaxat annis, peri-
momentis, absque ullo partium studio libratis, non culisfuisse liberum. Neque vero id dicit auctor, ne-
video, dubiam illam Proterii periocham certae et que etiam quod quadruginta annos continuos pericli-

indubitatae Socratis, Rufini, Cyrilli, Suzumeni, alio- tatus sit; sed quadraginta annos mlegros. Sit ita, per
rumqiie auetoritati pra;ferendam. Dico dubiam , me licet; facile ego sex annos tranquillitatis inve-
Proterii periocham : alia enim omnia quae ab recen- niam, tametsi ad vitae finem non rejiciantur; quo

tioribus ad firmandam suain sententiam proferun- nec rejici ullatenus possunt, ex fixa a nobis epocha ;

tur, aut refutata a nobis jam suut, aut statim ita nec id permittente persecutione, a Valente in Chri-
refellenlur, utsperem opinionem pristinam pristino stianos et maxime in Episcopos mota, quam Baro-
loco restitutum iri, ex quo tam magno couatu et nius, Labbeus et alii reducunt ad annum ccclxx,

junctis quasi viribus, eruditi illi nostri eam extru- contraquam velitPagius, triennio citius eam consti-
dere nequidquam moliuntur. tuens. Ceterum ne aliam hic litem intentemus, con-
216 Tertiuro Pagii argumentum nititur auctori- cedat modo Pagius, ab anno cccxlix ad ccclui, vel
"ihiletiam
Bieromjmi tate Chronici Hieronymiani et Theophanis Chrono- CCCLiv, vel forte ulterius, secure et qniete Ecclesias
CAronlcon, graphiae, qui ambo mortuum referunt Athanasium suae Athanasium praefuisse statuat deinde rediisse :

anno ccclxxiii. Et quidem palam est S. Hierony- postremo Alexandriam, et pace frui denuo ccepisse
mum, Petri, Atbanasii successoris Ordinationera anno ccclxvii vel ccclxviii nihil opus erit mortem;

copulasse cum anno decimo, Fratrum Augustorum transferre ad annuiu ccclxxiii, ut anni sex tranquil-
Valentiniani et Valentis, qui est ccclxxiii : sed et litatis numerari possint.

palam est, non ita haberi in editione Scaligeri, ubi 220 Hactenus argumenta Pagii, cum ceteris ejus
pro anno decimo, legitur nonus, adeoque ccclxxii : sententiae propugnatoribus fere communia. Bina ipse
 3G PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
ex proprio penu depromit, quibus adversario scen- riebatur Athanasius, Valentem Antiochiae extitisse : D
AVCTORE set penitus profligatos. En paucis vim totam Epi- neque illud Confcstim significare putes, citatis equis ouse e* So

^ Cra
: .

1. B. S.
Arianos continuo Antiochiam convolasse, ita ut ea •***
scoputns S. Basilii initium, anno suo redditum (melius
Frustra ctiam "*'"''
luctatur Pa- dixisset ereptum) et advcntus Vaieniis Antiochiam, omnia paucarum hebdomadarum intervallo gesta tur,

gius ex lioc anno ccclxxii consignatns, Socratis errorem na- sint. Non ita res praecipitat Theodoretus sed re- ;

Episcopalus 20 Athanasii morte, subdit Pe-

nifestnm faciunt, evincuntqne sanctum Prxsulem (Atha- lata lib. 4, cap. ;
jBasilii initio :

nasium) anno tantum scquenti ccclxxiii ad Deum mi trum, virum prsstantissimum, Sacerdotittm suscepisse
grasse. Eadem ipsa paulo post, atque iisdem prope cum vicini Episcopi Alexandriam confluxissent
verbis, denuo inculcat. Placuit nempe Pagio Divi et qui in monasteriis detjebant, relictis palxstris suis,
Basilii initium definire anno ccclxxi ; cum autem adessent. Dein cap. 21, Petro in Ponlificali solio col-

Athanasius Basilium in suis operibus vocet Episcopum, locato, secutas memorat turbas illas, quas rector
tnors ejus, die n Maji anni ccclxxi contingere non Provincix, collecta Gentilium ct Judxorum multitu-
potuit. Ita fere Pagius, hic denuo, cpntra receptis- dine, excitavit: unde admirandus Petrus, cum ins-
simam eruditorum sententiam, Basilii exordium peratum bellum animadoertisset, clam discessil, con-
loco suo exturbans atque ex altero
; perperam sta- scensoque nuvigio Romam se contulil. Demum Euzoii
tuto, aliud non minus inconcinne deducens. adventum, Lticium secum Antiochia adducentis
221 Totam illam controversiam hic retexere non prosequitur. Certum autem videtur ea omnia, non
guod perpe- est operae pretium, nec hujus loci. Eam solide juxta uno, sed pluribus mensibus, et forte anno fere in-
ram ad ipso
ac diligenter examinavit Collega meus Franciscus tegro (quem Petro ante fugam Nicephorus adscri-
esse trans-
positum, Baertius, ad xiv Junii, in Commentario praevio bit) tenuisse. Jam vero, cum valde probabile sit ,

§. 4 : ubi, quemadmodum Pagius Basilii Ordinatio- Valentera, (quidquidaestivos calores opponat Pagius)
nem ex obitu elicere conatus fuerat; itaBaertius, Ancyra, ubi ni Idus Julii morabatur, ex data ibid.
argumentis omnibus, ex Pseudo-Amphi-
dilutis ejus lege de Decurionibus, Antiochiam recta perrexisse ;

lochiopro majori parte decerptis, ea qua in istius- non video, cur illa omnia anno cccxxxi commodis-
modi rebus potest, evidentia demonstrat, Basilium, sime fieri non potuerint prajsertim cum fateatur E ;

non anno ccclxxx, sed ccclxxix e vivis excessisse; Pagius, nescire se, quam diuAnoyra degerit quo- ,

atque adeo, non anno ccclxxi, sed ccclxx ad Epi- nam inde profectus sit, quidve egerit Valens a ,

scopales infulas assumptum. Plura qui volet, adeat

mense Julio ccclxxi, ad hiemcm ccclxxii.
Laudatura Baertium loco citato, et in ipsa Vitacap.
sotide evicil 225 At, inquies, illud Socratis Confestim, ctillud particulis ai
Bacrtius. lO.Satis mihi est indicasse, Pagii sententiam de Absqite mora, et Qui tum Antiochix versabatur, tan- seimm vemm
Basilii Episcopatus initio, non esse in eo certitudi- tum interstitium aut latitudinem pati non videntur. reliuct s '
'

nis gradu collocatam, ut inde ad Athanasii cbitura Solitus hic Criticorum, scopulus dicam, autscrupu-
liceat argumentari. Quin imo adeo mihi indubitatus
materiam prasbuit. Res-
lus, saepe litigiis et cavillis
videtur annus mortis Athanasii, ut ex illo putem
pondeo itaque, Pagium ipsum ad annum clxxxvhi,
multo solidiusBasilii Ordinationem pro anno ccclxx,
particulam recens ad annos quatuordecim exten-
vel ut alii ccclxix, inferri posse.
disse ubi et solicite monuit, quod adverbia illa
;

nec prodesl _
--2Non multum huic absimile est alterum, quod Recens et Nupcr, saepe longum tempus quemadmo- ,

Pagio argula- lnsinuavi, Pagn argumentum, inde eductura, quod dum et adverbium Jam pridem saape brevissimura ,

tio alia, velit Imperatorem Valentem, nec anno

ccclxx, nec spatium designant quod non raro inquit, viros eru-
:

ccclxxi, sed ccclxxii Antiochise commoratum,

vel Quid igitur tantopere
ditissimos in errorem impulit.
saltem eo pervemsse. Cum vero Socrates, narrata
laborandum, si particula Confestim, ad aliquot sal-
ib. 4 cap.21 Athanasn.morte, statim
cap. 22 ita tem menses protrahatur ? Idem dicito de particula
loquatur Confestim igitur Ariani animos resumpsere,
:
Tum, non sic explicanda, quasi Valens Antiochi»
ob Imperatoru rehgionem insolentia elati absque
: el fuerit, tum, cum moreretur Athanasius nam ex
m n
tnnC Mtioc^J^abattir, rem sig-
qn
toto contextu abunde datur intelligi, tum Valentem
;

™I°-
nificarunt. Hinc l
l\\
ita jam arguit Pagius cum Valens ; dumtaxat Antiochias versatum, cum ablegati Ariani
non nisi anno ccclxxii Antiochiam adventarit,
non illuc appulerunt ; nisi forte et ita accipi debeant
polest dici Athanosium anno prxcedenti ,
mortunm esse. ut prius ad Euzoium se contulerint (ut
Sozomenus
Dixi, hanc argumentationera priori
omnino confor- innuit lib. G, cap. 19,) apud illum aliquamdiu com-
mem, ubi nempe ex re admodum incerta et
obscu- morati, donec Valens adventaret, mense fortasse
ra, quamque ipse contra communem
prope Chrono- Augusto aut Septembri aut serius a quo tandem
logorum tuetur, procedit ab stabiliendam
;

aliam cum Imperialibus copiis, Euzoius Alexandriam mis-

nobis certius et manifestius notam.
sus sit, ut Lucium intruderet; quod non improbajji-
223 In immensum excresceret tractatns hic
no- liter ad finem ccclxxi aut ad initium ccclxxii
ster, si singula ejus generis incidentia , re-
ex dubio ad exactam jicitur.
trutmam essent revocanda. Legi et expendi
Valentii non se- 220 Nihilominus, ut aliquid Pagio demus tan-
Antiochtam mel qusecumque adducit Pagius, ,
adnrmandum illum tisperverum supponatur non ante annum ccclxxii,
advenlu, Valent.s anno ccclxxii ,
Antiochiara adventura •
ve-
f™/^"'^''
rum Valentem Antiochiam attigisse. Cedo qui nobis g^iosuperm
ingenue dicam) non ea
(ut ;
reperio, quibus ipse
t ntopere s,b, applaudit, ut
pentius everti putet do-
hinc conficiet, anno demum
Athanasium ccclxxui , K«* ;

ctorum vivorumsententiam, e vita migrasse 1 Certe si cui id faveat, non

;
qux fert, anno
ccclxx, Valentem Antioehiam
cL^ aut sed Baronio favet, ipro anno ccclxxh
ipsi
depugnanti.
venisse. Spero non de
uturam ohm oceasionem, quaet Etenim, si eo, quo Athanasius obiit tempore,
hoc punctum excu- An-
t.am accuratms. Interira (nisi tiochiae agebat Valens ; incumbit Pagio ostendere
multum failor) facile mense Majo ccclxxih Valentem in ea urbe
,

contra Pagmm statuet eruditus diver-

lector ex alla s
supra pro nostra sententia satum, quod adhuc omnino desideratur.
argumen Imo vero
3uci;Vai;„Tera;;;7c rxxTIn™oewir iUS ^" Gothofredus in Chronologia
- Ugu^Y^t^Z
l
t
quodd tunc Athanasius mortuus 6° an "° CCGLXX1 " Co ^tantinopoli constitisse,
qu ' affirraat,
.:_a s t 1
4 u <*m Utex am- ,
m quam n
uorAci m ;i;,,„ ^
n in verosimilius,
....
biguis Auctoris illius
vel minimum
j •

ratiociniis^d "
^e^enUa
"enienna
'

« multo Pagius probare queat id

quod intendit. Ut paucis complectar
: i

labefactetnr omnia niliil •

224 Hoc prsterea observandum hactenus produxit hic auctor, quo

Socrates menda-
moneo, nonita c.i mento
Socratis narrationen. accipiendam insimuletur. Si ergo mortuus est
esse, ut in Athana-
intel.i at,codem ip S0 sius Gratiano Aug. et Probo Coss. anno ccclxx.
g temporis momento, quo mo eteodem circiter tempore Valens Antiochii» versa-
,

tus
 HISTORIA. CHRONOLOGICA. 37*
tus sit ; necesse est Valentem Antiochiae aliquando seris coloribus, qui prototypum vel leviter adum- D
substitisse, Gratiano et Probo Coss. illo ipso anno brare queant. Adeundi sunt Basilius Gregorins MC.TOHE ,

ccclxxi. Unde hic iterum concluditur, ex stabihto Nazianzenus Socrates, Sozomenus, Theodoretus,
,

supra Athanasii obitu, clarius et solidius deduci , . aliique ex quibus Metaphrastes et Baronius post
; ,

Valentem Antiochise eo anno fuisse quam ex im- ; illosque Hermantius et Papebrochius, prolixis Com-
plexis Pagii conjecluris Antiochiam , de Valentis mentariis admiranda ejus Acta diligenter illustra-
adventu, contra veterem et nostram sententiam ar- runt. Eum Orbis oculum, Sacerdotum Antislitem ,

guatur. Haec, prceter morem fusius deducta , sint Vocem sublimem, Fidei columen, Cliristi lucernam, el

seeundum Prsecursorem merito appellat Nazianzenus

227 Non ausim tamen dissimularo, augeri adver- Atque hic ego manum tabulas subduco.
fiiliil etiam in
multis aliis.
sariorum nostrorum numerum pluribus doctorum 230 Reliquum esset, ut ejus exsilia et reditus ,

virorum nominibus. Citatur imprimis P. Quesnellus, Conciha in ejus causa congregata, intrusos in ejus Athanasius
in Notis ad saepe citatam S. Proterii epistolam. locum perfidos Arianos, pluraqne hujusmodi ad primum exsul ,

anno 336
Verum, ut fatear virum a nobis dissentire , illud certam etiam Chronologiae norinam reducerentur.
certum est, nihil ab eo adferri quod non multo ur- Verum, praeterquam quod ad propositum ea nostrum
gentius a Pagioproponatur, quodque proinde abunde non spectent, praeter jam citatos, in eam rem desu-
superius relutatum non sit. Addunt Oudinum in darunt Valesius, Observationum Ecclesiasticarum
supplemento de Scriptoribus Ecclesiasticis, pag. lib. 1 ad calcem Socratis et Sozomeni Schelstra- ;

30. At hic (nisi fallor) aut improprie loquitur, aut tius, Pagius, aliique ex quibus omnibus haec habe
:

sibi Postquam enim nobis-

apertissime contradicit. strictim et obiter delibata. Primum quidera ab ip-
cum anno cccxxvi, elapso dumtaxat quinto
statuit somet Constautino Magno manifesto vitas pe-
,

post Concilium mense, inlocum demortui xMexandri, riculo exemptum volente post Synodum Con-
,

creatum Athanasium Patriarcham Alexandrinum Constantinopolitanura , ab Eusebianis conflatam ,

paulo post subdit, obiisse 2 Maji, anno Pontiflca- anno cccxxxvi Treviros ablegatus est. Inde a
tus sui xlvi (poterat dicere xlvii) absoluto , rerae Juniore Constantino remissus ad suam Sedem , re-
Christiante ccclxxiii. Puto annorum calculum me- ceptusque honorifice anno cccxxxvm (ut contra Va-
lius a nobis initum. Qui praeterea nobis opponitur, lesium, Pagius et Schelstratius post Baronium ,
is (mea quidem sententia) prae ceteris exorbitat. novissime demonstrant) thronum suum adhuc va-
Est hic Ludovicus Elias du Pin, in nova sua Scri- cantem reperit. Sed biennio post, anno cccxl , ite-
ptorum Eoclesiasticorum Bibliotheca. Recte quidem, rum Alexandria ad Concilium ifomam confu-
recedere, Romamque
et ille contra Pagium, Atbanasii exordia principio aJulioPapa indictura accedere coactus et vero Jif 348, ,

anni cccxxvi restituit ; at vero ubi de exitu quaeri- sensu etiara profugus ; dum suos accusatores fru-
tur,morte anno ccclxxiii consignata, pro sua solius, stra per sesquiannum novas passus ca-
expectat,
ut existimo auctoritate, annos Episcopatus plus-
, lumnias, in Conciliabulo Antiocheno, sub annum
quam octo et quadraginta Sancto adscribit. Nimi- cccxli,damnatus deponitur.
rum annum apposuit, quem Oudinus subtraxerat. 231 Tunc etiam contra ipsum ordinatus est suffecto Grego-

Sed ad diem mortis definiendum properemus. pseudo-Patriarcha Gregorius Cappadox cujus

, ;
rio Cappadoce;

228 Dies obitus non magnopere controvertitur ,

violentum tempore Paschali ingressum in Eccle-
Athanasii fe-
stum ccleber-
quidquid Tillemontius htem intentare videatur : siam, et cetera deinceps flagitia, accurate deduxit
rimum 2 cultus ejus ubique celeberrimus est n Maji, quando Papebrochius, cap. 13, et 14. Cum autem obiisset
Uaji in Martyrologio Romano ita ejus raemoria recolitur : invasor ille Gregorius, mense Januario anni cccx-
Alexandrise Natalis S. Analbasii, ejusdem urbis Fpi- lviu Athanasius, ex Sardicensis Concilii decreto quo defuncto,
; ,

honorifice re-
scopi, sanctxlate el doclrina clarissimi, in atjus perse- pridem restitui jussus, ab ipso Imperatore Constan- stituitur 349.
cutionem universus pene orbis conjuraverat. Ipse ta- tio, innocentiam ;ejus toties edocto, humaniter re-

men Calholicam fidem, a tempore Conslantini usque ad vocatus est ; et totius, ut ita dicam, /Egypti hume-
Valentem, adversus Imperalores, Prassides et innume- ris in patriam deportatus, Ecclesiae redditur anno
ros Episcopos Arianos, strenue propugnavit ; a quibus cccxlix, vel, ut alii,cccl. Sed inortuis Constante
Expellitm
plurimas perpessus insidias, profugus tolo orbe actus est, Imperatore et Julio Papa, sensim retractari ccepit iterum 356,
nec ullus ei tutus tandem
ad latendum supererat locus : damnntio Athanasii, et in variis conciliabulis, prae- F
ad suam Ecclesiam reversus, post mullos agones, mul- sertim Mediolanensi, conclusa anno ccclv : unde
tasque patientix coronas, quadragesimo sexlo sui Sa- sequenti quoque anno, IX Februarii, violentiae cedere
cerdotii anno, migravit ad Dominum, tempore Valen- compulsus, fugam iniit ad eremi monasteria , Sy-
tiniani e.l Valenlis Imperatorum. Cur Grasci etiam de riano persecutionem movente ac subingrediente ;

illo agant xv Kal. Februarii cum S. Cyrillo, supe- inejus locum, Paschali rursum tempore anni ccclvi,
rius dictum est, cum de Ordinatione disputaretur Georgio, similiter (ut prior) Cappadoce, cujus fe- subintruso
enormia facinora habes in Actis cap. Georgio
quam et Baronius eo dio factam putat. Jobus Ludol- ralia ausa et ;

fus, ex Calcosendio , suggerit praeterea xx Ilal/iuri, 23 ,

quorum testem fuisse Athanasium , tunc qui 361 o
seu xvi Novembris, quando id Copticis apud Selde- Alexandria; latitantem, existimat Pagius , contra furenli plebe
intercmptus,
num, aliqua memoria Athanasii Patriarchse notatur, quam vulgo creditura sit.
foet atiis
cl ""n illius causa penitus igiiorata. Hagiologium Habessi- 232 Interea, cum anno ccclxi, sub Juliano Apo-
ticbus locum fecit
'jus num, spectans ad Baptissimum illum, pueris olim a stata, occisus esset invasor Georgius a furenti
recolatur Athanasio,
"leinoria.
puero collatum sic ipsi accinit vn Maji.
, Salutem gentilium plebecula, quorum non minus quam or- prodeunti ex

thodoxorum Christianorum incurrerat odium lo- latcbris 362:

Athanasio, qiti Patriarcha factus est, sicut vaticinati ;

sunt Christianorum pneri, eum ipso ludentes. Appella cum Athanasio fecit, ex latebris fere sexennalibus
tus esl inter omnes suos consortes Apostolicus, quia prodeunti, ut putat Papebrochius ; vel septennali

mullse fuerunt contumelias et serumnx maximai, quas bus, ut ex Sozomeno Pagius ad annum elicit ,

pertulit. ccclxii numero 11, eos annos utrimque incomple-

229 De reliquissummi hujus viri laudibus ta- ,
ros accipiens quod cum priori calculo fere conci-
;

tjusdem eh- cere satius quam pauca jejune decerpere ut

est , dit, praeterquam quod alius de secessu , alius de
9ium
eleganter observat Maimburgus quidquid enim de :
persecutione intelligendus sit. Illud certum videtur, sed coactu

Herculeis quidquid de incredibili

ejus laboribus, effusahic iterum su«rum laetitia Athanasium fuisse denuo dctites-
cere
animi magnitudine, quidquid de doctrina ceterisque exceptum. At cito in oculos tyranni incurrit, ite-

portentosis virtutibus dixeris, numquam iis expres- rumque coactus est delitescere, quoad ille vixit. Eo
autem
 38 PATRIARCHARUM ALEXANDRLN.
sui num. 7 |: Ad annum cccxxv, inquit num. ,,
autem extincto, prodiit sub Joviano. Christianis-
diximus, mortem Alexandn
AlexandHu Prxsuks a
Al CTOHF. si m oI m perator;,securusAti,anasius;ad
quem et
J. B. S
fidei definitionem misit, Congregalis prius , , diiecti* quibutdam comignan w Februam eutiem anm : *™
tt alternis
resjam accuratius invesUganda nobis «Mnempe ox
easibus exerci- Mo
Vgypti et Episcopis.
Thebaidos Denique Valente
tatus, Arrlno in Orientis imperium recepto. denuo qu*- Erhellensis Chronico.) K dxu ignolus Occidentahbus

tamen fuilannus obitus Alhanasn, sic qua die decessertt

rend«e lafebr* fuerunt Sancto Alexandria :

sed ibi tandem in Alexander. ad usque nostrum xlalem ignoratum est;

nnn amplius exivisse creditur ;

in pace obiit
anno, ut dictum est donec scilicet Orientale. Chroniconab Abraliumo Echel-
31\,1Maji. paee mortalitatem explevit,
lensi editum Typographia Reijm unno mdcli,
fuit in
CCCLXXl.
et quidem coneinmtum ad mentem
Coplorum seu Ja-
cobilarum, non Melchitarum seu Grxco ritiii addicto-
MANTISSA.
rum, cujus Clironici non conle.mnenda pars est, Ckro-
nographia Patriarcharum Alexandrix, Latine trans-
Ail duos prwccdenlcs Patriarchas, advcrsus eodem Echellensi.
lata ab
nuperos editores Vitceel Operum S. Allut- 236 Sistamus tanlisper. Quis haec legens, non
nasii. statim inducat in animum, ihesaurum aliquem ostentau
awtor >toi
pretiosum ia ^gypto effossiim, nostra aetate orbi
Montfauconus
um hsec pridem elucubrata, denuo recognocerem litterano a Montfaucono porrigi, quo tota Scripto-
Vit .

S. Athanasii praelo subjicienda, cupido incessit ea etiam dispi- rum Occidentalium Chronologia, eatenus informis,
Auctor, ciendi, quae de hisce Patriarchis scripse-
duobus manca et vacillans, restituatur? Quam hasc spe-

rant PP. Benedictini Congregationis S. Mauri, in ciose jactantur? Ut diu ignotus fuit Occidentahbtis

Vita sancti Athanasii, novae ejus operum editioni annus obitus Allianasit, sic qua die decesserit Alexan-
praefixa. Facta igitur copia librorum quos antea ,
der, ad nostram nsque xlalem ignoratum est. Si Ara-
non videram, id plane deprehendi, quod a Tillemon- bica luce pellenda sit ea Occidentalium ignorantia,
tio citatum inveneram Patres illos, vel saltem Au-
; spondere ausim, utrumque in sempiternum ignora-
ctorera praefatae Vifae, sententiam nostrae opposi- tum iri : Donec Orientale Clironicon edilum fuil in

tam, in definiendo Alexandri et Athanasii obitu
operose tueri. Vitam illam et praevium Monitum
adornasse dicitur (ita ad me scribit eruditissimus
Castellanus) R. P. D. Bernardus de Montfaucon
cum quo proinde hic nobis tantisper disceptandum.
, Typographia Regia, et quidem concinnalum ad men-
tem Coptorum. Praeclara me hereule Coptorurn
mens, quam paulo ante in eodem suo Monito. gra-
, phice et genuine Montfauconus descripserat.his ver-
bis Estautem eagens [Coptica] stupenlx ignorantix
:

Expendi quanta potui attentione, tum quae in et nugacitatis, ul eliam, quod gravissimum, diclu est,

Monito, tum quae sub Vitae finem, pro sua insigni Gnixos ea in parte, lonqe retro relinquat, quod vel e.c

eruditione, firmare conatur vir doctissimus, pra?ci- lioc opusculo [Vita Athanasii Arabica] videre est, nu-
puis Pagii argumentis innixus. Verum nihil reperi, gis et inepliis supra pdem plenissimo. Si tot horas
quod me a propugnata et restaurata veteri Scripto- trivisset Montfauoonus evolvendo Orientali Chro-
in
rum sententia, tantillum dimoveat. Non licuit , nico, quot forte impendit in examinanda Arabica
scriptioni dudum elaboratoe ea interserere, quae se- illa Athanasii Vita, a Cl. V.Renaudotio Latinered-
cundis curis discutienda videbantur, adeoque con- dita, dubium mihi nullum est, quin praedicatis no-
appendiculam rejicere ea rationum
sultius putavi, in bilioribus, Coptorum gentem et Chronologicas ejus
momenta, quibus Montfauconi asserta infringi posse quisquilias exoinasset ; tanto potiori de causa,
arbitror. quanto enormius Copti exorbitant , et imperitius
234 Duo mihi hic exigenda praefigo alterum, : garriunt, ubi tempora ad calculos redigunt, insa-
Pagium quo ostendam, male a Montfaucono in praelimi- nienti cerebro digestos.Interim si Superis placet.ex
secutus, nari Mmiito, obituro Alexandri affigi diei xvn Apri- bujusmodi Arabica scribiligine, neoesse habent lit-

lis anni cccxxvi aherum, quo novaejusargumenta,

; terati Occidentales, annum obitus Athanasii, et diem
sub finem Vitae Athanasianae producta, ex quibus mortis Alexanilri condiscere.
cnm Pagio mortuum Athanasium, anno jam
censet 237 Ihi ,
pergit Montfaucouus, annus obitus men doslt-
et
toties nominato ccclxxiu, quam possum modestis- Aikanasii, et anni Episeopatus cjus adprime nolantur. simis calaio
C sime refellam. Principio quidem adverto, in ipsa Imo perperam et falsonotantur, eo loci, ubi Alexan- '""'«"<

Athanasii Vita pag. 12, ex quorumdam opinione, dro tribuuntur anni regiminis xxu et dies GCCV.ll,
obitum Alexandri consignari xxvi Februarii, quem- contra patentissimam temporum rationem : ubi de-
admodum supra diximus haberi
Martyrologio in functus dicitur anno lncarnationis cccxviu. Et qui-
Roman^. Cur propriam suam opinionem ibi non dem errores M.mtfauconus accumulat, dum ait de-
expresserit Auctor quem impugnamus, nescio; sus- cessisse Alexandrum exaeto jam anno ccoxriu, cur-
piror. ei non adeo notum tunc fuisse Orien-
forte rente vero cccxix JErx Clvistianx Alexandrinx Quae- .

tale Chronicon, ex quo subinde texendo Monito nam yEra Christiana Alexandrina, j£rae
sit ista
materia suppeditata est. Ego superius, variis argu- Christianse Marlyrurn adjecta, et in eo Chronico
mentisme commonstrasse existimo, non satis con- tam inepteconsuta.ultro fateorme ignorare, sed talis
grue in Martyrologio Romano, Alexandri Natalem est, ut ex ea ipsa sese conficiat Montfauconus.
ad Februarii exitum diflerri, multo minus ad men- Qua eam
enirn ratione, obsecro, conciliabit cum iis,
sem Aprilem quod in soli faciunt, quibus placet
;
quae in Athanasii Vita scripsit pag. 88 ; Athanasium
deperire mendosissimum Echellensis Chronicon lolos quadraginta sex aunos in Episcoputu consedisse,
toties a nobis falsi convictum, et, porro convincen- etquadragestmum septimum cgisse? Siquidem farno-
dum. tota sequenti Patnareharum serie. sum Chronicon, Athanasii exitum componit cum
235 Videor mihi, post operosam totius Chrono- anno ccclxiv JSroi suae qualiscumque Cliristiunx
el Chroni graphiaeistiusCopticae discussionem; videor inquam,
Orientaln Alexandrinse. Numeret, si possit, ab anno cccxix
conquen posse, viros cetera eruditos, fabellarum ad ccclxiv, annos totos quadragcnta sex. Tu vero,
farraginem, imperite coagmentatam, nunc passim Lector, vide sis, quam apprime annus obilus Atlia-
appellare, usque adeo confidenter, ut ejus unius nasii el anni Episcopalus ejus in Chronico notenlur.
auctontate, evertere machmentur, quae
probatissi- Montfauconum sequamur.
mornm Historicorum fide hactenus fuerant incon- 238 Alexander vero ibidem obiisse fertur die xxn
dmoi W
cussa. Aud.amus Montfaucon, orationem, Moniti Barmudx. xvi. Aprdis Juliani, cum esset littera
. .
S>
Dominicalis
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 39 *
Dominicalis B, Dominica nimirum exanliquo Orien- Alexander certo obiit Haec inde ducenda illatio: •
D
talis Ecclesix usu, inchoata ad vesperam Subbati oici- Igitur falsum est obiisse xxvi Februarii, ut quidara Al CTOHK
dentesole, advesperam usque sequentem; itatamen ut volebant; sed xvn Aprilis, ut nos invicte prubatum
xxn Barmudx mensis, qui Coptis pro Aprili habetur, dedimus. Haec erat Moniti materies : et si hoc
ad mediam noctem, more Romano desineret. Ignoscat praostitisset, rem plane confecerat. At convellendi
vir doctissimus, si claritatis defectum incusem. ei sunt Canones Chronologici, priusquam evicerit,
Fallorsi quisquam dilucide percipiat, quid sub cali- xviiApriliscum die Lunae coaluisse, toties repetito
ginosis hisce verborum involucris delitescat. Dum anno Christi cccxxvi.
singnla rumino pensiculatius, id demum elicio 241 Sed eccum, Vanslebium etiam, seu potius
sub littera Dominicali B, inchoatam a vespera Sab- nugatorium ejus Abulbaracatum.auxiliatorem Mont- Kalcndario
Copto-Habessi-
bati,Dominicam durasse usque ad vesperam se- fauconus adsciscit, his
Fanslebius , in verbis :
nico nequa-
quentem addita, pro solius Montfauconi auctori-
; /Eijyplum haud semel peregdnalus, ex Coptorum libris quam suffra-
tate, appendice Romana, qua usque ad mediam eamdem obitus Alexandri diem adsignavil. Eadem qante. . . .

noctem protracta est hoc est, : si recte assequor, porro die S. Alezandri memoria celebralur a Coplis
diem Dominicam ad xxx horas, anno cccxxvi ex- et Hubessinis. Et eoium Kalendurio,
in anliquissimo
tensam fuisse, initio Coptico, fine Romano seu ; ipsissima diemorluus ferirtr Alexander. Argumentum
mavis, capite sacro, cauda profana distinctnm. Sed porro illad est, illam veram esse et genuinam Alexun-
quorsum hcec omnia tam studiose intricata? Quid dri obitus diem, quod in Kalendario Habessinorum
xxn Barmudae seu xvn Aprilis, anno quo Alexan- JEthiopum, quod ex Coplico Caialogo exscriplum olim
der obiit, cum Dominica cornmune habuit, tametsi fuit, ad xxn mensis Barmudx, heec legantur : Ales-
Dominieam ad horasLx extenderis, ducto principio kandros Lik* Papas elc . Agam cum adversa-
a vespera diei Veneris ? Unum hoc Montfaucono rio perliberaliter. Si eain Barmudae xxn, a Ka-
demonstrandum erat, quod nec fecit, nec facere lendario Copto-Habessinico adsignatam, velit cum
unquam poterit xxu Barmudae, tunc concurrisse
, die Lunae conjungere, anno cccxxvi, gratis ei lar-
B cum feria secunda, a Chronicodeterminatissime po- giar, ex istius Kalendarii mente, Alexandrum eo
sita. die fatis cessisse. Gratis inquam: nam rotundeabnuo
239Missis ambagibus, rem dicamus.Sunt Coptis, in praefato Kalendario, ipsissima die mortuum ferri
implcxo sicut Romanis, praster dies naturales, et civiles seu Alexandrum. Agitur Alexandri commemoratio; unde
ratiocinio,
artificiales, hosque varie inch^atos sunt inquam, ; Ludolfo, pro libitu placuit, eum diem Alexandri
dies sacri, seu ceremoniales et ecclesiastici, de mortualem definire. Sed mortualis non est, nisi bis
quibus consule Collegam nostrum Janningum, tom. mortuus dicatur Alexander siquidem ipsissima ;

iv Junii in Actis B. Aloysii a num. 32. Ad rem verba, Aleskandros Likx Papas, et quidem auctiori
nostram huc solum spectat, quod yEgyptii antiqui rubrica, leguntur in eodem Kalendario xvm Musre
et hodierni, in communi humano commercio, et in Coptici, xi Augusti Juliani ex quo, jure potiori,
;

computanda ratione temporum, diem civilem more argumentum fiueret, hanc veram esse. el genuinum
nostro, horis xxiv aequalibus, a medio noctis ad Alexandri obitus diem. Mirum quantam hic eruditio-
alterum noctis medium contrahnnt, ut post Chrono- nem Orientalem, Copticam, Habessinicam, /Ethio-
logos omnes testatur Labbeus, tom. 1 Compendii picam, incassum collectam profundatMontfauconus,
Chronologici §. 6. Hinc manifestum est, dies Copti- ut prseconceptam, ni fallor, de AthaDasii obitu opi-
cos hac in parte, nostris omnino similes, adeoque nionem, quoquo modo salvam et integram praestet,
xxn Banr.udae seu xvn Aprilis, apudCoptos inchoari infidis subsidiis Arabicis contra Latinos et Graecos
a media nocte praecurrente, et in sequenti noctis usus. Mirum, quam frustra se torqueat, ut quibus-
medio desinere. Unde rursus evincitur, xxn Bar- cumque offuciis persuadere conetur, xxn Barmudae
raudae anno cccxxvi, si eo die obiit Alexander, de- cecidisse in diem Lunae, anno cccxxvn, contra quam
buissecomplecti totum diem Lunae, secundum Chro- evidentissime probatum reliquerimus.eos characte-
nici Orientalis ordinem. Atqui dies Lunse, cum res , fatente Tillemontio , annum cccxxvn desi-
xxii Barmudse non concurrit anno cccxxvi, ut su- gnare.
pra a num. 192 luce meridiana clarius demon- 242 Copticae machinae jam eversse, Graecara sub-
stravi ergo si Alexander obiit die Lunae cum xxn
: jungit, debilema?que ac ruinosam. Singula perstrin- Nec felicior
est
Barmudae confluente, non obiit anno cccxxvi, sed gamus. Montfauconus pro xvu Aprilis pugnare F
Ita
cccxxvn. In has foveas Montfauconum impulit, pergit Si Theoioreto fides esset, Alexandri obitus
:

obscuri Chronici vindicandi cupido, ex quo ipso, probe in Februarium anni cccxxvi referri posset.
totam ejus ratiocinationem contritam exhibuimus. Quidni in Januarium, ut ego supra retuli ? Siqui-
240 Implexis praernissis non minus obscura est dem, menses illi quinque, post Nicsenam Synodum,
Auctoris conclusio : Obiit igitur Alexauder, inquit, congruentissime mense Januario desinunt et si ;

ni 17 Aprilis notte Dominicam inter el feriam secundum intereedente. Athanasii ipsius verba in proprio, obvio et genuino
onni 32ij
Quid tum postea? Fac gratis concedam, quod gra- sensu accipiantur videtur deraonstrari posse, non
;
dl/Terre

frvstra tis confictum est obierit Alexander assignata no-

; ultra medium Januarii cccxxvi, Alexandrum su-
'oiiatur. cte an inde tandem aliquando innotescet, tamdiu
; pervixisse. At. inquit Montfauconus, Theodoretus
Occidentalibus ignorata dies qua Alexander decesserit, haud satis accurate Alhanasii sententiam excepil
dum tam solicite tenebris involvitur? Quaero qua longe namque Et quid narrat
varia narrat Alhanasius.
noctis parte decesserit? Eane quae ad praelongam Athanasius, quod non Theodoreti verbis conforme
illam Dominicam pertinebat, desinentem more Ro- sit,et quadret omnimode? Ego me fateor in toto
mano media nocte? an quse ad diem sequentem ? Montfauconi implexo, ex Graecis et Latinis, discursu
Si primum obiit in ipsa Dominica, quod est Chro-
; nihil capere, nisi quod rem de se claram, et ante
nico contradicere si secundum, jam non obiit xxn
; hac pro tali habitam, de industria, caligine obducat.
Barmudae, sed xxm, quod etiam Chronico ex dia- En verba Athanasii, ex ipsamet Benedictinorum
rnetro repugnat. Ne pluribus in re manifesta ver- editione pag. 177. T«0ra $e jrpafroi/To; tou MeAmou,
semur; hoc Montfaucono assumptum esse debuit : yeyove xxi r, 'Apsiai/>? aipeai;. AXX' h> t>5 avvodui zn
Chronicon Orientale, in Typographia Regia editum, xaTa Nucaiav r, phj ai'peai5 a've9epiaTi'a9r/, y.ca oi Apeia-
clare designat feriam, coalescentem cum xxn Bar- yol eieSXy,9r,oai/, oi Se MeXiTiavoi iit(aaSr,itort ISiyQr.aav.

mudae, quae Coptis est xvn Aprilis Juliani isque ;

Oii yap avaTxaiov v\iv rr,v airlav ovopia^eiv. Oi;Trw */ap
concursus mirifice confluit in annum cccxxvi, quo rrevTe pwti mpi.fiX%v,y.a'i. piev p\ay.aplrr,c, 'AXtEavdpo^
TtTeXeuTrixev,
 40* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
Me/inMoi, Slov vbtptiv xai /aow drinas Meletianorum reconciliationi supervixerit.
ret&timitv, oi $i
Desinat, precor Montfauconus ad salvandam
AVCTORE iyttv ozt yA\> 6)W4 i$tyj)r,ciav, oi Si xzts oOro; xuvai , ,

I. B. S. Ta; SxxAKOias miserabilem, et in prajsenti puncto manifeste fal-

oux. ii:i).x%ptvot d>v ilxootactv , 7ri).iv

sam Chronici Orientalis auctoritatem, per tot pa-

trrfpatxov. Haec ipsisic vertunt : Meletio hxc agenie,
tentes contorsiones, disertissimis Afhanasii verbis
Anana exorta est It.rresis : sed in Nicxna Sunodo,
analhemate damnata, Arianiqne violentiam inferre.
ipsa quidem heeresis
ne- 245 Alia Monito subjicitMontfaconus,
in prsefato 1 u <dquid sit
rejecti, Meleiiani vero aliquomodo recepti sunt :

ad praesentem controversiam eatcnus solum spe-

que jam necessum est ejus rei proferre causam. Men- bus Mart« .
ctantia, ut AlexandriNatalem, in hodiernis Marty- n
SIBUS QUINQUE NONDUM EXACTIS OBIIT BEAT/E MEMO- logils,

rologiis xxvi Februarii perperam relatum ostendat.

Rl/E Alexander : Mele.liani vero, quos qnicscere par
erat, et gratix loco habere, quod aliqua sallcm ratione In anliquis Latinorum Martyrologiis, inquit, nulla S.
in Ecclesiam essent admissi, more canum, non obliti Aiexandri Alexandrini memoria erat : veruni xxvi
vcmilnm suum, iterum perturbant Ecclesias. Februarii die, memorabanlur Aiexander , Neslor,
in tarqvcndis 243 Habes hic sub uno conspectu totara illam et Tlieon Martgres cum sociis suis etc. Addere pote-
Athanasii Athanasii sententiam, tam apertam , tam claram, rat, ut nos supra annolavimus, nec in Graecorum
vtrbis,
tara perspicuam, sive Graaee legas, sive Latine, ut Menaeis, hujus Patriarchse festum celebrari. Ejus
tenehras Montfauconus non potuerit,
ei affundere porro oraissionis causa, si indagari possit, suo loco
etium partes divellendo et transponendo. Ecquid declarabitur. Ceterum, quseibi pluribus vir erudi-
cculis vides, et manibus tangis, ex Athanasii di- tissimus disputat, de Alexandri nominis intrusione,
sertissimis verbis esse in propatulo, Bon.e memo- facta ab Auctore brevissimi Martgrologii, Aquileiam
ri.f, Alexandrum obiisse, nondum exactis quinque Roma transmissi et poslea Adoni Viennensi oblati etc.

mensibus a damnata in NiC/Ena Synodo ii,eresi Aria- in suppleinento Februarii, qui proprius hujusce nodi
na, et rejectis Arianis ? Tuam fidem appello, si solvendi locus erit, coramodius discutientur.
hinc aliud extundi posse vel per somnium videas. idcirco cum Montfaucono discep-
246 Nulla mihi
Et vidit hoc ipsum procul dnbio Montfauconus et ; tatio ;
perspicuum esse existimem, Alexan- E
cum id

hoc advertit praeterea, cum Athanasii narratione driobitum, ea die xxvi Fobruarii non recte consi- Alexandri
fiatalem mm
consistere nullatenus posse, quod in Chronico, ex gnatum; quippe qui, mensibus quinque nondttm exa-
recte consij-
menle tuendum susceperat,
Coptorum concinnato , ctis, a peracta Niccena Stjnodo, vivere desiit; ac per naiitibus.
obiisse nimirum Alexandrum xvn Aprillis hinc ; consequens (nt quse superius statuimus, hic pro rei
enini consequens erat, mortem illam ad octo fere conclusione, iterum repetamus) aut sub finera anni
menses a solutaNicaena Synododifferendam. Fixum cccxxv ad meliorem vitara evocatus est, ut post
est Montfaucono non dimittere amatum Chronicon, Epipbaniura censuit Hermuntius aut certe ipso :

quocirca comminiscitur, iliud mcnsibus quinque non- anni insequentis cccxxvi principio, ut alii, Athana-

dum exactis, non a soluta Nicaena Synodo fluere, sii narrationi conformius arbitrantur. Sic certe, ut
sed a receptis Utique a receptis Mele-
Melelianis. antiqnorum nullus ante famosi Chronici et Pagianas
tianis narn et hoc Athanasius clarissime asserit.
; Criticae editionem, persuasum habuerit, Alexandri
Sed ego receptionem illam qualemcumque intelli- obitum tam sero accidisse, ut ad xvn Aprilis, in
Arianorum
rejectioni conjunctam, (Arianique diem Lunae incidentem transferri posset. Haec de
REJECTl MELETIANI VERO ALIQUO MODO RECEPTI
, die qua decessit Alexander ; jam quaa ad annum obilns
sunt.) sicut utramque indivulse conjungit Athana- Atlianash ab anno ccclxxi removendum, de suo
sius, ac proinde in ipso Concilio Nicasno factam ; profert Montfauconus, paucis etiara expendaraus.
quod tam manifeste indicant sanctissimi Praesulis 247 Praeter argumenta Pagii aliorumque supe- Ex lilteris i

verba, ut in meridie tenebras quaerere debeat, qui Basihi,

rius abnnde discussa, et, ni fallor, plane confutata.
id fion perspexerit. duo adducit, eadem facilitate convellenda. Verba
244 Quid igitur tot motibus, tot intricatis grae- ejus describo Basilius anno cccuxx mense Junio, ut
:

cis textibus opus erat, ut stabi.liretur, quod'ultro, firmiorfert sententia, in Eptscopumcooptatus est ; atque
nostram opi- et attenta sola verborum vi necesse est admittere ? exinde mullas qux Itactentis exslant misit, mullasilidem
nionem aper- In eo volens fallitur Montfauconus, quod receptio- accepit ab /llhunasio lilleras. Unde.jam videalurangustius
tissime decla-
nem, aliquo nwdo factam, pro mero suo libitu trans- temporis intervallum, viris tanto terra marique spatio
rantibvs;
ferat ad tempus, quo Meletiani, coram Alexandro disjiaictis, adtol epislolas uilro citroque millendas : mi-
reduce, aut absolvendi aut reconciliandi comparue- nttscnim undecim mensibus ab ordinalione Basilii ad
re id quod Athanasius, nec Grasce nec Latine ex-
; Athanasii obitum interessent. Et quod magis urgel ; ait
primit. Alibi quidem narrat, pag. 188, qua ratione Basiiius in una epistolurum ad Atlianasium, unum
Meletiani Episcopi et Presbyteri Alexandro oblati duosve ex Arianis Bomat damnalos, scilicet Falentem
fuerint; sed quid illaMontfaucono suffragaripossint, et Ursaeium, in priore scilicel Romana Sgnodo. Ex
utut intelligere velim, prorsus non intelligo. Facile quo colligitur, necdum secitndam sub Damaso Romanam
concedam Necessum fuisse, non pattlum intervenire.
:
Sgnodum, ubi damnattis Auxentius Arianorum nequis-
temporis spatittm, ab advenlu Alexandri Nicxa remi- simus fiterat, celebralam fuisse. Untle, conftcitur eam,
granlis Alexandriam, usque dum lot Episcopi in tam vel sub fmem anni ccclxx, quo delecttts Basilius est,
dissilis locisposili, in eumdem uibem convenirent, ut vel seqnente Itabilam fitissc. Httic autem Synodo diu
Alexandrosisterentttr ; quamquam et
hoc Montfau- superstes Athanasitts erat, qui illam in epistola ad Epi~
conus oratorie ampliticet. Ast hoc ei numquam clelttm laudat, quique multa alia, ut proxime ostende-
concedam, exinde quinque mensium exordium de- bamus, secundttm eum dalam epislolam dedit. Ad hxc,
duci et hoc ex Athanasii verbis confici posse, con-
;
in vivis eral Alhanastus unno cculxxii, cum Melania
stanter nego. Rursus, haud gravate admittam, in Aiggnlo peregrinaretur.
Athanasium ibi exaggerare Meletianorum levitatem. 248 Hactenus argumenta gemina Montfaucono
palam faciendo quam infirma et quam
damnosa peculiaria, ex mutuis Basilii et Athanasii litteris,
fuent pax cum illis inita. Verum ea levitas Episcop"'*
et in- atque ex Melani» in Egypto peregrinatione. Pri-
firmitas coopttdii
tanto patescit
quanto minus luculentius, mum non multum absimile est Pagii ratiociniis,
tempons, et a receptione in Nicaena
Synodo. et a qu» talia esse dicebamus, ut ex dubiis ad evertenda
reconciliationecumetcoramAlexandrofacta.inter- notiora argueretur. Hic quidem contra Pagium,
cessent; idque totum venssimum erit,
etiamsi nobiscum convenit Montfauconus, in figendo Basi-
Alexander nec tot.s qumque hebdomadibus Alexan- lii Episcopatus exordio anno
ccclxx. Verum si in-
terrogem,
 HISTORIA CHRONOLOGICA. il

terrogem, qua ei certitudine liqueat,*ante mensem 252 De cetero Montfauconus, Melanias iter D
sciat
Jnnium non fuisse ordinatum ;
haud facile sa expe- jEgyptiacum, probabilius a Tillemontio et aliis re- AICTOBE
diet. Ita, inquit, firmior fert sentenlia. Quae, etunde ferri ad annum ccclxvii, vel ut alii citius, ex J. B. S.
quo adeoque
ea firmitas habeatur, eam supponit.
edisserat, qui tota, siqua fuit, imbecillis argumenti vim corruere vrterum
Illam certe non agnovit Collega meus Baertius in vel ipse agnoscere non dedignabitur. Ad alia omnia Scriptorum
AcfisS. Basilii, summa diligentia illustratis tom. 3 suo )oco proposita, ita responsum, ut nihil supersit sententix
adlixrendum.
Junii ; videat Iector cap. 10. Non agnoscit eara quod ad historicam evidentiam superaddam. Liceat
firmitatem eruditissimus Castellanus, in litteris itaque hicpostremum concludere, sententiam iiostras
ad me datis xv
anni mdccvii, recte obser-
Julii oppositam, tam operose, etatam multis adversariis
vans, eam ordinationem xiv Junii adscriptam, ab defensatam, duobussolummodo fulcris inniti, eisque
anliquis omnibus ignoratam fuisse, usque ad finera adeodebilibusetruinosis, utnon satis percipiam.quo
seculi xvi, quo priraum Martyrologiis cceptaestin- pacto evidentissirnis antiquorura oranium testimo-
seri. Neque ego igitur prasdictam firmitatem
agno- niis, teraere, si ita loqui liceat, opponantur. Ful-
scere tenebor, donec Montfauconus ea fundamenta crorum aliud est, mutila epistolae Proterianae laci-
exhiheat, quibus firmiter innitatur. nia, superius abunde expensa, et, ut opinor, con-
249 Eversa praetensa firmitate, primarium et vulsa;aliud rautuata ab Arabibus depravatissima
ad AChana- fere unicum Montfauconiani argumenti robur ener- Chronographia, quse magno Europae bono, JE."j-
slum datis, quod nempe videatur augustius temporis inler-
vatur ; ptiacis suis tenebris melius jacuisset aeternum se-
nullo modo
vallv.m, viris lanto terra marique spaliodisjunclis, ad pulta.
10 nflcitur,
totepistolas ultvo citroque miltendas : minus enim
undecim mensibus ab ordinatione Basilii, ad Alhanasii
obiium iuleressent. Non est integrum, diem
mihi
XXI. PETRUS II.

Basilianae ordinationis determinare Ceterum non :

A Lucio mox sibi supposito pulsus, ac tan-
satis video cur undecim illis mensibus, accidere
dcm reslilulus, morilur ,• nulto cullu a
non potuerint, quas tantopere ponderat Montfauco-
Grcecis Lalinisque donatus, ob incon-
nus. Sed multas misit Basilius jam in Episcopum
cooptalus, multas ilidem accepit ab Athanasio litteras. Slantidm ct facilitulem in hiereticis reci-
Illud multas multam patitur latitudinem, ad paucas piendis.
item coarctari potest, modo servetur numerus mul-
titudinis. Ubi Montfauconus earum litterarum nu- X etrus II mullas pcrtulil tribulationes ab Arianis,
Fallit Uistorla
merum distinctius expresserit ; mihi incumbet tem- qui cum persecuti sunt: quapropter fuga sibi consuluit,
altique, obi-
porum intervalla definire, quibus cursores ultro el post aliquod lempus ad suam Sedem reversus est; et tum Petri
citroque commode commeare potuerint. Si tum eam per annum tenuil. Ita Historia anno .177
Patriarchalis,
adscribentes,
undecira menses non suffecerint, habeo, unde tem- cui apprime consonant Nicephori verba, quibus as-
pus, ad quatuor vel quinque alios, pro meo jure severat, eum ante exilium anno uno; et post exilium,
extendam. , quod ipsi quinquennale fuit, anno circiter altero
250 Caverit tamen adversarius, ne Basilii litte- Sedem tenuisse. Historia praedicta, annos quinque
postannum ras ad Athanasiura Ancyranum.aut forte adalios co- et ducentos octoginta octo dies; Abulbaracat, annos
371 Athana- gnomines datas, Athanasio Alexandrino inscribat. quinque et menses novem; Theophanes, annos sex
sium in vivis
fuisse
Neque vero de tantis terra marique spatiis Mont- numerant. Verbo; In hoc videntur conspirare Chro-
fauconus laboret. Non est usque adeo longum ter- nologi illi, ut Petro annos non plus sex Episcopa-
restre iter ex Cappadocia ad Mediterraneum, nec '

tus adscribant quos si a mense Majo, quo Athana-

:

tanta maris intercapedo, ut non facile paucorum sius anno ccclxxi obiit, ad xxvi Abibi seu xx Julii
dierum spatio trajici possit. Quod de Synodis Ro- ccclxxvii produxeris invenies omnino integros.
;

manis subjungit, aequequidquam urget; male ex iis
colligit nec inehus conficit quod intendit quasi
necesse habuerit Basilius de omnibus Synodis Ro-
manis agere, de ea locutus est qua? ad institutum
ejus, id temporis pertinebat,
Cum autem, eo anno, sub cursu litterae Dominicalis
: A, xx Julii aptissime quadret in diera Jovis ab
Historia signatum; tot notarum concursus, indubi-
tatum Pagio argumentum porrigeret , eo anno
sive interim aliarum ccclxxvh Petrum ex hac vita migrasse adeo ut :

notitiam habuerit, sive non. Idque ante me, optime satis mirari nequeam, euin de hoc Patriarcha omni-
advertit Castellanus. Quid reliquae con-
laudatus no tacuisse; nisi forte regulam suam Copticara hic
jecturae non est operae pretium pluribus
valeant, apertae falsitatis redargui animadverterit. Siquidem
expendere ut enim merae conjeeturae sunt, non est
; quis certioribus argumentis et Sedis durationera et
quod positivis argumentis superius adductis, merito Petri obitum demonstret, quam quae a nobis hic al-
opponantur. legata sunt?Et fallunt nihilominus rationes illae
251 Reliqnum Montfauconi subsidium, a
est omnes, quantumvis speciosas, cum Petri obitus ad
Melaniae peregrinatione /Egyptiaca desumpturu. annum ccclxxx sit diflerendus; ut recte a Baronio
ntc maijis
ex Ad hsec inquit, in vivis eral Athanasius anno
, factum, manifesteevincitur.
Mrtunix in ut patet ex
ccclxxii, cum Melania in /Eguydo peveijrinarelur. 254 Acprimo quidem, anno ccclxxvii, Petrum
%/'( ii m pe- S. Ilteronymo
Hjrlnatione: Novum profecto apud Historico-Criticos argumen- mortalitatem non exuisse, ex eo liquet; quod ortho- et Orosio,

tandi genus, in rei probationem assumere, seu po- doxi Episcopi exules, ad suas Sedes tunc primum
tius expressis terminis supponere, id ipsum quod redire permissisint, cum Valens Antiochia discessisset,

controvertitur, et mitiime probatum est, imo vero- Imperii suianno xvi, ipsissimo illo Christi ccclxxvii,
simillime falsum. omnino Montfauconus, et
Vicerit adversus Gothos dimicaturus, ut refert Hieronyraus
antiquos mecum omnes contriverit, si
Scriptores in Chronico his verbis Valens de Antiochia exire
:

Melaniam demonstret anno illo ccclxxii in ^Egyp- compulsus, sera poznitenlia nostros de. exiliis revocat ;

tum peregrinatam, et tunc in vivis superstitem vel, ut Orosiuslib. 7, cap. 33 : Valens de Anliochia
fuisse Athanasium. Non autumo id inde confectum egressus , cum ultima infelicis belli sorte trahcrctur,
voluisse, quod paulo ante in S. Patriarchae vita com- sera peccali muximi pcenitentia, Episcopos ceterosqut
memoraverat, Melaniam ab Athanasio celebri ovina Sanclos revocari de exiliis imperavit. Jara si vel
pelle donatam, cura ignorare non potuerit, se ma- annum unicum restitutioni supervixisse Petrum
nifeste ex Palladio redargui, diserte asserente, a gratis admiltamus, palam est, praedicto anno non
S. Macario pellera illam Melaniae traditam. esse vita functum. Sed et clarius id ipsum confici-
Junii T. VII VI tur
 PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
A tur ex praelaudato Hieronymi Chronico , asserente discederet ;
anno fortasse et D
sed cum discessisset;
Petrum, post Valentis interitum, tam facilem in reci- ampliirs antequam Petrus Alexandriam appelleret.
picndis Ittereticis juisse. , ut nonnullis suspicionem ac- Est enim probabilissimum ex verbis Theophanis,
ceptx pecunix intulerit. Quonam igitur pacto dici non ante Valentis necem, Episcopos ad propria re-
queat, Petrum ab anno ccclxxviii e vivisexcessisse, gredi ausos , dum scilicet, Damnsi Pupx consiliis,

Valente ipso non nisi ix Augusti ccclxxviii a Bar- Gratianus et Fulenlinianus, Episcopos ab exilio revo
undcconn-
baris concremato. carunt. Quod vero enuntiat illic Socrates exiguo , turobfot,'

255 Rursus certissimum est, ex carmine Grego- tempore Petrum fuisse superstilem; verissimum est; """? 8n >
el ex S.
rii Nazianzeni de vita sua, Maximum Philosopbum cum verosinnhter non mtegro hiennio reditui su- , 20 juiu
Gregorio
Nazianz. de auctoritate Petri (non Timothei ut vult Theodoretus) pervixerit. Sit igitur extra controversiam. Petrum
vita stta, in Sedem Constantinopolitanam esse intrusuin ;
annocccLxxx vivere desiisse die (si Historiae cre- ,

quod cum probabilissime anno ccclxxix acciderit, dimus) xx Jalii, cadente sub littera D, in feriam
Petrum tunc adhnc superstitem dicere necesse est. secnndam, seu diem Lunoe.
Porro, non ex Timothei, sed ex Petri delegatione, 258 De hujus Praesulis praerlare gestis et laudi- Ex
Mh
Episcopos illos ^Egyptios popularem suum Maxi- bus sparsim superius agendum fuit ,
quibus non deslgnatlotn

mum, Cynieum, canem jam detonsum, noctu in Ca- multa addendasupersunt. Constat eum calamitatum H om "'um
thedram nixos attollere, ita in praefato carmine, et aerumnarum Magni Athanasii aliquarndiu fuisse ^"^„7"
juxta Danielis nostri Cardoni interpretatione cap. i, participem, ejusque morientis suffragio, communi-
dilucide exponitur Ipse Pelrus :Pigesuhim utiqne , que Episcoporum, Monachorum etpopuli consensu,
illorum, quos dixi, princeps ac moderatur, prius quidem Patriarcham constitutum. Constat insuper, non diu
per litleras, manifeste nos Cathedroe illi prkfccil fut Ecclesiara l*tificasse, Arianorum (ut diximus) fa-
ipsx satis superque litlerx ad nos missx declaruntjom- ctione ejectum; subintruso in ejus locum Lucio, qui
nibusque muncris et dignitatis islius notis ornuvit; nunc Sedem.armata manu orjcnpatam , plusriuam tyran-
vero pro Virqine, (ut est in fabulis de Iphigenia Aga- nice depopulatus, eas excitavit tragoedias ,
quas „
B memnonis filia, immolanda) suppositus nobis
Dianae Petrus ipse in epistola encyclica, apud Theodoretum
liinnttlus est. Petrum autem, eo adhuc tempore, et lib. 4, cap. 22, fuse prosequitur. Juxta supputatio-
aliquanto post, fuisse superstitem, pergit idem Gre- nem nostram, Romae ad sexennium circiter commo- „

gor.us eodem capite sub finem pari ciaritate osten-

,,-,,donec ex
rari uebuit.
. ,, ,

coacta Valentis conmventia

.. . .
.

Lucio ab
, Anunis
dere. Postquam enim Constantinopoli expulsum sed maxime Darnasi Papae et Imperatorum Occiden- intruso ccdt-

Cynicum narravit, et subinde a Theudusio rejectum, talium auctoritate, Sedi postliminio restitutus, eam re debuit.

Alexandviam rursum se contulisse affirmat; Iwcsolum, annis duobus aut paulo amplius tenuit.
fortasse
inquit, sapienter ac recle. faciens; Pelrum (qui duplici Poeta Habessinus eum invocat xx Hamschiri xiv ,

ahquando et timbiguo usus genere scribendi, pugnanlia Februarii, hac formula Salutem Petro, iu Sede :

quoque cliartis commiltere non dubitaralj manu livminnm Marci, qui sedil post Atlianasium. llic in dielnts suis
vagorum collecta aggreditur, et magnas tn angustias mullam affliclionem et vexationcm tulil ab Ariunis, qui
virum xtale gravem adducit. Ausus siquidem csl koc Dei Ftlium crealuram ttppallant. Ad ztemam denique
ab eo poscere, ut in Cathedra, quam spe jam de.vora- qnietem migravit anno ccclxxx.
verat, ejus auctoritate conftrn.uretur; uddens minaciler 259 Notabilem fuisse oportet annum illum obitus
nisi quod pelebal sibi concederelur, ipsiitsmet Pelri Se- prseter morein, ab Hagiologo consignatus, et qui- Colitur ab
dem a seinvasum iri. dem Romanis calculis. Cultus ejus apud ^Egyptios Jigyptiis

256 Ex his igitnr plusquam manifestum est, rubrica

meminit Papebrochius in Vita S. Athanasii 11
atque ex ,
insignis.
Tlteodosii
quod Petrus tam cito vitae cursum non absolverit. Maji, atque in Actis S. GregoriiNazianzeni, ix ejus-
Sanctionc de Ubi et illud obiter observa Petrum Ordinationi , dem, ex Seldeni, opinor, Kiilendario Coptico. Lu-
flde Catltoitca; Maximi non interfuisse, quidquid viri doctissimi id dolfus, ut alibi dictum est, eum rubrica exornat,
insinuare nonnumquarn videantur. Denique et solis insignionbus Sanctis attribui solita. Sed quid
inde
argumentum non inefficax desumitur, quod Impera- eausae esse dicemus, quod nec in Grascis, nec in
tor Theudosius in celebri Sanctione de Fide Ca-
, Latinis Fastis, tarn egregii pro fide exulis ulla re-
tholiea, data Tuessalonicae m Kal. Martii, Gratiano periatur memoria? Crediderim ego, bonnm senem,
C v et Theodosio AA. Coss. hoc est anno ccclxxx; postreditum, justo faciiiorem fuisse (ut indicat S.
tunc nempecum ipse, debellatishostibus etstabilito Hieronymus) in recipiendis hxreticis; unde suborta
imperio, ab Acholio Thessalonicensi
Episcopo ortho- fuerit turpis illa et ignominiosa acceplx pecunix
su-
doxo, rite baptizatus est; discordes animos ad unio- spicio, quodque procul dubio orthodoxis vehementer
nem conatus reducere, unam ab omnibus decernit displicuerit queinadmodum
: et vituperabilis illa in-
servandam esse ttdem, quam Dumasus Romae, constantia, qua modo Nazianzeno adhaesit, modo
et
Petrus Alexandrise prxdicarent. Ex quo Cynico CurinPosi
iterum per- illi Philosopho cui tantum non, levitatis
,

spicue demonstratur , adhuc tunc su* poenas persolvere coactus sit, ut nuper retuli- Gra-cis et
temporis Eccle-
siam illatn Latinis
Petro administratam, atque adeo ante mus. Ceterum sive id seneotutis vitio, sive aliorum pralermiso»?
illum ipsum annum e vita discedere
nequariuara consiliis tribuendnm dixeris, incorruptum in fide
potuisse.
Catholicaperstitisse Petruih, exTheodosii Sanctione
gnibtts Socrc
257 NecsanealiudinsinuantverbaSocratis, tam manifesteperspicitur, ut vel indeSancli titulura
lib
i, eap.
tes non est Mncscribentis-.Peridemtempus.cum A n- promereri etiam apud nos posset, tametsi ab eo illi
contrarius ttochia Fatens lmperalor
discesstssel, quotquot
ubique adscribendo, hic abstinendum censuerimus.
persecutionem passierant magnopere
animis confirmati
IU1U, ac prxcipue Alexandrmi. Quippe 'tunc recens ab XXII. TIMOTHEUS.
urbe. Roma reversus erat Petrits, cum lilteris Damasi
EpucopiRomani.quibus Haireliei ab
illa etCovsubstantialis fidem, eo Concilio CP. danmati :
et fetn ordtnalionem confirmabat. huque vonulus annus obilus slabililus conlra Putjium.
resumpta ftducia, Lucium quidem exturbat Petr um Ecclesia ex Uwjiolotjio
vero in ejus locum substituit Ilubessino
petlus , cum dicata.
exigno tempore superstes
fuisset, ex hac
Ttmotkeumfratrem Sedis successorem
tamen ro, Tunc recens reversus,
reltnquefs Hio
non significat
vita nugravit
TI imotheus hic, in saepe citato Hagiologio sic in-
Co " c
f'lm<>-
Pe- vocatur
trum Alexandnae extitisse, cum
Valens Antiochia
:

ante ipsum fuerat

Salutem Timotheo, fratri Petrt , ejus qui S"»^ »<<"'
urbis Alexandrinx Archiepiscopus, futsst

qui
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 43'

qtti Concilio Constanlinopolitano (quod secnndum Ge- baracatum, dum annos

v, ac mennes ix tribuit. D

nerale (uit, ibi autem primum anno ccclxxxi cele- Magis id mirum
Theophane et Nicephoro, ron- AUCTOHE
in
J. B. S.
bratum) pr.rsedit (hoc est ante alios subscripsit) una cordi calculo annos Timotheo octo adscribentibus
Sedis duratto ;

cuni aliis tnbus snnclij Pattiurcliis, Nectario Constan- cum ex pnefixa suppufatione, annis nnn plus quin- ex Theophane
hnopotiiano , Cyiillo H terosolyniitaiio
'
, et Meletio que Episcopatui pra;fuerit, etiam si ab ipso decesso- et JVieephoro
expltcata,
Jnliocbeno, aliisque cxlvi Patribus (voluit dicere cl.) ris obitus die inchoetur. Neque vero ultra annum
Tunc effusa fuit super fidelcs, gravi hsereseon lempe- ccclxxxv mortem ejus differendam, ex eopatet, quod
state diu agttalos, pax multa, donec pra-teriissent dies Theophilus successor annis plusquam xxvn Eccle-
ejus. Alludit ad Macedonium, Sabellium, Apollina- siam illam administraverit, certo certius annoccccxn
rem, Eunomium, Marcellum, Photinum, aliosque vita functus. Verosimile est Scriptores illos Petri
in eo Concilio anathemate percussos de quibus , et Timothei tempora confudisse, subtractis uni an-
apud Labbeum tom. 2 Conc. a Col. 912. Est nis, quos alteri ailderent. AnquodTimotheus exulis
tatnen animadversione dignum, quod in Notis ob- fratris vices gerere coeperit, ex quo Valens Antio-
servat Severinus Binius apud citatum Labbeum , chia discedens, anno ccclxxvii, liberum Religionis
Col. 972 ; Timotheum toti Concilio non adfuisse, exercitium Orthodoxis reliquit? unde et aliqui annos
ac subscriptionem ejus aliis subimle praifixam, ubi eju-s numerare inceperint, licet Petro reduci locum
etmulta alia perperam confusacastigat. Verum haec cesserit?
et id genus plura, ad prnsentem disquisitionem ni- 264 Placet conjectura, non omnino absurda ;

hil facientia, consulto praetermittimus ; libellum sed ut conjectura est, nolim pro enuntiato ac- conflrmata
Synodicum, Photium, Nilum aliosque secuti, qui , cipi. Sic nihilominus optime componentur utrius- Athanasii
obitu senten-
passim Timotheum ceteris annumerant, quidqnid que fratris tempora, a Theophane et Nicephoro
tia noslra.
varient in primo loco ob famosum Canonem de , asserta. Etenim ab anno ccclxxi ad ccclxxvii ha-
Ecclesiae Constantinopolitanas , post Romanam ,
bebuntur anni sex integri, Petro assignati deinde :

pra?eminentia. ab anno ccclxxvu adcccLXxxv, Timotheo anni octo

B
quo Macedo-
2CI Historia Patriarchalis de praefato Concilio Vicariatus simul et Episcnpatus servabuntur. Illud
in

nius aliique ita disserit Suo ordine amoverunt Macedoninm, san-

; certe haud obsoure evincitur, inter Athanasii et
hxretici confl- cti Spiritus liostem; et absolverunt Symbolum fidei, Thitnothei obitum, annos flnxisse quatuordeeim aut
dixeriintque; Credimus in Spiritum s;mctum. Exci- amplius, ex quo sententia nostra de Magni Atha-
derunt qnoque Subellium, qui dicebal Pater, Filius, nasii morte, ad ccclxxi retracta, egregie confirma-
Spiritus sanctus; et Trinitatem sanclissimam unam tur.
personam essc afp.rmabat, particulam copulalivam et, 265 Fuit, tam ipse Timotheus, quam frater pras-
An exstructa
rejniens. Communione etinm privaverunt Apollinarem, decessor, Civis Benhorcnsis ; si ejus illa Ecclesia Timotheo
qiu dicebat Magnus Mnjor et Maximus
, Spiritnm ; fuit, cujus dedicatinnem ad xxvn Buoae (id est xxi Ecclesia i
sanclum Magnum vocabat, Filium Majorem, Putrem Junii) praelaudatus Hagiologus ita celebrat, Feneror
vero Maximum. Obhl autemPalriarcha iste vigesima dedicalionem pretiosse tux xdis, Pater Timothee, ex
Abibi, dieDominica; qui concursus caderet in annum civibus Benhor, quae tibi exslructa fttit postquam tempus

Obiit teste ccclxxxiv, sub littera Pominicali F ; n>si fortasse uffltelionis prxleriit ; deduc me ad opera humiliialis,
; nam
Socrate, 385, pauperem sublevas ubi snperbia est,
librariorum errore irrepserit xx, pro xxvi Abibi; quo qui de terra
die colitur in Hagiologio Habessino , nempe xx bonorttmimpia esse solct. Utrum per tempus ufflictio-
Julii, quoe anno ccclxxxv, in Dominicam incidit. Et nis hicinnuatur Arianorum persecutio, an-forteab
pro hoc anno stant Baronius, Labbeus, aliique So- auctore Jacobiticae factionis alludatur ad ea tempo-
cratem secuti, 12 scribentem; Arcadio
lib. 5. cap. ra, quibus ChalcedonensisSynodi adversarii oppressi
Aiiijusw primum
Baulone Coss. mortuo Timotheo
cl sunt, fateor me satis non posse discernere. De Ti-
Alexandrinx urbis Episcopo , Theophilum Sacerdotii motheo apud Gra?cos aut Latinos Hagiologos nihil
curam suscepisse. plus reperitur, quam de fratre ejus Petro quam- ;

262 Astu d.fficultatem componit Pagius cum ; quam ambo Coptis et Habessinis non parvo in pre-
JJreve ejus
C enim legisset apud Theophanem, obiisse Timotheum tio habeantur. Exstat praeclara de Timotheo memo-
ciicoinium,
qtiod ctti»
die xxvi Epiphei sive Abibi, mox subjungit ; cui suf- ria in rescripto Imperatoris Theodosii ad Optatum, F
Bi\iorix
fragulur anclor Patriarcharum Coptitarum, qui ail eum de quo Baronius ad annum ccclxxxv, ubi inter
culctdo per-
peram covtpo- diem concurrisse cum Dominica, qttare cum dies ille cetera hoc encomio cohonestatur, quod Fir omnium
"it raqms xxvi Ejdpbei concurral cum die xx mensis Jttlii, qui Sacerdolum susceplaltone venerandus sit, et Caesareo
currenti unno ccclxxxv Dominicalis fint, liquel Timo- etiam judicio apprnbatus. Meminit ibidem Baronius
lltei obilum recte a Baronio consignatum. Quid est no- epistolas ejus Canonicae apud Graecos, et sent6iitiae
dum doloscinderesihoc non est? VerbaHistoriaePa- de irregularitate, de quibus satis est fecisse mentio-
triarchalis fideliter jam
expressissime non retuli, ubi nem.
xxvi diem. sed xx Abibi, cum Dominicaconcarrere
affirmat. Mirus est Pagius in vindicando illo Orien- XXIll. TIIKOPIIILUS.
tali Chronico. Admitlimus quidem Timothei obttum

recle a Baronio consignntvm, non Chronici islius, sed Periodus 1'aschalis ab eo ordinala, ejusdem
Socratis auctoritate, numquam falso aul temere notas virtutes el vilia. Cacozelia conira S. Joan-
Cousulares adhibentis. Abulbaracat morti praedictae nem Chrysostomum.
assignat etiam xxvi Abibi.eam male cum xxvi Julii
confundens. Verum Scriptoris hujus fides, passim I heophilus, landatus in Actis SS. Pachomii et
turpissime cespitare soliti, abunde supenus explosa Theodori xiv Maji, Obiit decima octava Babx (inquit Obiil an. 427
15 Octobris.
est. Quin et h:c more suo, immensum
eodem loco, Historia) hoc est xv Octobris, ut expresseannotavit
*«» obitus
(enseri potest
exorbitat, dicendo, ordinatum Timotheum anno cxn etiam Socrates, dum lib. 7, cap. 7 Idibus Octobris
"^Juiti. ^Erae Martyrum, et defunctumcxviu; quibusnotan- extremum diem clausisse asserit, non xvni istius

tur anni Christi cccxcv et cccci. Maneat interim ex- mensis, utscribit Lsibbeus, forte mensem ^Egyptium
tra controversiam, Timotheum vivere desiisse anno cum Romano confundens. Fuit autem is annus (iiti
ccclxxxv, xx, die Dominica.
Julii ostendit Henschenius, agens de successore S. Cy-
263 Ex manifeste apparet
his hallucinatam , rillo die xxvm Januarii num. 0) fuit, inquam, is
praeterea Historiam Patriarchalem in Sedis dura- annus Christi ccccxn, ut diserte iterum indicat ci-
tione, dum Timotheo annos vi, dies clvi ; et Abul- tatus Socrates, annum notans Honorio ix et Theo-
dosio
 44* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
A dosio v Coss. insignem : quando xv Octobris cecidit metsi vera et sincera pcenitentia maculas eas omnes D
in diem Martis, quod omisit Historia indicare. In expiasse non dubitent, adeo ut inter antiquos Ec-
margine adscripti inveniuntur anni xxvn , dies non sine magna virtutis et eruditio-
clesise Patres,

i.xxxvn, qui retrotracti pertingunt ad diem quo nis laude, recenseatur. Et merito quidem. Nam S.
obiit, ut jara statuimus, decessor Timotheus : adeo- Leo Papa, ep. 64 ad Marcianum in editione Pari-
que censeri posset ordinatus fuisse in Dominica. siensi mdclxxv, ordine 94, Theophiliim appellat
Refert Historia, quod cum Epiphanio Archiepiscopo sanctx memorix Alexandrinoc Ecclesix Episcopum ; et
Cypri consenserit, ut S. Joannes Chrysostomus Ep. 52, ad Episoopos Galliarum in citata editione,
exilio mulctaretur. Ejus tempore excitoti stint septcm 77, eum cum Athanasio et Oyrillo conferens, pro-
illi juvencs, qui in specu dorinieraitt, post centum et balissimum Prxsulem nuncupat. Quibus si addideris
quadrnijinta novem annos. Sedisse itaque Theophilum quae Baronius habet ad annum ccccxn, plane confl-
annis xxvn, concors est sententia : qui xxvm ews, Magni Theophili celebrem memoriam, in Ec-
adscribunt, de inchoatis intelligendi, non de inte- clesia summo cum honore et aestimatione retentam.
gris, ut hic denuo fallit Abulbaracat. Sed de his plura fortasse alibi ad ordinem chrono-
;

267 Hagiologium sa?pe citatum; Salutem, inquit, logicum revertamur.

Thcophilo, ctii cx merilo scienlix sux datum a Spiritu 270 Abulbaracat apud Vanslebium fuse hic nar-
De eo Hagio-
logus.
sancto est, ut in Sede Marci post S. Athanasium Pa- rat, quomodo idem Theophilus in foro Alexandrino, DMturtk
triarcha collocaretur (duobus tamen raediantibus.) sub quodam marmoreo pavimento repererit, indicio
"™" sai '

Datum quoque ei cst, ut qtwties popuhtm bnpliznbat, triplicis ingentem thesaurum, quem Theodosius
Qualls fuerit rodius linninis obsi/jnaret ckaraclerem ejus.
Periodum Imperator jusserit aedificandiset restaurandisEccle-
ejus ptriodus Paschalem condidit, non centum annorum (ut per- siis impendi. Sed satis fuer.t haec obiter indicasse,
Paschalis.
peram se legisse in epistola S. Leonis Magni ad cum refutari non mereantur.
Marcianum putavit Scaliger,) sed quadringetitorum
et tnginta
E
septem annorum, in quaomniaPaschata
annotarat, quae ab anno Christi ccclxxx deinceps
XXIV. S. CYRILLUS.
erant secutura. Ex ea porro centum observationis Nestorius in Ephesino Concilio per eum, ui
annos decerptos summo Pontifici obtulit, quorum Legadtm Apostolicum, damnatus Acta ab :

in epistola illa S. Leo meminit, unde crediderim Ilenschenio clucidala.

Scaligerum errandi occasionem sumpsisse. Cyclum
autem illum ad xcv annos Cyrillus, Thcophili nepos
Oanctus Cyrillus, vere Magnus, Tlieophili (inquit
et successor, contraxit. S. Joanni Obiit
Chrysostomo vi- nostra Historia) ex sorore (alii scribunt ex fratre)
Cyri/li

Moriens S. venti adversatus, a S. 27 Junii 4«.

Innocentio Papa excommuni- nepos, primus omnium
Chrysostomum Slaliones in Ecclesiis consiiluit,
cari meruit atque in sententia diu pertinax, etiam
veiicralur. ;
obiitquc tertia Abibi, die Marlis, id est xxvn Junii,
ne demortui Chrysostomi nomen referretur
obstitit
currente Iittera Dominicali A, quibus signatur an-
in Diptycha. Noluit tamen permittere
Deus, ut sic nus Christi cccckliv, ut pluribus confirmat Baro-
moreretur; sed, teste S. Joanne Damasceno,
non nius quintum Idus, seu ix Junii, pro die obitus
;
polerat animam agere, donec allata
ei fuit Chrysosto-
accipiens, quod tali die a Graecis colatur non recte, :
mi imago, quam cum adorassel, spirilum
cmisit, et ut existimo. Potuisset enim eodem jure xxv.u Ja-
magno postea in hontfre fuit per totam Ecclesiam.
nuarii assignare quod eum tunc Latini celebrent,
268 Mirum nihilominus, quam varia ;

Et varia de
si de Theo- quo die ejus Acta illustravit Henschenius. Fateor
eo judicia
philo circumferantur, doctrinae,
industriaa, pruden
utriusquehujus cultus rationem mihi non esse com-
fuerint, tiae, fortitudinis, zeli Catholicaa Fidei, aliorumque pertam. Sive id dedicationis, sive elevationis aut
insignium virtutum ; contra vero ex Socrate, Sozo-
translationis corporis causa factum dixeris, facile
meno, aliisque, avaritiae, improbitatis,
atque fastus, assentiar. Sedisse Cyrillum annis xxxu, constat
et ambitionis argumenta. ex
Constans est eruditorum
Actis Synodalibus Concilii Chalcedonensis; tradunt-
opimo, Scriptores illos et Graecos
alios recentiores,
que Liberatus Diaconus et Nicephorus quod appri-
plerumque Chrysostomo faventes, :

Patriarchae Ale- me convenit cum

xandrino fuisse iniquiores; quod de nostro quod annus
calculo, nisi
Soerate et So- ultimus
zomeno eo admittes facilius, quod eos numerari non possit, quod apud
plenus
et Origeni et Scriptores frequentissimum esse jam sexcenties
Ongenistis monachis palam patrocinari,
in°aperto ostendimus.
sit. Notissima certe
sunt quae praeclare et fortiter llreve ejv
gessit Theophilus, in eversione
272 Scribit Baronius, Cyrillum ordinatum fuisse
eiicomiia»,
templorura, destru-
ctione idolorum, et acerrima
Episcopum anno ccccxn, xi Kal. Novembris, qui
gentilium oranium esset Octobris xxn, ut etiam numeravit Labbeus.
persecutione. Item industria ejus et dexteritas in Sedid arbjtror averitate alienum, testante Socrate,
componendis Antiochenae Ecclesiae dissidiis;
invicta eumtriduo post Theophiliobitura fuisse subrogatum,
animi magnitudo in debellandis Origenis
asseclis, adeoque xvui Octobris vel summum xix. Sederit
quidquid ejus patroni debacchentur
opera ab ipso :
itaque Cyrillus, justo numero annis xxxi, et diebus
edita, et a Baronio
enumerata, praster alia quaa
jam retulimus, immortalem circiterccLii. Memoria ejus notatur in fastis Graecis
proiecto viri memoriam elogio, viro tanto dignissimo
perennem reddidere. : Natalis S. Cijnlli,

269 Verum hac ita Alexandrinx civitatis Episcopi, eruditissimi ct Catho-

se habent, ut, cum parvis licx Fidei proputjnutoris egregii, quem sanctus Ponti-
naavismhc.antur.Theoph.lum ab omni
merito tamen labe eximere fex Ccelestinus idoneum judicavit, cui vices suas in
nequeant. Sunt qui eum nimii
intcr /'atres fastus insiraulent, et
avantiae notam viro, cetera
Ephesino Concilio delegarel. Quod de hoc Concilio
recensetur. maximo, inurant Ju- damnatoque Nestorio addit Historia, in Hagiologio
risdictionis llmites transgressus
dicitur, i„ causa in Julii, Oda i.i, siccommendatur
S. H.eronymi Salutem Cyrillo,
:

cum Joanne Hierosolymitano. In qui secutus est verba Scripturarum, sicut eum Theophi-
hongos Fra^siranimiumprsecipiti
saeviisse volunt lus inslitueral. Cum prxstderet Concilio, ad
et bonos ^gypti ac Nitnae fidem
Monachos feralibus damnandam collecto, comparavit Divinilalem
Nestorii
d.ss.dus, aut temere, aut
maligne inter se commi- Lunx, quam colores obtetjunt; et humanilatem Ferro,
s.sse Atque ut a!ia sileam;
quaa caeca vindictaa quod ignis candefacit.
cup.dine (mqu.unt) ad exauctorandum
S. Joannera 273 De Cyrilli virtutibus, laboribus pro fide Ca-
Chrysostomum, ad qucrcum tu.nultuarie <•.< vartU
molitus est tholica tuenda exantlatis, debellatis haeresibus, ex- ScriptorW
numquara non Theophili gloriam
obscurabunt- ta- posita atque lllustrata doctrina orthodoxa, egregium,

prater
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 45*

A proeter ceteros, commentariura elucubravit Hen- jam tnm Dioscorus probabiliter ipso illo anno D
schenius, ad dictura diem xxvm Januarii, quo Lec- ccccuv, anno exilii sui quarto, iv Septembris non AlCT0RE ;

torem remittimus. Paucula decerpere liceat. Vocat in insula Occidentis B s

, ut Coptitoe fabulantur ; sed '

eum Eulogius Alexandrinus, apud Pliotium Codice Gangrae (Liberato, Gangrense) Asiae minoris civi-
213, Sliulio vcritatii ardeiilem, doctum, pium, mini- tate,quo deportatus fuerat post Concilium Chalce-
meque vucillantem Cijrittum. Anastasius Sinaita in donense.
Duce Vise, Lumen Patritm celcberrimum, el beatissi- 276 Hic ille infelix auctor est perniciosissimi
mum. Menasa Graeca, Sacerdotum omnium decus, schismatis, ex quo tractatus hujus nostri alteram
^ cA ^
smate
Patrnm cortjphxiim, Sijnodi sanctissimx propugnato- quodammodo epocham exordimur, Patriarchas hre- orta postmo-
rem. Martyrologium Romanum, Calholicx fidei prse- reticos in chronologica serie collocare deinceps ditm nomina
Mctchitarum
elattSsimnm propugnatorcm , doclrina ei sanclitate il- coacti. De eo deque Jacobo, praecipuo
schisraate
ct Jacotilta-
liislrem. Denique in Conc. Clialcedonensi Act. 3, Dioscori et Severi Antiocheni zelatore, cognomento rum
in libello Tlieodori Diaconi, dicitur Re.ctx. et imma- Ztnzalo, alias Baradaeo vel Clitellario, a quo Jaco-
iiilat.r pdei Advor.atus. bilarum nomen initium traxit, per magnam Asioe et
Africae partem propagatura, infra fusius erit dispu-
CAPUT IV. tandum. Concilii Chalcedonensis
propugnatoribus
primum Orthodoxis subinde Graecorum erroribus
,

infectis, impositum est nomen Meichilarum, id est

PatriarcluT parlim hacrelicij parlimorthodo-
Regiorum vel Imperialium, quia pleruraque pro Con-
xi, a falali Schismale Dioscorilano, ab
cilio Imperatorcs stabant. Historia, Chalcedonenses
anno ccccxliv ad dv. et Jacobitas distinguit; et his impense favens, illos
passira acriter insectatur. Eodem vitio laborat
XXV. DIOSCORUS H^ERESIARCHA. Hagiologus Habessinus qui, sicut in Copticis Jaco- :

bitarum Kalendariis pro Saucto reperit notatum

Hujus seclalores Jacobitce, a Melchitis divisi, Dioscorum sic etiam eumdem salutat his verbis.
,

muitain cjus defensionem mentiuntur , et Salutem Dioscoro, qui explosit religionem Melchita-
ipsc mentitus fuerat contra Imperalores rum Dei et hominis unilate.m in duas naturas dis-
,

Aclaque Concilii Chalcedonensis. trahentium.

277 Ita scilicet Chalcedonensis Concilii Patres
D
tus,
ioscorus , inter Patriarchas xxv, CijrilU discipu-
quocum Concilio Ephesino, conlra Nestorinm con -
eorumque fidei inhaarentes caluraniabantur quasi
idera esset, duas in Christo naturas, quod duis per-
,
, Eutychetis
VtoscoH
htreses -
et

Dioscorus, gregato, aderat, mnllis ac maximis srumrtis conflictatus sonas (quae Nestorii haeresis fuerat) aflirmare. Qui-
>i ex llisto est ; a Marciano lmperalore, ejutque uxore Pulcheria, bus contradicens Eutyches, et ejus sectator Dios-
Palriar-
cliati.
exsua Sededepulsus, qnod acquiescere notuit Concilio corus, in alterura nihilo minorem impegerunt erro-
Chalcedonensisexcentorum ei triginta Episcoporum : exi- rem, unara, post Incarnationem, in Christo naturam
lio propterea amandalus est in insttlam, in Occidente con- asserentes, ex humana divinaque velut mixtarn, at-
stitutam, in qua seplem annis moratus est ; ubi obiil septi- que ex earum confusione resultantem. Aliter qui -

ma Titli, id est iv Septembris. Verba sunt Historiae no • dem Dioscorum locutum ferunt, ut suo loco exarai-
strae Patriarchalis, veris de raore falsa immiscentis, nabitur ; in re tamen cura Eutychete consensisse
et Dioscoro Patriarchatus annos adscribentis xiv in confesso esse videtur. Hunc errorem usque hodie
cura diebus lxix ,
quibus perduceremur ad annum pertinacissime tuentur Jacobitae, Copti et Habessini,
Christi ccccLvm. Verum ne erroneis hisce calculis eo facilius ab iis imbibitum, quod eorum aliqui ca-
fidere hic denuo quidquam audeamusannus , facit rere dicantur opportunis vocibus, ad exprimendam
Cccclvii, cujus die xxvi moriens Marcianus, animos personam ex duabus naturis subsistentem, unde fit
fecit, ad Timotheum ^Elurum, principem factionis, ut omnis sa?pe cum illis disputatio, defectu termi-
Dioscori damnationem improbantis intrudendum , norum, ad tetricas de voce quasstiones relabatur.
in vacuam hseresiarcha? obitu Sedem, ut est in ea- De his non incuriose disserit Ludolfus, Historiae
dera Historia Patriarchali. Erat ergo jara ante ex- ^Ethiopicas libro 3, cap. 8, et in Corament. pag.
C tinctus Dioscorus, neque enira viventi ipsi subordi- 451. Uti et Historia Critica de lide et ritibus na-
natus fuisset Timotheus ab iis ipsis, quibus praeci- tionura Orientalium a cap. 9. Quorum placitis
pua tutnultnandi occasio fuerat S. Proterius, viventi eatenus solum assentimur, quatenus E^clesiae Ro-
Dioscoro substitutus. manae conformia reperiuntur, ut peculiari Disserta-
275 Ex his liquet, aliunde quam ex historia Pa- tione postmodum ostendemus.
ui ti s. triarchali aut hujusmodi Scriptoribus, annum obi- 278 Addit porro Hagiologns, quod Dioscorus ut Ad tuendam
poslrcmi
t">ne proba tus Dioscori definiendum. Ad hoc opportune se of- snos confirmaret : Evulscs barbx sux pilos et dentes famam
turobiisse
454,
fert epistola S. Leonis Magni, data ad Julianum deciduos, tamquam ft.dci suse fructus, misil in regio-

WrojlmiHuj Episcopum Caensem octavo Idus, seu vi Decembris, nem longinquam. Nihil simile apud Graecos Latinosve
4 Stptcmb. ccccliv, Aetio, nimirutn, et Stttdio viris Clarissimis legas ;
quapropter placet fontem indicare ex quo ta-
Consulibus, qua sibi signiticatum indicat summus lia accepit Poeta. Eum nobis ostendit Abulbaracat,
ille Pontifex Dioscori interitum. Verba ejus trans- ex suorum Jacobitarum traditione, narrationem de
. scribere visum est, ut apertius pateant Coptitarura Dioscoro texens, qualem de suis exordiis solent hae-
commenta. Sic habet Quamvis enim jamprulem om-
:
retici, multa raentientes, quae redarguere operse

nia hsereticortim machinamenta confracta sint et uni- , pretium sit. Sic ergo progreditur apud Vanslebium :

versas ejus vires dextera veritatis abslulerit : nunc ta- Tempore hujus Patriarchx (Dioscori) ut scribit Ma-
mcntntntur
men intereunte, ut seripsistis, Dioscoro, in profundiora crizius Hisloricus Mahumelanus, prodiit secta Euty-
Jacobit.e,
ceciderunt ; el perftdix incentore sublalo , inslabiles chetis Presbyteri Conslanlinopolitani, asserenlis, t,uod
quxdam insipienles animx habent quod paveant , non Jesu Christi corpus totum essel subtile , et corporibus
habenl qnod sequanlur ; unde auxiliante misericordia nostris nultatenus simile ; quodque ex beata Virgine
Dei facilins est errantium speranda correctio, et effica - nihil assumpsisset. Congregala idcirco cxxx Episco-
cior erit prsedicalio Evangelii, exlincto defensore men- porum Synodo, analltemale percussus est.
dacii. Quid hic haesitandum non video,
si vere prao- 279 Rursus, ejusdem Dioscori tempore, celebrata
citatis Consulibus scripta fuerit ea Magni Leonis IV Synodus cecumenicain ttrbc Chalcedonensi, occasione
quodinSmado
epistola, ut hic certum supponimus. Obierat itaqu ipsiusmet Dioscori, qui suslinebat ;
Quod in Messia chalcedoncnsi
 46* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
lium abreptus, tale quid pertulerit a ministris; quis
post unionem facta essot substantia una de duabus
»1 . iciiu substantiis, una persona de duabus personis, una
tamen credat hominem, in talis concussionis et per-
turbationis articulo, non solum excussos dentes, sed
J. B. s.
natnra de duabus naturis, una voluntas de duabus
quam Marcianus Impnalor cum etiam evulsos pilos collegisse, vel id alium pro ipso
voluntatibus, contra
diccbanl emm in Jesu fecisse, cujus fautorem et amicum nemo se profiteri
sua Curia credi volebnt : ,

duas audebat, praeter sex supra indicatos, eisdemque in-

Christo duas esse substantias, duas nituras,
unicam personam. Fidentes aittcm juriis obnoxios, ac verosimiliter ab invicem distra-
voluntates, et
ctos ? Multo igitur certius statuemus (si tamen
Episcopi lianc esse sentcntiam Imperaloris, in eamd.vn
fi-

omnes consenseriint , timentes suis Episcopatibus pri- dem aliquam mereatur Mahumetanum commen-
vari ; solus Dioscorus , el alii sex Episcopi , reliquos tum) quod vaferrirnus haereticus judicio quo dam- ,

imitari noluerunl. Citmque ceteri illi Imperatoris fidem, natus fuerat calumniam struens. confinxerit fabu-
unum librum contulissent, ab omnibus confirmatam
in lam, cui confirmandae servire fecerit dentes duos
ipsum siiii exlnberi Dioscorus petiit, veluti subscriptu- casu vel senio luxatos nec non sponte atque per
;

rus etiam ipse ; ubi autem libellum accepit, suam plane otium evulsos, aut resectos barbae suse pilos, quos
contrarium duclrinam cidem inscripsit, excommunicans Alexandriam destinaret fidem facile reperturus
,

omnes aliler sentienles. Inditjnatus re inlellecla hnpe- apud homines, suo jam veneno delibutos.
ralor, vinm meditabatur qna Dtoscouim e.medio tolle- 283 Ad Pulcheriam quod attinet, agebat illa tunc ipsemet rept .

'« "PtUl
ret : vcritm suodcntibiis aliis, liominem ad se vocaret annum setatis liii fraterni Imperii pene ad extre-
,
lUOI,

causam dicturtxm, comparuit Dioscorus : Sexcenli tri- mum vitse ejus, consors et moderatrix , tanta cum
ginta Episcopi congregati uuclores puriter fuerunt, ut prudentioe, modestiae ac sanctitatis laude, quantam
voluntali Imperatoris obtemperaret , alias discrimen conevis et proxime seculi Historici non videntur sa-
subituriis amiltend.T Sedis Patiiarchalis. tis comtnenrlare potuisse ; et toto illo tempore etiam
280 At ille, Impciatori prospera omnia primum de Ecclesia universa optime merita, sacris Sancto-
B apprecatus, respondil Episcopis; Imperatorii muneris rum Fast.is digna fuit adscribi, una cum Marciano,
propler
nequaquam esse interraiscere se hnjtisfi.odi quws- quem recens assumpserat, imperii potius quam tori
ctmstantiam
tionibus; ad ipsum attinere reipublicae negotia , consortem, servata ad extremnm spiritum virgini-
t» flde,passus
alta non
sit diia, causam religionis tractandam ab Episcopis in ta- ,
tate. Et hanc existimabit aliquis, tali aetate loco , ,

minusabnt
lium rerum studio versatis. Hoccum audivissel Pul- consessu, usque adeo abreptam, ut furioso impetu mentttos.

clieria Imperatoris ttxor , qusc liujus lateri assidebat de throno prosiliens, in Patriarcham quantumvis ,

Dioscore, inquit, tempore matris nieae inventus est reum et pervicacem, irruens, colaphum ei palam
non nemo, aeque ac tu pertinax, sed excommunica- infregerit ?

tus, aSede sua expulsus fuit. Innuebal nimiritm S. 284 Quid vero Marcianus? Is, pietate non minus
Joannem Chrysostomnm. Cui Dioscorus ; Memin sse ; quam militari uiiquam per an- contra Pttkk-
gloria clarus, niliil

etiain potes, ail ,

quid matri acciderit, dum gravi nos septem, quibus imperium tenuit, homo sexage- riam et
correpta morbo, ab co reievari nequit, donec ad S. narius et Sanctis etiam ipse post mortem adscriptus, Marciamat;

excussis etiam Joannis sepulerum supplex accessisset. Tum libero egit crudeliter et existimabitnr principium regni
;

denttbus et Dioscori responso irriiuta Imperatrix, inflicla alapa tanto sanguine cruentatum voluisse quantum illi ,

barba revulsa; Jacobitae imputant? Joannis Chrysostomi innocen-

dentes ei duos excussil ; cui deinde homines dtto, extra
Concilii locum rapto, omnes barbee pilos evulserunl ;
tiam insignibus adeo miraculis declaraverat Deus,
tamdem Imperatoris jussu a Synodo cxcommunicatus tamque certam habebat tota Curia ut Theodosius ,

cst, atque in ejus locam constilutus Putriarclta Prote- Imperator, post annos a morte triginta et unum,
rius, a Coptis Bertares uppellattts. Ea causa divisis in officii sui esse duxerit, defunctum, missa in Arme-

geminas facliones Christianis, alit Melchilarum, Jaco- niam ad ejus sepulcrum solenni legatione, sibi suis-
bitarum alii cognomenta retinuere. Mandavit aulem que parentibus et imperio placare, atque invitare
lmperalor occitti universos, qui recusarent opinioni sux ad reditum quem etiam celeberrima pompa, pro-
:

adltserere. Dioscorus interim, excussos dentes, revnl- feetus obviam usque Chalcedonem revexit in Se- ,

sosqne barbx pilos colligens , ad amicos Alexandriam dem suam, onmia procul dubio dirigente Pulchena,
misit ; scdulo monens, iujitrias eas omnes, fruclus esse et una cum fratre quotannis ad xxvu Januarii, fe-
laborum, verx fulei caitsu a se exantlalorum. stivam illam translationem recolente, sicut illa usque
quod insigne 2Kl Habes male consutam et concatenatam,
liic hodie celebratur. Ab hac tam festiva exceptione,
mcndacium somniorum diram, an mendaciorum scriem i dignum qualem numquam antea Constantinopolis viderat,
profecto auctore suo figmentum quibus tarnen fa- : anni dumtaxat tredecim fiuxerant, quando Impe-
bellis ita Annales suos infarciunt Jacobitje, ut ratrix fingitur adeo sui fuisse oblita, ut coram tam
nulla
Scriptorum nostrorum auctorilate ab ineptissimis multis consciis, aut etiam parlicipibus illius pom-
prayudiciis abduci se sinant. Recentissima est re pae, et testimoniiadeo publici Chrysostomo delati
latio missionis
Persica\ ab Illu.strissimo Archiepi- ejus depositionem, velut justissimam, ac pertinaciae
scopo Ancyrano susceptae, ad Armenorum Dioscori ejus debitam, objecerit Dioscoro in exemplum.
sequacium unionem conciliandam, impressa Lufeti» 28S Qua porro fide dicatur idem Dioscorus re-
adtlito iio"
wdccii, Ln qua
non pauca alia referuntur, invidiosis- posuisse Pulcheriae, matrein ejus, contracto raorbo,
sime in Gr<ecos pra-sertim jactata,
ad tuendam non potuisse curari nisi ad tumulum S. Joannis , mdoiU
Dioscon niemoriam quai ut fatear eoque supplicem accessisse? qua inquam fide ? liqinetito,
:
speciosius ex- , ,

cogitata, id sane mirandum
gitiis et sceleribus infamein
per tot secula, non
sectatores solum errorum suorum,
verum etiam no-
minis et famae patronos et acerrimos defensores
repenre potuisse. Tremendo plane
exemplo, quan-
tam haereticis omnibus, a vera fidei
regula semel
deviantibus; perniciem adferant,
imbibitae materno
cum lacte, de suis antesignanis confictse,
ad sedu-
cendos animos, historiunculae. Ad
Macrizium red-o
video, hominem tot fla- cum ipsa mater ejus, triennio ante Joannem vivere
, desierit, defuncta anno cccciv, initio Octobris, qua-
tuor fere post mensibus, quam ille in exilium se-
, cundo ejectus fuerat. Ita docent antiquiores fere
omnes et certior ejus rei
, testis optari vix potest
quam Eunapius
, de quo Photius in
Bibliotheca,
Codice 77 scribit, quod Historiam suam perduxerit
usque ad Honorii atque Arcadii tempora, quodque
tunc illius terminum ponat, quando Arsacius, Joanne qllilSl a
"

praeoipua falsissimae relationis capita nitdit»'

1
, apertissimi Chrysostomo exlcrminalo, solium Archiepiscopale occu-
mendacii convicturus. siistoii"*
pavit, Arcadiique Imperatoris uxor gravida, et mox
282 Atque ut omninonegare non ausim,
fieri po- aborliens vita decessit.
tuisse, ut damnatus a Concilio Dioscorus,
et in exi- 286
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 47*

286 Haec omnia, eodem anno, id est ultimo Hi- ficibus S. Petri successoribus jam inde a primo
, D
non per turpem ignorantiam de UV,0B1 '

storiie Eunapianae, facta esse, et hic innuitur, et Christi seculo; nisi

'' B 9
clarissime tradit Soorates, lib. 6, cap. 18 et 19, in- tali regula gratis assumpta, accusatus coram ipsa-
quiens, Joannem in Paschate a conciliabulo damna- met Apostolica Sede, prout latius demonstrattim legi
tum Imperatoris jussu in exilium fuisse ductum
,
potest in ejus ad objecta Responsionibus, art. 2.

bimestVi post.rfiVxu Kaleudas Julias, Honorio sexlum §. 15

el Arislsnelo Consulibus, lioc est anno cccciv. Pau-
cis vero post diebus, Arsacium Constantinopoleos F.pi- S. PROTEMUS MARTYR.
scopum fuisie constitutum, atqne snb idem tempus ce-
cidisse inusitatw magniliutinis grandinem, pridie Ka- Cccdes ejus patrata ab hcerelicis, et ab eorum
lendas Octobres , Consulibus supra memorutis. Hoc Scrdploribus dissimulala : cullus sacer.
autem (ut prosequitur Socrates) divina ullione. factum
esse dicebant , ob injustam Joannis depositionem. angtis Proterius, alias Bertares, Orthodoxus,
Mors Augustae stalim subsecuta, auctorilutem ejusmodi in fastis Habessino proeter- S Proteriut
Copticis et Hagbdogio
liserctico sub-
sermonibus addidit ;
qunrlo siquidem die post delapsam missusest, quod viventi Dioscoro subrogatus a Ca stitutus,
grandinem, migravit e vita. Haec Socrates : cui om- tbolicis fuisset. In Chronologia Nicephori, Constan-
nino consentit, in anno, quo mortua est Eudoxia, tinopolitani Patriarchae , dicitur anno regiminis
Prosper Aquitanus , dum Honorio vi et Arislsenelo sexto occisus in baptisterio (utique a Schismaticis,
Consitlibus, ejus mortem collocat. depositi Dioscori sectariis, fidei causa) et a Graecis
287 Denique Pulcheriam sedisse in Concilio, fe- colitur xxvni Februarii. Acta ejus illustravit Hens-
minam inter Episcopos, tam incredibile quara no- chenius, martyrio recte assignans annum cccclvii,
vum est, et a nemine haotenus assertum. Imo nec cujus principio obierat Marcianus Imperator, Con-
ipsum Dioscorum adfuisse iis Concilii actionibus, cilii Chalcedonensis vindex acerrimus. Hujus audita
in quibus ejus ncn solura haeresis, sed gravissima morte (inquit Liberatus cap. 13 Breviarii) Schisma-
E
occiditur 457
insuper crimina comprobata fuere sed tertio legi- ; tici, Colleclis turbis hxreticornm qui Dioscorum se- 28 Martii in ,

time citatum, numquam fuisse ausum comparere ,

quebantur, ordinalo Episcopo Timoiheo JElttro.veniunt c<ena Domini.
ideoque damnatum per contumaciam convincunt ; Alexandriam; et ante triduum Poschre, quo cozna Do-
Synodi Acta, fidei profecto melioris, quam sit eorum, mini celebralur, ab ipsis lurbis conelitdilur in Ecclesia,
qui Acta ista et S. Leonis epistolam, tam in yEgypto sanclx memorise Protenus, quo se limore contulerat:
quam jElhiopia, numquam ad oculos vel aures ad- ibique. eodem die in bnplisterio occidilur, lanialur, eji-

mittere voluerunt , et tamen etiam hodie pergunt citur, et funus ejus incenditur , spargitntur et cineres

utraque gravissime insectari. Atque hatc prolixe ejusin ventos.

deducere placuit, ut appareat quam nihil credi Scliis 291 Inrredibilem iliam haereticorum rabiem fuse colitur aulem
rnaticis istis possit, circa sua principia tam eviden- describit Evagrius, lib. 2, cap. 8, et Henschenius nFtbruarU.
ter mendacibus. in Vita ad diclam diem xxviu Februarii. Hac die
288 Ad Dioscori initia pertinet, quod S. Leo certum est S. Proterium interfici non potuisse, si
Papa ipsi re^cribens epistola n, quae alias est 81 vera est Liberati narratio sed cum Pascha tunc :

monendum de abolendo
putaverit qui dicebatur ,
inciJerit in xxxi Martii, dicendum est, caedem fa-
inter yfigyptics obtinere, abusu, circa Ordinationes ctani fuisse xxvm Martii, feria v in ccena Domini
sacras contra Apostolicam traditionem
,
formale ; nisi quis cum Petavio ex Victore Tunnunensi, ob-

prasceptum hujusmodi addens, postquam probasset truncatum velit 3. Proterium sexta feria ultimae je-
S. Marcum, utpote S. Petri discipulum, non aliter juniornm hebdomadae, in Parasceve, adeoque Mar-
Alexandria? faciendas Ordinationes instituisse, quara tii xxix. Quid Evagrius intelligat per diem festura

Romae vidisset facere S. Petrum : Quod ergo, in- Paschae salutaris non oinnino constat. Fortassis
,

quit, a Patiibus nostris, propensiore cura novimus esse autern dies illa alia, xxvm Februarii , fuerit dies

servatum, a tobis hoc lolttmuscnstodiri, ut nou passim Ordinationis ; eo verosimilius quod conjectanda,

diebtts omnibus, Sacerdotalis vel Levitica Ordinalio ce- anno cccclii, quo consecratum putamus Protcrium,
vel forsan etiam Elevatio-
F
lebretur ; sed post diem Sabbati, ejus noclis quae prima in Dominicam inciderit ;

Sabbali lucescit, exordia deligantur; in quibits, his qui nis earum, quae inveniri potuerunt reliquiarum vel ;

consecrandi sunl, jejunis el a jejitnanlibus, sacra Bene- ut existimat Henschenius, nominis in Diptycha re-
diclio conferatur. Quod ejusdem observantisc eril si ,
lati. Utra conjectura placeat sus dequa est.

mane , ipso Dominico die, eonlinualo Sabbati jejunio 292 Juvat ex Henschenii Commentario hic sum-
Actorum epi-
celebrelur; a quo lempore prsrcedenlis noctis inilia non matim recolligere, Proterium fuisse ante suam Pro- tome,
recedunt, quam ad diem resurreclionis, sicut etiam in motionem Dioscori Archipresbyterum atque post ;

eumdem daranatum ejectumque in Paphlagoniam,

Pasclta Dommi declaratur, perlinere non dubium est.
ah Episcopis ^Egyptiis in Synudo Alexandrina con-
Nam prxter auctoritatem consitentdinis, quam ex Apo-
secratum Patriarcham anno cccclii; non tamen
novimus venire doclrina (de jejunio ab ordi-
stolica
f"
absque magna civium, Dioscoro faventium, oommo-
Ordina-
"°»it>«i i» nandis ordinaturii-que servando) etiam sacra Scrip-
tura manifeslal . Et ideo pie et taudabil ler tione quos etiam, teste Prisco Rhetore, Prsefectus
:

Aposlolicis morem gesscris inslitulis, si hanc ordinan- Thebuidos superveniens vidit uno consensu conlra Ma-

dorum Sacerdotum formam, per Ecclesias, quibus Do- gislratus impetum fecisse, jecisseque lapides m mililum

minus prxesse te voluil, etiam ipse servaveris : ut his copias ,

quse seditionem compnmere sludebant; alque

qui consecrandi sunt , numquam Benedicio, nisi in die milites vi coegisse, ad temp/um quod olim Serapidis

Dominica Resurrectionis tribuatur, cui a vcspera Sab- dicebalur confugere : tum populum concurrisse eo, tem-
et initium
buti initium conslat adscribi etc. plum expugnasse, mililesque vivos, ignis cremasse in-
cssdium
289 Quam efficax haec S. L«onisadmonitio fuerit, cendio. Hinc vero apparet, Schismaticos seu ( ut actum ab ejus
"e lli
q,,id rebus post quinquennium, per Schisma hodiedura hodie vocantur) Jacobitas, priores ad arma etcaedes adoersariis,
Sl "litnd,
m: durans turbatis, haud facile dixero : dicendura ta- convolasse , sibique ipsis accersivisse incomraoda ,

men fuit de ea aliquid, ut appareret quam minime tolerata a bis per Imperatorem
mille militibus,

vana solicitudine hinc inde conatus fuerim, priorum submissis, ad seditiosos compescendos, et tuenduin
mpietatem
Patriarcharum initia ad Dominicas revocare quan- ;
Catbolicum Patriarcham.
suam
*""™^'™
studlose
toque majori cura certitudine, eara regulam tenen- 293 Cum autera civitatem, identidem tumultuan-
dam judicaverit Papebrochius in Romanis Ponti- , tem, ablatis variis privilegiis mulctasset Imperator;
missa
 48*
PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
et auctores erant faci- D
pras Pa- diedum perseverent. Duces
missa leeatione apud eura intercedens .Elurus ; quorum sce-
norosi gemini, Mongus
.
et
imperavit restilui sed
tr;archa,~illa quidem iste ,
summatira perstrin-
mihtari pra- lera, satis aliunde pervulgata,
commotos non ita sedare potuit, qum quam res ipsas exa-
quoad vixit Mar- geraus, rerum ordinem raagis
sidio Proterius semper eguerit,
cgcclvii, defunctus minaturi.
cianus. Et vixit usque ad annurr. lanienam
Interim praece- 297 Post crndelera illam et furialem sed a Calh
^
xxvi Januarii, utsupra dictum est. ejus communione erant,
S. Proterii, Catholici qni ex
1
"Pfl Lr„.
Alexandnae Pro-
denti anno celebraverat Synodura
terius, et Timotheum ^Elurum
Presbyterum atque ad Leonem Magnum, virum zelo fidei et pietate
porrecto h-
££g*
imparem, confugerunt,
Petrum Mongum Diaconum, cum aliis nonnulbs m Murciano non
parrici-
quo rogabant, ut in Proterii
quos et Im- bello supplici,
ha-resi pertinacibus, gradu moverat; /Elurum vero, incentorem
puniendos. At vero das aniraadverteret ;

perator exiho prseterea censuit

ut brevi dicam fu-
malorum omnium, ex occupata sacrilege Sede ex-
intellecta ejus morte, ./Elurus, (
Evagrio
pelleret. Crimina paucis ex citato libello,
Monachorum noctu circumiens, etauda-
sius) cellas
ad- et aliis, ita recenset Hensehenius §. m, de Actis
eissima impostura Angelum lucis mentitus, eo devastavit, Orlkodoxos
seipsum- S. Proterii : Res Ecclesix
duxit, ut renovata in Proterium seditione,
Episcopos perseculus cst el Clericos, S. Proteni me-
met pro eo ordinari fecerit. eraso; ab
tempus regiminis moriam anathematizavU, nomtne e dipthycis
294 Proterii Ordinationem , ,

Episcopalm com-
eo ordinalos abdicuvit, Sedem ejus
et illatam ei neeem, studiose Historia Patriarchalis
uti et Ordina- consanguineosquevexavU; Romanum Pontificem
texit. Abulbaracat vero de Proterii, quem
bussit,
tionem Prote- silentio
Leonem, ConstanlinopolUanum Anatolium, et Dasi-
et ^f.?'
Bertarim appellat Ordinatione tam arabigue Io-
, _, /i -i Jk«IC(0
Anlwchenum, Ckalcedonense. Connlium, omnesque
quitur, ac si de ea posset dubitari, an facta unquara
lium
orbis Episcopos et ubique, Ortkodoxos, Clericos
Scde
^
Alexan- tolius
sit. Plurimaalia scitu dignissima de turbis
simul et Laicos, analhemalix-uvit ; Sanctimoniules con-
drinis, et Uioscori ad plebem sibi devinciendam ar-
turbavit. Quid plura? Collecta ab Anatoho Constan- y
tibus, ex Liberato, Evagrio, aliisque diligenter di-
tinopoli Synodo Episcoporum qui in urbe erant,
B scussa, invenies in praelaudato Commenlario Hen-
auditis hueretici legatis, damnatus est Timotheus.
schenii , et apud Natalem Alexandrum , seculi v

parte 1 , articulo 14, et parte 2, diss 13, quae bre- 298 Consulti eadem de re Metropolitae Orientis, emlare «$.
turpa
causa a nobis hic praeteriri necesse
vitatis est, plus una voce responderunt, Ckalcedonensem Synodum
vsque.ad sauguiiiem vindicandam, eo quod non alleram
nimio ad aliqua delibanda immoratis.
fidem tenerel, qucim Nicxr.a Synodus constituit ; Ti-
motkeum vero, non solum inter Episcopos non kaberi,
XXVI. TIMOTHEUS^LUKUS sed e.tiam Christiana appellalione privari: ut habet

Liberatus cap. 15 Breviarii. Accessere S. Leonis

Patriarchaluiibfruudulvnlcr adeplux, dc cte-
Pontificis urgentissiinse litterae quibus omnibus ;

de Proterii uctusutus ac dey.osiius, et a

pennotus Imperator, Timotheum .-Elurum Alexan-
Busdisco restilidus, sumpto vjneno mule dria ejici jussit, et aliura Synodi Chalcedonensis
pcril. vindicem ei substitui. Annum istius ejectionis fuisse

Christianae ^Eras cccclx, ex pluribus S. Leonis

Attdita Mar- \ imotheus (cognomento .Elurus) post obitum Dios- epistolis lioc ipso anno datis evidenter demonstrari
eiani morte, IWlHI
cori constitutus est.Magnaspertulit ab hominibus conlra- potest, et omnes, quod sciain, consentiunt. Exilium
Dasilisco,
rise factionis tribulatioves, nec non in exilium exactus esl illud totis fere quindecira annis durasse (non octo-
cum Anatoho fratre; sed post noventiinm restitutus ,
decira, ut scribit Evagrius) ex eo conficitur, quod
obht Alexandme septima Mosri nobis xxxi Julii (
)
non prius Alexandriain libere remeare perraissus
die Veneris. Chronicon Orientale, Dioscoritanae
lta sit, quamBasiliscus tyrannidera occupasset, adeoque
factionis hominibus impense favens, et in aliis plu- anno cccclxxv. Multa quidem nefarie raolitus est
ribus hic a veritate aberrans. Longe aliter de im- exilii tempore, connivente Zenone Augusto, ausus
piissimo tenebrione Scriptores Catholici loquuntur. turbare Catholicum Antistitera Salophaciolum, et
Vix Retigiosissimus Imperator Marcia-
satis cesserat Sede iterum usurpata Constantinopolim pergere,
nus ( diximns) cum Timotkeus JElurus
ut nuper ubi a fautoribus suis triuraphantis in inorein exce-
C (verba sunt Theophanis ad annum cccclvii) pnesli- ptus fuit ; numquam tainen reditum potuit iinpe- F
przstigiis giis et fraudibus usus, Monaclwriim cellcis nocturnus trare. Ceterum Ecclesiam infestavit sacrilegus in- sub Zeiw»
usus, svper sesc venem
ambulator circumibat, nominatim singulos vocans : cui vasor secunda illa vicc, biennii circiter spatio;
sttte adhue enccat,
Proterio, cum responderel qnispiam, referebut ille : Ego sum donec Zeno, recuperato imperio, rescissis Basilisci
intruditur : angekts, ct ut a Proterii communione et ab iis quse Actis, Concilii Chalcedonensis defensor aut fuit,
Clialcedone sunl Acta , cuncli abstineant ; et subinde aut saltem videri voluit. Quo mox consternatus Ti-
Timolheum JElurum Alexandrix consliluunt Episco- motheus yElurus, oplavit sibi. morlem. inquit Libe-
pum, enunliatum sum missus. ratus, et kausto veneno solulus est : digno utique tot
29G Urebat sycophantam quod a Proterio ipse, nefantis sceleribus exitu.
Sanctvm tru et Mongus ejus assecla, damnati fuissent. Hoc mi- 299 At quo anno contigisse id statues? Si Histo-
mciU*>m
''
etdari curat,
rum, ineptas illas machinationes nebuloni succes- riam nostram sequimur, inveniendus est aliquis,
(

rattWt*,
sisse ex sententia. Sine mora enim ab Episcopis quo dies xxxi Julii concurrat cum die Veneris, qui annos""
duobus ejusdem furfuris, ob hseresim abdicatis a hic alius esse non posset quam cccclxxxi, sub littera
Sacerdotio, Eusebin Pelusii et Petro Majumas ordi- Dominicali D. Vexavit rae non parum Coptica haec
natus, illam in S. Proteriura tempestatem excivit, suppntatio, toto fere quadriennio a communi Chro-
quam supra commemoravimus ex Eva»rio lib. 2 nologia recedens; et pro ea asserenda cum certiori-
cap. 8; tanto furore et rabie usus, utcura suis per-
bus destituerer, tamdiu laboravi, donec me Sim-
duellibus cadaver illius undequaque
vulneratura plicii Papae epistolae ab ea revocarunt. Ad Libera-
circumducens, per cuncta fere civitatis loca
rapta- turaquod attinet, facilius ille huc pertrahi poterat;
verit, ejusque viscera sicarii, ferarum
more, devo- Tbeophanis Chronologia in multis quidem adeo
raverint. Hir.c illa deploranda Ecclesiaj
Alexandri- vitiosa est, ut sine scrupulo deseri possit ; hic ta-
nae calamitas exordium sumpsit et ; distractis in men tenenda, et ^Eluri obitus ad annura cccclxxvii,
partes studiis, lamentabili schismate usque adeo non cccclxxviii (ut Natalis Alexander et omnino
dertinaci scindi ccepit, ut incendii illius
alii)
^j
flammse ho- referendus. Argumento, inquam, mihi est epistola
Simplicii
 HISTORIA CHRONOLOGICA.
data Idus Martii, Illo Consule, anno seutentia Salophacioli obitus anno cccclxxxiii D
A Simplicii, iii illi-

scilioet cccclxxviii, qua respondet litteris Acacii gandus esset, nisi vetaret epistola Leonis, xvu, ad AUCTORE
S.
quibus hic, pestis illius interitum antea significave- Acacium, data Idibus Juliis Severino Consule, hoc J. B.solum 22
sed
Rescire illum ab Alexandrinis debuit Acacius;
rat. est cccclxxxii ubi ad se relatum scribit, sanctse cuni dimidio;
;

Romam scripsit; rescriptum est initio Martii; puto memorix Fratrem et Coepiscopum obiisse Timolheum, mortuus
anno 482;
inde probabilissime deduci, non ultra annum ccccl- et in ejus vicem consoita (idelium voluntate Joannem.. ..

xxvii vixisse Timotheum. subrogatum. Dubitare haec non sinunt, quin anni hu-
300 Reliquum est, ut Historiam nostram, pluri- jus principio, vel forte etiam sub prioris cccclxxxi
«nno 477,
29 Julii
bus hic mendis scatere fateamur. Exilium non ex- finem, Timotheus noster e vivis sublatus fuerit.
tendit nisi ad novennium Sedem protrahit ad annos : Intelligendus itaque Liberatus, in sensu magis obvio
fere xxm : quid rairum si etiam zyfra aliqua vitiosa locutus de morte obitacurrente vi mense anni xxm,
irrepserit Mutetur itaque septima Musri in quin-
? vel, utjam saepe factum est, numerus ille annorum,
tam, quaa erit xxix Julii, quo die praestigiator ille non de plenis, sed de primo et ultimo solum dimi-
animam efflare potuerit. Hagiologium saepe prasci- diatis erit accipiendus.

tatum, salulem immerenti dicit, Timotheo, qui cursum 303 Nihil optimo huic Patriarchae ad veram lau- facilitatis
suum docendo et hortanJo tenuil, et super aureo et ar- dem defuisse legimus, praeter fortitudinem et zelum nimix to
gentco fundamento animas fidelium sedificavit. Qua- adversus haareticos. Siquidera eo processerat mitis- hscreticos
aecusatus,
propter Patri Dioscoro socius exitio, non minori quam simi hominis mansuetudo et facilitas, ut a suis etiam
restscit.
ille prdemio dignus censetttr. Melius Acacius in prae- communicaloribtts accusaretur Imperatori (ut testatur

dicta epistola, spirantem procellas el ecclesiasticam Liberatus) tamquam nimis remissus, et circa hsereticos

tranquillitalem conturbantem, subductum, ait, vitse hu- placidus: ita ut ei scriberet Imperator, ul neque col-

manse a Deo, dicente; Tace et obmutesce. lectas, neque baptismata, sineret hsereticos celebrare;
ille lamen mansuete agebat. Perniciosa ea conniventia
TIMOTHEUS SALOPHACIOLUS. utentes factiosi, ab eo extorserunt, ut Dioscori no-
B men ad altare inter Catholicos Pontifices recitaret.
Insignis ejus elidm in hosles clementia, et faci- Verum ea de ignavia a Simplicio correptus veniam
lilas nimia, ab Orthodoxis accusala. petiit, utprobat ejusdem Pontificis epistola iv, ad
Acacium, his verbis Illud quod ante perterritus, de
:

X ulso yEluro suffectus est Timotheus alter, cogno- Dioscori nomine fecerat, se destruxisse memoravit, et
Muro substi- mento Salophaciolus, sive Asbus, inquit Liberatus, remissionem ipsius erroris expetiit.
tntiaanno 460 a ]jj /llbum (forte quod alba fascia uteretur, si Salos
-<Egyptiace Album significet) interpretantur. Eva- XXVII. PETRUS 111, MONGUS.
7-tfTo* s
grius Basilicum nuncupat. Substitutum Timotheum
supra insinuavimus anno cccclx, quo xv Kal. Sep- Ob seelera ctiam suis invisus (Acephalis ab
temb. illi gratulatus est S. Leo Pontifex, quod in- eo sejunctis) ideoque deposilus, sed brevi
stinclu fidei, in eum Cleri et plebis et omnium fidelium reslilulus per Acacium CP. inglorius
.

egit eltclio. Hic, teste Liberato, vixit sine seditione, perit.

quiete, in Alexandrina Ecclesia, omni tempore Leonis
et omni tempore Zenonis. Excipiendas puto turbas, Jl etrus, cognomento Mongus M0IT02 (hoc est
Zenonis initio ab ^Eluro concitatas sed adeo bre- ; obtusas vocis) pattlo postquam suffectus est, fuit depul-
ves, ut praeteriri potuerint. Mitissimum hominem et sus ab hominibus contrarix factionis, ct ordinattis est
humanissimum fuisse oportuit, quem etiam schis- loco ejus Timotheus Ansus (Salophaciolum indicat)
matici vel inviti amaverint; Clamantes ei in plaleis lum Joannes Duinasades (de quo postea) qui constitu-
et in ecclesiis; communicamus, tamen
vel si non tibi tus est post obilum Ansi tum reversus est Petrns ad
;

amamus te; isque favor eo usque progressus est, ut stiam Sedem, e.t obiit qnarta Haturi, sive xxxi Octo-
e.um (verba sunt Theophanis) multis in plures alios bris, die Dominica. In margine notantur anni octo et
illalis malis, quod omnibus carus exisleret, lccdere non dies novem. Multa hic, nimium quantum confusa,
(• potuerit JEIurus, jam tamen sub Basilisci tyrannide involvit Historia nostra, deinceps elucidanda. Vi- F
tpsisque etiam rerum potitus. Quin imo Mludo Alexandriam adven- rum nequam et veritatis adversarium, mortuo yEluro,
'rtiismatit
tanli, parlium ejus studiosi succlamabunt ; Hostes tuos ab Episcopo deposito eonsecratum. post dies triginta sex
carus,
cibasti, o Papa, et ille vicissim respondebat ; Ilae&t, a Monachis deturbatum, auctor est Theophanes.
cibavi. Nihilominus Salophaciolus, prudentertempori Graphice flagitiosam ordinationem depingit Acacius
cedens, impotenti belluae se tradere noluit, ad mo- epistola ad Simplicium Papam, quse extat tom. iv Mctumvs
nasteria in Canopo posita profugiens, in quibus mona- Concil. collectionis Labbeanae pag. 1079. Petrus; frxdator, ex
slicam vitam olim fuerat professus. inquit, noctis existens fdius, et operttm diei hwentium '^uTrassatur
302 Non diu tenuit illa calamitas etenim a vi- : alienus apparens, omnino tenebras, ad latrocinium per-
ctore Zenone revocatus fuit Salophaciolus, Mongo agendum congruas, eorttm cooperator inveniens ; media
^EIuri successore deturbato de quo reditu ita ad ; nocte, adhuc jacente cadavsre illius, qui paternos Ca-
Simplicium Papam Acacius ; Timolheus, paternorum nones subverterat insepulto; subrepsit in Sedem, sicut
custos Canonum, qui Davidicse mansuetudinis exemplo ipse arbitratus est, uno el solo prsesenle, et eo qui con-
subditur, et usque in finem paliens, atquc yotestali sors erat illitis insaniee, ita ut propter hoc majoribus
proprise restitiittts a Christo, propnse Sedis honore Ue- suppliciis subderetur.
Reliquam subinde vitam sine molestia trans-
tatur. 305 Non diu raptorem grassari passus est Zeno,
egit, mortuus (si Liberato credimus) anno Episco- S. Thecla opitulante recuperato Imperio, jam in s^Sj' pp
patus sui xxm, mense sexlo. Ita passim omnes com- Orthodoxos propensior ; sed quem Monachi repudia- OB zenone
putant cum tamen ii ipsi obituin ejus referant ad
; verant, ab Anthemio Augustali in exilium deportari exulare
Mandatis illis obsequi detrectaverit, necne, J ul elur!
>
annum cccclxxxii nonnulli cum Theophane ad an- : jussit.
num cccclxxxi. Non assentiuntur ii qui ex Liberati Anthemius, exploratum non habeo id certum, ali- ;

verbis annos xxm et dimidium eliciunt, cum eapere quamdiu, gravi Catholicee rei dispendio, executio-
" 0B
Potuit
nequeant qua ratione ab anno cccclx (quo certum nem procrastinasse. Non tulit Praefecti socordiam
iea
»«<w.23 est, ex adducta Leonis epistola pluribusque aliis Sa- Simplicius Papa ;
perniciosae tergiversationis cer-
i>.
6,
lophaciolum fuisse ordinatum) ad cccclxxxii, annos tior continuo ad Caesarem litteras dedit,
factus,
xxiii et menses vi invenire quis possit. In quorum specialius supplicans, Petrum, Alexandrinee Ecclesix
Junii T. VII VII pervasorem
 50* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
damnatum, quia moliri qux- dem quinquennio ipse et successor Felix, hortando
pervaeorem, ct ob hocjure
AICTOHE dam, latens in Alexandrina (sicut ad no$ scriptum est) et obtestando,'n<7u7 penitus profecerunt. Mittuntur
J. B. S.
civitale, contra hxcqux.... snnt stalutamemoratur, ad Constantinopolim legati, Vitaliset Misenus Epkeopi:
at in custodiam redacti sunt, charlis sublatis, ne
exteriora transferri jubeat. Nec destitit vigilantissi- illi

Calholicis, quibus scriptum fuerat, rcdderentiir. Quos

mus Pontifex Imperatorem et Acacium fatigare,
quoad usque pestifero hseretico Alexandrini libera- iterum Acacius post hxc de custodia ejiciens, secum
fecit piocedere, \d quasi confirmato Pelri Sacerdotio
rentur. Quid multa? Sopitis magis quam extinctis
exitialibus turbis, tamdiu Mongus aut exulare aut remitterentur. Tantul» odii causa florentissimae Ec-

saltem latitare coactus est, donec Salophaciolo e clesiae exitium stetit.

vivis sublato, foscundus fraudum artifex, ad pristi 310 Horret animus enumerare cetera, tyrannice
nas artes dilapsus, aditum sibi aperuit. .ad gregem ab Acacio perpetrata facinora, ex quibus ad plenum h.Zlu^.
Dominicum denuo depopulandum. Non abs re erit, detectui est Inrrriicus. Unde PapaFelix in litteris suis claratur

luctuosam tragoediam paucis ex Liberato delibare. Synodicis adAcacium sicpcsuit; Peccasti, neadjicias,

306 Defuncto cccclxxxii Salophaciolo substituilur et de prioribus supplicu. Eo nihilominus perseverante,

a communicaloribus ejus Episcopis et Clericis et Mo- ad extrema deventum est, missa ei damnationis
nachis, qui ejus uoierant fulem el gubernationem, Scriptura. Sed nec illa perterritus homo praefidentis
Salophaciolo
tuecedit Joannes, ex oxonomo Presbyter factus, Taherinesiotes, ingenii, usaue ad morlem, palrocinante Imperalore,
Joannes Ta- cognomento Tulaia. Non poterant mehus, obductas remansit sacrificans Mongo, ea aucloritate fulto,
;

laia,
cicatrices omnimode sanari, nisi inde erupisset per- hbere in Catholicos debacchante. Sed Acacium mis-
nicies unde auxiiiu.u sperare oportebat. Sane in- surn facio : abunde ex dictis ostenditur, Ecclesia; •

genti Cathohcae rei detrimento accidit, ut Acacius Alexandrinas pernieiem, a Grsecis Latinisque scri-

Joanni adversatus, eas concitaverit turbas, quae ptoribus merito quandoquidem simu-
ei iroputari ;

totaiD Ecclesiam misere dilacerarunt. Causam prae- lata fidei professio Petri Mongi, et subsecuta inde
texuit, quod sive neghgentia, sive consilio, Syno- Sacrorum violatio, eum non latuerint. Agebat qui-
dicas de more Constantinopolim non destinasset dem partes suas non instrenue larvatus histrio,
adhaec enormiora alia commentus crimina, incento- scribens Acacio, quia esset Synodi communicator ; et

ribus et adjutoribus Mongi patronis, Zenonis favore fallens Al. xandrinos, quia non communicarct Synodo.
quem multis At horum omnium a summis
fretus, eum accusavit, quasi opportunus Episcopatui 311 Pontificibus
calumniis Mongus inler-
non esset, eo quod viventc Timotheo Calholico, tracta- Simplicio et Felice sa*pe cidmonitus Acacius, nihil
oneratum ea impune
vit exire de Ecclesiu, et ab ipso sitaderetur idem Ti- unquam respondere dignatus est : factus ejusdem agit

molheus suscipere Bioscorum in Diplyclus post nwr- pra;varicationis particeps, quam in scelerum socio,
tem... quasi eam Sedem, contra suum jusjurandum, apostohca auctoritate munitus, corripere tehebatur.
quod in reijia civitatc dedit, arripuisset. Mongus interea fanda et nefanda, nullo obsistente,
Acacius pelli 307 Sunt qui ex Evagrio Simoniae labem adjun- aggressus, gregem Don.inicum, lupi instar, inmia-
turat, restitu- gere non verentur. Crediderim hujusmodi crimina- nissime dilaniare perrexit ;
quodque largitionibus
to Mongo tionibus nonnulla subesse potuisse, quae Acacii odio atque imposturis fuerat consecutus, iisdem artibus
in immensum aucta, specie veritatis obvelata, op- tenuit quoad vixit : inscrutabili Dei judicio, Ale-
portune apud Imperatorem jactata, tantum pro do- xandrini populi levitatem, proterviam, et insanam
lor! eflecerint, ut scnberet Apollomo Augustali et tumultuandi libidinem (ita fere eum depingit Eva-
Duci Pergamio, Joannem expellercnt, Pelrus autem grius) in religionis capite punientis : quo duceactus
Mongus populo amabilis remaneret in Sede. Jam tum subinde in prasceps, primum ab Ecclesia divulsus,
vaferrimus hypocrita, Episcopatum pactis conditio- Saracenica, et dein Turcica oppressus servitute,
nibus mercatus erat nimirum ut famoso Zenonis
: pcenas persolvit aeternum duraturas.
Henotico, seu praetensopacis conciliativo subscribe- 312 Restat ex instituto nostro examinandum,
ret; eos qui in Proterii contra yElurum communio- quo demum anno sacrilegus ille turbandi finem fe-
ne manserant, suam admitteret; Synodicasmit-
in cerit.Superius ex Historia Patriarchali diem Do-
teret ad Simplicium Romanum, Acacium Constan- minicam notavimus cujus concursus cum xxxi
;

tiuopolitanum ac ceteros Archiepiscopos. Octobris, vitam ejus extenderet usque ad annum

308 Plus aliquid praestitisse visus est, tempori- ccccxciii, contra quam sentiant Chronologi nostri
G
qui incredibili
bus sese accommodans, nullius, aut venalis fidei, oniues cum Theophane ; nullo fere contradicente,
perfidia, apucl cothurms veluti ac veterator; sicut eum vocat Eva- Mongum triennio citiusextinctum asserentes, nem.
alios Cathoti-
grius. Etenim litteris ad Acacium datis (quas auctor pe ccccxc, non ante, ut recte probat Baronius. Ab
cum se simu-
lans,
idem recitat lib. 3, cap. 17) duas in Christo natu- illis autem ut recedamus, non est cur nos Historiae
ras confessus est, et Synodum Chalcedonensem sub- auctoritas moveat, prsesertim cum anni octo in
dole suscepit, nullam vafritiem neglecturus, modo margine adscripti, justo calculo Patriarchatum no- !i
et s». 4».
impune latrocinia sua exercere sineretur. Protei, biscum abanno gccclxxxii ad ccccxc producant. Sed Octoli. exlii-
Pharii, atque Euripi instar (inquit Nicephorus Cal- guitur,
quid de die? Fateri oportet mutatam denuozyfram
listus hb. 16, cap. 13) semper se
temporibus et librariorum oscitantia, et pro quarta Hathuri scri-
rebus lpsis aceommodans. En egregium specimen. bendam primam ; et sic servata Dominica, mortuus
vix Thronum conscenderat, cum eamdem Synodum
apud suos dicetur xxvm Octobris.
anathematimmt, et tomum Papse Leonis; et hsec fecit,
turliat omnia 313 Hsc ad stabiliendam
(siquidem operas pre-
et Synodum cum jam tcripsissel Acacw et Simplicio, quia commu- UbiraW, 1«

tium estj Chronologiam saepe citatam cui etiara :

Chalcedonen- nicalor eorum essel el sanctse speciem^"'
Synodi... Sublato nomine Evagrius ex narrationis ordine, Mongi interitum sentiens,^
sem anathe-
Protem et Timotlm Catholici de Diptychis,
matizat. Dioscori ante mortem Zenonis collocans, consentire haud du- alus cont^
tur

va\1\hasc r-vf^wwwus
inc, V.debat
JO»
expulit.
Acac.us et silebat?
ln xslis posita Ecclesia, morilur Acaaus, et ordinalur
Silebat, post eum Flavilas Presbyter, qui fuitaS. Thecla qui
rno et.am mms laudibus eum prosequebatur, de quo
Frustra de his non consensit sine Romano Eptscopo inthronhan sed
tnonilus Aca-
cius, es t auanir^ TZ^TIT^ lDCredibile transmisil S nodkam Pa P* Roma »°
'J «** W "">-

minis absferruit;
i, Zd^ZT^hTT *T * """"* ^"
i..dii. prorsus conatu :
5,
toto s.qui- xandnnus, qui et susce.pila
Epi*COptt°>
Papa Romano
9aunAU
scripta.
Ipta. E
Et
mortuo
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 51*

morttto Zenotie, posl aliquod tempus, expulsus est ab Anaslasium imperare et Byzantium audiens occupare
Anasltisio. Et hxc quidem Constantinopoli contigerunt (anno ccccxci) gratam beneficiorum vicissitudinem ab
NoN POST MULTUM TEMPUS MORITUR ET PETRUS MoN- eo, quod olim Alexandrix summam in eum exercuisset

gus Alex.\ndr'.e. Ad Acacium postrema haee verba hnmanitatem, qiiem etiamntidum naufragio exceperat,
referat, an ad expulsionem Euphemii, non facile adeoque benigne foverat, ut miseriarum reddidisset
dijudicaveris mihi verosimilius est ad Acacium
: immemorem, ad eum profictsci decrevit . /Inastasius vi-
referenda, ut statufae temporum rationi meliuscon- ritm audiens accedere, ingenti prorstts ingrati animi
sulatur. vitio, jussit exulem agi, nec solo conspectu dignatus ex-
314 Subnectendum esset ex Hagiologio Habes- cipere. Joannes re prsescita Romam fugiens, saluti
encomium, nisi de eo illic altum
sino latronis nostri consuluit.
;,, Hagiologio
sileretur. Nam Petrus qui n Hathuri post Sanitiura
nulla Tetri
mtmoria, sed ex ipsn Hagiologio commemoratur (et quidem uter- XXVIII. ATIIANASIUS II, ET ESAIAS.
alterius, veri-
que sub rnbrica cum titulo Patriarchae Alexandrini
limiliter Ha-
in fastis ^Ethiopicis LudolfiJ junior esse videtur, Illius hceresis, hujus Catholica Religio.
btssini.
autpotius ambo Metropolitae Habessiae. Siquidem in
eorum elogiis, nulla fit mentio vel Patriarchatus x\tha.nasius una cum Petro Ecclesise Ale-
II, qui
Athanasius
vel Alexandriae, sed solus Archiepiscopi titulus ad- xandrinx seiviebat, defunctus estxx Tuti fxvu Sep- II ilongi
ditur, quem potuerunt ambo Habessia gessisse
in tembris) die Martis. Ita Historia, addens annos Sedis t/regalis.
cum insigni laude sanctimoniae,
eaque meriti in sex et dies ccxxm. Ejusdem cum Mongo furfuris
Fastisistis, juxta Hagiologium, praerogativam colo- fuissehuncAthanasium dubitare non sinit Liberatus
ris festivioris. Ita fere in posteriori hujus loci re- cap. xvni. Siquidem tn Edicto Zenonis Henotico re-
cognitione praefatus Ludolfus, in iisdem Fastis abo- cipiendo fcum injuria Synodi ChalcedonensisJ Con-
liturns titulura Patriarchae, quera Sanitio et Anlioclienx, et Hiet osolijmitanx
stantinopolitanse,
et Petro
dederat, motus auctoritate Calcosendii, eum in communicavit Ecclesix; et Petri nornen, non sine popu-
Copticis suis ad n Hathuri, inter Patriarchas refe- li scandalo, habcbat in Dipttjchis. Propterea nec cum
rentis. illo communicabanl Acephali, quia Petrum reciperel,

315 dignum est, eum qui pro

Illud admiratione inquit Leontius loco supracitato.
Hongo etiam 319 Hujus tempore, aut aliquanto prius, et for- (tub quo
sua contra Orthodoxos et Chalcedonensem Synodum
suis exoso :
Esaias, unde
cacozelia, exilium passus est, non meruisse locum san etiam sub uno alterove successorum, erat in
mde nati Esaiani)
Actphali. in Fastis Habessinorum, nec peculiari ullo elogio in ^Egypto Esaias quidam a Palxstina Diaconus, ordi-
Historia Patriarchali celebrari. Unde non gratis natus Episcopus, et Alexandriam missus, sed ab omni-
quis conjiciat, multiplicis perfidiae, et ut dicam, ita bus, non receptus : ab illo ergo Esaini sunt in /Egtjpto.

apostasiae reum, suae etiam factionis sequacibus tan- Sed plenior nobis de eo optanda est notitia, quam
dem invisum fuisse et exosum ; adeo ut quidam com- hic Liberatus satis confuse tradiderit. Quod vero
municatorum ejus, Clerici, Monachi et Laici, cogno- Athanasius, una cum Petro, Ecclesiae Alexandrinae
scentes ejusfallaciam, separaverintse abejus communio- servivisse dicatur, non ita accipiendum est, quasi

ne, non quod ad Catholicos transierint, sed sine ambo una fuerint Patriarchae,' vel unius tempora
capite vagantes, creduntur initium dedisse Acepha- cum alterius annis confundi debeant. Suspicari
lis, in varia sectarura divortia postea divisis, ut malim , Athanasiura Petri adjutorem fuisse , et
apertius testatur Leontius lib. de sect. act. 5. Alque hoc defuncto statim in throno substitutum sedisse ,

hi vocabantur Aeephali (capite carentes) quod Patriar- annis septem non integris, a xxvm Octobris ccccxc, obiit 497, 16
Septemb.
cham suum (Monguraj minime seculi, seorsum commu- ad xvi (non xvn) Septembris, anni ccccxcvn, et die
nicarcnt. Martis vivere desiisse, quo pacto Historiae calcu-
lus, ex Hagiologio correctus, cum Theophanis et
Nicephori Chronographia opportune conciiiatur.
JOANNES TALAIA.
320 Porro idem Nicephorus, ut ipsum a cogno-
male inter
Alexandria pulsus ab Acacio CP. Romam mine Sancto distinguat, addit ei, et merito, notam
Sanctos rela-
profugilj filquc Nolw Episcopus, saltem Husretici.Habessini nihilominus suis Fastis adscri- tus,

pro Grwcis. ptum habent quos secutus eorum Poeta Hagiolo-

: F
gus, die xix Toti, quo obiit (non die xx, ut male

quem diximus pro Salophaciolo Tabennesiota notavit Historia) laudat illum, ut similera Lucernx
J.s, et
loannes Ta- splendenti, ac super candelabrum posilx ; ipsumque
assumptum, Acacii CP. perfidia Sede sua pulsum,
toio, Xotanum salutanscum quadam, tunc etiam Coptis celebrata,
tpiscopatum Joannes cognomento Talaia, Romara ad Simplicium
obtintt. Papam confugeral-, Acacio in ejus gratiam frustra Madilaina Firgine Marttjre, petit ut ilte et hxc ma-
per Pontificem interpellato, ut vidimus. Ibi itaque nibus suis venerandis, characlere salutis, id est Cruce,
Kalendarhim
signent frqntem ipsius, scilicet Poetae.
remansil, inquit Liberatus. Defuncto interim Sim-
plicio.successor Felix, Talaiae Nolanam dedit Eccle- Coptieum a Seldeno editum pag. 378, ex eoque Jo-
siam, in qua plurimos residens annos in pace quievit. bus Ludolfus die nona Toth (id est vi Septerabris)
" 9«em con- Nempe per mortem S. Felicis junioris, obitam v Arabice refert Athanasii Patriarchae secundi no-
"'iito pro Idus Februar. post Cons. Fausti Fl. V. C. ex fut
men, inFastis vEthiopicis apud Poetamnon reperti.
^"'•m Sere- non tamen
r epitaphio apud Ughellum anno
constatj id est Sed Historia Patriarchali, et Hagiologio, conve- 29 Sept. seoi
°' ipse diu
fM Crxcos cccclxxxiv, vacabat Ecclesia Nolana. Vacasse au-
nientibus in xix vel xx hujus mensis, suspicari ve- atius ab eo.
tvrare,
tera potuit usque ad annura ccccxcix, non ultra; quia lim isto priori die indicari potius aliquod secundum
isto anno sub Symmacho Papa, celebrato Romae festum Magni ac primi Athanasii, puta elevationem
Concilio, Serenus Nolanus subscripsit. aut translationem aliquam corporis, vel certe ali-
317 Sederitne Joannes Nolas Episcopus Latino- quem Athanasiura diversum ab iis quos novimus ;

rum, an potius Graecorum ibidem commorantium vel denique translationem ipsiusmet Athanasii se-
*"astasit
curara gesserit Graecus ipse, non omnino constat; cundi ab haereticis factam, apud quos pro Sancto
lmP- sibi
puto non inverisimiliter Graecispraefuisse, ut sentit haberi potuerit.
"htricti o
frvstra Papebrochius in Commentario de tribus Paulinis,
"nplorata
xxii Junii. Nihil praeterea deeo memoriae proditum
reperimus, nisi quod Theophanes ad annura ccccxcn,
itascribat : Joannes vero Tabennesiota, Romxdegens,
XXIX
 52* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
324 Audacissimum fuisse oportet Machiotam D
illum, qui aperto marte Synodo Chalcedonensi bel- Sjmodtim
ADCTOHE
XXIX JOANNES MELA
'
I. B. S. "
lum indicere non formidaverit, eo impudentiae pro- ''^'cedo '

A Judaismo conversus, apud HubcssinoscO- gressus, ut ducentas auri libras Imperatori se daturum medammt
litur minus recte. pollicitus sit, si modo cclebratam Chalcedone Synodum
funditus abrogarel, ut affirmat Theophanes ad annum
r PoANNES, Liberato Mela; Theophani, Hemula; dx. Addebat nimirum animos et Anastasius ipse, ,

AUer Mongi Abulbaracato, Monachus cognominatus qui et ipse ; eadem hseresi tunc atflatus, et Timotheus Constan-
aisecla,
secutus est Petrum el Alhanasium, prxcessores, et in tinopolitanus, cujus legati Alexandriam missi, ex
Edicto, mutuo communicavit aliis Sedibus ; dicitur in Ecclesiee suggestu sanctam Chalccdonensem Synodum
Historia transegisse dies suos in pace. Sed cum hanc anathemate damnaverant. Eo res rediit, ut impins
pacem adscribit favori Zenonis, errat vehementer ; Alexandrise Prsesul (itaiterum loquitur Theophanes)
quia hic ab anno ccccxci e vivis excesserat. Li- sEgyptios Hierosolymam ascendere prohibnerit, ne in
heratus e contrario affirmat quod Joannes hic de- sanctse Crucis exaltationis festo Chalcedonensis Synodi
functus est, dvm Ecclesia Alexandrina habuisset divi- Patribus communicarenl : ingemiscentibus interea
sionem Dioscoritarum, propter Petrum Mongum, quasi bonis omnibus, quorum cervicibus dira hasreticorum
communicasset Synodo Cbalcedonensi, per illam sci- tyrannis, strictis nonnumquam gladiis, minitabatur.
defuvettu
licetexecrandam simulationem, superius a nobis 32S Spatium Patriarchatus perqnam varie illi de-
mw 517,
memoratam. Defunctus autem est tempore Macedonii, finitur. Defunctum, ait Hist^ria, xxvn Baschnes '22 itaji,

obiit 505, Constantinopolitani Episcopi,]vixts. Historiam, quarta (\& est xxn Maji) die Lunae, notans in margine an-
Aprilis 29. Baschnes xxix Aprilis) die Veneris quoe oni-
(id est : nos xxt, dies xxm, palpabili errore, si marginalia
nia recte concurrunt in annum dv. Sedisset ergo inter se conferantur. Melius Theophanes et Nice-
annos ciroiter octo, rescissis diebus quos ei adscri- phorus annos adscribunt xi; qui, posito uno inter-
bit Chronicon ; non annos novem, uti vult Theo- anno, ab Historia asserto, justo calculo
pontificii
j^
phanes, ad annum sequentem Joannis vitam pro- nos perducunt ad annum dxvii, quo praelaudatus
ducens. TheophanesNicseotam extinctum scribit.quoque sub
Zaus in 322 Hagiologion de eo dicit, quod Judaicam littera Dominicali A charaeterismi omnes, ab Histo-
Bagiologio, majorum suorum legem relinquens, ut pZlii Marias, id ria indicati, componuntur. Hagiologium porro ejus
est Christi, Discipulus fieret; factus est Pastor bonus sic meminit Salutem Joanni, qui Deo devovit sei-
ovibus plagas
:

Hmo )

suis, et tristitia multa complens in suo psum, donec fuit electus ad Patriarchatum ; in quo videtur inlli-

corpore, migravit hodie illuc, ubi effusa Isetitia est. unum trinum Deum prxdicans, et verba exhorlatoria care fuisse
Kircheri Catalogus successorem ei dat Joannem Mo,mchum
loquens , atque libros Legis interpretans, crcatori suo
Kircheri circa Talaia quasi fuerit, hunc et mox dicendura
inter tradidit animam ; hoc die scilicet. Procul dubio voto
eum sphalma. Joannem, medius. Sed
jam vidimus) fuit Pe-
is (ut castitatis et abstinentiae sese Deo devoverat, atque
tro Mongo oppositus et orthodoxus. Magis idem er- devinxerat iste enim est sensus verbi ^Ethiopici
:

rat in ipso hoc Petro, cognomen ejus attribuens Mokha, ut annotavit Ludolfus.
alteri seque hseretico Theodosii xxxm Patriarcha?
successori, de quo infra.
XXXI. DIOSCORUS II.

CAPUT V. Schisma Alexundriuum ex parle sublalum,

receplis Mongi asseclis ; unde laus ejus
Prosecutio Patriarcharum factionisJacobiti-
apud Habessinos. Communicalio cum Se-
cae, ab anno dv usque ad dcxxi, et Ortlio- vero, quem Motjistrum vulgo putant illius
doxorum iis oppositorum.
Jacobi, unde dicli Jacobila-.

XXX. JOANNES II. D Fioscorus II protestatus in ejectione Synodi se su-

scipere Edictum, satisfecit eis qui in divisione erant
Ejus purva

Jfidei,
sincerilus,
Chulcedoncnsem Sy- ; NonsiMW-
ait Liberatus. Historia ita de eo scribit Statim at- ordimM
nodum exccruntis, et Henolicum tenentis.
: bis
que suffectus est, scripsit ad Severum de conformitate E
Monuchatus cjusdem. cui eamdem se profiteri respondil, decessorem

Severo Antio-
^ n
¥«.*..
,s,„„,.„
OA^Es;L,ber *r
a to,it/
C
l
fl
,
;
™,
Theophani7V«;
m hoc ™itatus quod eo minus mirere si Timo-
:

thei ^luri nepotem fuisse Dioscorum hunc ex

,

cheno
nl T°TT ^Tr- Ut adV6rtit The °P hane intelh 6-. et " on
^l turbis et ™« cius
communicans Ludd'f
tunl
ZooltlZ 17 7
7L
T
s

T *?? T
laudeVe
v
'?*"* """'^
fl
: '
deW -
ordinatum
multitud0 "^
- <° E ^°V° ««*>. oppulanorum
EcclesLcdtu segregavitse, dicens :

TJZZTm \ T q J Di ab Ha - Non mlet *&«** **

K
fin S/
uftHis ^ ^™
Severus, cui perpetuo scribebat
v f
a
e
^constUutusestsuperSedeAntiochena,
et ille respondebat
Canones
Apostoliciprsescnbunt,fueritinstiLs:Principisenim
Magutratus ad Thronum eum subvexerant. IgUurTd
«*» Vroui sancti

de ,
S. Marci Dioscoro profecto, convenientes Clerici, ve-
unilate fidei orthodoxx.
Egregia enim vero ortho-
doxia dum Joannes slibusiterum induerunt, et Ordinationis ritum circa
I
priores ipse suos secutus
(teste eum iterato perfecerunt.Interfecto deinde Calliopii
Liberato cap. 18) suscipiebat quidem
unilwum Zeno- Augustalis filio, legationem suscipere coactus Dio-
nisEdictum rwn autem Chalcedonense
Concitium et scorus, vix bene Imperatoris Anastasii animum
Epstolam Papm Leonis tamquam
non communicaret
:

Ftaviano Antiocheno et Elise emollivit. Liberatus (ut jam innuebam) asserit satis-
Hierosolymorum Epi-
scopis et Timotheo Constantinopolitano
fecisse eum liis, Petrum Mongum extra
qui propter
, dicebat e „ im illam Ecclesiam communicabant, unde et uniti sunt
^'""«ci/
""
quod nomn Anathemate Synodi fuuset
ei. Nam usque ad istum Dioscorum, in divisione
erat
*'*"

cum
factum Denie Ecclesia Alexandrina. Quse porro qualisque
« Imperator Anastasius illa
Constantinopolitano Episcopo
scripsisset,
uturlrZ unio esse potuerit, inter errores quotidie
non ad perfectam umtatem,
sufficeret ei
; hsec rescrZu ol scentes, patebit ex sequentibus.
succre-

i
anathemataaret Synodum. Et

zz
s
tamen eUam
as ' mn sttscipten,es
=
nuodnol
ulZiZs
327 Defunctus est autem, inquit Historia, decima
Babw, quas esset vn Octobris, die
Martis. Qui con-
cursusexigeret litteram Dominicalem
E, adeoque an-
num
obiit 6
Octobr"
an tio
»''

520»
'•
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 53*

num dxiv vel dxxv. Haec antem manifeste pugnant mas sectas, ut Theopaschitarum, Aphtartodocita- P
cum detinitojam decessoris, et figendo successoris rum, Monothelitarum, Armeniorum, aliasque hu- AUCrORP.
obituali anno, ex ipsamet Historia ; imo cura dura- jusmodi plurimas, deinceps divisis, multa congerit 1. B. S,

quam eadem assignat.

tione Episcopatus Dioscori, Nicephorus idem Callistus, citato libro 18; et per
Ha?c enim omnia Dioscori mortem ad annum dxx tria capita, 52, 53, et 54, fuse prosequitur, quae
nos cogunt reducere. Nec difficulter Historiarn alibi accuratius discutienda pollicemur.
ipsam huc pertrahes, si librarii vitio factum dicas,
nt pro ix Baba?, legatur x; nam sic obiisset notata
XXXII. TIMOTIIEUS 111.
feria ni seu die Martis vi Octobris, et inveniretur
riesideratus concursus. Vel, quid si pro die Martis, De eo et Severo perturbate et
falso relata con-
riiem Mercurii scribendum putes, atque ita maneat fulanlur. De
corrupiibili Christi corpore
x Babaa seu vn Octobris ? Certe, utrovis modo cor- nata, sub co controversia.
rexeris,
lilata
habebis
nmni
annum
turbatione,
qui quoeritur dxx et su-
recte cetera componentur
;
t imotheus hasreticus, sicut et decessores sui, Chronici
siquidem tanti sit- perpetuis prope erroribus com- luculenta mendaciorum farragine ab Historianostra Orientalis
ponendis laboris aliquid insumere. Coptica exornatur. Ita habet: Ejus tempnre defun-
328 Jam vero, si (ut habet prafata Historia solum ctus est Anastasins Imperator Jacabita, et Regnumpast
sederit annos n, dies cxlvi, Ordinatio facta fuit illnm suscepit Justinianus Chalcedonensis, qui pro
anno fere uno post mortem decessoris, Christi scili- Timotheo ApoUinarem [Apollinarium] stibstittiit, to-
cet Dxvni. Si autem cum Nicephoro annos iii inte- tisque viribus contendit, ut omnes Christianns ad ftdei
gros malisei adscribere, iramediate post Machiotaa Chalcednne.nsis Cnncilii reduceret decreta; quare Cnn-
inortem dicetur institutus. Abulbaracat, quem ci- cilium pngi curavit Constanlinopoli. cui prsesidebant
tare ultra piget, in hoc Patriarcha solens discrepat Vigilius Patriarcha Romsr, Apollinarius qnem pro
ab Historia et Scriptoribus aliis nam secundum : Timotheo Eutycluus Patriarcha Constan-
snffccerat, et
illum Dioscorus II, uno tantum mense post mortem tinopolitanus. Severum quoque et Orientales Episcopns
decessoris creatus fuit, mense Buna, hoc est Ju- accersivit, ul suse fidei subscriberent ; qui nohicrunt ipsi
nio; idque anno Mart. ccxli, qui est Christi dxxiv; assenliri. Quamobrcm mullis et gravibus afflixit Jacn-
et obiit xvn Babse, id est xu Octobris anni Mar- bitas tribulationibus, et Severum detrusit in carcerem;
tyrialis ccxliv; qui esset Christi dxxvii, ut proinde sed non multo post, efflngitante prn illn Imperatrice
talium annorum nulla possit haberi rat.io. qtix ejusdem persuasianis eral, fuit dimissits. Videas
329 De eo agens Hagiologus Habessinus Salu- : obsecro quam inepta, falsa, et diversissimis gesta
tem tibi, inquit, Dioscore, Scriba magne, Patriarcha temporibus, hic in unum coacerventur.
et Sacerdos, socie Seraphinorum, ad tradendam fide- 333 In primis, falsum est, Anastasium eo tem-
libus sanctx Trinitatis fidem. Hitic quoniam subscribit. pore vixisse, quo Timotheus Patriarchali Sede po- falta et
perturbata
animamea, dicito ei ; Quiesce mecum in regno ccelesti. titus est; cum ab anno dxviii vivere desierit ille, rerum series,
Ita factionis suas primipilis velificatur Scriptor, ma- hic non anno dxx, aut (si Historise credimus)
nisi
gis fortasse ex ignorantia veri, quam ex pertinacia dxxviii fueritordinatus.Falsum item est, quodpost
tenendi falsi, abreptus in schisma, Concilio Chalce- Anastasium, Imperium susceperit Justinianus; suc-
donensi inimicum. cessit enim Justinus usque ad annum dxxvii. Ridi-
330 Severus (quocum Dioscorus, et ejus deces- culum etiam- est, Jacobitam dici Anastasium cum ;

sor Machiota
, communicabant in fide; quique
, verosimiliter Jacobus ipse, aquoJacobita; dicti sunt,
in eodem Hagiologio ad secundam Babas id est necdum tunc rerum natura. Nec minus
fuerit in
xxix Septembris, sub nomine Sawiri laudatur, quod ineptum quod de Apollinario in locura Timo-
illud,
maluerit exilmm tolerare quam fidem Chrisli abnegarej thei substituto garrit, ut ex sequentibus manifestum
diraissa Sede, Antiochia profugus, ubi lingua bla- fiet. Quid porro Synodus cecumenica v, anni dliii,

sphema ei amputari debebat, Alexandriam confuge- ad Timotheum spectet, non satis intelligo. Quomodo
rat circa annum nxix ; exindeque cum Patriarchis autem Severus ad idem Concilium vocari potuit?
Alexandrinis communicabat per litteras, xvi annis Qua veritatis specie asseritur Severum, detrusura
et amplius Ecclesiam Orientalem perturbans homo ; in carcerem, ope Theodorae ex eo liberatum quem ;

sacrilegus, magus, veterator, hsereticus, et siquid constat ab anno dxix, Antiochia (ut diximus) profu-
his flagitiosius, ut videre est apud Nicephorum Cal- gum, in iEgypto latuisse; aut si malis cum Evagrio,
listum, lib 16, cap. 29, 30, et 31, ex quo sua fere lib. 4, cap. iil, profectionem Severi in urbem re-
desumpsit Baronius; Coptis interim et Jacobitis re- giam tueri ; certe id etiam admittere oportebit,
liquis incomparabilem viri sanctitatem et fortitudi- nihil tunc temporis homini illi adversi accidisse.
nem miro encomio extollentibus. Sed eos curiosus Audiamus raodo reliquam Historia? seriem.
lector consulere poterit, nos ad alia festinamus. 334 Antiochia igitur egressus (Severus) cum suis refertur e.t

331 Hujus Severi discipulus, Jacobus llle Syrus, Episcopis in jErjyptum perrexit ; et eam reginnem cir- refellitur.
"H/w scctator alias Zanzalus fuisse perhibetur (malim ego sectato- uibat, ab uno ad alind monasterium se transferens, et

u »:alus. rem dicere) unde Jacobitarum nomen fluxit, ut suo ab una ad aliam civitatcm, modo clam, modo palam,
Ioco distinctius conabor exponere. Ceterum eorum homines sux fidei confirmans. Eodem tempnre ad
sententiam Abulpharagius Arabs, apud Jobum Ludol- JEgtjptum pervenit Apollinarius, libellos habens de
fum in Commentario, explicat pag. 461 De natura ; fide Concilii Chalcedoncnsis rccipienda qvam perplures
,

unae duabus, divina et humana, sinc mixtinnc, cnnfusio- amplexati sunt, tam ex Laicis quam Manachis, et
ne, aut corruptione ; verum ita ul e.o modo qtio fucrant prxsertim Manachi mnnasterii sancti Macarii, septem
manerent, sicut nattira haminis, dttabus naturis anima exceplis; e quibtts dnos interfecit reliqui vern evaden-,

J <H°l>ilis
etcorpare cnnstat, ita ut nec anima in corpus muletur, tes, effecerunt, ne reliqui Mnnachi reciperent tamum
no-
nec cnntra. Sic loquitur Abulpharagius, infra exa- illnm. Eadem quoque prxstiterunt cnm populis. Occidit
minandus. Nempe, ut ait Nicephorus lib. 18, cap. autem Apollinarius ex Jacobilis dticcnta circiter millia
46, nnbis unam subsisle.ntiam campnsttam dicentibus; virorum, mulierum ac puerorum in ipsis ecclesiis. Ju-
illi unam naturam cnmpnsitam inferunt,
potius . . stinianus vero Imperator, cum dudum "laborasset, ut
qund Ecclesia, tamquam piaculum, prarsus aversatur. Severum Patriarcham Antioclienum ad fidem Concilii
Porro de Jacobi illius Syri origine, de ejus studio Chakedanensis reduceret, nec illum ulln modo ad id
ln propaganda haeresi, et de sequacibus, in persuadere ipsum vivis auferre decrevit.
pluri- potuisset, e
Hactenus
 54* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
Hacfenus Historia, ex qua laciniam hanc placuit Patriarcham subministrat Asterium orthodoxum.
exoerppre, ut pateat quam imbecilli fundamento verositniliter a Justino Schismaticis illis opposituro.

nitantur, qui ex Chronici Coptici auctoritate opi- Siquidem ibi legitur, quod Justinus Imperator, intel-
niones suas idenfidem corroborare non desinunt. ligens,quae et (juain atroeia Tyrannus Dunaan sen
Sed ad ordinem temporura revertamur. Dunawas, Homeritarum Judaizantium in Arabia fe-
335 Sedisse dicitur ad marginem, annos xvir, lici Rex, contra Christianos patrabat, sine mora
dies cxcvi et defunctus decima terfia Amschiri
; scripsit ad Asterium, Ale.randri.r Episcopum, nt inci
Obiit Timo- (hoc est vii Februarii) die Sabbati. Concursus hic taret Regem /Ethiopum ad movendum arma adversiis
Iheus
habetur anno dxxxvii, quo Timotheum obiisse cre- f/omeritas Ipse quoqve Patriarcha Alexandri-
7 Felir. 537
dimus, non tam ratione hujus concursus, quam nus, posteaquam cum Monachis orlhodoxis, qui erunt
quod Nicephorus, Theophanes, et ipse Abnlbaracat, in Nitria et Scete, mnllas Deo fudit svpphcationes,

in Episcopatus duralione consentiant, quaa nos ad Regi illi significavit, qu<v pia videhantur Justino, suc-

talera annum perducere oranino debet. Et quidem ccssu prorsus oplimo. Quae, aliaque plurima eo spe-
Nicephorus editionis Parisiensis mdclii, ex recen- ctantia videri possunt apud Baronium, ad annos
sione Jacobi Goar, enmdem annorum xvn numerum dxxii et dxxiii, quo ultimo Tyrannum vicit S. Ele-
clare exprimit, consentiens itidem in assignando sbaan.
Justiniani Angusti imperio, quod hic ab annoDXXVii 339 De Asterio illo nihil apud Graecos aut Arabes
iicitat ad
ad dlxvi possedit. Theophanes vero adhuc expres- invenias memori« proditura. At enim Justini religio
ar ma ctmtm
sius sententiam nostram confirmat, annos xvn ad- integerrima, non pennittit nos dubitare. quin mor-
ttjranmm £«.
scribens, et eum annorum nuraerum terminans eo tuo Esaia (de quo supra inAthanasio II) sategerit naam
ipso anno dxxxvii. Ceterum annos illos ne comple ut orthodoxis proprius non deesset Patriarcha, an. 51;.

tos existimes melius Abulbaracat ad xvi at dimi- isque fuerit praelaudatus Asterius:
E
:
Liberatus licet
dium restringit unde corrigenda est nota margina-
; procul absens, Theophanes item et Nicephorus, post
lis Historiae et pro xvn, scribendum xvi, et dies
: tria demum secula scribentes, eum omiserint recen-
non cxcvi, sed cxxm, qni a morte decessoris efflu- sere; quod est Doctorum virorum pro Asterio reti-
xerant. nendo argumentum. Sed hujus loci non est eam
laus in 336 Poeta Hagiologus ita Timotheum laudat, ut controversiam dirimere, maneat tantisper Asterius,
Bagiotogio, plene Orthodoxum quis crederet, dum ait, Salutem licetab Evagrio etiam, aliisque praetermissus. Qua
dico Timothco, Concionatori et Patriarchse, cvjvs die- ratione Pagio satisfiet, hinc citatae historiae falsita-
hus daia fuit henedictio fidelibus, et flamma verbi ejvs tem arguente, quod nullus Episcopvs Calholicus eo
exusti fuerunt, sicut aridum olus, Moloke, qui credide- tempore Ecclesix Alexandrinse prsefucrit
rant doctriux hxrelici Eutychetis. Ita fere sectarii
etiam hodierni, Sociniani, aliique, errorum suorum
XXXIII TIII-ODOSIUS ET GAIANUS.
Auctores in speciem aborainantur, dum interim eo-
rum doctrinae quoad rem pertinaeissime adhaere- llle pulsus, hic intra triennium discedens,
scunt Sane Jacobitas oranes, tum Coptas, tum Ha- diu vivit privatus inAfrica; Theodosianx
bessinos, veros esse Eutychianos passim Scriptores nov&e hsereseos a priori suscitaise, assec/a.
nostri et vere asserunt; Jacobitis interim ubique
Eutyrheti anathema pronuntiantibus. Sed de his 1 heodosius, Kirchero Archihaereticus, multis ti-
alihi. Ceterura non usqnequaquede Christi Qux de
humani- tulis celebris in Historia Coptica, quae hic denuo
insli-

tate male sentire videbatur Timotheus, ut ex Libe- tutione lk>

nonnull.i vera, more suo, falsis infercit. Itahabet:
dosii, et
rato cap. 19 Breviarii datur intelligere. Postqunm is alium ordinavit Patriarcham
suffectus est, Gaiani s»i-

337 Sub isto Timothco, de Corruptibili et Incorrupti- conlrariu factio fqni Archidiaconus erat Alexandrinse rogatione,
ejusque super bili apvd ipsam Ecclesiam quiestiomotaest, hoc modo: Ecclesix) in domo cvjusdam Presbyteri, qui Theodorus
cotruptibitita-
Requisivit quidam Monachvs Severum, quid oporteret dicchatur. Is pes simis eral moribus
te aut incor- qui una cum sua
ruptibilitate dicere, Corpus Domini nostri Jisu Chrisli, Corrupti- factione, Theodosium sua Se.de, scripseruntque
expulit
corporis bileun liicomipttbilr? Ille respondit ei, sanctos
Patres ad Tiberium lmperatorem (rectius diceret Justinia-
Christi
Corrvptibile illud dixisse. ffoc audientes quidam
tententia. Ale- num) adversus Theodosium. Imperator autem uxorem
C xandrinorum, cum Julianum (Halicarnas-
requisissent habehat nomine Theodoram, Jacobiticx persuasionis;
sseum, Severi Socium, a Timotheogratissime susce- qux Imperatorem enixe rogavil, ut id negolii sibi de-
ptum) in aho ioco sedentem, quid et ipse diceret de ferrct, cui acquievit. Illa igitur, qui disquirerent hac
eadem qvsestione; illedixit, Sanctos Patres contraria
de re, et quis prins suffectus essel, secundum Ecclesix
dicere. Horum itaque singvli, statuerepropriumrespon- canonem, misit. Cum itaque rescivisset Theodosium
sum volentes, scripserunt libros adversvs aherutrum. primum ordmotum, suo ordini illum restituit.
fnisse.
Qui venientes in muitiludinem civitatis, Ecclesiam illam 341 Quo facto Theodosius rogatur, ut reciperet male in
diviserunt: et alios qutdem fecerunt
Corrupticolas ap- Gajanum, ipsvmque Archidiaconatus rcstitueret ordini: Jlistoria
pellari; verum, Incorruptibilis assertores,
Phantasia- qui acquievit gessitque morem. Aliquantulum post,
cungeruntt"'

T£z'::;z:::t ~:™irr^r
esl.Hactenus Liberatus, cui fereconsentit
Leontius
s
^»^- Pr^°
Imperator, ut
^*- **«** ***
sibi consenlirent, susciperentqut Chalce-
nis. quod affirmet Timotheum
modo huic, modo illi donense Concihum; si vero Patriarcha
patrocmatiim, in quoconstantiam, id prxstare
desideres Videtur renueret, sua Sede expelleretur, et
praeterea, ipsi Thimotheo, in quocumque ipsi li-
Hagiologio ad d,em bitum forel,profi,cisceretur. Qui statim relicta Ecclesia
octavum Barmudas. hoc est i.i
Aprilis, attribui, egressus esl, ne relinqueret, ut ipse aiebat, fidem tre-
quod ded.cant Tabernaculum Jesu
Christo eo in centorum octodecim. Imperator autem metuens ne tolus
loco, ubi in rvpe reliqutt vestigtum ,

suum, quando in populus itlum sequeretur, ad se accersitum multis hono-

jHgyptum venil, Herodem fugiens.
ribus et muneribus ornavit. Quem, cum sibi acquiescere
noluisset, in exilium indignatns exegit, constituttque
ASTERIUS. loco ipsius Paulum Thebanum, qui ordinatus est a Pa-
triarcha Constuntinopolitano. Sed cum Alexandriam
Asterlus
H appulisset, nemo civium illum suscipere voluit, et clausx
Orthodoxus
t
qu*
istoria
Areth*
s. vera
memoratu dignissima
MartyZ
est, ut
ad xxToctob
refertu

jam supponirous, aliurol^

? ^ T^.^^
!)7ustrand.s. ^u™ dens,
mense
Theodosi»™
et feria.
^'"" (m Huc
in
** ™
OT ;im
U ° ^
,,;+„
»«!»• Historia, ad-
f.,„_»
fUnCtum ne S ,eCt °
'

342
 HISTORIA CHRONOL.OGICA. 55*
342 At vero quae liic perperam congesta sunt, 346 Interim ex Liberato, Leontio, Victore Tunu-
meliori fide docebit Liberatus, Breviarii cap. 20 nensi, aliisque constat, Theodosium illum, non hae-
asserens, Theodosium, sludioet permissiom; Caloty- reticum solum fuisse et antisynodicum acerrimum,
Ab eo dich
chii, Cubiculurii partis Tlteodorse Antjttslsc, fuisse or- verum etiam haeresiarcham. Nam praeterquam quod Theodosiani,
dinatum. Attamen populo et Monachis acriter se Concilium Chalcedonense exemplo praedecessorum
opponentibus, Patlittm beati Marci accipere collo suo, obstinatissime respueret, alteram haeresim cudisse
atque adeo legitime sedere, prohibitus est. Etenim convinoitur, cui oppositam alteram Gajanus in lu-
mox eum perseculi sunt el expulerunt, ne colligeret cem protrusit: unde Liberato teste, divisa est civitas
funus Timothei. Inthromzaverunt autem Gajanum, lioc schismate, ut Gajanitse et Theodosiani in eo vocen-
qui fuit tunc Archiepiscepus ex parte assertorum tur, id est Phanlasiaslse et
Covruplicolse. Deerat hoc
Incorruptibilitatis. . . Perniansit aulcm Gajanus in etiam miseris Alexandrinis ad malorum cumulum,
Episcoputu dics centum tres. . . . postliac a judicibus ut ex aliis in alias haereses dilaberentur, ut< fit,
pulsus al/scessit. Et post menses duos Narses Cubicula- quando Episcopus, qui unus est et Ecclesise prseest,
rius. missus ab Augusta Theodora, Theodosiuiu quidem suprema contemplione contemnitur (inquit Cyprianus
inthronizavit, porro Gujanum misit in exilium. Qui lib. 2. ep. 3.) nec unus in Ecclesia cogitatur Episco-

adductus Carlhaginem magnam, el inde quasi Sar- pus, qui vice Chrisli sit judex. Eniravero, quod S.
dinium directus, quid de eo contigit ignoratur. Hieronymus, scribens contra Luciferianos , olim
343 Mansit autemTheodosiusin Sede annum unum vaticinatus fuerat, si non sit in Ecclesia una eminens
menses qualuor ,
paucis ei communicantibus ;
pluri- potestas, tot futura sunt schismata quot Sace
mi emm communicabanl ad nomen Gajani id errorum colluvie Alexandrinis evenisse.
in ea
NovissimeTltcodositis de Sede discessit, nou ferens se- nimis quam exploratum habemus. Operae pretium
ditiones et bella, quse contra eum exercebuntur a popu- est sehjsmatis illius et superiorum turbarum seriem
lo. Missus autem esl Conslanliiiopotim cum honore.... paucis ex Leontio repetere, ex Bibliotheca Patrum
Sed persistente et nolente eo Chalcedonensem suscipcre Coloniensis seculo vni, parte l, pag.449.
Synodum. . . . foras civilatem regiam sexlo milliario 347 Tiinothei tempore, nt supru innuimus Ale- E
xandriam confugerat Severus, Antiochiae Pseudoe- ipso in exi-
in exilium missus est. . . Vivitque usque nunc. ItaLi-
lium acto,
beratus, scriptionem anno dlx. suam finiens piscopus, cum JulianoHalicarnassaeo : qui de corru-
344 Itaque cum in exilio Theodosium obiisse ptibilitate corporis Christi inter se liiigua et calamo
afljrmet Historia, notans in margine Patriarchatus disceptare exorsi, novissordibusEcclesiam Alexan-
annos xxxi, dies cxxxi; extendenda erit ejus vita drinam polluerunt. Erant id temporis viri duo, Gaja-
usque ad annuni dlxviii, quo certe eum pertigisse nus et Tlieodosius, quidem Archidiac inus Timo-
ille

lacile crediderim; adeo ut annis circiter octo et thei, Tlteodosius vero scriptor
orationum. Itaquemortuo
viginti privatus in exilio delituerit, eo deportatus, Ttmollieo, Clerus el Urbis Primates Theodosium suf-
teste Victore Tununensi, anno dxl, ex quo Chro- fragiis suis Episcopum legunt: quo designato plebs in-
nologia nostra egregie roboratur, utpote qui Timo- gressa, cum sedentem conspexisset, usque adeo
in solio

thei decessoris obitum ad annumDXxxvn retulimus-; indignata est,quod homtnem odisset, ut mos eum qui-
cum manifesto appareat, contentiones illas et vicis- dam e throno dejiceret. Quapropter aufugienle Theo-

situdines, Gajanum inter et Tlieodosium.biennio mi- dosio,Gujanus ipsitts loco per vim factus est Episcopus.
nimum integro forte etiam toto triennio tenuis- Et incolurum Urbis quoque secutse sunt facliones, quippe
se. Tbeophanes et Nicephorus annos duos Patriar- magnates Urbis a Theodosio slubant, plebs a Gajano.
chatus Tbeodosio adscribunt resecto exilii tem- Quaproptei accidil, non solum ut homtnum factionibus
pore, quo a scriptoribus illis pro Episcopo non est Urbs tota distraheretur, sed ettam senlentiis. Nam
aguitus. Cur Abulbaracat eum Tneodorum potius, Gujuuus Juliani senlentiam (hoc est Phantasiastarum)
quam Theodosium vocet; cur annos ei tribuat dum- sectabaltir, Severi (nempe Corrupticolarum) Theo-
taxat xxu et menses tres, non vacat inquirere dosius.

forte huic Patriarehae eos annos subtrahit, quos 348 Ita Leontius, alia narrare pergens de Gaja-
aliis alibi liberalius annumeravit. Ceterum cum de- ni et Theodosii exilio, satis a nobis suo loco ex-
functum dicat anno Martyrum cclxxxii, qui esset plicata. Theodosium porro ea poena mulctatum
Christi dlxvi non nisi biennio deficit avero Histo-
;
Justino V. C. Cos. sive anno dxl, auctor est
riae calculo utrique interiui praeferenda est Chro-
: praelaudatus Victor Tununensis in Chronico, ibi-
nologiaVictorisTununensis.cujus haec sunt verba: Vi- dem docens pessimi hominis exiho, haereticam ve-
xit Theodosius prsefutus hseieticus, usque ad primuin sauiam magis propagatam fuisse. Siquidem Theodo-
Juslini jumoris Augusti consulatum ; adeoque usque sius Constuntinopoli Sycas releyatus , totum pene
ad anuum dlxvii. Palutium maximam icgise Urbts partem, sua perfi,-
et

345 De die obitus non minor Hi- est difficultas. dia maculavit. Qux occasio cunclis pcne hseresibus li-
storia feriam notare praetermisit, Abulbaracat scri- centiam tribitit : ita ut non solum Theodosianilse, sed
bit xxui Februarii : sed familiari errore Wanslebii, et Gajanitse, monasteria atque oratoria apttd Urbem re-
menses nostros cum yEgyptiacis confundentis. In- giam construxissent.
venerat nimirum xxnl Amsqhir, qu« solum respon-
det xvn Februarii nostri. Hagiologium, pro die
mortis vel cultus apud Jacobitas, suggerit nobis vi-
PATRIAKCH^ ORTHOD. PAULUS,
cesimam octavam Bunae, hoc est xxu Junii. Uter
ZOILUS, APOLLI.NARIUS.
dies praeferendus sit, frustra divinando quajsieris :

Primits ol) ro'dis suspicionem, aller propter

nos posteriorem pro arbitrio seligemus, anno qui
dlxvii mcidit in feriam quartarn. Poeta Habessinus
defensionem trium Capitulorum, dcpositi,
in Encomio Theodosii alludit ad verba, ex Chroni- tertius a Jacobilis infamatus ut lyrannus.
co nostro superius recitata, quod Ecclesia egressus
ia!"
ejus sit, ne relinqueret fidem trecentorum octodecim : ibi Exu.antibus g eminisPatriarchish,reticis,succe,
Theodosio et
enim laudatur, velut qui suscepit onus affictionis et sitPaulus, Basilio V. C. Cos. anno nimirum dxli, Gaiano sub-
™9Mog m exilii, dum flios suos verbo fidei recte instituit, nihil- ut habet Victoris Chronicon; ad eum ipsum an- ttitutus Pau-
que detrahi patitur accepla: ab Aposlolis doctrinse. num Pauli etiam depositionem, etZoili ordinationem lus an. 541,
Hujusmodi nempe praetextu se tuebatur olim, et referens. Thebanum hunc superius appellabat Histo-
etiamnum tuetur Jacobitarum pertiuacia. ria, rectius Victor et Liberatus, Abbatem vel Prio-
 56* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
rem dicunt Tabennensium sive Tabennesiolarum Mo- titChronologia Marquardi Freheri, ante tomura de D
nachorum, plane. orthodoxum, inquit Liberatus sus- Jure Graeco-Romano, ubi anno dlxix referuntur W'r „„ tt
,,u "
Men- initia Joannis, Apollinarii successoris Orthodoxi '
^PoUtm,.
cipientem Chaleedonensem Syrtodnm,Ordinatum a
na Constantinopoli ,
prxsente Pelagio Responsario Monendus autem lector, alium illic ordinem obser-
Vigilii, et Apocrisiariis, Exiphremii Anliocheni et vari, dum Joannes ille vocatur IV, et in serie Pa-

Apocrisiariis Petri Hierosolymorum. Theophanes, triarcharum XLIV, quae vera sunt, si Orthodoxi
haareticis immixti numerentur quod cur a nobis
ad eumdera annum dxli , orthodoxiam Pauli ;

revocat in dnbium, dum ait ; Paulum qiiemdum, praestitum non sit, in praefatione operis abunde est

de fide recte sentire existimatum, renunlialum Ale- declaratum.

defuncto
xandrix Antistilem. Hic ecclesiaslicis in precibus et 353 Pcio Apollinarii tempora, apud Theopha- Probabilitir

sacriftciis memoriam sacrilegi Severi faciens (Victor nem, biennio circiter anticipari, adeo ut anno dl an. 5G9.

Dioscorum notat) irati Imperatoris jussu Episcopatus vel dli sedere cceperit, quo pacto anni fere novem-

dignitate motus, Hierosolymam tandem profeclus, ibi decim reperiri possent. At expressa Victoris Tunu-
moralus est. nensis, oculati propemodum testis (utpote qui tum
350 Longe diversam causam Paulina? depositio- in ^Egypto et in Asia exulaverit) auctoritas, Chro-
ob cxdis
suspicionem nis commemorat Liberatus cap. 23, quam hic cora- nographiae Theophanis, saepe defectuosae, procul du-
pendio adnecti, puto Lectori, non ingratum fore. bio est anteponenda. Hic ille Apollinarius est, Ja-
Acceperat Paulus ab Imperatore potestatem super ordi- cobitis eomagis invisus, quod fidei Catholicae asser-
HuncJacobilt
nationem JDucum el Tribunorum, ut removerct hsereti- tor strenuus fuisse videatur : necparura contulisse
cos, et pro ipsis Orthodoxos ordinaret. Hinc Alexan- ad convocationem Synodi cecumenicae v Constanti-
driam descendens, timore sui suaque industria om- nopli, ea spe, utgregem suum, novis in dies errori-
nera civitatem omnia monasteria adjluxerat
et bus obnoxium, ad rectam fidem et unitatem revo-
suscipere Chakcdonensem Synodum, nisi intervenlu caret. Fatetur Historia, eum Constantinopoli rediis-
ferentem de Synodorecipienda; sed quas
R diaboli talis causaemersisset.Psoius quidam Diaconus,
se, Libellns

instigante Arsenio, imperante Rhodone Augustali, de Patriarchae crudelitate, [aliisque sub Timotheo
sede extmlsus
clam occisus fuerat. Rhodo a Liberio, in hunc finem factis supra retulimus, et mox in Petro repetemus,
Alexandriam deputato, interrogatus responda, jus- ; enormibus scatent mendaciis : et tam falso quam
sione Episcopi, factum fuisse. Nec mora, Episcopus, atrociter exaggerata, per summam injuriam Anti-
nequidquam negans et se nescire clamitans, Gazam stiti Cathoiico a pessimis h;ereticis adscribuntur.
in exilio missus est. Et post hsec misil Imperator
. . . Norunt eruditi,quomodo sanctissimis Pontificibus
Pelagium, Diuconum el Apocrisiarium pnmx Sedis Felici II et Damaso, Luciferiani Presbyteri Mar- calamnksuii.
Romanae, Antiochiam cumsacris suis; quibus prxcepit cellinus et Faustinus, in mendacissimo suo precum me diffa-
manmt.
ut cum Euphremio ejusdem urbis Episcopo el Petrus ad Imperatores hbello, imputaverint caedes, causa
Hierosolymila et Hypalins Ephesinus venirent Ga- schismatis patratas, easdempue supra fidem exag-
zam, Paulo Episcopo Pallium auferrenl, eumque
et gerarint. Sicfieri potuit, ut in Urbe Alexandrina,
deponerent. Itaque Paulo ablatum Pallium et Zoi- ab omni aevo turbis, seditionibus, tumultibus plena,
lus pro eo ordinatus est, quem postea Impera- errorum et schismatum causa nonnulli tunc interfe-
tor deposuil, et Apollinarium ordinavit, qui nunc est cti fuerint, quorum necem Jacobita? Orthodoxis, et
Prsesul Alexandrmx Ecclesix ; tunc nempe, cum praecipue Patriarchse mendacissirae imputarint.
Liberatus scriberet, ante annum dlx, ut supra in-
dicavimus. XXXIV. PETRUS IV.
351 Quamdiu suo huic casui supervixeritPaulus,
successorem
nemo, quod sciam, explicat morte pessima deces- : Tentjms Episcopalm, Professio monctslica.
habuit Zoi- sisse ii credent, qui Historia?, passim mendaciis
lum. fidem aliquam haberi posse existimabunt.
refertae, JTetrus hic Catholicis Scriptoribuscura successo-
Baronius depositionem ejus perperam refert ad an- soribus incognitus, quamdiu exulantis Theodosii Vi-
Quidguid i«

nura dxxxvi deceptus (ni fallor) verbis Liberati

;
carius, quandonam ei suffectus sit, ex Historia non miiltis circufi-

qui citato cap. 23 annum Justiniani decimum, cura Crediderim ego, non ante Theodosii obi- stantiis
colligitur.
mentiatii'
Ecclesiarum unitate tunc facta, et Pauli institutio tum Patriarchae dignitatera aut nomen usurpasse.
Uistoria,
ne conjungit. At Consulatus, a Victore notatus, nec Mentitur ergo Historia, dum scribit, ejus tempore
F
de brevitate Patriarchatus ejus, nec de anno deposi- defunclum Imperatorem Chakedonensem Justinianum
tionis dubitare nos sinit, consentiente etiam Theo- constat enim hunc obiisse xiv Novembris dlxvi ;

phane, ex quibusad quinquennium differenda est; Theodosium vero usque ad primum Justini Consula-
sic ut exulare demum jussus sit anno dxli, Patriar- tura anni dlxvii supervixisse. Sed illud mendacium
chatus sui anno secundo, si salvam velis Theophanis non incomitatum reliquit, addens, Paulum morte
et Nicephori auctoritatem. pessima decessisse; ethorrendam calumniamrepetens
352 Scribunt iidem ipsi Auctores Zoilum, Pauli de ducentis millibus Jacobitarum ab Apollinario in-
derejussusan. successorem, annis dumtaxat septem Episcopatum terfectis.
5 >2 '
tenuisse quod cum Victoris Chronico nequaquam
; 255 Defunctus est autem Petrus Patriarcha die
credi-
convenit ex cujus supputatione dicendum, annis Petrus
; Jovis, xxv Bunae, hoc est xix nostri Junii in mar- ,
tur cibiiM
fere undecim Zoilum Patriarchatu gine autem adscribitur Petro Patriarchatus annus l
potitum. Ita scri- an. 570.
bit ille ad Postconsulatum Basilii v. dies cgclxii. Character notatus concursum exigit
C. anno xi, 19 Jun.
hoc est anno dlii. Apollinarius Zoilo, tria memorata sub littera Dominicali E, unde ducit nos ad annum
Capitula damnare nolenti Episcopus Alexandrinx , dlxx atque adeo ita taxanda sunt Petri tempora
;

Ecclesise subrogalur. Posl Zoilum, inquit Leontius, (eum aliis subsidiis careamus) ut ordinatus dicatur
filEpiscopus Apollinaris, post Apollinarem Joannes, anno dlxviii, xvi Junii quo pacto et annus Sedis
;

post Joannem Eulogius de quibus et nos suo loco. : vacantis, et successoris Damiani terapora nullo ne- Latis i»
Itaque Patriarchatum exorsus fuerit gotio conciliabuntur. Hagiologion dicit, quod Pe- llaijioloP"-
Apollinarius
eo anno dlii eumque tenuerit annis
; non omnino trus nominatus est Prior monasterii Egag, constitu-
xix,quod ei adscribuntur in Theophanis Hone ac lege bonus; quodque de limpida minimeque
et Nice-
phon Uironolog.a sed xvi fortasse, aut xvn turbida doctrina ejus,
;
adeo ; qux fluminisinstar decurrebat
ut pert.gent ad annum
dlxviii vel dlxix. Nec ulte- puen biberunt, et expleverunt sitim suam senes.
rius extendere Apollinarii, Patnarchatum
permit-

XXXV
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 57
'

nico tam directe adversantur, utnulla probabilitatis D

auctorb
XXXV. DAMIANUS. specie sustineri possint.
359 Itaque S. Eulogium Joanni successisse dice-
Thcodorus
Ejus tempore Mauritius impie occisus a mus anno dlxxvii annis xxvu infulas tenuisse,
:
Scriba 606.
Phoca. mortuum vero anno dciv, ipso illo quo e vivis raptus
est S. Gregorius Magnus, cui Eulogium nostrum
JJamiainls, Kirchero Dimanes, ignolus et ipse cum fuisse familiarissimum ,
perspicue patet ex magna
OUitati.
2
suis, Scriptoribus Catholicis ; Petro, post unum in- litterarum communione quarum ultimae adEulogium
Jimii > -

terpontificii annum suffectus, parti suae dicitur prae- datae indictione vi, Christi dciii, numerantur libro
fuisse annos xxxv , dies ccolvih, et dcfunclus xvni undecimo Ep. 46; satis indicantes, ipsum, cui pro
Bunx, hoc est xu Junii, die Lunx; qui est charac- susceptis recens muneribus gratias agit Gregorius,
ter anni dcvii qua ratione hoc saltem ex Historia
: eoadhucanno in vivis fuisse superstitem. Quodau-
verificatur, quod ipsius tempore, Mauritium Impe- tem ultra annum sequentem dciv nonputemus vitam
ratorem occidit Phocas ; id enim constat factum anno produxisse, facit biennium successoris Theodori
dcii mense Novembri. Convenit Abulbaracat cum Scribae , et decennium S. Joannis Eleemosynarii
Historia in die obitus, seu totis duodecim annis dis- anno dcxvi absolvenda.
crepat in duratione Patriarcbatus, quam contrahit 360 Etenim non placet Petavii sententia, annis
ad annos xxiv. Verum Auctor ille, nunc praecipi- dumtaxat sex S. Joaunis Patriarchatum circum- s Joannes -

ec>n os na
tando, nunc tardius gradiendo ,
pro mero libitu scribens quod
*
alicubi legerit
; ° eum sub Heraclio ad nus blb.? '

multa nugatur, nullum intereachronolacticum cha- Patriarchatum promotum. At recte respondet Hen-
racterem ponens, quo fundari tolerabilis aliqua con- schenius noster, in Vita §. 3, num. 14, nihil pro-
jectura possit; in quo aliqualem saltem Historiaedi- ferre Leontium, unde id confici queat etsf in eam ;

ligentiam laudes, qua fere sola imposterum uti nos. sententiam adducatur a Baronio, Petavio et aliis :

B oportebit, certioribus notis destitutos. haec enim verba Heraclius tunc sccptra tenebat Ro-
,
E
manorum, referuntur a Metaphraste num. 3; qui,
PATRIARCR& ORTHODOXI dum SU33 Chronologiae Vitas sanctorum conformat,
non semel aberravit. Alia ibidem affert Henschenius
JOANNES, S. EULOGIUS, quae opinionem nostram non obscure persuadeant.
Plura in hanc rem videri possunt in Actis Tom. 2
THEODORUS SCRIBA,
Januarii ad diem 23 operose examinata etillustrata.
S. JOANNES ELEEMOSYNARIUS. De S. Eulogio agetur xin Septembris, quo a Latinis
colitur, a Graecis xm Februarii inter Sanetos rela-
Cujusque eorum designata tempora. tus, Habessinis praeteritus, uti et ceteri Chalcedo-
nensis Fidei professores; in Historia vero, aeque ac
V/rthodoxis interea ministrabat Joannes, Apollina- decessor et successores, omnino non nominati.
rio suffectus, verosimiliter anno dlxix, ut ex Mar-
quardo superius referebamus. Theophanem et Ni- XXXVI. ANASTASIUS, ET GEORGIUS,
cephorum etiam ostendimus liberaliores fuisse, dum
preelaudato Apollinario annos xix tribuerunt. Atque Ulriusque lempora; illius contru Orthodoxos
hsec ipsa difficultas hic denuo' recurrit Siquidem ; cacozeiia lemplis eripiendis monstrata.
Joanni dantur Patriarchatus anni xi, Eulogioxxvn, Hic an cwsus a Jacobitis.
qui nos ducerent ad annum dcvii quod Marquardo ;

repugnat, anno dcv Theodorum, Eulogii successo- x\.nastasius, alias Athannsius, suffectus Damiano,
Obiit 18Z>ec.
rem, patriarchalem thronum tenuisse asserenti. Ac- dejunclus eU vigesima secunda Chihac, hoc est xvm an. 614.
cedit peremptoria in hisce dubiis Anastasii aucto- Decembris, die Mercurii. Habetur hic concursus an-
ritas, diserte affirmantis, quod anno imperii Pliocx no dcxiv, post Damiani obitum annis vn, diebus cxc
quinlo Christi dcvi, Thcodorus Alexandrinus habe-
, nec rediit ante annum dcxxv. Corrigendus ergo
: quo anno eum probabilissime obiisse
retur Antistes Historiae adscriptus numerus rotondus annorum xn
putamus ut reliqua Chronologise series sarta tecta et dierum cxc quem etiam Abulbaracat videtur
;

C servetur, prsesertim in annis decem S. Joannis invenisse, scribens annos xi menses vi, eosque per-
Eleemosynarii, quem constat ultra annum dcxvi non ducens usque ad annum Mrvz Martjrialis cccxx,
supervixisse quidquid Baronius pugnet, ut ad an-
;
qui esset Christi dciii. Nobis certum est, Historiae
num dcxx producatur. Sane Anastasii locus alius, calculos Abulbaracato praeferre, et deinceps notis
non minus aperte evincit, Joannem Patriarchatus feriarum, quantum fieri poterit, inhaerere,- cum ni-
znunere functum anno imperii Phocx septimo, Chris- hiladjumentiaGrascis aut Latinis Scriptoribus spe-
ti dcviii, quod Baronio manifeste repugnat. randum supersit. Quid Elraacinus conferre queat,
358 His in rectum ordinem digerendis non alia dicetur suo loco.
tulmjh tutior via, quam si ex annis Joannis, Apollinarii 362 Laudat Anastasium Hagiologus Habessinus,
Laudatur
successoris, triennium dempseris ; et cum praelau- ut quem Dominus constiluit ad opponendum se Melchi-
quud templa
dato Marquardo S. Eulogii initia colloces anno tis multa cura et solicitudine : ipse enim plures con-
Melchitts
dlxxvii, sic ut ille annis non amplus octo Episcopa- didit Alexandrix e.cclesias, pluresque alias, quas Mel- er ltm ril, et i

tum administraverit. Nec obs.tat, quod apud praefa- chitae occupaverant, recuperavit, ut habet Historia : nova xdifica-

quod postquam venire fecisset terminum "

'

tum Anastasium legatur, quod secundo imperii Tibe- additurque,

rii anno Alexandrinx Antistes huberctur Ecclesix Eu- scriptio refutatorix, sive abrogationem Edicti, Jaco-
logius;neque enim ita haec accipienda sunt, quasi bitis templa claudentis, tempore Jejunii natalitii
tunc Eulogius Patriarchalum inchoasset. Etenim (Adventum Domini nos vocamus) leviter xgrotans,
Anastasius nec principia nec exitus Episcopatuum obdormivit. Illam autem indulgentiam, ab Heraclio,
scrupulosius numerat, contentus hic et nunc indi- Orthodoxo Imperatore, extorsisse potuit metus ab
care tempora, quibus Sedes suas possidebant preeci- incursione Persarum, consternatio ex captis mul-
pui Orientis Patriarchae. Non me latet, alio etiam tis urbibus, capta ipso anno dcxiv Hierosolyma, at-
modo Apollinarii et Joannis spatia salvari commode que cupido paeificandae interius jEgypti, cui exte-
posse ; si cum Baronio Pauli exordia referas ad rius imminebat, tam formidabilis hostis.
annum dxxxvi: sed ha:c VictorisTununensis Chro- 363 Habebant nihilominus tunc Patriarcham
Junii T. VII VIII suum
 K8 * PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
Pemdis.Ai vero male
quod hactenus dicitur Palatium
suum etiam Orthodoxi, scilicet S. Joannem Elee-
haec omnia compomt cum anno undec.roo Heraclii,
mosynarmm, et post illum Georgium ; cui Nicepho-
familiarissimo, Saracenis etiam bcnptonbus errore,
Paliarclui rus (saltem editionis Lipsiensis armi mdlxxiii) »-„
quos et deinceps infelices deprehendemus in Impe-
onhodoxus scribit annos xivperquosille usquc ad aniiinn im:xxx
Gcorgius, obtu
v x i S set. In edilione Parisiensi mdcl.i supra citata
j
ratorum Christianorum annis ad suam HUoriam
applicandis. Certe invasio Persarum anno Heraclii
anm tantum xi Georgii regimini Iribuuntur, prseter-
vn, Christi dcxvi fuga vero Mahometis Mecca
misso successore Cyro, de quo mox agendum erit. ;

Medinam Moslemanorum initia repe-

Talnabi, unde
Baronius huic Georgio annos integros quatnor adi-
tamen Chronologiam suam satis res- tuntur, ejusdem Heraclii anno xm, Christi dcxxii
mit, neque sic
tituens. Fuit bic (ut Doctissnnus Andreas Schottus contigit.
Auclor vitx
S. Joannis
aliique existimaut) fuit, inqnam, Georgius hic Ale-
Chnjsostomi. xandrinus Episcopus, qui descripsit vitam S. Chry- PARERGON 111.

sostomi, editam ab Henrico Savilio, utnotat Gerar- „ _, .

Dc anno subactm a Saracenis Mgyptx el

dus Vossius, de Historicis Gn,cis lib. 4 ca P 19 .

pag. 489. Mirum porro quod habetur in Chronico cxpwjmlm Alexandrtm.

Alexandrino sive Paschali, ut Cangio appellare pla- \f erissime . _

pronuntiavit Petav.us,
. .,,..,
m Nohs chro-
An sub Phoca cet,ad Postconsulatum" Phoc» v, ipsi annum dc.x, Y
atiguis etquod nologicis ad N.cephon Brevianum, Herach. Impe- 1
quod eo anno Africa et Alexandria defeceril, ''
(«ajwijm
Patriarcha
Papa Alexandrinorum ab advrrsants orrisus sit; Ortho- ratoris tempora. non mag.s ohm bellorum tumulti- Heraclii ht
Alciamlria "ilncatissmi,
insinuet, nescio; ego nullum bus, quam hodie narratione ipsa, et annoruin sene
occisus ? doxum an Jacobitam
«sse perturbata Hoc enim mqu.t, citra invidiam
:
hactenus reperi eo temi.ore interfectum.
dici potrst, nultum huc iisquc Clironictm, Annales nitl-

YYYVH ANDRONICUS los exstll ^sse > " ! quibus non illa prxpoxtere dtscripta
sint, atque rx annorum vel anticipatione vrl trajectione

Laudatur a bono usu magnarum opum, ct zelo v iia aliquid adhxserit. Equidem, qutmium in illis par-
conlra idolorum lcmpla :Moslemauorum ex- tim eruendis, partim emendandis oprr.r posuerim, mihi

ordium, et infclicilas Arabum in apiandis ad ipse sum consciiis; quantum porro consecutus (uerim,

calculos suos annis Imperalorum liomanorum. malo id aliorum judirio relinquere, qunm in oratione
mea ponere. Duces adhibuisse se, testatur, Theopha-
/\.ndronicus crat vir ditissimus, inquit Historia, ac nem, Cedrenum, et Chronicon Alexandrinum (Can-
Obiit Androni-
cus anno 621 elargiendis eleefnosynis deditissimus. Dnm vero addit, gio Pasclmle dictum) praeter Nieephorum, quera
2 Jan. quod codem tempnre vixit Joannes Eleemosynarius, prae manibus habebat. Potuit laudatum Chronicon

non videturdiffiteri, quod sanctissimi hujus viri imi- praeluxisse Petavio in restituendis Heraclii annis

tator esse voluerit Andronicus. Obiit die Veneris viginti primis, quos ferme complectitur, quosque
octava Tubx, hoc est in Januarii, exigente litteram apud Tlieophanem, qui quidem exstat, non semel
Dominicalem E, quae pro tali mense ante annum confusos et in partes distractos, egregie demonstrat
dcxxv. non recurrit; cum tamen certum sit ex El- Papebrochius, in Exegesi prasliminari ante tom. ni
macino, ante eum annum Benjaminum Andronico Martii.
successisse. Quid hic laclas? Notam marginalem, 308 Viris illis eruditissimis, plurimum debent
explicanfai
hac saltem vice.textui ipsi liceat anteferre cumque : Chronologise studiosi, tametsi fortasse, non nulli
h 'c sttmitM
ibi dicatur sedisse annis vni diebus xvi supponatur ; nsevi superesse possint, novo studio et diligentia ultiiitiim it-

tantisper, Andronicum ohiissc die YeDeris, u Janua- excutiendi. Verum cum ad praesens argumentiun cennHw.
rii, seu septiraa Tubae, dcxx. ; quo. ab obitu deces- priores illi anni non spectent, ad solos decem ulti-
sorisannoDCXiv, Decembris xvi, justo calculo per- mos labor se noster extendet, illa tantummodo illu-
ducimur, errorequoad potest, modificato. Enormius straturus, qu&e a Saracenis gesta sunt; quam partem
autem hallucinatur Abulbaracat, Andronici Patriar- Theophanes, fortasse gentis odio, aut intactam re-
chatum ad annos xxxvm, et menses xi extendens ; hquit, aut satis negligenter et incuriose tractavit.
et eumdem annorum numerum repetens in succes- Idque eo magis deplorandum existimo, quod solus
C sore Benjamino, ut mox dicetur. ipse et unicus eorum temporum Chronologus Chri-
an idem, 365 Invocatur ab Hagiologio, ad diem xx.i Basc- stianus supersit. Etenim, quod saepe citatos invenias
quem Habes. ''"
nes, seu xvn nostri Maji, his verbis Salutem An- : Theophanem, Miscellam, Paulum Diaronum, Anasta-
ni cotuni 22
Maji P dronico tlico, qtii Synodum convocavit, bibens ex flu- sium, Cedrrnum, tanti (quod ad preesens attinet) fa-
mine sancti Spiritus; durn prsedicarel Evangelium c.ienda noveris eaomnia nomina, ac si Theophanes
omnibus regionis vicinx urbibus : lempla Christianorum unus auctor adhibeatur. Nam de Cedreno constat,
xdificavit, el idolorum delubra destruxit, e.t ide.o prse- iisdem pene verbis omnia transtulisse rx Throphanis
mium in ccelo adeplus esl quod speravit. Qua? cum non annalibus (ut eos conferendo didici, testanturque
appareat de alio quam de Patriarcha accipi posse, Petavius in praefatione citati operis, et Vossius lib.
inquit Ludolfus, nec alius inter Patriarchas inve- 2 de Historicis Graecis cap. 26) ex Latinis vero Pau-
niatur hujus nominis, dubiarn reddit causam diver- lus Diaconus et Anasiasius Bibliothecarius, sive qui-
sitatis, interdiem mortis notatum a cumque Misccllx Srriptor, in postrrioribus libris, nthil
Coptis, et diem
cultus apud Habessinos signatum; ordine variis de aliud agit quam eorumdum inlrrprrtem ; alque ut ipsi
causis tacile mutabili, ut in similibus frequentissime mulitarttnl priores, ita corum quoque volumina mutila-
usuvenire jara toties osteudimus. Nisi quis opinari rttnt juniores; idque judicio nullo, sine ordinr. tempo-
malit, exstitisse ejus nominis Metropolitam rum, sine delcctu rerum.
aliquem
Habessinuro,tali laude dignum, et
mense Majo 369 Est igitur semper nobis unicus Theophanes, contra * «»<"
mortuum Patriarcha vero Alexandrinus, nescio ob
; minime, ut dixi, accuratus, et in rebus Saracenicis
nlKlltim
*"'
alu i'"1
quam causam in Hagiologio prasteritus sit, licet in tam parum versatus, ut de celeberrimae urbis Ale-
Historia laudatus.
xandrinae expugnatione verbum quidem fecerit, in-
366 Narrat quod sedente Andronico, initium
haec, gressum vero barbarae illius gentis in yEgyptum

XS
Arabcs, annos

inlctiatcr aP -
Pticant.
habuit imperium

w
Moslemanorum anno undecimo Hera-
ClU; 6t qUOd e0Lkn anm Clmroes
* lt ^pertum Romauorum,
*« Persarum in-
occupavilque Syriam et
jEgyplum, et construxit Alexandrix palatium
enormi parachronismo toto triennio vel quadriennio
antevertens, Historicos
errorem, suone omnino, an aliorum, ipsum non
omnes traxerit in eumdem

illud, satis scrupulose examinantium vitio, nostrum non

 HISTORIA CHRONOLOGICA. 89
est definire. Certe plura saepissime ab eo in eumdem cimo Hegirae Mahometem, sed undecimo, impiam D
annum cungeri, quae longe sunt dissita, tam obvium efflasse animam, pluribus argumentis demonstrat *i'ctorb
non possim id a
est et manifestuin, ut satis mirari laudatus Elmacinus, quorum duo adduxisse sufficiet. J
'
B s
'
'

Buronio aliisque doctissimis Chronologis non esse Primum, quod Amiratura tenuerit, annis Lunaribus
observatum. Ne vero ex mea unius fide id dictum decem, et septuagiuta diebus integris a fuga Medi-
putes, legenda propono qnae hac de re scripsit Goar nensi : alterum eodera recidit, implesse illum annos
in suis ad Theophanem Notis, pag. mihi 547, im- solares novem, et menses circiter undecim; qui ab
pressionis Parisiensis mdlv Rcrum gestarum Meta- : anno Hegirae i, inchoato xvi Julii dcxxii, non pos-
letiler
versa-
crcbro theses non prsetereundas, infrequentius licet, animad- sunt non pertingere ad Junium anni dcxxxii, negle-
tm el

cacillantem 1« verlo; el ex Historiai tantum jide, non ex temporis ctis minutiis, quas examinare non est operae pre-
Sa-
llistoria
accurata recensione ptura narrari : quod est Historicum tium. Errat itaque Theophanes, et alios in errorem
raccnorum,
ubique ,
Chronographum semper se gessisse
al non inducit. dum anno xxi Heraclii ita scribit : Hoc
Thcophanem. Temporis Caiwnium el expressas in co anno Mahumed, Saracenorum Dux el Pseudopropheta,
personas, cum Historia ad Canontum idem subjecta, Abubachar cognato suo successore designato, mortuus
non consenlire, manifesto in annolutis; ut cum ad Da- est. Fallitur etiam in hac ultima circumstantia, si-

masi annurn quintum, Jutii Pontificis obilum, et Liberii quidem Abubecrus, non ex Mahumetis designatione
promotwnem una legimus connecti. Anni unius gesta in aut consilio, sed ex libera electione, et quidem for-
alium quandoque reponere, cum accuratis etiam Hislo- tuito casu, opera Omari, apud Elmacinum legitur
ricis, Theophanis lapsus communis est. Et quis obse- constitutus.
cro separanda non videat, quae ille conjunxit (ut 372 Offendit denuo Theophanes in secundo Ca-
CMI fflOJ! tuc-
plurima alia sileani) sub annis xx, xxi et xxv Hera- lifa Abubscro, prinapatum eum esse
alibi affirmans,
cessit Abu-
clii, quaeque in Miscella aliter notata invenies, ali- annis tribus, alibi annis duobus cum dimidio, utro- becrus
ter ab aliis, eodem ex fonte, pugnantia haurien- bique hallucinatus. Ad sanam Chronologiam ea om- E
tibus 1 nia ex Elmacino ita revocabuntur. Ipso die obitus
370 Ex hac potissimum radice pullulasse puta- Mahumetis institutus est Abubecrus, annis duobus
mus errores chronologicos, et Historicorum varian- et tribus circiter mensibus imperio potitus, ab He-
tes sententias ; ut quod Mahometis pseudoprophetae gira xi ad xm, ab ineunte Junio ad finem Augusti,
(I ideo cx obitus,a Baronio ad annum dcxxx, a Petavio, quod mihi scrupulosius excutere non vacat, cum
ejusgentis Labbeo, et aliis ad dcxxxi, Damasci expugnatio ipsemet Elmacinus in aliquot diebus variet, ex quo
Scriplo, El-
passim ad dcxxxiv Hierosolymae ad dcxxxvi; in-
; tamen rectus temporum ordo nequeat interturbari.
macino corr
vasio ^Egypti ad dcxxxiv dcxxxv plurima alia
vel ; Haec cursim dicta sunto, ut ad Omari fatale Chri-
ad alios anrios perperam referantur. Habes hic dis- stianis imperium properemus; ex cujus schemate
sertatiunculae hujus nostrae scopum, qua nimirum, mox proponendo, nonnulla, aut perperam hactenus
ut annum subactae a Saracenis J^gypti et expu- aut numquam tradita, ad genuinam temporum se-
gnatae Alexandriae stabiliamus, ea etiam veriori riem reduci poterunt. Quocirca firmandum primo
temporum conabimur, quae cum
rationi restituere vestigium in anno quo Califatum exorsus Omar est.
scopo nostro, rprum gestarum serie sunt connexa. 373 Anno Hegirae xm (ccepit is vn Martii A. C. tt an. 635
Uumarus,
Huc nos impulit mendosissima Historiae Patriarcha- dcxxxiv) paucis post mensibus quam Syriam adorti
lissupputatio, ita referens Anno trecentesimo quin-
: fuissent Muslimi, extincto Abubecro xxni Guinadi
quagesimo septimo Marlyrum, qui esset Christi dcxli posterioris, id est exeunte Augusto nostro, ipso
(Abulbaracat cccxxxm tradit, qui nobis ncxvn) duo- obitus die tyrannidem obtinuit Omar, aliis Hauma-
decima Bunx, vi Junii, pervenit Hamrus filius Alasii rus, vel Humarus, Califa ordine tertius, Christia-

Cairum, et expugnavit eam, ac triennio post cepit Ale- norum cladibus adeo nobilitatus, ut alterum Dei fia-
xandriam, anno scilicet Christi dgxliv. Iis porro gellum merito nuncupaveris. Hactenus Elmacino
omnibus conficiendis illustrandisque facem nobis consensit Theophanes verum quae ille uno eodem-
;

prasferet Elmacinus, rerum Saracenicarum scruta- que anno gesta narrat, hic in tres dispertitus est
tor diligentissimus, et in observanda temporum ra- quasi dividendae materiae gratia. En primum speci-
p
tione, in iis quae ad gentem suam spectant, in pau- men. Anno illo Hegirae xiu ingens contigil in Palse-
cis accuratus. Neque mihi vitio vertendum puto, si, slina terrse motus, trernuilque terra triginta dies, et

quae Scriptores nostri implexe admodum et confuse pestis quoque in ea magna esl orta. Ita Elmacinus.

tractarunt, proprio ex fonte delibanda censuero Addit alter; signum in ccelo meridiem versus visum
non parvam a Chronologis initurus gratiam, dum esse, quod Arabum imperium portendebat, idque in
restaurandae Theophanis Chronographiae laboris gladii formara, et ad triginla dies perdurasse : sed
etiam studiique aliquid contulero. Sed antequam haec iste revocat ad xxm, anno
annum Heraclii
ad prsecipuum controversiae punctum deveniam, fi- dcxxxii mense Octobri inchoatum, ac proinde cum
gendus primura est annus, quo Mahometes interiit; Hegira xui nihil commune habentem. Nodus alius

nam ab hoc series Chronologica successorum ejus occurrit implicatior, Theophane secum ipso dissen-

recto ordine componetur. tiente, ubi narrat praeliura a Baane, seu Mahanp,
371 Impostorem illum, vaferrimum a?que ac tur- adversus Saracenos infeliciter coramissum anno
pissimum, nescio quo auctore, obiisse tradit Baro- Heraclii xxv sic enim Grasce habet, t>5 7ipwTy) ri\J.ioa.
:

"«iMur pe
"'"' ilaliu nius anno Christi dcxxx. Petavius in praecitatis jjti? r,v rprrn rr,i iSoopixdos, y.y' toC 'lou/Vou fj.r]voi.

Notis. eumque secutus Labbeus, signat dcxxxi, diem Ipso primo die, qui fuit hebdomadis tertius, Julii vero
cT"""""
vero Junii xvn. Neuter calculus convenit cum El- mensis tertius ac vigesimus. Quse sivera essent, inci-
macino, expressissime tradente, obiisse illum die derent in annum Heraclii xxvi, Christi dcxxxvi,

Lunae, qui duodecimus erat mensis Rabii prioris, quod nulla ratione admitti potest. Rectius Miscella,
anno Hegirae undecimo, initium ducente a xxvm pro xxiii Julii supposuit xxm Augusti ; sed vel sic
Martii. A. C. dcxxxii. Mensis autem Rabii prior labitur, tunc enim non ad xxv Heraclii, sed ad xxiv
coepit eo anno, die xxvi vel forte xxvn Maji nostri, spectabit praedicta pugna. Omnium accuratissime
atque adeo xn Rabii erit nobis vni Junii, eaque Elmacinus annum dcxxxiv numerat, in quem cha-
aptissime cura die Lunae concurrens; quo confici- racterismi reliqui concurrunt. Captae illo ipso anno
tur, in xvn Junii incidere potuisse Mahometis mor- Gaza, Bosra, urbesque aliae, strataque paulatim via
tem, si anno superiori accidisset non autera in ; ad universam Syriam debellandam.
xvu Julii, ut aliqui somniant. Rursus, non anno de- 374 Anno Hegirse xiv (coepta est xxv Februarii
 60* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
Omar, quam et impetraverunt. Reliqua huc spectan-
dcxxxv) capta a Saracenis Damascus (verba sunt
A.CTORE Elraacini) post obsidionem dierum lxx, aut secundum tia fusededucta reperies in tractatu Papebrochii de
J. B. S.
alios sex mensium, quae far.ile ad verum sensum re-
Patriarchis Hierosolyruitanis, solam ego temporura
gui Dama-
scum et plura duxeris, si semestre de latiori circumsessione, dies rationemdiscutiendam suscipio. Potitos eo ipso tera-
Syrix loca oc-
lxx de oppugnatione intelligas. Corrigendus hic ite- pore ingentibus domitorura Persarum opibus et the-
cupavit.
rura Theophanes, in eumdem annum congerens Da- sauris, invenisse ter miliies mille millia aureorum, et

masci expugnationem et praelium supra raemoratum incredibilem rerum omnium pretiosissimarum co-

At quid de expeditione in JEgyptum , mox post piam.auctorest idemElmacinus. Nunc illudindagan-

captam Damascum a Muslimis susceptam, aliisque dum superest, quamaxime rationeconciliari possint,

multis sub uno canonio collocatis ubi interim El- ; quae de -Egypti invasione variisque eo spectahtibus

macinus, expressis verbis non uno loco asserit, tradunt Theophanes, NicephorusetElmacinus. Nar-
anno demum Hegirae xviu Muslimos _Egyptum in- rat hic, stibjugala Palmslina Terruqtte Sanctn, ei itn-
l«m __ jy.
gressos, nec ante expugnationem Hierosolyma. quid- missum Amrum in Mgyplum
posito hominibus tributo,
ptum
quam adversus eam regionem molitos. Ita cum in cum magna Muslimorum miilliludine. Quis hinc non '".r«s»j

eorum Annalibus traditum sit, non habeo quo Theo- continuo inferat, exeunte anno dcxxxvii bellum
phanis parachronismum excusem quse vero proba- : .Egyptiacum a Saracenis inchoatum Est tamen .

Dili conjectura de Cyro et Manuele -Egypti Prore- longe verosirailius, et aperte ab eodem Elmacino
gibus dici possunt, ad annura Hegira_ xvi, Christi asseritur, anno demum Hegirae xviu, Christi dcxxxix
dcxxxvh opportunius differentur. ineunte, Amrum yEgypti fines ingressum, postquam
375 Anno Hegirae xv (a xiv Februarii dcxxxvi) debellata tota Syria, captaque anno Dcxxxvm An-
Szpius prx- plurima commissa suntprxtia, in quibus vicloriam obti- tiochia, reversus Medinam Omar (quo non legitur
lio victor, nuerunt Muslimi, atque innumeros occidertint. Positis rediisse ab expugnata Hierosolyma) scripsil Amro,
castris ad Emissara, eam aliquamdiu obsederunt utprofectus in jEgyplum, eam expugnarel per-
sed conciliati Muslimi sccurilalem concesserunl, rexitque in e.am anno He.girx xviii cummagno Musli-
ea conditione, ut tributarii ipsis essent. Captum deinde morum iMmero.
deditione Kinnastinum, postquam Mathias cum mul- 378 Quae hic primo obtutu opposita sibi mutuo
Cyro Alarn-
tis Roraanis bellum movit in Hadiria; at occiso et contrariantia videntur, ita me arbitro facillime drino trt%
Mathia, loca illa ingressi barbari subjugarunt. Haec componuntur. Theophanes, quem hic truncatum lnm paek,

eo dicta sunt, ut quid toto anni illius decursu ab habeo, ita in Miseella sibi restitutus, de prima illa
concedit
induclas:
Humaro ducibusque ejus in Syria et Pala_stina ge- expeditione, male ad annum xxv Heraclii relata,
stum sit, paucis innotescat. De Hierosolyma ejusve loquitur : ln JEgyptum aciem dirigunt (_Egypto mi-
oppugnatione altum adhuc unde non silentium, nitantur) Cyrus autem Alexandriniis Episcopus, cum
improbabiliter suspicari licet, hoc quidem anno, ut horum impetum cognovisset, operam dedit et pactis fir-
tradit Theophanes, susceptam ab Humaro expedi- matis pollicetur, limens avaritiam e.orum, ducenta
tionem in terram sanctam, capta pleraque oppida millia denariorum per singulos annos illis collaturam
Hierosolymis vicina, quo sensim undequaque urbs /Egyptum, sed et depZnitarum cis induciarum fore au-
coarctari eminus, et ad angustias redigi cceperit rum missurum : quibus prseslilis, per tres annos JEgy-
nec video quid ex Theophanis verbis pro hoc anno ptum liberam ab exterminio slaluit. Accusatur interea
extundi amplius queat, dum ita loquitur Hoc anno : Cyrus apud Irnperatorem, quod aurum JEgypli Sara-
(Heraclii xxvi, Christi dcxxxvi) Humarus in Palx- cenis iribucret : qui ,cum iralus misisset, hunc accersi-
stinam suscepit expeditionem, el obsidione per annos
Manuelem vero quemdam, Armenium genere,
duos ad sanctavi Civilatem continuata, tandem
fide destinavit Cum autem annus adimpletus
Augustalem.
qitibus c»
dataeam in poteslatcm accepit Saracenorum Actores vencrunt aurum accipere.
esset, renuntiaa'.
376 Hoc anno accepit? Mirum sane, si duos At Manuel inefficaces eos expellit : Non sum, inquiens, Homarn,
annos in unum non contraxerit Theophanes. Hoc Cyrus inermis, ut tributa vobis tribuam, sed armatus
obsessam anno suscepta est expeditio, ad duos annos pro- sum. Cumque isli armantur Sara-
abiissent, confeslim
anno 63G Eie- tracta obsidio
tamen hoc eodem anno deditam
: et ceni adversum /Egijpium, Manueli
bello Ulato hunc
et
rosolymam
civitatem Baronius et Scriptores nostri omnes
pas- abigunt : ipse vero cum paucis quibusdam Alexandrix
sim, uno excepto quod sciam Papebrochio,
ex iis solus recipitur. Tunc Saraceni /Egyptum sub tributo
verbis confecisse se putant. Quid eos fefellerit,
su- reddidere. Ast Imperalor, auditis his qux gesta sunt,
perius jam ex Goaro monui, nempe quod
Theopha- mittit Cyrum ad persuadendum eis ab JEgyplo sub
nes anni unius gesta quandoque in alium, et
mul- priori placilo recedendi.Et abiens Cyrus ad castra
torum in unum saepe reponat. Quod autera existi-
Saracenorum , rationem reddit , se esse perhibens
mem.non proprie dicta oppugnatione tentatam hoc
prxvaricationis obnoxium, et si vellent priorem con-
anno Hierosolymam, facit Elmacini auctoritas,
et cordiam, juramentis affirmaturum. Porro Saraceni
obsidionern et expugnationem referentis
ad annum nullatenus his acquiescentes, dixerunt Episcopo: Potes
proximum,
'" UL mox a
ut PP aretJlt ^
apparebit. Quin imo si
Uln lrao S1 Sophronn
Sophronii maximam columnam devorare ? Qui ait, Non
'

"T
lamentauo, apud Baronium, in Natali Domini
-

ha-
hanc po-
tesl fieri. At illi, Nec nobis, inquiunl, possibile est
bita, dihgentius expendatur, puto ex ea
evinci posse, tdlerius ab /Eqyplo recedere. Hactenus in Miscella
tunc cum dlam ad populum recitaret, Saracenos Theophanes Nicephorus infra recurret.
necdum urbem aggressos : neque enim eorum armis
:

aut obsidwne impediri se inviltim

379 Liceat modo, ex adducto testimonio, rerum
et nolentem ait, quo seriem ita disponere. Amrus anno dcxxxvii -Egy-
mmusBethlemura excurrat ad Salvatoris prasepe ; pto appropinquans, Cyri promissis delinitus, in re-
sed Saracenico metu prohiberi
etabsterreri, quod tunc<

ET ;" r bari occu as se

_
jacentia, ut obserato
.P «t aliaque circum
omni aditu, fame priraum,
deinde arm.s ad deditionem
.
liquam Syriam arma convertit toto anno dcxxxviii.
Cum
sine
vero delusum se artibus Manuelis adverteret,
mora dcxxxix, Hegirae xvm, violata. fidei pce-
Hierosolyma adigere- nas sumpturus, ita _Egyptum ingressus est, ut nul-
lis precibus adeptam praadam siveritsibi e manibus
377 Anno Hegir* xvi (principium
in dedilionem
bruarii dcxxxvii) ingressust
habuit n Fe "
evelli. ~"""
Praetereundum " non
hic '"J
" est,
*""" quod superius
4l,uu
accepil
637,
anno
misit Amrum
Hierosohjmam, eamqite
autem ad exlremam angustiam
olZu'' -
i Omar i„ q„ •

'
n°n
phane
*™
in
^' ^™*
unum articulum
'" ^^ ^'
confundi, quae
" ^ 90
certissi-
'

redacti essent vacem

petterunt; sed ea lege,
mum est vix triennii spatio contingere potuisse, si
ut securitatem eis conccderel cum antecedentibus connectantur.
380
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 01

380 Anno Hegirae xvn (coincidit ejus initium Prxfeclus, a barbarts vincitur,
et multis snorum amis-

cum xxiii Januarii dcxxxviii) coegcrunl Saraceni sis xgre Post illum Marianus Cubi-
ipse servattts cst.
lolamsulia- Romauos Emissam deserere, eosque fugarunt. Eodem cularius Dux eligitur, cum mandatis, nt communicato
anno egressus Omar est in Syriam, donec pervenit cum Cyro Patriarcha consilio, ambo inter se de Sava-
Dumascum, subjecilqitesibi Syriam, quique in ea ccnico bello deliberarent. Etenim Cyrus Imperatori
erant infideles. Consequens est ut simul etiam An- significaverat, cum Omaro Saraccnorum Principe,
tiochiam, regionis illius Metropolim, interceptam interposila tribuli pactione, eonveniriposse',quod ipsum,
statuamus, tametsi Elmacinus id indicare neglexe- nullo canonis detrimento, mercibus indiceretur Adhxc .

rit. Opportune autem succurrit Theophanes, anno desponderi Barbaro Eudociam Augttstam oportere, aul
xxvm imperii Heraclii expugnatam Antiochiam Imperatoris ftliarum aliam quampiam: hoc enim matto
affirmans, misso subinde ab Omare Muavia, qui ad divinum lavacrum accessurum liominem, et Chri-
ditiom universse, quse sub Saracenis eral, ab Aigyplo stianum haud dubie futurum : Cyro qtnppe Omarus
videlicel usqtte Eupltratem, cum Amirae potestate ejusque exercihis fidei plurimum habebant, quem et
praesset. Erit fortasse qui Theophanem hic sibi impense amabant. Sed hxc Heraclio minime placue-
denuo non constare, observet dura universam Sa- : runt. Qux ubi omnia Marianus comperit, a Cijro dis-
racenorum ditionem, inter ^Egypti et Euphratis sentiens, et cum Snracenis confligcns, cum ingenti
terminos haud obscure concludit, tum cum ^Egyptus numero militttm occubuil. Diceres profecto toto de-
ipsa a Saracenis subaota ex ejus calculo supponere- cennio et amplius de ^Egyptiaco imperio deeerta-
tur. Verum debilius hoc nobis est ratiocinium, tum, ubi tamen flde historica indubitatum videtur,
quara ut inde roboris aliquid sententias nostrae acce- annos non duos integros bellum illud tenuisse. Adde
dere queat. Interim ad primarium disquisitionis quse nuper ex Theophane .retulimus confer ambo- ;

nostrae punctum pertigimus. rum narrationes cum rei veritate et

; et, si potes,
381 Anno Hegirae xviii (inivit hoec xn Januarii sana Chronologia compone nos cum Elmacino per- ;

dcxxxix) reverstts Omar Medinam, scripsit Amro, ut gimus.

639
profec<us in sEyyptum, eam expugnarel : diciturque 384 Anno Hegirae xix (incepit i Januarii dcxl) E
eli
jubet.Egtj- scripsisse ; Si, cum reddentur tibi hse mese litterx, venitrumor de obitu Heraclii, sparsus, opinor, Sa- a Romanis
erumpentibus
fitum erpu- adhuc in Syria fueris, ne transi in sEgtjpltim : si vero racenorum fraude, ut Romanis metum incuterent an. G40
gnari ab
Amro, du-
afferantur libi postquam sEgypti ftnes ingressus eris, eratque ttinc Amrus obsidens Alexandriam . Memoria capitur

perge cum bono Dco. Ut autem tabellarius ad eum ve- dignum ipsemet
ce suo est, quod in ea oppugnatione factuin tradit
nit, dixit ei Amrus; Quid affcrs novi? Respondil ei Annalista noster. Cum Alexandrix arcem, erumpen-
FIoc, el hoc modo ad te scribit Omar. Unde. ille ; Serva tes Arabes, ingressi essent, irrucritnt in eos Romuni,
tibi litteras : perrexilque donec pervenit Arisjam: atque ejecerunl eos, et ceperunt, Amrum F. Alasi,
deinde adesse jussit tabellarium, coram Principibus po- Muslimam F. Mucltalledis, et Werdannm servum
puli; acceptasque litteras coram iis legit, qusesivitque, Amri. Dixitque eis Gnbernator AlexandrLr, jam ca-
an Arisja in sEgypti, an vero in Syrise pnibus esset ptivi estis in manibus nostris, itaqne indicate nobis.
dictumque ei fuit ; In ftnibus sEgypli. Unde; Perga- qtiid a nobis velitis. Respondil Amrns, ut aut Reltgto-
musigitur, inquit, cum bono Deo. . . . Prxfeclus sEgtj- nem nostram amptectamini, aut tribtttum persolvatis;
pti eral nomine Heraclii Msscaucarus, alias Macua- alioqui opptignabimus vos, donec Dei exequamitr man-
cus, vel Mecaucus. Nulla hujus hominis apud Grae- dalum. Dixitque Gubernator suis ; Opinor ego, hunc
cos mentio, frequens apud Arabes et ^Egyptios, esse Imperatorem populi, At
voltiilquc ettm decollare.
crediturque Melchitarum odio, Saracenos eo
ille f-Ferdanus, intelligens sermonem Romanum Guberna-
invitasse, ut Chalcedonensium Imperatorum jugo toris, traxit Amrum, eumque pugno percussit, dicens :
Verum. eis
Jacobitae liberarentur. Ita fere Abulbaracatus apud Quid lu ita loqueris, cum vilissimus sis et minimus deceptis,

Wanslebium pag. 318, quae mox ex Elmacino cla- totius ccetus ? Sine alittm loqui. Unde Gtibernator dixit: evadens.

rius intelligentur. Si hic populi Imperator esset, non hoc ei contigisset

qui
382 Ut yEgyptum tenuit Amrus, continuo Mis- Muslimas atttem dixit: Imperator noster statuit discc-
eapta
Hnra tribu- ram, arctissima obsidione cinxit. Misram Arabes dere a vobis ; et vult ad vos mittere Principes aliquol
ium eunclis vocant antiquam Menphim, licet id nominis proprie populi. qui vobiscum agant, atqne id vobis coneedanl
indicit
conveniat Cairo, ab ipso Amro, priori illa excisa, a qtto acquiescalis. Si itaque nos dimittatis, indicabimus

fundamentis condita, quam Fustalam ipsi appella- ei quam humaniter nos tractaverilis, et componetur in-

runt, oceasione extensi illic ab Amro tentorii, ante- ter vos negotium, ac recedemus a vobis. Gubernator ra-

quam Alexandriam contenderet. Ita sentiunt non- tus rem ita se habe.re, eos dimisit. Ut aulem egressi
nulli Geographi, licet fortasse probabilius sit, Cai- sunt, dixit Muslimas Amro ; Pugnus utique IVerdani
rum non aliam esse quam Alcaltiram Muazzicam servavit le. Deinde oppugnavit cos Amrns cum Musli-
tantum seculo x a Gheuharo sedificatam, de qua mis, donccUrbem cepil, et Romani fugerunt in naves.
Elmacinus hb. 3, cap. 4. Ceterum capta eo anno est Quod hoc eodem anno contigit mense Decembri, ut Vrbrm victor
Misra posl adhibitas baIlistas.Rege.bat eam Macuacus : statim osteDdam. Graeci interim jEgypto expulsi, occupat
et pax deinde facta esl inler Amrum et Machacum, tempestive Constantinopolim appulerint, ut misero
ea lege, ut pro singulis personis JEyyplii aureum sol- Heraclio, multis cum malis conflictanti, ultimum
verent yEgyptiacum, utque Muslimos omnes illac trans- hoc vulnus ad morbum adderent, quo tribus circiter
ettntes, tres dies hospitio exciperent; et tribtttum illis post mensibus infelicem animam efflavit, xi Martii
impositum est annuum duodccies mille millitim aureo- DCXLI.
rum. Deinde profeclus est Marbutum, ubi mulli e.ranl 385 Anno Hegirx xx (ccepitxx Decembris dcxl)
Romani, quos fugavit : hinc in Cumsjericam, ubi idem captaest Alexandria, idqtte tempore orationis diei Ve~ o| ve i os

fecit: deinde venit Alexandriam, quam et ftxis ad eam neris, inilio mensis Muharrami, ut obsessa fuerut qua- Decembris.
castris obsedit, anno dcxxxix, verosimiliter Octobri tuordccim menses, perieruntque in obsidione ejus viginti
mense exeunte. tria Muslimorum millia. Porro mensis ille Muhar-
'"U
383 Multa hic mira commemorat Nicephorus
et rami Mahumetanis ordine primus est. Cum itaque
Mexan-
dr 'am
obsi- Petavii, pag. 73, quorutn apud Theophanem et El- coeperit xx Decembris, noteturque dies Veneris
dcns 039 macinum vix vestigium reperias. Joannem Barcense incidere eam necesse est in xxi vel xxvni Decem-
ducem, adversus Saracenos, qui -<£gyptum occupa' bris currente Littera Dominicali A. Horum dierum
bant, ab Heraclio missum quibttscum commisso prse-
: quis praeferendus non facile dixero utrumlibet
sit, ;

lio cxditur ; unaque et Marinus Thracise exercilus elige, modo constet, non anno proxime sequeuti
DCXLl
 6 2« PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
,, ., ..i „j morHn
ment an Petrus eadem lue infectus non D
isei, ai
nn<j<spt
dcxli (ut habet Labbeus, nullo auctore citato) sed ^
fuerit, Heraclio non nisi erroris sui socios tunc ad Petnii ai i

aimti.iii. dcxl, Alexandrinse Urbis expugnationem esse illi-

primas Infulas promovente quod tamen asseverare:
J. B. S.
gandam, conformiter ad ea quae de Benjamini reditu
nonausim, Orthodoxiam propugnantibus,
aliis ejus
dicemus in serie Patriarchali. Quis autem tunc tem-
ut olim judicavit Papebroehius, in Chronologia Pa-
poris fuerit celeberrimi ilius toto orbe emporii
magnifieentiae monu- triarcharum Hierosolyniitunorum.
splendor, quaenam pristinaa

menta, ex Amri litteris ad Omarnm datis aestiniare 388 Historia in Benjamino, ita habet Illius :

Occidentis, neque nar- tempore occuparunt KgWoa

Persx Mgyplum, (melius diceret,
licebit. Cepi, inquit, Urbem Persit pru
tenuerunt) Heraclius vero Pliocam Imperatorem
rarepossum, quid in ea sit, nisi quod contineat 4000 mum, deinii,
4000 cidit (hoc falsum est) et occvputo itnperto
totum te O
balnea 1200 olitores vendentes olus viride, Saracenis

400 mimos. dedit Persis expellendis, quos demum fudtt.

Cum au- "ccupata,
Judseos solventes tnbutum, et

380 Coronidis locn, tres rehquos annos Chalifa- tem in ^gyptum, Heraclh armis recuperatam, per-

venisset Cyrus Patriarcha; apparuit, inquit, Ange-

tus Omari brevissime exhibebo, ut plures aliiTheo-
phanis lapsus chronologici emendari possint. Non lus Dei Benjamino Patriarchx, prsecepitque, ut late-

doncc transirel ira Dei, et latuit spatio decem

sine parachronismo tradit ille, Persiam anno de- rct,

annorum. Heraclius autcm bnpcralor in somnw vtdit

mum Heraclii xxx a Muslimis occupatam, direptos
quemdam sibi dicentem, fulumm est ut cjens qusedam
thesauros regios, aliaque superius ex Elmacino ad
annum ocxxxvu pertinentia. Anno dcxlii meminit circumcisa te invadat, svperet, ct lui partem occupet

septennalis obsidionis Caesareae Palaestinae. Factum imperii. Qui Judseos hos esse ratus est, quamobrem
negare non ausim, verum rem adeo memorabilem omnes Judwos et Samaritanos qui iu imperioejus erant,

ab Elmacino praeteriri id certe mirum, et Scriptori baplixari jussit. Sed non multo post apparnerunt Mos-

illi inusitatum bella, superatas provincias, urbes

;
lemani : quamobrem II eiaclius omnes suos collegit exer-
fere singulas, aliaque annis dcxlii et dcxliii prse- cilus ab /Eqypto vsqve Asuanem, el tributum appendit

clare gesta, non oscitanter commemoranti. Ut ut Moslemanis annis oclo, donec exliausti sunt omrtes ejus
illa se habeant, corrigendus saltem manifestus thesauri.
An. 644 Theophanis error, in die, niense, et anno obitus 389 Benjamini exiliura distinctius narrat Elroa-
ecciditur
Omari, de quo ita scribit anno Constantis iv, Chri- cinus; an autem Historia per decennium hicindicet
Humarus. Bcnjamimis
sti dcxlvi : Hoc anno, mense Dio, feria Hebdomadis mortem Heraclii, non facile dixerim. Sed is jam 1 :l aunis
quinta, Omarus suorum dohs occisus est. . . . anno Orthodoxus esse desierat, Monothelismum pro- in latuit:

Amiralvs sive Principatus duodecimo. Potior hicmihi tractus ab Athanasio, aliis Anastasio quodam, Ja,-
Elmacini auctoritas, rem hoc modo narrantis : Anno cobilarum in Armenia Catholico ; quo nomineArmeni
xxm Hegirae (ccepit hic xviu Novembris dcxlmi) Metropolitam suura indigitant. Revera autem ira
orante Omare orationem matulinam diei Mercurii, qui Dei isto anno sexcentesimo quadragesimo primo, si
xxin erat mensis Dulhitjgia: . . . . venit Persa, reli- vera est Coptitarum Chronologia, non transiit; sed
gione macjus, cum pugione bicipite, atque tribus eum incumbere coepit ^Egypto, non amplius recessura.
transfodit ictibus. Dicitur autem ad aliquot dies su- Nam, ut ait Auetor Historice, anno trecenlesimo
perstes, solum obiisse xxvm Dulhiggiae, die Lunae. quinquagesimo septimo Martyrum (quorum Epocha,
Regnavit annos Lunares x et dies clxxviii, elapsis ut dixi, collocatur in Septembri anni cclxxxiv) qui ab Hamro
annis Hegirse xxn, mensibus xi, et diebus xxvu ; id esset Christi dcxli dvodecima Bvnx, hoc est sexta Sedi sux
restitutus,
est annos Solares x lxx. Nimirum Chalifatum
et dies Junii, pervenil Hamrus filivs Alasi (aliis Humarus
auspicatus erat anno dcxxxiv, Augusto exeunte : dictus) Cairurn,e.l expugnavit eam, et triennio post
mensis vero Dulhiggiae, Mahumetanorum ultimus, cepitAlexandrium. Tunc scripsil Hamrus filius Alasi
hoc quo Omar extinctus est anno dcxliv, finem fidem publicam Benjaraino Patriarchse, qui reversus
habuit vn vel vni Novembris, sic ut omnia nullo est cum matjno gaudio, postquam absens fuit annis tre-
negotio conciliari et intelligi possint. decim. Nimirum decem, inquit Elmacinus, regnante
Heraclio, et regnantibus Muslimis annis tribus.
CAPUT VI. 300 Libellum illum securitatis scriptum anno
dcxli, cum jam Hamrus, ut peculiari Dissertatione r«»« libelto
Patriarchte sub Muslimanorum Chalifis, liljertatis
ostendi, Alexandriae rerum potiretur, dubium non
anni fi41
byrise et jEgyplo dominaniibus, omnes est. Cum autem ab initio anni dcxxxix vEgyptum
V
Jacobita?. Ab anno DCXXi ad DCCXLlll. Muslimi invaserint, ut citata dissertatione clarius
demonstravi, facile invenitur triennium circiter jam
XXXVIII. BENJAMIN. indicatum, dum ad Sedem suam reversus est Ben-
. . . .
jamin, Saracenis longe lateque toti Syriae, magnas
Huic oppostti anti-Jacobilw tres sub Heraclio. parti Asias, et ^Egypto dominantibus, sub Chalifatu
Illelatens per annos xm ab Amro Saraceno Omari, Hamro ^Egyptum gubernante. Talis scilicet
Jacobitis
reslituitur. Moyses Jacobitis haereticis expectandus erat, qui prxcalmt,
TJ ipsostfb Imperatorum Graecorura servitute liberaret; tpse servilitt'

Benjamlno JJenjamin ,
suffectus
Andronico anno dcxxi, aemu- qualis deinde Graecis, Latinae Ecclesiaj jugura aver-
oppressus,
qppositl lum sihi tulit OrUmdoxum Georgivm, usque ad an-
anti-Jaccbiti
satis, advenit Turcarum Imperator Mahumetes II,
num dcxxx quo optime o.onfirroatur et clauditur
:
capta anno mccccliii Constantinopoli ; fecitque, ut
Henscneniana circa S. Joannem Eleemosynarium ad unionem cum Apostolica Romana Sede instau-
Uironologia. Georgio vita functo,
Ccorahis Heraclius Impe- randam, redire post hac aroplius non possint, quan-
rator, post csesum fugatumque
nstjue ad anno dcxxvii Chos- tumvis vellent. Quod idem quia tunc ^Egyptiis seu
aiiniim G30, roen, recuperatm sEgypto prsfecil
Cyrum, Patriar- Coptis vel Cophtis contigit, scripsit de iis Zonaras,
cham Gttbernalorem, uti testatur
cl
Historia ; et hoc agens de Synodo generali vi, ad annum dclxxx
etiam sub annum dcxl, defuncto,
ad alii

""1 " ocv;ULU5 ' -gnoscerent tum adhuc

hisaa TiP„hit n = r>„„ j"'n"~~~"„ l alii, liberi Patriarcha?, Ro-
S^^£ZJ^£S '
US
ftff'
manU Anti ° cheilUS
'
etConstantinopoUtanus, licet

^^ ^
i'
t
"» *""«)* 1- titulum istura sub barbaris gere-
™«f i
Alexandriaa habito -
IZ
dcxxxiu, et SynoJv Actne xnZ
e rt ro, iu

i ar Sm ' "^
391
 HISTORIA CHRONOLOGICA. G3*
301 Aliter etiam intelligi possunt Zonara? verba, fuit alius in locum Abba Benjamini. Item in eod.
,„i!li Patriar- quod tunc nimirum Patriarchse Orthodoxi, aut ncn Conim. pag. 463 Misit autem ducentos milites, ut
:

essent, aut saltem Saracenorum metu (i|ui Jacobitis

Bgyptii investigarent omnes Episcopos Jacobitas
dii
Jm
apud Grtccoi autem ducenti milites congregaverunt omnes Proceres
magis favebant) Sedibus suis exire prohiberentur.
aul Latinos
„ominanlur, Certe per legatos interfuisse videntur in Synopsi et Monachos adMaxirianwm, quiprxcepit eis etdixit;

Conciliorum, ex epistola Photii aci Michaelem Bul- . Credite iit id quod scriplum esl in hoc codice ;ut sedu-
garorum Principem ad calcem Nomocanonis pag. cerei eos percodicem illum,quiplenus erat blasphemiis.
272, ubi ita legitur. In hoc qui praeessent judtcali Sed siluerunt bmnes. Clamavit ergo iterum el tertia
sunt digni, Georgius Rcgite rpsius civitalis Antisies vice ; sad nemo crat qui responderet ei verbulum. Sic
(nempe post Legatos Agathonis, ut habet Zonaras) ira accensus jussil , ut. Monachi re-
flage.llarentur;
.... et magnse civilatis Alexandrice Sedis locum, Pe- belles, inquiens, ne videatur vobis quod parcere velim
trus Monachus implevit. Cum quibus et Georgius, vobis, nec effundere sanguinem veslrum ; quare mecum
Monachus ac Presbyter. in tjradum Pontificix Sedis non loquimini? Illico snrrexit Abba Samttel; el para-
Hierosolymorum ascendit. Sed an lii ex iis urbibus tus exponere vitam suammorti, tlLrit Maxiriano, Nos
missi, an a Concilio ipso depntati? uliqtie non recipimus chartam impuram, neque obte.m-

392 Utcumque ea se habeant, Nicephorus hic peramus conuentui Chalcelonensi neque admittimus ,
tftcephori
catalogum etiam finit suum Ilierosolymitanorum Patriarcha- alium Patriarcham, qnam Abba Benjqminum
proseguente rum catalogum in sancto Sophronio, coaetaneo Petri El dixil Abba Samuel, anathema sit liber Imperatoris
Gcorgio
ultimi aiiti-Jacobitae, a Grascis nominati, apud Ale- Romani hxretici, el anallmna sil Chalcedonica ftdes,
Elmacino.
xandrinos ; atqne Benjamini, Jacobito». Pro Nice- et omnes qui crcdunl in eam, el sic dilaceravit illum
phoro autera ad snbsidium continuanda>Chronologia2 librtim, et projecit eum ante janam ecclesix.
Alexandrinorum Patriarcharum qualiumcumque ,
395 In Hagiologio, die vm Tubaa, sic legitur de
Benjamino Salutem Benjamino, qui Sacerdos edo- Elotjium
succedit Historia Saracenica Georgii Elmacini, res :

liciijamini
Christianorum haud negligenter tractans et Pa- : ctus Ittteras, eleclus fuil ul Alexandrix obtineiet Pa- a Poeta
triarchas quidem, ex eodem quo Hisloria Patriar- triarchaittm, qnod ei manifeste pracdictum eratper vi Hahcssiiw,
chalis fonte, Vitis scilicet eorumdem Patiiar- siortem his verbis Gaude Benjamin beate quo-
:
,

eharum desumens, qnos hn?c aliquoties, iste sscpius NIAM ClIRISTl GREGEM PASCES. NeC fn.it ^Egyptiis
allegat,non quidem in Benjamino, ssd in ejus suc- initio illo gravis Saracenorum dominatus quin ;

cessore Agathone, sic ut Vitse illae videri possint etiam eis licuit restaurare, quse Damiani Patriarchae
initium indecapere; quod tamen non temere affir- tempore devastata et desolata fuerant monasteria
maverim, dum adlmc latet liber iste, unde nec deserti Abbatis Macarii : unde Hagiologus hac ea- it rcstituta

commodum est de ejus fidelitatequidquam statuere. dem die vm Tubas; Gratulor dcdtcationi Ecclesise lus, vionasteria
Abb. Macarii.
Verum ubi deficiunt omnino alii, et ipse et qui ex Pater nostcr Macari, quam dextera Det fecilper ma-
eo profluunt Elmacinus et Historia nostra, soli no- num Benjaiuini, sacro Cbiismale ungentis templi pene-
bis auctores esse possunt, in reliqua serie quomo- trale. Non tnlret per avariliam, istum Cheriibinorum
documque pertexenda. Et certe eo majoris hic erunt terminum (id est, Sedem) quisquis superbia vei simo-

ponderis eorum suffragia, quod de rebus, propius nia tenetur obstrictus.

ad suam astatem pertinentibus, ferant testimo-

nium. XXXIX. AGATHON
393 De Benjamino porro, cujus obitum oblita
Beujamin
est nobis notare Historia, Elmacinus sic loquitur Post unius aut sesquianni, non triennii vaca-
cbiit 660, lib. l, cap. 5, in fine : Christianorumnarrant Histo- tionem,secutus Benjaminum, Moysi ab Ilabes-
i Januarii. quod Benjaminus, Palriarcba Jacobitarum sfigy-
rise, sinis comparalur.
pliorum, obiit anno Hegirce xxxix ; ila ut duraverit
Patriarchaliis ejus ab anno Hegirse primo (nos paulo \je Agathone seu Agatho habenl Vilse Patriarcha-
ante incepisse diximus) ad annum xxxix. Abfuilenim rum, inquit Elmacinus, sedisse annis xvn, et obiisse
o Sctlc sita annos xiu ; decem scilice.l sub Imperio He- x Babse, hoc est vn Octob&s. Ita ille, libro l, ca-
raclii, et tres snb inilio Muslimorum ; obiil autem die pite 5 sub finem. Rursus autem sub finem capitis 7,
vm Tubx (hoc est
mcnsis Januarii, anno nobis m notat annum lviii Hegirae initium sumentem a n ,
Oliiit Agathon
7 Octobris 678,
dclx, ) adeoque die Veneris in quo cum Elmacini ; Novembris anni dclxxvii, itaque debuisset Agatho
calculo non omnino convenire possumus, habita po- obiisse anno nostro dci.xxviii atque adeo inter :

tiori ratione Historiae, ubi non xxxix anni Hegirae ipsum et Benjaminum intercesserit vacatio unius,
sive Lunares, sed totidem Solares integri Benja- ut minimum, aut sesquianni, luctuosissima illa tem-
mino tribuuntur. Hsec tamen conciliantur, Benja- pestate non diflficulter admittenda. Pulchre haec
mini Patriarchatum ante Hegirarum initia inchoan- omnia inter se, et cum feria per Historiam indicata,
do.utnuper insinuavimus, quamvis neque sic anni nempe die Jovis, coha?rent, et cum anno dclxxvih
plane integri, ab Historia notati, inveniantur. Mi- aptissime coincidunt, currente littera Dominicali C.
rari vero hic liceat supinam Abulbaracati inscitiam Non ita, si cum citata Historia et Hagiologio, diem

et socordiam, dum Andronici et Benjamini annos mortis componere volueris cum xvi Babas, hoc est
turpiter confundit, ambobus xxxvin annos et xi xni Octobris non casura in diem Jovis nisi
,

menses adscribens, amborum ingressum ad annum sub littera B, anno uno serius, nimi-
Dominicali
Martyrialem cccxxv amborum exitum ad ccclxiv
: rum dclxxix, quinquennio citius, dclxxiii.
vel
referens, ordine Chronologise penitus everso. 397 Praeferenda igitur in praesentiarnm Elmacini
394 Ad Benjamini commendationem referunt aocuratior temporum ratio, et cum sequentibus
*U S„b ^Ethiopes, quae sub Heraclio passi sunt Jacobitse, facilius componibilis. Adde quod Historia, annos
'faaclio
J onbitt? de quibus hsec ex vita Samuelis manuscripta de- Agathonis non ad xvi, et dies cclxxiii exten-
nisi
cerpsit Ludolfus in Comm. pag. 429. Postea facla dens, teneatur admittereinterpontificium prope
esl magna persecutio, jussu imperatoris Romani, pro- triennale, intervallum sane ab ea minime reticen-
pler Orthodoxam fidem : et expulerunt Sede sua Abba dum. Hagiologion Agathonem salutari jubet, ut ple- Moysi
Benjaminum, Palriarcham Ale.randrinum, quem occi- num sapientia et laude dignum, qtiia accepit gloriam comparatus.
dere volebat liomo
quidam, missus ab lmperalore Ro- majorem quam Moyses, et hodie emigravit, ut ei san-
mano. Et attulerunt librum Chalcedonensem, etjusse- ctus Angelus indicaverat, relinquens heredem sux Se-
runt ut omnes Presbyleri subscriberent et conslitutus , dis Joannem, virumjitstum. Hasc autem habentur ad
diem
 64 * PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
triarcliam anno Hegirx lxvi, inquit Elmacinus D
diera xvi Babae, verosimililer librariorum sphalraate
positam pro decima. adeoque post vn Augusti anni nostri dclxxxv qui Obiu is aac ;

annos duos et nndecim mcnses sedit ... obiil autem an- ,3

Afowmi
no Hcginc lxiv, sumente initium v Julii dclxxxviu.
XL. JOANNES III, Et ipse quidem Elraacinus diem obitus nominat a
mensis Haturi, qui esset xxix Octobris Hagiolo- :

Laudatur hujus insignis in pauperes caritas ;

gion vero ix Hatliuri, hoc est v Novembris, exhibet,
et reslaurata per eum ecclesia S. Marci. componens cum
uti et Historia Patriarchalis, illam
die Martis ;
qui concursus anno dclxxxviii haberi
Joan.nes. Hic, inquit Elir.acinus lib. i, cap. 7 sub
non potuit, currente littera Dominicali D. Neque
Obiit C85 27 flnem, ut octo sedit annos (intellige annum octavum
tamen ultra eum annum licet Isaaci mortem differ-
ISovemb. inchoatum) obiitprima diemensis Chiac, id est xxvn
re quandoquidem ex ipsa Historia et Elmacino,
;
Novembris, anno, scilicet Hegirae lxvi initium su-
non sederit plusquam annis duobus et mensibus cir-
mente a vn Augusti anno nostroDCLxxxv.Concordat
citer undecim, vel decem, ut mavult Abulbaracat ;
Historia Patriarchalis in assignanda prima Chiac.
opportune hic diem raortis notans vn Haturi, hoc
Qui autem acciderit, ut pro die Lunx scriptum re-
est in Novembris, feria et anno rectissime hoc pacto
periamus dwm Sabbati, fateor me capere non posse,
concurrentibus.
nisi per insignem errorem transpositos dies arbi-
402 Apud Elmacinum legitur Isaacus Instituisse,
trari velimus. Certe dies Sabbati cum xxvii No-
ne Palriurclia inslituerelur nisi dic Solts : quod Apo- stuluil ne
vembris concurrere r.on potuit, praeterquam anno
stolicum institutum , ionga desuetudine neglectum, Patriarcha
dclxxxix, currente littera Dominicali C; quem in alio
et ignorantia diei quo quisquc Patriarcha ordinatus quam
annum Joannis mortem nullo pacto referri posse, die Solis
fuit, suasit auctori Chronotaxeos marginalis ad Hi-
ex autecedentium et consequentium Patriarcharum ordinaretvr.

Elmacini calculo, compertum habemus. storiam, plerosque Patriarchas metiri ab obitu

aetatibus, et
Quid, quod et Historia ipsa hic
sibi
Joannis Patriarchatum octo dumtaxat annis, et die-
bus lv circumscribendo; ubi si recte determinata
esset feria, anni omnino xifuissent numerandi. Nec
unius ad obitum alterius saltem quoad numerum ;
non constet
dierum, annis ab eo designatis addendorum, etiam
quando longicr intercessit vacatio. Hagiologion ap-
ponit Isaac tituluin Justi, et asserit, quod ejus Ba-

lucis quidquam nobis affunditur ex Hagiologio aut ptismum signavit Crux lucida supra manum baptizantis
Abulbaracato, cum utrobique
diversus notetur dies; apparens.

quare in supputatione nostra, tamquam hactenus

probabiliori, haerendum censuimus. XLIl . SIMON.
399 Interim notatu dignum est, quod ab utrius-
Haustuin ler innoxie venenum. Indorum ad
que Historiae, et Saracenas et Patriarchalis Aucto.
ribus refertur, quod lempore annonanx caritatis ma-
illum legatio. Translatio corporis.
ximx, tribus annis sustentavit pauperes, quolidiana
Cjimon Syrus. Hic suscilasse morluum, scribitnr in
argcnti et panis distributione : quod remuncravit ei
ejus Fita, inquit auctor Historiae Patriarchalis ; et Hic venem,
Dens focultalcs suppeditando, quibus mtra triennium
addit, quod ter hausilvenenum posl Communionem abs- j)ti*t Commu-
exstruxit Alexaniirix novam S. Marci ecclesiam, tiionem inno-
que ullo nocumento. At quarto cum bibisset vinum, pc- xie terhmttlt
Kamsja dictam, pro ea qnx [ueral deslructa ante Mu-
ob rcslaura- riit. Elmacini id intelligentis de vino ante Missam coilem antt
tam S. Marci sulmanorum ingressum sub lyrannide Persarum
,

sumpto, verba sunt, lib. i cap. 12 non procul a eam prxliilo,

ecclcsiam ct Ejusdem operis sic meminit Hagiologiura, i Decem- c.itmijmtnr,
in paupcres fine Narrant quoque ter venenum illi bibendum de-
:
bris, Ode iii Saluto Joannem, Officio el Orthodoxia
:

caritatem, disse post Eucharisliam, nequeid einocnisse, atquarto

Patriarcham ; qui tempore administratwnis su,r eccle-
cum bibisset jejunus, mortuum esse. Captus autem est
siam xdiftcavit in nomine S. Marci ; et, ipso quo ex
auctor et igne incensus. Hagiologion ait, mortuum il-
hoc mundo migravit die, requiem suam cum S. Atha-
nasio Palriarcha
lum suscitatum, Piesbyterum jam pollinctum ;
fuisse
conjunxil. Quibus verbis forsan in-
dicatur aliqua falsa aut supposita ante mortera ap-
auctores vero propinandi ei ter veneni fuisse rnori-

paritio Sancti.ipsum ad bus corruptis Presbyteros, quibus tamen ipse a Re.ge,

secum morereturinvitantis.
occidi omnes voknte, vitam impetramt. Quaa erga ini-
400 Jobus Ludolfus, attenta Joannis hujus cari-
tate erga pauperes, eidem pntat adscribemlum micos clementia potuit martyrium meruisse, quarta
unde dtctus alte-
rum ipsius Hagiologii locum ad diem xvi chiac.hocest potione inferendum ; nisi malis opinari fuisse pcenara F
Joannes
audtt
Mtscricors. xn Novembris.ipsum sicinvocantis:5atoi>m dicoPa- violati ritus, communicaturis prsescripti, ut jejuni Kan
Imits Episcn-

triarchx Keri.qui largiter erogal opes suas spemercedis ad sacra Mysteria accedaut. Idcm legatum accepit piim et

novissimx ;quoniamnoluit residuum pauperum sibi acqui- ab Indis, qui illum rogabunt, ul sibi Prcsbyteros et l>reslujter° s

Episcopum petentibi»
rere,et proptereavocatus estjoannes Misericors. constitueret : qui id prxstare noluit absque
Conjec- mittere.
Regis sEgypli consensu. Quamobrem ad alium profe-
tatautem nomenZm.quo sub initiumstrophaiPoeta
utitur, relatum ad nomen Joannis in fine positam
9C" US
(
fortassls
sanctae Resurrectionis, hoc est Hierosolymorura lo-
ad ™ °dorum, thronum
e

esse cognoraen farailiae, vel loci natalis. Erit '

qui
existimet elogium istud aptari
cum tenentem, uti subscribitur Synodo vi, superius
posse S . Joanni
Eleemosynario, quem, licet Orthodoxum, Jacobitaa
citataa, anno dclxxx) qtti eis satisfccit, sed multa liu-
quoque colendum assumpserint.At jus rei causa Christiani perpessi sunt.
conjecturahuius-
modi non satis fundata videtur
unde cum Ludolfo ;
404 Obiit Simon die vigesima quarta Abibi in
sentire malim, cedendum Dominica, quae nobis fuit xvm Julii anno ncc vel,
pr*dictum encomium al- ;
18 J« ni >

teri cognomim et similis liberalitatis ut habet Elmacinus, anno Diocletiani ccccxvi, cur-
,
Jacobit*.
rente littera Dominicali C, omnibusapprime in huno
annum confluentibus, praeter tempus Sedis, quod
XLI. ISAAC. nota marginalis ad annos vn et dies cclxii restrin-
Ritus ordinandi in Dominica git, ex calculo nostro ad annos xietamplius
pridem neqleclus exten-
non sine obscuratione dendum. Verum illamarginalia apud nos auctoritatis
Chronologiw, ab hoc
tantas non sunt, ut, concordantibus recte ceteris, a
Patrwrcha restitulus.
praefixo anno dimovere non possint aut debeant,

Lsaac. Hunc Christiani Jacobitz

praesertimcum Sedes triennio integro post Simonis
consliluerunt Pa- decessum vacasse dicatur, et principium Alexandri
successoris
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 65»
successoris coincidat cum anno Martyruin ccccxx, D
nobis dcciv; Historia Patriarchali et Elmacino, XLIV. COSMAS, JACOBITA DT COSMAS AUCTOBE
prster morem, hic expressissime consentientibus. MELCIIITA.
Porro Simonem habitum et cultum pro Sancto apud
Horum primus sesquianno Sedem tenuil, al-
Jacobitas, probat Iranslalio corporis in monasterium
ter a Monothelismo conversus ablatas Or-
S. Macarii, inscripta fastis vigesima septima Abibi,
ubi Hagiologus eum invocans, thodoxis Ecclesias restitui fecit. Post hunc
id est xxi Julii ;

Disperge, inquit, Iwstes corpons et inimicos animse videtur AUhiopia ad Jacobitas defecisse.
mes, sicul dissipat ventus pulverem a facie terrx,
JJic obscuram nobis successionem, nec minus per- Ex duobai
plexam Chronologiam faciunt Auctores, quos se- Synonymii
XLIII.ALEXANDER:
quimnr, ex una quidem parte Hagiologus Habessi-
Monachi indictum tributum a Prafecto Sara- nus, cum Historia Patriarchali, non solitus nisi
Jacobitas ex ea sumptos laudare ex altera Elmaci-
ceno, ob id et ob violatam Deipar& effigiem, ;

terribiliter punito. Laudata Patriarchx in

nus et Saidus sive Eutychius, disertissime descri-
bentes Orthodoxum eodem terapore Patriarcham
fide Constantia.
Melchitarum, nomine Cosmam; quo etiam Jacobita
vocatus videtur ; Abulbaracato, Benensis, a patria
J\_lexander factus est Palriarcha Alexandrinus
verosimiliter dictus. Qui cura aptior nobis sit ad
Jacobitarum, inquit Elmacinus lib. 1 cap. 12, die
pertexendam seriem huc usque deductam, placet
S. Marci Evangelislx, qui
festo trigesmius erat Bar-
mudx, anno Diocletiuni ccccxx, (is male hic applica- ab ipso ordiri, quantum quidem distinguere synony-
tur ad annum Hegirai lxxxiJ Patriurchatum obtinuit mos per conjecturam licebit.
xx annos et dimidium, nec desunt qui dicunt annos
409 De Cosma Jacobita scribit Historia Patriar-
chalis, quod, invitus ac renilens constitutus est, nec
xxv : obiitqne die vu Amschiri, hoc est, i Februarii prtor obitt an.
nostri. Historia Patriarcbalis etiam asserit, eum destitit Deum dies noctesque. deprecari, ut eum ad se
7.10, 24 Jvn.

Simoni sujfectum anno ccccxx Marlyrum, ut nuper

reciperet : quamobrem post annum defunclus est, die E
indicabam : et, praster solitum, diem obitus. et fe-
Sabbati, i Bunx, quse esset xxvi Maji. Elraacinus :
Ut menses sedit quindecim, ita quoque defunctus est die
riam notare praetermisit, praecipuum scilicet ordi-
ullima Baunx, nobis xxiv Junii. Valde discrepant
nandae Chronologiae subsidium.
prima et ullima, nec alterutri diei subsidio venit
406 Ceterum quam facile est ex hactenus dictis
exordia Patriarchas hujus stabilire, tam est difflcile
Hagiologion,nomen hujus Cosmaa referens ad m
Bermaha, hoc est xxvn Februarii ut mox dicetur.
certum obitus annum explorare, cum omnes varient
in assignanda Sedis duratione. Siquidem Elmaci-
Non ita multum discrepant menses quindecim nu-
•

nus, xx vel xxv annos numerans, obitum refert

mero rotundo, quos etiam sic habet Abulbaracat,

capite 27, ad annum cvui Hegirae, qui initium habuit

et annus l,Nunc autem inveniendus
dies cxliii.
est annus, quo prima vel ultima Bunae cum Sabbato
vii Maji nostri dccxxvi unde dicendus esset obiis-
;

concurrerint. Pro prima, nullus annus idoneus. ; sed

se dccxxvii, adeoque institutus dcciii vel dcciv, an-
pro ullima, quae est xxiv Junii, opportunissime ha-
num xx longe superaret, nec ad xxv pertingeret.
betur annus dccxxx, currente littera Dominicali A,
Non adeo diffemnt Historia et Abulbaracat, annos
quo ratio temporum a nobis statuta non parum
ei integros xxiv et aliquot menses tribuendo : quos
confirraatur, et sic proinde tenendura putamus.
si numerare incipias ab anno dcciii vel dcciv,
protrahasque ad
410 Nunc jam illa difficultas solvenda superest,
i Feb. dccxxix, perplexam tem-
unusne an geminus Cosmas exstiterit, Melchita al- Mclchita
porum rationem. opf.imo quo potest modo, resti-
ter, alter Jacobita? eodem, an diverso tempore? alius
tueris.
407 Elmacinus cap. 12praecitato Auctor est Elmacinus, libro i cap. 17 in fine, ex
ita narrationem
Saido Filio Batrici sive Eutychio Patriarcha in
prosequitur : Contigerunl tempore cjus (Alexandri)
Historia sua, anno terlio Clialifatus Hisjami (Theo-
angustix mugnee, atque ipse, dies toleravit difficiles et
phani, Isami) Hegirse cvm, nobis dccxxvi, Cosmam
amaros : quin et bis tribulun ab eo exaclum fuit, el
Orthodoxorum Palriarcham Alexandrix factum fuisse:
singulis quidem vicibus trium aureorum millium. Prx-
autem Abdulmelicus filius, Merwanis, fratrem
orasse autemAiemndrw in templo S. Sahse : quia
eos
feeerat
JacobilTC templaomnia occupaverant. At Cosmam, Pa- F
suum Abdulaiizum JSgyplo, qui recensuil Monachos,
triarcham illorum, profectum esse ad Hisjamum, filiiim templa Ortho-
ejl tribvlum ab eis gccepit, a singulis scilicel uureum. doxis erepta
Abdulmelici, cum donis et muneribus; eique significa-
Atqne hoc primum tributum est quod penderunt Mo- rccuperat,
visse, Jacobitas templa omnia Orthodoxomm occupasse:
nachi. Habent irutem Vitx Patriorcharum, Abdulazi-
""riletjium
tum filium Merwanis, ingressum templum monasterii
et Hisjamum scripsisse ad gubematorem suum in
f'»m lerri- jEgyto, qui eral Abdalla, filiuS Seccuris, ut Orthodo-
Hiterpum. Hulwanensis, vidisse figuram Dominx, habentis Do-
xis traderet tempkt eorum, qui in manu erant Jacobi-
minum Christnm in ulnis suis, et spuisse in eos : atque
tarum, alque eum illi eripuisse templum Evaugelii; id
en nocle in somno suo vidisse Dominum Clrristum, ju-
est(ni fallor) Evangelistarum, vel S. Marci.
bentem Ut occiderctur ; seque illicb lancea in lalere suo
41 1 Refert autera Theophanes anno idtimo His-
transfossum ; tndeque mox experrectnm, valde fuisse cum abjurato
jarai,primo Walidis Muslimorum Chalifae, Hegirae Monothelismo
consternatum, et exspiravisse eadem nocte : obiitque
cxxv, nobis dccxlu, Cosmam Alexandrix Palriar- ad Orthodo-
filius xl dies. Melius Hist. Patriarchalis
ejus yost
cham, cum ipsa civitate, Monolhelitarum pravitate, a xiam suos re*
ait, patrem post xl dies occidisse. Laudatur porro

idem Alexander in Hagiologio, quod gravi tributo

Cyri fqui sui H eraclio vixil) lemporihus, eumcivitatem duzisset an-
no 742,
obtinentc, abjwrata, et errore cognilo, ad Orthodoxam
vexatus feo nempe de qno jam egimus) precatione et
Ecelesiam rediisse. Meminit etiam Marquardus, in
jejunio mortem sibi accelcrare maluit, quam Pseudo-
citata superius non seraei Chronologia, Cosmi Pa-
prophetx Mahometis iwmen scribere loco Crucis, sicul
lria<rchx Alexandrini, quem reducit ad aunum
Prsefectus jubebat.
DCCXLln, nullo alio Patriarcha, nec ante, nec post
hujus tenipora, nominato. Hsec nos dubitare non
sinunt, quin prater Cosmam Jaoobitara, quindecim
mensium (ut jam vidimus) Patriarcham, alter syno-
nymus sederit, Monothelita primum, deinde Catho-
Junii T. VU IX li CU8
 66 PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
A licus; quique annos minimum sedecim Thronum quem diem, Historia ait, fuisse diem Jovis;qui I)

illum obtinuerit, ceteris quoe ad eum spectant, Scri- proinde, currente littera Dominicali G, cadet in an-
ptorum negligentiapraetermissis. num dccxlii.

412 In Hagiologio Habessino, ad diem III Ber- 4-16 Cum itaque sedere copperit anno uccxxx, si,

tt ideo nou maha, hoe invenio decantari Eneomium Saluiem : ut supponere licet, facta sit ordinatio Dominicapro-
videtur csse i dico Palriarchx Cosmte, in cantu quasi Seraphico, xime scquente obitum praedecessoris quae fuerit ,

qui Inmlutiir
S. Excehi laudem sanctam exlulil, /Elhiopiam sine xxv Junii; si, inquam, ab eo die numerare incipias,
in Hagiologio.
suum atlministrationem feliciler
difficultate protexit, et facile invenies annos xi et dies ccxxu, vel (ut notat

absolvit, qiua subEpiscopatu pax fuit Ecclc.

ejtis AbulbaracatJ annoa xi et menses circiter vn. Sequi-
multiplicaia. Mirum si hsec in alterutrius Cosmse tur in Historia Patriarchali, quod Sedes vacaverit
tempora vere quadrent certe, quem supra vidimus
: anno uno absque Patriarcha addere poterat men- ;

dies noctesque deprecatum, ut calamitatibus liber sem unum aut alterum, ut deveniatur ad annura
evaderet, is pacem Ecclesiae multiplicatam habuisse Diocletiani vel Martyrum cccclx, qui in hoc con-
non videtur : nec felicius Orthudoxo alteri admi- cursu nobis esse debet Christi uccxlih; et quoTheo-
nistrationem cessisse niihi omnino persuadent, quae dori successor Michael, alias Abanachayl, et melius
ab immani Muslimorum avaritia et crudelitate Abbuna-Chael, vacantem Thronum conscendisse dici-
Christianos perpessos esse, Elmacinuscommeinorat. tur ab Elmacino, hic denuo infeliciter Hegiras suas
Utcumque iUa se babeant, crediderim licentiae poe- cum annis Diocletiani coaptante. Sed leviora hoec
ticas nonnihil admixtum, totumque elogium, non sunt quam ut morari nos queant, modo chronotacti-
ad Orthodoxum, sed ad Jacobitam referri, jam cus calculus ex aliis abunde confirmetur.

a primi schismatis origine, Catholicis plerumque 417 Ceterum locus postulare videtur, ut cum dein- Mn
exclusis. Martijntm
ceps toties recurrat applicatio vel reductio Epochae
ridgari no-
R 413 Porro ad Orthodoxi memoriam spectat Diocletiunai ad communem locus, inquam, postu-;
strx aptari
Ecclesiis nu- quod praecitatus Saidus scribit, Orthodoxos Alexan lare videtur, ut Lectores moneantur, non semper debeat.

tem Orthodoa i driae sine Patriarcha fuisse xcvu annis, inde a plenuin annorum numerum, alterinumero super- E
caruerant an.
Chalifatu Omaris filii Alchitabbi, donec Cosmas addi, sed computationem tieri juxta canonem chro-
97.
Patiiarcha factus est. Cum autem Omar iste Chali- nologicum, superius recitatum in Digressione post
fatum exorsus sit anno xui Hegirae, nobis dcxxxiv, Maximum Patriarcham xv ita tamen canonem ac- ;

additis annis xcvn exurgeret annus dccxxxi, atque cipiendo, ut locum non habeat nisi in illis quatuor
adeo quinquennio serius Patriarchatum iniisset postremis anni mensibus, qui Martyriali et vulgari
Cosmas Orthodoxus, quam supra ab eodem Saido nostro communes dici possunt. Exemplum esto in
assertum vidimus, in quo sibi apertissime contradi- Michaele proxime sccuturo, qui creatus dicitur anno
Defunctus
cit. Malim ego Cyruin et Petruin Monothelitas ex Martyrum cccclx die xv Decembris. Ut enim hic
creditur circa
743: Orthodoxorum Patriarcharum catalogo expungi, et ^Erara unam alteri coaptes, alterutri demenda est
initium Sedis vacantis apud Orthodoxos, ad menteiu unitas, ut per te ipse probare facile potes, si velis.
Eutychii, reduci ad annum circiter dcxxix vel At si ageretur de re facta mensibus octo Septem-
dcxxx, qua potitsimum ratione recte omnia conci- brem pra-cedentibus, nihil auferendum esset, ut re-
liari et ordinari posse videntur, sic ut hic alter periesinMichaelisetMinDesuccessoreJoanne.de-
Cosmas iniverit Patriarchatum anno illo dccxxvi, functo mense Januario, anni Martyrum dxv, qui
eumque tenuerit usque ad anuum dccxliii, et forte coincidere debet cum nostro dccxcix.
ulterius.

post quod 414 Ansam hic prEebet Eimacinus, ex praecitato

tempus JElliio- Saido, ut disquiratur, quo fere tempore ^Ethiopia CAPUT VII.
pia ad Jaco-
sive Habassia Jacobitarum errores amplexa fuerit.
bitas acccsse- Duriora sub Chalifarum Pra?fectis tempora,
rit.
Si enim Nubia, inter ^Ethiopiam et ^Egyptum me-
dia, hoc primum tempore Jacobilica facla est, ut illic
iisque exerciti Patriarcha?, abanno dcc-
asseritur ; acceplis Episcopis a Putriarchis Jacobita- xliu ad DCCCLIX.
rum; praesumere eiiam id in Habas-
licebit, serius
s_ia factitatura, quod valde faveret iis qui ibidera
hacteuus floruisse creduntur, sanctis viris, et in
H
Jlactenus satis quieti, sub
rumque Praefectis, egerant
barbaricis Chalifis eo-
in^gypto Christiani
F '

FJmaciiiir' 11
Hagiologio metrico invocant.ur ut Sancti. Verum Melchitae juxta ac Jacobitae ; nam pecuniariaextor- tiodecalo»
cum examine illa egeant, neque huc
accuratiori sio sub Alexandro, non tam cito consecutionem tatibus,

spectent, commodius alibi discutientur. illam habuisse videtur, quam pluribus enarrat El-
macinus lib. 1, cap. 12 sub finem, de Asamae ty-
XLV. TIIEODORUS. rannide : Hic enim, poslquam JEyyptum inyressus est,
pejus etiam fecit anlecessortbus suis , jussiique Duces
Pamitentix rigor Studium padS in
et eo interficere plebem, et faeuttates ejus ad se translulit.
laudantur. el Trado vobis animas homi-
Ducibtts scripsit
:

Vir severxpoe-
nitentix, mul-
H .uic in Hagiologio sic accinitur
rum, ferrea lorica el cilicio husuto
Salttto Theodo- :
num, quantum poteslisopum. Et jussis atlcsse
corrudite
Monachis, siynavit eos in munibus eorum annulo fer-
ta cvm pace yravem, qiti diynus reo, sinyulos, inquam, nota circulari et die. Cumque
SUOS rcxit habilus sedere in Sede Marci, sicnt ei Paler
ftiit
:
suus deinceps quispiam compareret twn siynatus, amputata
spiraualis (verosirailiter decessorem
intelligit) prsedi- est manus ejtts. Neque dici potest numertts eorum, quos
xerat,iumadhuceiministrabat. Cura autem, ut testa- ita deformavit. Detnde scripsil, ui quicumque ex ccle-
tur blmacinus, lib. 1, cap. 17, esset
bonus, mavstte- ris hominibus comperirenlttr ascendere aut descendere,
tus, el amans hominum ; temporc eju» tranquillilas neqtte penes se haberent diploma liberi itineris, ab eis
fuit
et pax vel fut Historia narratj omnes
dies suos in sumerentur decem aurei : ita ut vidua quxdam habeus
qtucte et pace transeyit, nec ullttm
habuit adversarittm. filium, cum accepisset ejusmodi diploma, atqtte iter
Id nimirum promereri videbatur,
" eyreyia specie fuceret, filiumque ejus quicum eaerat, e flumine aquatl
et optimis moribus, ut addit
prafata" Historia Patriar bibentem, aocodilus abripuisset,
et obiit I Fc- una cum diplomate,
brxtarii anno chalis, adscribens ei Sedis annos
xi, et dies ccxxn. quod in sinu ejus erat, el mulier plorans reversa esset,
Convenit autem cum Elmacino et
Hagiologio, quod misertus ejus non sit, et coacta fuerit mulicr vestcs sttas
defunctus sit septima Amschiri, hoc est,
Februarii- i vendere el mendicare, donec secundo persolveret juslum
diplomalis
 HISTORIA CHRONOLOGIGA. *67

diplomalis pretium, drcem videliccl aureos. Deinde snae familiae ultimus, crudelem avnritiam Praefecti, D
misit in monasttria, ubi jilurimos Monacltos comperit sui; primum motu, quo multm dirutx MICTOHE
ingenti terrae

sicno carere, quorum alios decollavit, alios verbe.rilnts snnt urbe.s, tit nec unus qnidcm civium evaserit : multx liorribili terrm

necavit. quoqne nnves eadem nocle submersse sunt : tantaque fuit motu pttnitx,
419 Dedit quidem crudelitatis pccnas immanissi- terrsemotu.s rfitassatio, ut ligna portarum et parietum suo
ngypin
qtias
mus Asania, jussu Chalifae diris cruciatibus eneca- cgrederenliir Inco. Qitse qttidem afflictio totum conquas-
chmti""'
su0 chalifis
tus ; verum successor Abdalla illum crudelitate su- savit Mcrovani Orientale imperinm . Recensita fuerunt

passltunt. peravit Et duplicavit tnbutum, jussitque numcrari

: loca, quae in Oriente. illa nocte dimta, et ascendere re-

homines et besltas : ct signavit Christianos nota qua- perla sunt ad numerum sexcentorum, tam urbium quam
dam, ftgtira scilicet leonis ; ita ul quicumqite inveniren- nppidorumetcaslellorum; interiiiquehominum etjumcn-
tur, neque notam illam in manibus sins liabcrent, eo- tortim infinilus numerus.
rum manus amputarenlur.Sed neque sumpta de hoc 423 Accessit, ipso calamitatum principio, aliud
tyranno barbaro supplieia alios absterruerunt ; sic afflictis subsidium etiam procul dubio ccelitus im- uee tamen
ut perpetua vicissitudine afflictissima regio, Prasfe- missum. Nain anno qiiadringeiitesimo sexagesimo pri- mitius habetur

ctorum libidini et avaritiae obnoxia fuerit. Unde mo Marlyrtim, invasil Cyprianus Rex Nttbisc regio- etiam po.it
aeersum
patet arctiora snbinde omnia jEgyotiis facta, justa nem Aiyypli, cum accepissct Patriarcbam in carcere
periculum
profecto supremi numinis animadversione, eos sub detineri ; habebatque secum centum millia nigrorum,
dirissima Mahumetanorum servitute premi sinente, centum miltibus eqnorum insidentium ; ducebat quoque
qui fidem Deoet legitimis Principibus debitam toties Camclorum centum millia ; fertur eorum equos fero-
violaverant. cius decertasse qttam equites, et erant parvi, instarasi-
norum. Ctim atitem appropinquasset ad JEyyptum,
misit Abdalinaleclius ftlius Moysis Patrtaccliam, ro-
XLVI. MICHAEL. gans ul illutn suis litteris placaret.
acl

Qui scripsit, pacem

Cwrianus N>lbitP Rex eius P etens eamqtie oblinuit, deprecatusque est pro illo et
intercetsione >

benedixtt; reversusque absqne bello,ga,tdens plnrimttm

placatUS, ab JEtJXJftO hwadenda desistit
Patriarchs bencdictione. Quietis nonnihil tantum be-
multa nihilominus a Suracenis paliunlur
neficium Patriarchae Michaeli peperit, sed ab ipso
Chrisliani. Merovane magnus postea pe rpessus cst afflictiohes

et ssepius gladio oblattts est. Sed et hoc luit Merova-

anno
Creatus M. .ichael, Kirchero Chael Abulbaracato Cael, El-
nus totius Imperii amissione, post lnternecinam cla-
a Cypriano
ISubiae rege
:ndie\iSep- macino Abanachayl, sttffeclus esl, inquit Historia, dem acceptam. Tunc novus Chalifa Safahus imminens
scilicet
tcmh
anno quadringcntesimo sexagesimo Dioclehani, quem jEgyptum occupavit, per suos Ghoraisanitas quo- :

annum diserte etiarh signat Elmacinus, in hoc Hi- rum Praefectus Michaelem exemit vinculis, liberum- landem cx-
conformis sed haec, tincto lyranno
storiae : die Festo Crucis, ille que res suas agere sivit: quodanno Hegirae cxxxm, tiber a vincu-
decimo septimo Thoti institutumPatriarcham ait qui coepit vm Angusti dccl, factum scribit Elmaci- lis,
nam librario sphalmati imputandum, quod legatur nus, ab annis nostris plerumque aliquantulum de-
in versione nostra seplimo, pro decimo septimo, si -
fiectens.
cut habere textum Arabicum reperit Ludolfus : qui 424 Prsemiserat autem Elmacinus capite 17, ubi
etiam animadvertit, persimilem errorem Abanarhayl Micbaelis exordia exponit quod mansit tres et vi- obiit an. 767,
scribi pro Abbttna Cltael. Jam Habessini, ex insti- 12 Martii,
ginti annos Patriarcha. Historia dies addit clxxx,
tuto Alexandrinorum, salutiferi ligni Crucis, fe- quos confirmat idem Elmacinus, cum paulo inferius
stum triplex celebrant primum decima Barmnha ;
rotundo numero ait, quod sedit Patriarcha annos
(hoc est vi Martii) in menioriam primi, quo in Per-
xxiv. At obiit die, non scxto, sed decimosexto Ber-
sidem avectum claruit miraculi, quod vocant festum mahati seu Martii xn, juxta textum Arabicum, ut
Absconsionis : alterum Inventtonis, ix Baschnes (hoc
nos hic denuo monuit Ludolfus, utique anno dcclxvu.
est iv Maji sed vacatio praenotata requirit ultimum
Ha-
:)
Historia eadem tempus mortis ac diem tacet, :

Exaltationis, non
pridem ab Heraclio solennissi-
ita
giologion vero confirmat correcrionem, Latinae El-
me instauratum xiv Septembris seu deeima septima macini versioni adhibitam a Ludolfo, dura Mtchae-
Thoti cujusmodi majora festa, aeque ac Dominicas,
:
lem commemorat decimosexto Bermahati, seu xn
ad Episcoporum consecrationem adhibuisse ^Egyp-
Martii : quo pacto dies clxxx melius nos ducent ad
tios, ut ea adhibent Latini, credibile est. medium Spptembrem. quo vidimus eum fuisse in-
421 Hagiologion dicit xvi Martii, Michaelem ex stitutum. Quod ad feriam hebdomadae attinet, qua
iltieprodL
Aeserto assumptum, ubi perfecte. luclalus (secum et cum obient Michael ea cum taceatur, non possumus
;

daemone) fueral ; eo autem die quo constiiutus fuit Pa- ex ejus consideratione quidquam definire. Cum au-
triarclta, pacem exslitisse, et ccelum quoque dedisse tem ex aliis notis de anno etdie constare videatur,
pluviam. Rem utique in .-Egyptorarissimam, etprae- facile est concursum ferife adjungere, quae eo anno
nuntiam imminentis primo ejus.anno calamitatis ; fuit dies Jovis, currente littera Dominicali D.
quando Michael, extorquendae pecuniae causa, pri- 425 Hucspectat memorabile castae Monachse fa-
mum carceri mancipatus, deinde ad indictam sum- cinus, ab Elmacino tabulis consignatum, neque a
Nobile castx
Monachx
mam colligendam, circuire est permissus. Rem ita nobispraetermittendum. TV.-msnr' (Merwanus)ri(m suis facinut.
deducit Historia nostra : Multas perpessus est xrum- in cccnobium quoddam Monacharum, quas abduxit cap-
nas, sttb regno Marovani Giahdensis, sub prsefeclnra tivas. Eral autem inter eas puella qttsedam exi-
Abd-ahnaleshi Moysis, ex Judseo Moslemani. Qui-
filii mia forma, quam adductam in tentorium suttm violare
dam etiam Episcopi Patriarcbam accusarunl, multos- voltiit. At illa decipiens illum, dixit: Si relinquasme,
que oblulerunt conlra itlum libellos ; quamobrem captus, cgo ungtientnm txbi dabo, qtto qui ttngitur, nttllam in
in carcerem detrusns est, et pecttnia mulclatus. ni- eum vim habel gladius. Respondit ille, atque unde hu-
rnisque proplerea oppressus. Qui etiam enixe
'"''"'«
l'r;<r,-
rogavit jns ego rei veritatem cognoscam? Periculum, ait illa,
ut sibi egre.dicndi concederelur facultas, ad
""nvlte, inf; hujusmodi in mefac.ies: ego inungar, tu autem me gladio peicutics.
summam emendicandam pcr provinciam, quod ipsi con- Merwan sincerc hsec dici est rattts, et puella sumpto
cessum Incolx autem regionis maximis afflictioni-
est.
unguento se unxit : alque ille. extraclo gladto, eatn per-
bus tyrannice premebantur, ob inqenlem pecunix
mul- cussit, et caput ei abscidit : unde cognovil, malnisse
ctam, quse ipsis indies imponebatur.
eam mori, quam pati utcorpus suum adultcrio potluere-
422 Fuit Mcrwanus, seu Merouanus, Chalifarum tur : quam ille rem admiratus est.
XLVII
 68 PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
pore Ecclesia in quiete el pace. Ipse. autem fuit amans D
APCTOKE eleemosynarum miiltseque eojnmiserationis ; et cum ejus
J n .9. XLVII. MINAS. tempore magna csset annonx carilas, ipse rationem ha-

buit pauperum, neque passus est eos re ulla indigere.

Gravis sub co .Chrislianorum opraessio, cum Atquehaec, opinor, hallucinandi occasionem Kir-
patientice ejus laude. chero facile praebuerint.
429 Sed quod ad annos Patriarchatui hujus Errorpt
Zaudes Minx lfXiNAS, a patria Semutensis |Abulbaracato cogno- Joannis, uti et successoris Marci, attribuendos at- nit„ „„„*"'
1

inter affli-
minatus, magnas ct ipse quoque multasque perpessus tinet, in iis designandis infelicissime versatus est lttt
J<"etst.
ctione) :
ast afflicliones, siquidem cum Episcopis funes tsuppeos Elmacinus quod nequis gratis me fingere existi- ^j"'? ''""
;

nectebal et obliniebat pke, ad navium usuni in jEyijpto,

met, operas pretium duxi uno obtutu breviter re-
soli exposilus, ut habet Historia. Hinc Hagiologus praesentare. Non ita pridem ex ipso demonstravi-
Habessinns ; Saluto, inquit, Minam dignum, quiPa- mus, Michaelis initia ad annum Diocletiani cccclx,
trum in numeio electus fuil Patriurcha, paliens in af- Christi dccxlui, pro assignato mense, reducenda ;

flictione et tentationibus. Ejus intercessio me, instar

sedisse autem eum annos summum xxiv, nempe ad
Pasloris, in omnibus viis defendat, a vi dxmonis in de-
annum Christi dcclxvii Minae autem Pontificatum
:

serto circumerruntis.Uic, teste Elmacino ul novem se-

ditannos (Historia, annos nuiuerat viu, dies cccxx)
defunctus esl in fine mensis Tubx. Hactenus bene.
limitat ad annos tantummodo ix, libro 2 cap. 3;
quibus eum supra perduximus ad annum dcclxxvi.
Hic modo lib. 2 eap. 5 Joannem nostrflm sedisse,
,

At quomodo Historia ultimam Tubx determinaverit, ait, annis non amplius xiii, obiisse vero anno Dio-
in diem Veneris, quae esset xxv Januarii, fateor me
cletiani dxv, Christi dccxcix. Subinde autera, libro
non capere nec sustineri omnino potest, nisi suam
;
eod. cap. 6, Marco tribuit annos x et dies lxx,
Chronologiam Historia ipsa omnino invertat. Ete-
obdormivisse asserens anno Diocletiani dxxxv ,

nim concursus ille exigeret pro raense Januario lit- Cbristi dcccxix, palpabili decem annorum utrobique
teram Dominicalem F, non reperibilem praeterquam
defectu siquis enim summara, additis quatuor Pa- E
:

anno dcclxxi, vel dcclxxxu jam verq Minae suc-

:
triarcharum annis, conflciat reperientur universim ;

cessori Joanni ridscribuntur anni omnino xxn isque :

annl lvi, cum a dccxliii ad dcccxix, fluxerint anni
ex Elmacino (in annis Diocletiani referendis ut pu-
omnino lxxvi. En tibi lacunara annorura xx, cai
tamus accurato) obiisse dicitur /Erae istius anno
implendas nihil ipse praeter subdu- Hegiras male
dxv, nobis dccxcix, atque ita deinde annorum sup-
ctas, suppeditat. Melius Historia Episcopatum Joan-
putatio optimeconsistit.
nis ad annos xxu, Marci ad xx extendens, et sibi
427 Dubium igitur mihi non est, undecumque
et annis Diocletiani, ab Elmacino notatis pulcher-
obiii 776, ,
demum error ille irrepserit, mendose scriptam ulti- rime consonat.
19 Januarii.
mam Tubse, pro in fine mensis Tubx ; atque adeo, si 430 Itaque Sedem tenuisse dicendus est Joannes
vere Minas die Veneris fatum ejus
defunctus sit,
usque ad xi Januarii dccxcix, annis viginti inte- ObtU Joattnti
incidisse in xxiv Tubze, nobis xix Januarii, exigen- Janmttt, 1 1

gns. Dies i, ab Histona adjuactus, redundatjeo a n. 799.

temlitteram Dominicalem G, ut concurrat cum anno
remittendus, ubi nonnumqnara defuisse aliquot osten-
dcclxxvi, quo Patriavcham illum obiisse (quantum
dimus. Obiter hic etiam indicandum existiraavi, or-
saltem per Chronologicas hasce tenebras licet) tan-
dinationem hujus Patriarchae , xi Januarii factam
tum non est manifestum. Ad Minas tempora perti-
anno dcclxxvh, non Dominica sed Sabbato institu-
nent, quae de immensa Almansoris Chalifae avaritia
tam, contra quam ante annos fere centum decre-
ejusque Vicariorrum flagitiis prodit Elmacinus : a
Oppressiones
verat xlii Isaac, sed rebus Ecclesiae sic turbatis, ut
quibus tanlas, ait, fuisse oppressiones in ALgypto, ut
in jEgypto. diximus, quid rairum si ejusmodi decretum citius
nullus arlifex nec lalerarius, nec camelarius, nec libi-
exoleverit, donec sub feliciori Joannis Patriarchatu,
cinarius, nec meiulicus fueril (quanto minus Christia-
quietius et ordinatius cceperunt agl omnia ; et sic
nus, isque in dignitate Ecclesiastica) a quo non exi-
successor ejus die Solis ordinatus legitur.
geretur tributum, et pecunia caperetur afflixitque tan-
:

431 Sub hoc Patriarcha templa sua denuo recu-

topere populum miseria, ut canes el cadavera comede-
perarunt Orthodoxi, quae pridein nescio quis Cha- F ,
rent. Nec mitior fuit conditio sub Almansoris filio Templn stb "
lifa, eis abstulerat idque hac, quam ex Saido El-
;

Muhade. Vacavit Sedes, ex Historia, diebus cccl ab Orthodoit

macinus narrat, occasione. Rasjidi Chalifae frater demio rectif-
rotundo numero, mihi probabilius estsuperaddendos
Abdalla, ^Egypto Praefectus, pro anno clxxx He- ">'"
vu vel vui, ut successons institutio habita fuerit
girae, Christi forte dccxcvi, puellam formosam Ra-
xvi Tubae, hoc est xi Januarii, ut mox videbitur.
sjido dedit, quam cum hic deamaret, et illa aegro-
taret, dictum Mcdicos JEgypti optime illam
illi fnil,

XLVHI. JOANNES IV. sanaturos. Missus ergo Patriarcha Alexandrinus, qui

Medicus erat insignis, eam ila curavit, ut sanitatem eo'» n

Jtur
opera
hujus laudes, Correctus error Elmacini. Pa- recuperarel. Pa,r' a!'cl
Rasjidus diploma ei dedit, ut tempta £ti.
iriareha tub Joanne Orthodoxus et Medicus, im
insignn «"
omnia Orthodoxorum, qum Jacobitse occupaverant ,iis
templa suis recuperat. Theophilus, Habessi- restituerentur : atque ita ea recepit. Nomen Patriar-
nis laudatus, qms sit. chaei quem Melchitam apparet fuisse, non exprimi-
: sed additur, quod obiit annos natus xlvi, ut
oannes IV, Abulbaracato Benensis,
Joannt) Catalogo
in oporteat, inter hunc et Cosmam Orthodoxum de quo
ordinatu) II Kirchen raale confusus cum Eleemosynario, sancto supra, vel alios, longiorem intercessisse vacatio- Tlif
Januarii 77 : et duobus secuhs semore, conslilutus xvi Tubx, An ts

xi nem. Interim libenter adnumerarem Theophi-

illis p/nliis.
Januarn, qui dies idem dicitur nativitatis ejus, lum, ab Hagiologo Habessino relatum xn Hathuri jlakssii'"
Pa-
triarchalus et mortis fuisse,
unde liquet sola unius laudaW 1
id est vm Novembris, eo quod sub ejus adminislra-
vocis, sexta omissione factum esse,
ut in contextu tione respirarintyEthiopixpopuli, qui super se imposto-
Histonae solum legatur, decima. Elmacini rem quemdam improvide conslituerant. Sed quia ha-
dictum
ejus eneommm confirmat, ipsamet die xvi
Tubae, Hagiologion his ctenus non inveni Patriarcham aliquem Melchitam.
verbis Salutem d.co Joanni, revelatori
:
mystyrii diei laudatum in Hagiologio, vereor ne hic Theophilus
venturx, coram congregatione quadam eui
dizit ; Hora etiam Jacobita fuerit non Patriarcha sed Metro-
,
°"^i
mortn mew
consttlulus
erxl tpsa dxe

sum. Si
qua natus, et Patriarcha
,

Elmacino creditur, fuit ejus tem-

polita Habassi*. ^Z' :

XLIX
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 00

D
AIT.IOHE
XLIX. MARCUS II. PARERGON IV. j. n s

Monasleria vastota a liarbaris ; civilates vexatce

De Consensu Ecclesiw Alexnndrinw Jacobiticw,
a rebellibus profugus Patriarcha. Scianusi-
:
cum aliis Palriarchalibus Sedibus Orientis

tce ad unionem reducti. elcum llomana, scculis viii et is.

IiIarcus II, Constitutus est Patriarcha die Solis,

0,
wuod de temporum Heraclii perturbatione, nuper
Ordinatus 27 Scriptorlbus
Elmacinus, turpiter lapsus, in anno Hegirae
cum Petavio monebamus hoc ipsum de incertitu-
;
rcs .'Etjgptiat
jan. 799, inquifc
dine et obscuritate eorumdem, merito hic affirmari nef/titjentius
nostris conferendo, uti et incomputauda Sedis du-
posset. Etenim quae Ecclesiam Alexandrinam olim tractantibui.
ratione. VacasseSedem.aitHistoria.mortuoJoanue,
florent.issimam spectant, neglecta adeo reperias a
diebus quindecim quos si a die obitus, nimirum
:

Graecis ac Latinis asvi illius Scriptoribus, ut quo

xi Januarii duseris, inveniee eum inauguratum
;

studiosius, corrasis hinc inde laciniis, ea investi-

xxvn Januarii, cadente in Dominicam, sub eursu
gare volueris, anceps magis dubiusque haereas, nec
obiit S19 rcsto littera? Dominicalis F, anno dccxcix, Obiit (pergit
paschatis, 17 nisi palpando divinare queas, nedum probabili con-
idem Elmacinus) vigesima secunda Barmudx armi
iprllil. jectura quidquam assequi. Laceram illic Domini tu-
Dioclctiani dxxxv, qui dies erat Solis et sancise Re-
nicam, et Dioscoritano schismate perniciosissima
surreclionis ; utique die xvn Aprilis , cum qua con-
aemulatione propagato, distractos in partes ^Egy-
currit festum Paschae, anno Christi dcccxix. Con-
sequens ergo est, ut Thronum possederit Marcus,
ptios, abunde snpra recensuimus : erepta variis
artibus, et restituta ultro citroque templa,
Pa-
quemadmodum recte numeravit Historia, annis xx
et diebus lxxxi.
triarchas mutuum in excidium armatos dernum in- ;

ternecinum bellura, servitute Saracenica auctum

433 Ejus tempore (subdit eadem Historia) Bar-
bari, qui sunt incolx Occidcntis, diruerunt monasteria
cumulatumque. Nihilominus tot inter tenebras et
i rctiellibus calamitates ea nonnumquam emicuere virtutum
E
iiexandria vallis Habibi, cl ea depopulati sttnt, incensis Ecclcsiis icgrc eruuntur
egregiarum, sanctitatis, etccelestiumdonorura speci-
exulare et cellis, manseruntque quadraginta annis absque Mo- Indicia unio-
conctus :
Eotlcm quoque te.m- mina, quae animum quantumvis obfirmatum, nescio vic altquando
nacliis aut incolis qitibuscumqtie.
lactse.
pore rebelles quidam Alcxandriam aliasqnc urbes ex- qua injecta formidine , dubitare cogerent ari num-
pugnarunt, neces patrarunt, flammis dederunt urbes, quam afflictissima illa Coptiterurn Ecclesia, Dei fla-

perdomita, ad saniora consilia rediisset. Haec

gellis
et eas depopulati sunt, nt prolixius in historiis refer-
tur : quapropter Alexandria egressus est Patriarcha,
animo volventi , et attenta saepius consideratione
et quinquennio absens fuit.
roeditanti, alia occurrere, qua dubitationem auge-
rent magis foverentque adeo ut res digna cense-
434 Encomium ejus requirens in Hagiologio, in- ,

ttiudalur tn
venio ad eumdem, quem eeteri notant, diem xvn retur Eruditorum oculis proponi, favorabile fortasse
Hatitologio,
Aprilis, ipsum sic invocari : Salutem Marco, redem- pro Ecclesia Alexandrinaeorum elicitnra judicium,
plori captivorum populi, summa trium myriadum au- siquis aliunde luminis aliquid et notitiae affunden-

reorum denariorum impensa : is hodie migravit ad lo-

do, firmioribus eam argumentis stabilire possit,

cum nuptiarum ccelestium, sicuti prtedixerat ei Pater ac velit.

Marcus, illuc invitans, ubi expectabat eum prxmium 436 Principio, id extra controversiam positum unum constat,
et, digna merces. Quis autem hic Pater Marcus? arbitror,non Melchitas solum, verum etiam Jaco- oinncs Eccle-
sias,
Evangelista, credo, et Alexandrinae Ecclesiae fun-
biticos Patriarchas, cum Antiochenis et Hieroso-
et titulus lymitanis, Catholicam veritatem, circa cultum sa-
dator. Ludolfus huc respiciens, suggerit quod in
JYovi, ei
Calcosendio apud Seldenum inveniatur Marcus, di- crarum Imaginum, acerrime et constantissime ad-
adxnhilur.
ves Patriarcha apud ELmacinum ridicula
pro quo versus Iconomachos propugnasse. In Christianorum
;
silentio, fidem faciet Elmacinus lib. 2 cap. n, re-
versione legatur Marcus Novus Qux enim novitas, :
,

inquit Ludolfus, in Marco dabatur? Ego in notis meis ferens legationem Patriarchae, Imperatori Theo-

ad fastos jEthiopicos scripsi, quod Marcus iste a Coptis

philo Iconoclastae missam. Pro comperto non habeo,

vocarctur Felix Fortunatus Patrurcha. Ast ego quo de Patriarcha ei sermo sit ceterura cum de Ja- :

observo nihil esse inter Sanctos synonymos prae- cobitis agat plurimura, verosimile est, hoc ad eorura
sertim Orientales frequentius, quam dogmata pertinere ; uti et illud, quod in Cosma II,
ut posterior
vocetur Novus seu Junior. Sic Maria neptis Abrahae, Hagiologion Habessinum occinit ad annum dccclviii.

respectu iEgyptiacae Stephanus sub Copronymo

; sic Legationis vel epistolse summa haec erat : Moses
Propheta sculpsit imagines Cherubinorum in taberna- in cultu ima-
cultu imaginum Martyr, respectu Protomar-
pro
ginum tencn-
tyris sic Lucas pro eadem causa Confessor, re- culo lemporis el ita quoque Salohwn filius Davidis,
; clo fuisse
Ireouens upud spectu Evangelistse, Neoi, Juniores seu Novi nun- cum templum exslruxisset Hierosolymse, imagines Clie- concordes,
Mmtslet, cnpantur, ut alios praetermittam. Quin igitur etiam rubinorum fecit ex auro. Quin et hoc constat ; lilterse
fo Juniure.
hic Marcus dictns sit Novus, respectu primi in Regis cum affcruntur alicui ex Preefectis ejus, sigillo

•<Egypto Patriarchae? Elmacinus et Historicus noster ejus consignalx, eique dicitur : Hoc a Rege est, eum
illas legere el osculari, capitiqtte suo etocttlis admovere,
narrationem interserunt, qua multum laudatur Marci
prudentia, quod in suam communionem receperit ul Re/jem honorel, qucd nomen ejus et sigillum iis im-
Episcopos Scianusitarum, jam inde a tempore Petri pressa sint. Ita nos quoque imaginem tantum recipi-
Mongi ab Alexandrinis Jacobitisabjunctorum. Qua- mus, propter eum cttjus ferl nomen, non autem propter
les ii Episcopi fuerint, quove schismate a Jacobitis colores.

avulsi in Historia non exprimitur. Verosimile est 437 Facit etiam ad rem nostram epistola Con-
ct fconoma-
Melchitis adhaesisse, sed eorum pertsesos praetu- stantini Porphyrogenitae, de Christi imagine Edes- chiam
lisse patrios Coptitarum ritus. Utcumque illa se sena, scripta seculo x, et Latine editaa Combefisio, acsrsatas
habeant dubium mihi suboritur, numquamne Jaco- in Manipulo rerum et originum Constantinopolita-
bitae «que ac Melchitae ad Ecclesiae Catholic»
unio- narum, cum Diatriba Allatiana. Narrat ibi, Job
nera redierint seculis vu, yni, et ix. (forte Jacob) Alexandrinum Christophorum, Antio- ;

chenura Basiliura
; Hierosolymitanum scripsisse
, ;

Theophilo Imperatori, qui sacrarum violator essel

Imaginum (factum id fuerit circa annum dcccxxx)
et longa dissertatione, divinas Imagines, sanctas et in
veneration
 70* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
adstruxisse. Extat pradicta Alexandrise, geminos sedisse Patriarchas, Melchi-
ven&ratione habendas,
Dissertatione seu Synodica bene longa apud cita- tam alterum, alterum Jacobitam, perpetua serie,
tum Combefisium. Denique, ut paucls compleotar fortasse etiamnum durante ; licet diversis in urbibus
omnia, rem certam et expioratam reddunt, quot- Graeci a Syris divisi, thronos suos possideant. In-

quot de Coptorum fide et erroribus scripsere, terea tamen, dum ea accuratius enodanda susci

eorum in cultu Imaginum perpetuam et sanam piam, dubitationem omnem deponere non possum,
traditionem confirmantes quidquid non nemo pictas
;
ea juris regula ductus, quod tamdiu bonos eos
tantummodo admitti memoret, rejectis iconibus existimare conveniat, donec malos esse, aperte pro-
sculptis quod si verum est, gentis illius non mi-
;
betur.
nimam cum Graeeis affinitatem demirari licet. 441 Alterum de omnibus benignius opinandi mo-
F.odern
tivum suggerit ipsum Nicaenum Concilium II(Lab- pn .
438 Hicmihinunc dubium suboritur, an, quem-
admodum Alexandrini Pnesules, tametsi Jacobi- beanse editionis tomo 7 pag. 718.) in professione
Jiendere
{m
plusaliquid missa aTarasio Constantinopolitano ad Orien-
tae, cum reliqua Orientali Ecclesia et Romana con- fidei,
suadct com-
muntO Atc.ran- venerunt, in aversanda Iconomachorum perfidia; ita tales Pontifices, et horum responso plane Ortliodoxo,
(Irhtontm et aliquandonon consenserint in eadem fide et veri- quo profitentur; quod misertus est Deus populi sui
cum Antioche- desperuntis: quin etiam quse divisa erant, in urwmfidei
tate Catholica, quamquam interim a Melchitis sive
nis sec. 8
Surianis, lingua, et forte etiam ntibus, dissiderent. convenieniiamreduxit. Fallor, si haec ad unionem

Movet me imprimis communio prope continua Ja- Coptorum non pertineant. Quis enim obsecro populus
cobitarum cum Ecclesia Antioch na, relata a supra desperans, nisi servitute Saracenica pressus? Quae-
laudato Elmacino pluribus in locis. Lib. 2 cap. 5 nam iilic divisa in fidei convenienliam reduci potuere,
in fine, Joannem Patriarcham Alexandrinum
ait, nisi Melchitae cum Jacobitis coaluerint? Pergitpaulo
anno dcclxxvii ad dccxcix, ut supra
(Sedit hic ab post Synodica Nunc obslacnli medium ruplum esl et
:
Xicxni u
Sijnodiea
a numero 428 videre est) Synodicam misisse ad dissolulum, eminel aulcm ante discordiam et schisma, E
Georgium Antiochenum, et recepisse ab illo in uni- vnanimitas et consensio. Non videtur schisma Jacobi-
Item cum Antiochiae Georgio successit
iate Ecclesise. ticum clarius exprimi potuisse, nec illa ad haeresim
Syriacus,Synodicam qvoque tseripsit, et misit ad Iconoclastarum sine violentia traxeris. Audi quod
Palrem Joannem, qui cum gaudio eam recepil ilhque subjungitur P-ix quoque Dei, quae e.rcellil omnem
:

responsum misit in unilale sanctas Ecclesias. Sic cap. eogilationem, splendide triumphat : nunc qni genueruni
6 et 9 enumerantur Synodica?, more receplo
aliae inter nos convilium vicinis, cl subsannotio participantibus
missae et aceeptae, rnm concordia et amore, quoties nobiscum, et improperiitm qui circumdant nos. Per Con-
novus aliquis Patriarcha alterutrain Sede colloca- vilium et Sabsannutioncm, quid aliud intelligi datur,
retur. quam simultates et dissensiones Melchitarum et Ja-
439 Jam vero illorum temporum Antiochenam cobitarum, simul cum Saracenorum durissimo jugo,
uc ccrisimili- Ecclesiam nemo hactenus, quod sciam, Euiychetis quo utraque secta miserum in modum affligebatur?
ter etiam vel Jacobitarum erroribus infectam memoria? pro- Prosequamur Synodicam.
cum Hie-
rosolymiianis,
didit. Quinimo Catholicae unitatis et Orthodoxorum 442 Hsec aliuque hissimilin, gloriosx htlerae veslrse
dogmatum retinentem fuisse ex Synodica ad Conci- nos scribere coegcrunt, ul in omni Canonico statu et a lestis sopita

lium Nicjenum rum diseor-

II transmissa, infra erit ostenden- Patribus tradita ordinalione incedenles, cognoscat vestra
(liarum iii

dum. Communionem autem servasse cum Patriarcha Sanctilas, in ttnitate fidei et rccta mentis senlenlia flde,
Hierosolymitano, puto etiam non esse inverisimile. idem nos cum dileclis cl religiosissimis Fratribus noslrj.s
Miruiu igitur videri non debet, si ex modo adductis saperc et sentire, quod Sancliludo veslra libellis suis
confici posse existimem, dubium reddi an Ecclesia declctravil, quos mitltis de causis libenli et alacri animo
Alexandrina Jacobitica, illa saltem tempesfate, in susceperv.nl Nos quoque bono consilio utentes,
unitate EcclesiasSanctae cum Antiochena, et quod Frntres noslros veritatis studwsissimos, Joannem et
consequensest, etiamcum Hierosolymitana commu- Thomam, zelo Dei et Orthodoxse fidei amore omalissi-
ulrisgue tunc
nionem servando, tantisper a sua hseresi non defe- mos (misimus) non veluli Magnorum Patriarclntrum
ereditis bene
Catholicis cerit; et ut erat conjunctacumillis et cum Romana, sedibus sed
:
consimiles, sanctissimi sileniii ct quieiis
C in defendendo lmaginum cultu, sic in ceteris
quo- amalores. Diximus aulem ad eos: Ecce nunc tempus
que ad fidem spectantibus cum ipsa non convenerit salutis el tranquillitalis, quo nullum aliudvel tempesli-
Certe, quemadmodum ex Legationibus Thomse
Hie- vius vel utilius. Ile cum viris liis, et viva voce docete,
rosolymitani ad Carolum Magnum et litteris quar Dominos
ad vestros per Hlteras cognovisse pulatis,
S. Theodorum Studitam, nonnulli Patriarcha; Hie- aut potius suspicamini,el palsam accusationem, qtta
rosolymitani Catholicam cum Romana Ecclesia quidam Ecclesias yEcYPTi et Syri^: infamant, infrin-
unionem tenuisse probantur, in Tractatu ad seriem gite; et quis cultus, quxque ex Apostolica Iraditione
Patriareharum Hierosolymitanorum ante tom. in Ecctesiis Dei observanlia
iu sit. exponite.
Maji, ita ferme probabile redditur ex nuper recita-
443 Inter Ecclesias Aigxjpli ei Sgrix, Jacobiticam
tis, Jacobitas Alexandrinos, cum Antiochena pri- numerosissimam esse et tunc fuisse, pro indubitato cumJncoWi'
mum, deinde et cum Hierosolymitana, et per babetur; mirum sane, si de illa hic non ageretur.
illas
cum Romana consensisse, denique jjusi
-.»»«, ^oiii.^uc
„. post ^onciiium
Concilium Falsam
rutsiim niain accusalionem suspicor acl
illam aceusaiwiiem ad sopitum sctn-
schi-
1 lcsenum II etiam cum Constantinopolitana, con- sma Sequitur in epistola: Quamobrem preca-
referri.
nxa hseresi Icononiachomm mur .
•
<r. . .
vestram Sanctilatem ul bono animo cos rcctpta-
,

440 trit quibse rv et, ex hoc rationicio

minus liabebilis enim Irium Aposloticorum tltronoritm
collig, a me, quam ex
praemissis rationibus, si vera3 concordem senlenliam, cl concinenlem, qua sane sex
Antiochenii
smt,_educ. posset et debeat. Quid
ccrhus enim? Si Antio- generales Synodos una voce praedicant. En apertam
constarct. chem Patriarchae Orthodoxi fuerint,
si cum iis Ja- fidei professionem, quam Jacobitse
si fecerint, ad
cototae in unitate fidei communicaverint,
jam non unionem Catholicam jam tunc redierant. His addi-
dub.a, ,ed propemodum vera etindubitata
est Jaco- dere, ut fidei suae regulum, exemplar Synodicarum
bitarum resipiscentia. Non
inficior. At quo minus litterarum Theodori sanctissimi Patriarchae Hiero-
id rotunde assererem,
vetuit inextricabilis
Patriar- solymorum, quas hic ante annos fcrtasse xxv ad
charumAntiochenorumconfusiosec.vin
X e t xaliis i Alexandrinum et Antiochenum, subinde ad Roma-
al.os nommantibus; sic ut
eorum ordinem summa num Pontificem, tamquam Sedium istarum commu-
diligentiad.scussum, explicatum hact
-.enus habere nem fidei tesseram, destinaverat, ut est in Chronolo-
r u
3'so r'incro
mag.sque
d de el
mclino, ut credam,
\ ir ar
Antiochiaj
r
in i<ima is
e -
^»^^^^«0301^^0™«
ajque 444
 HISTORIA CHRONOLOGIOA. 71

444 Perspicua haec Orientalium cum reliquaEc- hic mihi continuo reponi possit, binos nempe etsy-

,ll:»lllllim clesia Catholica consensio, aileo me aliquamdiu per- nonymos Michaeles uno tempore sedere potuisse,
piidem movit, ut ex ea J.ieobitarum unionem, tantum non Melchitam et Jacobitam. Utique: sedhoc ipsum est
yolnarrha-
demonstrari persuasum haberem. Ast inquirendo quo absterreor, ne absolute compositam pacem pro-
lium diversi-
ipsorum Patriarcharum nomina, in actis Concilii nuntiem, rem totam ut incertam et ambiguam in
(Wj dubilare
fucit d c '""
•'

prsetermissa, novas offendi tenebras, ex quibus non medio relinquendo, tametsi semper mitior illa et
omnmo (acile sit eluctari. Tradit Photius, in illius Jacobitis favens opinatio non infundata videatur.

Synodi historica epitome, ad calcem Nomocanonis, 447 Nec praetermiserim verba de Mirhaele alibi et communi.'
ex epistola ad Michaclem Bulgariae Prinripem, a Magistromeo Papebrorhio citata verba, inquam, ;
onuiiuin
Patriarcha
Joannemet Tlioraam locum tenuisse Universx Orien- Bernardi Monachi Franci, cujus Itinerarium loca
clictus,
tulis Apostolicx el Magnss Dicecesis et Archiephcopo- Sancta Visitantis anno dccclxx, ex Bibliotheca Re-
rum ejusdem dignitatem hubentes; Apollinarh nempe migiana MS. vulgavit Mabilio, Seculo Benedictino
(Nilus ibidem, non Apollinarium, sed Politianum 3, tom. 2 pag. 523, licet Albencus in Chronico edi-

vocat) Tiieodoreti et Eli^;, quorum primvs Alexan- tionis Leibnitsianae mdoxcviii, parte altera, pag. 18,

drim, secundus Aniioclnx, le.niusHierosolymorum ea male revocet ad annum dcccclxx : cum rertum
Ecclesias prudenler, et, ut Sacerdotes decebat, guber- sitex nostra Chronologia quod Michael iste seculo
nabant. Quid hic tandem statuas? ego apud Elmaci- anteriori sederit, ut habet Bernardus. Hic ibi, cum
num tunc temporis Alexandrise sedisse invenio, non Alexandriam, sive Babyloniam, appu-
(ut ipse legitj
Apollinarium aut Politianum, sed Joannem ; quae in- lisset.ita loquilur: Dominus Mi-
Eral in ea civitate
ter nomina, non ea affinitas est, ex qua facile con- cltael, Patiiturha super totam ASgyptum, disponens

fundantur. Antiochiae vero idem Elmacinus Geor- grutia Dei ordniem omnium Episcoporum, Monacho-
gium collocat, alius Theodorum quem per duos rum el Christianorum. An hsoc in schismaticos et
Episcopos Provinciales Concilio Nicaano II inter- haereticos quadrant? unus hic idemque Michael,
fuisse asserit. Quid igitur? Liceat nobis tantisper isque Jacobita, sttpe.r totam JEgyplum ; non Melehita,
dubitare, an Jacobitseumquam ad Ecclesiae greunum cujus subditi, numero, longe pauciores, ^Egyptiorum
redierint, dum Phcebus aliquis obscurissimas liasce omnium speciem pneferre non poterant. Quid quod
nebulas sua luce dispellat. Bernardum istum imperitissimum fuisse oporteat, si ex co.\'vo

445 Nova tamen, ad minus dubitandum, ratio nobis humincm, a fide Catholica alienum, iis depin- teste ;

ns lumni accedit ex aliquali conjunctione Jacobitarum Ale- xit coloribus, qui Orthodoxum exhibeant, grdlia Dei
ctwni iutcr 51
xandrinorum cum Ecclesia Hierosolymitana. Elma- ordinem oinnium Episcoporum, Monachorum et Chri-
conventsse
cinum hic iterum fsilentibus Christianis) Auctorem stiaiiorttin dispnnentcm. Ut ut est, quove demum mo-

habeo, cnjus ex historia, praetensa communicatio do ea alii accipienda statuerint, hiijusmodi profecto
haud difficulter colligatur. Scribiteis in Jacobo Pa- es.-enun negabunt, ut, si minus opinionem Hrment,
triarcha proxime secuturo, Prmfectum quemdarn dubium certe movere nata sint, utrum Jacohitae,
fuisse nomine Macara e Nabruho, qui Patriarcham susceptum errorem cum pertinacia tuentes, ab hae-
royavit, nl in domum ejus mgressus panem ejus come- resi Eulychiana iiuniquam defecerint.
sltatlet cistru-
ttaJacobitls
deret. Erul autem jam tunc nactus filium; et Patriar- 448 Quaeri hic posset, quando et quomodo, hu- atque perseeu-
Httrosolijmx clia morem ei gessit. Posl paucos dies obtit ftlius Prse jusmodi pacificam unionem coalescere potuisse tione. Sacra-
,

tcctesia,
fecli Macarse, qui ferens eum super mambus suis, aitulit exstimem stabilemne eam ac diuturnam, an potius cenorum
;

eum ad Patrem Patriarcham, alque hic eum uccepit, desultoriam, quidni et eoactam ? Jam prarmonui, in
et in sinum suum posuit, oravitque super eo el ftevit: eo Scriptorum silentio et perplexitate difficillimum
cumqtte revixisset puer, dedit eum palri suo, di- esse, fere dixeram impossibile, certi quidquam
cens ; Accipe filium luum jam vivum, prociditqite in determinare, aut vel probabili conjectura assequi.
lerram metu magno, et terliam lacullalum sttarum Ceterum Saracenorum barbariem et tyrannicas ex-
parlem, paupenbus distribuit misitque II ierosolymam
' torsiones, puto, nonnumquam stimulum addidisse,
atqite exslruxit ibi templum , destinatum -rEgy- ut depositis tantisper odiis ad concordiam revoca-
ptiis illuc se conferentibus. Si illa actate ferbuissent rentur. Egregium rei hujus exemplum suppeditat,
adhuc acerbissima illa odia Jacobitas inter et Mel- Elmacinus lib. 3 cap. i. Mahumetes erat ^Egypti
chitas, postremis hisce apud Hierosolymam Re- Pra^feclus, humo avarus non minus, quam in Chris-
ligionis Principatum, ut ita dicam, obtinentibus, tianos crudelis ; quorum thesauris inhians, eo ira-
sub nomine Syrograecorum credihile non est, ad
; pietatis devenit, ut et templa eis et vasa omnia per
templum sedificandum Jacobitas facultatem impetra- vim eripuerit : quod cum viderent Christiani, dissi-
turos fuisse, quos Mahometanis ipsis execrabiliores diaque sua hujus rei causam pacem feceritnt et esse,
oliin Melchitas habuerant. Similius igitur vero est, convenerunt in uno lemplo. Decretorium, inquis, te-
dauinosissimas eas dissensiones, tractu temporis stimonuim. Omnino nisi dubium Elmacinus relin-
:

emollitas,mitigatos tunc animos ad concordiam et queret, fueritne illa Cbristianorum omnium unio,
unionem revocasse. Sin minus, dubium equidera an solum Melchitarum, qui cum suo Patriarcha
remanet, an ea occasione pax Dei quee exceilil om- Saido filio Patrici (alias Eutychio) per continuum
nem cogilationem splendide uon triumphaveiil, qux di- odium dissidia foverant.
visa erant in unam ftdei convenienliam reducendo. 449 Verum, ne obscurissimis in rebus, dubia Jnterim ptus
lucls optatur,
" Htcnael 446 Auget non parum conceptara suspicionem dubiis accumulando, operam lusisse dicar ab exor-
'"Vfi.pir benigniorem, Concilium cscumenicum VIII, anno sa tela manum retrabo ; avide exspectaturus, an
'Wll et dccclxx, expressa referens Patriarcharum Orienta- quisquam alicunde lucis aliquid subministret, unde
Wktalam
P r*sen.s lium nomina, qui per legatos adfuisse dicuntur; saltera probabiliter haec controversia definiri possit.
Coimliol nisi supposititios illos et a Saracenis missos, som- lllud interim, diligenter omnia perscrutando, asse-
''itmril' niaveris cum Henrico Hilario, in Philippi Cyprii cutus videor, nihil, hoc saltem tempore, genti illi

Chronico Ecclesia; Graecae, edito Lipsiae et Franco- magnopere fidendum, sua saepe commoda magis
furti anno mdclxxxvii. Ibi inter
Patnarchas pri- quam fidei puritatem sectanti, ut manifestum fa-
mum locum obtinet Michael Alexandrinus, procul ciunt, repetitae cum Ecclesia Romana conciliationes
dubio Jacobita, ut ex Chronologia nostra infra ticct Prima-
pa- (ut veteres taceam) sub Gregorio XIII, Clemente
tebit, per legatum suum Josephura liiin Papx sx-
Monachum ubi ; VIII, Urbano VIII, pari subinde levitate abruptas. pius tideantnr
et recitatur Michaelis ipsius epistola,
ad Basiliura Paradoxo proximum quod de Coptis Vansle-
est, agnovisse.
Imperatorem, in causa Ignatii et Photii. Scio quid bius, aliquoties supra citatus, in sua Alexandrinae
Ecclesiae
 11* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
333 334, ex gentis illius fidendum, commoda magis sua quam fldei puritatem
Ecclesiae historia, pag. et
AUCTOBB transcripsit varia eorum testimonia sectantibus.
Dbctoribus ;

J. B. 8.
producens, quibus sole clarius demonstrat, commu-
nem et antiquissimam eorum fidem de primatu Ro- L. JACOB.
mani Pontificis, super alias quatuor Patriarchales
Restaurata monasleria omnia, miracula patrata.
Ecclesias, eo quod successor sit Petri Apostolorum
Principis, unde et Reus, Princeps Makdim, Gene- ;

Dominus, ab universa Ec- 1; orfassis hic est ille, quem sub Jodi nomine Cons-
ralis Sultdn, Supremus
;
laudatm-
ja .
tantinus Porphyrogenita, in oratione de Christi c "'>.
clesiasit agnoscendus. Ita scribebant adhuc Seculis Man
imagine Edessena, inter Patriarchas nominat Ima- Job dlctus,
«
xni et xiv interea hodierni rabulae ineptissi-
dum
ginum sacrarum assertores. Eum Hagiologium elarus mira-
;

me garriunt, eo gradu excidisse Romanos Pontifices, culis

Habessinum sic laudat Salutem Jacobo, sancto Do-
:

ex quo Concilio Chalcedonensi subscripsere.

mini in
, cujus diebus omnia monasteria Ercmi
rcstuurata fuerunt attaclu manus ejus, el umbra ca-
ADDlTAMElWUM.
:

pitis ejus, in cadaver infantis, reversus est, qui exierat,

Dc Alexandrinorum Jacobitarum ciun Ec-

aliis spiritus. Rem pluribus Historia, Elmacinus etiam

clesia liomana reconcilialionibus subindt ,

distinctius numero 445 supra narravit. Hic nt de-
cem sedit annos et menses octo, obiit decima quarta
notatis Seculo xn et seqq.
Amschiri, teste Elmacino, nec non Abulbaracato.
t^criptores, ex quibus sequentes reconciliationes Sed hic xviii annos Jacobo tribuit cum mensibus
Unio anlean.
accipio, non satis explicant, dum Alexandrinum xviii, nova supputandi methodo. Et mirum est, in- Obiit
S3l), s
1184 conclusa
Patriarcliam appellant, sitne is, de quo loquuntur, quit Ludolfus, Elmacinum et Abulbaracatum plerum- Fcbruarii,
videtur,
Melchita, an Jacobita : neque ego operosius singu- que discrepare in numero annorum, convenire autem E
la putavi expendenda paucis indicasse contentus,
;
m die. mortis. Hunc Historia, Martis fuisse ait, an-
quae mihi, alia quandoque agenti, in manus incide- no nimirtrm dcccxxx sub littera Dominicali B, quo
runt. Impi iinis meminit Concilium Florentinum se- viii Februarii cum die Martis componitur. Zyffra
parationis cujusdam, factae. anno dcccc Martyrum, marginalis, ad annos xji dies cclxxxix Pontifica-
qui esset annus Christi mclxxxiv, unde probabiliter tum producit, conformius ad rectam Chronologiara :

arguere licet, factam antea accessionem, forte sub qua etiam posita, si ordinationem Jacobi anno
Alexandro III. In Magno Concilio Lateranensi di- dcccxix Maji in Dominica factam statueris, adhuc
i

citur Patriarcha Alexandrinus fecisse quod potuit, tameu vacatio Sedis dierum xi intercesserit. He-
mittendo Diaconum suum Germanum. Recitantur et girarum ab annis Diocletiani discrepantiam, quae
ibi Innc.centii III litterae, ad ipsum datae ceterum, ; hic rursus ad quatuor annos perseverat, alibi cor-
Graecine, Coptici an Latini ritus is fuerit, non ex- reximus.
primitur. Certius aliquid tradere videtur Magnum
Alia indicata
sub Innocen-
Chronicon Belgicum ad annum, non mccii, ut prae- LI. SIMEON.
tio III, fati Concilii additio notavit, sed mccv, nescio quem
Jonam memorans, Patriarcham de Susis, qui Con- Fortassis abdicato citius Palriarchatu, in mona-
cilio illi Lateranensi interfuerit, |po;>tw!orfum in Patriar- sterio xi annis superstes ct sanctus liabitus.
cham Alexandrinum prOmolus. Nullum hujus no-
minis recitant Patriarcharum Alexandrinorum Ca- _/\nno verosirailiter dcccxxx ordinatus, in Vitis
talogi, unde suspicio est, potius a Romano Pontifice Patriarcharum (ita referente Elmacino) sedisse di-
statutum, quam a Coptis admissum. Sed quasnam citnr menses vn, et dies xvi (melius diceretur xiv)

illse Susse, quarum antea fuerit Patriarclia? An vita defunctus esset tertio Babae, hoc est xxx Sep-
Persicae? unde expulsus Johas Romam confugerit, tembris, eodemque die Veneris, juxta Historiam.
ibique acceperit honorarium titulum Alexandrini? Atque hinc (omnibus apte convenienti-
facilis esset

Respondeat qui poterit. bus) ad successorem progressus, nisi Abulbaracat

451 Lego apud Matthaeum Parisium, epistolam Simeoni adscriberet annos et menses iv, Hagio- m
Fratris Philippi ex Ordine Praedicatornm, ad Gre- logus vere Habessinus annos iv menses n cum di-
et Gregorio IX,
sec. 1
gorium IX, qua significat, misisse se cliam Fratres midio, dum ei accinit, ad praedictum diem mortis,
in /Eijyptum ad Putriarcham Jacobitarum jEijyplio- hanc strophen Salutem Simeoni, qui habilum An-
:

rum, qui mullo amplius errare. solen/ quam Orienla- gelorum (hoc est monasticum quem ^Ethiopes Graeco
les, aliis erroribus Circumcisionem ad modum Sarace,- vocabulo lyf^joL vocant) induit et voluptates mundi
norum addentes ; a quo simiLiter recepimus, quod velit contempsil. Prxleritis sui Patriarchatus nwnsibus
redvre ad Ecclesim unilalem, el jam mnltis elisis er- quinquaijinta cutn dimidio,Dominus eum cilo suscepit,
ronbus suos subditos prohibuit circumcidi. Quid deinde sicut oravit et pedum suorum infirmiPate
patiit, iit a
secutum sit, nusquam reperio : Sed illud mirandum, (Historia podagram, Elmacinus morbum frigidum
Coptitas ipsos tradere, ut suo loco patebit, Eccle- vocat) se recrearet. Eadera Historra ipsum laudat,
siam suam totis xix annis Pafriarcha viduatam
;
quod ejns tempore, pacc et quiete fruita est Ecclesia :

nisi fortePatriarcham illum, de quo Fr. Philippus tacet uterque Scriptor de Monachatu, hic per Hagio-
loquitur, erasum voluerint quod cum Lafinis com- loguroasserto. Quotamen posito, nihil nosjuvatdies
municaret. Nam de Cyrillo III agitur, Patriarcha
si xxx Septembris, cum feria vi concurrens in obitu
LXXV, non est verosimile eum cum Romanis con- Simeonis, cum nescitur quamdiu huic suae abdica-
ciliatum.Suntqui unionem aliam insinuent, factam tioni supervixerit. Haberetur autem concursus iste
tempore Clementis V at vero tam tenuia ejus rei
: denuo anno dcccxli, sub cursu litterae Dominicalis
supersunt vestigk, ut de ea merito dubitetw. Quae B quousque fortasse Simeon in Monasterio vixe-
;

Clemente V in Conciho Florentino inita est cum Jacobitis con- rit, et post mortera ut Sanctus coli coeperit. For-
sec. 14
cordia, notior est quaM ot pluribgs describatur. lasse, inquara neque enim incerta hasc, ratione
;

De artibus Abrahami ad reddendos irritos Roderi- certa reddere aut volumus autpossumus.
conatus, videri potest Sacchinus in Histo- deln r«
cm
cii -nostri 454 Quo autem anno factus Monachus dimisso s
elPio IV ec Mo»« c '"' \ i
ria Societatis ad ?innum mdlxi et mdlxxi. Recen-
16, et 17, an Patriarchatu « Si successor Joseph, ut mox dicitur,
sincerx ! tiores jam supra memoravi, ex quibus id confici ordinatus fuit, ipso illo Simeonis aut secessus aut 841 '«('""
posse dicebam, nihil magnopera hominfbus- illls raortis,j anno, nempe dcccxxx, mense Novembri
non
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 73 *

non poferit Simeoni ex tribus supra numeratis Pa- cima quarta (imo , ut jam cum Historia diximus , D
A M *- 10Rfc
vigesima quarta) Hathuri : alque annum setlit uhum
triarehatun spatiis aliud concedi, quam primum ex
Historia, dierum xvi (malim dici
mensium vn et et menses quinque, obiit die duodecima Burmudx anno Ooi jt an 951 .

xiv) inveniendorum a xiv Februarii qua obiit Jacob, Diocletiani dlxvii. Historia diem Veneris ponit; sed ApriUt 17.

ad xxx Septembris qua Simeon verosimillime ex- notat vigesimam secundam Barmudx^ hoc est xvn
Aprilis et huc convenit etiam Hagiologion atque
tinctus est. Confusionein illam, atque in subducen-
: :

sic optime notatur annus mortis dcccli, sub littera

dis Simeonis annis discordem calcuh)m,[opinor pro-
cessisse ex incertitudine temporis, quo Monasticum
Doininicali D : aptissime vero concordant omnia
cum annus Diocletiani dlxvii pro mense Aprilis
habitum ab Hagiologo ipse Simeon assumpsisse cultus ejus
recte numeratus inveniatur. Hagiologium ad xxn socer
dicitur et gessisse. Valeant tricas, dum interim tem- ,

porum ratio ordinate procedat. Barmudae, Salutem dicit Michaeli, qui ex tempestate
tentationis; el ex tempore lurbatwnis, pervenil ad por-
lum ; mundi gloriam odio habens et magnitudinem Pa-
LII. JOSEPH.
triarchalus. Suscepit ergo Domtnus animam ejus, sicut
/Elhiopes Episcopum suum expulsum revocare oraverat el supplicaverat eum ut ctto se juberet hinc
,

miraculo coguntur. excedere.

459 Notabile etiam est quod scribit Historia; et seputtura)
asterio
Constttvttts JIoseph Abulbaracalo patria Menphilicus, constilu- nempe, Michaelem fuisse, Presbqlerum in monasterio
Macarii.
ob. 830, 10 tvs est die Sabbatiwi, imo xxm, Huthuri, anno Dio- sancti Joannis ; primumque. omnium Patriarcharum
Novemb.
SaliMo,
i»
cletianidxlvu, inquit Elmacinus. Annus iste cum sepultum esse m monaslerio Abbatis Macarii; nam
nostro cccxxx apte conveniens, ostendit, Histo-
i quidam eorttm sepeliebantur Alexandrix in ecclesia
riam, Simeonem inter et Josephum non satis recte Marci, quidam vero Cairi. Demum et prsefata Histo-
arinum unum Sedis vacantis collocasse. Quod si ria et Elmacinus addunt, quod vacavit post eum
Joseph vere ovdinatus fuit in die Sabbati, perperam Cathedra dies lxxxi, qui a xvn Aprilis ad viii Julii,
xxi Hathuri pro xxm ab Elmacino scriptam oportet quo Cosmas successor ordinatus est, omnino inve-
quandoquidem non illa, sed hsec eo anno cum Sab- niuntur.
bato coaluerit per litteram Dominicalem B. Turpius
dum Josephi Patriar-
labitur, sibi ipse contradicens,
chatum annis xvm circumscribit , atque interim
LIV. COSMAS II.

obiisse asserit anno Diocletiani dlxvii, qui esset Imaginum cultus an miraculo asserlus, et a Co-
Christi dcccl, idemque Josephi non xvin, sed xx. sma defensus, scripta ad Theophihim Imp.
Crediderim transcribentium negligentia id factum :
epistola. Vestes albce Christianis interdictce.
siquidem ex assignato obitus die Solis, videlicet
xxui Babae, seu xx Octobris, evidens fit, eum ca- \_J0smas, Abulbaracato Semenutensis, constitutus die .m.8M,
dere in annum Christi dcccxlix currente littera Do- 8 Julii

minicali F quo
;
pacto habebuntur anni xvm et fere sedit annoswi et menses v, ac obiit xxi Hathuri, xvil
orclinatio

xix (ut Historia numerat) anni solum xvn,

; non Novemb. anno Martyrum dlxxv ita Elmacinus :

atfil 819,40 et cccxxxvm. Mallem ego scribi cccxxxvr

dies :
lib. 2, cap. 11 in fine. Neque hic castigandam putes
Octobris quibus si xxx addideris a xx Octobris ad xix No- Scriptoris hujus aut incuriam aut inscitiam, qui ab
vembris, diem ordinationis et obitus justissimo cal- octava Julii anni Diocletiani dlxvii, ad decitnam
culo adsequabis. septimam Novembris anni dlxxxv ejusdem aarae,
456 Porro qua ratione Hegiras suas cum annis non nisi annos vn et menses v numeret; ubi mani-
Diocletiani hic iterum componat Elmacinus, verbi festissimum videtur annos octo integros cum ali-
,

Hcgira ctim
gratia ccxxm cuin anno dxlvii, fateor me hactenus quot mensibus computandos. Ne id, inquam, cor-
communi dijfi-

ciUs ctimpara-
assequi non potuisse jam enim diximus, annum
:
rigendura putes nam ex regula Chronologica
;

Dioiletiani dxlvii notare annum nostrum dcccxxx, bene conveniat mense Julio cum anno nostro supe-
at Hegira illa ad dcccxxxvii nos perdmeret. Cupio rius data.licetannus Diocletiani dlxvii bene conve-
doceri. Narrat Historia Patriarchalis, uti et Elma- niat mense cum anno nostro dcccli sedulo
Julio ;

cinus libro 2, cap. 9, quod tempore hujus Josephi advertendura est annum ejusdem DioeletianaBae
,

Episcopus quidam erat in uEthiopia, quem consliluc- epochae dlxxv mense Novembri, non esse alium
SVtiopea rat ' Patriareha Jacob. Ilunc egresso rege JEihiopix ad quam nostrum dccclviii atque adeo ducto Pa- ;' ,'
Splscopum
bellum, exsilio muletavit Regtna et Principes; ideo- triarchatus exordio ab anno illo dcccli, habebuntur
'ipttlstim,

'encare qiie minime eo pluit anno, et pestis grassata est per anni septem; et ab octava Julii ad xvn Novembris,
"liraciilo
eas reqiones : remisso anlem Episcopo illo in sEgyp- dies cxxxm, connumerato ingressu et exitu; non
cottcti
tum, alium sibi conslituerunt prseter canonem. Quod autem menses quinque integri ut adstruere vi- ;

pereipiens Rex /Etltiopix reversus a lello, segerrime tu- dettir Elmacinus, forte de inchoatis intelligendus.
lit,misitque aliquosqui veniam peterent a Deo ac Pa- 401 Placet interim dies obitus, non ad xxm Ha-
Imago Deipa-
triarcha, et reduxerunt illum Episeopum in jEthio- thuri, sicut habet Historia sed adxxi, nobis xvn m coltticrt/- ;

piam. Novembris relatus ut mox diqetur. Non multum ma „ s

, videiur
457 Ipse Joseph, ad mortis suse diem, laudatur discrepat ab Klmacino Hagiologion ad diem xxu ,
Jw
'f»i lctus
in Hagiologio, ab intelligentia Scripturarum sibi divi- Hatburi sic canens Qraiulor vero tuo Episropatui,:

nitus data. Et in Historia dicitur, quot post eum Cosma, quomam omnes etiam exlerni te laudant, quia
xxx diebus. Hinc sequeretur successo-
vacavit Setles
fuisti virtute fidei fortis. Imago Marise Firginis aspi- ,

rem ordinatum xxiv Hathuri hoc est xx mensis ,

ciens atfliclionem quse tibi contigit et illatam libi in-
,

Novembris. juriam, fluere lacrymis ceepit. Quae illa fuerit injuria,

neque illic, neque in Historia exprimitur.
LIII. MICHAEL. 462 Elmacinus diverso prorsus modo narrat rem,
veluti sub Theophilo Imperatore Iconomacho actam,
mltVL ,

Primus Patriarcharum sepultus in monasterio quasi tunc deprehensus sit Parochus lucri causa fe- Ima „i„,tm.
'

S. Macarii. cisse ut ex Marianas effigiei ubenbus lac fluere

,

conspiceretur ; quam fraudem Parochus morte lue-

1,Lichael, Abulbaracato per apocopen Coptis usi- rit, et linperator causam acceperit proscribendarum
tatam, Chael, constitutus fuit juxta Elmacinum de- Imaginum. Vix dubito quin verum miraculum sic
Junii T. Fll X obscurare
 u* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
rem numquam factam dccclix. Taedet Hegirarum memlniiM, quas passim
obscurare conati h^rretici, vel ,

jam toties os.endi infe hc.ss.rae ann.s Mar yrnn, ab

cofcmentilt Tamen ad Cosmam nihil pertinet,
IIagiologus.de qua Elmacino conjong.. A ib, detec.t, hie exorbitat lu-
nisi ren. pro»o. aliam legerit
divinando statui possit. dicra plane numerand, methodoasserens. pnad.ctum
nihil a n, bis nisi
463 Interim b..c loco refert Elmacinus, celebrera anuum Martyrom incid.sse >n annum Heg.r* cclii,
ad Theop/ii
illam epistolam, qoasi a Cosma ad Theophilom scri- cum tunc solum fluxent annus Hegir* ccxuv, xv„,
lum Impert mo
Aprilis prsecedent.s inohoat». Undecoraque ortum inveiH.
torem ptam, etalibi a nobis recitatam pro sacrarum In.a- 'J" l "> leiiip
ea tam frequens cesp.tat.o Facle illi con- .

ginum cultu Rem ut arbitramor' veram, falsis habebat

scripscril, ,
niin, e x
donandam putarem, si, qua solebat d.ligentia, se-
circumstantiis vitiat auctor Saracenicos; dum Tbeo- fastorum

alium rursus' quentium Patriarcbarura obitus, ann.s Martyrum 'liversitatt.

pbilum alium, Michaelis patrem ;

perrexisset, distinciis accuratius singulorum

Theopbilum, Miohaelis filium facit, aliaque miscet notare.
non verisimilia. Ad quem. et a qoo scripta sit prae- temporibos, quorum nonnulla per intolerabilem so-
synchronura cordiam turpiter intricsta confudit. Hinc nobis mo-
fataepistola, non facile dixeris, nisi si
Tbeophilo Patriareham quseras; cumque ille obierit lest.ssimum redditur Patriarchatuum spatia deter-

DCCGXLii, dicas a Josepho missam, aut.forte Epistola riilnare ; Abulbaracato tenebras plerumque affun-

illa scripta sit impulsu Patriarchse Melchitici,

Ira- dente, Historia vero eas q.iandoque signauteferias,

peratori ei obnoxii, nec audenlis in faciem resistere, quas nulla possis dil.gentia conciliare nisi cetera
quod impune licebat Jacobita, Saracenorum tutela inverteris.

nihil ab eo freto, et ab illo nihil sibi n.etuenti quamquam fa- : 407 Haec pnemonuisse sufficiat eam modo ra- ; Conecto
mctueits, tear nescire me, quid eoseculo Patriarchse Jacobitse tionem sequemur, quae tot inter perplexa et dubia, errore, ferit,

ut metuere diei potnt

poteral
cum Imperatoribus Gracis habiierint negotii. Rem post operosius examen, reliquis visa est probabilior.

Melcliita? dubia.u in medio relinquimus. Ut ut est, non (sicut En pnmum scopulum. Historia et Elmacinus con-
dicit Kircherus) Imoginum cullvm, a Theophilo hn- cordant in adscribendis Sanitio annis x>; hic men-
peratore sttblutum, Cosmas restituit; sed re^titutum ses addit tres, satis diem notat
verosimiliter ; illa

B egregie procul dubio stabilivit. Hoc certum, sacras xx.v Barmuda; (xix Aprilis) eamque Sabbati. Anni
Imagines Coptis semper in honore fuisse, et usque x, Episcopatus ducunt nos ad annum dccclxx sed :

hodie permanere. talis concursus eo anno non invenitur, quando per

Vestes Albx 464 Dicit Historia quod ejus tempore prxcepit
,
cursum iittera? Dominicalis A, dies ista in diem Mer-
Christianis curii cadebat. Confirmat tamen diem xxiv Barmudaa
Chultfa Almotttachelo, ne ultus Christianorum aut Jti-
interdietx.
tbtorum uterelur veslimentis albis, sed alits colvribus Hagiologion mox recitandum. Abolbaracat vero
tinctis. Facile hinc amatoribus antiquitatis dari po- cujus calculi cum calculis Elmacini convenire cce-
tuit occasio ad longe anteriora tempora scilicet
, ,
perant, rursum in diversa abit nunc prseeurrens,
,

occupata; ab Humaro Hierosolymse anno dcxxxvii, nunc subsequens, saepissime suis ipse numeris ira-
referendi oiiginem vestium versicolorum ,
quas plexus. Sanitio tribuit annos xxi et menses tres,
Monachi aliique viri religiosi olim gestabant. Sed finiens eos anno Martyrurn DXCVll, Christi dccclxxxi;
haecHumaro imputanda non sunt, quem constat non ne vero dubites probe callere Arithmeticam ubi .

modo non fuisse crudelem adeo in Christ.anos et successoris initium fixit eodem illo anno martyriali
Monachos, ut potius pro gentis illius indole huraa- DXcvn,produxitque ad annumDCxxv.Christi dccccx;
nus dici debeat. subdit, Sedem eum tenuisseannis xxi, quos ab exor-
465 EaJemHistoriaPdiriarcbalis, Cosmam obiisse dio ad mortem debuisset numerare xxvm. V.gilabat
Obiit Cosmas ponit vigesima tertiafJtUhun, hoc est xix Novembris, Vanslebius dum hseo scriberet? Tutius ergo videtur,
hic an. 858
die Jovis. Sed talis conoursus auno dccclviii (quem suppositis annis xi. ab Elmacino et Historia asser-
17 Novemb
exigunt anni vu dies cxxxm, Cosmae bujus Pa-
, tis, errorem agnoscere aliquem in assignata feria,
triarchatui adscripti) potius convenit (ut supra mo- mutato Sabbato in diem Mercurii.
nuimus) diei vigesimse pnmx, id est xvn Novembris, 468 Hagiologion salttlem dicit Sanitio Pattiarchx
ob tunc currentem litteram Dominicalem B. Et boc forti, qui baculo manus sua', scilicel Cruce, pepulit ho- Hanitiiis

obiisse 870,
etiam notasse videtur Kircherus, ideoque xx, non stes; ct inlercesswne sua sulutem atlultt regioni, spatio
II) Ap rilH
xxni, ut alibi forte invenerat, scripsisse. Porro si trium annorum affliclx penuria ruris et pluvix. Pri-
a Cosms morte varavit Sedes dies li, ut Elmacinus mum factum, ex fastis Alexandrinis , Hagiologion
icque ac Historia affirmat, vacavit usque ad vm Ja- Habessinorura ita celebrat. Gratulor vtrtuti signi,
nuarii sequentis ; sic ut vacationi isti adscribantur quod dalum fuit Patriarchx Sanitio, feria quinta sep-
oltimos unius, et primus dies alterius alias solum timanm Pasciialis, antcquam lavurelur quando Arabes, Signo Cr«m
; :

numerari possunt dies xlix. qui venerant lulus yladio uccincli, solus pepulil scipione Iwstcs M" ti:

manus suse , in qitu signum Crtwis erat, popnltimque

CAPUT nona Barmudae,

servavit. Ita legitur hoc est iv Apri-
VIII.
lis quo die si miraculum contigit
: ante Pascha, vi,
Alii, seculo ix et x, Patriarchae Jacobitae, Aprilis celebrandura, contigit anno dccclxxi; neque
plerique satis piobi quidam etiam Pa- enim alio anno quam isto, tali die Pascha Sanitius
;

triarchae habuit, toto sui Patriarchatus tempore.

Orthodoxorum, seu potius Mel-
chilarum ejusdem temporis, ab anno 469 Elmacinus ex Vitis Patriarcharum addit, htrttoi
quod curtvcrtit lempore suo quosdam, qui negabanl pas- versi.
dccclix ad DCCCCLVIII.
stonem Domini Messix, inde a lempore separationis
eosque receptl et baptaavit, ac conciunaltts est in lem-
LV. SANITIUS plis eorum; scripsitque ud Patriarcham Antiochenum, et

Mira Copticorum Fastorum cevtiorem id eum fectt, qui conversione eorum gavisus
diversitas. Signo est. Fecil quoque hic Patriarcha
Crucis fugati hostes; conversi Alexandri<e aqux-
hteretici. ductus subterraneos, quibus aquam dulcem derivavit e
lacu Alexandrino in alveos urbis.
IJanitius vel Sonuthius, aliis 0«mi««, Abolbara-
cato Sennodins Belcnunnensis. Hnnc
sa„,tius ordi- narrant Chri-
natusi sttanorvm Historiir inq.iit Elmacinos,
,
Patriarcham
Jan 851), comtihitum fuis.sc die xm 7'ubr. anno dlxxv Marty-
rum, hec est vm Januarii in Dominica, anno Christi

LVI
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 73*

Exactoribus mansionestemplorum id est,sedificia ad

templorutn Alexandriae jus spectantia, ac praediura
I VI MlfTIAFF III
quoddain Habessinorum ^Egypti, et templnm... ce in solutionem
Eccacto pccuniaria gravis valde a Prwfecto rae domum commercii, in urbeCairo Judaeis. Sed ego tradere Exa-
matim ctoribus,
imposita, non impune. Longa annorum xiv simpliciler dicerc, quod qraves pecunise exactio-

vacatio. nes a Chaltfa: sive Prsefecto Abmcdo,'-perpessus Pa-

et jura qux-
triarchn fuerit; adeo ut e.tiam dotnos et manswnes. ad dam
vendere
Ordinatus lfJicHAEL, aliis Ctiael, constitutus est, inqnit Elma- jus Ecclesiarum pertinenles, Exactoribus Iributi in so- Jud&is :

mtnse ApriH* cinus, Patriarcha Alexandriae jKggptiis Jacobitis anno lulum dederil, et cerx domumvel commercium Judxis
870, octavo Cbalifnlus Mulamidi, uiil ut alii volunt, septi- vendiderit. In Hagiotoijio dicilur, quod mors sitperbi
mo, qui (uit Hegirse cclxii. Minime vero ; solens Prsefecti accidil qucdragesima die ex illa, qua id
more stio fallitur ; nam annus ille Hegirae signaret prsenuutintum fnerat e.x ore cujusdnm puuperis.
annum Christi dccclxxvi, patpnti sex annorum la- 474 Sulmectit Historia, quod Michael,eadem ne- sed cita morte
ipstus Elmacini calculo aperte repngnat. vendidit etiam bona Monacho- jiunilur Prtt-
cuna, quod cessitate constrictus ,

fectus.
Cur hic antnim Diocletiani indicareneglexerit, haud rnm, ul posset dimidtam mulctee partem persotvere ;

equidem JDtelligo. Ceite, ut ssmel dicam. ubique sed defuncto Aluneto liberlate donatus est ope Dei,\a,-
susppctae mihi sunt Hegirae, ad annos Christi redu- cavitque Sedes absque Patriarcha annis xiv, procul
ctae. Quis enitn patiatur Basilii Imperatoris obitum dubio integris ;
quos etiatn notant Elmacmus et Ca-
referri ad annum Hegirae cclix, Christi dccclxxii; talogus Kircheri, sic ut integrum non sit ab eo
Vacal Sedes
quem constat vita functum pnmaMartii dcccxxxvi, calculo recedere ; tametsi ratio nulla peculiaris oc-
annis 14.
defectu annorura xiv : contra vero Leonis mortem currrat, quae diuturnam illam cessationem, hoc
collocari anno Hegirae cccix, Christi dccccxxi ;
qui magis quam alio tempore, credibilem faciat. Atque
obiit xi annorum fere xi excessu ?
Junii DCCCCXI, idcirco diu mnltumque haesi dubius , preeferrine
Mitto jam plusquam satis, exemplis linjusmo-
alia, deberet Ordo Abulbaracati, ne unius quidem anoi
di, Lectori fastidiosus. Mihi illud prope certum est, vacationem hic inducentis, quemque alii magis pro-
Michaelem ordinatum mense Aprili dccclxx pro- : babant.
babiliter xxin Apnlis die Dominica. Elmacinus, 475 Verum cum ille in reliqtiis tam multa pec-
Ingens confu-
Historia, et Ktrcheri Catalogus conveniuntin annis cet, nec aptam monstret Chronologiam, satius vi- sio in Gabrie-
xxv Patriarchatus, dissentiente Abulbaracato qui ; sum est, spreto Abulbaracato, primis vestigiis in- le et Cosma
tamen primo subscribit, in notando die obitus xx sistere, tandem molestiae adferant, in
quidquid
Barmahati, hoc est xvi Martii, tacente feriam Hi- disponendis temporibus duorum sequentiumPatriar-
storia. charum, Gabrielis et Cosmae II. Hic certe potis-
471 Haec si vera sunt, viiietur tempus Sedis pro- simum locum habet confusio nuper indicata, cum
•tolon.8%, ducendum ad annum dcccxcv;, additis xi fere men- Elmacinus lib. 2, cap. 19, ambos eodem anno,
16 Hartii.
sibus ; et sic faciltus salvabitur caedes cujusdam eoque (si superis placet) Hegirae ccci, Christi
Chalif*, quam factain asserit Elmacinus xxvi Tubse, dccccxiv, constttutos affirmet, priori annos Sedisxi,
xxi Januarii Diotietiani
, anni
Christi dcxii , postremo xn adscribens. Interim HistoriaGabrielem
dcccxcvi, Mirhacle Patriurchatnm tenenle. Scio in , sedisse, ait, annis xxi, Abulbaracat annis x et to-
marginali Historiae nota non addi nisi dies xxxix, tidem metisibus Cosraam vero annis xui ; quem
;

verum id nullatenus sustineri potest, stante dieobi- Kircherus in suo Catalogo innominatum praetermi-
tusa nobis stabilito pro quo etiam stat Hagiolo- ; sit. ln ea perplexitate, unum hoc certi habeo, per
gion, sahitem dicens Patriarchx, sortilo nomen Mi- tenebras hasce yEgyptiacas trepido gressu esse pro-
chnelis, miiitix calestis Pnefecti. cedendum.
Granrfi pecu-
472 Huic, inquif Elmacinus, 16, lib. 2, cap.
niaaPr>fc-
ctc nuktulus,
Ahmet filins Tiiluni tribulum imposuit viginti millium LVH. GABRIEL.
aurcorum. Ob quod itle vendidil Juaseis quarlnm tem-
plorum Alexandriee paitem , lerram Habasjx in Profunda humililas, ad verrenda pavimenta eo
JEgypio, et templnm illud vicinum Malacse in Casros- dimittentis.
jama, in urbe Misra : et singulis Cliristianis Iributum F
Hic ordinatus
annuum. Kirati unius imposutl : solvitque dimidium \JIabriel, juxta supputationem nostrum, fixo Mi-
an.nO,
tribuli sibi impositi. Et Ahmed filius Tuluni vita ex- chaelis obitu anno dcccxcvi, xvi Martii, et admissa
cessit, anlequom partem allerum persolveret. Hacte- vacationeannorum xiv, Thronum S. Marci conscen-
ntis Elmacinus cujus versiom inhseret Historia
; disse dicendus est anno Christi dccccx. In Hagio-
Patriarchalis interprete Echellensi. logio sic laudatur : Salulo Gabrielem, qui propter
«Jilur rfomos 473 Ad hanc animum advertens Ludolfus : Ob- bonilalem ac pielnlem suam dignus fuit, ut, jnxta cu-
frtlesiarum laudatusin
slupui, inquit. miratus, qui fieri potuerit, ut Patrtar- jusdam senis Prophetiam, constitueretur Patrinrcha.
Hagiologio,
cbaCbrislianus Jvdseis venderet vel minimum sacellum, Hic, quamvis Archiepiscopus magnus esset atque ho-
vei populus id permisissel ; et cur Hisloricus partes noralus ; tamen ut debililaret vim concupiscentix, ope-
templorum enarrasset, et non polius templa ipsa nu- ribus carilatis alque humilitatis aliis adjecit, verrere

merasset et nominasset. ltlico igitur cucurri, inquit, et scopis pnvimenta annis circiler duobus. Dicit praeterea
texlum Arabicum Elmncini eiaminavi atque reperi, bo- Elmacinus , quod viris mulieribusque monasteria con-
ninn intcrpretem mire hdllucinalum esse in expositione siruxil. Historia e Contrario illi impingit, quod
istius lod ; excusnndum tame.n, quia operi immortuus, singulis viris et mnlieribus indixerit denarium, Palri

ut mihi constal, non babuit otium relegendi. Halluci- archse solvendum. Quid salvandae virtutis gratia,
si

natus est autem : nam in texlu Arabico nulla Judxo- dicamus, exactos denarios condendis monasteriis
rum fit menlio, sed Exaclorum, in versione plane impensos ?
omissorum ; ne.c quarlae parlis templorum, sed domun- 477 Superest nodus difficillimus, ut annus mortis
cularum vel manswnum etSedisduratioconcinne determinentur. Defunctum, obiit n&. 15
: reliqua etiam incongrue ad-
FebruarU,
modum sunt reddita. Nulta eliam urbs Misra nobis ait Historia, xxi Amschiri, hoc est xv Februarii,
neta est, sed Mempbius vel Cairus : deinde nomina die Mercurii, concursu illo exigente litteram Domi-
appellativa, velut propria efferunlur. Sic autem mihi nicalem A, signatam anno dccccxxvi et dccccxxxii.
vertendus videtur locus ille totus : Et exegit ab eo Si mihi sequi liceret computura Historiae, per annos
Ahmed viginti aure jrum millia ; et ille vendidit xxi apte perduceret ad dccccxxxii at quo minus id ;

audeam
 76* PATRIARCHAFUM ALEXANDRIN.
audeara, facit annus Diocletiani, notatus inPatriar-
A1'CT0BE cha Mina, ultra quem anni Cosmas, Macarii, et LIX. MACARIUS.
B. S.
J.
Theophanii extendi non possunt, ut locis propriis
Diesobitus el laus ex llagiolotjio.
erit ostendendum. Quamobrem tenenduserit annus
dcccgxxvi, quo vita excesserit Gabriel, transactis
/Vpud Hagiologum Habessinum et Abulbaraca-
in ea dignitate annis circiter xvi, numero, in ea
tum, a patria Sevrensis cognominatus, Cosmae im-
Scriptorum varietate, maxime probabili, et pr*
mediate successit, seditque ex Elmacino annis xx,
aliis eligendo, donec quid certius appareat.
superadditis ab Histona diebus xxi. Si ita est,
Thronum possederit usque ad annum Christi
LYlll. COSMASlll. quo usque commode extendi potest. At
dcccclviii,
non capio, quomodo Historia obitum ejus referatin
Aliquainler Episcopos et Presbyteros contentio
super cjus eleciione. secundam Tubae, quae esset xxvni Decembris: sic
enim non annis xx et diebus xxi, sed decem fere
,

Oolo hic nomine apud Coptos notus, imo a non- mensibus supra xx annos Patriarchatus durasset.
Obiit hic 938
11 Februarii, nullis praetermissus, sedisse dicitur ab Eimacino
482 Errorem hunc opportune corrigit Hagiolo- ordinattu

annis xn, et ab Historia annis xn et diebus xn, de- gion, diera xxiv Barmaha, seu xx Martii assignans;
biuarii,
fttnctus quinla Barmaltat, i Martii, die Martis. Nova qua ratione et dies Sabbati, ab eadem Historia nota-
confusio. Concursus ille reperitur sub littera Domi- tus congruit, et cetera omnia aptissime concordant;

nicali B, anno Christi dccccxxxvi; sed ita Cosmse unde dubium nobis non est, quin Macarius defun-
Patriarchatus ad annos non amplius decem esset ctus sit illa xx Martii die Sabbati, anno dcccclviii,

restringendus quod non placet, in consensu Histo-

;
currente littera Dominicali D , ordinatus scilicet

riae et Elmacini, de annis xu integris ei vindican- xxvm Februarii, postridie obitus Cosmas anno
dis a quibus non nisi coactus, et quidem aegerrime,
;
DCCCCXXXVllT.
recedo. Maneant itaque anni illi xn et totidem 483 Paucis encomium ejus complectitur Hagio- E
laudatus a n
dies sed pro quinta Barmahat, male ab Historia
;
logion hisverbis Salutem dico Palriarchv Manirio,
:

rapastarali
notata, substituatur tertia, quam rectius suggerit ex urbe Sebra oriundo. Memor hic fuit verborum bo-
Abulbaracat, tametsi eam solito sibi errore con- norttm matris su.r, qux ipsum horlala erat bono consi-
fundat cum tertia Martii, cum vere sit xxvii Fe- lio. Gregem suum impense custodivit perpetuo, sine

bruarii, qua? aptissirae coincidit cum die Martis in pigritia.

abest nomen
ab Hagioiogio
annum
dccccxxxviii sub littera Dominicali G. Sic
habebis annos xn, et a xv Februarii, qua decessor CAPUT IX.
otylt, ad xxvn, dies etiam xn, ab Historia requisi-
tos. Hagiologion, quod miramur, nullam hujus Cos- Patriarchoe per alleram seculi x medietatem
mae faoit mentionera, adeo ut tara ex Habessini et totum seculum xi : ab anno dcccclviii
istius, quam Kircheriani Catalogi silentio, dubitari ad annum mcii.
utrum illius nomen non sit aliqua ex causa
possit,

erasum ex nonnullis Patriarchalium Catalogorum

exemplaribus.
LX. THEOPHANIUS.
479 Certe neque Historia neque Elmacinus ali -
non videtur ab
et laude cai Ob aposlasiam occisus a suis,
quid laude dignum de ipso narrant, ut fere de aliis
apud alios. Habcssinis liaberi Sanclus, nisi calumniam
splent. Eum tamen
Patriarcham agnoscere videtur
passum crediderint.
is, qui Vitas Patriarcharum, superius ahquoties al-

legatas composuit. Severus Alexandrinus

, Epi-
M_ HEoniANius, Abulbaracato Alexandrinus, Chri-
,
Jfic occlm
scopus Asmonin, nescio quo usque perductas; unde
stum abncgavit, inquit Historia quare insurgentes in : aniio 952,
Mortem hujus Echellensis, in suo Eutychio vindicato, pag. 83
illum Episcopi, occidcrunt in navi, et in mare pioj-ce- G Dccembns
vel altenus scribit, quod dissidia orla sunt prirha die conventus,
Cosmcc secuta post
runl. Morluusque est morte pessima, decima Chiac die
obitum Cosma', inter Episcopos et Presbyteros
quoad rem Elmacinus, a quo se-
,

dissensio Sabbuti. Consentit

Alexandrinos de Patriarclia creando. Quid autem
c ,

disse dicitur annis quatuor et mensibus sex sed :

exinde secutum sit, quoniam huc spectare videtur,

rectius ab Historia tempus regiminis producitur ad
juvat ex eodem auctore commemorare ; sic enim
annos iv, dies cclxi, numerandos a die xx Martii,
prosequitur.
quo Macarius vitam cum morte commutavit. His
480 Ctim
altcra adesset dies, convenerunt, oraverunt,
omnibus aptissime respondet notata feria, cadens
sederunt, adfueruntque Presbyteri Alexandrini, di-
el
intcr Episco- in x Chiac seu vi Decembris, anno dcccclxii, quo
pos et Presby- xitque-KoGi-ot;; Gubernate Iwc ncgotivm,I)omtnimei Pa-
procul dubio, Theophanius a suis occisus interiit,
tres.Cui Tkeodorus respondit; Quemnam etegistis vos.ut
illum nosquoque cognoscamus? Dixit itpint>c„Tahm,
constitutus illa ipsa xx Martii, vel potius postndie,
et
Iwc est nomenejusscriptum.Qmbusrursus
Dominica die.
Tlieodorus :

SiplacetStjnodo, oplimus esl. Tunc illi 485 Admirationedignum est, Patriarcham hunc, cum oreiw»-
Trpunro; ; No-
strumest hocnegotium.non autem ab Historia pro apostata habitum, locum invenisse fuisset 2 I

Episcoporum, ad quos Maitu <"»"

mlul aliud pertinel, quam impositio in Hagiologio metrico ad prajcitatam diem x Chiac,
manus; nostvum ve-
roest eligerePalnarcham. Hisrespondit seu vi Decembris, uti in sujs notis ad talem diem
Abbas Abra-
ham, Episcopm Phaium ; Episcopi et nomen in fastis ^Ethiopicis censuit Jobus Ludol-
quoque vestri or-
dinabunt vobts, quemcumque fus; nihil dubitans, quin Rubrica descriptus cum
eligetis ; si dignum Uaque
proponetis, ordinabimus illum; siii titulo Patriarchse Alexandrini, fuerit in ordine suo
vcro indignum eum
abujemns. Hactenus sexagesimus. Videtur autem istic laudari a pietate ;
ille ; quae quia videntur aliquam
contentionem indicare, neque omnibus et ab Hagiologo invocari, ut e somno desidias se
cerlos nos seque certus
iuisse habitus Patriarchatus expergefacere velit, his versibus Salutem saepitts :
reddil dc ejus hujus Cosmai, ad eum Mn '"" ''"

electionis ad potius relerenda praesumimus, dico Theophunio, qui unus esl e numero Patrinrcha-
quam ad duos ejus- a-tilirai'
Presbijteros dem nominis Patriarchas xliv et rum ; nec non Saiviro Patri et Nicolao propinquo ejus. ali 11'i'J"

reductx liv, quod ex

ipsiusmet Severi opere, si esset ad manus, certius
Excitet me
somno meo, et evigiiare me faciat pielate
e

judicaretur. sua, quoniam dies meos omnes in desidia consumpsi.

48C Sed quid si Sawirus et Nicolaus, hic etiam
nominati, Habessimi sint, et praeter commemoratio-
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 77*

, nisdiem, nihil habeant cum Theophanio commune ? mensibus septero, atque obiisse 111 Hatburi, sive xxx
Aut. quid si per calumniam oppressum ab aemulis Octrbris additque vacationem vi mensium. Sum-
;

crediderint Habessini, innocentemque impositi cri-
minis, quod tamen noluennt distinctins oxplieare,
aliuijde pcrsuasi, virum sanctum fuisse ? Utut est,
suspectam hsec reddere possent csedem, ab Historia
mara ea conf.ciunt annorum xxviii et novem men-
sium, per quos, ex ipsiusmet Elmacmi computu,
perveniretur ad finem anni mvi. Interea tainen Za-
charise, Philothei successoris initia ebllooat anno

meinoratam, cujus fama ad Habessinos non perve- Marfyrum dcgxx, Cbristi miii vel miv et id quidem
nerit, nisi eadem et apud Elmacinum, et in Kir- recte. ut suo loco erit demonstrandum.

cheri Catalogo legeretur. 490 Igitur relicto Eimacini calculo, ita ego nu-
sc.d 97
meros restituendos putem. Posteaquam Thronus, Nov.
obitu Minas, anno integro fuisset vacuus, succedente
LXI. MINAS.
Abrahamo impletus est anno dcccclxxv, verosimili-
hunc neque usqne ad amumi ter xn Noverabris; hunc autem brevi regimine,
Neque alios,

mcoclxiii, ullo Elogio dignantur Uabessini, trium scilicet annorum et lxxv dierum spatio,
perfunctum obdormivisse statuimus xxvi Jan.
nisi solos quinque. ,

DCCCCLXxix; methodo iis conformi, qua; in sequenti-

Sodla occidentali apud Abulbaracat) bus ab Historia aceurate notantur, licet ea hic,
1TJ.INAS (de
praster morem, diem mensis et feriam neglexerit in-
conslitulus est Patriarcha juxta Elraacinum, anno
dicare. Subsecuta est vacatio non sex mensium, ut
Diocletiani dclxxviii, Christi dgccclxii, concurrente
Elmacinus comrainiscitur, sed dierum lxi ergo ad
cum anno Hegirae, noncccL, sed cccli, quo tandem ;

solum iutervallo a recto calculo Scriptor ille discor-

usque xxvni vel xxix Martii, quo Philothei inaugu-
dat. Ceterum annus .Erse Martyrum, hic denuo as- ratio postmodum referetur.

signatus fnisi multum fallor^ abunde eyincit bene

4'JlMulta in Abrahami laudem congerunt Histo-
riaet Elmacinus, paucis hic delibanda. Natura ex- otiiit 26 Jan
ordinatam a nobis superiorum Patriarcharum Chro-
979.
notaxim. Pergit Elmacinus Cumque sedisset annos
:
cellenti fuisse fertur, vita optimis moribus ornata,
xi, dcfiinclus cst iiicilio tnensis ilatkuii. Expressius
substantiam suam omnem pauperibus erogasse, abo-

Historia, xv Hathuri ponit, et feriam iv seu diem levisse Sartoniam, pro quo Historias interpres Echel-
Mcrrurii; sed perperam in nota marginali signan- lensis quod munera pro ordinum collalionc
scribit,
ahronaverit. Recte omnino, nam vocera Arabicam,
tur anni xvn, pro xi, seu fere xu, quibus perduci-
Simtmiam
mur ad annum Christi dcccclxxiv, quando sub lit- hoc loco scriptam, non intelligens Erpenius, noluit
almtevisse
tera Dominicali D, omnia rectissime concurrunt
eam latine reddere scripsit autem Sartoniam (uti
;

quo maxime argumento movemur ad annum hunc notat Ludolfus) pro Chirotonia, quod Graeei scribunt
prse ceteris manutendum, licet non modica ex El- yEipoTovi'a solent enim Arabes Graieam litteram X
:

macino supersit molestia, quae cu.n ad successorem efferrecum sibilo, more gallico, et Eutysciusprormn-
magis spectet, ibi etiam opportunius diluetur. tiare pro Eutychius. Est autein Chirotonia fut notum
488 Interim de rebus ab hoc Patriarcha aut illius
estj Manuum imposilio, per quam sacri Ordines con-

tempore gestis, nec Elmacinus, nec Historia quid- feruntur.

quam commemorant neque Hagiologium hujus se-

;
492 Claruisse prwterea dicitur insigni et notiS'

cundi Minae meminit credo quia nulla eximiae san-

:
simo miraculo, cnm esset ad montem fide sua trans-
montcm trans-
ctitatis aut doctrinas laude claruit. Quod etiam in-
ferendum, a Judaeis provocatus : ac denique veneno
tulisse, et

telligi possit de plerisque aliis, usque ad Joannem, sublatus a quotlam scriba, quod eum Communitnie amo reneiio exlin-

lxxiv Patriarcham, (ille postremus in Hagiologio idat ob concubinalum. Kircheri Catalogus mortem elus dicitur

laudatur) ejusque successoribus ab Abulbaracato de- quoque veneno illatara confirmat Hagiologus vero :

ductis, usque ad annum mccclxiii : ex istis enim Habessinus, ad vi Chiac, hoc est u Decembris, sic
elogium habent soli quinque. Sedem vacasse anno eum invocat. Salutem libi, Abraham, ex Peregrina-
tore, id est Mercatore, faclo Palriarchce. Dum stultus
uno Historia aeque ac Elmacinus affirmant, nos in-
ob suicordis duritietn, renuit audire sermonem excom- ac saerilegum
non ultra xn Novembris anni
terpontificium illud mtracutose
?nunicationis, limjua lua urdente prolatx, limett Apo-
dcccclxxv extendendum putamus. punlvlsse.
statx coram te dissiliil. Plura hujus gencris haud du- F
bie legeremus in Vita, si exstaret.
LXII. ABRAHAM.
Laus ejus a Simonia sublata, et miraculis. LXIII. PHILOTHEUS.
ln Abraiiami nomine consentiunt Coptitae apud An ab hoc Ilabessinis laudalo, diversus Philo-
Kircherum, et Habessini apud Hagiologum ipsura :
ponus Sitnoniacus Laus Severi interpretis
.

autem Arabice et Turcice pronuntiatur Ibrahim ; Scripturw, qui el Vitas Palriarcharum com-
quod Elmacinus, Abulbaracat, et Historia, vel ipso- pilavit. Memoria Jeremue Jlierosohjm. et
rum interpretea, magis corrupisse videntur.scriben- Arsenii Alexand. Patriarcharum Melchi-
tes Ephrahem et Ephrem. Adduntquod fuerit Syrus,
tarum.
et Elmacinus etiam, quod filius Zarase. Ab hoc ul-
timo dicitur ille Patriarcha constitutus anno Mar- l> hilotheus, Elmacino'P/(i7o/jon!(s, constitutus est,
Ordinatus 29
tyrum dgxciiii,. Hegiraa ccclxvii qui esset mense ; Martii anno
Novembri annus Christi dcccclxxvii, calculo, toto dcccclxxxi, ut male hic ScriptoraftVrnat ; sed, juxta 979

»,?'."''"
bi enn '° a nostro discrepante. Nihilominus a statuto calculum nostrum, anno Christi dcccclxxix: Seditque
nobis annorum ratione nequaquam recedenilum, annos xxiv et menses scptem, sive dies ccxxvi (ut accu-
tara mihi est certum, quam evidens sit, Elmacinum ratius numeratHistoria) el obiil tertio Ilathuri, hoc est
hic manifesti erroris convinci. Ut enim taceam, xxx Octobris unde per dies pra^definitas retrocedendo
:

quod inter Minam et Abrahamum non anni unius, venitur ad xxix Martii, a nobis nuper vindicatam,
sed totius triennii vacationem indicere debuisset, quaeque eo anno Dominica fuit.
vel Mina? regimen ad annos xiv integros protendere; 494 Mortis dies ab Historia componitur cum obiit 1003,

clarius in hoc Abrahamo, 30 Octob.

et proxime sequenti Phi- Sabbalo, unde iterum roboratur asserta a nobis sup-
lotheo detegitur hallucinatio. Illum quippe, ait, putandi ratio, siquidem concursus petit litterum
se- ille
disse annis iii et raensibus sex ; hunc annis Dominicalim C annum
xxiv, et : ergo coincidunt omnia in
 78» PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
miii, charactere signatura, compienturque anni
tali

xxiv dies ccxxvi et interposita vacatione dierum

; LXIV. ZACHARIAS.
Lxvn (ut habet Historia) venitur ad v Januarii miv,
seu ncr.xx anni Martyrum inchoati praecedenti
Sep- Sitb Ilakcmi tyrannide Palriarcha, itli et senior
tembri, quo inauguratum successorem raox appare- Abunagiabus, pro fide Chrisli gravia passi.
bit.
post lxvii dierum vaca-
495 Jam nobis aliam difficultatem objiciunt mira ^jacharias suffectus est,
Puraltjsi ob
illa, et tantum non inter se
opposita, qnae de hoc tionem ab obitu Philothei, adeoque quinta die Ja- sutr«ci m nlc
avartttam xvn Ootobris
Patriarcha commemoraniur. En verlia Historiae :
nuarii (non xx Habae, seu in quo «««n. tooj,
pvnittts 5 Jan ™'U.
Erat Patriarcha isle contjregandis optbus deditissimits, procul dubio Elmacmus fallitur) anno Martyrum
ncc minus navabat operam comessationtbus et potui septingentesimo vigesimo ; vigesimus octavus raale in

et balnei lavacris apprime delectahatur, nec a

murteribus Chronico notatur. Signant haec annum Christi miv,
accipiendis pro Ordinum collaliontbtts ahstinebat. Ditm perperara ab eoilem Elmaeino cum anno cccxcm
itaqttesacrum quadam die inEcdesta S. Marci Alexan- Hegirae comparatum. Nota marginalis Historiae,

driee celebrahat, vidit manum e panete eyredientcm, et pontificatui Zachariae adscribit annos xxvn et dies'

obsujnaniem sitjno Crucis Hostiam, qttx stattm partita C ccu\ ; melius scripsisset dies ccclxiv, ut sibi lpsa

est in manus ejits. Quamobrem timore concussus est, constaret; vel cum Elmacino annos xxvm fere inte-
donec morluus est terlia Uathuri Cum enim de utriusqueconsensu vita, functus
nec tremere desiit, g r0 s.
die Suhbaii. Diem obitus omisit notare Elmacinus, s it octava Tubae, seu tertia Januarii, regere coeperit
eadem omnia quoad substantiam narrans, sed.Phi- quinta ; tanti tamen non fuerit istud biduum, ut
loponum (ut supra dixi) nominans. propterea anni xxviu numerari non possint. At vero
496 Ad hoc animadvertens Ludolfus, et simul ad per annos illos opportune pervenimus ad annum
et tamen in
laudem, quae Philotheo datur in Hagiologio, die Ha- Martyrum jjccxlvih, recte ab Elmacino notatum,
Hagiologio
thuri praedii-to, jubet me dubitare, an non sint di- Christi mxxxii.
laudatus
stinguendi Philotheus et Philoponus quorum hic : 500 Sed h<ec ut bene quadrant omnia, non per- ^,

execrationem omnium meruerit, a Chalifa forte m- inde obvium est diem Martis coraponere cum tertia o6i/M032,

trusus, ideoque indignus creditus sit, qui inter Pa- Januarii. Fuit annus ille mxxxii bissextilis sub litte 3 janmni

triarchasnominareturaCoptis, Catalogi Kircheriani ris Dominicalibus B A : si primani accipias, quem-

auctoribus, Ahulharacato, et Habessinis iste, ut ; admodum more Romano est numerandum , dies

sanctus, fuerit posteritati commendatus, quem Ha- Martis erit secunda Januarii, si autein sumatur A,
giol"gus, sic invocando, honorat Salutem: libi , concursus requisitus omnino habebitur. Qua in re,

Philothce Apostole, Patriarcha Alexandrine ! Cum illud animadversione dignum, Coptos sicut in anni
yEthiopibits prxfecisse.nl
(ii scilicet qui Philoponum principio ita anno proxime pree-
nos antevertunt,
volebant Patriarcham haberi) impostore.m; iln ut es- cedenti intercalasse, quo fieri potest, ut sola littera
sent ludibrio vicinis et prseda hostihus ; sub lito regimine A illis hoc anno Dominicam signat, itaque difficultas
(c, Philothee) remoto illo, respiravit sEthiopia. Certe tota nullo negotio comiionatur. Esto tamen id,cui-
non facile sibi quis persuaserit, in unam quadrare quam non probaretur, non idcirco ab anno MXXXII,
haec eamdemque personam. sufficienter aliunde stabdito, dimoveri me patiar ;

497 Simihus vero est, Alexandrmos, repulso sed feria quarta in locum tertiaB substituta, culpam
vnde videri Philopono, Philotheum pra^posuisse, quorum vir- omnem, si qua est.in librariorum inadvertentiara re-
possent tlivcr-
tutes et vitia, piopter affinitatem nominis, Scripto- fundam.
si Philothctis
res aliqui subinde confuderint. Mihi ita hoc videtur. bO Venio nunc ad crudelissimam persecutionem,
1
'"
Si cui conjectura non placeat, malitque pro gemino quam sub inhumani Hakemi tyranuide, non Chri- *'™*j
unicum dici, per me licet. Exponit insuper Elmaci- stiani solum, sed et Judaii perpessi sunt, teste El-
quod Philopono, seu potius Philntheo. sedente, macino, et Coptis Scriptoribus omnibus ; in qua
fuil fflicissimus interpres Siuhidus, fdius Rujhai, quem prisci fervoris Christianorum specimina liceat ad-
S.Meicuriiis urta nvcte ex vulte ttipidosa Meccx,lrans mirari. Rem fusius prosequitur Historia Patriar-
lulit in Ecclesiam ejus in AZyijptum , id quod contiyit chalis, quam licet ex parte dederit Papebrochius in
vivente Severo, filw Mtnfui, Episcopo Asmuninse. Hic Tractatu Patriarcharum Hierosolymitanorum. non
est ille Severus (ni fallor) a quo s^riptas Vitas Pa- gravaborhic totam, proprioloco describere. Sic or-
triarcharum aliquoties vidimusallegari, etcujus aeta ditur de Zacharia : Hunc crudeliter persccutus est
ZMu
fe
tem hinc discimus. Alhachemus,ut sepiennio lalere coaclus fueril.Atiquando rjas mli ,i-
498 Enumeratis deinde libris ab interprete illc leonibus fame laborantibus projeclus est ;
qui lamen jm»'**
Cetltt Melchi- obi ,cl ar '

scriptis: etnarrata Patriarchaequaliscumque morte, nultnm ipsi atlttlerunt noxam : ecclesix vero sub eo
ttstcmplttm
J)omin <; subjungit, quod ejits quoque tempore atreperunt Mel- ctaitsx sunl mullo tempore (Elmacinus multas destru-
jussu Chattfa chitx a Jacobilis templum Dominse, quod nunc (hoc est Missam celebrare aude-
ctas asserit ) nec quisquam
;

anno mcxviii, in quo desinit ejus Historia) ab ipsis

bat, nisi in ecclesia S. Macarii ; el plurimis xrumnis
vocatur templum Palriarcltx. Cujus rei causa fuit, quod Christiani ab Hachemo, qui etiam appendi
affecti sunt
Jiiius Billa, Dominns yEtjypti, uxorem duxerut Chri- j uss j t cruces co m s Christianorum, et viluli caput, cotlisi
stianam Melclulicam, ex qua ftliam susceperat. Erant
Judxorum. .

aulem ei mulieri duo fratres, quorum ulleriim, nomine

Jeremiam, Palriarcham Hie.rosolymilanum ;
constituit
Chnstianorum eisque proposuit, aut fidem amplecti
,
SenM
503 Tandem comprehendit scribas aulx et nobiles '°
s
o/h
^
Aisenius alterum autem, Arsenium nomine, Palriarcham Mel-
Moslemanicam aul neci se parare. Qui responderunt W i$,
,

eorum chitarum Alcahirx et Mitfrx. Atque lii cum Azizo

Patriareha. ei Omnes nos sequemur seniorem Abunagiahum. quo-
.

aliquam habebant familiaritatem, qvod avunculi filix

niam ipse est nos[er p r i mas el Major. Cui accersito,
ejus essent, unde et eo imperante promotisunt. Atque Moslemanicam proposuil Alhachemus religionem. Re-
Arsenius istepetierat templum illud, et is jusserat ut ei
spomiit ipsi senior Abunayiahtts : Permiltat mihi Cha-
daretur - meum con-
/,|a> CO ncedatque hancnoctem, ut animum

sulere possim, cras autem dabo responsum. Qui dimisit

iltum ad sequentem diem. Itle autem ad suam profe-

ctus domum, valedixit uxori et liberis ; et quas elee-

mosynus el sacrificia post ejus obitum essent fucturi,

commendavit ; totamque noctem illam in orationibus

persolvendis
 HISTORIA fcriROXOLOGICA. 79 *

pnsolvendis tratuegit. lllucescente diesese Athachemo tantur : si (inquam) talis intercessit vacatio, aptis-

sislii, cni ait ille : Quid lil/i, scnior Abnnnijialte, ili.ril sime pervenietur ad xxvm anni mxlvhi, Martii

ntnwns hius.etcmisuliiil ? Domine mi, rrspondil, Jui- coincidentem cum anuo Marfyrum dcclxiv et suc-
Hnginlngium ;

mus meus opiimus ac farifssimus est in niea fidt et re- cessoris Ordinatio cadere probabiliter poterit in diem soilvs nominii
Ugione pnlrum meontm. Tunr prarepit Alluuliemus, Dominicam. Verum quid de Sanitio Hagiologus? mcminit.
vt Imis bhlmlis, mille iilibus percuterelnr, absque ulla Solius norninis menioria servatur ad xxix Octobris :

vausa aut nileimissimie. Cum ilaque stptingentis ieti- forte ob simoniam indignum censuerit. queni elogio
bus iiercussus esset, dixil, Silio. Tunc nuliles id ad celebraret. Abulbaracat Taranensem a patria appel-

Clialifnm rrhileruui. qui nil ipsis, si Moslemanicam lat, ejusque interpres Vanslebius vicum esse s'ribit,

amplecleiitr fnlein, iiale eilnbendum. Qia dixerunl ipsi : situm ad ripam Nili occidentalem, ad leucas xxiv
Moslcnifiniriim ntiiplrctere fidem, et dabimus tlbi biben- infra Cairum, vere an falso, nihil magnopere inter-

dum. Qni respmidtl ets; Non : jarn Dominns ntcus est.

intcr tormcn- btbendiim miki deitit. Et viderunt mililes.
(Jtrisliis
ia occumbil.
ejus barbnm el labra oqua modida ; stniimquc tradidit
LXVI. CHRISTODULUS.
sptrilum. Qitod cum relalum esset Chalif.r, dtxit : Per-
culile illum doncc cmnplebeniur nnlle iclis, et percus- Patriarcharum Sedes Cairum translata.
itTMnt eurn trecenlis iotibus pasl ejns tnnrtem. Egre-
gium profecto barbarae ferifatis, sed simul etiam \jn«isTonuLUM rcferunt Christianorum Hislorix Institiitus 28
exemplum.
Christianse constantiie et fortitudinis (apud Elmacinum libro 3, cap. 7.) propositum fuisse Marlii 1048
503 Interim Hagiologus Hafaessinus Zachariam Pntritirtiitim anno Marlyum dcglxiv, hoc est(ut di-
Zacltarix
lltigtolo-
merito laudat et solenniter invocat non quidem ; ximus) Christi mxlvhi. Hactenus bene : sed additur,
apml
tjvmactjiiiiiim octava Tubas praenotata, sed xm Hathuri (ix No- Me.nsc Ketbac id est Decembri. En apertam contra-
vembris) qua forte die ex iEthiopia, ubi sepultum dictionem. Etenim si Sedes vacavit. a mense Baba,
ait Elmacinus, Alexandriam relalus fuerit. Sic ibi hoc est Octobri, ut in Sanitio scripserat, per aiinum
legitur Sulutem dico Zacharua, qni
: constilutus fuit et menses quinque quis capiat Christoduli Ordi-
;

poslquam Pliilothens obdormivit ;

quem perfectum ccr- nationem illigari posse mensi Decembri ? Ita pro-
tamen cerlantem pro fide ac veritate, devorare leones sequitur : et sedi.t annos xxx ; numero nimirum ro-
ncqtiircritnt, neque cnm primo eis dalus, neque cum tundo. Scrupulosior Historia annos tradit xxix, dies
sanguine illitus, objectus illis iterum futi. Peculiaria CCLix ; mihicCLvm : ac obiit die Snbbali. decima quarta
peiseuutionis Acla plura videri possunt apud sa^pe Kciltaci (id est x Decembris) anno septinijenlesimo no-
audatum Elmacinum, ex quo etiam disee belluam, nagesimo qunrto, Christi mlxxvii. Annus convenit, obiit 1077 10
ex atheismo et insania consutam, crudelitalis suae feria exerrat ; accuratior hic etiam Historia Domi- Decemb.
poenas dedisse, annoqne .mxx interfectam. Ceteruui, nicam suggerit, quae eo anno cum x Decembris con-
post Zachariae obitum, vacasse Thronum diebus currit, et cetera omnia, chronologica serie compo-
i.xxiv ambo Scriptores nostri constanter tradunt ; sita ; Christoduli inaugurationem factam probant
sic ut usque ad xvln Martii inclusive cessatio illa xxvn vel xxvm Martii, mxlvih die Dominica.
protrahenda sit, et successor Sanitius xix Martii 500 Nomen ejus in Hagiologio non reperitur : J)e eo nec
sufflciendus, ut mox palam fiet. sed quia Christodulus interpretatur servus Ckristi, Jtagiologiot

invenitur Gabra Je-

I W
LiiVV. SANlTIim
C5/\1>I1IU^ II
11.
et istic ad xx Abibi, xiv
nonnemo, hunc esse
sa *' slls P' car ' vellet fortassis
CbristodulumCoptorum.Sednon audet talem suspi-
Julii,

cionem suscipere Ludolfus quia, neque additur

Elmacini Chronologia correcta. ;

^j titiilus Patriarchae Alexandrini, neque per Rubricam

11 ic Patriarcba, tamquam opibus congregandis et nomen expressum legitur.

507 Defunclus est Cairi, inquit Historia, ubi con- nec Historia
accipiendis muneribus pro Ordinum collatione dedi-
Simonlacvs, stituerat, ad Patriurchurum Itabilationem, Ecdcsiam guidquam
tus, ab Historia traducitur. Pontificatum gessit, ut Inude dignum
cotutltutus
ibidem accurate notatur, annis xivet diebus coxxv; S. Mercurit, et Ecclesiam Dominse nostrse Vici-Ro- commemorat.
ui \iUartU
ordinatus niinirum xix Martii anno mxxxii die Do- manoium. Ethaec ultimaforsan est Ecctesia Molilacae F
minica, praemis^a vacaiione illa dierum lxxiv ; de- (Erpenio Muallacae) in qua et ipse Cbristodulus, et
functusque secunda Hathuri, xxix Octobris, die duo ex successoribus defuncti dicuntur. Credibile
Mercurii : qua; omnia juslissimo calculo concurrunt autem est, quod yEgypti Regibus sive Dominis tunc
in annum Cbristi mxlvi, sub littera Dominicali E, residentibus Cairi, utpote incapite ^Egyptiaci Delta
habitis xiv annis et diebus omnino ccxxv. Niliil igi- posita urbe ibiquoque Patriarchaejam pridem sibi
;

»*iit 1046, tur morari nos debenr, quse hic infeliciter miscet residendum censuerint. Id, inquam, nulh non cre-
dibile videbitur, quamquam Vanslebius pag. n
!8 OctobrU scri-
turbatque Elmacmus. Nam ubi ait, constitutum Sa-
nitium xxv Barmahati, seu xxi Martii, sibi ipsicon- bat hunc Christodulum primum fuisse, qui Alexan-
trariatur, affirmanti superius, Seileni non vacasse driaCairum migraverit, ut jam ex Historia audivi-
ultra dies lxxiv, quae tamen ex ea supputatione mus. Sed quisquis Sedem transtulerit, certum est,
vacua fuisset diebus lxxvi. Verum niinutiae illae ibidem hactenus Patriarcharum mansionem conti-
sint ; turpius labitur, quando lib. 3, cap. 6, Patriar- nuari.
cbatus tempus extendit ad annos xxv cum dinudio. 508 Elmacinus Sedem vacavisse ait, centum et
Ubi ne /.yfrae vitium esse quis putet, facit composi- duodecim dies ; Historia, dies tantummodo lxxii ;

tus cum illius Martyrum dcclxxiv, ab

obitu annus verum haec differentia ex eo commode conciliari

initio, quod ipse notat, nempe ab anno Martyrum posse videtur, quod, teste Elmacino, successor Cy-
dccxlviii, distans annis totis xxvi. Utrobique autem rillus alio die institutus (nempe xxi Februarii,
corrigendum scriptorium sphalma, apparet ex Amschiri xxvu quo pacto salvantur dies lxxh)
:

ingressu successons collato cum anno Marly-

, alio confirmatus dicatur, scilicet Dominica Pal-
rum septingentesimo sexayesimo quarlo , et ap- marum, iAprilis; itaque dies cxu omnino nume-
prime conformi calculo nostro, utstatimostendetur. rantur.
Qnippe si Sedes vacavit post Saniti; decessum anno
uno et mensibus quinque, ut recte ponit Elmacinus
c brtm a i ipse, in hoc Chronioa; praeferendus, in quo dies
oaia
"aenuata. non amplius xi.vm cessationis supra annum compu-
LXVH
 80* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
ticulnm recludi jussit, aqua inde ad /EgypHos de-
\ti

flueret, propterea quod eo usque Patriarcha venisset;

LXVII. CYRILLUS II.
et aecrevit Nilus ana nocte atl Iriu
brmbia, ila ut ea
Miraculum eocundantis sacri Chrismalis inter
impleto ruiiipi JBgypti irrigati atque conHti fuerint,
ejus manus; doctrina laudata. magnoque. cum honore rediit Patriarcha. Ad quem lo-
cum disce ex Plinio, hbro 18 cap. 18. Si duodecim
II ic ex jam dictis, consliliitus est Alexandrise Do- cubita non excessit (Nilus,) fames certa est; nec minus, '" m "m<l rr ,.
Prafectus an. minica Palmarum, die. non decime sexio, sed sexto si sede.cim exsuperuvil... Evngnri autem incipit... a
1078,1 Aprilts. Barmudee, seu i Aprilis, amw septingentesimo nona- solslilio ac primo lente, deinde vehe-
aut nova luna ;

gesimo quarto, ccepto cum Septen bri anni mlxxvii, mentius, quamdiu Leone Sol esl. Mox pigrescit in
in
et tuncadhuc currente, quatido Pascha celebratum Virginem traiujresso, atque in Libra residet.
fuit anno mlxxviii, viii Aprilis, ipsisque Kalendis, b-14 Mirabilem illam Eimacini narrationem, de
Dominica Palmarum. Haec cum ita optime cohse- alveo Nili obstructo et aperto a rege yEthiopiim,
Ludolfi eail
n imlimin
reant, missum facio alium confirmationis djem, ab multis expe.ndit examinatque Jobns Ludolfiis, sape
Elmacino dubie ihdicatum, nullique usui futurum, jam a nobis laudatus, in Historia su'a /Ethiopica
nisi ut bene ordinata perturbet. libro 1 cap. 8, a numero 76 : et inComment. num.
510 Notat anfem Historia, quod cum Cyrillus 60 ubi, repudiatis hac de re
;
multorum fabellis, eo
Miractttosa essel Alexandrix consecratus, Cuirum aecersitus est ab pacto conciliandas ce.nset affirmaiitiuin et negaiitiiim
Ghristnatis Almostansaro (Erpenius Mustansirum Billa, /Egypti
exuntlanita
sententias. ut dicatur, non posse totum Nilum bu-
honoratits, Domiriuro, vocat) qui adduxit illum ad matrem etfna- mana opera aliorsum verti aut declinari ;
posse
tres, ui illos benediceret. Cum autem aliquando conse- tamen minores amnes aut rivos in arenas /Ethio-
craret Chrisma in Ecclesia Abbatis Macarii, mira- pium diverti ita ut ad justara suam altitudinera
culose exundnvit super A Itare vas Chrismatis in manibus
Nilus, in ,Egypto non ascendat, quod sufficeret ad
ejus. Item, quod ipse Pdtriarchis (puta Antiocheno
famem ^Egypto inferendam. Id vero Elmacinus vi-
et Hierosolymitano) Pallium comtituit, munera pro el
detur signiricare, dum scribit, quod Nilus unanocte
Ordinum collatione sub anathemate prohibuit. Denique
ad tria brachia excreverit, non quod antea totus
quod defunctus est Mochtarse in insula /Etjypli fea exaruisset. Sed de his satis.
forte quoa est supra Cairum / die Dominica, secuuda l
Michaelu
Blo Michael in Hagiologio sic invocatur Salutem .

Baunse; sed mehus Elmacino duodecima Baunse, anno laus in Wajij.

Michaeli, Dominus qixem laudavit, ut sibi carum val-
Martyrum octingentesimo octavo, qniestChristi mxcii, deque Ferbis rorda fulelium
adilictiim. ac srriptis
quando sub littera Dominicali C, xn Baunae, sive
exborlatus obdormivil Iwdie, expandens coram curum-
Bunae, seu vi Junii, Dominica erat; non item n
olnil l(l
r
j?, stantibus bracbia in fnrmain Crucis. Utrum vero haec
Bunae tunc fetia vi, et cum xxviii Maji concur-
6 Junii, ab Hagiologo ad hunc Michaelem IV dirigantur po-
rens.
tius quam ad alium. non facile dixero. Ita quidera
511 Ad xn autcm refertur in Hagiologio saepe
censuit Ludolfus sed quo minus ei subscribam, fa-
:

loctim habet
dicto, ubi ei accinitur Quod ejus Episcopatus ex va-
ei :
cit quod Hagiologus plerumqne* addat aliquid. quo
in Hatjioioijio. ticinio viri pii contigit, quodque fuit Doctor a mundi synonymi Patriarchae distingnantur. De hoc autem
gloria vacuus, cujns fluenle elnquio viruerunt rami, hoc
duo erant singulana, primum quod in Sangiaro aut
est discipuli, etin ipsius doctrina permanserunt. Porro carceratus attt Eremita vixerit alterum quod prae- ;

cvi dies,' qui supra xiv annos huic Cyrillo tribuun-

fatam legationem obiverit interim nihil de eo dici- :

tur in Historia, inveniuntur a xxi Februarii ad vi

tur quod de Patriarchis fere omnibus pra^dicari non
Junii ; et, vacantis Sedis dies cxxiv, etiam ab Elma^
possit.
cino notati, perducunt ad diem vm vel ix Octobris
anni prsedicti mxcii.
CAPUT X.

LXVIII. MICHAEL IV.

Patriarclise seculi xn ct xm, ex Historia Pa-
triarchali et Abulbaracalo, ab anno mcii ad
Ejus in jEthiopiam legatio, ut aqum Nili la-
MCCLXl.
xarenlur : quid ea de re sentiendum.

|J ic, proul refrunt chronica Christianorum, inquit

LXIX. MACARIUS II.
Creatus die '.

Elmacitras, Patriarcha Alexandriir. crralns

Oct. 1092. fuit, qui In hoc desinit Elmachu Ilisloria. Ritus qui-
detentus in cunere fueral Singiaise (Ereinitam in
San- dam ab illo mulati, et Circumcisio jussa
giaro vocat HistoriaJ ex ditione Nesterudu, ignoto
Baplismo prcemitti.
bactenus roihi loco et prsefeclus fuit die duodecimo
:

mensis Balx, hbc est ix Octobris, ut et nos nuper

1 lout referunt Chrontca Christianorum, Jacobilis
statuimus, anno dcccix Martyrum, per
Septembrem Alexandrix pnrfectus fuit Patriarcha Macarius anno
tirtlinatM

praefati anni mxcii inchoati iiitno llW

fuitque Patriarchdius ; ii imperii Amri-RiUse, Principis /Egypti. Colluta illi
ejus ix g iVoW»*-
annorum et mensium vnt (sive, ut est in Hi- prsefectura fuit in monasterio Abulmacari, die Solis,
storia, dierum <axn)et niorluns fuil
dieprimo Pen- xiiiHuthuri (hoc est ix Novembris) anno dcccxix
tecostes.HUima Baschinas, „,
obiitUOI, eccletia Mohlahsem Martyrum, qui convenit cum anno ccccxcvi Hetjirse
jEgypto, anno dcccxviii Marlyrum,
25 Maji, hoc est Christi fomnino, et cum nostro moii.^ Alexandrise vero con-
mcii quando ultimus dies roensis
,
pradicti, id est firmalus fttit die Solis, xi Cahyli, seu Chiac, lioc est
xxv Ifaji, Doroinica fuit; et
propter Pascha tunc vii Decembris, reversusque fuit Misram die. Sabbati,
actum die vt Aprilis, primus dies
Pentecostes. xxiv ejusdem mcnsis (hoc est xx Decerabris/ neque
'M3 De hoc Patriarcha, apud prifcfatum Elroa- tamen ibi Sacra fecit : rediitque in monasterium Abul-
cmum. s,c legitur Tempore Hlius Niliis
ejus legatio :
quam plu- rnacari, ubi sacris functtts fuit die Solts, xiii (imo xvi)
in Ethiopiam nmnm decrevit, ita ut Muslansirus illum in jEthwpium Tubse, seu xi Januarii. Dein se. itcrum recepit Misram,
cum mvnenbus et Ofnamklis
tttitteret,
multis ; eique ubi rem sacram adminislravit in lemplo Mualtacano,
obmorn vemt Rex ejus, etcum
reverenler eum excepis-
stl qva-swttquade causa eo vemsset.
die Solis, ultimo Tubx (id est xxv Januarii) sub-
oltiit a»«"
Et exposuit ilti;
quod ]\,lo jEgypti, aqux penuria
stitit vero Macarius xxvi annos et xn dies, diem 1128,
l9

laborante, magnum obiens suum

noctu xxm Chiac, hoc est xixDecembris, peceml""-
terrx ejus et tncolis damnum impenderet. Ilaquediver-
anno dccoxlv Martyrum, Christi mcxxvih. Hactenus
Elroacinus
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 61

Elmacinus lib. 3, cap. ultimo ; cui Historia addit, nostra de Jacobitarum erroribus, § 1 post seriem D
avctore
quod obitus inciderit in diem Mercurii, in Ecclesia Patriarchalem.
J. B. S.

Moltlacx.
517 Habetur plane hic concursus, pro Maca- LXX. GABRIEL II.

rii exitu, sub cursu

litterae Dominicalis G, sic ut
/Ethiopia per eum sublevata.
in anno ingresslis ejus cucurrerit littera E, et
HtcElmacinits
proxime sequente unde apparuit ty-
littera D ;
datnit, VJTabriel, filitts Tarili Abnlliala Sahedi fAbulbara- Obut anna
pocraphico mendo Tubae pro xvi,
irrepsisse xiii
cat numinat filium Toreik) erat Diaconus Ecclesix , .',

Interim noto accuratissimam et tot •/-,•• ™ j r Anrdis,

quod correxi. sancti
i ,
Mercuru Lairi, suffeclusque. esldie. Marlis,
, •

nona
charaeteribus egregie firmatam, Chronici Christia-
Amscluri (hoc est III Februarii) anno nongentesimo
norum, in Elmacino hic desinentis, observantiam fimo octingentesimo) quadragesimo septimo Marty-
temporum pro ultimo istu Patriarcha, in quo etiam rum, Christi mcxxxi, initio Caliphatus Alhafedi, agens
Elmacinus ipse desinit, solum addens, quod vacavit quinquagesimum annum. Defunctus est die Jovis, de-
post Macarium Palrinrchatus annos duos ei lotidem
cima Barmudj!, v Aprilis, hebdomada Palmarum, in
mense.i; quos menses ad xlv dies restringit Historia,
Ecclesia sancti Mercurii Cairi : ita Historia. Ad
qui jdeducunt usque ad ui Februarii anni mgxxxi.
errante dt eumdem diem in Hagiologio saepe dicto, sic invoca-
m orc Mndtia- Abulbaracat, indiligens fut solet) totam illam vaca-
tur... Salulem dico filio Toroyk Palriarchx, cui voca-
racaln tioncm deglutit, et Macarium dicit fuisse ordinatuni nomen nomine
tum est Gabrielis Archange.li : oratione
mense Buna, id est Junio sedisse autem xxvi an- ;
ejus et voce verilatis ejus benedicta abscessil affliclio et
nos et sex menses, atque obiisse xxv Chiac, hoc
commotw; qux fuit in regione ALlhiopia!.
est xxi Decembris, anni Martyrum dcccxliv, sive
522 Historia in margine addit regiminis annos
anni Christianorum exeuntis mcxxvii.
xiv, a dies lxii et merito; cum omnes mortis
: post an. 14.
bl8 Huic Macario, putat Jobus Ludolfus, posse E
characteres exigant annum Christi mcxlv, quando
applicari locum Hagiologii ad diem iv Thot, hoc est
yiilctttf
sub littera Dominicali G, v Aprilis inciditin feriam
i Septembris, sic legendum Salutem Macario, cui :

Mticariui iS v, quam subsequens eo anuo Dominica Palmarum

Ilagiohgio
concredilumfuit, ut populum Chrislianum Alexandrise
(apparet enim ^Egyptios more Graecorum a Domi-
lavtlari a pasceret. Qui eum elegil popnlas, Probi cognomen ipsi
probitatc
nica sequenti appellare hebdomadas suas) celebrata
indidit. Ut enim eviluret ordinationem Episcopalem,
fuit viii Aprilis, et Pascha die xv." Vacavit autem
sum stcunds uxoris.qitamvis id non esset.
tlixit; Filius
Sedes xc diebus, id est usque ad v Julii sic autem :

Qtiomodoergo id assereredese potuit? Credo, quia

H ftiga /«1110- apposite inveniuntur anni et dies requisiti.
mater sua alteri fuerit desponsata, priusquam ejus
523 Cceperat Abulbaracatet interpres Vanslebius
patri nuberef, atque ita videri ipsa potuerit quasi
ad rectam supputationem accedere in Patriarchatu Muliaracalus
bis uxor fuisse, licet id non fuerit, sponsalibus
Macarii verum neglecto interpontificio, ab Elma- et vanslebius
:

pi imis ante matrimonii celebrationem dissolutis, vel

cino et Historia concorditer asserto, rursus a recto correci
'-

per mortem sponsi, vel alia ex causa. Secundae au-

tramite deviat, tam patpabili oscitantia, ut prima
tem nuptiae apud Orientales censentur irregularita-
arithmeticae elementa hominem ignorare putes. Quid
tem inducere, non fantum eas contrahentibus, sed
multis opus ? Curam Patrtarchalem suscepil Gabriel,
etiam inde genitis.
inquit, ix Februarii, pro ix Amschiri dcccxlv et
519 Elmacino hic desinente, adhuc alios septem
morle deposuit x Aprilis, pro x Barmudae anno Mar-
addit Historia Patriarchalis, Abulbaracat vero om-
MiciMifur tyrum dccclxi. Omitto confusionem perpetuam in
rilus ab ilto
nino quindecim ad quos priusquam progredior,
;

mensibus. Numeras autem hic, ni fallor, annos om-

llUtltlti, addo ex jam dicto Elmacino, quod liic Palriarcha
nino xvi et amplius. At vir ille bonus invenit tan-
multos abrogavit in Ecclesia ritus, quemadmodum suf-
tum annos xiv regiminis et menses duos. Video quid
fttus ; et positam in Ecclesia Ilorum Alleluija, qux di-
miserum Chronologum ad cespitandum impulerit;
cebatur in rei sacne adminislratione posl lectionem
sed nihilominus tam intolerabilem incuriam, toties
Actorum; ita ut cum Minisler Sacrificio adessel, ante
intermitterel Sacra, qux Sacrificus absolvebat. Ordina-
recurrentem, satis demirari non possum. Unum
nobis in sequentibus proderit, quod ut hic in die et
vit ilaque Allelitijam ante, lectionem librorum, et Mi-
anno obitus Gabrielis nobiscum convenit, ita in re-
nister retn divinam exorsus eidem ad finem usque insi-
liquis ad Historiamplerumqueaccedat, brevi magno
stcbat. At qui Oblalione. fungebanlur, non inclinabant
usui futurus, dum alii jam deficient. Auctorest ipse
sese ilte vero utfieret, prxapiebat. Utrumquehorum
Patriarcham Gabrielem composuisse Officium Heb- ^
;

pro raajori decentia mutatum fuisse, satis apparet.

Ilem
domadae sanctae, Coptis Kilab il Pasqua et alios :
quod sponsalia, qux (ut est in Historia^ cum
Canones.
orationibus el thure contrahebanlur in domibus fsicuti
apud nos etiam absque illis) ille decrevit fieri in Ec- "

LXXI. MICHAEL V.
clesia tempore coronationis sponsorum.
520 Nusquam hactenus de Coptitarum Circum- Laudatur ab afjfeclu erga Deiparam.
cisione, in tota Historia Patriarchali aut Elmacini
I

Chronico, vel verbo facta est mentio hic vero di- : lllicHAEL filius Dakalti, praetermissus in Cata-
citur Macarius, inter novos quos ordinavit ritus, id logo Kircheri, erat Monachus in cella Dansciri :
° , , ,. T .
. , ., . ,, T .... Crealusdieb
etiam constituisse, ut prius circumciderentur, tum suffectus est die Jovis xi Abibi (hoc est v Julu) anno Julli 1115
baptizarentur : nam filii Coptilarum prius baptiza- oclingentesimo sexayesimo primo Martyrum, Christi
bantur, lum circumcidebantur. An quia circumcisio mcxlv, et decimoquinto Caliphatus Athafedi. De-
Baptismoantiquior? Ast cur hujusmodimorem, non functns est in Monaslerio S. Macarii, feria sexta
?«o»r M
itapridem, ut opinor, Christianis Jacobitis usita- Crucifixionis,adeoque xxix Martii, seu tertia Bar-
Meoiu-lta.
tum, potius non abolevit? An quod actionem apud mudae ; cum Pascha anni
nostri mcxlvi celebratum
se profanam, sed solum
humani cujusdam moris, fuerit xxxi jam dicti Martii. Hinc autem manifeste
vel decoris aut commodi causa inductam, licitam apparet, quomodo supplendus sit in margine Histo-
putarent actioni tamen sacrae postponendam ?
;
Va- riaenumerus, et pro diebus ix scribendi sintccLXVil
riant sententiae qua de re vide disserentem
:
Jobum pro quibus scribit Abulbaracat menses vm et dies
Ludolfum Historiae ^Ethiopicae lib. 3, cap. 1 ; et iv; menses hic denuo male confundens, nec ullam
rursus in Annotatis dicto loco, num. 3, quae cum habens praeteritae vacationis rationem.
pluribus aliis ad examen revocantur in Dissertatione non ni
525 Hagiologus Habessinus in Barmudae,
Junii T. VII XI Aprilis,
 82* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
fus, oda in, in ejus laudcm mclxvi. Concordant omnia, relebrato Paschatexxiv D
A Aprms,
a Atirilis puia\n
ut mitavit Ludo
l.uuuu j
ethincetiamerrorem, nupernmecorrectum,
,

ejus uetit cestus Anrilis- enini^oi

Apun*., i ,

ouod iwjmiii
dicit quou
uicu, vintnilatts ctnqnlum
w
.

revincas Cum en m anno mcxlvii Pascha mcideret

j
pro
,u„«,j.
eltgendo v„.
1 a-
quodque cum sortirentur Episcopi
obiil 1147
immmis, eximt ea in xx Aprilis, non poterat Dominica Pentecostes
triarcha, ex tribus schedulis vrrne
concurrere cum xv BunSB, sed cum xiv; seu vm
29 Hartii,
qux nomen ejus inscnptvm habebal. Denique veluti
Junii, ut primo obtutu redditur
manifestum. Ejns
peculiariter ipsi obstrictus, ac forsitan Alexandrise
salute, di- tempore transiit Abbas Marcus filius Alkonbari, ad
ab ipso lnstitutus, orat pro animse ejus
salute ejus inter- Melehitas quem ingens turba Bsamerilarum secuta est
cens Amu Maria; pro .

: eum, o et
Non qttem non multo post pcenituil. et rrrersitm noluit Pa-
laudatur ut cede, sicut vivens te dilexit ex cordc et animo.
quin ab- triarcha suscipere. Magnus singulis diebus apud lutnc
eultor /1. V. vicit eum adolescentia, nec avcrtit senectus; flntoll h:-,
Dicitur Patriarcham ciborum fiebat apparatus. cnrnium ulin-
solverct celebrationem fesli tui quod inceperat. 1
Jnvnri,
rumque rerum, quem Christiarwrum fre.qven-
autem in Historia, quod vacavit post eum Sedes
nobiles

tnlmnt. Aceidit incendium Cairi xvni Hathuri, xiv

anno i, diebus lxx, justo numero ut perveniamusad
Novembris, anno dccclxxxv (Christi mclxix) Auctore
diem, quo successor Episcopatum auspicatus
est,
Seiauro.etincensa es/. Ecclesiasancti Mercurii et «//*.
anno mcxlvii, die octava Junii.
Defunclusqne est hic Pater die Diminica sexla Tubs,

LXXII. JOANNES V. l Janunrii. Cum autem Tlironnm possederit annos

xxii, dies ccv, ea nps recta perducunt ad annum

Ejus illustre genus, ei Acta. mclxxxix ; et. secuta vacatione dierum xxvu, si
successoris consecratio vere facta est in Dominica,
Joannes filiusAbul FATMU.orclinatus csl in ecclesia
non potuit non cadere in xxix Januarii, iv Am-
Ordinatus an Mohlakse Cairt. die Pcntecvsles.Dominica.decimaquinta Historia notatum, jamjam
schiri, uti accurate in
1147 dic Bnnse, anno octingenlesimo sexagesinw teiiio, Christl
videbimus.
& Junii,
mcxlvii sed scribenda est aecimaqvarta Bunx, non
:
529 Ex Abbatis Marci cum suis Bsameritis
illo
15 xv, ut hic in Historia obrepsit, cum certum sit eo
ad Melchitas accessu, et subsecuta deinceps de-
anno Pascba incidisse in xx Aprilis, adeoque festura De numtn
fectione, uti et illis quse superius de Melchitis eo-
Pentecostes celebrari debuisse vin Junii, cui illa ifclchitanm
,
rumque Patriarchis sparsim diximus, manifeste co tempon
xiv Bunae respondet. Defunclus dicitur die Veneris,
apparet, floruisse tunc adhuc in /Egypto Melchitas, in .liijyplo.

quartn Baschnes, hoc est xxix Aprilis : in margine

qui suos seorsim ccetus agebant sub proprio capite
vero assignantur ei anni regiminis xvm, et dies
et Episeopo ut brevi ostendent litterse Nicolai P:i-
;

cccxxvi quibus attingimus annum mclxvi, quo

datse ad Honorium III Ro-
:

triarchae Alexandrini,
procul dubio Joannes desiit vivere, namxxixApri-
manum Pontificem, apud Raynaldum anno Christi
lis bene Veneris coaptatur <=i.b cursu litterae Do-
diei
mccxxiii : ubi et illud observari poterit, Melchitas
minicalis B, et cefera conveniunt nec audiendus :

fuisse ibi non paneos, si centum et quindecim ec-

Abulbaracat, more suo a vero deflectens. Vacatio
clesise, a Saracenis destructie, earum ex numero
dierum xliii, xu
quae subnectitur, perducit nos ad
dicantur. quse ipsorum Patriarchoe suberant po-
Junii seu festum Pentecostes, quo successor Mar-
testati. Hoc autem annotasse operae pretium est, ne
cus III Patriarchatu potiri ccepit.
quis yEgyptios omnes ad Monophysitas paulatim
527 Mirum est Gabrieli, Michaeli, huie nostro
defecisse existimet. Praeterea ut inde confirmentur,
Joanni, et successorilms aliquot, addinomen Patris,
anno quae in Dissertatione de Coptorum etymo dicta sunt,
obiit sicuti facere solent Scriptures Arabes. An quod in
11, 29 Aprilis ubi Melchitas a Coptis vel Cophtis putavimus di-
hujusmodi additamento lateat insignis aliqua nobili-
stinguendos. Denique ut eliam probetur, morem
tas? Ita fere suspicor et opinionem confirmat Ha-
;

circumcidendi Christianos in /Egypto, non adeo

giologium, cum huic Joan:ii, die iv Baschr.es, eo
antiquum esse qnippe quem Melchitaa non adhi-
nempe quo obiit xxix Aprilis, sic accinit : Salutem ;

beant; eum et ipsi procul dubio ritum frequenta-

Joanni, ex filiis Regum gloriosorum, qui super probos
turi, si ante schisma Dioscoritanum, ve! Saracen<:-
Melropolitas constitiiius esl Patriarcha. Pcv eum
Laudatur a
sedificata fuerunt templa Christianorum, juvante ipsum
rum ingressnm, semper fnisset usitatus.
regia slirpe
et ecclesiis Rege Zenone de fructu tritici, vini, et olei. Quis au-
restauratis. temhicZenon siveZainun'?Suspicoraliquem Nubicn- LXXIV. JOANNES VI.
*-'
sem vel Habessinum nam inter Constantinopoli-
:

tanos Imperatores nullus hoc tempore Zeno fuit Ex opulento mercatore Patriarcha, laudalur
ipsique mutuis sic atterebantur dlscordiis, barbaro- a largilale in pauperes. Longa post eum
rum insuper circumsepti arrais, ut de adjuvandis Saracenorum,
vocatio Sedis, sub tyrannide
^gypti ecclesiis cogitare eis non vacaret. Praster- de qua a Nicolao Mekhita est epislola ad
quam quod Graecorum Ecclesia, schismati suo im- Honorium III.
mersa, et Jacobitis non minus quam Catholicis in-
festa, nullum cum ilhs commercium habuisse lega-
tur. Nec a Francis, tunc Pala:stin33 dominantibus,
Joannf.s, Abtjlmagbdds, filius Abilhala (Abulba- Suffec»
29 janu"'"
racatotilius Abigaleb) suffeetns est Cairt dtc Domi-
subsidii quidquam Jacobitis obtigit, cum Cruce si- 1189,
nica, guarta xxix Januarii) nnno
Amschiri (hoc est,
gnati illi, non Jacobitas solum, sed Sorianos ipsos
nongentesimo quinto, Christi mclxxxix Cumque se-
seu Melchitas, tamquam haereticos et sehismaticos,
disset anr.os xxvi, dies r.cr.XLiii notatos in mar-
merito aversarentur.
gine (et convenit Abulbaracat, negleoto paucorum
dierum defectn, numerans annos xxvn) defunclus
LXXIII. MARCUS III.
est ihe. Jtwis post me.ridiem, undeeima Tub.v, dic Epi-
Abbatis Marci cum multis suorum ad Melchi- phani.v, hoc VI Januarii. Annum non notat Hisforia ;

tas defectio : quantus tunc adhuc Mel- Abulbaracat annum Martyrum signat pccccxxxn,
chitarum in /Egypto numerus. Cairi qui est Christi jiccxvi ; et hunc exigunt anni Sedis
incendium. xxvn. Eo autem anno, qui nobis bissextilis fuit,
snb litteris Dominicalibus C B, non potnit vi Ja-
illARCus Abulfaragi, filius Zara..e, svffectus est nuarii cadere in diem Jovis, tali concursu exi- olnit
«"»"
ftegiinen
die Dominiea Penlecosles, decima octava
avspicatus 12 Bunx (xn gente pro mense Januario litteram B; nisi si hic i:iii.

Junii Junii) unuo octingentesinw octogestmo seeundo, Christi recurramus ad prsegressum Copt.oriun bis quintuin,
anno 1 1 C6,
seu
 HISTORIA CflRONOLOGICA. 83*

seu intercalationemquae prsecedenti anno facta ab eam resedificare. Et unusquique Christianus de AZyy- D
quaque mediante videretur difficultas plo, a qnatuordecim annis in antea, oportet dare Ge- Air.TOBE
ipsis fuerit,
dissolvi posse, alias pro die Jovis scribendus esset liam, Latine aulem dicitur tributum, Bizantium unum
dies Mercurii. auri, el qualuordccim Karubbas. Et si pauper erit, mit-
531 Addit Historia, quod post mortem Joannis titurin carcerem, et non poteril inde exire nisi reddat
vacaverit Sedes annos xix. menses v, dies x; quos totam Geliam, id est tributum.
Sacat poit
tvm Secle annos etiam habet Abulbaracat, neglectis raore 535 Tol et tanti Clirisltani sunt. in terra Aigypli,
annos 19,
suomensibus acdiebus, rotundo numero superabun- quod omni anno oportct reddere curise Soldani cenlum ad Uono-
,0 rium III,
n >, <*•
dantibus. Sequitur itaque quod ordinatio Cyrilli millia Bixantios aurcos Saracenatos de Babylonia.
successoris dilata sit in annum mccxxxv, usque ad Quid plura vobis referam ? cum ad omnia vituperabilia
xvn Junii in quo corrigendus Abulbaracat, cum
: et sorditla opera, et etiam ad plateas civitatis mundifi,-

eam adscribit diei xvi Junii. candas miltantur Christiani, quod est dedecus totius
532 Laudatur Joannes in Historia, quod, ante- Chritianitatis. H ierusalem, quse xdificalur ut civitas,
largus 111

panperes,
quam ad Patriarchatum ascenderet, exercuent merca- qualiter jacct destrttcta in terra et desolata, non opor-
turam, e.t ssepius ad Indias transfrelaverit ; suffeclus tet vobis scribere ; scilum est per universum orbem. De
aulem m Palriarcham, septemdecim millia denario- fdclo Damiata', qualitcr vituperabiliter factum fuil,non
rum. inusum Christianorum pauperum et eorum
. . . oportet per litteras assignare, quod turpissimum esl
Imo defunctus est, inquit, sere
necessitates erogaverit. dicere.

nepotum obstrictus. Nec, quamdiu vixit Patriarcha, 536 Miscrere itaque, Domine, miscrere noslri; veni
panem alicujus ChrUtianorum comedit, necaccepit mu- et libera nos, Palernoster spirilalis. Sicuti Sancti ante a quo suppe-
tias postulat.
nus. Sed non aeque laudandus fuit ex eo, quod Con- adventum Chrisli expectabanl redemptionem ei libera-

fessionem ab Ecdesia Coplitarum abrogavit, Circnm- lionem a Christo Salvatore ; ita expectamus advenlum
cisionem vcro plurimum commendavit. Quid Patriar- fitii veslri non solum nos cxspectamus
Imperatoris ; et

cbam, ritum illum commendare oportuit, qui jam a hanc gratiam, sed etiam Renegali plusquam decem mil-
eommendat vigintiquinque seculis, ut aliqui volunt, yEgyptiis lia, qui dispersi sunt per te.rras Saracenorum
Circumci-
erat familiarissimus? Magis ego suspicor, non com- Unum quidem pessimum factum fuil in lerra jEyypti,
sionem,
rnendaturum fuisse, nisi in eaaliquid sacrum, adeo- ad dedecus Christianorum, scilicet pro facto Damiatx,
que Judaicum agnovisset, contra doctrinam Apo- quod cenlum quindecim ecclesix fuctx fucrunt dcstru-
stoli : sed de bis
Hagiologus, die xi
alibi fusius. ctse. Per viventem in secula, nonmentior. Valeat ma-
Tubae oda 7, Joannem Majorem sive Seniorera nun- nus vestra super inimicos Crucis Christi. Saraceni,
cupat, sestu fidei candescenlem, el Spiritu sancto ca- qui dicuntur Molense, id est Domini, qut ante Saladi-
lentem; additque, quod ita w eleemosynas pauperum num regnum /Egypli tenuerunt, vestrse Sanclilati sup-

erogavil omma, de viginli myriadibus denariorum

ut plicanl,et rogant per Deum, ut festinetis mitterequem
argenti ct auri, nec unus quidem obolussuperesset. missuri estis, quia lota terra sEgypti vestra est.

533 Vacasse post Joannis obitum Sedem Alexan-

vacat Sedes
drinam annis xix, nemo tantopere mirabitur, qui LXXV. CYRILLUS III.
annos 1<>,

quam misera debuerit esse conditio

consideraverit,
An hic a Simonia culpalus sit, in Hagiologio
Cbristianorum sub Saracenis in ^Egypto, irritatis,
laudatus ob probitalem ?
indefesso et felici progressu Cruce-signatorum con-
tra se ; maxime cum anno mccxviii obsideri ab eis \>yrillus, filius Laklalti,vel (ut legit Abulbaracat) llic propter
coepta sit Damiata (aliis Pelusium) et intercepta anno nongenlesimo Simoniam
Lnkloki, suffectus esl die Dominica
fuerit anno sequenti mccxix. Calamitatum, tunc a quinqungesimo primo, vigesima tertia Bunse, ut dixi ssepius
Christianis toleratarum, testis est Nicolaus Patriar- mulctatus,
supra, id est xvn Junii, mccxxxv. Erat vir doctus,
cha Alexandrinus (non Jacobitarum, apud quos no- sed congregandis opibus
sapiens ac multx peritix, ct
tus non est, et quorum tunc Sedes vacabat, ern-o
muneribus accipicndis pro Ordinum collatione deditus.
Melchitarum in ^Egypto degentium)cujus epistolam Hinc aliqui insurrexcrunt adversus illum, et oppres-
ad Honorium III datam, et a Raynaldo Haronii con- ad tribunal Vicarii Regis,
serunt, accusaruntque et
timiatore recitatam in Annalibus ad annum mccxxiii, Mohmaddinum
apud Judices et Pr:efectum provincisc,
C statim transcribemus. Sed an tunc minus Melchitis mulclatusque ditodecim millibus de-
s ««
ftlium Alschi : est
lyranuule trepidandum fuit, quam Coptitis, apud Mahumetanos
nariorum diversis vicibus. Obiisse dicitur die Martis,
F
Saracenorum
plerumque magis gratiosis obiit 1243,
? Non opinor. Verum ita decima quarta Barmahati, anno nongentesimo quin- IU Martii
fleri potuit, ut cum Nicolaus diu ante electus fuis- qungesimo nono, hoc est ahno Christi mccxliii, die
set,miseriarum istarum tempore, administrationem decima Martii itaque habentur notati in margine
;

non neglexerit; Jacobitas vero, vacantera Thronura

Episcopatus anni vn, dies cclxix omnibusin illum ;

obituJoannis Abulmagedi non putaverint, inter tot

annum recte confluentibus.
angustias, commode expleri posse. Utut est, juvat anno cum Historia die et
538 Abulbaracat, in
Nicolai epistolam hic inserere, ad varias disquisi-
conveniens. testatur Cyrillum complures Canones
tiones nonnulli fortasse usui futuram ; ita habet quod confirmari fortasse posset ex
: composuisse :
vel potius in
534 Reverendissimo Palri ac Domino Honorio Hagiologio, ubi idem, videtur, Cyrillus, sic lau- Ilabassiam
ut,
1"n descPi- Dei gratia S. R. E. Summo Pontifici et umversali
»« iHrotous datur : Salutem Cyrillo, bonee memorise et recordatio- profugus
Papse, Nicolaus eadem gratia Alexandrinse Sedis liu- nis, qui adPatriarchalum Alexandrinmn electus fuit. Canones
ordinarit,
milis Patriarcha, tam promptam quam debitam reve- Canonicas precatiunum
Is ordinavit tempus Missse et
renliam, Archiepiscopi, Episcopi, Presbyteri,'Clerici,
Horas, Oves suas salvas servavit, et ideo prsemium as-
ac omnes Chrisliaui, qui sunt in te.rra AZqypli,
vestrse secutus est in regno- calorum. Quadrantne haec in
Palernitatiatque. Sanctitati supplicant, cum Simoniacum ? Non arbitror et xx Amschir, xiv
suspirosis :

et lacrymosis vocibus.
0! Quanta est tribulatio an-
et Februarii, quo elogium recitatur,magis dubitatio-
guitia, quse mortuus 14
inhac vita nobis data est ad sustinendum, nem confirmat. Unde suspicari licot quod oppres- Februar.
credimus jam vobis clarificalum esse
; quamvis, ut no- sus per calumniam, octavo sui Patriarchatus anno, anno 1251.
tum Domino in aliquod monasterium se receperit, ac forte ad
fiat, vobis nostro, proul
possnmus, pate-
facimus. Equum in
domibus nostris habere non aude- Habessinos, inter quos, Canones novos ad Missam
mus, nec morluos nostros cum Cruce per
civitalempor- coraposuerit et quasi eo mortuo Patriarchatus va-
;

taresumus ausi. Quod si aliqua ecclesia

Christianorum caverit ; revera autem obierit ipsexiv Februarii an-
aliquocasu ceciderit, de cetero nullo modo
sumus ausi no mccli ; ejusque morte post septera fere menses
certo
 84 * PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
ad electionem, seu po- mortem decessoris, nec facta fuisset in Dominica)
certo cognita, processum sit
sed xvi, seu xi nostri Januarii, quae Dominica fuit,
tius ordinationem successoris, eatenus impeditam
sub cursu litterae D. Vacaverat itaque Sedes solum
ab iis, qui depositi Cyrilli partes tenuerant. Sequi-
tur vacatio annorum vn, mensium vn, minus tribus octiduo. Obiit anno Martyrum mix, die xxvn Ber-
mudx, hoc est Christi mccxciii, die xxu Aprilis at-
diebus. ;

que ita sederit annos xxn, menses m, et dies xi oWl( |2 9 j

LXXVI. ATHANASIUS III. uti habere etiam deberet Vanslebius, nisi innata si- 55 %««'.
bi incogitantia annos xxix scripsisset pro xxn, ne-
^Vthanasius, filins Calili, suffeelui est die.Dom.ini- glecto etiam mensium numero reqnisito. Vacavit
Su/feclvs ca, quinta Babx anno nongentesimo sexagesimo sepli-
, post ejus mortem Thronus annum i, dies lxxiii.
1250, 2
mo, hoc est anno Cliristi mccl, die n Octobris. Cha- 544 Ad hunc spectare putat Ludolfus, Odam diei
Octobris,
racteres omnes mirifice conveniunt proindeque , xxm Babse, hoc est xx Octobris, ubi Minor sive tnmlatur
„
bei
corrigendus Abulbaracat, notans ejusdem mensis Junior vocatur, ad differentiam proecedentis lxxiv. "Jmtutt
'" P"i'pera
iEgyptiaoi diemxxv, nostri autem xxn, qui talian- cui simillimus fuit beneficentia in pauperes, m eo-
no in Dominicam non incidit. Spatium Patriarcha- dem Hagiologio dicti Majoris seu Srmom. Invocatur
tus ejus et annum ac diem mortis non definit autem hoc modo Snlutem frequenter dico Joanni Mi-
:

Historia, sed hoec supplet Abulbaracatus, mortuum nori ; cujus magna erat benignitas in eleemosynis ero-
dicens i Chiac, hoc est xxvn Novembris.anno Mar- gandis. Ut autem inlelliijerent ilh, qui munditiam fov-
obiit 27 No-
tyrum dcccclxxviii, Christi mcclxi qui retrotra- : naturnj hujus seculi ajfeclant, hiijus rei vanilatem; ille
vemb. 1261.
cti ad annum et diem Ordinationis, complectuntur in vita monastica nudits stetit, hoc est, male vestitus.
spatium annorum xi, mensis unius et dierum vi. Translatio ejus corporis memoratur xxix Augusti,
Huic porro idem Abulbaracatus Gallice translatus , in aedes quas ille exstruxerat. Eleemoynas autera
a Vanslebio, vel etiam (ut Ludolfo videtur) contra- distribuere, et aedes sacras aedificare, non est Mona-
ctus in compendium, addit alios novem sequentes chi privati, sed Patriarchaa ; nec Minor aut Junior
Patriarchas, tanto hic dignior fide, quanto propior dictus fuisset nisi praecessisset alius Senior in Pa-
tempore, licet in multis hallucinetur. triarchatu ;
pari laude et sanctitatis opinione cla-
540 Dicitur Atbanasius in Historia, fuissewV bo- rus, et carus suis.
Hagiologi
salutatio.
nus. juslus, et humitis ; et ideo fortassis inscriptus
est Coptico apud Seldenum Kalendario pag. 264 ; LXXIX. THEODOSIUS II.
sed nomine corrupto Asasius, quod Ludolfus corre-
xit; qui etiara putat de eo intelligendum quod habet J; ilius Zevabelis Franci, forte ex Syria oriundi, Suffectus

Hagiologus ad diem xxn Hathuri, hoc est xvm No- crealus est Palriarclia anno Martyrum mx, x Abibi, 11MAM,
vembris , his verbis Ante omnia Deo 0. M. gratias
: Christi mccxciv, iv Julii; qua? talianno, sub cursu
el laudes dicam tni causa, et mox bouitati lux salulem litterae C, Dominica fuit. ObiitannoMartyrum mxvi,
dicam, Athanasi, qui finis limilis et omnis vindictae v Tuba?, Christi mccxcix, xxxi Decembris ; cum se-
nescius. jEquum propterea est, ul nomen tuum vocent, disset annos v, et fere vi menses non annos vi et ;

Bonam animo, et personam gratam. Vacavit Sedes mensesvi, ut hic denuo infeliciter supputat Vansle-
post Athanasii obitum annis prope septem, haud bius. Vacavit post eum Sedes dies xxxvm. Et hi
dubie etiam serumnarum causa , quas a Saracenis quidem integri inveniuntur a xxxi Decembris, quo
Christiani patiebantur. obiit Theodosius, ad viu Februarii proxime sequen-
tis, quo institutus est successor Joannes VIII et :

CAPUT XI. sic apparet quod nuperrime dicebam, fide dignio-

rem esse Abulbaracatum, addo et paulo diligentio-
Aliinovem Patriarchae,ex Abulbaracato ; ab rem, quo Patriarchis hisce tempore fuit proximior.
anno mcclxviii ad mccclxii. si semper recte numeros iniret Vanslebius.

LXXVII. GABRIEL III. LXXX. JOANNES VIII.

Tempus Sedis, et laus in Ilagiologio. Gravis persecutio inlercessione Lascari Con-

stantinopotitani mitigaia ; sed quis hic ?
JL/icitur fuisse Episcopi Tamidensis ex fratre vel
Crealus 2 sorore nepos, institutus Patriarcha anno dccccxxxv, F
«P oannes. filius Isaaci il Kaddis, hoc est Sancti,
Octob. 1268 xxiv Babse, non xxiv nostri Octobris fut perpetuo lnsllllltl"

biit 2
ex Minied-bufis, Patriarcha factus est anno Marty- f-
1301', 8
male vertit VanslebiusJ sed xxi, quae sub cursu rum mxvi, xiv Amschiri, Christi mccc, oM
Jan. 1271 viii Februa- Oruar,
litterae Dominicalis G, fuit Dominica, anno illo 1320,29*
rii; obiit anno mxxxvi, iv Bunae, Christi MCCCXX,
Christi mcclxviii. Vacaverat ergo Patriarchatus xxix Maji, cum sedisset annos xx, menses m, dies
vi annis, et xi mensibus. Obiit autem Gabriel anno
xxi. Ludolfus putat hunc Joannem esse illum, qui
Martyrum dcccclxxxvii die vn Tubx, hoc est n Ja- ad xn Baschnes, hoc est vu Maji, in Hagiologio
nuarii, anno Christi mcclxxi, cura sedissetannos n,
toties citato laudatur, quod similis fuit pnrcedenti
menses n, dies xn. •''"'"

videtur lauda ^ M hU " C s P eetare Lud °' f° videntur versus

in eleemosynis distribuendis, itaut etiam vestibus
non pepercerit, et ne cilicium quidem reliqueril,
suis

sed
ilicitw
f/CfffllM}'"'

H
' ln Ha S'ologio pro die xvn Abibi, hoc est xi Julii, deiliti' 1 '
<n nudus in fovea fuerit reperlus. Et sic Patriarchae hu-
Uagiologio. sic descripti Salutcm tibi, vir Asceta,
:
Patriarcha jus nominis fere omnes, praesertim orthodoxus ille
Gabriel ;
cum te perterruisset mors et hora ejulatus, ex celeberrimus, a Latinisque eodera titulo
Graecis
(ilioSecla Mariamx Virginis (quidni Marise Deipa-
cultus xxiii Januarii, largitate in pauperes clarue-
raj?) per imaginem loquente, audivisti
hanc vocem; Ne rint. Vacavit autem Patriarchatus, post mortera
timeas; adeplus enim es regnum ccelorum. hujus Joannis, iv menses, et totidem dies.
547 Tempore. hujus Patriarchx (inquit Abulba- 1
LXXVIII. JOANNES VII. racat) Chrisliani JEyyptii gravem persecutionem per-
ucuto"'" ,

Crealus
1271, 11
Jamiarii
c trealus fuit Palriarcha
anno Marlyrum dccccl-
xxxvn, Christi (ut dictum est) mcclxxi;
pessi sunl a Sultano, qui jussil
cenico (vulgo turban) cxruleo,
omnes
Sara-
; non
pile.o uti

vilissimi pretii
die mensis nisi asinis vehi permitlens, inverso utroque crure ad
Tubas, nonvi (uti errore typographico
apudVansIe- unum latus pendente, ut ita despeclui haberentur om-
bium legitur, nam sic ordinatio ejus prscessisset nibus aliis nalionibus, in Mgypto degenlibus. Clausit
prxterea
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 85*

A prxterea tuorum templa, ub iis incipiens qux in nova

Ofaetsperte- veterique Gairo repericbanlur, el reliqua deinde per LXXXIII. PETRUS IV.
cutioChrMla- jggyptumomnid, exceplis solis illis quae erant qualuor
norum m deserli suncli Macarii, quxque exstabunt \jreatus Patriarcha anno Martyrum mlvi, die vu
m onu.sterioruni Crealus est
.it'll>
Alexundrise. Hoc moilo texcenlii et tribus diebus occlusx Tubx; hoc est Christi mcccxl, die u Januarii in 1 Jan. 1340,
manseruntecclesix.donecintercedciisupiidSullanumLe- Dominica, sub cursu litteras B, nulla habita ra-
galus Lascari, Domini Constanlinopoltlani, oblinuil ul tione prsecursiCoptorum bisquinti, ut alibi facien-
Jacobitissua aperiretur, dicta Beatx Marixde Maal- dum anno nottro bissextili, uti hic est annus
fuit

laca; etqux sancti Archangeli Miclmelis voeatur, alteri mcccxl, ex quo patet nihil adeo certi in hac re de-
propinqua, Paulo post advenit etiam Legatus ahus, terminari posse; ut dixi ad calcem tabulae, Kalen-
missus o Berscienmini ;
quo ttidem pro Cltrislianis darium nostrum Coptico adaptantis. Mortuus est
precibus /•«
cari mimtil
dux ecclesix;
deprccante, rcserat.r sunt alix ea vide- anno Martyrum mlxiv, die xiv Abibi; Christi
licet qux Haret Zueile
est in (vicus hic est ubi Pa- McccxLvm, die viii Julii : cum sedisset annos vm,
triarcha commoratur) el Melchitica una in But- menses vi, dies vn. Vacavit Sedes incertura quam-
defunctus 8
ducaniin. diu, quia extritas fuisse in autographo notas anni Jitlii 1448,
548 Quid sibi velit Abulbaracat per Lascarim, ac diei, quibus ordinatus est successor, indicat

nn lu< Impe Doniinum seu DynastamConstantinopoleos, nonsatis Vanslebius, puncta signando.

rator CP ? intelligo si Grsecorum Imperatorem indicare volutt
:

ettemporaet Imperatores confudit. Regnabat tunc LXXXIV. MARCUS IV.

Andronicus.isqui annis ferexLVi imperiopotitusest;
atque hic non exLascaritana, sed ex Palseologorum \Jrdinatus anno Obiit anno Martyrum mlxxix,
Defunctus 31
familia ducebat Originem. At forte privatus quidam die vi Amschiri; Christi mccclxiii, die xxxi Janua- Januarii
ex Optimatibus, nomine vel stemmate Lascaris, rii quamdiu autem sederit non possumus deflnire,
;

B preces apud Sultanum interposuerit. Non pla-

illas dum ignoramus diem et annum ordinationis. Vaca-
cet. Nam privatorum, tametsi Magnatum, non est vit interim eo mortuo Sedes iii mensibus.

Legationes aut Legatos ad alios Reges destinare,

nec id apud Grsecos in usu fuisse legere me uspiam LXXXV. JOANNES X.
memini. Denique quid Graecis commune cum Coptis
seu Jacobitis? si Melchitis id postulatum diceret, D« lamascenus, creatus Patriarcha anno Marlyrum Ordiuatus
30 Aprilis
est

haud difflculter crederem quandoquidem isti Grae- MLxxix,d/e v Baschnes; Mr<o Christianae mccclxiii,
; 13«3.
corum schismati jam dudum communicarent. De die xxx Aprilis, in Dominica, sub cursu litterae A.

cetero factum negare non ausim id dicere audeo, ;

Dies mortis ignoratur quia hic, inquit Vanslebius,
;

multas Arabum narrationes ad rectam historiese desinit Abulburacati Patriarcharum Cataloqus,unde

(in potius
pnrulus ijiii
veritatis trutinam revocare, passim esse permole- colligilur, eumanno nostro mccclxiii. Et id
vixisse
clam cx ea stum; praesertim ubi de aliis gentibus aliqua rebus saltem verosimillimum esse, nemo, opinor, ne-
fainilia?
suis intermiscent. Jam vero quis ille Bersciennuni gaverit.
fuerit, yEthiops, an Nubiensis, an nationis alterius,
nec conjectando, nec divinando assequi hactenus CAPUT XII.
licuit.
Ultimi Patriarchce, solo fere nomine a Van-
LXXXI. JOANNES IX. slebio notali, abanno .... ad mdclxxiii.

Crealtu est \jtreatus Palriarcha anno Martyrum ineunte

M. [onet hic Vanslebius, se in margine illius to- Alii 17 solo

I350,'!8 mi manu-scripti, ex quo Catalogum Patriarcha- ferenomine

mxxxvii, i Babx, hoc est Christi mgccxx, xxviu notantw.
Septembl is;
rum post Abulbaracatum texuit monet, inquam,
Septembris, qu» sub cursu litterae E, anno nostro ;

reperisse se alios septemdecim, qui solo nomine

bissextili, Dominica fuit; obiil mxliii, ii Bermudx,
notabantur, quosque describere visum est, si forte
Christi mcccxxvii, xxviu Martii ; cum sedisset an-
nos cum dimidio, non annis vu, in quo
postmodum lnminisaliquid accedit, quo dies ordina-
vi semper
tionis et obitus deflniri queant. Illud adverto, se-
cespitat Vanslebius. Vacavit Sedes dies xlii.
quentes omnes insigniri pramomine Amba.
obiit 1327
530 Huicaccommodari posse, putat Ludolfus (ut
nullus sit Joannss qui in Hagiologio non laudetur,
intra seculum xiv, aliquo usque progressum) putat, LXXXVI. GABRIEL IV.
inquam, Ludolfus aptari huic id posse, quod ibidem
ad diem x Baschnes, hoc est v Maji, sic canitur Abbas monasterii Moharrak.
:

Salutem dico Joanni Patriarchx, qui mane molestiis

locum „„i, ne conjliclalus, et vesperi luctatus est. Obediens verbis
LXXXVII. MATTH^US I.

i-iitctur i„ sacrx Scriplurx, dixit ; Mane semina semen tuum,

el vespere nec ccssel manus tua ubi Mane Ves-
LXXXVIII. GABRIEL V.
: et
pere intelligi possunt, initium et linis Patriarcha-
tus. Est autem locus hic allegatus ex capite Eccle-
LXXXIX. JOANNES XI
siastse u, vers. 6.
Fortassis a patria cognominatus, Maksensis.

LXXXII. BENJAMIN II.

XC. MATHLEUS II.

igine Democradensis, constitutus est Palriarcka

^rpeltur anno Martyrum mxliii xv Baschnes Christi
ijaidensis, etiam, ut puto, a patria dictus. Unum
, ,

1351 lu
mcccxxvii, x Maji in hoc de Matthaeo Saidensi notabile scribit Bernatus
Hap Dominica, sub cursu Jitterae D.
t
Defunclus anno mlv, xi Tubx ; Christi mcccxxxix,
noster, ssepepostmodnm citandus, quod is ultimus
vi Januarii ; cum sedisset annos xi, menses vn, fuerit quisacrum Chrisma confecerit, usque ad an-
Qies xxvu ; licet menses et dies Vanslebius vel ejus
num MDCCin, quo novum consecravit Joannes XVI,
"""tutts
Jan. |33 typothetae neglexerint. Vacavit Sedes, Patriarcha cm.
9 post Benja-
mini obitum, anno fere integro.

XCI
 86* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
rensis (in siraili apud Kircherum supplemento
omissus) suo loeo relinqueretur. Pradicla epistola
XCI. GABRIEL VI.
profertur a Kirchero in s;epe .citato supplemento
pag. 517, et fusissime a Baronio ad calcein Tom. vi
Abbas monaslerii S. Anlonii.
Annalium, quo curiosum leetorem remitto; quam-
XCII. MICHAEL. visnon ignorem Acta illa a nonnemine revocari in a *fclW
pro.
dubium, prsesertim ab auctore Historise Criticte, de
fide e.t moribus nalionum Orientalium ,
in editione "iiqmbus
Filius Semellotti. dubium.
Francofurtensi anni mdclxxxiv, pag. 134, dum as-

JOANNES XII. serit, Aulam Romanam multam demirulam esse, quod

XCIII.
Baronius tam facile Acta illa publicassel , sub numint

vcri Patriarchx Alexandrini el Ecclesix Copticx. Ita

ejus verba sonant, ex Gallici^ Latine reddita; nihi-
Neggadensis.
lominus professionis illius particulam hic Iubuit
attexere, ut de tota re non inconsulte statuatur.
XCIV. JOANNES XIII.

H.
-^. Sic habet.

Pictus Cairensis, a Kirchero

Dictus in suo Patriarcha- 561 Humilis Gabriel, Dei gratia famulus SedisS.
Tituli 1'onttlki
rum Catalogo prsetermissus. Marci, in urbe Alexandrina sEgyptia el in omnibus ,
JlomaM
aliis locis sibi conjunctis, Australibus, Maritimis, et
ailscripti,

XCV. GABRIEL VII. JSthiopicis, nonagesimus seplimus Palriarcharum, S.

Marci Evangelislx successor, salulem imperlitur, atque
Minscianensis. osculum offert spiriluale, Palri, Domino, Patrum
. . Patri, Putriarcharum Principi, tertiodecimo Aposlo-
ille procul est ms
sycophanta insignis,
dubio -
Ivrum, gloriosi Donuni nostri Jesu Christi H quintp ,

cum ministris vaferrimis Abrahamo Syro, Georgio

sanctorum Evangelislarum, S. Pelri Aposloli succes-
et Gabriele altero, homine impotentissimo juxta ac
Rodericii ad sori, Pelrx fdei, super ejus Cathedra in magna Roma
Itltnc Lc/jalio stupidissimo hic, inquam, est ille Gabriel, ad
:
;
sedenti ; cui daln esl a Deo potestas ligandt atque sol-
quem Legationem, jussu Pii IV Pontificis, anno cum
vendi; cujus mentio fit in sacro Evangelto, dicit;
mdlxi suscepit Christophorus noster Rodericius, eo quod ligavc-
Tibi, o Pelre, dedi claves regni coelorum,
successu et exitu, quem memorat Sacchinus Histor.
ris super terram, ligatumerit in ccelis, et quod solveris
Societatis part. 2, lib. 5, a num. 135, et lib. 6, a
super terram , solulum ent in ccelis. Tu enim loco
num. 121. Primam totius fraudulentae machinatio-
ejus constitutus etsuccessor es super terram, Pater no-
nis telam exorsus est Abrahamus quidam. Romae
ster, Dominus noster, atque corona capilis nostri,
et
ad quadriennium commoratus; optime habitus, mul-
Dominus Papa Clcmens octavus, Pupa Romx.
artlbw Ahra- tisque ornatus muneribus quorum vice non nisi
;

hami 562 Conservatur autem, teste Kirchero, similes

obtcnla, summam ingratitudinem et perfidiam Pontificio etiam nb dm
litterae, a diversis Patriarchis eorumque Vicariis
Nuntio exhibuit. Potriarcba Gabriel, senex versu- Palriarchli
Romam datae, in quibus semper hisce titulis ornant Coptis,
tus, ita se ad omnem simulationem formavit tem-
Papam, ut sunt, Papx Magmjico; Patri Sacerdotli;
peravitque, ut acceptis, quae Roma deferebantur,
Successori in Ecclesia universali Apostolica orlhodoxa;
donis non exigui pretii, et personam et obedientiam
Patri Palrum,et Principi Principum; Vicario Christi
et fidem exuerit, quam binis primum in litteris,
supra Sedem sancti Petri Principis
in terris, sedenti
tum coram Rodericio saepius et palam fuerat pro-
Apostolorum, Gregono XIII. Sedit hic ab anno
scd infructu fessus. Bene cum Niintio et duobns sociis actum est,
MDi.xxn, ad annum mdlxxxv: eujus scribentis(forte
quod post ingentes labores et biennalem sine fructu
Joannis) nomen si addidisset Kircherus, aliorumque
Legationem, incolumes evaserint. Qui totam expe-
similiter, quorum litteras haberi ait plus aliquid ;
ditionis hujus.utapud Sacchinum recitatur, seriem
addidisset nudae isti nominum Palriarchalium se-
perpenderit, facile, ni fallor, intelliget, Coptos non
riei. Quidni et inter illos agnovisset aliquos non ,
eo esse anirao, nec verosimiliter unquam futuros,
Jacobitarum Coptos, sed Melchitarum Patriarchas;
ut Patriarcham suum, Episcopos, seque omnes
eos scilicetquos series Coptorum non comprehendit.
Francis (ita Latinos Romanosque vocant, et aver- tjiios hiriln-
odio Coplo- Talis sine dubio fuit Theophilus ille, cujus ad annum »»»"'
santur gravissime) subjiciant, rtis itoii
quidquid in magnis
Christi mdxxiii, meminere Spondanus et Raynaldus;
Francos. angustiis aliquando ad eos recurrerint , ut in
cujusque litterae Graece scriptse dicuntur, sermone,
altero Gabriele, mox secuturo, etiam apparebit.
Coptis non minus odioso quam inusitato. ,

Mredditur 563 Interim fruamur acceptis ab eo, et exordium M,c PonN/l"

XCVI. JOANNES XIV. quod ita ex Arabico

praefatae epistolaj consideretur, ciim Itomi"'-
;««'»»"'
rtim
(Arabice enim scripta est epistola tara- , ab i"«
ti,\e
Idmfallotensis hic fuit ; ad eum scripsit Gregorius» quam lingua hodie usitatiori per .Egyptum, ac no- oijittU",
XIII, ut testatur Gabriel successor. Unde nonnullis tiori Romoe.) Gralias agimus Deo altissimo, eumque
Scriptoribus dicere placuit, sub Gregorio XIII, fa-
sanctificamus ct magniftcamus in terris, quod Te con-
ctam Coptorum ad Ecclesiam Romanam accessio-
stituit Christus Calholtcx fidei habenas lenentem, et
nem, uti et nos supra innuimus.
sanclx Catholicx et Apostolicx Romamc Dei Ecclesue
fundamenla scrvantem, misericordem el pium super
XCVII. GABRIEL VIII. universum populum Cliristiauum, ac diligenlem omnes
in Christum credenles, instar Christi qui Te succes-
De hujus ad Clemenfcm VIII, aliorumquc ad ,

sorem fecit in ejus Calhedram. Tu qui effeclus es caput

Cpost
aiios deinde PonlifkesEpislolis : quorum
et maximtts Patriarcharum , et magister et piwdicator
unus llieoplnlus Melcfllla; quales forle totius populi Dei, illos doctrinis tuis spiritualibus irrir
ex IIS plures. gas, eosque sermonibus tuis cibas salutaribus. Incipit
pauca Gabriel professionero fidei suae , quam
airensis, epistolam scripsit, sen mavis professio- totam descnbere supertluum censuit Kircherus,
Scripsil hic
nem ad Clementem VIII
fidei misit in suo .titulo nec nobiseam lubet integram ex Baronio tradere :
ad Clemenlcm ,

Hlf, semet vocans nonagesimum septimum; qui numerus sufficiat articulus de Ecclesia, quo ita affirmat :

falsus esset, nisi nonagesimus quartus Joannes Cai- 564 Teneo et confiteor sanctam Aposlolicam Sedem,
et
 HISTORIA CHRONOLOGICA.
ei Romnnum Ponliftcem in tiniversum orbem tenere. D
vniie
epparet primatum, etipsum Romamtm Pontificem tuccessorem Cll. MATTH^EUS IV. \i . T "

MtUmt _. t. . ¥__•- a ,_l_ „ -#_. /•>!...:.,:

ei verum Christi
.

guld c.wi' B. Pfiri Principis Apostolorum,

Vicarium lotittsque Ecclcsix esse. caput;
,
et omnium ITJ irensis, eral liic professus monasterii S. Marise in
CiBair» Creatut mense
Christianornm patrem oc doctorem exiUeie, et ipsi in Biniittins (quod esl iiinnn ex qttatttor prxcipius inde-
S peh
.
\i,r IR6G
B. Peiro pascendi, regendiet gubernandi univenalem serto S. MacariiJ Pulriurchatum adeptus cst anno Mar-
Ecclesiam, a Domino nostro Jesu Cltrislo, plenampo- tyrum mccclxxvii mense Halhur, anno nostro mdclx
testutem traditam esse : cttjus Ecclesiir unitatem tanti mense Novembri. Pivebat adltuc, inquit Vanslebius,
faeiendam esse affbrmo, ui nullos, extra eamdem Eccle- cum Cairi existerem anno mdclxxiii qui erat annus ,
atlltnc sttper-

stam Calliolicam e.rislentes, mternse vil.r participes fteri Martyrum mccclxxxix. [an non mcccxc? Atque hic stes 1673

posse. cottjitear. desmit superadditum Abulbaracato a Vanslebio sup>

pir ttntun
'» 56S Digna sane Catholico Antistite professio, plemeutum.
1,1!" >"
*""
sed rebiis potius probanda quam verbis , quae sola
ithimate.
liactenus 11 Coptis data videntur. Dum vero sic lo- CIII. JOANNES XVI.
quuntur et, scribunt de Romana Ecclesia, scientes
schisma separatos; quid aliud agunt,
se ab illa per E, ix Tottkhi, ut aitBernatus, Matthrei III, ni fal- chrismo con-
quam manifeste sibi contradicere, autmagnas agere lor. popularis. Hujus Patriarchae, qui adhuc super- ««•_»« 1703.

nugas.Id saltem non obscure ostendunt; nempe, quo eratMDCC.vi, notitiam Bernatoacceptam refero;etejus
loco Romanum Pontificcm habendum gens sua ac- decessori P. Bichot, singularem descriptionem Chri-
ceperit a majonbus ,
quorura communem de illo smatis ab eo Patriarcha confecti anno mdcciii, ma-
aastimationem nec scbisma quidem potuerit abolere; gno sumptu et apparatu, qualem ___gyptus non vi-
quin saltem in multis tabulis et usu externo, rema- derat a ducentis amplius annis. Erit alibi de
et
nerent formulse, Romnni Pontificis super omnes Chrismate sermo; sed Bernatus majorem a me gra-
Hrimatus, indubitanter aliqnando crediti, testes non tiam inivisset si pra_decessnris obitum et moderni
,
E
prorsus contemnendce : id quod ex Abulbaracato creationem distinctius annotasset. Ceterum ex eo
Vanslebii, et testimoniis ibidem adductis, alio ioco quem ad me misit Patriarcharum Catalogo, exCop-
demonstrabitur. torum Liturgia Cyrilliana descripto, licuit perspi-
cere, supinam eorum negligentiam in rebus suis ,

XCVIII. MAKCUS V. ecclesiasticis memoriae commendandis. Mitto quod

Ex Bernaii
ex praefato Catalogo ad cculum patescat, ainns Cutaloijo KS.
D rictus de Beiiadt,
cttts Patriarcha, ex eo
vel ut Bernatus. de Baiadi,fa-
quem sequimur Vanslebii
plusquam ducentis a vera Chrom dogica Patriarcha-
est.
rum serie Coptorum calculum deficere; sufficiat so-
calculo, anno Marlyrum mcccxix, die xv Tltot, quae lam hnjus seculi Chronologiarn ob oculos ponere.
fuit stylo nostro veteri, xn Septembris in Dominica, 572 Jam statim ex Vanslebio diximus, Marcurn
sub cursu litterae C, annus vero concidit cum nostro V, annoMDCii creatum, obiisse mdcxvii. MarcumVI, cum vamlebio
mdcii. O.ir.jMarcus xxx Tubx, anno mcccxxxiv Mar- constitutum anno mdcxlv Porro Matlhaeum IV, c ""°' ,
>

lyruni, Chnsti mdoxvii, xxv Januarii. mdclx Patriarchatum adeptum, mdclxxiii adliuc
superstitem. Cum his concordari velim quae mihi
XCIX. JOANNES XV. Bernatus transmisit in huncmodum. Marcus (quin-
tum indicat) sedit annis xvi, Joannes qui sequitur
JTiX Melave, vel Melaviensis, Bernato Melavani. De annis ix, Matthaeus Tucbensis annis xvi Marcus
;

eo nih.l praater nudum nomen ex omnibus Catalogis Bajourensis xi, Matthaeus IV, annis xiv denique ;

nubis innotescit.
Joannes, qui etiamnum supervivit, annis xxx, et
MATTH.EUS III. mensibus x. Noto imprimis, si vera est haec anno-
rum series, ab anno mdcii ad mdccvi, Sedem debuisse

Utsiipnfti
F nitex Tucli, Toukhi, puta Tuchensis patria quem :
vacare per annos ut minimum septem vel octo, quod
tittnm
Vanslebius perperam Joannem appellavit errore ,
verosirnile non est. Noto praeterea Marcum illum V,
fldei
vix condonabili utpote cum ipse Cairi existens,
; annis sedecim non sedisse. Quod si successor Joan- -.

Coptorum tabulas facile consulere potuerit. Haese- nes XV, Sedem tenuerit annis ix , obierit verosi-
M conciiia .
ram ego satis diu perplexus utrum Vanslebio, tam- millime anno mdcxxvi : addantur deinde anni xv ri nonposse
quam testi oculato. potiorem quam Kirchero fidem Matthtei III , summum pertingetur ad annum
liaberem? Ef. eo certe inclinandum videbatur , nisi mdcxi.1I vel mdcxliu. Itaque vel fallit Vanslebius
aliter difficultas componeretur: ad quam complanan- qui Matthaei III, successorem Marcum VI, consti-
dam nulla securior viaapparebat, quam recursus ad tutum ait mdcxlv , vel fingendae sunt vacationes
ipsum fontem; Cairnm intelligo , quo me P. Ber- Sedis justo diuturnicres, quarum nullum occurrit (

nati same jam humanitas ultro vocabat. Scri-

citati vestigium.
hit is palpabilem esse Vanslebii lapsum qui ,
573 Adde jam Marco illr Bajourensi sive VI, chromlogiam
Joannem pro Mattha.0 posuerit. Hic porro Mat- annos Pontificatus a Bernato tribtii non plus xi, qui Patriarchalem
thaeus idem ipse esse debet, de quo ante Cata- ab anno mdcxlv eum non perrtucerent ultra annum sccnli nnstri
"11.
logum snum Kircherus narrat litteras misis- , mdclxvi, cum interim diserte asserat Vanslebitis,
se ad Sanctissimum D. N. Urbanum VIII, ejus- Mattbseum IV, Marci successorem, Patriarchalem
dem lenoris cujus fuerant littera; Gabrielis Pa-
, Cathedram primum consecutum annoMDCLX. Uter
triarcha.
xcvn ad Clementere VIII destinata.
, , ut Scriptorum istorum erret, qtiemve hiatum hic com-
nuperrime explicuiraus. minisci oporteat, non temere judicavero. Uti nec
qua ratione intelligendum quod Matthoeus jam di- ,

CI. MARCUS VI. clus annis tantummodo xiv Ecclesiam Alexandri-

nam Copticam gubernarit qui anni non nisi ad ,

B.
tahgiurensis; Bernatus scribit de Bajuitr. Ex mo- mdclxxiv pertingerent et tamen proximus ejus;

naiterio S. Antonii, Patriarcha cre.atus anno Marty- sueeessor Joannes XVI, Patriarcka motiernus, tan-
rum MCCCLXli, die xvn Barmttdse, Christi mdcxlv, tum nurneraverit annos regiminis xxx et menses x,
xn Aprilis die Dominica, sub cur_u littera. D, stvlo dum Bernatns ad me scriberet , videlicet xi Aprilis
veteri. Annum mortis indicare Vanslebius pra-^ter- mdccvi. Unde videtur consequi, vel in hoc tam re-
misit. centi calculo ballucinari Coptos, vel Sedein biennio
circiter
 88* PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
A circiter vacasse, priusquam eam Joannes Patriarcha lxvi N.
hodiernus conscenderet. lxvm Cgrillns.

574 Nihil ultra Copticis hisce rationibus immo- Lxvin Gabviel, qui Legatos misitad Papam Clemen-
prop/rr supl-
nam Copterum ror, ob quas jam toties frustra mihi ,frontem perfri- tem VIII, seque submisit mdxciv.
cui. Conciliet illa et componat qui res Copticas lxix Cyrillus, anno mdcxviii.
propius intueri poterit, nobis nec operae pretium vi- lxx Cajelanus, mortuus Casertae in regno Neapo-
detur, nec otium suppetit. Quamquam sperari in politano x Augutti mdgxlvh.
vanum putem, ex ^Fgypto lucis aliquid, ubi rerum
in hisce reltiis hujnseemodi neglectus est prope incredibilis. Nec COROLLARIUM
negtigentiam prodest liominibus illis exprobrare socordiam/quibus
illud in promptu est, victum cuiqne suum prius
De quibusdam Habas&ice Metropolilis, in

quseritandum. Pluscula invenies infra, ubi de riti- Hagiologio laudalis.

bus et moribus Coptorum propriis. Hsec ad univer-
samPatriarcharum, tumCalholicorum, tumschisma- J\ecensilis jam exordine Patriarchis omnibus, eo
ticorum seriem, ad nostra hasc tempora perducen- quo apud Coptos modo dinumerari solent reliquum Omi.isis alh ;

dam, abunde dicta sunto. esset.supplementi loco nonnullorum aliorum nomina Patriarcha.
ntm nontini-
sulijicerentur, qui vel ab Hagiologo salutati, vel bus,
ADDITAMENTUM notati in Fastis vel alibi ab aliquibus scriptoribus
citati sunt, tametsi a serie excludantur.
I)e Putriarehis, plerisque Lalinis, ex magno 577 Hujusr.iodi esse possent Macarii plures, iis qu r fmie
Lexieo Biblieo Simonii, cdilo Lugduni ornati encomiis, quae duobus aliis, lix et lxix su extra ord
nem re-
MDCCill. perius adscri^tis, non conveniunt. Cyrillus item
perittntur
aliquis, et a magno Nestorii debellafore, et a Pa-

J\ dditamentura voco, quod cura praemissa Pa- triarcha lxxv, ut videtur diversus. Dein Theopha-
triarcharum serie nec connecti possit nec conciliari. nius, alius a Patriarcha lx, cum patre Salviro
Ceterum cum multorum manibus teratur,
liber ille (Severo) et Nicolao propinquo, ab Hagiologio mul-
et in eo Catalogus Patriarcharum Alexandrinorum tum laudatus ; licet ibi ex Ludolfi auctoritate pufa-
extensus legatur, non potui non verbo indicare verim, lstud Elogium impio Theophanio adscribi
etiam in manus meas nuperrime incidisse. Testa- posse. Est et Philotheus, nulla avaritiae nota infa-
tur Simonius se Patriarchas priores duos et
illic mis, quemadmodum de lviii Patriarcha ccgnomine,
quinquaginta ex Nicephoro desumpsisse, nescio ex suo loco retulimus, unde nec cum eo crediderim
qua editione nostra a Goaro adornata non nisi
; confundendura.
quinquaginta enumerat. Illud adverto apud Chro- 578 Mitto reliquos, Patrurchae titulocohonestatos,
nologos non satis usitatum, ut anni non ab In- quibus tamen vacuus in Catalogo locus non relin-
carnatione sed a Passione Domini inchoentur. qnitur. Nec dicat quisquam, eos Melchitis annume-
Quain vero a recta Chronologia passim Auctor ille randos nimis enira quam certum est, Melchitas
:

deflectat, per te, Lector, judicare poteris, si Si- omnes in fastis Jacobiticis esse praetermissos. Sed
monii laciniara cum nostro Tractatu conferas. Huc erit qui hujusmodi noinina apta putet, supplendis
solum spectat praefatum additamentura dc Patriar- lacunis seu vacationibus, plurium quandoque anno-
chis aliis a Simonio hinc inde corrasis, quos visum rum in decursu admissis. Opportune verum cum :

est hic adnectere nequid a me neglectum dicas. De id omnino gratis dicatur et pro arhitrio exemplo- ;

meo nihil additum volui, Auctoris ordinem et nu- que res careat, nec nisi ad interturbandam seriem
meros servo, tametsi facile intelligara, aut exiguo prodesse possit ; maturiori id examine pensan-
aut nulli prorsus usui futuros. Itaque Patriarcha dum trutinandumque iis, quibus otium est, relin-
liii S. Atlianasms Claromontanus pro Latinis
, quimus.
MCCXIX. 579 De Habessinis Metropolitis, in Hagiologium sedpaud
liv Joannes, qui Concilio Constantinopolitano inter- saepe dictum relatis, operae pretiura est, lectorinon Habimit
excommunicatus, quia £ura Latinis foedus MetropoUU,
fuit, injucundum, attexere, quae hinc inde collecta sunt;
seu Abbuu',
lnieraf, mcclxxxiv. quod ita de Jacobitis yEthiopibus, praeter errores recensentii''
lv N. electus Patriarcha pro Latinis in Concilio quos alibi attingemus, ea cognoscet, quaead Metro- F
Viennensi mcccxi. politarura sanctitatera pertinent. Porro vastissimo
lvi Joannes Arogonius, Patriarcha Latinus, anno inregno et numerosissima gente, solus Metropolita
mcccxxx. Episcopus est, isque Alexandrino Patriarchae adhuc
lvii Guilielmns de Chenac, Lemovicensis, Episcopus paret ; nec alios minores Episcopos sub se habet,
Parisiensis, electus Patriarcha pro Latinis, se- uti docet pag. 444 num. 78, in
Ludolfus plane
dera tenuit usque ad mortem, quae accidit «c- Commentario Historiae suae ^Ethiopicae. Abbunas
GGXLVin -
autem vocant Habessini Metropolitas, hoc est Pa-
Lvm llnmbertus Viennensis, Patriarcha Latinus, tres suos : quem venerationis titulum Copti etiam
obnt mccclvi. su j s Patriarchis tribuunt, ut apud Elmacinum per-
Lix Jrnaldus de Monte.
p etu o legitur apud Vanslebium, in ultimis Pa-
: et
lx Seguinus, Arcbiepiscopus Turonensis, Patriar- triarchis Amba scribitur quod verosimiliter idem ,
cha Latinus.
significat. Ordinem et annos istorum Praesulum
lxi Segumus II, etiam Archiepiscopus Turonensis, ignoramus, quippe quorum Catalogus necdum in
Patriarcha Latinus. Europa visus fuit.
lxii Pelrus, Archiepiscopus Bituricensis, Patriar- 580 Primus et praecipuusinter omnes est ALBA «'«'» 8 '

Abba
cha Latinus. SALAMJ, a S. Athanasio alius S-
Metropolita consti-
lxiii Niphon, Patriarcha Graecus, cui prtimtiil"'
Urbanus VIII tutus, nobis S. Frumentius dictus. Hujus in Hagio-
fvult dicere Urbanus V) scripsit
super unione logio aliquoties mentio fit.eique conversio ^Ethiopias
Graecorum et Latinorum mccclxvii.
merito tnbuitur. Sic autem illi accinitur, n Musre,
lxiv Simon de Cremeaux, Archiepiscopus
Dux Rhe- xxvi Julii Salutem voce Ixlitix dico Salamse, que.m
:

mensis et Cardinalis, creatus Patriarcha

pro La- tamquam portum misericordix et gratix magnifico et
tinis anno mccccvii.
exiollo per ipsum enim splendor luminis Christi
:

lxv Silvester.
exortus esl in jElhiopia, curn prius in ea tenebrse el
caligo
 HISTORIA CHRONOLOGICA. 89*

A culigo fuissent. Et die xxn Cbiac, xviii Decembris : nuarii, Abuledem Metropolitara habemus ab haere- D
Sulus sit tibi, Salama, qui jussus es mnni/esture do- ticislapidatum. cujus corpus mergi non potuit licet Al,CT0BE
*
ctrinam, co usque occultam, ut oriretur instar Phos- pedi lapidem alligassent. Eum sic Halgiologus in-
" H pp %„tus j„
n»" " 1
,o
ututnMtoi phori. Ob lumen tuum jucundum et ob pulcritiidinem vocat, citata die Salutem dico, Hippolyte (^Ethio- marlmersus
:

5
ittam suavem, usque in hunc diem ketalur el exultat pice Abuledis) Pate.r noster, qui dignus fuisti ul ap-
JEthiopia. pellereris Sacerdos, Doclor mttndi ; cum cadaver tuum
581 Reliquos etiain sine ordine et tempore,
, in mari nataret incolume, pudore et ludibrio affecti
ct
Sanitlw
prout sese in Hagiologio nobis obtulerunt, recense- fuerunt ii tyranni, qui illud, cum lajiide pedibus alli-
petnn,
bimus. Sanitius et Pelrus, die n Hathuri, nobis xxix gato, illuc projecerant. Idem ejusdem mensis,
die vi corpore po-
Octobris, sic laudantur Salutem dico Beato Sani-
: alia stropha sic insignitur : Salutem dieo emersioni stridie terrx
re " <lito -

tio, cl Pctro quoqne, magnitudinis ejus parlicipi ; quos corporis lui e mari, quamvis lapis gravis pedibus tttis

Pater (coelestis) consliluit Melropolilas, ut pascercnt alligatus fuisset. Hippolyle Doclor, generationum tua-

Ecclcsiam, quam Cliristussanguine suoacquisivit, sicut rum peritus ; afferas mihi benedictionem e monasterio
populus cotnplacuil in illis, eosque elegit. Alexandri- Gerizan, sicuti navis maleriam diviliarum et splendo-
nos Patriarchas vocaverat eos in Fastis suis Lu- ris affert.

dolfus, quia in Calcosendianis Seldeni, Petrusdictus 585 Praeter hos reperitur etiam in Hagiologio Colunt etiam
erat Patriarcha, uti arabice dicto loco notatum. quidam Gregorius, xix Thot, seu xvi Septembris et Cn ortum .,.

Quia igitur cura Sanitio conjunctus erat, et re- sic appellatur. Salutem Gregorio, Domini Mar-
. .

gimini Eeclesiae a populo prxfecti dicebantur , tyri et Patriarclue, qui lempore adntinislrationis sust
(qum l.ndtit-
ideo Patriarchas eos fuisse crediderat, qui et ipsi ornavit monumenta Viryinum, quse simul mortem
/•».! ptitarerat
saepe Archiepiscopivocantur.Verum,accuratiusevo- obierant. Hodie autem egrcssus ejus de burathro ac-
palrlarehai
Utxandtlnos) luto Patriarcharum Catalogo, in quohi viri nuspiam cidit, sicul noctu vidil soror Rejis. Non tamen hunc
conjuncti, nec successores nuncupantur, mutavit existimes accenseri posse Alexandrinis Patriarchis :

sententiam eosque Metropohtas ^Ethiopias fuisse

, habeo enim a Patris Kercheri manu initium Kalen-
E
ad Papebrochium-pridem scripsit cui sententiae et ; darii cujusdam Coptici, latine redditum ubi ad
primum Ar- ;

ego libens subscribo eosque fortassis e primis ,

; hanc diem Gregorius iste vocatur Patriarcha Ar- menorum Pa-
post Ecclesiam ab Athanasio ordinatam , fuisse ar- meniie ; estque omnino is uti ex Elogio jam recitato tnarcham,
bitror. apparet, quem Latini colunt xxx Septembris in ;

582 Alios invenio xi Chiac, hoc est, vn De-

; cujus Actis narratur Martyrium S.Ripsimes et So-
Bartlio-
cembris Abbuna Bartholom^eum Metropolitam, ita ciaruni, pro servanda virginitate passarum et in- ;

/umras, salutatum : Sulutem dico libi Bartholomxo, Palri dicatur somnium, quo soror Regis Thiridati, hunc
rwslro ; qui dignus fuisti ut jure merito Episcopus et proceres ejus, humanae, quam araiserant, formaa
fieres. Ab omni inforlunio, quod nobis imminet, virlus restituendos intellexit, si Gregorius educeretur ex
precum tuarum custodiat nos, Itaud aliter ac si quis barathro, in quod velut in sepulcrum, detrusus
pupillam occuli sui custodiat. fuerat.
lMginus Mc- 583 Item die n Amschiri, hoc est xxvn Januarii, 586 quidem Armeni Metropolitam suum so-
Ipsi ve i ut ipsi
tropolita,
reperio Longinum, specialem ipsius scriptoris Pa- lent insignire titulo Catholici, pro quo Coptitae et vocant,
tronum, cujus tiara conspecta dasmonem fugavit ''athoticum
: Habessini usurpare malunt titulum Patriarchae, ut
Saluto die noctuquc reliquiasluas, Paler mi Longine ! sibi notiorem. Dignus autem estGregorius, qui hoc
Miror magnitudincm quee tibi concessa fuit; nam tui loco, licet non suo, commemoretur quia celeber- ;

ipsc, prxsens non fuisti, cum liaram tuam viderel sala- rimum ejus tota ^Egypto et jEthiopia cultum pro-
nas, el confusus plane aufugil. De alio Longiuo Domi- bant utriusque gentisFasti, in quibus refertur etiam
«lliis o ptr-
cnssoie lott-
nici lateris percussore, ita legitur xxiii Julii Sa- : ad diemxix Chiac, hoc estxv Decembris, hoc modo:
rli CJrWi lulem dico Longino, quem divina benevolenlta monuit, Salutem Grcgorio, qui cruciatum patienler tulit, in
Somini, tit susciperet Pelri Doctoris doctrinam. Non impulavit nocte frigus, et in die xstum, per quindecim annos,
ei iclum lancex in manu sua, neque enim mori volebat ex quo in foveam conjectus fuit. Salutem vetulx, qme
cum in peccatis ;
propler misericordiam et palientiam iUioptime minislravit, clam illt cibumprojeciens. Diem
cjus. De alio nescio quo, Romanis adhuc ignoto, xxx Septembris et iii Octobris Coptitae tantum, non
'I tnlio, Ln-
H«ii i} 110(0
haec habentur ad v Novembris Salutem [Longino, : item vEthiopes habent, ut spatium in fastis vacuum p
;

qui coronatus fuil Romse, el sepultus fttit in colle Hie- ostendit. Hujus Gregorii vitam yEthiopice descri-
rosolymx , cum filius cjus cum eo obdormivisscl ,
ptam possidere se significat Ludolfus, ex qua quae
sicuti feminx in somnio. Cum frugrantia
narraverat hic adjectasunt et ad nos transmissa, summatimse
balsami caput ejus hodie visum fuit. descripsisse testatur.
584 Iterum die v Amschiri, hoc est xxx die Ja-

APPENDIX
AD SERIEM PATRIARCHALEM
De Coptis Jacobitis, eorumque initiis, erroribus, moribus, inslitutis.

PR/EFATIO. mercia intervertunt, ut de libris imprimendis cogi-

tare nec tutum nec integrum videatur. Dum itaque
a biennio et amplius, scriptse et praslo pa- sereniora tempora exactaa lucubrationes nostree ex-
Jam ratae erant, quas de rebus Copticis, in hanc spectant en tibi ineunte hoc anno mdccvii, lit-
,

Appendicem rejeci disquisitiones, ad praece- terae pridem desideratissimao ex ^Egypto ad me de-

dentis Tractatus intelligentiam et utiles et ne- feruntur, ix Februarii mdccvi Cairo datao. De his
cessarias. Nihil opus est dilationis causas praetexere, pauca praafari oportuit, ut, quo consilio, qua occa-
duin Europa propemodum universa, et maxime hoc sione et modo quaesitae et impetratae fuerint, prius
nostro in Belgio, perpetui bellorum motus, ita com- innotescat, quam ex iis aut mutationes aut additio-
Junii T. Vll XII nes
 90* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEXANDRIN.
putatione exordium ducam. Plane restituam qnod
A nes, ad jam absoluta, subjunctas, lector advertat.
Oblala noslro-
2 Nimirum ad difficultatum fontem reeurrendum
me non recte conjectasse Bernatus censuit, et ejus
rum in Egypto hac de re sententiam etiam ad calcem sic proponam,
statueram, si forte lucis inde aliquid erueretur, re-
ut vix dubitem quin ceteris omnibus, tamquam ve-
Missionario-
bus incertis juxta atque obscuris quoquomodo eno- Utrum
opera usurut risimilior et probabilior sit praiferenda. au-
dandis opportunum in tam mirabili Scriptorum,
,

auctor, tem veritaiem assecutus sit, tuum erit discernere.

diversissima sentientium, ambiguitate et discre-
pantia. Commodura aceidit ut R. P. Joannes Ver-
De elymo nominis Coplus vel Coptiia.
zeau Gallus, e Societate nostra Missionarius, ex §. /.

Oriente redux, Roma? commoraretur, tractandis, ut

1*1 olestas nobis spinosasque disquisitiones suggerit
inaudieram, missionum istarum negotiis intentus. A msmh
gens yEgyptiaca, ut mysteriis olim suis occultisque
Erat cur ob causas ad virum in Urbem scri-
alias "''""'»»m»,a
usus una eum interrogavi, sacris celebratissima, itahodie, ob moruin, linguas,
berem sed occasione
;
,

rerum cultus, rituuraque mirabilem diversitatem, a Scrip-

num quis de Societate in yEgypto degeret ,

ut de dubiis et prope toribus nostratibus tam varie delineata, ut articu-

Copticarum adeo peritus ,

eum referri pos- los singulos ad examen revocare necesse sit, si quid
inextricabilibus gentis moribus, ad
spe solutionem obtinendi Non probabile et fabulis expurgatum reperire desideres
set, cum non dubia ? ;

poterat quisquam postulatis quantumvis difficili- et hoc quidem inani saepissime conatu , ut ex hac
,

siquidem litteras ipsas meas ipsa fortasse Dissertatione brevi apparebit. Gentis
bus, favere impensius :
''''oiii nma
etymon hic proponimus, et diversimode passim
continuo Cairum recta transmisit ad R. P. Bichot,
exaratum, et tot modis explicatum ut sit difficilli-
tunc Missionis Superiorem. Nec mora, obtulit hic
;

aliquot post rnensibus, humanissime obsequia sua, mum verosimile quidpiam in medium proferre.
Gophlus scribunt nonnulli, aliis prseplacet Cophthns
promptamque operam ad eruderanda quaecumque ,

vel proprio ipsi studio liceret assequi, vel loci com- Cophlus legitur frequentius : sed quidni nomen , et

moditate et beneficio , vel diuturniori experientia scriptu et praeferendum pute-

pronuntiatu facilius,

comperisset. mus Coptus scilicet vel Coptiia, ut fere hactenus a

;

B o Ego vero, tam officiosa urbanitate invitatus nobis expressum est? Quseritur modo, unde, quo
difficultatcs
collegi protinus quse raihi tum magis videbantur casu, qua occasione, quo tempore ^Egyptii omnes,
eis suaspropo-
nit anno 1701 implexa, et oculato testimonio securius dirimi posse vel eorum aliqm, ita primum fuerint appellati.
quod Kirck-
arbitrabar, eaque in chartam conjecta, xxv Janua- Dubium hoc omnium accuratissime excussisse
7
rus at> urbi
mdcciv in /Egyptum destinavi interea tamen videri potuit Athanasius Kircherus in Prodomo ,
(opto
rii ; stimp-

sic rebus meditatis incumbere pergens , acsi res- Copto cap. 1 ; ubi refutata, tacito notnine, Josephi

ponsi nihil ex iis partibus exspectandum esset. Nec Scaligeri tomo de emendatione tem-
sententia, ex

consilii poenituit, dum paulo post Bichotum e vivis porum omni quo potest conatu pertendit,
pag. 705,

excessisse intellexi, atque una, ut ex eo casu omi- non aliunde appellationis illius originem desumen-
nabar, speno omnem ulteriorem pra>clusam. Forte dam, quam aburbe Copto, celebri olim, inquit, mer-
fortuna, aliter et felicius evenit atque ego suspica- cimoniis emporio, tametsi hodie vix ejus occurrant
tus fueram : nam dissertationibus meis dudum ad vestigia. Multa congerit vir alioquin eruditionis
finem perductis, renuntiatum est, defuncto in offi- vastissimae, de quibus dubitare possis , an satis
cium successisse R. P. du Bernat, eumque rem exacte discussa sint , etadjustse criseos normam
meam ita cordi habere, ut adhibita omni mdustria, ponderata. Inter cetera monet ibidetn , ac nequa- in Cophtlmi
propediem subministraret, quae ad elucidandas du- quam dissimulandura censet, errorem, in quem plu- Saracenii *
bitationes meas ab ejus decessore fuerant postulata. rimi ex non infimis auctoribus inciderint, qui im- tortumiH

Et fecit profecto non minus segniter quam spopon- perite passim Coptos ct Coplithos confundant, cum
derat, ad quaesita prope singula appositas solutiones tamen Cophthus nihil aliud fit quam a Mahumetanis
suggerendo, sic ut iis modo instructus , lectoribus confictum vocabulum, quo Christianos yEgyptios seu
harum rerum studiosis, ea quae satisfaciant, a me Monachos aliosque religiosaa vitae sectatores, Coph-
suppeditatum iri confidam. thos, quasi dicas Incisos, appellare solent : Qua* di-
, 4 Atque ea est epistola bene longa, quam innue- ligenter notanda sunt, inquit , nec enim -/.vfioc, apud
bam Cairo missam ; recte commentnrium dixeris, me memini. Vellem ego assi-
priscos auclores legisse
et cx rcccpto de rebus Copticis controversis, studiose et accurate gnasset Kircherus, apud quos priscos ante medium
ad cas rcspon elaboratum. Id certe testari debeo. nihil me legisse sevum, Coptos meminerit.
se legisse Certe sive
hactenus aut curiosius aut diligentius discussum. xocf9o4 scribas sive Cophlos, nomen est ejusdein a3ta-
Habuit ille, quo ex htteris meis amplis et fusis ad tis, et promiscue accipitur et confunditur cum Cop-
explorandum duceretur verum hoc ita praestitit , ;
los ; mc ut alterutrum, et ssepius utrumque simul, et
ut si ejus notitiie ad iuanum tunc fuissent, cum de disjunctive positum inveniatur.
rebus hisce illustrandis primum cogitavi , dimidia 8 Non placet mihi scrupulosa illa Kircheri ob-
facile laboris parte levari potuissem. In plerisque servatio, nec video qua fronte Mahumetani ^Egyp- cum tumc» I»
/"'«
mecum convenit, non pauca clarius deducit et elu- tios per contemptum Cuphlhos, hoc est Incisos vel quoquc
cidat, dissentit in paucis, ut in loco candide et in- Circumcisoi vocitent, cum et ip>i eadem labe infecti
genue profitebor idque ea fide et integritate, ut
; sint ; nisi injuriosum quis dicat, si Christianus Ju-
nee errata disstmulem,nec praetermittam quidquam, daeo auritum eum esse aut bipedem.
improperet ,

quod ad totius operis emendationem et perfectionem Scribebat eodem quo Kircherus tempore, Quare-
vel minimum conducet. smius Eiucidationes suas Terra-Sancta; editas ,
fl
assmtlto
5 Nunc vero cum nec animus, nec occupa- mdcxxxix in quibus lib. cap. 49, ita habet
aliis ; i , :
Q)wreWi« y
supptct qua tissimo otium supersit, ad ea aut descrihenda denuo Coi-uti ;
qni et JEawm , et Christiani PRyECiN-
pridem ccrpti aut ex integro retexenda, quae ante non indiligen- ctukjE , vulyo appelluntnr , el pra-cipuce in /Eyijpto
deerant,
ter tractata existimo lectorem hic monitum volui, hahiiant Alcxandrino subdili Patriarclne
; , , viii sunt
me Bernati elucidationibus ita usurum, ut quae cora- maximx Olim circumadebanlur omncs, ac
abstinentiac.
mode rerum scriptarum contextui interseri posse ideo Cophli, id est Circumcisi, appcllati sunt, ct hunc
judicavero, ea adjuncturus sim, cctera sub finera
ibi
usque in diem adhuc circumcisi dicuntur, elsi non om-
paragiaphorum ex ejus mente explieaturus. Mitto ncs, ut ipsi asserunt. Lima indigent quas hic dicun-
pluribus prxdoqui, et ut rem ipsam
aggrediar, ab tur. Ceterum nibil illic de y.o^o; ; Cophlos ipse
hac ipsa proxime sequenti de etymo Coptorum
dis- scribit ut passim alii, et tamen a Circumcisione de-
ductura
 DE COPTIS JACOBITIS. 91*

A ductum affirraat. Verum hujusmodi minutias nois- quaudo.) Putavimus aliquando nomen Kupti aut D
„tvter cete sas facio : aliquid probasset Kircherus, si ostendere Kopti ab urbe Copto deductum, sed perperam ; nam AICTORE
rtm
auclorem
potuisset, apud priscos auctores, si non ko^9o;, sal- decurtalum est ex ultima parte vocis AHTHT0.2. Gu-
ettat-
tem noyws, se legisse, eoque nomine jEgyptios om- pti igitur pro yEgyptiis dicti. ALthiope.s vero eos vo-

nes antiquitus fui.^se insignitos quod nec praesti- ;

cant Giptu aut Gibetu. Mahumedani Mgyptii vocant
tit, nec ei prsstare promptum fuit, in veterum om- Chrislianos ipsos populares suos Elchibth, quod nihil
nium silentio. est aliud quam Elcupti : nam alioqui etiam hodie lota

9 Lnura est quod recte demonstrat Kircherus, yEggptus vocatur, ab ipsis Arabibus Metzer, ut olim.
fltttratu
Circumsisio-
et a nemine (ut puto) in dubium revocabitur nimi- ; Haec Scaliger.
quidni Grieci
ntviprotiro- rum, et urbem Coptos olim notam fuisse, et ejus in- 13 Cujus derivatio, utut non improbabilis priraa
ea fecerint
,am rrcdunt, colas Coptos vel Coplitas, et Nomum unam seu Prse- fronte videri possit, suis non caret incomraodis. terra Copti t
fecturam ^Egyptiacam, ab eadem urbe Coptitem di- Hoc primum occurrit : quod eo pacto Graecaappel-
ctam. Quod autem inde legitime concludi putat, latio yEgypti, antiquior dicenda esset, quam ipsa

priscis temporibus yEgyptios omnes Coptos vel Cop- vernacula ^Egyptiorum, quod non putem admitten-
titas vocatos, illud raihi tam videtur improbabile ,
dum. Ecquid praestaret opinari, priscis illis seculis
quam quod Cophthorum vel Cophtorum cognomen- yEgyptios Guptos, Kuptos vel Koptos dictos fuisse,
turn per contumeliam a Mahumetfinis ei genti ex- unde Graeci suam AEgyptum formaverint, fortasse
probretur. Fateor me nec Arabicse nec Copticse
, ab kla pro yata terra, quasi dicerent, terram Gu-
linguae elementa nosse. Ceterum, cum Scriptorem ptorum vel Gyptiorum. Verum, quamvis id genus
nullura invenerim Kirchero vetustiorem, qui talem conjecturae fundamento non careant non ausim ;

posuerit nominura istorum disparitatem, et quidem circa ^Egyptiorum originem ab antiquis Geographis
Cophthorura vocabulum a Mahumetanis confictum recedere, apud quos etymologiam hujusmodi non
dixerit. quasi qui ita Christianos yEgyptios con- invenies nostra autem investigatio circa Coptos
;

]; temptim vocitent tam diu dubitare licebit, donec

; vel Cophtos, eosque Christianos yEgyptios, et qui- E
linguarum istarum peritus, lucis aliquid affuderit. dem Jacobitas versatur, quos solos certum est ho-
Equidem non capio, quomodo Chronicon Orientale die ita appellari quod Scaliger aut non advertit,
;

m tonstat suos passim Cophtitas nominaret, si huiusmodi ti- aut de industria reticuit. Illud igitur hic observan-
F.imdios tulus eis adeo foret propudiosus. Praeterea, quid si dum praecipue, ne quis ^Egyptiis omnibus commune
Pntriarclia:
in dubiura revocetur, an satis recte omnes yEgyp- putet Coptorum seu Cophtorum nomen, quod aper-
aiitesec. 12

iimcrip- tii Christiani Jacobitae, seculo fortasse vm aut ix, tissime liquet solis Jacobitis esse tribuendura, qui
ll»e aut Cophtilse dicantur ubi verosimile est, non ante se-
;
soli ad mediam yEgyptiorum partem non pertingent.
commendassc
culum xn, sub Patriarcbis Macario et Joanne Abul- Sed Morinum etiam audiamus.
magedo, Circumcisionem in eorum Ecclesiam pro- 14 Hic tomo de sacris Ecclesiae Ordinationibus,
Morinus
miscue inductam, saltem commendatam quae si ;
in prafatione ad ritum Ordinationum Cophticarum, Coptum urbenv
ante in usu fuerit , non nisi a privatis quibusdam scribit in hunc modum Novit eruditus Lector, prsefert, :

pro mero libitu sit assumpta. Coptos seu Cophlitas vulgo dici Christianos jEgyptios.
Rcgcm
,1/ii
10 Jam vero priusquam, de re plusquam ambi- Nescio quo fato sEgyptii dtcti sunt Cupti. Coplus equi~
Cabltm iui-

'jimi, tilu
gua, opinionem , vel potius conjecturam nostram dem est urbs non incelebris in superiore sEgypto, cujus
CM(th,vnie proferamus, variae variorum sententiae, de vocis mentionem faciunt Strabo, lib. 17; Plinius lib. 6,
fop«;
Coptus vel Cophtus origine, paucis exponendas sunt. cap. 24; Ptolomxus, in Geographia sua, et Plutar-
Ut autem ea mittamus quse de j-Egyptiorum anti- chus ssepe, in tractalu de Iside et Osiride. Mullie
quitate insulse nugantur, qui eos ipsa
mundi crea- enim sunt JEgypti urbes, ista et celebriores et populo- commune
tione multis seculis priores faciunt (quod videre li- siores, a quibus Aigyptios nomen trahere sequum erat Arabibus et

cetapud Morerium verbo Praeadamitae col. 2, circa (hic taciteMorinus Kircherum redarguere videtur.) Jlgyptiis olim
emporium t
medium;) vetus Scheda, inquit Cangius, continens Vocal Slrabo Coptum communem A?gyptiorum et Ara-
seriem Regum ^Egypti, edita a Drusio post Histo- bum urbem ; affcrmatque, omnes Indicas et Arabicas
riara Severi Sulpitii, ita habet : Secundus (^-Egyp- merces, atque etiam AZthiopicas, quse Arabico sinu
C Rexj Cabtim, unde denominati sunt Copti.
tiorura devehunlur, Coptum deferri,
Credite posteri. Joannes Leo in eximio opere de , 15 Probabile esl, Arabes, Coptum urbe.m frequen-
Africa apud Scaligerum, sic habet tare solitos, postquam Malwmetis delirnmenta amplexi
; F
Ila etiam Ara- :

bcs vocant totam Regionem Mesre, habitatores autem sunl, Christianos illius regionis Coptos seu Coptitas
ipsos Elchibth. Aiunt Chiblh primum fuisse, qui ibi appellasse, eo quod ii, cum quibus commereia exerce-
primus et imperaoit et sedifwia construxit, quod etiam bunt, Coptitae dicerentur. His accedit quod Arabes,
ipsi indigense non alio nomine appellant : nulli vero Meccani et Medinenses, a quibus religio exorla est,
favere videlur
AHgyptii snpersunt ibi ,
prseter illos Christianos ,
qui urbi Coplo vicini sinl, intercedente tantum freto Ara-
Etjnacinut,
nvnc ibisunt, reliqui omnes ad Mahumedismum defe- bico. Huic eliam conjecturse favet Georgius Elmacinus,
ceruut. Non
video quara aftinitatem magis tribuere in Historia Saracenica non longe a principio, qui scri-
possis Chibth quam Coptim puto autem, El ante ,
bit, Mahumedem suis prsecepisse, ut bene facerent Co-
Chibth non esse nisi articulum Arabicum. ptitis ATgypli, Christianos inlelligens. Ita prorsus :

11 Nugas agimus, sed inaniores subjicit Van- nam ibi Elrhacinus in laudes Mahumedis excurrit,

«l«c
slebius, in praefatione Historias suae Alexandrinae quod erga Christianos bene afficeretur. Benefacite,
' UD ^Pyptios nuncupatos scribit a Copt, filio Mi- inquit, pag. 13, Cophtitis AZgypti, sunt enim vobis
MtaiNoi* '

sraim et Nepote Noemi (rectius , opinor , diceret genere el affiiulate juncli. Ad urbis Coptanaa incolas,
Misraim fuisse filium Chus, nepotem Chami, filii ejusque vicinos, ea restringi videntur : sed cur
Noe.) Hic Copt, trium aliorum fratrum victor, et Cophtitas potius, dixit quara Captitas ? an prolepsi
in Regem agnitus, toti regioni nomen dederit, imo usum dicemus ? Latet aliquid. Iterura repeto, Co-
et populo. Nullus rae hercule, vel sexcenties fron- phtitae ^Egypti, non alii sunt quam Cur
Jacobitae.
tera perfricando , feliciorera invenerit et simul an- igitur in toto Historioe Saracenicae decursu nusquam
tiquiorem Coptorum noraenclaturam. amplius Cophlilx nominantur ; sed Aigyplii Chri-
fr,«'<T 12 Non adeo a veritate alienum est, quod scribit sliani Jacobitse, ut contradistincti ab Orlhodoxis seu
«aue/a^., ^seplius Scaliger, loco nuper indicato, ita loquens: Melchitis?
el tilulus
^nptus, ®e sE'jyptiis Christianis, qui hodie Kupti dicuntur, 16 Addit deinde idem Morinus, probabilius esse, Historix
alibi a prioris Cophtitarum
satis nobis actum (vellem addidisset, ubi et Cophtitas dictos ^Egyptios per Apltseresim
Syllabx
 92' APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
A syllabx, quasi Gyptios : Elmacin enim eo loco Coptos totis octo aut decem primis seculis etforte araplius, D
scribit per Gain lilteram Arabicam, deinde per Be de- Cophtorum et Cophlitarum et Coptitarum nomen re- ?«aw
0co
restat determinandum, r ""<
nique, per Ca, Gobt. Similiter Clironicon Oricntak seu liquo orbi ignotum fuerit ; ^oco,
H ,m "«- '

Aleiandrinum inscribilur Historia Patriarcharum qua demum occasione gliscere et invalescere ccepe '

McHorj
Cophtitarum, hoc est jEgyptiorum : et texhis prima rit. In huncfinem, inculcandum denuo quod supra
verba sunt ; Incipimus ope Dei scribere nomina Pa- repetii, nimirum Coptos nostros sive Cophios perpe-

triarcharum Cophtitarum /Egypti. Et in Theodosio ram cum ^Egyptiis generali appellatione confundi,

Palriarcha Clausae sunt Ecclesias Caphtitarum. In ubi in confesso esse debet, solos etunicos Jacobitas
Patriarcha, Abulmagedo : Confessionem ab Ecclesia ita a Saracenis fuisse cognominatos, quemadmodum
Cophtitarum abrogavit. Et in Macario, fllii Cophti- auctores a me superius citati, sui quasi immemores,

tarum prius baptizabantur, hoc est JEgypliorum Chri- identidem indicant, eos cum ab ^Egyptiis Mahuma-
stianorum ; nam alias semper Christianos Mgypli vo- tanis, tum ab yEgyptiis Melchitis, et aliarum, si

cat Jacobitas.Arabes igitur ASyyptios Christianos vo- qua? sunt, sectarum asseclis, discernentes.
cant Gobth, Gophtos. JEgyptus autem Arabibus et 20 Omnium instarest Chronicon Orientale.diserte
Hebrxis dicilur Metzer. Ideo non male ab iis vocantnr notans se scribere nomina Patriarcharum Cophlilarum,
Gophtitae ^Egypti, hoc enim apud eos sonat Gobt ex quorum proinde serie Melchitasomnino excludit.
Ubi clausas narrat Ecclesias Cophtitarum, expresse
^
l

PaliiarchuU
e
.
UillK

Metzer. Favet huic conjecturce Tahnud Babylonicum eo> «toflnjiifc

in tractatu Megilla fol. 18, p. 1. vocat enim Mgyplios etiam solos Jacobitas intelligit, perpetuum in Mel- <e a MeltMtii

Gyptios etc. Haec Morinus ex intimis Arabicae lin- chitas odium non semel manifestans. Hos vero, et
guae scriniis ; similia iis quae superius adduxerat non exiguos numero, et alteri a Cophtitis Patriar-
Scaliger, sed eo vitio laborantia, quod nomen, ad chae subjectos esse ex supra dictis abunde constat.
unam tantummodo sectam probabihter restringen- UIos autem (de Melchitis loquimur) perseverare in
dum, velint toti genti commune imo ; tale, ut, si iEgypto, notius puto quam ut in controversiam ve-
vera sit hujusmodi etymologia, sequeantiquum cen- quidem Harduinus, pulsos om-
nire possit. Scribit
3 seri debeat Coptorum vocabulum, quam sit aut nino ex ^Egypto Melchitas, ut hi olim ex insula E
fuerit gens ipsa /Egyptiaca. Cypro Coptos omnes pepulere sed id mihi hactenus :

17 Idcirco sudabis multum, nihil efficies si ab : persuasum non est. Puto enim ex praemisso Tra-
Tandem ety- antiquissima ^Egyptiorum appellatione (de qua Pi- ctatu abunde evinci, ab ipso Dioscoritani schismatis
mon qveeren
tium nemo nedus in Stephanum, Ortelius, aliique Geographi exordio ad haec usque tempora, Melchitas in ^Egy-
satisfecit, miranda comminiscuntur ,) si, inquam, ab ea deno- pto mansisse, ut ex ereptis ultro citroque et resti-
minatione, Coptitarum etymon derivare volueris, tot tutis templis aperte liquet pag. 66, 71, 80, 86,
in scopulos incides, ut nulla ad evadendum via sit 88 et aliis, ex quibus continua Melchitarum com-
superfutura. Fabulas ego cum historica veritate moratio inomnium oculos incurrit. Et
^Egypto, in
conciliare necdum didici. Itaque ut quid hac in re, habent Melchitae Patriarcham suum, et quidera
illi

perplexa admodum atque obscura, existimem, vel Aloxandrinum, ut voeitant, quo Georgii Dousae fa-
potius dubitem, candide proponara ; puto nullam ex bellam exsibiles, termere comminiscentis, legatio-
utut sua allatis
opinionibus difficultati satisfacere. E^enim nem Gabrielis Patriarchae Coptitarum ad Clemen-
antiquitate vehementer fallarj Coptorum, Coptitarum vel
fnisi tem VIII, de qua snperius egimus, Jesuitarum in-
glorientw
CophlUarum appeliatio in ^Egypto, Saracenorura ventum esse. Erravit nemper virbonus, ex eo quod
Copti
vel Arabum in eam ingressu non est antiquior : nec geminos Patriarchas Alexandrinos nesciverit, Ga-
verebor suspicari, doctissimos illos Antiquarios brielem Coptorum, et Melchitarum Meletium. Vide
frustra laborasse, ut vela priscis Regibus Cabtimet sis Allatium libro 3 cap. 8. De perpetua consen-
Copt, vel a Kupti, Kopti, Cliibth vel ab AirYnTOS sione. Nos ad propositum redeamus.
eam repetitum irent. Scio equidem Coptilas ipsos 21 His ita stabilitis, reliquum esset ut obvia et utpnSxia
nobilitatem suam ex eo vetustatis fumo accersere; naturali derivatione ita nomenclaturam putaremus dietumfo^
communi hominum vitio.etiam ex incertissimis tra- explicandam, ut a Jacobila, per aphasresira vel apo- ''"'"'' ^'
ditiuncularum ruderibus, raodoantiquitatem sapiant copen, arabicum Copta, vel Cophtita processisse
gloriam mutuare conantium. Sed cur id a concepta diceretur, sic ut Jacobita /Egyptius, et Coplus, Co-
3 opmione nullatenus me retardet, fundamentum sup- phla, Cophtus, Cophtita synonyma essent, idemque
nec ante
peditant scriptores iidem ipsi, quorum sententias prorsus et convertibiliter siguificarent, uti omnino
Saraccnos
Algyptum rejiciendas arbitramur. significant. Hic mihi et Arabica et ^Egyptiaca lin-
ingressos, 18 Quid enim obsecro adeo remota scrutari opus gua opus esset ad etymologiam illam enodandam,
est,ad prima secula recurrendo? dum nec auctor quibus adminiculis cum plane destituar, non est
unus profertur qui anle seculum x aut xi (nam El- quod exarbitrio meodecernere tuto possim quam- ;

macini P role P sis nobis ob e ss e non potest,) qui, in- quam a qua demura alia radice nomen illud Copti-
sccuiumVaut
XI sic nomi- quam, ante ea tempora, ^Egyptios eosque solos Ja- tarum et Coplailarum concretum sit, non satis intel-
nati. cobitas, Coptitas aut Cophtitas nuncupaverit tantum ; ligam.
abest, ut ^Egyptios omnes generali appellatione an- 22 Malo tamen ex aliorum judicio litem dirimere, in s» 1 "
sed
tiquitus nominatos hactenus quisquam demon-
ita quam acquiescere propriae conjecturae .Erjyplo:
quae ex eo :

strare potuerit. Certe quod Kircherius etiam suam patitur difficultatem, quod si nomen
evincit,
urbis Coptan» incolas, Coptitas dictos ab antiquis
;
Coptus, a Jacobita sit diminutum jam Arabico Ja- ;

ut hoc ipsi ultro concedamus numquara inde con-

; cobitae omnes, toto Oriente dispersi, imo etiam Ha-
sequens ostenderit, yEgyptios universos sic ab ullo bessini, denominandi. Hoc video
Coptitae essent
yetusto scriptore fuisse vocitatos : estque profecto objici posse sed ex eo facile solvi, quod levi de
;

ipsius hac in re silentium, validissimum contra causa Christianis ^Egypti Jacobitis id vocabulum
ipsummet argumentum. Quid quod Ecclesiasticae adhaerere potuerit, qnae ad ceteros non extendere-
aut profan* historiaj, nusquam
Coptitarum seu tur ;
quis nescit Calvinistas Gallos, Hugonottos ;
Cophtitarum meminerint, totis ferme decem primis Belgas Geusios dici, privata nomenclatura,
; quam
seculis magno iterum indicio, istiusmodi appella-
;
frustra quis omnibus comraunem praetenderet. At,
tionem recentiorem et paucis forte
Saracenis vel inquam, ex aliorum sententia res componenda
Graecis notam fuisse, a quibus deinde
ad aliarum est. '«>'
„ qlia
gentium notitiam pervenerit. CopW
23 Consulueram Ludolfum, linguarum orientalium ,rbs
19 Porro supposita tantisper ea veritate, quod peritum, quid de ea vocura Coptx et Jacobitx affi- \it;

nitate
 DE COPTIS JACOBITIS. 93*

verumhic xxx Novembris mdccii partem, Catholici dogmatis tenacem, haereticis illis
nitate censeret?
1
demonstrari ex historia posse, tumultuantibus constanter fuisse oppositam ; adeo-
videri sibi respondit,
Christianos /Egyptios in urbe Copto diutissime vi- que et veros /Egyptios ,
prseter Grsecos, Mel-
atque inde factum, ut Cbristiani, Copti vel chitis seu regiis adbaesisse ; qna, quseso, veri specie
xisse,
fuerint. Addo ego specia- credibile facies, nullos hodie in ^Egypto indigenas
Copla; speciatim vocati
Jacobilas vocari potuisse, quod n Saracenis, veros perseverare, quos anti-Eutychianos seu anti-
tim ita
occasione commerciorum, familiarius uterentur. Jacobitas, sive, quod eodem recidit , Melchitas
eadem derivatione stat etiam auctor Historia? ^Egyptios dixeris ?
Pro
moribus Orientalium cap. 10,
Critieae de fide et
28 Hinc ego confici aiebam, Coptorum nomen Itcet incredi-

ab urbe Copto appella- non vere gentile, sed religionis seu sectoe appella- lnle eideatur;
ubi Cophlos vel Coptos putat
tionem accepisse. Eo itaque res redibit, ut prima tionem esse oportere. Addebam porro, ex ipsis
Morini sententia recte explicata, pro verisimiliori genuinis /Egyptiis plurimos forfasse ad Saracenos
habenda sif. Horum ego trium virorum eruditissi- accessisse, alios erroribus aliis irretitos, quibus
morum opinioni tantisper subscribo, dum niliil pro- Coptinomen nequaquam tribueretur et sic iterum ;

babilius occurrit quod propositae quoestioni solvendae putabam consectarium, majorem /Egyptiorum indi-
adhibeatur. genarum partem Coptorum dogmata non sectari,
24 Subscribo, inquam, tametsi invitus, quamdiu atque idcirco et veros esse /Egyptios, etiam Copto-
mihi persuasum erit, non solos Coptos aut Coplitas rum nomine destitutos ex quibus id demum flue-
:

supeiesse in /Egypto, qui fidem Christianam qua- bat, aliud yEgyptium esse, aliud Coptum appellari,
litlvjinnn
lemeumque profileantur. Satis ostendi, et in id pro- quemadmodum plus nimio differunt, Ilngonoltus et
tamtn pottta
pendere me, ut Coptitarum vocabulum, non gentile Giillus, Geusius et Belga, Protcstans et Gcrmanus.
sed religionis dicatur, eo fere modo quo Mahume- 29 Ad haec Bernatus, postquam aperte fassus
tani aliique sectarii appellationem sortinntur, Ve- est, rationes meas sibi primum visas esse longe ve-

rum tanti non erit mea fortasse unius opinatio, ut rosimillimas, respondet tamen, reeeptissirase homi- persistit tene-
contra torrentem obnitar : nec adversariis aliis num opinioni, ex cujus arbitratu pendent.et rerum, re Bematus ;

amicum adjungere lubet, virum etiam eruditissi- et gentium nomina, officere argumenta mea nullate-
mum, P. Joannem Harduinum, qui super rebus nus pnsse. Sibi persuasum esse, et quotidiana expe-
/Egyptiacis a me consuitus, respondit ; hac parte rientiacompertum, nullum omnino verum^Egyptium
se plane tnihi repugnare. Ejus verba recitare non dici, qui Coptus non sit, nec quemquam eorum
pigebit ex litteris ad me dafis Parisiis, Kal. Fe- graecanicos ritus secutum, sed pulsis olim Graecis
bruarii mdcciv. seu Melchitis omnibus , ^Egyptios universos in
23 Kebtb, ct Kibth.eC Al-kibth, inquit. Mgijplim Jacobitico schismate perstitisse. Verbo ;
quicumque
Arabes appellant. AZgijptium hominem, Kabthi, Kib- Copti non sunt, eos in jEgypto censeri extraneos.
iloittc mojor thi et Kobthi, unde Coptorum appellatio est. Eo no- Irrito, inquit, conatu Reverentia vestra contendit,
nittitiiatiis,
minc dcsignantur JEgyptii, ex veteribus JSgyptiis pro-
• /Egyptios multos ad Mahumetem defecisse. Utique
uurta uii
gnnli, ac non e.t Arubibns Mahomelanis, quibus ea verissimum est defecisse innumeros, et mirum est
lUlllitliltO, f/uia Copti
nunc snbjecla Atque hi quidem Mguptii, ex
ditio est. in tam supina ignorantia non plures transire quoti- Benegatos
indigenis prognati, omnes Christiani sunt, r!.seCoptos die. Nihilominus ruit consectarium. Nam qui ex dicunt .figy-
ptios, qui ad
ipsi appcllant, sive diminula vocc ex Grseca AiyjTtroc, Coptis progeniti ad Mahumetanosdeficiunf, ii adhtic
Mahometum
siveab urbe superioris Thebaido% Copto, qu.r el ipsa Copti, non quiilem simplieiter, sod Copti apostat» deflclmt,
hodie ab ArabibusKibth nuncupalur, oeque ac tola re- (vulgo Renegati) vocantur, ut nos apostatas Francos
gio. Natos in Mggplo Arabes et Muhomelanos ac Ju- nuncupamus, qui pseudoprophetae sacris fcede ini-
dxos, Misriac Misraim appcl/anl; Coptorum appella- tiantur.
Cfrlius

J"'0l'f/ll!
tione solis atlribula iis, qui orti sunt ex indigenis, et 30 Ne pluribus taedium pariam, paucis comple- cujuscumque
sunt ttdcm Chnsliani. Auctoritati cedo, quamquam ctar omnia. Ita passim in Otiente longissimo usu seclar fuerint.

si non minus conveniant Christianis

haec vera sunt, invaluit, ut gentium nomina cum sectoeappellatione
primorum sex Ecclesiae seculorum quam iis qui ; confundantur. Quo pacto Francus, Graecus, Arme-
hodie in ^Egypto nascuntur, eo autem tempore sic nus, Syrus, Coptus, Turca, et nationem et religio-
nuncupatos, hactenus mihi demonstrari desidero. nem una eademque voce Ne autem per
important.
Francum Gallum intelligas, raemineris nomen esse
Ullerior cx P. Bernati lilteris Eluci- Christianis Latinis omnibus commune, ab antiquis
dalio. belli sacri expeditionibus, nobis Europaeis relictum.
Frustra usura impugnaveris ;
quem penes arbitrium
So/os Jacobi. ff imis quam saepe inculcatum inveneris, quod mihi est et juset norma loquendi. Sit igitur ex Orienta-
alte aninio insedisse advertis, habita videlicet solius lium beneplacito , Coptorum nomen Gentile et ,

verisimililudinis ratione , esse prope incredibile, Christianum vEgyptium indigenam significet, Jaco-
nullos hodie /Egyptios veros et proprie dictos re- bitarum schismate et erroribus infectum, etitaqui-
periri, prseter solos Coptos Christianos Jacobitas. dem iis proprium, ut nulli alteri quantumvis ^Egy-
Movebar ad ita sentiendum, quod paradoxum vide- ptio adaptari possit. At enimex his necdum dirimi-
retur, exorto Dioscoritano schismate, et ferventibus tur, de vocis etymo controversia. Eo sensim acce-
subinde magis ac magis Orthodoxorum et Schisraa- dimus, sed baec prius ex Bernati judicio censui
ticorum dissidiis, neminem ex /Egyptiis indigenis retractanda, ut in praefatiuncula facturum me polli-
pro Concilio Chalcedonensi, contra Eutychianos, citus sum.
deinde Jacobitas dictos stetisse, sed omnes quasi 31 Jam vero ut de communi acceptione, Bernati
Ailmitlit
signo dato certasse pro Dioscoro ejusque asseclis testimoniumultro admisimus, ita ille in eo nobis
; aiilcm,
Grscos vero contra, tametsi et Imperatores aliqui consentit planissime, quoante diximus ^Egyptios eo
Eutychianis aperte faverint, uti in Tractatu dictum titulo nequaquam insignitos fuisse, antequam Sara-
e st, et sequenti paragraphoamplius patebit. ceni iEgypto potirentur. Quih etiam mecum censet,
c 0f »fis
sed *' Nou deerunt, opinor, qui id mecum moraliter nomenclationem illam, altero fortasse et pluribus
* »01)10, adynaton existiment. Si vero semel supposueris, seculis, Mahumetanorum ingressu esse posteriorem;
partem ..Egyptiorum non minimam, ut passim et uti ex antiquorum Scriptorum silentio, non semel
plerumque in hujusmodi religionisscissuris accidere dixi et porro dicam, adversus Kircherum aliosque,
solet ; si, inquara, statuas, magnam /Egyptiorum nisi vehementer fallor, demonstrari posse. An igitur
 94*
a Saracenis confictum censet vocabulum an ab Ara-
bica, .Egyptia aut Hebraica lingua profectum ?
Minime Tero sed quod illi ab infidelibus, nomen
:
Saraccni.
gratam ^Egyptiis Jacobitis credebant impositum, ob assum-
ptam Circumcisionem, id probabilius autumat Ber-
natus aGraecis seu Melchitisin eos detortum, quod
tam exosum morem ab ingratis hospitibus turpiter
didicissent. Placuit haud dubie Saracenis amica
APPENDiX AD PATRIARCHAS ALEX.
mento ipsum yEgyptiorum Apostolum, Evangelistam
Marcum Cophtis annumerandura statueret. Quod ei
Elmacino superius retuli, autad solos urbis Coptanaa
habitatores referri debet, aut simili anticipatione
dictum, intelligi. Nihil haec moror, nec plura de
Coptorum etymo disputare lubet, id opera? ad Copto-
rum notitiam attulisse contentus, quo Lectoribus,
nomen toties nostra Chronologia repetitum, non
in

agnominatio, quapropter et ipsi postea eo cogno- plane ignotum relinquatur.

mento usi, effecere ut toto subinde Oriente incla-
jamque per orbem universum, nonalioquam
ruerit,
%. II. De obscuris Jacobi et Jacobitarum
Ooptorum nomine JSgyptii indigitentur.
initiis.
Melchitis
32 Sentit itaque, vocabuli radicem et originem a
sola lingua Grarca repetendam, ducendamque a
exosam Cir-
cumcisionem. verbo x&tttco, quod cxdere, incidere, scindere, secare,
et aliis significationibus Latine redditur. Sic ut
N
J_^|ihilin Chronico Orientali, nihilin Ludolfi ^Ethio-
picis, nihil apud Vanslehium, et apud eos omnes
A Jacobo
Dioscori h-
proinde Kotitoc, non aliud sonet quam circumcisum, qui vel de Copiis vel de Orientalibus medii aevi ine etatore dtcn

vel melius, incisum, ut Coptis et Habessinis tantum- JacotiUx,

minerunt; inquam, recurrit frequentius quam
nihil,
modo convenire, ostendit Jobus Ludolfus in yEthio- Jacobitarum et Melchitarum appeilatio. Originem et
picis de quibus vide § nostrum vi. At ne putes id
: notionem, ut passim traditur, admitto perlubenter;
solo Bernati judicio dennitum, diserte asserit se nempe a Jacobo, Dioscoritani erroris defensore zelo-
Melchitarum doctissimos et Graece peritos consu- sissimo, Jacobitis nomen est inditum : eorum vero
luisse, qui omnes uno ore affirmaverint, non aliunde adversarii, quoniam Imperatoribus, Concilii Chalce-
id nominis ^Egyptiis Jacobitis adhaesisse quam , donensis vindicibus, adbaererent, a voce Melchi,
quod a Melchitis majoribus suis, id ipsis per ludi- quae Syriace Regem significat, Melchitarum cogno- E
brium et contemptum impactum fuerit, postquam men acceperunt unde datur intelligere, in Syria
;
sicut ab lm-
pertttore,
infamem a Saracenis notam fuissent mutuati. Dicam primum contentiones, ferbuisse, atque illic etiam ad Chaktdon
influerc po-
candide, arridere mihi prae reliquis eam Coptici partium distinctionem diversa utrisque agnomina fldei defnsty

tuisse in nominis genesim, nam cum §vn hujusce Appendicis, remansisse. Ut hac in parte omnes fere consentiunt, re, AfeMfe.
vsum multis pridem evicisse me
credam, Circumcisionis discrepant,
ita plerique in alio qui Dissertationis
nominis
ritum, ex Arabia in ^Egyptum inductum, et ante hujus nostrae scopus est, nimirum quo tempore Ja-
invasionem Saracenorum, Christianis illis fuisse cobus ille vixerit, unde Discoritani nomen accepe-
incognitum ;
placet, inquam, et a Circumcisione vel runt ; deinde quando demum ea Jacobitarum et Mel-
incisione, Coptorum etymon, et a Coptorum nuncu- chitarum appellatio coeperit invalescere.
patione, Copticae Circumcisionis astatem colligere. 36 Rejiciendi imprimis, non refutandi, qui nomen
33 Erit fortasse qui Graecorum Lexicis,
lustraiis Jacobita,non sectae prcprium, sed gentile existima- nomme,
neget in eo significatu vocem Kwro? apud antiquos runt, ut, sicut Judnei, Armeni, aliaeque gentes, mer-
geittili,

tamquam a
reperiri, quique proinde tricis
Koittw, incido
grammaticalibus rem caturae vacant, per vaiias orbispartes, dispersae; ita
ducti putet implicandam. Responsum is habeat ex receptis Jacobitaedistinctumpopulumcomponant, toto Oriente
verbalium regulis, non inepte a tertia personaprae- longe lateque diffusum. Vanissiraa itera sunt quae
teriti perfecti passivi y.lmmai, efformari Koirro;, ut
tradit Hottingerus, apud Ludolfum in Comment.
exeroplis pluribus manifestum inveniet. Id porro pagina 462, incaute scribens : Reyem yEthiopum,
sciat, medii sevi sermonem ad priscas regulas nulla- Jacobilarum Regcm tam ratione dotjma-
appelluri, non
tenus exigendum. Mihi certe ceteris jam relatis tum Jacobiticorum, quam jamilix seusanguinis Israeli-
praeferenda videtur brevior hasc, clarior, et ex re
tici seu Jacobxi, a quo ortum ex linea feminea ipsi
nata deducta Coptorum etymologia. Ad quam etiam Apage
deducant. commentura, quod alii nee atlMt-
et illud
faeile jiorainum variationes reduxeris, sive Coptos tmm P«l'i"'
somniant, Jacobitas dictos a Jacobo Aposwlo fratre
scribas, seu forte melius cham
Cophthos Ko<pV quod pro Domini, quo nescio an quid ineptius excogitari pos- F
sua auctoritate Graeci recentiores ab aoristo primo sit, quidquideo gloriari pergant Copti, ex Abulba-
mdicativi passivi effingere potuerint. Equidem eo racati sui historiunculis, quarum unara refert Ber-
sensu recte mtelligi video, quod exQuaresraio supra
natus, postea producendam. Mitto plures hujusmodi
referebam, ^Egyptios, Coptos dici ccepisse, ex quo
gerras, antiquitatis amore confictas, quo vitio non mtticcdo
Circumcisionem adhibuerunt. minus quam Europaei laborant
Orientales : jam
quod ex
34 Hictandem existimo gradum non temere figi paulo verisimiliora discutiamus.
posse; nisiquis.studioqualicumquenostroexcitatus,
me
Patriarchati
Itisttiria aliud in mediumafferat, autcertiusaut saltemproba
37 Multa investigando, observare
recentiores praeterlapsi seculi Scriptores
memini,
, in eo
qucm w
confirmatur, ,tts /)»'»'
biHus.NihilreperitBernatusquodhuicCoptorumno- quasi certatim consentire, quod seculo sexto ineunte accenscn
minis derivationi merito opponi possit. Non diffitebor, BttroiiiitSt
Jacobus etJacobitae, ac proinde et Melchitae (quorum
inquit.legisse me apud Eutychium Alexandrinum, unam eamdemque genesim esse oportet) mundo
saepe a nobis alibi.citatum, et tamquam scriptorem innotuerint. Atque huic opinioni Baronius facem
subjestaefidei refutatum, ^gyptiosJacobitas, Coptos praetulisse censeri potest, dum ad annum Dxxxvin-
appellari, in ea, quam cum Saracenis inivere de dubitanter affirmat ; Jacobi aetatem ad posteriora
Cairo dedenda conventione, ex quo
sequeretur, jam tempora differri non oportere eo argumento inni- ;

tum Coptitas aut Coptos fuisse nuncupatos. At haec

xus, quod non semel repetit, quia nempe Photius
nullomodo me feriunt, qui Eutychii auctoritate pa- in Bibliotheca sua asserit, Ephrem Episcopum Tlico-
rum moveor, et aliunde plus satis noverim, apud
ilanum sive Antiochenum, egregium commentarium
Histoncos usrtatissimum, prolepsibus
aut anticipa- conscripsisse quo perstringit Severianum homincm
,
tiombus uti. Et ne ad aliadigrediamur,
luculentum Jacobum, a quo sunt Jacobitx denominati : ibique ad-
exemplum exhibet, lpsa quam toto superiori Tra- versus Baradatum, Eulychctem, elaliosTrisagitasetc. al> » 1"'*
cabEvly- ctatu oiscussimus Patnarcharum
Alexandrinorura Cum vero Ephrem ille Antiochenac Ecclesiae prae- Tuat,tff
ilo ut.i il- Histona, cujus hoc est init.ura Bt*"*
Incipimus : Dei
ope fuisse supponaturcirca annum Dxxx et dxl, clarum tit,

ucii.o infir- scrtoere nomma Patrtarcharum Cophtttarum Mgypli,

itn jit test. fieret, Jacobum ad seculi quinti finera et sexti ini-
Sedtsurbis Alexandrtx etc. Unde quis eodera argu- tiura pertinere.

38
 DE COPTIS JACODITIS. 95«

V 38 Hassi fateor, ad cifationem adeo expressam ; quidqnid ex Chronico praeeitato, suffragante praeser-
Photium ronsului, Ephremi opuscula abeorecitata tim Baronio, moderni fere omnes, id in confesso
pereurri semel atque iterum; at Jacobi aut Jacobi- esse, mcunctanter affirment. Nec contendere, nec
tarum nullo occurrente vestigio, quid supererat, disceptare lubet nec certe tanti est disquisitio,
;

ni.<i Daronium suspirarer.

at in a>quivoco laborasse cetera utilitatis non magna?, nisi accuratius aliquid
Ita prorstis factum opinor. Impugnat ibi Ephrera de Jacobitarum initiis, satis huc usque confuse co-
Severianns haereticos, Jacobum alicubi nominat cum gnitis, visum esset proferre in medium. Dudum est

Buradalo ct Simconc : sed tamquam viros admirandos quod Daroniana epocha displictiit rationes cur ab :

et imitandos, utpote virtutis nomine toio terrarum ea putarim recedendum lectorum judicio examinan-
orbe ctlebret, guitotam litam in ecclesiastica disciplina das relinquo.
Irantegerunt. Fallor, si hic Jacobus noster Zanzulus 42 Moveor itaque primo, px eo quod idem Chro-
describitur : Daronium
verosimilius nescio est , ,
nicon aut manifestissime sibi contradicat, aut sal- i/uni Jacobitis
tem per insignem prolepsim loqui necesse habuerit. accenscnt ejus
unde deceptum, nomina confudisse quandoquidem ;
.rvi Imjicrato-
et Daradatum, ab Ephremo impugnatum affirmet Qui enim obsocro Zeno et Anastasius Jacobitis ac-
quem fuisse laudatum, dicere debuisset. Ut ut est, censentur, si Jacobus non nisi post Anastasii obi-
non evincit Daronius Jacobitarum caput ante annum tum errores suos disseminare, aut si mavis, socios

dxxxv lloruisse, aut extinctum esse. Quin imo es conscribere cceperit? Rursus, qua ratione Melchitae
ipsomet Ephremi silentio (ubi reliquas Monophysi- seu Hegii vel Imperatorum asseclae, dici potuerunt
tarum sectas nominat impugnat) argni posse et qui Jacobitis erant oppositi, si Imperatores ip-
illi,

existimo, Jacobum tunc tempons, aut orbi ignotum siJaeobitismo infecti et Jacobitarnm propugnatores
fuisse, aut nulla saltem nominis fama celebratum. erant ? Denique quo argtimento fiet verisimde, Jaeo-
39 Scio, ibidem loci aclduci a Earonio L^ontium, bitarum nomen auditura sub illis Patriarchis, qui
A lvocatura ct Monachum Byzantinum, ac Joannem prope omnes usque ad annum dxl (ut ex serie Chro-
Damascenum : sed quid tum postea"? Recte eos affer- nologica manifestum est) Imperatorum, Imperatri-
ri non negaverim, adexplicandos Theodosii Alexan- cum vel Magistratuum favore contra Orthodoxos
drini et Juliani Halicarnassaei, vel Severi et Gajani intrusi sunt? Ego, ante Appollinarium Catholicum,
co /juod
errores, quemadmodum et in tractatus nostri chro- anno dlii ordinatum, quique ad annum circiter
favcrint
nologici decursu suis locis cxponitur. Ad annum dlxix Sedem Patnarchalem obtinuit, nullam aper- Dioscoritis.
dxxxv pertinere quse de Jacobo Syro et Jacobitis a tam vim, Imperatorum jussn, Dioscoritanis factam
Damasceno, libro de haeresibus, referuntur hoc ;
deprehendo. Nam quod S. Proterus Dioscoro, Salo-
vero est quod necdum satis intelligo, quodque nec phaciolus Timotheo ^EIuro fuerit substitutus, ad
ex Leontio, nec ex Joanne Damasceno facile confe- rem praesentem nihil confert, secuto postmodum
ctum iri opinor; quasi vero ex errorum similitudine, Zenonis et Anastasii favore, quo, usque ad Justi-
affinitatem temporis colligendam putes quo sane ;
niani tempora. Dioscoritana
factio, Aula etiara
pacto Monophysitas oranes, integris sejunctos secu- ferme semper patrocinante, praevaluit.
lis,seculum quintum revocaveris, Dioscoro, imo et 43 Moveor n, ex eo quod illorum temporum
Eutycheti coarvos futuros. Hseo ad Baronium. Historici, cetera in recensendis novis haeresibus
Nam dc
40 Faustus Naironus, in indice chronologico au- satis accurati, ne verbum quidem faciant de Jacobo Jacohitis
cturum ante suam Euopliam, scribit, Jacobum Dara- aut Jacobitis ; quos mirum esset adeo fuisse invisi- tacent Itislo-
rici secnli 5
da'i, Zanzalum, vixisse seculo qninto vergente
sive biles, ut Victor Tununensis, circa medium seculi
c( 6,
ad sextum. Vellem id ahunde probari ; sicuti et il- sexti ob defensionem trium Capitulorum Justiniani
lud, quod narrat Quaresmius, Jacobum ab anno jussu in /Egypto exsul, de iis nihil inaudiret, Timo-
ccccLcoepisse haercsim spargere, vixisse annis cen- thei, Theodosii, Gajani, Severi, aliorumque htijtis

tum et quinque, mortuum dxxxv : nam

ubi hoc in- furfurishominum insanias recensens, ut suo loco
venerit scriptor ille, non indicat. Chronicon Orien- ostensumest. Nec minusest incredibile, Liberatum,
ab Echellensi editum, etjam toties a nobis cita-
tale, Carthaginensem Dtaconum, Victori synchronum,
tum, pag. 59 Leonem Zenonis patrem, Zanonem Jacobitas lgnorare potuisse, in turbis Alexandrinis
ipsum, et Anastasium, alias in recen-
Jacobitas vocitat ; addens usque ad annuro dlx enumerandis, diligenter in
scndts /i.rre-
sub finem, quod Severus discipulum habebat guemdam paucis versatum. Adde quod nec Evagrius eos verbo ticis ititigcntes
notnine Jacobum (is procul dubio est de quo quaeri- attigerit, ubi tamen foscundi istitis seculi sexti hae-
nius) qui defancto lmperaiore Anastasio) clam vaga- (
reses et haeresiarchas non praatermittit. Scio equidem
oatur tt homines revocabat ad seclam Dioscori, ila an- Jacobum, ut obscurum et ignobilem, a Nicephoro
niientc el prxapicnte Timotheo Patriareha Alexan- Cillistci depingi : at certe non credam fieri potuisse,
drino, qui sedit ab anno dxx ad nxxxvn. Vanslebius, ut Magister tam famosus, in tenebris delituerit,
in Praafatione tanta discipulorum multitudine circumseptus.
llistoriae suae Alexandrinae, paulo
altiusJacobi et Jacobitarum atque unaMelchitarum 44 Moveor m. Quia Scriptores, etiam polemici
originem repetit. Nimirum vel a Dioscoro ipso, qui coaetanei, adversus multipliciaEutychiasnimi capita
ut et ii qui
Jacobus ante Patriarchatum fuerit appellatns, vel decertantes, de Jacobo et Jacobitis altum silent, eoiitra Eutij-
ab alio Jacobo Dioscori discipulo, cognomento Ba- eos nec nomine dignati : quud futurum fuisse nemo ehianos
radxo seu Laeernoso seripscrunt
: qui Palaestinam centonibus sibi facile persuaserit, si tunc Jaeobitae extitissent.
indutus circumiens, Christian. s hortabatur, a Ma- Sic Ephrem Antiochenus, Leontius Advocatus et
gistri fide ne desciscerent. Monachus, Eulogius Patriarcha Alexandrinus, om-
*l Quomodo haec cum Chronico Orientali conci- nes, ut ita dicam, Eutychianismi angulos perscruta-
nari possintnon video, neque ultra est animus, Ara- ti, nec Jacobum nec Jacobitas invenire se niemine-
Mcas temporum notas, plerumque fallaces, ad re- runt ; magno utique argumento, sectamiliam, alio-
ctam Chronolugiae normam revocare. Causam isto- quin omnium longe numerosissimam necdum Orien-
rum nnnimum fuisse amiulationeiii /Egyptiorum, vel talibus fuisse cognitam seculo sexto. Et quis cre-
oyroruni et Grascorum, quod illi horum dominatio- dat, Scriptores antiquos omnino omnes. haeresira
nem exosam haberent, cum Vanslebio facile credi- Jacobiticam nescivisse, quam recentiores volunt
"wo tam cito nomina coepisse circumferri, non
; fuisse in propatulo, tum cum forte necdum Jacobus
aumitto; malimque" ad seculum sextum cum Chro- existeret inrerum natura. Erant utique schismatici,
n, co diflerre. Neque tamen
inducor ut credam, Eutychiani, Dioscoritani, Severiani, Antt-chalcedo-
^eculi illius principio, Jacobitas orbi cotos fuisse nenses, et plures hujusraodi, ut in contextu Trac-
;

tatus
 96' APPENDIX AD PATRIARCIIAS ALEX.
Non hoc quaeritur cile intelliges Mainburgi in schismate Graecorum D
tatus chronologici deduximus. ;

nego ante finera seculi sexti nomen Jacobitarum assertum cui eruditi alii subseribunt, Eutycliia-
nismi ramos seu proles omnes, in unam Jacobiticam
gliscere incepisse.
seculo septimo coaluisse.
45 Afierri etiam posset Chronici Alexandrini,
48 Occurrit vir clarissimus, et (ut alibi diximus)
Doncc eorum
Cangio Paschalis, in rem nostram silentium verura ;

de Tractatu nostro Chronologico optimo meritus,

scv eri

matw
m
meninit
cuTirinuVconTtantinopolitanis rebus praecipue in-
Jobus Ludolfus. Is super eontroversa Jacobitarum
^
Thcopliancs tentum res ^Egyptiacas aut Orientales circa haec
imo tum desinat, aetate a rae interrogatus, ita respondit Kalendis
amio 630. tempora vix quandoque salutet,
et Jacobitis nullam faciat Februarii mdcciii, ut pro corto habere videretur;
nil mirum, si de Jacobo
mentiouera. Militat et pro nobis Theophanes usque Baradivum, sive Baradiensem, Severi Po.tria.rchx
Antiocheni Discipultim fuisse, ejusque. doclrinum longe
ad seculum septimum quo demuin, regnante Hera-
;

divuhjasse. Isle autem Severus, inquiebat,

clio, finito bello Persico, anno dcxxix vel dcxxx,
laleque

nescio quem Atlianasium in scenam producit, Jaco- sub finem secuti quinli vixit. Satis eo innuit Ludolfus, serf
"MC0J|,.

bitarum Patriarcham, titulo prorsus insolito, cum et Jacobum ipsum sub exitum seculi quinti et sexto neus:

ineunte vixisse et floruisse quod mihi non omnino

prseter notissimas quatuor Sedes, nulla per id tem
;

probatur. Haud gravate concessero, Jacobum fuisse

pus Patriarchalis in Oriente agnosceretur. Et addit
paulo inferius, Sergiu n, Monotbelismi auctorem Severi discipulum, sequacem, sectatorem; sed do^
praecipuum, Jacobitis parentibus ortum, utpote Sy- ctrinae magis quam hominis, quales hodie Discipuli

rum patria, aeque ac Jacobum ipsum, qui sua incu- scholarum implent subsellia, quorum Magistrijam
nabula illic nactus, collectis copiis Sedem fixerat. pridem, imo a multis seculis vivere desierunt.
Non ita pridem, ut ego existimo; quidquid Sergii 49 Hoc cum Lndolfo reposuissem, innata sibi utaliiah

pai entes Jacobitae dicantur, hac maxime de causa, urbanitate et modestia rescripsit, x M:iji mdcciii, in r«in pridem
morluorm
quod Syri essent genere apud quos Jacobus et Ja-
;
haec verba : Qux de nomenclalura Disciputi scribis,
Discipuli,

cobitae aliquam nominis aut existimationem aut infa- ea sunt verissima ; non enim viventium tantum, sed
miain consequi cueperant, sub fmem elapsi proxime iliu defunctorum pracceptorum sectatores , Discipulos

seculi sexti aut principio septimi tunc currentis; eorum vocamus. Dicatur itaque Jacobus Severi Disci-
eatenus enim tota vis argumenti negativi videtur pulus per me licet sed dicetur etiam seculo prope
;

subsistere. integro, Magistro suo posterior. Quod addebat in

4G Nicephorus Callistus, seculo primum decimo primis suis htteris Ludolfus, fidem omnino habendam
Xiecphorus
qnarto, ignobilem et obscuram prorsus Jacobi no- Euttjcliio Palriarchx Alexundrino, qui Annalibus suis
Call. iiiilliim
tempus stri originem delineavit, tot, tam varios, tam hinc Tom. 2. 145 et seqq. Jacobum illum accurale
pag.
determinat. inde oppositos errores ei adscnbens, ut salvo me- describil, parum probat notatne quo tempore vixe-;

liori judieio, in hominis cerebrum non arbitrer inci- rit, an solum ait Severi fuisse Discipulum? Aucto-

derepotuisse, nisiinsulsissima et coiitradictoriasom- rem jam diu conquisitura, bello praepediente obti-
niaverit. Tempus quaerimus, quo Jacobus vixerit, nerehactenus non licuit etutforte uspiamreperirem,
et errores spargere cueperit; sed hoc Callistus indi- vix paterer ejus solius auctoritate a sententia di-
care neglexit. Nominat quidem Jacobitas cum Seve- moveri.
quas haareses
rianis, Tkeodosianistis, Juliahislis etc, 50 Hactenus non inverisimiliter
dicta, puto,
contra jim
constat sub Justiniano potissimum vel paulo ante posse sustineri quamquaiu talia fortasse non sint,
, Orllmhn,

exortas verura inde conse^uens non est, Jacobum

: ut pristino apud Clironologos loco Jacobum et Ja- imi>t"> ln '
otmm ''

Severo, Theodosio, Juliano et aliis fuisse synchro- cobitas excludant. Superest difficultatis non nihil l' '

num;nec id puto velle Nicephorum aut si vult, in ; in eo, quod si ad ea secula haeresis istius origo dif-
eo coaevorum silentio, nego tanti ipsum esse, ut ex feratur, tum nata dici debeat, cum afd talem gene-
ejus auctoritatequidquam statuatur; pra?sertim cum sim occasio et opportunitas deesse videretur. Id ur-
in historiae suae conteitu de illis taceat, haud dubie, gebis maxime adversus hypothesim de seculi septimi
.Egijpl»'"-
quod in antiquioribus historicis, quos ferme descri- initio, quando nempe primum sub Persis , deinde
dum SOU»
bit, njhil hac de re reperisset. sub Saracenis gementes^Egyptii.haud dubieconten- nis srtjifo
47 Ego sic existimo, aliorum judiciis facile ac- tiones aliquantulum missas fecerant. Nec sane Mel-
quieturus, siquid exploratius afleratur; sic, inquam, chitis tunc cognominandis ansa dabatur, dum nulla
C existimo, Jacobnm illum, quem alii Zanxalum, alii erat Imperatoris auctoritas, qua Concilii Chalcedo-
Videtur crgo p
Syrum, et Baradjrum cognominant.ex Severi schola nensis defensores, seu partium Caesareanarum asse-
Jacobus
Zanzalus, gnavum discipulum hic intelligi posse quamquam ; cluepropugnarentur. Esto igitur Jacobitae oriri tunc
qui de haeresibus tractant, Severianos a Jacobitis priinum potuerint, manifestum apparet defuisse op-
distinguant, ut expressissime facit Theophanes, lo- portunitatem qua Melchitae denominarentur. At
co a nobis nuperrime citato. Sed demus Severi dis- eniin ut certum supposuimus utriusque tesseraa ori-
cipulum fuisse, qui supra Magistrum sapuerit, qui- ginem non esse separandam ergo ad eam aetatem ;

que demum exeunte seculo sexto et initio septimi,
non tam novam haeresim disseminare adortus sit,
circa an. 000
quam Monophysitarum dispersas, et intestinis dis-
redeundum est, quo Imperatores Graeci sumraam
rerum, summa auctoritate iis in regionibus admi-
nistrabant nullum autera tempus commodius quam
;

sidiis attritas turmas colligere, et unam

resuscitandis quodam- seculi sexti initium pro quo scriptores plerique
;
contra Ortho- modo in cohortem aut legionem reducere. Nimirum certant.
doxos
sub Justiniano, Justino juniore, Tiberio et Mauritio, 51 Non inficior, speciem verisimilitudinis inesse
Monophysitis )ff
j»i

intcntus, acerrimis Chalcedonensis Synodi defensoribus, adeo huic raticcinio, nisi forte aliunde rationes suppedi- "' 1 '"
1

sc lu s '1
debilitatae erant schismaticorum Acephalorum co- tentur, ut cum aliqua probabilitatis specie creda- /"''"','"',//

piae, ut paulatim interitura; crederentur.

Ibi vide- mus, exorta non esse saltem in ^Egyptoea nomina, ,
j:
licet Jacobus noster industriam suam
exercuerit, antequam Graecis ^Egyptus esset erepta; ceterum
consociando Monophysitarum vires omnes oppo-
; nec occasio, nec rationes desunt, ob quas commo-
nendas Sectatoribus Chalcedonensis fidei, Casarum dissime adulto jam seculo sexto, et ineunte septi-
,

favore potentioribus (quos tunc merito'

Melchitas mo, dicanturin lucem protrusa. Nimirum Justiniano
seu Regios aut Caasareos nuncupatos
dixeris) ea imperante ii, qui a Concilio Chalcedonensi et a Cas-
opera meritus apud suos, ut coadunati illi, Seve- sare stabant, praevalere omnino, et Alexandriae et ,

riani scilicet Tbeodosiani, Gajanitae, Julianist* a

tota deinceps ^Egypto, Syria reliquisque Imperii
suo nomine Jacobitx dicerentur. Atque hac
via fa. partibus coepere ; adeo ut ad ea tempora persecu-
tionum
 DE COPTIS JACOBITIS. 93

tionum suarum initia referant Jacobitse ut videre , Concilio Chalcedonensi faeta, continuo Jacobitarura D
A,, c T0RB
est apud Ludolfum in Commentario hist. /Ethicp, et Melchitarum nomina insonat, quasi vero tuuc
'' B S '

pag. 462 num. 91, et in historia Patriarchali hoc Jacobitae dici potuerint, cura eorum antesignanus '

in Tractatu cilata, cum de ducentis Jacobitarum necdura vivere coepisset, ut admittere debent etiam
millibus, ab Apollinario Patriarcha Orthodoxo oc- ii qui nobis hic adversantur. Nauseam creem , si
cisis, ageremusTheodosio Patriarcha xxxm. Non
in alibi toties ingesta iterum repetam.
absimiles calamitates, quas a Melchitispassi deinde 56 Illud autem notatu dignissimum est, quod
sunt iidein Jacobitae, praesertim sub Benjamino, Eernatus ex eadem Abulbaracati Historia ohser- ,,'„,„„„„(/»,
communiler
memorat prsefatus Ludolfus pag. 429 nura. 5. vasse se suggerit. Jacobitarum et Melchitarura no- appellatos,
52 Porro Justiniani successor Justinus alter, ni- mina, licet praepropere ibi indicata, communi tamen
dontc Jacobi-
hilo majori humanitate homines in schismate jam et vulgari appellatione, non ante Saracenorum do-
lt Saracenis
dtdtrenl. obduratos insectatus est. Tiberius, Mauritius He- , minatum in J^gypto percrebuisse. Auctorem illura
u
raclius, decessorum, vestigiis ita inhoeserunt (di- ante ea tempora, adversarios Catholicos, passim
ceret Ludolfus, tunta crudelitate Jicobilas, persecuti Ckalcedonenses ; suos vero Schismaticos Monopby-
tuut) ut landem Saracenis sEyyptnm invudentibus
lii sitas , Ortliodoxos quibus nominibus
indigitare ;

sese dederent. Eam ego tempestatem appello qua , etiam Historia Patriarchalis per id tempus utitur ;
Orthodoxis ubique praedominantibus, Regiorum seu haud obscuro indicio, recentiora esse alia illa agno-
Metchitarum appellatio indita fuerit, cum nempe mina, nec nisi per insignes prolepses, ut supra di-
omniaschismaticis indies arctiora red-
arbitrio regio cebam ,
prioribus seculis a Scriptoribus Arabicis
derentur ;
quoque potissimum rerum articulo, ut usurpata. Divinare non ausim, at si in rebus adeo
dicebam nuperrime, longe probabilissimum est Ja- dubiis magis explorandis, conjecturis aliis novam
cobumZan/.alum, copias suas ex adverso conduxisse, addere volueris, non absurde opinaberis, etiam Sa-
quibus Orthodoxorum vires infringere conaretur. racenorum occasione, ea ipsa nomina aut exorta
53 Habeo hic iterum adversantem Harduinum, aut saltem magis recepta. Tum scilicet, cum Grae- E
lluic ralioci- in praecitato responso Kal. Februarii mdcciv, quo corum jugo liberati jEgyptii, Regiorura seu Caesa-
mfmslra pronuntiat, Auctores omnes consentire, Jacobum reanorum appellationem ad conflandam invidiam
oppmiitur
Zanzalum aequalem fuisse Severo Antiocheno. Af- Graecis imposuerint, et hi vice versa hsereticis illis

fert deinde Eutychii locum, ex Tomo 2 Annaliura cognomentum, a vilissimo homine derivatum, im-
pag. 145, cujus haec sunt verba Porro fuit severo : properarint. Quaraobrem indignati Copti, fabellara
Discipulus nomine Jacobus, qui amictus erat ex Scy- eam orsi sint, ut a Jacobo Apostolo Jacobitarum
minibus albaradei, seu dorsualium, qux jumentis in- nomen sibi inditum fingerent.
sterni solent, consutis; unde coynomen Jacobi Albara- 57 Et huc facit Abulbaracati historiuncula, supra
diensis accepit : cujus doctrina erat, esse Chrislo natu- a nobis verbo insinuata. Litigabant inter se, nescio post sub-
ram unam e duabus naluris, subslantiam e substantiis qua potissimum de causa, Melchitae et Jacobitae actam a
duabus,et voiunlatemunam secundum sententium Severi, habitoque ad Emiram Saracenum recursu, ingentes saracenis
mn
utrimque chartarum fasces obtulere; quibus ille -^9'JV
-
Dioscori et Eulychis maledictorum... Inde qui Jacobi
fidei consenserunt, idemque cum ipso asserueruntJacobi- quodammodo perterritus, et homines etchartas, ad
tx appellati sunt, ab ijisius nomine Jucobo, inquit, Said Cadum (is locis judex est) remisit. Hic litigantes
Ebn Bulrik medicus.Qm estipsemet Eutychius.postea intuitus, Coptos primum interrogat, cur Jacobitae
(Jt/litfj,

Patriarcha Alexandrinus,ut quidem ipse prodit. dicerentur? A Jacobo, inquiunt illi , Apostolo,
54 Mirabar ego, tantum ab Harduino tribui Christi discipulo, Propheta nostro. Tum ad Graecos
Scriptori, quem alias fabulosum, imo fabulosissimum conversus, et vos, ait, qua de causa Melchitae vo-
dixerat. Unde cum alia occasione, novis rationibus camini Quibus respondentibus, hoc se nomine
?

quae antea proposueram, ursissem paulo latius, id appellari, quod Regis religionem sequerentur, sub-
demura xn Maji ejusdem anni reposuit : De Jacobo risit Cadus; responsumque vellicans Eccur, in- ;

Tzanzalo, si neye.s discipulum Severi fuisse, et eidem quit, a Rege denominamini ? Rectius profecto
cuK/povov, nemo tibi assenlietur ; tanta est apud om- diceretis, vos Dei religionem et amplecti et sequi. Abulbaracati
tttrisgue
nes, vel unius, quisquis ille sit, vetusti Scriptoris au- Mansit ex eo tempore Saraceni dictum, quo Copti <le

e
Unus et unicus objici mihi potest Eutychius
ctoritas. , Graecos Melcbitas subsannare solent illis nihilo- ;
p
nequaquam antiquus dicendus, qui primum seculo minus regia sua appeliatione gloriari non desinen-
" ptdem
lolui »,.,
x vixit, nec manifeste nobis contrarius. Igitur ex- tibus ; adhibita tamen semper correctiuncula, qua
IMlfjlllM, periri lubet, utrum ille plus fabulis possit, quam non regios, quasi Regi subditos, sed regios reli-

ego argumentis, quae proinde in medium proferre gione sese profiteantur.

non sum veritus, sequenti paragrapho alteri aucto 58 Erit fortasse qui altius fodiendo, plura eruat
ritati satisfacturus. et vero proximiora ; imo et illud fortasse, quod non jjjjjj*'*

55 Hic pridem desieram, probata non inverisi- nemo suspicari visus est, Coptos ipsos ceterosque

iafjMofoco militer, ni fallor, opinione quamtumvis nova. Orientales, Jacobitarum et Melehitarum nomina
'«pi-Kimc
Nihil raagnopere subministrare potuit Bernatus, aliaque istiusmodi didicisse ex libris in Occidente
quo lucem dictis afferret, necessariis librorum ad- scriptis. Alius litem verbo dirimet, servataque Ba-
jumentis destitutus. Habuit tamen Seid Ibn Batrik, ronii de Jacobi aetate epocha, Jacobitarum appella-

Eutychium illum, quo Harduinus aliique nituntur ;

tionem vel uno vel pluribus seculis faciet posterio-
bocipso locoproximecitato, turpissime lapsum,
sed, rem. Alii aliter sentient faxit Deus ut conatus hic
:

dum Severum obiise ait anno xxui Anastasii, qui noster excitamento esse possit ad scrutandam rei

esset Christi dxiii, annorum plusquam palpabili veritatem, quam deprehendere hactenus non licuit

viginti anachronismo. Errorem hunc cum ceteris Id interim evicisse videor, ex Scriptqribus Arabicis,
condonet qui voluerit, nihil ego ex ejus solius au- sive Melchit» fuerint sive Jacobita? aut Saraceni,
ii

ctoritate statutum velim. Pluris mihi est Bernati nihil contra propositum a me systema urgeri posse,
judicium, conjecturam nostrara, iis quae in ^Egypto quod non contra ipsos fortius retorqueatur. Silen-
didicit, conformem censentis. Quod vero inter alia tium vero Graecorum et Latinorum omnium, totis concludi
possit.
advertit, hoc Orientalium in scribendo socordiam sex prirais seculis, ita pro me militat, ut si uspiara
mirifice exprimit, quibus servandorum temporum locus argumento negativo, hic vim omnem exe-
sit
'"Hlas c(
"'lcluias. ratio plerumque nulla aut perturbata. Sic Abulba- rere debeat et obtinere. Jam ad praecipuam, si qua
racatus cum de Dioscori depositione loquitur, in
,
est, auctoritatem respondeamus.

Junii T. VH XIII § III.

 08* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
opinionem, quod Sinaita D
recentiorum prope omnium
Patriarcha Antiochenus fuerit,
idem Monachus, et
dlxxii, restitutus dxcv, de-
///. An ex Anastasio Sinaita, contra statutus dlxi, expulsus
dxcix. Quod quam a veritate alienum sit,
scribcnte, oslendi possit, Jaco-
functus
Acephalos deprehendere, qni vel
non potest non apertissime
bum et Jacobitas cilius nolos fuisse ? ut satis mirari
tant.um levi oculo 'OoV.yov, evolverit ;

interpretem, ad ea
uon possira Gretserum operis
£jx adductis superius rationibus non
improbabiliter animum non advertisse. Ceterum non solusGretse-
Ita affirmal ejusque asseclas rus, sed post Baronium ernditi quique, aNicephoro
confeceram, Jacobum Zanzalum
Morinus,
ante finem seculi vi, vel initium vn, Callisto 18 cap. 44 decepti, ex duobus Ana-
libro
Jacobitas, non
casu incido in Monni stasiis, Patriarcha altero, altero Monarho Sinaita,
in scenam prodiisse. Interea
Praefationem ad ritum Ordinationis Jacobiticum ; ubi unum conflarunt.

ex pervulgataopinione rotunde asseritur,

Jacobum 63 Primus, quod sciam, severiori examine Nice- ki mmH
commentum excussit ad xxi
Hen.schenius
Syrum, Imperanle Anastasio, Orientem cum Severo
triareha
phori
A "'["' n
capite tres Anastasios lln
cmpisse. Nimirum id ex Chronico Orien- Aprilis ostendens, citato a '

perturbare ;
r

Callisto per insignem socordiam confusos, nempe

tali,nuper a nobis refutato, Morinus desumpserat;
atque idcirco, parum illa movere me potuissent, Patriarchas Antiochenos duos, primum magna do-
nisi id ipsum auctoritate Anastasii SinaiUe auctor ctrinae laude celebrem etS. 'Gregorio RomanoFon-
qmd(flimUr
demonstrare contenderet. Duceniis, inquit, ante tifici per litteras familiarem,
mortuum dxcix se- refutatur ab ;
ille

Damascenum annis, hnc nornine (Jacobitarum) jam cundum successorem prioris a Judasis immaniter "<'"«/<i»io
appellari incipiebant ; ut constat ex Anastasii Sinaitse
libro, cui nomen fecit, Dux vit* (dicere voluit, Dux utroque Patriarcha juniorem. Quibus id argumentis stingwnti,
vise, 'OoV.yos) istius enim hxresis
(Eutychianae) sludio- demonstret Henschenius, ad memoratam diem xxi E
B sos, Jacobitas passim vocat et Severianos. Ita ille, Aprilis curiosus Lector videre poterit ; hic ea sola
lubet, cx ipso Sinaitae 'Oo/.yw, quae ab
paucis multa involvens et supponens vel falsa vel producere
proinde aocuratius examen deside- Henschenio sunt prastermissa, quaeque probent
dnbia, quaeque
rant, ut ex iis quidquam definiatur. Sed antequam Morinum ex eo opusculo perperam inferre, Jaco-
ea discutio, vera a falsis secernenda sunt. bum et Jacobitas, ducentis ante Damascennm an-
60 Admitto 'OoV/« non semef Jacobum
in Sinaitae nis, aut imperante Anastasio, passim fuisse appel-
guia Sinaita i

Jacobum ad et Jacobitas noroinari cum

Eutychete: Dioscoro, Ti- latos.
scribit deccm-
mglne0i Severo, Gaiano, Juliano, Petro Cnapheo, 64 Argumentum prsecipuum sumitur ex Capite ela i fsoml
uratut crro-
£ arsnnV phio, et Theodosio, ex quibus, decem cornibus x praacitati 'OSr.yov, adversus Severianos vel Ace-
inslructus dccemviratus exurgit, quos Orchestram phalos : ubi sic legitur: Narrabanl nobis Catholici,

decem cornunm nuncupat, Decicorne Sodalilium, De- qui Alexandrise degunt, post tempora beati Eulogii
ckornem Cahorlem, Turbam, Calervam. Sic in Dnce Papx (Alexandrini) hic fuissc Pri fectum Augustalem
vis passim Sinaita loquens, non passim Jacobitas Severianum, <iui satis diu quatuordecim calligrophos
quem impu
gnat impugnat, sed Gaianitas potissimum et Theodosia- seu libranos ejusdem sacum sententise habuerit ac alue-
nos, quibuscum Alexandrise congressum sese testa- rit, quibus ici nenolii dabat, ut Patrum libros falsarent
mnm eu i
.

tur. Esto tamen Jacobitoe etiam cum ceteris exagi- ac deprnvarenl. Notiora sunt B. Eulogii Alexandrini dita postm.
604 >
tentur, ecquid inde constare poterit, Jacobum du- tempora, quam ut in dnbium revocari possint. Et-
centis ante Damascenum annis, aut imperante enim ex omnium confessione Sedem illam tenuit
Anastasio, hasresim suam propagassel Id ego infi- annis circiter xxvn, nempe ab anno dlxxvii ad an-
cior, ex Sinaitae libro rite demonstrari. num dciv, ut nobis cum Baronio, in Tractatu nostro

sed hoc non 61 Primum Morino supponitur,

itaque falso a Chronologieo, probabilius videtur. Loquitur autem
magis facit Jacoburo, Severo, Timotheo, Theodosio, Gaianoesse hic Sinaita de. temporibus post B. Eulogium ergo ;

Jacobvm Se-
synchronum, ex eo nempe quod cum illis in Dectm- niultis post Eulogium annis. disceptationes .'uas
vero Sunchro
num, vnalu erroris componatur, quos cum certum sit, cum Deccmvirotu Monophysitico in urbe Alexan-
sub Anastasio Imperatore et annisproxime sequen- drinainstituit: ergo vivebatsanctissimns Monachus,
tibus delirare coepisse, consequens sit etiam Jaco- cnm uterque Patriarcha Antiochenus, nomine Ana-
G bumtunc temporisinsaniisse.quodessetducentisante stasius pridem e vivis excessisset. Qno tempore p
guam Diosco- Damascenum annis, Cliristi circiter dxxx, et citius. verosimiliter ea contingerint, nostrum erit inquire-
rum vcl Euty- Ma!e, inquam, id a Morino supponitur nisi eodem ;
re; sufficit, ex adductis invicte ostendi, Anastasium
chetem.
argumento probari Eutychetem et Dioscorum
velit, Monachum Sinaitam non nisi in Nicephori cerebro
aliis fuisse coaetaneos, quod patientissirnae falsitatis Patriarchatum Antiochenum possedisse; ce quo ne
redargueretur, utpote qui ante octoginta annos jam illudquidem satis compertum est, utrum Antiochiam
fatis cessissent. Ego vero contendo, Jacubum totius oculis suis unquam viderit, in Arabia et .Egypto
Decemviratus natu postremum esse, ex iis quse su- vitam solitariam non sine sanctilatis et eruditionis
perius disputata sunt, atque ex ipso Sinaita haud fama professus. Jam veronequis in Eulogii nomine
difficulter evinci ; quippe qui Jacobitas nusquam ex cavilletur, aut eitatum a nobis locum interpidatum
professo aggrediatur, Severianos, Theodosianos, et exibtimet, rursus capite 11 contraeosdem Monophy-
Gaianitas, perpetuo vellicans: quod manifesto indi- sitas allegatur Dominus Evlogius Papa Alexandrimts,
cio est, Jaeobitas tunc adhuc ignobiliores fuisse, cum scribens pra tomo scu epislola denrlali S. Leunis, cu-
Sinaitadisputaret. Jam vero si eum non nisi centum jus operum compendium nobis reliqnit Pliotius in
post annos cnm haereticis illis dimicasse et Dncem Bibliotheca cod. 230.
vise elahorass^ostendero, putonon exiguum opinioni 65 Exhis abunde confirmatur Henschenii sen-
nostra? momentum accesMirum.qua ratione con- Id teutia, Sinaitam Anastasium ad usque Heraclii tem- e tactt>
00
ficiam, apparebit. ubi alterum Morini suppositum Dr
pora vitam protraxisse, qui ab anno dcx ad dcxli <
*^Jj|
Au!l ''
evertero. Imperio potitus est, atque adeo Patriarchatum
62 Non potuit Anctor ille Jacobum et Jacobitns Anastasii Sinaita; merum esse Nirephori figmentum:
lllc eliam
mate pra su ad principium seculivi, reducere auctoritate Ana- nisi forta«se Sinaita alius fnerit, prius Monachus
mitur stasii Sinaita?, nisi crediderit sanctum illum Mona- deinde Patriarcha, alius Sinaita noster, auctor libri
scripsisse chum circa medium ejusdem seculi cpus suum contra ad talem gradum promctus. Ad
numquam
r 'OoV.yoC,
circa on. o
Acephalos eonscripsisse, secutus in eo receptam verani ejus selatem quod attinet, niliil Henschenius
habuit
 DE COPTIS JACOBITIS. 99"

A habuit undeillam determinaret: nos ex eodem opu- bliothecae Cobniensi, seculi vi, parte i, a pag. P82 D
Al CTORE
sculo id non obscure colligi posse existimamus. ad 628. Quod ad alium Hodegum attinet, cliv

Testatur ibi Anastasius, congressum se cum Theo- quaestionum, Sinaitae pariter attributum, nihil ad
dosianis Alexandriae, prarsenle Prsefecto Augustali in praesens facit; et longe probabilius est, non Ana-
publica civitatis audientia. Factum id oportuit tum, sed alterius, et forte anonymi, tribus-
stasii hujus,

cura Alexandria Graecis Imperatoribus adbnc erat que seculis junioris, collectionem esse. At vero
subjecta, ante Saracenorum irruptionem in Palaesti- prior ille Hodegos tam certo opusculura est Anasta-
nam et /Egyptum, rebus etiamnum tranquillis, sii Sinaitae, de quo supra egimus quam certum ;

aptisque hujusmodi concertationibus instituendis. est, disputationes Alexandriae ab eo esse institutas,

cerliis Anasta-
Hisce autem nullum opportunius tempus invenio in quibus nomen suum profitetur ; Ego Anastasius, sii Sinaitx
quam annum circiter dcxxx vel paulo citius, sedente Monaclius sancti Montis Sina, profxteor etc. De illo tattus,

Georgio Patriarcha Orthodoxo et Benjamino haere- itaque pauca hic notare lubet, usui futura, dum quis
tico. castigatiorem libri editionem curare, et cum variis
60 At, inquies, cur dcxxx aptior tibi videtur, MSS. codicibus variantes lectiones conferre volue-
,irca an .620
q Uam dcxx? Dicam. Quia Anastasius Sevarianos rit, plus otii nactus, quam nobis aliter occupatis
increpitat, quod Naturam nimis absurde intelligant, suppetat. Interim dum
Anastasii aetatem inquirens
quasi in Saracenorvm disciplina instituti essenl : qui tractatum eum pervolverem, nonnulla occurrerunt,
cum Dei conceplionem ct nalivitatem audinnt, dere- ex quibus Albertini praedicti censura apud Lab-
pente nuplias et semen, carnalemque conjunclionem beum, tom. de Scriptoribus Ecclesiast. pag. 712,
i
•
somniantes, blasphemant : quibus verbis Mahometa- acrior et iniquior videbatur, quam ut ab Oudino
nos designari, clarius est quam ut probatione indi- ultro admissa, consectarium illud eliceret, Manu-
autem verosimillimum, ante annum dcxxii
geat. Est scriptos codices, sub Anastasii nomine, modieam
Mahcmetanas blasphemias orbi fuisse ignotas, pu- fidem mereri. Integram censuram, qualis illa a
bhcari vero subinde potuisse, ita ut eas Sinaita, Labbeo refertur, hic subjicio, ut commodius quae
Arabiae incola, sub ipsis principiis inaudierit; et id editione Gretseriana, quam et Albertinus secu-
postmodum Severianos, tamquam earumdem com- tus est, observavimus, suo loco annotentur.
participes, accusarit. 70 Juvat lectores monere (Albertini verba sunt)
ab Alberttno
67 Porro inter Saracenicae impietatis exordia, tractalum hunc (OSr.yov) non esse librum contviuitenoris, revisus, et ju-
ad eum annnm dcxxu figenda, et /Egyptum ab illius sed hapsodiam ex variiis scriplis, tamquam cenlonibus, dicatus rhap-
jjoji etoriim
se ctatoribusanno dcxxxix subactam, captamque ai/eWwc. plane congeslam. Nam caput tertium initium sodia temere
congesta,
exeunte anno dcxl Alexandnara, ex quo Praefecti est alterius operis, a duobus prxcedcntibus capilibus
Augustales nominari desierunt; nullum commodius dislincti, ut patet ex titulo illi apposilo, Anastasii mi-
tempus, ad memoratas disputationes ea in urbe nimi Monachi opus de Orthodoxa fide, ex sacris lit-
habendas, seligi potuit, quam annus a nobis desi- teris ac doctoribus decerptum. Capul quinlum simi-
gnatus, sexcentesimus scilicet et trigesimus, vel liter (quartum voluit dicere) quod pro titulo habet,
forte biennio citius aut tardius. Statue ut lubet, Anastasii Presbyteri sancti Montis Sina opus de
modo Anastasium Sinaitam illum, qui 'OoV.yov ad- fide oeconomiae Christi filii Dei, ad sanctam Eccle-
versus Acephalos composuit, multis annis ambobus siam Catholicam Babylone scriptum, novum prorsus
Anastasiis Antiochenis posteriorem concesseris ; ac opus esse, et a ceteris separatum, non minus liquet.
proinde fateare, eo ex libro nihil adduci posse, quo Penes me est codex Grsecus, pro Joanne de Ragusio prnpter codi-
cum MSS.
statuta a nobis Jacobi et Jacobitarum aetas vel mini- olim Manuscriptus, iM sub hoc tilulo tov iv dyioic,
discrepantiam
mum labefactetur. KOirpiiir.fjMv 'Avc.axaaiovP. 0, TiEpi tootewc, deprehendi
68 Quamdiu noster hic Anastasius suis, contra exslare duo lantummodo priora hujus O£r,you capita,
flurlorc ad Severianos, certaminibus superstes vixerit, quove nec ea quidem inchoata a prioris initio, sed ab iis ver-
ilifutatUma
Htitto,
demum anno laborum suorum pnemium a Deo sit bis, quibuspro titulo apponitur Brevis expositio fidei:

adeptus fateor me nulla hactenus probabili conje-

; vicissim autem ad compensationem plurimas alias defi-

ctura assequi potuisse. Non est dubium, quin eo niticnes el distincliones habens, qux editioni Gretse-

n quo dimicabat tempore, vegeta adhuc aetate, eoque rianx ad finem secundi capitis et ceteris, quos vidi, co-

robore et viribus esset pra?ditus, quales exigebant dicibus MSS. desunt.

acerrimae illae cum sectariis contentiones, saepius 71 Tres autem vidi Bibliothecae Regix, quorum duo
et perturba-
repetitae, ubiunus contra omnes congredi necesse sine auctoris nomine, unus cum Iwc titulo, Xni 0e« tum capilum,
habebat. Si divinare licet, non existimo majorem 7tpo9c(>opr'a twv intoGeaewv rdv opwv etc. Alter
cum illo primorum
multo quinquagenario tunc temporis fuisse. Cum tilulo, Ivv 0e6) opoi o\a'<popot elc. ea tantum comple- ordinem,

autem in magnis Graecorum Menaeis, tum excusis ctunlur, qux habet duobus prioribus
traclatus editus
tum manuscriptis fteste HenschenioJ ad grandsvam capitibus : ac reipsa idem sunt cum libello illis adhuc
stalem dicalur pervenisse ; quid obest, quo minus ad breviori, qui exstat inter Athanasii opera sub hoc litu-
uli-
ii<>. annos prfeterea viginti aut triginta, privatam vitam lo, Tractatus de definitionibus. Tertius ea fere omnia
inMonteSinai duxissesupponatur, nerape ad annum continet quse habentur in editis. Sed et in plurimis

dclx, Saracenis orania occupantibus, atque impe- multo auctwr est, et ordine non eodem : caret enim
dientibus, ne inoppugnandis haereticis reliquos vitae eo exordio et indice, qux in edilione caput primum
annos, ut erat solitus, collocaret. antecedunt. Tilulus fere idem, tamen absque auctoris
nomine, cui subjiciuntur ea qua: primo editionis capite,

DIGRESSIO usque ad § Universa generis nostri etc. His dein

verbis, quasi novum opus inchoarent, prxponitur
hic
Ad ccnsttram Alberlini cujusdam, in Anasta- titulus,'Avaoraaiou pavxyov tou 2tva 6'pouc:, avv 0e6j
sii Sinaitce contra Acephalos et Seve- jtooOewpia t»?c vmlictoi roiv opuv rfjc, pioXov, r,? eiro)-

rianos. vouia >U'7ETai 'OoV.-yoc;. Inde ad ftnem usque capitis

T secundi, scliolio excepto, cum editis consentiens, sub-

""t«tus l,ic
1 Gr«;
«sero vuoties Lectorem monitum
'OSr.ybv nomino.toties jungit triginta duo folia, quee ab illo prorsus absunt,

iiuj,,'
"*''" vo '°, de illo mihi sermonem esse, qui contra Ace- excepta de Eucharistia cum Gajanilis disceptalione ,

BioJio.
,.
ad caput nempe 23,
'

'*" Patr phalos seu Monophysitas a Sinaita scriptus est, et qux cum in editione remota sit,

Gretsero nostro interprete anno 1606 typis Sarto- nono folio hic habetur. Ab his autem 32 foliis redit
rianis editus, insertusque magnae SS. Patrum Bi- cum editis, in nonnullis lamen brevior, usque ad fi-
nem,
 100* . APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
nem, cui subjv.iigv.ntur, quasi eontinui operis, innume- rium ad sectariorum fallacias detegendas. Certe I)
tractatum sexies majorem effi-
ra veterum testimonia, non unius Auctoris esse, qu_e duobus illis capitibus « ni,„ hll
Hactenus Albertinus apud Labbeum.
cientia. continentur, non potest non apparere vel solos titu- *"'**«,
72 Duo sunt, opinor, qu_e Criticum hunc indu- los percurrenti adeo ut, si ad ea tantum censurarn
;

xeread ferendum hujusmodi judicium.Alterum quod suam Albertinus restringeret, ultro concederem,
non mtretur
tam injurio- Codices manuscripti^ et inter se, et cum editione Rhapsodiam, ex multis centonibus congestam, voci-
samccnsuram Gretseriana in pluribus discrepare deprehenderit ; tari posse ; ita tamen ut reliqui operis contextus

alterum, quod in illa ipsa editione, nonnulla pertur- nec minimam inde jacturam patiatur.
bato ordine disposita videantur. Neutrum horum 7G Observo pra_lerea, in editione Gretseriana,
negare ausim id nego, minutias istiusmodi suffice-
;
nonnullasuboperis initium haud satis apte dispositS, " cw e 'iam
re, ut Tractatus 'Ofa.yk, Rhapsodia, et sine me- nnde fortasse Albertinus intulerit, caput m, initium ,"'t™'' a '"'*
esse operis, distincti ab eo quod incipit capite iv 3 ;
awm
thodo congestus Cento nuncupetur. eique proinde
fides omnis ndimatur, non sine Catholicie rei jactu- vel v. Quis sectiones illas multiplices induxerit
ra, quam ibi Sinaita egregie tuetur ;
quidquid for- sintne Sinait_e ipsius, an potius alicnjus interpola-
tasse paucnla, qure castigatione indigeant, libra- non est mihi promptum divinare at, nisi ve-
toris, ;

riorum vitio irrepsisse nonnulli suspicentur. Si hementer fallar, puto tractatum 'Ofa.yw inchoari ab
vidisset Albertinus MSS. codices Ctesareos, quorum oratione vel invocatione coelestis luminis, posita ca-
meminit Petrus Lambecius in sua Augustissima pite tertio Pnncipium verborum tuorum Chnste etc.
;
sed collatio-
nem cum MSS. Bibliotheca Vindobcnensi, variantium lectionum eamque velut Pra?fatiunculam ab auctore praemitti.
Cwsarcis, Catalogum amplificare potuisset, non fidem totius Scio eo capite paragraphos duos orationi anteponi,
operis infringere. Bina illic assignantur exemplaria quorum primus sit interrogatio Orthodoxi, alter ad
primum libro 3, Codice xlvi, pagina 64, quarto Lectorem monitio sed quid illi ad operis contex-
;

loco, titttlo Anastasii Sinaitse ^male addit Lambecius, tum faciant, non intelligo uti nec alter paragra- :

Senioris Palriarchee Antiochem) 'Ofa.ybc, sive Dux phus, qui subsequitur, Imprimis Nestorius etc. quem
vise adversns Acephalos. Deest folium ejus primum, facile ad duo priora capita rejeceris. Nihil autem
quod continuit Procemium et indicem capitum to- ineptius collocatum video,quam caput quintum, de
tius libri, atque insuper principium capitis primi sanctis immixtum seriei operis, cum eo
Conciliis,
usque ad haec verba : "On fa.1 yivwixeiv y.axa. dyjAZua.v errore, quod studiosum monenda tenenda cccumenica
xa <jpovi.p--.Ta twv _£ evavxiac,. De reliquo, inquit Lam- sex Concilia cum postea non nisi qumque enumeret,
;

becius, dignissimum est exemplar manuscriptum ut nec plura indicari potuerint, dum Anastasius scri-
diligenter et accurale cum eo conferatur cdilto grxcola- beret. Puto itaque, totum illud caput, ut nuper di-
lina elc. cebam, ad primam definitionum et terminorum ex-
a Lambccio 73 Alterum continetur eodem libro Cod. lxxvii, plicationem, remittendum esse.
laudatis; ordine septuagesimum tertiura et habetur pag. 164 77 His ita restitutis, post pracitatam Orationem, eujusmlm
et 165 ; differt autem, tam respectu ordinis, quam Principium verborum tuorum, Chnste, sequatur caput eionfiamjif
ratione variantium lectionum Amslas "'
et nonnullonnn adclita- iv, quod proprie, ni fallor, totius Tractatus exor-
menlorum non mediocriler tum ab editione Gre.lseria-
; dium est in quo, enarratis variis ha?resibus, qua-
:

na, tum quoque ab altero anliquo manuscripto exempla- rum blasphemias imp etatem Eutyohiani renova-
et ;

ri, de quo jam facta est mentio. Monet deinde bant, capite sexto Severianos seu Acephalos aperto
Lambecius, deesse omnino indicem capitum et ; niarte aggreditnr nempe Orchestram illam, decem
;

quod in editione Gretseriana est caput tertium, comibns inslructam, et Decemviratum erroris etc. Eos
illud hic collocatum esse primo loco, et inscribi autem totis reliquis novemdecim capitibus ita sem-
atque incipere hoc modo ;
'
\vaaxaolo\t tou ^cvzito-j per exagitat, Dccicornem turbam, Decicornem cohor-
7tovr,/j.« Trepi mVrewc 6p9ot56t^ovetc. Ubi etiam notandus tem, Deeicorne sodalitium identidem nominando, ut
est insignis iconismus capiti xn adjungendus, mo- dubium esse nemini possit, quin omnia illa ad con-
re Orientali expressus, et plane dissimilis illi, quem tinuam et ordmatam lucubrationem pertineant.
typographus editioni Gretseriana» pro libitu inse- Enimvero ubi capite vi ostendit, un.le Monocula Se- eteaputi
ruit. Jam vero quid de toto opere censendum sit ex veri fides pullulaverit ; demonstrat Capitevn, Patres ""'""""''.'*

animadversiuncuhs nostris, sequi lectoris judicio ab eo esse repudiatos : Capite vm probat, ex veteri el Zsxnr"
statuendum relinquemus. novo Testamento, naturam personam distingui: Capite F el
74 Animadverto imprimis, totam illam manu- ix idem examinat ex Concilio Nicseno Capite x :

scriptorum codicum discrepantiam ad duo prima deseendit ad disputationes cum Joanne Zyga, Dor-
nam qux istic capita potissimum spectare, eaque a nonnullis
co- mitantio aliisque, habitas Alexandriae ; toto denique iltque «i
est discrepan-
dicibus abesse, in aliis auctiora, in aliis truncata, deinceps opere constricte adeo prosequitur concep- ojilimo

in aliis denique transposita, quod et in editione tam materiam, ut Monophysitas ad ultimam usque
Gretseriana manifestum est. Etenim quod ibi caput periodum insectetur. Oculos consulat, si cui diligen-
quintum nominatur, certissimum est ad priora illa tia nostra non omnem scrupulum ademerit judfcet-
;

esse revocandum, aeque ac alia quas que per se, quam immerito censuram suam ei operi
de Natura age-
bant, et sub capite de Definitionibus
contineri, Albertinus inusserit, ea solum de causa, quod in
Gretserus observavit. Porro
variationes ista? omnes, uno Codice MS. librariorum inscitia, non nulla in-
truncationes, et additamenta nihil
fere non per- operi nocere pos- serta invenerit, quas in aliis pluribus et in hac
tinet nisi ad se existimo quandoquidem bina
; illa Capita ad totius Gretseriana editione non reperiuntur. Certe ad alias
duo priora tractatus senem nullo modo
spectare videantur, lectionum varietates et interpolationes quod attinet,
capita
nsque rescissis maneat integerrima commune id habet 'Ofa.yk cum omnibus antiquis
Sinaits disser-
tatio adversus Severianos, ad
quos priora illa capita MSS. operibus nec ex iis quidquam adversus Si-
;

non magis pertinent quam ad Arianos, naitam effeceris, nisi eadem via omnium prope SS
Nestorianos,
Manichaeos, et quoslibet alios ratrum auctontatem eversum
ha_reti'cos eas.
75 Crediderim ego collectionem esse
ad ipsuni terminorum,
defimtionum, explicationum, aliorumque
opus vix
sitorum, ut methodice et accurate
pr_erequi- . IV. Dc Jacobicl Jacobilarum apud Coptos
spectantia. cnm hsereticis
hairesi.
disputatio instituatur, quamque
vel Sinaita ipse,
vel ahus fortasse Anastasius, ex
alusque 1
atnbus
aliisaue Patribus cnnf^Z"t
confecent, 7
sancto Atnanasio
tamquam
Athanasio
promptua-
D
ifiscussis superius ea qua potui probabilitate, Ja-
cobi Jacobitarumque primordiis et setate sequitur
„iiii»i .";"„

;
 DE COPTIS JACOBITIS. \0V

i ut de ejus sectae erroribus ea

proponantur, quae ad curus prorsus et nulla gloria vir, qui ctiam Zar.ralus D
re ipsa id quodam- propter suminnm tenuitatem est cognominatus. Hic ACCTOB3
notitiam historicam pertinent ;

modo exigente, nequid hic lectores desiderent, aut Eulychetis, Cnapheique prteterea Pclri ntque Severi
sic dictum a

merito conquerantur, tam multa toto Tractatu de dogmatc recepio, magnopere id apud Syros propagare quodam Jaco
Jacobitis disseri, neglecta interim accuratiori de studuil. Ecclesia sane Catholica Dominum noslrum

falsis ipsorum opinionibua examine ;

quo fieret, ut Jesum Clirislum, subsislentiam unam, c duabus nalu-
vel ignorarentur penitus, vel alienis coloribus de- ris consistentem, inquam et Humttnitntis,
Deitatis, ,

pictse, ut fere hactenus contigit, non quales revera profitelur ; ila ul ntraque harumpost unionem proprie-
sunt, exhiberentur. De Dioscori impietate et latro- tates siiff* salvas conse.rvet, e.t duariim islarum natu-
ciniis, deque ejus a primigenia Eutychetis insania raruni unio mixttanem et confusionem, muttilionemquc
recessu, non semel superius agendura fuit. Habuere el alteralionem nullam admiltat : ipseque itlem, Deus
et primi ejus asseclae suura quique locum at cum ; sit el Homo, et. volunlates virtutesque operalrices duas,

inter illos praecipuus nominetur Jacobitarum Cory- divinam videlicet simttl el humnnam, habeal. Euty-
jihsus, utpote Monophysiticae ha?reseos propagator ches autem, duns quidem e.t ipse ante unionem naturas
MonaphysUa-
strenuissimus, plusculum hic sibi postulare visus dixit, el deinde unitas ; post nnionem antem in itnom rttm rlogma

estt eas naturam abiisse, confusasque esse, et mixtionem propugnante,

79 Nicephorus Callistus, lib. xvm cap. 45, de subiisse, opinatus est, adeo ut et divinitas, ea qux hu-
filllctttu
eo scribit in hunc modum. Quis Jacobus isle fuc- manilatis fuere, passa sil, et contra. Ea ipsa opinione,
icrikre
fitcepltoriu ril, unde Jucobilse nomen acceperunt. . . xquum esse Dioscorus Alexandriai Patriurchn, el Petrus Cna-
Callidus, pnlo ut hic referam. Allius autem narralionem petam. pheus, Severusque Acephalus, Episcopi Antioeheni,
Poslquam Eutyrheti et Dioscoro a sancta quarta Clial- atque insuper alii, transversim abducti sunt.
cedonensi Synodo dignitas abrogata e.sl; qui illorum 82 Enimvero, quem diximus Jacoho Mono-
eo, ,

dogmata defenderunt. facla ab Ecclesia Calholica de- physilarum opinionem apud Syros pfwdicante, magnum contra Orlho-
feclione, ijicotpivoficvojc, lioc est Segregatos sive Am- exortum est dissidium. Nam qui reclse opinioni adhx- tloros, Melchi-
tas cliclos,
bigentes seipsos appellarunt ; neque ullo modo, ut serunt, Melchitae appellali sunt, sanrtnm quar- qitod
E
quxrecte in Concilio statuta e.tsent, comprobarent, ad tam Synodum, et Imperatorem ipsum (Mclehi enim
duci potuernnt. I! in duodecim sectas dissecli sunl, ex Syris Rex estj consectarentur. Qui aulem diversum
quibiis mulla millia h.rresum pullulnrunt : ex quarum senxerunt, multa variaque habue.re nomina ; Jaeobitae
se.rtaloribus quidam Eulychianistx vocati, quod Diosco- lamen maxime siintcognominati.propteretiqnod ei, quem
rum lanlum et Eutychetc.m renperent : qui Chrislum dixi, Monophijsitarum haeresis studioso Jacobo, adltirre-
qui temerc
tUaHtttr rttt docuerunl, Patri quidem consubstanlialem esse, nobis rent. Tandem ne parum dixisse videatur Nicephorus. ducitur erro
Suty-
iigrloi
aulem minime ; proplerea quod nobis non asseitliitntur, cap. 54 sub finem enumeratis omnibus hasresum
,
rcs omnes
cliiaiiiirtiiti

humanam naturam priores am-

veram esse in Christo proftlentibus. ducibus et doctoribus, Nestorio, Eutychete, Dioscoro,
fticliinies,
plexus ;
Postqtiam aulem Imperalor Leo diem suumobiil, at- Cnapheo, Severo, Theodosio, Juliano, Gaiano, to-
que Zeno et Anaslasius Imperii. administrationem sus- toque illo infelicium mortalium choro, subjungit :

ceperuttt, quam ma.rimam hbertalem sibi, qui quarlx Quorum impiorum dogmalum sectator atque restaura-
Synodo restiterunt, usurpavere. Eodem tempore et tor, quem diximus, Jacobus fuit.

Acephali, quornm Dux Severus Antiochenus fuit, 83 Ita ille magis ex suo genio
, quam ex ,

unam Verbi el carnis naturam male pnedtcantes, el rei veritate , narrationem seculo xiv contexens
prxterea Jucobilarum, T/ieotlosinaritm, Jtilianistarum, quam antiquis monumentis inniti vellent rerura
ncc emm as-
et plurirnorum aliorum calervx Ecclesix insullarunt, Orientalium periti. Nam, utalia taceim, ubi obse-
scrlcim a
qitiMonophysit* appellati sunl, quod unam Verbi et cro reperit Auctor ille Dioscorum, naturarum in Dioscoro con-
carnis naturam post ineffabiiem unionem in Chrislo Christo confusionem et commixtionem admisisse, fttsionem ad-
misit,
csse sentiant et doccant. semper ab ipso blasphemiae instar repudiatam? Ja-
80 Pergit deinde portentosas illas delirantium cobum autem, Euttjchctis, Cnapheiqite prscterea Pe-
tjiix tlcmttn

III tilllllu
et deliriorum acies explicare, Trithe.ilarum, Agnoe- tri et Severi dogma recepisse ; vel Nestorii, Theodo-
Jocotitticain tiirum, Theopaschilarum, Armeniorum, Aphlarlodo- Juliani, Gaiani errores inslaurasse, quo argu-
sii,
eottltteritit
citarum, Darnianistarum, Angclttarum, Perritarum, mento demonstrat? Proeterquam quod Armeniano-
et hujusmodi monstrorum innumerabilem turbam, rum sectae Jacobum quoque auctorem facit, quam
adeo nt Severitarum analysis classes omnino quin- ha&resum omnium confluentem sentinam nuncupat,
que apud ipsum impleat Hae sunt nimirum Euty-
: et de qua cap. 53 et 54 plurima congerit, Ja-
chianse seu Dioseoritanae Hydrae, capita dicara, an cobi principiis aut omnino contraria, aut tam dis-
excrementa, enumerata potius a Nicephoro quam sona, ut stolidissimura fuisse oporteat hominem,
interim quodammodo immemore,
explicata, illius ex cujus cerebro tot simul intemperine profluxerint.
quod primum pollicitus fuerat. Quippe, qui de Ja- Illud mitissime dici posse existimo, Nicephorum
cobitarum hasresi acturum se receperat, vix nomi- istum non satis explorata habuisse quae memo- rtcc aiia mtd-
multa passim tn, ipsi affi-
ne tenus subinde attigit, eloquentiam seu potius rat et ipsum aeque ac Litinos
. ,

cta a Latinis,
nniltiloquentiam magis quam res ipsas meditatus. Jacobo Syro dograata erronea appinxisse quo- ,

Observandum hic non oscitanter, catervas illas hse- rum apud Scriptores antiquos, maxime Orientales,
resum, immerito Jacobitis imputari, imo non tam nec vestigium exstat, teste Vanslebio in praefatione
diversas quam unam eamdemque censeri posse ;
ad Historiam Ecclesiae Alexandrinae, aliisque plu-
quod de consectariis ad pri-
eatenu.s multiplicem, ribus,-qui res Jacobiticas studiosius se excussisse
roam insaniam, sequaces non ignobiles, per sesqui- profitentur.
seculum, acerrime (ut fit) digladiantes, tot haereses 84 Hac de causa plurimos palam redarguere non prtcsertim
procudere visi sint, quot fuerint capitn dissentientia; veretur Faustus Naironus Maronita, in Euopliafidei rtpttd Vrateo-
tttm,
sic tanien,ut in primam illam, seculo vn fere om- Catholicae Historico-dogmatica , Romae edita atque
nes postliminio coaluerint, sopitis intestinis dissi- alibi a nobis citata, pag. 29, ubi ex ipsis Jacobi Za-
diis (ut alibi diximus) majori vi Synoditas seu Mel- nzali scriptis ostendit,faIsum esse Bernardi Luxem-
chitas, communem hostem,
oppugnaturi. Sed ad burgi assertum, apud Prateolum, quem et plerique
Nicephori caput 52 transeamus, ubi quae de Jaco- alii Auctorem habent, quod Jacobus Zanzalus, Jaco-
bitis referf, non levi examine opushabent. bitarum Auctor, sacrosanctam Tnnilatem minime cre-
81 Jacobus porro, a quo nunc quoque Jacobitarum diderit, sed unam dumlaxat in divinis Personam csse
hxresis denominata celebralur, Syrus genere fuit, obs- docuerit, adeoque Crucis signum digito uno pinxerit.
Contrarium
 102 APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
Contrarium enim, inquit, ex ipso Jacobi Zanzali non oscitanter versatum, quod Jacobitismum cum 1)

Catechesis liniine constat, hisceverbis : Dico, credo ipsis Orientalibus tandein rcducat ad haeresim de '" (l!ri
»'o„
et profileor,Patrem esse genilorem,non genitum; hal/en- natura una in Christo, hoc est, ad Monophysitarum
quast imn rc '""
iii sentienti tem semper ac perpetuo proprietalem generundi, et paler- vesaniam.sive Eutyches et Dioscorus revera consen- »i>tmls
'"«»«»1
"'
de Iritiitute, nitutis. Item dico, credo ctprofileor, Filiumesse gcnitum, serint, seu potius mixtionem et confusionem admi-
non genitorem, et Itabenlem proprietatem generationis serit illeliic constantissime pernegaverit.
, Certe
el ftlialionis. Item dieo, credo, el profiteor, Spiritum J.icobus Zanzalus, acerrimus Dioscori sectator (te-

sanclum procedere a Patre, extensum per Filium, nec ste Nairono) Eulychelem diro percellit anathemate,

em Patrem neque Ftlium, sed habentem proprietatem delirum cum appellans et insipientem, quod admitteret

processionis. Et sane (pergit idem Naironus) error confusionem, permixtionem et similes voces in mysterio

iste, una cum Sabellio Auctore, periit in Orieate; Dominiae Incarnalionis. Vanslebius vero libro 3
nullusque Oi ientalium Sjrorum illum tribuit Jacobo capito 2 asseverat, Coptitas credere, qitod in Verbo '""tocoJo,

Zanzalo, vel Jacobitis, quorum libri et monumenta divino, postquam assumpsit natnram humanam, nonde- Promoton,
ejus,
nihil penitus hujusmodi erroris redolent, quin imo lur nisi una natura, una substanlia , una operatio el
passim contrarium occinunt ; et utinam aeque bene una voluntas ; agnoscentes nihilominus odunationem
sentirent de mysterio Dominicae Incarnationis, ac de istam sine ulla confusione, commixlione, aut alteratione.
mysterio sacrosanctae Trinitatis ? De famoso illo Eutychetem inter et Dioscorum di-

85 Quod attinet ad signum Crucis, unico depi- scrimine, ut semel dicam, tara accurate tractarunt
ideoquc Cru-
cem titto dnji- ctum digito a Jaeobitis, ipsimet rationem redduut, recentiores polemici, suntque hacc adeo pervulgata,
to formanti. ac praesertim David Barphaulos, in Dialogo inter ut supervacaneum sit et extra rem prassentem, ei

Melchitam et Jacobitam de Trisagio, in haec verba : controversiaj diutius immorari. Eam recens, eru-
Ait Melcliita ; Dicite mihi, qua cle causa pingitis Cru- dite non minus quam curiose, excussit Ludolfus in

cemunico digito? Respondit ei Jacobila; Quia Chrislus Comment ^Ethiop. ad librum 3 cap. 8, singulos
est unus, Ferbum Dei, quod incamatum est, et non prope haereseos illius difficiliores apices perscrutatus.
sunt. duo ; et crucifixus est supra nna Cruce , et ctu- 89 Ceterum ut ut illa se habeant, unum comperio E
ciftxus esl unica vice, ideoque pingimus Crucem unico ut indubitatum, Jacobiticam haeresim ab Orientali- feresknta
Meephonu-
digito.Constat igitur, Jacobitas, inquit Naironus, bus, hisce terminis concludi ; Ex
humana divinu et
plicatuT
pingere signum Crucis unico digito, non ad desi- natura factum esse compositum quoddam, quod unam
gnandam unam personam in divinis, ut asserit naturam vocant, sinc. confusione tamen el commixtionc,
Prateolus sedpropter causas superius allatas, quae
; seque ac animx etcorporis in homine. Audiatur Nice-
etiam leguntur in eorum Catecbismo. phorus, de Monophysitis loquens cap. 46. Nobis
Vna est pru- 87 Hactenus Naironus, cujus verbis veram hae- (inquit) unam subsUlentiam compositam dicentibus
cipmt Jucobi resim Jacobiticam paulo post declarabimus, qualem (Quid per subsistenliam compositam uon in-
sibi velit
lm rcsis, nobis Orientales tradunt, hoc estpropriam et ipsis- telligo, una nobis est et simpiicissima Christi sub-
simam Monophysiticam, seu naturae unius in Chri- sistentia) illa unam polius naluram compositam infe-
sto assertricem : quas
praeoisis aliis propaginibus, runt. Et ralionem sententise sux exemplo conftrmantes,
Jacobitisperperam adscribi putamus, quod earum dicunt, hominem animam obtinere el corpus ; et aliam
nec Naironus, nec Orientalium alius meminerit. animse naturam esse, aliamque ilem corporis ; siquis
Atquehineetiamfulciri credimus conjecturam, num. quamlibel per seipsam contemplelur : cum vero illae

41 a nobis insinuatam Jacobura nempe non tam

; coierint, hominem efficere, unam naturam compositam
hasresiarcham, quam Monophysitarum atque Anti- obtinentem. Non enim, inqniunl, duas naturas homi-
synoditarum pacificatorem conciliatoremque fuisse; num dicere oportet, sed urtam compositum. Atque ad
qua insigni solertia id consecutus sit, ut a suo no- eumdemmoditm de Servatore Christo opinantur; illum
mine posteri Jacobitae dicerentur. videlicet,ex duabus quidem constilisse naturis, post
l's/o qvnrt \c- 87 Nolim tamen inficiari, ab S. Anastasio Sinaita, unionem aittem duas eas naturas, in unam evasisse
quaces ejtts uno quem ex antiquis noverim, Jacobitas, tamquam compositam quod sane Ecclesia tamquam piaculum
,

distincta aiiqua, Monopbysitarum in classe collo- prorsus aversatur. Sano sensu explicanda, quae Scri-
cari : at cum peculiarem nullum errorem assigna- ptor hic tradit : nam, si Monophysitae seu Jacobitae
tum inveniam, nec is aliunde iunotescat; non est opinantur,Christum coiistitisse ex duabus naturis ante
quod homines, satis per se denigratos, nova fuli- unionem, quae post unionem in unam evaserint, jam
gine inspergam. Neque me latet, in illa Jacobita- Christus fuerit Christus, antequam Christus esset.
rum multitudine, Asiaticorum, Coptitarum, Habes- Non opinor eos adeo desipere. Putoitaque, illos ita
sinorum, alios aliis erroribus irretitos, et quoad intelligendos, ut velint, naturas eas in statu sepa-
dogmata ,et quoad disciplinam ritusque ecclesiasticos, rationis ut duas considerari , si considerentur ut
tn vurtos er-
rores otiundc ut suo loco explicabitur. At enim posteriores eos composilae, non nisi unam efficere.
acccptos de- abusus, non omnes a Jacobo traditos, sed successu 90 Ceterum, ut hic nobis discribitur, unanimis et
flexcrint,
temporis irrepsisse, hinc datur colligere, quod pau- licet eum «"
consentiens Monophysitarumomnium sententia fuit: stttts setti-
cissimi Jacobitis omnibus communes sint. Verosi- ttatabalti 1
quidquid de consectariis ad posita principia interse '

mile est igitur ex aharum nationum sectarumque per duo fere secula (ut solent qui a recto tramite
commercio, usu, familiaritate (quidni et auctoritate
?) deflexerint, novis identidem ambagibus implicari)
ritus ejuscemodi introductos; nisi
malis supinam gravissime sunt altercati. Unde et enatas videmus
earum gentium ignorantiam et a bonis artibus ,
varias lllas monstrorum catervas, germina errorum,
alienaiionem, tantorum maiorum causam pronun- quos recensebat Nicephorus, et quorum prope om-
r suplnam tiare. Quod nemini mirum profecto videbitur, si
'orum igtto- nium Jacobum et Jacobitas reos decernunt Scripto-
miserandum et deplorabilein baereticorum istorum res aliqui, rebus, opinor, non ea qua opus erat di-
statum et conditionem attentius consideraverit; Ansam praebere rotuit
ligentia examinatis. ipsis
quorum Patriarcha et Clerus universus (saltem in idem Nicephorus, cujus auctoritate non est quod
.(Egypto) ex rustici geneiis hominibus,
rudibus et adeoterreamur, postquam et fabulosanonnumquam,
stupidis componitur, quibus Arabibus
linguae ele- incerta saepe et falsa comminisci, jam dudum de-
menta nosse, pro omni litteraturae et doctrinas
pras- prehensus est Quasi vero Jacobus et Jacobitas non
:

sidio sufficere, eruditi recentiores

affirmant, et no- satis insaniisse convincantur nisi ex obsoletis et ,

vissime Bernatus in supra citata epistola.

detritis Eutychetis Dioscori Cnaphei et Severi
, ,

88 Sed ad Nicephorum redeamus, in eo saltem scrutis (ut ex illo loquitur Gualterius) variae et
multiplicis
 DE COPTIS JACOBITIS. U&?
centonem consuerint. Sane rao- celebratum Chalcedone, quod duas naturas in Chri- •
>

multiolicis haeresis
Orientalibns diu sto esse dixerit ? Absit, sed qnia abstinuerunt d.ce- - ' ;
rrniore. doctissirai, et in rebus
dermore:
Jacobltl- re unitatem personarnm, et quod esset ex duabus.
multumque versati, non aliam haeresim
95 Monophtjsitx etenim ex dictis omnino in termmis gunslmn
cam agnoscere videntur, preeter eam quae proposito
srquivocare videntur ; nam non ohscnre colligitur, eos Uistinguerent
iam dogirate continetur.
maximam aliorum er- personam a nalura minime distinquere, ac pro eodem i-ersonama
91 Jam siquis instet,
tribuere non aude- accipere, dnm asserunt esse in
m
Clinsto
• x j
auas naluras
natura,
rorum partem, quas Jacobitis
separatas, qurn coalescimt in unam naturam, ut aperte
mus, legitima consecutione deduci ex primaria illa
responsum is ha- mt
haiielur ex Anaslasio Sinaitn in 'OSr.yw cap.(j,ulu
assertione, a nobis assignata :

esse, aliud quod ex ea con- Monophysitas asserere, naturam esse persouam, et

beat, Thesim aliam
apparet; atque admissa illa, hoc passim similiter personam naturam, ideoque contendunt,
r.s

contidenter negari, ut ex Dialecticorum

placitis no- nullam personam sine natura esse. Ideoque non abs
retulimus, ex reMorinus in tract. de sacris Ecclesix ordinationibus,
tissimum est. Adde quod, ut supra
dogmate pugnantes proposi- in Prsefat. ad sacram Nestorianorum ordinalwnem,
ipso illo Dioscoritano
ex quibus feralia ista Mono- ubi loquens de Armenis, qui eamdem Monophysitarum
tiones elicitas eciamus,
nhvsitarum dissidia, tanto tempore errantia ingenia lenent hxresim, notat sic ;eos unam naturam in Chri-
mx lp«» Mo- magis ignorantia discriminis
m exercuere. Ex uno nosce reliqua. Si una dumtaxat sto protitendo, errare
nophysttw
hatura existit, continuo quaeritur, sitne inter personam et naturam. quam deliberata unius
... ititrvxe- in Christo
runt, Christi ejusdem cum nostris substantiae, an substantiae in Christo definitione. Imo eos nescire
rpus
corpus
persona, dcducitur ex ipsa Jacohilnrum Cate-
contra? Aiunt Corrupticoke negant Phantasiastae.
i/iiid sil

Quid nunc de Jacobitis statuas Milii ita hoc vide- '? cliesi, Deus novit quod plures hominnm ne- d e f C ctu con-
ubi :

non juste accusari, donec omnino exploratura sciant, quid sit persona, neque qua? sint ejus no- gruorum ter-
tur, » u »orum,
utram an nullam admittant consequentiam ; tiones. Persona est id, quo cognoscitur res, v. g.
sit,

credantque praestabilius, philosophari male, quam solem cognoscimus ex ejus personis, splendore sci-
licet, luce et lumine, quae sunt tria, et unus sol. Ex
pravos per omnia dici Christiano
jccoiUti Itac definitione, in qua, pro persoms in solc agnoscunt
92 Quod de corruptibilitate Corporis Christi. in
,1 (i

rrjkililttur.
plendorem, lucem, lumen singulse rerum proprie-
exemplum deprompsi, trahi pariter licet ad cetera, et ;

personx, in ipsomet Christo Domino, in

Jacobitis non aflricanda, quamdiu ab ipsis rejiciun- lutes essent et

nostrorum nrgant pluralitatem natiirarum, admitterent plara-

tur. Constat vero, ex disputationibus
qito

Patrum cum Habessinis apud Bakhazarem Telle- litatem personarum.

zium, hujusmodi sequelas repudiari non solum, ve- 96 Confirmat haec omnia TehVzius noster, in re-
m( Deumet
,

rum etquo ad radicale principium, ssepe tam am- latione /Ethiopiae, aequivocationem illam Jacobiti- hominem
Jacobitas loqui, ut quid velint, nec ipsi per- cam frequenter detegens, et ipsam refutans. eorum Mean
bigtie

spectum habeant, necaliisdilucideexplicaropossint. verbis, qui cum Habessinis disceptaverant. Operas

Habessini imprimis, qui cnm aiaier.v, tiniaTaaiv, pretium ent pauca e multis attexere, quae habet lib.
irposwBov, yuaiv, a?quivalentibus vocibus vernacule 6.cap.3, ut ea ex sermone Lusitano Latine reddidit
reddcre non valeant, ad taediosissimas logomachias Ludolfus Cnm Romani dicunt (verba sunt Basilidis
:

plerumque confngiunt, dicta indicta, rata irrita, Regis Habessinorum ad Patriarcham Alphunsum
quod concesserurt, ineptissime abnuentes. Mendezium) in Christo dari duas naturas, nimirttm

illud capitale Jacobiticae haj- divinilatem et humunitatem ; id ipsum

etiam nos scie-
93 Interim dogma
reseos, clarissime in rem nostramexplicat Abulpha- hamus, stalim ab initio usque in hodiernum diem. Cre-
ragiusapud Ludolfum loco citato, his plane verbis : dimus enim, quod idem Christus Dominus noster, sit
wn perfectus Deus et perfectus homo perfectus homo
pncdff
Severm Patriarcha Antiochenus (hujus potissimum ;

in humanitate, etperfectus Deus in sua

(nn.Tratl&itj divinitate.
assec)amfuisseJacobum.f3tenturomnes;/tirosmui-
Quandoqnidem vero hx illius natitrx, non separattm, nolunt tameti
toscomposuit, ad astruendam scientiamdenatwavna e
humana, sinc mixtione, con- neque discretx a se invieem extanl (divinilas enim ejus <|™« riatma»
natvris duabus, divina et
corfuplione. Verum ut eo modo quo cumcame. unita est, neque separatim consistit; etcaro F
'

fusione aut iia.

ejus conjnneta est cum divinilate, neque per se sub-

(uerunt, manercnl, sicul natura hominis, duahus natu-
'

shie divinitate) proplerea non dicimus, quod stnt

ris animm etcorporis conslal ; el corpus, duubus natu- sistit

nec nnima in rorpns mu- duo est enim unnm, quia facta esl una res ex duabus;
ris materia el forma ; ita ul ;

tetur, nec formam, vel e cqntra. Atqne

materia in itatainen utnonconfundertmtitr,neque miscerentur na-
turae in suo esse ; el quoniam eadem res est, nos
utimur
hino ipsissima hodiernorum Jacobitarum est opinio
(inquit Ludolfus) quam apud Scripto.es nostrostam nomine Unitatis : disceptatio auiem super hoc articulo,

nitide expositam legere se nbn meminit. Nec du- non est res magni momenti, etc.
bium esse potest, quin eadem illa ha?resis, iisdem- 97 Ita loquuntur et speciose imponunt Jacobitaa u i a mtorio
receaant.
que concepta verbis, ab ipsomet Zanzalo olim fuerit Habessini. Sed libros paucos, quos hahent monaeht il-
lorum (inquit idem Tellezius) nolnnl ventre tn
manus
tradita quandoquidem nullus, quod sciam, hacte-
:

me- Callwlicorum. ob forlia et efficacissima argumenla, qux

nus Jacobitas mutasse quidquam ant variasse
minerit, si unum Bretexvoodum excipias, idcirco a ex desnmimus ad confunde.ndos errores Dwscunet
tllis

Ludolfo merito castigatum. Eutychetis. Ita etiam loquuntur Copti. referente

94 Hisre a nobis huc usque deductis conformia ,

Sscchino Societatis Jesu Histonographo, parte %
sunt, quipscnbit prselandatus Naironus pag. 26. lib. 6. numero 123, Christophorum Roderic.um
'">»< ram
l --
contra eos arguentem, haec denuim extorsisse Ut ;
'*F"itt .Voj.
Monophysitx finquit) arbitrantur mtllam subsistere
rtHUS;
cnm aNeslorio rerederent, naturam dumtaxut i.nam se ngno-
posse naturam .-.ine propria subsistentio; ncproinde.
unam qttoqtte scere. Et iterum Modo lantum loqueudi interdum se
:
in Christo Domino sit una siibsisleulia ,

aiebant, a Romanis, et in udium Nestorimw-

naluram neresse esse affirmant. Quocirra falso sibi per- differre,

suaclent, Clwlcedonenses Putres sttb nomine duarum rum se. eo loqui modo.
,

naluiarum insinnare roluisse dualilalem peisnihvitiu; 98 Ita de ipsis referunt Scriptores alii, nec pau-
ci. neccnntemnendi, ex quorurn fide(utego
opinor)
adeoiiue in Ephesitio Conrilio Nestorii hxre,-
damnatam am lnlerlm
Auctor Historiae Criticaa de religione et ritibus a mmo foreant
sim instavrosse, rel instavrare eo vnmme voluisse Ce-
Eutychiani-
tero')uin w re vtnime ubhoirere videntur : quod qui- Orientalium, satis liberaliter, totam Jacoliitarum
dem apa-te testolvr Screrus Antiorheiiu.i Ilom. 2, haeresiin ad errores imaginarios et phantasmata ab-
cup. 9 his verbis : Nuroquid aliqnis argnit Concilium legavit. Fecerit hoc ipse pro sua auctoritate, qua et
Nestorianismum
 104* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
impendunt, perexiguo, irao ausim dicere, vix
Nestorianismum et Monothelismum universum, pene ullo
sperabili fructu.
dixeram antiquas omnes haereses, ad inanes et
101 Nempeimbibifum est, materno cum lacte, in-
pueriles de vocibus contentiones reducit. Fecerit, si

Non tam veteratum et indelebile odium adversus

eos, qui
ita vis, recta intentione et pia credulitate. «tawta,
splendidis excusa- Concilii Chalcedonensis placita, auctoritatem et or-
facile sibi imponi sinent alii illis

tionibus et praetextibus. Enimvaro credulitate nimia thodoxiam propugnant. Fanda et nefanda commenti
eruditura criticum peccasse, non facile credidero, sunt, quas a teneris unguiculis, quasi de memoria

satis alias libere animi sensa declarare solitum. Id discantur a pueris. Exaggerant atroces persecutio-
equidem non satis perspicio, cur passim et quasi nes, Concilii istius causa a majoribus toleratas :

dedita opera Orientalibus illis, et schismaticis et trucidata uno fere die ducenta /Egyptiorum millia,
haereticis, patrocinetur ;
quorum tamen subdolam eversa templa, dejectas domos, saevitum in mona-
fidem nonnumquam expertus fuerat. Ununi oiimium chos, feminas, infantes; verbo, vix enormius depiD-

instar erit luculentum perfidias exemplum, quod ip- gitur crudelissima Diocletiani in Christianos exer-

semet nobis ultro suggerit, selectarum epistolarum cita ibi olim carnificina. Haec illa, ipsis infortunata

suarum tom. m, epistolai. Narrat lbi, Eliam Pres- traditio, tot farta mendaciis, ut inter alia S. Leo- '/«orf solem

byterum Nestorianuin, ita variis artibus Roniae ini- nem Romanum Pontificem, S. Pulcheriae maritum "frOCldlB l»

posuisse, ut ei Sacrum celebrare licuerit, modo ineptissime fingant. Neque est quod aniles illas fa-

Missali uteretur Chaldaico, ad usum Maronitarum Lulas, eradicari posse existimes, cum vel sola re-

impresso; quo pacto etiam Parisiis pro Catholico ha- rum istarura recordatio, adeo bilein acuat, ut de iis
quidquid hic
bitus est : dura interim proprium Euchologium cir- se interpellari nullatenus patiantur. Interim a ma-
di.ssimvlent.
cumferret, in quo ea tantisper induxerat, qu* hae- jorum suorum vesania recedere turpissiraum crede
resim suam detegere posse arbitrabatur ; non sic rent, quos toties Codicem Chalcedonensem, tamquam
tamen, quin in Simonii oculos aperta fraHs incurre- blasphemiis plenum,anathemate percussisse, et Ma-
rit. Monet hic igituramicum, averterator cavendura gni Leonis epistolam diris devovisse, etiamnum me-
esse. Nam Elias , inquit, semper in animo Nesto- minerunt. Videatur Ludolfus in Commentariis pag.
rianus est, quidquid in speciem Ecclesias Romanae 463, ex quo nonnulla in Patriarcha Benjamino de-
placitis adhaerere velle videatur.Plura ilhc videat cerpta invenies.
curiosus lector, et apud Sacchinum, insignis impo- 102 Superest modo, quod ex /Egypto quaesivi, de
C
storis Abrahanii fallacias, quibus et Romanos, et jam optos
praesenti controversia, Dernati testimonium, ita
ji

minc inttm-
Rodericium, ad Coptos ablegatum, delusit. Taceo dictisconforme, ut quae fuse in saepe citata epistola ges, Calhh-

alias hujusmodi sycophantias, qualeset hic Antuer- deduxit, sic brevissirae complecti possim. Coptos, cos ci-edsi

piaj in Episcopo Armeno non ita pridem intueri li~ schismatice et hasretice sentire si tamen exami- ;

cuit. Credat speciosis et fucatis schismaticorum il- nando interroges, catholice et orthodoxe, saltem in
lorum confessionibus qui voluerit. speciem, explicare omnia, quamdiu cum orthodoxis
99 Malim ego certe tritissimas dicere et saepe agunt. In quo notes velim varium, ne dicam vafrum,
recoctas Jacobitarum naenias, ab ipso schismatis Coptorum ingeniura, ac mirara facilitatem, qua se
Sic speciose principio, adversus orthodoxos ad nauseam decan- bardos, stupidos, stolidos ultro fatebuntur ultro
;

ImIiiiis im-
tatas, et hodie decantari sulitas ; unde a multis du- admittent, pravas esse suorum opiniones ; versari
ponunt,
bitatum sit, contumaciane haeretica magis, an in- se in mamfestis erroribus ; Francos esse viros do-
veterato potius odio et aemulatione ; vel (si apertius ctissimos; apud eos reperiri verum fidei depositum.
loquendiim est) crassissima, sed maxime vinoibili Interim obverso tergo ad propria redeunt, iisque ad-
ignorantia, deliria sua pertinacissime tueantur; Ne- hserent tain pervicaciter, ut dum integro seculo la-
storianis annumerantes Latinos, Graecos, eosque boraveris, paucos admodum, sincera et vera con-
omnes qui duas in Christo naturas confitentur. At versione ad fidem catholicam perducere queas.
cumutrovis modo peccent, gravissime culpandi sunt, Eorum verbis loquor, qui id experti sunt. Nullam
quod ventate ex suismet libris, imo exproppa con- fortasse gentein kivenies, quae facilius se rationibus
fessione agnita, etiam cuni ipso salutis aaternae di- victam fateatur conversos diceres quos semel at-
;

spendio, desipere malint, quam ad Ecelesiae gre- que it.erum fueris allocutus. De cetero, qui rem pro-
mium, totiesipsis benignissime apertum.postlirainio pius intuiti sunt, non multos norunt qui a Coptis
redire. Nimirum cor Jacobilarum (quod de Habessi- ad Latinos, vulgo Francos, transierint. Nunc ad
nis scribebat ad Basilidem Mendezius Patriarcha) pleniorem hareseos praefatae notitiam nonnulla, re-
adeo induralum est, ut divina beneftcentia non vinca- cens ex /Egypto allata, proferamus in medium.
tur. 103 Notat primum Bernatus, Coptis non conve-
100 Nihil me movent quaesita toties lenocinia, nire Habessinorum et Armenoruin excusationem , wterim
/'«'•

in hxresi el quibus Francis seu Latinis iirterdum abblandiri visi qua gentes illae, ad explicanda Catholice dogmata,
schismate per- defectm
sunt, infeliciplerumque exitu ut ex Rodericii lu- ; terminorura in lingua sua penuriam praetexunt. teniiiii"
01
tinacissimi,
dificatione; ex tot /Ethiopicis legationibus, Missio- Etenim, cum Copti passim et loquantur et seribant
nibus, et praestantissimorum virorum susceptis in- Arabice, vocum illis abunde est, ut Personam, Na-
cassum laboribus, manifestissime colligitur. Quid, turam, aliaque distinctissime explicent. Nec minus
quod, dum illa submissione, errorem palam
ficta Coptice praestare id possint, si ita loqui voluerint.
confitentursuum, clam interim scribere et dicere Unum hoc illis deest praecipue, quod vel ex igno-
non dubitent Qui duas in Christo naturas et
:
rantia non possint, vel potius ex vera pertinacia non
DUAS VOLUNTATES ADSTRUUNT (eos) SURMERGAT ABYS- velint, Personam a Natura distinguere. Omnia ip-
SUS STULTITLB ET OBTENEBRET CyECITAS NUOABUM. sis et perpetuo una sunt Persona una, Natura una,
:

Quemadmodumetveterator ille Jacobita anonymus, Voluntas una, Operatio una. Sic sentiunt , sic lo-
apud Ludolfum Comment. lib. 3 cap. 10. num. m, quuntur, sic scribunt ad explicationem devene-
: si

paulo siucerius professus est. CredatCoptis aliisque ris, ea dicturi sunt, quibus ferme Orthodoxi appa-
Jacobitis qui voluerit ; id mihi comperisse videor reant si libros eorum consulas, multa etiam occur-
;
,

eos haeretico et schismatico spiritu abreptos, non rent quae" ad sensum Catholicum accedant , multa
facile ab erronbus revocatum iri, id exercite fsi ita quae haereseos suspicionem ab eis removeant. Atque
loqui fas est) et invicte demonstrantibus iis, qui su- eo pacto promeriti sunt, ut critici benigniores, ima-
dores, sanguinem et vitam ipsam ad eorum conver- ginariam existiment eorum haaresim quam ego, ;

sionem frustra impenderunt, hodieque in iEgypto salva recentiorura istorum pace, eamdem esse au-
tumo,
 DE COPTIS JACOBITIS. 105*

tutno qu« fuit a mille ducentis annis et amplius

,
aptaveris intortum olim in ipsum Eutychen ejusdem D
purum putum Monophysismum, et quod ex
est S. Leonis dictum, indoctos essc antiqnse ftdei impu- AUCTORE
hoc
eo consecutum est, Monotheiismum etc. gnatores.

104 Non inficior, Bernatum quandoque in par- 107 At tota hodierna Jacobitarum haeresis in
rum quam
tetn mitiorem propendere; verumtamen Coptorum multa soluin aequivocatione consistit. Lubens fateor
vll luras
Jim-
patrocinium suscipere ipse non audet , cum nimis aequivocationum esse plus satis ; sed numquid a
phdter
aperta viderit, ex frequentiori usu et commercio, principio aequivocationibus concertatum est? Sane
admu>""'
haereseos indicia, quidquid in expositione ita thesim si ea tibi ratio sufficit, ut ab haereseos labe Jacobi-
aut torqueant aut tacite retractent . ut Catholicis tas purges ; id una effeceris ut nulli unquam Mo-
approximure videantur. Illud certissimum est, Ber- nophysitae haeretici fuerint in rerum natura. ec tn mero
Rur- ;i

laborant
nato teste vix ullum repertum iri
, qui admissis , sus, ex ignorantia potius , quam ex malitia aut xquivoco,
quibuscumque praemissis de divina et humana in haeretica pravitate schismati immersi sunt. Voca
Christo natura huic conclusioni subscribat
, imo , ignorantes, rudes, stupidos, imperitos, imprudentes;
uon pertinaciter obluctetur, ergo, Danlur in Christo nihilo apud' me sanctiores reddideris, donec ejurata
natura iluse, quae tamen est ipsissima Catholica ve- haeresi Catholicos, et a veteribus erroribus resipi-
ritas. Habent qui doctiores sunt, in promptu non- scentes ostenderis. Sed fallor, si unquam a pseudo-

nulla effugia, quibus propositionem nirais crude ne- patriarsha Eutychete recessuri sunt cujus hoc ,

gatam , moderari norunt; continuo subjungentes ;

palmare assertum Duas in Chrislo nataras ante
:

Non dari in Christo duas naturas , divitas , vel se- unionem, unam vero post unionem. Antiquitatem ex-
varatas, aut his sirailia, nimis quam trita Verum cute et evolve, relege Conciliorum Acta, Historicos
enimvero et liae oar.tilenae suut veteres ac obsoletae, consule, eo semper redactos invenire Entychianos,
ab Eutychianis et Monophysitis ab ipso fere suae ut duas in Christo naturas confiteri abnuentes. pro
haereseos exordio decantatae. Urge, insta, quantum haereticis habiti fuerint. Sic Agapitus Papa Justi-
quantum volueris eo demum redibit oratio , quo
, niano famosum Anthimum detexit, alii alios, quibus
blasphemiassuasEutychessolebat concludere; Num- enumerandis supersedeo.
quam se cluas in Cliristo naturas agnituros, utpote qui 108 Neque vero ad Basilidis neque ad Coptorum
in eo Nestorianismum credant consistere. supra citatas Confessiones provoces nam apud :

10j Video, me divertere ad res fori et instituti Ecclesiam Romanam nibil amfractus illi proficient,
mnnis
fion
nonmei, quo sensim perduxere modernorum Euty- nisi, ut olim in Concilio Florentino, et in pluribus
finm temport
Connlii tlinl-
chianorum patroni, dum haeresim, ego vere, ut aliisunionibus, sincere, simpliciter et absolute hae- claram et
rrinn. existimo, snbsistentem , umbratile faciunt et inane resim quantumvis in aequivoco consistentem eju- apertam ,

h cresim profl-
speetrum. Liceat mihi fautores monere, uti ad illos rent, affirmentque duas in Christo nuturas, duas vo-
tentes.
Acta Concilii Chalcedonensis recursum habeant, in- cum Armenis, ita cum
luntates, duas operationes. Ita
venturi illic Episcoporum, praesertim yEgyptiorum, Chaldaeis actum est. Et hi quidern dum sub-Paulo V
summam in tuendo Dioscoro ejusque errore perti- ad Ecclesiae communionem reducti sunt, Monothe-
naciam, Copticae hodiernae similem plane atque ger- lismum suum, teste Petro Strozza ad meras etiam
reananr Hoc unum ipsis pr&fixum erat, hoc occi- aequivocationes retulere. Sic aiebant : Orientales
nebant perpetuo ; Eum qui dicit duas naturat, in dtio unam voluntatem in Christo fatentur : non eo qttod
ittcidite: qtn diiil duas naturas, Nestorianus esl. Quid alteram voiuntatem coneulcent, sic dicttnt ; sed ne sit

non moliti sunt Concilii Chalcedonensis Patres , ut confttsio in una ftliatione unila Christo, dicendo volun-
ab illis Episcopis extorquerent , anathematixare eos tatem et voluntatem, humanam etdivinam. Dicunt enim
Eutijchen aperte, qui di.tit ante Incamationem duas na- unam voluntatem : scilicct voluntas volttntatem secuta
Ittras Saltmtoris nostri, et post Incarnationem , unam ? est; nimirum conjuncta esl una volunlas cum alia, et

Qui non actum est variis edictis, collationibus, mi- duse voluntates unum qttid simul sunl. Attamen amba-
nis, poems, precibus, ut Eutyehiani, Severiani, ges illae et circuitiones facere non potuerunt quo
Acephali, duas in Christonaturas admitlerent? Nihil minus errorem clare et rotunde ejurare et detestari
intentatum relictum est ; sed nihil vel tunc obten- Chaldaei non debuerint cum sub involucris illis,
tum, vel modo a cervicosissimis hominibus obtine- totum Sergii venenum delitesceret quemadmodum ,

bitur, quidquid interdum fingant aut assimulent. et sub fucatis illis Coptorum retractationibus et ex-
100 Taedet me naeniarum istarum at cum vi- : plicationibus.ubi accuratius paulo expenduntun, Eu-
fwitra rtiiin

Fitrrilur
deam etiam eruditos, sic Coptorum nostrorum
viros, tychianae haereseos seu Monophysismi virus depre-
^«irantia dicta accipere acsi a primo eriore resipiscentes
,
,
henditur.
jam tandem ad Catbolicum sensuin accederent ; id 109 Id non obscure perspexisse videor ex iis quae
me audacter edicere posse puto, vel nusquam fuisse Bernatus refert a Coptis adduci solere ad errores quamjussi t
Monophysitas, vel Jacobitasomnes, etiam modernos, suos, quantum possunt, emolliendos. Est, inquit,. sine anibagi-

ea qualicumque seu vocali et contentiosa, seu reali summo in pretio et aestimatione, bus detestari,
apud ipsos liber
ctvera Eutyehiana haeresi esse affiatos. Apage prae- quemque adeo vocant Doreltimin, Lapidem pretio-
textum ignorantiaB et stupiditatis, imo ad eas ad- si-m, tamquam totius fidei Copticae breve compen-
vertere quam maxime, cum inde ha?resis exorta sit, dium. Ibi capite 3, dum de Incarnatione agitur, sic
teste S. Leone Papa 13 ad Pulcheriam Au-
epist. habet Assumpsit corpus et animam rationalem sicut
:

gustam, ita scribente Ditjnum gloria vestra est, ut

: nos, et omnibus nobis similem, excepto peccalo; provocant ad
in
error, qui, ut arbilror, de imperitia magis quam de nec dirinitas in humanilatem mutata est nec hu- suam de In- ,

carnatione
versutia natus est , auferalur , pnusquam ullas sibi manilas in divinilatem, sed unaquxque servavit quod Confessionem
vires de consensu imprudentium et pertinacia pravi- sibi proprium eral non sunt dux personse , non sunt
:

tatis acquirat. Quia etiam ignurantia graves nonnum- dux natutcr separatx posl unionem, quse separationem
""ttTOicacl,
«rtiies,
qiutm iuctdit lapsus, et plerumque in diaboli ruil fo- non patitur, sicttt dicunt communi consensu SS. Alha-
vetts incauta simplicitas ;
pcr quam supradicto obre- nasius Ctjrillus , Epiphanius et Severus. Quis haec,
,

psisse intelligo, spiritum falsitatis, ul dtttn sestimat, se prima fronte non catholice dicta existimetf Audi
religio&ius de filii Dei majestale sentire , si ei naturse modo qua ratione probetur speciosa propositio. Et
nostr.r verttatem inesse non diceret, tolum illud quod primo quidem refutat errorem Apollinaristarum et
Verbum caro factum est, unius atque ejusdem putarel Manichaeorum super mysterio Incarnationis. Deinde
esse substanlis. Quid obsecro aliud reipsa sentiunt haereticos omnes qui dividunt vel confundunt Chri-
Copti omnes et Jacobitae reliqui ? quibus verissime stum. Tum auctoritate D. Cyrilli utitur ex celeber-
Junii T. FIl XIV rimis
 106* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
ExcussoPastoris jugo, deficit purioris doctrinas pa-
rimis illis ad Successum Diocaesariensem Episcopum D
ALXTOHE
epistolis , quibus rem aperte et paucis decisam ait, bulum, et succedente ignorantia, fcecunda scelerum
3. B. S.
cum diciturVERBUM habere naturam incarnatam. matre, ad propudiosas etiam insanias aperitur os-
el S. CyriUi 110 Nota est eruditis controversia circa binas tium, ut quotidianis et lamentabilibus exemplis fu-
auctoriialem
hasce Cyrilli epistolas, quam ab annis aliquot distin- nesta docet experientia. Porro Jacobitarum nostro-
pravo scnsu
intellectam, ctius explicuitin sua Nestorianismi historia P. Lu- rnm errores rursus invenio a Scriptoribus non
,

dovicus Doucin pag. 245 et 246, ubi priscas illas paucis, nec mediocris auctoritatis, et praeter modum

Eutychianorum argutias sic dissoluit, ut frustra multiplicatos, et auctos enormiter credo, quia ho- :

Cyrilli auctoritatem Copti appellent, nihil ipsis om- mines illi satis noti non fuerunt, aut quia infidis

nino profuturam. Ex uno, quod ego hic proponam relationibus nimia facilitate assensus est praebitus.

epistolae specimine, quid Cyrillus velit, lector in-

i
In aliud extremum abit Historicus Criticus, a pag.

telliget. Igitur cum id consideramus, nihil illum in 118, ita Jacobitas ex^usans, prope ut in numero
unitalem concursum violamus , ditm ex duabus natnris Catholicorum eos ponere videatur. Sed qu<e ille
factum esse dicimus : sed post unionem naturas alte- ,
paucis perstrinxit, multa definiens examine paulo ,

ram ab altera non dividimus, neque in duos ftlios illum longiori perpendenda sunt.
unum impartibilemque secamus; sed unum asserimus 113 Traducuntur passim Jaeobitas universi, tam-
ftlium, et ut sancti Patres dixeruni, uuam naturam Dei quam qui sacrosanefam Trinitatem miiiime confi-
imputmtiH
Verbi incarnalam. Itaque quanlum ad considerandum teantur, quo de errore sat multa superius retulimus.

atque animi oculis tantummodo conlemplandum

attinet, Deinde, quod sacri Baptismatis vice, utantur Cir-
quomodo homo factus sit ille unigenitus, duas naturas cumcisione, vel Bapti^mum simul cum Circumcisio-
unttas esse dieimus, xtnum vero Cliristum et filium et ne, requirant. Quod ironti aut genis inusto cauterio,

dominum illud DH patris Verbnm hominem factum et putent peccatum origims persanandum. Quod Eu-
incarnatitm asserimus. Desumptahaec sunt exTomi v charistiam sub utraque specie infantibus simulcum
parte altera operum S. Cyrilli editionis Aubertiuae Baptismo et Confirmatione impertiant. Quod Sacer-
mdcxxxviii, ubi plura cunosus lector inveniet, quae dotes, Diaconi et Subdiaconi, simuladsint adaltare,

ab Eutychianis in pravum sensuin torqueri possint unaque communicer.t ; exemplo, ut nugantur, trium
etsoleant, sed quae apud Doucinum breviter, clare illorum Regum, qui Christo ad praesepe obtulerunt
et catholice exposita reperiet. Si ad eam normam munera. Quod Confessionem ab Ecclesia abrogave-
Copti fidem suam exigi velint, spes erit fore, ut ali- rint. Quod negent dari Purgatorium, ac proinde

quando ad nos accedant. aninias a corporibus separatas, fidelium precibus

ac deniquc ad 111 At quam procul inde absint, ex reliquis col- juvari. Quod de Sacramentis non recte sentiant.
naturse unita- lige. Postquam auctor, Lapidis pretiosi multa tracta- Quod Piimatum Romani Pontificis, tamet.si suorutu
tem asseren- monumentis expressum, reipsa rejiciant. Alii alia,
tui suo inseruit ex litteris Synodalibus, a Patriarchis
dam rcvolvun-
tur. Alexandrinis et Antiochenis ultro citroque missis, pro libitu, Jacobitarum rationibus adscribunt; inter
cum mutua fidei Confessione rem concludit di- ;
quae illud denique palmare putant, quod cum Gras-
cendo, quod Patres sui Patriarchae , puta Alexan- cis schismaticis, negent Processionem Spiritus san-
drini, ut ex litteris, ad Suffraganeos scriptis, aperte cti aPatre et Filio.
liquet, Ut contestarextur
semper injunxerint ,
114 Haec fere praecipua sunt errorum capita,
UNAM NATURAM, UNAM VOLUNTATEM, UNAM OrERATIO- Jacobitis attribui solita, quae post antiquiores Scri-
nem Dei lncarnati. En quo demum recidant, quae ptores (Vitriacum, Sanutum, Prateolum) recentiores
prius orthodoxa videbantur. Sudabis, opinor, prius- alii, bona, ut puto, fide, ad verbum describunt, vel
quam hanc propositionem ad sensum reduxeris bene novis episodiis amplificant. Ita olim invaluerat, ut
catholicum , nisi denuo iu meris aequivocationibus de nationibus procul a nobis dissitis, fas esset quid-

ludi contendas.et plicando explicandoque novis aequi- visreferre: et hinc etiam haereticis nostri tempo-
vocationibus omnia. Quid multis opus?
involvas ris, oblata fictionum seges, ex qua in Romano ca-
Finge quamdiu lubuerit unum hoc ex-
et refinge , tholicos insurgerent, extremo ab Oriente tela, sed
tundes, Coptos, et Jacobitas reliquos eidem laby ,
- imbellia, colligentes, ad impugnandam praesentiam
rintho immersos cui a principio majores eorum
,
realera Dominici corporis in Eucharistia. Sed hsc
se improvide irretierunt, et ut nuper dicebam, multa abunde retusa sunt, nec futuros puto, qui Brere-
garrire catholice, cum revera et schisma et haere- wodum et socios secuti, aut Armenis seorsim, aut
sim profiteantur. Nain quae jam effugia, quasi nova, Jacobitis omnibus, Calvinianum dogma imposterum
procudunt; arma sunt jam olim serugine obsita. audeant adscribere. Sufficiant errores jam recen-
Denique expositiones , circuitiones , modificationes, siti, ut satis fcede Jacobi sectatores deturpentur.
antiquse sunt, et a tot seculis eversae et obtritae. lta Verum enimvero,admittam eorum plerosque
ut
equidem sentire cogor ; avide amplexurus , si quis Jacobitis aliquibus, seu ex toto, seu ex parte con-
solidius et p'erspicacius res explorando, Coptos, et venire ; ita ex recentiorum itinerariis, et fidelioribus
aberrore imraunes ostendat, et ad Eccbsiae Catho- relationibus, videtur indubitatum, non omnes omni-
licae gremium, potentissimo Dei auxilio , reducat. bus iisdem ose inquinandos. Hinc, ut-
sordibus
Sed de pnma et prscipua Jacobitarum haeresi, di- cumque generatim expendam, quse variis
potero,
ctum abunde est ; errores alios, successu temporis nationibus, Jacobi seu potius Eutychetis lue infectis,
inductos, prsesertim in ecclesiam Coptorum, sequen- quocumque titulo affricantur de Coptis ex professo :

tibus paragraphis prosequemur. acturus toto paragrapho sequenti.

11 S Vulgo notum e.st, Jacobitas in tres potissi-
§. V. Alii Jacobitarum crrorcs : atquc inlcr mum classes seu nationes dis-tribui, Asiaticorum
Asialkos, el Habesshws difftrcvticc. nempe seu Orientalium, quos inter Armenos con 'ialissim' f
numeres licet; Coptorum jEgypti; atque Habessi- *!/"""",'''

Ex infidis i\lios errores dico, eosque tales, qui cum primario norum; lingua, moribus, disciplina, quinetdogma- •"V'"""""'
relationiOvs illopraecipuoque dogmate haeretico, quod jam abunde tibus mter se dissentiennum. Pnmos illos, olim
discussimus, nullam affinitatem habeant aut conne-
creditum est, per quadraginta et amplius regna la-
xionem. Ea est liaereticorum et schismaticorum in-
tifsime fuisse dispersos, vere an falso inquirere non
felix conditio, ut propter indomitam
pertinaciam et lubct.Faustus Naironus, a nobis alibi laudatus, in
rebellionem, fiecti nesciam, a sunimo Ecclesiai capite
sua Euoplia testatur, Syriam illos hodie e( Meso-
divulsi ex una
, m
alias culpas sensini dilabantur.
potamiam incolere ; ct reeentius, Richardus Siir.on,
 DE COPTIS JACOBITIS. 107*

de fide et moribus Orientalium, Ludolfum, Commentariorum lib. 3, cap. 13, num. P

in Historia Critica
"'j 1 *'"'
„»«""' Ec
~
affirmat, non ultra qnadraginta aut summum qua- 133.
draginta quinque familiarum millia superesse. Con- 119 Quin imo Patriarcha ipse Mendezius testa- atiaque
tllllO"

r
«/i/c<'>
stat etiam, inagnum eorum numerum sub Andrea tur, contentionis causam, quae mutationem religionis tuemto schis
'""''
Patriarcha, Ecclesiae Catholicae adhaesisse ; et ne- ibi secuta est, in eo constitisse, quod nostri, Cir-
lexunl
quidquam obsistentibus aliis, sub Gregorio succes- cumcisionem permittere nollent, neque etiam obser-
sore in bono proposito perseverasse atque illud ; vationem Sabbati ; quod uollent connivere in polyga-

demum certum videtur, eorum reductionem ad mia Re.gum; quod vetarent maritis dimittere uxores
fidem Orthodoxam non adeo esse difficilem, quod et uxoribus deserere maritos. Nam in ceteris a Basi-

et paucioribus sint irretiti erroribus, nec ita pervi- lide objectis, jam Patriareba dispensasse videtur. gux a Men-
caces in tutandis ritibus, quemadmodum Copti et Ego hic tot dogmata non reperio Ecclesiae Catho clezio
Habessini licae adversa. Videat curiosus lector, quse locisjam nf-lluntw.
,16 Etenim, si Nairono credimus, ex dogmatibus dictis, citatus Auctor non indiligenter prosequitur.
qUHI ptlUCiO-
supra enumeratis, non multa ipsis merito imputan- Ubi id statim incurret in oculos, et forte offendet,
nbus crrorl- tur; et in ipsa capitali haeresi ejuranda, molliores quoderuditus Scriptor Habessinis plerumque faveat,
MWI. et dociliores omnibus aliis.
Jacobitis tum in diluenda Judaismi labe, tum in reliquis,
se praebent
1

Coiifessionis abrogationem apud Syros inductam, modeste tamen et moderate, excusandis. Laudabilis
aperte inficiatur pag. 31 et 32. Falso eis tribui Cir- interim in viro acatholico matura judicii gravitas,
cumcisionem, asserit pag. 37. Refellit opinionem quam in Historico Critico non nemo desideret,
Lntinorum prope omnium, dicentium, errorem Grae multa passim pro sua auctoritate, decernente, nec a
canicum de processione Spiritus sancti asolo Patre, me, nec verosimiliter ab aliis continuo probanda.
communem: nominatim ostendit L,cet Hab "~
toti Orienti esse et 1 20 Posset hic opportune
rr subtexi catalogus eo-
, . .. TT , . . sini in rcli-
pag. 57, Jacobitas hac in parte recte sentire, non rum seu dogmatum seu rituum, in quibus Habessim glone coptis
incongrue profitentes, processionem Spiritus sancti a Coptis deflectunt; quidquid illi ab his, et doctri- subsint,

a Patre et Filio, in in Generali Synodo Ephesina, nam apcipere, et superiores ecclesiasticos admittere E
fuisse definitam. His tamen opposita censet Histo- teneantur; et quoties se a Romanis distinguunt,
ricus Criticus, satis magistraliter multa definiens, non alio utantur discernendi modo, quam, quod
quae, an ejus solius suffragio satis stabilita sint, alii sacra et instituta sua Alexandrina appellent. Ni-
judicabunt. Plura mox subjiciam, ex quibus lector mium excresceret scrupnlosior trutina, non ma-
statuet, non tam deformes esse Jacobitas, ut olim gnopere usui futura. Si cui vacet, hinc Ludolfi
creditum est. yEthiopica, inds Vanslebii Coptica expendere, plu-
Ilakntnis 117 Coptorum placitis examinandis serviet, ut rima occurrent, quae utriusque gentis consensionem,
Kirlfl juojuc dixi, sequens paragraphus, nunc Habessinos con- non modo in dubium revocent, sed in multis aperte
nlltiitjitittitr
templemur.Fuere et hi teterrimis olim depicti colo- convellant. Certe in Sabbati observantia Habessinos
ribus, quasi inter cetera delirarent, Jesum Chrislum excedere necesse est, cum id ipsis improperaverit
esse filium Palris, el filium sui, et principium sui Rex suus Susneus velle eos scilicet, observare Sab-
;

descendisse ad inferos, ubi fuerit anima Adx atque balum Judseorum, quod non faatrent Christiani ^Egy-
ipsius Christi, quam animam Adse ipae Christus rece- pti, ut est apud Ludolfum, Comment. lib. 3, cap.
ul(i$
perit ex Maria Virgine Sabbato : Dominica die,
e.t 10, num. 111, pag. 508 Desunt Habessinis Sacra- tameninler
animas pie defunctornm in Purgalorio minime cru- menta aliqua, Coptis nequaquam. Si illi Purgatu- di/ferunt.
ciari: jussu et decreto Reginse Maquedse, mulieres rium negent ; dissentiunt. Rursus,
et in hoca Coptis
qiinqne circumcidi. De his porro aliisque id genus Clericos omnes /Ethiopiae non Monachos, uxoratos
vitcr tjiiT
fifjmentis consuli potest Ludolfus, lib. 3 HistoriaB esse debere scribit Ludolfus id Coptis liberrimum ;

JlllltlU-ltll
.•Eihiopicae.Judaismi suspicionem non omnino in- asserunt Vanslebius et Bernatus, ut postea pluribus
nujiielo,

fundatam dare visi fuerant, per usum Circumcisio- dieemus. Polygamia siraultanea apud Habessinos
nis, observationem Sabbati, abstinentiam a nonnul- toleratur, frustra legibus ecclesiasticis improbata ;

lis cibis, lege Mosaica aut Majorum traditione pro- nullum tantae inoontinenti;e apud Coptos vestigium.
hibitis etc. At vero eorum Rex Claudius, in epistola Praetereo, quae de vario Ordinationis ritu, aliisque
anno mdlv scripta, qua potuit efficacia, eara suspi- Coptorum et Habessinorum discrepantiis Bernatus
C minutias
'crmrfi re-
cionem a se suisque araoliri conatus est. tradit, neqiie enim operae pretium est,

cmtip, 118 Rectius paulo Habessinorum peculiares opi- singulas enucleare.

Tci. F
niones recensuit P. Tellezius, apud citatum Ludol- 121 Huc distuli articulum, Jacobitis universis jj, allltur

fum. Nimirum, Spiritum sanctnm a solo Patre proct- supra imputatum, de Processione Spiritus sancti,
dere; repeti ab eis Biptisma quolannis ipso Epiphanix in quo ditficilius Scriptorum relationes et sententia? de pro-
festo die ; animas justorum in ccelum non recipi ante conciliari possunt. Etenim, ut semel rem totara ex- toiw
fviem mnndi; eas autem non creari, sed e maleria ponam, recentiores nostri passim, post Spondanum $. sptritus;
Societatis
educi; neque peccatorum numerum, neque species eos ad annum mdlxi, Sacchinum, Historiaj

confiteri, sed generatim dicere, Peceavi, Peccavi parte 2, num. 122, aliosque, unanimiter asserunt,
;

non roborari Chrismatis Sacramenlo ; neque S'icro ungi Jacobitas cum Graecis schismaticis profiteri, Spiri-
Oleo, neque vitse pane slabiltri ; negare Purgatorium. tum sanctum procedere a solo Patre. Testantur id
Miror hic Circumcisionem, observantiam Sabbati recentissime, de Habessinis, Ludolfus in yEthiopi-
"ciuaut, et alia, esse praeterita. Ceterum,. teste eodem Lu- cis de Coptis Vanslebius, in saepe citata Historia
;

dolfo, et istos errores declinant ipsi, et capitalem Alexandrina, Richardus Simon, et alii passim. £cri-
ipsam hasresira Monophysiticam excusare conten- ter se contra opponit Echellensis, apud Morinum,
dunt adeo ut Rex Basilides, dura anno elapsi se-
; in praefatione ad sacras Jacobitarum Ordinationes,
culi xxxiv, rationem redderet, de expulso Patriar- scribens in Synopsim Arabicam Constitutionum
" ex
Ifljsioi,,
cha Mendezio, et reliquis Missionariis nostris, non Concilii Nicaeni, quara Latine edidit. Ibi is, re-
'"i iiojlrlj

tttitjua praHexeret quod Orthodoxi oppositas opiniones

,
cepto totius sectae Catechismo, notat Jacobitas pro- ^J",^"^ ;

""Ptilimt . tuerentur, quas etiain prope ad.oissurus videtur ;

cessionem Spiritus sancti a Patre et Filio confiieri, at- i ensis ct
sed, quod privaverint laicos Culice sanctse ccense quod ;
que constanter afftrmare ,hoc fuisse in Concilio Ephesino Naironus,
rebaptizaverint, quodque ordinarlnt de novo Sacerdotes definitum. Faustus Naironus, quera etiara prae oculis
et Diaconos; quodque nonnulla in ritibus et disci- habeo, pag. 55 et seqq. ; Asserant, inquit, quidquid
plini iramutaverint , videnda apud praslaudatura iUis lubel, Scriptores nonnulli recentiores, Orientalium
rerum,
 108* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
rerum oppido tgnari, qui faho ac per summam mju- crucis infantes suos consignant perverse putantes, eos
A ;
D
auctore riam, kunc errorem omnibus Orienlalibus, cum Grmcis per ignem materialcm expiari, eo quod in Evangelio
seu Melcliitis et Nestorianis communem esse censent. beati Matthxi scriptum sit, quod B. Joannes Baptista
Maronilae enim, Jacobilx, Armeni, Coptitx ac JEthio- de Christo dixerit; Ipse vos daptizabit in SrmiTu
pes asscrunl, Spiritum procedere a Palre el Filio. SANCTO ET IGNE.
. .. 122 llludmemorabile, quod indieabat Echellen- 120 Hoc errore ex Scripturis refutato, subdit
q mma b
et gutdern
vt tenentes
.

sis,
« s .

Jacobitas unammiter credere, id 111 hphesino

• , •
t-, , •

paulo post Vitriacus Horum vero qui inter Sara- bmsee^'

:

fidem Concilio, cecumenico tertio, esse definitum quod ;

cenos commorunlur, tam Jaccbinorum quam Suriano- "'"Mem
nonmm
Naironus, adductis pluribus testimoniis, luculenter rum (Melchitas intelligitj ln brachiis cruces, ex ferro
se demonstrasse existimat. ln sermone de laudibus calido impressas, aspeximus. Ipsi aulem, ad paganorum
fidei Jacobitarum, quem Catechismo subjungunt, distinctionem, et ob sanctx Crucis reverentiam, crucis
ita habent Quid loquar de Tlieodosio majon, eloquar
: characterem sibi imprimi, asserebant. Hactenus Vi-
de filio (imo nepote) ejus Theodosio Juniore, Impera- triacus : quem rairum est, incolis fidem non habuis-
tore Fidelium, qui csegit Concilium iii, Spirilu sanclo se, clarissime affirinaiitibus, cruces illas bracliiis aut
confirmalum ; et dcmonslravil nomina Irium Persona- aliis partibus, non ad eluendutn peccatum originis,
rum in Sijmbolo fidei; et dixit in eo, et in Spiritum sed ad paganorum distinctionem, et ob sanctse Crucis

Ephesi sanclum, Domimim vivtficantem, procedentem a Patre reverenliam impressas. Vitriaco Marinum Sanutum
definitam, Filioqiie, adorundnm el glonficanduni. Additio illa Torsellum, lib. 3 parte 8 cap. 4, haec eadem refe-
particula Filioque, quamquam neque exstet, neque rentem, frustra aliqui addunt, cum ex priori, sua
constet ex Ephesina Synodo (subjungit Nairunus) omnia descripserit atque ex iis, ni fallor, plures
,

dogma tamen ipsum, luculentissime ibi asseritur alii, qui niagis ad augendum Auctorum numerum,
Anathematismo ix S. Cyrilli, et in defensione ejus- quam ad auctoritatem faciendam recitari consue-
dem adversus reprehensionem Theodoreti, utrumque vere.
sacro approbante Concilio. Ita ille, volens ostendere, 127 Equidem cur Matthaeus Parisius ab omni- E
B non incongrue dici, dogma de Processione Spiritus bus recenseatur, haud satis perspicio. Habet hic in multomtm
sancti a Palre Filioque, in Concilio Ephesino esse Henrico III ipsissima verba Vitriaci, ne apice qui- pfkta, a
detinitum. dem immutato, praeter ineptam marginalem addi- i nte 'lZ
123 Haec sunt Echellensis etNaironi argumenta, tiunculam, quaNestorianorura hseresim sese referre
pluris, opinor, facienda, quam Latinorum nostro- testatur, dura de Jacobitica disserit. Cetera taeeo
quod est vero-
rum nur^ a assertio, nullis rationibus,
quas saltein non satis exacta; dum sic loquitur, acsi quas Vi-
simitius. ego legerim, usquam fundata. Ex quibus id sponte triacus viderat, oculis ipse suis contemplatus fuis-
consequitnr, stare ab Orientalibus illis Naironi et set, quera Europa egressum, nullibi Iegimus : unde
Echellensis praesumptionem, donec evidentius de- totum illud Vitriaci capitulum 76,
suspicari licet,
necsinfm .

monstreturoppositum. Mihi certe, libratisjam saepe ab alio quopiam Parisii Histonae insertura. Quod- r»;
rationum momentis, visum est magis verisimile, que magis mirere, postquara ex litteris F. Philippi,
Jacobitas, ex diametro Grsecis seu Melchitis adver- Ordinis Praedicatorum Terrae sanctae Vicarii Pro-
sos, errorem vere Graecanicum ab iis non hausisse. vincialis.adsummumPontificemdatisannoMccxxxvu
Et siquidem Catholice non sentiant, ignorantia po- (ut est in novissima editione) diserte tradiderat. non
tius, quam haeretica pravitate, a recto veritatis Asiaticos, sed ^Egyptios Jacobitas, Circumcisionem
tramite deflectere. Nec me hactenus, ab ea opinione adhibere ; sui immemor, continuo ex Vitriacensi,
dimovere potuit Historici critici auctoritas. Quid illam universis Jacobitis impingit. Sunt qui Nice- e t Maftmi,
de Coptis iu particulari sentiendum sit ex Bernati phorum eorum quoque niltaltlite.
in classe collocent, qni Ja-
testimonio, dicemus infra. generatim
cobitis tribuunt, ignitum illum Baptis-
„ .

Lautertum
Bapusmo
.

, ,,,,.,
!24 Statuat interim aequus rerum aastimator
i.
,

1 uod maxlm e visum fuent. Non is sum, qui contro-

'
mum, ex lib. 18 cap. 45. Verum ubiet assignatum
caput, et prascedentia et consequentia evolvi, neque
junctum, versiam necdum satis elucidatam, meo unius arbi- de adustione, neque de stigmatibus quidquam potui
cupiam. lllud sane admiratione dignura
trio decidi
deprehendere.
est, tam varios
illos, tam decantatos olim Jacobita- 128 Itaque Vitriacensis solius auctoritati inniti- Wfrtea»
C rum errores, dum ad exactiorem trutinam revocan- tur, quidquid de praetensa baptismah Jacobitarura
tur, exiguo esse numero (saltem, quos ipsi J* «ko»m
agnoscant) cauterizatione, Scriptores, tanto nuraero eum se- p
saniorum Scriptorumjudicio ipsis merito im-
et qui
cuti, tradidere. Auctorem, cetera accuratum et fi-
putentur. Reliquum est ut de caustico Jacobitarum
delem, falsitatis arguere, prope temerarium existi-
Baptismo, olim etiam tam famoso, pauca superad - mo. Attamen, non salis perspecta illi fuisse, quas
dam, sed quae ad detergendam pr*ten-
sufficiant, de Jacobitis generatim scripsit, hinc intellige quod ;
sam aliam haeresim hominibus illis de unanimi
, , Circumcisionem tribuat omnibus, quam Dominica-
ferme Europseorum omnium consensu, adscriptam
;
norum Provincialis ei synchronus, ab Asiaticis om-
ut videre est apud eos Scriptores, qui haeresum
cata- nino removet, ut statim ostendetur. Crediderira
logos, magis ex aliorum relatu, quam iomm
ex proprio ego, Vitriacum, aliorum in Syria commorantium ex tmclei'
lL
examine, texuerunt.

Jacobitis
m
Tlenent
Acci P e§ itur Auctorum illorum sententiara.
i

Jacobitae, inquiunt, verba illa

relationibus
omnes, quae de nonnullis
deceptum , extendisse
referri audierat.
ad Jacobitas
Nimirum
omnibus Praecursoris quia cauterizatio aliqua Habessinis, et Circumcisio
tribuii ntria- Domini (Ipse vos bapthabit Spirilu sancto et igne eisdem Habessinis et yEgyptiis, utrisque Jacobitis,
Matth. 3) ad litteram intelligenda; unde et parvulis
in usu est; eas ipse, toti sectae proprias, bona fide
suis simul cum Baptismo, vel
tamquam propriissi- autumare potuit. Quao de Crucibus, ferro ealido ad
mum Baptismum, candenti ferro, frontem vel
; ut brachia impressis,narrat, nlhilo raagis ad Jacobitas,
genas vel demum brachia adurunt.
alii,
;
Audiatur quara ad Syro-Graecos spectant. Fanatici ei fuerint,
hac de re Jacobus de Vitriaco,
Historiss Orientalis an niraia simplicitate superstitiosi, non disputo.
cap. 76 circa medium. Tertius error, inquit, preedi- 129 Scimus etiam et vidiraus, ex peregrinatione cwcm*?'
ctorum Jacobitarum seu Jacobinorum,
crassa, et quasi tenebrx palpabiles,
ante Baptismum, parvulos suos
est ignorantia

quod plures eorum,

cum ferro calido adu-
Hierosolymitana reduces, istiusmodi cruces, nulvere
..,..
nitrato cuti mustas monstrare
vel popularis
vel voti persoluti,
devotionis, vel
:
... ''!"
sollLZ'
'"'"

inanis ostentationis
rentes et signantes, in frontibus
imprimunt cauterium indicium. Ceterum, quod ad rem nostram facit, si
Alu autem m ambabus genis seu temporibus,
in modum coramunia erant Jacobitis omnibus illa genarum,
frontis ,
 DE COPTIS JACOBITIS. 109

frontis, aut temporura stigmata mirum, quod nul- ;

rum numero comitatum ;
quos omnes fidem Catho- D
tpeclanl, lum in Syria, hujusmodi honestamentis insignem, licam edoctos, ad Ecclesiae gremium reduces, se AUCTORP
J. B S
se reperisse, Yitriacus memoret;
facilius certe in excepisse testatur, facta errorum omnium ahjura-

vultu, quam in brachiis, veste plerumqiie obtectis, tione. Eo autem manifestum redditur, aceuratius
ea signa patuisse, nemo non intelligit. Quocumque paulo et excus-
diligentius Jacobitarum instituta

demum modo Vitriacum aut excuses, aut explices, sissePriorem illum, quam Vitriaco licuent, audita
numquam persuaseris, B.iptismum ignis a Jacobitis plernmque, non visa referenti. Sedjam in re aperta
usurpatum; adeoque si qui torte ea tempestate cau- versamur, cum ex modernis, earuni rerum peritio-
terium, in illum finem, faciei admoverint ; spurios bus, m confesso, sit, Jacobitas Asiaticos, ab eo ritu
Jacobitas merito dixeris. Hoc saltem tempore cer- esse quara alienissimos, nec a Jacobo Zanzalo, Cir-
tum est, nec Jacobitas Asiaticos, nec Coptos, tali cumcisionem magis, quam causticum stigma unquam
superstitioni assuevisse. Sed et illud verissimum, fuisse praescriptum.
teste, Coptos etiam hodieruos, tum viros, 133 Uti nec introductus a Jacobo fuit error alius, Falso etiam
Bernato
eis triliuttur
tum feminas, signum aliquod in brachio ostentare, a Vitriaco secundo loco relatus Quod Confessiones :
confexsio ad
quo a Turcis distinguantur; id maxime feminis et peccatornm sitorum, non Sucerdolibtis, sed soli Deo la- thuributum
pueris in usu est, qui nulla alia exteriori nota di- tenter faciunt, ponentcs thus jtixla se in igne, tamqnam

scerni possent. cum fumo peccata sua ascendant coram Domino. Hoc
130 Utrum autem stultissimum illum cauteri- certe de Jacobitis, per calumniam praedicatur Co- :

il irror dc
zandi morem, justa de causa, in ^Ethiopiam able- ptisne conveniat, examinabitur paragrapho sequen-
taplismo
gent nonnulli, postquam nec in Asia,nec in yEgypto ti sectii>ne 3. De cetero, quos errores sibi verepfo-

inventus est, docebit Ludolfus Hist. ^Ethiop. libro prios sectentur Jaeobitae Syriae et Mesopotamias,
3 cap. 6 num. 41, Credidere, inquit, et scripsere non est hujus loci diligentius indagare ; videatur
plerique (Paulua Jovius et alii plurimi) stigmaie no- saepe Auctor Historias critica? a pag 118,
citatus

B tari /Eiliiopes posl Bapttsmum, implendis ve.rbis Joan- paucis mnlta complexus sed ita, meo quidem judi-
;

Malth. i mi. nis Baptistx : Qui post me venturus est, ille vos cio, legendus, ut non statim vera existimes, quae-

baptizabit Spiritu sancto et igne. Sed Gregorius cumque ibi tamquara decretoria venditantur.
(Habessinum indicat sibi familiarem) negavit. Nee 134 Quid de Purgatorio vere sentiant, non satis
J)e aliis
menlionem ejtts rei faciunt Patres Socie.tatis, in stiis explicatum invenio. Quas in Matrimoniis observent rjuibusdam
epislolis. Constat autem Africx populos, tam gentiles leges, quibus utantur jejuniis, quandonam infanti- iioii tiqttet.

iiuum Mnlinmedanos, pueris recens natis, venas tempo- bus Baptismi lavacrum iinpertiant, quas denique
rum, quus xpoT<x<ytTi3a? Grxci vocntit, caulerio inurere. caeremonias et instituta teneant a Romanis diversa,
mnlt cttam
contra catarrhos (quo modo nostrates puellae.eumdem nemo, quod sciam, hactenus satis aceurate recen-
ali llulicssill

iedticllur,
in finem, ipsis applicant nigra qu«dam formae or- suit. Notatu dignum est, quod habet Naironus pag.

bicularis emplastra) idque ab Habessinis nonniillis 35, cujus causa Syros a Coptitarum communione
faclum, ab exleris impentis pro more religioso Itabitum exclusos refert Auctor Catechesis Jacobitarum :
fuit ; qvia fortassis aliquando lam
andivcranl, fnisse Et facta est amoris accessio inter Coplitas et Stjros, Causa divertii
stultus Hermianos, de
/laTrt/cos^Seleucianos scilicet et nempe Jarobitas, nsque ad temptts Palris nostri Joan- inter Cojitos
ct Syros.
qmbus Baronius ad annum clxx, ex Augustino cap. nis Bnrfttsan, Putriarcline Antincbi,r. Deinde orta est
59, et Philastrio capp. 33, 56, 57, de Haeres )
qui inter Coptitas et Syros dissensio, quia Syri ponttnt in
iijnis vocabulo proprie, Bnptismi vero, improprie ac- sua oblatione snlem et oleum, el scnpsit Pater noster
cepto, causticum ignis signum, lavacro nqux prsetule- Joannes Burfnsnn libel/um, in quo demonstravtt verifi,-

rint. Eo tandem recidit pervulgata illa in Jacobitas calionem positionis salis el olei in Eucliarislia. Hasc
criminatio, quod eeteros inter errores, eum quoque de Jacobitis generatim dicta sunt, ut Coptorura no-
sectentur, ut recepto Christianorum Baptismo mi- strorum errores, placita et instituta securius ex-
nime contenti, impia crudelitate et ferro et igni ploremus.
parvulos suos initiandos delirent.
131 Porro quod errare superius dicebam Vitria-
Qliol dc
cum, in appingenda universim Jacobitis omnibus §. VI. De mortbus, placitis, erroribus et
luciimcisivnc
iiulicut Circumcisione, ex ejus verbis, citato capite 76 pla- instilutis Coptorum propriis.
PKrlonji num est : Obtenebrati, inquit, parvulos suos in ulroque
C sexu, more Siiracenoritm, magna ex parte circumciden- Ncon ita proprios infelligo Coptorum ritus aut er- F
tes. Nisi quis per voces magna ex pnrte, Orientales rores, ut eorum plerosque, Jarobitis aliis communes Post discretas
excludi velit, ut vere excludendi sunt, teste Nairo- sed ita proprios nomino, quod Coptis vere tres sectas
negem ;
Jacobltarum,
no pag. 39. Nam Jacobitse eo ritu non utuntur, tribuendi sint : a qnibus postquam duas Jacobita-
nisi sub nomine Jacobitarum, intelligantur Coptitae rum classes jam discrevimus, et pariter omnes ab
et /Ethiopes, qui etiam a Jacobo Syro haeresim erroribus falso impntatis vindicavimus ; reliquum
hauserunt. Magis id adeo miror a Vitriaco, sineex- est,ut ad ipsosmet propius accedamus ; moresque
presso assertum
discrimine cum praelaudatus
, ; eorum, opiniones, consuetudines, paucis ita memo-
Philippus ex Praedicatorum Ordine, tum
Prior , remus, ut, non quales audiant, sed quales revera
scribens ad summum Pontificem Gregorium IX, cum sint, ex probabilioribus relationibus confici possit.
adhuc in vivis Vitriacus superesset, anno nempe Atque huc mirum in modum conducet P. Bernati
"S<" certioi mccxxxvii (non enim nisi circa annum mccxl illum epistola, jam saepe laudata ; utpote quae et gentis
tolli.ei
obiisse, ostendit Papebrochius, in Supplemento ad status varios, indolem, mores, et ecclesiasticos ri-
Wrom», vitam B. MariasdeOignies xxni Junii) cum, inquam, tus complexa, genuinis coloribus ita Coptos depin-
eo anno scribens Philippus, conceptis verbis affir- git, ut vix quidquam desiderari patiafur. Itaque ex de tertia, qux
met, .(EgYPTIOS MULTOAMPLIUSERRARE QUAM OrIEN- nationem primum universam in suas classes di- Coptorum
ea,
cst, agetur er
TALES, AI.IIS ERRORIBUS CIRCUMCISIONEM, AD MODUM stribuam hinc ad errores ritusque peculiares pro-
:
epistola P.
Saracenorum ADDENTES. gressus, quas eo spectant ita exequar, veluti ab Bernati.
132 Ne vero Philippi dicta, graviori Vitriacen- Auctoribus describi, augeri vel excusari solent :

Jacobiian
sis auctoritate elidenda putes, epistolam totam a quibus omnibus ea demum subjungam, quas recen-
"«icrtii
Parisiorecitatam consule. Narrat illic, venisse Hie- tissime ex ^Egypto allata et rite examinata, fidem
rosolymam Jacobitarum Orientalium Patriarcham, procul dubio ceatiorem raerebuntur.
magno Archiepiscoporum, Episcoporum, Monacho-
SECTIO
 110* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
sensu declaratus, ad Patriarchatum evohitur. Quarn D
vero adignitatibus ecclesiasticis alieni sint Copti
SECTIO I. ex eo conjicias, quod ut pluri.num non nisi invitis-
sirai, etiam ut Patriarchae fiant, sese a solitudine
Coplorum hodiernorum slatus, mores, indo- avelli patiantnr.

les; ex Bernati cpislola. 140 Mirat.da itidem est, et ipsismet Europaeis Abhoc
imitanda, hierarchica Cleri Coptici subordinatio, in tumiiur""'"''
Cojiti trifa-
IJniversaeCoptorum gentis genuinara notitiam hunc modum disposita, ut penes solura Patriarcham
diriilitntur.
germanamque ideam aptius proponere non potuit sit Archiepiscopum seu Metropolitam .Ethiopiaa .

Bernatus, quam dum ab ejus hodierno statu, atque reliquosque per totam ^Egyptum Episcopos solo ,

in classes divisione initium dueit. Sic ifaque suc- suo arbitratu constituere. Hi autem a supremi sui
cintam descriptionem orditur. Gens Coptica, quam Antistitis nutu ita pendent, ut major in obsequendo Arehiephemi
late se per totam ^Egyptum diflundit, in tres ma- alacritas et promptitudo desiderari non possit. Fun- vlr3tou,

xime ordines distribuitur. Primas tenet is ,

qui guntur Episcopi omnes delegalorum vice, ut a po-
in Clencos
Aobilcs, ct apud nationes omnes censetur praecipuus , sanctior pulo decimara qnamdam colligant, in proprium ,

plcbeios. Clericorum status, divinis ministeriis deputatus. opinor, et Patriarchae necessarium vitae subsidium.
Laicos inter nobilissimi sunt, quos indigenas Meba- Quara Episcopos inter et Archiepiscopos statuunt
cheros appellant. Quibus tertia demum et infima differentiam, in eo maxime consistit, quod postre- £/»«o;«sai-
plebeiorum qua sub tm ra,
classis accedit, artificum seu , mos, non secus ac Patriarcham virgines aut saltem ' les
.

fatcem populi, rusticos et quosvis vilissimos homi- ccelibes esse oporteat, ac proinde ex Monachis as-
nes comprehendit. Quae ad classes singulas exaete sumi ad Episcopatum vero non raro provehan-
; ,

pernoscendas necessaria sunt, cursim delibabimus. tur, qui annis pluribus in matrimonio exactis, tan-
Clerici alieni 137 Clero pra?positus est Patriarcha, quem et dem uxore defuncta, ad ecclesiastica munia animum
sunt ud amlii hodie Alexandrinum dicunt ; licet Cairi, ^Egypti adjiciunt.
urbe Metropoli, semper habeat et pridem habuerit 141 Inter ^Egyptios Praesules , secundum a Pa- ^
stabilem mansionem. Patriarchae subsunt Episcopi, triarcha locum is obtinet, quem ipsi Patriarcham WW" *•«>

. ,,. , ., .. . riusatm tilt-

numero undecim aut duodecim, quos lector distin- vocant Hierosolymitanum, ex antiquo jure, seu re- loPaMtmht
.

ctos inveniet in saepe citata Simonii Historia Critica cepta consuetudine, solitum moderari omnia va- Jerosoifmitmi ,

pag. 130. nis adde magno numero seculares Cleri- cante Sede Coptorum Patriarchali. Habeat hic licet,

cos, quique celeberrima SS. Antonii, Pauli et Ma- titulo saltem tenus, cathedram Hierosolym* , Cairi
carii monasteria incolunt, Monachos seu regnlares. jam pridem domicilium fixit, verosimiliter quod
De horum ecclesiasticorum erroribus, peregrinis Hierosolymis Copti non multi reperiantur. Idcirco
ritibus, supina ignorantia , nihil dissimulat accura- illuc tantum excurrit in Paschate, ac de cetero aut
tusrerum ^Egyptiacarum indagator sed nec ta- ; domi remanet, aut eam ^Egypti parte.n percurrit
cendam putavit insignem ipsorum et vere singula- quas Palasstinae proxima est, ejusque jurisdictioni
rem laudem, quae ex eo capite merito repetitur , subjecta. Mirabar ego unde id nominis ^Egyptio
quod inter omnes schismaticos Orientales soli ipsi , competeret, cum ii qui Palasstinam incolunt, quam-
a dignitatum ecelesiasticarum ambitu et Simoniaca quam Jacobitae, a Coptis tamen dissideant. Sed mo-
ad eas promotinne immunes prorsus existimentur. nuit me Bernatus in posterioribus litteris , titula-
138 Graecorum ea potissimum contagio nec , rem hunc Patriarcham, proprie Episcopum Cairen-
Graecorum solum, sed Christianorum passim om- sem dici oportere, qi.i ea potissimum de causa ,

vitiis apud
nium, qui Turoicojugo subjecti, sacrilego mercimo- extraneum quasi nomen mutuatus sit, ne quis, se- ijiii ftifrat*

Alexaniffl
Orientales nio, ambitioni propriae et infidelium uvaritia: Sacro- dente Cairi Patriarcha Alexandrino, ullam lbidem non conttd.
inductis stib sancta quadibet exponere dicuntur. Nimirum apud loci aut auctoritatem aut potestatem arrogare prae-
juuo Turcico.
illos in deplorandamxonsuetudinem abiit, ut magis sumat ex quo rursus summi Antistitis in reliquos
;

pecuniae vi et Turcarum auctoritate, quam virtutum absolutissimum dominatum perspicias. Quis Simo-
merito, Cleri suflragiis, plebisve consensu Antisti- nio persuaserit, Patriarcham Alexandrinuro , titu-
tes fiant adeo ut dignifates etiam sacratissim<e
; lum etiam Patriarchaa Hierosolymitani sibi arrogare, ,-.
,

,
turpi commercio, munerum corruptelae, et prope- nusquam deprehendi.
J
modum auctioni, expositae videantur. AbhisCopti, 142 Episcopis proximi sunt Sacerdofes ,
passira
tametsi eadem servitute oppressi, tamquam a prs- quidem, ut toto Oriente ita in yEgypto, conjugati, rres i„jteril«>
sentissima Ecclesiae suae peste, abhorrent integri- ; si seculares sint tamen ut ad matrimo- conjugatli
; non ita
tate plane incorrupta, et canonica quantum ipsis
«•'*""'
nium obligentur, queraadmodum de Habessinis tra-
licet, prnmovendi ratione, Patriarchas suos eligere dit Ludolfus. Plures vidisse, ait Bernatus, qui coe-
et inaugurare soliti. Ex procedendi ritu res nalara libatum, Latinorum mnre, perpetuo observant. Qui
fiet.
apud nos dignitate sacrum Presbyteratus Ordinem
139 Adpraefatam electionem concurrunt Epi- , sequitur, non eodem apud Copto loco est etenim ;

scopi, Presbyteri, et populi Primores, Cairum

con- Diaconorum multitudo illis prope incredibilis, ad id
Ab istis ra- vocati. Cautum est sedulo, ne quis ad primara illam tamen necessaria, ut ne aliquando desint qui Ec-
triuiilin non dignitatem provehatur, qui non fuent
Besoul ita , operam navent. Non unam esse m"'"'"
clesiae ministeriis
eumvocant qui continentiam professus,
eligitur, virginita- Latinorum et Coptorura de Ordine illo sententiara, """"
tem perpeUio servavit. Atque ea
praesertira causa ex eo perspicue datur intelligi, quod hi pueros
est, cur plerumque e Monachis
aliquis Patriarcha etiam septennes aut sexennes adlegere consueve-
designetnr quem proinde necesse
;
est e solitudine rint. Et, quod magis mirere, tametsi Diaconi illi
abductum, Alexandriam primum
deportari ut in , (si ita fas est appellare) a puero functionibus eccle-
S. Mairi Sede collocatus, tituli
nc fcrc cj possessionem adeat. siasticis assuescant , exiguus plane, imo nullus
monasterlo S.quando acc.dat non omnia in unum 1
1» p";
suffragia con- prorsus apud eos gradus ulterioris ambitus, nullum
vi eatractn currere, sed diversos postulari,
hac ratione discor- promotionis desiderium, sic quidem, ut ad Sacerdo-
dns v.a prtecliiditiir. Scripta
candidatnrum nomina tium vi aut artibus compelli eos et adigi quoda.n-
tototnduo altari imposita relinquunt,
oblatis.iiie eo inodo necesse sit saltem in spe-
: e*a nihilominus ,
tempore .ncruentis Deo sacrificiis
coeleste implora- ciem, Ordinationis libertate servata, ut dum sub-
turaux.lium, quo dignior in
Praesulem cooptetur. stantialis consecratio peragitur, possit qui voluerit
Tum tacto scrutinio, cujus primu.n nomen
ex urna a suscipiendo sacro Ordine resilire.
a puero eductum fuerit, is confest
unanimi con- 143
 DE COPTIS JACOBITIS. 111"

143 Quara id in Europa insolitum tam non ub- , citationem spectantes vocamus) omnino careant I)
,

surdum videbitur, siquis miseram istorum horninum uno eodemque Psalterii tractu immutato perma- U TOBB l

conditionem perpendat. Coptoruro nullus ad sacros nente, quodque proinde de memoria recitare pos-
Ordines assumitur, qui de plebe non sit quique ,
sint et debeant, aeque ac Missae sacrificium.

proinde vili arte aut opificio vitam non alat. Ac- 147 Quid de reliquo inter ipsoruin nostrumque
uosli oquc
cessio dignitatis Sacerdotalis nihil magnOpere lucri, Offi ium discriminis sit, non satis explicat Berna- protixius.

certam temporis jacturam adfcrt. Sustentanda fa- tus, nec sane id operae pretium videtur. Ait nostro
uiilia, alenda uxor et liberi, interim stipendii nihil esse longius, et tempore Quadragesimae solito pro-
aut perparum quo egestati suceurratur. Quid igitur lixius. Addit, Episcoporum Horas Canonicas aliis
m ,lr tleant,
miri si Diaconatu contenti, eo studia convertant, esse longiores, eas autem longissimas, qu;e Pa-
ut de necessariis ad vitam sibi suisque prospiciant. trhrchse peculiares sunt. Missam faciunt diebus
Eodem ferme ex capite oritur supina tam Episco- Dominicis et festis ahis, quos satis frequentes nu-
porum quam Sacerdotum ignorantia ut quibus vi- : merant, imo freqtientissimos si festivis adscribere ;

delicet non uitra annum duodecimum scholas tri- liceat, quos distinctis characteribus notat Ludolfus,
gulinlra on
nl/ffl 12 ri>- viales frequentare liceat, ubi doclissimi censentur in Kalendario suo ^Ethiopico, quod a Coptis ac-
tfactl " evasisse, si legere noverint et scribere Arabice. Ex ceptum esistimamus. In templis majoribus etiam
ii Holii,
eo tempore diurno labore victitant, nec ad annum celebrant quarta et sexta ferh, ac per totaui Qua-
Domhticis ac
usque trigesimnm, tjuo ad Sacerdotium promoveri dragesimam. Pridie Dominicarum et festorum ad
feslis, ctiam
solent, quidqnam accessit, nisi quod forte et eorum temph se sua conferunt sub ocoasum solis ibique ,

fiant immeniores, quae pneri didicerunt. aliquam noctis partem psallendo exigunt, non prius
144 Tam crassam ignorantiam frustra deplora- egressuri, quam postridie mane rem sacram fece-
iguorantissi-
veris, in tanla illa totius fere gentis paupertate ;
rint.Sunt et qnandoque laici, qui cum Sacerdotibus
„u lURt,
qua impulsi coguntur singuli rerum suarum sata- noctem in templis traducunt; non orando sed , si ,

gere, ut domesticse penuria? succurrere queant. Simonio credimus dormiendo, garriendo, tabacum
Hmc nec rnagistros, nec doctores alere integrum fumando, aut caffaeum bibendo. Quae sane omnia
est ; et si gratis illi adessent, inopia prtepediti ,
locum tam sacrum dedecent.
saltem qui adulti sunt, docentcs audirenon possent. 148 De Littirgtis quod refert Bernatus, vulgo
Quo fit ut bonarum artium et scientiarum non ,
notum est. Triplicem Copti, pro vario tempore, ut plcr,

dico rudimenta, sed nec nuda nomina comperta ha- ferme ceteri Orientalas, Liturgiam adhibent. Com-
beant. Quid? quod nec Sacerdotes ipsi linguara munis et passim frequentata est, quam Basilianam
suam Copticam calleant ;
quamquam ipsis sacra sit, nuncupant, quaeque reliquarura hrevissima. Altera
etin officiis ecclesiasticis usurpata. Praeclare res est S. Gregorii Nysseni, S. Cyrilli altera sed hae, ;

poslCQ nith- geritur, si Coptice legere noverint, de intelligentia ut niulto longiores sunt, ita non nisi semel singulae
nantur:
parumsoliciti. Et vero eorum ignorantiae subvcn- in anno recurrunt. Hoec aliter tradit Vanslebius,
tum est appositione textus Arabici
ad Officiorura nam Historiae suae pag. 9i, postquam ordinariam
marginem, nec piaculum censent si aliquot Missae fassus est Liturgiam Busilianam, in quo cum Ber-
partes, praesertim Epistola et Evangelium, Arabice nato consentit, statim subdit Gregorianara, non scrl ferc toto
recitentur. tantum semel quotannis, sed festis omnibus Serva- anno Hasitia-
145 Quid in hujusmodi Presbyferis seu perso- , toris nostri Jesu Christi, aliisque solennioribusisur-
mt lnmrn u
nam, seu fortunas, seu denique dotes et merita pari solitam : Cyrillianam autem toto Quadragesi-
tmm njinil

Idll i nnrra spectes quid, inquam

; in hujusmodi hominibus ,
inae decursu, atque in pervigilio Dominicae nativita-
non contemptu et vituperio dignum ? Si personam tis. Quas narrat Mem Scriptor de diversis Litu>'giis
consideres, piebei sunt qunm maxime; si fortunas, duodecim, ceterisque ad Coptorum ceremonias spe-
egentissimi ; si reliqua, indocti, bardi et bebetes. ctantibus, nec referre vacat, neo examinare, Ber-
Nihilominus tanta apud suos reverentia, tanta sesti- natum sequimur.
matio, ut gentis etiam Primores numquam Presby- 140 Ad Monachos quod attinet. inquit, ii mona-
Mnnachiom-
wnli 11,11,11 tero occurrant, quin inclinato capiti manum imponi steria magno numero implent, ut plurimum plebei ncs plcbei, ii-
i"'"
Splscopi,
postulent, quam deinde demississime osculantur. etsortis intima? homines, atqneadeo pnupertati prius que eitissimi

Par est Sacerdotum omnium erga Episcopos vene- assueti qnam eam in solitudine profiteantur. Non
ratio, et horum erga Patriarcham cujus in uni- ;
facile eis persuadeas plurimos in Europa Monachos,
versos stupenda auctoritas, qua dissidia omnia , li- aliosque omnis ordtnis viros religiosos, titulis, ho-
" Pntrlarcha
tes, controversias, vel nutu, ut ita dicam, terminat noribus, bonis, illustri faniilia; valedicere, utCliri-
et componit. Ex suo ingenio Francos metiuntur ;
stuin Servatorem, inopftin, humilem, despectum
quocirca eis videtur prorsus incredibiie, Christia- imitentur. Generosos hujusmodi animos olim^Egyp- uti el monia-
les plerumque
Qorum Principum contentiones non statim sopiri ac tus progenuit, hodie penitus ignorat. De cetero
vidux.
dinmi, unius Pontificis Romani arbitrio. Munachi illi parce vivunt, austere et duriter, car-
140 Ceterum quse praeterea Bernatus memorat, nibussemper abstinentes. nisi e sohtudine egressi,
lacrymas coinmiserationis merentur elicere. Obser extra monasteria commorentur. Quid dicam de
vat nullas illic Parochias repcriri, Parochos nullos ;
Monialibus? Constat et earum conventus aut clau-
nullam doctrinte Christiana' per catechismos expli- stra illic reperiri, verum xenodochiarectius dicenda,
cationem, verbi divini prsedicationes nullas gre- : Bernatus existimat neque enim virgines. sed mu-
;

gem indivisum, nnlli pastori, r.ulli animarum cura- lieres plerumque vjduas, egestate pressa?, ad ea
elecmosynis
tori subditum, atque idcirco ita neglectum , ut oonfuge.'e solent. Ut ut est, et haec et alia virorum
rictitant.
l '''"''»„,
,1,1 Coptorum plevosque solo nomine tenus Christianos monasteria.piorutn Christianorum eleemosynis, quas
appellare oporteat. Ad lioc. itaque praecipuum et pro eorura tenuitate, largas dici possunt, perpetuo
fere unicum tot Sacerdotum et Diaconorum munus sustentantur.
reducitur, ut templo alicui descrviant,
si plures 1 S0 Haec sunt quae de primaria Copticae gentis
altcrnis vicos suas in ecclesiasticis tnuniis obirete- classe jam recentissime perscrtbit laudatus toties
neantur. Habent more nostro quotidianum Officium P. rlu Bernat, paucis multa complexus, veriora
seu Psalteriurc Davidicum, in Matutinum, Laudes ,
opinor, quam qua> de statu Coptorum ecclesiastico
aliasque diurnas noctitrnasque Horas distributum corrasit Vanslebius. Eo tamen id dictum nolim,
Hoc vero indoctis hominibuscommodi accidit, quod quasi mihi suspecta sint. quaecumque Auctor ille
""""««uiii
'"""'(Jion,
Rubricis (ita regulas legesque, ad Offieii divini re • tamquam oculatus testis retulit. Verum hoc in ipso
omnes
 112* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
omnes mecum desiderabunt, quod rerum multarum per diem refectio. Plus aliquid liberalis educationis
AVCTl nE farraginem contexat, non itaad veritatem exactam, et urbanitatis praa se ferunt Graeci incolse. vulgo,
J. B. S. partes
ut non saepissime Arabiois fabellis respersa sit et Melchitae, utpoto qui varias orbis nonnum- vivit.

contaniinata. Librum ejus conaulat, qui de Patriar- quam peragrare soleant, Coptis e sua ^Egypto nus-
cliae dignitate, jurisdictione, titulis, habitu, vivendi quam pedam efferentibus.

norma, reditibus, et id genus aliis, plura nosse vo- 154 Enarratis breviter gentis conditione et inge-
luerit. De Episcopis item, eorum aetate, munere, nio, suspicor, inquit Bernatus, rem gratam me

jejuniis, abstinentia de Sacerdotum functionibtis,

:
facturum.si de Catholicorum, siqui sunt, Coptnrum
"""'*«()«„.
et impedimentis de Archidiacono, Diaconis, Sub-
:
nuraero pauca interseram. Anni sunt octoginta aut
ncque ™,rsi «»1i «f
ftdei
diaconis, Lectoribus, sacristis : denique de mona- eo amplius. ex quo PP. Capucini Galli hancvineam Ma"
magiur, neque Catuti,

steriis, eorumque supenoribus et disciplina, quae excolunt. Narrahat nuper eorum aliquis, constare cam,
nultius.
per varia capita deducta inveniet, ad praesentem ex tabulis, majores suos, Coptos nonpaucos, eosque
aufem tractatum parum conferunt, et brevitati no- primae notae ad Ecclesiae R&nr.anm gremium redu-
strae nullo pacfo conveniunt. xisse. Pari fere modo loquuntur PP. Minoritae
151 Post Cierum praecipui nominis sunt, opibus- Itali de Propaganda (ut loquimur) qui a multis an-

Mebacheri que et dignitate soli prsestant, quos supra dicebam nis eamdem provinciamsuscepere. Quin et PP. So- '/"' ttlodo
K
cvmparmt
scu Nobiles. vernacula lingua Mebacherns nominari. Arabica vox cietatis, qui fere ultimiad eam messem accesserunt

est, quam proprie nunlium seu nuntiantem Latine jam a decennio, et ipsi conversiones numerant ne-
reddideris, unde ut Evangelium et Evangelistas quaquam contemnendas. Quaero fpergit Bernatus)
significent, eodem prope vocabuloutuntur. Atenim, quaero, sed incassum, conversionum istiusmodi aut
non in sacra illa, sed profana prorsus nomenclatio- reductionum vestigia. Si pauperculos excipias, eos-
ne hic usurpatur. Nimirum Mebacheros vocitact, que non valde numerosos, pauci alii apud Coptos
eos omnes, qui aut publicanorum aut quaestorum occurrent, qtii fidem Catholicam, eo saltem quo par
aut oeconomorum apud Turcas, rerum illic
cfficiis est, usu modoque profiteantur. Faxit Deus ut innu-
politica sub dominos, funguntur, eorumqne bona, reditus et meri alii occtilti delitescant, qui ad notitiara meam
Ttircis udmi- vectigalia administrant. Siquisin gente adeo misera non pervenerint.
nistrant,
et miserabili, Nobiles, Primores aut quoquomodo 155 Haec Bernatus, tam vere, opinor, quam can-
Illustres invenire voluerit, non alii recurrent ea dide. Vere, inquam, nam quae ipse scribit, a viro
digni appellatione quam soli Mebacheri certeprae- ; honoratissimo, testeitidem oculato, non semel mihi neque sinceri
quorum fami
unionisspu
h 13 fir.ii/i-
i
divites, ii praesertim qui ferme duodecim numero antea confirmata fuerant. Quapropter alibi insi-
non est m-
vltes sunt tamquam reliquorum principes, ita sibi prospexisse nuare me memini, spem superesse valde exiguam, llor :

dicuntur; ut ea munera ad tilios, propinquos et he- fore ut Copti ad Ecclesiae matris sinum posthminio
redes continua suceessione transmittant. reducantur. Quse ne paradoxa cuiquam appareant,
iS~2 Fam hujusce rei causam Bernatus assignat, non gravabor hic integre referre quas Bernatus ad-
quod et ^Egypti Prorex et alii viginti quatuorTur- ducit, sinceraa et solidae reunionis impedimenta.
Omncs pecu- carum Optimates, penes quos tota residet guber- Primum est, innata qnodammodo, aut saltem cum
niis tractan-
nandae regionis potestas, nulitiaeduces, officialesque lacte imbibita alienatio et aversio animi a Francis,
dis si nijiir

occupati alii Turcici. nec sciant ipsi, nec magnopere rescire quo nomine, ut alias dixi, Latinos seu Occidentales
proptet im
curent, quantum pecuniae ex solitis vectigalibus Europaeos intelligunt, Italos, Hispanos, Gallos, tum odim
aliisque exactionibus confici soleat, satis contenti, Germanos, eosque omnes qui sub Francorum no- FranaiiM,

a Mebacheris postulata accipiant. Tantaest apud i. Emp-

si mine, sacris olim expeditionibus interfuere, schis-
rum.
Mahumetanos illos, Christianae fidelitatis et inte- maticis Orientalibus etiam infesti, quorum proinde
de Christianx gritatis existimatio, ut et in bonis administrandis, ex eo tempore inveteratum odium in se concitave-
vitic excrcitiis et procurandis familiarum negotiis, Coptos malint,
runt. Crediderim ego. ita a teneris Coptos efforma-
parum soliciti
quam propriae suae gentis hominesadhibere. Verum- ri, ut in eorum cerebro non minus terribilis Francus
sunt'.
tamen et hoc luctuosum est, quod nihilo inde feli- reluceat, quam apud nostros pueros Turca autTar-
cior dici queat Mebacherorum istorum conditio, si tarus videri soleat. Minuitur, Bernato teste, idea
christianae vitae virtutumque exercitium attendas. illa teterrima, dum Francos intuentur propius,
Nam quod alii, tum egestate pressi, tum Sacerdo- iisque familiariter utuntur : at quantum adhuc viae
tum aut incnria aut inopia neglecti, ea ignorant superest, cum rarissimi sint qui Francos aut nove-
quae ad salutem spectant tantumdem detrimenti
; rint aut alloquantur, nescio qua formidine aut ter-
Mebacberis affert, secularium curarum tanta multi- rore panico perculsi; quo si non prohiberentur,
tudo, ut iis plane immersi, de rebus fidei, officiis- Francorum amicitias et consortia ambirent, nempe
que justitiae Chrisfianae minime cogitent. quos tot scientiis et artibus liberalibus instructos
153 Sequitur demum ordo tertius, isque plebeius suspiciunt, praesertim Medicina, apud ipsos pluri-
Plrbcius ordo
pauperrimus,
et infimus, operariorum, opificum, famulorum, ru- mum aestimata.
sticorum, quos inter paucissimi sunt qui nonvivant 150 Impedimentum alterura facit summa illa
in dies, quique proinde si morbo aliquo cornpiantur, Coptorum ignorantia, usque adeo supina et erassa, .iipiiion

non statim ad summam egestatem redacti, vitam ,entU

¥«
ut nullo ferme rerum ad religionem et salut.em spe-
untiani,
degant longe miserrimam. Illud nobis inter miran- ctantiuin sensu tangi videantur. Accedit incredibilis,
nec assuetus
da reliqua mirabilius haud dubie videbitur, ingente adiaphoria dicam, an incuria? quam Berna-
putat
mercatwx tam populosa vix ullos inveniri qui mercaturam tus nonnulla ex parte regionis climati adscribi
( quam exteri exerceant, ubi tamen Alexandria et Cairus, tam- posse; praecipue tamen, oriri ait, ex ipsa Cbristia-
exercent)
quam emporia mercimoniis clara, celebrantur. Ju- norum ^Egyptiorum conditione. qui passim, ut supra >
-

n«iati'f
daeos itaque, Graecos, Armenos, aliasque nationes dictum aut egentissimi sunt aut valde divites.
est,
extraneas Coptorum spoliis ditescere necesse est. Illorum sola fereest et unicacura, paupertatis le-
Idne eorum inertiae an imperitiae, an utrique ad- vamen quoquo modo perquirere, suntque hi Cairi
scribendum, pronuntiare non ausim. Victus ratio, ingenti numero, parati plerumque et dicere et cre-
nutritio, educatio, longe a noslris
moribusdissident. dere quidlibet, modo egestati succurras quo sub- :

Magna ubique parsimonia; cibus quem capiunt, ob- sidiodeficiente, mox ad antiquarevertuntur. Interim
vius delicias et condimenta, aut per impotentiam
:
nec Pastores norunt, nec a Pastoribus noscuntur;
non adhibent, aut ignorant, aut negligunt ; eorum nec sane prodesset quidpiam mutua illanotitia, dum
vices supplet, quae ipsis familiarissima est,
repetita Pastores illi qualescumque, pauperculas oves negli-
gunt
 DE COPTIS JACOBITIS. 113*

gunt, a quibus subsidii nihil sperandum vident, imo xima ad nos confiueret. In id modo laborant Mis- D
arduam taediosamque provinciam aictore
quarum ipsi miseriam sublevare tenerentur. sionarii nostri,

lo" Hinc luctuosissimam Coptorum sortem me- alacriteraggressuri.si piorum Europaeorum miseri- 'ad^auam Eu-

1 Me ~ rito planxeris, tam profunde ignorantium, ut pro cors liberalitas, de necessariis ad vitam sustentan- rum li-
flnp"'
oatltttes Sa- ouini doctrina ipsis sit, scire, se Christianos voci- dam subsidiis benevole prospexerit. Tuam, Lector, beralitas op-
tatur.
rruttim tari eos certe inter doctiores computo, qui vel so-
;
pietatem ex ultima ^Egypto implorari cogita, ut si
Qitclum.
„t
lam Orationem Dominicam ex norma Catholica re- ad miserabilis gentis spirituale emolumentum, con-
citare didicerint. Haec si in urbibus, kaec si Cairi ferre quidquam potes, viscera misericordiae deside-
obviasunt, quid de rusticis statuendum sit, pronum rari non patiaris. Haec de Coptorum conditione,
erit cuilibet judicium ferre. Jam ad divites quod classibus, indole, raoribus generatim dicta, ad eo-
spectat, cum Mebacheri ii sint, et in optimatum rum ntus et mstituta facilius percipienda, lucem non
domibus occupatissimi, tantum terrenis illis et pe- modicam subministrabunt.
rituris distinentur, ut, si roaxime voluerint, aeterna
nequeant meditari. Videas inter illos qui toto anni
SECTIO II.
decursu, nec ipsi Missae sacrificio intersiut, multo
minus Sacrameuta frequentent. Bene cum eis com- De Coplorum erroribus, rilibus, placitis,
paratum est, qui festis solennioribus exlernam ali- relalis ex Sacchino aliisque, Bernali
quam et exercitam fidei suaa professionem emit- senlentia.
tunt.

Item pnptei 158 Obstat quod homines, supra modum

tertio,
J_™uno ad veros Coptorum errores propius accedi-
\tmatam n- meticulosi et trepidi, minima quaque de causa ter- mus, neglectis minutis minoris momenti, quas pro-
aidltattm, Soec jj BB , no_
rore concutiantur; tametsi toto, quam vastum est,
sequi scrupulosius nec vacat nec lubet. Illorum om- ster,
imperio Turcico, nullibi Christiani degant tutius, nium catalogum bene longum contexuit Sacchinus
majoriquo fruantur libertate quidem ut ex om- ; ita noster, Historiae Societatis parte 2, lib. 5, num.
nibus Orientis partibus, alii in jEgyptum, tamquam 122 quem ad examen revocare operae pretium
: E
in portum tranquillum sese recipere non dubitent. fuerit, ut ex recentiorum, praesertim Bernati fide
Pruhibet innata ea timiditas, ne veritatem, quam quantum fieri poterit, certa a dubiis, vera a falsis
ultro agnoscere et amplecti videntur, aperte profi- discernantur. Haud ignota est Abrahami Copti in-
teantur. Missionariusquilibet, harumrerum nescius, signis impostoris simulatio, qua Romae tantum pro-
plurimos se convertisse continuo arbitrabitur, adeo fecerat, ut subornatis fallaciis, confictis litteris,
promple annuunt et victas praebent manus, propo- aliisque dolis malis, Pontificem et Cardinales spe
sitis rationibus numquam
reluctantes. Verum si ad vana lactando, dona et munera per Nuntium Apo-
praxim deveneris, externam agnitarum veritatum
si
stolicum, ad Patriarcham suum, Ecclesiae Ro-
M valie confessionem poposceris verbo, si cultum vere
;
manae. conciliandum, deferenda impetraret quibus ;

Catholicum demonstrari exigas, surdis canes fabu- Cairum, vel ut Sacchinus vocat, Memphin deporta-
pronl ml /!
ilrm nilrnil- lam timore praepediti, nihilminus cogitant, quam
;
tis, et Patriarchae traditis, Legato Pontificio turpi-
tur, de promissorum executione. Verosimillimum est,
ex reltitu P
ter illusit. Fuitis Christophorus Rodericius Socie- Ro d er € nad
,

formidinera illam ab educatione instillari, cura a tatis Jesu, vir plane Apostolicus, et idcirco a Pio Coptos Legatl,
teneris annis parentessuos, infidelium jugosubditos, IV Pontifice ad rem perficiendam delectus. Hunc
et dura pressos servitute, advertunt. Nec desunt Sacchinus auctorem habuit, ex cujus commentariis
(Bernati verba sunt) qui mihi candide fassi sint, desumeret, quae deCoptorurn religione historiae suae
Coptos, successione hereditaria Pharaonicae indura- inseruit, in hunc modum :

tionis factos esse participes. 102 Christopkorus, Coptorum placilis moribusque a d G prxcipua
159 De Deibonitate quam magnificentissimesen- noscendis insistens, manifeslis hxresibus involutos repe- capila errores
tio, nec Dominimanum abbreviatam credo atin prae- ;
rit. i. Repudiari apud illos, et vivis prioribus alias su-
re " ucl •

senti, utloquimur,providentia,sperarihaudquaquam perducere uxores, m more esse. n. Ante Baptismum

tatuttpe
potest, fore ut gens Coptica Ecclesiae Romano-Ca- parvulos circumcidere. m. Sacramenta, seplem qui-
cotdmm intle
tholicae concilietur autreuniatur, quamdiu potestati dem numerare, verum prccter Baptismum, Euchari-
frmrnimt infidelium manebit subjecta, iisque oflusa ignorantiae stiam, Confassionem, Sacerdotium ; cetera longea veris
C tenebris, quibus hactenus immersam vidimus. Quid dwersa, Fidem, Jejitninm, Oralionem. iv. Spirilum **

fides, quid religio postulet, solicitos non habet, hac sanclum non credere a Filio procedere. v. Concilia non
Audias, bonitatem Dei et
in parte tranquillissimos. recipcre nisi tria, Ephesinum, Constantinopolitanum ,

misericordiam certatim extollentes, atque in eis ita Nicsenum, ih Canones habent,

quo octoyinta quatuor
confidentes, ut abunde ad asternam salutem
sibi vi. In Christo, post conjunclionem Humanilatis cum
prospectura putent, dicant Christum esse Media-
si Btvinitate, non nisi unam naluram esse, unam volun-
torem, beatissimam Virginem Mariam Sanctosque tatem, actionem unam, Chalcedonensi Concilio penitus
reliquos, sibi fore patronos et propitios. Interea in damnalo. In ritibus quoque mullapeccare, existimantes
eodem luto haesitare pergunt, nisi vehementerfallar, adhuc suffocalo et sanguine abslinendum ; matrimonia
de misericordia Dei vane prorsus pra?suraentes, olim in sccundo cognalionis gradu passim licere contrahi;
ignorantias socordiaeque suae pcenas daturi. in Biaconorum numerum quinquennes pueros adlegen-
StowdiBiii
160 Morbo tam immedicabili curando, ac depel- tes, et initiantes sacris ; inter baptiuindum dum terin-
KAlCttm rss (( lendae, praesertim in adultis, ignorantiae, vix tota (anletn demergunt, totam formulam ter pronuntianles.
"'' ittstiluti •nr
Euivpa suflicientes Missionarios suppeditet : aliunde 163 His fere similia tradit Spondanus ad annum
Htcnli, itemque Spon-
vero ita perpetuum victu quaeritando occupantur, mdlxi, probabilissime ex eadem Rodericii relatione danus -
ut perraro convenire et colloqui Iiceat. Unicum Ec- desumpta ; quae ego tam crude enuntiata, nec ut
clesiae illi restaurandae illustrandaeque remedium vera admittere ausim, nec ut falsa omnino rejicere.
esset, more Europaeo ludos
aperire, ut pueri ab in- Nonnulla ex Vanslebii fide, Coptis imputanda non
fantia instructi, scientiae
virtutem pietatemque con- sunt. Polygamiara illis familiarem esse, nullibi in-
""/'«' 'Jintiii
jungerent. Hoc ipsum ultrofatenturCopti, hoc sede- sinuat. Sacramenta septem, Romanorum more, eis
siderare affirmant, spondentque liberos se quanto- attribuit. Echellensis et Naironus Coptos vindicant
cius ad scholas, destinaturos, eo libentius quo ab errore Grascanico de processione Spiritus sancti
nullum rainerval solvendum intelligant quo certe ; a solo Patre. Abstinentiaa suffocato et sanguine,
motivo dubium non est, quin Coptorum pars ma- aliisque c gelibise Mosaica vetitis, ita nonnullis visa
Junii T. VII. X.V est
 114* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
est Habessinorum propria, ut ad Coptos universim contagioso et impotentia naturali idem esto judi-

transferri non possit nisi quis cum laudato Histo-

;
cium, ut ferme nuper indicabat Vanslebius.
riae Criticae Scriptore, rotunde asserat, non Graecis 167 Tolerabiles videri possent adductae hactenus
quorum non-
nutlos negant minus quam reliquis omnibus Christianis Orientali- repudiorum rationes, nisi foeda Matrimoniorum dis-
quod an satis solutio, et novorum conjugum superductio ulterius sa kl >ih m
bus communem esse observantiam :
,
<i
»,

lnico
.

certura esset, mihi non constabat, donec ex Bernati extenderet. Turpissima est quara ex Chere (Arabica
vox est quae justitiam significat) quam, inquam, ex
judicio postea proferendo, habui quod verosimilius
statuerem. His sic obiter indicatis, lllud modoagen- justitia fieri prsetexunt. Justitiae modum attende.

dum est, ut quidam indubitati gentis Copticae erro- Dum alterutrum conjugem alterius taediuin coeperit,
res sint, manifeste appareat tum qui eorum ritus
;
tribunal laicuin loci, in quo commorantur, conve-

et instituta a Romanis pluriraum dissentiant. Sac- niunt; oblatoque utrimque repudii libello, moxaliis
chini seriem repetam, singula quaj ante sufficienter copulantur, idque ex Turearum lege et placitis, ne
explicata non fuerint, ex Beynati relatione per or- quis deinde Praelatus ecclesiasticus impedimentum
dinem discussurus. afferre audeat. Horrorem incutit tanta perversitas,
16i Primus itaque articulus Coptis imputatus etiam mediocritcr probis, qui idcirco viam ineunt ti-l /Y,,/„, s
pula, guod re coaclis,
polugamiam is est, quod repudiare apud illos, et vivis prioribus magis apparenter canonicam. Importunis, et, si
probent, ahas superducere uxores, in more sit. De Polygamia opus est, minacibus precibus, a Patriarcha aut Epi-
simultanea haec intelligi non posse, ex eo videtur scopisid primum exorant, ut legitime separentur.
certissimum quod Vanslebius, tanto tempore in
;
Huc usque non male. At brevi solitudinis pertaesi,

^Egypto versatus, nihil de ea commemoret. Agit ad Prajlatos recurrunt, rogant, obsecrant, cla-
hic de Coptorum Matrimonium, parte 2, capp. 32, mitant incontinentia? periculum verbo, incussis ;

33, 34 et 35, de uxorum pluralitate altum silen- etiam minis extorquent, ut secundo connubio alteri
tium. Primo ex citatis capitibus, accurate enume- conjungi liceat. Cum tam euormem abusum, ait
cljuijum Tur-

cicum eica-
rat quindecim diversi generis impedimenta, quse Bernatus, Sacerdoti exprobrarem, frigide reposuit, santibus,
B quam
utrum dirimant, an solum impediant, parum inter-
lieet divortio
melius csse nubcre uri. E
rum causa' est. Paucis colligo, quas receptas, ait, in faciendis 168 Ex liis confice, quam rara hic sint in eccle-
plures sint, divortiis consuetudines. 1. Si uterque conjux Mo- siasticis Superioribus pastoralis fortitudinis exem-
nachatum suscipiat. 2. Si alteruter morbo laboret pla : innata timiditas inscitise conjuncta, facile

qui cohabitationem impediat, ut si hermaphroditus persuadet, eas esse rerum circumstantias, ut acci-
sit, si eunuchus, leprosus, epilepticus etc. 3. Si pienda et dissimulanda sit, sanctissimarum etiam
uxor fuerit adultera, non item si maritus eo cri- legum violatio. Ceterum lectores monere teneor
mine laboret. 4. Si alter altenus sanitati grave licet quandoque patrentur hujusmodi crimina, non
aflerret detrimentum. 5. Si uxor, ante cunjunctio- continuo existimandum esse ea passim frequentari.
nem epilepsiae obnoxia, id reticuerit. 6. Si alteruter Qui Coptorum abusus tam exacte refert, is sancte
in captivitatem abductus, toto quinquennio super- testatur, non usque adeo obvios esse, ut toti genti
stitinon innotescat. merito imputari debeant. Quin nec honesta in spe-
165 De conjugiis consobrinorum, et suspicionis ciem deest indulgentiae palliatio. Subsumus, in-
... , calice olim permisso, nihil attinet dicere. Ex addu- quiunt.potestati infidelium,apud quos impius quilibet
nec ad Cam-
rent iiabcssini ctis legibus viderit eruditus Lector, quo suo me- multum negotii facessere queat. Faxit Deus ne Prae-
nes oto»
rito Copti, ut polygamise simultaneac rei, traduci latorum muneribus conrupta, faciliores
integritas das satisln-

possint. Non me latet Habessinis quoque suos esse reddat ad pudendas id genus dispensationes conce-
Canones ecclesiasticos polygamiam vetantes, at ni- dendas. Adde, quod illis renuentibus, non desint
hilominus, jura politica in eo connivere, ut supe- Sacerdotes pravi, qui vices suppleant. Insurgunt
rius ex Ludolfo innuimus. Coptos vero talis etiam tum quidera Praesules, atque a Sacramentorum par-
nemo, opinor, asseret,
pr;evaricationis participes, ticipatione nontinuo repellunt ; sed evanescente in-
ubi Vanslebium, tam scrupulose omnia in hac ma- solito rigore, facile admissi, superductam uxorem
teria scrutatum, nihil referre animadvertet. Nec rejicere, et ad priorem redire minime coguntur.
solo Vanslebii silentio nitimur, dum recentissime Haec primi Sacchini articuli vera, ni fallor, exposi-
Bernatus confirmat, polygamiam Coptis a-que ac tio. Utrura et Gnecis et Orientalibus omnibus adeo
Latinis esse exosam. Igitur Sacchini verba de solo communis sit repudiorum libertas, quemadmodum
repudio intelligenda, dubium non est, cum id unice asserit Auctor Criticus pag. 16, 17 et 71, parum ad
asserat, Rcpndiare apud illos, et vivis prioribus alias nos attinet, qui de solis Coptis agere instituimus.
superducere uxores, in more esse. 169 Proxime sequens, de Circumcisione Baplismo Errorem «
166 Impedimenta jam a Vanslebio enumerata prxmissa, materiam tangit operosiori examine §. vn procession'
vidiraus, examinet qui voluerit. Sane frequentia ni- disceptandam. Quae tertio articulo de Sucramentis Spirltus S.

Yerum tamcn mis

in vEgypto repudia ex auctoribus persuasissi- tradit, proprium item locum rejicienda censui ,
in
est, quod di- scrlptutfi
vortio impc- mum habui, idque durum et Christianis indignum quod de multa curiuse Beruatus digesserit, pro-
iis neganl <"'"'

trato jud.cabam, praesertim si ita usus invaluisset, ut xima; sectioni materiem datura. Super quarto arti-
vere licitus censeretur, quemadmodum Sacchinus culo, de Spiritus sancti a Patre et Filio processione,
indicare videbatur. Ego abusum potius credid. , acriter, ut dicebam, depugnantEchelleiisis et Nairo-
contra apertissimam Evangelii veritatem, corruptis
nus, quo Graecanicum errorem a Coptis et Jacobitis
hominum moribus introductura. Consultus itaque a reliquis avertant. Contra Auctor Historia) Criticae,
me Bernatus, sic rem explicuit, ut, utrum recte adversus Brerewodum et Thomam a Jesu, conten-
opinatus fuerim, haud dificulter statui
possit. En, dit, doctrinam de Spiritus sancti a Patre et Filio
inquit, hac de re Coptorum sententiam
et consuetu- processione, Latinis esse propriam, qua in re con-
dinem. Primum quidem ultro fatentur, tam clara sentientes habet Europaeus alios, qui id tamquam „>//»<'"''
esse Evangelii oracula, utdeindissolubilitate
neva coujugia Matri- indubitatum repetunt et inculcant. Vanslebius au-
tolerentur, monii nibil dubii reliquum faciant.
Catholica plane tem pag. 123, ut Coptos cum Graecis sentire osten-
confessio. At veritati tam perspiou»
non omnino dat, id eos deducere ait ex iis Christi verbis apud
confonr.is est eorura praxis. Si vir
uxorem inadul- Joannem cap. 15 ji 26. Cum auiem veneril Paracli-
terio deprehendent, nullisque
rationibusinduci pos- tus, quem ego mittam vobis a Putre, Spiritum verita-
sit ut eara retineat licitum est repudium, et ad
; Hs, qui a patre procedit. Argumentum profecto sub-
secundas nuptias transitus conceditur. De neque
morbo tilius quam ut e Coptorum penu procedat ;

ego
 DE COPTIS JACOBITIS. 115*

ego a quoquam, praeterquam a Vanslebio, illud re- 173 Imponunt certo Critici vestri, dum Coptos D
latum inveni, Maronitis Catholicis, et Jacobitis ipsis traducunt tamquam Sabbati observatores. Jam hic All TOBE
cum suo Jacobo, reclamantibus. triennio et amplius, in eorum consuetudines non otio- exaisantur a

ttrW»t>
170 Nullus porro, me quidem judice, liti huicdi- se inquiro, nec tamen deprehendi quidquam, quo Bernato,
„t,cireecsde rimendae aptior, nec sincerior Bernato arbiter, cujus talis eis cultus merito imputetur. Falluntur item ,

illa quid-
sententiom puto esse verissimam. Ipsissima ejus ver- dum Graecis,Armenis, Syris idem tribuunt, quos
ba referam Latine reddila. Quod spectat, inquit, ad hic oculis ipse meis abea religionealienos perspicio.
Spiritns sancti processionem, sudabo affatim prius- At vera praedicant circa abstinentiam a suffocato et
quam Coptorum mentem Reverentioe vestrae clare sanguine,quam fateor Coptis esse familiarera, licet aliisde catuis
expressero. In promptuest ratio, cum ipsimet quid non omnibus eadam id factitandi sitratio. Alii abs- a suffocato et
sanguine
sentiant, quidve sentire debeant, prorsus ignorent. tinent ex mera parentum traditione, a quibus id anstinere.
Falluntur enimvero Europaei, si Coptos vel solum usu magis quam mandato didicere. Alii tales car-
Processionis terminum intelligere existiment. iSfon nes respuunt, quod sanitati noxias existiment alii :

timfliclier
asserunt Spiritum sanctum procedere a Patre et demum, quod falso credant, etiam hodie praecepto
ttius simto-
lm >»'"""" Fiiio, sed neque negant. Norma fidei eadem hic ipsis Apostolico, Act. 15. ji. 29, Christianos omnes ob-
usurpantes, quaenobisest, antiquum Nicsenum Symbolum, in quo stringi. Sunt etiam quibus suilla vesci piaculum est, Habessini
cum de processione a Filio primitus nihil continere- contra vero pars major ea utitur non secus ac Eu- 'tamcn obser-
tur, simpliciteraiutit Spiritum sanctum a Patrepro- ropaei Catholici. Id comperisse videor, Habessinos vant Sabba-
cedere, mhil ultra investigantes. Poterunt Scripto- veros esse Sabbati observatores sic saltem apud :

res vestri, eorum nomine venditare quaelibet , nihil Coptos audiunt.idque mihi recentissime testatus est,
ncc nisi trta ipsis in hac parte tranquillius, securius nihil: imo qui non ita pridem ex yEthiopia huc adventavit.
prima Conci-
lia ncs-
fallor vehementer, si in tota natione Coptica unus Huc usque Bernati responsio.
cenles unicus reperiatur, qui, quid hoc articulo, quid hac 174 Quid, quantumve hic peccent Copti, non dis-
disceptatione in quaestionem veniat, primis.utaiunt, puto in eo certe Simonjonon assentior, innocuam E
;
Copti solum
labris unquam degustaverit. Et quid miri, quod in illam observantiam rotunde definieti. Movet me Ec-
non jejunant
eorum Symbolo non exprimatur particula Filioqae, clesiae matris auctoritas, a qua persancte declaratum

dum praeter tria prima Concilia, aliud nullum un- video, cseremonias eas omnes puritati fidei esse con-
quam admisere ea vero additio non nisi multis
: , trarias. Non id negabit, opinor, 'eruditus Criticus,
postseculis, ab universali Ecclesia recepta fuerit? si modo Concilium Florentinum consulat, et Profes-
Ita Bernatus. sionem fidei Gabrielis Coptorum Patriarchas a Ba-
,i c.r met no 171 Circa articulum v, de receptione trium tan- ronio tomo 6 Annalium (non 5 ut ipse) subnexa;
laienics Ca- tummodo Conciliorum Ephesini, Constantinopolitani et quse omnia sequentiparagraphoad verbum referam.
iio»fS8'i.
Nicani ; fatentes jam habet reos Sacchinus Coptos, ubi de Circumcisione ex professo erit disserendum.
et quotquot sunt, Jacobitas omnes, quibus commu- Circa ritum celebrandi Sabbati, de vocabulo forte
nes sunt Nicaeni Concilii Canones illi lxxxiv, et apud litigare quis poterit. Si enim ea observatione non
Catholicos hodie satis celebres, postquam ab Echel- aliud indicetur, quam quod eo die Copti, et si vis,

lensi aliisque editi sunt et Annotationibus illustrati. ceteri Orientales non jejunent (excepto solo Sabba-
Qui eos et ejusdem tenoris alios plures compendio to sancto) fatebor Coptos Sabbati observatores
descriptos cupit, adeat Vanslebium, multa, ni fallor, neque ritum eumdem in primitiva Ecclesia usita-
De Eutychia-
falsisvera misr/entem, a pagina 238 ad pag. 301. tum inficiabor. Sed et illud mihi concesseris, jam
nismo, aiiud
Ipsos siubili- De vi et postremo articulo, Eutijchiamsmum seu pndem observantias illas omnes Christianis esse
lo, C0tl!f(j(. Monophysismum concernente, nihil mihi dicendum prohibitas, postquam Magistra eadem fidei,morum,
superest. Recte matricem eam Coptorum haeresim, et disciplinse, filiis suis eas vetuit et interdixit.
pluribus cum Abrahamo colloquiis et concertationi- 175 Matrimonia in secundo cognationis gradu (in- Matrimonia
in gradu 1,
bus habitis, Rodericius observavit ; reete Sacchinus tellige collaterali) licere contrahi, non tara docent
olim ipsis
retulit inter genuinas Coptorumab orthodoxa fide Copti, quam usu ipso et consuetudine in praxim re- illicita,

aberrationes, ut me abunde credo confecisse §. iv. ducunt. Ultro admittunt, inquit Bernatus, id anti-

Reliquum est, ut quae in ritibus peccare Coptos Sac- quitus sibi non fuisse concessum, sed dura necessi-
chinus ait, breviter etiam, quoad necesse erit, ex tate eo compulsos majores suos, ut ne eorura filiaea

pendamus ; quibus ea demum accedent, quae ab ex- Turcis raperentur. Casum praetexunt, verura an fl-

traneis Scriptoribuseidemgenti imputantur, autquae ctum nescio, quo olim contigisse aiunt, ut, curaMa-
a Bernato suggesta, ad majorem Copticorum rituum humetani puellas Coptorum plurimas nubiles con-
et placitorura notitiam conducere videbuntur. spicerent, audirentque Christianis consanguineis
172 Qui Coptos criminantur veluti legalium ce matrimonia non lieere contrahere, eas sibi copulare

remoniarum et Judaicarum superstitionumreos, ab voluerint. Consilium tempestive rescivit Patriarcha,

usurpare,
stinentiam a suffocafo et sanguine exprobrant, et atque imminenti maloremedium allaturus, moxSa- ne Turci filias
"tJvdaicis
"ipirslithnj. suspicionem confirmant , ingesta insuper Sabbati cerdotes quaquaversumimraisit, qui puellas omnes, nubiles
secundum rupiant.
'« accusati, ohservantia. Quaein his Coptorumesset consuetudo, nulla habita proximitatis ratione usque ad
apud Vanslebium non legeram satis diserte propo- consanguinitatis gradum, viris quantocius conjun-
situm, tametsi inter eorum Apostolieos Canones gerent. Ea arte delusis Turcis, ne idem imposterum
pag. 246 hunc referret ordine lxv: Mancipia Sab- periculum recurreret, quod casu permissum fuerat,
bato et Dominica a servilibus cessare debere. Et pag. in receptam abiit consuetudinem. Et eo pacto, in-
250 : Crimini verti si quis carnem non occisam, aut quiunt, eaevitamus incommoda, quibus aliae natio-
a fertis Rursus Siquis Domi-
dilamatam comederit. :
nes, Turcico jugo subjectae, expositae sunt, in ser-
nica aut Snbbato jejunaverit.Denique pag. 255 Pce- :
vandis impediraentis scrupulosiores. Hsec certe ve-
nam latam in Clericos, qui cibisvetitis usi [uerint. Haec risimilior, saltem plausibilior est ratio, quam illa

quidem insinuabant, Coptos superstitiosarum obser-
vantiarum tenaces esse. Verum cum Auctor HTsto-
riaa criticae pag. 134 ritum celebrandi Sabbatum, et
a sanguine et suffocato abstinendi, toti prorsus Ec-
clesiaa Orientali convenire, sed eam proplerea perpe-
ram Judaismi incusandam, solita sua libertate pro-
nuntiaret nihil putavi determinandum, priusquam
;
Bernati judicium accederet. En ejus verba.
quse a Vanslebio refertur pag. 107; nempe, htijus-
modi connubia ab orani aevo in ^Egypto recepta, a
S. Marco non fuisse prohibita, quod de Circumsio-
ne aliisque peregrinis suis ritibus falso Copti com-
miniscuntur.
176 De pueris Diacenis egimus praecedenti pro-
xime sectione. Crediderim ego, quinquennio paulo
essa
 !16* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
esse majores, qtiandoquidemalio locoBernatusaffir- omnium ad altare, exemplo trium Regum praesepi D
JIT1CT0RE
met,"ad septem Horas Canonicas, seu, ut ipsijvocant, assistentium. Quis ridiculam scenam primus delira- c°mm:
J. B. S. '""h n .

Uiaconi, septem preces teneri, quod infantibus convenirenon verit nescio hoc quidquid a Coptis circa prasfatam
:

etiam pueri, videtur: quamquam sciam et tales promoveri, qui Communionem peragitur, non putat Bernatus vitu-
obligantur ad
vix binas aut ernas Horas de memoria recitare no- perio autreprehensione dignura. Sacerdoti celebran-
Horas.
verint. Restat ultima Sacchini accusatio de trina , ti semper ministrant Diaconj: si Episcopus aut Pa-

formulx Baptismi repelitione, acl trinam infantis im- triarcha rem sacram faciant, assistuntetiam Sacer-
mersionem. Debuit Rodericius, ex aliena et falsa dotes, plures vel pauciores pro dignitate personae,
Haptismus
sub triplici relatione, Commentario suo inserere, quod apertis- aut festi solennitate. Moris apud Coptos, ut qui-
est
immersione, sime negat Vanslebius, testante etiam recentissime cumque sacris operanti serviunt, cum eo, etplerum-
Bernato nostro, ita Baptismum conferri, ut bapti- que ex ejus manu communicent, non sic tamen,
zandus ad tertiam priraum corporis partem aquae ut qui Presbyteri sunt, cum celebrante consecrent,
immergatur, pronuntiata forma: Ego te baptizo in ut quibusdam ridicule fingere vel soraniare libuit.
male di.
nomine Patris: Tum facta immersione ad alteram commento ansam prsebere potuit,
Insulso itaque atntur at,
unica tamen tertiam corporis partem, dicitur: Ego te baptizo in quod cum Diaconorum magna sit copia, iiquepaulo ipsoctm
formulsc pro- crQrt
nuntiatione
nomine. Filii : Tertio denique.totus demergitur, dice- grandiores facti et opificio intenti, non nisi simel
confertur. te Sacerdote : Ego te baptizo in nomine Spiritus san- forte in anno, puta festo Paschatis, sacris induti,
Habes hic omnium Sacchini articulorum, claram
cti. munere suo fungantur, ac per id tempus, Commu-
quosque licuit elucidationem. Nuncaliabreviter per- nionem suscipiantde manu Sacerdotis id, inquam, ;

curramus, de quibus Scriptor illenon meminit. imperito cuidam suffecerit, ut generali ritu apud
177 Auctor Historiee criticae pag. 125 ait, se ex Coptosreceptum scriberet, semper Diaconos omnes
Kon videntur, Kirchero referre, quod Copti sotam suam, Armeno- cum Sacerdote, Missam faciente, communicare id- ;

sibi sotis
arrogare
rum et H abessinorum Ecclesiam, veram Christi spon- que, si superis placet, exemplo trium Regum, prae-
Ecclesiam,
sam existiment.Eavd difficulter inducam in animum, sepi una assistentium.
B et hoc reliquis Coptorum insomniis adjungi posse ; 180 Sacrarum imaginum cultores esse eximios, R
sed cum id alibi traditum non reperiam tantisper , cum Auctore Historise Criticse, tradunt passira om- *""*««»
stuluas
sub judice relinquo, donec mihi constet qua ipsi nes. A Romano-Catholicis parum dissentiunt, si
«rmatitur.
fronte ceteros Jacobitas a regno coelorum excludant. debitae venerationis limites non excedant. Corri-
Nam quod Melchitas et Francos pro haereticis ha- genda porro inepta opinatio, qua sculptas Sancto-
beant, ex eo^id sequitur, quod Nestorianis annu- rum statuas, tamquam idola aversari dicuntur : an
licct abea merent omnes duarum in Christo naturarum adora- quod sculptoribus careant, an quod ipsi, quid sen-
Francos et tores. Proxime apud eumdem Auctorem additur
tiant, ignorent? In ceteris enim apprime nobiscum
Melch itas Quod non crednnt defunctorum. animas, aut beari ccele- congruunt. Magno pictarum imaginum apparatu
excludant picturas
stigloria, aut asternispuniricruciatibus, anle extremum templa sua exornant persuasissimum habent ,- amant,
;

diem judicii. Non adeo

peregrina olim fuit haec pro- Deum ad invocationem Sanctorum saepe patrare
positio in ipsa CatholicaEcclesia,et inter Graecorum miracula. Summa illis veneratione est Sancto-
in
freliquos simul Orientales intellige) articulos eam rum omnium Regina, beatissima Virgo Deipara;
collocat praefatus Criticus pag. 22. Nihilominus preces ad eam devotissime fundunt, luminaria
nec ad diem et
Coptis immerito adscribi censet Bernatus, qui ex
judicii mor- accensas lampades appendunt, beneficia non raro ui s etmp-
tuorum glo- Sacerdote sciscitatus, quae ea dere Coptorum esset m B^W
se impetrasse asserunt. Plures ejiis imagines, tota 's
riam aut sententia, paucis hic, sed plane appositerespondit
pcenam ^Egypto celeberrimas, vidisse se narrat Vanslebius
Unumquemque post mortem tendere in domum suam,
reservare. part. 3, cap. 10, atque in eorum libris legisse mi-
Non potuitclarius et brevius mentem indicare, nisi
racula, quse eis tribuuntur. Angelis devotissimos Angehip
et Copti geminum paradisumadstruant, ut loco vema "'
pro- esse, hinc liquet,quod templa eis et altaria erigant,
xime citato, de Graecis prodit praefatus Simonius.
minime dubitantes, quin per sanctissimos illos spi-
178 Magna est apud Coptos, ut et apud reliquos
ritus, orationes nostrse summo Numini oflerantur.
toto orbe Cnrist ianos Epiphamae solennitas. Inter
soiennis in 181 Quae de imaginum sculptarum insectatione
die. Epiphanix mu 'ta celebritatissigna, nihil antiquius habent, quam
hic legis, non ita intelligi vult Bernatus, ut ab iis
lotio ut eo die, ritu peculiari, in memoriam Baptismi penitus abhorreant, quod ex aliorum relatu mox di-
C Christi, vim aqua? ingentem benedicant, tum in cebam. Ut sunt bonarum artiura osores Copti, ita r
templis,si vasa etlavacra suppetant, tum ipso in Ni- nec sculptas icones, nec artem eas effingendi no-
lo, et verosimiliter in aliis fluviis, ne cui potestas .
runt; debitum nihilominus honorem exhibituri, si-
desit se eo die lavandi. Hinc orta suspicio, Bapti-
:

quis Sanctorum statuas efformaverit aut venerationi

smum quotannis ab ipsis repeti.idque mox interce-
exposuerit. Qui speciosis praatextibus etiam errores
non est itera- terosCoptorum errores, Itinerantium tabulis consi-
tio JSaptismi;
velant, ii a templis Coptorum icones abesse dicti-
gnatum. At quid si scrupulum dicamus, hominum
tant, ne idololatriae labes eis a Turcis affricetur;
inexpertium et imperitorum, quibus familiare
est, at rarissimi sunt qui sibi persuadeant, istiusmodi et
«««#'"""
damnare omnia, quseipsis quoquomodo videnturin- Criref/W
imagines vetitum esse a Christianis honorari. Ber-
solita. Kon diffltebor, inquit Bernatus, multos esse nati fide nitimur, cui Sacerdos Coptus asseruit, ex-
qm in prsegrandibusillis
vasis.corpustotum abluant; stare in templo Cairi primario, fusam Crucifixi
alios, qui manus et faciem lavent; irao verum imaginem aeneam opere anaglyphico, quam, ad ex-
est,
infantesipsostuncaSacerdotibusaquse immer-
citandos teneriores erga patientem Christum affe-
gi.Neque tamen inde legitime inferes, Baptismi
ctus, in Parasceve populi oculis exponunt; certisque
Sacramentum a Coptisiterari: alioquin ingentem
ritibus sepultam, ac balsamo et aromatibus condi-
cum sic etiam lurcarum numerum Christianis
imprudens accen-
,
tam, servant usque ad noctem, quae Sabbatum et
irvtatinaan. sebis quippe qui
; eo die, cum reliqua Coptorum Dominicam resurrectionis intercedit qua ipsi, ut
turba, m Nilum se projiciunt, ut de aqua3
benedi- apud nos in Natalitiis moris est,
;

Missam, sed uni-.

tione participes fiant. Quin
efanimalia sua dome- cam tantum, quemadraodum et in nocte natali, ce-
stica in eumdem
fluviumpraecipitant.quaenemo opi- lebrare solent.
nor, eo die Baptismi lavacrum
suscepisse, recte ar- 182 De Purgatorio quid sentiant, multum ambigi pro */*•
bitrabitur.
•"'""'
video. Super hoc punclo (verba sunt Vanslebii) non-
179 Alia item Coptorunrnomine fabella circum- dum se salis explicuit Ecclesia Coplica. Ridicula et
fertur, de Communione Sacerdotis et Diaconorum
absona hic fingunt boni illi homines. Admittunt
quidem,
 DE COPTIS JACOBITIS. 117*

quidem, animas, post separationem a corpore, tor- nostros, raerito collocari, ac multa de P
nullo suo
queri, et fidelium precibus, sacrificiis et piis operi- ipsis asseria veritate prorsus aliena, eisque plane At,rT0KE
B s '

bus sublevari; quo spectant exequiae, eleemosynae, opposita, quas citato opusculo de ea gente Auctor "' '

Missa? celebratse tertio et septimo die, et ultimo retulerat. En pauca de multis ex Gallico Latine
mensis quo defunctus obiit, et quadragesimo, sexto reddita : Circumcisionem (Copti) cum Judseis obser-
mense, in anniversario et tandem genuflexiones
; vant, quia credunt Baptismum nou stifficere, sed illam
aliquot, festo Pentecostes in eum finem institutae. etiam ad salutem esse necessariam Baptismo aquse
Quis biKC affinia neget doctrinas nostra! Catholicaa ? Baptismum ignis superaddunt, imprimuntque candcnti
Interea si eoruni opinionem examines diligentius, ferro signum Crucis fronli, temporibus, et geuis bapti-
attlmabus
„/„„'» sobrios delirare comperies. Inter absurda reliqua zati, dicentes, koc uliimo Baptismo peccatum criginis
tnent.
docent, non alia esse animarum tormenta, quam omnino deleri. Cruces etiam imprhnunt brachiis, aiunt-

quod da?monibus rationem reddere debeant pecca- que Iwc se signo, non solum a paganis dislingni (quod indigmt
torum, dum corporibus unitae essent commissorum. verum est) sed adimplere Chrisli Domini prsrceptum re futan :
-

Item quod cruciatus illi qualescumque, ultra diem Qui non accipit Crucem suam et sequitur me, non est
quojudicati fuerint, qui ipsis est quadragesimus ab me dignus. Signuni Crucis solo indice formtint. Agno-
obitu, non protrahantur; atque hujusmodi insulsa scunt tamen hodie Rvmanam Erclesittm, cui a paucis
plurima, a Vanslebio fusius deducta. annis conciliati sunt opera RR. PP. Socictatis Jesu
183 Verumtamen quae ille ibi narrat, a Bernato ibidem Missionariorum. CoptiRomx Collegium habent,
non omnimode confirmantur. Negat imprimis, ex ubi eorum adolescentcs instituuntur etc. Advertis, opi-
gi/vrnr ue Coptorum opinione, nulla animabus torraenta infligi, nor, falsitatum aut, si placet, ineptiarum farragi-
kcc punju
praeter rationem daemonibus reddendam alias enim : nem, a nescio quo, operi illi intrusam; quam ego
/rollil,
pcenas refert, quamquam non minus ridiculas. So- Simonii esse non credam, nisi apertissimarum con-
licite quaesivit ex eorum presbyteris, nullumne pe- tradictionum convictum fateare. Sed eas per tran-
r> culiarem locum animarum cruciatibus destinarent? sennain assignasse sutficiat, ex supra relatis et E
Audi deliria. Demortui anima, inquiunt, portatur probatis, ac porro probandis excutiet qui volet, mihi
ab Angelo trans mare ingens igneum, in quod sae- certejam non vacat, ad ultimam paragraphi partem
pius aut intingitur aut immergitur, pro peccatorum festinanti.
qualitate et quantitate. Si magni Sancti fuerint, ut
B. V. Maria, S. Joannes etc. tam alte ab Angelo
elevantur, ut aqua fiammivoma eis nocere nequeat.
SECTIO III.

Ceterum anima, ignitas undas eluctata, creatori suo De coptorum Sacramentis el Jejuniis.
sistitur; a quo, dilata in quadragesimum diem sen-
fentia, ad propria remittitur, corpus qusesitura. >,Juam varia et ferme opposita Scriptores nostri
Vuocl de
Hoc autem non reperto (jam enim terros mandatura tradunt de natura et numero Sacramentorum apud
supponitur) tridui reliquum domi suae morari cogi- Loptos, tam mihi necessanum putavi, smgularem jiernatus
tur, donec Sacerdotum precibus inde expellatur; adhibere diligentiam, ut veram eorum doctrinam et prxstitit,

tum totis xxxvn diebus gyrovagam agit, loca om- praxim quaqua via eruerem. Ea propter, cum ei
nia pcenarum et glorise cum Angelo circumcursans. materiaj aliquatenus elucidandae, fidem quodammodo
Ubi advertas, Angclum habere in mandatis, ut illis obstrinxissem, varias inter quosstiones, Patribus
spectaculis animam exerceat, quousque elapsis xl nostris in yEgypto Missionnriis propositas, id rogavi
diebus, et ipsa promerita mercede compensetur, instantissime, ne quid preetermitterent quo, solutis
aut meritis destinetur suppliciis : et hoc forte per dubiis, quae controversa erant, explanata redderen-
examen suum Vanslebius indicare voluit. tur. Gnavum se hic, uti in aliis praebuit Bernatus
184 Tocderet me gerras insulsissimas referre, noster, sincere testatus, se quam potuit diligentis-
nisi ex talibus inscitorum hominum placitis,magis sime libros eorum, et potissimum Ritualia consu-
<l tnkrn
j lf pateret deploranda fatuitas. Primis illis potissimum luisse, Sacerdotes examinasse alterum ut eorum ;
9««l ttlam
xl diebus, sacrificia, preces, aliaque pietatis officia sententias detegeret, alterum ut de hodierna Sacra-
piHt rllln
jam dedcrat
pro defuncti requie Dco offeruntur. Ubi si percun- mentorum administratione indubitata referret. Id Vanslebius,
C cteris,cur etiam finito quadragenario orare pergant, jam prsestitisse videri poterat Vanslebius, ih enu-
quandoquidem loco jam suo animam receptam do- merandis explicandisque Coptorum Sacramentis,
ceant; ea difficultate pressi, ad Evangelii verba pro- non minima libri sui parte oecupatus verum, ut :

fugiunt : Mansioucs multas plusculum instes,esse. Si sa?pe jara diximus, non satis exacta est Vanslebiana
rubore suffusi, sua ipsi dcliraraenta agnoscere vi- illa compilatio, nec satis tuto procedere licebat, nisi
Wutstcauge dentur; porro quid ultra reponant, nort habent, Ne taraen
certiora et exploratiora suppeditarentur.
nisi quod nugas nugis accumuient. Ex unis disce rem con-
neglecta omnino putes quae Auctor iste in
ItoieM
ghria
reliquas. Aiunt, fusas preces post xl ab obitu dies, tulit, exipsomot Coptorum Sacramentorum nume-
usui esse posse, ut si defunctus justus fuerit, aug- rum, ordinem et Arabica nomina mutuabor, aliaque
mentum gloriae illi accrescat. Nec illud tacendum nonnulla quae cum Bernati relatione convenire, aut
est, magnos illos Sanctos, de quibus statim agebam, ei lucem afferre posse deprehendam.
coinmuni legi xl dierum non subjici, sed recta in 187 Itaque parte 2, cap. 19, pag. 77 sic habet
designans
cifllum ab Angelo deportari. Has sunt Coptorum in- praefatus Vanslebius. Eadem apud Coptos et specie Coptorum
temperiaa ; ex quibus hic saltem recte colligit Van- et numero Sacramenta recensentur, quae a Romano- SricranteiUa,
Catholicis frequentari solent. Sacramentum Bap- eorumgue
slebius, Ecclesiam Copticam nondum sensa sua satis i.
nomina,
explicwsse. Addere poterat, numquam futurum ut lismi, qui ipsis Tansir. n. Conftrmatio, quam dicunt
satis explicet; quemadmodum nec illud recte expo- Telbit, velMeirun, quod est Chrisma. m. Confessio,
nere poterit. quod notat idem Vanslebius pag. 183, quam Eteraf appellant. iv. Missa seu ejus celebra- qurc septem
pueros ad usque annum quartum decimum et ultra, tio, quae non unum sortitur nomen pro oblatione tllis ut nohis
:

peccati esse incapaces. audit il Korban ; pro sanctificatione, Koddas ; pro numerantur,
'""'
BHttea
'85 Dum haec absolverem, casu incido in ma- sacrincio, Seeide. v. Matrimonium venit nomine
gnum Lexicon Biblicum Lugduni editum anno
, Zauage. vi. Ordo vocatur Kahanut. vn. Denique
"Ptos,
Mnccin, eo Auctore, quem saepius appellavimus de quod nobis est Exlrema unctio, et quintum inter Sa-
Ritibus et fide Orientalium. Librum evolvens animi cramenta numeratur, turbato paululum apud Coptos
sed ordinc
gratia, observo inter voces biblicas etiara Coptos ordine, ultimum locum tenet, et a lampade nomen
turbatu,
ducit,
 118* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
ducit, diciturque Zeit-il-Kandil; vel appellatur mini ac Baptismum. Alnmi illi lantiim, sed el reliqui D
Ai r.TOnis
Oleum aagrorum, sub nomine Zc.it-il-marade. Orientales Christiuni, Maroiul.c.Ncsloriani, Jacobitse,
j. D. s.
188 Haec Vanslebius ex Coptorum Ritualibus se Georgiani, id in more pnsitum habenl.... Veteres La-
ncc ptusim
noto, defectu accepisse testatur, habetque Bernatum, in iis sal- tini eumdem modum usurpaverunl , teste Bartholdo
Catcchismo-
tem qu33 ad totius doctrinae substantiam attinent, Nihusio , alleganle Hugoncm Victorinum, qui anle
rum,
sibi omnino suiTragantem adeo ut Rodericius, ma-
;
quinijentos annos Communioncm infantium probavit.

gis ex Coptorum sermonibus, quam ex eorum libris 192 Addere poterat Auctores plures alios etsan-
deprompsisse debeat, qua) de quatuor tantummodo ctos Patres, cum S. Augustino, antiquum Ecdesiaa
jnitantu
Sacrnmentis, Societatis Historiographo suppedita- usum hac parte confirmantes qui tamen a Tri-
in :
?«« «tsia.

vit. Ex sermonibus, inquam, qui procul dubio er- dentino jam reprobatus est. Qua porro ratione rie- ''"'«MBa,.
'"""""
randi occasionem facile praebuerint. Etenim, Ber- cessariam putaverit Augustinus recens bapt.izatis
nato teste, neminem unum etiam inter Sacerdotes Corporis Domini manducationem, inter Scriptores
reperias, qui septem SacrameDta ordine enumeret, ccntrovertitur. Nobis hic satis est, cum Ludolfo
si eos solos excipias, qui a Latinis eum numerum ostendisse, nihil adeo in Coptorum ritu absonum,
didicere. Itaque si ea mysteria ab eis percuncteris, quem purissimis Ecclesiae seculis, constet fuisse
unum, alterum et forte tria edisserent aliqui, alii usurpatum. Illud interim observa, licet toto etiam ',!,"'"! ,ro
"

haerebunt ferme ad singula. Si quasras u-lterius, Oriente adhuc usitatum sit, ut sacri Corporis Domi- nioncm ui
utrum qua; ab iis omissa sunt v. g. Confirmatio aut nici communio sub utraque specie ad omnes exten- unica sptci,

Matrimonium, Sacramenta sint; mox respondebunt datur certum nihilominus eis. esse oportere, sub
;

affirmative, tandemque fatebuntur septem esse nu alterutra specie totum Christum contineri futurum ;

mero. alias ut parvulus moriens, vitam aeternam non con-

omnia tamen 189 Coptorum, ut alias dixi, infortunium est, sequeretur, utpote qui non Corpori aut Carni sed ,

crcdunt a solo quod Catechismis careant, seu brevibus Christiano- soli Sanguini communicasset. Nunc abusus, in ipsa
Christo rum dogmatum compendiis, qualia nobis abunde collatione Baptismi introductos, expendamus.
instituta.
B suppetunt. Quod autem alicubi me legere memini, 193 Jam indicavi, masculos non ante quadrage- E
Coptos non credere Sacramenta esse institutionis simum, feminas non ante octogesimum diem sacrum Ssptvltiin
Divinee, ab Europaeis gratis fingitur; quaestionis lavacrum suscipere, et t.unc quidem finam citissime.
fi,M) m '''

r naiitamm
n . ., . .... , . . .

terminos certe non intelligunt; verum si de Auctore Causam tacile mtelligis nimirum qm externam diifmmi ;

Sacramentorum distinctius scisciteris, incunctanter munditiam interiori puritati anteferunt, indecens

reponent, non alium quam Christum Dominum eo- esse existimant, mulierem puerperam ante id tem-
rum esse Institutorem. De cetero, quantas quamque pus in ecclesiam intromitti. Equidem id condonari
a ritibus nostris abhorrentes coeremonias, tum in Coptis posse haud diffiterer, nisi praescriptae obser-
confectione, tum in usu Sacramentorum omnium vantia? terminos, inexecusabili negligentiasa?ptssime
adhibeant, siquis curiosius scrutari desideret, Vans- excederent, atque praetextibus, plane frivolis et ine-
lebium consulat, fallor si vel sola lectione non fati- ptis ad quinque, sex et plures menses, tam neces-
;

getur nos ex Bernato ea suggeremus, quae ad to-

: sarium regenerationis rcmedium passim differrent.

Masculis die
40,
Vapud
tius rei intelligentiam satis esse videbuntur.

tinis,

eum
erum et
DE BAPTISMO.
propriura
et Coptis et reliquis Orientalibus,
Baptismatis Sacrament.um,
non secus ac La-
ab ipso Ecclesiae exordio fuisse receptum
nemo dubitet, multis probare superfluum est
,
Matrem solito ornatiorem esse oportet infantem
nitide instructum; aere opus est ut propinqui et amici
invitentur ad convivium
Coptos loco est Baptismi lavacrum, quo ferme
sunt cetera religiosse vitaa virtutumque exercenda-
rum
dedecore.
officia,
; haec

non sine deplorando Christiani nominis

si defuerint,
,

eodem
eanisihis
pr.iinim.

: 194 Abusus alter crassum errorem admix- ,/j„jjw*

,

circa ejus usum

abusum, haec potissimum no-
et tum habet et plane intolerabilem. Rem explico. Episafi^
tanda putavi. Infans baptizandus, ab ipsa matre ad Cautum est apud Coptos ne extra templum SacerdM ,
el,

templum deferri debet adeoque post dies xl si mas-

;
Baptismus cuiquam conferatur, aut ab alio quam a ew/jjjj
culusfuerit, ppst lxxx si femina nam ante id :
Sacerdote aut Episcopo. Quid si igitur ante prasfi- F
femetlis 80 tempus (sunt hi dies Purificationis, seu id ex legis nitos dies in mortis periculo infans versetur? Haec
baptizatis,
Mosaicae reliquis, seu ex peculiari ritu observent)
eorum praxis : vel ad templum defertur, siquidem
matri ad templum accessus non patet. Post preces
id pati queat ; ibique non per immersiones, ne mors
v.arias in ipso ingressu recitatas ad Baptisterium ,
infantis acceleretur ; sed per nescio quas lotiones
ducuntur ubi factis exorcismis, et sex primum,
:
aut perfrictiones, novo
Baptismus perficitur.
ritu iialmi'*
1

deinde sex et triginta unctionibus in formam Crucis, Verum si ad teraplum nequeat deportari, Sacerdos r.ecessiltei

Galilao, quod est oleum ex sacro Chrismate resi-

in domum parentum accersitus,- recitatis nonnullis
duum, consecratur fons baptismalis; atque iramixto precibus, sexies eum ungit sacro oleo, ad eum mo-
oleo, et formatis denuo variis crucibus, (iunt im-
dum quo exorcismi in templo fieri assolent fidei ;

mersiones, pronuntiaturque Baptismi formula ad

professionem exigit de Deo uno et trino, Patrino et
eum modum, quam cpntra Sacchini aliorumque
, Matrina pro infante respondentibus denique bene- ;
lalsas relationes, supra enarravimus.
dictione impertita, nullo collato Baptismo, recedit.
191 Coptisin more positum est, ut finito Bap .«*"""'
Audi modo insomnia. Si infans moriatur, ut habet
tismo Missain celebrent; non dimidiatam,
— -•"••! ""v
aut o.nc
sine eorum canon aliquis a Bernato lectus ; Si infans
"'"

Consecratione, ut aliquibus somniare

libuit sed- moriatur post ultimam hujusolei unetionem, imo ctiam
;

veram et integram sub cujus finem

:
venerabilem post primam, Ne limcas, inquit ad Sacerdotem, sed
Christi Sanguinem neobaptizato
porrigunt, Sacer- certo scias, eam unctionem Baptismi vices supplcre, et
dote digitum intingente in calicem,
et infantis ori infantem salvari per firmilatem (desiderii) Baptismi.
admovente. Et hasc consuetudo fere lioc f<«
toto Oriente 195 Quod autem commiseratione dignissimum Wf
receptissma est, ut inter alios scribit Ludolfus est, ineptum canonem confirmant antiquo exemplo, flcir
Comment. pag. 373, num. 53. Eucharisliam
apud canone ipso nugaciori. Quaeritur, utrum infans mo-
Grzcos ct Armenos infanlibus dari,
docent omnes, in- riens post dictam unctionem censeri debeat recepisse
"xi, i- quit, qui de
j,r. ient eorum ritibus scripserunt idque defen-
ouinem C/ui-
: Baptismi gratiam, sicut recipiunt illi quibus confer-
dunt dicto Joannis 6, Nisi
sti, manducaveritis etc Sic tur Baptisraus aquae ? Respondetur quod sic, et
xque necessariam esse opinantur infantibus
Ccenam Do- quod fumitale desiderii, justitiam fidci consecutus sit.

Jam
 DE COPTIS JACOBIS. 119*

Jam vero historiuncula, qua canon ille nititur, ea plusquam centum, seu mavis aromata, qualiagignit
ipsa esse videtur, quae ab Historia Patriarchali in Oriens, diversi generis pretiosissima commiscentur;
Petro Hieromartyre recitatur, a nobis in praemisso omnia tam selecta, tam odorifera, ut longe superent
„/»)»( i" Tractatu inserta num. 184, quamque Copti hic tri- quidqnid in Europa suaveolentium reperiri potest.
buunt Theophilo, de matre, lacte et sanguine filium Jam vero Chrisraatis illius et qualitatem et quanti-
vel filios ungente qua; cum ad Patriarcham acces-
;
tatem hinc collige, quod Mebacherus, qui sumptus
sis^-et liaptismi repetendi gratia, fons congelatus de suo suppeditavit, ad octingenta et amplius scuta
dicitur, ut pluribus citato numero invenies. Unde Romana expendisse dicatur. Dum paratur etcoqui-
arguere lubet hujusmodi unctionem Baptismi
ipsis tur Chrismatis materia, Episcopi omnes, templo re-
gratiam contulisse, suppressa interim essentiali cir- clusi, perpetuis precibus et Psalmis decantandis in-
cumstantia, qua ex ipsa qualicumque historia error cumbunt, credunturque eo tempore recitare univer-
nempe quodmater fassasit, sese
evidenter refellitur; sam Scripturam sacram tum veteris tum novi ,

jnfantem nqua maris baptizasse, Discant igitur Copti Testamenti. Re peracta, multis praeterea diebus
ex suomet canone, nou solos Sacerdotes Baptismi Sacra celebrantur in altari, in quo vas Chrismatis
ministros esse, nec unctiones illas, Sacramenti a repositum est, cujus demum inter Episcopos omnes
Christo tam notorie in aqua instituti, vices umquam fitdistributio. Undecim dies, inquit Bichotus, qui
Bupplevisse aut supplere posse. coram aderat, tenuit csremonia.Tribus primis con-
fectum est Chrisma (opinor tribus ultimis Hebdo-
DE CONFIRMATIONE. madae sanct*, in eum finem destinatis) et octo se- c.r recenti re-
quentibus, per preces publicas aliosque ritus, actae latione de-
scriUilur
r\ pud Coptos, ut apud reliquos Orientales, anti- Deo donec singulis potestas facta est ad
gratiae,

quissimo usu receptum est, ut Sacramentum Con- propria remeandi. Kx dictis profluit dubitatio, quo
finiiationis. mox a collato Baptismate, infanti tri- tandem Chrismate usi sint Copti, si per ducenfos
buatur. Ritum accipe. Praemissis variisorationibus, annos non fuerit congecratum. Unica est solutio,
sacro Chrismate (Meirun vulgo dicunt) sex et quam alicubi me legere memini, affusione novi olei,
triginta unctiones repetuntur, quas Sacerdos in itavetus Christna per tot annos dilutum, ut pro vero
Baptismi administratione, Oleo sacro, seu Galilao, Chrismate sit adhibitum. ,

paulo ante fecerat. Frontemet oculos ungens, haec

verba pronuntiat : Chrisma gratue Spiritus sancti. DE EUCHARISTIA.
Ad nasum et os : Chrisma pignus regni ccelorum. Ad
aures : Chrisma socieias vitse selernx et immortalis : J5 a(, rosanctum Sacramentum, apud
Eucharistiae
Ad manus, intus et deforis : Unclio sancta Christo Coptos Sacramenti rationem obtinere, Verissimum
genuinara
apud Voptos
Deo nostro, el Character indelebilis. Ad cor : Perfe- nemo, quod sciam, hacfenus revocavit in dubium Saeramcntum. ;

clio gratix Spiritus sancti, et sculum verse pdei. Ad nec sane ha^sitare licet, dum circa hoc mysterium haberi.
genua et cubitos t Clirisma rite Spirilu sanclo in Coptos recte sentire, ipsa Consecrationis formula
nomine Patris el Filii. Imposita deinde manu infan- palam faciat. Eara do, qualem Bernatus, ex eorura
tis capiti. multis eum benedictionibus cumulat, at- liturgia descripsit. Posteaquam a populo dictum
que in faciem exsufflans ; Accipe, inquit, Spirilum est Secundum misericordiam luam, el non secundum
;

sanctitm. Vestem denique albam induit, renes cingit, peccata nostra... pergit Sacerdos Et reliquit nohis :

caput coronula redimit quamvis ha:c indumenta

: hoc magnum adorabite Sacramentum, el. voluit in mor-
fere pro arbitrio adhibeantur. Frustra esset hic ob- lem tradi, propter vilam mundi. Accevit panem in ma~
servare, Sacerdotem apud Coptos, etiam Confirma- nus suas, puras, sanrias, immaculatas, el vivifieanles,
tionis ministrum esse, quod hoc ipsi cum omnibus el respexit in caitum ad te Deum patrem smim omnipo-
Orientahbus rommune habeant, ut vulgo notissi- leutem, el gralias egii (respondet popu'us, Amen) et
mum est. beneduit (Amen) et consecraoit (' men) et fregit et
ostendit con-
197 Opportune invitor, ut de Coptorum Meirun dedit illum sanctis DifCiputis elpuris Aposlolis, dicens, secrationis
seu sacro Cbrisuiate, quod in Confirmatione proeci- Accipile, manducate ex hoc omnes, Hoc est corpus fornwla
pue adhibctur, paucis subjungam, quae Bichotus et meum, qnod frangelur propter vos, e^propter muttos,
Bernatus memorandasuggessere. Quae habet Vans- el dabitnr in remissionem peccatornm : hoc facite in
lebius a pag. 85 et 231, describere non vacat. meam commemoralionem (Amen) Et simih modo etiam
Summa in veneratione esse apud Coptos praeiatum liunc calicem, postquum ccenatum est, temperavil illum
Meirum, scribunt omnes, usque adeo ut Diacono vino et aqua, el grattas egit (Amen) et benedixit (Amen
piaculum lagenam aut vasculum tangere quo
sit et guslavit et dedit eum etiam suis sanctis Discipulis el
continetur ejus autem consecratio soli Patriarchas,
; puris Apostolis, dtcens ; Accipite, bibite ex eo omnes,
exclusis qnibuscumque Episcopis, sit reservata. Di- liic esl Sanguis meus novi Testamenti, qui effundetur
ctuni est in Tractatu de Patriarchis, ducentis et propte.r vos et propter multos, et dabitur in remissionem
amplius annis conseeratum non fuisse, donec anno peecalorum. Hoc facile in meam commemoralionrm.
mdcciii. eam fuuctionem summa solennitate peregit (Amen).
>s, qui modo in Sede Marci collocatus est Joannes 200 Quid in hac formulaCopti essentiale existi- quamquam
XVI, convocatis ex tota yEgypto Episcopis, Abba- ment, in ordine ad Consecrationem aut Transub- rssciit>alia
tibus, et Clnricis prtecipuis, tum secularibus tum stantiationem panis et vini in Corpus et Sanguinera ronsecrationis
rcrba non
regularibus, ut tantai festivitati interessent. Ex eo Domini, frustra ex ipsis quaesieris qnos certum norint distin- ;

Chrismate participat etiam Archiepiscopus seu Me- .est, taliura quaestionum nec apices inteliigere, et vuere.

ad quem lagunculam deferen-

tropolita .'Ethiopiae, bona fide recitare quae a majoribus suis fradita ac-
dam tradiderat Patriarcha saspe laudato Bernato, ceperunt, non soliti ad normam scholasticam dog-
summa utique in nostros benevolentiae et fiducias si- mata sua expendere. At vero, nobiscum unanimiter
gnincatione. Verum (inquit, pro sua insigni mode- convenire in substantia sacriftcii, et in ommbus qnar.
stia, jam d ctus
;

Pater] me ab ^Ethiopia exclusere ftdes orlhodoxa de tanto mysterio credenda proponit,

peccata mea, cum jam regni fines attigissem. Rerum Liturgicarum
recte docet Cardinalis Bona,
198 Superstitiosa videri posset. saltem scrupu- lib. 1, cap. 9, et probat
ex professo Vanslebius a
losa Coptorum circa Cbrismatis confectionem obser- pag. 123 ad 129. Sed pridem exhausta sunt, quae
vantia, sic quidem ut soli Patriarchae et Episcopis huc spectant, et adversus pseudo-reformatores ita
niateriam tangere et praeparare liceat. Pharmaca stabilita, ut laborera frustra insumerem, si vindi-
candae
 120* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
laico vinum profanum, si ab cenopola comparetur.
A candas Coptorum in lioc dogmate orthodoxiae diutius ;
D
AicTon" Ne itaque Korbanum profanus panis dici possit,
inhaererem.
farina ex thesauro Ecclesiae coemi, aut a persona
CoptUommu- 201 Ouamquam Coptis persuasum esse oporteat,
honestae professionis subministrari debet. Ipsomet
nuuni sub sub alterutra specie lotuni Christi Corpus et San-
sacrificii die subacta sit oportet : a muliere tangi
ntraque spccie infantium Comraunione
g u j nem contineri, ut ex pistor sacrista ipse, septem Psalmos
nihilominus Dominici Corporis par- piaculum est ;
aperte liquet ;

recitans furnus denique in ipso Ecclesiae ambitu

ticipationem, sub utraque specie, etiam ad laicos
;

contineatur, necesse est. Notabis obiter, Coptos

extendunt curn Habessinis , Graecis , ceterisque
quos indiscriminatim
schismaticis consecrare in fermentato, unde fermentum reserva-
Orientalibus ;

passim scribitur tametsi tur in dies, praeterquam xn mensis ipsorum Junii,

ambas species sumere, ;

parte pag. 20S, id cum inquit Vanslebius (puto indicari xn Bunae, quae erit
Allatius in Symmictis, i,

negct parte al- vi nostri Junii) cujus praecedenti nocte, nescio quae
Arcudio, Graucis olim usitatum ct ;

adducat, gutta decidua, fermenti vices supplere omnino cre-

tera pag. 436, Habessinorum testimonium
ditur.
de Communione, sub unica panis specie frequen-
tari solita. Ceterum quod ad Coptos spectat, ita
204 Cur Korbanum, seu Hostiam consecratam,
ulmijue
Copti non servent, satis,opinor, jam dictum est. i

quomodo de explicat Vanslebius Historia? suse parte 3, cap. 5 : la cur »

feminis id sit Ecclesia Coptica Luicis Eucharistiam porrigit sub

Restat fabella alia, a Bernato indicata, quam prae- eomereetw,

intelligendum.
Specie quod tameu de solis viris, non defe- texunt Copti ansam dedisse, quo minus Korbanum,
utra g tll
,

minis intelligendum : siquidem eorv.ni canonibus cau- post peractum sacrificium, de more in Ecclesia de-

tum est, ne mulieres sanrtuario appropinquent : et ne poneretur. Fatentur enim id olim apud se usitatum

Sacerdoles vencrabilcm Chrisli Sanguinem ex sanctua- fuisse, atque idcirco arculam exstitisse, tamquam
rio deferant. Iuitur sacrosancto Sanguini seorsim Korbani sacrarium aut repositorium. Contigit, m-
communicurc feminse non sinvnlur, nisi quod Sacerdos quiunt, ut serpens per arculae commissuras aditum

post Consecrationem, digitum inlingendo w caliccm, invenerit, et soepius Korbanum absumpserit. Facta
B Korbanum (ita hostiam consecratam nominant) tan- diligenti perquisitione, repertusdemum a Patriarcha

lillum humectel in superficie et circum latera ; quo solo sacrilegus Korbani devorator ; isque in varias par-

modcdici poterit, feminis quoque ambas species imper- tes concisus, ita Sacerdotibus, quorura incuria id

tiri. Ex Korbani forma hic effigiata, rem melius evenisse putabatur, in poenam distributus est, ut

intelliges. singulis venenatum frustulum fuerit deglutiendum ,

quo, cum ad praecavenda hu-

plerique interiissent,
jusmodi pericula, ex eo tempore decretum est, ne
ex Korbano quidquam reliquura fieret. Sitne haec
potior ratio Korbani non custodiendi, quam quaa
superius explosae sunt, pro comperto non habeo.
205 Quaeret hic aliquis, qua ratione aegris, in
mortis periculo versantibus, de sacro Viatico pro- do dtfertti-

dum rwlitsK
spiciatur, dum supponitur vetitum esse, ne Korba-
num e templo ad alia loca deferatur ? Respondet
Bernatus, eam inhibitionem non adeo crude acci-
piendam quia eorum Ritualibus praescribitur, ut
;

tali casu Missa quantocius celebretur etiam media

nocte ; statimque Korbanum ad aegrum deferatur.
Ita quidem oegrotantibus prospectum, inquit, ast
affirmare non ausim id tam solicite observari. Sa-
tis prudenter nam ubi tam multa, quae ad salutem
;

spectant, turpiter collapsa sunt, facile crediderim,

hoc etiara caritatis officium a Sacerdotibus negligi.
Utcumque fuerit, certum est, asgros illostunc sacro
Calici non communicare, sed eo summum modo, quo
JVo» conser-
202 Notat praeterea Vanslebius, sanctissimum superius narrabat Vanslebius feminis Korbanum
vant Hoslia Sacramentum, nec post Missam conservari, nec de porrigi, Sanguine tinctum.
aliquatenus Dominico
consecratam loco in locum transferri, eo quod olira ex Agno Quod autem Catholicis in usu est, communicaturos
Paschali residui nihil fieret quodque in ccena ul- : praemonere liis verbis Ecce Agnus Dei etc. id :

tima Christus ipse nihil in crastinum servari volue- Copti hac plane formula exequuntur Ecce Panis :

rit. Logi. Verior ratio est, quod conservare ne- Sanctorum. Qui purus est a peccato, accedal ; qui vero
queant etsi quam maxime vellent nam cum eorum ; peccalo conlaminatus est, caveal appropiuquare, ne di-
Korbanum (oblatio, donum) et spissum sit, et ple- vino fulmine ictus corruat ; ego certe peccuto cjus non
rumque male coctum continuo mucidum reddere- ; participo.
vano pratextu tur, et durum adeo, ut difficillime mandi posset aut 206 Quam miri sunt et scrupulose religiosi, ut
Qiw ni"
comedi. Forma ut vides in ectypo, cruculis duode- dicebam, in materia sacrificii, praesertim in confe- ^
lUiillHm"'.,

cim sigillata est, in memoriam senatus Apostolici. ctione Korbani, tara interim securi videntur circa const"''''"'

Major ella in meditullio Christum Dominum reprae- Ca

sentat, quam Tsbadicon, veluti quadrati medlum»
vocare placuit. Limbo impressa exhibet, litteris
Grsecis aut Semicopticis,
materiam Calicis, ad quam vino utuntur, quod Eu-
ropaeorum nullus ausit adhibere. Vinum commune,
et profanum existimant, et aliunde sacrificio Missae
verba quinque, ayio,, aptum non putant Quoniam, inquiunt, aut oleum,
;

ayioc, 5yios wipio? cxoewr, quse satis obvia sunt, nec aut liquor alius admisceri quandoque posset, eoque
proinde explicatione opus habent. pacto fieret, ut idonea non esset sacrificii raateria.
203 Ut sunt Copti multis minutis et taediosis Sed, nisi fallor, evitata charybdi in scyllam inci-
Minutixin
confectione
caeremoniis assueti, sic Korbano conficiendo miram dunt. Haec vini istius Coptici qualiscumque, quod
Korbani obser- praeferunt religionera. Profanis uti nefas est in sacrum vocare liceat, seu sacrificio unice destina-
vari soiitx, Missae sacrificio profana vero ab ipsis censentur,
; tum, haec, inquam, vini illius exprimendi ratio.
quaecumque ab Ecclesiae ministris disposita et prae- Uvas passas, sed non omnino exsuccas, colligunt,
parata non sunt : panis profanus est, si pinsatur a iisque aquam affundunt, paris cum ipsis uvis pon-
deris
 DE COPTIS JACOBITIS. 121*

A deris ifa comraixtas solaribus radiis per triduura

:
borant corporali aegritudine. Verius dicam, ingen D
*<JC ro » B
'

amplius expouunt, quique inde in torculari ex- tes esse nugas, ab otiosis hominibus quaesitas, ad
aut
torquetur liquor, vinum vocatur, soli Missae sacri- palliandara , qua vere laborant, in rebus sacris
ficio praeparatum. Rogatus D. Poncet, Medicus adhibendis, deplorandam socordiam. Verbo, haec
Gallus et Chimicus expertissimus quid de eo vino ;
eorum est, sed paucurum sententia, quibus frequen-
sentiret ; absque haesitatione reposuit, videri sibi tior Confessionis usus displicere visus est ; aliis

materiam Missae sacrificio idoneara saltem ingre- ;

contra eum impense commendantibus, ut videre est

dientia illa (uti Ioquimur) ita atternperari posse, ut apud praelaudatum Vanslebium parte 3, cap. 9, pag.
materia idonea evadant, idque variis argumentis 135 ubi multas affert, pro Confessionis necessitate,
;

Bernato demonstrare conatus est. Verum, inquit Coptorum rationes citatque Auctores, qui, pro
non esse Chimicos
-.,..,. ;
.

vana opuscula
, ,. , * eamdem
hic, cum probe sciam Coptos iacilitanda ejns praxi . ediderunt. a dhuc in usu
adeo expertos, haud facile in animum inducam eo 210 Nequis vero Confessionis exercitium apud apudCoptos
vino Missam facere, quidquid Ponceti rationes pro- Coptos ultra in dubium revocet, testatur ibidem esse flde
-r i i_ , v r.
oculata prooa-
• • •

bare videantur. Vanslebius, oculis sesuis vidisse, qui confiterentur tur

;

207 Adhaac, casum refert Bernatus plane singu- peccata. Id quidem rarius contingit, non ex Sacra-
lareni, quo raagis patescet quam in hoc parum re- menli contemplu, sed quod alii ob supinam ignorantiam
ak ex ligiosi sint Copti nostri. Sedente Cosma Patriarcha etstupiditatem, deticta sita Cliristiane aperiendi modum
""»""'" LIV, ut famosus Abulbaracat
narrat qui tunc ;
non moverint; alii metu absterreanlur , ob molesliores
,! """'" v"* pcenilentius, a Sacerdutibus injungi solilas. Facile cre-
^Egypto praaerat Chalifa, Almotuaclielum nominat
Ilistoria Patriarchalis , vel ut scribit Bernatus, didero, verissiraam esse rationem primam ; secun- raritattm ta-
Gairabdelmerith, inter innumeras Christianorura dam probare numquam potui, quidquid idern Auctor men induxit
divexationes, aere campano uti prohibuit el ne pag. 97 id ipsum disertius confirmet his verbis :
tgnorantia,
;

Missas celebrare possent, expulsis cenopolis omni- Coptis non ad Commitnionem accedere, priusquam
licet

bus, vini commercio omnino interdixit. Addere de- persolverint injunctam a Confessario poenitentiam, quod "
li

buisset, inhibitum etiam, nequis uvas aut sibi re- severissime observalur ; eamque ego causam exislimo,
servaretaut aliis divenderet, ut facilius intelligere- cur tam raro conftteanlur. Satisfacliones pro pcccatis a
non Confessa-
tur, quid Coptos ad id faciendum impulerit, quod Conciliis et antiquis canonibus delerminatce , nccdum riorum rigor,
ibidem egregius Historicus narrat. Audi modo in- mitigatse sunt, qumqiie inler pujnitentias nnnima ext, u t narrat
geniosum imperitae gentis inventura non ad duodecim dies protrahilur. Interapestivus mihi Tanslebius.
; quo, si

vinum de uva, saltem de vite exprimerent. Etenim semper visus est rigor ille apud gentes a Christianis '

arrepta vinearum sarmenta rcinutissime dissecta, officiis satis alienas ; nunc persuasum, errasse
et forte contusa, uvarum loco, aqua attemperarunt, Vanslebium, qui haec retulit, ut ex Bernato brevi
atque expressum inde suecum, adeo vino similem demonstrabo.
uteo Missam facere non dubitarint. Nihil
credidere, 211 Sed dissimulanda non est Auctorum duorum BxplodUttr.
tam absurdum est, quod homines indocti sibi non Coptitarum mirabilis et inepta opinio de Confes- Jiuribulum
licere arbitrentur. sione ad thuribulum facienda, unde manasse arbi- temere
tror, ut Jacobitis universis insania illa tribueretur. conficta .•

DE PCENITENTIA. Amba-Michael et Abulbaracat, eum confitendi mo-

dum coramenti sunt, ut, dum Sacerdos tempore
M.
ITlajor est difficultas circaSacramentum Pceniten Missae templum circumiens singulos incensat, thu-
Ifejtii fatriir- tise : etenim Auctores ipsi Copti, in diversa abeun- ribulum faciei admoventes pronuntient paucula ,

chd annl tes, ansam praebuere h3sreticis nostri temporis, ut haec : Domine Deus, peccalor maximus sum; pcenitet
Coptos sibi in hacparte consentire mentirentur. quod te offenderim, veniam bumillime deprecor. Sintne
ilonem plane
obrwjuvil Verum Chronico Orientali referri, quod in
est, in etiam hodie in ^Egypto, quibtis ridicula illa institu-
Tractatu non praetermisimus, ad annum Christi tio placeat, explicatum non invenio ; ejus certe
mclxxxix, Joannem Abulmagedura Patriarcham, Vanslebius nusquam meminit : nobis sufficiat, abro-
Confessionem ab Ecclesia Coptilarum abrogasse, Cir- gationem illam Abulmagedi ab ipsis Coptis ita ac-
cumcisionemve.ro plurimum commendasse Ast Ionge cipi, ut interim Sacramentum Poenitentiae et neces-
.
p
q diversa, inquit Naironus, Coptitarum et haeretico- sarium credatur, et usitatum sit ; tantum abest ut
rum nostrorum est ratio neque enim Patriarcha ; abolitum censeri possit.
ille negare voluit, Confessionem esse Sacramentum, 212 Hoc ultimum plane confirmat Bernatus, ri- et aur i C uiarts
neque eam penitus abolendam censuit verum, ut : detque insulsam Michaelis et Abulbaracati opinio- certa esse
testatur Abn-Hassalius, in Constituticnibus Eccle- asserttur
nem, a qua Coptos non minus abborrere existimat,
»„„,„,,„. siaj Copticaa cap. 51 : Cum Confessio sil medicina quam reliquos per orbem Christianos. Porro Coi. -
"«"' rotionu spiritualis, cujus comparatio ad ammam compa-
est, ut fessionem auricularem revera Coptis in usu esse,
Ww tjm ratio medicin.c corporalis ad corpus ; non peragilur tam est exploratum, ut nihil possit esse explora-
„,„„,
' nisi per medicum probum et peritum, alioquin rnelitts tius tam unanimis Sacerdotum et laicorum consen-
;

esset ejusmodi relinquere curationem ,

qu.c fit ub impe- sio, quos ea super re interrogavit Bernatus, ut in
riio et improbo ; nec non ul scgrolus ampleclalur etuta- nullo alio puncto controverso magis concors fuerit
tur quidquid ipsi prasciibilur. Deinde ut medicina sil Coptorum omnium sententia imo tam exacta pec- ;

possibilts, c.r pnrtc lcmporis, loci el ' potentise, alias ni- catorum explicatio, ut quod fere schismaticis aliis
Itil prodest ; ita spirilualis. Cum ergo raro reperiatur insolitum est, Copti et eorum diversas species et ,

probitas in pcrilo, qitcmadmodum et nlise dine condi- numerum, quoad fieri potest, explicare consueve-
tiones, hinc factum est, ut raro reperiatur Confcssio rint.
inter Coptitas. Quidam autem ex eorum Patriarcltis 213 Non negat Bernatus, rarius Coptos Confes-
inUrtli.rerunt plebi ejus usum, ob defectum concursus sione peccata expiareverum id negat expressissi-
illarum trium conditionttm, sine qtiibus iion be.ne per-
r
Tr . /
me, quod Vanslebms nupernme asserebat gravio-
;
.
,

,
trque ac
n i ten ti ar
P 03 '
um
agilur. El qttemadmodum ctium non omnes egent medi- rum nempe poenitentiarum metu eos absterreri ;
levitas,

ctna corporali, ita nec spiritualt. cum plerumque leviores satisfactiones imponi so-
209 Egregia profecto Doctoris Coptici ratiocina- leant, puta inclinationes aut inflexiones corporis in
jBojj ^ ex i^tinais Philusophise arcanis petita ; ex qua
' terram, quas ipsi vocant meliattnot, quibus adduntur
ptttrimi
id demum consequeretur, plurimos numquam Con- Psalmi aliqui, si legere noverint qui confltentur
""'':«««(
fessione iudigere, ut plurimi sunt qui numquam la- item jejunia, sed talia dumtaxat ad quae observan-
Junii T. Vll XVI da .
 122* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
ne 217 Aliud est in quo culpandos Coptos non
,
da aliunde obligantur : nain id cavent sedulo, ])

diffitear; nempe, quod pueros et puellas, quamvis »<* <M

AUCTOSE extraordinaria jejunia praesoribant, dicere soliti, eo mu
J. D S.
grandiores, ad frequentanda Sacraraenta tum Eu- '""-"«titr
„„
e.rcejitis ra- pacto pcenitentium peccata aliis innotescere. Si- """wtow.
charistiae tum Pcenitentiae non obligent, nisi unc
quando itaque ad peculiaria jejunia pcenitentes ob-
(
rissim is

primum dum Matrimonio copulantur unde fre-

easibus.
stringunt, id fit tantummodo ob peccata enormiaet ;

plane scandalosa. Circainimicorum reconciliationes, quenter accidit, ut ad annum astatis xvn aut xvm
exemplum nobis pra?bent quod Catholicos omnes pertingant. priusquam vcl peccata eluere, vel Cor-
Domini communicare novennt haud dubie
deceat imitari neque enim ad Exomolegesim eos
:
pori ;

quod innocentiam puerilem ad eos usque annos pro-

unquam admittent qui non remiserint fratri suo
,

ducant, quo tolo tempore pueros credunt peccati in-

de cordibus suis.
capaces ut alibi insinuavi. Magis mirabere, quod
Quin polius 214 Iterum dico fictitius est rigor ille nimius,
,
,

in absolrcndo
a Vanslebio perperam assertus quandoquidem in ;
Ludolfus de Habessinis tradit, lib. 3 cap. G nura.
laxiores sunt
praxi Confessionis eam sibi regulam tenendam pro- 57 pueros in ^Ethiopia censeri innocentes, donec
,
Copti,
posuerint, qua Servator noster Petrum docuit, non annum xxv attigerint, nec ante id tempus Sacra-
solum remittere septies, sed septuagies septies. mentis assuescere. Scio equidem Diaconos illosqua
Laxos hic potius Coptos dixeris, de bonitate et mi- lescumque apud Coptos, toties communicare, quo-
sericordia Dei praefidentes, et in eis extollendis tam ties rei sacrae inserviunt: verum nec ipsi peccata ei ex ™«,i

assiduos, ut verendum sit, ne inani fiducia seducan- confitentur nisicompleverint annos discretionis. His w" lis «»m
tur ipsi, et alios seducant. Facitea conniventia aut junge praetextus inanissimos, quibus a susceptione
pra?sumptio, ut absolutionem numquam recusent horum Sacramentorum se excusari putant cum viri
Confessarii ; de dispositione poenitentium nimis for- tum nempe, siquid adversi evenerit, si
raulieres ;

tasse securi , dumraodo se dispositos dicant, sint amico aut consanguineo orbati sint, si vestes desint
hcet in occasione proxima. Tum eniin Confessarius decentiores, si levi plaga aut vulnere laborent etc.

muneri se suo putat satisfacere, si reum admoneat, De vestibus quidem in templo provisum est, tunicis

non sibi Confessario, sed ipsi imputandum si rela- albis, quas pauperes induant : sed tanta in abje-
batur. Rarissima item est Absolutionis dilatio, nisi ctissimis hominibus superbia, ut malint non eonimu-

ob peccati enormitatem aut scandali gravitatem eo nicare, quam publice tamquam pauperes agnosci
adigantur quo casu vel totam poenitentiam, vel
;
218 Prope exciderat, ipsam Absolutionis for-
Vlunhlr
saltem ejus partem censent Absolutioni praernitten- mam proponere, quam se a Coptis Confessariis ac-
fir-

ula noslti

dam, sed hoc ipsum, ut dixi, rarissime contingit. cepisse testatur Bernatus. Quam primum pcenitens fa-esttim

215 Quid igitur Coptos a Confessione aut retrahit peccata exposnit, recitat Sacerdos, paucis immuta-
et inpaupc- aut avocat 1 Recte id observavit Bernatus. Supina, tis, eam ipsara orationem, quam, dura altare cele-
ribus curan- braturus accedit, pro sua Confessione dicere con-
quae tota yEgypto dominatur, ignorantia, rerum .

dis ncgligen-
etiam sanctissimarum pretium occultat ut passim ;
suevit. Sequitur deinde benedictio, ei precatiunculae
les,
apud imperitos vilescunt, quae Christianis maxiine respondens , quae Absolutioai nostrae subjungitur.
aestimanda sunt. Sacerdotes indocti et victu quaeri- Quibus peractis, pcenitens denuo repetit se peccasse,
tando nccupati, exiguara plebis curara gerunt. Ovi- seque Absolutionem dpmisse postulare. Tum Con-
bus pastore destitutis, et nullius custodiae comtnis- fessarius hac Absolutionis forinula utitur Sis ab- :

sis, quid aliud consequens sit, quam ut desertae va- solutus ab omnibus peccatis tuis. Non video quid ma- lkf(
.

K)

gentur sine directore, sine pabulo, sine auxilio ? gnopere displicere debeat si enim taraquam valida : j, a, yfCrm

adraittitur, similis apud Graecos forma Baptismi im- adBa-

Adde quod Pcenitentiae tribunalia more nostro in
ptismi*
non exponantur, adeoque Confessio non
ecclesiis ,
perativa Baptizelur servus Clirisli, eccur non pa-
;

in templo sed domi propriae sit facienda , quo

,
teretur Ecclesia pari modo Coptos a peccatis absol-
proinde Sacerdotes Confessarios accedere oportet. vere ? Siquid amplius ad Sacramentalem Absolutio-
Solent autem schismatici omnes, a Confessione .ex- nem requiri conteudas, non me habebis adversa-
dum iis st
rium denarrandum suscipio, quid
qui simpliciter
piatis, stipendium exigere ; et quamvis in eo Copti :
pendium
deest ;
ceteris fotte moderatiores dici queant, absque spe Copti circa Sacramenta sentiant, quam in iis admi
lucri ad fidelium domos non accedent. Cum vero nistrandis praxim sequantur. Satis de Pcenitentia
plerique Christiani pauperes sint, facile negligun- dictum est.
tur. Ex quo pronuin est intelligere cur rarior apud
Coptos Confessionis sit usus, licet ab ea frequen-
tanda exoticis pcenitentiis non arceantur.
DE EXTREMA UNCTWNE,
216 Ditiores illos Mebacheros tot negotiis di- , ORDINE ET MATRIMONIO.
mvltis etiam stentos 'Mximus.ut ad eos accessus non pateat,
nec
deest commo- ipsis ae Confessione vacet cogitare. Devotus
ditas con/i-
femi Jjjxtremam Unctionem, etiam apud Coptos ratio- Vcrm m(<r
neus sexus, ut toto passira Oriente, ^Egypto, ita in nem habere reor esse indubita- p tis sac-
veri Sacramenti
tendi ,

ad eam servituteni redactus est, ut eis Confessarios tum, quamtumvis in ejus collatione a Latinis difle- mfliW»**
alloquendi vix concedatur facultas. Miseranda
pror- rant. Ad probandam Sacramenti essentiam, et ne-
sus et divitum et pauperum virorum et
mulierum , cessitatem, eodem sancti Jacobi testimonio nobis-
conditio qua incooperante haud dubie satana
! ,
,
cura utuntur, nec nisi aegris proprie impertiuntur.
concurrere omnia videntur, ut tametsi
vellent, nec Nunc, in quo discrepent, adverte. Solus Sacerdos,
Chnstiane institui, nec Sacramenta
suscipere, aut absente Episcopo, Oleum consecrat ; idque fere to-
lntegrum aut licitum sit. Idque adeo Quod
invaluisse ties, quoties aegris conferenda est unctio. si
constat, ut qni bis in anno ad
Confessionem et Com- Clemens VIII ut est apud Plateliura
,
id Graecis ,

mumonem accesserit, inter maxime pios merito nu- concedendum putaverit, i Augusti anno mdxcv; non
meretur. Et mirabimur tantopere,
si inter Coptos est quod in Coptis vituperari debeat aut possit.
repenantur, qui etiam per plures
annos a sacris ne aegri sacro Oleo
Prsescribit Ecclesia Catliolica ,

omnino abstineant, ubi Catholici

aliqui utinam , ungantur, priusquam versentur in mortis periculo se dm"". lS
:

pauci, quibus nec scientia deest

nec opportunitas, Coptis non una est Sacramenti administrandi ratio, «» rt "'i
saepe tamon tam necessaria ad salutem remedia '"""''
,
apud quos a?grorum appellatio raagnam patitur la-
anms pluribus differre, aut etiara omnino
negligere, titudinem. ^Egros ipsi intelligunt morbo corporali,
cum evuientissimo ammae mleritus
periculo , non aegros spirituali sive peccato, a;gros denique ex qua-
cumque afflictione seu animi aegritudine. Solet ple-
rumque
 DE COPTIS JACOBITIS. 123*

ruraque Unctioni praemitti Confessio imo semper : tico, modum et ordinem quo Anagnostae illi, Sub- D
ATJCTORK
conficitur Kandil, seu adhibetur aliqua unctio, dum diaconi, Diaconi et Presbyteri ab Episcopis insti-
J. B S.
Pcenitentiae Sacramentum suseipitur. Porro ordi- tuuntur; ubi advertit, tam pulchras et elegantes Ad Ordinum
nariam praxim aegros ungendi, sic describit Ber- preces adhiberi, ut a multis seculis, ab hodierna roliationem
Coptorum barbarie remotis, compositas esse opor- utuntur
natus :

220 Sacerdos, aegrotantis domum ingressus, au- teat. Operas pretium esset singula saltem obiter
dita aegri Confessione, more in omnibus Coptorum percurrere, nisi ea ex ipso fonte Coptico jam
(,/«01»
Sacer- vclmtis et
cseremcniis consueto a thurificationibus incipit
, pridem Latine reddita, eruditis communicasset
da tnfmdit
;
pulcherrimis
dein Oleo in lampadem infuso (nam inde Kandil Athanasius Kircherus, apud Allatium in Symmictis precibus.
dicitur,quod Arabice Lampadem significat) accen- parte i, ex quo eadetn Morinus, tomo de
pag. 239 ;

soque lychno , septem preces ut vocant recitat , , ;

sacris Ordinationibus inseruit a pag. 505. Qua? cum
quas aliquae lcctiones ex Epistolis praesertim S. ,
videam parum aut nihil differre ab iis quas mihi
Jacobi, ex Actis Apostolorum et Evangelio comi- , Bernatus compendiositis suggessit, eo Lectores re-
,1 [rmilem tantur. Quibus finitis, ipso illo Oleo, aegri frontem mitto, unde plenius totam Ordinationum seriem
lum
mgit,
ungit, dicens, Deus te sanet in nomine Patris et Filii cognoscant.
etc. Juxta Ritualis praescriptum , adesse possunt 224 De Matrimonio paucissiraa habeo iis superad-
Contracto
Sacerdotes septem quo casu singuli et lychnum ac-
;
denda, quae de consanguineorum apud ^Egypticos Matrimonio
cendunt, et ex septem precibus unam decurrunt. conjunctione, uxorumque repudiatione superius dicitur Missa
Si adsit Episcopus ad eum solum spectat lychnos
, annotata sunt. Inter Sacramenta verum et proprium
omnes accendere precesque fundere Sacerdotibus , habere locum, ut cetera omittam, ex eo aperte con-
Epistolas aliaque ex Actis et Evangelio legentibus ;
ficitur quod Sacerdos, nubentibtts assistens, et
;

id quod Diaconorum proprium est, quoties a Sacer- consttetas preces recitans, identidem repetat gra-
dote Sacramentum confertur. Hi ritus, fateor, a no- tiam contrahentibus ex ea susceptione conferri. Om-
stris longe abhorrent sintne tamen continuo reji-
; nia ordinate procedunt praemittuntiir sponsalia,
:

ciendi aut damnandi, Ecclesiae judicium esto. caventur impedimenta, mutuus consensus et ac-
221 Seriis ludicra intersero quae non possint , ceptatio expresse declarantur iisque rite peractis,:
t,im mhltnili-

»», nrail non insulsa et absurda censeri. Vide sis, quae stu- celebratur Missa, sub cujusfinem, sponsus uterque,
»o« ti ii/o
pidos homines agitent intemperiae. Non satis est praevie confessns, sacram Eucharistiam recipit et in
Sacramenti ministro quod aegrum unxerit, id etiam pace dimittitur. Quid hic ad Sacramenti rationem sub qua spon-
Diacono praestat et assistentium cuilibet. Rogatus deesse velint Critici, haud equidem assequor siquid si communi- ;

Sacerdos Coptus quse deraum tam ridiculae pra- aliunde peccet Coptorum ignorantia, id neque huic, cant.
,

xeos ratio redderetur dignam dedit Copto respon-

; neque aliis Sacramentis dotrimentum afferre posse,
sionem. Cum per Unctionem inquiebat, ex aegri , perspicuum est. Hinc rursus Vanslebium argue.
corpore fugatus sit cacodaemon, facile corpus alicu- Ipsomet conjunctionis die, sponsus et sponsa pec-
jus ex circumstantibus ocoupasset ut itaque tota : cata confitentur, eodem sacram Eucharistiam reci-
domo expellatur, ii etiam ungendi sunt, ad quos se piunt non ergo pcenitentia peragenda, ipsique Com-
;

nequam ille potuisset recipere. Hactenus vera Cop- munioni praemittenda, ad duodecim dies producitur.
torum praxis. Errant autem et Coptos immerito , Sed Auctori ille suopius ignoscendum est.
»on aiiKm
morluij.
criminantur Europaei aliqui ,
quasi et mortuorum
cadaveribus extremam Unctionem conferrent. Non DE JEJUNIIS.
est ita, ait Bernatus, in quo se a Scriptoribus illis

dcceptum queritur. Mortuos ungi ultro admittit H.ulta de ChristianorumOrientalium Jejtiniis vulgo c ti „i urious
quod coram intuitus est sed eo solum Oleo, quod ; circumferuntur, uti quas apud ipsos praecipua dici jejuniis asser-

ex lampadibus, ante Sanctorum imagines appensis, debeat Christiani cultus observantia. Id certe de ti,

desumitur. Ut elarius rem percipias, ita mortuos Coptis verissimum est, qui cum in ceteris non mi-
suos ungunt Copti, quemadmodum nos Catholici, nus negligentes sint quam profunde ignorantes, in
sepcliendos aqua benedicta inspergimus. Quantum jejuniis suisspem prope omnem collocatam habent.
vero inter hujuscemodi Coptorum Unctiones intersit, Servant ipsi, ut schismatici reliqui, annis singulis
me nemo non intelligit.
tacente, jejunia quatuor: inter quae primum, toti Ecclesiae
C 222 Sacramentum Ordinis seu Sacerdotium apud commune, dies xl complectitur, unde apud nos F
Itttr Ordinct
iiiiiuirt! Coptos, Sacchinus et Scriptores reliqui admittunt. Quadragesima nuncupatur, in honorein quadrage-
Gradus inferiores (quos ferme Ordines minores ap- narii, ipsius Christt Domini jejunii in Evangelio
pellare liceat) ita distinguit Bernatus. Infimi ordi- expressi. Durat hoc in Ecclesia Coptica dies lv prxter Qua- :

verum cum nec Dominicis nec Sabbatis unquam je- dragesimam

nis sunt quos ipsi Agnostos [Anagnostas] seu Cleri-
cos vocitant ; quique Ostiariorum (Lectores vocant junent, si solum Paschas pervigilium excipias, die-
'"itttur Siil,-
alii) vices secundus
quotferamodo supplent. Ordo bus illis subduclis, supersuntsoli xl, quibus a cibis
etiam minor, dicitur Abondiacon, ego Subdiaconos et refectionibus eo tempore vetitis abstinetur. Cur
intelligo nam qui in eo gradu collocati sunt, Sub-
;
Sabbato Paschae jejunent Copti, rationem reddunt;
diaconis nostris aequiparantur. Inter sacros tamen quod eo die Christus in sepulcro jacuerit Graeci id ;

non reputatur ; utpote cum Abondiaconi illa arcean- se facere dictitant, utesepulcro lumen egrediatur,
tur ab ingressu sanctuarii, jubeanturque praa fori- quem diem propterea vocant Sabbatum luminis. Si
bus Epistolas et Prophetias legere; a quo munere, festum Natalitiorum aut Epiphaniae in Dominicam
voce Arabica Chummas el reitajel, Diaconi Episto- incidat, pridie non jejunatur, sed servatur absti-
larum denominantur, ut condistincti a Chummas nentia, qualem brevi accuratius describam.
Angili Diaconis Evangeliorum quibus in sanctua- ;
226 Jejunium alterum, quod a Domini Christi
Me habd an-
rium aditus patet, quique ministranti Sacerdoti Nativitate nomen tempus com- etiamservant
obtinuit, illud fere
"«•U oMi 9 „. assistunt, Evangelium canunt aut legunt, alia- prehendit, quo nos, recepto Ecclesiaa more, Adven- Adventaltm
"°»« Diaco-
«ales.
que exercent officia, quae Ordinen sacrum vero- tum, seu adventus Servatoris exspectationem,
similhme designant iispraeterea astrictivinculis, ut
;
festivius celebrare consuevimus. Ineo differtajeju-
si ad secundas nuptias transierint, adepto gradu nio magno, quod Clericis et laicis aequale non sit
excidant ; et ad Sacerdotium promoveri, ullove Dia- hisenim xxm diebus circumscribitur, illi ad dies
conatus munere fungi prohibeantur. xliiiextendunt, computatis utrobique Sabbatis et
223 His subjungit Beruatus, ex Pontificali Cop- Dominicis. Olim in more positum erat, ut Adventui
tres
 124* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
tres innecterentur dies,memoriara Prophetae
in ficium absolutum est, comedere et bibere licet quo-

Jonfe, in ventre balenae triduo commorati sed hoc ;

ad horam usque secundam noctis, qua
ties lubet,

jejunium Patriarcha aliquis transtulit in hebdoma- sequentis jejnnium inchorai praesumitur. En

diei •'Inillur
et aliam B.
hodiernam Coptorum praxim. Finito sacro ita p] e .
V. Mariz, dam Quadragesimae proximam. Jejunium tertium a
beatissima VirgineMaria denominatur, procul dubio rnraque reficiunt, ut cibis utantur levioribus, quales
quod ejus Assumptionis festum praecedere soleat, Ecclesia Catholica procollatiuncula vespertina per-
idqueper dies xv, tumapopulo tum a Glero obser- mittit.Inde ad potionem caffaeam dilapsi, bibunt; et 'l'i»n
(

vatur, si hic iterum Sabbata et Dominicae connu- tabacuni fumant pro arbitrio, donec sub occasum
merentur. solis ad coenandum accumbant.
227 His interponitur jejunium quartum san- 230 Qnae jam in jejuniis observanda diximus,
ctorum Apostolorum, solos xiii dies pro laicis lege communi prsescripta sunt ; sed quae ad solos
quartamque "MHnerej
Apostolorum. complectens; sic tamen ut Clericis determinatus propemodum Sacerdotes hodie restricta est. Si

non sit dierum numerus, a varietate festorum mo- magnum jejunium exceperis, putant Copti, laici se

bilium computandus. Proinde itaEeclesiasticis prae- jejunare, modo a carnibus et lacticiniis, abstineant

fixi sunt hujus jejunii termini, ut involvat totum unde abstinentiam rectius, quam verum jejunium
illud tempus, quod a Dominica post Pentecosten ad
i
dixeris ; sed abstinentiam adeo severam, nullis ut

xxix Junii intercedit, qua die SS. Apostolorum Pe- rationibus, quantumvis 82gri, se induci patian-
tri et Pauli Natalera Copti cum Latinis recolunt. tur, ad admittendum jejuniorum tempore, quar-
A Pascliatc ad Pendet itaque jejunii hujus duratio a festo Pascha- tis item et sextis feriis, aut carnes aut lacti-
Pentecosleu tis, Coptis tara celebri, ut inde genialium dierura cinia. Ex hac jejunandi et abstinendi consuetu-
genio indul-
initiuin ducant. Cliamsin vocant eos quinquaginta dine , mire sibi abblandiuntur Copti, Francosque
gent
vox Arabice significat) qui Pen-
dies (ld enira ista ut laxones insectantur, quod audiant tot jeju-
tecostae nomen indidere, eosque adeo festive decur- niortim non esse observatores. Ne scandalo simus,
R
runt, ut nec jejunent, nec ullo die a carnibus inquit Bernatus, tempore Adventus, Orientaliuni rtiam jnm
abstineant. Neque id Coptis peculiare, cum eam more jejunare, seu potius abstinere cogimur. Monet
consuetudinem Orientalibus omnibus commnnera denique, nec pueritiam, nec senium ab his jejuniis
testeturBernatus. Transacto C/inmsin, seu quinqua- eximi ; infantes ipsi, ut vires paulo firmiores adepti
genario dierum lsetitiae, addita hebdomada Pente- sunt, jejunium asque acalii servare tenentur. Habes
costes; incipit Apostolorum jejunium, quod ipsorum distinctam et forte nimis longam de Coptorum Sa-
festo die absolvitur. Quae horum jejuniorum causa, craraentis et jejuniis tractationem : si minutias alias
quae prima eorum inslitutio, hactenus traditum non huc spectantes perscrutari estanimus, Vanslebium
inveni. consule.
228 Epistola mea superius citata, instanter ro-
alias rigidissi-
gaveram de Coptorura jejunandi ratione accurate Prcevia ad paragraphum sequenlem dc
mi, etiam ia-
cticiniis ab- edoceri, quo etpropriae et aliorum cunositati satis-
Circumcisione.
stinent facerem. Respondit Bernatus, rigidissimam esse in
fi Ciccammiv-
hac parte lstorum hominura observantkm, ut mox \.jum supra non semel de Coptorum Cireumcisione ncm nm$m
intelliges. Totis illis quatuor jejuniis,
omnibus sermo huc me rejicere indicavi, quae ad
incideret, sc aimlfiv
quartis etsextis feriis (excepto Chamsin) non carne rem illam operosius examinandara pertinebant; ne cmmittuiiii,

solum, sed ovis et lacticiniis interdictum est lmo ; aliae, nodo implicatissirao rerum series interturbata
per totam Quadragesimam nec piscibus vesci lici-
obscurior redderetur. Nodum egc implicatissimum
tum. Tempore jejunii B. M. V. peculiaris omnium voco, nec tam facile solubilem, quidquid Ludolfus,
et in honorem devotio tam singularis est, ut et oleo et cibis aliis Vanslebius, Simonius, aliique, Coptos in ea praxi,
JS. V. in pane licitisabstinentes, solo fere
etpaneet aqua victitent. ab errore immunes declarent. Exstat apud Nairo-
etaquajcju-
nant ex voto
Adhsc, quindenum jejunium, alii ad dies xx, alii num pag. 39 Abn-Hassalii apologia, ex Constitutio-
;

ad xxx et xxxv.quasi ex aemulatione protrahere so- nibus Arabicis cap. 55 in haec plane verba : In
lent. Si causam interroges tam diuturnae
austerita- nova lege Circumcisio, apud eos qui circnmcidnntur,
tis, id se ex voto facere dictitant;
at votum illud est per modum consuetudinis, non aulem legalis prse-
tam est universale, praesertim inter mulieres, ut cepti. Nam in veleri lege sancilum vchl
est, ut fieret Cir- iioii

hodie in consuetudinem, etiam apud feminas Turci- prjccjiUu'

cumcisio oclavo die nativitatis, ergo cxtra octavum non
jmliorn
cas, abiisse videatur. Mirabar.inquit Mernatus,
unde est habenda pro legali. Qui autem ea utuntur in nova
ea religio Mahumetanas incessisset verum de
quod etiam ; ori- Lege, neque in oclavo icl faciunl, neqne licititm esse
Turcicm femi- gine certior factus, mirari desii. Videntes feminae
arbitranlur. Apud reliquas quoque nationes, consuetu-
nx experiun- Turcicaa, Copticas tam rigide jejunantes, intellexere
lurulile.
dines qusedam sunt.quxillis pulchrx videntur,alii lamen
id ex voto procedere, ob singulares favores, tura turpes eas ducunt; ut est cauterizatio vultus apud Ha-
in partu, tum m aliis casibus, patrocinante beata bessiiws et Nubienses : tonsio barbx apud Latinos, et
Virgine, impetratos unde et ipsae, idem factitare
;
tonderemedium caput Sacerdotum : apud Grxcos el
aggressae, cum paria beneficia assecutae
essent, id Monachos eorum, longos alere crines. Haec ille, in suo
modo tamquam ex institutione habent, ut pari cum sensu vehementer abundans.
Christianis austentate, in honorera
Deiparae jeiu- 232 Vanslebius autem parte 2, cap. 20, ita acur
nium servent. scd ut
Coptos tueri satagit Circumcisio, inquit, etiamnum
:
tmn «'
229 Circa refectionem quantitatem aut numerum, ismuclit' 1 '
apud eos in usu est, non e.r prxscriplo Judaico aut alio
haec sunt quae a lege praecipiuntur.
Diebus jejunii quovis religionis prsescripto : nam octavo die non per-
Ante Missam seraper celebratur Missa, quae
dici deberet hora agitur, quidem non omnes circumciduntnr, sed soli
et
ncfas ducunt
nona, seu tertiapost meridiem;
quidquam su- verum apud Coptos, illi quibus ita lubet. Antiqua dumlaxat illiS est consue-
mere ; etiam magni jejunii tempore, haud
dubie ex conni- tudo, ab Ismaelilis accepta fut tradit Amba Michael)
ventia, absolvi solet hora prima,
aut ad medium quam hiab Hagare didicerant, tunc quando cum Is-
secundae post meridiem; in aliis
jejuniis, uti feria maele fllio pervenit in Jetreb, in terra Heggias, qux
quarta etsexta, etiam ante meridiem.
AnteMissam hodie regio Meccana. Cum Copti adverterent Circum-
severe prohibita est omnis cibi vel
potus sumptio, cisos seu Israelitas, gentem esse et generosam ct nobi-
qum et tabacum furaare, quod ipsis
permolestum lem; eum el ipsi ritum colendum decreverunl. Qui sub-
accioit, nelas est, saltera in
Quadragesima, nam in inde a S. Marco minime prohibitus, ab ipsornet S.
alns major libertas conceditur. At ubi Miss*
sacri- Paulo in discipulo Timolheo circumcidendo adliibitus,
 DE COPTIS JACOBII. 125*

usque hodie. in Ecclesiapcrduravit. Existimant Copti,

rem v lam re m illam ptane adiaphoram esse, huc torquentes verba § VII. De Circumcisione, a Coptis ct Habes-
,(
atiaphoram. PauliiadCor. capitel.i' 15 : Circumcisus aliquis sinis usurpata.
prxpulio aliquis
vocatusest, noa addticatpr.rpiittiim
vocatus est, non circumcidattir. Qu.c
;

qui Circumcisione antea usi fideles ftunt, in ea pergere

in

ipsis itit sonaut, ut, R _em iterum aggredior spinosam atque perplexam
totque
ciramci)io .
molestiis obnoxiam, ut ab incepto prorsus nem qualtm
vossint, el ad posteros propagare. Adde qnodin feminis, destitissem, nisi animos ii addidissent, quorum do- cumqttc
ne.fcio quam carnis snperfluitatem (sit verbo veina) com- ctrinse prudentiajijue tuto fidendum existimavi. Pa-
mintscniilitrconceptioninoxiam, quam el prsecidi jubent. tet, opinor, ex jam dictis, explanandae controversiae

Ceterum tum hxclttm alia Circumcisio, per mitlierem difficultas, eo versanda scrupulosius quod non cum

Turcicam peragilur, autinbalneis pablicis, aut prtva- solis Historicis decertandum sit; sed de sacrarum

tim domtabsijue ulla religiosa cxieinuma. Litterarum intelligentia agatur, ex qua ferme pen-
233 Hactenus Vanslebius, nirais bonuset credu- det totius litis decisio. Nulla mibi proinde cum Lu-
]us in Micliaelis istius nugis sine discrinuna refe- dolfo disceptatio', super diversitate, quam ipse cum
ftpthmntUtns
,litrlll'J" rendis. Nam quod dicit ab Ismaelitis, hunc morem multis adstruit, inter Circumcisionem qua Hebraei,
Saracenot,
fuisse transductum in ./Egyptum, recte dicit sed : eamque qua Copti, Habessini et Mahumetani utun-
recentiores Ismaelitas intelligo, eos nimirum qui tur. Sit ea qualiscumque, seu Incisio, seu Decisio,
post Malmmeti tempora /Egypto sunt potiti. Pauli seu Circumcisio. Ecqms Catholicus negaverit, eam Judaismi
locus, quem afferunt ex 1. Cor. 7, 18, depravatus Judaismi surculum esse, aut aliunde quam ab He- surculum csse

est ex Syriaca versione; quam non esse vetustiorem braeis profectam ? Id ego nunc unice pugno, id volo, /'""'<
'°
seculo xiii, certo scimus, inquit llarduinus, in lit- id contendo ; numquam illam a reliquo orbe Chri-
teris ad me datis iv Septembris mdcciii. Quamquam stiano, multo minus ab Ecclesia Catholica, inter
et illam versionem, quae tolerabilem alioquin sen- ritus aut ceremonias adiaphoras fuisse numeratam.
sum habet, Copti isti defensores kioi.tojj.^c, secus in- Ludolfum hic inultosque alios ei consentientes, in
terpretantur. Addit Copticamipsam versionem, quae iis impugno, quae statim proposita sunt. Utque or-

est MS. in Bibliotheca regia, seculo xm aut xiv non dine procedatur, binae erunt hujus articuli partes ;

esse vetustorem. quarum prima, quas ad antiquam Circumcisionera

234 Venio ad Ludolfum, controversiam hanc, attinent : altera quae ad hodiernum Coptorum spe-
LvdoltUi
pulal wjfta- tum lib. 3 cap. 1. Historias suae jfithiopicas, tum ctant, discutientur. Unde paulo altius ea repetenda
Immuim in Commentariis, solita sua eruditione egregie per- sunt, ut in reliquis tutius et securius progrediamur.
kjupii ptr
tractantem. Agit quidem de Habessinis plurimum,
Orientm
ita tamen ut ad reliquas etiam nationes, quae Cir- Pars prior, de unliqua Circumcisione.
cumcisione utuntur, ejus argumenta spectent. Quam
bene vir ilte et de Patriarcharum Clironologia et V ideoScriptores quamplurimos, etiam Catholicos;
imo sanctos Patres et sacrae Scripturae Interpretes,
de his nostris Dissertatiunculis meritus sit, super- AnteChristam
vacaneum est repetere. Facile ignoscet, adhuc
ejus ab ea staresententia, quod Circumcisio non Hebraei
tinliontbits
superstes, filius, si parentis placita undequaque ap- solum, sed etiam pluribus gentibus ante Christi usurpatam
probare non audeam. Statuit is I, Circumcisionem, tempora fuerit usitata sic tamen ut ab Israelitis Scrtptores
:

ad reliquos profluxerit, non vice versa, ut nonnulli, tenent,

non Judajis solum autlsraelitis,sed et &liis gentibus,
.lEgyptiis praesertimet yEthiopibus, vetustissime usu a Ludolfo citati, audacius quam probabilius affir-
fignota penitus originej fuisse usurpatam, testibus mare sunt ausi. Eam quaestionem ut operose, lta
Herodoto, Philone Judaeo, et Diodoro ; adeo ut in- erudite excussit Michael Ghislerius, Comment. in
ter doctosagitetur quaastio, an Israelitaj ab aliis, an Jeremiam Tom. 1. in cap. 9. i' 25 et 26, ubi addu-

alii ab Israelitis esm mutuati sint ; ubi cum proba- ctis summa diligentia oppositae sententiae argumen- t tamen
Jittl.rns etj/n
opinatur, a Judasis ad gentes promanasse. II,
biliori tis, ita tandem concludit : His vrobabiliter ad ttlram-
'. ,
tictfjiisse a
Accurate explicat differentiam, quae inter Circum- que parlem circa lianc qiurstwnem dispntatis, ut landem Cen n ous
cisionem Judaicam et aliarum nationum intercedit. ingenue fatear quid ipse senliam, quamvis neutrum de V

Statuit III,Circumcisionem apud Habessinos fea- fule esse profitear, ad negantem tamen partem ila pro-

dem de Coptis est ratio) non esse cultum sacrum, pendeo, ut affirmantem piirum a temerilale et errore

idque ex Confessione Regis Claudii, etiisdem ferme abesse exislimem : tum qttia constans apud Catlwlicos
rationibus quibus fundatur Abn-Hassalii apologia id reperto asserlum, Circumcisionis primam iustitutio-
nuperrime recitata. De femellarum exsectione, loqui nem eam exstilisse, quam Abralur a Deo prxceptam
pudore prohibeor Auctorem adeat, quieacuriosius
:
legimus in libro Genesis: tum quia id inter Juliani

voluerit indagare. Apostutse adnumeraliir errores, quippe qui apttd Cijril-

rtirWl ( /), ,. 235 Eo videlicet diriguntur Ludolii et reliquo- litm Alexandrinum libro 10 contra Julianum, hxc
,

: Adorans Deum Abraham e.t Isaac et

JlliiiiM habel Jacob, qui
rumCircumcisionis patronorum ratiocinia, utsensim
IICKllBI •

Chaidiei ex sacro genere Sacerdotali exislenles, Cir-

Oonficiant, ritum illum quantumvis olim legalem,
atque adeo nunc mortuum et mortiferum, talem ad- cumcisionem qui didicerint, /Eggpitorum fucti ho-

buc hodie esse et ab antiquo fuisse, ut mnocue spites.

Unde con- 238 Hasc Ghislerius, cui sanioraeruditorum suf-

adhiberi potuerit et etiamnum possit. fit
merito assentiuntur Christo Domino diserte licel reteres
sequens, ^Egyptios, Habessinos, et Christianos alios, fragia
° ,..„...
;

quuUim itl
asseverante, non esse ex Motse urcumcisionem, sed assc ran i
.
,

etiam tura, cum Orthodoxam fidem ante Dioscori- .

tanum schisma profiterentur, liberrime Circumcisio- ex Patribus; nempe ex Abrahamo, Isaaco etJacobo.
nem exercuisse, quod diserte apud Vanslebium as- Hac sola auctoritate ita nitimur, ut aliorum argu-

serebat AmbaMichael, utpote a S.Marco numquam menta facile negligenda putemus ;

quod hi, ignorata
V«od seauem interdictam. Id vero est quod hactenus mihi per- vera origine, nescio ad quas fabulas recurrentes,
< "
pro/esso rem ipsam dubiam faciant, ineptis circumstantiis
nfutabitw.
suadere Ludolfus non potuit, tametsi supposita ejus
alia tantisper depravatam. Jam illud expendendum est, utrum
ut vera admitterentur. Sintne porro
Circumcisio sic a Judaeis accepta, si vere accepta est,
satis comperta quae ille cum inultis asserit, ubi op-
positas rationes, toto sequenti paragrapho, in me- gentibus Idololatris, yEgyptiis praesertim, ante Christi
dium attulero, Lectoris judicio submittam. tempora in usu fuerit? Sed haec de re vel dubitare
piaculum nonnullis videbitur, antiquis Scriptoribus
id apertissime testantibus. Hic primus est contro-
versiae
 120* APPPNDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
versiae nodus, hac ratione solvendus. Veneror an- ctu solo naturali, injectam hanc fuisse cogitationem
tiquitatem atque suspicio, veruni ea tanti hactenus circumcidendae carnis, credi voluit atque ob eam ;

rem, et communem multis gentibus Circumcisionem,

mihi non fuit, ut in anirnuui inducerem, nuraero-
sissimas gentes, cetera satis cultas, assumere vo- falso prodidit, et causasillius admittendae naturales

luisse morem absurdum sordidumque fut loquitur comminisci debuit. Fuit ex eodem illogrege Auctor
Tacitus apud Ludolfum) et dolorificum valde, quem epistoke, quaj Barnabai nomine circumfertur, q u i

nemo, nisi rationibus altioris ordinis inductus, aut cap. 9, Syros omnes circumcidi scripsit : quo vel

sibi in loco tam pudendo inferre velit, aut alteri in- uno nomine supposititius Scriptor a multis agnosci-
ferri patiatur. tur; eo quod Josephus (quem hi inagni asstimant)
quos inter aciem instruunt defensores neget in Syria Palsestina, praeter Judaeos, quem- Utco
239 Nihilominus
s
»«((„
Heroriotus, "l'imtit„
Trpitof/iic, specie tenus formidandam, dum Herodo- quam circumcidi; utsunt interdura falsorum testium
mnltn ric .Vgy-
pliis mentitus tum, Diodorum Siculum, Strabonem, Philonem, et consentientia inter se testimonia.
arguititr ; nescio quos alios inducunt pro ea geutilium Circura- 242 Si quos pra>terea citatos videas praetensae
cisione apertum ferentes testimonium. Veneror, in Circumcisionis assertores, scito majoris nequaquara
quam, antiquorum lllorum auctoritatem sed quod ; auctoritatis esse, quara priores illos,unde sua mu- (iliisque,

Herodotus de /Egyptiis scribit, non in Clio aut tuati sunt; quorura proinde testimoniis, quantumvis
Thalia, sed in Euterpe, adeo fabulam sapit, ut me- multiplicatis, plus verborum, roboris nihil adjungi-
rito apud Vossium, de Scriptoribus Gra>cis cap. 3, tur. Miratus sum non semel, Plinium, Solinum,
eam illi censuram inustam reperiam, multa eum in aliosque, qui /Egyptios eorumque mores graphice
rebus sEgypttacisper ignorantiam mentitum. Nimirum depinxere, tam multa, tain varia, absurda et ridicula
cura hoc est ex Israele praa-
audisset e Pala;stina, de ipsorum mysteriismemorantes, portentis reliquis
sertim, homines Judaeosaccircumcisos in ^Egyptum Circumcisionem non annumerasse. Quid quod et
et Colchidem fuisse translatos, et ex ^Egypto eos- oppositum, in Actis sancti Marci ad xxv Aprilis,
dem olim in Palsestinam venisse, humana falsaque exstet testimonium, licet fidei non omnino indubi-
Diodorus Si-
conjectatione prodidit, yEgyptios Colchosque solitos tatae. Sumitur illud ex MSS. ab Henschenio recensi- et aicermb
culus esse circumcidi. Nihilo felicius rem exequitur Dio- tis, ubi numero 1 ita legitur Primus (Marcus) m
: luis icla
hariolatur,
dorus Siculus, lib. 2, cap. 2, ubi inter cetera ha- lota /Egtjpli regione, in Libya, Marmarica, Ammo- S. Marci.

riolatur, puerus cireumcidendi consuetudinem ab jEgy- niaca, et Pentapoli prsrdicavit Evangiiium, el adven-

Strabo mani-
plo ad Judxos Cokhosque traductam. Strabonis error tum Domuii el Salvaloris JESU Chrisli. Eranl enim
feste ineptit, palpabilis est, lib. 17 de situ Orbis pag. mihi 781, cuncti, qui in his terris habitant, incircumcisi, et

dicendis ; lloc quoque peculiare. apud JEgyplios. est, idolis servientes, repleli immunditia, sujfocata eden-
omnes filios educare, el circumculere, et feminas exci- tes etc.

dere. quod jumsi ex lege habent, qui ab antiquo 243 Sed nec his deciditur controversia, ex ipsis
Ast
sunt ^Egyptii ; scilicet, Judsei feminas excidunt, sacris litteris plane dirimenda. At enim eo provo- ftlCCttt

Interprttu a
et ab ^Egyptiis trahunt originem. Nugae. cant modestiores adversarii, quibus eo potissimum cap. t) Jcrm.
240 Philonis assertura haud lta faeile infringen- titulo suspecta non est antiquorum illorum fides,
dum putarem, nisi rem ipsam, creditu arduam, quod eam divinis oraculis confirmari existiment
causis ineptissimis fulciret, quas nemo arbitrabitur Interpretibus omnibus , Divo Hieronymo duce, in
apud gentes nobites et sapicntia prnecellentes fejusverba eam opinionem euntibus, ut apud Gentiles, Circum-
snntj tanlum valere potuisse, ad perferendos crucia- receptum fuisse arbiirentur. In eo
cisionis usura
tus mutilationis in suis et carissimorum pignorumcor- quod nonnulli commu-
interini inter se discrepant,
Pliiln, 'juasi
somnians, poribus. Philonis causa, si lubet, introspice : fallor nem omnibus velint, alii ad pauciores, alii ad solos
altegat ausas ni mecum judices, nugaces esse et plane ndiculas. fere Sacerdotes restringant. Longum esset singu-
jdane ridi- Primam adstruit, nequid posset obesse puritali sacris expendere sunt ea perquam
culas,
lorum opinamenta ,

debitse. Lepida enimvero mundities. Verum ea, si obvia, si vel eorum opera inspicias in Caput ix Je-
quidquam ad sacrificulos pertinet quibus for-
valet, ;
remiae f. 25 et 26, quos ibi curiosus lector con-
tasse superstitionisgratia non negaverim, bellam sulere poterit. Porro celebris Jeremiae locus hic
eam caeremoniam fuisse familiarem, utcum Origene est : Ecce dies veniunt dicit Dominus , et visitabo su-

subinde dicturus sum. Tres reliquas intelliget, opi- per omnem qui circumcisum habent pr.rputium ; super
nor, llemo, nisi homines, cum ^Egyptiis
ceteros JSgyptum el super Juda, et super Edom el super fi-

comparatos, ceecos putet et stolidos, qui et ipsi eas lios Ammon, et super Moab et super omncs qui attonsi
non viderint. Etenim, si per abscissionem praeputii sunl in com.am, habitantes in deserto: quia omnes gen-
morbus carbtincttli caveatur, plumbeum Hippocratem tes habent ph^eputium ,
omnis aulem domus Israel
dicam, qui tam salubre antidotum in Aphorismos incircumcisi sunt curde.
non retulerit. Si cordis simililudinem quamdam habeat 244 In hunc locum ita scribit Divus Hieronymus:
circumcisa hxc parlicula ; mirum sapientissimos Gras- Mullarum ex quadam parte genlium , maxime vero «ost HWW
>'""'
cos id ignorasse. Denique si foecunditali et numerostx quse Judeai Palestinseque con/ines sunt , usque Iwdie mum,
«"<»•""
mim,
soboli serviat, quis obsecro mentis compos cavillis populi circumcidunlur, etprxcipue JEgyplii elldumxi, patrtSi
pucrilibus ridere ausit
tam necessariam conservando Ammonitse et Moabitse , et omnts gens Saracenorttm
humano generi medicinam? Imo quis non somnium qux habilant Hieronymo addunt Justi-
in soliludine.
dicat aliquorum hominum, qui neque satis sint cum Tryphone Judaeo
ve- num Martyrem, in colloquio
recundi, nec satis considerent quid in otio scribant? ut est in appendice; Origenem lib. S
pag. 63, ,

veluti si remedium illud ad generationem magis contra Celsum, Theodoretum aliosque apud Gaspa-
Africanis necessarium sit, quam reliquis toto orbe rem Sanctium, ad citatum Jeremias textum. Ex qui-
hominibus. Dus \r\ ip S s videtur confici vanissimam fuisse Has-
i
;

241 Recte, meo quidem judicio, pronuntiavit vir braeorum gloriationem, de qua hic a Propheta re-
eruditissimus, et longe me perspicacior, vera haec prehenduntur , quasi ipsis propria esset carnis
ul riissimulct
instituliim a esse Philonis somnia; quilicet Judteus Circumcisio ; quandoquidem et gentes, non paucaa,
esset, atque
Deo, adeo ex sacris paginis perspectum habere
deberet, nec ignobiles, tametsi veri Numinis cultu destitutae,
primam Circumcisionis originem ad Dei solius insti- ea etiam tunc temporis uterentur. Ita Interpretes
llcet tl"'"'''

tutionem esse referendam, ausus tamen est, Patrum illorum auctoritate, ut ineluctabili
temere, passira,
ni fallor, nescio in quorum gratiam,
hypothesim non argumento nixi, cui contradicere nefas sit et teme-
satis piam inducere, qua ab ipsa natura, sive instin- rarium. Verum, ut dicebara, in eo discordant sen-
tenti»
 DE COPTIS JACOBITIS. 127"

quod il!i ritum eum velint praefatis gentibus Antiq. cap. 17; ubi roacti dicuntur ab Hircano, utprxpu' f)
tentia»,

et constanter et perpetuo familiarem,

contra quam lia deponereni, ei religionem amplecterentur Judaicam.

sentiaf Divas Hieronymns, id diserte ad quamdum Adde qnod gentes a Judsris hac nola, imo eo solum ItllJI i Idu-
varlem restringens isti vero salvandae Patrum au-
;
nomine interdum distinguantur. Quare idem est 1'm-- , licel

modo aliqui, etiam putittm qvod Genlililas, Circumcisio Judais- ibn hnmo
ctoritati sufficere autument , el qttoil
prog tatos.
pauculi morem hujnsmodi frequentaverint. mus. Al nemo dubilat JEgtiplios inter gentiles nume-
245 Hic ego, ut candide dicam, multo tempore rari, lirel unus aul aller pirnutii carnem deposuerit.

perplexus haesi ,ct anxitis, nihil in utramvis partem Cam vero eode.m modo de JEgyptiix locutus fuent Je-
Sdta tamen
deteiyninare audens probeque perspiciens periculo- remius, atque de. Ammonilis, Moabiiis ct tdumsis,
rnercnlin U-
IdTWl, bie a oseri a communiori et recepta Scripturarum fit utique veristmile, hos quoque fuisse prseputialos.

interpretatione recedere. Non quod ex Jereraiae Neque itl siluit hoc loco Jeremius, dum slatim subjieit,
verbis id evinci putarem, quod ii unanimiter per- QUIA OMNES GENTES HABENT PR/EPUTIUM.
rduinus,
tenderent; sed quod ex reverentia, tot Patrura et 248 Haec Sanctius, Jeremia; sensum prope asse-
Jeremix ver-
Interpretum auctoritati contraire, religioni duce- cutus qui si paulo altius rimatus fuisset, haud
; a „,,„,,„, i,

rem. Quidquid Ludolfus, quidquid amici alii urge- dubium quin in Harduini sententiam incidisset. En expenden .

rent persuaderi mihi non poterat, nec potuithacte-

;
igitur perspicuam laudati hujus viri in Prophetae
nus, Circumcisionera a gentilibus ^Egyptiis fuisse locum expositionem. Sex inquit, Jeremias populos
usurpatam. Id autem cnm ad Catholiese fidei dog- appellat, et tres tribus opponit; gentilibus scilicet
mata aut mores nullatenus spectet, scrupulum exemi Abrahamiticos; /Egypto, Judam; Idumaeis, ex Esau
confidentius verba Prophetica seria meditatione
; et sive Edom ortis Ammonitas Moabitas denique
, ;

considerans, ibique aperte inveniens, omnes gentes Ismaelitis, qui sunt ex Ismaele filio Abrahaj. Verba
miai tscprem habebe PRiBPUTJUM, decretoriam pro me sententiam Prophetas iterum pensitanda exhibeo : Ecce dies
cojitrariwn ab Jeremia dictam, plane sum arbitratus. Neque sic veniunt dicil Dominus , et visitabo super omnem qni
tamen propriis viribus satis fisus, ne quid fortasse circumcisum habet przputium: super /Egijpltini , et super
g
13
temere deeernerem, ad Harduinnm recurri cujus : Juda, et svper Edom, et super filios Ammon, et super
demum judicio id proponere non dubitavi, quo mani- Moab et supcr omnesqui atlonsi sunt in comam, habilan-
festius declaretur ,
gentilibus ^Egyptiis circumci- tes in deserto : quia omnes gentes habe.nl piwpulium,
dendi consuetudinem nnmquam fuisse usitatam. At omnes aulem tlomus Isroel incircumcisi sunt corde.Sen-
priusquam argumenta profero quibus id confici , tentia autem hnjus loci haec est, ut cx parte vidit Me-
autumem non gravabor rcferre verba Gasparis
, nochius noster Non uiscernam mtercircumcisos et
:

Sanctii, in eam ipsain opinionem , licet timidius intercireumcisos; interdomnm Juda, quaecircumcidi-
haud obsoure tamen inclinantis. tur, et /Egyptios qui spernunt Circumcisionem, aeque
240 Fuleor, inquit , aiiqvas esse gentes, qu.v ad atque Deum Israelis Circumcisionis atictorem : sicut
''"" '/"""'""
Judseorum simihtudinem, aut propter
r vicinitatem, ttut yEgyptum, sic Judam visitabo, seu puniam : sicut
peniel Oa-
mrSan- propter generis conjunclionem circumcidl wliierunt ,
Ammon sic Edom, et sicnt Moab sic Ismaelitas.
tlha, ii/ H icronymus putat. Exisiimo avtem illis gentibus, Tres enim, ut dixi, tribns opponit populis, tres in-
ecnset tribus
neque perpetuum neqve commune omnibus esse ut cir- circumcisos totidem circumcisis ; et servato aceu-
populis trcs
cnmcitlerentur. Et quidem, si de svperioribvs temporibtts rate oppositorum ordine, suum cuique statim oppo- npponi, nqua-
scrmo sit, vicini populi circumeisi non erant. , vt de nit , jEgypto, Judam ; Idumseis , Ammon ; Moab , liter visitan-
,,os
Sichimilis constal Genesis 34, qui ca lege inire cum attonsis in comam habitantibus in deserto, hoc est
Jacob connubia pe.rmissi silnt, si Circumcisionis legem Ismaelitis.
vellcnt subire. Neque tamen eo modo a Jacohi filiis 249 Amraonitas certe fuisse gentiles nec cir- ,

cx ijuihiis
cumcisos, eo quod non essent ex Abrahami posleris,
i

tractali sunt,utpactum illud posiea conservare voluisse

credenditm sit. D-PaUrstinis magis cst certum, qui sed ortum traxissent ex Ammon filio Loth docet cisi fucrunt ,

BUtto f ScrJ- in Scriptura sacra s.rpe vocantur lncircumcisi , et a sacra Scriptura. ut ex Judith proxime vidimus Ammonltse, ,

ptvru tucto- Davide Sattl dolis nomine cenmm postulavit Pltilisti- dum Achwr, reliclo genlilitntis riln, credidil Deo el
rUaltftdtm,
norum pr.rputia. De Ammonitis et Moabitis mihi vi- circtimcitlit carnem prseputii sui etc. Achior itaque
dctur valde vcrosimile, tum qnia ipsi non fuerunt ab Dux omnittm p/iorum Ammon, utappellatur Judith S,
Abrahamo prognali , sed a Loth, ttitn qnod Hebrseo- #. 5 incircumcisus est. Gentem ipsam, qui scripsit
rum generi hostiliter infensi ; quare ab illis dissidere eodem secnlo quo gesta hasc res est Jeremias, te- F
mallent diversa nota, qitam ccmmuni eonjungi. Sane statur habere pr,eputium, lioc est gentem omnem :

Achior Dttx Jmmonilarum cl ipse Ammoniles cum , nam cum omni domui Israel filio^i Ammon opponit,
intcrfecto Holofeme aggregutus est ad Jud.rorum
, omnem profecto Ammon intellexit. Et audet quis-
gentem , carnem suam circumcidit. Itaud dubie, quia quam, saltem aliquos ex ea gente circumcisos fuisse
(iitle illud temjius circtimcisus non fuerat. Judith asserere? Quo quem quis conferre cum
teste autem,
cap. 14^0: Tunc Achior videns Virtutem quam Jeremia velit et ausit"; Quod si Ammonitaj eircum-
fecit Deus Israel, relicto gentilitatis ritu, credidit cisi non fuere, certe nec Moabitae quippe orti ex ;

Deo et circumcidit carnein praeputji sui. Quare ex Moab Loti pariter filio, fratre Ammonis,.ut prodit
hoc idunum snltem halemus, aliquos in illis nationibus Moises Gen. 19, 37, 38.
non circumcidi. 2B0 Quod si deinde Ammonitse et Moabitaa gen- et Moabitx,
247 De Tdumxis verisimile id quoque fant, qttia licet tiles incircumcisi fuere, quis inficiabitur gentes in-
Esau, qui illitis valionis pater fuit, orlusfueril ex cir- circumcisas ^Egyptios pariter hoc loco a Jeremia
"•
P» omnej cumciso patre Isauc, el ipse quoque circumcisus fuisset simul commemorari et opponi gentibus circum-
,

*W« Jit- lameu offensus, quod deceplus essct a fratre inprimogein- cisis? Nam cum e tribus populis, qui circumcisi
dr "»i
Genttu in-
ilwurmis,
lurs: dignilate poslhabitus, prsepulium adcluxit et notam cpponuntur , duos constet ex sacris litteris

"' se Circumcisionis delevit, m Epiphanius tradit libro circumcisos fuisse, Ammonitas et Moabitas, perti-
de povderibus ad meditnn. Qtiod si paterni odii Ite- nacem esse opportet qui tertium quoque, ^Egyptia-
redrs fuerunt
Idtitnxi, neque melius uffecti fuerunt in cum scilicet ,
quippe aeque vel magis gentilem ,

tiebnras, qnam eorum paler olim in Jncob.; non est neget fuisse incircumcisum ? Si ldni fl
duobus opponuntur
mcredibile, eos non abstulisse Circumcisione prsepulium, duo, cur non tribus tres dicantur opponi? Quod si /BgyptH,oum
quod pater in se postquam ablalum fueral, arle reduxe- denique Jeremiae tempore Circumcisionem ^Egyptii Ullslertll;
rat. Quod ad Machabseorum usque tempora Cirtvmci- non babuerunt, a quonam postea hunc a<'eeperunt?
sionein non agnoverint Idumxi, docet Joseplnts lib. 13 Et vero omnes gentes habere pr/Epitium Jeremias
cum
 128» APPENDIX AD PATRIARCMAS ALEX.
cum affirmat loco citato, gentes intelligit proxime minus in /Egypto, quam reliquo orbe Christiano
D
designatas, quas opponit circumcisis , ut Interpre- tamquam mortiferum, vetitum fuisse, rejectum,
tum ii viderunt, qui sunt sagacissimi. atque exosum. Et hsec est Articuli hujus pars
251 Si cui haec Jeremia3 verborum explicatio altera, qua id examinandum suscipimus, ullane
cslo quott ho-
minus arrideat, clara licet et valde apposita, quo- probabili ratione evinci possit, morem circumci-
rum sacrificu- niam a trita Expositorum via nonnihil deflectit is ; dendi, ut Habessinis et Coptis in usu hodiedum est
li futrint clr-
meminerit vitio verti non posse, quod rei obscurae non esse de reliquiis caeremoniarum legaliui
cumcisi,
luminis aliquid aftundatur. Quibus vero diuriuscu- que cum fide Catholica et Orthodoxa pugnare, tam-
lum videbitur a sancti Hieronyrni aliorumque Pa- quam Judaismi vel (ut milii verosimilius 'est)
,

trum sensu recedere, reponere liceat, nullam esse Mahumetismi propaginem.

auctoritatem tantam, quae Prophetae ipsius vel po-
tius Spiritus sancti testimonio sit praeferenda. No- Pars pOSterior, quid de CifCUmcisione Copto-
lim contendere pervicacius, si ad Sanctium mavis rum senliendum.
quam ad Harduinum accedere, non rehictabor tan- tt-i

topere, cum ad opinionem ejus tuendam nihil am- J^xhibita sunt superius Abn Hassalii argumenta
plius requiratur, quam ut ad sacrificulos vEgyptia- pro ritus controversi apud Coptos aliosque SUne
in- , aditifht.

cos, peromnia superstitiosiores, praeputii circumci- nocentia circumcidere enim nihil plus legalium
;
>'" "ti relijio.

dendi ritus extendatur, quod ad intentum nostrum caeremoniarum apud ipsos redolet, quam apud La-
satis et abunde est. Eodem trahi poterit praecipua tinos barbam tondere, et apud Gruros monachos alere
Philonis causa, nempe ne Sacerdotibus illis deesse capillitium. Juvat et Claudium Habessinorum Regem
quidquam posset ad puritatem sacris debilam. Per- audire, ita in epistola apologetica, anno mdlv data,
gam ulterius ; si ita vis, et vel Pythagoram ipsum et a Ludolfo non semel recilata, Ioquentem Qiwd :

cjrcumcisis annumerare non formidabo. vero attinct ad morem Circumcisionis, non ulique
252 Ridebis forte meam hac in re facilitatem , circumcidimur sicut JutLri ; quia ( nos J scimus
ipsos que Py-
cum alioquin propugnatoribus mpirop?; usque adeo verba doclrinx Pauli ,
fontis sapientiee ,
qui dicit
thagorus me adversari profitear. Utcumque sit, vide obsecro ad OaL 6, 15 ; Et circumcidi non prodest, elnon
xmulatus quam probabiliter id statui posse videatur. Scribit circumcidi non juvat; sed potius nova crealio, quse est
Jamblichus in istius Philosophi vita cap. 4: Quod fides in Dominum nostrum Jesum Christum. Eliterum
annos omnino viginti thtos in jFgypti sacrariis, cl ar- dicit ad Corinthios, Epislola 1, 7, 18: Qtti assumpsit
canis remotisque tcmplis vcrsalus sit, Aslronomise et Circumcisionem non accipiat pnepulium. Omnes libri
Geometrise operam duns, cunctisque sacris inilialns ,
doclrinse Pautinse sunt apudnos, et doce.nl nos de Cir-
haud lemere el quasi snltuatim. Quasi diceret mature cumcisione cl de prspputio. Verum Circumcisio nostra,
prius omnia circumspectasse Philosophum, et gra- secundum consitetudinem regionis sit, sicut incisio fa-
datim ad secretiora admissum. Quis igitur dubitet ciei in JElhiopia et Nubia et sicut perforatio aitris
,

quin et impraeputiatus inde abscesserit? Nam apud apud Indos. Id aulem quod facimus, nou facimus ad
yEguptios, qui in superslitionibus vcrsatissimi et erudi- observandas leges Mosaicas, sed tantum propte;r morem
tissimi habebnntur et a quibus ccteri prope omnes
, humanum. Ita Habessini, et Scriptores aliqui Copti prout totmt
ritum sacrorum et crremonias mntuati sunl, nullus ex corruptis, opinor, codicibus, Apostoli verba con- Coptietm-
aut Geomelris. aut Aslrologia' studebat , uul geneseos torquent; ita Circumcisionem suam ab onini super
bcssini ;

secreta rimabalur, nid circumcisus esset. Verba sunt stitionis labe vindicare conantur. Non oinnino
Origenis lib. 2 Comment. in cap. 2 Epistolae ad absurde et improbabiliter. enim Quis obsecro,
,

Roimmos, aliquanto ante finem libri, ubi id expres- inficiabitur , ritum istum, secundum se et praecise
11
sius asserit de Sacerdotibus, Aruspicibus Hiero- spectatum, ut Theologi loquuntur el juolUif
,
; vel ex natura «
secundwi
phantis etc. Quod si ad Pythagorae discipulos insi- sua, omnis religionis expertem censeri posse? Ve- ^'
gnem. morem transmissum quis dicat, siquis Tha- rum nihil ad nosspinosa ea quaestio. Quid verePau-
letem circumcisis accenseat, hanc illis laudem lus Aposiolus, quid Ecclesia Catholica de ea hacte-
vendicari haud gravate feram. nus censuerit, quid declaraverit hoc inquirimus , , •

253 Hic viam aperiri conspicis, qua interduarura hoc indagamus.

opiniunum extrema securius incedere liceat, quaque 256 Constat autem ex Patriarchae Mendezii epi- p
Ua Hierony- Sanc.torum Patrum et Interpretum sententia non stola, ad Regem Basilidem scripta anno mdcxxxiv esS etqiie
mvs aliiqitc. incongrue intelligatur. Nempe, quod sanctus Hie-
,

poterunt in- supra a nobis allegata, nihil adeo Habessinorum, Ecdesia

telligi depau-
ronymus de quadam parte populorum gentilium
, animos a Romanis abalienasse', quam quod hi ex '"""''
culis. scnpsit ,
quid vetat ad Aruspices et Hierophantas Ecclesiae praescripto, eumdem ritum abolendum ju-
contrahere, idque cum Sanctio ita tueri, ut paucis- dicarent. Dudum siquidem ea super re sensum ape-
simi inter ^Egyptios fuerint qui Circumcisionis mo- ruerant Concilii Florentini Patres sub Eugenio IV,
rem sequerentur? Si id patitur Jeremiae locus, fa- anno mccccxli, in decreto pro Jacobinis apud Lab-
cileacquiescam. Vel si quis post Jeremise tempora beum tomo xiu, col. 1208, hisce verbis Omnes ergo :

etiam ad_ alios dicat extensam eam consuetudinem,

posl illud tempus (promulgati Evangelii) Circumci-
quo verba Hieronymi torqueri posse putet non , sionis et Sabbati, reliquorumque legalium observalores,
multum litigabo. Etenim quod pauculos
illos atti- alienos a Chrtsli fide denuutiut, et salutis xternx mi-
net, nihil Ludolfi et aliorum
asserto raomenti affe- nime posse esse partidpes, nisi uliquando ab iis erro-
ret, quod nostro officere vel
minimum queat. ribus resipiscunl. Omnibus igilur, qui Chrisliano no-
254 Volunt illi, ut sub finem pracedentis Arti- mine gloriantur, prxcipil omnino, quocumque tempore,
cuh dictum est, non solum usurpatara
Nunc quzri- ab yEgyptiis vel ante vel post Baptismum, a C ircumcisione cessan-
tur an Chri- anteChristi tempora Circumcisiomem,
verum etiam dum; quoniam sivc qnis in ea spem ponat sive non, ,
stianis Ctt- primis Jicclesia? seculis licite et
proraiseue frequen- sine inleritu salutis icternse observari omnino non
cumcisio ttn-
tatam; quod mihi et paradoxum
quam licita et at em-
videtur, potest.
porum lUorum puritate jerquam alienum.
fuerit. Quod . 257 Idem recentius definitum Mendezius noverat ,„„„»,» ''

autem ^gyptios sacnficulos

impraeputiatos fuis- Legatorum Gabrielis Patriarchaj pr« "!'"
in professione fidei
se tantisper admittam, id absque sententias
raeaa Alexandrini ad Clementem VIII, quae exstat apud acWf
jactura admitto; siquidem id in "*•'
confesso est , Baronium in Appendice ad tomum vi, ubi num. 39
abrogatis gentihum sacris, et eum ritum , si ita legitur : Item firmiler credo, legalia omnia veteris
quis tuerit penitus mtercidisse
,
; adeoque non Testamenti seu Mosaicse legis, quia Chrislum figuva-
banl
 DE COPTIS JACOBITIS. 129*

banl, Hcet divino cultui illa setate congruerent, illo hodie non soli Copti, ^Egyptii generis dici possint, D
advemente cessasse, et jam promulgato Evangelio, ser- sed et Melchitae non pauci , taraetsi Graecis accen- AUCTORB
I. B. S.
varinon posse sinc inlentu salutisxternx. Omnes igi- seantur, quodpostmodum horum schismatiimmersi,

turposl illudtempus, Circumcistonis, Sabbati,[ciborum, et dogmata eorumet mores, adversus Jacobitas, pari
eadem lege profubilorum, reliquorumque legalium ob- utrimque pertinacia tueantur. Quid tum postea ?
tam Jacobit»
servatores, alienos a fide denunlio, et salutis seternx Dicam. Si verum est, antiquissimo usu Circumci- quam MelcM-
non posseesse participes, nisialiquandoab his erroribus sionem JJgyptiis familiarem semper perseverasse, tx,
resipiscant. Liquet igitur Ecclesiamsempercensuisse, tamquam caeremoniam plane adiaphoram, nec un-
morem circumcidendi, Christianae religionis puritati quam vetitam; quid, obsecro, Melchitas ab ea ab-
adversari, sive is legaliter, sive humana tantum sterruit?. Qua speciali lege ipsis magis quam aliis

consuetudine usurparetur. interdictam probabis? Mihi profecto longe est pro-

258 Nec sola hic inhibetur Circumcisio, sed et babilius, ipso schismatis tempore, Jacobitis aeque ac
et tam ex- Sabbati et quorumcumque Iegalium observatio. De Melchitis, Circumcisionem aut ignotam aut certe ,

presse prohl-
Sabbato quidem exstat pervetustus Laodiceni Con- utrisque abominationi fuisse.
bltm Sabbatt
cilii, sub sancto Silvestro Papa celebrati, canon, 201 Imo ut apertias animi sensa edisseram, id stque ac Bera*
ordine xxix apud Labbeum tomo i, col. 1502, in tam certum puto, quam quod certissimum. Et habeo clitts Imp.
hunc modum praecipiens Quod non oportet Cliristia-
: hujus rei clarissimum testimonium ex Coptorum
nos judaiwe el in Sabbato otiari : sed ipsoscodie ope- ipsorura scriptis desumptum. Narrat citata sexcen-
rari : diem autnn Dominicum prxferenles , otiari ,
ties HistoriaPatriarchalis Echellensis, in Benjamino

si modo possint , ut Christianos. Quod si inven- Patriarcha xxxviii, Heraclium Imperalorem in som-
ti fuerint judaizanle$ sint aualhema apud Chri-
, nio vidisse quemdam sibi dicentem; fulurum est utgens
slum. Non ignoro canonem
varia a variis in hunc quxdam circumcisa te invadat, superet, et tui partem
annotari, et de Sabbati jejunio fuse Baronium dis- occupet imperii. Qui Juda>os kos esse ralus est. Qua-
serere ad annum Christi lvii a num. 202, quae ad mobrem omnes Judsos et Samaritanos , qui in imperio
rem nostram directe non pertinent. Satis sit ex ejus erant, baptizari jussit. Sed non multo post appa-
praefato canone collegisse, quod si Patribus illis, vel ruerunt Moslemani etc. De hujus historiunculae ve-
solum Sabbati otium, cum judaismo affine, ita exo- ritate aut falsitate non disputo mihi talis est, ut a
:

sum non minus reprobandam Circumcisio-

fuerit, Coptis saltem adrnitti debeat. Jam verosi eoseculo
nem, si vel ejus vestigium per id tempus ocourrisset. usitata fuisset, ut postmodum fuit apud iEgyptios,
239 Age vero, quis non credat impudentissime Circumcisio, cedo cur Heraclius nihil ab eis sibi ti-
Quls credat,
mentitum Michaelem illum apud Vanslebium , qui mendum putaverit? ab eis, inquam, qui jam totis
omnes Atyj-
ptios sanctos Circumcisionem a sancto Marco permissam, et ab fere duobus seculis tot dederant rebellionis indicia,
nullos nisi
ftrisffl riniini- eo tempore noninterrupta serie ab yEgyptiis conti- Imperatoribus Chalcedouensibus et ipsimet Heraclio
Judscos cir-
clsos,
nuatam asserere non dubitavit ? Id mihi quidera pertinacissime obluctati? Dicesne fortasse, yEgyp- cumcisos cogi-
non minus est incredibile, quam si nugator aliquis , tios circumcisos quidem, sedsimul baptizatos ? Va- tans.
contra indubitatam historiae fidem, nullos unquam num mehercule effugium; nam id solum oraculum
in ./Egypto Christianos somniare praesu-
exstitisse praedixerat, gentem circumcisam imperium invasuram;
meret. Nimirum Demetrios, Petros , Alexandros, atque adeo cum toties tumultuantes jEgyptios ex-
Athanasios, Cyrillos, Paulos, Antonios, et iunume- perti fuissent Romani Caesares, nihil pronius erat,
ros alios cujusque sexus, status et ordinis, nobilis- quam ut de ipsis, tunc Graeco nomini infensissimis,
simos Martyres et Confessores , in circumcisorum sinistri aliquid suspicaretur Heraclius, si vere cir-
numerum referemus? Purissimis illis Ecclesiae secu- cumcisi fuissent.
iitmmr C.r.r. lispropudiosam labem non prorsus exosam et ex- 262 Huic et superiori argumento tantisper ira-
a>niin ul cili-
terminatam fuisse, tunc credam, cura monumentis ,
morandum, ut quid de iis sentiat Bernatus, audia- Consentit
quam cxpro-
aliunde quam ex Coptorem aut Habessinorum penu mus. Jam supra § i, dum de Coptorum nostrorum Bernatus
petitis, paulo evidentius demonstrabitur. Interim etyrno agerera, mutata quam praeconceperam de
,

antiquorum omnium Patrum et Historicorum silen- Melchitis yEgyptiis, sententia, amplexus sum, ut ibi

tio, tamquam argumento innitar. An

irrefragabili dixi, P. Bernati judicium. Hic igiturrepetitum vides,
enim existimas verisimile ex Graecis et Latinis , quod retractandum putavi nam cura eodem ra-
ibi ;

Patribus, quos jEgyptiorum Circumcisio latere non tiocinio etCoptorum nomenclaturam, et Circumci-
poterat; an, inquam, verisimile existimas, neminem sionis antiquitatem impeterem, nil mirum si utrobi-
unum futurum fuisse tum maxime cum inter Eccle- que recurrat. Atque itaBernatoin epistola mearem
sias ferverent dissidia, qui turpissimam maculam proposueram. Respondit ille, se quidem omnimode
illis exprobraret? Novi seculorum istorum man- mecum sentire in evertenda Circumcisionis antiqui-
suetudinem et inalterabilem charitatem; verum Eu- nec ullatenus dubitare, quin ante Mahumetera
tate;
sebios Athanasio, Nestorium ejusque asseclas Cy- ab .<Egyptiis Christianis plane fuerit ignorata ;

rillo pepercisse, haud ita facile mihi persuasero : morem istum certissime per Saracenos in eam
certe quem per contemptum ^Egyptinm dicebant, regionem inductum Attamen ex allegata
etc.

plausibiliori scommate Circumcisum appellassent. ratione , videri sibinequaquam posse,

id erui

260 Rem penitus introspiciamus; illucescet pro- stante vulgatissima Orientalium opinione , quod
<?"''> pofitu cul dubio aliquid ex quo ritus illius originem
,
Melchita nullus yEgyptii generis fuerit , aut
''"'''uuiraio-
apertius detegamus, ostendamusqueconjecturaplus- in ^Egypto perseveraverit. Ejectos videlicet Grae-
Ilfl »
KJHurm;
rinl. quam Coptos non aliunde quam aMahu-
verisimili, cos Melchitas omnes ex iis partibus ,
quemad-
metanis eum fuisse mutuatos. Compertum est, nisi modum Grseci Coptos pepulerant ex terris omnibus
fallor, gliscentibus feralium dissensionum turbis, Graeco Imperatori subjectis. Quaa si vera sunt ut ,

quo tempore Dioscoritani ,

postea Jacobitae dicti, admittenda non diffiteor, vim omnem argumenti a
cum Chalcedonensibus Melchitis acerrirae conflicta- Melchitis ^Egyptiis desumpti, enervari necesse est.
bantur; ./Egyptios, ut fit , in partes tractos, alios Nec tamen delendum censui, quo clarius pateat me
primis, alios postremis adhaesisse; nisi velimus, sin- nihillapsuum meorum dissimulatum velle.
gulari prodigio omnes indigenas pro Dioscoro, 263 Ad alterum de Heraclii somnio ratiocinium quamvis ra- ,

Graecos omnes pro quod vel

Concilio stetisse ,
fatetur Bernatus hujusmodi probatione Coptorum tiones noslras
ex Tractatu nostro chronologico deprehendes esse jugulum peti. Nihilominus de ^Egyptiorum tunc
falsissimum. Hinc consequi videremr , ut etiam temporis aut potentia aut viribus non eam habet ,

Junti T. VII XVII existimationem

 130* APPENDIX AD PATRIARCHAS ALEX.
existimationem ut putet Imperatores Romanos, tandem xn. Accessit Joannes Abulmagedus, qui se

sibi ab iismerito formidare quidquam debuisse. Fa- culo xiii Confessionem ab Ecclesia Cophtitarum abro-
teor, inquit. Graecorum jugum ab -.-Egyptiis excus- gasse dicitur, Circumcisionem vero plurimum com-
sum,verum factum novimus, ut nec bellum
id ita mendasse. Hsec sunt quae de famoso ritu a Coptis
adornare, nec ferrum stringere necesse babuerint, memoriae tradita accepimus. fide, ut ego existimo,
non omnino Saracenorum armis abunde defensi. Dicam ego, non undequaque optima. Sed cur tot seculis siluisse
approbet. bonaBernati pace: 7ionarbitrari me, veteres -<Egyp- putabimus tam insignis ritus cultores ? Cur circum-
tios adeo imbelles et socordes fuisse, ut ex liodierna cisionem Baptismo postpositam, deindepraemissam?
inopia eos metiriquis debeat. Dederautnon
ei tertia Cur Confessioni, si superis placet, substitutam ?

semel virtutissua?, autsaltem immoderati -animi et quod falsum esse, supra ostendimus. Cur denique
ad emotionem rebellionemque proclivis, satis mani- a Patriarcha commendatum oportuit, quod tam lon-
festa indicia , et non ita pridem, sub Justino et ga annorum serie ^Egyptii exercuerant ? Haec ego,
Justiniano, potius leges praescribere quam accipere nisi vehementer fallor ad suam originem etjam
,

solitifuerant; adeo ut Heraclius, supposita somnii reduxi et,

porro facilius reducam et probabilius.
veritate et jEgyptiorum communissima (ut adversa- 267 Statuo itaque totis sex primis Ecclesiae se- cniatur «„
rii volunt) Circumcisione, non vane suspicari debue- culis, nullura prorsus in yEgypto Circumcisionis M « w * 1

p '

rit, a circumcisis ^Egyptiis invadi se et superari vestigium reperiri, ritus scilicet, ita post Evangelii
posse; certe non minus, imo longe magis quam a promulgationera aboliti, ut non solum inter legalia
Judaeis inermibus, hac illac dispersis , nec usquam mortua, sed mortifera reputaretur. At unde eam
stabilem mansionem habentibus, aut vires sufficien- postea in Coptorum Ecclesiam introductam existi-
tes, quibus Imperatorem aggredi vel per somnium mabimus ? Dicam quod sentio. Ita paulatim sub
cogitarent. Maneat ergo propositi argumenti vis et Saracenorum tyrannide deformata est, quae jam a
efficacia adversus defensores mpixop.r,c,. duobus ferme seculis in tetrum schisma defecerat
B E
164 Aliud non absimile subministrat Bernatus Coptorum istorum Ecclesia, ut crassae ignorantias
se a ^ 'P sa itidem Coptorum confessione desum- et errorum tenebris obscurata, ab iis moribus non
Uaum ignota 'P >

Circumcisio ptum. Narrat siquidem Abulbaracatus, saepe a no- abhorruerit, a quibus lucri et clementioris jugi
bis supra citatus, in vita Josephi Patriarchae Ale- spes affulgeret. Verbo dicam, uon aliunde quam
xandrini (lii) quem in Tractatu nostro Chronologico a Mabumetanis ritum istura acceperunt majores
constitutum ostendimus anno dcccxxx, defunctum ipsorum, seculi ut citissime octavi vel noni ; vero-
dccclix ; Narrat, inquam, Polyhistor Arabicus, et siiniliter, ut cum circumcisos se profiterentur, mi-
ex eo Bernatus, multo diffusius, quae de ^Ethiopum nus aspere tractarentur a Mahumetanis. Oppones ,
Episcopo illic a nobis tradita invenies ,
quaeque quas supraretuli, irnmanes tyrannorum persecutio-
hic describere non pigebit. Fuisse mirum tempore nes. Audio sed vel inde proposito argumento ro-
:
Saraeenoi ik
mitiores erja
m Josephi, quemdam injEthiopia Episcopum, quem con- bur arcedit nam ea ipsa de causa, non omnes
:
se forespv
stiluerat Patriarcha Jacob (l.) Hunc, egresso Rege continuo id fecisse dicimus, sed paucos aliquos, ra ntibi
yEthiopise ad bellum, exilio mulctavit Regina ct Prin- pravo consilio eo inductos, qui Judsei forte exi«ti-
cipes, idcoque minime eo pluil anno, el pestis grassata mari voluerint, ne pejoris essent conditionis apud
est per eas regiones. Remisso autem Episcopo illo in Soldanos ^Egyptios quam Judaci, quibus libere cora-
jEgyptum, alium sibi constituerunt prseter Canonem. mercia aliaque munera exercere permittebatur.
Quod percipiens RexyElhiopise, reversus o bello, a-ger- 268 Hinc factum fit, ut principio paucissimi for- -

init l0 ]mtU:
rime lulil ; misitque aliquos qui veniam peterent a tasse eo accesserint, dum interim alii Christiani, posteaptvi-

Beo ac Palriaicha, el reduxerunl illum Episcopum in prudentiores quam isti hujus seculi filii, hanc cum bm :

uEthiopiam. Jud;eis etMahumetanis communionem penitus res-

265 Multis haec amplificat Abulbaracatus, quae puerent. Crevit haud dulne sensim circumcisorum
ex Episcopo ad rem nostram nihil spectant, uti nec dicta hacte- numerus, ut quosque impellebat avaritia et lucri
JElhiopix nonnumquam
nus. Ex iis quae Episcopo, in yEthiopiam subinde cupiditas, aut captatio benevolentise
reduci, contigerunt, argumentum nostrum desumi- utilis et necessariae, mavis insani moris aamu-
aut si

tur. Nempe, cum Antistes ille ^Ethiopibus displice- latio, ut facile fit apud homines rudes, et in om-
ret, suggestum a diabolo est, inquit Historicus, non nem partem, quo capita ducunt volubiles quousque F ,'

posse Episcopum iis praefici, qui ex totius gentis Patriarchae ipsi, aequestupidi et meticulosi, id com-
more, circuuicisus non esset tantumque apud Re- ; mendandum putaverint, quod pro 'pastorali munere
gem ea popuh seditio valuisse dicitur, ut, quamvis fortiter prohibere tenebantur, ast impedire pertime-
jam toties, ob expulsum Praesulem, vindicem Dei scebant. Non
tamen admissam crediderim eam
sic
manum expertus esset, tamen ad aucupandam ple- commendationem, acsi praecepti vices subiret nam ;
etipsisi""-

l" e '"
bis gratiam vocatum ad se Episcopum monu-
, neque necessaria creditur Circumcisio, sed tantum
erit, aut inde recedendura denuo, aut subeun- (quamquam et istud ex crassissimo errore) prout
dam Circumcisionis legem, in ea regione pridem cuique libet, ut brevi ex Bernato pluribus osten-
observatam. Verane sint an ficta quae deinde acci- demus.
dissememorat praefatus Abulbaracat, non est no- 269 Conjecturam hanc nostram confirmat Sac- „ ,i<ame»«<
strum pluribus inquirere, illud ad hominem contra chinus supra citatus, ita scribens llorum errorum :
««**
Coptos ex hoc facto legitime deducitur vel ipso , quidam ex inscitia tantum oriebantur, alii ex pravo
seculo ix nondum
^Egypto receptam promis-
in usu: ut ipsimel facile in Circumcisione fc-
cue fuisse , pueros circumcidendi consuetudinem. tebantur errare se, eaque fucere, quod ita invaluisset
266 Hisce jam addo, quod nec apud Elmacinum, usus. Adhsec Circumcisionem Turcarum metu retinere.
res Jacobitarum /Egypti saepe memorantem, An metum
necin hujusmodi non nugaciter praotextant,
etex silentio ipsa Historia Patriarchali, totis undecim primis
se- viderintalii certe ritum Circumcisionis apud Chri-
;
Scrtftorum
cuis, vel verbum fiat, unde communem ipsis fuisse
usque ad scc. stianos illos, ex solo cum infidelibus commercioin-
Circumcisionem conjectare liceat. Illius primum valuisse, tam mihi est perspicum, ut ambigendi lo-
meminit m Macario Patriarcha lxix, ubi ita scri- cura non videara. Accedit et nobis Vanslebii suffra-
bit Is Patriarcha plures abrogavit rilus,
:
nam filii gium, asserentis, non ex instituto ecclesiastico ,

Cophtitarum prius buptizabuntur, tum circumcideban- sed pro mero libitu, alios Circumcisionem colere, <"*'
lur, ipse vero constituit ul prius circumciderentur, seit «'
tum alios sine ullius offensione eamdem negligere. Idem
taptkarentur. Et id quidem pro arbitrio seculo tradunt et qui aut
, alii in Hodceporicis viatores,
jEgyptum
 DE COPTIS JACOBITIS. 131*

yEgyptum lustraverunt aliis de Copto-

ipsi, aut ab itaa^cipiendum, ut de paucis affirmari queat, iisque B
quandoque, utinam et potissimum.qui aut Israelitis aliquando sorvivissent, «"-TqRS
rum monbus edocti, prolixos B
autexeorum commercio acceptam Circumcisionem,
'

veros, texunt commentarios. Utcumque acceperis, '

licitam Circumcisionem aliquando his fuisse aut transmisissent ad posteros. De cetero ita paulatim
etiamnum permittendam esse, nemo dixerit, nisi abiisse in desuetudinem, ut sancti Marci aetate pau-
id de paucis
qui velit Apostolo Paulo, et totius Ecclesia? Ca- cissirai superessent circumcisi, iique ferme ignoti, intellinendum:
tholicse sensui refragari. sic ut proinde aut nulla, aut certe perexigua apud
270 Conclusionis ergo, succedat oculatum, si ita ^Egyptios ejus extaret memoria. Ut ut fuerit, sibi
,,,,,„ teitan-
loqui licet, auritum testimonium P. Bernati, quem compertum ex constanti et perpetua gen-
aiebat,
lurCopHI">-
diernt, in his omnibus habeo mihi plene planeque consen- tis suse traditione, non aliunde quara ex Arabia
tientein, quin et novis auctoritatibus et elucidatio- et per Mahumetanos Arabes invectam aut po- ,

nibus ea ipsa confirmantem illustrantemque. Pri- tius tyrannice et violenter inductara famosam ,
,

mum itaque, ut nuper dicebam, diserte et constan- de qua quserimus Coptorum Circumcisionem.
,

ter asserit, eertnm.sibi et
Circumcisio ^Egyptiis Christianis
et incognita fuerit,
subjugarentur. Hic
indubitatum videri, quod 273 Institit Bernatus, legisse se in aliquo Ri- ^ jC (
omnino inusitata tuali Coptico, circumcidendi ritum, laudabilcm csse
antequara Saracenorura armis regionis consuetudinem , et qua ejus cultores arclius
eam quaestionem sepositam vo- Deo conjungerentur Nihil cunctatus Mebacherus
.

]o , utrum forte gentilibus quibusdam et idolo- respondit, ex mera ignorantia suorum Sacerdotum
latris, aut nota aut familiaris fuerit. En ejus epi- id esse profectum sic nempe rudi populo imposi-
;

stolae verba, ex Gallico Latine reddita. Rectissime, tum, ut quod ante puderet assumere, imo quod non-
inquit, censet Heverentia vestra Circumcisionera nisi per vim ei inferretur, sensim transirel in ri-

Copticam, maculam esse a Mahumetanis ei genti tum et honestum et laudabilem ita ferente homi- :

inustam. Quoscumque hac super re consuli (consu- num malitia, ut injusta et prava, moribus paulatim
luit autem plurimos) ii omnes continuo reposuere ,
recta et bona perverse censeantur. Vivebant confu-
moremcircumcidendi a Saracenis ad se transfusum. si Saracenis Christiani, spectabant epulas, intere
per merai
Eoque magis inducor ut credam, quod ferme pudo- rant plausibus, aliisqne lsetitiae signis in puerorum ignorantk
re surtundantur singuli, quamprimum de Circumci- Circumcisione a Mahuraetanis exhibere solitis ;

sione sermo instituitur. Mebacherns ille, quem sae- eorum benevolentiam patrociniumque promereri
pius appello propter summam apud suos eruditionis studebant , egebant eorum amicitia, ope proe- ,

famam, qui librum composuit, et ad quem Sacerdo- sidio : Quid igitur miri, si homines, cetera nomi-
tes ipsi, argumentis nostris pressi, recurrere solent; ne tenus Christiani , iis cseremoniis ita assueverint,
hic, inquam a me etiam interrogatus, ita mentem ut postmodum , decorum crediderint , quod prin-
suam candide explicuit cipio tamquam absurdum et superstitiosum aver-
271 Circumcisio, qua eliamnum genlis nostrse ru- sabantur.
diores stupithoresque uti solent, a Maltumetnnis in 274 Plura ex Bernato non refero, nec sane plu-
mtdimlquc rlr sEgyptum certo introducla est. Etenim cum Arabes ribus opus est, ad subruendam penitus prsetensam
taiii illitm
hanc nostram regionem armis subegissent, reliqux ty- Circumcisionis Copticaa, et vane jactatam antiqui-
rannidi cam postea addidere, ut /ilios nostros per vim tatem aut obligationem. Ad praxim hodiernara quod
ipsi circumcidqrent. Cum vero graves nonumquam lur- attinet, scribit idem Bernatus, Coptos ipsos per-
bse inde orirentur, parenlibus aut repugnanlibus, aut sancte testari, se a ritu illo quam maxime abhor-

chirurgo circumcidenti solvere renuentibus, ut hujusmo- rere.Quemlibet interroges seu Clericum seu laicum,
modi tumnltum causa prscideretur, fuit e Patriarchis aperte profitentur, non tantum non proeceptam, sed
aliqtifs (Macarium illum II indicat, in serie lxix) qui nec licitam esse, nec nisi a rudibus et rusticis for-
jnm n;n«( snos pwros ante Baptitmum circumcidi jussit, ea ratione tasse nonnullis, hoc tempore frequentari solere ;
noltmssc
ductus, ut cum deinde vel alia occasione egressos, Ara- idque pro arbitrio, nulla prorsus, quae religionem
bes inspicerent . requisita nota signali reperirentur. redoleat, adhibita cseremonia. Quin imo, inquit ite-
Verum prsedicla consuetudo ita exolevit, ut in ultimos rum Bernatus, non desunt Cairi qui asserant, a
/Egypti angulos hodie relegata, a nemine nisi ignoran- moderno Patriarcha plane interdictara, taraetsi hu. F
lissimo frequentetur. Hsec, inter Coptos doctissimus: jusmodi deeretum nonilura in manus pervenerit. salis clare
constat.
ut magiii apud suos nominis, sic in hac controYer- Hoc nunc reliquum est, ut Dissertationem, praeter
sia testis haud contemnendus quamquam ritus,
mentem prolixius diffusam, pio voto concludaraus.
istius indueendi nonnullas causas dissimulet, a no- Videlicet, ut misericordissimus Deus, gentem infe-
bis antea traditas,sola illa, ut urgentiori et plausi- licera coelesti suo lumine illustrare dignetur, quo
biliori contentus. dissipatis errorum tenebris, ad Ecclesioe matris uni-
tl H teinjiurc
272 Ad ea cum Bernatus objiceret eorum opinio- tatem postliminio reducta, eTurcicaservitute liber-
S Iforcj
tui(«(tu
nem, qui ante sancti Marci tempora usum Trepitopi; tatemfiliorum Dei et aeternam denique beatitudinem
ftllTM in yEgypto viguisse contendunt reposuit Mebache-
; consequatur. Araen.
rus, id quidem a se non oranino improbari verum ;
 INDEX RERUM
AD HISTORIAM CHRONOLOGICAM

PATRIARCHARUM ALEXAND.
Numerus Paginam indicat: a, b, c, d, e, f, sectiones Paginarum : f Sanclum
designat.

f Barnabae Acta mendosa 3 * a. Epistola suppositi-

tia 126*
Basilides hxresiarcha vexat Ecclesiam 15 * f
JVbbun», Habessinorum Palriarchx 88 * e f Basilii an. 271 ad S. Alhanasinm litterx 41 * a
Abulbaracati Chronologia, identidem refulanda 2 * e Bzameritae Copli, ad Melchitas transeunt 82 * c
Abunagiahi senis constantia inter tormenta 78 * f
Acacius Patr. C. P. declaratus hsereticus 30 * c
pellit orthodoxum Patr. Alexandrin. Ibid.

Achior, Dux Ammonitarum incircwncisus 127 * e ^airus, nunc JEgypii Metropolis 61 * b

Acephalorum, in JSgypto inilium 49 * Ad eam translala Sedes Palriarchalis 79 * e
^Egri, quomodo inunganlur, eisque circumstan- urbis incendium 82 * e

tes 122 *e Canonicae preces 12 sec. Coptis ordinalx 83 * f

jEgyptii, an et unde acceperint Circumcisionem ad eas obligati Diaconi, etiam pueri 1 16 * a

125 e Prius incircumcisi exceptis Sacerdoli- Catechesis Coptis nulla , causa supinx ignorantise
bus 126 * b 111 * c
jEra Martyrum per Orientem celebris 28 * c Cauterizatio baptismalis, an et quare 108 * b
./Ethiopes expulsum Episcopum suum coguntur mi- Catholicus Armenorum i Patriarcha 89 * e
raculo recipere 73 * c. jElluopia sublevata in Chirotonia Pairiarchalis triplex ultimam Episcopi
afflictione, 14 sec. 81 * d conferunt 8 * a b
Albam vestem 9 scc. Christianis interdicunt Sa-
,
Chrisma sar.rum inler manus Patriarchx cxundans
raceni 74 * b 80 * a ejus conficiendi ralio 1 1 9 * Consecratum
Albertini de S. Anastasii Sinaitx '0$rr/u> censura anno 1703 posl defectum 200 annorum 91 * f
expuncla 99 * c Christianorum in Mgyplo oppressio 8 sec. 68 * b
j- Alexander Pat. fingitur mutasse ordinem eligendi eam Honorio III describil Nicolaus Patr. 83 *
Patriarchas 33 * a. Error circa ejus Nata- c d eorum templa, 12 sec. reparala 82 * b
lem 39 * f Circumcisio hanc Judxi a Gentibus non acceperunt,
Alexandria an. 640 intercipilur a Saracenis 62 * sed contra 125 * d Usurpata a Coptis pro consue-
Alleluiatici hora, apud Coptos mutata 81 * b tudine 124 * e lamquam res adiaphora 128 * c
Amrnonitaj incircumcisi 127 * d accepta ab Ismaehtis, sed Saracenis, ante hos %l-

Amrus, Dux Saracenorum 7 sec. captus, evadit et lis ignota 124 * c Jubetur Baptismo prxmitti 12
vincit 61 * sec. 81 * c Commendatur 82 * e Damnatur ab
* * f
f Anastasii Sinaitae liber contra Acephalos 82 Ecclesia in Concilio Florent. 128
c
Dux vise 05r,yo; vindicatur a censura 100 * a Clementi VIII professionem fidei mittit Gabriel
Ipse ad an. 660 snperfuisse ostenditur 99 * c Patr. 8 *
b
Angelos venerantur Copti 117 * c Clemens Alexand. floret 20 * a
Apustatarum 3 sec. di/ficilis receptio 21 * b Ciementia in hostes psene nimia arguitur 49 * d
Apostata Patriarcha occisus a suis 76 * e Colapho csesus captivus Amrus mortem , evadit et
Arabes, infelices Chronologi 88 * c vincit 61 *
Arius, propter schisma excommunicatus 30 * a Concilia tria prima generalia, sola agnoscunt Copti
Asterius, 6 sec. Patr. Alexandr. orthodoxus 115 *a
54 * c Confessio auricularis necdum abrogata apud Coptos
Athanasii vita recentior, in quibus corrigenda, 38 *. 109 * a ad thuribulum unde tnducta et qualis?
Festum 2 Maji 37 * b 109 *d
Avarus Patriarcha paralysi punitus 78 * Confirmatio Coptorum, ejusque ritus 119*
Coptici nominis etymon 90 * an a Jacobita per ,

B aphxresim ? 93 * c Coptorum in schismate per-

linacia immediabilis 112 * Chronologise igno-
,

Jjaptismi Formula probanda 116 * b Minister rantia 87 * f

Episcopus aul Presbyter 118 * e Differtur mas- Corbanum, panis ad Missam modus
; ejus forma et
culis ad 40, femellis ad 80 dies 118 * b c. pro
conficiendi 120 * c d
eo in casu necessitatis substituitur unctio 118 * c. De Corruptibili et Incorruptibili Christi corpore
Pueris ab Alhanasio collatus per lusum 116 * a disceptatio 53 * e
Baptismalis fons arescit ne iteretur Baplismus
,
Cosmas Patr. an scripserit ad Theophilum Impe-
29 * f
rat. pro imaginibus ? 73 * f
Barchochebas , Dux Judxorum , vexat Eccle- Cruces curbrachiis, fronti etc. inurant Copti 108 *
siam 15 * e f, ejus signo fugali 9 sec. hostes 71 * f

Crucifixi
 INDEX AD HISTORIAM
Crucifixi in Parasceve adorandi mos 1 i 7 * b

Cyprianus Rex Nubiee /Egypto imminens ad , , G

prece.s Patriarchx recedit
67 * b
Cyrus Episc. Alex. jubetur pactas cum
Saracenis VJfraeci Episcopi cum Latinis in regno Neapolita-

inducias rumpere 60 no 52 * , ^Egypto pactas cum Sarace-

Grseci in
norum Principibus inducias temere violanl 60 * e
D -"•
Gregorii Armeni cultus sacer ctiam apud JElhiopes
89 *d
Jjamascus capta a Saracenis 60 *
Dedicatio eeclesiz S. Petri Patr. 21 *, et S. Ti- H
mothci 43 *
Pro D^functis orant Copti, deque eorum animabus Jlabessini quas causas prxtexant suo schismali
ridicula tenent 116* f, 117 * a 107 * d. Eorum Metropolilx aliqui Sancti 88 *.
Deiparapi valde venerantur Copti 116 * e. Ejus Circumcisioncm pertinaciter tuentur v,t adiapho-
cuttor cximius 12 sec. Mkhael V Patr. 81 * f. ram 128 * d
Ejus Quadragesimam servant feminx, eliam Tur- In Haereticos nimis facilis Palriarcha Petrus II ab
cicse, in pane et aqua 123 *, 124 *. Ei turrim Orthodoxis arguitur 42 *
xdificavil S. Theonas 28
* b
effigiem violans .- Hakemi Saraccni tyrannis inMgypio 11 seculo78*
punitur 65 " c Hegirarum cum Mra communi difficilis compara-
Diaconi innumeri, etiam pueri, ordinantur 110 ' f tio 73 * b
*
Dioscorus in Chalccdoncnsi damnalus schisma ex- Henscbenius correctus in obitu S. Alexandri 23
cital 45 *, et per imposturas fovel 47 * d duos Anaslasios Sinailas recte distinguit 98 f
:
'

Divortia apud Coptos impetratu facilia 114 * c d Heraclii Imperat. Chronologia inlricatissima 58*.
Dominica die faciendx Ordinationes 47 * c, 64 * a JEgyplios noncredidit circumcisos 150 c
Dormientes septem Ephesi reperti 44 * a Herodotus, mulla de yEgyptiis mentitus 12Q *a
Dunaan, Dux Homeritarum Christianos in JEqyplo Homeritae judaizantes 6 sec. Christianos vexant
vexat 54 * d 55 * d
Honorio III scribilur calamitas Christianorum sub
E Saracenis 83 * d
Humar Saracenus Alexandriam occupat atque anno
JC^cclesiae Orthodoxorum annis 97 clausx 66 * 644 occiditur b 62 *

b, restitutse 68 * f Humilitas Patriarchx ad verrenda ecclesix pavi-

Ab Eleemosynarum largitate laudali Palriarchx menta 75 * f
Joannes VI 82 * f VII 84 * d VIII , 84 * f ,

f Elesbaan Rex jElhiopix Homeritas debellat 6 sec.

54* d
Elmacini Historia Saraccnica, inanno 1128/itt!««s J.duma5i incircumcisi 127 * d
81 * a Imagines colunt Cop'/,Iconomachos aversantur 69*
Epactarum Cyclus ,
quando et a quo invenlus sit t, 116 * e. An pro iis ad Imperat. Theophilum
18" f scripseril Cosmas Patr. 73 * f
f Ephrem Syri cullus varius et celebris in Oriente Indi Alexandria Episcopum et Presbyteros petunt
14*15 * 64 *f.
In Epiphaniae festo solennis lotio, non esl iteratio Induciaenm; Saracenis,violatx, ASgyplum perdunt
baptismi 116 b c 60 *d
Episcopi in sEgypto semper plures 10 * c iique , Incendium Cairi 82 * d
ccelibcs 110 * d Expulsum recipere cogunlur
jElhiopes, non sine miraculo 73 * c

Errorcs , Coptis non recte imputati 1 1 3 *

e
Esaiani in Mgypto 5see. schismalici 56 * e (I acobitarum auctor Jacobus Severi Anliocheni ,

Eucharistia, ut necessaria, etiam infantibus bapli- discipulus 53 * c, sectator Dioscori et. Monophy-

zalis datur 118 * c, viris sub utraque specie sismi anno 600 propagator 95 et seqq. Ille
120 *, unica sufficere credilur 119 *, non ser- quid passi sub Heracho 63 * c, Saracenis se sub-
vatur jiro scgtii 120 * c Consecralionis forma jiciunt, ut Melchilis prxvaleant 97 * c templa ,
, ,

materia elc. 119 * e sua anno 726 recuperanl 68 * f, uniunlur 8 scc.

Eusebius Hvstoricus certior dux ad Chronologiam cum omnibus Ecclcsiis Patriarcharum 69 *, il-
,

2 * f secuin ipse conciliatur in Agrippino Pa-

:
lorum Hierosolymis ecclcsia struitur 8 sec. 71 * ,
triarcha 16 * f eorumdem varix cum Romanis reconciliationes pa-
Eutychianismus seu Monophysismus apud Coptos rum solidx 72 b c. Eorum hsercsis qux? 101 * ,
stabilaus 103 *f, 115 *b 102 *. Ab Asialicis et Habessinis quomodo difje •
Eutychii Alexandrini commenta rejecla 8 • , 97 * b ranl 106 "
f. Eorum in schismate pertinacia
104 * c
•J-
Jeremise Propheta? diffuilis locus de. Circumcisis et

incircumcisis , ab illis excludit Mgyptios si recte

Jj eminse, non nisi 80 dies natae, baptkantur 118 * intelligalur 127 *

,

Sacramentorum usu fcrme carens 122* e non ,

Jerusalem a Saracenis obsessa el capta 60 * a.

communicant calici 120 a " Jacobitarum ibi ecctesia erecta 71 *

Francos (ita vocant Latinos) quantum oierint Copti Jerosolymitauus Patriarcha titularis apud Coplos
86 c. 112 e • 110 * e
t Frumentius, Habassise Apostolus floruit 4 seculo Jejunia Coptorum severa 124 * b, eliam pueris ser-
88 '
f
vunda 124 * e
f Joannes Elecmosymrius 57 * b
-j- Joannes-Marcus, Barnabx consobrinus, alius ab
*
Evangelista 6
Jonae
 PATRIARCHARUM ALEXANDRIN.
Jonae Prophetae triduanum jejunium apud Coptos Nicolaus Patr. perscribil miseriam suorum IIow-
124 * rio III 83 * d
Judaicas observationes, an recte Coplis imputentur Nolanis Grxcis Episcopus, Joannes Talaia Patriar-

115 * c cha Alexandrinus 51 * c

Judseorum anno 115 exilialis in /Egypto lumullus Nubiae Rex Cyprianus, Mgypliis formidatus 67 *

14 * b b. Zaynun Rex 12 sec. 82 * b

l^ascarus Constantinopolitanus, pro mitiganda Ufflcium divinum Coptis prnli.tum, semper idem
14 sec. persecutione inlercessor 85 * a 111 * c : ad illud obligantur Diaconi, eliam

Lexici Biblici circa Coptos ineptix 117* c pueri 116 * a

Liturgia Coptorum triplex 111 e * Ordinatio S. Athanasii suo tempori restitula 34 *
Lucius pseudopatr. S. Athanasio suppositus 41 * e Ordinationes in Dominicafaciendx 47 * c, 64 *b
Ordines quibus ritibus conferantur, inter Minores
M censetur Subdiaconatus 123 * b
Origenes, expulsus a S. Demetiio Patriarcha,
M
ltJ acarii mouaslcria, 7 seculo restituta, 63 * e. 22 *. Non fuit ci adversalus Dionysius Palr.
26 * e
Tn eoineipiunl sepeliri Patriarchx 9sen</o73*d ejus olim auditor
Macedonius, in Conc. C P. damnatus 43 * b Orthodoxis restilulse in /Egypto ecclesix 65 * f
Madilaina, V. M. apud Habessinos 51 * f
Mahometi anno 632 obitus 59 * c
Manetis intcritus funestus 27 * b
f Marci Evangelistae in tempore obitus et Aposlota- P.agius correclus, circa Heraclam 18 *, 19 *,

tus hallucinantar Orientales 1, 3. Evangetium 20 * ; et Ordinationem S. Athanasii 34, 35; et

quando scriptum 4 b. Ejus ecclesia restaurata 7 mitium S. Basilii 36 a "

sec. 64 b. Nonpermisit Circumcisionem 120 '

e, Papa unde, quando, et quomodo dictus 21 *, 22 *,
131 "c 23 *. Ad Romanum Pontificem restricta landem
Marcus Abbas 12 sec. transit a Jacobilis ad Mel- illa vax 25 * b. Hunc quibus titulis ornent Copti

chitas 82 * e 86 * d e ejus primatum auomodo agnoscanl

:

Maria Virgo, vide, Deipara. 71 *, 72*

Matrimonia in 2 gradu, quomodo inducta 123 * d, De Paschate Epistola S. Proterii 35 * f, Perio-
eo contraclo sponsi confilentur et communicant dus a Theophilo Patr. ordinata 43 *. Tempus
ibid. Paschale totum Coptis geniale, 124 *a
Mauritius lmp. occisus a Phoca 57 * a Passionem Domini negantes hxretici, convertuntur
Maximus Cynicus in Sedem CP. intrusus 379 9 sec. 74 * f

anno 42 * a Patriarchae Coptorum non nisi virgines 110 * c ab

Mechaberi sunt nobiles Copti: horum duodecim di- Episcopis semper ordinandi fuerunt 8 *
vites curant negotia Turcarum 112 * a Pauperes a Saccrdotibus Copticis negliguntur
Medicus insignis Palriarcha Orthodoxus, ecclesias 122 * b
diu clausas suis recuperat 68 * e Pauli Samosateni hseresis proscripta 26 * b

f Melania in JEgyplo peregrinatur 41 * c Pax Ecclesiaa JEgypti sub an. 100 qualis 12 *a
Melchitae a Jacobitis dioisi 45 *, illorum magnus Persecutio contra Christianos in JEgyplo, sub De-
adhuc numerus 12 sec in Mgypto 82 * e cio, el Faleriano 26 * c d
Mercaturam non exercenl Copti 112 * c Persae Sgriam et /Egyptum occupanl 58 *
Ex Mercatore Patriareha, in pauperes liberalissi- Personam Chrisli, a natura non distinguunt Jaco-
mus 12 sec. 83 * a hitx 103 * d
Misra, an vetus Memphis? 61 * b Petrus Mongus Sedis Alexandrinx fraudulentus
Ante Missam illicilum Coptis aliquidcibi aut]potus invasor 49 * f
sumere 1 24 * c Philonis Judoei somnia de Circumcisione JEgyptio-
Missionariis Societatis Jesu quid imputenl Habes- rum 126 * b
sini 107 * c Pii IV ad Coptos infructuosa legalio 86 * b
Moabitoe incircumcisi fuerunt 127 * f Plebs Coplica, hominum vili.ssima 111 * e
Monachi Coptorum quales 111 * e, tributum grave Pluvia, alias rara, yEgypto 12 sec. data 67 * c
impositum * Pcenitentia rigida Theodori Palr. 8 sec. c Canones
iis 65
Monasteria JEgypto 1 sec
in restitula 63 * e : . poenitentiales S. Petri Patr. 30 * d
vaslala a barbaris 69 * a restaurala 72 * d
: Polygamiam non probant Copti; tolerant Ha-
Monialis caslse insigne pro pudicilia facinus 8 sec. bessini 1 14 * a b
67 * f, ceterx nunc Coptis ferme vidux 111 * f Presbyteri el Diaconi Coptorum, fere conjugati
Montfauconus, auctor novissimus Athanasianx vi- 110 Duodecim fmguntur aS. Marco
* f. ordi-
tm, refutatur 40 *, 4 1
* nali ad creandum e.x se Patrwrcham, 8 * : dicti
Montem orando transfert 10 sec. Abraham Pa- eliam Papx, 24 * ab exulibus Episcopis
: vica-
triarcha 77 * e tim ordinali 1 9 e
Mortuos quomodo vngant Copli 123 * b j- Proterii indigna csedes 48 *. Ejusdem Epislola de
Moslemanorum initium 77 *e Paschate, 35 * a
Pulcheria Marcianus a Dioscon imposluris vin-
el

N dicanlw 47 *
Purgatorium credunl Copti, sed ad 40 tantum dies
N ili fluminis solita inundalio ab jEthiopibus im- restringunt ; de eoque ridicula multa tenent
pe.dita 1 1 sec. 80 * d 117*a
Nicaano Concilio interfuit, non prxfuit,
S. Ate- Pueros Diaconos ordinant Copti 110 * f, alque ad
xander Patr. 31 *. Nicseni Canones 71 * 116 *a
apud Horas Canonicas obligant
Coptos * 128 * b
113 b Pythagoras in /Egypto circumcisus fuit
 INDEX AD PATRIARCHAS ALEX.
Statuas, eliam Sanctorum, an ve.re aversentur
Q Copti 116* e
Strabo incptit circa yEgyptios 126 * b
'
/uadragesimse Coplorum quatuor ; 1, anle Pa- Subdiaconatus Coptorum inter minores Ordines re-
sclia, 2, ante Natalem Domiiti ; 3, Apostolorum; ferendus 123 * c

4, B. Marise Virginis 123 *

R T1 heodosiani hseretici Corrupticolae 55 * d

JAegia? Patr. Joannes
farailiae V
82 * b Tbeophanes, in Historia Saracenorum levite.r ver-
Hodericii Jesuits iegatio ad Coplos 86 * b satus et vacillans 59 * f
Romanae Ecclesi» 8 et 9 sec. unilsi Orientales Ec- Thesaurus a Theophilo Patr. repcrtus 44 * d
*
six, saltem in cultu imaginum 69 Tiliemontius refutatur in Ce.rdone 13 * e ; et He-
racla 20 * c
S Trihutum enorme Chiistianis impositum seculo
nono 75 * b
(5"!>batum obscrvant Habessini 167 f
Sacerdotes jEyyptii idololatrx circumcisi 127 * a u
Sacchinus Soc. Jesu Scriptor, de Coplis non fuit
bene informatui 113 * u.Jnctio extrema Coptica 123 *a
Sacramenta 7 credunt Copti inslituta a Christo Unio omnium Ecclesiarum Palriarchalium 8 et 9
118 * a b. Ad Eucharistiam et Pcenilentiam non sec. qualis 69 * e
obligant antequam Malrimonium contiahant Unionis Coptorum cum Romanis spes nulla 1 12
*
1 22 * d Uvaa recentis in hieme indicio eligitur S. Deine-
Ex Sarmcntis vinum fecerunt Copti ad Missam trius Patr. 18 * d
121 *a
Scianufitae ad unionem Coptorum inducli 69 * a b V
Seldenus quoad ordinationes Episcopales secutus
Eiitycliium, refutalur 7 * : iterumque. 19* d Y 14 annos 75 *
acatio Sedis Palriarchalis per

Serapiaca, quibus passus S. Marcus, an possint cum d et peran. 19, 12 sec.

; 83 *
Dominica conciliari 4 * Valentis Imperat. accessus Antiochiam 36 * c obi-
Simonius auctor Lexici Bibiici vel alius, circa Co- lus 42 * d
ptos errans 88 * b Veneno se necat Timotheus ALlurus 48 *. Illud bis
Simoniam abolevisse laudatur Abraham Patr. 77 *. impune sumil jejunus ante Missam 64 * epastus
Ea minus laborant Copti 110 * a non item ibid.

Simoniacus Patr. ssepe. mulctatus 83 * e Viaticum irgris quomodo ferant Copti 120 * e
Severus Patr. Antiochenus, lnereticus 52 *, 53 * Vino quali utantur ad Missam 120 * f
f Sophia cum filiabus M. sub Hadriano 15 * Virginitas in conjugio a S. Demetrio servata, mi-
De Spiritus S. Processione quid sentiant Habes- raculo probatur 18 * d
siniet Copti 107 * f, 114* f

ACTA
 INDEX
SANCTORUM
AD TOMUM VII JUNIF.

Comm. De ejus cultu, translatione cor-

i>r.

poris,Actorum tide suspecta 35. Y\tm

25/\.<lelbertusDiac. Egmundae in Hollandia.Coxi. Epitome, ex Drev. Vesont. Acta fabulis
i>r. De initioComitatus Hollandiae Vita- : admixta. cx MS. Vesont. Cap. 1. Locus
que et Miraculis, per Mediolacenses et Chrysopolis seu Vesontio : Antidii virtutes
Kgmundanos Monachos scriptis. 82. Cap. 37. Cap. 2. EjusRomam a daemone trans-
1. Res in vita et obitu gesta? 83. Cap. 2. vecti indeque revecti fabula 38. Cap. 3.
Varia miracula corpus elevatum 87.
: Croci R. irruptio in Gallias Antidii trans- :

Cap. 3. Basilica erecta alia miracula

; , latio. App. de cultu Ulissippone in Lusita-
tcmpore Scriptoris probata Cap 4.
88. tania 40
Alia scripta sec. xu. Cap. 1. Monasterium 25 Antonius, M. Romae cum Luceib, 10
protectum, malevoli puniti, caeci et aliiaegri 25 Apamius, M. Romae cum Luceia 10
curati 90. Cap. 2. Templum vetus destru- 26 Aphamon M. in Africa
, ex , Martyrolo-
ctum, novum erectum, miracula secuta 93. giis 323
Cap. 3. Alia post adjuncta 94 25 Apollonius, M. Romae cum Luceia V. M. 10
30 Adilia V. Monacba Orpii in Brabantia, ex 28 Apollonius, M. in Africa, ex Martyroll. 323
Naialibus Molani S39 28 Argimirus, Mon. M. Cordubae, ex Memoriali
30 .lEmiliana Romana, an Martyr 530 S. Eulogii 348
25 yEmilianus, Ep. M. Augustoduni 69. Com. 27 Arialdus Diac. et Herlembaldus Miles, MM.
pr. De cultu, Legcnda, mortis tempore 69. Mediolani. Comm. pr. De veneratione se-
Lect. Off. pr. ex Codd. eccl. propri? 71 pulcrorum, Actorum scriptoribus, et cer-
26 Agapitus, M. in Africa, ex Hier. Med. 137 taminum Socio Luitprando Presb. 250.
26 Agatho.M. cum sociis Alexandriae, exSynax. Vita auct. B. Andrea, Sancti discipulo, ex
et Marlyrologiis 137 Puricello. Praefatio. Cap. 1. Arialdi nata-
28 Alexander, M. in Africa, exMarlyroll. 323 les ; prima contra Clericos im-
institutio ;

25 Amandus Erem. in Petracor. et Domnolenus. puros concio 252. Cap. 2. Socium Landul-
Sylloge de utriusque cultu, et illius So- fum nactus, Romam abit, et ambo vexan-
ciis 68 tur 254 Cap. 3. Simoniacos insectatur
28 Ambenius, M. Alexandriae ^Kgypti, ex Mar- Arialdus 257. Ad eum accedit Herlembal-
tyrologiis 321 dus, et ab Alexandro PP. Defensor Eccle-
29 Anastasius, M. Argentonii 435. Acta Mar- siae creatur 260. Embolismus de hujus ,

tyrii 436 principiis, et Landulfi obitu 260. Cap. 3.

27 Anectus vel Anicetus, M. Caesareae in Cap- Virtutes Arialdi :jejunandi et psallendi ac-
pad. ex Mxneis 229 curata ratio 263. Cap. 6. Victoria de Ar-
29 Angelina, V. ClarissaSpoleti inUmbria. Syll. chiepiscopi Simoniaci partiariis 264. Cap.l
hist. ex Jacobillo 485 Arialdi , ab hospite Presb. proditi , cru-
27 Anicetus vel Anectus, M. Caesarea? in Cap- delis caades 266. Cap. 8. Corporis per octo
pad. ex Menxis 228 dies incorrupti delatio Mediolanum 268.
26 Anthelmus, Ep. Bellicen. in Gallia, Comm. Cap. 9- Appendix litterarum Auctoris ad
rn. DeVitaper coaevum scripta et recenti Syrum, priorem scriptorem, et hujus ad
Corporis elevatione. 201. Vita ex MS. illum, cum quibusdam miraculis 270
Carlusiano. Prologus. 202. Cap. 1. Pue- 28 Arion, M. in Africa ex Maityrologiis 323
ritia, vita Cartusiana, Procuratura majo- 28 Ariusus, M. Alexandriae ^Egypti, ex Marty-
ris Cartusiae 202. Cap. 2. Prioratus rotogiis 321
ejusdem et Domus Portarum 204. Cap. 3. 30 ArnulfusMon. Cisterc. Villarii in Brabantia.

Labores in schismate pro Alexandro III :

Comm. pr. De Vita, duobus libris a coaevo
Episcopatus invito collatus : acta contra scripta et corporis veneratione 556. Vita,
concubinarios 206. Cap. 4. Zclus projus- auct. Goswino, Cantore Villar. ex MSS.
titia, bona monasteriis collata, miracula Prsefatio 558. Jntiqua divisio 558. Lib. l.

208. Cap. 5. Morbus, pius obitus, mira- Cap. 1 Arnulfi conversio , accessus Villa-
.

cula 210. Elevatio, ex Gallico. Cap. 1. rium , et prima poenitentiae instrumenta

Ejus postulatio et ad illam Processus. 559. Cap. 2. Flagrorum frequentia et va-
212. Cap. 2. Modus et pompa ejusdem. rietas mira atque cruenta 560. Cap. 3.

214. Cap. 3. Miracula secuta, 216. App. De ejus cilicio, caligis, pedulibus , tribus
De reciprocis inter Episcopum Bellicen- catenis et lecto saxeo 561 Cap. 4. Victus,
.

sem et Generalem Cartusianorum offi- somni, vestitus ratio ,

plena asperitatis
ciis 218 563. Cap. 5. De afflictione, quam sibi per
26 Anthion. Conf. apud Graecos, ex Synax. 155 Quadragesimam intulit, addita lorica fer-
25 Antidius, Ep. Vesontionen. in Burgundia. rea 564. Liber u, Cap. 1. Summa Ar-
Junii T. VI l XVIII nulfl
 INDEX SANCTORUM
erga omnes 566. Cap. 2. ejus apud Graecos et Latinos cultu, asser-
nulfi caritas
Obedientia, oratio, devotio erga Deiparam toque ad Viennenses et Moguntinos Apo-
inde- stolatu 223
567. Cap. 3. Visio coelestis gloriae,
que ccebrior risus ac jubilus. 569. Cap.i. 27 Crescens M. Cordubae, ex Martyrologiis 225
Prophetiae dono accepto, consulentibus se Controversia circa septem socios an no- :

gratias impetrat 571. Cap. 5. Cordium mina sumpta a filiis S. Symphorosae 226
arcana cognita, praeterita etiam et futura 27 Crispianus Clericus, M. Romae, ex Martyro-
logio Hieron. 230
573. Cap. 6. Alia plura prophetice cognita
aut prwdicta 575. Cap. 7. Mors , eamque 28 Crescens, M. in Africa. ex Martyrologiis 323
secuta miracula 578. Encomium rhythmi- 27 Crispus vel Crispinus, Presb. M. Romae, ex
et Epitaphium auct. Franc. Mos- Martyrologio Ilieronymiano 230
cum ;

cho 579 30 Cursicus seu Caius, Presb. M. in Africa, ex

30 Asclepiades, M. apud Graecos, ex Synaxario Martyrologiis 526

MS. 526 25 Cyprianus Erem. socius S. Amandi Petraco-
30 Asclinus, sive Asclepius, M. Colonias Agrip- ricensis 68
pmae 526 D
28 Athesius, M. in Africa, ex Martyrologiis 323
25 Auceias Rex, M. cuin Luceia, ex Martyro-
26 ifavid, Erem. Thessalonicae in Macedonia.
logiis 10
Sylloge. De cultu, Vita, aetate, notitia
B etiam apud Latinos 155
25 David, alias Petrus, Princeps Ruthenus, ex
Synax. Rutli. 96
26 Jjabolenus, Ab. Fossae inGallia. Comm. tr.
deActis Vitae omittendis, referendis mira- 27 Deodatus Ep. Nolae in Campania Italica.
,

culis 157. Dantur haec ex MSS. 159 Comm. tr. de Vita, post Corporis transla-
tioneiu scripta deque ordine Decessorum
28 Basilides, M. Alexandriae ^Egypti, ex Marly-
;

rologiis 321. Passio ex Eusebio 322 ac Successorum ejus reformando 231,Vita

ex Italia sacra Ugnelli. 232
29 Beata seu Benedicta V. Senon. ex. Martyro-
logiis 450 25 Dicentius seu Dizantius, Episc. Xantonensis,
25 Bejocus, Anachoreta jEgyptins. ex Hagiol. Comm. Hist. De cultu, aetate, actis, ex
Hubessino. 63 Off. propno 79

25 Benjamin, Anachoreta yEgyptius ez Hagiol. ,

26 Diogenes, M. Alexandriae, exSynax. et Mar-
Habessino. 63 tyrologiis 137
27 Benevenutus, Ord. Minorum Corneti in Apu- 30 Diomedes , M. apud Graecos , ex Synax.

lia, Sylloge, De ejus approbato cultu, vi- MS. 526

taeque et miraculorum epitome 295. Mira- 28 Dionysia, M. Alexandriae ^Egypti, ex Marty-
cula, ex MSS. 296. Quaesitum, non in- logiis 321
ventum brachium Corneti. 697 25 Dionysius, M, Romae, cum Luceia V. M. 10
28 Benignus Ep. M. Ultrajecti in Belgio ex ,
26 Dionysius, Bulganae Archiep. prope Kioviam
Molano. 325 iu Russia, Ex Synax. Rutk. 219
26 Berta Reclusa, Ultrajecti in Belgio, ex Ne- 28 Dionysius, M. in Africa, ex Martyrologiis 323
crologio MS. 132 28 Dioscorus, M. Alexandriae /Egypti, ex Mar-
25 Bigatus, M. Thessalonicae in Macedonia, ex tyrologiis 321
Martyrologiis MSS. 9 28 Dioscorus alter, M. Alexandriae ^Egypti ex
Murtyrologiis 321
28 Dioscorus, M. in Africa, ex MartyrologiisSVS
28 Dista, M. Alexandriaa yEgypti, ex Mariyro-
27 Vjapito, M. Cordubaa, ex Martyrologiis 225 logiis 321
28 Capitolinus, M. in Africa, ex Martyrologii 30 Donatus, M. Romanus in Eyffliam transla-
323 tus, ex Ulteris Colonien. Soc. Jesu 527
28 Capitulinus, M. in Africa, ex Martyrologiis
323 E
28 Capitnlinus, M. Alexandriae ^Egypti, ex
Martyrologiis. 321 28 Jjjlapha, M. in Africa, ex Martyrologtis 323
29 Cassius, Ep. Narnien. Comm. Hist. §. 1. 30 Eiendrudis V. Abb. Salisburgi ln Bavaria.
Nomen in Fastis, Acta
ex S. Gregorio : CoiiM. pr. Vitae Synopsis ex Vita S. Ru-
tempus Sedis ex Epitaphio 445, §. 2. Re- perti. Mouasterii situs et restauratio 532.
liquiseLuca petitae an. 1679. et impetratae MIracula a Caesare Nonbergensi scripta
447 §. 3. honorifice exceptas et collocatae 534
448 30 Eulampius, M. apud Gra;cos, ex Synaxariis
27 Clemens, M. Cordubae, ex Martyrologiis 225 MSS. 526
30 Clotsendis, Abbat. Marchianensis in Gallo- 25 Euphrosyna, alias Febronia, Princeps Russioe
Flandria, ex Vila S. Rictrudis matris ex Synax. Rutli. 96
538
25 Cehardus episcopus et socii martyres Nam- 25 Eurosia, V. M. Jaccae in Hispania. Sylloge.
netibus in Bntannia Armonca. De ejus cultu certa relatio incertae de se-
Cultus, an- :

nus martyrii, translatio 681. 76

Acta Mar- tate ac patria conjecturae
tyrii, a Bertranio argentrseo 25 Eutropia, V. M. Sibapoli
, e cod. MS. in Mesopotamia 12
producta 682. Antrum
monasterium et
msulam Ligeri, quando sic appellatum
sit,
mquintur ad vindicandum Acta
S. Her-
melandi contra Hadr. Valesium.
25 Corzus, M. Romaj, cum Luceia
684 28 J1 abianus, M. in Africa, ex Martyrologiis
10 323
27 Crescens, Discip. S. Pauli. Sylloge. De 25 Febronia. V. M. Sibapoli, siveNisibi, in Me-
sopotamia.
 AD TOMUM VII JUNII.

sopotamia. Comm pr. §. 1 . De actis Sy- xus monasterio, primum S. Salvatoris,

riace vel Graece scriptis, et ex Graeco La- dein S. Guilielmi dicto 119. Admonitio
tine redditis 12. §. 2. De ejus et Sociarum ad ejus vitam sitne scripta per Joannem a
cultu C. P. 14. §. 3. Ejusdem cultus apud Nusio .694
Latinns, praesertim Trani in Apulia 14. 25 Guidus Maramaldus, Ordinis Praedicatorum
Acta, Auct. Thomaide Magistra, ex MS. ex Diario Marchcsii 130
Valic. 16. Cap. 1. Lysimachi, cum Seleno 25 Gunhardus Episcopus Nannetensis et Mar-
patruo et Primo consobrino missio in , tyr. Vide in Supplemento post hunc Tomum
Orientem Parthenonis Sihapolitani disci-
: ad diem xxv.
plina, Febroniae istic educatio 16. Cap. 2. 28 Gurdinus, M. in Africa, ex Martyroll. 137
Tyninnidis metu fugentibus plerisque, sola
remanet Febronia et ad certamen anima-
, H
turlO. Cap. 3. Delata ad Selenum, atque
a militibus adducenda, Bryenae et Tho- He
Leimeradus, Presb. in Hassia. Comm. pr.
maidi valedicit 21. Cap. 4. Interrogata , De Hasungensis Monasterii origine, Sancti
frustraque solicitata, bis torquetur 23. Cap. istic cultu, et duplieis Vitae scriptoribus
5. Uberibus, manibus, pedibusque trunca, 350. Vita, Auct. Egelberto Mon. Hers-
decollatur Selenus judex sibi mortem
: feldensi, ex MS. Bodecen. Prologus. Cap.
consciscit 25. Cap. 6. Delato ad monaste- 1. Romam et Hierosolymas peregrinatus ,

rium oorpore, celebrantur exequiae, plures ab Hersfeld. Abbate excipitur, et flagella-

alii cum Lysimacho et Primo haptizantur tus pellitur351. Cap. 2. Convitia et flagra
27. Cap. 7. Annua Febroniae festivitas , iterum patienter tolerata, secessus in Ha-
ejus apparitione honorari solita : ecclesia sungem 353. Cap. 3. Quasdam viventismi-
ei hanc pro corpore dens unus
erecta, et in racula 355. Cap. 4. Mors et miracula ad
translatus 29 sepulcrum 357
25 Fehronia Princeps Ruthena. Alias Euphro- 29 Hemma Vidna, fundatrix Gurcensis in Ca-
sina, ex Synax. Rutli. 96 rinthia. Comm. pr. De ipsius loci situ et

27 Felix, M. Romae, ex Marlyrologw Hieron. / fortuna ; Epitaphio seculi 12; recentiori-

224 que Vita 456. Acta ex MS. Sermopraevius
26 Felix, M. in Africa, ex Marlyrologio Hieron. delaudesanctitatis Matronalis 457. Summa
137 vitae piis operibus jugiter impensae 458.
28 Felix, M. in Africa, ex Martyroiogiis 323 Miracula usque ad 1228 inclus. 459. Alia
27 Ferdinandus Aragonius, Ep. Calatinus in ex processu 461. Acta recentiora, Auct.
Calabria. Comm. de ejus cultu, aetate , Paulino Waldinero. Prafatio Capituli Gur-
actis. 298 censis 463. Cap. 1. Natales, educatio, ma-
27 Fratria , M. Cordubae , ex Martyrotogio. trimonium, et natorum ei liberorura atque
V. Crescens 225 mariti mors 464. Cap. 2. Viduitas, funda-
G tio monasterii, mors et secutus cultus 466.
Cap. 3. Miracula ex processu pro Canoniz.
25 VJTallicanus, Dux et Consul Romanus, M. in 469. Alia recentioris memoriae 471. Ana-
./Egypto. Comm. pr. De Actis, Passioni lecta veterum monumentorum deea. §. 1.
SS. Joannis et Pauli MM. praefixis, memo- Affinitas cum S. Henrico Imp. et Abbatiae
riaque Martyrologiis tempo-
inscripta, et fundatio 472. § 2. Canonicine an Bene-
rum ratione. 31. Acta ex MSS.
33 sex. dictini institutit fuerit ipsa, et quomodo
26 Gaudentius, M. in Africa ex Hieronymi Mar- ejus monasterio inducta, qnae hodiedum
lyrologio 137 perseverat Regularitas Augustiniana 473.
25 Guilielmus, Ab. Fundator Montis Virginis in §. 3. Quomodo et quando Gurcensis Ec-
Apulia. Comm. pr. de Scriptoribus Vitae, clesia Episcopalis facta sit 475. §. 4. Se-
cultu Sancti, et primario Ordinis Monaste ries Episcoporum Gurcensium 476. §. 5
rio 97. Vita Auctore Joanne Discip. ex Cultus Beatae, sub Episcopis et Canonicis
MSS. edila aJordano Generali Oidinistyb. insigniter actus 477, §. 6. Postulata a
Prologus. Cap. 1. Vercellis educatur : qua- Pontifice Canonizatione, formatur ad eam
terdennis Compostellam adit, circulis fer- Processus 479. App. 1. De venerabili
reis cinctus 99. Cop. 2. Dimisso Hieroso- Beatrice , Carinthiae Ducissa, Beatae, si

lymas adeundi proposito, loricarn indutus non carne, raoribus sorore. App. 2. De
et galeam, Virgilianum montem sibi deli- Cartusia Seizensi, Beataa, ut fundatrici ;

git 101. Cap. 3. Collectis ibi Presbyteris, perperam adscripta 481. Nomina et series
monasterium condit, non sine miraculis Priorum Seizensium 485
103. Cap. 4. Anachoreseos locus, ex Vir- 27 Hennusticus vd Venustus, M. Cordubae, ex
giliano in Lacenum, indeque in Cuneatum Martyrologiis 225
montem translatus : B. Joannes socius ad- 25 Henncus Udicus, Ep. Olomuc. in Moravia ,

ditus ac dimissus 105. Cap. 5. Injurii in Ord. Praemonst. Sylloge. §. 1. Ex Com-

S. Guihelmum puniti et alia in monte mentariis P. Bohuslai Balbini S. J. 121.
Cuneato miracula 107. Cap. 6. In valle §. 2. Ex Joanne Dubravio Episcopo OIo-
Compsana structa monasteria, facta mira- mucensi, etaliis 123
cula, meretrix per ignem superata 108. 25 Henricus Eremita Veronae in Ditione Reipu-
Cap. 7. Beneficia, aRogerio Rege impensa blieae Venetae 580
Sancto. Hujus mors pia 112. Cap. 8. Mi- 28 Heraelius. M. Alexandriae Mg. ex Martyro-
racula post mortem 114. Appendix. §. 1. logiis 231. Passio ex Eusebio 322
De Ordinis principio in Monte-Virginis 28 Herais sine
, Rais, M. Alexandriai yEgypti
,

hujusque situ et vetustiori a Virgilio no- ex Marlyrologiis 321. Passio ex Eusebio

nrine, ac decem primis Abbatibus generali- 322
bus 117. §. 2. De Guletano utnusque se- 25 Herenaeus, M. Roraae, cum Luceia 10
27
 INDEX SANCTORUM
27 Herlembaldus Miles M. Mediolani 250. ,
Episcopatus inter Maeotidem paludem et
V. Arialdus. Analecta de illo ex Puri- ,
Pontum Kuxinum. 164. §. 3. Caspia
cello. Cap. 1. Pacem segre constitutam porte duplices, earumque situs. 165. §. 4_
turbat Guido Episc. pro se substituens Chazarorum sedes et Chagani ahqui ho- :

Gothofredum Simoniacum contra hunc :

rum ab Chaganis distinctio. 166. Vita
aliis

Herlembaldus educit Mediolanenses 272. ex MS. gr. Vatic. Cap. 1. Ortus. sanctitas
Cap. 2. Canonicam electionem procurat episcopatus, zelus pro imaginibus et liber-
intrusum Gothofredum coercet juvatur a : tate suorum captivitas,
; mors, depositio
Gregorio VII per litteras 274. Cap. 3. 167. Cap. 2. Miracula adhuc vicentis. 170
Ejus caedes : Luiprandi Presb. mutilatio : 29 Judith vidua, Reclusa in Bavaria, F. Sa-
Tebaldi Episcopatum instrusio 275.
in lome 45}
Cap. 4. Utrique Martyri posita in S. Dio- 27 Julianus M. Cordubae, V. Crescens 225
nysii monumenta 277 28 Julius, M. Alexandriaa /Egypti, ese Martyro-
2 Hermoygius Ep. Tudensis in Lusitania, Pa- logiis 321
truus S. Pelagii M. Cordubensis. Transla- 25 Junianus, disc. S. Amandi Eremite Petra-
tio corporis 189 coricensis gg
28 Heron, M. Alexandriae /Egypti, ex Martyro- 27 Justinus, M. Cordubae, V. Crescens IXj
logiis 321
29 Hilarius, Ep. Pataviensis. Sylloge 443 Hist.
29 Hilarius episcopus Patavinus. Monachi
S. Servuli, ad ecclesiam ejus, multis pos-
-27 Rex Hungariae. Comm. pr. De
adislaus,

sessionibus loeupletatam ab Angelo parti- nonimpune violatis

cultu, Actis, Reliquiis,

cipatioejusque filio Venetorum

Justiniano, 284. Vita ex MSS. 286. Acta ex Bonfinio.
Ducibus, translati 706 Cap. 1. Geizae et Ladislai fratrum reditus
28 Hinus, M. in Africa, ex Martyrologiis 323 ex Polonia, victoria de Barbaris et Salo-
28 Hiren&us, M. Alexundriae ^Egypti, ex Mar- monepatruele 287. Cap. 2, Ladislai electio
tyrologiis 321 in regnum postfratrem : exclusio Salomo-
I nis 289. Cap. 3. Ejus de Salomone et
Chunis victoriae 291. Cap. 4. Regno pa-
28 JLrenaeus, Ep. M. Ludguni in Gallia. Comm. cato. Dux sacrae expeditionis futurus La-
Hist. §. 1. Antiquiores notitiae : nomen ,
dislaus, in procinctu moritur 292
quando et quomodo adscriptum antiquis App. De capite ejus Varadmi mirabiliter
Fastis ; cultus apud Graecos. 303. §. 2. servato, deinde Javarinum translato 696
De ejus gestis ac scriptis. 305. § 3. Mar- 25 Lamtanus. M. Thessalonicae in Macedonia ,

tyrium, sepultura, translationes. 307. §. ex Martyrologiis MSS. 9

4. De ecclesia et crypta, a S. Patiente Ep. 27 Lellus, M. CorbudaB, ex Martyrologiis 225
structa. 308. §. 5. De variis ejus Actis, 28 Leo II Pont. Rom. Ejus chronologia 374.
olim conscriptis eorumque auctoritate 698. Acta ex Anast. Bibliolk. 333. Appen. de
Comm. Petri Francisci Chiffletii S. J. de corpore S. Leonis Papaa, crediti haberi
veris et sinceris ejus Actis soliciti. Cap 1. Ferrariaa 342
Acta triplicia, ex vetustis codicibus de- 30 Leo Subdiac. M. in Africa, ex Martyrol. 526
scripta, in eaqueannotationes 699. Cap. 2. 29 Leolinus Ep. Pataviensis. Syll. Hist. 443
Ejusdem ChifHetii commentarius, De ve- 58 Leonides, M. Alexandriae ^Egypti, ex Marty-
teri statu basilicae S. Irenaei Lugduni 701 rologiis 321
Controversia inter ecclesias S. Justi et 28 Leonides alter, M. Alexandriae ^Egypti, ex
5. Irenaei, de hujus corpore. Cap. 1. Petri Martyrologiis 321
Card. de Thureyo an. 1410 pro Irenensi- 25 Leonis, V. M. Sibapoli in Mesopotamia 12
bus prsejudicium 309. Cap. 2. Testimonia 25 Luceia, V. M. Romae cum Auceia Rege et
pro Canonicis S. Justi. 311. Cap. 3. Alia Sociis MM. Comm. Pr. De Actis, aetate,
pro Irenensibus, et pro his sententia lata cultu etiam 1 Julii, et apud Grajcos vi
31'4 ejusdem. Acta ex 2 MSS. 10
27 Italica, M. Cordubae, ex Martyrologiis 225 26 Luceia, V. M. Alexandriae , ex Synax. et

30 Italica, M. in Africa ex Martyrologiis 526 Martyrologiis 137

28 Lucianus, Conf. apud Graecos, ex Synax. 324
30 Lucina, matrona Romana. Disquisitio hist.
Duaene, an una exstiterint, colanturque Lu-
25 Jason, Cognatus et Discipulus S.Pauli Ap. cinae 488
Sylloge Historico-critica, de ejus cultu 27 Luitprandus seu Liprandus. Presb. Confes-
et distinctione a Mnasone Cyprio
4 sor Mediolani. AppEND.ad VitamSS.Arial-
25 Joannes Hispanus, Cartusianus in Sabaudia. di et Herlembaldi MM. §. 1. Grossulanus
Comm. pr. Acta Vitae, Elevationis, Trans- Episc. a Liprando simoniae convictus judi-
lationis 124 Vita ex
MS. Domus Repau. cio ignis 279. §. 2. Reliqua ejus vita, et
satoru 125. Elevatio ex
MS. Majoris Car- mors miraculis illustrata. 281
thusia- 127. Translatio ex publico instru- 25 Lunitanus M. Thessalonicae
, in Macedonia
mento MS.
128. Appendis. Miracula re- ex Martyrologiis MSS.
,

9
centiora, ex Gallico
129 28 Lupercius vel Luperculus, M. in Novempo-
26 Joannes et Paulns MM. Romee Comm. pr. de pulania. Sylloge. De ejus aetate, cultu, ac
vetustissimo cultu et Actis,
atque Teren- distinctione a M. Caesaraugustano 316.
tiano et filio ejus 138.
Pass.o ex 7 MSS. Acta. 317
140. App. De eorum Reliquiis.
26 Joannes, Episc.
141 M
Gotthia. Comm pr § 1
Cultus, elogia, patria,
tus Gotthiaa duplex
parentes
162. §. 2
: Episcopa-
. Joannis
28 M acedonius,
xariis
M. apud Graecos, ex Syna-
324
27
 AD TOMUM VII JUNII.

27 Majoriuus Ep. AqueDsis in Italia, Notilia cx Ccmm. pr. de ejus aetate et cultu. atque
variis 249 Legenda post sec. xi scripta 43. Vita.
28 Marcella, mater Potaminae , M. Alexandriae Auct. Anonymo Monacho Novaliciensi, ex
^Egypti, ex Martyrologiis 321. Passio ex MS. ecclesix ejus 44
Eusebio 322 25 Medicus M. Utriculi in Umbria. Comm. pr.
27 Marcellinus, M. Cordubae, ex Martyroll. 223 de Actis, cultu, inventione et Translatione

27 Marcellus, M. Cordubae, ex Martyroll. 225 6. Lectiones Officii veteris, cx Brev. MS.

28 Marcellus, M. Alexandriae -<£gypti, ex Mar- 7. Dccretum S. Cong. Rituum ex MS. 8.
tyrologiis 321 28 Meleus M. in Africa, ex Martyrologiis 323
29 Marcellus, M. Argentonii 435. Acta Mar- 30 Meliton M. apud Gnecos,cr Synax. MS. 526
tyrii 436 28 Memraius, M. Alexandriae yEgyptii, ex Mar-
30 Marcianus, Ep. Pampelonae in Hispania. No- tyrologiis 321
titia ^tatis ex Conc. Toletano xvi Cultus 25 Mnason Cyprius, Christi discipulus 4
ex Prudenlio Sundovallio 537 25 Molocus seu Molanocus, episcopus in Russia,
29 Maria, Matrona Hiorosolymitana mater , Scotiae provincia. Prologus, Pr.evius, Mo-
Joannis, qui et Marcus 43S locus discipulus Brendani abbatis, nonfra-

30 Martialis Lemovicensium in Gallia Aposto-

,
ter Gildae, episcopus 677. Acta ex lectioni-

lus. Comm. pr. de ejusaetate et Actis apo- bu.i Breviarii. Ortus, apostolatus in variis
cryphis 490. Dissert. Jo. Cordesii Presb. insulis, obitus 678
et Cunon. Lemovic. De tempore missi in
N
Aquitaniam Sancti, ex Gallico Latine red-
dita a Franc. Bosqueto §. 1. Proponitur
opinio, asserens a S. Petro missura, et
28
N
27 llemesius, M. Cordubae, V. Crescens 225
Nemesius M. ex Martyrol. Casinen. 324
demonstratur aetas Epistolarum ac Vitas ,
28 Nica, M. in Africa, e.x Martyrologiis 323
Aureliano successori ejus adscriptae 493.
28 Nisia, M. in Africa, ex Martyrologiis 323
Animndversio 49S. §. 2. De tempore quo
28 Nonnica M. Alexandriae 321
scripta vulgaris Vita, et modo, quo Apo-
27 Novatianus, M. Cordubae, ex Martyroll. 225
stoli titulusSancto confirmatus 49S. Anim.
497. §. 3. Verosimilior pro anno 2S0 O
opinio exponitur 498. Epist. Petri de
Marca Archiep. Tolos. §. 1 . De tempore
25 ^_|Jninus Presb. M. Hugardiae in Brabantia,
primum praedicatae in Galliis fidei, cum
ex Molano 130
Animadversionibus 499. §. 2. Primorum in 25 Orion, M. Romae, cum Luceia 10
GalliisEpiscoporum Epochae expenduntur, 28 Orion, M. Alexandriae, ex Martyrologiis 321
et in favorem antiquitatis stabiliuntur
28 Orion alius, M. Alexandriae ex Marhjroll. 321
501. §. 3. Respondetur ad objecta ex Se- 28 Oriosus, M. Aleiandrix, ex Martyrologiis 321
vero Sulpitio et Gregorio Turonensi et ;
30 Ostianus Presb. in dicec. Vivariensi 530
tandem contra hunc concluditur S05. Mi-
racula ex MS. nostro. §. 1. Antiquiora
aliquot, patrata ad sepulcrum S07. §. 2.
Seculo 7, 8, 9, §. Post
scripta, 508. 3. 28 Xarabanus, M. Alexandriae, ex Mart. 321
annum 852 facta, et a coaevo scripta 511. 38 Pamphilus, M, Coloniae Agrippinae, ex Hie-
§. 4. Alia, ex MS. Tornacensi 513. Ana- ronym. 526
lecta de Ecclesiis , Reliquiis et Cultu. 28 Pannus, M. in Africa, ex Martyrologiis 323
§. 1. Lemovicensi
de Collegiata sacri , 28 Panosus, M. Alexandriae, ex Martyroll. 321
corporis custode, in monasterium versa, et 28 Pantamius M. ex Martyrologio Casinen. 324
hujusprimis Abbatibus 515. §. 2, Fortuna 28 Pantiberus, M. Alexandriae, ex Martyrotl. 321
Abbatiae, ab an. 935 ad 1023 517. §. 3. 28 Panubrius, M. in Africa, ex Martyroll. 323
Novae sub Odolrico Ab. absolutae,
basilicoe, 25 Papicus, M. Roma?, cum Luceia V. M. 10
dedicatio per Urbanum II 519. ^. 4. Gesta 26 Papolenus, Ep. Ab. Stabulensis et Malmun-
sub Ademaro Ab. et successoribus usque , dariensis. Sylloo^e Notitiarum, et Acto-
521, §. 5 Alia quaedam circa
ad 1107. rum ejus, cum diplomate Regio 172
Abbates etthesaurura. Cultus in Hetruria. 28 Pappus vel Pappianus, M. Mylis in Sicilia,
Vita Italice a Lombardello scripta. 523 ex Synaxariis 326
28 iii Martyres Galatae, in Asia minori, ex Sy- 29 Paulus Apost. Vide Petrus Apost. 362 et
naxuriis 32S seq. Embolismus De gladio S. Pauli in His-
27 vii Fratres MM. Romani, ex Martyrologio pania 705
Hieronymiano 224 26 Paulus cum Joanne M. Romas V. Joan-
28 lxvii MM. Scythopoli in Palsestina. ex Sy- nes 138
naxanis 324 28 Paulus, Pontifex Romanus,
Comm. pr. de
20 Maxentius Presb. Pictavis in Gallia. Comm. cnltu, Actis, et Analectis 343
pk. De ejus mnnasterio, Actis a coaevo 28 Paulus Medicus, Confessor apud Graecos, ex
scriptis, et cultu, 148. Vita ex MS. Pro- Synaxariis 324
logus. Cap. 1. Ortus, adolescentia primo 28 Pasiaphus, Martyr Alexandriae .(Egypti ex
Adjutorisdieti, nomen Maxentii cum habitu Martyrologiis 321
assumptum ; rairacula quaedam 149. Cap. 28 Passimus, M. Alexandriae ^Egypti ex Marty-
2. Vita in cellula reclusi, Miracula, obitus rologiis 321
150. Cap. 3. Miracula post obitum 162. 25 Pecinna seu Perseveranda, V. Pictaviensis.
Append. De Translationibus Corporis. 154 Comm. pr. De vario ejus per tres dies cultu,
Appendix, de Translationibus corporis,ali- titulo Martyris alicubi addito 72. ViTASub
ter inchoanda 695 nomine Perseverandas, ex MSS. Cap. i.
28 Maximus M. ex Martyrologio Casinen. 324 Ejus et Columbae acMacrinae sororum in-
25 Maximus Ep. Taurin. in Pedemontio 43. monastica Columbae ad tyrannum
stitutio :

conve-
 INDEX SANCTORUM
conveniendum promptitudo 74. Cap. 2. Vir- Vaticano 417. §. 13. De festis utriusque
ginum ad eumdem deductio mors Pecin- :
Cathedrae 420. §. 14. De Gladiis Aposto-
cae oer viam 75. Cap. 3. Hujus sepultura, lorum.aliisque eorumReliquiis 422. §. 15.
et ad eam miracula 76 Amborura apparitiones nonnullae, ac nomi-

28 Pece, M. Alexandriae, ex Martyrologiis 321 natira S. Petri 424. §. 16. Pauli singu-
25 Perseveranda V. Vide Pecinna 72 lares quaedam apparitioncs 426. §. 17. Fe-
26 Pelagius, M. Cordubae in Hispania. Com. pr. stum Conversionis S. Pauli et veteros de :

Actorum scriptores, discordes circa genus eo et S. Petro Liturgiae 428. §. 18. De

mortis. Translationes , cultus 181. Acta. tribus praecipuis Basilicis, a Constantino
Ex relatu Raguelis Presb. cosevi. Alia Auct. extrui Romaejussis, etaS. Silvestro dedi-
Roswitba coxva Cap. Corduba a Mauris
i. catis 430. §. 19. De tempore depositionis
subacta Abderrahemi ibi regnum victo-
; ; sacrorum Corporum in Basilicis utriusque,
ria de Christianis 185. Cap. 2. Obses bar- et festo Epularura S. Petri 431
baris traditus puer Pelagius , blanditias 30 Petrus, M. apud Graeco.s, ex Synax. 526
Regis impune aversatur 186. Cap. 3. Mar- 30 Petrus, Conf. Astae in Lombardia 531
tyrium, corpus inventum, caput igne pro- 24 Petrus Prinoeps Ruthenus, alias David, ex
batum 188. App. de Episcopo Hermoygio Synax. Rnlkenico 96
Sancti patruo 189. Officium vetus ex MS. 28 Phesicus, M. Alexandriae ex Martyroll. 321
Tudensi i . Collatio ejus eum Gothico S. Eu- 28 Phisocius, M. in Africa, ex Martyroll. 323
hodierno S. Jacobi 191. § 2. Ma-
lalias et 28 Pleosus, M. in Africa, ex Martyroll. 323
tutinum '93. §. 3. Officium ad Missam Ca- 28 Plebrius, M. in Africa, ex Martyroll. 323
thecumenorum 193. §. 4. Missa SS. Co- 28 Plutarchus, M. Alexandriae, ex Mrll. 321
lumbae et Pelagii 195. §. 5. Missa de S. 28 Plutarchus alter ibidem. Passio ex Euse-
Jacobo Ap. 197 bio 321
29 Petrus et Paulus Apostolorum Principes 25 Prosper, Ep. Regii-Lepidi in Italia. Comm.
Comm. pr. §. 1. Vitae a variis scriptae, Hist. §. 1. Memoria in Fastis
Vita a va- :

quaedam rejectae, aliae danda? 362. §. 2. riis scripta. Prosper Aquitanus scriptor,
Tempus vitae et Martyrii amborum 365. non fuit Episcopus, nec ullus eo nomine
§. 3. Anumnesh D. P. de sua et Hensche-
Regiensis m
Gallia 47. §, 2. Acta prioris
nii Chronologia, circa Passionem Christi,
in Episcopatu, ex Lcct. deque monasterio
et annos Petri 367. §. 4. Chronologiae
ejus 49. Translationes, ab anno 1144 ad
Henschenianae claritas, statuaSimoni Mago
1380, ex MS. edit-je ab Ughello 50. Trans-
Romae erecta idem sub Nerone victus a
:
latio ultima, anno 1601, jussu Clementis
Petro 368. §. 5. de tempore ac loco, quibus
VIII. Cap. 1. Petentibus Canonicis procedi
passi Apostoli 371. Acta Gr. lat. ex MS. ad executionera Hrevis Apostolici, ipsum
Medicxo, interprete Jacobo Sirleto, CapA.
aliaqueeo spectantia producuntur 54. Cap.
Petri patria res sub Christo, et proximis
;
2. Accersitis rite partibus , inspiciuntur
ab Ascensione hujus annisgestae 374. Cap.
utriusque Ecclesiae contendentis Reliquiae
2. Ejusdem congressus cum Paulo. Varii
56. Cap. 3. Dirimitur controversia, junctis
Episcopi ordinati. Romae acta contra Si-
utriusque ecclesias Reliquiis, et iis, quae
monem. 377. Cap. 3. Ultimae peregrinatio-
Prosperi credebantur, ad ejus Collegiatam
nes;reditusRomametMartyrium 379. Cap. ;

qu* S. Venerii, ad S. Petri, translatis 58.

4. S. Pauli persecutio, conversio, peregri-
Cap. 4. Inscriptiones et Laminae utriusque
nationes usque Thessalonicam 380. Cap.%,
partis. Venerabilis Thomae Ep. translatio
Reliqua Pauli itinera usque Romam 382.
prior 59. Cup. 5. Hujus nova Transla-
Cap. 6. Pauli profectio in Hispaniam, re-
tio, et unius ossis ex Corpore S. Pros-
ditus Romam et Martyrium 384. Acta S.
peri 6i
Petri, Lino Discipulo et successori supposita,
28 Potamina, V. M. Alexandriae ^Egypti, ex
ex MS. 387. Analecta. De raonumentis,
Marlyrologiis 321. Passio ex Eusebio 322
rehquiis, miraculis, apparitionibus, festis,
28 Potaminus, M. Alexandrias ^Egypti, ex Mar-
et Ecclesiis, utriusque §. 1. De locis, vi-
tyrologiis
ventium Apostolorum memoriae consecratis 321
27 Primitivus, M. Cordubae, V. Crescens 225
in Syria; quaedam Petro in Italia
seorsim 28 Pueri duo, MM. apud Graecos.ftr Synax. 324
sacra 391. §. 2. De S. Pauli ad Melitam
25 Pronicus, M. Roma;, cum Luceia 10
naufragio, ejusque cultu 393. §. 3. Re-
ibi
liqua utriusque trophaea Romse 394.
§. 4. R
Ubi primura sepulti a morte Apostoli, et
quando et a quo translati ad Catacumbas
396. §. 5. Quam reverenter et procul
a
R Lais vel Herais. M. Alexandrias
ex Martyrologiis
^gypti,
321
conspectu habita sanctaCorpora, ac
proinde 30 Raymundus Lullus, Erem.
dubiaj pleraeque Rehquiae, et Mart. Majori-
iis adscriptae 399.
censis Universitatis
Patronus. Comm. pr.
§. 6. De Capitibus Apostolorum
usque ad §. 1, Brevis notitia de Sancto 581 §. 2.
Urbanum V. 402. §. 7. Eadera ab
illo in- Cultas sacer ab olim cum Officio et Missa.
venta et ornata 404. §. 8.
De inventione 582 §.3. Mausoleum insigne, Epitaphia
Brach.i S. Pauli Misni* in
Saxonia, inde duo aliaconstantis cultusargumenta. 584.
in Poloniam translati
:

407. § 9 De Vin-
culis S. Petri, et meraoria §. 5. Qui Vitam post annum 1400 scripse-
prima ab ipso rint ex antiquiore,
dedicatae eecles.ae,
quam habuit Waddin-
conversa in festum ad gus, eruderavit Custurerius 587.
Vincu!a410. §. 10. deCatems §. 5. Epi-
illius, an- stola Custurerii. Vitae veteris
nuhsque earum, et rasura.inclusa authentiam
clavibus, probans. 590
S.Petridictis413.§. 11. Declave, §. 6. De Lulli origine, na-
Laude- tivitate, peregrinationibus usque ad flnem
veten servata, contra morsus
rabidorum 13 sec. 591 §. 7. Opera et itinera sec. 14.
canura 415. §. 1 2. De li .

gnea Cathedra in
usque ad obitum chronologice deducta.

595.
 AD TOMUM VII JUNII.

§. 8. De munere Senescalli, quod ei causa Lulli, ante et post Bullae descriptio-

b95.
omnes passim tribuunt 396. §. 9. Expe- nem 630. §. 2. Tenor Bullae eontroversae,
diuntur diffieultates occurrentes in Actis.et cujus assertor Eymencus, imposturae con-
Auctores subinde conciliantur 599. §. 10. victus, etiam Avenione causa cadit, excusso
De Florenis, Lullistico Collegio dotando Regesto Gregoriano 660. §. 3. Novatotius
assignatis a R. Jacobo ; deque litteratis causae recognitio, et hanc secuta sententia
lentisci foliis 602. §.11. Ipse Lullus peri- irritans in contrariam acta an. 1419 ; ac
clitatione Chimica nihil explorasse osten- denique finis, post ressuscitatam denuo
ditur, ex Vinc. Muc 603. Vita I per Ano- controversiam 664. Art. 5. Aliaargumenta,
nymum cooevum, ex MS. Majoricensi 606. quibus probatur, Lullum non accensendum
Praefatiuncula. Cap. 1. Raymundi conver- haereticis, ejusque Doctrinam mansisse im-

sio ex Christi apparitione : martyrii desi- munem a censuris666. Art. 6. Regum pro
derium , zelus animarum, Grammaticae et doctrina Lulli studia, et favores Lullistis

lingua; Arabicae a servo discendaestudium, impensi 668. Conclusio ad impugnatores,

cum vitae perirulo 607. Cap. 2. In monte 670. Epiloous exhibens heroica victutum
Randa illustratus, scribit Artem generalem. specimina, praesertim ex Blaquerna, seu
Proficiscitur Montem-Pessulanum, Ro-
in libro de Amico et amato. 671
mam, Parisios, Genuam. Superato metu
Tunisium properat 608. Cap. '>. Disputatio
cum Saracenis. Adventus Neapolim. Ina-
nes apud Pontificem, Genuenses et Galliae 25 ijalomon Rex et Martyr in Britannia Armo-
Regem conatus excursio in Cyprum, re-
; rica. Comm. Hist. §. Argumenta Sancti-
i

ditus in Galliam 609 Cap. i. Bugiae nova tatis. Acta unde collecta. Salomonis ma-

cum Saracenisconcertatio, diuturnuscarcer jores eorumque chronologia 685. §. n Com-

et expulsio, unde naufragusPisas appellit. monitiones episcoporum Franciae plures ;
Genuae, Parisiiset Avenione frustrapridem una alterave tantura Nicolai PP. ad Salo-
meditata proponit. 611 Vita ii perCarolum monem 686. § mSalomon alias dat litteras
Bovillum ex etliiione Gononi. Praefatiuncula ad Nicolaum. Rex legitime creatur cum suc-
613. Cap. 1. Prima juventus, resipiscentia cessione in sua familia 688. § iv Fundat
ab insanoamore, divina illustratio, et opus- monasterium ;scribit ad Hadrianum PP. et
cula aliqua 614. Cap. 2. Arabice discens Reliquias ab eo accipit, obsidet Andegavum
prope occiditur. Post solitudinem, Romam et capit 689. § v An monitus fueritRex a
et alias urbes petit Tuneti periclitatus,
: Synodo Saponaria. ^bdicato regno recipit
varie Orientem 615. Cap.
peregrinatur in se in solitudinem et occiditur 691. vi Ge-
3. Bugiae mortem evadit : naufragus Pisas sta circa caedem 8. Salomonis. Ex Gallico
enatat, Genuae pecuniam colligit, convenit Alberti de Morlaix 692. Acta Ex proprio
Clementem V, insectatur Averroem 617. Sanctorum Venetensium anno mdclx im-
Cap. 4. Sua promovet in Concilio Viennen. presso 694
Airicam repetit, Martyr obit Corpus Ma- : 26 Salvius, Ep. M. prope Valencenas. Comm.
joricam defertur, doctrina laudatur 617. pr. §. 1. Distinguendi tres Salvii, male
Encomium Auct. Nicoluo tle Pax. Epistola confusi. Acta triplicia 173. §. 2. Sedes
ad Arcliiep. Consent. 618. Pars i. Ortus, Episcopalis incerta, aetas, cultus 174. Vita
munia, amores, conversio, illustratio, la- ex 7 MSS. auctore coaevo. Cap. i. Pere-
bores, scripta, doctrinae laus et defensio grinatio, conciones, captivitas, martyrium
619. Pars ii, Reliqui labores pro Ecclesia, 175. Cap. 2. Miracula, elevatio, translatio
Missiones, Martyrium. Vindiciae pro do- 178. Alia sub Carolo Magno ;
poenitentia
ctrina contra Kymericum 621. Miracula ,
homicidarum. 179
collecta a Custurerio ex Hispan. Process. 27 Sampson, Xenodochus CP. Comm. pr. §. 1.
623. Cap. 1. Cerei, in festo ad horas 13 Auctor Vitae Symeon Metaphrastes 233.
citra imminutionem ardentes ib. Cap. 2. §. 2. Tempus mortis 235. §. 3, Cultus ex
Morbi letales admotis Sancti Maxillis cu- Fastis Grajcis et Latinis 236. Vita ex MS.
rati. 624. Cap. 3. Alia beneficia, iisdem Gr. Prologus 237. Cap. 1. Genus, virtutes,
mediantibus obtenta 627. Cap. 4. Varii a obitus 238. Cap. 3. Miracula post mortem
variis morbis, Sancto invocato, curati 629. facta 242
Cap. 5. Alia prodigia eumdem spectantia 29 Salome, Virgo Reclusa in Bavaria, Comm. pr,
631. Dissert. hist. De orthodoxia Ray- de aetate, genere, vita, et cultu 451. Vita
mundi ejusque libris, genuinis ac supposi- auct. coaevo ex MS. Prologus 432. Cup. 1.
tiis 634. Art. i. Scopum disserentis expli- Regis Angliae affinis Salome, cum duabus
cans ib. Arl 2. Ex Hisp. Nicolai
Bibliotk. ancillis suis deliberat de patria seculoque
Antomi Sect. i. Synopsis Vitae ac mortis deserendo 452. Cap. 2. Jerosolymam pere-
635. Sect. 2. Artis Lullianae accusatio et grinata, visum in Bavaria amittit factaque ;

exculpatio 636. Secl. 3.Variorum variaede leprosa apud Altaham recluditur 454. Cap.
Arte sententise 638. Sect. 4. Elenchus 3. Accipit sociam consanguineam Judith :

opkri m. Animadversio praevia 639 et : moritur : utraque corpora in ecclesiam de-

omnium in §§ 13 distinetio. App. §. 1. De feruntur 453
libris sub nomine Lulli editis 649. §. 2. 25 Salonita, M- Thessalonicae in Macedonia ex
Libri Chimici , eidem perperam attributi Marlijrologiis MSS. 9
650. §. 3 Syllabus Illustratorum Artis Lul- 25 Satyrus, M. Romae, cura Luceia 10
lianae651. Nicolai Antonii judicium 652. 28 Secundinus, M. ex Martyrologio Casin. 324
Art. 3. Aliorum auctorum de eo sententia 28 Serenus, M. Alexandriae^Eg. exMartijr. 321
653. Art. 4. Elueidatio controversiae cum Passio ex Eusebio 322
Eymerico, occasione Bullae, Gregorio XI 28 Sergius Magister militiae, fundator monaste-
adscriptae 658. §. 1. Expenduntur acta in rii prope Bithyniam 349
28
 INDEX SANCTORUM.
iterato expensum 333. §. 5. Theodechildis
28 Sidistus, M. Alexandriae, ex Martyrolog. 321
325 Vidua, fil. Theoderici Austrasii, a Fortu-
27 Silvanus, M. Cordubas, ex Murhjrolog.
ex Martyrolog. 321 nato Iaudata, a multis confusa cum amita
28 Siraerus, M. Alexandriae
ex Syna- sua 334. §. 6. Cultus senioris, et nupera
23 Siinon Anaehoreta, apud Graecos.
"6 corporis inspectio ac translario 337
xario MS.
21 Sinidus, M. Alexandriae, ex Marlyrolog. 321 Theodorus, M. Alexandrise, ex Martyr. 321
25 Sorus, Erem. socius S. Amandi Petra- Theonas, M. in Africa, ex Martyrologiu 323
cor 68 Thomas, Ep. Regii-Lepidi. Translatio. 58
et discipulus S. Pauli, et Tilinus, M. Alexandriae, ex Martyrolog. 321
25 Sosipater, cognatus
Sopater Beroeensis Svlloge. De .
cultu et Tinnus, M. Cordubae, ex Marlyrologiis 225
actis in Corcyra insula 4 Timaraaus, seu Tusius, M
Cordubae, ex Mar-
.

27 Statheus M. Cordubae, an Stracteus ? ex Mar- tyrologiis 225

tyrologiis 225 Turbanus, M. Alexandriae ^gypti, ex Marty
26 Superus M. Vide Salvius Ep. M. 173 rologiis 321
29 Syrus Episcopus Genuensis 438. Vita auct. Timotheus, M. in Africa, ex Martyrol. 526
Oberto Episcopo 440 Tubonus, M. in Africa, ex Martyrolog. 323
Tudwalus seu Tugdualus, Episcopus Treco-
rensis in 1'ritannia minore. Vide supplemen-
tum ad hunc diem
28 1 echildis V. Theodechildis. 328 Tugdualus, episcopus Trecorensis in Britan-
26 Thada?us, M. apud Habessinos, ex Hagiologio nia Armorica. Dabuntur Acta ejus xxx No-
lpsorum. 138 verabris 677
30 Theobaldus Presb. Erem. ditionis Vicentinas Tusius seu Timaraeus, M. Cordubae, ex Mar-
in Lombardia. Comm. pr. §. 1. Acta vitae tyrologiis 225
et translationum : aetas, cultus sacer 540. Tygris V. Maurianae in Sabaudia63. Vita ex
§. 2. Cultus et Reliquiae in Gallia et Bel- MS. loci 64. Arp. ex alio MS. 67
gio. 541. §.,3. Quaestio, an apud Camal- Tytirus, M. Alexandriae, ex Martyrol. 321
dulenses. Yangadiciae quiescat. 542. Vita
auct. C033VO ex MSS. et Surio 243. Cap. 1.
Ortus, educatio, peregrinationes 544. Cap.
2.
Vita
Acta
alia,
Salanicee ; obitus, translatio
addita Bullae Canonizat. ex
545.
MS.
Ve
25 Y enerii Erem. Translatio Regii Lepidi
27 Venustus, vel Hennusticus, M. Cordubae, ex
546. Miracula Vicentiae, Latiniaci, Basili- Martyrologiis 225
cis, et Mercuriae facta. Cap.
1 ex MS. Ci- .
28 Venustus Eunuchus, M. in Africa, ex Marty-
sterciensi 548. Cap. 2. exMS. Regis Gal- rologiis 323
liae 549. Cap. 3, ex MSS. nostro et Boni-
25 Victor, M. Romae cum Luceia 10
fontis 550. Cap. 4. Recentiora ex impresso
Gallico Pastoris Mercurien. 552. Cap 5.
Alia ad Montisacuti Sacellum impetrata
W
553
28 Theodechildis V. filia ClodovEei I. R. Franc. 20 V V ambertus, M. in Normannia. Sylloge
Com. Hist. §. 1. Diploma, quo Sancta, il-
Hist. De Cultu, et loco ejus antiquo 200
lius filia fuisse, et fundatrix S. Petri-Vivi,
sustinetur 328. §. 2. Ejus quoad substan-
tiam fides asseritur, interpolationes notan-
tur, quasritur annus mortis 350. §. 3. Ipsa 27 ^jeddinus, M. Cordubae. exMartyr. 225
fundatio, proprio Sanctae testamento com- 30 Zoilus, M. in Africa, ex Martyrol. 526
pleta, annis 9 post patris morlem332. §. 4, 27 Zoilus, M. Cordubae. Clmm. Histor. §. 1.
Servati per ipsam Bosoli Ducis monachatus Cultus in Fastis 225. §. 2. Ejus Marty-
et sepultura Mauriaci ecclesia in ejus
: rium, inventio, cultus specialis 226. §. 3.
fundis erecta sec. ix : Clodovaei diploma, Translatio, et Reliquias variae 228

INDKX
 INDEX
CHRONOLOGICUS SECULUM I. 540 S. David Erem. Octogenarius obit Thessalo-
nicae 156 c
An. 54 X etrus extremum Romam venit, ibi man- 594 Gregorius negat Constantiae Imp. Caput et
S.

surus juxtaLactantium 368etseq. sudarium S. Pauli Ap. 397, 400

An. 56 Romam vinctus adducitur Paulus 366. 600 S. Venantius Fortunatus auctor duplicis ,

Linus ordinaturS. Petri adjutor et vica- poematis de S. Radegunde, moritur 335 a

rius 367 a
An. 64 Nero incensae Urbis invidiam devolvit in SECULUM VII.
Cliristianos 367
An. 65 Petrus crucifigitur, Paulus capite plecti-
An 630 S. Zoili M. Ecclesia Medinas Sidoniae di-
catur 228 f
tur 367
653 Emmo, Ep. Senon, signat privilegium mona-
An. 72 Fingitur obiisse S. Martialis Apostolus Le-
sterio S. Petri-Vivi 328 a
movicensium, 491 f
670 S. Babolenus Ab. Fossaten. obit 158 e
SECULUM III.
683 S. Leo II ordinatur, brevistemporis Papa 339c
Cirea. 700 Floret Marcianus Episcopus Pampelo-
An. 202 Alexandriae passi multi, in quibus aliquot nensis 537 S. Salvius Ep. caeditur prope
Discipuli Origenis. 321 Valencenas 174
An. 207 Lugduni in Gallia cum S. Irenaeo passi
alii plures 303 f SECULUM VIII.
An. 227 Heliogabalo Romae insaniente, Calixtus
PP. abdit in Catacumbis corpora Aposto- An. 714 S. Eurosia caeditur a Mauris 78
lorum 398 754 S. Joannes ordinatur Ep. Gotthias 169 b
An. 258 AliquaDepositio S. Petri ibidem 373 a 758 Pippinus R. Francorum obit 348 e. Deside-
Cin-a 300 S. Anectus seu Anicetus Caesareo 229 riusR. Longobard. succedit Aistulfo 345 f
784 S. Tarasius fit Patr. CP. et indicitur Syn-
SECULUM IV. odus Nicaena II. 168

An. 301 Romae Luceia V. et Auceias Rex, marty- SECULUM IX.

rio afficiuntur 12 d
303 Febronia V. M. Sibapoli seu Nisibi in Meso- Artno824 Fundatur monasteriumMauriacense334 c
potamia 12, 13 Et S. Salvii prope Valencenas 175 b.
312 Constantinus Imp. victo Maxentio Romam 829 Dedicatur Lemovicis monasterium S. Martia-
fundat Basilicas tres 430 a lis 518, Et prope Patavium ecclesia S. Hi-
ingreditur :

larii Ep. Patavini 443 f

317 Fundatur Sibapoli ecclesia S. Febronise 30 f
319 S. Silvester super lapide porphyretico parti- 839 Transfertur Corpus S. Baboleni Ab. in no-
tur ossa SS. Apostolorum, in utriusque vam ecclesiam 162. Et Beneventum corpus
Basilicis deponenda 402 b S. Deodati Ep. Nolani 231
329 S. Gallicanus et rem gerit contra Soythas et 851 S. Zoili Reliquiae a S. Eulogio mittuntur
fit Christianns 32 Barcinonem 228 f
C irca 330 Moritur S. Syrus, Liguriae Apostolus 440 d
.
852 Incipiunt scribi miracula S. Martialis 507
337 Concilium Romanum sub Julio 64 c 856 Egmondadestruitur a Normannis 89 c
362 SS. Joannes et Paulus MM. Romae 139 d S. Argimirus, Cordubae martyrizatur 349 d
S. Gallicanus M. in /Egypto 31 c 857 Caeditur Erispoius rex Britanniae minoris •.

succeditS. Salomon 686 d

SECULUM V. 866 S. Maxentii Ab. corpus transfertur, eique
conditur monasterium S. Salvatoris 154 b
An. 405 Vigilius-Ep. M. Tridenti 143 c 874 S. Salomon Britanniae Armoricae rex marty-
411 Antidius Ep. Vesontionensis 35 rizatur a suis 692 d
440 Nascitur S. Auxentius Ab. 148 880 S. Judith reclusa in Bavaria, post sociam
473 Deodato Ep. Nolano succedit Felix II. 232 Salomen, moritur 451 c
496 Chlodovaeus Rex Franc. baptizatur 331 891 Sunzo Archiepiscopus Moguntinus caesus a
Normannis 136 a
SECULUM VI.
SECULUM X.
An. 509 Senonis signatur fundatio S. Petri-Vivi
330 f An. 911 Floret Symeon Metaphrastes 234 e
515 S. Theodechildis junior nascitur Metis 336 c Comitatus Hollandiae initium capit 82 b
318 Theodechildissenior testamentum condit333a 923 Carolns R. Franciaa victo Roberto, offert
524 Eraelides Ep. Senonensis 329 spolia S. Martiali 516
530 CoHstantinopoliconflagratnosocomiumS.Sam- 924 S. Maxentii corpus Malliacum refertur 154 f
psonis, et ipse obit 236 b 935 Decem primorum Epp. Moguntt. corpora
Junii T. VII XIX transfe-
 INDEX CHRONOLOGICUS
transferuntur ad S. Albani 224 a 1094 S. Ladislaus Rex eligitur Dux belli sacri et

952 Deflagrat monasterium S. Martialis 843 b obit 294

960 S. Pelagii corpus transfertur Legionem 182 d 1099 S. Arialdi ossa transferuntur 278 d
963 Metaphrastes anno aetatis 80 scribit vitam 1100 S. Ireuaei ecclesia Lugduni fit regularis 309
Sampsonis
S. 235
966 Raldricus Ep. Ultrajectinus ex Italia adfert SECULUM XII.
varia corpora Sanctorum 325 c
969 Ottboni Imp. familiaris obsessus, ad Vincula An. 1101 Anselmus Archiep. Mediol. ab Jerusalem
S. Petri liberatur 413 e rediens, obit C. P. 280 a
985 Regum et S. Pelagii corpora transferuntur 1102 Liprandus Presb. Mediolan. contra Simo-
Ovietum 190 niacos ignem experitur 281
994 Scnbuntur alia miracula S. Martialis 492 c 1103 Cluniacenses indncuntur ad S. Salvii 175 b
997 Gregorius V dedicat ecclesiam S. Prosperi Transfertur corpus B. Thomae Ep. 62 b
apud Regium Lepidi 50 c 1105 Ardet Lemovica cum Cathedrali 521 c
1000 Invenitur corpus S. Medici M. Otriculani in 1110 Paschalis PP. transfert corpora sanctorum
Umbria 7 a quatuor Leonum 340 a
1112 B. Liprandus prope Mediolanum obit 251
SECULUM XI. 1114 Obit Adimarus Ab. S. Martialis 521 e
1120 Canonicis Gurcensibus inducitur Regularitas
An. 1017 Restauratur monasterium S. Martialis Lateranensis 474 b
518 c. 1123 Ardet monasterium S. Martialis 522
1019 S. Heimeradus Presb. obit 350 1124 Dedicatur ecclesia Montis-Virginis 105 a
1023 Consecratur nova ecclesia S. Martialis 519. 1136 Invenitur corpus S. Martialis 522 b
Et ad restauratam Ovetensem refertur cor- 1137 Praemonstratenses Hierosolymis Pragam ad-
pus S. Pelagii M. in novam arcam 190 e ducti 122a. Obit S. Haraldus Ep. Mauria-
1028 Absolvitur monasterium S. Heimeradi 350 c nensis 67 d
1031 Decernitur S. Martiali titulus Apostoli in du- 1139 S. Anthelmus Prior Carthusiae
fit 204 d
plici synodo 496 e Lotharii Imp. privilegium pro ecclesia
1043 B. Hemma Comitissa, Gurcae parthenonem S. Hilarii Patavini 536 d
fundat 473- 1141 Sobieslao Bohemia? Duci succedit Wladislaus
1048 Canonici Lemovic. fiunt Monachi 516 c 122 a.
Vesontionem adfertur corpus S. Antidii 1142 S. Guilielmus fund. Montis Virg. obit 114 b
35 f 1143 Dedicatur nova ecclesia S. Adelberti Eg-
1052 Iterum deflagrat monasterium S. Martialis mnndae 94 c
519 1144 Apud Regium Lepidi de altari producitur cor-
1060 S. Theobaldus Camaldulen. obit 543 pus S. Prosperi 50 f
1061 Synodus Rom. contra Simoniacos 259 d 1147 S. Henricus Ep. Olomuc. contra concubina-
1063 Ad S. Martialis assumitur Regula Clunia- rios Romam tendens , spoliatur et segre
censis 519 f evadit 123 et recuperatur Lisbona ope
1064 Obit Landulfus Cotta, frater S. Herlembaldi, S. Antidii '
42 c
Mediolani 262 c 1148 Dedicatur nova ecclesia S. Prosperi, corpora
1065 Belae Ungariae Regi succedit Salomon filius altaribus includuntur 51
476 a. 1149 Ephemendes figurat» Moscorum sculpi inci-
1066 S. Arialdus a Simoniacis occiditur 251 b piunt 157 d
1067 Idem ab Alexandro II Canonizatur 272 c 1151 Fundatur Carthusia Repausatorii 126 a
1070 Arcbiepiscopo Mediolani abdicanti succedere 1157 Obit S. Henricus Ep. Olomuc 122 c
nititur Gothofredus 274 b _
1158 Laus-pompeia-funditus deletur 416 e
1071 Grande ibidem incendium 274 a 1160 Obit B. Joannes Hispanus, fundator Repausa-
1072 Hartwigo Ab. Hertzfelden. dicatur Vita torii 126 d
S. Heimeradi 351 11 01 Cathedra S. Petri ab igne servatur 419 f
1075 S. Tbeobaldus Erem. Canonizatur 127 1163 S. Anthelmus fit Ep. Bellicen. 207 d
Marquardus creatur Dux Carinthise 464 1165 Fundatur Carthusia Seizen. in Stiria 23
Gregorius VII zelosus contra Simoniacos 1172 Elevatur oorpus B. Hemmae 478
275 a 1175 Obit Petrus senior Ep. Tarentas.
, 360 b
1074 Geiza ht Rex Hungariae pro abdicato Salo- 1177 Obit S. Anthelmus Ep. 210 e
mone 289 e 1180 Fundatur in Stiria Huspitale Seiz. 483
1075 Abulentur investiturse in Syn. Rom. 323 1182 Dedicatur novum monasterium Montis Virgi-
Iterum ardet Mediolanum, et occiditur
nis 119 a. Henricus R. Angliae visitat
S. Herlembaldus '276
monasterium S. Martialis, et rebellat ei
1077 Rex-Hungariae eligitur S. Ladislaus 290 d 468
filius suus
1080 Pugnaturin Saxonia contra Henncianos 359.
1192 Canonizatur S. Ladislaus R. Hung. et corpus
Corduba Carionem trausferuntur sancti 287 b
elevatur
Pelagius et Felix 227 1198 Innocentius PP. III monetur reconciliare
1081 Vicohabentia Ferrariam S. Leo transfertur.
altaria, in basilica Vatic. violata 425 c
An Papa ? 342 b
1085 S. Guilielmus fundator Montis-Virginis nas- SECULUM XIII.
citur 99 b
1086 Transfertur corpus S. Herlembaldi Martvris An. 1228 B. Hemma miraculis clarescit 461 d
277 e. 556
Obit B. Arnulfus Villarien.
1090 Invenitur corpus S. Pecinnae in agro Picta- 1229 Majoricam debellat Jacobus R. Arag. 591 c
viensi 73 b 1132 Benvenutus Ord. Min. Corneri obit 295
10h3 Conradus, Henrici Imp. excommunicati filius Et 4 post anno ejus miracula jubet exami-
coronatur 279 c nari Gregorius IX 296 b
1235
 AD TOMUM VII JUNII.

1235 B. Raymundus Lullus Balearium

Majoricae 1314 In Africam tertium trajicit, ad martyrium
nascitur 591 c properans 595 f
1240 Varasdinum in Hungaria exscinditur a Tar- 1315 Tandem Bugiae lapidibus obrutus, martyrio
taris ^ 284 b coronatur 596 a, 618 et alibi.
1260 Transferuntur corpora S. Theodechildis et 1332 S. Petri Apostoli apparitio et miraculum in
Basoli ex Duce Monachi 334 et 337 Suevia 425 d
1203 Genuaa reteguntur loculi trium Sanctorum 1350 Obitus B. Henrici Erem. Veronen. 580
Episcoporum 440 a 1354 Pars baculi S. Petri Pragam missa a Ca-
1200 Convertitur B. Raym. Lullus 892 b etpaulo ;
rolo IV 423 d
post invisit B. Mariam de Rupe-Amatoris 1360 Corpus S. Antidii Vesontione elevatur 35 f
Compostellam S. Jacobi
et ibid. 1363 Rudolfus Dux Austriae transfert corpora
1267 ducere vitam solitariam
Incipit ibid. SS. Joannis et Pauli MM. Rom. 142 f

1209 Clemens IV mandat Romam mitti Parisiis 1366 Destructa Abbatia S. Petri Regien. corpora
praetensum caput S. Pauli Ap. 403 d SS. transferuntur ad S. Matthaei 52
Ottocarus R. Bohemiae auget fundationem 1367 Urhanus V ornat inventa Capita SS. Petri et
Carthusiae Seizen. 482 Pauli 404
1275 B. Raymundus incipit peregrinari 592 c 1369 Corpora SS. Regien. referuntur ad Abbatiam
1270 Primum examen subit ejus Ars Generalis restauratam 53
592 c. 1372 Jussu Gregorii XI examinantur libri Lullis-
1283 Inveuitur Genuae epitaph. S. Syri 438 tici 658 f
1280 R. Haymundus Romara proficiscitur 592 d 1388 S. Prosperi Regien. corpus ad restauratam
1287 Sanctorum Episcoporum Genuensium corpora ecclesiam suam refertur 53 a
trausferuntur 312 b 1392 Artem magnam Raym. Lulli praelegi ubique
1289 Parisiis commoratur B. Ray-
aliquamdiu successivejubent Reges Aragon. 669
mundus Artem suam praelegit, et Magis-
,
Ante 1400 Scribitur prior Vita B. Raymundi Lulli
trum discipulus instituit 592 e 587 a
1290 Repetit Italiam, ibid. SECULUM XV.
1291 Genuam et Romam properat, ut procuret
unionem Ordinum militarium ibid. An. 1410 Suscitatur Lugduni controversia de cor-
1292 Tuneti Saracenis Evangelium praedicat ibid. poribus Sanctorum inter ecclesias Sancto-
1293 Artem suam praelegit Neapoli 393 a rum .Tusti et Irenaei 309 e
1294 Apud Pontificem Coelestinum V, ejusque suc- 1413 Dirimitur ea lis 314 f
cessorem Bonifacium VIII, pro Ecclesiae 1419 Fertur definitiva pro libris B. Raymundi Lulli
utilitatibus incassum laborat ibid. 647 b.
1296 Redit Genuam 593 c 1436 S. Pauli Apostoli apparitio Astigi poeniten- ,

1298 Parisiis scribit Disputationem super Magis- tiam populo indicentis 427 a b
trum Sententiarum ibid. 1438 Furtum gemmarum, Apostolorum capitibus
1299 Pergit instare apud R. Francias Pbilippum, Romse detractarum, miraculo detegitur
pro rebus Ecclesiae perutilibus 593 d 405 e.
1300 Majoricam repetit 593 d. Inde in Cyprum et 1443 S. Ladislai Hungariae regis caput sub ruinis
in Armeniam tendit ibid. lapsae turris conservatur integrum ac illas-

sum 696 c
SECULUM XIV. 1448 Conditur vetus epitaphium B. Raymundi Lulli
585 c, 589 e.
An. 1301 Ex Armenia in Cyprum redit Ray- 1450 Obit Spoleti B. Angelina Clarissa 485
mundus, ubi multa adversa passus est 1453 Falavicinus Ep. Regiensis recognoscit S. Pros-
593 f. peri et aliorum corpora in Abbatia S. Petri
1303 Idem Genuae libris componendis denuo insudat 54 a.
ibid. 1454 Ecclesia SS. Jcannis et Pauli Romae traditur
1304 Et 5 Parisiis Montem Pessulanum, et hinc Jesuatis 141 f
Parisios ultro citroque commeat 594 & b 1450 Inchoatur processus pro Canoniz. B. Herama?
1305 Cleinentem V convenit Lugduni 594 b 468 a. Includitur Ultrajecti venerabilis
1306 Bugiae in Africa cum Mahumetanis disputat, Bertha 132
et multa tormenta passus, ex naufragio 1461 Increbrescunt miracula B. Hemmas 461 d
Pisas allabitur ibid. c 1 475 Lubecse imprimitur Codex de 6 aetatibus mundi

1307 Novos libros edit Pisis et in Monte-Pessulano dictus lludimentum Novitiorum. Alius 6
594 c. aetatum an. 1493 Norimbergae 308
1308 Mutrouaj Genuenses triginta florenoruni millia 1476 Canonicis Regularibusconfirmaturtitulus La-
ipsi pollicentur in subsidium Terrae sanctae teranensium cumprivilegiis 475 a
594 f. 1478 Directorium Eymerici quomodo Romae impri-
"Hinc rursus ad Cleraentem V Avenionein pro- mi permissum 666 c
perat, et inde Parisios ibid. 1481 Elevantur corpora Sanctorum Bobiensium
1309 A Quadraginta Magistris et Bacalaureis.Pari- 159 b.
siensibus Ars Lulliana solenniter appro- 1483 Majoricae instituitur Universitas Lullistica
batur 595 a 667 c.
•310 Ibidem Averroistas strenue impugnat, aliaque 1490 Perficitur Mausoleum B. Raymundi Lulli
scribit in Monte-Pessulano 595 b 584 f.
1311 In Concilio A'iennensi multa proponit ad re-
parationem fidei Orthodoxae 595 d SECULUM 'XVI.
1312 Redit Parisios et postea Majoricam repetit
595 b. An. 1509 Ferrariae transfertur corpus S. Leonis,
1113 Messanae Tractatum scribit in probationem an Papae II ? 342. Mediolano Parisios cor-
Trinitatis 595 e pus S. Arialdi M. 279
1511,
 INDEX CHRONOLOGICUS.
1511, 14, 19, 62, et 1610 scribitur a variis Vita 1611 Utriculi invenitur et transfertur corpus S.
Me-
B. Raymundi Lulli 587 dici M. g f
1514 Obit Ven. Berta Reclusa Ultrajeeti 132 b 1612 .Instituitur processus pro Canonizatione B. R a y.
PapiaeinveniunturReliquiae S.DavidisThes- rnundi, Lulli tjgg
f
salonic. et aliorum 156 f 1613 Corpus B. Benvenuti invenitur et transfertur
1516 Destruitur pars una Basilicae Vaticanae, pro Ilicetum .
296 d
fundanda nova 286 1620 Ferdinandus, Dux Mantuae, donat Melitensi-
1417 Mediolani elevantur Reliquiae S. Vigilii Ep. bus partem brachii S. Pauli 393. Romae in
Tridentini. 593 Vaticano transfertur Statua aanea S. Petri
1521 Sanatur S. Ignatius de Loyola ab apparente ad ingressum Basilicae ejus 396 c. Trans-
S. Petro. 426 fertur corpus S. Ferdinandi Episcopi Cala-
1540 Abbatia S. Martialis Lemovicensis seculariza- tini
299
tur. 617 d 1623 Ultima translatio B. Thomae Episcopi Re .

1544 Victorh de classe Turcarum, Salerni Officio giensis 61 f

proprio celebris 222 c 1630 Elevatur corpusS. Anthelmi Episcopi Belli-
1560 Corpus S. Theobaldi Camaldulensis transla- censis 212 f
tum Vicentiam 543 e 1633 Cracoviam Misnia adfertur brachium S. Pauli
1561 Ordinantur primus et ultimus Archiep. Ultra- Apostoli 407 e
jectinus, Fredericus Schenkius 132 b 1634 Urbanus VIII constituit novum altare fabri-
1562 Lugdunenses ecclesiaa ab Hugonottis exspo- candum pro Cathedra S. Petri 424 c
liantur, S. Irenaei corpus dispergitur 309 c 1645 Transfertur solenniter corpus S. Theodechil-
1565 Corpus Ven. Menendi, Prioris Canon. Regg. dis V. 337 f
in Lusitania, reperitur quadamtenus incor- 1648 Ejus et Basoli, ex Duce Monachi, sepulcra
ruptum 84 c inspiciuntur 341
1572 Evertitur a Gheusiis Abb. Egmondana 84 c 1649 In Carthusia Repausatorii elevatur Corpus B.
1595 Clemens VIII dirimit controversiam de cor- Joannis Hispani 124 c
pore S. Prosperi Regien. 54 a 1651 Engelbertus Desbois, Ep. Namurc. describit
1598 Corpus B. Guidi Marumaldi Ord. Praed. ab- Pileolum S. Petri 422 f

sconditur, Francis Neapolim obsidentibus ,

1666 Alexander VII transfert Cathedram S. Petri
nec usque modo reperitur 130 f ad caput Basilicae Vaticanae 419 f

1600 Editur alia Vita B. Arnulfi Villarien. 557 1679 ImprimiturMenologiumRussicum96f S. Cas-
sii Narniensis Reliquiae Luca Narniam re-

SECULUM XVII. feruntur 446

1690 Os unum S. Prosperi Regien. theca argen-
1601 Apud Regium Lepidi sopitur contro- tea ornatur, et biennio post solenniter cir-
versia de SS. Prospero et Venerio, hujus cumfertur 62 d
Reliquiis omnibus ad ecclesiam S. Petri, 1 692 Recipitur a Caesare Leopoldo Varasdinum :

istius ad propriam delatis 58 sed S. Ladislai nihil reperitur 285 e

ACTA
 ACTA SANCTORUM JUNII

TOMUS SEPTIMUS
DIES VIGESIMA QUINTA
SANCTI QUI VII KALENDAS JULII COLUNTUR
anctus Sosipater, icognati S. Pauli in S. Amandus, iGemeliaci in Pe-
Sanctus Jason, insula Corcyra. S. Domnolenus, tracoriis.

S
j (

S. Sopater Berocen<$s, Discipuli Apostolo-

,
S. /Emilianus, Episcopus et Martyr in Burgun-
S. Mnason Cyprius, ( ruui. dia.
S. Mcdicus Martyr, Utricul Narniensis dioscesis S. Pecinna, alias Perseveranda, Virgo in Agro
in Umbria. Pictavensi.
S. Saloiiil.il, S. Eurosia, Virgo Marlyr, Jaccae in Aragonia.
IMartyres , Thessa-
S. 1'igatus, S. Dicentius Episcopus Santo-
vel Dizantius,
Lamtanus,
lonicae in Mace-
S. nensis, Ardusii in Arvernia.
donia.
S. Lunilanus, S. Molocus seu Molonachus, Episcopus in Sco-
S. Luceia Virgo, S. Apamius, tia.

S. Anccias Rex, S. Pronicus, S. Salomon, Rex Britanniae'Armoricae, Martyr.

S. Antonius, S. Coteus, S. Gehardus, Episcopus Namnetensis in Gallia.
S. Hereneus, S. Orion, S. Adalbertus Diaconus, Egmundse in Hollandia
S. Theodorus, S. Papicus, S. Simon, Anachoreta apud Graecos.
S. Dionysius, S. Satyrus, S. Guilielmus Abbas, Fundator Eremitarum
S. Apollonius, S. Victor, Montis Virginis, in Ralia.

S. Febronia, B. Heniicus Zdicus, Episcopus Olomucensis in

Martyres, Sibapoli
S, Lybe, Moravia, Ordinis Praeinonstratensis.
seu Nisibi in Me-
S. Leonis, SS Petrus et Febronia in monasterio dicti,
. ,

sopotomia.
S. Eutropia, SS. David et Euphmsina, Pi incipes Rutheni.
S. Gallicanus, Dux Exconsul Romanus, Martyr B. Joannes Hispanus, Prior Carthusia: Repau-
in /Egypto. satorii in Sabaudia.
S. Antidius, Episcopus Vesontionensis, in Bur- S. Oduinus Presbyter, Martyr Hugardiae in Bel-
gundia. gio.
S. Maximus, Episcopus Taurinensis, in Pede- B. Guidus Marramaldus, Ord. Praedicatorum
montio. Neapoli iri Italia.

S. Prosper, Episcqpus Rcgii Lcpidi in .Eniilia. Ven. Berta Jacobi, Reclusa Ultrajecti in Belgio.
S. Tygris Virgo, Mauriauae in Sabaudia.
S. Benjamin, j
Anochorctu: in
S. Bejocus, > /Egypto.

PRyETERMISSl ET AD ALIOS DIES REJECTI.

Canuti, Dueis Sleswicensis et Regis Auclurio. Forte est illa, quse Metis colitur, Serena
Siuu-ti
Obotritorum, translatio wenwratur in Bre- Martyr xxx Jamiarii.
viario Slesicicensi, MS. Florario, Marlyro- CoiMinemoiatio Theodori apud Seldenum de Syne-
loijio e.ictiiio Coloniie el LttLec.c annp l'ii>0, driis pug. 371 e.c KaLcndario.Coptico Calcasendii, ct
nem a Gceveno et Canisio. Acta ejus illuslravimits pag. -404 ex altu MS. Arubico Theodori Martyris
VII Januarii. et Jedieis seu Pr.*fecti : vidctur spectare S. Theo-
S. Filani, Abbatis Scotiaa memoria, ob victoriam dorum Ducem, de quo uctum vn Februarii.
obu-iitain, in.siriiita est Menolotjto Scolico Dcmiiste- S. Stephani, Ftmdatoris Urdinis Grandimontensis,
,

n : de ea fictoria eijimus ud diem Sancti nata- Translatio nrima, Mureto ad Grandem-montem,

'''"'
rx Januarii. re.colitur Itoe die in O/Jictts prupriis. De illa egihius
^- Scvera, Virgo et Martyr, insctipla esl Auctario ad ejus Vitam vm Februarii.
Gieveiu <,d Usiiaidum et Mtirtijiuluijiu Gei nuiiiuo S. Milburga, soror S. Etheldritha:, film Regis Mer-
(-tinisu. l:\intilem, /ite Joannes Gamansius repeiit in cwruvt iu Jiiglia. qiiasi hoc uie obient a Mabiiione
vuriis Padeibornensis Ecclesur ac biiecesis Kulen- scc. U purte i li.ic nferlur, ctiiu ulus diutlms SOjO-
aariis mauti el tijpo expressis, itmle judicaiit istic riluis suis. IIen..clieiuiis ubic.se ducet, qnando de ea
alicubt ratrcnam coli. Videtur eu esse, de qua eyi- eijit, xxni Februarii.
>nus «,i dieiu xxix Jauuarii. S. L'on>lantia Augusta, filia Constantini Magni Iin-
S. Serenae Virgiuis Translatio iidicatur in Greveni , .
peratoris ; SS. Attiea et Artemia, filia S. Galli-
htm, T. VII 1 cani
 PR^ETERMISSI.
cani infra hoc die referendi , indicantur a Gveveno scovise Piissimus Princeps Petrus, in Monachatu
el Canisio. Illarum Acla illustravimus xxvm Feb. David Piissima Princeps D. Febronia, post
diclus, * 0T ^
SS. Eligii et Vindiciani Episcoporum Translatio, htibitum sumptum Euphrosyna, ad hunc diem refe-

inscripta est anliquo MS. Tornacensi S. Marlini, runlur in Synaxario Slavo-Russico anni 1679. De
et aliis quamplurimis. Ex liis S. Viudiciani Epi- iis plus lucis expeclamus, el Vitas si quidem ex-

scopi Cameracensis. Acla dedtmus xi Martii. tant.

S. Eligii Episc. Noviomensis et Tornacensis danda Bodardus Confessor inscribitur Auctario Grevcni ad
erunt i Decembris. Usuardum, uut Carlhusianorum Coloniensium anno
Eva, Reclusa Leodiensis, et B. Juliana in Monte 1515 et 1521 excuso. Habemus Vitam MS. S. Bo-
Cornelio hodie referunlur. Hujus corpus olim ser- dardi ex MS. Trevtrensi S. Maximini, eamque sci-
vabatur in Allari Ordinis Cisterciensis, el lamquam mus exlare in MS. Bodecensi in dicecesi fVeslpha-
cum litulo Beatae refertur ab Henriquez et Chale- lise Paderbornensi ; inqua dicitur vixisse S. Hilario
molo. Alii volunt ibi Ordinem Prscmon-
viguisse valde familiaris, et exemplo S. Maxentii in eremurn

stralemem. Al nos ostendimus Regulam S. Augu- discessisse, et interim ita Vita incipit : In illo tem-
slini simpliciter ibi fuisse observatam ; et plera- pore cum Lotharius Aquilaniaa teneret regnum in
que de Eva narrantur in Vila B. Julianx, illu- civitate, quae Pictavis nuncupatur, erat quidam
strata v Aprilis. nobilis Bodualdus nomine qui ab ipso pueritiae
:

S. Philippus, Episcopus Gortinensis in Creta, indi- su« tempore B. Hilarii Episcopi discipulus .in
catur in MSS. Leodiensibus S. Lamberti et S. monachico habitu constitutus vivebat. Qui simul
Laurcntii, duplici Parisiensi S. Gemani Pra- de puerum sine baptismo defunclurum suscitarunt. Dein
tis et MS. Florario : item apud Maurohjcum discedens ad S. Maxentium duos cstcos illuminavit
et Felicium ; et cum elogio apud Adonem : de eo et apud hunc existens, mulierem a fluxu sanguinis
egimus xi Aprilis. hberavit; el alia xl miracula fecit. Dein a S. Hila-
S. Egbertus, Apostolus in Frisia, inscriptus est rio, per Angelum monito, ficcepla benedictione suc-
Menologio Scotico Dempsleri : de eo egimus cessit in eremum ; ilaque peractis xl annis migravit
xxiv Aprilis. vn Kalendas Julii ad Chrislum etc. Hsec placuit la-

S. Marci Evangelistse inventio corporis A^enetiis, tiusdeducere : si forle lux possel affi/.ndi hisce tenebris

aliis apparitio, indicatur u Bellino, Greveno, Mo- quis enim tum Lotharius Rex prscerat Aquitanise'i
lano, Maurolyco,Canisio, FerrarioetFlorario MS. ne dicam summum silentium apud alios auctores de
De illa egimus ad Vilam xxv Aprilis. illo Sanctoesse, uti etiam in Actis S. Hilarii xiu
S. Probus Monachus, Mogunlix ad S. Albuni, in- Januavii, S. Maxentii xxvi Junii.
scnbilur Monastico Martyrologio Hugonis Menardi, S. Prosper Aquitanus, Scriptor, dein Episcopus
quasi hoc die obiisset, quia Hermannus Conlractus Reiensis in Gallia, vefevtuv a Saussayo in Muvtijro-
vn Kal. Julii notavil : sed Annales Fuldenses cer- logio Galhcano. Verum Prosperura Aquitanum non
tius habent vn Kal. Junii : quia autem Fcrrario fuisse Episcopum ; et S. Prosperum Episcopum
teste nullum in ecclesia Moguntina cultum habel, el Regii Lepidi hcc die coli infra ostendimus, undevi-
Ilermannus solum dicit quod fuerit Presbyter reli- delur arrepta occasio adscribendi Reiensi seu Regiensi
giosus et sanctus, egimus de eo inter Prsetermissos in Gallia dicecesi Episcopum Prospcvum.
ud xvn Maji. Leontius et Calidonius, Episcopi Vesontionenses,
B. ^Egidii Ordinis Prsed. Conversio inscripla , adjunguntur S. Antidio, de quo infra agimus ; el

Hagiologio Lusilano Cardosi. Vitam dedimus Sancti appellantur ; uti etiam a Chiffletio, in Fe-
xiv Maji. sontione, ubi eos collocal post Antidium : at Sam-
S. Radulphus, Archiepiscopus Bituricensis, refertur marlhani inter hunc et illos, etiam pseudo-episcopos
a Wtonc, Dorgamo, Menardo, Bucelino, in Fastis duos Arianos interponunt, et a lilulo Sanctitatis
monasticis; a Ghinio, in Nalalibus Canonicovum ; abslinent.
el Ferrario. Acta dedimus dic, ejus nutali xxi Junii. S. Albertus, Monachus Mediolacensis territorii Tre-
S. Amphibalus, Mugister S. Albani, et Socii Marty- virensis, sanctitate memovatuv a Tvi-
celebris ,

res, referunlur in Martyrol. Anglic. Wilsoni, et a themio lib. 3 cup. 318, eumque secutis Wione,
Ferrario Acla immista Vitse S. Albani, simul dcdi- Dovganio, Bucelino, Ferrario.Saussayo in Supple-
mus xxu Junii. mento hoc die : et isti quidem disttiiguunt etim a
S. Walheri Martyris, duplex Officium Dionanti pro- r
S. Adelberto, cujus X itam scrifiserunt Monuchi
pter nolabiles Reliquias ex pago Onbay habilas, cum Mediolacenses, quam nos hoc die damus ; sed puta-
jacultate Episcopi Namurcensis, 1612 qui idem mus, nihil inter eos dislingui a Trithemio, qui ejus
;

Reverendissimus transtulit hoc festum iu 25 cum in- res gcstas asserit extare.
cidatin xxiii Junii. Henricus Episcopus Olomucensis in Moravia, et
S. Firminus, Fundator Sionsei seu Slrahoviensis Pvsemonstvatcn- ,
S. Cynacus, fratres Martyres in Armenia, sium Monaslerii Pragse, defunctus anno 1151.
S. Longinus, refcruntur in Mcnseis excusis. Georgius Crugerius inter Sacros pulveres mensis
S. Orentius, Alia MSS. synaxuria cum Mar- Junii longum cjus encomium texens, Vestem, inquit,
S. Pharnacius tyrologio Romano , eosdem ha- Praemonstratensem Episcopali superinduit. Vixit
S. Eros, bet}t xxiv Junii. observantissimus legum Ordinis... unde prome-
S. Firmus ruisse videtur, ut eum titulo Beati passira in
S. Simplicii, Episcopi Augustodunensis, Enumcrat deinde
Officium scriptis ac tabulis dignarentur.
Eeelesiasticum ob festum S. Joannis Baplislse ad idem Crugerius octo Episcopos Olomucenses ex
hunc diem translatum, ejusque memoria inserta Sionseo illo Conventu assumptos : cujus modernus
Martyrologio Gallicuno Saussayi. Acia ejus dedi- Abbas Filns, inlcvrogatiis num quis cultus ilh apud
'""*'
xxivjunii. suos habcretur, respondil ; nomen in benedictione essc.
S. Theodulphus, Episcopus et Abbas aliud nihil. Tacet etiam de eo Chrysostomus vander
Lobiensis, co-
> / tur Offcio Ecclesiaslko apud
Lobienses et Bin- Sterre Abbas Anluerpicnsis intcr Natalcs Prse-
chicnses.et referlur aMolano,Ghinio,Ferrario.
Nos monstratensium
de eo egimus, cum Martyrologio
Romano et aliis, Lambertus Presbyter, Begginagii Leodiensis con-
die quo mortuus
XX1V j un ii, ditor, magna sanctitate seculo xn floruit, ct cum
Sancti Thaumaturgi Muromenses ad Volgam Mo- supplemcnto
fl. titulo Sancti indicatur a Saussayo in

Marlyrologii
 DIE VIGESIMA QUINTA JUXII.

Martyrologii Gallicani : at Fisen , in Floribus S. Rumoldus, Scotorum Archiepiscopus, Mechlinife,

Ecclrsix Leodiensis, abstinet a litulo Sancti et qurm
indicatnr a Dempstrro in Menologio Scotico :

Beati, quamvis ptunbus ejus virtutes deducat. nr id credam, itt plura alia gralis pnxisse, facit

Gtoilielmus, Abbas Bellae-lauda in Anglia, a Chry- Usuardits Conventus Nistadiensis in Dania ad nos
sostomo Ifenriquei, Chalemolo et aliis Cisterciensi- Praga allatus, ubi ex Anglicano aliquo, ut arbi-

bus, cum titulo Beati proponilur ; absque illo in tror exrmplari, ita scriplum lego : In Magliniis
Kttlendario Ordinis Divione excitso an. 1617 in , ; passio S. Rumoldi Episcopi Martyris. Colilur
alio, quem HenriquexMS. reperit post vclus Mis- ipse l Julii.

salr nrr nominatur quiiem ; aliunde vero nullum S. Adeodatus Presbyter, Galliani in agro Mediola-
adducitur vetitsli cullus apud Anglos indicium. Ca- nensi ; memoratur a Galesinio, Masino et Ferrario
taloqtts Joannis Generalis necdum prodiit : sed si in Catalogo generali. Epitaphium videtur mortem

ipse est httjus nominis ullimus fut essc videturj ejtts ponere ix Kal. Julii quse aulem dc. co sciun- ;

anno 1540 eleettts ; is tanti non est, ul quoscumt\ue tur, refert idem Ferrarius in Catalogo Sanctorttm
inter Beatos numeravrrit, censrri debeant publicum Italix, die quo corpus translatum cst ' n Julii.

etiam cultum habuissr ; cum ejus selalis scriptores S. Itherius Episcopus Bituricis, succcssor S. Sasvi-
satis liberaliter uterenlur titulo Beati. tiani, conditus in basilica sancta? Crucis, clarus
Joannes Hieronymus, anno mdlxxiii ab hsereticis suis indiciis, memoratur a Saussayo, scculo Mo-
in vico Hollandiae Schagen post plurima illata tor- nachum San-sttlpitianum, Patriarchii Bituricensis
menta occisus, cum aliis pluribus refertura Raissio scriplorem ; qui asserit, Sanctum corpus nunc, id
in Auclario Molani. esl sitperiori seculo, in magna haberi veneratione.
Jacobus, I
in Syria anno 1266 a Saracenis exco- De hac interrogatus ecclesix istitts Patoclius, negat
Jeremias,i riati, Ordinis S. Francisci , ut beati apud se uliam extare memoriam tumuli, nedum
Martyres ab Arturo relati. cullus. ItaR. P, Petrus CariU Collegii nostri ibi

Daniel Guardianus, \
Ordinis S. Francisci, Con- Rector, an. 1692 omnia diligenter scrutatus ; ct

Cornelius, l i ventus Alemariensis in pro comperto affxrmans eum qui hodie Biturigibxxs
Joannes, > Presbyteri, (
Hollandia , a Geusiis ritu semiduplici colilttr, incertum qixa de causa, esse

Ludovicus,) haereticis capti, et En- Episcopum Nivernensem : nesciri tamen hujus an

Adrianus ,
chusam abducti, et ob illius sint ecclesise Collegiatse duse non longe a ci-
i
Laici
Engelbertus, constantiam tidei Ca- vitate Bituricensi, Riensis et Sancergiensis : qxxa

tholic» strangulati, post alios scriptores ab eodem de re plenius cupio edoceri, pro die quo aller Ni-
Arturo inter Beatos feruntur. vernis colitur vin Julii.
Hieronymus a Condriaco, Capucinorum Guardianus SS. Athanasius.et Theodorus Compostellx, ut disci-
Valenti<e in Gallia, anno 1629 ab Hugonottis puli S. Jacobi relati a Maurolyco et Galesinio,
haereticis crudeli morte interemptus, ut Beatus Ferrario autem ad xv Maji, iterumque a Ferrario
et Marfyr refertur in Martyrologio Franciscano. et Cardoso ad hunc dicm rx usxx ecclesix Compostrl-
Ar ilcuique, ut Beati ejusdem Ordinis diem ibidem lanz, a nobis in Majo rejecti sunt ad diem, quo de
implent. ipsomet S. Jacobo agetur, xxv Julii.

Joannes a Ripa, Mexici anno 1562 dcfunclus. S. Gerulphi Martyris Translatio, celebralur solenni
Amadeus, in Auslria propugnator fxdei sec. 16. Of/icio in Trunchiniensi apud Gandavum monaste-
Magilalena de Tison, Pisauri anno 1441 mortua : rio, et memoratur a Molano, Canisio, Suussayo.
quorum nulli putamits alique.m ecclesiasticum cul- Natalisejus dies xxi Septembris.
est

tuni dcferri. Dorotheae Viduae anno 1394, mrmoria notalur sal.

Joanna Figueyro nobilis Lusitana, vidtta facta sancti- in MS. Florario Sanctorum. Annus mortis addilus

monialis Ordinis S. Dominici, et Joanna a Con- indicnt ipsam esse Pruthenam, quam Itoc quoque
ceptione dicla, ne quidem volitit accedere Regem, ut die mortuam scripsit Fredericus Schembek, in Vita
proprium filium liberaret a morte; sed respondit.Si Polonxce impressa, nsus Processibus MSS. quos
filius reus est, moriatur : et sic vitam sancte per- uli et veteres picturas ipsius ac S. Juttffi, v Maji
egit, laudata a Lopez 3 par. lib. 2 cap. 85, et a in Appendice post tom. 7 illuslratse, etiumnum prse-
Juanne Rechac seu Joanne de, S. Maria Tomo 2 stotamitr, tanio facilius, quod vetus Vita, qunm ha-
lib. i cap. 7, atque ab hoc titulo Beatse honoralur, bemus, in litulo prseferat, feslixm ejus celebrari
uti etiam in Anno sancto rjusdem Ordinis. xxx Octobris.
P. Fr. Joannes Sanz Carmelita, Falentix in Hispa- S. Lebuini, Transisalanorum Apostoli, Translatio in
ma obiit anno 1608. Ejus Vilam, tamquam viri MSS. Ultrajectino , Tornacensi, Trevirensi, et

eliam post mortem miraculis clari, habemus etlitam aliis. Colitur eliam ipse Iwc dic in direcesi Antxxer-
Valentix an. 1612, raque Teutonice reddita primum piensi sub rilxx semiduplicis. At dies depositionis est
tenet locum anle ahos Solis Eliani Radios, quos xn Novembris.
jttsto volumine habemus editos per R. P. Jacobum S. Livini Translatio proponilttr a Dempstero et in

a Passione Doniini, an. 1684. Indicare autem MS. Florario, et {nisi Lebuinus sit, de quo alii

ciini kic volui, propter spem quam Itabet Ordo im- agunlj colitur xn Novembris.
petrandse Bentificalionis, cum voto ut pcrfiiialur SS. Gennadius, Episcopus Constantinopolilanus, in-
antequam absolvaltir hujus mensis snpplemenliim; dicatur in MS. Florario. Colitur passim a Grtecis
quando sine dubio plures accedcnl miracttlosae gra- xvn Novembris.
tix, per cumdcni his 90 annis imprlratar. S. Saturnini, Episcopi Tolosani, Translatio indi-
S. Agatho, Martyr Alexandriae, rrferlur in MSS. catur a Saussayo et in quodam MS. Ejus dies na-
Eptcmaccnsi et aliis, uli indicamus xxvi Junii. talis est xxix Novembris.
SS. Gaudentius, Felix, Agapitus, Emeritus, aliis S. Radbodi, Episcopi Ultrajectini, Translatio, in
Emerita, Martyres in Africa ; memorantur, aut MSS. Ullrajectino, Trevirensi, Bruxellensi et aliis
omnes, aul aliqui, in variis MSS. et Auclario Gre- etiam excusis Fastis refcrtur. Molanus festum se-
veni ad
Usuardum. In antiquioribus xxvi Junii. cundarium appellat : agilur primarium, die quo
S. Maxentius, Reclusus in monasterio suo intra obiit xxix Novembris.
terminum Pictavensem, recolilur a Caslanxo in S. Alo colitur Venetiis , Bononise et alxbi; sestima- iOT. i
Nolis ad Lilanias Piclonicas. Acta ejus illustramus turque esse S. Eligius, Gallice S. Eloy, Novio- D. P.
xxvi Junii. mensis Episcopus, cujus Translatio hodie colitur i.-x

vartts
 ACTA SANCTORUM.
variis monasteriis Benediclinorum pcr Galliam, miles Martyr xxv Novembris, et alius, etiam i n
prirsertim Beccensi in Normannia, et S. Pclri Martyrologio Romano, Martyr x Decembris.
super Divam, ut videre cst apud Marlin.rum. Na- S. Luciae Virginis Syracusanae Translatio, inserta
talis ejus est i Decembris. est scriptis additionibus ad Grevenum. Dies natalis
S. Remacli, Episcopi Trajectensis, Translatio, in- est xin Decembris.
dicutur a Molano , Saussayo, Ferrario, Wione, S. Joannis Evangelistas dormitio, inscripta est Mar-
Dorganio, Menardo, Bucclino. Dies ejus natalis tyrologio sub nomine Bedx vulgato, el alio e.rcuso

est in Decembris. Colonix alque Lubecoe, anno 1690. De ea erit

Mercurius Martyr inscriptus est Auctario Greveni ad agendum xxvn Decembris.

Usuardum. Quis iste non constat. Est Mercurius

DE SS. SOSIPATRO ET JASONE

DISCIPULIS ET COGNATIS S. PAULI APOSTOLI

ITEM DE S. SOPATRO BEROEENSI

ET S. MNASONE CYPRIO DISCIPULIS CHRlSTI

SYLLOGE HISTORJCO-CRITICA
e "'
"
De priorum cultu et actis in Corcyra insula, distinguendisque Sosipatro et Sopatro,
% Jasone et Mnasone, male confusis.

anclos hos duos Jasonem et Sosipatrum cum ex baptismo contractam. Neutrum placet quia ex :

SEC I.
Aposlclo Paulo conjungunt Grseci, el una ea- baptismo cognatos vel consanguineos, non mado nulla
In epist. ad lemque serie e,t die eorum Acta consliluunt. uspiam Scriptura novil, sed neque sancti Patres : imo
Jtomanos cog
Paulus in Epistola ad Romahos cap. 16 ver. ne nv.nc quidem sic loquimur, postquam spirilitalis
natos appel-
lat :
21 hos ila exprimil : Salutat vos Timotheus adjutor cognalionis gradus distinctius definilos habcmus ex
meus, et Lucius, et Jason, et Sosipater cognati majorum discipUna; sed Compatres et Commatres
mei. Acta S. Timothei dedimus xxiv Januarii, el audimus solummodo inter se appellare eos, quibus com-
S. Lucii xviii Octobris celcbranda erit solcnnitas cre- : munis ex baptismo est filius. Apparet aulem Origenem,
ditur enim is essc S. Lucas, Pauli individuus comes cujits alias magna hic essct aucloritas, ita conjectare,
ila sentientibus cum Ongenc. passim ad istum Apostoli ul alteram suam fulcial conjecluram quasi idcm Sopa- ,

locum, interpretibus omnibus : licct de Lucio, veluti ter sit, quialibi Sosipater; quod uti gratis prsesumitur, e t gralis a
baptismotf
alio, agatur in Synopsi pseudo-Dorothei : ubi is Lao- ita facile negatur, dum nulla adfertur alia fundandx
nattts dki.
dicese Episcojms nominalur ; ab Hippolyto autcm Epi- identitatis causa, qttam nominum simililttdo; quscinle-
scopus Olympiadis. Jason vero, inquit idem Origenes, rim nullo exemplo probanlur posse, nednm dcberc idcn-
ille est, de quo etiara in Actibus Apostolorura scri- Quare neqtte concesserim prxtitulalos, ex Epi-
tificari.

bitur,quod Thessalonicae, pro Paulo et Syla, se- stola Romanis scripta, duos Puuli Cognatos, licet
ditionem commoventibus turbis, semetipsum dede- ejusdcm cum illo tribits aut etiam familix fuerint, in
rit, ut Apostolo dicendi faceret libertatem. Quse Maccdonia natos, quod volunt aliqui, non in Cilicia.
cap. 17 Actuum, cum Paulus Clirislum Thessalonicx Qaamquam enim id impossibile haud sit ; non placet
C pr&dicaret, a ve.rsu 4 ita exprimunlur : Quidam ex tarnen eoconfugere, propler gratuitam fut dixi) conje-
in Actibus eis crediderunt et adjuncti sunt Paulo et Sylte, et cturam, quod idem nomcn eademque persona in Epistola
etiam tauda-
tur Jason :
t\e colentibus Gentilibusque multitudo magna et nominelur, quse in Actibus ; licet propter eam factum
raulieres nobiles non paucae. Zelantes autera Judaei, sit, ut in pscudepigrapha Synopsi Dorothei, et in si-
assumentesque de vulgo viros quosdam malos et ; milis furinse Indicttlo Hippolyti, Berceensis Sopater
turba facta concitaverunt civitatem ; et assistentes omittatur. Quod Jason et Sosipater ibidem inler Sep-
domui Jasonis, quaerebant eos producere in popu- tuaginla Discipulos nominentur, seqtte ac cetcri omnes,
lum. Et cum non invenissent eos, trahebaut Jaso- quorum Paulusin suis Epistolis meminit, non mcrctur
nem, et quosdam fratres ad Principes civitatis, cla- sestimari. An autem pluris faciendum sit, quod Sosi-
mantes Quoniam hi, qui urbem concitant et huc
: pater, Iconii; Jason, Tharsi vel Syriae dicantur fuisse
venerunt, quos suscepit Jason et hi omnes contra : Episcopi pendet ex eo, an credere quis velit, majori
;

decrelaCsesaris faciunt, Regem alium dicentes esse cum certitudine adscriptos cuique Episcopatus, quam
Jesum. Concitaverunt autem plebem et Principes : nomina fuisse inter Discipulos Christi divisa.
civitatisaudientes h<ec, accepta satisfactione ab 3 Grseci, Sopatro Berceensi omissofcredo quianihil
Jasone et a ceteris, dimiserunt eos. Hxc de Jasone. ullra de eo legeruntj Jasonis et Sosipatris memoriam
2 De Sosipalro autem, addit Origenes, Suspicor aut festum recolunt dicbus variis, sccundum varia Sy-
iiominatus quod ipse sit, qui in Actibus Apostolorum scribitur, nuxaria ; scilicet, xxvn, xxvm
et xxix Aprilis ; elad
deinde Sopa- Sopater Pyrrhi Berceensis. Sciticet cap. 20, ubi di-
tcr Beraiensis.
primum quidem diem Menologio antiquiori, quod
in
citur Paulus Epkeso perrexisse in
Macedoniam; versu jussu Basilii Porphyrogenili collectum habetur, Eto-
4, Comitatus est eum Sopater Pyrrhi Beroeensis yium utriusque extat, olim a nobis Grxce editum, quod
;
ubi Sopater per crasim apud Interpreles
dicitur, qui hic Latine sic damus : Memoria sanctorum Aposto-
Origeni et Martyroloyis infra Jstottl
est Pyrrhi
Sosipater, lorum Sosipatri Jason et Sosipaterdisci- gilim
et Jasonis. i

Berceensis filius, Bercex urbe. Macedonixnatus : quod puli fuerunt Apostoli Pauli ac Jason natus est „oto9>°
: ,
nequis putet non convenire quem Apostolus supra
'

Tharsi in Cilicia, cujus etiara urbis Episcopus fuit. imP "

1
c.i,

Cognatum suumnominat; Arbitror, inguit Origenes, e ''

Sosipater vero, Patris in Achaia genitus, et ipse
ita dici propter cognationem aut
consanguinitatem Episcopus Iconii fuit. Cum autem per annos aliquot
Ecclesias
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII, 5

aliquibus prodes- y.^rnJiy^r.ixv oi 5i X& XpKITCO Trpoa£'5pa(jtov. '0 5'

D
EcHesias suas gubernassent, ut
~'~» i5it,i -oy/0.'i>, t9py,vef '0 AllTortEG II.
abierunt et in insulam Cor- IiaaiXevc, Xt'9ov ily.orinxi
sent, in Occidenfem
:

Stephani Protomarty- 0£o;, Xeyoiv. 'laaovo; xai icoatrraTpou, eXeVoov ptou.

cyram appulsi, in nomine S.

ris ecclesiam construxerunf. Hoc cum didicisset 'O oi ptaxapto; Taacov, Tiapovroc rou BaatXecoc, tov
y.x-ryirjx;,
Jasonisquv i

Cercylinus ejus insulatRex, conjici eos in carcerem

X.aov a-aVTa vou9£Tr;aa; xai $i$xix- y.xi
ea obitu.
ecaTTTtaev lic to ovocta tou IlaTpoc, xai tou Itou, xai
jussit uhi cum eos vidissent septem latrones, qui
:

erant, in Christum crediderunt, tou ayt'ou IlvEu^aToc, ETrovoaaaa; Tov 15aatX£a ~l-§z-
ibidem inclusi

similiter et carceris custos

Antonius, ideo capite OTtavdv. Ou ctETa TroXXac $i riptEpac, o uto; tou ]~xau,iit>-

cum ignis e ccelo lapsus, voao» TTEotTrEawv, ETeXeuTr.aEV TrpoaeuEaptevoc $i 6 'A7ro-

obtruncatus. Post haec
Regis fitios ejusque uxorem combussisset, OToXo;, ri'y£ip£v auToV, IloXXa youv ex tote xaTEtpyaaaTO
duos
fuerunt qui eum multos adju- 9auu.aTa- y.xi vaou; avayeipa; TrectxaXou;, xat TravTa
Sancti vinonlis soluti :

pace deresserunt. Ubi non omi- xaXoJ; xai TsXeaa;, xat to tou XptdTou
vissent, demum
6at'coc 7rot'fj.vtov
in
Patrensem Sosipatrum dici, atque adeo ETrauEyaac, ev yipa xaXco irpo; tov 7to9ouct£'/ov o"taor,vet
serim nolnre,
faiit distingui a Sopatro Berceensi. Ibidem mox XptaTov. Eadem liabentur ad xxvm diem Aprilis in

teqwinlur similia Elogia, prius deS. Cercyra Virgine, MS. Synaxnrw ConstnnlinopoUtano, in MS. Mensets

filni Regis, ob fidem Christi telis confixa et lapidibus Mediolanensibus Bibliotbeca Ambrosian.r , Pqrisiensi-

obrtita; nllerum de, diclis Septem latronibus, qui in bus Cardinalis Maxarini ct Patrutn Prsedtcatorum, et

ferventin el ignca vnsa, pice, cera atqne oleo replelu Divionensibus Colleijii Societatis Jesu. Quo etiam die

conjecti,martyrium cimsummasse. feruntur : quorum in Tijpico S. Sabx eorum memorin celebrulur.

Elogia dedimus xxix Aprilis. 6 Quod ad narrutionem prxdictam allinet, nullis

D. P
4 Ad ejusdem xxix diem, hahe.ittur eadem omnia extantibus rei tam vetustx testibus, quorum idonca
Avta videntur
qtt.rsupra de SS. Jasone et Sosipatro in dictis Me- atque proporlionnla anliquitas et auctoritas sit ; vereor valde incerta;
(aUtsadW.)
nxis, el in Menologio Sirleti, ex quibus ad prsemissa ne illa aliquibu&vidpatur fabuls quam bislorise propior,

Lalrnnum conversionem el manyrium, additur,

pusl eamdemque censurum subennt lam Carcylinus Rex,
B
qnod Rex Jasonem et Sosipatrum eductos e carcere, nomine astia insula derivato dtctus, quam filia Cercyra
CarpiaDO Praesidi cruciandostradidit qnos examina- :
Greecum ejusdem insul-v nomen referens ; quod Kepxupa
tos rufsUB in careerem vjnctos conjenit. Touc $i scribitur : nihilenim familiarius Mythologis ; quam
dylwq 'Ixrjijivx y.al -coatTraTpov Tii; tfuXaxri; -\x.yaywj , personis m scenam adducendis tiomina mutuari a locis
KapTTKXVW Tw'E7rz'p/MT[f">)pira9at ExoYScoatv 6; toutou; eo speclantibus. Nolim ergo me. vadem prseslare, quod
Epoorria?;, xai oruSt? t>? Eipisni otspM;, arreppnj/ev. nou sit lota illa res scriplu, pnst pturima secula, ex
Dtin relata Cercyras conversione et marlyrio, sic per- tradilionibus vulgi, fundatis in conslanli opinione, quod

tjunt Persecutionem adversus Christianos

Mensea :
illi, quorum istic venerabanlur corpora, tamqunm pri-
coinmovit Rex et sanctis viris, qui in adjacentem
;
morum suorum Apostolorum, el nominn inveniebantur
' suppli-
lino
insnlam confugerant supplicio atfectis rever-
,
in Epistola ad Romanos, fuerint discipuli et cognali S.
cio alTcclurus
innavicavil. tens, * cum esset in medio pelago, ut olim Pha- Pauli. Amboscerte. Corcyr» nttYffo Corfu dictx in pace
rao submersus est. Itaque populus Domini gra- quievisse vel intle colligimus. quod eoritin cnrpora
tiarum bymnos Deo obtulit. Jason vero et So- ibidem detenta in vcnerulwiie fuerint, et irtde Ge-
sipater e carcere liberati, verbum Dei sine im- nuam, cum eam insulam occupassent Ligures, avecta

Hffl pnlixiori pedimento pra?dicabant. Posteaquam vero surre- fuisie diximus in Addendis ad xix Jannarii in Vita
reltttionc,
xit novus Rex, et de sanctis illis viris didicisset S. Arsenii Archiepiscopi Corajrse insttUe, ex relatione
jussit lebetem ferreum illuc ferri, in eumque injici Vicariigeneralis, Jaderensisin Dalmnttn Arcbiepisco-
picem, resinara et ceram, ac vehementeraccendi, et pi, qtti viginti per annos Corcyrse Archidinconus ftte-

SS. Jasonem et Sosipatrnm in illam demergi. Sed ral : quo lamen illa devenerinl iijnoratur. Genurn certe
nilnlominus Sancti illi servati sunt inc%lumes ; in- nulla eorum memoria superest ,vel inter Officiapropria,

fideles quod videntes plurimi

vero multi combusti : jussu Cardinalis Stephani Duratii edita, citm Kalen-
adChristtim ipsum concurrerunt.Rex verosuspenso dario Sanctorttm qui tn particulartbus ecclesiis ce/ebran-
lapideex collo, clamabat Deus Jasonis et Sosipa- : tttr ; et in Sanctnnrio Genuensi Mariani de Grimaldts,
tri miserere mei. Quem cum ita lamentantem Bea- sttb annum 1613 excuso.
tus Jason vidisset, omnem populum admonens et 7 Ceterum non ideo velim omnem ftdrm dictis Actis F
CMMrM per Reges Corcyrse adducantur, iion tumeii
ducens, Catechismoinstructum baptizavit in nomine abrogari, qnod in iis
«M Corcyras quiu Regcs
Patris et Filii etSpiritus sancti quem Sebastianura quasi sub Romanis Imperatoribns verosimile non sit
'nsiifor.
:
Corcyne indu-
nnuiinavit. Non post raultos dies filius Regis in insulam Reges habuisse; cum id non adeo a disciplina cunt.

morbum concidens raortuusest : quem S. Jason suis Romana sit alienum, quin tempore nativitutis Christi,
precibus e mortuis suscitavit. Multaque alia cura cum ediclum exiret a Csesare Augusto ut describerelur

edidissel miracula.et pulchra templaerexisset.alia- orbis universus, et in Palsestina execationi mandaretur

qne omnia bene et sancte perfecisset, aucto Christi pe.r Prsesidem Syrise ab eodem Auguslo constilutum ;

grege, in senectute laudabili, ad eum quem tanto- Herodes ibidem Rex fuerit, et sua auctorilate. curarit

pere desiderahat Christum migravit. occidi infanles; atqtte Itujtts ftlius Arcbelaus eo mortuo
5 llscc ex Menologio, Latine per Sirletum collecto, Romam profectus sit , ul ex patris teslamento regnum
dcsumpta, in Menseis sic Grseca excusa teguntur ab Augusto obtineret. Ita et S. Lucitts fnit Rcx in
tftam o
nrf 8 Mi~.i xxu-a oVoyctov y.axa tojv XptaTiavcov xtvriaa; 6 Brilannia, sttb potestate eorumdem Romanorum consli-
«Denrfa.
lsaatXEUc, xai tcov 'Ayitov ev TrapaxEtcte'vo) vyaioYto 6\a- tuta, el alii alibi. Hoc magis miror, quod dicta Acta
fuyovTtov, auro; Ttcioopiaoctevoc. toutouc, aTtE^TrXer xai sic desinant in obitu gestisque S. Jasonis, ut non am-
coti- Sosipnter
«>; ptEaov tou rtEXxyou; yevoctEvo;, co; 6 7ta'Xat <I>apaoj, plius meminerint S. Sosipatri cujus tamen nomen :

tur eliam 10
Tr? 9aXaaor; xaT£7rovT6a9ri. Kai 6 ptEv tou Kupt'ou Xaoc, videtur a Grsecis recoli die. x Novembris, ubi in Menseis Kovcmbris
EujraptaTrpiou; uctvouc, to") Kupt'cp Trpoariyayev Ta'acov $i primo loco sic habetur, in Rubrica seu Tittdo ipsius
xat ZtoauraTpo;, Tco aurco Tcov 'ATtoaroXcov
tt?; auXaxric. a7roXu9£vTE;, eoYoWxev diei : ciyvi t'. ayt'cov
-
axoXou9co; tov Xoyov tou 0eou. 'ETtei $i aveVry BaatXEu; 'OXvpiTra, PoaYcovo;, 2coat7ra Tpou, T£pTt'ou, 'Epaarou xai
£T£ po;, xai
ta' Ttepi tcov 'Ayt'cov eu.a9E, xai xeXeuEt xy_%- Kouaprou. Eodem mense Sanctorum Apostolo-
die x
vat pourr.v aioV.pav,
xai |SXr;9rivat 7!t'aaav ev auTrj xai rum, qui communis esl oinnium Aposlolkxlitulus
puTovr.v xai xrjpov, xai ex7rupco9rjvai acyocfpto;, zai touc, setatis Sanclorum Evangelii prmconum ; Olympae,
Aytou; sv aurrj (JXr,9rj</at. Toutou $i yevociEvou, xai T'iv Rhodionis, Sosipatri , Tertii, Erasti, et Quarti,
Aytcov a'cjX£xToov oYaauXa^ivToov, TroXXoi tcov a7rt'aTcov ideo forsitan conjunctorum, quia eornm Reliqnise in
aliqna
 6 DE V SS. DISCIPULIS CHRISTI AUT PAULI.
rniifusinnis. Berceae S. Sosipatris Episcopi. Is cum D
A aliqua Constantinopolilanarum ecclesiarum insimul
AucTonE g. ii.
requiescunt unde et primum
: locum in Ojftcio istius B. Paulo Apostolo et fldei vinculo et generis cogna-
Episcopus tione conjunctus, Septuaginta Discipulis,
unus ex
tit
dici habent, et proprium Canonem, cum Versiculis eo
Icoiiii
spectantibus, a S. Josepho Ilymnogvnplw cnmposilum : Thessalonicae Episcopus consecratus, praedicationis

in quo tamen de Sosipatro proprium nihil.

Ne tamen munus religiose vigilanterque executus, quievit in
m Elogio, ubi de singu- Domino; et in Nolis teslem Episcopatus Thessaloni-
dubium sit, de quo hic agatur ;

sic legitur. 'O Si 2<oat7r«rpoc censis allegat Dorotheum. Verum is cum Hippolyto
lis ratio redditur, de illo
riaO.oc asserit Episcopvm eum Iconii fuisse, ut supra diximus,
outivoc irp&c Pwptatouc ypacftov 6 aytoc ev

imazol.n pipvmKi, 'Emoxoaoc T/.ovt'ou yevo'f/Evoc, iv etThessalonicx S. Paulum ab Jasone exccptum el de-

timvr, h0.uii>%- r.c/1 mlla eotiv eupetv Taic 'A7tooto>ov fensum ex Actis Aposlolorum retulimus. Imo hoc eodem <

ptEfivrptsvov aiJTou iv zaic, ETnaToAaic. Sosipater vero, die Thessalonicx passos alios Marlyres mox referemus.

cujus meminit S. Paulus scribens ad Romanos in Undepotuit Gulesinius ex aliquo imperfecto Marlyro-

sua Epistola; factus Iconii Episcopus, requievit in logio nomen Thessalonicse sumpsisse. Q. h.
*•' /aj <«
Episto- 9 Ad Jasonem quod attinet, relatum in Martyro-
pace : sa?pius autem invenitur Apostolus in
absque (undamento logio Romano xn Julii his verbis : In Cypro Beati
™m ieu

C|H

lis ejus meminisse. Hstc ibi. sed p

ullimum ; cum in. Epistolis scmel dumtaxat nomen Jasonis antiqui Christi discipuli eum in Notis Ba- ;

istud inveniatur ronius censel alio ac veriori nomine Mnasonem dictum;

8 His ita positis, poterant de.buerantque hirc omnia etsicin plerisque apographis Usunrdi, Adonis, Notke-
referri ad Aprilem, nisi a Latinis Martyrologis hic ri, BediX suppositilii, Bellini et aliorum legitur nomen
Latini liden-
tur solum de rclatus Sosipater, et creditus Jasonis frater, persua- Nasonis, atque de hoc in Aclibus Apostolorum cap.
Sopalro Be-
sisset nobis de utroque Pauli cognalo hic agere. Nunc 21 versu 1 6 ista leguntur. Ascendebamus Jerusalem.
rtecnsi ayere
vero attentius rem considerantibus, uterqne videtur a Venerunt autem et ex discipulis a Caesarea nobiscum,
Latinis prxteritus, eo quod non satis eos distinxennt a adducentessecum, apud quem hospitaremur Mnaso-
y, Sopatro et Mnasone. Nam de hoc agunt sub nomine nem quemdam Cyprium, antiquum discipulum et :

Jasonis xu Julii; de isto vero hic sub nomine Sosipa- indeverba omnium Mwlyrologiorum desumpta sunt,et
tri, quemadmodum satisprobanl odjunctautrique. Nam ab atiquibits ipse Mnason sive Nason etiam Jason ap-

de hoc quidem Usuardus, Ado, Notkerus his iisdem pellatur, qnx ad dirtum diem Julii poterunt fortassis

omnes verbis scribunt' Apud Pyrrhi-Beroeam S. Sosi- lalitis conftrmari. Interim de omnibus simul agere hic

patris, discipuli B. Pauli Apostoli. Melius in ho- debttimtts, ut ipsi corriyeremus, quod errorem commu-
dierno Martyrologio Romano scribitur, Apud Berceam nem sequentes, simtts arbilrali, de Sopatro ad hunc

natalis S. Sosipatri, quem rectius omnes Sopatrum diem, et de Jasone Sosipatri socio agi in Martytologiis
nominassent : et quem si Galesinins scivisset ab altero ad dictum xn Julii ; itaque inler Prselermissos mense

distinguere, non concinnasse.t ei hoc Elogium, plenum Aprilis utrttmquc remiserimus ad Junium Jutiumque.

DE S. MEDICO MARTYRE
UTRICULI NARNIENSIS DIOECESISIN UMBRIA
COMMENTARIUS PR^VIUS
De Actis, cultu, inventione et translatione.

ExMS. an.
1515 acceptx 'T^ ~T" ormam inter et Fttliscam, alias dictam Civi- quia in cetetis nihtl est qttod offendat, et melius nihil
'"'J'""' 1
aliorum
^^ tatem Castellanam, Umbrise Suburbicarias
„
suppetit.

Patronorum
Lectiones J—
^ yk.\

l
., .
, e

milliarium intervallo silum

, .

civitales in dabinis, pan \ere nlrimque sex

. .

Utriculum est dam

2 Lecliuitibus siibjungo Notariale
Brevis, expediti ab Illustriss. et
exemplar cujus-
Reverendis-
AtldiUr
dccreti"»
Ritiits
Cl"'

ijr.

C de quo pltiribus Henschenius ad dicm xxn Maji, agens simo Cardinale de Monte, sacrae Congregationis anni 1612.

de S. Fulgenlio, ejus civitatis sub Totiln Episcopo ; de Rituum Pntfecto, de anno mdcxii, sedente S. D. F
quo exrelatione S. Gregorii certiora habens, non cttra- Paulo PapaV, anno sui Pontificatus vm, ex pro-
vit requirere prolixiorem aliam illius Legendam, apo- prio originalr in charta pergaraena, habente Sigil-
crypham, nec bonaftde consarcinalam ; neque recorda- lum appensum cordula sericea transcriptum xxn
tus esl, eam nos, sub fide Notarii publici, Dominici Augusti, anno prsedicto mdclxi. In hoc Decreto nar-
Cintti de Carbio, anno mdclxi xiv Jttlii transcriptam ratur Inventio corporis, el facienda Translatio permit- oli»
ecclesia
acrepisse, dum adhuc essemus Romx, ex MS. Mem- lilur. Ludovicus Jacobillus, tom. \de Sanclis Umbrix, dicata,
braneo anni mdxv. Simili modo ex eodem MS. tunc asserit, quod S. Medico dicata olim ecclesiti extra civita-
anni 1612 accepimus de aliis Utriculanorum Palronis Lectiones, tem hodiedum nuncupatur Campus S.
steterit in loco qtti
auctoritatis cum Missis cuique propriis, scilicet SS. Victoris et Medici; cujus nominismentiofial in Brevibtts Pontificiis,
non magnx.
Coronse sanctique Medici (de quo agere instittiimus) Eugenii 111 , proxvm Februariiu.cxLVM- Ilonorii III,
ipsas quoque antiquitatis et auctoritatis nonmagnse; nec pro mccxxi; Gregorii IX, pro mccxl; et Alexan-
alittd (ere quam certnm ab immemorabili
aptas probare, dnlV, pro mcclviii, confirmanlium ejusdem loci pos-
cultum. Namsicut Victorem et Coronam, de quibus sessionem Canonicis Regularibtis, existentibus in eccle-
xiv Maji egimus in Analectis num. 2 ex Syria, ubi sia Collegiata S. Marix Utricttlensis. Deinde subjun-
passus constabat sub Sesliano, Antonini Imperatoris git idem Jacobillus, quod anno mdcxi die v Septembris, 1
corpuseli"
Prseside JEgypliDuce, cum eodem Sebastiano tra-
et Joannes Baptista Toscus Regiensis, Episcopus Nar- c \icto'
11

ducunl Utriculum, ubi eorum Itabentur notabiles Reli- 1 ""

niensis, in antiquissimo lapideo monumento, sub al- rorisu"
quise; ita S. Medicum fingunt ejusdem Sebastiani tari ejusdem S. Medici, in suburbana S. Victorisec- anni
161'

justu tnrmenta varia, acdenique capitalem subiisse sen- clesia.reperit ipsius corpus aliorumque circa ipsum
tenliam. Malim ego fateri, quod ignorem, sub quo jacentium ; et ipsum de licentia Pontificis Pauli V
Imperalore passus hic Sanclus sit, quam tam male con- exjudicio sacra Congregationis Rituum, expedita
sutis Actis insistere ; ipsa tamen ut accepi proferam xvi Julii mdgxii,eodem anno eodemque mense,
transtulit
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII.

transtulit a suburbana iD urbanam atque Collegia- collectanea reperto, in Valiicellana Patrum Ora- D
Rom.r
A
tam prsedicti S. Victoris ecclesiam ; deinde vero torii bibliotheca.Porro eumdemmet essc credo, cujus *octohi d
1

proximi roensis Maji die xvui in capellam ipsius Reliquias haberi Bononia? ad S. Gabrielis portae Ra- ,",',',
^J,,
Honorii erectam intra subterraneam ejusdem Col- vennianae, dicit Joannes Pauli Masinii in sua Bo-
legiatae Cryptam. nonia perlustrata, liccl eum differat itsqtie in xxviu
3 In eodem veteri monumenlo repertus est parvus hujus mensis, fortassis pro majori ecclesise istius com-
lapisoclo uncias longus, tres allus, et iis, quos in mi- nwilo sic mittato die.
titulo
ctim
nori forma liic exprimimus, inscnptus characteribus.
»nni 1000.

LECTIONES OFFICII VETERIS

Ex Breviario membraneo MS. anni 1515.

dlCVSMJCCVJLV i\ntonino
persecutio Cliristianorum
Imperatore a regnante, erat
; in civitate
ingeus
vero Utricu- Delatus
Cltristianus,
ut

lana erat Dux quidam Sebastianus nomine : erat

KiBVSlcqEsmAS). autem ibi quidam Maleficus amicissimuslmperatori.

Tunc nuntiaverunt mimstri Sebastiano Duci dicen-

Hunc ego titidum, adilita prima quec extrita fuerit tes, Clementissime Domine; Maleficus, Christianus
litteraA, sic iegcndum senlio. Alpha Christus et effectus est, etblasphemat Deos nostros, etdicit illos
Qmega. Hic requiescit Medicus MartyrChristi, cum dsemonia esse. Tunc indignatus Sebastianus jussit
pluribus in Christo quiescentibus, et sub terra re- eum comprehendi, et ad se perduci cui et dixit :

pertis, anno millesimo. Tali explicatione admissa, sigillatiin, Malefice.i amice noster, quid tibi deesse
sequeretur, quod prima forsitan invenlio, in crypta in existimasti, ut te Christianum fecisses. S. Medicus
, qua sepultus statim a morle Sanctus fuerat, et transla- respondit : Nam ego Christianus aperte sum ; Chri-
im ud pr.cdiclam suburbanam S. Ficloris ecclesiam stumJesum, Dei vivi filium, deMaria Virginenatum ficlein generose
confitetur
Utriculensibus [estivum reddiderit initium seculi Chri- adoro, et credo corde, et opere laudare non cesso.
stiaitixi : non ite.m, qnod cetera pariter trunslata Cor- Tunc Sebastianus, ira repletus, jussit eum in car-
pora, pariteret cerlo credila sint sanctorum Martyrum cerem mitti, et dixitei, Vade, tracta tecum quali-
esse. Qitare merilo cunctata Congregatio est, eorum ut ter possis evadere tormenta horrida, quae te forti-
tiiliuiii venerationem permittere. Consequens eliam no- ter laniabunt, si sacrificare nolueris.
bis vide.lur, quod eodem xi seculo compositx sint Le- 2 Missus itaque in carcerem stetit ibi dies duo-
ciiones prxdictse. decim et jussit neque panem, nequeaquameidari
: :

4 Credo eliam eodem tempore composilas Oraliones, tertio decimo autem die jussit supradictus Seba-
KUmvitusex et ordinatam Missatn proprtam, qualem descriptam stianus Tribunal exacto c Hippodrotno prasparari, et
"s °"" msL habeo die xvii Jttlii prsdicti, ex Missali anni jussit adduci S. Medicum, et dixit ei Quid decre- :
d
MCCCCLXXXI, quod consenatur in Collegiata S. Marioe. tasti circa salutem tuam damice? B. Medicus res- et post 12
Sic antem ordinalur hsec Missa. Intboitus. Prote- pondit Oportet tibi eos amioos esse, quinon timent
:

xisti me Deus. Collecta. Omnipotens sempiterne Dominum suum habere inimicum nam quantum carcerem constans,
seque
:

Deus, fortitudo certantium et Martyrum palma, so- sunt amaras mihi amicitiae tuaa tantum sunt tuae ,

lennitatem hodiernam propitius intuere ; et inter- iniinicitiaa dulciores. Sebastianus Dux dixit, O Ma-
cessione B. Medici Martyris tui, omnium in te cre- lefice, quid dicis? B. Medicus respondit : Ego dico
dentium vota perficias Lectio libri Proverb. cap. i nullam habeS tecum communis fidei vitam. Sebastia-
> .12. Beatus homo qui iuvenit Sapientiam. Gra- nus dixit Ergo hoc tibi placet, ut pracepta nostra
:

dunle. honore coronasti euin, et consti-

Gloria et comtemnens morte morians?B. Medicus respon-
tuisti euin super opera manuum tuarum. Alleluia. dit Mortem, quam tu mihi minaris inferre, ma-
:

U Christi Martyr Medice, fortis in certamine, pro gna vita est et ideo non timeo iram tuam quare
; :

nobis Dominum rogita, sistens in cceli gloria. Evan- ex ipsa mihi nascitur vita perpetua, et corona per-
q gelium secundumMatthseum,cap. 10. Nihil opertum petua et palma.
est, quod non reveletur. Offerlorium. In virtute tua 3 Tunc Sebastianus iratus dixit Terentiano e Con- nec mtnis nec
Domine laetabitur justus, et super salutare tuum siliario suo : Cras mane in Secretario tuo diversis promissis
cedit
exultabit vehcinenter, desiderium aniuiae ejus tri- vexetur suppliciis, si sacrificare noluerit; si vere
F
buisti ei. Secreta. Sacrificium, Domine, quod desi- consenserit, et tuo eum amori copula, et meis eum
deranter offerimus, suffragante B. Medico, Martyre amicitiis repraesenta. Terentianus Consiliarius di-
tuo, gratum tibi efficiatur. Communio. Posuisti, xit : Quare non sacrificas diis, quos Imperatorado-
Doraine, in capite ejus coronam de lapide pretioso. rat, et quibus cervicem suam flectit? Certe si prse-
Postcommunio, Pra;sta quaesumus, Domine, utSacra- ceptis ejus consenseris et obedieris, paratus est cum
menti tui perceptione vegetati, sancti quoque Mar- diversis muneribus te sublimare honore. Cui glorio-
tyris tui Medici precibus adjuvemur. sus Martyr respondit Ego proemia a vobis pro- :

b' Philippus Ferrarius, in Calalogo Sanclorum Ita- missa non accipio, quotidie enim a Domino meo ac-
li:r iiiiiii 1013,
kl,
'it'iuii,ii„
Actorum cpilomcn exhibet, ex Veteri cipio fortitudinem.
i>
toM MS. Ecclesiae Utriculanae additque iu Notis ; Cor- ; 4 Tunc nuntiavit haec Terentianus Sebastiano ;

>l"ili„„. bus I
trieuli, ubi passns creditur, cum in Asia Se- qui jussit eum incarcerem mitti, et custodiri a mi-
bastenus Christianos aliquot morte affecerit. In Ca- litibus. Et cum ibi diebus quinque fuisset reclusus, posl alios 5
lalogo aitiem generali Sobastianusipsum quintadiede carcere educi, dies adductus,
eOrum, qui non sunt in Romano jussit
Martyrologio : ls in Asia, utquil, sub Sebastiano et dixit ei Sacrifica diis, quos magnos esse dicti-
:

Dace passus est, quemadmodum Acta MSS. quas tavi /".... et cum multa his similia diceret, jussit
vidimus, indicant. Quibiis oculis ea viderit.ut inAsia eumad stipitem ligari, et acutos clavos in manibus
passum Medicum leijere se crederet, cquidem non ca- pedibus prascepit, et
ejus et figi dixit ei : Depone
l'io; neque Sebastianus, per ignorantiam adscriptus jaiu duritiam mentis tuae, et immola
immorta- diis
Marlyrio ejus ab auclore Lectiunum, me movebit, ut libus, quos veradivinitasdemonstravit. B. Medicus
Sanctum indigetem ereptum Utriculanis, Asix trans- dixit Ego diis paganorum non immolo turpe est,
: :

scribum. Ipsas tamen Lectiones qualescumqtte accipe, quod in Baptismate sanctificationis percepi, [persua-
collutas cum velustiori MS. Ecgrapho, inter GaWmii sus] a te, homine corruptibili et in omni necessitate
constituto,
 PASSIO S. MEDICI MART.
colistituto, respuam. Et respondit Sebastianus : Christianorum. Beatissimus Martyr respondit :

Tamdiu fixus stabis, quamdiu diis immortalibus de- Artem magicara nescio, sed habeo Dominum Je-
bitura reddas ofticium. sum Christum, in quocredo, ideoque minas tuas
5 Ad h»c gloriosus Martyr, in Dei amore fixus, non pavesco. Tunc iratus Sebastianus jussit eum
laetoaiiimn pendens in ligno, psallebat Domino di- fustihus caedi, et capitalem subire sententiam. Qu i

cens; In LIpo sperabo, non timebo, quid faciat mihi ductus extra portam civitatis decollatus est. 'ujus
homo. Tunc Sebastianus dixit Sacrihca diis. Me- : corpus collegit noctu quidam Elozimus k nomine •

dicus dixit Ego non adoro deos surdos et mutos,

:
et sepelivit ebm in crypta cum / multis. Passus est

manu hominum factos : qui os habent et non lo- autem gloriosus Martyr Medicus , sexto Kal.
quuntur : oculos habent, et non vident aures ha- ;
Julii.

et m eculeo bent, et non audiunt nares habent, et non odo-

;

suspensus rant; pedes habent, et non ambulant. Similes illis ANNOTATA D. P.

torquelur,
fiant, qui confidunt in eis. Tunc Sebastianus, furore

repletus, jussit eum diu torqueri. B. Medicusoravit a Antoninns, e.r Actis S. Victoris Itttc nilductus
ad Dominum dicens : Gratias tibi ago, Domine Jesu tbtdem dicilur Sebastianum Ducem yEgypti misisse
Cliriste. unigenite fili Dei vivi et veri, quod merui in Syriam, ad persecutionem Cltristianoriim ; .,,„„/
computari modo in eorum societate, qui pro ttio no- Ferrarium movit, ut in Asia passum S. Medicum di-
mine ad Martyrii coronam perrexere. ceret. Jacobillus, nd majorem verisimililttdinem com,-
Tunc iratus Sebastianus jussit eum solvi et , miniscitur, Pictoris, patria Ulriculatti, Retiquias ex
nc pedibi s
sicde stipite deponi. Medicus, coactus desiderio Syria allaias, tmttis contiituo miraadis claruisse
conrulcatiir
[martyrii] disit Fac qnod facturus es quia ego
,; :
ad eorum evidenlimn Medicus factus sit Cbrisliatius.
scio quod fortior te est qui pro me pugnal. Tunc b Vtdetur Auclor existimassc Medici nomen non
Sebastianus et Terentianus jusserunt fustes afferri, (ttisse Mortyriproprtttm, sed ex professtone inditum ;

etsuper eurn extendi, pt quinque terniones transire, tdeoquc illud converiisse. cum nomine Malefici quasi
,

et clamaread eum Sacritica : Diis, quos Imperator Itaec indifferenter usurpari possit in bonam ac malam
odor.it. B. Medicus respondit Dominus meus Jesus :
partent, sicuti Grsece. indtfferenler dicilur o Oapyaxi;.
Christus seternus est, et ipse dixit, Omnis qui Ido- c Alias, cito : liic vero etiam Oppodromo, sed
lis sacrificaverit, eradicabitur. Tunc Sebastianus perperam scribebatur.
jussit eum appendi in eculeo, et lampadibus uri, et d Ibidem, Malefice, amice noster.
ungulis radi. B. Medicus dixit illi : Nonne tibi dixi e Terentianus lur, videtur mttlito sttmptns ex Actis
quoniam inimicitia) tuae me betificant , et faciunt SS. Joannis el Pattlt, 26 Junii.
gratiam ampliorem in conspectu Regis mei acqui- f Supple et adde Majorum religio, vel qntd simiie.
rere ? Quin eliam exculisse p/ttra verba videnlur: nam qnod
7 Terentianus Consiliarius dixit, Quoniam video sequitur, videtur ad verba S. Medici, liic prsetermissa
hunc rebellem, tormenta optare po-
et verbera, et referri.
tius, quam g et collegam
timere, ad mortem istum g Alias, Ad montem istum et collegam ejus in-
quibus nihil ejus introducite et dixit B. Medico, Dic modo :
troducere : Terentianus ait : sed uirobique lnttlrus
iflchts,
Malefice, qua? causa est duritiae. mentis tuae quod , est sensus, et Itbrarii velustioris, a quo Itsec sumpta,
tantis verberibus et eculeo cruciatus, et flammis socordiam tndicat.
exustns et ungulis laceratus, nullo modo consentire h Alius et me/ius, Deum.
potuisti, ut sanctissimi Imperatoris praecepta im- Ibid. Eductipnem.
i

pleres. S. Verus Magister do-

Medicus respondit :
k Vereor ut sincertim nomen sit, mallemque Eleu-
cuit rae. Terentianus dixit Unde haec nosti ? quo :
sium leyere.
ordine te docuit ? B. Medicus ait Filius Dei ut : ,
1 Vel anlea martyrizatis, vel Christiano more ibi-
cl Christitm omnibus subveniret, hominem assumpsit quem ,
dem sepn/tis. Nec mirarer, si mulla corpora paritSF
Deum lauclans
virgo concepit, virgo peperit, et virgo post partum
,

inventa, plurittm sinl, etiam m pace Ecclesise ibt po-

permansit... Haec fides maxima, quaa est in Christo, stea sepultorum, ex devotione erya sanctum Martyrem.
non tormentis vincitur non flammis non gladio , ,

superatur. Terentianus dixit Ut video, Deus meus :

DECRETUM S. C. RITUUM
verus Deus est nam Deus tuus, quem tu ipse di-
:

xisti, crucifixus est. Deus meus Omnipotentiam

suam numquam deposuit, sed Imperium ampliavit. Super inveutionis corporis ct cultu.
Tunc subridens B. Medicus,
8 dixit ei Hunc
: si
Ex anlographo membraneo MS.
credis Dominum, ipse non eris It perpetuis in in-
cendiis excurendus. Iratus autem Terentianus, jus-
sit eum ignibus cremari. Qui cum missus fuisset in Ji ranciscus Maria, miseratione divina tituli S.
Inreuliif"
iijni fiustr ignem, incolumis permansit. Tunc gloriosus Dei Laurentii in Lucina S. R. E. Presbyler Ciudinalis
ohjtcUur
Martyr dixit : Afflictio ista temporalisque confusio a Monte, Congregationis sacrorum Rituum Prsefe-
magnam fiduciam atque aeternam gloriam pariet ctus, universis et singulis proesentes Lnspecturis ,

apud Regem cceli et terra; terreni quippe Prinei- :

lecturis et audituris . salutem in Domino sempiter- cwr"'"'
pes cadunt velociter, erga quos Psalmus dicit: Vos nam. Cuin in terra Otricoli Naniiensis Dioecesis ,

IV Bl, 7.
autem sicut homines moriemini, et sicut unus ex inter ruinas antiquas civitatis Otricolanae prope Ti-
Principibus cadetis: et iterum Vidi impiuin exal- :
beiis Ilipani, ubi antiqua ecclesia S. Victoris eju-
Vs. 36. 35.
tariet elevari iisque ad cedros Libani transivi et : ,
sdem civitatis [Patroni] aedificata fuerat septem ,

eeee noa ej-at ; quwsivi sum , et non erat inventus et quinqiiaginta Corpora, quae sanclonnn Martyrum
locus ejus. essc judicata fuerunt, inventa fuerint ; et in pri-

9 Tunc Sebastianus eum iterum mitti in jussit mis intcr ea in qiiodam sepulcro ex Tiburtino Ia-
ac dcnique ca
c.iicprein. Fost aliquot dies perrexit in palatium pide confecto, ossa multa euin capite, cuqi sequenti
,

pilali senlen- et. jusMt ad exempium Christianorum vinclum ca- lnseripciune, posita in parvo lapide in dicto sepul-
lin plcctUur. tems secum duci et postdies tres, jussit sibi Hic requiescit Medicus
; edu- cro recondita, videlicet ; S.
ctum i parari exlra civitatem. Cui ad niedium de- Martyr Christi cum pluribus ; et cum Episcopus
ducto dixit : Jam depunesuperbiaiu t.uam, et artem Narniensis curaverit omnia prajdicta dihgenter
magicam relinque; nain tu eris exeniplum omniuin perquiri et annotari ; et judicaverit priedicta omnia
corpora
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 9

A corpora inventa, verosimiliter esse sanctorum Mar- adhuc non esse colenda tamquam sanctorum Marty- D
nnniiHu tyrum corpora Universitasque d. Terrae Otricoli
;
rum Corpora, eadera sacra Rituum Congre^atio ju- E * »ss.

Sanctissimo Domino nostro supplicaverit, ut digna- dicavit. Et facta per Nos de supradictis omnibus
ptftiff ^uor'"''
retureis concedere, ut dicta Corpora , sicut supra relatione praedicto S. D. N. Paulo Papae V in Con-
j uue t exponi,
inventa et ab Episcopo et aliis personisEcclesiasti- sistorio secreto, hac infrascripta die Sanctitas sua
;

cis piis atque eruditis recognita, ex loco , in quo sententiam Congregationis approbavit et concessit ;

inventa fuerunt, in eorum Ecclesiani transportari ,

ut Corpus praedicti S. Medici possit, tamquam Cor-
et decenter collocari possint. Et cum idem Sanctis- pus sancti Martyris Christi, ab omnibus fidelibus
simus Dominus noster negotium hoc a Sacra Ri- coli et honorari, et cum debito honore transferri in

tuum Congregatione examinari jusserit ;et de ejus- ecclesiam Cathedralem ; cetera vero Corpora prae-
dem sacrae Congregationis Ordine processus ab dicta non esse tamquam Corpora sanctorum Marty-
Episcopo ad Urbem transmissus, de dictorum Cor- rum colenda, sed ad partom ponenda in loco de-
eelera honeste
porum inventione, cum ejus relatione tradita fue- centi et honesto, donec Altissimo placuerit demon-
rint Illustriss. et Reverendiss. D. Cardinali Bellar- strare an vere sint sanctorum Martyrum Corpora.
mino ; audita ejus relatione, in plena Congregatione Inquorum omnium et singulorum fidem et testi-
nidicio facta die septima praesentis mensis Julii, de couten- monium praesentes, per infrascriptum nostrae Con-
cMjregattvnl» tis in d. Processu et relatione ad Urbem, transmis- gregationis Rituum Secretarium , fieri jussimus;
nuutm, s s a pra;d. Episcopo Narniensi
j
eadem sacra Ri-: nianu nostra propria subscripsimus, et nostri soliti
tuum Congregatio judicavit, ex d. procesiu et rela- sigilli hac die decima
impressione muniri fecimus,
tione non satis constare omnia supradicta quinqua- sexta mensis anno Domini millesimo sexcen-
Julii,

ginta septem Corpora, esse vere Corpora sanctorum tesimo duodecimo, Pontificatus vero ejusdem San-
Martyrum, et pro talibus esse veneranda excepto , ctissimi in Christo Patris etD. N. D. Pauli divina
tantum Corpore supradicti sancti Medici, quod vere providentia Papae Quinti anno octavo. Franciscus <"">» 1612 -

Corpus Martyris esse, et pro tali posse coli judica- Maria,Tituli S. Laurentii in Luciua Cardinalis a
B vit; cetera vero Corpora praedicta, esse in loco de- Monto loco sigilli appensi. I. P. Mucantius Secre-
centi et honesto collocanda et conservanda , sed tarius Congregationis.

DE SS. SALONLTA
BIGATO, LAMTANO, LUNITANO

MARTYRIBUS THESSALONIC^ 1N MAGEDONIA

Notitia ex vetustis Martyrologiis MSS.

MS. Martyrologium Sercnissimx Re- Bigatii, Laterani. En

Vetus
ginx Suecix, ab Holstenio editum Ani- in
quanta varietate
nicenses Marlyres referantur. In Epternacensi
hi Thessalo-
primum
madversis ad Martyrologinm Romanum, ista nomen Salonitae, aliis Thesaulonicae et Thessalonicae
habet : Thessalonicae S. Lambanitis et alio- scribitur.^Secundum Bigati aliis Bagati et Bigitti;
rum trium. Horum quatuor nomina ita exprimuntur Tertium Lamtani aliis Lantani et Lampsaci, cui
m Lucensi Martyrologii Hieronymiani apographo : quartum nomen in Lucensi est Lunitani Corbeiensi ,

Thessalonica Lunitani, Thessalonicae, Bigati Lam- Lanitani. Jam vero palsslra Thessalonica omissa, in-
tani fratris. In Corbeiensi apographo tres consignanlur veuiuntur nomina in MSS. Augustano S. Udalrici
C his verbis : Thessalonica Lanitani , Thesaulonicae ,
Bigati, Banthanii ; in Parisiensi Labbei, Bigati, La-
Bagati, Germanorum. Epternacense apographum ita mentani, in MS. antiquo monasterii S. Cyriaci, Lam-
eosdem profert : Thessalonicia Salonitae, Bigati , tanii, Labunciae. Casinense el Altempsianum, Lam-
Lamtani. At Blumianum. Thessalonica, Lamtani ,
sani, Solonicae habent. At Romae adscribuntur in MS.
Thesaulonicae. Romanum AIS. bibliolhecse Cardinalis Vaticano S. Petri nomina Lampsais, Salonicae. Et
Barberini. Thessalonica Lamsaci, et Bogissi. MS. Alexandrix tribuuntur in MS. Aquisgranensi Bigatus, R efermdu,
Trevirense. In Thessalonica Lamtami et Bigati. Lantanns. Iterum die xxvi Junii in MSS. Richeno- 2 e junii.
Rabanus eos ila refert. Thessalonica Bigati, Lantani. viensi et Rhinoviensi ista leguntur : Thessalonica Lan-
Qu.e verba inde translata sunl ad Martyrologium sub tani, Bigati.seii Bigiti : item in MS. Epternacensi.
nomine Bedx vulgatum. MS. Florcntina Magni Ducis Et in Thessalonica Lantini. Ita eliam refertur Biga-
et Strozzii. In Thessalonica sanctorum Martyrum, tus a Notkero, sed Alexandrinis adjunctus.

Junii T. VII DK
 10 ACTA SANCTORUM.

DE SANCTIS MARTYRIBUS ROM^E PASSIS,

LUCEIA VIRG. ET AUCEIA REGE,

ANTONIO, HERENEO, THEODORO, DIONYSIO,

APOLLONIO, APAMIO, PRONICO, COTEO,

ORIONE, PAPICO, SATYRO, VICTORE.

COMMENTARIUS PR^VIUS
Dc Actis, a?tate, el cullu, eliiim i Julii et apud Graecos vi ejusdcm.

Gerrnanorum, sequuntur nomina Luceiae Virginis

Rvmanx poribus Gallieni
urbis Prxfectvrum Indiculas, ex tem-
el anno Chrisli ccliv, per Auceiae Rcgis. Non Blumianum aut Lucense :
et

quin
anno centum deduclvs, atque prodtictus ab potius hxc errorem, ex prioribus facile arripiendum
AEgidio Bucherio nostro Capite. 13 Commen- manifeste adstruunt ; cum scribunt primum quide.m et
s»'n 1 nomino
Annum indi- tariiin Canonem Paschalem Victorii, pnrtitulatx in eadein civitate (anlea autem Thessalonica nomi- salh
cat Vrbis
Prxfectus,
Marlyrinm coborti lucem prxcipuam prsefert. Nam nabatur) Luceiae Virginis et Aceiae Regio posterius amlyw ;

referunt,
qui ibidem, Titiano II et Nepotiano Coss. id est vero etiamevrruplius, Lnceiae Virginiset AceiaeVirgi-

anno Christi ccci, Diocleliano el Maximiano Ecchsiam nisloco Regis. Genuiniaulem Bed.r snpplementa. Atre-
persequentibus , dicitur Praefecturam urbis admini- batiet Tornaciadhuncvacamlemibidiem, infarciunl hsec,
stravisse ^Elius Dionysius,i'« eorumdem Actissimplici- In Thessalonica civitate natale S. Luceiae Virginis.
ter ^Elius nominalus, satis verosimililer demonstral H icc
' dum considero, etquod eadem velustiora Marty-
annum quo passi ipsi sunt ; eum totis illis centttm an- rologia Luceiae Virgini Romae passx, die prascedenli
nis alius nultus Praefeetus, ^Elius dictus, inveniatur. concorditer adtlunt socws xxn, omnino cogor dubitare
nomma
sociorum Habemus ea Acla ex duobns insignibus MSS. altero sitne alia Lucia, Itic et ibi etiam sub nomine Luceiae
habentur P alieano Romee a nobis, altero apud S. Amandi in relata : si tamen diversx: suitl, valde propendeo ul
ex Actis,
Hannonia monasterium invenlo a Rosweido : el eadem existimem, propler nominis similitudinem factum, ut
ssepius alibi vidisse meminimus. Mire uutem prxdicta sociis xn hic nominatim siqnatis, alti adderentur ix
duo MSS. conveniunl, tota phrasi nomimbusque ipso- vel x, ad complendum numerum islic relalttm. Grxce
rum Pugilum ; nisi quod Theodorus et Dionysius certe, prxter eos quos ab iis nominari dixi, Anony-
scriptori Amandino exciderint. Ast Graris, quibus moritm nttllorum mentionem faciunt.
iidem recoluntur fut infra dicam) vi JuJii, pro Here- 4 QuidGalesinitts, Maurolycus, Felicius, Ferrarius, ul videantm

neo, Theodoro, Dionysio, obrepserunt, Serenus, Dio- et similes recenliores bene. vel male de iisdem Sunctis ea Thamlt-
tih-cnsibut
dorus, Dion ; pro Apamio quaquc. Papianus : pro scripserint. nih.il allinel ventilare. Unum hic omilti
jttngere,
Coteo, Cotyius, pro Orione, Oronus legilur apud propter antiquitalem non pctest, quod eadem omnia
eosdem, nec rehquorum numerus indicatur. vetusta quatitor Hieronymiaiu Marlyrologii apogra-
2 Ex Actis illis, ulrobique fac verosimiliter etiam pha, in quibus ad pr&sentem tliein tam jejunia utrius-
et nomen alibij affixis huic diei in tttulo, Palxstram Romam qtte fit xxn tid prascedentem diem alium-
mentio, socus
Paleeslrse nolurunt Ado, Usuardus, Rabanus, Nolkcrus : et duo que verosimiltler S. Luciam relatis ad diem i Julii
Roma
quidem priores,lwimodo ; Rnmae S. Luciae Virginis consentianl in iisdem, cum novem vel octo soctis reft-
cum aliis viginti duobus. Rabanus, omissis sociis, rendis, et quidem expresse ut Roimr passis, Iwc modo
solius Auceiaj Regis nomen Notberus utrum- F
addidil. ; Romae S. Gaii Papae, et natahs SS. Luceiae Virginis (lislinctiui
que distinctius expressit, Itoc modo : Roroae Luceiae et Auceiae Regis, cum aliis octo. Iia MSS. tria, uulem J* i

Virginis et Auceiae Regis, qui cum aliis viginti Eplernacense Corbeiense el Blumianum. Lncense cittn 8
,
''''

duobus pariter martyrio coronati 9 sociis,

sunt. Quod in silel quidem urbem Romam, sed dum illos conjungit
Martyrologio Centulensis monasterii addatur Via Sa- Gaio Papae, satis locum explicat, et numerum augens
laria, vereor ne altunde irrepserit ; cum tdenihil ha- viill scribit; ut vel ex twr. nostru confirmelur conieclttra,
quod seculi
beant Aclu, ubi post decem socios nominatim expressos, de Viginti duobus male tradttctis a die xxiv ad xxv
Vsuardus
aliigue. in Vaticano, alii novem, in Amandino decem scri- Junii ; ex duodecim antem qui nominantur in Actis,
bunlur, quorum nomina soii Deo cognita sunt. Ista nonnulli fortassis spectant ad aliam clnssem Marty-
autem diversitus ex eo orta videttir, quod, omni in nu- rum, Kalendis in eadem urbe Roma pnssorum,
ipsis
mero xxn convenirent scriplores, dubitarenl an iJJj sub nomuiibus Esici vel Isici, Processi, Marini alias
Auceiam induderent : uti aperte fecil Wandelbertus, Marinae ceu Martiniani, Antoni vcl Antonini, Se-
sic canens :
reni, Victoris.
Septeno Romam
Luceia exornat honore, 5 Rbubantis ex dielis colligit Kalendis istis priores
* .i. pugil.
Campio * bis deno et bino Martyre laeta, poni ad solemnttalis incrementum, ac forle ad indictum ,ier mo"'""
Ticlric. In quibus Auceias socio conlucet honore „lf"l" u "
polioris cnltus, in talem diem reluti , itaqtte scribil :
l

3 Velustiora istis omnibus sunt Martyrotogii Hie- Octai'

Eodem Romae Octava Lucei* Virginis Sancti-
die
ronymiani quatiwr upograplia s.rpms atlegata : sed
monialis, cum Auceia Rege sponso suo sed Pe- :

eadem brevilale suu magnas huic martyrio tenebras irus de Natalibus lib. 6. cap. 4 aplius Dominum car-
offundunl : nnm Eplernaceuse solum Luceiau Virginis naleni vocavit. Interim, si vera esl illa Rltabani de
Apograjifia nomen habel, et quidem Thessalonicensibus Mariyri- Octava divinalio, eximium plane istorum Martyrum
Martyrologii bus,cum conjunetwne. Et adjectum ;
Jlieron.
neque magis Romx cultum demonslraret. Etenim continua-
ftiisse
eamdem ab dlis distinyuunt ahu Non Corbeieuse, ubi
.
lio alicujus festi per inlegram hebdomadem ejttsdemque.
absque illa particula, posl memoriam Lanitani, Bitiga iterutu celebratio die octava, primis Cltrisliana: pacis
seculis
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII, II

cum in Missati Gallo- forlasse diviso nomine appellandum Rictium Varum. D

seculis ignota fuisse videtur,
AICTOnB D. P.
Gathico nusquam invenialur. Vetus Romanum Kalen- Pergunl porro Grxci, errore isto semel posito, et

(lariiim, annos fere plus quam nongetitos

guod anle. Rexi , el Vicarii per Luciam conversi, memiuisse
exartitum Pausiis Joannes Fronto illuslravit, prxter nulla facta Aueeiae Regis Hoc tamen me
menlione.
Octavas Domini Paschae et Pentecostes, solas novit non commovet, ut divereos statuam nam quod ad di- :

Octavas Apostolorum Petri et Pauli. Gelasianus versitatem diei altinet, jam e.rperienha comperi, ma-' ,
,. (oeoivnocra-o
Coilex Sacramentorum insvper habel Octavas S. Lau- jorem parlem Sanctorum, a Latims acceptorum, Re g is di-

rentiiet S. Andreae, sed hxc rursum Codex Gregn- verso apud Grrecos die coli ; quamvis ejus dtversitatis, Bu-h ar um
rianusomittit. Uabel quidem uterque code.x sicut et prxter arbitrariam instilutionem, causx nihil reddere
„„(» »1
Kalendarium Frontonis, xxt Januari et xxvm, Na- in plerisque possim, ne.que semper Iranslationem ali-

tale S. Agnetis sed dnm primum rje Passione, se-

; quam Reliquiarum, lali die ad ipsos fuctam, cum vero-
cunilum de Nativitate vocatur, non tam Octava ea similitudine suspicari.
videlur, quam aliud feslum, sicut sunt Nativilas et 8 Superest qttaerere, quomodo Auceias Rex Barba-
Dccollutio Baplislae ; idque indicat Gelasiani codicis rorum fsic enim vocatur in .Acl/.sJexCampania Urbica-
Secrela ad v Kul. Februarii cum ait, quod Sancta ria potueril caplivam abduxisse Luciam, civem Urbi-
ista ab exordio sui usque in finem beati certaminis cam seu Urbicariam, idque. annisx^anteqnam Prx-
sic extitit gloriosa, ut ejus nec initium debearaus fectnram Urbis susciperet M\ius, aliis Elius et Helius
prseterire nec finem. Si ergo vel hoc vel alio modo passim seriptus, siculi etiam urbs Hierusalem pro-
geminata aliquando Romse fuil SS. Luceiae et Auceiae miscue scribitur, yElia, Elia et Helia ; anno scilicet

festwitas ; rara e.a omnino prxrogativa fuit, cujus non cclxxx vel sequenti, Probo Imperatore. Lucem huc
focile sitralionemreddere,nisi aliquamforte sanctorum aliquum afferet Flavius Vopiscus in Porbo, ab anno

Corporum translationem tati die favlixm, cujus una cclxxvi ad cclxxxii Romanis dominato, de. quo ait
eum ipsis desierit cito haberi mcmoria quod in Illyrico Sarmatas ceterasque gentes ita con-
6 Vixit Luceia peregre, non ul captiva, sed ut li- prope sine bello cuncta reciperet quae illi "
tudit, ut
P
bera. Deum suum, ut ve.llet colere permissa annis xx, diripuerant. Tetendit deinde per Thracias, atque d om'j( ™,n'
ante qtios abducta illa fuit cum essel civis Urbica de omnes Geticos populos. aut in deditionem aut in on. 280
. .

territorio Urbicario, ut habel MS. Vaticanum ; amicitiam recepit. His gestis Orientem petiit vel sed -

Jmanilimtm vero interpretatur de territorio Campa- Barbarorum qui apud Isauros sunt.vel per terrorem,
niae unde Grari in Menologio apud Sirletum
: de , vel per voluntatem ingressus est loca. Blemyas . .

Campania Regione natam dicunt, eoque distinguunt etiam subegit quorum eaptivcs Romam misit.
,

a Lucia Syracusana. Islud vero non eo inlelligendum Quidni ex aliqua istarum genlium Regulis quispiam,
est sensu, quo ultra Neapolim Campanioe nomen porri- Probum vel sponte vel invile secntus usque P.omam,
gilur ; sed quomodo id liodiedum reslringimr ad Cam- ac deinde ad suos remissus, non quidem aperli belli .

paniam Romanam ; el quomodo ex allera urbis parte jvre, vel latrocinii manifesti injuria Luceiam arce-
nunc dicitur Fuscia suburbicaria, ad Ecclesiae Ro- perit : sed dole ae fraude interceptam, barbarica licen-
manir patrimonium pertinens. Videsis Baronium ad tia secum abduxerit ? Quodsi omnino apertam vim ma-
nnmim 32S num. 134 et 135. Ibi is erudite docet lis, audi eumdem Vopiscum stc porro narrantem. Cum
tndr Gr.rci n
Urbicarium et Suburbicarium, eoile.m sensu dici; non ex Gepidis, Gautannis, et Vandalis plerosque in
f
'
Jlllii lllltlC tamen eodem, guo Urbanus et Suburbanus : harum Romanum solum transtulisset Imperator, illi onmes
fbmarvni enim vocum slricliorem esse, significutionem doret, islas fidem fregerunt; et occupato bellis tyrannicis Probo,
immni Itcxi
tarll,
latius palere ; sic ut non solum terras, sed et Provin- per totum paene orbem, pedibus et navigando vagati
cias inlegrascomplectatur, Juliano Imperatore ad Tau- sunt, nec parum molestiae Romanae gloriae intule-

rum scribente, emphiteuticorum fandorum vires ser- runt. His ila prsevie explicalis, nibil video cttr recipi

vandas, peromnem Italiam tum etiam per omnes , hxc Acta non possint, nonsolum ut antiqua, sed etiam

Urbicarias Africanasque regiones. Verum hic lum ut sincera gravtterque ct verosimiliter scripta ; neqite

ipsa territorii appeltalione, tum etiom ex eo quod ullatenus similia iis qux excusare cogimur, tamquam
Sancta jussa redire ad civitatem suam, de qua capta mullis post rem geslam secnlis ex parum sincera tra-
erat, Romam properavit, satis intelligitur prope. ur- ditione, aut etiam praesumpta verosimilitudine ador-
bem nata in Suburbanis fuisse. Non bene hoc inlelli- nata circttmstantiis, fabnlum potius quam hisloriam
gens Bartbolomxus Car-
Tridentinus, reperttts inter referre judicandis.
ilinalis Barberini rariora Epilomen Actorum MSS.
sic orditur : Luceia Virgo,

scilicet divisit, quo

civis urbe Caria. Male
unico verbo legendum erat, civis
ACTA
Urbicaria. Et sic forle antiguitus lege.balur, solitts- Ex duobus vctustisCodicibus MSS.
que explicationis causa additttm ftterit (subintelttgendo,
id est, particulam in taltbtts usilotam) de territorio JLjuceia Virgo Dei sanctimonialis civis urbica,
,

Captiva
urbicario. de territcrio Urbicario capta est ab Auceia Rege atfUucta, ne
7 hiterim Grxci, ad vi Julii, Sanctos bosce in sua Barharorum. Cum vero cepisset eam et duxisset in v iolaretur,
patriam suam, videns eam esse pulcherrimam,
nctil iIisjmh,
reloturi Sijnaxaria ; ut multa aliaperperam cx La- ,
fi cltro
tino transtttleriint, itacum imtio fnrte legerent, kw/.ziz voluit corrumpere. Haac sane "t vidit illius libidi-
Rlcttovari ec OvpSixapiov, et in progressu Legendx invenirent nosi Regis insaniam, ait ad illum Noli mihi vim :

"OIHCH,
ejus Dominum pcr
illam conversum ; ac vero similiter facere, quoniam magnuin habeo sponsum, qui sta-
suspectum haberent nomen Avjvtlx gttasi per errorem tim vindicet injurias meas de te. At ille iracundia
geminatum a Ubrario; crediderunl se. verum nomen repletus, dixit ad eam Et quis est sponsus tuus,
:

socii invenissc ; scripseruntquc in titttlo, Mvr.jj.r< -.?% vel cujus est potestatis, ut vindicet injurias tuas
«yiae, Ao-jxi'*; zf,c, ttx&Oevou, xal P^fou (3ixspiou, n«i de me? At illa fiducialiter, ut ancilla Christi, nihil
CTEfow TttaioTWV ev K«fiTravi'a f*»pTufio"z'vTWv. Me- metuens, respondit ad eum Deum habeo Dominum ;

nioria S. Luciae Virginis, et Rexi Vicarii, et ulio- JesumChristum sponsum, quiestinccelo, cui me de- c/iri>tlll

rum plurimorum in Campania martyrizatorum. vovi virginem.qui habet potestatem universaecarnis, spomun
hubeie,
fortassis etiam ex LatinoRegis factum illisest P«?o-j: cuiserviosiue macula, qui estpotenspraestare omnia
quxomnia tam merito explodentur, qtium Pscudo-dexter petentibus se ex fide. At ille hoec audiens, dixit ad
Hispanicus,qui Sanctos hosceJuliobrigamtraducturus, eam, Tu ergo, ut video, Christiana es. Castissima
passos ibidem sub Praeside Rictiovaro, quem no-
ait Dei dixit, Christiana sum plane. Audiens vero eam
vimus Prxfeclum Galliarum sub Dtocletiano, rectitts condignum
 12 DE SS. LUCEIA, AUCEIA ET ALIIS MM.
Cbristianam, timore territus est valde, et digne ideoque omnia mea
relinquens veniam tecum. San-
roepit honorare eam. Statimque jussit cubiculum ctissima Virgo Dei Luceia respondit, dicens ei;
Si
condignum fieri, ubi nullus virorum haberet in- placet tibi hoc, veni credo enim in Deum meura
;

gressum, et lectum ibidem jussit fieri, et puellis quod servum adoptabit et sociabit gregi suo
te sibi

mandavit ut ad obsequium essent paratae, ita ut sancto. Audiens autem hajc Auceia Rex, dereliquit
nec discederent ab ea, sed honorifice essent paratae domum suam, necnon et matronam et filios suos
idcogne ad obsequium ejus, dicens eis Haec virgo magna ; et omnia sua, et comitatus est ancillam Christi non ;

permissaiU ut alienigena, sed ut domesticus Sanctorum nonut

est, quae Deum qui est in ccelo colit. At illa in- ;
vellet vlveie,
gressa in cubiculum, coepit orationibus et jejuniis barbarus, sed ut civis Romanus; non ut lupus, sed
vacare, gratiasquemaximas agere Deodie et nocte, ut ovis Christi, iter agens cura magna Dei famula
qui eam dignam habuit respicere positam in cap- Luceia et utrique properant Romam.
;

tivitate, tantam haberi eam in conspectu Re-

et 4 Ingressis vero in civitatem, persecutionis teni-
gis aiienigenae pro quo etiam frequenter orabat
:
pus agebatur ita ut religiosa Luceia, quaj in cap-
;

1'texa,
Deum, ut nibil illi mali eveniret, neque domui ejns. commonita revocata fuerat Romam, se pa-
tivitate

2 Cum haee agerentur, contigit post paucum lam ostenderet. Post paucos dies comprehensa est
tempus, ut ad bellum iret contra adversarios suos; sancta Luceia a ministris, et adducitur ad Urbis
et dum proficisceretur vocavit ancillam Christi, et Praefectum yElium, qui dixit ad eam; Tu Christiana
Domino suo ait ad eam : Luceia, ancilla Dei, pete Deum tuum p.s? Virgo Dei respondit, Christiana sum, nam ad
victoriam
seepc obtinct
pro me, ut sanus redeam ad domum meam, trium- hoc me Dominus post viginti annos de captivitate
suis preci- phatorde adversariis meis, et amplius te honorabo. revocare dignatus est, ut Martyrii coronam ac-
bus, At illa respondens dicit ad eum, Valde, inquit, sa- cipiam. Praefectus dixit Jusserunt Imperatores :

nus et salvus reverteris credo enim in Dominum ; Christianos aut sacrificare aut interfici. At illares-
meum Jesum Christum, quia incolumem tereducet. pondit, Dixi tibi quia parata sum mori nam ad :

At ille profectus venit contra adversarios suos hoc rae Dominus de revocare digna-
captivitate
devictisque eis habuit magnum triumphum de ini- tus est, ut passa certamen accipiam coronam. Sic
micis suis, venitque in domum suam cum magna Praefectus, data sententia jussit eam decollari.
gloria magis magisque apponens ut illam hono-
; 5 Cumque haec vidisset Auceia Rex in ancillam
raret velut. matrem, quod ita ei provenisset: intel- Christi gestum esse, et ipse offerens se Praefecto ctiam ille <

mortipro
lexit enim quod ejus petitionibus Dominus eum ad- dixit Et mecumeajube decollari, quia vere haec
:
Vhristo
juvasset. Longum est totum, quod per eam Dominus Domina meaest. Praefectus interrogavit eum. quis offert.
qui eam post est operatus, enarrare per ordinem rerum gesta- esset. At ille respondit; Ego sum Auceia Rex gen-
annosli), ut
rum sed omnia breviter prosequar. Quoniam quo-
: tis mese, qui eam ceperam cum contra Romanos pu-
jussa divini-
tus, redeun- tiescumque ivisset ad bellum, sive provocatus sive gnarem nam multa mihi Deus ipsius per eam prae-
;

tem, voluntate, ita ei contingebat, ut prostratis inimicis stitit, quam ego per annos viginti venerando in

suis inde victor rediret in domum suam. Dominus castitate servavi sed cum Deus ipsius apparuisset
:

autem Jesus Christus orationibus ancillae suaeLu- ei, ut veniens Romam martyrium susciperet elegi ;

ceiae hoc illi praestabat. magiset ego, derel ctis meis omnibus, pro noraine
;

3 Cumque complesset ibidem viginti annos su- cum ea, quam vivere in regno. Praa-
Dei ipsius mori
dimissis pramemorata sancta Luceia, Duminus nocte in visu Quomodo sic, qui Christianus non es,
fectus dixit,
omnibus apparuit ei dicens ; Exurge, inquit, Luceia, et am- pro nomine Dei ipsius poteris mori ? Aueeia Rex
Jiomam se-
quitur
plius hic ne moreris ; sed revertere ad urbem vel respondit' quodEffusio sanguinis meicredo facietme
ad civitatem de qua capta es, quoniam oportet te Christianum, nec a conspectibus suis et ab ancilla
ibi martyrium tuum complere. At illa exurgens sua faciet alienum. Ethunc quoque venerabilem vi-
primo mane, exultans et gaudens ac gratias agens rum, in confessione permanentem, Praefectus jus-
Deo, quod illa nocte eam visitaret dignatus est, et sit decollari.
hoc illi praecepisset ut ad civitatem suam re- C Cum verorecepisset se Praefectus in praetorium
mearet magis autem ut ad gloriam martyrii fe-
; suum, offeruntur ei alii viginti, id est, Antonius, Mox ofll !l
stinaret ait ad Regem Auceiam, Permitte mihi ut
; Hereneus, Theodorus, Dionysius, Apollonius, Apa- coronantttr
redeam ad patriam meam quia ibidem cursum ; mius, Pronicus, Coteus, Orion, Papicus, Satyrus,
meum habeo consummare; siquidem ad coronam Victor, et alii novem : quorum nomina soli Deo
Martyrii vocor, sic enim revelavit mihi Dominus cogoita sunt. Et interrogavit eos si essent Chri-
meus Jesus Christus, cui servio corpore et spiritu stiani. At illi confessi sunt se Christianos esse : et
meo immaculata. Vide ergo, ne velis me hic reti- jussit eos similiter decollari. Qui veneranter su-
nere, et graveris. At ille inquit ad eam Si ; sic hinc scipientes sententiam, Domino gratias egerunt, qui
ubi ipsa a exieris, ego hic ut quid remanebo?Non expedit eos ad confessionem nominis sui dignos habuit :

Prxfecto
Vrbis jElio,
mihi : nam venient adversarii mei, quos Dominus cui est honor et gloria in secula seculorum.
tuus semper orante te interfecit, et occident me, Amen.
DE SANCTIS VIRGINIBUS ET MARTYRIBUS

FEBRONIA MONACHA
LYBE, LEONIDE ET EUTROPIA,

SlBAPOLl SEU INISIBI 1N MESOPOTAMIA.

COMMENTARIUS PR^EVIUS
§. I. De Aclis Syriace vel Grwce scriptis, et ex Grceco Latine rcdditis.

CIRC A CCCIV.
Mum hujus diei Ojficium, juxta Typicum Grec- tanlo ubique per Orientales ecclesias cclebratiora fue
Acta prx-
cipiu: fidei,

T korum et [ipsorum Matjna Mensea pariterque

Synaxaria omnia MSS. occupat pra-titutala
Sancla; cvjus gloriosa pro Chrislo ceitamina,
runt, quanto luculentiori tcstimonio scripta ea liabe-
banlur, jide scilicet oculata
locum secundum lenenlis
Thomaidis Sanctimonialis,
in eo monasterio, ubi Fe-

bronia
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNIl. 13
bronia ab infantia fueral educata,
sub disciplina amilx Operis Idxa. Ad unum dicma Grarcis discrepat Joan-
Bryenes. Elenim itla, el cum Virgo critciaretur nes Duuoiius, in ommbits pariler MSS. asscrens, Re.-
tatp" 1
seculari interfuil; et ex ipso ejus liqttius collocalas et ecclesiam dedicatam esse Sanctx,
jhomat* vrxsens svb liabitu
Clnislianos quam tntor die quo ipsa proChristo Martyrium suscepit, hoc est
nidice Lysimacho, melius erga
el collega Selenus affeclo. ac
poslea Monaclto, octavo Kal. Junii, quod essel xxiv mcnsis.
suiis

accuratius didicil omnia; el qux circa callum ci insli- 4 In Grxco nilttl de dic n.ortts leijitur, idcuque t>6~ vlndicantur
per deccm ant plttres rcorne islajoannis conjectura diei 25,
lutmn SUliquiasque acciderunt, sit, cui (ut de differen-
non tamtn
annos Marttjri svperstcs, scira certissime puluit de- tia unius diei taccamj fortassts prxivere Synaxarta
morCuali
buttque.Grxcene Tliomais an Syriace scripserit incer- Grxca, luli die ponenlia titulttm AO/xo-eoc ; id est

tum nobts facit, non quidem textus Grxcus, quem certaininis S. Febronioe : quomodo eliam fecit Auctor
MSS. Vaticanis damus, et iit quo id noit lcgilur; sctl Ephemeridis metricx : cujus liic vcrsas profeitur :

uetut intet Latntos interpres, Joannes Diuconus Na- Aijr/.i <I>£cprj»iz -.r,M y:j/vjy. etxzot 7t£f/.7ITy;,

volilanus, apud qucm illa, suaj scriptianis tcstis, ita Vicena quinta tendit Febronia collum.
sub ftnem Lattne loqtiens inJuuliir ; Ego deuique Sed jam alibi ostendimus, in ejusmodi solere Grxcos
Tliomais, ultimu famularum Christi, quae' Dominae dicm cultus marttjriique. confundere : quamvis nttrttm
Joannei
tertit
,i, yenerabUi Bryenae in regimine successi, cuncta non furct, si dedicandx ecclesix idem fuisset electus
Viac.
quai huic Sanctse evenerunt ab exordio perspicue dies ,
qui eral Murtijrii anniversarius : et Ituic con-
novi; et quaa ipsa videre non potui, a Domno grucnlix favent Ilagiologium Ilabcssiiwrum, et Ka-
Lysimacho didici : propterea omnem illius vitam lendarii Coplici apud S-tldenum Ordo primtti, ubi ad

vel gesta [ in patria lingua ] seriatim stylo tradere initium Abibi respondens xxv Junii, in lioc quidein
curavi. nolalur ntemona S. Afranis Virginis, in isto Kephro-
2 Habemus Itanc Joannis versionem, prout ipsam nia salittatur (ita pro variclate linguaram allerantur
Atlianasius Junior, Neapoleosurbis Antistes, scrip- sitbindc nomina) el laudatttr quod eam non valuerunt
turarum studio apprime eruditus, vitam et agonem Diocletiani asseclaa avertere a Christi amore, quam-
gloriosa? Martyris Febronias, necnon et B. Petn vis ei dentes omnes excusserunt, et artus amnuta-
Aluxandrinas Cathedrae Pontificis, ex Graeco stylo runt. Istis aule.m Grcccos hic sequentibus, minus mi-
Latinis auribus transferre coegit. ffabemus, tn- rttm idem fecisse Moschos, a Grxcis immediale instru-
vertione
ijuii
quam, versionem circa finem seculi ix curatam, ex ctos, in quorum Synaxario, lilulo non usilalo, vocalur
,, MSS.
omtssa, triplici MS. primo qttidem Belgico, inter Rosweidi Simillima Martyri Phebronia.
vetitstiora coHectttnea reperto; sed cui dee.st interpretis 5 Locus Martyrii alque cultus , in Actis a Tho-
1'aixstra
Proloijtts, quodque sub inilium cst mullo contraclitts, maide scriptis vocatur Sibapolis; et hxc describitttr, Sibapolis,
sic niim iwijnt. sectam
Diocletianus Imperator, sita in confiniis Assyriorum, sub Romanorura tamen
Christianorum destruere cupiens, Prjefectosque ad potestate, adeoque Itatid longe a Tygri flumine, ulrtus-
id peragendum constituens, Selenum et Lysima- qtte imperii, Persici inqnam et Rotnani, diribilore.
clium ejus nepotem in Orientis partes misit : qui Sed ubi tcxlus nosler Grxcus kabet xr.v Ztvinnlvj, ,

assumentes Imperialia decreta et militum aginina, ibi alius, qito ttstts Joaitnes, videlur lcgisse vhv roO 2i-
Orientale aggressi sunt iter. Cetera fere. scquiinlur ci -j/o; ubt cum extrita forsitan esset lillera T, ipse

damtn jiro-
ul in Grxco. Ejusdem versionis gcminum exemplar arliculi diplitliongum reliquam conjungens nomini, le-
non Uslba,
pnam ex Codicc Captiano Longobardicis iitteris exarato upttd gil <vi<5i6«; ilaque. vertil, urbem cui vocabulum Usiba. eu pittatur
rmiiirn
Moiiachas S. Joannis, Bollando nostrti misil Siluester Auclor protixi in Menxis Sgnaxariisque encomii, di- esse ytsibis.

Ayossa Prcsbyler Capuanus anno mdcxlvii et u ; sed cit vixisse Sunclam, ilto vov v.zvvjx zrii xar' aOr/ii/ p.o-

ulrum eadem tbi sit contractioinitii, non possnm diccre, •jfii, h/ toic, fie9optoi£, WinoHiv x«i Vd>p.v.iurj Oiy.%up.i-

quia Cotlcx mulilus est fcre ttsqtte ad num. 17. Ter- i//,c, vj TTJ/et ).eyo(X£i/r, Ntaioi;, /Tt; /.syeTsa AvTio^eia
iium porro describi cttravimus Romx anno mdclxi, ex T/c MvySoviMi secundum Regulam sui monasterii,
Codtce stmtliter Lomjobardico, qui Cardinalis S. Se- jacentis ad confinia Persarum ac Romanorum, in
verini fueral, etapud D. Josephitm de Costa Cardi- civitate Nisibe dicta festKisWisaltisJ quae nominatur,
nalis nepolcm atquc licrcdem servabatur; in qtto integra Antiochia Mygdonias, scdicct a Mijgdonibus, ex Ma-
omnia fclium ipsc Prologtts) ac forte ipsius Joannis ccdonia illitc translatis ab Alexandro Magno. Ea ce.rle

Diaconi xtale scripta, cttjusmodi etiam Codex. Bovi- ttrbs Episcopalis fuit, quod de Sibapoli in Aclis asse-
icttt mala neiisis ii Barlholomxo Cltioccatelli, libro de Episcopis rilur ; ct quamvis neqiiaqaam sit adsita Ttgri, sed (a-
odtcripta
Keapolilanis allegatus, ul simili cltaraclcrc in tnem- ctle ad xx leucas distet ab ejus ripu; Mijqdontus tamen
Httaphratti
"diti brauo scriptus. In istis lcgimtts iiilcrpretem excusantem fluvius itlum interluens, Tigrim sttbil ; el Imperio Ro-
15,

ipstim sc, quod, quia Latina cor.suetudo Graeco idio- mani limites sive Assyriorura confinia, suam latiiu-
mati respondere non verborum co-
minime sufficit, dinem Itubere ccnscntttr, cttm proportione ad iilriusqiie

pia sed sensus ubertate, transferre prxdiclam Vitam lermini amplitudinem. Forsilaii etiam Nisilis, Syrtaca
conatus sil quibusdam additis, quibusdamademptis : dialecto ulem valet, quod in lingua Grxca r, xov 2tSa
quapropter consultius existtmavi novam fidelioremque 7ioXt4. /ti:/ue eo verosimilius credi potest. quod nullus
adornnre versionem anliquiori omissa, Grxco texlui
;
lota Me.sofolamia loctts sil, neditm ttrbs Episcopalis,
ex lalere responsuram qux apitd Geographos veteres, Ptolomxum et alios,

3 Ceterttm sive Graece, quod non tnirarer, scripsc- Sibapolis appcllclitr.

vit Thonuis ; suv, quod ait Joannes, et in suo codice 6 Tentpus Martijrii videmur posse definire exlremos Temput mar-
tyrii anno
forsitnn lcgebat, Syriace ; extilit tamen Grxcus con- annos Diocletiani, tunc ferme agenlis Nicomedix, unde
circiter 301.
tcxlus, dtu ante Metapltrastem, ctti ille apud Lipoma- in Orientcm missus sit Lijsimachus. ffuic enim, posl
"WStJtinll
""'" ''t Stirium imperite adscribilur, quia invenlus inter neccm Febroniae, aon iinpune cessisse.t, abdicato ad
> itas ab eo atit stib ejits nomine collectas : an inve.ntus qttod missns crat officio, Christianum ac Monachum
est autem textus
itle ab ipsis sub nota diei xv ? quiasub factum moxfitisse, pleramque Ciirtslianis dedisse libe.r-
ftnem, post narralam dentis untus translattonem, sic tatem ; nisi sub idem tempus anno scilicet cccv, Im-
•egebatur ; Repositas sunt S. Febroniae Reliquiae perium abdicassel Diodetianus; itaque successorem ejus
quin r.odecimo die mensis Junii : dixerim polius ve- Galerium Maximiannm, quamvis Christianos similiter
teris librarii perseqttentem, facilius prius forte mortuus,
errore factum esse, [ut pro y.s' irrepserit ille latuit ;

•~ : Itoc enim suadent omnes Grxcorum Fastt, quibus quam in extremo ilto Orienle recrudesceret persecutio,
accensendi Pactenses in Sicilia, unde Octavius Caje- per Lysimachi conversionem interrupta. ldem persua-
tanus Febroniam inscruil suo Siculo Marlyrologio tn det xtas Bryenx, jam tum anus cttm Febronia pate-
retur,
 11 DE S. FEBRONIA VIRG. MART.
retur, et tamen usque ad anmtm circtter cccxx super- Sanclx Reliquiam, Constantitwpolimadductam, ipsutn- [)

que forsitan inlegrum corpus. Grxcum enim Canouern,

stitis : vixit enim biennio post dcdicatnm ecclesiam :
qvo m
cui cum sex annis alluboratum fueril, nec poluerilini- cujus Acrostichis. tr,
"istnt u l
tium dari ante annnm cccxi, non poluit illa moriente 'Yptvofc c;e pD.w Trpocppdvoic, $eSpct>vt'a; corPus,

Febronia anus fitisse. , nisi seeulo iv passa lurc sit : Febronia, hymnos provide canto tuos.
eienim non nisi anno cccxi proiliit Galerii prxfati Canomem tnquam isttm, non puto inlelligendum de

Decrelum, qtto cessare jttssa est persecutio, et libertas arca corporis adhuc in Mesopolamia existenle, quundo
concessa est phristianis coctus suos agendi, atteoqne ille composiltts esl; dutn penultimam Strophem sic con-

eliam extruendi ecclesias ad eumdem ftnem. cludit : 'Ia'c7£ic, avaSpuei; cic. TcoTaptoc. pot'o-y,dov, toI"c. ev

TUOTei TTpooeouo-t oou T>j amrrj 9y,xr). Ut tiuvius, cuta

impetu decurrens exundat curationibus, in eorum ^ 04 ' ml»m
%. II. De S. Febronice et aliarum trittm cul- ''
mw
gratiam, qui cum fide adha?rent tuo sancto loculo. '
"" !'

tu Constanlinopoli. «n»o
Etenim Nisibis anno cccLxm, cedente ultro Joviano 351

Q in titulojnnximus S. Febroniae non ul Mar- pacem a Persis post Juliani tiecem et cladem redem-
pturo, in eorum venil potestatem, nec deinceps amplius
tyrii socias. sed ul eodem loco verosimiliter passas, ipsi-
Quamdiu
anlca passx que a Bnjene prxfala, in excmplum subeundi conslan- ad Romanorum jus rediit : a qua si diversum ponere
veUatt
3 alix inccr- le.r agonis proposilas num. 15, eas putamus pluribus quis velit Sibapolim, hanc illis tanto magis debebit re- Cluaroe,
tutn, linqtte.re, quanto propiorem faciet ipsorum ante idbel-
annis prius coronntas fnisse. In iis tamen hic nominan-
dis sequimur Synaxarium Divionense nobis alias a lum finibus. Non est aulem credibile, Chrislianos ibi

Chiffletw commodalitm, nbipost memoriam S. Febroni», manentes, inde non extulisse quotquot poluerunt San-

ponitur, Mwfiri to» aytW MapTUpoji/, A eoWdV , Atourc. ctorum pignora, saltem tunc qnando sacra eorum omnia
xai EuTporrtac, rrjc piv cTta Ttupoc, tcoi/ dk cTta £c'cfou pessumdabnt impiissimus Chosroes, paulo post annum
Te/Uto/jei/Tow, Memoria sanctorum Marlyrum, Leo- dc contra Romanos insurgens, ac Hierosolijmam usque E
niilis. Libyes, et Eutropise quarum una quidem :
et ullra progressus cum populabundo exeratu.

igne, aliae vero gladio consummavere agonem.

8 Jddnnlur ibi consequenter hxc disticha. §. III. Cullus S. Febroniw apud Latinos,
laudantur
sigillatim in
Ur.Sd Aeoivic tic to TtOs tou XapUVOU prasertim Trarii in Apulia.
Synaxario MS. 'fls u'( Tpocjir.y Aeatva TretvcocTa occidcTpa.

Leonis ignem tlibani ardentis subit, \^ic nota cultnque apud Graccos Febronia; tandem Snim
h
Lesenae adinstar valida qnam stimulat fames. innotuit. Primum qui- «W is
etiam Ecclesiis Occidentalibus ;«»«

Koptpto>Tt/.dy TtSxttpa, vuptcjiy, Kupt'ou, dem per ahqttas Tranum in Calabriam appulsas Reli-
BarrrEt Atouy ; , Sivaa Trv Sipotv £t'cpEi. quias, ut mox dicam, eaque occasione reddttis Latine
Dum sponsa Christi gladio pellem tradit, Actis, et per varia Legendaria sparsis ; deindeper no-
Non invenusto tingit ipsa se fuco. vam Actorum eorumdem translutionem apud Lipoma-
'0 kqbixqv avyotv voortac. avaydv §(x.r,v num et Suriam, sed sub prxnolato errore diei; quem
'IV E-JTpoiciac. /.v.itiTJ-i. Terp.y,pu'vy,c. anle.a ex simili fonte etiam tenue.rat Usuardi Tornacen-
Qui gloriatur pro pullo habere mundum, sis Scriptor, 'et Maiiyrolojii Basilex. anno mdlxxxiv
Capite minutae Eutropiae factus est ludus. editi Collector. Errorem caverunt, Grxcorum secuti

Sed nescio quomodo Eutropiam tjludio cxsam sibipoluit Faslos, Galesinius, Molunus, Genebrardus, Ferrarius, m^j^
imaginan Poeta, quam Bryene expresse dicil sagiltis ac denique. Rotnani Martyrologii ex Suieti Menologio nmmajmn
confixam concidisse. Lyben etiam illa nominat, quam attgentli Recognitores sttb Gregorio XIII : per quos
ipse Libyen facil. Jounni Diacono Libys redditur, facltim est ut omnibus fere Occidentis ecclesiis, Romano
qui et jam nomina femina in Is, ut Plalonis, Leonis, Ritit utentibus, communis tntnc sit Febronia? commemo-
Thomais, Latine perperam lerminat in ides, qux est rtitio, sub luijustnodi elogio : Sibapoli in Sypia^/ti^us
terminalioMusculma qundvitium Indici hodierni Ro-; sutnpto notnine, ul eliam Mesopolamiamcomprehendat,
mani frequens est, exemplum seculis qui ipsum Mar- solumque ab Assyria distingualur) S. Febroniae Virgi-
lyrologium in vulyares linguas veitcrunt. niset Marfyris, quae in persecutione Diocletiani, sub
9 Plulippus a /Visilatione , in sua Sanctorum ac Lysimacho Praeside (seu potuis Sileno judice) ob fi-

Bealorum Carmeliticorum Acie (ut vocat ipsej bene dem et pudicitiam servandam, primo virgis eaesa et „
ordinata, Fehroniae addit Murlyrii xqite ac prafessio- eculeo torta, deinde pectinibus laniata atque igne
an ctium
Ihomais it
Thomasiam, pro Thomaide, et Briennam
nis Socias ; succensa; demum excussis dentibus mammisque
Brycnna cum tamen de harum marlyrio nihil legeril in Surio, abscissis (addi polerant et /)e(/t:.s)capitisdamnata, tot
Martyres ? quem solttm auclorem lundat. Nescio aulem quxnam passionum ornuta monilibus, migravit ad Sponsum.
sil Calemlaiiorum copia, quae
illa illas Virgines 12 Quod civitatem Tranensem in Calabria attinet,
Ordini Carmelitano asserit, ut Notse MSS. indicant: eamdem ob cuusam, ob quam censui corpus non ultra
curn Speculi Cartnelitani Attctores lalia nusquam inve- sextum seculum mansisse in loco monaslerii, ubi Sancta
Traiiiim
nerint, stcuti neque Lezana haud facile alias omissu adoleverat, (si tamen tamdiu mansitj existimo illuc non
;
allata »
Culttit c r. in rus occasionem sui Ordinis autiqua monasteria usaue ex Mesopotumia, sed Constantiuopoli vel alio uliquo liqvitt,

Ba,,ti^ni in
ad ">"/""" Assynx exlendendi. Stjnaxanum Collegii vicmioris Grxcix Asixve minoris ioco adveclum esse
JOxta. nostri Parisiensis, (quod Constantinopolitanx alkujus brachium, seu potius manum cum parle infima brac/tii,
ecctesiie fuisse omtiino existimamus, quia omnes Urbis ctijus causa ibidem Patrona colilur S. Febronia, iJque
illiits Feslivilates accuratius mullo quatn alia uspiatn ex suprunotato errore xv Junii. Imo eadem ciuitas pn-
nobis visa, indicul) poslquam de Febroni* martyrio tat se corpus totutn habere : de quo notitiam Italice
eadcm proposnit qux passim cetera; addit, qnod reXet- scriplam, nobisque a pnelaudato Silvestro Atjossa trans-
Tat r, v.-jVk rjvvothc iv tco Ilpoc[.y,Tetco tou aytou llpo- missatn, hic Latine subjicio.
cpyjTrjuIlpoJpdfiOu, xai BaTiriGTou 'Iwavi/ou iv xfi 'Ohia 3 Inter alios Protectores civitatis Tranensis est
1

Agitur ipsms festivitas in Prophetico templo sancti S. bebronia, Virgo et Martyr, de qua tota praodi- 00'
'

Prophet» Praecursoris et Baptistae Joannis, quod cta civitas, cum sua dicecesi festivitatem celebrat xv um0 „n

est in Oxia quodque aliis quutuordecim, eidem San-

:
Junii, ritu duplicis, cum Octava; putaturque id fieri,
cto dicatis, et in eadem urbe repertts ab Eruditissimo quia tali die allatum sit corpus. Sed quia id valde
Cangio, addas licet ; dum interim quxres ad quam ur- pridem factum est, non fuit possibile in Archiepi-
bis Regionem (jHetx pertineat. scopali ecclesia dictae civitatis reperire locum, ubi
10 Cullum istum credibile est inductum per aliquam sacer iste thesaurus lateat. Fama est bellorum
causa
 ME YIOESIMA QUINTA JUNII. 15

causa esse absconditum , atque extra arcam serva- sia S. Jacoli Majoris, et apud Confralres Reginx 1)

an hujus nec videntur volde AVCTORS D 1

tum dumtaxit brachium unum ipsius Sanr.tfe, in Cceli. Setl , quis dicet $
an Itcliquiue
capsnla argentea, quae retinetur in sacrario. Est notabiles esse, quantm tlle tam jejunam inducit memo-
autem animadversione dignum, quod veneranda rianrsvlitus alias distinctiusexplicare qualitatem quan-

Reliquia illa etiamnum appareat. propria pellevesti- titatemqve et cetera ml rem spectantia.

ta,cum unguibus ad digitos baerentibus, qtiamvis 1G Saussayus, in supplemento Gallicani Martyrolo- Cultm oliin
ab igne nonnihil laesa, sicut ipsa in Vita sua legi- gii, ad diem xxm Junii, ita scribil In monasterio ad Fontem- :

Ebraldi fn
tur ustulata Adest cnpella, sub ipsius no-
fuisse. fontis-Ebraldi, natalis S. Febroniae Virginis Martj- Callm
mine, cum sacellania, de jure patronatus famihae ris. Deeo monasterio egimusad VttttmS. Roherli Fun

Filigeria', apud Ncapolitanos ac Tranenses nobilis. datoris die. xxv. Febrttarii : ttanc obrem fidentius ap-
De modo, quo sanctum pignus huc advenit, ex
illud pellavi Priorem loei ul dignaretur itulicare, niiin qux
antiqna traditione habetur quod navi quadam per ; illius ibtReliquix essent, ob quas fortassisibi solennius
tempestatem fracta circa Pudulas flarus est inter colerelur. Respondit aulem mox perquam humaniter

Tranum el Barleltam) duobus ab urbe millianbus, anno mdcxcii, eo tunc officto fungens adm. Reo. P. F.
inventa sit in littore capsula cedrina, etjuxta ipsam Soriz, neque Reliqmas tunc, neque cultum superesse :

imago Salvatoris, qua in capsula repertum fuerit in veleribus autem Fastis el Officiis, qitorum usus erat
sarrum Corpns, absistente abinde fulgore; qni ipsa anle illuc inductum Romunum Breviarum ac Missale,
in civitate conspicuus, Archiepiscopum moverit, ad inveniri ad prxdictum diem S. Febroniam , vel Fe-
ejus causam solicitius requirendam : qua comperta broniam V. et M. aliud autem nihi. Addit Prover-
ipse processionaliter egressus curn Clero ac populo, bium etutm m Parthenone istovigere, qito, si luuclanda
omr.iaque considerans esse, ut sibi relatum fuerat, quxpiam sit a prxcipua castimonia, observantia et sedu-
insuper invenerit tabellam plumbeam, cui inscriptum litute, dicatnr, Est una Febronia : hoc an ad ipsam
FELSKONI/E VIRGINIS. qtia de agimtts Sanctum referattir,an vero ad quamdam
11 Grxca epolius inscriptio fuerit, $EBP0NIA2 cjtts nominis ibulem Sunctimonialem , anlii/u.r tllius
Tlli [IAP0ESQY : f/uc inscriptio cum vidifferens cultricem atque imitalricem ,
quis divinabif? Sublucere
e.ssel ad quamctimquc ejus nomiuis aliam, puta He.ra- tamen eliam sic videiur itt eo aliquid, ad specialein co
clti Iin/ieralorisfiliamw vel xxvn Octobris horin opere loci bonorem Sancl.c rcfeiihile.

commemoruttdam ; dubiitm sustnlisse dehuerunt conspi- 17 Certius porro e.st, aliamesse Febroniam, de cu- Alta Febronia
CU& nui.i adustionis, qttas dixi; scd e.ristimo «capsula jus corpore agunl scriplores Papieuses, tamquam olim Ticiui apud
sicc Ca^ett.ina (sicuti expresse nominaturvocebis dtmi- recoudilo una cum pluribus aliis in ecclesia S. Muri- Insubres.

nutivti) non nisi brachium pnrdictum fuisse. Cojpit ec- ni ; quod cum reliqvo sacro thesauro, a Monachis, qui
clesia Tranrnsis, depulsis Sararenis reslituta, habere custodire eum civilati debuerant, nescio quo ablatum,
Archiepiscopos seculo Christi xi, et Laliuis uti ritibus qneritur Breventanus Ub. 3 cap. 24 cx eoque Guulla ;

seciindiiin qttos compositum ibidem fuit Olficium pro- lib. cap. 1 lslam enim Febroniam nequaquam urbi
.

prittm, ex Fitajam Latine reddila a Joanne Diacono, peregrinam fuisse, sed una cum S. Eufrasia Aislulfo
ctijus etiam verba passim imiectunlur Responsoriis. Rege Longobardorum natam, scribil prxdictus Breven-

Sed neque hsec, neque Hymtii inlidem sumpti meren- tanus ; asserilque Regern istis duabus filiabus suis ere-
tur huc referri; cnm rude.s vakle sint , nec quidquam xisse el dotasse ecclesiam prxdiclam, cum monasle.rio ;
novum apli docere. Salis sit nobis Collecta haud paulo earumque corpora, in muro ipsitis Ecclesix olim inclu-
foniUum
concinnins sic recitari solita : Omnipotens sempiterne sa mansisse, et locum iuscriptis lapidi nominibus nota-
ttindt Ibl
Deus, qui in Sanctis tuis es gloriosus et mirabili; tum. Verum non magis nunc corpora latenl , quam
et mirabiliter in eis tua? virtutis miracula operaris, documcnta anliqui cultus, qui forsilan nitllus fait.
maxime in sexu fragili; da nobis in B. Febroniao 18 Ad extremum indicanda hic obiler Vita S.
Vitie Italicy
Virginis et Martyris tuse solennitate, magnalia tuas Febroniae, llalica paraphrasi deducla eleqanter atque dux.
Majestatis dignis mentibus glorifieare ; ut mereamur, in tres libros distincla, et Simpliciano Mediolanensi,
ejus intervenientibus precibus, ad aeterna gaudia Ordinis Cappucinorum Ministro Gene.rali dedicata,
pervenire. typis Venelis annt mdclx a Fr. Anlonino Caputo de
15 Kx Jptttia porro videtur ad plura Neapolilani Cyptuleis. Hsec, ulcnmque prolixe distensa sit, nihil
Regni Sanctimoniatium monasteria, prtesertim Bene- lamen adtlit ad Acla hic proferenda, acsi pricter ea ni-
"» ttiam
iii 'lieliiiarum fquule esl Capuanum S. Jannis , nnde hil legere ve.l discere curasset auctor : quare ipsam in-
Slcilln »,./ ..
ritam elOfficium habenus) transisse cultus S. Febro- dicusse abunde sufficiel. Pressius Historise antiquie
nia?. Qitod vero in Sicilia eade.m quum Mutius
maxime colatur, ut inhxret alia, Justinopolitanus edidit loco
scribit in Notis ad Catalognm suttm Generalem Ferra- Corona Sanclarum xu Virginum, Pisauri ex-
terlio in
1'lttt , ntin probat mihi simplex
v.otilia, cx illius Eccle- cusa anuo mdlxvii, cum Annotatwnibus ad calce.m
sise Uhro aliquo in margine allegnlo a Cajelano : cum contra kxreticos i\tius temporis, observaliones monasti-
is in Ecclesix ritus contemne.ve soli-
Ideam prsemiserat cum ista S.
ipso upere, cujus cas aliosque Cntholicx
Febronise appellalione, hujns deinde nullam fccerit tos, adearum similitudiuem.quas Jloysius Lipomanus
menlionem. Masinus, in Bononia perlustrata , eliam anno mdli ccepil addere edilis a se Sanclorurn Vilis,
rebroniam nominut, quasi Reliquix ejns sint iti eccle- quasque deinde recudit Surius.

VITA
 ACTA S. FEBRONI^E VIRG. MART.

VITA ET MARTYRIUM
Auclore Thomaide, Magistra Sanctoe et teste oculata.

•
Ex MSS. Bibliolhecce Vaticance.

CAPUT i

Lysimachicum Seleno palruo et Primoconsobrino, missio in Orientem ;

Parlhenonis Sibapo-
lilani disciplina ; Febronicc in eo educatio,

\__jontingit tempore Diocletiani Imperatoris, ut E, fytv&ca ev xatc, ruipatc Atox).y

Atox/.r.Ttavou tou BaotXe'ojc

Praefectus a Antbimus corporea infirmitate correp- "Av9tuoy xbv "Eirapyov dppooxtia toC cojuaroc. y.xza-
Lysimachus
tus decumberet qui Seienum germanuni suum ac-
: gsJooW v.zi TrpooxaXeoauevo; SeXrvov rbv ixSi\Aj xv-
Anthhni
Praf. fllllts cersens, dixit ei Ego, Domine mi frater, humanis
: tou, etTOv auroV 'Eyoj, Kupte ptou ddthifi, tojv d-jQpw-

excedo rebus; in manus autem tuas trado Lysima- rtivwv ajpay^aTojv uiteEepyouat, Avoijjxyov §z xbv vtii)

chum filium meum. Ergo quemadmodum ipsi de- uou ei; xxc yv.pxc oov oYooJuf r.zi y.x%>c bpij.aodu.tQa.
sponsavimus filiam Prosphori Senatoris ; ita fac ut auroj vnv Bvyxxipa Y\poo'jj6pov tou 2uynX*iTixoC, otcou-
postobitum meum nuptise perficiantur, sisque ei in oaaov 0); u-tzd xf,v BpJS TeXeuTriv touc ya'uou; 7roir;aai
patrem. Haec ultima voluntate testatus Prajfectus, xai ytvioOxi avxo> h'$ TraTepa. Taura cWTflrfjauevbs o g
B tertio post die e vifa abiit. Tunc Imperator Diocle- "ETtapyoc, [xtxx zptic f.u.tpyc. ixtltvxr,otv. Upoor.zhox-
tianus, Lysimachum Antimi filium accersens, et uevo; oGv o BaotXeu; Atoy.ltz tzvbc Auat'uay_ov xbv utov
Selenum patruum ejus, privatim ipsi Lysimacho 'AvOruou, xai 2e'Xr,vov tov toutou Getov, r.y.z' toYav tintv

dixit :Equidem adolescens memor amicitiae pa-

,
Tfl) Auctuayoj' Eyo), vtxvix, ueuvr,ue'vo'; rn; (pt)ta; xov

tris tui, volebam te post illius excessum, in pjusdem aou Trarpo;, f,oovlf,9r,v uera rf,v i/.tivov xtlfjxf,v ini

thronum sublimare, et Preefectum constituere : sed xbv Opovov auTou «vaCHoaaat ce 7TpaTT£tv tov ''Ertapyov
cl morluo suc
cessurus quoniam fama quaedani allapsa est auribus meis, a/X' STittSr) q/r,fj.ri tic Kiovrryv. zac ar.oxc uou, wc 6ti

quasi Christianorum religione faveas, hactenus id yxltjuc, zri tojv XpiOTiavaiv 9pr,o/.£i'a, ziwc touto rroiyioat

facere differo . volo autem te in Orientem proficisci, aveoaXour.v. Totvuv (5ou).ouat' oe £X7Te'p.t))ai eic Tr,v 'Ava-
litCliristianorum ibi superstitionem compescas : quo zolr,v, ivx zr,v Ttiv XptoTtavwv 6pr,0'/.ei'av 7rauo/,c, y.xi

facto regressus inde, considebis ut munus Prrefecti oxav za ivzxv9x y.xza/,y.Sr,c, TOTe xa9i'cr;c y.at 7rpaTT»i;

geras. rov "Errapyov.

2 Ha^c audions Lysimachus non audebat quid- 2 Taura ay.ouaa; 6 Auoi'uay_o<;, oui5ev irolu.riStv

quam respondere Imperatori erat enim juvenisad- :

dnor.oSr,vai to") BaotJ.et' r.v yap vfoc Tr; r,Xiy.ia, coc
jubetw prius
modum, atque annorum dumtaxat viginti. Selenus erdiv eir.oot. 2e).r,vo; $k 6 toutou Qtioc, ntcoyj tic roic.
fidem probare
in Oriente autem patruus ejus, procidens ad pedes Imperatoris, nodxc tou Bacrt).e'wc, ecfr,- Ae'optat xfjC. dBxvxzov oou
conlra Chri-
Obsecro, inquit, immortale caputtuum, indulge et y.opucj,»jc, avtc, avxu> 6).tyac ruepac, ottw; eTiiTeXes»
stianos
adhuc paucos dies, ut nuptias ejus celebrem ; et toj; y-j.u.ovc aurou' /-at Tore ic\t/.tvnouat y.a'yoj uer'

tunc proficiscar etiam ego cumillo.atqueomniafient, aurou, y.y.i Travra /ivr atxai y.xOiic TtooGXX.xxti xo
t
'i.ViJ

sicut praecipit diva Majestas tua. Cui Imperator :

oou j.tjxxoc. Kat ).e'yet o (3aot).£u;' HpoTepov nxpaytvo-
Isequaquam, sed prius ite iii Orientem ibique ex- ,
uevot ev rrj '..\vaTo)yj, r.yl xr,v to"jv Xpiortavojv Trauoav-
tingnite Christianismum cum autem sicut decet
:
Te; 9pr,ay.et'av, xat 7Ta'vTa aioitnc Ota7rpa£a'uevot, 6rav

egeritis, tunc revertimini huc, meque habebitis Ta evrau9a y.aTa)a'or,T£, 'iitxt y.au.t rtdaxv otiouJw
cooperatorem seduluin ad conjugalem Lysimachi co- auvetaayovra Trept to yau.ty.bv tou Auotua^ou avvx\-
r
P u ' am celebrandam. Tunc illi nihil ultra ausi re- \xyu.x. Taura dr.ovox.vxtc, ovv.ixt ixblu.wav dvxatto-
Tru"""
truo et conso
co^nso-
.

brino illuc ponere Imperatori, sumpsere praecepta ejus, atque xpt9)5vat T(p Baot)et. AaSoyrec. ovv xd Koooxdyu.xxx,
profectus cum multitudine militari iter direxerunt in Orien- xat Tr),ri9oc OTpaTtoJTOJv, Tr,v Tropetav EirotouvTO errt xr,v

tem. Lysimachus autem assumpsit Pnmum cum ti- Avxxo\r,v. 'O $e jYvaiu.ay_oc e).acev Trat Ilpt'uov, tsv

tulo Comitis, suum ex matre b consobrinum eum- ;

Ko'ur,ra tov aurou a'vetj;tiv ir. u.r,xpbc, y-ai eiJwxev aurov

que militias suae praefecit. ETravo) xf,c oxpartiac, y.ytioBai, vtat eca'py_etv rwv orpa-
TlOJTOJV.

3 Cum autem in Orientem venissent, transeun- 3 napayevo'uevot Totvuv ev rr, 'Avzxof.rj, y.at imSxv-
tesPalmyrenam regionem c atque Mesopotamiam, xtc, xr> yoipx xr)c ria)uupr,c, y.ai £v xr) MeaoiroTauta,
quoscumque sibi oblatos Christianos aut,igni trade- '0
[tou; pt£v TTupi Ei5t'i5ooav,] xovc h"z |/(jei aTr£T£uvov.
bant, aut ferro necabant. (Selenus enim admodum yap Zilr.voc. r,v <j>u.bc. xai aTr3tv9pojTro;- r.ai ov uovoV
ssevus atque inhumanus erat) Neque solum ista fa- raura 'irtpaxxtv, a).).a r.ai xd toutoov oojptara xuffi

ciebant, sed etiam occisorum corpora jubebant feris (3oppav pttijfivat TTpoaeraTTev. IloXus rot'vuv (f66o; itiaxv
huic clam devoranda objici. Magnus
universam
igitur terror xr)v otxouu£vr,v 7repteiy_ev ^ta xf,v ojuorrra tou avr,).eo5c
tnandat illis
illam tenebat regionem, propter inclementiam cru- 2e)r,vou. 'Ev uta oiiv vuxti 7rpoaxa).eoa'u£vo; 6 Auat-
parcere.
delissimi Seleni. Sed Lysimachus nocte quadam uayo; tov Kourra npt'uov, efTrev auroj' Kupte uov
sevocans Comitem Primum dixit ei Domine mi : npt'ue, au ytvojoxet;, ort, et xai 6 Trarrp uou e')Xr,v im
Prime, nosti quod licet pater meus gentilis obierit; ereXeurr.aev, aXX' fi u.f,xr,p uou yptOTtavri exotur,9r,, x«'
mater tamen mea defuncta sit Christiana, multum- TroXXrj auT>? OTrouJri vrtfpyt yevea9at ue XptOTtaviv,
que laboravit ut fierem Christianus etiara ipse sed ; aXXa Std xbv (foSov tou BaaiXe'o)c y.ai xov naxpbc uou,
propter metum
Imperatoris atque patris mei non touto Ttoifioa.t oux 'iay_uoev xat e^oj auTi?; evroXa; u-tl-

potuit id praeceptum tamen ab illa accepi, ne

fieri :
Siva tojv XptOTtavtiv avEXetv, dXXd xat totXov tou
quem Christianorum unquam interficerem, sed po- XpiaTou yev£o9at p.e viva'yxaoev. Kai vijv opoj tou;
amicus essem. Nunc autem video omnes
tius Christi
euTri'TTTovTa; Xptartavoui; vitb tou Xuptewvo; Itlf.vov
qui incidunt in patruum meum crudelem Selenum tou euou ^etou Ttuwpouuevoui;, xai Ttaoy^et uou r, v/vyri

pessime excrucian, eisque compatitur anima mea : irt auTot;. Totvuv |3ouXou*t Toii; EuTriTTTovTa; XpiaTt«-
voiic
 ME VIGESIMA QUINTA JUNII. 17

rpiv 7tapa7tea6vTa; avatper- volo igitur, Christianos qui in manus nostras inci- D
A ouc \i%9- a'7to).uea9ai, f;

/a/.o/a. T«5t« axouaa; 6 nptpto;, outJeva twv dent, clam dimitti, priusquam eos pessime disper- * co«vo
o9a't

yoisTtavaiv ouXXxpiSavEoSai BpoofrWTTni,

aXX' eptfvuev dat. Talia audiens Priraus, non amplius prscepit

Toi"; uovaoTr,pt'ot; oeiyeiv Ta; x^P ^ 3 T0 ^ XupteoJvo; quemquam comprehendi sed monasteriis significa- :

Sjjj^ou. ^at, ut fugasibi consulentes qui ibi erant, in manus

Seleni non devenirent.

4 "Eti de au™v JtaTptSovTwv ev Toi"; totcoi; ev.et'vot;, 4 Cumque in iis partibus adhuc versarentur, sta-
jSgouXovTo r/v Stoarro/tv xaTaXaSetv, rJTt; oYexeiTo tuerunt Sibapolirn proficisci, quaa sita est in confi- de sibapolim,
«?« Ttpk 'Aoouptou;, xtxayuhr.v Se vnb tw tojv niis Assyriorum, sub potestate Romanorum. Erat
6ot'ot;

V&iutlwi fytu.ovtiav. *Hv 5i ev t>5 7to).£t Ey.eivr, ptova- autem ibi monasterium ferainarum circiter quinqua-
otttiov yuvatxwv, iyov Ktvxf.r.ovra dar.r.xpiac. Toutwv ginta inibi sese exercentiura, quibus praeerat quae-

t%Tto BjW&Y] ti; ovouaTt, pta9r.Tpta yzvouivr, nXaTo- dam nomine Bryene, discipula olim cujusdara Pla-

vi'00; ii)i 7Tpo

«ut>5; ytvou.ivr,c, Aiaxovou, f 5 tjjv Ttapa- tonidis , ante ipsam functaa Diaeonatus officio,

dWv xai tov xavova uiypi teXou; zaX/JJ; JiEcjuXacIev. cujus regulara et traditiones usque illud tempus prae-

Toiouro; yap Kavojv xfc, n).aTwvt'<5o; uTtrpyev. 'Ev clare servabant. Eterat Regula Platonidis hujusmo-

rh ry'-°a thi 7tapaoxiu>5; ouv. fv Ttva tojv 'AtJeXcfciy di. Feria quaque sexta, nulli Sororum licebat quid-
Epy3c!.ea9ar aXX' exxXriOtaZovTo ev tw tvy.xr.pihj, r.y.i ote quam operari : sed in oratorio congregatae mane-
u.lv -ov r.avvjy xf,c, t]«X[*wo7«s eTtetEXouv, ots $i xf,v bant ; ubi post expletum Psalmodiaa cursum, librum
(3t'SXov yyxiyyjaa f, nXaravi;, Ta; 9eo7iv£uaTou; ypa- accipiebat Platonis, divinasque Scripturas es eo
cpa; xah ASikyoiii dvzyivo>av.tv, pte/pi t>5; Tprrr; praelegebat Sororibus usque ad horam tertiam. Post ubi vivebant
Monachx 50
oipa;
1
jj-ixa Sk xf,v rpixr.v ojpav eii; xac, yfipyc, t/jc; tertiam verq tradebat librum in manus Brienes, sub Bryene
Bmvr.c etJiUou Triv (3t'o),ov, x£).euouoa avaycvtuo/.etv xaic, jubens ut ipsa inde Sororibus legeret usque ad Ve- Abb.
'AoVAcpai'; em; i^ipac,. Outoj; ouv r.al f, Bpuevn e7tot'et speram cumque ipsa Briene Diaconatum excepis-
:

Jsc.czu.Evrj w c}ta/.ovc'av. Tj5 v"e BpiiEvri Siio vtaviStc, set, ejusdem etiam sequebatur tenorem. Erant au-
uTTCpyov avstTpecfOfiEvat 7tap avxrj /.aXwc;, y.ai xr)v day.r,- tem sub Brienes disciplina puellas duas, quas dili- B
Tt/.rv t(£T£py_ot/.E'vat 7taXat'oTpav 6'vopta t>5 f^ta npo/.Xa, genter in ascetica erudiebat palaestra, una quidem
xat 6'vopta ry dwxipa <l>£Spovt'a, /.at r) p£v IlpoyXa, r,v nomine Procla.altera vero Febronia dicta quarum :

Si <t>tooavia f,v \xSSI) m. haec octodecim, d, ista viginti quinque erat anno- tf

rum ; Febror.ia vero etiam neptis Bryenes.

5 'H ouvftiSpovtVaSEXcfoTtat; ETuy/avev t>); BpuE'vr; -
b' Haec formosa admodum et corporis quoque

?iV $£ TiEpixzXXr; r) <PeSpovt'a, Euptrxr. T>iv nXtxtav tpl- proceritate spectabilis, tanta excellebat venustate iux neptem
pouoa' f,v 5e xa't cfatJpct toj 7tpoawjtoj, (i; pt>; ouvaa9ai vultus, ut floridam speciei talis elegantiam nullus
^diih^xer-
6'f9aXpt6v Ecdypacpety to e7iav9ouy to> 7tpoaw7tw aut>5; oculus satis possit exprimere, quapropter vehemen- cens
xaXXo;. noXuc; Sh aycov t/Ttnpy.Ev xfi BpuEvri to tcoj; ter solicita erat Bryene, videns eara tali decore con-
TtEpcocoori t>;v <&;opovt'av, opwoa avxf,v ev toioutw cpat- spicuara, quomodo eara conservaret. Ceteris ergo
cW/ yypay.Tnpi. Haoojv di tmv 'A5£).<p6Jv dxto iompac, Sororibus a vespera in vesperara capientibus cibum,
615 io-nipav Tpocprjv ptETaXaptSavouocov, t>5v $£Spovt'av jubebat Febroniam alternis dumtaxat diebus vesci.
nteXeuaev c5ca Svo r'pt£po>v eoSteiv. 'Optiaa ouv v.ai 1) Ipsa quoque Febronia, considerans talem sui cor-
<J>E?povt'a iavxriv iv xoiavxri Y.axaay.ivfj otiptaToc; oiiaav, poris compositionem, neque panem neque aquara
oi/T£ apTou, oute uclaToc; Etc; TtXstoptovrv pteTeXa'ptSavev sumehat ad satietatem : jusserat autem scabellum
cr.yp.viov Si pttxpov itpoaixaltv yev£o9at Ttr.j/tov Tpccov e quoddam fieri cubitos tres longum, et latum ses-
to p5/.o<;, xai 07tt9apt>5c; xac rpttau to tiXsctoc;, xai ete; quipalmo in quo statuto tempore somnura ca- ad singu i arem
:

aiixb cWvETtausTo ev xri 6)pa xov xaSeu^Etv avxf,v iaxvu peret quandoque etiam supra nudara humum vitxrigorem,
:

o"t 6t£ xai yuuvoj tw ecTacpet Tac; aap/.a? TrpooavE/.Xivev. membra sua sternebat Quodsi contingeret, ex dia-
TiTiiv 6*s ouvsSatvEv 7T£ipai_£a9at eautrv urto tou cfcaSoXou bolica tentatione, nocturnis earaphantasiis urgeri;
vjy.Tepivaic cfavTaot'atc., Ec;avt'aTaTO, y.y.i ptETa 7toX).o5iv surgebat continuo, multisque cum lacrymis depre-
ctctxpuav txE^TEue tov 0eov, oTtwc aTtocliwEr) dn avxf,i cabatur Deum, ut tentatorem Sathanam a se pro-
tov TtetpatovTa 5taSoXov xai eu9u; t>5v (3t'SXov avaTtTuo- pelleret statimque aperiens librum, divinarum
: p
oouoa xac, 9eo7tveuaTouc; ypacfa; EcfiXo7tov£i- tpi).opta9>5c; Litterarum lectioni sese tradebat : cum enim ado-
yap yEvopiEvri f, vtdvtc,, yivtxai y.ai 7ioXupta9>5c, ojc, 9au- lescentula esset admodum studiosa, facta est etiam
pdtta xf,v Bpuevr,v xf,v xoaavxr,v xf,c, ^eSpoviac. cftXo- multiscia, sic ut docilitatem ejus etiam Bryene ad-
px-i
miraretur.
6 Ev t>5 rp\ipa ouu Tn; irapaaxEu/;; Ttaowv GVvtpyo- 6 Itaque sextis feriis, cum in oratorium conve-
ps'vwv TCOV ddilyojv iv tw £uy.Tr,pt'w, Trv $£opovt'av nissent Sorores, jubebat Bryene ut illis Febronia f ,

legeret. Quoniam autem matronae nobiles tali die eadem utitur

exeaeuoev >i BpuEvr, Ta 9eta Xoyta Tat; 'AcleXtf ai; avayt-
VOJOxetv £7t£t3r $i yvvair-ti tvytvidtc iv r/j f.p-ipa xf,c, ad oratorium idem confluebant spiritualis doctrinae ad saipiuras
quod aWs prxlegen-
r.ypaar.vjf,c, iv to"> euxTr,pt'w TtapEyivovTo, xai t>5; 7iveu- gratia, jubebat Bryene velum tendi, post le-

ptaTtxr; anrXauov 5t5aoxa).t'a;- exeXeuae» f, Bpu£v» ctionem perageret illa tantura aberat ut viri cu- :

uitoSrXov avayivwaxeiv Triv tfeopovtav av9poJ7tou yap juscumque vultum aliquando intueri ipsam patere-
yapar.xfipa 6rcoro;£aTtv ouo*£7toT£ £9£3taaTO. Aiec^i'c)oTO Je tur. Hinc factum ut fama excellentis doctrinse ce-

ev t>5 ttoXei 7tavTayou f, 3t5aaxa).t'a t/5; <J>£Spovt'a;- ou lebrem tota urbe Febroniam redderet quin et :

p-f.v «XXa r.xi 7t£ptxa).Xr; auT>5; yapayxf.p, xat to egregia ejus forma et animi demissio atque lenitas
Ttpciov, xat f, TaTtEivocppoGW/r. Tai/Ta axouaaaa 'Upta f, ex Sororum relatu innotescebat quatnplurimis. His
2uyx).r,Tixr;, 7t69w Becxcd tfXeyopievri, ouvTuyelv r;7t£t'y£To ergo mota Hieria Senatrix, divino accendebatur
T>5 <l>£opovt'a. 'Hv $i eXXr.vt'; f, t£pt'a, ptr Ttw ETti to desiderio agendi cum Febronia. Erat autem ipsa
paTtttopta E).r,Xu9uia' auTr Si avvoir.f.aaaa ptETct T Gentilis adhuc, neque baptismo initiata sed cum :

avopoc auT)5; firva; ercra, xai yrpeuaaaa Lukv viro conjuncta fuisset mensibus septem eoque vi-
£<; Tr,v oixeiav tioXiv Ttpo; tou; otxetou; yovet; ya- duata, redierat in propriam civitatem ad parentes
^ouoa, fosv yap X ai auToi eXXr.vE;. HapaytveTat ouv ev suos, Gentiles etiam ipss; et quietam apud illos
en '
w vitam agebat. Venit igitur ad monasterium, seque "'^
'
ptovaarrpiw,' xai iautrv xaTeptrvuaev t>5 Bpusv»; Sii "^
rfce cupida
u a
xf,i Supwpou. 'E|£X9ouor; <5e rt; pu£vr; 7tpo; aurrv, esse per ostianam mdicavit Bryenoe. Progressaa g eniuu
Tteoouoa f, 'hoia Ttpo; tou; 7t65a; aurf;, Ttpoaexuvr.aev autem in occursum suum ad pedes accidit, eosque meria
avxf.v, xai ETttXaSoptsvr twv Ttoctciv auTr; £'71='/, 'Opxt't;w complexa et adorans, Adjuro te, inquit, per coeli

Junii T. VII 3 terraeque

 1S ACTA S. FEBRONLE VIRG. MART.
terrseque Creatorem, ne me impuram gentilemque ce tov ttoif.aavxa. tov ovpaviv v.ai xn yvv, p.f,
PJeWi-vj t\

ilh.viSa xai dv.dfia.pTnv, xai pte'ypt tou vDv

repellas, quae usque nunc fui ludibrium idolorum ;
p.k, zr,v

Kaiyviav ytvop-ivr.v axtpiari pt

neque me frustreris doctrina Sororis meas Febro- foi dtoa.
eioti).o)v if,c,

av.allac, xai cuvruytVc Tf,c

'
ASO.<pf,c
nia>, sed discam per eam salutisviam, quagradiens
f*ou <I>eSpovt'ac

iva p.a9&) Si Ofiwv t>;v 6Sov rf,i corrrpiac,

inveniam bona Christianis pra^parala. Eruite me
i'va (SaJtaaaa
ev auT>5, eiipoifu <a r,Tolp.aaTai rotc XpiOTiavoiV Puija.
ex hujus seculi vanitateatque idololatriai spurcitia,
tou aiwvoc toutou, xai T jj
fiaTatorr.Toc
quam parentes volunt compellere ad secundas nup- o9efite iv. Tfc,
5
axa9aprou eioWo).arpet'ac.- 8n avayxatouai' pte ot yovete
tias : sed conversatio et doctrina Febronise salutera
Trpocopi7,).icai yafior d/ld yevotro ptot (Joaj
mihi et vitam conferet satis enim est ad suppli
:
fiou 0"euTe'po)

per meliorum ignorantiam i ™5c ^eSpov.Vc awTvyya x«t 3tfaa%*Mt, apxerov

quod hactenus
ptot tou Troo).aSovToe ypovou T/ic ayvoiac, r, Ttpto)pia.
feci.
7 Taura )e'youaa '!ept'a, v.al xoic Oaxpuai xara-
7 Haec dicens Hieria, lacrymis rigabat pedes f,

eam sul
et a<l Sp/youaa tovc ttooVc a\>-.f,c, tic, rcolvv or/.riv
Bryenes, sic ut ad magnam sui commiserationem xai
Monachx habi yjveyx-ev Bpvlvw )iyet ovv avxy
moveret : respondit tamen : Novit Deus, Domina ouf/.rra9etav zf.v f,
tu introducta
Bpue'vr,- 'F.TnaTarai 6 0eoc, Kupia Tepia, ori duo
ia, quod bimulam illam excepi in hoc monaste-
eviotu-
Hiei
twv vndoyavaav iStcdp.r.v auT»iv ev touto) to") ptovacrr,-
rio ; et eccejam decimum octavum annum ita sub
tuereic zac,-fv.aac. pov, xai iijou ar.fupov Siva. xai mxtu
manu mea vivit, ut neque viri cnjuscumque, ne-
eyei ev to) p.ovaaTrpto), v.ai oure avd"poc yapa.v.vf,pa,
que secularis mulieris speciem unquam viderit, t'pr,

oi/Te yuvaixoc nooftiKW? etipaxev, oure Sk xoajuxov

neque mundanum vestitum omnino ullum. Imo
nec nutrix ejus usque modo vidit vultum illius ayf,p\a xt^iaxai v.iypi tou vuv a)./\ ouos autri >i

Tpotfoc auTrie. T0 " "^* Te^e'a.Tat to irpocuirov

quamvis sa?pe cum laerymis oraverit, ut hoc sibi f^XP'
liceret; uolui enim id ipsi permittere. Nihilominus
avT ^' *« { ™ f £Ta "axpuuv iro^.Xaxi; ixeTeuaaaa p.e,

propter tuum Deum noscendi ipsamque alloquendi avjT-jyeiv^ auT^oux ^t(i9n. oO yap avvtympr,aa avTf,
"
tov 7r69ov, ov eyeic 7rpoc Tov 0eov, xai
desideiiura, ad illam, indutam Mo-
introducam te ° rtpoc

aurrlv, eiatf/pw ae Trpoc aurrv, aaxrTixov fevrot rrepi-

nastico babitu. Suscipiens ergo Hieriam Bryena,
SiQ.r,u.u.ivr,v ayfiu.a. Aa.Sovaa ovv f, Bpue'vr, Trlv 'lept'ay,
introduxit ut promiserat quam ubi vidit Febronia :

eia/veyxev avTf.v Trpoc $eSpovt'av. 0eaaaf/e'vr/ ouv auriii/

tali in veste, rata se peregrinam Monacham videre,
accidit ei ad pedes. Cumque invicem essent oscu- f, <J)£Spovt'a ev tm aaxr.Ttxw ayf,y.aTi, errecev eie touc
vehementerque Ttooac xf,c, 'ltpiac, iv6put,tv yap \ivr,v Ttva OeacaGOat
lata?, jussit Bryene considere ambas, et Febro-
compuncta,
fiovayfiv. 'Aa-K7.aaij.tvai. ovv allf,lac, iv.O.tvatv Bpuevn
niam sacras Scripturas legere. Tum vero ad ejus
f,

xa.9ec9airjvai ap.tsore'pac, xai -.a.c, Qtiac, ypacpac avayi-

doctrinam ita compuncta Hieria fuit ut ambae to- ;

vtiaxetv Tiiv <I>e@povi'av eic tocoutov Sk v.oatvvyt 'Iepia

tam noctem insomnes agerent cumneque Febronia ;
f,

ex xf.c, SiSa.av.aUac, xf,c, <l>eSpov('ac, 6>c, T.aaav Tf,v vuxra

fatigareturlectione, neque Hieriam caperetdoctrinae
aurrvouc Si.aTti.iaai d\x<!JOTipac,- outc yap f, $e6povi'«
fastidium, tantum autem lacrymarum ha;c funderet,
ut iis totum pavimentum madesceret.
tou i.iytiv r,Tovet, ou Se i, Tepta xfc, WaaxaVac axouetv

aTOxaptvev tocoutov Sk Oaxpuov tiiyttv errt Tf,v yw i?

Tepi'a, wc, ira.v to eo"a^oc xaTapav9»;vai ctTro twv Saxpuuv

auT^.
ac plene con- 8 Porro cum mane factum esset, segre potuit 8 "Op9pou S't yevoptevou, fioV\ic 'iayucev f. Bpu:vn
versa etiam
persuadere Bryenae ut ab oratorio recederet Hieria, Treraat Tviv Tept'av x«Te).9eiv aTto tou euxTrpiou, xat
parentes
atque ad parentes suos reverteretur. Tandem post
'

convcrtit, Tcopeu9)5vat rrpoc touc yovetc avxf.c,- 'AoTtacafievai

mutua iterum oscula et reciprocas lacrymas, abiit illfillac, oaxpuwv TreTr).rpt,)p.evai, xaTriWsv f, lepta
-

illa atque domum suam mane regressa, persuasit

;
xai Kaoaytvop-.ivri et; tov Wiov oTxov, eTretcev to-.c yoveic
parentibus recedere a paternarum consuetudinum avTfiC, aTiaHayf,vai Ttiv p.axaiofj TraTpoTrapaJoTWv ffiOiv,

vanitate, atque -idolorura cultura, et Deum univer- v.a.1 xnc, Toov iiS6>/.<jsv Sov/.tiac, yvo)p icai Sk tov 0eiv,
sorum factorem agnoscere. Febronia venio interro- tov TtdvTOJV Sr.fuovpyov. 'H ouv <J)eSpovt'a f,pu>Ta tw
gavitThomaidem secundam a Diaconissa, dicens
; ; ©ojpiatja, xi» StvTtptvovaav xfi Ataxovw, ).e'youa«,

Obsecro te, Mater, qua?nam fuit illa peregrina Mo- Aeoftat cou, xupta p.ou pfjr.p, rt'c eartv aurr f) livn
nacha, qua; sic perfundebatur lacrymis, acsi divi- 'ASil<s,f,, f, outuc ex^u9etca toic Jaxpuctv, tic ptr.oertoTe F

et Sanctx
nas Scripturas numquam audivisset explicari. Ne- dv.ovaaaa 9ei'tov ypatj-wv. ToVe r, ©toptatc )e'yet T>i *£-
sgrotanti scin, inquit Thomais, quas illa sit ? Ego vero, repo- Spovia, Oux eyvuc rt'« eartv av-.r, ; H Sk ).e'yei, Ho9ev
minhtrat. nit Febronia, quomodo nossem eam, peregrina cum tlyov yvwvai o.vtw, livr.v ovaav; 'H Sk ©wptat; eFTtev
sit? Cui Thomais : Ipsa est Hieria Senatrix. Ut aurr, eaTiv Tepia, f, 2uyx).r,Tix)i. Kai ).e'yet f, <J>e6povtV
quid ergo, reponit Febronia, id mihi non indica- Kai i'va Tt' oux dnr,yytila.Ti ptoi, xayw i>c, dSil^r, ote-
stis ? ecce enim tanquam sorori locuta sum ei g. liy%v a.vxfi Kai ).e'yet 0&)fiat'c- 'H Kupia
;
pteya- f, f,

Magna Domina ita voluit fieri respondit Thomais. ln, outw; exe).euaev yeve'a9at. 'Ev Sk Talc, rptepatc it.ii-

Cumque iisdem diebus Febronia usque ad mortem vaic, fffiivr.atv f, <J>e6povt'a ioJc, 9ava'rou, aviv.tno Sk em
esset infirmata, supra scamnum suum incumbens, 9pou- f, ovv 'hpia ovv. dnioTfi dir aii-.fc, TidvTct
nusquam ab ea declinavit Hieria, quoadusque illa tov xpovov t>5c appo)CTetac auT^c, ewc ozt dm^layt
convaluit. Tg c ^ aoU-
ANNOTATA D. P.

a Prsfectum Urbis Romse non fuisse Antbimum, probal indiathis eorum qui ab anno 254 ad 354 mtnits
ittud gesserunt : potuit Nicomedise Prsefeetus fuisse extremis Diocleliani annis ibi detjentis,
b Cum Gncum
Ave\|>toc indifferens sit ad nepotem el consobrinum sigpiftcandum, exigua setas Lysimachi

Consobrinum potius liic intelligam, licet Nepotem Joannes verterit. Idem in Menais nunc Primus,
exigil, ul
minc Firmus nommatur.
c Ab urbe Palmyra dicta Palmyrene
ad Euphralem usque pertingit, qui Syriam a Mesopotamia dividit.
d Hactderant hsec Laluise Joannis versioni, ex
el in Grseco ecgraplio soium erat scriplum r,' quem defectum
infra dioendis praposilo i supplevi, ut esset a'.
e Hoc aplius quam vox (5o9poc, qua utunlur Mensea quseque proprie fossam significat, et quoddam ab ejus si-
militudine diclitm lormenli genus.

f
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 19

A Apparet ex sequentibus non simplkem hanc fuisse leclionem, cui ul supra dicilur ilies psene integer impen-
f
qnomodo hodiedum in Scholis, dicilur Scriptura legi, et Lectores vocantur A. CO.EVO
debatur, sed explicationi conjunctam;
EX MSS.
uui Magistrum Sc.nteniiarum, aul D.
Tlwmac vel Scoli Summas praelegunt discipulis.

g Ila /tbbalissas, qualis Brye.ne. erat, solent Grseci nuncupare honoris causa, sicut et Abbates tou; Mjyj_Xou;,
Magnos. Fide Vitam S. Eupraxise 13 Martii. CS8H - ...i-~^'l -'.;*idSI

caput n. m
Tyrannidis melu fugientibus plerisque cum Bryene et Thomaide, sola remanet Febronia, et

ad certamcn animatur.

W\/ xc.ii rfj.ipa.ic, iy.iivy.ii; tjjffir, tiOStv iv xfi rcdXei, oti J.n diebus illis pervenit, in urbem fama superve- Ad famam
XeTbivo; ym Auatftayo; ixt&aivovatv xf rcdXet, Iva tou; nientis cum Seleno Lysimachi, ad supplicia Chri- vcnientium
ypioTiwov; xtpinpiaovxat. "ArtavTec oiiv oi iv tji rrdXei stianis inferenda : quapropter quotquot ibi erant tt/rannorum
ypiSTKWoi, KXr.ptxot' te y.y.t Aciy.oi y.c.t fjovcyoi, lcpuyoi/ tam Clerici quam Laici Monachique, rebus omni-
zaT«XetTrdvre; Ta i'}ia, co; y.ci aizbv TOV 'Erriaxorrov xr)i bus dimissis, fugam inierunt; quin ipse etiam civita-
7td).eo>; anoxpvcrivai $ix zbv errtxeiptevov cpdSoy. Ma9ou- tis Episcopus propter incumbentem metum latibulam

aau ouv al to fj.ovoiartpi.ov iy.iivo oixouaat 'AcTeXtpal, quaesivit. Quae ergo monasterium istud incolebant
jtooseWoOaai, ttmai rf itawovej) BpueW Tt rrotoufiev, Sorores,accesserunt adDiaconissamBryenemdicen-
Mrirr.p, oTt ot 9ripe; iy.iivot y.axiXc.Sov zr,v TtdXtv zaizr.v, tes : Quid agiraus, Mater?jam enim fere illae in-
y.ci iwbirti Itfuyov Std xr,v titty.ttp.ivr,v amikriv ; Bavivr, gressae sunt civitatera hanc, et 'omnes fugerunt
"l.i/ii, Kc.t Tt' (3ouX£a9e ; Ai Si tixtov ivc. y.tlzvar.c, propter imminens supplicium. Quid autemvultis?
ffj.cc, arro/.puorjvat rrpd; pttxpov, y.c.'i rtEpiadiaat xdc. ij/vya; inquit Bryene. Cui illse ; Ut jubeas nos quoque de fuga
ffjii/v. Kstt Xe'yet auTai"; f, Bpue'vr;, Ourtci) tov TrdXeptov pauxillum delitescere, itaque salvare aniraas no- consultantes
Monachx
eor,a'xaTe, y.ai zf.v tpvyriv fj.z/.zzdzz; OvTro) f itdlri, t y.ai stras. Tum illa Necdum bellum vidistis, et fugam
:
co/i/irmat
evtleo); f, i.zzc. ; Mf, ziv.va, p.f,, TrapaxaXdO i/fjac,- aXXa cogitatis? necdum ccepta est pugna, et jam victae Jtryene
azwfj-tv, y.ci a'yo)vtawf;.£9a' dito9d.vojfj.zv viz&p zov a'rro9a- estis t Non ita filiae ; non ita obsecro. Sed stemus, E
vovto; vixip /JJ.01V, iva v.ai ou£riao)piev a.izw. pugnemusque et raoriamur pro eo qui pro nobis est
mortuus, ut vivamus cum illo.
10 Taura axouaaoat ai 'ASzlcJai f.avyaaav xf) Si 10 His auditis conquieverunt Sorores : postridie sed iterum
persuasx
ejrauptov ptt'a zic, tojv ditkdjSjv, ovdptart At9ep!a, Xe'yet vero unaearum. nomine yEtheria ait illis : Novi ego
eam pctere,
zcic '\St\aaii' OtSa iyoj ozt hivm.lv zf,i QeSpoviac, ou quod propter Febroniam non patitur nos Magna
ovf/otpv.f fj.tv f, Kupia f, jxtydln zd ivzxvla xaTaXtrcefv Domina locum hunc dimittere atque discedere an :

Y.ct vrcoyojprjaar xdyx Si xvzf,v [ioiXzzct rraoa; r.fidi forte et propter illam nos omnes vult perire ? Dico
«no).e'a9ai. 'AXV ta"ou liyoJ uptiv, rrpoaE),9o)[jev auT>5, ergo vobis, Adeamus illam, et ego pro omnibus lo-
xat eyw Xa).r,ao) Trept rraoojv fp.ojv zd oiovza. 'Ay-ouaaaat quar ut convenit. Tum vero audientes illaa partim
oe ai 'AJeXtj,at, ai p.iv ejTEt'9ovTO T»j 'At^epta, ai Se dvzi- quidera assentiebantur ^Etheriae ,
partim vero
Ityov, y.azaytvtjjnovact zf,i aup.Sou).et'ac auT/ic- FloXXrjc dissentiebantur, un-
spernentes consilium ejus :

Si ozdatoJi ytvofj.ivr,i iiti rroXXa; wpac, TeXeuTarov zaaat de cum magna inter illas orireturdissensio, una-
ex aupt(j.wyi'ac TrpoarjX9ov t»5 Ataxdvo), iStiv zi aup.oou- nimiter denique venerunt ad Diaconissam videre,
Xeuet auTatc. Il«pa"/ei/o^e'vo)v ouv auTo")v, Trpoyvoiaa Triv quid ipsa consilii daret. Ipsis autem accedentibus,
cvptoou).t'av Trj; 'At9ept'ac f, Me-/a').r,, dxiviacaa Xe'yet prpjsciens liryena quid consuluisset ^Etheria,ineam-
avxfr Tt' 9E?.etc, 'ASeXorj At9ept'a ; 'H Si- ivx jteXeuaric que intendens, dixit Quid vis ^Etheria? Ait illa, :

'ifj.dc ditoY.pv&fivai, y.xi fvyiiv xf.v iitty.np.ivr,v opyf,v Ut jubeat nos abscondi et fugere propter venturam
ou yap r.pEiTTOv taptev KXr.pou y.ci 'ErrtaxdTrou - Sii ovv ae iram nec enim meliores sumus quam Clerus et
:

y.ci touto ev9uptr)9rjvat, oti etai Ttve; ev r'pn"v veavt^ec, Episcopus. Oportet etiam considerare te quod inter
ptr.rto); avvapttxltiaat vxtij zf,i axpaxtdi uTro7ie'ao)at nos aliquae sint adolescentulae, quae nobiscum a mi-
(f9opa aoJfjLXZtv.fi, y.xi zov zf,c, dayfatOJi f/ta9ov tr.fxtoj- litibus comprehensae, possit simul corporeae coin-
q. wu.w xat rr/iXtv p.r,r.ty>i ra; zojv fixadvojv dvxyy.cc, ouy_ quinationi subjici, nosqueexercitationis ipsis impen-
urroptet'vo)ptev , xat yevipte9a XzTpet; SctfxovoJV, v.xi arroXe- saemercede privari rursus autem timendum esse,:

ocoftev Ta; tj/uy_ac ffxoj-j. 'Ee ouv xe).£ur;c (5taadiaat rpta;, ne non sustineamus tormentorura atrocitatem, at-
Xett[id)u.e9a xa! Triv Kupt'av 4>eopovt'av, y.ci outo)c i\tktv- que ita perdarr.us ipsaemet animas nostras. Si au-
od)fte9x. temjubes salvari nos, accipiemus etiam Dominam
Febroniara. itaque egrediemur.
ncquidquam
11 'Axouaaaa Si f. <I>i6povt'a, Xeyet Trpo; aurriv. Zri d 11 Ast Febronia.ut audivit illam Vivit Dominus, jurante se ;

Xptaro; p.ou, 6> Evupt(f£u9r,v, r.ai 6> zf.v tyvynv ptou ave- inquit, cui desponsata sum, cuique animam meam niansnram
Febronia,
8e'pr,v ou p.ri e:e'X9o) ex tou tottou toutou, aXX' iaSt arro9a- credidi, quia non egrediar ex hoc loco. sed hic mo-
'oufiat, xat 6>St zx(sjf,aofxxt. 'H Si Bpue'vr, Xe'yet rrpd; riar atque sepeliar. Bryene vero dixit ^Etheriae ;

Triv At^eptav, 2u ityei 6 ercpayu.aTeuao)- a'9o)o; eyoj Tu, quid molita sis, videris innocens ego ex hac ;

TCEpt toutou. Et*Ta ).e'yet xat rat; 'AJeXcpar;- 'Ey.c.czr, zo parte sum : deinde ait Sororibus: Singulae quid sibi
au^cpepov auTfi ytvcoaxet, o S' av 6e'Xr) touto errtXe'c;r,Tai. expediat quod voluerint eligant. Om-
noverint, et
Haaat oui oia tov tpdoov avvxxi\dfj.ivx.t xf, Bpue'vr; y.ai nes ergo propter metum valedicentes Bryena? atque
rri$e6pov pteTa TtoXXou Qpivov v.xi </yj 10 Febroniae, multo cum planctu et ejulatu, suaque
Pr
Tow arri9r, TurcTouaat, eEercopeuovro tou ptovaaTr;pi'ou. 'H percutientes pectora, exierunt de Monasterio. Pro- extorqucnt
0e OpdxXa, Febroniaj coalumna, collo ejus circumple- ticcntiam
riaovTpocfo; rr;; $e6povt'ac, errtrreaouaa cla vero,
abeitndi.
to) xpxyfXu, ai/zfii, xat xaTacftXouaa aurriv, eoda xaet osculans ipsam, exclaraabat dicens, Ora pro
Xeyouaa, Eucat urrep eptou, xupta 'AcJeXcfri. 'II oe me, Doinina Soror. Cujus manum cum apprehen-
ViOpovta, xaraayouaa ou auve^ojpet disset Febronia, non permittebat exire illam, sed
zf,c yetpd; aurr;;,
auTriv eceA^erv,
Xeyouaa, $oori9r.Tt Tov Oeov xupta ptou dicebat Deum time, Domina Procla, neque tu sal-
;

llpoxAa, xav au ptr; eyxaTaXtrcr;; ritidt;' ouy_ dpa; oti ev tem nos desere an non vides quam infirma sim, et
:

zr, dppojazia vr.dpyo), ptrirro); auptSrj p.t ztltvxfatx, y.ai quodsi rae raori contingat, nec ad sepulturam qui-
ou 06 et; -q.j Ta',j 0V etaeveyxetv pte tay_uet f) Kupta f, dem raihi dandam sufficiat Magna Domina ? Mane
l
P- ydi.r,- r.xpifj.nvov ouv tva av yr.Stvar.c, pte. Etrrev cje ri igitur, ut funus meum cures. Respondet Procla
Quoniam
 20 ACTA S. FEBRONI^ VIRG. MART.
Qtioniam ita vis, Domina Soror, non dimittote. Cui npoxXa- 'Q; xeXeuet; xupta 'kSO.yr, oux eyxaTaXtt',..,,

X. co^vo iterum Febronia Ecce coram conscio horum Deo,

;
oe. E7rrev Se avzf, j. <J>eSpovt'a. 'IoVj ^«imw toO eou
EX MS.
obtestor ne me derelinquas. Vespere nihilominus cuve'8ov, (tri eyxaraXeiro; f«. 'Earcepa;
(
oe yevoftevs;,

egressa est Procla, atque disparuit. e&Xflouoa xai »! UptixXa, aeoavrjs eyevero.

12 Tunc videns Bryene desolationem monasterii 12 'H ouv Bpuevn, 8eaaa(i.e'v* Tr)v yu(j.vwotv tou ^.
vaotBpfou, ota r«t eireAoovVot xaxa, eio>5X9ev ev tw
propter impendentia mala, ingressa est, oratorium ; eixt»'.
Binc con- ptw, xai epptij/ev eautrjv ei« to Boacpos, ntxpfls «Xa),a| uoa
stcrnata m humique se prostravit, amare plangens atque ejulans
Bryenem Thomais autem, ipsi secunda, assedit illi, x&ijprjvouaa. 'H oe ®W|Aai's i5 cWepeuouaa tji BpueW
valde.
solatur Tho- Quiesce, Domina Mater po- TtapaxaXoOaa xai Xsyouaa- ilaOaai,
Trapeza9el.r,T0 aur>5
consolans ac dicens : ;

tnais. xupta Mrjrep- ouvaro; iaxivo 0eo; avv ti5 8).%i xaf rco
tens est Peusfacere cum tentatione et tribulatione
sustinere. Quis credidit ntipaap$ TtofrjaaarXai xai tjjv IxSaaiv, irpo; to Juvaa^.
proventum, ut possimu3
Domino, et confusus est? aut quis permansit in ti- >?pa« urreveyxetv. Ti'« emoteuoe tta Kuptw, xai xjti-

more ejus, et despexit illum? Ait illi Bryene Om- : P$v8»i ; r, x\c eve>etvev x&. epsSw auroO, xxi UTtsptoev
nino, Domina mea Thomais, ita se res habet sed :
autov ;
Kai ),e'yet aur>5 r, Bpuevr,- Nai, Kupt'a p> u

quid faciam cum Febronia? ubi abscondam ipsam et 0w(,.at;, raOra ovztac.-iyj-i- «^* T < B0'»iO*> «'«v <J>eSpo-

salvabo ? quibus enim oculis potero aspicere illam ; Ttou Si avxf.v airoxputjjw, xai cwqa 7tot'oi; Si ;

a Barbaris abduci captivam ? Thomais respondit otj>9aXfiot; areviao), opoiaa autw utco papSapwv aiyu.*.
An ergo oblita ejus es quod tibi dixi? Qui potens ),WTti.opie'vv;v ; 0wfiai; liyu. 'EtcsXo^ou rrrp eptoO aoi

est mortuos suscitare, idem et Febroniam corrobo-

eiprptEvwv ; 'O duvafievo; ex vexpwv eyetpai, auro; v.al

evtoyuaei xai
rabit salvabitque. Age ergo, Domina Mater mea ,
xf,v <l>eSpovi'av irsptcwar.Tai. "i)ate xupia
fiou ptrrrp (jteraS).r,8r,tf v.ai twv ooupftwv Kxvaxu.vjr,,
transi hinc, et a lacrymis cessans veni, ut conforte-
mus Febroniam, jacetenim infirma. eX8e iva u7roaTr,pt'cwptev xf,v <I>eSpovi'av, Six xb autw £v

a'a8eveia xaTazeta8at.

g 13 Igitur accesserunt ad scamnum, in quojace- 13 Ilapayevoptevat ouv tw [3a9pw, ev8a avexetto i

cum eaquc bat sed Bryene statim ccepit amare plangere vul-
: ; $e6ppvta, su8e'o>; i Bpuevr, rli\a\iv mxpo);, x iaa
accedit as- tuque super genua jacentis conjecto, perfundebatur to Trpoao»rov Irrt ta yovata aut>5<;, ouveiyeto tot; 5axpu-
gram Fe-
lacrymis. Tunc oculos in Thomaidem intendensFe- aiv. 'Atevt'oaoa 3i eic avxiv r, <J>eSpovt'a, Xiyet r.oic xr,v
broniam
bronia Obsecro, inquit, Mater, quis iste Magnae Do-
;
0wfxai3a, Aeoptat' aou pt^trp, xic, 6 aXaXayfioc t>js

minae planctus 1 nam et paulo ante audivi ipsam in Kupta; t»7; pteyaXr,? ; tfxouaa yap auT>7?, xai Ttpi pimpoO

oratorio magnum clamorem emittere. Tbomais vero ouor,e ev tw eu/.Tr,pi'o>, oti atfyjxev p.eya').r,v (3o>;v. Tore r,

illacrymans respondit ei gemuit et plo-

: Propter te 0o>(/ai; o^axpuoaoa, Xeyet t>5 <I>eopovt'a- Ata ai oxhvti

rat Magna, et propter mala nobis per tyrannos in- xai 8p>'vet yj Miyxlr,, Sii xa. (/iXXovTa r.fjiv eitotyeoGai

ferenda nam quia

;
jnvenis et formosa es, supra mo- xaxa vtzo tojv Tupavvwv y.ai ota to efvat ai veavrv *ai

dum angitur. Ad haec Febronia Obsecro vos.orate :

TteptxaXX>5, ouvTpt'Serat xai 9pr,ver. Kai Xeyei r, <J>eSpo-

pro me famula vestra potens est enim Deusrespi-

;
vt'a- A/otiat vy.C>v eu^ao8at uTrep xf,c, Sovlr.i iiptwv

cere humilitatem nostram ; meque corroborare et ouvato? yap eaTtv 6 0£o; e7ri6Xe't|>ai eTri t>jv TairiivwatV

patientiam largiri, sicut et omnibus servis suis, qui (tou, xai evto/uoat (te, xat yaoiaaa%.L ptot u7toptov>jv,

ipsum dilexerunt in veritate w; y.xt 7raot Tot; 0'ouXoic auTou Tot; r;ya7rr,xoatv aurov

ev a),r,8et'a.

quam ad 14 Thomais vero Filia mea, inquit, Febronia,

: 14 Aeyet f, 0wp.at;- Te'xvov (jtou tpeopovt^a, 15ou
instantem ecce tempusagonis adest. Si capiamura militibus, xatpo; aywvo'; eortv eav ouv au).Xr,tji8wpt£v utto twv
agonem nos quidem tamquam vetulas statim de medio tol- OTpaTtOjTwv, rptei"; ptev w; TrpoSeSr.xOtat ouvTOftw; a'vai-
animans ipsa
lent tyranni ; tibi vero et juveni atque formosae in- pe8r,owp.e8a utto twv Tupa'vvwv, ae Si TtepiTroiriaovTai (i;

sidiabuntur.Cum igiturcomprehendemur, teque ado- vzxviSa xai 7reptxaXXyj. 'Eav ouv ouXXr,tp8&>(iev, xai xoXa-
latoriis sermonibus demulcere cceperint, ne acquie- xeuTtxo?; Xdyot; TrapaxaXeawotv oe, pi>7 Treta8ei; autot; -

scas eis et si oblato auro atqueargento pretiosisque

:
xat eav ae 6"e).ea'awaiv ^puaw fj apyupw, f, ev iptzttapj) >;

vestibus et epulis dehcatis tefuerint aggressi; vida ev ec5e'afjtaoiv TtoXu-sXecnv, ooa ptr; Trsta8>5; autot; Te'xvov,

filia, ne persuaderi tibi sinas, praeteritorumque la- xai twv TrpoXaSrjvtwv xaf/.a'twv aTroXe'aet; xbv ptto8ov,

borum mercedem amittas, facta ludibrium da;mo- xai yivr, cTatfjtcjvwv xarayeXo; xai etcJwXwv nxiyviov.
num et idolorum. Nihil honestius est virginitate, 'OucJev TipttwTepov t>5; 7rap8evia;, TroX'. ; 1

yap auT>5; 6

quam multa merces et retributio manet sponsus ; (jtta8o; xai f, uvxaTto3'i>aic, 6 vuptcpt'o; t>5; 7rap8evt'a;

enim Virginum immortalis est, et immortalitatem a8avato;, v.xi a8avaat'av Ttxoiyu xoic, iro8o0atv auTov.
largitur eoncupiscentibus se. Satage igitur, Domina 27roud"aoov ouv, Kupt'a ptou <I>eSpovt'a, toutov 8ia'aaa8at
mea Febronia, eum intueri, cui te ipsam tradidisti. 6> y.xi xf,v tyvyf,v aou dvi%v. BXerre, Texvov ptou, pt>5

Vide, filia, ne quas ei fecisti sponsiones facias irri- a8eTrar,; tou; appaociva; autoO, xai ta; 7rpo; autiv
tas, et quas tibi dedit arrbas dimittas : tretnenda ouv8rxa;- cjoSepa yap eattv f, rptepa exeivrj, orav xa8e'-
enim quando itithrono gloria; suse se-
erit dies illa, tr,xxt e>Tt 8povou Soir.c, o KptT>5;. oxxv exaoTo; arroXaft-
debit judex, ut unicuiquereddat secundum opera Savrj xa.ra xd epya auroO. TaOta d.y.ovaxax f, <I>iSpovta

ejus.His corroborata Febronia, et generose seipsam uTreoTr.piteTo, xxi yewat'w; xara twv toO JtaSoXou
praeparans ad certamen cum spiritibus diabolicis Trveuptatwv eaurw TtapeaxeuaCev y.ai a7roxpt8etaa T>j

ineundum, respnndit Thomaidi Recte facis, Domi- ; ©Wfjtato"!, eiTrev KaXw; en-oi'r,aa;, Aearrotva, u7rooTr,pt-
na, quod famulam tuam confirmes; robustiorem Zovax xf,v af,v SovXr,v yevvatWTe'pav yap aTretpyaati)

enim fecisti animam meam. Scito tamen, quodsi ago- xf,v ^vyr.v ptou- IlXyjv et 7rpoatpe'oew; {lyov xov cpuyetv

nem voluissent effugere.exivissem utiquecum Soro- tov ayciva, xayo av ouv rai; 'kSiX^xic, il,uBuv e')cov
ribus, mequeabscondissem ; sed quia illum ardenter xai ifj-avxf.v a7roxputpat- aXX' erretcjrj exeivov 7ro9ci>, cj>

cupio, cui animara meam consecravi conabor ad ;

xai t>iv <\ivyr,v ptou a've8eptr,v, a7rouc)a'ao> jrpo; autov
eum siquidem dignam me fecerit, quae
pervenire, TEopeu8rjvai, etye acjiav fie aTrocJet'c;rj uTcep toO ovo(tato;_
pro nomine ipsius decertem ac raoriar. auroO aywvt'aaa8at xai aTroSavetv. ,

el Bnjene, Ib Talia autliens Bryene, ccepit etiam ipsa illi 15 Taura «y.ovaaaa f, Bpusvrj, rj'pc;aTo xai aut»
loqui : mea, inquit, Febronia, memento,
et Filia liyuv. avx-fi' Texvov f/.ou <l>£Spovt'a, ptv>'ia8r,ri, tcw; rcst-

quomodo doctrinam meam assecuta aliis quoque , pr,xo).ou8r,xa; ptou t>5 dnJaaxaX^a 4
txvra8r.Ti, ort yxi

magistra etlecta es. Memento, quod bimulam te a aXXwv cMaaxaXo; eyevou- fjtvr,a8r,rt, ort Svo erciv ae

nutiice tua meis excepi manibus, itaque custodivi, ouoav iS&,dtv.r,v et; ra; /_etpa;ptou rcapa t>5; rpocpoO oou,
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 21

A4 „!-/oi roB
'

xat r~'/Y mi owc K&peocev

v,
xoautxa?; ywcti%U> swavXta9>3vat' at ovx imir.aa-
av9oa)Ttoc ri TrpoacoTcov ut usque modo nullus virorum faciera
xerit, sed nec perraisi, ut seculares mulieres intue
EX MSS.
....
tuam conspe- P
CO.EVO

Nvv rere. Ecce, ut hactenus custodivi te, nosti. Nun nc aliis in exem-
\vL uixot T»v vmi 4w»W«8i* ot o'j; sv 7»c&oieeis.
tk r« iroir'cw, tcxvov l*iwj
Mri oyv eVjcpcar,; r o yripa; autera quid faciam, filia mea? Ne quaeso dehoneste
dehonestes pi«m addu-
ctis.
Bpvevn» fi «MtTOJcicnfc rov icaptecTov
t^; TrvcUftaTixsc; senectutem meam, neque vanos reddas labores tuae
r)i-j ur,rp6i. Mwioftori twv jrpoXcrfjdvww ayomaTwv, oi" spiritualis matris. Memento eorum qui nos praeees-
,;',); IftapTvpr.aav, xai tov oTEfovov Tr; vtV.r; sere pugilum, et quomodo gloriosa confessione per-
rraoa Tofi oipavlov «yavo9ETofi cSi^avro, ou u.6vov oe functi , victorise coronam a coelesti Agonotlieta
avS-tc,, aXXal *** yvwcciies **' iW^&i Mt.)5cj9»ti Aucr; acceperunt, non solum viri, sed etiam mulieres at-
Kcei Aenvldoi x&vdio oIoc/ooVj, ttl tue; ivcKgci)? ejtiaptv- quepuellas. Recordare Lybes atque Leonidis, soro-
pnowx' '>'< i f-" v AuSr, tVtjec Tr.v xecpa/riv a7r£Tftr,9r,, rum et martyrum inclytarum quarum quidem ;

Arovl; }i irupi itapecTbS»" pcvria9r,Tt 'EjTpomV; tou Trat- Lybe caput gladio amputandura subjecit, Leonis vero
tJVov, rJTt; -'ojJexaeTric. ouaa avv t>i fteTpl auTr;; EftapTV- igni tradita est. Sed et Eutropia; puellas duodennis,

pr.aev. Ovx apa ai/ e9avf/.at£; aei r/;; 'EuTporrcr;; Triv recordare, -curn matre sua martyrizatae. Numquid
itr.ory.yhj xai xr,v vmpavf.v, oTfTPU oSjeaoTou y.EXevaavTo; et ipsa admirabaris generosam ejus tolerantiam ;

yj-f.v xoLyJ)f,vxi. exto; Jeetfccov, i'va (poSr.iJEtaa cfivyyj, quum cum judex, sagittis conficiendam, jussisset ab-
ar.ovaaaa rrapa Trje; ptr.Tpo;, Texvov fiov 'EuTpoTcia, (xr) solvi a vinculis, ut cont.errita fngam capere po.sset
auyr,;, iottatv Ta; yy.pat, auT«s 6'rrta9£v, xai oiix Ucjuysv materque ei dixisset, Ne fugias, filia mea Eutropia

oXi.-j. n)J,yeioa utto tou to!;ov, Erreaev £15 to scjacjo;, ipsa adstrinxit sibi manus post tergum.neque decli-
v.at eu9£oj; c5iE<scijr,a£v, y.ai Trjc ftr,rpii; T>iv evToXriv ou navit, et telo transveiberata hurai cecidit, statim-
Ttapsor,. Ov TauTr,; Trv uTroftov/iv E^auptaiLV; dti; Kai que exclamans expiravit, nec in hocquidem matris
taixr, ftev rratvVov x-"' afiaBis, oi oe xai aXXo)v dtcSaa- praeceptum transgressa. Numquid non ejus virtu-
xa/.o; r/£vou. T^ira /eyovTUv aurwv y.ai Tc).£t'ova toutwv, tem semper collaudabas ? Ipsa vero puella adhuc
3tr/X9£y r vu^. indoctaerat; tu autem aliarum fuisti magistri. In-
ter h&c colloquia nox transivit.

CAPUT III.

Delala ad Selenum Febronia, atque a mililibus abduccnda, Bryence ac Thomaidi valedicit.

n
9opu6oc
Ipwfa; $1
y.y.[ (3ori
yevo[iivrii,

eyeVeTO
y-ai avoCfeiXavrot;

utco tcTjv Triv tto^iv

tou ri).t'ou,

oiy-ouvTMv,
& |ane autem facto et sole exoriente, per omnes
qui civitatem incolebant, tumultus et
Intm/ssis 111
clamor inva- monaslerium
ci; Wl) tou 2i).r,vou, xai tou Auaifiaj^ou £7rtSa'vTO)v Trj luit, quiajain Lysimachus etSelenus intraverant ci- militibus

7i6).Et. Ilo),/wv Tot'vuv TO)v XptaTtavwv a.uvaprraa9e'vT0)v vitatem. Cumque multi Christianorum comprehen-
V7T0 T0")V aTpaTtWTtiv, xai ev cppoupat; aTroTe9£VTcov, Tcve? derentur a militibus, et in carceres compingereiitur ;

Tciv e).),rivo)v avr.veyxav tcT) 2e).r,vo) Trepi tou piovaaTr,pt'ov, gentilium quidam Seleno indicium fecerunt mona-
ev9e'o); eV.TtEfiTrEi OTpaTWTa; Et; to ptovaarrptov. Kv- sterii qui contmuo illuc armatos destinavit. Hi
:

x),o)aavTE; ovv ot aTpaTtWTat to fiovaaT/iptov, xai tce').v- vero circumcingentes locum, et securibus ostia per-
Htv Ta; 9vpac citappiiciivTE;, E7r£iariA9ov to) ptovaaTr,pt'ci), fringentes, illuc ingressi sunt atque Bryenain sta- ;

Kai eu9e'o); xaTaayovTE; T>)V Bpve'vr;v, ?i'cfEi TrapauTa tim comprehendentes, volebant eam gladio interfi- atl mortem
dvOtvj ain*iv r,Sou).r,9r,aav. 'H cTe <I>sSpovt'a, Btaaoifiivn cere. Videns autera Febronia periculum imminens, pro Hryene se
Febro;
tov eTttyec'pt£vov auT>i KcvcWov, eppccj/ev eaiTriv eni tov devolvit se ex scamno, ad pedes militum, exch- o/fcrt
(5a'9pov ei; rov; Ttoc5a; t6)v aTpaTtcoTcov, xai (3ov;'aaaa, mansque, dixit eis Adjuro vos per Deum, qni est
:

)e'yEc Tcpoc «vtovc- 'Opxc'?w vpta; tov ©eov tov ev toT; in ccelis, ut me priorem interficiatis, ne videam ne-
ovpavoi;, ep.e TrpaiTov ave')£T£, tva ptri tijo) tov SavaTov cem Dominse meae. Superveniens autem Comes
xf,c, Kvpt'a; ftou. <I>9a'aavT0; tVe rov KopcrTo; Ilpi'ftov, Primus, et miiites increpans, jussit eos de mona-
xai ayavay.Triaavrot; xa.Ta twv OTpaTtCiiTOLiv,' thn tov sterio ejici, et ait Bryense : Ubinam sunt, quae hic
fiovaoTr,pi'ou eV.eV.evoev avTov; (3),r,9rjyat, xai Xeyec T>5 commorabantur? Vestro, inquit, timore omnes a
Bputfvri" Ilov etatv ai £VTav9a oixovaat ; BpvsVr, ).e'y£t, monasteno discessere. Cui Primus; Utinara et vos
Ata tov tfoSov Jftcov Traaat tzv£y_o'ipr,aav tov fiovaaTr.ptov. sic essetis salvatae et ait ad illas!Ecce facultatem :

C Ilpc'fco; )iyet, V.l^i y.yi vfiei"; c5c£aci)9r,Te ! Kai liyu rr.o; habetis, ut egressas salveraini ubicumque potestis ;

auta;, 'IcJou e^ete avEatv, eEeX^ovaat cJiaacoctEa^e orrov 8' assumptaque quae ibi erat militia inde recessit.
av (3ov),r,a9E' y.ai lyow xf,v aTpaTtav dvzyuc,r,at tov 17 Ingressus autera praetorium accessit ad Lysi-
ftovaaTr.ptov. machum interrogantique, Num vera sunt, quae di-
;

17 Kai Tr*pay£v6fi£voc tlv xu, TrpaiTwptw, epyeTat dicimus de monasterio? Vera, inquit. Et seorsum dr ctijus for-
vta cdoclus a
TCpo; tov Avat'p.a)_ov. Kai liyti avTO) Avat'fta^o;- 'AXri- illum accipiens, dixitei Quotquot ibi erant, fuga Primo Lt/si-
:

if,
e'jrja/_9rft£v rtEpi tov ftovaaTr,pi'ov ; Ilptfto; XE'yet. elapsae sunt;neminemque ibi mvenunus praeter anus machus,
Ak-t.%- xai Trapa),a6oi)v aiiToy xaT' t'i5t'av, EtrtEV avTci. duas et adolescentem unam. Verumtamen necesse
II.. -.71 ai ev to) fXovaOTrptw cjvyij EypriaavTO, y.ai ov_y_ habeo enarrare tlbi, Domine mi, quid stupendum
EVpo)p.Ev, ei p-.yi <5rjO Tcpeaovnoac, xai fttav vectvcv ti.£'vov viderim in monasterio. Vidi enim ibi puellam, qua-
oe, Kupte ptou, £/_o) aot aVcayyeTXat, 6 e9eaaaptr,v ev toi lem usque modo inter mulieres non conspexi, tanta
ftovaaTr.pto)' "IrJcv i*.ii vtxvtSa, otav ovy_ ecipay.a yiyot pollentem venustate. Testes mibi sunt dii, quia vi-
tov vvv ev yvvac|i TotovTov /apaxTripa -
dens illam in scamno jacentem, totus obstupui et
cfE'povaav etci'- ;

OTavTat ot 9£oi, avTriv tov (3a9pov, nisi ita pauper atque abjecta esset, digna erat quae
icJov xetfteVrv erci jttbct eam in
xat £;£aTr, ftov tibi Domino meo uxor obveniret. Ad quae Lysima- tittum subdu-
f, Stavota' xai ec ftri ort ztvr,ycd r,v xai
~'-'"'/r,, alia rv tcT) Kvpt'o) ptou yevea9at £(; yuvaixa. chus Numquid non habeo praeceptum matris, ut
:

Avatftavoc XeVjei; '£t evToXac e/_o) t)5; ftr.Tpo; ftou, ptr) non effundam sanguinem Christianorum, sed potius
• WJjfea aifia XpiaTtavoVj, «XXa ftaXXov yEV£a9at, amanter iis utar? quomodo igitur Christi servis in-
CfcV.o;
""^ Tot; tov XptOTov cJouXot; E7Tt6ovX£V5o) ; ov/_t'. aXXa sidiabor? Non faciam sane; sed rogo te, Domine
JWCpamcXu 0£ _ Kvpif u0 .j ript'pt£, XaS6)j aica;. ildyayi Prime, accipe illas, atque educ de monasterio, et
yov fcovaarrptou, xai yc-jou auTat; aoorrip, orro); pt esto ipsis salvator, ut non incidant in manus Seleni,
etJ-neaojatv ei
He,'.,
VV9»
? TCJ5
i;-^'
r,t, 0£ Tt;
yerpa; tov
*i
TO)V xax(OTO)V
.
SeMvou
OTpaTtO)TO)V,
-N,
tov «veXcov; Iftov
Opaptcuv
patrui mei inelementis. quidam pessimorura Tunc
mUitum cursim accessit adSelenum, eique nuntiavit
~po;T'iv ^t&JivcjVj a77r',y;ei).£v auTCo Xsytov, "On v quod inventa sit in monasterio puella formosissima,
et
 22 ACTA S. FEBRONI^E VIRG. MART.
etquod Primus Comes locutus cura Lysimaeho sit tiv* euprxaftev ev tw ptovaoTr.ptw, acj.dc>pa TtepntaXXrJ, D
deea ipsius conjugio copulanda. Quibua auditis, in- v-xi nepi aur>5; Ttepi -yafiou dfuXet to) xupt'w p, u Auoi-
dignatione etiraplenus Selenus, misit confestim ftayw npt^o; d Kdpcr;- TaOya ^axouaa; 2eXr,vo;, /.«;
scd pravertit
ne fuga elabi TtXyiofoU 9upio0 xai opyws, tijreoTeiXev cfuXaxa;
conatum Sele- ad monasterium qui custodirent illas, ev T(j

possent jussitque pi-Eecones proclamare per civita-

:
/*ovaot>ipitj) tfuXoroiv aura;, pu5 rcw; tpuyovoai o*i««o».

tem, quod sequenti die ad qusestionem publicam es- 9coctv, k»i e09e'w; Ttpoaera£ev yf.pyy.ac, (3o£v ev tjj 7toXei,

setadducenda Febronia quo praeconio exciti, non :

"Auptov drftoata TtpdocJo; THS <I>£§povt'ac. 'AxouaavTe; <Se

solum qui erant in civitate, sed 'etiam qui circum ot rf,v TtdXtv otx.oOvTe;, ou y.r,v dllx xai ot xf,v neciyo>-
pov, ouveTpeyov
ouv£-pe/_ov irXrjOo; anjpcov tc xai yuvatxwv,
habitabant viri atque mulieres, concurrerunt ad spe- r>5c.

ctandum illius agonem. <PeSpovi'a; tov aywva 9eaaao9at.

18 Postridie ergo mane venerunt milites in mo- 18 "OpOpou 6e yevoptevou, Ttapayi'voi/Tai ot crpaTtw-
Hla ad tribu- nasterium, et de scamno rapientes Febroniam, fer- Tat ev t<o ftovacTr,pt'w, xai eiceX9dvTe;, rjXxuaav a'710

nal trahcnda, reis vinculis constrinxerunt eam, numella etiam col- ToO (BaOpou Trv <I>eopovi'av, y.ai atJrpoi; aatpaXi'oafievoi.
lum implicantes, itaque extra monasterium pertra- xai xXotdv TteptTi9e'v:e; rco Tpa/rXw aur/i;, efXxov ei;w

hebant. Bryene autem atque Thomais manibus eam Tou ftovaorrpiou. 'H $e Bpuevr,, xai f, 0wptai; truptjiXJ-

complexa?, exclamaverunt dolenter, rogaveruntque £acat ra; /eipa; tjj OeSpovia, eSdwv Ttixpw;, xai Ttape-
mililes, ut tantillas ipsi indulgerent inducias, per xaXouv tov; aTpartwTa; evcTouvai aur>5 fiixpiv, ottw;

quas illi loqui uhimum possent. Illi vero multa cJtaXey_9wctv avrji. Oi Se aTpaTicorat TtoXX>5; avh.Tca1eia^

compassione dignati Febroniam, cum id eis annuis- aEtwaavTe; T>iv 4'eSpovt'av,aveatv Ttapeayov auTJ5. 'H
sent, coeperunt istae ulterius orare, ut ipsae quo- ouv Bpuevr, xai r, ©wptai; Ttapexa'XoUV tou; OTpaTtcoTa;,
que in agonem adducerentur, neque cogerentur drcw; xai aurai TtapayevovTat et; tov aywva, clta ro poj

Febroniam derelinquere solam, ne forte eam timor xaTaXr.cj^iu/at xf,v <PeSpovt'av fidvr,v, otcw; ptovo9eioa

corriperet. Sed responderunt, quod ipsas jussi non oeXeiaori. Oi §e oTpaTtwTat e?rtov Ou Trpoc6Tay_9y;fttv

essent ad tribunal sistere, sed Febroniam dumtaxat. upta; tw iJtxaoTrpto) TtapaoTiioai, akt.a ptdur,v t/,v $e-
Coeperunt ergo Thomais Bryene consolari et ad- et 6povt'av. 'Hp^avTO ouv r,xe ©wptzt; xat r, Bpue'vr, Ttapa-

hortari illam. Prior Bryene Ecce, inquit, filia. :

xxXetv y.ai UTtoaTrptiJetv Tr.v <PeSpovt'av. Ae'yet ouv r\

egrederis ad certamen vide quomodo ccelestis Spon-

• Bpuevr -
Texvov QeSoovia, tJou ec\epyr, ei; tov aywva -

sus agonem tuum intueatur, et Angehca; Virtutes |3Xe'7te drt oupavtoc vup/.cft'o; ecpopa tov aycova' oou y.ai

paratam teneant victorias coronam. Vide ne formi- at twv a'yye'Xwv ouvaptet; xaTeyouotv tov xf,q vtxr; OTe.
iterumaninia-
des tormenta et occasionem nobis insultandi dia- (favov (3Xe'rte ptr) 7ttojr,9^; Ta; (Saoavou; xxi ye'v/)
tur a Brycne
bolo praebeas. Nulla te corporis tui miseratio tangat, y).em tou tJtaSdXou, pt>; eXer.or; to eaur/5; acopta Jta^ud-

cum illud fiagellis d:ssolvetur : ipsum enim, etiamsi ptevov UTtd tcov aixtaptwv, touto yap xav ixr) 9e'Xwp.ev

nollemus, cito excipiet sepulcrum atque in cinerem pteToXtyov ta'(fo; iJtaJe^a^ptevo;, et; yoxiv toOto SaXuaef
rediget. Ecce ego maneo in monasterio lugens, atque ioou eyw Ttep tpt e"vw ev tw ptovaoTrpt'w 9pr,vouoa, v.ai TteBi-

de nuntium expectans faustura vel infaustum.

te pte'vouaa ayyeXt'av Ttepi oou, eiTe aya9r)v, etTe rtovrpa'v.

Fac obsecro filia ut faustum audiam. quis mihi Afopat ouv oou, Te'xvov ptou, aya9rlv ayyeXtav ay.oOaat

significabit, quod Febronia,agone consummato, Mar- 7tepi aoO. Tt'; euayyeXet ptot, oti $eSpovia eTeXetw9r, y.ai

tyrum numero adscripta sit! ev papTuotv xaTeXoytaSr,.

19 Ad b»c Febronia inquit Bryenae Confido in : 19 TauTa axouaaaa Oeopovt'a, Xeyet T)5 Bsue'vr/ f,

et Thomaide
Deum.Mater, quod sicuti numquam trausgressasum 0eov MrTr.p pou, oti w; oucHtioti Tta-
IltaTeuoj et; tov
mandatum tuum, sic neque nunc vanam reddam pr;X9ov oou evToXr>, ou 5'e vvv TtapeX9w oou Tr]v evToXw
adtiortationem tuam sedvidebunt populi et mira-
: Tauir.v xai TjivttapytVeatv a'XX' 6'iJ/ovTat Xaot xai exaTij-
buntur, ac beatam dicent senectutem Bryenes di- oovrat, xai ptaxaptouoiv to yrjpa; Bpue'vr;, r.ai epoOotv,
centes Vere hsc magnas Bryenes plantula fuit
; :
'AXr,9w; auTr, f. <puTet'a BoueVr,;Tr;; pteyaXr; eaTtv detiw
ostendam enim in muliebri corpore animura virilem yap ev awptaTt 9nXet'a; (fpdvr,pta dvSoelov aXX' euEao9e
latere. Interim orate pro me atque sinite abire. Cui ptot, xai acfere pte urca'yetv. 0ojptni; X/yet, Zf, y.upto;
dciiidc. vlrius-
Thomais ; Vivit, inquit, Dominus. filia mea Febro- <I>eopoyt'5c TeV.vov ptou oti xayw, oyf,p.a xoopitxov Ttept-
ijiic bcnedictio-
nc uccepta, nia, quia et egoveniam secularem induta vestem, SaXXopte'vr,, eXeuaoptat xai 9ez'aoptat rov aywva oou. Twv
atque spectabo certamen tuum. Cumque abducerent §e orpaTiWTWv ejtr.ydvTWV auT>iv, X;'yet aurat; f. <t>eociovia,

ipsam milites, dixit ad illas Febronia, Oro vos, A=op.at uptcov, Mr,Te'pe; ftou, ijdre ptot euXoyt'av ecpdcTtov,
Matres meae, date mihi ad certamen eunti benedi- y.ai eu^aa9e' ptot eTt to artaj toOto, xai a"cp6Te pce Ttopeu-

ctionem vestram, atque adhuc semel pro me depre- 9»;vai. 'II ouv BpueVr exretVaaa Ta; yeipac eic, rdv oupa-
cemini, et sic permittite abire. Briene igitur ten- vdv, xai (5or,aaaa awv)7 pteyzXr, er:tev Kupte Ir.aoO Xpt-
dens in cceliim manus, et magna voce exclamans ore, d cpavei; Trj $ov/x aou 0eV.Xr, ev r<B aycovt ev a/rftart

dixit Domine Jesu Christe, qui famulae tuae The-

: Ilau/ou, cfavr,9t etii rr;; raTtetvr;; raurr; ev vn wpa
clae lnagone constitutse apparuisti sub figura a rcov aywvcov. TaOra et7touor,; Tv5; Bpue'vr;, TteptTtru^a-
Pauli; appareetiam humili isti, tempore certaminis ptevri T>iv <Peopovt'av, zai aoTtaoapte'vri ptera tcoXXcov

sui atque his dictis amplexata Febroniam oscula-

: cTay.puwv, a'jte'Xuaev aurr.v. AaSovre; ouv aurrlv oi orpa-
taque cum lacrymis, eam dimisit quam accipientes : «6jt«i e^X9ov. 'TirioTpeij/ev Se fi Bpuevr ev tw ptovaoTr,-

milites egressi sunt de monasterio pt'cpaaa eauTriv et'c to

; in quod regressa P'? dJupoftivr, xai 9pr,vo0oa- xai
illa, lamentans et ejulans prostravit sese suprapa- ecJatfo; ev tw euxTr,pt'w, Pocoaa ixereve tov 0eiv Ttepi
vimentum oratorii, nec sine clamore valido oravit T ^ ^eSpovia;.
Deum super Febronia.
prosequente 20 Thomais vero ipsius secunda, assumpto secu- 20 'H ouv 0wf.ai;, f, cTeurepeuouaa t>5 Bpuevr,
iluiii Thomai- lari habitu, processit
spectaculum matronaj ad : xaraXtTtouaa aurriv ev tw euxrr/ptw, y.ai TteptSaXopte'vr,
etiam seculares qua consueverant sextis xoapttxdv, ep^ETat xf,v 9ewpiav. naaat ouv
feriis ad a-yfiu\0L erti

illam venire in monasterium, audiendas ai xoafttxat yuvatxe;, tive; avvf.oyovxo Ttpd; aurr.v
doctrina3 a'i

gratia, percutientes pectora sua eodem properabant ev tw ptovaarrptw ev t>5 rpte'pa xfjc, Ttapaaxeu»;;, xai tw;
non sine fletu, et lamentabantur quod tali privaren- cltc5aaxaXi'a; aTtrXauov, Turtrouaat Ta OTr]9r, eaurwv
tur magistra. Hieria vero Senatrix, ptera cTaxpuwv, 9ewpt'a;, xat
audiens quod erpe/ov e7ti tov totcov t>5;
Sanctiraonialis Febronia in pubhcum Ma9o0oa xa
esset produ- Tr,v aTeproiv xf,c, cTtcJaaxaXou e9pr,vouv. dk
cenda, surgens exclamavit vehementer, Tepta 2uyxXr,Ttxrj, drt <l>eSpovia ptovay;/; TtpdoJiv
sic ut pa- r, r, r,

rentes ejus omnesque domestici cousternati,

inter- cVcWv cJrpcoota, avaoTtxaa eSdroev tfwv>5 fteyaXrj, ei;

exarrjvat
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 23

yov«« auT* xai TroVrae roue £v rffl otwjj, rogarent quidnam ipsi accidisset : quibus ipsa n
e/.cr/vai row?
,
A
W)ai itapsi rfl« Tep«'a« tj t.' ow^Sji aur») ; 'RSe respondit dtcens Soror mea Febronia procedit A. cnii
:

eihss
publice interroganda Magistra mea adducitur in llieria i
amxptvxro ^youoa' 'H «Jeiif^ uou $e6povi'a jrpdodov :

judicium, tamquam Christiana. Ctimqneejus paren- paiam

dYdWv ttoptooia, Si9imako\ f*ou otV.a; elonparrerai
f,

o>; XpiOT«avi5. IIoX/« o-jv Z7p9.wjp.ivr, 5iro to"jv yoveojv tes multis ei suaderent quiescere a planctu, ma-
jrauoafl9ai roG 9pi5vou TtXeiov, e6da ddupojf/eVr,, Ttapaxa- gis etiam vociferabatur ejulans, suisque paren-
Xoiioa tov; yoveit; /.=/i Xeyouoa, "Atfere' p.-: 7rixpd5c xXau- tibus dicebat Sinite me amare plangere super
:

571 EJti r»i Iftf c/uyo /.7t oVjaa/.z/oj. Ta-.Ta XeyouoKj Sorore et Magistra mea. Movebantur ergo etiam
avT/;, x«i roue oixeiouc; yovet? et; 9pr,vov otetyeipev wcre parentes illius ad lugendam Febroniam persua- ;

doupeofai xai aurov? tr,v *5e6povtav. ITeiaaaa ouv touc. sique ipsi licentiam dare eundi ad spectaculum ,

yovei; avT«; Trapayeve'a9at JTti T/iv 9eo>pt'av, eXaSev addiderunt ei multitudinem famulorum famularutn-
Tt/^o; r.9.!'j'j)j /.91 Z9.i$i/Mv, /.9.1 xaTeXOouaa eVpeyev que; cum quibus procurrens illa b et plangens inve-
eiri tw rdirov ti;; 9eo>o ia; 9pr,vouaa- xai tp9ao°aoa tt/>;9o; nit multitudinem mulierum pariter eodem curren-
ro/Xo.v yuvatx&v auvrpEyovTOJv xat 9pr.vouvTo>v, EtpSaoev tium invenit etiam in via Thomaidem quae mutuo
; ;

xai tkv Ottfu.aida xara T);v doJv, xai avayvojpia9£ra«i agnoscentes laerymantesque festinaverunt simul ad
«X/rXai;, ffpwoSoai apttpdrepai, Irri rdv rtfarov t>5c 9eo>- locum, ad videndum Febroniae agonem. c
pt'a? irapayivtavrai ioefv rdv czydJva.

ANNOTATA D. P.

a S. Thecla colitur 23 Septembris, in cujut Vita per Basilium Seleuciensem scripta, itemque in ea quam
composuit Metaphrastes, idem legilur, atqneex his tamveluslis Actis egregie confirniatur.
b Dicunt Menxn ulramque mdnisse virilem vestera, quod cum his Actis non convenil, sed Thomaidi solum
datur vestis secularis, et Hieriam infra appuret palam appellatam, necde veste mntata culpatam fuisse a Judice.
c Etulein Men.ra, non soli.m initium interrogalionum sequrntium.sedet tormentorum totam scriem Lysimachi
imperio ndscribunt vutle : siqntdem eadem ipsa in fine Selenum propterea periisse dicunt, Ltjsimachum vero
,

laudunt, nt mitius affeclum.

CAPUT IV.

Interrogata frustraque solicilata Febronia, bis lorquelur.

II ov ouv z/.r,
zlf.l./ou; auvrypevou ev rta tottoj, n9.p9.yi t lenus erat ingenti multitudine quse confluxerat Ad tribunal
locus : in quem progressi etiani atque considentes inducta Virgo,

ripoxafiiOavTe; oiiv ote SeXriVoc xai d Auat'f/ay_oc;, exe- Judices, Selenus et Lysimachus, jusserunt induci
Xeuaav eiaay_9/jVat T>iv <I>eopovt'av. 'Eior,y9ri ouv ttetie- Febroniam. Inducta est autem manns revincta et
dejjevr, Ta; yetpa; xat xXoiov (3api/v xara tou TpayrXou gravem numellam collo ferens, quam conspicatas
tpepouaa. 0eaaa'pevot' oiiv oi dyXot eoVtxpuov, xai r,v tutbae proruperunt in lacrymas, et eratmagnus
oiftojyr) xai /.Xau9f/.d; t!«Vto>v. npoay9ei'ar,c ouv «.ut>5; lv omnium planctus ac lamentatio : sed cum adducta
ttp piOti), IxeXevOev 6 ID.ryoi TtauoacOat tov 9opuoov in medium tumultum cessare jus-
esset, et Selenus
xai fjLiydh,i aiyf^ yi<jop.vjr,c„ liym XeArvot; toj Auot- sisset, silentio facto, dixit Lysimacho Ir.cipe quae- ; el a Lyumn
cho obitcr
f/ayw, Aioou Ta; t.ivihic, xat Siyov x-i.c, aTto/.ptVet;. stiones et exciperesponsa. Dixit ergo Lysimachus :

intcrrogatn,
i\\jrAu.7ytiC /£'yet- Ae'ye pot ve&JTepa, ti'; e? rf, Tuyr, ;
Dic mihi, adolescentula, oujus conditionis es, serva
o-jji.i,, r iXeuOepa ; 4>eopovt'a liyu- Aou/\r,. Auat'fiayo<; an libera? Serva, inquit Febronia. Cujusnara vero?
Aeyet" TtVo; ouv Tuyy^aVet tjouXr, ; <I>eopovi'a /eyer Tou inquitille; haecvero, Christi. Tum iterum Lysima-
XptOTou. Auat'ftay_oc; liytc Tit; liyn xo oyopta' oou; $e- chus, Quo nomine vocaris ? Humilis Christiana,
opovta ~\iyu- XptaTtav/j TaTtetvri. Aufiip.ay^ot; ).e'yet- To respondit Febronia. At ego nomen tuum scire volo,
ovof/a aou f/a9et"v 9eXti). tt>ecpojvi'a H-yii- Mlzov 001, oti inquit Lysimacbus cui Febronia, Jam dixi tibi :

XptaTiaw Tairetvr,- ei rJe to dVo/jta p.ou pa9eiv 9e).r,c, quod huniilis Christiana sum si autem et nomen :

oJeopovt'» urto t>?c Kupt'a; pouxaXoupiat. scire cupis, Febronia appellor a Domina mea.
22 Tunc Selenus, jubens Lysimachum ab inter-
mnltisque
2-2 Tote d 2 E'Xr,voc jrauoac tov Auo.Wov tojv eoo>-
ro g ando cessare - ^P 1' >nterrogare etiam ipse, et soticitata «
1 ma stat " e
dixit TeSteS mihi "
S ' nt dli Febronia Sflcno,
rtoewv. «urdt; >?p?« T o epwav rw <t>ESpov.'«v, xai Xe'ye. :
' -

Tipi- 7-lxrv 'Entaxavzai oi 9eoi, OeSpovia, Sn ram te nec 'nterrogatione quidem dignan sed quo- :
ou/. r,Sou-
Xdpw ipo>Tr,a£-o; «?to,aai oe- «XX' imi&i to Ttpaov, y.ai
nlam modestia et honestas tua, conjuncta cum specie
mieixec oiv tam eximia vlncunt al"dorem furoris et iracundi»
To-j reotxaXXEi yaoaxT^t aou >,TTr,aav tov
T>!
5 fiaveia; cou oy/.ov xai contra te conceptae non ut reara interrogabo age,
-.fr- /.a-a' oou ayava/.-r,oeojc, j

ouxtTi oj; xaTaVpiTov eporrtato oe, dlV te, sed ut filiam meam suadendo aggrediar. Audi
wc, Texv.ov, v.9.1

o>? 9uyaT£'pa eii/;v Ttapa/.a/ioo> oe. "Axoue TotVuv, 9uya- igitur, filia. Norunt dii quod ego et frater meus
T£p' ' EmiTavTat 01 9eoi oti TtoXXwv ypr,fta'T0JV xai TtoX- Anthiraus, Domino meo Lysimacho despondimus
^fii treptouotac; rppo>oa'f/e9a yuvatxa to> Kupt'o> pou mulierem magnisopibus et possessionibus dotatam :

Avoiftayti), eyti Te, xai "Av9tpoc eud; atJeXtjjdc- TtX>;v ast nuncdissolvo sponsalia contracta cum filia Pro-
Oftojc; ar/iepov to izlzfi 9uyaTpi tou Ilpootfdpou tJtaXuao) sphori, erisque tu uxor Domino meo huic Lysirr.a-
ouva/.Xayfia, xai Tac iv aoi 9r,aofiat auv9>j/.ac, v.al tcri cho, qui mihi ad dextram considet, queinque vides
™ xuptw fxou jVuatftaytp ei; yuvatxa, oi/ lic, Ta rSecjta formosum esse sicut et £u. Meum igitur ut patris
xais.otiat vuv, dvrtva x.91 doac oti xai auToc TtecixaXXrc consiliura audi, faciamque te gloriosam super terra.
Lysimachi
£ ortv ojc;
xai a-j. "Axoutrov ouv Tr; auo.oouXetac ftou tic Nec quod verecunderis propter egestatem tuarn
est, :
nuptias
TOT mihi eniin nec uxor nec liberi sunt itaque mea o/ferenle.
P°5 oou, xai Ttotrao ae evtJoEov erti xfc, yfc- /.ai fjt>?
;

nwVioji a£ ,;
TOVI ai
'
.;;-
£ y^c Jp . yjjnj irept'eariv, oute omuia tibi tradam ac Dominam universorura te
.Texva- TtavTa constituam quae Domino meo Lysiraacho pro dote
ouv Ta itia aoi oojpr.oofjtat, zai OEanotvav ;

tavro>v xaTaoTr.ato xai TauTa ei; jtoorxa. ETittjojou dabo, eroque vobis in patrem; et glorificaberis super
oe,
~<r xupiu ftov jVuaifiay_'j>. xai Eaouat uuiv tic, zxxipa, terra, atque beatam te dicent omnes mulieres tanto
xai tSo?aa9et'ar, erti t>5; y>i;, xai ptaxaptouat a£ ai 9r,Xt'at honore dignatam. Sed et invictissimus Imperator
gratificabitur
 ACTA S. FEBRONLE VIRG. MART.
A gratificabitur vobis, multaque largietur etiam ipse nanai o'ia; Tiu.f,c, /i!;tto9r,;. XapioErat $'e ttoci 6 v.aDJvi-
pollicilus enim est in sublimi potestatis tbrono con- xo; rlptcov BaaiXeu;, xai o"copr',aeTat vuiiv y.ai auro; 710/U
firmare Dominum meum Lysimachum etProefectum la, enr,yye0.a.To yap ini tov u7iepe'j£ovra tmv A Pyfnv
creare. Ecce omnia audivisti, da mihi patri tuo iovov avabtbacat
zStoaaat tov Kuptov
liupiov ptou Ava(u.xyov x<j

responsum, quod diis placeat, et animam meam noxTTetv tov "Enapyov. 'Ioou a'xr,xoa; ndvTa, 5o; »710.
exhilaret quodsi appareat te persuaderi non posse,
:
xptatv eptot to> 7iaTpt' oou niv xai roi/; 9eou; ^eparauou-

testor Deos, quod sub manibus meis non vives ad ouoav y.ai Tr,v $vyr,v ptou yapoTtotoucav enet idv dnu-
tres horas. Responde igitur ut placuerit tibi. Qf,c, 6cp9et'r,; r.cjbc, rw Ttcpaiveaiv u.ov, e7tt'cTavTat ot
9eot, OTt ou fj.fi 'Qf,aetc, rpei; copa; u; ra; yeipa; uov
dnoy.pivov Tot'vuv Ta cWouvra' 001.
23 Ad haec Febronia
Fgo, inquit, in ccelis ha-
;
23
s
$e§povt'a liyet, sycb o ty.aara 7raaTara eyouaa
ei
respondet se beo thalamum non manufactum, sponsum irrefra- oupavoi; ayeipoTtotVrov, vupccpcova axaTaWrov xexTr,y.e'vr,
Christo cle-
gabilem nacta, et pro arrhatotum coslorum regnum, 7tpoixa eyouaa ndaav Tr)v twv oupavcov
sponsam, |3aotJ.Ei'av
sponsum vere immortalem, mortali et corruptibili vuptcfiov eyouoa a9a'vaTov, 9vr,rco y.xi cf9apTtp a'v9pco7tco
sponso neque volo neque possum conjungi. Itaque cuvoixyjaai oi/Te aV.oucat aveyoptar coaTe (Stv.xaTX uf,
noli, o Judex, in vanum laborare : quia nec blan- xdfxvt, oure yap xo/\ay.eucoy otfe^rcet;, oure aYceiJ.eov
ditiis eroolliar, neque minis terrebor. Tali audito extfoor,aetc. Taura ay.ouca; 6 oY/.acrr;, v.xi f/.eya'Aco;
responso, iratus vehementer Judex, mandavit mili- dyxvxx,zf,aac, iv.ekevciv ~oi; aTpartcoTat; leytav PiEoip-
tibus suis dicens, Auferte ei vestimenta sua, et la- pr,^7VTe; ra ijJtaTia aur>i;, xat pay.xiot; TtEpi&oaavre;
ceris panniculis eam cingito, ut coram omnibus a'rtf/.6v Ttva y.xi dayf,u.ova ini Ttavrcov CTiaaxt, ivx
vilis contemptibilisque appareat ; seque videns in toouaa eaur>iv sv Toiaurr, aoy/pteouv/,, Ta).avioet eau-
constitutam, seipsam incipiat accusare,
tali vilitate Tr,v a'v9cov u.eydlr.c ilineaev $b\r.c„ xxi iaydxr.c, TiTxiyr,-
quod pro magna unde excidit gloria m tantum se y.ev aTipttac. Oi ouv OTpaTtaiTat Tayewc 7ieotpp)',Hav-e; Ta
despectum conjecerit. Itaquo milites confestim abri- tpta'Tta aurr;;, xat paxy.t'ot<; a\jxr,v TiepttwoavTec, eairoav
pientes vestimenta ejus lacernulaque circumcingen-
v
iiti nxvTtav yupr.v^v tote 6 2e7wo; Xeyet- Tt' Xe'ye.c $e-
uleoquc tes,nudam coram omnibus posuerunt. Tunc ad bpovta; opa; otwv ecETreea; a'ya9tiv, y.at otat; Teruyr.xa;
nudata
eam Selenus Quid nunc ais, Febronia ? Jamne vi-
; artpt.ta;; Oeopovta Aeyet, aVoue o"ty.aara, y.dv 6),r,v rtiv
des, ex quantis delapsa bonis, ad quantam perve- tpttzri'tov nepie/ri? rrv yuptvtootv ptou, eyw raurrv aayu-
neris inhonestatem ? Cui Febronia Audi, inquit, o : u.oaiivr.v ou \oyil,ou.y.f uc, ydc, 6 oVpttoupyic. Tou a'ppevo5
Judex etsi omni prorsus indumento me spoliave-
:
y.xi rr); QrXiiac,, ouJe yap "ptovrv Tr,v rtyiv tptartW yvu.-
ris, ego id milii ignominise non vertam :nequeenim vtoaiv TrepifieVco, aXkx y.xi rw Jta £t'cpouc. y.at 7rupoi;
solam expecto expoliationem vestium sed etiam ; Ttfttoptav iv.Uyov.xt, e'iye a^t'a yevroo/j.at
'
7ta9eiv uTrep
ferri ignisque supplicium atque utinam digna in- :
Tou 7ra96vro; U7rep eptou.
veniarpro eo pati, qui mea causa tanta est passus.
24 Tum Selenus, Impudens, inquit, et omni de-
24 IHrivoc, liyet, avaioyuvre xat Traor.i; dTtu.tai
et inrereeun- decore digna, scio quod gloriaris ea qua polles pul-
dix accusata, ckritudiDe, et ldeo nec d\ia, oiSa ort oEptvovr) ecp' 6) moiciSlr.aat y.a).).et, y.at
ignominiam reputas nudita-
§td touto ou y.oyilri aiayiivr,v y.ai artptiav xr,v rou ato-
tem corporis tui, neque propter eam verecundaris,
fj.aToc, oou yuptvwotv, d).lx inatvov Ttva otet ro ourto;
sed decorum reputas ita nudam te conspici. Novit
tarao9ai- ae y\ju.vr,v. $eopovia Aeyet, oio^v 6 XptoTO?
Christus meus, inquit Febronia, quod usque modo
fiou ort ou re9e'apiat pteypt tou vuv yapay-Twpa avijpo;,
numquam cognoverim viri faciem qeiia autem in :

xat iVa 6|U.7reoco eic. Tac, yuodc oou avatayuvro; ric, cijcp-
manus tuas incidi, visa sum impudens. Dic mihi,
9r,v oot; optco; ptcope y.at dvaia9r,Ti (Jtxaara eiTte' piot, Tt'4
stulte et insensate judex, quis in Olympiaco decer-
tcov a9).r,T(ov 6Xupt7ttaxov 7rore aycovti^ocievo; dyosva
taturus agone, luctam aggressus est unquam vesti-
iu.a.Tioic, /?f/(fteop.evo<; avu-nliy.it Tr,v Ttx\r,v ouyi yupivos
mentis indutus? numquid nudus certamen init ;

e^avuei tov ayoiva ecoc ov tov dvTtitalov vty.iar, ; iyij Se

respondet eo quoad suum adversarium vicerit ? Cum autem tor-
se paratio-
QxaxvoJv y.ai TtvL,hc, dmCkr,v Ttiotuivovax, jrtoi; iptarioi;
mentorum et ignis supplicia expectem, quomodo
rem ad tor- r]u.(fizau.ivr, toutoic oupt7[/\e'E„co ; Ouyt yufj.vov ro acoct»-
menta esse cum iis vestita congrediar numquid
nudandura
?
toui; aixtofxovi; $iir,Tat, ecoc, oi, xaraycovio-couat tou 7ra-
C corpus non est, ut verbera excipiat? Eia quan- I
Tpoc oou tou aaTxvd, tcov fixadvtav oou y-aracppovrioaaa ^
cum patre
donara congrediar tuo diabolo, tua con-
;

2D,r,voi liyir 'Eitiidr, nooizvoc, iavrft Ttptcoptcov v.ai

temnens tormenta? Ad haec Selenus, Quandoqui-
(3aaavcov eyeVero, y.ai Tni tou 7rupo; ditulfc, y.aTEroXun-
dem, inquit, ipsa sibi ultro deposcit supplicia atque
oev, TEivavTE; aurriv iv. TEoaapcov, xai nvo utto xaTco9ev
tormenta, et contra ipsius etiam ignis minas au-
avTfi TsaaapEc arpaTtcoTat iittar.dvTzc oaSJoic
E^atJ/avTE;,
dacter insurgit ad quatuor palos extendite illam,
;
tov vtorov avTfc, tSfhuiiwaiv. Tourou oe ye.vou.ivpv, v.ai
Supposito
igneraque supponite ; interim dum quatuor milites
eni nolii aurrj; TU7tropte'vri;, 6'^Spot rtve; aiptaVcov i\
igne extensa terga illius jugiter virgis lacerabunt. Eo facto, cum
aucpoTEptovTcov aeptov rou vcotou auTrjc eTrt rrv yrjv v.xre-
virgis
diu csederetur, ex utraque dorsi parte velut imber
cxditur, tpEpovro. Etpya'Cero $i xat to 7tup vnb xa'rco aurr;; vnb
sanguineus depluebat in terram sed et ignis visce-
:
xa ankxyyya avTfc, ijtaxaiov D.aico $i ioz cliQbu.evov to
ribus ejus subjectus, vires exerebafsuas,
tanto ve- rrup 7r>.et'co xat Otpo3pore'pa opXoE dnoTtlovyivr, xaravn-
hementiores quod oteo irrigabatur, et magis
accen- 5.toy.£v Trv $eSpoviav. 'E7tt nolldc, $i rac copac TU7TTO-
debatur flamma, Febroniam consuraens.
Illa autem fiEvr,; aurrj;, artav ro 7tX>o9oc; tou oV'uou Eooa, y.at rov
sic diu cruciata, totius plebis mulfitudo clamabat,
Sty.aoTriV ixereuov leyovzec,- «Detaat, cpt)a'v9pco7te 1J1-
etJudicem deprecabantur dicentes, Miserere,
Ju- xatTTa, cpeiaat Tf,c, viac,. Tou 5i u.f, netOou.evov,
dex clementissime, miserere adolescentulas.'
Ille dXK' ert eurovto; aurrv u.aaTileaQat TcpooT/zt^avro;, ore
vero nihil commovebatur, sed magis
etiam incul- Mev ra; aapxa; aur>;i; pera rou atuaro; ETtt ifc, y},c,
can verbera imperabat, donec vidit
carnes ejus si- xaTacpepouivac, tote exe'Xeuaev nxvaaa^xt tou; oVuiou;.
mul cum sanguine in terram defluxisse
tunc pri- : vof/.ioavre; $e aurriv Te9vr,x£'vai, ippnj/av aurriv rfjq
mum cessare carnifices jussit; arbitrati autem nvpdc.
'e.^co

jpsam obnsse ab igne extraxerunt.

25 Tunc Thoraais cum illata Febroniaj tormenta
25 'H $e Gcoftat;, Oscop taaaa ra; £7t£vEy9£t'oa;
•

ad
deficiente
vidisset, ammo
deficienshumi corruit ad pedes Hie-
(3aaa'vouc rj5 <I>ESpovia, 6).tyi(/uyraaaa, xarETteaev ei; ri
hxcThomaide, riae Haec autem raagna voce
:
exclamavit Hei •
ecVcpo; Ttapa Toi/; 7toiJa;T>/; 'Iepia;- f) $e 'lepia, |3ora«-
mihi, Soror Febronia Hei mihi,
!
Domina ac Ma- oa cpcov>), E?7tEv 'Ouai ptot, OeSpovia aoeAcpn, ouai ptot,

Kupia
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 25

6V)dcxa).e or ditb xf.c, ar.ixtuov VK ar; gistra I ecce non raodo doctrina tua privor hodie, D
Kup<*
jcfiailat,tuu
U-V
ovhmuiuav ov ftovov oe rw ows, «aa«
u.-: sed etiam Domina Thomaide, quae propter te mori- ^™ 10

Wp«*« &U>pat&op ISov yxo v.xi txvvri Ocd a\ tur. Audiens autem Febronia vocem Hieriae, istic
xoi fft
'Aaovaaaet $i i <l>£cpovt'a xiv ^ojviv -.?,:. '\t- ubi super terram jacebat, rogavit milites, ut faeiei
xikeuxi.
steifxevvs £"i wS toaybvi, KapacdXlEOev tou<j orpa- suae aquam aflunderent ; qua allata inque ejus vul-
i,!'/'-,

tniira? Wwp rrpooevex^* *vtS« rffl Trpoacijro). Oi tJe tum conspersa ad se rediit, et in semetipsam re-

OTtWttWT*! evSiutJ to uowp KOpttaavTee,, jrpoariveyxav rfi versa oravit ut Hieriam videre posset. Sed Judex
ikQovect ii<_ ixvT IV.iXtViV XV,V noluit consentire, sed ad rationem sui reddendara *^^,™^.
[/.j 1'jd-j. Toii tW tatwtttoii uh ~th,aavxoc„ i/.iltvatv assurgere jussit, inquiens, Quid dicis, Febronia? leum
txnrv «vaaxaaav t4itoXoytuo9«t, x?i teyii irpo? aurrv. quoraodo haec priraa tibi successit congressio? Ad
Ii iUyeit $e6povi« ; Jroi; r) JTpwTr, auftTc).ox>j xr,<_ jrdXr.c; quem Febronia : Jam potes primo experimento di-
<I>scpov<'a Ufti, "EpaOti i/. -.ic, jrpcoTr.c. jreipac ori ar-vi,- dicisse quod invincibilis sim, et tuos contemnam
roc eif*', **' ~'~"'
J ^aaavtev oou xaracfpoveo. 2D.r,voc, cruciatus. Selenus ergo. In eculeo, inquit, suspen-
Xeyet, ir.i roC &5Aou -Aptu.daavxt<_, xai roi; TtXr;*Tpo«; diteeam, et pectinibus latera ejus radite, atque
xi<_ jrXevpde; o.v-.ic \taavTtc_, v.x.i jrup itpoatvtryxavxH, admoto igne ad ipsa usque ossa comburite. Tunc
u£/'.i rtSv dotfow avvr.c, /.y.Txriflii.xTi. AoSovres ouv oi ministri arreptis pectinibus, eo usque illam rade-
vjnipetai xO.i/.-.tja, irri toooutov Sijtov, cocre xal xi<_ bant, quoad carnes cum sanguine in terram decide-
adwai. txvTic, cuv tco aluar. iixi xiv yiv v.xxaixiizxtiv rent ; ignemque admoventes etiara viscera torre-
xcti ixoootviyyavxtc, xb jrup, xarexacov xa axikiyyya. au- bant. Febronia vero sublatis in ccelum oculis ^yLSSjJJfi ;

tIc,. "Iloe <I>e§pov<a tou; 6cB9a),ftouc. iic, tov oupavov Veni, inquit, Domine in adjutorium mihi, neque
martlvaaa )•£',£<, 'EX9e, Kvpte, tic, xiv (3or,9e<dv ftou, derelinquas me in hac hora. Atque hoec dicens con-
xa< p, jrapaoYorc. <xt ev x~ eopa Taury xai raura ei- ticuit vehementer enim eam ignis urebat.
:

Itoutra, r.avfaaiv, xaTECfXeyeTO ydp acj>6c)pa urro tov

Ttupoc.

SeaTtov dxxiSpaaav 9eto- 2G Tum vero multi ex spectatoribus, non valen B

2G Uo'/loi Tot'vuv Ttiiv xr,c,
Linguam
tes ultra sustinere crudelitatem Seleni, abscurre exscindendam
piac, Jia xiv i>jj.wxr,xa tov 2ti\r,vov d/XXoi $e ETtEoow^,
Siy-aoxiv uetevov dt/'r)vai to Ttvp, ot;' avrjj?. runt : alii vero acclamantes supplicabant judici, ut ultro
nai tov
ignem juberetab earemoveri. Jussit ergo tolli flam- P°rrigil;
Tov 5i iotaarou EmTpEiJjavTOc; ap9w£z< to nvp, xpEftf/a-
tiJvr.c; avriic; ett< tov i^vXov, x:d/\iv epcorav avrriv £Tts<paTO. mas ipsaque adhuc ex ligno pendente, tentavit
;

1?,; bi ft>i $vvau\ivr,c_ dixoy.pi~r,vai, i/.ilivatv ai/Tr.v iterum illam interrogare. Cumque ei nihil respon-
/.XTivr/liiaav dno tou i;uAou, TtaXu TtpoaciEGrvai, v.ai dere posset, mandavit ablatam de eculeo alligari

xthvii yJ.rfir.vai iarpov, itai liyti Tipoc; auroy Trjc; palo, etmedicum vocari cui adducto dixit Es- ; :

TpcozaTapa^TOu Tautr.c; xa< fitapac; a'rtoxpt'vaa9ai tu scindatur organum loquelae illi infelicissimae et im-

cl<>c«5Tr,prw jj.i, (3ou).of/.e'vr.c, xtfj.via~ij> xb XaJ.ouv Spyavov, purissiraas, quae in judicio recusat respondere, ea-

xa< £7ti to rtup piTCTtfoflo). 'H o; (l>£§povt'a, TtpoyaJ.aaaaa demque lingua ignem
Febronia vero
in conjiciatur.

xr,v yhhxxav, diivtvtv Trapar-aAouaa xbv uTtaarttaTrv linguam protendens, innuebat ministro, quasi hor-
xai liyovaa, Tiftve. '0 o*e UTraarttaTrc; a\|«xfiEvoc; r>5c; eum ac diceret, Scinde. Minister autem lin-
taretur

ylo>TTr,c, xai te>v£<v Tte<pciftevoc;, o< 6»t r.ara xrjc, tuv guam apprehendens, cum eam exsecare vellet pro ;

ao>rr,p<ac; Ei/opxouvrec; xbv 2ilr,vov, ETtEtaav aurov hibuerunt turba?, per deorum salutem deprecantes
rtturo iii rcouiaat. '0 b"t Tp<axara'paToc; v.ai Ttaftftiapoc; Selenum ne id fieret. Et ille quidem scelestissimus

lih.voc,, iy.Oivctv tovc, ooovrac; aun5t; exptico9wa<. et execrandus eatenus acquievit sed jussit dentes
e ,. a di C antur
;

'EuOetiic; ovv 6 tarpoc; ).a£cov ro aibi.pi.ov, rp^aro tovc, ei omnes evelli. Ergo medicus, ferrum confestim eidentes.

bbwTyc Tii iyixc, xopr,; ExpciUtv, xai ETti tou eOa'opoue; arripiens, ccepit puellae dentes radicitus extrahere,
pt'rtT£<v. 15' rot'vuv bSbvToiv a.vTic, i/.piCoj^ivTo^v, xai et in terram projicere; cumquejam septemdecim
acpojpoic; rou a<'ftaToc, Eiri r»jc; yr,c, ^eofxevou, ex^Xeuasv 6 eradicasset, multusque per terram sanguis flueret;
i£'),r,voc; Ttauaao9a< tco iarpo)
-
r, Si ^iopov^a 6)<yocj,u^r,- mandavit Selenus medico ut desisteret Febro- ;

oev etcc' Tij roii aiu.xxoc, aaoSpbxr.Ti. 'Ev~iac, ovv 6 tai-pot; niam autem animus liquit, propter nimiam san-
Ejrauaev tou aipcaToc; guinis effusionem ; sed medicus producto pharmaco
tfdpptaxov t< jrpoaEVEyxac;, rr,v
p
q 6uo<v. eum stitit.

CAPUT V.

Uberibus, manibus pedibusque trunca Febronia, decollata expirat; Selenus judex sibi mortem
consciscit.

H pcaro ouv ird).<v'6

rtpi; cturr,v, <l>£coovta, v.av
^EO.r.voc;

vuv
IptOTdv auriiv, v.ai Xeyec
jtet'9r, to"> cjtxaarrp/ci) xai
Y. unc iterum ccepit Selenus interrogare Febro-
niam, dixitque An vel nunc arbitrio Judicis pares,
;
~
otioXoyeit; 9eouc;; i $h <feopov<'a ).£''/£<, 'Avi~ttJ.d ao< et Deos confiteris ? Cui illa Anathema tibi sit, Iterata :

i- •, minas
• con-
•

senex execranue, quia lmpedis lter meum, neque temliens

.

rptaxardpare yeptov, oT<£ftjro5i'c;£<i; rrv ocTov fiou xaloux

edc; fie Xotjrov jrpoc. tov vuftcpiov ftou jrop£u9>i;vat' ajreucje, sinis me tandem'proficisci ad sponsum. Festina, et sancta
iv.ihci ue ex tou jrr,Xou rvjc acofiaroc toutou, 6rt jrepifte- educ me de hujus corporis luto, quia expectat rae
ve< fte 6 Epaarrc uou- 2£'Xr,vo; ).£'/£<, 'Eyw xar' oXiyov amator meus. Respondit Selenus, Equidem brevi
iz ttcfou; xa< jrupoc; aciavraco to ao>pia aou' otoa yap ferro et igne corpus tuum exterminabo scio enim :

5t< t:< xac vuv to tv,c, veoTTiTOtj aou 'piaoc, dvacay_uvT£<v quoil etiam nunc flducia adolescentiae tuae te facit
cie -apaaaxEuatfc d).X' ovdtu-iav eIcec; ex toutou o><p£- inverecundam uade tamen nihil commodi referes,
;

Xetav- ydp i, dlalavix Taurd ao< rd £jr£X9£<v

aurr, quia prsefidentia illa cunctorum tibi causa malorum
K«otom>aaa>~r) 81 $e6povia diroxpc'vao0ai pi>j awafUvn est. Cumque Febronia ulterius nil posset respon- post vn ias
Sia riv oyxov T(iv fSaadvcov, tic, idtiovz iyxviv.xr.atv dere, propter acerbitatem tormentorum, vehemen- mamillxab-
u>-
?yayev riv 'jixaari-v. Tote 6 lihvoc, v.tltvti. xo> iaTpco tiori ira excanduit Judex quapropter dixit medico >" ss ' ; "f"
qui desinil:
£/</>», tx yaXaxropud Tic, dvaioyyvTov Ttu.vtc9o>- o 3t Abscindantur unpudentis ulius mamillae. Accipiens
carpi; Xacuv to iiyoc,, xai jrpoae).9cljv Tn <I>Ecpovc'a, ergo novaculam medicus, et Febronise accedens,
irKipaTO TEtivE<v o< $k byloi e§6o>v jrapaxa).ouvr£c; tov volebat imperata facere cum populus ccepit excla- ;

oiv.aaxiv xai Xttyovrec., A£ofie9j; aou xup<e c5<xaard mare, dicens Oramus te, Domine Judex, remitte
;

Junit T. VII 4 adolescentute

 26 ACTA S. FEBRONI/E VIRG. MART.
adolescentulae supplicium istud. Ipsis autem sic ouyxwpfa«w ~f> via " W»t l* ****'' ini r " Yli '- •» D -

A. CO.EVO diutius clamantibus et deprecantibus, indignatus wpa; exSowvTwv x«t B«p«x«XouvTtflv, «yav«i«)Sc«« {
EX USS.
Selenus medico, ad eum Seinde, impie et a
ait :
2&Kvo« x«t« tou icaom- Xeyet npo? nt», te>ve tp,-
diis aliene. Medicus ergo cultrum arripuit, simul-
«W^p«i *«i twv 9ewv «XXotoivo oe i«p 6 , Xagiv
lpsa oiv guOmv, v.a\ ai|)a(jtevo; tou oefctov f/.at;ou riJs Traioo?
que dexterum jmellae mamillam secare ccepit :

uveiv
p£«To TEfiveiv c5e «veSoxoev cfwvij fieyaXy,, xai «v a _
vero exclamans voce magna, oculosque in coelum
>i

Ttivj.aa tous doflaXfious et; tov otpavov, efttev. Kvpit

attollens dixit Domine Deus meus, vide quid pa-
:
6

neque am- Btoc, ptou i$k vhv fciav ptou, na\ eX9e'tw fi tyvyin piou ei;
tiar, et eat anima mea in manus tuas :

Ta; yiipac, aov x«i ouxer, etpfleylJaTO.

plius quidquam locuta est.

28 Cum vero mamilla utraque abscissa esset, 28 'A7T0Tptri9evTWv to£vuv «UTWS twv cWo pta£wv, xai
efiam altera eJacpou; picpEvtwv, 7t0p xaTa twv ovo totiwv
jussit Selenus utrique vulneri admoveri ignem, £7ti Toii
aduritur vul-
quod itpoatvf/Qfivai. «UTJiltpoosTalev TroXXa; $k
nus i cujus diuturna vi etiam viscera adurebantur :
ttti zai- fipaj

indignabantur, nec pauci, ferre non x«Tacj,Xeyopte'vr,; autr];, OtexafovTO ydp zd attlxyyya av-
videntes turbae
valentes immane spectaculum, abibant clamantes, Trj;
-
opwvre; oi 6'yXoi, oi ptev Trtafatoi dvtyujpovv trj;

Thomais verb Oiac, (Joavre; v.x.i XiyovTtc. 'Avafltpia AioxXktj«vu xai

Anathema Diocletiauo et diis ejus.
atque Hieria miserunt puellam ad monasterium, tof; 9eoi; auTou. 'H $k 0wptat;, xai f, 'Itpix ehtiarei-

quae Bryenae acta nuntiaret. Haec ergo eo adve- Xav ev tw ptovzOTr.pfw Trpo; vhv Bpuevxv, dttayyiWovaxi.
Bryene rc iu-
tellecta im- niens, elata voce dixit Mandant tibi Dominae Tho-
:
tx yevofisva. Ilap«yevopte'vr, ouv r, no>.i$t'ay.r, kv rti> ao~
pensius orat. vaazrpioi Ttpo; vr,v Bpuevrv, eSoroev
mais et Hieria ; Non fatigentur manus tuae exten- cfiflvjj fj.tya.lr, zxt
eftrev Outoj; )dyti xupi'« ©optaf? xat M»
tse ad Deum, neque langueas clamando ad illum,
r, 'Iepi'a,

magnis enim laboribus im- oxu).9ojotv ai yiiptc, oou ot«7T6T«tlf*svai ?rpo; T0v
et jugiter deprecando : 9eiv,

plicatur Febronia. Tali nuntio accepto, claraavit ptvj u.Tavr\ar, r) xapoYa oou (5oav r.piic, «utov, y.al extevw;

Bryene ad Deum, dicens : Domine Jesu Christe, euy_eo9ai - fieya'?.oi; ydp aflXot; Ttepteireoev r, fytSpovta-

veni in adjutorium famula? tu» Febronise diuque :

$t\afitvri ouv T>iv ayytkixv r, Bpuevr,, eSoa trco; tov

sic orans prostravit se humi, atque clamabat Bra, 0eov Xiyouoa, Kupie Ir.oou XptOTe eX9i ei; vhv (3o«9eiav

bra, bra 1 Febronia ubi es ? Rursum ergo recurrit Tr,c, $ovAr,i oou tytSpoviac,. Kai kni Ttol/Xdc, Ta.q wpa;
puella ad locum spectaculi Bryene, manibusad : et jrpooeu^optev»), £pp«Jwv tavxriv tic to iSa^oc, oovpojuivn

ccelum expansis, cum clamore valido ; Domine, in- xai (3oojoa Bpa, (5p«, fipd, 'KSpovta rou ef ; (laXtv ouv

quit, respice humilitatem famula? tuae Febroniae, ut r, TraidYaxr, eOpaptev etri T/iv 9ewpt'av r, $k Bpue'vr ^tatre-

videant oculi mei quod agonem suum consumma- Taofieva; iyovax txc, ytipac,, tic, tw oupavov, eo6a

verit, et relata sit in numerum Martyrum. Xeyouoa- Rupte, eTrtJe tTti t»v TairetvtflOtv tvfc Sofi.rii

oou tpeSpowa;, xai eX9e et; (3or,9eiav auT>5; - WoJOtv ot

ocji^aXfjiot ptou, ot 'I'e: reXeioi&Vi Ma'ipTU-

otv xaTeXoyt'o9r;.
Lysimachus 29 Mandavit autem Judex solvi Febroniam a
laudat virgi- palo quae soluta, in terram corruit
: nec enim ; 29 IlaXtv ouv 6 JixaoTrj; exeXeuoev j\uB'vai rhv
nispatien-
stare amplius poterat. Tunc Primus Lysimacho ait: <De6povi'«v atro tou 7r«'Xou. Au9et'or,; $k a.\iTr,c, erreoev eir»
tiam.
Periit adolescentula hsec. Cui Lysimachus Noli : to eoacfo;, ou $k ydp iayyatv hi a~f,vai. T6t£ 6 npt'fto;

sic loqui, Domine mi Prime ad multorum enim : Xeyet tw Auotpta^w -

"Eoti f, atiwXeia tw; vewrepa;
salutem, ac forte etiam meam, ipsa sic laborat ;
Taurr;;. Auat'ptay_o; Xeyet, "Acjec, xuptf ptou Hpipe, tic,

multa enim talia audivi a matre mea. An poteram TtoXXwv aoJTrpiav y.xu.vti avvc, ~.dy_a $k y.xi iptou auTou -

facere ego ut absolveretur ac servaretur? Sine il- 7roXXa yap Totaura axvixoa 7tapa tv5; prTpo; ptou. 'OvyJ
lam decertare, nam ad multorum salutem id serviet. ev Tji epjj tiovaia vnfpytv to a7roXu9rivat aurriv xai
Stans autem Hieria clamavit ad Judicem, crude- aojQfvai ; 'AXX acf£; aurrjv aywvfaao^at, oti et; ttoXXwv
Hieria Seleni
lis omnisque humanitatis expers, non sufficiunt tibi owTr,pt'av «ywvioato. ^Taoa $k f, 'Iepfa, xareooa tou
feritalem in-
crepat, tot mala illata hactenus miserse huic puellas? non uYxaaToii Xeyouaa- ~il aXXtflTpte Tr,c, xv9poJm'vr,i cjuaewi;,
meministi matris tuae, quse et ipsa simile corpus oux >ipxea9r,; rof; TtpoXaoouaiv xaxof;, ot; ETtr.yaye; T)5

habuif? non recordaris, quod malo omine natus a9Xfa xopy] rauTr, ; oux iu.vr,tJ.ovti>a y c, Tf,i ptr.roo; oou,

primum alimentum ex uberibus sumpseris, indeque oti xai avxfi touto to owfia v.ai ayfiu.a. TteptixeiTO ; oux
ad hoc malorumculmeuascenderis? Miror equidem, eptvr.ptoveuaa; 6ti T£/9£i; ev xaxof;, 7tpcJi)T0v ex twv ya-
quod nihil horum fiectere potueruit immitem tuum X«7tropuwv toutwv eTpa'cpr,; u.aZ,u>v, v.ai rore £7ri to
et inhumanum animum. Non parcat tibi Rex ccelo- Te'Xetov r,X9e; twv xaxwv oou Ttpatewv; 'Eyw 9auftaTw
rum, sicuti non pepercisti misellae isti. Hasc illa Ttw; ov$kv touto)v x«T:7rXr,t£v aou Tr,v aveXerj xat «Tta'v-
dicente, excandescens Judex, jussit illam quoque 9pw7tov yvciftrv. Mr) QjtiatTx! aou 6 oupa'vio; BaatXeu;,

ad quasstionem publice subeundam adduci quod : w; oux ecpr;ow Tr,c, TaTtetvri; TauTr;. Taura eiTtouar;

intelligens Hieria, multo cum gaudio et hilaritatis Tri; 'Ispfa;, pteyaXw; dyavav.zf.axc, 6 otxaar);;, exeXeuoev

plena ibat, dicens ; Suscipe me, o Deus Febronise, aurr,v KXTtvtyQf,vai, v.xi oiy.ac, Oouvat Or.uoaix' yvouaa
quamvis gentilem et humilem, una cum Domina $k r, 'hpix, pteTa 7toXX)i; OTtoufir;; xat yapxc xarr,X9ev,

mea. Xfyouoa, '0 0eo; tDeSpovfa;, de^at xapte Tf,v eXXr,vfc5a

30 Subeunte autem illa ad tnbunal, consulnerunt xai Tanuvhv u.t T.d Tf,c, vvpiac 4>eopovi'a;.
qui inde effe-
amici Seleno, ne Hieriam admitteret ad publicam 30 TauTr,; $k xaTep^opevr,;, oi cpfXot tou 2eXrvou
ratior
quaestionem dicentes ;quod omnis mnltitudo cura
; auveSouXsuaav auTw XeyovTe;, Mf, xjxxaydyr,- Tf.v 'hpiav
ea pariter esset confessura Christum, et tota civi- Or.poofa, eTtei oXa Ta a TtXr,9r, auv «vT>5 ptapTupouatv, xai
tas peritura. Et ille quidem consilio eorum paruit, aTtoXXurat Tiaox f) TtoXt;. TauTrv Tr,v cuf).oouXiav $t\x-
nejure cum ea ageret fredens tamen in illara, ;
fjtevo; 6 1D.r,voc, ouxeVt xarr.yaysv tv.v lepfav ei; Tviv
magna voce clamavit ; Audi, Hieriaet ulciscantur Ttpoooov Bvu.ou.ayij>v $k, v.at ptatvopevo; xaT' aurrj;,
te dii, quoniam multa mala Febronise concivisti : Expacsv cj,wv)5 peyaXr, Xe'ywv, "Axoue, 'lepia, ^TWaav oi

statimque jussit ut Virgmi ambae manus pesque 9eoi, OTt TtoXXa y.ay.d itpotliviaac, T)5 4'eSpovfa- (Kai eu-
dexter amputaretur. Supponentes ergo lictores ma- 6e'w; x^Xeuet Ta; fluo y.Etpa; a7roTpr,9>7vai Trj; «teSpovfa;,
nui illius dexteraj lignum, securi absciderunt illam, v.ai tov $ti\iov no$x. 'Eu9/o); ouv oi UTtao7tiaTai u7To9ev-
jubel Sanctx similiter et sinistram. Cum autem dexterum quoque Te; to ;uXov utto tvj %tipa auTri; Tr,v Se^tav, xpouaavre;
manus pede- pedem ligno imposuisset carnifex, eumque abscissu- Tf, TtEXext a7te'T£p.ov, opiotw; $k v.xi Tr,v apiarepav, outw;
sque abseindi.
rus securim arripuisset, et magna vi impegisset in Ttoir.aavTE;, a7tE'repov u7to9evTe; $k t6 ;uXov vr.i> tov
talum Febroniaa, non potuit pedem auierre, ac ne $il\i.ov x.VTfiC ni>$x XaSwv, 6 u7tac7ttcT)i; T)> TrfXixa, xai
u.ty ilr,
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. -27

OWV*f«« xa.Tappei*; y-.i rou «StwpoyrfXou r>je; secundo quidem ictu profecit aliquid unde magnus D :

a f»y i/.r,

oux ea/uoev a.pai tov jrdda avTr;;, dpiotoi; extitit clanior turbarum, et ipse vix domum tertio A. COEVO
ooovtV:,
EXMSS.
bara ercEvsyxa; rXr.yxv, ovSt ia/vaEv mXXii oi fenens, executus est mandatum. Febronia vero,
dy)ojv y evoptEvr. rpirnv -/.ryriv corporetoto contremiscens, atquejamjam defectura,
h r. |3o»' vtco t<I>v 5e

in?jh*z-t poXitj inyysiv

apai rdv jtott« avzf,:. 'H ouv conabatur etiam pedem alterum imponere ligno,

$£Jspow« o/.o) reo o-oif/.zTc ouvtooc/o; ytvofiivri, y.ai fuSX- petens ut hic quoque abscinderetur. Quod intuens
Xouoa Xowrov exiifiirseVetv,
kziiZi-.r, xae rov trepov irdJa judex, dixit Videtis pertinaciam impudentis 7 ma-
:

i«i rov ;u)ou

im9nveci, acieouaa xae toutov «cDEpae9rivae gnoque cum furore ministro, Scinde, inquit, et au-
0e?aae/.£vo; ouv d oexaaTri; liyei, ftMmxt tov tdvov Tri; fer etiam pedem lllum.
dvato/vvTou : tttci f/£Ta tco).)ou 9uf/.ou )e'yee ro) urraaTce-

tjrf, Te'fte, exxd<J/a;

Oe xai toutov tov TtdJa.

31 Avzara; d Avoepcayo;, ).£-/£( toj 2e).r,vu' Tc ).oc- 31 Tunc surgens Lysimachus, inquit Seleno et capite
truncari :

jiok £/ec; Tcoe/iaai

tj? zalaiyr, zaiizr, ; 7topeu9(opcev )ocTrdv, Quid deraum raiserae isti adhuc facies? eamus tan-
xtupoe; apioxov k>iziv. 'Qok avoy.<jjrazac, 2e')r,vo; dem tempus prandii est. Crudelissimus autem Se-
:

liyit, /riTOJoav oi Oeoc ort oux iaacu avTriv tojaav, a')X' lenus respondit: Ulciscantur me dii,si ipsara vivam
g>j; eooptai eeo; otou Tcapacjoj to Tcveupea. TiTte noXXd; dimisero hic omnino manebo, donecspiritum emi-
:

Jj td; eipa; ej/uyoppayouar;; aurri;, Xeyet 6 2e').r,vo; serit. Ipsa autem diu animam agente, dixlt carni-
rof; i/Tcao^cdTat;, "Etc tfi f, TpcoxaTapaTo; avTr; ; Nai ficibus Selenns Etiamne vivit execranda llla 1
:

Jsdttefld oou axpiriv, rj cj/uyri auT/j; ev auT/j eotiv. Tdre Ubinam est virtus vestra ? ecce adhuc spiritus in ea
/e/.eJec o 2eXr,V0c; a7toTptr,9rivai to xecpa)riv aurr!; - superest. Jussit autem ei caput rescindi. Ergo mili-
Aaoeov to d OTpaTtoJTr,;, xpaTrioa; Trjc xoptr,;
e}s i;t'<fo;
tum unus apprehendens gladium, et simul comse
auTri;, xae d.vaxpouaa;, U7to9ei;
Tri; xEtfa)»;; Tcj Ee'<fo;, capitis manum implicans, ictumque designans, ense
avrt; 9uatdiJ.ee TtpdSaTov, outoj; acfayedaa; aurriv,
d>; impacto Caput sanctum rescidit, sicut quando ovis
zf.v dyeV.v tXVTns aziiziyiv xecfa/riv xae ev9e'o); oi tjexa-
jugulatur ad victimam statimque surgentes Judices
'0 oe
:
E
BTac eTtopeuovTO errc tov apcorov. Auoc'f/.ay_o;
ad prandiura abierunt. Flebat autem Lysimachus, intellecto au-
-
Jazpuwv, ertopEueTO Tei $k 7r).r,9n eruviJpafcdvTa, rfjz/.ov tem nepotis
et concurrentes turbae volebant cadaver Febroniae
a'p7i«aae to oo"if/.a Ti5c <I>ecpovc'a;- d Auoc'p.a/;o; exe'- mcerore
<?i
rapere : sed Lysimachus jussit ibi raanere milites,
)euaev cTpareojTa; rrapaftevecv, xai cjiuXaTTecv to acip.a.
ipsumque custodire. Curaque multo in luctu animi-
'Ev Ko~U.fi quv auvoyjj xae ).U7tr; Jaxpucov htiioyoiv 6
que perturbatione magna positus Lysimachus, ne- ipse sc
Auo/f/a/o;, oux ecfayev, ou 0e ettcev, alX iauTov ocTtexXee-
que comedere neque bibere vellet, sed suo se inclu-
i

terftcit.
aev ev Tcti xoctc/jvc, xae rrv ezvacpeacv rw? ^eopovcac audiens
dens cubili caedem Febroniae deploraret ;

eGpr.vec
-
2e')r,voc; 3e d toutou 9etoc ftaOwv aoYiptovouvTa
patruus ejus Selenus sic eum affligi, nec ipse cibum
tov Auai'f/a_/ov, oux ecyayev ou Sk aurot;- eyep9ee; t5e,
gustavit sed surgens obambulabat per aulam prae-
:

avaTtarr, ev tou TtpacTwpcou. 'Ev rcoW.jj 5e

rfj av).fi
torii correptusque mcestitia grandi, dum sic am-
:

auTo; 1-j-r, y.ai a:/:f,]XOvia U7tapy_0Jv, Et;aecj,vr;c avartaTouv-

bulans in ccelum suspiceret, extra mentis suae po-
to; auToii, ezTeveaa; ec'; tov oupavov, xae tTtt Tto))a;
testatem raptus, vehementerque irrugiens ac veluti
Ta; wpa; evveo; yevdptevo;, xae ojortep Taupo; aTtoaxep-
taurus mugiens, caput suum impegit in unam co-
rftra;, Ttpooeppijev Tr,v xecpa)w aurou ee; eva rciv xcdvajv,
lumnarum, concidensque obmutuit. '

xai jteatov, cJcecfcivriOev.

CAPUT VI.

Delato ad monaslerium Sanclw corpore, celebrantur exequicc, et plures conversi baptizantur

cum Lijsimacho, Primo atque Hieria.

<> opucou 8k y.ai (3oJ5(j yevofte'vr,;, SpauMy o Auoc'pta_/_o;, \_joncursu ad hasc facto et conclamatione domesti- Lysimachus
x«e E7TC0Ta;T0) TtTcipcaTe, r,po/Ta to yeyovo;. Oe c5e arcriy- corum, accurritet Lysimaclms, et interrogando dis- jultet corpori
yti)av ::Crci to yevdptevov d 5e Auoe'pcaj(o; ette 7to)).a; censquidactum esset, caput movit ac dixit, Magnus Inculum,
Ta; oipa; xev>;aa; -f,v xecoaXnv eaurou, ec7tev Me'ya; d Deus Christianorum! Benedictus Febroniae Deus ? F
0eo; T(T)v XpeoreavcTjv, eu)oyr,To; d 0eo; t»;; <I'e6povc'a;- Vindicavit sanguinem injuste effusum. Jussit autem
EEeSiV.roev d 0eo; to ai\m ro ptarr,v exyuOev. Kae Tauta Lysimachus efferri Selenum eoque elato, : accersi-
etTtuv, EX£').euaev exxoptea9);vat tov SeXr.vov, xae exxoptt- tum ad se Comitera Primum, sic allocutus est ; Ad-
oOevto; auTou, TtpoaxaXeoaptevo; Auae'fta_/_o; tov Kdptr.Ta juro te, per Deum Christianorum, ne transgrediaris
npi'f/.oy, efTTevauToV 'Opxti.oJ ae tov 0eov ToJvXpcaTeavciv, praeceptum meum ;sed statim jube Febroniae sar-
u-f, TtapE/.Or,; Tr,v evtoAt.v ptou, a))a Ta'y_eov kmzalfiv yeve- cophagum fieri ex lignis imputribilibus et mitte ; et exequias a
Chrtslianis
aOzc rf, <l'£opovi'a y).OJaoci)xopcov k/. £c')u)v aoe^TtToov, xai quaquaversum praecones, ut Christiani, quicumque
fleri.
aTcdaT£c)ov TtavTayou xr,pu?a;, 07to>; oi |3ou)dftevoe Xpe- voluerint exequiis Febroniae assistere, sine metu
orcavoc TtapayEve^aOai ee; Trv y.r.Stiav xf,c. <I'eopove'a;, a'<pd- compareant, cura jam obierit patruus meus. Nosti,
6»; rcapayevovTac, pcaXcoTa xae Tou epcou Geeou Te)euTr,aav mi Prime, desiderium meum accipe militiam, et :

to;. Oioac, Kupee ptou Ilpe'pte, tov efcov tco'9ov )aSe xf.v eos quod volueris fac bajulare corpus ; itaque per-
OTpaTeav, xai ou; eav (3ou)r,, toutou; rcotV.aov (3aaT«oac to ducito illud in ejus monasteriura ad Bryenem. Nul-
aclifia Tr,; <teopove'a;, xac outw; aTtoxoptcCea9cj) ev tw pcovaa- lus ex turba auferat quidquam membrorum, a cor-
ipitj) autrj; rcpoc Triv BpueVr.v Mr.eJec; tojv tou dy_)ou pore resectorum; neque canis vel immundum animal
acvapTcoa»; sed terrara quo-
tc T<iv pte)c,Jv auTr;;, f, ti T'iiv aTtoxo7CEVTO)v aliquod lingat effusura sanguinera :

ex tou mo-
aciptaTo; auT>;;, u.x 3k 'v/J.iir, XUOJV r, t< T(iv que quae ipsum suscepit, effode ac defer in
«xaOap-oJv tou exy_u9ivTo; acptaTo; auT>5;, a)),a xai nasterium.
~r
-J yf.j xaTopuca;, Ev9a to ae"pta t>5; <Pecpovia; ii;£y_u6r;, 33 Sic instructus Comes Primus, perfecit omnia
xae auTo aTto/.dptr,aov
ev tw ptovaoTrpeo). sicut jusserat Lysimachus et corpus quidemFebro- Primus man-
:

«o Taura axouaa; Ilpe'pco; d Kdptri;, ercocV.oev TtaVra niaa bajulandum militibus commisit ipse vero ac- data ;

exequitur.
xf_/oj; rcpoaETacEv d
Auac'f/.a_/_o; xac to ptev aojfta rr;; -
cepit caput, cura manibus pedibusque et ceteris quas
veopovca; aTpaTeoaTa; exeXeuaev [3aaTa!teiV aurd; Sk 6 fuerant ablata raembris, suaeque involvens chlamydi
llpctto; Xacuv Triv xeepaXriv TJJS <i>£opov<'a;, tou; re abibat in monasterium. Verum concurrentibus tur-
Ttoda; /._<; •__,. yjXpac, xai eJrtavTa Ta acfaeoe9evTa pte)r) bis, utde membris resectis raperent aliquid, haud
£
^ av-fc,, y.xi TauTa ev t>; _/_)apti'ot £ptoa)i)v aurou, modicum subiit Primus periculum, propter impres-
sionem
 28 ACTA S. FEBRONI^E VIRG. MART.
A sionem concurrentium, quos aegre potuerunt milites outw; eitopeueTo h t& ptovacTyptw. 2uv6*papi6vTa Sl Ta
I)

A. COXVO gladiis instructi submovere. Multa autem cum diffi- pM6», ap7ta£etv ir.tytioovv z( tfflv «wnwTievrwv ueX uv
EX USS ex toutou fisya xfrSuvov uw>jjttiv«
cultate perveniens ad monasterium neminem illuc ; rS« <t>e6povt'a«, ffl«

Thomaidem et Hieriam, ar TOV KtSfUiT* npi'p.ov e* t>5; (3i'a; twv 6/Xwv Oi

ingredi permisit, prseter
toi;
centibus turbas militibus. Bryene vero mox ut Fe- CTpartWTai Ijtepxpeis Impxppzvot 6'y_Xot;, uo'Xt;

broniae corpus conspexit sic mutilatum, humi cor- iayyov droao&iiv Tx TrXy,9>i. $>$£aayrtc, oiiv to f/.ovsaT>i-

ruit animo deficiens. Primus vero apponens cu- piov psTa TtoXXri; (3i'a; iayyaav tla-x.oiJ.iaai to hl^xvov

stodes monasterio, in praetorium rediit ad Lysi- T>5; a'yt'a; Oe6povt'a; ei; to ptovaaTypiov, [xr) avyyopf,-
Tiva eiaeX9ti"v 7tXy,v t>5; ©wpiaicTo; xai 'lepia;-
machum. aavxic,

Ta Si Ttkfflr, StexwXuov oi aTpaTtwTai. 'H Si Bpue'vr;

9eaaapte'v« to awpia t>5; 4>e6povt'a; outo); y.aTaxo7tev,

Ineoev ei; t6 E^aepo; oXtyocJ/uyycaaa. '0 Si Uoi(xoc, &v-

Xaxa; TtapaxaTacTyaa; tw f/ovaCTyptw, enopeuSyj iv tw
7rpaiTWpi'w 7tp6; tov Kvat[J.xyov.
et corpus tra- 34 Bryene porro, tandem ab humo consurgens 34 'H Bpueck f/era 7toXXa; Ta; wpa; dvaaTdaa ex
dit Bryenx et ainplexa Febroniae corpus, exclamavit in haec tou ec^acpou;, 7iEpi7tTui.af/.£v/j t6 cwf/.a t>5; ^eopovia;,
verba ; Ah ! filia mea Febronia, hodie ex oculis sSoa XEyouaa, 'Ouai texvov ptou <I>£opovi'a, oti Oif/epov
matris tuae Bryenes sublatal Ecquanunc Sororibus atpH i\ oep9aXufflv t>5; pt'/,Tp6; aou Bpuevy;. Tt'; txxc,
diviuas Scripturas praeleget? quaeraanus libros tuos «StXqaTe, Ta; 9eo7tveuaTou; jpacpas avayvfflaeTat ; Ttoiat
tractabunt. Haec illa dicente advenerunt Sorores axc, xtvriaovatv |3t'SXou;; Tai/Ta
Si yiiutc, Tctc, t>j;
omnes istius monasterii simul cum ^Etheria, et co- Bpuevy,; [3oway,;, ecj9aaav itdaat ai aoeXcpai, ai to
ram corpus se prosternentes adoraverunt similiter ;
uovaCTyptov oi/.ouaat apta T>? At9epia, y.at eTttTreoouaat
et Hiena vociferabatur dicens Adorem et ego pe- :
tw cciuaTt, 7tpoaexuvy,aav, 6ptoi'&); Si xai 'Iepi'a eSoa
des tuos, qui caput serpentis contriverunt deoscu-:
?.e'-/ouoa, irpoaxuvyaci) tou; ctytovc koSxc, tou; y.aTa7ta-
ler vulnera sanctorum membrorum tuorum, per quae TyaavTa; vnv tou ocfeco; xecfalyv, y.aTacsi).y'aci) tc\ Tpau-
salvata est anima mea encomiorum floribus ornem :
ustTa Tciv ayt'ci)v ao)fjta'T(i)v, St' cov i'a'9yj ptou y\ fyvyj),
caput, quod sexum nostrum coronavit decore certa- aTe'^o) a'v9eaiv eyxwuiwv rr,v jtopucpw^TW ari^xaxv to
minum. Inter has vocesHieriae, similesque sororum ye'vo; yptcov tco xaA/.ei twv aycfivUv. TauTa ti5; 'Iepta;
aliarum, adfuit tempus Nonae, et contenta voce (3oway;, opcofo); di v.at Ttaawv jioeAcpwv, ecf9aaev 6 r^;
proclamans Bryene Febronia, inquit, adest tem-
:
evvaV/,; y.aipo;, y.ai (3oyaaaa jJ-iyx liyzt r, Bpuevy,,
gusr ctim aliis
ipsam plait-
pus orationis, veni et ipsa, filia, nobiscumque assi- $eSpovi'a i'5ou xatpo; t/; Ttpoaeuyy;, Jeupo 0Ty9t tIxvov
gens, ste : deinde ccepit Dialecto Syriaca dicere, Bra, bra, Ty,v Ttpoaeu^yv. Kai ypjaro t»5 Supa 0"ia?.e'zTW 7tpo-
e>';
bra, teliothacoume talitha coumetha, id est Filia Tpe'7tea9at tyv <!>ESpovtav >cai ),e'yeiv, (3pa (3pa, ta9yj-
mea Febronia, ubinam es 1 Surge et veni. Et addi- T£/*.eiw9a, xoupt'/, TaXi9a, xoupty,9a, 6 eotiv, Texvov ptou
dit Thomais, Filia mea Febronia, numquam manda- avi'aTa9t xai eX9e. Ae'yei
OeSoovt'a Ttou ef ; d"e r.-A r,

tum magnae Domine transgressa es, quin igitur huic ©wptai;, TeV.vov ptou <I>e6povt'a, oude ttote EvToXyv 7tap'/5X-
ejus voci obedis f MeyaXy;, >cat vuv $ta Ti t>5; cfwv>j; auT>5; ou/_
8e; t>5;
ii7taxoue;; ;

turbis illud 35 Talia dum dicerentur, magnaque esset vocum 35 TauTa XeyovTWv auTwv, y.ai TtoXX>5; ouay; auy-
spectandum confusio, et vesper incumberet, lotum diligenter KaTaXaoouay;;,
yuaeoj; xai (3o>5;, rSri Si v.ai T>5; ea7te'pa;
exhibet,
corpus composuerunt supra scamnum, unumquod- Xou^avte; to aytov awfj.a, e9'/,/.av eti! avjxfj.vt'ov, apptw-
que membrum suo aptantes loco jussit Bryene xai ix.O.?jacv
:
aavTe; enaaTov pte'Xo; Ttpo; to awpta- f,

ostium aperiri, turbis, quae ingressae glorificabant a'voi'yea9ai toi; o^Xoi;. 'EtaeX96vTa Ta
BpuEvy o"e 7tXy,9yi,
Deum matronae autem seculares lamentabantur ,
:
iSolaiCov rov fc)e,v. "E9py,vouv Si xai ai x.oapti>tai yuyat
quia privatae erantsua Magistra. Adventfrunt etiara xe; vr,v aTEp/iatv T»; jtOaoy.a/.ou auTwv •I>£C ijivtac,-
accedunt eo-
dem Lysima-
aliquisanctorum Patrum cum magna multitudine aaav oe Tive; xai twv ayiwv llaTEpwv, H y.ai 7tXy,9>i

chus et\ Monachorum, et insomnes totam ibi noctem tradu- TtoXXa Movaywv, v.y.i au7tvot oteTeXouv 7taaav r>;v vuxTa.
Primus xerunt. Lysimachus vero Primum Coraitem accer- '0 $i Auat'pta/_o;, 7tooa<a),Eaa'aevo; npt'fiov rov K6pt/,T«,
sens, Ego, inquit, Domine mi Prime, abrenuntians
Xiyet auTW. 'Eyw, xupte ptou npipte, Ttaatv to?; Ttarpwoi;
paternis moribus totique substantiae mea ad Chri-
E9eatv xai 7taay, t>5 7tepiouaia a7tora;a'fnevo;, 7tpoae'pxo-
stum accedo Et ego, reponit Primus, anathema
:
ftai tw XpiaTw. npi'pto; Xfyet, Kayii, KuptE' ptou,
dico Diocletiano ejusque imperio, paterna instituta
dvx rii[xa Ato/cXriTiavci), nai t>5 (BaotXeia aurou, a7toTa'a-
execror, et Christo adhaereo dimissoque praetorio :
aoptat Ttaat toi; TtaTpwoi;, y.ai nooaipyoixxt tw XotaTw.
ambo ad monasterium accesserunt, seque turbis con- Kai xaTaXEt7t6vTE; to TtpaiTWCiiov, 7tapayt'v0VTat ev tw
junxerunt. auToi pteTa 7tavTo; xov 7iX>j9ou;.
fjtovaaTy,pt'w y.ai
36 Mane autem tacto adfuerunt qui sarcophagum 36 Ilpwia; Si yevoptfv/i;, KxoaytvovTxt oi to yXwa-
et clauso ferebant ;
ad quem
multas lacrymas atquepost owxoptov xopt/govTe;, xai pteTa 7toXX>5; eu^; xai Janpuwv
postridie locu- preces, etiam detulerunt corpus sanctae Febroniae
; ouvexopttijov to lityxvov t>5; ayi'a; J>eSpovt'a«- xai touto
ipsumque intra illum componentes, singula execta a'Tto9eptevot ev tw yXwaawx.6pj), eVaaTov twv a'7toico7te'v-
membra applicaverunt ad locum suum dentes vero : twv pteXwv T/j; ayia; 7tapeTi'9ouv ei; tov iVJtov totiov Ty,v
collocaverunt supra ipsius pectus. Turbae vero Ta; ydpxc,, xai Ta
un- Te xecf aXyv, y.ai tou; 7toc5a;, y.ai
guento et mosco ac thure sic impleverunt tou
sarco- XotTta pte'Xy,- tou; Se 6'lovTa; t>5; ayt'a; I9»>tav erci
phagum, ut corpus amplius non appareret. Interim ct>59ou; out>5;. Oi c^e 6'xXoi tou piupou, xai tou poaxov,
magna extitit vociferatio prohibentiumsarcophagum r.xi tou 9uu ta'ptaTo; e7tXy,pwaav to yXojaawxofiov, ci;
claudi et quamvis Episcopus Monachique et Cle- ayia;. n XX>5; & CTa-
;
poi veauat
cf-.t'vea9at to awpta t>5;
finitoque nci multis suaderent, ut cadaver (3owvtwv, xai
sinerent tumulari aew; yevopte'vy; , r.a't tov o'y_Xwv pt/i
Officio,
nihil proficiebant quoadusque Bryene, ex eminen-
; auy^wpouvTwv a:acfaXta9y,vat to yXwaawxoptov, xat TtoX-
tiori loco turbas allocuta Obsecro,
inquit, Domini ;
Xa 7tapaxaXouvTo; tou 'ETttcxoTtou T>5; TtoXew;, xai
ac Fratres mei, sinite Sanctam abire in
locum suum twv Movaywv, xai twv KX.ypixwv, xaTare9>5vai t6
proprium. Ad hujus vocem persuasa
est turba ac- Xeicj/avov, oux e7rei'9ovTo ot o'y).ot. Tote av£X9ouaa >5

quiescere, et multis cum lacrymis

precibusque pro- Bpuev» ETtt' Ttvo; ui|/»Xou tottou, 7tapexa'Xet Tct id.rflr\
secutae sunt sacrum illud Depositum,
intra monaste- /eyouaa, Ae'optai i/ptwv y.uptot' ptou ac^eXcfoi, acpeTe autuv
rium ad locum congruum ipsi et omnes ;
Deum glo- 7topeu9>5vai ei; tov 'icTiov tottov Kxi outw; aTtav to 7tX>5-
rificaverunt.
 DIE VIGESIMA QUINTA JUMl. 29

eite/flfo '?> Bpuevr, xai ftstei tco/./ojv tlyfiiv /at

60;
?° ayiov xai <ZTt£9evTO
daxeOw dMHWBfUOW ).£i'tpavov,

ev : ''' f*oy0C«rvnp^icjl ev towj» erciorpto), xai Tta'vTe;

gvro
{oMJjflSov TOV.
©£".
iSxTXziclr.aav, 37 Ex hinc Gentilium magnus numerus conver-
37 WoVt.x ojv Tt/r,9r, xS)V 'E).).rivoJv

Iroowotw "':' KvptV £oarrTi'o9r.oav oi v.y.l i Au- sorum ad ChristuTt baptizabantur. Baptizati sunt iaptixantur
v.xi
antem etiam Lysimachus et Primus, seculoque re °c Monachi
oTustyoc, ''-*' ^npifioc, Xfli aTtoTaEapiEvoi eTCop£u9r,oav
xai nuntiantes, secuti sunt D iminum Marcellum Archi-
„;-i rov Kvp/ov Map/.O./.oj 'ApxiftavapTrov, rijv

jjmmdjl Tta).aToTp«v p.e/pt T£/ojc xa).oj; OtaTE/.EOav- mandritam, Monasticaqueexercitatione quoad vixe-
Tiv dvlciVTAVOV ZV XplOTO) V.XrOvOy.V (2lOV Tto).).Ol' runt pulchre perfuncti, mortalem vitam in Domino
-£5, sicutiet
:w OTpaTloJTtSv (uarrTio9ivT£;, erttOTeuaav Tto compleverunt. Multi prseterea ex militibus baptizati meria.
o: Kfli

KupH», 'hpTfl 08 Wti oi yoveT; auTr;; |5a7tTia9e'vT£; x*i crediderunt Domino. Hieria quoque et parentes ejus

j(uroi fu z-.voav Tw Kupiu)' /.ai xaTa/.titouoa >? 'IepTa baptispjo suscepto crediderunt Domino, quibus illa

: . xai aTmatiapiEvr;, eio>j).9ev £v toj jj.ovy.azr,- valedicens et huraanis rebus omnibus nuntium re-
r0

<jyt>, *eu T.j.r.y. zx £-'ut>;; Ttpooexupwoev toj puyaOTXpicd' mittens, intravit raonasterium, ad ipsumqne detulit

x«i i'j£i:'«; tw« Hpusw,;, Xfyouaa- ATopiai oou M/r/p quaecumque possidebat et accidens ad pedes Brye-
:

uov, epts t?£i? T)iv oovIcj oou et; tov totcov t>7s xupia; nes dixit Obsecro te, Mater mea, suscipe me fa-
:

u.vj fpecpovi*;, eyo) ciou).euao> oot o); xai aurr,. "ArtavTa mulam tuam in locum Febronice ego tibi serviam, :

ovv tov xoduov auTrj; litoaoa f, 'Itpia, ii.xo\j.xoi.v sicut illa frangensqueomnem suum ornatum, bra-
:

t
ypvooTf n«i ptapyap/tflis T.avxayo ttv to y).o>aooj/.Ofiov cteis aureis, margaritisque undique circumvestivit

iioa)x/i'oaTo T>i; ayiac «Pscpoviac. loculum S. Febroniae.

CAPUT VII.

B Annua S. Februnicc festivitas ejus apparitione honorari solila : ecclesia ei erecta; el in hanc
pro corpore dens unus Iranslatus.

K oe t/,v f.uipxv zfjc, a9),r>aeo>; a.vzf,c, r~c, p.voia; x\.d diem passionis et supplicationis quae in hono- Sancla in suo
«VTri; ErciTE/oupivr,;, avveWovrat ra ptovaorrpia tojv rem Febronia; ducitur, convenire solent mulierum anntversario
guotannts ap-
yvvaixffiv, xai Ttkwii 7Co).)va pta),taTa oia to yivo'ptevov monasteria magnaque multitudo, praesertim propter
parente,
cr,u.il'i'j. Ev yap TU xaipop tou pieoovu/.Ti'oj ot' av zac, miraculum quod contingit. Mediae enim nuctis tem-
T.iiOliJyic. ettiteAouoiv, ent'^av£Tat r, i-jia ^iorjovia pore quando preces decurruntur, apparet S. Febro-
\azaptvn ei; rovioiov auTii; toitov eoj; zrjizrc, tvyr,i, oj; nia in loco suo usque ad tertiam orationem, a omni-
piEyav (foSov yt'v£o9ai £v T>5 wpa h.tivrr ojSei? ptev toi bus ea hora vehementer paventibus nemo enim :

To).pia at(/ao9at auT/ic, f, E7tepo>T?;oat' Ti. 'Ev yap TtjJ eam quidpiam interrogare.
audet attingere ipsam vel
TtptiTo) ejtitpavTaics auT);?, Ttaaai piv ai a5e).tfai looSvi- Anno siquidem primo, cum sic appareret, omnesque
r.oxv ^oSoj' f, Si Bpue'vr, aveSoriae Xeyouaa, idov to formidarent exclamans Bryene, Eccum filia mea
;

te/.vov pou ^EopovTa, y.%1 Ttpo^pcptouoa Tt£piTtTvEao9ai Febronia, procucurrit tit amplecteretuream, statim-

«jtviv, euOeoj; a'fav£i; EysvETo. 0'.'/. eti bvv ti; To),pia f) que disparuit. b Quapropter nemo amplius praesumit
TtpooEWetv auT»5 r) ai{/aa9at xvxfic,- a'XX' f, piovov OTav ad ipsam accedere, nedum attingere, sed solummo-
tfav«, Sxy.oiio>v yivtzai 7t).rtJ.piupa, apia $k y.xl yxpx do apparente illa perfusse omnes qui adsunt lacry-
\J.v/x).r, tni Ttzvta; tfta tvv ytvopt£'vr,v oitTaoiaj. mis, implenturgaudioproptervisionem sibi oblatam.
39 '0 ojv 'ETti'oxo7io; T«; TtoAeto; vaov rfj 'feooovTa 39 Episcopus c igitur civitatis, pulchram ecclesiam
avaoTraac Ttepi/.a).),-/;, ev oXoic i% iztoiv ouveteO.eoev to Febroni» erigens, intra sex annos opus absolvit :

Ipyov y.x\ Tt)r,po)GevTo; tou epyou, auyxaXeoa'ptevo; tou; quo corapleto.omnes in circuitu Episcopos d convo-
TtEpi; 'ETttoxoTtou;, xai $oyr,v pteya),rv Ttoir.oaptEvoc, cans et convivium magnum instituens, nocturnam construitur
ErcttE).E r Trv T.y.vyjyiox ptr,vi tojvto) eixa'3t e' xai ojvjj),- celebravit die vigesima quinta Junii Synaxim, ad sub ejus nomi-
ne. ecctesia
Oov T° vy a J V'' 1 ~°
'
quara convenit multitudo tanta ut neque ecclesia
jt/.r/Jr, Tto).).a 6')0Te poi X' ?^ v !/ -
;

povaorr.ptov xxTa TtavTo; yap Tortou f, iJ>a).pto>5Ta erct- neque monasterium totara caperet; per omnem.
te/eTto. IlpoJia; o"t yivoptEvr,; TtXrpwoavTE; Tac Eo)9tva; locum psalmodia resonabat die autem sequenti
:

£u
/ a ;> TtapayTvovTat oi 'ETtTo/.oTtoi £V Tt5 ptovaOTr,pTt>) absolutis precibus matutinis convenerunt Episcopi,
tva tcv piera9eaiv tf,c, ayiac, <l>ESpovt'ai; rcoir.oovTar r,xo- translationem S. Febronise peracturi sequebatur :

AoySyioe v.xi xx 7t).r'9r, ptEta )apt7taoo)v y.o.1 9uptiap.a:To)v. autem eos populus multus, cum lampadibus ac thy-
EioiWovTe? o"t oi 'ETcta/.oTtoi ev toj ptovaoTrpiw, v.ai miamatis cum quibus Monasterium ingressi Epi-
:

8v$aj»evoi, ir.xliolr.oxv, xai Ttpoo/.a)£ozpievoi Bpue- advocataque

zf,v scopi, praemissa oratione consederunt ;

vw, >i'p^avTo XeyEtv auTy Quis super terram

Ti?; ptiv Irti y»;; TtoXirETac, Bryene coeperunt ei tlicere :

oou, xai twv EvapETOJV aou ttovojv tov Ertaivov tT; iv.oui- conversatioms tuae pulchrorumque laborum laudem
oeie; o-.5ei; a\iiac, ae eitaivEaai
tTuvyiaeTar TotauTac yap protulerit? digne profecto te nemo possit glorilica-
Tott jtpUTeuouaat tow ptovaoTrpTwv ypr) uTtap/etv, xai re. Tales oportet esse monasteriorum Praefectas, et rogaturque
"' Jiryeue caput
xaprtoui; TtpofftfepEiv 0eoj. 'EztuSf, ouv t>5; tales fructus proferre Deo : sed quoniam triumpha
illuc infcren-
«/otpopov Eyxfipua aOuvaTov, TauTa
6HetTtei"v diti)7tav Martyris encomia exequi est dum
tricis laureatae vestrae tradere :
51 ' oy oi yap otaTe y>wooa iv.xvf. imxpytt aHToj; etcxive- irapossibUe, ea convenit silentio praeterire nequtj :

oai Trv Maprupa. 'EtceiJv; ouv cthiv ti T>ic «9).otfopou enim cujuscumque lingua sufficiet Martyrem digne
WTe Aoyotc, oJTE epyotc arcrvTrxaptEv, tcoo; ot oj; rtpo; celebrare. Cum autem nec verbis nec operibus
AOUijrv rtapovTEc tou rtpoxetptEvou Ttapa/.a).oupt£v.
TtEpi quidquam adferre possumus ipsa dignum, ad Te
,) '
v uv ripriov xai auTr ouv rpttv zf,v MapTupa, xai veluti ad spiritualem nostram Sororem venientes,
XPipiaai rpv aitzfv, i"va evoixrar: iv toj vaoj, toj oixo- oramus, honora nobiscura etiam Martyrem, etipsam
'

oty«8evri Eiti rffi ovi^aTt a-Jzf>c,. nobis largire, ut eam collocemus in templo quod
extructum est sub ejus nomine.
40 'Axouo- AJe). tjiat Ttaaai, av£oor,aav ev 40 Audientes autem hoc Sorores, omnes uno ore
quod illa invi-
''f' 1 X3; ' TtETouaai itp'ev eic tou; rtocTa; tojv 'Erttoxo- exclamaverunt, procidentesque insimul ad pedes tis Sororious
™w, . Etitov
.... ^vi^ty.
Asoft£9a ^wv ayTtov vu-wv
Tt7jv aytouv iyywj, t/.too^.t
uptwv tyvutv, iltf.oazt Episcoporum dixerunt, Deprecamur sancta vestigia
^

•M«; Ta; TartEiva;, xai u.f, aztof,or,zt f.u.ac, tou papya-x- vestra, miseremini nostrae humilitatis, et Margarita
ptTou ):^ojv.
Erti rtoXXa; oi zic tooa;rtaaojv ojuooptsvojv, nostra nolite nos privare. Omnibus autem sic diu
lamentantibus
 30 ACTA S. FEBRONI^E VIRG. MART.
lamentantibus supplicantibusque dixit ad Bryenem xai TcapaxaXouvTcav, Xeyet [6 'ETrtaxojro; t>5 Bpue'v
Episcopus Audi me, Soror. Tu nosti, quanta cum
: 'Axoue, 'AJeXcfri- av ytvcoaxet; rroay; ptou CTTouori
uji^oS,
diligentia studuerim ad honorem et laudem Martyris de, 8b\av y.xi xip.f,v xfc, a9Xocf6pou dvaoryjaat jij
excitare ecclesiam, et ecce hodie sex anni sunt : vaov, r.x.i icfou af.p.tpov & hr, ualy p.f, ouv dxapjioy
xa'
ne igitur velis ut infructuosus atque inanis hic niihi dvovr,Tov xbv xojrov ptou yevea9at ejri9uftriar,;. Ta
labor fuerit. Ad quae Bryene : Obsecro, siquidem axouaaoa f, Bpvevr,, liytr Aiop.at uu.6>v, u dotaxhv t»
placitum est in oculis vestris ipsique Martyri gra- MdpTUpt, tc'; etui iyro iva touto tJtaxcoXuoto ; Toii/un
tum, ecqua ego sum ut hoc impediam ? Ingredimini et'oeX96vTE;, XdSeTe auTriv y.ai jT0peu£o9ai. 'AvaoTdvTec
'igitur, et ipsam accipientes abite. Tum consurgentes Sk ot 'Ejit'axortot, xai et'aeX96vTe;, evyf,v eTteTe'Xouy. 'H
etHieria rc-
Episcopi et monasterium ingressi ad orationem se Sk 'le'pt'a sSoa, Xeyouaa- 'Ouat, 6ti pteydXr,; euXoytac
clamantc an-
nuit composuerunt. Hieria autem exclamavit dicens : aTtoOTEpetTai xo ftovaaTyiptov afp.tpov 'Ouai r,ulv g Tt
Va; nobis, quia magna benedictiune privabitur hodie aviptepov 9Xy;tJ/i; y.ai opcjavta rri u.ovaaTy;pt'oj emjXSev
monasterium Vae nobis, quia tribulatio et orbitas
! Otiai riu.iv, 6ti riptei; 7rpor}t'rJt»ptev tov v.xpyapizr.v fu.wj
hodie advenit monasterio. Va; nobis, quia ipsse tra- Kai eoo'a 7100? zr,v Bpue'vr;v Xeyouaa, At 7101^1";, Mr,Ty;p-
dimus Margaritam nostram! Et ad Bryenem con- Tt dmazeptic, pts zf,c dStlfrn ptou; Si auTyjv jtdv ra
versa Quid agis, Mater, inquit
: cur me privas ;
xaTeXt7:ov, y.ai ujto Ta; /£i~pa; uptwv xa-etfuvov. 'H $e
Sorore mea ? Propter ipsam dereliqui omnia, et in Bpuevy,, Seaoaptevr; T>iv 'Ieptav outco; ooupou.svr,y,
rlupou oTpa-
tuas manus me Videns autem Bryene sic
conjeci. cpettja Ttpoc auT/iv, e?7rev Tt' orjuvdaat texvov 'I, pta; ei

lamentantem Hieriam, conversa ad ipsam dixit :

dpeoTov evcoTttov auTyj; Tropeu9rJyai, TCopeuaeTar ' 8s pty)

Quid ita affligeris, filia raea Hieria ? Si placet illi dpeOTov auTrj, ou ptrj Tcopeuar.Tat.
hinc abire, abibit omnino : sin minus, non egredie-
tur hinc.
41 Interim completa oratione surrexerunt Epi- 41 n)r,pcoaavTe; oe xf,v evyfv ot "E7tt'oxo7rot, xai
scopi, dictoque ab omnibus, Amen, cum manus jt«'ktgw eijTovTtov to 'Aptriv, dcjjdptevot tou yXtBtrooxouou,
scd dicinitus
loculo admovissent, factum est tonitru in aere, sic ytvtzat (SpovTri tic, xbv dipa, oj; aTtav to 7rXrj9o; xaTa-
prolttbiti ip-
snm auferre, ut omnes ex pavore corruerint. Post paululura ve- 7teoerv ex tou cpoSou. ndXtv ptsT' 6Xi'yov ejrtoTrioavTec,
ro, cum iterum insisterent coepto ; factus est ter- auapbe, iyivtro \>.iya^, ti; rjpneru jtaT«tye'peo9ai Ttdoav
rsemotus grandis, sic ut civitas tota videretur absu- xf.v rtoXtv. "Eyvcooav rje oi 'E7tioxo7tot, r.ai artav to
menda. Cognoverunt ergo Epigcopi oranisque multi- 7rXri9oc, oti ou ji£t'9eTai }, Mapru« eceX9erv tou piovaoTy;-
tudo populi, quod Martyr nollet exire de monasterio; pt'ou- xai jrept'XujTot yevo'ptevot, Xeyouat xf, Bpu&r,- 'Et ou
unde dixerunt Bryenas Quaudoqui-
tristes effecti, ;
Tt£i9£Tat ri Mdpruc. xaTaXetiterv to ptovaoTriptov, ev tmv
dem recusat Marfyr derelinquere monasterium ; a<fatpe9e'vTtov /jteXcov lr,<\m, xat rJo? riptrv, zai touto
accipe unum resectorum membrorum, idque nobis XaoovTe; jropeuo6fte9a. 'H 8e Bcvivri, XaSouotz rriv
concede ut eo accepto diseedamus. Accipiens ergo xXeicJa, dvicoEev to yXtooaoxoptov y.ai i8ov toojrep dxnc
Bryene clavim, reseravit loculum et ecce radius riXtou outcoq opdTo to otopta, xai Giantp daxoanf, 7tuprj;
ac nc manum :

quidcm acci- adinstarsolaris corpus circumfulsit, et veluti fulgur oCrtas e7te7roXaKev tco acoptaTt. MeTa 7toXXou ouv to66ou
pere permissi, quoddam supra illud se expandit quare non absque : ivceivaaa zac, ytipzc, avzf]c,, xat d\au\ivr, zf]c, ayiac,
tremore magno manus suas extendit, unamque sa- yj-^i avxfn, xavxr.v tw 'E7ttoxo7tco -napaayuv (3ouXopt£-
crarum manuum apprehendit, volens ipsam Episco- "», iy.aaxffir, f, ytip avxf^ xaVco, xai d7T£vexpco9y;. 'H
po tradere sed manum suam sensit deorsum cadere
: 8i Bpue'vy; iJaxpuoaoa, Errtev hioiial aou, texvov fiou $e-
atque emori. Illacrymans igitur Bryenedixit Filia :
SpoviVpi 6pyto9yic zfi Mr.zpi oou, Mvrio9y;Tt twv uo^^cov
raea Febronia, ne irascaris Matri tuse. Memento y- x ' p.Vjia<ja8tiyu\aziar.c, xb yyipdc ptou. 'Aveflioyis 81
P™-
denle uno laborum meorum, neque confundas pudore senectu- T ^s X El p°« «uTrl;, 7tdXtv exT£i'oaoa auTriv, TTapeodX^t
petrato
tem meam. His dictis cum Manum sacram loco suo f ^
ET tTaxputov Xeyouoa, Ilapdaxou ripttv euXoyt'a, ixh

reposuisset, iterum extendens [manus] suas, sic Xurtyioric fte Kupca. Kai Xaoouaa eva toov opovtcov
oravit lacrymabunda Pra^be nobis benedictionera
: «uTrii; x&v 6'vtcov ini tou ot/;9ouc «ut>5c/ ItteJcoxev tco
aliquam, neque me contrista, Domina. Et accipiens 'Ertiax67rco, xai euSetoq >iatfaXt'aaTo to yXcooaoxoptov.
unum dentium, jacentium super defuncta? pectus,
'tradidit Episcopo, et loculum statim obseravit.
42 Tunc Episcopi sanctam Reliquiam accipientes 42 Oi 8e 'E-iay.onoi XagovTec to dytov Xet'i[,«vov iv
in aurea theca , coeperunt exultantes progredi xdptoTpa ypvaf, enopeuoi/To yaiuovztc,- Ta
Ttpoyjyov o^e
prajcedebant autem eos turbse psallentescum cereis nXrj9r; ^dliovza, \j.tzd xrpeov \ai 9upttau.dTcov. Wdaav-
ccclesiam de- et thymiamatis. Cumque ad ecclesiam pervenissent, tec 8i zhv vabv, dveX96vTec oi 'E.TttoxoTrot tm uuOrXou
dicant 25
Junii,
ascenderunt in sublimiorem locum Episcopi et po- ; tojiou, iaf,u.awov tco Xaco to ptuoTriptov. "Oaot ouv
pulo exposuerunt mysterium. Quotquot autem vnf,pyov tutpXoi,
tunc f, /wXoi,' f, 8aip.ovilwij.tvot, idBr,aav.
aderant caeci, claudi, vel dasmoniaci, curati sunt Touto Se izdai y.aza8r,lov yevoptevov, izptyov oi veavroxot
omnes. Quo per universos praesentes divulgato, cu- TcavTa/ou, xai e^epov eV eoptcjv touc da9evouvTa;, zai
currerunt adolescentes quaquaversum, et «XXouc, xpaSSdTtov, exipovc, xtwcov
partim ir.i 8i iiti e7rtStSa-
humeris inferre coeperunt a>grotantes, partim ?ovtec Xai 7rdvTec e9epa7reuovTo, xai 8'
ba- ecpepov, 6jrot'to
julare m grabatis, vel jumentis avTt; xaTec/eTo voarjptaTi uytri; iyivexo-
in qua mox impositos adduce- v.ai fte/pt; ou
infirmi cura. .
re umversique curabantur, a quacumque detine-
:
eTtauaavro ye&etv tou; do9evouvTa;, ou auve/6)py;ova
bantur intirmitate. Quamdiu autera o/Xot xaTaTe9yivat to
non cessabant oi Xei'tjj«vov tj?; a'yt'a; $eSpovt'a;.
inferri BPgri, non permisit na'vTtov 8e zthv xaxco; e/ovTtov uytaaVevrtov, xat xov
populus deponi Reliquiam
S. Febronia? sed tandem persanatis 0eov dvuptvouvTtov, xareTe9r; to Xet'uVavov Trl; dyiac,
:
universis
Deumque glorificantibus, depositaa sunt sacrosancta? MdpTupo; ptr,vi Touvtto eixdrjt e'
-
v-ai Ttdvre; p.tyAtav
Rehquia.» Martyris die vigesimo d.TtoXauoavTE; tTtopEojy, tou; tclYou; otxou; xaTEXdptSavov,
quinto e mensis Ju-
mi et umversi magnis acceptis /at'povTE; xai tJo^dtiovTE; tov 0eov zbv Kuptov
:
beneficiis remea- y.al
runt in domos suas. gaudentes 'Inoouv XptoTov, xat to dytov nveupta- rjo^a
et laudantes Dominum riptojv co f,

nostrum Jesum Christum, et sanctum y.ai xb xpaTo;, ei; tou; aitova; Ttov atrjvtov. 'Ap.f,v.
ejus Spiritum,
cm sit honor et potestas, in secula seculorum.
Amen.
43 Bryene vero post dedicationem
ecclesiae fe- 41 'H 8i Bpuevr; 8vo ixr, eixi(,f,aaaa pteTd tov eyxat-
rentis nomen S. Febronias adhuc biennium
super- f vtapiov tou vaou xf\c. dyiac, tteSpovia;, xai 7rdvTa xaXu;
8taxac.xp.ivr,
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 31

iu*.xd£ppbt> vj tiUvr, bnifitBv iy» Se

0»/xaf«, v-i'.<* vixit ; et postquam omnia rectedisposuisset, in pace D
A * co.evo
mvr.w Bpuewss, Buoily.uxv y-Jzfi zf.v ommtltar obdormivit. Ego
° autemThomais, 'post obdormitionem
riv . .
i
uss
Z7 , r.'h-.y. ii «?/.« ir.fr.yiivjr. :i cvy?;£rzor^ -.f, ejus, suscepi monastenum ejus : cumque cuncta qua;
i\<-.':.wj. iimta ii y.-Ji xa 'i.otr.y. SiHayBaaa r.-j^i rou Febronise acciderunt, ac cetera eo spectantia, ex

Evpov Auflifta;£ou, yn'JJ- y

''''' P^ou, r.y.i \ni OrroptMi- Domno Lysimachodidicissem, totamejus vitamatque
u7Tz «uriis oweypatltapw, £t; Ivaww tuti ootjstv t^? historiam conscripsi, ad laudem et gloriam ipsiusmet
y'i/fy.ovj J-'J' MapTvpos $e6pQy/«6, itc,o%y.iy:v $i triumphalis Martyris, et auditorum utilitatem ut ;

-,w «xouoviow rou Sieyetpeiv «utouj ei: jrpoaxvvrioiv qtiibus h«c lecta fuerint, alacriores omnes reddan-
y.ai oo?» roS II«Tpo:, x.ai ToO 'Ytov, y.ai rou aytov tur, in adorando laudandoque Patre, ac Fiho, et'

riv£vM?"''?> "Ov, l«ti <z£t, r.ai ei; tov? aiiivy.c Twv Spiritu sanoto, nunc et semper et in secula seculo-
yiworj. hurv. rum. Amen.

ANNOTATA D. P.

a Addnnt Menxa, apparuisse psallentem cum Sororibus.

1) Nod sustinens, inguiunl eudem, contractum manus, vf,v ir.icolf.v u.f, \)i\ny.uvy.iy. «$ yzipic..

c S. Jacobus , Mariyrvlogio Romano Maximtani Confessor

inscripttis 15 Junii ; in persecutione Galerii

usgue ad anmtm 311 qvando tegrotus admouitusque tyrannus eum sibi morbum evenisse propter mala quse
; ,

Christianit intulerat, pcrsecutioticm quieseere jussit, edicto proposito quod vale apud Laclantium in Itbro de :

morlibus persecutorum. Apertis antem mox ubique carceribus, emissus cum ce.leris Jacobus esi ; gui extnde potuil
inchoasse. ccclesinm istam, el post sexennium an. 317 dedicasse ; supervixit autem non solum usque ad Nicse-

num sed et usque ad Antiochennm Concilinm, cui seqne ac isti interfuit tm 341;
,

d Puta Amiilenum, Rhesinensem, Cartharensem, cl si qui alii in Mesopolamia nobis nunc ignoti timc , ,

fuerunt Epxscopalus. f

e Fuisse liunc anniversarixtm passionis, facilius prsesumitur quam probatur.

f Ergo nsqite ad annum fere 320, nullisdum Sanctorum Fastis inscripta , nisi nuper Hispanico Tamayi
Murtxjrologio ad 15 Jtinti , ex pseudo-Dextri Julianique figmentis, quasi in Hispania landem obierit Marlyr.

DE SANCTO GALLICANO
DUCE ET CONSULE ROMANO

MARTYRE IN vEGYPTO-
COMMENTARIUS PR^EVIUS
Dc Actis, Passioni SS. Joannis et Pauli prafixis; niemoriaque Marlyrologiis inscripta,
et temporum ratione.

Crsar vivente adhuc patruele suo Basilicam Gallicani nomine construxerunt Fidelcs
Julianns ,

Constantio , acclamalxts Imperator a militibus in ipso vbi obiit vel quo corpus delalum fuil loco.

Gallia anno ccclx mexxse Augusto, quam ani-

,
2 Ista in ecclesia, quin fueril anntte celebralus dies
nxo pndem ejuraveral rcligionem Chrislianam ,
vel Passionis vel Drpositxonis , dubium mihi nuVum
"ilium adliuc profilebatur exterius axxni sequentis Epiphania ,
est ; qi.amvis nec ad Grsecos nec ad Latinos fueril ea
Miranm
ecclesiam Chrislianorum ingressus: deinde Romam, religio propagata ; nec enim antiquiohbus eorxtm Fastis
non iinfe
Venit, tt rollecto contra Conslantium exercitu ; contra ullis invenilur adscriptus S. Gallicanus. Hoc vero mi-
nus mtrandum "
etimiem tendens, xpsxim exeunte anno mortuum inlel- est, si forte in interiori Tbebaide ,
pro- u l lus ruent
Itxil; ac palom caipit profxteri Idolorum cultum alqtte ctil ab titrorumque commercin ecclesia illa steterit, in- ignoratur,
odtuiix Cliristianorxtm, exorsus a nobilioribvs atque opu- ter fxdctes , jEgyptia dumtaxat lingua id est Coplica
lenttoribus quorum bona pnrtrxtibus variis addxcebat
,
uteules. LingiiSf, istitis titteras et monumenta quxdam
fiscti. Id eum ccepisse, prius qxtam Constantinopoli exi- Al/iunasuts Kircherus noster primus in litcem protulil
stens Constantii exequias pullatus celebrassel, non exi- sed quae Christianismum spectent vel nulla haclenus
stimo ; islir antem non scilur fnxsse ante Jannarium prodterunl, vel prodierunt lingua litlerisque Arabicis
cujtts die iii Idus data ibi legitur prima ejus in Codice adeoque posteriora sttnl septimo sectilo , guo primum
Theodosiano lex, alque ali.r deinceps usque ad iv Idus Saracexti j&yypto politi suas illuc lilleras, Copticis abo- solum scitur
Maji. Intrtt hoc tempus omnino oportet missas ab eo litis, introdu.iertinl. Talis est libellits de Feslis Copti- obiisse intra

Ostiam litteras, ibidcm degenti Exconsuli Gsillicano tarum, productns a Seldeno lib. 3 de Smiedxiis He- f ebr " ar um '

gnibiis mandavit
;
.

brxorum cap.
.
15; K ,
ubi
.

xvi mensts
. „
Tuba
,
et Julium.
ei , Aut sacrifica diis, aut discede el mcnsis
8 finibus Italiae, sicitti in mo.r proferrndis Actis dici- Amschir fqut dies xi Janttarii nostn et x Februarii
'i"' num. ult. Elenim ille statim relictis omttibus pe- respondentj poxtitur festum Kilani : quod ulrxtm ad
tnt Alexandriam, et ibi junctus est Confessoribus Gallicanum referri possit, corrttpto (utplurima ibidem)
l/hnsti per continuum annum ; post etiam sccessit nomine, alxis divinandum re/inguo exprxdictis unum :

in eremuni guod is, qtii post suum ex Ilalia dtsces-

: ibique cum cogeretur sacrificare et illud dciiuco,
liai tnq„
Jf.5,
r conteiuneret, percussus gladio perrexit ad Do- sum, integrum annum Alexandrioe vixit, vix potuerit
_
Dinuin..., utique anno ccclxii, tt/(ra Januariiiin pro- Martyrio coronari anle mensem. Februarium, e contra-
"nttt ,nai moto, ac vrrostmililrr ettam fltra Martium vel Apri- rio vrro vive.re poluit usque ad Junium plus qttam dimi-
""iilan, 'em
tiabult
, pritu certe
s£gypto quam mors m tnlellecta c.-set litum.
tyranni obita xvi Junii : qua audita et Joviani Chri- 3 Igilur, quamvis certus Martyrii die.s non expri-
sttinissimi Pnncipis evectione ad Imperittm statim matur in Jclis, liattd incongrite tamen
, Ado el Usuar-

• dus
 39 DE S. GALLICANO MARTYRE.
A dus elegerunt diem immediate prsecedentexn festum SS. quam procul inde remota , palmam consecutum dicunt n
Joannis et Pauli ; siquidem horum Acta priori sua Acta : cujus corpus si Alexandriam delatum,
"leoeninrib ,
ibique
juniiAdo ct parle non snut quam Acta S. Gallicani. Ibi post
altuil ecclesia condila honoratum fuisset ; non videtur is ia nn .
Vsuardus, luijns mortem relatam refertur mors illorum, sicut , lus mansxtrus fuisse Grxcis, a quibus fere solis Ale-
eam partem dabimus die sequenti : hac vero damus xandrinse civitatis ecclesise tenebantur ; non etiam
parlen priorem , ex dupliei nostro MS. membranco Habessinis Alexandrinos Fastos plerumque exprimen-
vetnslissinio uno et annorum facile sexcentorum, altero tibus.

majoris folii sed dup/o recentioris scripturm ; necnon ex 6 Porro celebre est in Consularibus Fastis Gallica-
quia Acta duobus MSS. Trevircnsibus S. Maximini et S. Mar- norum nomen, jam indc a scculo Christi n. Siquidem ""''"^"t
pr;cmittiintttr tini, el lertio Audomarensi, xnter se collatis a Rosweido; annum cxxvn Coss. Gallicanus et Titianus notarunt-
Passioni SS.
Joannis et
ac dcnique collntis cum ecgrapbo Ncopolitani cujusdam et cl, prioris fortasse fxlins Gallicanus et Vetus. Se-
pauit. Codicis, per Bcatillum misso ad Bollandum. Hsec culo autem iv annum Cltristi cccxvii aperuerunt Ovi-

Acla, quantumvis antiqua, non sunt tamen aucloritatis nius Gallicanus et Septimius Bassus. Illum fuisse
Umtse ,
quantam haberent , si revera forent conscripta primum Gallicani noslri adhuc Gentilis Consulatum,
Ea damus ex ab ipsomet Terentiano, qui Sanctos illos fratres ca- censuit Ilenschenins ad xvm Februarii agens de
, ,

MSS. fidci pitah ajfecit supplicio sicut pleraque MSS. Iia- Sanctis ejus filiabus atque Constantia. Id ego quoque
,

non magihr,
licet antiquis:
bent , ex iisqne Romanum etiam Breviarium ; cum in indubitanter assererem, si alibi etiam Ovinii prxnomen
melioribus MSS. solum dicantur scripta illo refe- legeretur, vel annus cccxxx notarelur Gallicano n et
rente : imo probantur vix ante vi seculum collecta. Symraacho ; nunc coqor subvereri nc Ovinius iste di- Eximi)
„. . r Ostiemi
Nec enim antiquior aliquis sic erravisset, ul Imperato- versns a nostro Crallicano
if.
sit, ac forte
,

hujus pater. eccletfggti

rem Constantium, fratrem Constantini junioris et Con- Consulatum dutem sic inilium haud diu videtur te- ''"><!*•
stanlis, unaque cum lns Constantini Magai fdium, fa-
'
nuisse , sed Ostiam secessisse : siquidem Cassiodorus,
mn "'
cerct hujiis nepotem H illorum successorem, cum quibus pro Gallicano, Constantium edidit, quem illi suffectum
pariler Imperium sumpsit, licet decennio post illos te- Onuphrius censet. Post illum vero secessum suum idem.
B p
nuerit. Gallicanus obtulit Basilicaa SS. Petri et Pauli et
4 Pars prior, qnse huc spectat, nihilo leviora pec- Joannis Baptistse ,
quam Constantinus ex sugge-
cat ; licet enim Julianum non inducat Osiix agenlem stione Silvestri in civitate Ostiensi, juxta Portum
etiam qunad
S. Galtica-
cum Gallicano, sicut posterior illum male conslituit urbis Romse
fecerat, coronam argenteam cum del-
Romse cum sanclis Martgnbus altercantem, ubi publice phinis pensantem libras xx calicem argenteum
, ;

notxts apostata pnesens numquam. fuit, nisi per suos mi- anaglyphum pensantem libras *xv ,
Ansam ar- ;

cmifirnmhr
nistros ; peccat tamcn multa in Constantmo ; cum dis- genteam pensantem libras xvm Massam Mal- ;
Acta,
cessum Galllcani ad bcllum Scythicum, posl oblatas in lianam, territorio Sabinensi ,
praestantem solidos c
Capilolio aiis hostias , et tnumphalem abinde regres- et xv et tremissem fundum Picturas, territorio Ve-
;

sum sanctius institulum cum votiva ad Busilicam Apo- literno, praestantem solidos xliii fundum Surorum ;

stolorum supplicalione, aliaque plura sic describil, acsi via Claudia, territorio Vegentano, praestantem so-
toto belli istius tempore Romx fuissel Conslanlinus, ubi lidos lvi ; Massam Gargilianam, territorio Suessano,
ab anno cccxv usque ad obitum vix semel iterumque, praestantem solidos ccclvi. Ita Anastasius Bibliothe-
et hoc non nisi ad bieve tempus ipsum fuisse, extremis carius in Vila S. Silvestri ;
qux secessnm Gallicani
autem annis numquam , satis evidenter probari potesl in his Actis relalnm, haud parum conpZrmant.
ex ejus rescriptis Codici Theodosiano inserlis, et ab 7 Et sane egent Acta illa per se fidei non magnm, ,

illmlriah
Anlonxo Golhofrech in Chronologia ejusdcm Codicis aliunde conftrmari; tunc veroper conjecturam sic ordi-
per coiiji-

eruditissime digestis. IIoc aliisque indiciis deprchensus nari ct explicari historia poterit, ut Sapori Persarum
Auctor, non scribere res se vivente geslas, sed diuprx- Regi, quem o.nno circiter cccxxvn ccepisse Chrislianos persicm
teritai vestire circttmstantiis, suo arbitratu fulcnter persequi scribil Theophanes. Furor ille contra ipsos ve-
seqxie ac imperite adjectis; tanlo minus fidci apud me nerit , ex dolore cladis illatx copiis Persicis Syriam
invenit, quanto ipsimet S. Constantix, Constuntiiu /i- populantibus , alque trans Tigrim tota etiam Mesopota-
lise famil ariorem se facil, num. 4 sic loquens : Hanc mia pulsis ; cujtts alioqui lalrocinii, potius quam belli,

orationem fuisse Constnntiae ipsamet narrante didi- nulla extat apud Hisloricos mentio. Inde reversus Ro-
cimus, quam etiam ab ipsamet legimus scriptam : mam Gallicanus, coiperit cum Constanlino per litteras
C, qualiter autem Atticam Artemiamque (filias Galli- agere de nuptiis ftlix, Romse apud S. Agnetis sepul-
cani, converterit , studio narrandi celeriter marty- crum viventis in proposito caslilalis. Quod matrimonium Srj** 1

rium Gallicani, praetereo. dum sic, ut Acta dicunt, tractatur ; et Constantimts per
b Ado nihilommus tanti ea Acta fecit, ut modice annum cccxxvm ferme toium in Bithxjnia moralur
Ex tttis elogia contracta inseruerit tota Martyrologio suo. Usuardus , Scxjlhx, quos nunc Tartaros dicimus ,
transmisso Bo-
Fastis inser- brcvius elogium, longtus tamen quam passim de aliis rysthene per Sarmatiam penetraverint xn Daciam, id

soleat, sic contexuit : In Alexandria S. Gallicani est in rcgioncs xttrique Danubii ripse adjacentes, inde-
Martyris : qui cum triumphalibus infulis sublimatus, que in Thraciam. Contra hos accersitus Roma Galli-

acceptus esset Augusto Constantino et carus ;

per canus, Augusti futxirus gener, tum isto txxm seqxtentt

ipsius filiamnomine Constantiam, ac Christi Mar- anxxo cccxxix rem gesserit axtspiciis Constantini, ea de"

tyres Joannem et Paulum ad fidem conversus est. causa in Europam transgrcssi, Sardicxque et Naissi et

Hujus sacrae opinionis fama postmtfdum in toto orbe Sirmii in Pamxonia Daciuque xit plurimxxm agexilis,

in tantum excrevit, ut ab Oriente et Occidente ve- uti apparet ex rescriptis inde. dalis ; intenti etiam con-
nientes viderent virum, ex Patricio et Consule, la- dendse ad Bosphorum Thracium Constantinopoli, unde j„ c
«jj«

vantem pedes pauperum, ponentem mensam, aquam in omnes eos barbarorxm motus deinceps invigilaret »i»l»'

ficato,
manibus affundentem, languentibus solicite mini- statula istic lmperii sede. Et txtnc quidem ab ipsis

strantem, et cetera sanctae servitutis officia exhiben- Philippopoli in Thracia circxtmsessxts Gallicanus, longt
An Sanctus tem. Ipse vero postea cum sacrificare cogeretur inferior numero , invocato ex SS. Joamxis ac Pauli
Alexandrise sub Juliano et contemneret, percussus gladio in cor- consiliis Chrislianorum Deo, insignem de illis victoriam
adscribendus?
Martyrem fecit vel ut alia ecgrapha,
pore, Christi ; retulerit ; ac Romam remissus sit, cum titulo Consulis
Martyrium complevit. Adonem Notkerus Usuardum
; in annum sequentem designati. Confirmatur hoc ex
atqitt"
supposititius Beda, BellMus, Galesinius aliique recen- Fastis correctioribus apud Bucherixtm cum aixito
tiores secuti sunt ; et omnes pariter Alexandriam sla- cccxxx notantur Consules Gallicanus et Symmachus. aflll
jji

tuunl certaminis locum. Ferum ipsosmet

in Eremo , incertum Constantinus vero posteriorum annorum aliquo
Scxjthas
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 33

A Soilhas suis aggressus in sedibus ,

perdomitx gentis status es ; tu genitus es ex Maria, tu genitor pro- D
meruerit quam ei dat Eusebius lib. 4 Vitx batus es Mariae ; tu lactatus uberibus Mariae, tu E * MSS -

laudem ,

5 ' Quae lous in liisce Aclis tota non magis recte omne seculum nutriens, simul etiam illam ex qua
itur Gallieano, quam subjugata dicitur Persis lactatus es et nutritus tu Infantulus crescens
:

nux sui juris el ttinc erat, el postea mansit, modo pa- aetate ; tu omni mundo e incrementa concedens ; tu «

cem modo bellum cum

Romanis habens. sapientia proficiens, cum sis ipse totus sapientia
8 SedsiAcla, licel perquam vetusla, non absque tu ita magnus, ut te magnificentius nihil sit, tu
'°"°™ m
tli '
,
orreclwne recipiuntur, quid fiet Adversariis Juliani
verus homo de matre ex tempore editus, tu verus
C
rtjttta. petn? 1" liis num. 8 vocatur Ovinus Gallicanus, is Deus ex patre sine matre genitus Deus de Deo, ;

nui in Faslis Bucherianis cum Septimio Basso Consu- fecisti quae non erant ex matre sine patre carnali :

latum gessit anno cccxvn, licet verosimiliter a nostro editus, qui lapsum incurrerant, reparasti tu fusus :

divcrsus; ipseque el Joannes ac Paulus dicuntur Hi- in lucem illuminatus es, cum sis qui illuminas om-
spani Saguntini, ac num. 399 inter se cognati, alque nem hominem in hunc nnindum venientem. Te de- P'° 'P sar um
procul admodum Brachara precor credens, ut ipse jussisti C( "ll erJi<>n<,
Braganti, non
'
nati :
; te quaeso egens,
quare elwm 11 agioloijio Lusilanico omnes tres adscri- quod ipse promisisti cum diceres, Amen dico vobis
psil Curdosus. Tamayus
Epitaphium, velut exaddit quiaomnia quaecumque petieritis a patre in nomine
Cypriano Presbytero Cordubensi ubi similiter as- ; meo, dabit vobis. Peto itaque Domine, ut has Gal-
serilur qnod fuit Hispanus
,
grandi cx origine ,
licani filias, tu lucreris, ipsum quoque Gallicanum,
quondam Saguntina. llsc lame.n omnia jlocci faciet, qui me tibi tollere conatur, tuae fidei applica et ca-
qui cum eruditioribus llispanis agnoveril, cujus aucto- stitati. Aperi, Domine, os meum , et aperi aures
ris et stalis sint islxc omnia, qux tam fidenter, cordis earum sermonibus meis, et consensus earum
ul antiqua valde, a suis sectatoribus et admiraloribus mihi januam pande ut tantam verbis meis virtu- ;

proferuntur. terri infundas, ut carnis commercium execrantes,

tibi consecrari desiderent ; et ex ipso desiderio tan-
B
ACTA tus amor in earum mentibus oriatur, ut ferventer E
ad thalamum illum tuum ccelestem pervenire» desi-
Prafixa Passioni SS. Joannis et Pauli derent quem plenis oleo lampadibus, et tuae cari-
;

tatis fulgentibus flammis attingant, ut loco sibi in-

Eos Codicibus MSS. sex. ter sapientes virgines dato, de tua misericordia
gloriantes, nihil terrenum desiderent, et te solum
^ub Constantino Augusto et Gallicano Duce Ro- integro affectu suorum viscerum concupiscant.
mani exercitus, Persarum gens, quaa Syriam a in- 4 Hanc vero orationem fuisse Constantiaa ipsa
vaserat, victa est, et viriliter subjugata : qui cum narrantefdidicimus : quam etiam ab ea legimus f
'iZTlilt
Go/ltaus, triumphalibus infulis sublimatus , acceptus esset scriptam. Qualiter autem ad Dominum Atticam Ar- nec frustra.
Augusto et carus, filiam ejus sacratissimam virgi- temiamque converterit, studio celeriter narrandi
b nem Constantiam b sibi poscebat uxorem
hoc ; et Martyrium Gallicani, praetereo. Igitur veniens Gal-
non mediocri instantia flagitabat, tempore quo im- licanus ovans, a g Constantino et Constantio ac 9
minebat gens Scythica, quae et Daciam et Thracias Constante Augustis suscipitur, et ab omni comitatu r "7,or rediens
o .

et benatu
.
„.

qui non pnus mgressus est Romam,

Calticanus, . .

occupaverat et quoniam bene erat potens, omnium

: :

potestatum Comites ac Praefecti cum omni populo nisi prius ad sacra Petri Apostoli limina perrexis-

mtlwiii iii Romano id fieri postulabant. Constantinus vero Au- set.Cui Constantinus h ait, Cum ad bellum pergeres
/(
sejta: gustus contristari ccepit, et esse moestissimus; sciens Capitolium et templa ingressus daemonibus immo-
iiliam suam, positam in sancto proposito, facilius lasti ; inde victor rediens, Christum et ejus Apo-
occidi posse quam vinei. stolos adoras. Unde cupienti mihi nosse quid rerum
2 Quae cum patris solicitudinem studio sanctitatis sit, pande per ordinem.
conaretur excludere, dixit c patri sau Si certissi- 5 Quem Gallicanus adorans, ait Cum Scythica
<"», llctt
nium non habcrem quod me non
:

deserat Deus, recte gens me intra Thraciarum Philippolim urbem con-

:

i
° "S ™ tm °
<"<« t
innni- . a ra
iiitcm miwe, tormiaini uieae et solicitudim tuae locus aliquis cede- clusisset, et strages pluriraas fecisset, raetuenti mihi /

C retur. Cum vero certa sim de Deo, depone omnem confligere cum
eo quod exigua mihi esset mili-
eis,
solicitudmem tuam, et te daturum me illi conjugem tum manus, hostium vero esset innumerabilis mul-
repromitte ita ut, Scytharum superaverit gen- titudo insistebam sacrificiis, et Martianas victimas
; si ;
p
tem, victor simul et consul me aceipiat. Hujus au- offerebam. Quid multis moror? Ad ultimura crevit
tem sponsionis gratia duas filias suas virgines, quas obsidio, et universi tribunimei ac milites se hosti-
• m flltoj ex amissa conjugc natas habet, mecum usque ad bus k tradiderunt. Cumque cuperem fugiendi adi- 4
uu P tiaru m diem esse permittat: secum vero Prae- tum reperire, Paulus et Joannes (ex quibus Prae-
ummtti
positum et Primicerium Joannem et Paulum positus unus est, Priraicerius alius Dominae meae,
esse gratanter admittat per meos
: ut ille me pietatis vestras filiae, Constantiae L Augusta?) dixe- 1
faniiliares, alloqui et cognoscere valeat et ego il- ; runt mihi, Fac votura Deo cceli, quod si te libera-
lius, per ejus filias, votum, moresque et
institutum verit, Christicola fias ; et eris victor melius quam
''•'«iiiiiiiKiiim. cognoscam. Facta sunt haecomnia sicut virgo Chri- fuisti. Fateor, sacratissime Imperator, mox ut hoc
sti disposuit, et velut sub arrhationis
loco dantur votum meo est ore prolatum, apparuit mihi Juvenis
duo fratres eunuchi, ex latere Augustae; et duae statura excelsus ; ferens in humero m Crucem, di- m
sorores Gallicani Augusto traduntur, ita
ipsi cens Sume gladium tuum et sequere rae. Quem l uod oosessu*
filiae.

liberalibus studiis eruditae, ut vix illis quisquam ego

,
dum
:

sequerer apparuerunt mihi hine inde mih- chrisium

.7. ....... o Scijtliis

par scientia in virorum numero sapientum inveniri tes armati, confirmantes me, et dicentes, Nos tibi invocarit
potuisset, quarum una Attica, altera praebemus officium tu ingredere hostium castra, et
Artemia dice- :

bantur. dextra laevaque gladium tenens evaginatum, ne re-

3 ^ Uas Cons tantia cum ad se -senire spice, quousque pervenias ad Regem ipsorum no-
itt/ss"!'*
cognovit,
" f*
pandens nianus ad Dominum sic oravit Domine mine Bradam. Quo cum pervenissem cum eis, ve-
MittMa'''' :

Deus omnipotens, qui me orationibus tuae niam sui sanguinis prostratus

Martyris meis pedibus postu-
Agnae a lepra d mundasti, et semitam mihi timoris lavit ; nullumque penitus ex
nec feci nec eis gladio
tui propitius
ostendisti ; et Virginis tuae Matris tha- jussi occidi. Hunc vero Regem eorum n Bradam, n
laiuuni reserasti
; ubi tu sponsus, tu filius manife- cum duobus filiis, vinctum ab illis militibus accepi
Junii T. VII 8 et
 H ACTA S. GALLICANI MART.
A etita universae sunt Thraciae liberatae a gente Scy- ret,percussus gladio in corpore, Christi Martyr *
t:\ MS8. tharurn, et tributarii facti sunt. Tribuni omnes ad effectus est atque ita perrexit ad Dominura
g ou .
;

tt capto
eorum Rege me cum suis militibus reverti voluerunt : sed nisi dens cum triumpho cui statim basilicam sui no- ; elcapj/
e
omnes ei fierent Christiani, a me minime potuerunt
recipi ; : minis construxerunt, qua exuberant beneficia in Pltctitur

tubjugaiit: Martyris ex eu tempore et nunc, usque in secula

consentientes vero gradu, sublimiores effeci non ;

consentientes, privavi o iuilitia; meipsum CuUirum seculorum. Amen. Hilarinus autem, qui quondam
Christianum ita Deo devovi, ut etiam a conjugio Gallicanum in Ostiensi urbe susceperat, cum coge- fikr^
mihi promiserim abstinendum. Eccc habes quadru- retur a persecutoribus fideiChristianae sacrificare, m
«'tatu,
plicatum exercitum ; habes et omnem gentern Scy- et nollet, fustibus csesus martyrium 3 sumpsit cu-
thicam subjugatam ac tributariara, totas Thracias jus corpus Christiani venerabiliter aepelierunt in
liberatas p mihi vero feliciter jube succedi q pro-
: Ostia s,

pitius, quo possim vacare rehgioni quam didici, et

'

in veritate constare quam perfeete cognovi. ANNOTATA D. P.

6 Tunc Imperator Constantinus misit se in am-
gaudet de plexus ejus, referens ei universa quae gesta sunt a Ila AISS. tria, alia utiliter.
fitiarum circa filias ejus, et quomodo sint virgines Christo b Totidem quidem eaque antiquiora Constantinam
suaruni con-
utiliter consecrata? ; et qualiter alias virgines duas, scribunl, sed hoc nomiiie. dictam Conslantini ftliatn al-
versione
per suam gratiam evocaverit Deus ; et quomodo teram, constat fuisse conjuijalam.
eruditionis summam corripientes ad perfectionem c lmo scripsit ; Romae enim agebat illa, Conslanti-
[conniti] ceeperint, quomodo univeisa perfectae
et nus in Bithynia, sicutjam mcnui.
vitae rudimenta susceperint. Tunc cum Augusto in- d Vide lurc prolixius 21 Junuarii in Vita S. Ag-
tranti palatium Gallicanuoccurrit Helena r cum filia nelis auclore S. Ambrosio num. 15 et 1G, allegante
,

filii sui / Constantia, et filiabus ipsius Gallicani. abditum quoddam volumen, unde ista acceperit, etfor-
B Fundebantur lacrymae gaudiis plena>, nec permitti- tassis ipsiusmel Couslantise. scriplum, de quo infra.
tur ad domum reverti propriam Gallicanus sed ; e Quxdam AISS. addunt, in Deo.
quasi gener Augustorum in palatio successit. Et f Jam dixi non posse cum veritate consistere, ut ip-
considerans filias suas in laudibus Dei florentes, simet Coii.stantix auctor fumiliaris fuerit.
cum vellet privatus abscedere, rogatus ab Augustis g Primum oporlebal ad Constantinum Imperato-
Consul processit in fascibus positus quinque mil-
: : rem, Constantinopoli vel ulibi in Tliracia lunc agentem,
et abdicato
Consulatu lia servorum liberos civesque Romanos fecit qui- ;
adduxisse Gallicanum , et inde Romam ; ubi tres ejus
secrdit bus praedia domosque donavit, cunctasque facultates filii Constantinus tunc annos nalus 15, Conslanlius
Ostiam :
suas, excepto jure filiarum, distrah: ac donari pau- 12, Constans dumtaxal 10, sub avix Helenx cura
peribus jussit; ac se in Ostiensi urbe manentem educabantur ; omnes quidem pocne ab infantia Coesares
sancto viro cuidara Hilarino nomine sociavit cujus ; dicti , el Consulalibus honorati a patre ; non autem
habitaculum ampliari fecit ad peregrinorum susce- Augusti et Imperatores, nisi illo mortuo, id est anno
ptionem, quam ipse plurimis impendebat. 337.
7 Huic adhaeserunt multi ex servis, quos liberos h Constantinum patrem inlelltgamus oportet : quem
fecit, et divulgata est fama ejus per totum orbem hic inepte Romam adducit auctor.
;

v ab Oriente et Occidente venientes viderent

v ita ut i Philippopolim integre scribeudum erat, inpriori
ibique sanciis- virum ex Patritio et Consule, qui erat amicissimus tamen scriptione codices omnes conveniunt ; distal au-
sime rivit, . , ,
",
,

Augustorum, lavantem peues, ponentem mensam, lem illu a Constantinopoli plus quam 70 leucis.
aquam manibus affundentem, languentibus solicite k Iloc prorsus ineptum est el incredibile; multum
ministrantem, exhibentem sanctae virtutis officia *. fuerit, siplures eorum deditionem hosti facitndam sua-
Hic primus in Ostiensi urbe extruxit Ecclesiam, et serint.
dedicavit x officia Clericorum.
Huicse sanctus Le- 1 Augustas dici filias Imperatorum , necdum alibi
vitaLaurentius revelavit, adhortans eum, ut in ejus legi :uxorum solarum liic titulus erat.
nomine ecclesiam fabricaret in porta, quae nunc m De Constantino ipso dtcil Eusebius, quod Serva-
usque Laurentia nuncupatur. Rogatus autem ut ibi toris sui auxilio fretus, triumphali signo ac trophaeo
C levaretur Episcopus, non consensit sed ex sua ; (Crucem passim intellignnl auctores) in Scythas illato,
voluntate ipse qui ordinaretur y elegit ; tantamque F
brevi cunctos subegit ; ct hoc modo Scythae Romanis
ei gratiam contulit Deus, ut daemonibus pleni,
mox tandem parere didicerunt, quibus superiores etiam
ut visi fuissent ab oculis ejus protinus mun- , Imperatores tributa pendebant.
darentur multaque in eo erant sanitatum in-
;
n Caplum aliquem Scylharum seu Regem seu Du-
signia. cem non est inverosimile, sedabsque prselio, eo quo hic
8 Sed cum a Constantio Julianus Caesar factus dicilur modo credibile non est in silentio meliorum
, ,

esset, dedit legem ut Christiani nihil in hoc seculo auctorum , qui illud non omisisscnt Conslanlino laudi
j possiderent. Tunc Gallicanus habens in Ostiensi veiiere.
donec a pago quatuor casas, quarum pensiones his operibus o Allwcnec Constantinus quidem ipse fecit unquam,
Juliano inde
quibus diximus ministrabant, ita Deum habere neminem.
pulsvs, me- cogi volens
ruit defensorem, ut quicumque ingrediebatur in eas p Omnia hxc supra veritalem exaggerata viden-
malitioseutponerettitulosfisci.aut exigeret pen- lur.
siones, statim a diabolo repleretur
et quicumque ;
q Scilicet in mililix ducalu.
actorum ejus esset exactor, leprosus fiebat
Tunc r Helenam tunc adhuc in vivis fuisse mallem uliuu-
lnterrogata da;monia dederunt responsum
quodsi ,
de probari.
sacnficare coactus fuisset Gallieanus, nam
exactores re- t Neptem dixisse debueral : alia Constantia ,

dituum ejus ista pericula evitarent. a

Alexandriam Et quuniam qux Constantini soror fuil, Liciiui Imperatoris uxor
nullus audebat convenire de boc scelere sed Theodorx.
exul abiit, Gallicanum •
non fuil Helenee filia,
mandavitei Julianus Caesar Aut
sacrifica diis. aut ; u Alias, per totam Urbem.
discede a finibus Italiae. Statim
autem relictis om- x MSS. nostra, a/iud dictavit, aliud ditavit, uti
nibus petnt Alexandriam
est Con- : et ibijunctus et in Audomarensi. Ast in MS. Neapolitano omittun-
fessoribus Christi per continuum
annum post etiam ; tur omnia reliqua hujus aiiicuh ab * asterisco.
secessit in eremum ; ibique a
(3
Rautiano (3 Comite y Posl mortem scilicel Muximi, qui an. 313 sitb
templorum, cum cogeretur sacrificare
et contemne- Milliade Pupa Romano Concilio adfuit juxta Opta-
tum
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 35

tum Milevitanum : quis autem tttnc fuerit ordinatus ,

5 His ipsis verbis refertur S. Hilarinus , addito D
latet.
fnescio unde) tilulo Monachi ad 16 Atinusti ab Adone EX MSS -

nos
z Kon invenio qui Juliano hujutmodi legem expro- et Usuardo, aliisque post eos : qui si revera passus est
quibns prxsertim ec- tlie. quod nusqnam in Actis legitur; passus est diu
braverit; std alias eo tendenies,
illo

spoliarentur,
i et qui sacriftrare nollent ad gra- ante S. Gallicanum, cum hic sciltcet Ostia dtscessisset.
cltfi

vioru ceteris
Persicum conferenda
liibula in bellum Idem tn Romano cum S. Hila-
hodierno confundilur
coqerenlur qux aliaque hujusmodi
,
vide apud Baro- riano, quem S. Donatus Aretinus diu post hxc credi-
nium ad annum 362 num. 261 etscqq. tur socium Martyrii habuisse, 16 Attgusli ideoque di- :

n Alias, non paterentur. citur tlle eliam Aretii passus , scd Ostiam translatus:

6 Abrantianus alibi el Brantionus. Cumitem au- quod vereor ne propter nominum simililudinem sit p,-

lem templorum alibi nusquam legimus; primus forlas- ctiim, et poterit suo lempore plenius examinari.
sis instiluit Julianus , reslattrandis templis idolorum t Qui passionem SS. Joannis et Pauli cum Ins

qux Chrisliani cverterant inlentus : quod officium cum Actis conlinuant, sic progrediunlur. Prasterea Julia-
tpso cessaverit. nus Caesar raptus cupiditate sacrilega : qux vide
i Ita unicum Audomarense , cetera Martyrem fe- die sequenti.

cit.

DE SANCTO ANTIDIO
EPISCOPO VESONTIONENSI IN BURGUNDIA.
COMMENTARIUS PR^EVIUS
De ejus cultu, translatione corporis, Actorum fide merito suspecta.

OJCJ IKNI U
esontio, muxima Scquanorum metropolis ha- ma quarta, et dedicatae S. Pauli basilicae, et trans-
CCC.XI. bita, antiquis Notiliis provinciarum et civita- lato S. Antidii corpori sacra habeatur. Sic enim in

Cullm 17
V: liim Oalliie,

scopalis in

suos Episcopos recenset S.

atque eliamnum urbs Archiepi-
Comitatu Burgundise, inter illustres
Antidium , martyrii etiam
eis leges ix

S. Pauli,
non obscure
Kal. Febr. Bisontii dedicatio Ecclesiae
quod
et translatio corporis
S. Antidii
non modo eadem die poste-
significat,
:

corona clarum. Ejus festum prmcipilur in Breviariis rioris alicujus anni, sed eadem die anni ejusdem,
Vesontionensibus de quibus infra
, celebrandum xv ,
simul importatum in eam ecclesiam S. Antidii cor-
Kalendas Julii , sive xvn die Junii : quo die in anti- pus, simul eam sub Beatae Virginis ac S. Pauli et
quo MS. Marlyrologio Usuardi, aucto ad ustim Eccle- B. Antidii patrocinio
r ab Hugone Archipraesule de- sub nugonct
,. n ,. °. .. ,.. Arclueptscopo.
. . '

siarutn Alsati,r el dict.r Burgundix, ista leguntur : dicatam. Dedicatioms lpsa Januarn xxiv die per
Bisuntiae , S. Anthidii Episcopi et Martyris. Ejus Hugonem Primum factae monumentum prostat in
ftlilmttj etium meminii ad dictum diem Ferrarius , in Calalogo veteri Rituum codice, S. Pauli, ubi haec habentur.
generali. Alii retulerunt ad diem xxv Junii. Horum In nomine Domini. Amen. Altare S. Mariae et S.
pvunus fitit Grevenus cum suis Carthusianis, in Usuar- Pauli dedicatum in honore Spiritus sancti, S. Ma-
dt Martyrologio variis editionibus auclins edilo sub riae , S. Pauli , et sanctorum Innocentium : in
annum wuxv et MDXXJ . in quo ad dictttm xxv Jttnii quo continentur Reliquiae de capillis S. Joannis
ista habenlur : Antidii Episcopi Chrysopolitani seu Baptistaj, Reliquiae S. Antidii Martyris et Archie-
Bisantini et Martyris, a Wandalorum Rege ob piscopi nostri. . Altare quod situm est retro hoc
.

C Christi fidem occisi. Qux plane eadem apud Mola- majus altare, consecratum est in honore S. Antidii F
nuni in Auclario Usuardi recusa sunt, prsepostta litlera Martyris, S. Joannis Evangelistae omniumque Mar-
c, qua in sua pr.rfalione ad Martytologium cap. 13 in- tyrum. Haec autem dedicatio Ecclesiaa sive Alta-
. .

dicat, seoa desumpsisse ex Additionibus per Patres rium facta est permauus Domini Hugonis Archie-
Cartlmsiae Coloniensis ad Usuardum jam secundo piscopi Bisuntmi ix Kal. Februarii. Extat pone
,

anno mdxxi adjectis. Eadem quoque leguntur in Mar- Altare majus S. Pauli antiquus tumulus lapideus
tyrologio Canisii Gmnanice e.rcuso, et secttti sunt Ga- S. Antidii, qui circum Episcopi decumbentis in pla-
lcsinius ulijue Mir.rus in Fuslis Belgicis ct Burgundi- no insculptam effigiem sic inscriptus est Corpus :

cis, cum hodierno Martyrologio Romnno , in qno ista beati antidh egregii marttris a rufpeio trans-
rrjeruntur Vesontione in Galliis, S. Antidii Epi-
; latum et idi positum, qui pro nobis oret.
scopi et Martyris, qui ob fidem Christi a Wandalis Amen.
occisus fuit et in Notis allegatur Molanus in Addi-
: 3 Hsec ibi Cltifletius : atanno mccclx die xiv . ,. , ,
, ... ofl , T ... Kevelatw eor-
,
tionibusad Usuardum, quem secuti sunt Romani Mar- Kalend. Juln att pag. 287, a Joanne de Vienna por S n junii i

tyrologii Recognitores sub Gregorio XIII. Hxc de die Archiepiscopo relevatum corpus S. Antidii Archie- a "i'° 136 °

hutali, quem arbitramur esse hunc xxv Junii ; al piscopi Bisuntini, ut fert praeter alia monumenta
xvii Junii corpus fuisse anno mccclx revelatum, utin- antiquus lapis, retro majus altare ecclesiaeS. Pauli,
fra dicilur, el tttde eam diem assumpsil. qui sic habet.
2 Altera esl solemnitas translationis corporis S. Anno milleno, centum ter, sex una deno
fronji a
i Antidii arf monasterium S. Pattli. Joannes Jacobus Cum liis jungendis Julii ter quinque Kalendis ,

^'"'!l ''" ls /""' 2 Fesontionis pag. 92 tisserit, vero- Antidi fossa tolluntur dignius ossa,
Njammrtf
Simulimum putandum , eam translationem ab Hu- Ponuntur
cassa, per quae sint crimina lassa.
gone Archiepiscopo, ecclesiae S. Pauli restauratore, quinque versus causa positum putamus,
Illud ter
factam eoipso die, quo reaedificatam Basilicam so- cum alioquin antiqui et optimae notae codices in hoc
lciuni cultu dedicavit xxiv Januarii. Id adducor omnes conveniant, relevatum esse corpus S. Antidii
tnquit, ut credam, quod in Martyrologiis S. Joan- anno mccclx, xiv Kal. Julii. Hxc Chifletius. At
iis et S. Pauli, eadem dies mensis Januarii vigesi- mallem servare xv Kal. Julii, id est xvu diem Jttnii,
alque.
 86 DE S. ANTIDIO EPISC. VESONTIONEN.
A atque inde. coeptum ab aliis coli dicio dic ut superius di- sum scripsit. Secuti niliilominus sunt Maurohi- n eum
At CTORE G.
Cranium Di-
II.
ximus. Ex aliqua Chifletii ejusdem ad Miiwttm epi- cus, Felicius, Sed nullum Anti-
Gliinius, Ferrarius.

vione, cultus
stola diximus cranium S. Antidii penes Divionenses dium fuisse Turonensem Episcopum certissime con- ,

Flameti. magna veneratione servari : itcm Flameti apud stat. Eadem inscripta sunt Florurio Sanclorum
et ad ,

montanos Fulciniates, Sedunensibus finitimos in xxm Mnji rclala : sed defensoribus fnlsitas
islis
non
dicecesi Gebennensi, anniversario ritu coli S. Anti- promovetur. Miratur Chiflctius a Cardinale Baronio
diurn, sacree Flametensium aedis ac oppidi Patro- dictam historiam apocrypham dici, cum nulli svipra
num. fidem videri debeat, postquam Christus ipse a dia-
4 II xc de veneratione et Reliquiis salis certa viden- bolo supra montem excelsum et supra templi pinna-
tur. Asl circa sinceritatem Vitx et Actorum plura oc- culum delatus est. Magis certe ultro obtemperant
currunt controversa. Laudatus supra Chifletius in dsemones ex pacto nefario sed et Sanctis parent ;

Actis S. Antidii asserit , memoratum Hugonem Ar- vel nolentes non pacto inducti, quin potius eiu
,

chiepiscopum, suo instrumento dotationis Cano-

in imperio, cui quondam cum ma«no
reversi discipuli
mcaj (quod Hugonis Primi testamentum vocant) suo gaudio retulerunt : Domine, etiam d;emonia
dato ad annum mxliv, xxv Martii meminisse S. , subjiciuntur nobis in tuo nomine etc. Et superius
Antidiijam in ea ecclesia quiescentis cujus scili- : ita scripserot : De historia S. Antidii, Romam ve-
cet corpus translalum fuissc ad diclam Ecclesiam su- ctore dasmone profecti, adeo multa sunt certaque fabuiat
pra relulimus. Pluribus postea a Pag. 191, de Hu- monumenta, ut eam ufspuriam rejicere, vel reti- dt femaa"
c *'^"
gone xlviii Antisttte agit eum creatum , arbitrtttus cere ut indecoram, nec historici esse putem, nec i »'

Archiepiscopum anno mxxxi, mortuum anno mlxvii aequi rerum aestimatoris. Ejus certe veritatem ad-
Vita scripta die v Kalendas Augusti. Circa hoc tempus Vitam S. struunt primum libri vetustissimi, et constans ma-
1 1 seculo,
Antidii conscriptam arbitramur, in qua sub fmem in- jorum traditio deindeantiquissimaeimagines, pictse
;

dicatur trunslatio corporis facta ad monasterium S. fictoeve in ecclesiis Ruffei, S. Pauli, S. Petri,
Pauli , Puiitifice cum Clero prxeunte : tamen
cujtis S. Magdalenes
necnon et Breviaria vetera et
etc. ,

nomen non exprimitur , qnod id essel omnibus notum Caroli de Novo-castro editum anno mcccclxxx, An- ^
etc. Sic potuit ca rcs venire in notitiam Sigeberti Gem- tonii de VergeioMDxxxv, ClaudiiaBauma mdlxxviu.
blacensis, qui aliqua inde inseruit suo Chronico adan- Hxc aliaque Chiflelitis in Vesontione . utque ei fides

num Urbcm S. Antidii Episcopalcm

mcxii deduclo. habcattir, misit nobis fraler ejtts Petrm Franciscus
auctor numqtiam Vesontionem aut Besuntium nuncu- ipsam historiam S. Anlidii vcctore dsemune Ro/nam
pat, sed sempcr Chrysopolim quia novum nome.n : c.t profecti exLegendario sestivo S. Joannis, prout est in
videbatur aliis, illud explical sub initium. Secuti se- ante memoralis Actis. Sed hsec omnia rcspectu lalis

culo mox sequenti xn eum in hvc sunl, Guntherus Li- antiquitatis niltil ommno Nos ut hisce amicis
probant.
gurinus, Gaufridus Abbas Allx-combse, Joannes Sares- satisftat, ipsa Acta damus, sed tamquam sttspecter
beriensis Episcopus Carnotensis, et Auctor Vitse S. fidei vel potius ut mera somnia, quod quidem transve-
Bernardi, allegali a Chifletio lib. \cap. 12. Elapsi ctionem diabolicam allinel, ul benevolus lector per se
elapsis post unc erant a cxde S. Antidii anni sexcenti , et forte jttdicct de rc ipsa. Habemus Breviarium Bisttntinum, prxponltiit
fnartijrtum adhuc quinqunginta ; ut auctur non vidcatur salis se- jussu Ferdinnndi a Rga Archiepiscopi BisuntiniMVHC <7>"°>
qnnis 650, *™"™*-
cure progressus , sed qusehbel uti offerebantur vulgari cdilum, ubi niltil istiusmodi hnbetur in Lectionibtts
., . .
, ,. .
sunttm.
incertaque traditione arripuisse. tribus, quas piwmttltmus, ul vm ad melwrcm instru-
5 Nus illa qualiacumque Acta habemus ex MS. ctionem sternatur. Habemus et antiquum MS. Bre-
Trevirensi S. Maximini, et cuntulimus cum editione viarium Bisuntinum ,
quod nlim ad dictum Chiflelinm
Chifletiuna,quam asseril se sumpsisse ex veteri co- pcrtinuit; in qno Lectioncs habentur ex initio Acto-
dice MS. Metropolitanae Basilicae S. Joannis, et rum ; el omissa controversa transvectione solum dicilur
contulisse cum MS. Monasterii Aquicincti Ordinis Sanctus habuisse virtutem imperandi spiritibus ma-
Cisterciensis, et aliis quibusdam exemplaribus. Re- lignis ; agiturque de ejns marltjrio, uti infra ad ipsa
perimus nos eadem anno mdclxii in Arcltimonaslerio Acta annotamus : ex qtiibns colligimus non debuisse
Cisterciensi ; atque Prologum ,
qui alibi deerat, de- tam ftdenter provocari ad constantem majorum anti-
quitatem. Plura alia Nolis observamus. r
scripsimus. Scimus etiam exlare illa in Carlhus^a Co- in

loniensi el Cunfluentina ; nec tamen videntur Surius

in pluribus Mosander, uliique judicasse prazlo digna. Fateor, quod VIT7E EPITOME
vidctur fabu-
cum ante discussionem more nostro inciperem addere
losa Ex Breviario Bisuntino anno mdxc cdilo.
marginnles notas, ac legerem Antidio occurrisse legio-
nem dnvwnum , atque inler hos jElhiopem jactanlem ]\ ntidius, nobili genere et parentibus Christianis
sua industria Puntificem Rumanum in luqueum impu- natus, a pueritia litterarum studio deditus iuit,
dicilix atlraclum , Antidium dein JElhiopi insidentem prffisertim sacrarum : adultus vero, factus est Ca- ElCm °'^'
Romam delatum et posl reductum ad
, pcenitenliam nonicus Ecclesise Bisuntinse, quando Canonici apud
summum Ponlificem, ad propriam Sedem relatum ; fa- a S. Stephanum sub regula degebant b B. Isidori. n l>

teor, inquam, visum mihi somnium ; si non S. Antidii, Accidit autem (ut sunt occulta Dei judicia) ut c
sallem aitorum
; el a scriptore in vera historia assump- Germcisylus Archiepiscopus, qui et claustrum S.
tum. Magis autem conftrmattts in ea cogitatione fui, Stcphani et Ordinem Canonicorum magna sapientia
cum similia adsmbi vidi S. Maximo Taurinensi Epi- nec minore sumptu ac pietate instauraverat, tan-
scopo, ul accepta ex quadam Fita S. Leonis Papx pri- in Arianam
tus vir a fide Catholica deficeret, et
mi, quam ul fabulosam rejici xi die Aprilis. Voluit haeresim prolaberetur. Quare Clerus et populus,
quidem Sigebertus inde aliqua in suum Chronicon trans- Deo revelante, Antidium Sedis Chrysopolitanae Prae-
ferre, scilicel ul ptura alia parum fundata, quse nos sulem, quamvis invitum et pro viribus reluctantem,
secpius ut meras fabulas rejicimus. Mento autem Ba- elegere. In eo munere tanta exhibuit documenta
ronius in Nolis ad xxv Junii respondet, a Sigeberto sanc.timoniae et virtutis, ut nullus eo major fuisse
misceri apocrypha , et a veritate aliena et, cum inveniatur. Is virtutem habuit imperandi spiritibus
;

magiam magis , quam pietatem redoleant, merito malignis. Obsessa postmodum a Wandalis civitate
/iubittis perpe- rejicienda. in castrum.se recepit, quod multo antea Imperator
rum Bjpiscopus C Pelrus de Natalibtts eadem relulit hb. 8 cap. 33, dono dederat Theodosius d junior. Castrum hoc
<'
ei
sed Antidium novo errore appellavit Episcopum Tu- multos ^""
vocatur Ruffeium juxta Marniacum. Illic .*«'<
Septembris;
ronensem, et tertio Nonas Septembris gladio cae- invenit fideles, immanitatem barbarorum fugientes.
m" '

* Hos
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 37

consolatus Antidius, et ad ferendum patienter labrum, utluceat tbynriama superprunas, ut suam

;

A Hos
rnartvrium exhortatus, ipse in
medios hostes venit, circumquaque fragrantiam dirigat. Quid itaque per " «ss
alta voce
Christum annuntians. Sed ab exeroitu lucernam et thymiamata, nisi summa?, sophise si-
procedentes aliqui sanctum virum humi projece- gnantur dogmata ? Qui vero per candelabrum et
runt calcibusque et omnibus contumeliis affece- prunas, nisi prudentise spiritu vivificati, et ad ejus

runt. D.uctus ad
Regera eorum seu Ducem, e Cro- arcana elucidanda succensi ? Qui quoque per nio"-

cum nomine, interrogatur quisnam et unde sit? dium etcarbones, nisi suae segnitiae miseriis extincti

Respoiidit, se Antidium esse, Episcopum Chryso- praecones ? quippe qui ad capessenda sophiae myste-
nolilaiiuin. His auditis, Crocus jubethominem prius ria sunt avnli, ad distribuenda vero infructuosi et
nuidcrn verberari, et probris omnibus affici, deinde pigri ; sicque facti segnes agricolas, maturas etiam
percuti gladio. Sed antequam capite plecteretur, fruges per inertiam amittunt. Unde nos, Fratres
>.iatio randi impetrato, oravit Antidius pro civi-
i
carissimi, admoniti, non pnesumptione temeritatis,
i a to prin
um et populo sibi commisso, deinde pro sed pretiosae affectu caritatis, officioque commissae
toto populo Christiano : postea jussit carnifici ut servitutis ne succidamur infructuosse ficui compa-
,

perficeret quod susceperat. Obiitxv Kalendas Julii, rati secundum nostr* conscientiae vires, de pras-
:

anno quadringentesimo undecimo. Cujus corpus in fati Patris Martyrio vel gestis pauca detectis noti-

ficamus verbis a
Ecclesia S. Pauli Bisuntini servatur f. a.

Antidius Chrysopolitanaa urbis

2 Fuit igitur B.
^J^to
'

ANNOTATA G. H. Archiepiscopus, nobili germine editus, verae reli- mamibus,

gionis efficacia deditus, sacris eruditus moribus,
servandis plenus operibus. b Urbs' illa a priscis Ro-
a S. Stephaui basiiicam, cosptam erigi ab Hilario b

V Episcopo, promotam a Panchario VI Episcopo, manorum Tribunis condita, tanta fertur floruisse

absolutam a Fionimio X
Episcopo, atque in ea Re- fortitudims et magnitudinis amcenitatisque potentia,

gularium Canonicorum Collegium constitutum, as- ut ceteris Galliae urbibus pretiosor sit habita. Hoc E
serit in dictis Episcopis Cliiftelius ; addens id factum autem quare antiquum vocabulum, ve-
sortita sit

multis privilegiis a Damaso et Siricio Pontificibus tusta pandit dignitas locique situs firmitas, Crysos

in eani rem obtentis. Vcrum ditjicnller probnbit lam namque dicitur aurum, Polis civitas, inde Chryso-
antiquum fuisse nomen Canonicorum Regularium, polis civitas aurea. Merito quippe aurea, qus sui

imo iW Canonicorum. naturalis situs inexpugnabili perstat constantia,

b Maijnum ayxkfiot. Illustravimus Acta S. Isi- cum ipsius paene cuncta manustruota, non hostili

dori ad dient 4 Aprilis, quo mortuus est anno 636, violentia, sed suse vetustatis mollitie sint dilapsa
creatits Episcopus Hispalensis tempore S. Grcgorii mcenia. Haec enim spatiosa tribus ex partibus, in
modum circumscissce sphserse rapidissimo vallatur >"
"> > m
Magni.
c Gelmeisilus aliis, cujus nomen e diptycliis ex- amne, qui praeruptis utrimque ripis ingressum im-
piinclinn, a Clnflelio non memoralur. pedit urbisc. Huic denique pons lapideus est im- c

d Suspicor id facinm potius a Theodosio seniore positus, constanti et firmo opere ^onstructus, qua- P°» te lapideo,

anno 395, 17 Januarii mortuo : quo tempore S. An- dratis ferro plumboque adnexis lapidibus, ab imo
tidius si non fuit Episcopus, potuit custrum istud sabuli ad cacumen summum solidatus qui quadri- :

Pretbyler accepisse. Nam Theodosius junior in garum inter se occurrentium sine periculo capiens

Oiiente imperavit octennis ab anno 408. commeatum , fluminis despicit impetum, urbisque
e Crocus, aliis Croscus aut Carocus, potuit cttm pandit introitum. Ceterum qua spectat urbs Orien- monte
sttts saktitisse in GaHiis, ditm alii Wandali abirentin tem, rupeo clauditur monte qui prasceps undique
:

Bispaniam, ac deinde in Africam. pras altis utrimque et abscissis parietibus, ambitum

f Cliiflelius pag. 86 addit S. Antidium prophelico curvati dividit amnis. Nulla itineris inter rupem

spiriiu cognovisse, non fuisse sacratam hostiam in vase,

flumenque facultas, si ventus parumper intume-
cum Sacerdos abiret ad viuticum infirmo porrigendum, scens turbaveritundas. Tribus ergoperangustismea-
aut alias habuisse Itostiam non consecrutam. Qute op- tibus, manuscissis non naturalibus, mons urbis in-
taremus untiquioribtis monttmentis confirmari. clusa; reserat introitus. Horum unus prae ceteris inlroitu amju-
publidus, in alam rupis fluminis immincntis scissus, 5 '°.

mirabili conspicitur opere pra?cisus. Iter nempe non *'

ALIAACTA MAJORA,
plus Iatitudine quam binos capiens equites, longi-
Sed, ob fabulasiis insertas, suspecta. tudine sexaginta cubitorum, attitudine trigintaocto
constat. Est et aliud [iter] arduum, quo per niontis
Ex MSS. et Vesontione Chifflclii.
conscenditur fastigium, quod quadrato et ingenti

CAPUT I.
saxo munita et inexpugnabili fauce continet porta. /.ortasaxea.

Mons ille non acuto constrictus cacumine, sed spa-

Laus Chrysopolis seu Vcsontionis. S. Antidii tiosa decoratus planitie, redolentium herbarum fra-

virlules. grante dulcedine, Regum fuit antiquorum potitus

palatiis, ut celsiorum columnaruin patet indi-ciis.

V u oniam in
beatorum Martyrum Natalitiis ut sa- Nunc itaque pretiosis Protomartyris Stephani com-
crae religionis
suggerit institutio, de ipsorum dis- ptus Reliquiis, firmioribus fundatus mceniis, cel-
</
d
serendum estvita et martyrio necessarium valde- ; sioribus sublimatus columnis, amoenitate et glorias RellquUs
que opportunum duximus, ut de B. Antidii vita et constantia inexpugnabilis, et pra?cipue plurimorum ''" 5 stepha- -

moiibus pauca nudatis enuclearentur sermonibus : Sanctorum solatiis cunctis Galliae montibus perma- '

quod enim in conspectu Domini fore creditur pre- net dissimilis.

tiosum, profecto 3 Hujus igitur montis urbisque totius pastoralis
a credentibus in eum tenendum
est religiosum.
Sunt denique declaranda Martyrum Princeps gloriosus Antidius, inter creberrimos lu-
certamina, ut audientes ad Sanctorum instruantur porum discursus positus (quippe quia tunc plures e e
imitanda vestigia, neve prudentium segnitie impu- Ariana fcedabat dementia) de suorum studiose sata- Antidiw S.
tentur inertium BpUcopalilna
inopias.Lucerna nempe sub modio gebat custodia. Certabat custos pro gregis incolu-
posita,
° .... r o d jir.iilitus vir-
proprium consumit splendorem
frustra : mitate totis vinbus, quia ferum hostem suis insi- tutltnu,
tnyniiama quoque semper reconditum, sibi suum diari cernebat ovibus. Hic quindecim carita'is cir-
servat odorem.
Ponitur ergo lucerna super cande- cumfulgens radiis,pietatis succinctus balteis, vexillo
triumphans
 :is ACTA APOCR. S. ANTIDII EPISC. VESONT.
A triumphans dogmatis ;
quae populis pandebateloquio, vel studiosis lectoribus, vel auditoribus fastidiurn
actu servabat et anirao. Erat enini humilis et be- ingerat ; breviter pandendum est. Dicitur namqu
e
nignus, patiens et modestus, fidelis et castus, spe Duvius mutata littera quasi Dubius, eo quod dubio
firmus et verus, pius et caritativus, concors et so- fiexuoso alveo discurrat, suaque furiositate ac velo-
brius, obediens et laetus, mente securus. Vigilabat citate super se navigantes dubios reddat. Hujus
pro posse super eos quibus praeerat, ne serpens quippe fluminis vallo, ut anto fatum est, urbs
praj-
callidus deciperet quos regebat neque retrogrados ; djcta cingitur, ejusque perenni non situ roboratur ;

faceret, quos jam ante damnaverat. Summi Regis firma profunditate vel undis, quam Pro
illius tain

suppetens praesidium illud semper praeferebat Da- , tomartyris Stephani munita triumphis Eeatique ;

vidicum Nisi Dominus custodierit civitatem, fru-

: Antidii, cujus honoratur ossibus, solata meritis
stra vigilat qui custodit eam. Orationi invigilabat, Vir denique venerabilis, ubi jam dicti pontis b in-
jejuniis instabat, eleemos^nis inhaerebat ; nihil de travit aditum, repente ex adverso apparuit ei ac-
transitoriis cogitans, omni nisu ad aeterna tendebat men daemonum, sua Magistro gesta confitentium :

quaeque in se studebat [alere], eis ceteros instrue- videbatur namque inter illos judicis modo subli-
bat. Ilis et similibus roboratus armis, tantis eum miori residens sede, ceteros ad se convocans, ac
Domiuus donavit triumphis, ut etiam daemonibus uniuscujusque certamina sciscitans. Caput ejus dia-
imperaret, eosque sui corporis famulatibus subju- dematecingebatur, manus Regio sceptrofirmabatur,
garet. corpus purpura variis tincta coloribus tegebatur.
In quem ut inperterritus Antidius defixit intuitum,
ANNOTATA G. H. subito visus est advenisse quidam ./Ethiopum ni-
miae torvitatis, terribilis specie, misera consumptus
a Hnc usque Prologus relalus ex solo MS. Cisler- macie, resolutis et torpentibus membris, uti fessus

ciensi. itinere, manu gestans sandalium, sui laboris et

13 b Reliqua hujus numeri de laude Chrysopolis omissa certaminis indicium. Cumque scrutaretuf quid talia

sunt apud C/iiflelium. portenderent, fertur respondisse ; Romanae Ecclesiae

E
c IIuc usque MS.
Breviarium Bisuntinum, acdeinde Pontificis sandalium fore, in quem cum per septem jactat a »e

transitur ad mailyrium. annorum curricula plura vibrasset jacula, multa Papam ad

d Esse ibidem brachium S. Slephani a Theodosio librasset certaraina, ut suae speciei monstrabat mi- fornicatioiim
indmlm :

juniore Vesontionem transmissum, constantem esse tra- seria, nec ulla posset impudicitiae superari macula,
ditionem ; asserit Chifletius in Celidonio xv Episcopo :
diutina primum profitebatur peregisse tempora. Ad
ubi pag. 109 de aliis Rcliquiu ibidem asservatis ultimura ceu victor devicti detrimento sese glorifi-

agit. cans, asserebat supra memoratum Romanum An-

e Ob decessorem Episcopum in Arianam perfidiam tistitem suae suasioni cessisse, et in impudicura
delapsum. laqueum cecidisse, cujus rei indicio sandalio se sola-
batur. At B. Antidius, haud procul stans, quid rei

CAPUT II. exitus indicaret expectans, haesitabat in animo de

Patris et Magistri, universalis scilicet Papae, prae-
Fabufosa narralio Iransvecti pcr dcemonem cipitio. qua visa sunt hasc, dies erat tertia
Ipsa,
Anlidii Romam, el inde revecli. ante feriara qua Dominica celebratur Coena. san-
ctumque conficitur Chrisma. Praeterita vero Domi-
IJnde commodissimum duximus, quod ab ejus ge- nica, Palmarum videlicet die, daemon gloriabatur
stis pauca, quae veridicoruma senum relatu compe- summum Pontificem deliquisse, et de recti ordinis
Ex relatu
rimus , sacrae catholjcaeque religioni mancipatis tramite recessisse.
senum notificaremus : rem quidem maximam humanaque 6 Venerandus igitur Antidius benedictae Crucis quare Saitm
admiratione confertam, sed divinae potentiae habi- signo munitus, tam de Magistri solicitus ignavia, diinisso Clm

lem suaeque jussioni parentibus quamcito praestabi- quam de futurae solennitatis curiosus praesentia,
lem. Universanempe suojusteobediunt Plasmatori, meditabatur in animo quTd expleret
obsequii. Asta-
supque imperio sacrae institutionis obsecundant bant circa Praesulera Clerici confabulantes, variis-

C servatori, sanctaeque legis pistico famulantur cul- que conipassibus sese conquatientes, paedagogura
inseritur i isio tori. Nam fidemunitis invicta facultas est promissa attonitum conspicientes, nec tamen illi colloqui au-
dicmonum
imperandi virtutibus cunctarum creaturarum, nec- dentes quos ipse convocans, susque benedictionis
;

non et elementorum potestatibus a summo et uni- munimine confirmans, talibus illos fertur alloquiis
versali conditore, qui dixit : Si habueritis fidem admonuisse Recedite, commilitones mei, pax vo-
:

sicut granum sinapis, et dixeritis montibus ut re- bis de dierum advenientium statu vel ordine soli-
:

cedant a suae conditionis loco, et se mittant in ma- cite curate populum qui ad Ecclesiam convenerit
:

re Amen dico vobis, obsecundabunt dictui vestro.

;
pro posse roborate oportet enim me, pro vestra
:

Imperantetiam et daemonibusmilites Christi, merito multorumque salute, singulare certamen inire, die-
quidem, ut qui ad restaurandum ejus formati sunt que Sabbati ad vos redire. Istis dietis, fratribus
ordinem, qui sua protervitate et concupiscentia, remotis, daemones sic alloquitur Discedite
inde :

ccelesti privatus est gloria hurailitatis ac caritatis aditum occupantes

;
maligni insidiatores, pontis :

fideique roborati potentia, ipsum antiquissimum urbem hanc quemquam

neminem noceatis, nec
hostem, a dignitate dejecfum Angelica, quam loco
inhabitantium recipiatis. Conversusque ad supra
ejus possessuri sunt, post transitoria? vitae
tempora, notatum ^Ethiopem dixit. Praecipio tibi, daemon, maiidae"
proterant et conculcent imperio, sufeque servitutis
in nomine Dei Patris omnipotentis, et Filii et Spi- dlllK)»'"'"
subdant officio. in quo vivimus, speramus et sumus,
ritus sancti ;

5 Memoratus itaque Pontifex, suos circumqua- cui omnia famulantur elementa, qui te offensione
oblnta S.
que dirigens palmites, ut vitis fructifera,
Anlidio, dum prae- tua segregavit, ut meo tecorpori supponas raeque ;

ingresso dicationis gratia praetifulatae urbis

pontem,
praeterire vellet Romam, sub manu Domini Dei nostri, eadem velo-
mcenia, contigit ut Duvii fluminis pontis
conscen- citatequa venisti, salvum et incolumem perferas ;

deret culmina ubi divino tectus

;
velamine, fretus nullam habens evadendi potestatem, quousque ad
Angelico solamine, daemones vidit pervenias. Tu namque ceu
adstantes, sui locum quem dixero tibi
laboris accidentia recitantes. Nomen per rapidissimas discur-
ergo Duvii quoddam leve navigium,
omnes, cur ita nuncupatum ne forte legentibus
sit,
rens unda ; Dominus autem noster Jesus Christus,
qui
 DIE VICESIMA QUINTA JUNII. 39

se credentes desent, rector erit dixit Deus in nomine tuo salvum me fac, et in
num quam
:
in
j

His finitis, vexillo se muniens c Crucis, virtute tua libera me. His dictis se jam subdito sibi
et remiger.
sandalii, d;emoni se superposuit, illum hosti superposuit. vinli imperans jussu, ut eum
non obJitue
sa;pe inlerans
versum Deus in :
adjutorium meum eadem velocitate reveheret ad urbis Chrysopolitanae

intende, Domine ad adjuvandum me festina. Fere- sedes, qua jam ante illum exportaverat, ad ipsius
famulus curru diabolico, divino Lateranensis Ecclesiie fores. Vectus itaque damio-
batur itaque Dei
orgente stimulo, levisut pennifer, fortis ut armi- nis obedientis possibilitate, veluti rapidissima cujus-
semper invocans, et pro totius Ro- dam currus Omnipotenti rectus auriga,
agilitate.
ger Dominum
populo supplicans. Ergo nullo terrore proximioiis Sabbati hora diei sexta, Chryso-
feria,
mana; urbis
concussus, nullo inexplicabili itinere impeditus, polim repatriat. e Morabatur adhuc in urbe praefata
I

lora fi;l 'e diei tertia, qua Coena colitur Dominica, multitudo Clericorum qui convenerant ad diem ,
j

ante fores Lateranensis Ecclesiae pervenit. Ibi quo- Ccenae Domini, expectantes [Episcopi] adventura,

nue relicto dffimone, Dominicae virtutis suique im- quolidianis solicitudinibus macerati : qci dum Pa-
perii eonstructo ligamine (quippe ut qui malorum tris comperissent reditum, laeti et prae gaudio vix
incitator estomnium, nulla calliditatis suae arte abstinentes lacrymis, concurrentes undique saluta-
Miiiiini animum, qiia sui reatus
Sacerdotis irretiret bant. f Quidam autem ejus provoluti pedibus, re-
occultaret vinculimi) doinum denique Domini intra- deundi licentiam flagitabant : quorum precibus vix
rit, prostratusque
in orationem gratias Deo omni- acquiescens Beatus, semotis priusa conventu Eccle-
potenti reddidit, qui ferocissimum et indomitum siastico communionem domusque Dei ingressura
hostem suac servituti suppedavit. reddidit : convocatisque dehinc Archilevitis, jussit
7 Erigens autem se, ut multitudinem coeuntium Chrisma g Sacerdotibus distribui. Ad extremum
ad tniii solenne statutum conspexit, quidnam quae- vero cunctis ordinatim expletis, quaj in Dominicaa E
rerent, vel ubi sumr.ius d Sacerdos moraretur, soli- Resurectionis Vigilia sunt celebranda, sacrae Missae liftssam in
Cui quidam Clericorum primus mira Dei Omnipotentis potentia Yigilia Paschte
ciie requirebat. finivit Oflicia. !

fecerit.
cmrmrit oinnium intulit, ipsum quem expetebat Antistitem o mira virtus salutis magnifica cujus regimine :

pujtfffl ffl
iii sanctuario esse, ut sacris indutus vestibus, inde cuncta subsistunt condita ; qui sibi famulantibus
procfncJu fld
procederet ad allare, Oflicia diei covenientia mini- tanta confert subsidia, ut etiam invisibiles et indo-
straturus. His auditis B. Antidius, jam recitantis miti hostes sua timeant imperia ! virum laudibus
sermoue territus, ubi Pontifex induebatur cucurrit meritisque politum, cujus bestia mansuescens ora-
festinus. Extrahens ergo illum scorsim ab aliis, ne culo fqux quidem neccami regitur vinculo, nee
ab expertibus rei impediretur, neve consilium snum concitari potest calcaris aculeoj obedienter ejus so
ab ipsis nudaretur ; ordinem patrati sceleris plane submisit obsequio. Nulla illum daemonis terruit spe-
reprasentavit. Cumque ille tanti criminis sese reum cies, nulla maceravit esuries, nec potus terruit
disculparet, virque beatus illum sandalii indicio inopia, per quinque dierum jejunia. Omissis ergo
approbaret, nimio fere exanimis factus terrore, me- quae de beati viri ad ip-
gestis praescripsimus,
ditabatur quid respondendo foret idoneum. Despe- sius martyrii seriem revoluto margine redeamus.
ratio namque ingens, adco ut vix lacrymis abstine-
ret, incesserat, inusitatiquc reatus illum eonfessio ANNOTATA G. H.
coarctabat. Tandem beati viri provolutus pedibus,
proprii criininis pro posse solvit nodum, omnique a Hi Senrs saltem quingentis annis distabant a

nisu remissionis supplicat praesidium. At B. Anti- temporibus S. Antidii : el poluerunt quadam simplici-
'/'"'
ojlcftfm
tate credidisse, <y«» ludo poetko videntur confuta.
Cim Domlnl
dius, ita magistri ceu propriis compunctus laerymis,
MlrtroMI manibus illuin erigit, verbis solatur, quidquid b Huc spectare p'tta Chiffletius, quotl, juxta Ritua-

agendum sit expedito indicat sermone. Rogatu igitur lia antiqua, in 4 Rogutionum, cum veniunt
feria

ejusdem Papa:, coufabulantibus ministris, vir Dei superpontcm incipitur Responsorium, Miles Christi,
sacris ornatus indumentis, cunctisque ordinatim a Canonicis S. Pauli. Tunc sunt parati duo Cano-
dispositis, quae ad procedeadum more Romano so- nici S. Pauli, qui cantant versum in medio pontis :

lita sunt instituit : atque a sanctuario procedens, et Prior debet habere Stolam, et dicere Orationem,

cum laudibus et hymnis, prosequente Clero, ad sa- et aquam benedictam jactare in Duvio. Est autem
crum deducitur altare. Spectabant undique Praasu- illud Responsorium ejusmodi : Miles Christi gloriose,
lem ignotum populus stupefactus, sese variis agitans Antidi sanctissime, tuo pio interventu culpas nostras
solicitudinibus, quid rei praesentis signaret eventus. ablue, ut ccelestis regni sedem valeamus scandere.
Cernebat enim inopinatum nec ant.e visum Vicarium, Nihil tamen inde conftci video, pro adslruenda tali,

mysteria tanto diei congruentia dispensantem no- ;

qtialem fabula indicat visione : neque Responsorium
tum vero quotidianum Pontificem, nulla.n sui
et ipsum eo quidquam facit, nisi ut credamus coercendis
corporis insanitatem patientem, vacantem. Vir de- dxmonibus, ftuvio illi ad civitim perniciem concitando
nique venerandus ccepta peragens officia, balsami- intentis, et a Sancto forte conspectis ejustnodi ritum
ticum cousecravit Clirisma, Oleique sanctificavit instilutum fuisse.
liquamina, Cunctisque Missae completis mysteriis, c Addil Cliifjletius pag. 85 inde lioc carmen Sola-
m sanctuarium regressus, sacris exutus vestibus, dicum prodiisse.
Magistro omni diligentia remissionis et curationis Signa te signa, temere me tangis et angis
suae conimisit
certamina. Haerebant simul discipu- Roma tibi subito motibus ibit amor.
ms et magister, sese vjcissim flectentes, lacryma- d Idem Cltiffletius pag. 95 suspicalur ex tempo-
rum alfluentia madentes, propria alternatim confi- rum rationibns fuisse S. Innocentium Papam, S.
tentes delicta,
deque suis invicem reatibus suppli- Antidii coramonitione permotum vel maxime, ut eam
cantes. in posterum vitam ageret, ob quam inter sanctos
° BeneJictionis ergo dono mutuatim dato, pacis- Confessores ad quintum Kalendas Augusti merito
jjua munimine firmato Praesul Autidius, , non censeretur. Sed absit talis blaspliemia, absque ulla
^nrismatis Oleique immemor, (quippe ne sibi com- antiqtiorum notitia ,
jh sanclissimum Pontificem ja-
missis Cbristianai ctata.
inslitutionis deessent subsidia)
rediit ad locum, in quo daeinonem statuerat. Regem e Baronius od 25 Junii aiinotal apocrypha esse et
quoque rerum omnimu invocans, Crueisque signa- a veritate aliena quae cum magiam potius
; ,
quam
culo se roborans, luminibus. pietatem redoleant, rejicienda sunt.
directis in ccelum
f-
 40 ACTA APOCR. S. ANTIDII EPISC. VESONT.

f Cluffletius pag. 87; Ex quodam, inquit, auctore vitis Dominic» palmitem, quia praa- brutis ipsorum
D
add.il Iws in admirationem conversos, ob Chlamydem numinibus scilicet noluit libare vanissimis,
stigiis,

totam nive et gelu conspersam. Pr&terea Papam mucronis ictu cervicis nudarent intima. Memorabi- U
misisse Chrysopolim, ad sciendum utrum Archiepi- lem nec non et g Valeriura, ejusdem Doctoris exi- 3

scopus extra civitatem fuisset, et quando aliaque : raii dispositum ,

quem
ad Archilevitas delegaverat '! Valer'«n
"',„,,„„ 1

qux ibidem legi possunt, ad fabulam fulciendam eico- olficium (eo quod a prophanis omnino ritibus distulit m

gitata
animum) multimodis cruciatibus distortum, coelestis
tanti miraculi memoriam, inqnil Chifflelius, militiae tironibus reddidere consocium.
g In
iiitraaltare ecclesiae castri Ruffeii, nunc in pagum 10 Chrysopolitanos autem in fines ut perventum 5 A
miUs
redacti, hodieque recondita creditur phiala, plena est, non minori exarsere ferocia ; sed parvi pen- s<
*'em
s " f"'"

eo ipsoChrismate, quod Roraae consecravit S. Anti- dentes coepta primis certabant disaequare ultima.
,
ori
«,

Gloriosus itaque Antidius caede comperta

dius. Quidsi ipsum non attulit sed Roma accepit a ,
variis , ,

Punlifuv consecratum? nitmquid ea salis justa causa in diversa cogitationibus revolvens animum, plebis

csse poluit, ipsum studiosius asservandi, in memoriam sibi commissae curiose quaerebat praesidium sed :

lionoris, Sancto hubiti a Cliristi Vicano? solicitationis summa vertebatur ad Dominum. Me-
ditabatur primum, sese cum Clero, intra mceniaur-

CAPUT III.
bis invictae, tutum hostibus posse resistere, si dimi-
cando mallet se ulcisci barbarico sanguine quarn

Hremige
,

Croci Regis inuptio in Gallias, Antidii miir- tormenta pati pro Christi nomine. Recogitabat de-
lyrium, translatio corporis. hinc ; non quietis sed pereclitantibus opus fore
,

non securis, sed trepidantibus consolatoris

;

onorio igitur Magni Theodosii filio, cum prole levamine Denique se praelio magis quam fugae prae-
a fratris Arcadiiminore Theodosio a summam im- ,
parans, agmen urbanum divini Verbi praedicatione
1 perii moderante jure Regio, lot tantisque pertur- corroborat ; seque Eucharistiw sacrae munimine E
• Temporibus bationibus percussa undique est Gallia, populi pri- firmans, benedictione fusa, foras ad opem ferendam
Honorii ct
Theodosii
mum peccantis insolentia , barbara dehinc praeva- progreditur. Festinat ergo curiosus Pastor jam
junioris, lente valentia, Dei insuper permittente potentia; ut unius ovilis oves simul locare, afliues pecorum gre-
qu?? paulo ante gloriabatur multarum gentium caede ges imminentium impetu luporum territos eruere ,

suaque victoria, immenso ac terribili barbarico im- prostratos allevare , dispersosque contrahere. Est
petu repente conculcata, omnibus viribus amissis, autem oppidum ab urbe decem milliaribus distans,
triuniphi gloriam hostis crudelitate superatam, lu- quod h Rufiacus dicitur; in quod quia non solum ,
h

gubri clamore plangeret, ingentique permixto mce- muro, sed etiam fiumine ad montis radicem sta- sufiaam

rore recogitaret, animoque misere commendaret. gnante muniebatur, Provincialium plures, desertis mijraf;

Crocus enim Rex Wandalorum, nequissimae mentis vicis, agitante metu confugerant. Ad praeparandos
Crocus
Wandalarum impio fretus consilio cum Suevis et Alemannnis
,
itaque fidelium animos quo majorem sibi plebis ,

Fex. Galliam appetens, omnia commissae partem confugisse comperit; et indubius

de fimbus suis egressus ,

ferro, rapinis et igne, in quibus sua praevaluit fero scilicet, quin hostium illic primum illasura foret

citas, vastavit et ad perniciem usque delevit. Mater atrocitas ; vir venerabilis, ut miles intrepidus , oc-

namque illius, filium ad perversa incitans, Si cu- currit. Nondum in Patris et Magistri adventu exul-
pis, inquit, fili, novae rei effector videri, tibique tantium oppidanorum finierat sonitus, cum incur-
nomen oranium raaximum acquirere ; Christianae rentium undique audiebatur fremitus. At beatus
legis esto destructor, cnnctarumque Ecclesiarum Antistes, jam sui cernens tempus adesse martyrii,
eversor. Nil quoque utilius peragere vales quo ,
se pro suis hostiarn Deo libare cupiens , filios inci- fJ C j( a ,i»
-

nomen eleves, quam si praecessorum suorum insti- tabat dicens : Nemo vestrum , fratres , a veritatis adMarli-
'"""'
tuta annihiles aedificia subvertas et conculces.
, tramite devians mortis metu ab honore se gloriosi
Quibus incitamentis tyrannus, nimio furore succen- triumphi segreget enim cruciatus qui volu-
: levis

6 sus Rhenum apud b Moguntiam transiens eam-

; , cri cum tempore perennem reddit pro
transiens ,

devastat dem urbem primum cum populo vastavit dehinc ,

mereede quietem. Multum quoque pretiosius reor
Moguntia Austrasiorum civitates vallans c Metis pervenit , : fore negotium, qnam si doloris citati merce, salutis
cujus murus ruens nutu divino Wandalorum ad- , aeternae emitur remedium, et exultationis perenne F
juvit ingressum. Universas post haec Galliarum gaudium. Estote ergo mei imitatores quem vobis ,
Metas, el
alias urbes urbes pervagans, alias subcidione delevit, alias igne delegistis Primicerium quemque favente Deo ne- ;

cremavit, plures autem non solum pecuniis, sed cis egregiae videbitis esse principium. Comitentur
etiara populo privavit. Christianae quoque legis fau- ergo mecum ad victimam qui suam Christo sociare

tores pravis et inauditis persecutionibus quatiens, nituntur animam.

quosdam etiam variis pertraxit posnis, quosdam vero 11 His et similibus Christicolas instruens horta- occu"' 1
* 0J "'
d citato secuit ictu bipennis Niea- : inter quos d B. tibus, barbaris obviam exiit, supplicans et suadens,
occidit s. sium Remensem Episcopum virum vita moribusque ut non sibi, sed plebi ignoscerent, suaeque crudeli-
Nicasium raodum vel in praesentibus traderent. Ad h*c
gloriosum post multorum cruciatuum varietates
, ,
tatis
lipisC. Ilc-
moderati nusquam memor animi , stemmate deco- quidam Wandalorum succensus vesania, cruentas ,

ravit martyrii. Nullus in barbaris vesaniae modus, in Christi famulum manus jam mentis inops audacter
nullus indulgentiae locus, sed semper ad caedendum intulit ; ictibusque crebris eum diverberans , cujus
continuus [furor]. Instabant cruenti lectores, insa- professionis virum se testaretur minaci voce requl
-,,ji)t"

tiabiles, non solum devictarum gentium spoliis, sed Cui vir venerandus, jam summi desiderii munus
rit. '"'"^',„.,11
'"'
de patronorum suppliciis. e Burgundionum ergoin- impetratum comperiens laetus respondit Christianae :
«iftir,

vadentes confinia sua nimis invalescente ferocia,

, religionis me fautorem profiteor; Christique Crucis
omnium fere Ecclesiarum straverunt aedificia; Chri- me signura gestare glorior ; quem verum et orani-
stianos quoque sua spernentes imperia, poena dita- potentem Deum fateor, cujus ad arbitrium cceli vol-
runt ultima. Insaniebant in eos saeviore insania, vitur sphaera , terrae machina maris
subsistit ,
re-

quos majore cernebant vigere constantia; invictas- guntur spatia, cunctaque moderantur condita. In-

que turres nitentes subvertere, hostiliori dimicabant census his vesanus barbarus, manus Sancti cervici
certamme. Unde factum est ut f B. Desiderium implicat, faciem alapis pulsat, vinctumque manu
Legonensem Antistitem, virentera atque fructiferum utraque vesano Judici praesentare festinat. Judex
igitur
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 41

ut in Christi faraulura direxit intui- barbaricae crudelitati ingens fuit incendium. Ad ul- D
ieitur impius.
F.X SISS.
tum corporis statura vultusque speciem considerans, ciscendas itaque Christianorum contumelias tanta
honoris culmine sublimaretur , fateri jussit. barbaros invasit rabies, i ut atrocitatem, quam in
la/w cnilM
hilari voce respondens, dixit Christianos exercuerant , nutu divino in seipsos
Cui beatus Antistes, nb Artlatensi
Chris-tiani vocabulum, si juxta Christi vixero raan- verterent , seque invicem morti traderent. Crocus
Pr.rside
data mei culmen honoris est. Nullura enim subli- itaquecum Suevis et Alemannis Galliam Lugdunen- CtlptUS

niorem honoris gradum fore existimo, quam omni- sem pervagans, cum Arelatum pervemsset, k jam occiditurt
k
potenti Deo famulantem pro ipsius famulatus praemio majori destitutus exercitu, captus a Mario Praeside
caudia in coelis sempiterna consequi. Tunc quidam catenis nexus, per plures quas vastaverat urbes ad
ndicatur:
indi"enarum capti, et ante Praesidem ducti, aliquid improperium reductus, victisque victor ad vindican-
sibi rcmedii in
morte Pontificis praestari sperantes, das injurias repraesentatus; post multorum crucia-
sceleris miseri participes effecti sunt ; accusan- tuum tormenta, impiam vitam misero finivit obitu.
tesque, ut fertur, dicebant Caput hic est Chri- : Barbari autem qui csedi superfuerant, amico Judice,
stianorum : populus hunc omnis sequitur, novae- quo quemque mettis compellebat, diffugientes nec :

que legis instructor ; baptizat ,

populi possidet roinima quidem exeispars restitit qui captionis mor-
Pontificium. tisve pcenam liber posset evadere.

12 Motus ad Iisec Tyrannus immitis, jussit inde 14 Mortis etiam B. Antidii fautores finitimos, participes cn-
dis etiam in
rani Pontificem, ut cuncta spoliatus amictibus, cru- quia scilicet (Domini et Magistri consensere in con-
iin posteris pu-
Qaftllu
ciaretur ictibus, si sacris nollet libare numinibus. tumeliam) ita divina protraxit ultio, ut luridi facti
Imtratiis,
niuiitur.
At cruentus carnifex jussa magistri citius com-
, et imbecilles, cunctisque corporis paene viribus et
plens; viri Dei os atque oculos ceterasque corporis suppellectilis supplemento destituti ; calaraitatem
compagines fustibus flagellisque tundens omnia , quam in seipsos perpessi sunt, ad facinoris perpe-
crudclitatis instrumenta , nisi Christum suis litans trati memoriam et beati Antistitis gloriara, posteris
aris negaret , minabatur. Beatus autem Antidius successoribusque suis.suo videlicet ex germine pro-
inter tormenta positus (quaraquam hinc verba, illinc deundis reliquerunt. Videntur enim ex eorum editi
gladins, non solum ad pcenam sed etiam ad mortem stirpe, usque ad tricesimum annum "vigere corpore.
ingerebantur) postquam corpus intumescens vulne- opibusque crescere, post tricesimum vero viribus et
ribus, incussos flagellorum ictus nudis vix ferre facultatibus destitui, sicque vitam inhonesto funere
posset ossibus; luminibus sursum directis, constanti finire. Quod quia sceleris in Dei famulum commissi
vocc dicebat Deus omnipotens genitor, o Christe
: causa, protestantibus eisdem, contingere comperi,
pntei /»»-
cum Patre Deus orbis conditor , Pneuma sacrum, in hujus testamenti serie digererecuravi.
Jll,

Dei hominumque mediator qui simplex es in es- I 15 Vas igitur electum, ne traditum oblivioni vi-
sentia, quem juste trinum fatentur personarum vo- lescoret, neve inani frueretur solatio, a patrefami.
cabula visita quaeso mei corporis ergastula , ut
: lias detegitur, et magnae utilitatis honorisque prae-
mundialibus a vinculis erutus tibi dicatus spiritus, mio, familise fruentium traditur. Plebe namque
sanguine sui immolatus hospitii, ccelorum societur fidelium paulatim revirescente, tantis Dominus An-
civibus. Rege Domine populum mihi commissum ,
tidium sublimavit honoribus ut quocumque lan- ;

ne quis illorum impatiens pcenae formidet fastigium. guore detenti, impetrandi remedii gratia tumulum
Perage miser
Tortoris ergo respiciens ora dicebat, ejus adirent, quocumque morbo gravati angerentur,
coepta; Dominus enim mihi adjutor, non timebo sanitati redditi, laeti domum repetant. Unde cultu et
«ijiilr pl»
clilnr,
quid faciat mihi homo. Id indigne ferens mortifer, reverentia non minima habitus, basilica ibidem asdi-
sanguine pastus, gladium a latere revocans, beati ficata, aliquamdiu ibi conditus requievit. Chrysopo-
Viri caput singulari excussit ictu. Strata soli pul- litani vero l posthaec non ferentes tanti muneris
fcrtttr intra
veraria petunt exanimes artus, celsa poli penetrat decus, haud longe ab urbe non urbano venerari
ttrticm ad mo
ovans spiritus culmina, caterva stipante cum tripu- cultu.sui suasione Praesulis animati, properantibus nasteritim S.
dio Angelica. Adfuerunt noctis in ejusdem obscuro undique multis Christianorum agminibus, beati viri Pauli.

properantes ab abditis viri Christicolse : qui furtim corpus inderemotum.Pontifice cum Clero praeeunte,
collecta beati Martyris membra, extra castri praati- cum magno tripudiorum strepitu, undique laudibus
tulati moenia, turnulo dederunt. Lugebat hunc mul- hymnisque consonantibus, in suam transtulerunt
titudo christicola , quam invictam urgebat manus Chrysopolim, in monasterio scilicet B. Pauli Apo-
(i barbarica, de nece magis Antistitis quam de suo ,
stoli, ubi etiam alia Sanctorum corpora requiescunt.
cruciatu territa; et mcesta Chrysopolis, virum obiisse Ibi ergo juxta basim altaris, gloriosissimi Antistitis
fructiferum, quem Pastorem habuerat egregiura, Reliquiae, omni cultu et reverentia conditae, multis,
Doctoremque praecipuum. opitulante Deo, pollent miraculis, qui vivit, gloria-
13 Quis deinde exitus agonem furiosum sit asse- tur, et regnat, in Trinitate perfecta Deus, per infi-
cutus, qua;ve pcena cruentis carnificibus Amen.
^ ad vindi- nita secula.
j.
candas tidelium injurias tradita sit, intimare non
piget. Direpto igitur praetitulato
castro, incolis omni- ANNOTATA G. H.
Iwiloil,.
bus captivatis, mortis suae vinculis astrictis
Crocus ;

cum omni subsequente exercitu, ad expugnandam a Imperarunl simul Honorius et Theodosius Junior,
Chrysopolim, coepto furore festinabat. Cujus impe- ab anno 408 ad 423, hic in Oriente et iste in Occi-
tum Chrysopolitani, loci situ fisi, audaci respuentes dtnte. Resumitur Ittnc relatio in MS. Breviario Bi-
conamine, et militari serpentes certamine, sunlino sed pauca continet.
furoris :

ejus iram
verteruntin rabiem. Urbem denique diu- b Serarius 1 Rerum Mogunliacarum ex MS.
lib.
tiua vallans
cum nulla posset invicta
obsidione, Coloniensi ait, Mogunliam anno 400 vaslatam a Rege
moenia civesque Caroco, apud Marcellinum lib. 3 Cro-
animosos calliditatis arte superare; Wandalorum
oppidum super unum Croscum, communius Cro-
montium, haud longe super- cho dicto ; Chiffletius alii
fluent 18 aninis
a margine situm
ad prohibendum , cum dicunt : sed plerique volunt omnia infra notata
ingressum vel Allemannorum Regem,
secessum civium (qui nunc usque esse referenda ad Crocum
andalorum mons ab incolis
nuncupatur) condidit. quem tempore Falerianiel Gallieni Imperatorum com-
kuodetiam urbani
parvipendentes, B. Antidii magis moto exercitu Gallias pervagatum scnbit Gregorius
rventionibus rotec ti, quam sua valitudine de- Turonensis lib. 1 cap. 3 ; ubi et hunc per consilium
j P
S1
persequentium evasere perfidiam qua? res : matris iniquae concitatum asserit.
Jnnii T. VII 6 c
 ACTA APOCR. S. ANTIDII EPISC. VESONT.
c Civitas Metensis varias clades passa cst ab Hun- notitiam, ad e.rpendenda accuralius ea, quse d c extr
nis et Wandalis, easqve non satis iitler se dislinctas, neis Sanctis sttbinde Cardosus Itabe.t, non sempcr m
nti atibi s;rptus dicendi occasio erit. temnenda, neque ex pseudo-Dextero el succenturiatii •

d Colilttr S. Nicasius 14 Decembris, quem Baro- figmenlis Itattsta. Tale quod ad xxv Junii [#,/,•,
est

nius sxtb Wandalis passum anno 407 asserit nnm. 42, colendi Sdncti in Lusitania referal Cardosus ad
annum
aliqttt sttb Hunnis atbilrtintiir. mcxlvii ;
quo si etiam assumplus cst dies xvn
e Provinciae tempore scriptoris Burgundionibus at- polest is essc assumplus primnm anno mcccclx, uti i,
tribttlse. Cort.m. prsevio nttm. I et 3 visum Henschenio est
f Acta S. Desiderii illustravitnus ad diem 13 Maji, Verba Cardosi e Lusilunico Latine reddita, hsec
sunt
diximusque circa annttm 264 a Croco Alemannorum 2 Ulisippone ia sumptuoso Conventu S. Vincenti"
Rege. antiquiore occisum : nec enim quidquam vetat extra muros, festum S. Antidii (vulgo San
Tude\
ejusdem gentis plures Reges synonymos fuisse. Episcopi et Martyris, cui Wandali,, in odium Propttr
fid n
e
g Colitur S. Valerius 22 OctoOris, vtdelurque sub acerbam mortem intulere imperante
Christianae,' 9"' f «
Sfttfl

priore Croco seculo 3 occisus. Honorio. Miraculosam hujus Sancti imaginem n'Z
h Ruffiacits Cliiffletio Ruffacus et Castrum Ruf- ibiasservatur. attulerunt exteri, qui convenerunt
feium, cujus asserit pag. 91 adhuc superesse turrim ad gloriosam expeditionem anni mcxlvii, quo
recepta
ab indigenis S. Antidii turrim vocatam de Saracenis urbs est; sperantes per illius
inter-
i Hac pag. 88 post occisiim Antidium ita contigisse cessionem victoriam de barbaris. Quapropter ma"-
scribitidem Chiffletius : Illud vero mirandum accidit, nanimus etsanctus Rex, D. Alfonsus Henrici, tan-
ut preecisum a reliquo corpore Martyris caput, lau- tum erga ipsum concepit affectum, ut ei juxta dictum
dem Deo diceret et absque pectore, absque pul-
; Conventum capellam erexerit cum ccemeterio, inde
mone ac faucibus, uno Omnipotentis nutu vocem S. Antidii dicto ubi sepulti sunt illustres mihteset
:

lingua formaret. Quo prodigio attoniti Wandali, ac generosi pugiles, qui Saracenorum telis aut gladiis
B furore amentes, quos antea in pium gregem, in suo- isticoccubuere, qui vulgo ut veri Martyres colun-
rum deinde eapita strinxere gladios, ea rabie, ut tur: Certum
est quod mediante imagine ista, usque
intra perbrev<ftempus, ad mediam partem
circiter hodie multa ac manifesta miracula operotur Deus,
mutua internecione deleti sint. Societas nostra ad 16 pracipue circa febricitantes et tussi vexatos ; cum
Novembris pnvalim recolil mortem Venerabilis P. Ro- jam inde a principio multi sanitatem recuperassent,
ehi Gonzales an. 1628 in Urvaia Faraquarim portione haustu crystallina? istius aquse, quae in prsefato coe-
a borbaris fidei causa crttdelissime interempti ; ctijus . n.eterio emanat.
capul cum barbari clavis comminnissent , cor exipso ca- 3 Conventus ille, ttl idem Cardosus inter Anno-
cum Rrlipn
davere gravi et articulata oratione in hunc modumcar- tata ait, lit. b. Canonicorum Regularium est : ibique
nifices pe.rslrinxit : Occidistis mevestri amantem, occi- asservata a plus quam seculis quinque imago, eam-
distis corptts meum, et ossa mea confregislis, non spiri- dem adhuc retinet cum qua
vivacitatem colorum,
tum, qui jam inter Beutos regnat : ob id magnae vos fuitadvecta ex Gallia, sex palmos alta, et San-
manent calamitates etc. Hxc
aliaque unanimes postea ctum exhibens in habitu Episcopali cum mitra et
asseruere caplivi ex parricidis plures, uti plenius lib. 8 pedo. Ejusdem vestes Sacerdotales, fquas uel qua-
cap. 23 narrat noster Nicolaus de. Tecto in sua Pro- rum partes oportel pariler a Burgundionibus allatas
vincix Paraquaricse hktoria. Utinam xque lulo credi perdomos infirmantium circumhtae innumera
fuissej
possent, queenulloallegato tesle scnbilprsecitatus Chif- operantur miracula. Sub choro, qui situs ost post
flelius. capellam majorem, est quadam species catacumbae,
k Hscc de atttiquo Crcco Gregorius Turonensis post totius operis absolutionem magis exornanda,
dicto lib. 1 34 id ita sub Valeriano et Gallieno
cap. ubi servantur ossa csesorum in recuperatione civita-
contigisse : Chrocus vero
scnbit apud Arelatensem tis, quos identidem appellat Martyres brevis Chro-
Galliarum urbem comprehensus, diversis affectus nica ipsius Conventus, impressa ex mandato Joan-
cl «fflW»
suppliciis, gladio verberatus interiit; non immerito nis III, adeoque ante annttm mdlvii. Jacebant isti
mililo" n
poenas, quas Sanctis Dei intulerat, luens. Videai in Ossario quodam c»
veteris ecclesi*, intra capellam pugna
lector cui potitts credendum num Gregorio Turonensi,
, S. Antidii ; ccemeterium esse, dequo rtif»
et Iioc videtur
an huic fabulatori, qui posterioris temporis Croco e.adem loquuntur Chronica nostra F
in cujus fundameuta :

hic aptal. pnmutn lapidem jecit D. Joannes Peculiaris, Ar-

1 Seculo Chrisli undccimo, sub Hugone primo Ar- chiepiscopus per hanc religiosam ceremoniam ad-
;

chiepiscopo, vti supra probalum. venas obligans, ad dimittendam istic miraculosam

imaginem ipsius, cui festum ex usu Gallicano fit
xvn
APPENDIX D. P.
Junii
ccccxxv, ut
, quando martvrium subiit ad annum
videre est in Vita MS. quse ad finem
De Cultu ejus Ulissippone in Lusitania. Chronica? habetur 33 et 34, et unde iudiefesto
fol.

sub ritu duplici sumuntur Lectiones ad Matutinum.

Ex Bagiologio Georgii Cardosi. 4 ^" veteri ibidem Missali sic notatur, Sexto Idus icol««""

C\ Novembris festum Martyrum Henrici et sociorum,

Feslum 17 \Juod hvnc xxv Junii, nalalem S. Antidii putavcrit quorum Reliquiee sunt in monasterio S. Vincentii
Junii ut tlic
Henscltenius, potius quam x\u, vereome ex sola erga Ulixbonensis. Tunc ergo ex ipsis Chronicis dabitur
Katali ab an-
fiolU7 Romanum Martyrologium reverentia fecerit; dubitatu- plenior descriptio istius ecclesiae, et cuitus islis ut San-
rus forlasse, st Lusilanse lingust sufficientem habtnssel clis ibi olim exhibili : nttnc ea hic altigisse est satis.

DE
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 43

DE S. MAXIMO
EPISCOPO TAURINENSI IN PEDEMONTIO
COMMENTARIUS PR^EVIUS
De ejus aetate et cultu, atque Legenda post seculum xi collecta.

tmadius, Presbyler Massiliensis ,

7111 sub S. Maximi unaet quidemprimaria fuerit ; sed nunc
finem seculi v collegil librum de scriptoribus ab oppido, magis restricto et intra unius parochiae
Ecdesiaslicis, ul est a Mirseo editus, cap.iO limites contractodistet longius, disjectis circum-

""''' r ''"'
\j\ prsetitulalum
coeevum, landat
Sanctum Antistitem,
Itis verbis
sibi

Maxiraus, Tauri-
prope- undique habitationibus, campestre sacellum, quo
tamen annis singulis Collegienses oppidani conve-
modum :

"''
nensis Ecclesise Episcopus, vir in divinis Scripturis niunt in festo ipsius Sancti, tamquam primarii Pa- ubi truslra
satis intentus, et ad
docendum ex tempore plebem troni, Missam istic solennem celebraturi. Sedneque ^"1«"""
sufficiens ;
cornposuit in laudem
Apostolorum tra- ibi neque in Parochiali nova ac "satis eleganti ec-
ctatus, et in Joannis Baptista? nativitatem, et gene- clesia, sancti quoque Maximi dicta, hujus Corpus
ralem omnium Martyrum homiliam. Sed etde Capi- vel Reliquias inveniri, scribit ille, aut omnino sciri
,, tibus Evangeliorum et Actuum Apostolorum multa quo devenerint, inter beliicos tumultus frequentes E
sapienter exposuit. Enumeralis deinde atiis pluribus et hasreticorum populationes. Ulustrissimum Julium

ejusdem lucubrationibus, elogium viri ita concludit idem Caesarem Bergeram, ab annis circiter quinquaginta
Genntidiits : Floruit Honorio et Tlieodosio Juniore factum Archiepiscopum, multum laboris frustra po- ereditur sub
qUa °m
',',"
'„1" reguanlibus. Regnarunt aittem, Honorius quidem, tisque suisse in scrutanda circa ipsum sacellum terra,
hu ere
nndtm ad aiinum ccccxxm; Tbeodosnts vero, ejus ex Fralre quod popularis rumor nocturna istic visa lumina et
!» Arcadto ncposjam intle abanno ccccn dictis Augustus, Angelicos cantus auditos celebraret. Jam vero,
ustjtte ad anuuin ccccl. Posl liunc annum idem Maxi- inquit Genta ; plerique opiuantur, et a majoribus
mus. Episcopus Ecclesiae Taurinatis, in omnia scri- traditum afflrmant, intra turrim, quae oppidi castro
plaab Eusebio Eptscopo Mediolanensi ad Leonem Pa- imminet, tantopere desideratum thesaurum latere :

pam, quoad hujus fulem in Orienlem direclam, con- itaque oppidi et castri Dominus, Comes Provana,
sensit et subscripsit; anatbema dicens his, qui de pollicetur, se, ubi praesentia bella resederint, cu-
Incamationis Dominicae Sacramento impia sense- raturum ut subruta turri eruantur inde sacra lip-
runt, Neslorio et Eutycheli. Ea Ensebii, sic a Maxi- sana, siquidem ibi latent, et venerationi publicae
ino subscripta Epistola, extat post 52 Epistoktm Leo- cxponantur. Interim festum ibi de praacepto obser-
nis.amo cccci.n adscriplaa Collecloribits. Imo tlarius H vatur Taurini vero ubi ejusdem Samti sacellum
:

Papa anno cccclxv Synodum Romx celebravit, primo in Metropolitana est, atque per dicecesim reliquum

odlnieiuper. P ost ip svm loco,tamqitam omnium Episcoporum seniori, Officium flt ritu Duplicis cum Octava. Hsecille.
iiu m i6s residente Maximo, Taurinae civitatis Provinciae Gal- 4 Allegat Attctor 6 et 10 Petrnm Da- DicUur i e „en-
Vitee nttm.
liarura. Cerlitm est igitur errasse Gennadii transcri- miani in Legenda, quam de B. Maximo luculento clam scripsistt
ptores, utcumque sermone compilavit in cujits operibus licet talis nul- s Pelrus
antiqitos, in quibus, obiit, vel mori- :

tur irrepsil pro fioruit : unde conligit Petrum in Cata- lits sermo repertatur; non est lamen dissimile vero,
logo lib.Zcap. Q.citato Gennadio, scribere ; Quievit ipsum, qui sxpitts Taurino trausiit, uliquantlo etiam de
autem Honorio et Theodosio juniore imperantibus. islo Sancto habuisse sermonem, qui modo non invenia-
Q i Yilam nrmo antiquorum scripsil, scdsprimum se- tur : nec si inveniretur, auctoritatis foret maximse.
1

<
»•. culo x;n vel serius Novaliciensis alii/uis, in extremo Obiit enim S. Pelrus Damiani anno mlxxii, qttando
'"^"'- Pfdemoniio vemts Stibaiidiam Monachus, Legendam J
jam pote.rant de
r Sancto, cuius nulla scripta antiquitus
J (

rr ,
.
,
. in caque euin
composuit ad usnm eeclesise S. Maximi de Collegno, Vita exlabat, narrattones quxdam parum soltdx ctr- pacere fra -
extractam de diversis locis, uti legitur ad calcem cumferri. Tale imprimis esse puto, quod dtcatur S. trem S.
fcgraphi, ad Maximus Leonis Papee
Leo,mI -

Bollundum noslrum missi anno sidcliv a S. 1 germanus frater exti-

P. P. Joannc Jacobo Titrinctto, tunc Collegii nostri tisse ; adeoque futi assumil Auctor hic nosterj ex Pa-
Taurinensis Rectore, Fuit autem prsedicia ab ejus no- tre Quintiano Tuscorum sanguine procreatus. Hoc
niuif apptlliita ecclesia
ipso eodem loco, ubi stelerat -par- si credidit S. Petrtts Damiani, ex suorum lemporum
vula basilica.in B. Joannis usu credidit quibus jam familiarissimttm erat ab Im-
Baptistaa honore constru- :

Cta, quinque fere milliaribusTaurini peraloribtis designari, et a Ponlificibus Romanis vel

aburberemota,
quam sapius frequentabat turbarum recipi vcl lolcrari Episcopos aliiindc adscitos. Non ita
fugitans San-
ctus: et in qua, agebalur letate S. Leonis, quando vix aliter ordina-
uti clegerat, a Clero et populo fuit
sepultus; qux eliam uti dicitur num. 8, fuit postmo- banlur Episcopi,quam ex Cleri electione libei-a, et qui-
n d" m * deVOto po P ul ° mirifice dotata et ampliata, et dem plerttmque ex proprio corpore.
»PMm" in ejusdem Sancti viri vocabulo notabiliter insigmta. 5 Adtltdit auctor etiam terlittm fralrem, S. Justum
aanc ejo crediderim successu temporis Novaliciensem, Monachum et Martyrem, Patronum Anetiam
in potestatem
novaiitieatitin, Monachorum Secusiensis oppidi, ubi corpus assepvatur, iiiventum (rater s.
devenisse, ab eisque ad-
'WKIrolam fuisse Ju>lust
; qu:r causa eorum uni extiteril Le- circa annum mxxix, quo sub ejtts nomine erecla ibi
geniam compilandi. Verttm hunc ego,
Abbalia fuil. donec res accuratius
Qu.rrenti quse
nunc sit ccclesix istius conditio, deftniatur xvm non dixerim occisum a Wan-
Oclobris,
KspondU anno 1691 quos seculo v utramque Galliam, Belgicam et
«,,„ R. P. Carolus Franeiscus Genta, dalis,
'""niifusis nostri Ccllicam, depopulatos scio ad Alpes autem penetrasse
Collegii Rector, Collegiense oppi- :

WWonmt ,n v ulgo
Collegno, superioribus seculis longe non credo ; sed a Saracenis occisttm conjeclarim ; iis
011 >|Uam in
P r88s entiarum sit ambitu porrectum, scilic.et qui, oecupato sub finem secuh ix Fraxineto,
°^i'tn'Z T^in tres parcecias divisum fuisse : quarum ista Provinciam Sabaudiamque et Pedemontium excursio-
nibus
 u DE S. MAXIMO TAURINEN. EPISC.

nibus prsedatoriis fatigaverunt, annis fere centum, usque Maximi Homiliis, necdum editis, cum crudita ad D
AIICTOBK D P ad annum circiter dcccclXxiii, quo eos inde a S. Bo- easdem prxfatione, adquamptacet Leclorem remittere
an Aic potius ntt,
bone expulsos ostendit Henschcnius ad xxit Maji. lsto lnter inedila hactenus fortassis invenietur aliquid, quo
adscc. 10
refcrcndus ? autcm secnlo fuerunt Romae. Pontifices Leones qnattwr, coii/irmetur mngna quxdam inler Sanctos Maximum Kentigi
Q
nn"'mi
V, VI, VII, VIII, Romani omnes, quorum tamen nul- Taurinensem et Remorum Episcopum Remigium fa-
h

lius fratrem Justuni dixerim ; sed potius Leonis VI, miliarilas ; quud ex atterutrius xtate obsit
cui nihil est

el fratcr etiam Romati el Sancti, qui ab anno dcccxlvi ad lv siquidem S. Remigius Episcopalem Ordtnationem sus-
Leonis IV? Ecclesiam rexit, et cujus frater facile potuit ad tempus cepit circa annum ccccxlx, et vixit usque ad dxxxiii

occvpati a Saracenis Fraxineli et vastali Novalilii su- expletis in eo munere septuaginta aut eo amplius
perfuisse. Epitaphium certe quo auctor Vilx nixus, annis, juxta Gregorium Turonensem, qui nequeunt
Leonis I fratvem Juslitm fecit, ipsomet fatente absque xtllra terminttm hic notatum extendi, cum successor ejus

numero Leonem nominnl. Flavius mox invenialur Concilio Arvernensi subscri-

6 Verum tres istos Sanctos in unam germanitatem plus. Justixis axdem amicitix monumentum perenne
compingi tolerabilius ftterit, quam huic S. Maxirni creditur instituta inter Ecclesxam utraxnque fralernitas
Fabulx Lrgendse inscribi fabttlas, quas nefas duxerim S. Petro per quam alterutrixis Canonici inter alleros sedere, et
guscdam de
Damiani adscribere. Primam, de manu, quam ipse distributiones recipere permittuntur, si quis castts Re-
S. Leone
/tinc rcscis-
sibi S. Leo amputaverit ex mnlieris venerabundse con- mensem Taurini, vel Taurinensem Remis inveniri fa-
taclu motum aliquem carnis expertus ; deinde receperit ciat.

a Deipara Virgine; quam fabulam jam indicavimus 9 Sed ul nihxl hic repngnantix historicx est, sic

rejecimusque xi Aprilis: altera longe faidior hic inse- multa apud Utjhellxim tom. 4 col.1425 dum S. Maxi- ""xitemdka.
rilitr, de fornicalionc meditala, quaxn impedierit frater mum dicil,alumnum fuisse S. Willembegi Trajecti- pxiktut allcic-

jus Tmjtcia.
Maximus, in conclave Pontificis deportatus ab eodem- nensis Episcopi nam inter Tx-ajectens"s
; ad Mosam
met dxmone, quem viderat de conciliato flagilio sese Episcopos, quorum seriem accurate expositam Hcns-
jactantem. Vndecnmque id descripserit auclor, ipsum chenius dedit, tum vivus in peculiari Diatriba, tum
confirmans ex simili casu relato in Vitis Patrum, et mortuus ante toxnum 7 Maji, nultut est cujtis nomen
legendo etiam apud Cassianum Collat. 8 cap. 16, nul- vel eminus co perlingal. lnferioris autem ad Rhenuxn
lam prorsusmeretur fidem. Placet igitur transilire nu- Trajecti Episcopxis quidem primus fuit S. Wxtiibror-
meros 3, 4, el 5 et solnm verosimiliora prosequi,
; dus, Frisonum eatenus Gentilium Apostolus, sed anno «II mmn
maxime omnino fabula jam cxhibita fuerit
cttm simihs dtimtaxat dcxciv consecralus, ct xisque ad annum fuerit \H-
lembetjt.
et rejectain Vita S. Antidti. Miracula pleraque appa- dccxiv superstes fv.il, S. Maximo tribtts fere seculis

ret verbatim accepla esse, ex prselaitduta sub nomine junior. Potuit, inquit Ughelltis, jam inde a Primis
S. Petri Damiani Legenda: alia tamen aliunde etiam prxdicali Evangelii temporibus, Episcopum habuisse
assttmpta, probat micaculum, tempore Gumberti Epi- Taurinensis Ecclesia, ejusdemque quamplurimos suc-
Aliunde
scopi faclum, et relatum num.
11 hie enim floruit : cessores, quorum seriem usque ad Maximum dele-
addita
guxdam a anno mxcviii, annis pluribus quam xxiv post morlem vit invidiosa vetustas ; et eorum aliquis potuit euxndem
Collectore, S. Petri. Unicum ergo ex omittendis constare nobis Maximum eadem in dicccesi verosimiliter natnxn, sus-
velut acta
dicimus, quod nempe Novaliciensis aliqttis Monachus cepisse instituendxim et Clericum fecisse. Sed difficile
circa finem
sec. 11,
Vilam collegerit, quia putavil sic se reddere causam, captu est, quomodo pro Taurinensis Episcopi lilulo,
quam Itabuerit Justus, adeundi Novaliciense cceno- Trajectinensis ex Belgiopetitus obrepserit; nec minus,
bium. qttomodo inter illos fuerit se.ulo iv aliquis Francico no-
7 Porro diem quo obierit S. Maximus Legenda non mine Willerabegus, Francis xtecdum in Gallias trans-
explicat; libenter tamen recipimtts cum Romano Mar- gressis.

dies ex tyrologio diem prsesenlem, uti Taurini celebrem eo

Martijrologio titttlo. Verba hsec sunf. Taunni Natalis S. Maximi,
Bom. Episcopi et Confessoris, doctrina et sanctitate cele-
VITA
berrimi prsscesserant autem, in eodem Maximo cum
:

tituto sancti Episcopi et Confessoris referendo, Bel- Auctore Anonymo Monacho Novaliciensi.
linus de Padua, Grevenus in suis ad Usuardum
et
Ex MS. Ecclesice S. Maximi.
additionibus. MS. Florarinm ; nescio unde, ad xix
Kal. Januarii; Item, inquitB. Maximi, Taurinensis Jjeatus Maximus, Doctor egregius et Confessor F
Episcopi et Confessoris, quiin Homihiscomponendis Domini gloriosus, regionis Tusci;e et Patre a Quin-
"
et in ecclesia declamandis studuit eleganter. Cla- tiano, ex nobili scilicet Tuscorum sanguine propa- ?'." r ,s<
(
alias 14 anno
ruit salutis ccccxv, ubi lxv scribere verosimili- gatusest. Tres enimfratres ex utroque parente esse LniH is i'»i»
Decembris
ter collector voluit. Oldoinus noster, in stto Alhenxo dicuntur, scilicet B. Leo primis, Justus cujus cor- lcl IVttl
Seciisit"'
Liguslico, lattdat Franciscum Fulvium Frugone Or- pus requiescit in urbe Secusiensi, et B. Maximus.
dinis Minimorum, quo eloquentiorem multorum Primus quidem, id est S. Leo, in throno Apostolici
judicio nostra aetas neminem vidit, quod soluta ora- culminis, sicut honore, ita cunctos doctrina et vir-
tione Italica prseteralia vulgaril anno mdclxvi Vitam tute praeibat secundus, id est S. Maximus, Eccle-
;

S. Maximi Episcopi > ex qua non illibenter huc trans- siam Taurinensem sibi creditara mira providentia
feram, siquid ad poslerioris temporis cultum spectans gubernabat tertius vero, id est S. Justus, his duo-
:

accipi inde po.ssil. De hoc tamen vehemenler dubito bus non inferior, quod ipsi verbo docehant, vita et
nam qux tibrum nobis Genuee emit, per occasionem De B. Maximo dicit Petrus
operibus adimplevit. d ittirii

ilttriii'-
transmitlendum, prsemonel stylo alio procedere quam Damiani: Quidmirum.si Beatus Pontifex Maximus
historinm deceat, el potius Romanciam sacram videri. miracuhs emicat, signorum atque prodigiorum splen-
8 De scriptisfjus vide Bellarminum, Labbeum, et doribus coruscat, dum jam in ccelesti beatitudine
similes Ecclesiasticorum Scriptorum elucidatores, qui- regnat? qui etiam dum in corpore vixit, mirabilis
bus curse esldisccmere gcnuina a supposititiis. Docebunt et insignis apparuit. Beati quippe Leonis, summi
multa qux Maximi hujus sunt, SS. Auguslini el
illi,
Pontificis et Doctoris uberrimi, germanus extitit
Ambrosii operibus permixta circumferri, qux suo Au- frater; quem consecutus squiparabat, et affluentis
clori reddita, et cum aliis pridem agnitis
aple coordi- eloquentia> plenitudine, et Episcopalis excellentia;
nata, promittunt Patres Benediclini Congregalionis S.
dignitate. Hinc est quod eloquiorura ejus flores,
Maurii. Prxlusit illis diligentissimus Mabitio, Partem per prata ecclesise immarcessibiliter vernant :
et
2 Tom. 1 Musxi Ilalici exorsus a duodecim ipsius quia, dum in hac vita fuit, non suam, sed Dei glo-
riam
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 45

riam quaesivit;
nunc a Deo, vice versa, remunera- manifestius innotuit quo gravaretur exitio non D
,

tur in coelis,
honorificatur in terris. negavit, et sitis extinguendas quodcuraque saltem EX MS
2 Qui B. Maximus cum
Philosophiae stuJium reraedium petiit. Porro autem ille, ut erat mitis ac
impeiidisset, tandem hanc deserens divinis lectioni- placidus , deprehensae perfidiae clementer indul-
/arfiw W"
bus incurnbebat; et dum B. Leo in tlirono Aposto- gens, anxiari ccepit ac solerter iriquirere, quomodo et saneti
JUS&U (rnum
liri culminis esset
sublimatus, causas Romanae Cu- periclitanti fratri, in tantae necessitatis angustia, sistentls,

ria;, omni procul pulsa personarum acceptione, succurrere potuisset. Sub hoc itaque pietatis motu Att/lU 1'irfr
splendide perorabat. Interim civitatis Taurinensis seu intuitu, dumhuc illucque sanctos oculos verte- refocUlatur
Episcopo b per mortera sublato de medio. B. Maxi- ret, sed unde penitusnon videret;
fratri succurreret,

inus per B- Leonem ad

Ecclesiam Taurinensem c tandern aspiciens cervam, plenum
lactis uber ha-

Episcopus est destinatus et non sine magna populi

; bentem ; Vade, inquit, et cervae illius uber emulge,
l.etitin et laudibus, intra urbem Taurinensem fait sicque sitis ardorem quo gravaris extingue. Ad im-
receptus, et in sede sua locatus. Ipse autem eam- perium itaque viri Dei oblita fugae cervar/ substitit,
dem quum prius humilitatem et morum gravitatem se alieni generis hinniculo praebuit; sicque sitienti
in omnibus sectabatur. In oratione pervigilabat, potum, non ut agrestis fera, sed tamquam ovis
corptl inacerabat, rnulierum consortia fugiebat. mansueta concessit. In hoc itaque divinae virtutis
Ilumilis erat in omnes excipiendo, efficax in lo- indicio, et vir Oeinotam falsi reatus evasit, et Cle-
quendo, alacer in exhortando unde populus, pro-
: ricus ad violata; fidei signaculum rediit, et Praeses
pter sermones quos in Ecclesia faciebat, eum pluri- sententiam radicitus amputavit.
falsa? opinionis

iiium diligebat. Nec mirum. Ipse enim erat aspectu 8 Aliquando plane subtractis imbribus, per trien-
Angelicus, sermone nitidus, integer corpore, San- nium fere terram ariditatis sestus oppresserat, om- Arescentibus
ctus opere, consilio magnus, fide catholicus, spe nisque populus acerrimae famis inopia laborabat. triennio agris
patientissimus, caritate diffusus. Fuit autem mirae Congregata itaque non miniraa parte cleri siinul et pluriam impe-
trat,
liberalitatis et largitatis ad pauperes quia omnia : populi, Beatus Pontifex Maximus orationis gratia
Somam profe-
quie habere poterat, Ecclesiis et Pauperibus, nihil Romam petiit, beatorum Apostolorum Petri et Pauli ctus.
sibi retinens, tribuebat, qui in tantum eum dilige- suffragia lacrymabiliter postulaturus : sicque per E
bant, ut siquis M ixnnum quaererct, addomum val- eos Dei omnipotentis iram, quae peccanti mundo de-
latam pauperibus raitteretur. Et dum quadam die bebatur, avertit. Meritis quippe famuli sui divina
propriamanu eleemosynam pauperibus daret unus ; clementia, non solummodo [avertit] gladium, sed
mnmim
eorum, contraetam habens manum, alteram exten- et copiosi muneris beneficium mirabiliterpraerogavit.
aridfllll

matit,
dit cui S. Maximus. Alteram mihi quidem extcnde.
: Nam ex quo vir Dei Romanis egrediens mcenibus,
Quare cum pro posse extenderet, coepit eam palpare cum populo qui eum sequebatur, ad sedis proprias
el extendere: et sic eam oleo ungens, sanavit. Et Cathedram rediit; et quotidie profusis irnbribus
cum omnes landarent eum, pulchrese texit. Putavi, abundanter pluit, et tamen super eum ejusve co-
inquit, quod fingeret, ut eleemosynam facilius irape- mites ne una quidem pluviarum gutta descendit.
traret. Haec Petrus Damiani.
Quacdam alia rairacula per eum facta re:itat 9 Per idem fere tempus, quidam dum piscem
Petrus Damiani, in qualam Legenda, quam de isto qui Sturio e dicitur in Pado piscatus fuisset, illum
Sancto luculento sermone compilavit in his verbis : B. Maxirao devote praesentavit. Qui cum esset co-
plscem paupe-
Beatus iste SacerJos Domini Maximus, utingruen- ctus, et totus appositus fuissetin disco coram sancto
ri itonans,
tium negotiorum turbines fugeret, ac divinae con- Dei Praesule ecce pauper quidam ad januam illud
,

templationi peculiarius inhaereret, sibimet -consuetu- maxime sibi dari postulat, quod Episcopo appositum
dinis fecerat, ut basilicam quaradara parvulam, in erat : et sanctus Dei Episcopus totum piscem ei
B. Joannis Baptistae honore constructam, sajpius mittit. Illicopauper cum disco pleno pisce in su-
frequentaret : quce nimirura basilica quinque fere ccelum cunctis videntibus pene- Angc ii
blirae se extulit, et
milliaribus a Taurini videbatur urbe reraota. Cum travit. Forte in hujus miraculi testimonium, ut pie intetliijit,
vero inter sanctos viros et reprobos homines saepe credendura est, deductum est ut si Sturio in Pado F
soleat fomes odii et simultatis livor oriri; Pneses capiatur illicoEpiscopo praesentetur : constatquippe
ejusdem provinciae beatum virum oranino habebat quia non sine virtutibus ignobiliter vixit, qui vir-
exosuni et (juia clarescentem atque conspicuam
: tutibus et miraculis coruscavit. Tandem Beatus,
6JU8 famain unde obnubilaret habere nec poterat, morti appropinquans, Clerum qui fuerat sibi delega-
insidiarum ille tendiculas clanculo substruebat. tus, de tribusadmonuit; ut inter se caritatem lia-
1"« mpicai Cuidam ergo Clerico, eidem Taurinensis Eeclesiae suas diligentius gubernarent, et
berent, Ecclesias
Pontirlci non fidelitate subjecto, calli-
necessitate, gregem a luporum morsibus custodirent. Post ho?c, mortuut ni

uitatis sufe
mysterium pandit; eumque ad investi- multis clarus virtutibus, m
Domino feliciter obdor- pr&fata <<
clesia siprli-
g&ndum iter Episcopi, dum ad praefatam graderetur mivit, et in supradicta parvula B. Joannis Baptistae
ucclesiam, dirigit opinabatur enim vir odiosus et
: basilica, prout elegerat, a Clero et populo fuit cum
lubncus, quod Praesul sanctus, ad explendae potius crebra devotione sepultus quae basilica fuit post-
:

luxurise voluptatem, secretioris loci latibulum quae- modum a devoto populo mirifice dotata et amplia-
lvivt quam ob ta, et ejusdem sancti viri vocabulo notabiliter in-
; familiaris illuc orationis gratiam
s e, tam longo itinere videlicet, fatigaret. signita.
'"'!"< rff/v
' Cum itaque Beatus Sacerdos simplici corde, 10 De miraculis quibus coruscavit, postquam
Miles furatus
prout solitus erat,
psallendo procederet, Clericus adeptus ccelicas sedes est idem Petrus Damiani in inde tinltnna-
;

autem post ejus Legenda quam de isto Sancto et alrao Confessore bulum,
vestigia callidus explorator anxie
estinaret ; tandem itineris labore defessus graviter B. Maximo luculento sermone compilavit, prosequi-
eo Bitivit, Aliquando nerape conspiratae militias f pro-
ut nimietate sitis guttur ejus aresceret, tur.
'ainquam positurus animam squallidis faucibus cinctus agebatur, et quidquid in agris sive villis

uaret. Quid faceret'? quo se verteref? quodnam reperiri poterat de praodationibus atque rapinis,
* ereptionis consilium inveniret. Si gradum sub- velutquadam tyrannide grassante, patebat. Conti-
.1100 ''eprimeret, sitis ardorem ferre non poterat. git ecclesia, quam supra
itaque ut retulimus B.
ancto Sacerdoti proevolans auxilium postulasset, Maximi crebris orationibus frequent,atam, qusenunc
eprehendi se nirais eruhescebat. Adjuvat raolestiam etiara est ejusdem sancti viri vocabulo nobiliter in-
puaoris vis quidam ex conjuratis miles irrumperet, et
necessitatis ; acceleransque viro sancto signita,
tintinnabulum
 46 VITA S. MAXIMI TAURINEN. EPISC.
tintinnabulutn, quod illic ad congregandum populum bienniura ad ejus ecclesiam cum oblationibus venit
[)

Bacrilegse rapinae bajulus asportaret in orationibus ac gemitibus excubans pernoctavit'

dependebat, :

quod nimirum quamdiu penes se babuit, frequen- mane facto curatum atque compositum se reperit-

9 tius agitavit,perpendiculo g hino inde

saepeque sicque non jam vehiculo, sed propriis gressibus, la;-
mutiliu Ci/ii'-
pulsante percussit; sed ex eo tinnitum, nolarum tus et alacerad propria repedavit.
ritur, ct con-
more videlicet, excutere nullatenus potuit mox :
15 Adolescens quidam, quoniam in festivitate S.
tractione cor-
/iOIIS l'1'lll/US, etiam in gravem contracti corporis segritudinem Maximi, dum alieni juris virentes segetes cumnlato />«','"*"*
""**
donorum suorum bona fasce colligeret, et nocturnus prado quod coacerva-
decidit; multaque in medicos '«,

ad raodicum quidetn reparandse sa- tura fuerat, alligare tentaret per quindecim fere
:
profligans, vel
vices id ipsum iteravit; et frustratus a ccepto opere,
lutis remedium non pervenit. Post raultum vero
[quoties] mnectere ligaturaa fascieulum coeperat
temporis B. Maximus, in visione, dum dormiret,
nexus se protinus dissolvebat, nec sui conatus effe-
apparuit adjecitque, quia de valetudinis, qua tene-
;

ctura obtinere quomodolibet potuit; donec divinse

batur, molestia usque ad obitum nullatenus conva-
adsuam ecclesiam tintinnabulum quod virtutis judicium recognoscens, dimissis segetibus
lesceret, nisi
pcenitensque
abstulerat revectaret. Expergefactus illico duos vacuus ac frustra lassatus abscessit.
snnatur.
currus sibi parari cum orani festinatione prascepit; 16 Duo siquidem juvenes, dum B. Maxiini so-
in quorum altero tintinnabulura posuit, eumque lennitatem, cum frequentissima convicaneorum suo- r„i„.

reliquis bonorum suorum muneribus oneravit, in rum devotione contemnerent, seque colligendi feeni tiati.

altero est ipse vectatus ; atque ad Ecclesiam dedu- laboribus mancipassent ; vespertina propinquante

ctus, quod abstulerat tintinnabulum reddidit, preces jam hora, protinus aer vento saeviente concutitur,
cum muneribus obtulit, sicque saluti pristinae re- serena coeli facies nubium densitate contegitur, et
stitutus, ad propria cum suo suorumque omnium coruscis atque turbinibus sestivi caloris tranquillitas

gaudio remeavit. Hoc itaque modo dum tenuit alie- iintnutatur. Mox itaque omnes illi, sicut in laboris

num, perdidit semetipsura mox autem ut rapinam ;

exercitio reperti fuerant, sub fcenilis acervi struem E
reddidit, se recepit. confugiunt, sicque se protegi ab imminentium [im-

11 Quodam verotempore, vir venerabilis/i Hum- brium] inundationecontendunt. Sed ecce superillos
Indictoper berlus Episcopus, qui tunc eamdem, Taurinensis duos, qui sanctam festivitatem celebrare contem-
EpiSCOJJUtll /c-
videlicet civitatis, Deo pra?sule regebat Ecclesiam, pserunt, fulgur irruit; eosque ceteris k evadentibus /.

terribiliter interfecit. Tali itaque sententia digne

omnibus in commune pra?ceperat, ut ad solemnita-
tem B. Maximi, quse tunc propediem imminebat, percellitur, qui B. Maximo contumax invenitur. Sic

devote concurrerent, eamque festiva ut dignum erat nimirum adversus eos, qui B. Maximi memoriam
frequentia celebrarent. Quidam rusticus , sancti celebrare despiciunt, ipsa quoque mundi eleraenta
Pasioris edictum protervo spiritu parvipendens, confligunt; ut impletum videaturesse quod scriptum
s 3 5|
jiuniuntar ip-
boves junxit oneransque fceno vehiculuro, carra-
;
est, Pugnabit orbis terrarum contra insensatos.
sum riolanlcs
riae vectationi operain dedit. Repente vero ex ipsa Ecce.Fratres carissimi, pauca de multis B. Maxi-
congerie subitusignis erupit, et non solummodo mi gloriosi Pontificis tniracula succincte descripsi-
currum fcenumque corripuit, sed ipsos boves incen- mus. Haec Petrus Damiani.
dio vorante consumpsit. Completum est itaque quod 17 Idem in fine Legendse sicinquit Veneremur, Pn mjllr ;
p
per Prophetam dicitur, Et nunc igr.is adversarios i Fratres, tanti Patris solennia, Doctorisque eximii defmtHt
sectemur vestigia; et contra cunctas frementiuin omiitt«*
consumpsit. Merito itaque solus planxit, qui com-
rouniter cum populo Dei acies vitiorum, juxta B.Maximi, Doctoris tanti ve- "
noluit feriari.
colllgendo
12 Alius duin ejusdem beati Confessoris festivi- neranda pra>cepta, accipiamus arma virtutum. Ejus ,

fcrno.
tate fceni construeret et constiparet acervum su- sane vita ad rectitudmem sancti operis provocat,
;

bito vehemens [turbo] irrupit, totumque fcenum, ejus doctrina ad componendos vitae uostrae mores

usque ad unam gersinis stipulam, per agros ac rura invitat. Hoc itaque, dilectissimi, salubriter admo-
immisMi iii il

luil turbine, dispersit. Quod igitur ille, sanctee festivitatis coii' nente, hunc imitemur, perdivinae voluntatis lineam
trarius. in unum congregare indeclinabiliter incedentem ut quo nunc provocante
:
studuit, aer vento
concitus dissipavit; dicente Domino, Qui non colli- contemnimus mundum, eo postmodum praecedente
perveniamus ad Christum, qui cum Patre et Spiritu F
gitmecum, dispergit. In utroque igitur digesto mi-
I.nc II, 23 raculo luce clarius disceniitur, quia celebrandas sancto vivit et regnat Deus, per infinita secula se-

solemmtati B. Maxiuii ipsa etiam elementa famulen- culorum. Ha?c ille.

tur et in contemnenlibus aperte colligitur, quanta

;

celebrantibus gratia debeatur. ANNOTATA D. P.

13 Praterea vir quidam, B. Maxirai solennitatem
colere parvipendens cum ad ecclesiam devoti
;
a Quintianum S. Leonis yatrem fuisse, convenit;
populi multitudo couflueret, ipse falce fcenaria pra- licet Vita apocrypha, unde (abellas hic omittendas
tum secare ccepit, sed (0 divinse ultionis accelerata auctor transcripsit, Petrum uppellet, de genere Ani-
severitas I) protinus, brachiis stupefactis et cruribus, ciorum matrem Piam. Qumnquam autem xgreper-
;

omne pa>ne corpus obriguit, donec advixit continui suadeor fralres fuisse Leonein et Maximum, nolvi ta-

condnloniatis segritudinem non evasit. Pensemus men hanc Legendam Acephalam prodire. Interim non
dilectissimiquanta dignitatis gloria summus hunc admodum discrepant lcmpora : nam S. Leo ordinatus
remunerator attollit, ad cujus solennitatem indevo- an. 440, ad 4G1, Vilam produxit Maximus an. 465 :

tos homines tam violenter inipellit; et cum tara se- omnium Italicorum Episcoporum, qui Romsc ad Sijno-
vere percutitur, qui eum dispicere non formidat, dum lunc conveuere se.nior, haud diu ullra eamdem pro-
quantara spem divinas misericordiae habere poterit, pagavit.
qui eum prout dignum est reverenter honorat? b Latent nomina decessorum S. Maximi omnino
mtlnere sibl- 14 Vir quidam dum in die festivitatis ejus insi- omnium : nam S. Victor, quem labulx ecclesix Tau-
met infllcto. steret [operi, ut] ad doraesticum usura ligna conscin- rinensis suggerunt pro anno 310, quique ampliavit
deret, libravit ictum : sed dum incaute deposuit, xdiculam SS. Soluloris , Adventoris, et Octaciani

cruris sui tibiam gravi vulnere sauciavit tum multo :

Martyrum Theba-.orum, de quibus agendum 20 No-
post tempore, plaga recusante medieum, lecto de- idem esse, qui Maximo suf-
vembris, merilo creditur
cubuit, nec sibi quaelibet dum fectus iisdem Sanctis monasterium condidit, et ad
adhiberetur medicina
profecit. In Vigiliis autem ejusdem festivitatis post Burguudise Regem legatus ivit an. 495.
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 17

Ecclesiarum, setate illa, ut diximus, usus lium instruclns r.aslris egredttur. Hinc in procinctu F>
C Licel
ferret cx
proprio Ctero Episcopos sumere ; uon tamen aliqnid fveri dicilnr.

iav.nl exempla atiquorttm Roma acceptorum. Sic Ra- g Aptum snne vocabulum pro quo linguam dicnnl
venntttUnie, cum suo Eleclo Romam conseerationis alii, nptius quam malleum, nisi ttbi vero mallco perctt-
, uientibus, a S. Sixto Papa S. Leonis deces- litur campann, immola manens ipsa.

S orr datus
esl, rejecto quem elcgerant, S. Petrus Chry- h Gumbertus, aliis Umbertus et Guibertus, anno
soloqits Foro-Corneliensis, ex mandato SS. Petri et 1098 in diversis locis subscrtptits, teste Baldesano apud
Pauli, qiti Sixto eum in visione dentonstraverant, tili Uijhellnm : sed hoc aliunde. quam a Petre Damiant
nutrabiiur 2 Deeembris. sumpserit Auctor, si is vere Legendam hic identidem
(] Hujusmodi miraculum in variis Sanctorum allegntnm scripsit
Vilis occurrit, ac novissime die prxcedenti in Vita S. i Sensum forte in Prophelis reperias, verba eadem
Ivani. nusqttam.
e Sturio, Lalinis Acipenser,- apud antiquos pis- k .4« ergo ceteri quoque nonviolarant festum? Credo
eiuin nobilissimus habitus, teste Plinio lib. 9 cap. urgente necessitate, ul ssepe apud nos pluvio tempore,
17 : quia cum sit grandis ac mari proprius, rarum cum periculttm est ne sectum jam fcenum plnviis cor-
cst si reperiatur tn flnvio, ct quidem tam procul a mari rumpalur, dispcnsatum fuisse, ut Sacris auditis ipsum
qttamest Taurinum ab Adriatico, in quo Pudus influit, colligeretttr : duos autem illos etiam Sacris defutsse,
licetin Lvgurix Alpibus nrtus. atqttc ita solos dici violasse feslum.

f Procinctus proprie diciVir, cum exercitus ad pr.r-

DE S. PROSPERO
EPISCOPO REGH-LEPIDI IN yEMILIA
COMMENTARIUS HISIORICUS
§. /. Memoria in Faslis. Vita a variis scripta. Prosper Aquitanus scriptor, non fuit
Episcoptis, nec ullus eo nomine S. Prosper, Reiensis in Gallia.

Lepidi, urbs Galli.r Togat.r, in medio nii, Laurentius Surius, auctore Joanne. Antonio Fla-
POMl -i'. Regium
JBmilise, ad Isevamvise ripam Crustaliamnis, minio ; qtti inter alius Sanctorum Vilas, attno mdxvi,
Yita a Flami-
S Pmi er nio scripta 10
ifr/riin
inter Parmam et Mttlmam sita, atm hac sub- Vilam B. Alberti Magni dicavit Leantho Alberto scculo.
esl Principibus Atestinis. Inter hujus urbis Bononiensi. Hic. in Descriptione Italiir, in Rotnanula
Epiicopos censclttr S. Prosper, quem Ferdinandtts pug. 493, asserit Flaminium fato concessisse Bono-
Uijhellus lomo 2 Italt.v sacrss coltimna 299 asserit nias, ubi diu ludum habuerat, anno mdxxxv, sepul-
tumulatum in templo, quod ipse S. Apollinari di- tumque in Divi Dominici porticu. Usus is est Vita
caverat ; ibideraque niansisse usque ad tempora S. Prosperi, a Bononino Mombritio tom. 2 operisfolio
Luitprandi Longobardorum Regis, indeque postea 221 el sequentibus ante ducentos circiler annos excusa, ab aliis
translatum in ecclesiam ejus nomini consecratam, et a qnodam alumno ipsius ecclesir, in qua Corpus ser- utiquanto
citius.
ubi lioc tempore quiescit. Quam postea ecelesiam, vnbatur, compositu ad suum festi atqtie pe.r modum
Comitissa Matbildaauctam, mirificeque dotatam, in homilia>. llanc Vitam nobis Neapoli submisit Antonius
nobileni ex S. Benedieti Ordine Abbatiam erexerit. Beatillus noster forsun ex codiee MS. cmnobii Oli-
hu Ugliellus. Mortua esl Comitista Mathilda anno vetani, in quo nos existentes Neapoli eamdem reperi-
mcxv, c( poslea sequentibiis secults Itonor ciiltusqite mns, uli eliam Romx in MS. Membraneo Le-
C S Pro>peri promotus ad posteros est. Bellinus, in gendario Eminentissimi Cardinatis Barberini , in
Mmorfa Martyrologio morem Romanse Prologus a Mombritio quia
,i
secundum Ctiri.se sub quibus aileral neglecttts,
tonlynhg "'
nota annt iiccccxcviu Venetiis excuso, ad hunc xxv prxier nudant Spiritus Sanctiinvocationem ni/iil con-
Jttnii sub finem ista solum habel : Item S. Prosperi tinet ad Historiam aut ad cognoscendtim Auctorem
Episcopi. Qux eadem nuda verba repetit Molanus, in faciens. Aliam Vitam ex gestis S. Prosperi antiquis
suo ad Usuardum Auctario. Habemus aliqua Marty- exceptani et acceptam medullam, sub compendio, in quibus
niogia MSS. sub nomina Usuardi aucta, non valde Praga Joannes Scltollz nosler, cui subjun- Hegtensis Pro-
misit nobis
spcr perperam
antiqua, sed xiv attt xv seculo exarata ; in qiubus giiur rehtlio de Translatione Corporis S. Prosperi, Aquitanus
ista lcguntitr : Iteru S. Prosperi Episcopi, Do- de primo ad secundum tumulum, in quo fideliter habitus
ctoris prsecipui : quibus ista atljuncla legnntur veneratur, uti tilutus prsefert : quibiis similia e.xtant
"i MS. Florario Qui fuit Aquitanicaj regionis
: apud Siniuin. Ceterttm sicuti Martyrologia S. Pro-
e' B. Leonis Papse Notarius. Obiit anno sa- speri memoriam jam indicavimus supra vix
facientia,
'utis cccclxx. Postea Oreventts Carthusianus, in suis attingere .rlatem annorum ; ita videmur
trecenlorem
ac '(lilton;bus
ad Ustiardum editis Colonix anno mdxv posse de pnefatis MSS. censere, primum eoriim fon-
cl mdxxi, apposvit Sedis locum his verbis : Prosperi tem qnartwn seculum non excedere ; atqtte adeo absque
«•piscopi Reginensis et Confessoris, Doctoris prse- magno scrupulo in dubiiim revocari qus de Prospero
Cl pui
anno Domini cccclxv. Qu& quoad locum cla- Aquitano scriplore inteltigenda, Regiensis Episcopi me-
"" s t&posuit poslea morise, propler nominis identitatem lemere sttnt adjvn-
Maurolycus, hac phrasi usus,
Apud Regium quod etiam de aliis similiter Prosperis appellatis
Cisalpinae Galliae Prosperi Episcopi cta ;
lv
"!'" d <"» addidit, Chronographi et Poetae Claris- ante nos ab ahis dictum est.
1 V'"''es in ipsum congessit titulos, quam possint 3 Horttm primus constituendus S. Prosper Episco-
,"" ''''"'"'e subststere : seqttaces lamen in hoc errore pus Aurelianensis, successor S. Aniani anno ccccliii
'" Pltnes rccentiores. nti etiam S.
in quibus Galesinius el Ca- morltti, qui proinde citm Prospero Aquitano, vixil
Prosper Epise.
*
J*i cunt hodiemo Marlyrologio Romano, atque et ad diem xxix Jttlti, sub ftnem adsmpius invenitur Aurelianensis
Plitlippo
Ferrario tn Catalogo Sanctorum Italise. antiquissimo Martyrologit Hieronymiani Epternacensi
- > itani ipsius edidit ad hunc etiom diem xxv Jtt- apographo, el quidem tamquam proprio suse Depositio-
 18 DE S. PROSPERO EPISC. REGIENSI.

A nis die, his vcrbls ; Aurelianis civitate , depositio Quintus Marcellinus Comes in Chronico ad annum
D
AVCTl l\E C. II. Beati Prosperi. Hicin Martyrologio Baiani uppcllu- ccclxiii. (Quem tamennon videtur attigisse Pposper) Jfar MBi
tUT vir doctissimus et sanctissimus : quifuli udditnr iisdem cum Gennadio verbis usus , [Hominem c<w,fH»,

opud Notkerum) multa ad utilitatem Eeclesiae con- Aquitanirse regionis ,

sermone Scholasticum, et
scripsit, maximeque gratiam Dei contra superbiam assertionihus nervosum] dumtaxat appejlat. Ad
lianeticorum defensare curavit. Sed hujusmodi elo- Viennensis Archiepiscopus in sexta aetate, [Sed et
gia Prospero Aquitano scriplori sic convenuint, utnb Prosper Aquitanicae regionis, Notarius B. Leonis
hoc ad Aurelianensem lemere translata fuissc nequeal a quo dictatae creduntur Epistola? adversus Euty- 'Wo »'s
chen de vera Incarnatione Christi male sentientem.] """ e »i>i.
{
dubilari. Aiireliiniensi scripsit Apollinaris Sidonius
epistolam xv
libri vni, in qua Aniani successorem Ut juniores pratermittam, et contemporaneos
appellat et ad cam cpistolum ista in Notis erudite obse.r- Hincmarum, Florum, Prudentium, Rabanum etc.
vat Jacobus Sirmondus : Huicaatate propior, ac plane 6 Solus Honorius Augustodunensis, aut sciolus
suppar, fuit Prosper Aquitanus, quem alii Reiensem aliquis ac semidoctas ejus corrector editorve, cap.
Prosperum Maleer
Aqultanum in Gallia aliiRegiensem in ItaliaEpiscopum faciunt. 83 libelli 2, Hominem (ab aliis scriplum) mutavit in P
non fuisse Sed is, Episcopus numquam
niea quidem sententia, Episcopum Aquitanicse regionis, quod nemo sanus cZ"wiJ,"''
EpUcopum veterum omnium aucto-
fuit...utque ita sentiam facit ne per somnium quidem cogitaverat. Sixtum Se- fyiscojio
demoiistrat
Sirmondus ritas.Victorii deCyclo Pasehali ad Hilarum, Genna- nensem, Baronium
. •
Possevinum ,aliosque huius
• .
,

\ .
^
/(a '«;
elMlln

dii Scriptorum Ecclesiasticorum cap.84,Gelasii Papae aut superions secuh scnptores missos iacio, qm
de libris apocryphis, Fulgentii ad Monimura lib. i Honorium Augustodunensem dumtaxat exscripse-
cap. 30, Marcellini Comitis in Chronico sincero et runt, aut a Joanne Antonio Flamino, qui res ejus
non vitiato aliorumque qui cum de Prospero alia
;
gestas pro libitu ex meris conjecturis compoauit a
omnia narrent, de Episcopali ejus honore mentio- Surio editas, in fraudem inducti, Regii Lepidi Epi-
nem nullam faciunt. Quare Prosperum, qui inter scopum fuisse censuerunt. Hccc Philippus Labbe.
Regii LepidiAntistit.es numeratur, alium ab Aqui- Cum Flaminio jungendi Vilx S. Prosperi Epi-
alii
E
tano fuisse crediderim ; fallique qui cum Thrithe- scopi Rcgii Lepidi scriptores supra a nobis relati. Ve-
mule tttm
mio Flaminio utrumque confundunt. ffeec Sir-
et rum quia apud Honorium, ex Labbei judicio impcrile ,/„.(„, ,'',!"'

mondus. intcrpolatum, appellatur Episcopus Aquitanicce re- enststn

'' all ><>,
4 Philippus Labbc, in dissertatione Hislorica de gionis, ab Episcopatu Italico Regii Lepidi transtule-
Scriptoribus Ecclesiaslicis tomo 2 pag. 247, resumit runt eumdem aiii ad Episcopatum Reiensem, quem
argiimenlum Sirmondi, Quia, inquit, nonnullos etiam eliam Regiensem appellant sub Aquensi in Provincia
hoc tempore viros non ineruditos video Prospero Metropolitana, atque, sicut eumdem eruditum scripto-
Episcopales infulas asserere, et nuperi Galliae Chri- rem faciunt, ita inler SS. Maximum et Faustum col-
stianae post Claudium Robertum editores ad eum- locant. Scd supra laudatus Sirmondus ista ibidcm ap-
dem scopulum alliserunt ;
placet hoc probatis ve- ponit : Reiensi sane non potuit,
Ecclesiae praeesse
terum Scriptorum testimoniis ostendere, ne quidem cum certum sit, vel Sidonio auctore, inea Cathedra
ad sacros unquam Ordines, saltem majores, fuisse post Maximum sedisse Faustum : quorum ille Hi-
proraotum. Praeeat, qui cum ipso multos annos larii Arelatensis temporibus (ut ex Reiensi, Arau-
vixit, Victorius Aquitanus in epistola ad Hilarum sicanoque Concilio atqne ex Hilarii ipsius Vita
auctoritale Urbis Romae Archidiaconum, quam praefixit Canoni constat) Episcopus jam erat, ac proinde superstite
Victorii Aqui-
Paschalis festi. [Recensitis] igitur fldelibus Histo- adhuc Prospero, qui ultra Hilarii setatem hoc est
riis veterum, beati scilicet Eusebii Caesareensis Pa- ad Urbem usque a Wandalis captam, sua Chronica
imprimis eruditissimi
lasstinse civitatis Episcopi, viri perduxit. Faustus vero Maximi successor, ut ex
atnue doctissimi, Chronicis prologoque ac perinde ; Sidonii epistolis liquet excessit annos Prosperi,
,

his quae a sanctae memoriae Hieronymo Presbytero quem omnes consentiunt ad Anthemii Augusti tem-
iisdem Chronicis sunt adjecta, per quem in Lati- pora non pervenisse. Unde sequitur Prosperum
num quoqueprobantur translata sermonem ; hisque Aquitanum neque ante Maximum neque post ,

etiam quae a sancto ac venerabili viro Prospero, Faustum, Reiensem Cathedram regere potuisse.
usque ad Consulatum Valentiniani Augusti viii et Hscc Sirmondus. Verba citati Sidonii Apollinaris in
Antemii, constat fuisse suppleta reperi etc. Ac ; Carmine Eucharislico ad Faustum sunt hxc.
paulopost Cujus tenorem vir venerabilis Prosper
: Quis Maximus ille,
secutus, iisdem Chronieis hasc eadem egregia bre- Urbem tu cujus Monachosque Antistes et Abbas
vilate composuit, ut eorum initium a mundi inchoa- Bis successor agis?
retur [exordio.] Scribebat anno Christi cccclvii Fuerat scilicct Faustus, et in Lerinensi Abbatia, et in

Victorius Constantino et Ruffo Consulibus, anno Cathedra Rciensi immediatus S. Maximi Successor.
postquam excesserat ex vivis Prosper (quem San- Cardinalis Bellarminus de Scriptoribus Ecclesiasticis
ctum ideo vocare mihi semper visus est ac Venera- supponens Prorperum Aquilanum Episcopum fuisse,

bilem) non tamen Presbyterum aut Episcopum ;

suspicatur polius in provincia Provincias Regiensem ei subsw
ss
quos titulos Eusebio Hieronymoque non invidebat, Episcopum fuisse, quasi subscnpsisset in Conciho P s ''°Lf '

nec denegasset (opinor) amico, si iis unquam fuis- Provinciali Vasensi et Carpentoractensi. Quod ar- ^'co „ c //»,
set insignitus. Quodpalmare est/.ai' di/ap.yil6ytj> dvi- gumentum est, inquit, illum fuisse Episcopum in

x.7,tcjv argumentum. Provincia Galliae. Verum abreplus eodem errore Bcl-

5Victorinum sequatur Gelasius Papa, Can.sancta larminus esl, quo Baronius dicta Conalia in suis An-
Romana, dist. xv [Item opuscula B. Augustini, nalibus ad annum cccclxiii inserueral ; quapropter
Celasii Papa
Hipponensis Episcopi
opuscula B. Hieronymi ,
; eliam Curolus Saussayus in Annalibus Ecclesise Aure-
Presbyteri; item opuscnla B, Prosperi, viri religio- lianensis pag. 9 arbilratus est supra relatum S. Pros-
sissimi]. Tertio loco accedatGennadius Massiliensis perum Episcopum Aurelianensem, diclis Conciliis
Presbyter, qui nullum illi dignitatis Ecclesiasticse subscripsisse. ycrum Sirmondus, tomo i Conciliorum
titulumassignat, in ceteris pro merito suo laudandis Gallix, ostendil Concilium Carpentoractense habitum,
GennadH, 1'"
minime parcus. Quartus sit S. Fulgentius, Ruspen- Mavortio V. C. Consule, anno dxxvii; et Fasense,
sis in Africa Episcopus, lib. lad Monimum cap. 30. Decio juniore V. C. Consule, anno dxxix; proinde

Fulgenlii,'
[Cujus id est Augustini,
quia ipse celeri dicta, neque censendus est adfuisse S. Prosper Episcopus Au-
praeventus est obitu, Prosper vir eruditus et san- relianensis,S. Aniano anno ccccliii vita functo subro-
ctus recta defendit flde et copioso sermone etc.] gatas; neque alius Reiensis, qui cum Prospero Aqw
tano
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. i9

A tano, licet
diversus ab hoc, poluerit vixisse. Statuendus ne qua de sanctae Ecclesiae gremio antiqui hosti s D
Conciliis alius mullo jiinwr Prosper, fraude per ejus culpam ovis periret. Seniores Eccle- acctobb
ergo est pro
istis g. n.'

cuius sedes Episcopalis haclenus ignoretur. siae suae Sacerdotes, Divum Paulum imitatus, ut

t, tolitur 7 IHtce Sirmondi et Labbsei solidis Argumentis patres reverenter admonebat, juniores docebat ut
^sanctut. inducti, dicimus; Prosperum Aquitanum fuisse, vi- fratres,anus ut matres, puellas ut sorores aut filias,
rurn veuerabilem, eruditum, religiosissimum, et sicque omnes
in viam Domini dirigebat. Quin etiam
Sanclum eliam appellatum ; non tamen Episcopum magno caritatis impulsu, finitimarum urbium Epi-
fuisse, neque seorsum ut talem ullis Fastis sacris in- scopos crebro per epistolas hortabatur, ne dignitatis
scriptum, vel a nobis repertum : de cujus scriplis legi suae, ne impositi sibi oneris obliviscerentur; et ne
potest post alios dictus Labbxus. Secundo juxta eosdem cum aliis prosdicasset, ipse reprobus efficeretur. Ad
Auclores cum Claudio Roberto, non videtur, donec exemplum ejusdem Apostoli vigiliis et orationibus
aliunde id probelur, fuisse aliquis Prosper Reiensis perpetuo vacabat, ac multiplici maceratione corpus
in Provincta Episcopus, neque Sanclis propriis illius domans, illud parere spiritui cogebat. Denique ad-
Ecclesix annumerandus ; quod ad hitnc xxv Junii fecit veniente die quo virtutum ac meritorum paratam
Saussayus in Marlijrologio Gallicano, et ad xxvii ejus- sibi a Deo mercedem recepturus erat, oculis ac ma- pius obitus,
dem fecit Ludovicus Donius d'Altichy Reiensis seu Re- nibus in ccelum extensis, cum adstantibus sibi non
giensis Episropus m Officiis propriis sux Ecclesise, solum Clericis, sed etiam quamplurimis e populo,
Aquis Sextiis anno mdgxxxv excusis : in quibus prse- qui frequentes advenerant, benedixisset ; animam
scribiintur Lcctiones secundi Noclurni ad Malutinum Deo reddidit, magno totius civitatis Regiensis mce-
recitundx, tam ipso die xxvn Junii, quam vi Julii in rore ; tantoque sui relicto desiderio, ut non aliter seputtura,
Oclava, proul ea desumpta sunl ex Officio Ecclesise quam si domesticus unicuique luctus esset, dolerent "Uracula,

Regii Lepidi in Italia, in quibus e.t corporis translatio omnes ac lamentarentur. Sepultus est extra pomce-
per Thumam Episcopum Regii Lepidi facla, etiam rium urbis, in templn, quod in honorem B. Apolli-
memoratur : qux omnia melius omitlerentur. naris ipsemet consecraverat : ubi multis et magnis
B diu fulsit miraculis : nullus enim ad Deum per ejus
opem, quacumque detineretur aegritudine, frustra E
§. //. Acta a S. Prospero Regii Lepidi in
confugit. Claudis gressus, caecis visus, paralyticis
Episcopalu, ex Leclionibus Ecclesim Colle- quoque membrorum usus redditus est, et daemones
giala:, deque monasterio S. Prosperi. ab obsessis corporibus effugati.
10 Sed cum honor et veneratio, S. Prospero ad
R eliquum
Lepidi agamus, omissis
est, ut de S.
iis
Prospero Episcopo Regii
quse de Prospero Aquitano
ejus sepulcrum delata, paulatim lapsu et injuria
temporura consenuisset; ne cultus ille penitus ob-
vera sunt, et fuerunt falso allributa. Quia ergo
illi solesceret; cavit miro quodam modo divina benigni- apparitio
Acta ejus, a Flaminio scripla aliaque a Mombrilio tas, quae in Sanctis suis clarere non desinit. Sedebat Titomx Epi-
,cofo raeta >
edita, minus placent, et a curioso leclore apud illos legi per id temporis in Regiensi Cathedra vitae ac mo-
possunt ; damus ex Lectionibus illa solum, qux ab eo rum integritate spectabilis Episcopus, nomine Tho-
in Episcopalu referuuliir acla, et qux cmporis transla- mas. Is dum ex more oraret in templo, subitus
tionem antiqitam spectant. Interim de ejus setute ac illum sopor invasit. Quiescenti B. Prosper apparuit,
'""'''
jj" Sedis tempore prsefari placet, nilnl esse unde conjectura augusta specie, candida indutus stola, et venerabili
formari possit: si quse feruntur de Aclis Prosperi apud canitie conspicuus a quo monitus cum esset, ut
:

S. Leonem Papam fcujus, anno ccgcxl creali, dicitur sacram illam aediculam seu capellam, in qua corpus
fuisse Secretarius) ve.l ad Aquitanum Prosperum spe- ejus parum decenter jacebat, amplifioaret; exper-
ctant, vel gratis conficla sunt. Nullum certe in Episto- gefactus Episcopus, vocato ad se Clero et populo,
Hs vel Actis Leonis fundamenlum habenl, cceleste praeeeptum eis aperuit, ac illico executioni
adnovam
et toto quarto
quinloque seculo nulla in Italia re.perilur celebrala mandavit. Extructa igitur asde sacra, ac praeparato ^^/"^
Episcoporum Synodus, cui dislincle habennlur adscri- magnifico loco, in quem sacrae inferrentur Reliquiae,
ptaprxsenUum nomina et Sedes, ante Symmacltum sepulcrum vetus, in quo usque ad tempus quieve-
Papam; cujus tamen Conciliis nultns Regiensis vel rant, apertum fuit e quo tanta divini odoris fra-
:
p
« Reginus Sed ncque postea ullus cuipiam Ita-
inlerfuit. grantia effusa est, ut nulla ei aromata comparari
Hcx Synodo usque ad Mauritium, qui anno dclxxx possent ; variaque alia subinde miracula, praeteritis
subscripsit Synodicx Agatlionis Papse. Adeo ul usque non dissimilia, a Deo optimo maximo in solemni
ad liunc Mauritium omnes omnino Regienses Episcopi hac et celebri translatione patrata fuere. Haclenus
solo nomine tenus numerentur, quorum proinde incertus ex lectiones, sumptse, uti apparet, ex Chronico mona-
et ordo ettempora niliil docere possunt, de xtate S. sterii, cujus contextum, verbis aliquanto prolixwrem,
Prosperi. Nam qui dicitur Mediolanensi Concilio anni re eumdem, videre est apud Ferdinandum Ughellum
ccccl subscripsisse col. 15 ex MS. in Appeiulice
ad
Faventius, non agnoscitur, sicuti tom. 3 Italix sacrse
tom. 2, ubi de Episcopis Reginensibus egerat. Ibi au-
nec ipsum Concilium ; et qui pro anno cccclviii ei
datur successor
Elpidius, caret talis setatis tesle : ul li- tem dicilur res acta Calendis Decembris, quo tem-
pore quot quantaque miracula, Christo cooperante
cet sciretur,
quod tamen non scitur,
immediate illis
svccessisse S. Prosper, necdum cognita haberetur ejus ac Sancti ipsius meritis, patrata sint, translationis
selas. Placel tamen per meram conjecluram tpsum ad- illius Historia plenissime narrat. Sed illa nunc fru-
scnbere Sanctis
seculi v. De eo autem sic ferunt Le- stra requiri videtur, ipsi Ughello Itaud dubie, si super-
ctiones. qui, ad secundi lomi sterilita-
fuisset, mittenda ab iis,

9 Prosper coelesti imperio Regiensis Episcopus, tem circa Episcopos Regienses supplendam, suis eum
c «n
m llce t

nere tam
mvitus ac reluctans creatus est. Quo in mu- monumentis adeo sedulo inslruxe.runt. Ex eodcm inte-
2"' "*" P rasc!are se gessit, omnibus verbo et
ut rim tomo 2 habemus, decimum nonum statiti memoratum
r
""" exem P'o praluceret qui sanctimonia vitae clarus vivebat anno
: frequenter enim populum sibi Thomam,
eommissum in Ecclesiam vocabat, ac salutaribus dcci. Hic S. Prosperi templum exorsus est aedifi-
praeceptis
instruebat; sed nihil illis faciendum pro- care, ubi postea illius corpus transtulisse narratur :

ponebat, uo d
q ipse opere non implesset. Magnae illi fato autem functus est anno dccxiv. s Becemoris
•ras erant egeni, magna pietate pupillos proseque- 1 In MS. Pragensi dicitttr ea translatio facta vm „,,(-24 jv ovm.
batu r e t viduas. anno
Super gregem suura incessanter Kalendas Decembris, anno Dominicae Incarnationis bris

^gilans, Je omnium
salute continuo solicitus erat, dcciii : sed aliquantis annis citius id factum asserere
f^ ° 98 -

Junii T. VII 7 videntur

 80 DE S. PROSPERO EPISC. REGIENSI.

A videntur Monachi seniores, qui Chronicon monasterii Venerat Antistes junior et ipse Joannes,
D
AUCTORE G II.
rompi/ariitit, infra allcgandum; et scripsernnl, anno Sede Ravennati * dexter abiturus ibi :

mcxliv. Elapsos annos circiter ccccxliv a tempore Cum quibus a dicto primo Teuzone rogatus, ,ra m liabi

quo Thomas Episcopus beatse memorise sanctum Hoc per se templum reddidit ipse s;icrum. turus

13. Prosperi corpus in altari deposuit; hi enim ad Tot simulac tantis domus sacrata Patronis,
lr
<"islatuu.
iiiilniiii seculi viii nos ducunt; et quoniam lalitudinem Corpus est positum Prosper hic alrne tuum '" c
Sonclor,

aliquam palitur vox circiter,
diem vm Kalendas Decembris, ipsarumque Kalenda-
rum liabuil cum Domitnca compositum ; facile creilide-
rim, illo potius factam, translationem prxdiclam. Ast
Flaminius apud Suritim, factam eam vult, sub Luit-
prando Longobnrdorum Rege. Hic vero Asprando
annus autem dcxcviii Cum quo Venerii simul ossa levata Beati,
Hujus in ecclesiae condita sunt latere.
Sunt haec dante Deo, dnm Tertius imperat Otto,
Atque Kalendarum facta nona Februarii.
Fac.lum fuisse Concilium Ticinense anno dccccxcvii,
ineoque Crescentium Antipapam anuthemate percul- nmio997;.

Patti primum snccessit anno dccxii, neque lalem con- sum, legitur in Cltrvnico Hildesheimeusi Gregurius Janmr
: 'i.

cursum videre polnit ante annum ix regni sui, Christi autetn Papa V, ttatione Germiinus, anle Bruno dictus,
Thomac E- dccxx. In istam lamen Flnminii scnlentiam, translalo Ottouis Iinperiiloriscvnsiinguitieus, est cansecratus anno
pitaphium.
postea in urbe.m Tltomx Corpori posttum lilulum reci- xcvi decimi seculi, e.l xcix Anno autem
vita fttnclus.

tat Vglicllus, tn poU to-

Appendice. ad tom. 2 addita piwnvtato xcvn, Itabenle htteram Dominicalem C, dies
mum b col. 1500, hisce ve.rbis; Beati Thomae, Re- xxiv Januarii cadebal in Dominicum, ecclesiurum de-
giensis Antistitis, qui tempore Luitprandi Longo- dicationibus opportunam; itaque veronmite fit, Conct-

bardorum Regis Basilicam Abbatialem S. Prosperi, lium Ttcinetise, ud qtiod pergebat Pontifex, indtctum

extra civitatem sedificatam Regiensium Tutelari,

fuisse in mcnsem Februarium, qtti mensis alias ignora-
dicavit, mortales exuviae, liocce intra civitatem, a retur.

Benedictinis Cassinensibus, dictse Abbatise ab illius 13 Ad Abbutix inilitnn quod atlinet, agnovit sinc Abcodmcm

fundatione incolis, bellorum ergo magnifice vetu- dnbto Ughellus, viso piwfalo instrume.nto, condilorem *'oi»JJta .

"
stiore suffecto, ejus membra, ccclo asservante spiri- ejus seu primum seu secundum futsse Teuzonem ; non ^Sl 1

tum, asternitati quiescunt. aulem (sicut antea dixerat tom. 2 col. 299J Comitis- MathUa,

12 Hxc si vera sunt, oportet ut Benedictinorum sam Matbildam, qux obiit anno mcxv, integro fere b)

An is funda- Reginensium fundatio, ipsius Cassinensis mottusteni, seculoposl Tetizunem. Fersits autem prsedictos fulsila-
tor monaste- tis habere suspectos cum nonnullis, aut omnino convictos
a Longobardis deslructi et pcr annos cxxx desolati,
rti, incertum
cum Ughello m Appendice, nihil nos cogil eorum quse
,

reslaurationem, a S. Petronacc primum cceplam anno

dccxx, antns aliquantis ptwccsscrit ; primiqne Coloni, rnox deducentur. Potuit tatne.it Mathilda, Pacifico vel

non Cassino, sed Roma ex Luleranensi eorumdem mo- Jvnttne, septimo et Abbatiam tenentibus (se,-
octavo loco

naslerio Regium adducti [uerinl. Malim ego dicere, cttndum ordinem Prxlatorum ub Uijltcllocol. 1580 in
auctorem monasterii, Ecclesise a Tlioma eondilsc ad- Appendice. enumerulorum usque Philippum de Zobolis,

strucli, ignotum haberi, una cum serie Abbalutn si qui post quem seculo xv circiler dimidio Cassinensium

ibi fuerunt ante Teusonem, anno ul Ugliellus numerat Comjregationi unita Abbatia Prselatos prrpctuos eosque
dccccxciii factum Episcopum. Httjus apud eumdem, aliquutndiu Commendatarios habe.re desiit.) Potuii, in-

in d. Appeniice. col. 1588 exlal instrumcntnm, de ca- qttam, Mathilda adeo beneftca monaslerio prid.em con- mm
stris qux Randenaria
Pratiosolum dicitur, ad om-
et dilo fuissc, ul altera cjus fundatrix censeri mererelur; cre(tekniiir

Sanctorum saiKlinpi-
nipotentis Dei servitium, et S. Prosperi atque S. eamque libdralitatem exercuerit, intuitu ibi
scm
an vero Teuzo Venerii Confessorum, necnon et S. Jucund* Vir- cieditorum requiescere,nemine tunc dubilante fortassis
idem qui nec reconlante amplius, a Teuzone tantisper loco motos
ginis donatis : sed quia inquit hacteuus turbine pro-
fecerat dedi-
cari urbanatn cellarum secularium quassati, et ultra modum la- fuisse, dum condito ibiJem novo quod meditabatur cos-

.S. Prosperi cessiti ac fatigati, monastenum, quod ccepimus, ad nobio reportarentur. lmperlurbata cerle possessione
ecclesiam, Monachi nsque ad annum mcxliv, quando
unguem et perfectionem perducere nequivimus... (ruebunlur
prsetitulata loca in integrum praescripto monasteno, exortu desuper conlruversia, novse elevationis transla-

utique tandem absoluto, Abbati suisque successori- tionisque causa fuit, uli ex vetustissima, et forte non

bus ac Fratribus... per hanc paginam confirmavi- lolis centum anttis posl scripta Chronica, habel Ughel- F
mus. Nullum hic videus ullius prxexistenlis mvnusterii lus.

indicium, ut illud vel nullum unquam fueril, ve.l pri-

dern deslructum jacuerit svperstite sola ibi ecclesia. IIISTORIA TRANSLATIONUM
Idem Teuzo dtcttur obiisse anno mxxx, el secundus
Abbas Manuon assumplus anno mxxv. Fieri ergo po- Ab anno mcxliv ad mccclxxx.
tuit, ut monuslerii fundalio vel restauratio, primique
Abbatis Landulft institutio, et churlx prxcilatx trudi- Ex Chronica Monuslerii edita ab Ughello.
tw, cadant in onnum circitcr mxvi vel xviii ; et sic ef-

flttxerint anni xx aut. plures, quod idem Teuzo ipsa in \,

^.^nno millesimo centesimo quadragesimo quarto, ilMiol
AlberMlf
1 "

urbe construxerat Collegiatam S. Prosperi ecclesiam, elapsis tunc annis circiter quadringentis quadraginta iBWJlfOJUt
institutis ibi Prseposito el Canvnicts oclo, translutisque quatuor, a tempore quo prajfatus beatus memorias altari S.

in eam SS. Prosperi et Venerii corporibus saltem ad Thomas Episcopus, sanctum B. Prosperi corpus in prosptn W
porealW'
tempus; quoad usqtte perficeret novi monasteni fabri- prsenominato majori altari ecclesiae monasterii S.
cam; ne interium absque debito cultu tam Sanctu pignora Prosperi reposuit; Alberus, Regiensis Episcopus,
remanerent, inler ruinas loci tunc (ttt videlur) deserti. suasu et consilio quorumdam suorum, monasterio
13 Transialionis isliusmodi tesles ulleganlur versus, pradicto diabolo suadente insidiautium, corpus ip-
in ecclesia utbana appositi parieti, hoc tenore. : sum B. Prosperi per ambigua loca requirere ccepit.
Teuzo prsesentem fundavit Episropus aedem, Et nocte quadam, quse pro festivitate S. Clementis
Ad decus et Sancti instituit Prosperi :
celebris habebatur, fodiens altare majus S. Pros-
Cujus adhanc semper veneranda transtulitossa, peri de Castello.invenit qusedam ossa, nullius titulo
a Gregorio 1

Papa consc- Cum Papa Quinto nomine Gregorio, consignata; convocati.^que praedictis suis, coepit as-
cratam Forte Ticinensem qui tunc pergebat ad urbcm, serere, illud esse corpus S. Prosperi et pulsatis :
°<""'"Z
10 '

popu-
ejnsdern ecclesiae signis, conabatur hoc ipsum
milili"
cansam habiturus ibi.
Concilii sacri
Pontificem [Ctertts est] multaque turba secuta, confluentibus suadere, dicens Ecce
lis hinc inde :

Suscepit Teuzo quos pater hospitio. gloriosissimi Confessoris Cbristi Prosperi,

corpus >

Doroini
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 51

, p om ini et roagni Patroni nostri. Sed populi ipsi, fectis,non solum basilica, sed omnis etiam platea D
audientes quae facta fuerant, nullam
Dei nutu suis odore nimio repleretur) cum Clero et populo ad ex cimo.xico
verbisfidem adhibuerunt; clamantes apertisvocibus, monasterium adveniens, super ipsas sacratissimas LOCI
viri quam feminae, non esse hoc
simul otnnes tam Reliquias Missarum solennia celebravit. Interque

corpusS. Prosperi, sed alicujus defuncti ibi depo- solennia, praefatus Reverendiss. Cardinalis ceteri-

s jti. Q ue Episcopi qui cum doctissimum

ipso aderant,
2 Tunc Amizo, dicti monasterii Abbas, sentiens luculentumque, ad honorem Dei et beati Confesso-
seetsuum monasterium ex hoc ipso gravatum, se- ris Prosperi, ad populum dedere sermonem.

""C»HSa- quenti
mane adiit Episcopum ipsum Alberum, ro- b Peractis itaque Missarum solenniis, ipse Prae-
'tmtrlnerein gans, utad monasterium
suum veniens, altare majus sul et ejusdem monasterii Abbas (qui industria et corpus tpsum
invenit,
,am<lrm opt-
a p er jre dignaretur,
inventurus proculdubio ibi ve- hortatujam dicti Reverendiss. Cardinalis, Episco-
"""""' Prosperi corpus quod per raulta an- porumqne
rissimurn B. : et Abbatum qui cumeo erant, reconciliati
noriim curricula semper ab Italise populis ibidem inter se fuerant) aperuerunt, cum masimadevotione
celebre et praeclarum habitum fuerat, et etiamnum et reverentia praelibatum sarcophagum : visisque
inprawenti habebatnr. Qui renuens, et pluries, tam sacratis B. Prosperi Reliquiis, et a praefato Reve-
ab ipso Abbate, quam a diversis Regiensis urbis rendiss. Cardinale, Episcopis, quoque Abbatibus et
Proceribus super hoc obnixe rogatus, venire con- omni Clero ac populo qui simul aderant, in veritate
temnens; et consilium suum in longum protrahere cognitis, summa cum jucunditate et lajtitia ac in-
conabatur, et per nuntios et per aeipsura [Abbatera genti gaudio, unusquisque laudantes Deum.adpro-
et Monaohos] ad consentiendum dicto errori suo, pria remearunt. Parvo autem post hsec temporis et postea cor-
pora SS. Vene-
quatenus pacata et tranquilla uteretur voluntate, spatio idem Episcopus, rogatu d. Abbatis, decrevit
rii ac Jucun-
impellere; pollicitus , quodsi ejus consilio et vo- ad monasterium cum Clero ac populo redire, San- dx :
luntati obedirent, et super hoc contenti et taciti esse ctorum Venerii Mpnachi et Jucundae Virginis alta-
vellent, ipse eis fictitii illius corporis medietatera ria similiter scrntaturus ; eorumque corpora, si, ut
li tribueret, etcoram Clero et populo ambas ecclesias antiquorum fama vulgantepercrebuerat, inibi inve-
ad nomen ct honorem ipsius dedicaret duasque fe- ; nirentnr, populis alacriter ao devote ostensurus.
stivitates per totuin Episcopatum celebrandas dedi- Cum igitur, cum majoris ecclesiae Clero ac civitatis,
caret, unam monasterio, et alteram Castello. reverenter ad monasterium venisset ; celebratis de-
3 Quod audiens Abbas Heu inquit, quis un-
; I vote super S. Venerii altare Missarum raysteriis;
mamedte- °. uam tam frivolum tamque pessimum audire potuit, ccepit, nna cum Archidiacono et Praepositoaliisque
talilmenfl utsanctissimumet pra?clarissimum Prosperi corpus, Sacerdotibus, acceptis malleis ccementum viriliter
«rporij,
quod per quadringentos et quadraginta quatuor an- confringere, quo ipsum altare cum mensa decentis-
nos, a sanctae memoriae Episcopo Thoma, in loco sime conglutinatum [erat] : elevataque mensa sta-
quem ipse sibi Sanctus vivens in corpore elegerat, tim apparuit loculus pulcherrimus, candidissimo
repositum ab omni Regio cognoscitur, cuique nos marmore opertus. Quo non sine gravi labore aperto
paene ab ipsiscunabulis deservivimus, nunc nescio repererunt corpus B. Venerii Monacbi. Cujus sa-
a quibus vel unde venientibus, dimidium vel in ma- cratissimum caput accipiens prae manibus idem
jori parte divisum recipere rogamur. Deo laudes, Episcopus, devotissime deosculatus, ipsum omni
ilk
fltiorf i
Deo gratias referimus, quia totum S. Prosperi cor- populo ostendit. Deinde accedentes ad altare san-
ipufrw,
pus habemus. Absit ut illius vestri Sancti, quem vos ctissimae Jucuudte, elevata desuper niensa, invene-
reperisse dicitis, aliquam portionem ex nomine S. runt simili ordine compositum locellum, in quo ejus
Prosperi recipiamus : qui enim totum possidemus, corpus sanctissimum antiquitus devotissime reposi-
habere nolumus
diiuidiutn sed iterum atque iterum
. tum fuerat elevatoque plumbeo sigillo, accipiens
;

precamur, ut, sicuti vestri est honoris et Officii, idem Alberus Episcopus sacratissimae Virginis ca-
'"i" lero, utjam diximus, et populo ad monaste-
1

put in manibus, ipsumque reverenter ac devote

rium venintis; et ipsum sanctissimum Corpus sine deosculans, ostendit cunctis palam adstantibus.
omni scrnpulii illud videre desiderantibusostendatis. 6 Sicque per Dei gratiam certi facti de sua spe, quibus ad
Cmiiqiiennllum suae petitioni congruura ab Episcopo universi cum magno tripudio Deum laudantes ad quadriennium
aceepissent responsum, domum maximo cum propria rediere remanentibus eisdem Reliquiis in propatulo
dolore ; sic
servatis,
reversi, inito s f cum consilio, et admonito prius per in propatulo per quatuorcirciter annos, o'o innume- F
nunlios populo, quodam mane, pulsatis omnibus ec- ram quotidie advenientium multitudinem, ad eas
clesiae signis, coram maxima populi multitudine, visendas vel potius venerandas, tam ex longinquis
Abbas cum Fratribus processione ordinata, ctfm quam ex finitimis regionibus. Veritus autem Abbas
a "«rf
Jtram magna reverentiaet Litaniarum supplicatione, eccle- praedictus, ne tantura thesaurum, ab aliis reconden-
ftm el ar-
siant ingressi, super
""" Invniii • altare ipsum beatissimi Pros- dum se obeunte, quod facile accidere poterat, reser-
pen, Missarum solennia celebrarunt. Fodientesque varet pretiosissimas ipsas margaritas in propriis
;

arcam.quae post altare circa tumulum S. Prosperi altaribus recondere decrevit. Reverendissimus igitur
Olim tiniiissimomuroconstructa fuerat invenerunt Moyses, tunc Ravennas Archiepiscopus, rogatu ac
;

saoratissimum mausotaum pretiosissimi corporis precibus instantissiraispraefati Abbatis, atque suasu

sanctissimi Prosperi consecratur
;
quod et prasgaudio lacryman- praed. Alberi Episcopi et Achillis Regiensis Archi-
nova ecclesia
ws, devotissime deosculati sunt. diaconi, una cum
Albero Episcopo Regiensi, et cum
d. 3 AUari-

"iwmape-
4 Iterinn autem Episcopnm adeuntes, saepe et Lanfranco Parmensi, ac Gregorio Adriensi Epi-
rif
"rfain coa-
MBPra S deprecati sunt, ut saltem tunc, ad aperien- seopis, consecravit ecclesiarn praedictam monasterii
«u ,,„ dnm inventum jam tumulum, venire dignaretur. S. Prosperi, extra et prope Regii mcenia. Recon-
Ifbcop
Quod cum, ut prius facere renuisset; tandem post
1
densque cum maxima veneratione et reverentia,
multosdies, jussu et imperio Reverendiss. D. Gui- corpus praed. sanctissimi Confessoris Prosperi, in
«onis, S. R. E. Presbvteri Cardinalis et Legati eodem locello in quo repertum fuerat, ejusveneran-
postolici, (cnin jam Nobiles quidam et Proceres dum altare consecravit, cum suprascriptis Albero
emtatis cum nonnullis Monacbis, dolore nimio ob Episcopo, Amizone d. monasterii Abbate,et Achille
BDtatrj ejus obstinationem permoti, impetu facto, Archidiacono, multisque Monachis et Clericis et
^acriiui B.
Prosperi sarcopbagum aperuissent; ex lamina plumbea in qua
fidelibus laicis; posita ibi
l uo tan tavis
'
odoris tantaque fragrantia manaverat, scriptasunt omnia eidem cognitioni necessaria. San-
on"ii»m qui aderant naribus
pectoribusque re- ctissimi quoque Veneni, Monachi et Eremitae atque»
Presbyteri
 52 DE TRANSLATIONIBUS S. PROSPERI.
kX CDRONICO Presbyteri corpus, reconditum est, cura lamina si- eum rogavit, ut pro elucidanda veritate et amovenda
LOCI altare consecratura a D. omni de fidelium cordibus dubietate, cum illo Clero
militer plumbea, ejusque
Gregorio Adrianensi Episcopo. Sanctissimse etiam qui sibi placeret, ad monasterium veniens, dietorum
Virginis Jucundae venerandum corpus collocatum Sanctorum altaria perscrutari diligentisfime digna-
cum lamina scripta; ipsiusquo altare
est similiter retur, conferens nna cum suprascriptis antiquis mo-
consecrntum, a Lanfranco venerabili Parmensi Epi- nasterii ChroniciSj

scopo. Hactcnus Ohronicm verba, ubi dum dicitur 9 Cui idem Episcopus benignissime annuens, die
consecrala ecclesia, intelligitur Itaud dubie nova eccle- quinta decima mensis Junii anni suprascripti, ante
sia, a Monachis extructa loco ejus quam Tlwmas fun auroram ad monasterium veniens per portam S.
daverat, quxque monasterii recentis amplitudini non Nazarii, cum Archidiacono suo et cum
Praeceptore f»'ia« re
,.

respondebat. S. Joannis Hierosolymitani, Priore S. Jacobi, et tium:

7 Porro qui prxfala Ugltello descripsit, de suo sic principalibus aliis Canonicis, Cleriei«, et diverso

addidit : Acta sunt hasc omnia per Dei gratiam, rum Ordinum Religiosis, sed et diversis d. civitatis
praesentibus supradictis Episcopis, Abbatibus et Nobilibus ac civibus; celebrata prius super altari

quamplurimis Archipresbyteris et Praepositis, di- S. Prosperi Missa Spiritus sancti, invocatoque Jesu
sub iisque versorumqueOrdinum Clericis, nopulisque diversa- Christi nomine, per Mag. Gnidonem Razam, Bar-
conduntur rum terrarum innumeris, anno Incarnationis Domi- tholomaeum Spongam, Antonium Cavacini, murato-
corpora
quadragesimo octavo, die res, non sine maximo labore cum livereis ferreis et
1 I
nieae millesimo centesimo
1 Junii,
Kalendarum Juniarum, tempore Sanctiss. I). Eu- malleis, coram cunctis praedictis et aliis adstantibus,

genii Papae tertii et Conradi Imperatoris Romani frangi et aperiri fecit altare praed. et arcam ma-
ut patet ex antiquissina Chronica, registrata in gnam, ultra communem staturam, in ipso sub una
Legendario vetustissimo magno d. monasterii de lastra marmorea positam. Qua aperta exivit odor ?«f cojnifo

pergamenis fol. b2, Ordinatus est Pontifex Engenius ex ipsa eximius : et videns Reliquias B. Prosperi, l>riori alta.

rium antt-
III anno mcxlv, xvm Februarii, et Conradus obiit coopertas panno serico rubeo, cum lamina plumbea cratione,
anno mclii xv Februarii, sesqni anno antc illum. in qua scriptum erat : Anno
ab Incarnalione D. N. E
juxta vetus
C/ironicon Chronica autem ipsa fuit anno mccclxix cum tunc re- Jesu Christi mcxlviii Indictione. undecima, die Kalen-
tecta tamina collaia, inventaque esl concordare ; qux darum Juniarnm, consecratum est hoc altare, et repo-
collatio non magnum vim liabnissel; nisi etiam pro tunc situm est ibi corpus S. Prosperi Episcopi et Confesso-
ad oculum patuicset, Chromcam non recens scriptam ris, a D. Moyse Archiepiscopo Ravennatensi, et ab

sed revcra antiquam, ut appellabatur, esse, et anle Episcopo Regicnsi Albero, et ub Episcopo Parmenn
ducentos aut etiam trecentos annos exaralam, quse an- Lanfranco , el ub Episcopo Adriensi Gregono, el

tiquitas magnam auctoritatcm addit relationi pr.rfatx : ab Amhone Abbate. ejusdem Monasterii, ct multis
et lacens de translatione, corporum a Teuxone facta, sus- aliis : in omnibus et per omnia cum
eamque
pectam illam possel reddere dc falsitate, et simul su- suprascripta Chronica concordare comperiens;
prascriptos de ipsa Versus. Certe Canonici S. Prosperi sumraa cum reverentia et devotione, unam ex prae-
in quo nulla
mentio trans- non videntur talis inscriptionismagnam hahuisse ratio- dictis S. Prosperi Reliquiis accipiens, osculatus est,
lationis prio- nem, qui eamnon curavernnt inseri processui sub Cle- osculandamque obtulit adstantibus.
menle VIII formato, et mox producendo ; vel saltem 10 Et declarans illud esse corpus S. Prosperi,
ipsn dtttnnl
Apostolici judices eam non censnerunt recipiendam. Ex- accessit ad altare S. Venerii illoqne ut supra :

esse vert
cusari tamen potest Chronicx silentium de translalione aperto,- reperit corpus ipsius, cum simili lamina
illain urbem, quod temporaria solitm fuerit, Monacho- plumbea, prout in Chronicis continetur in capsa
rurnque inductionem prxcesserit. Interim notabile est, marmorea. Accipiensque in manibus cum reveren-
quod cnm de Capitibus SS. Venerii et Jucundae spe- tia et devotione caput ipsius, deosculatus est; osten-
ctalis ftal mentio, nihil dicatur deCapite S. Prosperi dens ipsum circumstantibus, et deosculandum. offe-
ideoque qnod videri illud posset in ecelesia Urbana rc- rens, et dans Indulgentiam quadraginta dierum,
tinuisse Teuz-o, ne itla gratis nome.n Sancti ferret. In- tam adstantibus tunc ibi, quam cunctis d. ecclesiam
tcrim ubi illud nunc sit neminem dicere. invenio. Ex et altaria visitantibus. Cumque iterum fieret ibi non
dictseporro Chroniex supplemento vel ahis publicis parvus populi concursus, prsefatus D. Episcopus,
monasleni scnptuns sequentia aecipc, cum praedictis Dominis eum associantibus, ad pro-
Propter 8 Anno Domini millesimo trecentesimo sexage- pria reversus est ut patet Instrumento publico et
:

destruc/um]
simo nono, die quinto decimo Junii cum jam anno ; authentico, manu Ubaldi de Sturgidis, Imperiali
anno 13BG
tnonasterium trecentesimo quinquagesimo sexto, die decimo sexto auctoritate Notarii, rogato, tempore suprascripti
transgressi Februarii, par D. Feltrinum de Gonzaga, destru- summi Pontificis Urbani Quinti, et D. Caroli Ro-
inurbem ctum fuisset praefatum monasteriura D. Petrus dela manorum Imperatoris, anno, mense, et die conscri- itaqm dtp>'-
;

Monachi tantur i«
Garata, tunc ejus monasterii Abbas, et Abbatis Zi- ptis; in quo Instrumento describunturplurimi testes,
ecdaW
fredini immediatus successor; timens ne ob totalem tam ecclesiastici quam seculares, et inter eos multi
S. lialtl'"'
ipsius monasterii desolationem, ob quam nec Mona- nobiles et potentes viri : quod Instrumentum liabe-

chi habitare, nec divina in eo celebrare mysteria tur in d. Monasterio. Supradicta igitur corpora
poterant, praefata Sanctorum corpora inde furtive sanctorum Prosperi ac Venerii, inventa, ut supra
subtraherentur, aut repentina violentia derobaren- in ecclesia suprascripta, necnon sanctae Virginis
tur, praesertim propter guerras qua? tunc in dicecesi Jucundae, portata fuerunt in civitatem Regii ad ec-
Regiensi et comitatu vigebant; obtenta licentia a clesiam S. MatthaM praedictam, ubi tunc habitabat
Sanctissimo Pontifice Urbano V (ut ex ipsius Bulla Abbas praed. et Monachi et per ipsum Abbatem :

codem an. Priorem

plumbae, quae in eodem monasterio est, manifeste Petrum ac Fr. Rolandinum de Bertis,
\'i\.'i translu-
turi Sanclo-
apparet) volens ea transferre ad ecclesiam Prioratus claustralem d. Monasterii, reposita fuerunt in altari
rum corpora, S. Matthaei in civitate Regii,
eidem monasterio per- S. Matthaei anted. secreto.
tinentis, ubi tam ipse quam Monachi
sui tunc tem- 11 Anno millesimo trecentesimo octogesimo reae-
o»»"
poris morabantur; adiit Reverendissimum tunc Lau- dificata fuit ecclesia et monasterium S. Petri prae- unde
1383
rentium Episcopum Regiensem, ut, juxta preefata? dictum, per d. Abbatem Petrum ; et anno millesimo
BullEe seriem eidem translationi interesse dignare- trecentesimo octogesimo octavo die decima nona
tur. Qui cum ei in dubium revccasset an dictae ve- Martii per praed. Abbatem Petrum et Fr. Rolandi-
nerabiles Reliquiae essent in d. monasterii ecclesia, num suprad. qui tunc factus fuerat Abbas Inonaste-
an in ecclesia S. Prosperi de Castello idem Abbas ; rii de Canosa seu de Canusia, accepta fuerunt dicta
Sanctorum
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 83
Sanctorum corpora, praesentibus multis viris de d. commoditatem die xn Aprilis, qui anno mccclxxxviii D
ecclesia S. Matthaei, et reportata ad d. Monasteriura Dominietis fuit. A' "CTOBf n. p

S. Prosperi. Eodemque anno Indictione undecima, 14 Ex adverso, qtii contentioni anno mccccli deni- etfifem ele-
vant conlrarix
die duodecimo Apriiis, repositum fuit in altari ma- que suscitatee, arma prseparavere, fortassis tempore rc'.ationis,
jori ecclesiae d. Monasterii
corpus praed. beatissimi liaud longo post istcec tam notorie in Monasterio acta,
Prosperi; altareque ipsum consecratum per Reve- nihil pensi videntur habuisse quid scriberenl, modo scri-
rendiss. P- D. Joannem Antibarensem, atque Caesa- berenl aliquid, quod mttltis post unnis repertum oppo-
reensem, et alios pluros Episcopos, praesentibus nerelur producendis ex parte Monacltorum tlocttmenlis.
novam
,„
clero et populo Regiensi. In altari quoque S. Vere- Cum enim adversus ea non viderentur suffecturx la-
ta-lcsiam
rii eoden mense, reconditum fuit cor-
die, anno et mellse iis quse tn S. Prosperi de Castel/o erant corpo-
reftrmtur
15 iprilk. iius S. Venerii et in altari S. Jucundae corpus
: ribus oliin apposit.r ab Episcopo Albero, Corpus et
cjusdem anctissimee Virginis. Consecrataque fue-
: Reliquiaj S.Prosperi Episcopi Regii, etc; Hic est
runt ipsa ;:'taria per suprascr. D. Joannem Episco- Corpus S. Venerii, uti infra Proecssum num. 21 et
pum Antib^.-ensem et alios Episcopos et Praelatos, 22 leguntur; aliam majorem laminam exaravere sic
qui ibi fuerunt. Vacante tunc Imperio, tempore D. coittinentem. Ad perpetuam rei memoriam.
Urbani anted. Papae, et D. Ugolini de Sesso Epi- Notum sit omnibus Christi tidelibus, devotis bea- guasi ittem
scopi Regiensis, ac dominante Iilustr. Principe D. tissimi Prosperi Confessoris, quod anno Domini Laurentius
Galeatio de Vicecomitibus de Mediolano in civitate mccclxix die xv Junii, tempore D. Laurentii de Pi- corpora prius
rcperta ab
Ilegii ac in tota fere Lombardia, uti apparet in la- nottis Episcopi, consentiente Clero et populo Re-
Allicro,
minis plumbeis quse sunt in dd. altaribus. gino, corpus ipsius fuit translatum ab ecclesia S. mnovcri ab
Prosperi de Castello, et depositum apud sacristiam attaribus non
fecisset ut
majoris ecclesiae Regina?. Nota obsecro diem cl anniitn
ANIMADVERSIO D. P. dubia;
eumdem, quo idem Episcopus adeo solenniter in ecclesia K
monasterii, de sub allaribus loci jam deserti, eduxerat
B
Trttttslatio
12 Prxdictx laminx registrantur infra ad calcem Sanciorum corpora, educta probaverat, probata ad ec-
iIId ilttma Processus, num. 24, 2b' et 26, sunt autcm, prxtcr clesiam S. Matlhxi transtulerat. His autem factis, ad
fatla per primariam prxcedenti numero verbotenus descriptam, removendum periculum scandali ex co processttri, si
tnltttf.

MilmiMtm, alix quinque, septem prsesentium testium, ad majorem sttb iisdem nominibus haberi in tcclesia S. Prosperi
certificationem ex superabundanti additx corpori S. pergerent, alia ibi ab Albero condita corpora ; pruden-
Prosperi. Ex ea aitlem qxiam dixi primariam, ibi ac- ter jussil ea inde amoveri; et (sicuti in iis mos est, de
curatius transcripta, agnitus est et correctus error qui quorum sunctilate nihil certo constatj defcrri ad sacri-
hic apud Ughellum irrepserat (eceratque irrepere , sliam, non ejtisdem ecclesix ubi essent in potestate. Ca-
Atrebatensem Episcopum Joannem in Belgio (qui noniconm, sed Calbedralis susc, unde absque Episcopi
tunc non vocabatur Joannes, sed Petrus, ncc pedem in et Collegii principalis scicnlia atiferri non possent.
Jtaliam lulisse unquam sciturj pro Antibarensi, qui in lb Sic exorsi a vero Episcopi Laurentii facto, se.d

alia priori lamtna num. 23 melius. nominalur Arohie- iililer quam oporlebat acceplo; el veluli si ipse ea cor-
piscopus. Erat enim Antibarum in Dalmatia Sedes pora, sub iis qux prxferebant nominibus approbasset quo dtssimtila-
to ejus sttcces-
Archiepiscopalis, vulgo Antivari ad oram Adriatici pcrgunt lamiuam suam scribere cjus auctores, et ad
sor ea quidem
rharis, inter Raguzam atque Dyrrttachmm media. Is dunt : Postea vero, die xv Aprilis (erat hxc fe.ria n reposuit anno
Sttle- sua tx
autem lunc verosimiliter in Italiam fiujerat, nomine post Dominicam in Albis, nisi legendumisit ut infra xxv t:!87,
Mmalia
pnfttgtim,
Sitjismuntii Hungarix Regis auxilium implorattirits, Aprilis el copista noster htc 15 scripseril pro 25, ttinc
contra Slcphanum Rascix ac Bosnix Regem : qui Clissa atttem erat fcstttm S. Marci et Lctania majorj Postea
Cularoque politus, reliqux imminebat Dalmatix, eam- inqttam Rev. Seraphinus, Episcopus Regiensis et
que, victis demum Hungaris et Tttrcis, magna ex parle Princeps, una cum Clero et Capitulo, palara cum
obtinuil ; untle in lilleris, quas idem ad Tragurienses campanis et processionibus, honorifice demum bea-
amicos suos dedit anno 1389, sciibilur, Stephanus tum Corpus fecit ad ecclesiam S. Prosperi feliciter
Tueitko D. G. Rex Rascia', Bosnia?, Maritimaeque deportari, et in arca propria devotissime introcludi.
etc, de quo vide Joannem Lucium lib. b de regno Dal- Et altaria BB. Prosperi et Venerii fuerunt conse-
matise cap. 3. crata d. anno et die xxv Aprilis per d. D. Seraphi-
13 Qttomodo autem idem Joannes dtcatur Antiba- num. Nempe cttm prope essc appareret, ut perducta ad
rensis atque Caesareensis, non ausim per conjecturam culmen ecclesia Monachorum dedicarelur eoque rcfer- ,

defmire ; legitimam esse scriplionem iton dubito. Inle- renlur corpora Sanctorum ex eede S. Mallhcei; gliscente
riim apparet ipsum solum inter plures Episcopos prx- inter Episcopum ct Galeatium Mediolanensem dissidio,
l '9'li»t
Klum
sentrs itominiilim exprimi, lamquam Archiepiscopali cum hic dominium civitatis Regiensis affectaret, ille
'

Piittleimis: tilulo potiorem. Fortassis etiam non sua voluntate vene- Lauretitii decessoris exemplo Episcopum Regii et
ral in Iialiam, sed sede sua pulsus a Stepha.no. Op- Principem se dicerel. Facile antem eidem persuase- scd eo non ob-
portune certe aderat Rcgii, ubi translalo sub annum rttnt, ut urbanum Cterum, ad partes suas arctius colli- stante curata

mcgclxxvii Serapluno Episcopo in Sardiniam ad ec- gandum demereretur rescissa decessoris in favorem est anno 1348
translatio
clesiam S. Jttsti, seu verius illuc per Galeatium expulso, Monachorum lata sentenlia; et impetrala qttam dixi prxdicta,
Epistopatum tenebal quindenms puer Ugolinus (ul est translatione, rei ijest.r seriem, sicuti posita esl, laminx
"pud Utjltellitm tom. 5 col. 1617) adeoque Episcopatus plumbex inscripserttnt. Sed non diu gavisi sunt consilii

Adminislratore idoneo egebat ; ac fortassis eliam dttm talis successu ejecto cnim mox, ul apparet, Serapbino,
:

adolesceret, sludiorum causa Parisios transierat, unde rerum in urbe polens Guleatius, quindennem puerum
9'« tam contigji eum Anltterpix in Belgio mori, setalis suse
t'l
consecrari Episcopun,. fecit, dissimulante forsitun Gre-
(xl 'o.otdi
na . anno 22, necdwm Sacerdotio initiatum. Hsec omnia ju- gorio XI, quo a Florentinis hoslibus abjunctum Galea-
r >*
rtrcum-
vent expemlisse, ne tium relinerel in obseqttio; interimqucjubeiite, Archie-
«BMta valde quis pos^it de harum laminarum
'"» ttiifir.
vcrttatc thtbttnre,
quas qui fingere post annos octoginta piscoptim Antibarensem prospicere necessilatibus dimce-
volmssel, quando
resuscitata est, cttpla sub Albern Epi- seos istius, el Episcopalia munia exercere. Et ita

scopo adversus sed

Monachos contentio Cunomcorum, num- quidem Monachis et verilatl reddila juslitia est,

quam cogitasset de componendis rebus, in spcciem adeo non ideo coacti Canonici removere ab altaribus corpora
utsparatis; U C ct reipsa conjunctissimis. Accedit liuc pu- jam ibi reposiia.
bhca celebritis, 16 Anno mccccli conlroversia renovala fuit sub
qua facta est collocatio sanctorum Cor-
porum et consecratio Altarium, electo ad majorem populi Baptista Palavicino Episcopo, qui persttasus fuit (uti
in rra
 oi DE TRANSLATIONIBUS S. PROSPERI.
infra num. 21 legesj recognoscere el approbare corpora ceterx civitales, plitres ex primis Episcopis
suii pro
AI. 101)6 D. P. n
in ecclesia S. Prosperi asservata : svd de jure Mona Sanctis habuerit, colueritque. etiam alios nonnulhs
uc rursum inf.
anno 153 chorum postea melius edoctus, lite per biennium pro- rioris Ordinis, et eorum corpora detulerit in ali^
1
x dem
tracta, manus tandem dedil ; et petitam ab iltis reco- sacram ex coemeterio suburbano fubi sepelire "'"""
eliam p"iI,i
gnitwnem corporum, in novas capsus transferendorum, Episcopos mos Romanis erat) quorttm memoria '-"""'*
r*
prorvts
suscepitannoMCCCCun, uliinfra num.26et Slappare- perieril ipsa cum urbe. Hxc vcro cum sub Longobardis '""»««
bit. Jn autem Canonicis lunc fuerit super ea re indictum restaurari caipissel, inilium faclum sit circttm veteris
silenltum, non liquet : non apparet certe quidquam eos Calhedralis parietinas
; quibus propter securitatem
ctr
movisse, cumanno mdxvhi celebrata nova translatio est cumjecto munimine vallatis, indilum ftterit nomen
Ca-
1518, ab Abbale D. Paulo Borella, Sedcum annoMDu betli stelli; quod hodiedttm perseverat in nomine
Portx
1551;
causa solo sequatum monasterittm sttburbanum esset, quse Castelli dicilur, nullo istic atias nunc
apparente
atque ad aliud loco ejus in urbe extruclum Iransferenda munitionis ullius indicio ; sed ex opposita fere
parte
corpcra, renovala lis est, et absque prxsentia Episcopi xdiftcata ad velerem S. Nazarii porlam a Lndovico
Joannis Baptistx Grossi, Tridenlino Concilio assislen- Gonzaga arce, sub annum mcccxxxix, uti Leander
tis, cum interventu Cleri, per soltim Abbatem el Mo- Alberlus docet.
nachos facta translatio xxi Decembris, festo S. Tltomx 19 Si Acta Inventtonis prsetensx pro anno mgxliv
Apostoli, exigua (ut credibile est) pompa : exindeque die xxm Novembris, scribi fecisset Episcopus Alberus
pemlentc con- conlinuata esl per anncs quinquaginla controversia, aut scripta forsitan non jttssisset aboleri; sciremusqui- Mruuijhi
/rovcrsia an.
magnis hinc inde animis agitala, ac tandem ad Aposto- busindiciis et quam non temere judicaoerit, duorum cep,us
^ma
1451 renovata a
usquead 1G0I. licse Sedis judicium devolitta. Huic Sedi prsesidens se reperlorum corporum, alterum Sancti alicujus Epi-
Itatw^'
Clemens VIII, quomodo Pontiftcatus sui anno x Chri- scopi, alterum Sancti non Ponliftcis esse; nec alios
sti mdci nodum non tam solverit quam sctderit, et in- nisi SS. Prosperura et Venerium noscenti, qui ctiam
diclo Parlibus utrimque silentio, Canonicis quidem. S. istic dicebantvr aliquando a Teuwne locali, facile igno- E
B Prosperi Reliquias tam qux revera erant, qttam quse scerelur, quod eorum crediderit esse corpora illa : quod-
esse dicebantur attnbuerit; Monachis simili!er'eas qux que jam progresstts ad publicam Translationem, loto
S. Venerh nomine ulrobique liabebantur, sequens doce- triennio cunclatus fuerit audire preces Monaclwrum, postqmu
bil Htsloria. conlrarta urgenlium. Sed Itorum jam cognita probala- er ™ re ™
17 Prius tamen ad initittm controversix redeo, et que causa, prudcntise fuit abolenda curare publica omnia " mim
Ejus primus ad Episcopum Alberum sive Alberium (uti scribijubet prioris erroris, si qua extabant, monumcnta ; unde fa-
auctor Atbe- Ughellus tom. 3 1599J aliis etiam Adalbertum
col. ctum esl, ut niltilcorum produxerint Canonici pro caitsa
rus Ep. Albericura, Lucio vero Papae III Alberonem, ex
et sua, sed satis habuerinl Laurenlii Episcopi Acla, con-
Canonico Regulari et Priore S. Marias de Rheno trario quam debtterunl sensu allegare ad probationem
Bononiei.sis dioeeesis assumplum ad Infitias Regtnen- prcetensx suse possessionis.
ses. Hunc ego, utpote virttm religiosum, deque ecclesia 20 Hujus porro possessionis inanitateprobata, solttm
sua optime meritum, et qtiod caput in agendo sincerum oplandum niinc sttperest, ut dignetur Deus manifestare, ? mm Mfc

(sicut probavit prioris sentenlix adeo publica retracta- quorumnam Sanclorum ex sutt Reliquix, qus cum Ucuit
tioj credere non possum qttidquam. mala fraude egisse, Reliquiisapud Monachos, el quibusdam iipnd Canonicos
suppostlis corporibus undecumque acccptis : sed persua- extra altaria leperlis, nunc Itonorem oblinent communis
sum a satis constanli, et pcr publicc extantcm titulum saltem nominis. Ferum non solet ille, qui simplici fi-
credi potcst probala fama, de fucto Teuzonis Episcopi, omnino cre- delium devolione magis, qttam cttriosa arcanorum stto-
bona fide didtsse, cum necdtim examen monasterio fecisset,
in rum pervesligalione delectatur, hujusmodi votis obsecun- etianipui
egisse ;
eadem corpora in Collegiata rcmansisse. Cum aulem dare: el Romani Ponliftces sui offt.cii solum esse exi li'e»t«*

prxfatus lilulits solum diceret, in ecclesiae latere con- stimanl, a commissis sibi ecclesiis amoliri scandula, in
m
dita illa esse, neque eorumdem inde abtatorum in ea- animorum dissensiones prorumpentia ; cetera Deo tem-
rcguircndo
corpora San- dem ecclesia exturet monumenlum ; induci sine culpa poriqtte conimittuitt, nec prohibent ab erudilis ea mode-
potuit vir bonus, ut putarel ipsa ibi adhuc posse inve- rate discuti ; nisi ipsamet itla qualiscumque discussio,
niri, el invenla duorum Anonymorum corpora, licet periculttm ftdei moribusque adducat ; quod in prxsenti
absqtie titulo, eorumdem esse crederet qui reqttireban- casu nnllum subesse arbitramur. Nttnc ergo tandem ad
C tur. ipsam Clementis VIII senlentiam veniamus, atque ad
co toco ubi 18 Quamqtiam enim ecclesiam S. Prosperi in Ca- ejus execulionem perCommissarios Apostolicos ;
qttorum
scc. 5 putatur
slello Teuxo Episcopus dicebatur sediftcasse; eo tamen interim unus Franciscus Gonzaga, vir nots integrita-
fuisse Catlte-
dralis loco xdiftcandi non alia videtur' cavsa fuisse, qua tisac sanctitatis, in ipsa Reliquiarum apud Mona-
quodistic, anle civitalem a Golhis eversam, Cathedra- chos quiescentium inspectione, dicitur apttd Ughel-
lis olim ecclesia fuisse traderelur. Hoc autem, ul est lum cot. 1584 coactus palam e.xclamando asserere,
verosimillimum ; mirum non fuerit si eidem
,
posilo qttod hoc est vere corpus sancti Prosperi.
Teuzoni, humum
ad fundamentanovx ecclesise jacienda
motienti, et curiosius omnia observanti, occurrerit sine
IIISTORIA TRANSLATIOMS
litulo nominis corpus alicujus Sancti, ante vel post

Prosperum Episcopi, indicium ordinis Episcopalis fa- JuSSU Clementis PP. VIII, factae an. MDCI
cientibus annuhvel baculi Pasloralisreliquiis, defttncto
conlttmulatis ; aliud item talibus indiciis carens, eo CAPUT I.
tamen modo compositum, ut apparerel sanctius esse ca-
daver, quod sic humatum inveniebalur; qux xlte sine Pelentibus Canonicis procedi ad excutionem
scrupttlo cotlocavent sub altare majus, islic ubi illa Brevis Apostolici, ipsum aliudque eo spe-
invenil Ami%o ; prudentius fuclurus, si quos invenie- ctantia producuntur.
bat a Teuzone collocatos anonymos, etiam anonymos
reliquisset, neque deftnivissel quorum tlla essent : nam Xn Christi nomine. Amen. Anno Incarnationis
sub tali cautela mansissel illis honor situs imperlurba- ejusdem millesimo sexcentesimo primo, Indictione
tus, et sua quies Monacltis. Nullos quidem civilas Re- quarta decima, die tertio decimo Novembris, tem- [S
4
giensis i.unc noverat et nunc "",„
novit Sanctos suos anli- pore Pontificatus Sanctissimi in Christo Patris et fo
quos, nisi Prosperum, Venerium et Jucundam, in D. N. D. Clementis, Divina providentia Papae VIII to ,*sJ

ecclesia suburbana compositos a Thoma Episcopo seculo anno decimo coram Illustrissimis et Reverendissi- »« W>'
;

vix tamen possum dubitare, quin, aeque acltalicx

viii ;
mis D. Gaspare Silingardis, Episcopo Mutinensi, et
D.
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. bo

•\ D. Fratre Francisco de
Gonzigis, Episcopo Man- traditione publicisque
documentis constare a*se- A
tuae, Executoribus
Brevis Apostolici in Membranis, runt, ex una; ac dilectos etiam Filios. Abbatem et a\ CTons n. r
super posses-
Piscatoris, existentis in Palatio Episoo- Monaclios monasterii S. Petri, etiam Regiensis,
sub Annulo swne. ''orpo-
pali civitatis
Regii, et in Camera Rangona; com- Ordinis S. Benedicti, praetendentes Corpora dd. rum SS. Pro-

paruerunt infrascripti Illustres et Adm. Reverendi Sanotoruin Prosperi et Venerii in eorum Ecclesia spirt et Yene-

Domini, Antonius Nuscliius, Praepositus insignis S Petri recondita esse ex allera partibus, lite su-
;

Collesiatae Ecelesiae S. Prosperi de Castello civita- per hoc a quamplurimis annis mota, eo deventura
comparentes
tis Re"ii ;
necnon et Dominus Andreas Aliatus, est, ut, licet Episcopi pro tempore, et Communitas
Canonici S.
prospeei. Prior; Petrus Antonius Cassolius, Hieronymus Bais- et homines civitatis Regiensis, qui cum praed. Ca-
cus Achilles Grudellus, Horatius Majolins, et Lu- pitulo et Canonicis firmiter credunt, Corpora prnsdd.
dovicus Codurus otnnes Canouici d. Collegiatae
; Sanctorum in praed. Collegiata Ecclesia, ad quam
Ecclesiae. vocem habentes in Capitulo, ettotum Ca- semper ea ratione universus Clerus etpopulus ejus-
Brtre tlt.
pituhnn d. Ecclesiae facientes et repraesentantes, dem civitatis peculiarem gesserunt et gerunt devo-
txhttttntes,
conjunctim et divisim, orani meliore modo et in- ; tionis affectum, sese opposuerint, etquod Abbatem
hterentes prsesentationi Bravis Apostolic', et Litte- et monachos ab hac eorum praetentione rejicere
r.iruui de quibus infra; necnon et sententiae, seu conati fuerint nihilominus quia iste Abbas et Mo-
:

voto sacraa Congregationis Rituum et Ceremoniarum, nachi semper in eorum opinione perstiterunt, nedum
alias seorsum praesentatis et productis, coram su- maxima exinde fldelis populi perplexitas, sed etiam
prascriptis Illustrissimis et Reverendissimis Domi- scandalum non mediocre cum devotionis iraminu-
nis Bpiscopis Mutinensi scilicet, ex rogitu D. Ale- tione, ccepit exoriri.
xandri Boscheti publici Notarii Mntinensis, et 3 Nos autem ubi primum haec ad aures nostras
Mantuano, ex rogitu D. Caroli Righelli Notarii suntdelata.opportunam rationem inirecupientes.qua
et causa
Mantuani quos exhibuerunl et praesentaruntambos
;
hujusmodi controversia omnino prasscinderetur ac Congregatio-
cum litteris legalitatis in fornia iterum et de novo ; omnis mentibus dubietas, de medio tol-
e fidelium ni tittaum
poposita,
produxeruut capitulariter congregati ut supra, ex- leretur,.hujusmodi causam venerabilibus Fratribus
E
hibuerunt et praesentarunt d. Breve, datum Roraae nostris S. R. E. Cardinaiibus, Congregationis sa-
sub Annulo Piscatoris, sub die undecimo Februarii crorum Rituum et Ceremoniarum, per eos mature
anni mdxcv ; una cum sententia seu voto dicta; sa- examinandam et discutiendam, ac nobis referendam
crae Congregationis, super executione d. Brevis, commisimus. Cumque novissime per venerabilem
^elimt (id facta sub data diei secundi Octobris an. mdci, cum Fratrem nostrum, Alphonsum Episcopum Estensem
tjmnttittio-
«rra procedt.
SUDSCr Ipt one ot
i i

D. Cardinalis Florentias,
s i
s iUo Illustriss.
r>

una cum htteris scnptis ad

.....
et Reverendiss. Cardinalem Gesualdum, praed. (^ongregationis sen-
tentia ad nos relata fuerit; Nos juxta illam, causam
Vos Illustriss. ac Reverendiss. Dominos Episcopos hujusmodi terminare deliberavimus.
per d. D. Cardinalem de Florentia, sub die secundo 4 Motu igitur proprio, non ad alicujus partium
omnia sana, praed. vel aliorum, pro eis nobis super hoc oblatae ex ej us
Octobris anni instantis, et praedicta et
sententia
in forma probanti apparentia; instantes et enixe petitionis instantiam, sed ex certa scientia ac matu- mandavlt ut
petentes. per Illustriss. et Reverendiss. Dominatio- ra nostra deliberatione, acdeejusdem Congregatio- eon vocatis
nes vestras deveniri ad executionem et consumma- nis Cardinalium consilio, causam seu causas litesque convocandis,

tionem omnium et singulorum, de quibus in d. et controversias, super hujusmodi materia hacte-

Brevi, sententia seu voto, ac litteris antedictis. in nus excitatas, motas, introductas, ac indecisas pen-
omnibus et per omnia, juxta formam et continen- dentes, a quocumque seu quisbuscumque judicibus
tiam eorum, servatis omnibus de quibus in eis, ad ordinariis vel delegatis, in iisdem statu etterminis,
finem ut tandem justum et bonestum desiderium in quibus reperiuntur ad nosharum serie avocantes,
eorumdem comparentium adimpleatur, etexecutioni illasque penitus extinguentes ac perpetuum utrique
tradatur offcrentes sese paratos parere omnibus
; partium desuper silentium imponentes, vobis per
mandatis et jussionibus IHustriss. et Reverendiss. praesentes committimus et mandamus, ut vos con-
Dominationum vestrarum et protestantes per se ; junctim si fieri possit, sin minus alter vestrum ad
non stare, quo minus omni meliori modo etc. praed. civitatem Regiensera accedatis vel accedas ;

C 2 Tenor vero scripturarum Brevis, voti et liltera- ac vocatis Episcopo ac tribus digni-
Regiensi
rum, de quibus supra, hic sequilur : omisso ulroque tatem obtinentibus ac tribus Canonicis par- accedant ad
,

supra memoralorum Nolariorum rogitu prsedicto. tim Cathedralis, partim dict.ae Collegiatae Eccle- vtrumque
locum Com-
siae, pro parte Capituli et Canonicorum praed. ac missarii
CLEMENS PAPA VIII Abbate sex Monachis exsenioribus magis quali-
et
ficatis pro parte d. Monasterii ; ac assumptis etiam

Venerabiles Fratres, salutera et Apostolicam Be- quinque aut quatuor testibus, viris gravibus et fide
nedictionem. dignis, cum iis omnibus ad loca tam Ecclesiae Col-
Injuneti nobis Apostolici muneris debitum expo- legiatae, quam monasterii praedictorum, in quibus

*««' (icmen
Sc '*' u ' non so ' um ea °. uae P aoem e t concordiam Corpora SS. Prosperi et Venerii recondita esse di-
"". in(t»e- nutriunt, pura intentione perquirainus ; verumetiam cerentur; vos conferatis aut alter vestrum se con-
««rowroi, cr . illa ab Ecclesiasticis personis exstirpare solicite ferat; ac loca praedicta in praesentia duorum aucto-
studeamus, qnas seditionem et scandalum introdu- ritate Apostolicae ac dictorum
Sedis Notariorum,
omnibut
cunt. Dudum siquidem orta controversia inter di- quinque vel quatuor testium, ac assistensibus Par-
inspectis.
lectos Fdios, Capitulum et Canonicos Collegiat» tibus praedictis, ac auctontate nostra, omni et qua-
""f ipsos Ca
nonifos Ecclesias S. Prosperi civitas Regiensis, praetenden- cumque appellatione, reclamatione et recursu peni-
te s, quod jam supra septingentos annos Corpora tus remotis, aperiri mandetis et faciatis, aut alter
SS. Prosperi Episcopi, et Venerii Monachi d. civi- vestrum mandet et faciat, et in loca ipsa de Reli-
tatis Patronorum, quiis dictorum Sanctorum diligenter inquiratis et
ex illa Ecclesia, in qua tunc re-
condita erant, ad proedictam Collegiatam, qua3 sub inspiciatis, seu alter vestrum inquirat et inspiciat.

mvocatione ejusdem S. Prosperi in civitate prsed. 5 Et prout in quolibet ex dictis locis reperta
tunca bonae memoria? Teuzonio EpWeopo Regiensi fuerint corpora dictorum Sanctorum, Corpus S. Canonicis
Jlcltquias S'
a?dificata, et postea per Communitatera Prosperi Episcopi in Collegiatam Ecclesiam praedi-
" Nonaeho, Prospori,
Regiensem magnifico sumptu pluries restaurata et ctam transferri, et in ea reverenter collocari, per-
aucta petuoque custodir; Corpus vero S. Venerii in Ec-
extitit, translata fuissent; ut ex antiquissima ;

clesia
 56 TRANSLATIO SS. PROSPERI ET VENERII.
clesia praedicta Monasterii S. Petri et transferri, et quam sese contulerunt ad finera exequendi
PROCESSIS Br D
in ea religiose collocari, et perpetuo custodiri. Cete- Apostolicum. Votum S. Congregationis Rituum
MSS. et
rum Capitulo et Canonicis Ecclesiae S. Prosperi Ceremoniarurn Urbis, una cum litteris ad inso "Wante
membrura integrum, non tamen Caput, S. Venerii tn
transmissis, et de quibus supra, etprout institum '<""•>
h[
et
Ecclesias vero et Abbati ratw
Monachis etMonachis d. Monasterii, petitum fuit et denuo pro parte D.
CaDi (Hfo,
S. Yenerii membrum integrum, non tamen Caput S. Prosperi, tuli petitur, et in statu ab Illust. et Rev. D.
Joanne
consignen t, in iisdem respective Ecclesiis perpetuo asservanda, Baptista Busanaeo Syndico et Procuratore d. Caoi-
concedi et tradi eadem auctoritate nostra curetiset tuli specialiter et expresse ad id conslituto, ex man-
faciatis, autcures et facias atque super his omni-
; dato sui Syndicatus, quod autenticum producit
ad
bus publicum instrumentum per dd. Notarios, in so- suae personae Iegitimationem -hic quidem in
Aposlolica lidum rogandos, in praesentia dd. testium confici,
:
MS
expressam, se.d nobis minime necessariam.
avctoritate
ac ejus instrumenti exemplar authenticum utrique 8 Volentes porro et intendentes pra;dd. Episcopi
nixi. OttffSU,J
partium consignari mandetis aut maudes. Nos enim Commissarii, ut obedientue sanctae filii, parerejus- ?"> «« cu.
vobis seu alteri vestrum praemissa omniaet singula, sionibus Apostolicis, quarum sunt meri et puri exe-
faciendi, ac tam Capitulum et Canonicos Collegiataa cutores et Ministri, illud idem breve in manibus
et
Ecclesise, quain Abbatem et Monachos Monasterii prai oculis tenentes et habentes, quo jubentur in
praed. auctoritate nostra, et sub censuris et poenis pro ejus executione vocari pro Parte d. Capituli
Ecclesiasticis, arbitrio vestrovelalterutrius vestrum Illustriss. et Reverendiss. D. Episcopum Regien-
iraponendis et aggravandis, cogendi etcompellendi, sem, et ejus loco (cum absit, et officio legationis
auxiliumque brachii secularis, si opus fuerit, invo- Nuntii Apostolici penes Sereniss. Poloniae Regem
candi, aliaque super his necessaria, opportuna ordi- fungatur) 111. et Adm. Rev. D. ejus Vicarium
nandi, gerendi etexequendi plenam et liberam ea- necnon et tres viros, in dignitate constitutos, ac
dem Apostolica auctoritate tenore prsesentium con- tres Canonicos partim Ecclesia; Cathedralis , et
cedimus facultatem. partim d. Collegiatae insignis et pro parte
; multum
6 Non obstantibus Apostolicis et Inuniversalibus Rev. Abbatis, et Monacborum adversantium, eum-
Provincialibusque et Synodalibus Consiliis editis, dem D. Rev. Abbatem Monasterii S. Petri cum sex
non obstanti- generahbus vel speciahbus Constitutionibuset Ordi- aliis Monachis ex senioribus et magis qualificatis
bus quibus-
nationibus ac Collegiatse Ecclesiae et Monasterii, d. Monasterii et ulterius secum assumeret, quatuor
cumque.
illiusque Ordinis praedd. etiam juramento, confir- aut quinque testes, Viros graves et fide dignos cum
matione Apostolica, vel quavis firmitate alia, robo- praesentia duorum Notariorum, Apostolica auctori-
ratis statutis et consuetudinibus, Privilegiisquoque, tate constitutorum. Vocaverunt ideo 111. et Adm.
Indultis et Litteris Apostolicis in contrarium , Rev. D. Innocentium Juscherium, Nobilem Muti-
praemissoruum quomodolibet concessis, confirmatis, nensem, Vicarium d. D. Episcopi Regii, et Illustres Ykanum
approbatis et innovatis, ceterisque contrariis qui- et Adm. Reverendos D. Bartholomaeum Tuschium Epucori,

buscumque. Datura Romae apud S. Petrum, sub Archidiaconum D. Jacobum Antonium Cappellinum
;

Annulo Piscatoris, die xi Februarii mdxcv, Pontifi- Archipresbyterum Cathedralis Ecclesiae Regii D. ;

catus nostri anno vi. Antonium Tuschium Praspositum d. Collegiatae S.

M. Vestrius Barbianus. Prosperi, m dignitate Ecclesiastica constitutos, et D.
Transilio votum Congregationis Rituum, huic Bre- Hieronymum Corradinum, Canonicum Cathedralis;
vi conforme, et litteras Card. Florentino Italici scri- D. Andream Alcatum, et D. Petrum Antonium Cas-
ptas, quibus ad ipsius Brevis execulionem urgentur solium, Cauonicos d. Collegiatae, et Rev. P. D.
Mantuanus et Mulinensis Episcopi. Hieronymum a Abbatem S. Petri de Re-
Potentia,
gio, Rev. P. D. Zachariam, Abbatem S. Petri de
CAPUT II. Mutina;Rev. P. D. Androsium deBrixia. Abbatem
S. Joannis Evangelistae de Parma; D. Gregorium a
Accersitis rile Partibus, inspkiuntur ulrius-
Poreto, Priorem Claustralem S. Petri de Regio R. ;

que Ecclesice conlendentis Reliquice. D. Matthiam a Papia, Decanum et Confessorera Mo-

nasterii S. Mariae Magdalenae, de Regio ; R. D.
JJlustriss. et Reverendiss. Domini Episcopi, se- Andream Decanum et Cellerarium R.
a Moverbio, ;

dentes ut supra ea qua decuit reverentia, d. Breve D. Placidum a Neapoli, Decanum monasterii S. Pe-
Episcopi
Commissa- uua cum voto et litteris acceptaverunt, eisque visis tri de Regio, pro parte d. Abbatis et monasterii.
et perlectis, et de eorum tenore certioratis, sese 9 Et pro testibus, viris gravibus et fide dignis,
obtulerunt, et quilibet eorum obtulit pro prEedd. Illustres et Eximios D. Paulum Bugerium, Prio-
omnium executione asserentes sese ad hanc civi-
;
rem 111. Communitatis Regii, D. Josephum Ba-
tatem contulisse hac de causa, parati adimplere et talium, Syndicum ejusdem Commnnitatis, D. Hora-
exequi Jussa Apostolica, et pro executione suis lo- tium Sacratum I.V. Doctores D.Carolum Pariset-
;

co et tempore facienda, juxta dictorum omnium tum,et D. Tuscium Fontanolium, Nobiles Regienses;
productorura et exhibitorum formam et continen- de quorum fide, probitate et integritate dixeruntse-
constilutis tiam sicetiam instantibus et petentibus DD. Prae-
;
se fuisse ac esse informatos. Et adhibuerunt pro
tausx Pfota- posito et Canonicis, et elegerunt ac deputaverunt Notariis Apostolicis, nos Peregrinum Velanum.et
riis,
nos Peregrinum Vellanum, etStephanum Ghisonum Stephanum Ghisonum omnes
; ibi praesentes perso-
Notarios Apostolica auctoritate, in solidum in No- naliter constitutos, audientes et intelligentes : qui-
tarios praesentis Causae, ac pro Tribunali
Cameram bus omnibus et singulis auctoritate Apostolica.quas
Rangonam in EpiscopaliPalatio; prsesentibus Per- funguntur in hac parte, et in virtute S. Obedientiaa,
rill. D.Pompilio Raymundo Adm. Rever. D. Ja-
; injunxerunt et injungunt ut debeant assistere, et "
1

cobo ejus coriwH""

D. Capitaneo Balthasare Vigarano,
filio,
respective praesentes ,1'ore aperturae arcarum tam ,
pnbltot"
Nobili Regiensi, testibus ad praedicta
adhibitis, vo- ipsius Collegiatae insignis, quam d. monasterii, in grevi-
catis et rogatis, die quarto decimo Novembris, an- quibus Corpora SS. Prosperi et Venerii recondita
no et Indictione
quibus supra. Existentibus ergo dicuntur; et omnibuset singulisper ipsoslllustriss.
Illustriss. et
Reverendiss. Dominis, Gaspare de Si- et Reverendiss. Dominos, peragendis ; et sub silen-
lingardis Episcopo Mutinae, et D. Fr.
Francisco de tio retinere quae viderint et audiverint, eaque mini-
Gonzagis Episcopo Mantuae, in Ecclesia Collegiata
me alicui propalare, sub pcena inobedientiae, doiiec
insigni S. Prosperi de Castello civitatis publi-
Regii, in omnia executa fuerint. Et statim mandarunt
cari
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII,
57
A cari Breve praed. quod alta voce fuit a me Ste- eorum novam deliberationera custodiri in d. Archi- D
phana praed . et infrascripto publicatura prae- vio : quaa statim a
Domino Praeposito, cum tortiis PR0CES -
sentibus Mag. Nicolao Sampolio, et Mag. Petro de accensis, delata fuerunt in d. Archivio, suS vss '

et in eo tri-
Pezzis, ccementariis Regii, testibus ad praed. adln- bus clavibus beneclausa, quarum dua?
fuerunt a
bitis. d. Domino
Praeposito consignatas dd. Illustriss.
10 Post quae in continenti, hora fere vigesima Dominis, et altera d. R. D. Abbati S.
gxpon> lur Petri.
Arca S. quarta, ea qtia decet devotione et reverentia, iidem 13 Etpostea statim e d. Ecclesia recesserunt, et
1'rosperi,
DD. Episcopi accesserunt , una cura supradictis se contulerunt cum praedd. omnibus supravocatis " urad
""
omnibus, ut supra vocatis, et Nobis Notariis, ad ar- et Nobis Notariis ad sacellura monasterium
, existens in Mona- Pelri,
cam d. Ccllegiatae, in qua recondita dicuntur Ossa sterio Monachorum
S. Petri, ad tinera diligenter per-
Corporis S. Prosperi Episcopi Regii, existentemin quirendi de Ossibus et Reliquiis Corporum
praedd.
Choro ejusdem Ecclesiae, extractara de mandato dd. SS. Prosperi et Venerii. Eteo pervento mandarunt
DD. Ulustrissimorum, de subtus Altare Majus Ec- rumpi per dd. fabros Altare, ibi existens a latere
clesiae, sub quo jacebat per Mag. Nicolaum de Sam- onentali et eo fracto extracta fuit capsa
;
nucea
polio etMag. Petrum de Pezzis, caementarios Re- duabus clausuris ferreis munita, quam Monachi di-
gienses :
quae ibi reverenter visa et perspecta fuit et xere, alias subtus d. Altare repositam
fuisse et in
Choro d. Ecclesiae versus Partem reseratur
est, in Orienta- ea extare Ossa Corporum, SS. Prosperi scilicet
arca, in gua et
lem et Meridionalem, mandatumque est nobis Nota- Venerii, ut ex publico rogitu publicorum Notario- eorumdem
riis, describi Aroam praed. cum suis ligaminibus rum Regiensium, confecto de anno mdlxxxvih die Sanctorum
undequaque stipatam, quae descriptio facta
ferreis xvi Februarii. Quas capsa fuit a praedd. fabris de
dtlantuT
fuit et est ut infra. Arca praed. est m Petra viva mandato
iticribttur,
prsedd. Illustriss. Dominorum aperta, et
incisa et tabula ejusdem Petrse clausa et jacet su- ; intus eam invenerunt , astantibus omnibus supra-
persaxum magnum Petra-. viv», et a quatuor liga- dictis et videntibus, duas capsettas
la sericea coo-
tel,

g minibus ferreis colligata.tribus scilicet perobliquum, pertas : in quarum

altera recondita sunt ossa Cor-
impkilur, et alio per longitudinem, d. Arcae cum aliis clava- poris sub inscriptione S. Prosperi cooperta, velo se-
tum, et capite dd. ligaminum sunt magno artificio
g
riceo albo cum listis inargentatis, cum undecim la-
inferrata et inplumbata, in d. saxo maxigno, ab minis plumbeis circumcirca eam existentibus» sep-
omnibus partibus d. arcae, cum multis sigillis in tem scilicet magnis
quatuor parvis , quarum
, et
quolibet capite dd. ligaminum, sub inscriptione, et tenores inferius registrabuntur in alia vero cap- :

armis civitatis Regii, et olim D. Episcopi Pa- setta reposita sunt ossa Corporis, sub inscriptione
lavicini. S. Venerii et circumcirca d. capsettam extant
:

inspiciturque,
el dtftrtur m 11 Et facta d. descriptione, mandarunt per dd. quatuor laminas plumbeae ; duae scilicet magna?, et
Arclmium Operarios, ibi ad hunc effectum convocatos, aperiri aliae duae parvae, quarum copiae inferius registra-
d. arcam qua aperta, intus eam invenerunt duas
:
buntur. Ej praedictis omnibus devote et reverenter
capsettas ligneas, et pannum quemdam sericeum in ; visis, iidem Ulustriss. Domini mandarunt Ossa
una quarum adsunt Reliquiae ossium et rasurae, in praedd. sub inscriptione S. Prosperi pro nunc in
altera vero fragmenta capsettae veteris et in d. : aliquo tuto loco reponi, quae statim per RR. Fra-
panno adsunt Ossa multa, Corporis scilicet et Capi- tres de monasterio reverenter delata fuerunt in sa- et quer S.
Prosperi
tulis sub tituloet inscriptioneCorporis S. Prosperi; cristiam, in d. capsetta, et clausa in quadam capsa
nomen
prout attestantur tres laminae plumbeae in d. arca magna, ibi existente cum duabus clavibus et cla- prxferebant ;

pariter repertae magnae altera sub

; duae scilicet ; ves fuerunt traditae praedd. Illustriss. Dominis qui pomtntwr ii ;

inscriptioneauni McccLi.incipiens; Ad perpetuam rei mandarunt, Monachis prnesentibus et audieutibus,

memoriani altera de anno mccccli incipiens, Uni-
; quod sub pcena Excommunicationis non audeant
versis Christi fidelibus et altera parva in forma . amovere d. capsettam nec ossa in ea existentia ,

sphaeriea, incipiens, Corpus et ReliquiaeS. Prosperi, usque ad novam determinationem [movere]. Et his
quarum tenores inferius registrabuntur. Quse om- peractis, omnes recesserunt, mandantes Nobis No-
nia postquam ab Illustriss. etReverendiss. Dominis tariis, ut de praedictis publicum conficiamus docu-

ac aliis pracdictis omnibus, ut supra vocatis, et a mentum.

Nobis Notariis visa fuerunt iidem lllustriss. Do- ; 14 Die quinto decimo Novembris ejusdem anni, F
Nov. i

mini mandarunt, pro nunc reponi et custodiri in Ar- hora fere secunda noctis, existentibus supradd. Do- regressis ad
chivio d. Ecclesiae, sub custodia clavium, penes dd. minis Episcopis in sacristia Monasterii S. Petri, ci- monasterium
lllustriss.Dominos nsque ad novam eorum delibe- vitatis Regii, pro executione Brevis Apostolici R. Episcopis, ;

rationem prout statima praed. Domino Prseposito,

; P. D. Hieronymis a Potentia, Abbas ejusdem Mo-
cum toi'tiis accensis delata fuerunt in d. Archivio, nasterii, exhibuit et prsesentavit scripturam quam-
et reposita. Et Archivio bene clauso, claves fuerunt dam, manu ejus subscriptam, et proprio sigillo sigil-
consignatae, et traditae per R. D. Praepositum latam, cujus scripturae tenor talis est.
praedd. Ulustriss. DD. Episcopis. D. Hieronymus a Potentia, humilis Abbas, et Mo-
ilem arca 12 Et his peractis Illustriss. Domini, una cum nachi S. Prosperi, et Monasterii S. Petri, civitatis pro i es t a t ur
S,
VtntrM.
supradictis sese contulerunt ad Altare S. Venerii qui a quingentis annis citra et semper cu-
existens in d. Ecclesia, versus Septemtrionem quo ;
stodierunt venerabile Corpus Divi Prosperi ac illius

desubtus aperto per dd. fabros, inventa fuit arcula benedicta Ossa; imo lllud et illa semper devote et
lapidea, et inde extracta cum duabus ligulis ferreis pie venerarunt et honorarunt, et reverenter colue-
in cruce colligata, cum sigillis octo plumbeis, duo- runt, et omnia pro suo posse ejus bona opera imi-
bus scilicet pro quolibet capite ligaminis sub in- , tati sunt ; nunc audientes motum proprium S. D.
scriptione et armis civitatis, et quondam D. Epi- nostri hucusque illis ignotum ; mentemque ejusdem
scopi Palavicini, quam pariter mandarunt aperiri : Sanctitatis illam esse, ut Illustriss. et Reverendiss. se sumqH e
et ea aperta, r<»perta fuerunt intus eam plura ossa, Domini ejusdem Executores
, transferant Corpus , traditurot
ol 'P us
<-'
cooperta panno sericeo coloris rubei et duae laminae ; ipsum ad Ecclesiam S. Prosperi de Castello eis ,
Prosperi
plumbeae una quarum incipit Universis Christi
; , modo et forma, de quibus in praesentato Brevi ad ;

fidelibus ; altera vero, Hic est corpus S. Venerii quod licet sint, prout semper fuerunt, parati obedire,
quarum tenores inferius registrabuntur. Et omni- videlicet etiam simplici voto suae Sanctitatis, me-
bus reverenter visis et perspectis, mandarunt praedd. mores sententiae illius Canonis dicentis, Aliquando
IHustriss. Doraini ossa praedd. pro nunc, usque ad omittendura esse bonum propter meritum obedien-
Jumi T. Vll 8 tiae,
 !iK TRANSLATIO SS. PROSPERI ET VENERII.
tiae, et semper quoque obediendum esse
in dubiis ;
et perplexitatis in facienda translatione et colloca-
tamen ad deelarationem actionum suarum tara ,
tione Corporis S. Prosperi in Collegiata Ecclesia
prajteritarum quam praesentium, notum omnibus prasd. ut in ea perpetuo custodiatur et veneretur
faciunt, sese nullam unquam negligentiara commi- Ossa Corporis, sub inscriptione S. Prosperv inventa
sisse, nullove qua?sito colore omisisse aliqua ex il- et reperta in d. Collegiata Ecolesia
detulerunt
j

lis cultum pro honore et decore

quae ad divinum ibique unionem fecerunt de cuin tepertis nocte
illis,

Divi Prosperi spectarent; nec a seipsis quidquam preecedenti in eadem S. Petri Eeclesia. Eaqueossa
solius obedien
processisse, quo impedierint aut quoquoraodo impe- omnia, in eadem sacristia, in una et eadem capsa
tim motivo
induelos. dire potuerint honorem, dignitatem, sanetitatem, et ferrea ibi ad hunc effectiim parata (in qua tamen se-
cultum ipsius prout in praesentiarum, et semper
;
paratim discernebantur) reposnerunt. Ibi existens
erunt ejusdem voluntatis, sive pra?sens sive absens multum R. P. D. Hieronymus a Potentia Abbas,
fuerit, ut nulla eis d. venerabilis Corporis recusa- ad petitlonern et instantiam D. Joannis Baptista?
tio unquam imputari possit. Unde omne quod nunc Rusanei, Syndici Capitnli d. Collegiata?, in praesen-
exequi paratur, totum provenit ex mera voluntate tia DD. Dionysii Zoboli, Torquati liraneei, et Hie-

S. D. nostri, cui libenter etiam booum intermit- ronymi Starufii, Nobilium Kegiensium, testium ad «ijuepw
ha?c adhibitorum dixit publice attestatus wditum
tendo, et non sub proprio nomine assensus vel con- ; et est
Mbati
sensus , sed sub vero nomine Obedientiae, parituros sibi nomine d. Monasterii per III. Dominos in Exe- Os uintm

se exhibent ; rogantes tamen lllustriss. et Reveren- cutione d. Brevis, datum et, traditum fuisse mem- CiWlj

diss. Dominationes vestras, ut terminos sibi limita- brum integrum Corporis S. Prosperi, quod est cru-
tos et praefixos excedere nolint, pront alias de re- ris, et ibi publice ostendit asserens quoque in vir-
;

ciirsu habendo, et de aliis expresse protestantur. tute sancla? Obedientiae, non extare m d. Mona- "iiposita iim»|

wii feretn,
D. Hieronyrnus a Potentia, Abbas S. Petri de Re- sterio alias Reliquias d. Corporis, pra?ter minutiam
in Reiiquiario, et frustulum Brachii de consensu
g io - ^t DD. Canonicorum Collegiata? traditum.
ei

d.
17 Postea vero aperuerunt capsam prsedictam
CAPUT III.
et ex ea extraxerunt duas capsulas ligneas, in qui-
processionalt-
bus sunt recondita Ossa Corporis S. Prosperi pra-
Birimitur Controversia, junctis cujusque ter (Irjmln-
dicti , eas cum ossibus in eis inclusis reposuerunt lur inl Eccb
Suncti Reliquiis; cl iis quw S. Prosperi
super feretrum paratum ac pannis siam ipsms,
ibi , sericeis
crcdebunlur , ad Ecclcsiam cjus collegia- mirifice ornatura. Qua? ossa in dd. capsettis super
lam ;
quas S. Venerii, ad monaslicam S. d. feretrum positis existentia, de mandato dd. Illu-

Pelri sotemniter transtatis. striss. Dominorum.in executione d. Brevis, sub Bal-

dachino, in d. Ecclesia ad hunc effectum existente,

1G Nov. post
publicam
D ie sexto decimo Novembris

dictum fuisset festum publicum ,

in mane,
ex proclamatione
cu:n in- a duobus ex DD. Canonicis, d. Collegiata? Ecclesiae,
habitu Diaconorum indutis processionaliter miro ,

Proecssionem Illust. D. Herculis Bosii, Judicis Victualium, per ordine, mnlta devotione, magnaque totius civitatis
Illust. et Adm. Rev. D. Vicarium intimata est jussu laetitia, curn Hymnis et Canticis, ac tubarur.i sono,

publico, solennis piocessio, totius Cleri et cuncto- et cura tortiis accensis in manibus prnedictorum
rum Keligiosorum et Confraternitatum Civitatis.
, omniura, ad d. Ecclesiam, magno sumptu mirifice
Post Missse autein soleiraiset eeremoniosas celebra- ornatam, delata fuerunt. Ad quam perventi dd. II-
tionem, peracto sermone in d. Collegiata Eoclesia, lustriss. Domini, feretrum prasd. cum. dd. capset-
a R. D. Fr. NN. Cappucino, Ordinis S. Francisci tis et Ossibus, super ipsura existentibus devote de-

de Observantia, ad laudem et gloriam Omuipoten- tulerunt per d. Ecclesiam usque ad Altare uiajus , alqite

tis Dei, SS. Prosperi et Venerii ; iidem Illustriss. ejusdem, et super ipsum dd. capsettis cum ossibus Canoniclt
comignMl"
rctlilur utl et Reverendus. Domini Episcojii, volentes devenire in eis reconditis, reverenter posuerunt ; et pra?mis-
Ecclesiam ad execulionem d. Brevis, et consummationem eo- sis debitis ceremoniis et Orationibus, Ossa praad.
S. Vctri,
rum, qua; in d. Brevi continentur, cujus sunt puri in dd. capsettis existentia , consignariint DD. et
et meri executores, e d. Ecclesia Collegiata reeeden- Praaposito, Canonicis ejusdem Collegiata; praasenti-
tes, una cum toto Clero, cunctisque Keligiosis, et bus, et devote recipientibus ad finem, ut in d. Ec-
Confraternitatibus hujus Civitatis, pnrsente etiam olesia Corpus S. Prosperi perpetuo collocelur et
Illust. D. Comite Hercule Bondinello, Nobili Fer- veneretur, jtixia formam d. Brevis, praajentihus d.
rariensi, ac cive Regii, Gubernatore hujus civitatis, consignationi Perillustri D. Equite Carolo Zobolo,
pro Serenissimo D. Ceesare Estensi, Duce Regii et D. Comite Horatio Sessio et D. Julio Jaculo
Mutinae Sexto ac praasentibus etiam praed. 111. et
, Nobilibus Regiensibus , testibus adhibitis atque ro-
Adra. Rev. Vicario lllustrissimisque et Eximiis : gatis.
DD. Balthasare Attolino Carphignanensi, Regii 18 Post ha3C in continenti iidem Episcopi so con-
SimiM"
eoqttc prldt Praetore ; D. Petro Paulo Saxolensi, Judice Appel- tulerunt in Archivium ejusdem Collegiatae Eccle- in iiiiiim

delalu ex lationum, ac dd. Domini Gubernatoris Consultore, sia?, in quo, nocte pariter pra\senti, et snb h ,ram capsalit
CoUcgiata coinpoiH"
Illustribus Dominis, Priore et Syndico, cum Domi- quartam noctis (quia in ambabus Eetlesiis reperta
Ussit S
nis Antianis, et toto Concilio Generali ; Illustri Col- fuerunt Ossa sub inseriptione S. Venerii) ad tolleu- Yriitrn.

legio dd. Doctorum, ac toto populo civitatis Kegii dam omnem occasionem dubietatis et perplexitatis,
sese contulerunt ad Ecclesiam S. Prosperi, et in sa- ut supra, Ossa reperta in Ecclesia S. Petri sub in-
cristiam ejusdem Ecclesia; in quam priori nocte ; scriptione Corporis S. Venerii, detulerunl secrelo ;

horam secundam, secreto illata erant Ossa Corporis, eadentque unierunt cum ossibus in d. Collegiata re- utrolii'1'"

quae fuerant inventa sub inscriptione S. Prosperi, in perlis, et in unam et eamdem capsam nuceam, ibi a rcpertn,

d. Ecclesia Collegiata. KR. Monachis delatam posuerunt, in qua tarncn

10 Quia autem in ambabus Ecclesiis reperta fue- separatim discernebantur eaque in d. Archivio re- ;

runt Ossa, sub titulo ot inscriptionibus Corporis S. posuerunt. Et ibi existens R, D. Pra?po:>itus d.
collocanlm
eum ibl Prosperi cura suis laminis plumbeis; atlendentes Collegiata?. Ecclesia;, ad pet.itioneiu et instantiam
ittvciili.y, ad piam et sanctam mentem suae Beatitudinis, tum R. D. Abbatis , coram Illustriss. Dominis, et in
ex Brevi, tum litteris Illustriss. et Keverendiss. D. piaesentia supradd. D. Equitis Caroli Zoboli, D.
Cardinalis Fiorentia? . ipsis palelacta, et ut, quo Oomitis Horatii Sessii, D. Julii Jaculi et D. Mareelli
jnagis fieri possit, omnis tollatur occasio cubietatis Lancei Nobilium Rpgiensiuni, testium ad ha?c adlii-
bitorum,
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 50

bitcrum, dixit et attestatus est, sibi nomine Colle- ream, et in ea reperit

reliquias corporis ipsius S. D

pit tradltum giata», in executione d. Brevis, add. Illustriss. Do- Prosperi, serico panno involutas; ac unam tabulam PIUJC1 ssl

f H<"" c ' S '',US

minis consignatum fuisse, et traditum membrum plurabeam, qu.-e incipit, Ad perpetuam rei memo- M,* s '

h ,
grachium, Brachinm riam
integrum Corporis S. Venerii, id est ; et ; et attestatur
corpus ipsius S. Prosperi ibi-
non extare in d. Collegiala alias Reliquias ejusdem dem esse translatum atque reconditum, cum duabus

S. Veneni, praeter
frustulum Brachii, quod heri os- ligneis capsettis, in altera quarum suntrasura; cap-
tendit dd. Illustriss. Dominis et duobus Monachis sae, in qua sepultus fuit tempore obitus sui; in al-

d. Monasterii. tera vero pulvis carnis ipsius cnm ossibus minutis.

19 Postea vero iidem Illustriss. Domini Archi- Die vero xxvm ejusdem mensis et millesimi, idem
prccesslonali- vium aperuerunt, et capsulam cum ossibus in eam D. Baptista Episcopus Regiensis, hoc ipsum Alfare
tramfe-
reconditis, devote super d. feretrum posuerunt.
trr
arl
denuo consecravit, et ipsas Reliquias in eodem Al-
uuitur
rdem S. Pe- Quam statim duo ex dd. Rev. Monachis, hahitu tari prout invenit cura capsettis devotissnne repo-
Diacimorum induti, sub d. Baldachino eademmet suit et introclusit. Alia lamina Corpus
Processione. et cum tortiis accensis, Hymnis et et Reliquiae S. Prospeii Episcopi urbis Regii.
Canticis, ac tubarum sono, devote et reverenter de 22 Universis Christi fidelibus ac devotis
Ve- S.
" (""lolb ",em
mamlatodd. Illustriss. Dominorum in executione d. nerii Confessoris, notum sitet manifestum, hoc
anno recogiutum
Brevis
,, ,„,.
detulerunt ad Ecclesiam
„
S.
— , .«,
Petn. Et eo
~ . .,.
Domini mccccli, die vero xxi mensis Novembris, quoque fuit
perventi dd. Illustriss. Domini, feretrum portarunt Rev. Pater et D. Baptista Marchio, Episcopus Re- CorpusS. ve
usque ad Altare majus ejusdem Ecclesiae, et super ginus et Princeps, Altare snb vocabulo S. Venerii, ""'"'
,t Honachis d. Altare ea qua decuit reverentia posuerunt dd. in Septemtrionali parte positum in Ecclesia S. Pros-
nnsignanlur. capsula existentia et factis debitis Ora- peri de Castello, aperuit, et in eodem Altari arcam
Ossa in d. :

tionibus tradidernnt et consignarunt R. D. Abbati marmoream, in qua positae erant Reliquiae Corporis

et Monachis ejusdem Ecclesiae praesentibus, et de- ejusdem S. Venerii invenit et in ea parvam la- :

vofe recipientibus, ad finem ut in d. Ecclesia collo- minam plumbeam, in qua scriptum erat et est ; ^
centur, et perpetuo venerenfur, juxta formam d. Hic est corpus S. Venerii, reperit. Die vero xxvin
Brevis. Et his omnibus peractis omnes recesserunt, ejnsdem mensis et ejusdem millesimi d. Altare de-
Deum laudantes etgratias agentes, mandantes nobis nuo consecravit, et ipsas Reliquias, in eodem Al-
Notariis supranominatis et infrascriptis, ut de prae- tari devotissime introclusit. Alia lamina
dictis publicum conficiaraus instrumentum, praesen- Hic est Corpus S. Venerii.
tibus d. Consignationi pra?d. Equite Carolo Zobolo, 23 Laminoe sub inscriptionibus dd. SS. Prosperi
Comite Horatio Sessio, Julio Jaculo, et Magnifico D. et Venerii repertae in oapsanuoea, extracta sub Al-
Hippolyto Pratonerio cive Regii, testibus. tari, posito in sacello Monasterii S. Pmsperi, liic
apponuntur, et tales sunt. Anno ab Incarnatione D.
CAPUT IV. N. Jesu Christi, hcxi.viii, Indict. xi die Calenda-
rum Juniarum, consecratum est hoc Altare,
KotUlx corpo- et re-
Inscripliones et laminm, quibus ulraque pars positum est ibi Corpus S. Prosperi rum anno
Episcopi et
'l48op«d
conata fuil suam processiovem probare : Confessoris, a D. Moyse Archiepiscopo Ravennate;
'
, „ . . n .T-,
Monachos po-
.

Vcnerabilis Tlionw Episcopi translalio et ab Albero Episcopo Regino, et ab hpiscopo Par- silorum suo
prima. mensi Lanfranco, et ab Episcopo Adrianensi Gre- Aitanbus,
gorio, et ab Amizone Abbate ejusdem Monasterii,
et multis aliis. Alia lamina. Die xvi Febr.
(tolilia trniiy
Laminre
,aminae reperfse in
reperfee arcis SS. Prosperi etVenerii,
inarcisSS.
indeque ah
foli Corporii in Collegiata Ecclesia S. Prosperi, de quibus supra, ex mandato Feltrini de Gonzagis, funditus destru-
stiiutorum
S. Pro5pcri
hic scquuntur. Ad perpetmm rei memoriam. ctum fuit Monasterium S. Prosperi Regini, tempore cum Corpore
"iino I3G9 a
Abbatis Gufredini. mccclxiii, die xvn Aprilis, S. Jocundsa
Cdkgiala in
Notum sit omnihns Christi fidelibus, devotis Beatis-
anno I3&9
(«tlietlnlem, simi Prosperi Confessoris, quod anno Domini mccc- creatus fuit Abbas, Pater Petrus de Gazata.
lxix die xv Junii, tempore D. Laurentii de Pinot- mccclxix, die 15 Junii, licentia Domini Papae, praa-
tis Episcopi, consentiente Clero et populo Regino; sente D. Laurentio Episcopo Regino, propter guer-
ras, aperta fuerunt Altaria SS. Prosperi et
Venerii,
Corpus ipsius fuit translatum ab Ecclesia S. Pros-
et nii.
a ac Jocnndse Virginis et mventa fuerunt in eis
peri de Castello, et depositum apud sacristiam ;

retofi.
Corpora Sanctorum praedd. quae portata fuerunt in F
Majoris Ecclesise Regina?. Postea vero anno Domi-
civitatem ad Ecclesiam S. Matthipi, uhi stabant Ab-
ni mccclxxxvii, die xv Aprilis Reverendiss. Sera
bas et Mnnnchi et per d. Abbatem Petrum, et
phinus, Episcopus Reginus et Princeps, una cum :

d.
Clero et Capifulo, palam cuui campanis et proces- Fr. Rolandinum de Rerciis Priorem claustralem
fuerunt in Altari S. Matthaji
sionibus honorifice demum Beatum Corpus fecit ad Monasterii, reposita b

Ecclesiam S. Prosperi de Castello feliciter reporta- secrete. mccclxxx b reaedificata fuit pra;d. Ec- elatorum
clesia et Monasterium per d.
Abbatem. mccclxxx- t> 1388,
ri, et in arca propria devotissime introcludi. Et Al-
per d. Abbatem Petrum et Fr.
taria Beatorum Prnsperi et Venerii fuerunt conse- viii die xix Martii.
factus erat Abbas Monaste-
crata d. anno, et die xxv Aprilis per d. D. Seraphi- Rolandinum, qui tunc
dicta praa-
num. riide Canossa, acccpta fuerunt Corpora
Ecclesia S. Matthssi, et
21 Alia lamina Universis Christi fidelibu sentibus multis viris, de d.
eo anno, «l.e xn
Kentjnitio ac devotis Prosreri Confessoris, notum sit et portata ad d. Monasteriura et :

S
Corporij tltt
Aprilis. hic fuit rcpositum Corpus S.
Prospen fc.pi-
(' ( '»1
manifestum quod anno Incarnationis Dominicae
,
per D.
UIIIIO
scopi et Confessoris ; et Alt.are
consecratum
1451 mccccli, Indictione xvi die xxi mensis Noveinbris,
Archiepiscopura Antibarensem, et alios
"rta quadam contentione, inter D. Abbatem Mona- Joannera
Episcopos et Praelatos.
sterii S. Prosperi Inferioris extra muros Regienses,
et 24 Alia lamiua. mccclxxxviii, Indict. xi, die
Praepositum Ecclesiae S. Prosperi de Castello
l). ;

xii Mensis Aprilis, vacante

Imperio, teinpore san- ^
Abbate quidem affirmante, corpus ipsins S. Pros- coudUm
ctissimi in Christo Patris et Domini
D. Urbani Di- sub Marl
peri, fure apud monasteriura snum; Praeposito vero
« adverso idipsum corpus in Altari raajori Ecclesiie
dentia Papa?
vina providentia
Dei
Rev. in Chn- CUIJl
sexti tempore «v.
Hapaa sext,
grat a Eplscop,
,„,,,„, .„„- ™.
*o* fore reconditum slmiliter affirman.e. Rev. in sto Patris et Dorain, D Hugolim, 1

de ua
Christo Pater D. Baptista Marchio Palavicinus, Regini et tempore Rev. Patris Fr. Petn
;

zata, Dei gratia Abbat.s Monasteru S. Prospen

Episcopus Regiensis ac Princeps, pro veritate in-
Inferioris de Regio et dommante. 111. fiincii
nr.-esentem arcam marmo-
,
telheenda aperuit
telligenda anernit hanc pr<esentem ;
 60 TRANSLATIO SS. PROSPERI ET VENERII.
k D. Galeazzo de vice comitibus deMediolano in Re- Altarium et sublimationo Corporum sanctorum Pros-
pnocRSSiis anno Domini mcccclih
gio, ac fere in tota Lombardia consecratum est ; peri, Venerii et Jocundae,
JISS.
d
hoc Altare per Reverendiss. in Christo Patrem et Dominica prima Octobris, ut apparet in lamina
Dominum D. Joannem, Dei Gratia Episcopum An- plumbea, qua? incipit : Noscant successuri pii Chri-
tibarensem, atque Caesareensem, et alios plures sti fideles. Et hac eadem die compertum est
Corpus
Episcopos, praesentibus Clero et Populo Regino : B. Thomae, G cum lamina plumbea hoc aftestante
et reconditum est corpus S. Prosperi, Episcopi et et conditum fuit in Arca marmorea, in qua prius
1 co
'7>or,
Confessoris, et Doctoris c eximii : et in Altari S. erat Corpus S. Prosperi, ex opposito sepulcri, ubi
Venerii eo die, anno et mense reconditum est cor- et nunc est Corpus S. Prosperi.
pus ejusdem S. Venerii; et in Altari S. Jocundae, 27 Ex alio latere laminae ejusdem. Nos Fra-
Corpus ejusdem, et Altaria consecrata. In fine ter Bartholonmusde Regio, sacroe Theolegise Ma-
''« alH
vero reperiuntur insignia d. F. Petri Abbatis, cum gister, Prior Conventus S. Dorainici
Inquisitor a
test a

"ximt
litteris infrascriptis, Joannes de Relenzonibus bsereticae pravitatis ; Franciscus de Casali, Ordinis
fecit hoo opus. Minorum.sacrae TheologiueMagister, Christophorus
25 Alia lamina. mccclxxxviii et Guilielmus de Pisano, Ordinis Eremitarum, sacrae Theologia;
vt lamin.r de Ardizzonibus fuit praesens R. D. Jacobus de Magister, Joannes de Complano, Ordinis Carmelita-
attestantur Ardizzonibus, Prior S. Jacobi praesens fuit. rum cum universis Fratribus Conventuum nostro-
;

Alia lamina. mccclxxxviii die xn Aprilis con- rum, qui fuere numero octuaginta Opizo de Ga- ;

secratum et reconditum fuit corpus S. Prosperi. ciolis, Prior S. Antonii Hieronymus, Prior hujus ;

Ego Nicolaus de Piscina, Rector ecclesiae de Ma- Monasterii ; Prosper de Zobolis ; Bartholomaeus de
senzo, hoc vidi et praesens fui. Amen. Ex Futiis, Nicolaus de Scandafavis, Benedictus Vianini,
alio latere d. laminae. Ego Donus Franciscus Monachi omnes hujus Monasterii ; ad omniaprae-
de Costa, Archipresbyter de campiola, vidi omnia. spntes fuimus, ut continetur tn hac superiori latnina,
B Alia lamina mcccxxxviii et ego Fr. Be- huic conjuncta. His oninibus interfuere, spectabilis
nedictus de Raronzono, Prior claustralis hujus vir D. Federicus Marchio Pallavicinus, et Miles
monasterii ;-praesens fui, quando propter guerras Pinus de Vercaciis Legum Doctor Prosper de Do-
;

portatum fuit hoc corpus ad Ecclesiam S. Motthaei, nellis, legum Doctor Jacobus de Zobolis, Legum
et quando huc reportatum fuit istud corpus, et in Doctor Joannes Andreas de Bogiaciis, Notarii R<j-
hoc altari repositum, et honorifice consecratum. Ex gienses Magister Abraham de Carbonibus, et D.
;

alio latere ejusdem laminae Fgo Fr. Venerius Franciscus de Fie^so.

de Lothregis, Prior della Galzata, hic praesens ad 28 Alia lamina Scitote posteri Regienses in
Alia jiotUis
omnia. Alialamina. mccclxxxviii hic prae- Christo Jesu , devoti S. Prosperi Patroni nostri ejusdem
sens fui, ego Petrus qu. D. Matthasi de Albinca gloriosi, templum hoc suburbanum, semifracfum et S. Pmptri
studens in jure eivili. Alia
mccc- lamina dirutum fuisse ex ruina turris, magnae et tutissimae
lxxxviii, Mensis Aprilis consecratum est
die xii ipsi adjectae jam pridem solo aequatae vi et jussu
secundo hoc Altare S. Venerii, et reconditum est Alphonsi Ducis Estensis, ne arci noceret timentis ;

corpus ejusdem, per D. Joannem Archiepiscopum et ipsa ruina concidente orientali parte d. templi,
Antibarensem, et alios Episcopos et Praelat>s, tem- et fornice cura rouro capellae magnae ejusdem, supra e.r rctcn

pore D. Patris Petri Galzata, Abbatis ejusdem mo- Altare ibidem. Et sepulcrum marmoreum, sublime arca,

nasterii.. Ex alio latere Insignia Fr. d. Pe- ipsi Altari, et supra illud insertum, in quo sanctum
tri Abbatis. Alia lamina mdli , Indict. ix, Corpus praelibati Patroni nostri olira locatum fuisse,
v Dec. translata fuere ossa Corporis Beatissimi Ve- multis documentis certam fidem astruentibus, satis
nerii Eremitae, ab Ecclesia S. Prosperi prope mcenia abunde constat, emissis quamplurimis fissuris con-
Regiensia, ad sacristiam S. Petri Regii, per R. D. crepuit, et ad apertum extitit. Inde fideli diligentia
Vitalem de Mutina, Abbatem MonasteriiS. Prospe- R. Pater, D. Paulus Boriella Genuensis, Abbas hu-
ri, die xxi ejusdem niensis
Decembris, Ossa ipsa jus Monasterii S. Prosperi , Ordinis S. Benedicti 11/10 cm»
prioribui
per eumdem
D. Abbatem recondita fuere in Altare Congregationis Cassinensis alias S. Justinae, ista
notiliis,
S. Maximi ejusdem Ecclesiae S. Petri, ut seriosius superstite parte d. templi, instaurato Altari hoc , F
^ in lamina, in Arca S. Prosperi reposita continetur. aliud novum marmoreum sepulcrum addidit; in quo
Dominicus Canossa, Aurifex Regiensis sculpsit. d. Corpus sanctum, in capsula lignea serico rubeo
Alia lamina Corpus S. Venerii conditum tecta conditum, a d. veteri sepulcro confracto, una
per D. Fr. Zobolum Abbatem hujus monasterii anno cum laminis omnibus plumbeis conscriptis in eo re-
mccclu Dominica i Octobris, ut patet in lamina quae pertis (prout in Actis et publico Instruinento super-
incipit, Noscant, posita in sepulcro S. Prosperi. inde apparentibus , Joannis de R^nzagnis et socio-
rursumque 26 Alia lamina. Nos Joannes de Benedictis,
'

rum Notariorum) d. Pater Abbas post solemnis

coram guam m noMl»
Abbas Maraulae, Christophorus de Augustonibus, Missae pii et sanctam celebratio-
ceremoniosi Officii liiiiislal'
plurimis
Atchipresbyter majoris Ecclesiae Jacobus della ;. nem, mira devotionis ferventia, et cunctorum ado-
Fossa, Magister scholae, Gabriel, della Fossa, Joan- ratione transtulit atque reposuit anno Domini
,

nes de Meliis, Gaspar de Jaculis, Jacobus de Malvi- mdxviii, die xxin Dec. Pontificatus S. D. N. Leo-
Christophorus de Cortiolo, Francigcus de Ja-
tiis,
nis X anno sexto. His omnibus praesentes extitere
omnes Canonici majoris Ecclesiaj ; Bartholo-
culis,
R. Pater D. Ruffinus Garbonetta, Protonotarius
maeus de Corradis, Grisantus de Grimaldis, et Canonicus Mantuanus Fr. Cyprianus Baldicel- roiwii
"""
ambo ;

tullM
Canonici S. Prosperi de Castello Marchio Bartholus ; lus, Prcepositus Monasterii S. Marci Regiensis; Fr.
plis

de Lanciis ; Joannes de Furlivio, Mansionarii Stephanus de Patorno Prior Monasterii S. Domi- ,

;
Genesius Galeottus Petrus de Lanceis Joannes
; nici ; Fr. Benvenutus de Vitelliana, Prior Mona-
;

de Burgonovo Dominicus de Monte, Augustini Anastasius Fontanesius Ca-

;
omnes Capel- sterii, S. ; ,

lam, et universus paene Clerus pellanus Ecclesiae S. Petri; Petrus Marius Suarius,
Regiensis Pascha- ;

lis, Archidiaconus Autrianus Decretorum Doctor,

; Artium et Medicinae Doctor Regiensis, cum aliis ex
Vicarius R. D. Episcopi Mutinae, etpro Clero et sacris_ Ordinibus civitatis publicamque
D. Illustriss. :

anno 1453 Duce.nostro, Judex Appellationum

Mutinae Bap- ; notam superinde edidere, Thomas Cambiator, Rei-
sublimatorum, tista Manzolus, Canonicus
Bononiensis Franciscus ; publicae a Secretis ejus Carabii, qui olim fuit unus
de Foliano, Praepositus Mutinae Rainaldus Hieronymus de Favalibus;
de Me- ; ex Sociis praedictis filius;
zaurebus, Massarius ; cum universo fere totius Tbomas Maro,
hujus cives et Notarii Regienses
urbis Populo, fuimus praesentes in consecratione
 TRANSLATIO SS. PROSPERI ET VENERII. Gt

29 Lamina ultima recens. Sciant posteri vidi et audivi ; et de iiscum eodem in solidum ro- D
rnor.f.ssus

,1
pomodo quod anno ab ortu Christi mdli Indictione nona , ,
gatus fui; lieet aliena manu Bcriptis. Ego Stepha' MSS.
Julii Tertii anno
oniio I5M die quinto Nuvembris, Pontificatus jius Ghisonus, oliin Magnif. D. Blesii civis, pro- ,

,)„!,(« 1'ccle
secundo imperante CaroloV, demandato HerculisII batus Apostolica et Imperiali Auctoritatibus Notarius
>ul>ur-
,U
Estensis, IV Ducis Ferrariae et Regii, Reliquias mo- Regiensis, de praedictis in solidum, cum suprascri-
nasterii, ettempli Divi Prosperi Episcopi Regiensis, ptis Magnif. D. Peregrino Villano, etiam Notario,
prope moenia urbis fuisse penitus sublatus et solo rogatus fui in quorum fidem hic me subscribo, et
:

sequatas, pro urbe ipsa munienda, a bellicis periculis more solito signavi requisitus. f Additur fulcs /ii-
imminentibus ; ne ossa BB. Prosperi Venerii
et , blica a Priorc cl Consulibns almi Collcgii Notnriorum
Etemites, et Jocundae Virginis, in tribus Altaribus Rcgicnsihm signata anno mdcxviii , die xin mensis
recondita
i , indecore jacerent; R. Pater Aprilis. Jdem SlkpJtavm Gliisonus anno mdcxxvii in-

D. Vita's de Mutina.Abbas ejusdem monasterii, ad venilur subsignqlus

Instrumentis novx Translationis
praasentmm Rj D. Peregrini de Mutina Abbntis , SS. Veneri et Jocundae ac Ven. Thomae. De prio-
ttamlala Joannis Evangelistai de Parma, et mul- ribus ad suos cujusqua dies age.tur; dc
Abbatiae S Thomu, nullum
jlnl Corywro

,„i s rttri, torum aliirum, tam Laicorum quam Religiosorum, hactenus pubiicum cvMum habcnlc, guia alias nullu crit
ex dd. Altaribus et arcis, superimpositis, ossa ipsa traclandi occasio , ex libro Authenticorum monasle.rii ,

beatorum Corporum , transferri curavit ad Eccle- signato littera F pug. 133 exhibeo, quod accepi instru-
siam S. Petri Regii, et reponi in ejusdem Eeclesiae mentum.
sacristia. Die vero xxi ejusdem mensis Decembris,
dictusmet D. Vitalis Abbas, ad praesentiam multo- ANNOTATA D. P.
rum virorum, Ossa ipsa ex d. sacristia reposuit in
tribus Altaribus ejusdem Eeclesis: S. Petri : hoc est a S. Venerius Eremita, in insulu Palmaria colitur
Ossa Corporis S. Prosperi in Altari magno, cum Rcgii 13 Scptembris ; alibi autem n, teslc Fcrrario in
.. suis laminis undecira plnmbeis scriptis; Ossa S. Ve- Calal. Sanclorum Ilalix. S. Jocunda Virgo colitur
neru in Altare S. Marlini, a lalere septemptrionali 25 Novembris. cujus corpus inquil Ferrarius in , ,

d. majoris Altaris, cum suis laminis quatuor ; Ossa aede S. Petri conditum, in praesentem usque diera
S. Jocundae in Altare S. ^Egidii , a latere meridio- asservatur : memoriale igilur sphalma esl quod in
,

nali, cum suis laminis quatuor , in capsulis suis lndice Alphab. ipsum aiscribnt ecclesim S. Pvoiperi.
ligneis antiquis, tectis tela sericea rubea antiqua. b Ecgraphnm pcr zyphram 1370; sed scribendum
His omnibus interfuere D. Jacobus Suavius, Legum fuisse 1380 patet cx prxcedcnti historia num. 11, ubi
Doctor; D. Cambius Cambiator; Thomas de Maro, ad longnm scribilur annus.
Prosper Gialdinus , Dominus de Costa , Notarii , e Hic primiim invenio indicium confusionis a Re-
rogati de praefatis instrumenta publica conticere. giensibiis fact.e quasi suus Episcopus fuerit Prosper
,

Dominicus de Canossa, Aurifex Regiensis sculpsit. Aquitanus undc intelligo circa hoc tempus scripta
:

30 Jesus. Noscant successuri , pii Christi Acla Vitir apud Mombritinm cxtuntia ct a nobis re-
,

mmttt f» Jesu fideles et devoti SS. Prosperi Episcopi Ve-

, ,
jecla : quorum etiiim libcnlius dixcrim colleclorem ali-
dereCanoii
et Jocundae Virgiuis, anno ejusdera
nerii Eneraitee, qiictn cx Monachis, quam ex Canonicis; Rcgiensem
mcccli, xviiiNov. R. P. D. Phihppum Zobolum certe satis indicat hoc exordium : Licet. Fratres ca-
Abbatem, edoctum pluribus rationibus, sacra Cor- rissimi, omnium Santorum solenni ac miro opere
pora hoc suburbano templo condila esse; Praeposito celebranda sit festivitas eorum tamen praecipue
et Canonicis S. Prosperi deCastello, eadein corpora solennia Iargius venerari piaque mentis devotione ,

in eorum Ecclesia se liabere asserentibus, ad ambi- celebrare nobis convenit quorum corpora in urbe
,

guitatem tollendam, convocato Rev. in Christo Pa- nostra vel in propinquis locis Deo favente, quie- ,

tre D. Baptista Palavicino, Episcopo Regino, et

,
scunt; quosque Patronos nostros jugi intercessu,
omni paene Clero et populo ipsorum sepulcra, pa- ,
signis et miraculis coruscantibus pro certo fore
,

lam aperiri fecisse, et praefatorum Sanctornm Cor- cognoscimus.

pora, invenisse signata, undecim laminis plumbeis
d Ecgraphum nostrum 14-54; sed seqnor Laminam
hoc attestantibus. num. 30 scqucntem, ubi scri-
""»»« hic allegatam, et infra
1453
31 Demum anno mcc.ccliii , Dominica prima bitur 1453.
MfMSi Irans Octobris, concedente Nicolao Papa V, idem hujus e B. Thomas , hic est conditor ipsius Ecclesise aut
pojlla
Monasterii Abbas, Corpora ipsa advocato d. R. .

etiam monasterii, sed nullum invcnitur argumentum pe-

Patre D. Baptista Episcopo Regino, R. P. D. et dies etiam morlis
cittiaris cnltus ipsi olnn dclati :

Jacobo Episcopo Sebastensi R. D. Joanne Ab- ,

ignoralur : possct lamen assumi dics Invenlionis vcl
bate Maraulae, urbis Rectoribus et omni Clero ,
Translutionis, quando decernendum el feslum annivcr-
et Populo; post ipsorum Altarium consecrationem,
sarium esset.
6* prionbus tumulis sublata, in his sublimiorihus,
ubi modo sunt condidit quo die d.,summus Pontfex :

singulis annis,omnibus hanc Ecclesiam visitantibus, CAPUT V.

septem annos et totidem Carenas Indulgentiae con-
Nova translatio Ven. Thomce Episcopi, el Re-
cessit. De his eonstat plene per Acta probatissimo-

rum virorura, Joannis de Ronzaquis, Antonii de Pi- liquio: ossis unius ex corpore S. Prosperi;
ctoribus, Andreae de Peregrmis, Cambii de Cambia- cjusque publica exposilio.
toribus, Joannis Francisci de Scarlatinis Joannis ,

Francisci Tabellionum Reginorum J.n Christi nomine. Amen. Anno Circumcisionis

de Rabinis , ,

Corpora SS. Vcnerii et Jocundae, a dexteris et si- ejusdem raillesimo sexcentesimo vigesimo septimo,
Indictione decima, die vigesima tertia Novembris,
nistris ih diversis tumulis sunt locata. Hac die
,

Corpus B. Thoraae inventum est. Vir insiguis prae- sedente Urbano VIII Pont. Max. et dominante Se-
stans, D. Gerardus Gisilerus Bonouiensis Juris ,
reniss. D. Caesare Estensi Duce V Domino nostro.
Canonici peritus, omnibus interfuit. Cum inter ceteras sanctas Reliquias, quae in mona-
Reliquiae
32 Ego Peregnnus Villanus, Notarius Impariali sterio S. Petri civitatis Regii venerantur,
et B.
foloM, et Apostolica
Auctoritatibus Rsgienaia ,
praedictis seu ossa Corporum S. Jocundas Virginis ,

omnibus etsingulis, sicut supra, gestis interfui cum Thoma? Episcopi, in eodem monasterio coluntur, et
asservari as-
infrascriptis Magnifico D. Stephano Ghisono, eaque in capsulis, reconditis in capsa nucea,
 62 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII.
seritur etc Domnus Abbas extraxit cx d. capsa ecclesia, ad festum S. Jucundae xxv Novembris
'
i'i i

nucea, capsnlam ligneam in qua recondita suntossa lebraialum, Illustriss. D. Prosperi Soarulfi Vicarii
seu reliquise corporis B. Thomue Episcopi, velo Generalis atuue Illustriss. Antianoruni,
txlrucla
grondlorl riceo albn cooperta, ut patet e.\ laminis tenoris
se-
. , .
ut dignarentur recognoscere sigilla
•
-II
r.in-avit

qunpie sua
al 'l ;n
P UlOS n',',""""
"II
'" m
r f(w
1

ttrca, en.
l
infra registrandi ; et veneratis ac incensatis per d. capsulae impressa. Quo facto, mandavit D. Vica-
Tlivm.r Bp.
«.«50
Abbatem ossibus praed. devole sumpsit propriis rius ipsam aperiri : et aperta mox fuit corani
mulla
manibus caput ejusdem B. Thoma», et illud omni- Nobilitate civitatis, assistentibus continuo Monachis
bus adsfantibus demonstravit, qui humiliter ejusdem et Praelato eornm. Ipse autem Illustrissimus tnann
intercesionem iinplorarunt tresque dentes ex ma- : sua inde extraxit chartam, in qua vetustis etgtiaij.
xillisejusdem Beati evulsit, illisquedonavit. Unuin dioribus lilt.eris legebatur, Rei.iquia S. Prospmu
nenipe Domno Episcopo, alterum Domno Guberna- EpisOopi HEGIEN. conformiter ad Instrumenta Aeto-
tori, et tertium D. Priori Ancianorum : qui libenter rum anno mdci et xxvn eum in finera allata. Ex-
acceperunt, et pro fanto munere gratias egerunt : traotum postea indidem est antiquum velum colorij
Keliquiasque praedd. omnes d. B. Thoma; devote varii, intra quod repererunt praenominatum
Os
collocavit in aliam capsulam ligneam novam, velo quod Excellentiss. D. Prosper Marmiroli medicus
twr.t capsulae
sericeo coloris lubri auro contexto intus ornatam, et D. Andreas Pozzi chirurgus definierunt esse os
tnijto/iu/ttitr,
positam in alia arca lapidea in d. loco ad hnnc ef- coxas sinistrae. Tum ipsum supra mundae ohartffi
fectum parata , retento sibi ex dictis Reliquiis fru- folium explicuit Abbas, in qua illius cireumferen.
stulo, ad cflectum illud collocandi, ut dixit, in Cruce tiam calamo descripsit D. Hieronymus Mastariifi !',"'* '''""""

cupulae ecclesiae prxd. pictor, ut ad eam mensuram formaretur reliquia-

mim
34 Et d. ossa sic collocata sunt, snpraposita la- rium designafum. His factis rursus suo velo involu-
et ui i i lapt-
ile.r iiidu- mina plumbea rotnnda, his litteris plnmbeis sculpta, tum fuit os sanctum, et clausa capsula ut prius re-
duntur, videlieet. Corpus beati Thomae Episcopi Regii, posita in sacrario,donec demandatum sibi opus
anno salutis jidgxxvii velavit [D. Abbas....] duobns confectum argentarius redderet de quibus omni- :

velis sericeis coloris turchini. i\lias vero duas bus rogati instrumentum dederunt Domini Bernar- E
laminas, plumbeas rep»rtas in capsula prasd. dd, dinus Bonaretti, Alexander Rossi, et Joannes Ba-
Reliquiarum quaruin tenor inferius registrabitur,
,
ptisfa Vespolati
posuit in arca praedicta extra d. capsulam, quam 37 Hoe vero anno mdcxcii, postquam ab hoc
duabus seraturis munitam clausit, ambasque claves Statu recessit miles Germanicus, Ulustrissimis I)o- '"' "d ""/»-
1

tradidit, unam scilicet D. Episcopo, alteram D. Gu- minattonibus vestns fScniitnm Rcqiensein Auctor al-
"'J' •UMII
. .,, . ,.
bernatori. Et d. capsula
munita per D. Priorem loqutltir) ab urgentiori illa cura vacuis, licet atten-

duobus sigillis Illustriss. Communitatis in cera dere supplicationihus nostris ; rogantur i llse utpra-
Hispanica Mag. Nicolaus Sampolius jussu d. D.
,
,
sentiam exhibere dignentur Dominica mane die xxu
Abbatis, arcam lapideam praed. clausit lapide vivo Junii, publicae exposilioni tam sanctae Reliquiae,
translalionum
cum suis ligulis ferreis, ab utroque capite ejusdem quam Reverendiss. Pater noster Abbas D. Adeoda-
plunibo liquefacto firmatis, et impressione sigilli d. tus Bonzagni, intervenientibus Sereniss. Domino
Communicatis in d. plumbo munitis. Lamina Principe Ludovico Estensi, Gubernatore urbis, et
v-
ini-itiiim

Corporis B. Thom,e In nurnine Doniini. Anno Iliustriss. Domino Vicario nobisque omnibus Mona- nnlui.

millesimo ducentesimo decimo tempore Domini , chis. Ita tlle Jotius monasterii nomine, ad calcem com-
Papas Innocentii III translata sunt ossa Venera- , pendiosx relationis rerum, circa prxdictam Rctiiitatim

bilis Thomae Episcopi Regini, de sub claustro hic in ijeslurtim, jam inde uli exordin litis supra memoratx,
ecclesia ptimo anno Imperii Otthonis (fueral euim
: qiue Rclal/n tribits Sanctis usque ud ejtts deeisionem
anno prxcedenli , cluodccimo ab elcclionc in Regem ,
eommunis, prodiit Tlalice expansa in uno ehartse fpliu,

Romse coronalus die iv Oclobris) Venerabili Abbate cnm c.rpressione arijcntci reliquiarii, eum in jinem con-
il nltc/im Prcsperopraesidente. Inalia lumina. Cor- fecti, ct qiiatiior ctrciler pedes altt.
fat 1 1 $ cidt
pus B. Thomae inventum a die videlicet Dominica 38 Quid uutiiii Collegium Canonicorum S. Pio- m i:tjHrij ,
i

jirima Octobris, positum in hoc sepulcro per P. Zob. speri f Sunt illi numero octo, prccler Mansii/iiiinos p r osptrib
Ab. Hic oittcm est Philippus de Zobolis , ultimus seu Saceltanos vtginti sex, cum ttno Prxposito, ./'"»' »*'
perpetuus Commendatarius Abbas apud Utjltcllum
et oltm decerpti ex Colleijio ecclcsix Cutkedralis S. Ma- l

tomo 5 col. 1580, qtii seculo xv jam deciinante prsefuit, rine : quod curn instilutum fuisset sub numero viginli
succedenlibus extude Congregationis Cussinensis Abba qtiatuor, citm tribus Digitilalibus ,
restvictttm ad sede-

tilms tviennulibus. quovum hodiedum successto dural.. cim cst, ct amisso Prxposito retinuit Ai cltidiaconwn
35 Jusstrat Clemens ut supva num. 5 dictum , et Areliipresbtjteritm : quo ftt ut in Pvocessionibus pu-

Monachis, eo quod se hnbere credcbunt corpore S. blicis Prxpositits S. Pruspcvi priinum loeum tette.al
Eodem au.
Prosperi priuandis, inembrum integrum, non tamen post Avcliidiacoiuim et Arcliipieslnjtcviini S. Marix,
rtiilriu qrnit-
caput, in eorum ecclesia perpetuo conservandum anle omncs utriusque Capiluli Canonicos, sub dualms
concedi et tradi. hl autcm deinde factum narratur Cvucibus veluti siib.una proijvedicntes, acsi unnmsolttm
uuin. 16 , e.t esse os cruris dicttuc. Cttm crgo anuo CoUegitim cnnstiluerenl. Cttm ctittem onno mdc.lxxxi ,

mdcxxvii Abbas, SS.

sicut dictum esl , transtulisset Catltedvalis a-dis Capilulaves (actillatem obtinuissenl ^^,,.
Vcneiii, Jiicundii-, necnon D. dcnuo Tltomx corpora ; ulendi vndiicets cappis ,
pev lnjemem pelli armellinn,

aperta capsa nucea pra±d. extraxit aliam capsulam pev sestatem rubro ormusiho favtis ; insliterunl Cano-
breviorom qua ibi aperta, invenit intus esse ossum cauta
: nici S. Pvospcvi, ut idem quoqiie s/bi licevet ; cl
unum integrum, quod esse dicitur Cruris corporls ad CongregaUohem Riluumdelata, utqne ad inslaniiam
ttractmn
itevumque vejecta, landcm
i
S. Prosperi Episcopi Regii, cbartula involutum his uliovum seme' deftuitirum
os c/lllis S
Prmpcri pou j. litteris scripta, Reliquia S. Prosperi Episcopi obtinucre .entenltam sttb dala anni mdClxxxv, xvil

Rogii. Quo
capsulam clausit, et reponi
viso d. Februavti, cutn claiisula, sine praqudicio jtirium
inaudavit in sacristia. Ita Iiber .-luihenticorttm prse- Cathedralis ; cuialiae consullum satis videbaliiv per
Citattts. Hirceum Ittjisset anno mocxc D. Adeorlatus differcntiam ArmtrJi, qtta altevi ab altevis notubtlttcr

Bonzagnius Abbas, et sacrum istud pignus dte xv No- dtsceviiiinltiv, ne pvovsus iidem inter sc videanluv.
vembris inspexisset cum S. Prosperi honorem curandum propvu'
, istic ubi aliis sux ecclksiz 39 Hi evgo
/"'''
Reliquiis se.ivalatnr ab annis ijv ; decrevit ipsum sibi vindicant : et qui jam inde a decisione lili*
/(
r«*

sacrum publicae venerationi exponere. «'-

os Clementem Papam, habebant ejus Caput inclusum ,;

36 Usus ergo opportunitate praesentium cu- m<>'

in sua genteae Itevmsc, ad modum status naturalis efftctx,
rarttnl
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 69

\ rarunt ornamlo majori altari, sub qvo reliquum mrpus obitum D. Ilippolgtse Rttgerii, ejus relictsf. usufruclita-

quiescil, pttllium argenteum Romx fabritanium pretio rise. Denique Senatus totus ostendere volens quantum
bis mille seutorum; rt Senatni persuaserunt Deeretam habeat cordi sui sancti Protecloris lionorem ei dignita-

condere, quo juberentur feriati haberi dies tres festum

tem, quotannis quatuor deligit e.e suo oorpore, qui ftt-

antecedentes,-c.um quatuor ipsum sequentibus, qiiod bo- eiiuiiCongregationem super negotiis S. Prosperi.
diedum servalur. Ut aulem solennitati isti octidnanm Atqiie hsc sittit qux S. Prosperum Regiensem spe-
dlttSinatua
splendor accederei ab excellenti aliqno Oratore ; ccepit etuntii novissime aecepianno mdoxgii, adnitente nostri
h<">
in eiiiu fntcui aimu MDCLXXXVll currere reditus cenlnm lunc Colleijii Reetoie R. P. Ignatio Seniga.

scutorum, ex leguto D. Doctoris Busilii. e.cpedito per

DE SS. BENJAMINO ET BEJOCO

ANACHORETIS IN /EGYPTO.
Ex Hag'iologio metrico Habessino.
ardinalis Bona , rerum TAturgicarum lil>. 2 Corpus suitm a serpente servnre, quitm ipsos prxserva-

C
lx morc Ana- cap. 18, demonslruliirus, quam usilatu semper bttt ci veiiciw ejtts, si sibi placuisset : itaque et ftdem
tharetantm
.fuerit fidelibus Chrislianis Communiosub uuiea eortim de Eucharistiei mysterii veritale firmosse, el si-
Krwwitfi
litrhnrttlwm \specie ; eum Lectorem remisisset ad cxempla mul cautiores in eo asservando reddidisse.
capilis prxccdeiilts, tle Euchuristia domi asservata, 3 Qtiam illt lum iinlea, litm posleu sancte vixerint, ;,\

ad absentes transmissa, atque in longis itineribus discendum erit ex Sgna.Tariis genlis, cum i-.venientur. proinde vi-

ac navigationibus a fidelibus delata ;

utique in sola Inierim Anaihoretis ^Egypti quam yEthiopia?, ipsos
' lr "t"r -
E J'JP-
'
specie panis sumenda sic porro ratiocinatur Nec ; : malo amiumcrare : quia tle /Elhiopibus Jobus Ludol-
aliter communicabant Anacboretaj in vastis solitu- ftts V. Ci. asserit, Hl>. 3 Hist. jEihiop. cap. 6 num.
dinibus, quam Particulis, quas seeurn ferebant, cura 80 qnoti panem suum snrrificalem, quem Corban vo-
in solennioribus festis ad ecclesiam conveniebant, canl, quotidie recentem
miranturque Lati- piiis'int,

vel ad eos mittebant vel portabant Sacerdotes. ncs eum iu crastinum asservare et num. 83, extra :

~i lla omnino videntur fecisse SS. Renjamin et Iie- aedem sacram, in privaias domos Mjsteria ferre,
jocus, </»os Hagiologus JEthwps lioc die sic inuocat ; sumnium nefas putant atque id neque Rex, neque ;

iton /Elhlope.
Saliitrm dico Benjaniino et Bejoco, qui assiduis Metropolita sihi arrogarent. Sed hoc superstitiose /<o j
Vtdtlltttr illi

ipsam quoouc orationibua institerunt, donec ad eos mitteretur titts qiiam religiose, cttm nliis omnibns Orie.ntis Eccle-
hbutsse.
Angelus, jubens mauducare serpentem, qui cuine- siis, et (nisi fttHtir) elinm JEgyptiis more olim fueril,
in

derat de Chrisli corpore benedicto. E.c hac enim tam domum suam ferre ; atqtte etiam nunc sit usilatum,
mceincla brevilate uhumnetjneo sensmn colligere., qttam eantdcm servnre in ecclesiis ud usum infirmorum, tpio-
quod arrtbo illi, in armariolo seu foramine qttodam sux tiesciimjne necessilas eam reqinsierit. Et fortasse,

vel cellse velspeluncee, repositum habenles Corpus Do- qitoad prins pinicluvi, aliud non inte.nditur, in Hubas-
mini, illitdque siato die rrlnjiose stiniptiiri, repercrint stti non aiihiberi punem ad Sacrificium uisi ipso die
OITOSflin t

mptuh- serpentem, qui parUm arrose.rat. Iltnc pe.rplexos li.r- cnctiiin; consecratuni autem wqtte oc opud nos, servari:
sisse, quid rtgerent ; el seipenlem quidem canlius us- num (itl ,',e ttiftcmis nihil dicumj infanlibus eum solent
servasse vivum vel mortuum, demde orando insiilisse, ctnn Baptismo confcrre : qnis inttem eredat nuUos bap-
ul tlinnilits clocerenlitr qtiid faclo opusesset : Angrlum ti-.-uri, nisi tempore Missse? Etjo nihil dcjliw, sed ul-
t.ttlem o Deo submimvm mandasse, ul illum ipsimct terwri disquisitioni libens relinquo res tam procul po-
ntanduearcnt : ec>que diseerenl, ttnn fuisse Christo facile

DE SANCTA TYGRE YIRGINE,

MAURIAN/E 1N SABAUDIA-
Galliu nolissimus haiic Vit-tm descripiam
auriana, aliqnibus Muriana, esl vullis oblori- dtitiriiiu tn ;

gn in Sabaudia inter montes asperrimos'. di- asserens ex membraneo Missati chararteris Gotbict,

Mi
elittm Mauriana
stincla

-pbinutu cd
a

dieilur,
Tartentasia ad
Anslrum.
Boream, et a Del-
Ejus prtiuoria urbs
ad Arcum fluvium, decemleu-
quod
ainw mdcxxxix
in

lontlo miserul I).

Archivio Muurianensi asservutur. Unde ipsam
jtnii iiuie sub sui ohirographi ftde Bol-
du Verney. ibidem Canonicus ae Vi-
cis (t mouie Cenisio in Oceasttm, el qnatiiortlecim a cnriits Genernlts. Alio monitmenln Aichivii Catltedra-
Cainbeiio m Orittm siiu ; nitu mtenibus, sed mdique lis Ecclesi.r S. Jonnnis Maurianensis submisit nobis DigltiS.Joan-
ab
montibus eincta, Jo.innis de Maurieuna di- Jonnnes Jacobus Turinettas. tunc Reetor Collegii
rulgo S.
cia : est enim liuie Baptfctse dicala Ecctesia Oathedrn- Taurincnsis Soeielalis Jesu, qnem ibidem senem, no-
(ts, in ,i„tt etiamnum asservanlur duo digili ejus , eo slris sludits addietissimnm, ipsi Tuurini anno moclxu
deloli « S.
Tygre Viriiine , cujits nntulis incidit in agnoviintis : ubi eluiin varia de 1'ilu S. Tygris Ituben-
htinc xxv Junii quo dte nt Breeiitrw ud itsttni Muii-
:
lur, ietque digitis S. Joannis B-ipt. per ipsdm ullatis.
rianensis Ecdesix (quod habemns anno mdxii cx'usumj 2 Inter Rsliquias prsecipuas in dicta Ecclesia Ca-
c/ ips
piirsriibiinr 0//i<'iiiff( soleuni riiu reeilandum. desnm- tbfdrtili numerurt nou solum iluos digitos S. J'iaun's
pi's ,-, P
j ai Viingeto Lectioiiibiis utl M>itittiiuim : nain Baptistaj, sed etiam brachturri S. Tygris indidem
una esl ,um Evatigelto de decem Virtjiuibus. Hanc lioliemits. lu Viln nulem nomtinintur loca duo, ipsius
u,,.,^ I>a t ri
ftliiin iittnjruin
subinisil nobis ern.ililissimiis el tiabilis- liabilalione. celebria : seilicel Voslovium ejns palria, Voiloolum
siniiis Ctnolits rara sua quir est etiamnum tntujna et illuslns parocltiii, Voloize
du Frene, loporclm Caiiqii,
dicta,
 DE SA^CTA TIGRE VIRGINE.
dicia, snb jurisdictione lemporali et spirituali Episcopi nensem sub Rufo Taurinensi ecc/esiam parochiak m
AlTTOnE C. II
Mam iuiieusis, dumtaxat fuissc, cui a S. Tygria illata. Reliquia S
ubi diiodecim viduasex ipsias patrimonio
Loconix
sepultura. sumplus necessarios accepisse infra num, 13 indicalur, Jounnis Bnptistx, tantamcito attuleril /oco ceiebrilatem
xat,
Atler Incus cst Loconia, lioc lcmpore S. Tegre, el cor- et frequcntitim, ut merneril Episcopum accipere a Me-
ruple Tegle aut etiam Tecla : ubi in rupe est pdrvum Btirgundix ordinandum, idque non sub Gun-
tropolila

sticcllitw, et sub co anle illam esl Spe/irum (juoddam lramno,sed ilecessormn ejus proximorum aliquofactum
inslar sepuicrt, ubi S. Tygris habitavit cum duorie- fuissc, cum plures synongmi in ejusmodi serie
soleant
cim viduis et sorore sua Pegmenia, sub una matri- snepe inveniri.

cula, et supra cavitatem rupis in atrio cellam con- 6 Interim Episcoporum irdlium videtur ex hoc. non-
teto
struxit, ubi sanctum ejus corpus fuit sepultura in nullitis sultem antiquitalts el aucloritatis scripto haud Spt.
y«t<* ™
capella subterranea ad latus altaris majoris, uli inepte peti, el primits Episcopus recipi posse Felmasius,
additiir ex supracilato Arciiivio. isque Guntrumnt Rcgts jussu ordinatus a Viennensi
3 Ex eodem /ntbctur quod intcr ipsius Ecclesix Episcopo, non Ysicio veleris et solum Paroclnalis ec-
Manrianenm Reliquias numerelur brachium S. Gun- clesix ronsecralore, qui Taurinensi dioecesi subtraclam
£crlr\i r
funtlator
thramtii Regis, quem agnoscunt Ecclesiae Cathedrahs regio jussu Maurianam stixprimus annexuisse. credi
habetur s. fundatorem; eumque venisse dicnnt ad dictam civi- polest; sed Philippo vel Evantio aut Vero ab anno
Cumtrumnvs tatem, acpraesentem adorasse Reliquias S. Joannis, dcxvii ad dlxxxvi et ullra noti iti Conciliis tempore
Pex,
et invenerationem earumriem donavisse Principa- Giintliramiii celebralis. Secundus
^Econius vel, erit
tum Maurianensern eis Aream torrentem, cum mero Higonius, Matisconensi subscriptus anno dlxxxi. Ter-
et mixto lmperio, pro Ecclesia cum Episcopatu et tius si Leporius vocabatur eique cum Ebredunensi fuit
Clero ibidem stabiliendis; beata Tygri seu Theigla, dc liiubits conlroversia, quam itlem Guuthramnus diri-
cum gratiarum actione, Deo, Regi et patriae Reli- mi sijnnduliter feceril, uli narralur num . 12. Nisi hic
quias concedente. Hxc ibi, Acta. S. Gunthramni illu- etinin criaverit Auctor, sicut in Ysicio Fiennensi, et
slruvimus ad xxvni Mariu, ostendimusque e.v Cln-o- contrnversiam semisecitlum molam
jiost atque decisam
nico Martii, anno xx post Consulatum, Basilii Inrii- lempore Leborii, ejus qui cum tilulo Maurianensis »»«
ctione ix (is est annus dlxi) posl obitum Chlolbarii, terfuil Cabilonensi anni dcl, retraxit ad Gunlramnum,
rcijintm cuni fralribus oblinuisse, et vixisse usque ad quasi omnia sub i\no illo acla fuissent. Catalogus apud
annum dxciii.
Sammarlhartos ubique hiat cum usque ad
: ftnem seculi
4 Haclenus Ilensclienius, quasinos per Chronolo- XI, id est per annos qiiingentos, quinque dumtaxat Epi-
D. r. giam Gunihramni mamiducturus ad dhtinciius cogno- scopos nnmeret cerlos : nam Felinasius re/alus pro
quod potest scendiim alatem S. Tygriaa, ipsinsque Mauriancnsis
anno dcccxiii ex nulla auclorilale probalur in rerum
de nova
Cathedrali
Ecc/csi.r originem. Feium rcspiciens ad S. Gicgorutm exlilisse nalura. Babilur in Appendicula ad Fitam Ca-
verificari Turonensem, Gunlranini Rcgts amantissjmum, eique talogtts aliits ab eo quem Sammarthani texunt divcrsis-
co.cviini; et legens libri Miracttlorum cap. Mreltititina
simus, ut utroque inler se conferendo el ad vetera mo-
mc dic prsecedenti iu Comm. dc S. Jo. Bapt, num. numenta exigendo diligentiam probcnt Maurianenses, et
386, mento dubiushxsil, an IruiislatioRcliquiuriim Prue-
tenebras qtias il/i nobis o/fundunt, ii/uminent.
cursoris Mauriennam, qute totum fere Vitam S. Tygriae
consliluit, ibitamen non indicatm, nisi sub vaga cujus-
dam mulieris appellatione, recte ad Guntramni regiium VITA
differtitur: nulitqiie rem totiiin accuratius c.xaminandam
re/iquit. Dixi cgoibi, et itcrum dico, lotum illam rem Ex MS. veleri ecclesice Maurianensis.
mullo prius accidisse , quam Guntramnns rcgnare,
forle etiam prius quam vwcre coepisset; et siquidem S. M. uit in riiebus praastantissimi Regis a Guntramni,
Ysicluus Vtenncnsis primum Maurianee Eptscopum, in mulier, nomine b Tygria orta in territorio Mau-
,
antequam
dedicala a se ibidem nova Cathedrati conslituit S. Fel- rianensi, locoqui Volonium nominatur,
alia ibi nobili stirpe s. rjjri»

fuerit a S. masium, id eum factsse unte Guntramni^initia prtus progenita sacrisque litteris Yirij»
»»
: sufficienter instructa :

Vsicliio tintcm ipium hxcfterent, Mauriennam cum quae curam Sacerdotum

Viennensi
vcteri sua et Peregrinorum non par-
ecclesiit, inqua diclamttlier Reliquiam S. Joannis de- vipendens, seri (ut facultas permittebat) hospitalitati
dedicata.
posnit, fortassis circa annum dxxx aut cilius perti- semper inserviens, inriigentibus necessaria ministra-
,

nuissc ad ditacesim Archiepiscopi, iwit Viennensis,

sed bat. Habebat autera sibi sororem, Pigmeniam no-
Taurinensis, uti clare asserit Turoncnsis, Rufum mine; quae conjugalem societatem quonJam habue-
Prsesulem nominans ; quem cum
Fila Vicnnen- hsec rat,sed defuncto marito continenter vivens, sororis
sem facit, tota Fiennensiiim Eptscoporum serie recla- contubernio et doctrinse in divinis cultibus et pau-
manle; mamfestum ftl ejus auctorem neque Gregorii perum obsequiis , se devote subdiderat. Vacabant
Tnroncnsis lihrum sincerum legisse, neque cognitam itaque ambae jejuniis et vigiliis, atque sanctorum
habuisse veram Maurianensis ecclesix originem, et ali- locorum visitationibus.
qnammitllis sccu/is postea scripsisse.
2 Haec etalia pietatis opera agentibus accidit, ut
b Franciscus Autjustinus ab Ecclesia
Piullus ibi
in Hist. Monachorum religiosorum fruerentur adventu, qui ,1

Chronol. Pedemonlii cap. 43 cl eum 'secuti Sammar- Jrt«"

an. 337 Episc. ex Hierosolymitanis partibus Scotiam </ pergere fa- ,lt

Lucianus, lltaiit, Episcopatum Maurianensem ipsis etiam Bur- S.

Jotuai"
tebantur. Apud quas cura triduo demorarentur de :
!t
(jiiinlict llai>t<>
reaitt mitiis longe (actuut anliqmorem proplcr Reliquiis S. Joannis Baptistae, volente Domino, cum edod"
Lucianum Maurianensem Conctlto Romano lempore illis habuerunt colloquium, dicentes, eum decolla-
Julii Papx annoque cccxli subscriptum ; sed bene ad- tum fuisse apud quoddam Arabiae castellum, quod
vertil Labbe incertqm islam lectionem esse;
ct Concilium Machserunta nominatur; etapud civitatem Samari»
quidem anno noit xli sed
xxxvu habitum, Lucianum quse nunc Sebaste dicitur, conditum caput autem ;
vero ibi subscriptum, alias scribi
Marianensem et iuit , Hierosolymam e perlatum et ibi cum maximo ho- ,
quondam Archiepiscopatus Calabria3;
alias Mara- nore humatum. Post longa decollationis ejus tem-
nensem, et fuitquondam Episcopatus
Dalmatiae: esse pora, ab ipso revelatum duobus Monachis Orientali- ,li-i*l

ettam qui Mananensem quaerunt in Corsica. Nihilo bus, qui orationis causa venerant Hierosolymam, et
mtijis probari potest, pro anna cccclii nominatus a
inde Edessam /'Phceniciae civitatem perlatum ossa ;
C/audwRoberto, a/iisque hitnc secults
avt «2 Voconius; donec vero ejus sancta prius de Samaria Hierosolymam
,
appareat, nnde et qua flde
Vbconiiu acceptus sil. Ex Turonensi translata, et inde Alexandriam transmissa, ubi nunc
fuil tnitcm mh.il verostmilius
cogttari polest, quamMuuria- in ecclesia , quae in ipsius nomine est constructa,
recondita
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII.
eu
^ recondita habentur. Quod divina providentia aiebant venientes qui eam persequebantur, jussernnt Reli- D
esse factura; ut scilicet per plura loca deportatis quias reddere. At illa supplicans, dixit, Ablata est E* MS -

sancti Martyris Reliquiis, plura virtutis signa per spes gaudii mei, et laetitia mea conversa est in la-
ejus decollationem, Cbristo largiente, cui testimo- mentationem : quia donum quod accepi , propter
niutn pejrhibuit, cujusque praeco vel praecursorexti- peccata mea amisi. Et illi accipientes capsulam,
tit, per eas fierent
manifesta. nihil invenerunt : deinde caput ejus discooperientes
3 Instructa talibus Dei famula a praefatis viris, denudaverunt cum non invenirent , confusi*
: k et k
abeuntibus illis; coepit iter suum, cum Dei auxilio reversi sunt ad sua. Ipsa autem, onusta et secura,
Mvc navigat,
praeparare; unius tantum famulae comitatu contenta. ibat per viam gaudens.
Quae postquam Romam pervenit, ad limina B. Petri 8 Et cum jam eadem Dei famula, post longura et
Apostoli per dies aliquot morata ibidem , Deo , laboriosum itinerislaborem, Maurianam venisset, et el cos Mau ~
disponente, invenit socios itineris , mare transire ibidem Dominus multa miracula et pra?claras virtu-
^ponit.
cupientes. His igitur juncla. navigio pervenit ad lo- tes, per merita venerabilis Joannis Baptistaj, opera-
cum g, ubi ecclesia erat consecrata in honore S. tus fuisset; audientes ex vicinis civitatibus Episcopi
Joannis Baptistae, in qua pollex et pars digitorum tres, [Taurinensis scilicet, / Augustensis , nec non /
manus dexterae, et qnaedam aliae praefati Baptistae m Bellicensis, cum
multitudine fidelium, facto con- m
Reliquiae reconditae fuerant. h silio,] ad visitandas Reliquias convenerunt; et ut, si
4 TuncS. Tygria, fide plena, vinculo sejura- fieri posset, aliquas particulas de sanctis Reliquiis
"
menti constrinxit, quod non priusab ipsoloco disce- accipere mererentur. Non negatur votum, implora-
deret, quam, permittente unigenito Filio Dei, ex tur Dei voluntas, medio ponitur super linteum
in
/erla itldt
dueedere roembris B. Joannis Baptistae, aliquam particulam mundum pignus sacratissimum; sed nihiiomnino de
,„,„

nUI Menta mereretur aceipere : sed loci illius incolee illud jura- dono auferre potuerunt. Tunc triduo jejunantes et
parle,
mentum omnino impossibile judicabant. Ipsa tamen vigilias observantes, Dominum humillirae rogave-
quotidie ante sanctas Reliquias sese offerebat, orans, runt, ut aliquod donum eis inde largiretur. Tertio
p
ut Deus itersuum prosperum efficeret, etdesiderium vero die cum digitis sanctis supposuissent linteum, EvisC01)is
adimpleret.ln qua intentione continuis duobus annis, una sanguinis gutta ex eis exivit : quod cernentes, inde partlci-
jugiter Dominum deposcens, devote perseveravit. devotius se iterum in orationem prostraverunt: tunc- P are cupienti

5 Tertio tandem incipiente anno cum jam ni- , que guttae duae ex eis profluxerunt ; quas iterum ^"in^luttx
mium orando jejunando vigilando
, assiduas , , magnogaudio colligentes, linteum, sancto sanguine stiliant.

lacrymas fundendo , fatigata esset, et ad effe- tinctum, cum sumnio honore diviserunt; et cum
pro ot/o
tuni suam petitionein pervenire non cerneret ; pro- magna devotione unusquisque partem suam ad pro-
oicnniimi

orons
jecit se ante sepulerum corde contrito et humiliato, priam deportavit civitatem. [Ex eo die Episcopi,
Dominum lacrymabiliter orans, ut ejus diutissimam peromnes has tres civitates in honorem S. Joannis
petitionem exaudiredignaretur; adjiciens, numquam Baptistae efcclesiam dedicarunt.
se ab ipso pavimento surrecturam , priusquam pius 9 Tunc Sancta Dei famula , timens ne forte ad- xygria in
et misericors Dominus suam impleret petitionem ventu paganorum, vel violentia Principum, sibi Re- soiitudinem
se recipit,
ibique jacens , nullumque cibum gustans , flere et liquiae tollerentur ; abscondit se in uno loco qui
orare non cessavit ; cupiens dissolvi et esse cum dicitur Loconia, ibique tugurium parvulum constru-

mirociilo
Christo, magis quam in carne permanere. Sed mise- xit, ut orationibus secretis sibi vacare liceret in locis

nccijii/ pol- ricors Dominus, videns ejus constantiam, fidem in- remotis. In quo loco tutissimo passerum niultitudo
licem el violabilem, etinvictam perseverantium, misencordia conveniebat, qui eam nimio strepitu inquietabant :
'!
(tioilos
motus, concessitei donum quaesitum, etomnibusse- qua de re Dominum prostrata oravit, ut eam ab
illorum impedimento liberaret. Comque surrexisset indeque motes-
culisadmirandum. Dei enimmotuapparuit, suprase-
'

pulcrum S. Joannis Baptistae, pollex ipsius [et par aboratione, plus solito eam aviculae infestabant; et
v ^sse
digitorum, qui meruerunt Domini verticem tangere hac illacque super eam volitabant. Quas per nomen p e au
in Jordanis flumine, quando ipse Redemptor sub eo Christi adjuravit; ut ab ipso loco recederent: quae F
dignatus est baptizari.] mox fugam inierunt, et ab illo die usque in prae-
6 Cognovit autem sancta Dei famula, se esse sentem numquam passeres ibi comparuerunt.
exauditam et sumens illud sanctum Dei donum,
:
10 Locus autem Maurianensis illis temporibus
auilms
ad Taurinensem n urbem pertinebat, [usque ad val- F
ciiiii

rcccrfciu,
resumptospiritu qui paene in eadefecerat, et receptis
viribus laeta surrexit. Reconditoque eo in capsula lem quae dicitur o Cottiana ;] in qua urbe Domnus
quam dudum paraverat, [cum ceteris minutiis Re- Rufus, vir religiosus, Archiepiscopatus fungebatur
Viennen.
liquiarum] gaudens ccepit ad propria remeare. Im- officio ad quem dixit suus Archidiaconus
:
Non :
Arcfiidiaconus
pletum est in illa, quod in Evangelioscriptum inve- est dignum ut tam sacratissimus thesaurus Reli- volens lieli-

quias Maurta-
nimus, Omnis qui petit accipit, et qui quaerit invenit, quiarum in loco vili teneatur sed raitle.etfac :

riaanttsrrt
et pulsanti aperietur i, [Recedente autem famula inde huc transportari Reliquias. Ad quem B. Ru-
Dei, cum esset jam longe spatio aliquot milliarium, fus Archiepiscopus Fac inquit, Frater quod li- : , ,
"« (odrf
""tfiirntes Provir.ciales in se reversi, magnae amentiae et igna- bet ego ennn hoc agere non audeo. Econtra Archi-
:

Mlfiij viaeimputare cceperunt, quod mulier peregrina et diaconus dixit Si permittis me illuc pergere , ego
:

mermis, honorem regni, tutamentum populi sine huc eas deferam. Igitur non prohibents Archiepi- ,
,

contradictione et absque injuria, sola auferret. Qua scopo, infelix propere vadit Maurianam, quaesiturus
de re simul omnes commoti cursu velocissimo in- ,
mortem suam. Perveniensque ad locum, nullam
secuti sunt. moram fecit audacter ecclesiam intravit prae-
Quos.ut vidit, nimio terrore expavit :
; ;

sed fugiendi locum non habuit. sumptuoseque capsulam, in qua S. Baptistae erant
digiti, apprehendere volens, rabx in amentiam
7 Tunc toto corde ad Dominum convevsa, oravit,
ver-
ne gaudiumsuumin mcerorem converteret;etdonum, et gravi febrium morbe correptus, tertia die
titur ;

quod ab eo lacrymando acceperat, gaudendo depor- expiravit. [Quod divina providentia factum nemo ,

s
"° moiiiilla taverat, cum tristitia amitteret. Tunc Reliquias de fidelium dubitet (placuit enim Deo, ut unus more-
:

retur homo, nu multi in eadem praesumptione

capsula sumptas, sub mamilla abscondit;et quas ex- peri-
terno sepulcro rent :] qua de re timor magnus irruit in populum
invisibiliter et potentialiter extraxit morte punilur ;

nas ipsi ita ut deinceps nemo sancta pignora vel

capsulam
mamillae, reliquae carni coaequatae, interno
sepulcro, videlicet sanctae mulieris pectori, omnipo- tangere auderet, nisi obedientiae causa, aut humil-
tentissima sua virtute, mirabiliter condidit. Tunc limae devotionis gratia .
p P
Juuii T. Fll 9 H
 66 VITA S. TYGRIS VIRGINIS.
A 11 Audiens autem gloriosus Guntramnus Rex debunt. Laus Domino nostro Jesu Christo, sicutro- n
bx ms. t t t t jj miracula, quae ibi Dominus per ele r Deus concessit. Die Nativitatis S. Joan-
gavit, ita et

ctum suum Joannem operatus est, legatos Mauna- nis Baptistae, post Missarum solennia , dedit dona
/f« Episco-
pa<am /«nd«< nam misit, praecipiens ut confines Episcopi et Co- pauperibus, orphanis et disposuit bona viduis, et

mites, qui in terminis ipsius Episcopatus habeban- sua domesticis familiae. Postea tradidit ipsius eccle-
tur, quales fuerunt maiiifestissime declararent et sise villam Voionise nomine, cum Presbyteratu
;
et
ecclesiam in bonore Dei et S- Mariae sanctique omnibus quae ibidem subejus regimine haberi vide-
Joannis F.aptistae, honorabili structura et ordine bantur; et constituit matriculam cum duodecim vi-
competenti Christiame Religioni, fabricare fecit ; et duis, quae omni tempore praesentis vitae ex ipsins

constructam S. Ysicio q Viennensi Archiepiscopo patrunonio sumptus necessarios acciperent. Se-

q
consecrare praecepit, et regimen et curam Mauria- quenti die valedicens Fratribus, et multis ab ea ve- « Poitna,
norito
r nensis Episcopatus S. Felmasio, r scilicet primo
'
niam poscentibus, et ejus orationibus se comnien-

Episcopo Joannis Baptistaa, commisit et consultu

S. dantibus, ipsa refecta corpore et sanguine Cliristi
Episcoporum et Comitum ceterorumque regni Pri- de hac temporali vita migravitad patriam ubicum ;

matum eamdem Ecclesiam subjectam esse consti- Angelis et omnibus Sanctis gaudet in secula secu-
tuit Viennensi Ecclesise : insuper eidem Ecelesiaa lorum. Amen.
Maurianensi, per consensum et consilium Romanae
et Apostolicae s auctoritatis et Episcoporum cetero- ANNOTATA D. P.
rumque Clericorum et laicalis
ecclesiastici Ordinis
dignitatis virorum, Secusiam t civitatem subjectam a Imo Theodebaldi aut patris ejus Theodeberti
esse praecipit, cum omnibus pagensibus loci illius ,
quamvis et Gunlramnum regnnntem vidisse potuerit
" qui norninantur publici v Curiales, et cum duabus mulier de quu hic, sed tunc valde annosa ; eique ces-
Clusis S. Martini, primamque castelli haerentis ci- sisse jus palronalus in prima fundatione sibi compe-
B vitati : concessit autem vallem Cottianam in gy» , tens.
x rum Maurianae structam, x et rustes et fivum quae b Nomen minus miraberis, si Tigridium Episco-
muris et tectis ecclesiae ministrarent. pum Taurinensein noveris Symmacho Papx initio se-
y 12 Concessit autem et Leudes y et Grafflones ,
culi6 Rovmc subscribentem e.t Tigrinum Anconiianum ,

deflniens ei
qui cum Comitibus marcam defendebant, ut ab eo anno 816 : usus tamen vulgi fecil Tegle, unde Thecla
dotem et
terminos. die deinceps Episcopo Mauriennao obedirent et in , Comeslori.
omnibus subditi essent s. Post haec cum consensu d Scotia hic est Ilibernia, solu tali nzmine nota its-

sanctae Synodi et consultu sacri Palatii ad sopien- , que ad seculnm xt. Ea aulem,jam inde, ab annis 100
das lites in prasens, et ad pra>cavendas contentio- et ullra, facta Christiana pcr S. Palricium, frequentes
nes in futurum, designavit certos terminos , inter ad loca sacra emillebat peregrinos.
parochiam Maurianensera et Episcopatum Comacen- e Non Caput sed ali.r quxdam parles allatse eo fue-
sem, a ut nullus propter inverecundam cupiditatem runt teste Rufino : ipsum autem ibi mansit ubi ferale
vel virtutem potestatis roajoris,terminum divisorium convivium fint celcbratum.
praesumptive vel forte ignoranter transgrederetur ; f Imo Emessam Mesopotamiae :

sed unusquisquecontentus suis et cognito limite , g Utique Alexandriam JEyypti.

suftlcientiam sibi haberet imporatricem et magis- h Huc usque Lectiones excuss de VitaS, Tytjris:.
tram. Est autem unus termiuus iu partibus Italiae et hic incipit relalio S. Gregorii Turon. lib. de gloria
(3 dicitur Vologia (5 usque m partes Provinciae
qui Conf. cap. 14, sed stylo identidem mutato plurimum-
uno distans milliario a civitatula nomen illi imposi- que interpolato : proul prxcipux quxque additiones
7 tum y Rama qui terminus continens propter alter-
; lus nolis ] indicantiir.
[
d cationem Ebredumensis Archiepiscopi et Domini
et litem cum
i Quae sequuntnr usque ad num 8, Gregono non so-
Leporii $ Maunanensis Episcopi. Propter hanc al- lum prxterila sunt sed eliam ignorata videri possunt,
Bbredunensi ,

componens. tercationem destruendam, missus est a Rege Mero et fabulam sapere.

Dux ut ibidem conventum haberet. B. Leporiuscum in MS. Archivii. Perquisita Tygri et
k Clarius
C Ebredunensi Archiepiscopo, laudante Duce, planta- denudata, se ejus sicjunxere ubera ut etiam denu- ;

verunt Crucem unam in supradicto spatio, milhario data illa non potuerint reperiri Reliquiao ipsa cum ;

distante a civitatula paulo ante memorata , ut nul- lacrymis asserente, se ex eo nullam habere culpam:
lus praesumeret alterius invadere parochiam : a quippe cui Dominus eas concesserit, praevidens iis
supradicto autem termino, id est milliario distante a in locisdiuturnam a fide defectionem fore. Ft sane
civitatula,
usque ad flumen quod dicitur Baxera, e jam tum, imo jam pridem miseranda erat conditio
qui intrat in Isaram flumen ad Brientinum c cas •
Alexandrinx Ecclesix, in hxreses et schismata post
trum quod Sabaudia vocatur. mortem S. Cyrilli inductx, ul videre cst in nostra
13 Haec, Fratres carissimi ad utilitatem prae- ,
Episeoporvm istorum Chronologia.
Tygria in sentem scripsimus, ut ab his indubitabiliter scian-
Distat Augusta Praetoria pari fere quo Tnuri-
1
I\'ativitate tur, et futuris temporibus ad memoriam posteris nitm 20 leucarum vitervallo a Maurienna : sed hujus
S. Joanyiis
Jlaptistx
revocentur quodsi aliquis praesumptuose infrin.-
:
Episcopi ea xtate ignorantur.
gere voluerit haec scripta vel immutare sciat se ;
m Beilicium vulgo Bellay trans Rhodanum in si-
offendisseDominum, et ejus Virginem Matrem ac , milidistunlia, Episcopum habebat an. 535 Vincentium
Praecursorem ejus Joannem et non valeat evindi- ;
Concilio Parisiensi subscriptum.
care quod vult, sed hasc notitia propitiante
Deo sit n MS.
hab:t Vienncnsem setl mendo manifeste ,
firmaet stabilis, ad_ honorem S. Mariae sanctique
librario cum mox dicatur, quomodo primum Viennensi
;
Joannis Baptistae et sanctae Dei famulae Tygriae
, subesse Maurienna cotperit.
quaa pro Christo tot et talia perpessa est
pericula. o Cottiae Alpes circa montcm Cenisium. Hinc infra
14 Haec ergo sancta et venerabilis Virgo Tygria,
videtur dici vallis Cottiana.
obitum suum vicmo lmminere praenoscens ,
sibi e
testamenlum p Huctenus quoad sensum el sxpe quoad verba Gre-
condit
Deum deprecata est ut Nativitatem S. Joannis Ba-
gorius Turonensts ex sequenttbus nonnulla inseruit
,

ptistae et Dedicationem ecclesise,

quam ipsa inchoa- Labbe Tom. b Conciliornm Col. 9G4.
verat, Regis vero jussu ad perfectionem
ducta fue- Hunc demonstravimus
aat, mereat celebrare, et illud audire,
q diu anle Guntramnum vi-
quod Domi- xisse. adeoque ecclesiam multo prius condiiam, sieslab
nus de Joanne dixit, Multi in nativitate ejus gau-
tllo dedicala ; eumqne iuvenio obiisse 17 Novembris.
Saussayus
 DIZ VIGESIMA QUINTA JUNII 67

Saussayus, quia diem ignorabnt ejus neminit ad 12 putsive Cranium S. Blasii. Brachium S. D
,
Guntramni.
Uovembris, quo Senior colitur. Brachium S. Tygris. Brachium S. Anastasia?. An- " us -

r Felmasium nullis adliuc reperi sacris Fastis in- nulus, qui infantum albuginem
ab oculis pellit
tcriptu
dicitur esse S. Mauritii. Multas sunt aliaa
Reliquiae
s Bulla Joannis III, Benedkti I, vel Pelagii II ; minutiores, de sanctis locis et Apostolis,
Martyri- '

qui reqnante Gnntramno Romanx ecclesi.r prxfucrunt. bus. Confessoribus, atque Virginibus quarum
pro- ,

t Secusia vulgo Suze, 18 circiter leucis m Orien- batio habetur tanlum per visitationem
personalera
lem. Martini V, Constantia venientis fanno
mccccxviii)
v Id est ad Curiam publicara pertinentes sic Bi : et Legatorum Apostoiirorum et particulariter
Re-;

nnonius apud Cangium ; Gestis municipalibtis cum verendiss. DD. Episcoporum Maurianensiura nara :

Curia publica proseqni deberem, Gallice !a Chambre multa ejus ecclesiaj jura seu rnonumenta fuere de-
assemblee inde antem videtur locus , ubi convenlus
: perdita, in invasione ejus ecclesiae anno mdxxxvii.
Sabaudix agebantur nomen habere ut dicatur la , 1 1 II sc prselocxtus Archivii Maurianensis curiosus

Chambre, 8 p. m. ad Septemlrionem dissitum op- scrutator quasdam nobis descnbit indidem

acceptas a
pitbim. lidelibus gratias pcr sanctum Baptistam, suo loco rela-
tasnum. 340. Quibus accedit, inqnit, Fons olei
*"
£a"du?i»'-"
x Rustes, an Rustici ,
quas atias dicimus Servos e copi.

eleba: 1 Fivum vidctnr idem liic esse, quod Gallice tumnlo B. Heraldi, vulgo saint Herand, Episcopi
• Fief dicitur ; alias Fiedum, Fiodum , et usitatissime Maurianensis, manantis : cujus olei vestigia adhuc
Feudum. cunctis patent in lapide superposito, cum signo can-
v Leudes fl/ifri Laudes apud Cangium docentur dici delarum accensarum. Ibidem et a flde dignis ac-
pecuniarix multx, elpensiones a subditis exigi solitse ; cepi, quosdam fuisse a vitae discriraine,ir, infirmitate

ut videatur hic indicari jus illas pereipiendi : nisi quis ereptos, precibusamicorum adillud sepulcrum fusis.

personale liic nomen esse velit, sumique pro Litis seu Dicitur sepultus fuisse anno Domini mcxxvii. Inte-
g
,> Lidis, nomina sumplo ex Teutonico Liden, Luyden. rim tam vulgo nolus, nec nomen quide.m habet in His-
Idem Cungius Leudes appellat ,Vusallos nobiliores toria Chronologica Pedemontii, edila per Fcanciscum
z Ulinam extaret aliquod instrume ntum fundalionis, Augnslinum ab Ecclesia, se.d ejus loco videtur poni
vel Si/nodalia quxpiam acta ad coiifirmntioncm eorum solo nomine indicatus Aycaldus, pro anno 1125. Mihi

qux mox sequuntur, vel aliquid unde certius doceamur verosimile est, prxmemoratam B. Heraldi sepulluram,

de lemporemotx et decisx inler Maurianensem et Ebre- non esse primam a mortc, sed secundam ahquam, po-
dunensem controversix. tiuselevationem vel translationem diccndam.
x Abcst qnidem Mauriana Comum leucis circiter 17 Operse prelinm autem exislimo apponere hic series Episco-

50, nihil tamen invenio quod propius huc spectare pu- Seriem Episcoporum, sicut ex ipsius Ecclesise Archi- P°™m ex MS.

tem : nam qnx obstnret intermedia diascesis Eporedien- vio eum misit Turinettus, nullis nnnorum notis additis,

sis, ne tam procul Comensis se extenderet, videtur tunc nisi ex ipsius Ego his omissis,
Turinetti conjectura.
proprios 1'piscopos non habuisse. commodilalis causa prxponam numerum ordinis.
(5 Ita legendum censeo, licet ecgraphum habcat Vo- 1 S. Felmasius.

logi usque in partes Provinciae, quod sensum nullum 2 Leporinus.

facit. Locum autem Vologi puto vix ultra Susam 3 M. Veranus. *
*
quserendum, ne nimium accisa ad Seplemtrionem fuerit 4 Hyponus.
diwcesis Taurinenns ; nisi placeat eum terminum con- 5 Bernardus, *
cipere diceresis Augustanse, cujus caput Mauriana di- 6 Brochardus. *
*
stat ad 64 p. m. 7 Artaldus.
•/ Rama civitatula Delplunatus ad Druentiam flu- 8 Cono.
*
vium 4 lencis supra Ebredunum. 9 Amedeus.
5 Leporius seu Leborius Episcopus Eeclesiae
,
10 Heinaldus. *
Maurianensis, subscripsit Concilio Cubilonensi anno 11 Brocardus II. *
650, cum jEtberio Episcopo Ebredunensi, et tunc 12 Theobaldus. *
Rex erat Clodovaeus II, cujus evocatione coactum 13 Hyporius II. *
14 B. Heraldus. * E
n Concilium dicitur. ferum si sub Guntramno causa etl
*
acta, alium Leborium concipere oportet, vel fiteri quod 15 Bernardus II.
hic obrepscrit auctori pro jEcomo: cuicontroversia fne- 16 Willelmus,
ril cum Ebredunensi Salonio, vel ejus posl annum 5S0 17 Lambertus.
successore Emerito. 18 Bernardus III.
e Hic fluvius in tabula Delphinatus vidclur perpe- 19 Amedeus II de Mirabello.
ram dici Arca, qnia scilicel nomen amiltil post cir- ,
20 Ermarius.
cumitam Mauriannm vallem, Arcx immixtus, ac deni- 21 Amedeus III.
qne cum eodem inffa Gratianopolim Isaram subiens 22 Petrus de Chordestello.
oritur autem ex monte Cinisio. 23 Anselmus.
? Briantinum castrum, vulgo Brianzon pari 59 ,
•
24 P. Snelz.
fere millium spalio distat Mauriana et Ebreduno ,
25 Aymo de Miolano,
utrimque versus Occidentem declinans a medio.
'
26 Amblardus de Intraraentis.
27 Aymo II de Urteriis.
28 Anselmus
II de Claromonte.
APPENDICULA D. P.
29 Araedeus IV de Sabaudia.
Ex MS. Archivii Maurianensis. 30 Joannes Mabalius.
'31 Henricus de Symiriaco.

An ea Ecclesia Maurianensi prsecipuas Reliquiae 32 Amedeus V de Monte-majori.

sunt hae : Duo digiti manus S. Joannis Baptistae : 33 Ogerius.
nam pollex populo non ostenditur. De ligno sanctaa 34 Ludovicns de Palude.
Crucis particula.De pannis super quibus decidit e 35 Aymo III Gervasius.
sanguine Domini, et quibus Dominus fuit involutus 36 Ludovicus II de Estoutevilla Card.
in sepulcro.
Unus ex digitis S. Petri Apostoli. De 37 Stephanus Mirelli.
cruce S. Andreae. Una ex costis S. Laurentii. Ca- 38 Ludovicus III de Gorrevodo Card.
39
 08 ACTA SANCTORUM.
B. Heraldi, cujus diem anniversarium scirc
L 39 Philibertus de Chales. tielim D
num sepulcrum ejus adhuc eadem in venera-
40 D. Sancti Victoris. et

41 Cardinalis Capo di ferro, tione sit.

42 Card. Ferrariensis, 18 Denique ex eodem Archivio accepimns qugdam

43 D. Trottis, notata in Visilationibus diacesis, quibus anno mdxcii,

44 Petrus de Lambert, beneficentissimas recor- die xxv Seple.mbris, jnrta Concilii Tridmtini decreta,
dalionis. stibscripsit Anlonius Gortailius', Doctor et Canonicus Card'"
TheologalisecclesixMnnrianensis. Horum M "

ab editis val-
45 Phtlibertus Millietus, creatus anno mdxc : ullimtts ar- c ™m
de diversa. post quem ab aliis addilur Carolus Bolba, el Paulus ticulus luc meretur notari, ut ahis ansa delur pi m .„
Millietus, ordinatus mdcxli. Quibus aulem liic additur et distinctiora quserendi. In Prioratu et Cura Elyonis
* in impressisnon recfnsenliir , aut pro iis alii nomi- extat turaulus, cnm superpositione plurimoruro vo-
nantur. Abbo, Adalbertus, Odelardus, Eurardus, torum. B. Calis Cardinalis et Prioris ejus loci qui :

Amoldus. Et hi quidem ante Canonem, pro aliis vero pro veritate ab ipsis Cardinalibus Romae persecutio-
septem liunc sequentibus, Bernardus, Joannes, Ay- nem est passus, in eoque Prioratu vixit patientis-
'

cardus, Bernardus, Petrus, solum qninque, usqtie ad sime quasi exul, et postea miraculis claruit. Locum
Guilielmum, ordinatiim anno mclxvii. In sequentibus haud diffiailter Mnurianenses oste.ndent; ulinam seque
non quidem tanta, notubilis tamen differentia reperitur, faeile docere possint, sub quo Pontifice vixerit, et nuo
tam ordinis quam nominttm el personarum, quam vide, die obierit.

apud Sammarlhanos. Ego lisec potissimum attigi causa

I)E SS. AMANDO ET DOMNOLENO

GIMELIACI IN PETRACORICIS
SYLLOGE HISTORICA
De utriusque cultu, et propositi eremitici Amandi sociis, SS. Soro, Cypriano ac
discipulo Juniano.

aufredus, Cmnobita monaslerii S. Martialis conftrmatur ex Brcviario Lemovicensi, quod habemtts

Lemovicensis, ac Prior Vosiensis cwnobii, circa anno mdcxxv excusum; ubi ud hunc xxv Junii fit Com- u/rintjtMti

Cultus S.
Gi MSS.
anntim mclxxxiv scripsit Chronica, aPlulippo
Labbe
codicibus
tomp
edita,
2 Novse
in quibus cap.
bibliothecee ex qnatuor
15 agitur de
memoratio ipsorum, ct hxc prsescribilur recitanda ora- * rCTio ™
tio : Deus qui nos annua sanctorum Confessorura
tuorum Amandi et Domnoleni festivitate laetiflcas ;

Domnoleni Sanctis in Episcopatu Lemovicensi preeclarioribus ;

da nobis eorum intervenientibus meritis, et perpetua
ac pag. 286 inter Sanctos ipsius urbis ista leguntur : protectione muniri, et salutari gaudere profectu.
In ecclesia S. Gregorii, juxta monasterium S. An- 3 His prsemissis restat dtspiciendum untisne hic S.
dreas, tumulus cernitur Domnoleni
S. de quo , Amandus sil cum eo de quo apud piwdictum Gattfre-
nihil aliud reperi, nisi quod fama testatur, illum dum pag. 285 sub ftnem ista leguntur Comodolia- :

, Principem Lemovicorum et ejus festivitas agitur ; censes Juniano jubilant, cum Amando praeceptore
vu Kalendas Julii, et S. Domnoleni ecclesia in urbe suo. Vitam S. Juniani ipsi anno mdclxii Clttniaci de-
et ccclesia anno mcv Kalendis Julii concremata dicitur, png. scripsimus, dandam drfxvi Octobris : unde S. Amando
ipsius
167. Ast praedicta pagina aliquanlo superius leguntur hsec licet decerpere Sub eo
. tempore (seculo
fere
ista : Beatus Dominicus in basilica S. Stephani de sextoj vir nobilis, Amandus nomine, illustribus or-
Gimel requiescit. Ibi locus Gimel forte aliis -Gemi- tus natalibus, Evangelii non surdus auditor, relictis F
"""
liacus, Geniliacus, Genelaius Molanus omnibus, in vastas solitudinis agro, cujusdam viri c
secunda et lerlia editione Vsuardi
dicitur.
cum suis additioni-
in

nobilissimi Ruricii Pontificis, cujus nominis voca- Amandi,

^f
bus ista habet : In Gemeliaco, natalis SS. Amandi bulum Commodoliacus dicitur, sibi haud grande tu-
et Domnoleni Confessorum. Et de Amando seorsim guriolum, in quo remotiorem vitam duceret, visus
ita in MSS. Barberiniano In Genelaico natale S.
'

est construxisse. Sed cum in eodem loco vitam vir-

Amandi Confessoris. Verum in Geniliaco scribitur tutibus plenam duceret, ibi a pastoribus reperitur.
in MS. Adone Leodiensi S. Laurentii, et Genu- Mox ut ad pr*dicti agri Dominum ejus fama se
liaco in MS. Florario. At loco non expresso, S. intulit, pro opportunitate pra;dicti viri cellulam par-
Amandus Confessor, in MS. Florenlino Magni vulam ei construi jussit in qua cum solitariam vi-
:

Ducis, MS. Coloniensi S. Marise ad Gradus, esl

et
tam duceret, antiqui hostis certamina, ut fertur,
Quiperperam eliam Amandus sive Amantius
relatns.
non modicatoleravit. Tunc praedictusreligiosus puer
Episcopus sr.ribilur.
Junianus, relictis parentibus, hoc modo cavere cu-
2 In Registro beneficiorum dicecesis Lemovicensis' piens, ut ab eeternae patria? hereditate minime pri- '

plures sunl parochias S. Amandi, uli in Archipres- varetur ; praedicti viri Amandi institutis se Christi
byteratu Charusiano aliqua sub patronatu Episcopi; notitise commendare cupiens, ejus fores pulsare, ut
aliaparochia S. Amandi, prope Peiratum inAubas- sibi aperiretur, ccepit. Ad quas fores cum cogno-
sanno Archipresbyteratu, qua- agnoscit
Palronitm Ca- visset eum esse vir Dei, sestimans ne illusio aut
pitulum Lemovicense
S. Stepliani : item parochia tentatio diabolica adfuisset, aliquamdiu se subsilen- " ''^».
S. Amandi, Gertandois cognomtnata,
in Archipresby- tio dedit : nec tamen mox ei patefecit ingressum, J
""c"pul'
teratu Bonaventano, sub patronatu d
Prxpositi Auracen- donec probaret, cujusrei causa pradictus venerabilis
sis : et prope
urbem Lemovicensem parochia
S. puer ad ejus cellulam accessisset. Sed agnitione
Amandi, nunc est Conventus Recollectorum.
«ij
Sed comperta, mox cum gaudio suscepit, ac viam salutis
an omnes istx parochix eumdem Amandum,
ethoc die ostendit. Qui Junianus tanta humilitate tantaque
colant, optaremus scire. Utriusque porro
Sancti cultus sanctitate, opitulante Domini misericordia, exer-
cuisse
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 00

cuisse se scitur; ut non solum Magistri imitator et remotius sibi habitacnlum requirendum judica- D
existeret, sed etiam amore divino incensus, Ma- runt.... Nec mora dictu citius animati beati viri McroRE d. v

virtutemque succenderet. Igitur iisdem Amandus itlnque ad

gistri vitam Cyprianus sanctusque Sorus iter ar-
et
Pctras erectat
diebus cum hujus Amandi obitus appropinquaret, ripiunt, quo Domini eos pietas et velle duxerit. rcticto.

felici excessu migravitad Dominura. Multos tamen, Dumque sanctis sermonibus pia refovent corda, in-
ut fertur, suo salvavit exemplo. Post cujtis obitum ter eundum deveniuntad quemdam iocum... Petras
pra^dictus venerabilis Junianus, in ejuscellula longo erectas vocabulo, ibique gressum figentes panlisper
spatio temporis solitariam vitam duxit. Hsc ibi, subsistunt concite... socii profundo obdormiunt
;

in quibut tsitaitts Ruricius Episcopus Lemovicensis somno ;

qnibus sic dormientibus, Soms inierim exqui-
iiilerfuit Concilio Aureliunensi quarlo, circa annnm rit idoneum sibi locum ; eoque reperto dissimu/intter re-
dxli, el quinto per Antarcdum Archidiaronum anno greditur, et tandem excilatis persuadet fraterna ex
dxlvii. Fx quibus liquet S. Amandum dicto seculo acie discedere, et sola contra po- manu vel brachio
sexlo floruisse. testates aeris iter aggredi
Et quia, inquit, quos :

4 Hactenus Henschenius, quibus ex vita S. Sori caritas jungit emensio terrarum non separat. .. pro
v p. Eremitx, )>er Bollandum illustrata ad i Februarii. ejus caritatis dulcedine aliquid eulogiarum pariter
Adventut in adtlilum veltm, quod habita temporum ac locorum ra- sumamus.
pctragoricam
Soro
tione, videbatur S. Amandus S. Jwniani magister, 5 Tum oblatum forluito in alterius omnis rei ilefe-
m m SS. Sori fuisse et ad Cenelia-
ajpriano, prsedicis S. socitts, de quo ibi sic legitnr. ctu, frustum laridi parlitur Sorus, quod unus sociorum
,1
cum altero,
Hic sanctus vir Sorus, territorio ortus Arvernico... (Amandus. au Cyprianus non exprimititr) dum scru-
ut libera usus est aptate, junctis sibi duobus com- pulo ductus sinu abdil, in colttbrtim versum moxinve,-
militonibus ejusdem vias, Amando atque Cypriano... nit; et ad jam digressum Sorum refevens, culpam agno-
Arvernicum excedentes solum... Petragoricum vit ; factttm ostendit ; in prtorem statttm benedictione
ingressi pagum, una mente parique consensu ere - reformatnm sumpsit, qua venerat recessit. Recessit
el

naiticam aggressi sunt ducere vitam. Venerat autem autem, ut jam diclum est, Gimeliacum ubi ainbo se- :
E
ibidem facto
ex Hispania in Arverniam Cyprianus ; et faclus dem ftxerunt locis discreti. Et Amandus quidem solila- Abbate.
deinde Abbas colitur xi Decembris. Illisporro aliquam- rix vilse ptoposiltim tentiit, ad extremum usque vitse
diu pariter commoratis... ccepere confluere quam- terminum, nisi quod discipuliim Junianum suscepit
Athi nequaquam obliti priorispropositi,
plurimi.... Cyprianus vero ab ejusdem loci Fratribus (ul in ejtis
dum aliquamdiu fatigationem patiuntur undique Vita dicilurj affectuose receptus : tandemqtte eleetio-
confluentium, quod dente discretionis interius ru- ne Fratrum circumquaque manentium... ad Pres-
minabant, ad invicem conqueruntur : frustra se de- byteri officium est assumptus, /ac/us</ue eorum Abbas.
seruisse sua, si talibus implicarentur negotiis

DE SANCTO jEMILIANO
EPISCOPO NANNETENSI ET MARTYRE

APUD AUGUSTODUNUM IN BURGUNDIA

COMMENTARIUS PR^EVIUS
De cultu, legenda et aetate, seu tempore mortis ipsius.

^» duorum velerum Metropolis Augustodu- vcrosimiliter vice, im.primcndam approbavit Robertus

ancA
dccsxw. l num vulgo Autun hodiedum extendit qttidam Doclor Theologtts, anno jam diclo mdcvii die
Simonelto Anqtisto- cumorationc
fitlm
cidcim pro-
)>™ Domnticn
Pml S.Joatutis
m

J—
tc tllius
l

*
.diozcesim
i
qtto
suam usque ad Ligerim fluvium,
non mttllum
Hourbon Lancy dictum, Luline scri-
oppidtim
distat ullimum eapar-
xx Julii; rursttm autem
dunensx Tijpoqraplio exeudi permisil Antomtis de
nay, VicarittsGeneralis, anno MDCXxxivife xix Jttnii,
a Blasio
ha- .

p
topttstt,
ben.iibtisBurbonium Anselmi. Htiic vero, intervallum cttm hac ad calcem oratione Omnipotens sempiterne :

letteariim circiler duarum ; adjacet victis S. Joannis de Deus, qui beneticiis B. yEmiliani, Martyris tui at-
Luzia, alias Leuzy dictus, a Metropoli distans leucis que Pontiflcis Nannetensis, herniosis, ruptis, cal-

minimiim quatuor, si non fallunt novissimse tabtilx. culosis, et diversis infirmitatibus sanitatem conce-
Hic S. ^Emilianus, vulgo Saint Millan, ccclesiam a dis, famiham nostram quajsumus Domine, respice-
se nominalam deposito honoratam re digneris ut quicumque ejus imploraverint au-
Itabet, corporis sacri , ;

quomaqnusquotannisaccolarum confluxtisesl ad feslum xilium, puritatem mentis et corporis se impetrasse

,

solilum prima post S. Joannis Nalwilatem Dominica sentiantet laetentur. Ex prsedicto attlem O/flcio de-
°"» Officio ct
celebrari. Ibidem habelur Confraternilas, sub eodem scripsit nobis Chiffletitis Orationes proprias alias dttas,
Htssa.
erecla nomine, auctoritate Jacobi Haraldi, AZducnsis verosimililer anliqttiores, unam ad primas Vesperas
ab anno mdxii ad mdxlvi Episcopi, cujns tempore cre- Omnipotens sempiterne Deus, fortitudo certantium
auales etiam
diderim eiiam compositas Lectiones Ofjiciiproprii; quod et palma laborantium, solemnitatem hodiernas diei
'
Ti. e 11- • sunt III
vna cum Missa etiam propria, Petrus Franciscus Chi- propitius mtende et Ecclesiam tuam lac celebri-
;
0/ncio
tate ltftari intercessione Martyris tui yEmiliani,
ffletiusnosler eleganter el cum notis musicis descriptum ;

reperil; notavitquc setatem libri lilleris rubris notalam omnium in te sperantium vota perficias. AdLaudcs
legi, in circulo
majoris lilterse 0, unde incipit prima ad vero : Omnipotens sempiterne Deus, qni devote de-
primas Vesperas Anliphona; sed verbis Gallicis, quee precantiura preces benignus exaudis, Majestatem
sic Latine reddo
Anno mdcxii factus sum per D. tuam suppliciter exoramus, ut sicut in honore glo-
fuit
Stephamim Chaffault, Bassum inecclesiaS. Lazari riosi Episcopi tui et Martyris ^Emiliani fides

Augustodunensis fecit autem me fleri D. Edraun-

;
exaltata ; ita ejus intercessione, hostes nostros vi-
li Utti
dus Baldreaudus Curatus S. ^Emiliani. sibiliter.ne nobis nocere valeant, separari concedas;
u 9"tda Galli
« tdtta 2 Circa idem tempns ex pra-dictis Leclionibus ex- et ab infirmitatibus capitis et ruptionibus ventris
tracla fuit Gallice vita ipsius Sancli ; quam, prima sanari nos facias.
3
 70 DE SANCTO .EMILIANO EP.

3 Dignum nihilo minus Chifflelio visum est qnod Marlello ealenus admiserim, ut factitmsit anlequam
id

Al TOIT l>. P.
transcriberet Iicsponsorium od iv Lcctionem, liujus te- Aquitania e.rpellerciittir illi. ab Eudoiie Comile viai :
Kodem facil
enim hoc ntortno, cl runt dcfuntti
Hesponsot tiim nous: Quam felix es Gallia! quam inclita nrbs Hse- lice.t filiis altercante

dnal dumexcipiseximium amicum Dei yEmilianum, Murielto, resumpseriiit Saracemanimos ; dumtamen ad

Narbonam viclos fitgutosqtic lego, non possum
incomparabilem fhesaurum, super cunctas opes ti- milii per-

bi percommodnm. Hic te defendetab omnibus adver- sttaderc, eos tinic allius pcnelrasse, quam usque Nar-
sitatibus , devotis precibus coifferet plurima be- boiium. ubiiis obviam fuclits Martellus est.

neficiorum praemia. Inbujusexceptione pange Cbri- 7 Annales Breves opud du Chene, tomo i Franift-
sto laudem animo et corde: cujus patrociniis illa- corum ob anno dccvii usque ad DCCXC, aliique a occvni
l"ctum n it .
straberis continuis miraculorum signis. Notavit dein- usqne ad nccc, aptius nobis tempus ostendunt; dum' tttr
<*rmtn
<lc\ deratur
dc C/nlfletius Auclorem Lcgcnd.v Gallicse, ultra quam primi qitidem dicunl, quod anno dccxxv Saraceni ve- '56 sub
Leijenda Manclto
vetustlor preeluceba.nl Lccliones processisse perconjectuias novas; nerunt primitus; secundi untem addunt aecasidnem',
et ulia qn.rdam, istic non expressa, ex incolarum tia- pcr quam id ipsis licuerit, cum dicunt ; quod, quando

ditioiie adtlidissc; nisi fvrlc anliquior alia prseextilerit, Karolus primum fmt in Bauvarins, Saraceni vene-
cumde nu-
quocl ipstvmel Lectiones indicare videnluv, runt. ChronographusStuo seu Magdeburgensis qui ma-
mero Martyrwm Christifutsse yEmilianum dicttnt, ut gno nobis usui fttil ad Acla S. Norberli Sedis illius
Vitam et Legendam intnentibus manifestabitur. Archicpiscopi, et cnjusClironicon cx noslro MS. Cele--
4 Ex sic crqo scripta Legenda Gullica, excerpsit berrimus Vir Lctbnilius posuil tn capiie Accessionttin
Callic.v yEmilianurn illuslri tjcnere in Briltin- suarum Historicarum Ltpsiar. ctlitarum anno IC98;
Clii/Jlititis, ftiisse
lynopsis,
nia iiatum.studiis excitllum litlerarum ; factnniqueEpi- Chronograpltus inquam Saxo quod anno dccxxvi
dicit,

scopum Namnetengem, venisse cum suorum exercitu in Karolus Princeps cum Bajoariis pugnavit, eosque iellls ttamri-

co, Saxmiui,
sttbsidium Augustodunensium, obsessorum a Sardcenis, vicit, et hoc bellum biennio durasse potuit. Idetn anno
Suevico
qui anno dcclxxvui, post regressum salicct tib His- dccxxvii : Karolus Sueviam ingressus contra Lant- oenniis
paniis, pdei Christianx reslilulis, Carolnm Magnum, fridum pugnavit, et gentem illam vicit. Alii quidem occupato

in Gallius se infuderint , diviso Irifarium cxercilu, bellum boc ad onnum xxx rcfcrunt, intcrim lamen
K
di-
Burdcgala, Tholosa, Massilia, occupatis. Hos capla et cunt, quod anno dccxxviii Karolus fuit in Saxonia ;

desolata Cabillone ad Sequanam, trajecisse in Burtjun- et xxix voluit pergere Saxonia ; adeo nl is videalur
diom, longaqne obsidione Augustotlunum pressisse; in Germanicis parlibus futsse occupatus, usque dum
./Emilianum vero cum suis.ad ceitamen onimatis, ag- anno dccxxxi fuit in Wasconia contra Eudonem ,

gressnm illos; primum quidem invico, Saint Forgeot eumque vicit ; sed ila, ul hoc ipsum, quo animari vide-
vulgariter diclo. tina ab Augttstoduno teuca ; iterum ad banlur Sar#ceni ad trruption.es suas ftdentius resu-
S. Petrum de Estrerio, tertio ad vicum Aussy nun- mendas, fracto eo qttem sibi prsecipue obnstenlem ha-
cupaliim atl scsquilcitcam ; ac dcnique optitl S. Joannem buerant in Aquitania, mojori ipsis dumno fuerit.
de Luzia, ubi occubuit: ex tradilione autem habcri , 8 Saraceni enim ex Hispania cura parvulis et
namymtei
quod sitjira corpora Christianorum cssorum miracitlose uxoribus venientes, sicut idem Chronographus habel, illo contra

atque instantance fuerinl posita pulchra iltn grandium Aquitaniam Gallite provinciam, quasi in ea habita- ipsos teitieiilt,

atqite timenlt
petrarnm momiment,a, qu.e hodiedum ibi videnlur. turi, intrarunt: Karolus autem cum Endone, contra
et Idea 5 His tta dcccrpiis, proponit sibi Chifjlelitts Idcam eosdem pari consilio dimicavit. Nam irruentes Fran-
opusculi a peciiliatis opusculi, de hoc Sancto conscribendi, in liunc ci super eos ccclxxv millia ex eis interfeoerunt
(ItiHletio
modum. i Danda est Historia S. ^Emiliani pro tribus Eudo quoque super eorum castra irruens, pari mo-
conceph,
Lectionibus secunJi Nocturni (novis scilicct, veteres do multos interficiens, omnia devastavit. Mille quin-
enim novem numerantur) n. Quod non fuerit occisus genti tantum ex Francis cediderunt. Pugttam lianc
dcclxxviii post Caroli Magni expeditionerri Hispa- ad Pictones comnnssam in menseOctobn die Sabbati,
nicam. ni Quod tempore Caroli Martelli, et quod dicunt prsedicli Annales ; neque credibile est tunc nllra
anno dccxxxyi cum anno dccxxxv praecessisset Pictones penelravisse Saraccnos ; uti nec anno dccxxx-
obitus Eudonis et invasio Aquitaniae per euradem vii. quando Karolus bellum babuit contra Saracenos
Carolum secuta vero esset anno dccxxxvii Sarace-
;
in Gothia, id est Languedocia : tunc enim non uilra
norum clades ad Naibonam. iv Traditionem non Narbonem venerunt dicenle Cltronographo Sa.ione ,quod
evertunt Catalogi Episcoporum Nannetensium, ubi Saracenorum exercitus, rursum in Galliam introiens
nullamentio S. yEmiliani : nam bi Catalogi sunt re- multam devastatinnem fecit contra quos Karolus, :

centes et imperfectissimi. v An licuerit et decuent non longe a Narbona bellum committens, maxima
Episcopum armorum tractatio. vi An sit vere inter eos cxde prostravit. Anno detiique dccxl Saraceni,
Sanctos relatus, et qua auctoritate vindicatus? vn Gallias rursus ingressi, Arelaten ceperunt, etom-
De sepulcris loci monolitbis. vm An sit vere Mar- nia circumquaque demoliti sunt. Sed Karolus misit usque
tyr 1 ix .Confraternitas S ^Emiliani. x Multi
.
in bap- ad Luilprandum Regem, petens auxilium qui et att S<1<""
:
„eiietrass'
tisrno de ejus nomine appellantur. xi Fundationes et venit cum omni exercitu Longobardorum. Quod
Indulgentise Confraternitatum, quas proinde plurcs Saraceni mox ut audierunt, fuga elapsi sunt. //«-
essc vnleltir indicare. Erit fortassis, qtti, qucd ille men- clenus Chronographus prselattilatus, quse intle decerpere
tc concepcral, plennts exequatur scripto: nohis tam placuit, ul comtarel fieri vix poluisse, nisi intra annum
prolixis essc non hcet : nam vi coput satis patet ex di-
dccxxv et dccxxx, ut Augiistodunum Saraceni obsede-
ctis; \iu vero discussione peculiarinon eget, cum om- rint, et contra eosvenisse S. yEmilianus;jo/(im'(. Nunc
nes morte crucnla defunctos Sonctos,
Martyres appel- ipsam, ul habemus, Legcndam accipe :et cide, num tota
lare el ut tales colerc Ecclesia consueverit; etsi Mar- rccipi possit, correcto unico illo errore, quopro Martello
ttjrti proprie dicti laureolam fortaesis non
conseculos. obrepsit Karolus Magnus : qtti error eo facitiorem me-
6 Ad tcmptis quodattinet, quodque hujus
loci potis- retur veniam, qnoil Martellus,
aui recle neool licet Principis contctitits
sintum cst, facile assentior Clii/Jletio, Caroli Magni
sub Caiolo M. nomine, Rcgio lamcn potestate utcns, Rex etiam subin-
an. 778 irru- regno perpcram atlributam rem, quse
fsi vere conligit, de diclus invenialur: unde id quod Papirus Massonus
pisse in uti btibel 'traditioj ad Caroli
Martelli trtatem debet in Annalibns dicit, tumulo ejus in sede S. Dioutjsii
Gallias
pertiiiHisse. Licel enim Magnus
Saracenos suos in Hispania inscriptum legi, Carolus Martellus Rex.
triumphos doliteril funestatos ctade
Roncevallensi, inter
angustias montium a Vascombus accepta;
numquam ta-
mcn ausi sunt Saraceni, quoad ille vixit,
Gallias in-
festare. Quod atttem supponit Chiffletius ausos
esse sub

LECTIPNES
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 71
noctuque ambulantes, suos gressus versus
IrrnmTi nrrrrn
LLLllUiNLb UhHLll diam direxerunt ab itinere non cessantes,
:
Burgun-
dunec
ad quamdam civitatem Haeduensem, in
districtu

inltr r l"
rei
Ccivesillius, Ex MS. Codice

um per universam Gallorum provinciam, longo

ipsiilS Ecclesice. Burgundiae .-ituatam, appulerunt in qua benigne
auxilium a Deo cognoscentes, et crude-
leni '"'micorum obsidionem d
formidantes, affectuose
:

Chrisli Marlij- exceperunt.

tempore a passione Domini nostri Jesu Christi, per
oracula Sanctorum, verlium Dei iain dulciter into- ^ Q ui *tatim audientes, Paganos adesse prope
nuisset, et claritas divinaB legis audita fuisset, dictam civitatem, Nemphei fere sex millia, et
con- Eu- et Auguslodu-
stra g e viginti millia paganorum equitantium, lio appropin-
vertens sapientiam praestans parvulis,
anireas et i
pede.
auantium
ad fidem suscipiendam convolarunt doctri- s tnbus minimo computatis:
roulti ; appropinquantibus Pa- hostium
ni>i|ue t-i precibus ipsorum sacro bapli-
meritis, et. ganis non longe a civitate, oliviaverunt foras
ut
smate abluti sunt. Quos Dominus, sua providentia audaces, vigilantes non forroidantes, in Deo spe-
,

omnium salutem zelans, et sua membra ad se tra- rantessub Divi ^Emiiiani ducatu et aciem intran- :

here cupiens, [.passionibus] et tormentis justificare tes,enses et lanceas in facies inimicorum magnani-
voluit ne per mundi prospera, obliviscerentur eo-
:
miter injecerunt, ut in omnibus glorificetur Deus parlem unam :

S JHm- sunt in patria. Alii lapidati

ftll t
.'
rum quae sunt, secti et multis oceisis, nominatum Eustrageum ciud
quin ctrdit,
lionUJ
sunt;alii tentati sunt, et alii in bccisione gladii 1 ue aut sex niillibus, ad S. Joannemde Luziausque
niortui sunt. De quorum numero beatus ac sanctus fortiter persequentes, inter burgum e Colcharum
/Euiilianus, miseratione divina a Nanthensis Anti- et HajJuensem civitatem situatum, viriliter fu»a-
stns in Britannia inventus fuit, ut Vitam et Legen- runt -

damintuentibusmanifestabitur. Qui sub persecutione ^ ( 'ui. iriscio provido viro, venit in succursum a
Eustragei"A et Nemphei comniilitonum floruit, et Cabilone.maleficus ilie Neinpheus, velut cauis rabi-
crudele niartyrium susccpit, paulo post triumphum d" s et veneficus Eustragei stii commilitonis am- contra alte-
;

c Caroli Magui, Rolandi P'iorem exercitum liabens, supranumerum superiu ram quoi/ue
et aliorum, ut in eorum
gestis apertum est. dicturo. Quod videns cunsolator beatissimus suos
2 Unde antiquus huroani generis inimicus, invidia buccinavit, et istis consolatoriis affatur verbis, di-
qtu tontra cens
procuranteet suggerente, multos paganos intideles- ; Congratulorfidei vestroe, commilitor.es optimi,
Sarattnos
Galliom va-
que a fide alienatos, sanctam Cliristianitatem per to- quod amore christianitatis et fidei, nullam vobis ini-
ilonfes, tam dictam Galliam deglutientes, et multas urbes micorum visus formidinem altulit. Accingimini, et
devastantes, permissione divina (demeritis forte exi- nullus vos metus terreat, humanus fortes animo, :

gentibus) suscitavit. Quodaudiens illebeatus JEmi- fide fortiores, estote Deo confidentes, quia proteetor
liauus, fidei aemulus et zelalor, sanctissirnus Epi- est omnium sperantium in se. Non in multitudine
scopus, ex Britannia natus, pulcherrimus aspectu, bellantium, sed de caelo victoria est.
vultu amcenus, dulcis eloquio, populo valde compa- Adhuc illo loqtiente, venit vectus equo nuntius,
7
tiens, et supra modum amabilis, quia bonis virtuti- dicens Domine festina jam Pagani ad gentem et
; :

bus et moribus plenus, multos ex suis propinquis et ad exercitum tuum decurrunt. Qui iri Domino
longinquis animavit, ad fidemque defendendaiu ro- confidens, et signo Crucis se muniens dixit In ma- ;

boravit et solidavit, ista affabiliter dicens ; viri nus tuas Domine, commendo Spiritum meum. Et
-

fortes in armis, in fide vero fortiores scutum fidei

;
aciem invadens clamabat Eia milites, inDeocon- ;

vestris in manibus, et cruceni Domini in fronti- fidite de vobis. Aeciditautem ut nutu Dei, praedieto
bus vestris assumite ; galean) salutis in capite, et Nempheo, mirabili fortitudine et statura, primo
loricam in pectore. Eia milites Cbristi, vobiscum occurreret : quem, visis opprobriis et crudelilus
sod plurimis
arma deferte canes venenosos trucidantia et
hellica, martyris suis inflictis, audeuter invasit, et magna eorum cxsis,
conterenlia. Melius est nobis mori in bello, ut ait v ' ac potentia viriliterpen-ussit, hincet illinc atro-
Judas Machabaeus, quam videre mala gcntis nostras, citcr cruentavit. In cujus auxihum affuerunt Pagani
et opprobria Sanclorum in lege diviuaj Majestatis grandi ntimero, ipstun a terra sublevantes : et in
sustinere. sanctum Antistitem [irruentes] enses et lanceas in
3 Qui instigante Spiritu sancto, festinantius Beato Sanctum corpus dederunt.
responsum concorditer fecerunt Domine vene- ; 8 Qui voluutate divina prostrafus, suos non ces prostcrnitur
rande et bone Pastor, jube, inipera, et quucumque sabat sanctis exhortationibus ad fidem animare, etiam ipse

ieristesequemur. Ipse ardens, voluntatemque ilivi- dicens ; inclitissimi milites, in fide constantes
naui anhelaus, diem recessus suis intimavit quisi- ;
estote, animo potentes dimicate contra inimicos, et
cut boni fidei zelutores, et suo Pastori adh&rentes, audaces in Paganos convalescite quia jam video :

armis aggressivis, et defensivis muniti, in grandi qni animss vestrosdelectabit.etsollicitabit: jam video
nuinero in dicta Nanthensi ecclesia coniparuerunt :
cubIos apertos, et Angelos aspicio deadventu vestro
ubi Beato Missaincelebratite,deCorporeet Sanguine Deo coiigratulantes. Nolite metuere mortem, quae
Domini nostri Jesu Chrisli omnes communicavit, uti s i'" e dubio drcit ad vitam non hominum, sed
: filii

Pontifex piissimus. Qui diviuo peracto Officio, una Dei, [pugnatur] pro nostra vera matre Ecclesia,
cuiu projirio Comite, suos sohdans, et in fide con- quai clamat ad Deum vindictam Sanctorum suo-
finuans aiebat ; Filioli, gratias Deo Salvatori noatro rum.
reddamus, qui condidit ccelum, te.-ram et mare ex 9 Cupite dissolvi, et esse cum Christo Salvatore
et capite
mhilo. et omnia quae in eis sunt creavit : qui nos sua nostro. Ibi nos meliora loca manent, mer- et tota truncatur
bonitute in tanta multitudine aggregavit, et animos ces nostra. Et hajc, ultiino in laudem prurumpens,
nostrcs taliler roburavit et sanctificavit. Devote ip- animam sanctam Angelis sucipientibus.aHernis gau-
sum aeprecemur, ut voluntatem suam adimplere va- diis cum canticis et laudibus, audientibus cunctisibi
leamus in sulutem. existentibus reddidit, saeviente illo scelerato Nem-
* Et valefaciens omnibus, ipse et sui commilito- pheo, ejusque sanctum caput detruncante.
nes, omnibus
mundauis spretis, spe suffulti, Sacra-
"""«
ducit mentis muniti, veluti boni milites, praevio Duce illo
venerando yEmiliano exierunt.
ANNOTATA D. P.
quantus luctus
omnium lugeutium plangentiumque civium, vidua-
rum, orpbauoruinque His minime praepediti, die
! a Nanthensis, a vulgari Nantes ; anliquior ali-
quii
 72 ACTA SANCTORUM.
A quis Namnetenses, vel saltem Nannetenses scrip- lendas Junii, quando deeo et sociis inter Prsitermisso s
n
sisset. egimus. N0T 5

b Nolim respondere pro hisce nominibus, alibi nec- d Auclor Legendx Gallicx, reipsa obsessum, et qui-

dum reperlis a me, dem diu, Attgustodiinum asserit.

c Cladem potius dixisset, nisi triumphum Mar- e Videtur Burbonium Anselmi intetligi, Bour-
bon Lancy, non satis recte scriptum est
tyrialem inlelliijat ; cui fabulosus Turpinus assignat et forte no-
xvi Kalendas Julii, anm 778 Saussayus pridie Ka-
;
men.

DE S. PECINNA SEU PERSEYERANDA

VIRGINE AGIU PICTAVENSIS IN GALLIA-
COMMENTARIUS PR^EVIUS
De vario ejus per tres dies cultu, titulo Martyris alicubi addito, et Vita scripta sub nomine
S. Perseverandae.

FOHTF!
SEn . viu. yM ^ibus contincnter diebus reperitur in sacros ta- cinnae, Virginum et Martyrum. Iluhc vero ordinem
Yitadatur l II
\i 0!i relatum nomen Nobilissimae Virginis Pe- moditmque scribendi nomina, sequnnlur Ferrarius et
cinnae, agnomine et meritis Perseverandae : Felicius : talibitsque exemplis motus Saussayus in sup-
B
enim litulis appellalur in vita, quam de-
/,('.s ple.mento, quasi priora correcturus sic legi jubet : In
scriptam habemus in prxclaro grandis membranse Pas- territorio Pictaviensi natalis sanctarum Virgi-
sionario, Vilas Sanetorum Maji et Junii conlinente, num et Martyrum, Columbae, Maternae, et Pi-
quod una cum aliis quahior ejusdem molis argumenlique cinaa.

voluminibus, sequentes menses praetcr Anguslum conti- 3 Verum, sicul jam dicere ccepi, nulli earum conti-
nenlibus, redemimus ne discerperelur, sicut discerptus gil virginilatis lilio jungere rosam Martyrii, ut sicut de iuterim iols

fuerat iste aliique primi menses qttatuor, ante annos sola Pecinna norratur, quomodo et ubi mortua alqtte et Virjo la-

monasterio Vul- tum colititr

circiter trecentos pariter descripti in sepulta sit et colatur ; ita sola potest a nobis refenim
die 25,
cellensi Cameracenns dicecesis. hti simile aliud in hoc opere. Polerat aulem referri ad diem prxcedenlem,
ante annos
Aronsiensi apnd Atrebaies monaslerio, quod xque ac quo pro majori ruslicanse plebis commoditate, utpote
300 exaralis.
illinl est Canonkorum Regularium, invenitur fortassis aliunde festivo, primitus cultam credo ; nisi, eodem
etiam nunc ; certe initio secnli hujus inveniebntur, cullu snb ftnem secult xi auctor, cum etiam visum esset

quando Joannes Bronier, ipsius loci Sacerdos Canoni- Officium Ecclesiaslicum pro ejus honore instituendttm
cus, ejusdem Vitx exemplur inde. descriptum transmi- in ecclesiis ei dicatis, dies hic prxplacuisset, proxime
a/mi tktom
sit P. Heriberlo Rnsweydo, qui ipsum cnm alio contu- vacuus a celebriori Officio. Itaque ad fxnem Vitx prx-
et Vmmtiit'
litapud.monasterium S. Foilani Ordinis Prxmonstra- fatx in triplici MS. sic legitur : Celebratur autem duoi:
tensisservato, quodque comperimns ad verbum convenire depositio ipsius Virginis septimo Kalendas Julii.
cum nostro prxfato codice, tiisi dum Pecinna scribitur Hubemus vetustum absqtte anno imprcssionis Breviarium
Picinna. De bac tamen Vita priusquam agam, red- Sanquintinensis in Veromanduis dicecesis : ubi. prop-
denda mihi ratio tam varii, ut propterea et
est cultus ter delatas illuc (ut mox dicam) Reliquias, ad diclitm
propter duplicalum Sanctx nomen, fuerit ab aliquibus diem sic notatur in Kalendario prxfixo, S. Pecinnae
divisa in duas ; eo maxime quod Peeinnae nominietiam semiduplex ; notatur autem per rubricam, tamquam
Martyris titulus inveniretur subinde additus, Perseve- festttm a populo feriato celebrandum, xque ac Nalivi-
randa simyliciler Virgo appellabatur. tas S. Joannis Baptislx et proxime sequens Aposlolo-
2 Molanus nescio unde nactits exemplar Usuardi, rum. Idem dies in Pictavis servatur : prout testatur
minus licenter aucti quam cetera reccntiora quxdam Henricus Ludovicus Caslanxus de la Rochepozay, Epi-
alia, ad xxiv Junii ubi scriptum reperii transcripsit- scopus Pietavensis, in suis Notis ad Litanias Pictoni-
Ipsa Sancta
que : In agro Pictavensi S. Pecinnae Virginis quod cas a se vulgatas, quibus e.liam inscripserat S. Picin-
videtur prU :

mvm cutta secutus in Gallicano suo Saussayus, lecta forlassis etiam nam Virginem.
fuisse Vita prxdicta, phrasim sic exte.ndit ; In agro Picta- 4 In omnibus tamen Legendariis MSS. sttpra alle-
24 Junii,
vensi S. Pecinnae, Virginis Deo sacratae, Angelica gatis et aliis verosimiliter pluribus sic legitur ; Incipit
S«» 11011«
puritateet morum
innocentia ac religionis fervore Vfta S. Perseverandae Virginis, cujus festivitas est Persev'"»
11

2*
illustris. Qttia autem in prxdicta Vitaetiam nominan- vi Kal. Julii (licet id per riftttut
inscriptte Mar- errorem, ipsi texlui con-
iyrologiis, tur sorores ejusdem propositi socix, Columba et Ma- trarium, inductum videatur) accidil ut in recentioribus
etiam ut
Martyr,
crina, sive. (ut est in Foilanensi) MS. Magrina simul- plerisqne, tam manu scriptis quam typo cusis Usuardi
qne custitalis causa vexatx dicuntur, cruentam
etsi auctioris exemplaribus, etiam illis quibus Pecinna cum
mortem nulla earum obiisse feratur : placuil aliquibus, sororibns inscripta eratdie xxiv; ad diem quoque xxvl,
simul omnes, etqmdem ut Martyres, adscnbere Fastis; post memoriam S. Maxentii, adderetur; Eodem die
cum nonnulla (ut passim in nominum
fitj ordine ac lit- S. Perseverandae Virginis. Hoc seculi sunt isti quo-
teratura diversitate. Hinc in MS. Carmeli Coloniensis, que qut alias nibil de S. Pecinna habent ; inter manu-
quod apparet ab exemplo qitodam Gallicano
sumptum, scriptosquidem Codices, Vaticanus S. Petri, Centu-
sic legitur : In territorio
Pictavensi sanctarum Vir- lensisS. Richarii, Bituricensis S. Laurentii ,sexmem- rditt
<"•*'"'

ginum, Putinae, Matrinae, et Columbas er

Martyrum. branea nostra, quorum ultimum nuper nobis allalum sedP
In Martyrohgio, Colonix et Lubecx ertorti*
sub annum 1480 Praga prxfert titulum Conventus Nistadensis in Pro-
cum sororlbus cxcuso, necnon Auctariis Greveni
Maa-ina et
ad Usuardum anno- vincia Dnnix ; inter impressos vero, Bellinus, Gale-
rum Cliristi 1513 et 1521 Pictavis sanctarum Pe-
Columba ;
sinius, Canisius, ac denique Romanum hodiernum :

ctinae, Matnnae, et Columbae, Virginum et Marty-

quos jam pridem prxcedcns Petrus de Natalibus, Per-
rum : qux verba modice alterans Maurolycus, In agro severanda Virgo, inquit lib. 11 cap. 180, eodemdie
Pictaviensi, inquit, SS. Columbae, Maternae et Pi-
in Domino requievit. At Maurolycus et Felicius non-
nullaque
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 73

nullaque Martijrolagia MSS. Perseverantiam appel- longe, aPyrenseis ortam, sed non etiam ibi mortuam,
lanl.Quibus omnibusnonobslantibus, ncque secernenda quodsuspicaturlleinerxus, immediorelinque.ns, utrura U>CTORE D. P
cemeo nomini quasi duarum Sanctarum, ncque se- ejus Reliquias Childebertus abHispaniis in Gallias

queudum errurem in die manifeslum. deportarit, seu alio quovis casu in agrum Pictaven-
5 Locus sepulturx el cultus, uti in Vila num. 15 sem allatae illae sint. Vevumprimapotius, atqtte setate
leiiilur, situs est in pago Pictavensi, et dicebatur florentem crediderim ex Hispania, Dei amorem, ob
tuncTaurinicusf7n.iI/S. Foillani Tauriacus scribitur) transisse cum Sororibus in Aquitaniam; et trajecto

noinine nunc quoque mutato, honorabili vocabulo Garumna usque in Pictavensem aut liuic proximum
-
prope JVJPT
nuncupatur ad S. Pecinnam, vulgo Sainte Pezaine, Xantonensem agrumvenisse ; ubi in monasterio quopiam hxc ipsam
Ihvm,
inquit Episcopus Custanseus in notis ad suas Litanias, cum illis viaerit, donec pirata quidam Barbarus, Occi- Hispanam
facit
juxta Nyorthum regiunculx sibi cognominis caput, ad duis id est Maritimis potiretur partibus; iinde medi-
Seuram fluvium, Pictavis fere luntundem atque Ru- terranea quoque suis incursionibus habebat infesta Oli- .

pella dislans, hinc scilicet xu, istinc xiv leucis, et infra verum vel Oliverium Regem nominat Fita, nomine
S. Pecinnae Parochiam, ex altera fluminis ripa leuca nec plane Lutino, nec prorsus barbaro, et Britannis
iinu Ad eamdem ripum sursum
supra se pmspeclans. Olivarium Latinius diceremus : Pecin-
snlis familiari,
(neque notntn
pcr leucas iv jacet oppidum S. Maxentii, qui xvi nae nomen, barbarum etiam ipsum est, sed lale, ul ex
abludit)
Julii in itsdem omnibus Martyrologiis commemoratur veteri Hispanorum Celliberorum ante Romunos lingua
eodemdie fueritS. Ferseveranda.
ut ideo conjiinclailli potius quam ex alia post illos inducla, possit videri de-
uUapie aa
Adiit Castunxus esse alteram ejusdem nominis Pa- rivatum, quomodo hodicdum Hispanis Pekenno quoque
UHaiii /'•

recliialem ecclesiam prope Moustiers sur le Lsty, et Pekenna dicitur, parvus, parva, voce nec Latinam,
ubi similttcr S.- Pecinna ul Patrona titularis colitur, ncc Gothicam, nec Mauricam, adeoque antiquiorem
in Lucionensi dioecesi : inqtia Chorogruphica quidem nriijiuem referente : nisi malis suspicari Pecinnae no-
Pictaviitabula Layam fluvium nominat, scd nusquam men ide.m putria dialecto signifwasse, quod Latine so-
Moustiers vel Pezaine; ut nequeam dicere quantumab nat Perseveranda ; el propterea ulrumque in usu
uivicem distent ambx ejiisdem Virginis parochix; sed fuisse.
solum monslrare possim discrimen fluininum prxtlicto- 8 Ut ut est, -Pecinnas monasterium, leucis utmini-
et monaste-
rum, quontm ud viu lcucas distant ab invicem;
ostia muvi viginti, nec tamen muito plurtbus distare Neorto, rium non
quu vero Nyorthum Layie viaintts est, saltem xn leu- concepisse debttit is, qui de ipsa sepelienda loquilur, longe
Pictonibus
cx censentur. tamqiium loli regioni nola atque percara ; et tamen ait
staluit,
6 Ast magno centum ut miiiimum lettcurum Galltcu- illuc pervenisse ubi obiit, septimo demum die, itineribus

narum intervallo, ab Nyoiiho distat oppidum et mona- scilicet modicis el sexui suo debiiitatique congruis.
Itrtia In
sterium S. Quintini, in Veromqnduis Belgio vicinis Qitodsi ex silentio Adonis Usuardique, in suis Marty-
ojijiido S.

Qiuiittni, cttjus Dominus el Abbas, idemque Veromundcnsis et rologiis de Pecinna tacentibus,conjectare quis velit, ip-

Crispinicnsis Comes, Hugo Magnus, eo prxlio, quod sorummet sevo illam flornisse; conjecture etiam posset
adversum Comitem Andegavensem commisit victor illum Barbarorum jiaganorum ducem, qui in Virginis
Pictuvos quoqxte depopulutus est; el Nijorlhum usque concupiscentiam exarsit, fitisse ex Normannis aliquem,
cxcurrens,anno iixc, ablata mde Pecinnae Virginis Curoli Calvi aevo, id esl seculo ix exorsis Galliam longe
pignora induxit in ecclesiam, quae etiamnum Virgi- lateque populuri , excursionibus plerumqne annuis, quan-
in quo forte
oi ttUatas eo nis nomen obtinet; in qua instituti Canonici duode- doque ex occupato aliqtto munitiori loco pertinacioribus.
vixit tempore
lliltaiuas anno cim, distincti in Presbyteros, Diacbnos, etSubdia- Concipi etiam poterit, Uliurum sive Oleronem insulum, Normannorum
conos, subditi majoris ecclesiae jurisdictioni patro- ab iis insessam subinde diutius fuisse, unde ipsis licue- regiones illas
poptttantium
natuique S. Quintini, cum aliquot Capellanis. lta rit quasi usque Pictavos dominari, et tributa atque
sec. 9,
Claudius Hemerxus ud unnum prxdictum, in siia Ve- servitia quodammodo imperare ; ut venire jubenti ty-

romanduorum Augusta, qusc vulgo urbs S. Quintini ranno non potuerit non obedire Pecinna, nec impix
nuliir; addens id faclum, Magnatibus ejus aevi violenlis quisquam pro illa se opponere quo casu Du- :

arbitratis, illustri apice suas viciorias coronandas, s nomen indidem accerserepoteris, unde suumOlavus

si Divorum Reliquiis ecclesias devictae provinciae habet, Danis Norvagisque notissimits : sed quanto Nor-
seu potius
spoliassent, ut suas iisdem exornarent, Adventum mannicse irruptiones propius uccedttnt ad lempora, qui- Saracenicx
vero Divas Pecinnaa Reliquiarum celebramus, inqttit, bus censemus scriptam fuisse Vitam, lanto minus vero- circa an. 727.
similitudinis videlur habere conjectura. Itaque cum jam
F
xxiv Julii. Quales vel quantse ese sinl dum ipse non
ujm. docuerim, S. Mmiliani Murtyrium referri posse ad
exvlicat; suspicari licet, quod ese solum sint, qitsead
publicum venerationem fuerant reservutse, et lipsano mpus Sarucenorum, circa annum bccs.x\i per Gal-
Cwpvf rep„.
grassatorum; magis propendet anunus, ut eodein
(«m in thecis argenleis tmposilse, lum cum primum coudila vel Uam
t'1'lonibns restuurnta sub ipsius Sanctse nomine uit Tuitriucensis referam obitttm S. Pecinnas; el Oliverii Recris nomen,
mnio 1098
ecclesia, corpore sub allari verosimiliter collocato. Ita curamque stabiliendx idololatrix, opinaborub uuctore
adjecta graluiti omatus causa; sic ul tola
Vila fictioius
salvabitur quod ex Chronico Malliacensi MS. lus ver-
bis recitut Custanxus; Anno mxcvui inventum est phtrimum, perparum habeat veritatis; tn hoc positx,
corpus S. Pecinnas quotl mortem obie.rit Virgo, cum
duceretur ad eum, a
: Deo utique consolante inquilinos
post priorem cladem, et educlo in lucem corpore reliquo quo vim metuebat sux pudicitix inferendam, sororibus
jacturam compensante unius forsitan brachii, altcriusve divinitus ab eudemprseservatis, vitaincolumi. Lege et

partis : quoadusqtte apud Pictavos xqne ac Vcromun- judica.

duos, grassata erynnis Calvinianu, ulrobiqttesacra istsec 9 Porro non exislimo, quod Dextrini pseudo-chro- Pseudo-dexter
nici ftgulus aliquam habuerit Vitx
illius nolitiam, in Caracx natam
pignora dissipavit.
v 'ln
rhletur quaS. Perseverandse ortus Hispanix tam diserte as- fingtt,
«c, ti
7 Crediderim vero haud diu anle seculi xtmedium,
factam seu xdificationem serttur. Si enim habutsset, eadem duce
proculdubio fttis-
seu restaiiratioitem ecclesix,
de sorortbus, deque Rege Oliverw, et Taurt-
eodemque tempore compositam fuisse, abaliquoS. Ma- set etiam
xentii vel alterius vicinioris monaslerii Asceta, Vilam, nico sepullurx loco commentus uhquid; ac forlassts

quam Itabemus et htc datttri sumns, stqlo quidem pro etiam Piclavensem Pagum traduxisset tn
Hispamam,
ea setale eleganti satis, sed cum exigua verx certxque eademgua similiaplura ftdentia. Nunc ad illam II is-

historix notitia, ulpole acceptam non per scripturam panise vindicandam suffecil nudum nomen upttd Petrum
coxn relatoris, sed per solam verosimititer vulgi tradi- de Natalibus, et in Romano Martyrologto repertum
loci, cum proposilum liaberet
hu-
tionem.Huic lamen videmur posse credcre Sanctam absque designatione
suos; num-
quidem in quibusdam partibus Hispaniae, puta haud jusmodi omnibus patriam assignare apud
10 quiim
Junii T. VII
 74 VITA S .PECINN.E VIRGINIS.
qne vita et religione sibi similes Christo aggrega-
A quam turpius deceptos, quam cum persuasi fuere, tot

AUCTORE D. P-
vcris suis Sanctis admiscere plure.i, per solam fingendi rent Virgines.

litidinem illuc attractos. animo ad annum

Hoc igitur 4. Denique cum tam reverendisactibusinstarent
scilicet ut diabolo repugnarent, ac Deo soli mente,
ccclx ita scripsit Pseudodexler; Caracae in Carpeta- «I» 4u
n
nia (volunl quidam Guadalaxaram nunc esse ad xn actu, et habitu placere desiderarent; diffudit se ea-

ComplutumJ Per.severanda, Virgo Deo

ra. sitjira
ruin opinionisfama per regiones finitiraas, quia lux '« «nlecdij,
p.
devota, floret. Nec defuit qui dignum patella opercu- tantae religiositatis abscondi non potuit in tenebris :

lum adderct poetaster, sub ucscio cujus Anli llali no- quade re sancta gaudebat Ecclesia, et beatissimae

mine, uti aliis multis, ita eliam illi Sanclx Epilaphium Virginis Pecinnae gloriosa praedicabat merita. Ipsa
et sec. 4
adscribit consarcinans tribus male lornatis distichis; quorum hoc quidem iuter Sororum consortia, tanta morum re-
primurn accipe, cetera apud Tamayum Salawium in fulgebat elegantia, quanta Lucifer matutinali tem-
Martyrologio Hispanico lege, ad diem xxvi Junii. pore ceteras stellas praevenit excellentia. Ipsa enim
Marraore sub cavo, virtutfim plenaa Caracae alias Sorores inforraabat exen.plis, roborabat con-
Sarcinis, en Virgo Perseveranda jaces. solationibus et doctrinis. In quarum schola castitas
splendebat et parciraonia, humilitas manebat et obe-
dientia.
VITA 5 Illis igitur diebus quidam Regulus nomine i "l'lri'H,it
ii

Oliverius, in occiduis partibus sceptrum tenebatRe- rejionffaj

Ex tribus Codicibus MSS. giae potestatis. Qui diabolico spiritu debriatus, et
omiixm Itj.

ranma,
furoris crudelitate inflammatus, Christianos crude-
CAPUT I.
liter ccepit persequi, et ad mortem usque torquere.

Unde multos Martyres suo interfecit gladio, quos

Sanctarum trium sororum instituliomonasli-
omnipotens Deus in aeternae claritatis coronavit
ca, Columbce ad tyrannum convcniendum
regno. Cum autera per diversa loca persecutionis
p-ompliludo. sua3, rabiem exerceret, et in Christura credentes
variistormentorum poenis cruciaret famam pra=- ;

XLgregios Sanctarum dilucidare triumphos Virgi- dictarum Virginum audivit, et quod omnipotenti Deo
Prologus. num, gestaque ipsarum ad notitiam attollere poste- servirent admodum ingemuit. Quarum castitatem
rorura, aeterni Regis est praeconium; qui etiara in certius sciscitans, et pulchritudinem attentius inve-
sexu fragili laudabilis victoriae perficit agoniam. stigans ; ccepit erga illas cunctissuae impietatis sen-
Ergo qualiter inclita Virgo Pecinna quae justo ag- sibus aestuare, et jussit ut velociter suo praesenta
nomine dicitur Perseveranda, a primaevae aetatis rentur aspectui. Accepta itaque legatione Regis
et attdita

eanim /br-
infantia, Christi adimplere studuerit praecepta; et rnilites,quos in se ad sacratissimas mittebat Vir- mositate
ipsius adjuvante clementia, hostis nequissimi supe- gines, perrexerunt ad earum monasterium, ut prae- addttci Yir-

raverit tentamenta, humillimis verborum sermoni- fatas famulas Dei comprehenderent, ac illasfestinato
tjiim jnbel

bus fidelium mentibus ad memoriam commendare ad impii Regis aulam perducerent.

cupimus. 6 Interea felix Virgo Columba, serviens Deo cum
Ejusrei
In Hispania 2 Nobilissima igitur Virgo Pecinna, agnomineet beatissima sorore Pecinna, necnon aliarum Virgi- pmcia som
nobihter nala, meritis Perseveranda, in quibusdam partibus His- num congregatione devota, intellexit Spiritus sancti Coluids,
paniae ex illustri orta est progenie. Quae licet nobi- gratia passionis suae certamina citius affutura esse.
lis esset genere, et nobilior fide ;
puellaribus tamen Denique Spiritu sancto repleta, atque animo virili
annis famulatnm divin^ adamavit servitutis. Ab divinitus vigorata, utrisque sororibus praedixerat,
ipsis namque infantiae eunabulis, Christianae religio- quae illis postmodum erant ventura. Ecce inquiens,
nis imbuta est documentis. Ornata etenim generis sorores dulcissimae, tempus resolutionis meae co-
dignitate, necnon Virginitatis pulchritudine, atque gnosco imminere : et mecuin crate obsecro, ut re-
magnifica morum sanctitate, Ibat, juxta Psalmo- quiescere merear in DominoDeo nostro. Vobis etiam
graphi vocem, quotidie de virtute invirtutem, qua- veraciter annuntio, et certissime praedico quia Rex
tenus per bonorum operum exhibitionem mereretur Oliverius ad istam Congregationem suos dirigit ap- F
sponsum habere ccelestem. Conjungit quippe eam paritores qui nos comprehendant, et ad ejus praa- ,7 de<Mn
omnipotens Deus duabus religiosis puellis..- sorori- sentiam usque perducant. Attamen pro certo soro-
bus, quarum altera dicta est Columba, alteraquidem
res scitote, et absque dubio mihi credite, quoniam
nuncupata est Magrina. ad ccelestis Sponsi copiosam pervenieraus raiseri-
3 Adepta vero memorabilis Christi Virgo Pecin- cordiam, et ipsi cum Electis adhaerebimus in coelis,
cum sororibus nae harum venerabile consortium, qua3 mortalispo-
cui tota intentione servimus in terris. Ista quin
Deo sese test dicere lingua, quantum Dominica studuerint
consecrat.
etiam Congregatio tota dispergetur, quia Rex per-
implere praecepta? Diligebant certe Deum totis men- multum insidiatur.
fidus nobis Nos tamen a coepto
tibus, et amabant proximorum bona sicut semetip- nequaquam decet deflcere, et cui semel nosmetipsas Sonra t»
sas. Inerat illis fides vera, spes firma, et caritas «""'
obtulimus eum nequaquam abnegare debemus
, munit
perfecta. Spernebant omnia quae sciebant Deo tamen,
esse quoniam potens est ipse cura tentatione etiam
contrariaperficiebant cuncta, quae in Scripturis le-
proventum facere ut possimus sasvitiam impii
,

gerant esse mandata Jejunia virilitcr exercebant,

Regis constantersuperare, et coronas perennisglo-
eleemosynis solerter insistebant, instabantomni
hora riae de manu illius feliciter accipere.
psalmodiis, intendebant sine cessatione landibus
di- 7 Talibussiquidem sanctae Columbae Virginisser-
vinis, offerebant Domino constantissimae orationis monibus finitis, illico advenerunt irapii Regis mili- ipsapr"»
•

adtyran»
incensum pernoctabant fortes in assiduitate vigi- quatenus
;
tes, litterarum indiculum deferentes ,

liarum.Quae quamvis, prohibente sexusnatura,

non castissimae Virgines ad Regalem aulam sponte pro-
celebrarent Missarum solemnia; ferventes tamen perarent, et ejus voluptati assensum praeberent.
integrae dilectionis fiamma, immolabant Regijeterno Suscipiens itaque sancta VirgoColumbalitteras quas
in monaste- seipsas in suavissimi odoris victimas; volebantque Regalis transmisit impietas legit eas in puellarum ;
rio a sc fieri, juxta Apostoli dicta, Vivens et
constructo :
Deo placens praesentia, ut feraciter scirent esse complenda, quae
hostia. Ut autem hujuscemodi liberius implerepos- illis ipsa praedixerat antea.Tuncanimo valde fortes,
sent omVium, construxerant sibi quoddam
monaste- et viriliter agere volentes, obtulerunt Domino no-
rium, ubi habitarentvelut unanimes inunum, orationum,
alias- stro Jesu Christo cum lachrymis vota
quatenus
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. Tb

quatenus illis ferret auxilium, in magnae tribulatio etegregiavirgo Magrina orabant Deum cum lacry- D
nis periculo.
mis et jejuniis quotidie, ut eas custodiret sua pro- BX ws - -

tectione ab iniquo et doloso Principe. Cumaue de quo per ,.

CAPUl II. prolixis orationibus, ac jejuniorum l.ongis attntio- pecinna,

.
nibus nimium esset fatigatae, omnipotentis Dei sibi
Yirgimm ad Tyranmm deducltO, mors S. pr0 pitiante clementia, visione manifesta futurorum
Pecinnw in itinere obila. ambae siraul viderunt praesagia. Enimvero videbatur
illis quasi multitudo populi furentis locum sanctum
Interea fortis et pulcherrima sempiterni Regis crudeliter intrare, et ipsas de Ecclesia exire com- cum sorore
Vir fr o Pecinna, agnomine et praecipuis actibus Per- pellere, multisque injuriarum ludibriis illas audacter Magrina,
ftcinna severanda, nec mandato Regis perterrita, nec pa- dehonestare. Hujus terrore visionis expergefactae,
ceteras hor-
vore mortis concussa, constanti corde talia profudit somnium lnvicem retulerunt, et quod venturum
sibi
latur ad con-
itantiam: verba, Eia, sororesamantissimas, templum, utcredo, erat certissime cognoverunt.
Spiritus sancti inviolabile nolite quaeso nefandi
, 12 Denique sponsa Christi Pecinna, virili animo
Regis minas metuere, quia haec est dies quam de- vegetata, fidensque multum in Dei misericordia, commendat
quam quatenus mereretur dissolvi et cum Christo Deo virainUa -
siderabamus ; ecce adest gloria passionis , laetari,
tem suam,
semper optabamus. Quapropter consolamini in Do- Dominum huraillimisprecibusdicitur exorasse : Tu,
mino, et in potentia virtutis ejus, quoniam ipse con- inquit,Domine Deus Pater, qui unigenitum Verbum
terit brachium peccatoris et maligni, et est fortis tuum, per quod omnia ex nihilo creasti, in novis-
adjutor in opportunitatibus, exaudiens clamantes ad simis temporibus, per uterumfcecundissimae Virgi-
se in.Iatitudine misericordiae suae.Etenim ut Psal- nis Marice, ad terras venire voluisti ; ut genus
mita protestatur Prope est Dominus omnibus in-
; humanum, primi hominis culpa perditum, tibi per
vocantibus se in veritate, et nuraquam derelinquit crucis reconciliaret trophaeum per ipsum te
B
;

sperantes in se. Quodsi aliquo tempore credentes summe Pater, mediatorera tui et hominum, homi-
sibi permittit ad horam tribulari, non idcirco id agit nem Jesum Christum, supphciter petimus quo nos ;

ut pereant, sed ut puriores quasi per ignem recipiat, a praesenti tribulatione eripias, et in confessione tui
quas in aeternitatis gloria secum regnare concedat. nominis perseverare facias, atque ad societatem
Unde offeramus nos ante praesentinm Regis paga- supernorum civium cum integritate virginitatisper-
nissimi, quo agnoscat etiam in sexu fragili virtutem venire tribuas, ad laudem nominis tui, quod est

benc
esse Domini nostri Jesu Christi. Ad haec quoque benedictum in secula seculorum. Cumque omnes in
ijuidin

aniinotis gaudens omnis sacrarum Virginum caterva, laudes eadem congregationedegentesrespondissent, Amen :

etgratias uni Deo retulerunt, qui pretiosam Virgi Haec faciat Deus, et haac addatsignavit segloriosa segue cum
;

nem suam Pecianam spiritu fortitudinis adimplevit, Virgo Pecinna signo sanctae Crucis, dicens ; Tibi eadem dat
et per eumdem suas famulas tam salubriter confor- Doraine Deus, Redemptor mundi, animam meam '" vlam >
tavit. offero, quam redemisti et corpus commendo, quod
;

raledicit 9 Deindedixit Reata Columba : Vos interim oves de terra fecisti. His dictis cceperunt simul iter
fo/amJif, Dominici gregis, audite consilium vestroe salutis. agere, poscentes Dominum, ut eis quo vellet viae

Misericordem Deum precibus intei pellate, et lacry- ducatum ostenderet.

inarum fletibus pulsate, ut custodiri mereamur ab 13 Gloriosas tandem Virgines, Pecinnascilicet et
tn qua scpti-
ipso qui est Rex solus Regum, et Dominus Domi- Magrina, iter agentes perseptem dierum curricula,
nantium. Nunc quidem sola ego nefandi Regis prae- implorabant aeterni Regis suffragia, ut suae prote- (i e fi cienSt
sentiam adibo, et quid ex nobis agere machinetur, ctionis dextera ipsas ab imminente defenderet plaga.
diligenter scire tentabo. Legis igitur furentibus Fatigatas praesertim maximi itineris vexatione ac
ministris, et eam solam Dei dispositione cogentibus jejuniorum diutino labore, subsederunt ambee pau-
Pl. Ils.133
abire, illudDavidicum mente simul et ore canebat lisper, uti disposuittotius creaturas Arbiter. Sancta
«1139,5
dicens Gressus meos dirige secundum eloquium
; itaque Virgo Magrina, cum videret pallida pretiosse
tuum, Domine, etnon dominetur mei omnis injusti- Virginis Pecinnae ora, traxit alta ab imo pectore
tia. Et subjungens aiebat Custodi me de manu : suspiria, dicens Heu, carissiraa Soror et Domina, „
;

peccatoris, ut flat cor meum et c.irpus meum im- quis metus aut quae tristitia pulchritudinis tuae im-
maculatum, ut non confundar in aeternum. mutavit ora? Cui Virgo constantissima respondit
10 Cum ergo Regi Oliverio praesentata fuisset Perseveranda Non terror infausti Principis, neque
:

titlihir,
Columba virgo, dixit ad eam Quo nomine vocaris ; formido passionis, mihi speciem abstulit pulchritu-
stqttt Cliri- juvencula ? aut cujus religionis tenes instituta? Ad dinis; sed, credo, me vocare disponit, qui me aju-
ttiannm.
haec respondens Jesu Christi famula dixit : Nomine ventute raea custotlivit, sibique usqne in praesens
Ftilitetiir.
dicorColumba, religione vero sum Christiana. Ad me famulari contulit. Ecce, Soror sancta, dissolvi
haecRegulus ipse respondens dixit Vivere et re- : cupio, et cum Christo esse desidero ; ut animam
gnare nobiscum amicabiliter poteris, si Christia- meam in paradisum recipiat corpusque raeum ,

nam fiilem amiseris, et deos adoraveris, volunta- usque in diem sui adventus custodiat immacu-
tique nostrae assensum prasbueris. Tunc qnidam in latum.
auribus Regis ex astantibus ministris dixit : Ne- 14 Te autem, dulcissima soror, per Rederapto-
quaquam potest pulchritudo hujus virginis assimilari rem mundi obtestor, ut si in manus Oliverii Regis
duabus aliis, quas in eodem loco reliquimus, ubi ferocissimi fidem individuae Trinitatis sororem ani .
incideris .

tormenlorum pavore non obliviscaris, sed in Deum mat ad

sas pariter demorantes reperimus. Ad haec memo-
constanttam,
duaruraque credas, ipsumque trinum et unum confltearis, qui
ratus Rex unius hilaris praesentia, tri-
te de limo terrae creavit, ac pretioso Sanguine
re-
stis absentia, ita respondet militi
loquenti sibi :

'"« atias Abiterogo celerius, et illas meis praesentateconspe- demit, et in cuelesti solio perpetuae felicitatisditabit
1"«que ud-
ctibus. Attamen juro per deorura potentiam, et per praemio. Hortor, quin etiam repetens iterumque
facijubtt,
Regni mei gloriam, quia ipse ego illuc ire non dif- monebo, ut Sanctorum suffragia humiliter expetas,
feram, ut earura speciosis amplexibus delectari va- quorum precibus ct meritis ad delicias ccelestis pa-
leam. Ista quoque diligenti cura interim custodia- radisi cum palraa pervenias martyrii.
Talibusquippe
sermonibus et mutuis consolationibus, caris- et moritur.
tur, donec reliquaa ad nostri aulam palatii adducan- flnitis

tur. sima Virgo Pecinna, permanens mente et corpore

1 i lnterea memorabilis famula Christi Pecinna, integerrima fide, et opere catholica, terminato cur-
sus
 76 ACTA S. PECINN^E VIRGINIS.
sus sui certamine, spiritum exhalavit vite. Cujus Virgines quasiturus, furens hac et illacccepit abtep.
Ignorabat nempe Rex mtserrtmus, flamma lihidini,
plane felix anima a corpore exuta et ab Angelis
ad ccelos evecta, Virginum
sociata est sacris sn» orbatus, quod jam omnipotens Deus Peeinnam
choris nt gaudens et exultans vivat in perpetuum, in ccelesti coronasset sede, Magrtnamque sua pos-
,

habens iucundissima; Virginitatis perpes emolu- set defendere ptotectione.

mentum .
16 Fidelibus namque pretiosum corpus ad tumu-
landum deferentibus et infidelibus illam circum-
,

T\PIJT III quaque perquirentibus, advenit unus ex Regis sa-

Miiristcr
tellitihus, quitentavit retinere vi potestatis membra

Defnticlw Pcciimw honorabilis sepultnra, Pecinnas Virginis, ut vel corpus defunctum posset

el \ad eam nriracula.

dehonestare, qui viventem nimis desideravit illude-
re. Sed qui currtts Pharaonis subvertit in mare,

d declarandam equidem hnjus sanctaa adolescen- membra Virginis suse non distnlit mirabiliter glo-
Apparet j\
tis dignitatem, ad commendanda piorum mentibus rificare. Oculos ejus excrecavit illico, quibus non
columba
supra corpus, pretiosa merita illius mox ccelitus magno cum
;
frueretur solis radio ; sed damnatus audacia praj.

splendore veniens quasi columba, alis plauderecoepit sumptionis, maneret in tenebris suse iniquitatis.
super sanctissimae Virginis Pecinnas membra. Hinc Verum qni dicit, Nolo mortem peccatoris, aspiravit

a capite usque ad pedes volitando, ostendebat cun- ei donum conversionis ; ut purgatus humilitate con-

ctis assistentibus, qualem gloriam ejus anima possi- fessionis, interventu gloriosae Perseverandee Virgi-

deret in ccelis, cujus corpori Angelicus columbino nis reciperet lucem oculorum in corpore, adeptus ct jwsniftnj

candore spiritus famulabatur in terris. Credimus lumen fideiin mente : glorificans quoque Deumcum iUiiminutur

sane illius Angelum fuisse. qui in columbae specie ceteris ad sepulturae properavit locum, habendo
super Dei fiiium descendit in Jordane ; ut cunctis gaudium utriusque sanitatis. Cumque terram cnepis-
patesceret credentibus, quod ab eodem spirituetiam sent effodere, ubi pretiosnm corpus volebant recon-
guod a Cliri- post mortem palam fuerit visitata, cui constanter dere, statim columba rediit, illisque alium locum
stianis reve- servivit in vita. At vero Christiani venientes, tam effodi designavit ; seditque in terra modicum plau-
renter excep-
tum,
viri quam mulieres, qui nobilitatem [defunctae] dens mirabiliter alis super eumdem locum.
sciebant et sanctitatem, eamque sicut Dominam co- 18 Cum ergo inibi cavare ccepissent, et Deum
luerant et matrem carissimam mirabilem in Sanctis suis laudarent statim tanta Columba
collegerunt corpus ; ; prj-

fata momtmt
venerabile, aromatizantes illudChristicolarum more, odoris ex eo etnanavit fragrantia. ut vinceret un-
locttin scfitt-

prout dignum erat tantae Virgini. Deinde ievantes guentorum aromata, et universa opobalsami odora-
Tauriactmi
illud curru , operientesque sericis vestibus, cum menta. Tumulato tandem castissimaa Virginis cor-
fertur sepc- psalmodiis et hymnorum concentibus , duxerunt pore, et composito honestissime, columba ad ccelos
liendum. ipsum ad sepulturse locum, olim illi a Christo de- rediit, quas illis viae duoatum prcestitit, et sepu'turae
stmatum. Locus siquidem ipse situs erat in pago locum divinitus ostendit. Quo prorsus in loco, om-
Fictavensi, et dicebatur tunc Tauriacus; qui nomine nipotentis Dei celsitudo plurima servis suis beneficia mbmcitnl
nunc quoque mutato honorabili vocabulo nuncupa- dedit, ac copiosa infirmis gaudia concessit. miranlii

tur ad Sanctam Pecinnam. Ministri igitur Regis Auditum surdi, lumen capiunt ibi cseci,
Oliveri, quos supra diximus directos fuisse ad sa- Mutorum vinclis reparatur sermo solutis.
cras Virgines comprehendendas cum ad monaste- ;
Paralytici gressum, debiles recipiunt robur sanita-
riam pervenissent earum, ipsas penitus non inve- tis optatum.
nerunt. 19 Quodsi divinorum operum insignia quemlibet
16 Tunc quidam ex illis nomine Austorgius, fu- intueri delectat, ad ejus reverenda devotus acce- AuctotSm-
rens ad Regem rediit, eique septem diebus jam dat oracula. ibique satis poterit contemplari quam ctam IotcoI

transactis sacras Virgines aufugisse enuntiavit. dignitatem habeat in regno Dei. quse per Christi
Illusum sese
dolens tijran- Quo audito impius Rex Oliverus vehementer est gratiam in terris tantis coruscat miraculis. Cujus
nus iratus.suisque cum ira et indignatione dixit militi- quidem intercessione et precibus supplices delicto-
hus Per solem et lunam juro, et per regni mei glo-
:
rum veniam nobis impetrari obnixe deposcimus, ut
riam vobis affirmo, quia si eas assecutus non fuero, illius ope et meritis a cunctis eruamur imminenti-
earumque Virginitatem non violavero, me postea bus malis, et ad prsemia perducamur aiterna? felici-
vivere nequaquam optabo. Quapropter nunc mihi tatis. Ubi Domino Deo opitulante, et beata Pecinna
equus paretur velocissimus, quo post eas summa interveniente, mereamur fieri ejns gloriae partici-
celeritate percurram. ut captas in contubernio lu- pes, et jocundissimce beatitudinis in perpetuum
frustra per- panari deludam et quoniam ad me noluerunt ve-
;
possessores. Celebratur autem depositio ipsius Vir-
quiiit absen-
nire, post dilusionem, tormentorum poenis illas us- ginis septimoKalendas Julii, regnante omnipotente
que ad mortem affligam. Talia cum diceret relicto Deo, in personarum trinitate, et unitatis Majestate
sui exercitus agmine, ipse, cum paucis
memoratas per immortalia seculorum secula. Amen.

DE S, EUROSIA VIRG. MART.

JACCE IN HISPANIA TARRACONENSI
SYLLOGE HISTORICA.
De ejus cultu certa relatio, incertse de setate ac patria conjecturae.

aconensts Bispanias, momibus Pyrenxis ctumj qua is ex montibus prxfatis procunensinMeri-

Jn Jacccns
diwcesl T subjectx, dioicesis
censis
(unde
est.

toti
Jacet
una illisque
urbs ad
postea regioni Aragonite
proxima, Jac-
Aragouem fluvium
nomen fa-
diem, cursmn verlit ad Occidentem, monlium novorum
objectu prohibitus rectam ad Iberum viam tenere. Si-
mili fere cursu per eamdem dicecesim fertur Gallega,
sed
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 7T

%ed a monlibus eitiiu expeditus, cocptum in Meridiem suntSS. Angela et Euphrasin. Persuasionem autem D
\
,ei caver- eunvm juncturus se Ibero tttpra Cxsarangu-
rspttit, Ltam Jacccnsium, de Bobcmica origine Sanctx sux A' CTonE n. p.

stam oiim Arago non nisiprope Calagurrim ib prrtin- quam Hispani.e Regis filio desponsam, lunc
volunt
Gallegam autcrt Iribus ab Jacca leucis, cis venisse, cum lotum illud reijnnm anno mccxcv Mauri
aat. Trans
Bassam rivuliim, jncet Hiebra sive Yebra, jnxla gunm ex Africa advecti recenter occupassent, primum pecu-
iniiens sub rupe cuverna, latibulum prsebuisse credilur liari tractatiuncula; deinde, ad relutationrm ignorantis-
prxtitulatx S. Eurosiaj ; nec longe inde fons monstra- simi cujtisdam Apologistx, obscrvalionibits novis solidis-

tnr ab ejus nomine appellatus, qttasi ipsum ea prectbtts sime prxter morem suum, rrdarguit Tamayus de Sa-
elicuertl, ut aqn.r penuriu laboranlibus socks subveniret, laz-ar, Martijrologii Hispanici Auctor, m cnjus Notis

quod in tanta rivuli prxncmtnnli vicinia vix apparet ad bunc diem satis est ea legi.
credibilv ; eslo fons ille cavernx sit propior, ideoque in 4 Nilebuntur Jaccenses antiqui sui Breviarii Le- non recipien-
ipsi Sanctx, quod ad nomenclaturani inde ctionibus et Ilnmnis, ex qttibits etiam Marietta da,
i;.s'i fuerit lib. 4
sffi ,-stsatis. de Sanclis Hispanix cap. 18 Vitam Hispanice reddi-
2 In catUn caverna deprehensam cum comitibus ditanno 1590. Sed cautior il(o\Thomas de Trugillo an.
Sanctam a Mauris ferunt corpus autera ibidem : 1583 thesauri Concionalorii Tom. 2 pag. 1189 satis
CTt-
cacsse, quod barbarorum Duci conjux ipsa fleri nol- habuit sic brevtter et Latine. scribere. In persecutione
„/« r.rstt

tlitttr S. Eu- let, perlatum in pelle quadara, ab admonito per An- illa, quum excitavit in Hispania contra Ghristianofe
rosta "elum pastore ovium, sonantibus quacumque trans- perfldus Rex Corduba; Abdarragman, inter alios
ibat pnrse campanis. Harum admonitu excitus loci Sanctos quos Martyrio affecit, fuit B. Eurosia
Episcopus et Clerus, egressique obviam, ipsum re- quam quidem variis cruciavit tormentis impius
verenter exreperint collocaverintque in Cathedrali tyrannus : in quibus quidem tormentis gloriosura
ibidem ecclesia : ubi usque hodie cum magna vene- spiritum reddidit; corpus autem allatum est in ci- sunt qui
ratione servatur.ccepitqueomnigenis miraculis cla- vitatem Jaccensem, ubi sanctas Martyris interces- Cordubx
crsnm
rescere. Prsecipue autem invocatur intercessio il- sione multa praestitit Deus miracula. Trttgilluin mox
putavere.
lius ad pluviam, cuoties desideratur, impetrandam : secntus Ambrostus Mornles, 16 Chronicx Geuer.lib.
E
,1 Jurram nec enim unquam contigitefferri processionaliter ea Hisp. cap. 15, cum narrassel victoriam, ad Sepiiman-
iii-
iraiutofo
de causa sacras Eurosiae Reliquias, quin intra tri- cas anno dccccxxxviii relatam a Cltristianis depr.nlirto
rmvllir lim
lilnnii :
duum pluvia de ccelo copiosa sit data. Servatur Rege Cordttbensi ; el quomodo is eitm successum impu-
autem sacrum Corpus, carne et nervis compactum, tans nimix sux erga illos indttlgenlix, cmperit eosdem
adlmc suavem de se expirans odorem caput autem : insuo regno persequi ; Sancta, inquil, Eurosia magna
similiter adhuc integrum cum parte capillornm ha- in veneratione habetur Jaccse, in montanis Arago-
bctur reverenter in supradieto martyrii loco. Sunt ni», ubi est sacrum ipsius corpus, quod ex revela-
porro annicirciterquinquaginta vel sexaginta, quod tione inventura, et ad istius civitatis Cathedralem
Episcopus, Joannes de Navarra aliqiiam inde voluit delatum fuit. M irtyrium ipsi intuleruntMauri ,

capui ihebu particulam sibi tollere sed continun exivit e vnl- ; abscissismanibus pedibusque : quod quia hoc tem-
sonjuinoii ncre vivus sanguis, qui bombucio exceptus serv.atur pore factum volunt aliqui, hic referre volui et si ;

stiitut.
cum ca pite, et usque hodie in eodem bombacio per- non ignorem csse, qni ad Roderici Regis tempus
severat et crescit. Eestivitas autem agitur postridie et generalem Hispani» destructionem ipsam refe-
S. Joannis Baptistse, quando Jaccam ex locis cir- rant sed et alia multa de illa narrant, quae quia
:

cuhijectis accurrunt plus quam centum vicorum in- omni fundamento carent, prretermitto.
cola_\ sub suis quique crucibus; assistuntque solen- 5 Nomen Grxcum o.t.q rr,i evptioeus bene robusta
nis>ima- qua? tunc circumducitur processioni, post corporis aut animi habitudine sumplum, neqtte pe- Ilispana certc
essc lirlctur
quam etiam ipsum Sanctas corpus spectabile pro- regrinum quid, nedvm Boltemicum, id est Slavonicnm
stat. sonans, mihi quoqttc vrrosimile facit neqnaqttam pere-
3 Ila Epistola Hispanica, quam habeo originalem , grinam Sanclam, sed indigenam esse Hispanix, ubi
t.i
Sptstola n una cum credentialibus lilteris, per Jaccensis urbis Jv- Grxca nomina inusa satis familiari fuere,uli probant
ilirrrlii
slitiat ios Joannem deVillanova, Martinum de
juratos SS. Leooadia, Encratis, Leocritia, Eulnlia, alixqtte.
'"»«»» i,i„i,. Sarasa, Hieronymum de Arguis, et Thadaeum de la Qnamqiiam anlem ejusmodi Grxca nomina non inusi-
Sala pn.pria eujusque manu signatis, ac civitalis sigil- tata fuerint vicinis trans montes Aquilanis, upote per
lo munitu xix Maji, cnno mdlxviii ; traditis autem Romanos illttc inducta promisctte cum Latinis; nttllam ta-
Jiianni de Xuvierre civi Jaccitano, ad ipsam ferendam men necessitatem video' indts accersendi Eurosiam.A^nm
Biihemiir. Regibns, qui tunc Mu.iiinilianus et Marta ,
Roderico Golthoritm Regum ultimo (sub quo venisse
hxa ftha, iste nepos ex fratre Fcrdinando ct gener Ca- illa debttisset, srcundum Jaccense Breviarium) nullus
roli V, jam tum a qttadriennio Imperatoris etiam facti. fuit filius cui illa sponsa petila fuisset ; sicut nec Re-
Mtltebatnr ideoea le.gatio, ut Reges illi persttaderenlur, ges in Aquitania, quorwn aliquem eadem habuissel
snam apitd Pontificem Pium una cttm Philippo II V parenlem. Atque hoc forte Marianam movit, ut lib.8
""» rfe („„„. Hispauiaium Rege, operam inlercessionemque inlerpo- cap. 9 non nisi obsctirissime de ea loqueretur, quasi ncc placebit
NWions so-
'""" tracta-
nere, ad hoc ut Sanctam, Bobemi Regis fttti Jaccx fortepassa sec. x lempore Comitis Garsix. Purum igi- qui Bojos in
Aquitania
credebatitrj filiam , solenni Sanctorum Canoniiatioue turad remfacit,quod Tamayus,ex Ilinerario 4ntonini' sutjgeret,
ditjnaretiir ; itaque O/ftcium, quod de ea in sola civitate Bojos nobts ostendal in Aquitania ; et sic videripossil
recttabatur, toti Arragonix aut etiam omnibtts Hispa- erratum in affini numine Buheroorum quos etiam ,

ntariim regnis commune fterel. Quid deinde faetum sit, Bojos mulli vocant. Nam licetJulius Cxsar petentibus
ct quoiisque negotium Romx processerit, nusqnam scri- sEduis concessisse legatur, ut Bojos apud se permit-
ptum comperio. Originales autem preedictx Henschenio ttrel commorari, credatttrque assignata cis pars agri
nostro missx Madrito
fuerunt asuo amico, D. Joanne Burboniensis in Aquitania : quamvio etiam iiilem,
." "' f»
ouorf
Gnaltero del Bruggen, Hansealicarum civitatum ibi- eversa unica quam tenebant civitate Gergolia, parlim
'xitictam
/>,
dem Procuratore viro erudito, scd quomodo ad hujus
,
ad jEduorum latus alterum transierint, Lingonibus
•"'"-l„„„,,
mnnits drrenerint, adeoque an unquam fuerint in Bo- Senonibusqtte vicini, tempore Plinii; parlim proxi-
*W" M,a m
bemiam perlat.v, nequeo divinare. Non pervenisse, mius ad Pyrenxos accesserint, inter Losam et Burdi-
suadere potest silentinm nostri Boleslai Balbini, tam in galam ccmmorantes, quando Antonini Imperalnris Iti-
Epitome rerttm Bohemicarum, quam in Miscellaneis, nerarium seculo 11 fuit scriptum ; est tamen omniuo
solictte congerens quidquid aliunde didicit ad Bohe- verosimile nullos eos fuisse, cum Romana apud Gallos imiptioneni
miam spectans ; licet eatentts Bohemis ignotum, quales potentia cessavit, Nec prodest in subsidium vocatus cxlinctos.

Aulus
 78 DE S. EUROSI A. VIRG. MART.
ac peregrino nomine nit ad civitatem Jaccam, ad visitandum corpus B.
Aulus ffaly, nnvus sub veteri
Eurosiae, et dixit quod nomen patris dictae S. Eu-
eliam Pseudo Juliani ficlitinm Cliro-
:

Poetaster, non
neque. a Maurolyco producla Primi Cabilonen- rosiaserat, Joannes Lodici, Rex Bohemige, Sclavoni»
rricon,

Episcopi Topographia Snnclorum, qux ipsa non et Albaniae ; et nomen matris ejus, Eulalia :
nomen
sis
ejus auctoris nomini inscripta fratris sui Carmionus Locidi, nomen suae avunculs
valde vettts figmentum est

anno iMCCCCL quo nullus neque lunc nequc alias Martiana Lodici : nomen civitatis Laspicum
et
pro :

baptizati fuerunt in una sanctissiuia Ecclesia, n -

Cubilonc fnit, imonec tota Gallia Episcopus Primtis. i

honorcm S. Eusebii et sanctissima

6 Ul tamen Hispana Eurosia fucril, non iileo Cor- titulata in :

Malim crnlere dttbensibus seculi x Mnrlynbiis, nttlti veterum noiis corpora ipsorum requiescunt in uno sanctissimo
iniragonia
eam adjunxerim ; ac ne qttidem illis, qttos describit monasterio Ordinis S. Benedicti, in honorem S. Fa-
natam.
S. Eulogius sera dcccxc, Christi anno dccclii, quando biani et Sebastiani, juxta civitatem Laspici ad ix
milliaria etc. In hoc figmenlo arietando desttdat Ta-
alius ibi Abdcraman Chrislianos persequebatur. Ali-
quid dandum censeo traditioni Yebrensium, passam mayus, non sane magno operee pretio. Qnis enim "ico/ijruBn
Monacho
apud se el sepultam Sanclam leneiiltum ; nec enim ipso tacente, nonvideat, nihil in tota ista barbarie esse
Bohino,
gj|

apparct quo fundamenlo dieerelur a Cordubensium fi-

quod. Monacho Bohemo potuerit in me.ntem vel
vere umtor diat w
nibus translatitm in Aragoniam corptts. Volo etiam somnianti venisse? Nomina saltem ille. Bohemica dedis-
tradilioncm lenere, qtta dicitur a Mauris csesa illa, et set Itotninibus ; ctvitatem etiam nominassel, ex no'.is
ibi revera
quidem sub tempns exctdit universalis, post profligatum aliquam. Cum aulem tota phrasts Hispanismttm sapiat,
cscsam essc a
Mititiis in Roderici Regis e.xercitum, usque ad Pyrenset cacumina dttbitari non polest, qttin eodem genio conficta res sit,

Gallias Imns- penetranttbus Barbaris anno circiter dccxiv sub altcro ,

et Jaccensibus nimium credulis pro antiqtto cimelio ob-
eunttbus scc. 8 motam
forsitan Abderameno fortissimo Dttce, qtii deinde toti trnsa, ipsohoc seculo, atit forte post a Tttmatjo

Aquitanise Pictonas usque lerrorem intulit ct rnstila- controversiam. Ccrte juratisqttos svpra dixi Justieittriis

tem, qttoad usqite anno dcxxxii apud Tvrones csrstts civilatis iynota il/a adltuc erat anno mdlxviii, cam Le-
est a Carolo Martello. Sed el pro castitate luenda cx- gatum sttitm destinabant in Bohemiam, solicile colli-

sam negare nolim, attt ejus amore cnplum Barbarum; gentes orrnia qux de sua Patrona vcl sciebant, vel scire

velim autem doceri ab iis quibtis contigit corpus inspi- se credebant.

cere, satisne certo dicatttr mambus pedibusqae fuissc 9 Fr. Martinus a Cruce, Augustinianus Sodalis Oplanluramt

muttlata , seu viva seu morlua. Cetera ignorare excalceatus Provinciae Aragoniae, ejusdemque Ge- !ti27 edito

miracula.
malim , seque ac Acisclum Episcopura Virginis neralis Frocurator, anno mdcxxvii C*saraugustse in'
palruum, ac fratrem ejttsdem Virginis Cornelium lucem emisit, nomine suo, non suum opus, sed (ut
simttl csesos, quia corum nttUiis usptam cultusinvenitur, fatetur ipse) Anonymi cujusdam, eanidemReligionem
neqtte corpora ttnqnam reperta narrantur. Fiert ttlio- professi, qui praecepto Superiorum adactus, in Mar-

qui facile poluit, ut tempore desolationistltius, Oscensis tini manumetnomen ire illud permisit; quemadmo-
Episcopus, cnm famiha sua, in prsememoraia caverna dum in Biblioilteca Hiipana scribit Nicolatts Antonius;
latibuhtm qusesierit mortemqtte inveneril, dictus revera operis aulem litulus, ex Hispanico Lulinus, hic est :

Acisclus, a nomine (amosi illius sub Diocletiano Cor- Hispania restaurata in Aragoma, virtute mulierum
dubs marlyris, cujtts memoria recttrrit xvn Novembris, Jaccensiura, etSanguine S. Orosiaa: Tamayum credo
estqtte lolis Hispaniis celeberrima. in fine Notarum suarum appellare Vitam S. Orosia?,
(ranslatum 7 Oscensera autem Episcopum dico, ncn J;iceen- cttjtis cap. 17 fol. 150 dicit recenseri ; cujusdam Ba-
vero sec. 1 1 sem. Nec enim civitas, licet anliqua, Sedem olimha- surti vetusti Poetse Castellani rythmos, necnon et
bttit Episcopalem sed cum ipsa essct de Maurisprior
: plura miracula, qnorum causa Vttum istam nancisci
recepla anno dccxcv, ii quos sibi Episcopos elegere opto. Amicus noster Primus Alotjsitts de Tatlis, Co-
Aragones, residebant in vicinis ei urbi monasteriis, S. mensis uptal Insabres Historise scriptor, Congregatwnis
Pelri Stresiensis el S. Joannis Pinnalensis, diceban- Somascltie Presbyter, librttm Itabtiit, ex eoque nobis si-

turque Aragonenses Episcopi nsque ad anniim , gnificavit, auctorem inea esse sentenlia, ul Aquitanam
mxxxv. Tunc cilebralo Jaccse Concilio, quod Buromus Orosiam faeiat. Plura fortassis idem Amicits noster ex
malc refcrl ad MLXI, placuil Sancium, titulo Arago- ille suggesturus crat, si edere potuissel Vitam, qttam
ncnsis tdtimum, Jaccensem Episcopum dici, qnoad- indeab anno mdclxxx habere se scrtpsit prxloparatant,
usqtie recupei arelur eliam Osca, eoqtte Sedes postlimi- solumque expectari Reliquiarum aliqttid ex Aragonia,
nio referrelur, prout factumanno mxcvi. Si ergoJace& de cttjus Translatione fesliva possit ad calcem agere.
Episcopus erat, quando illatum est ilhtc S. Eurosise Vertim cogitaliones oplimas mors intereepit anno mdcl-
corptts ; fueril is vel ipse Sancitts, vel unus ex ejus xxxvi obiia, sicul mihi rescripsit, ejus in Prxfectura
successorilnts a Tamayo ad viii Februarii nominalis, successor Angelus Maria Bulixius, pollicitus se com-
quando Jacca
Episcopos puta Gaisias, Stephanus, vel Pelrus, sub quo recupe- miinicalurum stquid inter defuncli scripla reperiret
kabuit postea rata Osca fnit.lnlegro ergo seculoabeiraveritis, quisub Ititc spectans, et ex libro prseeitato etiam ilescripturum
Oscam redu-
nomine Juliani Pelri Clironica Adversariaque com- Comttm perla-
qttidquid invenisset ; addetts Reliqittam
ctos.
mentus, sctipsit, qttod anno cccccxxxv fuit inventum tam quidetn aliquam esse, sed tam exiguam, ut cotn-
divinilus corpus S. Eurosias, a quodam pastore. memoruri non merealttr.
Joannes auttm de Navarra, qtti delibalurus quidpium 10 Interim Itabcmus ab Aloysio edilutn an. 1675 riisitt»'"
:V "
de Sanctse capite, sanguinem miracttlosum elicuit ; fuit Martyrologittm Novocomettse dc Sanctis isli Ecclesiie l',itr««

Ephcopus Oscensis, ab anno mcccclxxx usque ad eW""' „.

propriis, ubiad xxvi Junii sic legitur: Novicorai, in cotilrat""!'
mdxxvi, ut esl apud Maitimim Carillium Csesarau- sacra aede Lauretana, solennitas votiva S. Eurosis slalis
gustnmtm Canonicum, post historiam S. Vulerii Epi- Virginis et Martyris ctc ex Trugillo : in Commenla-
scopi Ca-saraugustani et Marlyris; cum jam scilicet rio uutem subjecto, cum ostendisset Auclor, fieri non
Jaccse Episcopi a quatuor fere seculis esse desiissent, posse, ul Boltema credatur, ac soror S. Wenceslai,
donec ecs Philippus II primis Monarcltise stue annis quse unica liuic futt Premtslava ; propendel, ut sit Cor-
reshliti fecit, Oscensiqtte Episcopo urbem snblraxit. dubse passa. Translatus eat inquit. S. Eulogius Ove-
8 Querilur porro Tamayus malam sibi a Jaccensi- tum, translata est S. Leocritia : quidni potuit et
bus relatam gratiam, quod illis aperuerit errores Bre- Jaccam Eurosia'? Tum expendit promtssum monlurx
viari sui; et tnter alia
Sxploditur opposilam sibi fuisse ait rela- facltim ccelilas, ut quotiescumque pro pluvia vel con-
novumallud tionem quamdom, apud illos atillicnltcam sestimatam, tra quamcumque tempestatem fueritaChristi fldeli-
ilc ..llliclil ul
Iwc prtnapio. Die xx Februarii,
Bohema anno mcccclxxxxiii, bus invocata, eorum oratio sit exaudienda. Equitlem
ftgmentum, Fr. 'Joannes de Monte-oliveti, regni Bohemi», ve- niltil dubito, quin experientia frequentium gratiarum
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. n
tuh necessitale, occasionem dederit isliusmodi voces Sanclornm. Interim facile creduierim, ipsum diem quo D
II)

comminiscendi, ad ornutnm liistorix alinnde Jaccse colitur Sancta, non esse mortis, sed invenlionis Al T0R>
ccelesles

incuitx tipsiqve experwntise innixam fidclium fiduciam vellranslationis, Arturus in Gynsrccosacro, Ferraruon
magis quum iiedvlilatem hnulo : et sic, eodem teste secutus, ei.egit etiam diem xiv ; addidilque in Aotis,
talis
,1 ul

ftslum
agv.nl nrssens Virginis auxiliura novissimis hisce ten;po Arbitrior esse S. Eupbrosynam, Corduba? Martyrii
26
/«""•'
ribus experta est Insubria, quae assiduis
turbinibus gloria decoratam anno dcccxxxviii, apud Baronium
aeitata, l*tantes fruges suas in annis singulis dila- tom. 10. Baronii Cliristianorum de Mauris victoriam
pidari lugebat : vix Eurosisa nomen invocavit, cum eo anno narrantis verba h.rc sunt : Addunt nonnulli, an atiaque
r f
afflietis rebus suis
praesidium, quod peroptabat, in- qui prosecuti
r sunt res Hispania?, ipsum
r Arabura °' ."
j" ' Euphiostjna ?

venit. Mediolanensis agri religionem, per Hispanos Regem hac accepta clade, ubi Cordubam est rever-
arcem oblinentes, uti credo, induclam, amplexata sit sus, magnam adversus Christianos persecntionem

Reeio Novocomensis ; quas inter alias crebris obno- excitasse quod sane etiam apud Ambrosium Ae Mo-
:

xia tempestatibus, arumnas suas implacabili luctu rales lego ; sed non item tuirc passum S. Victorem,
defiebat.Toti Provinci» adjecta est Patrona Eurosia, nec etiam, Euphrosynam pari decoratara palma
anno mdclxi, in sacra aede Lauretana, a Patribus . Martyrii. Veliem hic Anctores suos citasset Baronius:
ConTegationis Somascha:; et uti Patrona quotannis nam Tumayus in suo M urlyrologio neutrum novit, nec

solenni ritu colitur a civibus hac die, qua non so- alius quem viderim Hispanus scriplor. Inlerim Bal-
lum ex urbe, sed etiam a finitimis urbi pagis, po- binus noster lib.i Miscellaneorum Boliemieorum § 28,
puli certatim confluunt, ad deprecandum Virginis Baronii aucloritate motus, noluit eam omiltere ; quin
intercessione Numen, ut impendentia infortunia il- etinm tacemlum sibi non pulavit esse, qui S. Angelae
lius meritis amoveat. Ab eo tempore et jamjara sororem faciant ; licet fatealur scriptores Bohemos neu-
decidentes grandines, Eurosise, ut pie credimus, in- irius meminisse ,nec. apparere. cujus filLr esse. potuerint,

tercessione vel redactas ad nibilum, vel alio aspor- aut quomodo Angela Carmelitano Oi dini aclscribi, quetn vel soror s.
"?'* r'
tatas sjepe sa?pius agnoverunt. Carolus IV lmperulor primus in Bohemiam advexit. _°

1 1 Truijillo per errorem typographicum abrepsisse Idem fecerat in prius edita Rerum Bobemicarum Epi- ]v
01 ellam qut-
i f
credn, ut in maryine legerelur, 26 Junii, quod secutus tome ; ubi enumerans utriusque sexus Bohemos lempore
tai die I

in Catalogo Generali Ferrarius : et hinc Insubres ve- Premislai Reyis seculo xiii sanctitate illustre"; Vive-

niam facilem merenlur : sed quod idem Ferrarius, bat, inquit, etiam hoc seculo Angela instituti Car-
eliam die xiv Junii eam coli dicat, veluti ex tabulis melitani in Tyro, etS. Euphasia Martyr in Hispa-
Ecclesia? Jaccitanae, mirum videlur, nullam laUs nia, utraque ex Principum Bohemorum sanguine
diei mentionem facientibus in sua Epistola Jaccensibus si vera sunt quae de iis non ignobiles seriptores,
juralis, vcl [Jispanis scriptoribus ullis. Dicit idem Fer- nostris licet tacentibus, tradiderunt. Ita eegre addu-
rarius, Eurosiara coli xxv Julii etiam ex tabnlis Ec- cuntnr homines etiam optimi, ut omnino rejiciant id,

clesiae Jaccensis. Forte excusari posset pro Junio Ju- quod qualicnmque indicio intelliyunt ab aliquibus credi,

lium scriptum fuisse a Ferrario per errorem, et hinc cum id an palrix suse decus facere. videtur, e.tiam id

in ipso Julio impressum ejus elogium esse. Citat itic quando liabeni de ficlione suspectum.

eliam Archidiaconum Jrundensem el Auclorem Floris

DE S. DICENTIO SEU DIZANTIO

EPISCOPO SANTONENSI ARDUSII IN ARVERNIA
COMMENTARIUS HISTORICUS
De cultu, setPte, actis ex Officio proprio loci.
SEC VIII

k rdusium, vulgo Ardes, oppidum est, inter Parocho ageret, et in Acta illa studiose inquireret. inde translata
Clarum monlem Arveniia- melropolim, el ci- Sed is invenit pridem illa periisse, poslquam scilicet ad Lectiones,
fo desierunt inde Lectiones peli ad Officium Matutinum,
/% vilatem Eptscopalem S. Flori, media plane
L » in Meridiem via, pari fere octo leucarumspa- impresso quaterno proprio ad e.um finem, quo contine-
tur totus Ordo servandus per Octavam. Ulinam vero
M <i
plena tio utrimque distans. Hic Paironus, prsecipuo et pro-
'"fnsioim, prio per Octavam integram cultu, habctur S. Dicen- hunc sallem transmisissent integium ! Nam hujits, forte

jam eliam usurpari dcsiti, aliud non retulit is qui mis-

tius, recentiori conmuniorique usu, et ad formam
sus fuerat, quam ullimus duas pagellas, pro Officio per
Francici idiomatis aptiori, Dizantius, Sanssaijo, Mar-
Oclavam el in ipsa Oclava c'ie; in quibus pro hac tres,
tyrologii Gallicam eonditori, prorsus ignotus. Agit de
pro illa duse Lectiones habentur alLr autem tres pro
eo satis prolixe Jacobus Branche, in opere de Sanctis
Arvernia-, MSS. qux tamen ostendit ipso festo, unde imtium sumit narratio, seorsim cum
allegans Acta compositas
suis Responsoriis descriptx mihi sunt. Crediderim quod pro O/ficio
fideinonmagnx esse, ut quse cum Imperatore Hadriano
integro exemplari carere vel non poterat vel non volebat proprio,
componunt Linum Papam II toti ecclesiasticse historise
peregrinum, et cum his Pipinum Francorum Regem Parochus, aut mea id non refe.rre, pulubal, haud con-

Adriano lm- siderans, quod saltem inde habuissem annum auctorem-

Caroli Magnipatrem, totissexcentis annis
peralore juniorem. Optavi ipsa habere, sciens que impressionis, et alia qusedam isti Officio propria;
tamen illa

quanti referat etinm fabulasin suo fonte legere, adju- quale est illud quod in pagellis mihi missis restal ex
dicium feremlum de narralionibus, uliudnullum funda- secundis Vesperis [esti hoc modo. . . Clementissimi
menlum tamen majorem veri speciem Christi Domini Confessor beatissime Dizanti , te
habenlibus, et
nimium suppliciter petimus, ne nos derelinquas, sed apud
prseferentibus, dum absunt patentis ficlionis in-
dicia manifesta. Dominum pius semper pro nobis intereessor assi-
2 Htijns mei desideni ut compotem me faceret Cla- stas, quo te opitulante ad gaudia ajterna? vitaj per-
romontani nostri Collegti sub annum mdcxci Rector, venire mereamur. Tum sequitur prosei.lus, alibi
Gabriel Brivaxac, e subditis suis unum misit, qui cum necdum nobis lecto lermino, idem forte quod in Romano
usu
 DE S. DICENTfO SEU DIZANTIO.
\ usu Versiculus dicilur, hoc modo : Omnes igitur hu- qui anno dcxxx apud Flodoardum interfuit Remensi
Concilio; ct Islonem, qui anno mxii adstitit Onlina-
Aic.TonK n. ' mili conle poscimus, ut nos benigne, Pater sancte,
cujtu frag- Ueruldi Lcmovicensis, vix oclo vel novem
exaudias quo te etc. Oratio, Propitiare, ut supra. tioni Epi-
mentmn Uic ;

sed omnes absqueullacerta temporis

Ad Completorium ut in primis Vesperis. Interim
,
scopi nominentur ;
dtttur
riuia pro die Oclavn assitjnantur in primo Nocturno nota, pluribus ut opparel omissis, inler quos numeran-

Lectiones de Scriptura occurrente
cturnoLeclioiv, v, vi de Sancto, reliqua sicutin die
inlelligo ad hunc secundum Noctiirnum spectarc quas
MSS. acccpi Lectiones tres; per Oclavam auiem non
: in secundo No- dus Freculfus, qui anno dccclxii sttbseripsil Decreto
;
Pistensis Sijnodi, ut Sanctonicensis Ecclesise Epi-
scopus. Uno anleliuncseculo sederint, qui in omnibus
Calalogis concorditer nominanlur, Ulricus atque. Di-

fieri Officium nisi sub uno Nocturnn : pro hac enim centius : et lnc qutdem usque ad tempora Pipini Re -

notntur Lectio i de Scriptura occurrente ; Lectio II gis pervenerit ; forle etiam cum aliis Episcopts inler.
et ni de Sancto. fuerit Metensi Synotlo anno dccliii. Stc obiter tlecla-

3 Ifisius vero die.i Lectiones lue sunt : Dizantius rala verosimiliori temporis rationc , cujus notitiam
quiapud nos vulgo, et in publicis tabulis veteribus- Auctor Lectionum primarum sublraxerat oculis, tacendo

que monumentis Dicentius appellatur, apud Xan- nomen Regis , in quo certior potuit fundari Iratlilio,
ipsae vero sic
ut mitiiiitnr
ctones nobilibus parentibus natus fuit, Dioscoro qunm in uhis charattenbus Galli,T peregrinis ; pergo ad
die feslo, patre, matre Marina. A primis annis ex virtutis le- Lecliones per Octavam, quse sic recilantur.

gibus vivens, diu noctuque orationi sedulus incum- G Ykam ducens coelestem Dizantius, miraculis
conlintnt «|.
bebat, a qua non nisi per vim abducebatur; ut pre- clarus, totus Deo, totus populo vivens, saluti suorum lium
ces fundens, a sensibus avulsus, a terra elatus, et Xanctonum verbo et opere numquam non invigila-
medius extans in aere, in amorem coelestem sancta bat. Indurati tamen cordis populus, de rabidorum
prolapsione res divinas Quamvis
conten.plaretur. et phreneticorum more medicamina, quae salubriter
proeul a vitiis vitam duceret, jugiter tamen poeni- viliis curandis adhibebat sanctus Pastor, non modo

B tentiie actis corpus divexabat : sacra celebrans je- non ferebat, sed diris eum convitiis afficiebat, eum-
junia carnem suam frequenter a cibo prohibebat; que verbo et facto injuriis onerabat ;
quibus non
maxiine illis diebus, quibus corpore et sanguine parvum Deum, drfdecus in in Religionem et in Ec-
Christi pactus, de Deo saginabatur. Sapientia divina clesiam redundabat. Quod ut vitaret sanctus Pastor
qiise Dizantium designavit Episcopum, eum omni- (Deo prius ferventi oratione ad consilium evocato)
bus Episcopalibus nunieris absolvit. Alte in memo- pravis illis molitionibus a suis expulsus, et in pro-
ria illius recondidit, qui eum pra?n'ciebat suae civi- pria civitate et dicecesi diu vexatus, Caesarodunum
tati, Sponsae, et ovibus, civitati, ut vigilaret ad Turonum tamquam ad asylum se recepit, ad locum
ct sectssm
custodiam concordiamque ; Spons»), ut studeret or- scilicet ubi Magnus Martinus tot divina opera pa-
Turones.
riatui ovibus, ut attenderet pastui
j utque illa : trarat et ad aedem, quam sub titulo S. Petri, san-
;

adimpleret exemplis et doctrinis, illum variis doti- ctus Turonensis Episcopus construxerat ; ubi in
bus illuslravit. Unde in illo emicuit gravitas cum oratorio secessu, Deo perennes fundebat preces san-
modestia, auctorilas cum simplicitate, magnanimi- ctus Dizantius. In illa sacra exercitatione dum fer-
tas sine elatione, animi amplitudo, fama celebris, ventius aliquando contemplationi insisteret Dizan-
merituin prsecellens, ipsi soli pra3 humilitate inco- tius, divino afflatu revelatum illi fuit, exitia et cla-
gnita, omnibus aliis obvia et probe nota. Ille non des calamitosas impendere suae dicecesi, et universis
rmldtistiK
suis modo dicecesanis proderat; sed universis Gal- Galliarum GermaniEeque provinciis. Quod cum Epi- illi isdc tla'l(S

liarum Ecclesiis, quibus ad salutem praiduces erant. scopis Mediomatrici tunc existentibus retulisset tmmmalK,

Dizantii salutares sermones quos etsi vernacula ; omnes una mente multum pietati ipsius fidentes,
efferret lingua, eos tamen, cum de divinis agebat, illum rogarunt obnixe, ad illud malum averten-
mente eoncipiebant et intelligebant omnium licet dum, ad Apostolorum limina Romam peregrina-
externarum nationuinpopuli. Qvantitm hscc pia.Dk.an- tionem suscipere : ut sanctorum Petri et Pauli pre-
lii opera Dco essent accepta, tcstata sunl, qux pxter catiombus, peccatoribus gratiam et locum et tempus
naturx vim uc plane divinilus cditlil miracula. De pcenitentiae obtineret.
mcnsse et ciborum ejus reliquo siimente.s leprosi, el va- 7 Magno inhonore Dizantium habebant,quotquot
C riis tiliis afflicti morbis, curabantur ; a dirmonibus pos- eum norant Episcopi, maxime Metensis viderat ;

ses.si ohte-ssique Itbcrabautur. Id ipsum operabatur aqua enim patrantem varia supra naturam opera inter :

qua lavabal, et manuum ac vestium attactus. quae illud illustre narratur, quod solo digiti suppo-
4 Ultrico Episcopo Xanctonensium vita functo, siti attactu, fractam altaris mensam in basilica
sedes aliquo tempore vacavit. Consessus,Ecclesiasti- sancti Stephani redintegrarit. Annuens Metensis pro g» ii,H
narrant pro- cus frequenter celebratus est pro delectu Pastoris, aliorumque Episcoporum, qui tunc Metis erant, vo- tirerl'" "
1

motionem /lollll» l'"'

Sancli
sed frustra, propter suffragiorum dissensum donec : luntati Dizantius, lter aggreditur et recta Romam tirintiUti'
1-

Episcopattm Deo monente et Angeli ductu, de suo secessu etpie- pergit. In via ad ejus orationem novum fontem ma-
tatis diversorio, Mediolanum Xanctonum devenit nasse (ex quo hausta aqua scypho Angelica manu
Dizantius. Cui Ecclesiam ingresso, aspectanfe delato sitim extinxit) narrant beati viri Acta, et
comitiorum Ecclesiasticornm ccetu, sumptum ab hujus Ardensis Eeclesia? traditio. Ingrediente etiam
altari majore Pontificale pedum in manus
dedit Dizantio Romam, aes campanarum licet manu ho-
Angelus. Illo signo approbantibus Clero et populo, minum non ageretur et cymbala sponte cecinisse .

in Episcopum ccolitus designatum fuisse Dizantium, ferunt vitamque a multis civiinn Romanorum su-
;

constans omnium fuit sententia. pra urbem stantem mirifice radiantem et insolitam
5 Uactinus Lectitmes illse, in quibus nihil est, uli stellam : quibus signis servi sui sanctitudinem si-

haudinepte
ttet quod ad Pipini lcmpora non possit
'" •'<•'/>"•""''"'*, gnificabat Deus, Christique esseimitatorem, et terra
refcrendo ad commodissime refcrri nam Ulricus Episcopus, cui
:
et ccelum testabantur exhibitumque per Angelos :

atalcm Pipir.i suffectus Dicentius dicitur, suo Francico

vel Burgun- ministerium Angelicam puritatem et castimoniam,
dico nomine salis ostendit, non posse eum ante utrius- in ipso Christiana demissione reconditam et sancte
que gentis conversionem ad Christianismum
Episcopa- delitescentem, manifestabat. Hsec iufra Octavam :

1'
tui admovcri. Epucopalcs autem Catalogi die OCta"
apud Anto- in die vero Octavae Invitatorium, Antiphona?, Psal-
nium Monchiacenum Democharem, Joannem Cltenu, mi, Versus, Responsoria sicut in die, sine Prosello.
Claitdium Roberlum, et Sammarlhanos
fralres sic ordi- In primo Nocturno Lectiones de Scriptura curren-
nuntur,cum aliqua licet diversitate; ut
inrerLeontium, te ; in secundo autcm prxscribuntur lianc qualemciim-
qv.6
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 81

que vitse Ubi Roinara perve-

hisloriam continuantes : tas. Interim nemo esl qui dicere possit, quis vel qualis D
nit S. Dizantius, sacras Urbis
religiose luslravit ille Ardrierius fuerit sed ritus faciendi de eo tam- aictore d. p.
habent Ada :

ftotn^ basiiicas, illic propense orans, frequenter extasim quam de Confe.ssore Ponlifice, persuadere potest, Clio-
passus est. Et in sede Principis Apostolorum animo repiscopum fuisse, ex iisunum, qui pto Episcopo inter
a sensibus avocato, corpore trium pedum altiludine se partitam hahebanl vicariam eurum diotceseos, ut nunc

a terra elato, dum lacrymans pro populo precatur hiibeiit Decani qnos vocanl Christianitalis, in praeci-
ardentius; a S. Petrore.sponsum accepit, ob ingrave- puis oppidis residentcs, in quibus Ardesium consebatur.
scentia populorum pro quibus orabat scelera, tirraa- Addit Branclixus, haud procul ab oppido, in amceno
tum esse divinae vindictae Decretum, solis Metis et quodam prato versus Meridiem, qua ad proximum
Turonibus ignosci precibus sancti Stephani, ob Di- oppidurn vulgo Blesse dictura itur, haberi fontem,
zantii, ab sua Dioecesi pulsi, in eorum civitates S. Dizantio sacrum ad quem lavandi feruntur in-
;
Fons S.
rtditv, ineuntis, benignam receptionem et in hujus effati ; fantes debiles, et gradiendi facultate destituti, op Diiantii.
,1 ,n

ccelestis veritatis signum, divinitus fabricatam de timo cum successu. Ex ipsius porro qux apud Arden-
manu Rediens Roma, in ho-
Petri clavem accepit. sem ecclesiam reperit Actis MSS. pulchro Gothico id
stiles copias incidens, carceri mancipatus fuit; verum est Teutonko charactere, quatis ante duo vel tria secula
indicante illius sanctitatem luminis radio, qui adin- maxime in usu fuit, abolito passim etiam per Gallias
star columnae frequenter capiti insidebat, brevi e charaeleris Romani iistt, idcm Brancltxus Itxc refert in
custodia eductus est. Aliquando longo itinere et ar- Lectionibus praeterila ; quod Sanctonensis ecclesia sep-
dentibus solis radiis fatigatum, humi jacentem ser,- tem annis vacaril, donec post sepluaginta duos irritos
vum immissa aquila, quae alarum
recreavit Deus, conventus Cleni svper electione, Dicentius oblalus eis

una ad modum umbellae virum sauctum inumbrabat per Amiclum est : quod hic rite bantizaverit Arianum
Act " i" am
et altera tamquam fiabello eum refrigerabat. T> l
Barbatem, , T,
quem cum Dciilenus T? A .
Episcopus Arwnus temerecom-
8 Roma reversus, quae evene- illic sibi et in via baptizaret forma verborum ex suee se.ctse ritu mutata, paginata,
rant Episcopo Metensi, et aliis, quorum rogatu pe- evatiuerat aqua de baptisterio ; quodque Missam Va- &
'' susceperat,
regrinationem ubi exposuit; iterura sione celebranti, ex laqueari defluxerint tres gultx cris-
Mediolanum Xanctonum revertitur, sucs Xantonen- talii.nne, quse patena collectx in unam confluxerunt
ses ad pcenitentiam hortaturus. Quo ubi pervenit, gemmam; qttam cttm velleut inserere cruci, aliis pluri-
Imstra proto-
sumtna q Ua potuit vocis animique contentione com- bus gemmis ornalse, deflttxerint hx omnes, sola illa lo-

panitentiam monuit, ut peculiari pcenitentia irato resisterent cum obtinente.

Xanctones, Deo, et sumrao dolore tacti eura ad misericordiam 1 1Sed ut lioc ex Gregorio Turonensi, libro- de q[o-
flecterent. At in viam, in spinas, et in saxa ceci- ria Martyrumcap. 13 est temere assttmptum, ubi illud tum aliunde,
dere divina Dizantii inonita, et contracta duritie in- accidisse dicitur innominato cttidam Sueerdoti, tirbem
veterati populi nihilpaternis adhortationibus fiectun- obsidente Gauserico Ariano, sub annum (si non fallor)

tur ; imo animum

malo obfirmantes, coegerunt
in ccccvi ; gratis autem preesumitur iterum accidisse
beatum Pontificem, cum sanctis Reliquiarum pigno- Missam facienti Dicenlio sic istud, Constanlinopoli ac-
ribus, iterum tamquam ad perfugium Caesarodunum tum et a Baronio relalum anno dvi ex Theodoro Le-
Turonum se recipere ubi vitae reliquum ccelesti ; ctore, uude ipsum eliam sttmpsit Nicephorus Callistus
Philosephise consecravit ita in divinorum medita- ; lib. islud inquam Constantinopoli actum,
16 cap. 35,
tionem pronus, ut in agendo pietatis opere prom- xqtte ineple traducitur ad eumdem S. Dicentium. Re-
ptum ac strenuum semper se exhiberet sic morti- ; liqua de hujus designatione ad Episcopattm, facta per

uliitum apild ficationem in mentem in

corpore suo portans, ut Angelum, qui coram omnibus ei baculum tradiderit;
Tttrones, Deum detixam fere continuo haberet, usque ad vi- de revelata eiclade Galliisimminente, etpro ea depre-
(83 exitura quem ipsi Sacrum facienti, stans ad
;
canda, Romam suscepta peregrinatione ; redeuntis cap-
dexteram altaris Angelus, renuntiavit. tivilate a barbaris, aquila obumbrante, clave a S. Pe-
9 A Missa sese ad transitum in ccelestem vitam Melis lapide al- tum ex apo-
tro aecepta, fonte elicito, redintegrato
rypha Vita
apparavit Dizantius ; quod uM cognovit populus, taris, ct alia plura, mutuo sumpta sunt ex Fita S. Servatii. !.

a>y\n,n^ian frequens ad ejus cellam accurrit : quoastante, ela- Servatii Trajectensis Episcopi ; ea scilicet, guam Ju-
Translntio-
tis in ccelum oculis, plenus meritis feliciter obdor- cundus Presbyter exornavil, extenditque in molem sane
»rm iier S.

Irilrierinm mivit. Sanctitatis indicium fuit, statim a transitu magnam; sed fide tam exigua aut potius nulla, ttt ab

manu Angelica sopra venerandum corpus demissum hoc opere prorsus rescindendamjudicaverit, Aclorum et
etextensum velamen sericum. Fuereetcertum illius Miraculorum ipsitts illustrator Henschenius. Inlerim
documentum crehra quae edidit Turonis miracula. novo hoc exemplo apparet, quam vere alibi pronuntia-

Aliquo post tempore per sanctum Confessorem Ar- verim, nullo seculo non fuisse aliquos, qui commodum
drieriura, illinc in Ecclesiam Ardensem translataa licilumque putaverint, alicujus Sancti apud se parum
notiori et
sunt sacra; Reliquiae ; ubi in lipjanotheca religiose noti gesta seu vera seu ficla aptare alteri sibi
Actis propriis carenti scd hoc plerttmque tam partim
asservantur, ad quas plane divinitus creberrima ;

caute, ut pro veris certisque elegerint incerla, et meri-

fiunt miracula. A continentibus et acutis febribus,
to in suspicionem fictionis vocanda in sua ipsorum ori-
aliisque morbis curantur aegroti, labantes prae debi-
litate infantes vel lipsanodochii attactu, vel aquae gine.
fontis, qui S. Dizantii dicitur, lavatione persanan- 12 Si alicui Episcoporum Gallicanorum convenlui,
Poluil Dizan-
tur. Variis operibus Dizantium illustrat Metis celebrato, Dicentius interfuit; non est id alie-
et aliis lius interfulsse
num a tempore Pipini, cujus anno n Christi dccliii no- Synoli
Deus, qui est mirabilis in Sancto suo.
In eadem est Synodus ejus nominis, cujus et Decreta hubenlur. Metensi,
10 Post hsec addilnr sequens Rubrica : ta
'"'!"- ntllu
ecclesiaArdensifitOfficium solennedeS. Ardrierio, Tune autem Episcopus ibi erut annum jatn decimttm
' •Vnrtij.

tertia die Martii et festum Translationis celebratur

;
S. Chrodegandus, cujus Acla illuslravit Henschenius
Dominica secunda Octobris. Omnia dicuntur de ad vi Martii. Si Dicentii Fila, ut Branchseus videtur
communi unius Confessoris Pontificis. Jacobus Bran- asserere, Victorem nominat, qttalis haud facile demon-
strabitur aliquis ibi fuisse, nisi anno cccxlvi credatur sed nonsub
che ratumem addit, quia tali die de mandato Epi-
Episc. Mctore.
scopi Claromontani caput ipsius una cum aliis plu- per similem anistoriam assumptus, qua Lintts Rotna-
ribus sacris Reliquiis translatum fuit in capsam ar- nus Ponlifex ; el si illius nominis secundum aliquem
invenil Demochares, invenit in corruplo aliquo exem-
genteam delatumque in sacristiam dum utriusque :

Sancti ossa servantur ex utroque cornu altaris alte plari Sigeberli ad annum ccccliii, ubi correctiora exem-
elevata intra nuceas arcas argento et auro illustra- plaria Auctorem nominant. Hic autem sive Avctor
l t sive
Junii T. VII
 81 ACTA SANCTORUM.
multum abest a lempore imiptionis tis, seculo forsan x aut XII. Quare laborandum mihi
sive Vicw, rursus D
ATOTOBF. t). P
tamen Acta dicunt Dieen- non censeo ut definiam acciderit clades «<*?»«;„ qtio tempore
Lontjoburdtae in llaliam ; el

tium Roma redeuntem incidisse in eorum munus, quod quam conatus sit Diceutius deprccari. St tamenneces- ™ n '°m

unnum d [ucium fnisse.

debuisset eirca sarium forel per coujecturas aliquam designare; rcspi.
14 Qtiuni uulem insitlsum est, collectos Melis qita- ce.re.m ad irruptiones Saracenorum eamque polissimum ,

cumque cattsa vel tempore Episcopos, ibi delincre quoud qiiat accidit, Carolo Martello, Pipini palre, Princip a .
non etlam
Romum ivcrtt rediveritque Dicentius, pro avertenda tum tenenle ; cttm illi anno dccxxxii Pictavos usque
.ante
clade Gulliis imminente orulurus; unde tanlumuccepe- ac Senonas peuelrariint ; adeoques et Xauctoncs vaslusse
ril solos Titrones Mediomatricesqiie immunes evasttros. potuerunt, Turones autem innoxii transivisse, Medio-
Plaru cjpendere non vacat : sufficiunl dicla ut sciatur, malricum aulem fines ncc emintts quidem uttigisse. Sed
in totis indeque siimptts Lectioiubus, vtx quid-
Actis, si ea irruptio fuit Dicentio rcvelatu, factum ul multo
quam esse qttod non aliunde nntto sumplum sit ; solum- prius, qunm Episcopi ud nobis nolum Synodum Melas
qtte sttjieresse ut opinemur, upud Turonenses obscuram convenirenl. Pro qua si aliam nobis ignotam ve.lis ibi-

memorium temporis, qtio Sanctonensis Episcopus Dicen- dem fuisse coactam, tempore Pipini llerslallii; cogeris

tius apttd ipsos fiterit obicntque regnante Pipino : trans- ad primordia Epistopatus reponere ca omnta, quse ad
pito autem Ardusium corpore, et miraculis clarescente, ejus finem videntttr in Actis referri.

cogitari cceptum de inquirendis scribendisque Vilse Ac-

DE S. ADALBERTO DIACONO
EGMUNDjE
hollandia in
commentarius pr^evius
De Initio Comitatus Hollandici : Yita et Miraculis, per Mediolacenses el Egmundanos
Monachos scriptis.

Hollandia
•ollandia itlttstrissimusinter
illustrissimus inter Belgicas Provin- minm amante, res tota retro acta sit ad tempor a Caroli
cins Comitatus,
cias censendus est suse
esl su.r celebritatis Calvi, el annum Chrtsti DCCCLXIH. Verum diclo aiino
originem
riginem deberc
debere S. Adalberto, de. quo hic
de bic tota ea ditio, de
qua in ipso diplomate agitur, pertine
.agimus.quia banc debetEgmundie, prope Aic- batnd Lolliarium juniorem ; quo Placenliss in Itnlia
niariinn ad Oceanum sitse, per conversalionem , sepitl- anuo dccclxix vita funclo, regnum ejus divisum est
turam, venerationem
" et
"" """"».»
miracula ipsius u«»v„,
»/«t»» Sancti, ad
«.* ma-
,i»w inter
»»h>i duos
unu.> patruos,
jjuii uus, Carolum
i^uiutuui Calvum
KjUiuum et
ct Ludovicum
Li UOVlCUm
Theodericus II

Hollandiw ijnum plendorcm claritatemque promota>. Hanc a Ca- Regem Germanise : atqne tid liunc Ltidovicum speetabat
primus Comes roh Simplice
millicp. Rege Frntirnium
f?cnc Franeorum nlitin:iit
obtinuit T'ln>n(lnri/>ue
Thcodoricns 11 1 /,/,,'„,./. ,™
Ullrajectum, „, ...t. ... 7 u TJ ~ll I- _. r, .

el sub eo liodierna Hollaiulia et Batavia

dictvs
sive. Comes Hollundise.
Diedericus, iieo habitus primus cum Egmunduna ditwne; qn:e tandem vt dtximus,
Diploma Regis, ex antiquissimo membranaceocodice annoDCCCCXi ad Carotum Simplicem, post mortem ul-
MS. et Archivio Abbatia? Egmuiidanaj, asserit seho- timi heredis ex stirpe dicti Ludovici, devoluta est. Dicto
na fide exhibere Pelrus Scriverius, libro de Principi- ergo anno dccccxxii, cui congruunt omnes cliaracteres
bits Hollandix, Zeelandiec, Frisi.v seri incisis a Sout- Regiminis Caroli Stmplicis, concessum diploma fttit
manno sitb annum mdcl in quo anntis diplomatis si- Theoderico
:
Comiti, et quidem xvn Kalendas Julii,
gnatia Mirgeo, Dousa, elo.liis omissus, ita erpnmilur sive xv
; Junii, inle.r maximos regni lumultus, qiutndo
Anno xxx, regnante Domino Karolo Rege, redinte- Optimates Francise contra Regem, quod Haganonem
grante xxv, largiore vero hereditate indepta... Ubi nollel ablegare, insurgebant ; et tandem Roberlum, 0-
annus xi vmissus supplendus est ut mox diretur. Curoli donis siipranominati fratrem, pcr diplow
st/ii Regem electttm cura-
15 Jumi
Simplicis varias Epochas optime explicat Jacobus Sir- bant consecrari die xxx Junii. Tttnc autem Hagano, siynatum
mondus, in suis Notis ad Caroli Calvi et successorum ut sibi
''

fideliorem amicitm liaberet Tlieudericum, fecit f

aliqnot Franrise Regum Capilula ; inter quje sttnl Ca- ipsi a Rege diploma expecliri Iwc exordio. Regalis cel-
rolt III stve Simplicis
ultima duo, et secundum est da- situdinis esl, fideles nostros donis multiplicibus
a Carolo tum anno regni xxix, redintegrante xxiv, largiore
honorare. Idcirco notum fieri volumus omni'>us fide-
Stmpllce vero hereditate indepta x, unde supra supplere licuit libus sanctaj Dei Ecclesia>, praasentibus scilicet et
obtinuit
annttm xi. Ad islas autem temporis Nolas ila
Egmundum commen- futuris,quomodo adiens prsesentiam nostram Ha-
tatur Sirmondus : Annus primus repetitur ex die, gano venerabilis Comes, expetiit a Mansuetudine
quo Remis a Fulcone Archiepiscopo unctus est in
nostradari cuidam fideli nostro, nomineTheoderico,
Regem, v Kalend. Febraarias, anni dcccxciii. At
quasdam res, Ecdesiam videlicet Ecmunde, cum
Karolus, quo anno in Regem confirmatus
— *•*•>*'
est, inte-
«-"
"> omnibus
^uiiiuua ad eamjure pertinentibus,
«u caiiijuie a IWV
[.it.riiJJeiiUUUb, 0. loco qui UICI
dici-
grum regnum in potestate sua non habuit
quia Odo : tur Suithardeshage usque ad Fontrapa et Kinr.em
Rex, OUOad VIXlL
ttCX, quoad Annitanio et
Q t D.,- II- _-i:i._- ....
r
vixit, Aquitania Burgundia /-, • , . '
potitus Cujuspetitionembenigne, uti dicebat, suscipientes,
est. Mortuo post quinque annos Odone,
quaj ab concedimus fideli nostro ha3c omnia ex integro etc.
U o possidebantur recepit
regnumque redintegravit, 3 Ex dictis eorrtiunt etiam suppulationes Juni Dou-
atque liujus redintegrationis
annos regni sni annis sse, Mirsei el aliorum qui rrjccerunt hanc donatio-
deinceps m publicis tabulis ,

subjecit. At largior he- nem ad annum

red.tas mdepta, pertinet Christi dccccxiii, multito prioris
ad regmim Lolharii eujus : numeri dccclxii l in c. Tunc autem inscriplio quam
accessione Karolus heredita.em
suam ampliavit, ideo omiserunt, debuisset facta fuisse anno regni xxl,
quod Sigebertus notat factum
anno dccccxvI. Hsec redintegrationis xvi , targioris hereditatis adeptse m,
Sinandus sed ulttmum : chttructerem refeicdum ud
quorum contraria in diplomate le.guntur. Habelur ergo
inilium Comilalus Flollundise in ecclesia Egmundana,
estvitafunctus, canstat ex
ipsis diplomatU
2 His positts annus diplomatis ThZZi r r ""
Tbeoderico r^"""
anno dccccxxh
DCGCGXX " tlonata.
'"
' lonal » m enim
"- Ditm
""""''
eili >» tumul- D
pra indicatus regni " Frttncorum mttltiplicarentur, erevit Tlteode-
' e{""
xxx red tegratu nis xxv
t '

gioris ''
-
l8r " >•'« polestas el formatus est Comitatits prsclttuhtus :
hereditatis indenta-.
,

C °" ve annum
"" "' siquidem anno sequenli dccccxxiii Robertus Rc*
ChTisti DCCCCxxn sednLm „„!
a quunnm annqttitalis ni-
,

victus xv Junii a Carolo Simplice, in prslio occubuit;

sed
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII.
83
sed in Imjus locvm, contra Carolum mox captum, as- tum fuisse filium Edilbaldi Regis Deirorum, cujus D
sumptus est Rodulphus,
Riehardi Ducis Bur- filius pater fuit S. Oswaldus Rex et Martyr : itaque AIXTORK
in D. T.
gundix, qui regnavit usque ad aimum dccccxlvi hoc : Appendicc Mabiiioms fingiiurfr-dler S. Edmundi Re-
aulem mortuo, regnum suscepit Ludovicus Transma- gis et Martyris, et anle hunc xxxvn annis regnrisse
rinus filitis Caroli Simplicis. Qu.se omnia in Chronico dicitur. Haec omnia ttl ftgmenta rejicimus, Sanctique
Flodoardi oplime explicantur. Isle est autem Theode- setatem certius discimus ex ztate S. Willebrordt, qui
ricusComes, quo procurantc, sacras ReliquiasS. Adal- cttm sociis circa annum dccx missus in Frisiam est, et
berli fuisse elevatas , et in oratorium ab eo clectum mttltis ibidem annis laboravil, usque ad annum cjus
translatas, illique adjunctum Sanclimonialium cceno- sccitli xliv : quem utrtim moriendo pcrcesserit, an se-
bium, habent illius Sancti Acta ; qnx etiam narrant cutus sit S. Adalbertus. non dicitur. Ex eo tamen
quomodo ipse perirulum submersionis evaserit illo in- quod in Actis S. Bonifacii, JYilltbrordo in cura Fri-
tercedente : al quamdiu vixerit , non salis constal. sonum su/fecti, niilla Adalberii ftat mentio , verosimile
mortuus elrea Attctor velustus in Rylhmo vernaculo diuturnam pro- ftl prius vita functum : uli etiam credibile ad Dia-
est
„„. 960
devo-
vincix administrutionem ei Irilmit : annos aliqui nu- conattis Ordinem proveclum fuisse eum, qui Leuita hic
tusS.
Adalberto, merant octo aut etiam quadraginta, atque
et triginta nitncupalur. Commemoratur iste S. Adalberlus et so-
ita secundnm calculum supraposiliim pervenisset Theo- lenniter colitur ad hunc die.m xxv Jnnii, quo in Actis
dertcus I ad annum circilcr dcccclx eiqne successisset ; dicitur obiisse, el pltirimis miraculis in ipso patralis
Tlieodericus II, srtatem tunc eliam grandiorem Cultus
ftlius claruisse. Neque. per hseresim culttis ille universim Sattcti
naclus : qui post annos regiminis octo et viginli, mor- cessat, sed adhttc. apud Callwlicos in lota Provincia
tuus statuitur anno dcccclxxxviii. ffunc basilicam Ultrajectina flt de eo Officium sub ritu duplici , cujus
lapideam S. Adalberto erexisse, el loco Sanclimonia- Anliphonoe el Responsoria cum I^eclionibns secundi
lium monachos Bcnedictinos inlrmhtxisse Acta asserunt, Noclurni desumunlur ex iis quse circumferuntnr Aclis,
idque ettam confirmalur ex Chronico MS. Egmun- atque hscc de eo rectlalur Oratio : Excita , quaesu-
dano, quod penes nos antiqua manu e.raratum habemus. mus, Domine, in Ecclesia
cui B. tua Spiritum ,

i Seeundi Theoderici filium Egberlum , meritis S. Adelbertus Levita servivit, ut eodem nos repleti,
Adalberti a febri liberatum fuisse, ac postea Archie- studeamus amare quod araavit, et opere exercere
cujus Acta piscopum Trevirensem creatum (annum dcccclxxvm quod docuit Ejus memoria inserta est Murtyrologiis
:

mijila sec. 10 Brouierits notatj eadem Acla docent num. 19, jubenle MSS. Trevire.nsi S. Matiini, Cenlulensi S, Richa-
a Monachis
Medlolacensi-
diclo Egberio conscripta a Monachis Benedictinis mo- rii, Bruxellensi S. Gudilse etaliis cum Florario MSS.
6uj,
nasterii Mediolacensis, apud Treviros vetuslissimi et excusis anno 1490 Colonix et Lttbecx ; necnon Au-
cui tunc, post ffesselonem expulsum praefuit Nithar- ctariis Greveni Molani ad Usuardum, et hitjus In-
et

dus sive Nizo, praestanti ingenio, rerum usu et eru- dicnlo atqtte Natalibus Sanctorum Belgii. Secnti sunt
ditione insignis : qui proclinata jam vitaa monasticaa reeognilores et ampliftcatores Marlyrologii hodierni
studia erexit.et languentes juxta bonas artes hono- Romani, in quo ista : In Hollnndia S. Adel-
leguntnr
rifice excitavit, mortuus cirra annum millesimum, berti Confessoris, discipuli S. Willibrordi Episcopi.
uti scrilnl Bucelinus : al quo anno creatus Abbas non Eumdem refert ; inter Bene-
Ghinius inler Canonicos
imlicaiur. Tempore Egberti , anno dccccxchi vita dictinos Wion, Menardus, Bucelinus :
Trithemius,
functi, consecratum arbitramur, et ad dicti monasterii enmdem Martyrologio Germanico inscripsit Canisius,
reformationem intrmluctos Egmundanos Monacbos cx Gallicano Saussaijns, et Anglicano /Filsonus; Joannes
ea colligin.us, quod illi num. 18 infru asserant se vi- Velde, in Fastis H' eslplalicis nupcr collectis, et nec-
disse declarata mirncula. Vitam islam habuit in sttx dum excttsis, appellat Apostolum TwentiseetTrentiae
Coloniensis Carthusix codice Laurentius Surius ; sed et vicinorttm. locorum.
edidit partim stylo passim mutato, parlim in com- C Hactenus commentattim Henschentum reperiens,
pendium redactam. Ex eodem eamdem babuerunt impelli me sensi, ut ex victna Etjmundx Alkmaria
Lucas Achentts et Joannes Mabilio, atque omissa quxrerem, quo res Abbatix Egmtindanx loco, et num-
virjct adhuc
priore parte usque ad num. 13 edideruut reliqua inler quid veteris religionis esset super. Responsum est autem
Erjmundx.
Acta Benedictina tom. 3par. Nos integram damus,
i. a nostro, ibi rem Calholicam procurante, Florentio
qualem nacli sttmus, descriptam manu Joannis flime- Montfortio, meo quondam carissimo discipulo, Eqmun-
rii, qui apttd S. Marliniim Lovami olim inter Cano- danos cives pxne adhuc omnes Catholicos, qnotannis
niros Requlares professus, anno mdlxxi (qttando xxvi quamreligiosissime celebrare festttm veteris Patroni tn
Augusti scriptioni isti commodavit operam) Rector seu suo oratorio, nec raro nostros illuc Alkmaria evocari
Pater erat Sanctimonialium Amslelodamensium. Ad- ad panegyrim celebrandam. Addidit porro specialibus
jungebatur Historia parva ejusdem Pitx , sed aut ex ad mc litteris pt\rnominalus Adrianus Westphalen;
priore extrncla attt aliunde perperam aucta , ideoque Abbatiam totam dirtttam jarere , ab attno circiler
,

omittenda. Sequuntur miracula, xn seculo patrata et mdlxxii, quo Gubernalor Snoyus slativa pro Geu-
ibi
,
Abbalix al>
tib Egmundensibus Monachis scripta : qtiorum Prolo- siis habuit ; tanta in omnes Monaehorum xdes ipsatn- anno 1572

" ^JBlllllrfd- i/ns deerat apud Surium et Mabilionem : sed aderant que ecclesiam debacchatus rabie, ut ne quidetn relin- des/iuctx
conspectus.
ipsis aliguol reccntiora miracula ,
qux etiam damus. queret, quo milites stti recipi possent, adeoque sttb
Simile exemplar integrorwn Actorum intelligo Alk- dio cogerentur pernoctare aut inter parietinarum ru-
,

ex ramalibus gurgustia parare. Supercsse

marise in curiosa antiquorum MSS. bibliotheca ser- dera stbi

tamen ille asseruit partem crassse turris ex to-

vala penes nobilem virum D. Adrianum Weslphalen,
pho constructx, et partem templi inler gemina-
qui nobis scripsit codicem suum pertinuisse ad Colle-
ijium S. Benedicti rum tttrricularum rutnas cum sttpra stante S. Pelri
Cantabrigix in Anglia, e.raralum-
quc notari anno mcxxxvi manu Osberti Monachi de rubro in marmore nomine
efftgie; addtto A n
S. Claro. lilteris fere Grxcis, Grxcanico more a r H
5 Porro res pncclare a S. Adalberto gestas, prseter summo deorsum ex ulroque latere ductis, Y T
citatum Chronicon Fgmtindanum scripsit Joannes Ger- qttx lanium valeant acsi Latina plane O) P
brandus a Leydis Cartnelita, in Chronico ffollandix forma scriberetur , Sanctus Petrus. V
Comitum, usque ad Scribe.bat idem reliqui xdtftcii speciem, C C
f0
™»i COII,-
et Episcoporum Ultrajectinorum ,

tmta. annnm mccccxvii siculi anle rninatn erat, cognosci posse ex prospeetu
deducto, potissimum lib.lcap. 41,
lib. 9 cap. 14 et 15, et lib. 7. cap. 3 et dtiobus se- delineato ab ea parte, qua Austro-zepltyrum locns ex-

quentibus. Eadem scripserunt Joannes de Beka et eipit. Hanc crgo ab ipso acceptam delineationem ad
fPilhelinns ab Heda, in Historiaseu Chronico Epitco- poslerorum memoriam xri incisam accipe.
porum Ultrajectinorum : sed Heda scribit S. Adalber-
 84 DE S. ADALBERTO qIASONO.

7 Corpus S. Adalberti (uti el itlia plttra, parlim fuisse, adscribiltur Ordini Prxdicatorum. Ilta lamen

integra, partim notabili portione reliqua) insignis qualiscumque editio feat, ut dimiserim consilium sum-
Dispersis
speeie ac pretio area claudebat : quam rapacitas har- ptitm di Actis Abbatim Egmundensium cx MS. utro-
Reliquiis
pyiarum istarum dissipavil, una cum sacris lipsanis ac que colligendis, futiiram alioqui hisce S. Adalberti

reliquo loci thesauro ; nisi fugientes Monachi ad alia Aclis liaud incongruam Appendicem ; eoque facilius co-
sui instituti monasteria, cum ultimo loci Abbnte Ni- gilationem istnm forsitan resumendam, sepositi,
, alias

colao Niulandio, asporlare secum fortassis aliquid po- quod mensis ac lomi prxsentis moles xgre patmiur se
tuerunt, quod tamen ubi sil fsi forte est aliquid) nec- augeri tali Commcntario, nec prorsus necessario, nec
superest pu- dum innotuit. Puleum saxo cinctum, in loco primx plane novo. quamvis breviorem eum facturtts fuerim,
teus libenlibus olim sepulturx Sancti, scatentem aqua dulci, freqnens rescissis Comitum Hollandorum el Procerum aliorum
salularis.
adhuc peregrinorum devotio celebrat ; atque ex ejus Actis, ac rebus reliquo orbe. memorabilioribus, qux e.i-
aqux potu crebra reportal benefxcia sanitatum ,
qua- dem insertm Cbronico, et alibi facile ac meHtts inve-
rum se testern prselaudatus Adrianus profitetur ; sed niendx, Abbatum historiam inutitiler augent.
qui ea excipiat scripto authentico neminem esse : ut
hxre-
nec
ticis
alibi fe.re per fxderatas
omnia subsannaturis
iltas provincias, ne
occasio pnebeatetr petulantius
YITA
blasphemandi Sanclos, quorum hinc inde superstites A Monachis Mediolaccnsibus descripta.
memorias prorsus abohtas vellent. Interim sumpta inde
aqua, etiam in longinquas partes aufertur

successu, et sperata languenlibus beneficia confert.

optimo cum
Mi-
D taturus integra, ut promisi Acta, eaque ad pauciora
capita reducturus, et quse Capita fuerant transformatu-
nui tamen annis abhinc aliquot concursus peregrinorum rus in totidem Arliculos sive numeros; congruum sensui
ad illum fonlem ccepit, et augeri ad quamdam semiru- vcteris partitionis titulos conjunctim subtexere.
tam capeltam in Heijlo, ubi alius similis puleus habe- I Quomodo S. Egbertus, Northumbrorum Episco-
tur sub nomine S. Willebrordi. pus, Dei respectu patriam deserens, in Hiberniam
8 Chronicon Egmundanum, ab Hensclienio lauda- migraverit; illoque S. Adalbertus eum secutus fuit

tum scrtpsit Joannes Gerbranrins a Leydis Carme- cum plurimis.

lita, Conventus Haerlemensis Prior, tempore Nicolai n Quomodo S. Egbertus, ad luerandos Germaniae
de Adrichem Abbatis, et sic ipsum nuper in Hollan- populos, ire coelitus sit inhibitus ; et pro se SS.
Egmundanum dia excudi fecit Vir Clarissinvus Juris in Illustri Aca- Willibrordum et Adalbertum destinarit.
nuper editum.
demia Lugduno Batava Antecessor Antonius Mat- lii Quomodo S. Willibrordus cum sociis ad Fri-
thasus. Videtur autem Joannes vixisse usque ad an- siam sit directus.
num 1S24. Nam ad hunc nsquc nnnum invenitur idem iv Quomodo S. Adalbertus omnium perfectioni
Chronicon, culliori nonnihil stylo, secundis curis ab virtutum studuerit.
ipso forsan Auctore transcriptum, non sine plurium v Quomodo S. Adalbertus Eggoni promisit, se
Slemmatum genealogicorum Epilaphiorumque addita- tunc a patria reversurum, cum porm grana ab igne
mento; et tale habet Abkmarise prxnominatus Adrianus revirescerent.
Westpbalen exemplo ;cum quorum uno nostrum
tripliei vi Quomodo in reversione S. Adalberti combusta
contuli, descripsique posleriora addimenta, et ullima pomi grana fructificaverint.
duo necdum impressa capita. Prxfatus Hollaudicx vn Quommodo consumn-.atus in virtutibus ex hac
edttionis Curator recens pvxterilo seculari anno mdgc vita S. Adalbertus migraverit.
edidit mihique misit suum veteris xvi Analectorum
To vin De eo quod oratorium S. Adalberti a servis
mum quo conlinelur Chronicon Wilhelmi Mona-
iv,
Dei numquam sit derelictum.
chi et Procuratoris Egmondani ab anno
dcxlvii usr ix Quomodo mulier Escwar, per S. Adalberti me-
que ad annum mcccxxxih uii pag. 2 breviler
; rita,partum invenit.
meminit prxdicatx a S. Adalberto fidei, miraculo- primo
x De eo quod in sancti viri oratorio brevior
rumque ad sna usque tempora perseverantis.
et cullus
trabs, longior ceteris pnst eminebat.
Eo an et quatenus usus sit Joannes Gerbrandus, nec- xi Quomodo rusticus ex caseo furato punitus sit
dum mihi licuit examinare ; solum excusandus venit et liberatus.
Emditissimus Egmondani Chronici Edttor, ne ora-
ipsi xii Qualiter arenosa» congestionis mons ab
quis imputet typotheticum in tilulo
errorem, quo Au- torio ejus sit dimotus.
ctor quem ipsemet loco non uno
profxletur Carmelitam xiii Quomodo S. Adalbertus cuidam feminse Deo
sacratse
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 80
corpus de quippe suos ad exemplum
A sacrata? in soranis apparuit ; et ut ejus pii pra>ceptoris dirigebat ;

tumulo levaretur monuit. et ut mundum animal, quidquid boni auditu perce- A. MO.X.

Quomodo sareophago viri

fons, sub perat, ore ruminabat. MEIHOL.
xiv salubris Non plausibili scientia favo-
IX MS.
Dei, repertus fuerit; et quod miracula in sancti rabiliter distendebatur, sed effectuali exhibitionein-

Corporis depositione claruerint. desinenter augmentabatur : sicque divinorum ar-

xv Quomodo Theodericus Comes ligneum con- ctam viam percurrens mandatorum, in brevi potitus
struxit oratorium, et illuc sanctum deduci fecit the- est spatio coelestium latitudine virtutum.

saurum. 5 Interea vir Domini Egbertus; quotidianis in

ob illo hnpe-
xvi Quomodo Sigifridus sit punitus, et post pce- Deo pollens successibus, parvipendebat sua? solius ihto m
nitentiam liberatus. saluti prospicere : sed pro insitae sibi benignitatis ipseDerma-
Comes Theodericus niam adiret,
xvn Quam mirabili studio a affluentia, pluribus aestuabat in commune prodesse:
fiuvii pc : iculo sit liberatus. maxime ut quos adhuc constabat infectos nsevopa-
xmii r iomodo junior Theodericus consiruxit la- ganitatis, per opem sancta? pr;edicationis ad salu-
pideam ha;ilicam, removens Sanctimonialium vi- britatem conduceret Christianitatis. Audiens itaqua
tam, et iii-.tif.uens Monachicam. Germaniee populos infidelitatis errore cunclis te-
xix Quo nodo Theoderici junioris fdius, Egbertus nacius irretitas (ntpote qui, ob ferocitatem sui, di-
nomine, Trevirensis post Archiepiscopus, febrem vini verbi fautoribus usque in id temporis erant
per B. Adalberti merita effngit. pa3ne inaccessibiles) induxit animum eo tendere, si
xx De restitutione visus Erlindae. quos, cooperante gratia superna, ex filiis perdi-
xxi De Wolmari Presbyteri illuminatione. tionis posset filios reconciliationis efficere. Cumque
xxii De plurima languidorum reformatione , et huic expeditioni insisteret operosius, divino oraculo,
quod adversus daomones maximam vim beati viri ne efficeret, est inhibitus. Vir autem sanctus, nec
merita habent. valens nec volens D31 ordinationi refragari elegit ;

., De Ruoschini Comitis filio curato.

xxiu quos pro se destinaret, et sanctitatis merito, et eru-
xxiv De infante curato, qui sugere non potuit. ditionis efficacia tanto idoneos operi : misitque pri-
xxv De eo quod pallium, quo sancti viri corpus mo b Wigbertum sincerissimae conversationis Pre-
diu velabatur.post exustionem oratorii incombustum sbyterum : qui diu multumque cum barbarico rigore nussits j>r

sit repertum. desudando luctatus , inconvertibilem horrescens Wigbcrtui

xxvi De quodam patricida ligato, et per merita perfidiam, infecto negotio est reversus. Sed virpru-
S. Adalberti liberato. dentissimus, optime sciens de Dei misericordia num-
quam desperandum alios ministros ad ejusilem
,

ALIA MIRACULA. pra?dicationis subrogavit officium, virum scilicetA-

Willibrordum Presbyterum, cla-
postolica? gratiae c
rissimumque Christi confessorem (de quo praefati deln ss.
I De irruptione marina, a monasterio Sancti di- Willilirordus,
vinitus prohibita.
sunius) Adalbertum, cum decem aliis, eodem fidei Adalbnrtus et

II De his qui Sancto injuriosi fuerunt, terribili

calore fervenlibus adeo ut aliqui eorum, post
:

pcena mulctatis multiplices initi certaminis agones, Martyrii pal-

III De monocula illuminata. mam adepti sint ; alii post conscensura ac nobiliter

iv De Presbytero illuminato, et plurimis per S.

moderatum suraini Pontiticatus gradum, in pace
Adelbertum curatis. quieverunt.

V Quomodo quorumdam consilio vetus teraplum 3 Hi ergo Christianae religionis propagatores sa-
destructura sit.
crseque fidei propugnatores, tam Patris jussione
vi Quomodo raeritis S. Adalberti locus Egmun- quam propria deliberatione, ad opus inhiantes

densis inmeliorem statum sit restauratus. Evangelii, spatiosi maris transmeantes pericula, di-

vn De artifice et rustico, a mortis periculo libe- vina3 pietatis auspicante regimine, optato port-ui

ratis. sunt omnes gratanter expositi aJeuntesque stre- :

vin Ilem siraile.

nuissiraum Ducem d Pipinum, cum omni venera- Pijiini Ducis
ix De eo quod facta inundatione, supra thecam tione ab eo sunt suscepti, ac omni tempore hospita,- auctoritate

Sancti pluvia non cecidit. litatis honoratissima commoditate tractati. Quorum fultl, Frisiam
adcunt
x De servo, ex erainenti loco cadente, nec quid- adventus causas ac pias intentionis tenorem r ut
F
qnnm laeso. cognovit, ad nuperarmis acquisitam Frisiam.Chfi-
xi Quomodo machina lignorum, corruens cum ar- sto per eorum ministenum acquirendam, suo mu-

tificibus, non eos nimine fultos, auctoritate roboratos, continuo des'ti-

laeserit.
xii De dedicatione templi ejusdem, navit. Nec mu'to post, cumjam egregii rationabi-

lium novalium agri cultores, jactis seminibus sui

Alia item miracula.
laboris viderent fructificare incrementum; annitente
fraternss unanimitatis assensu, cum conniventia
CAPUT I.
prsdicti Principis, S. Willibrordum Romatn diri-

Apostolico ad Archiprossulatus Ordinem

1

Rcs proeclare in vita et obitu geslce. gunt, ab e

acS Willibror-
promovendum. Quo adepto, ad coeptumi opus rever-
dus Episcopus
Bcda lib. Ijegimus in Ecclesiasticis historiis, Egbertum a titur, Episcopalisque Sedis praerogativam in: Traje^ constituitur.
«p. 21
coelesti afilatum desiderio, patriam, parentes, om- cto castro sortitur. Quas vero ejus vitas qualitas
nemque frequentiam cognata? nobilitatis reliquisse; fuerit, vel quo sudore in praedicationis erogatione
atque studio peregrinationis, et ardore vitse remo- certavent, quibus quantisque miracuhs cprusca-
fcert.
'liscijnt-
tioris, inHiberniam secessissa ubi cum uberiori : verit,Hber gestorum ejus luculenter scire volenti-
'«s S, profectu virtutum et sanitatum evidentia se pluri- bus aperit nos enim haec pauca, ad attestationem
:

mis notabilem exhiberet, contigit divina opitulatione, virtutum sanctissimi Patris nostri Adalberti, pi-as-
Ut sibi multos
sectatores efficeret. Certatim ergo libavimus qui his omnibus effieiendis comes et coo-
;

au eum tam Anglorurn indeficientissimns dehinc articu-

quam Scotorum convolabant perator extitit :

examina, ejus sub disciplinatu gestientium vivere lum ejus specialitati, prout Dominus conoesserit ,

deliberatione voluntaria quibus S. Adalbertus ut

:
accommodemus.
generosior apis adjunctus, arctioris vitas instituta 4 Fit ego in B. Adalberto tanta morum lenitas,
non segniter, uti post patuit, est adorsus. Actus ut omnes ad sui imitationem ejus alliceret
suavitas,
Quidquid
 86 VITA S. ADALBERTI EGMUNDANI.
Quidquid verbis suadebat jubendo, factis praemon- intendens in via sui propositi, quantum jam cucur

strabat exequendo maximo se reputans dispendio

;
risset itineris, sed quantum ad emetiendum
peresset certaminis , sic
transact» obser- quotidie
mutilatum, si non ejus dicta actuale coiiiitaretur
exemplum. Ante omnia verae favens humilitati, as- vantiae aliquid adjicerestuduit, acsi tunc novus tyro

serebat hujns cautela cetera omnia conservari. Su-

conversionis servitinm inieiit.

pervacaneum autem videtur ejus dilectionis magni- 7 Igitur de virtute in virtutem proficiens,
q U0(J pk
•Mis,
tudinem referre cum : haec causa fuerit, eum pa- feliciter ccepit, felicius consummavit ; etimmarees- V5
"ionii,r

•'unii.

triam, proximos, ac omnia nativi eommoda soli re- sibilem sui agonis percepturus coronam, tenebrosam

liquisse. Et ne in referendo plus justo immoremur, praesentis seculi convallem lacrymarum , mutavit
amanssalutem
allorum, hoc solum pro compendio dictum sufficiat eum ; cum paradiso deliciarum. Cliristo itaque Jesu, cui

itasingulis virtutibus initiatum, ut numquara dees- fideliter inhsesit, vn Kalendas

Jttlit sanctissimam
set compagi Cardinalium. Haecque fuit sanctissimo animam cujus praesentia laetus decan-
reddidit : in Psal. 47

viro indefessa militiae spiritualis continuatio, donec tabat; Sicut audivimus ita et vidimus. Ibi credimus

hostias cauda cremanda redoleret in holocausto eum et optamus nostrarum raiseriarum memorem
;

juxta quod Dominus dicit : Qui perseveraverit usque etquantum supernae pietati viciniorem, tanto rele-
Malt. 1", II in finem, hic salvus erit. Talibus erainentissimus vandis nostris incommodis efficaciorem. Corpus au-
/
heros mnnitus et redimitus apparatibus, f quaqua- tem beati viri Adalberti, a fidelibus tunc temporis, Supra sepni.
cr "» 1
versura pergens, lucrandis invigilabat animabus. qui ejus exequias procurabant, diligentissime condi «cfaia
eonditur.
b' Saepiustamen in Hacc-raunda loco vocato man- tum, ac humanitatis more terrae mandatum, sanctae
Egmund.r resurrestionis pr,estolatur edictum. Supra quod
sitabat, hujusque reoessibus, impurtunitatis frequen-
dcgit
tiam aliquantisper declinabat. Ubi inter plures, quos construentes ecclesiam, in quantum rudes adhuc
fama virtutum ejus attraxerat, quidam Eggo g vo- talium rerum poterant, ejus frequentabant memo-
usus liospilio
cabulo, ad eum veniens, in brevi ejus farailiarita- riam sed Normannicae irruptionis impetu, ipsa ec-
:
Eggonis,
lem adeptus, ejus inhaesit contubernio attentius; in clesia i saepius diruta, ac quajque circumposita atro-
tantum, ut vir Dei Adalbertus ejus frequentius ute- cius sunt devastata.
retur hospitio et felici recompensatione ejus mete-
;

bat carnalia, cui seminabat spiritualia. Ad roboran- ANNOTATA G. H.

dum quoque hujus caritatis tenorem, filium ejus de
sacro fonte suscepit ; et ut decuit, plerisque suis a Colilur S. Egbertus Presbyter 24 Aprilis,
secretisintimum habuit. Factum est quadara die in- quem diem hxc ex Beda producta pluribus exposuimus.
ter coenandum, dum solttis oblectaretur alloquiis, Tn Actis fabulosis S. Sviberti Arehiepiscopus Ebora
ut Pater sanetus amico professus esset, se patriam censis appellatur. Fuil ibidem qnidam, Egbertus no-
parentesque velle revisere, quatenus etiam eis ali- mine, sed anno solum 733 consecralus, cum forte jam
quid gratia; spiritualis posset impertiri. Ille vero, vita functus essel S. Adalbertus, ae S. fVillibrordus
Dimis a?gre ferens tantao benignitatis praasentia senex etiam esset. Joaunes de Beka, el auclor Chronici
frustrari, ccepit de ejus reditu Iacrymosa curiositate Egmuudensis evilantes istum scopulum, vocarwil Eg-
sciscitari. Cujus pi:e solicitudini vir Deo plenus, bertnm Episeopum Nortanhumbrorum
addieil redi- placida consideratione compassus nusquam exlitit.
; residuum pomi,
tuui, vbi
quod forte manu gestabat, igni projiciens ; Ubi, in- b S. Wigbertus Presbyler et Confessor in Ger-
grana pomi
ab igne quit, grana invirgulata fructificaverint adolendo mania inscripttts est Martyrologio Romano ad diem 13
revivlscerent nie, Deo propitio, compotem habebis in revertendo. Augusli, sed is passim habetur primus Abbas Frisla-
His d;ctis, S. Adalbertus transmarinas expeditioni riensis quo etiam die hic relatus Wigbertus ab ali-
:

operam dedit, expectatam sui adventus

et diutius quibus recentioribus ipsiadjungilur, quod tuncerit cxa-
benedictionem nativae regioni invexit. Ubi aliquan- minandum.
tisper commoratus, verbis et exemplis ad imitatio- c Colitnr S. Willebrordus 7 Novembris, de aijus
nera sui multos illexit, quia superna gratia semper sociis egimus ad Vitam S. Sviberti 1 Marlii. eo-
lale
praevenit et subseci.ta est, comitando virum Dei rumque unum censuimus fuisse S. Adalbertum. Vene-
quocunique diverl.it. Sicque lucrandis animabus to- runt bi anno 090.
tus insistens, praesentis asperitatem laboris, futurae d Hic est Pipinus Herstallius, quem cum Ratbodo
mitigabat intentione mercedis. Frisonum Rege bella fortiter gessisse, scribit Paulus
Interea prapfatus Eggo, sponsionis viri Dei Diaconus lib. 6 Histor. Longobard cap. 37 editionis .

aestimator avidissimus, ejus reditum votis sitiebat Rnphelingicje : bunc autem victum et profligatum fuisse
indesinentibus. Ut autem miraculum, ad declarandu anno 693, seribil Joannes a Leidis lib. 2 cap. 9.
viri Dei merita provisum,
magnificentius extolle- e Consecratum a Sergio Papa Romae anno 695
retur ; contigit ut hospitiolum, in quo votiva grana ostendimus ex propria ejus scriptura, in Prsefatione ge-
igni exemerat, favillatenus cremaretur. Quis un- nerali ad Acta Januarii pag. xlvi.
quam ex sic combusto loco aliquid viriditatis un- f Joannes a Leidis 2 pag. 41 ista scribit : S.
lib.
decnmque crederet em^rgere ? Nedum fructiferi vi- Willibrordus misit Athalbertum Archidiaconum
S.
tulaminis exuberantiam speraret reliquias carbonum suura in Kennemariam, ad evangelizandum Hollan-
gignere? Sed Deo, cui omnino est idem velle quod densibus pariter et Frisonibus regnum Dei et veri-
posse, nibil est in eflieiendo difficile. Denique ut qui ibidem pluriraorum corda
tatem Evangelicam :

h temporis arrisa congruentia, h

^ltlblis fiu-
germinavit idem lo- ad fidei salutem erexit, in loco qui nunc Egmunda
cus germen odoris Domini et eadem
linii pro- ; grana, redi- nuncupatur, olim Hallem dictus. Quo in loco et in
firenlibus vivum pubescentia in florem, non tantum fructifi- terminis ejus, et in villis adjacentibus, adhuc fere
redit cando miraculi, quantum gaudii ex optato reditu, in adventu ejus tota gens idolis serviebat. Unde S.
sanctissimi Patris Adalberti : qui juxta condictura Athalbertus Levita omni die non cessabat illis evan-
Frisiam reversus, tanto ardentiori omnium et ecele-
unani- gelizare regnum Dei, idola confringere,
mitale suscipitur, quanto ejus sanctitas
evidentiori sias Deo aedificare. quorum aliqua leguntur
Hsec ibi,
virtutum attestatione et propheticae
sponsionis pra3- in MS. Chronico Egmundano. Joannesde. Beka in S-
sentiali exhibitionequaquaversum nobilitatur.Atta- Willebrordo, asserit hos sanctos Doctores propagatos
men vir sanctus, omni virtutum exercitatione in- ideo convenienter
in Anglia, de stirpe Saxonica,
structus, et omni ex parte
circumspectus, et undi- praedicare potuisse Evangelium in lingna Gernia-
que contra tentatoris versutias oculatus ; non nica.
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 87

g Ab lioc Eggone dictum Egmundam passim credi- • ministrabat ab Oceani littoribus monstrans quam ; D
tur : sunt eliamnunc qui Aymond vcl Eymond pro- veruin sit, nil deesse Deum timentibus nec potuit :
I

nomen commune sentire dispendium, quae specialius S.

-
MEDIOI
nunticnl. Et potuit Eggo isle fcujus intcyrc

Eebertus scriberetur, sieul et alia iimiv.itv.va in o, a Adalberti qusesivit palrocinium

lougtore nomine sunl pleraquej potuit inquam Eggo uf- 10 Procedente tempore, Presbyter quidam, b
stbi loci nomen sumerctur e.i sno, Amalathus nomine. officii sui timoratus executor,
fectusse, ul subditi tictum

levi facla mulolione. llactciius cnim eodcm alhiit rivu- Angelico admonetur oraculo, quatenus in resarcien- submlntstral

liisY dictits, ex veleri deductus Rltcno : el siculi liic dis dirutis ecclesiae sanctissimi Patris, omni post-

suvm in niarc exitum amistl ad Calwicum; ita ctittni habita dilatione, insisteret et ne ullius dubietatis ;

ille sunm amisisse

eredi debet, per Egmtindanam /ia/u- interstitioab efficiendo revocaretur, habuit ejubdem
iem nunc agrum, vorie sectus abductusque: qui rivu- revelationis participes tres viros, adeo religiosos,
lus, antiquilus Ay vel Ey fortassis dicebatur, co quod quantum laicalis admittit habitudo: qui omnia con-
maris flvxum refluxumque reciperet, sicuti ct aqua venientia suae referentes visioni, multum huic de-
ejusdem nominis ad Amslelodamum vulgo Het Y. Cur liberationi oontulerunt alacritatis et iucitamenti.
autcm Munaclit maliterint laline scribere Haec-munda Proinde undique operariis, divinitus indi-
collectis

infra dicetur. Est autem nomen Egniond nunc com- ctum fervebat opus. Cuinque hujus artifices structu- monltu Angeli-
mune locis qualuor ; dicunlurque Egmond op zee ; id rae convectam lignorum considerarent materiam, co rcsarcitur
ccclcsia,
esl, ad mare, ubi portus et ostittin fluminis fue.rit, et invenerunt unam trabem ceteris multum breviorem.
unde purro vitlelur nonicn Iradiictum Egmond binnen; Quo detrimento sui operis non mediocriter afflicti,
id est, interius, nunc oppidum totttm fcre adliuc Ca- consequentiam tractatus distulerunt diei sequenti.
tlwliciim, ubi prxcipuus adhttc vigct S. Adalberli cultus; Mane facto, couvenientes in id ipsum, divinum prae-
Egmond ten hoef, castrum olim Comitis, a Cttria di- sent aliter senserunt adesse auxilium. Nam trubs,
;

trabe ttirini-
ctum Egmond Abdye, Abbalia, ntinc tola desolata. quae ob brevitatem sui difficultatem laboris in-
illis
tus longiore
h Joannes a Leidis cum Clironice Egmitndano et tendebat; alias non solum aequiparabat, sed etiam faclti
Vita breviori, Arborurn germina quatuor processe- mirabiliter eminebat. Gaudentes ergo, tanto accu- K
runt et fructus. ratius coepto insistebant operi, quanto certius se
i Manel eliamnunc loco nomen Capella S. Adal- videbant virtuturo signis comitari. Idem autem lo-
berti in tabulis, ct rudera cum putco Sancti, eo ioci ubi cus, sanctissimo pignore consecratus, quoniam lit-

effossum corpus est, pltirimttm a ftdehbus frequenlatus tori maris videtur contiguus, ao per hoc piraticae
cttumnunc inter maritimam Egmundam et interiorem infestationi patet expositus ; non est silentio prae-
mediis in Dunis. termittendum, quam potenti miseratione meritis
sancti Viri hac molestia sit frequenter exemptus.

CAPUT II.
Nam barbari multoties, eidem appropinquantes ac
paene applicantes portui, interventu nubis ccelitus
ati iucurs
VaHa miraCllla. CorpilS a T/teoderko primo objectae prospectum perdentes, su-ae perversitatis paganorui

Comite elevatum. c.onatibus visuntur elusi. Cujus assiduitate miraculi

congruum noraen eidem videtur inditum, ut cHiec-
L7
ciartt miro
erum Dei ordinatio, ut qualis meriti esset S. munda dicatur, quasi locus ab irruptione incursio-
tlltn : Adalbertus, cujus Reliquiae ibi servabantur, osten- num mundatus unde factum est, ut non
hostilium ;

deret ; ita providit, ut numquam deesset qui inibi solum a Christianis, verum etiam a Paganis non
debitam servitutis congruentiam impenderet. Nec medincriter freqiientareiur in tanlum utoblationi- ;

mirura, humanis honorabatur excubiis, qui quo-

si bus crebris sueo devotionis exprimerent instantiam.
tidie miraculorum fulgurabat insigniis quaa tam : Nullius enim illuc cassati voti querulus cansator
nuuierosa sunt, ut si ea per singula describere ten- abscessit, nullus qui perditi laboris damna gemue-
temus, non modo difficultatis, sed etiam impossibi- rit. Verum quod ibi magis expavescenda sit po-
litatis aufractus
incurreremus. Quocirca necesse testatis diviuae severitas, ubi propensius enutrierit
est morem teneamus cujuslibet, amcena vireta adeun- illius gratiae dapsilitas, ex subsequenti potest per-
tis, qui eligendarum dubius specie
florum, eatenus pendi miraculo : ipse enim in Sanctis suis operatur,
temperat appetitum, ut satisfaciat usuali delecta- cujus omnes viae misericordia et veritas.
tioni,non excessuali succumbat oneri. Hoc qunque 11 Rusticus quidam inconsulta temeritate per-
nos oportet uti nieditullio ut compendiosa recitatio ; suasus, oblatum ad beati viri pignora caseum, furari Furatus ca-
tam studiosis quam fastidiasis sit geminae alterna- non est reveritus. Cujus edulio dum spicarurn illa- seum obla-
tionis morigeratio.Ceterumde fidedictorumastruen- psus densitatem, conaretur potiri nullam desiderii ;
ttir/itos sibi
da non multurn nos laboraturos speramus, cum sui poterat efficaciam consequi sed ut aequitatis : , rotlit :

satisabsurdum sit in fldelibus scrupulum generari, justissimo tenore ipse puniret in se, quod commise-
unde Deo auctore incredulos pristino renuntiasse rat sanae msntis ipsos pro furtivo pabulo digitos
;

eonstat errori. Proinde hoc jam satis dictum nunc : manuum suarum derodebat. Quod ubi Dominus suus
redeamus ad propositum. comperit, ad sacratissimas Reliquias sine dilationis
9 Mulier quasdam, Eswar nomine, S. Adalberti interstitioduci jussit. Ubi supernam benignitatem,
se devovit sanitate nactus Iegali traditione
credens suae viduitatis angu-
servitio, ex indulta sibi ;

""«<•, jiosi
stias, ejus
defensionis relevari solatio. Quse cum per factus est ipsius ecclesiae proprius. Vere magnificis
™f'«roi-um multos annos devotis mstitisset obsequiis, accidit a tanti viri merita sublevanda praeconiis cujus ope :

piratas, his in partibus advectos, omnem circum- digna temerarium non absorbuit ultio, sed in me-
quaque regionem devaslasse incursu hostilitatis. liorem statum extulit pia correctio.
1 ossessionibus itaque deprasdatis, possessoribusque 12 Alio quoque tempore, res miranda satis eve-
nit. Ex marinae siquidem tempestatis eruptione con-
in captivitateno
redactis,praefata vidua sola relicta,
quid ageret, quo
se verteret, ignorabat omnimodis :
tinua (sicut his cognitum est, qui maris vel viderunt
nam nec unde ad momentum reficeretur habebat, vel inhabitant contigua) plurima littoris arenarum
jec unde vel ubi acquirere
posset, ulla copia suppe- subvehitur copia perurgente vi ventorum,
: quae,
oitabat, Postremo nil restabat consilii, nisi in con- tantis cumulatur acervis, ut montibus videatur al-
sueta benignitate
S. Adalberti quam etiam de se :
tissimis coiequari. Hujuscemodi denique perfusio
pra-isumcntem non despexit, sedei piusadjutor in op- nimis proxima, sancti viri quodam tempore conse-
portunitatibus extitit. Quotidianum quippe ei victum dit oratorio. Quo dum forte d Roricus barbarorum
Rex
 VITA ADALBERTI EGMUNDANI.
88
indi- Comitem Theodericum, vehiculo residentem,
A Rex appulisset, cunctis sibimet obsequentibus trahi D

sacro montera arenosum super cujusdam profundissimi lacus terga, glaciali Com*™
xit, ut ocius ab aediflcio
sequenti fuisset uni- rigore contecta. Verum , sicut hujuscemodi constat der '"«
dimoverent. Quod cum uiane
invenerunt praefatum are- periculosa meatio, jam fere raedia contingentibus
versis implere placitum ;

dura glaciei tenuitas non aequipararet ponderis im-

iiterilo,

sanctissimi Adalberti merita, quan-

nas montem, per ewnftl.

potest, longius esse secre- pressionera, letiferam sui minitabatur rupta vora-
tum jactus lapidis emitti
affluentia, quae ginera unde cunctis tremore fugatis, Comes reli-
:

tum clarescente supernae bonitatis

Qui cum humanum penitus deesse
;

ddectus suus valeat, etiam viro ctus est solus.

quantum apud se
videret auxilium ad expertum crebrius B. Adal-
,
incredulo manifesta praibuit indicia.
berti totis suspiriis confugit patrocinium; per cujus
1 Apparuit amabilis Cliristi Confessor Adalbertus
interventum celerem meruit impetrationisohtenturo.
in somniscuidam Sanctimoniali Wilfsit e nomen ,

Visione tri-
habenti denuntians, ut pretiosissima sui corporis Nam, quod niirum est dictu, ubi fundus vix credi-
;
plici habetur, summotenus pendentem lympha
ossa, quaj more ceterorum profundius sub humo bilis sor-

eminentius elevata cunctis in bere nonvaluit; cinguli tantum usque finitima lam-
recondita tenebant ,

scilicet ad devotionem fidelium bere prcesumpsit. Sic nempe tam ipse liberatus exi-
conspectu locarent ;
meritorum ejus interven- vit periculum, quam cuncta quae vehiculo imposita
efficacius incilandam, et
tionem prassentialius obtincndam. Et ne fidem qui- ferebantur sunt liberata.
trinis
vis forsitan ambiguitatisoffendissetscrupulus,
feminam praefatam dignatus est certificare visioni ANNOTATA G. H.
nionilo Tlieo-
derico Cotnite, bus. Qujb ne stringeretur inobedientiae reatu, Theo-
ctcvantur sa- derico prinio Comiti, qiud locura eumdem, sicuti nunc a MS. Chronkon Egmundanum cup. 3 addit, post
posteri ejus retinent, proprietatis jure possidebat annum 760 eam vastationem contigisse at cap. 5 :

haud segnis intimatrix, per somnum sibi revelata describxt maximam vastationem, per Normaimos anno

sufgerere properabat. Ille vero sicuti semper in , 856 fttclam : quando asseril ecclesiam S. Athalberti
illis qnas religionis sunt promptus et
officiosus ex- cum Egmundo destructam, et apud Nortwyck S.Je-
B
titit operator ; ita in exequendis his, quas Sancti- ronem Presbyterum decollatum. Qux eiiam apnd
monialis retulerat, velox fuit executor. Paratis ergo Joannem de Leidis, lib. 5 cap. 33 et 34 leguntur.
quaecumque luerant tali operi congrua, sancta le- Corpus S. Jeronis postea in ecclesiam Eymundanam
vari fecit pignora. S. Adalberti fuisse delutum, dicetur ad diem 17 Au-
14 Tunc subtus sarcophagum repertus est fons, tjusti ejus natalem.
pnlhn incnr-
mira limpiditate perspicuus qui usque in hodier- ; b Idem Cltronicon cap. 4 Amalech.
rtipto ticta
nura diem, ad recuperandam sanitatem inclusa spe, c Llcm Chron. varias addit conjecturas, non magni
ct fons desvb- multis extat idoneus. Apertoque locello, pallium quo faciendas omnes, quantumcumque Monachi in omnibus
tus crumjiit : Sancti ccrpus velabatur, ut requiescentis vivacitas suis scriplutisconali sint obscurare verum nomen, scri-

apprelienderetur ab omni corruptione putredinis

, liendu,Haec-munda et nomen lalinum facere
,
quod ;

/ imniune conspiciebatur. f proculdnbio Teutomcum esl, ut cetera hujus tjeneris.in

eadem in ere- 15 Praedictus vero Comes in loco qui Hallen , quibus Mond signiftcat os ftitnunis.
eliim nd nl nuncupatur, ex ligni materia construxit oratorium: d De, hoc Rorico , seu Roruc , ejusque prosopia,
oratorium
constitutaque die, qua fidelium unanimis devotio egimus 3 Februarii ad Vitam S. Anscharii §. 9, et
transfertvr :

c,t ci ct elaitdi convenire potuis^et, illuc sanctum deduci fecit tlie- conslal ex Annalibns Fuldensibus, eum Dorestado
sanatttur :
saurum. Iu quo venerabili deportationis officio quot praefuisse anno 857 : qux huic narralioni congrnunt.
sanitatis impotes reformarentur non parvo colligi ,
e Gerlivando Vulsfit, cui etium locus monasterii
potest nuraero; prajcipue denique caecis redditum infra Hallen diclus scnbitur Hallem, ac forte hoc me-
lucis decus alludebat ; et quoscumque gressus de- lius, cum vocula hera domum signiftcans in terminandis
bilitas enervabat, redigesta membrorum compages locorum nomintbus sil ttsitatissima.
erigebat. divinae pietatis fontem, inaestimabilibus f Addil Beka
: Crux etiam aurea super pectus
miserationura rivis semper inundantem En Con- !
ejuscem ibidem inventa est, quae contra varias 33-
fessor sauctissimus, cujus anima vera beatitudinis gritudines medicina salutaris est de fonte aulem :

securitate nullius indiga fuit, ut relicti corporis ar- quod dicitur bodtedum perseveral, mnltis ad illum non
tus , erigantur altius, loeulis honorentur nitidiori- obslante loci desolatione per hsereticos inducta , con-
bns, adhortari videtur. Num in ccelesti conspicui- fluenlibus : ut supra dixi.
tate posito haec inest delectabilitas, cui carnaliter
versanti cuncta terrae viluit speciositas? Procul CAPUT 111.
absit a piis mentibus haec credulitas. Sed qui in hac
constitutus peregrinatioDe, caritatis viscera num- Basilica lapidea erecta. Miracula tempore
quam dehabuit jam manens ;
in patria, compassionis Scriptoris jwobata.
et misericordiae reminisci non desinit. Vult ergo
Reliquias sui sancti eorporis manifestius tractari ,
1 lec suntmemoriae subtrahenda, quae temporibusa
ut respicientium corda, compunctionis accensa sti- Theoderici junioris, praedicti videlicet Comitis filii, /n;a/i<
mulo facilius ad impetrandam Divinitatis opem
, nos ipsi vidimus declarata miracula. Is enim pa-
mereantur aptari. Vult raagnificentiori frequentia ternae devotionis ferventissimus a?mulator, in no-
<"
iradili
celebrari, ut magis ac magis in memoria futurae nore sancti Confessoris Christi Adalberti lapideam i
K*«<
'

ptts
gloriae bonorum desideria valeant dilatari. Nunc basilicam non sine magna construxit difiicultafe :

sequentia videamus. quippe cum tellus haec, arenosa tenuis exilitate,

16 Certatim autem laborantibus in praefati con- nimium sit egena lapidum et calcis opportunitate.
dcd/tjnattis structione oratoiii, quidam noraine, fer-
Sigifridus Pignus quoque sancti corporis , inclusum sarco-
cotlaborare vorem sociorum imitari dedignatus, omni membro- phago, eleganti fabricas decoravit artificio: et ne
ptinilitr.
rum mobilitate et officio est .destitutus. Qui post- quid ei, in pr*mio futune beatitudinis, deessetper-
quam, salubri poenitentia motus, in cognitionem sui fectae remunerationis ; cultores monasticae obser-
pervenit ; recepto sine mora vigore, totius corporis vanti» inibi Deo vacare constituit : quibus etiam
"
contractione caruit. ad quotidianum victum de reditibus suis suffic' en
17 Accidit quoque brumali tempore, dum cuncta tiam praebuit. Nam patris ejus institutione Sancti-
"
fuissent aspero frigore constricta, supranominatum monialium prius ibi vita florebat sed ob immine
11
:
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 89
'. tem ssepius Frisonicae feritatis molestiam, ad ob- 24 Mulierem quamdam, non longe ab eximii pa- D
servantiam propositi sui facultas eis minime sup- tris coenobio degentem, puerum parere contigit; qui A *<"* -

peditabat. per viginti dies alimentum lactis penitus Ml:DI0L

abhorrens, -

19 Hic itaque tam eximiiB liberalitatis Comes , ubera materna conteniptui habuit. Mirabile forsitan S/£ sw .

eenuit filium, b Egbertum nomine ; quem divini ti- et incredibile habeatur si non late veridicorum, yendts uberi-

m oris intuitu Clericatus fecit delegari sorte. Qui Parentes ergo , busabn r ^'-
<"'
ElJ
. relatione testium comprobaretur.
'""«.< /"'" s dum jam in adulta aetate Subdiaconatus ministerio considerantes humanum consilium tali non esse pro-
ComltU <
fungeretur, quodam anno sequente die Palmarum , ficuum periculo ; eumdem puerum B. Adalberti
(tbri
valida vi febrium est invasus : cujus acerbitate , offerentesaltari, ipsius sanandum commendaverunt
usque ad festivitatem sancti viri, quaa est septimo patrocinio. Mox autem puer naturali vigoratus ro-
Kalendas Julii graviter est vexatus. Cum vero bore, ad sugendum ccepit avidius gestire. Quis
,
non
gacrae festivitati, fiducia raeritorum piissimi Confes- in boc mirabilem divinae dispensationis attendat
soris, cum ceteris interesse decerneret ; ita penitus ordinem? Subtrahitur ergo parvulo huic naturalis
ab omni adversa valotudine est absolutus quasi , affectio nutrirnenti , ut et tanti Confessoris in cu-
numquam ab ea fuisset pulsatus et Isetus ob tantae : rando patescat excellentia, et eidem parvulo subli-
pestis evasionem, ad Missarum solennia ministerii mioris propositi provideatur observantia. In hoc
sui obsecutus est devotionem.
Hic denique est Eg- perpendi potest, diviuae dispositionis proventionem
bertus, qui post Archipraasulatusa Deo sortitus in- numquam a boni vacare praedestinatione, sed sem-
sulam, tam vivacissimo religionis ardore , quara per in lucrandarum animarum versari provisione.
moderatissimaj libramine discretionis, Trevirensem 25 Oratorium quoque celeberrimi Patris minus ,

rexit Ecclesiam. justa custodum vigilantia conservatum, bis incendii

p
20 Fuit eidem Comiti filiacarissima, nomine Er- depraedatione est devastatum. Sed qui, non dormi-
^a muro, J)W
linda quse diu unius oculi est usu frustrata. Sed
, tans neque dormiens, conservat Israel, sic negligen- sacra ossa te-
'
pj quomodo tantum Confessorem non sentiret sibi pla- tiurn punivit injuriam, ut meritorum Sancti inibi cta ' ab incen
d '° iUxsum:
,i Erltndx cabilem, quem patris sui sedulitas tot munificentiis requiescentis declararet eminentiam. Nam cunctis
filbc ooita fecit debitorem? Recepit ergo visum, plus gaudens illic flamuiarum violentia favillateuus cre-
depositis,
ex restitutionis beneficio , quam si numquam na- matis solum pallium quod sacratissimum Corpus
; ,

turali careret officio. velare ineruit, remansit expers hujus exustionis.

Anglorum Presbyter qui-
21 Fuit item de gente Nullus ergo tam stolidae mentis hebetetur vesania,
dam, nomine Wolmarus; qui per viginti annorum ut Sancti hujus praejudicare velit potentiae quod ,

Presbyter 20 revolutionem, nullam potuit penitus habere visus adscriptum sibi templum ab igne non servaverit
<nmis yecus
hilaritatem : unde multis Sanctorum locis peragra- iramune Deus enim qui in Sanctis suis est mira-
:

tis,Romam quoque pervenit, ut ademptae lucis re- bilis operator , hnmilium et in praeceptis suis am-
ceptu potiretur. Verum superua pietas, quae per bulantium propitiabilis est exauditor : negligentia
Apostolicum meritum crebris etmultifariis estmodis et pigritia marcidis, misericordissimoe suae patieu-
patefacta , hujus viri sanitatem , ad declaranda tiae monita ingerit ; superbis autem et in perversi-
S.Adalberti distulit patrocinia. Nempe dum Romana tatis calle durantibus, sententiam justissimae vin-
reverteretur ab urbe , attrahente fama curationis dicationis inscribit. Hic denique in combustione
multorum , Egmundam studuit adire ; veniensque rerum templi hujus incautos expergefecit ; in con-
saluberrimi fontis ad locum, quem supra memora- servatione vero pallii, devotis et sancta suffragia
vimus sub sancti corporis locello repertum ; post- quaerentibus, spem impetrationis providere de-
quam oculos suos trino liquoris lavacro refovit crevit.
serenissimo lumine donatus abscessit. 26 Nostris quoque temporibus , ad declaranda
22 Moderno quoque tempore plurimi caecorum, sancti viri illustria virtutum insignia , divinitus
diifjue ve claudorum, aliisque aegritudinum varietatibus debi- ostensum miraculum edere pergara ut tanto devo- :

per efficacissima S. AdalLerti merita, ad in-

litati, tius, in ejus venerationis debitum Christianis re- ,

tegram vegetationem sunt refurmati quorum no- : calescat animus populis, quanto largiflua signorum
mina sive numerum colligere supersedimus, ne, per efficacia crebrius eum prospexit ccelesti glorificari F
ob possessio-
verbosam styli vagationem , legentibus forsitan benedictione. Transmarinis namque in partibus es suas
quamlibet ingeramus fastiditatem. Sed hoc certis- quidam, infinita pollens divitiarum opulentia, in- occupatas
siraa: fidei commendandum, quod cum locus hic sit flammante saeva rapacitatis cupiditate , nepotum
fcecundus incomparabili languentium medicatione ; suorum rura, quae eis hereditario jure ex paterna
prajcipue tamen gaudeat daemoniacorum liberatione: successione contigerant, injusta pervasione suos m
nam quisquis huc venerit hujuscemodi captivatus moliebatur redigere usus. Quem cum tam per affi-

amentia, integerrime redemptionis gloriabitur obti- nes et amicos, quam consanguinitate propiuquos ,

nentia. Nam cur non declinent daemones potentiam ut nefandos compeseeret conatus , multifariis pre-
Confessoris cum Christo triumphantis, cujns inelu- carentur oraminibus dicentes non decere eum
;

ctabilecertamen experti sunt in carne militantis ? aliena concupiscere, utpote qui suis esset sufficiens;
23 Extitit etiam Comes urbanus quidam, Ruos- ille nihil dignum ratione respondit sed spretis :

"imedicabilij ckiu habens vocabulum, cujus mansionis haud pro- amicorum adhortationibus, quid raalitiae mente diu
<}er, cul a beati viri
monasterio constabat habitaculum. tractaverit, sceleratissimi prodit exhibitione operis,
Hic divino praemonitus instinctu, filium suum illuc et injuste possessa suos jussit exercere colonos.
aivinis obsequiis
mancipandum atque regularibus , Interim juvenum feroces animi vehementius conci-
mstitutis devoveratimbuendum. Postea vero, dum tabantur in iram : et nefanda, quae tantis lacessiti
tam supemae aspirationis immemor, quam propriae injuriis compellebantur , verbis promere
cogitare
sponsionis extitit praevaricator puer in immensam
;
pertinacius non verebantur scilicet, quaelibet se ;

decidens invaletudinem , a cunctis irremediabilis malle subire discrimina, quam fundis carere p ler-
habebatur Inde suscitantur irae rixae dissensionea patruum
; donec ad altare sancti viri regulari obla- nis. , :

occidunt
tione traditus absolveretur evidenter insinuans, pa- :
adulantur partibus mihtares manus: postremo saevo nepoles>
ternae defraudationis perfidiam, languoris sui fuisse exemplo parricidale exoritur bellum producuntur ;

causam. Felix nimirum, cujus momentanea aegri- ex utraque parte acies bellatorum. Tunc germani
tudo, tam paternae temeritatis correctio, quam sem- fratres, conspirata manu parem acceptis conturae-
piternae suae salutis fiebat occasio. liis vicem rependere prompti, patruum suum, dira
12 passum
Junii T. FIl
 90 VITA B. ADALBERTI EGMUNDANI.
\ passum vulnera, solo prosternunt, mortique (quod dictantium spernatur ingenium ,
sed [eonsidereturi
h
quam laudabilis et Deo acceptabilis B. Adalhert'
nefas est dicere) tradunt.
MEDIOL
At po*t spatium temporis, nolens Deus per-
i>7
fuerit vita, quam tot virtutum
superna fulgoribns
IX MS.
immisit eis poenitudinem ciarescere fecerit gratia. Nulla denique sana meili-
i/in , < nitentt petuo perire peccantes ,

tanti provenit jacfura, si linguam ejus foliorum

gladiis iii
tanli criminis. Mox sine dilatione Episcopum, ad
rincnln con-
cujus dicecesim pertinebant adeunt seque pec- , ;
exuberatio non adnmbret cum mens ipsius nwlo- ,

versis se
casse, se reos esse laerymosis proclamant voci- rum odore"et sapore dulcorata pinguescat. Discat
stfingunt :
,

tms vulnus admissi facinoris congruo mederi

: et
ergo legentis animus, scribentis imperitiae coinpati
si S. Adalberti Confessoris Vitara, quam pia
antidoto. toto cordis precabantur oratu ; ita ut ferro eurio-
quo reatum perpetraverant, eos juberet tamdiu con- sitate appetit. desiderat imilari. namque Ex radice

stringi quousque, qui solet gratuita sua gratia di- fraterna; condescensionis, Sancti justius anima pul.
;

mittere peccata, suo eos judicio decrevisset absol- lulaverit ad intuendam snblimitatem Creatoris-
vere. Itaque Pontifex non abnuit, videlicet ne im- unde misericordi nos attendens exauditione. tam
punito crimine tanto, eorum aniinae inextinguibili clementissimus pro nostris reatibus interventor
perpetuae pcsnae postmodum cruciarentur incendio. quam promptissimus angustiarum tribulationis no-
Unde cum boni consilii compotes efficerentur (nam strae sit relevator ; ipso annuente, qui de supemis
alter eorum brachium sibi vinxerat, facto loro ex ccelorum sedibus veniens , miserorum effectus est
gladii capulo ; alter vero ipso gladio, quasi fascia consolatio, Jesus Christus Dominus noster, qui cum
pectorali se constrinxerat) circuibant plurima San- Patre et Spiritn sancto vivit et regna* nnus et verus
ctorum loca ; ut eoru.n suffragiis quandoque veniam Deus, per inflnita seculorum secula. Amen.
obtinerent criminum, quorum votis sciebant citis-
sime annuere Dominura. Tunc pari devotionis studio ANNOTATA O. H.
cfaiteriiiiera- Nivialense properant ad Cuenobium, ubi mira signo-
rum S rat ' a sa cra effulget Virgo Gertrudis ut et a Theodericus II Comes patri successit , mortuus
Tdli-tnidcw :

1; ipsiexperirentur beneficio, quantuin LJei famulae anno 983, et cuin uxore sua Egmundx sepultus : cu-
convenirec bonorare meritum. Ubi cum aliquantis- jus varix donationes, huic Inrn factx , refernnlur ex
per , effuso lacrymarum imbre,
incumbe- orationi Archivis monasterii Egmundani a Scriverio apud Sout-
rent ; beatae "Virginis ob meritum,
unus a Domino mannum.
soiutionem vinculi meruit, unde non modico repleti b Egbertus , creatus est Archiepiscopus Trevirensis

alter apud S
sunt adstantes gaudio. Alius vero, dum enixius di- circa inilium anni 978, mortuus 10 Decembris nuni
Adalbertum. vimim sibi adfore precaretur auxilium, boc a Do- 993.
miuo meruit percipere responsum, ut omni festina- c Riiiqna desunt npud Mabilionem, qux supplemus
tione properaret ad limina sacrae aulae Levit» ex MS. in quo sequebatnr minor hisloria , a Monaclw
Christi Adalberti ; ibiqne se sciret solvi vinculo, Egmundano composita, sed e.r prlore relatione desum-
quo suo se obligaverat voto. Ccepit itaque ignotum pta, aliquibus minus recte adjunctis.
sibi perquirere locum, Angelico dicto in somnis
sibi Egmunda nominatum nec cuiquam palam fe-
cit, quid illuc quaerere vellet, sed
:
ALIA MIRACULA
tantum quod ora-
tionis causa animo haberet eum invisere. Et
sicut Ab Egmundensi Monacho seculo xn scripta.
desideria coelitus inspirata
, divina semper ad ef- ,

fectum perducuntur gratia licet difficili gressu ;

K^im pium et honorificum sit praedicare Deum in
,
tamen diu desideratum pervenit ad loctira ibique Sanctissuis; miracula , quae per beatum Confesso-
:

perendinatis aliquibus diebus, spe indubitanti rem suum Adalbertum , nostris temporibus opera- frtkp»
prae
stolatur olim promissae sibi a Deo solut tus est ' et assiaue operatur manus Domini, vel qure
us donum.
Et dum aliquando, sicut semper consueverat, ipsi vidimus, vel venerabilium virorum adhnc su-
ad
horam divini Officii adsisteret vultui divino perstitnni certa relatione comperimus etsi imperiti
imagi- ;

nis Domini nostri Jesu Christi subito illa ferrea sermone, non possumus vel justnm aestimamus si-
;

sine manibus disrumpitur armilla: ut

palam dare-
lentio praeterire. A cujus operis incepto curn nos
tur intelligi, ha?c S. Adalbertum suis diu absterreret inscitia. pudor averteret ; Fratrum
promeruisse
meritis, quia in suo corpore Crucis stigmata compulsi instantia , ob devotionem Sancti nos ad V
portare
non erubuit. Mox
admiratio crevit populi, hymni- calamum compellentium ; consultius rati sumus
dica monachorum gratulatur affectuosae voluntati obedire eorum, quam commodo
caterva et quia ta- :

lem meruerunt habere Pastorem, in comraune bo- privato vel pudori per silentium consulere. Quisquis
norum largitorem collaudant Dominum. ergo ad hoc opus accedere dignabitur, non verbo-
28 Haec de vita et virtutibus
rum faleras, quibus rusticitas nostra minus suffulta
opinatissimi Con-
fessoris Christi Adalberti
est, sed rerum seriem, et miraculorurn
requirat ;
Epllogus. Mediolacensis ccenobii
excudere cucullarii Beati Confessoris magnitudinem attendat nec vir-
jubeute Serenissimo ejusdem ;
;

monasterii Domino supranominato, videlicet summo lutum verba putet, ut lucrum linguae ; sed Dei vir-
Praasule Egberto tutem, serie imitatione pii operis fructum faciat
qui rerum honestarum, et ad
:
,

divinum cullum proficientium, solertissimus necessitatis. De rerum porro veritate nemo ambi-
etinde-
fessus eminet procurator.
Cuicumque igitur
gat ; cum
pudor noster, raulto labore ad scriben-
et
Iibel-
lus lnc m manus venerit,
non liebetis ingenii cras- dum coactus
inutiliter ad mendacia referenda et
,

s.tudinem, non incultae rusticilatis probrose solutus esset nec indigeat Sanctus Do-
;
attendat absoni-
tatem nec arguat eos tementatis,
:
mini nostro mendacio commendari.
qui imbecillita-
tem vinum non trutinarunt ad
immensitatem ponde-
= qu,a majon se subjicit
periculo, qui inobedien CAPUT I.
u* noxam non pertimescit,
tiae
quam qui proprise Monasterium proteclum
possib.htatis modum : malevoli puniii-
obauditionis intuitu pensare
negl.git e Ergo quidquid incoctum Cceci et alii tvgri sanati.

wt
en,Um
aucton.as. Etp-/
emlitaS h ° C roboret P^cipientis
s.cut non cernitur a
'
deprompserit
T1 emporibus igitur a Florentii Crassi, piisssimi
quam despecti- octavi Comitis Hollandensis, cujus erga Sanctum
bil.bus personis, sed
quam nitidum et pretiosum sit
quod defertur aurum ; sic in Domini ejusque Congregationein multa devotio,
hoc opusculo non inde prosperos sibi vitae praesentis successus, et spem de
futuro
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNil. M
futuro bonara obtinuerat; Dominus, cui specialiter dis tanta facta est inundatio, ut
jam jamque, littore D
"
suppetit cum voluerit posse, per merita dilecti sui non contenta suo, claustro item periculum minare- * ">'
,, „iun<'""
:

„11
/>«•«•«''""
sua; potentia; tale dignatus est mdicium detnon- tur. Habito igitur Abbas loci cum suis consilio, id r;niloL
averlanl
„ se strare. Palus b quaedam ex irruptione marisprove- potissiraum invemt quod ipsa rei necessitas impe- eastiem
raslricomrn- aver-
niens, cujus adhuc indicia magna supersunt, clau- ravit ; scilicet utaggerem ejusdem aquis opposi- *<"'<«
, °Ubi
stro Egmnndensi contigua fuit.Quae pleruraque hie- tum, quia- alibi non liceret, in propria monasterii "'^ ag9Cre
s
niali tempore, tum pluviali tempestate tum maris , possessione longiuscule a claustro effringeret. As-
inipetu convalescens, adeo intumuit ; ut vix a clau- sumptis itaque secum pauo.is Fratribus et quibus-
stri ambitu coerceri potuerit. Ha;c hieme quadam dam ecclesioe rainisterialibus, ad locum monasterio
solito amplius inundavit, in tantum ut his qui in vicinum quem Arenara appellant
, processit dis- , ;

proxima v illa scilicet Castriken c morabantur

, ,
,
pendio minori periculum majus, per aquae ipsiusde-
non levera jacturam, non facile periculum, agrorum ductionem moderaturus. Assumpsit nihilominus
,

invasione et domorum, minaretur. Erant autem eo secum Reliquiarum B. AJalberti venerabile scri-
temporis pagi ipsius habitatores, tam nobilitate ge- nium ne quid forsitan adversitatis obviaret, ne
,

neris ,
quam rerum copia , fortuna sibi arridente, quod impedimentum inferre praesumeret temeraria
quae utraque res, turba virorum de Kastriken, qui tumida semper conlra se
praapollentes : irae, rixae, conten-
opposituroa
multorum malorum fomes erat
tionis, insolentiae, et cervice, cornu minaci Saneto Domini contrarii fue- Reliquias
in eis et irritamentum. Tumido ergo spiritu, manu runt, donec divinitus compesciti sunt. Nec inanis adfert:

armata, ore ad injurias praeparato, Egmundani ve- timor ejus, nec falsa suspicio fuit. Vix enim nego
nerunt, aggerem eisdem aquis oppositum (quod tio ad quod processerant peracto, quales supra me-
frimgaiit "<J<JC-

,11»,/«""'" absque claustri laesione etgravi dispendio fieri non moravimus, ore corde, manu, ad maledicta, ad
,

mmaslerio poterat) effringere proponentes : ut dum undae per inimicitias, ad injurias armati, cum gladiis, lanceis
factum,
alios meatus decurrerent, ipsi darnni minus susti- et fustibus adfuerunt, ad vim faciendam pervicaces :

nerent. Sed non est sapientia

non est prudentia, , qui et multitudine et malitia superiores fuerunt.
H
non est consilium contra Dominum. Haec itaque sunt Quo viso Abbas cum suis, qui pacificus et imbellis E
nuntiata Abbati loci ipsius Stephano d qui pasto- : venerat, stat corde gelato attonitus, riguere coraie eas non impu- :

nec ullis suorum " e ''l'

r el1 ""'-
ris officium in quantum decrepitus, et jam jussu
, et quia nec verbo exhortationis ,

lmperatoris de prassidio et statione vitae praesentis viribus huic belluinae feritati resistere potuit ; cum
migraturus poterat, strenue satis exercebat : cujus Reliquiis sanctis festinanter rediens , per fugam
ut compendio mores adnotemus, fructibus senectu- cascum illorum impetum declinavit. Sed quia velo-
tisjucundc fruebatur, memoria scilicet et copia bo- cibus equis insederant, fttgientes occupaverunt, ex-
norum, pio labore antea paratorum nam et stre- : tremos quosque et ad fugam tardiores injuriis vel
nuitatis sua;, et laboris in studiis liberalibus exer- caedibus afficientes.
citati argumenta non debilia posteris reliquit, libros 5 Erant autem in parte hostili fratres germani
nam ex
scilicet, quos claustro Egmundensi et numerose et sex, forma, viribus, divitiis omnes fere comparo-
rxcipuis
accurate describi fecit. chianos suos praecellentes ; acris animi, subdoli,
venerandus senex contremuit,
3 His ergo auditis audaces ; casdibus, rapinis, discordise vacantes ; auctoribus

et obstipo c capite defigens lumine terras infra , divina et humana promiscue habentes. Horum tres,
m,/ f-ittiiiititr

»</,,., otijrrlu cordis secretarium quid agerct, quo se verteret, Arnoldus videlicet, Wulbrandus, et Eilgerus, cum
Rtliqularum consilium quaesivit. Et cum in senibus sapientibus, duobus consobrinis suis Sicke et Garbrando, in in-
rerum prseteritarum cognitio, futurarum cautela juriam Sancti procaciores fuerunt, verbis, gestu
sit quod viribus minus poterat
; consilii manu , opprobria et iuinas jacientes adeo ut (quod dictu ;

egregio supplevit. Misit enim ad eos, qui in Saneti nefas est!) armis suis in sanctissimam thecam im-
injuriani temerario ausu processerant, cum scrinio pegerint, spumanti ore rabiem cordis evoraentes.
quodam aureo, unum de Fratribus suis Adalardum Quorum nomina et ausus temerarios non
idcirco
noinine, qui et ipse postmodum eidem regiminis in tacemus, ut pcenam illorura quacrudeli et horribili
honore successit; ut vel Sanctorum praasentia con- animadversione mulctati sunt, obsidem vindicta;,
territi , vel ipsius Fratris (cum esset cognatus eo- tiraoris exemplum, argumentum cautelas, inimicis
p
rttm, qui in ipsis potentiores erant) precibus emol- Ecclesias nostraj et ounctis adversus -eam testamen-
liti, a teniere incepta sanctissimi Confessoris Adal- tum disponentibus, proponamus. Nec immerito in

berti absisterent injuria. Verum hi mente obstinata, eos ttltio divina processit. Cum enim Oz», arcam
senwr
" n fra-
nec verbo Domini contumelias pro Domini tangentis, indiscreta devotio rnorte punita ]]."
c 0CC H i'ttH
:
penetrabili ,

reverentia, pro precibus maledicta, rainas pro ex- sit; injuria Sancti, qui vere virtutttm arca fuit,

hortatione et impetureddiderunt ; facto nullum habens in se tabulas testamenti et virgam discipli-

timoris Dei
habentes aggerem aquis
respectum , nae mansiietudinis, non potuitvel debuit
cum nianna
inulta dimitti. Fratrum ergo crudelissimus,
Arnol-
oppositum infregerunt. Sed (mirum dictu !) mox ut
scrinium sanctarum Reliquiarum, cum sancti Patris dus scilicet, ad ostensionem irae Dei, in loco eodem llic

Adalberti commemoratione, Frater meinoratus aqtiis quo Sancto injuriosus extiterat, qui Arena nuncu- tiar,

imposuisset aere in tempestatem commulato, gran-

;
patur, non multo post, a fratre suo juniore, letales
do et nix de ccelo corruerunt , aquae in seipsas ictus gladii in pectore et cerebro, sedtbus rationis,
conversie sunt nec in partem : multo deoliviorem ratione abutens accepit; tremensque toto corpore
efflitere pra;sumpserunt , sua voce imprudentium versusque in furiam, digna ultione animam emisit.
ignorantiam confundentes , et meritum Sancti, cu- Percussor autem, qui et ipse in Sanctum Do:nmi
jus possessioni pepercerunt, praedicantes. Cujus mi- reus extiterat, mentis incnrrens alienationem et
raculi novitate inimici stuporem conversi,
omnes in inaniam cerebri passus, de divite, potenti, nobili,
S
»P '.
confusi et reveriti, in sua redierunt. Sed cutn scri- ad tantam miseriam devolutus est ut aliquot annis ;

pttim sit : In malevolara animam non tntroibit sa- per domos mendicans, stipem publicam petierit
pientia, nec habitabit m corpore subdito peccatis ;
donec tandem vermibus consttmptiis, in dimidio die-
superbitB radicem vitiosis semel innatam medullis ,
rum suorum vitam finivit.
nec eradieavit de ccelo miraculum, nec commutare Tertius autem fratrum Wulbrandus, proprium /c ,

inctirrens gladium, seipsum occidit terribilis

exem- ;
'.,.
potuit ututata vis naturalis elementorum.
relinquens vestigia, quia neiuo impune adversus
'* Alio itemtempore, cum praedictus f Adalar- pli
Dominum et Sanctos ejus consurgit. Sicke vero,
dtts Abbatis officio fungeretur , supradictae palu-
consobrinus
 r2 VITA S. ADELBERTI EGMUNDANI.
consobrinus eorum, infra dimidium amium ob Inju- niam ha?c vidua paupercula plus ngidt omnibus, qi,i D
miserunt m gazophylacium.
ergo Evangeli Dum
A. VON. riam sanrti Confessoris (nam et venabulo seriniura um
MEDIOL. legeretur, Videte, vigilate et orate orante Sancto,
ejus impetisse dicitur) miserabili morte rebus hu- ;

KX MS.
qui ulriusque hominis ocuhs veraciter viderat,
guartits manis exces it. Garbrandus autein, cum esset agil- .
p ril
denter vigilaverat pauperculse mulieris
brevi misere limns omnium de Castriken, ad omne opus bellicum ; oculus,
obit diutina ca?citate soporatus, ad conteraplandam
strenuus; pedc, manu ad agendum, ad discurren- lucis

dum farilis ; tantam membrorum omnium invaletu- hujus jucunditatem evigilavit.

quintus para-
lysi taetus dinem contractionem incurrit, ut numquam
et m 9 Item annua festivitate R. Adalberti Confesso-
nec ris piissimi sese reprasentante, venit cum ceteris
vita sua, non *modo equum conscenderc, sed
Presbyter quidam, praeter itineris laborem, (nam de
unquam incedcre, nisi sustentaculis inter braohia ;

aptatis, potuisset. Prasterea (quemadmodum nobis, Hierusalem se venissetestabatur) senii, paupertatis

invalidum cognoverunt, conte- caecitatis incommodo fatigatus cujus illuminatio-
qui eum sanum et :

stantur) temeritas ejus, et effrsenata jactantia, et nem, cum plurima Sanctorum loca curationis gratia
injuria sanctum Doraini Confessorem, ad lianc
in circuierit; Dominus nimirum distulit, ut nolum fa-

illum miseriarum et calamitatis extremitatem per- ceret populis et gentibus, quantum valeat apud se

duxit, ut perosus fratribus et cognatis, civibus et dilectus suus. Dum ergo Missarum solennia cele-

omnibus amicis et necessariis suis, in quodam vi- brarentur, ab itineris sui ductore, baculo susten-

lissimo tugurio, nullius solatiatus contubernio, tante, ad feretrum Sancti, quo plurimi oblationuro
mansitaret, miserain, et degenerem exigens vitam : gratia catervatim accedebant, perductus est: et
cui nec fundus hereditarius, qui sibi inutiliter dum devotioni conlis precibnsque lacrymosis indul-
abundabat, nec fratrum suorum affectus, nec ulla get, tanta prurigo oculorum invasit eum,ut non

fortuna subveniebat. Igitur succedentibus raiseriis, modo pugnis hos defricaret, sed etiara ad
digitis et

nec Doraino miserante, nec quoquam hominum au- lapides pavimenti contunderet et vasa luminis, ;

xiliimanum porrigente, solitudine destitutus, con- visu vacua, sordibus plena, gratia replendi, cruen-
sumptus inedia, hominum perditissimus hominem tando et expurgando, apta lumini prsepararet. Nec
exuit; exemplo commonens, quod pulvis et cinis mora oculorum lumen recepit, non sine admira-
:

inaniter erigitur, stulte superbit. tione multoruin, reieventum desideranter pra?sto-

7 ineffabilem judiciorum Dei abyssum, cujus lantium. Hilarisergo et Doininum benedicens, abs-
aln vaiu
justitia? specialiter competit injurias ulcisci Saucto- que ductore est egressus baculo tamen, non pro- ;
pvniuntur
rum suorum 1 o admirabilera et pium Domini Con- pter luminis indigentiam, sed propter senilis aetatis

fessorem, qui acrius semper et solicitiusad suorum ct prseteriti laboris defectionem, sustentatus.
invigilat salutem, quam
effera rabies iniquovum ad 10 Contestantur nohis praeterea Fratres nostri sanatitm
varii xgri n
perniciem ! autem hujuscemodi dissensionis
Alii maturioris aetatis, quorum religiosa conversatio,
mergvmni.
auetores, quidam morte, quidam mentis alienatione, amor Ordinis, affectus ad Deum, veri testimonii
vel alia gravi poena mulctati sunt de quorum mi- ; argumentum est ; tanta se vidisse saepenumero, sed
seriis scribere superscdemus, tum ne lectori fastidio praecipue in die natali Sancti, in curationibus diver-
simus, tum quia ad alias beati Patris nostri mira- sarum necessitatum facta miracula, ut et scribendi
biles operationes festinaraus. Hoc tantum dicere excedant modum
numeri aestimationem. Nostra
et
ipsaque ]>a
sufficiat, quod parochia haec tota, ab illo tempore et quoque memoria, cum adhuc celebris populorum
rechia ex-
itutc defl- deinccps, sic humiliata est et in pulvere sedit, ut concursus, mira fide, plena devotione, ad festivita-
numquam ulterius cervicem adversus Sanctum Do- tem Sancti conveniret; frequenter vidimus, ut di-
mini temeraria pra?sumptione erexerit sed secun- : versis impe liti infirmitatum necessitatibus, seu dce-
dum illud propheticum, qua? primo fuerat mollis et monibus obsessi, templum gemitibus, clamoribus,
Is. 47, I
tenera, nunc adeo vilis facta est, ut ipsa discooperto manuum contusionibus implerent adeo ut Fratres, :

humero tollal molam, et molat farinam humiliavit : psalmodiis seu lectionibus divinis vacantes tumultus
enira eos qui est ante'secula. adhuc manus ejus ex- eorum impcdiret, vulneraret compassio, dolor affl-
tenta. Dominus enim omnipotens, pro quo pugnat ceret. Haec autem praecipue in Prascursoris Domim
orbis terrarum contra insensatos, hinc aquis yter- solennitate, quae proxime festivitatem Sancti praece-
ram eorum impugnat, illinc arenis maris submergit dit,fiebant/ cujus precibus gloriosus B. Adalbertus
et devastat: et suffragium Sancti in opportunitati- suas adjungens, apud benignum Jesum obtinuit. ut
bus nunc humiliter deposcunt, erga quem insipienter plurimi eorum sopitis incommodis, qui tristes adve-
quondam tumuerunt. nerant, sani et consolati redirent.
8 Contigit eadem tempestate miraculum, quod ex
Illiiminantur,
relatione cujusdam senioris nostri, viri religiosis- ANNOTATA G. H. ET D. P.
altero simi, cognovimus: cujus auctoritati non credere,
oculo c Lvca, cum vita ejus auctoritas et laus Dei sit, nefas puta- a Florentius Crassus, Comes viu dicilur omissis
mus. Gens Fresonica, quae ex vicino nobis coinmo- avia Gertrude, hujusque 2 maritis Roberto Frisio
ratur, fama virtutum beati Confessoris Adalberti Flandrix Comite, el Golfredo invasore, ab aliis, qui
attrabente, pace temporum invitante, rerum copiis et hos connumerant, undecimus censetur : et Tlieoderico
adhuc suffragantibus, perpetui moris habebat, cum V patri suo, anno 1091 defuncto successit, mortnus
multa frequentatione et oblationibus, ad ejus festi- anno 1122.
vitatem annuatim convenire. Venit ergo cum b Palus hxc, ea esse videtur, cuivulgo Schermeer
ceteris
mulier quaedam Fresonica, tum paupertatis nomen datum : bonasuipartenunc evendicata ab aquis.
necessi-
tudine despecta et humilis, tum
unius oculi priva- c Hodie Castricum una leuca versus Meridiem
tione deformis. Sed cum alii
forensibus negotiis distans a claustro, duplo quam Iwc longius disltins a
lntenti avaritia? consulerent,
pars jocis vanisque mari, quod utrique ad Occasum est,
discursibus et curiositati operam
daret ha3c atem- ; d ln Ohronico Egmundano, Stephanus Abbas quin-
plo Domini non recessit, sed tidei
et precum sua- tus dicitur vita functus anno 1083; ergo ante Florentii
rum quadrantem, in gazophylacium anno
Mall. 12, 43 divinse pietatis, regimen ; hinc mallem ejus obitum assignare
mediante beato Adalberto misit. Nee
distulit exau- 1093.
diuonem benignus Jesus, cui pauperis attracto
viduae dona- e Id est, tecto inquil in margine Mabilio,
tivum in tantura complacuit, ut
convocatis discipulis scilicet cappucio, quod sohcitorum ct indignantium cst.
Jllud coramendans dixerit Amen dico vobis Chromco
:
quo f Adalardus sextus Abbas staluitur in
Egmundano
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 93
Eqmundano post Stephanum usque ad annum 1124, idoneus esset antmas regere, exteriora disponere, D
quod satis convenit cum hic rclatis. et lapsa proraovere. Qui consilio cum suis habito, A. VON.
Praepositum curtis eorum, MF.PIOL.
s Nunc exhaustis per molas aquis ant in canales qua? dicitur e Lens,
pulcherrimus ager ; uti tt alir in vicinia pn- Walterum, qnem frequenfer probum et utilem pro-
,, ei ,
nomina : ct Meeren id
nccatse, vetera retinenl baverat, misit qnem Episcopns Andreas in Vigilia
:

Maria vocantur, Egrnunderrn«er. Berger-meer, Nativitatis S. Mariae Abbatem f ordinavit. Qui ve-
esl

Hejloch-ineer elc. niens Egmundam, et defectum in omnibus repe-

riens, quid ageret, quo se verteret, nisi ad Deuiu et
CAPUT II. S. Adalberti patrocininm, ignoravit. Sed processu
temporis Dei gratia, in qua multum sperabat, pros-
Tcmvlum vetus dcstruclum, novum constru- perum omnibus successum habuit, et oiunia bene
in

clvm el dedicatum. Miracula patrata. et ordinate, tam exteriora quam interiora, componi
cceperunt. Cujus studium quale fuerit, praeterc-ie-
jetronfa uxor Florentii Crassi Comitis,
a relicta ra, teste est templum, et omnes ejus officinae.
tres babeus filios Theoderioum, Floren-pusillos, 13 Cum veteris templi destructio fieret, novique
jntnuo assc- tium, Sin nnem, Comitatum strenue regebat. Sed jam udificatio imminerct futurorum praescius om- destrvendo
;

muro veteri
Uno Milialii quia muliebris sexns facilis est ad cirouravenien- nipotens Dominus, ut.rumque negotium suae volun- inlentus
fa-
dum, circumventa est a quibusdampotontibus fami- tatis esse, miraculis attestantibus ostendit
de qui- :
bcr,

liaribus suis, suum, nomine Asseli-

ut cnpellanum bus pauca pro tempore dicemus. Malum quamdam
rium, a Fratribus Egmundensibus in monaehum magnitudinis non parvae, ferro rostratam, manus
suscipi impetraret ut i!lo statim Abbate constituto,
:
artificum aptaverat, ut lignis hinc inde infixis, a
ipsa de substantia erclesiae suo commodo et volun- multis impelli ad mnri destructionem vice arietis
tati liberius consuleret. Effsctum igitur habuit sug- potuisset : cujtis extremam partem unus artif.cum
gestio perversorum et homo simplicis naturae,:
dirigebat, ut malo per directum prooedente, nullus
ignarus penitus monachici Ordinis, nomine tantum impulsus in incertutn, nullus in vanum iret. Inter
b Abbas cst constitutus. Ceterum res ecoleshe in agendum igitur accidit, ut praeponderans pars rostra-
potestatera devenerant manus alienae : et erat vi- ta, partem alteram in sublime sustolleret, et artifi-
dere miseriam, filiis penuriam patientibus, extra- cem rectorem suum, mento comprehensum, in ariete
firlrill! nori neis de nostra oppressione gloriantibus. Praeterea, suspensum detineret. Sed ne quid periculi vel gra-
ttmpll slrilcll-
respectu magis avaritise quam timoris Domini, vioris incommodi (quod facile in tali eventu fuerat)
periculum >

suggesserunt Comitiss», ut destrueretur vetus tem- sustineret in adjutorium ejus, potentias et miseri-
;
mortis miiii-
plum, quasi indecens et nimis angustum. Factum cordiae Pater, per raerita sancti Confessoris Adal- culose evadit.

est : et tres constituti sunt laici Praelati ecclesiae, berti, festine intendit : et arborem, quam multa
lupi magis quam pastores, scilicet Folpertus Albus, manus hominum frangere non potuisset, potenti
Ej-lgerus et Stephanus : qui occasioneui nacti clan- bracbio suo confringens, leniter hominem et sine
destinrc praedationis, sub specie consnlendi, preedam ulla laesione deposuit. Cujus miraculi stupenda no-
dltstptmiur
hiam momste- de nostro peculio exercebant : domumque Dei pau- vitasomnesin admirationern et laudem Domini con-
rtl ted non latim exhauricntes, hominesqne ecclesia) suae ditioni vertit,omnes ad gloriflcationem et servitium Sancti
Impune.
subjicientes, dotnos suas pecuniis impieverunt. Filii devotiores effecit. Item dum Frater quidam mona-
eorum et filiae, cognati et affines, per dotem nostrae chus, Gerardus nomine, in dejectione ejusdem ve-
possessionis nubebant et nubcbantur et sic paulo : teris aedificii laboraret; lignura quoddam non modi- /tcm rusticus,
postres magnaead magnam exiguitatem devenerunt. cae quantitatis incaute dejecit, quod capitieujusdam
Et quia quas non conveniebant fecerunt, convenienti rustici inferius stantis illisum est. Sed cum et loci
malitia; eorum poena mulctati sunt, pro ecclesia sua altitndo, et impetus mittentis, et ligni vastitas, fra-
illo dimicante, qui ait : Qui tangit vos, tangit pu- cturam penitus cerebri illius minarentur in snmma ;

pillarn oculi mei.Omnes, siquidem inopinata morte tantum cute sanguis exivit. Ceterum homo sanus
in dimidio dierum suorum in uno anno, non in do- et incolumis apparens, praosentiae Domini et laudis
mibus vel in villis suis, mortui sunt, et posteris ejus, qua in Sanctis suis est mirabilis fomes et ,

terroris exemplum reliquerunt, quia qui destruit materia modica non fuit.
templum Dei, dissipavit illum Deus. Non enimerat 14 Cum veteri templo destructo, novi strnctura
senien electum Domini quod manus Domini ab ,
magis magisqueindies, venerabili Waltero Abbate, Sua ilitcrim
initio praeparavit, ad destruendnm, ad aedificandum, de quo praefati sumus, annitente, et gratia Domini U/ficia in mu-
et plantandum in nomine Domini ut per hoc non ; conatum ejus adjuvante, ascenderet; per merita le lecla tcdi-
cidn ficienli-
solum tcmpli et claustri et
omnium offieinarum ejus beati Patris Adalberti stupendum contigit miracu- Ous Monacliis,
ruma innovaretur; sed magis morum, ordinis, re- lum quo et praesentia divini favoris magis attendi,
:

hgionis et Fratrum miserabilis et magnus defectus, et fidelium devotio ad dilectionem

Sancti et imita-
lavente Domino et S. Adalberto consurgeret et rae- tionem copiosius posset animari. Tugurium quoddam
lioraretur. ante structuram novae aedificationis stabat, quo Fra-
12 Cura animarum de vitiis ad virtutes conversio tres ad persolvenda divini Officii munia diu noctu-
multo propensiorismiraculi, quam caecorum illumi- que conveniebant : in quo et altare ad celebranda
natio non ab re videtur rairaculis sancti Con-
sit ; mysteria aptatum, et scrinium beati Patris nostri,
"*r«j,
fessoris inserere,
qualiter post obitum Florentii prout tempus et rei necessitas condocebat, conve-
Crassi Comitis cujus supra meminimus
, locus , nientersecus altarelocatum fuerat tabulam quam- ;

kgmundensis omni fere humano auxilio destitutus, dam depictam habens super se, quae illud obumbrans
consilio tiliorum seculi,
qui filiis lucis prudentiores a pulvere vel qualibet injuriapossetdefendere. Dum
>n generatione sua sunt, fere pessumdatus, fere ad ergo pro more in eadem domuncula Fratres noctur- iion pciictraiit
eunt inundan-
extremam miseriam humiliatus; in pristinum sta- nis insisterent Vigiliis, et cceli magna serenitas
tes pluvies,
tu m, imomulto
meliorem, meritis ejusdem Patroni fuisset; derepente Dominus miraculum ostensurus,
nostri, Doraini
gratia sit restitutus. Cum ergo pla- eamdera aeris tranquillitatem iu tempestatum hor-
cuisset gratiae
divinaa visitare locum Egmundensem, rorem convertit et tantus imbrium descendit ira-
;

inspiravit Episcopo c Andreae et Comitissae Hollan- petus, ut instuporem omnes etmetum converteret.
dia Petronillse,
mittere legatos cum litteris ad Ab- Erat autem eo tempore tectum ipsius tugurii dete-
batem Gandensem d Arnoldum pro monacho, qui ctum, et ad modum ulnae unius ccelo patens eodem
locu,
 94 VITA S. ADELBERTI EGMUNDANI.
loco, quo tabula suberat etscrinium beafi Confesso- ad cerebrum inflrmitatis bumore, a semetipso
n i

ris Adalberti. Sed eum tanta inundatio faeta fuisset, tantum alienatus est, ut nec verba ejus, necgestus
ut, inter muros novos aqua decurrente, vix possent convenirent consueturiini et personaB ipsius*
p os t
Fratres discalcati de domuncula ad claustrum redi aliquot dies, cam Frater ille infirmitatis inimensita-
re: mirum dictu, super tabulam qua scrinium San- te, etCongregatio tota orando et vigilando,
super
cti tegebatur, nec gutta quidem ejusdem inundatio- eo laboraret signatus est Cruce, quam Egbertus
-
;

nis decidisse reperta est : qu;e si naturalicursu usa. Trevirensis Archiepiscopus Egmundensi
contulit
nec divinitus compescita fuisset; non modotabulam, Ecclesise: cujus virtutis effectumsaepenumero
experti
sed et totum domunculae pavimentum invasisset. sunt et narrare solent Fratres ejusdem ecclesice
et
Fratres ergo stupentes miraculo, grates Patri lumi- laici quamplures ad eam pertinentes. Hac i^itur
num, a quo omne donum perfectum descendit, per- Cruce signato confestim Dominus reddidit lcetitiam
solverunt; gaudentes se talem habere Patronum in Salutaris sui, et sensu integro devotis eum incliniis
terris, quem sic contestantur miraculorura insignia salutavit : nec multo post ab asgritudine mentis
et
placuisse Patri qui est in ccelis. corporis convaluit. Creditum est autem a multis nltvr sed
,

15 Eadem tempesfatecum (ut praediximus) favor hanc eum plagam ex hoc incurrisse, quod tam auda-
uuuttur.
coelestis corda et manus omnium in domo laboran cteret minus caute Sanctorum Reliquias tractave
famulus ex tium, exerceret ; totius rnalitiae commentor et invi- rit ut discat homo, et putredo et vermis, talibus
:

alto citni no-

diae caput diabolus, gratiee Domini favorem, glorifi- se non prsecipitanter ingerere, sed cum tremore
.rnm cadit, et
cationem Sancti, sui ejectionem aegerrirne ferens ; summa reverentia tractare divina.
artibus quibus poterat manus eorum exarmare, im-
pedire fervorem, alacritatem in contrarium commu- ANNOTATA G. H. et D. P.
tare satagebat. Famulus ergo quidanr , Isbrandus
nomine, cui ministerium hujus officii deputatum a Petronilla, jllia Ducis Saxonis, facla vidua unrw
fueraf, ut carnentariorum voluntati ad quas opus 1122, mortuaan. 1144.
habebant deserviret; cum arbores et ligna, quibus b Asselinus, constitutus Abbas anno 1124, deposi-
ad structuram descendebatur, esset connexurus ; tus anno 1129, mortnus anno 1134.
incaute agens, cum arbore cecidit de tam eminenti
cAndreas de Kuyck, 25 Episcopus Ullrajectitm
loco, ut baud dubium confractus et mortuus aesti-
Ecclesix, prxfuil ab anno 1128 ad 1138.
maretur. Isautem, vertiginem tantum rnomentaneam
d Arnoldus 23 Abbas Blandiniensis, ab anno 1117
passus, incolumis surrexit tantoque ad serviendum
:
adan. 1132, reformarat suum monasterium; qui sub
devotior, quanto majori gratia conservatns fuerat,
initium anni 1127 a B. Carolo Bono Comite. Flandrix
ad negotium quod inchoaverat ministerii sui rediit
legatus fuerut, cum Castel/ano Gandensi, Aquisgranum
voce actuque Dominum glorificans, et Sancti meri- ad Lothurium Imperatorem.
tum eftecti miraculi clamore contestans.
e Lens, oppidum drtesix, Flandris conterminx
16 Cum
unus ex quatuor arcubus, qui chorum
inter Armenterias et Atrebatum, pari fere utrimque
itein fabr ambiunt, concludendus esset, tota maobinalignorum,
spatio.
titurcs quibus ad structuram ascendebatur quibusque con-
i Anno 1129, ordinatus Walterius, mortuus 28
stlterantoperariorum pedes, ex improviso cum in-
Novembris anni 1161.
genti fragore corruit. Sed velox auxilium Domini,
g Hartbertus seu Hertbertus fuit Ullrajeclinus
qui qua vult occasione suos conservat, per patroci-
Episcopus ab anno 1138 ad annum Hi'0, quo obiit 10
niunr sancti Patris nostri Adalberti, omnes incolu- Novembris.
mes, quibus acciderat, cunctisque qui viderunt
ipsis
h Theodericus VI cum matre Pctrontlla, post obi-
vel audieruntadmirantibus, conservavit. Sed quia
tum patris Florentii Crassi anno 1 22 mortuus, pr&fuit 1
identitas satietatis mater est, et prolixa relatio si-
ac dein vixit usque ad annum 1157 Superesl adhuc,
milium fastidium generat lectoris taadio consulen-
;
supra veteris ad lemplum portx reliquias, lupisrubeus,
tes. de hujusmodi casibus, vel extremis periculis
et in eoque iffigies S. Petri, cui uterque adgeniculatur
liberatione illorum, qui hac inciderint, scribere sub Iwc lemmate :
prsetermittimus, qnte mirabiliet copioso eiTectu per
Hic Dideric urat, opus boc Petronilla decorat.
Sanctum suum, sive in destructione veteris templi,
Deinde stc legitur :
sive in reparatione novi operatus est Dominus.
Janitor o cceli, tibi pronum mente fideli
17 Anno Domini mcxliii, Nonis Octobris dedica-
Intromitte gregem, Superum praestans sibi Re-
tuin esttemphinr in Egmundaa Dominoy Hartberto
[gem.
h Trajectensi Episcopo, pra?sente h Theoderico nono
i Sophia, piissima Comitissa, a morte mariti Ilie-
i
Comite et uxore ejus i Sophia, etcongregato populo
n«»i anno rosolijmam peregrinata, ibidem anno 1176 morlua est.
infinitas multitudinis, tanta
praeparatione necessario-
I .
, ,
",
Oclo-
in-is, dedlca- rum a Domino WalteroAbbate provisa [fuit], ut qui
tiir Eccl sta. prsesentes fuerunt, numquanr tali Dedicationi se ad-
CAPUT III.

fuissehodieque testentur. Aurse etiam derepente su-

Miracula a poslea adjuncta.
perveniens jucundaserenitas, festivitati arrisit; cum
per sex hebdomadas ante pluvialis aura fuerit.
Hujus Oancfissimi Adalberti Patroni nostri virtutum gra-
iino miraculi
dominus Hartbertus Episco „„«»>
tia, olimvariismiraculorumprodigiiserioJata.nostris
pus, in sermone quem locutusestad jmiii"
^OJ**
populum, men- etiam temporibus non modicn, verum mirabilis et
tionem fecit, et dicebat se mirari, notva"""'
:
quod tantae et magna quod in laudem Dei tota simul
ostenditur,
tot Reliquia» maximorum Sanctorum,
Apostolorum, pafria propalatur. Temporibus namque b Wilhelrai
Martyrum, Confessorum, et Virginum
continerentur Regis Romanorum necnon Comitis Hollandiaa, niu-
m extremo margine mundi. Cum autem Sanctorum Iier qusedam, una de novercarum numero, privi-
Rehquise reconderentur a Domino
Episcopo altari- gnum suum, mariti videlicet filium, tam insatiabili
bus, Frithericus pius et
religiosus monaehus, in odio prosequitur, ut ejus per ipsam interitus, tani
quaerendis, videndis, fractandis,
dividendis et ex- rebus quam consiliis postuletur. Dicto interea ju-
portandis Reliquiis studiosissimus
onrnium fuit •
vene comedente, et novercaa machinationes igno-
quenr Dominus o vestigio completa
dedicatione ca rante, sitienti potus tribuitur, cum quo etiam ve-
ganscastigavit, ettam rn corpore
i/liiaa tril- .
quamin sensu nenorum commixtio deglutitur. Quibus susceptis
ctttns,
citoutrumquesanaturusfiagellavit. Ascendenteenim idem juvenis secundum majora tempora magis in-
turauif,
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 96

tun.uit, pra>gnans apparuit, nec aliquod remedium matricem ecclesiam, vix quarta parte stadii ab ejus
vel per artem vel per c physicam adinvenit. Post- mansione distantem, absque magnis susphiis va-
itaque dictus juvenis miserabili corpore ad riisque sufflationibus, haclenus non procederet, sed
quam
facli"
">""' senectutis aetatem pervenisset, et ejus mors quoti- quasi hydropica crocitaret g lpsatamen, ut veris- ;

die plus quam vita amicis etiam propriis placuisset; sime retulit, hac via, trium utique leucarum, non
quidam fortc divinitus inspirati, illi student consu- lseditur : sed hsec peream peregrinalio, quasi trans-
lere, ul voturn peregrinationis
ad S. Adalberti Ec- itu levissimo, Christi gloria ejusque Sancti gratia
clesite limina velit promittere, et ibi Christi gratiam adimpletur.
implorare. 21 Anno mcccxxxd, dum apud Egmundam quae-
19 Is itaque horum instantia Egmundam veniensj dam mulierin die translationis B. Adalberti ibidem Fcsttim ivo-
,„,»»< et tam cum monachis, quam cum illis quos addu- Patroni, qure h est xvn Kalendas Julii, more con- Ittnli in

xerat amicis, ante Reliquias S. Adalberti orationi sueto caseum faciens, manuuinque comprehensiont- sanguinem
verlilur serum
procumbens; erectus sitire dicitur, a quo etiam bus coagulum glutinans, liquorera effundere uititur, casei
lympha phw quam aliquis liquor postulatur unde : x iv seri color modicus, verum sanguinis diraidium h
divinae pietatis intuitu ad minorem S. Adalberti sextarii quo strages multorum prre-
reperitur. In
basilicam ducitur, quo sibi de fonte vel puteo liquor nosticari poterunt nos autem petimus Deur.i cum
:

amabilis prajsentatur : quo hausto secundo vel ter- Patrono nostro eisdem miraculis venerari. Quaedam
tio, dictus tumor incipit quodammodo deficere, et de Liinmen vidua, oculoruin beneticio privata, ad
('

quemdam partui exitum vomitu pr»parare. Quod S. Adalberti capsam ducitur, ubi remissis ductori- caea illumt-
qteHi mtrfiiJ iia/ttr.
cum adstantibus cernitur, liaustus haustui sociatur. bus, sola flens et ejulans, incurvatur. Cujus clamor
Nec mora vir iste mortuo similis incipit vomere,
: a monachis percipitur : quorum ab uno quaeritur,
et ile ore suo bufones plurimos praesentare. Post et cur plangeret sriscifatur. Quae confusis lacrymo-
cujus actum potus additur quo susccpto turba vi- :
sisque suspiriis respondere studuit, et breviterper-
lior proscreatur. Cum autein similiter et tertio hibere Domine mi, ego ca;ca et miserriina hunc
:

ageret, et omnem qtiasi maledictionis progeniem locum sperans Sanctorum munere et hujus
petii,

maximo dulore emitteret, tot videlicet bufones, quot Patroni praecipue sublevari nec horum loca dese- :

magna pelvi non poterant recipi, et vix ab aliquo ram, nisi visu recepto spretis ductoribus domum
nunierari ; ipse dolore quasi deficere cernitur, et quseram. Monacho itaque recedente, viduaque in
mortis faciem ostentare. Post quos horum prima suis precibus perdurante ; mirum valrle cernitur,

parens, mater videlicet omnium, quia integra exire in quo consueta S. Adalberti pietas commendatur.
non poterat, Dei misericordia in quatuor partes di- Quoniam mulier, quse multis annis visu privataex
viditur. quarum vicissim singulas vomitu praesentan- fatum quoque locum tristis alieno ducatu pe-
titit,

tur. Quo magis horrendum horum, scilicet

facto tiit; gaudens ad propria, propriis videlicet
laeta et
cubile vel tabernaculum sequitur quo emisso sae- : ducta luminibus, reraeavit. Cujus miraculo pium
pcdiotus famulus, Gerardus Ever lialiens agnomen, omnes benedicimus Dominum, ejusque piissimum
post praesentis passionis recuperationem sanus Confessorem. Verum si Patroninostri similia, prout
efficitur tantum etiam postea vivens, donec ple-
: contingnnt quotidie, scripto tradamus non solum ;

nain habens atatem, naturalis quasi ictu funeris fauces legentium, sed et aures docentium * prolixi-
declinatur. Verum saepedicti Christi miscncordia et tate nimia confundemus.
beatissimi Adalberti gratia curati, filios novimus ct
nepotes. ANNOTATA G. H. et D. P.
20 Nc autem B. Adalbertus solum perpraeterita,
et non in pr»senti credatur per Deum facere mira- a Hic fabnla miscebalur de prosapia S. Adalberti,
cula; iintandum quod tempore d Wilhelmi Co-
est quasi annis 37 fuissel Rei: Anglontm, eique succes-
mitis Ilollandia' decimi octavi, quidam Clericus, sisset S. Edmundus frater a Normannis occisus. Qnx
oppidi de Harlem e Notarius, variis infirmitatum tegi potest apud Mabilionem, qui el ipse monet fabu-
languoribus subjicitur inter quos praecipue cruris: lam esse.

b JVilhelmus IlComesin Regem Romanorum ele-

itttlhttoi
solatium ejusqne officium denegatur. Cum autem
tm-t,ai{a /wr
uioren prsefatus nmlto tempore sic deficeret, nec aliquis clus anno 1248, mortuus unno I2b5.
Sancto
amirorum ejus recuperatione vel remedio spem ha- c Physica videtur Inc pro incantatione accipi,
qua
berel ; uxor, raro modo prae ceteris sil.i fidelissima, quitlam piomitlunt morbos curare : vnde ct Physi-
«epit quamplurimum hujus languoris ta^dio affici culator dicitur; alias idcm est quod Ars medendi.
et supra modum ut decuit contristari. Quae videns d Ilic esl Wilhelmus III, Comes aliis 22, prsefuit
liuiuanuin consilium merito deficere, statuit corde abanno 1305 adan. 1337.
puro divinurn necnon Sanctorum auxilium implo- e Dislal Harlemum Egmunda leucis i.

rare : quorum numero sanctissiraus Christi Confes- f Familiaie Belgis Clericos dieere, quoscumque
est,

sor Adalbertus tangitur, scribas publicos, elsi alias sucrorum Ordinnm eliam mi-
prae ceteris affectuosus
e.rpertes ; cx eo forsitau, quod soh otim Clenci
cuietiam peregrinationis devotio etoblationum mu- norum
nera pro dicti remedio promittuntur. Hacitaque in futuri ad litteias discendus applicabantur.
tali proposito persistente, et Sanctissimi limina vi- g Crocitare, an crociis sub axillaribns nd gradien-
sitare dum nili? an vero prm lassitudine suspvare, leutomce
disponente, saspedictus / Clericus, dicta3 vi-
"'""""niiiH-
de,ice t maritus ccepit reviviscere, et sanifati pristi- croggen?
»» i-nii! fJ -
naj congaudere. Quo viso, facta sibi socia, lino et h Est ea Translatio inscripla MS. Florario el al-

calceis denudata, S. Adalberto studet applaudere, teri MS. ad dictum 15 Junii.

Limmen ab Egmunda in Meridiem una circiter
ejusque ccenobium visitare. In qua veraciter dignum i

relatione perpenditur, quod cum ssepedicta mulier lenca distat.

talis esset
Corporis hujusque complexionis, ut ad

DE
 ACTA SANCTORUM.

DE SANCTO SIMONE
ANACHORETA APUD GR/ECOS
Notitia ex Synaxario Constantinopolitano MS.
Videtur od ssepe laudavimus MS. Sgnaxarium Con- vinciae videre Abbatem Simonem et ille tulit lorum
:

Q
sepulcrum ascendit in arborem palma? ut
\slanlinopolitanum , Parisiis asservatum in quo cingebatur, et
habuisse pro
cella, lCollegio nostro; cui (si rccle mcmini) eliam purgaret eam. Illi autem venientes dixerunt ei
consonat aliud Collegii nostri Divionensis, Ubi est Senex qui hac in solitudine habitat? Et

hujus^Sancti notiliam nobis oblulit sub kac formula. ille respondit : Non est hic solitarius aliquis. (Quia

17, y.i-.ri rp.iox, 6 eeyio; Tiipxin/ h) 'ioimij teJ.sioCtiXi. nempe jarn ibi eliam Judex erat cum suo comilalu) et
Eadem die S. Simon in pace requievit. cum hoc dixisset, discessit Judex. Idem Grseco la-

Addilur pono Distichon unde inlelligi videlvr ipsum line legitur, sicut etiam id quod sequitur apud Cottele-
in septUcro habitavisse, quemadmodum S. Jacobus Pce- rium in Apophtegmatis Palrum, tom u Monumentorum i

nitens, de quo actum xxvm Jamiarii. Ecclesise Orientalis pag. 685.

lopo- lipomi capvco; imiv iaria, 3 Alias item venit alter Judex; et praecedentes
UoXoi Sk tovtw ix'J'vpxro- y.OToixia Clerici dixerunt ei,Abba, paratus esto quia Judex, ;
cujusiamh
Tumulus Simoni carnis hospitium breve, audiens de te, venit ut benedicatur a te. Et ille di- lib. 5 * Vilij

Patntm.
Ejus sed animae stabilis est ccelurn domus. xit : Etiam ego praparabo me. Et cooperiens se
E
Vutl Jacobus in Palscslina seculo Christi vi. Simo- sacco suo, et tollens in manu sua panem et caseum,
skvH olim
nem nihi.lest quod suadeat seeulo ix esse seniorem aut sedit in ingressu cellulte suDe, et ccepit manducare.
S.Jacobus
Pamitens lomje a Constantinopoli vixisse : quare eum hic loca- Venit ergo Judex cum officio suo, et videnteseum

mus, addnnusque tituhim Anaehoretaa, isliusmodivitse spreverunt, dicentes : Hic est Monachus solitarius,
proposito congruum. de quo audiebamus ? Et statim discesserunt,
talia
2 Librum v de Vitis et Apophtegmatis Patrum et se. Ecce cellulam habitabat hk
reversi sunt ad
apud Rosweijdum Auclore incerlo, dc Grecco Laiinuin Simon, non sepulcrum referre tamen ista hic placuit,
:

nisi forte esl fecit Pelagitts S. R. E. Diaconus, quem ille cum si forte alitcr cnipiam vuleatur. Fieri enim potest ut
illc lioiwris Geordiu Gainevellio censet postea Romanum Pontipcem in supraposito Disticho caro Simonis. non vila, sed
hitmaui
faclum, adcoque ante annum dlvi funclum Lcgationi- mortua dicatnr insepulcro commorata, sicuti anima in
contemplor,
bus Apostolicis in Oricnte, unde librum istum creditur eoclo : neque novum est cx anliquioribus Patribus ali-

altulisse. In hoc luudatur Orienlalis aliquis, ipsoque quos sic inscriptos rccenlwribus Sgnaxariis fuisse : quo
Jacobo vcrosimiliter Scnior Simon ; alius certe ab hoc casu posset iste Simon ad v seculum referri, ipsoque
nvstro, siquidem liic vere habilavit in sepulcro; de quo eliam Jacobo senior censeri, et in cadem Palxstina
ibidem Itsec referuntur. Venit aliquando Judex Pro-

DE SS PRINCIPIBUS RUTHENIS

PETRO ET FEBRONIA
1N MONASTERIO NOMINATIS

DAYIDE ET EUPHROSYNA
Notitia ex Synaxariis Ruthenicis.

olodemiria inter prsecipuas imperii Russici Proprios Ruthenorum. Hoc Syna.rarium quod Moscis
MemoriD Provincias, ad Aquilonem Moscus adjacens, etiam usitatum est, missum et in linguam Lalinam
ex variis.

tine rctltlitis,
V;
haud
qua Orientem

ignobile, Murom
respicit, clauditur

In hujus ripa occidentali

accolis dictum
Occa flumine.
situm est oppidum
: quod Sanctos
translatum accepimus a R.
tatis

residenle.
nostrx
Nunc
Missionario anno mdclxxxviii
vero cum Papebrochius
P. Georgio David,

in sua ad
Socie-
Moscuze
Ephe-
hosce Principes ac Petrum et Febroniara
Conjuges meridas Grxco-Moscas prtefatione, evidenter demon-
Ivci dedit. Horum memoriam continet Menologium straverit Moscos satis sero in schisma prolapsos esse,
Slavo-Russkum, verbolenus Slavonica liugua in Lati- nec ullos suis Sanctorum Fastis adscripsisse, prxter-
num versum a Prstnobili ac generoso Domino Joanne quam qui in orthodoxia morlui plurimis dein claruerinl
Gnbriele, Barone de Spanvenfeld anno mdclxxxviii, miraculis; securum existimamus Sanctorum tilulwn
collatum cum variis codtcibus tam MSS. quam vario ipsis concedere, atque in hoc opere locum dare.
tmpresso tempore edilis ; prsecipue vero cum codice Moscux im- 3 Intjidsilum Casimirwn
:
itaque est per R. P.
tni 1019
presso sub Magno Duce Theodoro Alexeide, et sub Bielski, Collegii nostri Polocensis in Lithuania Recto-
Palriarcha Joachimo adhuc vivenle anno mundi ex sup- rem; num quoz SS. Principum cxtaret Vita. Al f° sl '
putatione Russica 7187, Christi mdclxxix, Indictione quam omnem adhibuit operam, datis 27 Julii anno
ii mense Auguslo. 1694 litteris, incusans Grscco-Rulhenorum circa hu~
2 Eorumdem quoque Sanctorum nomina inscripta jusmodi Sanclorum monumenta negligentiam, stgntfi'
et Synajcario
sunt Synaxario Ruthenorum peculiari Dicecesis Kio- se prxter Elogium aliquod
cavit nihil invenisse coni-
Kioviensi,
viensis, quod prseter Sanctos a Grsecis acceptos continet mune, absque ullo temporum charactere; neque e$
eliam Pieczarienses ac-
(Basilianos scilicet MonachosJ et Monachis Schismattcis quorum Menologiis hoc fex
ceperat)
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII.
07
A ct] )erat)
annum urtus, obilus, imo seculum qno vixerunt lmpertientes similiter pauperes vehementer
:
dili- D
discere potuisse ; lranstulis.se vero se, Etoijium hoc ex gentes, et jejunii ac abstinentiae
Et iterum *™tore
tenaces. f. t.
antiqtio Slavonico vcl Rullienico in linguam Latinam post multum temporis ambulantes
in omnibus coram
ailltibilo interprete ex nostrU, qui hoc idioma optime Chrato per sua opera bona, desiderabant
secundum
callebat; atque ubi sensus patiebatur verba verbis red- Deum imitari humiles in terra, et pacem
justorura
diilisse, subinde vero rtm brevi periphrasi exprimere mduere. Et post heec Beatus Princeps
Petrus in
debuisse, quando alias ad litteram exponendo, aliquid extrema senectute in aegritudinetn
corporalem inci-
non inlelligibile protutisset. Cum iijitnr nihil aliud sup- dit, et suscepit tonsuram
monachalem, et in statu
petnljnvat elogium hoc ipsis verbis, prout ab illo trans- religioso vocatum est nomen ejus
David. Et demum
latum est, lectorum oculis subjicere cum ipso litulo. producta aliquantum aegritudine translatus
est ad
Deum, bona confessione ad regnum cceleste.
Mense Junio 25. Memoria sanctorum
S Sirailiter sancta Principissa Febronia
[bgtum 'x Orlhodoxorum. Saneli Principis Petri, et cum ma-
gno desiderio velaraen monasticum
mtnobgii accepit, et in
Sanctae Principissse Fehronia;,diciorum in statu religioso vocata est Euphrosyna.
tMitco. Eademque
statu rcligioso, Davidiset Euphrosynse, Mu- ratinne, et ipsa bona confessione,
et pura conscien-
romensium novorum Thauriiaturgorum. tia obiit, et tradidit in
rnanus Dei animam suam.
Et ambo iraitati sunt humiles iu terra,
sicut et a
4 Iste Beatus Princeps Petrus natus est ex fide- teneris annis idem fecerunt. Eorum
obitum fievit
libus progenitoribus, et educatus in recta disciplina nobilitas et Magnates, beatos tamquam
parentes
et continentia, in civitate Murom, et probe raunus amissos deplorantes incolae civitatis, uti
; defensores
suura gessit. Post aliquod tempus iniit conjugium et tutorespauperes vero et viduas et famelici,
;

sanctus Petrus cum Beata sua Principissa Febronia,

tamquam potus et cibi largitores. Et sic Sanctos
et liaecetiam fidelibus majoribus progenita est, et
tota civitas duxit honorifice ad sepulturam,
et po-
bene erudita est in fide et sic ambo sancti et fide-
:
suerunt venerabiles eorum Reliquias in eadem
B les erant, et amantes continentige et castitatis,
civi- E
et tate Murom, in Ecclesia, in eodem sepulcro. Fa-
erant misericordes, et justi, et humiles, et liberales,
ciuntque varia miraculosa beneficia per sanctas
et manu sua egenis ministrantes, et religiosum ac suas Reliquias, venientibus ad eas cum fide, usque
sacerdotalem statum diligentes, et eleemosynas illis in hanc diem ad gloriam Dei.

DE S. GUILIELMO ABBATE
FUNDATORE EREMITARUM MONTIS VIRGINIS

SUB REGULA S. P. BENEDICTI

GULETl APUD NUSCUM IN APULIA.

COMMENTARIUS PRvEVIUS
De scriptoribus vitas, cultu Sancti, et Ordinis Ioco primario.

remilicum Benedictinx obscrvantix institutum

que in Ordine, probat Officium totum proprium, anti-
UlfO egregie refloruit seculo xn, in regni Neapoli- quitus usurpatum; quod, nna cum Vita antiqua, anno Statim a
SICXlll.

E: Sani atque Sicilix provinciis, per dnos

Pulsanensem atque Montis-Virginis;
\Ordines,
C quorum bntitutores ambo hunc mensem Junium suo
novos mdcxliii edidit Joannes Jacobus Jordanus, praefatae morle cuttus
Congregationis Abbas Generalis, semel iterumque
ut Sanctus,
F
fOMfffo
(ul prxfatur) lectus : qui cum priori Praefectura col-
obitti consecraverunt. Pulsanensem, jam exlinctum ini- lapsum vetustate templum Virginei-raontis restitui
«moilerio
tiavit S. Joannes de Matera, cujus Vitam illustravi-
'"' onnum Divorum Vitas, vetustate oblitera-
curasset; altera,
lllf, mus die xx alterum, adhuc vigentem, licet per bella
;
tas, proferre voluit; pollicitus, arrham hanc fore
varmsque rerum vicissUudines
pluribus monasteriis se- Chronicorum Montis-Virginis, quse vulgari sermone
xiis ulriusque
imminutum, exorsus est Gulielraus prse- quamprimura typis mandaturus erat; in quibus de
tilulatus, monnsterio condito in Monte, Virgilii pri- antiquissimis et praeclaris gestis in prasfato monte,
tnum, deinde Virginis dc quo liber 1
diclo; ex quo deinde ad alia plenissirae certiorem faceret Lectorem. Neque diu
aliaque esl progressus,
C/ironicorum
constilulis istic unde recedebat distulit : sed primum illoriim tomum emisit in lucem Ordinis.
pro se Abbatibus;
licet ipsummet in publicis inslrumen- sexto post anno, divisum in duos libros. Horum prior
«<»< U „u a
tti non inreniam sic
appellatum, sed modo Eremitam, totus insumitur describendts ipsius Montis profanis sa-
Prae atum Montis Virginis;
'
demque Cu- crisque antiquitalibus ; secundus, Vilx ac gcneralatui
'"*i«tm
,
m Tt
stodem et Rectorem
alibi
dictse ecclesiae, etiam tum. cum S. Guilielmi impensus, cum ejus obilu et anno mcxlh
mons iste proprium suum Abbatem habebat Albertum, desinit : adeo ut si jam edilus non est, adliuc sperari
pnmum Sancti discipulum; ut nomen Pradati, Custo- debeat tomus aller, qui reliquos Ordinis Abbates Gene-
is, llectoris, vidcalur hic
amplioris esse auctoritalis, rales, eorumque actus (prout tilulus promitlit) Chrono-
wemque valere qaod hodiernus
usus Abbalem Genera- logice deductos complectattir : hujus interim lomi defe-
em nuncupat : sequor
interim recentiores, Abbatem ctum utcumque supplebit nobis mox laudandi Felicis de
Passim nominantes,
et addo in hodierno Marlyrologio Rtnda opusculum.
Homano eum ullimo loco, auctoritate Gregorii XIII, 3 Vitam, quam ex primo opusculo damus, Joannes
s'c Tilam disci-
adseriptum legi; Guleti prope Nuscum
Gui- S. scripsit, qtiem patria Nuscanum, et a sancto viro Gu- pulus /oan-
«elmi Confessoris,
Patris Ereraitarum Montis-Vir- leli susceptum ad Ordinem sub annum mcxxxu, una nes a
gims. Kusco scri-
ctim Jacobo, sancti viri in S. Salvatoris ibidem mona-
* oeati ac Sancti titulum a tempore immemorabili, psit.
sterio successore, Jordanus asserit, eidemque Jacobo
41 non etiam statim
ab obitu, ei tribui cceplum, cullum- ipsam inscriplam a Joanne : quod etiam ex Prologo li-
Jtinii T. VII \ 3 quet,
 98 VITA S. GUILIELMI FUND. MONTIS VIRG.
A quet, ubi is ait : Dignata est mihi, venerande Jncobe 6 In setenife regno vitae
auctore d. v.
Supernorum genus mite D
pa ( er> i uj u ngere vestrae sanctitatis religio beati
Patris nostri Guilielmi, cujus vicem Dei gr.itia ge- Laudis cantet modulis.
ris, vitam vel obitum scriptis transmittere. Neque Chorus noster colat rite
dubilare possumus, an non alius posterior Abbas Jaco- Sancti festum Ccenobitae,
bus, adeoque et Joannes scriptor intelliyi possit quia : Guilielmi nobilis.
nnm. 37, ea omnia qux narttit, didicisse profltetur ex Qui Lombarda gente natus,
allero sibi cognomine Joanne de Nusco, uno ex primis Jam parentibus orbatus,
ttexMS. Saneti in Virgineo monte discipulis. PvofHenir uule.m Est a pueritia.

nus 'cenera-
Jovduiius quod horc et alix VitX, quas editurus erat, A malignis revocatus
IU, ut barbarum fere seculum ferebat, incultse a se pro- Spernit mundum et reatus,
ferantur ; vetustate tantum probandae, quae in sua Sitiens coelestia.
simplicitate non parum habet dulcedinis, et multum Pede nudus, unica
auctoritatis ;
quodqne nihil in illis mnovavit, nihil Tantum tectus tunica,
addidit, praeter distinctionem, in Capita scilicet Pro Religione
xxxiu : quibus ex eodem Lojtgobardico MS. seculi xiu, Visitavit limina
apud Monlem Virgims assrrvato, tria Capita junxit Sanctorum, et crimina
totidcm Miraculorum, anno mclxxxv et mcclviii pa- Vicit in agone.
tratorum. Quse distinctio cum recens sit, liberum mihi Caritate faber, sospes
esl iiitllam ejits vationem liic liabere, et in pauciura sed Sancti prece, struxit hospes
longiora octo Capila, Annotatis fere exJortlano sumcn- Binos ferri circulos;
dis illustranda, lotam Fitam partiri. Qui cingant ventrem, et pectus
4 Eamdem Vitam proprio cumque
stijlo contraxil Sancti; cujus erat lectus
similiter contractis SS. Amati Episcopi Nuscani et Terra propter aemulos.
H Donati Monacbi Vilis, necnon cum Pvivilegiis Ordi- Potus aqua, cibus panis E
nis u ""° MDLXXX1 Neapoli editltt Felix Renda, Mer- Hujus erat de Melphanis
ZrZ'gui"' ' :

dam secuti. curianensis, adeoque ad pedem Montis Virginis natus, Idiotam docuit.
el in synomjmo Neapoli monaslerio Prior : qux cditio In solicnlo Castello
nobis liutitl parvo usui
ad coucinnandtim de x pri-
eril Caeco patiens misello
mis Ablmtibus Generalibus Appendicem. Prsedicti porro Lumina restituit.
Jordani tliligenlia fecit, ul haud xgre careamus Histo- In Monte Virgilii
ria Montis prxdicli a Thoma Costo Neapolitano ite- Magni vir consilii
rum edita anno mdxci, in qua Rendam fcrme Italice Ecclesiam struxit.
Officium reddidil. Istis sic obiter indicatis, redeo ad Offlcium Lupus devorat errantem
Vetus in usu quod primus prtelo dedit Renda, et recudi fecil Jorda- Asellum et pascentem,
"" S ' asserens 'P s!,m in vsu fuisse vs ue ad annum Inde hujus opus explet.
adamuoii 1
1613 mdcxiii; qno Breviarium Monasticum reformavit Pau- Urso Sanctus imperat,
lus V, et ipsi niliilo mintts tres amplas Leciiones de Nec ad fontem properat,
S. Guilielrao inseruit, quas sxpe allegat idem Jorda- Quem prius destruxit.
nus. Nos ipsnm Breviarium necdttm vidimus, sed neque Sibi Christus in Laceno
ex co quidquam putamus quod in anti- haberi posse, Corporali visu pleno,
quioribus non reperiatur, prjcter confirmalum ea ra- Quem orabat, patuit.
lione cultum : quse conftrmatio majoris quidem Ad laudem Regis cunctorum,
est
auctoritalis, sed polioris antiqttitatis illa quam vetus Domum Fratum et Sororum
Offtcittm sutjgerit. Ipsum tamen, quamvis proprium In Guletostutuit.
tolum, nibil attinet hic recudere, sed satis erit excer- Suam prresciens qui mortem,
pere pauca. Monialium cohortem
5 Ad Magnificat Antiphona It&e
est: Sancte Gui- Sacra docens monuit.
C lielme, Confessor Domini, divinae Majestatis inter- Et miracnlis infandis
pella P ro nobis dementiam ut nostrorum pecca- Factus vir virtutis grandis,
utriusgueVe- ,
F
speris torum detersa serugine, tecum in futuro glorie- Cceliregna petiit.
mur in Oratio. Omnipotens sem-
coeli palatio. Ergo precemur grandibus
piterne Deus,
cunctorum splendor fidelium, qui Guilielmum curo precibus
electumBeatissimuraGuiiielmum.Confessoremtuum, Anachoritam,
tibi mirabiliter inhserere fecisti, ejusque Ut
dogmate suis nobis meritis
populi multitudinem fideliter adunasti ; concede Sit rectitudo tramitis
propitius, ut quse in re studuit agere, et quod do- Jam ad vitam.
ctrina divinitus contulit, exequi mereamur. Pro se- Guilielme, Pater care,
cundis Vesperis : divinas pietatis admiranda poten- Pro nubis Deura precare
tia, quae inter beatorum Spirituum agmina, Prece semper sedula.
super
cceli fastigiaGuilielmum suum famulum hodie ele- Abbatissam et Conventum
yavit; ejusque sancti nominis
memoriam propagavit Regnum ducat ad potentum,
m terrisl Hanc totis viribus diligamus, hanc dignis Salvandos per secula. Amem.
jugiter extollamus prajconiis.
Oratio. Largire nobis 7 Corpus defuncti anno mcxlu sepultum fuit in coip'"*, ,

quajsumus, omnipotens et misericors eodem ubi obiit Guleti apud Nuscum Conventu. Con- »»«*'"*
Deus, B. Gui-
helmi Confessoris tui digne
memoriam venerari; ut ditum autem hutsanctum corpus, utdicit Vitanum. S7,
tu* Majestati placere possimus, et sub altari marmoreo, in sedicula ad sinistram par-
ejus semper pa-
trocinio muniamur. Similiter
ad Laudes et Horas tem ecclesiaa paulo post ejus mortem , ab Agnete
omnes smgulas proprix liabenttir Antipbon»,
el
Ca- AbbatissaSanctimoniaiium erecta Unde intelligittii;
:

pttula el Oratwnes : necnon

Responsoria et Antiphonx, primo sepultum in communi cmmeterio, more aliorum
cum scquelia "c stngulos Nocturnos: Capitulu
etium el Hymni, sed ad Religiosorum , etiam Abbalum : sed crebrescenlibus ad
admusam leges metricas male lornati.
Suavior est Sequentia ad sepulturam miraculis , motum Episcopum Nuscamm
Missam, quam tdeo placel hic addere,
quamque solam Rogerium, utcum ahis qiabusdam Episcopis viciniscuva-
in Chronico Jordanus rccudi fecit.
ret
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII
99
retcorpus exhumandum, atque acl ilictum altare trans-
ferendum. Hujus rei monumentum, te/e Jordanocap.
B

ftlt
0"' "
«» ult.adhuc extat in ipsa fronfe veteris illius altaris, VITA
qua spectatur sculptum corpusdefuncti, extensum
in Auctore Joanne a Nusco Sancti discipulo,
ac junctis supra peclus in Crucem manibus; ad si-
nistram vero Episcopalis persona, Pontificaliter in- Ex MS. edila a Jordano Ordinis Gcnerali.
duta cum pedoin sinistra, dextravero in actu bene-
dicentis elevata; circumstantibus pariter Episcopis PROLOGUS.
quatuor, similiter indutis cum suosingulis Pastorali
pedo, unoetiam thuribulum ad incensandum tenente. 1 lostrae parvitatis non toleranda ingenio et quae ,

Illi autem quatuor censeri possunl Frequentinus S. ,

suae magnitudmissunt stupenda intuitu, summorum Vilam sancti

Angeli, Maranensis. Abellinus , vel fsi eorum aliqui

etiam virorum eloquentiam ac subtilitatis acumen viri
proximi post iltos Arianensis aut Bisacensis. facile possent excedere.Dignataest mihi, venerande
defiteruntj
icifis. Jrcliiepiscojms nullus adfuisse videlur quamvis sub
Jacobe Pater, injungere vestrae Sanctitatis religio,
,

E. Falcone omnes ad multorum scilicet aedificationeni beati Patris

Salernitano illi essenl : hic enim vel no-
prx aliis dignosceninm se prsebuis- stri Guilielmi, cujus vicem Dei gratia geris,
in ipso lapide salis vitam
Cruce. Supra idem altare erecta hodie- vel obitum scriptis transmittere posteris
set Pallio ct ; nec ad
dum cernitur Sancti statua , cum Iuminoso cir-
Summi Regis honorem et gloriam inerti occultare

Omnia silentio quae pro ipsius vitae meritis, tam in ejus

cum caput diademate. kaec petii mihi ctccu- ,

rale delineari xri incidenda; neque dubitoquin mittenda niilitiae tempore, quam post exacti laboris pramium
ex monte Firginis missa, si apud divina wi.sericordia fuerit operata. Quanto etenim,
fuerint eeque ac alia
Nitscum haberi delineator potutsset qui m
banctis suis est mirabilis, pro ejus amore
ad Dei glo-
8 Capellam istam ad quam delalum corpus san- majora fecisse, fideli fueritnarratione compertumfin riam scribere
,
B nostris quippe temporibus, in quibus , secundum
propriam
ctum di.ri, Jordanuspag. 418 docet fuisse nuncupatam
in

Basilicam, propter loci vel reverentiam

Dominicum dictum, seipsos amantium multorum
aptllMinter vel majorem
mrpora S5. cupacilatem de qua caritas jam refrixit) tanto amplius ad laudem Dei,
; capella existimo inlelliijendum
Rendam, qui pag . 16 sic scribit : Corpus autem glo-
brutorum etiam animalium Iinguse promptius resol-
i,i,. i ipp.
rinsissimi S. Guilielmi, cum tot miracula faceret, ad
ventur. Hoc itaque, si ego Joannes, excellenti fre-
Iniliiiim in prassens magno veneratur honore, in aedicula sibi
tus ingenio, si me posse im-
clara pollens scientia ,

Htmtt ftrgt- monasterio sancti Salvatoris de Guleto,

a?dih'cata, in
plere conflderem, et absque magnodifficultatis ti-
si

inmedio sanctorum Corporum Philippi et Lucae more idipsum nunime possem attingere, ultroneus
de :

quibns libenler inlelligam cjuomudo istttc allata fuerint.

tamen et gaudens ad hujus officii curam incunctanter
Ab hoc autem loco de istorum pracdictorum corpo- accederem nunc autem, quoniam , quae sit nostri
:

ribus fuerunt translatae Reliquiaa ad Virgineum

facultas ingenii, visu rationis perlustrans, suis eam
montem, magno cum honorc Humerus S. Philippi viribus parum valere comperio; idcirco gravissimi
;

Apostoli, Brachium S. Luca; Evangelistae, Brachium

ponderis sarcinam nostris imponere humeris vehe-

sanctissimi Guilielmi Fundatoris, in vasis argenteis menter formido. Vereor quippe non modicum, ne,
si quod arduissimum est ac difficillimum tractare
reconditae. Ast Jordanus annis post Rendam lvi : In licet suse con-
prsesenti, inquit, S. Guilielmi
incipiam, perfectioris sapientiaa viris.dum quod cce- scitts tenuita-
corpus invenitur intra
ecclesiam in
peroconsummare non valeam, nonimmerito ridicu- tis,
altari longe pulchriori, uti infra
dicemus lus fiam; etquod gravius est, tam sancti Viri lau-
; scilicet in tomo altero quem adltuc desidera-
mus, indicalurum nobis jirssdictx ullimx translationis
dibus damnum inferat nostrae rusticitatis eloquium.

annum et modum
2 Ceterum, non sine divino (velut lpse conjicio)
J d« „,,„
An ,.„™
unu ctim „„
corpore n i , , n
Gttleli eliam liabeatur Caput,
ii. nutu, vestrae
„ ..
Sanctitatis in
. . , ,.
extorquendo
H
.,
iniuncti
., ."!....
„
,

„„ ;„j,-„„,
itemo . , ,. ., . _ ,
' oflicn liuiuus urget
rget lnstantia, qu<
quae nilnl humilitatis
011 Citpnl indical remque dubtam ndetur fucere Latiren-
Mucrpix. tittsBeyerlink in
obedientiae sperat difficile, nihilque caritatis ardori
Theatro vilk humanse, verbo Reliquise
hb. non credit possibile. Quid igitur faciain ? Cogit in- aggreditur
13 pag. 288, inter eas quibus Domus Professa tamcll,
SmieUttis noslrse stantia, dehortatur inscientia , invitat auctoritas,
Antuerpix locupletatur 2 loco ponens F
Caput S. Guilielmi Confessoris, Patris formidat debilitas; velle adjacet, posse subterfugit.
Eremitarum
Montis Virginis, qui obiit anno mcxlii. Verum quoniam id ejus amore vos flagitando ju-
Neque hocex
confusione quapiam; seorsim enim nominat Caput S. bere cognosco, qui suae virtutis potentia naturae le-
Guilielmi Ducis gibus imperans, in ipsameliam mirabiliter operatur;
Aquitanise fita vulgo ferebatur) ap-
inconsiderate detrahentium morsus non metuens,
probatumperClementemVIIIPontif. Mnx. an. 1594.
Fateor tamen ingenue nescire vestrae Sanctitfitis confisus orationibus. tanto oneri
me, quo [undumento hoc
(t stttjgestiim
Non enim me adeo
colla subjicio. latel levitatis cri-
sit. Posterius ilittd habemus veneramur et
mine a plerisque accusari roeque temerarium et
xFebruarii, uti ad eum diem late deduxit Hensche-
,

lltis: de priori
importunum inconsiderata voce reprehendi; qui si
nihil unqnam vidi vel attdivi nedum
humanitatis aliquo modo
,
fuerint et rationis par-
quomodo allatum vel quo ablatumsit.
ticipes mei animi nota sententia aliquando re-
,
10 Condudant hunc prsevium commentarium verba,
quibus mordere desistent. Nam cum in altero fuerat sprfto guo-
*'" ,
'7'li>
II» Renda Vitam Sancti claudit : Hic Monacho- cumrjuc con-
'"''««Olojlc, nim Pater sauctissimus Guilielmus, Religionis viro- delinquendum malui fateor teraerarius
, , quam
trario respt.
jiaruiu humilis vestris rogationibus apparere; nam,
rumet mulierum Institutor, natus est anno mlxxxv,
etsi quae liic temeritatis insunt vestigia , obe
et cum quindecim
esset annerum dereliquit suos.
Anno setatis ejus trigesimo octavo incepit monaste dientiae quidem meritis vestrisque supplicationibus,

rinm ™ » v-
um montl8 • • ,
' m
spero in Domino
Uoiniiio posse
po>se facile
tacile auoien.
aboleri. Verum
verum ,
,
m
ne
Vlrg|ms condere (m qw> lamen jam ca,_
qutnque citius Itabitare) et Rehg.oneni
^
faciat g ^ mo
fastidiumi ad propositum (Do-
mino adjuvante) nostra3 orationis gtyl_m vertamus.
ejusdem instituere.
Interiit aetatis suae anno lvii,
Christi mcxlii,
uli dici Auctor Vitse.
CAPUT I.

Vcrcellis cducatur,- qnalerdennis, Compo-

slellam adit, circulis ferreis cinctus.

\jf uilielmus itaque venerabilis Pater, nobili pro-

genie,
 100 VITA S. GUILIELMI FUND. MONTIS VIRG.
geuie morum ejusdem nobilitate longe plaecla- non suscepi officia, nec arrogantias (quaeso)
, adscri-
A. JOANNB genere Hic a puerili- bas, nec contemptioni attribuas, sed quod vestrse
nor , Vercellensis a fuit.
DISC.
bus annis sola ccelestia mente volutans quseque sanctitatisofficiimemiserumet peccatoremindignum
Vercellis nobl- ,

liler natus hujus mundi vanitati obnoxia non solum quasi ,

conspicio, et quod superbienti et periturse
parcere
sterilia et nullum afferentia fructum procul a se ,
carni nefarium esse existimo. Ejus postquam RelU
animo et manu removit; verum etiam abhorrendo gionem verborum bumilitate, quod aliis conjectarat
rogaU, r
contempsit. Nam cum ab infantia b utroque fuisset indiciis, jara evidenter hospes agnovit ; cupi
pieque educa-
ens m 'nt,t ai
orbatus parente, a suis illico in curam susceptus est; semper ejus comitatu sanctissimo refoveri, talibus stn
ius, '««l<m
qui, etsi propter futurae probitatis indicia tenere ejus animum a suo proposito tentavit deflectere "> ejus
Pn .

diligeretur ab ipsis, numquam tamen jocis ceterisque Votum mihi est in meo quamdam aedificare
prasdiolo
(llolo f
CC | e.
slam,
puerilibus oblectamentis animum dedit; sed maxima ecclesiam, propriisque rebus eam ditare nunc au- ;

morum gravitate puerilem transcendens setatem, tem (s>i tibi placet) noli, Frater, recedere; mecum
assidue volvebat in animo, qmditer patria suisque maneto, eamque sedificatam vestrse providentiae
omnibus derelictis, ad Dei servitium liberius convo- committam arbitrio. Ad quem Sanctus Quamquam :

laret. in administratione rerum ecclesiasticarum Domino

4 Quartum decimum igitur, haec salutaria medi- famulari rem constet egregiarn; tamen, quia apuero
tans, annum ingressus, habitum sacrse c Religionis Sanctorum visitare limina concupivi ccepti mutare ;

tt. an. 14
habitum assumpsit ; satisque suo faciens desiderio, relicta sententiam (quaeso ignoscas) non est consilium.
Peregrini patria, una contentus chlamyde, nudis etiam pedi- 6 Postquam igitur hospes a suo proposito non
assumit,
bus, ad B. Jacobi aliorumque Sanctorum sacra vi- facile posse mutari Sanctum cognovit iterum atque ;

sendum limina, impiger est iter aggressus. Ardebat iterura blandisprecibusexhortatus, supplici tandem
utique beati adolescentis animus eorum in terris sa- voce deposcit, quatenus de suis aliquid saltem di-
Compostellam
iturus
cras visitare Reliquias, quibus, ad perpetuae felicita- gnaretur accipere. Tura denique, tantae dilectionis
tis gloria perfruendum, in ccelestibus Regnis visa instantia, venerandus Vir metuens, ne ab eo
socium divina gratia ab aoterno praedestinarat. Cum nihil accipiens, ipsum penitus constristaret, talibus
ergo sanctum sequens propositum iter faceret, pe- est affatus sermonibus Quoniam ad accipiendum
:

regrinantium more circa noctis crepuscula ad aliquid de vestrse benignitatis studio me tantopere
civitatem quamdam Erat in
hospitaturus divertit. exhortaris ; quae ad
procurationem corporis
licet,
ea quidamfaberferrarius, homo quidemmagnsereli- attinent, eorum prorsus nihil indigeam vestrse ta- ;

ab hospitali gionisacDominum timens; cui, hospitalitatis gratia men fiam libenter caritatis morigerus tu autem, ;

fabro benigne Deo accepta, jam diuturni usus in morem converte- quod petiero, sicut hilari animo tribues, ita rogito
exceptus,
rant, diebussingulispauperibusdarehospitia;eosque, ut in silentio habeas, et quod dederis, ad nullius
post refectionem lotis a se pedibus, ad nocturnam precor aures accedat. Duos ergo mihi circulos fer-
quietem stratis lectulis invitare apud quem Dei : reos ad hunc modum facias, ut eorum unus ven-
famulus cum aliis hospitatus, sicut a prima die suse trum, pectus alter circumdet, a quorum superiori
peregrinationis statuerat, solo pane et aqua refoctus, brachia duo ferrea porrigantur, unum a dextero
cetera ejus humanitatis suscipere nolens officia, latere, alterum a sinistro, quse per humeros, ad
quieto tempore secundum morem nuda quievit in alteram inferioris circuli partem pervementia, petit tii) m
humo. Cujus ut abstinentiam et habitum diligentius utrimque prsedictis circulis fortiter clavis colligen-
sibi /ieri

tluos farm
hospes advertit, eum vere Dei famulum ratus, de- tur. Ejus postquam petitionem hospes accepit, plu- circulos:

crevit, ita sequenti raane maturius solito de somno rimum secum admirans, quod homo videlicet id
consurgere, ut non prius a suo discederet hospitio, aetatis, sibiipsi renuutians, tantam in Dei dilectione
quam communem cum ipso posset ad libitura ser- haberet constantiam, tantumque temporalium om-
monera conferre sero namque prseterito, propler
: nium rerum contemptum sub omni celeritate stu- ;

silentium, quod ut Monachus observabat, nec ver- diosiuspetita perfecit eique perfecta concessit. Quae,
;

bum potuit ab eo elicere. ubi accepit, illud Evangelii memorans; Qui vultve
5 Tempestivius itaque de strato consurgens jam nire post me, abneget semetipsum, et tollat crucem
et singttlaris
virlutis proflciscenti et exire paranti, festinus occurrit : suam, etsequatur me ea sibi continuo cum maximo
;

esse agnitus, supplici voce deposcens, ut eum suae sanctitatis di- gaudio ad mortificationem carnis aptavit, et vale
gnaretur affatibus. Tunc Dei famulus, prout erat F
faciens ab eo discessit. His ergo sumptis deliciis, et
quibus oc-
sereno vultu affabilis, morum facilitate cunctis una (ut dixi) veste contentus, nudis etiam pedibus chietus «'•
amabilis, caritatis visceribus circa Deum et homi- septemtrionalia frigora lustrans, Sanctorum limina pttm "

nes affluens, ejus petitionibus facile dedit assen- visitavit. Quo in itinere d quanta fuerit perpessus
sum. Hospes igitur, sui desiderii compos effectus, pericula, non est nostrse facultatis exprimere.
talibus est exordiis eum lastabundus affatus : Quam-
vispeccaminum mole depressus, vitiorum tabepol- ANNOTATA D. P.
lutus,nec ad ccelum lumina erigere, nec San-
ctorum coetibus audeam sociari eis tamen in ; a VerceUensis civilalis prolixum encomium texitjor-
atque de suo nostro susceptis hospitio, divinse misericordise danus cap. 1 lib. 2, qui liber totus de.inceps de Gui-
proposilo dono largitiuo,
pro nostrse facultatis opibus jam liehno esl, nato ut ipse ait 1085.
interrogatus,
dudum studui
ministrare ipsique etiam quseli-
; b Idem ait undenni, palrem ; duodenni, matrem
bet sibi apposita cum gratiarum actione sumentes, obiisse.
numquam sprevere officia; in te
nostraj parvitatis c Renda Album habitum interpretatur, nec dubitut
autem, Frater, rem insolitam et novam conspicio, Jordanus quin talis fuerit, qualem suus postea Ordo ge-
qui et appositorum tibi quasdam tangere abhorres, stavit. Ut ut est, videtur is nullius certiOrdinis,sedsim-
et mea, tamquara peccatoris et iniqui (quod fateor) pliciter Eremiticus [uisse ; etalbisvestitosEremitasetiam
contemnisobsequia. Et ille : Absit, absit, ut in fra- in Italia vidisse memini. Redarguitur inlerim Arnol-
ternse dilectionis obsequiis unquam fuerit aliqua dus Wion,qui parte i Ligni Vitee., lib. 1 cap. Slponit
mihi contemptio, vel quod a Deo creata et humanis Quilielmum inter Stellatos Abbates, in habitu potius
usibus deputata velut sordida abhorrescam sed : seculari quam Monachali, et sine monastica tonsu-
quoniam meorum non sum immemor delictorum, ra, duos diversorum Ordinum Fundatores, Huim-
deliciosioribus cibis et potibus, sicut
plerique pec- liatorura scilicet et Montis-virginis.
catores abstiueo. Ceterum quod vestraa humanitatis
d Quinque circiter annos huic peregrinationi impen-
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 101
sos scribit Jordanus cap. 4 revcrsumque in Itaiiam 10 Hoc itaque audito miraculo, fama suae sancti-
;
D
Sanctum an. 1106, el liunc annum fere egisse Ronne. tatis coepit clarescere, ejusque vitffl continentia A. IO&NKS
praedicari. Quod ubi praocipuus humilitatis custos
DISiIP.
lmte rfi-
audivit, plurinium contristatus, simulque veritus ne
CAPUT II. gress
popularibusauns moveretur; utcumque statuit inde
Deposito Jerosolymas adeundi proposilo, lo- recedere, seque Jesosolymam conferre. Nec mora :

indutus galeam, quod animo decreverat iter arripiens, opere caepit im-
ricam et Virgilianum
plere. Erat eo tempore magni meriti magnique no-
fnontetn deligil solitudini colendoe.
minis vir quidam Deo devotus, nomine Joannes,
g
Pater cujusdam monasterii, quod juxta Genusium Genusium
[Jis itaque peraetis, a sancto desiderio non desi- ipse construxerat. De hujusitaque sancti viri fama, rcnit, ctgitqtie
stens ve.ierandi Viri animus, incessanter
ardebat cuin Abbate
cum praedicta.' rei gratia fuciens iter audisset ; ope-
jcrosolpna»! Jerosolyiinra pctere quatenus loca sanctissima, in
;
raepretium duxit ab incepto itinere declinare, causa
loci

ilurM, quibus huir.ani generis facta est reparatio, cernere alloquendi cum prasdicto Dei Viro. Ubi ergo inter
mereretur. Verura, quia, quod ardenti animo geri- mutuos ruentes amplexus conveniunt, vicissimque
tur.omnis estmorae impatiens, si libera perficiendi datur copia fandi; sermo inter eos alius non fuit,
sit praesto facultas ad multorum salutem in Apu-
;
nisi de contemptu rerum mundanarum, et acquisi-
liam a praedictaa rei gratia Melphira b perrexit ; ubi tione coelestium, ac qualiter soliDeositserviendum.
aliquamdiu in domo cujusdam c Rogerii commorat.us,
Altero die profectus, a pradicto viro licen-
1 1
cl, illo ele-
litteralis scieniiffi prius ignarus, centesiraum nonum, tiam insinuans, quod devotionis causa Jero-
petiit, hortante,
d non amplius, ab homine didicit Psalmura ; quem solymam tendere vellet, suumque desiderium am -
iter Jeroso-

lltlfi sitb- ed"ot.u-(miraDeiprovidentia miraclementia Iijmitanum

!
! ) tanta plius differre non posset. Et ille; Nuli,
sisttl ; tt
Frater. prnsequens,
postea, Domino largiente, sacrae Scripturae fuitejus
frustra fatigarinoli, quod adimplere non poteris,
fialmmn ;

peritia ut facile posset adverti,

Spiritum Domini,
100 eiloclus, ;
nou profecturus iucipere major est quippe ad fide- ;

cui toto corde adhaeserat, loqui per os ejus scrip- ;

lium salutem tuas morae utilitas, quam propositi
tuin quippe est Qui adhasret Domino, unus spiri-
:
fieripro voluntate particeps. Cujus monitis nolens
(icijitlril tus est. Quaenam enim erant Scripturarum mysteria praestare assensum, ardore sancti itineris mox iter
inlellitjentiam sibi incognita? quas sententiarum abscondita pro-
Sciijilitlti-
arripuit. Qui cum juxta Oream k devenisset, a la- h
funditas? Omiva certe, qui condidit, secundura tronibus detentus, crudis est affectus verberibus incidtt in
:

ineffabilem suae dispositionis gratiara, sibi manifes- hitroncs,

(nondum enim patruelia Regna hereditario jure ca-
tius revelarat.
pessens ille iniquorum omnium metus, aequitatis
8 Profectus inde ad oppidum quoddam, Montera- amator, malorum omnium exterminator, opti
ef solicolum e veniens, circiter duos /"antios apud quem-
Secetltt iit
mus tranquillitatis et pacis patronus, Rogerius
dam Militem, Petrum noraine, mansit. Neraini au-
blvntcm- soti-
:'
videlicet, Rex magnificentissimus, feliter trium-
tem credibile debet videri, q iod sanctus Vir in
ctilum :
phans, a et latronum faucibus Apu-
rapacibus
Apuliam tanto desiderio transfretaturus advenions,
liarh hoc tamen certis cognovit in-
liberarat) in
tamquam sui oblitus propositi, a sancti itineris de- delnele eliscit
diciis (secundum Dei famuli dictum) ouod corde
attbi a se
ferbueritamore ; idem namque fervebat in animo gerebat, operecomplerenonposse. Necessitute autera finnhtndam
desiderium, et in ea meditatione ignis ardebat amo-
compellente, ad praodictum Patrem sub omni est Coinjrcijatio-
ris ille autem, a quo gressus hominis diriguntur, jicm.
:
celeritate regressus a quo dum per singulos dies
;

quemque ad multorum salutem destinaverat Deus, fraterna dilectione, ut secum cohabitaret, plurimum
ab incepto revocabat itinere, quatenus ejus sancti-
rogaretur ; ei Dominus in visu apparuit, prajdicens
tatis exemplo ad amorem aeternae vitae raulti accen-
quod Congregatiuuem fidelium esset
et ipse per se
derentur. Erat eo tempore venerabilis Viri cibus, facturus, adeoque oportere inde ipsum recedere,
panis et aqua, ad recreationem potius quam ad alibi Domino serviturum. Evolutis ergo diebus k
saturitatem. Si quando vero deliciosiora fercula su- Viri voluntati renuntiavit,
quindecim, praedicti
vm mere vellet; eaerant.sine oleo cum aceto lesumina; Deo
iilnii-
prosequens diligenter quae fuerant sibi a in-
llfnlm n- quod etiam ad carnis attenuationem frequenter bi-
juncta.
bere cunsueverat. per
12 Inde itaque profectus, accepta licentia,

litllttlcio sitli
9 Per idem tempushomo quidam eratin praefato montana iter facere ccepit, loca singula diligentius
loco, qui
F
» fitiu cico lumenamiserat oculorum. Hunc, dum forte explorando solitariae vitas convenientia. Quaeubi mi- Trijiatttt jiro
ab agro redeuntem filiaduceret, eminus aspiciens
nusprosententiaanimi comperit, pervenit Tripaldum, circutis fcrreis
tunc eidem e vestigio nuntiare curavit,quod Gui- multurn distat a Virgiliano monte. In
/ quod non
l

helmum Confessorem in rupe fixis genibus orantem hocvico, in domo cujusdam matronae aliquantulurn
videret; erat namque sancto Viro in consuetudine,
commoratus, ab ejus incolis diligenter inquirens,
dum maximus aastus solis incumberet, ad rupem cognovit, prajmissum montem idoneum et opportu-
quamdam exire, ibique verum solem justitiae totis num esse ad solitariam vitam ducendam. Interea,
Vinbus implorare. Quiprotinus (spesuae salutis con- quoniara circuli, quos ad carnis inacerationem in-
cepta) filiam orat, ut ad venerabilem Dei virum eum duerat, frequentius rumpebantur eosque ferrariis :

perduceret. Cum
ergo ad Guilielmum esset homo ostendere, et similes fieri, ab ipsis quaerere oporte-
perductus, provolutus ad genua ejus, rei familiaris tebat plausum horainum metuens, vir prudentioris
; tuiicant ill-
inopiam, curam alendae sobolis prastendens, misera- consiliiSalarnum proficiscitur; sperans ibi aliquem clitilur.

biliter coepit
orare, ut sui misertus, lumen sibi red- invenire, a quo ferream loricam, numquam deposi-
deret oculorum. Quod ubi vir Domini audivit, id turus, acciperet. Nec eura fefellit opinio ;
nam post-
suae virtutisnon esse commemorans, suo condolens quam m Salarnum fuit ingressus, quidam Miles

ii>«m
mfortunio, coepit continuo admonere, quatenus in occurrens, ejus cognita voluntate, quotquot habuit
reildit
tribulationibus a Dei servitio non cessaret Potens : loricas ostendit, ejusque subjecit arbitrio, ut quam
est enim aiebat, qui percutit, etmederi. Dum haec et vellet meliorera acciperet.Majorem quidem ponde- cljiileolum
his similia
sanctus vir, eura admonens, loqueretur; ris vestem indutus, compos voti effectus,
gratula- fcrrettitt,
contiituo
prasdietus homo sopori concessit qui tandem somno bundus ad praidictum remeat vicum in quo eliam,
clam ejestan- :
;

evigilans (benedictione a Sancto accepta) continuo ut et galeatus posset ad bellum procedere, ad mo- dum.
lumen, quod amiserat, clarius quam unquam habue- dura sui capitis ferreum tegumen fieri jussit, quod
rat recepit. vulgo Copbia n dicitur quam postquam Doraini ;

miles
 102 VITA S. GUILIELMI FUND. MONTIS VIRG.
miles in capite sumpsit, non removit eam ulterius surgens, ante Crucem, sibi con-
quam in cellula
D
sicqiie eam latenter portavit, ut vitae suao tempore tixerat, uno pede innixus, v sacris orationibus
usqu e vua
nemini unquam foret compertum. mane vacabat. Haac autem cellula, in qua si
sacras '"«'»'d°
13 Iude oum praefata matrona coepit haberecon- actitabat orationes, non multum distat a fonte v
x
silium, quomodo inpraedictomonte illoposset aquam quera manibus effoderat
sibi ; et utrumque *
us-
invenire. Et illa; Domine, est in jugo ejusdem que ad haec nostra tempora perseverat, retinetaun
montis (prout fama refert prsenuntia veri) quidam nomen a beato Viro ;
fons enira et doraus Pueniten.
Eremita o is, si qua est aqua in hoc monte, cer-
;
ti* w sancti Guiliel.ni dicitur.
In monte y
tissime Assumpto itaque quodam socio,
docebit.
VirgiUano
bitultuiis
tia-
Petro nomine, montem ascendit Eremitam inve- ; ANNOTATA D. P.
nit qui Patris cognita voluntate dixit ad eum,
:

aquam posse invenire, si in supercilio montis p a Hic pnmo adiisse Montem Gargnnum, cuitu S
quaereret. Mox ab ipso digressus, cum socio dili- Archangcli Michaelis celebrem, lum Barium ad
vene-
gentius cuncta perscrutans, tandem inspicit lutum randas S. Nicolni Reliquius accessisse, vult Jordanus
sine aqua, non modicura ab ursinis conculcatum b Meltis seu Melfia,
civiias Episeopalis in
Busili-
vestigiis quo accedentes, raanibus pro rastro uten- cata, sub Archiepiscopo Achcrunlino, versus
; Capitana-
tes, lutum effodiunt tandem ab eodem loco, a quo; lam provinciam.
aquam qumrlt,
lutuir, projiciebant, aquam aliquantam vident emer- c Baronius ad an. 1090 narrat, quomodo Urba-
gere. Interim advesperascente die, aliquantulum nus II ihi Sgnodum celebravit, in qua Rogerius Dux
progredientes, noctuniaa quieti idoneum q locura ligius ejus homo effectus est : qui etiam Melfiensi ec-
inveniunt. Hic non parum pro penuria aqua3 solici- clesije mulla est lurgitus. Hunc omnino supponit Jor-
tus, quoniam praedicta aqua parum vel nulla vide- danus fuissse Guilielmi hospitem, hic indicutum,
quia
batur ei ;
quacrere disposuit sicubi affluentiorem islic fuerit Ducum Apulise prima scdes : sed quse se-
aquam Deus in eo monte ei ostenderet. Ubi ergo quuntur, id faciunt difficile creditu. Intelligit autem v
sequens dies effulsit, nequaquam solito parcens la- Jordanus Rogerium. Ruberti Guiscatdi ex Rogeno
bori, nocturni instituta propositi avide exequitur. filto nepotem.
Interim venatores occurrunt ;
qui de aqua consulti, d Psalmus 109 Dixit Dominus Domino meo, cujus
bumanitatis studio ad uberiorem fontern r illum explicutioncm eum docuil Rogerius, litteralis scientise
deducunt. Quibus abeuntibus, praedictus Dei famulus prius ignarum, id est, scientiae Scripturarum sacra-
cum comite in aspectu illius fontis persistens, acu- rum neque enim idiotam patitur concipi Jordanus,
:

stodibus cujusdam castelli, Mercuriani s nomine, quem in patria humanioribus litteris excultum fuisse
visus est qui arbitantes eos latrones esse, confe-
: usseril ; nec apparet ubi alias didicisset : didicisse autem
stim proruunt, capiunt, et contumeliose deponunt, satis probutur ex Vita num. 44, ubi peracta conse-
eumque usque ad Bajulum ipsius castelli deducunt; cratione dicilur frequenter ad Regem accessisse : et
qui, ubi ejus sacris auditis sermonibus, cujus esset num. b6 peracto Sacro Conventum Sanctimonialium
sanctitatis coguovit ; eum illico in pace dimisit. iiigressus : unde apparet Sucerdotio iniliutum, quodde
14 Cum igitur ad jam sajpe dictum vicum, Tri- prorsus iltiiterato prsesumi non dcbet.
paldum videlicet, fuisset reversus nullius mora> ; e Montem-lapisura el Montem-vultum, prope Mel-
patiens assumptis quibusdam consanguineis et vici- fim tabidx exprimunl Montem
; solicolum tacent.
nis illius mulieris, apud quam hospitabatur ad ; Jordanns eum castello dislinguit.
locum, in quo prius aquam invenit ascendit ; ubi f Scilicel 1108 et 1109, ex calculo Jordani.
quadam domuncula ab eisdem sibi aedificata, solus S. Joannes, Matherensis a nativitate, a
g condito
ibi cum Domino venerabihs Dei famulus Guilielmus deinde alibi Ordinis novi
urstiim/ue
capite Pulsanensis dictus,
remansit. Die quadam cum gratia hauriendi aquam cujus Vitam dedimus 20 Junii. Est ajitem
ijisam tiirban- Canusium
tem futjal, cella exiret, in pratdicto fonte parum aquasinvenit ad supradictum fluvium Aufidum, 22 p. m. infra
ursus enim veniens, fontem conculcaverat, et luto Melfvm.
oppleverat. Quid multa? Fontem restituit, domum- h Orea civitas Episcopalis viter Tarentum et Hy-
,

que regressus est ursus autem nihilorainus singu-

: drunlum ; sed illi quam huic plus dvplo propinquior.
lis diebus adveniens, aquara sorbebat, fontem con- Alius hic a pnediclo Rogerius esl, cjus scilicet F
i

culcabat. Quod cum diu perpetitur, die quadam ite- patruelis, ex Sinwne Duce Senioris Rogerii filio pri-
rum ad bauriendam aquam egressus, belluam bi- mogenito natus, qui morltio Wilhclmo Apuhse Duce,
bentem invenit, eamque bis verbis alloquitur Quid : prsedicti Rogerii filio tertio, Apuliam obtinuit an.
estquod agis? alieno fut video) labori injuriose in- 1128, ac deinde Panorrni se fecil Regeiu coronari
cumbis aquam, quam propriis manibus ego effodio,
: ulnusque Sicilix.
perturbas et absorbes? Vade hinc, et cave ulterius k Hos 15 dies a d. apparitione numerat Jordanus,
ne accedas. Ad cujus imperium, mox depresso in dicens Sunctum mansisse apud Joannem feretoloanno
terram capite ursus niliil feritatis prorsus osten-
; MCXI.
dens, protinus recessit, et ad fontem amplius non Tripaldum
I alias Atripalda, de qua adS. Htjpo-
est reversus.
lislum egimus i Maji, dtstat a Monte-Firginis circiter

et adscUo il-
15 Victus ejus erat (eo quidem tempore) tantum 6 p. M.
fabae et castaneae, quas propriis colligebatmanibus;
bcrto discijm-
lo,
m Tripalda Salernum ad mare situm, itcr est 14
et hordeaceus panis idemque subcinericius.
Interim milliarium,
emenso anni quidam Monacbus, Albertus t
spatio,
II Italis Cuffia, Gallis Coiffe : quamJordanus haud
nomine, ejus sanctitatis fama comperta, ad illum incpte conjectat (uisse obductam panno ahqito, ut com-
veniens, suppliciter orat, ut secum
habitare per- mums pileolus videri posset : qui sultem Sucrificii tem-
mitteret; cujus postquam constantiam
cognovit, pore deponendus Sacerdoti fuit. Ab hoc autem facto
ejus voluntati non contradicens, in
suo sacro comi- httjus S. Guilielmi, exislimo traductas loricam etgaleam
tatu suscepit. Hic,inter multa qu<e de eo fideliter
cum catenis ad alium Guilielmum in stabulo Rodis,
narrare consueverat, quoddam
difflcile et multis in cujits historiam compacta sunt fere omnia, qux de
fere mcredibile commemorabat.
Testabatur nam- plurtbus Guilielmts Sanctis non Sanctis scribunlur :
et
que, quod in nocturnis horis,
quamprimum vir uti ostendit Henschenius ad 10 Febr. licet necdum
Dei scirepoteratseobdormisse, illico
a strato (nu- hujus Guilielmi notiliam assecutus.
dum saxura hoc poterit nomine
appellari) con- o Joanni nomen fuisse, inquiunt Renda el Regius :

quem
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 103
paucismensibus, poslquam illuc lia-
A quem Jordnnus ait et in sfatutis horis convenientes, divina celebre" I)

bitaiurus Snnrtus venit, vita fntictum, ab \eoqne illuc mus Cujus salutare consilium c brevi tem-
Officia. oannb
translatum in novam ibi ecclesiam, de quo Remla : pore Presbyteri tenuerunt nam antiqui hostis '^r
;

Corpus Joannis adhuc miracula facit ; daemones ab perculsi malitia, inter se prius clanculo conqueren- vestts sacras
oppressis expellit in monte Virginis. lnlerim quae- tes, publica tandem voce clamare coeperunt, se Sa- Bariopetit:

nlur dies cullus, si quis fmt. cerdotes esse, divinisque deputatos Officiis ; ideoque
Jordanus, illuc accedentibus visas esse co- non opoi tere eos laborare, nec
p Addit in cultu telluris ut
lumbas qnasdam albas, ex vicina summitati planitie sese rusticos exerceri ; sed potius par es?e ecclesiam in
aliquot in aere gyros eodem recidere
attotlcre, et posl illo Monte sedificari, libros et sacerdotalia vestimenta
acdisparere. Ita ex traditione habuissecredo, quia au- emi, et ita eos divinis tantum vacare Officiis. Quo-
ctorem nnllum cilnt ; idque procsagiitm fitisse condendi rum voluntati metuens refragari, ne ipsorum sedi-
islic albatorum Monachorum ccenobii. tionibns (solita mentis trnnquillitate amissa) a con-
q Antnim lapidi ila a natura productum, inquit templationis lumine mentis aciem declinarent ; eorum
Rcnda. uno contentus comite, asel-
satisfacturus desiderio,
r Idem Fonfem Lidiae, non longe ab eo de Fidia. lum ascendens, Rarium perrexit; ubi inter amicos
Hunc autem ad pedem fere montis, qua Nolam is re- et notos omniapro votoSacerdotum inveniens, dum
spieit, ponit labula sub num. 18. Ibi aiunl tnvcnirive- peracto negotio Gravinum d regreditur, ibi ejus so- d
stigia templi nlim Deo Fidio sacri. cius coepit infirmari.
sMercurianum oppidulum,ad petlem et latvs montis 17 Septem ergo diebus exactis, postquam cogno-
Meridionale, ipsi subjectum monasterio, vulgo Merco- vit eum non facile ab infirmitate posse convalescere; ad iitosque
gliano num. 12. coepit eum rogare, ut ipse asellum ascendens, ad rcvcrsus
t fficpostea Guilielmo successit in regimine Ordinis, proprium loeum secum regrederetur. Ille vero co-
cl in rariis niiiiquis scripturts Beatus intitulalur. Diem gnito, quod molestum satis erat Dei viro pedibus
mortis ct reliqua ejus acta docebitJordanus parte al- incedere. tum quia orationibus jejuniis et vigiliis k,

V> tera sui Clironici, qnam nondum vtdimns. Est autem debilis erat, tum quia ferrea lorica indutus preca- ;

satis mirabile, quod altetius S. Guilielmi primus uni- batur, ut se potius dimisso, ipse ad Fratres rever-
cusque discipulus ctiam vocetur Albertus ; ct nisi ab teretur. Quid opus est verbis ? Ejus auctoritatis
boc scriplam Vitx partem allegaret Tlteobnldus auctor devictus imperio, asellum ascendit, eumque Venera-
qualiscumque, et mulla confundens : suspicarer Alber- bilis Pater nudis pedibus sequens (mira patientia !

tum snmptum. Annus nulem erat

qiioquc a noslro Iwc mira humilitas I) usque ad destinatum locum ei mi-
1110, cum ad Guilielmum Albertus accessit. nistrare non destitit. Libris igituret sacerdotalibus ecclesiam in

v De 13. Rolando sive Orlando de Medicis [cujus vestimentis acceptis, coeperuut illico Sacerdotes ro- Monteextmu
viiam mirabilem dabimus 15 Septembris) legitur, quod gare, quatenus sibi ecclesiam in monte construeret.
spatio 2G annorum visus fuit a pluribus personis tide Quo audifo, jam non inconsulte, ut antea, de prae-
dignis, de die et de nocte super uno pede, spatio dictis rebus desiderio Fratrum se satisfacturum
quinque vel sex horarum, oculis fixis infra rotam spopondit sed prius ad secretum quemdam e locum
; e

solis et lunse, brachiis elevatis, devotissime Deum digressus, fiexis genibus, fontem totius pietatis hu-
insjiiciendo. militer coepit orare, ut si ecclesiam in illo loco sibi
x Hunc fontem a Columba dum Sanctns vioeret aedificari-pkveret, tantam frequentiam populi illuc
nominatvm, exsupradicta columbnrum apparitione, no- mittere dignaretur, quatenus eodem die calcariam
tat Jordanus ex instrumentis variis, nbi dicilur mona- construere ccepisset. Vix oratione complefa, tanta
sterium, quod constructum est in monte qui Virginis multitudo populi supervenit, ut ad ejus imperiumet
vocatur, in loco ubi Aqua columboe dicitur. Addit, calcariam laborare coepissent, et ligna incidere ;

eiiindem fuutem perquam exilem et sa?pe exsiccari soli- tantaque deservivit instantia, ut altero die, igne
tum; cumsemel inventus essetexaruisse, faclaa Sancto supposito, lapides solverer.tur in caemenfum. Nec
oratione, copiosum exilivisse, neque. unquam extnde mora, auxilio adjacentium civitatum, Ecclesia aedi-
defecisse : eumdemque sanandis frigorclicis efficacissi- ficatur paucis diebus, necnonet cellulaead utilitatem
mum haueri, potius devotione erga Sanctum, qitam na- Fratrum.
q turali virtute, cum sit ipse frigidissimus : includitur 18 Miracula, quse in sequentibus relaturi sumus,
aulem nunc monasterio, vivo saxo circumcinctus. quodam Sacerdote et Monacho reverendissimo
,

Jordanus, quod Joanne de Nusco cognomine, nostro

y Plus quatn 300 annos esse ait valde viro, f

concive et sancti Patris discipulo referente, agnovi- Huic allabo-

i

dietam cellulam, eatenus pie conservalnm destrui opor-

tuit,pro exlendendis monasterii mdificiis : quce ipsa mus. Aiebat enim, quod. postquam Confessori Do- iurejubr.ns
tamen ailhuc retineant velus nomen Poanitentia?, acno- mini Guilielmo coelitus jussum est, quod in Virgi-
quemdam
Virginis Marise advenam,
minutim grande capax liano Monte ad honorem Sanctaa
et 20 personnrum conclave,
P'vximumfonli. Ecclesiamconstrueredeberet; congregatis in unum
lapidibus, resolutis in caemento petris, omni
appa-
ratu collecto, conductisfabricatoribus, ad
construen-
CAPUT III.
Vir Dei toto conamine solicitus et
dam Ecclesiam,
Quadam denique die, cuin eidem
Colleetis in Virgiliano monte Presbyleris ec- devotus institit.

operi solerter intenderet ecce quidam figur, ad-

clesium condit, non sine miraculis. ;

vena Gualterius nomine, aridum habens brachium,

eumdemlocumadvenit qui, ut vidit virum Dei
Uuorumvero annorum peracto circulo, a jam per ad :

Pos <
tiani «m unWersas illius regionis partes ejus nomen innotuit; et fabricatores, ejusdem Rcclesiae
fabricaj intentos ;
"«>'" in COII
inde quasi explorator respicere. Quem
™fri!iii»i ejusque celebri fama ubique clarescente, viri et mu- hinc et ccepit

lieressumma cordis alacritate ad eum concurrebant; Domini Confessor cernens circumeuntem et inspi-

inter quos de Sacerdotibus convenientes, dum ejus cientem, ait ad eum Ut quid nostrse fabrica?, fra-
;

sacris disciplinis institui cupinnt; sub ejus magiste- ter, explorator exlstis? Si talis operis artilex es, excasanti

rio se ad Dei servitium b mancipaverunt. Quibus incipe, et operari noli negligere. Et ille, O mi Pa- invaliditatem
traehti,
'"•
""rniniii
inquirentibus, quam Religionis normam eos obser- ter, utinam meum posse non deficeret Si enim I

P*Krib lt san-
.

vare praecip^ret ; ait, Est consilium, Fratres, ut possem, non libentius mihi miserrimo vestra
ctitas praeciperet, quam ego vestris obsecundarem
Propriis manibus laborantes, victum et vestitura
Ego namque in Ligur.ae partibus, arcmte-
nobis, et quod pauperibus erogemus, acquiramus ; imperiis.
 104 VITA S. GUILIELMI FUND. MONTIS VIRG.
A ctonica arte non ignarus, irao peritissimus extiti et ubi velquinam esset Dei famulus, inquisivit. Qui<j
multa? Ad eum deducta, et ad ejus genua procum-
instructus nunc autem, peccatis meis exigentibus,
;

bens, a Dei famulo, quid quaereret, interrogata est

nec ad hoc, nec ad aliud opus peragendum sum cf-
ficax vel idoneus. Nam eum ad quamdam turrim Et illa subito (mira Dei oranipotentia I) ad ejus l i n
terrogationem sine aliquo irapedimento libera voce
sedificandam in nostris partibus laborarera (infortu-
respondit. Quod ubi miraculura multitudinis auribus
nio imminente) a superioribus miserabiliter cecidi ;
''"OlllUs
sieque factum est, ut ex eadem ruina, quam per- insonuit, omnes uno ore Detim Iaudantes, eum San-
ctura publice prsedicare cceperunt. Mulier etiam sa-
pessus sum, totum brachiuin irremediabiliter per-
lute accepta, ingratitudinis non rea, peromnes lines
derem ; et ab eadem hora illud fere aridum et inu-
teneo. regionis illius,quanta pro amore sancti viri Gui-
tile

19 Et heecdicen.-, cum moerore, incolumi raanu lielmi sibi Dominus impenderat, incessanter praedi-
cabat.
; Eegrum eliciens brachium, lacrymabiliter Viro Dei
tapiiem,
ostendit. Quod intuens Confessor Domini Guiliel- 22 Interea, sanctitate venerabilis Viri divuRita a
5 parlhs
mus, misericordia motus super eurr\ infremuit spi- illarura partiura Proceres, summa devotione, subsi-

ritu oordis, interna agitans ; ac confidens in Doraino, dia qiueque poterant ad sustentationem Fratrum lenlatum

ostendit ei quemdam lapidem, et dixit ; In nomine gratanti animo, illi offerebant inter quos quidam ;

Domini nostri Jesu Christi, sume lapidem illum, et
sedificio compone. Qui protinus ad lapidem acce-
dens, recuperata quara numquam melius habuerat
sospitate, utraque manu sustulit illum et gaudens
Adara nomine, m auctoritate Frequentini Episcopi
quamdam ecclesiam ad honorem S. Caesarii n Mar-
tyris dedicatam obtulit. Ad quam, dura frequenter
;
visendam homo Dei pergeret vidit fortuito marmo- ;

et Beligioso et exultans, celeri cursu eedificio composuit. Sed reum sarcophagum, cujus antiquitus ibi relicti ma-
facto sscpe nou immeraor nec ingratus tanti beneficii, provolu- jorera partern terra cooperuerat. Hujus itaque utili-
utilur.
tus ad pedes sancti Viri, ubertim prae gaudio lacry- tate ad pradictam perpensa ecclesiam, preecepitad-

, mr.s fumlens, pro suae salutis restitutione, omnipo- stantibus Fratribus discooperiri, et
ad ecclesiam
fenti I'eo etbeato Viro gratias egit ; et paucis in- sine mora deferri. Eo
itaque recedentead ecclesiam,
terjectis diebus, sacrse Religionis Habitumdevote et illi avide, cupientes suo Patri obtemperare, quinque
hnmiliter susrepit ; et ejus discipulus effectus, fer- paria boum ad illud trahenilum insimul adjunxerunt.
venti caritate jugiter ejus obtemperabat imperiis. Quos postquam, stimulis et crudis verberibus in-
Qui postea multis vivens temporibus, plurima suae stantes, non posse moveri respiciunt, rem illico ad
artis peritia construxit opera nara in S. Cassarii : Patrem referunt. Quo audito subridens, prout ejus
ecclesia domum, et in Cuneato ecclesiam, et alia moris erat, semper in vultu (ut diximus) hilaritatem
multa in monasterio condidit aedificia ; et sic de- habere, eorumque increpans inertiam, ad locum, ubi
mum , consummato vitee termino , obdormivit in marraor illud jacebat, per seipsum pervenit. Tunc
Domino. quatuor boum paribus amotis, duos boves, qui re-
20 Inter miracula quoque, quaa per venerabilera manserant, baculo, quod manu gerebat percutiens,
virum Guilielmum omnipotens Deus operari digna- eos imperat ire. Ad cujus vocem, tanta felicitate
tus est, hoc memorabile, priscorum solertia, nostras raotus est lapis, tamquam si, non marmoreura sa-
Asini demrali devenit ad aures. Hic nempe sanctissimus Pater, xum, sed aridum lignura fuisset ; ipseque boum per daos
vices supplere dum pramiemoratum Templum erigeretur, asino ad sequens vestigia, usque ad januam ecclesiae, quae juveiteoi

deferendum lapides, ligna, et alia operi necessaria octo fere stadiis distabat, detulit ttalttl ad
quod usque ad :

fatiricam.
utebatur; qui cum per montem dimissus, pascens hodiernum diem adhuc in ipsius cernitur fronte ec-
erraret, a lupo invaditur ; ferinisque dentibns mox clesiae, a qua paucos post dies, ad monasterium,
ejusdem cibus effectus est. Quod ubi
dilaniatus, jam in Virgiliano monte constructum, venerabilis
jubet lupum. Confessor Domini Guiliehnus comperit ; in nomine Pater se recepit. o
beatae Virginis Mariae in cujus honore ecclesia
,

eedificabatur, lupo imperat, exhibenda per asinnm ANNOTATA D. P.

opera et labores mox ipsum subire. Mira Dei potcn-
tia, et beati viri merita fidei Ad ejus vocem, ab- ! a Ergo an. 1118, exjam dicto calculo.
C jecta feritate, flexo capite, humana quasi mente, b Anno inquit Jordanus 1119, quem Ovdinis nata-
sancti Patris vorax lupus g suscepit imperia et vi- ;
lem existimat vocandum. Sed cum veiosimile sit ali-
ces asini, donec universum perficeretur opus, olitel- quanlo istic tempore solitarium habilasse Sanctum,
latus subivit. Nulli vero mirum videatur, lnpum maijis placet Rendx cakiilus, initium referens ad an-
asini vices potuisse subire nam, etsi id natura ne- ;
num Sanclt 38, Christi 1123.
garit omnipotens tamen Deus vires subministra-
;
c Nulladum alia prxcepla Requla, quarn tamen
vit, ut inceptum opus quamcitius h perficeretur, et mox superinductum agnoscit Jordanus, Benedictinam
quam carus ipsi Deo sanctus Pater Guilielmus exti- videlicet.

terit, plebs universa sentiret. d Nunc Gravina, Episcopalis civitatula, distat Ba-
21 Igitur sedificata ecclesia, et ad Dei servitium rio 24 p. m. ; lantumdcm autem Acherunlia, cujus
non parva multitudine lbi coadunata, placuit beato Arcliiepiscopo suffragalur, a Monte Virginis diaetis
Viro, ex communi consilio, ut ad honorem Dei Ge- quatuor distans, inquit Jordanus, xstimando singulas
nitricis, semperque virginis Mariae i dedicaretur. disetas 20 p. ra.
Profectus itaque ad Abellinensem k Episcopum, e Eo qui num. 4 notalur in tabula, infra ad
loco,
Ecclesia p qusenam esset de ipsa Ecclesia sua fratrumque peti- appendicem danda, hodie capella est, sub nomine Tor-
fecta ct
dedicata, tio, humiliter ostendit. Ille vero (ejus audito desi- rionis, cum allari, supra quod extat columna usque ad
derio) cum magna cordis jucunditate spopondit, pro tectum pertinens, et supra hanc ultra tectum Crux emi-
ejusvellesuissatisfacturum petitionibus. Constituto nens, etiam marmorea. Ad ipsam autem capellam gra-
l
ergo die sancto / Pentecostes, ecclesia solenni ritu dibus novem scanditur, quos solent pcregrini genibus-
B. VirginiMarisB dedicataest. Ad hujus ergo sacri rcptando ascet.dere. Distat aute.m a cellula Sancti,
templi dedicationem maxiraa populi multitudo con- quantum ter iapide jaceretur. Hic dicunt Chrislum up-
venit in qua mulier qutedam adfuit, quse per
; paruisse Guilielmo, jussissetjue ut super rudera templi
septem annos locutione amissa muta silebat sed ; antiquilus Matri Deum sacri, matri Deiparoe ecclesiam
muiiergenibus sanctitate venerabilis viri audita, anxia de sui cor- ipse erigeret : praecepisse etiam ut eo loci netno carnem
ciauda poris salute, nutu quo poterat, cum consanguineis, vel lacticinia guslaret, quod hactenus observatum, num-
quam
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII, 105
i quam impune a quoquam violari lenlatum, de-
vero CAPUT IV.
monslrat Jordanus per plura capita lib. undedisces- i :
Anuchoreseos locus ex Virgiliano in Lace-
surum a loco Sanctum sic loquentem facit Renda :
num, indeque in Cuneatum montem
Verum praesentes et subsequentes incolae et pere-
translalus: B. Joannes, sodus additus ac
grini, divino mihi revelante Numine, carnis, ovo-

rum, et casei esu et inductione hoc in loco absti- dimissus.

nento perpetuo. Idem ait biduo istic orasse San-
ctum. H I

antefatis
abitabat venerabilis vir Dei Guillielmus,
Presbyteris et nonnullis
cum
Ex
f Joannem hunc ejusdem nominis et patrise, diver- Fratribus, in afftuenti-
bus largis
sumque a scriptore, asserit Jordanus cap. 9. Monte Virgiliano ; qui ob nimiam frigiditatis in-
eleemosynit
temperantiam,
g Hinc omnibus Sancti staluis et picturis tupus ad- mensibus, dif-
nisi in tribus aestivis
est et ad ascendendum valde laboriosus. Tem-
dilus invevilur. Addit autem Jordanus, lupos quidem
ficilis

monte hodiedum frequentes esse; ab illo tamen pore ergo. quo poterat, maxima populi multitudo
eo in
temnore inlellectum haclenns numquam, alicui vel ho- ad eum confluens, aurum, argentum, et quaehabere
minivel quadnipedi mansueto nocuisse : ul continuum poterant, pedibus sancti Viri oflerebant quae beni- :

illud videalur esse miraculum, ex imperio Sancti non

gne suscipiens tamquam bonus dispensator, quae
uni isli, sed loti speciei facto. necessaria noverat Fratribus retinebat, cetera pau-

h Modica enim (ut idem notalj prima ecclesia, et peribus erogabat. Haec prsedicti Presbjteri, per
celluls exigux fuerunt. habitus susceptionem Monachi eflecti, intuentes ;

i Eodem quo constructa est ecclesia anno, inventum avaritiae telo jam dudum percussi, et de misericor-
in ipso monte esse corpus S.Vitaliani Episcopi Capuani, dia Dei diifisi ; coeperunt prius blandis vocibus Ve-
nerabili Patri rogando persuadere, quatenus futura nlhil in futu-
qui colitur 16 Julii, fuse indicat Jordanus ; fusius
rum reponi
idem argumentum prosecu,tns lib. i cap. 10. Docet au- praevidens, quae offerebantur non tam largus expen- quereniibus
tem, ipsum Corpus,jussu Calixti Papse II, ad montem deret ; sed potius arcam inveniret, in qua ad opus Fratribus,

excurrentis, translalum csse Catanzarum in Ulteriorem ipsius ecclesise pecunia reconderetur : posse etenim E
Calabriam : quamvis Ferrarius dicat, Auximates an- fieri quod ab hac liberalitate populus
testabantur,
liqua ejusdem sancli Corporis possessione gloriari. cessaret, ipsiquererum necessariarum tentarentur
Deinde, postquam variis argumentis persuadere cona- inopia. Quod postquam secus ac arbitrati sunt vi-

tus est sanctum Fundutorcm non vixisse expertem sa- dent procedere, neque eorum precibus dari assen-
crorum Ordinum, ut volebant aliqui ; omnibus expensis sum (testabatur enim venerabilis Pater, ecclesiam
censet ordinatuman. 1123. pecunia potius destrui quam aedificari, ipsosque ni-
k Joannem vocat Jordanus, ex eoque UgheUus in hil terreni in hoc secuio debere possidere) tandem
Episcopis Abellinensibus ; et eumdem, ait, remisisse insanis vocibus in clamores prorumpunt, dicentes ;

monasterio subjeclionem erga dioecesanum suum. eum contra jus facere, cum bona ecclesiae, quae
1 Anno 1124 consecratam ecclesiam scribunt Renda communia sunt, qua? etiam potius pro suis officiis et

et Regius, eosque sequilur Jordanus, tunc autem Pascha orationibus quam pro ejus meritis offerebantur, eis

6 Apnlis, Pentecoste 25 Maji celebratum fuil, qua invitis, pauperibus erogaret.

die concursus populi ad eamdem eciiesiam secutis tem- 24 Ille vero ad eorum clamores humiliter ac
poribus sic cxcrevit, ut Sabbato in Vigilia, aliquando blande respondens, talibus est eos exhortatus allo-
ad 15 millia numerari dicat Jordanus. Alius nihilo- quiis Quid est Fratres mei, quod clamando pers-
:

minns eodem est concursus in Nativitate Virginis, 8 trepitis? quid est, quod inconsiderata voce tumul-
Septembris. tuamini ? Dixi vobis, idem replicare non piget Re-
m Adam de Rocca S. Felicis , sub Episcopatu gem secnlorum in hereditatem elegistis. Ipsum
;

Frequcntino, qui nunc Abellinensi unitur : Episcopi solum diligite, ipsum solum possidete. Sinite quaeso

nomen non invenitur pro an. 1125, quo donalio facta. secularia secularium esse, vos vero spiritualia se-
n S. Caasarius Diaconus, Marlijr Turracinx 1 cularibus praeferte. Verum si (quod absit) idem
Sept. cnm Juliano Presbylero eam ecclesiam 15 vobis fixum in animo, eaque incommutabilis sedet Prxpositum
: p. pro se consti-
m. dislare a monasterio^dicit Jordanus, et ex Coslo sententia pecunise vos mecum id agere haud pcsse tuit.
;

notatsolum nunc nomen superesse, vix paucis vesligiis sciatis. Substituto a ergo Praeposito, Alberto no-

conspicuis. mine, Regulari b norma tradita, quoniam inter eos

se ulterius proficere non posse videbat ;

metuens,
o II ic consequenler refert Jordanus inslrumentado-
nationum, S. Guilielmo factamm an. 1125 mense ne ad majora animorum detrimenta suis factis inci-
Novembri, Indictionis iv inchoatx, a Petro Joannis derent ; c quinque de idiotis Fratribus assumptis,
Arderii de Castello Summonte et uxore ejus ,
inde secessit, majorem locorum asperitatem inqui-
Gemma filia Joannis et anno 1126 mense Januarii, rens.
;

25 Pern"ratis itaquequibusdam locis, tandem vir

iv Indictione, ab Alferio filio Joannis Judicis de
Dei Guilielmus cum praetactis quinque Fra-
idiotis
Castello Summonte et mense Julio, iv simihter in-
Montem d Lacenum pervenit. Montem
;

dictione, ab Alferio filio Alferii qui vocatur Bove ;

tribus ad d
silva densissima ab ipsius radice usque
ad sum- In montem
el anno 1127 mense Martio, v Indictione, a Raone, hunc
aliquantulum Lacenum
mitatis fastigia circumcingit ; in qua
Dei gratiaDomino de Castello Summontis, et filio transit :

depressus, planitiem quamdam nudam arboribus

Domini Guilielmi, qui Malherba vocatur in quibus :

fere duodecim stadiorum facit. Per cujus medium

omnibus indicatur monasterium, quod constructum
fluvius decurrens, montem perforat, et usque ad
est in monte, qui A^irginis vocatur, et ubi Aqua-
radicem moutis impetuose decurrit. Ad eum post-
columbae dicitur, et ubi nunc Deo favente, Domi-
fecit tu-
nus Guilielmus, Dei gratiaCustoset Rector praeesse quam locum accessit, sibi sociisque singula
guria qui tamen nimiam frigoris asperitatem per-
quod a novo fundamine construxit, au-
:
videtur, et
secesserunt.
xilio Dei multorumque Christianorum. De quibus peti nequeuntes, non multo post ab eo
ubi ob ni-
contempla-
omnibus notat adhuc superesse originalia integerrima, Hic, dum ab humano destitutus solatio, inium frigus
radicibus deserto a so-
ac velut ma- tioni deserviens, et herbarum contentus
recenler scripla ; idque altribuit virtuti
sine intermissione oraret vir quidam
magnaj au-
nmm S. Guilielmi, quibus identidem tractari ipsa con-
;

ctoritatis, Joannes nomine, omnipotentis

Dei famu-
tigit.
in eo loco,
lus, (de quo facta est mentio, et postea
ad
qui Pulsanus dicitur, Monasteriura construxit;
14 eum
Junii T. VII
 106 VITA S. GUILLIELMI FUND. MONTIS VIRG.
Qui visa cognitaque ejus de strato prosilivit, ut nec contractionis, quam passa D
A eum visendum accessit.
fuerat, aliquaapparerent vestigia : candelam etiars, ni lcl<t
1. JOANNE Religionis constantia.fraterna dilectione constrictus,
DISC.
apud illura solicitus et devotus vivere et habitare
quam somnians affigi in pariete viderat, g vigilans '"•"'»<??'„
B. Joannes se eodem pariete affixam cognovit. '"'"

adjungit incepit : et donec divinitus sunt commoniti, ut ab in

Domino ministrarent, 28 Interim, dum decedere ab eodem loco differ- °
eo loco discederent et alibi
de carnis rent ecce die quadam, dum ambo in tugurio simul
inter eos non nisi de mundi contemptu,
;

spe futurao sedebant ex improviso aspioiunt tugurium ig ne

raoi •tificatione, de orationis instantia, de
,
£r
fuit. Ca- cremari. Cujus dum incendium alter eorum, qui »'«"'", d "<-
beatitudinis, sermocinatio et actio sancta
ritatis itaque amore igniti, divinaa
contemplationis fortior erat, extinguere frustra satageret omnia "° <««'" ;

otio vacantes, ad superna3 vocationis bravium fla- etiam alia tuguria comburi aspexit. Ex hoc jam ma-
nifestius cognoverunt, se ulterius ibi manere non
granti desiderio inhiabant.
20 Hujus quoque ante adventum venerabilis Pa- posse et quod contra voluntatem Dei fecerant, qui a
;

tempore in ora- tarndiu ibi permanserunt. Arrepto itaque

ter Guilielmus statuerat, ut quietis
itinere,
tt Christus vi iterumque convenientia loca inquirunt.
sendvm se
tionibus pernoctaret, et diurnis horis ad cruciatum iterum,
usque ad fatigationem per sentosa et Nocte insequenti Joanni Dorainus in visu apparuit;
prscbens corporis ,

aspera nemoris loca incederet quod devotius etiara : praedoeens, eum in Oriente, Guilielmum in Occi-

ambo postea servaverunt. quadam Cum autem die dente oportere servire; numerum eliam dierum vitae
solito more perambulans, ante mentis oculos
Domi- utriusque insinuavit. Quod postea rei probavit even- seceditin

num Jesnm haberet, cujus indesinenter amore fla- tus:nam, sicut solitus erat frequenter pradicere, ""'"«n c*
" eatm
grabat subito, ecce quem spiritualiter intuebatur, biennio ante e vita decessit. Cum ergo ad Montein
-

corporaliter in ea forma, qua passus est, ei apparuit.
Erant quidem vestimenta ejus nive candidiora, fa-
cies vero sole splendidior quem simul
: aspexit, ita
perfecte (ipso dante) cognovit, tamquam si
simo Apcstolorum comitatu ab initio conversatus
fuisset, etejus sacro refectus intuitu, ejusquefami-
liaribus instructus fuisset eloquiis. Ad pedes ejus
ergo illico prostratus, et ubertim prae gaudio lacry-
h Cuneatum nomine veniunt, ibi cellulam quamdara
asdificant, inqua per non paucos dies insimul per-
p
manserunt. Nam, secundura visionem Domini, Joan-
in Beatis- nes, a S. Guilielmo petita licentia, (licet invitus) a
loco et a beato Viro discedens, ad Orientem in Gar-
ganum Montem secessit : ubi et Monasterium con-
struxit, et usque ad vitae suae diem extremum in
Dei servitio permansit Confessor vero Dei Guiliel-
:

mis manans, talia humili prece coepit exposcere : mus cum Domino in eodem Monte remansit intre-
Plasmator omnium et medicator mentium Deus, qui pidus.
de Virgine nasci dignatus, et pro nobis hostia fa-
ctus, antiquum confregisti Draconem; misericordiam ANNOTATA D. P.
tuam suppliciter imploro, quatenus, donec in hoc
fragili corpusculo maneo, (in quo, dum spiritus ad- a Hinc Jordanus arguit. modernum scriptorem Avel-
versus carnem, et caro adversus spiritum concupi- linensem, qui asserit, abEpiscopo institutos successores,

scit, nulla est xnihi de hoste certa victorial itagratia el aliunde. confirmat, pridem Episcopum jure istittsmodi

tui spiritus visitare digneris, ut virtutis robore con- cessisse.

firmatus, nihil me valeat a tua caritate separare. b Scilicet Benedictina, quam Wion male refert

Cui Dominus ; Guilielme, Guilielme, vestras carita- primum rcceptam sub Ruberlo Alberti successore, juxta
tis circa me intuitus viscera, dignatus sum in fonna, Decretum Altxandri III ; in hoc insupcr hallucinatus

ubet alio mi-

quam vides, visibiliter apparere ; simul, ut in erga- quod confundat tempora Roberti, anno 1149 mortui;
grare. stulo carnis positum teego ipse confortans, moneam, et Alexandri, primum anno 1 159 ordinati.
ne moram hic facias, nec stes e in loco isto; sed ab c MS. velus allegat Jordanus, quo dicituv ,
quod
eo secedas : alibi enim mihi es necessarius. Ad Albertus, venerabilis Patris jussa studiosius facere
haec verba, sui socii illico recordatus, rogare coepit fraterna caritate compulsus, quam primura de avari-
ut, et Confrater ejus, (si fieri posset) eum aspiceret. tiae crimine Fratres revocavit ;
jugiterque in ea
Et Dominus Vade, inquit, et voca eum. Cum au-
; quam pius Pater norma reliquit, vivere docuit. Pro p
tem simul ad eum intuendum interdum adessent ; qua re B. Guihelmus, non semel ante Omnipotentis
non jam ita clare, ut prius, eum videre, vel cum clementiam genua flexit et (ut postmodum singulo-
;

'
ipso confabulari potuerunt pedes autem ejus prae- :
rurn qui in praefato monasterio convenerant, Sacer-
dictus Joannes tenuit. Deinde ad cellulam cum gau- dotum exempla testata sunt) tantum monasticae
dio revertentes, simul cogitare cceperunt, qualiter disciplinae morumque ad Christianam vitam spectan-
Dominicae jussioni parentes, locum desererent. tium perfectionis sunt adepti, quanlum nullus qui
27 Eo quidem tempore, f quidam Beneventanus priores noverat defectus speraret.
Kogalus infir
ejus familiaris, cujus mulier gravi tenebatur lan- d Mons-Lacenus in Principalu ulteriori, Nusco
mam visere guore, ad eum veniens, ccepit supplici voce rogare; distans 6 p. m. ad cujus radices situm est oppidum
quatenus Beneventum pergens, suam conjugem vi- Balneolum leste Jordano.
sere dignaretur tanto enim araore (prout fatebatur)
:
e Notat Jordanus ibide.m superesse scopulum, vulgo
eum eernere desiderabat, quod, si ipsum aspiciendi ex tali causa dictum Ne-sta, corruptius Resta ;
ubi
sibi copia fieret, putabat illico ab infirmitate posse postea sediftcatum sacelium sit ; quo destruclo, maneat
liberari. Cujus prece Vir Dei audita, dixit, se ad nihilominus reverentia loco apud circumjectos agricolas,
praesens ire non posse ; cum autem liceret, libenter qui in defectu pluvix soleant eo accurrere ; cantatoque
ad eam videndam properaret; ideoque eum reverti hymno IsteConfessor, cum Oratione de S. Guilielmo,
admonuit. Cum autem nox advenisset, quem evigi- opem impetrare.
eidem noctu lans mulier videro non poterat, dormiens hoc modo f Anno, inquit Jordanus 1128.
prospexit. Erat namque sibi cernere, quod accensa
g Idem observat, inler Montem-Lacenum et Bene-
apparet, ac
sanitatem candela domum ejus ingrederetur, eaque affixa in ventum esse spatium p. m. 40; codemqnc magnitudi-
reddit,
pariete, ad ejus lectulum ferens vestigia, quidnam nem miraculi exaggerat,
vellet, eam interrogabat. Ad cujus interrogationem h Fulgo Serra Cognata, in Trecaricensi territorio
mulier suspirans et gemens, infirmitatis causam pa- provincix Basilicalse ; quo eos pervenisse circa Novem-
tefaciens, ejus interventum pro sua salute rogabat.
brem, Jordanus asserit.
Et Vir Dei, Noli timere, quia jam sana facta es.
Cum autem mane jam factum fuisset, ita incolumis
CAPUT
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 107
divina justitia in ultionera meae injuriae hoc fleri D
CAPUT V. permitleret peccator etenim homo sum
; sed pec- ;
A. JOA.N.

catis exigentibus aliis, hoc discrimen eum incurris- PISCIP

Jmurii in S- Guiliclmum punili, et alia in se sciatis. At illi instabant precibus, et humilibus

monte Cuneato miracula. vocibus dicentes, Miserere, Miserere, Pater San-
ctissime nec ad nostrorum facinorum enormitatem,
;

I quidem a tempore, liomo quidam nobilis et

llo qui digni exaudiri non sumns, sed ad tuae Sanctita-
praedives, cujusdam adjacentis villae Dominus, cum t"is puritatem respicias. Scim

U uator, san- multorum equitum, clientum et venatorum comita- tenemus, quod nisi in te procaciter manus extendis-
ratus
ctum
uyloratorcm tu et cum accipitnbus et canibus venatoriis, causa
, set et pe rcussisset,
non utique diabolus justissimam
venandi ad montem, m quo Vir Dei erat, accessit. a Domino potestatem, ut eum tam valide vexaret,
Venatores ergo, per alpes et nemora, cum circum- accepisset. Sed precare quasumus Salvatoris cle-
quaque perlustrarent, ut venatu aliquid caperent; mentiam, ut sicut pro tuas injuriae ultione omnipo-
nonnulli eorum ad locum, in quo Vir Don.ini Gui- tens Deus in eum ingredi daemonem permisit, ab eo
lielmus orationi insistebat, perveniunt. Quem cum expellat; et quemadmodum de ejus miseria mcesti
intuerentur, unus ex eis audacior ceteris, torquens effectisumus, ita de ereptione gavisi, laetabundi et
san^uinea lumina, tumido aspectu, suffuso amaritu- exultantes ad propria regredi valeamus. Videns
dinis felle, ait ad eum Quis es tu ? vel, Unde huc
:
itaque Vir Dei tidei eorum constantiam, ad pietatis
d.rmonen
advenisti ? In veritate dico, Explorator es. llle vero, viscera, quibus in Domino jugiter affluebat, cordis pellit.

taput ' ut erat oolurobina simplicitate, hilari vultu respon- oculum dirigens, praecepit, ut relicto daemoniaco,
d
dit; Ut fateris, frater, explorator sum. Et vere parumper sibi locum darent orandi. Cumque illi se-
explorator erat, quia congruum locum, et Religioni moti recederent, Confessor Christi flexis genibus
ad habitanduro aptum omni nisu inquirebat. Ut au- diutius divinarn
potentiam exoravit. Denique, ora-
tem audivit iniquus ille, Quia expiorator sum fu- ; tione expleta, daemon, qui raiserum tam saevissime
rore aocensus et fervidus, spumanti ictu, vibrato vexabat, statim exiit ab eo. Vir autem Dei solutum
venatorio pilo, Virum Dei in capite acriter percus- raanicis, quibus ille colligatus fuerat, vocatoDomi-
sit et quoniam
;
Confessor Domini ad carnis mace- no suo et Sociis, sanum et incolumem reddidit.
eis
rationem ferream galeam gestabat, lctu ferientis 32 Perpendens vero Herus ille cuncta quae
quassatam, plaga interruptionis cutem capitis ejus Deus operatus servum suum, miratus est
est per
aperuit, et cruor impetuose de plaga profluens, fa- valde ; pavore perterritus, ac provolutus
et ingenti
ciem et induvia inficiendo perfudit. At ubi Sancti ad pedes ejus, se suis sacris precibus devotissime
Viri caput saevus ille immani feritate percussit; committebat. Qui adjungens aiebat Pater, si ad ;

diabolus malorum incitator eum invasit et qui ; nostras partes aliquam placet construere ecclesiam,
Itinc capto
prius, ut Virum Dei percuteret, accenderat in ;
consilium nostrum nostrorumque hominum ad ve- fieri ad eum
eo habitare, et ad suum iibitum horribiliter vexare strum libitum modis omnibus habere poteris pa- ;

incepit. Quemsocii.admiralione et stupore perculsi, rati enim sumus pro viribus et posse tuae parere
comprehenderunt ; et, licet cum maxima difficulta- Sanctitati, et tuis usibus, quaeque necessaria hu-
te ad Dominum et ad Socios eorum usque perduxe- militer et devote subministrare Deum etenim ;

runt. in te per inhabitantem gratiam indubitata fide

30 Quem Dominus illorum, et ceteri venatores intensius inesse credimus. Et haec dicens, petita
(i sociis ad
perspicientes, dum ligatis manibus ad se tam mise- licentia, ad propria remeavit cum omni suocomita-
tumdm rabiliter vinctum adduci deprehendunt, ingenti pa- tu, et gaudio magno. Quoniam igitur lumen in te-
tiiittus re-
voreexterriti, sciscitati sunt, quid hocesset, etquo- nebris minime latere potest, fama suae sanctitatis
Irahitur
modoei accidisset. llli autem seriatim totum propa- continuo universis innotuit, et multitudo utriusque
lantes, sicut eveneratveridicosermonenarraverunt. sexus, virorum seilicet etmulierum, ad eura cre-
Igitur homo ille nobilis, hoc divino Judicio perpen- bro confluebat : inter quos etiam Robertus * Comes novum condi-
dens esse actitatum, ait suis secum comitantibus : ad eum visendum et audiendum sitibundo pectore tur mona-
Nisi homo ille servus Christi esset, non utique suse slcrium.
ccepit concurrere. Quibus omnibus salutis monita
injuriae tam cito et evidenter omnipotens Deus ex caritatis studiodare non desistebat eorumque con-;

alto respectans ultor existeret sed capite eum, et ; silio et solatio, nec non et auctoritate Dioecesani c
omnium viriumconamine, etiam nolentem, ad Virum Pontificis, ubi congruentius et opportunius ei visum

Dei trahamus ; et adgenuaejus procurabentes, hu- est, Ecclesiam ad honorem Virginis Mariae Matris
niili prece deposcere
non cessemus, ut istius scele- Domini fundare non est oblitus ibique collectis
;

ratissimi et misernmi misereri non dedignetur. Qui Fratribus monasterium construxit. d

pibus, pro
"osfro ut
jussa perficientes, daemoniacum illum, a tergo ma- 33 Erat eo tempore quidara homo e Albani,
Invidus Gram-
tnttraiat,
nilnis vmctis, discerpentera se et frementem, licet Grammaticae Professionis quem scientia sine cari-
;

maticus,
wondhis, mvitum, ad Dei servura perducunt et statim solo ; tate (sicut solet) inflaverat. Hic postquam
audivi de
prostrati, Cliristi Confessorem Guilielmum supplici- beato Viroab omni populo praedicari, invidiae face
ter rogabant, dicentes; Serve Dei omnipotentis, per accensus, et superbiae tumore elatus ; coepit non so-
ipsum te supplici prece flagitamus, qui pro suis lumcorampopuloverumetiam coramCoimteRoberto,
Crueifixorihus Patris clementiam interpellare, di- beato Viro detrahere, et ejussanctitati derogare ;

gnatus est, cujus te imitatorern incunctanter credi- videlicet, quod, tamquam homo idiota et sine litte-
rous, ut nostra precamina suscipere digneris, et ris nesciret quid faceret, vel quid proferret et, si :

huic miserrimo et scelesto, tuae probitati delinqueu- facultas loquendi cum ipso darefur, eum inscium
ti| clementia tuae pietatis subvenire non differas : ostenderet omnibus et ignarum. Die igitur quadam,
ut sicut pro sceleris immanitate, quam in vestra eo praesente contigit sanctum Virum, cansa eccle-
siastici negotii, Comitem praedictum adire. Non cum
sanctitate Sanclo
exercuit, a diabolo invasum ceruiraus,
contjressus vt-
'ta tuis sacris orationibus eum liberatum intuea- opus est verbis: sermo protinus inter eos est initus, ClUS'jUC,
lnur. inter litteratum et idiotam orta est disputatio. Ve-

'"'
31 Respondens autem Confessor Domini Guiliel- rum, quiaSpiritui sancto, qui loquebatur per eum,
hiiii,
mus Misereatur vestri, Fratres, Omnipo-
ait eis : non est sapientia, non est prudentia, quae possit
i .,
:.
tens Deus, quare de me talia opinari voluistis ? non resistere; Comiterecognoscente, contumaxet super-
enim tanti meriti, aut tantae sum auctoritatis, ut bus Grammaticus confusus abscessit. Doloris itaque
felle
 108 VITA S. GUILLIELMI FUND. MONTIS VIRG.

felle commotus, amicis ad vindictam sui

sociis et
A. JOAN dedecoris assumptis, viam, per quam Vir Dei trans- ANNOTATA. D. P.
DISCIP.
illum injurio-
iturus erat, explorat, exploratam obsidet, obsessam
se cxdit : custodit. Transeunte ergo Dei Famulo, impiamanus a Anno 1129 inquil Jordanus.

occurrit, et turpiter eum de equo depositnm saevo b Robertus Lauri, Comes Casertae, pater jj .

afficiunt verbere ; socio nequaquam etiam parcen- gerii Comitis Tricaricensis.

tes. c Tricaricensis Episcopus, sub Archiepiscopo Ache-

34 itaque, tanto scelere perpetrats,

Cum nequam runtinojunc apud Ughellum pro
erat vel Librtmdus,

viri aufugissent ; ejus socius, moleste illita

mala anno 1099; anonymus, qui mterccsserit
vcl intcr jp.
quo rcm
arcanam perpetiens, prout qui noviter a seculo venerat, ad sum el Robcrtum, Lateranensi Sgnodo pnrseniem
habcnte apparat, proclamationem facturus : an. 1177.
Comitem ire
Sanctus autera Dommi, ejus cngnita voluntate, ta- d Monasterium magnum, inquit Eenda, ulpotecui
libus est eum ad patientiam revocare aggressus :
Costus ait subjectas fuisse Ecclesias S. Marix de Oli-
Filiihujus mundi, viri divitiarum, quaeque sibi ca- va, de Angelis, de Defunctis ; item SS. Manjaritse
riora et optima diligenti cura, ne amittant, custo-
diunt ; et thesaurus absconditns, ne aliis innotescat
Iconti el
asseril.
Helenx, ul apparere ex Bulla
Hodie tamen ecclesia ista, quia
Coeleslini
in silvis
m
sita
studiosius cavent. Quidestergo, quod praecipiti vo- xgre contra malevolos se tuebatur
deserlaque eral a
luntate nostras divitias et thesaurum prodere pro- Monachis, applicata est Episcopatui Trkaricensi.
peras, et prodita negligenter amittere? Nostrae si- e Albanum, parum admodum Tricarico dislat.
quidem opes, divitiae et gloria, injurias, flagella, et f IIujus ComitisPasdagogum fuisse Grammaticum
quae pro Dei amore patimur opprobria sunt quae ; ait Ferrarius in Catalogo Sanctorum ltalicc : cstque hoc
ut impatientia comitatur, omnia protinus amittun- qnamquodhunc appellei Robertuin Guis-
tolerabUius,
tur. Ubi est, quod Dominus in Evangelio dicit Si : cardium Comitem Apuliae hic enim obierat an :

quis te percusserit in unam maxillam, praebe ei 1085.

alteram ? Signa quaeso cor tuum, Frater et quol ;

vindictum
ipse Dcus
talia voluisti, poenitentiam age, et idipsum nemini CAPUT VI.
sumit. deinde manifestum facias. His et aliis dictis, cum
omni patientia ad monasterium sunt regressi. Non In valle Compsana exlrucla duo monasteria,
multoautem postDeus, qui omnium ultor est scele-
faeta miracula : merelrix illecebrosa per
rum, pessimo languore illura Grammaticum, super-
biae et iniquitatis filium, percussit nam crura ejus
ignem superala.
:

ita computruerunt, ut maximo fcetore nec propin-

quiores vellent ad eum accedere et in eofoetore per ; [*jj onasterio igitur in praetacto monte Cuneato
bienniura cruciatus, mortuus est. constructo , congregatisque Fratribus, Pra>latum Ad vnlkm
Compsanam
35 Non prastereundum hoc arbitror, quod cum in ibi relinquens ; non iramemor, quod in occidentali
tramlatus
eodem monte Cuneato Vir Dei moraretur, hortulura parte Domino eum oporteret servire, eis Valete di-
Aprum liorlu-
lo noxium sibi aptaverat, quem propriis manibus ipse colebat. cens, Regularum norma prius tradita ab eis a ,

tnandat a Interea quidam sus, solito more de silva veniens, discessit et ad Vallem
; b Compsanam tandem Deo
lupis pelli.
quae seminaverat Sanctus, ipse eruens, devastabat. duce pervenit, et juxta Aufidi fluenta bono omine
Quem die quadam dum in proprii laboris detrimen- habitare ccepit ; ubi arbore quadam pro tugurio
to conspexit, alta voce clamare ccepit ; Ubi sunt ? fere per unius anni spatium usus est. Erat eo tem-
ubi sunt defensores hortuli mei? Adcujusvocemduo pore in monasterio montis-Virgiliani Praslatus, Al-
lupi subito venientes, arrectis auribus astare ccepe- bertus nomine, vir per omnia honestissimus, quem
runt, quasiexpectantesquideis Vir Domini esset jus- Confessor Domini Guilielmus, cum ab eo loco de-
surus. Ad quosimperat.ut suem sine mora capientes, cederet, eidem monasterio praeposuerat. Is, cum ad
ex Monlt-
de horto traherent, eumque illaesum abire permit- ecclesiam Martyris Christi Csesarii operarios sta- Yirgiliaw
terent. Quod ubi factum fuit, ad hortulum sus am- tuisset, ut operis quidpiam exercerent; praedictum viissum
plius non est regressus. Joannem de Nusco , a quo hnec omnia didicinaus, Joaiaim
de JV«»
36 Eodem quoque tempore quidam lunati- ad eamdem obedientiam delegavit, utquidquid erga
Sanata \u-
,
F
natica fi-
cam filiam habebat quam dura : frequenter tanto operis asdificium ageretur, sibi nuntiando intimaret;
lia meritis periculo fatigari aspiceret, paterna pietate comrao- nondum enim ad Sacerdotis gradum fuerat promo-
Sancti. tus, et ad Deum totocorde conversus, talibus aures tus, ut divinae contemplationis intima mentis oculo
suae pietatis interpellavit sermonibus Deus, qui : speculari deberet. Attamen ad actionis exteriora
Sanctorum tuorum meritis mirabiliter operans, eos deditus, imperabantur (ut Monachorum
quae sibi
glorificare non cessas, pietatis tuos clementiara pro- exigit ordo) sedulus complere satagebat. c Qui im-
'
1

nus adoro, ut per merita Guilielmi Confessoris salu- liospili""

perantis jussa perficiens, ad S. Caesarii ecclesiam
jiil.
tem filias meaa largiaris, cujus intercessionibus si properavit et perspectis omnibus pro quibus vene-
;

quod postulo me unquam impetrare cognovero rat, ait intra se Non revertar donec ad Guletum,
:

tuse Majestati promitto , ut sacrae Religionis Ha- juxta Aufidum, ubi Dominus noster Guilielmus no-
bitu aecepto, sub ejus disciplina jugiter in tuo viter advenit, pergam,r(et qualiter se habeat vi-
servitio permaneam. Ejus vota Deus ab alto respe- deam, ut de suae continentiae statu etiam Domino
ctans, itaestbeatiViri meritis suae fllise salutis do-
Alberto nuntiare studeam. His itaque cogitatis, ad
na largitus, ut ea multo post tempore in seculo vi- eura sitibundus circa solis occasum venit ; et mutuo
vens, numquam tale sensisset periculum. osculura dantes, vir Dei de
Quod ubi se salutantes, ac pacis
pater comperit, sui non immemor Fratrum
hujus JJabi- ad Guiliel-
voti, actu, et continentia ecclesiae raontis-Vir-
tum patcr cx mum e vestigio properavit; et Religionis vestem ab giliani solerti inquisitione sciscitatus est : Joannes
voto suscipit. ipso recepit, seriatim prosequens,
quanta pro ejus vero (ut rei ordo poscebat) seriatim ea, de quibus
amore Dominus dignatus fuerit operari. Quod ubi interrogatus fuerat, explicare impiger est exorsus.
sanctus et venerabilis vir audivit, admonere stu- Itaque omnibus de quibus percunctatus est, auditis,
duit quatenus non suis meritis, quae nulla
;
essent, Confessor Domini Guilielmus ait ei ; Frater, rece-
sed sua; fidei puritati id deberet
adscribere. dendi horam usque mane nobiscum
jam pra'teriit,
maneto, et in sequenti die (Deo concedente) pro-
ficisceris.
38
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 109
38 In loco igitur, ubi vir Domini degebat , erat 40 Causa ergo extitit, ut eum Beneventum ire
tufurium, ante cujus fores aedificiolum parvum et i oporteretcumque prope moenia civitatis esset a. so\y.
,

vantem
videt
uncum, subductum in conehae speciem , annexura (ut est consuetudo) nuntium ad quemdam hortula- DISUP.
Juxta Bene-
eideffl tugurio adhaerebat, et in
summitate ejusdem num, apud quem hospitatus fuerat, direxit; habebat venlum cx-
conchae (quae vulgo dicitur e Coccia) erat parvissi- autem homo iste filioLim quamdam octo mehsium cam a
nalwitate
inum foramen, unde diurnae lucis jubar ingredien- fere, quae caeca a materno utero nata lumen non
do tu"urium illustrabat. Ea vero nocte Confessor viderat. Ut autem mater ejus per nuntium de ad-
Domini Guilielmus, intra tugurii cubiculum, clauso ventu Dei famuli fuit certificata accepta infantula, ;

et obserafo ostio,
orationi vacabat ; Joannes autem ascendit speculam, expectans quando vir Dei
in
forinseous in aedificiolo Psalmodise deditus excu- esset venturus. Quamprinmm ergo vir Dei descen-
babat. Circa secundas vigiliae noctis horam vidit dit, subito ad euin mulier veniens, filiolara suam ad

idem Jo;;'ines, quasi duas aves magnas , ad raodum pedes ejus prostravit, dicens Accipe, quia tibi na- :

f arionum / albas et splendidas, cura , magna luce ta est, non mihi : et confestiiu ascendens, in renio-
per foraine <. illud ingredi ; ad quarum ingressum, tiori parte domus clauso ostio se abscondit; infan-
ijieci«i
omnes atras noctis tenebras effugari conspexit. tulam autem sqcius ejus accipiens cum venerabili ,

Quas cum diutius super caput suum imminentes,

, Patre domura ascendit. Postquam autem ascende-
pervolare vidisset, ait intra se : Nisi hae aves An- runt, a socio infantula accepta, et in gremio suo
"eli Dei essent , non utique huc imperterritae cum posita, cum ea pariter obdormijiit. Nec mora , in-
luce inasstimabili ingrederentur. Haec eo in corde fantula subito expergefacta, tamquam maximo ter-
volvente, aves illas januis clausis evidenter intui- rore perterrita, claraans et vociferans, Sanctum
tus estintrare ad virum Dei. Joannes vero
admi- ,
Dei excitavit : qui dum, ut assolet somno evigilans,
ratus de hoc quod viderat et exterritus, totam no- uianum levaret jam visu accepto, ejus sacra m.inu
;
cuntactu
ctern illa.rn duxit insomnem, etsestuabat meditando, quoquo ducere ccepit infarrtulam et contreetare. illuminat,
indagare cupiens, quid hoc esset. Mane autem facto Quod ut socius ejus aspexit, continuo assurgens K
discessurus, licentiam petiit. Cui Domini ait vir : ccepit diligentius experiri, jam superna bonitass'i

Vade in pace ; quoniam quod

et scito praenoscens , ,
sancti Viri meritis, ei fuerat salutis dona largita.
in hac nocte videre divino nutu promeruisti, donec Ubi ergo, quod jam dudum ferebat in animo, certis
vixeris, videre tibi ulterius non permittitur. His cognovit indiciis, protinus ad Sanctum Dei de illius
Joannes auditis, magis ac magis pavidus effectus, salute Quo sibi ponente silentium,
annuntiavit.
eum interrogare non praasumpsit, quae illa fuerit mater, ut erat eventum rei expectans, con-
solicita,
visio sed vale faciens, cum omm festinatione ad
; festim de thalamo prorumpens rem ut erat co- , , ,
tid ad suos
regmm Montem-Virgilianum reversus est. Nemo igitur gnovit. Quae pro iugenti laetitia, quam salus filiiB
marravil. Confessori Christi Guilielmo titubare potest prophe- ministrabat, vicinis et notis, quod sancti Viri me-
tise spiritum non fuisse Angelos frequenter ; cum et Haec res per totam civita-
rita fecerant, indicavit.
sibi ad custodiam delegatos corporeis oculis cerne- tem audita est, campanas pulsatae sunt, concursus
ret, et quod Joannes in aviura spccie eosdem Ange- populorum ad eum factus est, omnes uno ore vere
losviderit, sine indice agnoverit et quod denuo ; sanctum et amicum Dei confitebantur. k
eos videre non posset, ei nuntiaverit. Quod postea, 41 Tempore quodam ad quamdam Ecclesiara,
ut prophetantis veritas probaretur, de cetero nullo apud quoddam Castellum, Binettam l nomine do- ,

modo videre promeruit. mum fieri praecepit, ad cujus aedificationem quidam

Binettx
39 Incolebat venerabilis Pater vallem Corapsa- de Fratribus vacantes operarios conduxerunt qui- ;
conductis
Soncte ;»'o nam, et interea in territorio Guleti prope Nuscum, buscum jam vinum deficeret, puerum ad quamdam ejusjussu
Ptryfnlfuig
locum idoneum ad construendum ibi monnsterium ecclesiam S. Georgii, qus non multum a Barinis fabrls aqua
monoKerlBJii in nnum
intuitus est. Etenim terraa fertilitas, lignorum co- nuienibus distat, causa ferendi vinum, miserunt : de
condil, vertttur.
pia aquarum affiuentia, opportunitatis speciem
, cujus mora metuens propinator, vas plenum aqua
praetendebat. Quid multa? Maxima devotione domi- juxta illud, quod parum vini habebat, apposuit co- ,

uatoris g Joci illius monasterium ibi virorum et ,

gitans, si, eo moram faciente qui pro vino ierat,

mulierum, ad gloriam et honorem omnium Salva- operariis vinum esset necessarium, eam vino com-
toris /j Domini nostri Jesu Christi construxit ; in miscere, et sic eorum satisfacere voluntati. Cum
quo ut utrhisque sexus fieret Domino acquisitor, autem, jam sole occidente, moram ille faceret, et
non parvam Virginum multitudinem congregavit fabricatores vinura exigerent secundum proposi- ;

quibus etiam Habitum tradidit.

sanctae Religionis tum, aquam, quam in vase posuerat, vino admix-
Harum vitam, et nobis scribere, et omnibus audire turus, in optimum vinum vidit esse conversam :

fidelibus, operae pretium duximus. In earum namque quibus inquirentibus, unde tara bonura vinum lra-
sacratissiino comitatu nulla est, quae , vel in infir- beret, nihil aliud, quam quod Deus dederit respon-
nutate vinum cognoverit carnes vero, caseum et : dit. Quis igitur dubitet sancti Viri meritis hoc tan-
ova, etiam nominare nefas existimant. Victus et- tum miraculum contigisse, cujus sanctitatis auxi-
enim earum est, in tribus diebus hebdomadae, solus lium, prout ipsum postea confitentem audivimus,
panis, et poma cum crudis herbis : in reliquis vero aquam haunens, invocavit?
tribus diebus, unum habent cum pane tantum fer- 42 Cum in tempore messis Confessor Domini
ri

loco m qui Crypta-muscarura dicitur,

9«'«»l?lll!
'"/orinal
culum, oleo conditum die autem Dominico simili
;
Guilielmus, in
messorum manipuli per diversa Iijnis segetes
"«Ipltaom. tramite vitam transigunt. A festo etiam omnium consisteret, et
cottectas
Sauctorum usque ad Nativitatem Domini, et a Se- campi loca in congeriem essent congregati ; subito exurens,
ptuagesima usque ad Resurrectionem Christi, pane ignis vehemens ab Orientis oris, omnes illius Re-
tantum vescuntur et aqua; nonnullae etiam , et a gionis segetes comburens, apparuit quera videntes :

pane discipuli ejus, qui cura eo erant, terrore perculsi,

et leguminibus contentas.
abstinent, porais
karum eqyidem communis est voluntas et deside- aiunt Viro Dei Ecce ignis immani impetu propius
;

r| um,
cum vitiis et concupiscentiis carnem crucifi- accedit, universa incendens et vorans , et nerao ei
gendo, mundo mori et Domino vivere. Sed ne, licet resistere praevalet, et quid faciemus, cum nostras
expediat , occupati circa describendam sanctarum fruges consumi videmus , et eas nullatenus defen-
feminarum Religionem, a nostro proposito longe sare vel valeamus? Heu pro dolorl in se-
tueri
digredi videamur ; ad eum, de quo sermo est insti- quenti anuo nos mendicare oportet. Et haec dieen-
facerent, aut
tutus, stylum reducamus. tes; dissecabantur cordibus suis, quid
quo
 110 VITA S. GUILIELMI FUND. MONTIS VIRG.
quo se verterent, nescientes. Quibus sanctus Pater ;
more, sitibundo pectore sacri eloquii fluenta hau-
A. J'.IA\. Nolite, Fratres; nolite contristari, et hoc dicens, rire credens illum, non hypocritara , sed veracem
;

D1SC1P.
exuens se quod indutus erat scapulare, dedit eura Dei servum existere. Rex itaque memoratus hypo-
circumlatopcr
agrum scapu uni discipulorura suorum, dicens Cito equuin ;
critam potius, quani veracem eum credere vide-
lari Sancti, ascende, et cireumcinge quanto citius hoc scapulari batur.
universum campum. Qui protinus cquura ascen- 45 Acciditautem,utquadamdie ConfessorDomini
e
'I"'tim r „.
dens, citato cuiv-u imperantis jussa complevit; et Guilielmus Regi assisteret, et sacrorum eloquiorum
"""/J "S
P"
totum campum, in quo manipulorum aggeres erant sermocinationem ei et omnibus suis domesticis mi-
oirevt
uniti, perlustravit. At ubi ignimn flammae fines, nistraret sermonis finem vale faciens Re<n
; et post
mer etriatk
abscessit et secessit ad hospitium. Et ecce qua?dam
-

quos scapulare circunisepserat, applicuerunt, ultra

progredi non pra-sumpserunt; sed protinus ita meretricula speciosissima, ad Dominum Regem pro-
sunt divinitus extinctae, acsi imbrium inundatio pius accedens ait ei Si de beneplacito Regiaa Ma-
;

eas involvisset. Videntes autem discipuli ejus, quod jestatis procederet ; ego citius ostenderem istius

restinguititr. Deus oranipotens servi sui meritis immanes ignes hypocritae quanta sit simulatio nocte etenim
; in

potenter extinxerat, eo devotius ei obsequebantur, subsequenti mecum illum concumbere ex industria

quo eum per miraculorum coruscationes divino faciam. Et Rex, in ganeam suspiciens, respondit
amori connexum cernebant. cum magno risu dicens ; Si hoc tua versutia per-
43 In civitate Salpitana, n quae Apu-
in partibus petrare potueris, peracto usu libidinis, tibi donabo
liae sita esse videtur, erat vir quidam nomine bona ampli.isima Ammiratus, qui eum, non
; ut
Jordanus, qni familiaritate fraternitatis sancto Viro hypocritam, sed quasi Prophetam veneratur, delu-
adhaeserat ; ad ctijus domum quotiescumque inde sum se sentiat et confusurn. Quae protinus a Regis
transitum Confessor Domini babebat , in eundo et facie discedens, ad domum, in qua Vir Dei cum suis
redeundo, utpote ad Fratris hospitium divertebat; hospitabatursociis, celeriter advenit; et meretricario
quem venerabiliter ille suscipiens , devote ei et moreeum alloquitur, dicens : Cur, Domine, corpus
suis sociis, secum comitantibus, totis viribus obse- tuum diutius affligens, gaudia tuae juvenlutis amit-
Aquam ablti- quium cxhibebat. Qnadara igitur die, cum raore tis? qui posses mundi bonalucrari, et oblectamentis
tionis ma-
solito apud eum hospitaturus divertisset uxor pras- ; secularibus dulciter perfrui et (quod desiderabilius
nuum sana-
tur lunaticu. dicti Jordani, Delicia nomine, reeordata est cu- est et delectabilius) pulcherrimae juvenculae ample- cui, se impti-

tlenter
jusdam puellre lunaticae, ejusdem civitatis iudigense ;
xibus delectari ; certe, si vestraa placeret amantis- otfe-

cujus infirmitatis molestia parentibus, vicinis, et siraaepersonae, me in vestro concubitu ad libitum noctem ille

notis omnibus horribilis atque exosa extiterat. habere poteris. Et sanctus Vir religiosa siraulatione statuit.

Prsefata namque mulier, divino contacta spiritu, respondit, dicens Volo Et ganea, Quando vis ve-
;

ait intra se, Si de manuum ablutione sancti Viri niam? Et Sanctus, Quacumque hora vis. Etilla;
hujus puellae lunaticae potum tribuero; credo, quod Nocte hac veniam. Et Dei Servus, Bono omine ve-
ab aegritudine, qua tam graviter tenetur, meritis nias. Impudens autem meretricula ad Regem re-
ejus Divina clementia eam liherabit. Haec ea intra versa, cum ingenti derisu et violento cachinno, dixit
cordis secreta volutans, hora,qua vir Domini pran- ei; Ecce, quem praedicatorem et Dei servum Amini-
surus discubuit, accepta aqua Sanctus raanus suas ratus credebat, in ictu et momento uno ejns apparuit
lavit, quam scypho supposito sagaci solertia mulier sanctitas in nocte enim ventura mecum se concu-
;

recipere studuit ; dehiuc reverenter puellae lunaticae biturum incunctanter spopondit.

propinavit : sicque factura est, ut omni aegritudine 46 Rex itaque subridens contra Ammiratum, ait;
propulsa, integerrimse puella sit sospitati restituta, Ecce, quem virum Dei et servum Altissimi tenebas, Id illd referl
et de cetero praeteritae infirmitatis aliqua signa aut quomodo ad unius seductionis vocem se promisit Begi ejmtiiie

eflfigies ei numquam comparuerint. nieretriculaa consensurum? Et Ammiratus ad Re- Ammiratti

44 Quoniam de miraculis et virtutibus sancti Pa- gem Per muliebreiu impulsioneni purissimus Adara
;

fris Guilielmi (divina cooperante gratia) disserere miserabiliter de Paradisoexiit; Sampson fortissimus
conati sumus; de quodam miraculo, inter cetera oculorum visum turpiter perdidit; Salonion sapien-
dignissimo memoria, coinpelliinur rimante ingenio tissimus, idola fabricando et adorando, scientiae
tractare; co quod per omues partes finium Apulia», acumen et Dei amorem amisit ; Petrus, sanctas Ec-
per mult.ium ora fidelium, et (ut latius dicamus) clesiae Architectus et Apostolorum
Princeps, ad
quasi vulgi rumore super omnes om- virtutes, quas unius ancillae vocem corruit; et quid niirura, si
nipotensDeus pereum operari dignatusest, ab om- tantus homunculus isti horribili meretriculae assen-
nibns vocitatur. Et ne inerti silentio, et infructuosa sum praebuit"? Tanien
si Regiae placetrei notitiam,
tacituraitate indignae tradatur oblivioni placet ut Celsitudini, indagare subtiliter studeamus credo ;
Jlogerio S. ,

adliorlulioin- nostri dictaminis slylo,

ad illud miraculuin insi- equidem, quod fcedissima haec ganea, divina fa-
bus Sancti nuandum propulsa omni inertia, ardenti animi
, vente clementia, probabitur per omniaesse mentita.
hijpocrisim
devotione acgrediamur. Dicitur a multis, qui a Mittamus, si placet, providos exploratores et soli-
subesse
censente, personis quaj interfuerunt, veridica assertione didi- citos ;
qui claru stantes et perspicientes, agnita per
cerunt, quod in tempore ilio quo Rex Rogerius, eos veritate, rei exitum noscere valeamus. Ex Rex,
,

Siciliae etApuliae monarchiain regens, totius regni Ita fiat, ut locutus es. Horrida ganea, ad Regem et
moderabatur habenas, contigit eumdem Regem in ad Ammiratuin respondens, dixit Si hoc quod lo- ;

Apuliam o venire ; cui Confessor Guilielmus assi- cuta sum effectui mancipare nequivero, numquam
stcns salutis monitadare incepit et, ; licet eum Rex a conspectu vestro sine maximo dedecore recedere
l.benter audiret,
corde tenus haesitabat facie Regis
utrum , recuso vel exopto : et haec dicens, a
v.iax an hypocrita posset teneri.
Cum autem cre- abscessit.
bris accessibus (peracta
Consecrt<ione) prtedictum 47 Confessor igitur Domini Guilielmus, de ad sedodW
1
Regera et Magnates ejus Curiae (Spirito venlu pestiferae mulieris praescius, divinitus admo- lenttau
roj""
sancto di-
ctante) fervida mente, divinis praece-
instrueret eloquiis, et nitus, a suis sociis lignorum copiam afferri
eisdem praedicationibus sacris solicitus
et devotus pit, et pyram composita, ign e
circa solis occasura in
insisteret; Ammiratus p ejusdem
Regis, Georgius supposito in mgentem carbonum aggerem consu-
nomine, sanctae exhortationis verbis
profluent.bus mere fecit ita ut, non solum ignis, verum etiain
:

de ore ejus; humiliter et flagranti

devotione assi- caminus immanissiraus videretur, ignorantibus et
stebat, cupiens magis ac magis
Mariae Magdalenje mirantibus sociis quid ipse facturus esset. Et cum
jam
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII.
III
A jam (ofus orbis noctis
caligine involveretur; ecce Dominus me, sua inenarrabili providentia
in
praesrripta ganea venit, stiljio et smigmate facie aliquid D
operatur; ad vestne salutis
augmentnm eum facere *«*•"<
peruncta, vestibus prostibulariis et odoriferis, or- non dubitetis. discif.
nata ccsarie vittis et redimiculis composito capitis
vertice thenstro turrita, et omni decore decipiendi
cum juxta Dei Servum,
ANNOTATA D. P.
redimita. Et ut illum delu-
deret, resedisset, ait ei ; En, ut condecet juvenem, a Anno 1130 juxta Jordamm.
florejuventutis pollentem, pulcherrimam juvencu- b Compsa, vulgo Conza, urbs
Jrchiepiscopalis scd
lam in tuo lectulo ad libitum habere poteris. Ad loco fere ad formam castelli
redacto, Pnesul residet in
quam Sanctus ; Et ego paratus sum : si vis in meo opptdo S. Mentue : hinc valli
nomen : sed Ferrarius
lectulo mecum jacere,
hbentissime recipiam. Et te
distmctius notat locum inler
Ubi est cubinulum, ubi clam a sociis tois tpcum
Nuscum et Fanum S
illa :
Angeh, cognomento Lombardi
secundun
Jordanum
esse valeam? Et Dei Servus, Ego tibi et cubiculum
Renda uit. quod obedientiae merito
c
et leclura in Dei mei nomine ostendam. Et protinus
propbetiaj
gradum fuit adeptus, eumque postea
surgens, invocato nomine sanctissimae Panormilani mo-
et individuce nasteriiconstitttlum a Guilielmo
Abbatem, dicit Jor-
Trinitatis, impresso Crucis iignaculo, et exutis
et
danus ex Renda. qui Sanctum
quopie. vocat, cogno-
Intiltota n lacertis nudisque manibus, ignium prunas per me- mento Eremitam sed hoc forlasm, confumlendo
:
Smclo,
dium divisit; et sacris suis exuviis, inter ipsum
utraque pru- cum aho, de qno stipra. Addit autem
nanim incendiase intrepidusjactans, idem Renda
favillas ignium quod sanctitas vitse ejus adhuc
colitur a Siculis •
at-
verrere studuit ; et dum diu inter duos rogos, ver- que ejus exemplo in Sicilife partibus,
reudoad libitum, securus moraretur; stravit vestes mulierum et
virorum, cum multa Siciliac gloria
et fama, fuerunt
quibus prunas mundaverat et procumbens exten- :
nonnulla templa constructa.
dit se in medio ignis, voravitque puellam jam di- d Nempe solum /j.
miUiaribu» Guleto distabat eccle-
ctam, et ait illi, Ecce, in virtute Dei mei omnipo- sia S. Caesarii.
I! tentis, lectulum, in quo quiescere volo. paratum
ha- e Tuscanis aliud vox hsee sonal
ittitlnm
beo, si placet, huc veni, et meeum quiesee. Cum
, quibus Feminine E
quidem glandulosam strumam Masculine
ttsttonem ; Coccio
itatiettte,
autem, quamdiu voluit, in igne moratus est, alacer fragmenlvm testx significatjuxta Academi»
Cruscanx
surrexit : et ita (se ccelesti protegente gratia) illas- Vocabularium,
sus et inustus de incendio exiit, ut nec capitis ca- f Fnlgo Aironi, latine Ardea.
pillus, nec pilus teguminis hrsus incendio appare-
g Rogerium hunc vocat Jordanns, ex famitia San-
ret. Videns autem impudens muliercula, quod fa- severinatium Dominum Montichii, oppidi parum di-
tottfusa
ctum fuerat, timore et admiratione percnlsa et stantis a valle pra-dicta.
iliccdit exterrita, deposita oinni corporis compositione q et h Rcntla
hunc Sancto desuper oranti iterum ap-
ait
1 ornatu, confusa discessit; etveniens ad Dominum paruisse, et consilium
laudasse jubendo maximum ,
Regmn, quajque dicta et facta fuerant ei narravit. monasterinm itri condi. Rem autem executioni man-
48 Mane autom facto, exploratores qui a Rege datam, ait item Jordanus, posl hiemem anui
,
1131 ;
et a Georgio Ammirato missi
fuerant, ut sancti additque Sancltim, catisa consitii cum Fr. Gualtero
Viri Guilielmi et ganeae dicta et acta subtiliter
per- Architecto capiendi, excurrisse in Monlem-Virginis,
Qmmtdiecto scrutarentur cum maxima admiratione
; et cordis ubi susceperit,tamquam Fttndator monasterii, dona-
compunctione ad pedes Domini Regis terratenus lionem mense Maji, ix Indictionis factam a quatuor
prostrati lacrymabiliter, cunrta qna; audierant et frntnbus, Bernardo, Ademaro, Riccardo, et Roberto,
yiderant, seriatim eidem Domino Regi et Ammirato filiis Gemmse fllii Joannis, qui fuit Judex. Adclit
insinuare studuerunt. Audiens haec Rex experge- porro Ferrarius duos ibi discipulos excepisse, Sanctum,
factus, timor irruit super
eum, et exhorruit faci- Nuscanos ambos, S. Amatum, qui deinde Episcopus
nus pocnitens et dolens,
; quod Dei servum ausus Nuscanus fuit et colitur 30 Augusli ; et Joannem
fuerat deludendo tentare gaudens vero Ammiratus : Vilse scriptorem, cvjiis eliam ea sanctitas fuit, inqait
exultavit super victoriam et
gloriam viri Dei, quam Rendn, ut Joannes Sanctus appellaretur a cunctis.
super eum et in eum omnipotens Dominus osten- i Catisam Jordanus allegat, pacem procurandam in-
dere dignatus est. Non multo
C post Christi Confes- ter Rogerinm Retjem et Rainulfum Comitem
Avelli-
M 'cti
vcniam sor Guilielmus
ad Regis Curiam ingressus est, Sa- num, qui nxorem Mathildam Rogerii sororem non satis
""Pnitens cra facturus et
pctn,
Evangelica monitaprsedicaturus; et bene habere dicebatttr : quare is, allegato Romam Rai-
videns eum Rex eminus ad se venientem, statim de nulfo, sororem sttam cum fitio in Sicilittm transmise-
soho suo prosiliens,
ei obviam pariter cum Amrai- rat : quod segerrime is tulit, cum redux faclum intel-
rato occurrit
et ad genua ejus simul procidentes,
:
lexit,- atqite per iuterpositos amicos conabatur ulrumque
cum lacrymis veniam
suppliciter postulabant, ut recuperarc. Rem ex Falcone Beneventano pluribus
s »imisertus, tam nefandissimum scelus
sibi dimit- explicat Jordanits.
tere dignaretur,
o «wij cu
eo ^uuu
quod tantum Dei servum
(uiuuiii utit sei vuin ausi k
h. Idem uu,
ittrm ait, hoc miraculo
nuc irttiuiuiu motos neiievcntanos
Benevenlanos ,

procaciter tentare. Quibus Dei famulns respon- Guilielmo tradidisse in ipsa sua civitate paroclualem
Ue
en"S,
s, dixit; oht.;t Unn r. .„ n
Ahait absit O O Philippi
dixit.! Absit,
hoc a me, „* „ .. , „
ut alicujus 1 „ I I . , I .
in- SS. Dl,.'l.'„„.' „1 l„„ n US ,...„.,, „,.'_„
et Jacobi, qnam etiam tenet
/^ , , .

Guletanum
i .

'gnationis vel commotionis fervore erga vos per- cosnobium : ac mox subjungit, eidem ipso anno 1232
urbatus sim non enim in me, nisi quod ad laudein ab Episcopo Rapotlensi donatam ecclesiam S.
;
Marix
°ei et divinse
Majestatis gloriflcationem redundare de Perno, in tcrrilorio Alellano.
etur, exercuistis
"oiii
rtfe
et ideo quod ad gloriam sui: 1 Binetta distat Bario 10 p. m. Bitecto proxtma.
nominis omnipotens
Deus operari dignatus est, mihi Jordanus cap. 26 hoc miraculum ad an 1138.
re.fert .

totini.
adscnbere nolite
; sed quod sua ineffabilis gratia in m Grotta delle Mosche hanc vicinam fuisse Gu-
:

ffl e
patrare placuit, ad vestrae incredulitatis socor- leto, xque ac ipsum campum, tndicat Jordanus ; remque
'am propellendam,
et fidei constantiam roboran- adscribit an. 1133, quo tolo istic moratus sit Sanctus :
ani eum peregisse
'
credatis. Ego enim homo pec- etutriusque miraauli famu Melfienses molos ail ad fun-
tor sum, pari creatione similis vobis conditus, dantlum apud se Monacharum ccenobium, primum S.
"nanaa naturae conditioni subditus, membrorum Marite, nunc S. Barlholomaci diclum.
me
et qualiter constructus et compactus, carnis n Salpe in Capitanata, anliquis Salapia, /)re/>e Au-
niseriae
expositus et subjectus ; nihil me, nisi
in fidi oslitim 3 p. m. a mari.
luod humanum est, sentio et agnosco. Si autem o Barii rem actam dicit Jordanus.
 H2 VITA S. GWLIELMI FUNT. MONTIS VIRG.
donu/um bus, bonorumque concessionibus ditavit et
A p Ita Archilhalassum vocant, quo munere
illustra- D
cognominatnm, scribit Jor- vit, prout ex his duobus infra notatis privilegii s
A JOAN. Georgium, ab Antiochia
DISCIP. res constat aperte.
danus pag. 363 anno 1131, ubi initium notilise ejus
cum Sancto refert ad an. 1127, quo is sit Avellinum SO In nomine sanctissimae et individuse Trinita- etei
tis, etc. Cum trino salutis remedio, orationibus vi- i>'ZT°*
amandatus a Rogerio, tunc adhuc Comite, ad Sororem
is

ea occasione Monlem-Virginis delicet, jejuniis et eleemosynis, fidelium, tam vivo- ' e " s '
ejus visitandam ; et

adiens, inlellexerit ex eo, Comitis rcs omnes, qnas rum quam mortuorum animas a tenebrarum pcenis

commendabat, oplime proeessuras. Brevi posse liberari, divina testetur Pagina justum est
ipsius precibus ;

Rex ut quisquis fidelium, dum superstes est, ad istaani-

autcm Rogerius acquisivit Apuliam (ere totam, el

Sicilix factus est.

mi intentionem summopere advertat quae si digna ;

Meretrix vero lacrymis immensis se fiant, et jam defunctis prosint, et adhuc in carne,
q Renda :

offerens suae de gentibus, si in finem usque bene operando per-

suaque Confessoris Christi pedibus ,

severaverint(sicut in Evangeliolegitnr)salus aeterna

sacr* Religionis habitum quaerit et ut prope Ve- ;

nusium conderet monasteriuiu mulierum, exposcit. promittitur. Nos itaque Rogerius divina favente
clementia Rex Siciliae, Ducatus Apuliae,
Quod Dei famulus exequi cupiens, a Rege licentiam et Princi-

petit cui Rex se, regnum et suam curiam obtulit.

:
patus Capuas, audito frequentius (quod in Evangelio

Monasterium, ad meretricis conversa? libitum, san- legitur) Abscondite eleemosynam in sinu pauperis, auormn
fm
ctissimaa Virgini dedicans, construit aliud, ubi ma- et ipsa orabit pro vobis ad Dominum, salutem pro- bm v«'Ai

ximam mulierum copiara regulari jugo submittit : missam attendentes, Frater in Christo Guilielme, dl!fmi ''

illam, cujus gratia monasterium condidit, in Abba- S. Mariae Montis Virginis Praelate, quia sancte ac

tissam eligit, nomine Agnetam vocat,

ac proprio religiose Dei servitio sine intermissione orando in-

substitutamque relinquit ipsa vero tantam fuit re- :

vigilas, et tuis tuaeque Congregatic-nis et aliorum

ligionis perfectionem adepta, qnod a multis reputa- Religiosorum sanctis orationibus, divina praseunte

batur ut Sancta. Nola lamen Jordanus, hujusmodi misericordia, relevari confidimus ;

justo voto dig-
B monasterii nullam nunc Venusii snperesse memoriam, naeque petitioni tuae, pietate moti, acquiescere di-
nec Monachas albi habitus. gnum duximus. Eapropter pro salute animarum k
patris nostri Comitis Rogerii, et matris nostra

CAPUT VII. Abdelaidae, et Reginas Alviriae beatarum memoria-

rum ceterorumque parentum nostrorum, tam vivo-
Bencficia a Rogerio Rcge impensa Sancto rum quam defunctorum ecclesias S. Mariaemontis
;

latjus mors pia. Virgims, cui praeesse videris, et tibi tuisque succes- «doi*
soribus, in eodem loco sub Religionis Regula de- ^"'"J^
_8.ntelligens itaque Rex
non jactan- et perpendens, gentibus, libere et quiete in perpetuum habere et n a dedamt
'*»'<"
Rex. s. tisa causa, non sanctum Virum
arrogantiae fastu tenere, omnes ecclesias et obedientias, atque
GuiUichimm sibi nffari, respondens, dixit ad eum Ut asseris, : earumdem possessiones, quas possidetis et hactenus
caidus sibi
Reverende Pater, ratum et certum est, clementis- possedistis, aut in posterum emptione, donatione,
llens
simum Deum, ad nostrae salutis proventum, sua concambio, seu justo quolibet donationis titulo
ineffabili gratia virtutes et miracula operari ; sed (Domino annuente) poteritis adipisci, rata esse vo-
quia per electos suos , ad quos a mundi exordio , lumus, etauctoritate Regiaconfirmamus; tenimenta
expeilendas infldelitatis tenebras, et illuminanda etiam et universa mobilia et immobilia, et supradi-
fidei radiis corda fidelium, providendo elegir, de ctam ecclesiam cum omnibus obedientiis et perti-
eorum numero te ipse misit, cui sit Iaus et gloria nentiis suis, et personis eis subjectis, in quacumque
semper et per infinita seculorum secula ;
qui no- parte Regni nostri commorantibus, in protectio- a bom»i
stris temporibus Regno nostro talem delegavit nem nostrae Majestatis recipimus, et praesenti onm,
doetorem et illuminatorem. Nisi enim carnis incen- privilegiocommunimus. Concedimus etiam, ut si
dia et vitiorum aestus Spiritus sanctus ccelitus in Fratres ejusdem ecclesise, ad usum et utilita-
non extinxisset. materialis ignis incendium, ut
te tem ipsorum, aliquid emennt per se vel pernuntios
te exurere non prsevaleret, contra naturam Deus proprios nullum propter hoc in toto Regno nostro
;

" nullatenus permutaret sed sicut te a vitiis liberum,

: plateaticum exigatur. Si vero prsedicti Fratres ali- F
ita cooperante Spiritus sancti gratia , virtutibus quid de rebus ecclesiae vendiderint, nullum ex pre-
c
uberrimis confidimus iore perfusum. Et ideo ex tiovenditarum rerum plateaticum c cogantur exsol-
hac hora et deinceps, non simpliciter ut Dei Ser- vere et ubicumque per totum regnum nostrum
;
'"^"J.''

vum, sed ut Apostolum et divinum nuntium, nos proefatae ecclesiae homines pannos emerint, pro in-
derote cjus te diligere et venerari profitemur. Ab illo ergo die dumentis Monachorum et aliorum hominum suorum,
consiha au-
j^ ex C03 ijt us inspiratus, de personis Religiosis to- vel aliquid aliud, nemo sit, qui aliquid eis de rebus
tius regni neminem cariorem et amabiliorem S. ipsis, plazam vel aliquam justitiam pro parte Curias

Guilielmo penes se habuit : et ita humiliter et de- exigat aut tollat ; sed prsedicto naodo libere et abs-
vote eum audiebat, acsi Petrum Apostolum sibi lo- que exactione vendantet emant. Concedimus etiam,
quentem contueretur credens, illum non per se
: ut de animalibus, quae ad jus praedictae ecclesias
loquentem, sed per eum, qui per Psalmistam loqui- spectare videntur, nullus herbaticum aut aquaticum
tur, dicens Aperi os tuum, et ego implebo illud
; : tollatvelexigat.autaliquam aliamfaciatexactionem; „_,,

et ita caritatis fervore eum dilexit, quod (sicut vul- sed omnia alia ipsorum secure, sub nostra prote-
rs. 80, 1

gari proverbio dicitur, De vite vera et fructifera ctioneetliberepascanturpertotumRegnumnostrum,

malleolum inserere noli dubitare) etiam amore et in quacumque parte fuerint reperta.
ao-
devotione inductus, de suis
illius discipulis mona- Sl Praecipimus etiam Regia auctoritate, ut
v
sterium, ad faciem Panormitani palatii invisuaulae mines qui ad jus pnedictae ecclesiae pertinent,
Regia?, ad honorem S. Joannis construere diligen- (Lomino dante) in futurum pertinere noscentu
,

/10»""

nullum gravamen ab alrquo vel molestiam patiaDtu

ispt
tissime a studuit ; unde usque hodie, in memoriam ,
jfS0
S. Guilielmi Confessoris et Eremitae, eis cta*
monasterium nec aliquis audeat exactionem aut coltam in ^

S. Joannis Eremitarum b vocitatur. Ac insuper cere, in quacumque parte Regni nostri

fuerint i

Reg
P S1US sanctl Vln oevotione totam congregationem
1

rium Panormi
1
perti aut degere videbuntur ; auctoritate
^
erigit; in suae Regiae majestatis protectionem suscepit prohibentes omnibus, tam clericis quam laicis

eamque nonnullis gratiis, favoribus, exemptioni- tioni nostras subjectis, ne quis eorum, insanaem
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII. 113
tis furore pulsus, praefatas ecclesias, obedientias, gratia, plurima condidit monasteria, in quibus,
seu servos Dei vel ancillas Christi,
du- D
possessiones, ctu et meritis B. Guilielmi Confessoris, jugiter * ">k*.
lau-
ibidem sive alibi die noctuque continuis orationibus datur, benedicituretglorificatur sancta et individua WSCII>
insistentes, et pro nobis et Regni nostri statu Om- Trinitas, Deus noster, cui est honor et gloria,
per
nipoteDtis gratiam interpellantes, sive aliquos vel infinita seculorum secula. Amen.
aliquas qui preenominatis ecclesiis, veltibi, vel suc- 54 Annis itaquejam octo a constitutione mona-
cessoribus tuis spontane se obtulerit, nullatenus sterii, quod ad honorem Domini et Salvatoris
con- j^','*'?"
"*"'
inquietare vel molestare praesumat ; nec ulli Episco- diderat, evolutis sui obitus diem vicinum esse Keg7,
;

porum de bonis earumdem ecclesiarum subtrahere, praenoscens, vehementi flagrabat desiderio, cum
vel auferre, vel praeter canonicam obedientiam ab praenominato Rege Rogerio, sicut solitus fuerat,
eis aliquid violenter exigere
ullatenus audeat. habere colloquium videlicet, ne prius e vita exce-
;

Praetereavolumus, et proesenti Privilegiosancimus, deret, quam de justitiao patrocinio sibi commissae,

ut si Pralatorum nostrorum seu Principum
quis regiae affabilitatis prudentiam admoneret, eumque
nobilium, sive cujuscumque sint conditionis, praedi- suae sanctitatis exhilararet praesentia ; nemo nam-
ctae ecclesiae S. Mariae Montis Virginis, ettibi, aut que suis temporibus ipsi fuerat carior, nemo acce--
tuis successoribus caritatis suae beneflcium impertiri ptabilior,nemo cujus unquam apud regiam Digni
voluerit; (salvo regiae Majestatis jure) libere ha- tatem tanti constaret auctoritas. Ubi ergo de ejus
beatis et pacifice possideatis. Hoc autem constitu- adventu certo comperit nuntio sub omni celeritate ;

tum, pro salute praedecessorum nostrorum, et pec- properans ad Regem, Salernum perrexit. Postquam
catorum nostrorum heredumque nostrorum remedio, igitur de suo adventu auribus Regis innotuit, illico
fecimus. Si qua igitur persona de regno nostro per suum Cancellarium et Ammiratum honorifice " T"> Salerni
j j ^, honortfice
huic privilegio contraire tentaverit ; centum libras eum ad se duci prsecepit. Cum autem jam juxtaca- .

exceptvs,
auri Regali Curiae persolvat, et ecclesiae S. Mariae . meram suam illum adesse cognovit, de solio ipse
Montis Virginis libras auri quinquaginta. Quodsi consurgens (deposito diademate) obvium salutavit,
persona de regno nostro non fuerit, quae nostra eumque per manum acceptum, usque ad locum, quo E
sancita violare prossumpserit ; anathematis gladio erat sessurus perduxit. Omnibus ergo silentibus,
fodiatur, et Omnipotentis Dei, Patris et Filii, et talibus est vir Dei exorsus alloquiis : Prout vestra,
Spiritus sancti iram sentiat sempiternam, nisi re- Rex, novit prudentia, frequenter te tamquam filium
sipuerit et congrua satisfactione correxerit. f Amen visitare consuevi, frequenter te admonere curavi,
f Amen f Amen f et ad memoriam tuam reducere studui, quatenus
f Signum Guilielmi.Dei gratiaPrincipis Taranti, temporalibus bonis ita utaris, et tuo sic praesideas
filii Regis. regno, ut aeternorum non oblitus, tota cordis inten-
f Signum Guilielmi Caput-asini. tione Christo soli deservias. Nil tuis viribus, nil
f Signum Gaufr. Malleo Venat. moribus, nil divitiis, nil tuo ingenio, nil tuae stre-
f Signum Sighefi. Castell. testis. nuitati, sed soli Deo adscribas ; ipse est enim per
Ego Robertus Marissen. testis. quem reges regnant, et conditores legum justa de-
Locus sigilli, quatuor minimum uncias in diame- cernunt. Hic, quod habes, tibi subdidit regnum, et
eu,e ™ e ^re-

cum hoc circumscriptof Benedictus

tro habentis, de omnibus hostibus triumphare concessit, et te in mon u a ,
f Deus et f Pater f Domini nostri f xpi. Inter pace custodiens tuum Regnum augere non cessat.
angulos autem crucis rectangulae sic. Datum Pa- Nunc idem, Rex, moneo, idem repeto, et ultima
normi, per manum Magistri Thomae Capellani Re- vice inculco ; nam, nec ad te ulterius veniam ; nec,
gis, octavo Kalen. Septembris, Indictione xv, In- si pro me veneris, poteris invenire.
carnationis Dominicae anno mcxxxvh. 55 Et Rex Quid est Pater, quod audio? Quid
:

est, quod sancto profers ab ore? Numquid indigna-

Rog. Rex tionis fervore talia loqueris ? Si quid in sanctitatem

Dei gra. SICILIjE tuam deliqui, paratus sum emendare, et vestrae

sanctitatis consiliis libentius obtemperare. Et san-
D U C A - ET PRIN- ctus Nulla est, Rex, indignatio nulla est cordis
; ;

T U S A- CIPATUS commotio plura super hoc tibi fari prohibeor. Tu

;

ergo, secunduro prudentiam ccelitus tibi collatam,

F
CAPUJS.
ac valedicit.
52 Aliud, idem prorsus exordium habens usquc ad quae sint dicta concipias : aequitatis et justitise, sicut
signum * Nos inqv.it, Rogerius et attendentes, Pa- hactenus (Domino auxiliante) fuisti defensor et tu-
ter sancte in Christo Guilielme, etc... concedimus tor, diligentius etiam, (si potes) de cetero patronus
Ecclesiam S. Marise, de Ruffiniana d tibi tuisque Honor etenim Regis, sicut Psalmisfa testa-
axistas.
successoribus, sub Religionis regtila de gentibus, diligit. Populum Dei tibi subditum
tur.justitiam
s
commendo Fratribus et Sororibus meis a nemine '
'
libere et quiete in perpetuum habere et tenere.... ;

tum Hio quatenus

Auctoritate regia prohibentes, ut supra usquc finem in tuo regno injuriam fieri permittas ;

uni mb iisdem pocnis, iisdemque subscribenlibusalque de tranquillitate et pace regni, in quiete manentes,
eodcm etadditur, Datum Panormi per manus
sigillo : Deum valeant obsecrare. His dictis a Rege, etsi
Magistri Thomse Cappellani Regis, octavo Kalen. invito, licentia petita, ad Monasterium repedavit.
Decemhris, Indict. 111 Incarnationis Dominica? anno 56 Sequenti die ; peracto Sacro , conventum
*
ncxxxx, regni vero Regis Rogerii anno decimo. e Sanctimonialium est ingrassus et soluto Capitulo, ;
s'""'«mo«iaJi-
53 Ejus igitur sanctitatis famaper Regiones cre- ab hora prima usque ad tertiam, de continentia, et ous SU i, :

brescente, et prajdicationis suae verbo personante, divini amoris fervore egregius praedicator eas ad-
""'"«
Kfrlw. Yiri, relinquentes uxores, filios, fratres et sorores, monuit. Ad ultiranm vero sui sermonis, id subdere
!"' >fxuj
et seculares divitias, ad ejus Religionis magisterium non est oblitus Sorores et filiae, usque nunc (Deo
;

gliscenti animo convolabant : mulieres, virorum volente vos , ut melius potui, custodivi
)
si ;

respuentes connubia, ei ardenti devotione adhaere- bene, Deo cogratulor si ma'e mihi contristor ; ; ,

bant ; virgines, nuptias spernentes, et abhorrentes nunc autem valde admoneo, ut amodo instan-
mundi oblectamenta, et Christo copulari cupientes, tius contra antiqui hostis insidias vigiletis. Nul-
sancti Viri Guilielmi consortium flagranti desiderio am praeteriti temporis securam reddat victoria >

""°Wt mplecti peroptabant de utroque sexu tamen, vi-

:
nullam praetentae vitae triumphus oblectet, sed po-
"~^!(;
Ne glorieris in crastinum nescis enim
rorum scilicet et feminarum, superna cooperante tius audiat, ,

15 quid
Junii T. VII
 114 VITA S. GUILIELMI FUND. MONTIS VIRG.
quid venturus pariat dies. Non est quippe nobis
A. JOAN colluctatio adversus sanguinem sed ad-
carnem et ,
ANNOTATA D. P.
DISCIP.
ipsisque versus principes et potestates, adversusmundi hujus
a Renda causa vocatum Sanctum a
ea
perseveran- rectores et tenebrarum adversus spiritualia nequi-
,
ail,
Rege
Uum tise in ccelestibus. Magnis denique inimicorum cir- Panormum, idque anno 1130 adscvibit Jordanus.
apprecatus,
cundamur agminibus omnia plena sunt hostibus
; ; b Lelius , in Descriptione Montis-regalis indicat ,

qui cum multa possideant, ea pro nihilo computan- fetidem af/irmut Jordanus) monasterium illud atiena-
tes, quae divini juris sunt absorbere desideraht. Vo- tum ab ordine, et Monachis Montis-regalis tradilum
lunt quemlibet seducere, Saul, Regem a Domino 171« nihilominus udliuc reverenter servent aliquam ip.

electum, et Judam Apostolum supplantavere unde ; sius S. Guilielmi Reliquiam : praecipuun tamcn mo-

de diabolo legitur, Escae ejus electse et alibi, Ab- ;

nasterium Monialium, S. Salvatons nomine,
sorbebit fluvium et non mirabitur, et habebit fldu- Renda, (et adhuc ita dicitur) Panormi idem S. Gui-

ciam quod influat Jordanis in os ejus. Ideo , caris- lielmus aedificavit cujus religionis habitum susce-
:

simae mihi in Domino, vos admonere tantopere stu- pit Serenissima Constantia, proneptis Rogerii Regis.

deo, ut omni diligentia corda vestra custodiatis : Paulus Regius filiam fuisse ait. Sed et hx deinde ai

meum enim jam consilium et solatium in proximo Ilabitum nigrum, el S. Basilii Regulam transierunt.
instare sibi deficiet. Quo audito ingemiscentes Sanctimoniales c Plateaticum, quodvis tribulum interpretatur Can-
mortem prxii- cum eum praecipue gius in Glossario, multtsque probat exemplis
interrogant, cur talia diceret , ; el sic

sanum et incoluraem esse viderent Ad quas et •? eliam Plaza mox dici videtur, vox detorta ex Latino

ipse ; Nolo vos, filiae, latere ; nolo in occulto vobis Platea.

habere. Tempus instat, tempus prope est, in se- d Alias Vulfiniana, inquit Jordanus quin : et pro-

quenti hebdomada, consummato cursu mei laboris, ducit donationem anni 1141, qua Jacobus , Gratia
ad bravium, ab aeterno mihi destinatum, felici passu Dei et Regis Minervini Dominus Tibi, inquit Do- ; ,

perveniam. Quod postquam sanctse mulieres perci- mine Guilielmi, Eremitae ecclesiae S. Mariae Coro-

piunt, intimo cordis dolore perculsae, largis inci- natae, quae est in territorio Bulfinianae, etc.
piunt fletibus ora perfundere ; quarum lacrymas et e Existimat Jordatius, Sanctum hoc an. 1140 ac-
dolores nequiens venerabilis vir paternae pietatis cessisse Regem, Salerni agentem ; cum eoque Panor-
viscenbus tolerare, ab eis est, petita licentia ,
mum navigasse, catisa revisendorum camobiorum , ibi

egressus. noviter ereclorum. Rex, teste Falcone

Solvil autem
57 Die vero sequenti dolore capitis laborare cce- Bencventano, quarto die intrantis mensis Octobris.
pit septimo die ad ecclesiam se duci, et ante Cru-
; f Jordanus describit capellam, ad sinistraru altaris
tt moritur
cem deponi fecit ubi cum rogaretur a Sororibus ,
: majoris per modum cupulae fabricatara cura colum-
anno 1142.
ut, vel pelliculas, quas adpedes habebant, substerni nis, epistyliis, statunculis, antiqui sed valde speciosi
permitteret, nec audire voluit, prohibens , ut nec operis, supra quod adstat statua ipsius S. Guilielmi
etiam post mortem vestis sibi aliqua mutaretur. Se- et Abbatissae Agnetis, quae fabricandam capellam
quenti nocte ad galli cantum venerabilisConfessor curavit. Sub ipsa vero cupula sanctum est altare
Christi, carnis ereptus ergastulo,
ad regna coslestia lapideum, ac supra ipsum collocata lignea ad raodum
Domino vocante migravit, anno Dominicse Incarna- viventis statua, sicuti in praesentiarum videre est

tionis millesimo centesimo quadragesimo secundo , inqv.il ille an. 1649 librum suum evulgans. Ego petii

regni vero Rogerii Illustrissimi Regis duodecimo , accurate dclineari opus totum seri incidendum, ad con-
Indictione quinta, septimo Kalendas Julii. Ad cujus servandam apud posleros memoriam.
Surda curatur exequias multitudo maxiraa populi concurrit : in
qua mulier quaedam pervenit quae per multum , CAPUT VIII.
temporis auditum amiserat haec meritis ejus con- ;

fidens, digitum ejnsdem sancti Viri in aurem suam Miracula patrata post a mortem.
misit, et mox auditum recepit. Hujus beati Viri sa-
cratissimum corpus, in eadem ecclesia sancti Sal- Anno ab IncarnationeD. N. Jesu Christi millesimo
vatoris de Guleto, ubi mortuus est, reconditum fuit centesimo octogesimo quinto , quadragesimo autem
F
Corpus sub sub altari marmoreo, in sedicula, ad sinistram par- tertio suae migrationis anno mense .'.prilis quod
altari in • - ._..... ,

„
,
Aimo II!

proprio Sacello
tem ipsius ecclesiae, paulo post ejus mortem ab ,
per sancti Viri merita omnipotens Deus , ex alto
Agnete Abbatissa Sanctimonialium erecta ipsique ,
prospectans, patrare^sua ineffabili pietafe dignatus
beato f Viro dicata marmore utriusque arcus
; et in est, orthodoxis omnibus, in Matris Ecclesiae greraio
aedicul», ad perpetuam rei memoriam, hoc epita- constitutis, qui Sanctorum virtutes et exempla de-
phium reperitur incisum. vote imitantes, animos ad sublimia Regna sustollere
Clauditur hoc opere homo sanctitatis satagunt, caritatis studio intimare curamus qua- ;
cum ;

Epitapkio. Per quem Christo redolent flores honestatis. tenus ad amorem nostri Conditoris ardentius fer-

Is in terris extitit cultor Trinitatis

,
veant, et Sanctorum magnalia alacri animo tripu-
Etamicus unicae verae Deitatis. dianter extollant. Erat igitur quaedam Nuscanasci-
Coenobitas regulans Guilielmus est vocatus, vitatis indigena, quae orbata utroque parenteremau-
Modo cui cum Superis gaudet laureatus serat domi, ulerina sorore sua se juniore, omni
cum
;

Carnem inops domuit gratia ditatus, destituta solatio. Huic erat avia quaedam anus, qua;
Qui nunc aeternis epulis constat invitatus. licet inops et egestate confecta materno tamen ,

Auxit hanc Basilicam Agnes Abbatissa. affectu post parentum decessum utramque neptem
Huic sacrum tumulo corpus locat ipsa. suscepit in curam. Quadam vero die vetula illa hor-
Hic Laudis Officia redduntur, et majorem sororem, ut causa deferendi olera
tata est
Missa
Nos Deus ad praemia ducat repromissa ad vineam iret. Quae cum abiisset, et se incurvasset 10"
: )

Hoc opus eximiura Ursus laboravit ut olus colligeret, suo infortunio, ingruente quadam
Istud suis digitis Artifex aegritudine, quae quasi paralysis videbatur subito
paravit. ,

Hujus loci Populum ille, qui creavit tam graviter et immoderate mvaditur ,
quod num-
Suis ducat meritis, eum quo quam simili modo aliquem in nostris oristam valide
locavit.
invasum tali infirmitate recoleremus. Nam totius
re-
unius lateris membrorum vim et libertatem ita
pente amisit, ut ea sua nullatenusdeputaret. Itaque
dexteri
 DIE VIGESIMA QUINTA JUNII.
115
A dexteri lateris 'membra tremula, videlicethume- . pie intrans, factus est paup?r;
ut nobis virtute pau" D
rum, brachium, manum , tibiam pedem, cum mce- penbus opem ferret ; factus est aeger,
ab * '""™
,
ut nos
rore sic vegetabat; acsi alterius ponderis veheret aegntud.ne liberaret WSC,P
se poenae tradidit, ut '

gravedinem saepissime vero eegra manu et pede

;
nos
Miannvm :
a pcenarura solveret cruciatu
dignum fore conspi-;

fflorti,
agitando miseros artus, se invita corpus suum im- citur suis nos insistere laudibus,
et toto mentis co-
petuose crebris ictibus percutiebat ; nec quidquam namine ejus nomen mirificum assidue
debere vene-
se inde cohibere valens, tamquam si alicujus extra ran cui etiam non tautum humanum
neipugnis et pedis ictibus immoderatius feriretur. Lin-
;
genus sub
potestate tyrannica Protoplasti
superbia detentum
guae etiarn officium non nisi impeditiori et tardiori m vincuhs, placuit liberare verum equidem tan- ;
prolatione edere poterat. Per spatium vero unius
tam eidem dignatus est gratiam impertiri, ut con-
anni et eo amplius, cum magno ejulatu se miseram sors sanctorum fieret Angelorum
et unde Angelus ;
rlamitans, suam infirmitatem miserabiliter bajula- veneno repletus superbiae, veste
Quorumdam denique Sanctorum limina, ut sui pulchritudinis et
bat.
gratiae fehcis exutus, superna
Majestate dejectus,
Dominus misereretur, expetierat; nec tandera obti- rumam meruit innocentis Agnicruore
nere valuit quod poscebat.
;
redemptum, B. Guilielmum
ejusque humilitatis exemplo instructum s '*' sociari <
illuc ele-
B9 At ubl divina clementia . ejus compatiens mi- vareturper gratiam. Ad hoc autem
,

ingloria
- duplkem Ange'lorum con-
-

worioMatam serias, voluit eam ad pristinse sospitatis reparari sortium tanto quis erigitur festinanter,
officia, et B. Guilielmi clarius et lucidius praedicare
quanto re-
vuionem
nuntiatis curis, hujusque seculi
dignitatibus, spretis
magnalia ; sorori suae juniori mater per visura ap- carnis voluptatibus universis, sibi
Deo totis desi-
paruit, dicens ;
Filia, nonne gravi ajgritudine pre- deriis totisque viribus servire
mitur soror tua ? Cui illa respondens, aiebat
plurimum concupi-
; scit. Hujus itaque societatis et gaudii
mater, utinam divino potius nutu diem clausisset Confessor
Domini Guilielmus cupiens particeps
fieri, tanto
extremum, quam sic vita comite permaneret Et I studio, tantaque devotione ab annis
puerilibus Do-
iila Si vultis ut ad integrum amissam recuperet
;
mino studuit famulari, ut nihil prseter victum te- ,

R sanitatem, et priorum membrorum suorum obtineat nuem, rerum mundanarum affectans, sanctorum E
vigorem, S. Guilielmi Confessoris Christi quanto Patrum vestigia omni desiderio imitari studuerit.
citius adeat tumulum ibique excubias nocte una ;
Cumque felix principium, felix quaerat medium et
vobiscum concelebret, beati Viri merita imploran-
extremum ; Confessor Domini felix principium per
tes, etsuo pio interventu divina Majestas
sui mise- suae vitae medium ad finem duxit beatum;
ut non
reri digneretur Dominicique corporis et sanguinis
;
tantum vivente corpore sasvientis hostis, virus in
,
Communionem ferventer et humiliter in ejus Eccle- humanum genus fundentis, a compluribus invocato
sia suscipiat et sic sancti Confessoris Domini
;
prae- Christi nomine dejiceret superbiam verum etiam ;
cibus saluterecepta, la?tabunde exultantes ad do-